Skip to main content

Full text of "Patrum apostolicorum opera textum ad fidem codicum et Graecorum et Latinorum, ineditorum copia insignium, adhibitis praestantissimis editionibus, recensuit atque emendavit, notis illustravit, versione Latina passim correcta, prolegomenis, indicibus"

See other formats 


ον» 





7 


VITAES 

















SSECNNSN 











PATRUM APOSTOLICORUM 
OPERA. 





PATRUM APOSTOLICORUM 
OP ERA. 


TEXTUM AD FIDEM CODICUM ET GRAECORUM ET 
LATINORUM, INEDITORUM COPIA INSIGNIUM, - 


- ADHIBITIS PRAESTANTISSIMIS BDITIONIBUS, 


LES Pu 


«d ων 


1 
RECENSUIT ATQUE EMENDAVIT, 


NOTIS ILLUSTRAVIT, VERSIONE LATINA PASSIM CORRECTA 
PROLEGOMENIS, INDICIBUS 


} 


INSTRUXIT 


ALBERTUS RUD. MAX. DRESSEL. 


EDITIO ALTERA 
AUCTA SUPPLEMENTIS 
AD BARNABAE EPISTOLAM ET HERMAE PASTOREM 


EX TISCHENDORFIANA CODICIS SINAITICI EDITIONE. HAUSTI35. 





LIPSIAE 
J. C. HINRICHS, BIBLIOPOLA. 
1863. 





6860 
λεν] ͵ 





14.3 31. 


DE ALTERA HAC EDITIONE. 


Studiis cirea patrum apostolicorum opera nihil ex longo tempore 
gravius aecidit quam quod in codice bibliorum Sinaitico inventa est in- 
tegra Barnabae epistola eum priore Pastoris parte. llla enim epistola 
quo sermone ab auctore conscripta est nec inlegra habebatur hucusque, 
nec quibus partibus ex codicibus recentioribus hausta est magna est 
fide. Latina vero prioris parlis longioris (I—XVII) interpretatio, quem- 
admodum in codice saeculi fere octavi olim Corbeiensi nunc Petro- 
politano eoque solo inventa est, ut passim praestat Graecis vulgalis, ita 
saepe corruplissimum textum praebet, iis maxime capitibus quae Graece 
adhuc desiderabantur. Nec fere minore iniquitate utebatur Pastor Her- 
mae qui dicilur, Latinis codicibus magna scripturae varietate conspi- 
cuis ei Graeco foliorum Lipsiensium textu parum probato. Hinc gra- 
vissima codieis Sinaitici subsidia ad supplendos atque emendandos libros 
hos ipsis apostolicis proximos non reservanda videbantur novae plane 
patrum apostolicorum editioni, quam post annos aliquot dare ipsi in 
animo habemus, sed statim adhibenda ad augendam ornandamque edi- 
onem  Dresselianam. Quod ita faetum est ut prior pars epistolae 
Barnabae plene exscribéretur ex utraque nostra codicis Sinaitici editione, 
praeterea vero quiequid in eadem differt a scriptura Graeca eiusdem 
epistolae οἱ prioris partis libri Hermae, quemadmodum in opere Dres- 
seliano edita est, accurate recenseretur. Quae igitur exemplaria editio- 
nis Dresselianae anni 1857. in publicum nondum exierant, illis supple- 
mentis aucta sunt, proptereaque nunc alterius editionis titulo exor- 


nata prodeunt, minuto insuper pretio, quo magis academicae iuven- 


H PRAEFATIO. 


tuti se commendaret liber iste. Laborem autem quem diximus nostro 
rogatu suscepit in se loh. Henr. Gerhardts, Phil. Dr., quem scite et 
diligenter ea in re versatum essen f " 

Aelalem codicis Sinaitici accuratius quaesituris, nisi quis magnifi- 
cam editionem Petropolitanam nostram mavult consulere, duabus in- 
Struetam tabulis ipsam epistolae Barnabae et Pastoris scripturam prae- 
bentibus, Prolegomena satisfacient Novi Testamenti Sinaitiei, quibus 
demonstrasse nobis videmur, scriptum illum esse circa medium saecu. 
lum quartum, Quanta vero textus Sinailici praestantia sit, collatis 
expensisque variis ad Barnabam et Hermam lectionibus nemini dubium 
eri, Et Barnabae quidem exempla haec sunt. 

Cap. IV. Aeyovrec οτι *« διαθήκη ημων pev* αλλ επινοι ουτωσ. 
εἰ τελοό απωλεσαν αυτην, λαβοντοό ήδη του µωῦσεωσ pro iis quae 
μἱροίο corrupta mire exercuerunt viros doctos: el ἀἰσαπί quia ἰεδία- 
mentum illorum, mon el mosirum est. Nosirum autem, quia illi in 
perpetuum. perdiderunt illud, quod. Moyses accepit. 

Cap. Vl. eG ov δη αναπλασσοντοό αυτου ἡμασ pro cc ἂν δὲ 
ἀναπλασσομένουσ αὐτοὺσ wc. 

Cap. Vll. οι µερεισ του ναου pro οἱ ὑερεῖσ τοῦ Λλαοῦ (Menard. 
invitis codicibus ναου putat legendum"*). 

Cap. X. ov µη, φήσιν, κολληθήση ουδε οµοιωθηση, ul est apud 
Clem. Alex. et in vetere interprete, invitis codd. recentioribus Graecis 
verba ουδ, οµοιωθ. omittentibus. Ibidem περιπατουντεό, Φαν περιβλε- 
πονται τινα εκδυσωσιν δια την πλεονεξιαν' oc και τα Ορνεα rovro 
µονα εαυτοιό OU ποριξει τήν τροφήν, αλλα αργα (αργα corrector re- 
posuit pro παν τα) παθηµενα επζητει pro περιπατοῦντεσ. xol καθή- 
µενα ἀργὰ ταῦτα ἐκζητεῖ (Vet. interpr. ambulantes, quem dispolient. 
Sic aves istae solae sibi non acquirentes escam, sed pigrae sedentes 
quaerunt)  lbidem εχε (absorptum videlur r&—systr&—sequenti τε) τε: 
ωσ xo, περι τησ βρωόεωό pro ἔχετε τελείωσ καὶ περὶ τῆς γνώσεωσ 
(Vet. interpr. habetis consummatam de escis). 


1) Corrector epistolae Harnabae quem ** diximus, septimo saeculo videtur 
vixisse; quem vero eodem signo in Pastore insignivimus , ipsi scriptori vix cedit 


aelale; hunc qui exceperunt (*,* ei ****), in septimum et nonum fere saecu- 
lum incidunt, 


PRAEFATIO. Ti 


Cap. XI. το φερον αφεσιν pro τὸ gégov εἰσ ἄφεσιν. 

Cap. ΧΙΙ. οτι o πατηρ παντα Φανεροι περι τοῦ υιου νήσου. λέγει 
ουν μωυσήό νήσου vio vowy, επιθειό τουτο τὸ OVOJUM, οποτε ἔπεμπεν 
αυτον παταόκοπον τσ yo, λαβε pro ὅτι πόντα Ó πατὴρ φανεροῖ 
περὶ τοῦ υἱοῦ [αὐτοῦ] ἰησοῦ ví vevi. καὶ ἐπιθεὶσ ποῦτο ὄνομα, 
ὁπότε ἔπεμψε κωτάσχοπον τῆσ γῆς, [εἶπε]' λάβε. 

Cap. XVI. ὦσ πλανωµενοι οἱ ταλαιπωροι εἰ την οὔκοδοµην ηλπι- 
σαν, και ουκ επι τον Θεον αυτων TOV ποιήσαντα C'UTOVO, (00 Οντα οικον 
cov pro πῶσ πλανώμενοι ob vol. ἐπὶ τὴν ὁδὸν ἤλπισαν, καὶ οὖκ ἐπὶ 
τὸν Θεὺν αὐτὸν τὸν πονήσ. αὐτούς, ἀλλ) c6 ὄντα οἶκον toU (Vet. in- 
terpr. quomodo errantes in aedem spem habuerunt, tanquam ἐπ domi- 
nwm qui illos fecit, quasi sit domus dei). 

Cap. XVII. εισ σωτηριαν. sov γαρ περι των ενεότωτων 1) μελλον- 
των γραψω υμιν pro εἶσ σωτηρίαν ἐνεστώτων. dv γὰρ περὶ τῶν με]- 
όντων γράφω ὑμῖν. (Vet. interpr. --si enim de instantibus ac fuluris 
scribam vobis). 

Cap. XIX. τα συμβαινοντα ὅοι Ἐνεργήματα ῶσ αγαθα προσδεξη, ει- 
mo οτι evev εου ουδεν γεινεταν pro τὰ ὄυμβ. doi ἐνεργ. ὡς ἀγ. 
πρόσδεξαι, reliquis praetermissis.  lbidem τοιό επι τον αυτον eov 
εὐπιζουσιν, in quibus edd, receutiores Φεον omittunt. lbidem verba 
παντὶ αἰτοῦντί σε δίδου, quae ex evangeliis huc illata esse apparel, 
auctoritate codieis Sinaitiei destituuntur!. lbidem ου προσεξειό επι 
προσευχην sv συνειδήησει πονηρα pro οὐχ ἤξειό iv προσευχῇ σου ἐν 
δυνειδήσει πονηρᾷ. 

(αρ. XXl. εχστε μεὈ εαυτων tiG ουό εργασηδθε το παλον᾽ µη εν- 
Ίπητε pro ἔγετε εἰσ οὓσ ἐργόσασθε μεθ’ ἑαυτῶν" μὴ ἐγκαταλείπητε, 
Mis exemplis accedunt alia plurima. Sunl autem ita comparata ut pau- 
cis exceplis pristinum textum luculenter restituant, et nune demum 
Barnabae librum pretiosissimum litteris. Christianis redditum gaudeamus. 

ldem de Pastore praedicandum esset, si integrum praeberet codex 
noster. Attamen et ipsis quae praebet fragmentis maxima vis crilica 
inest, Quod anno 1856. censebam, textum Lipsiensem potius e Latinis 


media aetate conversum quam ex ipso antiquissimo fonte Graeco deri- 








1) Capite vero quarto exeunte verba gravissima ,sient scriptum est^, minime 
Latino interpreti, ut suspicari licebat, sed ipsi scriptori vindicat codex Sinaiticus, 








IV PRAEFATIO. 


vatum esse, qua de re praeter alios consentientem habui summum Con- 
stantinum Oeconomum ἐν illud quidem, si totum atque universum spectas, 
non eonfirmatum est. Quem vero locum, in historia Simonidea famosum 
illum quidem, ad docendam originem Latinam inprimis urgendum du- 
xeram, Vis. 3, 3. πανοῦργοσ εἶ περὶ τὰσ γραφώσ (ex Guilielmi Dindorfii 
coniectura περὶ τὰ ἄγραφα), eum revera ex Latinis lluxisse quum ex 
interprete Aethiope tum ex codice Sinaitico fil clarissimum.  Quocum 
nescio an alia componenda sint, quae lextus Lipsiensis cum Lalinis 
plerisque communia habet invitis Sinaitico Aethiope et Palatino. Eius- 
modi sunt quae Vis. 3, 6. leguntur, ubi Laine vulgatum est: qui cog- 
noverunt veritatem nec permanserunt in ea, mec coniuncli sunt, sanctis ; 
propler hoc ínutiles sunt. — His textus Lips. apprime respondet, in quo 
esl: of ἐγνωκότεο τὴν ἀλήθειον, μὴ ἐπιμείναντεο δὲ iv αὐτῇ μηδὲ 
κπολλώμενοι τοῖσ ἁγίοισ' διὰ τοῦτο ἄχρηστοί εἶσιν,  Sinaiticus vero co- 
dex, Aethiops et Palatinus consenlientes post pu επιµενοντεό δε εν 
αυτη nihil additum habent. Quae in his similibusque aliis ab aucto- 
ritate Sinaitici codicis destituuntur?, ab alia haud dubie recensione pen- 
dent, quam utrum in Laüinis an in Graecis primum aliquis instituerit 
ambiguum est. Sed de his proxime alii videbunt, nec nobis ipsis, ut 
iam indicatum est, singula accuratius indagandi locum defuturum spe- 
ramus. Nune salis habemus editioni Dresselianae, diuturnis amici docti 
laboribus plenae, lectionibus Sinaiticis additis consuluisse, quae ut satis 
docent quantopere lexlus Lipsiensis, quamvis haud contemmendus sit, 
ab antiqua veritate deflexerit, ita tolam eam quam praebent Pastoris 


partem exceplis paucis antiquo nmilori reddunt. 


Scribebam Lipsiae ipsis solemnibus paschalibus anni 1863. 


Conslantinus Tischendorf. 


1) Vide Nov. Test. Sinait. Lips. 1863. pag. XLI. 

2) Alio loco notabili, Vis. 3, 5., Aethiops codicum Sinaitici et Palatini so- 
cletatem deserit. Sinaiticus enim cum Palatino habel: ὅιοτι ευρεθή εν αυτοισ 
πογηρια (quoniam inventa est in eis nequitia), id quod rectissime scriptum vide- 
tur, Lips. vero cum Lalinis vulgatis et Aethiope: διότι οὐχ εὑρέθη ἐν αὐτοῖσ 
πογηρία. 





ALBERTUS RUD. MAX. DRESSEL 
LECTURIS 8. P. 


Patrum Apostolicorum editio Coteleriana communi Theologorum 
iudicio inter praestantissima istiusce literaturae opera censetur. Eam 
sane perdiu meruit laudem, et interpretandi arte, et subsidiorum cri- 
ticorum copia atque usu quo excellit. Quapropter mirum non est, 
quod multi.adeo opinabantur, textum PP. Apostolic. iam in una illa 
editione praesertim per lo. Clericum recognita ita fuisse constitutum, 
ut in eo acquiescere possemus. Verum enimvero hoc usquequaque ita 
esse, praesens aetas haud amplius sentit, etsi nulla Scriptorum aevi 
Apostolici editio laboribus Cotelerii atque Clerici carere poterit. Είδ- 
nim re accuratius perpensa facile apparet, non solum in critica, sed 
etiam in exegetica parte non illud eam ubivis praestare, quod in hoe 
genere jam expetatur. Quippesi ea, quae ad hanc illamve Theologiae 
disciplinam spectant, veritati iugis consentanea diiudicari debebant, 
quam nimio Cotelerii partium studio fieri potuit, textus quoque Scri- 
ptorum alianorma atque ratione ad certiora fundamenta revocandus erat. 
Qui decimo septimo ac deciino octavo saeculo, et antea, Codicum manu 
scriptorum praesidia ad huncce textum emendandum contulerunt, ii pro- 
fecto non omnem scripturae varietatem proponebant, sed eam fere quae 
pro ipsorum captu utilis .videbatur ad rem atque apta, reliquis omni- 
bus iisque haud raro optimis variis lectionibus silentio atque oblivi- 
one iterum sepultis. Attamen quantum lucis integra supellectile. cri- 
tica ipsi textus intellectui afferri, quantum tenebrarum manca ratione 
critica diffundi queat ac debeat, omnes, quibus huius rei iudicium est, 
hodie persuasum habent. Critici iudicium textus emendationem attingit 
atque patefacit, boni Codices manu. scripti eandem perficiunt, absol- 
vunt, . veram. reddunt. 

. Quae eum ifa sint, abhinc viginti annis ex beato Augusto. Nean- 
dro quaesivi, ecquid operae pretium putaret, si post Cotelerium et 
Clericum nova PP. Apostolicorum editio adornaretur, eaque criticis 
adminieulis, quae in Romanis Bibliothecis recondita cognoveram la- 
ütare, adiuta atqué fulta. Auctor mihi erat vir incomparabilis ut. fa- 
cerem, magnopere cupiens ut horum operum, quae a nobis iam paene 
exulare coeperant, copia denuo fieret. Sed eidem proposito Gulielmus 
lacobsonus in Anglia, in Germania Carolus I. Hefelius animum eodem 
tempore adiecerant, meque praevenerunt. Ast ille, quamvis opus edi- 
derit propria peregrinaque eruditione refertum, ad paucos solummodo 
aevi Apostolic Scriptores respexit; hic in prima editione votis parum 
respondit. Idcirco pristinum consilium non demittendum putavimus, 
neque cum emendatiores illorum duumvirorum libri postea prodissent. 
Nam quae ex membranis hucusque ignotis per multos annos, ubi 





γι ος ΡΚΛΕΕΑΤΙΟ. 


licuit, Clementissimi Borussorum Regis stipendio adiuti nos primi 
erueramus, haud dubie eiusmodi erant ob novitatem pondusque, Πέ 
quomodocunque iuris publici facienda viderentur. Taceo reliqua, 
quae ab aliis intelligi malim, quam a me dici. 

Elaboravi igitur editionem textu ubivis ad optimorum Codicum 
fidem critica cum conscientia constituto, iisque, quas egomet ipse in- 
veni, variis lectionibus adornato. Quae hie illic in libris impressis 
inventae erant, eas ex parte repetere nolui, quia fides ipsarum non 
ubivis certa videbatur. Ac me haud inconsulto id fecisse, imo facere 
debuisse, mecum fatebitur, qui ex notis intellexerit, quotiens etiam 
quas novissimo critico debemus Codicum lectiones mea cura emen- 
dandae fuerint. Ac saepius profecto apud priores editores im illa 
parte post messem messore, post tectum architecto opus erat. Est 
forte qui dicat, nos in critica parte sacco serentes utilia inutilibus 
permiseuisse, albaque, ut dicitur, linea sine cura discriminis solam 
copiam seclatos converrisse.- Aliter vero ipse sentio: quippe etiam 
ἐν άδιαφοροις religiose fontium auctoritatem venerari ius fasque est. 
Quis autem inutilia ea dixerit, quae utcunque apta fiant ad restituen- 
dum genuinum textum eorum Scriptorum, qui quae literis consigna- 
runt, ex τῶν αὐτοπτῶν τοῦ 4oyov ore hauserunt? 

Λο fuit quidem, cum tempus quoque opportunum concessum mihi 
fore arbitrarer textum commentario prorsus novo illustrandi. Quam 
spem cum baud inoffensa valetudo, tum maxime rerum domesticarum 
adversitates necessitudinesque fefellerunt, ut rarius paratae essent 
remüssiones, quibus animus, interstitione aliqua aut negotiorum aut 
infortuni memoriae data, laxari indulgerique posset ad istiusmodi 
opus rite condendum. dcirco virorum doctorum notas simul cum 
nostris subdidiinus, ne diutius res tereretur. Quodsi inaequalitas in- 
certaque ralio, quam inter textus fidem et commentariorum copiam 
antehac videre erat, nostro labore nonnihil evanuit, eius nos profecto 
non poenitebit. 

Nec possum quin gratias agam Constantino Tischendorfio, Theo- 
logorum Germaniae decori, qui non solum consilio me multum adiu- 
vans ex suae doctrinae penu summa cum benevolentia ac liberalitate 
hocce opus locupletavit, sed quamvis muneribus suis mirum quantum 
occupatus etiam nulli in promovenda ipsa editione curae pepercit. 
Ne mulia: opus nostrum is docte inauguravit sacravitque. 


Scribebam Romae prid. Cal. Sextiles 1856. 





PROLEGOMENA. 


I. 
BARNABAS. 


Quomodocunque definiendum erit de auctore scripti, cui ve- 
tus quaedam traditio Barnabae nomen praefixit, certe id ipsum haud 
parvi momenti habetur inter christianae antiquitatis reliquias ob ra- 
lüonem quam tenet sacrae scripturae V. T. diiudicandae, et locum. in 
definienda oeconomia salutis ei assignandi. Pauli Apostoli quippe 
viam tenens, modo ultro progrediens, nunc retrogressus, ad Alexan- 
drinorum allegoricum veritatis ludaismi explicandae modum, simulque . 
ad solidiorem Gnosticismum praebet transitum. — Huius viae auctori- 
tas pluris esset, si inclito illi Pauli Apostoli socio impigroque coadiu- 
tori attribuendum esset, qui ubivis sui iuris apparebat, recta mente 
atque indole excellens: id quod infra videndum. lam vero de quo 
in ipsa Epistola agitur, id accuratius perscrutemur. 

1. Cum filis filiabusque auctor partiri vult ex eo, quod ipse ac- 
ceperit, ut fidem atque scientiam habeant consummatam, spiritualibus 
nimirum donis abunde: donati (c. 1). 1d se facturum esse non 
doctoris auctoritate praeditum, sed ut parem inter pares, ut unum 
ex ipsis: immo se πἐρίψηµα esse bene scit, cuimet fratrum dilectio- 
nem mercedi fore sperat (c. 6. 1). Rerum igitur cardinem in eo 
verü, quod cum fide perfecta etiam scientiae, i. e. τῆς γνώσεως)) 
compotes fierent. Ideirco intelligendum esse, quo modo veteribus, 
Deo ita ordinante, non misi vitae spes proposita fuerit, ipsum vitae 
exordium primo Christi adventu in terris, vitae consummatio in cae- 
lis (c. 2). lam vero progressum divinitus in Christianismo datum 
ipsiusque perfectionem ostensurus est insufficlentia veteris foederis, 
novo videlicet adimpleti verique redditi. Deus sane per V. T. 
Prophetas adaperuit, se non indigere hircorum ac taurorum sa- 
crificiis, nec despicere cor contritum. — Hac humana oblatione lu- 
daeorum hostias indicari abrogatas. leiunium verum misericordiam : 
erga egenos esse. 1d postquam Deus dilucide manifestaverit, per di- 
lectum suum in simplicitate vocatis ad illorum legem, ut proselytis, 
haud quaquam accedendum. 

Atqui nobis morum puritas omnino colenda, cum iam instet 
lerminus adventus filii Dei (c. 2—4). Verumtamen et consortium 
fugiamus legem nullatenus ad nos pertinere dicentium. 


1) Clem. Alex. Strom. Il c. 6. p. 455. ed. Pott. - 


VIII PROLEGOMENA. 


Foedus quod fuerat Iudaeorum nostrum est factum, quia trans- 
grediendo in perpetuum perdiderunt id, quod Moses accepit. Tabularun 
tenor per Mosen confractarum Christi dilectione novissimis tempo- 
ribus in praecordiis nostris consignatus. Hac nova lege fundatis re- 
sistendum est Iniquo eiusque tentationibus. Ast ne inflentur spiri- 
tferi quasi plene iustificati, sed in timore Dei custodiant mandata. 
Is enim non accepta persona, sed secundum opera iudicat. Fides 
nostra adiuvatur timore ac sustinentia; ei compugnant patientia et 
continentia (c. 2), fides caritasque coniugatae (c. 11). Vigilemus et 
recte intelligamus anta signa ac portenta in populo ludaeorum faeta 
(excidium Hiüerosolymae et reliqua) quid sibi velint. Caveamus, ne 
vecordia obdormientes nihilominus perdamur, sicuti veteris foederis 
populus (c. 4). 

Ex quo intelligitur, auctorem imprimis quidem contra ludaizan- 
tes inter Christianos monere, legis autem cuiusvis despectores uti 
salutem haud minus periclitantes apertis verbis significare. — Lex 
quippe Mosaica ei tanti est, ut gnosis in ipsa novam legem (νέαν . 
ἐντολὴν c. 9) intueatur. Novus autem populus cum verum Dei tem- 
plum sit, verum quoque sacrificium in corde is solus offert (c. 3). 
]s iam heie vera vita fruitur (c. 1), post tribulationes atque angustias 
multas in reguo Messiae (c. 15) universo mundo dominaturus (c. 8). 
[μι edocti de iis, quae praeterierunt, nemo in retia incurrat, sed 
novo foedere renatus intellectu polleat. Cogitanti atque memoria re- 
petenti quae fuerunt ac quae sunt, Christi expiatoria morte ludaeos 
esse ludicatos, nos autem salvatos apparebit. ldque ita fieri debuisse 
jam Prophetae, divinae loquelae organa, iterum iterumque annuntia- 
runt. Ex eorum sensu ieiunium V. T., hircum et vaecam rubram 
Christum spectare auctor suis persuadere tentans (c. 5—8), circum- 
cisionem spiritualiter intellisendam aeque ac mandata de cibis, ba- 
püsmum et crucem jam in V. T. praefiguratam atque annuntiatam, 
losuam Christi typum docet (c. 9— 12). Quae cum ifa sint, non 
ludaei, sed Christiani Dei foederis veri haeredes, sensu typorum V. 
T. recluso, iam constituti probantur. Unde testamentum, quod Moses 
a Domino accepit contrivitque, ad nos pervenit. Iudaeos autem non 
eius haeredes esse etiam ex eo intelligitur, quod verum sabbatum non 
habeant, neque templum Deo acceptum, non nisi in spirituali habi- 
taculo exstans, id est in ecclesia christiana (c. 13— 17). Quibus 
γνώόεως speciminibus adiungitur paraenetica pars (c. 19— 21) de 
via lucis et tenebrarum. Per illam qui gradiuntur, bonis quibuscun- 
.que operibus per γνῶσιν facile peragendis scopus petendus; in hac 
vagantur, qui a Deo alienati vitiis animam perdiderunt. Dei mandata 
custodienda: omnibus dies retributionis aut perditionis instat. 

2. Ex genuinis aeque ac interpolatis elementis Epistolam coa- 
luisse, non sine iudicii acumine et argumentatione docta ostendere 
studuit Dan. Schenkel?) Eum confutarunt Hefele?), et subtilius: Hil- 


. 2) Ueber den Brief des Barnabas, ein 3) Das Sendschreiben des Apostels 
kritischer Versuch; Theol. Stud. u. Krit, Barnabas aufs Neue untersucht, übersetzt 
1837, Π. 3. S. 652—080. und erklárt etc, - Tüb. 1840. p. 196 sqq. 


BARNADBAS, IX 


genfeld.) Quodsi nec primigena eius integritas, nec continuus sen- 
Lentiarum progressus in dubium vocari possit, quaerendum iam est, 
ad quosnam füerit scripta. Formula quippe salutandi neque usifata 
est, nec plena. Quod ei ab Origene?) datur xo90A5 epitheton 
(Γἔγραπται δὴ ἐν τῇ Βαρνάβα καθολικῇ ἐπιότολῇ), potest id vix 
retineri, nisi forte magnus Alexandrinorum magister etiam in hoc 
πνευματικῶς capiendus esse videatur. Eodem iure quodvis scriptum 
nuncupari queat catholicum", quod christianae doctrinae elementis 
non prorsus caret. Ἠιιο accedit, ut in subscriptione Codicum manu 
scriptorum, quotquot vidimus, id frustra quaeratur (cfr. Ep. Barnabae 
nol. 1). Nec ulla alia ratione id ab Origene dictum crediderim, 
quam ob generalem loquendi modum, quo auctor in salutatione uti- 
tur, nullum videlicet. distinctum. certumque lectorum coetum siguifi- 
cans. Locus, qui ad quaestionem solvendam opportune in auxilium 
vocari potest, legitur in e. 16: lloó τοῦ ἡμᾶς πιστεῦσαι τῷ Θεῷ, 
ἦν ἡμῶν τὸ κπατοικητήριον τῆς καρδίας φθαρτὸν καὶ ἀθθενὲς, ὡς 
ἀληθώς οἰκοδομητὸς ναὺς διὰ χειρός: ὅτι ἦμεν πλήρης εἰδωλολα- 
τρείας Oxo, καὶ εἰδωλολατρείᾳ ἦμεν οἶκος δαιµονίων, διὰ τὸ ποιεῖν 
ὕσα ἦν ἔναντία τῷ 'Θεῷ. ta sane loquitur, qui ipse Ethnicus fuit, 
et ad Christianos ex Ethnieis factos verba facit. De similibus simi- 
lia dicuntur ad Clementem): Ἡ τοῦ Θεοῦ βουλὴ ἐν ἀδήλω γέγονε 
κατὰ πολλοὺς τρόπους" τὰ μὲν πρῶτα εἰαγωγὴ κακή, ὄυντροφία 
πονηρά, συνήθεια δεινή, ὁμιλία οὐ καλή, πρόληψις οὖκ ὀρθή:' διὰ 
ταῦτα πλάνη, sivo ἀφοβία, ἀπιστία, πορνεία, φιλαργυρία, κενοδοξία, 
xoi ἄλλα τοιαῦτα μυρία κωιά, ὥσπερ κπαπνοῦ πλῆθος, εἰς ἕνα oi- 
xov οἰκοῦντα τὸν κόσμον, τῶν ἔνδοθεν οἰκούντων ἀνδρῶν ἐπενό- ᾿ 
λωσαν τᾶς ὀρᾶσεις, καὶ οὐκ εἴασαν ἀναβλέψαντας ἐκ τῇ διαγρα- 
qug τὸν δημιουργήσαντα νοῆδαι Θεόν, xol τὸ τούτῳ δοκοῦν yvo- 
ρίόαι. διὸ τοὺς φιλαλήδεις ἔδωθεν χρὴ ix στέρνων βοήόαντας ἔπι- 
πουρίαν προσκαλέσασθαι, φιλαλήθει λογισμῷ, ἵνα τις ἐντὸς ὢν τοῦ 
οἴκου τοῦ πεπλησμένου παπνοῦ, προσιῶν ἀνοίξῃ Φύραν, ὅπως δυ- 
νηθῇ τὸ μὲν &xvog τοῦ ἠλίου φῶς εἰσχριθῆναι τῷ οἴνῳ, 0 δὲ ἐν- 
τὸρ τοῦ πυρὀς Qv ἐκβληθῆναι καπνός. (19) TOv μὲν οὖν βοηθὸν 
ἄνδρα τὸν ἀληθδῆ προφήτην λέγω, ὃς uóvog φωτίσαι φυχὰς ἀν- 
δρώπων δύναται, Gor ἂν αὐτοῖς ὀφθαλμοῖς δυνηθῆναι ἡμᾶς ἔνι- 
δεῖν vig αἰωνίου σωτηρίας τὴν ὁδόν. Eo spectat frequens illa an- 
tithesis ἡμεῖς et ἐκεῖνοι, neque vbb. ὃς εἷς τοῦτο ἠτοιμάσδη, ἵνα 
αὐτὸς φανείρ, τὰς ἤδη δεδαπανηµένας ἡμῶν καρδίας τῷ Φανάτῳ 
xoi παραδεδοµένας τῇ τῇ πλάνηρ ἀνομίᾳ Λυτρωσάμενο ix τοῦ 
σκότους, διάθηται ἐν ἡμῖν διαθήκην λόγῳ (c. 14) de aliis intelligi 
possunt, quam de iis, qui olim Paganismum sectabantur. Christus 
φῶς εθνών) eos illuminavit, qui tenebris obfuscati erant (c. 14). 
Quis itidem de ludaeis asseruerit? — Monitorium illud (cap. 3), ,ut 
non icurramus, tanquam proselyti, ad illorum legem" ad Ethnico- 


4) Die apostolischen Vàter, Untersu- 5) Contra Celsum I, 63. 
ehungen über Inhalt und Ursprung der 6) Clementis Rom. Hom. I, 18. ed. 
unter ihren Namen erhaltenen Schrifien. Dressel. p. 40. 
Halle 1853. p. 30 sqq. 1) Isai. 42, 6. 7 et 49, 6, 


X PROLEGOMENA. 


Christianos spectat. Constat enim inler omnes, mullos extra Palaesti- 
nam Ethnicos nonnullas ordinationes Mosaicas observasse, uti ἐκλε- 
Ἀτικοί. uius coetus homines ante oculos habebat, qui scripsit c. 
2 ,nos similiter errantes". Nec mirum, quod auctor adamat praeque 
ceteris lubet istiusmodi gnoseos exeinplis Epistolam in allegoriis enu- 
cleandis non sine artificio refercire, vocum ad rerum originem quasi 
permanantium | delinimentis gestiens. line disparilitas orta in. dis- 
ceptando ac singula pertractando. Fuit aulem id temporis gravis- 
sima, ne dicam unica quaesio illa, quid auctoritatis essel veteri foe- 
deri: in evangelio, postquam Paulo Apostolo praeeunte haud levibus 
argumentis alii usi fuerant ad immunitatem eius a lege probandam. 
Noster autem, quomodo fieri potest, eam iam evanuisse cum ratio- 
cinando docet, (um propria sua via ostendere conatur. Quamvis lu- 
daismo bellum indicat in Christianismum subreptitanti, aeque in alios 
animadvertit, sed non nisi leniter hor(ans, monens, suadens, obiur- 
gans, qui solius fidei iustilicatione elati bonis operibus parum vaca- 
runt (c. 4), sequioris nimirum Gnosticismi praecursores. Inter hasce 
duas parles auctor rectam salulis semitam sternendam curat. 

Quo tempore Epistola scripta fuerit, non liquet. . Verumta- 
men Hierosolymam eversam, templum destructum, Iudaeorum populum 
a Romauis debellatum non ambigue significant vbb. (c. 4): ,cum 
videritis tanta signa el mons(ra i populo ludaeorum, et sic illos 
dereliquit Dominus". Nec, alia enarrantur c. 16: Zhi γὰρ τὸ πολε- 
μεῖν αὐτοὺς καθηρέθη ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν' νῦν καὶ αὐτοὶ οὐ τῶν 
ἐχθρῶν ὑπηρέται ἀνοικοδομήσουσιν αὐτόν. Πάλιν og ἡμελλεν 3 
πόλι xol ὁ ναὸς καὶ ὃ A«Og Ἰσραὴλ παραδίδοσθαι, ἐφανερώθη. 
Eos, ad,quos Epistola data fuit, gravissimi illius iudicii, quo Domi- 
nus ludaeorum populum iudicavit eorumque excidium complevit, te- 
stes fuisse, ex modo dicendi c. 4 colligitur. Cum persecutionum men- 
lio fiat nulla, verisimile est, eam ante Plinium in Bithynia Procon- 
sulem fuisse scriptam. 

A. Levibus admodum argumentis utuntur, immo futilibus, qui 
veteris traditionis vestigia prementes") Barnabam, Pauli Apostoli S0- 
dalem, Epistolae auctorem esse velint. Totus enim tractandi modus 
resque ipsae pertractatae contra eos clamitant. Barnabas Levita 
Cypro oriundus?) legis Mosaicae plus expers esse debebat, quam ex 
c. T et 8 elucet. Neque de Syris idem venditasset, circumcisione 
eos uli: id quod ex eo tempore melius cognitum habere debebat, 
quo ipse cum Paulo Apostolo Antiochiae morabatur.) Certe rerum, 
quas dicit, scientiam doctrinamque plurium, quam par sit, auctori 
deesse fatendum. Quocirca iam H. Menardus, primus Epistolae edi- 


8) 1. Vossius, Notae ad Barnabae Comment. de authentüia Ep. Barnabae. 


Apostoli Epistolam catholicam p. 310.; 
L. E. Dupin, Bibl. des anteurs eic. T. I. 
p. 65q.; N. Nourius in apparatu ad 
Bibl. max. PP. T.I. Diss. 3.; Gallandius, 
Bibl. vet. Patrum T.I. Proleg. p.XXIXsqq.; 
Henke, de Epistolae, quae Barnabae tri- 
buitur, authentia. Jen, 1827.; Rórdam, 


Hafniae 1828; Frauke in Guerike et Ru- 
delbach Zeitschrift für luth. Theol. 1840. 
fasc. 2. 

9) Act. 4, 36 sqq. 

10) Act. 11, 22. 25.; 15, 2sqq. Gal. 
2, 1. 9. 


BARNABAS. Xi 
tor, authentiam eius impugnavit^), post eum Dan. Papebrochius ^), 
Tentzelius!?), Natalis Alexander"), Remi Ceillier!*), Ittigius'*), Mos- 
hemius'"), Lumperus?), Hugius ^), Ullmannus **), Neander?), Myn- 
ster??), Winer.**) At dicas: Heus tu, unde traditio illa apud Cle- 
mentem Alex. Strom. Ἡ, 6 p. 445; IL 7 p. 447; Ἡ, 20 p. 489; V, 
10 p. 683; II, 15 p. 464; Ἡ, 18 p. 472; V, 8 p. 677, Origenem 
contra Cels. I c. 63, Eusebium H.E. HII, 25, Hieronymum de vir. 
illustr. c. 6, Nicephorum in Stichometria (saeculi 5)? Non dubita- 
verim, quin ea iam prius in Alexandrina ecclesia exstiterit, nec ab 
Clemente Alex. aut Origene primum fuerit inducta: retinuerunt autem, 
quia totius Epistolae indoles haud dissimilis esset ei, qui cum Paulo 
Apostolo Ethnieis evaugelium salutis annuntiaverat. Traditionem igi- 
iur pie venerantes, nec ad criticum subtiliusve eius examen ulla sin- 
gulari causa compulsi posteris tradiderunt, quomodo et qualem ipsi 
invenerant. Sin ipsius traditionis originem indagare velis, dicendum 
erit, nulli Apostolorum adtribui potuisse iam ob illud eorum convi- 
cium τοὺς ἰδίους ᾽᾿Αποστόλους, τοὺς μέλλοντας κήρύσσειν τὸ εὖαγ- 
)έλιον αὐτοῦ, ἐξελέξατο, ὄντας ὑπὶρ πᾶσαν ἁμαρτίαν ἀνομωτέρους 
(c. 5), propriae auctoris opinioni forte consonum, nec veritati, ut- 
pote commentum. Si nihilominus semiapostolica auctoritas Epistolae 
impressa videbatur, ab eam desiderantibus vix alius quidam magis 
opportuno auctor supponi potuit, quam Barnabas, Ethnicorum et ipse 
doctor. Potuitne ψευδεπίγραφον etiam ex eo trahere originem apud 
Alexandrinos, quod gnosticae Clementis Romanae Homiliae?*) Barna- 
bam Alexandriae congredi cum eo faciunt? 

Λο mihi quidem illud non levis momenti semper visum est, 
quod narratur in Act. 15, 37 sqq. Barnabas igitur dissensione ob- 
oría a Paulo discessit, assumtoque loanne Marco in Cyprum naviga- 
vit. Soliusne Ioannis Marci causa Barnabas alio perrexit, an simul 
aliam doctrinae viam sectaturus?  lllamne, in qua heic eum gradi 
videmus? At enimvero summopere notandum videtur, eundem Io- 
annem Marcum, qui Barnabae vitam actaque perfusius scripsisse cre- 
ditur, Epistolae eius mentionem facere nullam. Codex Vaticanus 
1667, ex quo Papebrochius?) ea edidit, nec Codex Parisinus 1470 
quo. Tischendorfius??) usus est, neque Vaticanus 821, quem ego ex- 
scripsi, in hoc quidem variant. 

9. In Philastrii Brixiensis Episcopi Codice quodam (ante saec. 


11) In Praef. ed. nostrae Epistolae. 19) Zeitschrift. für das Erzbisthum. 





12) Iu Act. Sanct. mensis Iunii. tomo 
secundo, p. 459. $. V. Anlverp. 1698. 


13) Apud Fabric. Bibl. eccles. p. 42. 
. X. 
14) Hist. eccles. Sec. J. c. 12. art. 8, 


15) Histoire général des auteurs etc. 
T. I. p. 498 sqq. 

16) In selectis capitibus historiae eccl. 
See. 1. T. I. p. 20. 

17) Commentar. de rebus Christ. ante 
Const. M. p. 161. 

18) Historia theol, critica T, I. p.150. 


Freiburg. Fasc. 2. p. 132. Fasc. 3. p. 
208 sqq. 
20) Studien u. Kritiken. T.I. p.381. 
21) Kirchengesch. T. I, 3. p. 733. 
22) Studien und Kritiken II, 323. 
23) Bibl. Realwórterbuch s. v. Bar- 
nabas. 
24) Hom. 1, 9. 
25) Act, Sanct., mensis Iunii tomo 
secundo , Ántverp. 1698. p. 431—430. 
26) Acta Apostolorum apocrypha, Lip- 
siae 1851. p. 64 sqq. 


XH PROLEGOMENA. 


IX), qui e monasterio Corbeiensi provenerat, Hugo Menardus, 
Congregationis S. Mauri monachus, post Epistolam "l'ertulliani de ci- 
bis iudaicis, Barnabae nomine insignitae Epistolae deprehendit lati- 
nam versionem veterem. ac. Sirmondus Menardo evulgare eam ob 
innumeros naevos haesitanti graecum obtulit apographum, inter sche- 
das Turriani repertum, quo adiutus textum constitueret emendatum. 
Mors praevenit, et pro ipso fecit, Lucas Dacherius, eiusdem con- 
gregationis, qui Menardi editionem a. 1645 Parisiis in lucem emisit, 
graeco "Turriani apographo vetere versione Corbeiensi, et inde a c. 
18, ubi illa desinit, ipsius Menardi adiecta. 

Post Sirmondum in tribus Mss.: Bibliothecae Vaticanae, Cardi- - 
nalis Columnae et Andreae Schotti eadem Epistola graeco sermone 
conscripta quaerentibus sese obtulit, heic quoque, ut in Turriani apo- 
grapho, cum Epistola Polycarpi ad Philippenses, quae praeit, con- 
iuncta, et acephala. Schottian Codicis graeci et versionis veteris 
apographum a Claudio Salmasio accepit Isaacus Vossius, ab hoc lac. 
Usserius. Is simul cum Epistolis Ignatii id excudendum curavit 
Oxonii a. 1643. Omnia tamen huius editionis exemplaria cum haud 
exigua parte.ipsius oppidi ingenti conflàgratione perierunt. [taque 
cum Menardi editio ex uno tantum Codice prodisset parum correcta, 
Epistolam Barnabae [. Vossius emendatiorem publici iuris fecit 
Amstelodami a. 1646, Florentino, Vaticano. et Romano Theatinorum 
Codice usus, sed minus accurate, ne dicam obiter, ut ipse pluries 
compertum habui. Hac prima Vossii editione in commentariis usus 
sum. ecusa est Londini a. 1680. Post Vossium pro textu emen- 
dando meruerunt imprimis Fellus (Oxonii 1685), Colelerius 
(Luteciae Parisiorum 1672), Clericus (Antverpiae 1698 et 1700, 
Amstelaedami 1724), Russelius (Londmi 1746), Gallandius 
(Bibl. Vett. Patr. Tom. IL. Venetis 1765). Ad illorum edd. fidem 
Hefelius et Reithmayrus suas concinnarunt, Codicibus manu 
scriptis uterque destitutus. Ex Hefelianis PP. App. maxime. adbhi- 
buimus editionem tertiam, passim quartam. Nostra enim iam sub 
prelo erat, priusquam ila huc esset allata. 

In notis nostris nominabitur: Lettera Universale di San Bar- 
παρα Apostolo. "Traduzione dal Greco di Don Gio. Battista Gallic- 
ciolli. In Venezia 1797. 





IT. 
CLEMENS. 


1. Non ambigitur, a quo prima, quae Clementis nomine circum- 
fertur Epistola, nec ad quos fuerit data, sive expetita), sive, ut ve- 
risimilius est, postquam Corinthiorum dissidia innotuerant, sponte 
transmissa, Ex initio quippe colligimus, Romanos ad Corinthios, qui 





Clem. 1) Tum saltem legendum περὶ τῶν ἐξητουμέγων p. περὶ τῶν ἔπι- 
ἑητουμέγων (ο. 1). 


CLEMENS. XIII 


ob munus ecclesiasticum tumultuabantur, reconciliandos animum α- 
vertisse, tardius quidem, quia et ipsi temporum calamitatibus fue- 
rant afflicti. Idcirco tres legatos müserunt literas perlaturos (c. 59). 

Seditio inter Corinthios oborta Romanis eo magis dolenda vide- 
tur, quo fidei ac virtutis eorum gloriam ubivis: divulgatam foedius 
obfuscet, nominique Christianorum apud alios (Ethnicos) sit con- 
temptui (c. 1. 2. 47). Illa quippe laude, quam prius meruerunt, 
nonnulli tumescentes, et discordia invidiaque omnia permiscentes id 
fecerunt, ut iam misera sit ecclesiae Corinthiorum conditio. Àt vero 
et prisco et recenti tempore nefanda impiorum invidia quantum de- 
trimenti adtulerit, pluribus exemplis probatur (c. 9---θ). Iam vero 
vanis contentionibus relictis, ad poenitentiam et ad Deum converten- 
dum. Eo spectant multiplices Scripturae admonitiones; id sibi vult 
Christi sanguis pro omnium peccatorum salute effusus (c. 7. 8). 
Laudibus efferuntur, qui ob singularem obedientiam atque fidem erga 
Deum ex veteribus aeternis praemiis digni sunt habiti (c. 9 — 12). 
Idcirco fastu superbiaque depositis nos magis iuvat obedientia Dei, 
quam aures praebere iis, qui aemulatione ducti turbis intestinisque 
seditionibus praesunt. Christus praeclarum humilitatis exemplum re- 
liquit imitandum, quippe qui pro peccatis nostris gravissima quaeque 
pertulerit. Summi V. T. viri, qui pietate erga Deum excellebant, iti- 
dem Prophetae, qui divinitus aíflati digni habiti sunt qui de Messia 
praedicerent, humillimos sese gerebant. Davidis quoque insignia hu- 
militatis. documenta exstant (c. 13— 18). Tot modesti et submissi 
animi exempla imitemur, pacemque quaeramus Dei splendida dona 
atque beneficia contemplantes, quibus se clementem praebuit erga o- 
mnem creaturam. Ipse nimirum naturae ordinem fundavit, aeternisque 
sfabilivit legibus. Itaque nos, maximis Dei beneficiis per. Christum 
donati ornatique secundum easdem leges vitam instituamus, turbas 
seditionesque abhorrescentes. Soli Deo, nec tumultuum ducibus ob- 
lemperandum. Christum veneremur, cuius sanguis pro nobis datus 
est, praepositis non obstrepentes, iuniores ad pietatem, mulieres ad 
castitatem atque temperantiam cohortantes. Id nobis faciendum scri- 
ptura jubet, cui fidem in Christo habemus (c. 19— 22). Qui sim- 
plid mente ad Deum perveniunt, praemia splendida iis promisit. 
Deus autem verax est, qui promissis stabit. Ne addubitemus, quae 
non jam visuntur. Sicuti i absconditis naturae recessibus Dei 
omnipotentia indefessim creat, quod tardius in lucem emittatur, ita 
nosmet erimus: plenitudo gloriae nostrae resurrectio. Pignora autem 
resurrectionis ac vitae futurae multa: Christus a mortuis suscitatus, 
diei et noctis vicissitudo, semen in humum demissum, Phoenix avis. 
Resurrectionis promissio iam in V. T. exstat. Hanc igitur spem fu- 
turae vitae Dei veracitas non sinit vanam reddi aut irritam (c. 23 
—2') taque cum Dei potentia omnia complectatur, nihil facere 
ientemus, quod ei sit*contrarium. In cordis simplicitate ad eum 
conversi nihil agamus, nisi quod placeat patri benigno, qui nos elegit 
absque merito (c. 28 — 30). Quomodo divinam benedictionem con- 
Sequi possumus? Patriarchae benedicti sunt propter fidem, itidem 
Teges, Prophetae, sacerdotes, Sed ne quis opinetur, bonis operibus 


XIV PROLEGOMENA. 


-—7 


omnino non opus esse. Immo etiam Deum imitantes opera iustitiae 
operemur (c. 31 — 33). Mercedes nobis non deerunt, neque desunt. 
Non alia via (fides et iustitiae opus) ad Christum perdueit (c. 34— 
36). Nos Christi militia sumus. Militum autem exemplo compro- 
batur, non solum necessarios esse qui imperent, sed etiam qui obe- 
dientiam praestent. Idcirco ne. ordo lege interna stabilitus pro li- 
bitu commutetur aut confundatur, iam in V. T. sacerdotum, levita- 
rum, laicorum munere accuratius definito provisum fuit. Id exemplum 
Apostoli, sancti spiritus organa, imitati per singulas civitates eccle- 
siae regimen praesidibus et diaconis tradiderunt. lis divinitus insti- 
tutis subiecti simus. Est igitur nequitiae opus, eos loco suo semo-: 
vendi (c. 3] — 46). 

Totius Epistolae scopus atque propositum erat ad pacem compo- 
nendam et obediendum adhortatio. lilius propositi mens iam usque- 
qudque aperta est. Subiungitur admonitio, ne Corinthii obliviscan- 
iur, quae Paulus Apostolus iis de intestinis dissidiis scripserit (c. 47). 
Virtus nihili censenda, si non animi submissio ei coniuncta est. Erga 
fratres amor homines Dei Christique similes reddit. Caritate exercenda 
peccatorum remissionem meremur (c. 48— 50). Dissidii participes, 
in primis eius auctores peccatorum veniam petant, et pro virili parte 
ad pacem restituendam contribuant. Ita grati Deo erunt acceptique. 
lpsi potius poenam sibi consciscant, exulentve, dummodo unilas re- 
pristinetur. Preces fundantur pro iis, mutua fiat admonitio, ne quis 

spe Christi excidat. (c. 51— 577). 

Post trium circiter paginarum in Cod. Alexandrino lacunam se- 
quuntur quae ad Epistolae conclusionem spectant. 

2. Epistola ad Corinthios scripta est e persona ecclesiae Roma- 
nae. Quin is, qui scripsit, unus fuerit ex eius praesidibus, non 
dubitabit, qui c. 40 — 45 pensiculate perlegerit, nec quin omnino 
mentem Christianorum, qui Romae peregrinabantur, ubivis fideliter ex- 
presserit. Petrum et Paulum Apostolos τοὺς ἔγγιστα yevopévoug 
ἀδλητὰς dicit, illum. laudibus extollens, liuius doctrinae viam pressius 
sequens. Ac sunt (Tillemontius) Constantius") Venema, Schliemann 
aliique), qui eum ex Israelitis ortum putent, iis nimirum fulti, quae 
ex c. 4. 31. 55 in usum suum convertant. Verumtamen spirituali 
sensu ad Christianos pertinent, quae ibi de V. T. rebus personisque 
pie expressa leguntur. Illorum autem opinio, auctorem ex aliqua 
tantum parte, fortassis ex matre esse Israelitam, levioribus argumentis 
niti studet, quam quae mentione digna videantur. Mosaicae quidem legis 
non expers est, sed etiam haud ignarus mythologiae Graecorum, nec 
physeos aut astronomiae, aut alius scientiae libro homini scitu dignae 
(c. 6. 20. 25. 55). Immo etiam vbb. ἐπιστάμεθα πολλοὺς ἐν ἡμῖν 
παραδεδωκότας ᾿ἑαυτοὺς εἰς δέσµα πτλ. (c. 55) et Κατανοήσωμεν 
τοὺς στρατευομένονς τοῖς, ἡγουμένοις ἡμῶν, πῶς εὐτάκτας, πῶς 
εὐείντως, πῶς ὑποτεταγμένως ἐπιτελοῦσι τὰ διατασσόμενα. οὐ 
πάντες slow ἔπαρχοι, οὐδὲ χιλίαρχοι, οὐδὲ ἑκατόνταρχοι, οὐδὲ πεν- 


2) Mémoires II. p. 149. 
3) Epp. Rom. Pont. I. p. 11. (efr. l. c. p. 41.) 


| 


CLEMENS. Xv 


τήκόνταρχοι, οὐδὲ τὸ xoUrbüg' ἀλλ ἕκαστος ἐν τῷ ἰδίῳ τάγµατι 
τὰ ἐπιπαόόόμενα ὑπὸ τοῦ βασιλέως καὶ τῶν ἡγουμένων ἐπιτελεῖ (ο. 
37) non obscure auctorem esse Romanum indicant. 

Ea fere ex ipsa Epistola de auctore colliguntur. lam traditionem 
auscultemus. 

Veteres Patres Epistolae auctorem esse. ,Clementem' perhibent. 
Neque vero eius nomen in fronte fert, ut plerumque fit, neque alio 
in loco id memorat. Eusebium Epistolam, quae adhuc exstat, ante 
oculos habuisse, haec verba) extra dubium ponunt: Τούτου δὴ οὖν 
τοῦ Κλήμεντος ὁμολογουμένη µία ἐπιστολὴ φέρεται, µεγάλη τε καὶ 
Θαυμασία, ἣν ὡς ἀπὸ τῆς Ῥωμαίων ἐκκλησίας τῇ Κορινθίων διε- 
τυπώδατο, τάσεως vqvixcüs κατὰ τὴν Κόρινὃον γενομένης. At 
enim vero Eusebio antiquior Hegesippus eam cognovit. Is enim, me- 
moratis Corinthiorum dissidiis, haec subiungit:*) Καὶ ὅτι φε κατὰ 
τὸν δηλούμενον (Κλήμεντα) τὰ τῶν Κορινθίων κεκίνητο Gvicrog, 
ἀξιόχρεως μάρτυς ὁ ᾿Ηγήδιππος. Addas:*) ᾽Ακοῦσδαί γὲ τον πάρεστι 
µετά τινα περὶ τῆς Κλήμεντος πρὸς Κορινθίους ἐπιστολῆς αὐτῷ (i. 
e. Hegesippo) εἰρημένα, ἐπιλέγοντος. τάδε κτλ. Attamen ex his non 
liquet, num Eusebius suam an Hegesippi de Epistolae auetore festi- 
monium proponat, quamvis Hegesippus tempore, quo Epistola missa 
fuit, Clementem Romae degisse distincte significet. 

Ireaneus") cum Hegesippo testis est, Clementem, quo tempore 
Epistola Corinthum missa fuit. (Domitiano Imperatore), Romae vixisse. 
Id quomodo narratur, nos dubitare non sinit, quin ipse Clemens aucto- 
riate apud Romanos floruerit, utpote qui ipsorum mentis interpres 
in consceribenda Epistola exstiterit. - 

Dionysius Corinthius nomine Corinthiorum ecclesiae ad Romanos 
scripsit octogiuta fere annos, postquam Romani literas illis miserant. 
lius verba apud Eusehium?) Clementi eam auctori luculenter tribuunt. 

Cum Dionysio idem asserunt Clemens Alexandrinus?) et Origenes.) 

Qui de successionis ordine Romanorum episcoporum memoriae 
tradiderunt, Clementem Domitiano regnante Romae degisse enarrant. 
Eorum chorum ducit Irenaeus") cuius notitiam Eusebius 13) fusius ex- 
planat. Neque ab iis discrepant Epiphanius,^) Hieronymus ^) et Mar- 
tyrologium Clementis. ' 

Hi dum Clementem post Petrum dicunt quartum Romanorum . 
episcopum (siquidem secundus Linus fuit et tertius Anacletus) ma- 
gnopere dissentit alia. traditio Epistolae Clementis ad Iacobum, Cle- 
mentinis Homiliis praefixae. Etenim Petrus ibi'*) ipsum Clementem 


-Sibi successorem suffecit. Ei assentiuntur Tertullianus 9) et, Hiero- 


nymo^') teste, Latinorum plerique. 





3 H. E. uL 16. 11) Haer. III, 3. 3. 
p. Euseb. H. E. III, 16. . 12) H. E. III, 13, 15. 
6 H. E.1V 22. | 13) Haer. XXVII, 6. 


7) Haer. III, 3. Tür. i : 

8) H. E Iv. 23. 14) De vir. illustr. 15. 

9) Som. 1, 999; IV, 009; VI, vi. — 1095 2-19. 5 
. 18) De princ. II, 3 (1, 82 ed. Ruaei); 16) De praeser. haer, c. 32, 
Ht Ezech. e. 8. (Ill, 422.) 17) L. c. 





XVI PROLEGOMENA. 


Utrique traditioni interpretandi arte conciliandae iam veteres ope- 
ram navarunt. Epiphanius) et Rufinus Linum et Anacletum Aposto- 
lis Petro et Paulo superstitibus ecclesiae Romanae regimen quidem 
tenuisse, sed Clementem a Petro, cum is mortem sibi appropinquare 
sentiret, episcopum fuisse factum: Cuius rel hane accepimus esse 
rationem, quod Linus et Cletus fuerunt quidem ante Clementem epi- 
scopi in urbe Roma, sed superstüte Petro, videlicet ut illi epi- 
scopatus curam gererent, ipse vero apostolatus impleret officium , si- 
eut invenitur etiam apud Caesaream fecisse, ubi cum ipse essef prae- 
sens, Zachaeum famen a se ordinatum habebat episcopum. Et hoc 
modo utrumque verum videbitur, ut et illi ante Clementem numeren-- 
tur episcopi, et Clemens tamen posi obitum Petri docendi susceperit 
sedem.^?) Ep. Ignatii ad Mariam Cassob.?") et auctor prioris Pontifi- 
cum catalogi (a. 354) ordinem ita costituunt: Petrus, Linus, Cle- 
mens, Anacletus. Τα Augustinus,?") Optatus Milev.??) Constitutiones 
Apost.) "Tum circa annum 67 ecclesiae Romanae eum praefuisse 
statuendum esset. Alius aliam viam ingressus est ad hanece discre- 
pantiam componendam. Sed coniectari pauca quaedam possunt reapse 
verisimilia, id quidem παχυµερέστερον, nullo scientiarum fundo con- 
cepta, immo fusa, et vaga, et arbitraria, qualis longinqua mentis 
oculorum acies est, per intervalla media caligantium. 

At vero cum illam traditionem, Clementem Petro successisse 
non ante, quam Homiliae aut Recognitiones evulgatae fuerint, inter 
veleres Christianos exstitisse solidis argumentis demonstrari queat, 
cavendum ne antiquiorem illam leviter derelinquamus. Nimirum Πο- 
miliarum aut Recognitionum auctor ob nullam aliam rationem ex 
Caesarea prosapia?) Clementem finxisse videtur, quam ut tantus vir 
credatur in Petri consortio fuisse.  Credibile autem est, in usum 
suum convertisse eum Flavii Clementis Consulis nomen, quem Domi- 
tianus interemit, fortassis ob nimium rei christianae studium.) Sive 
autem ex traditione, sive ex historia huncce Flavium Clementem 
fuisse illum heroem Recognitionum comperit, haud levi argumento id 
comprobat, Clementem episcopum Domitiano regnante vixisse. Indo- 
les autem eius, qui Epistolam ad Corinthios nomine Romanae eccle- 
siae scripserit, Clemeutis istius, qualem literis graecis eruditum spar- 


. sim ef intercise ex Homiliis et Becognitionibus scimus, persimilis 


est. Ita saue primo obtutu videtur. Et ut reliqua omittam, ad ea 
rettulisse sufficiat, quae de animi immortalitate Hom. 1, 1 sqq. rima- 
batur, et quae leguntur in Ep. ad Cor. c. 24-—27. Doctrinam quo- 
que utrobivis proposiam eum ii, qui ex Ethnieis, tum ex ludaeis 
ad Christianismum venerant, absque conscientiae sollicitudine amplecti 
potuerunt.  Paulinismus videlicel. et Petrinismus, qui dieitur, sub 
primi saeculi finem magnopere mitigatus exstitit, asperitate utriusque 


18) Haer. XXVII, 6. Gud 23) VII, 406. 

19) Praef. ad Recogn. audentium ed. . QT » 
Gersdorf, Lipsiae 1838. ». 2. 24) Recogn. VII, 8. Hom. IV, 7. 

20) c. 4. 25) Cfr. Sueton. Domit. 15.; Cassius 

21) Ep. 43, ed. Venet. (II, 120). Dio ap. Xiphilinum AZ. 14; Euseb. H. E. 

22) De schism, Donat. Il, 3. III, 18.; Nicephor, H.E. it, 35.; III, 18. 


CLEMENS. XVII 


inde iam remissa atque relaxata. Hierarchiae specimen simile est in 
Ep. ad Iacobum ae Ep. ad Corinthios, temporum quidem colore utro- 
bivis distinctum. | 

Est in Hermae Pastore locus ita conceptus:?5) ,Scribe ergo duos 
libellos, et mittes unum Clementi, et unum Graptae. Mittet autem 
Clemens in exteras civitates; illi enim permissum est. Ac ea verba 
huncce Clementem, qui ab auctore Epistolae ad Corinthios temporis 
ratione habita vix distat, fuisse unum ex ecclesiae praesidibus seu 
presbyteris, non. episcopum strictiori verbi sensu, luculenter ostendunt. 
Quo quidem Clemente ipse Hermas, ex fidelium numero unus, non 
minori dignitate imbutus apparet, electus quippe, ut qui divinae γο-- 
luntatis coram fidelibus sit interpres. 

Is igitur Clemens Epistolam scripsisse videtur, aut suis auspiciis 
scribendam curasse: id. quod nil rei mutat. Fuisse eum unum éx 
Apostolorum discipulis, ut Irenaeus?) reliquit, aut Apostolum, ut scri- 
psit Clemens Alex*), aut teste Hieronymo") Apostolicum virum, 
id certe non liquet. Ex indole ipsius Epistolae eiuscemodi epitheta 
illos hausisse credibile est, cum ipse mullibi consuetudine alicuius 
Apostoli se usum fuisse dicat. Eusebius?) eum anno duodecimo Domi- 
tiano Imperatore sive a. 92. aerae christianae Anacleto successisse narrat, 

De eius exitu vitae, vel martyrio?) ultima capita Epitomes de 
gestis Petri vera cum falsis ita permixta venditant, ut historia a fa- 
bulis vixdum distingui queat. Plus fidei habendum videtur Eusebio?") 
et Hieronymo,?) tertio Traiani Imperatoris anno, cum Evarestus suc- 
cessisset, vita eum esse defunctum tradentibus. 

Nonnisi mentionem faciamus eorum opinionis, qui Clementem 
Romanum esse dicunt illum, quem Paulus ΑΡ. in Ep. ad Philipp. IV, 
3. laudibus effert. Oriundam esse eam, quae a variis veterum Patrum 
iradita est, ex interpretatione loci laudati parum accurata, iam satis 
a viris doctis demonstratum est. Proinde quae ab aliis dicta sunt 
contra eam, heic repetere supersedeamus**), 

3. Fuerunt tamen [Το, Tolandus?*), Salig?*), Voetius?"), Schwe- 
gler??), Baurius??)], qui authentiam Epistolae addubitarent, aut non 
eam esse putafent, quam a veteribus laudatam habemus. Sed isti 
male opus suum inaugurarunt. Etenim iam Polycarpus ea usus fuisse 
videtur, verba in Ep. ad Philipp. c. 4. 9. 7. 2. 2. 4., ex Ep. ad Cor; 
ο, 1. 5. 7. 9. 19. 21. transferens. ldem dicendum est de lrenaeo, 


26) Vis. II, 4. Epistola ad Corinthios priore disquisitio, 
21) Haer. 3, 3. Lipsiae 1855. p. 167. 
28) Strom. IV 17. p. 609. 35) Catal. libb. Christo et Apostolis 


29) In Isai. 52. 
30) Ἡ. E. III, 15. 


31) Rufinus et Zosimus eum appellant PP att mal : 
martyrem. (Cfr. Lumper, historia theo- p. 39. Cfr. Mosheim instit. maiores p. 213. 


logico-criti . v. 16. 37) Select. Disput. P. I. p. 103. Cfr. 
i 32) R. Y. P "i Gb) Spicileg. T. 1. p. 260. 
33) Catal. vir. ill, c. 15. 38) Nachapostol. Zeitalter, T. IT. p. 
34) Cfr. Gieseler Lehrb. d. Kirchen- 125 sqq. 
gesch. I, 121.; Guerike Handb. d. K. G. 39) Die ignatian, Briefe u. ihr neuester 
I, 167., Lipsius, de Clementis Romani Kritiker, Tubg. 1848. p. 127 sqq. 
PaTRES APOST, b 


adscriptorum c. 18. T. I. opp. p. 392. 
36) De diptychis veterum c. 3. 8. 4, 


xvi — PROLEGOMENA. 


Clemente Alex, Origene, Eusebio, Cyrillo Hier., Epiphanio, Hieronymo, 
quorum locos fusius expressos habes in Hefelii Proleg. ad PP. App. 
p. XXIV. ed. IV. Àuthentiae defensores desuper exstiterunt Bunsen""), 
Rütschl*) et ali. Nonnulla apud veteres Patres, ut apud Basilium Lib. 
de spiritu sancto c. 29., n. τὸ. T. III. p. 61. ed. B. B. ex Clementis 
Ep. referuntur, quae hodie desiderantur. Unde alia dubia contra au- 
thentiam eius exorta sunt. Sed qui meminerit non parvae istius la- 
cunae, quae Epistolae caput 57. in Codice unico excipit, minimi ea 
faciet, praesertim cum ii loci, qui innotuerunt ad unum ommes ad 
Epistolae finem pertinere videantur. 

: 4. Quae Hier. Bignonius a. 1633, cum Epistola primum à Patr. : 
Tunio esset vulgata, contra integritatem eius dubia movit, confutata 
iam ea fuerunt ab Hug. Grotio'^). Ed. Bernardus, et Clericus in utra- 
due PP. App. Coteleriana ed. (1698. — 1700, et. 1724.) opinabantur, 
Clementem Alex. esse auctorem omnium illorum locorum, qui aut 
iisdem aut similibus verbis passim in nostra Epistola et quarto Stro- 
matum libro confecti occurrunt. Respondit eis Wottonus*?); ,lrriti 
tamen sunt huius conatus. Qui enim hoc modo exClemente Alexan- 
drino arguit, aut eum non probe novit, aut male fide agit. Eadem 
enim ratione actum erit de authentia et fide eorum omnium, qui a 
Clemente Alexandrino usquam citantur scriptorum. Nemo enim Patrum 
maiore licentia usus est in citandis authoribus, sive sacris, sive ethnicis; 
eüm ei in more sit, non integra authorum verba semper recitare, sed 
pro arbitrio suo nunc contrahere, nunc de suo inserere, alia omittere, 
alia variis modis mutare. 2 

Aliquam veritatis speciem prae se ferunt, quae Laur. Moshemius^) 
ad eundem finem disserit: ,Priora decem capita quaedam habent 
vestigia manus fallcis, sed non ita multa: persequitur auctor con- 
stanter consilium suum. At capite XI et XII ad fidem et hospitali- 
tatem commendandam accedit, in quo nulla plane apparet cohaerentia 
cum pracedentibus. Quocirca parum abest, quin haec capita existimem 
intrusa esse. Redit ad institutum Clemens capite XIII, et in eo per- 
git ad c. XXII. Hoc vero capite repente, nulla ipsum ratione invitante, 
ad argumentum longe aliud properat, ad resurrectionem corporum 
mortuorum, de qua ad caput usque XXVIII disserit. Capite XXVIII 
instituti sui recordari videtur iterum; atque huius capitis initium bene 
concinit fini capitis XXI, difficillime vero cum exitu capitis XXVII 
iungi potest. Quapropter quae de cadaverum in vitam reditu praeci- 
piuntur sex capitibus, subiecta videntur esse Clementi ... Neque me- 
liüs existimo de capitibus XL—XLV οἱ de capite LV, quibus ea legas, 
quae mulli potuerunt in mentem venire nisi homini, rei, quam agit, 
prorsus immemori' Cui Hefelius ^): 

α) ,Gapp. XI et XII epistolae nostrae cum antecedentibus bene 


40) Ignatius v. Α. und seine Zeit. p. 42) Cír. Patr, App. ed. Cleric. 1724. 


189 sq. T.L. p. 198 sqq. 
41) Entstel  altkathol, Kirche. 43) Comment. ad I Clem. c. 9 
Bonü Jet. p. 2n aliathol, Kirche 44) Instit. hist chr. maiores p.214.sqq. 


45) Prolegg. p. XXX, 


CLEMENS. 00 XX 


cohaerent, quippe quae eandem cum his materiam traetent, 
invidiae ^ Cormthiorum exemplo , hospitalitatis, ^ pietatis et 
fidei opponànt, simulque poenas , dissénsionis* (c. XI) ostendant." 

B) ,Neé capita XXHI—XXVIII a consilio Clementis remota sunt. 
Resurrectionis enim Clemens aut ideo meminit, quia, teste 
I Cor. 15, 124 nonnulli Corinthiorüm resurrectionem mortuo- 
rum negabant; aut ideo, ut ea, quae Noster c. 21. et 22. de 
poenis improborum dixerat, probarentur." 

y) ,Capita XL—XLV aperte id agunt, ut Corinthios, contra cle- 
rum rebellantes, ad concordiam et subiectionem revocarent. 
Optime igitur consilio Clementis respondent, simulque arctis- 

. sime cum capitibus 37 et 38 cobaerent." | 

0) ,Caput denique LV nil nisi exempla eius charitatis profert, de 

.. qua capite antecedenti verba fiebant." | 

£) ,Porro nonnulla capita, Moshemio displicentia, iam a veteribus 
laudantur et citantur, e. g. c. LV ab Origene in Ioann. I, 29; 
c. XXV a Cyrillo Hieros. Catech. 18, 8.* 

€) »Οπιπῖα capita in dubium vocata in antiquissimo illo codice 
Alexandrino reperiuntur." 

η) ,Quum epistola Clementis publice in ecclesiis praelegeretur, 
vix fieri poterát, ut àb homine improbo foedaretur.' 

$) ,Styli ac orationis diversitas nullibi in epistola nostra est repe- 
riendà.* 

9. Wottonus'^) perfusius explicat, quae in prima Clementis Epi- 
stola apostolico viro omnino digna inveniantur, et Grotius") chri- 
stianae antiquitatis vestigia eius extollit. 

6. Epistolam scriptam esse post aliquam persecutionem, c. 1. 
declarat. lam ,Cotelertus"^ persuasum habebat, eam Domitiano re- 
gnante (anno 96 vel 97) füisse missam; post Neronianam (anno 68) 
Grabius, Pagius, Orsius, Wottonus, Gallandius alique, ob erroneam 
quippe opinionem, esse Epistolae auctorem Clementem illum, de quo 
sermo fit Philipp. IV, 3. At enim vero verba illa c. 1. Zfux τὰς oi- 
φνιδίους καὶ ἐπαλλήλους ysvouévag ἡμῖν συμφορὰς καὶ περιπτώσεις 
persecutionis indolem denotant, quae post aliquod intervallum iterum 
incruisse videtur: id quod non convenit in Neroneanam, sed de cala- 
mitatibus opportune dici potuit, quae Christianis Domitiano regnante 
supervenerunt. 

. Totius Epistolae internam oeconomiam docte explieavit Richi 
Lipsius in libello, eui titulus,. De Clementis Romani Epistola ad 
Corinthios priore disquisitio, Lipsiae 1855. 

7. Apud Eusebium ?) legimus: Ἐν αὐτῇ δὲ vovvy (Dionysi. 
ad Romanos epistola) καὶ τῆς KAxusvrog πρὸς Κορινθίους u&ivij- 
ται ἐπιστολῆς, δηλῶν ἀνέκαθεν ἐξ ἀρχαίου ἔθους ἐπὶ τῆς ἔνκλησίας 
την ἀνάγνωσιν αὐτῆς ποιεῖόθαι. yet γοῦν' τὴν ἄήμερον οὖν 
κυριακὴν ἁγίαν ἡμέραν διηγάγοµεν, ἐν 1) ἀνεγνώκαμεν ὑμῶν τὴν 

46) Praef. p. CCVI. 

41) Ep. ad Bignonium, ap. Coteler., ed. PP. App. (a. 1724.) T. I. p. 134. 

48) H. E. IV, 23, 

δρ 


XX PROLEGOMENA. 


ἐπιότολήν' ἣν ἔξομεν ἀεί ποτε ἀναγινώσκοντες νουθετεῖσθαι, ὣς 
κἀὶ τὴν προτέραν ὑμῖν διὰ Κλήμεντοο γραφεῖσαν. Cavendum ne 
altera secunda, quae dicitur Clementis Epistola heic intelligatur. Op- 
ponitur quippe προτέραν illud, quod de prima nostra Epistola dictum 
est alii cuidam Epistolae (Soteris supra memorati?) Ex canone 
Apostolorum numero 85 insignito Gallandius ^) frustra conatus est, 
secundae, quae vocatur, ,Clementis Epistolae' auctoritatem propagare, 
quam saeculo tertio obtinuisse putat. Canonem enim illum saeculo 
quinto exeunte confectum esse iis probabile fit, quae exposuit S. de 
Drey in Neue Untersuchungen über die Constitutionen und Canones 
der Apostel. Tübingen 1832. p. 370. 377. 445. 

το Sed iam Eusebius* de ea haec reliquit: ἸἹστέον δὲ, ὧς καὶ 
δευτέρα τις εἶναι Λέγεται τοῦ KAnuevrog ἐπιστολή: οὐ μὴν £9' 
ὁμοίως τῇ προτέρα καὶ ταύτην γνῶριμον ἐπιστάμεδα" ὅτι μηδὲ 
τοὺς ἀρχαίους αὐτῇ κεχρηµένους ἴσμεν. Sequiori tempore alii quo- 
xjue, Eusebio duce, Clementem eius auctorem nuncupant. Quo magis 
mirandum, quod Hieronymus?) ,Fertur et secunda eius nomine epi- 
stola, quae a veteribus reprobatur^ et saec. IX. Photius Patriarcha?) 
Ἡ δὲ Λεγομένη δευτέρα πρὸς τοὺς αὐτοὺς (Corinthios) ὡς νόθος 
ἀποδομιμάξεται affirmarunt. 

Quod Patrum antiquissimi de ea silent, id nonnulli nimii quanti 
ponderis perperam esse censuerunt; nam e silentio cautius argumen- 
tandum. Quae Hieronymus et Photius referunt, certe eiusmodi sunt, 
quae eam reddant suspectam. Addas, quod neque continentem sermo- 
nis seriem, neque consequentem sententiarum nexum servat. Summa 
dicendi rationis disparilitas, capitis 23 primae in c. 11 secundae Epi- 
Stolae repetitio, salutandi formula desiderata, Homiliam potius quam 
Epistolam olere eam facit??). Qui Cotelerio*) praeeunte nihilommus 
Clementi eam auctori tribuunt, desideria ii potius, quam argumenta 
in campo posuerunt. Quod Hilgenfeld^) monet, oppugnari per eam 
non Ebionilas, sed Gnosticos (c. 9), quales Marco Aurelio imperante 
et Christianos persequente in Christi gregem zizania. seminarent, recte 
id mentem propositi auctoris aperit. 

8. Utraque Epistola ad nos pervenit unico libro manu scripto 
servata. Codex quippe antiquissimus, quem Cyrillus Lucaris Patriarcha 
prius Alexandrinus, tum. Constantinopolitanus Carolo L. Anglorum regi 
a. 1628 dono misit"), in ealee post Ioannis Apocalypsin primam, et 
fragmentum secundae, quae dicitur Clementis Epistolae exhibet, deinde 
librüm Psalmorum. Membranae tamen tineis obesae et temporum 
iniuria lacerae permultis in locis hiabant. Proinde ,Patricius Iunius" 
lacunas prioris Epistolae coniectando explevit, minio rubro sua notans, 
eam latine vertit, cumque secundae fragmento primus edidit Oxonii 


49) Bibl. Veter. PP. T. I. Proleg. p. XV. 54) In editionis PP. App. a. 1672. f. 


$50) H. E. III, 38. II. Notis p. 104, : 
' 51) Catal. script. Eccl. c. 15. ^ ἵ : | 
52) Bibl. Cod. 113. 55) Die Apost. Vüter p. 115 sqq. 


u 53) Cfr. οι. ]. c. Praef, p. CCVI. 50) Cfr. Woide, Praef. ad editionem 
orini Exercit. Biblic. lib. 1. c. 5. 5. 9, Codicis Alexandrini p. Ill, p. 15. et Tüb. 
Exercit, 9. Grabii Spicileg, T. I. p.268. theol. Quartalschrift, 1843. p. 583. 


IGNATIUS. xxi 


1633. Post eun: ,Ioach. Maderus^ lacunis literas minusculas substituit 
Helmestadii 1054, ,Io. Bapt. Cotelerius^ textum in capita divisit, no- 
vaque versione latine donavit et lunii coniecturas uncinis distinxit 
Luteciae Parisiorum 1672. Textum hic illic a Iunio parum fideliter 
transcriptum emendavit correxitque ,, Wottonus,^ eumque publicavit 
Cantabrigiae a. 1718. Codicem Alexandrinum. denuo contulit ,,G; Ta: 
cobsonus,^ et quae hinc emendavit in ed. Patrum Apostololicoruni 
S. Clementis Romani, S. Ignatii, S. Polycarpi; Patrum Apostolicorum, 
quae supersunt. Accedunt S. lgnatii et S. Polycarpi Martyria. Ad 
lidem Codicum recensuit, annotationibus. variorum οἱ suis illustravit, 
indicibus instruxit^ Oxonii 1838, iterumque 1840 publici iuris fecit: 
Ipse eorum numerum, qui primam et secundam, quae vocatur Clemen- 
üs Epistolam, typis ediderunt, fusius recensuit in Prolegg. p. LX 8qq. 

In commentario citabimus italas versiones duas: 1) Lettere di 
S. Clemente Ῥαμᾶ tradotte dal Greco e dal Siriaco da D. Gio. Bat- 
tista Galliecioll. In Venezia 1798: — 2) Lettera di S. Clemente 
Primo Papa e Martire ai Corinti col testo a fronte volgarizzata e 
corredata di note critiche e filologiche e di una dissertazione proe- 
miale dall abbate Α. L. Graziani. Boma 1832. 





ΠΠ. 
IGNATIUS.. 


In Bibliothecae Vaticanae Codice Regio 81 (saec. IX) et Palatino 
150 (saec. XIV) Ignatii Epp. versionem latinam apostrophe excipit 
ita inscripta: ,Incipit laus hyronis discipuli eius in eum :; qui ei suc- 
cesserat in episcopatu." Verba autem haee sunt: ,Sacerdos et asser- 
tor") sapientissimi Dei, Ignati, immaculata stola indute"), perenni fonte 
saturate, cum angelis laudem canens, primogeniti certe. amice, a pec- 
catis liberate, à diabolo separate: agonista constitutus in stadio veri- 
latis, adquisisti pretiosam salutem, confudisti Traianum et Senatum 
Romae, prudentiam tunc? non habentem; domesticus factus es Christo . 
in dilectione, et^) fide et vita. Memor esto: mei, filii tui Hyronis, ut 
el ego de hac vita exiens sancte sanctis connumerer,. et. dignum no- 
men merear adipisci, et de iniusta statione atque a Deo aliena extra- 
neus inveniar^). ler quaterque beate, qui ad talia pervenisti, pater 
lgnati, currus Israel et auriga") eius: evasisti mortem fugiendo, et de 
terris ad caelestia evolasti, coronam deificam et magnam ineruisti, et. 


in. 1) assessor Reg. 5) hironis Reg. 
3 pd 6) atque adeo alienus inveniar Reg. 


4) ef om. Pal; 1) equester Pal. 


xxi PROLEGOMENA. 
in amabili Dei agone vieisti. Memento eius, quem nutristi, beate 
martyr, et praesta. mihi colloquium, sicut*et^) prius faciebas?)." 

1. Ex tribus illis'?), qui Ignatii nomine appellati priscis tempo- 
ribus vitae sanetitate eminebant, de episcopo Antiocheno hie agitur. 

In Martyrio ap. Symeonem Metaph. c. 1. et in Menaeis graecis 
ap. Bollandum") traditur, Ignatium fuisse tenellum illum, quem suis 
Salvator manibus elatum, simplicitatem atque integritatem commen- 
daturus Apostolis exhibuerit"). Cuius narrationis origo atque prin- 
cipium fuisse videtur erronea scribendi ratio epitheti Θεόφορος pro 
Θεοφύρος, quod in Epistolis saepius occurrit. E quibus et quonam 
loco oriundus fuerit, non constat: unde alius alia coniectando accu- 
mulavit sine iudicii negotio, quamvis eum securitate multa atque pro- 
funda. Gregorius Abulpharagius eum , Nuraniensem ^?) nuncupat, 
quod de Nura Sardiniae insulae, aut Cappadociae intelligunt. Tillemon- 
tius Syrum origine potius, quam Graecum fuisse eum putat. Alius'^) 
id nomen de igne capit, Ignatium idem quod. ,igneum"^ dicens. 

Auctor Actorum Martyrii Ignatii c. 1. 3. (a Ruinarto primum 
ed.) et Metaphrastes c. 2. cum nonnullis veterum'^) adseverant, usum . 
eum fuisse loannis Apostoli consuetudine simul cum Polycarpo. Etiam 
eum a Petro ΑΡ. edoctum scribit Gregorius Magnus.5) Antiochiae 
autem metropolis, unde christianum nomen nuper exortum fuerat, 
Ignatius constitutus est praesul, utrum primus, an secundus ambi- 
: guum; neque Petrusne an Paulus eum ordinarit, pro certo habemus. 
Constitutionum App. ΤΗ, 46 auctor Evodium a Petro Antiochenae 
ecclesiae praefectum scribit; Hieronymus: ,lgnatius Antiochenae 
Ecclesiae tertius post Petrum Apostolum Episcopus." Idem successio- 
nis ordo ap. Nicephorum'*) et Metaph. in Actis Mart. c. 1 et in no- 
stris ex Cod. Vat. 866 editis. Sed idem Auctor Constitutionum 1. c. 
lgnatium a Paulo eiusdem ecclesiae praesidem constitutum exhibet; 
a Petro id factum fuisse contendit Chrysostomus.?) | Secundum Theo- 
doreti?) opinionem Jgnatius Petro successit. Ut prioris traditionis 
discrepantiam conciliarent, Evodium nonnulli a Petro constitutum, 
ipsomet vivente putant mortuum esse, ac Ignatium, qui Evodio suc- 
cederet, ab Apostolo ordinatum. Alia litis dirimendae via a Ba- 
ronio,") etiam a Natali Alexandro**) indicatur, quippe qui propter 


8) sicui p. sicul et Reg. 

9) solebas (subnotatum) faciebas Reg. 
Cfr. Báronii Ànn. ad áànnum 110. (Tom. 
Il p. 46) — 

10) Cypr. Ep. IV, 5. Cedren. Hist. 
Compend. p. 452. ed. Xylandri, Basileae 
1566. Zonar. Annal. Ill. p. 130. Editio 
Basileae 1557. Cfr. Baron. Martyrolog. 
aü diem Octobris 23. 

11) Acta SS. T. I. Febr. ad diem 1. 

12) Matth. 18, 3. 4. 

13) Dynastiarum historia, Dynast. VII. 
p. 119. interprete Pocockio: ignatium 
Nurgniensem, episcopum Antiochenum, . qui 
ad leones coniectus, ab iis discerptus est. 
Cfr, Grabe. | 


14) Cfr. Denzinger über d, Áchtheit 
des bisherigen Textes der Ignatianischen 
Briefe. Würzburg 1849, p. 8. | 

15) Eusebius in Chron. a divo Hie- 
ronymo latine vulgato ad À. 11. Traiani. 

16) Ep. 37. ad Anastasium Antioch. 
Apud Lumperum ]. c. p. 246. 

11) De Seript. Eccl. c. 16. 

18) Chronograph. ed. I. Scaliger Lugd. 
Batav. 1606. p. 315. 


19) Hom. in S. Ignat. Mart, c. 4. p. 
597. T. I. 


20) Dialog. I. p. 49. T. IV. 
21) Ann. 45, 14 et 71, 11. 
22) Sec. 1. Diss. 14. Prop. 1. 


IGNATIUS. XXIII 


Judaeorum et Graecorum contentionem Evodium Ignatiumque simul 
Antiochenae ecclesiae (alterum ludaeis, alterum Ethnicis) praefuisse 
opinentur, qua tandem sopita Ignatium Evodio cessisse, postque obi- - 
tum eius iterum, idque solum rexisse. 

Eo munere gnatium singulari eum cura functum esse, Λοία eius 
Martyri salis declarant.) Eadem tradunt, a Traiano Imperatore 
Armenis et Parthis bellum illaturo, eum Antiochiae moraretur, Igna- 
tium ob nimium Christi zelum ad bestias damnatum, et ad ultimum 
supplicium subeundum Romam missum. Quae navis: militari cum cu- 
stodia ipsum vehebat, Smyrnam appulit, ubi Polycarpum episcopum 
legatosque vicinarum ecclesiarum visere ac salntare contigit. Hinc 
Christi fidelibus Ephesum, Magnesiam, Tralles et Romam literas misit. 

Inde Romam petens Troadem advectus est, unde Philippensibus, 
Smyrnaeis et Polycarpo literas misit. Abducitur Neapolim, Philippos, 
et Macedonia peragrata Epidamni (Dyrrhachii) navem ascendit; et 
Adriatico mari percurso in Tyrrhenum cum custodia ingressus est. 
Cum Puteolos adpellerent, ipse navem derelinquere, et Pauli ΑΡο- 
stoli exemplo iamiam Romam pergere desiderabat. Sed tempestate 
" oborta in altum maris pulsis id oppidum erat praetereundum. Ingre- 
ditur. Portum Romanum, ubi fratres Romae salutatum pervenerant. 
Unde a custodibus in Urbem perductus, in amphitheatro a duobus 
leonibus dilaniatus est, reliquiae a fidelibus collectae Roma Antio- 
chiam perlatae. 

Eadem aeta tradunt,^) Ignatium martyrii corona coronatum esse 
decimo anno Traiani, id est 20 men. Decembris a. 107. Quod cum 
minus respondeat historiae monumentis, ipsisque actis hic illic in- 
terpolatoris manus haud dubie vulnera inflixerit, alii aliam conciliandi 
modum tentarunt. Sed ni fallor, operam et oleum, ut aiunt, perdi- 
derunt. Namque cum constet, Traianum Imperatorem a. 114 in 
Asiam transmisisse, arma contra Armenos et Parthos moturum, An- 
tiochiae hiemasse, expeditionemque subsequenti anno initiasse, in 
primis iam 6G. Lloydius,5) Pearsonus,?") Pagius,") Grabius,"^) Nori- 
sius,"^) J. Eckhel") numismaticorum facile princeps, et nuper Ἡ. 
Francke,") statuerunt, lgnatium a Traiano a. 115 condemnatum esse, 
hiberna Antiochiae ponente. Tum anno duodevicesimo illius imperii 
martyrem obiisse dicendum: id quod parum quadrat ad tempus in 
Actis indicatum. Qui iis fidem habendum censent, duplicem "Traiani 
contra Ármenos et Parthos expeditionem, id quidem absque certis 
firmisve historiae testibus creant. Ex eorum numero sunt Tillemon- 


23) c. 1. 27) Pagi, Critica in Annales Baronii, 
24) c. 2. 7. ad EUN dor. n. ὃ δι Ld» 
inis ' 28) Grabe, Spicileg. T. Il. p. 22. 
25) Cfr. Grabe, Spicileg. T.Il. p.22. 25) Noris, epistola consularis, ini T. 
26) In dissertatione posthuma de IL. Opp. omnium, ed. Baller. p. 927. 
anno, quo S. Ignatius a Traiano Antiochiae 30) Doctrina numorum veterum, P. 
ad bestias erat condemnatus. Apud IL. Vol. VI p. 450sqq. Vindob. 1796. 
Siithium et Iacobsonum (T. II. p. 524 sqq. 31) Franeke zur Geschichte Trojans, 
edit, 10). Güstrow, 1837. p. 253 sqq. 


XXIV PROLEGOMENA. 
μα”) «οἱ E. Corsinus,?) quos confütavit Eckhel in Doctrina numo- : 
rum velerum P. IL. Vol. Vl. "Vindob. 1796 p. 448—454. Mihi qui- 

' dem opportunum in hac dissensione remedium acta porrigere viden- 
iur, quae ex:God. Vat. 866 nunc primum graece prodierunt. — Sic 
autem exordiuntur "Ev ἔτει πέµπτω τῆς βασιλείας Τραϊανοῦ xoide- 

1 / » 9 ) E) , 1 ) Y 

gog καὶ δευτέρῳ ἔτει ἐνυπατίαρ Αττήκου καὶ Σουρβίνου καὶ Μαρ- 
κέλλου Ἴγνατιορ ἐπίόκοπος τῆς -ντιοχέων τοῦ toU ἐκλησίας, δευ- 
τερος μετᾶ τους ἀποστόλουρ φενόμενορ — ύόδιον γαρ διεδέξατο 
μετὰ ἐπιμελεότάτης φρουροφυλακῆς — ἀπὸ Συρίας ἔπι την Po- 
µαίων πόλιν παρεπέµφθη τῆς eig τὸν «Χριότὸν ἕνεκα μαρτυρίας. 
'Tacent prorsus de Ignatio, a Traiano Imperatore Antiochiae conde- 
mnate, cum capitale eius iudicium coram Traiano et Senatu Romae 
actum referant. 

2. Qui apud veteres Patres occurrunt loci Ignatiani citati, quam- 
vis iidem sint, verbis sententiisque haud raro mirum in modum dif- 
ferunt. Quae ad nos pervenerunt nomine eius Epistolae, si tres illas 
(duas ad loannem ΑΡ., ad B. Mariam unam) excipias latino sermone 
confectas, itidem qninque graecas (ad Mariam Cassobolitem, Tarsen- 
ses, Philippenses, Antiochenos, Heronem), quae supposititiae haben- 
iur,*) septem supersunt ad easdem quidem ecclesias graece scriptae, 
sed ita inter se discrepantes, ut alterae alterarum archetypon videri 
possint. Eae sunt ad Ephesios, Magnesios, Trallianos, Romanos, 
Philadelphenses, Smyrnaeos, Polycarpum.  Breviori exemplari proli- 
xius posthabendum, critici, quod scio, paene omnes ratum habent. 
Qüae Carolus Meier?) in campum emisit argumenta, quibus breviores 
epitomatoris opus ex prolixioribus probaret, nullius sunt, et ab aliis 
iam refutata?*) Sed quamvis breviorem prolixiori recensioni prae- 
ferendam et nos putemus, ingenue tamen confitemur, nunquam nos 
dubitasse, quin utrique recensioni interpolator vulnera inflixerit. Immo 
quo longius studio earum occupati, eo firmius cum aliis") id nobis 
persuasit τὸ ἐντὸς βλέπειν καὶ φυσιογνωμονεῖν res ibi tractatas ac 
modus eas pertractandi. 

9. Haud pauci veterum testantur, plures Ignatium scripsisse 
epistolas. In medium prodeant: 

a) Polycarpus ad Philipp. c. 13 (ap. |Euseb. H. E. III, 36) :**) 
Tüg ἐπιστολὰς Ιγνατίου τὰς πεµφθείσας ἡμῖν ὑπ' αὐτοῦ, 
καὶ ἄλλας, ὅόας εἴχομεν παρ ἡμῖν, ἐπέμφαμεν ὑμῖν, κα- 
δῶς ἐνετείλασθε' αἴτινες ὑποτεταγμέναι soi τῇ ἐπιστολῇ 


32) Hist. des Emper. T. Il. N. 17. 
sur Trajan. Idem, Mémoires pour ser- 
vir eie. T, Π. p. 195. et Not. 10. p. 
083. 

33) Galland. Biblioth. T. I. Proleg. 
p. LXI sq. 

34) Cir. Iudicia de S. Ignatii Episto- 
lis ex I. Pearsoni Vindieiis Ignatianis 
excerpta et e Russeliana in ed. lacobso- 
nianam translata T. I. p. XXV sqq. 

35) In Ullmanni Studien wu. Kritiken 
1836. p. 340 sqq. | 


36) Cír. Hefele Prolegg. de septem 
lgn. Epp. (18. 
31) Schmidt Versuch über die gedop- 


'pelte Recension der Briefe des Ignatius, 


in: Hencke, Magazin für Relig. u. Philo- 
sophie. T. ΠΙ. p. 91sqq. Opinioni suae 
Schmidtius postea nuntium remisit (Kirch. 
Gesch. T. I. p. 209 sq.), Netzius in Ull- 
mann, Studien uud Krit. 1835. p. 881sqq., 
cfr. Hase, Kirchengesch. p. 70. ed. V. 

38) Cfr. Pearson. Vindiciae P.L ο, 5. 
εἰ Uhlhorn l. c. p. 276. 


IGNATIUS. XXV 


ταύτῃ" ἐξ ὧν μογά]α ὠφεληθῆναι δυνήσεσθε. Πβριέχουσι 
γὰρ πίστιν καὶ ὑπομονὴν X0 TIG Go οἰνοδομ)ν τὴν εἰς τὸν 
κύριον ἡμῶν ἀνήκουσαν. 


b) Etiam acta mar ΛΙ Codicis Vat. 866 sub finem asserunt: aot 


Πολύκαρπος δὲ ὁ ἐπίόκοπος τῆς, Σμυρναίων παροικίας τού- 
των (i. e. ἐπιότολῶν) μνημονεύει λέγων κτλ. Magistro di- 
stinctius. tradidit Irenaeus 29) ex , Ignatii Ep. ad Rom. c. 4 
haec referens: Ὃρ simi τις τῶν ἡμετέρων διὰ τὴν πρὸς Θεὸν | 
μαρτυρίαν πατακρυθεὶρ πρὸς Φηρία οὖτι οἴτός epu. Θεοῦ, 
καὶ δι ὀδόντων Δηρίων ἀλήθομαι, ἵνα κπαθαρὸρ ἄρτος 


εὑρεθώ. 


Eadem fere acta martyrii Codicis Vat. 866: Οἶδεν δὲ τὸ 
μαρτύριον αὐτοῦ «Ἠϊρηναῖος Ó 4ουγδούνου ἐπίσκοπορ, xol 
τῶν ἐπιστολῶν αὐτοῦ μνημονεύει, λέγων obras εἴρηκε τις 
τῶν ἡμετέρων. διὰ τὴν πρὺρ Oeo μαρτυρίαν παραδοθεὶς elg 
δηρία, ὅτι σιτόο, εἰμι τοῦ δεοῦ μου, καὶ δι ὀδόντων d- 
ρίων ἀλήδομαι, ἵνα καθαρὸς ἄρτος γένωμαι. 

De ipsa Polycar pi Ep. ad Philipp. idem Irenaeus: 0) "Ec 
δὲ xol ἐπιστολὴ Πολυκάρπου πρὸς Φιλιππησίους γεγραµ- 
µένη ux. 


-€) Lucianus Samosatenus, Christianorum ille irrisor, in dialogo 


,de orte Peregrini^ haud ambiguis verbis Ignatium perstrin- 
xisse videtur^) Peregrinus 8. 1. 42 κακοδαίµων est, ut 
lgnatius in Mart. c. 2. Episcopus est Peregrinus &. 11, di- 
stinctius &. 18: ἐν Συρίᾳ δεθέντα. Christianos captivo suo 
stipendia misisse adfirmat δ. 18, quae narratio illinc exorta 
videtur, quod ecclesiae Ignatii itineri vicinae fideles ablegarunt, 
ei ob passionem congratulaturos. Luciani autem verba: guo 
δὲ πάσαις 6γεδὸν ταῖς ἐνδόξοις πόλεσιν ἐπιότολὰς διαπέμφαι 
αὐτὸν ..: Μαΐ τινας, ἐπὶ τούτῳ πρεσβευτὰς τῶν ἑταίρων ἔχει- 
ροτόνησε, νεκραγγέλους καὶ νερτεροδρόµους προσαγορεύσας 
(δ. 41) e scriptoris calamo exisse videntur, qui Ignatii Ep. 
ad Sriyrn. c. 11 et Polyc. c. 7 ante oculos habuerit. 


d) Origenes (Proleg. in. Cant. Canticor^?) ex Ep. Ignatii ad Rom. 


c. 7 transcripsit haec: ,Memini aliquem sanctorum dixisse, 
Ignatium nomine; de Christo: , Meus autem amor oruxifi- 
xus est." 


e) Eusebius (H. E. III. 34)**) de Ignatii itinere et variis eius 


Epistolis disserens, ex illa ad Rom. c. 5. et ad Smyrn. c. 3 
nonnulla exscr ipsit: "Q TE παρὰ πλείστοις εἰσετί νῦν διαβόη- 
τος Ἰγνάτιος, τῆς κατ Αντιόχειαν Πέτρου διαδοχῆς, δεύ- 
τερος τὴν ἐπισκοπὴν πεκΛηρωμἔνος. ,Aóyog δὲ ἔχει, , τοῦτον 
ἀπὸ Συρίας ἐπὶ τὴν Ῥωμαίων πόλιν ἀναπεμφθέντα, θηρίων 
φενέόθαι βορὰν, τῆς sig Ἀριότὸν μαρτυρίας ἕνεκεν..... 


39) Adv. haer, V, 28. Apud Euseb. 41) Cfr. Pearson. Vindic. P. I. c. 2.; 


H. E. HI, 36. 


Düsterdieck l. c. p. 48 


40) Ady. haer. IH 3. Apud Euseb, 42) Cfr. Pearson, Viudic. P. I. c. 4 
H, E. IV, 14, 43) Ctr. Pearson, Virdic. P. Ι.:ο, 8 


XXVI 


PROLEGOMENA. 


Οὕτω diro, iv Σμύρνῃ γενόμενος, ἔνθα ὁ Πολύκαρπος, ἦν, 
μίαν μὲν ἐπιστολὴν τῇ uoc τὴν Ἔφεσον ἐκκλησίᾳ γράφει, 
ποιμένος αὐτῆς μνημονεύων Ὀνησίμου᾽ ἑτέραν, δὲ τῇ iv 
Μαγνησίᾳ τῇ πρὸς Μαιάνδρῳ, ἔνθα πάλιν ἐπιόκόπου 4άμα 
μνήμην πεποίηται” Xo τῇ iv Τράλλεσι δὲ ἄλλην, "i6 ἄρχοντα 
τότε ὄντα Πολύβιον ἱσπορεῖ. Πρὸς ταύταις καὶ τῇ, Ῥω- 
μαίων ἐκκλησίᾳ γράφει" ᾗ καὶ παράκλησιν προτείνει, dg μὴ 
παραιτησάµενοι τοῦ μαρτυρίου, τῆς ποθουμένης αὐτὸν ἆπο- 
τερήσαιεν ἐλπίδος. lam sequuntur, quae capiti 5 Epistolae 
ad Rom., eique brevioris exempli ad amussim , respondent. 
Post ea: Ηδη Ó' ἐπέκεινα τῆς Σμύρνης γενόμενος, ἀπὸ 
Τρωάδος τοῖς τε ἐν Φιλαδελφεία αὖθις διὰ γθαφῆς ὁμιλεῖ, 
καὶ τῇ Σμυρναίων ἐκκλησίᾳ, ἰδίως τε τῷ ταύτης προήγου- 
μένω Πολυκάρπῳ' ὃν οἷα δὴ ἀποστολιλὸν ἄνδρα ού μάλα 
γναρίζων, τήν, Xov. Αντιόχειαν αὐτῷ ποίµνην, de ἂν γνή- 
σιος καὶ ἀγαθὺὸς ποιμὴν παρατίθεται, τὴν περὶ αὐτῆς φρον- 
τίδα διὰ σπουδῆς ἔχειν αὐτὸν ἀξιῶν. Quibus enunciatis Euse- 
bius Epistolae ad Smymn. c. 3 breviori is recensionis dimidium 
adiungit: "Ey yaQ ........ καὶ ἐπίότευσαν. 


f) Athanasius quoque (de syn. Arim. et Seleuc. n. 47)^) testis 


est, utpote qui Ignatii Epistolas ad manus habuerit. Nam ex 
Ep. ad Ephes. c. 7 nonnulla in hisce eius suni: Ἰγνάτιος 
ουν, ὁ μετὰ τοὺς Αποστόλους ἐν Αντιοχείᾳ κατασταθεὶς 
ἐπίόκοπος, καὶ μόρτυς τοῦ «Ἀριστοῦ γενόμενος, γράφων 
περὶ τοῦ Κυρίου, εἴρηκεν' sls ἰατρός ἐστι, σαρκικὸς καὶ 
πνευματικὸς, γενητὸς καὶ ιἀγένητος, ἐν ἀνθρώπῳ Θεὸς, iv 
Δανάτῳ ζωὴ ἀληθινὴ, καὶ ἐκ Μαρίας καὶ ἓν Θεοῦ. 


g) Hieronymus (De viris illustr. c. 16) duce Eusebio tradidit: 


,Ignatius, Antiochenae ecclesiae tertius post Petrum Apostolum 
episcopus, commovente persecutionem Traiano, damnatus ad 
bestias, Romam vinctus. mittitur. Quumque navigans Smyr- 
nam venisset, ubi Polycarpus, auditor loannis, episcopus .erat, 
scripsit unam epistolam ad Ephesios, alteram ad Magnesianos, 
tertiam ad Trallenses, quartam ad Romanos; et inde egre- 
diens scripsit ad Philadelpheos et ad Smyrnaeos, et proprie 
ad Polycarpum, commendans ilii Antiochensem ecclesiam; in 
qua et de Evangelio, quod nuper a me translatum est, super 
persona Christi ponit testimonium, dicens" (ad Smyrn. c. 3): 
Ego vero et post resurrectionem in carne eum vidi, et credo, 
quia sit. Et quando venit ad Petrum, et ad eos, qui cum 
Petro erant, dixit eis: Ecce, palpate me, et videte, quia non 
sum daemonium incorpor. ale. Et statim tetigerunt eum et 
crediderunt.^ Dignum autem videtur, quia tanti viri fecimus 
mentionem, et de epistola eius, quam ad Romanos* (c. V.) 
»scribit, pauca ponere." ,De Syria usque, etc. etc. .,,Quum- 
que iam damnatus esset ad bestias, ardore patiendi, quum 
rugientes audiret leones, ait:^ frumentum Christi sum, den- 


A4) Cfr, Pearson, Vindic. P. I. c. 8, 


IGNATIUS. - XXVII 


übus bestiarum molar, ut panis mundus inveniar.^ (Ex Ep. 
ad Rom. c. IV.) Passus est anno undecimo Traiani." 

Cfr. de Hieronymi et sequioris temporis scriptorum testimoniis, 
quae Pearsonus congessit in Vindic. P. I c. 2. 9. 

4. Neutram Epp. lgnatianarum recensionem nobis videri immu- 

nem, supra (3) jam innuimus. Ars critica in eiuscemodi rebus non 
requirit, ut exponas sciendi copiam , neque eget ista opinionis prae- 
dilectae suífragiorum cominus eminusque in auxilium advocatorum 
colluvie. Indiget vero prae caeteris omnibus apería lectoris mente 
ingenuaque interpretatione. — Quam qui secum adfert ad Ignatianas 
Epistolas legendas, quales graece exstant, centies offendetur exuberan- 
tia singulorum verborum et mandatorum cuiusvis generis. Est qui- 
dem lgnatii mens christianae charitatis fervore simillima. ardoris il- 
lius, qui graphice distinguit Paulum Apostolum, est ipse Asiae filius; 
sed ne hinc quidem ea, quae apostolicae simplicitatis scriptori obii- 
ciuntur, excusari possunt omnia. Idcirco Ignatii Epistolas, quales ad 
nostra usque tempora pervenerunt, vix omni ex parte eaedem sunt, 
quas Philippensibus Polycarpus ο. 13 commendat. Tabulam pictam 
eas dixerim antiquissimi auctoris, manibus non semper piis resartam, 
passim non absque propriae mentis proposito: id quidem non ad 
systema episcopale procreandum, sed ad creatum commendandum. 
Unde fit, ut dicendi ratio oleat Curiae stylum, quae mandat, ordinat, 
imperat — novum profecto loquendi genus, quo aevo lgnatius vixit, 
ab ecclesiastica diplomatia videlicet. alienissimum. 

9. Variant viri docti de eo, quantum genuini, quantum suppo- 
sititii in ipsis asservetur. Salmasius, Blondellus, imprimis loan. Dal- 
laeus (Deillé), viri mira sagacitate atque doctrinae copia praediti, au- 
thentiam earum primi addubitarunt. Dallaeus igitur a. 1666 id fecit 
in libro: ,de scriptis, quae sub Dionysii Áreopagitae et Ignatii Àn- 
tiocheni nominibus circumferuntur. Contra surrexit loan. Pearsonus 
cum suis ,Vindiciis Ignatianis", Cantabrigiae 1672, in Clerici edd. 
PP. App. (a. 1698, 1700, 1724) Tom. sec. receptis, et nuper ab Ed. 
Cureton Oxonii 1852 (2 Vol. 8) repetitis: , Vindiciae Epistolarum $. 
Ignatii, auctore loanne Pearson Episcopo Cestriensi. Editio nova 
annotationibus et praefatione ad hodiernum controversiae statum ac- 
commodata." 

Sed Pearsoni ,Vindiciae^ applausu virorum doctorum non ubi- 
vis gaudebant. Impugnarunt eas Matth. Larroquanus, Sam. Basnagius, 
Casim. Oudinus aliique, respondentibus ex altera parte Nic. Nourrius**), 
Remi Ceillier'^), Thom. M. Mamachius^"), Lumperus^), omnes. tradi- 
tionis auctoritatem nimium quantum venerantes, aut potius pro suo 
 eaptu internum eius 'significatum definientes. — De integritate : dubia 
moverunt etiam Neander?) et Netzius?). Nostro tempore Baurius?), 


46) Apparat. ad Biblioth. max. Patrum 49) Kirchengeschichte T. I. p. 114. 


T. I. p. 78sqq. 50) Ullmann Studien und Kritiken 
46) Hist. general T. I. p. 626. 1835. p. 881 sqq. 
47) Origenes et antiq. οι T. IV. 51) Die sogenannten Pastoralbriefe d. 
p. 917 sqq. Α. Paulus, auf's neue kritisch untersucht, 


48) Hist.theol.crii, T.I. p.266— 268, von Dr. Baur p. 87. Abgenóthigte Er- 


XXVIII PROLEGOMENA. 

Tubingensis academiae Professor, lgnatianas Epistolas saeculo secundo 
a falsario aliquo ad episcopatum praeclaro Ignatii nomine atque au- 
ctoritate commendandum Romae confietas putabat, cui Schweglerus?") 
et Hilgenfeld?) cum levi tantum discrimine adstipulati sunt. 

Praeeuntibus Rothe5^, Ioan. E. Huther5?), Fr. Düsterdieck*), 
Ger. Ühlhorn?) — taceo µικρολόγους, qui nullo pondere innixi ver- 
bis humidis et lapsantibus defluunt, cum eorum argumenía bene 
existimentur in ore nasci, non in pectore — rem Τρια nuperrime 
Hefelius*?) iterum iterumque agere tentavit. Attamen adversariorum , 
parübus saepius bellum indixit, quam profligavit ipsos. Laudamus 
diligentiam, non miramur iudicii acumen. 

6. Henricus Tattam a. 1839 in Nitriae Syrorum monasterio co- 
dicem invenit, ante saec. VI, ut creditur, scriptum, qui Syriacam ver- 
sionem Ignatii Epistolae ad Polycarpum asservabat. In secundo iti- 
nere tribus annis post multos alios eiusdem monasterii Codices aere 
comparavit; inter eos trium. lgnatii Epistolarum ad Ephesios, ad Ro- 
manos, ad Polycarpum veterem Syriacam versionem, ut fertur saeculi 
VI vel ΥΠ, simul cum pluribus Ignatianarum Epistolarum fragmentis. 
Gulielmus Cureton inter Musei Britannici thesauros Syriacum frag- 
mentum Actorum Ignatii Martyrii detexerat. is Codicibus adiutus 
publicavit: ,The ancient Syriae version of the epistles of saint Igna- 
lius to St. Polycarp, ihe Ephesians, and the Romans: together with 
extracts from his epistles, collected from the writings of Severus of 
Antioch, Timotheus of Alexandria, and others, edited with an englisli 
translation, and notes. Also the greek text of these three epistles, 
corrected aecording to the authority of the Syriae version. By Wil- 
liam Cureton, M. A. London: Hivingtons. Berlin: Asher et Comp. 
MDCCCXLV.* 

Curetonus omnem lapidem movit, ut hancce Syriacam versionem 
unice genuimam, eaque omnia falsa esse probet, quae in breviori 
graeca recensione plura occurrunt. Ipsum et alios, ut id firmius 
sibi persuaderent, praeter indolem versionis id quoque movit, quod 
post illos duos, quibus prius usus fuit, Codices lertius praesto erat, 
eandem brevem versionem Syriacam earundem trium Epistolarum 
conünens. Eo insuper collato, Curetonus iuris publice fecit Corpus 
lgnatianum: a complete collection of the lgnatian epistles, genuime, 
interpolated, and spurious; together with numerous extracts from 
them, as quoted by ecclesiastical writers down to the tenth century; 
in syriac, greek, and latin: an english translation of the syriac tex, 


klárung. Tüb. Zeitschr. für Theol. 1836. 
Fasc. 9. p. 199. et 1838. Fasc. 3. p. 
149 sqq. Die Ignat. Briefe u. ihr neuester 
Kritü5ker. Tübing. 1848. Οἱ, Sehwegler, 
das nachapostolische Zeitalter, T. Η. p. 
159—179. 

52) Das nachapost. Zeitalter. T. II. 
p. 1595qq. 

53) Die apost, Vàter. Halle 1853. 

.94) Anfánge der christl. Kirche. p. 

715 sqq. 


55) Betrachtung der wichtigsten Be- 
denken gegen die Aechtheit. der Ignatia- ' 
nischen Briefe. Von Dr. Joh. Ed. Huther, 
in Illgenii Zeitschrift für histor. Theol. 
T. XL Fasc. IV.. p. 35—173. 

$6) De Ignatianarum epistolarum au- 
thentiae etc. Commentatio, Gottingae. 

. 97) In Niedner Zeitschrift für histor. 
Theol. 1851. p. 247 sqq. 

)» Prolegg. de septem Ign. Epp. (V 

sqq. 


IGNATIUS. XXIX 


copious notes, and introduction, by William Cureton, M. A. F. R. S. 
Chaplain in ordinary to her Majesty the Queen. London 1849. Ber- 
lin eod. an.^ Oppugnat auctor imprimis Hefelium, qui iam in tertia 
sua PP. App. editione ita censuerat: ,Curetonus nobis persuadere 
conatur, versionem illam Syriacam ,genuino^ textui Ignatiano accura- 
lissime respondere, et ommia, quae in nostro graeco textu plura in- 
veniuntur, ab aliis addita esse et introducta. Tantum vero abest, ut 
ei adstipulemur, ut versionem Syriacam non nisi epitomen Ignatia- 
narum epistolarum, a monacho quodam Syriaco in proprios usus 
pios confectam, reputare possimus, praesertim cum iidem codices a 
Tattamo detecti et alia plura ,excerpta^ ex epistolis Ignatianis, nec 
non alios libellos asceticos, ut Curetonus ipse fatetur, contineant. 
Praeterea saepius inde ex eo, quod nexus sententiarum in versione 
Syriaca minus est arctus, apparet, monachum illum non tam inter- 
pretis, quam epitomatoris partes egisse." Neque Hefelius opinioni 
prius conceptae ut nuntium mitteret, in quarta sua PP. ΑΡΡ. editione 
lis argumentis adductus est), quae contra eum Curetoni Corpus lgna- 
fianum fusius exponit. D. 

"Cum Curetono Christianus Carolus losias Bunsen Syriacae ver- 
sioni palmam prae graecis Ignatianis Epistolis tribuit, opinionem suam 
docte et sagaciter, ut assolet, exponens atque defendens."?) 

Àc nos quidem, quod opinionem attinet ab Hefelio Curetono 
lisque, qui cum eo faciunt obiectam, non possumus, quin pondus ar- 
gumentorum, quibus nititur, perlevius esse dicamus. Nam qui ad 
pios suos usus Epitomen redigit, quid, quaeso, is sibi facit cum in- 
tegris Epistolarum salutandi formulis, non nisi ad eos spectantibus, 


quibus scribitur. Ergo ipsum exordium Epistolarum est, vaniloquium - 


in Epitome. Omitto alia huiuscemodi non levis momenti a Curetono- 
iam indicata"). Ne multa: si Epitomator versionis Syriacae auctor 
est, omnium, ut Tib. Gracchi vocabulo utar, Epitomatorum postre- 
missimus dicendus est, quippe qui opus condiderit sine externa aut 
interna uniformitate, sine ullo certo quodam mentis proposito auf 
scopo, quamvis pii proprii usus essent propositi ipsi. lpsa autem 
Variefas, eaque multifaria me hercle rerum etiam in Syriacis Ignatii 
Epistolis mihi pignus est legis atque conditionis, qua versio Syriaca 
faeta fuerit, legem dico Epistolarum. Neque vero in Curetoni partes 
ire in animo est. Namque versio Syriaca exhibere videtur genuina 
spuriis permixta aeque ac archetypon graecum.  Utri prior locus sit 
concedendus, id certe non definiri potest, nisi novi testes pro hac 
aut illa paríe reperiantur superstitibus efficaciores. Alterum autem 
eiusdem Syriacae recensionis trium Epistolarum exemplar non tanti 
faciendum, quia eiusdem familiae, quam dicunt, esse potest. 

Anno 1849 Lipsiae prodit liber, cui titulus: ,S. Ignatii Patris 
Apostolici quae feruntur Epistolae una cum eiusdem Martyrio. Col- 
latis edd. graecis versionibusque Syriaca, Armeniaca, Latinis denuo 


59) Prolegg. p. LXIT. Antiochien. Hergestellter und vergleichen- 
60) Cfr. ipsius Die drei àchten und — der Textmit Anmerkungen. Hamburg 1847. 
die vier unáchten Briefe des Ignatius von 61) Corpus Ignatianum p. IX sq. 


Xxx PROLEGOMENA. 


recensuit notasque criticas adiecit Iul. Henr. Petermann." Optime is 
pro re critica meruit. Sed nimius amor Armeniacae literaturae, quae 
ei in deliciis est, iudicis aciem obfuscasse videtur, qui tanti fecit 
versionem Ármeniacam trédecim Ignatii Epistolarum. Ea quippe non 
illas solum septem breviores, sed etiam sex supposititias, quae di- 
cuntur (Mariae Cassobolitis ad Tenatium, Ignatii Ep. ad Mariam Cas- 
sobolitem, Ignatii ad Tarsenses, eiusdem ad Antiochenos, ad Heronem 
εἰ ad Philippenses), id est easdem exhibet, quae vulgo interpolatas 
appellant, auserimque dicere harum simillimas: id quod sine magno 
labore capiet, qui attente perlegerit, quales nos ex Codd. mss. emen- 
datas iam evulgamus. Petermannus igitur statuit (p. XXVI): 1) , Ver- 
Sio nostra saeculo p. Chr. n. quinto ex illa versione syriaca, cujus 
exemplar Curetonus edidit, facta est. 2) Versio illa syriaca non tres 
tantum, sed tredecim epistolas S. Ignatio adscriptas, easque non de- 
curíatas, ut in editione illa leguntur, sed ita comparatas, ut Noster 
. eas dedit, ab initio complectebatur, ita ut exinde appareat, conclusio- 
nes, quas Bunsenius secundum illam fecerit, s(are non posse. Non 
putaverim. Rectius fortassis ille: 3) ,armeniaca versio a librariis 
serioribus (vel lectoribus), qui graecum textum cum ea comparabant, 
passim interpolata et corrupta est, atque editores critici judicii plane 
expertes has interpolationes et corruptiones textui inseruerunt.^ 

Bunsenius in opere: ,Hippolytus und seine Zeit 1852 T. I. 
p. 46 et T. II p. VII sqq. Petermanno respondit. n Curetoni et 
Bunsenii partes ierunt Rütsehl (Die Entstehung der altkatholischen 
Kirche, Bonn 1850, pp. 418. 577 sqq.) et Weiss (in Reuter's Reper- 
torium 1852) Cum Baurio (Die Ignatianischen Briefe und ihr neu- 
ester Kritiker. Eine Streitschrift gegen Herrn Bunsen. Tübing. 1848), 
doctissimus Hilgenfeld (Die apostol. Váter. Halle 1853 p. 188 sqq) 
tum graecarum íum syriacarum Epistolarum , quae Ignatio adtribuun- 
iur authentiam addubitat. 

7. Ex Epistolis, quae Ignatii esse dicuntur, primum tres illae 
latine conscriptae (ad Joannem Apost. duae et ad B. Virginem uma) 
Parisiis a. 1495 in lucem prodierunt. 

lac. Faber Stapulensis a. 1498, tribus illis omissis, undecim 
alias e versione latina vetere Parisiis evulgavi. Hunc numerum 
Symphorianus Champerius Lugdunensis tribus a Fabro repu- 
diatis auxit, quarta addita ad Mariam Cassobolitem, quam is primum 
notam reddidit. Quindecim igitur Ignatii nomine Epistolae tum eno- 
tuerant, sed latine tantum, quae postea saepius repetitae sunt. Nos 
quidem usi sumus textu rarae atque correcíae editionis Venetae a. 1546. 

Ex Codice Bibliothecae Augustanae primus Valentinus Har- 
tungus Frid (Pacaeus) a. 1557 Dillingee duodecim earum 
graece publicavit, omissis tribus illis latine scriptis. Anno 1558 
Parisiis prodierunt apud Guil. Morelium: Sancti Martyris Ignatii An- 
liochiae árchiepiscopi Epistolae (gr. et lat) Morelius lectori dicit 
p. 147: ,Has D. ignatii epistolas cum primus in lucem emisisset 
Graecas Valentinus Paceus, nostrisque hominibus valde desiderarentur, 
quod exemplarium copia non superesset, viri cum primis erudili, ac 
pii, ut eas cuderem a me facile imipetrarunt, qui tam piorum au- 


IGNATIUS. — ΧΧΧΙ 


ctorum quam hic est, editionem exoptem, ut nihil supra. Itaque librum 
quam potui diligentissime relegi, et eum exemplaribus Latinis con- 
tuli, ut meae me operae haud poeniteat. Nam loca quaedam ea col- 
latione, et doctissimi hominis consilio ita mihi restituisse videor, ut 
neminem arbitrer hominem esse bonum, qui si velit aequo animo 
rem perpendere, haud fateatur ad intelligentiam non pauca collata 
esse^ Andreas Gesnerus easdem duodecim Epp. graece cum 
Ioannis Brunneri interpretatione latina ex Codice Bibliothecae Gaspari 
a Nydpryck excudendas curavit Tiguri 1559, primus, uti ipse opina- 
batur, eum Pacaei editionem ignoraret. Earum septem interpolatae 
dicuntur, quinque supposititiae. Eiusdem recensionis sunt: Sancti 
Martyris Ignatii Antiochiae Archiepiscopi Epistolae (XII) gr. et lat., 
Antverpiae, ex officina Christophori Plantini 1566 ; — Sancti Martyris 
Ignatii, Antiochiae Archiepiscopi Epistolae. Nunc demum cum Latina 
interpretatione e regione Graecis apposita, in lucem editae, recognitae 
et Notis illustratae. Per Martialem Maestraeum, Doctorem 
Theologum. Parisiis 1608; — Ed. Iac. Usserii gr. et lat. Oxonii 
1641. Quinque consuluit Cdd. Mss, de quibus ipse in Adnotationibus 
p. 4. .. Oxonienses duos Mss. (vetustiorem e Baliolensis, recentiorem 
e Magdalenensis Collegii Bibliotheca petitum) cum libris editis dili- 
genter contuli. Et cum intellexissem in Bibl. V. Cl. Alexandri Petavii 
Senatoris Paris., Pauli filii, vetustissimum exemplar aliud conservari: 
quicquid et illud continebat, humanissimi Claud. Sarravii Senatoris 
itidem Paris. beneficium sum secutus... Huic et veterem Interpretationem 
aliam, hucusque ineditam, mutua duorum Mss. Codicum collatione 
emendatiorem factam subiunxi. 
Isaacus Vossius ex Codice Mediceo 7 Plut. LVII sex bre- 
viores Ignatii Epistolas (ad Smyrnaeos, Polycarpum, Ephesios, Ma- 
gnesios, Philadelphicos, Trallesios) primus graece edidit cum inter- 
pretatione vetere latina novo textui respondenti, quam lacobus 
Usserius, Archiepiscopus Ármachanus e duobus Mss. a. 1644 
Oxonii publicaverat. Epistolam ad Romanos, quae in graeco Codice 
deerat, Vossius ex Usserii vetere latina versione et prolixiori graeca 
recensione ingenio duce restituere tentavit, et a. 1646 Amstelodami 
edidit: ,Epistolae genuinae S. Ignatii Martyris, quae nunc primum 
lucem vident ex bibliotheca Florentina. Adduntur S. Ignatii Epistolae, 
quales vulgo cireumferuntur. Ad haec S. Barnabae Epistola. Accessit 
universis translatio vetus.^  Ambigo, utri' gloria tribuenda sit, in Co- 
dice Mediceo breviorem recensionem detexisse, Lucae Holstenio, an 
Isaaco Vossio. llle quippe ante Vossium eam descripsisse videtur, 
et latine vertit. In Bibliotheca Barberiniana Romae autographum vi- 
dere est. Theodoricus Ruinartus tandem Epistolam ad Ro- 
manos graece invenit latinae veteri versioni respondentem, Actis quae 
sincerae dicuntur lgnatii Martyrii insertam, quae Codex.1451 Bi- 
bliothecae Regiae Parisinae (prius Cod. Colbertinus 460) continet, 
eamque 1689 Parisiis in , Actis Martyrum sinceris^ primus edidit. 
Index editionum brevioris recensionis exstat ap. lacobsonum 
(PP. App.) p. LXIX. Quarum praestantiores sunt, quae duce Thoma 
Smithio (Oxonii 1709), post eum adornarunt I. L. Frey (Basileae 1741), 


XXXII PROLEGOMENA. 


Rice. Russel (Londini 1746), Andr. Gallandius- (Venetiis 1765), G. Ta- 
cobson (Oxonii 1838 et 1840) et C. I. Hefele (Tubingae 1855. IV.) 

Criticum penum accepimus in opere: Corpus Ignatianum: À com- 
plete collection of the Ignatian epistles, genuine, interpolated, and 
spurious; together with numerous extracts from them, as quoted by . 
ecclesiastical writers down to the tenth century; in syriac, greek, and 
latin: an english translation of the syriac text, copious notes, and 
introduction, by William Cureton, M. A. F.;R. S. Chaplain in ordinary 
to her Majesty the Queen. Berlin: Asher and Co. Reprinted from ' 
the London edition, and authorized by the proprietor for circulation 
on the continent only. 1849. 

In nostra ed. versio latina Epistolae ad Romanos illa est, quam 
Hefele a Ruinarto mutuavit, passimque correxit; reliquarum vero Epp. 
qualis apud Hefelium aliunde petita et ab ipso emendata prostat. 

Versiones italicae: .Lettre genuine di Sant! Jgnazio, vescovo di 
Antiochia, corredate degli atti del suo martirio, e la lettera di San 
Policarpo, vescovo di Smirne, colla circolare del suo martirio. "Tra- 
duzione dal greco di D. Gio. Battista Galliccioll. In Venezia 1798. 
— Le sette lettere genuine de S. Ignazio e quella di S. Policarpo 
agli Efesini (leg. αἱ Filippesii) coi loro martirj, e testo greco a fronte 
volgarizzate e corredate di note critiche e filologiche e di una dis- 
sertazione proemiale dall'abate Α. L. Graziani, Roma 1833. 





ACTA MARTYRII IGNATIT. 


1) Quae Ignatii Acta Martyrii haetenus innotuerunt, haec sunt: 

a) Acta ab Usserio e Codice Caiensi a. 1647 latine edita. 

h) Alia latina versio ex antiquissimo Cottonianae Bibliothecae 
Codice illis addita, ea quidem perquam interpolata). 

ϱ). Acta auctore, ut. videtur, Symeone Metaphraste ad diem 20. 
Decembris, apud Cotelerium (a. 1672) p. 991. 

d) Aetaauctore quodam Armenio ab Auch erio evulgata (Vitae 
Sanctorum T. II pag. 72 sqq.), et a Petermanno iterum 
excusa (S. Ignatii Patris Apostolici quae feruntur Epistolae 
una cum eiusdem martyrio.  Collatis edd. graecis ver- 
sionibusque syriaca, armeniaca, latinis etc., Lipsiae 1849. 
p. 496 sqq.. Aucherius nimium quantum ea ita extollit : 
Nosira recensio iure meritoque cognoscitur tanquam fons 
etexemplar omnium, quae hucusque in cognitionem vene- 
runt recensionum^ (Petermann, l. c. p. 498). 

e) Armeniaca versio et latina illa ,Vita S. Ignatii, ex vetu- 
stissimis Mss. latinis^ in Bollandi et Henschenii Actis 


1) Utraque in Colelerii PP. App. ed. Clericana 1724. T. M. p. 175 sqq. Cfr. 
lacobson. PP. App. editi. Il, T. II. p. 523. 


ACTA MARTYRII IGNATII. XXXIII 


Sanct. T. I Febr. pag. 29 sqq., unius eiusdemque originis 
esse videntur. Petermann quoque ifa censet (l. c. p. 484. 
505.); aliter Ühlhorn in Niedner, Zeitschrift für histor. 
Theol. 1851 p. 251. 

f) In Appendice ad Acta primorum Martyrum sincera atque 
selea Theodoricus Ruinartus a. 1689 Parisiis e 
Codice Regio 1451 (olim Colbertino 460) Acta Tgnatiana 
alius recensionis graece edidit, novamque latinam inter- 
pretationem adiunxit. — Cui graeco textui antiqua latina 
versio Codicis Caiensis proxime affinis est. 

ϱ) Eiusdem fontis cum Martyrio Codicis Colbertini est frag- 
mentum syriacum eorumdem  Áctorum a Curetono 
(Corp. lgnat. pag. 222 et p. 252 sqq.) praesentatum. 

h) Quae nos Àeta lgnatiana ex Codice Vat. 866 primum 
graece deprompsimus, interpolata quidem, sed variis hi- 
storiae indiciis notabiliora, maxima ex parte eadem sunt, 
quae latine leguntur ap. Bollandum ef Henschenium (Act. 
Sanct. T. I Febr. pag. 29 sqq.). | 

2) Acta Ignatiana a Ruinarto primum edita virorum doctorum ferme 
consensu sincera putantur. Smithius ?) pro omnibus loquatur: ,,Acta haec, 
quae recudi oportet, mihi quidem genuina et sincera plane videntur: 
licet. fortasse, quod tamen vix affirmaverim, versus finem quippiam 
labis admistum habeant. Vetus autem Versio, quam edidit D. Usserius 
Armachanus ex codice Caiensi, ut cuivis ex leviuseula collatione facile 
constare poterit, maxime convenit cum Graeco exemplari Colbertino. 
Utriusque mendis, quae passim irrepsere, sublatis, editionem, quum 
sibi invicem mutuam lucem foenerentur, longe integriorem iam damus. 
À familiaribus S. Ignatii, qui illum. ab Antiochia Romam usque co- 
mitati sunt, et illius ultimo et maxime glorioso agoni interfuere, de- 
scripta fuisse, multa in ipsis Actis id testatissimum reddunt?), et 
extra omne dubium ponunt; et quidem non longe post ipsius con- 
summationem, et proximo, ut. verisimillimum videtur, anno, dum res 
gestae cum totius itineris ratione in recenti fidelius inhaeserint me- 
moria. los antem fuisse Philonem et Agathopodem, quorum me- 
minit sanctissimus Martyr in Epistolis ad Smyrnaeos et ad Philadel- 
phenses, hune Antiochenae, illum vero "l'arsensis Ecclesiae Diaconum,. 
vix a quoquam dubitari aut potest, aut; debet." 

Idem ante et post Smithium censuerunt Usserius, Dodwellus, 
Ruinartus, Grabius, Tillemontius, Pearsonius, Cotelerius, Mamachius, 
Gallandius, Lumperus et praeeuntibus aliis Hefelius, qui dubia inde a 
Dallaeo, Oudino, Heumanno, Hilgenfeldio^), imprimis ab Uhlhorno ^) 
contra authentiam mota confutare aggressus est^). At enimvero ar- 
mis contra Uhlhornum hebetioribus utens, ipsi confitendum est"): 
Ceterum non negem, argumentis illis authentiam actorum aliquantu- 


2) Thom. Smith, praef. in Acta Mar- 5) In Niedner, Zeitschrift für histor. 
tyr. S. Ten. apud lacobsonum edit, M. T, Theol. 1851. p. 252 sqq. 


V. p. 518. 
5 561 6) Prolegg. p. LXX. 


4) Die apost. Vàter p. 219. 1) L. c. p. LXXI. 
PATRES APOST. € 


XXXIV |. PROLEGOMENA. 


turn suspectam: reddi, sed inter áuthentiam suspectam et certissimam 
νοθείαν plurimum interest.^ Et ubi quasdam Usseri obiectiones 
enervare tentavit, ita concludit?): Quum res ita se habeat, obiectioni 
Usserii nullam vim inesse facile perspicies, neque de ,jintegritate" 
Actorum dübitabis, licet fortasse paucissima quaedam, aut vitio li- 
brariorum corrupta, aut manibus posteriorum addita sint." - 

3) Ac nos quidem ex octo recensionibus Actorum lgnatiani 
Martyrii foedis interpolationibus immunem putamus nullam, idque 
nón per historiae scriptorem, sed cunctàs ὑπ' ἀσκητῶν τινων ad 
pium usum confectas, idcirco pro anno, quo maríyr obit compu- 
tando parum fidei atque auctoritatis. 

Versio latina Actorum Martyrii Ignatii in nostra ed. est illa, 
quam Hefelius a Clerico et Ruinarto mutuatus erat. De versionibus 
eorum ltalicis supra diximus, ubi mentio facta est Italorum interpre- 
iationum Jgnatii Epistolarum. 





IV. 
POLYCARPUS. 


1) In Bibliothecae Vaticanae Cod. Regio 81 post laudem ,lle- 
ronis^, sive praecationem nominare velis, Polycarpi ad Philippenses 
Epistola latine sequitur. Eam excipiunt, quae ad vitam Polycarpi 
resque gestas spectant, per Anonymum ex lrenaeo et Hieronymo 
composita. Quae cum fons sint omnium, quae de Polycarpo tradita 
ad nos pérvenerunt, pássimque a vulgato textü Scriptorum, quas dixi, 
recedant, illinc ea transcribere lubet: 

,Polycarpus?), Tohannis Apostoli discipulus, et ab eo Smyrnae 
episcopus ordinatus, totius Asiae princeps fuit, quippe qui nonnul- 
los Apostolorum et eorum, qui Dominum viderant, magistros habue- 
rit?) et viderit. Hic propter quasdam super die?) Paschae quaestio- 
nes, sub Imperatore Antonino Pio, ecclesiam in Urbe regente Áni- 
ceto) Romam venit, ubi plurimos credentium, Marcionis et Valentini 
persuasione deceptos, reduxit ad fidem. Cumque ei fortuito obvius 
fuisset Marcion et diceret: ,Cognoscis?) nos? * respondit: ,,Cognosco 
primogenitum diaboli. Postea vero regnante Marco Antonino et 
Lucio Aurelio Commodo, quarta post Neronem?) persecutione, Smyr- 
nae, sedente Proconsule in amphitheatro et universo adversus eum 
personante, igni traditus est. Scripsit") ad Philippenses valde utilem 
Epistolam, quae usque hodie in Ásiae conventu legitur." 


8) L. c. p. LXXIII. 3) diem Beg. . 
4) ariadelo Reg. 
Polyc. 1) Hieronym. Catal. script. 5) cognosce Heg. 
eccl. c. 17. 6) neronis Reg. 


2) habuit Reg. 1) Scribit Reg. 


POLYCARPUS. XXXV 


"Quod autem hic Polycarpus, qui memorati?) Ignatii fidem col- 
laudans atque confirmans Philippenses sequi hortatur, quod veritatis 
sit testis et ea, quae ab Apostolis ipse didicerat, semper ecclesiae 
tradebat, astipulatur praecipuus discipulus eius Irenaeus, nobilissimae 
Galliarum Lugdunensis civitatis illustris episcopus, in suo libro ad- 
versus haereses?) haec de eo scribens": ,Polycarpus", inquit, ,,qui 
non solum ab Apostolis eruditus est, neque solum conversatus est 
eum his qui Dominum viderant, sed ab ipsis Apostolis ordinatus est 
Smyrnaeorum ecclesiae episcopus, quem nos quoque in prima aetate 
nostra vidimus. Diu enim permansitin vita, et longaeva aetate per- 
durans nobilis vivendo, sed moriendo nobilior extitit, quippe qui vi- 
tam martyrio terminavit. Docebat autem semper ea, quae ab Apo- 
stolis ipse didicerat, et haec ecclesiae tradebat, quae sola vera docenda 
sunt. Quorum testes sunt omnes ecclesiae, quae in Asia constitutae 
sunt: et hi per idem tempus etiam nunc Polycarpi successione per- 
durant. Multo autem verior et fide dignior hie auctor ecclesiae est, 
ei veritatis testis, quam Valentinus et Marcion et caeteri perversae . 
mentis homines; qui etiam sub Aniceto Romam perrexit οἱ multos 
a supradictis haereticis in fide deceptos ad ecclesiam Dei convertit, 
hanc solam praedicans tenendam esse veritatem, quam ipse sciret se 
ab Apostolis suscepisse, quam et tradebat ecclesiae." 

Fuit autem temporibus episcoporum ecclesiae Romanae, id est 
Clementis, Evaristi^) , Alexandri, Xisti, Telesphori, Higini, ΡΗ 13) et 
Anaceti, sub quo e( passus est, VI. anno Marci Aurelii ^), quarto post 
Neronis perseculionem. Quod autem hic vere lrenaeus auditor fuit 
in puerilia eiusdem Polycarpi, ipse ad Florinum quendam haeresiar- 
chen scribens manifestissime suis sermonibus ostendit dicens"): 
Haec dogmata, Florine, quae asseris (confidenter dico) non sunt sa- 
nae sententiae; haec dogmata non sunt consona ecclesiasticae fidei. - 
Haec dogmata ne illi quidem, qui de ecclesia pulsi sunt haeretici, 
potuerunt aliquando commendare. llaec dogmata impietatem docent; 
haec dogmata saneti illi presbyteri, qui ante nos fuerunt, nunquam 
pertulere: illi, qui et Apostolos viderant, quos et tu nosti. Vidi 
enim te, dum adhuc puer eram, in Asia apud Polycarpum, tunc qui- 
dem praeclare agentem, dum adhuc esses intra palatium et studeres 
placere Polycarpo. Multo enim magis mihi illius temporis rerum 
gestarum inhaeret memoria, quam praesentis, quia haec, quae a puero 
discimus, cum anima ipsa clarescunt et adhaerent ei. Unde etiam lo- 
eum ipsum tibi possum dicere, in quo sedens disputabat beatus. Ῥο- 
lycarpus, et incessum illius, et vultum, et totius vitae modum, et 
ipsius quoque corporis habitum; sed et disputaliones, quas habebat 
ad populum, et conversationem, quae fuerat ei cum Ioanne, quomodo 
narrare consueverat, uí caeterorum, qui ipsum Dominum viderant, et 
quomodo recordabatur omnia ac recensebat verba, quae dicta a Do- 





8) Suprane in laude lyronis? 11) higinipi p. Higini, Pii Reg. 
; ; ^ 12) VI anno marci anlonii lucii an- 
9) Apud Euseb. H. E. IV, 18. Lonii aurelii commodi Reg. 
10) avaristi Reg. 13) Apud Euseb. H. E. V, 19. 
* 


C 


XXXVI PROLEGOMENA. 


mino ab illis audierat, et de virtutibus eius ac doctrina, Et tamen 
omnia haec cum scripturis consona conferebat, quae efiam ego per 
misericordiam Dei, quam mihi donare dignatus est, attentius et stu- 
diosius audiens describebam non im cartis, sed in corde meo, quae- 
que per gratiam Dei feliciter custodio, et mecum ipse sine intermis- 
sione quodam modo rumino. Deum ego testor et in conspectu ipsius 
tbi affirmo, quod si quid tale audisset beatus apostolicus vir Poly- 
 carpus, exclamasset. statim et aures suas obturasset ac, sicut moris 
erat ei, dixisset: Deus bone, in quae me tempora reservasti, ut haec 
audiam! nonne etiam ipsum continuo locum fugisset in quo sedens 
vel stans huiuscemodi verba audisset ? * 

»Sed ex epistolis eius,^ inquit, ,quas scripsit ad vicinas eccle- 
sias vel ad aliquos ex fratribus, commonens et confi rmans eos et 
cohortans ad fidem, potest sententia eius evidenter agnosci." 

His igitur persecutionibus praefatus Irenaeus et fidem Ignatii 
Polycarpum manifestissime confirmasse ostendit, et se auditorem eius 
in pueritia fuisse certissime comprobavit, et non solum ad Philip- 
penses, sed etiam ad vicinas ecclesias et fratres eum epistolas scri- 
psisse perhibuit, quae nondum ad nos pervenerunt." 


2. Fidem veteris de authentia nostrae.FEpistolae traditionis Cen- 
iuriatoribus Magdeburg. et imprimis Dallaeo praeeuntibus in dubium 
vocarunt Semler^), Rósler'?), Schwegler'?), Hilgenfeld.") Nicolaus le 
Nourry^) contra illos insurrexit, acriter eam. defendens; contra hosce 
Hefelius"^, Nourrii vestigia premens. In easdem partes ierunt. Pear- 
son ^), Mosheim ?), Lücke?*), Uhlhorn.??) 


9. Dallaeus, eum totius Epistolae Polycarpi authentiam potius in 
dubium vocasset, quam firmis argumentis comprobasset suspectam, 
postremam, qualis exstat, eius partem omnino supposititiam esse pu- 
tabat, Moynio, Bunsenio?) et | liis Dallaei placita approbantibus. He- : 
felius contra monet ME 


a) ,Iam Eusebius (Hist. eccl. HII, 36) posteriorem hanc episio- 
lae partem citat, atque ex ea (c. 13) ut ex praecedentibus, quaedam 
Polycarpi verba transscripsit.^?*) 

b) ,Eusebius, ut bene Pearsonius docet?"), nec falli, nec fallere 
potuit. Erat enim tota epistola omnibus exposifa; erat in ecclesiis 
Asiaticis tunc temporis, cum scriberet Eusebius, publice lecta; norat 
eam Hieronymus, cuius versioni, nisi aliis occupatus, incubuisset, el 
tamen Eusebiana nunquam recusavit. De illa igitur particula, quam 


14) Ad. Baumgarten, Untersuchung 21) Comment. de reb. Christ. p. 162. 


theol, Streit. Il, 36 sqq. 22) Commentar über die Briefe des 

15) Bibliothek d. Κ. Vàter I, 93 sq. Evang. Johannes p. 3. 4. 

16) Das nachapostol. Zeitalter T. If. 23) In Niedner, Zeitschrifl f£, histor. 
p. 154 sqq. Theologie 1851. p. 316 sqq. 

17) Die apostol, Váter, Halle 1853. 24) Ignatius v. Antioch. n. seine Zeit. 
p. 271 sqq. 1847. p. 108. 

18) Appar. ad Biblioth. max. Patr. T. I. 25) Prolegg. p. LXXX sqq. 

19) Prolegg. p. LXXVII sqq. 26) Cfr. supra et Nonrium. 


20) Vindiciae Ignatianae P. If. c. 3. 21) Vindic, Ignal. P. 1f. cap. V. 


. POLYCARPUS., OXAXXVH 


exscripsit Eusebius, dubitari non potest, nisi etiam de tofa epistola 
simul absque ulla ratione dubitemus." 

. Quae Dallaeus ex epistola ipsa contra integritatem profert, nul- 
lius momenti esse, facile perspicies.".- 


a) ,Decentissimam . epistolae elausulam c. 19 inveniri, reliqua 
igitur postea adiecta esse, contendit vir criticus. Sed clousulis ejus- 
modi ,ante^ finem totius epistolae S. Paulus quoque et Clemens Ro- 
manus usi sunt: cfr. ad Rom. 15, 33; ad Ephes. 3, 21; I Clem. ad 
Cor. capp. 20..38. 45. 50. 58." 


« bh) ,Impostor, si Dallaeum audias, ita loquitur, ut Ignatium, quo 
tempore haec scripta sunt, adhue superesse significet. De. ipso", 
inquit c. 13, ,gnatio, et de his, qui cum eo sunt, quod certius 
agnoveritis, significate.^ Prioris autem partis auctor (c. 9) apertis- 
sime affirmat, Ignatium iam fuisse mortuum. Futile hoc argumentum. 
Si enim verba ila c. 13, mendacii accusaía, graeca adhuc exstarent 
(καὶ περὶ "yvoríov καὶ περὶ τῶν μετ αὐτοῦ), nemo cer te conten- 
deret, Ignatium adhue vivum" illis significari aut innui." 


,Nuperrime Dr. Ritschl (altkath. Kirche, Bonn 1850) alio mo- 
do ac Dallaeus permultos huius epistolae locos, ex diversis capitibus, 
praesertim eos, qui de S. lgnalio et eius epistolis loquuntur, in 
suspicionem interpolationis adducere conatus est non ,argumentis," 
sed ,arbitrariis coniecturis^ insistens; cui bene οἱ copiose respon- 
dit Dr. Denzinger in Tübing. theol, Quartalschrift 1851 p. 399 
—409." 


4. Polycarpi ad Philippenses Epistolam haud ita multo. post 
decessum lgnatii scriptam fuisse, exordio eius capitis 13 innui vide- 
tur. Verum enim vero cum in Codicibus manuscriptis nil nisi frag- 
mentum graece asservatum exstet, non satis liquet, quatenus latinae 
veferi versioni illic ac Graeco Eusebii (H. E. ΠΠ, 36) fides sit ha- 
benda, quod attinet ad diiudicandam archetypi auctoritatem atque 
integritatem. Qualis hodie habetur, non prorsus Interpolatoris calami 
expers. apparet, licet. eiuscemodi naevos potius glossematum vestigia 
existimaverim, quam expressae interpolationis. 

lacobus Faber (Stapulensis) veterem totius Epistolae lati- 
nam versionem Parisiis a. 1498 primus edidit. Inter posteriores 
huius versionis editiones, quas vidi, correctior est Veneta illa a. 
1546 (Epistolae D. Ignatii, Polycarpi, Martialis, Antonii magni). 


E Francisci Turriani apographo, a Sirmondo Halloixio con- 
cesso, hie Epistolam graece et latine primus publicavit Duaci a. 1633. 
Iac, Usserius Londini a. 1647 novam editionem adornavit emen- 
datiorem, usus alio exemplo, ex Andreae Schotti apographo a Cl. 
Salmasio propria sua manu descripto et ab ipso Isaaco Vossio cum 
aliis schedis communicato, ipsaque Halloixiana editione collata. 1n 
ed. PP. App. a. 1672 p. 1019 Cotelerius eam repelivit, nova in- 
terpretatione latina adiuncta. Post Thomae Smithii editionem 
1709, G. Iacobsonus, praeter.nostrum Vaticanum 899. et Flo- 
rentinum 21. Plut. VIL. Codice Parisino 937. chartac. saec. XVI. 
et Cod. 20. Plut. XXIII. Bibl. Med. membr. saec. XV. versionem 


XXXVII PROLEGOMENA. 


veterem latinam exhibente usus, eam repetivit correctam atque emen- 

datam Oxonii a. 1838, 1840, 1847. 
De Polycarpi Epistolae et Actorum Martyrii versionibus ltalicis 

cfr. supra ad Ignatium. 





ACTA MARTYRII POLYCARPI. 


1. Quae de Polycarpo per Anonymum ex lrenaeo et Hieronymo 
congesta supra apposuimus, martyri eius mentionem faciunt. Sed 
praeclarius testimonium asservatur in Epistola encyelica nomine Smyr- 
nensium ecclesiae de eadem re scripta. Eusebius magni eam faciebat, 
maiorem eius partem suae Historiae Ecclesiasticae iserens.") Ne- 
que parca illius monumenti laude sequioribus temporibus personant 
virorum doctorum iudicia, ut Valesii (interpretis Eusebii)?), Smithii?) 
et, aliorum. 

2. Scriptam eam esse primo anno post Polycarpi martyrium, c. 
18 nos edocet. Ibi enim primus dies Natalis martyris non ante ce- 
lebratus apparet. Auctor eius sub finem c. 20 se esse Evarestum 
dicit; ibidem Marcus quidam (Martianus ap. Veterem Interp.) Episto- 
lam ad Philomelienses pertulisse indicatur. Quod lrenaeus huius en- 
cyclicae exemplum secum habebat, Goius, discipulus eius, id de- 
scripsit, postea Socrates Corinthius, et Pionius*) quidam. 

9. Epistolae Smyrnensium ecclesiae nucleum sine interpolationis 
labe exstare, id cum iis, qui traditionem pie venerantur, tum illis - 
persuasum est, qui non nisi sana ratione duce in eiuscemodi rebus 
decidendis utendum putant.) At breves quasdam lacinias, imprimis 
narratiunculam illam de columba), posteriori tempore adiunctas fuisse 
Heumanno et aliis visum est. Nec Hefelii") opinionem reiecerim, qui 
de alio loco ita censet: ,Equidem ultimam capitis 22 particulam, 
quae de Pionio loquitur, spuriam censeo et ab illo confectam, qui 
supposititia ista S. Polycarpi acta, quae Pionio false: adscribuntur, 
genuinae Smyrnaeorum epistolae mala fraude adiunxit. Verbis enim 
καθὼς δηλώσω iv τῷ καδεξῆς Pseudo-Pionius indicat, ,sequentibus" 
(i.e. Actis spuriis adiectis) se declaraturum esse, quae Polycarpus per 
revelationem ipsi manifestaverit.^ 

4. Thomas Smithius, cum Smyrnam visitaret, de illo amphithea- 
tro, ubi Polycarpus igne exstinctus est, deque eius sepulcro ifa re- 
fert?): ,Ad latera alterius portae arcis, quae ad Orientem est, adhuc 


1) H. E. IV, 15. 6) Fabric, Bibl. gr. ed. Harles. T. 
2) Ad H. E. IV, 15. not. 1. VII. p. 51. Cfr. Neander K.G. T. I, 1. 
3) Schol. in Ep. Smyrn. Eccl. p.113. p. 186sqq. 
4) Cír. ο, 22. Pionio ficta quaedam 6) c. 16. 
Polycarpi Martyrii Acta. auctori tribuuntur, κ 
P. Halloixius in vitis Patrum oriental. 7) Prolegg. p. LXXXIV. 
T. I, post eum Bollandus ea edidit in 8) Notit, sept. Asiae eccles. p. 164. 
Actis Sanctorum ad diem 26 Januar. edit, Oxon. 1672. 


ACTA MARTYRIH POLYCARPI. IERMAS. XXXIX 


visuntur duae aquilae, Romanorum insignia, largiusculae et belle qui- 
dem delineatae. Hinc inter descendendum amplum amphiteatrum ad 
Notapeliotem, quo S. Polycarpus martyrio coronatus est, intravimus, 
gradibus saxeis a Turcis ad ornandas aedes illinc sublatis. In cuius 
lateribus duae cavernae, quibus claudebantur leones, sibi invicem op- 
ponuntur. Sepulerum $. Polycarpi, quod in latere montis adversus 
Euroaustrum adhuc conservatur, Graeci die festo, ipsius memoriae 
consecrato, pro more, qui apud ipsos obtinet, solemniter invisunt. 
Situm est in quadam aedicula, ecclesiae forte sacello, alii, per quam . 
illuc transeundum est, contigua. In hoe monumento instaurando, si 
ab impressionibus aérüs, si a Turcis, si a Christianis occidentalibus, 
qui fragmenta marmoris quasi tot reliquias exinde tollunt, laedatur 
temereturque; laudabilis illorum collocatur opera, olla fictili quoque 
illic apposita, in quam quisque fere prae veneratione, qua erga τὸν 
Μεγαλομάρτυρα pro Christo invicta animi praesentia mori sustinen- 
tem fertur, illic ductus pauculos aspros coniicit, ut in omne aevum 
perennet." 

Ex nostris Const. Tischendorf in Asiatico suo itinere?). ad Po- 
lycarpi sepulerum videndum ivit. Ipse testatur, esse id haud procul 
ab oppido in latere montis, qui ,,Mustasia^ vocatur. 

5. Epistolae Smyrnensium ecclesiae editio princeps graece (non 
integra) et latine est P etri Halloixii in vitis Patrum oriental. 
T. ], Duaci a. 1633. E duabus, quae supersunt, veteribus versioni- 
bus alteram periphrasin putes. lac. Usserius integram Ep. en- 
cycl Londini a. 1647 ex Codice quodam Barocciano, Menologium 
graecum continente edidit. Cotelerius editioni suae PP. App. a. 
.1672, Th. Ruinartus Actis Martyrum sinceris a. 1689, Smi- 
thius editioni Epp. Ignatii et Polycarpi a. 1709 eam inseruerunt. 
G. lacobsonus Codd. Barocciano 238. fol. membr., Parisino 1452. 
membr. et Caesareo- Vindobonensi III Hist. Graec. Eccl. membr. 
pervetusto et optimae notae adiutus, bene de textu eius emendando 
meruit in ed. PP. App. a. 1838, et sqq. 


V. 
HERMAS. 


1. Qui inter veteres de Pastoris auctore, hie illic Hermam se 
appellante, primi tradiderunt, Clemens Alexandrinus et Irenaeus, quis 
ille fuerit, non addunt. Origenes!) vero eum coniectat esse Hermam 
illum, qui a Paulo in Epistola ad Romanos data c. 10, 14 cum aliis 
salutatur, ita scribens: Puto tamen, quod Hermas iste sit scriptor 


9) Reise in den Orient (1840) T. II. p. 248. 
Herm. 1) Lib. X Explicat. in Ep. ad. Rom. 16, 14. 


XL PROLEGOMENA. 


libelli illius, qui Pastor appellatur, quae scriptura valde mihi utilis 
videtur, et ut puto divinitus inspirata, et?) ,,si tamen cui placet, 
huiusmodi scripturam recipere....*^ Apud Eusebium?) fere eadem 
legimus: Ἠπεὶ Ó αὐτὸς ᾽Απόστολος iv ταῖρ ἐπὶ τέλε προσρήσεσι 
της πρθθ Ῥωμαίους μνήμην πεποίηται µετα τῶν ἄλλων καὶ Ερμᾶ, 
ov φασὶν ὑπάρχειν τὸ τοῦ ποιµένος βιβλίον. Sed Eusebius ab Ori- 
gene recedens paulo post adiungit: Ἰστέον, ὡς μαὶ τοῦτο πρὸς μὲν 
τινῶν ἀντιλέλεκται, δυ οὓς οὖκ ἂν iv ὁμολογουμένοις τεθείη. Ἠϊο- 
ronymus*) non aliter ac Origenes, ita referens: ,,Hermam (cuius Aposto- 
lus Paulus ad Romanos scribens meminit: ,salutate Asyncritum, Phle- 
gontem, Hermam, Patrobam, Hermen et qui cum eis fratres sunt^) 
asserunt auctorem esse libri, qui appellatur Pastor; et apud quasdam 
Graeciae ecclesias iam publice legitur. Revera uülis liber, multique 
de eo. scriptorum veterum usurpavere testimonia; sed apud Latinos 
paene ignotus est^ Eam veterum opinionem de Pastoris auctore 
sequiorum temporum scriptores retinuerunt. Hieronymi verba etiam 
amanuensis commendationis gratia, ut videtur, in Codice Vaticano 
3848 saeculo XIV Pastori praefixit, subscripsitque Similitudini de- 
cimae: 
Explicit liber pastoris discipuli beati pauli Apostoli." 

Est autem historiae ecclesiasticae monumentum anni, uL credunt, 
Terme 170, vulgo Fragmentum Muratorianum, in quo haec narrantur: 
Pastorem vero nuperrime temporibus nostris in urbe Roma Herma 
(l. Hermas) conscripsit, sedente cathedra urbis Romae ecclesiae Pio 
episcopo, fratre eius. Et ideo legi eum quidem oportet, sed publi- 
care vero in ecclesia populo, neque inter prophetas completum (l. 
completos) numero, neque inter Apostolos in finem temporum po- 
test. 5) 

Similia Pseudo- Tertullianus *) : 


,lamque.loco nono cathedram suscepit Hyginus, 
Post hunc deinde Pius, Hermas cui germine frater, 
Angelicus pastor cui") tradita verba locutus." 

Neque aliter Liber Pontificalis: ,Sub huius (Pii I) episcopatu 
frater eius Hermes librum scripsit, in quo mandatum continetur, 
quod ei praecepit angelus Domini, cum veniret ad eum in habitu 
pastoris, ut sanctum Pascha die dominica celebraretur. ^) 

2. Hermae, cuius mentio fit in Ep. ad Rom. c. 16, 14, Pastorem 
vix auctori tribuet, qui internam eius conditionem atque doctrinam 
fuerit perscrutatus. Hinc Gratzius:*) ,Consilium, quo totum hoc opus 
est conscriptum, Hermae convenire omnino vix potest. Pervoluto nempe 


2) Homil. 25 in Luc. c. 12, 58. T) Ita cum Moshemio (de rebus Christ. 
3) H. E. III, 3. anle Constantin. M. p. 163.) legendum. 
4) De viris illustr. c. 10. Vulgo: quia. ι 


$) Galland. Bibl. vet. Patrum. Tom. . 
I p. 208. Wieseler in Theol Studien ο 5) AP" Baron. ad omn. 159. n. 4. 
und Kritiken 1847. Fascic.1lV. p.825 sq. 9) Disquisitio in Pastorem Hermae. 
6) Contra Marcion. lib. III. c. 9. Partie. I, Bonnae 1820, p. 8 εί 9. 


HERMAS. XLI 


hoc libro, haud difficile perspieiet unusquisque, auctorem inter alia 
eo maxime retulisse sua consilia, ut in controversia, primum seculo 
secundo orta, statuat, ipsis gravioribus peccatoribus, et moechis et 
apostatis, restare poenitentiam, quamvis unicam. Mirum sane videtur, 
quod tam parum ad hoc consilium, quod clare prodit auctor, atten- 
debatur, qua observatione duce aetas scriptoris determinanda, nulla 
laborasset diffiulate. Ex ipsa porro ratione et institutione huius 
libri in promptu esse nobis videtur, auctorem Pastoris Montanum 
eiusque asseclas petere cogitasse. Montano enim, una cum sociabus 
suis Priscilla et Maximilla, divinis revelationibus gloriantibus, quibus, 
quae in disciplina christiana maxime desideranda venirent, institueban- 
tur, auctor noster alias revelationes divinitus datas opponere meditatus 
est.^ Favet huic disquisitioni prologus Codicis Vat. 3848, ubi est: 


Liber pastoris nuntii poenitentiae. 


Cuinam autem Hermae adiudicandus sit Pastor, id nos Hefelius'^) 
Fragmentum Muratorianum et locum Pseudo- Tertulliani supracitatum 
docere censet, non dubitans, quin illius nominis frater Pii 1, Romani 
episcopi, librum nostrum conscripserit. 

Sed grave argumentum contra eam opinionem protulit Gratzius, 
inquiens:") ,si nempe auctor addictus fuisset ecclesiae latinae, Romano- 
que pontifici cognationis vinculo coniunctus, certe liber ipsius notior 
exstitisset Latinis, quam Graecis." 

At enim vero: unde compertum habemus, in Fragmento Murato- 
riano ef loco ex Pseudo - Tertulliano citato illud scriptum innui quod 
adhuc exstat, nec aliud quoddam eiusdem argumenti atque tituli ? 
Nomen auctoris non fortuito ponendum, sed interna quadam vi atque 
ratione libelli indolis seu natura: οὐ Φέσει τὰ ὀνόματα, ἀλλὰ φύσει. 
Àc nos, quibus Hefelius partium studio plus, quam necessitate, nec 
validioribus argumentis adductus fratri Pii I. Pastorem adtribuisse 
videtur, non dubitamus in partes Hilgenfeldii abire. Is'?) enim ex 
eius indole asseverate definire potuit, scriplum esse librum a leico 
quodam, ludaizantium partibus favente, qui ineunte saeculo secundo 
in ecclesia reformaret vel renovaret poenitentia praedicanda. . 

9. Hermae Pastor ab editoribus in tres libros divisus est. Co- 
dices, quos vidimus, divisionem illam non agnoscunt. Exhibent autem 
Visiones, Mandata et Similitudines inter se, non pari tamen numero 
partitas. 

4. Libellus Pastor nominatus fuisse videtur, quia aliquis pa- 
Storali veste indutus, Hermam adloquens in Mandatis et Similitudini- 
bus nuntii poeriitentiae partes agit. ΑΠ cum lachmanno?) ethicam 
opusculi indolem ansam illi inscriptioni dedisse volunt, quemadmodum 
tres Epistolae Pauli Apostoli nuncupatae füerint pastorales. 

9. De Pastoris auctoritate in rebus theologicis, deque eius fine 
optime disseruerunt Tachmann: Der Hirte des Hermas. Kónigsberg 
1835 et Hilgenfeld: Die apost. Váter p. 165 sqq. 


10) Prolegg. p. XCIV. sqq. 12) Die apostol. Vàáter p. 164 οἱ 119. 
11) L. c. p. 8. 19) Der Hire des Hermas p. 28. 


XLI PROLEGOMENA. 


6. Ad nostros usque dies graecus Pastoris innotuerat textus non 
nisi ex parliculis, quae apud Clementem Alexandrinum, Origenem, 
maxime ir Doctrina ad Ántiochum ducem, apud. Eusebium, inter Atha- 
nasi supposititia a Montfauconio edita sparsim et intereise inventa 
erant. Damnum quodammodo resarcivit versio vetus latina integra, 
fidelis ea plus, quam elegans, sed alias mendis, alias eorruptionibus 
scatens. lgnoramus auctorem. lam Tertulliani aevo in Africa per- 
quam notam eam fuisse ipse indicare videtur. 

Iac. Faber (Stapulensis) primus Pastorem evulpgavit Parisiis a. 
1513 et quidem satis correcte. Nam Cotelerii editio PP. App. 
Parisiis a. 1672, etsi tria Mss. is consultasset,") haud raro in parte cri- 
tica editioni principi posthabenda est. Editionem Cotelerianam emen- 
datiorem Fabricius dedit in. Cod. apocryphor. nov. test. T. ΠΠ. 
.Hamburgi a. 1719. 


Alteram latinam interpretationem Pastoris, et eam integram, nos 
primi ex Codice Palatino 150 saec. XIV in lucem protulimus, a vul- 
gata illa centies in melius declinantem, ambiguisque in casibus fere 
semper praestantiorem. 

Verumtamen cum utraque versio eiuscemodi sit, ut haud raro 
sententia ex corruptione vix sana enucleari queat, summum restabat 
desiderium graeci textus post tot obblivionis .saecula reperiendi. ld 
contigit, ut certe videtur, praeter spem. Etenim τὸν ποιμένα ex monte 
Atho 6. Simonides Lipsiam nuperrime attulit, qui paulo post im- 
pressus in lucem exiit: ,Hermae Pastor graece. Primum edidit Ru- 
dolphus Anger. Praefationem et indicem adiecit Guilielmus 
Dindorf. Lipsiae 1856." 


In Praefatione sua (p. v. sqq.) R. Angerus de externa Codicis 
conditione haec scribit: ,,Fons autem, ex quo proxime hausimus, duplex 
est: tria codicis nuper in Graecia reperti folia et apographon reliqua- 
rum eius codicis parüum; quae quidem omnia a C. Simonide Li- 
psiam perlata, postquam eorum fides diligenter explorata est, in usum 
bibliothecae academicae a 'Gersdorfio V. Ill. comparata mihique ad 
hanc editionem adornandam hberalissime concessa sunt. 


,In his igitur coniunctis universus Hermae liber continetur usque 
ad imitium capitis XXX. Similitudinis IX.; neque desunt praeter finem 
huius capitis nisi septem totius opusculi capita postrema.  Singulatim 
iria illa codicis ipsius folia exitum Mandatorum et maiorem Similitu- 
dinum partem complectuntur, h. e. ea, quae typis expressa sunt a p. 
51. lin. 21. ad. p. 75. |. 20 et a p. 96. 1. 22. usque ad finem. Quae 
si cum ambitu totius libri conferuntur, codicem integrum folia decem 
comprehendisse apparet, quattuor quae antecederent foliis Lipsiensibus, 


*) Cot. in praefatione: ,Pastor Hermae exit emendatior ac defaecatior e tribus 
mss. Codd.: primo Bibliothecae S. Germani supra alios veteri, bonae fidei magnae- 
que auctoritatis, sed mutilo: secundo recentiori et ita a libris impressis diverso ut 
legenti inciderit isthaec suspicio aliam complecti ab. evulgata interpretationem: debe- 
tur ille Bibliothecae S. Victoris. Terlium nec adeo similem Editioni ac primum, 
μον ae dissimilem ut secundum, serius offendi apud Carmelitas Excalceatos 
Suburbii, 


HERMAS. XLIII 


intermedia duo, unum post ultimum folium Lips. positum, in quo 
illa, quae nunc deficiunt, perscripta essent, vix unius illa paginae spa- 
tium excedentia." 

» Iam vero tria illa folia (quae ,codicis Lipsiensis" vocabulo appella- 
bimus) chartacea sunt, forma octonaria eaque maiore exarata saec. 
XV. ineunte vel medio. 

Sed de critico eiusdem Miti. valore G. Dindorfius in altera Prae- 
fatione (p. XXVI) ita iudicat, ut eius auctoritas nequaquam omnibus 
numeris absoluta habenda sit, si cum interpretatione latina conferas, 
vel altera alteram mensuraveris. ,Nam (inquit) etsi textus (Graecus 
quem nunc primum edimus passim integrior est quam interpretatio 
Latina, longe maior tamen eorum locorum numerus est, qui in codice 
Graeco vel corrupti vel defecti sint, sed interpretis Latini ope, qui 
exemplari Graeco multis quam nostrum seculis antiquiore usus est, 
in integrum restitui possint." 

Haec igitur editionis principis Hermae Graeci auctores. lamvero 
C. Tischendorf, de promovendo libro nostro optime meritus, non 
modo totum textum Graecum ipsius opera ex fontibus scienter erutum 
Latinis textibus nostris adiunget, sed etiam quid de auctoritate Graeci 
huius textus a Simonide reperti statuendum sit, luculenta dissertatione 
demonstrabit. 


Versio Italica: Il Pastore di Sant! Erma volgarizzato da 
Don Gio. Battista Galliecioll. In Venezia 1796. 





DE HERMA GRAECO LIPSIENSI. 


Constat inter viros doctos, duo inprimis codices a Simonide 
Symensi Lipsiae nuper prolatos esse qui multorum admirationem ex- 
citarent, alterum Üranii palimpsestum, alterum Pastoris Hermae qui 
dicitur. Atque illum quidem, non mediocri artificio ita comparatum 
ut viros scripturae Graecae in membranis antiquissimis adhibitae to- 
(iusque rei palaeographicae paullo imperitiores aliquamdiu falleret, ut 
primum nobis videre contigit, pro formis literarum male inter se 
mixtis ac membranae ratione a libris palimpsestis iisque antiquissi- 
amis mirum in modum. diversa sine ulla dubitatione falsum esse do- 
cuimus. Quae res a nobis, qui omnium soli codices Graecos anti- 
quissimos in iisque palumpsestos qui supersunt longe plerosque ubi- 
que terrarum perquisivimus οἱ cum studio tractavimus, aliter ne po- 
tuit quidem fieri, neque opinor magnam laudem habet. In Herma 
vero magnus ille arüfex Symensis alio fraudis modo functus est. 
Huius enim textus quum minorem partem tribus foliis chartaceis sae- 
culi fere decimi quarti ex Átho monte attulisset, maiorem sua manu 
eodem in monte exscripsisset, utrasque istas pretiosas libri pretio- 
sissimi reliquias Graecas ut venderet atque ad edendum cederet ro- 
gatus, consensit quidem, sed praeter tria illa antiqua folia non tra- 
didit, nec emptori nec editori, nisi quae de apographo suo in Átho 
monte confecto rursus Lipsiae incredibili perfidia transscripserat. 
Cuius ile rei duas maxime caussas habuit. Quum enim materiem 
quaerebat novi codicis Hermae palimpsesti fingendi, quem quidem 
revera brevi post suecessu pari fere atque audacia in lucem protulit; 
ium vero praevidendum sibi putabat ne, quae suspicio Rudolpho An- 
ger viro doctissimo suborla erat, Graeca sui codicis e Latinis con- 
versa crederentur. Propterea quiequid suspicionem eiusmodi confir- 
maturum videbatur libere correxit, locos iam ab antiquis scriptori- 
bus, ut Clemente, ut Origene, ut auctore Doctrinae ad Antiochum, 
Graece allatos ita retractavit ut suum textum ad vetera fragmenta 
conformaret, lacunas Graeci textus collato Latino repertas ipsa La- 
lina vertens explevit, alia denique multa mira temeritate mutavit. 
Quibus de rebus, et ad falsum Uranium et ad Hermam falsatum per- 
tinentibus, imprimis qui factum sit ut Simonidi dudum famoso tantae 
tamque multiplicis fallaciae locus daretur, quum a nobis mira inso- 
lentia lacessitis, tum ab Alexandro Lycun go, iuvene docto optimaeque 
spel, celeberrimi herois prole, satis expositum est alibi?). Ipsi qui- 


1) Cf. Enthüllungen über den Simonides-Dindorfschen Uranios. Zweite zu 
einem Geschichtsabriss über Simonides, den Hermastext und das Leipzig-Derliner 
Palimpsest erweiterie, sowie mit Berichten und palaeographischen Érláuterungen 


DE HERMAE GR, LIPS. FONTE. XLV 
dem falsum illud Simonidis apographum ad editionem principem ad- 
hibitum ad hunc usque diem non vidimus, ut nec ipsum falsarium 
unquam videre contigit; folia ex Atho allata primum ante oculos ha- 
buimus medio mense lanuario, libro duumvirorum doctissimorum R. 
Auger et G. Dindorf dudum evulgato. 

Postquam vero perspectis vario modo hominis versutissimi do- 
lis laudabili eura prospectum est ut eae schedae quas ad vetustum 
codicem, saeculi fere quarti decimi, in Atho monte ille olim. con- 
scripserat, e custodia Berolinensi Lipsiam perferrentur, mutata res 
est. lam enim non tam de Simonidis fide quam de auctoritate co- 
dicis in Atho monte inventi agebatur. Ante omnia vero, quum edi- 
tio mense Decembri anni praeteriti vulgata paene tota inutilis red- 
dita esset?), ipse textus denuo edendus erat. Cuius rei curam ut, 


Prof. Tischendorfs und Anderer vermehrie Auflage, Von Alexander Lykurgos. 
Leipzig, 1856, Uranium et virum cl, Lepsium quod attinet, cf. etiam Literarisches 


Centralblatt, Herausgegeben von Zarncke, 


1950. Nr. 18 et 20. 


2) Hoc iudicari velim ad pauca haec exempla textus Simonidei in ed, pr. 


exhibiti, iuxta posito textu apographi in Atho monte facti. 


enim e numero locorum fere quingenlario 


Ed, qm. 

Ταῦτα σέσωχέ σε, s) παραμέγεις τού- 
τοις’ ἔασον ἐκείνας" καὶ πάντας σώζει 
τοὺς τὰ τοιαῦτα ἐργαζομένους. Ὅσοι οδὲ 
ἓν ἀκακίᾳ x«t ἁπλότητι διάγουσι τὸν Bíov, 
οὗτοι Ματισχύσουσι πάσης πονηρίας καὶ 
παραμενοῦσιν elg ζωὴν αἰώνιον.  Mezá- 
ριοι πάντες οἱ ἐργαζόμενοι τὴν δικαιοσύ- 
γην’ οὗτοι γὰρ µόγοι φθορᾷ οὐχ ὑπόκειγ- 
ται. Ἠρεῖς δέ' ido) θλίψις ἔρχεται µε- 
γάλη σφόδρα” καὶ εἲ δοκεῖ σοι, ἀποστρά- 
qu. τῆς ἁμαρτίας zc ἐπίστρεψον αὖθις 
πρὸς κύριον πνεύµατι ταπειγώσεως ἐγγὺς 
ὁ κύριος τοῖς ἐπιστρεομένοις, ὡς γέ- 
γραπται ἓν oic ἐλάλησε τὸ πγεῦμα κυρίου 
Mosi δι 'Ελδὰδ καὶ ΙΜωδὰδ τοῖς προ- 
φητεύσασιν iv τῇ ἐρήμῳ τῷ A«Q. Ed 
pr. pag. 9. 

Τράψεις δὴ γῦν βιβλία δύω, καὶ δώσεις 
ty Κλήμεντι ze ἓν Γραπτῇ. Καὶ Κλήμης 
μὲν πέµψει slg τὰς ἔξω πόλεις" ἐκείνῳ 
γὰρ ἐπιγέγραπται' Γραπτὴ δὲ νουθετήσει 
τὰς χήρας καὶ τοὺς ὀρφανούς  Σὺ δὲ 
ἀναγγελεῖς τοῖς πρεσβυτέροις τῆς ἐκκλη- 
σίας, καὶ ἀναγνώσεις τοῖς λαοῖς μετὰ τῶν 
προϊσταμένων. Ed. pr. pag. 9 sq. 


Pauca dixi: quippe 
selecta sunt, 


Ed. nostra ez apogr. 

Ταῦτα σέσωχέ σε, ἐὰν tuust- 
γής, xcl πάντας σώζει τοὺς τὰ 
τοιαῦτα ἐργαζομένους. Ὅσοι δὲ 
dy ἀκαχίᾳ καὶ ἁπλότητι, οὗτοι 
κατισχύσουσι πάσης πογηρίας, 
καὶ παραµέγουσιν elg ζωὴν αἰώ- 
γιον. ΠΜακάριοι πάντες of ἔργα- 
ἐόμενοι τὴν δικαιοσύνην’ àdi- 
άφθαρτο» ἔχουσιν ἕως αἰῶγος, 
Ἔρεῖς δὲ Μαξίμῳ ἸΙδοὺ θλίψις 
ἔρχεταν' ἐάν ὅοι φανῇ, πάλιν... 
ἐγγὺς Κύριος τοῖς ἐπιστρεφομέ- 
γοις, γέγραπται ἐν τῷ ἘΕλδὰδ 
x«l ΠΜωδὴδ τοῖς προφητεύσασιν 
ἐν τῇ ἐρήμῳ τῷ λαφ. Cf, infra 


Vis, II, 3. 


Γράψεις οὖν dvo βιβλιδάρια, 
καὶ πέµψεις fy Κλήμεντι καὶ £y 
Τραπτῇ. ἨΠέμψει οὖν Κλήμης 
εἲς τὰς ἔξω πόλεις" ἐκείγῳ 
γὰρ ἐπιγέγραπται' Γραπτὴ δὲ 
es τὰς χήρας x«l τοὺς ὀρφα- 
vovg, «Σὺ οὲ ἀναγγώσεις εἲς 
αὐτὴν τὴν πόλιν μετὰ τῶν πρε- 
σβυτέρων τῶν προϊσταμέγων τῆς 





ἐκκλησίας. Cf. infra Vis, HN, 4, 


XLVI DE HERMAE GR. LIPS. FONTE. 


praeter eos quorum est editionem principein resarcire, οἱ ipsi in nós 
susciperemus quid in caussa fuerit, breviter dicendum est. Quum 
enim editionem Patrum  Apostolicorum, ab Alberto Dressel, viro 
doctissimo deque sacris litteris bene merito, investigandis Romana- 
rum bibliothecarum thesauris longo ex tempore praeparatam, biblio- 
polae Lipsiensi aestumatissimo ut typis vulgandam susciperet suade- 
bamus, paucis ante diebus quam princeps Graeca Hermae editio pro- 
dibat, eidem fidem dedimus (Graecum Hermam nostra opera libro 
Dresseliano insertum iri. Quam fidem eo libentius servavimus, quo- 
niam quae et in tribus antiquis folis et in apographo Simoiidis 
scripturam codicis passim non satis assecuti legendi difficultas est, 
nos versandis antiquis libris Graecis iisque ineditis assuetos?) exci- 
tavit ut textum viris doctis traderemus quam fidelissime excussum. 
Hoc enimvero nec per eas textus partes, quas ex ipsis tribus fo- 
lis antiquis adhibito insuper Simonidis apographo haurire licebat, 
factum esse, diligenti collatione instituta locis multis luculenter pro- 
batum est.?) 


βλέπω ἑδώλιον «κείµενον ἐλεφράντιον,| βλέπω συμψέλλιον κείµενον 
καὶ ἐπὶ τοῦ ἑδωλίου προσκεφάλαιον λι-]ἐλεφάντινον, zay ἐπὶ τοῦ συµ- 
γοῦν, καὶ ἐπάνω ἔχειτο ἐξηπλωμένον λευ-| ψελλίου ἔκειτο κερβικάριον Ai- 
κὸν κάρπασο», Ed. pr. pag. 10. vob, καὶ ἐπάνω λεντίου ἔξηπλω- 
µένον λένον καρπάσιον. Οἱ. infra 

Vis, Ill, 1. 


3) Ut praetereamus codicum Novi et Veteris Testamenti antiquissimorum textus 
voluminibus novem a nobis editos, in Actis App. apoeryphis (1851) et Evangeliis 
apocryphis (1853) libellos ante ineditos foras dedimus quattuordecim. Accedunt 
plura quae libro nostro Anecdotorum sacrorum et profanorum (1855) continentur, 
item quae ad edendas Apocalypses apocryphas praeparavimus, item scholia libri 
sexagesimi Dasilicorum ducentis fere foliis a nobis e difficillimo codice a. 1841. 
descripta et ab Hl, C. Gu, Ern. Heimbach a. 1850. publici iuris facta, item alia. 





4) Plerique eiusmodi errores editionis principis parum intellecto antiquo scri- 
bendi modo ori sunt. Potiores fere hi sunt. Ed. pr. pag. 92. habet ἁμαρτίαις, 
ipse codex ἁμαρτίας: pag. 53. codex dicitur ἡτοιμάξων habere, sed revera ha- 
bet ἑτοιμάξων (simili modo & saepe in cod. scriptum est): pag. 54. ed. pr. ἆγαλ- 
λιώµενος (in appendice: -tévoc?), cod. omnino habet ἀγαλλιωμέγως extre- 
mis litteris compendio expressis: ibidem ed. pr. τῷ γόμῳ et e coniectura 
τὸν vóuoy, at in ipso cod. ex τῷ γόμῳ correctum est τὸν vóuor: pag. 56. 
ed. pr. (xci) εὐχαριστεῖ, cod. εὐχαριστῶν: ibidem ed. pr. συγίει (cod. ovy- 
$e); at ipse cod. συνῆκεν habet: ibidem teste ed. pr. cod. habet συιόντες, 
quod per errorem pro συνιόντες iypis exscriptum videtur; ipse cod. vero συγ- 
ιέντες iuelur: pag. 59. ed. pr. ἀγροὺς, cod. ἀγρὸν: pag. 00. ed. pr. συγευ- 
Φόκησεν, cod. συνηυδόκησεν: pag. 61. ed. pr. τᾶς, sed codex σὰς: ibidem ed. 
pr. ἐν (δὲ) τῶν, cod. καὶ ἐκ τῶν: pag. 63. ed. pr. ἤκουον αὐτὰς, item. σύνιε 
αὐτὰς, cod. vero ἤκουον αὐτὰ et σύνιε αὐτὰ: pag. 65. ed; pr. ἀποβάλετε, 
cod. ἀποβάλλετε: pag. 07. ed. pr. ἔβαλλεν, cod. ἔβαλεν: pag. 70. ed. pr. ze- 
λεύσεις et ex emendatione χελεύσῃς, cod. omnino κελεύσης: ibidem ed. pr. 
Ῥλίβονται, cod. Φλιβήσονται: pag. 71. ed. pr. Φοχεῖ et e coniectura δεῖ, ipse 
vero cod. de: ed. pr. ἐπεδίδου», cod. ἐπεδέδοσαν: pag. 15. ed. pr. καρποῦς, 
cod. z«gztóv: ibidem ed. pr. περίξωσογ, cod. περέξωσαι: pag. 98. ed. pr. ποι- 
χίλαν, cod. zroizíAe: pag. 99. ed. pr. τὸν J&Or, cod. Φεὸν: 101. ed. pr. (τὸ) 
ür., sed ipse cod. τὸ ὄν.: pag. 105. ed. pr. Qexerov(ov), sed ipse cod. δεκάτου 
(ultima syllaba compendio expressa) οὗ: item pag. 107. ed. pr. d'odexerov (τοῦ) 


DE HERMAE GR. LIPS. FONTE. XLVII 


Iamvero in percensendo Graeco isto Hermae qui putatur textu, 
quem, ut maximam certe partem ex falsatis Simonidis schedis ha- 
buit, editor princeps summae antiquitati Christianae vindicandum 
duxit cum eoque multi litteris Christianis gratulati sunt, mox inveni 
quibus vehementer offenderem. Erant eiusmodi quae mihi suspicio- 
nem commoverent, Graeca a Simonide feliciter illa quidem repería 
neque ullo modo ab ipso ficta (quid quod ne legendo quidem codici 
par erat?) non tam altero post Chr. saeculo quam aetate media orta 
esse, nec eum praebere textum unde vetus interpres Latinus hauserit, 
sed quo quis deperditum Graecum compensaverit Latina convertens. 

Quae animadverteram, pro rei quae mihi videbatur gravitate 
facere non potui quin cum editore principe viro 8. V. communica- 
rem, non praeteriens quid lucis eandem ad quaestionem afferret nova 
textus Latini recensio ab Alb. Dressel ex cod. Palatino Romano hausta. 
Ile vero, quo explicaret nesciens, nec ignorans quantopere a falsato 
Simonidis apographo verum differret, quamquam non negligenda pu- 
tabat a me primum observata, quorum auctoritatem magnopere au- 
gebat locus ex historia fraudis Simonideae Lipsiensis jam nofissi- 
mus^), tamen meam in sententiam haud concessit: urgebat enim 
quum alia quaedam — ut ῥᾶξαι Mand. X, 1. collato ῥῆξαι apud 
Clementem Alexandrinum?) — tum eum qui inter textum ex Átho 
monte ad nos advectum et Graeca Hermae fragmenta a veteribus 
allata esset egregium consensum. Quibus diligenter perpensis ut 
meam mufarem sententiam moveri non potui. Quum autem, ut ex 
ipsa ed. pr. modo exscriptum est, quaestio in universa hac caussa 
gravissima sit de fontibus fideque fontium textus Graeci a Simonide 
inventi, nobisque hac de re longe aliter videatur aque editori prin- 
cipi, qui curiosa disertaque explicatione antiquissimam Graecam tex- 
tus illius originem docere studuit sibique ,satis superque" (pag. XV.) 
docuisse videtur, dicemus breviter — quemadmodum per otium licet 
alborum mole nunc ipsum obrutis" — quibus potissimum argumen- 
tis nostra nifatur sententia. ; 

Respicienti ad argumenta, quibus vir doctissimus Anger textum 


sed ipse cod. δωδεχάτου (nt ante) τοῦ: ibidem ed. pr. ἡμῶν, e coniectura 
ὑμῶν; sed ipse cod. prim. manu correctum habet ὑμῶν. Inter ea quae primi 
legimus est Simil. IX, 24. ἀδιστάκτως, culus loco ed. pr. &...... habet. Adde 
supra pag. 74. ed. pr. τάγματα, sed ipse cod. τάγμα. 

5) Cf. Enthüllungen über den Simonid. Dind, Uranios. Zweite, vermehrte 
Aufl. Von Alex. Lykurgos, pag. 9. not. í. Aegre ferendum est quod hac de re 
in prolegomenis ed. pr. niliil prorsus relatum est, quamquam a pag. inde XI. us- 
que ad XXIII quaestio traetatur ,,in universa hac caussa gravissima," utrum [fra- 
gmenta Graeca Lipsiensia textum. contineant principalem, an ex antiqua demum in- 
. terpretatione latina in sermonem graecum conversa sint more aevi potissimum me- 

dii temporibus haud inusitato." 

6) At in Clemente, quem ad edendum codices pauci nec antiquitate aut boni- 
tate excellentes adhibiti sunt, interpres Hermae Graecus aetate media ipsum ῥάξαι, 
a librariis cum trita voce ῥῆξαν permutatum, [facile invenire poterat. Ceterum 
ῥάξαι —- accentus in apographo et foliis codicis saepe contra legem positi sunt 
— optime respondet Latino ,deiiciat, ,adlidat^ Apud Suidam est: ῥάδαι vrl 
τοῦ χαταβαλεῖν' οὕτως Απολλόδωρος, Cf. etiam Steph. Thes. sub ea voce. 


1) Prelum exercent editio VII. nostra Novi Testamenti critiea et volumen IT. 
Monumentorum sacrorum ineditorum, 


XLVIH DE HERMAE Gh, LIPS. FONTE, 


archetypum  Lipsiensibus fragmentis superesse probavit, non satis 
caute factum videtur quod magna ab eo vis tributa est iis, quae 
passim rectius in Graecis quam in Latinis editis leguntur, nec mágis 
quod ,magni in ea caussa momenti^ dicitur (pag. XXL) quod novus 
Graecus textus nonnulla cum solo codice Dresdensi ,ante nondum 
collato^ communia habet. Quum enim de ,more^ quaeratur ,aevi 
potissimum medii temporibus haud inusitato^ (pag. XL) vetera La- 
tina, etsi ipsa e Graecis olim fluxissent, in sermonem Graecum con- 
verlendi, quid tandem refert utrum Latinus codex conveniens cum 
Graeco iam collatus sit nostris temporibus necne? Sed id per se 
clarissimum est. Cohaeret vero eum eo quod Latinus textus plerum- 
que editus, quem vitiosissimum esse locis plurimis apparet, in aesti- 
manda Graeci textus praestantia pluris fit quam par est. Si enim 
vel maxime probatum est, Graecum eum de quo agitur textun nou 
posse e vulgato nostro Latino, etiamsi ad bonos nonnullos codices 
"passim corrigatur, petitum esse, tamen parum id ad exemplaria valet 
vetera Latina, quae homini aetatis mediae praesto füisse ponendum 
esi. Ad illa tanquam vulgatis multo saniora inquirentem ducere de- 
bebant ea ipsa quae ex pluribus codicibus meliora et cum Graecis 
convenientiora innotuerunt. Inde vero, in ea quae est de fontibus 
quaestione, commendatio Graeci textus a Latino profecía non modo 
non augetur aut confirmatur, sed etiam magnopere labefactatur. Haec 
ut ante omnia dicerem, ea quam ad hane quaestionem solvendam ha- 
bet gravitas fecit codicis Palatini ab Alberto Dressel nuperrime de- 
mum excussi. Nimirum illo solo plurima eorum quae ad praestan- 
tiam Graeci textus prae Latino demonstrandam a cl. ΑΠΡΕΥΟ pro- 
lata sunt, irrita redduntur. Habet enim, ut aliquid certe exemplorum 
addamus, Vis. Ἡ, 4. ,per te^ (Graece διὰ Gov), non ,aperte*; Sim. 
VIII, 10. difficile autem aliquis eorum morietur^ (Graece δυσκόλως 
δέ τις αὐτῶν ἀποθανεῖται), non ,difficile autem movebuntur"; Mand. 
VI, 2. ,fidelis* (Graece πιδτότατος), non ,felicissimus": cf. prolegg. 
ed. pr. pag. XXI. Item. Mand. IV, 1. pro vulgatis: ,tu autem sem- 
per memor esto domini, omnibus horis, et nunquam peccabis" Pal. 
codex habet: ,sed coniugis semper memor tuae carebis (fortasse po- 
tius cavehis?) hoc peccatum" (Graece τῆς δὲ σῆς μνημονεύων 
πάντοτε yvvoeixóg οὐδέποτε διαµαρτήσεις). . Item Vis. Ἡ, 1. pro 
vulgatis ,Cum vero proficiscerer cum his^ (quod ipsum Alb. Dressel 
recte edendum curavit ,Cumis?) habet: ,Cum apud regionem Cuma- 
norum iter facerem" (Graece zrogevouérov µου εἰς Kov. Antea 
εἷς Κῶώμας.. ltem Vis.IV, 2. pro praesidia habet , flagella (Graece 
µάστιγας). Cf. prolegg. ed. pr. pag. XX. Quae autem in his con- 
spicua est Palatini codicis cum (Graeco textu nostro cognatio, eam 
quam volo gravitatem eo magis habet quoniam passim etiam sunt 
quibus vulgatus Latinus multo propius quam Palatinus ad Graecum 
accedit: hinc enim, praesertim quum codex Palatinus antiquitatis 
laude minime praestet, proclive est ad talem concludere codicem ali- 
quot saeculis antiquiorem, qui quae in recentioribus sparsae inve- 
niuntur coniunetas in se auctasque continuerit lectiones Latinas, ab 
interprete Graeco eiusdem aetatis expressas. 


DE HERMAE GR, LIPS. FONTE. - XLIX 


Haec igitur contra probabilitatem argumentationis in ed. pr. col- 
latis inter se Latinis et Graecis propositae dicía sunt. Tamen ne 
iniquis aestimatoribus iusto plus dixisse videamur, probe scimus posse 
etiam talem interpretationem Latinam cogitari, quae summa fide Grae- 
cum reddat archetypum, unde si quis Graeca interpreti potius quam 
auctori ^ deberi concludat, nugas agi. Nostra vero caussa longe 
aliter. habet. 

Neque vero magis aequiescendum in eo existimo, quod inter 
excerpla vetera et Graecum textum nostrum insignis inventa est con- . 
sensio. Quid enim, quaeso, obstat quominus interpretem Graecum 
medii aevi excerpta vetera bene nosse collectaque habuisse statua- 
mus? $Si cui e doctis illorum temporum hominibus in mentem ve- 
nerit librum Hermae ex summa antiquitate Christiana clarum ad com- 
pensandum deperditum archetypum Graece reddere: quid mirum si 
eum ante circumspexisse inveniamus Graeci libri fragmenta? — Hanc 
in rem quae a cl Angero (ll pag. XL) scripta video: Πίου res 
eo conficitur, quod, quum illa scripta sint diu antequam graecae 
huius libri particulae ex veterum operibus colligi coeptae sunt, ta- 
men cum his excerptis egregie consentiunt", quid sibi velint non 
satis assequor. Quid enim tandem ad codicem quarti decimi vel, ut 
in ed. pr. statuitur, quinti decimi saeculi — ut acquiescamus in co- 
dicis antiquitate, quam ipse interpres longe superet necesse est — 
recentiores particularum Hermae Graecarum collectiones pertinent, 
quandoquidem quaeritur an quis medio aevo eiusmodi particulas in 
veterum operibus servatas ad Latina Graece vertenda adhibere po- 
(uerit? Qua aetate nihil frequentius fuisse scimus quam veterum 
interpretationes colligere indeque catenas aliosque similes libros con- 
ficere, eadem aliquem eumque Hermae interpretandi studiosum labo- 
ris sui subsidia i. e. Graeca eiusdem Hermae fragmenta ex antiquo- 
rum libris collegisse, quem tandem mirum habet? 

Sed paullo aecuratius dicendum est quae revera consensio in- 
veniatur inter textum nostrum et Graeca veterum excerpta. Est enim 
eiusmodi ut passim verba ipsa singula, nec exceptis particulis, egre- 
gie conveniant, passim vero sat multa differant. Qua de re ita sen- 
tiendum nobis videtur, interpretem, qua laudabili esset diligentia, 
Graeca variis locis excerpta «Ποπ utique anteposuisse Latino textui 
a se vertendo, nisi forte illa prorsus ad hune quadrarent. Ceterum 
ut in aliis mullis ita ab hae parte cl. Angeri argumentatio graviter 
labefactata est recuperato vero Simonidis apographo: nimirum locos 
plerosque Graece iam apud veteres inventos temeraria illa Simonidis 
invasit licentia, unde tantopere pendebat princeps editio. Instar o- 
mium sit locus Visionis IL jam ab Origene in libro de Principiis, 
tantummodo fragmentis superstite, exscriptus. Ibi Graecus textus 
Lipsiensis ex yero haustus apographo sic habet: ράψεις οὖν δύο 
βιβλιδάρια, ael πέμψεις tv Κλήμεντι ποὺ ἓν 1βαπτῇ. πέµψει οὖν 
Κλήμης sig τὰς ἔξω πόλεις ἐκείνῳ γὰρ ἐπιγέγραπται (corruptum 
videtur levi litterarum permutatione. ex ἐπιτέτραπται)' Γραπτὴ δὲ 
νουθετῄόει (sic. fere) τὰς χήρας xol τοὺς ὀρφανούς. σὺ δὲ ἆνα- 
γνώσεις εἰς αὐτὴν τὴν πόλιν μετὰ τῶν πρεόβυτέρων τῶν προϊ- 

PaTRES ΑΡΟΡΤ, d 


L DE HERMAE GR. LIPS. FONTE. 


σταµένων τῆς ἐκαλησίας. Graecis istis mira est cum Latino textu 
eoque vulgato convenientia, in quo quum nihil prorsus differat prae- 
ter unum illud prius ,autem^, cuius loco Graece οὖν legitur, ex 
auctoritate Vaticani codicis ,ergo^ reponendum est. Ab iisdem vero 
Graecis is qui apud Origenem textus est mirum in modum differt. 
Ibi est enim: Γράφει δύο βιβλία, καὶ δώσεις ἓν Κλήμεντι xoi tv 
Γραπτῇ. καὶ Γραπτὴ μὲν νουθετήσει τὰς χήρας καὶ τοὺς ὀρφα- 
νούςο, Κλήμης δὲ πέμψει sig τὰς ἔξω πόλεις: σὺ δὲ ἀναγγελεῖς τοῖς 
πρεσβυτέροις τῆς ἐκκλησίας. Απ igitur dicamus Origenem scripsisse 
memoriter? Minime vero: postquam enim.de Pastore Hermae, li- 
bro a nonnullis despecto, deque ipso quem inde allaturus est loco 
plura dixit, hunc in modum pergit: ἔστι δὲ 7] Λέξις αὕτη, significans 
ad verbum se suum exemplar exseripturum. Nihilominus pro arche- 
typo textum nostrum venditantibus certe unum reliquum est effu- 
gium: dicere enim licebit — Paulo apostolo teste omuia licent sed 
non omnia iuvant — diversas fuisse easque Graecas iam tertio sae- 
culo Pastoris Hermae recensiones. Quod si cui videbitur, equidem 
vereor ne Origenis recensio immensum quantum praestare iudicetur 
alteri, e(iamsi, quod revera non est, vel maxime cum omnibus con- 
veniat quae in libro incertissimae aetatis, qui inscribitur διδασκαλία 
πρὺς ᾽Αντίοχον 4οῦκαν, ") item in homiliis Antiochi qui saeculo se- 
ptimo vixit, et alibi ex Herma exscripta leguntur. 


8) Addamus exempla duo textus Graeci ex hac ipsa Doctrina petita, unde 
multo probabilius fit fragmentis Lipsiensibus interpretationem Latini textus, factam 
ilam quídem adhibitis veterum excerptis, quam ipsius Hermae antiquum textum 
Graecum contineri. Mand. ΧΗ, 4. apud nos sic legitur: Of δὲ ἐπὶ τοῖς χείλε- 
σιν ἔχοντες τὸν κύριον, τὴν δὲ καρδίαν αὐτῶν πεπωρωµένην, καὶ μακρὰν 
ὄντες ἀπὸ τοῦ Φεοῦ, ἐκείνοις αἱ ἐντολαὶ) αὗται σκληραί slow καὶ Φύσβατοι. 
Θέσδε οὖν ἡμεῖς, oí κενοὶ καὶ ἐλαφροὶ ὄντες ἐν τῇ πίστει, τὸν κύριον 
ὑμῶν εἲς τὴν καρδίαν, καὶ γνώσεσθε ὅτι etc. Eadem ita praebet Doctrina : 
Οἱ δὲ ἐπὶ τὰ ysíin! ἔχοντες τὸν κύριον, τὴν δὲ ΣαρδίανΣ πεπωρωµένη», 
x«l μακρὰν ὄντες ἀπὸ τοῦ κυρίου» διὰ τὴν ἑαυτῶν ῥαδυμίαν,Σ ἐκείνοις ei 
ἐντολαὶ αὗται σκληραί εἶσιν xal δυσκατόρθωτοι.ά Θέσῦε οὖν ὑμεῖς, of ὁλιγό- 
Ψυχοιὸ καὶ ἐλαφροὶὸ vi! πίστει, τὸν xvgiov? ἀθιαλείπτως) sic τὰς xap- 
δίας1ὃ ὑἡμῶν,ὶ καὶ γνώσεσθε ὅτι etc. Duodecim sunt quae hoc brevi loco dif- 
ferunt, in iisque plura non levis momenti, »&vol pro ὀλιγόψυχοι et Φδύσβατοι 
pro δνυσκατόρθωτοι multo magis interpretationem Latinorum produnt quam va- 
rietatem eiusdem Graeci textus. Cui enim tandem in mentem venire poterat alte- 
rum pro altero scribere? Tum vero ἐπὶ τοῖς χείλεσιν accuratius quam ἐπὶ τὰ 
χείλη Latinis ,in labiis suis respondent. Eadem ratio est verborum εἰς τὴν χαρ- 
θίαν (Latine ,in corde") pro εἰς τὰς καρδίας ὑμῶν, ἐλαφρον ὄντες By τῇ 
(qui leves estis in fide) pro ἐλαφροὶ τῇ, τὴν δὲ καρδίαν αὐτῶν (cor illo- 
rum*) pro τὴν δὲ καρδίαν etc. Neque additamenta illa duo: θιὰ τὴν ἑαυτῶν 
ῥαθυμίαν οἱ ἀθιαλείπτως ad licentiam excerpentis referenda videntur, in Latino 
vero textu pariter atque in Graeco Lipsiensi desunt. Ceterum Palatinus codex h. 
1, deficit, ac possunt facile pauca illa eaque levia quae inter utrumque Graecum 
iextum invito vulgato Latino conveniunt, ex varietate Latina derivari. 

Alterum exemplum praebet Mand. V. per totum fere caput secundum. Ex iis 
quibus alter textus ab altero differ pauca tantum | adscribamus. Text. Lips. καὶ 
ix τοῦ μηδεγὸς ἡ γυνὴ ἢ ὁ ἀνὴρ àv πικρίᾳ γίνεται ἔνεχεν βιωτικῶν πρα- 
γµάτων εἰ, Doctr. καὶ οὕτως πικραίνεται ἄγθρωπος ἕνεκεν fi. πρ. Text. 
Lips. ἡ δὲ µακροθυµία µεγάλη ἐστὶ xol Ἰσχυρὰν δύναμιν ἔχουσα καὶ στι- 
βαρὰ καὶ εὐθυγουμένη ἓν πλατυσμῷ µεγάλῳ, ἑλαρά, ἀγαλλιωμένη, ἁμέ- 


DE HERMAE GR. LIPS. FONTE. Li 


Sed iam ad gravissima sententiae nostrae argumenta progredien- 
dum est, quae quum ab universa sermonis in Graeco textu adhibiti ' 
ratione, tum a singulis quibusdam pendent, quorum caussa non po- 
test non ex Latinis repeti. 

ΑΟ de ilo quidem, de universo Hermae Graeci sermone, iam 
R. Anger et G. Dindorf viri doctissimi in prolegomenis editionis 
principis dixerunt. Quos si audimus, ,sermo est hellenisticus, qualis 
primis potissimum duobus p. Chr. n. saeculis, paucis tantum inter- 
mixtis aevi serioris formis, iisque propter ipsam hanc raritatem li- 
bDrariis potius quam scriptori attribuendis.^ Quod iudicium maximam 
certe partem a falsato Simonidis apographo pependisse non oblivi- 
scendum est: illud enim in falsando libello inprimis propositum erat 
Simonidi, adiuto illi quidem doctrina consilioque hominis Latine pa- 
riter ac Graece docti, brevi ante detectam fraudem Simonideam vita 
defuncti ut quae minus recte vel barbare scripta invenisset, ad me- 
liora revocaret. Nobis vero de incorrupta corporis delicti hoc est 
codicis barbarie dicendum est: barbariei enim nomen non possum 
quin teneam. Qua in re non id agimus, ut quaecumque vel in apo- 
grapho vel in tribus antiquis folüs perperam scripta sunt — sunt 
autem permulta?) — ipsi tribuamus libri auctori, neglecta socordiae 
temeritatisque librariorum ratione, quamquam vitiosa vel barbara sat 
multa sunt, quae videndum est ne nimio studio aut praeiudicata opi- 
nione ipsi scriptori abiudicentur. Eorum ex genere, de quorum ori- 
gine dubitare possis, haec sunt: Q'vyoréQav, υναῖκαν, τεσσερα, ἐπ 
ὑδάτων, πρεόβύτης pro πφρεσβῦτις, ὑπένεγκαν (bis), ἑκατάκρινας, 
ἐπερώτησα, ἀπεδώκασι, ἐρρίπτουν, ᾠκοδομουμενον, οὔκοδομημένον, 
παραγεγόνει, ἑλάβατε, ἔφεραν, ἐδοκοῦσαν, μὴ διψυχήσεις (Visione 
IV. cap. 1. bis legitur), μὴ ῥαθυμήσεις, ἐὰν ἔχει, ἐὰν ἀνέβη, 
ἐὰν Φελήσετε, xv ἐπιμείνῃ καὶ μὴ µετανοήσει, ὅσοι ἂν ἐργά- 
όονται, ὅσα ἂν ἀκούόονται, ἵνα συντελεῖται, ἵνα γίνονται καὶ γι- 
νῶσκουσι, ἵνα µετανοήσωσι καὶ ζήόῶνται, κατορθώσῶωνται, ἐκτεί- 
veg ἑαυτὸν καὶ προέβαλλε, ἐὰν Λαβὼν καὶ ἐπιχέῃς, τὸ Δηρίον 


θιµνος οὖσα, δοξάζουσα ... παραµένουσα διὰ παντὸς πραεῖα καὶ ἡἠσύχιος" 
αὕτη οὖν ἡ µακροῦ. κατοικεῖ μετὰ τῶν τῆς πίστἔως ἐχόντων ὁλόκληρον. 
Ἡ δὲ ὀξυχολία πρῶτον μὲν uwo& ἐστιν ἐλαφρά τε καὶ ἄφρωγ. Doctr. ἡ 
δὲ μακρού. µεγάλη (ori αὶ ὀχυρά, ἔχουσα τὴν δύναμιν ἰσχυρὰν καὶ καδη- 
µένην iy πλατυσμῷ μεγάλῳ: ἑλαρά, ἀγαλλιωμένη xoi ἀμέριμνος ουσα do- 
ξάζει... παραµένουσα θιὰ παντὸς [ἐν] πραότητι καὶ ἡσυχίᾳ. «4ὕτη οὖν ἡ 
µακροῦ. κατοικεῖ μετὰ τῶν πίστιν ἐχόντων ὁλόκληρος. “Ἡ δὲ ὀξυχ. πρῶτ. 
μὲν µωρία ἐστὶν καὶ ἑλαφρία qosvov. Text. Lips. βλέπε ovy µήποτε πα- 
ρενθυμηθῆς τὴν ἐντολὴν ταύτην ἐὰν γὰρ ταύτης τῆς ἐντολῆς αυριεύσῃς, 
καὶ τὰς λοιπὰς ἐντολὰς δυνήσῃ φυλάξαι, ἄς σοι µέλλω ἐντέλλεσθαι. Doctr. 
βλέπε οὖν μὴ παραλογήσῃ τὴν ἐντολὴν ταύτην: ἐὰν γὰρ ταύτην φυλάξῃς, 
θυνήσῃ καὶ τὰς Λλοιπὰς τηρῆσαι, — 

9) Ita pag. 1. αὐτὴν pro αὐτὸν, ἢ pro sl, ἀπερρωγὸς pro ἀπερρωγὼς, 
pag. 2. καλεύεται pro βονλεύεται, γῆν ἐρῶντες pro γαυριῶντες (?), ὅλον τὸν 
οἶκον praegresso genitivo pro ὅλου τοῦ οἴχου, ἀστομάχητος. pro. ἀστονάχητος 
eic. Eiusmodi vitia plerumque, sed non ubique — constantia enim nec poterat 
fieri nec apta videbatur — in editione nostra correximus, mentione ipsius codicis 
— nec magis fere apographi — scripturae nusquam neglecta. 

d* 


LH DE HERMAE GR. LIPS. FONTE. 


ῥύξων, τὸ τῆνος ἐκτείνας ἑαυτὸν, aliaque similia multa. Nonnulla 
ex his eo minus offendere debent, quum ex libris Novi Testamenti, 
editis illis quidem ad testes vetustissimos, ex LXX virorum iuter- 
pretatione, pluribusque priorum duorum rei Christianae saeculorum 
libris egregie testata sint. Quod inprimis valet de his quae cl. Gu. 
Dindorfio iudice (cf. prolegg. pag. XXX) vix dubitari i potest quin li- 
brarii culpa nunc legantur: ὅταν ἐπάταόσεν, ὅταν ἐτέθησαν. At 
isa, ut Novum Testamentum, LXX, patres apostolicos praeteream, 
apud ipsum Philonem saepe leguntur: cf ed. Mang. 1, 109. ὅταν 
φησίν 1, 120. ὅταν φησίν II, 112. ὅταν εἰς ἔννοιαν 140€ II, 252. 
ὅταν ἐγίνεσθε II, 584. ὅταν εἶδε, Eiusmodi igitur etiam Hermas 
salva secundi saeenli auctoritate a cordato critico scripsisse credi po- 
test, Alia vero ab eorundem temporum usu tam aliena sunt ut ea 
tantum optio detur, utrum homo medii aevi scripserit an post textui 
intulerint librarii: ad Hermam enim nullo modo referri possunt. 
Istiusmodi fere sunt ἀπὸ τὰν οἶκον, ἀπὸ στάδιον, ἕως ὥραν δευτέραν, 
εὔχρηστοι ἦσθε (utiles estote" cod. Pal), ἀφίνουσι, ἡ θυγατέρα, 
ἡ ἁπλότητά Gov, τιδῶ τὰ γόνατα, ἐπιδῶ τὰ γόνατα. em ab 
Hermae aetate videntur abhorrere αὐθέντης (Simonides cun duce 
Suo caute reposuerat κύριος) τοῦ πύργου, ἐνεργεσία. (Simonides 
ἐνέργειαν), ἀντιλαμβάνετε (Sim. -βάνεσθε) ἀλλήλων, ἐμελάνωσαν (Sim. 
ἐμελαίνοντο). Porro obvia sunt συμψέλλιον persaepe (Sim. ubique 
ἐδώλιον), περβικάριον (Sim. προσκεφάλαιον), ἑότατων: quorum si- 
milia (ut ἐξεμπλάριον in lgnatii epistolis isque brevioribus) quams 
quam temporibus apostolicis atque postea passim adhibita esse sali- 
constat, famen quaeritur an Hermas adamaverit voces tam barbaras. 
Contrariam rationem habet vox ὤμόλινον Sim. VIII, 4. Ibi in La- 
tinis codicibus omnibus est ,sabanum^ (, succinge", ;praecinge", ,un- 
einge te sabano^): quam vocem vix credibile est ad interpretem La- 
(inum transituram fuisse, nisi is in Graecis σάβανον invenisset. Iam- 
vero qui Latina rursus Graece vertebat, ὠμόλινον scribere malebat. 
Quid vero de locutionibus his dicamus: Πορευομένου pov εἷς 
Κώμας ἐδόξαζον, Πορευομένου µου εἰς Κώμην ἀνεμνήσθην, Ταῦτα 
μου συμβουλευομένου καὶ διαλογιξομένου ἐν τῇ Μαρδίᾳ βλέπω, Ti 
έχω διφυχῆσαι, οὕτω τεθεμελιωμένου [μου] 2^) Item de his: xoi 
ἐπιδώ τὰ γόνατά µου καὶ ἠρξάμην προσεύχεσθαι (cod. Pal. ,et po- 
sui genua mea et coepi orare") τιδῶ τὰ γόνατα καὶ ἠρξάμην προσ: 
εὐχεσθαι (cod. Pal ,posui genua et coepi orare"), πεσῶν δὲ αὐτῇ 
πρὺς τοὺς πόδας (vulg. ,procidens illi ad pedes*) ? Eane Latine 
potius quam Graece dicuntur? Soriptane videntur ab Herma an a 
Graeco quodam Latini textus interprete ? 
. Mem interpres, opinor, conspicuum se praebet eo quod solet 
invito Graeco usu coniunctionibus abstinere, quemadmodum Vis. I, 1. 
haec sese excipiunt: Mera πολλὰ £ ἔτη ταύτην [ἐθεασάμην] εί Μετὰ 
χρόνους πολλοὺς αὐτὴν. εἶδον, ilem Μετὰ χρόνον vw πορευομέ- 
νου µου et Περιπατῶν ἀφύπνωσα, item ᾽Απονριθεὶς αὐτῇ λέγω εί 


10) Tolerabiliora illis haec sunt: dot φρίκη uot προσῇλθε, μόνου µου 
ὄντος, οἱ Φέλογτός μου εἲς τὰ θεξιὰ μέρη καθίσαι οὐκ εἴασέ µε. 


DE HERMAE GR. LIPS. FONTE. . LIH 


I: Ἐλάσωσά μοι. λέγει, Eadem Vis. cap. 8. , quattuor haec se excipiunt: 
Μετὰ τὸ παυθῆναι λέγει µοι, 4έγω κἀγὼ, 4ΐγει μοι, Πκουόα μὲ- 
γάλαρ. Item Vis. IIT, 10. excipiunt se tria haec: "Anonouüclg αὐτῷ 
ένα, Απονριθείς μοι λέγει, ᾽ἀποκριθεὶς αὐτῷ πάλιν εἶπον. Simi- 
lia inveniuntur saepissime, Quo cum usu res alterae duae cohaerent: 
usus frequentissimus verbi φησίν ad eum prorsus modum quo La- 
tini ponunt inquit^") et verborum singulorum collocatio Lata ma- 
gis quam Graeca. 

Porro Latine magis quam Graece dica videntur haec: τῶν δὲ 
μὴ ἐχόντων ἐδέόματα, Λυμαίνεταν 1 σὰρξ αὐτῶν. (Scilicet ad he- 
braismos Graecae dictionis Hermae vix concludere licet.) Item ὤμοσε 
γὰρ ὁ κύριος; τοὺς ἀρνησαμένους τὸν κύριον αὐτῶν ἀπεγνωρίσθαι 
ἀπὸ τῆς ξωῆς αὐτῶν τοὺς δὲ πρότερον ἀρνησαμένους, διὰ τὴν 
πολλὴν αὐτοῦ εὐσπλαγχνίαν ἴλεως ἐγένετο αὐτοῖρ. Huc accedunt 
loci plures qui, nisi adhibitis lectionibus Latinis iisque ut videtur 
vitiosis, vix queunt intellegi. Ita Vis. 1, 2. legitur : Ἡ δὲ εἶπε Τι 
ὄτυγνὸς Ó μακρόθυμορ s. τί οὕτω κατηφὴς τῇ ἰδέᾳ καὶ ovy ἶλα- 
906; Καὶ simov αὐτῇ "Two τινος γυναικὸς ἀφαθωτάτης Λεγούσης 
μοι ὅτι etc. Eadem in cod. Palat. sic habent: ,Et dixit mihi: Quid 
iristis es. tu, longanimis^... ,quid sic vultu tristis" (sic) ,es et non 
hilari^ (sic)? »Et ego dixi ei: À femina bona dicente mihi quod" 
eic. Haec Latine certe et dici queunt et intelleguntur, non item 
Graece. Vulgato vero textu extrema sic exhibente: ,Domina, contu- 
melia mihi obiecta est a femina^ etc. probabile fit textum Palatinum 
vitio laborare eoque etiam ab interprete Graeco expresso, Simili rà- 
tone utitur locus Sim. IX, 14. Ibi Graece legitur: Nov, gut, κύ- 
QUE δήλωσόν μου διὰ τί ὁ πύργος χαμαὶ οὖν ᾠμοδόμηται ... "Eni, 

quotv, ἄφρων & καὶ ἀσύνετορ. ᾽Ανάγκην ἔχω, quui, κύριε πάντα 
ἐπερωτᾶν, διότι etc. τι, quod in apographo est, omnino ab i im- 
proba emendatione profectum est unius ex describentibus pro ὅτι: 
hoc ut ex Latinis codicibus, ita ex orationis continuatione perspi- 
cuum fit, unde etiam hoc sequitur, in Latino textu vuleato recte ad- 
ditum esse ,ideo interrogas. Quod additamentum in codice Pala- 
tino desideratur, pariterque in fragmentis Graecis Lipsiensibus, quae 
a simili codice Latino pependisse perquam probabile est. Ut prae- 
teream Vis. Π1, 1. 4υπῇ Ἑρμᾶ, similiaque alia, memoratu dignum est, 
recuperato vero Simonidis apographo etiam illud perisse Graeci tex- 


11) Notatu dignum est, locis Hermae aliquot Doctrinae ad Antioch. Duc. in- 
sertis λέγω vel λέγει haberi, quibus iisdem. textus Graeeus Lipsiensis φησὶν po- 
nat. Cf. Sim. VI, 3. Doctr. ad Antioch. el λέγει µοι Οὗτός ἐστιν et text. 
Gr. Lips. Οὗτος, φησέν, ἐστίν. Ybidem Doctr. ad Antioch. “έγω αὐτῷ Ἔθε- 
λον γγῶναι, κύριε et text, Gr. Lips. ἜἨθελον, qut , κύριε, γνῶγαι. Item cf. 
Mand. VL, 1. ubi Doctr, ad Ant, sic habet: Ἐνετειλάμην σοι iy tij πρώτῃ, ἓγ-- 
τολῇ ἵνα φυλάξῃς τὴν πίστιν καὶ τὸν φόβον, καὶ ἐγκρατεύσῃ. Απεκρίθην 
Naf, κύριε, οὕτως ἐστίγ. -ἀέγει Ak viv θέλω σοι ηλῶσαι xui τὰς Óv- 
γάμεις αὐτῶν, ἵνα νοήσῃς τὴν δύναμιν ἣν ἔχουσι καὶ ἔνέργειαν.. Textus 
vero Graec. Lips. : "Ἐγετειλάμην σοι, φησί, ày τῇ πρ. ἑντ. ἵνα φυλ. τὴν 
πίοτιν καὶ τὸν φόβον καὶ τὴν ἐγκράτειαν. Nat, qu, πύριε. AM νῦν 
Φέλω σοι, φησίν, δηλῶσαι καὶ τὰς δυγάμεις αὐτῶν, ἵνα νγοήσης τίς αὐτῶν 
τίνα δύναμιν ἔχει καὶ ἐγέργειαγ. 22d 


LIV DE HERMAE GR. LIPS. FONTE. 


ius ornamentum Vis. IV. cap. 3. inventum: ποίῷ τρόπῳ, quod La- 
üini τρόπου et τόπου vocabula confundentes reddunt »quo loco" vel 
quem in locum." Periit, inquam: ex codice enim suo in Atho 
monte Simonides fideli manu hausit ποίῳ τόπῳ. Quod vix dubito 
quin Graecus -codex cum tot aliis e Latino assumserit: nisi quod 
origo Latini huius vitii in vetustioribus Graecis quaerenda est. 

Denique vero si quid momenti argumentis nostris deesse vide- 
bitur, id omne compensant loci duo, quibus quae im Graecum textum 
vitia transiere, non possunt non ex Latinis derivari. Alter, cuius 
iam supra mentio iniecta est, habetur Vis. III, 3. πανοῦργος εὖ περὶ 
τὰς γραφᾶς, quod, quum de turri eiusque rationibus sermo sit, 
ineptissimum est. Fluxit vero inde quod plures Latini codices, in 
quibus etiam Vaticanus est Dresselii, non item Palatinus, praebent 
,versutum {6 esse circa scripturas", confusis quippe verbis ,circa 
structuras^ — de singulis aedificandae turris rationibus agitur, quam 
in rem οὐκοδομαί vel simile quid ab auctore scribi poterat — et 
Circa scripturas. Quae confusio ut in Latinis facillime poterat 
fieri, ita in Graecis fieri prorsus nequibat, nisi si quis Latina Graece 
verteret. | 

Plus etiam, si fieri potest, alter locus valet. Vis. IT, 3. Graece 
scriptum est: "Egsig δὲ Matiuo ᾿Ιδοὺ ἈΔλίψις ἔρχεται. — At quid 
tandem Maximus iste sibi vult, quum per totum librum nulli Maximo 
locus sit? — Quid rei esset, non latuisse videtur Simonidem, vel po- 
tius doctum Simonidis adiutorem Lipsiensem: eorum enim opera 

* . H 2 M , 25$. J 34 
repositum atque post etiam editum est: ᾿Βρεῖς 0& ἰδοὺ θλίψις ἔρ- 
χεται µεγάλη σφόδρα, quo cognito ad , Maximum" explicandum non 
opus est Oedipo. Vulgátus textus Latinus habet: ,Dices autem: Ecce 
magna (Vat. cod. Magna ecce) tribulatio venit.^ Inde quae Graecae 
lectioni lux affulget, paullo curiosius inquirenti iam satis erit. Ne 
iamen quicquam ad explanandam rem et ad persuadendum ipsis 
incredulis nobis desit, Pal. codex — id quod iam ante hos duo fere 
menses cum R. Anger viro doctissimo communicavi — non modo 
,Maxima ecce^ praebet, sed ipsum vitium Graeci textus, teste Alberto 
Dressel accuratissime praeit hunc in modum: ,Dicis autem maximo. 
Ecce tribulatio supervenit." 

Quae quum ita sint, nullus dubito quin Simonideis fragmentis 
Graecum textum nacti simus eum, quo quis aetate media vertens La- 
tina deperditum Graecum ipsius qui fertur Hermae compensare stu- 
duerit. Quo de interprete iam subtilius viderint alii. Non deerunt 
quidem qui etiam tot argumentorum  coniunctorum vim  subterfü- 
giant: nimirum sunt qui probabilitatis certique sensum aut natura 
non habent aut studiis amiserunt, quique verum tanquam adversarium 
malunt convincere quam integro animo invenire. Poterunt illi conii- 
cere textum fragmentorum Lipsiensium, antiquissimus quum sit, ex 
Latinis, i. e. ineptissime illatis nonnullorum codicum Latinorum aper- 
tis vitiis, subinde esse corruptum. Quam coniecturam cum similibus 
omnibus concedamus aliis. Nobis vero de ipsa re, quemadinodum 
exposuimus , (antopere persuasum est, ut argumentorum plus afferre 
supersedeamus. Invenient plurà qui Palatinim codicem, haud leve 


DE HERMAE GR. LIPS. FONTE. LY. 


editionis PP. AA. Dresselianae ornamentum, nec neglectis iis quae 
praeterea ex Latinis codicibus prolata sunt proferenturque, cum 
Graeco textu Lipsiensi contulerint.'") Quem textum si quis dolebit 
magno quo valere videbatur honore momentoque destitutum, quam- 
vis in subsidis libri Hermae criticis non ultimo loco ponendus sit, 
eum memorem esse velim, in re nulla quamvis docta aut gravi quic- 
quam veritate nobilius esse aut maius. Quam in omni labore quo- 
minus ambeamus studiosissime, non impedit quod, ut in veteri est 
proverbio et ipsi satis compertum usu habemus, veritas odium parit. 


Scribebam Lipsiae d. 20. m. Jul. 1856. 
Constant, Tischendorf. 


12) Hunc ipsum passim ex Graeco textu nostro corrigi posse non mirum est. 
Graecus enim interpres quum codicem Simonideum — id quod ipsa vitiorum, qui- 
bus tria folia saeculi XIV. laborant, frequentia docet — tum codicem Palatinum 
aetate anteit, Correctionis talis. exemplum est Vis. IH, 9.. ,,Quando ergo operas 
matris earum servaveris, omnes poteris videre,"  Seribendum est consultis Grae- 
cis: - - servaveris omnes, poteris vivere. 

Eandem in rem haud scio an ea quoque converti queant quae libro Pa- 
storis Hermae in codice indeque etiam in Simonidis apographo praeposita legun- 
tur. Leguntur illa quidem mirum in modum corrupta: quod magnam certe par- 
iem ex imperitia fluxit Simonidis in legendis primis maxime codicis sui foliis per- 
saepe lapsi. Ceterum ab eo textu, quem editor princeps ex falsato Simonidis apo- 
grapho hausit et in prolegomenis pag. IX. conatus est restituere, magnopere dif- 
fert verum apographum. Nihilominus, ut iam vidit editor princeps, clarum est 
illud, codicis notam vel potius prologum vel maxime ab eo pendere loco hist. 
eccl. Eusebii (IIl, 3.), ubi Pastoris Hermae mentio fit. llla vero verba interpres 
Latini textus ad significandam libri a se Graece vertendi antiquitatem gravitatem- 
que aptissime labori suo praeponere poterat. 

Quae supra de Graecitate Hermae Lipsiensis diximus, vim suam minime 
eo amittunt quod unum vel alterum ex iis quae ,,Latina potius quam Graeca esse 
significavimus, apud Graecos non inauditum est. Hoc enim si esset, unde ian- 
dem haberet Graecus Hermae Latini interpres sermonis patrii non ignarus? Ita, ut 
de συμψέλλιον in Steph. Thes. Ling. Graec, tractato taceamus, vocis κερβικάριον 
inter barbarismos iam Herodianus de soloecism. mentionem fecit. Ita etiam exem- 
pla sunt genitivorum absolutorum eiusdem fere — ne iusto plus dicanius — cuius 
reprehendimus modi, ut in Nov. Test. unum certe quamquam vix ad nostra com- 
parabile invenitur Matth. 1, 18. µνηστευθείσης γὰρ τῆς μητρὸς αὐτοῦ IMaptac 
τῷ Ἰωσήφ, πρὶν ἢ συνελθεῖν αὐτοὺς εὑρέδη £v γαστρὶ ἔχουσα. Quam in 
rem cf, Win. Gramm. d. N. T. Sprachid. pag. 187. Nihilominus in ea standum 
est sententia, locutiones tales tot coniunctas multo magis Graecum Latinorum. in- 
ierpretem eumque aevi medii antiqua Graecitate maiorem in modum fatiscente insi- 
gnis quam Hermam scriptorem alterius aevi ineuntis non inglorium prodere, Quas 
ad loculiones si quid accedit eiusmodi quod aliter ne possit quidem nisi ex inter- 
pretandis Latinis explicari, cuius generis sunt vitia Latinis codicibus plane propria 
Graece versa, sani opinor iudicii est non amplius haerere in dubiis aut inter cre- 
dibilia ffuctuare, sed confidenter firmiterque certum sequi. 


: N. B. Ex ed. pr. nonnulla invito apographo male in nostram transierunt, 
Hine dele 574, 15. ταῦτα 585, 11. ἓν 592. IL. 1. xoà 593. Il. 2. μετὰ 594, 18. 
δὲ, ltem 572, 6. apogr. habet ὡς pro ὅτι 570, 25. γνωσδήσεται 518, 33. sq. 
µου λέγει $81, 25. potius µνείαν pro μνήμην et 27. δὲ ἐπ᾽ 586, 22. δουλεύ- 
σεται (corrige -τε) 595, 12. xol pro ἀπὸ tertio 598. wx. 2, καδέδραν 021, 
14. τὸ δὲ δεύτ. et 40, λαμπιδόνι (corrige -πη-). Praeterea 578, 6. apogr. 
potius αὐτῆς quam αὐτῇ habet 588, T. ἀπόλλουσαν 590, ΗΙ. 4. vy προτέρων. 





* 


NOTITIA CODICUM. 


De Romanis Patrum Apostolicorum libris calamo exaratis cum 
nihil fere antehac innotuerit, eorum quos vidi atque excussi non solum 
numerum externamque speciem, sed auctoritatem etiam paucis indicabo, 


a. Codd. bibliothecae Vaticanae. 


1. Cod. Vaticanus 859, membraneus, foliorum quaternariorum mai. 
288, saec. XI graeca ac docta manu scriptus. Insunt inter alia aliorum 
opp. Ὑπόμνημα εἰς ὅγιον ἀπόστολον Φίλιππον. Μεδωδίου πάτρων 
τοῦ σοφωτάτου εἰς τὸν ἔσχατον song" Διονυσίου "Αρεοπαγίτου περὶ 
τῆς οὐρανίας ἱεραρχίας, περὶ μυστικῆς θεολογίας, περὶ Φδείων ὀνομά- 
των, τοῦ αὐτοῦ ix τῶν ἐρωτικῶν ὕμνων, περὶ ἐκκλησιαστινῆς f ἱεραρχίας, 
ἐπιστολαὶ διάφοροι” 4όγον Ἰακώβου ἀδελφοῦ τοῦ πυρίου ol άρχιεπι- 
σχόπου Ἱεροσολύμων' Τρηγορίου Ναζιανζήνου λόγος εἰς τὸ γενέθλιον 
τοῦ κυρίου *Incot Ἀφιστοῦ. Sequuntur sermones Basilii, Chrysostomi 
et in fol. 255. πίστις τῶν ἁγίων τνη τῶν iv Νικαίᾳ wol διδασκαλία, 
quam excipiunt alii Eusebii, Epiphanii et Chrysostomi sermones. In fol. 
151—195. Ignatii leguntur Epistolae prolixiores hoc ordine: ad Tral- 
lianos (deest initium), Magnesios, Tarsenses, Philippenses, Philadelphenses, 
Smyrnaeos, Polycarpum, Antiochenos, Heronem, Ephesios, Romanos. Sequi- 
tur ,Ep. Polycarpi ad Philippenses: (fol. 195—198), quaeum ea coniunctim 
(198 — 211) extat quae ,Darnabae nomine circumfertur. Codex est 
optimae notae, seribendi quidem ratio nostrorum Graecorum, idcirco ob 
itaeismum .vocales ae diphthongos haud raro permutans. [nsceriptiones 
rubrae. Nierses ille Ghelazensis, qui eum olim possidebat, in calce 
Epistolae Barnabae notulam sermone Armeniaco adscripsit. 

Qui cum anno 1173 obierit, facile apparet Angelum Maium, cum 
[acobsono (Patres Apost. ed. pr. p. V.) Codicem , saeculo forsitan XIII 
assignaret, in hoc quoque errasse. Siguavi lit. y. 


2. Cod. Oltobonianus 348, chartaceus, foliorum  quaternariorum 
min. ineuntis saeculi XIV. In secundo folio: Ignatii et Polycarpi mar- 
tyrum beatorum Epistolae graecae.' 

Ex Codicibus Ioannis Angeli Ducis ab Altaemps.' 

Insunt autem (fol. 2—63) undecim Ignatii Epp. recensionis longio- 
ris, prima ad Trallianos acephala ut in Vat., eodemque ac illic ordine, 
Subsequitur (fol. 63—84) ,Polycarpi ad Philippenses! Ep., quam frag. 
mentum Ep. ,Barnabae' absque distinctione excipit. Compendiis scriptus 
est haud raro ambiguis. Adsunt in margine scholia, adnotationes, cor- 
rectiones ac coniecturae haud contemnendae. Tituli rubri. Ex umo 
fonte cum Vaticano fluxisse videtur. Signavi O. 


CODICUM NOTITIA. LVH 


3. Cod. Regius 30., membraneus, folis octonariis, saeculi ΧΙ 
ineuntis. Insunt opp. ,Dionysii Areopagitae! cum glossis haud indoctis, 
necnon ad ,loannem Apostolum' spectantia (1— 160). Post ea [rag- 
menlum Epistolae ,Ignatiü ad Ephesios exlibetur in sex foliis cum 
dimidio. Variae autem, quas largitus est, lectiones in pretio sunt haben- 
dae, Hie Codex nobis est R. 


4. Cod. Vaticanus 813, chartaceus, foliorum quaternariorum 321, 
die 23 Novembr. auni 1378 per amanuensem absolutus. Est Menologium 
(s Metaphrastae mensis Decembr. a IV usque ad XX), cui praevius 
πίναξ ἄριστος τοῦ παρόντος βιβΜου. In fol. 304—312. habes arty- 
rium Ignatii. Codex salis correctus» in euius calce: Eie τέλος D] 
βίβλος αὕτη ἐν μην. νοεµβρί gío KI" τοῦ ἔτους o! oy. vij vov τρὲ- 
χούσης ἰνδίπτου ὑγδόης. Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ παντοπράτορος: μέμνη- 
ὅθε πατρός µου τοῦ ᾿Ιγνατίου. Nomen ei feci E. 


5. Cod. Vatieanus 815, membraneus, saeculi XIV ineuntis, folio- 
rum 194 quaternariorum mai. , in cuius primo legitur , Metaphrastae 
mensis Decembris,* et Πίναξ σύνθωκος ταύτης τῆς βίβλου. Inter 
Sanctorum vitas habes ,martyrium lynatii fol. 41—51. auctore Simeone 
Metaph., diligenter quidem conseriptum, — Codex erit N. 


6. God. Vaticanus 866, membraneus, foliis dimidiatis 395, saeculi 
X. Ex eo (fol. 185 — 188) ,acta Ignatii martyris* deprompsi inedita. 
Alia insunt marlyria, Epistolae Sanctorum similiaque adhue parum cognita, 
Signavi Vat. 


T. Cod. Regius 81, pergamenus, foliis 97 octonariis, indole atque 
aetate notabilis, cum accedat ad saec. IX. nest (fol. 18—88) ,vetus 
latina versio duodecim Epp. lgnatiií numeris quidem rubris insceripta- 
rum, sed absque miltentis et accipientis nomine. Sequitur ,Hironis 
Laus Ignatii, vetus latina versio Ep. Polycarpi ad Philippenses (89—95), 
vita Polycarpi! (95— 977), qua absoluta amanuensis hosce versus rubros 
apposuit: 

Huius opus scripti finaliter explicit istic. 

Hic liber Ignatii radialur dogmate sancti 

Huic si quis nequam sancto subtraxerit unquam, 

Αά finem vitae barathri crucietur in igne. 
Librum olim possidebat Loys Cartier. Nomen dedi Reg. 


8. Cod. Palatinus 150, membraneus, foliis quaternariüs min., 
saeculi XIV. In fronte est manu rec, ,Manetif 127. Tum manu vetere: 
In hoc volumine haec opuscula continentur tali ordine. 
Primum aepistole XII beati ignatij martyris quae sub his inseri- 
püionibus continentur. 
1* ad Mariam cassobolitanam. 
2? ad Trallianos. 
ΠΠ. ad Magnesianos. 
ΠΠ. ad Tarsenses. 
V. ad Philippenses. 


LVIII CODICUM NOTITIA. 


VI. ad Philadelphenses. 
VII. ad Smirnenses. 
VII. ad Poliearpum episcopum. 
VII. ad Antiochenses. 
X. ad Hyronem diaconum successorem suum. 
Xl. ad Aephesios. 
ΧΠ. ad Romanos. Laus ignati. Epistola beati Policarpi 
discipuli johannis evangeliste ad philippenses. 

Epistolae ΥΠ Beati Antonij abbatis ad diversa monasteria Dei gratia 
liber pastoris. discipoli. pauli apostoli. quem paulus meminit. in epistola. 
ad romanos. 

Opuseulum S. Xisti pithagoriei philosophi. 

Inest igitur ,lgnatii et Polycarpi Epistolorum vetus latina versio, 
qualem exhibet noster Cod. Reg. De indole eius cfr. num. 10. Signavi Pal. 


9. Cod. Vaticanus 3848 in 4? mai, membraneus, in fol. 1 — 40. 
Hermae Pastorem* exhibet seriptum. —Exaratus est exeunte saec. XIV. 
Nullae capitum sectiones; literae singularum "Visionum sicuti cuiusvis 
Mandatorum ae Similitudinum imtiales depictae; tituli minio praescripti. 
In folio primo: 

INCIPIT PROLOGUS LIBRI PASTORIS . 
IN HOC CORPORE CONTINETUR. 


liber qui appellatur pastoris quem sanctus Hieronimus presbiter in 
cathalogo illustrium virorum inter ecclesiasticos seriplores ita meminit" 
dicens' Herman cuius apostolus Paulus ad Romanos scribens meminit 
salutate flegontam hermen patrobam herman et qui cum eis sunt fratres 
et asserunt auctorem esse libri qui appellatur pastor et apud quasdam 
graeciae ecclesias publice legitur revera utilis liber multique de eo 
scriptorum veterum usurpavere testimonia Sed apud latinos pene igno- 
ius est. 
LIBER PASTORIS. 


Liber pastoris nuntii penitentie. Mandata ac Similitudines eius 
quibus apparuit et locutus est herme. Cui etiam in principio apparuit 
eeclesia in variis figuris. Sunt ergo visiones ecclesie numero quattuor 
pastoris nuntii penitentie visionum numerus quinque mandata eiusdem 
numero duodecim similitudines ipsius numero decem. 

Visiones in Cod. revera extant illae quattuor; quibus expletis in- 
seriptio legitur: ,Visio quinta de mandatis Sequuntur autem ipsa man- 
data, quae librario nostro sunt ,Visio quinta/ In fine eorum: 


,Explieiunt. mandata 
Incipiunt. similitudines Prima similitudo. 


Similitudo ,sexta' in Codice incipit: ,Quidam cum haberet fundum 
(Similitudo 5, 2); septimae exordium: ,Post dies deinde non multos (Sim. 
$, 2. sub finem); octavae initium idem est ac sextae in libb. impressis. Simi- 
litudini (in Edd. ,septimae^ sequenti deest titulus, apparet tamen locus 
ei apponendo apertus; Similitudo ,nonaí in Edd. est ,octava; nonaí Edd. 
in Cod. Vat. inscribitur ,Similitudo* X. Ibidem (c. 13 Edd.) ita divisum 


CODICUM NOTITIA. ος πι 


est, ut γους , HEe enim virgines potestates συπί, loco inseriptioni 
apponendae praevio relicto et litt. Ἡ coloribus ornata, novam Simii- 
tudinem inducere videantur. Ultima (libb. impr. ,decima?) titulum in 
fronte fert nullum, littera tamen initialis P colore caeruleo depicta est. 


Epigraphe: 
Explicit liber pastoris discipuli beati pauli 
Apostoli *." Deo gratias. 

Cod. Vat. ex eodem fonte pervenit, quo illi, quibus Cotelerius et 

Fels usi sunt; propius tamen accedit ad Ms. Lambethanum. Haud 
raro negligenter scriptus est, hic et illic manu ἀοοία correetus, bonas 
lectiones exhibens haud paucis pravis commixtas. Nonnunquam  scri- 
bitur: ,rubibus, scobas, lintheum, exureserunt, consumata, exarceba- 
verunt, impartite, exitant, exeptis, apperuisti, diffiniri, inquesierunt, 
exolemogesim, sinthensem' (synthesim), ,set, planatavit, discipaverunt, 
discensiones: scrabri, coros, iradicelur, cotidiana. Signavi Vat. 
10. Cod. Palatinus 150, membraneus, formae 83e, qui in fol. 
94— 180 ,Pastorem Hermae' scriptum habet, exaratus est saec. XIV. 
Nullae capitum sectiones; depictae sunt Visionum, Mandatorum, Simili- 
ludinum initiales litterae, — Inscriptio: 

Incipit libellus sancti pastoris. Incipit visio prima quam vidit herma. 

Visionem quaríam excipit inscriptio : 
Explié visio IIII qua vidit de ecclesia. 
Incipiüt pastoris mandata duodecim. 

Tituli Mand, VI. VII. ΥΗΙ. IX. XII. non adscripti sunt; patet autem 
locds iis praefigendis. 

In fine Mandatorum: AMEN. Expliciunt mandata pastoris numero 
duodecim '.* . | 

INCIPIVNT. SIMILITVDINES. DECEM QVAS 
MECV LOQYVVTVS: EST. SIMILITVDO 
PRIMA : . 

Similitudines V. VIII. X carent, tulo, non tamen loco ei adscri- 
bendo. 1n fine Sim. nonae: "4MHN, post decimam: ἁμὴν. 

Hie Codex magni faciendus est, quippe qui ποιµένος latinam lar- 
giatur versionem, quae hactenus nullibi innoluerit. Quae quidem versio 
eum in Visionibus non paueum diserepet ab ea, quam in libris editis 
evulgatam legimus, hic illie in Mandatis et Similitudinibus fortasse alius 
textus graeci quam illa interpretatio est. Pro anxietate sua huius ver- 
Sionis auctor praepositionibus latinis saepius modo Graecorum utitur, in 
reliquis quoque non sine latinitatis iniuria graeca plus quam par est, 
adeo grammatico genere neglecto, reddit, fitque infidelis ob nimiam ver- 
tendi sollicitudinem atque fidelitatem ad litteram. Multas VV. doctorum 
coniecturas confirmat, haud paucos locos difficultatibus obstruetos ele- 
ganti sententiarum conformatione ingeniose illustrat. Voces uncinis in- 
Clusas equidem addidi. Scribitur passim: ,aethnicos, aepulatus, aege- 
Tunt, saed, haerbe, quaerele, exiebant, luxoriosis, popoli, dipsichia, 
 excederunt, intellegere, emittis' (emitis), ,chrocinum, simulachrum, hy- 
emps, temptare, doepalatam, substulisset, emmancipiebat, histi, hii, 


LX CODICUM NOTITIA. 


pampynos, exiuarent' (exstarent), ,adsequuti, aspri, obsculari, percoepi, 
menoliha, cenasti, poene' (paene), ,abentibus, langunt Signavi Pal. 


b. Codices aliarum bibliothecarum. 
α. Bomae. 


11. Cod. Angelicus ,B. 2. 4, membraneus, foliis dimidiatis, saeculo 
XI nitide diligenterque scriptus. Inter alias sanctorum vitas extat (fol. 
61— 68) martyrium Ignatii! Simeonis Metaph. Codex passim emendatus 
est manu secunda, quam puto esse saeculi XIL —Signavi A.. 

12. Ms. Barberinum 7, cuius secundo folio Lucas Holstenius in- 
scripsit: 

,S. Polyearpi Episcopi et Martyris Epistola ad Philippenses. : 

5. Barnabae Apostoli ὠκέφαλος, Ex Msio. bibliothecae S. Silvestri 
in Quirinali collata cum Msto. vetustiore Vatie. bibl.' 

Utriusque Ep. apographum Holstenii est; textus autem ex optimo 
fonte provenit. Codex ipse monasterii S. Silvestri in Quirinali non su- 
perstes est, neque ille PP. Theatinorum, quem contulit I. Vossius. Ms. 
Vaticanum ab Holstenio allegatum est noster (od. Vat. 859, passim 
lantummodo ab eo inspeetus. Signavi B. 

13. Ms. Barberinum 68: 

,S. Ignatii Martyris Epistolae graecae ex Codice Vaticano 428 a 
Leone Allatio erutae.' 

Cod. Vaticanus deseriptus frustra quaeritur, eum ille numero 428 
insignitus Ignatium non eontineat, neque ad Vaticanum 859 aut Ottobo- 
nianum 248 ne ex longinquo quidem accedat. Lectiones praebet haud 
contemnendas. Ix Cod. Mediceo breviorem lgnatii Epp. recensionem ex- 
hibente varias leetiones margini Allatius apposuit, haud-raro tamen suas 
coniecturas pro libri scrip lectionibus tacite venditans. In quarto Msti. 
fol. legitur: 

To) ἐν Ayloig Ἱερομάρτυρος Ὑγνατίου  Δρ]μεπισλόπου 
᾿Αντιοχείας ᾿Ἐπιστολαί : ., et in pag. subsequenti: 
"Ekeyyog τῶν τοῦ "Iyvoriov 
IB ᾿Επιστολῶν, 
e Magíav “Κωσσοβολίτην. 
e Τραλλησίους. 
e ἸΜαγνησίους. 
c τοὺς ἐν Τάρσῳ. 
€ Φιμππισίους, περὶ βαπτίόµατος, 
ς Φιλαδελφεῖς. 
0c Ζμυρναίους. 
Q0g Πολύκαρπον ἐπίσκοπον Σμύρνης. 
8. Πρὸς "Αντιοχεῖς. 
L. Πρὸς Ἔρωνα διάκονον Αντιοχείας, 
ια, Πρὸς φεσίους. 
iB. Πρὸς Ῥωμαίους. Signavi C. 

14. Ms. Barberinum 501. In fol. 5 Holstenius notavit: 

S. Ignatii Epistolae genuinae et apostolicae simplicitatis.' 

,Ex antiquissimo Codice Msto. bibliothecae Mediceae Lucas Holste- : 
nius descripsit οἱ versionem latinam addidit Signavi D. 


cO 0o-.Q]o-]o-dGc- 


ΙΕΡΕΣ 


τν (vua 5 929 Ὅ 9 
Ez 


E 


CODICUM NOTITIA. "LXI 


15. Cod. Casanatensis G. V. 14, chartaceus, foliorum octonariorum, 
non una eademque manu scriptus, saeculi XV. Manus saeculi XVII in- 
dieulum praemisit, quem ante hos quindecim annos ita conceptum inveni: 

,8. P. N. Sophronii Archiep. Hierosolymitani Homilia pro SS. Petro 
οἱ Paulo die quarta natalium. 


Capita novem, quae fama erat, Ioannem ltalum philosophum suos 
auditores docere, a Sacra Synodo damnata Indictione 15. 

Didymi contra Manieheos. 

Didymus hie fuit patria Alexandrius alque ab alio Didymo Alexan- 
drino Grammatico seniore distinguendus, nec eliam confundendus cum 
Didymo Monacho Aegyptio. 


Catena Graecorum Patrum in Evangelium Lucae. 

S. Athanasii Archiepiscopi Alexandrini ad Antiochum Principem seu 
Ducem de. plurimis variisque quaestionibus Responsiones CXxxvim omni- 
hus Christianis scitu ulilissimae. 


S. Ignatii Martyris Epistolae ad Smirnaeos, ad Polyearpum, ad 
Ephesios, ad Magnesianos, ad Philadelphienses, ad Tralianos, ad Mariam 
(duae suppositiliae), ad Tarsenses. 

S. Gregorii Thaumaturgi, non Theologi dicti, Neocaesareae Episcopi 
Metaphrasis in. Ecclesiasten. 

Photii epistolae duae: prima ad Nicolaum Π, altera ad Michaelem 
Bulgarii Principem. 

S. Patris nostri Simeonis Iunioris Theologi de triplici precationis modo. 

S. Cyrilli Archiep. Alexandrini de mystica coena et de ablutione. 

S. Dorothei Episcopi Tyri et Martyris de nominibus Apostolorum 
et eorum praedieationis, mortis et sepulturae loco. 

5. Polycarpi Smirnaeorum Episcopi et Martyris Epistola ad Phi- 
lippenses." 


Quae quidem opp. in ipso Codice sequuntur alio ordine. Nam 
catenam illam graecorum Patrum in ev. Lucae. excipiunt ,novem (po- 
lius octo) Ignatii Epp.' in 48 foliis cum dimidio nitide scriptae. Sunt 
autem eaedem, quas 1. Vossius ex pretioso illo Codice Mediceo 7 Plu- 
iei LVI]. primus evulgavit. Ace mihi quidem librum Casanatensem per- 
lustranti, Mediceus ei fons atque exemplar fuisse diu visus est. Ut 
ita opinarer, cum indoles utriusque, tum ultimae Epistolae (πρὸς τοὺς 
ἐν Ταρσῷ) externa ulirobivis me movit species.  Casanatensis quippe 
eodem modo desinit: quo Mediceus, eo tamen discrimine, quod illic 
sequuntur quattuor folia eum dimidio alba. . Sed id quidem aliunde ex- 
plieandum videtur. Nam ut omnium novem (vel octo) Epp. inscriptionem 
aliaque huiuscemodi plura omittam, ex comparatione amborum Mss. 
accuratius inter se instituta apparet notabilior leetionum discrepantia. Cre- 
dibile tamen est, utrumque Cod. ex eodem vetustissimo archetypo, per 
ambages quidem, emanasse. lllud nimirum Epistolam ad Tarsenses in- 
legram habebat. Verumtamen casu quodam faclum esse videtur, ut 
librarius Codieis Casanatensis eam illinc non transscribere . potuerit, 
quamvis prius observatam ac mensuratam, ideoque spatium ei integrae 
describendae reliquerit. — Quare fragmentum tantummodo ex Mediceo 
iransseripsit. Hine Casanatensis et Mediceus, quod ad textum Epistolae 


LXII CODICUM NOTITIA. 


ad Tarsenses attinet, plus solito coeunt. Quae cum ita sint, Casana- 
ensi in multis locis plus auctoritatis tribuendum puto, quam Mediceo. 

Inest quoque ,Polycarpi Ep. ad Philippenses Cum ea contextim 
extat in 22 folis cum dimidio ,Ep. Barnabae, quam quidem praevius 
ille indieulus ignorat. Una eademque manus utramque scripsit saec. 
XV, diversa quidem ab ea, quam in Epp. Ignatii vidimus. Πίο Cod. 
erit €. 


B. Florentiae. 


16. Cod. Mediceus (Plut. LVII num. 7) membraneus, in 49 mai, 
iudice Bandinio saeculi XI (Catal. codd. gr. Bibliothecae Laurentianae tom. 
Ἡ p. 347, Florentiae 1768.) Est miscellaneus. Post alia inveniuntur 
,gnatii Epp. novem,' quales exhibet Cod. Casanatensis, Deseriptus fuit 
per Salvinium in usum Aldrichii et ab Holstenio, pluries inde ab I. 
Vossio usque ad lacobsonum collatus. Neque ego labori peperei, neque 
pro me C. Tischendorf, Th. Heyse, P. del Furia, siquidem etiam post 
aliorum euram diligentiamque probatam praecipua loca denuo religiose 
contulimus. Signavi L. 

17. Cod. Mediceus (Plut. VII num. 21) chartaceus, saec. XV in 
40 min. Insunt (cfr. Bandinius Ἱ. ο. tom. 1 p. 269) Divi Ignatii Episto- 
lae interpolatae Xf, Polycarpi una, et Hippolyti de consummatione Mundi, 
et Antichristo, et de secundo adventu D. N. lesu Chriti oratio./ Cum 
Ep. Polycarpi coniuncta extat Barnabae Epistola , quod Bandinium effu- 
git. Hunc quoque Codicem ego et amici pro me in omnibus locis, qui 
alieuius momenti videbantur, post alios iterum iterumque inspeximus. 
Signavi F. 

Qui praeter hosce in Commentariis Codices passim nominabuntur, 
eorum noliia per alios PP. Apostol. editores iam dudum publici iuris 
facta est. ldeirco nostra illustratione non indigere videbantur, Confer 
vero quae supra in recensendis singulorum Patrum editionibus hanc in 
rem a nobis dicta sunt. 


Index tabulae lapidi incisae, 


. Cod. Casan. Ep. S. Ign. ad Smyrn. [C] 
. Cod. Vat, 866. Fol. 186. a. [Vat.] 
Cod. Vat. 813. Fol. 305. a. [E] 

. Cod, Vot. 815. Fol. 41. a. [Ν] 

. Cod. Vat. 859. Fol, 161. a. [V] 

Cod. Casan. Finis Ep. S. Polyc. ad Phil, eum Ep. S. Baru. coniunct, [C] 
Cod. Ottob. 348. Fol. 64, a. [0] 

Cod. Reg. 30. Fol. 161. b. [R] 

Cod. Palat, 150. Fol, 134. b. [Pal.] 

. Cod. Vat. 3848. Fol. 9. a. [Vat.] 

. Cod. Reg. 81. Fol, 89. a. (Reg.] 


m OQ 00-1 C» unb xm. 


μα -— 





LXiIII 


CODEX. SINAITICUS. 


BAPNADBA EIIIZTOAH 


I. 


Χαιρετε Vio, xo, ὃυγατερεσ εν ονοµατί wugiov του αγαπήσαντοό 
Ίμασ εν ιρήνη 

µεγαλων μεν οντων xoi πλουσιων των του Ücov διπαιώµατων εισ 
Opec ὕπερ τι καὶ καθ υπερβολην ὕπερευφρενομε ἔπι τοιό µακαριοισ 
παι ενδοξοιό Όμων πνευµασιν ου το εµφυτον vQG δώρεασ πνευµατικήσ 
χαριν ειληφαταν διο «oi μαλλον συνχαιρω ἑμαυτω εἶπιζων σωθηναι 
οτι αληθωσ βλεπω εν υμιν επκεχυμενον απο του πλουσιου τό αγα- 
πηό xvgiov πνευμα εφ υµασ ουτω µε εξεπληξεν επι Όμων η επιπο- 
Θήτη οψιό Όμων πεπιόµενοό ουν τουτο xot συνιδων 1 spevrO οτι εν 
υμίν λαλήσασ πολλα επισταµαιϊ οτι ἐμοι συνωδευσεν εν oÓc δικαιοσυ- 
VIG πυριοό καὶ παντωσ αναγκαζοµε παγῶ εισ τουτο αγαπαν μασ ὕπερ 
την ^pvynv µου οτι μεγαλη πιστιό παι αγαπη εγκατοικει εν υμιν ελ- 
πιδεν ζωήό αυτου Λογιόαμενοσ ουν τουτο οτι εαν µελήσή µοι περι 
ὕμων vov µεροό τι µεταδουναι αφ ου ελαβον οτι εὔται µοι τοιουτοιό 
πνευµασιν ὑπηρετήσαντι εἰ μισῦον εσπουδασα xor µικρον piv πεµ- 
πει» ἵνα pero vrG πιστεωσ (pov τελιαν εχηται την γνωσιν᾿ τρια ουν 
δογματα εὔτιν πυριου᾽ ζωη” πιστισ ελπιό᾽ αρχη 2 παὶ τελοσ ημων παι 
δικεοσυνή πρισεωό αρχη ὃ αι τελοό αγαπη ευφροσυνή και αγαλλιαδεωσ 
εργων εν δκναιοσυνησ μαρτνυρια᾽ εγνωρισεν γαρ ημινο δεσποτηό δια 
των προφητων τα παρεληλυθοτα και τα ενεόύτωτα: των μµελλοντων 
ÓovG απαρχασ vuv γευσεωσ Qv τα xo εκαστα βλεποντεσ ενεργουµενα 
Μαθωσ ελαλησεν οφιλοµεν πλουσιωτερον και ὕψηλοτερον προσαγειν τω 
φοβω αυτου εγω δε ουχ ὧ6 διδασµμαλοσ αλ] ὧ6 εισ εὔ vjwov ὕποδιξω 
ολιγα ὃν cw εν τοιό παρουσιν ευφρανθησεσθε 


II. 


Ίμερων ουν ουόων πονηρων Ἀαι αυτου TOU ενεργουντού EJOVTOG 
την εξουσιαν οφιλομεν εαυτοιό προδεχοντεῦ 9 εηζήτειν τα δμναιώµατα 
πυριου τησ ovv πιστεωσ ημων tiw βοηθοι" φυβοσ' ὕπομονη τα δὲ 
συνµαχουντα ἡμιν µακροθυμια΄ xot εγκρατια ' τουτων µενοντων τα προό 
πυριον αγνωσ συνευφρενονται OUTOLG" σοφιῶ΄ συνεσισ επιότηµη γνω- 


1) ** συνιδωσ -- 2) 3) punctum. post αρχη utroque loco rasum est, — 
4) ** addidit και. — 5) ** προσεχοντεσ xou 


e 


LXIV BARNABAE EPISTOLA. Π. IIl. 


GLG πεφανερῶπεν γαρ ημιν δια παντων τῶν προφητων οτι ουτε Ov- 
Giov Ουτε ολοπαυτωματων Ουτε προόφορων Ίρήζει Λεγων οτε μεν τι 
μοι πληθοό των Όυσιων ὕμων λεγει πυριοό πληρισ ειµι ολοπαυτωµα- 
των παν ὅτεαρ αθνῶν γαι αιμα ταυρῶων ναι τραγων ου βουλοµε ουδ 
αν ερχησθε οφΏηναι µοι τισ γαρ εξεζήτησεν Ταυτα eX των χιρων ὕμων 
πατιν µου την αυλην ου προὔθήσεσθαι ουδε εαν φερηταν σεμιδαλιν 
µαταιον Θυμιαμα βδελυγµα μοι εστιν τα νεοµήνιαό Όμων παν τα Gof- 
βατα ovx ανεχοµαι ταυτα ovv κατηργήσεν ἵνα o παινοό ιν Ί νοµοσ του 
πυριου ημων 3 νήσου χθιστου cveu ζυγου αναγκήσ ov µη ανθρωπο- 
πονητον εχή την προσφοραν | 
λεγει δε παλν προό αυτουό µη εγω ενετλαµην τοιό πατρασιν 
Όμων εππορευοµενοιό EX γήσ αιγυπτου προσενεγµαι MOL ολοπαυτωµατα 
παι Ovi αλλ ή τουτο ενετιλαµην αυτοίιό εκαστού Όμων γατα TOU 
πλησιον εν cy παρδια εαυτου» κακιαν µη µνήσικαπιτω καὶ ορπον 
ψευδή µη αγαπαται αιόθανεσθαι ουν οφιλοµεν uy οντεσ ασυνετοι την 
γνωµην τησ αγαθωσυνήό του πατροσ ημων οτι ἡμιν λεγει Θελων quoc 
µη οµοιωῶό πλανωμενουσ εΦεινοισ ζητιν πωό προσαγῶωμεν αυτω Tuv 
ουν ovroG Λεγει Θυσια τω deco καρδια συντετριµµενη οσμή ευώδιασ 
τω πυριω παρδια δοξαζουσα τον πεπλακοτα αυτην’ απριβευεόθαι ovv 
οφιλοµεν αδελφοι περι τήσ σωτηριαό ημων ἵνα µη ο πονήροό παρισ- 
δυσιν t^ πλανησ πονηόασ ημιν εκσφενδονήση quoc απο τησ Conc ημῶν 


III. 


λεγει ουν παλιν περι TOUVTOV προό αυτουσ ἵνα τι µοι νήστευεται λεγει 
XvQL0G (6 6ήμερον απουσθηναι Άραυγη την φωνην ὕμων ου ταντην 
την νηστιαν εγω εξελεξαµην Λεγει πυριοό ουν ανθρωπον ταπινουντα 
την ψυχήν αυτου ουδ αν παμψηταν cG xovxov τον τραχήλον Όμων 
οι GoXxov αι σποδον ὑποστρωσηται ουὸ ουτωσ καλεσεται νήστιαν 
Ἴδεπτην προό ηµασ ὃ λεγει ἴδου αυτη νήστια qv εγω εξελεξδαμην Λεγει 
πυριοό ου» ανθρωπον ταπινουντα την ψυύχην αυτου αλλα AUE παν 
Gvvüscuov αδιμιασ Ove στραγγαλιασ βιαιων συναλλαγµατων αποστελλε 
τεθραυσµενουό εν αφεδει παν πασαν αδιιον ὄυνγραφην διασπα δια- 
Όρυπτε πινῶσιν TOV αρτον σου" καν γυμνον εαν ειδήό περιβαλε αστε- 
jovG εἰδαγε ειδ TOV οικον GOU' παν εαν ἴδησ ταπινον ουχ Όπεροψή 
αυτον ουδε απο TOV OlxiOV του ὅπερματοσ GOV τοτε ραγήσεται προῖ- 
Mov το φὼσ Gov και τα ἵ-ματα ὃ 6ου Ταχεωσ ανατελει μαι προπο- 
ρευσεται εµπροσθεν σου η δικαιοσυνή και η ὃοξα του Θεου περιστελει 
σε κα Ἱ τοτε βοήσειό xot o OcoG επαπουσεται σου ετι λαλουντοό Gov 
ερι ἴδου παρείµι εαν αφελησ απο Gov συνδεσµον μαι χειροτονιαν uot 
ρήμα yoyyvouov «oL δωσ πινωντι TOV αρτον σου εν ψυχήσ σου xoL 


1) 2) ι εἰ x prima manu deleta, — 3) 6 prima manu suppletum. — 4) 7 
prima manu deletum. Δά ποιησασ ** addidit ev. — 5) ** addidit δε. -- 6) α 
suprascriptum elegantius est quam quod ** correctori conveniat, tamen nec primae 
manus esse satis manifestum est. Nihilominus verisimile est, ipsum scriptorem, 
antequam absolveret fuerte, quod omnino videtur scripturus [ulsse, ἵαματα re- 
posuisse, postea vero α cum punctis super ε instauratum esse. — 7) χα prima 
manu notatum. 


BARNABAE EPISTOLA, IIT. IV. LXY 


ajvymv τεταπινώµενην ελαιησειό ειό Tovro ovv αδελφον o! µαπροθυμοσ 
προβλεψασ c6 εν απερεοόσυνη πιστευσει o λαού ον ητοιµασεν EV TO) 
ηγαπημενῶ αυτον προεφανερῶσεν γαρ qi περι παντων εινα µή TEQOG- 
ϱἠόόωμεθα ὧσ επιλυτοι vo επινων νομων 2 


IV. 


δει ουν ήµασ περί των ενεότωτων επι πολυ εραυνῶνταό επζήτι» τα δυνο. 
µενα ὃ quoc σωξειν φυγῶμεν ουν τελειωσ απο παντων των EQyOV τησ 
ανοµιαό umore παταλαβη queo τα εργα τήσ ανομιαό και pionoo- 
μεν την πλανήην του νυν xoigov ἵνα ειό τον μελλοντα αγαπησωµεν 3 
µη ὃωμεν τη εαυτων ψυχή ανεσιν ὥστε εχιν αυτην εξουσιαν μετα 
αµαρτωλων αι πονηρων συντρεχίιν µηποτε ομοιωδωμεν αυτοισ” TO τε- 
μον σκανδαλον 'γεγραπταύ 9 ηγγινεν περι ου γεγθαπται c6 ενωχ λε- 
γεν ειό τουτο γαρ o δεόποτησ συντετµηκεν τουσ παιρουόσ και TOO ημε- 
ρασ ἵνα ταχυνη ο ἠγαπήμενοσ αυτου και επι την κληρονοµιαν δει 
Άεγει δε ουτωσ xci o προφητήσ βασιλειαι ενα επι τησ γήό βασιλευ- 
σουσιν xe εξαναστήσεται οπιόθεν αυτων µικροό βασιλευσ oG ταπινω- 
σεν τριό Ug εν των βασιλεων οµοιωσ περι του αυτου Asyt δανιηλ΄ 
ναι ἴδον vo τεταρτον «oiov πονηρον wo, ἴσχυρον xot χαλεπωτερον 
παρα παντα τα Όηρια vro γήό xo cc εξ αυτου ανετιλεν δεκα πλερατα ὃ 
παν εξ αυτων µιπρον περασ παραφυαδιον παν ὧσ εταπινωσσεν | dg εν 
τρια των µεγαλων περατων συνιεναι ουν οφιλεται ετι δε μαι rovro 
ερωτω poc ὦσ εισ εξ vpov cv ἴδειωσ δε Ναι παντασ αγαπων ὕπερ 
την Ψυχην µου προσεχείιν νυν εαυτοιό Ναι µη οµοιουσθαι τισιν επισα- 
ρευοντεσ ὃ ταισ αµαρτιαιό ὕμων λεγοντασὃ οτι η διαθήκη ημων uev 
αλλ εΚΙΝΟΙ ουτωό εἰ6 τελοό απωλεσαν αυτην λαβοντοό Ίδη του μωῦσεωσ 
λεγει γαρ η Ίθαφη σαι «v μωῦσησ εν τω ορι νήστευων ηµερασ µ. γαι 
vuxTuG M και ελαβεν την διαθηκην απο vov xvgiov πλακασ Λιθινασ 
7ε7θαμμενασ τω ÓcxrvÀo 756 χειροά του xvgiov αλλα επιότραφεντεσ 
επι τα ειδωλα απωλεσαν αυτην λεγει yoQ ουτωό WUQUOG µωση µῶση 
παταβηθι το voyoc ort ἠνομήδεν o λαού Gov ovo εξήΊαγε6 εν γη6 αιγυ- 
πτου X0 συνήκεν µωόήσ ναι εριψεν ταό δυο πλακασ εν TOV χειρων 
αυτων 19 και συνετριβη αυτων q διαθήκη ἵνα η vov ἠγαπηµενου νήσου 
ενκατασφραγισθη ει την παρδιαν ημών εν ελπιδι τησ πιστεωό αυτου 
πολλα δε Θελων Ίραφειν ovy ὧσ διδασκαλοσ αλλ ὧσ πρεπι αγαπῶντι 
αφ cv εχοµεν µη ελλιπειν γραφην 11 εὔπουδασα διο περιψηµα 13 Όμων 
προσεχοµεν εν ταισ £GyoTOLG μεραιό ουδεν γαρ ὤφελησει Όμα 0 πασ 
χρονοσ vro πιστεωσ ὕμων εαν µη νυν εν τω ανοµω Άαιρω και TOLG 
μελλουσιν όπανδαλοισ c6 πρεπει Όῖοισ Όεου αντιότωµεν ἵνα µη Gym 
παρισδυσιν ο µελασ φυγῶμεν απο παόθήσ µαταιοτητοό µισήσωµεν τε- 


1) o videtur prima manu suppletum. — 2) non correctum. — 3) δυ prima 
manu ex γε correctum videtur, Eadem manu suprascriplum est e. Pro yevo- 
µεγνα igitur ipse scriptor Quragtevo reposuit. — 4) ** eyozzj9cuey — 5) prima 
manu notatum, — 6) 4 prima manu notatum, — 7) c prius leviter rasum et signis 
notatum, — 8) 9) -τεσ et -τασ: nil mutatum, — 10) ** αυτου — 11) ** γρα- 
φειν — 12) In his nil correctum est, 


e* 


LXVI BARNABAE EPISTOLA. IV. V. 


Ίιωσ τα εργα vrG πονήριαό oov µή xo εαυτουό ενδυνοντεό µονα- 
ζεται co ήδη δεδικαιωµενοι αλλ επι το αυτο ὄυνερχοµενοι ὄυνζητειτε 
περι του XOLV€ συµφεροντοό λεγει γαρ ἡ yooqm' ουαι oL GUVETOL εαυ- 
TOLG γαι ενώπιον εαυτων επιστήµονεσ γενωμεδα πνευµατικοι γενωμεθα 
ναοσ τελιοσ τω cc) εφ οὔόον εὔτιν εν ημιν µελετωμεν τον φοβον του 
Ocov φυλασσιν αγώνιζωµεθα ! vac εντολαό αυτου ivo vowG? δικαιω- 
µασιν 0 πυριοό απροσωπολήµπτωσ πρινι τον XOGMHOY εκαστού παθωσ 
επονήσεν ποµνειται εαν η αγαθού η διναιοδυνή αυτου προηγήσεται αυ- 
του εαν 7 πονήροό 0 μισθού τήσ πονηριαό εμπροσθεν αυτου ἵνα µη- 
ποτε επαναπαυοµενοι ωσ γλητοι επικαθυπνωσῶμεν ταιό αµαρτίαισ ημῶν 
και 0 πονήροό αρχών Λαβων την παῦ ημων εξουσιαν απωσηται quac 
απο vnd βασιλιαό του wvgiov ἔτι δε woxwo αδελφοι µου οταν ὃ νοει- 
ται οταν βλεπεται uero τήλικαυτα σήµια και τερατα Ἡ γεγονοτα εν τω 
(geh xoi ουτῶσ ενκαταλελιφθαι αυτουσ προόεχωµεν µήποτε ὧσ γὲ- 
γβαπται πολλοι κλητον ολιγοι δε επλεκτοι ευρεθωμεν 


V. 


&G τουτο γαρ ὕπεμινεν o πυριοό παραδουναι τήν όαρκα εισ καταφθο- 
ραν ἵνα τή αφεσει vov αμαρτιων αγνισθωμεν ο εστιν εν τω αίματι 
του ραντισματοσ αυτου ᾽ . 

Ίεγθαπται γαρ περι αυτου α μεν προό τον vioQomk α δε προσ 
ήμασ λεγει δε ουτωσ ετραυματισθη ὃδια ταό ανοµιασ ημων xoi µεμα- 
λακισται δια τα αµαρτιαό ημων TO) µωλωπι αυτου Tui ἵαθημεν m6 
προβατον επι ὄφαγην ηχθή καν 0G αμνὺό αφωνοσ εναντιον TOU Wi 
ραντοσ αυτον ουπουν ὕπερευχαριστιν Οφιλοµεν τω κυριω οτι ναι τα 
παρεληλυθοτα vv εγνωρισεν *oL εν TOLG ενεστῶσιν ηµασ EGOQLOEV και 
ειό τα µελλοντα ovx εὔμεν ασυνετον 

λεγεν δε η γθαφή ovx αὔδικῶωσ εΧπινεται θµήτυα πτερωτοιό τουτο 
λεγει οτι δικαιῶσ απολιται ανΌρωποσ ο εχων οδου δικαιοδυνησ γνω- 
σιν εαυτον ενό οδον GXOTOUG αποσυνεχει 

ev, δε και τουτο αδελφον µου ει o πυριοσ ὑπεμινεν παθειν περι 
TüG Ψυχήσ ημων ov παντού του Ἀοόμου XUQLOG ὢ είπεν O Όεοσ απο 
παταβοληό ποόµου ποιησωμεν ανθρωπον xor ἴπονα μαι παθ οµοιωσιν 
ημετερα» πωσ ουν πεμινεν ὑπο χιροσ ανθρωπων παθειν µαθεται ον 
προφηται απ αυτου εχοντεό τήν χαριν &LO αυτον επροφητευσαν αυτο 
δε ενα καταργήσει τον Θανατον και τήν tx νεπρων αναστασιν δειξει 
οτι εν GeQxi Εδει αυτον φανερωθηναι ὄπεμινεν ἵνα και τοισ πατρασιν 
την επαγγελιαν αποδω και αυτού εαυτω τον λαον τον πενον ονοµα- 
ζων ὃ επιδειξει επι την ὃ γήσ ὧν οτε την αναστασιν αυτού πονησασ xoi 


1) ** ἕνα αγ. — 2) "* εν τοι λὰ δικαιωµασιν "" supplevit. αυτου 
ευφρανθωµεν. -- 3) Et prima manus et **notavit, — 4) ** addidit τα, — 
ϐ) ** ετοιµαζω» — 6) ** τησ 


BARNABAE EPISTOLA. V. Vl. 


Editio. 


εκηρυξε | υπερήγαπησεν 
ἁμαρτωλουσ &LG µετανοιαν 
viov Όεου εἶναι 

7.00 αν εσωῦθησαν οι ανΏρωποι 
οτι τον | χειρων 
βλεποντεσ 

εισ τουτο qÀÜ€v εν GaQxL 
πεφαλαιωση | αυτου 

λεγεί γαρ 

οτι εξ | [και αλλοό προφητησ] 
ποταξω | ποιµενα 

τοτε σπορπισθησεται 


αυτοσ | καθηλωσον 
πονήρευοµενων ὄυναγωγαι 
αι TOG 6σιαγονασ 


LXVII 


Codex Sinaiticus. 
εκηρυσσεν | ὑπερηγαπήόαν 
αµαρτωλουσ 
ειναν υιον Όεου 
ουδ αν πΏσ οι ανθρωποι εσωθήσαν 
οτε TOV | των χιρων 
ἐμβλεποντεσ 
ἓν σαραι ηλ9εν 
ανακεφαλαιωση | αυτων (αυτου) 
λεγεν ("λεγει γαρ) 
εξ ("*ov εξ) | desunt 
παταξωσιν | ποιµενα εαυτων 
τοτε απολπεται ("τοτε σχορπισθη- 

Gero Ναι απολιται) 
αυτού δε | και καθηλωσον 
συναγωγή πονήρευοµενων | 
τασ δε 6ειαγονασ µου 


VI. 


εντολην | δικαζοµενοσ 

παντεσ υμεισ παλαιωθησεσθε 
ως tovtov | πολυτελή 

0G ελπισει επ αυτον 

αλλ επει 


eque την cagxo 

o πυριοό | συνιητε 
προεφανερουτο 

λεγει δε Και µωόήό avro 
εισελθετε 

πυριού τω 


ισα 
πατακληρονοµήσατε αυτην γην 


τι j ελπισατε [φησιν] 

[γαρ] | [ει] 

την ρεουσαν | ημων 

αναπαινισαό 

GG αν δε αναπλασσομενουό αυτουό 
πλασµα ανθρωπον 

7:006 ήµασ 

λεγει κυριοσ | ποιησω - 

εσελθετε 

βαλω σαρκιναό αυτοισ᾽ οτι ημελλεν 
εν GeQxi φανερουσθαι 

παλιν πυριοσ | deo 


την εντολην | δικαιουµενοσ 

Όμισ παντεδ ὠ6 (µατιον παλαι- 

ωθηήσεσδαι | πολυτελην (3 «Μη) 

ϱ πιστευων ELO αυτον 

αλλα ειπεν (sed rasuris repositum 
est αλλ επει) 

τεθείκεν την 6αρκαν (v erasum) 

πυριοσ | συνιετε 

προεφανερωθη 

τι λεγεν 0 αλλοό προφήτηό µωσδησ 

εισελθαταιν 

πυριοσ (** addidit vow πατρασιν 


VjiOV) τω 
ἴσαν 
κατακλήρονοµήσατω την (** -σατε 
αυτην) γην —- 
τν δε | εἶπισατε (" addidit. φησιν) 
γαρ | εισ 
ym (γην) ρεουσαν | ημων αδελφοι 


εχαινισεν (** ανακαινισασ) 


OG αν δη αναπλασόοντοό αυτου 
πλασµα ήµων 

προό ἠμασ λεγει πυριοῦ 

Ίεγει δε πυριού | ποιω 
εισελθαταιν 

εµβαλω 6αρκιναό οτι αυτοσ 

εν GoQxi ἐμελλεν φανερουσθαι 
πυριοό παλιν | τω eo 


LXVIII 


Editio. 


λεγει εξομολογησοµαν 

ey μεσω αδελφων µου | µελι 

ζωοποιειται 

ουτωσ 

προειρηκε δε επανω οτι αυξανεσ. 
θωσαν 

νυν αρχειν | εἔουσια 

Φυριευσή 


BARNABAE EPISTOLA. VI. VII. VIII, 


Codex Sinaiticus. 


εξομολογήόομαι 

αδελφων µου | το µελι 

εζωοπονείται (ε prius erasum) 

συτωσ ουν 

προειρήκαµεν δε επανω και αυξα- 
νεσθωσαν παν πληθυνεσθωσαν 

αρχιν | εξουσιασ 

WUQLEUGEL 


ΥΠ. 


ζωοποιήση | πωσ 

λαου | εντολήσ αυτου 
Θανατω | εξολοθρευδήόεταν 
υπερ | ημελλε 

LOO 

Θυσιαστηριον τελεσθη 
επειδη ἐµε εὔπεν 

λαου 

6αρχα 

σαπκῶ και σποδω 

παθει» υπερ αυτων 

πωσό ουν ενετειλατο 

τον ενα &LG ολοβαυτώµμα υπερ 


τον δε ενα | πονησουσιν 

(ησου | περιθειτε 

παν αφαιρει | επιτιθησιν 

Ίεγομενον | gexum 

ταυτήσ µονησ τησ ϱαχου 

και τουτο 

επικαταρατον εστεφανωµενον 

επει δε 

εξουθενησαντεό xo, πατακεντήσαν- 
τεό oL εμπαιξαντεσ 


Θεου | οµοιώό μαι τι τουτο 
και ουσ | w^. ὅταν 
εκπλαγήσονταν 

ιδε τον τυπον 

ειό µεόον | πειµενοό ινα 06 εαν 
δει | πυριευσαι 


ζωοπονήσι | omissum 

ναου | εντοληό 

*omisit | εξολεθρευθησετε 

επι (" ὕπερ) | εμελλεν — 

Ίαν (correclum ἵσαα) 

8 υσιαν τελεσθηναι (sic, corrupte) 

επι (επειδη) suev (""sue) 

λαου µου 

όαρκαν (nec mutatum teste ed. min.) 

GoxXXOV Xo όποδου 

πολλα παθειν ὕπ αυτων 

α ενετιλατο 

το εναν (ενα) εἰ ολοκαυτωμα 
τον ενα ὕπερ 

τον δε εναν (ενα) | ποινήσωσιν 

θεου (νησου) | περιθεται 

qoi ("μαι αφερι) | enr. αυτο 

γενοµενον (3λεγομενον) | ϱαχηλ 

ουτῶ µονήσ TQG Quyovo 

TOUTO εστιν 

εὄτεφανωμενον επῳαταρατον 

επειδή 

παι εξουθενήσαµεν (ipse " addidit 
xot, sed εµπτ. non mulavil) εµ- 
πτυσαντεό 

του Θεου | οµοιοό εκεινω εἰσ τουτο 

εισουό (3.ἴσουσ) | wa οταν 

ε/πλαγωσι) 

ειδε ("Σειδετε) τον τραγον τον τυπον 

μεσον | Φεμενοσ οτι ὧσ εαν 

εδεν | κυριευόαι αυτου 


VIII. 


εντελλεταν | ev: οἱό 
την όποδον παιδια | βαλλειν 


εντεταλται | εν οισ εισιν 
τα παιδια σποδον | βαλιν 


BARNABAE EPISTOLA. VIII. ΙΧ. 


Editio. 


το XOXXLVOV επι ἔυλον και τον vO- 
σωπον 


ουτω | απλοτητι λεγει 
0 µοόχοό ουν εστιν O νήόουσ 


επι όφαγήν | ανδρεό [αμαρτωλον] 


oL δε ῥαντιζοντεό παιδεσ ευαγγε- oi 


Λιζοµενοι 
αγνιόμον τό καρδιασ οιό εδωκε 


δεκαδυο (bis) | os φυλαι 

ναι ιόααΝ. και ιαπῶβ 

του (Gov επι ἕυλω διοτι 

τον υόσωπον 

πονήραι μαι ρυπαραν | και αλγων 
ουτω | σκοτεινα 


LXIX 


Codex Sinaiticus. 


vo xoxxwvov (**addidit επι ἕυλων) 
ει δε παλιν ο τυποῦ ο TOV ὅταυ- 
ρου ναι TO εριον TO XOXXLVOV 
xL τον (*"ro) υόσωπον 

ουτωσ | εν απλοτητι λεγεται 

νομού Ίριστοό ιήσουσ (*"*o µοσγοό 
0 νησουθ) εστιν 

επι την ὄφαγην | ανδρεσ 

(ξοι δε) ϱαντιζοντεό παιδες 

(παιδες οἱ) ευαγγελισαµενοι 

αΊνισμον (*'addidit τησ παρδιασ) 
οἱό εδωκεν 

iB. (bis) | φυλαι 

ἴσαμ ἵακωβρ᾽ 

µ]όου επι ζυλου μαι οτι 

το υόσωπον 

ρυπαραι xot πονήραι | o αἶγων 

ουτωσ | exorto ( "σκοτινα) 


IX. 


ημων και την παρδιαν 


0 πυριοσ 

περιτμηθησεσθε 

παν παλιν το πνευμα κυριου προ- 
φήτευει 

ακουσατω 

THO Qoo 

να ακουσαντεύ Àoyov πιστευσωµεν 


" yug περιτομή Γεφ η 

εὔοφιζεν | ode 

[νεαν] εντολην | µη ὄπειρητε 

επι ακανθασ | τω πυριω Όμων 
περιτµηθητετο ὄκληρον 16 «090106 


ου µη ὄιλήρυνητε 

καν παλιν ιδου 

απεριτµήτα απροβυστα | Μαρδια 
περιτεµνεταν 

5’ των διαθηλων αυτων 
vexvo | περι παντων πλουσιωσ 
ο πρωτού | προβλεψασ 

τριων | θεκα παν οπτῶ 

τουτῶ | µαθετε 


Xov τήν όαρπανρδιαν (*ipse Ἀαρ- 
διαν restiluit quum iam σαρχαν 
scripsissel) 

WUQL0G 

περιτµηται (περιτμηθηται) 

haec verba desunt 


απουσαται (*oxovooro) 


φωνη ("eovys) 

ἵνα ακουζσωµεν λογον xot µη µο- 
VOV πιστευόωμεν ημιό 

αλλα και η περιτοµη | εφ 36 

εσφαξεν (εσοφιζεν) | ὧδε 

εντολην | µη ὄπειρεται 

επ απανθαισ | τω Oeo Όμων 

περιτµηται (non mutatum) την σκλη- 
ροπαρδναν 

ου σηλήηρυνειτε 

ἴδου ("*improbavit) λαβε παλιν ἴδου 

ακροβυστιαν | παρδιασ 

περιτετµηται 

ΕΝ τησ διαθηκησ αυτων 

τεπνα αγαπησ | περι παντων 

πρωτοσ | πλουσιωσ προβλεψασ 

y | δεκαοκτω 

αυτω | µαθετε ovt 


LXX 


Editio. 


είτα τουσ τριανοσιουσ 


το δε δεκαοπτω voro δεκα ήτα oxvo 


ετι δε 
εν τω ταυ 


τουό τριωποσιουό | δυσιν 
εν ενι 

οιδεν ο την 

τησ διδαχησ | αλλ oido οτι 


BARNABAE EPISTOLA. IX. X. . 


Codex Sinaiticus. 


παν θιαότηµα πονήσασ λεγει τρια- 
X06L0UG 

vo Ozxooxro, reliquis male praeter- 
missis 

οτι δε 

£v τω τω ipse" supplevit) τρια- 
κοστω (*""ev τουτο) 

τριαποσιουσ | ila revera codex 

εν τω EVL 

οιδεν (** h. l. interpunxit) οτι την 

τησ διαθήκηό | αλλα οτν 


X. 


ειρηκεν | ουδε (quater) 

πορακα | παντα υχθυν 

λεπιδα | evo 

αρα | uoo 

εἰρήκεν | ου µη 

οµοιοι ενσι χοιροιό | οταν γαρ 

υριου εαυτων | υότερηθωσιν 

και ο | οταν voy 

ουκ οιδε TOV WUQLOV 

πειναζη | ουδε µη φαγήσ φησιν 

ουδε τον ορανα 

φολληθηση 

ποριζειν εαυτοιό 

αλλ | επιτηρουσιν | o6 εν απερ. 

περιπατουντεό καὶ παθημενα αρ 
ταυτα εκζήτεν 


παταφαγη | ov µη φαγησ 
σµυραιναν | πολυποδα 

ουδε σήπιαν 

οµοιωθ'ήδη πολλωµενοσ 

εἰσ τελοσ εισιν ασεβειό 

XEXQLUEVOL 

εν τω βυθω | a6 τα 

αλλ εν | ου φΦαγη quow 

ου µην φησι» | τουτο γαρ το ζωον 
ποτε δε Θηλυ | ov µη γαρ 
οµοιωθηση τοιό TOLOVTOLG 
ανοµιαν | τω στοµατι 

ουδε κολληθηση ταισ ακαθαρτοιό 


ειπεν | ουτε (quater) 

xogoxoy. (33 -κα) | ἴχθυν 

µεριδα (λεπιδα) | εαυτω 

αρα ovv | μωῦσησ 

είπεν /ου — 

εισιν οµοιοι χοιρων | τουτεστιν οταν 

xvgiov | ὕστερουνταν 

(6 και o | οταν τρῶγει 

τον πυριον ου» οιδεν 

επι (vitiose, πινα) | ουτε gay 

ουτε TOV πορακα 

πολληῬησή ουδε οµοιωθηση 

εαυτοισ ποριζειν 

αλλα | περιτηρουσιν | εν eg. 

περιπατουντεό Ἀαι περιβλεπονταν 
τινα εχδυσωσιν δια την πλεονε- 
ἔναν ὧδ καὶ τα ορνεα Ταυτα µονα 
(**addidit δια κοπου) εαυτοισ ov 
ποριξει την τροφην αλλα και τα 
(αλλα αργα) παθημενα επζητει 

φαγη | ov. geym 

ὄμυρναν | πωλυπαν 

ουδε σηπ. ov µή φαγωσιν 

ομοιωῦθηση 

εἰσιν ασεβειό ειό τελος 

εκριµενοι ήδη 

τα εν τω βυθω | o6 και τα 

αλλα εν | ov ux φαγηή 

ov µη φήσιν | οτι το ζωον τουτο 

ποτε OqnÀv | ου um 

/ενηῦήσ τοιουτοσ 

ανοµνασ | εν τω σωματι 

ουδε ταιό την ανομιαν ποιουόαισ 


BARNABAE EPISTOLA. X. XI. XII. 


E ditio. 
ταισ την ανοµιαν ποιουσαισ τω 
ότοματν 
περι των βρωµατων μεν ουν μῶ- 
σησ 
εν πνευµατι | βρωµατων 
κατεδεξαντο | τριων δογµατων 
δαβιδ | xot λεγει οµοιωσ 
καθωσ oí WO. | ο χοιροό 
επι καθεδρα | τα Μαθημενα 
εχετε Τελειωσ | γνωσεωσ 
αλλ εἰπε µωσησ | φαγεσθε 
µαρυκωμενον | ο την τροφήν 
µελετωντων | εργον εστιν 
μαρυκωμενῶν | κυριου 
µωσησ | ουν 
λαλουμεν 
ἠΌεμησε πυριος 


LXXI 


Codex Sinaiticus. 


εν τω στοµατι xL απαθαρσια 
πολλή omo, 
περν µεν των βρωµατων λαβων 
μωῦσησ 
ουτωσ εν πνευµατι | βρωσεωσ 
προσεδεξαντο | των αυτων τρι. δογμ. 
δαυειὸ | xou Aeyet (** addidit οµοιωσ) 
παθωσ xor οι ἴχὃ. | ον Ίοιροι 
επι παθεδραν | παθημενα 
eye Τελιωσ | βρωσεωσ 
παλιν λεγεν μωῦσησ | μαι φαγεσθαι 
µαρυκουμενον | οτι την τροφην 
µελετουντων | εὔτιν εργον 
αναμαρυκωμενον | του «vgtov 
μωῦσησ | δε 
δµκαιωσ λαλουµεν 
ἠΌελησεν o πυριοό 


ΧΙ. 


ζητησωμεν δε εν | ηµελησε 

του σταυρου | εισ αφεσιν 
προσδεξωνται | λεγει ουν 
οριξατῶ 

Óvo µεγαλα και πονήρα 

ζωσαν | λακκουσ συντετριµµενουσ 
σίων | ανιπταµενοι 

αφηρηµενησ | 9voac 

συνΏλασω | 6κοτεινουσ 

πυριοσ | πατοικήσεν 

ειτα τι λεγει εν τω vio | το Όδωρ 
εσταν | απορρυήσεται 

ὠ6ει χνρυσ | ασεβεια 

νυν δε λεγει | απορρυήσεται 
εξελθη | στοµατοσ 

εσται ειό επιστροφην xoL ελπιδα 
zov | ο δοξασει 

και 06 εαν | rovro λεγει 

τον φοβον | εἶπιδα 

εχοντεσ εν τω πνευµατιε 

0G εαν | πιστευση 


ζητησ. ταυτα εν | εµελησεν 
περι του σταυρου | αφεσιν 
προσδεξονται | λεγει γαρ 

πλιον φραξατω ("φριξατω) 
δυο και πονηρα 

ζωησ | βοθρον 8ανατου 

σεινα | ἄνεπταμενοι (ὄ ανιπτ.) 
αφειρήµενοι | πυλασ 

συνλλασω | ὅποτουσ 

εγω «vio | κατοικήσεισ 

haec desunt | και το ὕδωρ 
καὶ εσται | απορυήσεταν 

GG 0 Ίνουσ | οἱ ασεβεισ 

νυν δε o λεγεν | απορυησεται 
εξελευσεται | 6τοµατοσ ὅμων 
εσται αι ἔπιότροφην καὶ ελπιδα 
και παλιν | δοξαζει ("δοξασει) 
και 0G αν | haec desunt 

και τον qo. | ελπιδαν (v erasum) 
εν τω πνευµατι EyOVTEG 

og αν | πιστευσει 


XII. 


Ίεγοντι καὶ | επι όταυρου 
εν τω µωση | υποµνηση 
µωση | όταυρου 


Ίεγων οτι καν | περι του όταυρου 
τω μωῦση | ὕπομνησει 
µωσεωσ | τον όταυρον 


LXXII 


Editio, 


φαν του μελλοντοσ | εαν µη 
µωσήσ | πηγησ 

όταθεισ υψήλοτερος 

ουτω | παλιν καθειλε 

παλιν εΒανατουντο | και sv ετερω 
απειθουντα | και παλιν 
αυτον ξωοπονήδαι 

ov δοξωση) 

εποιήσε γαρ | yeyovev 

εν Θλιψει | αυτού µῶσησ 
εσται | ουτε γλυπτον ουτε γωνευτον 
ποιει | δειξή 

µωσησ | εν δοχω 

υπερ αυτων | δεοµενοσ 
προό αυτουό (i076 

yEXQOG ὧν 

και εν τουτω 

παντα | μµῶσηό 

τω νήσου τω TOU ναυη ULO 
επιθεισ | τουτο ονομα 

οτι παντα 0 πατήρ 





περι του viov [wvrov] ιήόου vio 
vov 

και ἐπιθεισ | επεμψε 

πατασκοπον | [ειπε] λαβε 

&X ριζών EXXOTWEL 

παντα τον OlXOV 

ie | ουχ | αλλ | τυπω καὶ 

µελλουσι λεγειν 

0 Χθιστού vioc εστι δαβιὸ 


των αµαρτωλων λεγεν 
ειπεν 0 πυριοσ 

τω χριότω µου πυριω 
εκρατήσα τησ δεξια6 αυτου 


εμπροσθεν αυτου 
is πωό Λεγει δαβιὸ 
viov Όεου 


BARNABAE EPISTOLA. XIL XIII. 


Codex Sinaiticus. 


του μελλοντοσ | εαν um φήσιν 

μωῦσησ | πυγµήσ 

ὕψηλοτεροσ σταθισ 

ουτωσ | xov 

εθανατουντο | xot παλν εν ετερω 

απιθη | παλιν 

αυτος ζώοποιήσει 

ον (**ov αν) δοξουσιν 

ἐποίησεν γαρ πυριοσ | εγένετο 

ειό Ow | ουτοσ μωῦσησ 

εστιν | ουτε yov. ουτε γλυπτ. 

αυτού πουει | δειδει 

μωῦσησ | ενδοξωσ 

περι αυτ. | δεησιν 

µώσήσ προσ αυτουσ 

αυτού (V VEXQOG 

παλιν μαι εν τουτοισ 

παντα ("vo παντα) | μωῦσησ 

νήσου vi vovm 

επιθεσ (Ἴ-εισ) | τουτο το ovouo 

οτν ο πατηρ σου ("cov improbavit) 
παντα 

περι του νιου µΜῇσου λεγει ουν µωυ- 
σήσ νήσου Ob ναυη 

επιθεισ | επεµπεν 

αυτον Ματασχοπον | λαβε 

επποψεισ EX ριζών 

τον OUXOV παντα 

ειδε | ουχι | αλλα | τυπω δε 

μελλουσιν (**addidit Aeyew) 

χθιστοῦ υιοσ δᾶδ εστιν αυτοσ o (ipsa 
prima manu improbatum) προ: 
φήτευει δᾶδ 

των αµαρτωλῶων 

ειπεν WUQLOG 

τω πυριω µου ("χριστω µου πυρ) 

επρατήσεν τήσ δεξιαό (*"rmG Ίειροσ 
τήσ δεξιασ) αυτου 

αυτου (εμπροσθεν αυτου) 

ειδε πωσ δαδ Λεγει 


viov εου λεγει ("'improbavit Aey.) 


XIII. 


αλλ ιδώµεν | κληρονοµοσ 
η ο πρωτο | καὶ ει ἡ διαθήκη 


ειδωμεν δε | πλήρονοµει 
οπρωτοσ (""ενοπρ.) | μαι η διαθήκη 


BARNABAE EPISTOLA. ΧΠΙ. XIV. 


E ditio. 


νυν | eio. και εξηλθε 
λαο λαου υπερεξει 


uoo | τισ η ϱεβ. 

προσ TOV 007p 

εότερήσε 

εφραῖμ και τον µανασση 
θελων ινα ευλογηθη 
χξιβα 

εναλλαξ 

[την δεξιαν] | εφραῖμ 
ήυλογησεν | µανασόση 

εὔτιν υιού | τεθεινε 

τον λαον ειναι τουτον | απειχοµεν 
οτε πιδτευσαό 

πατερα 

δι απροβυστιασ | τω πυριω 


LXXIII 


Codex Sinaitiecus. 


ουν | ευτα εξηλθεν 

ὕπερεξει Ίατοσε  Àeov (corrupte, 
Ἀχώπερεξει λαοσ Ίαου) 

ἴσαν (ἴδαακ) | «ow τισ ή ϱεβ. 

προσ Ἰωσηφ᾽ 

εστερεσεν ( εότερησεν) 

εφραιµ. (etiam infra) xot µανασση 

Θελων vov εφραι ἵνα ευλογήση 

χειραν (v erasum) 

εναλλαξ (*'evoMaSac) 

την δεξιαν | µανασση 

ευλογήσεν | εφραιµ 

ViOG εστιν | εοικεν 

τον λαον τουτον ειναι | απεχοµεν 

οτε µονοό πιότευσασ 

αβρααμ πατερα 

δι ακροβυστιαν | τω Θεω 


XIV. 


αλλα την διαθηκην 

T. πατρ. δουναι 

ει δεδωκεν ζήτουμεν | µωσησ 

τεσσαραποντα (bis) | ελαβε 

γεγθαμμενασ 

οτι ηνοµήσαν o λαοό Gov ουσ εξη- 
γαγεύ £X γήσ αιγυπτου 

εποιήσαν παλν τχῶνευµατα 

ToO πλακασ | psv γαρ 

ο πυριοσ | [ειναι] e. λαον 

ὃν αυτου πλήηρονομουντεσ 


κυριου νήσου 

ἠυτρωσαμενοσ ηµασ 

ετοιµασαι εαυτω | ενισχυσω 

εξ οικου | γινωσπετε 

(και παλιν o προφητησ Άλεγει 
iov τεΘεικα 6ὲ &G quo εΌνων 
του ELVOL GE ELG σώτηριαν εῶσ 


αλλα ειδωµεν εν v) διαθηκη 

δουναι v. πατρ. δουναι (sic) 

εν δεδωκεν | uoo 

τεόσεραποντα el gu | ελαβεν µωσησ 

τασ γεγραμμµ. 

οτι ο λαοό Gov ον εξηγαγεῦ sx γή 
αιψυπτ. ἠνομησεν 

επονησαν ἑαυτοισ χὠωνευµατα 

*omisit | pev 

wugioG | ειό λαον 

δια του xÀqgovouovvroc ("addidit 
πυριου µησου) 

κυριου (ήσου ("xvgiov χριστου) 

λυτρωσαμενον Ίμασ (sic) 

εαυτω ὐτοίµασε | ἔσχυσω 

καν εξ οικου | ywecxousv 

παλιν o προφητησ} λεγειπνευµα 
κυριου. επ EE OU ELVEXEV εχρισεν 
με ευαγγελισασθαιπτωλχοισ απ- 


1) Posteriores hujus capitis sententiae permutato ordine leguntur in codice, 


Quapropter, ut uno conspectu percenseri possint omnia, accurale utrumque ex- 
Scripsi textum. Restat ut. addam, post προφητησ ** haec addidisse verba: λεγει 
ἴδου τεθεικα σε ειό qo εθγων του Ειναι σε εισ σωτηριαν εωσ εσχατου 
τησ γησ ουτωσ λέγει (λεγει supra lineam) χυριοσ ο λυτρωύαμενοσ σεο Όεοσ 
και παλιν ο προφητησ, sed omnia prorsus ab ipso auctore ut videtur erasa 
sunt, quum animadvertisset eadem infra legi. 


LXXIV 


Editio. 


εὄχατου 706 yqG Λεγει xgioG 
ο λυτρωσαμενού σε O coc) καὶ 
παλιν οπροφηήτήσ Aeyey πνευμα 
πυρίου επ εµε ου &LVEXEV εχρισε 
µε ευαγγελσασθαι ταπεινοιό 
χαριν απεδταλε µε ναόασθαι 
του ὄυντετριµμμενουσ την καρ- 
Lov πήρυξαι αιχμαλωτοιό αφεσιν 
και τυφλοιό αναβλεψιν και xo- 
λεσαι ενιαυτον πυριου δεχκτον 
παν Ίμεραν ανταποδοδεωό παρα- 
παλεσαι παντασ T0vG πενθουντασ. 


BARNABAE EPISTOLA. XIV. XV. 


Godex Sinaiticus. 


εόταλκεν µε ἰαδασθαι τουσ συν- 
τετριµµενουό την παρδιαν νη- 
ρυξαν αιχμµαλωτοισ αφεσι» Άαι 
τυφλοιό αναβλεψιν woeds ενι- 
αυτον κυριου δεκτον καν ημεραν 
ανταποδοσεωό παρακαλεσε παν- 
TUO τουσ πενθουνταδ παλιν ο. 
προφήητησ λεγει ἴδου τεθεικα σε 
εἰό φωσ εὔνων vov ειναι (**ad- 
didit σε) εισ σωτηριαν εωσ εὔχα- 
του τή Ίησ' ουτωσ λεγει 
πυριοσ 0 λυτρωσαμενοό σε 0 £06 
ισραηλ 


XV. 
ετι και οτι (**erb) ουν καὶ 
ον Όιοι µου oL Vio, µου (**oi ot, ισραηλ) 
εν τή ήμερα | εν αυτη τη ημερα | αυτην 


οτι συντελει 4υριοῦ εν εξακισγιλοισ 
ετεσι τα παντα 
παρ αυτω για ετη 


αυτού δε μαρτ. 

σήμερον ηµέρα ἔόται | τα παντα 
καὶ καταργήσει TOV Ψαιρον ανομου 
την ὄεληνην web τουσ αστεραό 


εν τή ήμερα | qytoxev 
αγιασαι εν µη καθαροσ 


εν πασιν 

i ovv 

καταπαυοµενοό αγιαξεν 
δίκαια | απολαβοντεσ 
ουκετι | ανοµιασ 
γεγονοτων δε παινων 
υπο κυριου | τοτε 
αυτοι 

τα σαββατα υμων ovx 


εµοι δεχτα | αλλ 
παν 0 VGOVG 


ειό τουό ουρανουσ 


οτί εν εξαμισχιλιοιό ετεσιν ὄυντελεσι 
πυριοσ τα συνπαντα 

παρ αυτω σηµαινι χιλια ετη (""ad- 
didit: µαρτυρει yog µοι δαυειδ 
Àeyov οτι χίλια ετη εν οφδαλ- 
µοισ Gov (6 3 ήμερα  εχθεσ 
Πτι διηλθεν καν uo εν νυητι) 

αυτος δε uot pos. 

ήμερα κυριου εσται | τα συνπαντα 

καταργήσει τον χαιρον 


(** 


TOUG αστερασ και την σεληνην 


τη ημερα | ἠγιασεν 

αγιασαι ("addidit: ει µη) καθα- 
ροό 

ενπαλιν (λεν πασιν) 

εν δε ου (**ovv) 

καταπαυοµενοι αγιαύοµεν 

δικαιωθεντεσ | καν απολαβοντεσ 

µήκετι | va ανοµιασ 

παινων δε γεγονοτων 

ὕπο του xvgiov | ov (Ἴτοτε) 

αυτοι γαρ ("γαρ improbavit) 

τα 6αββατα ovx (prima manu ex 
Vx factum) 

δεχτα | αλλα 

μαι 0 vGovG ("xo 0 πυριού ημων 
νησουσ ο χγριστου) 

ει ουρανουσ 


BARNABAE EPISTOLA. XVI. XVII. XVIII. 


LXXV 


XVI. 


E ditio. 
ετι xot | πωσ 
επι τήν odov | αυτον | αλλ c6 
σχεδον γαρ ὧσ τα εὔνή 


αφιερωσαν | η τιό την γην 
Ίνωτε | αυτων 

περασ γουν 

αυτον οιποδοµησουσιν 

ywerot 

oL των εχθρων υπηφρεται 
ανοιποδοµησουσιν | ηµελλεν 

παν 0 ναού xoi 0 λαοό | ηµερων 
παραδωσει | ζήτήσωμεν ovv 
οιποδοµηθήσεται 


εν ονοµατι | quoc | qv quov 

OTL Ίμεν πληρεισ ειδωλολατρειαό 
OLX0G 

καν ειδωλολατρεια ημεν owxoc δαι- 
μονιων 

προσεχετε | πυριου 

επι TO) OVOMOTL Ἀυριου 

πωσ | αυτου τησ επαγγελιας 

τουσ t. Θαν. δεδουλωμενονό 

θυραν | ο εὔτι 

αλλ εισ | ενοικουντα | εν αυτω 

μήτε αυτον | τουτεστι 


Codex Sinaiticus. 
ετι δε καν | oc 
&6 την οικοδοµην | αυτων | ὧσ 
σχεδον iG τα εΌνη γαρ ("γαρ 
improbavit) 
αφιερωσαν yog | η την γην 
εγνώκαται | pov. (ΟΕ αυτων) 
περασ γε τον 
οικοδοµήσουσι) (*-GovGw αυτον) 
deest 
X«L ον των εχθρων ὕπηρεταν 
ανοιποδοµήσωσιν | εμελλεν 
Ναι 0 λαού και 0 ναοσ | των ηµερων 
παι παραδώσει | ζητησωµεν δε 
& (ipsa prima manu punetis nota- 
tum) ouxodownOncezat 
επι τω Ονοµατι | ὤμασ | ημων 
οτι qv πληριά uev ειδώλολατρνασ 


Xo ην ο0ἱκοσ δαιμονιων 


προύεχετε δε | του δεου 

επι το ονομα (*'addidit xvgiov) 
πωσ (**omoc) | τησ επαγγελιασ 
τοιό τ, θαν. δεδουλωµενοιό 

την θυραν | xw. (**o εστιν) 
αλλα εισ | πατοιπουντα | επ αυτῶ 
µήτεαυτοσ | vovro εστιν ("Ἱτουτεστιν) 


XVII 


ελπιξει µου η ψυχη τη £mvOvpio ελπιξε µου ("'addidil ο vovc xor) 


µου qm παραλελοιπενα, μὲ τι 


των ανηκοντων υμιν εισ σωτή- 
ριαν ενεστωτων 
περι των μελλοντων 


Ίραφω 


η ψυχη ("addidit τη επιθυμια 
"μου µη) παραλελπεναι τι (P*add. 
των ανηκοντων £6 σωτηριαν) 
περι των ενεστωτων η μελλοντων 


Ίθαφω (Ὕροψω) 


XVIII. 


µεταβωμεν δε καὶ επι ετεραν yvoow µεταβωμεν δὲ εφ ereQov uot 


ή τε του φῶτοσ | απ αιωνων 
καιρου 


(** im- 


probavi) γνωσιν 
ή του QuoroG | απο ανωνων 
παιρου του νυν 


LXXVI 


BARNABAE EPISTOLA, XIX. 


XIX. 


E ditio. 
αυτή | ὄπευσει | εν αυτη 
αγαπ, τον σε πονησαντα 


µετα των πορευομενων 

0 OUX αρεστον 

ταπεινοφρῶν 

OUX αρειό 

Ίηψη | κατα τον πλήδιον σου 
τή ψυχη | ο του otov 

εν αμαθαρσια τινων 


ov λήψη προσωπον 

0U μή μνησικακησήηό 

ov µή διψυχησήσ 

ονομα κυριου 

υπερ την Ψυχην σου 

ανελεισ | ου µή agro | αλλ 
φοβον κυριου | ovde µη γενη 
µετα διπανων xo ταπεινων 
προσδεξαι 


διγνῶμοσ 

ουδε διγλὠσσοσ παγισό γαρ Θανατου 
εστιν η διγλὠσσια 

υποταγήση κπυριω πυριοιό GG TUTO 
θεου 

εν αισχυνη xoi qopo 

ου uu επιταξησ παιδισνη η δουλω 
σου 

επι τον αυτον 

ου φοβήηθηση 

οτι ἠλδεν ου xozo 

ουν ερειό ιδια 

εν τοι αφθαρτοισ 

εν τοισ φῦαρτοισ 

στοµα | περι την ψυχην σου 

συόπων | οφΏαλµου σου 

ἡµερασ κρισεωσ | ημερας «o νυκτοσ 

εχζητησειό 

καθ επαστην Ίμεραν τα προσωπα 
των αγιων 

ή ὃνα λογου ὅχυπων 


εισ λυτρωσιν | τῶν αμαρτιων σου 


Codex Sinaiticus. 


τοιαυτή | emevos | εν ταυτή 

αγαπ. τον ποµηόαντα Gs φοβηΘθηση 
τον σε πλασαντα 

µετα πορευοµενῶν 

ο ουν εστιν αρεστον 

ταπινοφρῶν ατα παντα 

ουχ (ουν) αριό 

Μηµψη | «oro του πλήσ, σου 

τη ψυχη Gov | του Όεου 

εν ακαθαρσια τινων (*'addid. ου 


Ἰήημψη βουλην πονήραν) 
ov Aw προσ, 
OU µνήσικαπήσεισ 
ου µη OnpvyncsiG 
το Ονομα σου (""πυριου) 
ὕπερ την ψυχην σου ("cc εαυτον) 
αποητενειό | ου µή αρειό | αλλα 
φοβον Όεου |.ov µη yevn 
pero ταπινων και δικαιων 
προσδεξη ειδωσ οτι ἄνευ Όεου ov. 
δεν γεινεται 
διγνωµων 
ουδε γλωσσωδησ cetera desunt 


ὕποταγη (non attigit corrector) xv- 
ριοιό (6G τυπω Ütov 

αιόχυνη xwv qopo 

ου µή επιταδειό δουλω σου η παι- 
0,611] 

επι τον αυτον Otov 

ov µη φοβηθησονται 

οτι ovx ἠλδεν βατα 

ναι ουν ερεισ ἴδια ELvoL 

εν τω αφθαρτω 

εν τοιό ϐνητοισ ( "φθαρτοιθ) 

το ότομα | ὕπερ τῇσ ψυχησ σου 

Ἀκρυστελλων | του οφΏαλμου cov 

Ίμεραν πρισεῶσ | νυἈτοσ και ηµερασ 

και εκζήτήσεισ 

καθ. εκαστην ἡµεραν ("addidit τα 
προσωπα των αγιων) 

ή δια λογου ("addidit xe εργου 
παν ποπου) ποπιῶντι (Ti rasum 
videtur) 

εἰσ λυτρον | αµαρτιων σου 


BARNABAE EPISTOLA. XIX. XX. XXI. 


Editio. 


joyyvGsuG παντι αιτουντι σε διδου 


προστιθεισ | τον πονηρον 
πρινεισ | ειρηνευσεισ δε 
συναγῶν | εξομολογήση 

επι αµαρτιαισ σου 

ουχ ηξεισ εν προσευχή σου 
αυτή εὔτιν 4 οὓοό του φωτοσ 


LXXVII 


Codex Sinaiticus. 


yoyyvon ("γογγυσεισ atque addi- 
dil παντι τω αιτουντι σε διδου) 

προσθισ | πονηρον 

και Ἀρινεισ | ειρήνευσεισ 

συναγαγων | εξοµολογησει 

εν αµαρτιαισ σου 


ου προσεδείό επι προσευχην 
* 


haec * omisit, ** supplevit. 
XX. 
ὄχολια σκολιασ (non mutatum) 
εστι γαρ οδοσ οδού γαρ εότιν 
αιωνιου 


τα απολονντα 

παραβασισ | αυθαδεια 

Φαρµακεια μαγεία πλευνεξνα αφοβια 
ὃερυ 

την αληθειαν 

[το ψευδοσ] αγαπωντεσ 

προσεχοντεσ | αλλ | µαταια 

ελεουντεσ | καταπονουντεσ 


αιώνια (non altigit οοΓΓ6ςΙΟΡ) 
απολλυντα (**ra απολλ.) 
παραβασειδ | αυθαδια 

Φαρμαχια αφοβια ("addidit Θεου) 


αλ/θιαν 

αγαπωντεό ψευδή 

ου προσεχοντεσ | αλλα | µαταιοτητα 
ελεωντεσ | και καταπονουντεσ 


XXI. 
παλον ovv εστι | wvgtov παλον εστιν | του xvgiov 
προγεγραπται γεγραπταν 
αναστασισ αναστασεισ ("Ἱαναστασισ) 
ανταποδοσισ ανταποδοµα 


εχετε εισ ουσ εργασασδε μεθ. εαυ- 
των 

µη εγκαταλειπητε | εγγυό γαρ 

νοµοῦεται αγαῦθον 

0 παντοό TOU κοὔµου κυρ. 

επιστηµήν συνεσιν | εν υπομονη 

γινεσθε δε 8εοδιδαντον επζητουντεό 

ινα σωθητε | o0 ετι 

pu ελλειπητε µήδενι αυτων 

εστι γαρ ταυτα obit 

διο καὶ μαλλον 

αφ ov ἠδυνηθην εισ το ευφραναι 
Όμασ 

VOV. αμήν 


ἔχετε μεθ εαυτων εισ ουσ εργα- 
σησθε 

TO Άαλον µη ενλιπηται | evyvG 

νοµοδεται αγαθων 

ο του παντ. κος. κυρ. 

συνεσιν επιστηµην | ὕπομονην 

7ιγνεσθε δε εκζητουντεό 

we ευρεθηται | εωσ evi 

µη εν]πηται µήδενι εαυτων 

εστιν γαρ αξια ("αξιον) 

0:0 μαλλον 

αφ ov ἠδυνηθην 
ευφραναι μας) 

ὕμων: 

Epigraphe: 

επιστολή βαρναβα 


(**addidit εισ το 





LXXVHI 


HERMAE PASTOR. VISIO I. 


I. 


Editio. 
αρχή συν θεω βιβλου λεγοµενησ ποι- 
μην 
ορασισ c 
πεπρωχεν | παιδιόκην τινα 
ταυτην — — ———- 
µετα qgovovG πολλους . ... αυτην 


εἰσ τον ποταµον τιβεριον ειδον 


χειρα | εξεβαλον 

100v δε το Φαλλοό αυτησ 

» &evrvyno | τοισ τροποιό 

ετερον δε ουδεν 

εδοξαζον | οτι 

και δυναται xoi ευπρεπεισ ELGL 

απήγαγε | δι ανοδου αχινου 

0 ανθρωποσ | ἠδυνατο 

απερρωγῶσ 

ειό ταό οχθασ (sed apogr. in mar- 
gine τα ομαλα) 

επιθω τα γονατα µου | τω πυριῶ 

τασ ἁμαρτιασ µου 

qvovyom 

την yvvouxo | και λεγουσαν 

ἔμβλεψασ δε αυτη | λεγω 

τι GU ὧδε 

9$ δε φήσιν | ανεληφθην 

προό κυριον | αλλ | µου τα ρήματα 

EVEXEV τήό EXXÀ. αυτου 

ποιω τροπῶ 

ή ποτε GOL 

αισχρον λογον- 

[σε] o6 ϐυγατεραν qyovumv 

μὲ επαταμρινασ | δια τν µου 

Ίυναι | τα πονηρα ταυτα 

ἐπιθυμια Τήό πορνειασ 

και Ov δ808εν 

επι την παρδιαν αυτου 

αµαρτια γαρ εστι μεγαλη 

ἡ ὃυδα αυτου 

εν TO ουρανω | πραγματι 

ον δε παλιν [πονηρα] βουλευομενοι 

παν γήν ερῶντεσ 

των µελλοντων αγαθων 


Codex Sinaiticus. 
ποιμην 


deest 

πεπρακεν µε | ροδη τινι 

ταυτην ανεγνωριόαµην 

µετα χρονον τινα (*,*addidit ἴδον. 
αυτην) Aovousvqv 

&G τον ποταμον τον τιβεριν' ειδον 
(verbo ειδον *,* puneta imposuit, 
sed videntur rursus abslersa, vix 
enim apparent) 

την χιρα (3 χειρα) | εξηγαγον 

ταυτησ ουν ειδων το καλλοσ 

µακαριοό | τω τροπω 

ἑτερον δὲ ουδε εν (*,* ουδεν) 

και δοξαζοντοσ | oc 

αι εππρεπεισ Ναι δυνατοι εἰδιν 

απήνεγκεν µε | δι ανοδιασ τινοσ 

ανῶρωποσ | εδυνατο | 

απερρήγωσ (intactum mansit) 

εἰσ τα οµαλα 


τιθω τα γονατα | τω Oeo 

τασ αµαρτιασ ("μου ταό αμ.) 
ήνυγή 

την γυναινα επινην | λεγουόαν 
βλεψασ δε &6 αυτην | λεγω αυτη 


οτι δε (*,* vi συ qc) 


ή δε απεκριθη µοι | ανελημφθην 
προστον κυριον | αλλα | τα ρήματα 
&VEXEy VEG αγιαό ΕΧΧΛ, αυτου 
ποιω τοπω (Ἠτροπω) 

ή ποτε δε (δε improbavit *,*) σοι 
εόχρον ρήμα 

6€ coc Όεαν Ίγήσαμην 


-σε ενετραπην eG αδελφην | τι µου 


ὤγυναι | ταπον.ταυτ. καν απαθαρτα 
η ἔπιδυμια τησ πονήριασ 

η σοι (*,* ου) δοκεν 

ἄυτου επι την Δαρδιαν 

αµαρτια γε εστιν και μεγαλη 

1| δοξα αυτων (*,* αυτου) 

εν τοιό ουρανοισό | πραγματι αυτου 
oL δε πονήρα βουλενοµενοι 

καν γαυριῶντεσ 

των αγαθων των µελλοντων 


HERMAE PASTOR. VISIO I, 2. 3. 


Editio. 
πολλα µεταμελησουσιν 
επιδασ | αλλ | eed coc: 


σου τα αμαρτήματα 
βαν OÀOV τον OLXOYV σου 


LXXIX 


Codex Sinaiticus. 


µετανοησονσιν 

ελπιδα | αλλα | απεγνωκασιν 
τα αμαρτήματα δου 

X0L 0λου του OLXOU σου 


II. 


εαυτω | αµαρτια 

εξιλεώσομαι | ποιοισ 

ινα ιλατευσήη μον 
διαλογιζοµενου εν vm Ἠαρδια 


κατενωπιον µου 

εξ εριων Aevxov 
πρεσβυτήσ 

λαμπροτατω 

ἠσπαόατο ps Sut Ίαιρ 


1 δε εἶπε 

τι στυγνοσ 

καν αστοναχητοό (apogr. αστομ.) 
καν ειπον αυτη 


υπο τινοό γυναικοσ | λεγουσησ μοι 

πραγµα τοιουτον | ΕπΦριΜτοσ 

εαν αναβή επιθυμια η πονηρον 
εργον 

0 εγηρατήσ και απεχομενοό 

απλοτητοσ 


εµαυτω | 9] αµαρτια 

εξύλασομαι [ποιοισ("” οἱ”, η ποιοιθ) 

ἴνα ἵλατευσητε µοι 

διαπρινοντοσ sv (*'addidit τη) καρ- 
δια µου 

πατεναντι µου 

εξ εριων (*, addidit gioi) 

πρεσβυτειό 

λαμπρωτατῶ (non cor rectum) 

ασπαζεται µ. 8. y. wOyO Λυπουµε- 
voG και yotgov (*,* βλαιων) &- 
πον WUQUX χαιρε 

παν ειπεν MOL 

τι ὄτυγνοσ ερµασ (G erasum) 

0 αότομαχητοσ 

παγω ειπον αυτη (*'addidit κυ- 
Qux ονιδιόµοσ [videtur gor γε 
absceissum] γεγονεν) 

υπο γυνεκοσ | λεγουσησ 

το πραγμα τουτο | εππλη»τοσ 

εαν επιΘυμήση πονηρον εργον 


0 ενκρατήσ O απεχοµενοσ 
πασησ απλοτητοσ 


TII. 


ουχ ενεπα 
οργΊζεται σου 
φαν ELG Όμασ τουσ ηονεισ αντων 


επιστρεψήσ | αλλ αφήκασ 
καταφθαρηναι δεινωσ 
οργιζεται σον | αλλ 

τα γεγονοτα πονηρα 


εν τω OLXO σου 

δια γαρ τα επεινων αμαρτήματα 
βιωτικων πραγµατων 

η πολλη ευσπλαγχνια 


OUX LVEXO 
οργειζεται (*,* addidit cor) 

4] αυτουό (S5 παι ELG ημασ) η (^. im- 
probavit) τουσ γονειό αυτων 
επιστρεψη (*,* appa) | αλλα αφήμεσ 

Ματαφθαρηναι 

σοι οργειζεται | αλλα 

τα προγεγονατα τα (*,* improbavit) 
πονήρα 

εν τω ουκ (*, addidit σου) 

δια γαρ ταό επεινῶν αμαρτιαό 

ἔδιωτικων (*,* βιωτικων) πραξεων 

ή πολυσπλαγχια (non correctum) 


LXXX 


Editio. 


ισχυροποίήσε xev εθεµελιωσεν 


ϱαθυµήσειό | ιόχυροποιησεισ 
χαλκευσ 

ουτῶσ 0 λογοσ 
παθημερινοσ καὶ δικαιοσ 
σου τα T£XVQ 

οιδασ | μετανοησωσιν 
παυθηναι | πυρια µου 
µεγαλασ και Όαυμαστασ 

Qv ovx | συνιεναι 

των ουν εσχατων ϱημµατῶων 


ἡμιν ὄυμφορα xot ημερα 


0.... 


ὄυναμει web αθαταια 

ο τη µἐγαλη συνεσεν 
αυτου βουλη | τη ατισει 
επι των υδατων 

την επκλησιαν αυτου 
ευλογήσεν | γινονται 

ινα αποδω αυτοιό 


απερ ελαβον 


HERMAE PASTOR. VISIO 1, 3. 4. II, 1. 


Codex Sinaiticus. 


παι ἴσχυροποιησι σαι και δεμελιω- 
σι σαι 

ραθυμησησ | εισχυροπονει 

0 yox. 

ουτω (*,"ovroc) «ow, o λογοσ 

0 Ψα8θημερινοσ o OwotoG 

Gov καν (*," improbavit) τα v&xvo 

οιδα | uevovoncovot 

παηναι | πυρια 

μεγαλῶσ και δαυμαστωσ 

0 ovx | βαστασαι 

τα ουν εὔχατα ρήματα 

qw Gpgoge (sic) «er ηµερα (*,* εξ 
ἤμεραι και εν ὄυμφορα ηµην. 
Sie.) 

ον αγαπω (sic, neque quicquam 
mutatum est) 

δυναµει κρατα (*,* πραταια) 

καν τη µεγ. GUVEGEL 

βουλη | τη πτιδν αυτου 

επι ὥδατων 

τήν αγιαν επκλησ. αυτου 

ἠυλογήσεν | γεινεταν 

ive comodo. αυτου (*,* ἵνα αποδω 
Q'UTOLG) 

α παρελαβον 


IV. 


οτε ουν ετελεσεν 

ἠλθον τεζδαρεό νεανισο! παν ηθαν 
την παθεδραν 

Aeyo αυτή 

τα εόχατα αρεστα τα δε προτερα 
χαλεπα 

τα δε προτερα | τοιό &OvixouG 

δυο ανδρεσ ηλδον 

απηλθον 

οπου σαι η παδθεδρα | απαγουσα 

Ίεγει μον 


ετελεσεν (οτε ovv ετελ,) 

ήλθαν τεόσαρεό νεανιαι (*,* addidit 
και ἠραν τήν κπαθεδραν) 

παν Àeyo αυτη 

τα εόχατα (*addidil αρεσκι τα 
δε προτερα) Ίαλεπα 

τα δε πρωτα | τοισ εθνεσιν 

δυο τινεό ανδραιό εφανήσαν 

απηλδαν 

οπου η καθεδρα | ὕπαγουσα 

λεγει 





ορασισ D. 


εισ κωµηήν 
ον περυσι 
περιεπατουν 


I. 


0ρασισ β 


6 βωμασ 


ον πε (μαι) περσι (*,* 


x περυσι) 


περιπατων 


HERMAE PASTOR. VISIO Il, 1. 9. 


Editio. 


περυσιν | ταό προτερασ 
µετα δε το εγερθήναι 
Ἀατεναντι | περυσιν 
βιβλιδαριον | απαγγειλαι 
ὃοσ δη puoi 

βιβλιδαριον 


ινα μµέταγραψῶ αυτο λαβε φησιν 
αυτο καν αποδωσειό μον ελαβον 
εγω 


ευρισκον | τελεόαντοσ ουν µου 
βιβλιδαριου 

απο T3G χειρος 

υπο πινοσ δε ovx oido 


LXXXI 


Codex Sinaiticus. 


περυσι | τασ προτερον 

µετα το (*,* addidit h. 1. δε) εγερθηνε 

απεναντι | προτερον 

βιβλαριδιον | αναγγειλαι 

δοό δε µον 

βιβλιδιον (διο rescripsit prima ma- 
nus sine rasura. Priora prorsus 
latent) 

εινα µεταγραψῶώμαι αυτον (*, αυτο 
el addidit λαβε φήσιν xor απο- 
δωσισ μοι) ελαβον (53 addidit 
ἐγω) 

υρισκον | τελεόαντού ουν 

βιβλιδιου 

ΕΝ Qo 3:906 το βιβλιδιον - 

(mo τινοσ ("add. δε) ovx ἴδον 


Il. 


µετα δε qusgoG νε 


το ὅπερµα Gov γΌετησεν 

εβλασφηµήησεν 

προεδωκε τουσ ον. αυτου 

εν αµαρτια | αλλ evt 

αι ταισ ασελγειαισ XOL ὄυμφοραισ 
αυτων και πονήριαισ 


παν τη ὄυμβιω τή μµελλουση σου 
αδελφη 

τή γλωσση | αλλ ακουσασα 

ταυτα τα ρήματα 

εδει | Ναι µετα 

τοτε 

πασι δὲ TOLG αγιοισ αφεσιν επαγει 

εξ ολήσ παρδιασ | µετανοησωσι 

απο των καρδιων αυτων 

ετι [τισ] αµαρτησασ γενηται 


αυτον | γαρ αι ηµεραν 

τοιό δε εὔνεσν 

εω6 τήσ εσχατησ 

αυτων | εµµεινατε 

µη διψυχήσητε 

υποµενειτε 

την ζωήν αυτων | o πυριοό 
τον κυριον αυτων 


µετα δε δεκΩ παὶ πεντε ἡμαιρας 
(*,* ημερας) 

το όπερµα GOV ερµα ἠὔετήσαν 

εβλασφηµησαν 

προεδωχαν τουό γον, αυτων 

εν πονηρια | αλλα ετι 

τα αδελγιασ xoi συνφυρµουό πο- 
νήριασ xL ovroG επλησὃησαν 
αι ανοµιαι αυτων 

και τη συµβ. cov τή µελλουση 
*.* addidit σου) αδελφη 

τηό γλωσσήσ | αλλα απουσασα 

τα ϱήµατα ταυτα 

εξεισ (non mutatum) | µετα 

ποτε (τοτε) 

MOL πᾳασιν TOLG αγιοισ 

εξ οληστησκαρδιασ | µετανοησουσιν 

απο T3G Ἠαρδιαό αυτων 

επι (non correctum) αµαρτησειό 
γενηται 

αυτουσ | αν ηµερε (33 -ραι) 

παι TOLG δε εὔνεσιν 

εῶσ εὔχατήό 

αυτων (*,* εαυτων) | ενµινατε 

µη διψυχήσιτε (*,* -χησητε) 

ὕπομενεταιν 

την ζωήν αυτων (ὃς εαυτων) | πυριοσ 

τον Ίριστον (*,* κυριον) αυτών 

(3 


LXXXII 


E ditio. 
τουσ μελλοντασ 
τουσ δὲ προτερον αρνήσαµενουσ 


δια την πολλην αυτου ευσπλαγ]- 
νιαν 


HERMAE PASTOR. VISIO Il, 2—4. 


Codex Sinaiticus. 


τουσ νυν μελλοντασ 
τοιό δε προτερον αρνήσαµενοισ 
δια την πολυσπλαγγνναν 


III. 


μνήσικαχει | παιδειαν διπαιαν 
 "μνήσικαχια 

ιδιωτικασ 

δια ταό µεν 

ταιό πραγµατιαιό 


αποσότηναι | απο του Θεουτου ζωντοσ 
9 απλοτήτα Gov | και ή εγκρατεια 
ἐμμεινήσ | σώζει 

οσον δε εν αλα”. 

XOTLOYUOOUGL 

αδιαφΏαρτον εχουσιν 

φανη | nov — — 

/εγραπται 

εν τω ελδαὸ και μωδηδ 


μνήσικακήσησ | παιδια δικανο 

μνήσικακια (*,*« µνησ.) 

ἴδιωτικασ (ὃς βιωτικασ) 

δια τασ 

τεσ (*,* ταισ) πραγµατιαισ (*, αμαρ- 
TLOLG) 

αποστήναι Gs | απο Seov ζωντοσ 

1] απλοτηό Gov | παι η πολλη ενκρατια 

ενμινήσ | σώζεισ (non mutatum) 

παν πορευοµενουσ εν com. 

πατισχυουσιν 

ου διαφθαρησοντε (*,*-vtou) 

φανη (*,* δσπη) | mov αρνησαν 

(06 γεγραπται 

εν τω € (puncto notatum est) εἶδαδ 
και "cor (& prima manu su- 
praseriptum. videtur) 


IV. 


απεκαλυφδή δε αδελφοι 


υπο τινοσ νεανισκου | λεγοντοσ - 

το βιβλιον 

τιό ουν εὔτιν 

η εκλλήσια φησιν ειπον ουν αυτῶω 
δια τι ουν πρεσβυτερα οτι φἠή- 
Giy 

εδωκα TOLG πρωτοιό 

πεποιήκασ | προσθηναι 

αποτελεσῶ 

γνωσθήσονται 

Ίθαψειό ovv δυο βιβλιδαρια 


πεμψεισ 
επιγεγραπταν 


συ δε αναγνῶσεισ | εισ αυτην 


απεπολυφθη δὲ uoi αδελφοι ποι- 
μωμενω 

υπο νεανιόκου | λεγοντοσ μοι 

το βιβλδιον (*,* βιβλιδιον) 

τι (τισ) ουν εστιν 

1] επκλήσια φήσιν ("supplevit εἰπον 
αυτω δια τι ουν πρεόβυτερα οτι 
φησιν) 

δεδωμα τοισ πρεόβυτεροισ 

εποίηκασ (Άπεποιηκασ) |προσθιναι 

επιτελεσω (sed ipse" restitui αποτελ,͵) 

γνωρισθησεταν 

Ίραψεισ (*,* yg. ουν) δυο βιβλα- 
ριδια 

πεµψήσ (ex η rasura restitutum v) 

επετρεπται (*'esuvevoenvot. Sic.) 

συ δε αναγνωση | εἰσ ταύτην 


HERMAE PASTOR. VISIO lll, 1. 


E ditio. 
OgoOtG y 


ορα[σιν ειδον] 

ην επηγ}γειλατο 

[δια] τησ πρεσβυτεραό exeun 

τη νυητι ὤφθη uo | ειπεν 

ενδεήηό και ὄπουδαιοσ εισ 
γνωναι 

{θονιζειό 

μελλω φανισόθησοµαι σοι | δειξω 

λαλήσαι ἄντην 

τοπον | ἠξω εκει 

συνωψισα 

οπου αυτη ελθειν εμελλε 


του 


συμψελλιον | συµψελλιου 

και επανω λεντιου 

Àwov 4αρπασιον 

ιδων ουν | Ναι ὠσει 

εν εμαυτώ 

εξωμολογουµην τω υριῶ ταό αµαρ- 
τιαό µου OG και προτερον, T 
δε ἠλθεν µετα νεανιόκων εξ 
ουό και προτερον εωρακεῖ) γαι 
εσταΘή MOL XL πατήημροατο προσ- 
ευχοµενου παν sbouoloyovusvou 
τω WUQLO TOO αµαρτιασό µου 

xL αψαμενήη µου λεγει 


παλιν ερωταν ερωτα 

τι εξ αυτήσ µετα GtovTOU 

εξηγειρε | ειό το συμψελλιον 

µετα το αναχώρησαν 

µονων qu. ysy. | α ὅοι εγω 

Όελοντού µου ειό τα δεξια epu 
Xo GOL 

OUX ειασε µε αλλ εννευει µοι τή 
χειρν ινα ειό τα αριστερά µερη 
καθισω Λογιζοµενου µου ουν γαι 
λυπουμενου οτι ουν ειασεν μὲ 


o εισ τα δεξια | ευηρεστηκοτων 
υπερ TOU ονοµατοσ αυτου 


αλλ c6 εµµενειό 


τη απλοτητι | µεινον 


LXXXIH 


Codex Sinaiticus. 


OQuGiG y 

I ϱ y 

ην ειδον 

qv μοι επηγγειλατο 

δια τησ πρεσβυτερασ 

αυτη τη VUXTL µοι ὠπται | ειπεν µοι 

ενθεήσ εν καὶ ὄπουδεοσ (*,* -δαιοσ) 
εἰσ το γνῶνε 

Ίονδριζεισ (*,* χρονιζεισ) 

ενφανισθησοµε σοι | διξω σοι 

λα]ησαι αυτην v αυτη) 

τον τοπον | ex. (*, «Eo ext) 

συνεψηφισα 

οπου διεταξαµην (Ἡς εταξαμην) αυτη 
ελθειν 

σὔμψελιον | συμψελιου 

X. 8. λεντιον 

Awovy καρπασινον (*,* Ψαρπασιον) 

ἴδων | σεν. (*, μαι eder) 

εν εαυτω (sed correctum εμαυτω) 

εζομολογουμην vo xvguo παλιν τασ 
αμαρτιαό µου. (Reliqua propter 
ὁμοιοτέλευτον exciderunt. Con- 
sentit cum Sinaitico codex Lati- 
nus Palatinus.) 


αψαµενη (** xor ew.) qu. eye 
*tadd. μοι) 

παντα αιρώτων ερωτα 

τι εξ αυτησ (*,* uevo σεαυτου. Sie.) 

εξεγειρεὶ | προσ το συμψελιον 

Xx μετα το αναχωρήσαν 

παν µονῶν Tu. yey. | ο ὅοι Aeyo 

Φελοντοό ουν µου παθισαι ειό τα 
θεξια µερη 

ovx τναὔεν µε (^ supplevit: εννευει 
μοι τή χειρι είνα εισ τα αριστερα 
µερή καθισω διαλογιζοµενου µου 
[κ supplevit. και λυπουμενου] 
οτν OUX να6εν με) 

ο εισ τα δεξια µερη | ευαρεστηκοτων 

ΕΙΝΕΝΩ µου του ονοµατοσ (*.* του 
ον, µου) | 

αλλ ὧσ µενιο (*,* αλλα ωσ ενµε-. 
vi) 

τή απλοτητι σου | µινον (ὃν εμμινον) 


(e 


LXXXIV 


E ditio. 


καθισεισ | αν εργασονταν 
α EMELVOL υπενεγκαν 


HERMAE PASTOR. VISIO III, 1—3. 


Codex Sinaiticus. 


παθιη | εαν εργασώνται 
α X0L 8X. ὑπηνεγκαν 


II. 


υπενεγκαν 

ενεπα T, ονοµατού του Ücov 
δια του ovoporoG του Θεου 
και των [εξ] αριστερων 

παν αι επαγγελίαν 


παν εχωσι δοξαν τινα 

Gv δε πατεπιθυμοσ εἰ 

καὶ παντεσ δε OL µη 

(EO τῶν αμαρτ. αυτων 
ταυτα δε ειπουσα | αυτή πρ. τ. 00. 
τησ χειροό µου | Ίγειρε 
συμφελλιον | παθεζεταν 
µεγαλα πραγματα 

ιδου ουχ ορασ 
ωκοδοµουµενον επ υδατων 
τε | ὠποδοµητο 

εξ | τουσ λιδουσ 

τοιό νεανιόκοιό 
ὠποδοµουν 

ελπομενουσ 


τήν αρµογήν αυτων 

QUO μὲν — OUO 

κατεκοπτον αν ερριπτον 

αλλοι δε λνθοι πολλοι wvxÀo του 
πυργου EXELVTO 

ειό τήν οιποδοµην 

τουσ ριπτοµενουσ | ειό την οδον 

&x τσ odov 

επι πυροό εππιπτονταό μαι γαι- 
οµενουόσ ετερουό δε πιπτοντασ 
εγγυσ υδατων 


κπυλιόθηναι ειό το υδῶρ 


voxwvexxov (non correctum) 

εἰνεπεν του ονοµατοό 

δια το ονομα 

ναι των (nil suppletum) αριότερων 

και & αυτε (*,* αι αυται) επαγ - 
γελναι 

παν εχουσιν ὃοξαν τιναν 

Gv δε κατεπιθυμιό 

x. παντ. (*. παντ. δε) ot um 

απο παντων των αµαρτ. 

ταυτα εἰπασα | αυτήσ πρ. T. 700. 

µου τησ χιρού | εγιρι 

συμψελιον | εκαθεζετο 

μέγα πραγμα. 

Ίεγει uot Gu ἴδου ουχ οραό 

οµποδοµουµενον επι ὕδατων 

δε | ὠκοδομιτο 

Ἐεξηκοντα (*,* εδ) | λνθουσ 

τοισ εὔηκοντα (*,* e£) νεανισχοισ 

οικοδοµουν 

ελπομενουό (À prima manus super 
v ut videtur rescripsit) 

τὴν αρµογην αυτην 

τουό μὲν --- τουό δε 

φατεκοπταν και ετιθουν 

oL επίντο (nil suppletum) 


( τινα) 


επι (*, εισ) την οικοδοµην 


ριπτοµενουό | eio το αυτο 

haee desunt 

επι πυρ ἐνπιπτοντασ (** supplevit 
μαι πεοµενουδ ετερουό δε cumi- 
πτοντασ (*," sp improbavit) εγ- 
γυνσ υδατων 

πυλιόθηνε ειό vo ὥδωρ παιπερ Qc- 
Aovrov επκυλισθηναι (*, κυλμοθ.) 
παν ελΏιν ειό το ὖδωρ 


ΠΠ. 


δειξασα δε µον ταυτα τα πραγματα 
.αποπριθεισα λεγει MOL 


ο 9 c9 


θιξασα μον ταυτα ηθελεν αποτρεχειν 
εγῶ αυτη Άυρια τιν µου ὤφελοσ 


.HERMAE PASTOR. VISIO II, 3. 4. 


E ditio. 


ανθρωπε 

Άαι νλαρωτεροι γινονται και ταυτα 
απουδαντεσ γινωσκουσι τον Θεον 

ή δε εφη | ουτοι 

εαν ακουδαντεό µετανοήσωσι γαι 
αυτοι χαρήσονται 


σον γαρ τα παντα 
πεπλήηθωμεναι 

αποχαλυψεισ 

τον uev πυργον | οικοδοµήµενον 
o εαν ουν Θελησ | αποκαλυψαν 
λεγει uot | ο εαν ενδεχεται 
αποκαλυφθηναι σοι 

προσ τον 8εον 

µή διψυχήησήησ o εαν ιδησ 

εφ υδοτων | ειπον 

πανουργοό EL πὲρι VOO γραφασ 
επζητησεισ 

ευρήσειό | εφ υδστων 

ακουσον | ὃν υνδωτοσ 


LXXXY 


Codex Sinaiticus. 


ταυτα &000X0TL παν µη γινῶσ- 
MOVEL τι εστιν τα πραγματα απο- 
πριθισα μοι λεγεν 

ανθρωπε (*,* ανθρωπος) 

παι απουσαντεό γεινωσπουσιν τον 
κυριον 

εφή | αυτοι 

εαν απουσωσιν XOL μετανοήσωσιν 
(*,* addidit καὶ αυτοι) χαρήσον- 
ται 

γαρ σοι παντα 

Ἐεπ]ηρωμενε (ὅ,"πεπλήρωμεναι) 

αποκαλυψειν (3 -ψεισ) 

0 uev πυργοσ | οιποδοµουµενον 

o αν ουν θελησησ | µοι αποµαλυψαι 

λεγει | ο εαν δεχηται (** ev ενδεχ.) 

σον αποκαλυφθηναι 

περι τον θεον 

µη διψυχήσειό o αν ειδήσ 

επι υδατων | ειπα 

haec desunt 

Σκζήτισ 

ευρισπεισ | επι ὕδατων 

αχουε | δια ὕδατοσ 


IV. 


emoxgvüeuo δε Àeyo αυτη 
εξ 

[οι] 01x00. τινεσ εἰσιν 

η δε egy ουτοι εισιν 

δια rovrov ουν | εξ 
υπερεχοντεὀό αυτων 

την διαφοραν | την δυναμιν 
παντων 

αλλοι γαρ Gov προτ. 


βελτιουσ 

σοι απεκανυφδη παν ετι αποµα- 
λυφθησεταν 

εν αρα εσταν ταυτα ή ουν εσταν 


αληθή εστιν 
ουδεν εστιν εξωθεν | ταυτα 


αποκριθειό Ίεγω αυτη Ἠυρια 

Ἐρξηκοντα (*,* εξ) 

OL 0Μ0δ. Τινεύ ειδιν 4υρια 

ουτοι &LOLV. 

δια τουτων | ""improbavit 

ὕπερεχοντεῦ αυτουό 

την εἔοδον | την δυναμιν αυτων 

8X παντων 

αλλοι γαρ ("et*,* 
προτ. 

βελτιονεό Gov 

αποκαλυφθησεται 03 
απεκαλυφθη και) 

*haec omisit (** supplevit ει αρα 
εστιν ταυτα ει [sic] ουν εστιν) 

εστιν αληθή 

ουθεν εἕωθεν εστιν | παντα 


p 


supplev. σου) 


praeposuit 


LXXXVI HERMAE PASTOR. VISIO III, 5. 6. 
V. 
Editio. Godex Sinaiticus. 
ουν | οι uev νυν | ot uev ovv 


καν διδαόµαλοιν 

oro την σεµνην διδασχαλιαν 
τοισ QoviowG v. Όεου vov λογον 
παντοτε εαυτοιό συνεφωνήσαν 


εὔχον παν αλληλων ηκουδαν δια 
τουτο εν T. οιποδοµη 

&G την οικοδοµηήν 

συμφωνουντεσ 


ωκοδομημενων 
OL πεποιµήµενοι και παθοντες 
&VEXO TOU OVOJLOUTOG TOU XUQLOU ... 
. καν κατωρθωσαν τασ εν- 
τολασ αυτου 


2... EV τή πίστε TOU XUQLOU 
XOLb πιστου 

εἰό το ποιει» το αγαδον 

ουχ ευρεθη | ερριπτουν 

οι ἡμαρτήποτεσ | µεταχωρήσαι 

ovx απεριφὈήσαν 

μἐτανοησουσιν 

οἱ ovv µετανο[ήσοντεσ εαν] µετα- 
νοησωσιν 

τή πιστει EXELVI] 

vVOVTOL X.. 

εξουσιν οτι παρα τω πυργω κεινται 


και διδασκαλοι παν διακονοι 

κατα την σέµνοτητα 

τοιό επλεχτοισ του Όεου 

γαι παντοται αυτοιό συμφωνήσαν- 
τεσ 

εόχαν  (** supplevit. ναι αλληλων 
ἠκουον δια του) TO £V T. OUX. 

desunt 

συμφωνουντεό τεό αρµογεό (*,* vous 
-γαιθ) αυτων 

ονποδοµουµενων 

οἱ παθοντεό 

EVEXEV T. Ονοµατοσ του DtOV' τουό 
δε ετερουό λνθουσ τουό φερομέ- 
νουσ επι (*.* απο) τσ ἔηρασ 
Όελω γνωναι τινεσ εισιν υρια᾿ 
εφή τουσ µεν ειό τήν οιποδοµήν 
υπαγονταδ xeb µη λατοµουµενουσ 
τουτουσ O πυριοό εὔοπιμασεν οτι 
επορευθήσαν εν τή ευθντήητι του 
Ἀυριου καν πατορθωόαντο τασ 
εντολασ αυτου 

VEOL εισιν εν τή πιστν και πιστοι 


εισ το αγαθοπονειν 

ευρεθη | εριπτουν 

ἠμαρτήκοτεσ | µετανοησαι 

µακραν OUX απεριφησαν 

μετανοησωσιν 

OL ουν μελλοντεό µετανοειν εαν μὲ- 
τανοήσουσιν 

εν τή πιστι᾽ εαν νυν μετανοησωσι) 

εχουσιν τοπον αλλ, εὔονταν επβολοι 

εχουσιν παρα TO) πυργω $4600. 


VI. 


tOUO Φαταποπτ. MXOL µακραν QUU. τουσ δε Ἠατακοπτ. απο του πυρ- 


τομενουδ απο TOU πυργου 
εως διοτι em . . . Τό ανοµιασ 
ειό υποπρισιαν | avoue 


Ίου 
ουτοι εισιν οἱ Όῖοι τό ανοµίασ 
εν ὕποκρισι | πονηρια 


Ωφελιμοι εισ την οιποδοµην του ευχρήστοι εἰό οικοδοµην 


πυργου 
δια vod πονηριαό αυτων 


δια τασ πονήριασ αυτων δια τουτο 
συνεκοπήσαν και πορω (*,* πορρω) 


HERMAE PASTOR. VISIO ΠΠ, 6. 7. 


Editio. 


τουσ δε ετερουσ ιδουσ 

παι µή υπαγοντασ 

[ουτοι εψω]ριαποτεό εἰσιν 

pu επιµειναντεό δε εν αυτη µήδε 
πολλωμενοι τοισ αγιοισ δια τουτο 
αχρήστοι εἰσιν 

εχοντεό εν ταιό παρδιαιό 

Ob 8G . . . . . πον ειρηνην εχοντεσ 

οταν δε αποχωρισθωσιν 


αι πονηριαι εν ταιό παρδιαισ αυ- 
των ἐμμ. 

«6 εχουσιν 

OL πεπιστευκοτεύ µεν 

X0L TO πλειότον µεροσ εἴοντεό εν 
δικαιοσυνή 

εχοντεσ | λεγει µοι | οι εχοντεό 

εχοντεό δε πλουτον του αἴωνού 
τουτου την ουσιαν οταν γενηταν 
θλιψιό δια τον πλουτον αυτων 
παϊν TOO πραγµατείασ απαρνουν- 
ται αυτον TOV Άυριον 

αποχριδειό | Ωόπερ γαρ 

τω χριστῶω | απο δεαυτου 

ησθα | ευχρηότοό xot Ωφελιμοσ εν 

ἠσθε vo Oto 

παν yog συ αυτοσ χρασαι 8X TOV 
αυτων λιθων 


LXXXVH 


Codex Sinaiticus. 


απεριφησαν δια την οργην του 
πυριου οτι παρώργιόαν αυτον 
τουό δε ετερουσ 
υπαγοντασ (*.* um υπογ.) 
ουτοι OL μεν εψωριακοτεῦ εισιν 


quj επιμενοντεό δε εν αυτη (uil 


suppletum) 


εν v. XOgU. εχοντεσ 

αλλα προσωπον ἴρήνήησ εχοντες 

οταν δε απ αλληλων αποχωρή- 
σῶσιν 

αι πονηριαν αυτων εν TOLO Ναρ- 
διαισ spa. 

αό εχουσιν oL λιθδοι 

πεπιότευποτεσ (*, mem. μεν) 

παν το πλιον MEQOG εχουσιν εν τη 
δι. 

εχουσιν | pot λεγει | εχοντεό 

εχοντεσ δε και πλουτον αυτων και 
δια τασ πραγµατιαό απαρνουντε 
τον κυριον αυτων 


ot αποκριθεισ | ωσπερ (ὃς ὦσπ. γαρ) 
τω κυριω | απο ("απο δε) δεαυτου 
mo | ευχρήστοό εν Ναι ὠφελιμοῦ 
γεινεσθε τω Oeo 

haee desunt 


VII. 


ειδε | απο 6 οδου 
αφινουσιν την odov την αληθη 


ανοδιαισ | το µετανοήσαι 

TIG ασελγειασ μαι τησ πονήριασ CV 
ειθγαζοντο 

8ελειό γνωναιν τινεσ εισιν 

οταν ελθή αυτοι ειό µνημην η 
γνωσισ 

πονηρευονται | πονηριων 

επ αυτην επήρωτήησα ετι 

εξουσι | αλλ ειό | τοπον 

εαν βασανισθωσι και πλήρωσωσι 


ovG ενδεύ | ex τησ οδου 

αφιουσιν τήν οδον αυτων τήν αλη- 
Qumqv 

evopietG | του µεταν. 

TIG αὔελγιαό αυτων και TOV πονη- 
ριων Qv ηργασαντο 

τυνεύ εισιν 

οταν αυτοιό ελθη sio µνιαν η 
αγνοτησ 

πορεύονται | επνθυµιων 

ετι αυτην επηρωτησα 

εχουσιν | αλλα ειό | πυργον 

οταν βασανισθωσιν και εππληρωσω- 
σειν 


LXXXVIII 


Editio. 
v. αµαρτ. αυτων 


βασανων αυτων 


εαν αναβη 


αυτων µετανοησαι . . . . ov Go. 


)i την ὄηληραν Ἠαρδιαν 


HERMAE PASTOR. VISIO III, 7. 8. 


Codex Sinaiticus. 


TOV αµαρτιων 

βασανων αυτων δια τὰ εργα α mo- 
γασαντο πονηρα 

αιαν (εαν) δε µη αναβη 

αυτων (*.* addidit µετανοησαι) ov 
σωζ, 

δια την σηληροκαρδιαν 


VIII. 


αλλο εδειν 


εμβλεψασα | ο πυργοσ ovroc 

4 TOG χειρασ Ψρατουσα 

δια ταυτῇδ 

q περιεζώσµενη 

o6 αν απολονθη ανυταισ 

εν c. ζωή 

πονηρῶν εργων αφεδεται πιστευων 
οτι εαν αφεξηται πασήσ επιθ. 
Μηρονομήησει 

ετεραι πυρια πεντε TLVEG εἰδι 

yj δε ooo 

η δε επιστήμη η Os αγαπη 

πονήησησ | γνωναι quu. 

v. ὄνναμειδ αυτων 

υπ αλληλων 

”αῦωσ 

τουτων ουν | Θεια εισιν | oc. αν 

επερὠτησα αυτην περι του Μαΐου 


φωνην µεγαλην | εποιποδοµουµενον 

εωό αν ουν O πυργοσ οιμοδοµου- 
μενοσ 

ἕξει το τελοσ 

μήπετι 

αρχει σοι ταυτα . . . 


μερασ 


«μετα τρειό 


νοήόαι γαρ δει πρωτον. εντελλομαι 
σον πρωτον 

παντα 

παθαρισθωσιν 


αλλο (ο ex α ipse" fecit) ἴδειν 
Ἐν addidit τι) 

βλεψασα | ο πυργοσ 

7] Άρατουσα τασ χιρασ 

δια ταυτην 

ή περ. παι ανδριζοµενη 

0G αν ουν απολουθηση αυτη 

εν T. ζωη αυτου 

των πονηρων εργων αφεξεται και 
πασήσ επιθ. παι πληρονομηση 


ετερε (0, -ραι) πυρ. τινεό εισιν 

ή δε επιότηµη ή Ós ακακια 

q δὲ αγαπη — * 

πονησ | φήµι yvovot 

T, δυναμιό αὖ εχουσιν 

απ αλλήλων αι δυναμισ αυτών 

Ίαθωσ xoi 

τουτων | Θια εὔτιν | o6 αν ουν 

επήρωτων δε αυτην περι των Δαι- 
gov 

φωνή μεγαλη | ετι οικοδοµουµενον 

0g εαν (*,*o6 εαν ουν) συντελεσθη 
0 πυργοσ οιποδομουµενοσ 

ἔχιν τελοό 

µήκαισι (*,* µηνετι) µαι 

αρνετον (*. agxerr cor) ή υπομνη- 
LG αυτη Ἆαν TOLG αγιοισ XOL ή 
ανακαινωσειό των πνευµατων 
ὕμων αλλ ου σον µονω απεχο- 
Ίυφθη αλλ ἵνα πασιν δηλωσεισ 
αυτα µετα τρισ ηµαιρασ (Ἠ"ημε- 
Qc) 

νοήσε 6s (6ε ex τε correctum) δει 
πρωτον 

αυτα 

καθαρισωσιν (*,* παθαρισθωσιν) 


 HERMAE PASTOR, 


VISIO IIl, 9. 10. LXXXIX 


IX. 


Editio. 


&p Όμων | όταξαντοσ 
διναιωθητε 

παν πασησ | παυσαι 

εν εαυτοιό 

αντιλαµβανετε | υότερουμενοισ 
αφθονιαν τη ὅαρχι αυτων 
επισπωνται 

λυµαινονται την ὅαρκα 

Π σαρὸ αυτων | τα ὄωματα 
ερχοµενην | ετελεσθη 
αγαθοπονησαν | ovy εξετε 


/αυριώντεσ 
στεναζωσιν | αποβησεται 
µετα τηό ... . αγαθων 


οι Φαρµακ. µεν 

αυτων |. εόπιρρωμενοι 

T. WOO. Όμων καν συγπερασαι vuv 
την 

αυται αι διχοστασιαι αποστερήσωσι 
τ. ζ. υμ. 


παιδειαν 
υπερ Όμων 
T. πυριω VOV 


Godex Sinaiticus. 


εφ poc | "ταξαντοσ 

διναιωθητε και αγιασθητε 

ναι απο πασησ | παηνε (*,* -ναι) 

εν αυτοισ (*,* εαυτοισ) 

αντιλαμβανεσθαι | ὕστερημενοισ 

ασθενιαν τη Gogh 

επιετωνται (*,* επιόπωνται) 

Ίωμενι την ὄαρχαν (*,* -κα) 

ή σαρξ | το σωμα 

επερχοµενην | τελεσθη 

αγαδθοποιειν | ovx. εξετε 

/αυριωμενοι (*,* γαυρουμενοι) 

στεναξουσιν | αναβησεται 

pero των αγαθῶν 

ον Φαρμα». µεν ουν 

εαυτων | ενεσπιρωµενοι 

τασ καρὸ. υμων και (3 add. συνκε- 
ραόαι υμών) την 

αυται ε (*," οἱ) διχοσταδιαν αυται 
(*,*addid. υμων) αποστερησουσιν 
T. ζ. wp. 

πεδιαν (Ἠ, παιδ.) 

ὕπερ ήµων (*,* vov) 

T. XUQUO ημων 


X. 


Ίθαν | συμψελλιον 
απηνεγκαν εισ τον πυργον 


TOUTOV το προσωπον ουκ ειδον 


υπαγουδαν δε 

ανεφανιόθη 

ερωτήσαι 

περυσινη (apogr. περισυνή) 

δεύτερα | ὅαρκα 

πρεσβυτερασ 

ἠν ή το προτερον | ευπρεπεστατη 

και επι ὄυμψελλιου δε 

[εωσ] | Λεγουσαν | Mp 

xot αυτη | og 

τι συ υπο χείρα αιτειό 

σαρΧα αρκουνται GOL oL απολαλυ- 
ψειό αυται µήτι δυνη 


απηνεγκαν | συμψελιον 

απηνεγκαν Ἀαὶ αυτο προό τον 
πυργον 

τουτων (*,* addidit το) προσωπον 
ovx iov 

ὕπαγουσαν (*, "addidit δε) 

ενεφανησθή (correetum. -νισθη) 

επερωτήσαν 

περσυνη (nec mutatum) 

ετερα | αρχαν 

πρεσβυτερα (5 -ρασ) 

wv το προσωπον | εππρεπεότατη 

Μαι επι όυμψελιου 

deest | λεγουσαν uo | λημψη 

αυτή (*,* «os αυτή) | µον o8 

οτι Gv ὕπο γιρα αιτισαι (nil mutatum) 

Gopxo. (*,* addidit αρχουσιν σοι αι 
αποκαλυψειό αυται) µητι δυνη 


XG 


Editio. 


ιδειν Qv εωραλασ 
να MOL 4] αποπαλυψισ 
υπο σου | αυτασ 


HERMAE PASTOR. VISIO ΠΠ, 10—13. 


Codex Sinaiticus. 


ων εωραμασ ἴδειν 
ἵνα αποκαλυψειό 
απο σου | αυτα 


ΧΙ. 


περι των τριων 

επι Μαθεδρασ | μεμαρασμενον 
αµαρτιων | μαι των διψυχ. 
επιδασ | προσδεχονται | «ouv 
ουτω καὶ υμεισ 


παραδεδωκατε | επερριψατε 
δια τουτο ουν 

εκαθήτο . . . . ηθελον γνωναι 
επι παθεδρασ παθιζει | ειδον 


περι των (*," addidit y) 

επι καθεδραν | µεμαραμμενον 

µαλακιων | καὶ διψυχ. 

επιδαν | προόδοκωσι» | ποιµήσιν 

ουτω (*," ουτωσ) και Όμειό µαλα- 
πισθεντεζ 

παρεδωκατε | επεριψατε 

δια τι ουν 

εκαθήτο ἠΏελον γνωνε (*,* -ναι) 

ειό καθεδραν καθεζεται | εχιό 


ΧΗ. 


αρχα | απελπιση 

προσθεχεταν 

τήν εὔχατην ἡμεθαν vo ζωήσ 

Άληροσ 

καν απουόασ εξηγερΌη 

ovx επαναχειται αλλ εστ. και ανα- 
νεουταν αυτου TO 


πραγµατων | αλλ ανδρ. | ουτω 
αποπαλυψιν qv Όμιν 0 πυριού απε: 
4αλυψεν 


ευσπλαγχνισθη εφ υμων 
ανανεωδαι το πνευμα "OV 


ενεδυναµωθητε | υµων εχαρη 
εδηλοποιήσεν | ολησ της παρδιασ 
ειρήνευητε 


όαρκαν | ἴδη αφελπικωσ 

προόδεχετε (*,* row) 

τήν ἡµεραν τη6 εὄχατήό ζωησ 

πλήρονοµια (cod. -νια) 

απουσαό δε εξεγερθη 

ουκαιτι ανακιται αλλα εστ. αι 
ανανεουτο (*.* ανανεουται αυ- 
του) το 

πραξεων | αλλα ανδρ. | ουτωσ 

αποπαλυψει (* -ψειν unaque ad- 
didit qv Ὁμιν ο «vQtoc απεµα- 
λυψεν) 

εόπλαγχισθη (sic) εφ υµασ 

αναναιωσατο (*,* ανεναιωσατο) τα 
πνευµατα ὕμων 

εδυναµωθητε | αυτων εχαρή 

εδηλωσεν | οληό καρδιασ 

ειρήνευεταν 


XIII. 


καλην και ιλαραν 


og γαρ εαν | αγαθη τιό αγγελια 
ευθεωσ | περι του λοιπου 
ανανεοποιειται το πνευμα αυτου 
ουτω | ελαβατε 

συμψελλιου εἰ -λλιον 


καλην και ὕλαραν μαι xov την 
µορφήν αυτήσ 

o6 εαν γαρ | αγγελια αγαθη τισ 

ευθυσ | λοιπον 

ανανεουται αυτου το πνευμα 

ουτωσ | ἵληφατε 

συµψελιου et -Mov 


HERMAE PASTOR. VISIO III, 13. IV, 1. 2. 


Editio. 


τεσόαρασ ποδασ 

o, εξ olg | απεχειό ηδη 
αἰτησήσ περί αποπαλυψεωσ 
Μαϊ εαν δε τι 


ορασισ ὃ' 


ορασισ qv ειδον | ηµερασ κ’ 

εισ τυπον τησ Ἀλψεωσ τησ ἔπερ: 
χομενησ 

εν τη oc τη παμπηλή 

εἰσ τον αγρον 

εστιν 6 σταδια V ϱαδιώσ 


µονοσ às | αξιω 

αυτου εκκλήσιασ 

ινα µε 

δωη την µεταληψιν πασι τοιό ὃου- 
λοισ 

eon | Ίχοσ | και εν evo 

τεθεµελίωµενου | ειδον 

Ναι 06 προέεβην 

εν εαυτω 

εγειρουσιν | ουτω δε 

ὠσει απο σταδιον 

Ίενοµενου δε µειζονοσ vov πονιορ- 
του 

πητοσ | τω uev µηκεν 

(GEL περαµου 

Άλαιειν 

υπανεμνήσθην | απήκοα 

πιστιν του Όεου 

εδειξε µοι μεγαλειων - 

δεδωκα | ϱυζων | ωστε 

τήλιπουτον $tQvOG επτεινασ εαυτο 
χαμαν 

γλωτταν 

µεχρισ οτου | τεόόαρα 


χα 


Codex Sinaiticus. 


τε6όαρεσ ποδασ 
εξ ολήσ | απεχειό 
αιτήσειό 

εαν τι δε 


ορασισ ὃ' 


qv ειδον | queo. εἶκοσι 
haee desunt 


τή οδω τή xeuzcevm 

desunt 

εότιν δε δει σταδια τεόσε ραδιωσ 
(*,* δεκα ραδιωσ) 

µονοσ (*,* uov. ovy) | Ναι αξιων 

EXKÀQGLOG αυτου 

ἵνα µοῖ (non correctum) 

δω την µετανοιαν τοιό δουλοιό 


ὄνξε µον | o6 myoc | εµαυτω (sic) 

τεθεμελιωμενοσ | ἴδων 

παι προσεβην (sic) 

εν εαυτω (*,* suorvvQ) 

εγιρωσιν | ουτω γαρ 

00 απο σταδίου 

γεινοµενου μµιζονοῦ καὶ µιζονος xo- 
νιορτου 

πητοό τι | τω µήκι 

c παιραµου (*,* mcs παιραμιου) 

πλιναι τα γονατα (*.* λαιειν) 

επανεµνησθην | απηκοειν 

πιστιν του κυριου 

εδιδαξεν µε µεγαλιων 

εδωκα | ροιζω | ὦσ δε (*,* sre) 

τήλικουτο xqzoc exi, αυτο (*,* εαυ- 
το) χαμαιν 

γλωσσαν 

µεχρεισ οται (*,* οτου) | τεόόερα 


II. 


μετα το | παρελθειν 
jov παντα | ὥσει 


µετα δε το | προελθιν 
ὕπαντα (3,3 ἴδου m.) | ὧ6 


χο 


Editio. 
ἓν Λευκοιό 


δε y woTox. | τριχαό αυτῇσ 
απο T. προτερ. | ανερ | καγω 
υπήντήσε | τήλικουτον 
πολλή ευσπλαγχνια 

προσ κυριον 

δια του μεγαλου και 

O πυριοσ απεστειλε 

τον επι v. ηριων 

ου το Ovouc αυτου 8εγρι 


opm | ναι µεγαλην λυµην εξεφυγεό 
οτι Τήλκουτον Θηρ. 

κυριου | µεγαλεια | εἰπον 

τησ µελλουσησ Ἀλιψεωσ 
δυνήσεσθδε 

η Φαρδια 

τασ λοιπαόσ ηµερασ τήσ ζωήσ υμων 
επιρριψατε τασ παρδιαό vg. 
δυναται καὶ αποστρεψαι 
αποστειλαι µαστιγασ v. διψυχοιό 
Ίεγενησθαι 


HERMAE PASTOR. VISIO 1V, 9, 3. 


Codex Sinaiticus. 
εν Λευκοισ (* addidit και) ὕποδη- 
µασιν λευκοισ 
δε ην « xozom. | χιβασ 
εκ v. προτερ. | ανθρωπε | και εγω 
απηντήσεν | vuuaxovzo 
πολυσπλαγχια (-χια non correctum) 
προσ τον πυριον 
δια του αγίου αγγελου και 
απεστιλεν 
τον επι T. Φηρ. ovra 
ου v. ονομα εστιν y (ipse " exstin- 
xit) Θεγρει (g suppletum) 
λοιµανή |µεγαλην Βλιψιν εκπεφευγασ 
παν Οτι τήλικουτο Θηρ. 
του κυριου | µεγαλια | ειπε 
Ῥλιψεωσ τήσ μελλουσήσ 
δυνήσησθε (*.* δυνησεσθε) 
η αρδια ὅμων . 
veG λοιπασ τήσ ζωήσ ηµαιρασ ὅμων 
επιριψαντεό τασ µεριμνασ vp. 
ὀυνωτι καὶ αποστρεφι 
εξαποστελλι µαστι}. ὅμιν v. διψυχοις 
γεννηθηναν 


ΤΗ. 


παν ηρώτησα | χθώματων 

0 ποὔµοό ουτού εστιν | πυροειδεό 

αιματωδεσ 

δει | απολεσθαν 

Όμεισ εστε OL EX(QEUyOVTEO 

ουτω και | οι κατοικουντες εν αυτα 

εμμειναντεό γαι πυρῶῦθεντεσ υπ 
αυτου 

το γρυσιον | αποβαλεσθε 

ϱ ἐρχοµενοσ εστιν 

πατομηήσουσιν OL επλ. του κυριου 
οτι ασπ/λοι Φαν παθαροι εὔονταν 
0L εκλελεγµενοι υπο του Θεου 

po διαλειπήό ταυτα λαλων 

και τον τυπον | τσ µεγαλήσ 

Θελήσετε ουδεν εστι 

των προγεγραµµενων 

ταυτα ειπουόα απήλθεν; XOL ου 
ειδον ποιω τοπω απηλθε 


Ψοφοσ | οπιόω 


ἤρωτησα | Ίρηματων (pop) 
OUTOG O ποσμοό εστιν | πυρροΐδεσ 
εµατωΐδεσ (^. αιματοῖδεσ) 
praetermissum | απολλυσθαι 


' ÜutiG οἱ EXQUyOVTOLG 


ουτῶσ καν | ον sorvovkovYTEG εν αυτοισ 

µιναντεσ και ποιρωὔεντεσ (ὃς πυρ.) 
υπ΄ αυτων 

χρνσιον | αποβαλιταν 

0 επερχοµενοσ 

πατοιπουσιν OL EXÀ. του Όεου. Me- 
liqua praetermissa nec suppleta. 


pq διαλιπήσ λαλων 

τυπον | µεγαλησ 

θελήσητε ουδεν εσται 

τα προγεγραµµενα 

ταυτα ειπασα (3, ειπουσα) απηλθεν 
Ἐν supplevi και ovx ἴδον ποιω 
[vos quae sequebatur extremo 
margine abscissa] απηλθεν) 

νεφοσ | eic τα οπισω 


HERMAE PASTOR. VISIO V. MANDATUM 1. II. 


Editio. 
ορασισ ε’ 
προσευχοµενου µου EV T. OIX. µου 
Επι Τή6 Ἀλινηό | ανηρ | αιγειον 
επι τον OOV | εισ την γειρα 
αντησπαδαµήν 


περιεκαθισε µοι | υπο v. σεµν. 

συ γαρ τισ εἰ 

εγω quu 

[o] ποιµην ὦ παρεδοῦηό 

αυτου λαλουντοσ 

ιδεα | εκεινο εστιν 

πατελαβε | um αισχυνου 

ολλ ισχυρ. 

ιδεύ το προτερον παντα 

αυτα τα µετα τα οντα (sic apogr.) 
υμιν συμφεροντα 


και 


Codex Sinaiticus. 
αποκαλυψεισ & 
προσευξαµενου µου εν v. Οκῶ 
εισ την Αλινην | ανηρ τιό | λευκον 
επι TOV ὠµων | εισ την χιραν 
αντεσπασαµην (non correctum. Ea- 
dem seriptura iam supra.) 
παρελαθισεν Mob | απο v. σεµν. 
συ γαρ τν (ὃς) τιό ει) 
εγω γαρ (*, ἱπιρτοβανίθ) φημι 
εµν ο ποιµην ὢ παρεδοθησ 
λαλουντοσ αυτου 
ενδεα | επινοσ ην 
ελαβεν | µη ovvquvvov 
αλλα ἴσχυρ. 
ειδεό προτερον ταυτα 
αυτα τα παιφαλεα (*.* κεφ.) τα ovra 
υμίν συµφορα 


πρωτον Ίραψον ταδ εντολαό παι πρῶτον παντων τασ εντολασ µου 


ταό παραβολασ 


αναγιν. αυτασ 

παν ταύ παραβολασ 

ακουσαντεό µου Quà. 

αποληψεσθε 

προσθητε [δε] ταιό αμ. vy. 
αποληψεσθε απο v. πυρ. 

παντα ουτωγραψαιο ποιµ.. ενετειλατο 


εντολη c 

εὔτι O06 

αν φοβηθητν αυτον παν αποβαλειό 
πασ. πονηρ. απο 6ου 


πασ. αρετ. Ναι δικαιοσυνην | ζήση 


εντολή β' 

απλοτήτα 

πονήριαν την απολλυσαν 
ακουῶν ενοχοσ εση 


γθαψον καὶ vec παραβολασ᾽ τα 
δε ετερα παῦωσ σοι διξω ουτωσ 
θαψεισ' δια τουτο φησιν εντελ- 
λομε GOL πρωτον γραψε τασ εν- 
τολασ xo παραβολασ 

αναγΣιΝ. αυτα 

παν παραβολασ 

ακουσαντεζό αυτασ quà. 

απολημψεσθε 

αλλ ετι προόθηται ταισ αμ. Up. 

απολημψεσθαι παρα T. κυρ. 

OUTOG γραψε ο ποιµ. ενετιλατο 


εντο]η o 

εστιν ο Φεοσ 

πιότευόον ουν αυτῶω και φοβήδη- 
τει (ὄ-τειν) αυτον φοβήθειό δε εν- 
πρατευσε ταυτα φυλαξε και απο- 
βαλιό πασ. πονηρ. απο σεαυτου 

TG. αρετήν δικαιοσυνησ | ζησήσ 


evro D 

απλοτηταν (*,* -νητα) 

τήν πονηρ. την απολλυουόαν 
ϱ απουῶν ενοχοό ει 


XCIY HERMAE PASTOR. 


E ditio. 


εαν πισότευσησ τη παταλαλια v] αν 
απουσήσ 

πιστευσα6 γαρ xoL Gv αυτο εξεισ 

.. του 4δελφου Gov 

ενοχ. 607] τη αμαρτια 

πονηθα 7] καταλαλια καν απαταστα- 
TOv δανμονιον 

εξεισ 

παντα οµόαλα xoi ιλαρα τα Εργα 


8x T. κοπων σου | ex τῶν ιδιων 
υποπρισει 
εδωσε] px διακρινων τι δω 


ζήσεταν 


ανιατῶό 


εντολη y 

παλιν ΛΜεγει μοι o. 
ληδειαν αγαπα παν 

πασα αλήθεια εν 

του στοµατοσ σου 
εππορευεσθω L- 

να το πνευμα 0 Όεού κατ. 
ὤμισεν εν τη 

σαρχκι ταυτη αληθεσ 
ευρεῦη παρα πασιν 
ανθρωποιό και ου- 

τω δοξασθησε- 

ται 9µου ο εν GOL κατοι- 
X0 οτι XUQLOG αλη- 
Φινοσ εστιν εν παντι ϱη- 
µατι xoL ουδεν παρ 
αυτω ψευδοσ. oL 

ουν ψευδοµενοι 

αΌετουσι τον XUQLOV 

XUL ywovvot 


*) Correctum est πασα αλ. 


MANDATUM Π. III. 


Codex Sinaiticus. 


εαν γαρ πιστευσηό T3O καταλαλιασ 
ἠ6σ αν ακουσήσ 

πιστευσαό χαι συ αυτοσ εξειό ατα 
του αδελφου σου 

ενοχ. εσή vyG αµαρτιασ 

πονηρα καταλαλια απαταστατον Üs- 
µονιον (*,* δαιµ.) εστιν 


(εχει (*,* εξειο) 


παντοτε (παντα) ἵλαρα xot οµαλα 
*,' supplevit εργα) 

&& T, ποπων | απο των ἴδιων 

αποπρισει (*,* υπολρ.) 

τελεσαν απλωσ αυτην ετελεσεν µή- 
Sev (*.* µηδεν) διακρίινων wi 
δω η µη 9o 

Hae voce exit οχἰΓΘΙΊΙΠΙ codicis fo- 
lium integrum.  Folii eius. quod 
sequitur fragmentum primum to- 
tum adscribemus, additis iis quae 
editor codicis singulis versibus 
supplenda duxit. 
{[αμι]αντοσ 


εντολ[η y] 
παλιν uos λεγει αἱ 


Ίήδιαν αἶγαπα xot) 

πασανι α[ληθια ex] *) 

του ὄτομ[ατοό σου] 
εππορε[υεσδω i] 

να zo πνευµ[ἀ ο ο $606 πα] 
τωπησε[ν εν τη] 

σαρκι ταυ[τη αληθεσ] 
ευρεθη Ίπαρα πασιν] 
ανθρωπ/οισ και ου] 

τωσ δοξ[ασθησε] 

ται 0 xXvgioG e[v οι γατοι] 
xcov οτι o πυριού on] 
Όινοσ sv παντι gu 

ματι και ουδεν πα] 

ϱ αυτω ψ[ευδοσ οἱ] 

ουν ψευ[δοµενοι] 
αθετουσ[ι» τον πυριον] 
[πα] γειν[ονται] 


HERMAE PASTOR. MANDATUM IV. 


XCV 


Praeterea de huius mandati textu. nihil superest nisi χή, eo qui- 
dem loeo quo αφεδεται in textu Lipsiensi scriptum est, unde textum 
Sinailicum praebuisse απεχηται probabile (it, et ultima verba --- ϱ0- 
τατου ψευσµατοό (pro πνευµατοσ) ζησ. v. Oeo. 

Sequuntur maudati Ó' sectiones prima et altera integrae usque 
ad verba παρα σου παντα" πρωτον μεν. 


Editio. 
εντολη à 


αγνειαν 

και µη αναβαννετω 

η περι πονηριασ 

ή περι τοιουτ. ομοιώωµατων 

αµαρτιαν µεγαλην 

η ενθυμήσισ η πονήρα επι την 
καρδιαν Gov αναβη 

ναι εαν ετεραν ὠδαυτῶό πονήριαν 
ενθυµηση πονηρα εργαζη 


εργαζηται et τουτοῦ 

εαυτω κατεργαξεται 

εν yvvoixov φηµι . 
την 

papi αµαρτανει | ο συζων | ουχ 

εων δε yvo o ανηρ αυτήό v. αμ. 

επιµεινη τή αµαρτια αυτηό6 

X. συζή µετ αυτήσ ο ανηρ 

εόται Τηό αμαρτιασ 

TO μµοιχειασ αυτήσ 

ποιήσει | µεινατω 

την γυναικα μαι ἕτεραν yop. 

αυτοσ 

µετα TO απολυθηναι την Ίυναινα 
μετανοήση 

επι τον ιδιον ανδρα επιστρεψαι 


. . WUQLE πισ- 


µεγαλην εαυτω αµαρτιαν 
τοισ yog | ο ανηρ 

παν ανδρι 

εαν την ὅαρκα αυτου µιανη 


ποιη τα οµοια 

καν TOLOUTOLG EQyOLG επιµεινή 
μετανοήσεν 

xor µήδε συζηθι 

είτε γυνη ειτε ανηρ 

εν TOUTOLG 


Codex Sinaiticus. 


εντολη ὃ 


αγνιαν. ltem. infra µοιχια. 

µη αναβενετω 

ή πονηριασ (*, η περι πορνειαθ) 

3) περι τοιουτ. τινων ομονωµατων 

µεγαλην αµαρτιαν 

η ενθυμήσειό επι καρδιαν σου 
αναβη 

καν εαν ἑτερα ("," -ραν) ουτωσ πο- 
νηρα (*,*-oov, ut. videtur) αµαρ- 
τιων εργαζη (*," εργαση) 

εργασηται el τουτο 

εαυτω εργαζεται (**** ματεργαζεται) 

πυριε gus (5  φημι) ἡ (uon cor- 
rectum) γυναννα εχων τισ πιστήν 

αρα αµαρτανι | συνζων | ovx 

εαν δε γνοι o avmg T. αμ. αυτήό 

επιµενή τή πορνια αυτήσ 

και συνζη o ανήθ uev αυτήσ 

γεινεται (133 yw.) v. αμ. αυτήσ 

τησ µοιχιασ 

ποιηση | µενετω 

την γυνα (**** γυναικα) ετεραν yog. 

ovrog (*,* αυτος) 

µετα το απολυσαι (*,* απολυθηναι) 
την γυναικαν µετανοήση η γυνή 

Επι TOV εαυτησ ανδρα ὥποστρεψε 
(**** pot) 

µεγαλήν-αμαρτιαν εαυτω 

τοισ δε (3 γαρ) | ο ἄνηρ αυτησ 

additur ται (σὲ xeu.) 

εαν τιό τήν ὅαρκαν αυτου (*,* agua 
ἑαυτου) µιανή 

τα οµοιωµατα ποιη 

και εν TOLG τοι. εργ. εαν ενµενη 

μετανοη 

και µη συζηθι (*,* συνζηθι) 

ειτε ανηρ ειτε γυνή 

εν τοιό TOLOUTOLG 


XCYl 


E ditio. 
ινα ἡ πραξισ αυτή ουτω συντελειται 
ωστε µήκετι αµαρτανειν 


εστι του Üvvoguevov ιασιν ὀουναι 
αυτού γαρ εστιν ο εχῶν 


HERMAE PASTOR, MANDATUM IV. 


Codex Sinaiticus. 


ἵνα αυτη 9 πφαδισ (** et *,* add. 
ουτωσ) Gvvrsleoqvot (*.* -Άηται) 

αλλα &LG το µ. αµαρτανειν 

εστιν (*,* addidit ο δυναµενοσ ἴασιν 
δουναι αυτο γαρ εστιν) ο εχων 


IL. 


ἠρωτησα | παλιν λεγων 

0 XvgioG | ανασχου 

πεπωρωται α. T. προτ. µου πραξ. 

ουδεν voo 

φήσιν G0 αυτο τουτο το µετανοη- 
σαν GUVEOLG εὔτι μεγαλη] 


συνήκε γαρ 0 αµαρτήσασ οτι εποµήσε 
το πονηρον εναντν αυριου γαι 
ανεβή επι την παβδιαν αυτου 


παν µετανοήσασ OUX ετι 

τήν ψυχήν αυτου | βλεπεισ ουν φῆσιν 
3| µετανοια δυνεσισ εστι µεγαλή 
δια τουτο ουν 


ἠρωτησα δε | λεγων κυριε 
0 κυριοό µου |ανεσχου (5, Ἔσνασχον) 
πεπήρωται απο T. προτερ. πραξ. 
ουθεν (*." ουδεν) voo 
σον Φήσιν αυτο τουτο TO µετα- 
νοήσαν συνεσιν ειναι TO µετα- 
VOTOS φησιν συνεσ. εστιν uy. 
συνιεν γαρ 0ο αἲηθ 0 αµαρτήσασ οτι 
πεπομηκεν TO πονηρον εµπροσθεν 
του πυριου παν αναβεννει ἔπι 
την παρδιαν αυτήσ (*.* αυτου) 
παι µετανοει καὶ OUXOUVEL (* Ἠουκετι) 
την εαυτου ψυχην | βλεπεισ ovv 
ἡ μετ. (** et *,* suppl, συνεσιο)εστιν 
Qv τουτο (*," addidit ovv) 


Sequilur fragmentum eiusdem folii ultimum, quod ad mediam sect. lll. 


pertinet. 


παρδιογνῶστήσ 

Qv 0 3υριοῦσ καν 7LOV- 
τα προγινώσµων 
εγνω την ασθε- 
νειαν των ανθρωπων 
και την πολυπλο- 
κιαν του διαβολου 
οτι ποιῄσει TL XOX0V 
τοισ ÜovÀoiG του 
Φεου και πονηρευξ- 
ται ειό QUTOUG πο- 
λυευσπλα]γχνοσ ουν 

0 πυριοό ευσπλαγχνι- 
σθη επι την ποι- 
ἠσιν αυτου και E- 
Όηκε την µετα- 
νοιαν ταυτην γαι 
tuor η εξἔουσια τήσ 
µετανοιασ ταυτήσ 
εδοθη αλλα 

εγω σοι φησι 


Dabimus integrum αἱ primum dedimus. 


[κπαρδιογ]νῶστησ 

[γαρ cw o] κυριοσ και παν 
[τα προγι]νωσκων 

την ασθε 

[νιαν των ανθρωπων 

[και την] πολυπλο 

ἵπιαν του] διαβολου 

[οτι ποιη]σι τι xexov 

ἴτοισ dov|iow του 

[θεου xot π]ορηρευσε (*,* πονηρ.) 
[vos &G αυ]τουό πο 
[υόπλαγ]χνοσ ουν 

[ων ο κυριοσ] εσπλαγχνι 
[σθη επι] την moi 

[ήσιν αυτ]ου και ε 

[θηπεν τ]ην uera 

[νοιαν τ]αυτην και 

[εμοι η εἱξουσια τησ 
[μετανο]ιασ ταυτησ 

εδοθη] αλλα εγω 


[ 
ἴσοι λεω gu . . .. 


et δν 9 59 





ΒΑΡΝΑΒΑ TOY AIIOXTOAOY ΕΠΙΣΤΟΔΗ:: 


BARNABAE APOSTOLI EPISTOLA. 


L|. Post salutationem. scriptor sese cum fratribus ex eo aliquid com- 
municalurum annuntiat, quod ipse acceperit. 


Avete, fili? et filiae, in nomine Domini nostri Iesu Christi, qui nos 
dilexil, in pace. Magnarum et honestarum Dei aequitatum* abundantiam 
sciens esse in vobis, supra modum exhilaror! beatis et praeclaris spiri- 
tibus vestris, quod sie naturalem? gratiam accepistis. Propter quod 
plurimum gratulor mili, sperans! liberari, quia vere video in vobis in- 
fusum spiritum ab honeslo? fonte Dei, cum? persuasum mibi sit hoc, et 


1) Inscriptionem illam Z7 ΦΕΡΟ- 
MENH ΤΟΥ ΠΟΥ BAPNABA 
AHOZTOAOY EIIIZTOAH KA- 
60 4IKH in editione (principe) Hug. 
Menardi praeviam, qui scriptum Barnaba 
acephalum evulgarunt post eum, varie 
mutaverunt, Apud Euseb. H. E. III, 25. 
est ἡ qegouévg Beoraga ἐπιστολή. 
Origenes quidem reliquit: Γέγραπται 
δὴ ἐν τῇ Βαργάβα Σαθολικῇ ἐπιοτολῇ 
contra Cels. E, 63. Tom. XVIII. P. I. p. 
116. ed. C. H. E. Lommatzsch, Berolini 
1831—1848. Etiamsi obiter tantum ali- 
quis indolis atque ingenii lineamenta 
ο huius Epistolae pvoioyrouoyeiy voluerit, 
eam ad proprium definilumque lectorum 
coetum, nec ad. universalem datam fuisse; 
facile sibi persuadebit. Verumtamen posse 
eam pro captu Origenis eodem iure ca- 
tholicam denominare, quo cuiusvis alius 
Alexandrini scriptum, nemo certe infilias 
ibit. Codices Biblioth. Darberinae, Ca- 
sanátensis, Florentinae, Ottobonianae, Vati- 
canae, quos. contuli, epitheton illud in 
subscriptione non aguoseunt. Nos qui- 
dem duce Cod. Vaticano titulum expres- 
simus. Cfr. infra c. 21. not. 12. 

2) Vetus Epistolae interpretatio la- 
lina, ea quidem mendis abundans et 
manca extat in Codice Corbeiensi, qui 
ante saec. IX. exaratus dieitur. llinc 
quattuor prima capita et dimidium quinti, 

P4TRES APOST. 


cum graece desint, mutuavimus. Capitum 
autem lemmata nostra sunt. 

3) Fideles evangelio regenerati ap- 
pellantur filii, patres autem Apostoli, qui 
eos spiritualiter genuerunt. Cfr. Ll. Joan. 
2, 28. I Cor. 4, 15. 16. 17. Gal. 4, 19. 

4) [ta Vossius correxit Cod. mendum 
aequitate. Veteri huims Ep. Interpreti 
Φικαίωμα est recte faclum, rectitudo, sed 
etiam stabulum, tustibiae praeceplum.. Prior 
significatio hie, altera reperitur in sqq. 
capp. Cfr. infra c. 10. 16. 21. Rom. 5, 18. 
et Luc. 1, 6. Rom. 1, 32. 2, 306. 

5) III Joan. 4. 

6) Vet. Int. infra c. 9. τὴν ἔμφυ- 
Τον δωρεὰν vertit naturale donum. Unde 
Men. eum heic Éuqvrov legisse, recte 
coniecil adnolans: Naturalis gralia esl 
firma, altius radicata, bene insita, et plan- 
lata in anima iusti, Eodem sensu in ex- 
ordio Ep. Ignatii ad Ephesios ποδεξά- 
µεγος £v Θεῷ τὸ πολυαγάπητόν σου 
ὄνομα, 0 χέκτησὃδε φύσει δικαίᾳ. 

1) 1. e. sperans fore, ut periculis 
imminentibus expediamini. Cfr. infra c. 2. 
initium. Forsan scribendum sperans vos 
liberari, sc. in Christo — redimi. 

8) Forte erat ἐξ ἀξιολόγου πηγῆς 
Qo). Galliceiolli vertit: giacché vedo 
veracemente itrasfuso in voi lo spirito 
dall' autorevole fonte divino. 

9) Men. Voss. et alii maiori inter- 


1 


9 BARNABAE EPISTOLA. I. 


plenus" 
in via aequitalis Domini." 


sciam, quia, dum ad vos adloquor, multa mihi bona successerunt 
Ideo, fratres," et ego cogito diligere vos su- 


per animam meam ; quia magnitudo fidei et dileelio "habitat in illo? et 


spes vitae illius." 
vobiscum partiar 
&p' οὗ ἔλαβον µέρυς . . ... 


Cogilans ergo, 


. ^ 9 9 . . . . . 


ἐσπούδασα anra 
μικρὸν ὑμῖν πέμψαι, ἵνα μετὰ τῆς 
πίστεως ὑμῶν τελείαν ἔχητε καὶ 
τὴν γνῶσιν." 

Tres sunt ergo constitutiones? 
matio. 


et altius accedere"? 


sed unus ex vobis 
res silis. 








punctionis signo anle cwm. dislinguunt, 
quae cohaerent male distrahentes. Pro- 
nomen Aoc ad sequens membrum quia 
Sqq. spectat. 

10) In graeco fuisse videtur ὅτι πε- 
πεισιένος καὶ πλήρης ejui tide, 
vel πεπεισμένος xci πληροφορηθεὶς 
(Rom. 4, 21.). Proponunt plenius Men. 
Voss. Fortassis plane. 

11) L e. multum percepi spiritualem 
fructum ex. evangelio inter vos praedicalo, 
quippe quo in rectam semitam perduci 
faeritis. 

12) Cod. fors, si Menardo fides ha- 
henda. Quod lectionis monstrmm procul 
dubio ex usitatissimo illo siglo frs — 
fratres. ortum esse iam vidit Vossius. 

19) L ο. in hae re, in hac dilec- 
lione proximi vera consistit dilectio, vera 
fides et firma spes. Aliter alii hune 
loeum interpretantur.  Schnitzerus. verba 
in illo ad antecedentia infusum spiritum 
refert, hune spiritum infusum fontem di- 
lectionis, fidel et spei esse alfirmans. 
In illo τ-- in Domino esse, Henrico Rhode 
placet. Hefele. RBeete Gallicciolli: per 
questa ragione, o fratelli, io altresi rico- 
nosco essere mia obbligazione lo amarvi 
piucché la mia vita medesima: in questo 
consistendo la sublimità della Fede, la 
Carità, e 1a Speranza di vivere con esso. 

14) Menar do illius idem est ae ae- 
lernae. 

15) Editores inde a  Menardo usque 
ad novissimum eorum Hefelium vbb. quasi 
curae πι fuerit, αἱ vobiscum parliar 
et eo, quod accepi uncis seu reticenliae 
signis & reliquis segregantes sensum ob- 


hoci* 


quodsi curae mihi fuerit, ut 


ex eo quod accepi, futurum mihi, 
talibus spirilu servienli ,' ? hoec in 
mercede, adproperavi" pauca vobis 
millere, ut fidem consummatam ha- 
beatis et scientiam. 


Domini; vitae spes, initium et consum- 
Propalavi^ enim Dominus per Prophetas quae? 
et futurorum dedit nobis inilia scire. 
ad aram illius. 
, demonstrabo pauca, per^ 


praelerierunt, 
Sicut ergo locutus est, honestius 
Ego aulem non tanquam doetor, 
quae in plurimis laetio- 


fuscarunt. Verumtamen foc non. abundat, 
uti Menardo videbatur; spectat enim ad 
sequens membrnm. — Quapropter ante 
commate disini. Codicis lect. quasi ni- 
hili est; dedi iuodsi. Sensus: Cogitanti 
ergo mihi enrae. quodammodo hoc fuit, 
ut vobiseum parliar ex eo quod accepi, 
persuasus quippe, fore ut in meam ip- 
siusmet mercedem redundet, si animis 
vestris praestoler. 

16) spiritus servientes Men., qui coni. 
spiritu servienles. Lege spiritu. servienti 
eum marg. Clerici. Litera s in Cod. per- 
peram afflata erat voci spiritu ex ea 
quae subsequitur. 


11) Ita. seribendum Clerico monente 
ex IL Tim. 4,9. 21. Tit. 3, 12.5; adpro- 
piavi ed. Men. 

18) Graeca habes in Clementis Alex. 
Sirom. Il c. 6. p. 445. ed. Potter. 

19) Forte. διατάξεις. 

20) Sensus: Talem gradationem Deus 
iam per Prophetas indicavit. Hi enim 
a) praedicabant :spem vilae, prophetan- 
tes, quae b) nune evenerunt (initium vitae), 
el quae g futura sunt (consummationem 
vitae). 

21) " ed. Oxon.correxit qui apud Men. 

22) Aut legas accidile proponente 
Men., aut serihe {ία honestius οἱ altius 
accedere ad aram illius nos oportet. Elo- 
cutio ad aram Domini accedere — αἲ 
verum. (in. spiritu. οἱ veritate) Dei cullum 
ascendere. Cfr. Hehr. 13, 10. Eodem 
sensu in Hermae Past. Sim. 8, 2. nuntius 


Domini dicit: ego eos super aram probabo, 
23) Clr. I Joan. 1, 4. 


BARNABAE EPISTOLA. II. 9 


ll Nova Christi lex sine iugo ποοθθοἰίαίἰς; unde sacrificia. Iudaeorum 
iam vacua sunt reddita. 


Cum sint ergo dies nequissimi , * et contrarius habeat huius saeculi 
potestatem , debemus adtendentes inquirere aequitates Domini. 

Tijg" μὲν οὖν πἰότεως ἡμῶν 
εἰσὶν οἱ συλλήπτορες φόβος καὶ 
ὑπομονή' τὰ δὲ συμμαχοῦντα ἡμῖν 
puro: θυμία xol ἐγκράτεια. Τούτων 
οὖν, τὰ πρὸς τὸν Κύριον, μενόντων 
ἀγνῶς, συνευφραΐνονται αὐτοῖς G0- 
gio, σύνεσις, ἐπιστήμη, γνῶσις. 
Adaperuit enim nobis per omnes Prophetas, quia uon ulilur nostris ho- 
stiis, neque victimis, neque oblationibus, haec dicens: Quo* mihi mul. 
itudinem saerifieiorum vestrorum? dicit Dominus. Plenus sum holo- 
caustomatibus arietum et pinguaminibus agnorum; et sanguinem hir- 
corum et taurorum nolo; nec si venialis videri? mihi. Quis enim ex- 
quisivit haee de manibus vestris?  Caleare anlam meam non adiicietis. 
Si adtuleritis mihi similaginem, vanum; supplicamentum execratio mihi 
est. Neomenias? vestras et diem magnum non sustineo; ieiunium et fe- 
rias et dies festos vestros odit anima mea.' llaec ergo vacua fecit, ut 
nova lex Domini nostri lesu Christi, quae sine iugo! necessilatis est, 
humanam" habeat oblationem. Dieit Dominus ilerum ad illos: , Numquid? 
ego praecepi parentibus vestris, eum exierunt de terra Áegypti, ut. offer- 
rent mihi hostias et vietimas? Sed hoc praecepi illis dicens: unusquis- 


Fidei ergo nostrae adiutor est 
ümor et suslnenlia; quae autem 
nobiseum pugnant, palientia est el 
conlinentia. lfaec eum apud Do- 
minum permanent casta,? conlaetan- 
iur illis sapientia et intellectus. 


que? 


mendum" non amet. ?? 


Cap. Ἡ. 1) Ita Paulus ad Ephes. 5, (16.) 
quoniam dies mali sunt. Mali dienntur dies 
oh nequitiam hominum, in quibus regnat 
peccatum. Hie antem incipit prima. pars 
huius epistolae: et primo proponit, quare 
sint. Dei iustificationes et mandata inqui- 
renda; tum recenset virtutes, quibus fides 
nostra fuleienda sit; tandemque ostendit, 
quam vahi fuerint ludaei, qui universam 
institiam in suis sacrificiis οἱ caeremo- 
niis legalibus positam esse censuerunt, 
ostenditque eiusmodi sacrorum abolitio- 
nem. Jen. Cfr. I Petr. 5, 8. Gallicciolli: 
Ma perché questi sono i tempi scelera- 
lissimi, e Satana ha lasignoria di questo 
seculo, dobhiamo con altenzione consul- 
tare le leggi del Signorc. 

2) Graeca ex Clem. Alex. l. |. . 

3) Qualora queste sieno illibate inció 
che riguarda il Signore, in un con esse 
gioiscono sapienza, intelletto, scienza e 
cognizione. G. Scieutia quippe sine fide 
el sine virtnlibus ei coniunctis inflat. 


Jam sequitur aceuratior δικαιωμάτων - 


"disquisitio paulo ante commendata, 
4) Isai, 1, 11—14. 


vestrum adversus proximum non habeat malitiam, 


et iuramentum 


Intelligere ergo debemus, cum non simus sine 


5) οὐδ” ἂν ἔρχησθε ὀφθῆναί uot 
LXX, unde Men. correxit Cod. Ιασίοποπι 
videre. 

6) Cfr. Clementis Rom. Hom. XIX. 
e. 22. p. 992. ed. Dressel. Ἔνθεν γοῦν 
τις ἐχ τῆς ΠΤωύσέως παραδόσεως μέ- 
μαθηκὼς, αἴτιώμενος τὸν λαὸν ἐπὶ 
ἁμαρτίας, υἱοὺς εομηνιῶν τῶν χατὰ 
σελήνην καὶ σαββάτων ἀπεκάλει. Vid. 
lustin. Apol. I. n. 37. 

1) Cfr. Gal. 5, 1. 

8) I. ο, oblatio ipsius hominis ve- 
teris foederis sacrificiis jam est substi- 
tuenda. 

9) Jerem. 7, 22. 23. 

10) Zachar. 8, 17. 

11) Cave haee mutes cum Menardo 
el Oxoniensibus in menday; est enim 
prisca vox latina, ut docet Charisius Lib.I. : 
Mendum. in mendaci significatione dicitur ; 
menda im culpa operis aut corporis. Hinc 
factum. mendaz. — Clericus. Cfr. À. Gelli 
Noct. Aflie. I, 7, 5. et XX, 6, 14. 

. 12) habet Ms., habeat coni. Men., 
forte amet vel habeat Cotelerius in marg. 
Mihi quidem in textu gr. ἐχέτω — ha- 

1* 


4 BARNABAE EPISTOLA. 1f. 11. 


intellectu, consilium benignitatis palris nostri; quia nobis dicit, volens 
nos similiter errantes? quaerere, quemadmodum ad illum accedamus. 
Nobis enim dicit: ,Saerifieium'^ Deo cor eontribulatum, et humiliatum 
Deus non despicit, Certius ergo inquirere debemus, fratres, de nostra 
salule, ut ne quando habeat? introitum in nobis, et avertat? nos a 
vita nostra. 


Hl. Aliud est ieiunium Iudaeorum, Christianorum aliud. 

Dicit ergo iterum de liis ad illos: ,U' quid mihi ieiunatis, ut hodie 
audiatur vox vestra in clamore? Non tale ieiunium elegi, dieit Dominus, 
ut quis humiliet animam suam sine causa. Neque si eurvaveris quasi 
eireulum collum tuum, et saccum te circumdederis, et cinerem straveris ; 
nec sie celebrabis ieiunium aeceptum. Ad nos aulem sic dicit: ,Cum* 
ieiunaveritis, solve omnem nodum iniustiliae, ei? omnem consignalionem 
iniquam dele; resolve suffocationes impotentium* commerciorum , dimitte 
quassatos in remissionem, et omnem cautionem malignam dissipa. Frange 
esurienti panem tuum, et egenos sine tecto induc in domum tuam. Cum 
videris nudum, vesli, et domesticos seminis tui nom despicies. Tum 
erumpel temporaneum? lumen tuum, et vestimenta? iua cilo oriuntur;' 
et praeibit ante Le iusülia, et claritas Dei cireumdabit te. Tunc οχο]α- 
mas," et Deus exaudiet te; cum adhuc loqueris, dicet: eece adsum, si 
abstuleris a te nodum et suadelam? malorum, et verbum murmurationis, 


belo scriptum fuisse videtur — e£ iu- 
ramentum eius mendum mon habeto. Cfr. 
Orig. contra Cels. VIT, 1. T. XX. p. 1. 
ed. Lommatzsch £»', £$0Ao09sv9ér- 
των αὐτῶν, ob πόντες περισπασμοῦ 
ἀπολυθέγτες εἴπωσι τὸ ἑξῆς ἐκείνῳ, 
τό: ᾿,ἐκουσίως Φύσω σοι". λογικὴν καὶ 
ἄκαπγον $voíav προσφέροντες τῷ 
jeg τῶν ὅλων. Malitia autem. dere- 
lieta λογικὴν κα ἄκαπγον θυσίαν, 


quam Deus noster non despicit, ei of-. 


ferre possumus. 

18) Simili modo nos errantes cum 
veteris foederis populo i. e. nos iudai- 
zanies. Respicit simul intellectus pleni- 
tudinem Christianorum (Col. 2, 2.) et 
mentis cecitatem Iudaeorum (II Cor, 3, 14.). 

14) Ps. 50, 19. 

15) Menardo videtur deesse voc. Sa- 
lan, vel contrarius, vel simile aliquid. 
F'ortassis nequam. obantecedentium simi- 
litudinem mequando amannensi excidit, 
Eodem modo legitur infra. c..4. ne quando 
quiescenfes iam vocali addormiamus in 
peccalis nostris, οἱ Nequam accipiens rlqq. 

16) Ha Rhode. Ms. ουσία. Cfr, 
lgnat. ad Eph. c. 17.: μὴ αἱχμαλω- 
τίσῃ ὑμᾶς ix τοῦ προχειµένου ζῆν. 
H. Whodii emendatione vix opus erat; 
ham idem omnino vbb. everlere et aver- 
lere haud raro significant. Cfr. Hermae 
Past, Sim. 6, 2.: et avertit. (evertitque 


Cod. Palatinus) eos a veritate. lam Gal- 
lieciolli: aecioché il malvaggio non mai 
trovi adito in noi, e ne allontani dal 
nostro instituto di vita. 

Cap. III. 1) Reprobat Esaias ieiunium 
Iudaeorum, quod cum fastu erat et tri- 
stitia affeelata ad. ostentationem, quale est 
ieiunium hypocritarum Matth. 6., et bouis 
operibus vacuum malisque plenum. Aen. 
Isai. 58, 4. 5. 

2) Forte Ἐὰν νηστεύῃς,. Isai. 58, 
6 — 10. 

3) Voce. et ommem consignationem 
iniquam dele ex margine irrepsisse, eoque 
releganda esse vidit Cotelerius, cum sint 
altera versio verborum πᾶσαν συγγρα- 
qu» ἄδικον διάσπα, quae infra sic 
redduntur: οἱ omnem. eaulionem, sqq. 

4) Impolens ut alibi incontinens, in- 
Solens, effrenatus, vehemens, impaliens, 
sui mon polens. Sic Cic. fV. Fam. 9. 
Victoria etiamsi ad meliores venit, tamen 
eos ipsos f[erociores impotentioresque 
reddit. 

9) πρωϊμον LXX, i. e. matutinum. 
Men. Sensus: Gloriam apnd Deum tibi 
adquires ipsum ita magnificando. 

6) Ἰάματα LXX, i. e. sanitates, pro 
quo quidam legerunt ἑμάτια. — Men. 

τ) orientur legendum monuit Men. 

8) exclamabis scribi vult. Men. 


9) χειροτογίαν LXX. — Notum est 


BARNABAE EPISTOLA. III. IV. ὄ 


οἱ dederis esurienti panem ex animo. n hoc ergo, fratres, providens 
est el misericors Deus, quia in simplicitate crediturus esset populus, 
quem comparavit dileeto suo, atque ante ostendit omnibus nobis, ut non 
ineurramus, tanquam proselyti, ad illorum legem. 


IV. Error huius temporis fugiendus, simulque iam vocalis cavendum, 
ne legis contemptu tanquam $ustificatà superbiant. 


Oportet ergo de instantibus! multum serutantes scribere, quae nos? 
possint sanare. F'ugiamus ab omni opere iniquitatis, et odio habeamus 
errorem? huius temporis, ut futuro diligamur Non demus animae 
nostrae spatium, ut possit habere potestatem discurrendi cum nequissi- 
mis et peccatoribus, ne quando similemus illis. Consummntata enim ten- 
tatio sicut scriptum est, [et] sicut Daniel" dieit, adpropinquavit. Prop: 
ter hoc enim Dominus intereidi? tempora et dies, ut acceleret dilectus 
illius ad hereditatem suam. Dicit sic propheta: ,Regua? in terris decem 
regnabunt; et resurget retro pusillus," qui deponet tres in unum. De 
regnis similiter." De hoc ipso" dicit iterum Daniel: ,E? vidi quartam 
bestiam, nequam et fortem, et saeviorem caeteris bestiis marinis, et ap- 
paruerunt illi decem eornua; et ascendit aliud cornu breve in medio 
illorum, et deiecit cornua tria de maioribus cornibus. Intelligere'^ ergo 
debemus. Adhuc" et rogo vos tanquam unus ex vobis, omnes amans 


ilud digifo loqui, ut complici significe- 
tur quid dicat quidve taceat, cum in ne- 
goliis quotidianis, tum coram iudicibus. 
Cfr. Prov. 6, 12. 13. 

Cap. IV. 1) Menardus énstantibus iure 
meritoque coni. p. Cod. histantibus, Voss. 
his talibus, Cot. his fantis, vel instantibus. 
In textu graeco fuisse mihi videtur zfei 
οὖν περὶ τῶν ἐνεστώτων xrÀ. — de 
quibus nunc quaeritur. Ea autem intel- 
ligit, quae insita lege ad veteris et novi 


foederis conditionem invicem pertinent. . 


Cfr. iufra ο 17. 

2) non Ms. 

3) Quamcunquea legis naturalis recta 
semita aberrationem, praeserüim ethnico- 
rum intelligo errorem (τὴν τῶν ἔθνων 
ἀνομίαγ), quo illud tempus vel maxime 
aegrotabat. Opera iniquitatis. fugienda 
idem quod consortium ethnicorum saepe 
in PP. Apostol. seriptis sibi volunt. 

4) fulura diligamus leg. ceuset Men. 

5) appetito. ἆ. 

6) Vid. Is. 10, 22. 23. 

1) Dan. 9, 24. 28. 27. 
excidisse videtur. 
Daniel. 

8) Ita legeudum monet Men. in mar- 
gine, iuxta illud Danielis Septuaginta lieb- 
domadae abbrevialae sunt. Cfr. Matth. 24, 22. 

9) Dan. 7, 24. Etiam LXX βασι- 
λεῖαι. Vulgata versio accuratius cum 
lextu hebraico feges. 


Copula ef 
Addidi eam ante sicul 


10) Aliter in vulgata editione: E/ 
aliws consurget post eos, οἱ ipse polen- 
tior erit, ut in textu graeco et hebraico. 
Verum Apostolus verba non reddidit, sed 
sensum, alludens ad illud parvulum cornu, 
quod de medio decem cornuum quartae 
bestiae ortum tria de cornibus primis, 
hoc est tres reges contrivit. Ille ergo 
rex, qui dicitur caeteris potentior, ab 
Apostolo appellatur pusillus, quia per 
illud parvum cornu significatur. Men. 

11) Subaudi dicendum est: quae nempe 
cun Suis regibus ab illo potentiore fun- 
ditus evertentur. Men. 

12) I. e. de hac ipsa re. 
audiunt pusillo — Antichristo. 

13) Proferri haec ex sensu potius, 
quam ex sacro Codice, admonet Men. 
Cfr. Dan. 7, i. 8. 

14) Sensus: Quidnam illud Seriptu- 
rae significet, nobis est perscrutandum. 
— Etenim demonstrare auctori in animo 
est, foedus cum Deo initum ob Israelis 
perfidiam fuisse adnihilatum, iamque 
renovatum cum Novellis in fide. Com- 
menta autem Hebraeorum mystica ad 
vbb. omme cornu Israel Thren. 2, 3. do- 
cent: Cuncta fuerunt data in. capite Israel ; 
cumque peccaverunt, αὐ]αία sunt ab eis, 
el dala sunt. geulibus seculi. — Et hoc est, 
quod scriptum est in Daniele "i, 1.: Ecce 
bestia etc. 

16) 1. e. Πέρας γέ τοι. 


Alii sub- 


6 BARNABAE EPISTOLA. lV. 


super animam meam, ut attendatis vobis, et non similetis eis, qui pec- 
pala ^ sua congerunt, el dicunt: quia testamentum illorum, non" et no- 
strum est. Nostrum? autem, quia illi in perpetuum perdiderunt illud, 
quod Moyses aecepit. Dicit enim Scriptura: ,Et? fuit Moyses in monte 
ieiunans XL diebus et XL noctibus; et accepit testamentum a Domino, 
tabulas lapideas, seriptas manu Dei! Sed conversi in idola perdiderunt 
illud. Dicit enim Dominus Moysi: ,Moyses," descende celerius, quia 
praeterit legem populus tuus, quem eduxisti de terra Aegypti/ Et 
proiecit Moyses tabulas lapideas de manibus suis, et confraclum est le- 
stamentum eorum, ut dilectio lesu consignelur in praecordiis vestris in 
spem fidei illius." — Propter quod adtendamus novissimis diebus. Nihil 
enim proderit nobis omne lempus vitae nostrae οἱ fidei, si non odio? 


iniquum et futuras tentationes habeamus, sicut dicit filius Dei: ,Resista- 


28 


mus 


οἱ prosit. Dicit enim Scriptura: 
2 ^ 
Ovol?? of συνετοὶ me! ἑαυτοῖς, 
ή Ld 
xol ἐνώπιον αὐτῶν ἐπιστήμονες. 
Ilvsupovixol γενώµεθα, ναὺς τέ- 


16) I. e. opera iniquitatis et errorem, 
de quibus supra dixerat. 

17) Ha dedi ex coniectura, — Apud 
Menardum habes quia lestamentum illo 
vw eb noslrum est, quam lecl. editores 
Fr. Beithmayr excepto repetierunt. 1s 
enim quia leslamentum illorum, el non 
nostrum esi evulgavit, asserens ila extare 
in Cod. ms. Néscio, an fides habenda. 
lam de altera parte illius erroris disceptat, 
quem in capilis initio fugiendum fratri- 
bus intimaverat, i. e. de t1otis legis 
Moysaicae contemptu ex spirituali su- 
perbia, Huc spectant, quae mox legun- 
tur: Non separatim debetis seducere vos 
Lamquam. iuslificalà sqq. Qui cum Me- 
nardo legunt quia leslamentum — illorum 
οἱ nostrum est, id quidem ad Iudaistas 
referentes, sententiarum progressum in- 
fercidunt. confunduntque. 

18) Sensus: lam nostrum profecto 
est illud foedus divinum, quia rlqq. Cfr. 
infra c. 13 οἱ 14. 

.. 19) Exod. 31, 18. 34, 28. 

20) Exod. 32, 7. Deut. 9, 12. 

21) Ostendit, quomodo vetus lesta- 
mentum sit etiam Christianorum, cum 
videlicet repudiata lege a Iudaeis, quod 
quidem significatur per jdracturam tabu- 
larum, nova lex data est scripla, non 
in tabulis lapideis, sed in tabulis cordis, 
cum illis a Deo repudiatis Christiani fue- 
runt adoptali in novum populum, ut in- 
fra de eadem tabularum coníractione 


omni iniquitati, οἱ odio habeamus eam. Ergo considerate opera 
malae?* viae. Non separatim debetis seducere 
sed in unum convenientes inquirite, 


925 


yos lanquam iustificati ; 
quod communiter dilectis conveniat 


Vae illis, qui sibi solis intelligunt, 
et apud se docti.videntur./ Simus 
spiritales, simus templum?" consum- 


agens recte docet S. Barnabas, accepto 
iestamento à Iudaeis per idololatriam 
abiecto. Quod quidem testamentum in- 
telligilur tantum. de decalogo, qui in 
duabus tabulis Dei digito scriptis et a 
Moyse fractis continebatur. Origenes libro 
primo contra Celsum primas tabulas di- 
cil esse legem in cordihus hominum scrip- 
iam, quae cum superfusioné peccatorum 
esset abolita, iterum Deus dedit scriptam 
in excisis per Mosen tabulis lapideis, ni- 
mirum prophelico sermone praeparante 
animam pos primum peccatum ad se- 
cundas Dei literas. Men. 


22) Ms. modo. 


23) πμ in N. T. haec Christi 
verba leguntur. Unde aut a quodam 
eius discipulo auctorem ea audisse, aut 
ex variis similibus locis (Jac. 4, 7. lI Tim. 
2, 19. et Ps. 119, 163.) sac. Scripturae 
ipsam sententiam conflatam esse statu- 
endum videtur. Cfr. dictum illud Sal- 
vatoris in Λα. 20, 35. : 

21) De lucis et tenebrarum via plura 
infra ο, 5. 20. 

25) I. e. subtrahere, nisi forte scri- 
bendum ducere-— gerere. Ctr, Hebr. 10,25. 
Tit. 1, 10. 

26) Isai. 5, 21. Graeca leg. in Clem. 
Alex. Strom. IL. ο, 7. p. 447. Vocc. pa- 
renthesi inclusis vetus nostra latina versio 
non convenit, |: 


21) Gal. 6, 1. I Cor. 3, 16. 17. 


DARNADAE EPISTOLA. IV. V. 17 


Ίειος τῷ Θεῷ. ᾿Εφ᾽ ὕσον ἐστιν 
2» 0 vy "A 

ἐφ᾽ ἡμῶν, μελετῶμεν τὸν φόβον 

τοῦ Θεοῦ, καὶ φυλάσσειν ἀγωνιζώ- 


matum Deo; in quantum est in. no- 
bis, meditemur? timorem Dei, et 
eustodiamus mandata illius. 


µεθα τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ (ἵνα ἐν τοῖς 

διμαιώμασιν αὐτοῦ εὐφρανθῶμεν). 

Dominus" non aecepta persona iudicat mundum ; unusquisque secundum 
quae faeit accipiel. Si fuerit. bonus, bonitas eum anlecedit; si nequam, 
merces nequiliae eum sequitur"  Adtendite, ne quando quiescentes? 
iam vocati addormiamus iu peccatis nostris, et Nequam aceipieus potle- 
statem nostram?" susciletur,? et [nos] exeludat a regno Domini. Adhuc 
et illud inlelligite, cum videritis" (anta signa et monstra in populo Iu- 
daeorum, οἱ sic ios dereliquit Dominus. Adtendamus ergo, ne forte, 
sicut scriplum est, multi? vocati, pauci electi inveniamur. 


V. Christi morte nos salvati, Iudaei iudicati. 


Propter hoc Dominus sustinuit tradere corpus suum in. extermiuium, 
ul remissione peccatorum sanelificemur, quod est sparsione sanguinis il- 
lius^. Scriptum est enim de illo, quaedam ad populum ludaeorum, quae- 
dam ad nos. Dicit autem? sic: ,Vulneratus est propter iniquitates no- 
slras, et vexatus est propter peccata nostra; sanguine illius sanati su- 
mus. Tanquam ovis ad vietimam adductus est; et sicut agnus coram 
tondente se, sic non aperuit os suum.| Supergratulari ergo debemus 
Domino, quia οἱ praeterita nobis ostendit, et sapientes fecit, el de fu- 
turis non sumus? sine intellectu. — Dieit autem: ,Non iniuste tenduntur 
relia avibus." Hoc dicit, quia iuste perie homo habens viam veritalis, 
scienliam, el se a via Lenebrosa non conünet adhuc. Et ad hoc? Domi- 
nus sustinuit pati pro anima nostra, cum sit orbis terrarum Dominus, 
cui dixit die ante conslilutionem saeculi: ,Faciamus? hominem ad ima- | 
ginem et similitudinem nostram. Quomodo ergo sustinuit, cum ab ho- 
minibus hoe paleretur, discite. Prophetae, ab ipso habentes donum, in 


illum prophelaverunt; ille" autem, ut vacuam faceret mortem et de mor- 


28) Cfr. Isai. 33, 18. 

29) Cfr. I Petr. 1, 17. 
I Cor. 3, 8. 

30) lr. Tsai. 55, 8. 

31) Cfr. Matth. 23, 5. sqq. 

92) sopra di noi. 6. 

93) Ita coni. Men., suscile£ Cod. In 
utroque deest [nos]. 

31) Hierosolyma urbs iam diruta erat 
(in(ra c. 16.) ; unde videritis non futuri 
exacti, sed perfecti temporis forma. 

96) Malh. 20, 16. 22, 14.  Vocc. 
sicul. scriptum est glossam olent. 

Cap. V. 1) I Petr. 1, 2. 

2) Sc. ad nos. Cfr. Isai, 53, 5. 7. 


Gal. 2, 6. 


3) In. veteri Codice, ex quo Men. 


hanc versionem evulgavit, sic erat: Pl 
de fuluris non. simus, sumus sine infel- 
lectu. Sed expungenduim esse. simus iam 
ille intellexit. Sensus: Haud ignari su- 
mus eorum, quae ventura sunt, 


4) Prov. 1, 17. Sensus: Quamvis 
ob nimiam Domini misericordiam sapien- 
ies redditi non simus sine intellectu, ca- 
vendum iamen nobis est, ne in retia uti 
aves incidamus, in via ienebrarum pe- 
reuntes. Cfr. A. Hilgenfeld: Die Αροβίο- 
lischen Vàter. Halle 1853. p. 16. 

5) Merito Vossius Menardi improbat. 
correctionem peribit p. periel, cum non 
hoc minus quam alterum in usu [fuerit 
aevo posteriori. Ita et alibi interiet, exiet 
el iransiet, etiam apud Tibullum I, 4, 27. 
Cfr. Buenemaun ad Lactant, IV, 13, 24. 

6) E inoltre il Signore comporló 
patire. G. Forte πέρας γε. 

1) Sc. pater. Men. 

8) Gen, 1, 26. 

9) Constr.: llle autem — quia incarne 
oportebat eum adparere, ut vacuam fa- 
ceret mortem et de mortuis resurrectio- 
nem ostenderet — sustinuit (i. e. pati 


8 BARNABAE EPISTOLA. V. VI. 


iuis resurrectionem ostenderet, 


quia in carne oportebat eum adparere, 


susünuit, ut promissum parentibus redderet, et ipse sibi? 


τὸν λαὺν τὸν rano" ἑτοιμάζων imei" 


ἀνάστασιν αὐτὸς movi jug. xQwei." 


ἐπὶ ο τῆς γῆς àv, ὔτι τὴν 


Πέρας γὲ TOU * διδάσχων τὸν Ἴσραλ, 


od τηλικαῦτα τέρατα καὶ σημεῖα ποιῶν, ἐκήρυξε, καὶ ὑπερηγάπησεν 


αὐτόν 5 


ἀνομωτέρους — ἵνα E ὅτι 


"Ove δὲ τοὺς ἰδίους "Αποστόλους, τοὺς 
σειν τὸ εὐαγγέλιον αὐτοῦ, ἐξελέξατο, Üvrag" 


μέλλοντας κηρύσ- 
ὑπὲρ πᾶσαν ἁμαρτίαν 


οὖν ἦλθε παλέσαι διμαίους, ἀλλὰ 


ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν' -- τότε ἐφανέρωσεν ἑαυτὸν viov Θεοῦ εἶναι. 


Ei? γὰρ μὴ Ἴλθεν ἐν Gag, πῶς ἂν ἐσώθησαν οὗ ἄνθρωποι, 


movrec" αὐτόν; 
τοῦ ὑπόργοντα, 
τοφθαλμῆσαι. Οὐποῦν"" 


τοὺς προφήτας αὐτοῦ. 
ε Θεός" yv. Pay? 

προφητής] '"' 
πρόβατα τῆς ποίµνης.' 


ματα 


VI. 


0 υἱὸς τοῦ Θεοῦ ec 
ἵνα τὸ τέλειον τῶν ἁμαρτιῶν πεφαλοιώσῃ”' 
Οὐποῦν εἷς τοῦτο ὑπέμεινεν."' 
τῆς σαρκὸς αὐτοῦ, ὔτι εξ αὐτῶν, [xor ἄλλος 
; ταν πατάξω τὸν ποηιένα, τότε σκορπισθήσεται τὰ 
αὐτὸς ἠθέλησεν οὕτω” 
ἵνα ἐπὶ ξύλου πάθη. Aya γὰρ ὁ προφητεύων ἐπ᾽ 
μου τῆς, φυχῆς ἀπὸ ῥομφαίας, παθήλωσόν”' 
νήηθευομένων συναγωγαὶ ἐπανέστησάν μοι. « Καὶ πάλιν λέγει’ 
τέθεικά μου τὸν νῶτον εἰς μάστιγας, καὶ τὰς σιαγόνας”' 
τὸ δὲ πρὀσωπόν µου ἔθήκα ὡς crest? πέτραν 


pa- 


ὅτι τὸν μέλλοντα μὴ εἶναι Mov, ἔργον χειρῶν αὖ. 
βλέποντες οὖν ἰσχύουσιν" 


| εἰς τὰς divae αὐτοῦ &y- 
τοῦτο ἠλθεν. ἐν σαρλὶ, 
τοῖς διώξασιν ἐν θανάτῳ 


γει qo ó 


παθεῖν" ἔδει γὰρ 
αὐτῷ" φεῖσαί’ ^ 
pov τὰς σάρκα, Ότι πο- 
158 
»δοῦ 
εἰς ῥαπίσ- 


Prima aique secunda  crealio passione Christi iam a prophetis 


annuntiala. 


"Ove οὖν ἐποίησεν ἐντολὴν, zi Mya; 


᾽Αντιστήτω μοι 


potuit et passus est) ut promissum pa- 
rentibus redderet, et populum novum etc. H. 

10) In. Codd. manuscriptis, quotquot 
alii et nosmet ipsi excussimus, graeca 
hucusque desiderantur. Quae subsequun- 
iur, cum Ep. Polycarpi ad Philippenses 
ubivis coniuncta extant: ἀλλὰ τὸν ὑπὲρ 
ἡμῶν ἀποθαγόντα. καὶ δι) ἡμᾶς ὑπὸ. 


τὸν λαὸν. B, ἀποδαγόντα. Καὶ ov 
ἡμᾶς ὑπὸ τὸν λαὸν CO V, οὐ γὰρ 
τὸν νῦν ἠγάπησαν αἰώνα, ἀλλὰ τὸν 


ὑπὲρ ἡμῶν ἀποθανόντα καὶ δι’ 
ἡμᾶς ὑπὸ τὸν λαὸν F. Interpretatio 
autem latina, quae versionem veterem 
abhinc excipit, Cotelerii est, ab Hefelio 
quidem iam refusa eta nobis passim cor- 
recta atque castigata. 

11) zewvóv coni. Men., idem κεγὸν 
in textu ut B CF O V, εἰ ipse sibi po- 
pulum ps Int. vet. 

19) ἐπιδείξη Voss., ἐπείδειξει (sic) 
C, ἐπιδείξει B O Men., qui legi vult 
ἐπέδειξε. In V ἐπὶ Φείξει. 

19) xgrvei recte. coni, Men., xoíret 


Tig? ó πρινόμενός μοι; 


"H τίς 0 δικαζόμενός" µοι; ᾿Εγγισάτω τῷ παιδὶ κυ- 


BCF OV cum ed. pr. Christus in iudi- 
cium vocabit mortuos ab ipso resuscitatos. 
14) πέρας d' £r B et var. lect, ap.Voss. 

15) mon crediderunt, mec dilezerunt 
illum vet. Int. 

16) τοὺς restitui c. Men. B CO V; deest 
in F. In marg. Cod, C man. sec.: ποίοι 
of ἀπόστολοι πρὸ τῆς ἐμλογῆς αὐτῶν. 

11) Hunc. locum Origenes defendit 
contra Cels. I, 63. Tom. XVIII. P. I. p. 116. 
ed. Lommatzsch. 

18) Matth. 9, 19. 

19) Coniunge haec cum verbis an- 
leced.: im carne oportebat eum apparere. 
Eandem sententiam reperies in oraculis 
Sibyllinis, Prooem. V, 10—15. Galland. 
Biblioth. T. I. I. 

20) ἐσώθησαν οἱ ἄνθρωπος, βΜέ- 
ποντες scripsi c. F 0 Y, ἐσώθημεν of 
ἄγθρωποι βλέποντες B C, ἐσώθημεν 
(1. ἐσωθησαν) ἄνθρωποι; βλέποντες 
Men., ἐσωφησαν ἄγύρωποι ot βλεπόγ- 
τες Voss., quam lectionem editoribus ad 
novissimum usque pro lubito variare pla- 


BARNABAE EPISTOLA. V. VI. 9 


populum novum parans, dum in terris degit, ostenderet, «quod facta 
resurrectione ipse esset et iudicaturus. Porro, docens Israélem, αἱ» 
que tam magna prodigia et signa faciens, praedicavit, ae illum [lsraé- 
lem] summe dilexit. Quando autem Apostolos suos, qui ipsius Evange- 
lium essent praedicaturi, elegit, homines omni peecato iniquiores — ut 
ostenderet, quod non venit ,voeare ijuslos sed peceatores ad poeniten- 
üiam' — tune palam fecit, se esse filium Dei. Nisi vero in carne ve- 
nisset, quomodo servati fuissent homines, cum eum viderent? quando- 
quidem ii, qui solem hunc aliquando desiturum, opus manuum eius, 
aspiciunt, non valent radios illius obtueri. Porro igitur filius Dei ideo 
in carne venit, ut summam imponeret peccalis eorum, qui ad mortem 
persecuti sunt prophetas ipsius. Ob hoc igitur passus est. Dicit enim 
Deus, ,plagam earnis eius ab illis 6556”, et alius propheta: ,cum percu- 
iiam pastorem, tunc dispergentur oves gregis. Ipse autem ,sic^ pati 
voluit; oporlebat quippe, ut in ligno pateretur. Dicit enim, qui de illo 
prophetavit: ,parce animae meae a gladio; clavis confige carnes meas, 
quia coneilia malignantium insurrexerunt in me. Et rursus ait: ,eece 
posui dorsum meum ad flagella, et genas ad alapas; faciem autem meam 
posui sicut solidam petram. 


VI. Prima atque secunda creatio passione Christi iam a prophetis 


annuntiata. 


Cum autem fecit, quod praeceptum ei fuerat, quid ail? ,Quis est, 


qui litiget mecum? — Besistat mihi. 


cuit, Vetus quoque Int.: Quomodo pos- 
sint homines sanari. 

21) ἰσχύσουσιν OV. Subinde ad- 
didi τὰς ante ἀκτῖνας ο. 868 0 V. 

22) Profert aliam causam adventus 
Christi, ut consummarentur peccata Iudae- 
orum addita Christi morte. Men. Cfr. 
Matth. 23, 31. sqq. 

29) Seribo εἲς c. B C O V, ἐς Men. 
et τ]σα. ; 

24) κεφαλαιωσει V. 

25) ὑπέμεινεν scripsi c. CO V, ὑπέ- 
µεινε D Men. οἱ rlqq. 

20) πληγὴν lego c. B O V, πηγἡἠν 
C Men., qui.auctore vet. Int. legendum 
proponit: τῇ πληγῇ τῆς δαρκὸς αὐτοῦ 
ἡμεῖς Ἰάθημεν, plaga carnis (corporis 
Int. vet.) illius omnes sanati sumus. — Vid. 
Isai. 53, 8. Zachar. 13, 6. Qui lectio- 
nem Cod. C. πηγὴν retinere velit, legat 
is: τὴν πηγὴν τῆς σαρκὸς αὐτοῦ, 
ὅτι ἐξ αὐτῶν (1. ο. προφητῶν ἐγέγετο), 
ὅταν πατάξω zrÀ, ia ut duos locos 
citatos auctor in unum contexuerit. 

21) [καὶ ἄλλος προφητὴς] restitui 
ex Int. ναί, qui legit: Ef alius propheta. 
Sententiarum nexus: Dominus per pro- 
phetas praedixit, fore ut Iudaei Christum 


Vel quis est, qui iudicium ineat ad- 


occiderent, unde ipsis interitus. — Cfr. 
Zachar. 13, 7. Matth. 26, 31. Marc. 14,27. 

28) οὕτως O. LI e. cruci adfixus. 

29) Ps. 21, 21. 

30) Ps. 118, 120. 

91) Ps. οἱ, 17. 

32) Isai. 50, 6. 7. Cfr. Iustin. Apo- 
log. 1, n. 38. 

33) σιαγώγας BV. 

34) ῥαπισμόν Β et var. lect. ap. Voss. 

35) I. e. immobilis permansi. 

Cap. VI. 1) Sc. ὁ γόµος. 

9) Tsai. 59, 8. 9. » 

3) Voec. ZMyriotQrO uot desunt in 
C et ap. Men. In B ordo vbb. ita pro- 
cedit: τές ὁ κριγόµεκός uot; ἢ τίς ὁ 
δικαξζόμεγός µοι; ντιστήτω μοι’ By- 
γισάτω τῷ παιθὶ κυρίου. Apud Vos- 
sium habes τές ὁ χριγόμενός uot, &v- 
τιστήτω µοι; d τές ὁ δικαξόμενός 
uot, ἐγγισάτω τῷ παιδὶ κυρίου; κτλ. 
Errat Holstenius, Vossium ex Mediceo 
et Codice Vat. exhibere asserens zig 
ὁ κρινόµενός uoi; ἀντιστήτω μοι. 
j τις Ó δικαξὀμεγός uoi, ἐγγισάτω 
τῷ m. x. 

4) Quis aequalis futurus est mihi — 
εἰχασόμενος leg. vet, Int. 


10 BARNABAE EPISTOLA. VI. 

olov. Οὐωὶ, ὑμῖν" Ovi πάντες ὑμεῖς παλανωθήσεσθε ὡς ἱμάτιον, xol 
ene καταφάγεται ὑμᾶς.΄ Καὶ πόλιν λέγει ó προφήτης" imei ὡς 
Ίέθος ἰσχυρὸς ἐτέδη elg συντριβήν * ἰδοὺ polar elg τά θεμέλια 2 Σιὼν 
Mov πολυτελῆ, ἐπλεντὸν, ἀπρογωνιαῖον, ἔντιμον.' Eizo. τί λέγει; Kel 
og ἐλπίσει in αὐτὸν, ζήσεται εἰς τὸν αἰώνα.' "Eni Mov" οὖν ἡμῶν 


d Hic ; ; My yévoyro* AM ἐπεὶ iv ἰσιόει ἔθηκε τὴν σάρκα" αὐτοῦ 
ó πύριος. eye. γὰρ᾽ “καὶ ἔθηκέ µε ὡς στερεὰν πέτραν. «Αέγει 


δὲ mov ὁ προφήτης: Mov" ὃν ἄπε εδοκίµασαν of οἰκοδομοῦντες, 
οὗτος ἐγενήθη eic asa γωνίας.’ Καὶ πάλιν λέγει" jou" ἐστὶν 
1j ἡμέρα 7 μεγάλη καὶ θαυμαστή, ἣν ἐποίησεν ó κύριος.’ “Απλούστερον . 
ὑμῖν" Ίφάφω, ἵνα συνιῆτε᾽ ἐγὼ περίψημαῦ τῆς ἀγάπης ὑμῶν. Τί 
οὖν λέγει πάλιν ὁ προφήτης; ; »Περιέσις" με συναγωγὴ πονηρευοµένων, 
ἐκύκλωσάν" µε aod μέλισσαι πηρίον, 75 καὶ imi? τὸν ἱματισμόν μου 
ἔβαλον κλῆρον.. "Ev Gar 0UV αὐτοῦ μέλλοντος φανεροῦσθαι παὶ 
πάσχειν, προεφανεροῦτο”" τὸ πάθος. -ἀέγει γὰρ ὁ προφήτης ἐπὶ τὸν 
σραήλ' οὐαὶ τῇ ψυιῇ αὐτῶν, ὅτι βεβούλευνται”' βουλὴν πονηρὰν 
καθ΄ LU εὐπόντες" jsp τὸν δίκαιον) ὔτι δύσχφηστορῖ” ἡμῖν 
ἐστίν.' Aya δὲ καὶ Movie αὐτοῖς ἰδοῦ”' τάδε λέγει πύριος ὁ Θεός" 
εἰσεμθενεῦ' εἰς τὴν γῆν τὴν ὀγωθὴν, ἣν ὤμοσε πύριος τῷ “4βραὰμ 
xol 'Ἴσαὰη xol ᾿]αμῶβ, wol παπακληρονομήσατε”" αὐτῃν, γῆν ῥέουσαν 
γάλα καὶ μέλι Τί λέγει ἡ γνῶσις ," μάθετε, Ἐλπίσατε [o yi» ^ 

ἐπὶ τὸν ἐν σαρκὶ μέλλοντα φανεροῦσθαν ὑμῖν Ἰησοῦ». "Ανθρωπος [γὰρ] 
yi ἐστι πάσχουσα᾽ ἀπὸ προσώπου γὰρ τῆς γῆς ἡ πλάσις, τοῦ ᾿4δὰμ 
ἐγένετο. TU? οὖν Mya eis] τὴν γῆν τὴν ἀγαθὴν , τήν ῥέουσαν 
όλα xol uc ; Ἐδλογητὸς ὁ κύριος ἡμῶν, ὁ σοφίαν παὶ νοῦν 9€ 


μενος ἐν ἡμῖν τῶν πρυφίων αὐτοῦ. -ἀέγει ydo ὁ προφήτης ' 


βολήν”' 
κύριον αὐτοῦ ;' 
τιῶν, ἐποίησεν ἡμᾶς ἄλλον τύπον, 


6) σῆς 0, man. sec. correctum in σής. 

6) Esa. 8, (14.) potius iuxta sensum, 
quam verba, quemadmodum Paulus ad 
Romanos: Sie scriptum est: Lecce pono 
in Sion lapidem offensionis el petram 
scandali. Apud Esaiam enim sic habe- 
tur: In lapidem aulem offensionis οἱ 
pelram. &gandali duabus domibus Isvael 
iuxta textum hebráicum, non luxta sep- 
fuaginta interpreles, qui negalionem ap- 
ponunt. Tangit locum Petrus epist. 1. 
cap. 2. Et lapis offensionis, οἱ pelra 
scandali his, qui ojfendunt werbo, mec 
credunt, Hic igitur lapis positus est in 
afflictionem et contritionem, eorum vi- 
delicet, qui non credent, iuxla locum 
Petri citatum, Est etiam lapis olfensio- 
nis οἱ petra scandali propter ignominiam 
crucis, ex qua multi, increduli videlicet, 
scandalizabuntur. Men. 

1) ἐμβάλλω Men. οἱ cum aliis He- 
felius contra auetoritatem Codd. B CF 0 V 
el Int. vet, quorum lect, ἐμβαλῶ repo- 


»παρᾶ- 


πυρίου τίς νοήσει, gi m σοφὸς xol ἐπιστήμων xol ςγαπῶν τὸν 
"End οὖν ἀνακαινίσαρ"" ἡμᾶς ἐν 


τῇ ἀφέσει τῶν dee 


ὡς solio"? ἔχειν τὴν ψυχὴν, ὣς 


sui. Isai. 28, 16. Cír. Rom. 9, 33. 
Γ Petr. 2, 6. 
ο 8) ὡς Men. 

9) λίώου Voss. Dein C ad oram: fe- 
cit potentiam in. brachio suo. 

10) c&g$ Christi propter. ioyiv a 
Propheta λέβος vocatur. {. 

11) Ita nostri Codd. omnes, ἔθηκα 
LXX in Isai. 50, 7. 

12) Ps. 117, 22. 

13) Ps. MT, 24. Loquitur de ea 
die, qua lapis reprobatus facetus est in 
caput anguli. jJ. 

14) ὑμῖν BC O Y vet. versio lat. et. 
Clem. Alex. recte, ἡμῖν Men. Voss, Tum. 
συπιεῖτε Y O, ad cuius oram m. sec. 
Guyujre. Amanuensis Cod. C hic evol- 
vendum monet Clem. Alex. Strom. V. ubi 
locus extat in eap. 10. 

13) Cr. I Cor. 4, 12. 13. οἱ Tgu. 
Eph. c. 18. 

10) Ps. 21, 11. 

17) Ps. 117, 12. 


ad 


à 


BARNABAE EPISTOLA. VI. 11 
versum me?  Appropinquet puero Domini. Vae vobis, quia omnes vos 
velerascetis quasi vestimentum, et linea devorabit vos! Et iterum dicit 
propheta: ,quoniam sieut lapis fortis positus est in contritionem ; ecce 
immiltam in fundamenta Sionis lapidem pretiosum, electum, angularem, 
honorabilem. Deinde quid loquitur? ,Et qui speraverit in illum, vivet 
in aeternum. In lapide! ergo spes nostra? Absit; sed quia Dominus 
in fortitudine posuit corpus suum. Ait namque: ,et posuit me sicut so- 
lidam petram.  Adhue autem dicit propheta: ,lapidem quem reproba- 
verunt aedificantes, hie faetus est in caput anguli Et iterum ait: ,haec 
est dies magna et mirabilis, quam fecit Dominus. — Simplicius vobis 
scribo, ut inlelligatis, ego, purgamentum vestrae charitatis. Quid vero 
porro dieit propheta? ,Obsedit me coneilium malignantium, circumdede- 
runt me sicut apes favum, el ,super vestem meam miserunt sortem.' 
Cum igitur in carne esset apparilurus el passurus, praemonstrala est 
ipsius passio. Nam in Israélem dieit propheta: ,vae animae eorum, quia 
pessimum consilium inierunt adversus semelipsos, dicenles: alligemus 
iustum, quoniam molestus nobis est. Sed et Moses dicit ad illos: ,ecce 
ista ait Dominus Deus: intrate in lerram bonam, quam iuramento pro- 
misit Dominus Abrahae et lsaae et [aeob; et ut hereditatem possidete 
eam, terram fluentem laete et melle. Quid dicat cognitio, discite: 
,sperate,! inquit, jin lesum, qui in carne manifestandus est vobis. Homo 
enim est lerra, quae patitur; ex subslantia enim lerrae formatus est 
Adam. Quid ergo dicit: in ,terram bonam, laete ac melle fluentem ? 
Benedietus sit Dominus noster, qui sapientiam οἱ intelligentiam oecul- 
lorum suorum posuit in nobis. Dicit enim propheta: ,parabolam Domini 
quis intelliget, nisi sapiens οἱ peritus el diligens Dominum suum?! Ubi 
igitur nos renovavit per remissionem peccatorum, alium nos fecit typum, 
quo tamquam puerorum animam haberemus, quemadmodum nosmet ipsi 





18) κυρίον scr. C. 

19) Ps. 21, 19. 
[. n. 38. 

20) προσεφανεροῦτο C. Cfr. I Ti- 
moth. 3, 16. 

21) βεβούλευνται B O man. 500, et 
Men. pro coniect. in marg. βεβούλευται 
CVO pr. man. et Men. in testu..— Isai. 
8, 9. Sap. 2, 12. Cfr. lustin. Dialog. 
cum Tryphone n. 17. 

22) δύσχριστος C. Dein scripsi ἐστέν 
ο, O V, ἐστί B C ot editi. 

23) Ap. Clem. Alex.Strom. V,10.p. 683. 

24) Exod. 33, 1. 

25) εἰσέλθατεΏ OV Tum ὤμοσεν 0. 

26) Levit. 20, 24. 

27) L e. profundior Veleris Test. οἱ 
«nliquae oeconomiae divinae cognilio — 
homini christiano reclusa. Cr. Nean- 
der. K..G. I, 418. H. In Cod. C ad 
oram: Hic est cibus solidus, quem Pau- 
lus dicit in epist. ad Hebraeos c. 5, 
(12 — 14.). 

28) Voce. [quotv] [γὰρ] [εῖς], quae 


Cfr. Iustin. Apol. 


eliam Melaphrastes Barnabae vetus logit, 
Llextui reddenda esse ex Clem. Alex. iam 
vidit Davisius. 

29) Heic incipit secunda loci biblici 
Exod. 33, 1. interpretatio allegorica seu 
gnoslica. Terra ille 1) primum huma- 
nam Christi naluram. denotabat, nunc 2) 
Christianos per salvalorem renatos 
pueros Dei inmuit, 4, 

30) Haec verba in sacris libris frus- 
ira quaerentur. Similia occurrunt Esai. 
40, 13. Prov. 16. Eccles. 1, 10. Potte- 
rus in Clem. Alec. 

31) ἀνακαιγίσαι O0, in marg. ἴσως 
ἀγακαιγίσας, Non mihi displiceret inf. 
ἀνακαιγίσαι, si apodosis post exe sine 
jactura abesse posset.  Coniunctio hic 
ul supra (ἐπεὶ ὡς λίθος xrÀ.) certe 
abundat. 

32) παιδίων ut scriberem, mihi fa- 
cile persuasit Io. Franz, cum ante hos 
quindecim annos Berolini de loco luxu- 
rato mecum communicaret, οἱ ita video 
ab Hefelio postea editum; παιδίον B CO V 


12 BARNADAE EPISTOLA. VI. VII. 

ἂν δὲ ἀναπλασσομένους, αὐτοὺς ἡμᾶς. Aya γὰρ ἡ γοαφὴ περὶ ἡμῶν, 
ὡς λέγει τῷ vid πονήσωμεν"' κατ εἰπόνα καὶ xod ὁμοίωσιν ἡμῶν 
τὸν ἄνθρωπον, καὶ ἀρχέτωσαν τῶν pla τῆς γῆς, καὶ τῶν πετεινῶν 
τοῦ οὐρανοῦ, xol τῶν ἰγδύων τῆς Θαλάσσης: Καὶ εἶπε κύριος, ἰδὼν 
τὸ καλὸν πλάσμα, ἄνθρωπον ' αὐξάνεσθε,”' καὶ πληθύνεσθε, dud πληη- 
θώδατε͵ τὴν γῆν. Ταῦτα πρὸς τὸν vió. ΤΙάλιν σοι ἐπιδείξω ," πῶς 
ποὺς ἡμᾶς δευτέραν πλάσιν in ἐσχάτων ἐποίησεν."' «έχει πύριος᾽ 
,I000?" ποιήσω τὰ ἔσγατα ὡς τὰ πρῶτα Eig? τοῦτο οὖν ἔπήρυξεν ó 
προφή rne εἰσέλθετεῖν εἰς γῆν ῥέουσαν γάλα καὶ μέμ, xol κατακυριεύσατε 
αὐτῆς. "Ir οὖν neis ἀναπεπλάσμεθα, φαθῶς πάλιν iv ἕτέρῳ προ- 
gum Mya αδοὺ." λέγει πύριος, ἐξελώ τούτων, τουτέστιν QV προέβλεπε 
τὸ πνεῦμα κυρίου, τὰς λιθίνας Μαρδίας n e βαλῶ σαρκίνας αὐτοῖς" 

ὅτι Πμελλεν"" ἐν σαρκὶ φανεροῦσθαν, καὶ ἐν ἡμῖν πατοιφεῖν. Ναὺς 
γὰρ ἅγιος , ἀδελφοί µου, τῷ πυρίῳ τὸ κατουνητήριον ἡμῶν τῆς παρ” 
δίαςο. «4έγει γὰρ now aógtoc καὶ ἐν τίνι ὀφθήσομαι τῷ πυρίῳ 
θιῷς μου, παν δοξασθήσομαι :' Alya ἐδομολογήσομαί σοι" ἓν i 
κλησία ἐν ᾿μέόρ ἀδε]φῶν, μου, μαὶ apod σου’ * &vapécov ἐκκλησίας ἁγίων.' 
Τί οὖν 


Οὐκοῦν ἡμεῖς ἔσμεν, οὓς εἰσήγαγεν sc τὴν Yüv τὴν ὀγαθήν." 
τὸ γάλα uo pen; "Qu πρῶτον. τὸ παιδίον uium , είτα γάλακτι ζωο- 
ποιεῖται'. οὕτωςδ xl ἡμεῖς τῇ πίστει τῆς ἐπαγγελίας καὶ τῷ λόγῳ 
ζωοποιούμενοι ζήσομενῦ πατακυριεύοντες τῆς τῆς, Ἡροείρηκε δὲ ἐ ἐπάνω, 
ὔτι αὐξανέόθωσαν, καὶ ἀργέτωσαν τῶν ἠθύων. Tí οὖν" ó δυνάµε- 
vog νῦν ἄρχευν olov, jl ἠθύων, 4 πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ; Αἶσθά- 
νεσθαν γὰρ ὀφείλομεν, on τὸ ἄρχειν ἐξουσία ἐστὶν, ἵνα τις ἐπιτάξας 
πυριεύσῃ. 5 ^p οὖν οὐ γίνεται τοῦτοῦ νῦν, άρα Tui εἴρηλεν. 
Πότε; Όταν xol αὐτοὶ τελειωθῶμεν κληρονόμοι τῆς διαθήκης πυρίου 
γενέσθαι, 


ΥΠ. Jeiunium typus et hircus emissavius figura Iesu passuri. 


Οὐκοῦν votite τέχνα εὐφροσύνης , Or. πάντα ὁ καλὸς κύριος 
προεφανέρωσεν ἡμῖν, ἵνα Ἰνῶμεν, Q πατὰ πώντα εὐχαριστοῦντες ὀφεί- 


vulg, παιδίου Dav. — Nisi efficiamini si- 


Men. ἐνδείξω. In. O V vocc. πρὸς ἡμᾶς 
cul parvuli C ad oram. Dein dedi 


repetuntur ante ἔπ᾽ ἐσχάτων.. 


ὥς ἂν δὲ ἀναπ]ασσομένους αὐτοὺς 
ἡμᾶς ex F 0 Y, ὡς ἂν καὶ ἀναπλασ- 
σομένους αὐτὸς ἡμᾶς B C et Men. qui 
quidem coui. ἀναπλασσόμενος αὐτοῖς. 
Lectione Codicis C admissa, supplendum 
aliquid erit, quod nom. αὐτὸς innuit. 
Vocabulum πγνεύματι anto ἀναπλ. ex 
Int. lat. restitui vult Fellus: at mihi 
quidem interprelamentum esse videtur, 
participio ἄναπλασσομέγους satis su- 
perque iam expressum. 

33) Gen. 1, 26. Cfr. Dicta B. Albini 
Levitae (vel potius Alcuini) super illud 
Geneseos Faciamus hominem ad. imaginem 
οἱ similitudinem nostram. 

34) Gen. 1, 28. 

35) ἐπιδείξω scripsi cum B C F O V 
et var, lect, ap. Voss., qui in textu c. 


36) Sic ser. Codd. nostri 
ἐποίησε vulg. 

37) Miror, quod Hefele quoque et 
Hilgenfeld 1. c. p. 46. ambigunt, vel po- 
(ius ignorant, ad quam S. Scripturae 
elocutionem haec verba sint referenda. 
Evolvant H Cor. 5, 17. Quare ama- 
nuensis ad marg. Codicis C recte notat: 
Vetera, (transierunt, ecce facia, sunt. omnia 
mova. Cfr. les. 43, 18. 19. Apoc. 21, 5. 


38) 1. ο. respectu secundae huius 
crealionis (regenerationis christianae) 
praedicavit propheta: infrale ctc., i. e. 
renaüscimini. H. 

99) εἰσέλθατε B 0 V. 

40) Scripsi "Ide (attice δὲ) c. B 
C F O V, ἰδοὺ Men. et rlqq. editt. 


omnes, 


BARNABAE EPISTOLA. VI. VII. 13 
denuo fieti fuerimus. Nam de nobis scriptura dieit, loquente paire ad 
filium: ,faeiamus hominem ad imaginem et ad similitudinem nostram; et 
praesint bestiis terrae, et volatilibus coeli, et piscibus maris. Tum Do- 
minus videns hominem, pulehrum figmentum suum, ait: ,crescite et mul- 
üplicamini, et replete terram. Haec ad filium. Iterum autem tibi osten- 
dam, quo modo quoad nos ultimis temporibus secundam ereationem per- 
egerit. Dicit enim Dominus: ,eece faciam novissima tamquam priora. 
Hoc respiciens praedicavit propheta: jintrate ià terram laete et melle 
fluentem, et dominamini ei! Ecce igitur, nos denuo formati sumus; 
quemadmodum rursus in alio propheta dicit: ,ecce,' inquit Dominus, 
auferam ab eis hoe est ab eis quos spiritus Domini praevidebat, ,corda 
lapidea, et immittam ilis corda carnea;^ quia in carne voluit apparere, 
et habitare in nobis. Templum enim sanctum, fratres mei, Domino est 
habitatio cordis nostri. Etenim iterum ait Dominus: ,ubinam apparebo 
coram Domino Deo meo, et glorificabor?! Ait: ,confitebor tibi in ec- 
clesia, in medio fratrum meorum, et cantabo tibi in medio ecclesiae 
sanctorum. Itaque nos sumus, quos introduxit in terram bonam. Sed 
quare lae et mel? Quoniam infans primum melle, tune lacte viviscit: 
ita et nos, fide, quam habemus promissis Dei, et verbo praedicationis 
vivificati, vivemus terram possidentes. Superius vero praedixit: ,creseant 
et praesint piscibus. Quis potest nunc praeesse bestiis, vel piscibus, 
vel coeli volucribus? Seiré enim debemus, ,praeesse! potestatem desig- 
nare, ut quis imperet ac dominetur. Etsi id nune non contingat, pro- 
misit id sane nobis. Quando fiet? Cum et ipsi adeo perfecti erimus, 
ut heredes simus testamenti Domini. 


VIL — Ieiunium typus οἱ hircus emissarius figura. lesu passuri. 


Intelligite ergo, filii dilectionis ae laetitiae, quod bonus Dominus 
omnia nobis praemonstravit, ut cognosceremus, eui in omnibus gratias agere 


41) Ezech. 11, 19. 36, 26. C ad 
oram ef dabo cor carne. 

42) Scribo ἤμελλεν c. BFOV et 
lexiu. graeco Menardi in nolis, qui qui- 
dem ed. ἔμελλεν, ut habes in C. Μο- 
nar Tm seculi sunt rlqq. 

43) Cfr. Ioan. 1, 14. 

44) Vocem μύριος, quam nec vetus 
legit interpres, aut male additam putes, 
aut non ad Deum, sed ad Prophelam 
(David) referas, — Notes deinde, hisce 
verbis lertiam loci illius bibliei explica- 
tionem allegoricam seu gnosticam inci- 
pere, quae lerram illam de ecclesia. chri- 
stiang interpretatur. H. 

45) Ps. 41, 3. 

46) τῷ xvoío τῷ Φεῷ B C Men. 

41) ἐξομολογήσομαέ σοι B C, £o- 
µολογήσωμαι σοι 0 V. Deest pron. 
σοι ap. Men. Ps. 21, 23. 

48) σοι reposui ex B. (marg.) F O V 
el vers, vet, lat. Similiter Ps. 21, 23. 
ὑμνήσω σε LXX. 


49) Nos sumus, quos introduzii in 
terram lacte et melle manantem C ad oram. 

50) Ita ex B F O V, οὕτω C Men. 

51) ζήσωμεν OV. De hac terra il- 
lud: Beati mites, quoniam ipsi posside- 
bunt terram, {4 est dominabunlur terrae 
quando C ad oram. 


32) τίς οὖν 0 V, τίς νῦν coni. Men., 
tí οὖν B C Men. in textu, ubi deest sq. 
γῦν. Vocabula τί οὖν ὁ ᾿δυνάμενος 
νῦν ἄρχειν Φηρίων, ij ἰχθύων i in textu 
Cod. B. praetermissa ipsius margini 
adscripta extant. 

53) κηριεύσῃ scr. C. 

54) Sensus: ín praesenti quidem im- 
perium illud in volucres ete. mom lene- 
mus, sed promissam hanc dominalionem 
aliquando recuperabimus. H. 

55) Τοῦτον fuit in B. 

56) ὑμῖν C et Men, in notis ἡμῖν 
proponens. Dein εἴρηκε B C. vulg. 


Cap, VII. 1) νοῆτε O V. 


14 BARNABAE EPISTOLA. VII. 

λομὲν αἰνεῖν. Ei οὖν 0 υἱὸς τοῦ θεοῦ, v κύριος, καὶ μέλλων solvet 
ζῶντας καὶ νεμροὺς, ἔπαθεν ἵνα 4j πληγἡ αὐτοῦ ζωοπομήσῃ ἡμᾶς" 
πιστεύσωµεν, ὅτι 0? υἱὸς τοῦ Θεοῦ oix ἠδύνατο παθεῖν, εἰ μὴ δι 
ἡμᾶς. "Aii xot σταυρωθεὶς ἐποτίξετο Ofen xol qyoAij." " An oar , πῶς 
περὶ τούτου πεφανέρωλαν) οἱ ἱερεῖς τοῦ λαοῦς Τεγραμμένης ἐντολῆς 
αὐτοῦ, ὃς ἂν) p] νηστεύσῃ τὴν νηστείαν͵ θανάτῳ ἐξολοθρευθήσεται͵ 
ἐνετείλατο κύριος, ἐπεὶ καὶ αὐτὸς ὑπὲρ τῶν ἡμετέρων d ἁμαρτιῶν ἡμελλεὶ 
τὸ σχεῦος τοῦ πνεύματος προσφέ έρευν θυσίαν᾿ ἵνα μαὶ ὁ τύπος Ó "γενό- 
μενος. ἐπὶ oat, τοῦ προσενεχθέντος ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον, τελεσθῃ."' 
Τί οὖν λέγει ἐν τῷ προφήτη Kot φαγέτωσαν"' ἐν τοῦ τράγου, τοῦ 
προσφεροµένου τῇ νηστείᾳ ὑπὲρ πασῶν τῶν ἁμαρτιῶν.' ΠἩροσέγετε ἆκ- 
θιῤῶς' E φαγέτωσαν"" of ἱερεῖς μόνοι πάντες τὸ ἔντερον ἄπλυτον uera 
ὔξους. Ηρὸς t "Enai ἐμὲ, εἶπεν »'' ὑπὲρ ἁμαρτιῶν μέλλοντα τοῦ 
λαοῦ τοῦ παινοῦ προσφέρεω. τὴν σάρκα μου, μέλλετε"' molte χολὴν 
μετὰ ὕξους | φάγετε ὑμεῖς μόνοι, τοῦ λαοῦ νηστεύοντος καὶ ποπτοµένου 
ἐπὶ σάμκωὸ xol σποδῶ. "Iva δείξῃ ὃ 


τῶν. Πῶς οὖν ἐνετείχατο; ; προσέχετε, 


καὶ ópotovc," 


ὁλοπαύτωμα ὑπὲρ ἁμαρτιῶν. 
ρατος,” ^ gne, ὁ εἷς 
ταν. Koi" ,Sunetooss 


Ov, δεῖ αὐτὸν παθεῖν ὑπὲρ αὖ- 
»4άβετεὶ' δύο σράγους neos 


xol «προσενέγκατε᾽ καὶ λαβέτω ó fcoeüg τὸν ἕνα εἷς 
Τὸν δὲ ἕνα τί πονήσουσι», , 
Ἡροσέχετε, πῶς ὁ τύπος τοῦ Ἰησοῦ φανεροῦ. 
πάντες, καὶ παταπεντήσατε, καὶ περιθεῖτε”. 


Ἐπιπατᾶ- 


H 
TO 


ἔριον τὸ πόκμινον περὶ τὴν πεφαλἠν αὐτοῦ" καὶ οὕτως εἰς ἔρημον By 


iro." 


Καὶ à ὅταν γένηται οὕτως, yet ó βηστάζων τὸν τράγον εἰς e^ 


ἔρημον, wol ἀφαιρεῖ τὸ ἔρον, xol ἐπιτίθησιν ἐπὶ φρύγανον τὸ Λεγό- 


25 


µενον ῥαχίη, 


2) Ὁ υἱὸς Φεοῦ ἔπαθεν, haec por 
communicaliouem, idiomatum dicta sunt 
Cfr. Froncke in: Zeitschrift für luth. 
Theol. ed. Rudelhaeh et Guerike. 1840. 
Fase. II. p. 81. II. Mox ζωοποιήσει V. 

3) Articulus deest ap. Men. 

4) In his et aliis verbis mors Christi 
vicaria a Barnaba docetur, Cfr. Francko, 
l. c. p. 80. H. Scribo ὃν ο, BCFO V, 
διὰ edili, Menardum secuti. 

5) Cfr. Ps. 68, 22. Matth. 27, 48. 
Marc. 15, 23. 

6) πεφαγέρωκαν B COV ο Μα, 
qui immerito substitui vult formam lon- 
giorem πεφανερώκασι. Cfr. Winer 
Grammatik d. neutest, Sprachidioms p. 
12. ed. IV. 

7) Men. invitis Codd. γαοῦ putat 
legendum. oí ἱερεῖς — Moyses et Aron, 

5) ὡς p. ὃς ἂν Men. Levit. 23, 29. 

9) ἔμελλε C. Subsequens τὸ apposui 
ex B (marg) F OV, Observat H: 1. e. 
corpus suum, Sensus es(: mandalo de 
ieiunio Dominus (ypwm passionis suae 
praebere voluit. Si quis hunc epistolae 
nostrae locum solum spectaret, Darnabam 
Nestorianismi aceusare posset, quippe 
qui Awmanam iantum Christi naturam 


οὗ xol τοὺς βλαστοὺς εἰώθαμεν τρώγειν ἐν τῇ χώρα 


(τὸ σκεῦος) passam esse docuerit. Quum 
autem. Barnabas supra, iu hoc ipso ca- 
pite, filium Dei passum esse dixerit, 
clare apparet, doctrinam eius cum or- 
thodoxa fide concordare. Passa est enim 
in cruce. humana Christi natura cum di- 
vina arctissime, sed ἀσυγχύτως cic. 
coniuncta; quo fit, uL per communiocatio- 
nem idiomatun ulrumque dici possit: 
à) fllius Dei passus est, ot 8) Chrislus 
corpus suum in hostiam obtulit. 
10) τελέσθῃ Men. 


11) Non ex sacra Seriptura auctor 
refert; traditiones polius, quae inter 
primaevos Christianos invaluerunt de 
Iudaeorum ritibus in festo expiatorio ce- 
Tenretiss respicere videtur. 0, Num. 
19, 7. 1]. lust. Dial. c. Tryph. n. 1 
Tertull adv. Iud. c. 24. adv. Marc. ΠΠ. τ 


12) Vitiosam lect. suam ρευγέτωσα», 
quae prius fuit etiam in DB, ipse Men. 
mutavit. in φαγέτωσαν. Tum τὸ Éy- 
τερον V, τὸν ἕτερον BC, τὸν ἔντερον 0, 
Genninam lect, iam vidit Men., elsi edd, 
τὸν ἕτερον (sic). 


13) εἶπεν (sc. ὁ κύριος) coni. Dav., 
εἶδον BCOV Men. 


BARNABAE EPISTOLA. VII. 


ac laudes offerre debeamus. 
caturus est vivos ac mortuos, 


dederint sacerdotes populi iudaici. 


non ieiunaret, morte exierminaretur, 


Seripto praecepto, 


15 


Si ergo Dei filius, qui est Dominus et iudi- 
passus est, 
redderet; credamus, non potuisse filium Dei pati nisi propter nos. 
vero affixus aceto ac felle potabatur. 


ut plaga. ipsius vividos mos 
Cruei 
Audite, quomodo de hac re indicia 
ut, qui ieiunium 
praecepit Dominus, quia et ipse pro 


peecatis nostris vas spiritus oblaturus erat in hostiam; ut et impleretur 


figura faeta in Isaac, 
apud prophetam ? 
pro omnibus peccatis. 
sacerdotes intestinum non lotum, 
inquil, 


qui super altare fuit oblatus. 
Et mandueent de hireo, 


Quid igitur dicit 
qui in die ieiunii offertur 


Allendite diligenler: ,et manducent soli ac omnes 
cum aceto.' 
pro novi populi delictis oblaturum carnem meam, 


Ad quid? Quoniam me, 
potaturi estis 


felle cum aceto; ideo comedite vos soli, dum populus ieiunat et plangit 


in sacco οἱ cinere. 


hireos bonos et similes, 
holocaustum pro pecoatis. 
inquit, ,unus.' 


Haec ut ostenderet, 
pro illis: Quomodo igitur praecepit? Attendite. ,Sumite,' 


quod oporteret ipsum mori 
inquit, ,duos 


et offerle eos; et accipiat sacerdos unum in 
De altero. vero quid facient? ,Maledictus,' 
Attendite, quo paeto figura lesu manifestetur. 


,Et con- 


spuile illum omnes, ac lancinate; et imponite lanam coecineam eirea 


caput eius; et sie in desertum 


ponit eam super frulicem, 


emittatur.f 
qui portat hireum, abdueit eum in eremum 


Et cum ita factum fuerit, 
, et aufert ah illo lanam, et 


qui vocatur rubus, cuius germina in agris 


reperia solemus manducare; et huius solius vepris fructus dulces sunt. 


14) μέλλεται C Men. in textu, idem 
µέλλετε in marg. 

15) σάκχου 0 Y. 

16) δείξει V. 

17) Cfr. Baehr,, Symb. IT, 619. II. 
Levit. 16, 7. sqq. 

18) ofuorog absque accentu C. 

19) ἐρεὺς 0. Tum voee. ὑπὲρ ἅμαρ- 
τιῶν subiunxi ex Ε 0 V marg. " Codicis 
B οἱ vet, Int. 

20) — ἘΙΝΙΣ5 Cfr. Baehr l. c. p.608. II. 

21) Haec sane nolanda, cum gra- 
phice exprimant Christi passionem, quae 
eliam observat Tertullianus lih |. contra 
Judaeos, et lib. 3. contra Marcionem: 
Unws aulem eorum. circumdatus | coccino 
maledictus οἱ conspulatus ϱἱ convulsus 
et compuncius a& populo οσα  civila- 
lem. abüciebatur $n. perditionem, mani- 
feslis | molatus. insignibus | Christi pas- 
sionis, qui coccinea circumdatus vesle, οἱ 
consputatus οἱ omnibus contumeliis af- 
ficus extra. civitatem crucifizus est. Quae 
quidem circumstantiae a Barnaba notatae 
elsi non sint in Sceriplura, tamen per 
iraditionem innotuerunt wt alia plura, 
quae in hac epistola continentur, quod 
impraesentiarum ostendere operae pretium 
duxi. Antiqui igitur Hebraei praeter le- 
gem scriplam habebant quasdam tradi- 


liones non scriptas, ut notum est-ex Phi- 
lone Indaeo lib. de circumcisione : ταῦτα 
οὖν εἲς &zo&g ἠλθε τὰς ἡμετέρας ἀρ- 
χαιολογούμενα παρὰ θεσπεσίοις ἄγ- 
ὁράσιν, o£ τὰ Ἰωσέως οὗ παρέργως 
διηρμήνευσαν. Men. 
22) lia c. B 0 V Voss, ἐχπτύσατε 
C Int. vet. Men. 
23) περιθῆτε 0 V. 
24) τὸν Voss. in margine pro var. 
Tum ἀφερεῖ C. 


25) ῥαχίηλ Men., qui leg. pulat δα- 
χόν. Vossio auctore dedimus ῥαχίη. 
In B C 0 V et marg. Vossii ῥαχίλ. Tum 
βλαστοὺς B OV ο Vossio, βαστοὺς C, 
βατοὺς Men., qui in notis scribit : In 
lextu Graeco οὗ τοὺς βατοὺς corrupte 
legitur ; nam βατὸς oxytone est pervius, 
et βάτος gravitone rubus. Lege igitur 
οὗ z«i τὰ βάτινα" est enim βάτινον 
fructus. rubi. Galenus 2 de alimentis 
τῶν. fro. χαρπὸγ ὀνομάξουσιν οὗ 
παρ ἡμῖν ἄνθρωποι βάτινον: id ost, 
rüborum lracium nominant homines no- 
stri Biírrvoy.' Memini, Romae saepius 
me vidisse die (esto S. Andreae Apo- 
stoli (30 men. Novembis) ante templum 
ipsi dedicatum (Sant' Andrea. delia Valle) 
populo ramos vendi cum dulci (fructu 
(lcgno di Sant' Andrea seu legno santo 


lect. 


16 BARNADAE EPISTOLA. VII. VIII. 

εὐρέσχοντερ' ταύτης μόνης τῆς ῥάμου"ν οἱ παρποὶ, Ίλυκεῖς eiat." Ti 
οὖν xol τοῦτο; ΠἩροσέμετε " τὸν μὲν ἕνα ἐπὶ τὸ" * Θυσιαστήριον, τὸν 
δὲ ἕνα ἐπικατάρατον, καὶ Ori? τὸν ἐπικατάρατον ἐστεφανωμένον; j ' End 
δὲν ὕψονται αὐτὸν τότε τῇ ἡμέρα» 1 τὸν ποδήρη ἔχοντα τὸν κόμκινον 
περὶ τὴν σάρκα, καὶ ἐροῦσιν' οὐχ οὐτός ἐστιν, ὃν ποτε ἡμεῖς ἔσταυ- 
θώσαμεν ἐξουθενήσαντες,"' παὶ κατακεντήσαντες, xoi jnoibavres ; 4λη- 
δῶς οὗτος ἦν, ó πότε λέγων ἑαυτὸν υἱὸν Θεοῦ εἶναι. Πῶς γὰρ ὁμοίως 
xo τί τοῦτο, ὁμοίους τοὺς σράγους, παλοὺς el ἴσους ;" 23 P ὅταν ἴδω- 
Gy αὐτὸν τότε ἐρόμενον,, ἐππλαγήσονται”" ἐπὶ τῇ ὁμοιότητι τοῦ τρᾶ- 
yov. Οὐχοῦν ἴδεῖ τὸν τύπον τοῦ μέλλοντος πάσγειν Ἰησοῦ. τι 8l, 
ὅτι τὸ ἔριον sig? μέσον τῶν ὀκανθῶν méocw; Τύπος ἐστὶ τοῦ Ἴη- 
σου τῇ bodie πείµενος, ἵνα, 0g" ἐὰν 98g τὸ ἔριον άρα τὸ κὀη- 


nov, δεῖ 
καὶ θλιῤόντα πυριεῦσαι 


αὐτὸν πολλὰ παθεῖν, διὰ τὸ εἶναι φοβερὰν τὴν ἄπανθαν, 
Ovzo ^ φησὶν, οἳ θέλοντές pe ἠδεῖν, xol 


ὤψασθαί nov. τῇς βασιλείας, ὀφείλουσι, Θλιβέντες xol παθόντες λαβεῖν µε. 


VIII. 


Iwoencae rubrae sacrificium iypus. Christi eiusdemque regni. 


Τίνα δὲ δοπεῖτε τύπον εἶναι, ὅτι ἐντέλλεται τῷ Ἱσραὴλ προσφέρειν 
δάµαλν τοὺς ἄνδρας, ἐν οἷς ἁμαρτίαν τέλεια, καὶ” σφάξαντας πατα- 


καΐειν΄ καὶ αἴρειν τότε τὴν σποδὸν παιδία ^ 
περιτιθέναι τὸ ἔριον τὸ πόκινον ἐπὶ Eloy ’ καὶ τὸν ὕσσωπον' 
οὕτω" ῥωντίζειν πὰ παιδία καθ ἕνα τὸν λαόν" 


τῶν ἁμαρτιῶν; Nosizs , 


πῶς ἁπλότητι' λέγει ὑμῖν. 


καὶ βάλει. εἰς ὄγγη, od 
μαὶ 
ἵνα ἁγνίζωνταν' ἀπο 
Ὃ μόσχος ov»? 


ἐστὶν ὁ Ἱησοῦς: of προσφέροντες ἄνδρες ἁμαρτωλοὶ, οἳ προσενέγκαντες 


αὐτὸν" ἐπὶ σφαγήν, 
ᾗ δόξα. 


i. e. diospyros lotus), quos hic fortasse 
intelligendos esse prius putabam. Sed 
procul dubio mora rubi indicantur. 

260) ταύτης µόνης τῆς ῥάχου coni. 
Voss. haec adnotans: Male. almus aliter 
emendavit. Paulo post lege: καὶ ὃ, TL 
τὸν ἐπικατάρατον ἐστεφανωμένον. 
Jta infra: 0, τι δὲ τὸ ἔριον ἐπὶ τὸ 
Σύλον. Quomodo parücula ὅτι et in 
hac epistola, et apud alios autores sae- 
pissime accipitur, Male itaque viri docti 
haec eorrigunt οὕτω µόνης τῆς ῥα- 
χοῦς ᾿ B C c. Men., qui scribi vult τού- 
του ῥαχοῦ expunctis tribus primis γο- 
cabulis; οὕτως μόνης τῆς ῥαχοῦς 0v 
et Voss. in textu. 

21) Ita esi in FOV, ένσί BC et edd. 

28) τὸ om. Men. 

29) ὅτι — cur, sicuti c. 8. Ὅτι δὲ 
τὸ ἔριον, ο. 10. Ὅτι δὲ ἸΓωσῆς, οἱ 
alibi. Voce. zal ὅτι τὸν ἐπικατάρα- 
τον desiderantur in BC οἱ ap. Menar dum. 

30) δὴ B. Tum αὐτὸν τότε. rjjin- 
terpungunt C V. Post αὐτὸν parum recte 
commate distinguunt Men. Voss, et alii, 


Ἐἶτα υὐκέτι ἄνδρες [ἁμαρτωλοὶ], οὐμέτι ἁμαρτωλῶν 
Οἱ δὲ ῥαντίζοντες παῖθες, εὐαγγελιζόμενοι ἡμῖν τὴν ἄφεσιν 


Davisius legit: ἐπειδὴ ὄψονται αὐτὸν, 
ταύτῃ μτλ. 

81) Sc. Christum in die iudicii. Men. 
Dein τοῦ ποδήρη p. τὸν ποδήρη C. 

32) ἐξουθυνήσαντες c 

93) Dedi πῶς γὰρ ὁμοίως καὶ τί 
τοῦτο, ὁμοίους τοὺς τρήγους χαλοὺς 
χιὶ ἴσους; verbo λέγει suhaudito. In 
Codd. B CF 0 y οἱ var. lect. Ap. Voss, 
est πῶς γὰρ ὁμοίως slg τοῦτο HT, 
praetermissa tamen copula xci ante ἆ ἴσους 
in F V. Menardus iu textu πῶς γὰρ 
ὁμοίως καὶ τοῦτο», Sed adnolat: In 
textu gr πῶς γὰρ ὁμοίως, male; lege 
ὣς οὖν όμοιος. Sic in textu gr. καὶ 
τοῦτον" l. οὕτως. Sensus horum est: 
Sieut ergo Christus similis est duobus 
ilis hircis in die ieiunii ad populi expia- 
tionem oblatis, sic similes hircos et aequa- 
les-subaudi : olferri praecepit Moyses, Apud 
Cot. ad marg. pro coniectura ὡς yoür 
ὅμοιος, κατὰ τοῦτο, ὁμοίους, Davisius 
proponit πῶς γὰρ ὅμοιος; εἲς τοῦτο 
ὁμοίους, 

34) ἐκπλαγίσονται ϐ V, 


BARNABAE EPISTOLA. VII. VIII. 17 
Cur vero et hoc? Altendite: unum quidem super altare, alterum verum 
maledictum. Yt quare qui maledictus est coronatur? Quia videbunt 
eum ila die habentem circa corpus talarem coccineam, et dicent: nonne 
hie est, quem nos aliquando despectum, compunctum ac illusum cruci- 
fiximus? Vere ille est, qui tunc se dicebat esse filium Dei. Quomodo 
similiter et cur hocce ,similes hircos pulchros et aequales. Ut, cum 
viderint eum tunc venientem, percellantar de hirci similitudine. — Vide 
igitur figuram lesu passuri. Quam ob rem vero lanam in medio spi- 
narum ponunt? Id est figura lesu, ecclesiae proposita. Ponunt autem 
lanam in spinis, ut, qui voluerit lanam coecineam auferre, eo quod spinà 
formidabilis sit, debeat plurima sufferre, et afflictatus potiri illius. Sie, , 
inquit, qui volunt me videre et ad regnum meum pervenire, debent per. 
afflietiones et tormenta possidere me.. 


— VIL  Juvencae rubrae sacrificium. typus. Christi. eiusdemque regni. 


Quam autem figuram pulatis esse, quod praecipitur Israéli, ut ho- 
mines eonsummatae nequitiae iuvencam afferant, et eam mactatam com- 
burant; uique tunc pueri tollant cinerem et in vasa mittant; postea ba- 
culo alligent lanam coecineam cum hyssopo; et sic populum singulatim 
pueri aspergant, ui à peccatis purgetur? Aspicite, quomodo in simplicitate 
nobis loquatur Dominus. Vitulus iste lesus est; homines nequam qui 
afferunt, sunt ii qui Dominum ad necem obtulerunt. Sed nunc non 
amplius sunt viri nequam, nec amplius pro peccatoribus habentur. Pueri 
vero aspergentes sunt qui nuntiaverunt nobis remissionem peccatorum, 


35) ἴδετε legi vult Men. Cfr. Iustin. 
Dial. c. Tryph. n. 111. 

36) xo Men., εἲς idem coni. in marg., 
ut est in B CO V. Articulum τῶν ante 
ἀκανθῶν om. Men. Tum τιφέασιΒ C 
c, edd, - 

31) ὃν C Men. in textu. ὃς idem in 
marg. Tum ἄραι Β 6 O V Men. Voss. 

38) ἕνα c. indic. praes. habes etiam 
1 Cor. 4, 6. Gal. 4, 17. Videndum ta- 
men, an hic et illic non potius substi- 
tuenda sit forma dj ob Itacismum, vo- 
calem ή promiscue in scribendo usur- 
pantem pro diphthongo εν eodemque modo 
pronunciantem. 

: 99) κυριεῦσαι Codd. nostri omnes, 
χυριῶσαι Men. 

40) οὕτως O V. 

41) ἄψασθέ µου V 0, 
dem mutatum in ἄφασθέ µου, in C. 
Men. ἄφασθαί µου. Dein ὀφείλουσιν 
0 V. Respicere videtur ad Matth. 16, 24. 

Cap. ΥΠ, 1) ἐντέλεται C. 60. 
Num. 19, 2 sqq. Hebr. 13, 11. 

2) καὶ excidit editioni Men. Subinde 
σφάξαντες B C O V, κατὰ xatew scr, V. 

3) παιδεία V et pr. man. 0. 

4) Voec. 2zi ξύλον accesserunt ex 

PATRES APOST. 


in hoe qui- 


F OV et Int. vet. Totus autem locus in 
his tribus Mss. ita sonat: χα) περιτι- 
Φέναι τὸ ἔριον τὸ xóxxwov ἐπὶ ξύλον. 
ἴδε πάλιν ὁ τοῦ σταυροῦ. τὸ ἔριον 
τὸ xÓxxiyoy, καὶ τὸν ὕσσωπον κτλ. 
Deesse τῷ ἑύλῳ haud male suspicatus 
est Men. 

5) οὕτως 0 V. Dein παιδείᾳ p. 
παιδία scr. V et pr. man. 0. 

6) ἁγγέζονται Y O, in hoc quidem 
emendatum in ἀγνίζωνται. — Tum ἀπὸ 
c. Davisio p. ὑπὸ BCOV Men. 

71) Cum vet. Int. Menardus scribi 
vult ὁμοιότητι. - 

8) Reposui οὖν ex BCF OV, οὗτος 
editt, secuti Men, qui vocem deleri ma- 
luerit, cum desit ap. Int. veterem. Hiero- 
nymus in c. 43. Ezechielis, ubi α huius 
Epistolae auctoritatem provocat: Vitulum 
autem, qui pro nobis immolatus est, et 
multa scripturarum loca, εἰ praecipue 
Barnabae cpislole, quae habetur inter 
Seripluras apocryphas, nominal. 

9) προσενεγχόντες αὐτῶν p. προ- 
σενέγκαντες αὐτὸν C. 

10) εἶτα οὐχέτι ἄνδρες, οὐχέτι 
ἁμαρτωλῶν ἡ δόξα B C 0 Y Men., qui 
proposuit: εἶτα οὐχέτι ἄγδρες ἅμαρ- 

2 


18 


DARNABAE EPISTOLA. VIII. IX. 


τῶν ἁμαρτιῶν xol τὸν ἀγνισμὸν τῆς παρδίας" ole ἔδωπε τοῦ εὐαγ- 
γελίου͵ τὴν ἐξουσίαν — οὔσι δεκαδύο εἰς μαρτύριον τῶν φυλῶν, ὔτι 


δεκαδύο of φυλαὶ τοῦ Ἴσροὴλ — εἰς τὸ πηρύσσειν."' 


Zh τί δὲ 


τρεῖς παῖδερ οὗ ῥαντίξοντες; ; Eig μαρτύριον Αβραάμ κα)” 'Ἴσαὰν sol 
3 
"oxof, 1 ὅτι οὗτοι μεγάλοι τῷ Θεῷ. "Or, δὲ τὸ ἔρον ἐπὶ τὸ ξύλον; 


"On. 5 βασιλεία HN ησοῦ ἐπὶ Eo 


cüroy?? 


Qa, ἐν eig ἡμεῖς σωθησόμεθα᾽ 


διότι οὗ ἐλπίζοντες ἐπ 


ζήσοντοι εἰς τὸν αἰῶνα. 4ιὰ τί δὲ ἅμα τὸ ἔριον πο) τὸν" 
ὕσόωπον; "On ἐν τῇ βασιλεία αὐτοῦ ἡμέραί) 


* ἔσονται πονηραὶ καὶ 6υπα- 
ὕτι καὶ ἀλγῶν σάρκα” διὰ τοῦ 


ῥύπου τοῦ ὑσσώπου ἰᾷται, Καὶ διὰ τοῦτο οὕτω" γενόμενα ἡμῖν μὲν 


ἐστι” φανερὰ, ἐκείνοις δὲ σποτεινά᾿ 


ὅτι οὖν ἤπουόαν φωνῆς xvgiov." 


(dX. Cirewmcisio veteris lestamenti spiritualiter intelligenda. 
"Aéyet γὰρ : πάλιν περὶ τῶν ὠτίων πῶς περιέτεμεν ἡμῶν ied τὴν 


παρδίαν. Ei ó πύριος ἐν τῷ προφήτη 


' 
ui ὑχοήν ὠτίου ὑπήνου- 


civ? pov. Καὶ πάλιν A&yev noi ἀχούσονται οὗ πόῤῥωθεν, à ἐποίηόα 


γνώσονται. Καὶ περιτµηθήσεσθε,' 
καὶ πάλιν Mye , UXOUE Ἰσρωὴλ, 
Gov.' 


Καὶ πάλιν τὸ πνεῦμα Ἠυρίου, προφητεύει ᾿ 


λέγει πύριος, τὰς παρδίας ὑμῶν. 
ὅτι τάδε, λέγει πύριος: ó Θεός 
τίς ἐστιν 0 θέλων 


ῥῆσαι elg τὸν αἰῶνα; » ᾽Αποῇ ἀκουσάτω τῆς φωνῆς τοῦ. παμδός μου. 


Καὶ πᾶλιν λέγει᾽ 
ἐλάλησε Ταῦτα el 


10 


ἄκουε οὐρωνὲ, καὶ ἐνωτίζου yi 
μαρτύριον. Καὶ πάλιν Aye 
wvolov ἄρχοντες τοῦ Λλαοῦ. τούτου: 
τέκνα, τῆς φωνῆς βοῶντος ἐν τῇ 
τὰς ὀποὰς, ἵνα ἀπούδαντες λόγον 


ὅτι πόριος’ 
ρἀπούσατε"" λόγον 

Καὶ πώλιν Aye ράνούσατε,' 
ἐρήμω. Οὐποῦν Nod ἡμῶν 


πιστεύσωμεν 7^ od γὰρ περτομὴ, 


ἐφ᾽ m πεποίθασι», πανήργηται. Περιπομῆν γὰρ εἴρηκεν οὐ σαρκὸς γὲ- 


τωλοὶ, οὐχέτι ἁμαρτιῶν ἡ δόξα. Το- 
fum membrum ab vet. Int, non agnitum 
Davisius censet delendum. Sed nil mu- 
les. Sensus: Viri consnummatae nequitiae 
iuvencam — afferenies aspersione postea 
peccatis eum. toto populo purgati suni, 
lta nosmet ipsi redemptione per Iesum 
Christum iam non sumus peccatores uli 
prius, sed [íratres ipsius Deique filii, 
cuius Austitiae Christus passione sua ac 
morte expiatoria pro nobis satisfecit, 

11) Cfr. Ps. 121, 4. 

12) xai om. OY. 

13) ὅτι dà C O Y B, in cuius marg. 
Holstenius monet legendum ἔτι vel TÉ 
δὲ interrogalive. Sequens τὸ anie ἔριον 
om, Men. 

14) τοῦ om. Ὁ V. Deinde c. BCF OY 
exclusi τῷ ante ξύλῳ, quod auctore 
Menardo repetierunt editt. ad unum omnes. 

15) Dedi 2Aztítorreg ἐπ᾽ αὐτὸν c. 
B CFO V et var. lect. ap. Voss, ἐλπί- 
ζοντες εἲς αὐτὸν vulg. 

16) τὸ B CF O V. 

17) ἓν aig abl. instr., cui respondet 
praep. διὰ insequentis membri. Cfr. 
supra ο τν in fine of θέλοντές µε id'eiv, 


καὶ eaodat µου τῆς βασιλείας, ὀφεί- 
λουσι θλιβέντες καὶ παθόντες λαβεῖν 
με. Vid. et infra c. 15. nonnullorum 
Codd, lectionem οἱ vulg. ἁγιάσεις αὐ- 
τὴν v χερσὶ ατλ. 

18) ἡμέραις Μοη,, in nolis ἡμεῖς 
ut B C 0 V Voss, 

19) Vulg. art. τὴν ante σάρκα, por 
se quidem probabilem, omisi c. BCFÓV 
restituique subinde lectionem ex meis 
quattuor Codd. ei textu Menardi διὰ τοῦ 
ῥύπου τοῦ ὑσσώπου p. Cotelerii con- 
lectura τοῦ ῥύπου διὰ τοῦ ὑσσώπου. 
Cotelerius autem et qui eum Secuti sunt 
Hefelio. non excepto, quid óuzrog heic 
significet, parum capiunt, Descendit enim 
ex ῥύω (ῥύομαι) et ῥέω. Sensus: Si- 
enti. aegrotantes quidam Sibi medentur 
hyssopi Succo expurgante, ita nos sanati 
sumus lavacro et abstersione sanguinis 
Christi. ους, Φιὰ τοῦ ῥύπου et ante- 
ced. ἠμέρα ιν. ῥυπαρωὶ alterutro sese 
interpretantur. De hyssopi virtute. ab- 
stergendi Origenes Hom. octava in Lev. 
c. 10. Tom. IX. p. 330. ed. Lommatzsch 
dicit: Ilungitur tamen ad emendationem 
leprae hnius etiam coccus torius, socia- 


BARNABAE EPISTOLA. VIII. IX. 19 
et purificationem cordis, quibus. dédit evangelii praedicandi potestatem ; 
quique sunt duodecim, id tribuum - testimonium, quia apud lsraelitas 
duodecim erant tribus. At cur tres pueri aspergentes ? Nempe in te- 
stimonium Abrahami et'Isaaci et lacobi; quod ii magni fuerint coram 
Deo. Cur vero lana in ligno [baeulo]? Quia in ligno lesus dominium 
suum tenet, cuius causa, qui in illum sperant, vivent in aeternum. Quare 
aulem simul lanam et hyssopum? Quoniam .in regno illius erunt dies 
mali ae sordidi, quibus nos salvi erimus: quandoquidem qui corpore 
aegrotat, emundante hyssopi succo curatur. Et. propter hoc quae ita 
se habent, nobis manifesta sunt, illis [Iudaeis] autem obscura, quia non 
audierunt vocem Domini. 


IX. Circumcisio veteris testamenti. spiritualiter intelligenda. 


Loquitur porro scriptura de auribus nostris, quomodo eas et cor 
nostrum circumeiderit Dominus. Ait Dominus apud Prophetam: ,in au- 
ditu auris obedierunt mihi Et iterum dicit: ,auditu audient, qui longe 
absunt; quae feci, scient Et: ,cireumcidite corda vestra, ait Dominus. 
Et rursus ait: ,audi Israel, haec dicit Dominus Deus. tuus.' - Iterumque 
spiritus Domini prophetat: ,quis est, qui vult vivere in perpetuum? Au- 
ditione audiat vocem filii meii “Πέ iterum dicit: . audi: coelum, et auri- 
bus percipe terra, quia dominus locutus est'.:Haec in testimonium. 
Rursusque ait: ,audite verbum Domini principes populi huius Et ad- 
huc: ,audite filii vocem clamantis in deserto.! Ergo cireumeidit aures 
nostras, ut audito verbo crederemus; circumcisio enim, in qua illi con- 
fidebant, abrogata est, Praecepit enim Dominus, circumcisionem non 


carnis esse faciendam; illi autem praeceptum hoc "transgressi sunt, quia 


iur et hyssopus. Coccus tortus figuram 
sacri sanguinis continet, qui de eius la- 
tere per lanceae vulnus exortus est. ,Et 
hyssopus.: Hoc genus herbae. naturam 
habere medici ferunt, ut diluatet. expur- 
get, si quae illae pectori hominum sor- 
des ex corruptione noxii humoris inse- 
derint. Unde αἱ necessario in expurga- 
üione peccatorum huiuscemodi graminis 
figura suscepta est, — Seripserim iy 
eig ἡμεῖς σωθησόμεῦα, xol ὅτι àà- 
yov xtà. 

20) οὕτως 0 V. 

21) ἐστιν 0 V. 

22) Art. τοῦ lecüonis vulg. ante xv- 
ρίου omisi c. BCF OV. 


Cap. IX. 1) αἰτίων Men. Tum ἡμῶν 
etiam O in textu, quod amanuensis ad 
oram mutavit in ὑμῶν. Cfr. Deut. 21, 12. 
Levit. 19, 23. Ep. ad Diognet. c. 4. 

2) ὑπήκουσε legendum proponit Men. 
ο, LXX Ps. 17, 44. 

3) Isai 33, 13. Quelli che sono da 
lunghi perfettamente intenderanno; cono- 
ΦΟΘΥΔΑΠΟ quali cose io abbia adoperato, G. 


haec locutus est, 


. et marg. Voss., 


4) καὶ οἳ p. o£ Men. 

5) περιτμηθήσεται 0 V, in hoc qui- 
dem περιτμηθήσεσδε ad oram. Ier. 4, 4. 

6) Vulg. ὁ ante κύριος omisi c. B C 
FOY et LXX Ier. 7, 2. 

1) Ita. nostri quattuor Codd., 
Men. et rlqq. Ps. 33, 19. 

8) Seripsi yij p. vulg. 7 yi c BC 
FOV LXX Isai, 1, 2. 

9) Dedi κύριος c. BCFOV LXX, 
vet. Int. Voss., ὁ δεὸς Men. et alii. 

10) .Sc. circumsisionis aurium Deo 
acceptae. H.. Maluerim ἐλάλησε ταῦτα 
εἲς µαρτύριον ο, Men. ut' sit: Dominus 
coelum . et terram in 
testimonium (testes) advocans. 

11) Isai. 1, 10... ) 

12) Evulgavi ἀχούσατε ex BCFOY, 
ἀκούετε Men. Voss. et alii. Dein scripsi 
βοῶντες p. βοώσης c. B (marg) F 0 Y 
LXX, βοώσης B (textus) C vulg. Isai. 40,3. 

13) Edidi πιστεύσωμεν ex BFÓV 
πιστεύσωµην (5ἱο) C, 
πιστεύωµεν. vulg. : 

14) εἰ γὰρ p. ἡ γὰρ OV. Ραΐππε- 
πυίδασι BC c. vulg. 


9* 


ἐστι 


20 


νηθῆναι zT παρέβησαν, ὔτι ἄγγελος πονηρὸς ὀοόφί" 


BARNABAE EPISTOLA. IX. X. 


3 , 
αυτους. 


-ἀέγει πρὸς αὐτούς " τάδε λέγει πύριος ὁ Θεὸς ὑμῶν ----- 00g" εὑρίόνω 


[νέαν] ἐντολῆν — jt] ὀπείρητε ἐπὶ ἀκάνθας , 


πυρίῳ ὑμ CA 


λέγει sügtog?? 
οὗτος ἀπερίτμητος παρδίφι΄ 
εἰς σφραγίδα.” 4 


18 


περυμήθητε"' τῷ 


Kol τί λέγει; ; περιτμήθητε τὸ σκληρὸν τῆς παρδίας 
ὑμῶν, xod τὸν τράγη]λον ὑμῶν οὐ μὴ σηληρύνητε, 
movro τὰ ἔθνη ἀπερίμητα, ἀκρόβυστα" 


δε Καν mülav εἰδοῦ 


η] δὲ λαὸς 


^A ?* ἐρεῖς' καὶ μὴν περιτέμνεταν ὁ Λλαὸς 
᾽αλλὰ καὶ πᾶς Σύρορ μαὶ "Agony, ποὶ πάντες οἱ Ἱερεῖς 


τῶν εἰδώλων, ΄4ρα”. οὖν κἀκεῖνοι ix. τῶν διαθηκῶν αὐτῶν eloty ; 4λλὰ 


καὶ oL 


ἰγύπτιοι dy περιτοµῇ. εἰσίν. 


Meere ovv, τέχνα, περὶ πάν- 


των πλουσίως, oni 4βραὰμ, ὁ πρῶτος περιτομὴν δοὺς, ἐν πνεύματι 


προβλέψας εἰς τὸν Ἰησοῦν"" 
µατα. «4έγει yéo' Qe 


δὲ Denon". ῶτα δέκα, ror" 
czevgoc ^. ἐν τῷ Ταῦ ἡμελῖεν"" 
ποσίους. 4ηλοῖ οὖν 1095 


ἐν ài τὸν σταυρόν. 


περιέτεµεν, λαβὼν τριῶν Ἰθαμμάτων δόγ- 
περιέτεμεν "4βραὰμ ix τοῦ οἴνου αὐτοῦ ἄν. 
ὅρας δέκα ποὺ ὑμτώ sto τριακοσίουρ.' 
Ίνῶσις, Μάθετε τοὺς δεκαοχτώ πρώτους, εἶτα τοὺς τφιωποσίους. 
ὀμτώ, 
Eye τὴν χάριν, 
μὲν Ἰησοῦν ἐν τοῖς δυσὶν “θάμμασιν, sol 
Οἶδεν ὁ τὴν ἔμφυτον' 


Τίς οὖν αν δοθεῖσα τούτῳ: 

Τὸ 
Um δὲ ὁ 
τοὺς τριῖ- 


Ἔχεις Ἴησοῦν. 
? λέγει xol" 


* δωρεὰν τῆς διδαχῆς αὐτοῦ 


θέμενος ἐν ἡμῖν. Ote γνήσιώτερον ἔμαθεν &m' ἐμοῦ Adyov ^ ἀλλ 


οἶδα, ὅτι ἄξιοί dove υμεῖς. 


X. Quae Moses de escis praecepit, 


spiritualiter capienda, quemadmo- 


dum iam a Davide faclum esse videmus. 


"On δὲ Muoije elgiuev οὐ) 


φάγεσθε joigov, οὐδὲ ἀετὸν, οὐδὲ 


ὀξύπτερον, οὐδὲ κόρακα, οὐδὲ πάντα ὑχθῦν, 0c? οὖν ἔχει λεπίδα y 


18) γενηθῆναι Β,γεγνηθῆναι C OV 
Men. Voss. 

16) Ita nostri quattuor Codd. οἱ F, 
ἐσόφισεν vulg. 

17) Scripsi ὅδε i. e. ἔγωγε p. ὧδε, 
quod coni. Men. vulgoque editores ex- 
presserunt Interpretem vet. secuti, ὁ δὲ 
idem in textu, ο δὲ B.CF 0, ὁδέ (sic) V, 

man. pr. mutatum in ód'. Deinde νέων] 
suppleri vuli Men. auctore [nt. vet. Tum 
σπείρηται p. σπείρητε Men. ler. 4, 3. 

A8) Dedi ἐπὶ ἀκάνθας c.F OY, ἐπὶ 
᾿ἀκάνθ «v C, ἐπ) ἀκάνθαν Ὁ, iz ἄκανδαν 
(sic)Men, ἐπ ἀκάν ο. αι coss, etrlqq.c.LXX. 

19) Vossii δὲ post περιτµήθητε 
omisi c. BCF OY LXX Men. Vocabula 
καὶ Tí λέγει; καὶ περιτµήθητε τὸ 
σκληρὸν τῆς καρδίας 0 υμῶν desideran- 
tur in C B, cuius quidem margini adscri- 
huntur, ler. 7, 20. 

20) Ita lego c. BC F O V, σχληρύ- 
vere vulg. 

21) καὶ deest in 0 V. 

22) Exclusi vulg. art. ὁ ante κύριος 
e, BCFO Y. LXX ler. 9, 25. 26. 


28) Sie c. nostris quattuor Codd, et 
F p. ἀλλὰ vulg. 

24) Retinui σφραγίδα c. BFOV 
Voss. ; (σφαγιδα sine accentu C), quam- 
vis puriori graecitati acceptius fuisset 
properispomenon ; σφράγιδα Men. Huic 
veleris foederis signo sigillum illud filii 
Dei (baptismus) respondet, quo signati 
etiam qui mortui erant in regnum Dei 
intraverunt. Cfr. Hermae Past. Sim. 9,16. 

25) Adeas Cotelerium h. l. commen- 
tantem. 

26) ἄρα BO V. Dein seripsi αὐτῶν 
(i. e. Ιουδαίων] ο. BCF 0 V, αὐτοῦ vulg. 

21) Art. of post Vossium restitui c. 
FOV, deest in B C Men. Tum elot 
BC vulg. 

28) ᾿Γησοῦν auctore vet. Int. coni. 


Dav. suffragantibus nunc 0 V, vióvy BCF 


Men. et plerique libb. impress. Ex B C 
F OY interpunxi post περιέτεµεν (CF O 


περιέτεμε}) cum prius post Ι]ησοῦν 


(υἱὸν) commate distingueretur. Neque 
Codd. lectionem víóy prorsus eum non- 
nullis contempserim. Namque lesus est 


BARNABAE EPISTOLA. 


malus angelus docebat illos. 


Ait ad eos: 


IX. X. 21 


Jiaee diei dominus Deus ve- 


sler' (equidem novam heie legem invenio): ,nolite serere super spinas; 


circumcidimini Domino vestro" 


Et quid vult sibi Dominus hisce verbis? 


Cireumeidite,i dicit, duritiam cordis vestri, et cervicem vestram ne in- 


duretis. 


Atque iterum: ,ecce, dicit Dominus, omnes gentes ineircum- 


cisae sunl, ac praepulium habent; iste vero populus/ [ludaeorum] ,corde 


est incircumcisus.' 
eircumeiditur, 
nes sacerdotes idolorum. 


filii, 
sionem , 
terarum doetrinam | adhibens. 


At inquies: et vero ille populus in signum foederis 
Verum et circumciduntur Syri omnes, ae Arabes, ac om- 
Hinc ergo pertinent illi quoque ad eorum te- 
stamentum? Sed et Aegyptii circumcisionem usurpant. 
de omnibus abunde, quod Abrahamus, qui primus dedit circumci- 
in spiritu prospiciens in lesum circumcidit, arcanam trium lit 
Narrat enim 
Abrahamus e domo sua COCXVIIL viros. 
cognitio ? Discite primo decem et octo, dein trecentos. 
ei octo exprimuntur, per I decem, per H octo. 


Discite igitur, 


Scriptura: ,el cireumeidit 
Quae ergo illi in hoc. data est 
Decem autem 
Habes initium nominis 


lesu. Adhuc vero crux in figura litterae T gratiam redemptionis nostrae 


erat signatura; quapropter ait ,lrecentos.' 
Seit hoc, qui profundius donum doc- 
Nemo magis germanum a me accepit Ser- 


bus litteris, et erucem in tertia. 
irinae suae posuit in nobis. 
monem; sed scio, vos dignos esse. 


X. Quae Moses de escis praecepit, 


Ostendit ilaque lesum in dua- 


spiritualiter capienda, quemadmo- 


dum iam α Davide faclum esse videmus. 


Quare autem Moses dixit: ,non manducabitis suem neque aquilam neque 
aeeipitrem neque corvum nec ullum piscem, qui non habeat squamam?' 


filius Abrahamis, ob promissionem fac- 
tain, benedictum iri omnes gentes in ipsius 
semine, 

29) Referenda videntur ad Gen. 17, 
26. 27., coll. Gen. 14, 14. 

30) ἡ om. Men. 

31) τούτῳ B C Men, τοῦτο O V, 
αὐτῷ Voss. "De huiuscemodi γνώσεως 
genere H. disputavit in libro: Das Send- 
schreiben des Ap. Barnabas p. 83 sq. 

32) Seripsi Φεκασκτὼ ο. ΟΥ ex ana- 
logia antecedentium, déx« καὶ ὀκτώ 
BC ο Int. vet, οἱ vulg. Vox δέκα οχ- 
cidit ap. Men. In F extaro mihi asseri- 
tur τὸ Φέκα ὀκτώ, ἰῶτα. ήτα xTÀ. 
Cfr. Clem. Alex. Strom. VI. c. 11. p. 782. 
Prudentiiin Psycomachiam praef. v. 50 sqq. 

33) gira 60, in hoc quidem muta- 
tum in ἦτα. 

94) Recepi £z, δὲ ὁ σταυρὸς ex 
BFOV et var. lec. ap. Voss.,. ὅτι δὲ 
ὁ σταυρὸς C, ὅτι δὲ σταυρός Men. 


οἱ riqq. 
35) ταῦ Ίμελλεν F O V, T ἤμελ- 
λεν B C. Menardi ἤμελλεν iam in Cle- 


rici ed. a. 1698 factum est ἔμελλεν, 
quod repetiit Hef. 


36) Aliter Gallicciolli: Ma perché la 
eroce nella 7" doveva avere i! bel modello, 
dice e trecento. 

31) καὶ D (iu. texta) C O V. Int. 
Men., γὰρ D in marg. Voss. 

98) τὸ C Men. ein 9υσὶ γράµ- 
uec, B C c. vulg. 

39) ἔμφοιτον V 0, hic quidem eor- 
rectum in ἔμφυτον. Cfr. supra ο, 1. 
ΜΗ ΕΠΙ — natura tusilum. 

,40) 1. e. Q ἐμον ἔθος ἐστὶν, πρὸς 
τοὺς γνησιωτέρους λέγεσθ αι. Iatellige 
Υνῶσιν. Videm yvnoior&gor suut ac in 
lgaatii Ep. ad Eph. c. 12. συμμύσται. 
Cir. Clem. Rom. Hom. XIX, 25. ed.Dressel. 

40) ἀλλὰ vulg. 

Cap. X. 1) Leges Mosaicas rituales 
allegorice explicantur, quemadmodum ab 
Origene aliisque Alexandrinis factum et 
ad medium aevum usque hic illic scimus 
continuatum. 

2) Levit. 11. Deut. 14. Locus a Clem. 
Alex. laudatus Strom. lI. c. 15. p. 464, 
el V. e. 8. p. eui 

3) οὔτε πᾶν Ἰχθὺν ὃ V οἱ 9, in 
quo quidem οὔτε πάντα bor ὁ ὃς ' ha- 
bes man. sec. A οὔτε πάντα ly Obr, 0cB C 


vel. 


22 


BARNABAE EPISTOLA. X. 


αὐτῷ Τρία ἔλαβεν ἐν vij συνἑσει δόγματα, Πέρας yé τον λέγει’ αὖ- 


τοῖς ἐν τῷ 4ευπερονομίῳ' 
δικαιώματά μου.’ 
σῆς δὲ ἐν πνεύματι ἐλάλησεν.' 


5l διαθήσομαι” πρὸς τὸν. λαὸν τοῦτον τὰ 
Αρα) ovx ἔότιν ἐντολὴ Θεοῦ τὸ” μὴ τρώγειν; Mo- 
Τὺ οὖν χοιφίον’ πρὸς τοῦτο εἴρηκεν " 


οὐ μὴ πο]ληθήσῃ, φήσίν, ἀνθρώποις τοιούτοις, οἵτινες ὕμοιοί εἶσι 


χοΐροις. 


Ὅταν γὰρ σπαταλῶσι», ἐπιλανθάνονται τοῦ πυρίου ἑαυτῶν 


£10 
ὅταν δὲ ὑστερηθῶσιν, ἐπιγινώσκουσι τὸν κύριον. Καὶ ὁ 1οῖρος, ύταν 


σρώγῃ, οὖκ οἶδε τὸν πύριον᾿ ὕταν δέ LCD 


zt? σιωπᾷ. 


»Οὐδὲ μὴ φάγῃρ 


gov, οὐδὲ τὸν ὑπτῖνα, οὐδὲ τὸν πόρακα.΄ 
οἴδασι «διὰ κόπου xo ἱδρῶτος πῦ- 
ἁρπάξουσι τὰ ἀλλότρια ἐν ἀνομίᾳ 
ἀπεραιοσύνῃ περιπατοῦντες”" Καὶ 


ἀνθρώποις τοιούτοις, οἵτινες, 00x 

?16 

θίζειν ξαυτοῖς τὴν τροφὴν, ἀλλ 
e 

αὐτῶν ' «ol ἐπινηροῦσιν ," ὡς ἓν 


παθήµενα. ἀργὰ ταῦτα ἐκζητεῖ, πῶς 
Aoi τῇ πονηρίᾳ αὐτῶν. Καὶ οὐ μὴ φόγῃς, gol, 


πολύποδα, οὐδὲ iio. οὐ μὴ, 


δρώποις τοιούτοις, οὕτινες εἷς τέλος εἰσὶν ἀσεβεῖς, καὶ πεκριμένου”' 


au κραυγάξει’ παὶ λαβὼν 


φησὶν, τὸν ἀετὸν, οὐδὲ τὸν ὀξύπτε- 
οὐ μὴ, φησὶν,' κολληθήση 


ἀλλοτρίας σάρκας πωταφάγῃ, ὄντα 


σμύραιναν, οὐδὲ 
φησὶν, ὁμοιωθήσῃ κολλώμενος. ἆν- 
τῷ 


Φανάτῳ" ὡς καὶ ταῦτα τὰ ἠγθύδια μόνα ἐπικατάρατα ἐ ἓν τῷ βύθῳ vijye- 


ται, μὴ πολυμβῶντα, » 


ὡς τὰ λοιπά, ἀλλ’ * ἐν τῇ Vi. πάτω τοῦ βυθοῦ 
IRHTOUREÍ, "AM& xol τὸν δασύποδα οὐ φώγῃ, φησίν."' 


Πρὸς τί; Οὐ 


μὴ ye * παιδοφθόρος, οὐδὲ ὁμοιωθήσῃ τοῖς Toto rotg ' ὅτι ὁ Ἰαγωὸς 


XOU ἐνιαυτὸν πλεονεμτεῖ 
ἔχει πρύπας. AM" 


ποτὲ δὲ θήλο γίνεται, 


᾽4λλὰ καὶ, τὴν yoMijv^ 


τὴν ἀφόδευσι», "Oca" 1ὰφ em Gi τοσαύτας 
οὐδὲ τὴν ὕαιναν φάγῃ. 
μοιχὸς, οὐδὲ φδορεὺς, οὐδὲ ὁμοιωθήσῃ τοῖς τοιούτοις. 
γὰρ τὸ ζῶον παρ᾽ ἐνιωυτὸν ἀλλάσσει”' 


OU μὴν, queiv ," γένη 
Πρὸς τί; Tovro?" 
τὴν φύσιν, καὶ ποτε μὲν ἄῴῥεν, 


ἐμίσησε παλῶς. Οὐ μὴ 


γὰρ, φησὶν, ὁμοιωδήσῃ τοῖς τοιούτοις, Olovg ἀκούομεν ἀνομίαν ποιοῦν- 


4) τοις (sine accentu) ]όγοις p. του 
λέγει C. Post λέγει Men. add. λόγοις. 

5) διαδήσονται C et B Men. in textu, 
διαθήσοµαι uterque. in marg., ut exh. 
0 Y. Deut. 4, 1. 

6) ἄρα BCOY. 

7) τὸ noslri omnes. Margini tamen 
Cod. B Holstenius rubro adscripsit τοῦ, 
ab ipso postea obliteratum. 

8) ἐλάλήσε C c. vulg. 

9) Dedi τὸ οὖν χοιρίον c. ΒΕΕΟΥ, 
τὸ (leg. τὸν) οὖν χοῖρον Meu. τὸ οὖν 
χοέριον Voss. 

10) ὁ om. Men. Tum τρώγει V 0, 
heic quidem correctum in τρώγῃ. 

11) πεινάσῃ BCO Y. 

12) Codd. B C post λαβὼν distin- 
guunt commate, quod : Men. et Voss. po- 
suerunt post zr&Aty. 

,13) In marg. B. rubro scriptum esl 
φάγει lineola postea induela, in textu 
φάγης cum iqq. Tum φησὶ B C vul 

14) φησὶ B C vulg. di ^ 

15) Integra lectio ap. Clem. Alex, et 
vet. Int. extat οὐδὲ ὁμοιωδήσῃ. 


16) ἀλλὰξ O vulg. Tum αὐτῶν om.Men. 
11) Libenter Fescripserim ; ἐπιτη- 
ροῦσι τοὺς ἐν ἀκεραιοσύνῃ περιπα- 
τοὔντας" καὶ γὰρ καθήµενα ἀργὰ 
ταῦτα. Vide Theophilum Antiochenum 


Lib. II. p. 110. De hisce porro legibus 


similiter ἀλληγορεῖ Aristeas apud Euse- 
bium Praep. Evang. Lib. VIL. c. 9. p. 
320.; alio vero modo, ne plures memo- 
rem, Cyrillus in Iulianum p. 317. et sqq. 
Nec mirum, cum sensus: allegoricus non 
in ipsa re sit situs, sed a seriptoris pen- 
deat ingenio. Jav. Cír. Ps. 63, 5—7. 

18) In vet. versione lat. additur sic 
aves istae solae sibi now acquirentes escam. 

19) κεκρυµµένοι C B, heic quidem 
κεκριµένοι rubro ad marg, lllud ma- 
vult Gallicciolli, qui vertit: Non ti as- 
somiglierai, accoppiandoti con loro, a 
quelli iquali finalmente sono empj, e si 
occultiano per mettere altrui a morte. 
Àüdnotat autem: Ció meglio fa al pro- 
posito, sapendosi che le seppie spargono 
il loro atramento, e i polipi non so 
qual umore, che non li lascia distin- 


BARNABAE EPISTOLA. X. 23 
Tria dogmata in intellectu comprehendit. Porro ait illis Dominus 
in deuteronomio: ,et disponam ad populum hune praecepta mea! Nonne 
ergo mandatum Dei est, ne manducent? Est; sed Moses in spiritu 
locutus est. Quapropter sic ,suem' ait, quasi diceret: non adhae- 
rebis hominibus talibus, qui similes sunt porcis. Nam cum in deliciis 
vivunt, Domini sui obliviseuntur; cum autem destituuntur necessariis, Do- 
minum agnoscunt. Et quidem porcus, quando comedit, dominum non 
novit; quando autem esurit, clamat; et accepta iterum esca tacet, Nec 
manducabis,' inquit, ,aquilam, neque aceipitrem, neque milvum, neque 
corvum. Non adhaerebis, dicit, iis hominibus, qui nesciunt sibi labore 
ae sudore parare vietum, sed aliena rapiunt inique; et cum videantur 
in simplieitate ambulare, tamen alis insidiantur. Et aves istae, dum 
otiosae sedent, quaerunt, quomodo alienas carnes devorent, suntque in 
malitia sua pestiferae. ,Nec manducabis,' inquit, omuraenam, neque po- 
lypum, neque sepiam. Non, inquit, adhaerebis, nec similis eris huius- 
modi hominibus, qui in perpetuum impii sunt, et ad morlem sunt adiu- 
dicati; quemadmodum isti pisciculi, soli maledicti, in profundo volutan- 
iur, nec ut reliqui pisces emergunt, sed in terra, quae in profundo maris 
est, degunt. Sed et jeporem,' inquit, ,non comedes' Quamobrem? Id 
est, non eris puerorum corrupior, nec similem te talibus efficies; απο: 
niam lepus annis singulis spurcum cubile multiplicat, Quot enim annos vivit, 
tot habet foramina. ,Sed nec hyaenam manducabis/ Non profecto eris, 
inquit, adulte, neque corruptor puerorum, neque talibus assimilaberis. 
Quare? Quia istud animal annuatim sexum mutat, et modo fit mas, modo 
femina. Sed et mustelam iusto odio prosecutus est. Dissimilem, inquit, 
ie praehebis viris illis, quos audimus ore impuro nequitiam patrare; nec 


guere dal suolo in cui $0no: geltano poi 
le loro trecce, o flagelli intorno le for- 
bici e gambe de' cancri e simili- cro- 
sfacel, e col loro hecco forandone la 
buecia, li. divorano. 

20) κολυμβόντα C, man. sec. ὦ supra. 

21) Sic Codd. nostri omnes, ἀλλὰ 
vulg. Deinde scripsimus κάτω c. FO V, 
χατὰ BC et libri impr. 

22) Apud Voss. perperam irrepsit ó 
ante φησί». 

23) γέγηται B O V. 

24) πλεονεκτῆ 0 V. Dein ἀφόδευ- 
σι C O V B, hic rubro ad marg. &qó- 
ρευσιν. Recta huius loci interpretatio 
pendet ab illa vocís παιδοφθόρος, quae 
praecedit. Non est puerorum corruplor, 
ni in periodo subsequenti, nec eo dicitur 
sensu, quo Medea παιδοφθόρος, sed 
denotat, qui in excidium rerum dome- 
Slicarum pronus dispersione fortunae 
atque dissipatione familiae ruinam in- 
teritumque accelerat, ideoque (ilios perdit. 
Ac illud quidem ob Venerem, cuius nu- 
merosas speluncas nimis frequentat: ad 
eas τὴν ἀφόδευσιν allegorice referas. 


Haec autem vox significat spurcum  cu- 
bile, quod ἡ λεβηρὶς (cuniculus) sive 1j 
λέπορις quotannis novum multiplicat, ut 
inter omnes rei venaticae quodam modo 
peritos satis constat. Lepus quidem τρύ- 
πας nunquam fodit, οἱ quae habet cu- 
bilia κα ἡμέραν potius renovat, non 
xav ἐνιαυτόν. Quare Cotelerii versio 
ab Hefelio repetita quoniam lepus amnis 
singulis auum multiplicat ab auctoris mente 
prorsus aliena esse videtur. Rectius vel. 
Int. quia lepus singulis annis facil ad 
adsellandum singula. foramina. — Cfr. illi 
οἰκοφθόροι Ep. Ign. ad. Eph. c. 16. 

25) Vid. Clem. Alex. Paedag. H. c. 10. 
p. 220. 221. 223. 

26) ἀλλὰ O ο. vulg. 

21) Seribo οὐ μὴν, qnoi c. FOV, 
οὐ uu oi B C vulg. 

o8) [A Clem. Alex. |. l. Cotel, in 
nostr. loc. et sqq. 

29) ἀλλάσση O V. Mox leg. yéve- 
ται c. nostris omnibus, codice F non 
excepto, yéyreza vulg. 

30) y&àqv B V, γαλὴν 6 0. Subinde 
ἐμίσησεν 0 V. 


94 BARNABAE EPISTOLA, X. XI. 

Tug τῷ σσόματι δι ἀμαθαρσίαν' οὐδὲ soa Onion ταῖς ἀκαθάρτοις, 
ταῖς τὴν ἀνομίαν᾽ ποιούσαις τῷ στόμα. Τὸ γὰρ ἑῶον͵ τοῦτο τῷ ότό- 
ματι, κύει, Περὶ τῶν βρωμάτων μὲν οὖν αΜωσῆς τρία δόγματα ἐν 
πνεύµατν ἐλάλησεν" οὗ δὲ xaT ἐπιθυμίαν τῆς σαρκὸς ὡς περὶ βρωμά- 
τον πεταδέξαντο."' “ἄαμβάνει”' δὲ τριῶν δογμάτων γνῶσιν 4αβὶὸ, καὶ 
λέγει, ὁμοίως' 'μαχάριος ἀνὴρ, ὃς, οὖν ἐπορεύθη” ἐν βουλῇ ἀσεβῶν, 
μαθὼς οἳ χθες πορεύονται dy σκότει εἰς τὰ βάθη ᾽ jd ἐν ὁδῷ ἆμαρ- 
τωλῶν οὖκ 6m ' καθῶς οὗ δοκοῦντες φοβεῖόθαι τὸν κύριον; ἅμαρ- 
τάνουσιν ὡς ὁ χοῖφος καὶ ἐπὶ noo Edge" λοιμῶν οὖν ἐκάθισεν, id 
καθὼς τὰ πετεινὰ τὰ καθήµενα εἰς ἁρπαγήν. "Έχετε τελείως καὶ περὶ 
τῆς }νώσεας. 95 "A499. εἶπε Μωσῆς" φάγεσθε πῶν διχηλοῦν"' καὶ µα- 
θυκώμενον:’ Ti λέγει, 'on τὴν τροφὴν λαμβάνων olde τὸν τρέφοντα 
αὐτὸν, ol ἐπ᾽ αὐτῷ ἀναπανόμενος εὐφραίνεσθαν δονεῖ, Καλῶς sini? 

βλέπων τὴν ἐντολήν. Τί οὖν λέγει; Κολλᾶσθαι μετὰ τῶν φοβουμένων 
τὸν πύριον, μετὰ τῶν μελετώντων, ὃ ἔλαβον, διάσταλ µε" ῥήμοτος ἐν 
τῇ παρδίᾳ, μετὰ τῶν λαλούντων τὰ δικαιώματα πυρίου παὶ τηρούντων, 
μετὰ τῶν εἰδότων, OTt i μελέτη ἔργον iov εὐφροσύνης, nol μα» 
ρυκωμένων τὸν λόγον xvgiov. Τί δὲ τὸ διμηλοῦν, "Ort καὶ ὁ δίκαιος 

ἐν τούτῳ τῷ πόσμῳ περιπατεῖ, καὶ τὸν Gio" αἰῶνα ἐκδέγεται. Βλέ- 
πετε, πῶς ἐνομοθέτησε Μωσῆς παλῶς, AM πόθεν ἐκείνοις" ταῦτα 
νοῆσαι Ji συνιέναι; Ἡμεῖς οὖν δικαίως νοήσαντες τὰς ἐντολὰς, λαλοῦ- 
μεν, ὡς ἠθέλησε κύριος. 4ιὰ τοῦτο περιέτεµε τὰς ἀποὰς ἡμῶν xol 
τὰς καρδίας, ἵνα συνίωµεν ταῦτα, 


XL Baptismus et cruz in V. T. praefigurata. 


Ζητήσωμεν δὲ, εὖ ἡμέλησε' τῷ suolo προφανερῶσαι περὶ τοῦ ὅδα- 
τος ol τοῦ σταυροῦ. Περὶ μὲν τοῦ duros γέγραπται ἑ ἐπὶ, τὸν "Igor, 
mg τὺ βώπτισµα, τὸ φέρον εἰς ὤφεσιν" ἁμαρτιῶν, οὐ μὴ προσδέξων. 
ται, ἀλλ] ἑαυτοῖς οὐνοδομήσουσιν." έχει οὖν ὁ προφήτης" AAA 
οὐρανὲ, καὶ ἐπὶ τούτω φριξάτω T Jü, ὅτι δύο μεγάλα πα πονηρὰ 
ἐποίησεν ὁ λαὸς οὗτος" ἐμὲ ἐγκανέλιπον πηγὴν ῥῶσαν, μαὶ δαυτοῖς 
ὤρυξαν λάκκους συντετριµµένους" — Mm πέτρα ἔρημός ἐστι τὸ ὄρος τὸ 


31) Sie ο, 
διὰ vulg. 

32) κολληθήσι OY. 

33) Scripsi κατεθέξαντο c. B C, 


nostis Codd. omnibus, graeca corrupta οἱ duce vet, Int. in hunc 


fere modum castigaudáà: esse videntur: 
ἔχετετελείαν περὶτῆς Boo o eos yvdiac. 
39) ἀλλὰ vulg. Locus laudatus ap. 


quod. accuratius respondet versioni vel. 
perceperunt; προσεδέξαγτο F O V c. 
Voss. et reliquis. Excidit hoc verbum 
textui Menardi. Cfr. tamen c. 11. initio 
o) μὴ προσδέξωνται. 

94) Cfr. Clem. Alex. Strom. II. ο, 15. 
p. 464. 

35) ἐπυρεύθη C, sed ad oram Bea- 
lus vir, gui nom abi ctc. Ps. 1, 1. 
Tum καὐῶς B. 

36) καθέδραν V, etiam B pr. man. 

37) ἐκάθισε BC c vulg. 

98) Ita B C F OV Men., cui quidem 


Clem. Alex. Strom, V. c. 8. p. 6077. et 
Paedag. Ill. c. 11. p. 298. 

40) Φέγηλον Men. Tum µαρυκώμε- 
voy c. BO V Men., quam formam do- 
ricae dialectus cum usitatiorl µηρυκώ- 
QEVOV, uL est in F, hic et infra permu- 
lare non auserim; μµαρυχόµενον C. 
Lev. 11, 3. 

Al). ὁ accessit ex B F O V et Int. vet. 
Ybb. τὴν τροφὴν. λαμβάνων — τὸ οὖν 
λέγει non extant in C. Cfr. Iren. Y, 8. 

42) εἶπεν 0 V. 


BARNABAE EPISTOLA. X. XI. 25 
adhaerebis impuris istis feminis, quae infandum facinus ore perpetrant. 
Animal enim illud ore concipit Moses igitur de escis loquens tria de- 
creta locutus est in spiritu; illi vero, iuxta carnis cupiditatem, quasi 
de escis simpliciter egisset, acceperunt. David vero horum trium man- 
datorum sensum spiritualem comprehendit, et ait similiter: ,beatus vir, 
qui non abiüt in concilio impiorum, sicut ii pisces ambulant in tenebris 
ac maris profundo; ,et in via peccatorum non stelit/ sieut ii qui viden- 
tur timere Dominum, et veluti sus peccant; ,et in cathedra irrisorum 
non sedit/ quemadmodum aves quae ad rapinam sedent. Ommino sensus 
spiritualis cognitioni adtendatis. At Moses porro dixit: ,mandueabitis 
omne bifidum ac ruminans/ Quid ait? Ruminans est is, qui accepta 
esca meminit nutrientis, et satiatus de eo [nutritore] laetatus conspicitur. 
Recte dixit Moses, respiciens ad mandatum. Quid ergo ait? Adhaerendum 
esse ad eos, qui timent Dominum, qui in corde meditantur, quod ac- 
ceperunt praeceptum, qui loquuntur ac servant mandata Domini, qui 
sciunt, meditationem opus esse laetitiae, et Domini sermonem ruminant. 
Quid vero sibi vult bifidum? Quod et iustus in hoc mundo ambulat, et 
sanctum exspectat saeculum. Videte, quam pulchre sanxerit Moses. Sed 
undenam illis haec intelligere ac comprehendere? Nos vero iuste man- 
data intelligentes loquimur, quomodo Dominus istis praeceptis sibi voluit. 
Propterea enim aures nostras et. corda circumeidit, ut ista animadvertamus. 


XL. Baptismus et cruz in V. T. praefigurata. 

Quaeramus vero, an Domino curae fuerit, praemonere de aqua et 
de cruce. Et quidem de aqua seriptum est in Israélitas, quo modo 
baptismum, qui affert peecatorum remissionem, non sint recepturi, sed 
alium sibi paraturi. Dicit itaque propheta: ,obstupeas coelum, et super 
hoc inhorreat terra, quia duo magna et mala fecit populus hie: me de- 
reliquerunt, fontem vivum, et foderunt sibi cislernas contritas. Num- 
quid petra sterilis [aquarum expers] ,est mons sanctus meus Sion? 


43) διάσταλµα nec apud scriptores 
elassicos, nec in V. et N. T., nec apud 
Du Cangium reperitur. Derivandum est 
a διαστέλλομαι, imperare, praecipere. 1I. 
Vox διάσταλµα occurrit ap. Clem. Alex. 
l c. Pro διάσταλµα Men. legi vult 
διάγαλµα, quam vocem ego quidem non 


3) προσδέξονται 0 Υ. 

4) Non necessum esse puto, ut cum 
Vossio et Cot. reponamus ο)χονομήσουσι; 
nam τῷ οἰκοδομεῖν insliluendi vel fa- 
ciendi vis inesse potest, ducta ab aedi- 
ficiis metaphora. Dav. Intelligit Barnabas 
crebra et superstitiosa Iudaeorum bap- 


cognosco. Fortasse διώγγελµα. 
44) Sic scr. nostri Codd., ἐστὶ vulg. 
45) καὶ ὁ δίκαιος edidiratione ha- 
bita Codd. F 0 V, ubi est ὁ Φέκαιος. καὶ 
ἐν, in B C vulg. ὁ δίκαιος y. 


46) ἄλλον var. lect. ap. Vossium. Mar- 
gini B adscriptum est Zo. ἄλλον, postea 
.obliteratum. 

1) L e. fudaeis. Men. 


Cap. ΧΙ. 1) ἠμέλησε scribo c. CF 
Men. Voss., ἠμέλησεν 0 V, ἐμέλησε B. 

2) εἴσφερον ἄφεσιν leg. putat Men. 
Cfr. Francke |. c. p. 87. sq. 


lismata, Men. Scribo οἰχοδομήσουσιν 
c. 0 V, οἰκοδομήσουσι B C vulg. Cfr. 
Marc. 'j, 4. 

5) ἔκστηνι B CY, ἔκστητι Men., 
ἔκσταθι O Voss. Jer. 2, 12. 13. 

6) ἡ in C man. pr. supraadditum est. 

1) ἐγματέλειπον 0 V. In marg.C.: 
Me dereliquerunt. fontem. vivum. De bap- 
tismo. λάκους scr. 0. 

8) Fortasse hic et apud LXX legen- 
dum est συντετρήµένους (συντετραίνω) 
— ᾖ95ᾳ5, perforatas, ut me Tafelius V.C. 
monet. Π. 


9) Isai. 16, 1. 2. 


26 BARNABAE EPISTOLA. XI. 


yid v pov Σιών," Ἔσεσθε γὰρ ὡς πετεινοῦ νοσσοὶ , ἀνιπτάμενοι voo- 
cidg ἀφηρημένης.: Καὶ mw λέγει ὁ προφήτης. ἐγὼ" πορεύσοµαι 
ἔμπροσθέν Gov, xoi ὄρη ὁμα]μῶ, xol θύρας χαλκᾶς συντρίψω, καὶ ,uo- 
χλοὺς σιδηροῦς, ὀυνδλάσω, P xob δώσω 601 θησαυροὺς σκοτεινοὺς, ἆπο- 
ἌἈρύφους, ἀορότους, ἵνα Ὑνῶσι" ὔτι πύριος ὁ Θεός.’ Kol: yiermon- 
jeu. ἐν ὑψηλῷ. σπηλαίῳ πέτρας. ἰσιυρᾶς. Εἶτα τί λέγει ἐν τῷ vig ; 
I ὕδωρ αὐτοῦ πιστόν' βασιλέα μετὰ δόξης ὄψεσθε, παὶ ἡ ψυχὴ 
ὑμῶν μελενήσει φόβον πυρίου.' Koi πόλιν ἐν Km προφήτη, λέγει ᾿ 

έσται ὃ ταῦτα ποιῶν. ὡς τὸ ξύλον τὸ πεφυτευμένον"' παρὰ τὰς ὅδιε- 
ξόδους τῶν ὑδάτων, t ὃ τὸν μαρπὸν αὐτοῦ δώσει ἓν παιρῷ αὐτοῦ". xol 
τὸ φύλλον αὐτοῦ οὖν ἀποῤῥυήσεται, xol πάντα, Go ἂν | TOU], Ἠατευοδ- 
Φήσεται. Οὐι οὕτως οὗ ἀσεβεῖς, οὐχ οὕτως, à S ael qvos , ὃν 
ἐκρίπτει ὁ ὄνεμος ἀπὸν προσώπου τῆς ης. Zh τοῦτο οὖν ἀνασνή- 
όονται ἀσεβεῖς ἐν κρίσει, οὐδὲ ἁμαρτωλοὶ ἐν βουλῇ δικαίων" τι γι- 
νώσκει πύριος ὁδὸν δμναίων, aol ὁδὸς ἀσεβῶν. ἀπολεῖται, e20 «ἰσθάνεσθε, 
πῶς τὸ ὕδαρ, icol τὸν ᾿σταυρὺν ἐπὶ τὸ αὐτὸ ὥρισεν”: Τοῦτο ydo Aye" 

μακάριοι» οἳ, 53 ἐπὶ τὸν σταυρὸν ἐλπίσαντες, πατέβησαν eic τὸ ὅδωρ, 
ὅτι τὸν μὲν μισθὸν, λέγει, 2» ἐν παιρῷ αὐτοῦ. τότε, φησϊν, ἀποδώσα. 
Niv δὲ λέγει" τὰ φύλλα οὖν ἀποῤῥυήσεται. i Toro Mya ὅτι πῶν 
σημα, ὃ ἐὰν ἐξέλῃ ἐξ ὑμῶν διὰ τοῦ στόματος iv πίστει παν ἀγόπῃ, 
ἔσται”ὃ εἰς ἐπιστροφὴν xol ἐλπίδα” πολλοῖς, Tii ἕτερορ προφήτης 
λέγει". καὶ” tdv 0 "ul τοῦ ouf ἐπαινυυμένη παρὰ πᾶσαν τὴν MULA 

To?vo?? λέγει τὸ σπεῦος”' τοῦ πνεύματος αὐτοῦ, ὃ δοξάσει Ela τί 
λέγει; Καὶ ἦν ποταμὺς, ἔλιων n δεξιῶν, ? vol ἀνέβαινεν ἐξ αὐτοῦ 
δένδρα ὠραία". παν ὃς ἐὼν φάγῃ ἐξ αὐτῶν, ζήσεται elg τὸν αἰῶνα' 

Τοῦτο λέγει, ὔτι ἡμεῖς μὲν κπαταβαίνοµεν sig τὸ ὕδωρ γέμοντες ἆμαρ- 
τιῶν xol ῥύπου, 7» ψαὶ ἀναβαίνομεν παρποφοροῦντερ ἐν τῇ Μαρδία τὸν 
φόβον xol τὴν ἐλπίδα εἷς τὸν ᾿]ησοῦνϊ ἔχοντες ἐν τῷ πνεύματι, Kot 
ὃς ἐὰν φάγῇ ἀπὸ τούτων, ζήσεται εἰς τὸν αἰῶναί Τοῦτο λέγει, Og 


ἂν, gov, &xovow τούτων λαλουμένων, xol πιστεύόῃ, ζήσεται sig 
τὸν αἰῶνα. 





10) Σιῶν LXX, Σιωᾶ 60ΟΥ , vulg. 15) Isai. 58, 16. Sensus: Christus 
In B αἴτιόν μου σιγᾶ, ad oram ἅγιόν. est aqua perennis, in cacumine montis 

11) νοσσοὶ — Ῥοσσιᾶς scripsi ο. VO, fontem habens. H. Σωτοικήσης 0 V. 

im quo quidem posthac .Ψεοσσοὺ factam 16) Isai. 33, 16 — 18. Sensus: In 
est; 2ευσσοὺ — νοσσιᾶς B C E, veoo-  perpeluum. gratia. Chrisli vobis. adfluit ; 
Gol — νεοσσιᾶς vulg. Apud LXX quo- aliquando wero videbilis eum in maiestate, 
que Isai. 16, 2. occurrit forma contracta οἱ veplebinini" veveventia, Π. 

vog óc, In C Men. ἀνιστάμενοι p. 
ἀνιπτάμενοι, B in textu ἀνιστάμενοι, 
ad oram ἀνιπτάμενοι. Sensus: Sine 
me eritis sicuti pulli nido privati. 

12) Isai. 45, 2. 3. Sensus: Per pro- 
phetam. Christus de se nuntiat : Ego ο qglaenialum est secus decursus aquarum. 
a a o η) c. pom uw H. pe baptismo οἱ cruce. Cr. Ps. 1, ὃ---θ. 

συνθλάσω c. vulg, σὐύγ- * QVEM 
λασω (sic) V, συνελάσω O, cui favet 18) 3 addidi e BCFOY. 
συγκλάσω LXX. συγκλᾶν μοχλοὺς Vix 19) ἐπὶ Voss, male. 
dici potest. 20) ἀπόλειται correctum in ἀπο- 
14) γνώση Ξ- scias, of ο”. λεῖται 0. 


17) ὡς τὸ ξύλον. τὸ πεφυτευμένον 
B (in textu) C OY, ὡς τὸ ξύλον πεφυ- 
τευμέγον Men., ὥσπερ ξύλον τὸ πε- 
φυτευμένον B (in marg) Voss. In C 
ad oram: Erit tamquam lignum, quod 


BARNABAE EPISTOLA. XI. 21 
Eritis enim velut avis pulli avolantes, nido ablato. Et rursus ait propheta: 
ego ibo ante te, et montes complanabo, et portas aeneas conteram, et 
vectes ferreos confringam; et dabo tibi thesauros occultos, absconditos, 
invisibles, ut sciant quia ego Dominus Deus Et: ,habitabit in excelsa 
spelunca pelrae fortissimae.' Deinde quid ait de Filio? ,Aqua illius fide- 
lis [perennis]; ,regem eum gloria videbitis, et anima vestra meditabitur 
timorem Domini! Et iterum in alio propheta dicit: οτί qui haec fe- 
cerit, tanquam lignum quod plantatum est secus decursus aquarum, quod 
fructum suum dabit in tempore suo; et folium eius non defluet, et om- 
nia, quaecunque faciet, prosperabuntur. Non sic impii, non sic; sed 
lanquam palea, quam ventus dispellit a facie terrae. Ideo non stabunt 
impii in iudieio, neque peceatores in consilio iustorum; quoniam novit 
Dominus viam iustorum, et iter impiorum peribit  Animadvertite , quo- 
modo aquam et erucem simul descripsit. lllud enim significat: beali, 
qui, cum sperassent in crucem, descenderunt in aquam; quia mercedem, 
inquit, in tempore suo habebunt, id est, tunc retribuam. Nunc vero ait: 
folia non defluent/ oc significat: omnis sermo, qui ex ore vestro 
exierit in spe et caritale, erit in conversionem ac spem multis. Rur- 
sum alius propheta dicit: ,et erat terra lacobi laudata super omnem ter- 
ram. Haec significant vas spiritus eius, quod glorificabit. Deinde quid 
dicit? ,Et erat fluvius a dextra fluens, et ex eo emergebant arbores 
pulehrae: et quicunque ex ilis manducaverit, vivet in aeternum. Hoc 
ait, quod nos descendimus quidem in aquam pleni peccatis ac sordibus; 
inde autem emergimus fructum afferentes, in corde timorem et in spi- 


ritu spem in lesum habentes. - 
in aeternum.' 
derit, vivet in perpetuum. 


21) à ὥρισε B C vulg. 

22) o2 om. C Men. 

23) Dav. leg. putat ἕξει. 

24) Dedi ἀποῤῥυήσεται c c. DBCFOV 
var. lect ap. Voss, ἀποβῥυηθήσεται vulg. 

25) ἐστὲ V 0, in hoc quidem muta- 
tum in vulg. 

26) ἐπιστροφὴν δὲ καὶ ἐλπίδα 
B C Men. 

21) Sophon. 3, 19. 

28) Clem. Alex. Strom. III, 12. p». 550. 
xol ἦν 5 γῆ τοῦ Texóf ἐπαινουμέγη 
π. π. T. γ.ν Quoi ó προφήτης, τὸ 
σχεῦος πνεύματος αὐτὸς δοξάζων — 

: ipse laudans corpus humanum. | Darnabas 
dixit: Haec verba significant corpus Chrisli, 
quod propheta laudibus effert. 
γῆν Ιακὼβ de novo populo Dei scu de 
coetu Christianorum interpretatus sum. 
Cfr. libellum meum: Das Sendschreiben 
des Ap. Barnabas. Tübing. 1840. p.95. H. 

29) Voc. oxtüoc glorificatum Christi 
corpus ad sacrificium in cruce oblatum 


Alias τὴν. 


Et quicunque ex illis manducaverit, vivet 
Id dicit: quicumque eos audierit prophetantes, et credi- 


respicere (ἐπεὶ el αὐτὸς ὑπὲρ τῶν 
ἡμετέρων ἁμαρτιῶν ἥμελλε τὸ σχκεῦος 
τοῦ πνεύματος προσφέρειν Φυσίαν 
ο, τν), vix crediderim ; obstat enim ver- 
bum, sive legis δοξάσει, sive. δοξάζει. 
Locus potius ad id prospicit tempus, 
quo Christus cum gloria ad mündum iu- 
dicandum adpar obit. 

30) Evulgavi Φοξάσει c. C F OV et 
Men. ex coniectura, Φοξάζει B Men. in 
οχι c. Int. vet. 

91) Ezech. 47, 12. 

32) Φεξειῶν 0. 

33) ῥύπους legi vult Men. Male. 

34) εἲς τὸν iv C. Vossii var. lect. 
vióy p. Ἰησοῦν ex erronea interpreta- 
lone sigli c» p. v» (Ἰησοῦν p. vióv) 
Orta esse videtur. 

35) ὡς Men. 

36) ἀκούσει ΟΥ. Dein scripsi λα- 
Aovuéyoy c. B (marg.) F 0 V var. lect. 
ap. Voss., παλουμένων B (text.) C vulg. 
Tum πιστεύσει p. πιοτεύση B 60 V, 


28 BARNABAE EPISTOLA. XII. 


XII. Alibi quoque in V. T. orucis οἱ Christi mentio typica. 


Ὁμοίως πάν περὶ τοῦ 6ταυροῦ δρίδει iv Sp προφήτῃ λέγοντι" 
to πότε ταῦτα συντελεσθήσεται,; eye πύριος" ὅταν ξύλον κλιθῇ καὶ 
ἀναστῇ καὶ ὅταν ἐκ ξύλου αἷμα eren," Ἔλεις πάλιν ἐπὶ σταυροῦ, καὶ τοῦ 
σταυροῦσθαι μέλλοντος. έγει δὲ πάλιν ἐν τῷ Μωσῇ , πολεμουμένου 
τοῦ loger] ὑπὸ τῶν ἀλλοφυλων.' Καὶ ἵνα ὑπομνήσῃ αὐτοὺς πολεμου- 
μένους, ὅτι διὰ τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν παρεδόθησαν εἰς θάνατον, λέγει 
ele τὴν παρδίαν, Mosi τὸ πνεῦμα ; ἵνα πονήσῃ τύπον σταυροῦ» xol 
τοῦ μέλλοντος πάσχευν᾿ 0v, ἐὰν μὴ, ἐλπίσωσιν ἔπ᾽ αὐτῷ, εἰς τὸν αὖ- 
ὤνα πολεμηθήσονται.» Τιθησιν' οὖν ήωσῆς ἓν ip! ἓν ὅπλον ἐν 
μέσρ τῆς ziyues καὶ σταθεὶς ὑψηλότερος πάντων ἐξέτεινε τὰς χείρας, 
καὶ oUro πάλιν ἐνίμαί ὁ Ἱσραήλ, Εήπα, ὁπόταν πάλιν καθεῖλε, πά- 
w^ ἐθανατοῦντο. Πρὸς τί; "Iva Ἰνῶσιν, ὕτι οὐ δύνανται σωθῆναι, 
ἐὰν μῆ i αὐτῶν ἐἰπίσωσίν. Καὶ ἐν ἕτέρῳ προφήτῃ λέγει᾽ οὔλην"" 
EU ἡμέραν ἐξεπέτασα τὰς ἀεϊράς µου πρὸς Adv ἀπερλοῦντα xol ἀν- 
τιλέγοντα ὁδῷ uxo µου Καὶ πάλιν ΙΜωσῆς ποιεῖὸ νύπον τοῦ Ἡ- 
σοῦ (ὅτι δεῖ αὐτὸν παθεῖν, καὶ αὐτὸν ἑωοπονῆσαι , 15 ὃν δόξωσιν ἀπο- 
λωλενέναι ἐν σημείφ);'' πίπτοντος τοῦ Ἱσραήλ. Ἐποίησε" γὰρ πάντα 
ὄφιν δάννειν αὐτοὺς, xol ἀπέθνησκον, 5 ἐπειδὴ ἡ παράβασις διὰ τοῦ 
ὄφεως iv Evo yéyovev* ἵνα ἐλέγξῃ αὐτοὺς, ὅτι διὰ τὴν παράβασιν 
αὐτῶν ἐν θλίψει δανάτου παραδοθήσονται, Πέρος yé TOL αὐτὸς Mo- 
σῆς ἐντειλάμενος, οὖν ἔσται"' ἡμῖν οὔτε γλυπτὸν, οὔτε χωνευτὸν εἰς 
Θεὸν ἡμῖν, mou, ἵνα τύπον τοῦ Ἰησοῦ δείξή, Ἠονεῖ οὖν , Movie 
χαλκοῦν ὄφιν, Aot τίθησιν ἐν 0oxó ," xal "ηρυγματι solet τὸν λαόν. 
Ἓλφόντες οὖν ἐπὶ τὸ αὐτὸ, ἐδέοντο Μωσέως, 1 ἵνα ὑπὲρ”” αὐτῶν ἀνε- 
νέγκ δεόµενος περὶ τῆς ἰάσεως αὐτῶν. Ἠἶπε, δὲ πρὸς αὐτοὺς Μωσῆς 





Cap. XI. 1) Ex libro apocrypho. 
Cfr, Tttig. hist. eccl. p. 131. sq. IT. Quem- 
admodum Ignatius suos habuit. interpola- 
tores, qui illum corruperint: ita neque de- 
fuit, qui id ipsum quoquein Barnaba licere 
sibi crediderit. In altero. enim Romano 
codice haee sequebantur: καὶ πότε 
ταῦτω τῶν ἡρώων «ἐτύγχανε, τῶν 
τέκνων TOU 2s χα) αὐτὸς πρῶτος 
ἐβασίλευσεν ἐπὶ τῆς γῆς. τῷ δὲ ἕπτα- 
κοσιοστῷ ἔτει τῆς τρίτης χιλιάδος 
ἐκτίσθη Ῥαβυλὼν 7 µεγάλη, καὶ ἔβα- 
σίλευσεν iy αὐτῇ ΝΨεμρὼὸ, καὶ μετὰ 
ταῦτα ἐποίησαν ἑαυτοῖς viol Χὰμ 
βασιλέα, οὗ τὸ ὄνομα Πούτιππος, καὶ 
τῷ ἑπτακοσιοστῷ ἐνεγηκοστῷ ἐνγάτῳ 
Ére τῆς y χιλιάδος, ἔτει δὲ τρίτῳ 
τῆς βασιλείας Μεμρὼύ, ἔπεμψεν ἄν- 
douce δυνατοὺς £x τῶν υἱῶν Ἰαφὲθ' 
σοφοὺς πάγυ τεχγίτας καὶ ἀρχυτέ- 
ἆτονας, καὶ κατῆλθον ἐπὶ τὴν ἑῶαν 
πρὸς Πονήτονα υἱὸν Ne, καὶ ᾧκο- 
δομησαν αὐτῷ πόλιν, καὶ ἐπωνόμα- 
σαν αὐτὴν ἸΠονήτονα κατὰ τὴν προ- 
σηγορίαν αὐτοῦ. Sed haec satis ad 
gustum, Plures enim paginas nugis istis 


implerat impudentissimus iste nebulo. 
Vossius. In Cod.Barberino vocem ταῦτα 
eadem excipiunt, quae exscripsit Vossius, 


.his tamen subiunctis xol εἰρήνη πολλὴ 


γέγονεν ἐπὶ τῆς βασιλείας veo d 
X«L µονήτονος ἄχρι τῆς σήμερον, ἐπὶ 
δὲ τῆς βασιλείας νεβρὼθ' καὺ που- 
τίππου υἱοῦ χὰω obx ἦν. Holstenius 
hoc additamento uncinis incluso atque 
obliterato ' margini inscripsit: [hic octo 
folia ex mescio quo alio opere irrepse- 
vant, scriptoris veccnlissimi el mugacis- 
simi]. Hinc suspicor, Holstenii apogra- 
phum prodisse ex Cod. PP. Theatinorum 
à Vossio quidem collato, sed Romae non 
iam superstite. 

2) Dedi «4έγειο BC F O0 V. Men, 
xal λέγει vet. Int. οἱ Voss., cui adhae-' 
rent Cot. et qui eum repetierunt. 

3) Ex. IV. Esdrae 5, 5. 

4) Intelligendus  Amalec. Exod. 17, 
18 sqq. Menardus refert ad Iustin. Dial. 
c. Tryph. n. 111. p. 204. Tert. adv. 
lud. c. 10. adv. Marc. Ill, 18. 


ϐ) xo eic p. eig Men. Tum µω- 


BARNABAE EPISTOLA. XII. 20 


ΧΙ. Alibi quoque in V. T. crucis et Christi mentio typica. 


Similiter et crucem signifieat in alio propheta dicente: ,et quando 
haec consummabuntur? Dicit Dominus: eum lignum inelinatum' [suecisum] 
denuo erectum constiterit, et eum de ligno sanguis stillaverit/ Habes 
iterum de cruce, et de eo, qui erat cruci affigendus, praesagium. Ad- 
huc vero hac de re dicit in Mose, quando Israel impugnabatur ab ali- 
enigenis. Et ut commonefaceret eos, quod propter peccata sua trade- 
rentur ad mortem, ad cor Mosis dicit spiritus , ut faciat figuram crucis 
et eius, qui erat passurus; quia, si ju hune non speraverint, in perpe- 
(uum vincentur. Posuit itaque Moses arma super arma in medio ag- 
geris, et omnes supereminens manus extendit, sicque rursus Israélitae. 
vincebant. Cum autem iterum manus demittebat, iterum  occidebantur. 

Cur hoc? Ut cognoscerent, quod non possent servari, nisi per spem in 
illum. Et in alio propheta dicit: ,tota die expandi manus meas ad po- 
pulum incredulum et contradicentem viae iustae meae. Et iterum Mo- 
ses facit figuram Iesu (quod passurus esset, et vitam praebiturus ipse, 
quem putabant necasse in signo erucis) cadente Israel. Quoniam enim pec- 
catum per serpenlem in Ένα contigit, effecit Deus, ut euneli serpentes 
morderent eos; et moriebantur, ut argueret eos, quod propter peccata 


sua in angustias mortis essent tradendi. 


pera: 
ipse id facit, 


aeneum, ac collocat in trabe, 


Denique Moses, qui praece- 


non erit vobis neque sculptile, neque conflatile in Deum vestrum,' 
ut ostendat figuram lesu. 


Faeit ergo Moses serpentem 


atque per praeconem convocat populum. 


Congregati igitur orabant Mosen, ut pro ipsis sacrificaret, deprecans pro 


sanatione eorum. 


σέως 0 V, µωσέω B et forsan C, ubi 
subinde τῷ πγεῦμα. 

6) In perpetuum vinceutur, ita ut num- 
quam victorum iugum exeutere possint; 
nam haec est interdum vis verbi πολε- 
μοῦμαι. Cler. 

T) τίδησι B. 

8) πήγης B, πηγμῆς C, idem est 
ποιγμῆς in 0 y, πηγῆς correctum in 
πηγμῆς Men., "qui quidem adnotat: 
Loco τῆς πηγμῆς legendum puto τοῦ 
πήγματος, quod hoc loco est agger, li- 
cet improprie. Nam proprie πῆγμα 
seu pegma est machina lignea sew con- 
lignatio instar pontis, in qua quis stat, 
uL aliis eminens ab omnibus videatur, 
alias pulpitum, catasta, Prudentius in 
saneto Romano. Αἱ Vossius: Vera om- 
nino est lectio πήγης. Πήγη vel πάγη, 
uti apud Hesychium, locum excelsum 
significat. 

9) Ita crux effigiabatur. 

10) οὕτω c. BC Men, ὀὕτως FOV 
Voss, et rlqq. editt. 

11) Apud Μοη.λέγει additur ante 2y/a. 

12) Codici C et ed. Men. vocc. za- 
Φεῖλε, πάλιν exciderunt. 


Dixit autem Moses ad illos: ,οσπι, inquit, ,aliquis ex 


19) ἐπὶ σταυρῷ 
in cruce Christi. 
B C vulg. 


14) Isai, 65, 2. — Cfr. Iustin. Apol.I. 
n. 35. Dial. c. Tryph. n. 97. 

15) ποιεῖν C. 

16) Ita Dav. ἑωοποιήσουσιθ Y Men, 
qui coni φαὸ ὅτι αὐτὸς ἐζωοποίησε 
l e, et quia ipse vivificavit, nempe 
genus humanum; ζωοποιήσουσιν B C. 
Tum ῥόξουσι) p. dó£ooi:y O V. Su- 
binde ezoAcoxévo: p. ἀπολωλεχέγαι C. 

17) Sc. zo? σταυροῦ. Cfr. Iustin. Dial. c. 
Tryph. n. 72. n. 94. 


18) Num. 21, 6 sq Ioan. 3, 14. 

19) ἀπέθνησκαν B (supra) V. 

20) οὐκ ἐστὲ' (sic) p. οὐκ ἔσται V, 
οὐ κεστὲ mutatum in oix ἐσταν (sic) 
0. Deut. 27, 15. 

21) ἓν δοκῷ Gall, ἐγθδόξως BCOV 
Men. et plerique editt, Rectum iam vi- 
dit Men. 

22) ὑπὲρ B (textus) C c. vulg., περὶ 
B (marg.) OV var. lect. ap. Voss. Sae- 
pius praepositio ὑπὲρ in Codd. a libra- 
ris male permutata est ο, περί. 


Vetus Int. : 
ἐλπίσωσι 


ᾧ Davis. 
Subinde 


30 


orav, pow ," 


BARNABAE EPISTOLA. XII. XIII. 


ὁηδῇ τις ὑμῶν, ἐλθέτω ἐπὶ τὸν ὄφιν τὸν ἐπὶ τοῦ 


ξύλου ἐπιείμενον, καὶ ἐλπιόάτω πιστεύσας͵ ὅτι νεκρὸς ὢν δύναται 


ζωοπουῇ σαι 


αὐτόν. Τί λέγει πάν Mocijc τῷ” 
δεὶς αὐτῷ τοῦτο" ὄνομα, 


καὶ παραχρῆμα σωθήσεναι. 
4 
sol ἐν τούτω "v δόξαν τοῦ Ἰησοῦ, ὅτι ἐν 


ὔντι προφήτῃ , 


Καὶ οὕτως ἐποίουν. "Ίρις 
αὐτῷ πάντα, dol eic 
"Ἰησοῦ, τῷ τοῦ Novi] υἱῷ, im 
ἵνα μόνον" ἀνούσῃ πᾶς ὁ 


λαὸς, ὅτι πάντα Ó moto φανεροῖ περὶ τοῦ υἱοῦ [αὐτοῦ]”' Ἰησοῦ vig 
Νανῆ; Καὶ ἐπιθεὶς τοῦτο ὄνομα, ὁπότε ἔπεμψε Ματάσκοπον τῆς γῆς, 


καὶ γράψον à λέγει κύ- 


ριος ὅτι E διζῶν ἐκιόψει πάντα τὸν οἶμον. τοῦ "Apad ὁ υἷὸς τοῦ 


[sine] ?! Adpe BiBMov εἰς τὰς χεῖράς σου, 
Θεοῦ dx Boys τῶν ἡμερῶν. 
ἀνθρώπου, ἀλλ) υἱὸς τοῦ Θεοῦ 


Ἐπεὶ οὖν μέλλουσι λέγειν, 0r" 


ὑποπόδιον τῶν ποδῶν Gov. 


πύριος τῷ Χριστῷ μου Δυρίῳ p 


τύπω καὶ 
ó Χριστὸς υἱός ἐστι 4αβὶδ, φοβού- 
μενος καὶ όυνιῶν τὴν n dvi τῶν ἁμαρτωλῶν Aye 
τῷ «volo gov πάθου ix δεξιῶν μου, £c? 
Kol πάλιν λέγει οὕτως Ἠσαϊας" 
οὗ ἐκράτησα τῆς δεξιᾶς αὐτοῦ 


"δε ἳ' πάλιν Ἴησοῦς οὐχ vlog 
ἐν σαρκὶ φανερωδείς, 


είπεν ó πύριος 
T 

dv θῶ τοὺς ἐχθρούς Gov 
eine 
Ino- 


ποῦσαι ἔμπροσθεν αὐτοῦ ἔθνη, παὶ ἰσιὼν βασιλέων διαῤῥήξω. "Tàs, 
πῶς λέγει Zloffià αὐτὸν Μύριον xe υἱὸν Θεοῦ. 


XIII. 


De populo haerede. 


AMI ἴδωμεν, e οὗτος ó λαὸς κληρονόμος, 7 οἱ πρῶτος, xol εὖ ᾗ 


διαθήκη. εἷς ἡμᾶς, 4j εἰς ἐπείνους.᾽ 


᾿Ακούσατε νῦν περὶ τοῦ Auot, τί 


λέγει 9 Joogn. ᾿Ἐδεῖτο δὲ Ἴσαὰκ περὶ Ῥεβέακας" τῆς γυναικὸς αὐτοῦ, 


ÜTL στεῖρα qv' 


σου, 
μείζων, δουλεύσεν τῷ ἑλάσοονι.’ 


iol συνέλαβεν εἶτα, 
παρὰ πυρίου, καὶ εὖπε πύριος πρὸς αὐπήν΄ 
καὶ δύο λαο) iv τῇ ποιλίᾳ Gov, xol lade λαοῦ ὑπερέρει, 
' αἰσθάνεσθαι ὀφείλετε, 
τίς ἡ Ῥεβέμκα, καὶ ἐπὶ τίνων δέδειχεν, 


Καὶ ἐξῆλθε Ῥεβόνκα πυθέσθαι 
δύοἳ ἔθνη ἐν τῇ γαστρι 
καὶ ὁ 
τίς ó "Ico, 
ὅτι μείζων, ὁ λαὸς οὗτος, E 


ἐφεῖνος. Καὶ iv ἄλῃ προφητε εἶᾳ λέγει φανερώτερον ὁ leno πρὸς τὸν 


᾿Ἰωσήφ τὸν viov αὐτοῦ, λέγων᾽ 


oiov ο’ 00x ἑστέρησέ με κύριος τοῦ 
προσώπου, σου᾿ προσάγαγέ uot τοὺς υἱούς Gov, 


ἵνα εὐλογήσω αν ού 


Καὶ προσήγαγεν ᾿Ἔφραϊμ xol τὸν ἹΜανασσῆ, θέλων ἵνα εὐλογηθῇ ὅ 


23) qot vulg. et B C, qui subinde 
scr, δειγθῇ τις ut ediderat Men. c. lec- 
tione quidem marginali δηχύΠ. Num. 
21, 9 sqq. 

24) δὲ Men. 

25) Coloss. 1, 16. Clr. Hebr. 1, 2. 
Finis legis et prophetarum Christus. 

26) ἓν τῷ p. τῷ DB ad oram. 

21) ναβῆ B. 

28) Cir. Num. 19, 17. 

"e Tryph. n. 113. 

20) B ad oram Holstenii manu: an 
leg. μογονοῦ. Deinde ὁ addidi ante 
λαὺς c. BCFOV. 

30) [αὐτοῦ] restituit Fell. auctore 
Int. vet. Tum. végy V, In B scriptum 
est vig vofij. 


Tustin. Dial. 


31) Γεἶπε] Cot. ex Int. vet. 

32) Exod. 17, 14. 

33) ἐπ᾽ αἰσχάτων 0 V. 

34) Codd. BCOV εἰδὲ idem valet 
ac ἴδει ut Col. ο, Int, vet, recte ' coni. 
pro o£ δὲ vulg. 

35) Articulum. ó ante víóg &v9. et 
υἱὸς τ. 9., qui est in B C vulg. , omisi 
c. OY sublata interpunctione ante τύπῳ 
in plerisque edd. obvia. Eo modo ver- 
borum emphasis plurimum elevatur. Ex 
F mihi notatur οὐχ ὁ υἱὸς ày9., ἀλλ᾽ 
υἱὸς T. 9. 

36) Retineo καὶ c. B C Men. p. δὲ 
O V Int. vet. Voss. cum interpunctione 
ante τύπφ. Cfr. I Tim. 3, 16. 

37) lesum non Dei, sed filium esse 


BARNABAE EPISTOLA. XII. XIII. 31 


vobis morsus fuerit, veniat ad serpentem in ligno positum, et credat 
atque speret, quod, licet ille non vivat, potest vitam praestare; et con- 
festim servabitur Atque ita faciebant. Habes etiam in hoe gloriam 
lesu; quod in ipso sunt omnia et in ipsum. Quid iterum dicit Moses 
ad losue, filium Navae, cum illi, prophetae, id nominis [Iosue— Iesus] 
imponeret, ideo solum, ut omnis populus intelligeret, Patrem de filio 
suo lesu cuneta manifestasse filio Navae? Imposito igitur eo nomine, 
quando misit eum in exploratorem terrae [Canaan], dixit: ,accipe librum 

in manus tuas, et scribe quae dicit Dominus: radicibus exscissurum esse 
filium Dei in novissimis diebus omnem domum Amaleci Ecce rursum: 
non filius hominis, sed Dei filius Iesus, qui in figura et in carne ap- 
paruit Quoniam vero dicturi erant, Christum esse filium Davidis, refor- 
midans et intelligens errorem sceleratorum, ait David: ,dicit Dominus 
Domino meo: sede a dextris meis, donec ponam inimieos tuos scabellum 
pedum tuorum. Et Isaias porro ita loquitur: ,dixit Dominus Christo 
meo Domino, cuius apprehendi dexteram, ut obediant ei gentes, et for- 


ütudinem regum disrumpam.' Ecce, quomodo David eum Dominum vocet 
et Dei filium. 


XIII. De populo haerede. 


Sed videamus, utrum hic populus haeres sit, an vero prior; et 
utrum testamentum ad nos, an ad illos pertineat. Audite nune, quid 
scriptura dieat de populo. Orabat lsaacus Rebeccae uxoris suae causa, 
quod esset sterilis; et illa posthac concepit. At Rebecca egressa est 
ad interrogandum Dominum, et dixit Dominus ad illam: ,duae gentes in 
utero tuo sunt, ac duo populi in ventre tuo, atque unus populus alterum 
superabit, et maior [natu] ,serviet minori  Debetis intelligere, quis sit 
Isaacus, quae Rebecca, et de quibusnam declaraverit, quod populus hic 
sit maior quam ille. Et in alia prophetia manifestius loquitur lacobus 
ad filium suum losephum, dicens: ,ecce, Dominus non privavit me facie 
tua; addue mihi filios tuos, ut benedicam eis! Et adduxit Ephraimum 
et Manassen, eupiens ut benediceretur, quia erat natu moior. taque 


David, ludaei et cum iis Iudaizantes dic- 4) Hainterpunxi ex B C 0, cum εἶτα, 
iuri erant. Ps. 109, 1. Matth. 22, 43—45. Ἱ, e. ἔπειτα, prius traheretur ad mem- 
88) ἵνα var. lect. ap. Voss. brum sequens; ovvéAefev: εἶτα' καὶ 


39) οὗτος Y 0, in hoc quidem emen- V, avréAeBey: εἶτα, καὶ in F distingui 
datum, ut iam sit οὕτως. In B erat 7; ad me relatum est 
βασιλείας p. Ἠσαϊας. Isai. 45, 1. 5) Gen. 25, 23. 
40) In B κύρῳ, supra so sine ac- 6) αἲἰσθάνεσθε V, prius etiam in 0. 
centu et iota subscripto. LXX quoque 7) Gen. 48, 11. 9. 
Kvpo, Cyro. Ita forte ex paronomasia. M ῃ : » 
41) δειαῤῥήξω Men. Voss. Cot, 8) Dedi καὶ προσήγαγ ey Ἔφραϊμ 
διαθῥήἕω Cler, ui exhibent B C Q V, — ^9 ΤΟΥ Ίανασση, Φέλων ἕνα tUio- 
901 κ... ο γηῦῇ duce Cod, V, in quo habes x «à cum 
Cap. XII. 1) ὁ add. CoL; extat. quo-— punctis οἱ τὸν ante µανασσῆ. In BCFO 
que in B C 0 V. xc προσήγαγεν ἐφραὶμ τὸν uevocaij 
2) Cfr. supra c. ὅ et 6. Φέλων ἵνα εὐλογηθῇ, ut dedit Men., 
3) Inter περὶ ei Ῥεβέκκας repetun- coniiciens quidem καὶ προσήγαγε τὸν 
tur in B vocc. τοῦ λαοῦ, postea ex- Ἰήανασσῆ, καὶ Εφραίμ’ δέλων δὲ 
punctae, Gen. 2ὔ, 21. Rom, 9, 10—12. ἸΜανασσῆ, ui est ap. Int. vet. 


92 BARNABAE EPISTOLA. XIII. XIV. 

πρεσβύτερος ἦν" ὁ γὰρ "looi προσήγαγεν, εἰς τὴν δεξιόν χεῖρα τοῦ 
πατρὸς oni. Εῑδε δὲ Ἰανὼβ τύπον τῷ" πνεύμωατι, τοῦ λαοῦ τοῦ 
μεταξύ. Καὶ τί λέ έχει; Καὶ ἐποίησεν Ἰωκὼβ ἐναλλὰξ τὰς χεῖρας αὐτοῦ, 
sol ἐπέθηκεν"' [τὴν δεξιὰν] ἐπὶ τὴν κεφαλὴν "Βφραϊμ τοῦ δευτέρου 
sort νεωτέρου, ol ηόλόγησεν αὐτόν. Καὶ εἶπεν" "lone πρὸς Ἰαμώβ" 
μετώθες"' σου τὴν δεξιὰν ἐπὶ τὴν κεφαλὴν ΠΜανασσῆ, ὔτι πρωτότοκός 
μου ἐστὶν υἱός Καὶ εἶπεν ena πρὸς Ἰωσήφ' oido, vénvOv, οἶδα * 
ἀλλ’ ὁ μείζων δουλεύσει τῷ ἐλάσσονι, ^ καὶ οὗτος δὲ εὐλογηθήσεται.' 
Ἠλέπετε, ἐπὶ τίνων τέθεικε, τὸν Ἰαὸν εἶναι τοῦτον πρῶτον, καὶ τῆς. 
διαθήκης πληρονόμον. Ei οὖν ἔτι xol διὰ τοῦ "Aged ἐμνήσθη,"' 
ἀπείγομεν τὸ τέλειον τῆς γνώσεως ἡμῶν. Τί οὖν λέγει τῷ Αβραάμ, 
Org? πιστεύσας HER εἷς δικαιοσύνη» ; ; δοῦ τέθεικά ce" πατέρα ἐθνών 
τῶν πιστευόντων δι ἀπροβυστίας τῷ πυρίῳ 


XIV. Testamentum , quod Moses accepit, posleaque contrivit, Dominus 
per [esum Christum iam renovavit. 


Nat. ᾽Αἱλὰ τὴν διαθήκην, ἣν ὤμοσε τοῖς πατράσι δοῦναι τῷ. 
λαῷ, si δέδωκεν ," ζητοῦμεν. 4έδωκεν ' αὐτοὶ δὲ οὖν ἐγένοντο ἄξιοι 
λαῤοῶν διὰ τὰς τἁμαρτίας αὐτῶν. .ἄέγει }ὰρ ὁ προφήτης! πα KU Mo- 
eie νηστεύων, ἐν ὄρει Zwü, τοῦ ᾿λαβεῖν τὴν διαθήκην ορίου πρὸς 
τὸν λαὸν, "ἡμέρας τεόσαράκοντα καὶ νύντας τεσσαράκοντα." Καὶ .ἆλαβε 
παρὰ πυρίου, τὰς δύο πλάνας εγθαμμένας τῷ δωτύλφ τῆς χειρὸς *U- 
ρίου ἓν πνεύματι * παὶ λαβὼν Moose πατέφερε πρὸς τὸν λαὸν δοῦναν. 
Καὶ εἶπε κύριος. πρὸς Muoijv' ; Mosi, Moij, πατάβηθι τὸ τάχος, 
Ov, ἠνόμησανϊ ὁ λαός σου, οὓς ἐξήγαγες i & ηῆς Αὐύπτου:' Καὶ συν- 
ἦνε Mosis, ὅτι ἐποίησαν παλιν χωνεύματα,᾽ xot ἔφῥιψεν ἐν τῶν 
χειρῶν τὰς πλάκας, xol συνετρίβησαν ot minec τῆς διαθήκης πυρίου. 
Μωσῆς μὲν γὰρ ἔλαβεν, αὐτοὶ δὲ οὖν ἐγένοντο GEL, Πῶς δὲ’ ἡμεῖς 
ἐμάβομεν, μάθετε, Muijc Oepámav"" ov ἔλαβεν, αὐτὸς δὲ ὁ κύριος 
ἡμῖν ἔδωκεν, [eive] ic λαὸν πληρονομίας , δε Tuc" ὑπομείνας. 
᾿φανερώθη ài, ἵνα κἀπεῖνοι τελειωθῶσι τοῖς ἁμαρτήμασι, καὶ. ἡμεῖς 
δι αὐτοῦ αληρονομοῦντες, διαθήνην πυρίου Ἰησοῦ” λάβωμεν, δαῖ” elg 
τοῦτο ἠτοιμάσθη, ἵνα αὐτὸς φανεὶς, τὰς ἤδη δεδοπανηµένας "ἡμῶν 
καρδίαςὃ τῷ θανότῳ καὶ παραδεδοµέναςὸ τῇ τῆς πλάνης ἀνομίᾳ 


9) τῷ a Gallandio et Hefelio perpe- 
ram omilttur. Art τοῦ ante λαοῦ et 
μεταξὺ desideratur. ap. Men; additus 
est in B ad oram ante μεταξὺ, ubi in 
C non extat. Eodem seusu Act. 189, 42. 
τὸ μεταξὺ σάββατον — Sabbato in- 
sequenti. Cfr. Clem. Rom. IL Ep. ad 
Cor. c. 44, 

10) Ita leg. c. O V, ἐφεθήκεν (sic) 
F, ἔθηχεν B C vulg., fraustulit Int. vet, 
Subinde supplevi [τὴν δεξιὰν] ex Int. vet. 


11) Sic ser. Codd. nostri, εἶπε vulg. 


12) Gen. 48, 18. 
13) Gen. 48, 19. 
14) ἑλάττονι O Y. 
16) 299nj093.B (ad oram) O V. 


16) Scripsi ὅτε C. Int. vet. VO, ad 
cuius oram ὅτι, BC vulg. Subinde 
Codd. ἐπίστευσας mutavi in par icipium 
Hefelii τέ οὖν λέγει τῷ M, ραάμ; Ort 
ἐπίστευσας, ἐτέθη elg δικαιοσύνην" 
ido) τέθεικά σε πατέρα ἐθνῶν τῶν 
πιστευόγτων διὰ ἀκροβυστίας τῷ xv- 
ρίῳ΄ genuino auctoris sensui nom re- 
Spondet. Verum iam vidit Cotelerius. 
Gen. 15, 6. 17, 5. Rom. 4, 3. 11 sqq. 


11) τέθηχά σε 0 V. 
18) δι c, Codd, nostris, διὰ vulg. 
Cap. XIV. 1) Cum Codd. BC OV 


punctum pono post Ne, quod spectat 
ad praecedentis enunciationis finem, In 


BARNABAE EPISTOLA. XIII. XIV. - 33 
losephus adduxit eum ad manum dexteram patris sui lacobi. Vidit au- 
tem spiritu lacobus figuram populi venturi. Et quid narrat scriptura? 
Et commutavit Iacobus manus suas, et [dexteram] posuit super eaput 
Ephraimi, minoris ae iunioris, et benedixit ill. Dixitque Iosephus ad 
lacobum: ,transfer dexteram iuam super caput Manassis, quia primitivus 
filius meus est' Et respondit Iacobus Iosepho: ,scio, fili, scio; sed 
maior serviet minori; benedicetur autem etiam ille. Aspicite, de qui- 
busnam voluerit, esse hunc primum populum et testamenti haeredem. 

. Si ergo adhuc et per Abrahamum populus ille commemoratus est, tunc 
scientia nostra ad perfectionem est redaeta. Quid igitur dieit Deus 
Abrahamo, cum fides in iustitiam ei attributa fuerit? Ecce posui te 
patrem gentium, quae in praeputio credunt Domino.' 


XIV. Testamentum, quod Moses accepit, posteaque contrivit, Dominus 
per Iesum Christum iam renovavit. 


Ἱία sane. Sed quaerimus, an dederit Dominus testamentum, quod 
patribus iuravit se populo daturum. Dedit quidem; verum illi propter 
peccata sua indigni fuerant qui acciperent. Dicit enim propheta: ,et 
Moses in monte Sina ieiunavit. quadraginta diebus et quadraginta nocti- 
bus, ut testamentum Domini ad populum aeciperet/ Et accepit a Domino 
duas tabulas scriptas digito manus Domini, in spiritu; sumtasque Moses 
deferebat ad populum ut traderet. Et dixit Dominus ad Mosen: ,Moses, 
Moses, descende celeriter; inique enim se gessit populus tuus, quem 
de terra Aegypti eduxisi.'  Intellexitque Moses quod iterum fecerant 
imagines, et proiecit de manibus tabulas, contritaeque sunt tabulae te- 
stamenti dominici. Accepit itaque Moses testamentum; ipsi vero digni 
non fuerunt. Quomodo autem nos id acceperimus, discite. Moses, cum 
esset famulus, illud accepit; nobis autem ipse Dominus tribuit, esse in 
populum haereditatis, pro nobis passus. Apparuit vero, ut tum illi [Iu- 
daei| in peceatis consummarentur, tum nos per ipsum haeredes facti 
Domini lesu testamentum acceiperemus, qui destinatus erat, ut ipse in ter- 


ris apparens praecordia nostra, iam a morte assumta et tradita erroris in- 


Ms. F virgula ibidem distingui mihi 
asserunt. 

2) Φέδωκε B C c. vulg.  Suadente 
Io. Franz retinui ζητοῦμεν c. BCFOV 
Men. οἱ Voss, ζητῶμεν Dav. ex Int. vet. 

3) Exod. 24, 18. Vid. supra c. 4. 

4) µ᾿ B (hic οἱ mox in textu) C. Men. 

5) Exod. 31, 18. 

6) πνεύµατι desideratur ap. Men. 
et in C, ubi tamen lacunam amanuensis 
adnotavit in marg. . 

T) Lego ἠνόμησαν c. C Voss., ἠνό- 
µησεν BF OV c. LXX et vulg. Dein 
τῆς pro γῆς B. Exod. 32, 7. Deut. 9,12. 

8) χονεύµατα B 0 V, quod in C 
man. sec, mutavit in χογεύματι 

9) δὲ c. BCF OV Voss.; deest ap. 
Men. et alios. 


PATRES APOST. 


10) Cfr. Hebr. 3, 5. 

11) [εἶναι] supplevit Dav. 

12) dv ἡμᾶς B C F 0. Eodem spec- 
tat δι H ὑμᾶς (sic) in V, διὰ ἡμᾶς vulg. 

13) Ita margo Cot, ἡμεῖς διὰ τοῦ 
xÀmgovouoUvrog διαθήκην κυρίου ἵη- 
σοῦ C 0 V Men., διὰ τοῦ κληρονομοῦγ- 
τος τὴν (ad oram) διαθήκήν κυρίου 
ἸΓησοῦ B. Subinde λάβομεν V. 

14) Heic in Mss. et Editionibus male 
transposita leguntur, quae infra uncis () 
inclusa et a nobis, duce veteri intérprete, 
loco suo restituta sunt. Cfr. libellum 
meum: Das Sendschreiben des ΑΡ. Bar- 
nabas, p. 106. H. 
^ 15) καρδίας ex Int. vet. praecordia. 
κακίας B 0 V Men, Voss. 

16) παραδεδωµένας B (supra) OV. 

3 


94 BARNABAE EPISTOLA. XIV. XV. 

τρωσάµενος ἐκ τοῦ σπότους, διάθηται ἐν ἡμῖν διωθήκην Aóyp.. TE 
γθαπται γὰρ, πῶς αὐτῷ ὁ πατὴρ indo, λυτρωσάμενορ ἡμᾶς ἐν 
τοῦ σκότους, ἑτοιμάσαι ἑωυτῷ λαὺν ὅγιον, έγει οὖν ὃ προφήτης" 
ἐγὼ" πύριος, ὸ Θεός σου, ἐκάλεσά σε ἐν δικαιοσύνῃ, xol πρατήσω 
τῆς χειρός σου, xol ἐνισιύσω σε, καὶ ἔθωκά σε sig διαθήκην γένους, 
εἰς φῶς ἐθνῶν, ἀνοῖξαι ὀφθαλμοὺς τυφλῶν, ποὺ ἐξαγαγεῖν ἐν δεσμῶν 
πεπεδηµένους, ἐξ οἴκου φυλακῆς παθηµένους ἐν σκότει, Τινώσκετε 
οὖν, πόθεν ἐλυτρώθημεν. (Koi E ó προφήτης λέγει" εἰδοὺ, τὰ- 
end gc? εἰς ac ἐθνῶν, τοῦ εἶναί σε εἷς σωτηρίαν ἕως ἑσιώτου τῆς 
γῆς, λέγει ύριος ó λυτρωσάμενός σε θεός. ) Καὶ πάλιν ὁ προφήτης 
λέγει’ vene: πυρίου ἐπ᾽ ἐμὲ, οὗ εἴνεκενᾗ ἔχρισέ µε, εὐαγγελέσασθαι 
ταπεινοῖς jour" ἀπέσταλκέ µε άσασθαι τοὺς συντετριµµένους τὴν παρ- 
δίαν, πηρύξαι αἰγμαλώτοις ἄφεσι, καὶ τυφλοῖς ἀνάβλεψιν, καὶ παλέσαι 
ἐνιαυτὸν xvgiov" ! QewrÓv καὶ ἡμέραν ἀνταποδόσεως, παρακαλέσαι πών- 
τας τοὺς πενθοῦντας.' 


XV. Ρο [also et vero Sabbato. 


"Evi καὶ περὶ τοῦ όαββάτου γέγραπται ἐν τοῖς δέκα λόγοις, ἐν 
οἷς ἑλάλησεν iv τῷ ὄρει Σινᾶ πρὸς Mociv κατὰ πρόσωπον᾽ καὶ 
ἀγιάσατε τὸ σάῤῥατον κυρίου χερσὶ παθαραῖς tol , παρδίᾳ sDogd. 
Καὶ ἐν ἑτέρρ λέγεν' ἐὰν «φυλάξωσι of víoí µου τὸ σάββατον,, τότε 
ἐπιθήσω τὸ ἔμεύς μου iv αὐτούς. Τὸ σάῤβατον λέγει ἐν -ἀριῇ τῆς 
πτίσεως ' xal ἐποίησεν ὁ Gc. ἐν $E 4 ἡμέραις τὰ ἔργα τῶν χιρῶν 
αὐτοῦ, xol συνετέλεσεν iv τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ,, καὶ Ἀατέπαυσεν ἐν 
ebrii," xol ἡγέασεν αὐτήν Προσέμετε, τέηνα, τί, λέγει τὸ ,συνετέλεσεν 
ἐν $E ἡμέραις.΄ Τοῦτο λέγει, ὅτι συντελεῖ» κύριος ἐν ἑξαισμμλίοις 
ἔτεσι τὰ πάντα" dj γὰρ ἡμέρα παρ αὐτῷ χίλια eu. «αὐτὸς δὲ μαρ-- 
τυρεῖ, λέγων * ἰδοῦ,) σήμερον ἡμέρα ἔσται ὡς χίλια Erg. Οὐκοῦν, τέκνα, 
ἐν ἓξ ἡμέραις, ἐν τοῖς ἔξαμισμλίοις ἔτεσι, συντελεσθήσεται” τὰ πάντα, 
"Καὶ Ματέπαυσε τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ: Τοῦτο λέγει όταν ἐνθών ó 
υἱὸς αὐτοῦ παὶι παταργήσει τὸν παιρὸν ἀνόμου," ol πρυνεῖ τοὺς ἆσε- 
βεῖς, xol ἀλλάξεν τὸν Sov παὶ mv σεληήνην καὶ τοὺς ἀστέραρ, vore? 
woe παταπαύσεται ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ, Πέρας 16 τοι λέγει" 
ἁγιάσεις αὐτὴν 45901 παθαραῖς παν παρδίᾳ αθαρᾶ, ' JE ovv, 
ἣν 0^ Θεὺς ἡμέραν ἡγίακεν, νῦν τις δύναται ἀγιάσαι, ei uj λαθαρὸς 
Qv τῇ παρδίᾳ iv πᾶσιν, πεπλανήµεθα. "I'5 οὖν' ἄρα τότε» παλῶς 


17) διάθητε V 0, heic. quidem cor- 


Cap. XV. 1) Exod. 20, 8. Deut. 5,12. 
rectum in vulg. 


2) φυλάξωσι Men. Jer. 17, 24 sqq. 


18) Isai. 42, 6. Τ. 

19) τέθηκά σε C O V. Isai. 49, 6. 

20) Scribo εἴνεκεν ο. CO V LXX, 
ἤνεκεν F, ἕνεκεν D vulg. Subinde C 
Ἰχρισέμε [εἴχρισέ με Men.) p. ἔχρισέ 
µε. ln 0 ἴχησς µε, ad oram ἔχρισέ 
µε, sai. 61, 

21) Sic told. nostri omnes, χυρίῳ 
Men. et var. lect. ap. Voss. Tum ὄντα- 
ποδόσεως BCOV LXX, ἀναποδόσεως 
Men, et alii. Cfr, Isai. 63, 4. 


3) Recepi τὸ σάββατον ex BCFOV 


Int. vel, τὰ οάββατα vulg. Deinde 
ἐπιθή τὸ p. ἐπιθήσω τὸ C. 

4) ἕκτῃ LXX. Gen. 2, 2. 

5) ἔπ᾽ αὐτῇ Men. 

6) συντελεῖ est futuri Attici. Unde 


superflua redditur Menardi coniectura 
συντελέσει. Voce. ὁ Φεὸς in BC ap. 
vet. Int. et Men. ante χύριος obvia omisi 
e. F 0 V suadente Franz, Quid, si κύ- 
ριος ὁ 90g legeris? 


DARNABAE EPISTOLA. XIV. XV. 35 
iquilati, redimens e tenebris, verbo suo disponat in nobis testamentum. 
Scriptum quippe esf, quomodo Pater, redempturus nos a tenebris, illi 
mandaverit ut sibi pararet populum sanetum. Dicit igitur propheta: 
90 Dominus, Deus tuus, vocavi te in iustitia, et tenebo manum tuam, 
et corroborabo te; et dedi te in testamentum generis, in lucem gentium, 
ad aperiendum oculos caecorum, et ad educendum de vinculis illigatos, 
de domo carceris sedentes in tenebris. Agnoscite ergo, unde simus 
redemti. (Et iterum propheta dicit: ,ecce posui te in lucem gentium, 
ut sis in salutem usque ad extremum lerrae; haec dicit Dominus re- 
demtor tuus. Rursus propheta dicit: ,spiritus Domini super me, propter 
quod unxit me, evangelizare humilibus; misit me sanare contritos corde, 
praedicare captivis remissionem et caecis visum, et nuntiare annum Do- 
mini acceptum et diem retributionis, consolari omnes lugentes. 


, XV. Ρο falso et vero Sabbato. 


Adhuc et de sabbato scriptum est in decalogo seu decem verbis, 
quae Dominus in monte Sina locutus est ad Mosen, os ad ος: ,et sancti- 
ficate sabbatum Domini manibus mundis et puro corde.' Et alibi di- 
Cit: ,si eustodierint filii mei sabbatum, tune ponam misericordiam meam 
super illos./ Sabbati meminit Scriptura in principio creationis: ,fecitque 
Deus in sex diebus opera manuum suarum, et desiit die septima, et 
ea requievit, et sanctificavit eam.' Advertite filii, quid dicat: ,consum-. 
mavit in sex diebus. d ait: omnia eonsummabit Dominus in sex mil- 
libus annorum; nam apud illum dies aequiparatur mille annis. Ipsemet 
enim iestatur, dicens: ,ecce hodiernus dies erit tamquam mille anni. 
ltaque, filii, in sex diebus, hoc est, in sex anuorum millibus consumma- 
buntur universa. ,Et requievit die septima. Hoc ait: quando veniens 
eius Filius tempus iniqui abolebit, ac iudicabit impios, et mutabit solem 
ae lunam stellasque; tunc pulchre requiescet die septima. — Denique ait: 
,sanctificabis eam manibus mundis et corde puro. Si ergo quam diem 
Deus sanctificavit, aliquis nunc potest sanctificare, nisi sit per omnia 
mundus corde, erravimus. Vide ergo: certe tunc pulchre quiescens 


7) Cfr. II Petr. 3, 8. 
8) Ps. 89, 4. 


praep. iy c. OV nt velere, 
c. 15. init. 


Cir. 


9) συντελεσθήσονται B C. 

10) xoi Int. vet.; deest in B C O V. 
Subinde καταργήση D 60, in quo man. 
sec, καταργήσει, 

11) ἀνομίας coni. Men., ἀγόμου 
Fell. In Codd. BCOV οἱ textu Men. 
αὐτοῦ. Dein ἀλλάξη 0 V. Antecedens 
καὶ non est in D. 

12) I. ο, verum. sabbatum a secundo 
demum oritur Christi adventu, De Chi- 
liasmo Barnabae vide libellum meum: 
Sendschreiben des Ap. Barn. p. 119 sqq. 
et Francke, l. c. p. 89 sq. H. 


19) iy χερσὶ B C F wulg.  Omisi 


14) ó adiunxi ο, BCFOV, scripsique 
c. lisdem et Men. Voss. Cot. ἡγίακεγ p. 
ἡγίακε Hef. Deinde rí p. τὶς C, τίς 
BOV. Et Men. ed. τί (in marg. leg. 
τίς), τίς Voss., uterque cum Int. vet. 
interrogandi signo distinguens post πᾶσι, 
pro quo scripsi πᾶαιν c. O V. 

15) Ex Codd. BCOV lectione εἰ δὲ 
facile efficitur d£, ut coni. Dav.; &à 9" 
Men., qui c. Int. vet. legi vult. ed eig. 
Idem subinde coni. οὖν p. o)" , quod 
exhibent etiam nostri quattuor Codd. 

16) ὅτι postulat Men. Tum ἁγιάζη 
O V, ἡγίακε proponit Men. Mox d'urg- 
σώμεδα 0, 

g* 


96 BARNABAE EPISTOLA. XV. XVI. 


παταπαυόµενος ἁγιάξει αὐτὴν, ὅτε δυνησόμεθα αὐτοὶ δίκαια, V ἀπολα- 
βόντες τὴν ἐπωγγελίαν, οὐκέτι οὔσης ἀνομίας, γεγονότων δὲ Μαινῶν 
πάντων ὑπὸ κυρίου." Τότε δυνησόμεθαῦ αὐτὴν ἁγιάσαι, αὐτοὶ ἁγια- 
σθέντες πρῶτον. «Ἱέρας y τοι λέγει αὐτοῖς ' τὰς νεομηνίαρ ὑμῶν 
xol τὰ σάββατα ὑμῶν 00x ἀνέγομαι Ὁρᾶτε πῶς λέγει" οὐ τὰ νῦν 
σάῤβατα ἐμοὶ δετὰ, OAM 5 π πεποίηνα, ἐν ᾧ, κατωπαύσας, τὰ πάντα, 
ἀρχὴν ἡμέρας ὀγδόῃς”" πονήσω, 5 6 ὕ ἐστιν, (lov κόσμου ἀρχήν., Zh 
φαὶ ἄγομεν"' τὴν ἡμέραν τὴν ὀγδόην εἰς εὐφροσύνην, ἐν 3 παὶ Ó η: 
σοῦς ἀνέστη ix νεκρῶν. Καὶ φανερωθεὶς ἀνέβη εἰς τοὺς οὐρανούς. 


XVI. Templum spirituale Domino ium constructum. 


En xol περὶ τοῦ ναοῦ ἐρῶ ὑμῖν, πῶς πλανώμενοι οὗ ταλαίπωροι 
ἐπὶ τὴν 000 ἤλπισαν, καὶ οὖν ἐπὶ τὸν θεὸν αὐτὸν τὸν πονήσαντα 
αὐτοὺς, ἀλλ) CTS ὄντα οἶκον Θεοῦ. Σχεδὸν γὰρ, ὡς τὰ ὀθνη, ἀφιέρω- 
σαν αὐτὸν ἐν τῷ veg. E πῶς λέγει αύριο, παταργῶν αὐτὸν, μά- 
eve τίς ἐμέτρησε τὸν οὐρανὸν σπιθαμῇ, d] τίς τὴν γῆν pel; Ovx 
ἐγώ ;' ,4έγει πύριος" 0? οὐρανός μου θρόνος, ἡ δὲ yf] ὑποπόδιον τῶν 
ποδῶν µου * ποῖον οἶκον οἰκοδομήσετέ' μου 3 σίς τόπος τῇς καταπαύ. 
σεώς µου Γνῶτε ὅτι ματαία 7 Simi αὐτῶν. Πέρας γοῦν πάλιν 
λέγει᾽ Boo, οὗ παθελόντες τὸν ναὸν τοῦτον, αὐτοὶ αὐτὸν οὐνοδομή- 
σουσιν. ^ Γίνεται. νὰ γὰρ τὸ πολεμεῖν αὐτοὺς παθῃρέθη ὑπὸ τῶν 
ἐχθρῶν' νῦν πα] αὐτοὶ οἳ τῶν ἐχθρῶν ὑπηρέται ἀνοικοδομήσουσιμ" αὖ- 
vov. Πάλιν ὡς ἤμελλεν ἡ πόλις xd ὁ ναὸς) καὶ ó Mc Ἴσρωλ πα- 


ραδίὸ οὅδαι, ἐφανερώθη. 


“έγει γὰρ ἡ γραφή ᾽ 


«ποὺ. ἔσταν im ἐσχά- 


των' * ἡμερῶν, παραδώσει πύριος τὰ πρόβατα τῆς νομῆς καὶ τὴν µάν- 


ὃραν ste τὸν πύργον αὐτῶν εἰς καταφθοράν 
ἐλάλησε κύριος, Ζητήσωμεν οὖν, seb fon? 
αὐτὸς λέγει ποιεῖν καὶ καταρτίζει». γραπται γάρ᾽ 
ἑβδομάδος ὄυντελουμένής οἰκοδομηθήσεται' 


11) Φίκαιαν leg. notat Men. 

18) Hie iam Menardus et Vossius 
puncto distinxerunt, quod a Cotelerio 
(ed. a. 1672), Clerico et aliis in com- 

malis signum male conversum fuit. 

19) δυνησώμεθδα B, σο ad oram. 

20) Isai. 1, 13. 

21) ὃ dedi c. BCF OV, & vulg. 

22) llla sex millia annorum desinunt 
die ultima (i. e. septima) ultimae he- 
bdomadae. Ergo novum aevum, Dei re- 
gnum, sequenti octava die incipit. H. 

23) πογήσω O V, ztoujowv propo- 
nit Voss. Ea lectio a Vossio ex inferiori 
Men. margine huc male transposita esse 
videtur, Deinde ἔστι vulg. In 0 pr. 
man. exaraverat ὁ ἐστὶν. ἀλλ οὗ κὀ- 
σμου ἀρχήν. 

24) ἄγωμεν 0 V. Solemne seripto- 
ris diei dominicae primaevo tempore ce- 
lebratae testimonium. 

25) Aut post γεκρῶν punctum po- 


to 


Kai ἐγένετο μα) ἃ 
ναὺς i nod όπου 
* foros, τῆς 
ναὸς "me Moe ἐπὶ 


nendum est, aut dicendum, scriptorem 
heic Christum dominica die in coelum 
ascendisse docere cum Marc. 16, 14 sqq. 
Luc. 24, $1 contra Matth. 28, 10 sqq. 
Λοί, 1, 3. Codices etiam in hoc sequen- 
dum duxi, Nam B exh. ἀγέστη à!x ve- 
κρῶ», καὶ φαγερωδεὺς κτλ. O ἀνέστη 
ἐκ νεκρῶν" καὶ φανερωθεὶς vrÀ., pla- 
nius C Y ἀγέστη ἐκ νεκρῶν. xol φας 
γερωφεὶς ατλ. Libr impr. aut 2y ᾗ 
καὶ ὁ Ἰησοῦς ἀνέστη ἐκ γεκρῶν, καὶ 
φανερωθεὶς ἀγέβη εἲς τοὺς οὐραγνούς, 
aut interpunctionem omnino negligunt. 
Cap. XVI. 1) Retineo. τὴν ὁδὸν c. 
BCFOV vulg, et de via (Cfr. Act. 19, 
28. et 22, 4.) legis Mosaicae ad iem- 
plum Domini ducente agi puto. Quae 
propter lectionem vulg. τὸν 9εὸν αὐ- 
τὸν repetendum censui c. B C pro τὸν 
Φεὸν αὐτῶνχ, ut est in FOV. Secundo 
casu admisso refriget antithesis, Inter- 
pres vet. aedem legit, unde τὸν οἶκον 


BARNABAE EPISTOLA. XV. XVI. 97 
sanctificat aliquis eam, cum poterimus ipsi iusta facere, accepta promis- 
sione, deleta iniquitate, novatis vero cunctis a Domino. "Tunc poterimus 
diem illam sanctificare, si nos ipsi prius fuerimus sanctificati. Demum 
illis dieit: ,novilunia vestra et sabbata vestra non fero. Cernite, quo- 
modo loquatur; non mihi accepta sunt praesentia sabbala, sed illud 
quod ego feci; quando scilieet, universis finem imponens, octavi diei 
faciam initium, hoc est, initium alterius mundi. ldeireo et diem octavum 
in laetitia agimus, quo et lesus resurrexit a mortuis. Et cum appa- 
ruisset, ascendit ad coelos. : 


XVI. Templum spirituale Domino iam constructum. 


Adhue et de templo dicam vobis, quomodo errantes miseri non 
in ipsum Deum, creatorem ipsorum, spem habuerunt, sed in viam, quasi 
domus Dei esset. Nam fere instar gentium illum in templo venerati sunt.. 
Sed quomodo Dominus loquatur, templumque irritum faciat, animad- 
verlite: ,quis mensus est coelum spithama, aut quis terram palma? 
Nonne ego? Dicit Dominus; coelum mihi thronus est, terra autem sca- 
bellum pedum meorum. Quam mihi domum aedificabitis, aut quis locus 
requietis meae?! Cognoseite, quod vana est spes illorum. Et tandem 
rursus ait: ,ecce, qui destruxerunttemplum hoc, ipsi illud aedificabunt. 
Idque evenit. Nam quia bellum gesserunt, ab hostibus destruetum est 
templum; nunc et ipsi hostium ministri reaedificant illud. Iterum, quod 
iradenda esset civitas una cum templo et cum populo lsraélitico, est 
declaratum. Ait quippe scriptura: ,et erit in novissimis diebus, tradet 
Dominus oves pascui et ovile et turrim eorum in exitium. Atque con- 


tigit, quemadmodum locutus est Dominus. 
Existit, ubi ipsemet se illud facere ac perficere 
Scriptum enim est: ,et erit, hebdomada completa, aedificabitur 


adhuc templum Dei. 
testatur. 


coni. Men., τὸν Óóuov proposuit Cot., 
τὸν οὐδὸν scribi voluit Mazoch. For- 
iassis scribendum: ἐπὶ τὴν ὁδὸν (vel 
Φύραν) αὐτῶν ἤλπισαν, καὶ οὐκ ἐπὶ 
τὸν Φεὸν τὸν ποιήσαντα αὐτοὺς κτλ. 

2) Evulgavi ἢ ex BCFOV Int. vet., 
καὶ vulg. LXX Isai. 40, 12. 

3) ὁ supraadditur in C. 

4) Ita BOV LXX, οἰκοδομήσατε C 
Men. In V voc. οἶκον man. Sec. supra- 
additur. Isai. 00, 1. 

8) L e. gentes Israelitarum. 

6) οἰκοδομήσουσι B C c. 
Isai. 49, 11. 

T) Spiritaliter, ut mox videbitur. Men. 
Eadem Gallicciolli ad templum Salomonis 
refert observans: Veramente (Giuliano 
apostata ordinó, che gli Ebrei riedifi- 
cassero il Tempio, il che non riusci per 
le fiamme che uscivano dalla terra. 
questo essendo aecaduto cirea l'anno 
dell Era volgare 370, non puó qui es- 
sere indicato da S. Barnaba.  Nabuzar- 
dan dunque generale di Nabucodonosor 


vulg. 


Ma: 


Quaeramus itaque, an exstet 


re di Babilonia, prese e incendió Gero- 
solima col Tempio, 4 Reg. XXV. Dopo 
LXX anni di schiavità, Ciro re di Persia 
per ordine di Dio rifabbricó il Tempio, 
2 Paral. XXXVI, 22, 23. E lo reidifi- 
carono gli Ebrei ministri e sudditi di 
Ciro, 1 Esdr. Τ e II. Ció précisamente 
qui dice S. Barnaba, avvertendo insieme, 
che tutto verificossi a puütino. 

8) ἀγοικοδομήσουσι B Men. 

9) Vocc. xoà ὁ γαὸς exciderunt ap. 
Voss. et alios. 

10) Haec, prout hie habentur, non 
sunt in tota Scriptura. Mem. Cfr. Isai. 
c. 5. Jer. c. 15 et 25. Mich. c. 4. 

11) ἐπαισχάτῶν (sic) V. — 

12) καθὰ B, κατὰ p. za9^ ἃ Men. 

13) Iam. destructo templo Hierosol. 
quaerit, an alterum templum successurum 
si, Men. ἐστὶ O V. 

14) Dan. 9, 24. 25. 27. Aggae. 2, 10. 

15) οἱκοδομηθήσονται C Men. 

16) Scripsi ἐγδόξως c. 0 V Int. ve- 
tere Clem, Àlex, ἔγδοξος B C F. vulg. 


98 DARNABAE EPISTOLA. XVI. ΥΠ. XVIII. 


τῷ ὀνόματι πυρίου.’ Ῥδρίόκω οὖν ὅτι fou" ναύς. Πῶς ovv olxo- 
δοµηθήσεται ἐν ὀνόματι πυρίου; μάθετε, Ilg0? τοῦ ἡμᾶς πιστεῦσαι 
τῷ Θεῷ Av ἡμῶν τὸ Moro otov τς παρδίας φθαρτὸν καὶ ἀσθε- 
νὲς, ὡς ἀληθῶς οὐκοδομητὸς voóg διὰ πειρός" Ovi ἦμεν πλήρεις εἶδω- 
λολατρείας οἶπορ,. καὶ εἰδωλολατρείᾳ ἦμεν οἶπος δαιµονίων, ^ διὰ τὸ 
moiiv? ὅσα ἦν ἐναντία τῷ Θεῷ. Οἰποδομηθήσεται δὲ ἐπὶ τῷ" ὀνό- 
ματι πυρίου, προσέχετε, ἵνα. ὁ ναὺς πυρίου ἐνδόξως”' οἰκοδομηθῇ. Πῶς; j 
μάθετε, “Δαβόντες τὴν ἄφεσιν τῶν ἁμαρτιῶν, καὶ ἐλπίσαντες ἐπὶ τῷ 
ὀνόματι πυρίου ἐγενόμεθα” παινοὶ, πάλιν ἐξ ἀρχῆς ππιζόμενοι, 4ιὸ 
ἐν τῷ πατουνητηρίῳ ἡμῶν ἀληθῶς ó Θεὸς κατοιπεῖ ἐν ἡμῖν. Πῶς; 
'0 λόγος αὐτοῦ τῆς πίότεως, " αλῆσις αὐτοῦ τῆς ἐπαγγελίας, ἣ σοφία 
τῶν ς διναιωµάτων, at ἐντολαὶ τῆς διδαγῆς , αὐτὸς ἐν ἡμῖν προφητεύων, 
αὐτὸς ἐν ἡμῖν πατομιῶν' τοὺς τῷ θανάτῳ δεδουλωμένους”" ἀνοίγων 
ἡμῖν θύραν τοῦ ναοῦ, 0 ἐστι στόμα,” µετάνοιαν διδοὺς ἡμῖν, εἰσάγει 
elc τὸν ἄφθαρτον ναόν. [^ γὰρ” ποθῶν σωθῆναι βλέπει οὖν εἰς 
τὸν ἄνθρωπον, ἀλλ) εἰς τὸν ἐν αὐτῷ ἐνοικοῦντα καὶ λαλοῦντα͵ ἐν 
αὐτῷ, ἐκπλησσόμενος ἐπὶ τῷ μηδέποτε, μήτε τοῦ λέγοντος τὰ ῥήματα - 
ἀκηκοέναι ἐν τοῦ” * στόματος, µήτε αὐτόν ποτε ἐπιτεθυμημέναι xovg. 
Τουτέστή πνευματικὸς ναὸς οὐφοδομούμενος τῷ xvolo. 


XVII. 


Ey ὕσον ἦν ἐν δυνατῷ καὶ ἁπλότητι, δηλῶσαι ὁ ὑμῖν) ἐλπίζει μου 
ἡ ψυχὴ, τῇ ἐπιθυμίᾳ µου μὴ παρα]ελοιπέναι. μέ, τι τῶν ἀνηκόντων 
ἡμῖν" σωτηρίαν, ἐνεστώτων Ἔὰν γὰρ περὶ τῶν μελλόντων Ἰθάφω 


Prioris Epistolae parlis conclusio. 


ὑμῖν εἰς 
ὑμῖν, οὐ μὴ νοήσητε, διὰ τὸ ἐν παραβολαῖς πεῖόθαι, Ταῦτα μὲν οὕτως. 


XVIIT. De duabus viis. 


Mirofápev δὲ xol ἐπὶ, ἑτέραν γνώσιν καὶ διδαχήν. - Odol δύο' 
elo) διδοιῆς xol ἐξουσίας , $ τε τοῦ φωτὸς, sat q τοῦ Gu rovg. 2h- 
αφορὰ δὲ πολλή" τῶν δύο ὁδῶν, Εφ’ ἧς μὲν γάρ εἶσι τεταγμένοι 
φωταγωγοὶ ἄγγελοι τ τοῦ Θεοῦ, ip Lr δὲ ἄγγελοι τοῦ σατανᾶ, Καὶ ὁ 


μὲν ἐστιν ύρυος ἀπ᾿ αἰώνων καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας, ὃ δὲ € ἄρχων παιροῦ 


Altera Epistolae pars. 


τῆς ἀνομίας. 


11) ἔστιν 0 V. 

18) οὖν om. B (in textu) C Men. 

19) Clem. Alex. Strom. 1]. c. 20. p. 
490. Barnabas hic tristem hominis sta- 
tum ante adventum Christi describit. Cfr. 
Francke, |. c. p. 83 sq. H. 

20) Scripsi ὅτι ἦμεν πλήρεις &l- 
Φωλολατρείας οἶκος, καὶ εἰδωλολατρείᾳ 
ἦμεν͵ οἶκος δαιµογίων ex coniectura, 
ὅτι ἦν πλήρης μὲν εἰδωλολατρείας 
οἶκος εἰδωλολατρεία ἦν οἶμος δαιμω- 
γίων B (in textu, ἡ id ωλολατρεία. cum 
art, ad oram) CFOV οἱ plerique libb. 
impressi c. Men, quia pleni eramus. ado- 
ralionibus idolorum, et erat domus dae- 
moniorwm Int. vet. et Clem. Alex. Hol- 
slenius ad oram Cod. B notat; vocabula 
[εἰδωλολατρεία ἦν οἶκος] abi ipso uncis 
inclusa, videri expungenda, 


21) ποιῆν V. 

22) τὸ pr. man. 0. 

23) ἐγδόξως O V Int. vet, et Clem. 
Alex, ἔγδοξος B C Men. 

24) lla BC, ἐπὶ τῷ ὕγομα. ἔγε- 
γωμεῦα p. ἐπὶ τῷ ὀνόματι κυρίου 
ἐγενόμεθα Y, ἐπὶ τῷ ὀνόματι. ἔγε- 
νωμεθα correctum in ἐγενόμεθα 0. 
In F voce. τοῦ κυρίου deesse, sed nihil 
aliud scio. Ante Κυρίου vulg. add. rov. 

25) Hescripsi τοὺς τῷ θαγάτῳ δε- 
δουλωμένους c. BCF 0 V Men. Voss,, 
quod alii perperam mutarunt in Toig 
τῷ θανάτῳ θδεδουλωμένοις. Áccusa- 
(vus pendet ex verbo εἰσάγει. la enim 
legendum puto c. B F O V p. εἰσάγαγε 
C Men. (in textu) Voss, εἰσήγαγε Men. 
in notis. 


26) Cír. Rom. 10, 10. καρδίᾳ γὰρ 


DARNABAE EPISTOLA. XVI, XVIT. XVIII. 39 
praeclare templum Dei, in nomine Domini. Invenio igitur quod templum 
existit. Qua ratione ergo aedificabitur in nomine Domini, discite. Ante- 
quam Deo erederemus, erat cordis nostri domicilium corruptioni ob- 
noxium et imbecille, ad modum templi vere per manus aedificati ; referta si- 
quidem eramus idololatriae domus et idolorum cultu daemonum domi- 
cilium, quia fecimus quaecumque Deo contraria sunt.  Aedificabitur au- 
tem, attendile, in nomine Domini, ut templum Domini magnifice aedifi- 
celur. Quomodo? Discite. Accepta remissione peccatorum eL spe ha- 
bita in nomen Domini, faeti sumus novi, iterum ab integro creati. ldeo 
in nobis, in domicilio nostro, vere Deus habitat. (Quo modo? Verbum 
eius fidei, vocatio eius promissionis, sapientia mandatorum, praecepta 
doctrinae, imo ipse in nobis prophelat, ipse in nobis inhabitat; morti 
addietos, porta Llempli aperla, id est os, et poenitentia concessa, nos in 
templum introducit, quod destrui non potest. Is enim qui cupit esse 
salvus, non in hominem respicit, sed in eum qui in homine habitat, al- 
que in eo loquitur; admirans quod nunquam neque audierit eum alia 
verba ore fundentem, neque ipse talia audire desideraverit. Hoc est 
templum spirituale Domino constfüetum. 


XVII. 


Quantum potuit, et sine obscuritate potuit vobis monstrari, spes 
mihi est, pro studio meo me nihil omisisse eorum quae ad vestram sa- 
lutem speclant, quaeque sunt praesentia. Si enim de futuris seripsero 
vohis, non intelligetis; quoniam in abscondito positum est, Et haec 
quidem ad hune modum. 


XVIII. 


Transeamus autem et ad alteram cognitionem atque doctrinam. Duae 
sunt viae doctrinae ac potestatis: una lucis, altera tenebrarum.  Diffe- 
rentia vero multa duarum viarum. Uni siquidem praepositi sunt angeli 
Dei lucem praeferentes, alteri vero angeli Satanae. Ac ille quidem Do- 
minus est a seculis et in secula; hie autem princeps temporis iniqui. 


Prioris Epistolae partis conclusio. 


Altera. Epistolae pars. De duabus viis. 


2) ἡμῖν correctum in ὑμῖν 0. 


πιστεύεται εἲς δικαιοσύνην, οτόµατι 
3) Ll ο, de quibus nunc disceptalur, 


δὲ ὁμολογεῖται εἲς σωτηρίαν. Deinde 


Φύραν dedi c. V Int. vet. ; θύρας BCFO 
vulg. Verum iam vidit Men. in nolis. 

27) Reposui γὰρ c. BCFOV Int. 
vel. et var. lect. ap. Cot, καὶ vulg. 
Mox νους, εἲς τὸν ἄνθρωπον, ἀλλ) 
Vossius praetermisit. 

28) ἓν Dav. c. Int. vet., 
Men. et plerique editt. 

29) αὐτοῦ p. ἐκ τοῦ B (in textu) 
C Men. Dein αὐτόν c. Dav, αὐτὸς 
BCFOV Men. et plerique editt, Tum 
ἐπιδυμημέναι p. ἐπιτεθυμηκέναι C. 

30) τουτέοτιν 0 V. 

Cap. XVII. 1) ὑμῖν BCFOV var. 
lect. ap. Cot., ἡμῖν "vulg. et [nt. vetus. 
Subinde üatty το, sed in hoc man. 
sec. mutatum in vulg. 


ἐπ᾽ ΡΟΟΥ 


e. g. num novum foedus veteri sit prae- 
ferendum, num adhuc valeant praecepta 
indaica elc, H. ἐνεστότων OV Men, 
qui paulo ante ἀγοικόντων ut C. 

4) Heic desinit vetus latina versio - 
in Cod. Corbeiensi superstes. 

Cap. XVIII. 1) De duabus viis Cfr. 
Const. Apost. VIL, 1 sqq. 

2) Lego zo 5 c. BCF OV, 4 τε 
vulg. Locus laud. ab Orig. de princ. 
ΠΙ. ο. 2. n. 4. p. 344. Tom. XXI ed. 
Lommatzsch, et Hom. 35. in. Luc. p. 18. 
Cfr. Hermae Past. Mand. VI, 1. 2. 

3) πολὺ scr. B C. 

4) Ctr. Π Cor. 12, 7. 

5) ἐστὶν O V. Tum reposui καὶ ex 
BCFOY. 


40 BARNABAE EPISTOLA. XIX. 


XIX. De via lucis. 


H οὖν ὁδὸς τοῦ φωτός ἐστιν ever. Εάν τις θέλων' ὁδὸν ὁδεύειν 
ἐπὶ τὸν ὠρισμένον. τόπον, σπεύσει τοῖς ἔργοις αὐτοῦ. Ἔστιν οὖν d 
δοθεῖσα” ἡμῖν γνῶσις τοῦ περιπατεῖν ἐν αὐτῇ τοιαύτη, ᾽Αγωπήσεις 
τόν σε πονήσαντα, δοξάσεις τὸν σε λυτρωσάμενον iy θανάτου. Ἔσῃ 
ἁπλοῦς τῇ παρδίᾳ, nol πλούσιος τῷ πνεύματι. Οὐ ολληθήσῃ μετὰ 
τῶν πορευοµένων ἐν ὁδῷ Θανάτου. Μισήσεις müv? ὃ οὖν ἀρεστὸν 
τῷ θεῷ, μισήσεις πᾶσαν ὑπόπρισιν. Οὐ μὴ ἐγκαταλίπῃς' ἐντολὰς πυρίου. 
όὺψ ὑψώσεις σεαυτὸν, ἔσῃ δὲ ταπεινόφρων. Oóx ἀρεῖς ἐπὶ σεαυτὸν 
δόξαν. Οὐ λήψη βουλὴν πονηρὰν aera τὸν πλησίον σου. Οὐ δώσεις 
7 ψυχῇ θράσος. Οὐ πορνεύσεις, οὐ μοιχεύσεις, οὐ παιδοφθορήσεις.; 
Οὐ μή σου" ὁ λόγος, ὁ τοῦ Θεοῦ ἐξέλθῃ ἓν ἀκαθαρσίᾳ τινῶν. οὐ 
λήψη πρὀσωπον, ἐλέγδαι τινὰ ἐπὶ παραπτώματι»"' Ἔσῃ πραῦς ; ἔση 


ἠσύγμος. Eon" τρέµων τοὺς λόγους οὓς ἤπουσας. οὐ μὴ pnta 
anone* τῷ ἀδελφῷ σου. Οὐ μὴ διφυχήσῃς καὶ πότερον ἔσται »' * qj οὐ. 


QU μὴ λάβῃς ἐπὶ µαταίῳ ὄνομα κυρίου" 


σου ὑπὲρ τὴν ψυχήν Gov. ου φονεύσεις τέχνον ἐν φθορᾷ, οὐδὲ πᾶ- 
hw Ίεννηθὲν ἀνελεῖς. Οὐ ej onc τὴν χεῖρά Gov ἀπὸ τοῦ υἱοῦ σου 
7 ἀπὸ τῆς θυγατρός σου, ἀλλ) ἀπὸ νεότητος διδάξεις φόβον svolov. 
Οὐ μὴ γένῃ ἐπιδυμῶν τὰ τοῦ πλησίον σου, οὐδὲ μη” "gem πλεονέντης, 
Οὐδὲ πολληθήσῃ in ψυχῆς Gov μετὰ ὑψηλῶν, ἀλλὰ μετὰ διναίων καὶ 
ταπεινῶν ἀναστραφήσῃ." Τα συμβαίνοντά σοι ἐνεργήματα,”" ὡς ἀγαθὰ 
πρόσδεξαι, Qi? ἔση δίγνωµος, οὐδὲ δίγλωσσος᾽ πογὶς γὰρ Θανάτου 
ἐστὶν ἡ διγλωσσία. Ὑποταγήσῃ κυρίῳ, πυρίοις”' ὡς τύπῳ θεοῦ, ἐν 
αἰσχύνῃ ol φόβῳ. Οὐ μὴ ἐπιτάξῃς παιδίσκῃ ἡ ἢ δούλω” σου ἐν suolo, 
τοῖς ἐπὶ τὸν αὐτὸν ἐπίξουσι, μή ποτε οὐ φοβηθήσῃ τὸν ἐπ] ἀμφοτέ- 


᾽Αγαπήσεις'' τὸν πλησίον 


ροις - Θεόν" ὅτι ᾖλδεν οὐ κατὰ" 
πνεῦμα ἠποίμασεν.”'. Κοινωνήσεις 
ἴδια " 





Cap. XIX, 1) Participium haud raro 
loco verbi finiti apud scriptores eccle- 
siasticos el purioris linguae occurrit. Vid, 
A. Matthiae Ausführliche gr. Grammatik 
ed. sec. S. 556. nolae 1 et 2. Subse- 
quens ὁδὸν textui insero c. BC FO V. 
Forte ταύτην τὴν ὁδόγ' 

9) δοθῆσα V et pr. man. 0. 

3) Evulgavi πᾶν c. BCFOV p. 
ποιεῖν vulg, Const. Apost. VII, 14. 

4) ἐγκαταλίπη Voss. 

5) Const. Apost. VII, 8. 

6) λήψει V εἰ pr. man. O. Dein 
ποῦ πλησίον p. τὸν πλησίον O V. 

7) lta dedi ex B C F O V et Const. 
Apost. VIT, 2 p. παιδοφθορεύσεις vulg., 
quae vox est infimae graecitatis. 

8) σου scripsi c. F 0 V, loor B 6 
vulg. Tum addidi ó ante τοῦ Φεοῦ c. 


ej γὰρ ἐν τοῖς ἀφθάρτοις κοινωνοί ἔστε, 

φδαρτοῖς; Οὖκ ἔση πρόγλωσσος"'' παγὶς γὰρ στόμα”: 

δύνασαι, περὺ τὴν ψυγήν Gov d νεύσεις. 
» Wer τη χή y 


* πρόσωπον παλέσαι, ἀλλ ἐφ᾽ οὓς το 
28 2 


£y πᾶσι τῷ πλησίον σου, οὖν ἐρεῖς 
πύσῳ μᾶλλον ἐν τοῖς 
θανάτου. "Ocov 
Mj, γίνου πρὸς μὲν 10? 


F O V Voss., deest in B C ap. Men. οἱ 
qui eum sequuntur. Cír. Clem. Rom. 
Ep. ad Jacobum c. 13. ἀνεπίληπτον, 
πολύπειρόν τε καὶ δῆλον τὸν κατη- 
χοῦντα εἶναι der. 

9) λήμψη VO, heic quidem emen- 
datum in λήψη, apud Men. λίψη. Tum 
dedi ἐλέγξαι c. B C FO V var. lect. ap. 
Voss. p. vulg. ἐλέγξας. Lectionem ἑλέγξαι 
reperio etiam in duobus optimis Rom. 
Codd. Constitutionum Apost. VII, 10. 
Novam earum editionem praeparavi his 
maxime Mss. adiutus. 

10) Ita ΒΕΟΥ et Const. Apost. ]. c., 
παραπτώματα C vulg. 

11) Isai. 66, 2. Ctr. Phil, 2, 12. 

12) μνησιμανήσεις C, correctum 
in vulgatum. 

13) διφήσης B (in textu) C Men. et 


BARNABAE EPISTOLA. XIX. 41 


XIX. De via lucis. 


Via igitur lucis haec est. Si quis cupit ea via pervenire ad prae- 
finitum locum, suis operibus id consequi studeat. Cognitio itaque nobis 
data in hae via ambulandi eiusmodi est. Diliges creatorem tuum, gloria 
afficies eum qui redemit te a morte. Eris corde simplex et spiritu di- 
ves. Non adhaerebis ad eos qui incedunt in via mortis. Odio habebis 
quodeumque Deo displicet, odio habeas omnem simulationem. Ne de- 
relinquas mandata Domini. Te ipsum non exaltabis, eris autem humilis. 
Non assumes tibi gloriam. Non capies malum consilium adversus proxi- 
mum tuum. Non dabis animae insolentiam. Non fornicaberis, non adul- 
lerium facies, pueros non corrumpes. Non ex te verbum Dei in quo- 
rundam impuritate exeat. Non accipies personam ad lapsum cuiuspiam 
arguendum. Eris mansuetus, eris quietus. Contremisces ad verba quae 
audivisti. Fratri tuo ignosces. Non ambigas, utrum futurum sit, necne, 
Ne assumas in vanum nomen Domini. Diliges proximum tuum plus quam 
animam tuam. Non interfieies foetum in abortione, nec etiam interimes 
post nativitatem. Ne auferas manum tuam a filio tuo vel a filia tua, 
Sed a pueritia docebis eos timorem Domini. Bona proximi iui non 
concupisces, nee eris avarus. Neque ex anima tua adhaerebis superbis; 
sed cum iustis atque humilibus profieiscaris. — Quae tibi contingunt 
vexaliones, tamquam bona admitte. Non eris inconstans nec bilinguis; 
laqueus enim mortis est lingua duplex. Subiicieris Domino Deo, domi- 
nis vero, ut Dei imagini, in verecundia et timore, Ne in amaritudine 
imperes ancillae aut servo tuo, qui in eundem sperant; ne forie non 
ümeas Deum, qui super utrumque est, quoniam non venit vocare se- 
eundum personam, sed secundum id quos Spiritus praeparaverit. Gom- 
munieabis in omnibus eum proximo tuo, nec quidquam dices proprium; 
si enim in incorruptis consortes estis, quanto magis in iis quae cor- 
rumpuntur? Non eris lingua praeceps; os enim laqueus est mortis. 
Quantum potes, castus sis anima. Noli porrigere manus tuas ad acci- 


var. lect. ap. Voss., quod quin in textu 
reponerem vix me tenere potui. ldem 
est ac silire de vehementer desiderando. 
Const. Apost. VIL, 11. Cfr. Ep. I. Clem. 
ad Cor. c. 11. et 23. Jac. 1, 8. 

14) Videlicet, quod Deus per Scrip- 
íuras promisit seu praedixit esse ven- 
iurum, nempe iudieium, merces sancto- 
rum et malorum supplicia. Men. 

15) Οὐ excidit ap. Men. 

16) Ita BOV, ἐπὶ µαταίῳ elc ὄνομα 
κυρίου € Men. Voss. Cot. Praepositio 
ες abundat. 

11) ἀγαπήσης V, ἀγαπήσαις mula- 
ium in ἀγαπήσεες 0. Cfr. Joan. 15, 13. 

18) Const. Apost. VII, 8. 

19) οὐκ ἀρεῖς Const. Apost. VII, 12. 
Cfr. Eph. 6, 4. 

30) ουδ) (sine spiritu) οὐ μὴ p. 
οὐδὲ μὴ Y. Const, Apost. VII, 4, 


21) Recepi ἀναστραφήσῃ (verseris) 
ex ΒΟΡΟΥ, ἀναγραφήση vulg. Idem 
est ἀναστρέφειν 8c συμπορεύειν. 

22) πάθη Const. Apost. VII, 8. 

23) Const. Ápost. II, 6. VII, 4. 

24) Cfr. Ephes. 6, 5. 

25) δούλῃ Men., L δούλῳ in marg. 
Const. Apost. VII, 13. 

26) Reposui οὐ κατὰ c. BCFOV, 
οὐκ ἐπὶ vulg. Cfr. Eph. 6, 9. 

21) ἠτοέμασε BC et plerique editt., 
ἑτοίμασε Men. Cfr. Rom. 8, 29. 30. 

28) Cfr. Act. 4, 32. Const. Apost. VII,12. 

29) πρόγνωασος C Men., in notis 
leg. πρόγλωσσος. 

30) στόμα desideratur in C. 

31) Ita Dav., ὑπὲρ BCOV Men. Voss. 

32) τοῦ B (in textu) C. Cfr. Eccli. 
4, 31. (v. 36 vulg.) Const. Apost. VIT, 11, 


43 BARNABAE EPISTOLA. XIX. XX. XXI. 

λαβεῖν, ἐκτείνων τὰς χεῖρας, πρὸς δὲ τὸ δοῦναι συσπών, -γαπήσεις, 
og E ὀφθολμοῦ σου, πάντα τὸν λαλοῦντά σοι τὸν ὃν λόγον 
πυρίου, Μνησθήσι/" ἡμέρας πρίσεως, ἡμέραρ, καὶ xz. "Extquj- 
σεις xo^ ἑκάστην ἡμέραν τὰ πρόσωπα τών ἁγίων, T $ διὰ λόγου 6X0- 
πῶν καὶ πορευόµενος εἷς τὸ παρακαλέσαι, καὶ μελενῶν elc τὸ σῶσαι 
vy τῷ Λόγω" ἢ διὰ τῶν χειρῶν cov ἐφγάσῃ' εἰς λύτρωσῳ τῶν 
ἁμαρτιῶν σου. Οὐ διστάσεις”' δοῦναι, οὐδὲ διδοὺς γογγύσεις, lavi? 
αἰποῦντί σε δίδου  γνώσῃ δὲ τίς 0 τοῦ μισθοῦ καλὸς ἀνταποδότημ. 
Φυλάξεις ὃ παρέλαβε, µήτε προστιθεὶς ,? μήτε ἀφαιρῶν. Bic zéhog , 
μισήσεις τὸν πονηρόν. Κρινεῖς' δικαίως, Οὐ ποιήσεις σσμα ' !ogi- 
ρηνεύσεις δὲ μοχομένους συνάγων. Ἔξομολογήσῃ" ἐπὶ ἁμαρτίαις σου. 
ου ἥξεις iv προσευχῇ σου ἐν συνειδήσει πονηρᾷ. «Αὕτη ἐστιν ἡ 
ὁδὸς τοῦ φωτός. 


XX. De via tenebrarum. 


'H δὲ τοῦ μέλανος ὁδός ἐστι σκομὰ" πα] πατάρας µεστή, "Eon: 
γὰρ ὁδὸς θανάτου" αἰωνίου μετὰ τιμωρία , ἐν 1 ἐστὶ τὰ ἀπολοῦντα" 
τὴν ψυχὴν αὐτῶν" εἰδωλολατρεία »' δρασύτης, Vioc δυνάμεως» ὑπό- 
πρισις, διπλοκαρδία, μοιχεία, φόνος, ἁρπαγὴ, ὑπερηφανίαή παράβασις, 
δόλος, soia, αὐθάδεια, φαρμακεία, μαγεία; πλεονεξία, ἀφοβία θεοῦ. 
Αιῶνται' τῶν ἀγαθῶν, μισοῦντες vq" ἀλήθειαν, [τὸ ψεῦδος] ἀγαπῶν- 
τες, οὐ γινῶόκοντες μισθὸν διμαιοσύνης, οὐ πολλώμενοι ἀγωθῷ, οὐ 
πρίσει δικαία χήρα καὶ ὀρφανῷ"' προσέχοντες, «ἀγρυπνοῦντες οὖν εἷς 
φόβον θεοῦ, ἀλλ) ἐπὶ τὸ πονηρ ὃν, ὧν μακρὰν καὶ πὀῤῥω πραῦτης 
καὶ ὑπομονὴ, ἀγαπῶντες"' μάταια, διώποντες ἀνταπόδομα, οὖν ἐλεοῦν- 
τες πτωχὸν, οὐ πονοῦντες ἐπὶ παταπονουμένῳ 2 εὐχερεῖς ἐν κατα- 
λαμῷ, οὐ γυνώσκοντες τὸν πομῄσαντα αὐτοὺς, φονεῖς τέκνων, φθορεῖς 
πλάσματος Θεοῦ, ὁποστρεφόμενοι τὸν ἐνδεόμενον , παταπονοῦντες τὸν 
θλιβόμενον, πλουσίων παράκλητοι, πενῄτων ἄνομοι κριταὶ, πανταμάρτητοι. 


XXI 


Kodov οὖν ἐστὶ, μαθόντα τὰ δικαιώματα πυρίου, 0c προγέγραπται, 
ἐν τούτοις περιπατεῖν. Ὁ γὰρ ταῦτα ποιῶν ἐν vij βασιλείᾳ τοῦ Θεοῦ 


Epilogus exhortatorius. 


99) τὸν. accessit ex B (marg 0 V. 
Deinde exclusi τοῦ ante χυρίου c. B 
(extu) C O V Men. Apud Voss. λογὸν 
τοῦ κυρίου, in F Τὸν λόγον τοῦ κυρίου. 

34) Pron. αὐτὸν, quod post µνη- 
σθήσῃ exh. B C vulg., omisi c. F 0 V. 
Scribe saltem. αὐτοῦ. Voce. ἡμέρας 
κρίσεως non leguntur in C. Subinde 
transposui ἡμέρας zh πυκτὸς ο, C, 
γνυκτὸς καὶ ἡμέρας FOV vulg. Ge- 
nuina tamen lectio in Cod. B latere vyi- 
detur, ubi habes μνησύήση αὐτὸν καὶ 
ἡμέρας καὶ vurrOc. Rectius Const. 
Apost. VII, 9. µνησθήσῃ δὲ αὐτοῦ 
ἡμέρας καὶ νυκτός. 

35) $ dedi c. B CF O V, καὶ vulg. 
lisdem quinque Mss, nisus καὶ vulg. ante 


διὰ τῶν χειρῶν commutavi in 3, inter- 
punctione totius emunciationis sanata. 
Lectionem σκοπῶγν exh. B Voss., ozo- 
πιῶν C Men., κοπιῶν 0 V... Forte διὰ 
λόγου κοπιῶν Ἱ. ο. instituendo οἱ edo- 
cendo operam mavans (sudans). Clr. l. 
Tim. 5, 17. Tum μελετοῖς B. 

36) ἐργάσει OV; in utroque deest 
τῶν anle ἁμαρτιῶγ. n B arliculum 
sec. man. obliteravit, Cfr. I Cor. 4, 12. 
Const. Apost. VII, 12. 

37) διαστάσεις B. 

38) Matth. 5, 49. Luc. 6, 30. 

39) προτιθεὶς B, quod forsan prae- 
slat. Const. Apost. VII, 14. 

40) Ibid. VII, 10. 

41) Ila B 0 V, σχήµα C, σχῆμα 


BARNABAE EPISTOLA. XIX. XX. XXI. 49 
piendum, ad dandum vero cortrahere. Diliges ut pupillam oeuli tui 
omnem qui tibi loquetur verbum Domini. In memoriam tuam die noe- 
luque revocabis iudicii diem.  Exquiras quotidie vultus sanctorum, et 
im sermone eos perscrutans, et ad exhortandum incedens, et meditans 
quomodo animam verbo tuo servare possis; et manibus tuis operaberis 
ad redemüionem peccatorum (uorum. Non dubitabis dare, neque mur- 
murabis, cum das. Omni petenti te tribue;' cognosces autem quis sit 
bonus mercedis retribulor. Servabis quae accepisti, nec addens, nec 
demens. Malus odiosus tibi erit in perpetuum.  luste iudicabis. Non 
faeies dissidium; sed pacem conciliabis inter contendentes, eos associans. 
Confiteberis peccata tua. Non accedes ad orationem tuam in conscientia 
mala, Haee est via lucis. 


XX. Λο via lenebrarum. 


Via autem tenebrarum obliqua est plenaque maledietionis. Est enim 
via morüs aeternae cum supplicio, in qua sunt quae perdunt animam 
hominum: idololatria, temeritas, elatio ob potentiam, simulatio, cor du- 
plex, adulterium, homicidium, rapina, superbia, transgressio, dolus, ma- 
litia, arrogantia, venefieium, magia, avaritia, nullus Dei timor. In qua 
sunt bonorum persecutores, osores veritalis, amatores mendacii, non co- 
gnoscentes mercedem iustitiae, non adiuncti ad bonum, viduae et pupillo 
non attendentes ex iusto iudicio, vigilantes non ad timorem Dei, sed ad. 
malitiam, a quibus longe ac procul sunt mansuetudo et patientia, qui 
diligunt vana, consectantur remunerationem, non miserentur inopis, un 
laborant in gratiam labore ac aerumnis confecti, ad obtrectationem 
prompti, non eognoscentes creatorem suum, liberorum interemptores, - 
in aborüione corrumpentes Dei creaturam, aversantes egenum, opprimen- 
tes afflictum, divitum advocati, pauperum iniqui iudices; per omnia 
peccatores. 


XXI.  Epilogus emhoriatorius. — 
Aequum igitur est, ut homo edoctus mandata Domini, quotquot 


prius seripta sunt, in eis ambulet. 





Men. Dein ueyouévovc BCOY, µαχο- 
µένοις Men. Voss. Const. Apost. VII, 10. 

42) Const. Apost. VII, 17. 

43) Ibid. VII, 17. 

Cap. XX. 1) Const. Apost. VII, 8. 

2) σκολιᾶ 0 V. 

3) Vulg. τοῦ ante Φανάτου omisi c. 
BCFOV. Dein ἐστιν O V. 

4) ἀποτελοῦντα C, ἀπολλοῦντα V, 
ἀπολλύντα (sic) 0. 

5) εἰδωλολατρεία BOV Cot, ἴδω- 
λολατρία Men., εἰδωλολατρία C Voss. 

6) µοιχία O V. 

7) ὑπερηφανεία O V. Dein αὖὐθα- 
Oa V, φαρμµακίά µαγία ΟΥ. 

8) Subaudiendum esse "Ev 5 εἰσέ 
ante διῶκται iam. Men. animadvertit. 

9) τὴν addidi c. B, ad cuius marg. 
Holstenius recte notat, supplendum esse 


Qui enim ea perficit, in regno Dei 


τὸ ψεῦδος ante ἀγαπῶντες, quod in 
nullo nostrorum quattuor Mss. extat, 
nec est in F. Veram lectionem Men. 
iam indicavit observans: Lege ἀγαπῶγ- 
τας hoc modo: μισοῦντες ἀλήθειαν 
ἀγαπῶντας i. e. odio habentes verita- 
tis amatores; aut certe videtur deesse 
nomen φψεῦδος i. e. mendacium, hoc 
modo: ἀγαπῶντες ψεῦδος i. e. aman- 
tes mendacium. | Cfr. Const. Apost. |. 6. 

10) ὀφανῷ B. 

11) ἀγαπόντες V οἱ O in textu, 
ἀγαπῶντες in marg. Dein ἀνταπό- 
δωμα scr. O V. 

12) Vulg. τῷ anle. καταπονουμἔνῳ 
exclusi c. BCF ΟΥ. Subinde εὐχερεῖς 
B COV, εὐχειρεῖς Men. 

19) τέκνοιν V. 


44 BARNABAE EPISTOLA. XXI. 


δοξασθήσεται" ὁ ἐνεῖναν ἐκλεγόμενος μετὰ τῶν ἔργων αὐτοῦ συνωπολεῖται, 
Διὰ τοῦτο ἀνάστασις, διὰ τοῦτο ἀνταπόδοσις, ᾿ Ερωτῶ τοὺς ὑπερέμον- 
τας, εἴ τινά µου γνώμης. ἀγαθῆς λαμβάνετε συμβουλίαν΄ fiere, εἰς οὓς 
ἐργάσασθε;' μεθ) ἑαυτῶν" μὴ ἐγκαταλεύπητε:᾽ Ἔγγὺς γὰρ, " ἡμέρα, 
ἐν 7 συναπολεῖται πάντα τῷ πονηρῷ. ᾿Εγγὺς ὁ κύριος καὶ ὁ μισθὸς 
αὐτοῦ. Ἔπι καὶ ἔτι ἐρωτῶ ὑμᾶς' ἑαυτῶν Ἰένεσθε νοµοθέται ἀγαθοὶ, 
ἑαυτῶν uévere σύμβουλοι moro, doors. ἐξ ὑμῶν πᾶσαν ὑπόπρισι. 
υ, δὲ θεὸς, 0 παντὸς τοῦ κόσμου πυριεύων, δώῃ ὑμῖν σοφίαν, ἐπι- 
στήµην, σύνεσιν, Ἰνῶσιν τῶν δυνανωμότων, αὐτοῦ, ἐν ὑπομονῇ, Γίνεσθε 
δὲ Φεοδίδαντοι,, ἐκξητοῦντες, τί ζήτεῖ κύριος ép. ὑμῶν, ποὺ ποιεῖτε, 
ἵνα σωδῆτε ἐν ἡμέρα πρίσεως. Bi δὲ τίς ἐστιν ἀγαθοῦ μνεία, μνη- 
μονεύετέ µου, μελετῶντες ταῦτα, ἵνα παν " ἐπιθυμία καὶ J ὀγρυπνία 
elg τι; ἀγαθὸν χωρήσῃ. Ἐρωτῶ ὁμᾶς, χάριν αἰτούμενος, Qc ἔτι τὸ 
καλὸν σνεῦός ἐστι" μεθ” ὑμῶν, μὴ ἐλλείπητε μηδενὶ αὐτῶν, ἀλλὰ συν- 
εγῶς ἑκζητεῖτε ταῦτα, καὶ ἀναπληροῦτε πᾶσαν ἐντολήν" ἔστι γὰρ ταῦτα 
aine. ho gat Ὅ μᾶλλον ἐσπούδασα γράψαι, ip av ἠδυνήθην, sig τὸ 
εὐφράναι ὑμᾶρ, Σώῤεσθε," ἀγώπης τέκνα παὶ εἰρήνης. 'O aiqtog τῆς 
δόξης wol πάσης χάριτος μετὰ τοῦ πνεύματος ὑμῶν. pv? 


Cap. ΧΙ. 1) ἐναντία coniecit Men. ὃ) ἐγκαταλείπητε dedi ex BFOV, 
ad ea referens, quae supra fuerant expo- ἐγκαταλίπητε C vulg. 
sita. (c. 20). 4) Adscripsi ἡ c. JDCF 0 V. 

2) à gygesós B CF OV Men. Voss. 5) Locus cil. a Clem. Alex. Strom. Η, 
Cot., εὐξργάσασθε al. Forlassis εἰργά- ο 18. p. 472. 
σασθε. Accipe de labore in vinea Domini. 6) ró Men. 





Ν 


BARNABAE EPISTOLA. XXI. 45 
gloria eumulabitur; qui vero alia elegerit, simul cum suis operibus peri- 
bit. Propterea resurrectio, propterea retributio, Rogo vos, proceres, 
Si bonae vbluntatis meae consilium accipere velitis: habeatis vobiscum, 
pro quibus laborastis; ne eos derelinquatis. Prope enim est dies, in 
qua omnia cum malo peribunt. Prope est Dominus et merces eius, 
Etiam atque etiam rogo vos: estote vobis boni legislatores, vobis manete 
consiliarii fideles, tollite ex vobis omnem hypoerisim. Deus autem, qui 
universo mundo dominatur, det vobis sapientiam, scientiam, intelligentiam, 
cognitionem mandatorum suorum, cum perseverantia. Effieiamini autem 
docti a Deo, exquirentes quid a vobis requirat Dominus; et efficite ut 
salvi sitis in die iudicii. Si qua vero est in vobis boni recordatio, me- 
mentote mei, haec verba mea meditantes, ul et desiderium et vigilantia 
mea in aliquod bonum evadat. Rogo vos, gratiam postulans.. Cum ad- 
huc in hoc pulehro vase estis, in nullo horum mandatorum deficite, sed 
indesinenter haec exquirite, et adimplete omne mandatum ; haec namque 
digna sunt. Quare vel maxime id operam dedi, quantum in me fuit, 
ut scriberem vobis quo exhilararem vos. Salvete, filii dilectionis et 
pacis. Dominus gloriae et ommis gratiae sit cum spiritu vestro! Amen, 


10) τὰ Men. 


T) σχκεῦος — corpus. Supra ο, T. 
11) σώζεσθαι B. 


de corpore Christi: ἐπεὶ καὶ αὐτὸς 


ὑπὲρ τῶν ἡμετέρων ἁμαρτιῶν ἤμελλε 
τὸ σχεῦος τοῦ πγεύματος προσφέρειν 
Φυσίαν. Cfr. I Thess. 4, 4. 
8) ἐστι 0 V. Deinde: scripsi ἑλ- 
λείπητε c. BCF OV, ἐκλείπητε vulg. 
9) καὶ in textu posui ex marg. D. 


.12) Epigraphe Ἐπιστολὴ Βαρνάβου 
τοῦ ἀποστόλου συνεκδήµου 1Γαύλου 
τοῦ ἁγίου ἀποστόλου est im B, ἔπι- 
στολή Ἀαργάβα τοῦ ἀποστόλου συν- 
εκδήµου Παύλου τοῦ &yíov ἀποστό-- 
λου in V; nullam exhibent C FO. 





KAHMENTOZ 


ΠΡΟΣ KOPINOIOY2 ΕΠΙΣΤΟΛΗ A.! 


I. Salutatio.. Laus Corinthiorum ante ortum schisma. 


[H ἐαλη]σία τοῦ Θεοῦ, x) παροικοῦσα" [Ῥώμην], τῇ ἐκκλησίᾳ 
τοῦ Θεοῦ, τῇ πα[ροικού]σῃ Κόρινθον, κλητοῖς, ἡγι[ασμέν]οις ἐν Φελή- 
ματι Θεοῦ, διὰ τοῦ [κυρίου ἡμ]ῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. [Χάρις ὑμῖν καὶ 
εἰρήνη ἀπὸ παντο[κρώτ]ορος Θεοῦ διὰ ᾿Ιησοῦ Ἄριστοῦ πληθυνθείῃ. 
[άιὰ τὰς] αἰφνιδίους παὶ ἐπαλλήλους [γενομ]ένας ἡμῖν συμφορὰς xol 
[περ]ιπτώσεις;' ἀδελφοὶ, βράδιον [νομ]ίξομεν' ἐπιστροφῆν πεποιη[πέν]αι 
περὶ τῶν ἐπιζητουμένων πα] ὑμῖν πρωγμάτων ,' ἀγαπητοὶ, τῆς τε 
ἀλλοτρίας καὶ ξένης) τοῖς ἐπλεπτοῖς τοῦ Θεοῦ, μιαρᾶς καὶ ἀνοσίου 
στάσεως, ἣν ὀλγα πρόσωπα προπετῆ xol αὐθάδη ὑπάρχοντα εἰς το- 
δοῦτον ἀπονοίας ἐξέκαυσαν, ὥστε τὸ σεμνὸν xol περιβόητον' καὶ πᾶσιν 
ἀνθρώποις ἀξιαγάπητον | ὄνομα ὑμῶν μεγάλως βλασφημηθῆναι, Tig 
}ὰρ, παρεπιδηµήσας πρὸς ὑμᾶς, τὴν πανάρετον καὶ βεβαίαν ὑμῶν ni- 
ὅτιν οὖν ἐδοχίμασεν ; τήν τε σώφρονα καὶ ἔπιεινῆ ἐν Ἀριστῷ εὐσέ- 
βειαν 00x ἐθαύμασεν; καὶ τὸ μεγαλοπρεπὲς τῆς φιλοξενίας ὑμῶν ἦθος 
οὖν ἔνι Ίρυξεν ; καὶ τὴν τελείαν παὶ ἀσφαλῆ Ἰνῶσιν' οὖν ἐμαλάρισεν ; 
«Απροσωπολήπτως γὰρ πάντα ἐποιεῖτε,, aol toic νομίμοις"' τοῦ Θεοῦ 


ἐπορεύεσθε, ὑποτασσόμενοι τοῖς ἡγουμένοις" ὑμῶν, xol τιμήν τὴν κα- 


1) Ea inscriptio est editionis princi- 
pis (Patr. Junii a. 1633). In Cod. Alexan- 
drino, qui unicus priorem Clementis Ep. 
cum alterius fragmento exhibet, praeter 
KOPINOIO YZ 4. nihil in fronte ap- 
paret; eadem autem epigraphe in ipsius 
Epistolae calce subiecta extat. — Quas edi- 
lores a primo ad ultimum usque, ut Co- 
dicis lacunas explerent, proposuerunt 
coniecturas, nos quoque eas uncinis in- 
clusimus, In ipsis autem lacunis in- 
dicandis mira quaedam singulorum, qui- 
hus Codicem inspicere contigit, offendit 
discrepantia, ita ut ea criticae pars etiam 
post reiteratam messem messore indigere 
videatur. Versio latina Cotelerii est, ab 
Hefelio nobisque hicillic emendata; lem- 
matum series, qualis ex Gallandio concin- 
nata ap. Hefelium prostat. 


2) παροικεῖν — peregrinari, ut in 
exordio Ep. Polycarpi ad Philippenses, 
οἱ alibi. 

3) Clementis Epistolam fervente per- 
seculione Domitiani scriptam fuisse, nec 
quo tempore procella Nerone imperatore 
in Christianos protinus exstiterit, cum 
allis persuasum haheo. Namque subitae 
illae ac invicem sibi succedenles calami- 
laies ad Domitiani polius, quam ad Ne- 
ronis imperium quadrant. Favent testi- 
monia Eusebii Ii. E. III, 15 — 17. accu- 
ralius inter se comparata. Huius Ep. 
cap. 9, ubi auctor ad Neronis tempora 
respici, nullius momenti est ad nostrum 
locum aliter interpretandum. 

4) Ad supplendam hanc lacunam Ju- 
nius primum vVou£Gouey substituit; loco 
iamen iterum inspecto , reponendum ipsi 


GLEMENTIS 


EPISTOLA AD CORINTHIOS 7. 


Ll Salutatio. Laus Corinthiorum ante orium schisma. 


Ecclesia Dei, quae Romae peregrinatur, Ecclesiae Dei, quae Co- 
rinthi peregrinatur, vocatis, sanctificatis voluntate divina, per Dominum 
nostrum lesum Christum. Gratia vobis et pax ab omnipotente Deo per 
lesum Christum multiplieetur. Propter subitas ae sibi invicem succe- 
dentes calamitates et casus adversos, qui nobis acciderunt, tardius, fra- 
ires, nosmet ipsos converlisse exislimamus ad ea quae fuerant quaesita 
à vobis, dilecti, et ad seditionem impiam ac detestandam, Dei electis 
peregrinam et alienam, quam pauci homines temerarü et audaces in 
tantum insolentiae accenderunt, ut honorificum et illustre nomen vestrum, 
et ab omnibus amari dignum, vehementer blasphemaretur. (Quis enim, 
apud vos diversatus, omni virtute plenam firmamque ac stabilem fidem 
vestram non probavit? sobriamque et moderatam in Christo pietatem 
non est admiratus? et splendidos ac liberales hospitalitatis vestrae mores 
non praedicavit? et perfectam ceriamque cognitionem vestram non bea- 
lam existimavit? Omnia enim siue personarum intuitu a vobis faeta sunt, 
οἱ in Dei legibus ambulastis, praepositis vestris subditi, et presbyteros, 


videbatur d'ucoíCouev.. Illud repetierunt 
margo Cotelerii (1672), Colomesius(1634), 
Wottonus. Alii γνωρέξομεν absque iusta 
causa proponunt. 

5) Ex hoc dicendi modo nonnulli 
colligunt, Christianos, qui Corinthi de- 


7) Simili modo infra c. 47. τὸ σε- 
uvóv τῆς περιβοήτου φιλαδελφέας 
ὑμῶν ἐμείωσαγ. 

8) T'íg γὰρ — Θεοῦ ἐπορεύεσθε 
locus citatus a Clemente Alexandrino 
Strom. IV. c. 17. p. 610. ed. Pott. 


gerent, literis a Romana ecclesia expe- 
tisse, ut ad ipsorum dissidia de munere 
ecclesiastico sedanda auctoritate sua in- 
lercederet. Fama potius de Corinthio- 
rum seditione Romam perlatum esse vi- 
detur. Cfr. infra c. 47 et Hilgenfeld d. 
Apost. Vaeler p. 54 not. 2. 


6) Cod. Alex. ξέγοις, quod ab ama- 
nuensi, diphthongos or, ει, η ob itacis- 
mum pro libitu permutante, procul du- 
hio positum fuit pro adiect. ξένης iti- 
dem sonante. Idcirco de advenis in 
lerra non cogitandum. 


9) Cfr. Ep. Barnabae c. 6. 


10) Hanc esse genuinam lectionem, 
Colomesius collegit ex sect. 3 et 40 et 
Clem. Alex. l.L, cum Ms. exhibeat γόµοις. 

11) Praesides (ἡγούμενοι) non iidem 
sunt ac presbyleri. Illis quippe omnes 
adnumerantur, qui ecclesiae regendae 
ac gubernandae constituti sunt, cum pres- 
byterorum nomine a primaevis Christia- 
nis appellarentur fratres non solum of- 
fieii causa, sed etiam ob honorem. Cfr. 
Lipsius, de Clementis Romani Epistola 
ad Corinthios priore disquisitio p. 28. 


48 I. CLEMENTIS AD COR. I. II. III. 

θήκουόαν ἀπονέμοντες τοῖς παρ ὑμῖν πρεσβυτέροις, Νέοι τε μέτρια 
ol -σεμνὰ νοεῖν ἐπετρέπετε ' Ἰυναιξίν τε ἐν ἀμώμῳ καὶ σεμνή παὶ 
ἁγνῇ συνειδή σεν πάντα ἐπιπελεῖν παρηγγέλλετε, στεργούσας"" παθηκόν. 
τως τοὺς ἄνδρας ἑ ἑαυτῶν ' fv τε τῷ κανόνι τῆς ὑποταγῆς"' ὑπαρχούσας, 
τὰ κατὰ τὸν οἶνον σεμνῶς οἰκουργεῖν ἐδιδάσκετε, πάνυ σωφρονούσας. 


II. 


Πάντες τε ἐταπεινοφρονεῖτε, μηδὲν ἀλαξονευόμενου ὑποτασσόμενοι 
μᾶλλον 5 UnoáGGovrag ἥδιον se Aegfvovrtc." , Toic ἐφοδίοις" . 
τοῦ Θεοῦ ἀρκούμενοι, καὶ προσέχοντες τοὺς λόγους" αὐτοῦ ἐπιμελῶς, 
ἐστερνισμένοι' ἦτε τοῖς σπλόγ]νοις, καὶ τὰ παθήματα αὐτοῦ qv πρὸ 
ὀφθα]μῶν ὑμῶν. Οὕτως lorem βαθεῖα od Mega ἐδέδοτο nücw, 
καὶ ἀπόρεστος πύθος εἰς ἀγαθοποβαν, καὶ πλήρης πνεύματος αγίου 
ἔκχυσις ἐπὶ πάντας ἐγίνετο᾽ μεστοί te ὁσίας βουλῆς, iv ἀγαθῇ προ- 
Ovuig μετ εὐσεβοῦς πεποιθήσεως ἐξετείνατε τὰς χεῖρας ὑμῶν πρὸς 
τὸν παντοκράτορα θεὺν, ἱκετεύοντες αὐτὸν fig" γενέσθαι, εὖ τι ἄκου- 
τες ἡμάρτετε. "Ayàv ἦν ὑμῖν ἡμέρας τε παὶ νυκτὸς ὑπὲρ πάσης τῆς 
ἠδε]φότητος »᾿ εἰς τὸ σώξεσθαι μετ ἐλέους xol συνειδήσεωρ" τὸν &pi- 


Continuatio laudis prioris Corinthiorum. 


ouv. τῶν ἐκλεχτῶν αὐτοῦ. 
MMOL" εἰς ἀλλήλους. 


πᾶν ἔργον ἀγαθόν. 


Εήλικρινεῖς παὶ ἀπέραιοι ᾖτε, καὶ ἀμνησ]- 
Ἠᾶσα στάσις xoi πᾶν σχίόμα βδελυμτὸν ὑμῖν 
ἐπὶ τοῖς παραπτώμασι vy! πλησίον. ἐπενθεῖνε᾽ 
ἴδια ἐκρίνετε, ἍΔμεταμέλητοι ἦτε ἐπὶ mon ἀγαθοποιία, »ἔτοιμοι"” 


τὰ "ὑστερήματα αὐτῶν 
ele 


1ῇ παναρέτῳ καὶ σεβασμέῳ.͵ πολιτεία πεποσμημένοι, 
πάντα ἐν τῷ φόβῳ αὐτοῦ ἐπετελεῖτε * 


τὰ προστάγµατα xol τὰ δηναιῶ- 


µατα τοῦ πυρίου ἐπὶ" τὰ πλάτη τῆς καρδίας ὑμῶν ἐγέγραπτο. 


IiI. 


Tristis Corinthiacae ecclesiae siatus post seditionem ex invidia et 


aemulatione oboriam. 


Iáso δόξα καὶ πλατυσμὸς! ἐδόθη ὑμῖν, ed ἐπετελέσθη τὸ Que 


yoegupévov- 
Miwstev" ó ἠγαπημένος 


Lipsiae 1855. lbidem contra Rothium 
et alios satis. demonstratum est, Cle- 
menlis Epistolam nihil discriminis facere 
inter episcopos et presbyteros. Duorum 
tantum ecclesiasticorum magistratuum di- 
slinciio in ea cernitur: episcoporum seu 
presbyterorum, οἱ diaconorum. 

12) Quae in Ep. Polycarpi ad Phi- 
lipp. ο, 4. occurrunt similia, Gul. Bur- 
tono a Clemente mutuata videntur. 

13) Similiter infra c. 7. τῆς αλή- 
εως Κανόνα, ο. 14. τῆς λειτουργίας 
κανόνα. Cfr. Gol. 6, 16. 

Cap. Π. 1) Eph. 5, 21. I Petr. 5, 9. 

2) Act. 20, 35. 

3) L e. commeatus οἱ apparatus, qui- 
bus opus est in militia nostra christiana. 
Wotl. Viatica heic potius ea esse cre- 


εἔφαγεν” xol ἔπιεν, πα] ἐπλατύνθη καὶ ἐπαμύνθη, sel ἀπε- 
"Ex τούτου ζῆλος xol φθόνος καὶ foc καὶ 
στάσις, διωγμὸς wol ἀἁκαταστασία, πόλεμος παὶ αἰχμαλωσία. 


Οὕτως 


diderim , quibus in hae peregrinatione 
ad victum quotidianum Christi fidelibus 
opus est: id quidem ob praecedentia. 
Cfr. E Tim. 6, 8. Hebr. 13, 5. Idem 
exprimit Gallieeiolli: contenti della prov- 
videnza che Dio vi concedeva. 

4) Apud LXX saepe coniungitur ver- 
bum προσέχειν cum accus. Cler. 

ϐ) Apud Suidam et Hesychium στερ- 
γέζοµαι — ἐνστερνίξομαι complector, 
quia complecti fit pectora coniungendo. 
Hine sensu in pectus admillo saepius 
usurpatur a scriptoribus christianis, Post 
jresibundiasairoós. Cfr. Const. Apost. 
Prooem. in lib. I 


6) Cfr. Gal. 3, 1. Passiones Christi 
per communicationem idiomatum τὰ πα- 
Φήματα τοῦ 9 εοῦ vocantur, cf, Móh- 


I CLEMENTIS AD COR. I. II. III. 49 
qui sunt inter vos, debito honore prosequentes. luvenibus, ut moderata 
et honesta sectarentur, mandastis; mulieribus in ineulpabili, honesta et 
casia conscientia omnia peragere iussislis, diligentes maritos suos, prout 
offieium postulat, et in obedientiae canone se continentes, res domesti- 
eas eum gravitate administrare docuistis, omnino honeste se gerentes. 


II. 


Omnes humili animo eratis, in nulla re inani gloriationi dediti, aliis 
subieeli potius, quam alios vobis subiicienles, lubentius dantes, quam 
accipientes. Dei viatico contenti, et ad verba eius diligenter attendentes, 
intime recondita in visceribus servabatis verba eius, eiusque passiones 
vobis prae oculis erant. Sic alta et abundans pax cum  inexplebili be- . 
nefaciendi desiderio omnibus data fuit; plena eliam super omnes spiri- 
tus saneti effusio facta est; sanetaque voluntate pleni, sincera animi ala- 
critale, cum pia confidentia, manus vestras ad Deum omnipotentem ex- 
iendistis, supplicantes ei, ut esset erga vos animo propilio, si quid in- 


Continuatio laudis prioris Corinthiorum. 


viti peccasselis. 


Diu noctuque solliciti eratis pro universa fraternitate, 


ut numerus electorum Dei misericordia et bona conscientia salvaretur. 


Sinceri οἱ simplices eralis, 


atque iniuriarum invicem immemores, 
ditio omnis et scissura vobis abominationi erat; 
gebatis; illorum defectus vestros censebatis. 
vos; ,ad omne bonum opus parati." 


Se- 
proximorum delicta lu- 
Benefaeti nullius poenitebat 
Ornati virtutum plena et veneranda 


vitae ratione , omnia in limore eius peragebatis; mandata et praecepta 
Domini in latitudine cordis vestri scripta erant. 


III. 


Tristis Corinthiacae ecclesiae status post seditionem ex invidia 


εί aemulatione obortam. 
Omnis honor et dilatatio vobis data est, et seriptum illud impletum 


esl: 


edit, bibit, dilatatus et incrassatus est, 


et recalcitravit dilectus.' 


Ab Ίου fonte zelus et invidia et contentio et factiones, perseculio et 


seditio, bellum οἱ captivitas manarunt. 


ler, Athanas. I. pag. 6. et Lumper. hist. 
theol. crit. I. p. 65. H. ed. IV. 

1) Iunius, Fell, Cotel., Colom., Ittig. 
et Coust. malunt fÀ&cv. Nihil autem 
muto; ἑλέως enim, ut post Wotton. vidit 
Gallandius, adverbialiter usurpatum, pro- 
pitie vel animo propitio, salis consonum 
est τῷ γεγέαθαι. Iac. 6. Il. Machab. 
1, 37. Hebr. 8, 12. 

8) τὴν ἀθελφότητα ἀγαπᾶτε. I 
Petr. 2, 17. 

9) Fortasse legendum est συγαισθή- 
σέως ΞΞ commiseratione, Mitgefühl; seu: 
συναιτήσεως, communi oratione, Rhode. 
Zvwvó£osoe, concordia. Jun. Xvyevóo- 
κήσεως, harmonia animi. Dav. Lectio 
Msti placet Gallandio vertenti: «nanimi 
consensu, ut infra c. 94. H. Ego qui- 
dem vocc. μετ’ ἐλέους καὶ συνειδήσεως 
(i. e. scientia) ad illum refero, qui ele- 


PATRES APOST. 


Sie viles contra honoratos, 


git, electos salvos reddit. Cfr. IE Tim. 
2, 19. Fortassis ita tansponendum: 
εἷς τὸ σώζεσθαι τὸν ἀριθμὸν τῶν 
ἐκλεκτῶν uer ἑλέους καὶ συγειδή- 
σέως αὐτοῦ. 


10) Τία coni, Junius , postquam c. 
Ms. ediderat ἀναμνησίκαχοι. Hinc Bir- 
rius παγαμγησίκακοι proponit. 

11) Ita proposuit Junius p. Msti rore, 
Cotelerius et Colomesius mallent rov, 
vel πλησίων, Boisio placet τοῖς τῶν 
πλησίον. 

12) Tit. 3, 1. 

13) Prov. 7, 3. 


Cap. ΠΠ. 1) L e. amplitudo. 
Hermae Past. Mand. 5, 1. 

2) Deut. 32, 15. 

3) Ita Iunius corrigendam censet Msti 
lectionem. ἀπεγαλάκτισεγ. 


4 


Cfr. 


50 I CLEMENTIS AD COR. III. IV. V. 

ἐπηγέρθησαν. οἱ ἄτιμου' ἐπὶ τοὺς ἐντίμους, οὗ ἄδοξοι ἐπὶ τοὺς ἐνδόξους, 
of -ἄφρονες ἐπὶ τοὺς φρονίµους,, of νέοι ἐπὶ τοὺς πρεσβυτέρους. ἄιὰ 
τοῦτο πόρῥω ὄπεστιν d δικαιοσύνη μαὶ εἰρήνη; ἐν τῷ ἀπολείπειν ἔνα- 
στον τὸν φόβον τοῦ Θεοῦ, καὶ ἐν τῇ πίστει αὐτοῦ ἀμβλοωπῆσαι, μηδὲ 
ἐν τοῖς νομίμοις τῶν προσταγµάτων αὐτοῦ πορεύεσθαι, μηδὲ πομτεύε- 
σθαι κατὰ τὸ παθῆνον τῷ Χρισιῷς' ἀλλὰ ἕκαστον βαδίξειν κατὰ τὰς 
ἐπιθυμίας αὐτοῦ τὰς πονηρὰς, ζῆλον ἄδμιον καὶ ἀσεβῆ ἀνειληφότας,) 
ὃν οὗ. wol Θάνατος εἰσῆλθεν εἷς τὸν κόσμον. 


IV. Μια mala ex hoc fonte iam antiquis temporibus profluxerunt. 


Téygostron γὰρ οὕτως καὶ. ἐγένετο μεθ ἡμέρας ,' ἤνεγκεν Κάῑν 
ὁπὸ τῶν Λαρπῶν τῆς γῆς Θυσίαν τῷ Θεῷ, xol E ἤνεγκεν | Ao 
αὐτὸς ἀπὸ τῶν πρωτοτόκων τῶν προβάτων, παὶ ἀπὸ τῶν στεώτων 
αὐτῶν. Καὶ ἐπεῖδεν' ὁ Θεὸς ἐπὶ 4Ρεὶ ποὺ ἐπὶ τοῖς δὥροις αὐτοῦ" 
ἐπὶ δὲ Κάῑν καὶ ἐπὶ ταῖς θυσίαις αὐτοῦ οὐ προσέσιεν. Καὶ ἐλυπήθη 
Κάῑν Mov, 2e συνέπεσεν τῷ προσώπῳ αὐτοῦ. Kol εἶπεν. ὁ Θεὺς 
πρὸς Koiy: ἵνα τί περίλυπορ ἐγένου; καὶ ἵνα τί συνέπεσεν τὸ πρόσω- 
móv σου; οὖν dv ὀρθῶς προσενέγῄς, ὀρθῶς δὲ μὴ διέλῃς, 1 ἥμαρτες; 
Ἠσύγασον" πρός σε ᾗ ἀποστροφὴ αὐτοῦ, καὶ σὺ ἄρξεις αὐτοῦ. Καὶ 
εἶπε Kev πρὺς 4Ρελ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ" διέλθωμεν εἰς τὸ πεδίον. 
Καὶ ἐγένετο ἐν τῷ εἶναι αὐτοὺς ἐν τῷ πεδίῳ, ἀνέότη Κάῑν ἐπὶ "Ael 
τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, καὶ ἀπέκτεινεν αὐτόν. "Ógórs, ἀδε]φοὶ, ζῆλορ xol 
φθόνος ἀδελφομπονίαν πατειργάσατο:' Zi ζῆλος" ὺ  πατὴρ ἡμῶν Ιακώβ 
ἀπέδρα ἀπὸ προσώπου ᾿Ἠσαῦ τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ. 2Ζῇλος) ἐποίησεν 
Ἰωσφ μέχρι θανάτου διωχθῆναι, xol μέ]ρι δουλείας εἰσελθεῖν. Ζἤλος 
φυγεῖν" ἠνάγκασε ωῦσῆν ἀπὸ προσώπου Φαραὼ βασιλέως Αἰγύπτου, 
ἓν τῷ ἀνοῦσαι, αὐτὸν ἀπὸ τοῦ ὁμοφύλου ' τίς σε ατέστησεν αριτήν 
5 διμαστὴν ἐφ᾽ ἡμῶν, μὴ ἀνελεῖν µε σὺ θέλεις, ὃν τρόπον ἀνεῖλες 
ἐχθὲς τὸν Αἰγύπτιον jf 4ἄιὰ ζῆλοςἃ "Aud καὶ Main ἔξω τῆς πία- 
φεμβολῆς ηὐλίσθησαν. Ζῇλοςῦ" ἄαθὰν xol “Αβειρὼν δῶντας πατήγαγεν 
εἰς ὅδου, διὰ τὸ στασιάσαι αὐτοὺς πρὸς τὸν θεράποντα τοῦ Θεοῦ 
Μωῦσῇν. 4ιὰ ζῆλος”' ofi φθόνον ἔσχεν οὐ μόνον ὑπὸ τῶν ἆλ- 
λοφύλων, ἀλλὰ καὶ ὑπὸ Σαοὺλ βασιλέως "cgo ἐδιώχθη. 


V. Non minora novissimis temporibus inde oria sunt mala, Petri el 
Pauli martyriun. 

"AM ἵνα τῶν ἁρχαίων ὑποδειγμότων παυσώμεθα, ἔλθωμεν ἐπὶ 

τοὺς ἔγγιστα }ενομένους ἀθλητάς. ““άβωμεν τῆς yeveüg ἡμῶν τὰ yev- 

volo ὑποδείγματα. «νὰ ζῆλον xoi φθόνον [of µέγι]στοι καὶ Omcuoro- 


4) Isai. 3, 5. Gal. 5, 19 sqq. Cap. IV. 


5) χθιστιανῷ coni. lunius, τῷ àv 
χριστῷ Davis, Sed recte Jac. contra 
monet, auctorem metouymice loqui, ut 
Paulum ap. Π Cor. 1, 21. Eph. 4, 20. 
et alibi, ubi vox Χριστὸς christianam 
cum fidem, tum praxin complectitur, 

6) Ob numerum plur. efr. Ep. Bar- 
nabae ο, 14. ὅτι ἠγόμησαν ὁ λαός σου, 

1) Sap. 2, M. 


1) Gen. 4, 3—8. 
2) Ita LXX, a fine dierum textus hebr., 


posi mullos dies vulg. interpretatio. 
Gallieciolli: Avvenne al terminar delle 
stagioni. 


3) επιδεν scr. Cod. Alex. 

4) Sensus, ut iam lrenaeus 1V, 34. 
docet, is est: secundum quod videlur, 
recie εἰ legitime  obtulislà munera. fua: 
quoad autem animam luam, mon recte — 


I. CLEMENTIS AD COR. IIT. IV. V. 91 
inglorii contra gloriosos, insipientes contra sapientes, iuvenes contra se- 
niores insurrexerunt. Hane ob causam procul absunt iustitia οἱ pax, 
cum unusquisque Dei timorem deserat, et in fide eius caeculiat, neque 
in institutis praeceptorum eius ambulet, aut vitam Christo dignam degat, 
sed secundum pravas ipsius concupiscentias incedat, iniquam et impiam 
invidiam resumendo, per quam mors in mundum intravit. 


IV. Multa mala ex hoc fonte iam antiquis temporibus profluzerunt. 


Sie enim seriptum est: ,et faetum est post dies, obtulit Cain ex 
fruclibus terrae sacrificium Domino; Abel autem obtulit et ipse de pri- 
mogenitis ovium suarum et de adipibus earum. Et respexit Deus super 
Abel et super munera eius; super Cain autem et super sacrificia eius 
non adverüt. Et contristatus est Cain valde, et concidit vultu suo. Et 
dixit Deus ad Cain: quare tristis faetus es, et quare eoneidit vultus tuus? 
Nonne, si recte offeras, non autem recle dividas, peccasti? Quiesce, ad 
le revertitur donum tuum, et tuae iterum erit potestatis. Et dixit Cain 
ad Abel fratrem suum: transeamus in campum. Et factum est, dum es- 
sent in eampo, surrexit Coin super Abel fratrem suum et occidit eum. 
Videtis, fratres, propter zelum et invidiam fratricidium commissum. Pro- 
pter zelum pater noster lacob a facie fratris sui Esau aufugit. Zelus 
effecit, ut Ioseph ad mortem usque exagitaretur, et usque ad servitutem 
accederet. Zelus Mosem a facie Pharaonis regis Aegypti fugere compu- 
lit, eum popularem suum dicentem audiret: ,quis te conslituit arbitrum 
aut iudicem super nos? Numquid tu vis me occidere, quemadmodum 
occidisti heri Aegyptium?! Propter zelum Aaron et Mariam exlra castra 
stabulati sunt. Zelus Dathan et Abiron vivos ad inferos detrusit, quod 
eum Mose Dei famulo seditiose contenderent. Propter zelum David non 
tantum alienigenarum invidiam sustinuit, sed regem etiam Saul perse- 
cutorem expertus est. 


V. -Non minora novissimis lemporibus inde orla sunt mala. 
Pauli martyrium. 


Petri. et 


Sed ut vetera exempla relinquamus, ad proximos athletas veniamus. 
Seculi nostri generosa exempla proponamus. Propter zelum et invidiam, 
qui maximae et iustissimae ecclesiae columnae erant, persecutionem passi 


peclore diviso, absque simplicitate cordis. 
Nolte (in Seheiner ete. Zeitschrift für 
kath. Theol. t. VI, I. p. 119.) coniicit le- 
gendum esse: ὀρθῶς δὲ μὴ διαθῇς 
Sc. τὸ προσφερόµενον i e. si sacri- 
ficium. non recte divisisti, opüimam par- 
lem tibi retinuisti. H. ed. IV. 

5) Le.ame non recipitur donum him, 
Nolte: πρὸς coU ἡ ἀποστροφὴ αὐ- 
τοῦ i. e, a le orium est odium illius. 

6) Nolte coniicit: καὺ σὺ ἀφέξεις 


8) Gen. 27, 41 sqq. Ms. in casibus 
obliquis plerumque exhibet Aoc neutra- 
liter. Woit, Cfr. Ign. ad Trall. c. 4. 
τὸ γὰρ ζῆλος κτλ. Etiam τὸ ὕσσωπον 
habes in Codd. Mss. Ep. Barnabae c. 8. 
not. 16. 


9) Gen. 37. 

.10) Exod. 2, 14. 

11) Num. 12, 14. 15. 
12) Num. 16, 33. 


αὐτοῦ i. e. desistas eum persequi. H. ed.IV. 

T) κατειργάσατο ed. pr. 2 quod in- 
vito Ms. nonnulli mutarunt in κατειρ- 
γάσαντο. 


13) 1 Περ. 18,8sqq. &3óyoy ἔχειχ--- 
invideri, phrasis bene graeca. Cler. 
Cap. V. 1) Sic Iac. supplevit, spatio 
lacunae accuratius dimenso. Cfr. Gal, 2,9. 
4* 


92 : ]- CLEMENTIS AD COR. V. VI. 

τοι στύλ[οι ἐδιώ]γθησαν, παν ἕως θανάτυ[υ ἠλθον], *— Ιάβωμεν πρὸ ὀφ- 
δαλμῶ[ν ἡμῶν] τοὺς ἀγαθοὺὸ "Αποστόλου[ς. 'O Πέτρ]ος | διὰ ζῆλον 
ἄδιιον' οὐχ [ἕνα, οὐ]δὲ δύο, ἀλλὰ απλείονας ὑπ[ήνεγκεν] πόνους, καὶ 
οὕτω μαρτυρ[ήσας] ἱπορεύθη. εἰς τὸν ὀφειλ[όμενον] τόπον, τῆς δόξης. 
Zi ζῆλον [καὶ 0] Παῦλος ὑπομονῆς βραβεῖον" Ὀ[πέσι]εν, ἑπτόλις' 
δεσμὰ φορέσας, φ[υγα]δευθεὶς ,' λιθασθείρ.” Κῆρυὲ γ[ενό]μενος à ἔν τε 
τῇ ἀνατολῇ καὶ ἐν [τῇ] δύσει, τὸ γενναῖον τῆς πίστεως αὐτοῦ πλέος 
ἔλαβεν, δικαιοσύνην θιδάξας ὕλον τὸν κόσμον, καὶ ἐπὶ τὸ τέρμα τῆς 
δύσεως, ἐλθὼν, καὶ µαρτυρήσας ἐ ἐπὶ τῶν ἡγουμένων."' Οὕτως ἀπηλ- 
λάγη τοῦ πόσμου, παὶ εἰς τὸν ἅγιον τόπον ἐπορεύθη, ὑπομονῆς γενό- 
µενος μέγιστος ὑπογραμμός. 


VI. 


 Toéxoie τοῖς ἀνδράσιν ὁσίως' πολπευσαμένοις ὀννηθροίόθη πολὺ 
πλῆθος ἐκλεντῶν, οὕτινες πολλὰς αὐμίας ol βασάνους" διὰ ζῆλον πα- 
Βόντες, ὑπόδειγμα κάλλιστον ἐγένοντο ἐν ἡμῖν. hà ζῆλος διωχθεῖσαιν 
γυναῖνες, «Δαναΐδες καὶ ἀΐρναι; αἰμίόματα δεινὰ xol ἀνόσια παθοῦσαι, 
ἐπὶ τὸν τῆς π[ί {]ότεως βέβαιον δρόµον κατήνπή[σαν], sol ἔλαβον γέρας 
γενναῖον αἱ ἀσθενεῖς τῷ σώματι, Ζἤλος ἀπηλλοτρίωσεν γαμετᾶς ἀνθρῶν, 


Continuatio. | Plures alli martyres. 


παν ἠλλοίωσεν τὸ ῥηθὲν ὑπὸ τοῦ πατρὀς ἡμῶν ᾿4δαμ' 
ὁστοῦν ἐν τῶν ὁστέων μου, xol σὰρέ ἐν τῆς σαρπός μου. 


νῦν 


Ζήῆλος καὶ 


τοῦτ[ο I 


ἔρις πόλεις µεγόλας κατέστρεψεν, καὶ ἔθνη μεγάλα ἐξεβῥίξωσεν. 


2) ἕως Φανάτοζυ ἠλφον] Wottonii 
coniectura est, ἕως Φανάτο[υ δεινοῦ] 
ed. pr. Cfr. supra c. 4. Ἰωσὴφ µέχρι 
θανάτου διωχθῆναι. 

3) ἀγαστοὺς (mirabiles) coni, Davis. 
Nolte; ἁγίους vel πρώτους coni. Íu- 
nius, alius Φείους, est qui cum eodem 
Iunio κορυφαίους proponat, omnino con- 
ira simplicem ac castum auctoris modum 
dicendi. In Ep. ad Iacobum Apost. c. 1. 
(p. 10. ed. Dressel) Petrus Clementi est 
ὁ xGÀÓg χα δόκιμος μαθητής. 

4) διὰ τὴν ἄμετρον πρὸς ἀνθρώ- 
πους 6τοργ ήν TOU νῦν βίου 
βιαίως τὸ Birucciido Clem. Rom. l. c. 

ϐ) Cfr. Act. 25. Ep. Polyc. ad 
Philipp. c. 9. 

6) Cfr. I Cor. 9, 24. Hesychii in- 
lerpretationem vocis βραβεῖον Gallandius 
parum sapiens vertit: palientiae certamen 
sustinui. 

7) Paulum septies in vincula conie- 
cium esse unde cognoverit Clemens equi- 
dem non satis perspicio. Acta enim 
Apostolorum quum de hac re taceant, 
alterutrum. statuendum est: aut ex ec- 
clesiae traditione rem hausit ille, aut 
conieeluram fecit ex loco 2 Cor. XI, 24. 
Ibi quum quinquies se captivum fuisse 
Paulus profiteatur, Clemens fortasse si- 
mul meminit captivitatis quam apostolus 


tet t n 


οἱ Caesareae οἱ Romae passus est, Cfr. 
Zeller, Theol. Jahrb., 1848, p. 530. Ce- 
lerum ea quoque quae paullo post de 
Pauli morte narrantur non (am ex Λο- 
lis Apostolorum quam ex alio quo fonte 
pela esse nemo mirabitur, qui Acta 
omnino nihil de extremis apostoli fatis 
iradere perpenderit. Neque tamen quid- 
quam eorum quae Clemens de Paulo 
commemorat eum Actorum uarrationibus 
pugnat; ilaque colligi nequit, Acta Cle- 
mentis aetate. nondum lileris mandata 
esse. Lipsius p.128. l. c. Hebraismus 
est — πολλάκις, pluries. 

8) Act. 13,50. 14, 6. II Cor. 11, 22sqq. 

9) Act. 14, 5. 19. 

10) Italiam, in specie Tomam , his 
verbis notatam putant omnes, qui du- 
plicem Pauli captivitatem Romae negant, 
ο, g. Daur, (Tübing. Zeitschr. 1831. IV. 
p. 150. Pastoralbriefe d. À. Paulus, 1835. 
p. 63 sqq.) et Schenkel (Stud. u, Krit. 
1841. I. p. 15.), quibus τὸ τέρμα τῆς 
Φύσεως — τὸ τέρµα ἑαυτοῦ, ὃ iv 
τῇ δύσει. — His accedunt Matthics (Er- 
klg. d. Pastoralhriefe 1840. p. 186.), 
cui τέρμα τ. d. — mela, centrum, Occi- 
dentis, ergo Roma, et Schrader (d. Apost. 
Paulus 1. p. 234), cui τέρμα T. Ó. esl 
finis. Occidentis versus Orientem, ergo 
Italia; Econtra de Hispania (Rom. 15, 24.) 


I. CLEMENTIS AD COR. V. VI. 93 
sunt, et venerunt usque ad mortem. Ponamus nobis ante oculos bonos 
Apostolos. Propter zelum iniquum Petrus non unum aut alterum, sed 
plures labores sustulit, atque ita martyrium passus in debitum gloriae 
locum discessit. Propter zelum et Paulus patientiae praemium reportan- 
dum sustinuit, seplies in vincula coniectus, fugatus, lapidatus. In oriente 
ae occidente verbi praeco factus, illustrem fidei suae famam sortilus 
est, in iustitia mundum universum insiruens, et ad occidentis terminos 
veniens, et sub praefeclis martyrium subiens. Sie e mundo migravit, 
et in locum sanctum abiit, patientiae summum exemplar existens. 


VL Continuatio. Plures alii marlyres. 


Viris istis sancte vitam insttuentibus magna electorum multitudo 
aggregata est, qui supplicia mulla et tormenta propter zelum passi, exem- 
plar optimum inter nos extiterunt. Propter zelum mulieres persecutio- 
nem passae, Danaidae et Dircae, postquam gravia et nefanda supplicia 
sustinuerunt, ad firmum fidei cursum pertigerunt, et debiles corpore 
nobile praemium acceperunt. Zelus uxorum animos a maritis abalienavit, 
et dietum patris nostri Adami mutavit: ,hoc iam os ex ossibus meis, et 
caro ex carne mea. Zelus et contentio urbes magnas evertit, οἱ gentes 


numerosas funditus delevit. 


h. l. exponunt. Pearsonus, Neander (K. 
G. L p. Το. et Gesch. d. Pflanzung 1. 
p. 265.), Guerike (Boeitràge p. 122.), 
Hug (Einl. I. p. 322.) et Olshausen 
(Stud. u. Krit. 1838. 1V. p. 953 — 957). 
Hispaniae aut alii lerrae remoliori favent 
Schott (Erórterung chronol. Punkte 1832. 
p.123.)et Wocher(Tüb.Quartalschrift 1830. 
IV, 626 sqq.). Pro Britannia denique, 
teste Jacobsono, contendunt Usserius 
(Brit. Eccl. Antiq. c. 1.) et Stillingsfleet, 
Orig. Brit. c. 1. H. In Ep. Clem. Rom. 
ad Jacobum c. 1. hic commentarius: τὸν 
ἐσόμεγον ἀγαθὸν ὅλῳ τῷ xóouo µη- 
γῦσαι βασιλέα, μέχρις ἐνταῦύα τῇ 
Ῥώμῃ γενόμενος, Φεοβουλήτῳ διδα- 
σχαλίᾳ σώζων ἀνθρώπους, αὐτὸς τοῦ 
νῦν βίου βιαίως τὸ ζῆν µετήλλαξεγ. 

11) Sub Tigellino et Nymphidio Sa- 
bino, ultimo Neronis anno Romae do- 
minantibus. Hug (Einl. Ἡ. p. 323). Alii 
h. l. de duobus libertis et amicis Nero- 
nis, Helio Caesariauo et Polycleto expli- 
cant, qui Nerone in Graecia  degente 
À. 07 omnia gubernarunt. Schott. (l. c. 
p. 129.) οἱ Neander (Gesch. d. Pflanz. 
|. 265.) h. l. ita explicant: coram ma- 
gistralibus οἱ principibus ferrae veritatem 
christianam professus est, H. 

Cap. VI. 1) Iunius ed. Φείως, ad 
marg. veram Msti lect. ὁσίως adponens. 

2) Ita editores Cod. lect. πολλαῖς 
αἰκίαις καὶ βασάνοις corrigendam pu- 
tarunt, Coniectaverim: οἵτινες àv αἳ- 


χίαις καὶ βασάγοις πολλὰ παθόντες, 
διὰ ζῆλον ὑπόδειγμα κάλλιστον ἐγέ- 
γοντο ἓν ἡμῖν. Zelus quippe eorum 
πρὸς ζῆλον καὶ µίµησιν τῶν elg ov- 
ράνιον τρίβον ὁδεύειν Φελόντων καὶ 
ἐλπίδας ἐχόντων βασιλείας οὐρανῶν 
ἀπολαύειν διὰ Φλίψεων καὶ πόνων 
πολλῶν, oioy τὰς τῶν μαρτύρων πα- 
λαίστρας καὶ ἀγῶνας. Cfr. Epiph. 
Monachi et Presb. ed. Dressel p. 45. 

3) Ita Cod. Alex. teste Jacobsono. 
Ediderat Iunius [zfevotóec καὶ «4{ἱρκηή], 
quae lectio sponte sese commendat. Co- 
ielerius substituendum monet «{αγάη τε 
xul «Ίέρκη, Colomesio lubenter assen- 
tiente. Utramque Nerone Imp. fide illu- 
stres faeminas fuisse, ille opinatur, quam- 
vis et traditio et historia de eis silescat. 
Boisius εὐσερβεῖς καὶ πισταὶ scribi vult, 
ἀγναί τε καὶ θίκαιαι Davisius. In Arte 
crit. Clericus coni. ἄγευ αἰδοῦς καὶ 
θίκης, sine reverentia et iure, h. e. irre- 
verenter habito sexu inferiore, et contra 
ius et fas. Ex Act. 17, 34 et 9, 36. 
«Ίάμαρις καὺ Zfopzeg restituendum vi- 
detur Suschkio. Cum Ruinarto lacob- 
sonus ea verba esse glossema opinatur 
in textum intrusum. 

4) Gen. 2, 23. 

5) Si urbs Hierosolymae iam fuisset 
diruta, Clemens novissimum οἱ :ceberri- 
mum hoc exemplum vix silentio prae- 
teriisset. Cfr. Windischmann, vindic. Pe- 
ἀπ, pag. 54. 


94 I: CLEMENTIS AD COR. VII. VIII. 


VIL — Adhortatio ad poenitentiam. 


Toro, ἀγαπητοὶ, οὐ µόνον ὑμᾶς νουθετοῦντες ἐπιστέλλομεν, ἀλλὰ 
xol ξαυτοὺς ὑπομιμνήσκον[νες] 3 ἐν γὰρ τῷ αὐτῷ ἐσμὲν σπάμμα[τι], 
καὶ ὁ αὐτὸς ἡμῖν ἀγὼν. ἐπίπεήται]. Ai ἀπολείπωμεν τὰς κενὰς [καὶ] 
ματαίας φροντίδας, καὶ ἔνθω]μεν] ἐπὶ τὸν εὐκλεῇ xol σεμνὸν τ[ῆς 
ἁγίας κλή]σεωςὴ ἡμῶν. κανόνα." [Βλέπω]μεν, τί καλὸν, καὶ τί περπνὸν 
[noi προ]σδεκτὸν' ἐνώπιον τοῦ ποι[ήσαντ]ος ἡμᾶς. [΄ Ατενίσ]ωμεν εἰς 
τὸ eina. τοῦ Χριστοῦ, [o Ίδ]ωμεν ὡς ἔστιν τίμιον τῷ 8:5 [πατρὶ]' 
αὐτοῦ ὅ τι διὰ τὴν ἡμετέραν [σωτ]ηρίαν ἔκχυθὲν παντὶ τῷ κό[σμ]ῳ 
µετανοίας χάριν, ὑπήνεγκεν. [.νένθ]ωμεν eig τὰς γενεᾶς πάσας, [καὶ 
παἸτομάθωμεν 0v, ἐν 7ενεᾷ Tot] yeved μετανοίας͵ τόπον ἔδω[κ]εν ó 
δεσπότης τοῖς βουλομένοις ἐπιστραφῆναι iv! αὐτόν. Νῶεῖ ἐκήρυξεν 
μετάνοιαν, καὶ of ὑποπούσαντες ἐσώθησαν. "lovág Νινευῖταις Ἠατα- 
στροφὴν ἐνήρυξεν ' οὗ δὲ μετανοήσαντες ἐπὶ τοῖς ἁμαρτήμασιν αὐτῶν 
ἐξιλάσαντο τὸν θεὸν ἱπετεύσαντες, καὶ ἔλαβον δωτηρίαν, παΐπερ ἀλλό- 
τριοι τοῦ Θεοῦ Όντες. 


VIII. | Continuatio. 


or λειτουργοὶ τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ διὰ πνεύματος ἁγίου περὶ 
μετανοίας ἐλάλησαν, ied αὐτὸς δὲ ó δεσπότης τῶν ἀπάντων περὶ με- 
τανοίας ἐλάμησεν peo" Opxov' «ζῶ γὰρ ἐγὼ, λέγεν πύριος, οὐ βούλομαι 
τὸν Θάνατον τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ὡς τὴν μετάνοιαν" προστιθεὶς παν you 
ἀγαθήν' μενανοῄσατε," οἶκος Ἱσρωήλ, ἀπὸ τῆς ἀνομίας ὑμῶν. Εἰπονὶ 
τοῖς υἷοῖς τοῦ λαοῦ μου" ἐὰν" ow ai ἁμαρτίαι ὑμῶν ἀπὸ τῆς γῆς 
ἕως τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ἐὰν ὧσιν πυῤῥότεραι XOXXOV καὶ μελανώτεραι' 
σόκκου, xul ἐπιστραφῆτε' πρός µε ἐξ ὕλης τῆς παρδίας, xol εἴπητε 
Πότερ" ἐπαπούσομαι ὑμῶν ὡς λαοῦ Giov." Καὶ ἐν ἑτέρρ TOTO Mya 
οὕτως ' λούσασθε" xoi ,rerDagol γένεσθε, ἀφέλεσθε τὰς πονηρίας ἀπὸ 
τῶν ψυχῶν ὑμῶν, ἀπέναντι τῶν ὀφθαὶμῶν μου” παύσασθε ἀπὸ τῶν 
πονηριῶν ἡμῶν, μάθετε καλὸν ποιεῖν, ἐκξητήσατε κρίσιν, ῥύσασθε éd. 
κούμενον, «gives ὀρφανῷ, [4] Ὀμκαιώσοτε ioo" xol δεῦτε καὶ 
[δι]ελεγγθόμεν' λέγει. Καὶ ἐὰν ὧσιν [ei] ἁμαρτίαι ὑμῶν ὡς φοινικοῦν, 
[ὡς] χιόνα λευκανῶ ἐὰν δὲ ὧσιν Oc Κόκλινον, ὡς ἔριον λευκανῶ. 
Καὶ ἐὰν «θέλητε καὶ εἰσακούσητέ μου, τὰ ἀγαθὰ τῆς γῆς Φφάγεσθε 
ἐὰν δὲ μὴ θέλητε μηδὲ εἰσακούσητέ μου, μάχαιρα ὑμᾶς πατέδεται' τὸ 
Υὰρ στόμα πυρίου ἐλάλησεν ταῦτα. «Πάντας οὖν τοὺς ἀγαπητοὺς αὐτοῦ 


βουλόμενος µετανοίας μετασχεῖν, ἐστήριξε τῷ παντοκρατορικῷ βουλήματι 
10 
αὐτοῦ, 


Cap. VII. 1) lunius ex Ms. ὑπο- 3) Ita supplevit Iunius, ΤΓελειώ]σεως 
μνήσκον[τες], quod Colomesius ἰποίο Millius, id quidem ad baptismum refe- 
mutavit in ὑπομιμγήσχον[τες]. Sed rens, cuius zdvov seu regula χενῶν 
ilud quóque graecum est. Cfr. ea vox xal pereo, de quibus hic sermo, Φρου- 
ap. Passow in Lexico gr.et Orph. hymn. τίδων,  renuntiationem — inprimis Ῥο- 
7i, 6. ed. Herm: p. 345. stularet, 

2) Cfr. Ep. Polyc. c. 7. 4) Cfr. de Wette ad H Cor. 10, 13. 


I. CLEMENTIS AD COR. ΥΠ, VIIL - 55 


VIL — Adhortatio ad. poenitentiam. 


Haec, charissimi, non tantum, ut vos officii vestri admoneamus, 
scribimus, sed etiam, ut nos ipsos commonefaeiamus; in eadem enim 
arena versamur, et cerlamen idem nobis impositum est. Quare inanes 
et vanas curas relinquamus, et ad gloriosam et vanerandam sanctae 
vocationis nostrae lineam [metam] veniamus. Quid pulehrum, quid iu- 
cundum et acceptum coram opifice nostro sit, videamus, Sanguinem Christi 
intentis oculis intueamur, ut quam pretiosus sit Deo patri, consideremus, 
qui propter nostram salutem effusus toti mundo poenitentiae gratiam 
obtulit. Recurramus ad omnes mundi aetates, et discamus, quod in omni 
generatione, volentibus ad ipsum converti, Dominus poenitentiae locum 
concesserit. Noe poenitentiae praeco fuit, et qui ei obtemperarunt, sal- 
vali sunt. lonas Ninivitis excidium praedicavit; ilii autem, peccatorum 
poenitentiam agentes, precibus Deum placarunt, et salutem consecuti 
sunt, licet alieni a Deo essent. 


VII, | Continuatio. 


Divinae gratiae ministri Spiritu santo afflati de poenitentia loquuti 
sunt. lpse etiam rerum omnium Dominus cum iuramento de poenitentia 
loquutus est: ,vivo, inquit Dominus, nolo mortem peccatoris, sicut poe- 
nitentiam;' addens insuper dictum egregium: ,resipiscite, domus Israel, 
ab iniquitate vestra. Dic filiis populi mei: si peccata vestra a terra ad - 
eoelum usque perlngant, si coeco rubriora et cilicio nigriora fuerint, 
et ad me ex toto corde conversi fueritis et dixeritis, Pater; tanquam 
populo sancto aurem vobis praebebo. Et in alio loco sic dicit: jlava- 
mini et mundamini, auferte mala ex animabus vestris, ab oculis meis, 
quiescite a malitiis vestris, discite facere bonum, quaerite rectum, libe- 
rate oppressum, iudicate pupillo, et iustificate viduam; et venite et di- 
sputemus, dicit Dominus. Etsi fuerint peccata vestra quasi phoenicium, 
sicut nivem dealbabo, si autem fuerint ut coecinum, sicut lanam dealbabo. 
Et si volueritis et audieritis me, bona terrae comedetis; si autem no- 
lueritis, neque exaudiveritis me, gladius devorabit vos; os enim Domini 
locutum est haec Volens igitur, omnes dilectos suos poenitentiae fieri 
participes, effatum illud omnipotenti sua voluntate roboravit. 


5) Cfr. I Tim. 2, 3. 5, 4. κ 6) Cfr. Ier. 3, 22. 19. 
6) [πατρὶ] lego c. Bleekio, Γαἷμα] 7) Sic Cl. ΔΙ. Paedag. |. 1. c. 10. 
lib. impr. — Cfr. Ep. I Petr. 1, 19. ubi ultima ista sub Ezechielis nomine 
3) Cfr. Gen. 7. I Petr. 3, 20. IT, 2, 5. laudat, cuius etiam videntur esse su- 
Vid. infra c. 9. periora. Hinc itaque firmatur cl. Co- 
8) Jon. 3. telerii coniectura. Colom. Ed. princeps 
Cap. VIII. 1) Ezech. 33, 11. λαῷ ἁγίῳ c. Msto. 


2) Ezech. 18, 30. 


3) Ezech. 32, 12. 8) Isai. 1, 16—20. 


4) Cfr. Ps. 102, 11. Isai. 1, 18. 9) [δι]ελεχθῶμεν Ms. ap. Wott. 
5) Sic Ms. Hanc formam habes sae- δἵ Jac. 
pius apud LXX et apud Strabonem XVI, 10) Se. voluntate atque consilio eos 


12. Jac. redimendi. 


56 I. CLEMENTIS AD COR. IX. X. 


IX. Επεπφία Sanctorum, qui fide el obedientia elc. gratiam Dei sunt 
consecuti. Enoch et Noe. 


E ὑπακούσωμεν τῇ μεγαλοπρεπεῖ xol ἐνδόξῳ βουλήσει αὐτοῦ, 
παν ἱπέται ενόμενοι τοῦ ἐλέους xol τῆς Ἰρηστότητος αὐτοῦ, προσπεσω- 
μεν καὶ ἐπιστρέψωμεν ἐπὶ τοὺς οὔμτιρμους αὐτοῦ, ἀπολιπόντες τὴν pat 
ταιοπονίαν;' τήν τε ἔριν, xoi τὸ slg Δάνατον ἄγον ei] Aoc. “Απενίσωμεν" 
εἰς τοὺς τελείως λεισουργήσαντας τῇ μεγαλοπρεπεί δόξη αὐτοῦ. Ad- 
βωμενί "Evo, ὃς ἐν ὑπανοῇ δύναιος εὑρεθεὶς μετετέθη, καὶ οὐγ εὑρέθη 
αὐτοῦ θάνατος. INO πιστὸς εὗρεθεῖς, διὰ τῆς λειτουγρίας αὐτοῦ 
παλιγγενεσίαν ngu ἐνήρυξεν, xol διέσωσεν δι αὐτοῦ ὁ δεσπότης τὰ 
εἰσελθόντα iv ὁμονοίᾳ ζῶα εἰς τὴν πιβωτόν. 


X. Continualio. | Abraham. 


"Αβραάμ, ó φίλοςὶ προσαγορευθεὶς, πιστὸς εὐρέθη,, ἐν τῷ αὐτὸν 
ὑπήκοον γενέσθαι τοῖς ῥήμασι τοῦ Θεοῦ. Οὗτος δι) ὑπανοῆς ἐξῆλ- 
8εν ἐν τῆς γῆς αὐτοῦ, xol ἐν τῆς συγγενείας αὐτοῦ, xol éx τοῦ οἴπου 
τοῦ πατρὸς αὐτοῦ, ὅπως γῆν OMymv, καὶ συγγένειαν ἀσθενῆ, xol οἶπον 
μικρὸν καταλιπῶν, πληρονομήσῃ τὰς ἐπαγγελίας τοῦ Θεοῦ. «4έγεν γὰρ 
αὐτῷ ' ,ἄπελθε' ἐκ υτῆς γῆς Gov, xul ἔν τῆς συγγενείας σου, καὶ ἐν 
τοῦ οἴπου τοῦ πατρός σου εἰς τὴν γῆν ἣν ἄν σον δείξω” xoi πονήσω 
σε tic ἔθνος μέγα, xol εὐλογήσω σε, καὶ μεγαλυνῶ τὸ ὄνομά σου, καὶ 
ἔσῃ εὐλογημένορ᾽ so εὐλογήσω τοὺς εὐλογοῦντάς σε, καὶ παταράσοµαι 
τοὺς παπαρωµένους σε, καὶ εὐλογηθήσονται ἔν σου πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῇς 
γῆς. Καὶ πάλιν iv τῷ διαχωρισθῆναι αὐτὸν ἀπὸ Jd! εἶπεν αὐτῷ 
ὁ θεός" ἀναβλέψας" τοῖς ὀφθαλμοῖς σου,. ἴδε ἀπὸ τοῦ τόπου, οὗ νῦν 
σὺ &, πρὸς βοβῥᾶν παὶ Mo? καὶ ἀνατολὰς ei θάλασσαν ὅτι πᾶ- 
σαν τὴν γῆν, ἣν σὺ ὁρᾷς, σοὶ δώσω αὐτὴν xol τῷ σπέρμωτί σου, ἕως 
αἰῶνος. Καὶ mowjoo τὸ σπέρμα σου ὥς τὴν ἄμμον τῆς γῆς: & ὀύνα- 
ταί τις ἐξαριδμῆσαι τὴν ἂμμον τῆς γῆς, καὶ τὸ σπέρμα σου ἐξαριθμη- 
θήσεται: Καὶ πάλιν λέγει ᾿ εἐξήγαγεν» ὁ Θεὸς τὸν “4βραὰμ, καὶ εἶπεν 
αὐτῷ: ἀνάβλεψον slc τὸν ροὐρανὸν xol ἀρίθμησον τοὺς ἀστέρας, ei 
δυνήσῃ ἐξαριθμῆσαι αὐτούς" οὕτως ἔσται τὸ σπέρµα cov. ᾿Επίστευσεν" 
δὲ -᾽4βρωὰμ τῷ Θεῷ, παὶ ἐλογίσθη αὐτῷ εἰς δικαιοσύνην.: διὰ πίστιν" 

«ol φιλοξενίαν ἐδόθη αὐτῷ υἷὸς ἐν yo 9o μαὶ ὃν) ὑπακοῆς' προσήνεγ- 
«zv αὐτὸν θυσίαν τῷ θεῷ πρὸς ἓν τῶν ὀρέων ὧν ἔδειξεν αὐτῷ. 


Cap. IX. 1) In simili loco Ep. Ῥο]γο, 
c. 2. est µαταιολογίαν, quam lect. 
Wott. heic quoque reponendam censet. 

2) τεγίζωμεν Colom.,. teste Tagob- 
souo. Τη mea quidem Colomesii ed. 
1694 est Μτεγίσωμεν. Ed. Bernardus 
hunc loeum ex Clem. Alex. Strom. IV, 16. 
p. 610. interpolatum contendit. Contra 
quem Wottonus : Jrriti sunt, inquit, huius 
conalus. Qui enim hoc modo ez Clemente 


Alezandrino arguit, aul eum mon probe 
novit, aut mala fide agit. Eadem enim 
ralione actum erit de aulhenlia οἱ fide 
eorum omnium, qui & Clemenle Alex. us- 
quam cilanlur, scriptorum. Nemo. enim 
Patrum maiore licentia usus est in ci- 
landis autoribus, sive sacris, sive ethni- 
cis; cum ei im more sil, non integra au- 
forum verba semper recilare, sed pro ar- 
bitrio suo nunc contrahere, munc de suo 


I. CLEMENTIS AD COR. IX. X. 97 


IX. Ewempla Sanctorum, qui fide et obedientia etc. gratiam Dei sunt 
consecuti.  Emoch et Noe. 


Quare magnificae eius et gloriosae voluntati obsequamur, et suppli- 
citer misericordiam et henignitalem eius implorantes, relietis vanis ope- 
ribus, contentione et aemulalione, quae ad mortem ducit, ad miserationem 
eius advolvamur et convertamur. Fixis oculis intueamur eos, qui magni- 
ficae eius gloriae perfecte inservierunt. Sumamus Enochum, qui in obe- 
dientia iustus repertus translatus fuit, neque mors eius inventa est. Noe 
fidelis inventus per ministerium suum mundo regenerationem praedicavit; - 
et per eum animalia, quae in concordia arcam sunt ingressa, servavit 
Dominus. 


X. Continuatio. Abraham. 


Abrahamus, amicus vocatus, fidelis inventus est, eo quod verbis Dei 
obtemperaret. llic per obedientiam e terra sua, e cognatione sua et 
domo palris sui egressus est, ut exigua terra, cognatione debili et domo 
parva derelicta, promissiones Dei possideret. Dicit enim ei: ,exi de terra 
iua, et de cognatione tua, et de domo patris tui, et vade in terram 
quam tibi demonstabo; et faciam te in gentem magnam, et benedicam 
libi, et magnificabo nomen tuum, et eris benedietus; et benedicam be- 
nedicentibus tibi, et maledicam maledicentibus tibi, et benedicentur in 
te omnes tribus terrae. Et rursus, eum. a Lot secederet, dixit ei Deus: 
respice oculis tuis, et vide a loco, in quo nune tu es, ad aquilonem et 
afrieum et orientem et mare; quia omnem terram quam tu vides, tibi 
dabo eam et semini tuo usque in seculum. Et faciam semen tuum si- 
cul arenam terrae; si poleril aliquis dinumerare arenam terrae, et semen 
iuum dinumerabitur Et rursus dicit: ,eduxit Deus Abraham foras, et 
- dixit ei: respice in coelum et numera stellas, si potes dinumerare eas; 
sic erit semen tuum. Et credidit Abrahamus Deo, et depulatum est ei 
ad iustitiam. Propter fidem et hospitalitatem datus est ei filius in se- 
nectute, et per obedientiam obtulit eum in sacrificium Deo, in uno mon- 
tium, quem ei ostenderat. 


inserere, alia omillere, alia variis modis tomatum, est qíAog Θεοῦ — προση- 
mutare. γορεύθη. 

3) Gen. 5, 24. Hebr. 11, 5. 2) Gen. 12, 1—3. . 

4) Gen. 6, 8. Ἱ, 1. Hebr. 11, 7 3) Ad Gen. 18, 11. respiciens Nolte 
II Petr. 2, 5. οι. supra c. 7. Noe Cni iy τῷ διαχωρισθῆναι div ἀπ' 


secundum Sibyll. I, 135. et Theophil. αὐτοῦ. IT "m m 16 

Antioch. ad Autol. HI, 19. p. 129, ante- D " ? liem. versus: dt dei 
quàm in arcam intraret, novam mundo ) " e, mer ως ca h nl em 
generationem vaticinatus est, id temporis "9^ Φαλασσαν occidenüs caeli plagam 


: "ant . notat. 
homines ad poenitentiam revocans. 6) Gen. 15, 5. 6. 


Cap. X. 1) Cfr. Isai. 41, 9. II Pa- 1) Rom. 4, 3. 
ralip. 20, 7. ludit. 8, 19. Jac. 2, 23, 8) Gen. 21, 22. 
Apud Clem. Alex., qui locum recitat epi- 9) Hebr. 11, 17, 


58 I. CLEMENTIS AD COR, XI. XII. 


XL Continuatio. Lot. 


hà φιλοξενίαν καὶ εὐσέβειαν Ads ἐσώθη à Σοδόμων, τῆς πε- 
ριχώρου πάσης πρυθείσης᾽ διὰ πυρὸρ el θείου, πρόδηλον πονήσας ὁ 
δεσπότης») ὅτι τοὺς ἐλπίζοντας ἐ ἐπ) αὐτὸν οὖν ἑγκαταλείποι, τοὺς δὲ 
ἑτερομλινεῖς ὑπάρχοντας εἰς πόλασιν παὶ αὐκισμὸν τίθησι. Συνεξελθού- 
σης γὰρ αὐτῷ τῆς γυναινὸς ἑτερογνώμονος ὑπαρχούσης καὶ οὖν ἐν 
ὑμονοίᾳ, εἰς τοῦτο , σημεῖον ἐτέθη, ὥστε γενέσθαι αὐτὴν στήλην ἁλὸς 
ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης: εἰς τὸ γνωστὸν εἶναι πᾶσιν, ὅτι oL δίψυχοι’ 
xol οἱ διστάζοντες περὶ της. τοῦ Θεοῦ δυνάμεως, "sl xolpo xol εἷς 
σηµείωσιν πάσαις ταῖς γενεαῖς γίνονταν, 


Poena. dissensionis. 


XI. Praemia fidei et hospitalitatis.  Rahab. 


4h πίστιν] παὶ φιλοξενίαν ἐσώθη Ῥαὰβ ἡ πόρνη. Ἐκπεμφθέν. 
των γὰρ ὑπὸ Ἰησοῦ τοῦ τοῦ Navi, κατασχόπων cle τὴν Ἱεριχώ, Avo 
ὁ βασιλεὺς τῆς 7ῆς, ὅτι ἤκασι πατασκοπεῦσαι τὴν χώφαν αὐτῶν, καὶ 
ἐξέπεμψεν ἄνδρας τοὺς συλληψοµένους αὐτοὺς, ὅπως, συλληφθέντες 
θανατωθῶση. H οὖν φιλόξενος "Pag εἰσδεξαμένη αὐτοὺς ἔκρυψεν 
tg τὸ ὑπερῷον ὑπὸ τὴν λινοκαλάμην. Ἐπιστωθέντων δὲ τῶν παρὰ τοῦ 
βασιλέως ποὺ λεγόντων᾽ [ἄνδρες πρὸς σε ᾖηθον οἱ πατάσκοποι τῆς [γῆς 
ἡμῶν], ἐξάγαγε αὐτοὺς, ὁ γὰρ βα[σιλεὺς οὔ]τως κελεύει' ἡ δὲ ἀπεκρίθη" 
εἰσῆλθον [of δύο ὄν]δρες, οὓς ζητεῖτε, πρός µε, [ἀλλὰ ταχέ]ως ἀπῆλ- 
90v, καὶ πορεύο[νται οὐχ] ὑποδεμινύουσα αὐτοῖς ἐ[κείνους]. Καὶ εἶπεν 
πρὺς τοὺς ἄνδρας ' [γινῶ]σμουσα quain ἐγώ, ὔτι [νύριος ó θεὺς] ὁ ὑμῶν 
παραδίδωσιν ὑμῖν [τὴν πό]λιν, ταύτην, ó γὰρ φόβος καὶ [τρό]μος ὑμῶν 
ἐπέπεσεν τοῖς π[ατοι]κοῦσιν αὐπήν" ως dv οὖν vé wired] Aefeiv αὐ- 
τὴν ἡμᾶς, διασώσα[τέ] με, φαὶ τον οσον τοῦ πατρός uo[v]. Καὶ εἶπαν 
eri ἔσται οὕτως, ὡς ἐλάλησας ἡμῖν. 4 ἐὰν ovv γνῷις] παραγινο- 
μένους ἡμᾶς, συνάξεις πάντας τοὺς σοὺς ὑπὸ τὸ στέγος σου, xol δια- 
σωθήσονταν" ὕσοι γὰρ ἐὰν εὑρεθῶσιν ἔξω τῆς οὐμίας, ἀπολοῦνται, Καὶ 
προσέθεντο αὐτῇ δοῦναιὴ σημεῖον, ὅπως πρεμάσῃ ἐν τοῦ οἴπου αὐτῆς 
πόπκινον * πρόδηλον ποιοῦντες,' ὅτι διὰ τοῦ αἵματος τοῦ πυρίου λύτρω- 
σις ἔσται πᾶσι τοῖς πιστεύουσιν καὶ ἑλπίξουσιν ἐπὶ τὸν Θεόν. Ὁρᾶτε, 
ἀγαπητοὶ, οὐ µόνον πίστις, ἀλλὰ προφητεία ἐν τῇ γυναιὰ yéyovev. 


Cap. XL. 1) Gen. 19. IIPetr. 2, 6.7. 
Wottonus existimat, S. Patrem procul 
dubio respicere ad II Petr. 2, 6.; lu- 


niani dedvrynQuévog p. 
me notatam. 
4) Quamvis multi veterum Patrum 


δεδύγημαι a 


culentum sane testimonium, secundam 
beati Petri epistolam ab initio usque 
canonicam luisse, atque ab ecclesia Ro- 
mana acceptam. Jac. 


2) xoívei — punire: frequensin libb. 
N. T. ea significatio. — Cfr. Ioann. 18.91. 
Rom. 2, 12. 


3) Nominativus absolutus scriptoribus 
hellenisticis familiaris est. Cfr. Winer, 
Gramm. des neutest, Sprachidioms p. 168. 
edit. IV. H. Vid. quoque Clem. Rom. 
Hom. 1. init, lectionem Codicis Ottobo- 


(e. g. Irenaeus adv. haer. IV, 31.) tan- 
quam adhuc manentis huius statuae men- 
tionem fecerint, et losephus Flavius, 
eiusdem cum Clemente aetatis (Antiq. I. 
11, 4), nonnullique recentiorum oculis 
se eam usurpasse narrent, fabulhm ta- 
men esse, et nescio quid ab accolis 
Speetatorum oculis subiectum fuisse, quod 
ili statuam haáne esse nugabantur, hi 
imprudenter credebant , iam, liquidis 
argumenlis demonstratum est. Frey. 

5) Eodem sensu infra ο, 23. Cfr. 


Tac. 1, 8. Hermae Past. Vis. 1, 1. 4, 1. 


I. CLEMENTIS AD COR. XI. XII. 59 


XL Continuatio. Lot. Poena dissensionis. 


Propter hospitalitatem et pietatem Lot e Sodoma salvus evasit, quum 
iota regio in circuitu igne et sulphure puniretur; Domino palam faciente, 
quod non derelinquat sperantes in ipsum, contra vero, qui a mandatis 
eius declinant, suppliciis et tormentis puniat. Uxor enim eius, quae una 
cum eo egressa est, cum ab eo dissentire nec in concordia persiste- 
ret, in signum propterea posita, et salis statua usque in hodiernum diem 
faeta est; ut omnibus innotesceret, quod animo dubii et de potentia 
divina haesitantes in iudicium et signum omnibus generationibus pro- 
ponantur. 


XII. Rahab. 


Propter fidem et hospitalitatem Rahab meretrix incolumis servata 
est, Missis enim a Josue filio Navae ad urbem lericho speculatoribus, 
rescivit terrae rex, quod regionem eorum exploraturi venissent, et viros 
emisit, qui eos comprehenderent, ut comprehensi necarentur. Eos igitur 
hospitalis Rahab suscipiens, in solario domus sub lini stipula occultavit. 
Supervenientibus autem viris a rege missis ac dicentibus: viri ad te in- 
gressi sunt regionis nostrae exploratores, educ eos, sic enim imperat 
rex; illa autem respondit: ingressi sunt duo viri ad me, quos quaeritis, 
sed confestim abierunt et vadunt; non ostendens eis illos. Et dixit ad 
viros: sciens scio, quod Dominus Deus vester urbem hanc vobis tradit; 
limor enim et pavor vestri incessit incolàs eius. Simulae igitur capere 
illam vobis contigerit, incolumem me servate et domum patris mei. Bt 
dixerunt ei: sie erit, ut loquuta es nobis. Simulac igitur nos appropin- 
quantes cognoveris, cognatos tuos omnes sub tecto tuo congregabis, et 
servabuntur; quotquot vero extra domum tuam invenientur, peribunt. 
Praeterea ei signum dederunt, ut nempe funiculum coccineum e domo 
sua demitteret, manifestum facientes, quod omuibus, qui credunt et spe- 
rant in Deum, "per sanguinem Domini redemtio futura sit, Videte, di- 
lecti, non solum fides, sed etiam prophetia in muliere fuit. 


Praemia fidei et hospitalitatis. 


Cap. XI. 1) fos. 2. Hebr. 11, 31. 
Clem. Alex. ut solet, fusiorem nostri 
narrationem. abbreviavit |. c. 


speculatores Rahab signum dederunt. Ve- 
rumtamen quia οὐ µόγον πίστις, ἀλλὰ 
προφητεία iv τῇ γυγαιὶ γέγονεν, 


2) αὑτῶν Ms. Sic vertit etiam Iunius, 
licet ediderit αὐτοῦ, quod repetiit ver- 
titque Colomesius (1694), et alii post eum. 

3) Toig κατοικοῦσιν αὐτήν. Le- 
ctum ergo Clementi comma versiculi 9. 
cap. 2. Iosuae, quod. a multis editioni- 
bus abest, in Complutensi vero ita effer- 
tur; xol κατέπτησσον πάντες of xa- 
τοικοῦντες τὴν γῆν eq? ὑμῶν Colel. 

4) Ὡς ἑὰν-- ὡς ἂν (Winer, Gramm. 
ed. IV. p. 285 sq.) — simulac. Herm. 
ad Vig. 943 sq. H. 

5) προσέθεντο δοῦγαι — ἔδωκαν 
ex Hebraismo. Colomesius: Et ut. signum 
daret addiderunt, wti ante verterunt Πι- 
nius et Cotelerius contra historiae fidem. 
Non enim Rahab speculatoribus, sed 


Rahab exploratoribus signum illud indi- 
casse, indicatum ah ipsis accepisse, 
scriptorem credidisse aliquis putaverit. 


6) Allegoricae — huie interpretationi 
plures vett. adstipulantur. Cfr. Iustin. 
Dial. c. Tryph. n. 111. Iren. adv. haer. 
IV, 20. n. 12. ed. Massuet. et alii. 


1) Haec verba non aliam interpreta- 
lionem patiuntur nisi hane, quae proxime 
ad Panli doctrinam accedit. — Diserte 
enim dicuntur morte Christi expiata esse 
peccata eorum, qui spem et fiduciam in 
Deo posuerint. Neque id contrarium 
est Paülinae doctrinae, quod fideles tan- 
ium peccatorum veniam Christi morte 
accipere dicuntur. Lipsius p. 82. l. 6, 


60 I, CLEMENTIS AD COR. XIII. XIV. XV. 


XIII, 


Τωπεινοφρονήσωμ]εν] οὖν, ἀδεὶφοὶ ; ἀποθέμενοί' πᾶσ]αν] ἀλαξο- 
νείαν xol τύφος” πα] ἀφρ[ο Ἰσύνην παν ὀργάς ' od ποιήσωμ[εν]. τὸ 7: 
Ἰθαμμένον eye qj&o τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον' Jj παυχ]ά [Ἴσθω' ὃ σοφὸς 
ἐν τῇ σοφίᾳ αὐτοῦ, μηδὲ ó ἰσμυρὸς ἐν τῇ loyói αὖτ [οὔ], μηδὲ ὁ πλού- 
σιος ἐν τῷ πλούτῳ αὐτοῦ ἀλλ’ 5 ὁ παυχώμενος ἐν «volo παυχάσδω, 
τοῦ ἐκζητεῖν αὐτὸν, παὶ πονεῖν πρίμα παὶ οδικαιοσύν[ην]) μάλιστα με. 
μνημένοι, τῶν λόγων τοῦ κυρίου "Indo, οὓς ἐλάλησεν διδάσκω[ν ] ἐπιεί- 
seta ol μαπροθυμίαν. [Οὔὕ]τως γὰρ εἶπεν ' οἐμεεῖτε,' ἵνα ἔλεη[θῆ]τε᾽ 
ἀφίετε, ἵνα ἀφεθῇ ὑμῖν" Ss] ποιεῖτε, οὕτω πονηθήσεται vu [iv] - ὥς 
δίδοτε, οὕτως δοθήσεται [ὑμῖν]: ὡς κρίνετε; οὕτως πριθήσετ[αι ὑμῖν" 
ὡς χη]στεύεσθε, οὕτως Ἰρη[στευθή]σεται ὑμῖν" o μέτρῳ με[σρεῖτε], ἐν 
αὐτῷ µετρηθήσεται ὑμῖν. [Τωύτῃ τῇ voii xol τοῖς παραγγέλ]μασι] 
τούτοις σνηρίξωμεν ἑωυ[τοὺς πρὸς]: τὸ πορεύεσθαι ὑπήκόους [ἡμδ]ς 
τοῖς ἁγιοπρεπέσι λόγοις αὐ[τοῦ], ταπεινοφρονοῦντες. [Φησ]νν γὰρ ó 
ἅγιος λόγος’ m τίνα [ἐπι]ῤλέφα, ἀλλ} ἢ ἐπὶ τὸν πραὺν xol [ἠσύ]- 
χιον xol τρέμοντώ µου τὰ λόγια} 


Adhortatio ad. humititatem. 


XIV. Magis Deo obediendum est, quam auctoribus seditionis. 

[άή]μαιον οὖν «ol ὅσιον, ἄνδρες ἀδελ[φ Joi, ὑπηκόους ἡμᾶς μᾶλλον 
Ἰσνέ]σ]θαι τῷ Θεῷ, y τοῖς iv ἀλαζονείᾳ xoi ἀπαταστασίᾳ μυσαροῦ ζή- 
λους ἀρχηγοῖς, ἐξακο]ουθεῖν. Βλάβην γὰρ οὐ τὴν τυμοῦσαν, μᾶλλον δὲ 
πίνδυνον ὑποίσομεν μέγαν, ἐὰν ῥιψοκινδύνως ἐπιδῶμεν ἑωυτοὺς. τοῖς 
δελήµασι τῶν ἀνθρώπων, οὕτινες ἐξαποντίρουσιν’ εἷς £u xol στάσεις, 
εἰς τὸ ἀπολλοτριῶσαι ἡμᾶς τοῦ καλῶς ἑ ἔχοντος. Χρηστευσώμεθα αὐτοῖς 
servi τὴν εὐσπλαγχνίαν sol ) γλυκύτητα τοῦ ποµῄσαντος 1j ἡμᾶς. 1ἔγραπται 
γὰρ" χρηστοὶ' ἔσονται οἰκήτορες γῆς, ἄκαπον δὲ ὑπολειφθήσονται ἐπ) 
αὐτῆς ' of. δὲ παρανομοῦντες ἐξολεθρευθήσονται ἆ ἀπ αὐτῆς.' Καὶ πάλιν 
Mya" ; tldoy' ἄσεβῆ ὑπερυψούμενον παν ἐπαιρόμενον ὡς τὰς πέδρους 
τοῦ "ifiov: παὶ παρῇλθον, καὶ ἰδοῦ, οὖν ήν, πα] ἐξεζήτησα τὸν τό- 
πον αὐτοῦ, καὶ οὐχ, εὕρον. Φύλασσε ἀναμίαν, xol ἴδε εὐθύτητα, ὅτι 
ἐστὶν ἐγκατάλειμμα ἀνθρώπῳ εἰὐρηνικῷ 


XV.  Adhaerendum est dis qui pacem colunt, non iis qui eam 
colere simulant. 


Τοίνυν κολληθῶμεν τοῖς μετ ,εὐσεβείας εἰρηνεύουσι, : καὶ I τοῖς 
μεθ) ὑποκρίσεως βουλομένοις εἰρήνην. «4έγει γάρ mov' οὗτος" ὁ λαὺς 


Cap. XII. 1) Cfr. I Petr. 2, 1. 5) Haec verba nec Evangelio Matth. 


2) Genere neutr. ut in Concil. Ephes. 
Canon. 8. ἐξουσίας τύφος κοσμικῆς 
ap. Routh. Script. Eccles. Opusc. p. 395. 
Ita supra c. 4. et 9. τὸ ζῆλος. Editi 
ante Jac. τύφον contra fidem. Msti. 

3) Parenthesin Hef. opportune inter- 
posuit. 

4) ler. 9, 23. 24. I Cor. 1, 31. II 
Cor. 10, 17. 


6, 12—195. 7, 1. 2, nec Luc. 6, 36—38. 
omnino σύμφωνα sunt. 

6) Praep. πρὸς adiecit fac. , cum 
septem vel oeto literarum lacuna in Ms. 
excipiat tres illas εαυ. 

'i) Isai. 66, 2. 

Cap. XIV. 1) Boisius supplet 40- 
γους vel ῥή quere. Sednihil addendum ; 
vox enim ἐξακοντέζω Saepius legitur 


I. CLEMENTIS AD COR. XIIL XIV. XV. 61 


XII — Adhortatio ad. hwmililatem. 


Hlumilis ergo mente simus, fratres, fastum omnem, superbiam, amen- 
tiam et iras deponentes; et quod scriptum est, faciamus (dieit enim 
Spiritus sanctus: ,non glorietur sapiens in sapientia sua, et non glorietur 
fortis in fortitudine sua, et non glorietur dives in divitiis suis; sed qui 
gloriatur, in Domino glorietur, in quaerendo illum, et faciendo ius et 
iustitiam") memoria praecipue recolentes sermones Domini lesu, quos 
aequitatem et longanimitatem docens loquutus est. Sie enim dixit: 
Jniseremini, ut misericordiam consequamini; dimittite, ut vobis dimiita- 
Iur; prout facitis, ita vobis fiet; sieut datis, ita vobis retribuetur; sicut 
iudicatis, ita iudicabimini; sieut benigni estis, ita benignitatem experie- 
mini; qua mensura metimini, eadem vobis mensurabitur Hoc praecepto 
et his mandalis stabiliamus nos ipsos, ut in obedientia sanctorum elo- 
quiorum eius cum omni humilitate semper ambulemus. Dicit enim 
verbum sanctum: ,super quem respiciam, nisi super humilem et quietum 
et trementem sermones meos / 


XIV. Magis Deo obediendwm est, quam auctoribus seditionis. 


Iustum igitur et pium est, viri fratres, Deo potius obedientes nos 
esse, quam in superbia et turbulentia detestandae aemulationis duces et 
auctores sequi. Detrimentum enim non leve, immo vero grande periculum 
sustinebimus, si praecipilanter voluntatibus hominum nos tradiderimus 
qui ad contentionem et seditiones collineant, ut nos ab eo, quod reetum 
el bonum est, abalienent. Benigni erga ipsos simus, secundum miseri- 
cordiam et dulcedinem creatoris noslri. Scriptum est enim: ,benigni 
incolae erunt terrae, innocentes relinquenlur in ea; iniqui vero extermi- 
habuntur ab illa Et rursus dicit: ,vidi impium superéxaltatum et ele- 
vatum sieut cedros Libani; et transivi, et ecce, non erat; et quaesivi 
locum illius, et non inveni. Custodi innocentiam, et vide aequitatem, 
quoniam sunt reliquiae homini pacifico.' 


XV.  Adhaerendum est iis qui pacem colunt, mon ds qui eam 
colere simulant. 


Adhaereamus itaque iis, qui cum pietate pacem colunt, non autem 
iis, qui eum simulatione pacem volunt. Dicit enim alieubi: ,populus hic 


verbum neutrum.  Wott. Vertit Gallic- 5) Per ἐγκατάλειμμα memoriam in- 
cioli: i quali tirano al dissidio, adno- telligit, Euthymius; quae duplici modo 
lans: iaeculantur — collineant — hanno conservatur, vel per prolem, vel per 
di mira. bona opera. Ingeniosissimus vero Fer- 


2) lunius, Fellus et Colomesius ma- randus locum hune ita παραφράζεν΄ 
lunt ἀλλήλοιςτ-- miles erga nos invicem — Erit. lempus. ιο insonti homini merces 
simus. Forte legendum .est ἑαυτοῖς, congruens rependetur. Uterque ad Hymno- 
quod saepissime pro ἀλλήλοις usurpa- graphi mentem. Colom. 
tur. Jac. 

3) Prov. 2, 21. 22. D Cap. XY. D, ἀαλουμένοις mavult 

4) Ps. 36, 35— 37. Locus abhinc 79v» ον voptyoug -— suacenunus 
ad c. 16. usque recitatur à Clem. Alex, C0]. 4er. 

Strom, IV, 5. p. 977. 2) Isai. 29, 13. Marc. 7, 6. Matth. 15, 8. 


62 I.CLEMENTIS AD COR. XV. XVI. 
τοῖς χείλεσίν µε ipd, 7 δὲ παρδία αὐτῶν πόῤῥα ὄπεστιν ἀπ ἐμοῦ 
Καὶ πάλιν" τῷ Groom αὐτῶν εὐλογοῦσαν;' τῇ δὲ παρδίᾳ αὐτῶν [να]- 
τηρῶντο.' [K]o πόλιν λέγει᾽ ἠγάπησαν) αὐτὸν τῷ στόματι αὐτῶν, 
καὶ τῇ γλώσσῃ αὐ[τ]ῶν ἐψεύσαντο αὐτόν" ἡ δὲ παρδία [e [o α]ὐτῶν οὖν 
εὐθεῖα Quer αὐτοῦ, οὐδὲ ἐπιστώθησαν ἐν τῇ διαθήκῃ αὐτοῦ. EU 
γενηθήτω τὰ χείλη τὰ δόλια, [to] ἐξολεθρεύσαι. πύριος πάντα τὰ χείλη 
τὰ δόλια xoi] γλῶσσαν μεγαἸοῤῥήμονα, τοὺς εὐπόντας" τὴν γλῶσσων 
ἡμῶν μεγαλύνωμεν;; τὰ χείλη ἡμῶν παρ ἡμῖν ἐστι: τίς ἡμῶν πύριός 
ἐστιν; ᾽Απὸ τῆς ταλαμπωρίας τῶν πτωχῶν, καὶ ἀπὸ τοῦ στεναγμοῦ τῶν 
πενήτων νῦν ἀναστήσομαν, Ίέγει κύριος, Θήσομαι iv σωτηρία, παῤῥη-' 
σιάσοµαι ἐν erg. 
XVI. 
Ταπεινοφρονούντων ydo ἐστιν ὁ Χριστὸς,, οὖν ἐπαιρομένων ἐπὶ 
τὸ ποίμνιον αὐτοῦ. Τὸ σπῇπτρον' τῆς μεγαλωσύνης τοῦ Θεοῦ, ὁ κύ- 
Qrog ἡμῶν Χριστὸς ησοῦς, οὖν ἦλθεν ἐν πόμπῳ ἁλαζονείας οὐδὲ 
ὑπερηφανίας, παἰπερ' δυνάμενος" ἀλλὰ ταπεινοφρονῶν, παθὼς τὸ πνεῦμα 
τὸ ἅγιον περὶ αὐτοῦ ἐλάλησεν. Φησὶ γάρ" μύριε) τίς ἐπίστευσε τῇ 
ἀκοῇ, ἡμῶν ; παὶ ó βραχίων Κυρίου τίνι ἀπεναλύφθη, -Ανηγγείλαμεν' 
ἐναντίον αὐτοῦ: ὡς παιδίον, ὥς ῥίζα ἐν 7ῇ διψώσῃ, oUx ἔστιν" εἶδος 
αὐτῷ οὐδὲ δόξα᾽ καὶ εἴδυμεν αὐτὸν, καὶ οὖν gv. εἶθος οὐδὲ κάλλος, 
ἀλλὰ τὸ εἶδος αὐτοῦ ἄτιμον, ἐκλεῖπον παρὰ τὸ εἶδος τῶν ἀνθρώπων ᾽ 
ἄνθρωπος ἐν πληγῇ Qv d mOvo, xol εἰδῶς. φέρειν µαλακίαν, ὅτι 
ἀπέστραπται' τὸ πρόσωπον αὐτοῦ, ΄ἠτιμάσθη καὶ οὖν ἐλογίσδη. ὀὗτος 
τὰς ἁμαρτίας. ἡμῶν φέρει, el περὶ ἡμῶν ὀδυνᾶται, se ἡμεῖς ἐλογισά- 
µεθα αὐτὸν εἶναι ἐν πόνω xod ἐν πμηγῇ xol ἐν some." E δὲ i ἔτραυ- 
ματίσθη διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν xol μεμαλώμσται διὰ τὰς ἀνομίας ἡμῶν, 
Παιδεία εἰρήνης ἡμῶν iv αὐτὸν τῷ μώλωπι αὐτοῦ -ἡμεῖρ ἰάθημεν. 
Πάντες ὥς πρόβατα ἐπλανήθημεν, ἄνθρωπος τῇ ὁδῷ αὐτοῦ ἐπιωνήθη" παν 
πύριος παρέδωκεν αὐτὸν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡ ἡμῶν, καὶ αὐτὸς διὰ τὸ arena 
πῶσθαι οὖν ἀνοίγει τὸ στόμα, Ὡς πρόβατον i ἐπὶ σφαγὴν ἤχδη, el ὡς au 
νὸς ἐναντίον τοῦ πείραντος ἄφωνος, οὕτως 0Ux ἀνοίγει τὸ στόμα αὐτοῦ. 
Ἐν τῇ ταπεινώσει ἡ αρίσις αὐτοῦ ἤρθη.) Τὴν γενεὰν"' αὐτοῦ τίς διηγήσεται; j 
ὅτι αἴφεται ἀπὸ τῆς γῆς ἡ ζωή αὐτοῦ, ᾽Απὸ τῶν ἀνομιῶν τοῦ λαοῦ 
μου fet εἰς θάνατον, Καὶ δώσω τοὺς πονηροὺς ἀντὶ τῆς ταφῆς αὖ- 
τοῦ, καὶ τοὺς πλουσίους ἀντὶ τοῦ Θανάτου αὐτοῦ" ὅτι ἀνομίαν οὐκ 
ἐποίησεν, οὐδὲ εὑρέθη δόλος iv τῷ στόµατι αὐτοῦ. Καὶ κύριος βού- 


Christus exemplum. humilitatis. 





3) Ps. 61, 5. λεὐρεύσαι --- τὰ δόλια x«l uncis in- 


4) Ita Ms., pro qua lect. lunius, 
Cot. , Colom. et alii exhibent formam 
εὐλόγουν ab LXX interpretibus mutua- 
tam. Huiusmodi Dorismus offendere non 
debebat, cum frequens sit ap. scriptores 
Alexandrinos aliosque. ΟΠ, Sturzius de 
dialecto Maced. οἱ Alex. c. 9. Winer, 
Gramm. des neutest. Sprachidioms p.13. 
ed. 1V. et Buttm. Gramm. δ. 93. V, 1. 

5) Ps. 771, 36. 37. 

6) Ps. 30, 19. 


7) Ps. 13, 4—6. Verba καὶ ἔξο- 


elusa restituit Wottonus ex LXX. Libra- 
rius, a priore ὁόλια oculos suos ad 
γλὠῶσσαν post alterum. ὁόλια conver- 
iens, mancum reddidit hunc locum. Wot. 


3 peyetoluey LXX et Clem. 
Alex. l. Ἱ. 


9) Se. τῷ πτωχῷ etc. 
collective pro plurali. 4d. 


Cap. XVI. 1) Locus laud. ab Hiero- 
nymo in Isai. 52, 19. Cfr. Hebr. 1,8.8,1. 
2) Hieron. legisse videtur: λαΐπερ 


. Singularis 


l. GLEMENTIS AD COR. XV. XVI. 63 
labiis me honorat, cor autem eorum longe abesta me. Et rursus: ,ore 
suo benedicebant, et corde suo maledicebant Et rursus dicit: ,dilexe- 
runt eum in ore suo, et lingua sua mentiti sunt ei: cor autem eorum 
non rectum cum eo, nec fideles habiti sunt in testamento eius. Muta 
fiant labia dolosa, et disperdat Dominus universa labia dolosa et linguam 
magniloquam, eos qui dixerunt: linguam nostram magnificemus, labia 
nostra apud nos sunt; quis noster dominus est? Propter miseriam ino- 
pum et gemitum pauperum nunc exsurgam, dieit Dominus; ponam eos 
in salutari, confidenter agam cum illis. 


XVL Christus exemplum. hwmilitatis. 


Christus enim eorum est qui humiliter de se sentiunt, non eorum 
qui supra gregem eius sese efferunt. Sceptrum maiestatis Dei, Dominus 
noster lesus Christus, non venit in iactantia superbiae et arrogantiae, 
quamvis potuerit; sed in humilitate, prout Spiritus Sanctus de eo lo- 
quutus est. Dicit enim; ,Domine, quis credidit nuntio nostro? Et bra- 
chium Domini eui revelatum est? Annunciavimus coram ipso: quasi par- 
vulus est, sicut radix in terra sitienti; non est species ei neque gloria; 
et vidimus eum, et non habebat speciem, neque decorem; sed species 
eius erat inhonorata, deficiens prae filiis hominum. Homo est, in plaga 
et molestia positus, et sciens ferre dolorem; quia aversa est facies eius, 
despecta el pro nililo reputata. Iste peccata nostra portat, et pro nobis 
dolet; et nos reputavimus eum esse merito in labore et in plaga et in 
afflielione. Ipse autem vulneratus est propter nostra peccata, et afflictus 
propter nostras iniquitates, Punitio ad nostram pacem super eum venit; 
livore eius nos sanati sumus. Omnes quasi oves erravimus, homo 
in via sua erravit; et Dominus tradidit eum propter iniquitates nostras, 
et ipse, adflietus licet, non aperit os. Sicut ovis ad vietimam ductus 
est, οἱ sicut agnus coram tondente mulus, sic non aperit os suum. In 
humilitate sua tandem liberatus est a poena. Generationem eius quis 
enarrabit, cum de terra tollatur vita eius? ΑΡ iniquitatibus populi mei 
duetus est ad mortem. Et liberabo impios ob sepulehrum eius, et di- 
vites ob mortem eius; quia iniquitatem non fecit, neque dolus inventus 
est in ore eius. Et Dominus vult mundare eum a plaga. Si obtuleritis 


πάντα δυγάμενος; verüi enim: cum 
possit omnia. Βίοι. 

3) Isai. c. 53, 1sqq. 

4) ἀνετείλαμεν, exorti sumus. Ita 
cl. Is. Vossius. Sic Es. 42, 9. pro ἀναγ- 
γεῖλαι, legendum ἀνατεῖλαι. Sic enim 
Codex Alex. et antiquissimus Esaiae liber, 
quem Procopio suo praefixit Iohannes 
Curterius. Colom. 

5) ὅτι οὐκ ἔστιν lunius οἱ 
eum seculi sunt, 
leste Iacobsono. 

6) Visum prae pudore avertit vel 
abscondit. 

1) Nos quidem opinabamur, eum esse 
immundum sive in dolore (LXX), patique 
propter sua ipsius peccala a Deo per- 
cussum. 


qui 
sed contra fidem Msti 


8) Punitionem, quae nobis debeba- 
iur, ut pace frueremur, ipse in se re- 
cepit. Colom. 

9) I. e. maxima denique miseria (in 
cruce) poenae et tormenta eius consum- 
mabantur, et finem aítigerunt. H. 

10) Ob ea, quae subsequuntur, Gal- 
licciollius τὴν γεγεὰν non de mystica 
aut inenarrabili generatione verbi acci-: 
piendum, sed ad literam de pravitate il- 
lius temporis hominum putat esse intel- 
ligendum: ,dessa é peró letteralmente 
un esclamazione di stupore del Profeta, 
il quale indica tanta essere stata la pra- 
vità degli uomini ai tempi del Salva- 
tore, che non fia possibile descriverla, 
o immaginarla. Lo fanno sentire mani- 
festamente le parole che seguono. 


64 1. CLEMENTIS AD COR. XVI. XVIL XVIII, 


λεται παθαρίσαι. αὐτὸν τῆς πληγῆς." Εάν ore" περὶ ἁμαρτίας, " 
yvy ὑμῶν, ὄψεται σπέρμα μαπρόβιον. Καὶ πύριος βούλεται ἀφελεῖν 
ἀπὸ τοῦ πόνου τῆς ψυχῆς αὐτοῦ, δεῖξαιν αὐτῷ φῶς , παὶ πλάσαι τῇ 
συνέσει, 1 δυκαιῶσαι δίκαιον εὖ δουλεύοντα ποϊλοῖς" καὶ τὰς ἁμαρτίας 
αὐτῶν αὐτὸς ἀνοίσε. «4ιὰ τοῦτο αὐτὸς κληρονομήσει πολλοὺρ, μαὶ. τῶν 
ἰσιυρῶν μεριεῖ σκῦλα, ἀνθ' ὧν παρεδόθη εἰς θάνατον ἡ ψυχὴ αὐτοῦ, 
yo τοῖς ἀνόμοις ἐλογίσθη" καὶ αὐτὸς ἁμαρτίας πολλῶν ἀνήνεγκεν, καὶ 
διὰ τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν παρεδόθη.- Καὶ πάλιν αὐτός' gue ἐγὼ") 

δέ siu σκώμξ, καὶ οὖν ἄνθρωπος" ὄνειδος ἀνθρώπων καὶ ἐξουθένημα 
λαοῦ. Πάντες of θεωροῦντές με ἐξεμυκτήρισάν με, ἐλάνησαν ἐν χδίλεσιν, 
ἐνίνησαν πεφαλήν' lue ἐπὶ πύριον, ῥυσάσθω αὐτὸν, σωσάτω αὖ- 
τὸν, ὅτι θέλει αὐτόν. Ὁρᾶτε, ἄνδρες ἀγαπητοὶ, τίς 0 ὑπογραμμὸς ó 
δεδομένος ἡμῖν: ei γὰρ ó πύριος οὕτως ἐταπεινοφρόνησεν, τί πονῄσο- 
pev ἡμεῖς, of ὑπὸ τὸν ζυγὸν τῆς Ἰάριτος αὐτοῦ Ov αὐτοῦ ἐλθόντερ 


ΧΝΗ. — Sancti, praecipue Abraham, Iob et Moses, exempla, hwmilitatis. 

ΠΜιμηταὶ γενώμεθα πἀπείνων , οὔσινερ' ἐν δέρµασιν αἰγείοις vol 
μηλωταῖς περιεπάπησαν, πηρύσσοντες τὴν ἔλευσιν τοῦ Χριστοῦ" λέγομεν 
δὲ , Hilav ed Ἔλισσαῖον ο’ ἔτι δὲ καὶ Ἰεζεμιὴλι τοὺς προφήταρ " πρὸς 
τούτοις καὶ τοὺς μεμαρτυρηµένους. Ἔμαρτυρήθη μεγάλως -4βραὰμ, 
. «o φίλος προσηγορεύθη τοῦ Θεοῦ, καὶ λέγει, ἀτενίξων εἰς viv δόξαν 
τοῦ Θεοῦ, ταπεινοφρονῶν' ya δέ eius γῇ xol σποδός:’ "Exi δὲ καὶ 
περὶ à οὕτω γέγραπταν ' Jap" ἦν δίκαιος καὶ ἄμεμπτος , ἀληθινὸς, 
9εοσεβής, ἀπεχόμενος ἀπὸ παντὸς μαποῦ. AM αὐτὸς ἑαυτοῦ πατη- 
Ἰ{ορῶν εἶπεν]' οοὐδεὶςἳ παθαρὸς ἀπὸ ῥύπ[ου, ἐὰν καὶ] μιᾶς Ημέρας ή ζωὴ 
eiii] Μωῦσῆς, πιστὸς' ἐν ὕλῳ [τῷ οἴκω] αὐτοῦ ἐκλήδη, καὶ διὰ 
τῆς [ὐπηρε]σίας αὐτοῦ ἔκρινεν ὁ Θεὺς [Alyunzov]^ διὰ τῶν μαστίγων 
xol τῶν [αὔμ]σμάτων αὐτῶν ' ἀλλὰ sme [ivoc] δοξασθεὶς μεγάλως οὐ» 
ἐμ[εγα]λοῤῥημόνησεν, ἀλλ) εἶπεν, x τῆς] βάτου χρηματισμοῦ αὐτῷ δι- 
δο[μέ]νου "^ τίς siut ἐγὼ, ὅτι με πέμπ[εις]; "Eyà δὲ είμι ἰσηνόφωνορ 
καὶ βρ[α]δύγλωσσος Καὶ πάλιν λέγει" ἐγὼ δέ εἰμι ἀτμὶς ἀπὸ κύθρας. 


XVIII, David exemplum humilitatis. 

Ti δὲ εἴπωμεν ἐπὶ τῷ μεμαρτυρημένῳ «4αβίδ; προς ὃν εἶπεν o 
Θεός᾽ εὗρον' ὄνδρα πατὰ τὴν καρδίαν μου, 4αβὶδ τὸν τοῦ ]εσσαὶ, 
ἐν Aa αἰωνίῳ ἔχρισα αὐτόν.' Ane xol αὐτὸς λέγει πρὸς τὸν Θεόν ᾿ 
ρἐλέησόν με ὁ Θεὺς, πατὰ τὸ μέγα leo σου, xol xor τὸ πλῆθος 
τῶν «οἰπτιρμῶν σου ζξάλεφον τὸ ἀνόμημά µου. "Emi πλεῖον πλῦνόν 
µε ἀπὸ τῆς ἀνομίας µου, καὶ ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας µου παθἀριδὀν µε᾽ 


11) ταῖς πληγαῖς Iun. Colom., qui Cap. XVII. 1) Hebr. 6, 12, 11,37. 
Codicis lectionem τῆς πληγῆς margini Clem. Alex. Strom. IV, 17. p. 610 sq., 


pro coniectura apponit. qui addit χαὶ τριχῶν «καμηλείων 
19) Ita ed. princeps, θώται coni. πλέγμασιν. 
Colom. Sed Codicis lectio bene stat. 2) Ita Iun. c. Clem. Alex., EA«aaté Ms. 
13) Gallieciolli: riempierlo d'intel- 3) καὶ Ἰωάννην addit Clem. Alex. 
ligenza — πλῆσαι. E 4) Clr. supra c. 10. 
14) L. e. πᾶσιν. Eodem sensu Rom. 5) Gen. 16, 27. 
5, 15. 19. Dan. 12, 2. coll. loann. 5, 28. 6) Job. 1, 1. 
15) I. e. ipse Christus. ') Job. 14, 4. 5. 
16) Ps. 21, 7—9. Hebr. 11, 37. 8) θεράπων addit Clem. Alex. l. c. 


17) ἑλθόνιος Ns. Cfr. Num. 12, 7. Hebr. 3, 2—5. 


I. CLEMENTIS AD COR, XVI. XVII. XVIII. 65 


pro peceatis, anima vestra videbit semen longaevum. Et vult Dominus 
eum auferre e dolore animae, ostendere ei lucem, et formare intelligen- 
tia, iuslifieare iustum, bene servientem mullis; et peccata eorum ipse 
portabit. Propterea ipse possidebit multos, et fortium dividet spolia, 
pro eo quod tradita est ad mortem anima eius, et in iniquis reputatus 
est, et ipse peccata multorum tulit, et propter iniquitates eorum traditus 
est Et rursus ille dicit: ,ego autem sum vermis et non homo, oppro- 
brium hominum et abiectio plebis. Omnes videntes me deriserunt me, 
locuti sunt labiis, moverunt caput, dicentes: speravit in Domino, eripiat 
eum, salvum faciat eum, quoniam vult eum. Videtis, viri dilecti, quale 
nobis exemplar sit propositum ; si enim Dominus ita se humiliavit, quid 
faciemus nos, qui sub iugum gratiae eius per ipsum venimus? 


XVIL. Sancti, praecipue Abraham, lob et Moses, exempla humilitatis. 


lmitatores simus etiam eorum qui in caprinis et ovinis pellibus 
adventum Christi praedicantes circumierunt, Eliam dicimus et Elisaeum 
et Ezechielum prophetas; et eum his eos qui in scriptura praeclarum 
testimonium consecuti sunt. Magno testimonio ornatus est Abraham, et 
Dei amicus appellatus est; et ipse gloriam Dei intente respiciens in hu- 
militate dixit: ,ego autem sum terra et cinis.| Praeterea et de Iob sic 
scriptum est: ,lob erat iustus et sine crimine, verax, colens Deum, ab- 
stinens ah omni malo. Sed se ipsum accusans dixit: ,nemo mundus a 
sorde, etsi unius diei sit vita eius. Moses in tota Dei domo fidelis 
appellatus est, et per eius ministerium Deus Aegyptum iudicavit plagis 
et vexationibus. Sed ille, honore magno affeetus, grandia non est locu- 
ius, sed cum ex rubo orcaeulum divinum ei daretur, dixit: ,quis sum 
ego, ut me mittas? Gracili voce et tarda lingua sum.' Et rursus dicit: 
ego autem sum ollae vapor. 


XVIII. David exemplum hwmilitatis. 


Quid autem de David, qui egregium testimonium obtinuit, dicemus? 
Ad quem loquutus est Deus: ,inveni hominem secundum cor meum, Da- 
vid, lesse filium; in misericordia sempiterna unxi eum. Atqui ille etiam 
dicit ad Deum: ,miserere mei, Deus, seeundum magnam misericordiam 
tuam; et secundum multitudinem miserationum tuarum dele iniquitatem 
meam. Amplius lava me ab iniquitate mea, et a peccato meo munda 


9) Ita Colomesius ad oram, [προ- 11) Ita Ms, ap. Iunium, non ó:[do- 
στα]σίας c. Iunio in textu. pé]vov, ut exh. Colom. i0 
; cx 12) Exod. 3, 11. 4, 10. 
; 10) Ita. supplevit Wottonus , [QU Gc 13) In entitencho eiusmodi verba 
τὸν Ἱοραῇλ] lunius, [λαὸν αὐτοῦ Mosis non reperies 
Ἱσραὴλ] lac. ex mente Milli, uterque pertes. 
ad tribulationes id referens, quas in di- Cap. XVIII... 1) Ps. 88,21. Act. 13,22. 


serto Israelitae perpessi sunt. Cfr. Clem. 2) Ps. 50, 3—19.. 
" Rom. Hom. 19, 22. in fine p. 392. ed. 3) Ita Ms, εὐθὺ Iunius. [lla neutr. 
Dressel. . forma est ap. LXX etiam II Sam. 19, 18. 


PATRES APOST. 9 


66 I. CLEMENTIS AD COR. XVIII. XIX. XX. 


ὕτι τὴν ἀνομίαν μου ἐγὼ γινώσκω, καὶ E] ἁμαρτία μου ἐνώπιόν μού 
ἐστι διαπαντός. Σοὶ μόνφ ἥμαρτον, καὶ τὸ πονηρὺν ἐνώπιόν σου ἐποί- 
qoc" ὅπως ἂν διμαιωθῇς ἐ ev τοῖς λόγοις Gov, καὶ νμνήσῃς ἐν τῷ 1ρί- 
νεσθαί σε, Io) γὰρ ἐν ἀνομίαις συνεἰήφθην, παὶ ἐν ἁμαρτίαις ἐκίσ- 
σησέ μὲ 1, μήτηρ pov. Ἰδοὺ γὰρ , ἀλήθειαν ἠγάπησας. Τὰ ἄδηλα 
xol τὰ xQUQue τῆς σοφίας Gov ἐδήλωσάς μου, “Ῥαντιεῖς με ὑσσώπῳ, 
yo παθαρισθήσοµαι' π]ωνεῖς με, iod ὑπὲρ χιόνα ἠευκανθήσοµαι. 
"novies με ἀγαλλίασιν xol εὐφροσύνην , ἀγαλλμόσονται ὀστᾶ τετα- 
πεινωμένα. "Απόστρεψον τὸ πρόσωπόν σου ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν μου, 
xo[L] πάσας τὰς ἀνομίας μου ἐξάλειψ[ον]. Καρδίαν καθαρὰν πτίσον ἐν 
&po[t], ὸ Bros, καὶ πνεῦμα εὐθὲςν ἐγκαίνισον ἐν τοῖς ἐγκάτοις μου. 
My, ἀπο[ῤῥί étjume µε ἀπὸ τοῦ προσώπου σου, [xol τὸ πνεῦ]μα τὸ 
Ὅγιόν σου μὴ ἀντανέ]ληῃις ἀπ᾿ ἡμοῦ. ᾽Απύόδος μον τὴν ἀγαλ[λίασιν 
τ]οῦ σωτηρίου σου, καὶ πνεύματι [ἡγεμο]νωιῷ στήρισόν με 4ιδά]ξω 
ἀνό]μους τὰς ὁδούς σου, καὶ ἀ[σεβεῖ]ᾳ ἐπιστρέψουσιν ἐπί σε. [Ῥόσαί] 
E ἐξ αἱμότων, ὁ Θεὸς, ὁ Θεὸς τῆς [σωτ]ηρίας μου. [-γαλλ]ιάσεται 
7] γλῶσσά µου τὴν [δικ]αιοσύνην σου. Κύριε, τὸ στόμα µου [ἀν]οίξεις, 
καὶ τὰ χείλη μου ἀναγ[γ]ελεῖ τὴν, αἴνεσίν σου. "Ori zi ἠ[θ]έλησας $v- 
Giov, ἔδωμα &v' ὁλοκαυτώματα οὖν εὐδομήσεις. Θυσία τῷ Θεῴ πνεῦμα 


συντετρημµένον' παρδίαν συντετριμµένην καὶ τεταπεινωµένην 0 Θεὺς 
οὐκ ἐξουδενώσει. 


XIX. Haec Pnempla imitantes pacem quaeramus, 

Τῶν τοσούτων οὖν καὶ τοιούτων. οὕτως μεμαρτυρημένων τὸ τα- 
πεινόφρον' nol TÓ ὑποδεὲς” διὰ τῆς, ὑπακοῆς, οὐ µόνον ἡμᾶς, ἀλλὰ 
καὶ τὰς πρὸ ἡμῶν γενεὰς βελτίους ἐποίησεν, τούς τε παταδεξαμένους" 
τὰ λόγια αὐτοῦ ἐν φόβῳ καὶ ἀληθεία. Πολλῶν» οὖν καὶ μεγάλων καὶ 
ἐνδόξων μετειληφότες: πράξεων, ἐπαναδράμωμεν ἐ ἐπὶ τὸν ἐξ ἀρχῆς πα- 
ραδεδομένον ἡμῖν τῆς εἰρήνης, σχοπὀν, καὶ ἀτενίσωμεν εἰς τὸν ποπέρα 
καὶ ατισνὴν τοῦ σύμπαντος κόσμου, καὶ ταῖς μεγαλοπρεπέσι καὶ ὑπερ 
βαλλούσαις αὐτοῦ Soto τῆς εἰρήνης εὐεργεσίαις, τε πολληθῶμεν:' 
Ἴδωμεν αὐτὸν ματὰ διάνοιαν, xol ἐμβλέψωμεν τοῖς ὄμμασι τῆς Avis 
eig τὸ μανρόθυμον αὐτοῦ βούλημα, ἹΝοήσωμεν, πῶς ὀόργητος ὑπάρχει 
πρὸς πᾶσαν τὴν µτίσιν αὐτοῦ. 


XX. Pacem et concordiam a Deo amari, harmonia mundi et ordo 
naturae demonstrat; unde mulla nobis adfluunt benficia. 


or οὐρανοὶ τῇ διοικήσει αὐτοῦ σαἸευόμενοι ἐν εἰρήνῃ ὑποτάσσον- 
ται αὐτῷ ' ἡμέρα τε καὶ νὺξ τὸν τεταγμένον Ux αὐτοῦ δρόµον δια- 
νύουσιν, μηδὲν ἀλλήλοις ἐμποδήἑ]οντα. “Ἠλιός τε καὶ σελήνη, ἀστέρ]ων 
τε χοροὶ Ματὰ τὴν διαταγἠν [α]ὐτοῦ ἐν ὁμονοίᾳ δίχα πάσης [π]αρεκ- 
βάσεως ἐξελίσσουσιν [το]ὺς ἐπιτεταγμένους αὐτοῖς ὀρισμούς. Τῆ κυοφο- 
ϱοῦσα, γατὰ τὸ θέλημα αὐτοῦ τοῖς ἰδίοις παιροῖς τὴν παμπληθῇ" 
ἀνθρώποις τε καὶ θηροὶν καὶ πᾶσιν τοῖς ovcw ἐπ αὐτὴν ζώοις ἀνατέλλει 





Cap. XIX. 1) Iunius ita correxit Με, Ὑποθεῆς — inferior, subditus. Scapula. 
lect. ταπεινόφρονον a Iacobsono evul- 3) L. χαταδεξοµέγους in. futuro ; 
gatam. Cfr. supra c. 17. ila et superiores οἱ praesentes ei poste- 

2) Ὑποδέομαι egeo, humiliter rogo. ros, ut par est, memorat. Dav. 


I. CLEMENTIS AD COR. XVIII. XIX. XX. 67 
me; quoniam iniquitatem meam ego cognosco, et peccatum meum coram 
me est semper. Tibi soli peccavi, et malum coram te feci, ut iustifi- 
ceris in sermonibus tuis, et vincas, eum judicaris. Ecce enim, in ini- 
quitatibus conceptus sum, et in peecalis concepit me mater mea. Ecce 
enim, veritatem dilexisti. lncerta et occulta sapientiae tuae manifestasti 
mihi. Asperge me nunc hyssopo, et mundabor; lava me, et super nivem 
dealbabor. Auditui meo da gaudium et laetitiam, et exullabunt ossa mea 
humiliata. Averte faciem tuam a peccatis meis, et omnes iniquitates 
meas dele, Cor mundum cerea in me, Deus, et spiritum rectum innova 
in visceribus meis. Ne proiieias me a facie tua, et spiritum tuum san: 
ctum ne auferas a me. Redde mihi laetitiam salutaris tui, et spiritu, qui 
earni imperat, confirma me. Docebo iniquos vias tuas, et impii ad te 
convertentur. Libera me de sanguinibus, Deus, Deus salutis meae. De- 
cantabit lingua mea iustitiam tuam. Domine, os meum aperies, et labia 
mea annuntiabunt laudem tuam. Quoniam, si voluisses sacrificium, de- 
dissem utique; sed holocaustis non delectaris. Sacrificium Deo spiritus 
eontribulatus; cor contritum et humiliatum Deus non despiciet. 


XIX. Haec exempla imitantes pacem. quaeramus. 


Talium igitur et tantorum, qui tam clarum elogium consecuti sunt, 
humilitas et per obedientiam suhjectio non tantum nos, sed et gene- 
rationes ante nos meliores reddidit, eos nempe qui in timore et veri- 
iate susceperunt eloquia eius. Quare multorum magnorumque et illu- 
strium gestorum parüicipes facti recurramus ad pacis scopum nobis ab 
initio traditum, et totius mundi parentem et creatorem diligenter intue- 
amur, atque illius magnificis et exsuperantibus donis pacis et benefactis 
firmiter adhaereamus.  Cogitatione contemplemur eum, et mentis oculis 
longanimam ejus voluntatem intueamur. Videamus, quantopere clemen- 
iem se praebeat erga omnem creaturam suam. 


XX. Pacem et concordiam a Deo amari, harmonia mundi et ordo 
naíurae demonstrat; unde multa nobis adfluunt. beneficia. 


Coeli, gubernatione eius commoti, in pace ei subiiciuntur; dies 
etiam et nox nullo sibi invicem impedimento constitutum ab eo cursum 
absolvunt. Sol et luna et siderum chori secundum eius mandatum 
sine ullo errore in concordia sibi constitutas dispositiones evolvunt. 
Terra gravida secundum eius voluntatem suis temporibus hominibus, feris 
et omnibus quae super eam sunt animantibus alimentum in abundan- 


4) Ad nom. respicit praecedentis verbi 
ἐποίησεν, qui est. Geóc. 

5) Imitari videtur auctorem Ep. ad 
Πο, 12, 1. 


8) Harmoniam mundi (c. 20.) insti- 
tuens, clementem se praebet Deus erga 
omnem creaturam. H. 


Cap. XX. 1) Ms. babet παγπληθή. 


6) Participes πράξεων sumus, quia 
earum memoriam nobis prodit S. Scrip- 
tura. Dav. 

1) Teneamus pacem aeque firmam, 
ac ea in rerum natura tenetur. fH. 


Apud LXX et Scriptores Alexandrinos v 
saepe non colliquescit, sed retinetur. Jac. 
Eadem scribendi ratio haud raro in Codd. 
Laurentiano et Casanatensi, qui breviorem 
Epp. Ignatii recensionem exhibent, 


5* 


68 |. CLEMENTIS AD COR. XX. XXI. 


τροφήν, μὴ Διρστατοῦσα, μηδὲ ἀλλοιοῦσά τι τῶν δεδογµατισµένων 
vm αὐτοῦ. Αβύσσων τε ἀνεξιχνίαστα καὶ νερτέρων ἀνενδιήγητα κρὶ- 
pero? τοῖς αὐτοῖς συνέχεται προστάγµασι». TO wiroc* τῆς ἀπείρου 
Θαλάσσης , πωτὰ τὴν δηµιουργίαν αὐτοῦ συσταθὲν εἰς τὰς συναγωγὰς, 
οὐ παρεμβαίνει τὰ περιτεθειμένα" αὐτῇ αλεῖθρα, ἀλλὰ παθὼς διέταξεν 
αὐτῇ, οὕτως ποιεῖ. Ἐίπεν ydg: oc ὧδε Tene, xol τὰ spore Gov 
ἔν σου συντριβήσεται.' Αοπεανὸς' ἀνθρώποις ἀπέραντος; xoi ob uet. 
αὐτὸν Go ταῖς αὐταῖς ταγαῖς) τοῦ δεοπότου διρυθύνονται, Καιροὶ 
ἑαρινοὶ, καὶ euo, παὶ μετοπωρινοὶ , παὶ χειμερινοὶ ἐν εἰρήνῃ μετα- 
παραδιδύασιν ἀλλήλοις. "Ανέμων σταθμοὶ πατὰ τὸν ἴδιον παιρὸν τὴν 
λειτουργίαν αὐτῶν ἀπροσβόπως ἐπιτελοῦσιν' ἀέναοί τε πηγαὶ πρὸς ἀπό- 
λαυσιν so) ὑγίειον δημιουργηθεῖσας, δίχα ἐμείψεως παρέχονται τοὺς 
πρὸς ζωῆς ἀνθρώποις μαξούς᾽ τά τε ἐλάχιστα τῶν ζώων, τὰς συνελεύ- 
σεις αὐτῶν ἐν εἰρήνῃ παν ὁμονοίᾳ ποιοῦνται, Ταῦτα πάντα ὁ μέγας 
δημιουργὸς xo δεσπότης, τῶν ἀπάντων ἐν ὁμονοίᾳ καὶ εἰρή fü προσέ-- 
ταξεν εἶναι, εὐεργενῶν τὰ πάντα, «ὑπερειπερισσῶς δὲ ἡμᾶς τοὺς προζ- 
πεφευγότας τοῖς οὐμτιρμοῖς αὐτοῦ, διὰ τοῦ Ἀυρίου ἡμῶν, Ἰησοῦ Xpv- 
στοῦ, ᾧ y δόξα) καὶ ἡ μεγαλωσύνη εἷς τοὺς αἰώνας τῶν αἰώνων. ᾽Αμήν, 


XXl. Obtemperemus Deo, ποπ seditionis auctoribus, ne innumera illius 
beneficia, nobis in condemnationem cedant. — Adhortationes. 


Ὁρᾶτε, ὀγωπητοὶ, μὴ ot Σὐεργεσίαι αὐτοῦ of πολλαὶ γένωνται εἰς 
agli πᾶσιν ἡμῖν, ἐὰν μὴ, ἀξίως αὐτοῦ πολιτευόμενοι τὰ καλὰ καὶ 
εὐάρεστα ἐνῶπιον αὐτοῦ ποιῶμεν μεθ ὀμονοίας. , dta γάρ που" πνεῦμα! 
κυρίου λύγνορ ἐρευνῶν τὰ ταμιεῖα τῆς Ἰαστρός:΄ Ἴδωμεν, πῶς ἐγγύς 
. ἐστιν, καὶ ὅτι οὐδὲν Λέληθεν αὐτὸν τῶν ἐννοιῶν ἡμῶν, οὐδὲ τῶν δια- 
Ἰογισμῶν ὧν ποιούµεθα. Zlixotov οὖν ἐσιῖν, μὴ λειποτακτε! ἡμᾶς 
ἀπὸ τοῦ θελήματος αὐτοῦ. Μαλλον. ἀνθρώποις ἄφροσι καὶ ἀνοήτοις 
καὶ ἐπαιρομένοις aol ἐγκανχωμένοις ἐν ἀλαζονεία τοῦ λόγου αὐτῶν 
προσκόψωµεν , Ui τῷ Θεῷ. TOv πύριον ᾿ησοῦν Χριστόν, οὗ τὸ αἷμα 
ὑπὶρ ἡμῶν ἐδόθη, ἐντραπῶμεν, τοὺς προηγουμένουρ” ἡμῶν αἰδεσθῶμεν, 
τοὺς πρεσβυτέρους ἡμῶν τιµήσωµεν, τοὺς νέους παιδεύσωµεν τὴν παι- 
δείαν τοῦ φόβου τοῦ Θεοῦ, τὰς γυναῖνας ἡμῶν ἐπὶ τὸ ἀγαθὸν διορ- 
δωσώμεθα." Τὸ ἀξιαγάπητον τῆς ἀγνείας ἠθος ἐνδειξάσθωσαν, τὸ ἀνέ- 
ραιον τῆς πραῦτητος αὐτῶν βούλημα ἀποδειξάτωσαν , τὸ ἐπιειιὲς τῆς 
γλὠσσης αὐτῶν διὰ τῆς φωνῆς' φωνερὸν ποµ]σότωσον, τὴν ἀγάπην αὖ- 
τῶν μή κατὰ προσκλίσεις,; ἀλλὰ πᾶσι τοῖς φοβουμένοις τὸν Θεὸν ὁσίως, 
ἴσην παρεχέτωσαν. Τὰ τέκνα ὑμῶν τῆς ἐν Χριστῷ παιδείας μεταλαμ- 
βανέτωσαν ᾿ µαθέτωσαν ví ταπεινοφροσύνη παρὰ θεῷ ἰσχύει, τί ἀγάπη 


2) Κρίματα — οἴκονομίαι Suidas. µατα, Antiquissima illa Graecorum tra- 
Ergo — valiones, dispositiones. Wottono dilio de terris trans Oceanum sitis po- 
placet αλέµατα, iracius, sive regiones. sea rumoribus per Phoenices, Carthagi- 
Birrius existimat, S. Patrem scripsisse mnienses et Gaditanos undique sparsis 
κρύμματα, occullae voragines (vox Grae- confirmata est, Cfr. Alex. v. Humboldt 
eis insolens), unius et alii malunt Kritische Untersuchungen über d. hist. 
Σύμαται undae. H. Gallicciollio h. l. Entw. der geogr. Kenntnisse von d. Neuen 
*oíuera idem sunt quod κοίσεις — — Welt ete. übers. v. J. L. Ideler, Berlin 
separaliones, segregaliones. Praestat κλί- 1895. Vol L p.111 sq. Subtilius rem 


I. CLEMENTIS AD COR. XX. XXI. 69 
lia profert, non haesitans, neque mutans quidquam eorum quae ab 
illo decreta sunt. Abyssorum investigabilia, et profundi inenarrabiles 
institutiones eisdem legibus continentur. Moles immensi maris, per or- 
dinationem eius in eumulos coagmentata, cireumposita sibi claustra non 
transgreditur, sed prout ei praecepit, ita facit, Dixit enim: ο usque 
venies, et in te ipso conterentur fluctus tui/ Oceanus hominibus im- 
permeabilis, et qui trans ipsum sunt mundi, eisdem Domini dispositio- 
nibus gubernantur. Vernae, aestivae, autumnales et hyemales tempe- 
states in pace aliae aliis succedunt. Ventorum stationes peculiari suo 
tempore munus suum sine offendiculo obeunt; fontes eliam perennes, 
ad usum et sanitatem facti, ubera sine defectu ad vitam hominum su- 
stentandam praebent; οἱ animalia minima in pace et concordia coetus 
suos faciunt. Πάρο omnia magnus opifex et omnium Dominus in con- 
cordia et pace fieri iussit, benefaciens omnibus, superabundanter autem 
nobis, qui ad miserationes eius confugimus, per Dominum lesum Chri- 
stum, cui gloria et maiestas in secula seculorum. ΑΠΙΘΗ, 


XXI. Obtemperemus Deo, won seditionis auctoribus, ne innwmera illius 


beneficia, nobis in condemnationem cedant. — Adhortationes. 


Videte, dilecti, ne benefieia eius, quae multa sunt, nobis omnibus 
in condemnalionem cedant, nisi digne illo viventes bona et accepía in 
conspectu eius cum concordia fecerimus. Dicit enim alieubi: spiritus 
Domini lucerna serutaus cavernas ventris  Consideremus, quam prope 
sit, et quod eogitationum nostrarum et colloquiorum, quae habemus, 
nihil ipsum lateat. Aequum est igitur, ut non simus transfugae a vo- 
luntate eius. Homines stultos et insipientes, elatos et in sermonis sui 
iactantia gloriantes potius quam Deum offendamus. Dominum lesum 
Christum, cuius sanguis pro nobis datus est, pie veneremur, praeposi- 
tos nostros revereamur, seniores nostros honoremus, iuvenes in disci- 
plina timoris Dei erudiamus, uxores nostras ad id quod bonum est di- 
rigamus. Amabiles castitatis mores ostendant, puram et sinceram man- 
suetudinis suae voluntatem demonstrent, linguae. suae moderationem voce 
manifestam faciant, charitatem suam sine personarum acceptione omni- 
bus Deum sanete timentibus aequalem exhibeant. Liberi vestri discipli- 
nae Christi participes sint; discant quantum humiliias apud Deum va- 
leat, quid casta charitas apud Deum possit, quemadmodum ΠΟΥ eius 


diiudicavit Lipsius 


p. 151. not. 3 
ο, 
3) Nolte coni αὐτοῦ sc. Φξοῦ 
H. ed. IV. 
4) Gen. 1, 9. 


3) Iob. 38, 10. Ps. 103, 9. 

6) Iob. 38, 11. 

7) Clem. Alex. Strom. V, 12. p. 693. 

8) 1, ἐπιταγαῖς vel διαταγαῖς 
Iun. Fell. 

9) Paulum ΑΡ. non solum in finem, 
sed in exordium ac medium Epp. sua- 
rum do&oloyí«v introducentem, noster. 


etiam in hoe imitatur, Rom. 11, 36. 
C(r. Apoc. 1, 6. 

Cap. XXL 1) Prov. 20, 27. ex me- 
moria prolatum. [aec et sqq. usque 
ad finem c. 22. levi cum discrepantia 
recitantur a Clem. Alex. Strom. IV, 17. 
p. 611. 

2) Cfr. Lipsius |. c. p. 28. 

3) Cfr. Ep. Polycarpi ad Phil. c. 4, 

4) Praestare videtur Clem. Alex. διὰ 
τῆς σιγῆς. Compescant linguam suam 
mulieres. 

5) Cfr. 1 Tim. 5, 21. 


T0 I. GLEMENTIS AD COR. XXI. XXII. XXIII, 


ἁγνὴ παρὰ τῷ Θεῷ δύναται, mis ὁ φόβος αὐτοῦ καλὸς καὶ μέγας καὶ 
σώζων πάντας τοὺς ἐν αὐτῷ ὁσίως ἀνασερεφομένους, ἐν /παθαρᾷ διανοίᾳ. 
Ἔρευνητὴς" γάρ ἐστιν ἐννοιῶν καὶ ἐνθυμήσεων ' οὗ 4 πνοὴ αὐτοῦ ἐν 
ἡμῖν ἐστν, καὶ ὕταν θΘέΜῃ, ἀνελεῖ" αὐτήν. 


ΧΧΗ.  Adhortationes hae roborantur fide christiana, quae miseriam 
peccatorum, praedicat. 


Ταῦτα δὲ πάντα «βεβαιοῖ, 9 ἐν Χριστῷ πίστις' καὶ γὰρ αὐτὸς. δια 
τοῦ πνεύματος τοῦ ἁγίου οὕτως, προσκαλεῖται ἡμᾶς" οδεῦτε,᾽ τέκνα, 
ἀκούσατέ μου, φόβον. πυρίου διδάξω ὑμᾶς. Τίς ἐστιν ἄνθρωπος ὁ δέ- 
λων ζωὴν, ἀγαπῶν ἡμέρας ἰδεῖν ἀγαθάς; Παῦσον τὴν γλῶσσάν σου 
ἀπὸ καποῦ, xol χείλη τοῦ μὴ λαλῆσαι δόλον. ”Ἓλρηλινον ἀπὸ κακοῦ, 
καὶ ποΐησον ἀγαθόν. Ζήτησον εἰρήνην, παὶ δίωξον αὐτήν. Ὀφθαλμο 
wugfov ἐπὶ δικαίους, καὶ crx αὐτοῦ πρὺς δέησιν αὐτῶν ' π[ρόσωπον 
δὲ] πυρίου ἐπὶ ποιοῦντας sod τοῦ ἐξολε]θρεῦσαι ἐν γῆς τὸ μνημ[ό- 
συνον] αὐτῶν. Ἔκξηραξεν" ó O[inetoc ], καὶ Ó κύριος εἰσήπουσεν αὐτ[οῦ. 
καὶ ἐπ] πασῶν τῶν θλίψεων α[ὐτοῦ ἐῴῥύ]σατο αὐτόν. oM 
μάσ[τιγες] τοῦ ἁμαρτωλοῦ, τοὺς δὲ ἐ[λπίξον]τας ἐπὶ κύριον deg 
κυκλὠσε][ε]. 


XXII. — Estole humiles. Credite Christum esse venturum. 


Ὁ οὐπτίρμων sere πάντα s[ot εὐερ]γετωνὸς πατὴρ D σπ]άγ]να 
ἐ[πὶ] φοβουμένους αὐτὸν, ἠπίως [τε] rod προσηνῶς τὰς χάριτας. αὐ- 
τ[οῦ] ἀποδιδοῖ τοῖς προσερχοµένοι[ς] αὐτῷ nidi διανοία. «ιὸ μὴ δι. 
ψυχῶμεν, μηδὲ ἰνδαλλέσθα' ᾗ ψυχἠ ἡμῶν ἐπὶ ταῖς ὑπερβαλλούσαις, καὶ 
ἐνδόξοις δωρεαῖς αὐτοῦ. Ἠόέρω γενέσθω ep ἡμῶν v] γραφή αὕτη, 
ὕπου λέγει ταλαίπωροί εἶσιν of δίψυχοι , οὗ διστάζοντες τήν ψυγήν, 
οἱ λέγοντες ' ταῦτα ἠκούδαμεν παὶ ἐπὶ τῶν πατέρων. ἡμῶν, e ἰδοὺ 
γεγηράκαµεν, xol οὐδὲν ἡμῖν τούτων συµβέβηκεν- 9, ἀνόητοι ὁ συμ- 
βάλετε ἑαυτοὺς £o λάβετε ἄμπελον. Ηρώτον μὲν φυλλοῤῥοεῖ, εἶτα 
βλαστὸς γίνεται, εἶτα φύλλον, εἶτα ὄνθος  σαὶ μετὰ ταῦτα ὄμφαξ, 
εἶτα σταφυλὴ παρεστημυῖα, Ὁρᾶτε ὅτι ἐν παιφῷ. ὀμγφ εἰς πέπειρον κα- 
ταντῷ' Ó παρπὸς τοῦ ξύλου. "Ex ἀληθείας ταχὺ od . ἐξαίφνης τελειω- 
θήσεται τὸ Bosque αὐτοῦ, συνεπιμαρτυρούσης xod τῆς γφαφῆς ' Jn 
voy et ; παὶ οὐ jooviet , καὶ ἐξαίφνης Tis ὁ κύριος tig τὸν ναὸν 
αὐτοῦ, xol ὁ ἅγιος ὃν ὑμεῖς προσδοκᾶτε΄ 


0) Cfr. Hebr. 4, 12. Schleusneri Lexicon in LXX, ibid. voc. 


7) ἀνελεῖ coniectura est Davisii p. Σεχράγω. 
ἀνέλει Cod. Ms. (teste Iacobsono), et 5) Ps 31, 10. 


Clem. Alex. ; 
Cap. XXII, — 1) Vh. ἰνδάλλεσθαι 
Cap. ΧΧΠ. 1) Vid. Clem. Alex. Ἱ. |, Fello exponente— qevréteo9er.. Haud 
3) Ps. 33, 11—18. raro occurrit ap. Homerum. Cfr. φυ- 


- " , σιοσθαι ] Cor. 4, 6. 
3) σοῦ margo Cotelerii οἱ Colomesii 2) Iunius mallet. λέγεται. Haec verba 
c. LXX et Clem. Alex. ex Ápocrypha quadam Scriptura desumta 
4) Variant LXX οἱ Clem. Alex. Adeas fuisse censent Cotelerius et Grabius, 


I. GLEMENTIS AD COR. XXI. XXII. XXIII. 71 
bonus est οἱ magnus, servans omnes qui in ipso sancte versantur iu 
pura menie. Est enim cogitationum et consiliorum mentis scrutator, cu- 
ius spirilus est in nobis; et quum. voluerit, auferet eum. 


XXIL — Adhortationes hae roborantur fide christiana, quae miseriam 


peccatorum. praedicat. 


Haee autem omnia confirmat fides, quae est in Christo. Ipse enim 
per Spiritum sanetum ila nos compellat: ,venite filii, audite me; ti- 
morem Domini docebo vos, Quis est homo, qui vult vitam, diligens 
dies videre bonos? Prohibe linguam tuam a malo, et labia, ne loquan- 
tur dolum. Declina a malo, et fac bonum. Quaere pacem, et perse- 
quere eam. Oeculi Domini super iustos, et aures eius in preces eorum; 
vultus autem Domini super facientes mala, ut perdat de terra memoriam 
eorum.  Clamavit iustus, et Dominus exaudivit eum, et ex omnibus iri- 
bulationibus eius liberavit eum. — Multa sunt flagella peccatoris, speran- 
iem autem in Domino misericordia circumdabit. 


XXIIL — Estote lvwmiles. | Credite. Christum esse venturum. 


Misericors in omnibus et benignus pater viscera erga timentes eum 
habet, gratiasque suas benigne et suaviter largitur is qui ad ipsum 
simplici mente aecedunt. Quare animo duplici ne simus, neque super 
eximiis et honorificis donis eius efferatur anima nostra. Longe a nobis 
absit Seriptura haee, ubi dieitur: ,miseri sunt, qui animo sunt duplices 
et dubii, dicentes: Haec audivimus etiam tempore patrum nostrorum, 
et ecce, consenuimus, et nihil horum nobis accidit/ ^O fatui, compa- 
rate vos arbori; vitem sumite, Primum quidem folis nudatur, germen 
postea fit, folium deinde et flos, posthaec uva acerba, tandem demum 
uva matura. Videtis quod in exiguo tempore fructus arboris ad ma- 
turitatem perducitur. In veritate, brevi et subito voluntas eius perfi- 
cietur; scriptura etiam testimonium perhibente, ,quod statim venturus 
sit, neque tardabit, et statim veniet Dominus in templum suum, et 
sanctus, quem vos exspectalis.' 


Spicil. 1. 268. Quam sententiam tuetur ἐν ταῖς καρδίαις, εἰ ἄρα ἔστι ταῦτα, 


Orellius, in Selectis Patrum Ecclesiae 
Capitibus ad ᾿Εξήγησι pertinentibus, 
Turici, 1830. Contra autem Wottonus 
coniicit loca S. Iacob. 1,8. et II S. Petr. 
9, 9. 4. inter se collata in animo Cle- 
mentis fuisse. Sententiam quod adtinet, 
idem comparat Barnabae Epist. c. 19. 
Οὐ μὴ διψυχήσης πότερον ἔσται, 1j 
ov, ei Hermae Vis. 3, 4, sicut a Cle- 
mente Alexandrino citatur, Sirom. [. 
Θείως τοίνυν ἡ δύναμις 9) τῷ "Eou& 
κατὰ ἀποκάλυψιν λαλοῦσα τὰ ὁρά- 
µατα, quoi, xd τὰ ἀποκαλύμματα διὰ 
τοὺς διψύχους, τοὺς διαλογιζοµένους 


$ οὐ ἔστιν. Quos locos iam indica- 
verat Cotelerius. Jac. . 

3) Cfr. Matth. 24, 32.  Vocc. $2 
ἀγόητοι — ξύλου fere eadem leg. in 
[ragm. illo Ep. Π. ad Corinth. c. 11, 
cuius auctor Clemens Romanus esse 
yulgo dicitur. 

4) Verbum hoc Novi Foederis Scri- 
ptoribus usitatissimum est. Cfr. Act. 20, 
15. 25, 13. 26, 7. I Cor. 10, 11. 
14, 36. Jac. 

5) Habac. 2, 3. Malach. 3, 1. Cfr. 
Hebr. 10, 37. 

0) Άγγελος LXX. 


12 I. CLEMENTIS AD COR, XXIV, XXV, XXVI. XXVII. 


XXIV. Futuram vesurrectionem Deus continue nobis in natura ostendit. 


Κατανοήσωμεν, ἀγαπητοὶ, πῶς ὁ δεσπότης ἐπιδείκνυται διηνεκῶς 
ἡμῖν τὴν μέλλουσαν ὀνάστασῳν ἔσεσθαν, qc τὴν ἀπαρχή[ν] ἐπομήσατο 
τὸν πύριον ησοῦν Χριστὸν ἐν νει[ρῶν] ἀνασνήσας. Ἴδωμεν, ἀγαπητοὶ, 
τὴν κατὰ και[ρὸν] γινομένην ἀνάστασι». Ἡμέρία πα] vob ἀνάστασιν 
ἡμῖν δηλοῦσιν]: κοιμᾶται" a νὺξ, ἀνίσταται ἡ{μέρα]' Ó ἡμέρα ἄπει- 
σιν, νὺξ ἐπέρ[χεται, Βλέπωμ]εν τοὺς Μαρπούς ó σπόρος [κόμνου] τίνα 
τρόπον γίνεται ; Εξῆηλθεν ὁ σἰπείρων καὶ ἔβαλεν εἰς τὴν γῆν, καὶ 
βληθέ]ντων σπερμάτων, rio. πέ[πτωχεν] εἷς τὴν γῆν ξηρὰ o γυμνά, 
δή αλύεται]. Ei ix τῆς διαλύσεως ἡ μεγα[λειότ]ης τῆς ποονοίαρ. τοῦ 
δεσπότου [ἀνίσ]τησιν αὐτὰ, καὶ ἐκ τοῦ ἑνὸς πλεί]ονα] αὔξει, καὶ ἐκ- 
φέρει παρπὀν. 


XXV. Phoenix resurrectionis nosirae imago. 


[Ἴδω]μεν τὸ παράδοξον σημεῖον, τὸ [γι]νόμενον ἐ ἐν τοῖς ἀνατολι- 
ποῖς [σό]πνοις, τουτέστιν τοῖς περὶ τὴν 4ραβίαν. Ὄρνεον γάρ ἐστιν, 0 
προσονοµάξεται Φοῖνιξ" Τοῦτο μονογενὲς ὑπάρχον ü ἔτη πενταλόσιω 
γενόμενόν τε ἤδη πρὸς ἀπόλυσιν τοῦ ἀποθανεῖν αὐτὸ, σηκὸν. ἑαυτῷ 
ποιεῖ ix λιβάνου καὶ σμύρνης ναν τῶν λοιπῶν αρωμάτων, eig Qv πλη- 
ρωθέντος τοῦ Ἰρόνου εἰσέρχεται, καὶ τελευτᾷ, Σηπομένης δὲ τῆς σαρπὸς 
όκώληξ τις γεννᾶταν, ὃς ἐν τῆς ὑκμάδος τοῦ τετελευτηκότος ζώου άνα- 
τρεφόµενος πτεροφυεῖ. Εἶτα Ἰενναῖος γενόμενος αἴρει τὸν σηκὸν ἐκεῖ- 
VOV, ὅπου τὰ ὁστᾶ τοῦ προγεγονότος ἐστὶν, καὶ ταῦτα βαστάζων δια- 
vus? (m τῆς “Αραβικῆς χώρας ἕως τῆς Αἰγύπτου ες τὴν λεγομένην 
Ἡλιούπολιν. Καὶ ἡμέρας, βλεπόντων πάντων, ἐπιπτᾶς, ἐπὶ τὸν. τοῦ 
ἡλίου βωμὸν τίθησιν αὐτὰ, vol οὕτως sic τοὐπίόω ἀφορμᾶ. Ot οὖν 
ἑερεῖς ἐπισέπτονται τὰς ἀναγραφὰς τῶν χρόνων, καὶ εὐὑρίόκουσιν αὖ- 
τὸν πενταμοσιοστοῦ ἔτους πεπληρωµένου ἐληλυθέναι, 


XXVL — Resurgemus igitur, quod el S. Scriptura, lestatur. 


Μέγα nal δαυμαστὸν οὖν νομίξοµεν εἶναι, e ὁ δημιουργὸς τῶν 
ἁπάντων ἀνάστασιν πονήσεται τῶν ὁσίως αὐτῷ δουλευσάντων ἐ ἓν πεποι- 
θήσει πίστεως ἀγαθῆς, ὕπου xol δι) ὀρνέου δεύκνυσιν. ἡμῖν τὸ µεγα- 
λεῖον τῆς ἐπαγγελίας αὐτοῦ; [Ayer] γάρ που" E ἐξαναστήσεις µε, 
xo ἐξομολογήσομαί, Got. [x]o£^ ἐποιμήθην” καὶ ὕπνωσα, ἐξηί Ἰ]έρδην, 
on σὺ μετ ἐμοῦ e. [Koi] πάλιν "loj Au «καὶ ἀνασνήσεις [τὴ]ν 
σόρχα μου ταύτην, τὴν ὀναντλήσασαν ταῦτα πάντα 


ΧΧΥΠ, ρε resurrectionis adhaereamus Deo, omnipolenti et omuiscienti. 


Ταύτῃ οὖν τῇ ἐλπίδι προσδεδἐόθώσαν ab ψυχαὶ ἡμῶν τῷ πιστῷ 
ἐν ταῖς ἐπαγγελίαις wol τῷ δικαίῳ ἐν τοῖς ρίµασιν. Ὁ παραγγείλας 


Cap. XXIV, 1) I Cor. 15, 20. 23. Ancorato $. 84. Opp. Tom. II. p. 88. ed. 


Col. 1, 18. Act. 4, 10. Petav. Soph. Trachin. 94. 
2) Tertullianus de resurr. S. 12. hunc 3) Matth. 13, 3. Luc. 8, 5. 
locum eleganter reddidit. — Clementem Cap. XXV. 1) Locus recitatus ap. 


Rom. in hoc cap. et sequenti haud dubie Cyrillum Hier.  Catech. 18, 8.  Cír. 
ante oculos habuit, aut uterque alium — Herodot. 2, 73. col. Achill. qat. 9, 25, 
eundem auctorem. Cír. Epiphanius in Tacit. Ann. 6, 28. Lucian. de m. Per. 


I. CLEMENTIS AD COR. XXIV. XXV. XXVI. XXVII. 78 


XXIV. Fuluram resurrectionem Deus continue nobis in natura. ostendit. 


Consideremus , dilecti, quemadmodum Dominus futuram resurrecti- 
onem continuo nobis ostendat, cuius primitias Dominum Iesum Christum 
fecit, suscitans eum a mortuis. Intueamur, dilecti, resurrectionem, quae 
omni tempore fit. Dies et nox resurrectionem nobis ostendunt; nox 
cubat, exurgit dies; abit dies, nox ingruit et insequitur. Intueamur 
Íruges; seminatio grani quomodo flat. Egressus est seminator, et semen 
in terram iecit, et iactis seminibus quae nuda et arida in terram ce- 
ceciderunt dissolvuntur. Deinde ex dissolutione magna divinae providen- 
tiae potentia ea resuscitat, ac ex uno plura fiunt, et fructum producunt. 


XXV.  Phoeniz resurrectionis nostrae imago. 


Contemplemur signum mirabile, quod in parlibus orientis, scilicet 
in Arabia et vicinis, fit. Avis est quae Phoenix vocatur. llaec unigena 
existens annos quingentos vivit, quumque jam morte dissolvenda est, e 
thure, myrrha et reliquis aromatibus loculum sibi struit, quem completo 
annorum spatio ingreditur, et vitam deponit, Ex carne vero eius putre- 
facta vermis quidam nascitur, qui animalis defuncti humore nutritus 
plumescit. Auctis postea viribus loculum tollit, in quo ossa parentis 
recondita sunt, eaque portans iter ex Arabica regione in Aegyptum et 
urbem, quae Heliopolis dicitur, perficit. Ac spectantibus omuibus diurno 
tempore advolans, super altare Solis illa collocat, atque iia, unde ve- 
nerat, regreditur. Sacerdotes commentarios temporum diligenter inspi- 
ciunt, et impleto anno quingentesimo rediisse illam comperiunt. 


XXVI. 


Àn magnum igitur et admirabile arbitrabimur, si rerum. omnium 
opifex resurgere eos faciat, qui in bonae fidei confidentia religiose illi 
inservierunt, cum per volucrem promissionis suae magnificentiam abunde 
nobis patefaciat? Dieit enim alicubi: ,suscitabis me, et confitebor tibi ; 
et: ,dormivi et soporatus sum; surrexi, quia tu mecum es Et rur- 
sus lob dieit: ,et carnem hane meam resuscitabis, quae omnia haec 
passa est.' 


XXVII. 


Hac igitur spe animi nostri ad eum adstringantur, qui fidelis est 
in promissionibus, et iustus in iudiciis. Qui mentiri vetuit, multo mi- 


Resurgemus igitur , quod et S. Scriptura, testatur. 


Spe resurrectionis adhaereamus Deo, omnipotenti et. omniscienti. 


27. Philostr. V. Λ. 3, 49. Tzetz. Chil. 
5, 391 sqq. Plin. H. N. 10, 2. Ovid. 
Met. 14, 392 sqq. Pomp. Mel. 3, 8. 
Stat. Silv. 2, 4. 36. — Bochart. Hieroz. 
Tom. Hl. p. 809. Wernsdorf. Poet. M. 
T. 3. p.290. Vid. etiam Creuzer, Symb. 
et Mytholog. edit. III. T. Π. p. 163, et 
R. I. F. Henrichsen, de Phoenicis fabula 
apud Graecos, Romanos et populos ori- 
entales. Particula I οἱ II, Havniae 1825 
et 1827. Piper, Mythologie der christ- 
lichen Kunst. (Weimar 1847). 1, 446 sqq. 
Gundert, Zeitschrift für luther, Theologie 


(1854), p. 451 sqq. Hilgenfeld l. c. p. 
04. not. 18. 
2) lta coni, Cler,, διαγεύει Ms. 


Cap. XXVI. 1) Cotelerius οἱ Colo- 
mesius haec deprompta credunt ex Ps. 27 
(28.), 7, alii e scripto quodam apocrypho. 

2) Cfr. Ps. 3, 6. 

3) lob. 19, 25. 26. Hieronym. de 
hoc loco: ,nullus tam aperte post Chri- 
stum, quam iste ante Christum de re- 
surrectione loquitur.! Opp. T. H. p. 
438. ed. Vallars. 


14 L CLEMENTIS AD COR, XXVII. -XXVII, XXIX. 

μὴ ψεύδεσθαι, πολλῷ μᾶλλον. αὐτὸςὶ οὐ ψεύσεται’ οὐδὲν }ὰρ ἀδύνατον 
παρὰ τῷ Os, εὖ μὴ τὸ ψεύσασθαι, ᾽Αναζωπυρησάτω οὖν ἡ πίστις 
αὐτοῦ ἓν ἡμῖν, καὶ νοῄσωμεν ὅτι πάντα ἐγγὺς αὐτῷ Priv. Ἂν λόγω 
τῆς μεγαλωσύνης αὐτοῦ συνεστήσατο τὰ πάντα, uo) ἐν λόγῳ δύναται 
αὐτὰ παταστρέψαι. Tig fori αὐτῷ ' τί ἐποίησας; íi τίς ἀντισνῄσεται 
τῷ «πθάτει τῆς ἰσμύος αὐτοῦ ;' "Ore θέλει, xol as θέλει, ππονήσει πάντα, 
παν * οὐδὲν μή παρέλθηή τῶν δεδογματισµένων ὑπ αὐτοῦ. Πάντα ἐ ἐνώ- 
πιον αὐτοῦ εὐσὶ, καὶ οὐδὲν λέμηθεν τὴν βουλὴν αὐτοῦ. »Βὲ of οὐρανοὶ 
δυηγοῦνται δόξαν Θεοῦ, ποίησυν, δὲ χειρῶν αὐτοῦ ἀναγγέλλει τὸ στε- 


ρέωµα. H apego τῇ ἡμέρα ἐρεύγεται ῥῆμα, πα vis vxzl ἀναγγέλλει, 
yam xol ovx εἰσὶ λόγοι οὐδὲ λαλιαὶ, ὧν οὐχὶ Gxovovrot? ob φωναὶ 
αὐτῶν. 


XXVIIL Όεις omnia videt, ergo fugiamus peccata. 


Πάντων οὖν βλεπομένων sto ἀπουομένων)' φοβηδώμεν αὐτὸν, παν 
ἀπολείπωμεν φαύλων ἔργων μιαρὰς ἐπιθυμίας, ἵνα τῷ £e αὐτοῦ GXc- 
πασθῶμεν ἀπὸ τῶν μελλόντων, πριμάτων. Ποῦ γάρ τις ἡμῶν δύναται 
φυγεῖν ἀπὺ τῆς πραταιᾶς ἠδιρὸς αὐτοῦ; Ποῖος δὲ κόσμος δέξεταί τινα 
τῶν αὐτομολούντων ἐπ αὐτοῦ P άρ που τὸ Ἰφαφεῖον. jJ? T 
ἀφήξω, παὶ ποῦ πρυβήσομαι, ἀπὸ τοῦ προσώπου Gov; ᾿Εὰν ἀναβῶ elc 
τον οὐρανὸν, σὺ si ἐκεῖ' ἐὰν ἀπέχθω εἰς τὰ ἔσιατα τῆς γῆς, ἐκεῖ ᾗ 
δεξιώ Gov: ἐὰν παταστρώσα’ εἷς τὰς ἀβύσσους, ἐκεῖ τὸ ονεῦμά σου. 
Ποῖῦ οὖν τις ἀπέλδῃ, ἢ ποῦ ἀποδράσῃ ἀπὸ τοῦ τὰ πάντα ἐμπεριέ- 
χοντος; 


XXIX. Et accedamus ad Deum in sanclitate cordis. 


Ἡροσέλθωμεν. οὖν αὐτῷ £v ὁσιότητι ψυχῆς, ἀγνὰρ ano ἁμιάντους 
χεῖρας αἴροντες πρὸς αὐτὸν, , ἀγαπῶντες τὸν ἐπιεικῆ καὶ εὔσπλαγχνον 
πατέρα ἡμῶν, ὃς ἐκλογῆς” μέρος ἐποίησεν ἑαυτῷ. Oro γὰρ γέγρωπται' 
ore διεμέριζεν ó ὕψιστος ἔθνη, ὡς διέσπειρεν υἱοὺς δὰμ, Έστησεν 
ὅρια ἐθνῶν κατὰ ἀριθμὸν ἀγγέλων. θεοῦ. Ἐγενήθη μερὶς Ἠυρίου. λαὸς 
αὐτοῦ Ἰωνώβ, σχοίνισμα πληρονομίας αὐτοῦ σρωήλ. Καὶ ἐν ἑτέρῳ 
τόπῳ λέγει »ἰδοῦ ' πύριος λαμβάνει ἑουτῷ ἔθνος. ix μέσου ἐθνῶν, 
ὥσπερ λαμβάνει ὄνθρωπος τὴν ἀπαρχῆν αὐτοῦ τῆς ἅλω" καὶ ἐξελεύσε- 
ται ix τοῦ ἔθνους ἐπείνου ἅγια ἁγίων. 


Cap. XXVII. 1) Hebr. 6, 18. Tit. 1,2. 
2) Sap. 12, 12. 11, 22. 

3) Matth. 24, 35. 

4) Wottonus Fello et —Colomesio 


6) 1. e. qui non audiantur, auditi 
non percipiantur. 


Cap. XXVIII. 


1) Subaud. ὑπ αὖ- 
τοῦ. Bois. 


assentitur, restituentibus παρῆλθδει ni 
forte inscramus ὥστε, et legamus, ὥστε 
zai οὐδὲν μὴ παρέλφη. Jac. Sed efr. 
Matth. 24, 34 sq. 


5) Ps, 18, 2. 3. 4, 


nonnullis 
His 


2) Lectionem γραφεῖον 
suspectam alii viri docti tuentur. 
accedat Simonius, qui eandem illustrat 
in Bibl. Chois. 1, 273. et in Critiq. de 
la Bibl. Dupin 3, 70. iterumque hac de 


I CLEMENTIS AD COR. XXVII. XXVIII. XXIX, 78 


nus ipse mentietur; nihil enim Deo impossibile praeterquam mentiri. 
Exsuseitetur itaque in nobis fides eius, et quod ommia ipsi propinqua 
sint, consideremus. Verbo maiestatis suae constituit omnia, et verbo 
suo potest illa evertere, Quis dicet ei: quid fecisti? Vel quis fortitu- 
dinis eius robori resistet ?* Quando vult, et quomodo vult, omnia faciet; 
neque quidquam ab eo semel decretum praeleribit. Omnia coram ipso 
sunt, nihilque consilium eius latuit. ,Si coeli enarrant gloriam Dei; 
opus manuum eius annuntiat firmamentum. Dies diei eructat verbum, et 
nox nocti indicat scientiam; et non sunt loquelae neque sermones, 
quorum non audiantur voces.' 


ΧΧΥΠΙ. Deus omnia videt, ergo fugiamus peccata. 

Cum omnia igitur eius oculis et auribus pateant, metuamus eum, 
et impuras cupiditates pravorum operum deseramus, ut a futuro iudicio 
eius misericordia tegamur. Quonam enim quis nostrum a potente eius 
manu fugere potest? Quis mundus quempiam ab eo transfugam recipiet? 
Dicit enim alieubi Scriptura: ,quo ibo, et ubi a facie tua occultabor? 
Si ascendero in coelum, tu illic es; si ad terrae extrema abiero, dextra 
tua illic; si stratum posuero in abysso, illic est spiritus tuus. Quo 
igitur abibit quispiam, vel quo aufugiet ab eo, qui omnia complectitur? 


XXIX. Et accedamus ad. Deum ín sanctitate cordis. 


.Áecedamus ergo ad eum in sanctitate animae, castas et impollutas 
manus elevantes ad illum, diligentes benignum et misericordem patrem 
nostrum, qui nos sibi ipsi electionis partem fecit. Sie enim seriptum 
est: ,quando dividebat altissimus gentes, quando disseminavit filios Adae, 
constituit terminos gentium secundum numerum Angelorum Dei. Et fa- 
ctus est pars Domini Iacob, funiculus haereditatis eius Israel! Et in alio . 
loco dicit: ,ecce Dominus. tollit sibi gentem e medio gentium, prout 
homo primitias areae suae tollit; οἱ ex gente illa saneta sanctorum 
egredientur.' - 


re agit p. 93. Respons. ad Vossium, 
qui immerito existimavit vocem γραφεῖον 
ab Aquila fuisse confictam. Galland. 

3) Ps. 138, 7—10. 

4) LXX καταβῶ vim textus hebraici 
minus accurate reddit, quam Clementis 
Rom. versio. 

5) Hanc Cod. Ms. lectionem etiam 
Clericus expressit in ed. a. 1698, idem 
JIo) in ed. a. 1724. mendose. 


Cap. XXIX. 1) Cfr. I Tim. 2, 8. 

2) Iunius, Fellus, Colom. et Cotel. 
mallent ὃς ἡμᾶς ἐκλογῆς, Boisius ὃς 
ἡμᾶς, vel τὰ ἔὔγη, quod probat Wot- 
tonus propter ea quae sequuntur citata 


e Deuteronomio. οὓς ἐκλογῆς potius 
rescribendum esse putat Davisius, ut ad 
vocem ἡμῶν referatur. Davisium se- 
quuntur Gallandius et Schoenemannus.Ire- 
naeus I, 6, 4. p. 91. ed. Massuet. écv- 
τοὺς δὲ ὑπερυψοῦσι, τελείους ἀἄπο- 
καλοῦντες καὶ σπέρματα ἔκλογῆς. Jac. 
3) Deut. 32, 8. 9. 


4) Recte observavit Freyius, hunc lo- 
cum Clementem efformasse tum ex Num. 
18, 27. tum ex II Paral. 31, 14, αἱ sen- 
sus sit: Deus sibi ex reliquis hominibus 
separavit nos, et fecit ἐκλογῆς µέρος, 
ui ex area decerpitur 7 ἀπαρχὴ Deo 
sacra, quae fil ἄγια ἁγίων. — Galland. 


16 I. GLEMENTIS AD COR. XXX, XXXI. XXXII. 


XXX. Faciamus quae placent, fugiamus quae displicent Deo, ut 
benedicamur. 


"Aylov οὖν μερὶς ὑπάρχοντες πονῄσωμεν τὰ τοῦ ἀγνασμοῦ πάντα, 
φεύγοντες ποπαλαλιὰς ; μιαράς τε καὶ ὀνάγνους" συμπλοκὰς, µέθας τε 
od νεωτεριόμοὺς καὶ βδελυντὰς ἐπιθυμίας, μυσαρὰν μομείαν, βδελυ- 
πτὴν ὑπερηφανίαν. roc? 7ὰρ, guo, ὑπερηφόνοις ἀντιπάσσεται τα, 
πεινοῖς δὲ δίδωσι χάριν. Κολληθῶμεν οὖν υἐπείνοις, οἷς 1j χάρις. ἀπὸ 
τοῦ Θεοῦ δέδοται, ᾿Ἐνδυσώμεθα τὴν ὀμόνοιαν ; ταπεινοφρονοῦντες, 
ἐγκρατευόμενοι, ἀπὸ παντὸς ψιθυρισμοῦ καὶ καταλαλιᾶς mo ooo ἑαυτοὺς 
ποιοῦντες, ἔργοις δμναιούμενοι, καὶ μὴ λόγοις. “έγει γάρ ,0 τὰ πολλὰ 
λέγων" καὶ ἀνταπούσεται' ἢ ὁ εὔλαλος οἴεταν εἶναι Sisctos ; i ,Eühoyn- 
μένος γευνητὸς γυναικὸς ὀλιγόβιος. Mi] πολὺς ἐν ῥήμασιν γίνου.' 'O 
ἔπαινος ἡμῶνή ἔστω ày θεῷ, καὶ μὴ ἐξ αὐτῶν" αὐτεπαινέτους γὰρ μισεῖ 
ὁ Θεός. H μαρτυρία τῆς ἀγαθῆς πράξεως ἡμῶν διδόσθω ο ἄλλων, 
παθὼς. ἐδόθη τοῖς πατρόσιν ἡμῶν τοῖς ᾿δικαίοις. ᾿Θράσος o αὐθάδεια 
Μαν τόλμα τοῖς πατηραμένοις ὑπὸ τοῦ Θεοῦ" ἐπιείπενα παὶ ταπεινο- 
φροσύνη καὶ πραῦτης παρὰ τοῖς εὐλογημένοις ὑπὸ τοῦ Θεοῦ. 


XXXI. Videamus qua ralione benedictionem divinam consequamur. 


Κολληθῶμεν οὖν τῇ εὐλογίᾳ αὐτοῦ, καὶ ἴδωμεν τίνες o ὁδοὶ 
τῆς εὐλογίος. "Ανατυλίξωμεν τὰ m ἀρχῆς γενόμενα. Τΐνος χάριν! ηῦ- 
λογήθη ó novio ἡμῶν "4ραάμ; οὐχὶ δικαιοσύνην αν ἀλήθειαν διὰ 
πίστεως ποιήσας; Ισαάκ" μετὰ πεποιθήσ[εως, γινώ]όκων' τὸ μέλλον, 
ἠδέ[ως ἐγένε]πο δυσία. Tos μετὰ παπεινοφρ[οσύνης] ἐξεμώρησεν τῆς 
yijc αὐ[τοῦ δὲ ἀδελ]φὸν," παὶ ἐπορεύθη ngog [Aoi], καὶ ἐδούλευσεν ' 
καὶ ἐδόθ[ῃ αὐτῷ] τὸ δωδεκάσκηπτρονό τοῦ [όραήλ]. 


XXXI. Non per mos ipsos mec per opera ποδίγα, sed per fidem 
iustificamur. 


[Et] τις so ἓν ἕκαστον εἶλικρι[νῶς] κατανοήσῃ, ἐπιγνώσεται [vo 
με[γαλεῖα τῶν i24 αὐτοῦ idein δωρεῶν.' Ἔξ αὐτοῦ” γὰρ ἱερεῖ[ς] 
sel λευῖται πάντες οὗ λειτουργ/οὔν]τες τῷ θυσιαστηρίῳ τοῦ Θεοῦ" ἐξ 
αὐτοῦ ὁ Φύριος Incoüc. τὸ πατὰ Gügxo' ἐξ οὐτοῦῦ βασιλεῖς xol ἄρχον- 
τες xal ἠγούμενοι, κατὰ τὸν Ἰούδαν' τὰ δὲ λοιπὰ -σκνῆπτρα αὐτοῦ οὖν 
iv puo δόξῃ ὑπάρχουσιν; ὡς ἐπαγγειλαμένου τοῦ Θεοῦ οτι" ἔσται 
τὸ σπέρμα σου ὡς of ἀστέρες. τοῦ οὐρανοῦ.' Πάντες οὖν ἐδοξάσθησαν 
παὶ ἐμεγαλύνθησαν, οὗ à αὐτῶν, 7 τῶν ἔργων αὐτῶν, ἢ τῆς Dixetto- 
πραγίας, ἧς πατειργάσαντο, ἀλλὰ διὰ τοῦ Θελήματος αὐτοῦ. Καὶ ἡμεῖς 


Cap. ΧΧΧ. 1) ἀνάγνους proposuit posita videntur ex Rom. 2, 29. I Cor. 
Iunius, λάγνους ex Reverendi parentes 4, 5. II Cor. 10, 17. 18. Prov. 27, 2. 
coniectura legi vult Colomesius, &yyobc 
est in Cod. Ms. Cap. ΧΧΧΙ. 1) Cfr. Iac. 2, 21. 

2) Prov. 3, 34. Iac. 4, 6. I Petr. 5,5. 2) Haec repugnare videntur sacris 

3) Cfr. Lipsius 1. C. $. 3. De iwsti- literis Gen. 22, T sqq. Quum tamen 
ficatione et fide. De bonis operibus. Isaacus ne minimam quidem  obiecisse 

4) Iob. 11, 2. 3. remoram, aut vel suspirium aut querelam 

5) Haec et proxime sequentia com-  emisisse legatur, haud inepte concluditur, 


I. GLEMENTIS AD COR. XXX. XXXI. XXXII. Tí 


XXX.  Faciamus quae placent, fugiamus quae displicent Deo, ut 
benedicamur. 


Cum igitur portio Saneti simus, faciamus omnia quae ad sanetita- 
tem perünent, obtrectationes devitantes, impuros ae impudicos comple- 
xus, ebrietales, novarum rerum studia, coneupiscentias abominandas, 
detestandum adulterium, exseerabilem superbiam. ,Deus enim, inquit, 
superbis resistit, humilibus autem dat gratiam.  Adglutinemur igitur iis, 
quibus gratia a Deo concessa est. Induamus concordiam, humiles, con- 
ünentes, ab omni susurro et obtrectatione procul recedentes, operibus, 
non autem verbis nos iustificantes. Dicit enim: ,qui multa dieit, et 
vieissim audiet; aut vir verbosus putat se esse iustum? Denedictus na- 
tus mulieris, brevis vitae; ne multus sis in verbis. Sit laus nostra in 
Deo, et non a nobis ipsis; odit enim Deus eos qui semetipsos laudant. 
' Testimonium bonarum nostrarum actionum ab aliis nobis exhibeatur, 
sicut patribus nostris, qui iusti erant, exhibitum est. Temeritas, arro- 
gantia et audacia maledictis a Deo; moderatio vero, humilitas et man- 
suetudo ilis qui a Deo benedicti sunt. | 


XXXI. Videamus, qua ratione benedictionem. divinam. consequamur. 


Eius igitur benedictioni firmiter adhaereamus, et quaenam sint be- 
nedietionis viae, videamus. Animo repetamus, quae ab initio facta sunt. 
Cuius gratia Abraham pater noster benedietus fuit? Nonne, quia iusti- 
liam et veritatem per fidem operatus est? Isaac cum confidentia, quasi 
futurum cognoscens, libenter factus est sacrifieium. Iacob in humilitate 
ob fratrem secessit e terra sua, οἱ profectus est ad Laban, et servivit; 
et data sunt ei duodecim sceptra Israelis. 


Non per nos ipsos nec per opera mos(ra, sed per fidem 


XXXII. 
fustificamur. 


Si quis animo sincero singula perpenderit, donorum, quae a Deo 
wibuta sunt, magnificentiam intelliget. Ab illo enim orti sunt sacerdo- 
tes omnes et Levitae, qui altari Dei inserviunt; ab illo Dominus lesus 
seeundum carnem; ab illo reges, principes et duces per familiam Iu- 
dae. Nec reliquae eius tribus in parvo honore sunt, promitlente scili- 
cet Domino: ,erit semen tuum tanquam stellae coeli li ergo omnes 
gloriam et amplitudinem consecuti sunt, non per seipsos, aut opera 
sua, aut iuslas aeliones, quas fecerunt, sed per voluntatem eius. Et 





promío paraioque amimo voluntati Dei se 
subiecisse. PF"Tey. 

3) óc γινώσκων legi vult Wocherus. 

4) Gen. 28, 29. 

5) Edd. exhibent αὐ[τοῦ φεύγων 
ἀδελ]φόν. Supplementum scilicet tre- 
decim literarum. At lacuna haec minor 
est quam ea quae proxime antecedit, 
ubi sex tantum desiderantur, Jac. 

6) Τὸ δωδεκάσκηπτρογν-- τὸ δω- 
δεκάφυλον, σκῆπτρον enim pro φυλῇ 


sumitur, ut I Reg. 11, 31 (35). Iw- 
tius. 

Cap. ΧΧΧΗ. 1) Τὰ μεγαλεῖα τῶν 
ὑπ αὐτοῦ δεδοµ[ένων] δωρεῶν non 
de donis intelligenda sunt a Deo Iacobo 
iributis, sed de beneficiis a Iacobo im 
nobis collocatis. Lipsius |. ο, p. 55. not. 2. 

2) Subaud. Ἰακώβ. Lectio Cod. Ms. 
αὐτῶν referenda ad δωρεῶγ. 

3) Rom. 9, 5. 

4) Gen. 22, 17. 28, 4. 


78 I. CLEMENTIS AD COR, XXXIL XXXIII. XXXIV. 

οὖν διὰ Θελήματος αὐτοῦ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ πληθέντες' οὖό δὲ ἕαυ- 
τῶν δικαιούµεθα 2 οὐδὲ διὰ τῆς ἡμετέρας σοφίας 5 συνέσεως 1] εὖσε- 
βείας 3] ἔργων, ὢν πατειργασάµεθα ἐ ἓν ὁσιότητι παρδίας, ἀλλὰ διὰ τῆς 
πίστ]ε ως, n ἧς πάντας τοῦ: ἀπ) αἰῶνος ὁ παντοκράτωρ θεὸς ἐδι- 
παίωσεν. d ἔστω ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾽ Αμήν. 


ΧΧΧΠΙ. Νε derelinquamus vero bona opera el charitatem. | Operum 


bonorum Deus ipse nobis exemplum. 


TÉ οὖν πονῄσωμεν, ἀδελφοί; ργήσωμεν ἀπὸ τῆς ἀγαθοποιη[ς], 
ol ἐγκαταλείπωμεν τὴν ἀγάπη[ν]; ἠΜηθωμᾶς” τοῦτο ἐάσαι ὁ δεσπότ[ης] 
ἐφ ἡμῖν yé Ἰενηθῆναι, ἀλλὰ σπεύσωμεν μετὰ ἐκτενεία[ς] καὶ προῦυ- 
µίας πᾶν ἔργον ἀγαθ[ὀν] ἐπιτελεῖν. «ὐτὸς "γὰρ ὁ δημιουργὸς καὶ δζε- 
σπόΊτης τῶν ἁπάντων ἐπὶ τοῖς ἔρ[γοις] αὐτοῦ ἀγαλλιᾶται, Tà γὰρ 
παμμεγεθεστάνῳ αὐτ[οῦ] κράτει ούρανους ἐστήρισε[ν], καὶ τῇ ἄκατα- 
Mim αὐτοῦ συ[νέσει διεκόσ]μησεν eros" γῆν τε [διεγώρ]ισεν ἀπὸ 
τοῦ περιέχον[τος αὐτ]ὴν ὕδατος ; ol ἥδρασεν [ἐπὶ τὸ]ν ἀσφαλῆ τοῦ 
ἰδίου βου[λήμα]τος θεμέλιον' τά τε ἐν αὐ[τῇ ζ]ῶα φοιτῶντα τῇ ἑαυτοῦ 
[προστά]έει ἐκέλευσεν εἶναι ' Θάλασ[σάν τε κ]αὶ τὰ iv αὐτῇ (dio προδη- 
μι]ουργή]σας ἐνέκλεισεν τῇ ἑαυτοῦ [δυ]νάμει, "Emi πᾶσι τὸ ἐξοχώτατον 
[μα] παμμέγεθες. κατὰ διάνοιαν [ὄ]νθρωπον, ταῖς ἱεραῖς iol ἀμώμοις 
χερσὶν ἔπλασεν τῆς ἑαυτοῦ εἰκόνοςἳ χαραμτῆρα. "Οὕτως γάρ φησιν ó 
Θεός" »πονήσωμεν" ἄνθρωπον κατ εἰκόνα ol καθ’ ὁμοίωσιν ἡμετέ. 
ge καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον , ἄρσεν xal iw ἐποίησεν 
αὐτούς.' Ταῦτα οὖν πάντα τελειώσας ἐπῄνεσεν αὐτὰ καὶ ηὐλόγησεν 
παὶ εἶπεν' »αὐξάνεσθεί xol πληθύνεσθε:΄ Ίδωμεν' ὅτι La i ἔργοις 
ἀγαθοῖς πάντες ἐκοσμήθησαν οὗ δίκαιοι καὶ αὐτὸς οὖν ὁ κύριος, ἔρ- 
γοις ἑαυτὸν ποσµήσας, ἐχάρη. Ἔχοντες οὖν τοῦτον τὸν ὑπογραμμὸν,"' 
ἀόπνως προσέλθωµεν τῷ θελήματι αὐτοῦ: ἐξ" ὅλης ἰσχύος ἡμῶν ἔργα- 
σώμεθα ἔργον δικαιοσύνης. 


XXXIV. Bonis operibus magna apud Deum merces. 
precemur eam a Domino. 


Concordia, iuncti 


'O ἀγαθὸς ἐργάτης μετὰ παῤῥησίας λαμβάνει τὸν ἄρτον τοῦ ἔργου 
αὐτοῦ, ὁ νωθρὸς καὶ παρειµένος οὐκ ἀντοφθαλμεῖ τῷ ἐργοπαρέκτῃ 
αὐτοῦ. ἄέον οὖν ἐστήν, προθύμους ἡμᾶς εἶναι εἷς ἀγωθοποιῖαν" ἐξ 
αὐτοῦ" γάρ ἐστι τὰ πάντα, Προλέγει γὰρ ἡμῖν" Jo? ὁ κύριος, καὶ 
ὁ μισθὸς αὐτοῦ πρὸ προσώπου αὐτοῦ, ἀποδοῦναι, ἑκάστῳ κατὰ τὸ ,ie- 
gov evr00. Προτρέπεται οὖν ἡμᾶς ἐξ ὅλης τῆς παρδίας ἐπὶ αὐτῷ, 





ϐ) Quae quidem vocatio non solum 
per Christum, sed etiam in Christo faeta 
esse dicitur: est igitur Christus non tam 
instrumentum quam ipsum ut iia dicam 
principium vocationis. Lipsius p. 14. l.c. 

6) Vid. supra c. 30. not. 3. 

1) Ita Ms, τοὺς c. Iunio Colomesius 
el. alii. 

Cap. XXXIII. 1) Partem huius capi- 
lis Angelus Maius in Codice quodam Bi- 


bliothecae Vaticanae extare asserit Script. 
Vett. nova Collection. T. VII. p. 84. Me- 
lius. profecto fuisset, si ipsum locum 
exscripsisset, aut Msti numerum indicasset, 
unde alii varr. lectt. in publicum usum 
verterent. Codicem adhuc quaero. 

2) Ita Ms, non μηδαμῶς, uti in li- 
bris impressis ante Tacobsonum. Ignatius 
scribit ad Magn. ο. 7. (not. 5.) οὗ ἄμει- 
yov οὐθέν ἐστιν. 


I. CLEMENTIS AD COR. XXXII. XXXIII. XXXIV. 19 


nos igitur, ex voluntate eius in Christo lesu vocati, non per nos ipsos 
iustificamur, neque per sapientiam nostram aut inteligentiam aut pieta- 
iem aut opera, quae in cordis sanetitate operati sumus, sed per fidem, 
per quam omnipotens Deus ab initio ommes iustificavit; cui sit gloria 
in secula seculorum. Amen. 


ΧΧΧΠΙ. Νο derelinquamus vero bona opera et charitatem. — Operum 
bonorum Deus ipse mobis exemplwm. 


Quid igitur faciemus, fratres? — Cessabimus a bonis operibus, et 
charitatem derelinquemus?  Neutiquam hoc apud nos fieri permittat Do- 
minus, sed cum diligentia et animi alaeritate omne opus bonum pera- 
gere festinemus. Ipse enim opifex et Dominus omnium in operibus suis 
exultat. Coelos enim suprema sua οἱ maxima potentia stabilivit, illos- 
que incomprehensibili sua sapientia ornavit; terram etiam ab aqua, quae 
illam ambit, separavit, et super immobile propriae voluntatis fundamen- 
(um firmavit; et animalia, quae in illa versantur, iussu suo praecepit 
esse; mare etiam, et quae in illo vivunt animalia, cum prius creasset, 
potentia sua inelusit Ad haec animal excellentissimum οἱ intellectus 
dignitate celsissimum, hominem, imaginis suae characterem, sacris et 
intaminatis manibus formavit. Sic enim dicit Deus: faciamus hominem 
ad imaginem et similitudinem nostram; et creavit Deus hominem , ma- 
seculum οἱ foeminam creavit eos Haec igitur omnia cum perfecisset, 
laudavit ea et benedixit, dixitque: ,erescite et multiplicamini! — Videamus 
iustos omnes bonis operibus ornatos fuisse; ipse etiam Dominus, operi- 
bus seipsum ornans, gavisus est. Habentes itaque hoc exemplar, ad 
voluntatem eius impigre accedamus, et totis nostris viribus opus iusti- 
liae operemur. ' 


XXXIV. Bonis operibus magna apud Dewm merces, Concordia iuncti 
precemur eam à Domino. 


Bonus operarius bono animo panem operis sui accipit; segnis vero 
et remissus locatorem suum non audet intueri. Oportet ergo nos ad 
bonum faciendum promito animo esse; a Deo enim omnia porriguntur. 
Praedicit enim nobis: ,ecce Dominus, et merces eius coram ipso, ut 
reddat unicuique secundum opus suum.  ltaque adhortando nos ad 
ipsum convertit toto corde, ne segnes et desides simus ad omne opus 


3) Ita Tunius; et mihi quidem aori- 6) Gen. 1, 26. 27. 
stus in hoc loco aptior esse videtur. T) Gen. 1, 28. 
Schoenemannus habet ἐφ᾽ ἡμῖν γενη- 8) εἴδομεν mavult lunius. 
Φῆναι. Editores vero caeteri exhibent 9) τε coni. Birrius, τὸ Ms. 
γεγενηθῆναι, quasi praeteritum y&ye- 10) Cfr. supra c. δ. ὑπομονῆς ye- 
γῆσθαι desiderantes. Jac. γόμενος μέγιστος ὑπογραμμός. 

4) Recitatur hic locus ap. Ioann. 11) καὶ ἐξ legi vult Boisius, a quo 


Damasc, Sacrae Parall. Lib. la. $. ΥΠ. non dissentit Wottonus. 
Tom. II. p. 310. ed. Le Quien. 
5) Ergo ex Clementis sententia Dei Cap. XXXIV. 1) 1. e. τοῦ ἔργοπαρ- 
in,nobis imago est, non oris sublimitas, éxrov, scil. τοῦ Θεοῦ. Boisius. 
sed mentis celsitudo. Bois. 2) Isai. 40, 10. 62, 11. Apoc. 22, 12. 


* 


80 I. CLEMENTIS AD COR. XXXIV. XXXV. 


μὴ ἀργοὺς μήτε παρειµένους εἶναι» ἐπὶ, TV ἔργον ἀγαθόν. Τὸ 
παύγημα ἡμῶν καὶ 3] παῤῥ Woo, ἔστω ἐν αὐτῷ ' ὑποτασσώμεθα τῷ 9ε- 
λήµατι αὐτοῦ " κατανοήσωµεν τὸ πᾶν π]ῆθος τῶν ἀγγέλων αὐτοῦ, πῶς 
τῷ, θελήματι αὐτοῦ λειτουργοῦσιν παρεστῶτες. eye γὰρ ἡ Ἰθαφή * 
μύριαι μυριάδες παρειστήκεισαν αὐτῷ, καὶ ain χήμάδες ἐλειτούργουν 
αὐτῷ, nol ἐκέκραγον 5 epus, t ὄγιορ» γιος πύριος σαβαώθ, πλήρης πᾶσα 
ἡ απίσις τῆς δόξης αὐτοῦ. ’ Καὶ ἡμεῖς οὖν ἐν ὀμονοίᾳ ἐπὶ τὸ αὐτὸ 
συναχθέντες, τῇ συνειδήσει, ὡς ἐξ ἑνὸς στόματος βοήσωμεν πρὸς αὐτὸν 
ἐπτενῶς, cli τὸ μετόχους ἡμᾶς γενέσθαι τῶν μεγάλων καὶ «ἐνδόξων ἐπ- 
αγγελιῶν αὐτοῦ. έγει joo og Oed uc? οὖν εἶδεν, ol οὓς οὖν ἤπου- 
σεν, καὶ ἐπὶ παρδίαν ἀνθρώπου οὖν ἀνέβη, Όσα ᾽ἠτοίμασεν τοῖς ὑπο- 
μένουσιν αὐτόν." 


XXXV. Quomodo assequemur illam? 


Ὡς μακάρια sol θουμαστὰ τὰ δῶρα τοῦ θεοῦ, ἀγαπητοί. Ζωή 
ἐν ἀθανασία, λαμπρότης ἐν δμμαιοσύνῃ, ἀλήθεια ἐν παῤῥησίῳ, πίστις 
ἓν ποποιθήσει ; ἐγκράτειω ἓν ἁγιασμῷ᾽ καὶ ταῦτα" ὑπέπιπτεν πάντα 
ὑπὸ τὴν διάνοιαν ἡμῶν. Τίνα οὖν ἄρα ἐστὶν τὰ ἑτουμαξόμενα τοῖς ὗππο- 
μένουσιν; Ὃ δημιουργὸς aot πατὴρ τῶν αἰώνων, ὸ πανώγιος, αὐτὸς 
γυνώσκει την ποσότητα καὶ τὴν Ναλλονὴν αὐτῶν. Ἡμεῖς οὖν ἀγωνισώ- 
μεδα εὑρεθῆναι ἐν và ἀριθμῷ τῶν ὑπομενόντων' αὐτὸν, ὕπως μεταλά- 
βωμεν τῶν ἐπηγγελμένων daga. Tác δὲ ἑ ἔσται τοῦτο, ἀγαπητοί; "Eàv 
ἐστηριγμένη q 1 ] διάνοια ἡμῶν πίστεως” πρὺς τὸν θεὸν͵ ἐὰν , ἐκζητ- 
μεν τὰ οὐάρεστα καὶ εὐπρόσδεντα, αὐτῷ, ἐὰν ἐπιτελέσωμεν τὰ ἀνήποντα 
τῇ ἀμώμῳ βουλήσει, αὐτοῦ, καὶ ἀκοϊουθήσωμεν τῇ ὁδῷ τῆς ἀληθείας, 
ἀποβῥίψαντες ἀφ᾽ ἑαυτῶν πᾶσαν ἀδικίανὶ καὶ ἀνομίαν, πλεονεξίαν, 
ἔρεις, κακοηθείας τε 90i δόλους, ψιθυρισμούς τε καὶ καταλολιὰς, 
Φεοστυγίαν, ὑπερηφανίων τε sel ἀλαζονείαν, πενοδοδίαν! τε od ἀφι- 
Aobeviav". Ταῦτα γὰρ οὗ πράσσοντες στυγητοὶ τῷ Θεῷ ὑπάρχουσιν" 
οὐ μόνον" δὲ οὗ πράσόοντες αὐτὰ, ἀλλὰ καὶ οἱ συνευδοχοῦντες αὐτοῖς. 
ἄέγεν Ίὰρ jj 19 αφή" τῷ δὲ ἁμαρτωλῷ' εἶπεν 0 Θεός: ἵνα τί σὺ 
διηγῇ τὰ διπανώμωτά μου, καὶ ὀναλαμβάνεις τὴν διαθήκην, μου ἐπὶ 
στόματός σου; Σὺ δὲ ἐμίσησας παιδείαν, xol ἐξέβαλες τοὺς λόγους 
μου εἰς τὰ ὀπίσω. Ei ἐθεώρεις κλέπτην, συνέτρεγες αὐτῷ", καὶ μετὰ 
μοίχων τὴν μερίδα σου ἐτίθεις. TÓ στόµα σου ἐπλεόνασε sudo, xol 
1j γλῶσσά cov περιέπλεκεν δοότητα. Κ[αθ]ήμενος κατὰ τοῦ ἀδελφοῦ 
σου παπελάλεις, καὶ κατὰ τοῦ υἱοῦ τῆς μητρός σου ἐτίθεις σχάνδαλον. 
Τα[Ό]τα ἐποίησας καὶ ἐσίγησα' ὑπέλαβες, ἄνομε, Ότι ἔσομαί οι ὕμοιος. 


Immensa est haec merces. 





3) Davisius vulu: προτρέπεται͵ οὖν 


let, refellit Hieronymus, Epist. 101. 
ἡμᾶς 8 ὅλης τῆς καρδίας ἐπὶ τὸ μὴ 


(scil. edd. Vett.; Ep. 57. $. 9. ed. Val- 


ἀργοὺς, μηδὲ παρειµέγνους εἶναι. 

4) Dan. 7, 10. 

5) Isai. 6, 3. 

6) Haec tamquam e Bibliis petita 
laudat etiam Paulus. At nonnulli σον 
res (e. g. Origen. Tract. 35. $. 117. 

S. Malt.) ea 2x τῶν ᾿Ἠλία &tozQUg: ων 
desumia statuerunt; quos acriter, ut so- 


lars; Ep. 33. ed. Bened.) et ad Esaiae 
cap. 64. (Opp. tom. IV. p. 760. ed. Val- 
lars). Vide cl. L A. Fabricium, Cod. 
Pseud. V. T. p. 1072. Davis. 

Cap. XXXV. 1) Est oppositio inter 
ea bona quae in hac vita ex Dei gratia 
consequimur, et ea quae in altera vita 
exspectamus. Similis ῥῆσις illi dicto 


v 


I. GLEMENTIS AD COR. XXXIV. XXXV. 81 
bonum. . Gloriatio nostra et fiducia in ipso sit; voluntati eius subiici- 
amur, et multitudinem universam angelorum eius diligenter considere- 
mus, quomodo adstantes voluntatem eius exequantur. Dicit enim Scri- 
ptura: ,dena millia denum millium assistebant ei, et mille millia deser- 
viebant ei et clamabant: Sanctus, Sanctus, Sanctus Dominus Sabaoth ; 
plena est omnis crealura gloria eius. Et nos ergo conscientia ducti, 
in concordia in unum congregati, tanquam ex uno ore ad ipsum ela. 
memus, ut magnarum et gloriosarum promissionum eius participes fiamus. 
Dicit enim: ,oeulus non vidil, nec auris audivit, nec in cor hominis 
ascendit, quanta praeparavit exspectantibus eum.* 


XXXV. .Immensa. est haec merces. Quomodo assequemur illam? 


Quam beata, dilecti, et mirabilia sunt dona Dei! Vita in immor- 
talitate, splendor in iustitia, veritas in libertate, fides in confidentia, 
lemperantia in sanetitate; attamen haec ommia sub intellectum. nostrum 
cadunt. Quaenam igitur sunt, quae exspectantibus eum praeparantur? 
Sanetissimus opifex et seculorum pater solus quantitatem et pulchritudi- 
nem eorum novit. Nos igitur, ut promissorum donorum partieipes fia- 
mus, in numero exspectantium eum reperiri summo siudio contenda- 
mus. Quomodo autem hoc fiet, dilecti? Si fidei in Deum cognitio nostra 
stabilita fuerit, si grata illi et accepta diligenter quaesiverimus, si quae 
ad inculpatam eius voluntatem spectant fecerimus, et viam veritalis se- 
quuii fuerimus, abiicientes a nobis omnem iniustitiam, iniquitatem, ava- 
ritiam, contentiones, malitias et fraudes, susurrationes et obtreetationes, 
odium Dei, superbiam, fastum, vanam gloriam et inhospitalitatem; qui 
enim haee faciunt, Deo odio sunt, neque illi solum qui haec faciunt, 
sed et qui eis consenliunt, Dicit enim Seriptura: ,peceatori autem di- 
xit Deus: quare tu enarras iustitias meas, el assumis testamentum meum 
per os tuum? Τα enim odisti disciplinam et proiecisüi sermones meos 
retrorsum. Si videbas furem, currebas eum eo, eti eum adulteris por- 
tonem tuam ponebas. 05 tuum abundavit malitia, et lingua tua con- 
cinnabat dolos. Sedens adversus fratrem tuum loquebaris, et filio ma- 
tris tuae ponebas laqueum.  laec fecisüi et tacui; exisümasti, inique, 


S. Ioann. Ep. I. 3, 2.: vUv τέκνα Θεοῦ 


et Millius, φιλοτιμίαν malunt. Iunius 
ἐσμὲν, καὶ οὕπω ἐφανερώθη, τέ ἐσό- 


et Fellus, φιλοδοξίαν Birrius, φιλο- 


µμεθδα. — Frey. 

2) Non opus est, ut scribamus διὰ 
πίστεως, quod placet Iunio, Boisio, 
Fello, Cotelerio, Colomesio et aliis, aut 
c, Wottóno legamus πίστει. 

3) Rom. 1, 20—32. 

4) καινοδυξίαν — studium rerum 
novarum Birrius auctorem scripsisse opi- 
natur. Saepissime sane & p. ex in Mss. 
positum. (1. Ep. Barnab. c. 5. not. 11. 
τὸν λαὸν τὸν καιγὸν, ubi Codd, nostri 
omnes exhibent τὸν λαὸν τὸν xtv». 

5) Sic scribendum censent Wottonus 


PATRES APOST., 


πενίαν Cotelerius, Colomesius et alii 
margini apponunt, In Ms.est φιλοξενία. 

6) Ex hoc loco constare potest, Cle- 
mentem legisse Rom. 1, 32.: οὐ µόνον 
δὲ of ποιοῦντες, ἀλλὰ καὶ of Guyev- 
δοκοῦντες τοῖς πράσσουσιν. Hanc 
esse veram ac genuinam lectionem, op- 
timo iure contendit Millius. Το. 

1) Ps. 49, 16—223. 

8) Sie lunius ο. LXX, ἐξάβαλλες 
Ms., ἐξέβαλλες Wottonus et alii, 

9) Pronomen hoc extat in Ms., uti 
Millius iam dudum testatus est. Jac. 


6 


82 I. CLEMENTIS AD COR. XXXV. XXXVI. XXXVII. 


᾿Ελέγξω σε, xol παραστήσω σε setà πρόσωπόν σου.. Σύνετε δὴ ταῦτα, 
οὗ ἐπιλανθανόμενοι τοῦ Θεοῦ, μήποτε ἁρπάσῃ ὡς Av", καὶ μὴ ᾖ 
ὁ δυόµενος. Θυσία αὐνέσεως ᾿δοξάσει με, καὶ ἐκεῖ ὁδὸς, ap" Sella 
ἁὐτῷ τὸ δωσήριον τοῦ Θεοῦ. 


] 


XXXVL | Omnis beatitudo nobis per Christum. tribuitur. 
Αὕτη ἡ ὁδὸς, ἆ ἀγαπητοὶ, ἐν ᾗ εὕρομεν τὸ σωτήριον ἡμῶν, "In- 


e 1 
σοῦν Χριστὸν, τὸν ἆ ἀρχιερέα' τῶν προσφορῶν ἡμῶν, τὸν προστάτην καὶ 


βοηθὸν τῆς ἀσθενείας ἡμῶν. ἀιὰ τούτου :ἀτενίζομεν" εἰς τὰ ὕψη τῶν 
οὐρανῶν, διὰ τούτου ἐνοπτριύμεθα. τὴν ἅμωμον xol ὑπερτάτην Ow 
αὐτοῦ, διὰ τούτου ἠνεῴχθησαν ἡμῶν oL ὀφθαλμοὶ τῆς παρδίας) ; διὰ 
τούτου ᾗ ἀσύνετος καὶ ἐσκοτωμένη διόνοια ἡμῶν ἀναθάλλει . εἰς τὸ 
θωυμαστὸν αὐτοῦ às , διὰ τούτου -ἠθέλησεν ὁ δεσπότης τῆς ἆθανά- 
του γνώσεως, ἡμᾶς γεύσασθαι , ὃς dv ᾽ἀπαύγασμα τῆς μεγαλωσύνης 
αὐτοῦ, T0G0UTQ μείζων ἐστὶν ἀγγέλων, ὔσῳω διαφορώτερον ἰ ὄνομα φὲ- 


πληρονόμηκεν. 


γεγέννηκά σε’ αἴσησαι παρ 


λέγε, πρὸς et [rov 


Τἔγραπται γὰρ οὕτως" 
πνεύματα, xol τοὺς λειτουργοὺς αὐτοῦ πυρὸς φλόγα” 
víó* αὐτοῦ οὕτως εἶπεν ὃ δεσπότης " 
ἐμοῦ, 
μίαν σου, »[ol τήν πατά]σχεσίν. Gov τὰ πέρατα τ[ῆς γῆς]: 
,κάθου] ἐν δεξιῶν μου, 
"Θρούς σου ὑποπόδιο[ν᾿ τῶν πο]δῶν σου. 


ὁ ποιῶν] τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ 
Eni δὲ τῷ 
ρυἱός μου» si σὺ, ἐγὼ σήμερον 
καὶ δώσω σοι ἔθνη τὴν πλήρονο- 
Καὶ πάλιν 
ἕως ἂν [96 τοὺς] da 
Tívsg οὖν ob [ἐγθροίᾖ; 


Or φαῦλοι sol ἀντιπασσ[όμενοι] τῷ Θελήματι τ[οῦ Grov]". 


XXXVII, 


Clwistus dux moster, nos milites eius; quilibet suum ordinem 


et stationem suam observet, ut membra corporis. 


Σερατευσώμεθα! οὖν, ἄνδ[ρες ἀδελ]φοὶ, μετὰ πάσης ἐκτενεί[ας ἐν 
τοῖς] ἀμώμοις προστάγµασιν [αὐτοῦ]. Κατανοήσωμεν τοὺς orgar[svo]- 
µένους τοῖς ἠγουμένοις ἡ[μῶν], πῶς εὐτάπτως, πῶς svsixvo[c| , πῶς 


10) Vocc. ὡς λέων non leg. ap. LXX. 

11) ἣν tuentur Chrysostomus, Hie- 
ronymus, Theodoretus et alii, Euthymio 
καθ ἣν exponente; 5 LXX. 

Cap. XXXVI. 1 Hic videtur esse 
unus ex lis locis, quae Photio displicue- 
runt, qui cap. 126. Bibliothecae haec 
hábet: Αἰτιάσαιτο δὲ ἄν τις αὐτὸν 
ἓν ταύταις' καὶ τρίτον, ὅτι 
ἀρχιερέα καὶ προστάτην τὸν Κύριον 
ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν «ἐξονομάζων, 
οὐδὲ τὰς θεοπρεπεῖς καὶ υὑψηλοτέρας 
ἀφῆκε περὶ αὐτοῦ φωγάς. Quod si 
4anto Critico displicuerit, quod lesum 
voeat Clemens «Ἀρχιερέα, pelivit eam 
vocem ex S. Paulo, Heb. 4, 15. (addas 
2, 11. 3, 1. 5, 10). Neque ah eius usu 
abhorret" B. Ignatius, Epist. ad Philad. 
(c. 2. Eadem igitur Clementi licentia 
concedatur, praesertim quum S. Pater 
"alibi agnoscit. τὰ παθήματα τοῦ Ἆρι- 
σιοῦ esse τὰ παθήματα τοῦ Θεοῦ, 


«ο «σος. 


-Demanno. 


eum esse τὸ σκῆπτρον τῆς µεγαλω- 
σύνης τοῦ Θεοῦ" nec non distinguit ha- 
manam a Divina natura, cum dicit ó 
Κύριος Ἰησοῦς τὸ κατὰ σάρκα (ο, 32.) : 
eique tribuit. δόξαν xci μεγαλωσύνην 
(c. 20.), quae. .soli supremo Deo deben- 
üur, &lg τοὺς αἰώῶνας τῶν αἰώνων. 
Iesus autem, cum sit unicus Christianae 
professionis d ἀρχειρεὺς, dicitur ἀρχιερεὺς 
τῶν προσφορῶν ἡμῶν, quia omnes 
nostrae προσφορα) sive oblationes non 
aliter a. Deo accipiuntur eique gratae 
suni, quam ex intercessione summi Pon- 
tifieis nosti lesu Christi τοῦ μεγάλου, 
d ιεληλυθότος τοὺς οὐρανοὺς, τοῦ υἱοῦ 
τοῦ Θεοῦ. — Woll. 

2) Ita dedi cum Iunio, Fello, Colo- 
mesio, litigio, Freyio, Wottono εἰ Schoe- 
Cod. Ms. exhibet ἀτενίσω- 
μεν. Boisius, Cotelerius, C oustantius, 
Russelius, Hornemannus mallent ὠτενί- 
6t0u&y .... ἐνοπτρισώμεθα. Jac. 


I. CLEMENTIS AD COR. XXXV. XXXVI. XXXVII. - 83 
quod ero tibi similis. Arguam te, et statuam te eontra faciem uam. 
Intelligite utique haec, qui obliviseimini Deum, ne quando rapiat vos 
tanquam leo, et non sit qui eripiat.  Sacrifieium laudis honorifieabit 
me, et illic iter, quo ostendam illi salutem Dei. 


XXXVI. 


Haec est via, dilecti, in qua salutare nostrum invenimus, lesum 
Christum, oblationum nostrarum pontificem, infirmitatis nostrae patronum 
ei auxiliatorem. Per hunc coelorum altitudinem aspicimus; per hune 
vultum eius immaculatum et excelsum speculamur; per hunc oculi cor- 
dis nostri aperti sunt; per hunc insipiens et obscurata mens nostra in 
admirabilem eius lucem reflorescit; per hunc voluit Dominus nos im: 
mortalem cognitionem gustare; per hune, qui maiestatis Dei splendor 
existens, tanto maior est angelis, quanto excellentius nomen sortitus est. 
Scriptum enim esi: ,qui faeit angelos suos spiritus, et ministros suos 
ignis flammam. De filio autem suo sic dixit Dominus: filius meus es 
tu, ego hodie genui te; postula a me, et. dalio tibi gentes haeredita- 
tem tuam, et possessionem tuam terminos terrae. Et iterum dicit ad 
eum: ,sede a dextris meis, donec ponam inimicos tuos scabellum pe- 


Omnis beatitudo mobis per Christum tribuitur. 





dum tuorum. ' 
divinae voluntati resistunt. 


XXXVII. 


Quinam autem sunt inimici? 


Homines perversi, et qui 


Christus dux nosler, nos milites eius; quilibet suum ordinem 


et. stationem. suam. observet, ut membra. corporis. 


Militemus igitur, viri fratres, 
praeceptis. — Consideremus milites, 


omnibus viribus sub inculpatis eius 
qui sub ducibus nostris merent, 


quam ordinate, quam obedienter, quam submisse imperata exequantur. 


3) Eandem locutionem usurpat B. 
Paulus Ephes. 1, 18. Jac. 

4) Videtur S, Pater alludere ad Rom. 
1. 21. et I Petr. 2, 9. Woil. Locus re- 
citatus a Clem. Alex. Strom. IV, 17 p. 613. 

5) Hebr. 1, 3. 4. 

6) Ps. 103, 4. Hehr. 1, 7. Cfr. Lip- 
sius ]. c. p. 97. . 
1) ἐπὶ δὲ τοῦ υἱοῦ coni. Bois. 

8) Ps. 2, 7. 8. Hebr. 1, 5. 

9) Ps. 109, 1. Hebr. 1, 13. 

10) Iunius dederat o£ ἐχθροὶ αὐτοῦ, 
Wottonus reposuit ἐχθρο) zvo(ov. Hia- 
ins auiem non est plurium quam sex 
literarum. Jac. 

11) In. hoc loco Wottonum secutus 
Sum, qui cernere poterat in Cod. Msto. 
τοῦ Θεοῦ, quae. voces hodie quidem 
non exstant.  Leginus autem adhuc 
ANTITAZXZ..... T0OEAHMATI 
TA20EAHMA ... E... lacuna post 
ANTIT.AAZZ non capiente plures quam 
quinque velsex literas. Lectio ergo illa, 
quam de suo tacite dederat Iunius, quam 


exhibent Edd. omnes ante Woitonum, 
nec non Russelius et Hornemannus, ἀγ-- 
τιτασσο[όμενοι τοῦ Θεοῦ] τῷ Selj- 
ματι τὸ θέλημα ἴδιον, Msi fidei non 
minus quam sermonis usui repugnat. Jac. 

Cap. XXXVII. 1) Christiana. Religio 
saepius comparatur militiae propter la- 
bores indefessos et pericula, dum eius 
officia rite peragamus, subeunda. Huius 
militiae Christus dux est, quem oportet 
sequamur et vestigiis elus insistamus, ut 
ab eo mercedem accipiamus. Hinc S. 
Ignatius (Ep. ad Polycarpum c. 6.) 
«ρέσχετε ᾧ στρατεύεσθε, ἀφ᾿ οὗ 
xci τὰ ὀψώγνια κοµίζεσθε. Vid. II 
Tim. 2, 3. 4. Wott. 

2) Haec lectio, a Millio iamdudum 
probata, quam margini adponunt lunius, 
Fellus et Colomesius, quin vera sit equi- 
dem nullus dubito; legimus enim in Co- 
dice Msto EYEIKTJO.  Pergamenae 
reliquiae lacerae literam ultimam £2 tan- 
tum non integram adhuc exhibent: li- 
brarius, ut videtur, pro Y scripserat 1, 


6* 


84 1. CLEMENTIS AD COR. XXXVIL XXXVII XXXIX. 


ὑποτεταγμένως ἐπιτελ[οῦ]σι, τὰ διαταόσόμενα, Oo πόντ[ες] εἰσὶν ἔπαρ- 
qo, οὐδὲ λιλίαρχου, οὐδὲ ἑ ἑκατόνταρχοι, οὐδὲ πεντηκόνταρ]ον, οὐδὲ το 
μαθεξῆς᾽ ἀλλ Fuoco" ἐν τῷ ἰδίῳ τάγµατι τὰ ἐπιτασσόμενα ὑπὸ τοῦ 
βασιλέως xol τῶν ἡγουμένων inel. Ot μεγάλοι δίχα τῶν μιπρῶν 
οὐ δύνανται εἶναι, οὔτε of μιροὶ δίχα τῶν μεγάλων' σύγαρασίς τίς 
ἐστιν ἐν πᾶσι, καὶ ἐν τούτοις χρῆσις. «Ίάβωμεν τὸ σῶμα ἡμῶν. 
Ἡ κεφαλὴ algo τῶν ποδῶν οὐδέν ἐστιν, οὕτως οὐδὲ of. πύδες δίχα 
τῆς πεφαλῆς' τὰ δὲ ἐλώχιστα uet] τοῦ σώματος ἡμῶν ὀνωγμαῖα καὶ 
εὔχρηστά είσιν olo τῷ σώματι, Aud πώντα συμπνεῖ, καὶ ὑπο[τα]γῇ 
μιᾷ χρῆται eig τὸ σώζεσθαι ὅλον τὸ δώμα. 


XXXVIII. | Subiiciant se membra ecclesiae, et memo se exlollat; nam 
omnia bona divinitus accepimus. 


Σωξέσθω οὖν ἡμῶν λ[ον] τὸ σώμα ἐν Χριστῷ ησοῦ, wol ὑπο- 
τασσέσδ[ω]’ ἕμαστος τῷ πλησίον, αὐτοῦ, παθώ[ς] καὶ ἐτέθη ἐν τῷ 
χαρίσµατι αὐτοῦ. 'O Ἰσχυρὸς p ἀτημελείτω᾽ τὸν ἀσθενῆ, ὁ δὲ ác- 
θενὴς ἐνερεπέτω τὸν σχυρόν" ὁ πλούσιος ἐπιχορηγείτω τῷ XO, ó 
δὲ πτωιὸς εὐχαριστείτω τῷ Θεῷ, ὅτι ἔδωπεν αὐτῷ δν οὗ ἄναπλη- 
go] αὐτοῦ τὸ ὑστέρημα, Ὁ σοφὸς) ἐνδευινύσθ[ω] τὴν σοφίαν αὖ- 
τοῦ μὴ ἐν λόγοις", ἀλλ’ iv , S006 ἀγαθοῖς" ὁ ταπεινοφρονῶν μὴ 
ἑαυτῷ» μαρτυρείε[α], ἀλλ) Ho ip ἑτέρου ἑαυτὸν μ[αρ]τυρεῖσθαι, 
'O dyvóg? ἓν zii σαρὶ .». ο καὶ μη, ἀλαζυνευέσθω, γινώσ[κων ὔτι 
ἔτ]ερός ἐστιν ó ἐπιχορηγῶν [αὐτῷ] τὴν ἐγκράτειαν. Αναλογισώμ]εθα 
οὖν, ἀδελφοὶ, ἐν ποίας [όλης] ἐγενήθημεν, ποῖοι xol τί[νες εἰ]σήλ- 
θοµεν εἰς τὸν κόσμον, [ὼς ix τ]οῦ τάφου al σκότους. Γο πονή]- 
σας ἡμᾶς sel δηµιουργήσας [εἰσή]γαγεν εἰς τὸν κόόµον αὐτοῦ, [προ]ε- 
τοημάσας τὰς εὐεργεσίας [αὐτ]οῦ, πρὶν ἡμᾶς Ἰννηθῆναι. ΓΤαῦ]τα 
οὖν πάντα ἐξ αὐτοῦ ἔχοντες [ό]φείλομεν" κατὰ πάντα εὐχαριστεῖν [αὐ]- 
τῷ: à 4j δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾽αμήν. 


4 


XXX]X. Non est quo extollamur. 


"Aqgovsg παὶ ἀσύνετοι ol μωροὶ xol ἀπαίδευτοι χλευάζουσιν 
ἡμᾶς παν μυπτηρίξουσιν, ἑωυτοὺς βουλόμενοι ἐπαίρεσθαι ταῖς διανοίαις 
αὐτῶν. Τί γὰρ δύναται θνητός, ἢ τίς ἰσχὺς Τηγενοῦς; ; Γέγραπται 
yo 00x ἦν μορφὴ πρὸ ὀφθαλμῶν pov, ἀλλ’ m αὔραν «tol gaviy 
ἤπουον | τί Ίάρ) μὴ παθαρὸς ἔσταιν βροτὸς ἔναντι πυρίου; 4i ἀπὸ 
τῶν ἔργων αὐτοῦ ἄμεμπτος d ἀνὴρ, ei storm παίδων αὐτοῦ οὐ πιστεύει, 
semi δὲ ᾿ἀγγέλων αὐτοῦ σκολιόν τι ἐπενόησεν; Οὐρανὸς” δὲ οὗ καθα- 
ρὸς ἐνώπιον αὐτοῦ” fo? δὲ, οἱ πατομιοῦντες οὗμίας πήηλίνας, ἐξ ὧν 
μαὶ αὐτοὶ ἐν τοῦ αὐτοῦ πηλοῦ ἐσμέν, ᾿Ἔπαισεν αὐτοὺς σητὸς τρόπον, 
λαὶ ἀπὸ πρωΐθεν ἕως ἑσπέρας οὖν ἔτι εἰσίν" παρὰ τὸ μὴ δύνασθαι 
αὐτοὺς ἑαυτοῖς. βοηθῆσαι ἀπώλοντο. Ενεφύσησεν αὐτοῖς, καὶ, ἐτελεύ- 
τήδαν, παρὰ τὸ μὴ ἔχειν αὐτοὺς σοφίαν, Ἐπικάλεσαί δὲ, si τίς σοι 


syllaba proxime sequente EI cius menti sírenue, quam vocem Fellus, qui ipse 
obversante; et literam Z ex incuria prae-  Mstum non inspexit, strenue tuetur. Bir- 
termissam Supra lineam postea adpinxit. rius reponit vel εὐειχτικῶς vel denique 
Edd. omnes, lunium secuti, praebent si mavis εὐεκδυμῶς, Jac. 

εὐεχτικῶς, corpore bene habilo, impigre, 3) Vid. infra c. 41. et I Cor. 15, 23. 


L CLEMENTIS AD COR. XXXVII. XXXVII. XXXIX. 85 
Non omnes sunt praefecti, neque chiliarchae, neque centuriones, neque quitt- 
quagenari et sic deinceps; unusquisque vero in suo ordine et stalione, 
quae a rege et dueibus imperantur, peragit. Magni sine parvis, et parvi 
sine magnis consistere nequeunt; mixti sunt omnes, et inde usus. Exem- 
plo nobis sit corpus nostrum. Caput sine pedibus nihil est, prout neque 
pedes sine capite ; minima autem corporis nostri membra universo cor- 
pori necessaria οἱ utilia sunt. Imo cuneta conspirant, et una eadem- 
que subiectione ad eonversalionem tolius corporis utunlur. - 


XXXVIIL — Subiiciant se membra. ecclesiae, et nemo se extollat; nam 


omnia bona divinitus accepimus. 


Servetur itaque corpus nostrum in Christo lesu, et unusquisque 
proximo suo subiiciatur iuxta ordinem, in quo per graliam eius positus 
est. Fortis ne negligat imbecillem, imbecillis fortem revereatur; dives 
pauperi largiatur, pauper. Deum laudet, quod ei dederit per quem eius 
inopia suppleatur. Sapiens non in verbis, sed in bonis operibus sapieit- 
tiam suam manifestet; humilis non sibi testimonium ferat, sed ab altero 
sibi ferri sinat. Qui carne castus est, ne insolescat, cum sciat alium 
esse, qui continentiae donum ipse tribuat. Consideremus ergo, fratres, 
ex qua materia facli simus, qui et quales mundum ingressi simus, tan- 
quam ex sepulchro et tenebris. Qui nos fecit et condidit, praeparatis 
prius benefactis suis, antequam nasceremur, in mundum suum nos in- 
troduxit. Haec igitur omnia eum ab eo habeamus, in omnibus gratias 
ipsi agere debemus, cui est gloria in secula seculorum. Amen. 


XXXIX. Non est quo. extollamur. 


Stulii unice et insipientes, οἱ fatui el imperiti derident nos ac sub- 
sannant, dun: cogitationibus suis se extollere cupiunt. Quid enim potest 
mortalis, aut quale robur terrigenae? Scriptum enim est: ,non erat 
figura ante oculos meos, sed auram et vocem audiebam dicentem: quid 
enim? numquid homo coram Domino mundus erit, vel de operibus suis 
inculpabilis vir, si servis suis non confidit, et in angelis suis prava 
animadverüt? Coelum quoque non est mundum ante eum; multo. minus 
habitantes domos luteas, ex quibus et ipsi de eodem luto sumus. Devo- 
ravit illos tanquam tinea, et a. mane usque ad vesperam ultra non sunt; 
eo, quod non possunt sibi ipsis subvenire, perierunt. [nsufflavit eis, et 
interierunt, quia non habebant sapientiam. nvoca autem, si quis tibi 


4) I. e. quin efiam, quin potius, ut 
saepius ap. , Seript. eccl. Quare Davisii 


Epiphanii (haer. 30, 15.) et Hieronymi 
(contra ovinian. Lib. l. c. 12. Opp. T. 


coniectura ἅμα non indigemus. 

Cap. XXXVIIL. 1) Eph. 5, 21. I Petr. 5,5. 

2) Sic Wott. In Ms. Tupeletro, 
Milius Mrs ἀμελείτω. 

3) Locus citatus a Clem. Alex. Strom. 
IV, 17. p. 613. 

4) μὴ λόγοις µόνον Clem. Alex. 

5) Prov. 27, 2. 

6) Cfr. Ignat. ad Polyc. c. 5. Tert. 
de virgg. vel. c. 13. In hoc loco Co- 
telerius !sibi visus est videre unum ex 
ilis, in quibus Clemens, iuxta relationem 


Il. p. 258. ed, Vallars.), pro Virginitate 
per epistolas suas locutus fuerat, Jac. 

7) Membrana lacera spatium forsitan 
trium aut quatuor literarum post σαραὶ 
linquit (Jac.), quod Nolte per σιγατω 
explendum putat. (H. ed. IV.) 

8) Ps. 138, 15. 

9) I Thess. 5, 18. 

Cap. XXXIX. 1) lob. 4, 16—18. 

2) Iob. 15, 15. 

3) Iob. 4, 19—21. 

4) Iob. 5, 1—5. 


'86 I. CLEMENTIS AD COR, XXXIX. XL. XLI XLI. 


ὑπακούσεται , ἢ sb τινα ἁγίων ἀγγέλων oy καὶ γὰρ ἄφρονα ἀναιρεῖ 
ὀργὴ, πεπ]ανημένον δὲ Δονατοῖ ζῆλος. "Eyo δὲ ἑώρωμα, ἄφρονας ól- 
ζας βαλόντας, eM εὐθέως ἐβρώθη αὐτῶν vj δίαιτα. Πόῤῥω 7ένοιντο 
οὗ viol αὐτῶν ἀπὸ σωτηρίας: πολαβρισθείησαν ἐπὶ θύραις ἡἠσσόνων, 
καὶ οὖν ἔσται ὁ ἐξαιρούμενος" ἃ γὰρ ἐκείνοις ἠπούμασται, δίκαιοι 
ἔδονται, αὐτοὶ δὲ ἔν κπακῶν ovx ἐξαίρετοι ἔσονται." 


XL. Servcemus ordinem in ecclesia a. Deo institutum. 


Προδήλων' οὖν ἡμῖν ὄντων τούτων, καὶ ἐγκενυφότες elc τὰ βάθη” 
τῆς Δείας γνώσεως, παντα] τάξει ποιεῖν ὀφείλομεν, ὅσα ὁ δεσπότης 
ἐπιτε]εῖν ἐ[μέλ]ευ[σε]ν κατὰ παιροὺς τεταγµένους. ,Tüg TE προσφορὰς 
παὶ λειτουργίας ἐπιτελεῖόθαι, xol οὖν. exi] dj ἀτάντως ἐπέλευσεν J^ 
νεσθαι, ἀλλ ὠρισμένοις Δαιροῖς xol ὥραις. Ποῦ τὲ καὶ διὰ τίνων 
ἐπιτελεῖόθαι eie, αὐτὸς ὥρισεν τῇ ὑπερτάτῃ αὐτοῦ βουλήσει, 1 iv" 
ὁσίως πάντα τὰ γινόμενα ἐν εὐδοκήσει εὐπρόσδεητα εἴη τῷ θελήµατι 
αὐτοῦ. Of οὖν τοῖς προστεταγµένοις παιροῖς ποιοῦντες τὰς προσφορὰς 
αὐτῶν, εὐπρόσδεντοί τε καὶ µακάριοι * τοῖς γὰρ νοµίμοις τοῦ δεσπότου 
ἀπολουθοῦντες οὐ διαμαρτάνουσι», Τῷ γὰρ ἀρμερεῖ ἴδιαι λειτουργίαι 
δεδομέναι εὐσὶν, καὶ τοῖς ἱερεῦσιν ἴδιος ὁ τόπος" προστέταηταν, καὶ 
λευῖταις ἴδιαι διακονίαι ἐπίκεινται' ὁ Aoixóg? ἄνθρωπος τοῖς λαϊκοῖς 
προστόγμασιν δέδεται, 


XLI. Continuatio. 


"Exocvog ὑμῶν, ἀδελφοὶ, ἐν τῷ ἰδίω τάγµατν εὐχαριστείτω θεῶ, 
ἐν ἀγαθῇ συνειδήσει ὑπάρχων, μὴ, παρεκβαίνων τὸν ὠρισμένον τῆς 
λειτουργίας αὐτοῦ κανόνα, ἐν σεμνότητι, Οὐ moveo, ἀδελφοὶ, προς- 
φέρονται, δυσίαι ἐνδελεχιομοῦ ἢ εὐχῶν E περὶ ἁμαρτίας καὶ πληµ- 
μελίας, ἀλλ᾽ 7 ἐν Ἱερουσαλημ μόνῃ᾿ πόφεῖ, δὲ οὐκ ἐν παντὶ τόπῳ προσ- 
φέρεται, eM ἔμπροσθεν τοῦ ναοῦ πρὸς τὸ δυσιαστήριον, μωμο- 
σκοπηθὲν τὸ προσφερόµενον διὰ τοῦ ἀρ]νερέως' xol τῶν προειφηµένων 
λειτουργῶν. Οἱ οὖν παρὰ τὺ παθῆνον τῆς βουλήσεως αὐτοῦ ποιοῦν- 
Tío τι, Δάνατον τὸ πρόστιµον͵, ἔχουσιν. Ὁρᾶτε" ἀδελφοὶ, ὅσῳ πλείονος 
ματηξιώθηµεν γνώσεως, TOGOUTO μᾶλλον ὑποκείμεθα κινδύνῳ. 


XLII. Ordo ministrorum in ecclesia a Christo constitutus ; Episcopi et 
i Diaconi ab Apostolis ordinati. 


οἱ ἀπόστολοι ἡμῖν εὐηγγελίσθησων' ἀπὸ τοῦ πυρίου Ἴησοῦ Χρι- 
στοῦ, ᾿]ησοῦς ὃ Χριστὸς ἀπὸ τοῦ Θεοῦ. ᾿Ἐξεπέμφθη ὁ Χριστὸς οὖν 


5) ὄψει Tunius et al. Non ignoro, quomodo per figuram. quan- 
. Cap. XL. 1) Cfr..Clem. Alex. l. l.. dam grammaticam, adductis quibusdam 
p. 613. exemplis (e. g. foseph. Antiq. III, 10.) 
2) Rom. 11, 33. conentur istud eludere viri quidam docti 
3) 1 Cor. 14, 40. (Lardner), qui ad Domitiani aut Traiani 


4) I. e. ordo sacri ministerii, ut infra imperium aetatem huius epistolae referre 
- 44. el apud Ignat. ad Polyc. c. 1 malunt. Verum, mi fallor, neutiquam 
ad Smyrn. c. 6. Cfr. Polyc. ad Philipp. sunt similia ab illis allata exempla huic 
€. 11. Jac. Ex hoc capite et sequenti tam simplici et historicae Clementis ῥήσει. 
colligitur, Epistolam nostram stante ad- Frey. Non negare possum, V. T. hie- 
huc templo Hierosolymitanoscriptam esse. rarchiam quae vocatur h.l. ad Christia- 


I. CLEMENTIS AD. COR. XXXIX. XL. XLI. XLII. 87 
respondeat, velsi quem sanctorum arigelorum aspicias; etenim insipientem 
perimit ira, stullum autem occidit zelus. Ego autem vidi stultos, radices 
mittentes; sed statim absumta est illorum habitatio. . Longe fiant filii 
eorum a salute, et éontemnantur anle ianuas minorum, et non erit qui 
eripiat. Quae enim illis paràta sunt, iusti comedent; ipsi vero de malis 
non liberabuntur. 


XL. Servemus ordinem ín ecclesia α Deo institutum. 


Cum igitur haec nobis sint manifesta et in profunda divinae cogni- 
lionis nos introspiciamus, cuneta ordine debemus facere, quae nos Do- 
minus statutis temporibus peragere iussit. Oblationes scilicet et officia 
sacra perfici, neque temere vel inordinate fieri praecepit, sed statutis 
lemporibus et horis. Ubi etiam et a quibus celebrari vult, ipse excel 
sissima sua voluntate definivit, ut religiose omnia secundum eius -bene- 
plaeitum adimpleta accepta essent voluntati eius. Qui ergo assignatis tem- 
poribus oblationes suas faciunt, accepti et beati sunt; Domini enim man- 
dala sequenles non aberrant. Summo quippe sacerdoti sua munera tri- 
buta sunt, sacerdolibus locus proprius assignatus est, et Levitis sua 
ministeria ineumbunt. Homo laicus praeceptis laicis constringitur. 


XLL Continuatio. 


Unusquisque vestrum, fratres, in suo ordine, in bona conscientia, 
praescriptam ministerii sui regulam non transgrediens, in honestate Deó 
gralias agat. Non in omni loco, fratres, offeruntur sacrificia perpetua 
vel votiva vel pro peccatis et delictis, sed Hierosolymis tantum ; neque 
ilie in quovis loco fit oblatio, sed in atrio templi ad altare, diligenter 
prius inspecto sacrificio a summo sacerdote et praedictis ministris. Qui 
igitur praeter id, quod voluntati eius consentaneum est, aliquid faciunt, 
mortis supplieio puniuntur. Videtis, fratres, quo maiori cognitione digni 
sumus habiti, eo graviori periculo obnoxii sumus. 


XLIL — Ordo ministrorum 4n. ecclesia α Christo. constitutus ;. Episcopi 
et Diaconi ab Apostolis ordinati. 


Apostoli nobis iussu Domini lesu Christi evangelizaverunt, lesus 
Christus iussu Dei. Missus est igitur Christus a Deo, et Apostoli a Chri- 


iam a primaevis scriptoribus Christiano- 


norum societatem accommodari; ipsa 
'yum vocem λαϊκὸς adhibitam esse ad 


verha τόπος οἱ διακονία quibus usus 


est Clemens demonstrant, illud ad pres- 
byteros (Cfr. c. 44.: Ἀπὸ τοῦ ἕδρυ- 
µέγου αὐτοῖς τόπου), hoc ad diaconos 
réferri, Sed summus pontifex non epis- 
copus est, sed Christus. Cfr. c. 36.: 
Ἴησοῦν Χριστὸν, τὸν ἀρχιερέα τῶν 
προσφορῶν ἡμῶν, c. 98.: διὰ τοῦ 
ἀρχιερέώως zai προστάτου ἡμῶν TnooU 
Χριστοῦ. Lipsius p. 25. l.c. 

5) Credibile est, vocem λαϊκὸς usita- 
iam apud Hellenistas fuisse, ut signifi- 
caretur alienus a tribu Levis, aut etiam 
prosapia Aaronis. Quibus verisimile fit, 


significandum eum, qui sacro nullo mi- 
nisterio fungebatur. ler. 

Cap. XLI. 1) Sacerdotium potius 
inferioris ordinis (τῶν ἑερέων) officium 
erab τοῦ μωμοσκοπεῖν τὰς Φυσίας, 
adstante tamen summo sacerdote. Vocc. 
διὰ τοῦ ἀρχιερέως κτλ. cum προσφέ- 
Q&t GL... . πρὸς τὸ Φυσιαστήριον forte 
coniungenda putat, Frey. 

2) Clem. Alex. |. 1. p. 613. 

Cap. XLIL 1) Forte pro εὐηγγελί- 
σαγτο. Wott. Cfr. loann. 17, 18. 20,21. 
Lipsius monet l. c. p. 119... Vb. εὖ- 


88 I. CLEMENTIS AD COR. Ἁμῃ. XLIII. 

ἀπὸ τοῦ Θεοῦ, ie of ἀπόστολοι ἀπὸ τοῦ XoioroU: ἐγένοντο͵ οὖν ἂμ- 
φότερα εὐτώπτως ἐν Θελήματος Θεοῦ. Παραγγελίας οὖν λαβόντες, xot 
πληροφορηθέντες” διὰ τῆς ἀναστάσεως τοῦ πυρίου ἡμῶν Ἴησοῦ Xoi- 
στοῦ, παὶ πιστωθέντες' ἐν τῷ Ayo τοῦ Θεοῦ, μετὰ πληροφορίας πνεύ- 
ματος ἁγίου" ἐξῆλθον, εὐαγγελμζόμενοι τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ paw 
ἔρχεσθαι. Κατὰ χώρας. οὖν καὶ πόλεις κηρύσσοντες παθίστανον’ τὰς 
ἀπαρχὰς αὐτῶν, δοκιµάσαντες τῷ πνευματι, elc ἐπισκόπους) καὶ διακό- 
νους τῶν με]λόντων πιστεύει». Kol τοῦτο οὐ παινῶς' ix γαρ δὴ πολ- 
λῶν χρόνων ἐγέγραπτο περὶ ἐπισκόπων xal διακόνων. Οὕνως γάρ που 
λέγει " Ἰραφή” ματασνῄσα᾿ τοὺς ἐπισκόπους αὐτῶν ἐν διναιοσύνη, 
xol τοὺς διαπόνους αὐτῶν iv πίστει 


XLHI. Moses olim contentionem de sacerdotali dignitale ortam. sedavit. 
Καὶ τί θαυμαστὸν, εὖ οὗ ἐν Χριστῷ πιστευθέντες] παρὰ Θεοῦ 
ἔργον τοιοῦτο; πατέστηόαν τοὺς προειφηµένους’ ; ὅπου καὶ ὁ μαπάριος; 
πιστὸς θεράπων' ἐν ὕλῳ τῷ οἴνω, MoUciüc τὰ διατεταγμένα αὐτῷ 
πάντα ἐόημειώσατο ἐν ταῖς ἱεραῖς βίβλοις, o xcd ἐπηκολούθησαν οὗ 
lotmol προφῆται, συνεπιμαρτυροῦντες τοῖς vm. αὐτοῦ νενοµοθετηµένοις. 
Ἐκεῖνος γὰρ, ζήλου ἐμπεσόντος περὶ τῆς ἱερωσύνης, καὶ στασιαζουσῶν 
τῶν φυλῶν, ὁποία αὐτῶν εἴη τῷ ἐνδόξῳ ὀνόματι πεποσμημένη, ἐκέλευ- 
[ τοὺς, δώδεκα φυλάρχους προσενεγκεῖν αὐτῷ ῥάβδους, ἔπιγεγραμ- 
μένας ἑκάστης φυλῆς κατ’ ὄνομα. Καὶ λαβὼν αὐτὰς ἔδησεν, παὶ ἐσφρά- 
γισεν' τοῖς δακτυλίοις τῶν φυλάρχων, καὶ ἀπέθετο αὐτὰς εἰς τὴν σκη- 
viv τοῦ μαρτυρίου, ἐπὶ τὴν τράπεζαν τοῦ θεοῦ. Καὶ κλείόας τὴν σνη- 
viv ἐσφράγισεν τὰς μλεῖδας, ὡσωύτως ol τὰς ῥάβδους, παὶ είπεν 
αὐτοῖς" ὄνδρες ἀδεῖφοὶ, UE ἂν φυλῆς qj θῥάβδος βλαστή ως ταύτην ix- 
Mena 0 Θεὸς ele τὸ Γερατεύειν καὶ ειτουργεῖν αὐτῷ. ΠἩρωΐας δὲ 
γενομένης, συνεπάλεσεν πάντα τὸν Ἴσραῆλ, τὰς ἐξακοσίας μλιάδος τῶν 
ἀνδρῶ[ν, καὶ ἔπε]δείξατο τοῖς φυλάρχοις [τὰς όφρα|γῖδας, xol ἤνοιξεν 
HU epi] τοῦ μαρτυρίου παν προσ[ήνεγκεν] ῥάβδους. Καὶ εὑρέθη 
ᾗ ῥ[άβδος] “Ααρῶν οὐ μόνον βεβλα[ στηκυῖα], ἀλλὰ καὶ παρπὸν ἔχουσα. 
Τί δοπεῖτε, ἀγαπητοί; Οὐ πρ] οέγνω] Moose τοῦτο μέλλειν [ἔσεσθαι]; 
ἸΜάλιστα ᾖδει' AM ἵνα μὴ ἀν[αταστα]σία, γένηται ἐν τῷ Ἴσραὴλ, 
ovo [c^ ἐποί]ησεν, elg" τὸ δοξασθῆναι τ[ὸ ὄνο]μα αποῦ ἀληθινοῦ καὶ 
μόνου [Θεοῦ], ᾧ «| δόξα sig τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώμων. ᾽ Αμήν. 


η}γελίσθησαν haud dubie sensu pas- ἑστάνω, e. 6. καθιστάνω. Scapula. 


sivo accipiendum est; ἡμῖν est dalivus 
qui vocatur commodi. Verte: apostoli 
evangelium nobis praedicandum a Christo 
acceperunt. 


2) Rom. 4, 21. 

3) II Tim. 3, 14. 

4) I Thess. 1, 5. 

5) In. Compositis saepius usurpatur 


Cfr. Schneideri Lex. gr. s. v. καθιστάνω. 
Ms. καθέσταγον, male. H. 


6) Cfr. quae annotarunt ad h.l. Cot. 
Cousl. et Rothe (Anfünge p.207). H. Hic 
locus potius apud Clementem illorum 
unus est, in quibus episcoporum nomen 
ad presbyteros pertinere apparet. 


7) lai. 60, 17. 


L CLEMENTIS AD COR. XLII. XLIII. 89 
sto; et faetum est utrumque ordinatim ex voluntate Dei. [taque acceptis 
mandatis, et per resurrectionem Domini nostri lesu Christi plena certi- 
tudine imbuti, Deique verbo confirmati, cum certa Spiritus Sancti fiducia 
egressi sunt, annunciantes regui Dei adventum. Per regiones igitur et 
urbes verbum praedicantes, primitias earum, spiritu eum probassent, 
constituerunt episcopos et diaconos eorum qui credituri erant. Neque 
hoc quidem novum institutum fuit; multis enim retro seculis de episco- 
pis et diaconis seriptum est. Sic enim alicubi dieit seriptura: ,consti- 
tuam episcopos eorum in iustitia, et diaconos eorum in fide. 


XLIII. Moses olim contentionem de sacerdotali dignitate οπίαπι sedavit. 

Et quid mirum, si, quibus in Christo a Deo hoc munus commissum 
fuit, praedictos constituerint? quandoquidem beatus Moyses, ,fidelis ser- 
vus in universa domo,' omnia, quae ipsi mandata erant, in sacris libris 
notaverit; quem caeteri prophetae sequuti sunt, iis quae ab ipso san- 
cita sunt testimonium pariter perhibentes. llle enim, cum aemulatio pro 
sacerdotio incidisset, et Lribus inter se dissentirent quaenam illarum glo- 
rioso illo nomine ornanda esset, iussit duodecim tribuum principes afferre 
sibi virgas, quae uniuseuiusque tribus nomen inscriptum haberent. Quas 
eum accepisset, in faseieulum ligavit, et annulis principum tribuum signa- 
vit, et in tabernaculo testimonii super mensam Dei deposuit eas. Clau- 
soque tabernaculo claves similiter et virgas signavit, et dixit eis: viri 
fratres, euius tribus virga germinaverit, hane elegit Deus, quae ipsi saera 
faciat et. ministret. Mane autem facto congregavit universum populum 
Israel, sexcenta millia virorum, et tribuum principibus sigilla ostendit, 
tabernaculum testimonii aperuit, et virgas protulit. Et inventa est virga 
Aaronis non iantum germinasse, sed et fructum ferens. Quid, dilecti, 
vobis videtur? An hoc futurum non praeseiverat Moyses? Maxime nove- 
rai; verum ne seditio in populo [Israel oriretur, iia se gessit, ut nomen 
veri et solius Dei glorificaretur, cui sit gloria in secula seculorum. 
Amen! 


Cap. XLIIL 1) πιστεύοντες ed. 
lunius, germana Codicis lectione πιστευ- 
θέντες pro coniectura ad oram reiecta, 
Cfr. Tit. 1, 3. 


2) Hebr. 3, 2. 5. Num. 12, 7. 


3) Commate heic distinguunt Cot., Co- 
lom. et al, supplentque óc. 


(Opp. ed. Mangey, T. II. p. 162.), Au- 
gustinus (Serm. 245. Append. T. V. ed. 
Bened.). 6st. 


ϐ) De hoc silent prorsus sacrae li- 
lerae; censendum igitur est, petitum 
fuisse ex indubitata aliqua traditione. Wolt. 


6) Pitra in Spicileg. Solesm. [. p. 
293. legendum coni. ἐΥόησεν, quia in 


4) Referendo virgarum historiam (Num. ; - , 
) Εξ ( fragmento veteris versionis latinae a S. 


ο, 17.) b. Clemens adiicit nonnullas cir- 


cumstantias admodum verisimiles, atque 
ut videtur desumtas ex Hebraeorum tra- 
ditionibus. Cum vero duodecim virgas 
ponit, eadem in sententia versatur ac 
Philo Iudaeus Lib. IIl. de Vita Mosis 


Paulo Nolano ut putat exaratae legitur 
sciebat. Il. ed. IV. 
7) In. fragmento apud Pitram |. |, 
legitur: αἱ honorabilis Aaron. inveniretur. 
8) Ioann, 17, 3. 


90 I. GLEMENTIS AD COR. XLIV.. 


^ 


XLIV. Apostolorum institutio, ne de munere sacerdotali contentio fiat. 
Legitime electos ac recte viventes de munere suo per nefas deiecistis, 


Kol οὗ ὁπόστολοι ἡμῶν ἔγνωσαν διὰ τοῦ πυρίουὶ ἡμῶν. "Icoó 
Χριστοῦ, € ὅτι ἔρις ἔσται ἐπὶ τοῦ ὀνόματος τῆς ἐπιοχοπῆς." hà ταύτην 
οὖν τῆν αἰπίαν πρόγνωσιν εἰληφότες τελείαν πατέστησαν τοὺς προειρή- 
μένους id μεταξυ’ ἐπινομῆν' δεδώκωσιν, ἵ ὅπως, ἐὰν ποιμηθῶσι», δια- 
δέξωνται ἕ ἕτεροι Dy εδοχιµασμένοι ἄνδρες viv λειτουργίαν. αὐτῶν. Τοὺς 
οὖν κατασταθέντας om ἐπείνων, 7] μεταξὺ op ἑτέρων ἐλλογίμων' 
ἀνδρῶν, συνευδοπησάσης" τῆς ἐπκλησίας πάσης, καὶ λειτουργήσαντας 
ἀμέμπτως τῷ ποιμνίῳ τοῦ Χριστοῦ μετὰ ταπεινοφροσύνης, ἡσύχως παν 
ἀβαναύσως, μεμαρτυρηµένους τε πολλοῖς χρόνοις ὑπὸ πάντων, "τούζους 
οὐ δικαίως νομίδοµεν ἀποβαλέσθα, τῆς λειτουργίας. -Αμαρτία γὰρ οὗ 
pua ἡμῖν ἔσται, ἐὰν τοὺς ἀμέμπτως xol ὁσίως προσενεγκόντας τὰ 
δῶρα) τῆς ἐπισκοπῆς. ἀποβάλωμεν. Μωιάριοι οἱ προοδοιπορήσαντες 


er 2 
πρεσβύτερου, οὕτινες ἔγκαρπον xol τελείαν ἔσχον τὴν ἀνάλνσιν ἳν 


οὐ 


γὰρ εὐλαβοῦνται , µή τις αὐτοὺς μεταστήσῃ ἀπὸ τοῦ ἱδρυμένου αὐτοῖς 


τόπου. 


"Ορῶμεν γὰρ, ón. ἐνίους duele. μεταγάγετε nes πολιτευομέ- 


v[ovc] ἐν τῆς ἀμέμπτως αὐτοῖς τετιµηµένης Λειτουργίας.Ἡ 


Cap. XLIV. 

— Χριστοῦ. 

2) Le. aut de dignilate episcopali, 
ut ὄνομα significet ἀξίωμα; aut de ve 
ipsa, adeoque de nomine rem ipsam de- 
notante. Hanmond. 

3) Hoc est, Episcopos et Diaconos. 
" Apostoli constituerunt inspectores et mi- 
nistros iis qui credituri erant, aeque in 
Ecclesiis Romana et Corinthia ac in aliis. 


1) I. Ms. siglum XY 


Qua in re obiter observandum, Petri par- 


tes atque auctoritatem .non plus valuisse 
quam aliorum; Clemens enim quosvis 
commemorat ἄἀποστόλους, atque ἀπο- 
στόλους ἡμῶν vocat. Gul, Burton. Cfr. 
supra e. 42. 

4) μεταξὺ — μετέπειτα, uti post- 
modo, et Act. 13, 42, Ep. Barnab. c. 13. 
not. 9, et alibi. 

5) "Emwopi, a véuo derivatum, 
apud antiquos de iure pascendi i in alieno 
et de depasiione ignis [Stephani Thes.] 
usurpatur. Sed vox ista fortasse etiam 
a γόμος derivari potest, Ma ut praece- 
ptum, ordinationem significet. Hammondus 
οἱ Wottonus verterunt: seriem, modum 
successionis , eo innixi, quod vox ἔπι- 
véuo aliquando significet xereéyerr, 
i.e. catalogo adscribere, Hesychio ἐπί- 
νομος est — κληρονόμος, quo fultus 
Rothe (Anfáng. p. 374 sq.) reddit: testa- 
meniarische Verfügung, quasi Apostoli vi 


festamenti ordinassent, ipsis (Apostolis) 
defunetis (ἐὰν κοιμηθῶσιν) ipsorum 
(Apostolorum) munus (τὴν λειτουργίαν 
αὐτῶν), presbyteros et diaconos (ἔπι- 
σκοπὴ Sensu latiori) eligendi, ad alios 
probatos et eximios viros (i. e. Episco- 
fos nostro sensu) transire debere. Rothe 
enim autumat, brevi tantum ante mortem 
suam Apostolos ordinem Episcopatus in- . 
stituisse, quum antea non nisi Presbyteri 
(qui et Episcopi vocabantur) et Diaconi 
existerent. Sed viro docto accedere: no- 
bis non lubet, ut ex nostra versione la- 
tina elucet. Nolte coni. (I. 1, p. 228.) 
ἔτι vóuov δεδώκασιν. 1n fragm. vet. 
vers. lat. apud Pitram 1. 1. legitur: hanc 
formam. lenentes , ἐπινομὴ — forma — -—— 
praeceptum. Π. ed. IV. Rothii "opinio- 
nis commenta explosit Lipsius |. c. p. 
10 sqq., ila loeum explicans: ,Clemens 
presbyteros et diaconos ab apostolis sta- 
üm ut illi prima ecclesiae fundamenta 
posuerunt constitutos esse narrat; deinde 
vero ne intestinae contentiones de re- 
centi munere orirentur, eosdem aposto- 
los praeceptum addidisse, ut his presby- 
leris et diaconis ali viri probati suc- 
cederent. Ex hoc ipso enim, quod munus 


ecclesiasticum ab apostolis originem tra- 


heret, lueulenter apparere nefas esse, si 
quis eos qui vel ab ipsis apostolis vel 
ab aliis viris probatis apostolorum iussu 


-L CLEMENTIS ΑΡ. COR. XLIV. 91 


XLIV. — Apostolorum inslitutio, πε de munere sacerdotali contentio fiat. 
Legitime electos ac recle viventes de munere suo per nefas deiecistis. 


Apostoli quoque nostri per lesum Christum Dominum nostrum co- 
gnoverunt, eontentionem de nomine Episcopatus oborituram; ob eam ergo 
causam, perfecta praescientia praediti, constituerunt praedictos, ae dein- 
ceps ordinationem dederunt, ut, quum illi decessissent, ministerium eorum 
alii viri probati exciperent.  Constitutos itaque ab illis, vel deinceps ab 
aliis viris eximiis consentiente universa ecclesia, quique inculpate gregi 
Christi deservierunt cum humilitate, quiete, nec illiberaliter, et longo tem- 
pore ab omnibus testimonium praeclarum reportarunt, hos putamus 
munere suo non iuste deiici. Non enim leve erit peccatum nostrum, si 
eos, qui sancle et sine reprehensione munera obtulerunt, episcopatu eiici- 
mus. Beati presbyleri, viam prius emensi, qui fructuosam perfectamque 
dissolutionem consequuti sunt; non enim verentur ne quis eos transfe- 
rat de loco ipsis constituto, Videmus enim, quod vos nonnullos honeste 


viventes ab officio, quod inculpate et cum honore exequebantur,  dimovetis. 


ad ecclesiam gubernandam constituti essent, 
de loco deiicere conaretur. Nemo non 
intelligit eos qui iam ἕσεροι ἑλλόγιμοι 
ἄνδρες appellantur, diversos esse ab 
iis qui paullo ante iisdem fere verbis 
vocali sunt £rsepot δεδοκιμασμένοι 
ἄνδρες. Nam utrique ex presbyterorum 
quidem εἰ diaconorum numero sunt; sed 
ii de quibus antea sermo erat, sunt suc- 
cessores eorum presbyterorum qui ab 
apostolis olim constituti erant. Postea 
vero ἕτερον ἑλλόγιμοι ἄνδρες ipsis 
apostolis opponuntur, ita ut statim ap- 
pareat, eorum presbyterorum qui ab 
apostolisneque vero a decessoribus eorum 
ordinati sint mentionem fieri. Ab hac 
interpretatione etiam ii parum discedunt, 
qui nuper vocem ἐπινομὴν wutandam 
esse censuerunt. Ex quo numero fuit 
Bunsen, qui in libro, Ignatius v. Απίίο- 
chien αι. seine Zeit, p. 98sqq., Turnerum 
(apud Usserium de epp. Ign. $. 18.) se- 
cutus ἐπινομὴν im ἐπιμονὴν correxit, 
et Ritsehl (altkath. Kirche, p. 371.) qui 


ἐπιστολὴν legendum esse censuit. Neutra 


tamen emendatione opus est. 

6) Locus hic, si quis alius, apprime 
utilis ad intelligendum, quae fuerint par- 
tes Cleri et Plebis iii Episcoporum or- 
dinatione. ἸΚατάστασις ad Apostolos 
οἱ Episcopos, συνευδόχησις ad Plebem 
spectabat. Rem optime illustrant b. Cy- 
prianus Ep. 68. ed. Bened. (67 ed. Fell.) 
e& Origenes, hom. 6. iu Levit. (0pp. 
T. Π. p. 216. ed. Bened.) Fell. 


7) A Tito, Timotheo et aliis coad- 
iutoribus Apostolorum, quibus munus 
Episcopos, Presbyteros et Diaconos in- 
stituendi commissum erat. H. 

8) Moraliter ergo populus adsistebat 
et morali acceptatione populi clericis 
rite electis opus erat. Cfr. Cyprian. Ep. 
55. p. 82, Ep. 68. p. 116. ed. Bened. 
1726: sacerdos plebe praesente — sub 
omnium oculis deligatur, et. dignus atque 
idoneus publico iudicio ac testimonio com- 
probelur, ;.. ut plebe praesente vel de- 


"fegantur malorum crimina, vel bonorum 


merita, praedicentir. 

9) Nimis audacter pronuntiat Bernar 
dus neminem veterum ita, sine adiecto 
simpliciter locutum esse. Ignatius in Ep. 
ad Smyrn. c. 7. Eucharistiam vocat τὴν 
δωρξὰν τοῦ Θεοῦ, el iu Const. Apost. 
8, 12. legimus of Φιάκονοι προσαγέ- 
τωσαν τὰ δῶρα τῷ ἐπισκόπῳ πρὸς 
τὸ ὁυσιαστήριον. Plura exempla huius 
significationis e scriptoribus non tantum 
vetustatis habentibus congessit Cotelerius, 
qui notat etiam Eucharistiam ab Aethio- 


pibus Corban appellari, i. e. δῶρυγ. 


Marc. 7, 11. Cfr. Suicer. Thes. Eccl. vocc. 
δωρεὰ et «δῶρον. lac.  Referendam 
τὴν ἐπισκοπὴν esse ad presbyteros, 
sponte apparet. 

10) 60». II Tim. 4, 6. 

11) Cum sedulam curam iis praestare 
soliti simus, quae in honore ac pretio 
habemus, λειτουργίαν τιμᾷν dicuntur, 
qui munera sua diligenter obeunt. Davis, 


92 I. CLEMENTIS AD COR. XLV. XLVI. 


XLV. Improborwm est, iustos vexare el. deiicere. 


Φιλόνει]οῇ ἐστε, ἀδελφοὶ, μα) ζηλωταὶ, περὶ [μὴ] ἀνηκόντων εὖς 
σωτηρίαν.' "Ever" εἰς τὰς Ἰραφᾶς, τὰς ἀληθεῖς [ῥήσεις] πνεύ- 
ματος τοῦ ἁγίου. ᾿Ἠπίστασθε] [ὅτι οὐδ]ὲν ἄδικον, οὐδὲ παραπε[ποιημ]ένον 
γέγθαπται ἐν αὐταῖς. [OO γὰρ ε]ὐρήσετε δικαίους ἀποβε]βλημ]ένους 
ἀπὸ ὁσίων ἀνδρῶν. M δίκαιοι, ἀλλ ὑπὸ ἀνό[μων]" ἐφυ- 
λαμίσθησαν,' ἀλλ) ὑπὸ [ἀνο]σίων ἐλνθάσθησαν ὑπὸ πα[ραν]όμων " 
ἀπεμτάνθησαν [ὑπ]ὸ τῶν μιαρῶν καὶ ἄδινον ζῆλον [ἀ]νειληφότων. 
Ταῦτα πάσχοντες [ε]ὐκλεῶς ᾖ ἤνεγκαν. [Τι γὰρ εἴπωμεν, ἀδελφοί, Za- . 
vu] ὑπὸ τῶν φοβουμένων τὸν cov [ἐ]ῤλήθη εἷς λάκκον λεόντων; 
UH] ᾿νανίας xal ᾽Αζαρίας καὶ Mio ὑπὸ τῶν θρησκευόντων τὴν 
μεγαλοπρεπῆ xo ἔνδοξον. θρησχείαν τοῦ ὑψίστου κατείρ]θησαν εἷς κἄ- 
µινον πυρός; ΜηΘαμῶς τοῦτο yévorro. Τΐνες οὖν of ταῦτα δράδαν- 
τες) Οἱ στυγητοὶ παὶ πάσης solere πλήρεις εἰς τοσοῦτο ἐξήρισαν" $v- 
μοῦ, ὥστε τοὺς ἐν όσίᾳ xal ἀμώμῳ προθέσει δουλεύοντας τῷ Θεῷ εἷς 
αὐγίαν περιβαλεῖν, μὴ εἶδότες ὅτι ὁ ὄψιστος ὑπέρμαιος. καὶ ὑπερα- 
σπιστής ἐστιν τῶν ἐν παθαρᾷ συνειδήσει͵ λατρευόντων τῷ [πα]ναρέτῳ 
ὀνόμοτι αὐτοῦ" ᾧ ἡ δύξ[α εἰς] τοὺς αἰῶνας τῶν αἰ[ώνων, αμήν, 
[οὗ δὲ ὑπομένοντες ἐν πεποιθήσει δόξαν aod τιμήν ἐκληρονόμησαν, 
ἐπήρθησάν τε καὶ ἐπαφρόδιτοι ἐγένοντο ἀπὸ ποῦ Θεοῦ iv τῷ µνηµο- 
σύνω αὐτῶν, tic τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾽ἁμήν. 


ΧΙΙ.  Adhaereamus iuslis. —Dissensio veslra perniciosa est. 


Τονούτοις οὖν ὑποδείγμασι πολληθῆναι xol ἡμᾶς ost, ἀδελφοί. 
Γεγραπται L3 oM oc τοῖς ἁγίους, ὔτι οὗ πολλώμενοι αὐτοῖς ἅγια- 
σθήσονται.’ καὶ πάλιν ἐν ἑτέρῳ τόπῳ λέγει" μετὰ ἀνδρὸς ἀθώου 
ἀθῶος LN «ol uev ixlenvoU ἐκλεκτὸς ἔσῃ, καὶ μετὰ ὄτρεβλοῦ δια- 
στρέψεις’ Κολληδῶμεν οὖν τοῖς ἀθώοις sol Dinerdoug εἰσὶν δὲ οὗτοι 
ἐκλεμτοὶ τοῦ Θεοῦ. yp]. τί ἔρεις, ol Ovpol, xol διχοστασίαι, xo 
σµέσµατα, πόλεμός τε ἐν ὑμῖν; "Ht οὐ ἕνα Θεὸν ἔχομεν sel ἕνα 
Χριστόν; καὶ ἓν πνεῦμα τῆς χάριτος τὸ ἐκχυθὲν iy ἡμᾶς, καὶ μία 
μλῆσις iv Χριστῷ; "Ivo τί διέλκοµεν uel διασπῶμεν τὰ um τοῦ Χρι- 
στοῦ, παν στασιάξοµεν πρὸς τὸ σῶμα τὸ ἴδιον, xol εἰς τοσαύτην ἀπό- 
volo? ἐρχόμεθα, ὥστε ἐπιλαθέσθαι ἡμᾶς, ὔτι μελη ἐσμὲν ἀλλήλων» 
Miete. τῶν λόγων "Ἰησοῦ τοῦ 9ρίου ἡμῶν. Εἶπε quo 00e? τῷ 
ἀνθρώπῳ ἐκείνῳ'. μαλὸν ἣν αὐτῷ εὖ oix ἐγεννήθη, ἢ ἕνα τῶν ἐκλεν- 
τῶν µου σκανδα]έσαι' Ἀρεῖττον ἦν αὐτῷ, περιτεθῆναι μύλον καὶ κα- 
ταποντισθῆναι εἰς τὴν «Φάλασσαν, 7 ἕνα τῶν μιπρῶν µου σπανδαλίσαι« 
Τὸ σχίόμα ὑμῶν πολλοὺς διέότρεψεν, πολλοὺς εἰς ἀθυμίαν ἔβα]εν, mo^ 


λοὺς εἰς δισταγµὀν, τοὺς πάντας ἡμᾶς εἰς Monqv «ol ἐπίμονος ὑμῶν 
ἐστὶν ἡ στάσις. 


Cap. XLV. 1) Cfr. illud τι τῶν 4) ἐφυλακίσθησαν in Ms. invene- 
ἀνηκόντων ὑμῖν elc σωτηρίαν c. 11. runt Millius et Iacobsonus, ἐφυλάχθησαν 
Ep. Barnab. evulgarunt Iunius, Colomesius et alli. 

2) Ita Ms. Cfr. tamen supra C. 40. 5) Dan. 6, 16. 
ἐγκεκυφότες sic τὰ βάθη τῆς θείας 
γνώσεως. 6) Dan. 3, 20. 

3) ἐπίστασθαι Ms, 7) Male nonnulli textum immutare 


i. CLEMENTIS AD COR. XLV. XLVI. 93 


XLV. Improborwum est, iustos vexare et delicere. 


Contentiosi estis, fratres, et in rebus, quae ad salutem minime per- 
tinent, accensi zelo. Scripturas diligenter inspicite, quae Spiritus saneti 
vera sunt oracula. Attendite, in illis. nihil iniustum. neque perversum scri- 
ptum esse. Non enim a viris sanctis invenietis iustos reiectos. Persecutio- 
nem passi sunt justi, sed ab iniquis; in carcerem sunt conieeti, sed ab im- 
piis; lapidati sunt, sed a nefariis; occisi sunt, sed a scelestis et iniusto 
zelo abreptis. Haec patientes gloriose tulerunt. (Quid enim, fratres, di- 
cemus? Daniel in speluncam leonum ab eis qui Deum timebant comn- 
iectus est? An Ananias, Azarias et Misael conclusi sunt in fornacem ignis 
ab eis qui magnificum et gloriosum altissimi cultum observabant? Absit 
prorsus! Quinam igitur haec patrarunt?  Abominandi et omni malitia 
pleni eo furoris rixati sunt, ut eos, qui in sancta et inculpata voluntate 
Deo servierunt, tormentis iniecerint, ignorantes, Áltissimum propugnatorem 
et defensorem eorum esse, qui in pura conscientia nomen eius virtute 
plenum colunt, cui sit gloria in secula seculorum, Amen! Illi vero, in 
fiducia patienter tulerantes, gloriae et honoris haeredes facii sunt, et a 
Deo exaltati et gratiosi sunt effecti in memoria ipsorum, in secula se- 
culorum, Amen! 


XLVI. Adhaereamus iustis. —.Dissensio vestra perniciosa est. 


Talibus igitur exemplis et nos adhaerere oportef, fratres. Seriptum 
enim est: ,Sanctis vos adiungite, quia, qui illis adhaerent, sanctificabun- 
tur. Et rursus in alio loco: ,cum viro innocente innocens eris, e eum 
electo eleetus eris, et eum perverso perverteris/ Quare innocentibus et 
iustis iungamus nos; ii quippe sunt elecli Dei, Cur inter vos sunt con- 
tentiones, irae, dissensiones, sehismata et bellum? Nonne unum Deum 
et unum Christum habemus? Nonne unus est Spiritus gratiae, qui super 
nos effusus est, et una vocatio in Christo? Cur divellimus et discerpi- 
mus membra Christi, et contra proprium corpus sedilionem movemus, 
eoque vesaniae devenimus, ut alios aliorum membra esse obliviscamur? 
Recordamini verborum lesu Domini nostri. Dixit enim: ,vàe homini illi! 
Bonum erat ei si natus non fuisset, quam ut unum ex electis meis scan- 
dalizaret; melius érat ut ei mola circumponeretur et demergeretur in 
mare, quam ut unum de pusillis meis scandalizaret.| Schisma vestrum 
multos pervertit, multos in animi deiectionem, multos in vacillationem, 
omnes nos in tristitiam "coniecit, nos omnes moerore affecit; et adhuc 
seditio vestra persistit. 


voluerunt, De voce ἐξερίζω v. Steph. 2) Ps. 17, 20. 27. 
Thes. (edit. nov.) et Passow, Lex. gr. H. 3) Iac. 4, 1. 
8) Sic nos legendum putamus. Ms. 4) Epl 4 4—6 
habet ἔπαφρον i. e. quod spuma ob- pu os ' » 
ductum renidet et albescit Davisius , 9) Vid. supra c. 1. εἲς τοσοῦτον 
conicit ἐπαιθέριοι, Boisius ἐλαφροὶ, ἀπονοίας. 
Solulis vinculis, vel ἀνέπαφοι, intacli 6) Quod antiquis non insolens fuit, 
sc. ab igne. H. ed. IV. multa testimonia Clemens in unum con- 
Cap. XLVL 1) Haec verba in S. iungi: nempe Matth. 26, 24. Luc. 
Scriptura frustra quaeruntur. Cfr, Clem, 17, 2. Matth. 18, 6. Marc. 9, 12. Cot. 
Alex. Strom. V, 8. p. 677... Cfr. Clem. Alex. Strom. ΠΠ, 18. p. 561. 


94 L CLEMENTIS AD COR.: XLVII. XLVIH. XLIX. 


XLVIL Discordia vestra "recens peior. est. priori ,. quae Pauli tempori- 
. bus. fuit. 


"Ave dBere πὴν ἐπιστολὴν' τοῦ μακαρίου Παύλου τοῦ ΄ ἀποστόλου. 
Ti πρῶτον ὑμῖν ἐν ἀρῃῇ. τοῦ εὐαγγελου"  Eygenpev j "En Επ) ἀμηθείας 
πνευματικῶς) ἐπέστειλεν ὑμῖν, περὶ αὐτοῦ τε xol Κηφᾶ τε xad ἀπόλλω, 
διὰ τὸ Lr τότε προσαλίσεις. ὑμᾶς πεποιῇσθαι. AM) ἡ πρόσκλισις 
ἐπείνη Ππτονα) ἡμαρτίάν ἡμῖν προσήνεγκεν' προσεκλίθητε jo ἀποστό- 
λοις μεμαρτυρηµένοις ο) ἀνδρὶ δεδολιμασμένῳ παρ αὐτοῖς. Νυνὶ 
"δὲ πατανοήσατε, τίνες ὑμᾶς διέστρεψαν μα τὸ σεμνὸν' τῆς περιβοή- 
του φιλαδελφίας ΄ οὐμῶν ἐμείωσαν. Αἰσμρὰ, ἀγαπητοὶ, xol λίαν αἰσγρὰ, 
παὶ ἀνάξια τῆς ἐν Χριστῷ ἀγωγῆς, ἀκούεσθαίν , τὴν βεβαιοτάτην xol 
ἀρχαίαν" Κορινθίων ἐκκλησίαν δε ἓν 7 δύο πῤόσωπά στασιάξευ πρὸς 
τοὺς πρεσβυτέρους. Καὶ eb η ᾽ἀλοὴ οὐ μόνον εἰς ἡμᾶς ἐχώρησεν, 
ἀλλὰ καὶ εἰς τοὺς ἔπεροκλινεῖς' ὑπάρχοντας ἀφ' ἡμῶν * ὥστε 30 βλα- 
σφημίας ἐπιφέρεσθαι τῷ ὀνόματι πυρίου διὰ τὴν ὁμετέραν ἀφροσύνην, 
ἑαυτοῖς δὲ πίνδυνον ἐποξεργάζεσθαι, 


XLVIII. Redeatis ad. fraterni amoris studium. 


΄'Ῥξάρωμεν οὖν τοῦτο ἐν τάχει, παὶ προσπέσωµεν τῷ δεσπότῃ,, xol 
πλαύσωμεν ἱπετεύοντες αὐτὸν, ύπως ἵλεως γενόμενος ἐπικαταλλαγῇ ἡμῖν, 
καὶ ἐπὶ τὴν σεμνὴν τῆς φιλαδελφίας ἡμῶν [καὶ] ἁγνὴν ἀγωγὴν ἄπο- 
παταστήσῃ ἡμᾶς. Πύλη γὰρ διναιοσύνης ἀνεργυῖα εἰς ζωὴν αὕτη, 
παθὼς γέγραπται * ἀνοίξωτέ μοι” πύλας δικαιοσύνης, εἰσελθῶν iv 
αὐταῖς ἐξομολογήσομαι' τῷ κυρίῳ" eim 4 πύλη τοῦ Φυφίου᾽ δίκαιον 
εἰσελεύσονται $ ἐν ebrii. Πολλῶν' οὖν πυλῶν ἀνεωγυιῶν, E ἐν δυνανο- 
σύνῃ αὕτη ἐστὶν 1j ἐν Χριστῷ", ἐν Ei Nl πάντες οὗ εἰσελθόντες, 
aol παπευθύνοντες τὴν πορείαν αὐτῶν ἐν ὁσιότητι καὶ δεναιοσύνῃ, 
ἀταράχως πάντα ἐπιτελοῦντερ. "Heo τις πιστὸς , fjr δυνατὸς γνώσιν 
ἐξειπεῖν, ἤτω σοφὸς ἐν διαπρίσει λόγων, fjr ἁγνὸς ἐν Boyow" το- 
σούτρ' γὰρ μᾶλλον ταπεινοφρονεῖν ὀφείλεν, ὅσω δονεῖ μᾶλλον μείζων 
εἶναι, καὶ ζητεῖν τὸ κοινωφελὲς πᾶσιν, xoi μὴ τὸ ἑαυτοῦ. 


XLIX. Charitatis encomium. 


Ὃ ἔχων ἀγόπην iy Χριστῷ, τηρησάτω τὰ τοῦ Χριστοῦ παραγγέλ- 
ματα, Tov δεσμὸν' τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τίς δύναται ἐξηγήσασθαν : 
Τὸ μεγαλεῖον τῆς μαλλονῆς αὐτοῦ τί ἀρκεῖ, ὡς ἔδει, εἰπεῖν ; ; Τὸ 


Cap. XLVIL. 1) I Cor. 3, 13 sqq. — mum Domitiani aut Traiani scriptam 
2) L e. in primordis evangelicae fuisse hanc epistolam, eum tempore Ne- 
praedicationis. ronis antiqua nequiverit appellari ec- 
» : : clesia, Frey. 
3) ἤττονα proposuit Dav.; in Ms. 
Bevor. Clr. Ioann, 19, 11. , 7) Ethnicos haud dubie intelligit, 
respiciens ad illud in Ep. ad Rom. 2, 24. 
4) Cfr. Supra c. 1. Νέοις τε μέτρια τὸ γὰρ ὄνομα τοῦ Φεοῦ Ow ὑμᾶς 
καὶ σεμνὰ νοεῖν ἐπετρέπετε, βλασφημεῖται iy τοῖς ἔθγεσιν. Cr. 
5) Leg. ἀχούεται, ut πιοποηί lunius, I Tim. 6, 1. 
Boisius, Fellus, Colomesius et al. 
6) L. e. én ipsis Evangelii primordiis Cap. XLVIII 1) Καὶ interponendum 
fundata, Nequaquam solide ex hoc epi- ex Clem. Alex. Strom. IV, 17 p. 613, ut 
theto inferunt viri docti, tempore de- vidit Wottonus post Cot. et Colom. 


l CLEMENTIS AD COR. XLVII XLVII. XLIX. 95 " 
. XLVIL " Discordia "vestra recens peior est priori, quae Pauli tem- 
EE poribus fuit. 


Epistolam beati Pauli Apostoli in manus sumite. Quid primum vo- 
bis in principio Evangelii scripsit? Certe divinitus inspiratus de seipso, 
de Cepha et Apollo ad vos literas dedit, quia etiam tum inter vos factio- 
mes οἱ partium studia fuerant. Sed factio ista minus vobis intulit pecca- 
tum; propendebatis enim in Apostolos praeclaro testimonio celebres, et 
. in virum ab illis probatum. Nunc vero, qui sint qui vos perverterint, 
et" nominatissimi amoris vestri fraterni decus imminuerint, vobiscum 
perpendite. Turpia, fratres, turpia valde et christiana vivendi ratione 
indigna audire debemus, firmissimam seilicet. et antiquam Corinthiorum 
ecclesiam propter unum aut alterum hominem contra presbyteros sedi- 
lionem movere, Et hie quidem rumor non lantum ad nos, sed ad eos 
etiam, qui a nobis alieni sunt, manavit; ita ut propter vestram amen- 
tiam blasphemiae nomini Domini inferantur, et vobis ipsis periculum 
ereetur. 


ΧΙΥΠΙ.  Redeatis ad fraterni amoris studium. 


Auferamus igitur hoc celeriter; pedibus Domini advolvamur, et flen- 
tes suppliciter imploremus eum, ut propitius factus nobis reconcilietur, 
et pristinae nostrae decorae et castae fraterni amoris conversationi nos 
restituat. Haec enim vita porta iustitiae est ad vitam aperta, sicut seri- 
ptum est: ,aperite mihi portas iustitiae; ingressus in eas confitebor Do- 
mino; haee porta Domini, iusti intrabunt in eam. Cum igitur multae 
portae apertae sint, ea quae est iustitiae, eadem et in Christo est; beati 
omnes, qui in eam inirarunt, et iter suum in sanclitate et iustitia dire- 
xerunt, omnia imperturbate peragentes. Sit aliquis fidelis, sit potens in 
'enarranda cognitione sublimiori, sit sapiens in sermonum diiudicatione, 
sit castus in'operibus; tanto humilior esse debet, quanto maior esse 
videtur, οἱ quaerere debet quod omnibus utile est, non solum sibi. 


XLIX.  Chavitatis encomium. 


Qui charitatem in Christo habet, servet Christi mandata, . Vineulum 
charitatis Dei quis potest enarrare ? Quis pulehritudinis eius magnificen- 
üam, prout par est, eloqui valet? — Altitudo, ad quam evehit, charitas 


2) Ps. 117, 19. 20. Locus extat 9, 12. Porta vero Filius Dei est, qui 


ap. Clem. Alex. Strom. I, 7. p. 338. 339. 

3) Ms. ἐξομολογήσωμαι, — Vocales 
€ et o etiam in antiquissimis Codd, haud 
raro a librariis confunduntur. 


4) Citantur haec a Clem. Alex. Strom. 
VL 8 p. 772, tamquam ex S. Barnaba, 
lapsu memoriae, vel levi incuria aut er- 
rore; supra enim (Strom. I, 7. p. 339.) 
Clementi, ut mihi videtur, ea tribuit. 
Jac. Matth. 7, 13. 14. 

9) Cfr. lgnat. ad Philad. ο, 9. αὐ- 
τὸς dy θύρα τοῦ πατρὸς, δι ἧς 
εἰσέρχονται κτλ. Hermae Past. Sim. 


solus est accessus ad Deum. 

6) Matth. 23, 11. 

7) 1 Cor. 10, 33. Apud Clem. Alex. 
Strom. IV, 18. p. 613. 


Cap. XLIX. 1) Coloss. 3, 14. Hie- 
ronymus (Opp. T. VII. p. 606. ed. Val- - 
lars) in Eph. 4, 1. adnotat: ,Potest et 
in Christi vinculis et in.carcere pro mar- 
tyrio constitutus haec scribere: melius 
autem est, si vinctum in Christi charitate 
dicamus. Cuius rei et Clemens ad Co- 
rinthios iestis est, scribens  Vinculum 
charitatis Dei quis poterit enarrare? 


* 96 I. CLEMENTIS AD COR. XLIX. L. 

ὄψος”, sic 0 ἀνάγει j à ἀγόπη, ἀνεκδιήγητόν. ἐστιν. Αγάπη πολλᾷ ἡ ' ἡμᾶς 
τῷ Ord ἀγάπη καλύπτει π]ῆθος ἁμαρτιῶν" ὀγάπη πάντα ἀνέμεται, 
πάντα ᾽μαπροθυμεῖ: οὐδὲν βάνανσον ἐν ἀγόπῃ, οὐδὲν ὑπερήφανον * 
&yémm σμίόμα οὖν Bret, ἀγάπη οὐ στασιάζει , ἀγάπη πώντα ποιεῖ ἐν 
ὁμονοίᾳ" ἐν τῇ ἀγάπηῃ ἐτε]ειώθησαν. πάντες of ἐκλεητοὶ τοῦ Θεοῦ" 
δίχα ἀγάπης οὐδὲν εὐάρεστόν ἐστιν τῷ Θεῷ. Ἐν ἀγάπῃ προσελάβετο 
ἡμᾶς ó δεσπότης" διὰ τὴν ἀγόπην, ἣν ἔσγεν πρὸς ἡμᾶς τὸ αἷμαί 
αὐτοῦ ἔδωχεν ὑπὲρ ἡμῶν ᾿]ησοῦς Χριστὸς , 9 πύριος ἡ ημών, ἐν θελή- 
ματι Θεοῦ , καὶ την σάρκα! ὑπὲρ τῆς σαρκὺς ἡμῶν, καὶ (τὴν ψυχἠν 
ὑπὲρ τῶν — ἡμών. 


L. Oremus, ut digni habeamur charitate. 


Ὀρσε, ἀγαπητοὶ, πῶς μέγα καὶ δαυμαστόν, ἐστιν v] ἀγάπη, καὶ 
τῆς τε]ειότητος αὐτῆς οὐκ ἔστιν ἐξήγησις, Τίς [πανὸς iv atri] εὐρ[ε- 
vot], εἰ μὴ οὓς ἂν παταξιώσῃ. [o Θεός; J Ἠὐχώμε]θα ovv xol αἰτῶ- 
μέθα ἀπ[ὸ τοῦ dove αὐτοῦ, ἵνα ἐν ἀγάπῃ [μεν], 9fye 7t000xM- 
σεως ἀνθρω[πίνης], ἅμωμοι. AL γενεαὶ πᾶσαι [ἀπὸ ᾽4δὰμ]’ ἕως τῆςδε 
ἡμέρας παρῇ[λθον], ἀλλ᾽ of ἐν ἀγάπῃ τελειωθέν[τες], κατὰ τήν τοῦ 
Θεοῦ geom, ἔχου[σιν] χῶρον εὐσεβῶν, oi φανερ[οὔῦν]ται' ἐν vij ime 
σκοπῇ τῆς Bei elo] τοῦ Χριστοῦ. 1Εγαπται γάρ μεῖσελ[θε] εἷς 
τὰ ταμεῖα" μικρὸν ὅσον ὕσο[ν]έ, 8 ἕως οὗ παρέλθ] ᾗ ὁ ὀργὴ παν pug] 
μου, καὶ, μνησθήσοµαι ἡμέρ[ας] ἀγαθῆς, xol ἀναστήσω ὑμᾶς [2x] 
τῶν Üquxóv ἡμῶν. Μαλάριοί ἔσμεν ,  &yemqroL, e τὰ [προσ]τάγματα 
τοῦ Θεοῦ ἐποιοῦμεν Hv ὀ]μονοίᾳ ἀγάπης, εἷς τὸ ἀφεθῆ]ναι]. ἡμῖν 
δν’ ἀγάπης' τὰς ἁμαρπίως [ἡμῶν], 1Έγραπται γάρ μαλάριοι”, ὧν 
[ἀφέ]θησαν at ἀνομίαι, ael ὧν ἐπεν[αλύ]φθησαν ot ἁμαρτίαι. Ma- 
πάριος Ιάνηρ], οὗ oU? μὴ λογίσηται πύριος ἁμαρτίαν, οὐδέ ἐστιν iy 
τῷ στόματι αὐτ] οὔ] δόλορ. Οὗτος ὁ μακαρισμὸς ἐ[γε]νετο ἐπὶ τοὺς 
ἐμλελεγμένους ὑπὸ τοῦ Θεοῦ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ κυρίου ἡμ[ῶν], 


ᾧ qj δόξα sig τοὺς αἰῶ[ν]ας τῶν αᾖ ώ]νων. "Ay. 


2) οσο. τὸ Üwog— καταξιώση ὁ 
Θεὸς cap. seq. ap. Clem. Alex. Strom, 
IV, 18. p. 613. extant multifarie variata. 

3) I Petr. 4, 8. I Cor. 13, 4 sqq. 
Iac. 5, 20. 


4) Gal. 1, 4. Ioann. 3, 16. 1 Joann. 
4, 9. 10. 


5) Paene eadem habentur a DB. Ire- 
uaeo forsan respiciente hunc locum: 
Τῷ Ιδίῳ οὖν αἵματι λυτρωδαμένου 
ἡμᾶς τοῦ Κυρίου, καὶ δόντος τὴν 
ψυχὴν ὑπὲρ τῶν ἡμετέρων, ψυχῶν, 
zu τὴν σάρκα τὴν ἑαυτοῦ erri TOY 
ἡμετέρω» σαρκῶν. [V. 1, 1. p. 292, 
ed. Massuet.]. Ex sententia iuh utri- 
usque Patris lesus Christus Dominus no- 
ster dedit τὴν ψυχὴν καὶ σάρκα ἔαυ- 
τοῦ ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς καὶ τῆς 


σαρκὸς ἡμῶν, quod plane evertit im- 
pium Socini dogma, lesum Christum non 
praestitisse satisfactionem plenam et vi- 
cariam: nec non Apollinaris dogma, eum 
non habuisse animam rationalem , quum 
locum eius suppleverit ὁ λόγος: ut enim 
animas nostras redimeret, dedit animam 
suam, i. e. humanam; quum aliter non 
fuisset proprium sacrificium pro anima 
humana. Wotf. Haec enim non signifi- 
care possunt: Christus carnem dedit suam 
ni nostram carhem beatam redderet; sed 
nil nisi hoc: Christus carnem dedit suam 
ut ne nostra caro interiret, aeternis poe- 
nis affecta. Lipsius p. 82 l. c. 


Cap. L. 1) Hanc Millii coniecturam, 


praeeunte Gallandio, admisit Iacobsonus 


pro lectione Iuniana αἰτώμεδα [εἶναι 


I. CLEMENTIS AD COR. XLIX. L. 97 
inenarrabilis est, Charitas nos Deo agglutinat ; charitas peceatorum multi- 
tudinem tegit; charitas omnia sustinet, omnia patienter tolerat; nihil 
sordidum in charitate, nihil superbum; charitas schisma non habet; 
charitas seditionem non movet; charitas omnia in concordia facit; in 
charitate ommes Dei electi perfecti sunt facli; sine charitate nihil Deo 
acceptum est. In charitate nos Dominus sibi assumsit; propter charita- 
tem, quam erga nos habuit, Dominus noster lesus Christus voluntate di- 
vina sanguinem suum pro nobis tradidit, et carnem pro carne nostra, 
et animam pro animabus nostris. 


L. Oremus ut digni habeamur charitate. 


Videtis, dilecti, quam magna et admiranda sit charitas, et quod 
perfectio eius nequeat enarrari. Quis est idoneus, ut in ipsa inveniatur, 
praeter eos, quos Deus dignos esse voluerit? Oremus igitur et petamus 
ab illius misericordia, ut in charitate vivamus, sine propensione aliqua 
humana, et inculpati. Generationes omnes ab Adam usque in hodier- 
num diem praeterierunt; qui vero per Dei gratiam in charitate sunt con- 
summati, locum piorum obtinent, et in visitatione regni Christi manifesta- 
buntur. Seriptum enim est: ,ingredere in cubicula paululum quantu- 
lumeunque, donec ira mea et furor pertranseat; et recordabor diei boni, 
et suscitabo vos e sepulchris vestris Beati sumus, dilecti, si praecepta 
Domini in charitatis coneordia impleverimus, ui per charitatem peccata 
nostra nobis remittaniur. Scriptum enim esi: ,beati, quorum remissae 
sunt iniquitates, et quorum tecta sunt peccata. Beatus vir, cuius pec- 
catum Dominus non imputabit, neque est in ore eius dolus Haec bea- 
titudinis praedicatio ad eos perlinet, qui per lesum Christum Dominum 
nostrum à Deo sunt elecii, cui sit gloria in secula seculorum. Amen. 


ἀξέ]ους. Subinde p. αὐτοῦ Iunius, Fel- rare aut ab ea deflectere non potuit Cle- 


lus, Colomesius et alii mallent αὐτῆς 
sc. ἀγάπης. ι 

2) Nullam lacunam indicant Iun. 
Galland., Russel., Schoenemann. et alii. 
Spatium autem in Ms. certe extat. 

3) φανερ[ωθήσον]ται Iun, Colom., 
Galland. et alii supplent ex Clem. Alex. 

4) Isai. 26, 20. Sensus est: aliquot 
lemporis sepulchris erunt tecti, (une re- 
surgent. H. 

5) "Ocov geminatum habes etiam Hebr. 
10, 37. lac. 

6) Simile nonnihil habes in libro 
apoerypho IY Esdr. 2, 16. Colom. Rhe- 
Spexisse auctorem ad Ezech. 37, 12. 13. 
putat Galland. 

T) Animadverte hic Clementem eam- 
dem plane vim Charitati ad remissionem 
peccatorum seu Iustificationem consequen- 
dam tribuere, quam tribuit Fidei Apo- 
Stolus Paulus, cuius tamen mentem igno- 

PaTRES APOST, 


mens: immo eadem plane utitur forma 
loquendi, Οὗτος ὁ μακαρισμὸς ἐγένετο 
ἐπὶ κτλ. qua Paulus ad Rom. 4, 9. 
*O μακαρισμὸς οὖν οὗτος κτλ. tandem- 
que idem Davidis testimonium adhibet 
ad confirmationem huius doctrinae de 
Charitatis efficacia ad lustificationem, ex 
quo Fidei vim sine operibus docuerat 
Paulus, Rom. 4, ϐ6---δ. ut longe claris- 
simum sit, nunquam sanctos hos viros 
iam subtilem notionem Fidei animo con- 
cepisse, quae sanctitatem Charitatemque 
ab ea removeret. Patet etiam quomodo 
intelligendum, quod c. 32.inculearat. Frey. 

8) Sic edd. usque ad Wottonum, et 
recte quidem, ut lacobsonus contra illum 
notat. 

9) Ps. 32, 1. 2. 

10) Ita se habet Cod. Ms., Vat. Co- 
dex LXX interp. exhibet ᾧ. Sic S.Pau- 
lus ad Rom. 4, 8. Το. 


” 


98 ] CLEMENTIS AD COR. LI. LII. LIII. 


LI  JDissidiüi participes, praeserlim — auctores, confieantur peccatum 
ipsorum. 


"Oca [ov]v παρέ[ῥηΊμεν διώ τινος τῶν [τοῦ] ἀντικε[ιμέ]νου", 
ἀξιώσωμεν [συγγνώμη]. xol ἐπεῖνοι δὲ, οὔσι]νε]ο ἀρχηγ[οἳ τῆς] στάσεως 
xol διχοστασίαρ ἐγεν[ήθ]ησον, ὀφείλουσιν τὸ κοινὸν τῆς ἐλπίδος 6x0- 
πεῖν. Of γὰρ μετὰ φόβου καὶ ὀγόπης πυλιτευόµενοι ἑαυτοὺς θέλου- 
σιν μᾶλλον αὐμίαις περιπίπτειν, 7 τοὺς πλησίον μᾶλλον δὲ ἑαυτῶν 
πατ[ ἄ]γνωσιν φέρουσιν, ἢ τῆς παραδεδοµένης ἡμῖν] μαλῶς xo διμαίω[ε] 
ὀμοφωνίας. Καλὸν [αρ] ἀνθρώπῳ ἐδομολογεῖσθαι περὶ τών] πα- 
φαπτωμ[ά|των, ῆ σμληρῦναι τὴν παρδίαν αὐτ]οῦ], καθώς ἐσκληρύνθη 
i) xogülo τῶν στασιαζόντων' πρὸς τὸν θεράποντα τοῦ Θεοῦ ΠΜωύσῆν ' 
ὧν τὸ [ηρί]μα πρόδήλον ἐγενήθη. Κοτέβ[η]σαν γὰρ εἰς ὅδου ζώ[ν]τες, 
stell θά[νατος πατέπιεν αὖ [πούς. Φαραώ καὶ d στρα[τιὰ αὐτ]οῦ, παὶ 
πάντες, οἱ ἡγούμε[νοι ἰγ]ύπτου, τά τε ἅρματα καὶ οὗ [ὀναβά]τα, αὐ- 
τῶν οὐ à ἄλλην τινὰ [αἰτία]ν Ἐβυδίόθησαν ele θάλασσαν [ἐρυθρ]ὰν 
sol ἀπώλοντο, eld διὰ [τὸ σπλη]ρυνθῆναι αὐτῶν τὰς ἀσυ]νέτου]ς 
καρδίας, μετὰ τὸ γενέσθαι [τὰ Sup Jen [καὶ] τὰ τέρατα iv yij -4ἴγυ- 
[πτου] διὰ [τοῦ ΘἹεράποντος τοῦ Θεοῦ [1Μ]ωύσέως. 


LII. Talis confessio Deo placet. 


᾽Απροσδεής! 3 ἀδελφοῦ, [ὁ] δεσπότης v ὑπάρχει τῶν ἁπάντων ᾿ [οὐ]δὲν 
οὐδενὸς χρήζει, εἰ μὴ τὸ [ἐξ]ομολογεῖόθαι αὐτῷ. Φησὶ γὰρ [0] éxÀe- 
410g 4αβίδ' ἐξομολογήσο[μ o" τῷ «vo, παὶ ἀρέσει αὐτῷ ὑπὲρ [μ]όσχον 
νέον, πέρατα ἐπφέροντα sol ὁπλάς' ἰδέτωσαν πτωιοὶ καὶ εὐφρανθήτω- 
σαν. κια, πάλιν λέγει ,9Ucov! τῷ Θεῷ δυσίαν αᾖνέ]σεως, xol 
ἀπόδος τῷ ὑψίστῳ τὰς εὐχάς σου xol ἐπικάλεσαί µε ἐν ἡμέρᾳ δλ- 
ψεώς σου, καὶ ἐξελοῦμαί σε, καὶ δοξάσεις µε. Θυσία γὰρ τῷ Θεῷ 
πνεῦμα συντετριμμένον. 


LiL Μοδὶ charitas erga populum. suum. 


᾿Επίστασθε γὰρ, καὶ παλῶς ἐπίστασθ[ε τὰ]ς ἱερὰς Ἰθαφᾶς , άγα- 
πῃτοῦ, [καὶ ἐγνε]νύφατε eic τὰ λόγια τοῦ [Θεοῦ. Eis ἀ]νάμνησι, οὖν 
ταῦτα [λάβετε]. ΙΜωῦσέως γὰρ ἀναβά[ντος εὖ]ς' τὸ ὄρος, καὶ πονῄσαν- 
[voc? τεόσαρ]άκοντα ἡμέρας καὶ τεσ[σαράκοντ]α νύμτας iv νηστείᾳ [nol 
ταπειν]ώσεν, εἶπεν πρὸς αὐτὸν [ó. πύριος * » Moi]ci? κ Ἰωῦσή, Μα- 
τάβηθι [τὸ τόχος] ἐντεῦθεν, ὅτι ἠνόμησεν [ó λαός lov, οὓς ἐξή αγες 
ἐκ γῆς [ὐγύπτο]υ" παρέρησαν ταχὺ ἐκ τῆς ὁδο]ῦ, ἧς ἐνετείλω αὐτοῖς, 
[ἐποίησα]ν ἑαυτοῖς χωνεύματα [Καὶ εἶπε]ν πύριος πρὸς αὐτόν" ͵λε- 
Aim [not πρός] σε ἅπαξ καὶ ὃς, λέγων" [ἑώραμα] τὸν λαὸν τοῦτον, 
πα) ἰδοῦ, λαὸς [σ]κληροτράχηλος ' ἔασόν [με ἐξολ]εθρεῦσαι αὐτοὺς, μαὶ 
Ho [Ael τὸ] ὄνομα αὐτῶν ὑπονα[τωθεν] τοῦ οὐρανοῦ, «ol ποιῄσα 
[σε εἰς ἔθ]νος μέγα καὶ θαυμαστὸν [καὶ πολὺ μᾶλλον qj τοῦτο 
[Εῖπε δὲ M ]ovorjc μηθαμῶς! , πύριε' [dee τὴν ἁ]μαρτίαν τῷ λαῷ 
τούτῳ, ἢ κἀμὲ ἐξάλειψον ix βίβλου ζώντων 9 µεγόλης ἀγάπης, à 


Cap. 11. 1) Sc. δόλων vel ἐνεδρῶν. 2) Cod. Ms. οἰκίαις. 
Woit. Cfr. Ep. Barnab. c. 2. — Cum sint 3) Num. 16 
ergo dies nequissimi, οἱ contrarius habeat ) Num. 16. 
huius saeculi polestatem. — ' 4) Exod. 14. 


L. CLEMENTIS AD COR. LI. LII. LIII. | 99 


LI.  Dissidíi participes, praesertim. auctores, confiteantur peccatum. 
ipsorum. 


Quaeeunque igitur per aliquas adversarii suggestiones deliquimus, 
veniam et indulgentiam imploremus; illi vero, qui seditionis et dissensio- 
nis principes exstiterunt, communem spem contemplari debent. Qui enim 
in timore et charitate vitam degunt, se ipsos potius quam proximos in 
cruciatus incidere volunt, et se ipsos potius quam pulehre et iuste tra- 
ditam nobis consensionem subire vituperationem volunt. Melius enim 
est homini, peccata sua confiteri, quam indurare cor suum; prout indu- 
ratum est eorum cor, qui contra Moysem famulum Domini seditionem 
concitarunt, quorum condemnatio manifesta fuit. Descenderunt enim in 
infernum vivi, et mors eos absorpsit Pharao una cum exercitu suo, et 
omnes praefecti Aegypti, currus etiam et consistentes in eis non aliam 
ob causam rubri maris profundo immersi sunt et perierunt, quam quod 
stultà eorum corda, post tot signa et miracula ostensa per famulum Dei 
Moysen in terra Aegypti, indurata fuerint. 


LIL Talis confessio Deo placet. 


Nullius rei, fratres, indigus est Dominus omnium; nihil a quoquam 
desiderat, praeterquam ut ipsi fiat confessio. Dicit enim electus David: 
confitebor Domino, et placebit ei super vitulum novellum, cornua pro- 
ducentem et ungulas; videant pauperes et laetentur.' Et rursus dicit: 
mmola Deo sacrificium laudis, et redde Altissimo vota tua. Et invoca 
me in die tribulationis tuae, et eruam te, et glorificabis me. Sacrificium 
enim Deo spiritus contribulatus.' 


LII. Mosis charitas erga populum suum. 


Nostis autem, dilecti, et probe nostis sacras Scripturas, et penitius 
in divina eloquia introspexistis. llla igitur in memoriam revocate. Cum 
Moyses in montem ascendisset, et quadraginta dies noctesque quadra- 
ginta in ieiunio et humilitate transegisset, dixit ad eum Dominus: ,Moy- 
ses, Moyses, descende.velociter hine, quia iniquitatem fecit populus tuus, 
quos eduxisti de terra Àegypli; transgressi sunt cito de via,. quam man- 
dasti eis, et fecerunt sibi fusilia. Et dixit Dominus ad illum: locutus 
sum ad te semel et iterum, dieens: Vidi populum hune, et ecce, popu- 
lus dura cervice est; sine me exterminare eos, et delebo nomen eorum 
sub coelo; et faciam te in gentem magnam et mirandam, et hac nume- 
rosiorem.' Dixit autem Moyses: ,neutiquam Domine; remitte huic populo 
peeeatum, vel etiam me dele de libro viventium. O charitatem magnam! 





Cap. LII. 1) Cfr. Aet. 17, 25. et ΄ Cap. LII 1) ἀναβαί[νοντος εἲ]ς 
Ep. ad Diogn. c. 3. edd. » Iacobsonum. j 

2) ποιεῖν χρόνον — διατρίβειγ. 

QI 09, 3133, Clem. Ales ν ὃν cn Μα, 15, 35718, 29. 20, 3. Ἱ Cor 


P 11, 25. Iac. 4, 13. 


3) Ps. 49, 14. 15. " Exod, 3» M Deut. 9, 12 sqq. 
4) Cfr. Clem.Alex. Strom, IV, 19. p.617. 
4) Ps. 50, 19. | 5) Exod, 32, 32. 


1* 


100 I CLEMENTIS AD COR. LIII. LIV. LV. LVI. 


τελειότητος ἀνυπερβλήτου ! Ἠαῤῥησιάξεται θερόπων πρὸς arguo, αἰτεῖ- 
ται ἄφεσιν τῷ πλήθει, ἢ καὶ ἑαυτὸν ἐξαλειφθῆναι μετ αὐτῶν i. 


LIV. Qui charitate plenus est, omne dammwm subit, dummodo pax 
ecclesiae restituatur. 


Tis οὖν iv ὑμῖν yevvoioc , τίς εὔσπλαγ]νος, τίς πεπληροφορημέ- 
vog ἀγάπης; ηπότω"" i ὃν ἐμέ στάσις ποὺ ἔρις καὶ σμίσµατα, ἐκγω- 
Qd, ἄπειμι» οὗ ἐὰν βούλησθε, καὶ ποιῶ τὰ προστασσόµενω ὑπὸ τοῦ 
πλήθους" µόνον τὸ ποίµνιον τοῦ «Χριστοῦ εἰρηνευέτω. μετὰ τῶν καθε- 
σταμένων πρεσβυτέρων:΄ Τοῦτο ὁ ποµῄσας ἑαυτῷ μέγα sog ἐν αυ. 
oio περιπονῄσεται, καὶ πᾶς τόπος δέξεται αὐτόν. ,Τοῦ γὰρ κυρίου" 
ἡ γῇ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς. Ταῦτα οἱ πολιτευόμενοι τὴν ἀμεταμέ- 
λήτον πολιτείαν τοῦ Θεοῦ ἐποίησαν καὶ πονῄσουσιν. 


LV. Huius charitatis exempla. 


"Inr δὲ καὶ ὑποδείγματα ἐθνῶν ἐνέγκωμεν ' πολλοὺ βασιλεῖς nei 
ἠγούμενοι, λοιμιποῦ "vig ἐνστάντος καιροῦ, Ἰρησμοδοτηθέντες, παρξ- 
δωμαν ἑαυτοὺς sig θάνατον, ἵνα ῥύσωνται διὰ τοῦ ἑαυτῶν αἵματος 
τοὺς πολίτας. «Πολλοί ἐξειώρησαν ἰδίων πόλεων, ἵνα μὴ στασιάζωσιν 
ἐπὶ π]εῖον. Ἐπιστάμεθα πολλοὺς ἐν ἡμῖν παραδεδωκόταρ” ἑαυτοὺς εἰς 
δεσμὰ , ὅπως ἑτέρους λυτρώσοντα!]. Πολλοὶ ἑαυτοὺς παρέδωχων εἷς 
δουλείαν, καὶ λαβόντες τὰς τιμᾶς αὐτῶν, ἑτέρους ἐψώμισαν' . Πολλαὶ 
γυναῖκες ᾿ἐνδυναμωθεῖσαι διὰ τῆς χάριτος τοῦ θεοῦ, ἐπετελέσαντο πολλὰ 
ἀνδρεῖα, "lovOL9? 4j µακαρία, iv συγ»λεισμῷ οὔσης τῆς πύλεως, Πτή- 
όατο παρὰ τῶν πρεοθυτέρων, ἑθῆναι αὐτὴν, ἐξελθεῖν sig τὴν παρεμ- 
βολῆν τῶν ἀλλοφύλων παραδοῦσα οὖν ἑαυτὴν τῷ xwóvvo, ἐξῆλθεν 
δι) ἀγάπην τῆς. πατρίδος nol τοῦ λαοῦ, τοῦ ὄντος ἐν συγώτισμῷ" xol 
παρέδωπεν͵ πύριος "Ολοφέρνην ἐν χειρὶ θηλείας. οὐ, Πττονι' sol 1 
τελεία κατὰ πίστιν Ἔσθὴρ μινδύνῳ ἑαυτὴν παρέβαλεν, 1 ty τὸ δωδεκά- 
φυλον τοῦ oe, μέλλον ἀπολέσθαι, ῥύσηται. «ἀιὰ γὰρ τῆς νη- 
δτείας ol τῆς ταπεινώσεως αὐτῆς ἠξίωσεν τὸν παντεπόπτην δεσπό- 
τήν, Θεὸν τῶν αἰώνων' ὃς ἰδὼν τὸ ταπεινὸν τῆς ψυχῆς αὐτῆς ἐῥύ- 
Gero τὸν λαὸν, ὧν χάριν ἐπινδύνευσεν. 


LVI. Admoneamus eli corripiamus mos invicem; qui (alem castiga- 
lionem non renuit, Deum habel proteclorem. 


Καὶ inei οὖν ἐντύχωμεν' περὶ τῶν ἔν τινι παρωσπτώματι" ὑπαρ- 
λόντων, ὅπως δοθῇ αὐτοῖς ἐπιείκεια καὶ ταπεινοφροσύνη, ele τὸ εἶξαι 
αὐτοὺς μὴ ἡμῖν, ἀλλὰ τῷ Φελήμοτι τοῦ Θεοῦ. Οὕτως, γὰρ ἔσται αὐ- 
τοῖς ἔγκαρπος. wol τελεία 9 πρὸς τὸν Θεὸν καὶ τοὺς ἀγίους uer οὐ- 


* 


πτιρμῶν μνεία, ᾿ἄναλάβωμεν παιδείαν, ἐφ᾽ 1 οὐδεὶς ὀφείλει ἄγανα- 


Cap. LIV. 1) Locus recitatur αγ. 2) Cfr. Rom. 16, 4. Philipp. 2, 30. 
Epiph. haer. 27, 6. 3) λυτρώσωνται placet. Schoene- 
2) Ps. 23, 1. manno. Illud servos Dei ew mecessitale 


Cap. LV. 1) Huc referenda, quae redimere (Herm. Past. Mand. 8.), a Ta- 
ap. Origenem leg. in Ev. Ioan. Tom. cobsono citatum, huc non spectat; 
V, 36. Tom. I. P. L p. 262; et ib. Tom. 4) Eadem elocutio ap. Paulum Apost. 
XXVIII, 14. p. 355. ed. Lommatzsch. I. Cor. 13, 3. 


I. CLEMENTIS AD COR. LIIL LIV. LV. LVI. 101 
O insuperabilem perfectionem! Famulus Dominum libere alloquitur, pro 
plebe remissionem poslulat, vel seipsum una cum eis deleri petit. 


LIV. Qui charitate plenus est, omne damnum subit, dummodo pac 
ecclesiae restituatur. 

Quis igitur inter vos generosus, quis misericors, quis charitate 
plenus? Dicat: ,si propter me seditio et discordia et schismata orta 
sunt, discedo, abeo, quocunque volueritis, et quae multitudo iusserit, fa- 
cio; solum Christi grex i pace degat eum constitutis presbyteris. Qui 
hoc fecerit, magnam sibi gloriam in Domino conciliabit, et omnis locus 
eum execipiet. ,Domini enim est terra et plenitudo eius Haec faciunt 
et facient, qui divinam, cuius nunquam poenitet, vitam vivunt. 


LV. Huius charitatis exempla. 


Ut autem etiam exempla gentium proferamus: multi reges et gu- 
bernatores, pestifero tempore saeviente, cum oraculo essent admoniti, 
morli se ipsos tradiderunt, ut suo sanguine cives liberarent. Multi, ne 
diutius seditio duraret, a civitatibus suis secesserunt. Multos inter nos 
cognovimus, qui se ipsos in vineula coniecerunt, ut alios redimerent. 
Multi in servitutem se ipsos addixerunt, et accepto pretio sui alios ci- 
barunt. Multae mulieres, gratia divina corroboratae, virilia multa gesserunt. 
Beata ludith, eum urbs circumsessa esset, rogavit seniores, ut sibi lice- 
ret in alienigenarum castra exire; el periculo se obiieiens, propter amo- 
rem patriae populique obsessi egressa est; et tradidit Deus Olophernem 
in manus mulieris. Non minori periculo etiam perfecta in fide Esther, 
ut duodecim tribus [srael ab instanti exitio liberaret, se ipsam obiecit. 
Nam in ieiunio et humiliatione precata est rerum omnium inspectorem 
Dominum, seculorum Deum; qui animi eius humilitatem cernens popu- 
lum liberavit, euius gratia illa periculum subierat. 


LVI. Admoneamus et corripiamus mos invicem ; qui talem. castigationem 
non renuit, Deum habet protectorem, 


Oremus igitur et nos pro eis, qui in aliquod peccatum lapsi sunt, 
ut moderatio et humilitas eis concedatur, ut non nobis, sed voluntati 
divinae cedant. Sic enim misericors mentio eorum apud Deum et sanctos 
Íruetuosa erit, et finem suum consequetur. Assumamus, dilecti, discipli- 
nam, propter quam nemo irasci debet. Admonitio, qua alii alios commone- 


5) Iudith. 8, 90, 
p. 617. 

6) Ita Iac. in altera ed., in priori cum 
relqq. edd. οὐχ ἧττον ev, Ms. ΗΤΤΟ- 
NET. Esther. 7 et 8. 

. Cap. LV. 1) ἐντυγχάνειν — ora- 
tione intercedere. 

2) Gal. 6, 1. 

3) µγεία, vox Paulina, Rom. 1, 9. 
Hilgenfeld (die Apost. Vaeter) p. 90, 
not. 5. (assentiente Gundert, Zeitschr. 
für luther. Theol. 1854, 479.) verba 


Clem. Álex. l. 1. 


diffieillima interpretatur sic, ut τοὺς 
ἁγίους ad ecclesiam referat: ,Die .für- 
bitte um die wiederaufnahme der gefal- 
lenen wird noch an Gott und an die 
heiligen, also an die gemeinde gerichtet." 
Quod fieri nequit. Deprecatio enim illa 
(à μετ οἰχτιρμῶν uviío) commune . 
est totius ecclesiae officium.: Ergo si 
vera esset Hilgenfeldi interpretatio, ec- 
clesia semet ipsam imploravisset, Quae 
quum ita sini, non possumus non de 


. Sanctorum invocatione quae vocatur co- 


102 I. CLEMENTIS AD COR. LVI. LVII. 

απεῖν, ἀγαπητοί. H νουθένησις, qv ποιούµεθα. εἷς ἀλλήλους, , xol 
ἐστιν καὶ ὑπεράγαν. ὠφέμμος᾽ κολλᾷ γὰρ ἡμᾶς τῷ θελήματι τοῦ Θεοῦ. 
Οὕτως γάρ φησιν ὁ ἅγιος λόγος" παιδεύων' ἐπαίδευσέν µε ὁ κύριος, 
xol τῷ avro οὐ παρέδωνέν με’ ὃν γὰρ ἀγαπᾶ πύριος; παιδεύει, 
μαστιγοῖ δὲ πάντα viv, ὃν παραδέμεται.'  Παιδεύσεις με yo, 
guai μδίκαιος ἐν n, καν ἐλέγξει με, ME δὲ ἁμαρτωλῶν μὴ 
λιπανάτω τὴν, πεφαλήν µου Καὶ πάλιν Mya μιακάριος" ἄνθρωπος, 
ὃν λεγξεν Ó αύριος᾽ νουθέτηµα, δὲ παντοχρώτορος μὴ ὑπαναίνου, 
αὐτὸς γὰρ ἀλγεῖν ποιεῖ, καὶ πάλιν ἀποκαθίστησιν * ἔπαισεν, μαὶ at yei- 
Qc αὐτοῦ [oGovro. "Ekénie ἐξ ἀναγκῶν ἐξελεῖναί σε, ἐν δὲ τῷ ἑβδόμῳ: 
οὐχ ἄψεταί σου κακόν. ἂν Mp ῥύσεταί σε ἐκ θανάτου, iy πολέμῳ 
δὲ ἐν E σιδήρου λύσει σε, καὶ ἀπὸ μάστιγος γλὠσσης σε κρύψει, 
καὶ οὐ μὴ φοβηθήσῃ ; sony "nspyonbvon. ᾿Αδίκων xol ἀνόμων 4ü- 
ταγελάσῃ , ἀπὸ δὲ θηρίων ἀγρίων οὗ μὴ φοβηθῇς' θήρες γὰρ ἄγριοι 
εἰρηνεύσουσίν σου, Efe γνώσῃ, vL εἰρηνεύσει σου ó οὗνος, ᾗ δὲ 
δίαιτα τῆς σμηνῆς σου οὐ μὴ ἁμάρτῃ. Τνώσῃ δὲ ὅτι πολὺ [τὸ σπέρμα 
σου], τὰ δὲ τέννα σου ὥσπερ [ro παμβό]τανον τοῦ ἀγροῦ. ᾿Ἔλεύσ[ῃ 
δὲ ἐν τό]φω, ὥσπερ σῖτος ὥριμο[ς, κατὰ παι]ρὸν θεριξόμενος, 1 
ὥσ[περ θημω]νία ἄλωνος, xo ὥραν συ[γκομι]οθεῖσα. Βλέπετε, 
ἀγαπητ[οὶ, ὔτι] ὑπερασπισμός Sonw τ[οῖς παιδευ]ομένοις ὑπὸ τοῦ 
[δ]εσπό[του ' xol vào] ἀγωθὸς Qv παιδε[ύει ὁ Θεὸς], εἰς τ[ὸ νουθε- 
τ]ηθῆναι ἡμᾶς διὰ τῆς ὁσίας [παι]δείας αὐτοῦ. 


LVII. 


"utis οὖν, of τὴν παταβολὴν [τῆς] στάσεως ποιήσαντες, ὑποτ[ ἄγη]σε 
τοῖς πρεσβυτέροις", sol moi [9e ]qre eic μετάνοιαν, πάμψαν[τες τὰ 
γόνατα τῆς καρδίας ὑμῶν", «Μάθετε ὑποτάσσεσθαι , ἀποθέμενοι τὴν 
ἁλαζόνα xol ὑπερήφανον τῆς }λὠσσης ὑμῶν αὐθάδ[ειων]" ἄμεινον γάρ 
ἐστιν ὑμῖν, [έν] τῷ ποιμνίῳ τοῦ Χριστοῦ μικροὺς καὶ -ἑλλογίμους 
εὑρεθῆναι, 5 καθ ὑπεροχὴν θοποῦντας ἐκριφῆναι ἐν τῆς ἐλπίδος 
αὐτοῦ. Οὕτως γὰρ λέγει ἡ πανάρετος σοφία) . ἰδοὺ , προῄσομ[αν 
ἡμῖ]ν ἐμῆς πνοῆς ῥῆσιν, διδάξω [δὲ ὑμᾶς] τὸν ἐμὸν λόγον. Ἐπ[ειδὴ 
ἐκάλουν], xol οὐχ ὑπηκούσα[τε, καὶ ἐξέτει]νον λόγους, wol οὐ [προσ- 


Seditionis auctores presbyteris sese subiiciant, ne Deus eos perdat. 


autem in extremo iudicio iudicum vice 
functuros esse quum vulgo ut videtur 


gitare. Comparanda sunt quae leguntur 
sub finem cap. 45.: [ο] δὲ ὑπομέ- 


νοντες ἐν πεποιθήσει Φόξαν καὶ τι- 
μὴν ἐκληρονόμησαν,, ἐπήρθησάν τε καὶ 
ἔπαρφοι ἐγένοντο ἀπὸ τοῦ Φεοῦ ἐν 
τῷ μνημοσύνφ αὐτῶν εἲς τοὺς αἰῶ- 
γας τῶν α)ώνων. ἁμήν. Quibus statim 
adduntur haec (c. 46.): τοιούτοις, οὖν 
ὑποδείγμασι κολληθῆναι καὶ ἡμᾶς 
δεῖ, ἀδελφοί. Γέγραπται γὰρ ᾿ ,xoÀ- 
1ᾶσθε τοῖς ἁγίοις, ὅτι Ob κολλώμεγοι 
αὐτοῖς ἁγιασθήσονται.’ Saneti igitur 
appellantur ii qui ob nomen Domini 
quod constanter profitebantur cruciatibus 
ac morle affecti sunt; ac videtur sententia 
verborum prope accedere ad ea, quae 
in Apocalypsi Ioannea de summis San- 
ctorum honoribus praedicantur, Sanctos 


Christiani sibi persuasissent (cfr. I Cor. 
6, 2; Apoc. 20, 4.), non prorsus incre- 
dibile est, iam Clementis tempore illos 
oratos esse, ut mortis supplicium ab 
hominibus qui in peccatum incidissent 
averterent eosque auxilio suo adiuvarent. 
Conferri potest etiam locus aliquis qui 
apud Philonem reperitur Opp. ed. Mang., 
Il, 436: 4{ευτέρῳ dà (sc. παρακλήτῳ 
τῶν πρὸς τὸν πατέρα ἁαταλλαγῶν, 
quo homines utuntur), τῇ τῶν. ἄρχη- 
yerav τοῦ ἔφνους ὁσιότητι" ὅτι ταῖς 
ἀφειμέναις σωμάτων ψυχαῖς ἅπλα- 
στον καὶ γυμγὴν ἔπιδειχγυμέναις 
πρὸς τὸν ἄρχοντα Φεραπείαν τὰς 
ὑπὲρ υἱῶν xul θυγατέρων ἐπετείας 


I. CLEMENTIS AD COR. LVI. LVII. 103 
facimus, bona est et apprime utilis, voluntati enim divinae nos agglutinat. 
Sic enim dieit sacer sermo: ,castigans castigavit me Dominus, et morti 
non iradidit me; quem enim diligit Dominus, arguit; fílagellat autem 
omnem filium, quem suscipit. Corripiet enim,' ail, jme iustus in misericor- 
dia, et increpabit me; oleum autem peccatorum non impinguet caput 
meum. Et rursus dicit; ,beatus homo, quem arguit Dominus; monitionem 
vero Ommnipolentis ne renuas; ipse enim dolere facit, et rursus restituit; 
percussit, et manus eius sanaverunt, Sexies de necessitatibus eruet te, 
et in septimo non tanget te malum. [n fame liberabit te a morte, in 
praelio vero de manu ferri solvet te, a flagello linguae abseondet te, et 
non timebis a malis venientibus. Iniustos et iniquos deridebis, et feroces 
bestias non timebis; bestiae enim ferae pacatae erunttibi. Deinde scies, 
quod in pace erit domus tua, habitatio autem tabernaculi tui non de- 
ficiet. Seies autem, quod multum semen tuum, et liberi tui erunt quasi 
omnis herba campi. Et venies in sepulchrum, tanquam frumentum matu- 
rum, quod in tempore messuerunt, vel sicut acervus areae, in tempore 
comportatus. Videtis, dilecti, protegi eos, qui a Domino eastigantur ; 
cum enim bonus sit, castigat nos Deus, ut sancta eius disciplina com- 
monefiamus. 


ΙΝΗ. Seditionis auctores prvesbyleris sese subiiciant, ne Deus eos perdat. 


Vos igitur, qui seditionis fundamenta iecistis, in obedientia subditi 
estote presbyteris, et. correctionem suscipite in poenitentiam, genua 00Υ- 
dium vestrorum Ílectentes. Discite subiici, deponentes gloriosam et su- 
perbam linguae vestrae arrogantiam ; melius enim est in grege Christi 
parvos ei bonae famae reperiri, quam nimis splendentes spe illius [Christi] 
eiiei. Sie enim dicit sapienlia omnem virlutem complectens: ,ecce, pro- 
feram vobis mei spiritus dictionem, docebo autem vos meum sermonem. 
Quoniam vocabam, et non obediistis, et extendebam verba, et non alten- 


ovx ἀτελεῖς εἰὔώθ-ασι ποιεῖσθαι ' γέρας 
αὐτοῖς παρέχοντος τοῦ πατρὺὸς τὸ 
ἐπήκοον ἓν εὐχαῖς. lbi quum V. T. 
Sancti pro mortuorum animabus inter- 
cedere dicantur, ut Deus benevole eas 
accipiat, haud procul abesse videtur 
Philo ab ipsa Sanctorum iuvocatione. 
Statuere igitur possumus, eandem doc- 
trinam etiam a Clementis sensu non alie- 
nam fuisse. Quod tamen non tam ma- 
nifestum est, ut omnem me dubitationem 
disiecisse existimem. Quamobrem si quis 
illud xe τοὺς &yfovs interpolatori alicui 
adscribere malit, equidem non obstrepue- 
rim, Lipsius p. 44 l. c. 

4) Ps.117,48. Prov. 3,12. Hebr. 12,6. 

5) Ps. 140, 5. 

6) 1. e. reiicio 
mihi parata. H. 

i) Iob. 5, 171—206. 

8) Sic Edd. omnes. Codex Mstus 
exhibet O Y in fine lineae, et in initio 


gaudia a peccatoribus 


alterius KO'/ET.AT, unde Millius dat 
οὐκ ὄψεται, quo sensu equidem prorsus 
nescio. Apud LXX Intt. legimus sec. Cod. 
Alex. οὐχ ἄψηται, sec. Cod. Vat. οὐ 


μὴ ἄψηται. lac. 


Cap. LVIL 1) πρεσβύτεροι — ec- 
clesiae praesides absque ulla distinctione, 
eo quidem sensu, quo saepius occurrunt 
in Hermae Past. 

2) Haec phrasis in Patribus et Con- 
ciliis frequens, desumpta videtur ex Ora- 
tione Manassis, quam quaedam Biblia 
complectuntur, quamque referunt Consti- 
tutiones Apostolicae lib. 2. cap. 22. Mul- 
tas vero similes in Scriptoribus sacris 
ei Ecclesiasticis invenies. Cof. 

3) Prov. 1, 22—31. Librum Prover- 
biorum etiam Clemens Alex. Strom. M, 
22. p. 501. πανάρετο» σοφία» appel- 
lat, itemque Hegesippus, lrenaeus etc. 
apud Euseb. H. E, ], 22. Cot. 


104 I. CLEMENTIS AD COR. ΙΥΗ. LVIII. LIX. 

eyes], ἀλλ) ἀκύρους ἐποιγεῖτε ἐμὰς]. βουλὰς, τοῖς δὲ ἐμ[οῖς ἐμέγχοις] 
ἠπειθήσατε " τοιγαρ| ov aya] τῇ ὑμετέρα ἀπωλεί[α ἐπιγελάσο]μαι 
Ἠατολαροῦμαι δὲ, [viae ἂν] ἔρχηται ὑμῖν ὕλεθρο[ς, xol Gg. ἂν ἀ]φί- 
πηται ὑμῖν ἄφνω Ὀ[όρυβος, ἡ δὲ] παταστροφἡ ὁμοία π[αταιγίδι elei 
ἢ ὅταν ἔρχηται ἡμ[ῖν θλίψις] yo πολιορκία. "Ἔσται γ[ὰρ, ὕταν ἔπι]- 
Μαλέσησθέ μὲ ἐγὼ δὲ [ot» εἰσα]κούδομαι ὑμῶν" ζητ]ήσουσίν] με ποηοὶ, 
Aor οὐχ εὑρή[σουσιν]. Ἔμίσησαν γὰρ σοφίαν, [τὸν δὲ φό]βον τοῦ 
πυρίου οὐ προείλα[ντο, 0001] ἤθελον ἐμαῖς προσέμ] ειν βουλαῖς |’ ἐμυ- 
Ἀπήριξον δὲ ἐμοὺ[ς ἐλέγχους]. Τοιγαροῦν ἔδονται τῆς [ἑαυτῶν] ὁδοῦ 


τοὺς καρποὺς, [καὶ τῆς ἑαυτῶν] ἀσεβείας πλησθήσον[ται). ********** 
ΚΑΚΚΚΑΚΚΑΧΑΑΑ ον 


LVIII. 


'O παντεπόπτης Θεὸς [καὶ] δεσπότης, TOV πνευμάτων παὶ πύριος 
[πά]σης σαρνὸς, ó ἐκλεξάμενος [oy πύριον ησοῦν «Χριστὸν, καὶ 
ἡμᾶς δι αὐτοῦ [εἷ]ς av περιούσιον', , 96m πάσῃ [ψ]υχῇ ἐπιμεκλημένῃ 
τὸ μεγαλο[π]ρεπὲς xol ὅγιον ὄνομα αὐτοῦ, [π]ίστιν, φόβον,, εἰρήνην, 
ὑπομονὴν, μαπροθυμίαν,. ἐγκράτειαν, ἀγνείαν xol δωφροσύνην, εἰς 
εὐαρέστησιν τῷ ὀνόματι αὐτοῦ, διὰ τοῦ ἀρχνερέως καὶ προστάτου ἡμῶν 
᾿ησοῦ Χριστοῦ: δν οὗ αὐτῷ δόξα xol μεγαλωσύνη , κράτος, τιµῆ, παὶ 
νῦν καὶ tig πάντας τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾽Αμήν. 


Deus omnibus ipsum invocantibus bona spiritualia tribuat. 


LIX. Corinthii missos a Clemente cito remiltant , 
concordia restituta. — Benedictio. 


reseribantque de 


Tovg δὲ ἀπεσταλμένους ἀφ᾽ ἡμῶν Κλαύδιον᾽ Ἔφηβον καὶ Οὐαλέ- 
Quov Ἠίτωνα, σὺν sol Φορτουνάτρ' , ἓν εἰρήνῃ μετὰ χαρᾶς ἐν τάχει 
ἀναπέμψατε πρὸς ἡμᾶς, ὕπως θῶττον τὴν εὐνταίαν καὶ ἐπιποθήτην" 
ἡμῖν εἰρήνην καὶ ὀμόνοιαν ἀπαγγέλλωσιν * eig τὸ τά]μον καὶ ἡμᾶς χα- 
ρἦναι περὶ τῆς εὐδταθείας ὑμῶν. Ἡ χάρις τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ 
Χριστοῦ μεθ” ὑμῶν, nol μετὰ πάντων πανταῇ τῶν πεκλημένων ὑπὸ 
τοῦ Θεοῦ καὶ δι᾽ αὐτοῦ ' δὲ οὗ αὐτῷ δόξα, LE πράτος xol μεγα- 
λωσύνη, θρόνος αἰώνιος, ἀπὸ τῶν αἰώνων εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώ- 
vov. Aw. 


Κλήµεντος πρὸς Κορινθίους ἐπιστολὴ «^. 


4) Iunius, cui forte codieem conferre 
contigit, priusquam a bibliopego anglico 
praescissus fuerat et in corio compactus, 
diserte statuit, folium integrum hoc loco 
excidisse. lac. Fortasse nonnulla, quae, 
ab antiquis e Clemente Romano citata, 


in Epistola nostra non leguntur, huius 
lacunae spatium olim explerunt. H. 
Cap. LVHI. 1) Imitatur Paulum ad 
Tit. 2, 14. At Paulus e LXX hanc lo- 
quutionem mutuavit. Dav. 
2) Hic, suspicari licet, unus est ex 





|. CLEMENTIS AD COR. LVIT. LVIIT. ΠΧ. 105 
distis, sed irrita fecistis mea consilia, et meis increpationibus rebelles 
fuistis; itaque et ego vestra perditione ridebo, gaudebo autem, cum 
venerit vobis interitus, et quoties advenerit vobis subito tumultus, 
eversio autem similis procellae affuerit, vel cum venerit vobis tribula- 
tio et oppressio. Erit enim, cum invocabitis me, ego autem non exau- 
diam vos; quaerent me mali, et non invenient. Oderunt enim sapien- 
tiam, timorem autem Domini non assumserunt, neque volebant meis 
attendere consiliis ; subsannabant autem meas redargutiones. Ergo come- 


dent viae suae fructus, et sua ipsorum impietate saturabuntur ******** 
doleoookokelolok kokolokokolek 


LVIII. Deus omnibus ipsum invocantibus bona spiritualia tribuat. 


Inspeetor omnium Deus, et Dominus spirituum et herus universae 
carnis, qui elegit Dominum lesum Christum, et nos per eum in popu- 
lum peculiarem, det omni animae, quae gloriosum et sanctum nomen 
eius invocaverit, fidem, timorem, pacem, patientiam, aequanimitatem, con- 
inentiam, castitatem et pudieitiam, ut nomini eius recte placeat, per 
summum sacerdotem et patronum. nostrum lesum Christum, per quem 
illi gloria, maiestas, potestas, honor, et nunc et in secula seculorum. 
Amen! 


LIX. Corinthii missos α Clemente cito remittant, rescribantque de 
concordia restituta, Benedictio. 


Missos autem a: nobis Claudium Ephebum et Valerium Bitonem cum 
Fortunato in pace cum gaudio ad nos brevi remittite, ut citius optabilem 
nobisque desideratissimam pacem et concordiam annuntient, ut et nos 
de statu vestro recte ordinato citius gaudeamus. Gratia Domini nostri 
lesu Christi sit vobiscum et cum omnibus ubique vocatis a Deo et per 
ipsum; per quem illi gloria, honor, potentia, maiestas et dominatio sem- 
piterna, a seculis in secula seculorum. Amen! 


Clementis ad Corinthios Epistola I. 


iis locis quae Photio displicuerunt, Bi- toni sunt data sua praenomina. Dav. 


blioth. 126. At eodem modo S. Paulum 
et B. Ignatium de Christo locutos esse 
demonstrat Wottonus. Vide supra c. 36. 
lac. Cfr. Hebr, 4, 15. 2, 17. 3, 1. 10. 


Cap. LIX. 1) Forsan legendum σὺν 
T'ofq «Ρορτουνάτῳ; nam Ephebo οἱ Vi- 


Foríunatus idem esse videtur, qui a L. 
Paulo memoratur I Cor, 16, 17. Wott. 
2) Non est, quod ea Codicis forma 
eum nonnullis vulg. mutemus in ἔπι- 
7ztó9rov. 
3) Wottono et acobsono testibus ita 
subscribitur in Ms. 





KAHMENTOZ 


ΕΠΙΣΤΟΛΗ B.: 


l Magnifice de Christo, qui ad salutem nos vocavit, sentiendum est. 


"Aso, "οὕτως d ὑμᾶς φρονεῖν περὶ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὡς περὶ 
Θεοῦ, ὡς περὶ πριτοῦ” ζώντων καὶ venga" 3e οὐ δεῖ ἡμᾶς μιιρὰ 
φρονεῖν, περὶ τῆς σωτηρίας) ἡμῶν: ἐν τῷ γὰρ φφονεῖν ἡμᾶς μικρὰ 
περὶ αὐτοῦ μικρα πα) ἑλπίζομεν Aofisiv. "Kol of ἀπούοντες ^ ὥσπερ 
μικρῶν", ἁμαρτάνομεν, οὖν εἰδότες, πόθεν ἐκλήθημεν, καὶ ὑπὸ τίνος, 
xol εἰς ὃν τόπον, aro ὕσα ὑπέμεινεν ”Ἱησοῦς Χριστὸς, παῦεἴν ἕνεκα 
ἡμῶν. Τίνα οὖν ipei αὐτῷ δώσομεν ὀντιμισθίαν, ἢ τίνα παρπὸν 
ἄξιον, οὗ ἡμῖν αὐτὸς ἔδωκεν; Πόσα δὲ αὐτῷ ὀφείλομεν Oct? ; Τὸ 
φῶς γὰρ ἡμῖν ἐγαρίσατο ' ὥς murio víoUs ἡμᾶς προσηγόρευσεν ' ἄπολ- 
λυμένους ἡμᾶς ἔσωσεν.  lloiov οὖν αἶνον αὐτῷ δώσομεν, ἢ μισθὸν 
ἀντιμισθίας, ὧν ἐλάβομεν; πηροὶ ὄντες τῇ διανοίᾳ, προσυνοῦντες M- 
ους καὶ ξύλα xo govcóv x0 ἄργυρον ol yell, ἔργα ἀνθρώπων" 
xol ὁ Blog ἡμῶν ὅλος ἄλ]ο οὐδὲν ἦν, ei μὴ θάνατος. Αμαύρωσιν 
οὖν περικείµενοι, ol τοιαύτης ἀγλύος γέμοντες ἐν τῇ ὁράσει , ἀνεβλέ- 
ψαμεν; ἀποθέμενοι ἐκεῖνο, ὃ περικείµεθα, νέφος τῇ αὐτοῦ θελήσει, 
Ἠλέησεν γὰρ ἡμᾶς, καὶ σπλαγινισθεὶς ἔσωσεν, Θεασάμενος ἐν ἡμῖν 
πολλην πλάνην xod ἀπώλειαν, καὶ μηδεμίαν ἐλπίδα ἔχοντας σωτηρίας, 
ei μὴ τὴν παρ αὐτοῦ. Ἐκάλεσεν' Ίὰρ ἡμᾶς οὐκ ὄντας, καὶ ἠθέλη- 
σεν ἐκ μὴ ὄντος εἶναι ἡμᾶς. 


JI. 


»Ἑώφράνθητι), στεῖρα, y οὐ τήπουσα ᾿ ῥῆξον xol Bóncov , qj οὖν 
ὠδίνουσα, ὅτι mold τὰ τέκνα τῆς ἐρήμου, μᾶλλον 7 τῆς ἐχούσης τὸν 
ἄνδρα. Ὃ εἶπεν ὐφράνθηνι, στείρα, ἡ οὐ τίμτουσα, "ἡμᾶς εἶπεν ' 
στείρα γὰρ ἦν ἡ ἐπκλησία ἡμῶν πρὸ τοῦ δοθῆναι αὐτῇ τέκνα. Ὃ δὲ 
εἶπεν" βόησον sq οὖν ὠδίνουσα," τοῦτο λέγει, τὰς προσευχὰς ἡμῶν 


Ecclesia, prius sterilis, vocatione gentium mire foecunda. 


1) Alius alium huius Epistolae titu- 
lum de suo evulgavit, cum in Codice Ms. 
extet nullus. Prinum iamen versum 
-dtÀqoi οὕτως δεῖ ὑμᾶς φρονεῖν li- 


τηρίας, ut Iudaei, Messiae regnum in 
lerris somniantes, Tortinus emendat t περὶ 
τοῦ ἀρχηγοῦ τῆς σωτηρίας ἡμῶγ. 
ldem arbitratur Clementem in animo 


teris miniatis ibidem habes exaratum. 

2) Ioann, 5, 22. 27. Act. 10, 42. 
17, 31. II Tim. 4, 1. 

3) Μικρὰ φρονεῖν περὶ τῆς σω- 


habuisse Ebionaeos. lac. 

4) Sententia non absoluta esse vide- 
tur, quare iam Tun, Colom. et alii pro- 
posuerunt Koí τοι ἀκούοντες ὡς περὶ 


GLEMENTIS 


EPISTOLA Π. 


I. Magnifice de Christo, qui ad. salutem nos vocavit, sentiendum est. 


Fratres, ita sentire vos oportet de lesu Christo, tanquam de Deo, 
tanquam de iudice vivorum et mortuorum; nec decet nos humilia sentire 
de salute nostra; dum enim humiliter sentimus de illo, parva eliam nos 
accepturos speramus. Quique negligenter haec audimus, quasi tenuia 
Sint, peccamus, nescientes, unde vocati simus et a quo et in quem lo- 
cum, et quanta sustinuerit lesus Christus pati propter nos. Quam igitur 
nos ei dabimus remunerationem, aut quem fructum dignum eorum, quae 
nobis ipse dedit? Quanta vero ei debemus beneficia? Nam lucem nobis 
largitus est; tanquam pater filios nos appellavit; pereuntes nos servavit. 
Qualem ipsi laudem tribuemus, aut mercedem, qua compensemus quae 
aecepimus ? qui mente eramus debiles, adorantes lapides et ligna et 
aurum et argentum et aes, hominum opera; et tota vita nostra nihil 
aliud erat, quam mors. Obscuritate igitur cireumdati, el visum tali 
caligine plenum habentes, oculos recuperavimus, eam nebulam, qua'cin- 
gebamur, illius voluntate deponentes. Nam miseratus est nos, et visce- 
ribus commotus salvos fecit, cum spectasset in nobis multum errorem 
atque interitum, nec ullam nos habere spem salutis, nisi eam, quae ab 
ipso est. Vocavit enim nos, qui non eramus, et voluit e nihilo esse nos. 


Ἡ. Ecclesia, prius sterilis, vocatione gentiwm mire foecunda. 


Laetare sterilis, quae non paris; erumpe et clama, quae non par- 
luris; quoniam multi filii desertae, magis quam eius, quae habet virum.' 
Quod dixit: ,laetare sterilis, quae non paris, nos indicat; sterilis enim 
erat ecclesia noslra, antequam ei dati essent filii. Quod vero dixit: 
"lama, quae non parturis/ hoc.dicit: preces nostras plane ad Deum refe- 





μικρῶχ, Boisius Καὶ εἰ Gxovouty τῶν 5) "Octa — beneficia, ui saepius apud 
περὶ Χριστοῦ, ὥσπερ μικρῶν, Wot- LXX. H. Potius — iusta, officia, mu- 
tonus Kol ἡμεῖς ob ἀκούοντες τούτων, mia, iura, omnino id quod inviolabile 
(07:60 μικρῶν, Birrius Καὶ of παρα- est atque sanctum. 

*OUOVTEG, ωσπερ μικρῶχ, cuius sensum 6) Ps. 115, 3. 

Versio latina reddit. Nolte coni. καὶ 1) Rom. 4, 17. 0see2, 23. Rom. 9,25. 
0 ἀκούοντες. Cap. I. 1) Isai, 54, 1. Gal, 4, 27, 


108 II. CLEMENTIS AD COR. IL HT. IV. V. 


ἁπλῶς ἀναφέρειν πρὸς τὸν θεὸν, μὴ ὧς ot ὠδίνουσαι ἐππακῶμεν". 

Ὃ δὲ εἶπεν' on πολλὰ τὰ τέκνα τῆς ἐφήμου, μᾶλλον 7 τῆς ἐγούσης 
τὸν ἄνδρα”: ἐπεὶ ἔφημος, ἐδόνει εἶναι ἀπὸ τοῦ Θεοῦ ὁ λαὸς ἡμῶν, 
νυνὶ δὲ πιστεύσαντες πλείονες) ἐγενόμεθα τῶν δοκούντων ἔχειν Θεόν. 
Καὶ ἑτέρα δὲ γραφἡ λέγει Ju oon. ἠλθον καλέσαι διναίους» ἀλλὰ 
ἁμαρτωλούς.’ Τοῦτο λέγει, ὅτι δεῖ τοὺς ἀπολλυμένους σώζει». "Exsivo 
quo ἐστιν μέγα καὶ “θαυμαστὸν, οὐ τὰ ἑότῶτα όνηρίξειν, ἀλλὰ τὰ ni- 
πτοντα, Οὕτως καὶ ὁ Χριστὸς ἠθέλησεν ccu τὰ ἀπολλύμενα, καὶ 
ἔσωσεν πολλοὺς, ἐνθὼν καὶ παλέσας ἡμᾶς ἤδη ἀπολλυμένους. 


IIl. Confteamur Christum, facientes nandata eius, et ex corde eum 
honorantes. 


Τοσοῦτον οὖν Éleog πονήῄσαντος αὐτοῦ ele ἡμᾶς; πρῶτον μὲν 
ὅτι ἡμεῖς, οὗ ἑῶντες, τοῖς νεκροῖο θεοῖς οὐ θύομεν, καὶ οὐ προσκυ- 
νοῦμεν αὐτοῖς, ἀλλὰ ἔγνωμεν à αὐτοῦ τὸν πατέρα τῆς ἀληθείας' 
τίς ἡ γνῶσις Qj πρὸς αὐτὸν, y τὸ μὴ ἀρνεῖσθαι, ὃν οὗ ἔγνωμεν αὐτόν, 
«4έγει δὲ καὶ ααὐτός' υπὸν ὁμολογήσαντά με ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων, 
ὁμολογήσω αὐτὸν ἑνώπιον τοῦ πατρός μου. Οὗτος οὖν ἐστὶν ὁ µι- 
σθὸς ἡμῶν, ἐὰν αὐτὸν" ὁμολογήσωμεν; δὲ οὗ ἐσώθημεν. Ἐν vivi δὲ 
αὐτὸν ὁμολογοῦμεν» "Ey τῷ ποιεῖν ἃ λέγει, παὶ μὴ παρακούευν αὐτοῦ 
τῶν ἐντολῶν, μαὶ μὴ µόνον χείλεσιν αὐτὸν τυμᾶν» aA ἐξ ole παθ- 
δίας᾽ καὶ ἐξ ime τῆς διανοίας. Aya δὲ ne ἐν τῷ "Ἠσαϊφ' Kl λαὸς 
οὗτος" τοῖς χείλεσίν µε τιμᾷ, ἡ δὲ παρδία αὐτῶν πόῤῥω ἄπεστιν ἀπ᾿ 
ἐμοῦ. 


IV. Quis Christum vere confiteatur. 


Mij μόνον, οὖν αὐτὸν παλώμεν πύριον * οὗ γὰρ τοῦτο σώσει ἡμᾶς. 
“έγει 1άρ᾽ ,0U' πῶς ὃ λέγων μοι, κύριε, πόριε, σωθήσεται, ἀλλὰ ὁ 
ποιῶν τὴν δικαιοσύνην-΄ "Fire οὖν, ἀθεϊφοὶ, ἐν τοῖς ἔργοις αὐτὸν 
ὁμολογῶμεν, ἐν τῷ ἀγαπᾶν ἑαυτοὺς” 2 ἐν τῷ μὴ μομᾶσθαι, μηδὲ gn 
ταλαλεῖν ἀλλήλων, μηδὲ ζηλοῦν, ἀλλ) ἐγκρατεῖς εἶναι, ἐμήμονας, άγα- 
Bore: καὶ συμπάσιειν ἀλλήλοις ὑφείλο]μεν], sel μὴ φιλαργυρεῖν. 

Ἐν τ]ού]τοις ἔργοις ὁμολογῶμεν [αὐτὸν] , xol μὴ ἐν τοῖς ἐναντίοις ' 
xol οὐ δεῖ ἡμᾶς φοβεῖσδαι vo|?c] ᾿ἀνθρώπους μᾶλλον, ἀλλὰ τὸν Θεόν. 
4p] τούτο, ταῦτα ἡμῶν πρασσύν[των], εἶπεν d πύριος” vf ᾖτε 
pit ἐμο[ῦ] συνηγµένοι € ἐν τῷ xóm uo[v], καὶ μὴ ποιῆτε τὰς ἔντο- 
λάς uo[v] , ὀποβαλῶ ὑμᾶς, md ἐρῶ ἡμῖν ὑπάγετε m ἐμοῦ, οὐκ 
οἶδα ὑμᾶς, πόθεν ἐστὲ, ἐργόται ἀνομίας. 


V. Contemnamus mundum, e( contendamus ad alterius vitae felicitatem. 


Ὅδεν, ἀδελφοὶ, παταλείψαντες τὴν παροινίαν τοῦ κόσμου τούτου, 
ποιήσωµεν τὸ Φέληµα τοῦ κπαλἐόαντος ἡμᾶς, xol μὴ φοβηθῶμεν iu. 


2): Sic coniécit Cotelerius. Leclionem dolori del parto, vuol significare che noi 
Msti ἐγκακῶμεν retinet Iacohsonus c. offriamo le nostre preghiere a Dio senza 
Wottono vertenti; οί preces nostras fastidj, come fanno le partorienti. 
simpliciter ad Deum perferamus, neque, 3) Ita loquens se Gentilem indicat, 
ut parturientes, vociferemur. Vertit Gal- non lIudaeum. Coustaut. 
lieciolli: Giubila iu che mon provavi i 4) Matth. 9, 13. Luc. 5, 32. 


Il. CLEMENTIS AD COR, II. III. IV. V. 109 


ramus, non — parturientium instar —- deficientes. Quod autem dixit: 
,quia multi filii desertae, magis quam eius, quae habet virum;' id dixit, 
quoniam populus noster desertus esse videbatur et Deo orbatus, nunc 
vero, cum credimus,'plures facti sumus iis, qui Deum habere censeban- 
tur. Alia quoqueScriptura ait: ,non veni vocare iustos, sed peccatores. 
Hoc dicit, quod debeat pereuntes servare. ld enim magnum et admira. 
bile est: fuleire, non quae stant, sed quae cadunt, Sic et Christus 
servare voluit pereuntia, et multos servavit, veniens vocansque nos iam 
pereuntes, . 


Ill. Confiteamur Christum, facientes mandata eius, et ex corde eum 
honorantes, 


Cum igitur tantam misericordiam erga nos ipse fecerit: primo qui- 
dem, quod nos, qui vivimus, diis mortuis non sacrificamus, mec adora- 
mus eos, sed per ipsum eognovimus patrem veritatis; quaenam est 
cognitio ad' eum perducens, nisi ut non negemus illum, per quem eum 
cognovimus? Ait vero etiam ipse: ,qui me confessus fuerit coram ho- 
minibus, confitebor eum coram patre meo. Haec est itaque merces 
nostra, si eum confitemur, per quem servati sumus. 1n quonam autem 
illum confitebimur?  Faeiendo quae dicit, et mandata ilius non sper- 
nendo, nec solum labiis eum honorando, sed ex toto corde et ex tota 
mente. Dicit enim in Esaia: ,populus iste labiis me honorat; cor autem 
eorum longe abest a me. 


IV. Quis Christum vere confiteatur. 


Non solum igitur ipsum vocemus Dominum; id enim non salvabit 
nos. Dieit enim: ,non omnis qui dicit mihi: Domine, Domine, salvabitur, 
sed qui facit iustitiam. taque, fratres, in operibus ipsum confiteamur, 
in diligendo alii alios, in non adulterando, neque .obtrectando invicem, 
neque aemulando, sed vivendo in continentia, misericordia, bonitate; et 
compassione mutua duci debemus, non pecuniae cupiditate. In hisce 
operibus confiteamur eum, non autem in contrarüs; nec timendi nobis 
sunt homines, sed Deus. ldcirco nobis haee facientibus dixit Dominus: 
οἱ fueritis mecum congregati in sinu meo, et non feceritis mandata mea, 
abieiam vos, et dicam vobis: discedite a me, nescio vos, unde sitis, 
operarii iniquitatis. 


V. Contemnamus mundum, el contendamus ad. alterius vitae felicitatem. 


Ideirco, fratres, derelicta peregrinatione mundana, faciamus volun- 
latem eius, qui vocavit nos, et ex mundo hoc exire non timeamus. Ait 





5) Matth. 18, 11. ριον, Substituunt Iunius, Colomesius et 

Cap. II. 1) Matth. 10, 32. Wottonus. lac. 

9) ]ta Wott, Ms. ov», male. Nihil 3) Ms. membrana heic lacerata, et 
mutat Birrius; nam οὖν — τοίνυν. Gall. ieste lacobsono a bibliopego anglicano 

3) Matth. 22, 37. inhumaniter abscissa. Unde alii Θεὸν 

4) Isoi, 29, 19. substituunt, vel praeeunte [unio τὸν 

Cap. IV. 1) Matth. 7, 21. Θεὸν, vel αὐτὸν auctore Rothio. 


2) Ita Ms. i; e. ἀλλήλους: Cfr. infra. , 4) Non est in S. Scriptura, Forsi- 
€ 13 οἱ Ep. 1. c. 14. Libb. impr. αὖ- tanexEvangeliosecundum Aegyptios. Wolt. 
τοὺς, cuius loco αὐτόν i. e. τὸν Κύ- 5) Matth. 7, 23. Luc. 13, 27. 


110 Π. CLEMENTIS AD COR. V. VI. VII. 


Oeiv ἐν τοῦ κόσμου τούτου. ΐ]ει γὰρ ὁ μύριος ἔσεσθεὶ ὡς ἀρνία 
ἐν µέσῳ λύκων "Αποπρυθεὶς” δὲ ὁ Hérgog. αὐτῷ Mya iy? οὖν 
διωσπαρά ἕωσιν of λύκου τὰ ἀρνίας' Είπεν ó "Injoi τῷ Πέτρῳ" μὴ 
φοβείσθωσαν! τὰ ἀρνία τοὺς λύκους μετὰ τὸ ἀποθανεῖν obra, xol? 
ὑμεῖς μὴ φοβεῖσθε τοὺς ἀποντείνοντας ἡμᾶς, nol μηδὲν ὑμῖν δυναμέ- 
νους ποιεῖν᾿ ἀλλὰ φοβεῖόθε τὸν μετὰ τὸ ἀποθανεῖν ὑμᾶς ἔχοντα ἔξου- 
σίαν ψυχῆς xol σώματος, τοῦ βαλεῖν eig γεένναν πυρός.’ Καὶ γινώς- 
πετε, «ἀδελφοὶ, € ὅτι 5 ἐπιδημία ἓν τῷ πόσμῳω τούτω τῆς σαρκὸς ταύτης 
μικρά ἐστιν καὶ ὀλιγοι (φόνιος 109 ἐπογγελία τοῦ XoioroU μεγάλη nol 
δαυμαστή ἐστιν, παὶ ἀνάπαυσις τῆς μελλούσης βασιλείας xol ζωῆς. 
αἰωνίου, Τί οὖν ἐστιν ποῄσαντας ἑ ἐπιτυ]εῦ) αὐτῶν, ei μὴ τὸ ὁσίως 
sot δικαίως. ἀναστρέφεσθαι, xol τὰ ποσμικὰ ταῦτα ὡς ἀλλότρια ἠγεῖ- 
σδαι, καὶ ur) ἐπιθυμεῖν αὐτῶν; Ἐν γὰρ τῷ ἐπιθυμεῖν ἡμᾶς πτήσασθαι 
ταῦτα ὀποπίπτομ[εν] τῆς ὁδοῦ τῆς διιαίας, 


Vl. Seculum praesens et futurum. duo inimici. —Spreto illo? hoc dili- 
gamus. Aliter nulla salutis spes. 


αέγει δὲ ὁ , πύριος” νοὐδεὶς ςοὐνένης! δύναται δυσὶ πυρίοις δου- 
λεύε[ιν].. ᾿Εὰν ἡμεῖς odhaues καὶ Θεῷ δ[ουλ]εύειν καὶ Μαμωνᾷ, ἀσύμ- 
φο[ρ]ον ἡμῖν ἐστίν. γὰρ τὸ ὄφεῖος, ἐών τις τὸν ὕλον κόσμον 
κερδήσῃ, τὴν δὲ py] fuae; "Ἔστιν δὲ οὗτος ὁ αἰὼν καὶ ὁ μέ]. 
λων δύο ἔγθροί. Οὗτος λέγει μοιχείαν καὶ φθορὰν xol φι]αργυρίαν 
καὶ ἀπάτην' ἐκεῖνος δὲ τούτοις ἀποτάσσεται, Οὐ δυνάµεθα οὖν τῶν 
δύο φίλοι εἶναι δεῖ δὲ ἡμᾶς τούτω ἀποταξαμένους ἐκείνῳ χρᾶσθαι”. 
Οἰῶμεθαὶ, ὅτι βέλιόν. ἐότιν τὰ ἐνθάδε µισῆσαι, ὅτι puoi καὶ ὀλιγο- 
χθόνια καὶ φθαρτά" ἐκεῖνα δὲ ἀγαπῆσαι, τὰ ἀγαθὰ καὶ ἄφθαρτα. 
Ποιοῦντες Ίὰρ τὸ θέλημα τοῦ «Ἀριστοῦ, εὐρήσομεν ἀνάπανσιν᾿ εί δὲ 
µήγε, οὐδὲν ἡμᾶς ῥύσεται ἐν τῆς αἰωνίου πολάσεως , ἐὰν παρακούσω- 
μεν τῶν ἐντολῶν αὐτοῦ. Aye δὲ xol ἡ you ἐν τῷ εξοκνήλ' οὔτήν 
ἐὰν ἀναστῇ Λῶε καὶ lo καὶ 2ανηλ, οὐ ῥύσονται τὰ τέκνα αὐτῶν 
iv zo αὐγμαλωσίᾳ΄ Ei δὲ καὶ οὗ τοιοῦτοι δίκαιοι οὐ δύνανται ταῖς 
αὐτῶν δυκαιοσύναις ῥύσασθαι τὰ τέκνα αὐτῶν, ἡμεῖς, ἐὰν μὴ τηρή- 
σωµεν τὸ βάπτισμα ἁγνὸν xol ἀμίαντον ^. ποίᾳ πεπονθήσει εἰσελευσό- 
μέδα elg τὸ βοσίλειον τοῦ O00; H τίς ἡμῶν παράκλητος ἔσται, ἐὰν 
μὴ εὐρεθῶμεν ἔργα ἔχοντες ὅσια καὶ δίκαια; 


ΥΠ. — Ceríandum est nobis, ut coronemur. 


ove οὖν, ἀδελφοί pov, ἀγωνισώμεθα, εἰδότες ὅτι dv χερσὶν ὁ 
ἀνὼν', wol Ὅτι εἰς τοὺς φθαρτοὺς. ἀγῶνας καταπλέουσιν πολλοὶ, ἀλλ᾽ 
οὐ πάντες στεφανοῦνται, el wi of πολλὰ ποπιάσαντες sol καλῶς, γω. 
νισάµενοι., Ἡμεῖς οὖν ἀγωνισῶμεθα, ἵνα πάντες στεφανωθῶμεν. Ὥστε 
θῶμενν τὴν ὁδὸν τὴν εὐθείαν, ἀγῶνα τὸν ἄφθαρτον, καὶ πολλοὶ sic 





Cap. V. 1) Matth. 10, 16. 3) Luc. 10,3.. 

2) De dicto Christi lego Luc. 10, 3; 4) Frustra in S. Scriptura. quaeritur. 
at de tali. colloquio Christi cum Petro, Locus ergo interpolatus. 
quale hic commemoratur, reperio nihil. 5) Matth. 10, 28. Luc. 12, 4. 5. 
Fortasse sumta sunt ex Àpocrypha aliqua 6) Omnino legendum ἀνώγιος:, hanc 


Historia. Bois. enim opponit ἐπιδημίᾳ τῇ 2» κόσμῳ. 


II. GLEMENTIS AD COR. V. VI. VII. 111 
enim Dominus: ,eritis velut agni in medio luporum. Respondens autem 
Petrus ei ait: ,si autem lupi agnos discerpserint? Respondit lesus Petro: 
ne timeant agni post mortem suam lupos, et vos nolite timere eos, qui 
occidunt vos, et deinde nihil vobis possunt facere; sed timete eum, qui 
postquam mortui fueritis, habet potestatem animae et corporis, ut mittat 
in gehennam ignis.| Et scitote, fratres, quod peregrinatio carnis huius 
in hoc mundo brevis est ac parvi temporis; promissio autem Chrisü 
magna et admirabilis est, atque requies futuri regni ac vitae aeternae, 
Quid igitur faciendo ea consequi poterimus, nisi sancte iusteque vivendo 
ac operando, et mundana haec tanquam aliena putando, nec illa concu- 
piscendo? Dum enim ea possidere concupiscimus, excidimus a via iusta. 
Ἡ. Seculum praesens. οἱ futurum. duo inimici. Sprelto illo hoc dili- 
gamus. Aliter nulla salutis spes. 


Dicit autem Dominus: ,nullus servus potest duobus dominis servire. 
Si nos volumus et Deo servire et mamonae, incommodum nobis est. 
,Nam quae utilitas, si quis universum mundum lucretur, animam autem 
detrimento afficiat?' Porro hoc seculum et futurum sunt duo inimici. 
llud praedicat adullerium, corruptelam, avaritiam et fraudem; hoc vero 
istis renuntiat. Non ergo possumus amborum amici esse; oporlet autem, 
ut illi valedicentes hoc utamur. Putemus melius esse, quae hic sunt 
odisse, quia parva οἱ exigui temporis et corruptioni obnoxia sunt; illa 
autem diligere, utpote bona et incorrupta. Facientes enim voluntatem 
Christi, requiem inveniemus; sin minus, nihil nos ab aeterno supplicio 
eripiet, si mandata illius contemnamus. Dicit enim Scriptura in Ezechiele: 
si Noe et Iob et Daniel resurgant, non eruent liberos suos, qui sunt 
in captivitate. Quodsi tantopere iusti viri non possunt iustitiis suis eruere 
liberos suos, nos, nisi baptisma purum et immaculatum servaverimus, qua 
confidentia intrabimus in regiam Dei? Aut quis advocatus noster erit, 
si non inveniamur opera pia et iusta habentes? 


VII. Certandum est nobis, ut coronemur. 


Quocirca, fratres mei, certemus , scientes quia saeculum militia est, 
οἱ quia ad corruptibilia certamina multi adpellunt, sed non omnes coro- 
nantur nisi qui plurimum laboraverint et praeclare certarint. Nos igitur 
cerlemus, ut omnes coronemur. Ergo curramus viam rectam, certamen 
ineorruptibile, et multi ad ipsum navigemus atque certemus, ut et 


τούτῳ, quam μικρὰν et ὀλιγοχρόνιον 
dixit. Dav. 

Cap. VI. 1) Matth. 6,24. Luc. 16, 13. 

2) Matth. 16, 26. 

3) Ita Ms., χρῆσθαι Iun, Colom. et 
alii vulg. 

4) Ms. οἴόμεθα, lit, ω et o heic 
quoque permutatis. 

b) Ezech. 14, 14. 20. 

Cap. VIL 1) Ita Ms., ἀγὼν malunt 


Fell., Cotel., Coust., Colom., idque Schoe- 
nemannus exhibet in contextu. Nil mu- 
ies, Nam ἓν χερσὶν εἶναι — pugnare ; 
in manibus inlerfecerunt —— inler  pu- 
gnandum. Cfr. Iob. 7, 6. 

2) EF. καταπαλαίουσιν, lucta. vin- 
cunt. Woil. Nibil mutant Birrius et 
Freyius, quibus elegans videtur signifi- 
catio navigationis ad situm Corinthi, ubi 
ludi Isthmici celebrabantur. Gall. 


112 Il. CLEMENTIS AD COR. VII. VIII, IX. 

αὐτὸν Δαταπ]εύσωμεν καὶ ἀγωνισώμεθα, ἵνα [κ]αὶ ὀτεφανωθῶμεν. Καὶ 
gi [μ]ὴ δυνάµεθα ἅπαντες ότεφα[ν]ωδῆναν, πᾶν ἐγγὺς τοῦ στεφάνου 
γ5νώμεθα. Εἰδέναι ἡμᾶς δεῖ, ὅτι ὁ τὸν φθαρτὸν ἀγῶνα ἀγωνιζόμε- 
vog, ἐὰν εὑρεδῇ φθείρων, μαστιγωθεὶς' αἴρεται, παὶ ἔξω βάλλεται τοῦ 
σταδίου. Τί δομεῖτε, Ὃ τὸν τῆς ἀφθαρσίας ἀγῶνα φθείραρ, τί πα- 
θεῖται ; Τῶν γὰρ μὴ τηρησάντων, φησὶν, τήν σφραγῖδα' rA σκώληξ' 
αὐτῶν οὐ τελευνήσει, καὶ τὸ mp αὐτῶν οὐ σβεσθήσεται, καὶ ἔσονται 
sic ὄρασιν πάσῃ σαρκί 


VIL Quamdiu in hoc mundo sumus, poenitentiam agamus et carnem 


castam servemus. 


fac! οὖν ἐσμὲν ἐπὶ γῆς, μετανοήσωμεν * πηλὸς γάρ ἐσμεν εἷς τὴν 
χεῖρα τοῦ τεχνίπου. "Ov τρόπον γὰρ ó περαμεὺς, ἐὰν mou σκεῦος, 
καὶ ἐν ταῖς γεροὶν αὐτοῦ διαστραφῇ 3 ἢ συντριβῇ, πάλιν αὐτὸ ἀναπλάσ- 
σε ἐὰν δὲ προφθάσῃ εἰς τὴν κάμινον τοῦ πυρὸς αὐτὸ βαλεῖν, οὐνέτι 
βοηθήσεν αὐτῷ" οὕτως xol ἡμεῖς, ἕως ἐσμὲν ἐν τούτῳ τῷ πόσμῳ, ἐν 
τῇ σαρκὶ d ἐπράξαμεν. πονηρὰ, μετανοήσωμεν ἐξ Une τῆς καρδίας, 
ἵνα σωθῶμεν ὑπὸ τοῦ wuglov, ἕως ἔχομεν παιρὸν μετανοίας. Metà 
γὰρ τὸ ἐξελθεῖν ἡμᾶς ἐν τοῦ κόσμου, οὐμέτι δυνάµεθα inei ἐξομολο- 
γήσασθαι ῆ μετανοεῖν ἔτι, "iore , ddelgol , ποµῄσαντες τὸ θέλημα 
τοῦ ππαπρὸς, καὶ τὴν σάρκα ἁγνὴν τηρήσαντες, Hol τὰς ἐντολὰς τοῦ 
Δυρίου φυλάξοντες, ληψόμεθα ζωήν αἰώνιον, E γὰρ $ spo ἐν 
τῷ εὐαγγελμῳ' εἰ τὸ μικρὸν. 00x ἐτηρήσωτε, τὸ μέγα τίς ὑμῖν δώσει; 
Ayo γὰρ ἡμῖν" Ovi ὁ πιστὸς ἐν .ἑλαχίστω καὶ ἐν πολλῷ πιστός ἐστιν. 
E οὖν τυῦτο λέγει τηρήσατε᾽ τὴν σάρκα ἁγνὴν καὶ τὴν σφραγίδα 
ἄσπιλον, ἵνα τὴν αἰώνιον ζωὴν ἀπολάβητει" 


IX, n carne iudicabimur; ergo praepavemus nos im tempore. 


Kol μὴ λεγέτω τις ὑμῶν, ὅτι αὕτη ἡ σὰρξ οὐ αρίνεται, οὐδὲ 
ἀνίσταται. Γνῶτε, ἐν τίνν ἐσώθητε, ἐν vivi ἀνεβλέψατε, εἰ µή ἐν τῇ 
σαρκὶ ταύτῃ ὄντες, 4i οὖν ἡμᾶς og γαὸν Θεοῦ φυλάσσειν τὴν 
σάρχα. Ὃν τρόπον. γὰρ ἓν τῇ σαρκὶ ἐκλήθητε, d ἐν τῇ σαρκὶ ἐλεύ- 

σεσθε. Qe Χριστὸς ὁ κύριος» ὸ σώσας ἡμᾶς, ὢν μὲν τὸ πρῶτον 
πνεῦμα" , ἐγένετο σὰρξ, καὶ οὕτως ἡμᾶς ἐμάλεσεν' οὕτως καὶ ἡμεῖς 
ἐν ταύτῃ τῇ σαρκὶ ἀποληψόμεθα τὸν μισθόν. ᾽Αγαπῶμεν οὖν ἀλλή- 
λους, ὕπως ἔνθωμεν πάντες εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. «ςς ἔχομεν 
λαιρὸν τοῦ ἰαθῆναι, ἐπιδῶμεν ἓ ἑαυτοὺς τῷ θεραπεύοντι Θεῷ, ἀἄντιμι- 
σθίαν αὐτῷ διδόντες. Ποίαν; Τὺ μετανοῆσαι ἐξ εἰλικρινοῦς παρδίας. 
Προγνώστής ydo ἐστιν τῶν πάντων, καὶ εἰδὼς ἡμῶν τὰ ἐν καρδία. 


3) τρέχωµεν mavult Iun., Φέωμεν 4) Nolte coui. δέρεται, verberalur, 


Cot. et Colom. pro coniectura in marg. 
Sic alii vulg. Wottonus leg. putat Ὥστε 
Φῶμεν τὴν ὁδὸν τὴν εὐθείαν εἲς 
ἀγῶγα κτλ. Davius mallet ῥῶμεν. Bir- 
rius: θῶμεν velinquo D. Clementi, verum 
à τίθηµι natum: ponamus vel propona- 
mus viam recíam pro curriculo nobis i. e. 
viam virtutis, quod incorruplum certa- 
men interpretatur. 


collaàp ep. Ignat. ad Polyc. c. ὃ. 

5) Baptismum intelligas. Cfr. Ep. Bar- 
nabae c. 9. not. 24. 

6) Isai. 66, 24. 

Cap. VIII. 1) Nolte mavult ἕως. Ita 
Hef, edidit in ed. IV. 

2) ó art. Wott. restituit ex Ms. Cfr. 
Luc, 16, 10— 12. Apud Iren, II, 64. 
(94. p. 109. ed. Massuel) locus recita- 


ll CLEMENTIS AD COR. VII. VIII. IX. 113 
coronemur. Etsi non possumus omnes coronari, saltem prope coronam 
simus. Seire vos oportet, quod, qui certamen corruptibile certat, si 
inveniatur corrumpens et peccans, flagellatus aufertur et extra siadium 
proiieitur. Quid vobis videtur? Qui incorruptionis certamen corruperit, 
quid paletur? De iis enim, qui sigillum non servaverint, ait: ,vermis 
eorum non morielur, et ignis eorum non exlinguetur; et erunt in visio- 
nem ommi carmi.' 


VIII. Quamdiu ín hoc mundo swmus, poenitentiam agamus et carnem 


οαδίαπι seroemus. 


Quamdiu ergo in terris degimus, poenitentiam agamus; lutum quippe 
sumus in manu artificis. Quemadmodum enim figulus, si vas fecerit, 
iludque in manibus eius distorlum fuerit aut contritum, rursus illud 
refingit; sin vero illud in fornacem ignis mittere praefiniverit, non am- 
plius ei sueeurret; ita et nos, quamdiu iu hoe mundo sumus, peccatorum, 
quae in carne gessimus, ex loto corde poenitentiam agamus, ut a Domino 
salvemur, dum ponitentiae tempus habemus. Postquam enim e mundo exi- 
vimus, non amplius possumus ibi confiteri, aut poenitentiam agere. Quare, 
fratres, voluntatem Patris facientes οἱ carnem castam servantes et mandata 
Domini custodientes consequemur vitam aeternam. Dicit enim Dominus 
in Evangelio: ,si parvum non servastis, quis magnum vobis dabit? Dico 
enim vobis: qui fidelis est in minimo, et in maiori fidelis est. Hoc ergo 
dicit: ,servate carnem castam, et sigillum immaculatum, ut recipiatis vi- 
làm aeternam. 


IX. In carne iudicabimur; ergo praeparemus mos in tempore. 


Et nemo vestrum dicat, quod haec caro non iudicatur, neque 
resurgit — Ágnoscile, in quo servati eslis, in quo visum recepistis, 
nisi dum in hac carne.vivitis. Nos ergo decet carnem sicut templum 
Dei custodire. Quemadmodum enim in carne vocati estis, ita in carne 
venietis. Quemadmodum Christus Dominus, qui nos servavit, cum pri- 
mum esset spiritus, caro faetus est, atque sic vocavit nos; ita etiam 
nos in hac carne mercedem recipiemus. Diligamus igitur nos invicem, 
ut veniamus omnes in regnum Dei. Donec tempus habemus, in quo 
sanemur, dedamus nos medico Deo, remunerationem ipsi tribuentes, 
Quam? Poenitentiam ex sincero corde. Namque praescius omnium est, 


Nobiscum facit 


lur: si in modico. fideles non fuislis, quod 
magnum est, quis dabit vobis? Grabius 
haec ex Evang. secundum Aegyptios pro- 
disse suspicatur. 

3) Modus dicendi eiusmodi est, ut 
eum Wottono statuendum videatur, non 
esse haec directam Evangelii orationem, 
sed potius Clementis antecedentium in- 
terpretamentum, quomodo frequenter oc- 
currit in Ep. Barnabae. 

4) ἀπολάβωμεν in Ms. est. Idem 
defendit Nolte collato Rom. 7, 4. Edi- 
lores vero plerique praeeunte [unio mu- 


PATRES APOST. 


tarunt in ἀπολάβητε. 
Hef. ed. IV. 

Cap. ΙΧ. 1) 1 Cor. 15, 12. 

2) 1 Cor. 3, 16. 6, 19. . 

3) Ita c. Millio leg. videbant Davisius, 
Freyius, Schoenemannus et alii ob apo- 
dosin, ec Ms. 

4) Hveüue — τὸ Φεῖον iv Xou- 
στῷ, ut apud Pastorem Hermae lib. ΠΠ. 
Sim. 5,5. Baumgarten- Crusius, Lehrb. 
d. Dogmengesch. Jl. p. 1052. Π. Cfr. 
IPetr. 1, 11. Theophil, ad Autolyc. 2, 14. 

5) Gal. 6, 10. 


—— 
L— 


8 


114 IL. CLEMENTIS AD COR. IX. X. XI. XII. 

4ὤμεν οὖν. αὐτῷ αἶνον", μὴ ἀπὸ στόματος μόνον, ἀλλὰ μαὶ ἀπὸ καθ 
δίας, i ἵνα ἡμᾶς προσδέξηται ὡς υἱούς. Καὶ γὰρ. εἶπεν ὁ πύριος) δελ. 
φοί uov' οὗτοί εἶσιν οὗ ποιοῦντεο τὸ θέλημα τοῦ πατρός µου. 


X. Vito velicío virtutem. persequamur, αἱ Όοπα promissa. mundanis 
praeponamus deliciis. 


"fiore , ἀδελφοί μου, πορῄσωμεν τὸ θέλημα τοῦ πατρὸς , ποῦ κα- 
λέσαντος ἡμᾶς ἵνα ζήσωμεν, καὶ διώξωµεν μᾶλλον τὴν desi, τὴν 
δὲ κακίαν καταλείψωμεν, ὡς προοδοίπορον τῶν ἁμαρτιῶν' ἡμῶν, xot 
φύγωμεν τὴν ἀσέβειαν, μὴ ἡμᾶς καταλάβῃ κακά. "Eày γὰρ σπουδᾶ.. 
σωμεν ἀγαθοποιεῖν, διώξεται ἡμᾶς εἰρήνη., Zh ταύτην γαρ τὴν αἰτίαν 
οὖν ἔστιν εὑρεῖν ἄνθρωπον" , οὕσινες παράγουσι φόβους ἀνθρωπίνους, 
προῄρημένοι μᾶλλον. τήν ἐνθάδε -ἀπόλαυσιν, 7 τὴν μέλλουσαν ἔπαγγε- 
λίαν, “Αγνοοῦσιν γὰρ; ἡλάπην ἔχει βάσανον j ἐνδάδε ᾽ἀπόλαυσις , καὶ 
οἵαν τρυφὴν ἔψι v] μέλλουσα ἐπαγγελία, Καὶ εὖ μὲν αὐτοὶ μόνου ταῦτα 
ἔπρασσον, ἀνεκτὸν qv vov δὲ ἐπιμένουσι» ᾿ παποδιδασμαλοῦντες τὰς 
ἀναιπίους᾽ φυχὰς, οὖν εἰδότες Or, δισσὴν ἔξουσιν τὴν πρίσιν, αὐτοί 
τε καὶ ob ἀμούοντες αὐτῶν. 


Divinis promissis fidem habenles serviamus Deo, αἱ erit nobis 


XI. 
beatitudo aeterna. 
"Hpeic οὖν ἐν παθαρᾷ καρδία δουλεύσωμεν τῷ Θεῷ, παὶ ἐσόμεθα 
δίκαιοι’ ἐὰν δὲ μὴ δουλεύσωµεν, Quà τοῦ ux πιστεύει» ἡμᾶς [τῇ] ἑ ἐπαγ- 


γελίᾳ τοῦ Θεοῦ, ταλαίπωρ[οι] ἐσόμεδα, "eye γὰρ καὶ ὁ προ]φη]τικὸς 
λόγος σαλαίπωροί; εἰσ[ιν] oí δίψυχου» οὗ διστάζοντες τῇ] παρδίᾳ, of 
λέγοντες ' ταῦτα πό[ντα] ἠκούσαμεν καὶ ἐπὶ τῶν πατ] ἔ]ρων ἡμῶν, ἡμεῖς 
δὲ” ἡμέραν, ἐξ ἡμέρας προσδεχόµενοι ουδὲν τούτων ἑωράκαμεν'. ᾽Ανύη- 
τον, συµβάλετε ἑωυτοὺς Evo λάβετε ἄμπελον. Πρώτον μὲν φυλλοζ- 
dosi, εἶτα βλαστὸς ίνεται, μετὰ ταῦτα ὕμφαξ,- είτα σταφυλὴ παρεότη- 
Abo. Οὕτως Xol ὁ λαός μου ἀκαταστασίας καὶ θλίψεις ἔσχεν: ἔπειτα 
ἀπολήψεται τὰ ἀγαθάν "iive, ἀδελφοί µου, μὴ διψυχῶμεν, ἀλλὰ 
ἐλπίσαντες ὑπομείνωμεν, ἵνα καὶ τὸν μισθὸν πομισώμεθα. Πιστὸς 
γάρ ἔστιν ó ἐπαγγειλάμενος, τὰς ἀντιμισθίας ἀποδιδόναι ἕκάστῳ τῶν 
ἔργων αὐτοῦ. Ev οὖν ποιήσωμεν τὴν δικαιοσύνην ἐ ἐναντίον τοῦ 'θεοῦ, 
εἰσήδομεν el τὴν βασιλείαν αὐτοῦ, καὶ ληψόμεθα τὰς ἐπαγγελίας, ,üc 
n οὖν ἤκουσεν, οὐδὲ ὀφθαλμὸς ἴδεν, οὐδὲ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου 
ἀνέβη,' 


XII.  Easpectemus quotidie regnum Dei. 


Βνδεγώμεθα οὖν καθ” ὥραν τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ἐν ἀγάπη 
web δικαιοσύνῃ, ἐπειδὴ οὐκ ᾿οἴδαμεν τὴν ἡμέραν τῆς ἐπιφανείας τοῦ 


6) Ita Fell, et alii Ms. durior. 
Birrius affirmat, scripsisse Clementem 
αἶνον elow»ioy. Gall. 


7) Matth. 12, 50. 


Cap. X. 1) τιμµωριῶν Innio. coniec- - 


landio auctor ad illud lacobi 1, 15. ἡ 
ἐπιδυμία συλλαβοῦσα τίατει ἅμαρ- 
τίαν respexisse videtur. 


2) Ms. habet .4NON. i. e. ἄνθρω- 


tanle in marg. exhibent Cot., Colom. alii- 
que, Boisius 'mavull τῆς ἀπωλείας. Gal- 


7t0V, forie pro 4ΝΘΝ, i. ο, ἂν Θεόν. 
lta Wott., qui legendum esse pulal: 
οὐκ forty (αὐτοῖς) εὑρεῖν ἂν Θεὸν 


IL. CLEMENTIS AD COR. IX, X, XI. XII. 115 
οἱ quae in corde nostro versantur novit. Demus itaque illi laudem, 
non ab ore solum, sed etiam ex corde, ut nos tanquam filios suscipiat. 
Etenim dominus dixit: fratres mei sunt ii, qui faciunt voluntatem patris 
mei. 


X. Vitio veliclo virtutem persequamur, et bona, promissa mundanis 
praeponamus delicüs. 


Ergo, fratres mei, faciamus voluntatem patris, qui vocavit nos, ut 
vivamus; et persequamur potius virtutem, vilium autem derelinquamus, 
veluti praecursorem scelerum nostrorum; et fugiamus impietatem, ne 
nos mala comprehendant. Nam si bene agerestuduerimus, consectabitur 
nos pax. Hane ob causam eam [pacem] non reperient homines, qui 
humanis timoribus ducuntur, praeponentes voluptatem praesentem repro- 
missioni futurae. "lenorant enim quantum habeat tormentum huius seculi 
voluptas, et quales habeat delicias futura promissio. Ac quidem, si ipsi soli 
ista facerent, tolerabile esset; iam vero perseverant, insontes animas 
pravis doctrinis imbuere , nescientes quod duplicem habebunt condem- 
nationem, et ipsi, et qui audiunt eos. 


XL Divinis promissis fidem habentes serviamus Deo, 6ἱ erit nobis 


bealitudo aeterna. 


Nos ergo in corde puro Deo serviamus, et erimus iusti; quodsi 
autem non servierimus, non credendo promissis Dei, miseri erimus. Dicit 
enim et sermo propheticus: ,miseri sunt, qui animo duplices et corde 
dubii sunt, qui dicunt: haec omnia audivimus etiam tempore patrum 
nostrorum; nos vero diem de die exspectantes nihil horum vidimus. 0 
fatui, comparate vos arbori; vitem sumite. Primum quidem foliis nudatur, 
germen postea fit, posthaec uva acerba, tandem demum uva matura. lta 
et populus meus agitationes et pressuras tulit; deinde bona excipiet. 
Itaque, fratres mei, animo ne duplices simus, sed sperantes sustineamus, 
ut et mercedem reportemus. Fidelis enim est qui pollicitus est, se 
unicuique redditurum secundum opera eius. Si ergo fecerimus iusütiam 
coram Deo, in regnum illius ingrediemur, et aecipiemus promissiones, 
quas auris non audivit, nec oculus vidit, quaeque in cor hominis non 
ascenderunt. 


XIL — Ezspectemus quotidie regnum. Dei. 


Igitur in horas regnum Dei exspectemus in charitate et iuslitia, 
quandoquidem nescimus diem adventus Dei. Interrogatus enim a quodam 


xTÀ. Forte legendum: οὓς ÉoTiy εὖ- Cap. ΧΙ. 1) Eadem legimus supra 


ρεῖν [αὐτὴν sc. τὴν εἰρήνην] ἄνδρω- 
πον [pro ἀνθρώπους] ἁτλ. Π. ltaiam 
Gallieciolli locum  luxuriatum restituit, 
puncto, quod vulg. post ἄνθρωπον le- 
gebatur, in virgulam mutato. Nolte de- 
leto ἄνβρωπον legi vult αὐτήγ. 

3) Cfr, Ign. ad Eph. c. 16. 


in Clem. 1. Ep. ad Cor. ο, 29. 

2) Voc. υἱοὶ Wott. praepostere hic 
inseruit, literis quibusdam Msti interli- 
nearibus parum intellectis. 

3) Wottonus eodem errore seductus 
interponit ἔτι, 

4) Cfr. Isai. 64, 4. I Cor. 2, 9. 


8* 


116 . M. CLEMENTIS AD COR. ΧΗ. 


Θεοῦ. Ἐπερωνηθεὶς, γὰρ αὐτὸς ὁ κύριος ὑπὸ τινος” , πότε fée αὐτοῦ 
ἡ βασιλεία, eine ὕταν ἔσται τὰ δύο i ἓν, xol τὸ ἔξω ὡς τὸ foo, xol 
τὺ ἄρσεν μετὰ τῆς θηλείας,, οὔτε ἄρσεν οὔτε ev. Τὰ δύο δὲ ἔ 

ἐστιν, ὕταν λαλῶμεν αὐτοῖς” ἀλῄθειαν, el ἐν δυσὶ σώμαση ἄνυπο- 
πρίτως εἴη μία ψυχή, Καὶ τὸ ἔξω ὡς τὸ ἔσω, τοῦτυ λέγει τὴν apv- 
qn Mya τὸ foo, τὸ δὲ &[o]. τὸ σώμα, Aya. "Ov τρόπον οὖν σου 
τὸ σώμα φαίνεται, οὕτως καὶ 5 ψυχή σου ow" ἔστω ἐν [oic] χα- 


λοῖς ἔργοις, Καὶ τὸ ἄρσεν μετὰ τῆς Θηλείας οὔτε ἄρσεν, οὔτε «θῇλυ, 
τοῦτ[ο 4 ΕΝΑΧ GIOI 


Cap. XII. 1) ΙΤυγθαγοµένης τῆς iu Evangelio secundum Aegyptios haberi, 
Σαλώμης ap. Clem. Alex. Strom. Η1, 13. idem Clem. Alex. existimat (l. 1. 6, 9) 
p. 8553. Quae ad Salomen dieta sunt. 





II, CLEMENTIS AD COR. XII. 117 


ipse Dominus, quando venturum esset regnum ipsius, dixit: ,cum duo 
erunt unum, et quod foris ut id quod intus, et masculum cum femina, 
neque mas neque femina. ,Duo' autem sunt ,unum,' quando alter ad 
allerum loquemur veritatem, et in duobus corporibus sincere et absque 
simulatione fuerit una anima. Et quod foris est, ut quod intus, hoc 
ait: animam vocat, ,quod inlus;^ et corpus, ,quod foris! Quomodo igi- 
(ur corpus tuum conspicuum est, ita et anima tua manifesta sit in 


bonis operibus. ,Et masculum cum femina, neque mas neque femina, 
hoc ** 55e 


2) L e. ἀλλήλοις. (Cfr. supra c.4. 4) Reliqua lin. Codice desiderantur. 
not. 2. Huius autem loci supplementum petas 
3) δῆλος Ms. ex Clem. Alex. Strom. ΠΠ. c. 9.3 





TOY ATIOY ITNATIOY 
EIHIXTOAAI! 


ΠΡΟΣ ΕΦΕΣΙΟΥΣ ITNATIOZ.? 


Ἰγνάτιος, 0 xci Θεοφόρος', τῇ εὐλογημένῃ ἐν µεγέθει Θεοῦ πα- 
τρὸς πληρώματὸ, vij προωρισµένῃ πρὸ αἰώνων, har δια 
παντὸς εἰς δόξαν παράµονον, ἄτρεπτον, ἠνωμένην" καὶ ἔπλε- 
λεγμένην ἐν πάθει ἀληθινῷ, ἐν Φελήματι τοῦ πατρος wol 
᾿ησοῦ Χριστοῦ, τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, τῇ ἐμαλησίᾳ τῇ ἀξιομαναρί- 
679, τῇ οὔσῃ ἓν "Egtap Ple -σίας, πλεῖστα ἐν ᾿Ιησοῦ Xot- 
στῷ καὶ ἐν ἀμώμῳ χάριι" χαΐρειν. 


1) Titulum debes Codici Laurentiano 
Mediceo), qut quidem α΄ τοῦ ἁγίου iy- 
γατίου ἐπιστολαὶ σµυργναίοις Yn. fronte 
fert notatum; τοῦ ἁγίου Ἰγγατίου ἔπι- 
σκόπου σµυρναίοις: — α inscriptio est 
Cod. Casanatensis. Titulum enim in utro- 
que Ms. excipit Epistola ad Smyrnaeos. 
Tria sunt, quae Ignatii Epistolae, si ex- 
cipias illam ad Romanos datam, prae- 
cipue spectant, Idcirco bellum indieunt 
τοῖς σαββατίζουσι — Iudaizantibus in 
Christi evangelio, monarchiam episcopa- 
lem commendant, quia in concordia at- 
que unione cum ecclesiae praesidibus 
unice salus sit, unde quoque, quicum- 
que αἱρέσεις Christi gregi inferre ten- 
lent, reiiciendi sint omnes. 

2) lta inscribo c. CL et WHolstenii 
apographo, ubi est πρὸς ἐφεσίους ly- 
φάτιος: — Àd oram numerus 7". Etiam 
Cod. Caien, Ignatius Ephesiis. Deest 
nom, ITN.ATIOZ in versione Àrmen. 
et ΠΛ), impr. Cum Ignatius Antiochia 
vinctus Romam perduceretur, Smyrnam 
appulit, ubi Polycarpus fuit episcopus. 
Ephesi eo Onesimum episcopum cum 
diacono Burrho, Croco, Euplo, Frontone 
miserunt ad eum salutandum. Unde Igna- 


üius occasionem capit caritalis eorum 
celebrandae (c. 1. 21. 2. Monet eos 
deinde, ut omnes uniti in ecclesiae dis- 
ciplina perseverantes episcopo et pres- 
byterio obediant (c. 9—-6.), caveantque 
a fatuis atque pravis doctrinis (c.7—10.). 
Sequitur Epistolae pars admonitoria, quae 
in singularum rerum eo spectantium 
disquisitione uberius versatur (c. 11—20.). 
— Prooemium et primum huius Epistolae 
caput, nonnullis parvi momenti exceptis, 
Syrus (ap. Cureton) vertit. Ex eo et 
Armenio (ap. Petermannum), quae maio- 
ris ponderis esse videbantur, lectiones 
adnotavi. 


3) Cfr. Wernsdorf, de Ignatio Θεο- 
φόρῳ, in eiusdem Memoria C. Timothei 
Seidelii, Helmst. 1758. 4. Vocabulum 
Θεοφόρος in omnibus epistolis fgnatia- 
nis ab alio quodam additum putat Düster- 
dieck, de Ignat. epist. authentia. Gotting. 
1843. p. 89. H. Düsterdieckii librum 
me non vidisse doleo. Similem laudem 
sui ipsius contradicere modestiae atque 
humilitati (Ep. ad Magn. c. 11. 12 et 14.) 
facile aliquis crediderit illius, qui pluries 
(infra c. 8. et alibi) infra c. 9. semet 
ipsum adeo περίψηµα affirmet, Illud 


SANCTI 


IGNATII 


EPISTOLAE. 


ΑΡ EPHESIOS.. 


lgnatius, qui et Theophorus, ecclesiae merito beatae, quae est 
Ephesi in Αδία — benedictae Dei patris magnitudine eum pleni- 
tudine, praedestinalae ante secula, ut in permanentem et immu- 
tabilem gloriam semper esset unita, et vera passione, per volun- 
latem Patris et lesu Christi, Dei nostri, electa — plurimam in 
lesu Christo et in gratia perfecta salutem. 


AD EPHESIOS,. 


*]gnaiius, qui et Theophorus, benedic(ae in magnitudine Dei Patris 
cum plenitudine, praedestinatae ante secula, ut sit semper in 
gloria durabilis, incommutabilis, unita et electa, in vera passione, 
in voluntate Dei Patris et Iesu Christi Dei nostri; Ecclesiae merito 
beatissimae, quae est Ephesi in Asia, plurimam in lesu Christo 
et gratia irreprehensibili salutem. 


Σαὔλος ὁ καὶ ΙΤαῦλος (Act. 19, 9.) 
parum commode comparatur, cum pro- 
pter adliterationem, quam dicunt, vix 
casu effectam, tum ob allegoriam utrius- 
que vocis proprio significatui insitam. 
Fuisse tamen Ignatium. ἐκ τῶν $&0qo- 
ρων ἀνδρῶν unum, nemo certe negabit. 
Ali quoque longe eo inferiores illud 
sibi epitheton apud a//os meruerunt. Cr. 
Epiphanii monachi et presbyteri Edita 
el inedita cura Α. Dressel p. 45. ἔδοξε 
κἀμοὶ ποθοῦντι καὶ ζητοῦντι ὧδε 
κἀχεῖσε, ἐρευγῆσαι καὶ ἐκλέξασθαι 
παρὰ αὐτοπτῶν καὶ Φεοφόρω» ἀἄν- 
ὁρῶν τὰ περὶ τούτων, ἀπό τε Κλή- 
µεντος Ῥώμης καὶ Εὐαγρίου Σιχελοῦ 
zal Ἐπιφανίου τῆς Κύπρου. 

4) Cfr. Eph. 1, 19. I Cor. 2, 5. 

ϐ) Καὺ zÀnpgoueroInterpolator vulg., 


Syrus et vet. Int. lat. Exclusimus parti- 
culam c. Codd. CL, sicuti c. nostris 
recens. prolixioris BF ORV οἱ Armenio, 
id quidem absque sententiarum nexus 
iniuria, Cfr. Eph. 3, 19. 

6) Cfr. Eph. 1, 4. 3, 11. 

1) εἶναι, a Vossio omissum, ex CL; 
legitur quoque ap. Interpol. et in ver- 
sionibus. 

8) Cfr. Eph. 4, 3 sqq. 

9) Voec. τῆς «Ασίας ab Armeuio 
itransposita, Syrus uon leg. 

10) Π. ed. IV. veod: ja ex inter- 
polatore et versionibus Syr. et Arm. re- 
Sütuendum est." . 

*) Altera versio harum Ign. episto- 
larum debetur Holstenio, —Distinximus 
ubique praefixa stellula. Praeterea cf. 
Prolegg. 


120 


L | Laus Ephesiorum οὗ legationem ipsi missam. 


' Ano εξάμενος"' 


φύσει διναία, κατὰ πίστιν καὶ ἁγάπην ἓν Ἰησοῦ , Aoi, 
Μιμηταὶ ὄντες θεοῦ, ἀναξωπυρήσαντες"' 


ἡμῶν. 


IGNATII EPISTOLA ΑΡ EPHESIOS. I, 1l. 


Laus Onesimi. 


ἐν Θεῷ τὸ πολυαγάπητόν σου ὄνομα"', ὃ πέντησθε 


τῷ σωτῆρι 
ἐν αἵματι Θεοῦ 


τὸ αουγγενικὸν. ἔργον πελείως ἀπηρτίσατε, ᾽4πούσαντες γὰρ δεδεµένον 


ἀπὸ Συρίας ὑπὲρ τοῦ ποινοῦ ὀνόματος καὶ ἐἰπίδος”", 
προσευχῇ ὑμῶν ἐπιτυχεῖν iv Ῥώμῃ δηθιομαμῆσαι, 
ρίου ἐπιτυχεῖν δυνηθῶ μαθητής εἶναι τοῦ" 
κόντος Oc) προσφορὰν xoi Ovoiov. 


ἐλπίζοντα τῇ 
ἵνα διὰ τοῦ µαρτυ» 
ὑπὲρ ἡμῶν ἑαυτὸν ἄνενεγ- 
"Ens οὖν την πολυπληθίαν 


ὑμῶν ἐν ὑνόματι, Θεοῦ ἀπείληφα ἐν ᾿Ονησίμῳ, τῷ ἐν ἀγάπῃ ἀδιηγήτῳ, 


ὑμῶν δὲ ἐν αρ)" 


ἀγαπᾶν, xol πάντας ὑμᾶς αὐτῷ ἐν ὁμοιότητι εἶναι. 


ἐπισκόπῳ' Ov εὔχομαι κατὰ "]ησοῦν Χριστὸν ὑμᾶς 


Εὐλογητὸς γὰρ 


ὁ χαριόάµενος ὑμῖν ἀξίοις οὖσι τοιοῦτον ἐπίσκοπον κεητῆσθαι, 


II. 


Laus reliquorum legatorum. 


Exhortatio ad obedientiam. erga 


episcopum el presbyterium. 


Περὶ δὲ τοῦ συνδούλου μου, Βούῤῥου”, τοῦ κατὰ θΘεὸν διωιόνου 


v py ἐν πᾶσινν 


εὐλογημένου , εὔχομαι παραμεῖναι αὐτὸν εἰς τιμὴν 


ὑμῶν xol τοῦ ἐπισκόπου, Καὶ Κρόνος δὲ, 0 Θεοῦ. ἄξιος καὶ ὑμῶν, 
ὃν ἐξεμπλάριον τῆς ἀφ᾿ ὑμῶν ἀγάπης ἀπέλαβον, πατὰ πάντα µε ἀνέ- 


11) Voce. ποδεξάμενος — ἡμῶν 
iranseundo inserviunt ex prooemio ad 
ipsam Epistolam, suntque iungenda cum 
χαέρειν sc, λέγει. ΟΠ, infra ad Smyrn. 
c. 1. «{Ποξάζων et lectionem Cod. Olto- 
boniani d'eduvguévog p. δεδύνηµαι in 
summo c. 1. Hom. 1 Clementis ad Rom. 
ed. À. Dressel. 

12) 1. e. vestrum nomen — vos. De 
modo loquendi vid. Gal. 6, |. Notum 
quoque est illud uomen Latinum— omnes 
Romani in A. Gellii Noct. Attic. 1, 2. 
Sensus: in Onesimo- (vid. paulo infra 
e. 2.) episcopo vestro vosmet ipsos Ephe- 
sios suscepi praesentes. ,Ex interpola- 
tore et versionibus Syr. et Árm. resti- 
tuendum est ὑμῶν. H. ed. Ιγ. 

13) Se. ὑμᾶς. Cfr. II Tim. 1, 6. 
Sed potius sensu inlransitivo intelligas, 
ut Clem. Rom. ad Cor. I, 21. -ἄναζω- 
πυρησάτω οὖν ἡ πίστις αὐτοῦ iy 

ἡμιν ei LXX Gen. 45, 27. 

14) I. e. salutifera Christi passione 
ac morte, In sentenliae fine ἀπηρτέ- 
σατε Vossius ex fnterpol., ἀπαντίσατε 
mutatum in ἀπαγτήσατε ὄ ἀπαρτίσατε 
L. QGraziani: avete perfettamenie com- 
pita un opera a voi connaturale. Equi- 
dem advb. τελείως (ταχέως legisse vi- 
detur Syrus) idem significare dixerim, 


quod πρὸς τὸ τέλος, Tum fortassis 
legendum ac distinguendum Ίήιμηταν 
ὄντες Φεοῦ, ἀναζωπυρήσαντες ày 
αἵματι θεοῦ τὸ συγγεγικὸν ἔργον, 
τελείως ἀπηντήσατε. 

15) Heic apodosis ἐδεῖν ἐσπουδά- 
σατε ex vel, Int. et Syro inserenda. 
(Inseruit textui H. ed. IV.) Forte scri- 
bendum Ακούσαντες γάρ με (c. Syro) 
δΦεδεμένον, ἀπὸ «Συρίας ὑπὲρ τοῦ 
xot oU ὀγόματος xoi ἑλπίδοον 3 xal 
ἐλπίξοντα τῇ προσευχῇ ὑμῶν . . 
Φυσίαν, Ιδεῖν ἐσπουδώσατε. 

16). Θεοῦ Syrus, yocc. sqq. ὑπὲρ 
ἡμῶν ἑαυτὸν ἀνεγεγκόντος Θεῷ προσ- 
φορὰν καὶ Φυσίαν omittens. 

11) Coniunetionis ἐπεὶν vera vis ef- 
fugit illos, qui nil nisi particulae οὖν 
significationi eam augmentandae inservire 
opinentur. Protasi enim, quam inducit, 
non deest apodosis; incipit quippe vocc. 
lloémov οὖν ἐστὶν cap. sq. Deinde 
πολυπληθίαν C, quod unice rectum; 
πολυπληρίαν L lacobsono minus accu- 
raie asserente, Nam ex eodem Ms. Hol- 
slenius prius, et post πιο: etiam Th. Hey- 
sius transcripsit πολυπληδίαν. 

18) Interpolator una cum Syro et 
Armenio vocc, gy σαρκὶ non leg. Cfr. 
I Petr. 2, 25. 


IGNATI[ EPISTOLA AD. EPHESIOS. 1. II. 121 


l. Laus Ephesiorum ob legationem ipsi missam. Laus Onesimi. 


Suscepi vestrum in Deo valde dilectum nomen, quod vobis compa- 
rasis. indole proba secundum fidem et chariatem in lesu Christo, 
salvatore nostro. Cum imitalores sitis Dei, ad vitam revocali per sangui- 
nem Dei, opus fraternitatis perfecte absolvistis. Postquam enim audistis, 
me. vinctum e Syria pro communi nomine et spe, [videre festinastis] me 
sperantem, quod vestris precibus consequar, ut Romae adversus bestias 
pugnem, ut per marlyrium adipisci possim discipulus esse illius, qui se 
ipsum pro nobis obtulit Deo oblationem et hostiam. Suscepi ergo in 
nomine Dei multitudinem vestram in Onesimo, inenarrabilis charitatis viro, 
vestro autem in carne episcopo; quem iuxta lesum Christum a vobis 
amari, cuique similes vos omnes fleri opto. Benedictus enim, qui gratia 
sua vos talem episcopum possidere dignatus est. 


*L Suscepi vestrum in Deo exoptatissimum nomen, quod possidetis : 
natura justa, secundum fidem et caritatem in lesu Christo Salvatore no- 
stro. Cum imitatores sitis Dei, excitantes in sanguine Christi cognatum 
opus perfectum et absolutum reddidistis; tum, cum audisselis me ex 
Syria vinetum pro communi nomine et spe adduci, sperantem vestris 
precibus me consecuturum, ut Romae ad bestias pugnem, quo per mar- 
tyrium consequi possim, ut eius sim discipulus, qui semet ipsum pro 
nobis obtulit Deo ohlationem et hostiam. Postquam igitur numerosam 
vestram multitudinem in nomine Dei excepi in Onesimo, ineffabilis cari- 
latis viro, vestro autem secundum carnem Épiscopo, quem vos omnes se- 
cundum lesum Christum diligere, eidemque universos similes esse opto. 
Benedictus enim, qui vobis pro vestro merito talem habere dedit Episcopum. 


M. Laus reliquorum legatorum. | Exhortatio ad. obedientiam erga 
episcopum et presbyteriwm. ἵ 


De conservo autem meo Burrho, secundum Deum diacono vestro, 
in omnibus benedicto, oro, ut semper vobis et episcopo sit honori. Sed 
et Crocus, et Deo et vobis dignus, quem exemplar vestrae charitatis 
accepi per omnia me recreavit, quomodo et ipsum refrigeret pater Iesu 


ἘΠ, De Burrho autem conservo nostro, vestro seeundum Deum Dia- 
cono in omnibus benedicto oro, ut permaneat ad vestrum et Episcopi 
honorem. Crocus etiam Deo vobisque dignus, quem exemplar vestrae 
earitatis accepi, per omnia me recreavit: quomodo et ipsum refrigeret 


Cap. I. 1) In vers. Syriaca haec et dulo eum collegisse. —Casu ea Peter 


Sequentia desunt usque ad medium cap. 
tertium. — Hefelio pius ille monachus, qui 
versionem  Syriacam elaboravit, omnia 
omisisse videtur, quae ipsi οἱ usui suo 
ascelico minus congrua minusve neces- 
Saria putabat. Paraeneticos vero Episto- 
lorum lgnalianarum locos omnesque ad 
vitam bene instituendam exhorlationes se- 


mannus excidisse putat, cum exlent ap. 
AÁrmenium. "Vix crediderim. 


2) Male in Pseudoignatio .Bíggov: 
male in veteri versione Borro. Burrhus 
est nomen Romanum salis vulgare; non 
autem Birrus, Byrrus, aut Borrus. Vossius. 


3) πᾶσιν C L, πᾶσι Voss. 


122 


IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. II. III. IV. 


movGev", de καὶ αὐτὸν ὁ πατὴρ ᾿ησοῦ Ἀφιστοῦ ἀναφύξαι”, pe Ὄνη. 


σίμῳ xod Βούῤῥῳ xol Eno el «Φρόντωνι ; δε 
Οναίμην' ὑμῶν διὰ παντὸς, ἐώνπερ ἄξιος ὦ, 
κατὰ πώντα τρόπον δοξάξευ Ἴησοῦν Χριστὸν τὸν 


sor ἀγάπην εἶδον, 
Ἠρέπον οὖν dy, 


ὧν πάντας ὑμᾶς 


δοξάσαντα ἡμᾶς, ἵνα ἐν μιᾷ ὑποτογῇ je πατηρτισμένοι τῷ αὐτῷ" 
νοῦ καὶ τῇ αὐτῇ jay, παὶ τὸ αὐτὸ λέγητε πάντες περὶ τοῦ αὐτοῦ, 


ἵνα ὑποτασσόμενον”' 
ἦτε ἡγιασμένοι. 


Hl. 
ου) διατάσσοµαι ὑμῖν” 


μακροθυμίᾳ. A 


de Qv τις, 
ὀνόματι" , οὕπω ἀπήρτισμαι ἐν Ἴησοῦ Χριστῷ. 
τοῦ μαθητεύεσθαν, uad προσ]αλῶ ὑμῖν 
μὲ γὰρ ἔδει og" ὑμῶν ὑπαλειφθῆναι' 
ἐπεὶ ἡ ἀγάπη οὖν, ἐᾷ 


τῷ ἐπισκόπῳ xal τῷ προβυνερίρ xor πάντα 


Sine omni superbia — amore ductus — vos adhortor ad. unitatem. 


Ej γὰρ wol δέδεµαι ἐν τῷ 
Νῦν γὰρ ἀρχὴν ἔχω 

ὡς συνδιδασκαλίταις) μου. 
πίστεν, νουθεσίᾳ, ὑπομονῇ, 
μὲ σιωπᾶν περὶ ὑμῶν, διὰ 


τοῦτο προξλαβον παρακαλεῖν ὑμᾶς, ὅπως συντρέχητε͵ τῇ qva τοῦ 


θεοῦ. 


Καὶ γὰρ Ἴησοῦς Χριστὸς, τὸ ἀδιάπριτον ἡμῶνν Gv, τοῦ πα- 


d 79 γνώµη, ὣς καὶ οἳ ἐπίόποποι, ob κατὰ τὰ πέρατα ὁρισθέντες, 


? "heo? «Χριστοῦ γνώµη εἰσίν. 


IV. 


Presbyteri unitatem. cwm. episcopo imitemini. 


"OOcv' πρέπει ὑμῖν συντρέχειν τῇ τοῦ ἐπισκόπου }νάμῃ, ὅπερ 


xo πονεῖτε. 


4) Vox Paulina; I Cor. 16, 18 et 20. Iac. 

$) lta CL vet. Int., üvipi£a Voss., 
Cott., Smith. c. Interpol. suffragante Αν 
menío. Praestat fut., siquidem vatici- 
nantis est. Cfr. II Tim. 1, 16. Àct. 3,19. 

6) φρόντοχι ͵ LC, in hoc quidem 
correctum in qoorrot. 

7) Phrasin hanc Apostolicam, a D. 
Pauli Epistola ad Philem. ut videtur de- 
sumptam, saepius usurpat lgnatius. Jac. 
ayetunr scr. CL. 

8) ἐστι lac. el. qui eum repetierunt, 
invitis Codd. C L. 

3) Voce. τῷ αὐτῷ vor xai τῇ αὐτῇ 
yrouy, καὶ τὸ αὐτὸ λέγητε πάντες 
περὶ τοῦ αὐτοῦ a vet. Int. et. Àrmenio 
omissa, nonnullis male insería esse vi- 
denlur ex I Cor. 1, 10. Extant. autem 
in utroque Ms. Neque video, cur iis 
memoriae suae infixis Ignatius pro simili 
fine non aeque uli potuerit. Centies ni- 
mirum integras N. T. sentenlias suis 
consociatas promiscue profert. 


10) ἐπιτασσόμενοι CL Voss. lac. 
ὑποτασσόμενοι lnterpol. Int. vel. οἱ 
AÀrmenius. Auctor noster vb. ὑποτάσ- 
σεσδαν cum gen. coniungit οἱ dat. Cfr. 
infra c. 5, Ep. ad Trall. ο, 2. 


Τὸ γὰρ ἀξιονόμαστον ὑμῶν πρεσβυτέριον, τοῦ Θεοῦ 


Cop. HI. 1) E eapite tertio. Syrus 
nil nisi unicam sententiam AM ἐπεὶ 
7 ἀγάπη οὐκ id µε σιωπᾶν περὶ 
ὑμῶχ, διὰ τοῦτο  προέλαβον παρακα- 
Aeiv ὑμᾶς, ὅπως συντρέχητε τῇ γνώμη 
τοῦ Θεοῦ in usus suos convertit, eam- 
que cum fine capitis primi male con- 
iunxit. Multo aptius haec sententia cum 
verbis proxime eam antecedentibus (vos 
praeceptores mei esiis) cohaeret. iJ. 

2) τὸ OvojL a absolute positum habes 
infra c. 7 et in Ep. ad Philad. c. 10. 
lac. Mihi quidem convenienter suppressa 
videntur vocc. Γησοῦ Ἄριστοῦ, quia 
deinceps casu mutato exprimenda erant. 

3) Graziani: e parlo a voi come a 
miei colleghi nel magistero. Ephesios 
doclores esse aeque ac semet ipsum dicit, 
οἱ cum paulo anle disciplina se initiatum 
affirmasset, iam ut ab ipsis Ephesiis prae- 
ceptoribus in fide confirmetur, meritoque 
desiderat. 

4) L e. ungi, excilari, instrui, 
ceríamen praeparari. Pearson. 

ϐ) lacobsono Ignatius respexisse vi- 
detur Ep. ad Philem. v. 8. 9. 

6) ἡμῶν Voss. c. Int. vet. suffra- 
gante Arm. οἱ Ep. ad Trall. ο, 1, ὑμῶν 
CL. Cir. Ioann. 15, 5. Coloss. 3, 4. 


ad 


IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. II. HI. IV. 193 


Christi, una eum Onesimo et Burrho et Euplo et Frontone, per quos 
vos omnes quoad charitatem vidi. Fruar vobis perpetuo, si dignus fuero. 
Decet itaque vos omnibus modis glorificare lesum Christum, qui glorifi- 
cavit vos, ut in obedientia una sitis perfecti, eadem mente, eademque 
senlentia, idemque dicatis de eodem omnes, ut subiecti episcopo et 
presbyterio per omnia sanctificati sitis. 


Pater lesu Christi una cum Onesimo, Burrho, Euplo et Frontone, per 
quos vos ommes in caritate vidi: ita perpetuo vobis fruar, si meruero. 
Convenit ergo omnibus modis glorificare Iesum Christum, qui glorificat 
vos, ut in una obedientia sitis perfecti, eadem mente, eademque sententia, 
idemque dicatis de eodem omnes, ut subiecti Episcopo et Presbyterio 
per omnia sitis sanctificati. 


II. Sine omni superbia — amore ductus — vos adhortor ad wnitatem. 


Non praecipio vobis, quasi sim aliquis. Quamvis enim vinctus sum 
propter nomen Christi, nondum tamen perfectus sum in lesu Christo. 
Nune enim incipio discipulus esse, et alloquor vos ut condoctores meos. 
Nam oportebat me a vobis confirmari fide, admonitione, patientia, aequa- 
nimitate. At cum charitas non sinat me tacere de vobis, propterea an- 
teverti vos admonere, ut uniamini in sententia Dei. Etenim lesus Chri- 
stus, inseparabilis noslra vita, sententia Patris est, ut et episcopi, per 
iractus terrae constituti, in sententia lesu Christi sunt. 


ΣΠΙ. Non praecipio vobis, quasisim aliquis; quamvis enim vinctus 
sim hoec nomine, nondum tamen perfectus sum in lesu Christo. Nune 
enim incipio discipulus esse, et alloquor vos ut condiscipulos meos. Me 
enim oportebat a vobis subinstitui fide, admonitione, patientia, longani- 
mitate: sed quandoquidem charitas non sinit me tacere de vobis, propterea 
anteverti vos admonere, ut concurratis cum voluntate Dei. Nam et lesus 
Christus vita vestra Patris est voluntas: sicut et Episcopi suis quique 
locis constituti in lesu Christi voluntate sunt. 


IV. Presbyteri, unitatem. cum. episcopo imitemini. 


Unde decet vos in episcopi sententiam concurrere, quod et facitis. 
Nam memorabile vestrum presbyterium, dignum Deo, ita coaptatum est 


*]V. Unde et vos decet accedere sententiae Episcopi, quemadmodum 
et faeitis : nam memorabile illud vestrum Presbyterorum collegium dignum Deo 


1) Vid. loann. 14, 9. Matth. 11, 27. bus finibus orbis terrae. [gn. Ep. ad 
8) Forsitan τὴν χάριτα. Cir. Ep. Rom. c. 2. extr. eig δύσιν ἀπὸ &ya- 
ad Magn. c. 2. Markland. At si imn Pau- τολῆς. 
lus Ap. dicere potuit, in omnem terram 9) Ita C L. Magis ex more Auctoris 
exiisse sonum Evangelistarum et in fines esset c. vet. Int. γνώµη, praepositione 
orbis terrae, quid mirum, quod Ignatius yv exclusa. 
de Episcopis ubivis constitutis loquitur? 
Cfr. Hermae Past. Sim. 8, 3. Hac autem Cap. IV. 1) In vers. Syr. c. 4. de- 
lege Filius Dei praedicatus est in omni-  sideratur. 


124 IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. IV. V. VI. 

ἄξιον, οὕτως. συνήρ µοσται τῷ ἐπισκόπῳ, ὡς χορδαὶ πιθάρα”. — Zh 
τοῦτο ἐν τῇ ὁμονοίᾳ ἡμῶν καὶ όυμφώνῳ ὀγόπῃ "Incoüc Xpiotóg ἄδε- 
Te. Kol of κατ ἄνδρα δὲ χορὸς Ἰΐνεσθε, ἵνα σύμφωνοι ὄντες d ἐν 
ὀμονοίᾳ, χρῶμα Θεοῦ αβόντες ἐν ἑνότητι, Gore ἐν φωνῇ μιᾷ διὰ 
Ἰησοῦ. Χριστοῦ τῷ mol, ἵνα ὑμῶν παὶ xod, καὶ ἐπιγινῶσηή ) OM 
ὧν εὖ πράσσετε, µέλη Όντας τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ. χφήσιμον οὖν ἐστὶν, 
ὑμᾶς ἐν ἀμώμῳ ἑνότητι εἶνοι, ἵνα καὶ Θεοῦ πώντοτε µετέχητε. 


V. Laus et μίας huius unitatis. 


Erb γὰρ ἐγὼ ἓν (uxo) χρόνῳ τοναύτην συνήθειαν ἔσχον πρὸς τὸν 
ἐπίόκοπον opi, οὖν ἀνθρωπίνην" οὐσαν, ἀλλὰ πνευματικὴν, πόσῳ 
μᾶλλον ὑμᾶς μαμαρίζω, τοὺς ἐνκεχφαμένους" αὐτῷ" ὡς ἡ ἐρμλησία Ἠ- 
σοῦ Χριστῷ, καὶ ag ᾿]ησοῦς Χριστὸς τῷ πατρὶ, ἵνα πάντα ἐν ἓνό- 
THU σύμφωνα ᾖ. ΠΗηδεὶς πλανάσθω" ἐὰν μή τις ᾖ ἐντὸς τοῦ Όυσια- 
στήρίου, ὑστερείται" τοῦ ἄρτου τοῦ Θεοῦ. Ei pee ἑνὸς xol δευτέρου 


προσευχὴ τοσαύτην ἰσιὺν ἔχει, πόσῳ μᾶλλον 1 ἥ τὲ τοῦ ἐπισκόπου καὶ 


πάσης τῆς ἐκπλησίας, 
ὑπερηφανεῖ, xol ἑαυτὸν διέκρινεν. 
θεὸς ἀντιτάσσεται.' 


Σπουδάσαμεν οὖν μὴ 


'O οὖν μὴ ἐριόμενος ἐπὶ τὸ αὐτὸ, οὗτος ήδη 


ὑπερηφάνοις! ὁ 


Ift ἔγραπται γάρ; 
ἀντιτάσσεσθαι τῷ ἔπι- 


κόπῳ, ἵνα ὤμεν Θεοῦ!" ὑποτασσόμενοι, 


VI. 


Respiciatis episcopum wt Christum ipsum. 


Onesimus hac in re 


vos laudat. 


Καὶ ὕσον' βλέπει τις σιγῶντα” ἐπίσκοπον, πλειόνως αὐτὸνὸ φο- 
βείσθω' πάντα" γὰρ ὃν πέμπει ὁ οἰκοδεσπότης εἰς ἰδίαν οἰπονομίαν, 


2) Eadem similitudine utitur etiam 
in Ep. ad Philad. c. 1. de Episcopo 
ipsorum verba faciens. Usser. Frequens 
aeceptumque est veteribus Christianis sym- 
bolum citharae ehordis intentae, maxime 
in gemmis. Ctr. Clem. Alex. Paedagog. 
Hl, 4t δὲ σφρωγῖδες ἡ ἡμῖν ἔστων 
lends, à j 1905 ἢ ναῦς οὐρανοῦρο- 
μοῦσα (al. οὐροδρομοῦσα), jj λύρα 
μουσικὴ, jl κέχρηται Πολυκράτης: 
7 ἄγκυρα γαυτιχὴ, ἣν Σέλευκος ἔνεχα- 
ράττετο τῇ γλυ(ῇ κτλ. 

3) ἄδετε C L, ut ad finem seclionis 
μετέχετε, iu C quidem man. sec. mutatum 
in µετέχητε. Illud repetiit Voss. Con- 
iunetio ἕνα in N. T. quoque cum in- 
dicativo occurrit. I1 Cor. 4, 6 et Gal. 
4,17. Cfr. Winer Gramm. ed. 4ae. p. 2606. 

4) Salvinio praeeunte scripsi ἐπιγι- 
vo Gzi c. vel. Int. et Armenio, quorum 
ille legebat καὶ ἐπιγινώσκῃ, δι ὃν 
εὖ πράσσετε. In utroque, Cod. habes 
ἐπιγιγώσχων. Subinde di ὧν εὔ πράσ- 

cere C L, δι ὧν ἐπράσσετε Voss. 
Advb. εὖ suspectum habeo : tautologiam 
quippe adumbrat. 


Cap. V. 1) Syrus interpres quintum 
quoque caput neglexit. | 

2) — σαρκικήν. 

3) ἐνκεχραμένους L C, in hoc qui- 


dem y Sec. man. Supra, ἐγκεκράμένους 


edd. praeter Tacobsonianam. 

4) Conieceram αὐτῷ, quod nunc ἃ 
Petermanno ex ÀÁrmenio repositum video; 
οὕτως C L. Jnterpolator τοὺς άνακρε- 
μαμένους αὐτῷ Ξ qui pendetis ad eum. 

5) ó auctore Vossio Cotelerius, Cler., 
Russel., Hornemannus et qui Vossium 
repetierunt, ὡς C; ὡς Ó male protulit 
lacobsonus ex L, in quo etiam Tischen- 
dorfio mihi asserente exaratum est ὡς 
sine ó, siculi legiturin Holstenii apogr apho. 

ϐ) ὑστερεῖτε οἱ sub finem cap. &v- 
τιτάσσεσθε L C, in hoc quidem utro- 
hivis αι man. sec. supra notato. 

1) τῆς CL. Articulum. cum Vossio 
omiserunt editores omnes usque ad [a- 
cobsonum, et post eum Hef. in pr. ed. 

8) Cfr. Prov. 3, 34. Tac. 4, 6. I Petr. 5,5. 

9) Vocc. ἀντιτάσσεται. σπουδάσω- 
μεν οὖν μὴ in textu Codicis C. prae- 
lermissa margini adscripsit manus sec. 


-IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. IV. V, VI. 125 


episcopo, uL chordae citharae. Propter hoc in consensu vestro et con- 
cordi charitate lesus Christus canitur. Sed et vos singuli chorus estote, 
ut consoni per concordiam, melos Dei recipientes in unitate, cantetis 
voce una per lesum Christum Patri; quo et vos audiat, et agnoscat ex 
jiis quae bene operamini, membra esse vos Fili ipsius. Utile itaque 
est, in immaculata unitate vos esse, ut οἱ semper parlicipelis Deo. 


ila cooptatum est consentitque Episcopo, ut chordae ipsi citharae. Prop- 
terea in vestro consensu et concordi charitate lesus Christus canitur, et 
singuli quique unum simul chorum constituite, ut communi animorum 
concentu consono Christi chroma in unitale accipientes canalis una voce 
per lesum Christum Patri. Proinde utile est, vos in unione immaculata 
esse, ui Dei ubique sitis participes. 


V. Laus et utilitas huius unitatis. 


Si enim ego brevi lemporis spatio talem consuetudinem contraxi 
cum episcopo vestro, quae non humana, sed spiritualis est; quanto vos 
heatiores iudico, coniunctos ei sicuti ecclesia lesu Christi, et sicuti Ie- 
sus Christus Patri; ut omnia per unitatem consentiant. Nemo erret: 
nisi quis intra altare sit, privatur pane Dei. Si enim unius atque alte. 
rius precatio tantas vires habet; quanto magis illa, quae episcopi est 
et totius ecclesiae. Qui igitur in conventum non venit, hic iam superbia . 
elatus est, et seipsum separavit alque iudicavit, Scriptum est enim: 
uperbis Deus resistit. Studeamus igitur episcopo non resistere, ut 
Dei simus subiecti. 


* V. Si enim ego brevi temporis spatio talem consuetudinem con. 
iunxi eum vestro Episcopo, quae non humana, sed spiritualis est, vos 
beatiores iudico ita eidem admixtos ex multis, ut Ecclesia lesu Christo, 
et ut lesus Christus Patri, ut omnia in unitate consentiant. Nemo erret; 
nisi quis intra altare sit, privatur pane Dei, Si enim unius et alterius 
oratio tantam vim habet, quanto magis Episcopi et totius Ecclesiae. Qui 
ergo in unum non convenit, hic iam despicit alios, et se ipsum 
segregavit. Seriplum est enim: Superbis Deus resistit. Studeamus ergo 
non reslistere Episcopo, ut simus Dei subiecti. 


VI.  Respiéciatis episcopum ul. Christum ipsum. | Onesimus hae in re 
vos laudat. 


Et quamdiu quis episcopum iacentem videt, tanto magis eum reve- 
reatur; quemcunque enim paterfamilias mittit ad gubernandam familiam 


Ἐγι. Et quo magis tacitum quis videt Episcopum, eo magis eum 
revereatur. Quemeunque enim mittit paterfamilias ad res suas admini- 


10) Φεοῦ CL, θεῷ coni. Salvin. ὅσῳ c. Vossio Cotelerius, et qui eum 
Antonius in Melissa lib. Π. cap. 3. serm. sequuntur. Caput sextum Syrus non vertit. 
173. hunc locum laudat sie: σπουδά- 
σατε μὴ ἀντιτάσσεσδαι τῷ ἐπισκόπῳ, . ; 
ἵνα ἦτε tQ ὑποτασσύμενοι. . 3) σαυτὸν erat in C, πλειόνωσαυ- 

Cap. VI. 1) ὅσον CL et Antonius ΤΟΝ Scriptum habes in L. 

l c, vet. Tnt. quantum, Arm. quando, 4) 65, Matth. 24, 25. 


2) I. e. silentio suo improbantem. 


126 IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. VI. VI. VIII. 
οὕτως δεῖ ἡμᾶς αὐτὸν δέεσθαι, ὡς αὐτὸν τὸν πέµψαντα. Τὸν οὖν 
ἐπίόκοπον δηλονότι’ ὡς αὐτὸν τὸν πύριον. δεῖ προσβλέπειν", αὐτὸς μὲν 


οὖν ᾿Ονήῄσιμος ὑπερεπαινεῖ ὑμῶν τὴν ἐν Oed) εὐταξίαν, ὅτι πάντες, 
κατὰ ἀλήθειαν ζῆτε, καὶ ὕτι ἓν , uiv ov δὲ uio? αἴρεσις ROTO URL ἀλλ) 
οὐδὲ dxoveré τινος πλέον, ἤπερ, ᾿Ἡησοῦ Χριστοῦ λαλοῦντος iv ἀληθεία. 


VIL Cavele ab haereticis ; Christus — δεάνθρωπος ---- wnus medicus est, 


Εἰώθασι γάρ τινες δόλω πονηρῷ τὸ ὄνομα" περιφέρειν, ἄλλα viva? 


πράσσοντες ἀνάξια Θεοῦ: οὓς δεῖ ὑμᾶς ὡς Φηρία ἐπκλίνειν. 


γὰρ κύνες λυσσῶντες, λαθροδῆμται" 
δυσθεραπεύτους". 


Eis 
οὓς δεῖ ἡμᾶς φυλάσσεσθαι, Ore 


Fic ἰατρός ἐστιν, σαρκικός τε καὶ πνευματικὺς, γὲ- 


νητὸς παν ἀγένητος" . ἐν σαρχὶ γενόμενος Θεὺς, ἀθάνατος ἐν ζωῇ él. 
$wil , καὶ ἐν Μαρίας καὶ ἐν θεοῦ, πρῶτον παθητὸς καὶ τότε ἆπα- 


Oc, ᾿Ιησοῦς «Χριστὸς, ὁ 


VIII, Νε seducamini.- 


Vos estis magni εἰ spirituales , 


ὁ κύριος ἡμῶν". 


ego minimus. 


My οὖν τις ὑμᾶς ἐξαπατάτα, ὥσπερ, οὐδὲ ἐξαπατᾶσθε, olor ὃ -ὄντες 


Θεοῦ. 


"Orav γὰρ μηδεμία ἐ ἐνείρισται ἔρις ἓν piv, ἠ  δυναμένη d υμᾶς fe- 


σανίσαι, gu" κατὰ Θεὸν ζῇτε, Περίψημαύ ὑμῶν, καὶ ἀγνίζωμαι' [99] 


ἡμῶν Ἐφεσίων ἐπκλησίας ; τῆς διαβοήτου τοῖς αἰῶσιν. 


οι Gogxiol 


τὰ πνευμωτηιὰ πράσσειν οὐ δύνανται, οὐδὲ οὗ πνευματικοὶ τὰ Goguixó 


5) τὸν in margine Cod. C additur 
man. sec, 

6) Seripsi Φηλονότι c. CL, δῆλον 
ὅτι vulg. 

7) Ita edd. Voss. In Codd. C L et 
Holstenii ,apograph. 7tooBA ey. 

8) οὐ θὲ µία CL, οὐδεμία editt. 

9) εἴπερ C L z— ἥπερ, ut ed. Iac. 


Cap. VII. 1) Vid. supra c. 3. Deest 
capitis septimi versio Syriaca. 

2) ἄλλα τιγὰ Markland, ἀλλὰ τιγἁ 
Voss, suffragante C, ld τινα bL 
favente Int. vet. — Cfr. Ep. ad Smyrn. c.4. 

3) Vossiierror 4a ροδήμται" in prima 
quoque ed. Hef. occurrit. 


4) Sensus: Ín summo periculo at- 
que aeternae salutis suae discrimine 
sunt. Sed quis eos sanet? Non homi- 


nes, sed Christus; ipsi sunt relinquendi. 
Cfr. Rothe, Anf. p. 767. H. 

5) Ita scripsi monitus scholio: man. 
sec. orae Codicis C apposito: ἀναγνω- 
στέον ἀγένητος τοῦτ' ἔστι μὴ ποι- 
ηΦείς. in utroque Cod. γεγνητὸς καὶ 
ἀγέννητος, cui scripturae iam lacobso- 
nus nostram substituit, cum in pluribus 
Mss. Athanasii (de Synodis) locum no- 
strum eitantibus ita scriptum fuerit. 

6) Edidi ἀθάνατος ἓν ζωῇ ἀληθινῇ 
duce Ms. Casanatensi, quod exhibet ἐν 


ἀθαγάτω (sine iota subscr.) ζωῇ ἀλη- 
θινῇν in L 2v ἀθανάτω ζωῆ ἀληθινῆ 
absque iota subser., ἐν ἀθανάτω ζωῇ 
ἀληδινῇ Voss. Voce. ἀθάνατος y ζωῇ 
ἀληθινῇ praedicatum sunt ad praec. 
Θεὸς. Lectio ex Athanasio, Theodoreto 
et Gelasio ab editoribus recepta 2v 3a- 
γάτῳ Co) ἀληθινὴ sermonis progressum 
turbat οἱ male diffindit. Holstenius Codd. 


"lectionem retinet vertitque: Unus est me-.— 


dicus corporalis εἰ spiritualis, genitus εἰ 
ingenilus, faclus im carne, Deus in vera 
immorlali vita et ez Maria et ex Deo. 

1) Cfr. Ep. ad Ῥο]γο, c. 3. Christus 
omnes carnis infirmitates atque alfectus 
post resurrectionem exuerat, 

8) Voce. Ingo? Χριστὸς, ó κύριος 
ἡμῶν ex Theodoreto, Gelasio et vet. 
Interprete addi iubet Voss, Favet Armenius. 


Cap. ΤΠ. 1) Initium huius capitis: 
(ani οὖν ... ὅλοι ὄντες Θεοῦ) Syrus 
omisit, οἱ ea, quae sequuntur, immediate 
cum wnica illa sententia, quam e capite 
lertio mutuatus est, coniunxit ; non inepte. 
Melius vero ea, quae sequitur, exhortatio 
ad unitatem cum capitibus 4— 8 co- 
haeret, JH. 

2) ἄρα C L et edd., quod Iac, in 
ed. secunda permutavit cum. ἄρα, 

9) Cfr. infra ο, 18. et I Cor, 4, 19. 


IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS, VI. VII. VIII. 127 
suam, hunc ita accipere debemus, ut illum ipsum qui mittit. Manifestum 
igitur est, quud episcopum respicere oporteat ut ipsum Dominum. Et'ipse 
quidem Onesimus supra modum laudat vestrum decentem divinumque 
ordinem, quod omnes secundum veritatem vivatis, et quod inter vos om- 
nino nulla haeresis delitescat; sed neque audiüs aliquem amplius, quam 
lesum Christum, qui loquitur in veritate. 


strandas, eum vos ita suscipere oportet, ut ilum ipsum qui mullit. 
Unde certo apparet, Episcopum ita ut proprium Dominum suscipiendum 
esse. Proinde ipse Onesimus laudat vestrum in Deo bene compositum 
ordinem, quod omnes secundum verilatem vivatis, et quod nulla inter 
vos delitescat haeresis, neque auditis quemquam praeterquam lesum Chri- 
stum loquentem in veritate. 


VII. Cavete ab haereticis; Christus — θεάνθρωπος — unus medicus est. 


Solent enim nonnulli malo dolo nomen quidem circumferre, alia 
quaedam patrantes, indigna Deo; quos oportet vos ut feras evitare. Sunt 
enim canes rabidi, clam mordentes; quos a vobis vilari oportet, ut morbo 
difficulter curabili laborantes. Medicus autem unus est, et carnalis et 
spiritualis, factus et non factus, in homine existens Deus, immortalis in 
vita vera, et ex Maria et ex Deo, primum passibilis et tunc impassibilis, 
Iesus Christus, Dominus noster. 


* VII. Solent enim nonnulli dolo malo nomen circumferre, sed quae- 
dam indigna Deo perpetrant, quos oportet nos tanquam feras evitare; 
sunt enim eanes rabidi ex improviso mordentes; quos cavere vos opor- 
tet, cum remedia illis opponere difficile sit. Unus est medieus corporalis 
et spiritualis, genitus et ingenitus, factus in carne, Deus in vera immor- 
lali vita, ex Maria et ex Deo, primum passibilis, οἱ tum impassibilis. 


ΥΠ, 


Ne quis igitur vos seducat, sicut nec seducimini; toti namque estis 
Dei. Cum enim nulla lite implicemini, quae vos diseruciare possit, pro- 
fecto secundum Deum vivitis.  Purgamentum vestri sum, et lustrandus a 
vestra Ephesiorum eeelesia, celeberrima in seculis. Carnales spiritualia 
exercere nequeunt, neque spirituales carnalia; sicut nec fides, quae in- . 


*VIII Ne quis igitur vos seducat, sicut nec seducimini, cum toti 
siis Dei. Cum enim nulla in vobis est contentio, quae vos torquere 
possit, utique secundum Deum vivitis. Ego retrimentum vestrum et pia- 
cularis victima vestrae Ephesinae Ecclesiae celeberrimae per secula. 
Carnales spiritualia exercere nequeunt; sicut nec fides ea, quae sunt 


Ne seducamini. Vos estis magni et spirituales, ego minimus. 





Syrus verüit, ac si legisset τέρποµαι 
(τέρψομαι) ὑμῶν κὠ δέοµαι (δεήσο- 
μαι) ὑπὲρ ὑμῶν. Simili modo ΛΙΠΙΟ- 
nius. Bunsen (Hippolyt.IT. p. XIV sqq.) 
legendum esse coniecit : περίψηµα ὑμῶν 
καὶ ἄγγισμα ὑμῶν ᾿Εφεσίων (τῆς) 
ἐκκλησίας τῆς διαβοήτου — nur Schmutz 


s. was ihr auswerfet, das ists auch was 
euch heiliget, denn durch die Ueberwin- 
dung desselben werdet ihr reiner und 
stürker i. e. omne malum proiicientes 
fortiores etsanctiores efficimini, (H. ed. IV.) 

4) ἀγγνέζομαι C, et Tischenderfio post 
me adnotante L, non &yvítouot ut. scri- 


128 TGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. VIII. IX. X. 

ὥσπερ οὐδὲ 5 nione τὰ τῆς ἀπιστίας, οὐδὲ 7) ἀπιστία τὰ τῆς πίστεως. 
E δὲ καὶ κατὰ σάρκα πφάσσετε, ταῦτα πνευματικά ἐστι" ἐν ᾿]ησοῦ 
ydg Ἀφιστῷ πάντα πράόσετε. 


IX.  Falsis doctoribus non praebuistis aures, vos, templa Dei. 


"Εηνων' δὲ παροδεύσαντάς τινας ἐκεῖθεν", ἔχοντας MT] διδοχήν" 
οὓς OUX εἰάσατε σπεῖραι εἰς ὑμᾶς, βύσωντερ, τὰ rv, sig τὸ μὴ mega 
δέξασθαν τὰ σπειρόµενα Um αὐτῶν, ὡς ὄντερ Mo, ναοῦ πατρὸς”, 
ἡποιμασμένοι εἰς οὐνοδομήν Θεοῦ παπρὸς , ἀναφερόμενοι εἰς τὰ ὕψη 
διὰ τῆς, μηχανής Ἰησοῦ Χριστοῦ, óc ἐστιν σταυρὸς, σχοινίῳ χθώμενοι 
τῷ πινεύματι τῷ ἁγίῳ' ἡ δὲ πίστις ὑμῶν ἀναγωγεὺς ὑμῶν, jj δὲ ἆ ἀγάπη 
ὁδὸς " ἀναφέρουσα εἰς [n Eo οὖν se σύνοδοι πάντες, δεοφό- 
QoL καὶ ναοφόροι;, Χριστοφόρου, ἁγιοφόροι”, κατὰ πάντα πεποσµημένοι 
ἐντολαῖς ᾿Ιησοῦ Ἄριστοῦ' oig xol ἀγαλλιῶμαν, ὅτι ἠξιώθην, ài ὧν 
Ἰράφω, προσομιλῆσαι ὠμῖν xe συγχαρῆναι, Ότι κατ ἄλλον βίον) 
οὐδὲν ἀγαπᾶτε ei μὴ µόνον τὸν Θεόν, 


X. Orale pro aliis, sitis mites, humiles etc. 


Καὶ ὑπὲρ τῶν ἄλλων δὲ ἀνθρώπων ἀδιαλείπτως προσεύγεσθε". 
"Ecuv 2ὰρ ἐν αὐτοῖς ἐμεὶς µετανοίας, ἵνα Θεοῦ τύχωσιν. «Ἐπιπρέψανε 
οὖν αὐτοῖς κἂν ix τῶν ἔργων ὑμῖν μαθητευθῆναι, ,Hoóc* τὰς ὀργὰς 
αὐτῶν ὑμεῖς πραεῖς, πρὺς τὰς μεγαλοθᾷ ἡμοσύνας» αὐτῶν ἡμεῖς ταπει- 
vóggovéc, πρὸς τὰς βλασφηµίας αὐτῶν ὑμεῖς τὰς προσευχὰς, πρὸς τὴν 
πλάνην αὐτῶν ὑμεῖς ἑδραῖοι τῇ πίστει, πρὸς τὸ ὃ ἄγριον αὐτῶν ὑμεῖς 


ἥμεροι. 





bit lacobsonus. Praepositio [ὁφ'] in 
uiroque Cod. desideratur, sed addendum 
esse videlur ex Ini. vel, nisi admittere 
velis Vossii coniecturam περίψηµα ὑμῶν 
ἐγὼ, καὶ ἄγγισμα ὑμῶν Ἐφεσίων κτλ. 
δ) In marg. C man. sec. fides non 
polest facere, quae sunl infidelitatis. 


Cap. IX. 1) Ex hoc capite Syrus 
- nil nisi verba ἠτοιμασμένοι .. . ἄνα- 

φέρουσα εἲς Θεόν in suam versionem 
transtulit, eaque cum fine capitis octavi 
coniunxit, Arcüius vero ἠτοιμασμένοι 
A. T. À. cum verbis proxime anteceden- 
libus ὡς ὄντες λίθοι cohaerent. H. 

2) intelligenda videtur Smyrnaeorum 
civitas, ubi Docetarum secta id temporis 
multos sequaces habebat: nisi forte ob- 
siat ἐκεῖθεν, quae quidem vox nec apud 
Interpol. nec apud. Armenium, a quo ad 
vos additur. Fuerunt etiam qni de Epheso 
dictum putarent, sed cfr. c. 6. ἓν ὑμῖν 
οὐδεμία αἴρεσις κατοιχεῖ. 

3) προ L teste Tischendorfio, non 


προς quomodo adnotavit Iacobsonus. 


Mw σπουδάζοντες ἀντιμιμήσασθαι αὐτοὺς, ἀδελφοὶ αὐτῶν 


4) ὃς CL, ὃ Voss. Utrumque Igna- 
tanum est. Yid. Ep. ad Magn. ο. 10 οἱ 15. 

5) "Eori οὖν κ.τ.λ. usque ad finem 
huius capitis apud Syrum desunt, qui hanc 
sententiam ideo omisisse videtur, quippe 
quae ipsi minus fuerit perspicua. ff. 

6) Nihil hic est mutandum, Vetus 
interpres vertit lempliferi. Intelligendum 
autem istud non de materiato templo, 
sed de spirituali, quod in pectoribus no- 
stris erigere debemus. Voss. 

7) ἁγιοφόροι 6, ἁγνοφόροι Voss. 
Αδὶ in L extat ἁγιοιρόροι Heysio mihi 
affirmante, scriptura quidem ambigua et 
prompta ad errorem. Unde Hefelius in 
notis emendandus. 


8) Secundam vitam hane christianam 
quae alía est a naturali, Smith. 

Cap. X. 1) προσεύχεσθαι C L. 

2) Syrus et Armenius hune locum 
libere verterunt. 

3) μµεγαλορημοσύνας scr. CL. Ad 
absolvendam synlaxin Smitlins ex Inter- 
pol. commendat. ἁγτιτάξατε. Cfr. Co- 
loss. 1, 23. 


IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. VIII. IX. X. 129 


credulitatis sunt, nec incredulitas, quae fidei. Quae vero et secundum car- 
nem agitis, ea spiritualia sunt; in lesu Christo enim omnia agitis. 


iucredulitatis, neo incredulitas, quae sunt fidei. Quae autem etiam se- 
cundum carnem facitis, ea spiritualia sunt; omnia enim in Christo lesu - 
facitis. 


IX.  Falsis doctoribus non praebuistis aures, vos, templa Dei. 


Novi autem, nonnullos illic transiisse, qui habent perversam doctri- 
nam; quos non permisisüs seminare inter vos, et obturastis aures, me 
reciperetis quae ab ipsis sunt disseminata, ut qui lapides sitis templi 
Patris, praeparati in Dei Patris aedificium, sublati in alta per machinam 
lesu Christi, quae est erux, Spiritu sancto pro fune utentes ; fides autem 
vestra vos sursum irahit, charitas vero via deducens ad Deum.  Estis 
igitur et viae comites omnes, Deiferi et Templiferi, Christiferi, Sanctiferi, 
per omnia ornati praeceptis lesu Christi; propter quos exulto, quod 
dignus habitus sim, per ea, quae scribo, colloqui vobiseum, et simul 
gaudere; quia, ratione alterius vitae habita, nihil diligitis praeter solum 
Deum. | 


* [X. Novi autem nonnullos obiter isthic divertentes, qui habent 
doctrinam perversam. Quam ut inter vos disseminent, nequaquam per- 
mittite, obturantes aures, ne ab ipsis disseminala recipiant; quippe qui 
estis lapides templi Patris praeparati ad aedificationem Dei Patris, sublati 
in altum per machinam lesu Christi, quae est crux, pro funiculo uten- 
tes spiritu. sancto. Fides autem vestra est, quae vos elevat; charitas 
autem via sursum ad Deum perducens.  Estis igitur omnes BDeiferi et 
lempliferi Christiferi et sanctiferi, per omnia ornati praeceptis [esu 
Christi. Et gaudeo, quod per haec, quae scribo, vos alloqui meruerim, 
el congaudere, quod in reliqua vita nihil diligitis praeter solum Deum. 


X. Orate pro aliis, sitis mites, humiles etc. 


Sed et pro aliis hominibus indesinenter orate. Est enim ipsis spes 
poenitentiae, ut Deum nanciseantur. Permiitite itaque lpsos, saltem ex 
operibus, a vobis erudiri. Sitis vos adversus iras eorum mites, adver- 
sus magniloquentias eorum humiles, eorum maledictis opponite vos pre- 
Ces, adversus errorem eorum vos firmi permanete in fide, adversus 
efferos mores illorum vos mansueti sitis. Non ipsos contra imitari 


* X. Et pro aliis hominibus indesinenter oratis. Est enim in ipsis 
'Spes poenitentiae, quod Deum nanciscentur. Permittatis, rogo, eis, ut 
etiam ex operibus discipuli vestri fiant. Adversus iras eorum vos man- 
Sueti, adversus iactantiam eorum vos humiles estote. Contra blasphemias 
ipsorum vos orationes opponite; contra errores ipsorum vos stabiles in 
fide, contra illorum feritatem vos mansueti, nequaquam eos conira imi- 

PATRES APOST. 9 


130 IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. X. XI. XII. 

εὑρηθῶμεν τῇ ἐπιεινεία᾽ βιμηταὶ δὲ τοῦ" κυρίου σπουδάζωµεν εἶναι, 
κἂν τις π]έον ἀδινηθῇ ποὺ ἀποστερηθῇ xol ἀθετηθῇ, lvo? μὴ τοῦ 
διαβόλου βοτάνη’ τις εὑρεθῇ ἐν ἡμῖν. ἀλλ ἐν πάσῃ dyvelo παὶ σω- 


φροσύνῃ μένετεῖ ἐν ᾿]ησοῦ Χριστῷ, 


XL Novissima iam sumi tempora ; 


"Ἠσχατοι eugot 
μίαν τοῦ Θεοῦ, 


ἵνα μὴ ἡμῖν εἰς αρίμα γένηται, 


σαρηικῶς xol πνευματικώς.. 


Limeamus Dominum; orate pro me. 


* λουπὸν αἰσιυνθῶμεν, φοβηθῶμεν, τὴν μαπροῦν- 


"H yo τὴν μέλλρυ- 


σαν ὀργὴν φοβηθῶμεν, 5 Ti ἐνεστῶσαν χάριν ἀγαπήσωμεν᾿ ἓν τῶν 


δύο. Πόνον" & «Ἀριστῷ Ἰησοῦ 


εὑρεθῆναι, ες τὸ ἀληδινὸν ov. 


Χωρὶς τούτου μηδὲν, ὑμῖν ππρεπέτω, ἐν [La τὰ δεσμὰ περιφέρω, τοὺς 
πνευματικοὺς μαργαρίτας, ἐν οἷς ένοισό μοι ἀναστῆναι τῇ πφοσευχῇ 
2 


ὑμῶν, qe yévorró μοι ἀεὶ 
ρεθῶ τῶν χριστνινῶν, oi 
δυνάμει ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. 


XII. 


Οἶδα τίς eui καὶ τίσιν Ἰράφω. 
ἐγὼ ὑπὸ αίνδυνον, ὑμεῖς ἐστη Ἰθιγμένοι, 


μένοι " 
ες Θεὸν ἀναιρουμένων" Πωύλου 


4) Uhlhorn: Das Verhàltniss der kürz. 


griech. Recons. der lgn. Br. znr Syr. 
Uebers. p. 40. legi vult: μὴ σπου- 
9άζοντες -ἀντιμιμήσασθαι αὐτοὺς 


ἀδελφοὶ αὐτῶν εὑρεθῶμεν. τῇ ἔπιει- 
κείᾳ δὲ μιμηταὺ τοῦ. 

5) Ed. princeps: τίς πλέον ἀδι- 
zo, τίς ἀποστερηῦῇ, τές ἀδετηθῇ, 
ἕνα zrÀ. (Cui lecloni nimis languenti 
Marklandus aliam substituendam censuit, 
eamque parenthesi segregandam: εἶναι, 
(τίς πλέον ἠδικήθη; τίς ἀπεστερήθη; 
τές ἠθετήθη ϱ). ἕνα sri. 
locum ita restituit: οὗ τίς πλέον ἀδι- 
«qi κτλ. interrogative. Hefelius Mark- 
landi vestigia premens: εἶναν (τίς πλέον 
ἀθικηθεὶς, τές ἀποστερηθεὶς, τίς ἀθε- 
τηδείς;), ἕνα. Membrum nullo modo 
ad Christum spectat (esset enim prorsus 
ἀσύγδετον in sententiarum progressu 
glossamque redoleret), sed ίσο ad 
Christi imitalores 6st referendum. Codd. 
C L exhibent: εἶναι" τές πλέον ἀδι- 
χηθεῖ' τίς ἀποστερηθεῖ: τίς &Óe- 
T Retineo hanc lectionem et leyi 
mutatione scribo: εἶναι, μᾶν τις πλέον 
ἀδικηθῇ καὶ ἀποστερηθῇ xal ἀθε- 
τηῦῇ, ἵνα. Nihil in utroque Ms. fre- 
quentius, quam permutatio diphth.. ει εἰ 
η. Clr. I Cor. 6, 7. Vocc. ἕνα μὴ νι. 
ὀφδήσονταν sub finem c. 14. Syrus 
non vertit. 

6) Eadem metaphora infra Ep. 
Philadelph. e. 8. et ad Trall. c. 6. 


ad 


Laus Ephesiorum. 


Pearsonus 


μέτοιον εἶναι, ἵνα à? uoo Ἐφεσίων ευ- 
Xl τοῖς ἀποστόλοις πάντοτε συνῄνεσαν ἐν 


Martyrium. instans. 
"Eyo κατάκριτος, ὑμεῖς ἠλεη- 
Πάροδός᾽ dore τῶν 


συμμύσται' τοῦ ἠγιασμένου,' -τοῦ 


7) Cum ulroque Cod. restitui µένετε 
ab lacobsono sine causa transformatum 
in µένητε. — Membrum. cum ἀλλ £y 
exordiens pendet a praeced. ἕνα non 
nisi vi retortum. 

8) Extrema capitis verba de Eucha- 
ristia inteligi vnlt amanuensis Codicis C. 

Cap. XI. 1) Nulla distinctio in Codd. 
CL. Cum Interpolatore nonnulli inter- 
pungunt post λοιπόν. Sed Pauli Ap. 
loquendi usus (I Cor. 7, 29.) suadet, 
nt interpungendi signum anle ponatur. 

2) Maiori interpunctione distinxi post 
dvo ο C L, ex quo Tischendorfius mihi 
exscripsit: ἀγαπήσωμεν: fv τῶν dvo: 
μόνον, uti est in C. Fugit hocce Vos- 
sium et Iacobsonum. Rectius alii edi- 
lores comma vel punctum post Φύο po- 
suere.  Nofat Gall: In Parallelis Da- 
mascenicis Rupefucaldinis extat fragmen- 
tum, quod hunc locum sic exhibet: ἆγα- 
πήσωμεν ἐν τῷ v)» Bíp, µόνον iv 
Χριστῷ ᾿Τησοῦ εὑρεθῶμεν. 

8) Supplendum ὡς. Sicinfinit, εὗρε- 
9ῆναι habet, unde pendeat. 

4) Lectionem τῷ Codd. CL tacite 
correxit Voss. Scribendum fortasse τούτῳ, 
puncto post πρεπέτω posito. . Cfr. Polyc. 
ad Philipp. c. 1. 

5) Sic Voss. c. Interpol. et Int. vet., 
& CL et Holstenii apographum. Seri- 
bendum fortassis ἐν ἑνὶ κλήρῳ. 

Cap. ΧΠ. 1) ἠλεημένοι CL, ἐλε- 
ημιένοι libb. impr. ante lac. auctore Vossio, 


IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. X. ΧΙ. XII. 181 


eonali, fratres eorum inveniamur per benignitatem, imitatores autem Do- 
mini studeamus esse, etiamsi quis plures iniurias passus fuerit, plures 
rerum suarum jacturas, maiores contemptus, ne herba aliqua diaboli in 
vobis inveniatur; sed in ommi puritate et temperantia maneatis, in lesu 
Christo, carnaliter et spiritualiter. 


tari studentes. Fratres eorum inveniamur benignitate: imitatores autem 
Domini esse studeamus (quis plures iniurias, quis rerum suarum iactu- 
ram, quis contemium perferat?), ne quod diaboli germen in vobis inve- 
niatur; sed in omni puritate et temperantia permanete in [esu Christo 
ei corporaliter et spiritualiter. 


XL. Novissima iam sunt tempora; timeamus Dominum; orale pro me. 


Tempora sunt novissima; ceterum poenitentiae vacantes timeamus 
Dei longanimitatem, ne in iudicium nobis cedat. Aut enim futuram timea- 
mus iram, aut praesentem gratiam diligamus; uuum ex duobus. Modo 
in Christo lesu inveniamur ad veram vitam vivendam. Sine ipso nihil 
vos deceat, in quo vincula cireumfero spirituales margaritas, in quihus 
resurgere mihi contingat oratione vestra, cuius me opto semper fieri 
parüeipem, ut inveniar in sorte Ephesiorum Christianorum, qui et Áposto- 
lis semper consenserunt in virtute Iesu Christi, 


*X. Ceterum tempora sunt novissima; revereamur et timeamus Dei 
longanimitatem, ne nobis fiat in iudicium. — Aut enim futuram limebimus 
iram, aut praesentem gratiam amabimus. Unum dumtaxat ex duobus, 
ui in lesu Christo ad veram vitam obtinendam inveniamur. Sine ipso 
nihil deceat. !n quo vineula cireumfero spiritales margaritas. In qui- 
hus mihi resurgere contingat vestris precibus, quarum mihi semper par- 
lieipem esse liceat, ut inveniar in sorte Ephesinorum Christianorum: qui 
et iam Apostolis semper praebuerunt assensum in virlute lesu Christi. 


XI. Laus Ephesiorum. Martyrium instans. 


Scio, quis sim et quibus scribam. Ego condemnatus, vos miseri. 
cordiam asseculi; ego periculo obnoxius, vos confirmati. Transitus estis 
eorum, qui ita inlerficiuntur, ut ad Deum veniant; Pauli symmystae, qui 


Ἀχῃ. Scio quis sum, et quibus seribo. Ego morti addictus, vos 
misericordiam conseculi: ego periculo obnoxius, vos firmati: Transitus 
ad Deum [abreptis| patet [per vos,] Pauli Symmystas, qui sanctificatus 


2) Ut antea παροδεύσαντας, οἱ ἵπ Vos in Epheso, per quam transeunt illi, 
Epist. ad Rom. versus finem, (c. 9.) οὐχ qui im Oriente condemnati Romam mit- 
ὡς παροδεύονται. — Mesychius: 1άρο- lunlur. Pearson. Hic locus explieandus 
θος" Φιάβασις. Ephesum petebant, qui est ex Act. Apost. 20, 16. Markland. 
ex Oriente iter versus Romam iustituebant. Forsitan 17άρεδροι. Toup. Cfr. I Cor. 
Haec non intellexit Interpolator; itaque 16, 7. Οὐ Φέλω γὰρ ὑμᾶς ἄρτι ἓν 
reddidit παραδοθείς ys ἐγὼ, ἀλλὰ παρόδῳ Ιδεῖν. 
τῶν διὰ Χριστὸν ἀναιρουμένων [ἐλά- 
χιστος'] sensu plane mullo. In Ms. 
Anglicano παραδοθείς ΥΕ τῶγ, et in Msti 
margine περίοδός àov& τῶγ. Sed vetus 
Codex recte exhibet πάροδος, eamque 
vocem lnterpres agnoscit. Sensus est, 4) ἁγιασμένου C L. 


9* 


3) Qui participes facti estis Mysterii 
S. Pauli, a Domino immediate revelati, 
ei ad Ephesios praecipue explicati, ut 
ipse explicat Epes. 3, 4. Pearson. 


192  IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. XII. XIIT. XIV. XV. 


μεμαρτυρημένου, ἀξιομοκαρίότου, οὗ , révomó μοι ὑπὸ τὰ Um εὑρεθῆ- 
ναι, Ov ἂν Θεοῦ ἐπιπύχω, ὃς iv πάσῃ; ἐπιστολῇ μνημονεύει ὑμῶν ἓν 
Χριοτῷ Ἰησοῦ, 


ΧΠΙ. Convenite saepius ad cultum Dei. 


πουδάξετε οὖν πυνότερον' συνέρχεσθαι εἰς εὐχαριστίαν Θεοῦ 
xol εἰς 0ófov? "Όταν γὰρ πυννῶρ, ἐπὶ τὸ αὐτὸ Ἰίνεσθε, παθαιροῦν- 
ται αἱ δυνάμεις τοῦ Σατανᾶ, xol Νύεται ὁ ὄλεθρος αὐτοῦ ἐν τῇ όμο- 
volo ὑμῶν τῆς πίστεως. Οὐδέν ἐστιν ἄμεινον εἰρήνης, iv ᾗ πᾶς πό- 
λεμος παταργεῖται" ἐπουρανίων xol ἐπιγείων. 


XIV.  Teneatis fidem et charitatem, οἱ operibus vos Christianos praebealis. 


"y! οὐδὲν λανθάνει ὑμᾶς, ἐὰν τελείως εἰς "Incobv Χριστον i ἔχητε 
τὴν πίστιν καὶ τὴν ἀγώπην, ἥτις ἐστὶν ἀρχῇ ζωῆς καὶ τέλος. Αρχή” 
μὲν πίστης, τέλοςὴ δὲ ἀγάπη. Τὰ δὲ δύο, ἐν ἑνότητι γενόμενα, Θεοῦ 
ἐστίν τὰ δὲ ἄλλα πάντα εὖς αλοκάγαθίαν ἀνόλουθά ἐστιν. Οὐδεὶς 
πίστιν ἐπαγγελλόμενος ἁμαρτάνει, οὐδὲ ἀγάπην μεκημένος μισεῖ. 
Φωνερὸνϊ το δένδρον ἀπὸ TOU. παρποῦ αὐτοῦ” οὕτως οὗ ἔπαγγελ- 
λόμενοι Χριστιανοὶ εἶναι, à ὧν πράσσουσιν ὀφθήσονται, 06 γὰρ 
νῦν ἐπαγγελίας τὸ ἔργον, ἀλλ ἐν δυνάμει πίστεως ἐάν τις εὑρεθῇ elg 
τέλος, 


XV. Non loquentes solum, sed et silentes Dominum profiteamur. 


μεινόν' ἐστιν σιωπῶνὶ xol εἶναι, 7, λαλοῦντα μὴ εἶναι, Kov? 
τὸ διδάσκειν, ἐὰν ὁ λέγων ποιῇ. Fic οὖν διδάσκαλος, ὃς εἶπεν, καὶ 


5) Non in unaquaque, sed in una tota dli iy δυνάμει πίστεως εὑρεθῆ τις 
ipsius Epistola. ἂν εἲς τέλος) ap. Syrum. 


Cap. ΧΙΗ. 1) Chr. ad Ρο]γο, c.4, ubi 2 Gir. Rom. 1, 1I. 
πυκνότερον Pearsonus de confertis οἱ 4) Graziani: Queste due cose poi 
plenis, non de crebris conventibus ex- insieme unite sono opera di Dio. Y 
ponit. Quae quidem expositio rem ipsam Int. οἱ Arm. leg. θεός ἐστιν quomodo 
ji - 3 
POQAUM T. EA ad. Dress i n Damasceni Excerpta de fide ac pietate 
VEXEV Φειρᾶσδε, κατὰ πάσας συγόδους "" 5 Mu DEP T eR am 
ἔρχεσθαι. Amanuensis Co orae ad- 
man. sec. manifesia arbor a fructu. 

scripsit: περ τῆς εὐχαριστίας. Ae 6) Praccoduis γῦν Syr. l Arm. non 
mihi quidem sub Capit dinem de Agapis agnoscunt. Recte Gallieciolli: Perché 
T$) Intelligendum. fortasse de glori- il tutto non consiste mica nella profes- 
ficando Deo graliarum actione et hy- n sin, virtà della [odes Se Te 
mnis canendis (cfr. supra c. 4. Ep. ad 9, do. 26. Gal. 5 5 à ne p. jac, 
Smyrn. c. 7, ad Polyc. c. 4). Magis δε 5) 9. 

iamen placet Rothii coniectura εἰς óo- 


χὴν, quae vox ap. LXX Interpretes sae- Cap. XV. 1) Syrus huius cap. sen- 


pius est convivium. tentiam Aptnóy i ἐστιν σιωπᾶν à ito 
3) ὅταν C, ὃτ᾽ ἄν L Voss. et rlqq. AA είτι), ἢ λαλοῦντα μὴ ε Ἴναι, ἕνα 
editt. - οι ὧν Àele πράσσῃ, καὶ dw ὧν 
4) καταργεῖτε C, in marg. ται, σιγᾷ γινώσχήται  Interpretatur. Legit 


Sicut Armenius x«l εἶναί τι p. καὶ 
Cap. XIV. 1) Nil nisi finis capitis εἶναι. [n vers, Syr. sequentia deside- 
14. (Οὐχ ὅτι ἐπαγγελία τὸ ἔργον, rantur usque ad ο, 18. 


IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. XIL XIII XIV. XV. — 133 


sanctificatus, martyrium consecutus, et digne beatus est, ad cuius vestigia 
conüngat mihi ut inveniar, quando Dei particeps fio, qui tota epistola 
memor vesiri est in Christo lesu. 


et testimonium consecutus est, meritoque beatissimus praedicatur, cuius 
in vestigiis utinam ego inveniar cum Deum nactus fuero, qui in ommni- 
bus epistolis suis vestrum meminit in Christo lesu. 


ΧΗΙ. — Convenite saepius ad. cultun. Dei. 


Date itaque operam, ut erebrius congregemini ad gratias Deo agen- 
das, et ad eum laudandum. Quando enim saepius in eundem locum 
convenitis, labefactantur vires Satanae, et concordia vestrae fidei solvitur 
exitium, quod ille infert, Nihil praestantius pace est, qua aboletur omme 
bellum coelestium et terrenorum. 


*XII. Date itaque operam, ut crebrius congregemini ad Eucharistiam 
gloriamque Dei. Quando enim frequenter in unum convenitis, labefactan- 
tur vires Satanae, et exitium ac pernieles eius vestro in fide consensu 
dissolvitur, Nihil praestantius est pace, qua omne bellum oboletur coe- 
lestium οἱ terrestrium. 


XIV. Teneatis fidem et charitatem, et operibus vos Christianos praebeatis. 


Quorum nihil vos latet, si perfecte habueritis in lesum Christum 
fidem et charitatem, quae initium vitae et finis sunt. Principium quidem 
fides, finis vero charitas. Haec autem duo in unum coeuntia a Deo 
sunt; omnia vero alia ad probitatem consectanea sunt. Nullus fidem 
profitens peccat, neque charitatem possidens odit. Manifesta est arbor 
ex fruetu suo; similiter, qui profitentur se Christianos esse, ex iis, quae 
faciunt, cernentur. Non enim nune professione opus est, sed si quis 
in virtute fidei inveniatur usque ad finem. 


* XIV. Quorum nihil vos latet, si perfectam in lesum Christum 
habetis fidem et caritatem, quae initium vitae est et finis. Initium qui- 
dem fides, finis autem caritas; duo autem ista quoties in unum coeunt, 
Dei sunt, cetera autem omnia ad probitatem consentanea sunt. Nemo 
fidem professus peccat; nec caritatem possidens odit. Dignoscitur arbor 
ex fruetu suo; sie qui se Christianos esse profitentur, ex iis, quae fa- 
ciunt, perspiciuntur. Res non iam in professione consistit, sed si quis 
in virtute fidei inveniatur usque ad finem. 


XV. Non loquentes solum, sed et silentes Dominum profiteamur. 
Melius est, tacere et esse, quam loquentem non esse. Bonum est 


docere, si, qui dicit, faciat. Unus igitur doctor, qui dixit, et factum 


*XV. Praestat tacere et esse, quam loquendo non esse. Pulehrum 
est docere, si qui dicit, idem faciat. Unus ergo magister, qui dixit, 


2) Sententia cohaeret eum extremo esse Christianum sime strepitu verborum 
c. 14. Idcirco non sensujgenerali cum interpretanda. 
Italis intelligenda," sed. Smitho monente 3) Cfr. Rom. 2, 21, 


134  IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. XV. XVI. XVIT, XVIII. 
ἐγένετο" xol ἃ σιγῶν δὲ πεποίηκεν, rd τοῦ πατρός ἐστιν. 0 λόγον 
Ἰησοῦ πεκτημένος eds δύναται καὶ τῆς ἡσυγίας αὐτοῦ ἀπούειν, ἵνα 
τέλειος ᾖ, ἵνα δὲ ὧν. λαλεῖ πράσσ; , dot δι) ὧν σιγᾷ γινώσκηται. 
Οὐδὲν λανθάνει E πύριον, ἀλλὰ καὶ τὰ κρυπτὰ ἡμῶν. fyc αὐτῷ 
ἐστίν. Πάντα οὖν ποιῶμεν, ὧς αὐτοῦ ἐν ἡμῖν πατοιμοῦντος, ἵνα duy 
αὐτοῦ vao, καὶ αὐτὸς 1l ἐν ἡμῖν sóc ἡμῶν; ὅπερ παὶ ἔστιν' παὶ 
φανήσεται πρὸ προσώπου ἡμῶν ἓξ ὧν δικαίως ἀγαπῶμεν αὐτόν. 


XVI. Qui fidem falsis doctrinis corrumpunt, in ignem aeternwm ibunt. 


Mi] πλανᾶσδε, ἀδελφοί μου. Οἱ οὐνοφθόροι' βασιλείαν Θεοῦ 
οὐ πληρονομήσουσι». Bi οὖν οὗ πατὰ σάρκα ταῦτα πράσσοντε ς ἀπέ- 
Θανον, πόσῳ μᾶλλον, ἐάν [uc] πίστιν Θεοῦ ἐν xxii διδασμαλέᾳ 
φθείρῇ, ὑπὲρ 16. ᾿Ἴησοῦς Χριστὸς ἐσεαυρώθη; j 0 τοιοῦτος, ῥυπαρὸς 


γενόμενος, εἰς τὸ πῦρ τὸ ) ἄσβεστον χωρήσει, ὁμοίως xol ὃν ἀκούων 


αὐτοῦ. 


XVII. 


Cavele a falsis haereticorum doctrinis. 


4ιὰ τοῦτο μύρον ἔλαβεν ἐπὶ τῆς πεφαλῆς αὐτοῦ 0 400106 , ἵνα 


πνέγ τῇ ἐκμλησίᾳ ἀφδαρσίαν. 


Μη, ἀλείφεσθε δυσωδίαν τῆς διδασχα: 


Mag τοῦ ἄρχοντος τοῦ αἰῶνος τούπου μὴ, αἰγμαλωτίσῃ ὑμᾶς ἐν τοῦ 


προλειµένου ζῆν. 


Zik τί δὲ οὐ πάντες φρόνιμοι γινόμεθα, λαβόντες 


θεοῦ Ἰνῶσιν, Ü ieu "Incotc Ἄριστός, Τί μωρῶς ἀπολλύμεθα, ἀγνοοῦν- 
veg το χάρισμα, ὃ πέπομφεν ἀληθῶς ὃ κύριος; 


ΧΥΗΠΙ. — Gloria. crucis. 


Περίφημα τὸ ἐμὸν πνεῦμα τοῦ σταυροῦ, E 
τοῖς ἀπιστοῦσιν, ἡμῖν δὲ σωτηρία καὶ ζωὴ αἰώνιος. 


4) Partic. καὶ Tacobsonus restituit ex 
L. Agnoscunt eam Cod. C Int. vel. et 
Arm. Smithus: Christus sui ipsius gloriae 
peruuiversam vitam, etiam quando maxime 
mira et divina missione prorsus digna 
praestitisset , non velificatus est, utpote 
ab omni ostentatione vacuus. 

5) Ita ed. Vossius, λαλῆ πράσσει C L. 

6) Cfr. I Ioann. 3, 

Cap. XVI. 1) Et Vedelius verüit. fa- 
miliarum. corruplores. Contra IHilgenfeldii 
opinionem (d. apostol. Vàter p. 192.), 
agi h. l. de fatuarum doctrinarum pro- 
pagatoribus, quorum opera Dei domus 
pessumdetur, totus clamat sententiarum 
nexus. li potius ab Ignatio denotantur, 
in quos scriptum est in Hermae Pastore 
(Sim.5,7.): ,Et corpus hoc tuum custodi 
mundum atque purum, ul spiritus ille, 
qui inhabitaverit in eo, testimonium re- 
ferat illi, et tecum fuisse iudicetur. Αί- 
que etiam vide, ne quando persuadeatur 
tibi, interire corpus hoc, et abularis eo 
in libidine aliqua. Si enim corpus tuum 
maculaveris, maculabis etiam eodem tem- 


Clwisti. nativitas et baptismus. 


e 


ἐστιν σκάνδαλον” 
Ποῦ σοφός: 


pore εἰ Spiritum sanctum; et si macu- 
laveris. Spiritum sanctum, non vives. 
Cfr. IL Cor. 6, 9. 10. 

2) [τις] ex Int. vet. inserendum esse 
iam monuit Cot, deest in CL. 

3) ὁ art. ab editoribus praetermissum 
inseruit lac. ex L, suffragante C. 


Cap. XVII. 1) αὐτοῦ Hef, αὐτοῦ 
C L et rlqq. editt. Cfr. Ioann. 12, 1. 
Cap. XVIII. 1) Syrus, qui hauc sen- 


ientiam reddidit, haec habet: Adorat 
Spiritus meus crucem hanc, quae esl 
scandalum iis, qui non credunt, vobis 
vero in salutem et in vitam aeternitatis. 
Reliqua huius capitis in hac vers. de- 
siderantur, sed supplentur ex alia versione, 
cuius fragmentum dedit Cureton |. |, 
pp. 44. 45. Petermann. Bunsen l. ]. 
pro περίψηµα legi vult προσκύνημα, 
uLexplicetnr. προσχυγεῖ τὸξμὸν πγεῦμα 
τὸν σταυρὀγ. Assentientem habet Nolte 
|. 1. p. 231. 

2) Cfr. I Cor. 1, 18. 

3) ὑμῖν vertit Armenius c. Syro. 

4) Cfr. 1 Cor. 1, 20. 


IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. XV. XVI. XVII. XVII. .. 135 


est; sed et quae silens fecit, digna Patre sunt. Qui verbum Iesu possidet, 
vere potest et silentium ipsius audire, ut perfectus sit, ut per ea, quae 
loquitur, operetur, et per silentium suum cognoscatur. Nihil latet Domi- 
num, sed et arcana nostra prope ipsum sunt. Omnia itaque faciamus, 
quasi ipso in nobis habitante; ut illus simus templa, et ipse sit in 
nobis Deus noster; quomodo et est et apparebit ante faciem nostram; 
ideo iuste diligimus ipsum. 


et faeta sunt. Et quae tacendo fecit, digna sunt Patre. Qui sermonem 
lesu possidet, revera potest etiam silentium eius audire, ut perfectus 
sit, ut per ea, quae loquitur, agat, et interim, dum silet, cognoscatur. 
Nihil latet Dominum, cum et arcana nostra ipsi vicina palent. Omnia 
igitur quasi ipso in nobis habitante faciamus, ut nos illius templa simus, 
et ipse sit in nobis Deus noster; quemadmodum et est, et apparebit 
ante faciem nostram; unde et iure ipsum amamus. 


XVL Οι fidem falsis doctrinis corrumpunt, in ignem aeternum ibunt. 


Ne erretis, fratres mei. Familiarum perturbatores regnum Dei non 
hereditabunt. Si autem ii, qui secundum carnem haee operati sunt, 
morte sunt affecti; quanto magis, si quis fidem Dei prava doctrina cor- 
rumpat, pro qua lesus Christus crucifixus est? Τα, inquinatus facetus, 
in ignem inextinguibilem ibit; similiter et qui audit ipsum. 


*XVL Neerretis, fratres mei. Corruptores familiarum regnum Dei 
non haereditabunt. |Si igitur secundum carnem haec facientes mortui 
sunt, quanto magis si quis fidem Dei mala doctrina corrumpat, pro qua 
lesus Christus crucifixus est: eiusmodi homo sordibus contaminatus 
in ignem inextinguibilem ibit; similiter et is, qui ipsum audit. 


XVL  Cavete a falsis haereticorum doctrinis. 


Ob id Dominus in capite suo accepit unguentum, ut ecclesiae spiret 
incorruptionem. Ne ungamini tetro odore doctrinae principis huius seculi; 
ne captivos vos abducat a proposita vita. Cur vero non omnes pruden. 
les sumus, aecepía Dei cognitione, quod est lesus Christus? Quid fatue 
perimus, non agnoscentes donum, quod vere misit Dominus? 


*XVII. Ideo unguentum in capite suo accepit, ut Ecclesiae incor- 
ruptionem aspiraret. Non ungamini tetro odore doctrinae principis huius 
seculi. Ne vos eaptivet, ut ex eius proposito vivatis. Verum cur non 
omnes Sumus prudentes, cum aeceperimus cogitationem Dei, qui est 
lesus Christus? Quid stulte perimus, ignorantes donum, quod revera 
Dominus misit? 


XVIII. Gloria crucis. | Christi nativitas οἱ baptismus. 
Purgamentum meus spiritus est crueis, quae incredulis scandalum, 
nobis vero salus est et vila aelerna. Ubi sapiens? Ubi disputator? Ubi 


*XVIIL — Spiritus meus retrimentum est orucis, quae incredulis scan- 
dalum est, nobis autem salus et vita aeterna. Ubi sapiens? Ubi con- 


136 IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. XVIII XIX. XX, 

Ποῦ συζητητής, Ποῦ denote τῶν λεγομένων συνετῶν; - o γὰρ Θεός 
ἡμῶν Ἴησοῦς ó Χριστὸς ἐκυοφορήθη ὑπὸ Μαρίας κατ s οὐμονομίαν 
Θεοῦ , ἐν σπέρματος μὲν Zlofi, πνεύματος δὲ dylov' ὃς ἐγεννήθη 
xol ἐβαπτίσθη, ἵνα τῷ πάθει τὸ ὕδωρ παθαρίσῃ. 


XIX. Tria πιίετία clamoris. 


Καὶ ἔλαθεν τὸν ἄργοντα τοῦ αἰῶνος τούτου 1j παρθενία Μαρίας 
Axol ὃ τοπετὺς αὐτῆς, ὁμοίως xol ὁ θάνατος τοῦ xvgiov" τρία µυστή- 
ρια πραυγῆ jo! ἄτινα ἐν ἡσυγίᾳ Θεοῦ ἐπράιθη. Ig οὖν ἐφανερώθη 
τοῖς αἰῶσιν: Acro ἐ ἐν οὐρανῷ ἔλαμψεν ὑπὲρ" πάντας τοὺς ἀστέρας, 
παὶ τὸ φῶς αὐτοῦ ἀνεκλάλητον ἦν, μαὶ ξενισμὸν. παρεῖμεν ἡ καινύτης 
αὐτοῦ. Τὰ δὲ Λοιπὰ πάντα, ἄστρα, ἅμα jM καὶ σελήνῃ, yogóg^ E 
vero τῷ ἀστέρν" αὐτὸς" δὲ ἦν ὑπερβάλλων, τὸ φῶς αὐτοῦ ὑπὲρ πάντα. 
Ταραμή τε ἦν, πόθεν d παινύνης [] ἀνόμοιος, αὐτοῖς, “Οθεν' ἐλύετο 
πᾶσόα μαγεία, καὶ πᾶς δεσμὸς ἠφανίξετο παλίας " ὤγνοια παθῃρεῖτο,᾽ 
παλαιά βασιλεία διεφθείρετο, Θεοῦ ἀνθρωπίνως φανερουµένου elg και- 
νότητα ἀῑδίου ζωῆς. ᾽Αριὴν δὲ ἐλάμβανεν τὸ; παρὰ Θεῴ ἀπηρτισμέ- 
vov. Ἔνθεν τὰ πάντα cvvexweiro," διὰ τὸ μελενᾶσδαν θανάτου 
κατάλυσιν. 


XX. dierum vobis scribam. 


Ἔάν µε παταξιώσῃ ησοῦς Χριστὸς ἐν τῇ προσευγῇ. ὑμῶν, καὶ 
θέλημα, 1; iv τῷ δευτέρ. βιῤηδίῳ, ὃ μέλλω Ἰθάφειν ὑμῖν, προσδη- 
λώσω uiv, tic ἠρξάμην οὐπονομίας εἰς τὸν καινὸν ἄνθρωπον ησοῦν. 


Χριστὸν,. ἐν τῇ αὐτοῦ πίστει xol ἐν τῇ αὐτοῦ ἀγόπῃ, ἐν πάθει αὐτοῦ 


ϐ) Loquitur ex more Pauli ΑΡ. Vid. 
Coloss. 1, 25. 1 Tim. 1, 4 

6) C ad oram βάπτισμα. 

Cap. XIX. 1) Exordium c. 19. Syrus 
vertit, mutans tamen οἱ abbrevians. Lo- 
cus citatus ab Orig. Hom. 6. in Lucam 
(Opp. Tom. V. p. 104. ed. Lommatzsch.), 
a Basilio Hom. 25. de saneta Christi 
nativitate (Opp. T. p. 507. D. ed. Morel), 
Hieronymo ad Matth. cap. 1. (Opp. VII. 
p. 12. ed. Vallars.), lovio Monacho àv 
οἰκογομικῇ πραγματεέᾳ[ν. VII. cap.31. 
apud Photium, Biblioth. Cod. 222., apud 
Eusebium ad Stephanum, Quaest. [. a 
Maio editum (in Seriptorum Vet. Nov. 
Collect. tom. L p. 3.), nec non apud 
Andream Hierosolymitanum, Cretensium 
Archiepiscopum, in nativitatem B. Virginis 
Hom. 2., quae inter Codd. Graecos Mss. 
Oxoniensis Acad. Biblioth. publ. a D. 
Henr. Savilio donatos habetur. 

2) Graziani: tre misteri 
Cfr. supra c. 15. 

3) Haee etsequentia, quae S. Ignatius 
de stella Magorum profert, a Syro ab- 
breviata, et ita cum antecedentibus Θεοῦ 
ἐπράχθη coniuncta sunt, ut nil habeat 
nisi hoc: per stellam. H. 


strepitosi. 


4) Similia leguntur in Protevangelio 
Iacobi S. 21. lac. 

5) χωρὸς C, sine litura etiam L teste 
Tischendorfio. Corrige Iac. in notis. 

6) Voce. αὐτὸς. . . . ἀγόμοιος αὐ- 
τοῖς Syrus non legit. 

T) Syrus legisse videtur ὅδεν τοῦ 
υοῦ φανερουµένου ἠφανίζετο μαγεία, 
xal πᾶς δεσμὸς παθῃρεῖτο, καὶ πα- 
λαιὰ βασιλεία καὶ ἄγνοια κακίας 
θιξθείρετο, omissis vocibus elc xeut- 
γότητα ἀῑδίου ξωῆς, 

8) καθηρῆτο CL. 

9) I. e. Verbum caro factum est. 


.10) Versio Syriaca huius Epistolae 
desinit in vbb. παρὰ Θεῷ ἀπηρτισμένον. 

11) H. e. in regno Satanae, eo quod 
mali Spiritus sibi metuere inceperinl; 
quod iam Christus, carne assumpta, mor- 
tem ipsam vel-moriendo dissolvere esset 
propositurus. Smith. 


Cap. XX. 1) L e. oeconomiam seu 
dispensationem salutis ad lesum Christum 
spectantem, de qua in prima hac Epi- 
stola agere coepi, pluribus in altera vo- 
his patefaciam. 


IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. XVIII. XIX. XX. 137 


gloriatio eorum, qui dicuntur prudentes? Deus enim noster lesus Chri- 
stus in ulero gestatus est a Maria, iuxia dispensationem Dei, ex semine 
quidem Davidis, Spiritu autem sancto; qui natus est, et baptizatus est, 
ut passione aquam purificaret. 


quisitor? Ubi gloriatio eorum, qui dicuntur intelligentes? Deus enim 
noster lesus Christus in utero gestatus est a Maria iuxta dispensationem 
Dei, ex semine quidem David, de spiritu autem sancto. Qui matus est 
et baptizatus, ut sufferendo aquam mundaret. 


XIX. Tria mysteria, clamoris. 


Et principem huius mundi latuit Mariae virginitas et partus ipsius, 
similiter et mors Domini; tria mysteria clamoris, quae in silentio Dei 
patrata sunt. Quomodo igitur manifestatus est seculis? Stella in coelo 
fulsit, splendore exsuperans omnes stellas, et lux illius ineffabilis erat, 
et stuporem incussit ipsius novitas. Omnia autem reliqua astra, una 
eum sole et luna, chorus fuere stellae; ipsa vero lumen suum extendebat 
super omnia. Et perturbatio erat, unde prodirel novitas illis dissimilis. 
Quare soluta est omnis magia, et omne vinculum malitiae est abolitum ; 
ignorantia destrueta est, vetus regnum est labefactatum, Deo humanitus 
manifestato, in novitatem vitae aeternae. Initium vero nunc sumsit, quod 
ab initio apud Deum paratum erat. Inde omnia commovebantur, quia 
ille mortis abolilionem meditabatur. 


*XIX. Et latuit principem huius mundi Mariae virginitas et partus 
ipsius, similiter et Mors Domini. Tria mysteria clamoris, quae in silen- 
tio Dei patrata sunt. Quomodo igilur manifestata sunt seculis? Stella 
in coelo fulsit super omnes stellas, et lumen eius erat ineffabile, et stu- 
porem incutiebat eius novitas. Omnia aulem reliqua astra una cum sole 
et luna chorum agebant huic stellae: ipsa autem luce superabat omnes 
eratque perturbatio, unde haec dissimilis novitas ipsis prodiret. Unde 
dissolvebatur omnis magia et omne vinculum malitiae evanuit. lgno- 
rantia destructa est, vetus regnum abolitum, ubi Deus humano more 
manifestatus est ad novilatem vitae aeternae. Principium vero accepit . 
perfectum illud et absolutum Dei opus: unde omnia commovebantur, eo 
quod meditaretur morlis abolitionem. 


XX. Iterum vobis scribam. 


Si me dignatus fuerit lesus Christus propter orationem vestram, et 
voluntas sit, in secundo libello, quem scripturus sum vobis, declarabo 
vobis, quam inceperam formationem in novum hominem Iesum Christum, 
per fidem in eum et per ipsius dilectionem, per passionem et resur- 


* XX. Si me dignabitur lesus Christus per orationem vestram et 
voluntas eius sit, in secundo libello quem vobis scripturus sum, hoc 
eliam praedicabo vobis, quam coeperim dispensationem in novum homi- 
nem lesum Christum, in fide eius, et in eius caritate, in passione eius 


138 IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. XX. XXL 

xol ὀναστάσει' , tore? ἐὰν ó πύριός μοι ἐποκαλύψῃ, Ov? οὗ xor 
ἄνδρα xomij πάντες iv dpi ἐξ ὀνόματος συνέρχεσθε ἐν iu πίστει 
καὶ ἐν Ἰησοῦ Χριστῷ ,' τῷ πατὰ σάρκα ἐν γένους 4αβὶδ, τῷ υἱῷ àv- 
θρώπου καὶ vig Oo? εἰς τὸ ὑπαπούειν ὑμᾶς τῷ ἐπισκόπῳ καὶ τῷ 
πρεσβυτερίῳ ἀπερισπάστῳ διανοίᾳ, ἕνα ἄρτον κλῶντες ὅς ἐδτιν φάρ- 
μανον ἀθανασίας, ἀντίδοτος τοῦ μὴ ὀποθανεῖν, ἀλλὰ fiv iv "Inco0 
Χριστῷ διὰ παντός. 


XXI. 


᾽Αντίψυχον' ὑμῶν &à, καὶ ὃν" ἐπέμψατε εἰς Θεοῦ wmv εἰς 
Σμύρναν, ὕθεν sod γράφω ὑμῖν, εὐχαριστῶν τῷ πυρίῳ, ὀγαπῶν Ilo- 
λύπαρπον ὡς καὶ. ὑμᾶς. Μνημονεύετέ μου, ὡς μαὶ ὑμῶν ᾿Τησοῦς Χρι- 
στός, Ἡροσεύχεσθε ὑπὲρ τῆς ἐκπλησίας. τῆς ἐν Συρίᾳ, ὅθεν δεδεμένος 
εἰς "Pav ἀπάγομαι, ἔσχατος, Qv τῶν ἐκεῖ πιστῶν, ὥσπερ" ἠξιώθην 
ες τιμὴν Θεοῦ εὑρεθῆναι, 'Ῥῤῥωσθε' ἐν Θεῷ πατρὶ καὶ ἐν ᾿]ησοῦ 


Orate pro me et valete. 


Ἀριστῷ, "i ποινῇ ἐλπίδι ἡμῶν. 


2) Nolte cum eoque /fef. ed. IV. 
προθηλώσω. 

3) Sceribam vobis, praeserüm si Deo 
favente nuntius mihi contigerit, vos per- 
severare in unitate eum episcopo. Alii 
(e. g. Wocherus in versione Epistolarum 
S. Ignatii germanica) post ἀποκαλύψῃ 
punchun pouunt, οί apodosin ad ὅτι elc. 
initio capilis sequentis quaerunt — quia 
vos unili estis, el ea ve me recreatis, — 
ideo el ego vos recreem. H. Post ἄπο- 
καλύψῃ in CL et apogr. Holstenii. di- 
süinctio omnino nulla. Rectius certe ex 
more scriptoris membrum ὅτι οἳ xar? 
ἄνδρα ad antecedentia trahitur. Bunsen 
post. ἀποκαλύψη colon ponens novam 
quandam revelationem a scriptore exspec- 
tatam putat, Contra dixitUhlhorn 1. 1. p. 51. 

4) In C orae adscriptum παράγει (1) 
ταύτην τὴν µαρτυρίαν ὁ Θεοδώ ρητος.΄ 
Praeter Theodoreti Dial. 1. extat in Ge- 
lasii lib. de Duabus Ναι, ex quo lo- 


eun mancum Vossius ia restitui vult: 
κοιγῇ οὖν πάντες ἐν χάριι ἐξ óyó- 
μµατος συγέρχεσόε ἐν μιᾷ πίστει, καὶ 
& Tyco Χριστῷ τῷ κατὰ σάρκα κτλ. 
Sed non opus hac emendatione "erat, si 
Voss. Codicem L accuratius exeussissel, 
quippe qui sicuti. C. exaratum habeat, 
αἱ impressum est. Ille autem ed. συγ- 
τρεχεσόε p. συγέρχεσΦε, voco. y gud 
πίστει xal pra aetermissis. 

ϐ) Graziani: che ognuno di voi etutti 
in comune caritatevolmente vi riunite 
per nome in una medesima fede, e nel 
solo Gesu Cristo. Cfr. Ep. ad Polyc. 
ο, 4. et ad Smyrn. c. 19. 

6) κλῶντες Voss. κλῶντος L C, iu 
cuius marg. περὶ εὐχαριστίας. 

Cap. XXL. 1) Mire variant viri docti in 
hae voce interpretanda, Recte [Iolste- 
nius Vos mea mihi anima curiores habeo. 

2) ὧν vel οὓς coniecit Cotelerius ; 
sed nil mules: — χαὶ αὐτοῦ, Ov i. e. 





IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. XX. XXI. 139 


reclionem ipsius; maxime, si Dominus mihi revelaverit, quod vos ad 
unum omnes nominatim per gratiam convenitis in una fide et in uno 
lesu Christo — qui, secundum carnem ex genere David, filius est homi- 
nis οἱ filius Dei — ut obediatis episcopo et presbyterio mente indivulsa, 
frangentes panem unum, qui pharmaeum immortalitatis est, antidotum, ne 
moriamur, sed vivamus semper in Iesu Christo. 


et resurrectione. Praesertüm si Dominus mihi revelaverit, quod omnes 
viritim ae nominatim in communi gratia congregamini in una fide et 
in lesu Christo, oriundo secundum carnem ex genere David, filio homi- 
nis et filio Dei, ut obediatis vos Episcopo et Presbyterorum collegio, 
mente indivulsa unum panem (rangentes, qui est medicamentum immor- 


talitatis, antidotum, ne moriamur, sed ut perpetuo vivamus in lesu 
Christo. 


XXL Orate pro me et valete. 


Vos mea mihi anima cariores habeo, ut et illum, quem ad honorem. 
Dei misistis Smyrnam, unde et scribo vobis, gratias agens Domino, dili- 
gens Polycarpum, ut et vos. Memineritis mei, sicut et vestri lesus Chri- 
stus. Orate pro ecclesia, quae est in Syria, unde vinetus Romam abdu- 
cor, novissimus fidelium eorum qui ibi sunt, eum dignus sim habitus 
inveniri ad honorem Dei. Valete in Deo patre et in lesu Christo, com- 
muni spe nostra. 


ἘχΧΙ, Vos mea mihi anima cariores habeo, ut et illum, quem ad 
honorem Dei misistis Smyrnam, unde et seribo vobis, gratias agens Do- 
mino, et diligens Polycarpum, sieut et vos. Memores estote mei, sieut 
οἱ vestri lesus Christus. Orate pro Ecclesia, quae est in Syria, unde 
vinetus. Romam abducor, novissimus fidelium, qui ibi sunt, qualis ad 
honorem Dei inveniri merui. Valete in Deo Patre et Iesu Christo, com- 
muni spe nostra. 


Onesimum episcopum, in quo tota Ephe-  Graziani. Semper, ut monet Hef., con- 
siorum ecclesia quodam modo apud1gna- iungendum erit cum antecedente δὲ- 


ium praesens aderat. δεμένος. 
3) καὶ praetermisit Hef. invitis Codd. 5) ἔῥῥωσθεν C. 
4) ὅσπερ lnterpol., qualis ad hono- ^ 6) In ed. Vossiana subscribitur ΠΡΟΣ 


rem, Dei inveniri merui Molsten., siccome ΕΦΕΣΙΟΥΣ. Nil talequid in Codd, CL. 





MATNHZIEYZIN ITNATIOSZ.! 


νότιος, ὁ καὶ θεοφόρος, τῇ εὐλογημένῃ ἐν χάριν Θεοῦ πατρὸς, 
ἐν 'Inco0 «Χριστῷ τῷ" σωτῆρν ἡμῶν, ἐν ᾧ ἀσπάζομαι τὴν ἔν- 


πλησίαν τὴν οὖσαν ἐν ήαγνησίᾳ τῇ πρὸς Μαιάνδρῳ;' καὶ εὔχο- 
μαι ἐν Os πατρὶ καὶ iv Ἰησοῦ Χριστῷ πλεῖότα χαίρει». 


L Causa epistolae et pia volta. 


I'vo)e ὑμῶν τὸ πολυεύτακτον τῆς κατὰ Θεὸν ἀγώπης, ἀγαλλιώ- 
μενος προειλόμην! ἐν πίστει "Incoo “Χριστοῦ προσλαλῆσαι ὑμῖν. ἵΚα- 
ταξιωθεὶς γὰρ ὀνόματος” Θεοπρεπεστάτου, ἐν oic περιφέρω δεσμοῖς e ἄδω 
τὰς ἐφκλησίας, ἐν αἷς ἔνωσιν εὔχομαι σαρνὸς ποὺ πνεύματος Ἴησοῦ Χρι. 
στοῦ, τοῦ διαπαντὸς ἡμῶν) ov, πἰστεώς τε" xol ὀγόπης, ἧς οὐδὲν 
προκέκφιται, τὸ δὲ πυριώτερον Ἰησοῦ καὶ πατρός᾽ ἐν à ὑπομένοντες 


4 


τὴν πᾶσαν ἐπήρειαν τοῦ ἄρχοντος τοῦ αἰῶνος τούτου xol διαφυγόντες 


Θεοῦ τευξόμεθα. 


lI. 


Gaudeo legalis vestris. 


"Ens! οὖν ἠξιώθην lüsiv ὑμᾶς διὰ άμα τοῦ ἀξιοθέου ἡμῶν ἐπι.- 


σχόπου, καὶ πρεσβυτέρων ὀἀξίων Βάσσου καὶ ᾽Απολλωνίου.» 


1) ITN ATIOZ lacobsonus adscripsit 
ex L; C quoque nomen agnoscit, a Vossio 
οἱ rlqq. editt. neglectum. At opus eo 
est in fronte cuiuslibet Epistolae ita in- 
scriptae, utpote quae hue illueve missa 
fuerit non absque mittentis nomine. Sy- 
rus hanece Epistolam mon interpretatus 
est. Ádeas tamen Curetonum (pp. 29.41.) 
de locis a scriptoribus Syr. ex ea passim 
laudatis. Extat eius versio ÀÁrmen. in- 
tegra. — Ephesiorum exemplo Magnesiae 
prope Maeandrum in Ionia sitae cives Chri- 
stiani Smyrnam delegarunt Damam  epi- 
scopum cum presbyteris Basso et Λροι- 
lonio ac Sotione diacono ad Ignatium 
visendum consolandumque (c. 2. 15). 
Idcirco charitas eorum laudatur per epis- 
copum cognita, cuius ne qus conto- 
mnat iuventutem admouet (c. 1, 3—7). 
Provide fugiendi, qui legem Mosaicam 
simul cum Christi evangelio observant 
(c. 8—11). Sequitur Epistolae , pars 
exhortatoria (c. 12—15). — Praeclara heic 
scriptoris eduntur documenta humilitatis : 
sed Magnesii quoque, quamvis sint. χρι- 
στοφόροι et Φεοῦ gemant (c. 14.), ne 
inflentur arrogantia caveant, humilitati 


xol τοῦ 


studeant ac in precibus memores sint 
Ignatii οἱ Syriae ecclesiae. 

2) τῷ art. C L tuentur contra Vossium. 

3) πρὸς µεάνδρῳ ϐ,προσμεάγδρωυν 
(sie) scr. L. 

4) Graziani: vi ho prevennuto in ra- 
gionar con vol nella fede di Gesü Cristo. 
Quae explicatio vix sustineri potest.  Me- 
lius: elegi vos, quibus Vleras milterem. 

$) Faber Stapulensis putat, nomen 
hoc esse Christianum; alii Maríyrís aut 
Confessoris. Mihi videtur esse nomen, 
quod illi ab. omnibus tributum est, sc. 
Θεοφόρος. Confessoris nomen adeo an- 
liquum esse minime videtur; Martyrem 
autem nnnquam se appellat Ignatius, Et 
omnino illa ἐν οἷς περιφέρω δεσμοῦῖς, 
polius sequentibus (do τὰς Εκκλησίας 
adiungenda videntur. Pearson. Interpol. 
ἀξιωδεὶς γὰρ ὀνόματος Φείου καὶ 
ποῦειγοῦ. Wocherus dignitatem. intel- 
ligit, quo sensu (ὄνομα exponunt in Ep. 
ad Phil. 2, 9. 


6) ἡμῶν L teste quoque Tischen- 
dorfio, ὑμῶν C. 
T) τε om. Voss. et rlqq. editt, ante 


AD MAGNESIOS. 


Ignatius, qui et Theophorus, benedictae gratia Dei patris in Iesu 
Christo salvatore nostro, in quo saluto ecclesiam, quae Magnesiae 


est ad Maeandrum, optoque in Deo patre et in lesu Christo plu- 
rimam salutem. 


IGNATIUS MAGNESIIS. 


*]gnatius, qui et Theophorus, benedictae per gratiam Dei Patris in 
lesu Christo, Salvatore nostro, in quo saluto Ecclesiam, quae est 
Magnesiae ad Maeandrum, optoque in Deo Patre et in lesu Christo 
plurimum gaudere. 


I. Causa epistolae et pia vota. 


Cum charitatem vestram religiosam perbene ordinatam cognovissem, 
exsultans vos in fide lesu Christi alloqui decrevi. Ornatus enim hono- 
rificentissimo nomine Dei, in vinculis, quae cireumfero, laudo ecclesias, 
quibus unionem opto cum carne et spiritu lesu Christi, qui sempiterna 
est vita nostra, et unionem in fide et charitate, cui nihil praeferendum; 
maxime vero unionem eum lesu et Patre, in quo, omnem principis huius 
seculi vim sustinentes et evadentes, Deo potiemur. 


ΣΠ, Cum eognoverim caritatem vestram secundum Deum optime or- 
dinatam, exultans animo proposui, in fide lesu Christi vos alloqui. Cum 
enim nomen augustissimum divina dignatione meruerim in his vinculis, 
quae circumfero, laudibus effero Ecclesias, in quibus opto, semper vivere 
unionem carnis et spiritus lesu Christi Salvatoris nostri, fidei quoque 
et earilatis, qua nihil praestantius, et quod maius est, lesu et Patris, 
in quo sustinentes omnes insultus violentos huius seculi et effugientes, 
Deum consequemur. 


II. 


Cum itaque dignus sim habitus, videre vos per Damam episcopum 
vestrum Deo dignum, et per dignos presbyteros Bassum et Apollonium, 


Gaudeo legatis vestris. 


*]L Quoniam ergo dignus fui, videre vos per Damam, sanctum 
Episcopum vestrum, dignosque Presbyteros Bassum et Apollonium et 


Smithium; adest in Codd. CL. Lec- 
tionis ze vestigium Pearsonus recognovit 
in vet, Int., qui leg. Τὸ. 

8) Fugit Vossii aciem lectio τευξό- 
µεθα in L, cum imprimendum cura- 
verit φευξόμεθα, illud quidem de con- 
lectura notis adscoribens. Cum libro 


Laurentiano Codex (C quoque 'exhibet 
τευξόµεθα. - 
Cap. IL. 1) Protasin hinc inchoatam 
scriptor iterum inducit c. 6, ibique ab- 
solvit. Cfr. Ep. ad.Eph. c. 1. ᾿Επεὶ 
οὖν κτλ. 
2) ἀπολογίου C L. 


142 IGNATII EPISTOLA AD MAGNESIOS. 1I. III, IV, V. 
συνδοῦύλου μου διοκόνου Σωτίωνος;' οὗ ἐγὼ ὀναίμην,' ὅτι ὑποτάσσεται τῷ 
ἐπισκόπῳ ὡς χάριτι Θεοῦ,” καὶ τῷ πρεσβυτερίῳ ὥς von "Inco? Χριστοῦ, 


III. 


Καὶ ἡμῖν δὲ πρέπει μὴ συγχρᾶσθαι' τῇ ἡλικίᾳ τοῦ ἐπισκόπου, 
ἀλλὰ κατὰ δύναμιν” Θεοῦ πατρὸς πῦσαν ἐντροπὴν αὐτῷ ἀπονέμει, 
»αθὼς Έγνων nol τοὺς ἁγίους πρεσβυτέρους, οὐ προσειληφόταςὴ τὴν 
φαμνομένην νεωτερυΜ]ν σάξιν ἀλλ ὡς φρονίµους ἐν Θεῷ συγχωροῦν- 
τας αὐτῷ οὖν αὐτῷ δὲ » ἀλλὰ τῷ πατρὶ ᾿ησοῦ Χριστοῦ, τῷ πάντων 
ἐπισκόπῳ. Ἑΐς wv οὖν ἐκείνου τοῦ θελήσαντος; ἡμᾶς πρέπον ἐστὶν 
ἐπακούειν κατὰ µηδεμίαν ὑπόπρισιν" ἐπεὶ οὐχ Ori? τὸν ἐπίσποπον τοῦ- 


Honorate iwvenilem episcopum vestrum. 


τον τὸν βλεπόμενον, πλονᾷ τις) ἀλλὰ τὸν ἄόρατον παραλογίδεται. 


Τὸ 


δὲ τοιοῦτονἳ οὐ πρὸς σάρκα" ó λόγος, ἀλλὰ πρὸς Θεὸν, τὸν τὰ κρύ- 


que εἰδότα. 


IV. Male nonnulli sine episcopo agunt. 


Ἠρέπον οὖν ἐστὶν, μὴ μόνον καλεῖσθαι “Ἀφισπιανοὺς, ζλλὰ rot 
εἶναι ὥσπερ καί τινες ἐπίσποπον μὲν καλοῦσινὶ χωρὶς δὲ αὐτοῦ πάντα 


πράσσουσι», 


at τοιοῦτοι δὲ οὖν εὐσυνείδητοί µοι εἶναι φαίνονται, 


διὰ τὸ μὴ βεβαίως κατ ἐντολὴν συναθροίζεσθαι." 


V. Talibus proposita est mors, 


. * o, U 
quia characterem. Christianorum, την 


ἀγόπην, non habent, εἰ cupidilatibus suis non moriuntur. 


"End οὖν τέλος τὰ πράγματα ἔχει, so ἐπίπειται τὰ δύο ὁμοῦ, 
0 τε Φάνατος xol s] ζωὴ, καὶ ἕκαστος sie τὸν ἴδιον τόπον" μέλλει χω- 


3) ζωτίωγος C L. 

4) Vid. ad Eph. c. 2. 

5) L e. favori el beuignitali divinae 
illum in ista excelsa dignitate constituenti ; 
vel fortasse χάρις hic ponitur vice τοῦ χά- 
ρισµα., Aliter legebat Jnterpolator iun- 
ctim 'χάριτι Θεοῦ ἐν γόμῳ Ἰησοῦ Xoi- 
στοῦ. Smith. 

Cap. HI. 1) Couti vet. Int, zeza- 
χρᾶσθαι abuti Iunius et Holstenius. Vertit 
Graziani: Ma eziandio a voi conviene, 
che non profiliate dell' età giovanile 
del Vescovo. 

2) Gallicciolli explicat: summa vi a 
Deo vobis insita.  Vorle: comsiderantes 
in eo facultatem. divinam. 

3) Ita C L, προειληφότας substituit 
Tunius, ἀφορῶντας-- respicientes Interpol. 

4) Ita Mss. Notat Hefelius: Ger- 

manice: sichtliche Tugendlichkeit. Alia 
monet Rothe, Anf. p. 436—441, cui 
᾿φαινοµένη γεωτερικὴ τάξις — ordo 
episcopalis, ut male videtur, tuper demum 
instilutus. Cfr. I. Andr. Bosii Exercit. 
ad locum Ignatii, quo viri docti quidam 
putarunt, Episcopi unius supra Presby- 
teros eminentiam — vocari γεωτερικὴν 
τάξιν, Bosii Opusc. hist. p. 477. 


$) L ο. qui nos amat. IH. Vertas qui 
ila vel eum voluit, commate distinguens 
post Φελήσαντος. Petermannus c. Cot., 
Smith., Armenio , Interpol. legere maluit 
Φελήσαντος ὑμᾶς πρέπον, licet hi in- 
lerpreles vocem ὑμᾶς non ad Φελήσαν- 
τος, Sed ad πρέπον referant. 

ϐ) Cfr. Herm. ad Vig. p. 190. n. 253. Π. 

7) voroUroy C L, τοιοῦτο 1l. 

8) Gallicciolli: Una cosa tale non ὁ 
conto, che debba rendersi agli uomini. 

Cap. IV. 1) 1. e. iusta auctoritate 
constitutum fatentur; illo tamen incon- 
sulto omnia agunt. οπή], 

2) I. e. quod non firma fide, neque 
síabili ordine, iuxta praeceptum. Christi 
et Apostolorum ad sacros coetus se 
conferant. Smith. Ut in Ep. Barnabae 
€. 6, sic heie quoque ἐγτολὴν absolute 
ponitur p. ἐγτολὴν Χριστοῦ. 

3) Ita CL; συναθροίσεσθαι Vossii 
ed. pr. (1640.), συναθροίσασθαι ed. 
allera. 

Cap. V. 1) καὶ tuentur CL vet. 
Int, xe πρόκειται Interpol. 

2) Sic de luda, Act. 1, 25. Cfr. 
Clem. Rom. 1. ad Cor. ο, 5. Polyc. ad 
Philipp. c. 9. 


IGNATII EPISTOLA AD MAGNESIOS. II. III. IV. V. 143 


ei per conservum meum Sotionem diaeonum, quo utinam fruar, quia 
subditus est episcopo wt benignitati Dei, et presbyterio ut legi lesu 
Christi. ' 


conservum meum Solionem Diaconum, ex quo mihi bene sit, quia obedit 
Episcopo ut gratiae Dei et Presbyterio tanquam legi lesu Christi. 


III, Honorale iwoenilem episcopum. vestrum. 


Sed et vos decet, non familiarius uti aetate episcopi, sed respectu 
potentiae Dei patris omnem impertiri illii reverentiam, quemadmodum 
cognovi sanetos faeere presbyteros, qui non excipiunt adversus conspi- 
euam illius conditionem iuvenilem, sed ut prudentes in Deo ei cedunt; 
non ei autem, sed patri lesu Christi, omnium episcopo. In honorem 
igitur illius, qui eum voluit, nos decet obedire sine ulla hypocrisi; quia 
non solum episcopum hunc visibilem quis fallit, sed invisibilem decipere 
conatur. Tale facinus non ad carnem referendum est, sed ad Deum, 
qui abscondita cognoscit. 


*]I. Vos autem non abuti decet aetate Episcopi, sed secundum 
virtutem Dei Patris omnem reverentiam eidem exhibere: quod et sanctos 
Presbyteros facere novi, non exeipientes, quod recentior ile ordo videa- 
tur, sed ut prudentes in Deo eundem admittentes; sed non tam ipsum, 
quam Patrem lesu Christi universorum Episcopum.  Quocirea ad hono- 
rem illius, qui ita voluit, decet nos obedire sine ulla simulatione, quan- 
doquidem non visibilem hunc Episcopum quis fallit, sed invisibilem deci- 
pit. Ratio autem eiusmodi rei non ad carnem spectat, sed ad Deum, 
qui abscondita novit. 


IV. Male nonnulli sine episcopo agunt. 


Decet itaque non modo vocari Christianos, sed eliam esse; quem- 
admodum nonnulli episcopum quidem — nominant, sed omnia sine eo 
faciunt. Tales vero non bona conscientia mihi praediti esse videntur, 
quia non firmiter secundum praeceptum congregantur. 


*]V. Convenit ergo, nos Christianos non lantum vocari, sed et 
esse. Sicuti enim nonnulli nomine quidem Episcopi utuntur, sed sine 
eo omnia faciunt. Tales autem haudquaquam bona conscientia mihi prae- 
diti videntur, quia non solida firmitate secundum praeceptum congre- 
gantur, 


" * . E . o. 1 
V. Talibus proposita est mors, quia characterem. Christianorum, την 
ἀγάπην, non habent, cupiditatibus suis non moriuntur. 


Quia autem res finem habent, etiam duo haec simul instant, mors 
et vita, et unusquisque in proprium locum iturus est. Quemadmodum 


* V. Quandoquidem igitur res finem habent, etiam duo haec simul 
imminent, mors et vifa, et unusquisque in proprium loeum abiturus est. 


144 IGNATII EPISTOLA AD MAGNESIOS. V. VI. VII. 

ρε». ΄Ὥσπερ γάρ ἐστιν νομίσματα δύο, ὃ μὲν θεοῦ, ὃ δὲν πόσμου, 
aol ἕκαστον αὐτῶν ἴδιον χαραντῆρα ἐπινείμενον ἔχει' of ἄπιστοι τοῦ 
Φόόμου τούτου, οἳ δὲ miro ἐν ἀγάπῃ Ἰαραντῆρα Θεοῦ πατρὸς διὰ 
oo? Χριστοῦ, 0r οὗ dv μὴ αὐθαιρέτως ἔμωμεν' τὸ ἀποθανεῖν εἷς 
τὸ αὐτοῦ πάθος, τὸ ijv αὐτοῦ οὖν ἔστιν iv ἡμῖν. 


VI. 


᾿Ἠπεὶ οὖν ἐν τοῖς προγεγραµµένοις προσώποις τὸ πᾶν πλῆθος 
ἐθεώρησα ἐν πίστει xol ἀγάπῃ παραιιῶ, ἐν ὁμονοίᾳ. Θεοῦ σπουδά- 
Gere" πάντα πράσσειν, πρυκαθηµένου τοῦ ἐπισκόπου elg τόπον θεοῦ, 
καὶ τῶν πρεσβυτέρων εἰς τόπον συνεδρίου τῶν ἀποστόλων, καὶ τῶν 
διακόνων, τῶν ἐμοὶ γλυκυτάτων, πεπιστευμένων διαπονίαν Ἱησοῦ Xoi- 
στοῦ, ὃς πρὸ αἰώνων παρὰ πατρὶ A, καὶ iv τέλεν ipw. Tlávveg 
οὖν, ὁμοήθεμιν Θεοῦ λαβόντες, ἐντρέπεσθε ἀλλήλοις,' καὶ μηδεὶς κατὰ 
σάρκα βλεπέτω" τὸ πλησίον, ἀλλ) ἐν Ἴησοῦ Ἀριστῷ ἀλλήλους διαπαν- 
τὸς, ἀγαπῶτε, Μηδὲν έστω ἐν ὑμῖν, ὃ δυνῄσεται ὑμᾶς μερίσαι, ἀλλ) 
ἐνώθητε τῷ ἐπισκόπῳ" καὶ τοῖς προπαθηµένοις, sig τύπον" wol Oi 


Tenete concordiam. 


δοχἠν ἀφθαρσίας. 


VIL. 


Agite nihil sine episcopo el presbyteris ; sitis wwum templum. Dei. 


"Porto οὖν ὁ 3009106 ἄνευ τοῦ πατρὸς οὐδὲν, ἐποίησεν, ἠνωμένος 
av, οὔτε δι) ἑαυτοῦ, οὔτε διὰ τῶν ἐποστόλων οὕτως μηδὲ ὑμεῖς ἄνευ 


τοῦ ἐπισκόπου καὶ τῶν πρεσβυτέρων μηδὲν πράσσετε” 
ioo ὑμῖν. 
δέησις, εἰς νοῦς, μία dile, ἐν ἀγάπῃ, ἐν τῇ χαρᾶ τῇ 
ἐστὶν ᾿Ιησοῦς Χριστὺς, οὗ ἄμεινον οὐθέν ἐστιν. 


σητε εὔλογόν T φαίνεσθαι' 
προσευχὴ, μία 
ἀμώμῳ' Eis 


3) Ita. scribendum duce Cod. L iam 
vidit Tacobsonus. Praebent autem C L 
ὁ uiv— ó δὲ, quod Vossius taeite mu- 
tavit in τὸ μὲν — τὸ δὲ, idque rlqq. 
editt, excepto Aldrichio, repetierunt. 
Hefelius Codicis Med. lectionem ex la- 
cobsono minus accurate in notis descri- 
psit. Articulus autem ποπ. solum in N. T. 
(Rom. 9, 21. Matth. 21, 35. Act. 21, 44. 
] Cor. 13, 21.), sed etiam a scriptori- 
bus optimae nofae pro relativo ponitur. 
Cfr. Thucyd. 3, 66, οὓς μὲν ἓν χερσὶν 
ἀπεκτείνατε yrà. 

4) Ita L, ἔχομεν C Voss, Tum ἔπι- 
Φαγεῖν ex typolhetae, opinor, incuria 
ap. Voss. 


Cap. VL 1) Jia coniecit Vossius, 
ἠγάπησα CL et Interpolator in. Codd. 
ΡΕ, sicut in editionibus Pacael et Ve- 
delii; ἡγάπησα scr. 0 V. Ceteroquin 
Vossius et Hefelius Ms. Med. ἀγάπησα 
praebere parum recte asserunt. Sensus: 
fidem et charitatem totius fidelis Magne- 
Siorum populi in illis praesentem con- 
templatus sum. Nolte |. 1. p. 281. le- 


Μηδὲ πειρά- 
ἐπὶ τὸ αὐτὸ μία 


αλλ’ 
Πάν- 


gendum esse suspicatus est ἀγάπη, ὑμᾶς 
παραιῶ. 

2) In C pr. man. σπουδάζεται, man. 
Sec, & supra. 

3) Bunsen: Die 3 áchten etc. mavult 


ἀλλήλους, 
4) lta C L. Vossius in contextu 
xAeziéro, Ón notis Codd. scriptionem 


tamquam coniecturam proponens. Subinde 
est in Codd. CL τῷ πλησίον, unde 
dedi τὸ πλησίον. Cfr. Ep. Barnabae 
c. 19. Interpolator τὸν πλησίον. 

5) In C man. sec, orae monitorium 
adscripsit: ἐνώθητε τῷ ἐπισχόπῳ. 

ϐ) τύπον exhibere Vossium parum 
accurate scribunt facobsonus et Peter- 
mannus, notulam illius et contextum per- 
miscentes. 

Cap. VII... 1) ἐποίησεγορ». invitis Mss. 

2) πράσσεται C. 

3) φαίγεσθε C, «c supra. 

4) Ἱ. e. extra communionem Episcopi 
et Presbyterorum, in conventiculis, Smith. 

5) Pro Eig interpr. vetus og legit 
probante Bunsenio l. l. p. 182. 

6) οὐδὲν scr. C L. 


IGNATII EPISTOLA AD MAGNESIOS. V. VI. VII. 145 


enim sunt numismata duo, alterum quidem Dei, alterum autem mundi, 
et unumquodque proprium characterem habet impositum; ita infideles 
mundi huius, fideles autem in charitate characterem Dei Patris per Ie- 
sum Christum habent, per quem nisi propensa nobis est voluntas mori 
iuxta ipsius passionem, nec vita ipsius in nobis est. 


Sunt enim velut duo nummi, alter Dei, alter mundi, quorum uterque 
propriam notam impressam habet: infideles huius mundi, fideles autem 
in charitate figuram Dei Patris per lesum Christum, per quem nisi sponte 
mori velimus in passionem eius, vita eius non est in nobis. 


VL. Τεποίε concordiam. 


Cum itaque in personis supra dietis omnem multitudinem in fide 
et charitate conspexissem , hortor ut in concordia omnia peragere stu- 
deatis, episcopo praesidente loco Dei, et presbyteris loco senatus aposto- 
lici, et diaconis, mihi suavissimis, concreditum habentibus ministerium 
lesu Christi, qui ant esecula apud patrem erat, et in fine apparuit. Omnes 
igitur, acceptis iisdem divinis moribus, vos mutuo revereamini, et nemo 
secundum carnem spectet proximum, sed in lesu Christo vos invicem 
semper diligatis. Nihil sit in vobis, quod possit vos dirimere, sed unia- 
mini episcopo et praesidentibus, in typum et demonstrationem immor- 
talitatis. 


* VI. Quandoquidem itaque in personis supracommemoratis totam 
multitudinem vidi in fide et dilexi; hortor ut in concordia Dei omnia 
agere studeatis, Episcopo praesidente loco Dei, et Presbyteris loco col- 
legii Apostolici, et Diaconis mihi suavissimis, quibus concreditum est 
ministerium lesu Christi, qui ante secula erat apud Patrem, et in fine 
apparuit. Omnes ergo concordiam Dei accipientes reveremini vos invi- 
cem, et nemo secundum carnem spectet proximum, sed in lesu Chri- 
sto vos invicem semper diligite, Nihil sit in vobis, quod vos dividere 
possit: sed unamini Episcopo et iis, qui ad formam et doctrinam in- 
corruptibilitatis vobis praesident. 


VH. — Agite nihil sine episcopo et presbyleris; sitis unwm. templum, Dei. 


Quemadmodum igitur Dominus sine Patre, ipsi unitus, nihil fecit, 
neque per se ipsum, neque per apostolos; ila neque vos sine episcopo 
et presbyteris quidquam peragatis. Neque aggrediamini, ut quidquam a 
vobis separatim factum decens appareat. Sed in unum convenientibus 
una sit oratio, una precatio, una mens, una spes, in charitate, in gaudio 
sancto. Unus est lesus Christus, quo nihil praestantius est. Omnes 


* VII. Quemadmodum ergo Dominus sine Patre nihil neque per 
se, neque per Apostolos faciebat, quia ipsi unitis erat, ita nec vos 
sine Episcopo el Presbyteris quicquid agite; uec tentate ut privatim 
quid reetum vobis videatur; sed in commune una oratio, una. suppli- 
catio, una mens, una spes in charitate, in gaudio inculpato; sicut unus 
est lesus Christus, quo nihil praestantius est. Omnes. igitur ad instar 

PATRES APOST, 10 


146 IGNATII EPISTOLA AD MAGNESIOS. VII. VIII. IX. 


3 190 


5 Eod e / 
τες οὖν ὡς tic [fvo| ναὺν συντρέχετε Θεοῦ, ὡς ἐπὶ £v θυσιαστήριον, 
.ω hi hi , 
ἕνα Ιησοῦν Χριστὸν, τὸν ἀφ᾿ ἑνὸς πατρὸς προελθόντα, wol 
ὕντα καὶ χωρήσαντας" 


ΥΠ. —Cavete a falsis doctrinis Iudaizantium. 


Mi] πλανᾶσθε' ταῖς ἑτεροδοξίαις” μηδὲ μυθεύμασινὴ τοῖς παλαιοῖς, 
ἀνωφελέσιν οὖσιν. Ei γὰρ µέχρι νῦν πατὰ [νόμον ]’ “Ιουδαῖσμὸν ζῶ- 
μεν, ὁμολογοῦμεν χάριν μὴ εἰληφένα, Οἱ γὰρ Φειότατοι προφῆται 
κατὰ Xoicróv ᾿]ησοῦν ἔζηδαν. 4ιὰ τοῦτο καὶ ἐδιωχθησαν, ἔνπνευμε- 
νοι" ὑπὸ τῆς χάριτος αὐτοῦ, tic τὸ πληροφορηθῆναι τοὺς ἀπειθοῦν- 
τας, ὅτι εἷς Θεός ἐστιν, ὁ φανερώσας ἑαυτὸν διὰ ᾿ησοῦ Χριστοῦ τοῦ 
υἱοῦ αὐτοῦ, ὃς ἐότιν αὐτοῦ .4όγος ἀῑδιος, οὖν ἀπὸ Σιγῆς' προελθὠν, 
ὃς κατὰ πάντα εὐηρέστησεν τῷ πέµψαντι αὐτόν. 


ο. Vivamus cum Christo. 


Ei οὖν of iv παλαιοῖς πράγµασιν ἀναστραφέντες εἷς καινότητα 
; [ $ 9 / , ; 3 4 Y X - 9 
ἐλπίδος ἠλθον,᾽ µηνέτι copDovifovreg, ἄλλὰ xerà πνριανην ζῶντες, 


.) Ha locum sanare volunt Vossius, 
Toupius et lacobsonus ex vet. lnt., cui 
favet Arm. Deest [£v] in C L.. Maluerim: 
Τάντες οὖν ὡς tig ἐπὶ ναὸν συν- 
τρέχετε Θεοῦ, ut γα Holstenius: 
omnes igilur ad instar unius in lemplum 
Dei concurrife, Id sibi vult Interpolator. 

1) lta Voss. c. L, approbante nunc 
eliam C; συγέρχεθε Salvinius, qui ad 
oram reponit συνέρχεσύε. Dene. Cfr. 
Ep. ad Eph. c. 3. et 13. 

9) ἐπεὶ C, idem Heysio videbatur 
extare in L; ἐπὶ apographum Holstenii. 

10) χωρήσαντα L, χωρίσαντα C. 
l e, simul cum eo versantem et consi- 
stentem, Cfr. Hermae Past. nunc pri- 
mum a nobis editum Sim. 5, 6. Dun- 
seni conieclura est x«i eig ἕνα ἆνα- 
χωρήσαντα. 


Cap. ΥΠ. 1) πλαγᾶσθαι C L. 

2) Haec est secunda huius Epistolae 
pars, qua eos maxime praemunit contra 
Haereticos, eos praecipue, qui Iudaismum 
introducere conabantur, contra quos 
clare et expresse disputat. Erant autem 
ea tempestate ii, qui Divinam Christi 
naturam negabant, uí Ebionitae, Cerin- 
ihiani, Nazaraei, et Helxaitae. Vid. Vin- 
dicias Ignat. p. 55. (P. 2.) Pearson. Cfr. 

-Düsterdieck, de Ignatianarum Epist. au- 
thentia p. 95. sqq. . 

3) Cfr. I Tim. 1, 4. 4, 7. Tit. 1,14. 

4) Legit Interpres κατὰ ἸΙουδα- 
σµόν. Et certe haec lectio ferri potest. 
Quod si τὸ vóuoy abiicere nolis, le- 


gendum esset, Ιουδαϊκὸν, vel potius 
κατὰ γόμον Ισυδαϊσμοῦ ζῶμεν, Sed 
non puto. Omnino. verum est Ígnatium 
scripsisse χατὰ vOuov ζῶμεν. — . Nóuoc 
specialiter in veterum Christianorum li- 
bris accipitur pro lege Mosis. Quod 
cum nescirent isti magistri, qui Ignatium 
depravarunt, alterum pro Glossa addidere. 
Vossius. Cfr. infra ο, 10, ubi est κατὰ 
χριστιανισμὸν Div. In utroque Ms. 
κατὰ vóuoy lovdeiouóy ζῶμετ. 

5) Ad oram Codicis C man. sec. 
κατὰ χριστὸν oi προφῆται ἔζησαν. 

ϐ) ἐνπνεύμενοι scr. C L. Edd. ἐμπν, 

7) Ignatiano - mastiges | contendunt, 
fieri hie mentionem Σιγῆς Valentini 
Gnostici, et inde apparere, epistolam 
nostram non ab Ignatio esse exaratam. 
Respondent Cotel. (ad h. 1.) Pearsonus 
(Vindic, P. Il. c. 4. sqq.) et. Roihie (Anf. 
p. 726.) Ignatium dixisse: Christus est 
verbum Dei aeternum quod non instar 
humani sermonis post silentium s. ο si- 
lentio progreditur, non iunius est silen- 
tum, sed aeternum, Simili modo tam 
Interpol. hunc. locum explicuit. Sed in 
famoso libro Hippolyti nuper detecto, quod 
false Origenis Philosophumena inscribi- 
iur (Oxon. 1851.), fragmentum ex τῇ 
Αποφάσει μεγάλῃ Simonis Magi serva- 
tum est. (p. 173.) e quo luce clarius per- 
spicimus Simonem in systemate suo gno- 
Süico primum locum dedisse τῇ Σιγῇ, 
quae cum Βύθῳ Valentini comparanda 
est. Legimus ibi p. 173. λέγει γὰρ Σί- 
pov διαῤῥήδην περὶ τούτου ἐν τῃ 


IGNATII EPISTOLA AD MAGNESIOS, ΥΠ, VIII. IX. 147 
itaque velut in unum templum Dei concurrite, velut ad unum altare, velut 
ad unumlesum Christum, qui ab uno patre procedit, et ad unum rever- 
sus est, et cum uno perseverat. 


unius in templum Dei coneurrite, ut ad unum altare, ut ad unum [6- 
sum Christum, ab uno Patre procedentem et existentem in uno, et re- 
deuntem ad unum. 


VIII. 


Ne seducamini alienis doctrinis, neque veteribus fabulis, quae sunt 
inutiles. Si enim adhue iuxta [legem] Iudaismum vivimus, confitemur, nos 
gratiam non accepisse. Divinissimi namque prophetae iuxta lesum Chri- 
stum vixerunt. Ob hoc et persecutionem passi sunt, gratia ipsius inspi- 
rati, ut, qui erant increduli, certi redderentur quod unus sit Deus, qui 
seipsum manifestaveriL per lesum Christum filium suum, qui est Verbum 
eius aeternum, none Sige progrediens, quique in ommibus ei, qui ipsum 
miserat, complacuit. 


Cavele α falsis doclrinis Iudaizantium. 


* VIII. Ne seducamini falsis opinionibus, neque fabulis antiquis, 
quae nuli bona sunt. Si enim adhue iuxta legem ludaico more vivi- 
mus, fatemur nos non accepisse gratiam. Etenim divinissimi Prophetae 
secundum Christum lesum vixerunt, ideoque persecutionem passi sunt, 
gratia eius inspirati, ut non credenles plena fide crederent, quod unus 
Deus est, qui manifestavit semetipsum per lesum Christum filium 
suum, qui est verbum ipsius aeternum, non ex silentio procedens, qui 
per omnia bene placuit ei, qui misit ipsum. 


IX. Vivamus cwm Christo. 
Si igitur, qui in veteri rerum ordine degerunt, ad novam spem 
pervenerunt, non amplius sabbatum colentes, sed iuxta dominicam viven- 


* ]X. Si ergo ii, qui in velustis rebus versabantur, ad; novitatem 
spei pervenerunt, non amplius sabbata colentes, sed per diem dominí- 
pei p 


H. ed. IV. 


Ἀπυφάσει οὕτως' Ὑμῖν οὖν λέγω & 
λέγω, καὶ γράφω & γράφω. τὸ γράμμα 
τοῦτο" δύο slol παραφυάδες τῶν 
ὅλων αἰώγων, µήτε ἀρχὴν µήτε πέ- 
ρας ἔχουσαι, ἀπὸ μιᾶς ῥέζης, ἥτις 
lori δύναμις, σιγή, ἀόρατος, ἀκατά- 
ληπτος, . . . ἥτις ἐστὶ µεγάλη δύνα- 
pis. Ignatium in loeo isto ad hane Si- 
monis Z5v respicere contenderunt Den- 
-zinger (Tübing. theol. Quartalschr. 1852. 
p. 442 sqq. et Bunsen (Hippol. I. p. 44 sq.) 
quamvis hic epist. nostram spuriam putet. 
Contradieit Hilgenfeld: die apost. Vàt. 
p.232. Simonis Magi fragmentum istud 
Ühlhorno |, Ll. p. 299. ignotum erat, quo 
factum ut Pearsonii sententiae accederet 
et Denzingeri priorem libellum (Die 
Aechtheit des bisherigen Textes der 
ign. Briefe 1849.) iniuste vituperaret. 


ln C manus recens orae ad- 
scripsit: "Ey ἀντιγράφῳ τετυπωμένῳ" 
ὕς ἐστιν αὐτοῦ λόγος οὐ ῥητὸς ἀλλ’ 
οὐσιώδης. οὐ γάρ ἐστι- λαλιᾶς ἐνάρ- 
Φρου φώνηµα ἀλλ ἐνεργείας Φεικῆς 
οὐσία γεννητή. ὃς πάντα. 


Cap. ΙΧ. 1) Forsitan. Φόγμασιν. 
Markland. — lnterpolator  γράµμασιν. 
Usserius Iudaeos ad Christianismum con- 
versos intelligit. Pearsonus confert Epi- 
phanium contra Ebionem disputantem, 
ὅτι oU χρὴ βαπτισμοῖς χρῆσθαν καὶ 
ἔθεσιν ἀνωφελέσιν.  Haer.. XXX. c. 21, 
Opp. 1. p. 145. ed. Petav. lac. 

2) 3480» C L, ἤλυθον Voss. 

3) κυριακὴν ζωὴν ἑῶντες C L. 
Praeeunte Petermanno exclusi ζωὴν c. 
vet. Int. et Arm. 


10* 


148 IGNATII EPISTOLA AD MAGNESIOS. IX. X. ΧΙ. 

ἓν ᾗ καὶ E ζωή ἡμῶν ἀνέτειλεν Or αὐτοῦ καὶ τοῦ Θανάτου αὐτοῦ — 
0v τινες ἀρνοῦνταν, δν οὗ μυστηρίου ἐλάβομεν τὸ πιστεύειν, καὶ 
διά τοῦτο ὑπομένομεν ,' ἵνα εὑρεθῶμεν μαθηταὶ ᾿]ησοῦ Χριστοῦ τοῦ 
μόνου. διδησ»άλου ἡμῶν -- πῶς ἡμεῖς δυνησόµεθα ζῆσαι χωρὶς αὐτοῦ, 
οὗ καὶ οἱ προφῆται μαθηταὶ ὄντες τῷ πγεύματι ὡς διδάσκαλον αὐτὸν 
προσεδόκουν; Καὶ διὰ τοῦτο, ὃν δικαίως ἀνέμενον, mou ἤγειρεν 
αὐτοὺς ἐν νεπρῶν. 


X. Nolite iudaizare. 


Mj οὖν ἀναισθητῶμεν τῆς χθηστότητος! αὐτοῦ. "v γὰρ ἡμᾶς 
μιμήσηται xoà πράσσοµεν, οὖν ἔτι ἐσμέν. ἀιὰ τοῦτο, μαθηταὶ 
αὐτοῦ γενόµενον, μάθωμεν κατὰ -Ἀριστιανισμὸν v. "Oc. γὰρ ἄλλῳ 
ὀνόματι Ἀαλεῖται πλέον τούτου ,' οὖκ ἔστιν τοῦ Θεοῦ. Ὑπέρθεσθε' 
οὖν τὴν πανὴν ζύμην, τὴν παλαιωθεῖσαν wol ἐνοξίσασαν, καὶ µεταβά- 
λεσθε εἰς νέαν ζύμην, $ ἐστιν "Incotc Χριστός. .ἱέσθητε ἐν αὐτῷ, 
ἵνα μὴ διαφθαρῇ τις ἐν ὑμῖν, ἐπεὶ ἀπὸ τῆς ὀσμῆς ἐλεγγθήσεσθε» 
" dvonóv ἐστιν, λριστὸν ησοῦν λαλεῖν Ὁ καὶ ἠουδαῖδει, 'Ü γὰρ Χρι- 
σειανιομὺς οὖν, elc Ἰουδαϊσμὸν ἐπίστεύσεν, e Ἰουδαῖσμὸς, εἰς Xot- 
στιανισμὀν, Gc? πᾶσα γλῶσόα πιστεύσασα εἷς Θεὸν συνήχθης 


ΧΙ. 


Ταῦτα δὲ, ἀγαπητοί μου, οὖν imei ἔγνων τινὰς ἐξ ὑμῶν οὕτως 
ἔχοντας ; ἀλλ) ὡς μμερότερος ὑμῶν θέλω προφυλάσσεσθαι” ὑμᾶς, μὴ 
ἐμπεσεῖν εἷς τὰ ἄγκιστρα τῆς πενοδοξίας, ἀλλὰ πεπληροφορῆσθαί ἐν 
τῇ γεὐνήσει καὶ τῷ πάθει καὶ τῇ ἀναστάσει vij γενοµένῃ ἐν καιρῷ τῆς 


Non castigans, sed vos praemuniens haec scribo. 


4) óv τιγες Voss, οἵτιγες C L. 
5) ὑπομένωμεν CL. Qua lectione 


recepta puncio post πιστεύειν — di- 
stinguas. EN 
6) παρ; ὧν C, παρ) ὧν (sic, el 


primitus quidem) L. Matth. 27, 52. 

Cap. X. 1) χριστότητος CL. Re- 
spicere videtur v. 4. c. 2. D. Pauli Ep. 
ad Rom. 

2) μιμήσηται cum Augustano a Pa- 
caeo editio et nostris (recensionis pro- 
lix.) B 0 V, μιμήσεται L, µιμήσθαι C, 
τιµήσεται coni Voss, οἱ alii. Tum 
πράσσωµεν CL Voss, πράσσοµεν In- 
terpol. οἱ Int. vet. Ctr. Ps. 130, 3. 

3) In C vocc. ὃς γὰρ ἄλλῳ ὀνόματι 
καλεῖται πλέον τούτου man. sec. ad 
oram repetuntur. Graziani: Giaeché chiun- 
que con altro nome chiamasi, fuor di 
questo, non ὁ di Dio. 

4) Ὑπέρθεσόε CL, et ita c. Au- 
gustano et Ánglicano nostri Codd, BFO V 
recens, prolixioris; ἀπόδεσδε Interpo- 


Cfr, I Cor. 5, 7 
8) Metaphoram Auctor persequitur, 


etri. 
lator vulg., Int. vet. (deponite) et Árm. 


ut solet; nam ex putredine malus odor, 
Pearson. Cod. Mstus exhibet ὁρμῆς. 
Certissimam — Vossii correctionem — post 
Usser, Pearson. et Smith. in textum ad- 
misi. Cfr. Ep. ad Eph. c. 17. δυδω- 
δίω2 τῆς διδασκαλίας. ἐλεγχθήσεσθε 
quoque Vossius ut, emendationem profert ; 

Sed ita revera legit Codex Mediceus, 
non ἐλεγχθήσετε. lac. Cod. C quoque 
ὁρμῆς ἐλεγχθήσεσθε. 

6) λαλεῖν CL, non καλεῖν ut Vossio 
auctore ed. Cot, 

7) Jta seripsi c. CL, ἀλλὰ Voss. et 
rlqq. editt. 

8) Pro. ὡς Bunsenio | l|. p. 132. 
scribendum videbatur «p, idque recepit 
H. ed. IV. 

9) Cfr. Ioann. 10, 16. Coniectaverim 
συνηχηδῇ (συνηχέω) sensu medii intr. 
Ctr. Soph. Oedp. Col. 1500. 

Cap. XI. 1) L e. non quod cogno- 
verim aliquos vestrum ludaismum se- 
lac. 

2) προφυλάσσεσθε C L. 

3) πεπληροφορεῖσθαι C, et Heysio 
notante etiam L, 


IGNATII EPISTOLA AD MAGNESIOS. IX. X. XI. 149 


tes, in qua οί vita nostra exorta est per ipsum et mortem ipsius (quam 
quidam negant, per quod mysterium fidem accepimus, et propter hoc 
sustinemus, ui inveniamur discipuli lesu Christi, solius doctoris nostri), 
quomodo nos poterimus vivere sine ipso, quem eliam propheiae, cum 
essent spiritu discipuli eius, ut doelorem exspectabant? Et propter hoe 
is, quem iuste praestolabantur, adveniens suscitavit ipsos ex mortuis. 


cam vilam viventes, in qua et vità nostra per ipsum mortemque eius 
exorta est; quem nonnulli negant: per quem mysterium credendi acce- 
pimus, ideoque sustinemus, ut inveniamur discipuli lesu Christi, uniti 
magistri nostri: quomodo nos poterimus vivere sine ipso, cuius etiam 
Prophetae discipuli cum essent spiritu, ut magistrum eum expectabant? 
Ideoque quem iuste expeclarunt, ille praesens excitavit eos a mortuis. 


X. Nolite iudaizare. 


Absit ergo a nobis, non moveri benignitate eius. Si enim nos 
imitetur secundum ea quae facimus, iam perimus. Proptera, discipuli 
eius effecti, discamus secundum Christianismum vivere. Qui enim alio 
nomine vocatur praeter hoc, non est Dei. Abiieite igitur malum fer- 
mentum, inveteratum et acimum, el transmutamini in novum fermentum, 
quod est lesus Christus. Saliamini in ipso, ut non corrumpatur aliquis 
e vobis, quoniam ab odore redarguemini. Absurdum est, Christum lesum 
profari, et iudaizare.  Christianismus enim non in [udaismum credidit, 
sed ludaismus in Christianismum, ut omnis lingua credens ad Deum 
congregaretur, 


*X. Non ergo stupido animo negligamus benignitatem eius. αἱ 
enim nostro nos exemplo casligaverit secundum quod agimus, non an- 
plius subsistimus. Quocirea discipuli eius effecti discamus Christiano ritu 
vivere. Qui enim alio nomine vocatur praeterquam hoc, ille non est 
Dei . Abiücile ergo malum hoe fermentum, obsoletum et acidum, et 
transmutemini in novum fermentum, quod est lesus Christus. Sale con- 
spergimini in ipso, ne quis computrescat in vobis, quia fervoris impe- 
tus vos arguet. Absurdum est Ghristum lesum vocare, et iudaizare. Ne- 
que enim Christianismus in ludaismum credidit, sed fudaismus in Chri- 
stianismum: sieul omnis lingua credens in Deum adunata est. 


ΧΙ. Non castigans, sed vos praemuniens haec scribo. 


Haec autem scribo, dilecti mei, non quod cognoverim, aliquos 
vestrum hoe animo affectos esse, sed, minor vohis, cautum vobis cupio, 
ne incidatis in hamos inanis doctrinae, sed ut plene certi reddamini de 
nativitate et passione ei resurrectione, quae contigit tempore praefecturae 


* XI. Haec autem scribo, dilecti mei, non quod sciam, aliquos ve- 
sirum sie affectos esse, sed ut minor veslrum cupio praeservare vos, 
ue incidatis in hamos ianium opinionum, sed ut plenam fiduciam ha- 
beatis in nativitate, et passione, el resurreclione, quae contigit tem- 


150 — IGNATII EPISTOLA AD MAGNESIOS. XI. XII. Xil. XIV. 


ἠγεμονίας Ποντίου Ilievov: πραγθέντα ἀληθῶς καὶ βεβαίως Uno 
Inóoü Χριστοῦ, τῆς ἐλπίδος ἡμῶν, gc ἐκτραπῆναι μηδενὶ ὑμῶν 
γένοιπο. 


XI. Vos enim meliores me estis. 


᾿Οναίμην ὑμῶν κατὰ πάντα. ἐάνπερ ἄξιος ὦ. Ei γὰρ xol δεδε- 
μαι, πρὸς ἕνα τῶν λελυμένων ἡμῶν οὔν elu. Οἶδα ὅτι οὐ φυσι- 
οὔσθε" Ἴησοῦν γὰρ ἄριστὸν ἔχστε ἐν ἑαυτοῖς, Καὶ ,UéMov, ὔταν' 
ἐπαινῶ ὑμᾶς, οἶδα ὕτι ἐντρέπεσθε, ὡς γέγραπται, ὅτι" ,0 δίκαιος 
ἑαυτοῦ κατήγορος 


ΧΗΙ.  Confirmemini in fide εἰ unione. 


Σπουδάδετε οὖν βεβαιωθῆναι ἐν τοῖς δόγµασιν τοῦ πυρίου ied 
τῶν ἀποστόλων, ἵνα πάντα, ὕσα ποιῆτε, πατευοδωθῆτε σαρχὶ παν 
πνεύματι, πίστει παν ἀγάπῃ, ἑν' υἱῷ καὶ πατρὶ καὶ iv πνεύματε, iv 
ἀριῇ καὶ ἐν τέλει, μετὰ τοῦ ἀξιοπρεπεστάτου ἐπισκύπου ὑμῶν, καὶ 

ξιοπ]όκου πνευματικοῦ στεφώνου τοῦ πρεσβυτερίου. ὑμῶν, παν τῶν 
πατὰ Θεὸν διακόνων. Ὑποτάγητε, τῷ ἐπισκόπῳ Ao ἀλλήλοις, ὡς 'Iq- 
σοῦς Χριστὸς τῷ πατρὶ semi Gdgka xol of. ἀπόστολοι τῷ Χριστῷ 
καὶ τῷ , πατρὶ xol τῷ πνεύµατι' ἵνα ἕνωσις qj σαρκική τε καὶ πνευ- 
uaa. 


XIV. Orate pro me et pro ecclesia. Syriae. 


Εἰδὼς ὅτι Θεοῦ γέµετε ,' συντόμως παρεχέλευόα ὑμᾶς. 2 νημο- 
νεύετέ μου ἐν ταῖς προσευχαῖς ἡμῶν, ἵνα Θεοῦ ἐπιτύχω, καὶ τῆς ἐν 
Συρία ὄνλησίας — ocv οὖν ἄξιός epu παλεῖσθαι " ἐπιδέομαι γὰρ 
τῆς ἠνωμένης ὑμῶν ἐν Θεῷ προσευχῆς πο ἀγάπης — εἰς τὸ ἀξιωθῆ- 
ναι viv ἐν Συρία ἐκκλησίαν διὰ τῆς ἐκλησίας ὑμῶν δροσισθῆναι, 


4) Quasi & ἐπράχθησαν, vel coniunge anüquitatis signum putat. Cfr. Düster- 
cum praecedentibus. Cotel. Praepone & dieck l. c. p. 27. H 
&lot, propter Grammaticae rationem ; uti 2) καὶ deest in C. 
habet Vet. Int. quae facla sunt, Smith. 8) Christus homo (κατὰ σάρκα), 
SupraEp. ad Eph. c.9. &ruadmodyds.lac. non Christus ó λόγος Ώου Patri subdilus 
ab Ignatio dicitur. 
Cap. ΧΠ. 1) ὅταν C, ὅτ᾽ ἂν L 4) Cfr. Eph. 4, 4. ἓν σῶμα καὶ ἓν 
Voss., Iac. πγεῦμα — concordia ei unitas extra 
2) Prov. 18, 11. ecclesiam sienti in ea ipsa. 


Cap. XIII. — 1) Ignatius Filium. ante Cap. XIV. 1) Heic et plus in recens, 
Patrem nominat (ut Apostolus ll Cor. longiori imitatur Paul. Ap. ad Rom. 15, 14, 
13, 13.), quod Remy Ceillier (histoire 2) In C fuit κχαλεῖσθαι, quod mu- 
générale TT. T. p. 622.) vetustissimae atum est in καλεῖσύ-ε, supra iterum αι. 


IGNATII EPISTOLA AD MAGNESIOS. ΧΙ. XIL XIH. XIV. 151 


Ponti Pilati; quae vere et indubitanter gesta sunt a lesu Christo, spe 
nostra, à qua averli nemini vestrum accidat. 


pore praesidatus Pontii Pilati, quae vere firmiterque facta sunt a Chri- 
sio lesu, spe nostra, a qua exorbitare quemquam vestrum ne sinat Deus. 


XII. Vos enim meliores me estis. 


Fruar vobis in omnibus, siquidem dignus sum. Etsi enim ligatus 
sum pro Christo, comparandus tamen non sum uni vestrum, qui ligati 
non esüs. Novi, quod hac laude non superbitis; lesum enim Christum 
habetis in vobis, Et magis, cum laudo vos, scio quod erubescitis, sicut 
scriptum est: ,justus sui est accusator. 


* XII. Utinam fruar vobis per omnia, modo dignus sim. Ego enim 
lieet. vinetus, nulli vestrum. solutorum comparandus sum. Scio, quod 
non inflemini; nam lesum Christum habetis in vobismetipsis. — Quin 
polius cum laudo vos, scio vos rubore suffundi, sicut scriptum est: 
Justus sui accusator est. 


ΧΗΙ. — Confirmemini in fide et unione. 


Studete igitur confirmari in doctrinis Domini et Apostolorum, ut 
omnia, quae facitis, prospere vobis succedant, carne et spiritu, fide et 
caritate, in Filio et Patre et Spiritu, in prineipio et in fine, cum di- 
gnissimo episcopo vestro, el digne contexta spirituali eorona presbyterii 
vestri, ci cum diaconis, Deo placentibus. Subiecti estote episcopo et 
vobis mutuo, ut lesus Christus Patri seeundum carnem, et Apostoli 
Ghristo et Patri et Spiritui; ut unio sit et carnalis et spiritualis. 


* XIII. Date ergo operam ut confirmemini in dogmatibus Domini 
ei Apostolorum, ut omnia, quae facitis, recta procedant via, carne 
spirituque, fide et caritate, in filio et Patre et in spiritu, in principio 
el in fine; cum dignissimo Episcopo vestro, et eum bene contexta spi- 
ritali corona Presbyterio vestro, et Dei ministris Diaconis. Subiecti estote 
Episcopo et vobis mutuo, sieut lesus Christus Patri, secundum carnem, 
et Apostoli Christo et Patri et spiritui, ut unio sit carnalis simul et 
spiritalis. 


XIV. Orate pro me et pro ecclesia Syriae. 


Cum sciam vos Deo plenos esse, brevibus vos cohortatus sum. 
Memores estote mei in orationibus vestris, ut Deum assequar, et ecclesiae, 
quae in Syria est —— unde non sum dignus vocari, indigeo enim unita 
vestra in Deo oratione et charitate — ut ecclesia, quae in Syria est, 
mereatur per ecclesiam vestram irrorari. 


* XIV. Cum sciam, vos Dei plenos esse, breviter vos cohortatus 
sum. Memores estote mei in orationibus vestris, ut Deum consequar, 
et Ecclesiae, quae in Syria est (cuius ego membrum vocari non sum 
dignus; opus enim mihi est unita in Deo oratione vestra et caritate), 
ut Ecclesia Syriae mereatur per vestram Ecclesiam refrigerari. 


152 IGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS. I. 


XV. Salutant vos Ephesii et ceterae ecclesiae. 


Ασπάζονται ὑμᾶς Eget ἀπὸ Σμύρνης, ὕθεν καὶ γράφω ὑμῖν, 
παρόντες εἰς δόξαν . Θεοῦ, ὥσπερ καὶ ὑμεῖς, OD word πάντα µε ὀνέ- 
παυσαν, ἅμα Πολυκάρπῳ, ἐπισκόπῳ Σμυρναίων. Καὶ ab Λλοιπαὶ δὲ 
ἐκκλησίαι ἐν τιμῇ Ἰησοῦ Χριστοῦ. ἀσπάζονται ὠμᾶς. ᾿Εθῥωσθε iv 
ὁμονοίᾳ Θεοῦ, πεητηµένοι ἀδιόκριτον" πνεῦμα, ὃς ἐστιν ᾿Ιησοῦς Χριστός. 





ΤΡΑΛΛΙΑΝΟΙΣ ITNATIOSZ.! 


Ἠγνάτιος, ὁ καὶ Θεοφόρος, ἡγαπημένῃ θιῴ, mol ᾿]ησοῦ Xoi- 
στοῦ, Ennio ἁία, τῇ οὔσῃ ἐν Todliss* "lc ᾽ασίας, ixic- 
vij aod ἀδιοδέῳ, εἰρηνευούσῃ ἐν σαρκὶ xol αἵματι [no] τῷ 
πάθει Ἰησοῦ Χριστοῦ, τῆς ἑλπίδος ἡμῶν, ἐν τῇ εἰς αὐτὸν 


ἀναστάσει ' ἣν παν’ ἀσπάζομαι ἐν τῷ πληρώματη 


ἐν ἀποστο- 


Au? χαρακτῆρι, καὶ εὔχομαι π]εῖότα χαίρειν. 


Ll. Laus vestra per Polybium mihi innotuit. 


΄μωμον διώνοιαν καὶ ἀδιάπριτον" ἐν ὑπομονῇ" ἔγνων ὑμᾶς ἔχον- 
τας, οὗ κατὰ Ἰχρῆῇσιν, ἀλλὰ sor φύσιν »' aude ἐδήλωσέν μου Πολύ- 


βιος, ὁ ἐπίσχοπος ἡμῶν, 


οὓς παρεγένετο θελήμοτι Θεοῦ i Ἰησοῦ 


Χριστοῦ ἐν Σμύρνῃ, καὶ οὕτως µοι συνεχάρη δεδεμένω ἐν ᾿]ησοῦ 


Cap. XV. 1) Non Ephesii, qui nego- 
ciandi causa Smyrnae degebant, sed illi, 
qui cum Onesimo episcopo Epheso Igna- 
tium eo venerant salutatum. 

2) Ita c. Interpol. Vossius, in cuius 
textu Φιάκριτον, ut exh. C L..— Cfr, ad 
Eph. c. 3, ad Trall. c. 1. 

1) Sic inscribunt € L, — Aequa ac 
aliarum civitatum chariiate impulsi, qui 
Tralles inhabitabant, fratres Polybium 
episcopum Smyrnam delegaverunt (c. 1. 
12.), ut Ignatio ob vincula congratulentur. 
ls naturali Trallianorum mentis candore 
atque fide ex ipso episcopo cognita, laude 
eos celebrat, ob obedientiam erga ipsum, 
presbyteros et diaconos adque mutuum 
amorem atque unitatem, ut assolet, co- 
horiatur (ο, 2. 3.).  Humilitate sibi opus 
esse (c. 4.); quamvis coelestia tradere 
posset praecepía, discipulum se esse 
affürmat (c. 5.). Ab erroneis doctrinis 
custodite vos, praesertim a Docetis, id 
quidem mansuetudine, fide et charitate 
colenda (e. 6—11.). Saluto vos una 
cum legatis ecclesiarum Smyrnae prae- 
sentibus; manete in fide et charitate, et 
in orationibus vestris mei et Syriae ec- 
clesiae memores estote (c. 12. 13.). 


Versio Syriaca a Curetono edita Epi- 
stolae ad Trallianos cap. 4. et 5. ita 
exhibet, ut ea annectat illis, quae ex Ep. 
ad Romanos desumpta profert ultima. 
Argumentum sane utriusque capitis ob 
indolem et hic et illic locum habere 
potest, quamquam eum facilius tuetur in 
Ignatio graeco. Curetonus vero utrum- 
que cap. Epistolae ad Rom. adiudicat, 
eam ad Trallianos denotans suspectam. 
Armenii interpretationem ap. Peterman- 
num evolvas. 

2) iy τράλεσιν C L. 

3) [xoi] exInt. vet. inseri vult Voss. ; 
deest in CL. Mihi quidem abundare 
videtur, quia τῷ πάθει appositio est 
praecedentium. Versio Arm. a textu gr. 
vel maxime discrepat. 

4) καὶ particulam a Vossio praeter- 
missam praebent C L. 

5) 1. e. cuius ecclesiae omnia sa- 
luto membra, Smilh. 

6) Uti hic sibi (episcopo), ita infra 
c. 2. presbyteris quoque Ecclesiae Tral- 
lianae auctoritatem. quandam apostolicam 
tribuit lgnatius. Jac. Smithius salutandi 
formam, qua Apostoli utebantur, intelli- 
gil. Holstenius: Apostolico more. . Gra- 


IGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS. I. 153 


XV, Salutant vos Ephesii et ceterae ecclesiae. 


Saluant vos Ephesii e Smyrna, unde haec scribo vobis, qui prae- 
sentes adsunt in Dei gloriam, ut et vos, qui me una cum Polycarpo 
episcopo Smyrnaeorum in omnibus recrearunt. Et ceterae ecclesiae in 
honorem lesu Christi vos salutant. Valete, Deo uniti, Spiritum possidentes 
inseparabilem, qui est lesus ,Uhristus, 


* XV. Salutant vos Ephesi ex Smyrna, unde et scribo vobis, ubi 
praesentes adsunt ad gloriam Dei, sicut et vos, qui per omnia me refo- 
eillarunt una cum Polycarpo Smyrnensium Episcopo. Geterae quoque 
Ecclesiae in honore lesu Christi vos salutant. Valete in concordia Dei, 
indivulsum possidentes spiritum, qui est lesus Christus. 





AD TRALLIANOS. 


Ignatius, qui et Theophorus, dilectae a Deo, patre lesu Christi, 
ecclesiae sanctae, quae est Trallibus Asiae, electae et Deo dignae, 
pacem habenti in carne et sanguine et passione lesu Christi, 
spei nostrae, quando resurgemus ad eum; quam et saluto in 
plenitudine, in apostolieo charactere, cuique plurimam opto 
salutem. 


"IGNATIUS TRALLIANIS. 


* gnatius, qui et Theophorus, dilectae Deo Patri lesu. Christo Ec- 
clesiae sanctae, quae est Trallibus Asiae, electae et Deo dignae, 
pacem habenti in carne et sanguine per passionem lesu Christi, 
Spei nostrae, et resurrectionem in ipsum, quam in plenitudine 
Apostolico more saluto, et plurimum salvere opto. 


l Laus vestra per Polybium mihi innotuit. 


Constanter inculpatam et inseparabilem in sustinentia mentem cognovi 
vos habere, non usu solum, sed indole, quemadmodum id mihi episcopus 
vester Polybius indicavit, qui Smyrnae adfuit per voluntatem Dei et Iesu 
Christi, quique mihi vincto in lesu Christo ita congratulatus est, ut omnem 


*T. Ineulpatam et non fictam mentem in patientia vos habere co- 
gnovi, idque non usu, sed naturae beneficio, quemadmodum significavit 
mihi Polybius Episcopus vester, qui Smyrnae adfuit per voluntatem Dei 
et Iesu Christi, mihique vineto in lesu Christo ita congratulatus est, 


ziani versioni italicae καὶ inserit: la nis eorum exercitiis et bonis operibus; 


quale io saluto eziandio nella pienezza, 
e nell' apostolico carattere. 

1) Cfr. supra Ep. ad Eph. c. 3. 

8) Trallianorum fidem et constantiam 
non posse tantum cognosci ex quotidia- 


sed etiam ex naturali eorum bonitate. 
ια enim accipienda haec ]gnatii verba, 
alque si scripsisset οὐ κατὰ χρῆσιν 
uóvoy, ἀλλὰ κατὰ φύσιν, idque satis 
trito loquendi genere. 


154 IGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS, I. H. III. 

Χριστῷ, ὥστε με τὸ nüy π]ῆθος ὑμῶν ἐν αὐτῷ ᾿ Φεωρεῖσθαι. £fno- 
δεξάμενος οὖν τὴν κατὰ Θεὸν εὔνοιαν δι᾽ αὐτοῦ, ἔδοξα εὑρεῖν' ὑμᾶς, 
ὡς ἔγνων | μιμητὰς ὄντας Θεοῦ. 


Il. Πδίοίο subiecti episcopo, presbyteris et diaconis. 


"Oxo! γὰρ τῷ ἐπισχόπω ὑποτάσσησθε΄ ὡς Ἴησοῦ Χριστῷ, φαί- 
νεσθέ μοι οὐ κατὰ ὄνθρωπον) ἑῶντες, ζλλὰ sr ᾿Ἰησοῦν Χριστόν, 
τὸν ὃν ἡμᾶς ἀποθανόντα, ἵνα πιστεύσαντες eig τὸν θάνατον αὐτοῦ, 
τὸ ἀποθανεῖν ἐπφύγητε. , Aveysoiov οὖν ἐστὶν, ὥσπερ. ποιεῖτε, ὤνευ 
τοῦ ἐπιόκόπου μηδὲν πράσσειν ἡμᾶς" ἀλλ) ὑποτάσσεσθεί καὶ τῷ πρεσ- 
βυτερίῳ, ὡς τοῖς ἀποστόλοις Ἴησοῦ Χριστοῦ, τῆς ἐλπίδος ἡμῶν, ἐν 
ῷ διάγοντες εὐρεθησώμεθα. 4d δὲ uad τοὺς διαόνους, ὄντας μυ. 
στηρίου" Ἴησοῦ Χριστοῦ, MOT πάντα τρόπου mücw ἀρέόκειν. Οὐ ydo 
βρωμάτων iod ποτῶν εἶσὶν διώκονοι , ἀλλ ἐκπλησίας Θεοῦ ὑπηρέται, 
«ἰέον οὖν αὐτοὺς φυλάσσθοθα’ τὰ ἐγκλήματα ὡς πὂρ. 


ΠΙ. Honorate diaconos , episcopum et presb; yleros. 

"'Ogolag πάντες ἐντρεπέσθωσαν τοὺς διακόνουρ ὧς ἐντολὴν Ἰησοῦ 
Χριστοῦ, καὶ τὸν ἐπίσκοπον ὡς ᾿ησοῦν «Χριστὸν, ὄντα υἱὸν τοῦ πη- 
τρὺς τοὺς δὲ πρεσβυτέρους ὡς συνέθριον Θεοῦ. καὶ ὡς σύνδεσμον" 
ὀποστόλων. χαρὶς τούτων ἐκκλησία οὐ παλεῖται, Περὶ ὧν πέπεισμαι 
ope. οὕτως ἔχει». Τὸ γὰρ ἐ ἐξεμπλάριον τῆς ἀγώπῆς ὑμῶν ἔλαβον, 


xci ἔχω μεθ’ ἑωυτοῦ) iv τῷ ἐπισκόπῳ ὑμῶν, οὗ αὐτὸ τὸ κατάστημα 


9) ltautriusque Cod. lectio Φεωρῆσδε 
explicari, οἱ sensu medii intelligi potest; 
Φεωρῆσαι ex Interpolatore οἱ vet. Int. 
Vossius, quem seq. editt. excepto la- 
cobsono et qui eum repetierunt. Sensus 
profecto activi modi praestat. 

10) ἐδόξα εὑρὼν CL et Interpol. ; 
εὑρεῖν p. εὑρὼν proposuit Voss. In- 
terpres. vet. οἱ Arm. leg. ἐδόξασα EDQUY, 

11) ἔγνω C, man. pr. lit. y postea 
adscripta. 

Cap. H. 
Voss. lae. . 

1) Dedi ὑπυτάσσησθε c. CL. Nam 
in hoc quoque Cod. Tischendorfius ita 
Scriptum esse certiorem me fecit contra 
lacobsonum, qui ὑποτάσσεσθε ut Vos- 
sius et libb. impr. 

3) Ita CL, quod. in ἀνθρώπινον 
pervertit Vossius, χατὰ τὸ ἀνδρώπινον 
sine necessitate proponens in nolis. Utri- 
usque nostri Codicis leclio occurrit ap. 
Interpol. Cfr. 1 Cor. 15, 32. Gal. 3,15. 

4) Int. vet. v0s. 

5) ὑποτάσσεσθε scripsi ο. CL et 
Armenio. Vossius quoque eam lectionem 
retinendam censet in notis, etsi ipse 
evulgavit ὑπυτάσσεσθαι c. vet. Int, 
Antioch. serm, 124. et aliis, quos sqq. 
Smith. et fac. 

6) εὑρεθησώμεδα C Holstenii apo- 


1) ὅταν C, ór' ἂν L 


graphum οἱ Voss., inveniamur vet. Inter- 
pres. InL et ap. Interpolatorem. εὑρὲ- 
$q90pe9«, alio prorsus sensn. 

7) Dicit, non debere esse quemquam, 
cui non placeant omnibus modis diaconi, 
Voss. 

8) Recepi e marg. Codicis C leclio- 
nem μυστηρίου docta manu adscripta ; 
in textu est. µυστήριον, ut scr. L; 
στηρέων lnt. vet. et Paraphrastes. Ul- 
timam lectionem commendat Vossius, haec 
addens: Sensum non percepere inter- 
pretes, qui tamen satis est clarus. Dicit 
enim, non debere esse quemquam, cui 
non placeant omnibus modis diaconi. 
Tlios enim non esse ministros esculen- 
torum et poculentorum; sed ministros 
mysteriorum Dei, sive Sacramentorum. 
Ait itaque, diaconos quidem immunes 
esse debere ab omni peccato; et ut ipsos 
decet, vitare crimina, tamquam ignem: 
alios vero debere tales debita reverentia 
prosequi. Miror autem Antiochum, qui 
Sermone 124. haec Ignatii citat, ita illa 
mutasse, ut id, quod de diaconis hic 
dicitur, presbyteris adtribuat: modo apud 
illum locus sit integer , nec aliqua exci- 
derint verba. — Armenuius legisse videtur 
συμμύστας. 

9) φυλάσσεσθε L, φυλάσσεσθε C 
αι supra. 


. IGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS. 1. II. ΠΠ. 155 
multitudinem vestram in eo contemplatus sim. Exeipiens enim per ipstm 
vestram, quae secundum Deum est, benevolentiam, vos ipsos, quos cognovi 
imitatores Dei, invenisse videbar. 


ul universam multitudinem vestram in eo contemplatus sim.  Accipieus 
ergo probansque istam secundum Dei benevolentiam, visus sum mihi 
per ipsum deprehendisse vos imitatores esse llei. 


Il. Estote subiecti episcopo, presbyteris et diaconis. 


Cum enim episcopo subieeli silis ut lesu Christo, videmini mihi, 
non secundum hominem, sed secundum lesum Christum vivere, qui 
propter nos mortuus est, ut credentes in mortem ipsius mortem effugiatis. 
Necessarium ilaque est, quemadmodum facitis, ut sine episcopo nihil 
agatis, sed οἱ presbyterio subditi sitis, ut Apostolis lesu Christi, spei 
noslrae, in quo conversantes inveniamur. Oportet autem et diaconos, qui 
sunt ministri mysterii lesu. Christi, omni modo omnibus placere. Non 
enim ciborum et potuum ministri sunt, sed ecclesiae Dei ministri. 
Oportet igitur, ut sibi caveant a eriminibus tanquam ab igne. 


*IL Quando enim Episcopo subiecti estis ut lesu Christo, videmini 
mihi non secundum hominem vivere, sed secundum lesum Christum, 
qui propier nos mortuus est, ut credentes in mortem eius, mortem οἱ- 
fugiais. Necesse itaque est, quemadmodum facitis, nihil vos sine Epi- 
scopo agere. Sed et Presbyterio subiecli estote, ut Apostolis Iesu Chri- 
sli, qui spes nostra est, in quo viventes inveniamur. Oportet el Diaco- 
nos, mysteriorum Christi ministros, omni modo cunctis placere: neque 
enm eiborum et potuum ministri sunt, sed Ecclesiae Dei subserviunt. 
Decet ergo eos sibi cavere a criminibus tanquam ab igne. 


Ill. 


Cuncti similiter revereantur diaconos ut mandatum lesu Christi, et 
episcopum ut lesum Christum, filium patris, et presbyteros ut senatum 
Dei et concilium Apostolorum. Sine his ecelesia non vocatur, De his 
vos ita sentire persuasum habeo, Exemplar enim charitatis vestrae accepi 
et mecum habeo in episcopo vestro; euius ipse habitus magna disciplina 


Ἐπῃ. Similiter quoque omnes revereantur Diaconos ut lesum Chri- 
stum, sieut et Episcopum qui Patris typum gerit, Presbyteros autem ut 
consessum Dei et collegium Apostolorum. Sine his non vocatur Eccle- 
sia, De quibus et vos iía sentire, persuasum habeo. Exemplar enim 
carilatis vestrae accepi et mecum habeo in Episcopo vestro, cuius ipsa 


Honorate diaconos, episcopum et presbyteros. 


Cap. HL 1) Ita Smithius restituit 
ex Int, vet. In Mss. C L τοὺς diexó- 
Vous, ὡς ἱησοῦν χριστὸν. ὥς καὶ 
τὸν ἐπίσκοπον Orca υἱὸν τοῦ πατρὸς. 
Cfr. infra c, 18. Ep. ad Smyrn. c. 8. 


2) σὐγδεσμον reponendum monuit 
Voss., σύγδε εσἶιος CL. 


"potest cum ἐμαυτοῦ et σεαυτοῦ. 


3) μεθ’ ἑαυτοῦ CL, quod Voss. 
lacite mutavit in μετ΄ ἐμαυτοῦ c. In- 
terpolatore, .Notus est graecismus ille, 
quo ἑαυτοῦ in omuibus casibus permutari 
Vid. 
Buttmann Gram. ed, undecimae pag. 361. 
Not. 5. loann. Franzius tamen Codd. 
scripiurae non. confidendum esse putabat. 


cCovo*« 


156 IGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS. ΠΠ. IV, V. VI. 


μεγάλη μαθητεία, 4j δὲ πραότης αὐτοῦ δύναμις ὃνν λογίζοµαν καὶ τοὺς 
ἀδέους ἐντρέπεσθαι, ἀγαπῶντας, ὥς οὐ φείδομαι ἑαυτοῦ. Tlóregov 
δυνάµενος γράφει ὑπὲρ τούτου εἰς τοῦτο ᾠήθην, ἵνα ὢν κατάκριτος 


ὡς ἀπύστολος ὑμῖν διατάσόωμαι 


IV. Humilitate εἰ mansueludine mihi pus esl. 


Πολλὰ φρονώ ἐν sd ἀλλ ἐμαυτὸν uevoó), ἵνα μὴ ἐν παυχήσει 
ἀπόλωμαι, Νῦν γάρ pe δεῖ πλέον φοβεῖόθαι, καὶ μὴ προσέχειν τοῖς 


φυσιοῦσίν με Οἱ γὰρ λέγοντές” 


μοι μαστιγοῦσίν μὲ, ᾽Αγαπῶ μὲν 


γὰρ τὸ παθεῖν' ἀλλ) οὐκ οἶθα, εἰ ἄξιός su. TO? 7ὰφ ζῆλος πολλοῖς 
μὲν οὐ φαίνεται, ἐμὲ δὲ πλέον πολεμεῖ. Ἀρῄζω οὖν πραότητος, ἐν ᾗ 
καταλύεται ὁ ἄρχων τοῦ αἰῶνος τούτου. 


V. Non sublimes doclrinas vobis tradam. 


. Mi οὐ δύναμα τὰ ἐπουράνια Ἰθάψαι; "AM φοβοῦμαν, μὴ 
νηπίοις οὖσιν ὑμῖν M παραθώ. Καὶ συγγνωμονεῖσέ μοι, μήποτε, 
οὐ δυνηθέντες χωρῇσαι, στραγγαλωθῆτε.' Καὶ ydo ἐγὼ, οὐ καθ Occ 
δέδεµαι, καὶ δυνάμενος [νοεῦν]’ τὰ ἐπουράνια, igo τὰς τοποθεσίας: 
τὸς ἀγγελωνὰρ, Hol τὰς συστάσεις τὰς ἀρχοντικὰς, ὁρατά τε καὶ ἄόρατα, 
Παρὰ τοῦτο foy" sel μαθητής si πολλὰ γὰρ dipl * λείπει, | ἵνα 


Θεοῦ μὴ Λειπώμεθα." 


VI. Abstinele α veneno haereticorum. 


Ἡαροναλῶ οὖν ὑμᾶς, οὖκ ἐγὼ, &M' ἡ ἀγόπη Ἴησοῦ Ἄριστοῦ, 
µόνῃ τῇ χριστιανῇ τροφῇ χρῇσθαν, ἀλλοτρίας δὲ βοτάνης! ἀπέχεσθαι, 


4) ffuius loci corruptelam alius alio 
modo sanari vult. Equidem legerim : 
ὃν λογίζοµαι xci τοὺς ἀθέους ἔντρέ- 
πεσθαι, [οὐ μόνον, ὑμᾶς, οὓς ἀγαπῶ,] 
ἀγαπῶντας, ὡς οὗ φείδοµαι ἑαυτοῦ. 
ΤΙότερον δυνάµενος κτλ. Cr, Ep. ad 
Philadelph. c. 9. initium. In Mss. CL 
ἑαυτὸν p. ξαυτοῦ,  Hefelius in. verbo 
qóqy reddendo —Pearsonum secutus 
vertit: Num, quum hac de re scribere 
mihi licuerit, in tanlam mei ezistimalionem 
deveni, «wL quamvis condemnatus , velut 
Apostolus vobis praeciperem? 

6) διατάσσοµαι C L. 

Cap. IV. 1) uero cum iota subscr. 
C. Sentenlüarum nexus: non tanti me 
esse opinor, ut vobis constituam , sicuti 
Apostolus. Multum quidem in Deo sentio; 
sed metior me ipse, ne peream gloriando. 

2) Nolte mavult o£ καλὰ λέγοντες, 

3) τὸ CL, ὁ tacite ed. Voss., et 
cum eo rlqq. usque ad lacobsonum. 
Cfr. Clem. Rom. L. Ep. ad Cor. c. 4. 
Dicit autem martyrii desiderium, sibimet 
ipsi plus, quam aliis cognitum. 


Cap. V. 1) Interpol, vet. Int., Syrus 


et Armenius inserunt pron. ὑμῖν. Sequens 
membrum id superfluum reddit. 

2) Cfr. I Cor. 3, 1. 2. 

3) Nolte cum Interpol. legi vult πα- 
Qao uat. 

4) Ha ex Interpol. Vossius, στράγ- 
γαλον Φῆτε scr. C L. 

5) x«9^ 6, τι scripsi ο, C, καθ 
ότι absque spirita L Πογδὶο mihi notante, 
καθότι libb. impr. 

6) Ita monente Vossio supplendum 
ex Int. vet. et Interpolatore. — Favent 
vers. Syr. et. Árm. 

7) 1. e. officia el dignitates , wt ad 
Smyrn. c. 6.: τόπος µηδένα φυσιούτω. 
Cr. etiam ad Polyc. c. 1. Pearson. 

8) εἴ δη C Y. 

9) Cfr. IL Cor. 13, 9. Syrus et Λι- 
menius h. l. paulo liberius verterunt. 
Fragmentum tamen Syr. Severi Antiocheni 
(Cfr. Cureton. |. c. pp. 40. 100.) gr. 
iextui ad amussim respondet. 

10) ἡμῖν CL, quod in textu Vos- 
Siano perversum est in ὑμῖν. Genuinam 
vero lectionem Voss. in notis indicat. 

11) Gallicciolli: In quanto a questo 


ΙαΝΑΤΙ EPISTOLA AD TRALLIANOS. ΠΠ. IV. V. VI. 157 


est, mansuetudo vero eius potentia; quem, ut existimo, et impii ipsi re- 
verentur, quibus etiam placet quod ego mihi non parcam. Num, cum 
hace de re seribere mihi licuerit, in tantam mei existimationem deveni, 
ut, quamvis condemnatus, velut Apostolus vobis praeciperem? 


animi vultusque aequalilas magnum documentun; euius mansuetudo vir- 
tutem praefert, ut ipsos quoque impios eum revereri existimem. Non 
contineo me, quia diligo vos, quamvis acrius hac de re scribere pos- 
sem: ideo scilicet, quia iam addictus tanquam Apostolus vobis praecipio. 


IV. Humilitate et mansueludine mihi opus est. 


Mulla sapio in Deo; sed mihi ipsi modum adhibeo, ne gloriando 
. peream. Nune enim plus mihi timendum est, nec aures illis sunt. prae- 
bendae, qui me inflant. Qui enim me laudant, flagellant me. Nam diligo 
quidem pali; sed nescio an dignus sim. Vehementia enim mea multis 
quidem non apparet, me vero acrius impugnat. Opus itaque mihi man- 
suetudine, qua princeps seculi huius destruitur. 


*]V. Magna sentio in Deo; sed me ipsum metior, ne gloriando 
peream. Nunc enim magis mihi timendum esl, nec attendi, qui me in- 
flant. Laudantes enim me flagellant, Nam cupio quidem pati; sed 
neseio utrum dignus sim. Nam aemulatio (inimici) multis quidem non 
apparet, sed me vehementius oppugnat. Quocirca mansuetudine mihi 
opus est, qua evertitur princeps huius seculi. 


V. Non sublimes doc(rinas vobis tradam. 


Nonne possem coelestia scribere? At, ne parvulis vobis damnum 
inferam, metuo. Ac mihi ignoscite; ne, ista capere non valentes, stran- 
gulemini. Nam et ego, non ideo quod vinctus sum, et coelestia intelligere 
possum, et locos angelorum, et coetus constitutionesque principatuum, 
visibilia el invisibilia. Respectu harum rerum adhue discipulus sum; 
multa enim nobis desunt, ne a Deo absüimus. 


*V. Nonne possem de rebus coelestibus scribere? Sed vereor, ne 
vobis adhuc parvulis obsim, et ignoscite mihi, ne, cum capere haud 
possitis, strangulemini. Etenim ego, non quia vinctus sum, et res coe- 
lesles, seriesque Angelorum et ordines principatuum, visibilia etiam et 
invisibilia intelligere possum, ideo iam discipulus quoque sum: multa 
enim desunt nobis, ne a Deo destituamur. 


VL  Abstinele a veneno haereticorum. 


Obsecro itaque vos, non ego, sed charitas lesu Christi, solo chri- 
stiano alimento uti, ab aliena autem herba abstinere, quae est haeresis. 


*VI. Quocirea obseero vos, non quidem ego, sed caritas Iesu Chri- 
sli, ut solo Christiano nutrimento utamini, abstineatis autem ab herba 


sono ancora discepolo: imperciocché divine, per poter dire, che esse non 
molte eose ei mancano, accioché Dio οἱ mancano). 

non ci manchi (Cioé, siamo ancora in- Cap. Vl. 1) Cfr. ad Philad, c. 3.; 
dietro assai nella cognuizione delle cose ad Ephes. ο, 10. 


€ m 


158 


ἥτις ἐστὶν αἴρεσις. 
ταξιοπιστευόμενοι 


JGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS. VI. VII. VIII. 


Οἱ καὶ ἰοῖς παρεμπλέκουσι” ]ησοῦν Χριστὸν, χα- 
ὥσπερ Θανάσιμον φάρμακον διδύντες μετὰ οὖνομέ- 


Avo, ὅπερ ὁ ἀγνοῶν ἡδέως λαμβάνει, ἐν ἡδονῇ πακῇ τὸ ἀποθανεῖν. 


VII. 


Φυλάττεσθε οὖν τοὺς τοιούτους.) 


Cuslodile vos ab haereticis. 


Τοῦτο δὲ ἔσταν ἡμῖν μὴ gu. 


σιουµένοις, wol οὖσιν ἀχωρίστοις θεοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, παὶ τοῦ ἔπι- 


σπόπου, καὶ τῶν διαταγμάτων τῶν ἀποστόλων. 
[o δὲ ἐπτὸς Qv οὐ καθαρός ἐστιν] "" 


àv καθαρός ἐστιν) 


"O ἐντὸς Φυδιαστηρίου 
TOUT. ἔστιν, 


ó gie ἐπισκόπου καὶ πρεσβυτερίου καὶ διακόνουν πράσσων LN οὗτος 


οὐ καθαρός ἐστιν τῇ συνειδήσει, 


ΥΠ. 


Contra. diaboli insidias muniamini mansue(udine, fide et charitate. 


οὖν inel ἔγνων τοιοῦτόν τι ἐν ὑμῖν, ἀλλὰ προφυλάσσω ὑμᾶς 


ὄντας µου ἀγαπητοὺς, προορῶν' τὰς, ἐνέδρας τοῦ διαβόλου, 


Ὑμεῖς 


οὖν τὴν πραὐπάθειαν" ἀναλαβόντες, ἀνωπίσασθε ἑαυτοὺς ἐν πίστει, 


6 ἐστιν σὰρξ τοῦ κυρίου, καὶ" 


στοῦ. 


ἐν ἀγόπῃ, ὅ 
Μηδεὶς ὑμῶν πατὰ τοῦ π]ησίου" £o. 


ἐστιν αἷμα Ἰησοῦ Xoi- 
Mi] ἀφορμὰς δίδοτε 


τοῖς ἔθνεσιν, ἵνα μὴ àr eM yovg ἄφρονας τὸ ἐν Θεώ π]ῆθος βλασφη- 


μῆταν, 
βλασφημεῖται, 





2) Sic ex vet. Interprete οἱ ex Inter- 
polatore restituit Vossius. Ms. of χαιροὶ 
παρεαπλ.; male. Of καὶ ῥυπαροῖς 
Cot. Οἱ μιαροὶ Smith. Οἱ καὶ αἱρε- 
τικοὶ Pears. Simpliciter καὶ παρεµ- 
πλέκουσιν legit loannes Damasc. FH. 
oí «καιροὺ 7L Q8JLTEÀÉXOUGLY C e. L. 
Armenius legisse videlur aul οἳ καὶ ἕαυ- 
τοὺς παρεμπ]λέκουσιν ᾿Τησοῦ Χριστῷ, 
ani o? καὶ ἑαυτοῖς παρεμπλέκουσι/ 
Τησοῦν Χριστόν. 


3) Ms. κατ’ ἀξίαν πιστευόµεχοι. 
Sed ex lo. Damasceno restituto χαταξιο-- 
πιστευόµενοι. Ἐδί antem teste Scapula 
καταξιοπιστεύομαι apud Suidam — 
dico adversus aliquem, quae fide indigna 
suni, "Lectionem Μ5Η Cotelerius inter- 
pretatur: valione dignilatis (loci) quam 
obtinent , f idem adepli. Wocherus: iure 
quodam 1s creditur , quippe qui fabulis 
δή vera quaedam et egregia, christianas 
nempe doctrinas admisceant, lH. και) 
ἀξίαν πιστευόµενοι in C quoque exa- 
yatum est. 


4) κακῇ c. Int. vel. et Io. Damasc. 
zàxe GL diphthongo ει οἱ vocali 5 ut 
saepius permutalis. 


D 


: praestet interpretatio Armenii, 


d γὰρ, δι οὗ ἐπὶ qmi τὸ Üvoud µου ἐπί τινων 


Cap. VI 1) lta Interpolator, τοῖς 
τοιούτοις C L invita Grammatica, quae 
accusativum requirit. 


2) Haec addenda sunt ex vet. Int. et 
Interpolatore. Voss. Videudum, an non 
qui le- 
gisse videtur ὁ ἐντὸς Φυσιαστηρέου 
Qy καθαρός ἐστιν, ὁ δὲ χωρὶς ἔπι- 
σκόπου καὶ πρεσβυτερίου πράσσων 
τι κτλ. 

3) H. ed, IV. 
διακόνων. 

4) In C pr. man. πράσσοντε, man. 
Sec. ω supra. 


cum luterpol. legit 


Cap. VII. 1) πρὸ ὁρῶν ser. CL. 


2) Ita C et L, in quo quidem τὴν 
art. pr. man. suprascriptus apparet. In 
ed. Vossiana excusum: ὑμεῖς ουν πραεῖαν 
εὐπάθειαν, quem typographi errorem, 
ab ipso Vossio in commentariolo no- 
tatum, male repetiit Smithius. Nolte l. l. 
p. 292. coniecit πγεύµατος εὐπάθειαγ. 

3) Pro utriusque Cod. lect. ὃς tacite 
Vossius impressit à, α Cot. et a pleris- 
que aliis repetitum; 7| coni. Salvinius. 

4) καὶ ex LC, i. quo ἐν praep. 


IGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS. VI. VIT. VIII. 159 
Isti etiam venenis suis Tesum Christum miscent, loquentes, quae fide 
sunt indigna; similis iis, qui mortiferum pharmacum cum vino mulso 
dant, quod qui ignorat, libenter, in voluptate noxia mortem, accipit. 


aliena, quae est haeresis. De occasione obiter implicant lesum Christum, 
quibus dignitas fidem conciliat, quasi letale venenum dantes eum mulso, 
quod ignarus libens laetusque accipit, atque hie mors subest. 


ΥΠ. Custodite vos ab haereticis. 


À talibus igitur vos custodite. [oc autem fiet, si nee inflati nec 
avulsi fueritis a Deo lesu Christo et episcopo el praeceptis Apostolorum. 
Qui intra altare est, mundus est [qui vero extra est, non est mundus]; 
hoc est, qui sine episcopo et presbyterio et diaconis quidpiam agit, 
is non est mundus in conscientia. 


* ΥΠ. Cavete igitur tales, Quod quidem facietis, si non inflemini, 
et inseparabiliter adhaereatis Deo lesu Christo et Episcopo et praece- 
ptis Apostolorum. Qui intra altare est, mundus est, hoc est, qui sine 
Episcopo et Presbyterio et Diacono aliquid facit, hic nequaquam purus 
est, conscientia. 


VIII. Contra. diaboli insidias muniamini mansuetudine, fide et charitate. 


Non quod noverim tale quid inter vos, haec scribo; sed praemunire 
volo vos, ut filios meos charissimos, prospiciens insidias diaboli. Vos 
itaque, mansuetudinem assumentles, regenerate vosmet ipsos in fide, quae 
est caro Domini, et in charitate, quae est sanguis lesu Christi. Nemo 
vestrum adversus proximum quidquam habeat. Ne ansam detis gentibus, 
ne propter paucos insipientes multitudo, quae est in Deo, blasphemetur. 
Vae enim ei, per quem in vanitate nomen meum apud aliquos blas- 
phematur.' 


*VIIL. Non quod agnorim tale quid in vobis, sed ut praeservem vos 
mihi dilectos, praevidens insidias diaboli. Vos itaque mansuetudinem 
assumentes, reficile vosmetipsos in fide, quae est caro Domini, et in 
dilectione, quae est sanguis lesu Christi. Nemo vestrum contra pro- 
ximum quidquam habeat. Nolite oceasiones dare gentibus, ut propter 
paucos insipientes multitudo in Deo coniuncta blasphemetur. Vae enim 
illi, per quem propter vanitatem nomen meum ab aliquibus blasphe- 
matur. 


man. sec. suprascripta apparet. Deest scripsit πλησίον. Sic teste quoque 


καὶ in ed. principe; addendum id esse 
(ex Interpol.) iam monet Cot. in marg. 
Cfr. ad Eph. c. 14.; ad Smyrn. c. 6. 
5) Restitui πλησίου c. C, Vossio 
ei rlqq. editt, usque ad Iacobsonum, qui 


Tischendorfio in Ms. Mediceo exaratum 
est, Cfr. Matth. 5, 28. Subinde τι ad- 
ditur in Parall, Damasc, Rupef. 

6) βλασφημεῖται C L. 

T) Isai. 52, 5. 


160 IGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS. ΙΧ. X. XI. 


IX. Nolite audire eos, qui sine Christo loguuntur. — Historia. Christi. 

Κωφώθητε οὖν, ὕταν ὑμῖν ole Ἰησοῦ Χριστοῦ Mj τις, τοῦ 
ix γένους 4αβὶὸ, τοῦ ἐν Μαρίας, óc! ἀληθῶς ἐγεννήθη, ἔφαγέν, τε 
ποὺ ἔπιεν, ἀληθῶς ἐδιώχθη ἐ ἐπὶ Ἠοντίου Ἠμλάτου, ὀληθῶς ἐσταυρώθη 
Hol ἀπέθανεν ] βλεπόντων τῶν ἐπουρανίων καὶ” ἐπιγείων καὶ ὑποχθο- 
viov 06 xol ἀληδῶς ἠγέρδη ἀπὸ νεκρῶν, ἐγείραντος αὐτὸν τοῦ πα. 
τρὸς αὐτοῦ, ag xol ura τὸ ὁμοίωμα. ἡμᾶς, τοὺς πιστεύοντας αὐτῷ, 
οὕτως .ἐγερεῖ ὁ πατὴρ αὐτοῦ ἐν Χριστῷ ᾿]ησοῦ, ov* χωρὶς τὸ ἀλήθινον 
ζῆν οὖν ἔγομεν. 


X. Si Christus non vere passus est, frustra ego vincula. fero. 


El δὲ, ὥσπερ τινὲς ἄθεοι ὄντερ, τουτέστιν ἄπιστοι, Λέγουσιν, τὸ 
δομεῖν πεπονθέναι αὐτὸν, αὐτοὶ ὄντες πὸ δοκεῖν, ἐγὼ τί δέδεµαν» al 
δὲ εὔχομαι Φηριομαχῆσαι; 4ωρεὼν οὖν ὀποθνῄσκω" ἄρα οὐ κατα- 


ψεύδοµαι τοῦ κυρίου; 


ΧΙ. 


Fugite morliferas Docetarum plantationes. 


,Devyeve οὖν τὰς Lr παραφυάδας, τὰς γεννώσας παρπὸν Θανα- 


τηφόρον, οὗ ἐὰν. }εύσηταί" 
oUx εἶσιν φυτεία’ πατρός, 


τις, παρ αὐτὰ ἀποθνήσκει, 
Ei γὰρ ήσαν, 


Οὗτοι γὰρ 
ἐφαίνοντο͵ ἂν πλάδοι τοῦ 


σταυροῦ, καὶ ἦν ἂν ὁ suono αὐτῶν ἄφδαρτος' δι οὗ ἐν τῷ πάθει 


αὐτοῦ προσκαλεῖταν ὑμᾶς, ὕνταςρ µέλη αὐτοῦ. 


Οὐ δύναται, οὖν κε- 


goi χωρὶς Ἰεννηθῆναι ἄνευ μελῶν, τοῦ Θεοῦ ἔνωσιν ἐπαγγελλομένου, 


Oc? ἐστιν αὐτός. 


Cap. ΙΧ. 1) ὡς C; ex L Heysius 
mihi retulit ὃς cum o subambiguo. Lo- 
cus laudatus a Theodoret. Dial. I. p. 51. 
Cfr. Ep. ad Smyrn. c. 1. 

2) καὶ lac. add. ex L, nunc appro- 
bante C. 

3) Ita coniecit Smithius duce vel. 
Interprete; κατὰ τὸ ὁμοίωμα: ὃς xu 

ἡμᾶς τοὺς πιστεύοντας C L. Apud 
Voss. habes ὡς p. ὃς cum eodem verbb. 
ordine. Ego cum Marklando expungenda 
puto verba ὁ πατὴρ αὐτοῦ ἓν Χριστῷ 
᾿Τησοῦ, et loco pronominis malato cum 
Petermanno scribendum: ὃς καὶ κατὰ 
τὸ ὁμοίωμα ἡμᾶς τοὺς πιστεύοντας 
αὐτῷ οὕτως ἐγερεῖ, οὗ χωρὶς τὸ &Ày- 
θινὸν Uv οὖν ἔχομεν. Ctr. I Cor. 15, 49. 
Bunsenio scribendum videbatur ὃς καὶ 
--- οὕτως ἐγερεῖ [Ó πατὴρ αὐτοῦ] 
ἐν Χριστφῷ. 

4) Cfr. Ioann. 3,90.5, 40. 14, 6. 20,31. 

Cap. X. . 1) ta C L, Aoc Hef., qui 
membrum antecedens inter ogative sumit. 
— Vossius levi mutatione emendat. (ἀρὰ 


ov»). Sed Lectio Codicis Medicei, quam 
vetus Interpres sequitur, retinenda vi- 
detur: et merito quidem, si verba inter- 
rogative accipiantur: Nonne, si Christus, 
ut ipsi blasphemant, putative solum pas- 
sus sil, ipse moriendo Dominum Christum 
splendido hoc mendacio traducam? Smith. 
Inierpolator habet Φωρεὰν οὖν ἄπο- 
Φνήσκω' ἄρα καταψφεύθοµαι τοῦ ὅταυ- 
ροῦ τοῦ «Κυρίου. Aldrichius, quem se- 
quitur Hornemannus, punctum interro- 
galionis ad ἀποῦνήσκω positum mavult: 
cerle de Domino mendacium "on fingo. 
Ruchatus vertit: C'est donc inutilement 
que je meurs. Je mens donc en faveur 
du Seigneur. Woclerus: Also sterbe ich 
vergeblich ? Also rede ich sogar vom 
Henn lügenhaft? — Chevallier  Wakium 
Secutus: Then do die in vain. Verely 
I lie not against the Lord. lac. [mita- 
Qr Paulum ΑΡ. de Christi resurrectione 
disserentem. 

Cap. ΧΙ. 1) γεύσηταί C, γεύσητε 
supra αι pr, man. L.,, γεύσεται Voss. 


IGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS. IX. X. ΧΙ. 161 


IX. Nolite audire éos, qui sine Christo (oquuntur. — Historia. Christi. 


Obturate igitur aures vestras, cum vobis quispiam loquitur sine lesu 
Christo, qui ex genere Davidis, qui ex Maria, qui vere matus est, edit 
et bibit, vere persecutionem passus est sub Pontio Pilato, vere crucifixus 
et mortuus est, videntibus coelestibus et terrestribus et subterraneis; 
qui et vere resurrexit à mortuis, resuscitante ipsum patre ipsius, quem- 
admodum ad eius similitudinem et nos, ei credentes, pater eius ita re- 
suscitabit in lesu Christo, sine quo veram vitam non habemus. 


* JX.. Obsurdeseite igitur, cum quis vobis sine lesu Christo loqui- 

qui de genere David ex Maria vere natus est, et manducavit ac 
bibit, qui vere persecutionem passus sub Pontio Pilato, vere crucifixus 
et mortuus est, videnlibus coelestibus et terrestribus et inferis; qui 
etiam vere resuscitatus est a mortuis, excitante illum Patre eius iuxta 
similitudinem, quod et nos credentes ipsi eodem modo exeitabit Pater 
eius in Christo lesu, sine quo veram vitam non habemus. 


X. Si Chrislus non^vere passus est, frustra ego vincula fero. 


Si vero, ut quidam athei, hoc est infideles, aiunt, eum secundum 
apparentiam esse passum, ipsi secundum apparenliam tantum existentes, . 
ad quid ego vinetus sum, cur opto cum bestiis depugnare? Frustra 
ilaque morior. Nonne ego falsa de Domino loquor? 


*X. Sin autem, ut quidam athei, hoc est increduli, aiunt, ipse 
opinione tantum passus est, cum ipsi mera sint opinio, ego quid vinetus 
sum? Quid opto, feris obiici? Frustra igitur morior? Falso igitur 
Dominum praedico. 


ΧΙ. Fugite mortiferas Docetarum plantationes. 


Fugite ergo malas propagines, quae gignunt mortiferum fruetum, 
quem si quis gustarit, statim moritur. Isti enim non sunt plantatio Patris. 
Si enim essent, apparerent utique rami crucis, et esset utique fructus 
illorum incorruptibilis. Per hane erucem Christus in passione sua invitat 
vos, qui estis membra eius. Non potest igilur caput seorsum nasci sine 
membris, unionem promittente Deo, qui est ipse. 


* XI.  Fugite ergo malos stolones, qui fruetum gignunt letiferum: 
quem si quis gustaverit, statim morietur. Hi enim non sunt plantatio 
Patris. Nam si essent, apparerent ulique rami crucis, essetque fruetus 
eorum incorruptibilis. Quocirea in passione sua incitat vos, membra 
sua. Non potest utique caput seorsim nasci sine membris, cum Deus 
unionem promittat, qui est ipse. 


2) Cfr. Matth. 15, 13. Etiam in Codice C óc, idque ob attra- 

3) Ita Ms., testimonium doctrinae de ctionem. Non de divina Christi natura 
divinitate Christ exhibens. Vet. Inter- agitur, sed de unione Dei ab ipso non 
pres: quod ; sed nori esi, quod cum Vossio discrepante. Fortasse: ὡς, Cír. Eph. 
mutemus ὅ, vel cum ÁAldrichio 4. Π. 5,30. I Cor. 6, 18. 


PATRES APOST. 11 


162 IGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS. XII. XIII. 


XII. 


᾽Ασπάζομαι ὑμᾶς ἀπὸ Σμύρνης, Op 
ἐκκλησίαις τοῦ Θεοῦ, o" πατὰ πάντα με ἀνέπαυσαν σαρκί τε καὶ 
πνεύματι. Ἡαρακαλεῖ ὑμᾶς τὰ δεσμά µου, à? ἕνενεν Ἰησοῦ “Ἀφιστοῦ 
περιφέρω, αἰπούμενος (Θεοῦ ἐπιτυχεῖν διαμένετε ἓν τῇ ὁμονοίᾳ "ἡμῶν 
xol τῇ μετ Bin προσευχῇ. Πρέπει γὰρ ὑμῖν τοῖς xa ἕνα, 
ἐξαιρέτως καὶ. τοῖς πρεσβυτέροις, ἀναψύχευν τόν ἐπίόκοπον εἰς Tuv 
πατρὸς, Ἰησοῦ. «Ἀριστοῦ καν τῶν ἀποστόλων. θχομα, ὑμᾶς ἐν ἀγάπῃ 
ἀλοῦσαί µου, ἵνα μὴ εἰς μαρτύριον" ὦὃ ἐν. ὑμῖν ]ράψας. Kol περὶ 
ἐμοῦ δὲ προσεύχεσθε, τῆς ἀφ᾽ ὑμῶν ἀγόπης Ἰρήζοντος ἐν τῷ έλέει 
τοῦ θεοῦ, εἰς τὸ παταξιωθῆναί µε τοῦ κλήρου, οὗ περίκειµαι' ἐπιτυ- 
χεῖν, ἵνα μὴ ἀδόπιμος εὑρεθῶ." 


Manete in unitate et. charitate. 
ταῖς συμπαρούσαις μοι 


XIII, Valete, orate pro ecclesia Syriae, elc. 


"Ασπάζεται ἡμᾶς η ἀγώπη. Ζμυρναίων καὶ Ἐφεσίων, «Ἰνημονεύετε 
ἐν ταῖς προσευχαῖς ὑμῶν τῆς ἐν uolo Bfiigolac ὔθεν xol οὖν 
ἄξιός εἰμι λέγεσθαν, (v ἔσχατος ἐφείνων. "Εῤῥωσθε ἐν Ἰησοῦ Χρι- 
στῷ, ὑποτασσύμενοι τῷ ἐπισκόπῳ ὣς τῇ ἐντολῇν ὁμοίως καὶ VO) πρεσ- 
βυτερίᾳ. Καὶ οἱ sov ἄνδρα ἀλλήλους ἀγαπᾶτε ἐν ἀμερίστῳ παρδίφ, 
Ayilterav* Bv1 ὑμῶν. τὸ ἁμὸν πνεῦμα, οὐ μόνον νῦν, ἀλλὰ xol ὕταν 
Θεοῦ ἐπιτύχω. "Eri γὰρ ὑπὸ xivüvvóv elu ἀλλὰ πιστὸς ὁ πατήρ ἐν 
"Incoó Ἀριστῷ, πληρῶσαί µου τὴν αἴτησιν καὶ ὑμῶν" ἐν à εὑρεθείητε 
ὤμωμον, 





Cap. ΧΗ. 1) lta recte Interpolator lius legit παράκειµαι, i. e. propinquus 


εἰ Int, vet, µου CL Voss. 

2) Si quis ad Grammatices canonas 
restringere ista velit, legendum fuerit 
αἳ κατὰ πάντα. Sed retinenda es haec 
lectio, quametiam Vetus [nterpres agnoscit. 
Ecclesia enim pro illis, qui Ecclesiae erant 
membra. Nou adfrmarem haec, nisi 
toties viderem in Ignatio istam loquendi 
formulam occurrere, Vossius. Interpo- 
lator maioris explicationis causa, ul 
constructio inde salva fieret , et quidem 
non inficete, àv of ἡγούμενοι, Smith. 

3) Cir. Eph. 6, 20. Coloss. 4, 3. 

4) καὶ ἐξαιρέτως inverti vuli lae. 

5) Cfr. ad Philad. c. 6. 

6) In C o», litera.v postea erasa. 

1) Ita Ms. Nonnulli mutarunt. Vede- 


sum — quam propediem consequar; Smi- 
thius : ὑπόκειμαι, cui subiaceo. lac. In 
C quoque περίκειµαι. 

8 εὑρεθῷ C, εὑρεθῶ: (sic) 1, duo- 
hus punctis; nescit Heysius, quo casu. 
' Cap. XII. 1) In C fuit τὸ, quod 
man. sec. mulavit in τῷ. Cfr. supra 
ο, 4.; ad Magn. c. 2. 

2) Dedi éyviterat ex C, in quo qui- 
dem diphthongo «erasa man. sec. scri- 
psit ἀγνίβετε. Prior lectio unice quadrat 
ad vbb. οὗ µόνον νῦν κτλ. Vossius 
( coni. ἄγνισμα) ed. &yyitere ex L, 
quod repetit lacobsonus, ἀννίζηται 
proposuerunt Cot. et alii Subinde 
adiunx [vg'] hortante Franzio. Cfr. 
Ep. ad Eph. c. 8. 





IGNATII EPISTOLA AD TRALLÍANOS. XII. XIII. 163 


XII. Manete in unitate et charitate. 


Saluto vos e Smyrna, una cum ecclesiis Dei, quae mecum sunt, quae: 
in omnibus mé recrearunt quoad corpus et spiritum. Vincula mea, quae 
propter lesum Christum fero, vos obsecrant: permanete in concordia 
vestra et oratione mutua. Decet enim singulos vestrum, et praecipue pres- 
byteros, reereare episcopum in honorem Patris, lesu Christi et Aposto- 
lorum. Opto ut in charitate me audiatis , ne haee scribens in testimo- 
nium contra vos sim. Sed et orate pro me, qui in Dei misericordia 
charitate vestra indigeo, ut dignus fiam qui assequar sortem mihi in- 
stantem, ne reprobus inveniar. 


*XIL Saluto vos e Smyrna una cum Ecclesiis Dei, quae mecum 
sunt, qui per omnia me refocillant et carne et spiritu. Obsecrant vos 
vineula mea, quae propter lesum Christum cireumfero, orans ut Dei 
compos fiam. Permanete in mutua concordia, et in: coniuncta oratione. 
Decet enim vos singulos, et praecipue Presbyteros, refrigerare Episcopum 
in honorem Patris lesu. Christi et Apostolorum. Rogo vos, ut in cari- 
lale me audialis, ne in testimonium vobis sim, qui haec scribo. Orate 
etiam pro me, qui earitate vestra indigeo in misericordia Dei, ut eius digna- 
lione sortem illam adipisci merear, quam assequi contendo, ne reprobus 
inveniar. 


ΧΗΙ. — Valete, orate pro ecclesia Syriae, etc. 


Salutat vos charitas Smyrnaeorum et Ephesiorum.  Memores estote 
in omnibus oralionibus vestris ecclesiae, quae est in Syria; de qua et 
non sum dignus, qui dicar, qui sim eorum ultimus. Valete in Iesu Christo, 
subiecti episcopo ut Dei praecepto, etsimiliter presbyterio. Ac singillatim 
omnes alter alterum diligite corde indivulso. Lustratur a vobis spiritus 
meus, non solum nune, sed et quando Deum nactus fuero. Adhuc enim 
in periculo versor; sed fidelis est Pater in lesu Christo, ut impleat 
petitionem meam el.vestram; in quo opto ut inveniamini siue macula. 


*XIIL  Salutat vos caritas Smyrnaeorum et Ephesiorum. Memores 
estote in orationibus vestris Ecclesiae, quae est in Syria, cuius ego 
membrum vocari non sum dignus, cum sim ultimus ipsorum. Valete in 
lesu Christo subiecti Episcopo, tanquam praecepto, similiter et Presby- 
terio. Et singillatim vos invicem diligite indivulso corde. Purificate vos 
meum spiritum non modo nune, sed etiam eum Deum nactus fuero; 
etenim adhuc in perieulo versor; sed fidelis est Pater in lesu Christo 
adimplere petitionem imeam et vestram, in quo sine macula inveniamini. 





ETE 


164 


IGNATH EPISTOLA AD ROMANOS. |. 


ΠΡΟΣ POMAIOYZ:!: 


νότιος, ὁ καὶ Θεοφόρος, τῇ ἠλεημένῃ ἐν μεγαλαιόνηνι, πατρὸς 
υψίστου παν {ησοῦ Χριστοῦ τοῦ μύνου νου αὐτοῦ ιλησίῳ 
ἠγαπημενῃ wei πεφωτισμενῃ ἐν θελήµατι τοῦ Φελησαντος τὰ 
πάντα, & ἐστιν ματὰ ἀγαπην ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, του θεου ἡμῶν, 
ἥτις wol προκάθηται iv τόπῳ Ἰωρίου Ῥωμαίων, ἄξιόθεος," 
ἀξιοπρεπὴς, ἀξιομακάριστος, ἀξιέπαινος, ἀξιεπίτευμτος, ἀξία- 
γνος ol προκαθηµένη τῆς iym Ἰριστώνυμος » ποτρωνυ- 
Mog, ἣν wol ἄσπαζομαι £v ὄνόματι 1ησοῦ Χριστοῦ, víoU πα- 
τρός" memo σάρκα καὶ πνεῦμα ἠνωμένοις πάσῃ ἐντολῇ αὐτοῦ, 
πεπληρωμένοις Ἱάριτος Θεοῦ ἀδιακρίτως, καὶ ἀποδιόλισμένοις 
ἀπὸ παντὸς ἀλλοτρίου χρώματος, πλεῖστα ἐν ᾿Πησοῦ «Χριστῷ, 
τῷ Θεῷ ἡμῶν, ἀμώμως χαίρειν. 


Ll Spero vos υἶποίμδ videre. 


"Emsubausvog" Θεῷ ἐπένυχον ἰδεῖν ὑμῶν τὰ ἀξιόθεα πρόσωπα, ὡς 
, ^ d 2 αν p 
aol πλέον ἠπούμην λαβεῖν' δεδεµένος [γὰρ] iv Xgwr ᾿Ιησοῦ ἐλπίξω 
- , ’ μή - 3 M M 
ὑμᾶς ἀσπάσασθαι, ἐάν περ θέλημα τοῦ Θεοῦ ᾖ τοῦ ἀξιωθῆναί µε εἰς 


τέλος εἶναι. Ἡ μὲν γὰρ ἀρχὴ εὐοικονόμητός ἐστιν, 
3 , 2 


24/11 " 
εάν περ χάριτος 


ἐπιτύχω, eig τὸ τὸν λῆθόν µου ἀνεμποδίστως ἀπολθβεῖν. Φοβοῦμαι 
ο) / / f ES A 

γὰρ τὴν ὑμῶν ἀγάπην, μὴ αὐτή µε ἀδικήσῃ. "luv γὰρ εὐχερές" 

Ld , D - m 

ἐστιν, 0 Θέλετε ποιῆσαι' ἐμοὶ δὲ δύσκολόν ἐστι τοῦ Θεοῦ ἐπιτυχεῖν, 


ay περ ὑμεῖς φείσησθέξ µου. 

1) Epistolam ad Homanos, qualis 
heie legitur, cum ipsins martyrio de- 
bemus Ruinarto, qui ex Cod. Colbertino 
1451 (prius 460) a. 1689 utrumque edidit. 
In Codd. Casanatensi et Laurentiano ea 
desideratur. Duplex versjonis Syriacae 
et Armeniacae huius Epistolae recensio 
extat. Syríacas hàbes ap. Curetonum 
p. 16sqq. et p. 68 sqq., hanc quidem 
mancam; Armeniacarum autem alteram 
reperies in ed. Epp. Const. p. 85 sqq., 
alteram in martyrio Ignati, quod exhi- 
betur in vitis Sauctorum (Venet. 1810— 
14 XII. Voll. 8.) tom. X. p. 96 sqq. — 
ln sequentibus eas, quae seorsim edilae 
sunt, versiones Syr. οἱ Arm. numero 1., 
illas vero, quae in Actis S. Ignatii le- 
guntur, numero 2. praceunte Petermanno 
designabuntur. 

Priusquam relinqueret Smyrnam, Igna- 
tius. fratribus in Urbe degentibus seri- 
hendum duxit, non quidem in episcopo 
vel legatis praesentibus, sed caritatis 
vinenlo atque spiritus unitale arcte sibi 
coniunctis. Literas idcirco milit per 
Ephesios, qui Romam eum praecesserunt 
(c. 10). Fratres quidem in oratione sibi. 
iam apparuisse; sed fore sperat, ut ipsos 
in Urbe salutaret (c. 1). Veritus tamen, 


ne ob nimium hominis amorem iníer- 
cedant ac mariyri coronam sibi inter- 
cipiant, iterum iterumque eos. obtestatur 
roga(que, ut patiendi desiderio incensum 
omnino adiuvent, quo Christi fiat (c.2—9). 

2) Ex membro καὶ 'Γησοῦ Χριστοῦ 
s.s. τοῦ Θεοῦ ἡμῶν Syrus 1. so- 
Inmmodo vocem ἐκκλησέᾳ verlit. 

3) intelligo Urbem et agrum Roma-. 
num ei proximum. Nam inter omnes 
constat, villas cum longis ambulacris 
splendidaque aedificia ruralia inde a 
collibus Tusculanis usque ad  Tihoris 
insulam sacram haud procul ab Ostiorum 
civitate terram Romae adiacentem spisse 
id temporis occupasse. [aibi etiam chri- 
stianos siveliberos sive servili conditione 
degisse, quis neget? Errat autem, qui 
veteribus novam miscens h. l. vestigia 
episcopatuum suburbicariorum inveniat, 
quos Romani Pontifices sequiori tempore 
Tusculi, Albani, Velitris, Ostiae etc. in- 
stituerunt. 

4) Λο fuit quidem, cum hune locum 
foede corruptum putarem ob nimía epi- 
theta certatim congesta. Sed iam aliter 
me credere faciunt versiones Syr. el 
Árm. fere eadem exhibentes. 

5) Pulchra ἀγτανάκλασις, et a nostro 


IGNATII EPISTOLA AD ROMANOS. I. 


165 


AD ROMANOS. 


Ignatius, qui et Theophorus, ecclesiae misericordiam consecutae in 
magnificentia Patris altissimi et lesu Christi, filii eius unici; 
ecelesiae dilectae et illuminatae voluntate eius, qui vult omnia, 
quae sunt secundum charitatem lesu Chrisü, Dei nostri; quae 
eliam praesidet in loco regionis Romanorum, digna Deo, digna 
decore, digna quae beata praedicetur, digna laude, digna quae 
voti compos fiat, digne casta, universo coetui charitatis praesi- 
dens, Christi et Patris nomine insignita, quam et saluto in no- 
mine lesu Christi, filii Patris; iis, qui secundum carnem ef spi- 
ritum euivis ipsius praecepto sunt adunati, gratia Dei insepara- 
biliter repleti et ab omni alieno colore sunt expurgati, plurimam 
in lesu Christo, Deo nostro, et intaminatam opto salutem. 


|. Spero vos vinclus videre. 


Deum precatus impeiravi, ui Deo dignos vultus vestros cernerem, 
el plus, quam petebam, acciperem; vinetus enim in lesu Christo vos 
salutare spero, siquidem voluntas Dei sit, ut dignus habear, qui ad finem 
perveniam. Recte enim dispositum est principium, si gratiam consequar, 


sortem meam sine impedimento aceipiendi. 
Vobis enim facile est, quod vultis facere; 


fatem, ne ea mili noceat. 


Timeo enim vestram chari- 


mihi vero difficile est, Deo potiri, si vos mihi parcere studetis. 








saepius usurpata. Dixerat, ἥτις προ- 
κάθηται ἐν τόπῳ, quae in loco maxime 
praesidebat; nnnc eandem $m charitate 
eliam praeeminere Ecclesiam ostendi; et 
inter reliqua epitheta sane praeclara 
has etiam laudes inserit, quod inter re- 
liquas Ecclesias Romana in operibus mi- 
sericordiae et charitatis eminebat. 14 
vero nos docet Dionysius Corinthiorum 
Episcopus in Epist. ad Romanos, 55. 
post hanc anno scripta, apud Euseb. H. 
E. IV. 23. Vide ibi plura. Pearson. 

6) Vossius et post eum Smithius 


commendant χριστόγοµος c. vel. Int.— 


Chrisli habens legem. Λο ita verterunt 
Syr. οἱ Árm, interpretes, sequentia vero 
mutantes atque abhreviantes. 

7) Int. noster. abstraclis reddidit; Ve- 
tus vulgatus ablufis; Morelius magis 
proprie ezpurgalis ac defaecatis exposuit. 
Notum enim est ex Matth. 23, 24. quid 
sit διυλέζειν τὴν vuoto. Usser.. Cfr. 
ad Philad. c. 3. 

8) Syrus. ap. Cureton. post ἀμώμως 
commate interpungit. 

9) Ita uterque vet. Int. et varii Codd. 
Symeonis Metaph., idem coniecit Vossius; 
ἐπεὶ εὐξάμενος Ms., cumque Interpola- 
tore nostri Codd, BF OV, Syrus 2, et 
uterque Arm, Syrus 1. πάλαι, vel πρῶ- 
τον vel tale quid p. ἐπεὶὺ legisse vide- 


tur, vocc. ὡς zo πλέον ἠτούμην λα- 
βεῖν omissis. 7 

10) [γὰρ] ex utraque versione vel. 
latina et Interpolatore addendum esse, 
iam vidit Vossius. Adest quoque in 
Codd. BOV et ap. Arm. 2.5 xo? νῦν 
δεδεμένος Arm. 1., νῦν δὲ δεδεµένος 
Syr. 1.; diserepat Syr. 2. 

11) Curetono Syr. 1. legisse videtur 
àtyneg ἐπιτύχω τὸν Σλῆρόν µου εἲς 
πέρας ἀνεμποθίστως ἀπολαβεῖν. Eum 
verlisse πέρατος loco χάριτος putat 
Petermannus. 

12) Martyrii desiderio flagrans B. Igna- 
tius verebatur, ne Romani vel precibus 
ad Deum et homines, vel pecunia, aut 
per vim eum- a supplicio eximerent. 
Mos quippe erat Christianorum, tantum 
quantum poterant niti, ut fratres propter 
fidem captos et dammatos liberarent: 
quod discimus ex Const. Apost. IV. $.9. 
V. $8. 1, 2. ex Luciani Peregrino (S. 12.) 
ei ex Eusebio H. E. VI. 40. Quamvis 
autem id a Romanis effici nequiverit, 
amoris est nihilo minus omnia tuta ti- 
mere, (Cofel. Symeon Metaph. habet 
ποιῆσαι ὃ Φέλετε. 

19) Interpolator, vet. lat. interpretes, 
Syr. 1. et Arm. 1. ἑάνπερ ὑμεῖς μὴ 
φείσησθέ µου, quae lectio sensum non 
mutat. : 


166 IGNATII EPISTOLA AD ROMANOS. 1I. III. 1V. 


Π, Nolite me martyrio eripere. 


Οὐ γὰρ θέλω vade ἀνθρωπαρεσκῆσαι, ἀλλὰ Θεῷ ἀρέσαν, ὥσπερ 
καὶ ἀρέσκεσε. Οὐ yop. ἐγώ ποτε ἔξω Μαιρὸν τοιοῦτον Θεοῦ ἐπιπυχεῖν' 
οὔτε ὑμεῖς, "ἐὰν σιωπήσητε, Ἀρείττονι ἔργω. ἔχετε ἐπιγραφῆναι, "Ev 
γὰρ᾽ σιωπήσητε ἀπ ἐμοῦ, ἐγὼ γενήόομαι Θεοῦ ? ἐὰν. δὲ ἐρασθῆτε τῆς 
σαρκός pov; πάλιν ἔσομαι τρέχων." Ἠλέον μοι μὴ παράσμησθε τοῦ 
σπονδισθῆναι' θεᾷ, ὡς ἔτι δυσιαστήριον ἔτοιμόν ἐστιν’ ἵνα ἐν ἀγάπῃ 
χορὺς γενόμενοι ἄσητε τῷ πατρὶ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, on? τὸν ἐπίσκοπον 
Συρίας ὁ Θεὸς κατηξίωσεν εὑρεθῆ ναι εἷς δύσιν ἀπὸ ἀνατολῆς μετα- 


πεμψάμενος. ? 
ἀνατείλω. 


IIT. 


Οὐδέποτε ἐβασκάνατε οὐδένα' 


ὕνα πὠπεῖνα βέβαια ᾖ, ἃ μαθητεύοντες ἐντέλλεσθε:” 
vopuv αἰπεῖσθε ἔσωθέν τε καὶ ἔξωθεν, 


αν θέλω, 
Eav γὰρ, εὑρεθῶ 


pevo? πρόσκαιρα ᾿ 


Καλὸν τὸ δῦναι ἀπὸ κόσμου πρὺς Θεὸν, ἵνα slg αὐτὸν 


Rogate polius Deum, ut ad, martyrium mihi vires suppedilet. 


ἄλλους ἐδιδάξατε.' ᾿Σγὼ δὲ θέλω, 
Móvov uoi δύ- 


ἵνα μὴ μόνον λέγω ». ἀλλὰ 


ἵνα "i μόνον λέγωμαι χριστιανὸς, ἀλλὰ καὶ εὑρεθῶ. 
xol λέγεσθαι δύναμαν, καὶ τότε πιστὸς εἶναι, ὕταν 
πόόμῳ μὴ, φαίνωμοι. Οὐδὲν φαινόμενον ἀγαθόν.' 
τὰ δὲ μὴ βλεπόµενα, αἰώνια. 
1ησοῦς Χριστός ἐν παπρὶ ὢν μᾶλλον φαίνεται.’ 


,T& γὰρ βιεπό- 
Ὁ) γὰρ Θεὸς 1| ἡμῶν 
Οὐ σιωπῆς µόνον τὸ 


ἔργον, ἀλλὰ μεγέθους ἐστὶν ὁ Χριστιανισμός." 


IV. Sinite me ferarum dentibus moli, ut panis Christi inveniar. 


Eyà γράφω ταῖς ἐππλησίαις, καὶ ἐντέλλομαι πᾶσιν, ὅτι ἐγὼ ἑκὼν 


υπὲρ Θεοῦ ἀποθνήσκω, ἐάν περ ὑμεῖς ur] κωλύσητε. 


Cap. I. 1) ὑμᾶς c. Mss. B F (in 
quo ὑμᾶς ἀνθρωποπαρεσκῆσαι) O V, 
Interpol. , vet. Int. , Syr. 2., Arm. 1. et 
2.; ὑμῖν Colb. Voce. OU yàp θέλω 

. ἀρέσκετε ap. Syr. 1. desiderantur. 

9] οὖν reperio in Cod. Angelico (A.). 
Graziani: Imperocché se voi terrete si- 
lenzio intorno a me, (Gallieciolli:* se 
per me facete) io diverró di Dio. 

3) Syr. 1. legisse videtur ἐγὼ γενή- 
σοµαι λόγος Θεοῦ. Similiter Syr. 2., 
nec non verss. Àrm. 

4) φωνἠ proposuii Vossius c. vet. 
Int. Ita Syr. |. et 2., qui reliqua huius 
Epistolae non vertit. Apud ÁArm. 1. τρέ- 
χων, Àrm. 2. φωγή. Cfr. tamen I Cor. 
9, 24. AdPolyc. c. 1. Sensus: iterum 
mihi currendum erit de certaminis prae- 
mio obtinendo ; iterum ero lontanus a meta. 


5) Cfr. Π Tim. 4, 6. Philipp. 2, 11. 
6) Syr. 1. legisse videtur ὅτι τὸν 
ἐπίσχοπον Σατηξίωσεν εἶναι (εὗρε- 


Παρακυλῶ ὑμᾶς, 


Φῆναι) Φεοῦ, ἀπὸ ἀγατολῆς elg δύ- 
σιν αὐτὸν καλῶν. 

7) Postquam ex Oriente eum evoca- 
vit vel arcessivit, Cfr. Xenoph. Anab. 
L 1. Κῦρον δὲ µεταπέμπεται. 


Cap. III. 1) Hanc gloriam moriendi 
pro Christo nemini adhuc invidistis: 
vos, inquam, qui alios exemplo οἱ hor- 
tatibus ad martyrium pro nomine Christi 
subeundum animare soliti fuistis. Smilh. 

2) Membrum Evo oo ἐντέλλεσθε 
ap. Syr. : et ÀArm. 1. non occurrit, 
salvoque Sensu deesse test 

3) καὶ εὑρεθῶ Ms.  Exclusi καὶ 
parüiculam c. "vet, Int. ; Interpol. (deest 


eliam in Codd. BF OV), Syr. 1., Arm. 
1 et 2. 
4) Πα vet. Int, fragmentum Syr. 


Timothei Alex. ap. Cureton. p. 42. una 
cum Syr. 1., Arm. 1 et 2.5; αἰώγιον 
Ms. Colbert. et Interpol. (etiam Codd, 
BFOY). 


IGNATI] EPISTOLA AD ROMANOS. Ἡ, ill, IV. 107 


Π. Nolite me martyrio eripere.. 


Nolo enim vos hominibus placere, sed placere Deo, quemadmodum 
el vos. ei placetis. Nee enim ego unquam.íale tempus Deo potiendi 
alungam ; nec vos, si silueritis, meliori operi inscribi poteritis. Si enim 
de me siluerilis, ego Dei fiam; si autem carnem meam amaveritis, denuo 
mihi erit eurrendum. Nolite plus mihi praebere, quam ut immoler Deo, 
dum adhue altare paratum est; ut in charitate chorus effecti canatis 
Patri in Christo lesu, quod Deus episcopum Syriae inveniri diguatus est, 
ab Oriente in Occidentem eum arcessens. Bonum est, a mundo occidere 
ad Deum, ut in ipso oriar. 


III. 


Nulli unquam invidistis; alios docuistis. Ego vero illa quoque firma 
esse volo, quae docetis οἱ praecipitis. Vires tantum mihi et internas et 
externas petite, ut non solum loquar, sed et velim; ut non solum dicar 
Christianus, sed et inveniar. Si enim. inventus fuero, etiam diei potero 
Christianus, et tunc fidelis esse valebo, eum mundo amplius non appa- 
reho. Nihil, quod apparet, bonum est ,Quae enim videntur, temporalia 
sunt; quae vero non videntur, aeterna sunt. Namque ipse Deus noster 
lesus Christus iterum in palre existens magis manifestatur. Non silentii 
tantum, sed magnitudinis opus est Christianismus. 


Rogate polius Dewn, ut ad martyrium mihi vires suppeditet. 


IV. Sinite me ferarum dentibus moli, ut panis Christi inveniar. 


Ego ecclesiis scribo, omnibusque mando, quod lubens pro Deo 
moriar, siquidem vos me non impediatis. Obsecro vos, ne intempestivam 


5) Locus ex Il Cor. 4, 18. wanslatus 
deest ap. vet. Int., Syrum 1., in fragm. 
Syr, Arm. 1 οἱ 2, Η. ed. IV. uncinis 
inclusit. 

6) Christus ex quo ad patrem rediit, 
novae creaturae spiritu suo manifestior 
lit, glorioseque apparet operando. 

7) Ita Cod. Colb. cuius, si Clericum 
audias, sententia est, Christianam reli- 
gionem non esse quae timido silentio 
premi debeat, sed quam µεγαληγορία 
(quod vult Ignatius voce μεγέθους) 
comitetur necesse est, qualem in antece- 
dentibus et sequentibus verbis animad- 
vertere est, Msti lectionem cum Vossio 
ita refingunt Smithus et Ruchatus ex Int. 
vel.: OU πεισμονῇῆς τὸ ἔργον, ἀλλὰ 
μεγέθους ἐστὶν ὁ «Χριστιανός, µά- 
λιστα ὅταν µισῆται ὑπὸ κόσμου. 
Symeon Metaphr. habet: Οὐ πεισμονῆς 
τὸ ἔργον, ἀλλὰ µεγέδους jor ὁ 
Χριστιανός. ὄτανμισῆται ὑπὸ κόσμου, 
φιλεῖται παρὰ Θεοῦ. Nimis audacter 
nec tamen feliciter emendat Toupius, qui 
ad marginem exemplaris sui: ,Lego οὐχ 


ἔδρας ἔργον, οὐδ᾽ ἀμβολᾶς, wt re- 
spexerit Bacchylid. et πι, Vet. forsitan 
sessionis. Quam quidem locutionem lau- 
datam habes a Dionysio Halic. in libro 
Περὶ Συνθέσεως Ὀνομάτων: p. 234. 
ed. Üpton., nec non ab Athenaeo XIV. 
30. V. 289. Schweigh. Mire Wakius: À 
Christian is not a work of opinion, hut 
of greatness of mind, (especially when 
he is hated by the world.) Wocherus 
praestat: Nicht blos in Stilleseyn be- 
siehet das Christenthum, sondern in der 
(geistigen) Grüsse. lac. lnterpolator οὗ 
πεισμονῆς τὸ ἔργον, ἀλλὰ μεγέθους 
ἐστὶν ὁ Χριστιανός. Metaphrastes hanc 
sententiam in nostris quidem Codd. AEN 
omisit. Interpres vet, Syr. 1. et Arm. 2. 
leg. videntur O? πεισμονῆς τὸ ἔργον, 
ἀλλὰ μµεγέδους ἐστὶν ὁ «Ἀριστιανι- 
σμὸς, ὅταν μµισῆται ὑπὸ Σὀδμου. Τι 
Timothei libro contra concil. Chalced. 
(cfr. Cureton. 1. l. p. 42.) vertitur: Non 
est opus hoc persuasionis, sed magnitu- 
dinis est. Christianus, quando odio habe- 
[ur a mundo, 


168 IGNATII EPISTOLA AD ROMANOS. IV. V. 

μὴ εὔνοια ὤμαιρος. γένησθέ μοι, "Ages με θηρίων εἶναι βορὰν, δν 
ὧν ἔνεστιν Θεοῦ ἐπιτυχεῖν. Ziisóg eu Θεοῦ, xol δι ὀδόντων Qq- 
ρίων ἀλήθωμαι, ἕνα παθαρὸς ἄρτος εὐρεθῶ τοῦ Χριστοῦ. MàMov* 
κολακεύσατε τὰ θηρία, ἵνα μοι τάφος γένωνται, καὶ μηδὲν παταλέπωσι 
τοῦ σώμοπός pov, ἵνα μὴ ποιμηθεὶς βαρύς Wi γένωμαι. Τότε ἔσομαι 
μαθητής ἀληθῶς τοῦ Χριστοῦ, ὕτε οὐδὲ τὸ σῶμά μου ó κόσμος ὄψε- 
ται. «4ιτανεύσατε τὸν Χριστὸν ὑπὲρ ἐμοῦ, ἵνα διὰ τῶν ὀργόνων τοῦ- 
των θυσία εὑρεθῶ. Οὖι ὧς Πέτρος καὶ Παῦλος" διατάσόοµαι ὑμῖν, 
Ἐπεῖνοι ἀπόστολοι, ἐγὼ κατάκριτος᾿ ἐπεῖνοι ἐλεύθεροι, ἐγὼ δὲ μέχρι 
νῦν δοῦλος. αλλ ἐὰν πάθω, ἀπελεύθερος) "Indo? , xol ἀναστήσομαι 
iv αὐτῷ ἐλεύθερος. «Νῦν µανθάνω δεδεµένος μηδὲν ἐπιθυμεῖν.' 


V. Mori cupio. 


-Απὸ Συρίας) μέχρι Ῥώμης Θηριομαχῶ ,". διὰ Ἰῆς καὶ θαλάσσης, 
νυκτὸς καὶ ἡμέρας, δεδεµένος Oxo λεοπάρδοις ^ 0 ἐστι στρατιωτῶν 
τάγμα" οἳ καὶ εὐεργετούμενοι' θίρους Ἰΐνονται, Ev δὲ τοῖς ἀδικήμα- 
σιν αὐτῶν μᾶλλον μαθητεύομαι, ἀλλ οὐ παρὰ τοῦτο, δεδιβαίωµαι.; 
Οναίμηνὸ τῶν Θηρίων τῶν ἐμο) ἠποιμασμένων, καὶ εὔχομαι ἔτοιμά 
μοι εὑρεθῆναι' ἃ καὶ πολανεύσω, συντόμως με παταφαγεῖ, οὐ ὥσπερ 


Twy δειλαινόµενα οὐχ ἤψαντο. 
ἐγὼ, προσβιάσομαι.' 
γινώσκω. 


«κάν αὐτὰ δὲ ἄκοντα μὴ θελήσῃ, 
Συγγνώμην μοι ἔχετε τί µον συμφέρει, ἐγὼ 
Νῦν ἄρ]ομαι µαθητὴς εἶναι. 
τῶν xol ἀοράτων , ἵνα Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐπιτύχω. 
rola τε συστάσεις, ἀνατομαὶ, διαιρέσεις j^ 


Μηδέν με ζηλώσῃ τῶν óga- 
Ifio kel σταυρὸς, 
σπορπισμοὶ ὁστέων, συγ- 


ποπὴ μελῶν, ἀλησμοὶ ὕλου τοῦ σώματος, xoa πολάσεις τοῦ διαβόλου 


ἐπ) ἐμὲ 


Cap. IV. 1) Praeclarae sententiae 
ab Ignatio scripturae nüne et in agone 
postea ore editae varias lectiones , abs- 
que sensus diversitate, colliges ex Inter- 
polatore, interpretibus, Actis Ignatii, ac 
Menaeo Graecorum, nec non ex lrenaeo 
V. 28. Eusebio, H. E. III, 36. Rufino 
ibidem. ieronymus: ,Cumque iam da- 
mnatus esset ad bestias, ardore patiendi, 
cum rugientes audiret leones, ait: Fru- 
menium Christi sum, dentibus bestiarum 
molar, ut panis mundus inveniar: (De 
Vir. Illust. c. 16. Opp.2. p. 843. ed. 
Vallars.) Cotel. 

2) μᾶλλον δὲ Cod. Angelicus. (A). 
3) Gallieciolli: per tali mezzi. Gra- 

ziani: per mezzo di questi stromenti. 

4) ignatius Petri et Pauli idcirco 
meminit, quod inter omnes Christi disci- 
pulos et sectatores ipsi evangelio -prae- 
dicando et docendo eminebant, ideoque 
auctoritate quadam insigniti — reliquis 
praestahant, Unde miror, quod Iacob- 


ἐρχέσθωσαν, µόνον ἵνα "Inco0 Χριστοῦ ἐπιτύχω. 


sonus eorum Ignatium meminisse scribit, 
quippe qui ex sanctis Apostolis solis Chri- 
stianis Romanis interfuerint. 

5).I. e. saeculi infirmitatum | vinculis 
expediti. 

6) Cfr. I Cor. 7, 22. 

7) ἐπιθυμεῖῦν κοσμιχὸν ἢ µάταιον 
Ms. Colbert. et Interpol. (ctiam Codd. 
BFOV). Voec. zoojuxóv ἢ udteioY 
excludenda videbantur c. vet. Int., Syr. 1. 
Arm. { et 2, Rectum iam vidit Vossius 
p. 300. 

Cap. V. 1) Citatur integra haec sectio 
ab Eusebio, H. E. III, 36. et Hieronymo 
in Script. Eccl. Catalogo: ex cuius 
iranslatione Latina novam Graecam con- 
eiunavit interpres ipsius Sophronius. 
Produceuntur isia a Gilda quoque, in 
Epistola qua castigat Clerum Britanniae, 
sed ex Rufiniana Eusebii versione. ÜUsser. 
Imitatus est hunc locum auctor in exordio 
illius Epistolae, qualis sub Ignatii nomine 
ad Tarsenses scripta circumfertur. 


IGNATII EPISTOLA AD ROMANOS. IV. V. 169 
mihi benevolentiam exhibeatis. Sinite me ferarum cibum esse, per quas 
Deum consequi licet. Frumentum sum Dei, et per ferarum dentes molar, 
ut purus panis Christi inveniar. Feris potius blandimini, ut mihi sepul- 
ehrum fiant, nihilque mei corporis relinquant; ne, postquam obdormiero, 
gravis alieui fiam. Tune vere Christi diseipulus ero, cum neque corpus 
meum mundus videbit. Christum pro me supplieate, ut per haec in- 
strumenta hostia inveniar. Non ut Petrus et Paulus vobis praecipio. 
Illi apostoli, ego condemnatus; illi liberi, ego usque nunc servus. Sed 
si patiar, libertus lesu ero, et in ipso resurgam liber. Nunc vinctus 
disco nil concupiscere. 


V. Mori cupio. 


À Syria Romam usque cum bestiis pugno, terra marique, noctu et 
interdiu, alligatus ad decem leopardos, quae est militum turma; qui 
etiam beneficio accepto peiores sunt. lllorum autem iniuriis magis 
erudior, ,sed propter hoc non iuslificatus sum. Utinam fruar bestiis 
mihi praeparatis, quas et opto mihi promtas inveniri; quibus et blandiar 
ut cito me devorent, non ut quosdam veritae non teligerunt. Si autem 
illae repugnantes noluerint, ego eas vi impellam. Veniam mihi date; 
quid mihi prosit, ego novi. Nunc incipio discipulus esse. Nemo visi- 
bilium et invisibilium mihi invideat, ut lesum Christum assequar. lgnis 
et crux, ferarum catervae, lacerationes, distractiones, disiunctiones ossium, 
concisio membrorum, tolius corporis contusiones, dira diaboli tormenta 


in me veniant; solummodo ut lesum Christum consequar. 


2) Cfr. E Cor. 15, 32, ubi quoque 
ἐθηριομάχήσα ἐν "Eqécq de certatione 
cum hominibus  belluinis explicandum 
est. lac. 

3) Voce Λεόπαρδος offenderunt Ba- 
snagius, Daurius et alii, vocabulum illud 
ante Constantini aelatem obtinuisse ne- 
gantes. Sed iam Pearsonus (Vindiciae 
Ignatianae If. p. 92.) clare demonstravit, 
ante Constantini tempora hoc vocabulum 
non solum apud Latinos, sed etiam apud 
Graecos in usu fuisse. Arctior provin- 
ciarum Romani imperii nexus effecit, ut 
multa vocabula latina a Graecis recipe- 
rentur. Cfr. Ignat. ad Polyc. c. 6. Hu- 
ther, die wichtigsten Bedenken gegen 
die Aechtheit der Ignatian. Briefe in IlI- 
genii: Zeitschrift für histor. Theol. T. ΧΙ, 
|P.IV. p. 54 sqq. et Düsterdieck l. c. 
p. 66. Cfr. Steph. thes. l. gr. ed. Hase 
S. Y. λεόπαρδος. H. Plura h. l con- 
gessit Cotelerius ad vocem illam Ignatio 
vindicandam. 

4) Intelligenda sunt, si Wocherum 
audias, beneficia militibus collata a Chri- 


stianis, qui eos mansuetiores erga Ignatium 
per munera reddere sperarent. lac. 

$9) Respiciunt haec ad I Cor. 4, 4. 

6) Chrysostomus in lgnatii nostri 
Encomio (c. 5. Op. II. p. 599. ed. Den): 
“κούσας ὅτι οὗτος αὐτὸν τῆς τιµω- 
ρίας ὁ τρόπος μένει, Εγὼ τῶν 9η- 
ρίων ἐκείνων ὀγναίμην, ἔλεγεν. Hie- 
ronymus in vita eiusdem: ,Utinam fruar 
bestiis." Usser. Aliter Pearsonus: potiar 
feris pofius quam his leopardis. 

^1) Non displicet παραβήσοµαι, quod 
invenio in Cod. E. 

8) Vocc. Συγγνώµην μοι ἔχετε 
om. Àrm. 1. 

9) Voce. N)v ἄρχομαι μαθητὴς 
εἶναι Syrus non leg. 

10) Voce. ἀνατομαὶ, διαιρέσεις ap. 
Eusebium et Hieronymum hune locum 
laudantes non extant, neque a Syro 1. 
vertuntur, nec à vet. Int. lat. Praebent 
ea omnes nostri Codd. recens. prolixioris, 
Arm. 2.5; διαίρεσις Arm. 1. sine praec. 
&yetouaí. 


170 IGNATII EPISTOLA AD ROMANOS, VI. VII, 


VI. 


Οὐδέν μοι ὠφελήσει τὰ πέρατα τοῦ πόόµου, οὐδὲ αἱ βασιλεῖαι 
τοῦ αἰῶνος τούτου. Μᾶλλόν" po ἀποθονεῖν εἰς Χριστὸν 'Τησοῦν, 3] 
βασιλεύει τῶν περότων τῆς γῆς. TO γὰρ ὠφελεῖται ἄνθρωπος, ἐ ἐὰν 
περδήσῃ, τὸν κόσμον. ὕλον, τὴν δὲ ψυχὴν αὐτοῦ impu; "Entivoy 
ero, τὸν ὑπὲρ ἡμῶν ἀποθανόντα: ἐκεῖνον θέλω, τὸν δι’ ἡμᾶς άνα- 
στώντα, Ὁ δὲ τοπετός μου ἐπίμειται, Σύγγνωτί μοι, ἀδελφοί" μὴ 
ἐμποδίσητέ μοι, ζῆσαν, μὴ θελήσητὲ ug ἀποθανεῖν, τὸν τοῦ Θεοῦ δέ- 
λοντα εἶναι, πόσμῳ μὴ χαρίσησθε.» Agni με καθαρὸν φώς λαβεῖν' 
ἐνεῖ παραγενόμενος ἄνθρωπος Θεοῦ ἔσομαι. Ἐπισρέψωτέ μοι μιμητήν 
εἶναι τοῦ πάθους τοῦ Θεοῦ µου. Eb τις αὐτὸν ἐν ἑαυτῷ ἔχει, νοηή- 
σάτω 0 θέλω, wol συμπαθείτω uoi, εὐδὼς τὰ συνἐχοντά με, 


Morte ea veram vitam assequar. 


VII. 


'O ὄρχων τοῦ αἰῶνος τούτου διαρπάσαι, με βούλεται, tto! τὴν 
εἷς Θεόν μου }νώμην διαφθεῖραν, Μηδεὶς οὖν τῶν παρόντων ὑμῶν 
βοηθείτω αὐτῷ ᾿ μᾶλλον ἐμοῦ γΐνεσθε ,' τουτέστιν τοῦ Θεοῦ. Mi lo- 
λεῖτε ᾿ησοῦν χριστὸν, κόσμον δὲ ἐπιθυμεῖτε, Βασκανία ἐν ὑμῖν m 
πατοιμείτα. Maó' dv ἐγὼ παρὼν παρακαλῶ ὑμᾶς, πείσθητέ pou" 
τούτοις. δὲ μᾶλλον πείόθητε, oic Ἰρόφω ὑμῖν. Ζῶν [γὰρ] γράφω 
ὑμῖν, ἐρῶν τοῦ ἀποθανεῖν. 'O ἐμὸς ἔρως" ἐσταύρωται , ed οὖν ἔστιν 
ἐν iuo πῦρ φιλόὕλον " ὕδωρ' δὲ ζῶν καὶ λαλοῦν ἐν ἐμοὶ, ἔσωθέν μου 
λέγον᾿ δεῦρο πρὸς τὸν πατέρα. Οὐχ ἤδομαι προφῇ φθορᾶς, οὐδὲ 
ἡδοναῖς τοῦ βίου τούτου. "Aorov! Θεοῦ θέλω, ἄρτον. οὐράνιον, prov 
ζωῆς, ὃς ἐστιν σὰρέ "neo Xoirov, τοῦ υἱοῦ τοῦ θεοῦ, τοῦ γενομένου 
ἐν ὑστέρῳ ἐν σπέρματος αβὶδ καὶ ᾿Αβραάμ" ital πόµα Θεοῦ θέλω, 
τὸ αἷμα αὐτοῦ, ὃ ἐστιν ἁγάπη ἄφθαρτος, καὶ ἀένναος ζωή. 


Mori desidero, nam amor meus οιπιούβω est. 


4) Cfr. Phil. 1, 21. Saepissime ro- 
πετὸς pro lucro sumitur. Toupio et 
Wochero est τοκετὸς — partus. lac. 


Cap. V... 1) Ita c. Interpol, vet. Int., 
Arm. 1 et 2.5; τερπνὰ Cod. Colbert. et 
Metaph. Cfr. ad. Eph. c. 3. Syrus 1. 
Gallicciolli: 


ex hoc capite nil nisi vocc. ὁ δὲ voxe- 
τός µοι ἔπίκειταν vertit, annectitque 


illis perpulchris ὁ ἐμὸς ἔρως ἑσταύ- 


ρωται ατλ. cap. Sq. 

2) Erat antea καλόν, οἱ in versione 
bonum, quod est loquendi genus ex He- 
hraica lingua desumptum, nec infrequens. 
Sed Graeca sequuti sumus, et μᾶλλον 
rem maioris momenti interpretamur. Cler. 
Favet Arm. 2. Attamen cum versione 
vet. latina, omnibus nostris Codd. recens. 
interpolatae, Metaph., fragmento ap. 
Timotheum Alex., quod haec et proxime 
sequentia usque ad capitis finem Syriace 
exhibet, et Àrm. 1. praeferendum vide- 
itur χαλόγ. 

3) Hie locus ex Ev. Matth. 16, 26. 
iranscriptus neque ap. vel. Int, nec in 
fragm. Timothei, nec in vers. Àrm. legitur. 


Questo ὁ l'interesse, che 
mi preme. Graziani: Questa é l'usura 
che mi attende. 

5) µοι Cod. Colberünus, quam le- 
cionem Iac. repetiit. Iam Voss. et Cot. 
c, vet. Int, Interpol. et Metaph. de- 
derunt µε. 

6) χαρίσησθε omnes nostri Codd. 
Interpolatoris. Scriptura Ms. Colb. χα- 
ρήσησθε idem valet ob Itacismum. Fa- 
vent verss, Syr. et ΑΠ. In vetere int. 
lat. et Arm, 2. sequitur additamentum: | 
neque per maleriam. seducalis. 


Cap. VII. 1) Cfr. Ev. Foann. 16, 11. 

2) Forte excidit βοηθού.. Cler.  Sim- 
plieius Gallieciolli: Piutosto siate miei: 
voglio dire di Dio. 

3) [γὰρ] ex vet, Int, addendum monet 


IGNATH EPISTOLA AD ROMANOS. VI. VII. 171 


VI. 


Nihil mihi proderunt termini mundi, neque huius seculi regna. 
Praestat mihi, in lesu Christo mori, quam finibus terrae imperare. ,Quid 
enim prodest homini, si universum mundum lucretur, animae vero suae 
detrimentum patiatur? lum quaero, qui pro nobis morluus est; illum 
volo, qui propler nos resurrexit, Hoe mihi lucrum impendet. Ignoscite 
mihi, fratres! Ne me vivere impediatis; ne velitis me mori; me Dei esse 
eupienlem mundo ne tradatis. Sinite me purum lumen percipere; ubi 
illuc advenero, homo Dei ero. Concedite mihi imitatorem esse passionis 
Dei mei Si quis'illum in seipso habet, intelligat quid velim, et commi- 
sereatur mei, sciens quae me coaretent. 


Morte mea, veram vitam assequar. 


VIL, Mori desidero, nam amor meus crucifimus est. 


Princeps huius seculi rapere me vult, meamque erga Deum volun- 
latem corrumpere. Nemo ergo vestrum, qui adestis, illum adiuvet; mei 
potius, id est Dei, effieiamini. Non loquimini lesum Christum, mundum 
coneupiscentes. nvidia in vobis ne habitet, Neque, si ego praesens 
vos orarem, credalis mihi; his potius, quae vobis scribo, credatis. Vivens 
enim seribo vobis, mori desiderans. Amor meus crucifixus est, nec est 
in me ignis materiae amans; sed vivens et loquens aqua in me est, 
mihi interius dicens: veni ad Patrem. Non delector alimento corrupti- 
hili, neque voluptatibus huius mundi. Panem Dei volo, panem coelestem, 
panem vitae, qui est caro lesu Christi, filii Dei, qui posteriori tempore 
ex semine David et Abraham factus est; et potum Dei volo, sanguinem 
ipsius, qui est charitas incorruptibilis et vila perennis. 


hunc.loeum conscripta (Coburgi 1758) 
et cum eo Sprengerus (Thesaur. Rei 


Smithius. Particulam tuentur etiam Codd. 
B F-O V recens. interpolatae. 


4) Exhibent hunc locum Syr. 1., nec 
non íragmentum Syr. Dionysii Áreopa- 
giae de divinis nominibus Lib. IE. c.4. 
ap. Cureton.. Laudatur quoque : ab Origene 
n Cant. Canticorum Prolog. Tom. XIV. 

. 902, ed. Lommatzsch. 

5 Ita habet codex Colbertinus cum 
Symeone Metaphrasta et Menaeis graecis. 
Interpolator exhibet «φιλοῦν τι, cui 
respondet vetus interpretatio latina: non 
est im me ignis amans aliquam aquam 
(Aquam autem perlinet ad sequentia). 
His ducibus Pearsonus, Smithius et la- 
cobsonus legendunr esse suadent: qu- 
λοῦντι — ἐρῶντι, in me amante mon 
est ignis, sed aqua ele. Syrus vertit: 
mec esi in me ignis im alio amore; quo 
fit, ut Curetonus (p. 99. n. 34.) eum 
quoque φιλοῦντι, legisse putet. H. Margo 
Cod. Ottob. φιλόῦλογ. 


6) Frommannus in Prolusione ad 


Patris. 1, 470.) lgnatium ad Christi 
verba in Ev. loann. 7, 38. respexisse 
putant. Tntelligunt autem ὕδωρ λαλοῦν 
de Spirilu Sancto monitore, qui Ignatio 
mortem martyrio subeundam revelaverit. 

7) Hunc locum Grabius et Wocherus 
de Sacramento Eucharistiae explicant; 
de ipsius Dei fruitione in coelo, seu de 
aeterna visionis Dei beatitudine, Usserius 
et Halloixius. lac. Cfr. Ioann. 6, 32. 
45.51. Syrus legit: ἄρτον Θεοῦ, θέλω, 
ὃς ἐστιν σὰρξ Χριστοῦ, καὶ τὸ ciue 
αὐτοῦ. Ἰζόμα θέλω, ὃ ἐστιν ἀγάπη 
ἄφθαρτος. Aliis igitur Syrus usus est 
signis interpunctionis , nec non omisit 
ἄρτον οὐράνιον, ἄρτον ζωῆς, et τοῦ 
υἱοῦ — 4βραάμ. H. 

8) Θεοῦ non agnoscitur ib Interpol. 
vet. Int., Syro 1. Arm. 1 et 2. Desunt 
quoque vocc. χα) ἀένγαος o in ver- 
sione vet, lat; εἰ Syr. 


112 
ΥΠ. 


Οὐκένά θέλω παπα, ἀνθρώπους ζην 
Θελήσατε, 1 ἕνα xol ἡμεῖς θεληθῆτε. 
των’ αἰτοῦμαι ὑμᾶς' πιστεύσατέ μοι. 
φανερώσει" , ὅτι ἀληθῶς λέγω τὸ ἀφευδὲς στόμα, ἐν à 
Αῄήῄσασθε περὶ ἐμοῦ, ἴνα ἐπιτύγω. 


θελήσητε.᾽ 


λη6εν ἀληθῶς. 


ὑμῖν ἔγραψα, ἀλλὰ πατὰ γνώμην Θεοῦ. 


ἀποδοπιμασθῶ ἐμισήσατε, 


IX. Orate pro ecclesia. Syriae. 


IGNATII EPISTOLA AD ROMANOS. VIII. IX. X. 


Favealis mihi. 


Τοῦτο δὲ ἔσται, ἐὰν ὑμεῖς 
A ὀλίγων Ἰθαμμά- 
᾿Τησοῦς δὲ Χριστὸς, ὑμῖν ταῦτα 
ó πατὴρ ἐλά- s 
Οὐ κατὰ σάρκα 


᾿Εὰν πάθω, ἠθελήσατε' ἐὰν 


4 


Salulatio. 


Ἰνημονεύετε ἐν τῇ προδευχῇ! ὑμῶν τῆς ἐν Συρίᾳ ἐκκλησίας, 4] Wu 


ἀντὶ ἐμοῦ ποιμένι τῷ Θεῷ λθῆται, 


1 


μόνος αὐτὴν Ἴησοῦς Χριστὸς 


ἐπισκοπήσει, μα) ἡ ἡμῶν ἀγάπη. "Ey δὲ αἰσγύνομαι, ἐξ αὐτῶν λέ- 


yeso" οὐδὲ γὰρ 
ἠλέημαί τις είναι, 
scd E ἀγάπη τῶν 


ἄξιός epi, a» ἔσχατος αὐτῶν ol ἔνσρωμα, 
ἐὰν Θεοῦ ἐ ἐπιτύχω. 
ἐκκλησιῶν τῶν δεξαµένων με εἷς ὄνομα so Xoi- 


"AM 


"Acnoferou? ἡμᾶς τὸ ἐμὸν πνεῦμα 


στοῦ, οὐχ’ ὡς παροδεύοντα. Καὶ γὰρ a£ μὴ προσήκουσας ui τῇ 
ὁδῷ, τῇ κατὰ άρπα, κατὰ πόλιν µε προῇγον. 


X. Conclusio. 


Τράφω" δὲ ὑμῖν ταῦτα ἀπὸ Σμύρνης δι '᾿Ἐφεσίων τῶν ἄξιομακα- 


ρἰστων. 


Ἔστιν δὲ xol Guo Spo σὺν ἄλλοις πολλοῖς Κρόνος," τὸ πο- 


θητόν͵ μοι ὄνομα, Περὶ τῶν προελθόντων µε ἀπὸ Συρίας εἷς Pav 


elc δόξων τοῦ θεοῦ, πιστεύω ὑμᾶς ἐπεγνωπέναι, 
ἐγνύς με ὄντα. Πάντες γάρ εὐσιν ἄξιοι τοῦ Θεοῦ καὶ ὑμῶν ' 
πρέπον ὑμῖν ἐστὶν κατὰ πάντα ἀναπαῦσαι. 


οἷς aol δηλώσατε 
οὓς 
Ἔγραφα δὲ ὑμῖν ταῦτα 


τῇ πρὸ ἐννέω παλανδῶν Σεπτεμβρίων [τουτέστιν ὐγούστου εἶκάδι 


vola]. ? 


Cap. VII. 1) Cap. octavum et maiorem - 


noni partem Syrus non vertit. 

2) Loquendi modus Paulo Apostolo 
perfamiliaris. C(r. Rom. 3, 5. I Cor. 9, 8. 
Gal. 3, 15. 

3) Vetus lat. Ἰπί,, Metaph., Codd. 
BFOV recens. interpolata θέλητε. So- 
lummodo in marg. Ottoboniani Φελήση- 
ται, mutatum in Φελήσητε, θελήσατε 
οὖν ἕνα καὶ ὑμεῖς PA 

4) Cfr. Gal. 6, 11. ad Polyc. 
c, 7. Pro subsequente eroi Tgna- 
tium procul dubio παραραλῶ scripsisse 
censet Vossius. 

5) Cod. Α φανερώσει supra or. 
Optandi modus praestat. 

6) Si reprobus efficiar, s vepudier, 
Mare, 8, 91. Pearson. Si 
berabor, quasireiectaneus, et hoc honore 


"Ῥόῥωσθε εἰς τέλος, iv ὑπομονῇ Ἰησοῦ Χριστοῦ, 


a morte li-- 


Αμήν. 


quem tanto animi cum fervore ambio 
prorsum indignus. Smilh. 


Cap. IX. 1) 1. e, Christo: ut ex 
immediate sequentibus clarissime liquet. 
Male ergo habet Interpolator: τῷ Κυρίφ, 
τῷ εἰπόντι, ἐγώ eius ὁ ποιμήν Ó 
aab. Nac enim superflua explicatione 
enervat testimonium, quod ubiqne iu 
his Epistolis ingerit S. Ignatius, de Di- 
vinitate Christi. Smith. Vertit Graziani: 
Vi sovvegna nella vostra preghiera della 
chiesa, che ὁ nella Siria, la quale ora 
ha in mia vece Iddio per pastore. 

2) PhrasisPaulina. Cfr.1Cor. 15, 8.9. 

3) Hinc versio Syrica 1. denuo in- 
cipit extenditurque usque ad capitis finem. 

4)L e. non.tanquam advenam ec- 
clesias illas im itinere festino praetergve- 
dientem, sed ἰαπίρ cum amore et zelo, 





IGNATII EPISTOLA AD ROMANOS. VIII IX. X. 178 


VIII. 


Nolo amplius secundum homines vivere. ld autem fiet, si vos vo-- 
lueritis. Velitis precor, ut et vos benevolentiam inveniatis. Paucis litteris 
peto a vobis: credite mihi. lesus Christus vobis haec patefaciet, quod 
vera loquar; ipse os verax, in quo Pater vere locutus est. Petite pro 
me, ut eonsequar. Non seeundum carnem, sed secundum mentem Dei 
vobis scripsi. Si patiar, bene mihi voluistis; sin reiiciar, odistis. 


Faveatis mihi. 


IX. Orate pro ecclesia Syriae, | Salutatio. 


Memores estote in precibus vestris ecclesiae Syriae, quae mei loco 
Deo pastore utitur. Solus lesus Christus illam viee episcopi reget, atque 
vestra charitas. Ego autem erubesco, ex eorum numero dici; non enim 
sum dignus, utpote qui sim ultimus eorum et abortivus. Verum miseri- 
cordiam consecutus sum, uL essem aliquis, si Deum consequar. Salutat 
vos meus spiritus et charitas ecclesiarum, quae me exceperunt in nomine 
lesu Christi, non ut transeuntem. Etenim ecclesiae, quae nihil ad me 
perünebant in via, quae secundum carnem est, me per civitates comi- 
tabantur. 


X. Conclusio. 


Seribo autem haec vobis e Smyrna per Ephesios dignissimos, qui 
beati praedicentur. Mecum etiam est cum alis multis Crocus, desidera- 
tun mihi nomen. De his, qui me e Syria Romam usque praecesserunt 
ad gloriam Dei, credo, vos eos cognovisse; annuntiate quoque iis, me 
prope esse. Omnes enim Deo et vobis digni sunt, et eos in omnibus re- 
creare vos decet. Haec scripsi vobis ante diem IX Calendas Septembris 


[hoc est vicesima tertia Augusti]. 
nentes pro lesu Christo. Amen. 
uc $i essem illarum episcopus. Smith. 
Voce, Οὐχ ὡς παροδεύοντα Syrus 1. 
non vertit; leguntur in Árm. 1 et 2. 

5) Pearsonus ecelesias ab Ignatii 


iurisdictione pendentes intelligit. —Gal- 
licciolli quoque vertit: le quali a me 
non appartengono in via carnale. Re- 


etius locus explicatur de ecclesiis a via, 
per quam proficiscebantur, remotis. Id 
Graziani exprimit: Mentre quelle, che non 
erano contigue a me nella via, che io 
faceva secondo la carne, mi aecompa- 
gnarono di cittade in eiitade. Voces 
τῇ κατὰ σάρκα librarii additamentum 
esse cum Ruchato non crediderim. Op- 
posiioni potius inserviunt viae secundum 
Dewn seu spirituali, sicui τὰ βλεπό- 
µενα et τὰ ἀόρατα se invicem oppo- 
nuntur. Tuentur eas Syr. 1. et Arm. 2. 
Saepius προάγει» Ξ- προπέµπειν, ut 
est in Ep. ad Tit. 3, 13. 


Valete, fortes usque in finem, 


susti- 


Cap. X. 1) Syrum cap. quartum et 
quintum Epistolae ad Trallianos antece- 
dentis nono ad Romanos annexisse, suo 
loco diximus. Post ea Syriaca versio 
eum ultima decimi cap. sententia ita 
fnit; ἔῤῥωσθε elc τέλος ἐν ὑπο- 
ovii Ἰησοῦ Χριστοῦ [τοῦ Θεοῦ ὑμῶν]. 

2) Christiani Epheso obviam Crocum 
miserant Ignatio salutando, cum eorum 
finibus adpropinquaret. Cfr. ad Eph. c. 2. 

3) [τουτέσειν «4ὐγούστου εἰκάδι 
τρίτῃ] nec a vet. Int. nec. ab Interpol. 
agnoscitur. Estautem glossa expellenda. 
Eiusmodi interpretamento ad Romanos 
scribenti vix opus erat. Reperitur qui- 
dem ap. Àrm, 1. (22 Aug) et Arm. 2. 
(24 Aug.) 

4) Vox μὴν ex Ignatii calamo certe 
non exiit: nullius recens. brevioris Epi- 
Stolae fini appositum reperitur. Quare 
alienae nianus additamentum esse dixerim, 





174 


IGNATII EPISTOLA AD PHILADELPHENSES. 


ΦΙΛΑΛΕΛΦΕΥΣΙΝ ITNATIOZ.! 


Ἰνάνιος, ὁ nol Θεοφόρος, ἐκπλησίᾳ Θεοῦ πατρὸς παν Μυρίου 
Ἰησοῦ Χριστοῦ, τῇ p) ἐν Φιλαδελφίᾳ τῆς Ασίας ," ἠλεημένῃ 
παν ἠδρασμένηή ἐν ὁμονοίᾳ Θεοῦ, καὶ ἀγαλλιωμένῃ ἐν τῷ má 
δει τοῦ πυρίου ἡμῶν ἀδιακρίσως xoi iv τῇ ἀναστάσει αὐτοῦ 
πεπληροφορημένῃ ἐν παντὶ en ἣν ἀσπάξομαι, ἐν αἵματι; "In- 
σοῦ Χριστοῦ ἥτις ἐστὶν παρὰ αἰώνιος καὶ παράµονος, μάλιστα 
ἐὰν ἐν 5i ὧσιν σὺν τὸ ἐπισκόπῳ καὶ τοῖς σὺν αὐτῷ πρεσβυ- 
τέροις παὶ διωκόνοις, ἀποδεδειγμένοις ἐν γνώμη] Ἴησοῦ Χρι- 
στοῦ, οὓς Ματὰ τὸ ἴδιον θέλημα ἐστήριξεν ἐν βεβαιωσύνῃ, τῷ 


ἁγίῳ αὐτοῦ πνεύματι, 


l Laus episcopi. 


"Oy? 


ἐπίόποπον ἔγνων, οὐχ) ép 
μετῆσθαι τὴν διαπονίαν͵ τὴν eig vo^" 


ξαυτοῦ, οὐδὲ δν’ ἀνθρώπων 
ποινὸν ἀνήκουσαν, οὐδὲ κατὰ 


πενοδοξίαν, ἀλλ) ἐν ἁγόπῃ Θεοῦ. πατρὸς παὶ πυρίου "Ingo Χριστοῦ ' 
οὗ ποταπέπληγµαι τὴν ἐπιείμειαν, ὃς σιγῶν” πλείονὰ δύναται τῶν µά. 


ταια λαλούντων, 
θάρα. 
γνοὺς ἐνάρετον παὶ τέλειον 


Συνευρύθμισται” 


γὰρ ταῖς ἐντολαῖς, ὡς χορδαῖς Νι- 


4i μακαρίξει μου ᾗ ψυχἠ τὴν εἰς Θεὸν αὐτοῦ qvam, ἐπι- 
ji 
οὖσαν, τὸ ἀπίνητον αὐτοῦ xoi τὸ ἄόργητον 


αὐτοῦ ἐν πάση ἐπιεινείᾳ Θεοῦ ζῶντος. 


1) Nomen ΙΓΝ4ΤΙΟΣ in Codd. CL 
pr aevium. Uterque autem signat uayvu- 
OLEDOLY φιλαδελφεῦσι1.. Iyvátiog: 
— (nius inscriptionis primam partem 
epigraphen esse Epistolae praecedentis, 
nemo non vidit, —  Relicta Smyrna 
Ignatius Troadem appulit, unde seripsit 
Philadelphensibus Mysiae, quorum oppi- 
dum in itinere peragraverat (c. 11. 3. 
6. T). Laudibus extollitur eorum episco- 
pus, cui nusquam non obediendum, ili- 
demque dissidia evitanda (c. 1-——3). 
Poenitentes recipiendi, unitas Dei cultu 
observanda, ludaismus evangelio non 
per miscendus, cum unus summus Pontifex 
sit lesus Christus (c. 3—9). Rogat Phi- 
ladelphenses, ul legatum Antiochiam mit- 
iant, pro nonnullis nominatim iis gratias 
agens (- 10. 11). 

2) 1. e. Lydiae, Eiusdem ecclesiae 
mentio fit Apoc. 1, 11. 3, 7. 

3) ἠλεημένη καὶ ἠδρασμένῃ (c. sp. 
leni) C, et Heysio contra Tacobsouum 
asserente eliam L absque tamen iota 
subseripto,£Lenuévi καὶ ἑδρασμένῃ Voss. 


4) Cfr. supra ad Eph. c. 3. Magn. 
c. 19. Trall. c. 1. Rom. in inscript. Gal- 
liceiolli: senza contenzioni. (Graziani: 
e che esulla nella passione del Signor 
nostro inseparabilmente. 

5) Iac. ex L adiunxit zo, 
bante C. 


6) 1. e. in Christo, qui passione sua 
πο morle nos redemit, redemptos cari- 
tatis vinculo colligavit. 


appro- 


1) Cfr. supra ad Magn. c. 15. àv 
τιµῇ.  Armenius: voluntate; Holstenius: 


iucla mentem; Graziani: col parere. 

8) ὃν C et apogr. Holstenii: lacob. 
sono olim in mentem venerat $2y as- 
serenti ; ,Neque spiritum neque accentum 
habet haec vox in Msto, ubi vocales o 
et q saepissime permutantur, Ast Petrus 
del Furia Gy in L. destincte extare contra 
lacobsonum mihi testis est. Nihil igitur 
mutandum. — Respicit episcopum paulo 
anie indicatum. Inscriptionis a primo 
capite separatio nimirum in autographo 
erat, nulla, 


IGNATII EPISTOLA AD PHILADELPHENSES. L 175 


AD PHILADELPIENSES. 


Ignatius, qui et Theophorus, ecclesiae Dei Patris et Domini lesu 
. Christi, quae est Philadelphiae in Asia, misericordiam conseeutae, 
et firmalae in concordia cum Deo, et exultanti passione Domini 
nostri inseparabiliter, ac per resurrectionem eius plene instructae 
de omni misericordia; quam saluto in sanguine lesu Christi; 
quae ecclesia est gaudium meum sempiternum et stabile, maxime, 
si unili sunt cum episcopo et presbyteris eius et diaconis, iuxta 
sententiam Christi designatis, quos secundum propriam voluntatem 
suam firmavit in stabilitate, per sanctum suum Spiritum. 


ΣΙΟΝΤΑΠ EPISTOLA AD PHILADELPHENSES. 


Ignatius, qui et Theophorus, Ecclesiae Dei Patris et Domini lesu 
Christi, quae est Philadelphiae in Asia, misericordiam consecutae 
el firmatae in concordia Dei, et exultanti in passione Domini 
uostri sine haesitatione, et in resurrectione eiusdem firmiter cre- 
denti in omni misericordia; quam saluto in sanguine lesu Christi, 
quod est gaudium sempiternum et stabile, maxime si unum sint 
cum Episcopo et adiunctis ipsi Presbyteris et Diaconis designatis 
iuxta mentem lesu Christi, quos secundum propriam voluntatem 
firmant in stabilitate saneto suo spiritu. 


L  Lous episcopi. 

Hune episcopum cognovi, non a seipso, neque per homines, neque 
ob inanem gloriam, sed charitate Patris et Domini Iesu Christi obtinuisse 
ministerium regendi coetum. Valde admiratus sum eius modestiam, qui 
silendo potentior est, quam qui vana loquuntur. Consonus enim est man- 
datis, ut cithara chordis. Quapropter beatum praedico mentem eius 
piam, eam virtuüibus ornatam et perfectam sciens, et immobilitatem eius 
ac lenitatem instar mansuetudinis Dei vivi. 


*[. Quem Episcopum cognovi non a semetipso neque per homi- 
nes adeptum esse hoc in eommune pertinens ministerium, neque per 
vanam gloriam, sed in caritate Dei Patris et Domini lesu Christi. Cuius 
obstupui modestiam; qui faeitus plus potest, quam alii vana loquentes. 
Est enim instruetus mandatis divinis, ut cithara fidibus. Quapropter ex 
animo beatum eum dico ob istam in Deum sententiam, quam virtutibus 
dedilam perfectamque novi, ut et immobilitatem et lenitatem eius, qui 
vivit in omni mansuetudine Dei. 


9) Cfr. Gal. 1, 1. tacuisse visus, est, isthoc tamen silentio 
10) Ita c. Interpol, Voss. et rlqq. potentior, potestate episcopali commodo 
editt, τὸν CL. maiori cum fructu usurus. Smith. 


11) Cfr. supra ad Ephes. c. 6 et 15. . 
Hie illius episcopi modestiam laudat et 12) Cfr. supra ad Eph. c. 4. 
admiratur S. Ignatius, qui se mitem ac 19) τέλειο) CL, τελείαν editt. 
mansuetum erga immorigeros gessit, et ante Iac. 


176 — IGNATII EPISTOLA AD PHILADELPHENSES. Il. III. IV. 


Ἡ.  Tenete unionem cwm episcopo, et fugite pravas doctrinas. 


Τέκνα οὖν φωτὸς xo ἀληθείας, φεύγετε τὸν ᾿Μερισμὸν xol? τας 
πακοδιδασκαλίας' ὕπου μὲν) 0 ποημήν ἐστιν, inei ὡς πρόβατα Gxolov- 
θεῖσε. Πολλοὶ yog. λύκοι’ ἀξιόπιστοι' ajdovi xwxj αἰχμαλωτίζουσιν" 
τοὺς Θεοδρόμους Ἱ OAM ἐν τῇ ἑνότητι ὑμῶν οὐχ ἔξουσιν τόπον. 


III. 


Απέμοδε τῶν sey Bozavàw , ὕστινας, οὐ γεωργεῖ ᾿ησοῦς Xo- 
στὸς, διὰ τὸ "i εἶναι αὐτοὺς" φυτείαν πατρός. Oby ὅτι mop ὑμῖν 
μερισμὸν εὗρον' ἀλλ) ἀποδιώμισμόν." "Ὅσοι γὰρ, Θεοῦ εἰσὶν καὶ "Inco? 
«Χριστοῦ, οὗτοι μετὰ τοῦ ἐπιόκόπου tiov: iod ὗσοι ἂν μετανοῄσαντες 
ἔλθωσιν ἐπὶ τὴν ἑνότητα τῆς ἐνκλησίας, καὶ οὗτοι Θεοῦ ἔσονται, ἵνα 
ὧσιν κατὰ ησοῦν Χριστὸν ζῶντες. Mi πλονᾶσδε, ἀδελφοί μου” ei 
τις σμήζοντι ἀκολουθεῖ, ῥασιλείαν. Θεοῦ οὐ αληρονομεῖ: & τις ἐν ἀἆλλο- 
volo" γνώµη περιπατεῖ, οὗτος τῷ πάθει οὐ συγκατατίθεται. 


Fugite schismalticos. 


IV. . Utamini una Eucharistia. 


Znovüdoure οὖν pug εὐχαρισείρ' 49969" μία y&o σὰρξ τοῦ Xv- 
fov ἡμῶν "Incoo Χριστοῦ xol Sv ποτήριον εἰς ἔνωσιν τοῦ αἵματος 
αὐτοῦ, ἓν Ὀυσιαστήριον, ὡς εἷς ἐπίσκοπος, pa τῷ πρεσβυτερίῳ καὶ 
διωκόνοις, τοῖς συνδούλοις µου" ἵνα, ὃ ἐὰν πράσσητε, κατὰ Θεὸν 


πράσσητε. 





Cap. Il. 1) Ante τέκνα Noltio 1l. |. 
p. 234. videbatur ὡς inserendum, prae- 
eunte Interpolatore. xol inserendum ex 
vet, Interprete, lat. et Arm. — Cfr. Ioann. 
12, 36. I Thess. 5, 5. 

2) καὶ excidit ο] Vossianae. 

3) Seripsi ὅπου μὲν ο. C, ὅπου δὲ 
L teste etiam Tischendorfio, quod euni 
Vossio expresserunt editt, omnes. 

4) Cfr. Act. 20, 29. 

5) Vox ἀξιόπιστοι non tantum ac- 


eipitur de illis, qui fide digui sunt; sed- 


etiam de iis, qui tales videntur. Voss. 
Cfr. ad Trall. c. 6.; ad Polyc. c. 3. 

6) αἰχμαλωτίζουσιν CL, αἶχμα- 
λωτίζουσι Hef. ex Cot, Cfr. Í Tim. 8, 6. 


1) Ctr. I. Conr. Schwarz, Observ. de 


Φεοδρόµοις Ignatii, in Miscell. Lips. 
nov. I. 223. Hl. 

Cap. HL. 1). Cír. supra ad Trall. 
6, 6. Matth. 15, 18. 


2) αὐτοὺς C L meiaphora haud 
inusitata p. αὐτὰς, ut Vossius leg. cen- 
set c. Interpolatore. Codex Aug. lon- 
gioris recens. quoque sec. Pacaeum ha- 
buit αὐτοὺς, idem in nostris Cod. F OV. 
Subinde φυτίαν CL Holstenii apogr., Voss. 


3) Ex hoc loco, sicuti e capp. 7 
et 8. Whistonus recte colligit, Ignatium 
aliquod temporis Philadelphiae adfuisse. 
Contra quam lefelius verisimilius esse 
opinatur; legatos tantum Philadelphensium 
ad ipsum Troade degeniem venisse. More 
suo potius heic lgnatinm loqui, ac si 
in legatis totam ecclesiam Philadelphensem 
conspexisset, Ast loci ad hanc explica- 
tonem suslinendam citati Ep. ad Trall. 
c. 8. et Magn. 11. nihil omnino probant; 
nam. aliud est γιγγώσκειν, aliud εὕρειν. 

4) |a coni, Vossius p. utriusque 
Cod. lectione. ἀποδιῦλισμένον. Ego 
quidem duabus participii litteris prae- 
positioni iy conflatae adiunxerim yq, 
ita ut habeas ἀποδιθλισμὸν ἓν Χριστῷ. 
Si Codd. scripturam  retines, supple 
μερισμόν. Cfr. inscriptio Ep. ad Rom. 

5) zal Vossius ex Interpol textui 
inserendum docet. Adest autem parti- 
eula in Codd. C et L, a Vossio heic 
quoque minus accurate descripto. 

6) Cfr. supra Ep. ad Trall. c. 6. 
ἀλλοτρίας βοτάγης ἀπέχεσθαι, ἥτις 
ic: αἴρεσις, Ep. ad Rom, inser, ἆλ- 
λοτρίου χρώματος. 


IGNATII EPISTOLA AD PHILADELPHENSES. IL Igv o 177 


Ἡ. Tenete unionem cwm episcopo, et fugite pravas doctrinas. 


Filii itaque lucis et veritatis, fugite divisionem et pravas doctrinas; 
ubi quidem pastor est, eodem ut oves sequamini. Multi enim lupi, fide 
digui habiti, pernieiosis voluptatibus eos capiunt, qui ad Deum eurrunt; 
sed in vestra concordia non habebunt locum. 


ΣΠ. Quocirca filii lueis veritatis fugite dissidium et perversas 
doctrinas. Ubi vero pastor est, illuc et oves sequimini. Multi enim 
lupi speciosi eos, qui in Dei stadio currunt perniciosae voluptatis illicio 


captivos comprehendunt; sed in vestra concordia nullus ipsis dabitur 
locus. 


IIl. Fugite schismaticos. 


Abstinete ab herbis noxiis, quas lesus Christus non colit, quia non 
sunt plantatio Patris, Non quod apud vos divisionem invenerim, sed de- 
faecationem. Quotquot enim Dei et Iesu Christi sunt, hi sunt cum epi- 
scopo; et quotquot poenitentia ducti redierint ad unitatem ecclesiae, et 
hi Dei erunt, ut secundum lesum Christum vivant. Ne erretis, fratres 
mei, Si quis schisma facientem sectatur, regni divini haereditatem non 
consequitur; si quis ambulat in aliena doctrina, is non assentitur passioni. 


ΣΠΙ. Abstinete ab noxiis herbis, quas non excolit lesus Christus, 
quia non sunt plantatio Patris. Non quod dissidium apud vos invenerim, 
sed animum purum et defaecatum. Quotquot enim Dei sunt et lesu 
Christi; hi eum Episcopo sunt, et quotquot poenitentia dueti redierint 
ad unitatem Ecclesiae, hi Dei erunt, ut vivant secundum lesum Chri- 
stum. Ne erretis, fratres mei. Si quis dissidii auctorem sectatur, re- 
gnum Dei non hereditat. Si quis in falsa opinione ambulat, hic passioni 
refragatur. 


IV. Utamini una, Eucharistia. 


Studeatis igitur una Eucharistia uti; una enim est caro Domini 
nostri lesu Christi, et unus calix in unitatem sanguinis ipsius, unum al- 
lare, sieut unus episcopus, cum presbyterio et diaconis, conservis meis; 
ut, quod faciatis, secundum Deum faciatis. 


* JV. Quocirca operam date, ut una Eucharistia utamini: una: 
enim est caro Domini nostri lesu Christi, et unus calix in unionem 
sanguinis eius, unum altare, sieut unus Episcopus cum Presbyterio et 
Diaconis conservis meis: ut, quicquid facitis, secundum Deum faciatis. 


1) 1. e. non consentit huic veritati, 
Christum sanguine suo fundasse ecclesiam, 
quam schismate evertere conatur. Smith. 


2) I. e. coena Domini, ut e sequenti- 
bus verbis σὰρξ τοῦ κυρίου et ποτήριον 
elucet, Etiam a S. lustino (Apol.T, 66.) 
coena Domini εὐχαριστία vocatur. Cfr. 


Cap. IV. 1) ita CL, Zzovóatere 
€. Vossio editt, ante Iac. In C. man. 
sec. orae adscripsit: εὐχαριστία. Fran- 
zius quidem lectionem ozrovü&cere 
nihili putabat. 


PATRES APOST. 


ad hunc locum Rothe, Anf, p. 470, et 
Io, E. Pfeiffer, de Ignatio, Communioni 
privatae adverso. Erlang. 1764. 4. H. 
Graziani: Ponete cura dunque di far 
uso d'una medesimà Eucaristia. 


12 


178 IGNATII EPISTOLA AD PHILADELPHENSES. V. VI. 


V. Orale pro me, qui confugio ad Evangeliwm el Apostolos. Ποπο- 
vale eliam prophetas V. T. 


Αδελφοί μου, Μαν ἐπέχυμαι ἀγοπῶν ὑμᾶς, καὶ ὑπεραγαλλόμενος 
ἀσφαλίζομαι ὑμᾶς" οὖν ἐγὼ δὲ, ἀλλ) ᾿Τησοῦς Χριστὸς » ἐν ᾧ δεδεµένος 
φοβοῦμαι μᾶλλον, ὣς ἔτι gv ἀνάρπαστος. "AM ἡ προσευγὴ ὑμῶν 
eic Θεόν με ἀπαρτίσει, | ἵνα, iy ᾧ aai ἠλεήδην, ἐπιτύχω, προσφυ- 
yov τῷ εὐαγγελέῳ ὡς egi ^ Incod, καὶ τοῖς ἀποστόλοις ὡς πρεσβυτε- 
oto bandnaoc ? Καὶ τοὺς προφήτας, δὲ ἀγαπῶμεν, διὰ τὸ ol αὐτοὺς 
εἰς τὸ εὐαγγέλιν πατηγγελκέναι, sol elc αὐτὸν ἐλπίξειν,᾽ μαὶ αὐτὸν 
ἄναμένειν' ἐν ὁ καὶ πιστεύσανπες ἐσώθησαν, ἐν ἑνότητι Ἠησοῦ Xpi- 
στοῦ, ὄντες ἀξιαγαπητοὶ καὶ ἀξιοθαύμαστοι ὅγιοι, ὑπὸ noi Xer- 
στοῦ µεμαρτυρημένοι, «ol συνηριθµηµένοι ἐν τῷ εὐαγγελίῳ τῆς ποινῆς 


ἐλπίδος, 


VI. 


Nec (amen Iudaismum admittite. 


"Ey δέ τις Ἰουδαῖσμὸν € ἑρμηνεύῃ ὑμῖν μὴ ἀνούετε αὐτοῦ, μι. 
vov γάρ ἐστιν παρὰ ἀνδρὸς περιτομὴν ἔχουτορ Χριστιανισμὸν" ἀκούειν, 


1 παρὰ ἀπροβύστου πουδαϊσμόν.᾽ 


στοῦ μὴ λαλῶσιν, οὗτοι ἐμοὶ στηλαί εἶσιν καὶ τάφοι νεκρῶν, 
Ἰέχραπται μόνον ὀνόματα ἀνθρώπων, 


"Eàv δὲ ἀμφότεροι περὶ sod Xot- 


* dy οἷς 
Φεύγετε οὖν τὰς παποτεχνίας 


set ἐνέδρας τοῦ ἄρχοντορ τοῦ αἰῶνορ τούτου, wore θλιβέντες τῇ 


γνώμῃ αὐτοῦ ἐξασθενήσετεῖ ἐν vij ἀγόπῃ. 


' JA πάντες ἐπὶ τὸ αὐτὸ 


γίνεσθε iv ἄμερίστῳ καρδία. «Εὐχαριοτῶ δὲ τῷ Θεῷ µου, ὅτι εὐσυν- 


Cap. Y. 1) ὧς ἔστι p. ὡς ἔτι C. Dein 
ἀνάρπαστος ο CL, ἀγαπάρτιστος — 
imperfectus Interpol., "Int, vet. et Ám., quae 
quidem lectio facile ex sq. ἀπαρτίσειν 
oriri potuit. Vocem ἀνάρπαστος Ignatio 
Salis convenire, Vossius et Pearsonus 
ostenderunt. Veteres autem ἀγναρπά- 
στους nuncuparunt, qui ex provinciis 
vocali non sine vi a patria suisque ab- 
ducebantur. Sie losephus Antiq. lud. 
XIV. 8, 4, p. 022. ed. Hudson. 4ιβαίως 
δὲ ἔλεγεν ριστόβουλον μὲν sic "Pd- 
µην ἀνάρπαστον γεγογέναι.  Gallic- 
ciolli: temo maggiormente, come se non 
ancora fossi strascinato via. Forte cum 
Cod. Casanatensi scribendum: ὥς ἐστι 
dv ἀἄνάρπαστος — ὡς ἔχει ἀνάρ- 
παστος. 

2) Π. À. Niemeyerin Fries et Schroe- 
ter Oppositiousschrift T, 2. p. 14. hnnc 
locum ita explicat: εὐαγγέλιον. est — 
summa vitae οἱ aclorum lesu; ἀπόστο- 
Ao, — narrationes Apostolorum de Christo. 
Sensus: adhaereo iis, quae Christus prae- 
dicavit et fecit, quasi adhuc ipse vivat: 
adhaereoque narrationibus Apostolorum, 
quasi ipsi adhue ut quondam presby- 
lerium ecclesiae constituant. Sed et 


Prophetas V. T. recipio, quippe qui 
lesum annuntiaverint, Cfr. quoque Rothe 
Anf. p. 132. et Gieseler, Versuch über 
d. Entstehung der schriftlichen  Evan- 
gelien p. 157, qui ante Niemeyerum mo- 
nuerat, εὐαγγέλιον nostri loci non de 
seriplo evangelio esse accipiendum. Les- 
singius (Opp. ed. Lachmann. T. XI. 
p. 567.) ία scribendum esse putat: 
προσφυγὼν τῷ ἐπιδκόπῳ ὡς σαρχὶ 
Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ τοῖς πρεσβυ- 
τέροις ἐκκλησίας ὡς ἀποστόλοις. Alii 
εὐαγγέλιον de scriptis Evangeliis, ἀπό- 
στολοι de scriptis Apostolorum, προ- 
φῆται de scriplis Prophetarum seu de 
V. T. accipiunt. Male Eichhornius de 
Prophetis novi foederis seu doctoribus 
christianis somniat, Π. 

3) Vet. Int. vertit: 
sperare. 

Cap. VI. 1) ἡμῖν C L, pro quo Voss. 
reete dedit ὑμῖν. 

2) Quaere, an ut Antiochiae primo 
nomen Χριστιανὸς, ita ab Ignatio, 
Antiochiae episcopo, primum usurpata 
YOX Χριστιαγνιομός} Pearson, 

3) C in marg. man, recentiore: Cou- 
ira. Rabinos. 


el in. Ghrishum 


IGNATII EPISTOLA AD PHILADELPHENSES. V. VI. 19 


V. Orate pro me, qui confugio ad Evangeliwm et Apostolos. Honorale 
etiam prophetas V. T. 


Fratres mei, valde effusus sum in amorem vestri, et valde laetatus 
roboro vos; non ego vero, sed lesus Christus, cuius gratia vinctus plus 
timeo, eum adhuc in ius eripiar. Sed oratio vestra ad Deum me per- 
fieiet, ut sorte per misericordiam mihi assignata potiar, confugiens ad 
Evangelium tanquam ad corporaliter praesentem Christum, et ad Apostolos 
tanquam ad praesens ecclesiae presbyterium. Sed et Prophetas diliga- 
mus, quia et ipsi Evangelium annuntiaverint, et in Christum speraverint, 
ei ipsum exspectaverint; per quem et credentes salutem consecuti sunt, 
lesu Christo uniti; cum essent sancti, amore et admiratione digni, a 
lesu Christo testimonium adepti, et connumerati in Evangelio spei com- 
munis. 


* V. Fratres mei, nimis effusus sum amore vestri, et superexul. 
lans gaudio praemunio vos; non autem ego, sed lesus Christus, in quo 
vinctus plus timeo, ut postea adhuc imperfectus: sed praecatio vestra 
ad Deum me perficiet, ut, in qua sorte vocatus sum, eam consequar, 
eonfugiens ad Evangelium, tanquam ad carnem lesu, et ad Apostolos, 
velut ad Presbyterium Ecclesiae. Sed et Prophetas deligimus, eo quod 
et ipsi in Evangelium enuntiarunt, et in ipsum lesum sperarunt eumque 
expeetfarunt; in quo etiam credentes salutem consecuti sunt, in umitate 
lesu Christi, viri sancti; digni, quos amemus et admiremur, a lesu 
Christo testimonium adepti, et connumerati in Evangelio spei communis. 


VL Nec lamen Judaismum admitlite. 


Si quis autem vohis Iudaismum praedicet, ne audiatis eum. Melius 
est enim, a viro cireumeiso Christianismum audire, quam ab habente 
praeputium ludaismum. Si autem utrique de Iesu Christo non loquantur, 
isti mihi columnae sepulehrales et mortuorum sunt monumenta, quibus 
hominum nomina dumtaxat inscripta sunt. Fugite igitur malas artes et 
insidias principis seeuli huius, ne quando prudentia eius oppressi in cha- 
ritate langueatis. Sed omnes unili sitis indivulso corde. Gratias autem 
ago Deo meo, quod quoad vos bona gaudeam conscientia, nec possit 


*VL Si quis aulem Tudaismum vobis interpretatur, illum non audite ; 
melius enim est ab homine circumeiso Christianismum audire, quam a 
non cireumciso ludaismum. Si vero utrique de lesu Christo non lo- 
quantur, hi mihi cippi sepulerales et monumenta sunt mortuorum, qui- 
bus hominum nomina dumtaxat inscripta sunt. Fugite ergo malas artes, 
et insidias principis huius seculi, ne quando sententia eius afflicti in 
caritate infirmemini: sed omnes in unum conspirate corde indivulso. 
Gratias autem ago Deo meo, quod bene conscius mihi sum de vobis, 


4) Holstenius: hi mihi cippi sepul- Codicis L ἐξασθενήσεται, quod im- 

crales et monumenta sunt, mortuorum. pressit Voss. coniiciens ἐξασόεγήσετε, 

Apud Interpol. habes ἐξασθενήσητε, 

5) ἐξασθεγήσετε dedi c. C, in quo quod expressit Iac., utpote grammaticae 
ἐξασθενήσεται supra &. Idem valet canonibus magis conveniens. 


12* 


180  IGNATII EPISTOLA AD PHILADELPHENSES. VI. Vli. VIIT. 
εἰδητός εὖμι ἐν ὑμῖν, xol οὖν ἔχει τις παυγήσασθαι, οὔτε λάθρα, οὔτε 
φανερῶς, ὅτι ἐβάρησά" τινα ἐν μικρῷ 7 ἐν pep. Καὶ πᾶσι δὲ, ἐν 
olg ἐλάλησα, εὔχομαι, ἵνα μὴ eic μαρτύριον” αὐτὸ πτήσωνται." 


VIL S. Spiritu impellente vos ad wnilatem adhorlatus sum. 

Ei ydo καὶ κατὰ σάρκα μὲ τινες ἠθέλησαν πλανῆσοι , ἀλλὰ τὸ 
πνεῦμα οὐ πλονᾶταν, ἀπὸ θεοῦ € ὄν. Οἶδενὶ γὰρ, πόθεν ἔρχεται, καὶ 
ποῦ ὑπάγει, καὶ τὰ πρυπτὰ ἐλέγχει, Ἔπραύγασα μεταξὺ Ov , ἐλάλουν 
μεγάλη φωνῇ τῷ ἐπισκόπῳ προσέχετε καὶ τῷ πρεσβυτερίῳ xol δια- 
xóvow, Οἱ δὲ ὑποπτεύσαντές! με, ὡς προειδότα τὸν μερισμόν. τινων, 
λέγειν ταῦτα, Mágvvg δέ μοι, ἐν ὁ δέδεµοι, ὕτι ἀπὸ σαρπὺς νθρω- 
πίνης 0x ἔγνων, Τὸ δὲ πγεῦμα ἐνήρυσσεν, λέγον' τάδε’ Ἰωρὶς τοῦ 
ἐπισκόπου μηδὲν ποιεῖτε, τὴν σάρμα EL ὥς ναὸν Θεοῦ τηρεῖτε, τὴν 
ἕνωσιν ἀγαπᾶτε, τοὺς μερισμοὺς φεύγεσε, μιμηταὶ γίνεσθε ᾿]ησοῦ Xoi- 
στοῦ, ὡς καὶ αὐτὸς τοῦ πατρὸς αὐτοῦ. 


VII. — Studete wnilati. Christus loco. documentorum est. 

᾿Εγὼ μὲν οὖν τὸ ἴδιον ἐποίουν, ὡς ἄνθρωπος. ες ἔνωσιν κατήρ- 
τισµένος. οὗ δὲ μερισμός ἐστιν καὶ ὀργὴ, Θεὸς οὐ πατουκεῖ, Πᾶσιν 
οὖν μετανοοῦσιν ἀφίει ὁ κύριος, ἐὰν μετανοήσωσιν, εἰς ἑνότητα Θεοῦ 
ποὺ συνέδριον τοῦ ἐπισνόπου, Πιστεύῶ τῇ χάρισε ᾿Ἱησοῦ Χριστοῦ, ὃς 
λύσει dg" ἡμῶν. πάντα δεσμόν Παρωναλῶ δὲ ὑμᾶς, μηδὲν κατ ἐρι- 
θείαν πράσσευν ," ἀλλὰ κατὰ λριστομαθίαν. "Ene -ἤπουσά τινων λε- 
Ίόντων, ὅτι, ἐὰν μὴ ἐν τοῖς ἀργαίοιςῦ £go, ἐν τῷ εὐαγγελΜῳ οὐ πι- 
στεύω' καὶ λέγοντός, μου αὐτοῖς, ὅτι Ίέγραπται, ἀπεκρίθησόν μοι, ὅτι 


πρόκειται." 


ϐ) 1. e. nemini iugum ludaismi im- 
 ponerestudui. Cfr. quoquell Cor. 12,13.'IT. 
^ 5) Cfr. ad Trall. c. 12. 

8) ατήσωνται C, ατίσωνται L. 

Cap. ΤΗ. 1) Cfr. Toann. 9, 8. Orae 
Codicis C. màn. Sec. adscripsit: τὸ 
πγεῦμα ἀπὸ Φεοῦ Ov οἶδεν, πόδεν 
ἔρχεται καὶ ποῦ ὑπάγει. 

2) Locutus sum magna voce, 
Dei vet. Int. 

3) Ita Interpolator , πτέσαντες CL 
Voss. ; ὑπωώπτευααν vel ὑπωπτεύσαντο 

—— suspicati suni ap. vet. Int. coni. Cot. 
Nolte coni. πιέσαντες — affirmaruni. 

4) λέγων C L. 

5) τηρῆτες], Cfr. I Cor. 9, 16.6, 19. 

Cap. ΤΠ. 1) lta etiam Armenius. 
Apud Interpol. additur ἀθικίας. 

2) Cfr. Ep. ad Philipp. 2, 3. 

3) In priori ed. mea cum Vossio in 
notis, Rothio (Anfánge d. chr. Kirche 
p. 339.) et Arndtio (in Ullmanni Studien 
u. Krit. 1839. I. p. 182.) Interpolatorem 
secutus lectionem codicis ms. ἀρχαίοις 
in. ἀρχείοις (archivis — documentis) mu- 
lavi. Nunc vero re melius perpensa 
lectionem codicis, quam Credner (Beitr. 
I, 15.), Niemeyer (Oppositionsschrift I, 2. 


voce 


"Fuol δὲ ἀρχαῖάν ἐστιν ᾿]ησοῦς Χριστὸς, τὰ ἄθιπτα ἀρχαῖα, 


p. 21.), Düsterdieck (de Ignatiarum epist. 
authentia etc. p. 56. not.) et Iacobsonus 
defendunt, quaeque a veteri Interprete 
latino agnita est, retinendam puto. Igna- 
üius contra ludaizantes verba facit, qui 
Christi adventum et passionem in ve- 
leribus valicinüis (By τοῖς ἀρχαίοις) 
praenunciatam negabant. H. Léctionem 
ἀρχαίοις confirmat etiam Cod. Casa- 
natensis. 

4) Ι. e. hoc ipsum proponitur de- 
monstrandum. Αγ Bene Ruchatus: 
c'est cela qui est en question. Alii le- 
gendum putant: οὐ πρόκειται, fion liquet. 
H. Eodem modo Graziani: mi risposero, 
che questa à la controversia. — (Gallic- 
ciolli: Questo à ció che si cerca). Ali- 
ter Holstenius: Audivi enim quosdam 
dicentes: misi in archivis, hoc est in 
Evangelio invenero , non credo; el. cum 
dicerem. ipsis, quod in scripluris habetur, 
responderunt, inihi, id omnibus palere. 

5) Ms. habet ἀρχεῖα. Qui vero 
supra lectionem codicis ms. ἀρχαίοις 
reünet, hic et paulo inferius ἀρχαῖα 
legat oportet, H. Etiam Cod. C ο In- 
terpol. in Mss. BFOY. ἀρχεῖα, 

6) ἄθηκτα ἀρχεῖα C L. 


ΙαΝΑΤΗ EPISTOLA AD PHILADELPHENSES. VI. VII. VIII. 181 


quisquam gloriari, vel seereio vel palam, a πιό quemquam gravatum esse 
aut in parvo, aut in magno. Et omnibus, ad quos locutus sum, opto, ne 
in testimonium id cedat contra ipsos. 


nec habet quisquam, quod glorietur, vel secreto vel palam, me gra- 
vasse quemquam, vel in parvo vel in magno. Et omnes oro, inler 
quos locutus sum, ne illud in testimonium mihi conservent. 


VIL ο. Spiritu. impellente vos ad. unitatem. adhortatus sum. 


Quamquam enim nonnulli secundum carnem me decipere voluerint, 
spiritus tamen non decipitur, a Deo ortus. Novit enim, unde veniat, et quo 
vadat, et secreta coarguit. Clamavi, cum praesens essem, locutus sum magna 
voce: episcopo obedite et presbyterio et diaconis. Quidam autem suspicati 
sunt, me, ut praeseium schimatis quorundum, haec dixisse. Testis au- 
tem mihi is est, pro quo vinctus sum, quod a carne humana id non 
cognoverim. Sed Spiritus annuntiavit, dicens: sine episcopo nihil facite, 
carnem vestram ut Dei templum custodite, unionem amate, dissidia fugite, 
imitatores este lesu Christi, sicut et ipse patris sui. 


*VIL Quamquam enim nonnulli secundum carnem me seducere 
voluerunt; sed spiritus a Deo profectus non decipitur. Seit enim, 
unde venit, et quo vadit, et secreta coarguit. Exclamavi voce magna 
inter eos, quibus loquebar: Episcopo attendite, et Presbyterio, et Dia- 
conis; at illi suspieabantur, me haee dicere, quasi dissidium  nonnullo- 
rum praesciverim. Mihi autem testis est ille, in quo vinetus sum, quod 
ab carne humana non cognoverim: sed spiritus annuntiabat, sic dicens: 
sine Episcopo nihil facite. Carnem vestram ut templum Dei custodite. 
Unitatem diligite: dissidia fugite: imitatores Christi estote, sieut et ipse 
fuit Patris sui. 


VII.  Studete unitati. Christus loco documentorum est. 


Ego itaque, quod meum erat, feci, ut homo ad unionem destinatus. 
Ubi autem divisio est et ira, ibi Deus non habitat. Omnibus igitur poe- 
nitentibus remittit Deus, si se convertant ad unionem cum Deo et ad 
communionem cum episcopo. Credo gratiae lesu Christi, qui solvet a 
vobis omne vineulum. Obsecro autem vos, ut nihil contentiose agatis, 
sed iuxta Christi doctrinam, Cum audirem quosdam dicentes: nisi inve- 
nero in antiquis vatiemiis, Evangelio non credo, et dicente me ipsis: 
scriptum est, responderunt mihi: hoe demonstrandum est. Mihi vero loco 
antiquitatis est lesus Christus, incorrupta et antiqua dogmata mihi sunt 


*VIII. Ego itaque, quod meum erat, feci, ut homo ad unitatem 
compositus. Ubi autem dissidium est et ira, ibi Deus non habitat. Omni- 
bus poenitentibus remiltit Deus, si poenitentia reducantur ad unitatem 
Dei et ad communionem Episcopi. Credo gratiae lesu Christi, qui sol. 
vet a vobis omne vineulum. Obsecro autem vos, ut nihil per conten- 
tionem agatis, sed omnia iuxta Christi disciplinam. Audivi enim quosdam 
dicentes: nisi in archiyis, hoc est, in Evangelio invenero, non credo, et 
cum dicerem ipsis, quod im seripturis habetur, responderunt mihi, id 
omnibus patere. . Mihi autem pro archivis est lesus Christus: illibata 


18» IGNATII EPISTOLA AD PHILADELPHENSES. VIII IX. X. 
ὁ Gro avoóg αὐτοῦ uel ó θάνατος καὶ ἡ ἀνάστασις αὐτοῦ καὶ ἡ πίστις 
ἡ δι αὐτοῦ: iv oig θέλω iv τῇ προσευχῇ ὑμῶν δικαιωθῆναι. 


IX. Bonum est y. T., melius Novum Foedus. 


Καλοὶ καὶ οὗ ἱερεῖς', μρεῖόσον δὲ ὁ ἀρχιερεὺς, ὁ πεπιότευμένος 
τὰ ἅγια τῶν ἀγίων, ὃς μόνος πεπίστευται τὰ πρυπτὰ τοῦ Θεοῦ 3 
αὐτὸς o» θύρα τοῦ πατρὸς, - ὃν "js εἰσέρχονται -Αβροὰμ καὶ ᾿]σαὰν 
παὶ "Iuno 1d of προφῆται καὶ of ἀπόστολοι καὶ ἡ irato, Πάντα" 
ταῦτα εἰς ἑνότητα θεοῦ. ᾿Ἐξαίρετον δὲ τι ἔχει τὸ εὐαγγέμον, τὴν 
παρουσίαν τοῦ πυρίου ἡμῶν Ico Χριστοῦ ' τὸ πάθος ᾿ αὐτοῦ ol 
τὴν ἀνάστασιν. or γὰρ, ἀγαπητοὶ προφῆται πατήγγειλαν εἰς αὐτόν ' τὸ 
δὲ εὐαγγέλιον ἀπάρτισμά ἐστιν ἀφθαρσίας. Πάντα ὁμοῦ καλά ἐστιν, 
ἐὰν ἐν ἀγάπῃ mute 


X. Congratulemini Antiochenis de fime persecutionis. 


Ἐπειδὴ! κατὰ τὴν προσευχἠν ὑμῶν παὶ di τὰ σπλάγινα, ἃ 
ἔμττε iv Ἀριστῷ ᾿]ησοῦ, ὑπηγγέλη μου, εἰρηνεύειν" τήν ἐκνλησίαν τὴν 
ἐν ? Ayrioyslo τῆς Συρίας ππρέπον ἐστὶν ὑμῖν, ὡς ἐκκλησίᾳ Θεοῦ, χεις 
ροτονῆσαι διάκονον εἰς τὸ πρεσβεῦσαι ἐκεῖ Θεοῦ πρεσβείων, sig τὸ 
συγχαρῆναι αὐτοῖς ἐπὶ τὸ αὐτὸ γενομένοις, 10 δοξάσαι τὸ ὄνομα. Mo- 
Μάριος ἐν ᾿ησοῦ Χριστῷ, ὃς παταξιωθήσεται τῆς τοιαύτης, διαπονίας" 
ποὶ ὑμεῖς δοξασθήσεσθε, Θέλουσιν δὲ ὑμῖν οὖν ἔστιν ἀδύνατον, ὁ ὑπὲρ 
ὑνόματος Θεοῦ" dg xoi ab ἔγγιστα ἐπηλησίαι ἔπεμψαν ἐπισπόπους, of 


δὲ πρεσβυτέρους καὶ διακόνους. 


Cap. ΤΚ. 1) οὗ ἱερεῖς — sacerdotes 
iudaici — weíus oeconomia; ἀρχιερεὺς 
z— Christus — novum foedus. "Aliter Bothe, 
Anf. p. 731sq., qui ἑερεῖς de Christianis 
ecclesiae Philadelphensis accipit, et ita 
explicat: preces quidem vestrae pro me 
bonae sunt, multo vero meliores preces 
Christi. H. Sententiarum nexus Rothii 
explicationi non favet. Subinde αρείσ- 
. όωγ ap. Interpol. 

2) Aludit ad sancta Sanctorum templi 


veteris. Cfr. Hebr. 2, 17. 9, 25. 
3) dv C L. Vossii ἂν mendum puto. 


Cfr. Ioann. 10, 7. 9. 

4) Veteris et Novi Testamenti oeco- 
nomia ad redintegrationem hominis cum 
Deo speetat. 

5) σωτῆρος p. κυρίου Interpolator; 
utrumque reddit vet. Int. praesentiam 
Salvatoris Domini mostri lesu Christi; 
Àrm. At praecellentia existit in evangelio, 
adventus Salvatoris Domini mostri lesu 
Christi. 


ϐ) 1. e. Evangelio 7] βασιλεία τοῦ 
Θεοῦ et vita in hoc regno aeterna iu- 
stituta est, Aliter h./l. explicat Heringius: 
perfecta doctrina, quae semper manebit, 
post quam nihil amplius revelabitur. lac. 
In marg. C. man. sec. rescripsit. Senten- 
tiam τὸ εὐαγγέλιον ἀπάρτισμά ἐστιν 
ἀφδαρσίας, 

7) Gallieciolli: Tutte insieme queste 
cose sono belle, se in carità le crediate. 

8) Ita C L, πιστεύετε Int. vet, quod 
expresserunt Voss. et qui eum repetierunt. 

Cap. X. 1) ἐπειδὴ CL, ἐπεὶ δὲ 
auct. Vossio Cotelerius, Smithius et alii. 
Proximum καὶ addidit Tac. ex L, suffra- 
gante nunc C. Articulus τὰ ante σπλάγχνα 
excidit etiam tertiae et quartae ed. Hefelia- 
nae. 

2) Ignatio antequam Asiam relinqueret, 
persecutionem contra christianos Antio- 
chiae  excitatam . cessisse innotuit. Id 
elucet ex h. l. et exEp. ad Smyrn. c. 11. 
(cfr, ad Polyc, c. 7.). 


IGNATIL EPISTOLA AD PHILADELPHENSES. VIH. IX. X. — 183 


erux eius et mors et resurrectio eius et fides, quae per ipsum: quibus 
iustifieari volo per preces vestras. 


archiva sunt erux eius el mors, et resurrectio illius, et fides per ipsum: 
in quibus cupio per orationem vestram iustificari. 


IX. Bonum est V. T., melius Novum Foedus. 


Boni quidem sunt sacerdotes, praestantior autem est summus pon- 
tifex, cui credita sunt sancta sanctorum, cui soli secreta Dei sunt ira- 
dita; dui ipse est ianua Patris, per quam ingrediuntur Abraham et Isaac 
et Taeob, et prophetae et apostoli et ecclesia. Ommia haec ad unionem 
cum Deo. Eximium autem quidquam habet Evangelium, nimirum adven- 
tum Domini nosiri lesu Christi, passionem ipsius ac resurrectionem. 
Dilecti namque prophetae annuntiaverunt eum; Evangelium vero est per- 
lectio vitae aeternae. Omnia simul bona sunt, modo in charitate credatis. 


*IX. Boni utique sunt sacerdotes; melior autem est summus sa- 
cerdos, cui credita sunt sancta sanctorum: qui solus sibi commissa 
habet secreta Dei. Hie est porta ad Patrem, per quam ingrediuntur 
Abraham et Jsaac et lacob; item Prophetae et Apostoli, et Ecclesiae: 
omnia haec ad unitatem Dei. Eximium autem quid habet Evangelium, ni- 
mirum adventum Domini nostri lesu Christi passionemque eius et resur- 
rectionem. Etenim dilecti Prophetae annuntiaverunt de ipso: Evange- 
lium vero perfectio est incorruptibilitatis. Omnia simul bona sunt, si 
in caritate creditis. 


X. Congratulemini Antiochenis de [ime persecutionis. 


Cum mihi nuntiatum sit, per orationem vestram et commiserationem, 
qua movemini in Christo, ecclesiam Antiochenam in Syria paeem obti- 
nuisse; decet vos, ut Dei ecclesiam, eligere diáconum, qui obeat ibi le- 
gationem Dei, qui cum illis, in unum congregatis, simul gaudeat, et glo- 
rificet nomen. Beatus ille in Iesu Christo, qui dignus habitus fuerit eius- 
modi ministerio; et vos quoque glorificabimini. Volentibus autem vobis 
hoc non est impossibile, pro nomine Dei, ut et quaedam proximae eccle- 
siae miserunt episcopos, nonnullae presbyteros et diaconos. 


* X. Quoniam vero per orationem vestram eli per viscera, quae 
habetis in Christo lesu, nuntiatum est mihi, Ecclesiam Ántiochenam in 
Syria pacaiam esse, decet vos, ut Dei Ecclesiam, eligere Diaconum ad 
obeundam isthic Dei legationem, ut in unum coniuncti gaudeatis ipsis, 
et glorificetis nomen Dei. Beatus ille in Iesu Christo, qui ministerio 
isto. fungi merebitur: et vos quoque glorifieabimini. Volentibus autem 
vobis non est difficile pro nomine Dei, sieut et vieinae Ecclesiae partim 
Episcopos miserunt, partim Presbyteros et Diaconos. 


184  IGNATII EPIST. AD PHILADELPH. XI. AD SMYRNAEOS. Ι. 


ΧΙ. Gratias vobis ago, quod comites meos benevole suscepistis. 


Salutant vos fratres in. Troade. 


περ δέ Φίλωνος" τοῦ διακόνου ἀπὸ Κιλνήας, ἀνδρος μεμαρτυ- 
enpévov ὃς καὶ νῦν ἐν λόχφ. θεοῦ ὑπηρετεῖ μοι ἅμα Ῥέῳ ᾽Αγαδό- 
7:001 ," ἀνδρὶ ἐπλεητῷ, ὃς ἀπὺ «Συρίας por ἀπολουθεῖ, ἀποταξάμενος 
τῷ Blo. , 0b xol μαρτυροῦσιν ὑμῖν, πἀγὼ τῷ Θεῷ εὐχαριστῶ , ὑπὲρ 
ὑμῶν, ὅτι ἐδέξοσθε αὐτοὺς, ὡς παν ἡμᾶς ὁ ET Of δὲ ἀτιμά- 
όαντες αὐτοὺς λυτρωδείησαν ἐν τῇ Jue. τοῦ ησοῦ Χριστοῦ. -4σ- 
πάζεται ὑμᾶς ἡ ἆ ἀγάπη τῶν. ἀδελφῶν τῶν ἐν Τρωάδι ὕθεν καὶ γράφω 
ὑμῖν διὰ Βούῤῥου πεμφθέντος ὅμα ἐμοὶ ἀπὸ φεσίων καὶ, Σμυρναίων 
ele λόγον "ipic. Τιμήσει αὐτοὺς ὁ κύριος "Incoüg Xpiióg εἷς ὃν 
ἐλπίζουσιν Gor, ψυχῇ, πίστει, «ἀγάπῃ, ὁμονοία. ᾿"Ἑῤῥωσθε iv Χρι- 
στῷ Ιησοῦ, τῇ xowij ἐλπίδι ἡμῶν. 





ΣΜΥΡΝΑΤΟΙΣ ΙΓΝΑΤΙΟΣ.ί 


Ἐνάτιος, 0 xoi Θεοφόρος, ἑωιλησίᾳ Θεοῦ πατρὸς καὶ τοῦ ἠγα- 
πημένου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἠλεημένῃ ἐν παντὶ χαρίσματι, πεπλη- 
θαμένῃ ἐν πίστει καὶ ἀγάπῃν, ἀνυτερήτῳ οὔσῃ παντὸς ᾿Ἰαρίσμα- 


τος Φεοπρεπεστάτ n ἁγιοφόρῳ '' 


τῇ οὔση. ἐν Σμύρνῃ, τῆς 


"Acíag, ἐν ἀμώμῳ πνεύματι καὶ λόγῳ Θεοῦ, πλεῖστα χαίρειν. 


L Glorifico Dewm propler fidem vestram. 


4οξάζων' Ἴησοῦν Χριστὸν τὸν Θεόν, τὸν οὕτως ὑμᾶς σοφίσαντα᾿ 
ἐνόησα γὰρ ὑμᾶς κατηρτισµένους ἐν ἀπινήτῳ πίστε, ὥσπερ καθήλω- 


Cap. ΧΙ. 1) Pseudo-Ignatius ita haec 
accepisse videtur, tamquam si Philo te- 
stimonium a Cilieibus consecutus fuerit. 
Sed si verum sit, quod legitur in Epi- 
stola ad Tarsenses, illum [fuisse Tarsi 
Diaconum; non dubito, quin illud ἀπὸ 
Κιλικίας referendum sit ad praecedens, 
non autem ad id quod sequitur. Vossius. 
Manifestum est Philonem e Cilicia ori- 
undum, non in Cilicia, sed cum Ignatio 
in Troade, ut perhibent, fuisse, quum 
hanc Epistolam exararet: ita Hebr. 13,24. 
of ἀπὸ τῆς IreA(ec homines sunt Itali, 
eo ipso iempore quo Epistola ad Πο- 
braeos conscripta fuit, extra Italiam cum 
istius Epistolae Scriptore alibi, quo in 
loco non liquet, versantes. Cfr. S. 
Matth. 15, 1. (Marc. 7, 1.) Act. 17, 13. 
Orellius. 

2) In C óép* ἀγαθόποδι. Eodem 
modo interpunctum esse in L certiorem 
me fecit Tíschendorfius. Unde inter duo 
nomina xal copulam excidisse aliquis 
suspicari queat. Cfr. tamen ad Smyrm. 
€. 10. Armenius: cum Rheo fraire el 
Agathopode. 


3) Cfr.ad Smyrn.c.12., ad Ephes. c. 12. 

1) Πα [ac. et apographum Holstenii ; 
σµυργαίοις sine Ἰγνάτιος C, et teste 
Petro del Furia etiam L. — Ex Troade 
Ignatius Burrhum. cum literis misit Smyr- 
nam (c. 12). Firma Smyrnaeorum fide 
in Christi nativitatem ac passionem lau- 
data, illos impugnat (c. 2—7.), qui Do- 
cetarum more Iesum Christum vere vixisse, 
passum esse, aut resurrexisse negent, et 
propterea vacui sint recta fide atque 
caritate.  Obtemperandum ecclesiae prae- 
sidibus, coniunctimque cum iis standum 
(c. 8. 9). Gratias agit, Syriae ecclesiam 
commendat, nominatim salutat (c. 10— 13). 

2) Respicere videtur I Cor. 1, 7. Cfr. 
ad Ῥο]γο, ο. 2. 

3) Φεοπρεπεατάτης C. Vide infra 


' capp. 11. 12. 


4) L e. quaesanctis referta est, eos- 
que quasi parere videtur, Pearsom. Gal- 
licciolli: che é degnissima di Dio, e 
ferace di santità. 
^ 5) καὺ textui Vossiano exciderat. 

6) Dedi «{οξάζων duce Cod. Ca- 
sanatensi, ubi habes «/{οξάζων, littera 


IGNATII EPIST. AD PHILADELPH. XI. AD SMYRNAEOS, |. 185 


XL Gratias vobis ago, quod, comites meos benevole suscepistis.. Salutant 
vos fralres ἵπ Troade. . 


Quod autem Philonem Cilicem diaconum attinet, virum laudatum, 
qui et nunc Dei causa mihi ministrat, una cum Rheo Agathopode, viro 
electo, qui a Syria me comitatur, vitae renuntians, quique vobis bonum 
testimonium perhibent; et ego Deo gratias ago pro vobis, quia illos 
suscepists, sicut et vos Dominus. lis vero qui illos ignominia affecerunt, 
condonet gratia Christi. Salutat vos charitas fratrum in Troade, unde 
et scribo vobis per Burrhum, qui missus est mecum ab Ephesiis et 
Smyrnaeis, honoris causa. Honoret eos Dominus lesus Christus, in quem 
sperant carne, anima, fide, charitate, concordia, Valete in Christo lesu, 
communi spe nostra. 


* XI. Ceterum. de Philone Diacono ex Cilicia, viro testimonium 
habente, qui nunc etiam in sermone Dei mihi ministrat, uno cum Rheo 
et Agathopode, viro electo, qui inde a Syria me comitatur, cum vilae 
suae renuntiarit, quique testimonium vobis perhibent: et ipse Deo gra- 
tias ago pro vobis, quod suscepistis ipsos, sicut et vos Dominus. llli 
autem, qui contumelia eos affecerunt, liberentur per gratiam lesu Chri- 
sti. Salutat vos caritas fratrum, qui sunt in Troade, unde et scribo 
vobis per Burrhum, ab Ephesis simul et Smyrnensibus honoris causa 
ad me missum. Remunerabit eos Dominus lesus Christus, in quem spe- 
rant carne, anima, fide, caritate et. concordia, Valete in Christo lesu, 
communi spe nostra. 





AD SMYRNAEOS. 


Ignatius, qui et Theophorus, ecclesiae Dei patris et dilecti lesu 
Christi, omne donum per misericordiam consecutae, repletae fide 
et charitate, nulla gratia destitutae, Deo dileetissimae et saneti- 
ferae, quae est Smyrnae in Asia, in saneto spiritu et in verbo 
Dei plurimam salutem. 


IGNATIUS SMYRNENSIBUS. 


*]gnatius, qui et Theophorus, Ecclesiae Dei Patris et dilecti Iesu 
Christi, misericordiam consecutae in omni dono, plene instru- 
ciae in fide οἱ caritate, nullius gratiae experti, Deo dignissimae, 
et sacrosanctae, quae est Smyrnae in Asia, in immaculato spi- 
ritu et Verbo Dei, salutem plurimam. 


|. Glorifico Deum propter fidem vestram. 


Glorifico lesum Christum Deum, qui vos adeo sapientes reddidit; 
observavi enim, perfectos vos esse in fide immobili, ut clavis affixos 


*[ Glorifico lesum Christum Deum; qui ita vos erudivit; cognovi 
enim vos absolute perfectos in:fide immobili, utpote una affixos cruci 


quidem ν΄ man. sec. duabus lineolis initium. Interpolator, vet. Int, fragmen- 
subnotata; Zfo£cimv L sine ullo emen- tum Syriacum (Cureton. p. 32) ei Árm. 
dationis vestigio. Cfr, Ep. ad. Eph. «{Ποξάζω. 


196 IGNATII EPISTOLA AD SMYRNAEOS. I. II, 

μένους' ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ πυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, σαρμί τε μαὶ πνεύ- 
ματι, Καὶ ἠδρασμένους! ἐν ἐγόπῃ ἐν τῷ αἵματι, Χριστοῦ, πεπλήηροφο- 
ρηµένους"» εἷς τὸν πύριον ἡμῶν, ἀληθώς ὄντα ix Ίένους 4αβὶὸ κατα 
σάρκα, υἱὸν Θεοῦ κατὰ θέλημα" xcd δύναμιν Θεοῦ, 1Μγενημένον eq 
δῶς ἐν παρθένου, ᾿βεβαπτισμένον ὑπὸ Ἰωάννου, ἵνα noo πᾶσα 
δικαιοσύνη Um αὐτοῦ, ἀμηθῶς ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου καὶ Hoddov 
τετράρχου. κωθηλωμένον"" ὑπὲρ ἡμῶν ἐν Gag. Ap 00 xognoQ"* 

ἡμεῖς ἀπὸ τοῦ Θεομαπαρίτου"' αὐτοῦ πάθους, ἄρῃ 6ύσσημον εἰς 
τοὺς αἰῶνας διὰ τῆς ἀναστάσεως εἷς τοὺς ογίους md πιστοὺς αὐτοῦ, 
εἴσε ἐν Ἰουδαίοις, eve" ἐν ἔθνεσιν, iv ἑνὶ σώματι τῆς ἐκκλησίας 
αὐτοῦ. 


"nu 


|. Christus vere in carne passus est. Contra. Docetas. 


. Ταῦταί γὰρ πάντα ἔπαθεν ài ἡμᾶς, ἵνα σωθῶμεν. Koi e 
θῶς ἔπωθεν, ὣς sel ἀληθῶς ἀνέστησεν ἑαυτὸν», οὐχ ὥσπερ ἄπιστοί 
τινες Ἰέγουσιν, τὸ oxi? αὐτὸν πεπονθέναι, αὐτοὶ τὸ Jouet ὄντερ" 
xul καθῶς φρονοῦσιν wol συµβήσεται αὐτοῖς , οὖσιν ἀόωμάτοις xol 


δαιμονικοῖς. 


7) Immobilitatem et firmitatem fidei 
illorum illustrat, dum eos adeo stabiles 
pronunciat, ac si elavis quibusdam [ixi 
essent cruci Christi. Χριστῷ συγε- 
σταύρωμαι. Gal. 2, 20. Cfr. 6, 14. 
In Actis Pionii χαθηλώσεις illus. Mar- 
lyris memorabantur, ut tradit Eusebius. 
(H. E. IV, 15.) Eleganter haec expri- 
muntur a Clem. Alex. Paedag. III, 12. 
(p. 303. ed. Potter.) Greg. Naz. 276. À. 
(Tom. 1. ed. Morel) Vide etiam Theo- 
dotum Ancyranum, P. 23.) πῶς ὁ Κύ- 
Quoc τῆς δόξης ἐσταύρωται, & μὴ 
ἄρα ἔνωσιν πρὸς τὸν καδηλωθέντα 
ἐκτήσατο; Ps. 119, 121. Ka1Aoooy 
τὰς σαρκάς | µου de Chrislo aliqui in- 
terpretati sunt, ut Barnabas p. 219. (ed. 
Voss, c, 4). Pearson. 


8) L e. ex integro ac sine ullo de- 
fectu, Smith, 


9) ἠδρασμένους C L, ἑδρασμένους 
Voss. et editt, anie Tacobsonim. Parti- 
culam καὶ antecedentem deesse ap. Voss. 
Cot. Cler,, idem minus accurate scribit. 

10) Locus laudatus a Theodoreto 
Dial. 1. T. IV. p. 49. ed. Schulze. 

11) θεότητα leg. Theodoretus, «ρύ- 
σιν Àrm. 

12) Cfr. Matth. 3, 15. 

13) Καθηλωμέγον CL, illic quidem 


yu supra, Etiam in nostris Codd. in- 

terpolatis 0 V habes καθηλωμένου. 
14) Sc. ligni; Christus, pendens in 

ligno, quasi fructus eius intelligitur. Clr. 


ad. Trall. c, 11. Pears. 


15) Ψεομακαρίτου dedi ex 0. Nec 
aliud quidquam in Cod. Med. apparet, 
quamvis lac. inter rugas illius hoc loco 
replicatas ς p. τ facillime latere posse 
opinetur. [nterpolator Φεομακαρίστου. 
quod repetierunt editt. excepto Vossio, 
qui quidem impressit Φεομακαρίου. 

16) Isai, 5, 26. 49, 22. 


11) ἔγτε — ἔντε L C, in hoc qui- 
dem emendatum man. sec, in er&—- ele. 


Cap. Π. 1) Omnia quandam passio- 
nem includebant; multa. enim sustinuit 
praeter crucem. — fi ἡμᾶς, phrosis 
praecipue notanda: an loco mostri? ut 
duo dicat, an pro nobis, an propter nos? 
Rom. 4, 26. I Cor. 8, 11. II Cor. 8, 9. 
I Thess. 9, 10. I Petr. 1, 20. Finis pas- 
Sionnm Christi ἕνα σωθῶμεν' plane 
Apostolice. Cfr. Polycarp. ad Philipp. 
c. 8. Pearson. Refert Hef. ad Ioannis 
doctrinam de came Christi. I loann. 
4, 2. 1, 1. 2, 22. 

2) Cfr. infra c. 7. 
τῆρος judy .... ἣν ὃ πατὴρ ἤγει- 
ρε). Ep. ad Trall. ο, 9. Ioann. 10, 17. 
Ep. ad Rom. 4, 24. 


σάρκα τοῦ. σω- 


IGNATII EPISTOLA AD SMYRNAEOS. I. 1l. 187 
cruei Domini lesu Christi, quoad carnem et animam, et firmatos in cha- 
ritate per sanguinem Christi, persuasissimum habentes, Dominum revera 
esse ex genere David secundum carnem, filium Dei secundum voluntatem 
et potentiam Dei, natum vere ex virgine, baptizatum a loanne, ut im- 
pleretur ab eo omnis iustitia, vere sub Pontio Pilato et Herode tetrarcha 
clavis confixum pro nobis in carne. Ex hoc fructu nos sumus per di- 

vine beatam passionem eius, ut per resurrectionem suam in secula elevet 
vexillum pro sanctis et fidelibus suis, sive in ludaeis, sive in gentibus, 
in uno corpore ecclesiae suae. 


Domini lesu Christi, tam carne, quam spiritu, et stabilitos in caritate 
in sanguine Christi, plena firmaque fide credentes in Dominum nostrum 
vere oriundum ex genere David secundum carnem, filium Dei secundum 
voluntatem et virtutem Dei, vere natum ex Virgine, baptizatum a loanne, 
ut impleretur ab ipso omnis iustitia; sub Pontio Pilato et Herode te- 
trareha vere eruei affixum pro nobis in carne: de quo fructu nos su- 
mus per divinam beatamque eius passionem, ut tolleret signum in se- 
cula per resurrecüonem sanctis et fidelibus suis, sive in ludaeis, sive 
in gentibus fuerint in uno corpore Ecclesiae suae. 


ll. Christus vere in carne passus est. Contra. Docetas. 


Omnia autem haec passus est propter nos, ut salutem consequere- 
mur. Et revera passus est, ut ei revera seipsum rescuscitavit; non, ut 
quidam infideles dicunt, secundum apparentiam eum passum esse, ipsi 
secundum apparentiam exislentes; et quaemadmodum sapiunt, sic et con- 
tinget eis, quippe qui phantastiei sint et diabolici. 


*]L Haec enim omnia passus est propter nos, ul salvaremur ; 
ei vere passus est, quemadmodum et vere resuscitavit semetipsum. 
Non ut quidam ineruditi eum sola opinione passum affirmant, ipsi sola 
opinione existentes, et ut sentiunt, ila quoque eveniet ipsis, qui cor- 
pore eassi et daemoniaei sunt. 


3) Unde hi Haeretiei «{οκήταί. Eo- 
rum origo a Simone Mago. Mis autem 
maxime in Episcopatu infestus est S. 
Ignatius. Nam Menander, discipulus Si- 
monis et Doceta, Ignatio synchronus fuit. 
De eo fustinus Martyr paucis annis post 
lgnaüi Martyrium: Mév«vgov . . . ἓν 
«Αντιοχείᾳ yevópuevov, πολλοὺς ἕξα- 
πατῆσαι διὰ μαγικῆς τέχνης οἴδαμεγ. 
(Apol. 1. c. 26. Opp. p. 59. ed. Ben.) 
Menandri discipulus erat Saturnilus, ut 


tradit Irenaeus, I, 22. (24, 2. p. 100. 
ed. Massuet) ei post eum Epiphanes; 
qui etiam docuit Salvatorem putative vi- 
sum hominem, et τὰ πάντα ἓν τῷ 
θοκεῖν πεποιηκέναι. Pearson. — Cfr. ad 
Trall. c. 10. - 


4) Eiusmodi paronomasiae saepius 
apud Ignatium leguntur, e. g. in inscri- 
plione epistolae ad Polycarpum, in Ep. 
ad Rom. c. 8, ad Trall, c. 5. H, 


188 IGNATII EPISTOLA AD SMYRNAEOS. Π]. IV. V. 


Π. 


Ἐγώὶ γὰρ xol μετὰ τὴν ἀνάστασιν ἐν σαρκὶ αὐτὸν οἶδα καὶ πιστεύω 
ὄντα, Καὶ ὅτε πρὸς τοὺς negl" Tlérgov ᾖλδεν, ἔφη αὐτοῖς' λάβετε, 
ψηλαφήσατέ: με, xol ἴδετε, ὅτι οὖκ εἰμὶ δαιμόνων. ἀσώματον.΄ Καὶ 
εὐθὺς αὐτοῦ ἤψαντο, se ἐπίστευσαν, πραθέντες" τῇ Gaga αὐτοῦ καὶ 
τῷ πνεύματι. Zh τοῦτο καὶ Θανάτου πατεφρόνησαν, πὑρέθησαν δὲ 
ὑπὲρ θόνατον, Μετα] δὲ τὴν ἀνάστασιν συνέφαγεν αὐτοῖς καὶ συν- 
ἐπιεν ὡς σαρκικὸς, παΐπερ πνευματμιῶς ἡνωμένος τῷ πατρί. 


Christus et post resurrectionem in carne fuit. 


IV.  Cavete vobis ab haerelicis islis, — Nisi Christus vere passus esset, 
nec ego palerer. 


Ταῦτα δὲ moon ἡμῖν, ἀγαπητο), εἰδὼς ὅτι xoà ὑμεῖς οὕτως 
ἔμετε, ΠἩροφυλάσσω δὲ ὑμᾶς ἀπὸ τῶν θηρίων τῶν ἀνθρωπομόρφων, 
οὓς οὐ μόνον δεῖ ὑμᾶς μὴ παραδέγεσθαι,, à εὖ δυνατόν ἐστι μηδὲ 
συναντᾶν, µόνον δὲ προσεύχεσθαι ὑπὲρ αὐτῶν, ἐών πως μετανοήσωσι, 
ὕπερ δύσκολον. Τούτου δὲ à ἔχει ἐξουσίαν ᾿Ιησοῦς Χριστὸς, τὸ ἀληδι- 
νὸν ἡμῶν. Bv Ei γὰρ τὸ δοπεῖν ταῦτα ἐπρόχθη ὑπὸ τοῦ πυρίου 
ἡμῶν, πἀγὼ τὸν δοκεῖν δέδεµαι. Tt δὲ καὶ ἑαυτὸν! ἔπδοτον δέδωκα 
τῷ Θανάτῳ, πρὸς πυρ, πρὸς pigeat πρὸς θηρία; AM yw 
pegolguc ἐγγὺς Θεοῦ; μεταξὺ δηρίων μεταξὺ Θεοῦ ' μόνον ἐν τῷ ὀνό- 
ματι ᾿]ησοῦ «Χριστοῦ. Εὶς τὸ συμπαθεῦν' αὐτῷ πάντα ὑπομένω, αὐτοῦ 
µε ἐνδυναμοῦντος τοῦ τελείου ἀνθρώπου γενομένου. 


V. Periculum erroris Docetarum. 
"Ov τινες ἀγνοοῦντες, ἀρνοῦνται, μᾶλλον δὲ ἠρνήθησων en! αὐτοῦ, 
Ovreg ὄυνήγοροι τοῦ Δανάτου μᾶλλον, ἢ τῆς ἀληθείας" οὓς οὖν ἔπει- 


Cap. ΠΠ. 1) Laudant h. |. Euseb. σαρχὶ κὠ τῷ αἵματι αὐτοῦ. Noltius 


H. E. HI, 36. et Theodoret. Dial. II. I. c. 
p.127. Refert Hef. ad C. W. Fr. Walch: 
mum Ignatius Christum post. resurrectionem 
in carne viderit. — Programma — paseh. 
Gotting. 1772. 

2) περὶ iu C man. pr. superadditum. 
Ad oram: oi περὶ Ilérgoy. 

3) Cum einsmodi elocutio apud nul- 
]um quattuor Evangelistarum extet , iam 
Eusebius H. E. l c. quaerit οὐκ οἶδα, 
ὁπόθεν τοῖς ῥητοῖς κέχρηται. Hie- 
ronymus in cat. scriptorum eccl. ex 
evangelio Nazaraeorum eam provenisse 
putat.  Pearsono tamen ex traditione 
desumpta videtur, cum Vedelius con- 
iendat, conflatam fuisse eam ex evang. 
Lucae 24, 36—40, 

4) ψηλαφήσετέ C, man. sec. & supra. 

9) Recepi xpa.déy. ες ex CL, quodunice 
genuinum sensum antecedentium réddet; 
κρατηθέντες auctore Vossio editt. omnes, 
minus ex indole linguae graecae. Dein 
τὸ πγεύµατι C, man, sec. τῷ supra. 
Armenius leg. videtur οἳ αραθέντες τῇ 


I. 1. malebat ἀνακραθέντες, 
6) Cfr. Act. 10, 41. S. Augustini Ep.49. 


Cap. IV. 1) Cfr. Theodoret. Dial. I. 

c. p. 50. 

2) τὸ C L, τῷ Theodoretus Dial. I. 
p. 60, Vossius et alii Sed cum illud 
non minus graecum sit, quam hoc, Co- 
dicum auctoritatem etiam iy ἠδιαφόροις 
religiose sequamur, Cfr. Ep. ad Troll. 
c. 10. initio. 

3) ἑαυτὸν CL — ἐμαυτὸν, ut libb. 
imp. Vossium secuti ante lacobsonum. 
Cfr. ad Trall. c. 3. 

4) Ἐγγὺς- - μεταξὺ Θεοῦ ex apo- 
erypha Doctrina Petri sumta videntur. 
Cfr. Denzinger l. c. p. 102.. H. ed. IV. 

5) Cfr. Rom. 8, 17. εἴπερ ovuna- 
σχοµεν, ἵνα xol συνδοξασθῶμεν. 


Cap. V. 1) Similem ἐπαγόρθωσιν 
Pearsonus indicat in inscript. Ep. ad 
Polyc. ἐπισκόπῳ — μᾶλλον ἔπεσχο- 
πημένῳ (νιρ.). Cfr. Matth. 10, 33. 
Luc. 19, 9, 


IGNATII EPISTOLA AD SMYRNAEOS. ΠΠ, IV. V. 189 


IIl... Christus et post resurrectionem in carne fuit. 


Ego enim scio, et post resurreetionem eum in carne fuisse, et credo 
eum adhue in carne esse, Et quando ad Petrum et socios eius venit, 
eis dixit: ,apprehendite, palpate me, et videte, quod non sim daemonium 
incorporale.| Et confestim ipsüm tetigerunt et crediderunt, mixti eius 
carni et spiritui. Propter hoc etiam mórtem contemserunt, et morlis 
sunt inventi victores, Post resurrectionem autem cum illis comedit et 
bibit, ut carnalis, quamvis spiritualiter unitus esset Patri. 


*]II. Ego enim etiam post resurrectionem in carne ipsum novi, 
et esse credo: etenim quando adPetrum sociosque eius venit, ait ipsis: 
Accipite, palpate me, et videte, quod non sum daemonium incor- 
poreum. Et statim eum contrectarunt et crediderunt, mixti eius carni 
et spiritui. Quapropter et mortem contempserunt; nam morti superi- 
ores inventi fuerunt. Post resurrectionem vero cum ipsis comedit et 
bibit tanquam carnalis, licet spiritualis unitus esset cum Patre. 


IV. Cavete vobis ab haereticis istis. — Nisi Christus vere passus esset, 
"ec ego paterer. 


De his autem admoneo vos, charissimi, quamvis vos idem sentire 
sciam. Sed praemunio vos contra feras, humana specie indutas, quos 
non solum oportet vos non recipere, sed, si possibile est, neque obviam 
eis fleri, solum vero pro eis orare, num aliquam poenitentiam agant, 
quod admodum difficile est, Huius autem potestatem habet lesus Chri- 
stus, qui vera est vita nostra. Si autem illud ad apparentiam tantum a 
Domino nostro peraetum est, et ego ad apparentiam tantum vinetus sum. 
Cur vero et meipsum tradidi morti, ad ignem, ad gladium, ad bestias? 
Verum, qui prope gladium, prope Deum est, qui cum bestiis, cum Deo 
est; dummodo sit in nomine lesu Christi. Ut simul cum illo patiar, 
omnia susiineo, ipso roborante me, qui perfectus homo factus est. 


*IV. Be his autem commoneo vos, carissimi, sciens et vos ita 
sentire: sed praemunio vos econtra feras humanam formam prae se fe- 
rentes, quas vos non modo non suscipere, sed occursum quoque earum, 
si fieri potest, vitare decet; solumque pro iis orare, si quando poeni- 
tentia ducantur, quod difficile est. Illud vero in sua potestate solum 
habet lesus Christus, vera nostra vita. Si enim sola opinione ista facta 
fuere a Domino nostro, et ego opinione solum vinctus sum. Cur vero 
meipsum morti obtuli, ad ignem, ad gladium, ad feras? Sed vicinus 
gladio, vicinus Deo; septus feris? septus Deo: tantum in nomine lesu 
Christi, ut ipsi compatiar. Omnia sustineo, ipso me confortante, qui 
perfectus homo natus est. 


V. Periculum erroris Docetarum. 


Eum stulti quidam abnegant, potius autem ab eo abnegantur, pa- 
lroni morts magis, quam veriatis; quibus nec prophetiae persuasere, 


*V. Quem nonnulli ignorantes negant, vel potius negati sunt ab 
ipso, cum sint patroni mortis potius, quam veritatis, quos nec Prophe- 


190 IGNATII EPISTOLA AD SMYRNAEOS. V. VI. VII. 
Guy of προφητεῖαν, οὐδ' ὁ νόμος Μωσέως , ἀλλ’. οὐδὲ µέχρι νῦν τὸ 
εὐαγγέλιον, οὐδὲ τὰ ἡμέτερα τῶν xot ἄνδρα παθήματα. Καὶ γὰρ 
περὶ ἡμῶν τὸ αὐτὸ φρονοῦσινὸ Τί Tio με ὠφελεῖ τις, εἰ L ἐπαινεῖ, 
τὸν δὲ πύριόν µου βλασφημεῖ, μὴ ὁμολογῶν αὐτὸν σαρκοφόρον; Ὁ 
δὲ τοῦτο μὴ λέγων τελείως. αὐτὸν ἀπήρνηται, ὠν' νοκροφόρος. Τα 
δὲ ὀνόματα, αὐτῶν, ὄντα ὄπιστα, οὐκ Foy. pov ἐγγράψαι. λλα 
μηδὲ γένοιτό μοι αὐτῶν μνημονεύειν , μέχρις οὗ μετωνοήσωσινὃ sic το 
πάθος, 0 ἐστιν ἡμῶν ἀνάστασις, 
Vl Qui mon credit in sanguinem Christi, iudicabitur , 
essel. — Haerelicis islis etiam virtules desunt. 


elsi angelus 


Μηδεὶς πλανάσθω. Καὶ τὰ ἐπουράνια, xal U δόξα τῶν ἀγγέ. 
λων, καὶ οἱ ἄρχοντες ὁρατοί τε φαὶ ἀόρατοι, ἐὰν μὴ πιστεύσωσιν' 
εἷς τὸ αἷμα Χριστοῦ ," πάκείνοις, αρίσις ἐστίν. ; Ot χωρῶν χωρείτω:΄ 
Τόπος μηδένα φυσιούτω" τὸ γὰρ ὅλον ἐστὶνῦ πίστις καὶ éydmy, Qv 
οὐδὲν προπέκριται. ζαταμόθετε δὲ τοὺς ἑτεροδοξοῦντας elc τὴν χάριν 
Ἰησοῦ Χριστοῦ τὴν εἰς ἡμᾶς. ἐνδοῦσαν , πῶς ἐναντίοι εἰσὶν τῇ )νώμῃ 
τοῦ Θεοῦ. Περὶ ἀγάπης οὐ μέλι αὐτοῖς, οὐ περὶ χήρας, οὐ περὶ 
ὀρφανοῦ, οὐ περὶ Θλιβομένου, οὐ περὶ δεδεµένου vj Λελυµένου, οὐ 


περὶ πεινῶντος dj διψῶντος. 


VII. 
negantes. 


Haeretici isti abstinent ab. Eucharistia, 
Recedamus ab iis. 


carnem Clristi eam esse 


Εὐχαριστίας παὶ προσευγῆς ἀπέχονται διὰ τὸ μὴ ὁμολογεῖν, viv 
εὐμαριστίαν σάρκα εἶναι τοῦ σωτῆρος ἡμῶν ]ησοῦ Χριστοῦ, τὴν ὑπὲρ 
τῶν" ἁμαρτιῶν ἡμῶν παθοῦσαν, ἣν τῇ χρηστότητι ὁ πατὴρ ἤγειρεν. 


2) Cfr. Luc. 24, 44. 

3) 1. e. qui incarnationem Christi 
impugnant, illi universos homines evertunt, 
eorum redemtionem per mortem Christi 
negantes. Seu: qui dicunt, Christum 
κατὰ τὸ δοκεῖν tantum esse passum, 
ii nos quoque χατὰ τὸ θοκεῖν (i.e 
in vanum) pali contendant necesse est, 
H. Aliter Gallicciolli adnotans: Non 
già che cosloro pensassero nei martiri 
patimenti fantaslici e in apparenza, come 
pensavano di Cristo; ma il santo cava 
ció come illazione. Simil maniera [fu 
nel capo antecedente. 


4) Eadem habes ap. Theodoret. 
Dial. I. p. 50. 
5) Cfr. IIoanu. 4, 2. 3. Christus 


dicitur σαρκοφόρος, Jgnatius $&oq.ógos, 
is qui negat incarnationem Christi. ve- 
κροφόρος, i. e. qui vivens porial funus 
suum, l. e, qui ipse mortuus est. Π. Par- 
tienlam μὴ in textu Codicis C. omissam 
man. Sec. orae adscripsit. —— — 

6) ὧν C, man. sec. cy n marg. 

1) ἔφοξέν μοι C L, ἔδοξέ µοι editt. 

8) I. e. donec resipiscant, et Christum 


reapse mortuum esse et e mortuis re- 
surrexisse credant. De modo loquendi 
cfr. infra c. 9. eig Ocóv μετανοεῖν el 


. Ep. ad Philad, ο, 8. &ày µετανοήσωσιν 


ele ἑνότητα Θεοῦ. 

Cap. VI. 1) Cfr. Gal. 1,8. Ephes. 1,21. 

2) ztot est rectesubstituit Voss., 
πιστεύσωµεν CL. 

3) Apud Cureton. p. 42. Timothei 
Alexandrini fragmentum Syriaeum post 
XpoioroD exhibet à ἐστι Θεοῦ, in altero 
fragmento p. 48. est ὃς ἐστι Θεός. 

. 4) Vid. Mattb. 19, 12. 

9) ἐστὶν ex CL, 207) editt. In marg. 
(* man. sec. οὔτε πίστις ἀγάπης προ- 
Χέχριται, οὔτε ἀγάπη πίστεως. Cfr. 
Ep. ad Magn. c. 1. 

6) πεινόντος C, man. sec. ὦ (sic) 
iu marg. Iacobsonus in utraque ed. perio- 
dum subsequentem traxit ad c. 6, à. ver- 
his Οἱ οὖν septimum exordiens, 

Cap. VII. 8) Verba Ῥὐχαριστίας καὶ 
προσευχῆς ἀπέχονται desunt in Pseudo- 
Ignatio, cum tamen citentur a Theodoreto, 
Dial. Ill. hoc modo: Ἐὐχαριστίας καὶ 
προσφρορὰς οὐκ ἀποδέχονται. (IV, 1. 


IGNATII EPISTOLA AD SMYRNAEOS. V. VI. VIT. 191 


nec Mosis lex, sed nec Evangelium in hunc usque diem, neque nostrae 
singulorum passiones. Nam et de nobis idem sentiunt. Quid enim mihi 
prodest, si quis me laudet, Dominum .autem meum blasphemet, eum car- 
nem assumsisse negans? Qui vero id non profitetur, is prorsus eum 
negavit, ipse funus portans. Nomina vero eorum, cum sint infidelia, 
non visum mihi est scribere. Et absit a me, ut eorum mentionem faciam, 
donec revertantur ad passionem Christi, quae est nostra resurrectio. 


tiae persuasere, neque lex Mosaica, neque ipsum Evangelium haetenus, 
neque nostri, quos singuli perferimus, cruciatus: nam et de nobis 
idem sentiunt. Quid enim mihi prodest, si quis me laudet, Dominum 
autem meum blasphemet, non confitens ipsum carne indutum? Qui vero 
id non dieit, prorsus ipsum negavit, cadaver circumferens. Ceterum 
nomina eorum, cum sint infidelia, his literis inserere non libuit. Sed 
absit à me, ut eorum mentionem faciam, donec resipiscant ad passio- 
nem, quae est nostra resurrectio. 


VL. Qui non credit in sanguinem Christi, iudicabitur, etsi angelus 
essel.  Haereticis istis eliam virtutes desunt. 


Nemo erret. Et si coelestes, et gloria angelorum, et principes vi- 
sibiles et invisibiles non credant in sanguinem Christi, et ipsi iudica- 
buntur. ,Qui capere potest, οαρίαί, Locus neminem efferat; totum 
enim est fides et charitas, quibus nihil praestantius.  Considerate vero 
eos, qui de gratia lesu Christi, quae ad nos venit, alienam opinionem 
tuentur, quomodo contrarii sint divinae voluntati. Non charitas eis curae 
est, non vidua, non pupilla, non oppressus, non vinctus vel solutus, non . 
esuriens vel sitiens. 


* VL Nemo erret, et coelestia, et gloria Angelorum, et prineipes 
visibiles et invisibiles. Si non eredimus in sanguinem Christi, etiam 
illis iudicium est, Qui capit, capiat: locus neminem inflet: totum nam- 
que οἱ praecipuum est fides, et caritas, quibus nihil praestantius est. 
Considerate autem eos, qui aliena sentiunt de gratia lesu Christi, quae 
in nos pervenit, quomodo adversentur sententiae Dei cirea dilectionem: 
nulla ipsis eura est neque de vidua, neque de pupillo, neque de afflicto, 
neque de vincto; neque de liberato, neque de esurienle aut sitiente. 


ΥΠ.  Haeretici isti abstinent. ab. Eucharistia, carnem Christi eam esse 
neganles. Recedamus ab iis. 


ΑΡ Eucharistia et oratione abstinent, eo quod non confiteantur, 
Eucharistiam carnem esse salvatoris nostri lesu Christi, quae pro pecca- 
Us nostris passa est, quamque Pater benignitate sua suscitavit. Qui ergo 


* VI. Eucharistia et oratione abstinent, eo quod non confitentur 
Eucharistiam carnem esse Salvatoris nostri lesu Christi, quae pro pec- 
eatis nostris passa est, quam sua benignitate Pater resuscitavit. 


p. 231. ed. Schulze). Nostram tamen 2) τῶν Iac. recepit ex L, approbante 
leclionem eliam agnoscit Àrmachani ve- nunc C, in culus marg. man. sec. περὶ 
tus versio. Vossius. Codd. C L membrum τῆς εὐχαριστίας. Vid. supra c. 2, et 
exhibent integrum, sicuti vet. Int, et Arm, Ep. ad Trall. c. 9. 


192 JGNATII EPISTOLA AD SMYRNAEOS. VII. VIII. IX, 

Οἱ οὖν ἀντιλέγοντες τῇ δωρεᾷ τοῦ Θεοῦ συζητοῦντες ἀποθνήσπουσῳ" 

Συνέφερε' δὲ αὐτοῖς ἀγαπᾶν ,' ἵνα καὶ ἀναστῶσιν. Ἠρέπον οὖν ἐστὶν 
ἀπέμεσθαν τῶν τοιούτων, καὶ μήτε κατ ἰδίαν περὶ αὐτῶν λαλεῖν, µήτε 
xowij: προσέγειν" δὲ "τοῖς προφήταις, ἐξαιρέτως δὲ τῷ εὐαγγελίῳ, ἐν 
ᾧ τὸ πάθος ἡμῖν δεδήλωταν, παὶ ς ἀνάστασις τετελείωται.᾽ Τοὺς δὲ 
µερισμοὺς φεύγετε, ὡς ἀρχὴν κακῶν. 


ΥΠ. — Nihil sine episcopo peragatur. 


Πάντες τῷ ἐπιοκόπῳ ἀπολουδεῖτε, ὡς "Incoüc Χριστὸς τῷ πατρί * 
aol τῷ πρεοβυτερίρ, ὡς τοῖς ἀποστόλοις: τοὺς δὲ διακόνους ἐντρέπεσθε, 
ὡς θεοῦ ἐντολήν) Mni χωρὶς' τοῦ ἐπισκόπου τι πρασσέτω τῶν 
ἀνηκόντων εἰς τὴν ἐνλλησίαν., Ἐκείνη, βεβαία εὐχαριστία ἠγείσθω, 1 
ὑπὸ τὸν ἐπίσκοπον οὐσα, ἢ ᾧ ἂν αὐτὸς impf. Ὅπου ἂν φανῇ 
ὁ ἐπίσποπος, inei τὸ πλῆθος ἔστω ὥσπερ, ὅπου ἂν ή Χριστὸς Ἴη- 
σοῦς, inei ἡ καθολιμῆ ἐνκλησία. Οὖν ἐξόν ἐστιν χωρὶς τοῦ ἐπίσμό- 
που οὔτε Bonito, οὔτε ὀγάπην. ποιεῖν' ἀλλ’ ὃ ἂν ἐπεῖνος δοπιµάσῃ, 
τοῦτο καὶ τῷ Θεῷ εὐάρεσον, ἵνα ἀσφαλὲς ᾖ xoi βέβαιον müv ὃ 
πράσσεται, 


ΙΧ.  Honorate episcopum. Me ín omnibus recreastis. 


Εδλογόν ἐστιν λοιπὸν ἀνανῆψαι, xol, ὡς ἔτι xeigóv? ἔχομεν, 
elg Θεὸν μετανοεῖν.. Καλῶς epe, θεὸν καὶ ἐπίόκοπον εἶδέναι, 0 τι- 
uv ἐπίσκοπον ὑπὸ Θεοῦ τετίµηται, ὁ λάθρα ἐπισπόπου τι πράσσων 
τῷ διαβόλῳ λατρεύει, — Ἠάντα οὖν ἡμῖν ἐν χάρυτι περισσευέτω" 
bio γάρ ἐστε, Κατὰ πάντα με ἀνεπαύσατε , παν ὑμᾶς "Incoüc Xo 
στόρ, Απόντα μὲ καὶ παρύντα ἠγαπήσατε. ᾽Αμείβοι' ὑμῖν θεὺς, ài 


ὃν πάντα ὑπομένοντες αὐτοῦ τεύξεσθε. 





Ἀ) Ita C L, ἀποθγήσχουσι Voss. 
et alii. 

4) Συγέφερε cum C, Συγέφερεν 
1, et vulg. 

5) Graziani, qui vertit: ,Sarebbe poi 
utile per loro l'acquetarso' nec de dili- 
gendis iis, qui aliter in hac re sentiunt, 
nec de Ágapis explicat, sed de coena 
Domini celehranda. 

6) προσέχει C, v man. sec. additum. 

1) Graziani: ein cui leggiamo essere 
sata consumata la risurrezione. 

8) Ad oram Codicis C: μερισμὸς 
ἀρχὴ κακῶγ. Haec ultima 'eap. sen- 
tentia ap. Jacobsonum exordium est sub- 
sequentis. 

Cap. VIII. 1) Vid. Ep. ad Trall. c.13. 

2) Vet. Int. sine Episcopo, quod est 
ἄνευ, non salis plene. Separatim ab 
Episcopo, vel seorsim. Xcgic nunc ut 
adverbium, nunc ut praepositio Graecis 
usurpatur. Ubi adverbium est, clare se- 
paralionem indicat; sed et eadem signi- 


fieatio est, ubi loco praepositionis poni- 
tur. Vide Gatak. Msc. pp. 2. 3. (Opp. 
Crit. 410. 411.) ubi ex loco Xenophon- 
tis haec optime explicantur. S.Io. 15,5. 
χωρὶς ἐμοῦ, ad quem locum vide Be- 
zam. Pearson. 

3) ἐπιστρέψῃ C in textu, ἐπιτρέψῃ 
ad oram. 

4) ᾖ in C man. sec. supraadditum. 

9) Gallieciolli adnotat: Cioé, quel 
ceto, ove é Cristo, debhe di certo con- 
fessarsi essere una porzione della Chiesa 
di lui Cattolica. 

6) ἵνα ἀσφαλὲς C Voss., ἵν ἆσφα- 
λὲς [ac. c. L. 

Cap. IX. 1) Cfr. Ep. ad Eph. ο, 11. 

2) Cfr. Gal. 6, 10. 

3) μὲν C. Legendum forlasse κατὰ 
πάντα μὲν ἀνεπαύσατέ µε. 

4) Ita diphthongis transpositis expli- 
canda est scriptio ἁμοίβει in uiroque 
Cod. obvia, Musífgm cum Vossio editt. 
ante Tacobsonum. 


IGNATII EPISTOLA AD SMYRNAEOS. VIT. VIII. IX. 193 


contradieunt huie dono Dei, altercantes moriuntur. Utile autem esset 
ilis diligere, ut et resurgerent. Decet itaque abstinere a talibus, et nec 
in privato nee in communi colloquio de illis verba facere; attendere 
autem prophetis, praecipue autem Evangelio, in quo passio nobis ostensa, 
et resurrectio perfecte demonstrata est. Divisiones aulem fugite, ut prin- 
cipium malorum. 


Quieumque igitur muneri divino contradicunt, disquirendo moriuntur. Con- 
duceret autem ipsis caritas, ut et resurgerent. Decet igitur abstinere ab 
eiusmodi, nec privatim nec publice de illis loqui; attendere autem Pro- 
phetis, et omnium maxime Evangelio, in. quo nobis passio ob oculos 
posita, et resurrectio perfecte explicata est. Separationem autem fugite, 
ut fontem malorum. 


VIL — Nihil sine episcopo peragatur. 

Omnes episcopo obtemperate, ut lesus Christus Patri; et presbyte- 
rio ut apostolis; diaconos autem revereamini ut Dei mandatum. Separatim 
ab episeopo nemo quidquam faciat eorum, quae ad ecclesiam spectant. 
Valida Eucharistia habeatur illa, quae sub episcopo peragitur, vel sub 
eo, cui ipse concesserit. Ubi comparuerit episcopus, ibi et multitudo 
Sit; quemadmodum ubi fuerit Christus lesus, ibi catholica est ecclesia, 
Non licet sine episcopo neque baptizare, neque agapen celebrare; sed 
quodeunque ille probaverit, hoe et Deo est beneplacitum, ut firmum et 
validum sit omne quod peragitur. 


* VIII. Omnes Episcopum sequimini, ut lesus Christus Patrem, et 
Presbyterorum collegium, tanquam Apostolos; Diaconos autem  reverea- 
mini, ut praeceptum divinum. Sine Episcopo nemo quiequam faciat 
eorum, quae spectant ad Ecclesiam. Ea Eucharistia rata habeatur, quae 
sub Episcopo fuerit vel cui ipse concesserit. Ubi comparuerit Episcopus, 
ibi et multitudo sit: quemadmodum ubi est Christus, ibi Ecclesia catho- 
lica. Non lieet sine Episcopo neque baptizare, neque agapen celebrare; 
sed quicquid ille probaverit, hoc et Deo gratum erit, ut firmum ratum- 
que sit, quiequid agitur. 


IX. Honorate episcopum. Me in omnibus recreastis. 


Rationi ceterum convenit, iterum sobrios fieri, et dum adhuc tem- 
pus habemus, ad Deum per poenitentiam redire. Donum est, Deum et 
episcopum honorare. Qui honorat episcopum, a Deo honoratus est; 
qui clam episcopo aliquid agit, diabolo servit. — Omnia nune abun- 
.danter vobis gratia largiatur; digni enim estis. Omni modo me re- 
creastis, et vos lesus Christus. Absentem me et praesentem dilexistis. 
Retribuat vobis Deus, propter quem omnia sustinentes ipsum adipiscemini. 


*]X. Consentaneum est deinceps iam resipiscere, et dum adhuc 
tempus habemus, ad Deum per poenitentiam converti. Bonum est, Deum 
et Episcopum agnoscere. Qui honorat Episcopum, honoratur a Deo, 
qui clam Episcopum aliquid facit, diabolo obsequium praestat. Omnia 
igitur vobis eum gratia fiant; digni enim estis. Per omnia me recrea- 
stis: ita et vos recreet lesus Christus. Absentem me et praesentem dile- 
xistis; retribuat vobis Deus, propter quem omnia sustinentes ipso potiemini 

PATRES APOST, 13 


194 IGNATII EPISTOLA AD SMYRNAEOS. X. XI. 


X. Comiles meos benevole suscepislis; mon deerit vobis merces. 


Φίλωνα καὶ Ῥέον' ᾽Αγωθόπουν, ot ἐπηκολούθησόν μοι εἰς λόγον 
θεοῦ, παλῶς ἐπονήσατε ὑποδεβάμενοι ὡς διακόνους, Χριστοῦ θεοῦ" 
οἳ παὶ εὐχαριστοῦσι» τῷ πυρίῳ ὑπὲρ ὑμῶν ,' ὔτι αὐτοὺς ἀνεπαύσατε 
κατὰ πάντα τρόπον. Οὐδὲν ὑμῖν οὗ μὴ ἀπολεῖται." Ανείψυχον à υμῶν 
τὸ velud μου xol τὸ δεσμά μου ,' à οὐχ ὑπερηφανήσατε,᾽ οὐδὲ πῃ- 
σχύνθητε. Οὐδὲ ὑμᾶς ἐπαισχυνθήήδεται 9 τελεία πίστις, ]ησοῦς Χριστός 


ΧΙ. 

H προσευχή ὑμῶν ἀπῇλθεν' ἐπὶ τὴν ἐπμλησίαν τὴν. ἐν Ανειοχείᾳ 

τῆς Συρίας: ῦθεν δεδεµένος θεοπρεπεστάτοις δεσμοῖς,, πάντας ἀσπαζο- 
μαι, οὖν ὦν ἄξιος ἐνεῖθεν εἶναι, ἔσχατος αὐτῶν, ὧν κατὰ θέλημα” 
δὲ [Θεοῦ] κατηξιώθην, οὖν ix συνειδότος,: eA » χάριτος Θεοῦ, ἣν 
εὔχομαι τελείαν μοι δοθῆναι, 1 ἵνα ἐν τῇ προσευχῇ ὑμῶν Θεοῦ ἑ ἐπιτύχωι' 
"Iva οὖν τέλειον ὑμῶν γένηται τὸ ἔργον καὶ ἐπὶ γῆς nol ἐν οὐρανῷ, 
πρέπει εἰς τιμήν Θεοῦ χειροτονῆσαι' τὴν ἐπκλησίαν ἡμῶν Θεοπρεσβύ- 
την”, elc τὸ γενύμενον ἕως Συρίας συγχαρῆναι αὐτοῖς, ὅτι εἰρηνεύου- 
Giv, καὶ ἀπέλοβον τὸ ἴδιον μέγεθος, καὶ ἀπεκατεστάθη αὐτοῖς τὸ ἴδιον 
σωματεῖον” Ἐφάνη μου ovv? ἄξιον πρᾶγμα, πέμψαι τινὰ τῶν ἡμετέ- 
ouv? μετ ἐπιστολῆς, ἵνα συνδοξάσῃ τὴν κατὰ Θεὸν αὐτοῖς γενομένην 


Mittite legatum αἆ Anliochenos ob. pacem restitutam. 





Cap. X. 1) ῥέων in utroque Ms. 
Observat Vossius: ,Lego "Péov. Reo 
Agathopodi erat nomen bono huic viro, 
quem laudat Ignatius. Male autem inde 
duo nomina efform arunt interpretes. Ne- 
que contenti hoc errore, pro feo sub- 
stiluerunt Gaium et Gavium. Sed et 
Agathopodis nomen quam varie corru- 
ptum fuerit, videsis apud Armachanum. 
Unum id esse nomen, adparet cun ex 
hoc loco, tum eliam magis ex epistola 
ad Philadelphenses (c. 11): ὑπηρετεῖ. 
uot ἅμα “Ῥέφ Αγαθόποδι ἀνδρὸ ἐκ- 
λεχτῷ, ὃς ἀπὸ Συρίας κτλ. Tic est, 
puto, ille Agaíhopus, ad quem scrihit 
Valentinus Jlaereticus apud Clementem 
2τρωγ. HI Οὐαλεντῖνος δὲ ἐν τῇ 
πρὸς Myadonode ἐπιστολῇ, ατλ. In 
inscriptionibus nomen Agathopus saepius 
oceurril/ Unde miror, quod post Péoy 
in ed. Vossiana καὶ copula insería est, 

2) ἡμῶν CL. 

3) raziani: 
perduto. 

4) Loquitur tamquam martyr, vilam 
suam eorum loco positurus; ideoque 
addit καὶ τὰ δεύµά µου. Pearson. 
Cfr. Ep. ad Eph. c. 21; ad Polyc. 
ο, 2 οἱ 6. 

5) ὑπεριφανήσατε L C, in hoc qui- 
dem man. sec. η ad oram. Tum ἔπαι- 
σχύνθητε Voss. οἱ C in textu, ή ad oram. 


Nulla per voi sarà 


0) lesus Christus fidei auctor et con- 
summator. Hebr. 12, 2. 

Cap. XI. 1) Àn fama solum, an li- 
teris, an affectu ?. Effectu, procul dubio. 
lac. Cfr. ad Philad. c. 10., ad Polyc. 
e. f. 

2) ἔσχατος αὐτῶν, ὧν κατὰ Φέ- 
Aqua dedi ex C, ἔσχατος αὐτῶν dv, 
χατὰ θέλημα Voss. "el rlqq. editt. vel 
eadem vel pleniori interpunctione post 
ὦν distinguentes. Particula δὲ primilivo 
suo loco a librariis remota esse vide- 
tur, utpote quae minus vulgatae lectioni 
respondeat. Vix me tenere. potui, quin, 
post ev eam collocarem, aut. eum tribus 
meis recensionis longioris Codd. prorsus 
excluderem. Dein nonnnlli reponunt Jso) 
post δὲ c. vulg. Interpolatoris textu. 
Sed in Codd. BOY l. ο. deest τοῦ Φεοῦ, 
ita ul. θέλημα absolute capiendum sit, 
Cfr. Ep. Polycarpi ad Philipp. ο, 7. Sola 
favet versio vetus lat. Armenius leg. vi- 
detur κατὰ οὖν θέλημά μου. 

3) Non quod mihimet ipsi vel minimum 
Sim conscius, quasi ipse meruissem. Smith. 
συνειδότως C, oc supra man. sec. In 
Cod. Med. teste Tischendorfio συνει- 
ὁότως. 

4) In C voc. ἐπιτύχω varie mutatum 
marginique tandem appositum est. 

5) Cfr. II Cor. 8, 19. Ep. ad Phi- 
lad. c. 10. 


IGNATII EPISTOLA AD SMYRNAEOS. X. XI. 195 


X. Comites meos benevole suscepistis ; non. deerit vobis merces. 


Philonem et Rheum Agathopodem, qui me seculi sunt Dei causa, 
ut ministros Christi Dei suscipientes, bene fecistis. li quoque Domino 
gratias agunt propler vos, quod omnibus modis illos refeceritis. Nil 
horum vobis erit amissum.  Vicissim recreent vos spiritus meus et vin- 
cula mea, quae non conlemsistis, quorumque vos non puduit. Nec ve- 
strum pudebit perfectam fidem, lesum Christum. 


* X. Philonem, Rheum et Agathopum, comites meos ad verbum 
Dei, quod excepistis, bene fecistis, lanquam ministros Christi Dei: qui 
etiam gratias Domino pro vobis agunt, quod omnibus modis ipsos re- 
focillastis. Nihil vobis de beneficio perit; nam ego vicissim pro anima 
vestra impendere paratus sum spiritum meum el vineula mea, quae non 
despexistis, nec oh ea erubuistis. Quare nec de vobis erubescet consum- 
mata fides nostra lesus Christus. 


XI. Milite legatum ad. Antiochenos ob pacem vestitutam. 


Oratio vestra pervenit ad ecclesiam, quae est Antiochiae in Syria; 
unde vinculis Deo maxime placentibus ligatus [abductus], omnes saluto, 
illo episcopatu fungi non dignus, utpote illorum infimus, ex quibus [Dei] 
voluntas me dignata est, non iuxta conscientiam meam, sed ex gratia Dei, 
quam perfectam. mihi dari opto, ut per orationem vestram Deum con- 
sequar, Ut nune opus vestrum absolutum fiat coram Deo et hominibus, 
decet ad Dei honorem, ut ecclesia vestra eligat sacrum legatum, qui, 
eum ad Syriam usque venerit, congratuletur illis, quod pacem consecuti 
sint, et suam receperint magnitudinem, ac reslitutum sit illis suum cor- 
» pus. Digna igitur mihi res est visa, ut aliquem vestrum mittatis cum 
epistola, qui una cum illis glorificet tranquillitatem, quam iuxta Dei vo- 


*XL Oratio vestra pervenit ad Ecclesiam Antiochenam, quae est 
in Syria, unde ego vinetus vinculis Deo dignissimis omnes saluto: de 
euius numero haberi dignus non sum; utpote novissimus eorum, quo- 
rum ex voluntate dignus habitus fui; non ex mea conscientia, sed ex 
gratia Dei: quam perfectam mihi concedi opto, ut per vestram orationem 
Deum assequar. Ut igitur perfectum sit opus vestrum et in terra et in 
coelo, decet ad Dei honorem, ut Ecclesia vestra eligat legatum sacrum, 
qui in Syriam profectus gratuletur ipsis, quod pacem consecuti fuerint, 
et suam receperint magnitudinem, et restitutum sit ilis suum corpuscu- 
lum. Operae igitur pretium mihi visum fuit, ut aliquem vestrum mitla- 
tis cum epistola, ut una eum illis Deum glorificet ob tranquillitatem, 


6) Πα C L, Φεοπρεπεστάτην Vos- απ ipsa christianorum grex persecutionis 
sius, subaudiens τινὰ, vel τινὰ πρεσ- — procella dissipata. 

βεύσοντα. - 8) οὖν om. Vossius invitis Codd, — . 

. 9) ὑμετέρων C L Interpol. vet. Int. 

T) Quaero, an intelligendum sit cor- Magis placet ἡμετέρων, πί invenio in 
puseulum seu collegium presbyterorum, prima edit. Hefelii. 


13* 


- 


196 


εὐδίαν, καὶ ὅτι λιμένος Ἴδη ἐτύγγανεν"" τῇ, προσευχῇ ὑμῶν. 


ὄντες, τέλεια sol φρονεῖτε. 
poc εἰς τὸ παρασχεῖν. 


XII. 


IGNATII EPISTOLA AD SMYRNAEOS. 


ΧΙ. Xil. XIII. 


Τέλειοι 


Θέλουσιν" γὰρ ὁ ὑμῖν εὐπράσσειν Θεὸς ἔτοι- 


Salutationes. 


"Aónaferon ὑμᾶς 1 ἀγάπη τῶν ἀδελφῶν τῶν iv Τρωάδε, ὔθεν 


καὶ Ἰθάφω ὑμῖν διὰ Βούῤῥου , 


ψεται αὐτὸν j χάρις Ματὰ πάντα. 
μον) θεοπρεπέότωτον πρεσβυτέριον, 


ὃν ἀπεστείλατε μεν ἐμοῦ ἅμα Ἔφε- 
σίοις, τοῖς ἀδελφοῖς, ὑμῶν, og κατὰ πάντα µε ὀνέπαυσεν. 
Àoy? πάντες αὐτὸν ἐμιμοῦντο, ὄντα ἐξεμπλάριον θεοῦ διαπονίας. 


Καὶ ὤφε- 
' Aust- 


"Aanatopun τὸν ἀξιόθεον ἐπίσκοπον, 


τοὺς συνδούλουρ" μου διακόνους, - 


od τοὺς xor E καὶ ποινῇ πάντας, ἐν ὁ ὀνόματι Ἰησοῦ Ἀριστοῦ, 


xol τῇ σαρκὶ αὐτοῦ xod τῷ αὔὕματι, 


τε καὶ πνευματιμῇ, iv ὀνόματι ἐν ἓ ἑνότητι Θεοῦ καὶ ὑμῶν, 


πάθει τὲ καὶ ἀναστάσει, δαρχικῇῇ 


Χάρις 


ἡμῖν, ἔλεος, εἰρήνη, ὑπομονὴ διὰ παντός, 


ΧΠΙ. 


Salutationes. 


“Ασπάζομαι τοὺς οἴκους τῶν ἀδελφῶν μου σὺν γυναιξὶ ποὺ τέκνοις, 


καὶ τὰς παρθένους, τὰς λεγομένας 3g. 


πνεύματος.” 


"Εφῥωσθέ μοι ἐν δυνάμει 


σπάξεται ὑμᾶς Φίλων. cov à ἐμοὶ dv. "Αόπάζομαι τὸν 


οἶκον Ταουῖας, ἣν εὔχομαι ἑδρᾶσθαι πίστει xol éyámy Gero τε wol 


πνευµατιμῇ.͵ 


ἐν χάριτι Θεοῦ. 


10) Forte legendum ἐτύγχανον cum 
versione Armeniaca. H. ed. IV 

11) Hunc locum Semipelagianismi 
suspectum habet DBaumgarten - Crusius, 
Lehrb. d. Dogm. G. 1l, 1107. 


Cap. XII. 1) βύῤῥου CL. Cfr. 
Eph. c. 2.; ad Philad. e. 11. 


ad 


2) ὃς C Lh, ,quod expressit etiam Tnt. . 


vel. et Arm., ὅτι Voss. 

3) ὤφεῖον dedi ex C, in quo est 
ὄφελον, ὢ supra man. sec. Editores 
Vossium secuti dederunt lectionem Cod, 
L ὄφελον. 

4) Κα) ante τοὺς συγδούλους in- 
serunt Smith. Cot. Russel. cum vet. ln- 
terprete contra utriusque Codicis aucto- 
ritatem. Etiam Árm. et diaconis sociis. 

5) Iam praecessit ἐν ὀγόματι ΓΓησοῦ 
Ἀριστοῦ]. Itaque non opus est repetere 
ila verba, quae hic locum non habent, 
Delenda proinde et irreptitia, vel ex si- 
militudine sequentium vel repetitione pri- 
orum. Vossius. Apud Interpolatorem 
. Codd. summo consensu: πάθει τε xol 
ἀναστάσει, σαρχιΣῇ TE xol πγευμα- 
ixi] ἑγότητι Θεοῦ καὶ ὑμῶν. Iac. 


“4όπάζομαι ᾽άλκην,' τὸ ποθητόν μου ὄνομα, sod 4άφ- 
νον τὸν ἀσύγκριον, καὶ Εὔτεκνον xol πάντας xov! ὄνομα, 


Ἔβῥωσθε 


3 


6) In C καὶ man. sec. textu. super- 
additum. — 

Cap. XIII. 1) Ita etiam vet. Int. et 
Arm, Rectum habere videtur Interpolator 
χα) ἀειπαρθέγους, καὶ τὰς χήρας. 

2) Π. ed. 1Υ. πατρός cum vet. Interpr. 
et versione Armeniaca. 

3) Vid. supra c. 10. 

4) ἄλκην C. Eodem modo id no- 
men scribitur in L teste Tischendorfio. 
Dein τὸ ποθητόν µου ὄγομα C L, τὸ 
ποδητόν μοι ὄνομα Voss, Cot. Vocc. 
καὶ 4άφγον τὸν, ἀσύγαριτον, xol 
Ἠὔτεκνον xci πάντας κατ ὄνομα 
Vossius Codici Laurentiano librarii culpa 
excidisse falso asserit. Adsunt enim in 
L et C, agnoscunturque ab Interpolatore 
εἰ Int. vet. Smithius ex Rom. 16, 14. 
scribendum putat -Ἀσύγαριτο». 

5) His verbis subiicitur in Cod. Me- 
diceeo ZMYPNAIOIZX AIO προ- 
4405. Yerum autem non est quod in 
notis ad hunc locum asserit Vossius, 
omnibus Epistolis addi ad quossint per- 
scriptae. Ad finem Epp. ad Polycarpum 
et ad Magnesianos quidem talis: epigraphe 
legitur; caeteris autem deest. Jac. In C 





IGNATII EPISTOLA AD SMYRNAEOS. XI XH. XIIL . — 197 


luntatem sunt consecuti, et quod ecclesia illa per orationem vestram 
portu iam sit potita. Cum perfecti sitis, etiam perfecta excogitetis. Cu- 
pientibus enim vobis bene agere Deus ad largiendum paratus est. 


quam in Deo consecuti sunt, et quod vestrae orationis beneficio por- 
tum iam obtinuerint. (Cum perfecti sitis, perfeeta quoque sentite. —Vo- 
bis enim benefacere cupientibus Deus ad bonum largiendum paratus est. 


XII. Salutationes. 


Salutat vos charitas fratrum, qui Troade sunt, unde et seribo vobis 
per Burrhum, quem mecum misistis una cum Ephesiis, fratribus vestris, 
qui omni modo me recreavit. Atque utinam omnes illum imitentur, 
eum sit exemplar divini ministerii. Remuneretur ipsum gratia per omnia. 
Saluto episcopum Deo dignum, et Deo dileetissimum presbyterium, con- 
servos meos diaconos, singillatimque ac in universum omnes, in nomine 
lesu Christi, et in carne eius et sanguine, passione et resurrectione 
corporali simul et spirituali, in nomine, in unione Dei vobiscum. Gratia 
vobis, misericordia, pax, patientia sit semper. 


* XII. Salutat vos caritas fratrum, quae est Troade: unde et scribo 
vobis per Byrrhum, quem misistis mecum una eum Ephesiis fratribus 
vestris, quia per omnia me refocillavit. Et utinam omnes ipsum imita- 
rentur, cum sit exemplar divini ministerii. Retribuatur illi gratia per 
omnia. Saluto Deo dignum Episcopum, et divinis exornatum dotibus 
Presbyterium., et conservos meos Diaconos, et unumquemque singillatim, 
et in universum omnes, in nomine lesu Christi, et in carne eius et 
sanguine: item in passione eius et resurrectione caraali et spirituali: in 
nomine et in unitate Dei et vestra. Gratia vobis, misericordia, pax et 
patientia sit. semper. 


XIIl. Salutationes. 


. Saluto familias fratrum meorum cum uxoribus et liberis, et virgi- 
nes, vocatas viduas. Fortes sitis in virtute Spiritus. Salutat vos Philo, 
qui mecum est, Saluto Taviam et domum eius, quam opto firmari fide 
et charitate corporali et spirituali. Saluto Alcen, desiderabile mihi nomen, 
et Daphnum incomparabilem, οἱ Euteenum, omnesque nominatim. Valete 
in gratia Dei. ἳ 


* XIII. Saluto familias fratrum. meorum cum uxoribus et liberis 
et virgines, quae appellantur viduae. incolumes mihi estote in virtute 
spiritus. Salutat vos Philo, qui meeum est. Saluto familiam Taviae, 
quam opto solidari fide et caritate corporali et spirituali. Saluto Alcen, 
desiderabile mihi nomen, et incomparabilem illum Daphnum, optimorum 
filiorum parentem, et omnes nominatim. Valete in gratia Dei. 


Data ad Smyrnenses ex Troade. 
σµυρναίοις ἀπὸ Τρωάδος πρὸς Io- pjhi notavit Ἑ ομυρναίοις ἀπὸ Τρωά- 


λύκαρπον Ἴγνάτιος: — doc πρὸς Πολύκαρπον "Tyyatioc. 
B B (sic). Ex L Petrus del Furia 





198 


IGNATII EPISTOLA AD POLYCARPUM. ]. 


ΠΡΟΣ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΝ ITNATIOZ.! 


"Ἰγνάτιος, ὁ καὶ Θεοφόρος, Πολυκάρπῳ, ἐπισπόπῳ ἐκκλησίας Ζμυρ- 
ναΐων )' μᾶλλον ἐπισκοπημένρ' ὑπὸ Θεοῦ πωτρὸς παὺ wugiov 
"Ino «Χριστοῦ, πλεῖστα χαίρειν. 


| Laus et adhortatio. 


Αποδειόμενός σου τὴν iv Oc γνώµην, 
καταξιωθεὶς τοῦ προσώπου 
Παραμαλῶ σε ἐν χάριτι, 


τραν . ἀκίνητον , ὑπερδοξάζω,) 
ἀμώμου, οὗ ὀναίμην' ἐν Θεῷ. 


e H t LAU ) 
^ ἠδρασμένην ως ἐπὶ mé 
Gov τοῦ 
Ai ἐνδεδυ- 


σαι, προσθεῖναι» τῷ δρόμφ. σου, sell πάντας παρακα]εῖν, ἵνα σῶζων- 


ται. 


peru. Τῆς ἑνώσεως φρόντιζε, je. οὐδὲν ὁ ἄμεινον, 
Πάντων ἀνέχου ἐν ἀγάπῃ , ὥσπερ παὶ ποιεῖς. 


ὡς καὶ 6i ὁ πύριος. 
Προσευχαῖς χόλαξε ἀδιαλεύπτοις.'" 
Τρηγόρει, ἀποίμητον πνεῦμα"' 
βοήθειαν" (Θεοῦ λάλει, 
τής. Ὅπου πλείων 


1) Ea inscriptio ex CL οἱ apogr. 
Holstenii. — Ignatio e Troade repente 
proficiscendum erat Neapolim in Mace- 
donia sitam (c.8.). Priusquam eo per- 
geret, Polycarpo Smyrnaeorum episcopo 
scripsit Epistolam, quae ab exordio ad 
finem usque pastoralis exhortatio est, 
Fusius quippe disserit de iis, quae episco- 
pum eiusque gregem deceant exornentque. 

Sunt, qui hanc Epistolam in dubium 
vocent eo maxime moti, quod Ignatius 
post Smyrnaeos ad eorum quoque episco- 
pum, idque seorsim scripserit. Obstont 
autem Eusebius, qui in Hist. eccl. IIf, 36. 
ex ipsius Polycarpi Epistola ad Philip- 
penses testimonium affert: ᾿Ἐγράψατέ 
μοι x«i ὑμεῖς xal Ἰγνάτιος χτλ. Ob- 
stant Hieronymus, Chrysostomus, Ántio- 
chus, lo. Damascenus et alii scriptores 
veterum, quippe qui episcopum Antio- 
chenum Epistolam ad Polycarpum dedisse 
clare reliquerint. Nostra aetate dubia 
ila maxime confutarunt Hutherus (in 
Illgenii Zeitschr. für histor. Theol. T. XI. 
p. 62 sqq.) et Düsterdieckius, de Igna- 
lianarum Epistolarum authentia etc. p. 
42 sqq. Versio Syriaca Epistolae in 
duobus Codicibus extat, quorum alter 
Saec. sexto, octavo alter exara(us esse 
dicitur. Ex vetustiori eam Curetonus 
edidit, variis lectionibus e recentiori al- 
latis textum illustrans. Utriusque Ms. 
Syriaci versio usque ad finem capitis 
Sext extenditur, graeco textui quasi ad 
amussim respondens. Nil nisi duae sen- 


πξητηµένος. 
Πάντων τὰς νόσους βάσταξε, ὡς τέλειος ἀθλη- 
πόπος, πολὺ πέρδος. 


Ἐκδίκει, σου τὸν τόπον ἐν πάσῃ ἐπιμελείᾳ σαρπικῇ TE xol πνευ- 


Πάντας β άσταζε, 


αποῦν σύνεσιν π]είονα ἧς ἔχεις, 


Toig κατ’ ἄνδρα κατὰ 


tentiae ex reliqua parte desumptae illic 
adiunguntur. 

2) Πολυκάρπῳ ἐπισκόπῳ Σμύρ- 
γῆς Syrus, ΠΤολυκάρπῳ ἐπισχόπῳ àx- 
κλησίας Σμύρνης πόλεως Armenius. 

3) Pulchra epanorthosis et plane 
Apostolica. Gal. 4, 9. Pearson. Vair- 
lenius, tut redderet. quantum licebat pa- 
ronomasiam hancce, dedit in versione 
sua, imspeciori, mmo qui inspeclus est 
& Deo. Verhorum lusus hab. Ignat. ad 
Trall, capp. 5. 10., ad Rom. δ., ad Smyrn. 
capp. 2. 5. 10., ad Polyc.c. 3., a quibus 
minime abhorruerunt Scriptores Sacri, 
e. g. Paulus ad Philem. 11, 20. lac. 
Cum utroque Ms. restitui ἐπισχοπημένῳ, 
quod iam expressit Vossius. Eam le- 
ctionem Iacobsonus mutavit in ἔπεσχο- 
πημµένῳ auctore, ut scribit, Cotelerio. 
Sed neque princeps Cotelerii editio, ne- 
que secunda aut tertia Clerici aliud. exh., 
quam μᾶλλον [δὲ] ἐπισκοπημέγῳ. 

4) Vertit Gallicciolli : Approvando i 
tuoi divini sentimenti, 14 sibi vult illud 
ad Rom. c.7. τὴν eic Θεόν µου γγώµην. 

5) ὑπερδοξάζω [Θεὸν] Syr. et Àrm. 
Iam Holstenius: summis Deum laudibus 
evelio. 

6) Cum captivus Smyrnae essem. 

7) Loquendi modus Ignatio perfami- 
liaris. Cfr. Ep. ad Eph. c.2., ad Magn. 
€. à. et 12., ad Rom. c. 5. 

8) Smithius contra utriusque Cod. etIn- 
terpolatoris auctoritatem addit 9 εοῦ ex Int. 
vet, NecSyr. neque Arm, eam vocem tuentur, 


IGNATH EPISTOLA AD POLYCARPUM. |. 199 


AD POLYCARPUM. 


lgnatius, qui et Theophorus, Polycarpo, episcopo eeclesiae Smyr- 
naeorum, qui ipse potius episcopum habet Deum patrem et Do- 
minum lesum Christum, plurimam salutem. 


"EPISTOLA IGNATII AD POLYCARPUM. 


*[pnatius, qui et Theophorus, Polycarpo Ecclesiae Smyrnensis 
Episcopo, vel potius sub Episcopo Deo Patre et Domino lesu 
Ghristo, salutem plurimam. 


L Laus et adhortatio. 


Piam mentem tuam, velut supra petram immobilem fundatam, com- 
probans, summis eveho laudibus, quod dignus sim habitus saneta tua 
facie, qua utinam semper frui possim in Deo. Obsecro te per gratiam, 
qua indutus es, ut augeas cursum (uum, omnesque adhorteris, ut sal- 
ventur. Defende locum tuum in omni cura carnali et spirituali. Unilatis 
euram habe, qua nihil melius. Omnes perfer, ut et te perfert Dominus. 
Omnes tolera in eharitate, sicut et facis. Precibus vaca perpetuis. Postula 
Sapientiam maiorem quam habes. Vigila, insomnem spiritum possidens. 
Singulis loquere, ut potes Deo adiuvante. Cunctorum aegrotationes porta, 
sicut perfeetus athleta. Ubi plus laboris, ibi magnum lucrum. 


Ἐν Probans animum tuum in Deo firmatum, velut super petram 
immobilem, summis Deum laudibus eveho, quod tuam ineulpatam faciem 
videre meruerim, qua ulinam in Beo fruar. Obsecro te per gratiam, 
qua indutus es, ut cursum iuum promoveas, omnesque horteris, ut 
Salventur. Vindica et tuere locum tuum eum omni diligentia tam cor- 
porali, quam spirituali. — Unitatis, curam habe, qua nihil melius. Omnes 
poría, quemadmodum te Dominus; omnes tolera in caritate, sicut et 
facis. 


quam habes. 
adiutorium Dei loquere. 
ctus. 


9) Imitatur S. Paulum, qui voce à»- 
Qc et ἐνδύομαι hoc sensu. saepe uti- 
tur, e. g. Eph. 6, 14. Col. 3, 12. Pears. 


10) Conf. πληροῦν τὸν δρόµον' 
Act, 19, 25. τελειοῦν τὸν δρὀµον, Act. 
20, 24. II Tim. 4, 7. Pearson. 1n C 
προσθῆναι, 


11) L e. vindica, luere.  Groziani: 
Custodici (Galliceiolli: Sostieni) il tuo 
posto. Petermaunus quaerit, Syr. et 
Àrm. an legerint τὸ ztpéztoy p. rv zózrov. 

12) ἀδιαλείπτοις om. Syr. et Arm. 

13) Nil habet hie locus rustieitalis 
seu arrogantiae, ut Dallaeus contendebat. 


Fraterno tantum amore ductus beatus 
Ignatius Polycarpun suum ad ecclesiam 


Precibus vaca sine intermissione. 
Vigila, spiritum insomnem habens. 


Postula intellectum ampliorem, 
Singulis secundum 


Omnium infirmitates perfer, ut athleta perfe- 
Ubi plus laboris, ibi plus emolumenti. 


studiose fovendam ac preces assidue fun- 
dendas hortatus est. JDuesterdieck. 

14) Apud Damascenum, qui hunc lo- 
eum citat, legitur ἀκοίμητον ὄμμα, 
quod idem est; intelligit enim. ὄμμα 
τῆς ψυχῆς. Pears. Interpolator, lat. 
ναί Syr. et Àrm. tuentur πνεῦμα. — lu 
Ep. Clementis Rom. ad Iacobum. c. 12. 
Oi uiv οὖν τῆς ἐκκλησίας διάκονοι 
τοῦ ἐπισκόπου συνετῶς ῥεμβόμενοι 
ἔστωσαν οἳ ὀφῦαλμοί. 

15) ὁμοήθειαν Interpol, vet. Int. 
Lectio corrupta ex flo5ó&uxv, quod ex- 
hibent «ο L. Apud Syr. et Àrm. κατὰ 
θέλημα seu βουλὴν Θεοῦ. 

16) πλεῖον C L. Syrus ap. Cureton. 
cum Antiochio ὅπου [γὰρ] πλείων xó- 
πος, πολὺ [καὶ] xépdoc. 


200 IGNATII EPISTOLA AD POLYCARPUM. Π. Τμ. IV. 


ΙΠ. 


Καλοὺς μαθητᾶς ἐὰν φιλῇς ; χάρις σοι οὖν ἔστιν μᾶλλον τοὺς 
λοιμοτέρους) ἐν πραότητι ὑπότασσε. Οὐ πᾶν τραῦμα τῇ αὐτῇ ἐμπλά. 
ergo θεραπεύεται. Τοὺς παροξυσμοὺς" ἐμβροχαῖς' παῦε, Φρόνιμος' 
γίνου ὡς ὄφις ἐν ἅπασιν, iol ὀπέραιος ὡς ἡ' περιστερά. 4ιὰ τοῦτο 
σαρπικὸς ei παὶ πνευματικὸς, ἵνα và φαινόμενά Gov εἷς πρόσωπον 
πολακεύῃς᾽ τὰ δὲ ἀόρατα" αἴτει, ἵνα GOL φανερωθῇ, ὕπως μηδενὸς 
Ael, καὶ παντὸς Ἰαρίόματος περισσεύῃς, 'O παιρὸς ἀπαιπεῖ σε, ὡς 
κυβερνῆται ἀνέμους»' καὶ ὣς ηειμαζόμενος λωμένα, εἰς τὸ Θεοῦ ἔπιτυ- 
χεῖν, ονῆφε ὡς Θεοῦ ἀθλητής: τὸ θέµα ἀφθαρσία καὶ ζωὴ αἰώνιος, 
περὶ djg wel σὺ πέπεισαι. Κατὰ πάντα σου ἀντίψυχον" ἐγὼ καὶ τὰ 
δεσμά, µου, ἃ ἠγάπησας. 


Continuatio adhortationum. 


III. 


Of δοκοῦντες ἀξιόπιστοι εἶναι uu ἑτεροδιδασκαλοῦντες 
παταπλησσέτωσαν. Στῇθι ἔδραῖος ὡς ὄπμων' συπτόµενος. Μεγάλου 
ἐστὶν ἀθλητοῦ. τὸ δέρεσθαι καὶ »ικᾶν. Μάλιστα δὲ ἕνεκεν Θεοῦ πάντα 
ὑπομένευ ἡμᾶς δεῖ, ἵνα καὶ αὐτὸς ἡμᾶς ὑπομείνῃ. Πάον" σπουδαῖος 
γίνου, οὗ i. Τοὺς Ἄαιρους καταμάνθανε. Τὸν ὑπὲρ αιρὸν Ἱπροσδόκα, 
τὸν ἄχρονον, τὸν ἀόρατον , τὸν δι’ ἡμᾶς ὁρατὸν, τὸν ἀφηλάφητον, 
τὸν ἀπαθῆ, τὸν δι’ ἡμᾶς παθητὸν, τὸν πατὰ πάντα α τρόπον δι ἡμᾶς 
ὑπομείναντα, 


Continuatio. 


μή σε 


IV. Continuatio. 


Xijoot μῆ ἀμελείσθωσαν, Μετα! τὸν πύριον σὺ αὐτῶν φροντι- 
στὴς ἔσο, {Ηηδὲν veu γνώμης σου γωνέσθω, μηδὲ σὺ ἄνευ Θεοῦ 
[yv] τι πρᾶσσε' ὅπερ οὐδὲ πράσσεις, εὐσταθής» —llvxvortgov 


Cap. II. 2) Cfr. I Tim. 1, 3. et 6, ο. 


1) φιλῇς [μόνον] Syr. ap. 
Cureton. 


2) χάρισσοι fuit in C. 

3) Cfr. Act. 24, 5. 

4) Syrum, quem Αγπιεπίς repetit, aut 
παρόξνσµα, aut prorsus aliud vocabulum 
legisse, aut locum parum intellexisse Cu- 
retonus censet. 

5) 2v βροχαῖς C L. 

6) Cfr. Matth. 10, 16. 

1) Dedi ὡς ἡ cum CL, ὡσεὶ im- 
presserunt Vossius et cum eo rlqq. edi- 
tores. Prolixiores sunt huius sententiae 
verss, Syr. et Àrm. 

8) I.e. arcana vitia quorumdam. Iun. 
Arcana mysteria Dei, aut: quae in fu- 
turo evenient. Smith. 

9) ναῦν leg. Syrus. 

10) Pro anima tua (tui vice) Syr., 
persona mea sit (erit) vice personae tuae 
Arm, Cfr, ad Eph. c. 21., ad Smyrn. c. 10. 

Cap. ΠΠ. 1) εἶναί τι p. ἀξιόπιστοι 
εἶναι Syr. et Arm. Cfr. Gal. θ, 3. Ign. 
Ep. ad Tars. c. 9. 


3) ἀθλητὴς Syr., vir fortis Arm. 

4) Voec. Πλέον σπουδαῖος κτλ. 
usque ad capitis finem Syriace etiam 
extant ap. Severum, patriarcham Antio- 
chenum.  Gfr. Curetom. l. ]. 

5) Ita C et apogr. Holstenii seiunctim, 
ὑπερκαιρὸν Petrus del Furia contra 
lacobsonum mihi transcripsit ex L, idque 
est in ed. principe. Scribe saltem ὑπέρ- 


Καιρον, alio quidem sensu — mimis 
maturus. 
Cap. IV. 1) διὰ Syr; vocc. Μετὰ 


τὸν κύριον om. Àrm. 

2) [γνώμης], quod deest in CL, 
ex Interpol. inseruit Vossius: adest quo- 
que ap. Syr, Arm. et in homilia de 
unico utriusque Testamenti legislatore, 
S. Chrysostomo adscripta. 

3) ὅπερ οὐδὲ πράσσεις. Evoid- 
δει Syrus c. Interpol. et fere Árm. 

4) 1Τυκνότερον Pearsonus de con- 
fertis et plenis, non de crebris conven- 
libus intelligit. Cfr. ad Eph. c. 13. 


IGNATII EPISTOLA AD POLYCARPUM. Il. ΠΠ. 1V. 201 


Π. Continuatio adhortationum. 


Donos discipulos si amaveris, nullam inde mereris gratiam; potius 
pestilentiores in mansuetudine subiice. Non omne vulnus eodem emplastro 
curatur. Impetus febriles superfusionibus seda. Prudens esto, sicut ser- 
pens, in omnibus, et simplex ut columba.  Ideireo corporalis es et spi- 
ritualis, ut quae coram te apparent, placide traetes; invisibilia autem 
petas ut manifestentur tibi, ne tibi quidquam desit et omni dono abun- 
des. Tempus expetit te, ut gubernator ventos, et ut tempestate iaetatus 
portum, ut cum tuis Deum assequaris. Sis sobrius ut Dei athleta; prae- 
mium propositum est immortalitas et vita aeterna, de qua et tibi persua- 
sum est. ln omnibus vicissim recreeris me et vinculis meis, quae dilexisti. 


*]L Bonos discipulos si amas, nulla tibi debetur gratia. Potius 
deteriores mansuetudine ad obsequium coge.. Non omne vulnus eodem 
emplastro curatur. Exacerbatiores accessiones perfusionibus seda. Pru- 
dens esto in omnibus ut serpens, et simplex ut columba. Ideo carnalis 
es et spiritualis, ut ea, quae tibi ad oculum apparent, blande molliter- 
que tractes. Quae autem non videntur, postula, ut ea tibi manifesten- 
tur, ne quiequam tibi desit, et omni gratia abundes. lloc tempus te 
flagitat, sicut gubernatores ventos, et tempestate vexalus portum, ut 
Deum assequaris. Sobrius esto, ut athleta Dei. Praemium propositum 
incorruptio est, et vita aeterna, de qua et tu omnino es persuasus. 
Libenter ego pro te impendam et animum, et vincula haec, quae amasti. 


Ill, Continuatio. 


Qui videntur fide digni esse, et aliena docent, te non perterrefa- 
ciant. Sta firmus ut incus, quae percutitur. Magni athletae est, caedi et 
vincere. Maxime vero propter Deum omnia sustinere nos oportet, ut et 
ipse nos sustineat. Studiosior fias, quam es. Tempora perpende. Eum, 
qui ultra tempus est, exspecta, intemporalem, invisibilem, propter nos 
visibilem, impalpabilem, impatibilem , propter nos patibilem,, qui omni 
modo propter nos susüinuit. 


*]II. Ii, qui fidem mereri videntur, et aliena docent, non te per- 
Lerrefaciant. Sta firmus, velut incus, quae percutitur. Magni athletae 
est caedi, et vincere. Maxime autem propter Deum omnia nobis susti- 
nenda sunt, ut el ipse nos sustineat. Magis te sedulum et diligentem 
exhibe, quam es: temporis occasiones disce: eum, qui supra tempus 
est, expecía, carentem tempore, invisibilem et propter nos visibilem, 
impalpabilem, impassibilem, et propter nos passibilem , et nullum non 
patientiae modum propter nos exercentem. 


IV. Continuatio. 


Viduae ne negligantur. Post Dominum tu earum curator sis. Nihil 
sine tua voluntate fiat, neque tu quidquam sine Dei voluntate agas; 
quod nec facis, eum sis constans. Crebrius conventus fiant. Nominatim 


IV, Viduae non negligantur. Post Dominum tu earum curator 
esto. Nihil sine tuo arbitrio agatur, neque tu sine Deo quiequam fa- 
Cito, sicut nec facis constans οἱ bene compositus. Crebriores celebren- 


202 IGNATII EPISTOLA AD POLYCARPUM. IV. V. VI. 

συναγωγαὶ γινέσθωσαν. $53 ὀνόματος πάντας tiras οὐλους! xol 
δούλας um ὑπερηφόνει" ἀλλὰ μηδὲ αὐτοὶ Γφυσιούσθωσαν, eM slc δό- 
Soy (Θεοῦ πλέον δουλευέτωσαν, ἵνα ρείττονος ἐμευθερίας ἀπὸ Θεοῦ 
τύχωσι». Mj ἐρότωσαν ἀπὸ τοῦ ποινοῦ ἐλευθεροῦσθαι, ἵνα μὴ δοῦ- 
Ao, εὑρεθῶσιν ἐπιθυμίας. 


V. Quid coniuges, coelibes, sponsos moneat episcopus. 


Τὰς καποτεχνίας' φεῦγε᾽ μᾶλλον δὲ περὶ τούτων ὁμιλίαν ποιοῦ." 
Ταῖς ἀδελφαῖς μου προσλάλει, ἀγαπᾶν τὸν κύριον, xol τοῖς συμβίοις 
ἀρκεῖσθαι, σαρκὶ xol πνεύματι. Ὁμοίως uel τοῖς ἀδελφοῖς μου παράγ- 
7ελλε ἐν ὀνόματι "Inooó Ἀφιστοῦ, ἀγαπᾶν τὰς συμβίους" ὥς ὁ κύριος 
τὴν ἐκλλησίαν. Ei τις δύναται ἐν ἀγνείᾳ μένει eic τιμὴν τοῦ κυρίου" 
τῆς σαρκὸὺς, iv ἀλανχησίᾳ μενέτω. "Ev παυμήσηταν, ἀπώλετο' καὶ 
ἐὰν Ἰνωσθῇ πλέον τοῦ ἐπισκόπου, ἔφδαρται. Πρέπει δὲ τοῖς Ἰαμοῦσι 
καὶ ταῖς γαμουμέναις, μετὰ γνώμης τοῦ ἐπισκόπου τὴν ἔνωσιν ποιεῖ- 
όθαι, ἵνα ὁ γάμος 1 πατὰ Θεὸν, παὶ μὴ κατ ἐπιθυμίαν. Πάντα, elg 
τιμὴν Θεοῦ γινέσθω. 


VI. 


Τῷ ἐπισκόπῳ προσέμετε,' ἵνα καὶ 0 Θεὸς ὑμῖν. ᾽Ανψυχονϊ 
ἐγὼ τῶν -ὐποτασσομένων τῷ ἐπισκόπῳ, πρεσβυτέροις, διωκόνοις: xol 
μετ᾽ αὐτῶν µοι τὸ µέρος γένοιτο σχεῖν ἐν Θεῷ. Συγκοπιᾶτε ἀλλήλοις, 


Officia gregis christiani. 





5) L e. universos nominatim ad con- 
gressus sacros convoca. lac. Vertit 
Graziani: Ricerca di tutti nominatamente. 
Aliter Galliceioli: chiama tutti a nome, 
absurde adnotans: Qui le ragunanze sono 
quelle che altrimente si dicono sinassi. 
Vedesi sino dal primo secolo l'uso di 
chiamare a nome i concorrenti, per sa- 
pere chi convenisse, o no. 

ϐ) C(r. Neander, Kirchengesch. Ι. 
p. 900, II. 

1) Aut de communi Christianorum 
aerario, aut de ipsorum communitate 
atque unitate intelligendum. 

8) Editi ante Jacobsonum τῆς ἐπι- 
Φυμέας auct. Vossio. Artieulus in utro- 
que Cod. deest. 

Cap. V. 1) Non eum Hefelio malas 
doctrinas el haereses, sed huius saeculi 
arlificia intellexerim. Graziani: Fuggi le 
male arti — gl'i inganni, le furberie, Gal- 
lieciolli: Fuggi gli astuti artifizi. 

2) ὁμιλίαν μὴ ποιοῦ ο. lnterpo- 
latore Vossius, Cotelerius, Smithius οἱ 
alii invito utroque Cod., vet. Int., Syr. 
et Arm. Deest μὴ eliam in Mss. BFÓO Y 
recens. prolixiorem exhibentibus. 

3) Vocc. τὰς συµβίους, quae ex 
vulg. et Int. vet. Vossius supplenda monet, 
reapse extabant iu L, suntque in C. Cfr. 
Eph. 5, 25. 


4) TL ο, eius, qui corpora nosira 
resuscitat, el cutus membra corpora 
nostra sunt. Cfr. I Cor. 6, 14, 15. lac. 
Holstenius Inlerpretem vet. sequens ad 
honorem Domini carnis, siculi vertit 
Gallieciolli: a onor del Signore della 
carne. Aliter Graziani: ad onor della 
carne del Signore. Syrus quoque et 
Arm. εἲς τιμὴν τῆς σαρκὸς τοῦ κυρίου. 
5) Videatur Neander, l. c. p. 321. Hi. 
0) Cfr. I Cor. 10, 31. 

Cap. VL. 1) Hie est locus (usque 
ad ἐν τῇ ἀναστάσει ὑμῶν παθητήν. 
c. 7.), quo maxime everlere conati sunl 
quidam (Sceulletus, Vedelius, Usserius) 
huius Epistolae auctoriatem. — Quid enim, 
inquiunt, itane sui oblitus fuit Ignatius, 
ut nesciret, se ad Episcopum scribere ? 
Non certe: ipsi videntur obliti esse prae- 
cedentimum verborum, qui haec carpunt. 
Supra enim dixit Ignatius, προςλάλει, 
παράγγελλε, ele. Non itaque Poly- 
carpo scribit, ut Episcopo obediat; sed 
rogat eum, ut hortetur Smyrnaeos haec 
facere. Quorsum enim alias omnia ista, 
quae sequuntur, συγκοπιᾶτε, συντρέ- 
χετε, ἀρέσχετε, elc., quae non uni 
dicuntur? Apparet ergo, esse fictionem 
personae Polycarpi, Smyrnaeos hórtan- 
Us. Vossius. Quia ad Smyrnae Episcopum 
destinata Epistola ex more antiquo le- 


IGNATII EPISTOLA AD POLYCARPUM, IV. V. VI. 203 
ommes quaere. Servos et ancillas ne contemnas ; sed nec ipsi superbiant, 
verum ad gloriam Dei plus serviant, ut potiorem libertatem a Deo con- 
sequantur. Non desiderent communibus sumptibus e servitute redimi, 
ne servi inveniantur cupiditatis. 


iur conventus. Nominatim omnes inquire. Servos et ancillas ne despi- 
cias; sed nec ipsi inflentur, sed ad gloriam Dei offieiosius serviant, ut 
meliorem libertatem a Deo consequantur. Neque communi impensa ma- 
numitti velint, ne servi inveniantur concupiscentiae. 


V. Quid coniuges, coelibes, sponsos moneat episcopus. 


Malas artes fuge; magis autem de illis coram populo loquere. So- 
roribus meis dicito, ut Dominum ament, et maritis contentae sint carne 
ae spiritu. Similiter et fratribus meis manda in nomine lesu Christi, 
ut diligant coniuges suas sicut Dominus ecclesiam. Si quis potest in 
casütate manere, ad honorem eius, qui Dominus est carnis, in humilitate 
maneat. Si glorietur, periit; et si se maiorem episcopo censeat, interiit. 
Decet vero, ut sponsi et sponsae de sententia episcopi coniugium faci- 
ant, ut nuptiae secundum Dominum sint, non secundum cupiditatem. 
Omnia ad honorem Dei fiant. 


*V. Malas artes fuge; imo de his nec verba facito. Sororibus 
meis dicito, ut Dominum ament, et coniugibus suis contentae sint et 
carne et spiritu. Similiter et fratribus meis praecipe in nomine [esu 
Christi, ut coniuges suas ament, sicut Dominus Ecclesiam. Si quis in 
castitate permanere potest ad honorem Domini carnis, sine iactantia 
permaneat: Si gloriatus fuerit, periit, et si cuiquam motus sit praeter 
Episcopum, periit ei castitas. Sponsos aulem sponsasque cum assensu 
Episcopi coniugari decet, ut nuptiae sint secundum Deum, non secun- 
dum concupiscentiam. Omnia ad honorem Dei fiant. 

VI. Officia gregis christiani. 

Episcopo attendite, ut et Deus vobis attendat. Utinam ego vicissim 
recreare possim eos, qui subditi sunt episcopo, presbyteris, diaconis; 
et utinam mihi contingat, cum illis partem habere in Deo.  Collaborate 


* VI. Episcopo aitendite, ut et Deus vobis. Eos ut propriam 
animam diligo, qui parent Episcopo, Presbyteris et Diaconis, et cum 
ipsis contingat mihi partem habere in Deo.  Collaborate invicem, una 


genda etiam erat Smyrnensibus, ideo lippensis fratri alicui eximio seorsim 


sanctissimus Martyr intermiscet, praecepta 
ad populum: exemplo Apostoli, qui iu 
I ad Tim. multa praecipit omnibus Rei- 
publicae Christianae ordinibus; aitque 
sicut hic (IV. 12.): Nemo adolescentiam 
iuam contemnat; et Tit. 2, 15. Nemo te 
contemnal. Colel. Sic B. Paulus ad Phi- 
lipp. 4, 3. Episcopo sive Ecclesiae Phi- 


scribit. Smithius conferri iubet persona- 
rum imitationes, quas legimus Ápoc. 2, 
10. Kistius censet hanc Epistolam potius 
inseribendam esse ad Polycarpum οἱ Pres- 
byteríum. Iac. Vid. Ep. ad Smyrn. c. 13. 
Not. 4. 

2) Cfr. supra. c. 2., ad Smyrn. c. 10,,. 
ad Ephes. c. 21. 


204 IGNATII EPISTOLA AD POLYCARPUM. VI. VII. 

συναθλεῖτε ," , ουντρέχετε, συµπάσμετε, συγκοιμᾶσθε,᾽ συνεγείρεσθε, ὡς 
Θεοῦ οὐκονόμοι καὶ πάρεδρου xol ὑπηρέται. "4ρέσκετε 0 o στρατεύεσθε, 
áp οὗ καὶ τὰ ὀψώνια' Ἀομίδεσθε, Μή τις ὑμῶν δεσέρτωρ" εὑρεῦῇ, 
Τὸ βάπτισμα ὑμῶν μενέτων ὡς ὕπλα, ἡ πίστις ὡς. περικεφαλαία, ἡ 
yim ὡς δόρυ, U ὑπομονὴ, ὡς movondlo. Τὰ δεπόσιτα" ὑμῶν τὰ 
ἔργα ὑμῶν, ἵνα τὰ ἄπκεπτα ὑμῶν ἄξια ποµίσησθε.᾽ «Μανροθυμήσατε 
οὖν μετ᾽ ἀλλήλων d ἐν πραότητι, ὡς ὁ Θεὺς [μεθ΄] ὑμῶν, ᾿Οναίμην"' 

ὑμῶν διὰ παντός. 


VII. .Mittite legatum ad. Antiochenos ob pacem restitutam. 


Ἐπειδὴ' ἡ ἐππλησία y ἐν ᾽Αντιοχείᾳ τῆς Συρίας, εἰρηνεύει , ὡς 
ἐδηλώθη μου, διὰ τὴν προσευχὴν ὑμῶν, πἀγὼ εὐθυμότερος ἐγενόμην 
iv ἀμεριμνίᾳ Θεοῦ, ἐών περ διὰ τοῦ παδεῖν Θεοῦ ἐπιτύχω, εἰς τὸ 
εὑρεθῆναί με ἐν τῇ ἀναστάσει" ἡμῶν µαθητήν” Ἠρέπει" «Ἠολύκαρπε 
δεομαμαριστότωτε, συμβούλιον ἆ ἀγαγεῖν Φεοπρεπέστατον , καὶ χειροτονῆ- 
αἱ τινα, ὃν ἀγαπητὸν Μαν ἔχετε καὶ Goxvov, 0g δυνήόεται θεόδρο- 
Mog medicus τοῦτον παταξιῶσαι ἵνα πορευθεὶς elc Συρίαν δοξάσῃ 


ὑμῶν τὴν ἄοκνον ἀγάπην eig δόξαν Χριστοῦ. 
σίαν οὖν ἔχει, ἀλλὰ 0c σχολάζει, 


ὑμῶν, ὕταν αὐτῷ ἀπαρτίσητε." 


3) συναθλῆτε scr. C L Voss. 

4) Et ex hoc et ex sequentibus 
locis voluerunt ostendere viri docti, 
epistolam hanc non esse Ignatii, vel sal- 
tem hane partem ; quod in ea tot Latina 
vocabula occurrerent. Nam, inquiunt, 
itane rudis fuit Ignatius lingnae Grae- 
cae, ut nesciret, quid depositum, quid 
accipere, quid desertorem sermo Graeeus 
vocet? Fefellit, ut puto, viros doctissi- 
mos iudicium suum. Omnia enim haec 
verba desumta sunt ex militia et iure 


Romano; neque Graecis minus nota, 
quam Romanis; imo etiam  vernaculis. 


notiora. "Quis est, qui nesciat, omnia 
militaria vocabula etiam apud "Graecos 
obtinuisse? Hoc qui ignorat, nunquam 
Tacticos legit; e quibus discere est, non 
tantum officia, parles exercitus, militum 
exercitia, similiaque, sed etiam leges mi- 
litares Latine fuisse scriptas et recitatas. 
Eadem quoque est ratio in iure Graeco- 
Romano, cuius innumera vocabula, una 
cum imperio, in Graeciam fuere trans- 
lata. Hoc nos nescire non patiun- 
iur veterum lurisconsultorum libri, Non 
itaque mirandum, sj notiora forent vulgo 
vocabula ista, ὀψώγιον pro stipendio 
militari, decépvep, δεπόσιτα, ἄχκε- 
πτα, quam illa, quae antiquioribus 
Graecis in usu fuerant. In actis Smyr- 
naeae Ecclesiae de Polycarpo habes 
xopqéxrop, et sexcenta alibi id genus, 
etiam in libris novi foederis, Miror au- 


Πιστεύω γὰρ τῇ qégum, Ow 


Χριστιανὸρ ἓ ἑαυτοῦ iov. 
Τοῦτο τὸ ἔργον Θεοῦ ἐστὶν καὶ 
ἔτοιμοί 


tem, quid veteri interpreti in mentem 
venerit, ut pro desertore substitueret ocio- 
sum. Quis enim nescit in militia deser- 
tores vocari λειποτακτοῦγτας ? Posterior 
aelas non eos tantum, sed et rehelles 
et proditores ita adpellat. Voss. 

5) Perquam eleganter δεσέρτωρ et 
uevé έτω opponuntur; nec inscite sub- 
iungitur Φεπόσιτα, cui voci respondet 
nomen ἄκχεπτα. Colel. Miratur Vossius 
quid Int. Vet. in mentem venerit ut pro 
deserlore substituerit otiosum. Cod. Mstus 
adhue exhibet vocem ἀργός margini hoc 
modo adscriptam; atque hoc glossema 
inusitatioris δεσέρτωρ wanstulit Int. vet. 
Tac. In textu Codicis C Φεσέρτωρ. cui 
vox ἀργός man. alia margini adscripta 
cnm signo 7- respondet. 

6) Ita vocabulo utitur Ignatius, quia 


desertores arma abiiciebant, Pears. 
1) διπόσητα C L. 
8) Hoc C L  Interpol., χομίζησθε 


auct. Vossio editt. ante Iac. 

9) Praepositio, quae excidit utrique 
Ms., leg. ap. Interpol., Syr. et in frag- 
mentis Damascenicis Rupefucaldinis. 

10) Cfr.supra ο, 1. Ep. ad Eph. c. 2. 

Cap. ΤΠ. 1) Ἐπειδὴ Iac. c. L, con- 
firmante nunc C; Ἐπεὶ δὲ Vossius, et 
qui eum eo faciunt, Syrus ex hoc cap. 
non nisi dictum Χριστιαγὸς ἐξουσίαν 
ἑαυτοῦ οὖκ ἔχει, ἀλλὰ Θεῷ σχολάζει 
vertendo sibi elegi. Vid. supra Ep. ad 
Smyrn. c, 11. ad Philad, c. 10. 


IGNATH EPISTOLA AD POLYCARPUM, VI. VII. 205 


vobis mutuo; una certate, una currite, compatimini, una dormite, una 
exsurgite, ut Dei administratores, familiares et ministri. Placete illi, cui 
militatis, a quo et stipendia fertis. Nemo vestrum desertor inveniatur. 
Baptismus vester maneat velut arma, fides ut galea, charitas ui hasta, 
patentia ut tota armatura. Deposita vestra sint opera vestra, ut accepta 
vestra digne reportetis. Longanimes igitur estote alter ad alterum in 
mansuetudine, ut et Deus erga vos. Utinam fruar vobis perpetuo. 


certate, simul currite, compatimini invicem, simul quiescite, simul exur- 
gite, ut Dei dispensatores, assessores el ministri. Placete illi, cui mi- 
litatis, a. quo et stipendia recipitis: .nemo vestrum desertor inveniatur. 
Baptismus maneat velut arma, fides ut galea, caritas ut hasta, patientia 
ut armatura totum corpus protegens.  Deposita vestra sunt opera vestra, 
ui accepta vestra digna reportetis. Longanimes ergo estote invicem cum 
mansuetudine, sicut et Deus cum vobis. Semper vobis frui cuperem. 


VIL. Mitlite legatum αὦ Antiochenos οὗ pacem restitutam. 


Quia vero ecclesia, quae est Antiochiae in Syria, ut mihi relatum 
est, pace fruitur per preces vestras; et ego nunc tranquilliore animo 
sum in securitate Dei; si modo per passionem Deum assequar, ut in 
resurrectione discipulus vester inveniar. Decet, Polyearpe, in Deo beatis- 
sime, concilium cogere Deo decentissimum, et eligere aliquem, quem 
valde charum habeatis et impigrum, qui poterit divinus cursor appellari ; 
illumque eo dignari honore, ut in Syriam profectus impigram charitatem 
vestram ad Dei gloriam celebret. Christianus sui potestatem non habet, 
sed Deo vacat. Hoc est opus Dei et vestrum, quando id in illius hono- 
rem perfeceritis. (οπβάο enim gratiae, vos paratos esse ad opus hoc 


* VIL Postquam Ecclesia Antiochena Syriae pacata est, sicut si- 
gnificatum est mihi, per orationem vestram, et ego tranquilliori sum 
animo in securitate Dei; si forte per passionem Deum assequar, ut in 
resurrectione discipulus vester inveniar. Oportet te, beatissime Poly- 
carpe, concilium sacrosanctum agere, et eligere aliquem vobis carissi- 
mum et impigrum, ut cursor divinus appellari possit, et decernere, ut 
ile in Syriam profectus praedicet impigram caritatem vestram ad glo- 
riam Christi. Christianus sui potestatem non habet, sed Deo vacat. 
Hoc est opus Dei et vestrum; quando id ipsum perfeceritis. Credo 
enim graliae, quod parati estis ad praestanda bona opera Deo congruen- 


2) Ita C L, et ex Mss. nostris recens. 4) Haec refert S. Polycarpus in Ep. 
longioris B, αἰτήσει Interpolator c. vet. ad Phil. ο, 13. Pears. 
Int., unde Cot. coniecit ἀναιτήσει, Arme- 


nius: precibus vestris οἱ discipulus vester — .. S) la CL, ὡς Voss, et qui eum 
: : recitarunt, 
invenior. . . . 

3) παθητὴν cum alis Iacobsonus ϐ) Sic Voss. recte, χαταξιῶσε CL. 


ex Ms. , Unde Pearsonus: Quaere, an ut 7) Ita L C, in quo quidem prius fuit 
a uode pomis n ü παθεῖν πα Qu ἀπαρτήσητε,. Apud Voss. αὐτὸ 
Syris. Sed Godex € distincte scribit ἀπαρτίσητε, quod libb. impr. usque 
µαθητὴν, et Ma estin Holstenii apo- ο Της cedo ro etierunt 

grapho Codicis Med., nec non ap. Vossium. , p ' 

lta etiam vet, Int. et Àrm.  Medicei Co- 8) Transpone verba: ὅτι τῇ χάριτι 
dicis scripturam παθητὴν mendum puto, h. e. διὰ τῆς χάριτος, Smith. 


206 


ἔστε sig sümowov Θεῷ ἀνήπουσαν. 


IGNATII EPISTOLA AD POLYCARPUM. VIL ΥΠ. 


Εἰδὼς οὖν ὑμῶν τὸ σύντονον τῆς 


ὀληθείας, δι ὀλίγων ὑμᾶς γβαμμάτων παρεκάλεσα. 


ΤΗ, 


Et aliae ecclesiae legatos vel epistolas Antiochiam miltant. 


Salutationes. 


᾿Επεὶ πάσαις ταῖς ἐκκλησίαις οὖν ἠδυνήθην' Ἰθάψαι, διὰ τὸ 
ἐξαίφνης πλεῖν µε ἀπὸ Τρωάδος elc Νεάπολιν, ὡς τὸ θέλημοῦ προς- 


τάσσει' 


Ίράψεις ταῖς ἔμπροσθεν ἐκμλησίαις , ὡς Θεοῦ γνώμην πεντη- 


μένος, di τὸ καὶ αὐποὺς τὸ αὐτὸ πομῇσαι, οὗ μὲν δυνάµενοι πεζοὺς 


πέμψαν οἳ δὲ ἐπιστολὰς διὰ 
αἰωνίῷ ἔρῳ, ὡς ἄξιος ὤν. 

τοῦ Ἐπιτρόπου σὺν Op τῷ 
άτταλον τὸν ἀγαπητόν μου. 
τοῦ elc Συρίαν πορεύεσθαι, 


Θεοῦ καὶ ἐπισποπῇ.' 
"Έῤῥωσθε iv πυρίῳ. 


᾿4σπάζομαι 


Cap. VII. — 1) Syrus unam sententiam 
ex cap. octavo ea quidem ratione reci- 
lat, ac si legisset : Ἀσπάζομαι τὸν Xü- 
ταξιούμενον τοῦ εἲς Ἀντιοχείαν πο- 
ρεύεσθαι ἀντὶ ἐμοῦ, xac ἔνετει- 
λάμην σοι. Ultima vbb. ἀντὶ ἐμοῦ, 
καθῶς ἐνετειλάμην σοι, nec ab. Arme- 
nio agnita, alienae manus additamentum 
esse videnhur. 

2) ἠδυνήδη C. 

3) IL e. mandatum imperatoris, seu 
militum, qui Ignatium ducebant, seu vo- 
luntas Dei. Θέλημα absolute ponitur 
Ep. ad Smyrn. e. 11. Jac. 


τῶν ὑπό Gov πεμπομένων' ἵνα δοξασθῆτε' 
"Ασπάζυμαι πάντας ἐξ :ὀνόματος, καὶ τὴν 
ola αὐτῆς παὶ τῶν τέκνων. 
Δσπάζομαι τὸν μέλλοντα παταξιοῦσθαι 
Ἔσται ἡ χάρις μεν) 
καὶ τοῦ πέμποντος αὐτὸν Πολυκάρπου. 
ἐν Oc ἡμῶν Ἰησοῦ Xo? εὔχομαι, ἐν 


᾽Ασπάζομαι 


αὐτοῦ διὰ παντὺς, 
Εῤῥώσθαι ὑμᾶς διὰ παντὸςν 
à Q διαμείνητε' év ἑνότητι 
"Αλκην, τὸ ποθητόν µου Όνομα, 


4) Ut. glorificeris vet. Int. Sed legerim 
potius ἵνα δοξασθῆτε alorvíp ἔργῳ, 
ὡς ἄξιον. 

$) Voec. x«l τοῦ πέµποντος αὖ- 
τὸν πολυχάρπου, Ἐθῥώσθαι ὑμᾶς 
διὰ παντὸς a Vossio praetermissa re- 
slituit fac. ex L. Extant ea etiam in C. 


6) zu C 1, i. e. χριστοῦ. 

1) θιαμείνηται C, ε supra. 

8) Lege ἐπισχόπου, ut, habent codi- 
ces Àugustanus el Leicestrensis (epistolae 
interpolatae). Smith. Mihi quidem lectio 
ἐπισκοπῇ sequiori aetate non absque 
consilio facta esse videtur ex priori 





IGNATII EPISTOLA AD POLYCARPUM. VII. VIIT. 201 


bonum, ad Deum pertinens. Cum itaque scirem vehemens vestrum erga 
verilatem studium, brevi epistola vos adhortatus sum. 


tia. Cum igitur noverim intensum vestrum veritatis, brevibus literis vos 
cohortatus sum. 


VIII. Et aliae ecclesiae legatos vel epistolas Antiochiam mittant. 
Salutationes. 


Cum omnibus ecelesiis scribere non potuerim, quod repente a 
Troade Neapolim, iussu ita postulante, navigaverim; tu, qui sententiae 
Dei sis compos, scribes vieinis ecclesiis, ut et ipsi idem faciant, qui 
possint, pedites mittant, alii vero epistolas per eos, qui a te mittentur; 
ut glorificeris aeterno opere, quemadmodum dignus es. Saluto omnes 
nominalm, et Epitropi uxorem cum tota domo sua et liberis. Saluto 
Attalum mihi charum. Saluto eum, qui profectione in Syriam dignus 
habebitur. Gratia in perpetuum cum illo erit et cum mittente illum 
Polyearpo. Opto vos semper valere in Deo nostro lesu Christo, per 
quem in unione cum Deo etepiscopatu permaneatis, Saluto Alcen, desi- 
derabile mihi nomen. Valete in Domino. 


* VIL Quoniam eunelis Ecclesiis scribere non potui, quod repente 
a Troade Neapolim navigare cogar, aliorum voluntate ita iubente, scri- 
hes ceteris porro Ecclesiis, ut qui Dei voluntatem teneas, quo et ipsi 
idem faeiant. Et qui possunt pedites mittant; alii vero literas per eos, 
qui a te mittuntur, ut opere hoc aeterno glorificemini, sicut mereris. 
Saluto omnes nominatim, et uxorem Episcopi cum tota familia sua et li- 
beris. Saluto dilectum mihi Attalum: saluto designandum ad iter in 
Syriam. Erit eum illo gratia semper, et cum eo, qui mittit illum, Ῥο- 
lyearpo. Opto, vos semper valere in Deo nostro lesu Christo, in quo 
permanete in unitate et tutela Dei. Saluto Aleem, desiderabile mihi 
nomen, Valete in Domino. 


ἐπισχόπου. In. Cod. B recens. longioris 9) ἄλκην CL. Cfr. Ep. ad Smyrn. c. 13. 
invenio ἐπισχόπου, man. sec, jj sine ε In C deest epigraphe ΠΡΟΣ I10- 
subscripto supra. Etiam Arm. ἐπισκό- «4ΥΚΑΡΠΟΝ, quam Vossius subiecit 
που. ex L. 





208 MARTYRIUM 5, IGNATII. I. If, 


MAPTYPION TOY ΑΓΙΟΥ IEPOMAPTYPOZ 
ITNATIOY TOY OEOQOPOY. 


L Ignatii eura pastoralis eL martyrii. desiderium. 


"Agr διαδεξαµένου τήν Ῥωμαίων ἀρχὴν Τραϊανοῦ, ᾿Ἠνάτιορ, ὁ , 
τοῦ ἀποστόλου Ἰωάννου μαθητής,” ἀνὴρ qv? τοῖς πᾶσιν dorso 
καὶ ἐνυβέρνα τὴν ἐπκλησίων Αντιοχέων ἐπιμελῶς :' τοὺς πάλαι χλιμῶ- 
νας μόλις παραγαγῶν τῶν πολλών ἐπὶ 4ομετιανοῦ διωγμῶν, παθάπερ 
πυβερνήτης ἀγαδὸς, τῷ olwxi τῆς προσευγῆς παὶ τῆς νηστείας, ναι 
τῇ συνεχεία τῆς διδασμαλίας, τῷ τόνῳ τῷ πνευματηιῶ, πρὸς τὴν ζά- 
λην τὴν, ἀντικειμένην ἀντεῖχεν " δεδουιὼς μή τινα τῶν ὀμγοψύχων ἡ ῆ 
ἀπεραιοτέρων ἀποβάλη. Τοιγαροῦν ἠὐφραίνετο, μὲν ἐπὶ τῷ τῆς ἔνκλη- 
σίας ἀσαλεύτῳ, λωφήσαντος πρὸς ὀλμγον τοῦ διωγμοῦ" ἤσχαλλεν δὲ 
καθ’ ἑαυτὸν, dc μήπω τῆς Όντως εἰς Χριστὸν ἀγάπης ἐφαψάμενος, 
μηδὲ τῆς τελείας τοῦ μαθητοῦ τάξεως. Ἐνενύει γὰρ τὴν διὰ µαρτυ- 
lov γινομένην ὁμολογίαν πλεῖον αὐτὸν προσοικειοῦσαν, τῷ κυρίω. 
"O8ev ἔτεσιν ὀλγοις ἔτι παραμένων τῇ ἐκμλησίᾳ, καὶ λύχνου" δίκην 
δεϊκοῦ τὴν ἑμάστου φωτίξων διάνοιαν, διὰ τῆς τῶν [δείων] γραφῶν 
ἐξηγήσεως, ἐπετύγχανεν τῶν κατ εὐχήν. 


II. 


Tooioyot yàg μετὰ ταῦτα ἐννάτῳ' ἔτεν τῆς αὐτοῦ βασιλείας, ἐπαρ- 
θέντος ἐπὶ τῇ vin τῇ nomi Σκυθῶν καὶ oxi iol ἑτέρων ποὶλῶν 
ἐθνῶν, xol νοµίσαντος ἔτι λείπειν αὐτῷ πρὸς πᾶσαν ὑποταγὴν τὸ τῶν 
χφιστιανῶν Φεοσεβὲς σύστηµα, καὶ sb μὴ τὴν τῶν δαιμόνων] ἕλοιτο 
λατρείαν μετὰ πάντων ὑπεισιέναι τῶν ἐθνῶν, διωγμὸν ὑπομένειν ἀπει- 
λήσαντος, πάντας" τοὺς εὐσεβῶς. ῥώντας 7 OUsv q τελευτᾶν πατηνάγ- 
καζεν. Τότε τοίνυν φοβηθεὶς ὑπὲρ τῆς, Αντιοχέων ἐνμλησίας ó γεν- 
ναῖος τοῦ Ἀριστοῦ στρατιώτης, ἔνουσίωρ' ἤγετο πρὺς Τραϊανὸν, διά- 
yov μὲν Wo ἐπεῖνον τὸν παιρὸν κατὰ τὴν -Αντιόγειαν, σπουδάζοντα 
δὲ ἐπὶ ᾽ἁρμενίαν καὶ Ἠάρθους. '"fàg δὲ Ματὰ πρόσωπον ἔστη Τραϊα- 


Ignatius a. Traiano. condemnatur. 


dum videtur, Ignatium fuisse auditorem 
S. loannis, licet. de tempore et loco, 
sive in Palaestina, sive in Syria, sive 
potius una cum S, Polyearpo (quod as- 
seritur c. 3.) in Asia Minori, nondum 
constet. Smilh. 

3) Lege ἐν pro ἦν, quod in Codice 


Cap. l. 1) Notum est, Traianum a. 
98 p. Chr. n. Nervae Imperatori succes- 
sisse. Sive autem Ignatius secundum 
Usserium et Burtonum a. 107 martyrium 
subiit, sive a. 112 secundum alios, sive 
à. 115, uti. videtur Greswellio, sive opi- 
nantibus Pearsono et Clerico a. 116, vox 


Ἔ4ρτι non de Imperatore nuper facto intel- 


ligi potest, sed de novello est capienda. 


2) De discipulatu S. Ignatii sub cura 
et institutione S. Ioannis Apostoli altum 
silent Scriptores Ecclesiastici; quorum 
plerique omnes, in enarrandis Sanctorum 
Martyris occupati, parentum , patriae, 
nataliumque memoriam, et universam illo- 
rum vitae praecedentis rationem, institu- 
lum, reliquasque περιστάσεις litteris 
mandare posterisque tradere neglexerint. 
Interim ex horum Actorum fide statuen- 


suo non habebat vet. Int., partienla καὶ, 
quae sequitur, deleta, Smil. 

4) Voc. ἐπιμελῶς, quam Interpretes 
velt. excludunt, Petermanno serius vide- 
tur addita, In graeco exemplari, quo 
usus est Armenius, subinde fuisse videtur 
τοὺς πολλοὺς χειμώνας «{ομετιανοῦ 
τοῦ βασιλέως παραγαγὼν χαθάπερατλ. 

5) ὃς ante τοὺς inserit Grabius c. 
vel, Int. Oaien. 

0) Ms. τῷ πγεύματι, male. Legen- 
dum aut τοῦ πγεύματος, aut τῷ πγευ- 


MARTYRIUM S. IGNATIL. I. Π. 209 


MARTYRIUM SANCTI HIEROMARTYRIS IGNATII THEOPHORI. 


L Ignatii cura pastoralis et martyrii desiderium. 


Cum non ita pridem imperium Bomanorum exeepisset Traianus, 
Ignatius, Apostoli loannis diseipulus, vir erat in omnibus apostolicus, et 
ecclesiam. Antiochenorum summa eura regebat, cum veteres procellas 
multarum sub Domitiano persecutionum aegre praeteriisset; quippe qui 
instar boni gubernatoris gubernaculo precum ac ieiunii, et assiduitate 
docendi, et perpetua contenlione spiritus, tempestati contrariae restitit ; 
veritus, ne quem iimidiorum aut simplieiorum amitteret. Quamobrem 
gaudebat quidem ecclesiae tranquillitate, quiescente ad breve tempus 
persecutione; dolebat autem animo, quod nondum veram erga Christum 
charitatem, neque perfeetum discipuli ordinem esset assecutus. —Reputabat 
enim animo, confessione, quae per martyrium fit, fore, ut ipse similior 
fieret Chrislo. Unde paucis annis adhuc in ecclesia moratus, et divi- 
nae instar lucernae intellectum cuiusque interpretatione [divinarum] scri- 
pturarum illustrans, votorum suorum compos factus est. 


IL Ignatius a. Traiano. condemnatur. 


Posthaec enim Traianus, nono imperii sui anno, vietoria de Soythis 
el Dacis aliisque multis gentibus reportata elatus, ad subiectionem omnium 
sibi adhue pium Christianorum coetum deesse ratus, persecutionemque, 
nisi daemonum cultum cum omnibus gentibus amplecterentur, minatus, 
omnes religiose viventes aut sacrificare aut mori cogebat. Tum vero 
pro Antiochena ecclesia  pertimescens generosus Christi miles sponte 
ductus est ad Traianum, qui eo tempore Antiochiae quidem morabatur, 
sed contra Ármeniam et Parthos ire festinabat. Ut vero in conspectu 


µατικῷ. Posterior emendatio praeferenda 
est; nam uterque vetus Interpres latinus 
habet: spirituali. Clerico placet τῷ ày- 
τόγῳ πγεύµατι, fimo eb constanli ; 
Smithio πόνῳ πγευµατικῷ. lac. Syrus 
legisse videtur νηστείας τῆς συγεχοῦς 
καὶ τῇ διδασκαλίᾳ τῶν πόνων τῶν 
πγευματικῶν, aut neglectis punctis Ri- 
bui τοῦ πόγου τοῦ πγευματικοῦ vel 
πνεύματος. Armenius τῇ διδασκαλίᾳ 
καὶ τῷ πόνῳ τῷ πγευματικῷ vel 
τοῦ πνεύματος. 
7) Cfr. Ioann. 5, 35. 


8) [Φείωγ] ab utroque Int. vet. om., 
neque a Syro agnoscitur; τῶν ἁγίων 
γραφῶν legisse videtur Armenius. 


Cap. Il 1) Usserius et Smithius 
lect. quartum. ap. vet. Int. Cottonianum 
mutant in nonum. Grabius in textu graeco 
t^ — δεκάτῳ ἐννάτῳ ἔτει scriptum 
fuisse suspicatur. 


PATRES APUST. 


2) Primum contra Dacos bellum ge- 
stum est quarto Traiani consulatu, eo- 
que confectum. Sed hie de secundo 
agitur, quo debellato Decebalus rex sibi 
ipse mortem conscivit, et coloniae in 
Daciam Romanae missae sunt. Hinc 
Traianus denominatus est Dacius, uti 
legitur in columna eius triumphali, quae 
Romae superstes est. 

3) H. ed. IV. recepit ἕλοιγτο, sua- 
dente Noltio l. c. p. 235. propter nomen 
πληθυντικὸν Christianorum coetus. Sy- 
rus: ub'daemones colerent. Cfr. Peter- 
mann, Ign. Epp. p. 453 sq. 

4) Ms. inserit ὁ φόβος ante πάντας, 
invito. tamen utroque vet. Int. et Syro. 

5) Ignatius sponte se contulit ad 
Traianum, ut eum placaret expositione 
doctrinae christianae, aut si minus eum 
placare posset, totaofn iram eius ipse 
exciperet, ecclesiamque Ántiochenam sic 
metu liberaret. Cler, 


14 


210 MARTYRIUM S. IGNATIT. II. ΠΠ. 


vo? τοῦ βασιλέως" τίς e πανόδαιµον, τὰς ἡμετέρας σπουδάζων διατά- 
ξεις ὑπερβαίνει, μετὰ τὸ» xol ἑπέρους ἀναπείθειν, 1 ἵνα κακῶς ἀπολῶν. 
ταις ηνότιος εἶπεν" οοὐδεὶρ Θεοφόρον ἀποκαλεῖ παποδαίμονα’ ἀφεστή- 
παν ydo ἀπὸ τῶν δούλων τοῦ Θεοῦ τὰ δαιμόνια, Ei δὲ, ὅτι τού- 
τοις ἐποχθής lp, d πακόν με πρὸς τοὺς δαίμονας ἀπομαλεῖς, συν- 
ομολογῶ. Χριστὸν γὰρ ἔχων ἐπουράνιον͵ βασιλέα, τὸς τούτων κατα- 
λύω ἐπιβουλάς.' Τραϊανὸς εἶπεν" αἱ τίς ἐστιν Θροφόρος ;* ᾿Ἠνάτιος 
ἀπεκρίνατο" ὁ Χριστὸν ἔχων ᾿ ἐν στέρνοις.΄ Τραϊωνὸς εἶπεν ,ἡμεῖς 
οὖν σοι δοκοῦμεν ματὰ νοῦν μὴ ἔχειν Θεούς, οἷς καὶ χρώμεθα συμ- 
μόχοις πρὸς τοὺς πολεμίους ;' ᾿Ἠγνότιος εἶπεν jtd δαιμόνια τῶν ἐθνῶν 
Θεοὺς προόαγορεύεις πλανώμενορ ' εἷς γὰρ ἔστιν Θεός, ó πονῄσας. 
τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν μαὶ τὴν θάλασσαν, ποὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς' 
καὶ ele. Χριστὸς Ἰησοῦς, ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ ὁ μονογενῆς, οὗ τῆς βασι- 
λείας ὀναίμην. Τραϊανὸρ εἶπεν Jv στωυρωθέντα Mya ἐπὶ IHov. 
τίου Πιλάτου γ΄ E Tyvésiog εἶπεν. - στὸν ἀνασταυρώσαντα τὴν ἐμὴν ἆμαρ- 
τίαν μετὰ τοῦ ταύτης εὑρετοῦ, καὶ πᾶσαν καταδικάσαντα δαιμονικὴν 
πλάνην καὶ πακίαν ὑπὸ τοὺς πόδας τῶν αὐτὸν ἐν παρδίᾳ φορούντων. 
Τραϊανὸς εἶπεν σὺ οὖν ἐν ἑωυτῷ φέρεις τὸν σταυρωθέντα ;' Ἰγνάτιος 
εἶπεν" φαί" γέγραπται γάρ᾽ νἐνοιπήσω» ἐν αὐτοῖς, xol ἐμπεριπατήσω." 
Τραϊανὸς ἀπεφῄνατο ' )Ἠνάτιον προσετάξαµεν, τὸν ἐν ἑωυτῷ λέγοντα 
περιφέρειν τὸν ἐσταυρωμένον, δέσµιον ὑπὸ στρατιωτῶν γενόμενον ἄγε- 
σθαιν παρὰ τὴν μεγάλην Ῥώμην, Bono" γενησόμενον olov elc τέρ- 
apu τοῦ δήμου.’ Τωύτης ὁ ἅγιος μάρτυς ἐπωνούσας τῆς ἀποφάσεως, 
μετὰ χαρᾶς ἐβόησεν ' οεὐχαριστῶ σου, δέσποτα, ἵ ὅτι µε τελεία τῇ πρός 
σε ἀγώπήι τιμῆσαιν πατηξίωσας, τῷ ἀποστόλῳ σου Παύλρ δεσμοῖς συν. 
δήσας cid pois. Ταῦτα εἰπὼν, p μετ᾽ εὐφροσύνης περιθέµενος τὰ 
δεσμὰ , ἐπευξόμενος πρότερον τῇ ἐνλησίᾳ, παν ταύτην παραθέµενος 
μετὰ δακρύων τῷ πυρίῳ, ὥσπερ αριὸς ἐπίσημος, ἀγέλης, παλῆς ἡγού- 
μενος, ὑπὸ Φηριώδους στρατιωτικῆς δεινόσητος συνηρπάξετο, θηρίοις 
αἰμοβόροις ἐπὶ τὴν Ῥώμην ἀπαχθησόμενος πρὸς βορᾶν. 


IIl. Ignatius Smyrnam navigat. 


Mere ,roÀijc τοίνυν προθυμίάς sod. χαρᾶς, ἐπιθυμίᾳ τοῦ πάθους 
wore dv ἀπὸ "Αντιομείας εἰς τὴν Σελεύπειαν,' ἐπεῖθεν εἴχετο τοῦ πλοός" 
xol προσιὼν μετὰ πολὺν κάματον' τῇ Σμυρναίων πόλει, σὺν πολλῇ 
χαρᾷ καταβᾶς, τῆς νηὸς, ἔόπευδε τὸν ἅγιον Πολύκαρπον, τὸν Σμυρ- 
ναίων ἐπίσκοπον; τὸν συναἑροατὴν, Θεάσασθαι" ἐγεγόνεισαν γὰρ πάλαι 
μαθηταὶ τοῦ ἁγίου ἀποστόλου Ἰωάννου" παρ᾽ à παταχθεὶς, xol πνευ- 
poma αὐτῷ ποινωνῄσας χαρισμάτων, καὶ τοῖς δεσμοῖς $ ἐγκαυχώμενος, 
παρεκάλει συναθλεῖν" τῇ αὐτοῦ προθέσει, μάλιστα, μὲν ποινῇ πᾶσαν 
ἐκκλησίαν (ἐδεξιοῦντο juo τὸν -ἅγιον διὰ τῶν ἐπισκόπων ol πρεσβυ- 
τέρων γαὶ διακόνων at τῆς Ασίας πόλεις xol ἐπμλησίαι, πάντων ἔπει- 


Ἰομένων πρὸς αὐτὸν, eb πως μέροςῦ Ἰαρίσµατορ λάβωσι πνευματικοῦ)" 


6) τοῦ mavult. Smithius. 9) Jpse Ignatius ad Romi. c. 6 scri- 

7) καὶ abundare videtur Smithio. psit: φετέ µε ηρίων εἶναι βοράν. 
Syrus οἱ adversus spirilus immundos sum. Cir. Euseb. H. E. Vill, 13. 

S) Cfr. Levit. 26, 12. II Cor. 6, 16. Cap. IH. 1) Erat Seleucia (Seleucia 


MARTYRIUM S. ΙαΝΑΤΙΙ. II. IIT. 211 


Traiani imperatoris stetit: quis es, inquit, ,0 caceodaemon, qui nostra 
mandata transgredi eniteris, simulque alis suades, ut male pereant. 
lgnatius respondit: ,nemo Theophorum voeat eacodaemonem ; abscesserunt 
enim daemonia a servis Dei. Sin vero, quia iis infestus sum, me etiam 
malum in daemonas vocas, assentior Cum enim habeam Christum 
coelestem regem, insidias illorum dissolvo. At Traianus, ,quis est, ait, 
;Theophorus?: lgnatius respondit: ,is, qui habet Christum in pectore. 
Tum Traianus, ,annon videmur tibi, inquit; ,et nos in animo gestare Deos 
nostros, quibus adversus hostes adiutoribus utimur?' Ignatius respondit: 
,laemonia gentium errans vocas Deos; est enim unus Deus, qui coelum 
et terram et mare et omnia, quae sunt in iis, fecit; et unus Christus 
lesus, filius Dei unigenitus, cuius regno utinam fruar! "Traianus dixit: 
,llum dieis, qui sub Pontio Pilato crucifixus est?* Ignatius respondit: 
Qum, qui in crucem sustulit peccatum meum cum eius inventore, et 
omnem errorem daemoniaeum, omnemque malitiam dammans subiecit 
pedibus eorum, qui ipsum in corde gerunt At Traianus, ,ergo, ait, 
geris in te crucifixum ?* Ignatius respondit: πιο; scriptum enim est: 
habitabo et ambulabo inter eos. Traianus sententiam tulit: ,lgnatium, 
qui in se ipso cireumferre crucifixum contendit, iussimus in vincula a 
militibus coniectum abduei Romam magnam, ut sit pastus ferarum ad 
delectationem populi, Sententiam hane cum sanctus martyr audisset, 
pro gaudio exclamavit: ,gratias tibi ago, Domine, quia me perfecta erga 
ie charitate honorare dignatus es, qui me cum Apostolo tuo Paulo in 
ferrea vincula conieceris/ Haec cum dixisset, et hilari animo vincula 
suscepisset, cumque prius orasset pro ecclesia, et eam cum lacrinis 
Domino commendasset, instar arietis insignis, qui egregium gregem ducit, 
ferina et militari acerbitate correptus est, abducendus Romam ad pastum 
eruentarum ferarum. 


III. Ignatius Smyrnam navigat. 


Cum multa ergo alacritate et laetitia, patiendi cupiditate, Antiochia 
Seleuciam descendit, et illinc navi veetus est; cumque post multos labo- 
res ad Smyrnensium urbem adpulisset, mulia cum laetitia e navi de- 
scendit, ac sanctum Polycarpum, Smyrnensium episcopum, quondam con- 
discipulum suum, videre festinavit. Fuerant enim olim saneti apostoli 
loannis diseipuli. Apud quem diversatus, eum eum spiritualium chari- 
smatum participem fecisset, suis etiam vinculis esset gloriatus, orabat 
eum, ut vellet propositum ipsius adiuvare; et maxime quidem hoe rogabat 
lotam ecelesiam (exceperant enim sanctum illum virum civitates atque 
ecclesiae Asiae per episcopos et presbyleros et diaconos, cum omnes ad 
eum festinarent, si forte partem charismalis spiritualis ab eo acciperent) ; 





nempe Pieriae) urbs maritima, 130 sta- 3) Adieet. ἁγίου excluditur ab Int. 
dis ab Antiochia dissita, ut in Persico- vet. Caien. et Syro, non in Cod. Cotton. 
.. d doo Procopius. (p. D2. |. 4) L e. precibus a Deo petere, ut 
Pai ed. Hoeschel); ex qua, ut Paulus et Ignatium gloria martyri donaret, eique 
arnabas (Act. XIll , 4.), ita nunc iter tantiam praeberet, 616) 
Suum maritimum iniit Ignatius. Usser. consan P t" 
2) Cr, Ep. ad Rom. ο, 5. 5) Phrasis Paulina. Cfr, Rom. 1, 11. 


14* 


212 MARTYRIUM S. IGNATII. IL. IV. V. 
ἐξαιφέτως δὲ τὸν ὅγιον Ἠολύκαρπον, ἵνα, διὰ τῶν θηρίων θᾶττον 
ἀφανὴς τῷ κόσµῳ γενόμενος, ἐμφανισθῇ τῷ προσώπῳ τοῦ «Χριστοῦ. 


IV. Ignatius scribit ecclesiis, praesertim. Romanae. 


Koi ταῦτα οὕτως ἔμεγεν, καὶ οὕτως. διεμαρτύρατο, τοσοῦτον émen- 
τείνων τὴν πρὸς Χριστὸν ἀγώπην, eg οὐρανοῦ μέλλων' ἐπιλαμβόάνε- 
ὅθαι διὰ τῆς xoc ὁμολογίας καὶ τῆς τῶν συνευχοµένων ὑπὲρ τῆς 
ἀθλήσεως σπουδῆς , ἀποδοῦναν δὲ τὸν μισθὸν ταῖς ἐκκλησίαις ταῖς 
ὑπαννῃσάσαις αὐτῷ διὰ τῶν ἡγουμένων, θαμμάτων. εὐχαριστῶν" Pie 
φθέντων πρὸς αὐτὰς, πνευματινὴν μετ) εὐχῆς xol παραινέσεως ἀπο- 
σταζόντων' χάριν. Τοιγαροῦν τοὺς πάντας ὁρῶν εὐνοῦκῶς διωκειμέ- 
νους περὶ αὐτὸν, «φοβηθεὶς μή ποτε ἡ τῆς ἀδελφότητος στοργἡ τὴν 
πρὸς πύριον αὐτοῦ σπουδὴν. ἐκνόψῃ' sedis ἀνεωχθείσης αὐτῷ θύρας 
τοῦ μαρτυρίου, οἷα πρὸς τὴν ἐπκλησίαν ἐπιστέλλει Ῥωμαίων; ὑποτέ- 
ταμται. 

Legitur hic Epistola S. Ignalii ad Romanos. Vide supra p. 164 sqq. 


V. Ignatius a. Smyrna. Romam ducitur. 


Καταρτίσας' τοίνυν, ὡς ἠβούλετο ; τοὺς ἓν Ῥώμῃ τῶν ἀδελφῶν 
ἄποντας διὰ τῆς ἐπιστολῆς, οὕτως ἀναγθεὶς ἀπὸ τῇς Σμύρνης (κατε- 
πείγετο γὰρ ὑπὸ τῶν στρατιωτῶν. ó Χριότοφόρος” φθάσαι τὰς Φιλοτι- 
μίας" ἐν vij µεγάλῃ "Pop ^ ἵνα ἐπ᾽ ὄψεσι τοῦ δήμου Ῥωμαίων δηρ- 
Glv ἀγρίοις παραδοθεὶς, τοῦ Gregüvov τῆς ἀθλήσεως ἐπιπύγῃ) πρύ- 
σεσχε τῇν Τρωάθι, Έἶτα ἐκεῖθεν παταμθεὶς ἐπὶ τὴν Νεώπολεν, διὰ 
Φιλίππων παρώδευεν Πήακεδονίαν͵ περὶ καὶ τὴν πειρον;) τὴν πρὸς 
Ἐπίδαμνον ,* ἐν τοῖς παραθαλαττίοις νηὸς ἐπιτυχῶν, ἔπλει τὸ Αδρια- 
τηκὸν πέλαγος» κἀκεῖθεν ἐπιβὰς τοῦ Τυῤῥηνιιοῦ, καὶ παραμείβων νή- 
σους τε καὶ πόλεις, ὑποδειχθέντων τῷ ἁγίῳ Ποτιόλων, αὐτὸς μὲν 
ἐξελθεῖν ἔσπευδεν, nov. ἴχνος βαδίξειν ἔθέλων τοῦ ἀποσεόλου" Παύλου. 
9c δὲ ἐπιπεσὸν βίαιον πνεῦμα οὐ ᾿συνεχώρει, τῆς νηὸς ἐν πρύμνής 
ἐπειγομένης, µαμαρίσας τὴν ἐν inei. τῷ τόπῳ τῶν κἀδελφῶν. ἀγάπην, 
οὕτω παρέπλει, Τοιγαροῦν ἐν pue ἡμέρᾳ xol νυκτὶ τῇ αὐτῇ οὗρίοις 
ἀνέμοις προσ[φησάµενοι, ἡμεῖς μὲν ΄ὄκοντες ἀπηγόμεδα, οτένοντες. ἐπ] 
τῷ ep ἡμῶν μέλλοντε χωρισμῷ τοῦ δναίου γίνεσθαι, TG δὲ κατ 
εὐχὴν. ἀπέβωινεν σπεύδοντι Φᾶττον ἀναχωρῆσαι τοῦ κόσμου, ἵνα φθάσῃ 
πρὸς 0v ἠγόπησεν πύριον. Καταπλεύσας γοῦν sig τοὺς λιμένας 'Pa- 
patav, μελλούσης λήγειν τῆς, ἀπαθάρτου φιλοτιµίας, οὗ μὲν στρατιῶ- 
ται ὑπὲρ τῇ βραδυτῆτος ἤσχαλλον, ὃ δὲ ἐπίσκοπος χαΐρων κατεπεί- 
γουσιν ὑπήπουσεν. 


Cap. IV. 1) µέλλων p. Codicis lect. 
µέλλειν reponi vilt. [acobsonus c. Toupio. 

2) εὐχαριστικῶν — proponit Grab., 
εὐχαρίτων Toup. 


impetrarent; quod si factum fuisset, egre- 
glam occasionem constantiae suae Deo 
et hominibus probandae amitteret. Cle- 
ticus. 


3) Fere idem sibi vult δροσισθῆναι 
in Ign. Ep. ad Magn. c. 14. 

4) Timebat nempe, ne Ecclesia Ro- 
mana, eius amore permota, amieos ad- 
hiberet apud Traianum, non inclementem 
caeteroqui Principem, ut veniam sibi 


Cap. V. 1) L e. componere animos 
aliter sentientium, eosque ad id proban- 
dum, quod ipse cupiebat, adducere, Cler, 

3) Christiani Ephesini erant (Ep. ad 
Eph. c. 9.): γαοφόροι, χριστοφόροι, " 
ἁγιοιρόροι, 


MARTYRIUM 5, IGNATIT. ΠΠ. IV. V. 218 
ac prae celeris sanctum Polycarpum, ut citius per [feras, inconspicuus 
in mundo faetus, coram Christo compareret, 


IV. Ignatius scribit ecclesiis, praesertim Romanae. 


Atque haec sie dicebat et sic contestabatur, usque adeo extendens 
amorem in Christum, ut per pulehram confessionem et studium eorum, 
qui pro eius certamine simul Deum orabant, coelum esset accepturus, ut- 
que ecclesiis, quae ipsi per rectores suos oceurrerant, mercedem red- 
deret,.gratias agens literis ad eas missis, e quibus gratia spiritualis cum 
votis et adhortationibus stillabat. Cum ergo omnes erga se benevole 
affectos cerneret, veritus est, ne fratrum charitas studium eundi ad Deum 
ineideret, dum pulehra ipsi esset aperta marlyrii i ianua. Quae ad ec- 
elesiam Romanorum scripsit, subiecta sunt. 


Legitur hic. Epistola S. Ignatii ad Romanos. — Vide supra p. 104 sqq. 


V. Ignatius a Smyrna Romam ducitur. 


Postquam ergo, ut volebat, epistola sua repugnantes fratres Roma- 
nos composuisset, a Smyrna solvens (urgebatur enim a militibus Christo- 
phorus, ut ad publiea spectacula magnae Romae properaret, quo prae 
oculis populi Romani feris bestiis traditus coronam certaminis conseque- 
retur) adpulit Troadem. Deinde iline Neapolin ductus, per Philippos 
peragravit Macedoniam et ad eam Epiri partem, quae ad Epidamnum 
sila est, in maritimis locis navi inventa, per Adriaticum mare navigavit; 
inde Tyrrhenum ingressus, insulas et civitates transiit; ostensisque sancto 
viro Puteolis, ipse quidem egredi cupiebat, cum vellet per vestigia Pauli 
Apostoli incedere, Cum vero irruens ventus vehementior id non pate- 
retur, nave a puppi impulsa, beatam praedicavit charitatem fratrum illius 
loci, et sie praeternavigavit. Igitur uno die et nocte eadem secundis 
ventis usi abducebamur, nos quidem inviti, gementes ob separationem 
iusti illius a. nobis mox futuram. Αἱ ei ex voto res contingebat, festi- 
nanti e mundo discedere. Quare cum navigando pervenisset in portus 
Romanorum, finisque immundi spectaculi immineret, milites tarditatem 
aegre ferebant; at episcopus gaudens urgentibus parebat. 


3) Per hasce φιλοτιμίας intelligo 
ludos solennes, magno sumptu ac stu- 
dio a munerum publicorum magistratuum- 
que candidatis, qui inde gratiam et 
applausum plebis Romanae captabant, 
pro more exhiberi solitos, Smifh. 


(— ultra, darüber hinaus) pro περύ, ad- 
dita hac nota: Revera Ign. non per 
Adriaticum mare Epidamnum (Epirum), 
sed ab Epidamno ad Adriaticum mare 
pervenit, Uhlhorn (Zeitschr. für histor. 
Theol. 1851. p. 268.) pro περέ legi vult 


4) In magna civitate vet. Int. -Caien. 

5) Adde πεζῇ, ut legebat vet. Int. 
Smith, Cfr. Act, 16, 11. 12. Ignatius via 
Egnatia, "Thessalonicam cum Dyrrachio 
(2 Epidamno) iungenti usus est. Cfr. 
Tafel, Epistola gratulatoria ad universi- 
latem Gottng. 1887. pp. 3. 15., et Dis- 
sert. de via Egnatia Tubing. 1841. p. 16. 
sqq. H. 

. 6) περὶ καὶ  transponit Clericus, 
quem postquam in edd. prioribus etiam 
Hef. secutus. esset, nuper recepit πέρα 


πεζῇ, adhibita versione vetere; contra 
ipsius Codicis lectionem | defendit Nolte 
Zeitschr. für kathol. Theol. Wien 1894. 
p. 235. H. ed. IV. 

1) 1. ο, Epirus nova (septentrionalis) 
seu lllyris graeca, distinguenda ab Epiro 
vetére (meridionali). H. ed. IV. 

8) I. e. vel Epidamni vel Apolloniae; 
ex utraque urbe via Egnatia initium ce- 
pit. Cfr. Tafel l. 1. diss. [. p. 2 et 3. 
H. ed. IV. 

9) Vid, Λε, 28, 13. 14. 


214 MARTYRIUM S. IGNATIT. VI. VII. 


"VL Ignatius Romae a bestiis devoratur. 


᾿Ἐκεῖθεν οὖν ἑώσθησαν ἀπὸ τοῦ καλουµένου Πόρτου" (διεπεφή- 
μιστο γὰρ ἤδη τὰ ματὰ τὸν ἅγιον μάρτυρα)’ συναντῶμεν' τοῖς ἀδελ- 
φοῖς φόβῳ καὶ qooG πεπληρ ρωμένοις, χαίρουσιν piv ἐφ᾽ οἷς ἠξιῶντο 
τῆς τοῦ Θεοφόρου συντυχίας͵ φοβουμένοις δὲ, διότι περ ἐπὶ θάνατον’ 
ὁ τὀιοῦτος ἤγετο. Til δὲ καὶ παρήγγελλεν ἠσυχάζειν, ξέουσι xol λέ- 
γουσι παταπαύευν τὸν δῆμον πρὸς τὸ μὴ ἐπιζητεῖν ἀπολέσθαι τὸν δἷ- 
καιον' ὃς εὐθὺς νοὺς τῷ πνεύµατε, xol πάντας ἀσπασάμενος, αὐγή- 
ὅας τε παρ αὐτῶν τὴν ἀληθινὴν ἀγάπην, πλείονά τε τῶν ἐν τῇ ἔπι-' 
στολῇ” διαλειθεὶς, xol πείόας μὴ φύονῆσαι τῷ σπεύδοντι πρὸς τὸν 
κύριον, οὕτω μετὰ γονυμλισίας" πάντων τῶν às εφῶν, παρακαλέσας 
τὸν, υἱὸν τοῦ θεοῦ ὑπὲρ τῶν ἐκπλησιῶν, ὑπὲρ US τοῦ διωγμοῦ πατα- 
παύσεως, ὑπὲρ τῆς τῶν ἀδελφῶν eic ἀλλήλους ἀγάπης, ἀπήχθη μετὰ 
σπουδῆς εἰς τὸ ἀμφιθέατρον. Eizo εὐθὺς ἐμβμηθεὶς πατὰ τὸ πάλαι 
πρόσταγμα τοῦ Καίσαρος, μελλουσῶν καταπαύειν τῶν φιλοτιμιῶν (ἦν 
yao imugpeije /' ὧς ἐδόκουν, 4j λεγομένη τῇ Ῥωμαϊκῇ φωνῇ τριόκαι- 
δεκάτη καθ ἣν σπουδαίως συνῄεόαν); οὕτως Φηρδὶν ὠμοῖς παρὰ 
τῷ vog. παρεβάλλετο, ὡς παρ αὐτὰ τοῦ ἁγίου μάρτυρος Ἰγνατίου 
πληροὔσθαι τὴν ἐπιθυμίαν, κατὰ τὸ γεγθαμμένον ᾿ ἐπιθυμία) δικαίου 
δεινή" ἵνα μηδενὶ τῶν ἀδεφῶν ἐπαχθὴς διὰ τῆς συλλογής τοῦ λει- 
ψάνου Ὑένηται, καθὼς φθάσας ἐν τῇ ἐπιστολῇ τὴν ἰδίαν ἐπεθύμει 
γενέσθαι τελείωσιν. Μόνα γὰρ τὰ τραχύτερα τῶν ἁγίων αὐτοῦ λειψά» 
vov περιελείφθη, ὄτινα εἰς τὴν ᾽ἀντιόχειαν ἀπεκομίσθη,, xol ἐν My" 
πατετέθη, θησαυρὸς ἀτέμητος, ὑπὸ τῆς ἐν τῷ µάρτυρι χάριτος τῇ ἁγίᾳ 
ἐπκλησίᾳ καταλειφθέντα.]' 


ΤΗ. 


᾿Ἐγένετο δὲ ταῦτα τῇ πρὸ δεκατριῶν' παλανδῶν Ἰωννουαρίαν, 
τουτέστιν 4επεμβρίῳ εὐκάδε, ὑποτευόντων παρὰ Ῥωμαίοις Σύρα sel 
Σενεκίου, τὸ δεύτερον." Τούτων αὐτόπται γενόμενοι, μετὰ δακρύων 
κατ οἶκόν τε παννυχίσαντες, καὶ πολλὰ μετὰ γονυκλισίας dro δεήσεως 
παρακαλέσαντες τὸν πύριον πληροφορῆσαιό τοὺς ἀσθενεῖς ἡμᾶς ἐπὶ τοῖς 


Ignalius mortuus adparet. dormientibus. 


Cap. VI. 1) Intellige Portum a Clau- 
dio Imp. aedificatum, postea a Traiano 
ampliatum et civitate auctum. Iam nihil 
aliud superest illius inclytae civitatis, 
quam in paludibus medii aevi palatium 
semidirutum, cui nomen Episcopatus su- 
burbicarii Porio affixum est. 


quia ante aliquot menses sententiam pro- 
nuntiarat Traianus. ler. 

6) Nempe ἑορτή. Eo die et sqq. 
celebrabantur Sigillaria ; de quibus vide 
Lipsium, Saturnal. 1, 4. (Ipsa Saturna- 
lia constabant. diebus quinque; at Sigil- 
laria, quae subsequebantur, binis.) Cle- 


2) Ita Tac. restituit cum Cod. Pari- 
sino, ex quo Ruinartus ediderat σὺν 
αὐτῷ μέν. lllud etiam vet. Int. legisse 
iam monuit Smith. 

.3) Coniectura Toupii est θιότι τὴν 
ἐπὶ Φάνατον, οἱ postea ἡἠσυχάζειν, σί- 
ζουσι. 

4) fn Ep. ad Rom. c. 7. Βασχαγία 
ἐν ὑμῖν μὴ κατοικείτω κτλ, 


9) Sie loquitur Martyrii scriptor, 


ricus,  Sigillaria Usserius item intelligit, 
quorum Salurnalibus ,adiecta celebritas," 
ut habet, Macrobius, (Saturn.) 1. 10. ab 
Usserio indicatus, ju septem dies dis- 
cursum publicum et laetitiam religionis 
extendit Huic .solennitati non adeo bene 
convenire Φφιλοτιμίας —nuncupationem 
arbitratur  Smithus. Temporum . autem 
ralio in Martyrologiis incertissima est. 
Vid. Pearson. Opp. Posth. p. 26. lac. 


MARTYRIUM S. IGNATH. VI. VH. 215 


VI Ignatius Romae a bestiis devoratur. 


llinc ergo abierunt ab eo, qui dieitur Portus (iam vero sparsa erat 
sancli marlyris fama); obviamus fratribus metu et gaudio repletis, gau- 
denlibus quidem, quod congressu Theophori Deus ipsos esset dignatus, 
timenlibus autem, quod talis vir ad mortem duceretur. Quosdam etiam 
monuit, ut quiescerent, qui fervebant aiebantque, se populum esse seda- 
turos, ne virum iustum ad necem quaereret. Qui cum confestim rem 
spiritu cognovisset et ommes salutasset, et ab iis verum amorem pluri- 
bus verbis, quam in epistola, petiisset, iisque persuasisset, ne sibi in- 
viderent ad Dominum festinanti, nune, postquam cuncti fratres genua 
flexissent, ipseque filium Dei pro ecclesiis et pro cessatione persecuti- 
onis οἱ pro mutuo fratrum inter se amore precatus esset, abductus est 
confestim in amphitheatrum. Dein illico in id immissus ex mandato 
Caesaris pridem dato, fine spectaculorum imminente (erat enim solemnis, 
ut putabant, dies qui dieitur Romana lingua tertius deeimus, quo studi- 
ose convenerant), sic crudelibus feris iuxta templum est obiectus, ut 
illieo saneti martyris Ignatii impleretur desiderium, prout scriptum est: 
desiderium iusti est aeceptum;' ut nempe nulli fratrum. gravis fieret ob 
suarum reliquiarum collectionem, quemadmodum prius in epistola opta- 
veral, suam consummalionem fieri. Solae enim duriores sanctarum eius 
reliquiarum partes relietae et Antiochiam ablatae sunt, atqué in linteo 
depositae, ut thesaurus inaestimabilis, ob martyris gratiam sancíae eccle- 
siae relictae. 


ΥΗ. Ignatius mortuus adparet, dormientibus. 


Conüigeruut vero haec a. d. ΧΗΙ Calendas lanuarias, hoc est, De 
cembris vigesima, Consulibus apud Romanos iterum Sura et Senecione. 
Morum nos ipsi spectatores facti, cum in laerimis totam noctem exegis- 
semus, et genibus flexis multaque oratione Dominum, ut nos infirmos 


T) Sc. ante Calendas Tanuarias , ut Cap. ΤΠ. 1) Ignatii festum Graeci 


ex c. 7. apparet: ἐγένετο δὲ ταῦτα τῇ 
πρὸ θεκατριῶν Καλαγθῶν "Tavyova- 
ρίω», Die illo celehrabantur binis diebus 
Sigillaria, adiecta Saturnalibus. H. 

8) Erat Amphillheatrum aut. Iovi La- 
iari, aut Stygio, el Dianae sacrum, 
quamobrem mirum non est, hic templi 
mentionem fieri. Cler. Vetus Interpres 
non legit τῷ veg, habet enim; ^ab im- 
piis , foriasso legens: παρὰ τῶν &yo- 
σίων sive ἀγόμιωγ. Smill. 

9) Prov. 10, 24. 

10) Vet. versio: et in capsa reposita ; 
ideo Dr. Nolte pro A£vo legendum putat 
λίκνῳ z— in sporta. li. ed. IV. 

11) Vid. Euseb. H. E. IV, . 10. 
Chrysost. orat. in S. lgnat. c. 5. 
T. Il. p. 660. ed. Montf. 


αν, 
Opp. 


vigesima die mensis Decembris celebrant, 
qua ipsunr passum fuisse Àcta testantur; 
Latini vero die prima Februarii; an ab 


, aliquam sacrarum eius reliquiarum trans- 


lationem? Plures enim fuisse constat. 
Tuinart. 


2) L e. quum ambo coniuncti una- 
eum secundo Consules essent. Primo illi 
unaeum consules erant anno Christi 102, 
et quidem Senecio III, Sura II. Secunda 
vice ii iuncti munere fungebantur anno 
Christi 107, et quidem Senecio IV, Sura : 
ΠΠ. Videatur Pagi, Critica ad ann. 102 
et 107. IH 


3) L e. ut nos certiores faceret, num 
lgnalii marlyrium Deo esset acceptum. 
Cler. 


216 MARTYRIUM 5, IGNATIL. VIT, 


mgoyeyovóGu , μικρὸν ἀφυπνώσαντες, οὗ μὲν ἐξαίφνης ἐπιστάντα καὶ 
περιπτυσσόµενον ἡμᾶς ἐβλέπομεν, of δὲ πάλιν ἐπευχόμενον ἡμῖν & ἑωρ- 
μεν τον µαπαριον Ἠνάτιον, ἄλλον δὲ σταζόμενον vo ἱδρῶτος ὡς ἐκ 
καµάτου πολλοῦ παραγενόµενον, καὶ παρεστῶτα τῷ «volo. Μετὰ 
πολλῆς τοίνυν χαρᾶς ταῦτα ἰδόντες, aol συμβα]όντες τὰς ὄψεις τῶν 
ὀνειράτων, ὑμνήσαντες τὸν θεὸν, τὸν δοτῆρα τῶν ἀγαθῶν, παὶ μα- 
παρίσαντες τὸν ἅγιον, ἐφανερώσαμεν ὑμῖν xol τὴν ἡμέραν, καὶ τὸν χρό- 
νον, ἵνα nome τὸν παιρὸν τοῦ μαρτυρίου συναγοµενοι;, ποιυνωνῶμεν 
τῷ Ὀθλητῇ 3d γενναίῳ μάρτυρι Ἀριοτοῦ, παταπατήσαντι τὸν διάβο- 
iov, καὶ τὸν τῆς φιλοχρίστου αὐτοῦ ἐπιθυμίας τελειώσαντι δρόµον, 
ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ πυρίῳ ἡμῶν, ὃν οὗ xol μεθ) οὗ τῷ πατρὶ ῆ 
δόξα καὶ τὸ κράτος Gv τῷ ἁγίῳ πνεύματι" εἰς αἰῶνας. Αμήν. 


4) Ἱ. ο. τὰ γενέθλια saneti martyris in S. Ignatium perspicimus. Vide Chry- 
celebremus. Ea Chrysostomi adhuc tem- sost. Opp. ed. Montf. T. IL. p. 600 
poribus esse celebrata, ex sermone eius sqq. H. 





MARTYRIUM S. IGNATI. VI. — 217 


de iis, quae facta fuerant, certos faceret, essemus precati, ac paululum 
obdormissemus; alii statim adstantem eum nosque complectentem vidimus, 
alii rursus pro nobis orantem beatum Ignatium conspeximus, alii vero sudore 
stillantem, tanquam a multo labore advenientem atque adstantem Domino. 
Cum ergo multo cum gaudio ista vidissemus, et somniorum visa contu- 
lissemus, Deum datorem bonorum laudavimus, sanctum virum beatum 
praedieavimus, vobis et diem et tempus significavimus, ut tempore mar- 
Ltyrii elus convenientes communionem nostram testificemur cum athleta 
et generoso martyre Christi, qui coneuleavit diabolum et desiderii sui, 
ex amore Christi profecti, eursum explevit, in Christo lesu, Domino 
nostro, per quem et cum quo Patri sit gloria et potentia cum Spiritu 
sanclo, in secula. Amen! 


5) Vetus nt. Caien. eum  Spirilu culorum. Amen Ξξ ἓν τῇ ἁγίᾳ ἐκκλησίᾳ 
Sanclo, im sancta Ecclesia in secula se- &lg τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνωγ. 





218 


ITNATI9 MAPIA EK 
KAZZOBHAO9N.! 


Μαρία moi rog 'Incob Χρι- 
στοῦ, "Ἠνοτίῳ Θεοφόρῳ μακα- 
ριωτάτῳ, ἐπισκόπῳ ἐκαλησίας 
ἀποστολωνῆς τῆς κατὰ άντιό- 
χειαν, ἐν Θεῷ Πατρὶ παν» 


Ἰησοῦ ἠγαπημένῳ χαΐρειν καὶ 


ἐῤῥώσθαι. 


*IGNATIO MARIA 


MARIAE CASSOBOLITAE EPISTOLA AD IGNATIUM, I. 


MARIAE PROSELYTAE CHASSAOBOLO- 
RUM AD IGNATIUM EPISCOPUM ΑΝ- 
TIOCHIAE EPISTOLA. 


Maria  Proselyta esu Christi, 
Ignatio Theophoro beatissimo 
Episcopo Ecclesiae Apostolicae 
eius, quae seeundum Anlio- 
chiam, in Deo Patre et lesu 
dilecto gaudere et valere. 


EX CASSOBELIS. 


*Maria proselyta Iesu Christi Ignatio Theophoro, beatissimo Epis- 


copo Ecclesiae Apostolicae, 


quae est Antiochiae, in Deo Patre 
οἱ lesu Christo dileeto, gaudium et salutem. 


Continuam libi in 


ipso laetitiam et sanitatem precamur. 


I. Πάντοτέ σού εὐχόμεθα τὴν 
ἐν αὐτῷ παρόν τε ae ὑγείαν. 
Ἐπειδὴ, θαυμάσιε, nol mod ἡμῖν 
[i «Χριστὸς ἐγνωρίσθη υἱὸς εἶναι 
τοῦ Θεοῦ τοῦ ζώντος, καὶ ἐν ὑστέ- 
ροις xot goi" ἐνηνθρωπηκέναι διὰ 
παρθένου. Μαρίας, xol σπέρματος 
«1αβὶὸ aod "Aloud, κατὰ τὰς περὶ 
αὐτοῦ ὑπ αὐτοῦ προῤῥηθείσας φω- 
νὰς παρὰ τοῦ τῶν προφητῶν 40906 
TOUTOV ἔνεχεν παρακαλοῦμεν ἀξιοῦν- 
τες ἀποσταλῆναι ἡμῖν παρὰ τῆς σης 
συνέσεως Μάρω τὸν ἑταῖρον ὑμῶν, 
ἐπίσκοπον της "Ἠμελάπης Νέας 
πόλεως, τῆς πρὸς τῷ Ζαρβῷ, xol 


*T. 


I. Semper tibi oramus secun- 
dumillud, quod in ipso, gaudium et 
sanitatem. Quia miraculis et apud 
nos Christus cognitus est Filius 
esse Dei viventis, et in posterioribus 
temporibus inhumanatum esse per 
Virginem Mariam ex semine David 
et Abraham; secundum eas, quae de 
ipso ab ipso praedietae sunt, voces 
a Prophetarum choro: huius gratia 
deprecamur, dignificantes milli no- 
bis a tuo intelleetu Marim amicum 
nosüum, Episcopum Emelapes Nea- 
poleos eius, quae ad Zarbo," et Eulo- 


Quandoquidem, o vir admirande, etiam nos agnoscimus, Christum 


esse filium Dei viventis, cumque extremis temporibus humanam assum- 
psisse naturam ex Maria Virgine, et semine David et Abraham, secundum 
voces de ipso per ipsum a Prophetarum choro praedietas; ea propter 
te rogamus, et a tua prudentia ad nos milü petimus Marin, amicum 
vestrum, Episcopum nostrae civitatis Neapolis ad Zarbum, et Eulogium 


. 


1) In Cod. Casanatensi haec Epist. Num. 
ἕ extatinsignita. Unde apparet, librarium 
pulasse, serie non interrupta eam cum 
praecedentibus esse coniungendam. 

2) ze CD; excidit ed. Vossianae. 

3) Lectionem Codd. C D z&vroré 
σοε pro conieclura Vossius commendat 


ex Int. vel. , eum minus accurate evul- 
gassel πάντες TÉ σοι. 

4) Φαυμάσιε καὶ C D, Φαυμασίως 
Voss. 

5) χαιροῖς C D, χρόνοις Voss. 


1) l. Zarbum. Cur. 


MARIAE CASSOBOLITAE EPISTOLA AD IGNATIUM. I. Π.. 


Εὐλόγιον, Κασσόβηλον" πρεσβύτε- 
gov, ὅπως μὴ ὤμεν ἔρημοι τῶν προ- 
στατῶν τοῦ θείου λόγου" παθάπουϊ 
καὶ Μωσῆς λέγει Ἐπισκεψάσθω ο 
Κύριος ὁ θεὸς ἄνθρωπον, ὃς όδη- 
γήσει τὸν λαὸν τοῦτον, καὶ οὖν 
ἔσται ἡ συναγωγῆ Κυρίου ὡσεὶ 
πρόβατα oig οὖν ἐστι» ποιµήν. 


219 


gium, et Sobelum Presbyterum, ut 
non simus desolati praepositis divini 
Mic quemadmodum et Moyses di- 

Provideat Dominus Deus homi- 
nom, qui ducat populum hune; et 
non erit Synagoga Domini ut oves, 
quibus non est pastor. 


Cassobelum Presbyterum, ne destituamur verbi divini praefectis, siculi 


et Moses quodam loco dieit : 


provideat Dominus Deus hominem, qui ducat 


populum hune; et non erit Synagoga Domini sicut oves, quibus non 


est pastor.' 


Π. "Puig δὲ τοὺς νέους εἶναι 
τοὺς προγεγραµµένους, δείσεις] , In- 
δὲν, ὦ μαπάριε, Γινώσπειν γάρ. σε 
θέλω, ὥς ὑπερφρονοῦσί) σαρνός, 
καὶ τῶν ταύτης παθῶν ἀλογοῦσι», 
αὐτοὶ ἐν ἑαυτοῖςὃ προσφάτω νεότητι 
Ἱερωσύνης ἀστράπποντες πολιάν. 
᾿Ανάσκαλον δὲ τῶν λογισμῶν σου 
διὰ τοῦ δοθέντος σοι παρὰ τοῦ 
Θεοῦ διὰ Ἀφιστοῦ Ἠνεύματος αὐ- 
τοῦ, καὶ yvoon ὡς Σαμουήλ, µι- 
κρὸν παιδάριον ὁ βλέπων unn, 
xol τῷ 1008 τῶν προφητῶν ἐγκα- 
τολεμθεὶς, τὸν πρεσβύτην "His? πα- 
ρανοµίας ἐξελέγχει, ὅτι παραπλῆγας 


Π. Pro eo autem, quod iuve- 
nes sunt praescripti, formides nihil, 
ο beate. Cognoseere enim te voloi 
quod sapiunt super carnem, οί 
ipsius passiones non sentiunt ipsi in 
seipsis, recenti iuventute sacerdotii 
refulgentes  canitie, — Perscrutare 
autem cogitationem" tuam per da- 
tum tibi a Deo per Christum Spiri- 
ium ipsius, et cognosces quod Sa- 
muel parvus puerulus, Videns vo- 
calus est: et choro Prophetarum 
connumeratus, presbyterum Eli trans- 
gressionis redarguit, quoniam insa- 


*IL Quod autem illi, de quibus iam seripsi, iuvenes sint, de eo 
nihil metuas, o beate. Cupio enim te seire, quod. carnem despiciunt, 
nec passionum eius ullam rationem habent, dum in ipsorum viridi iuven- 
tute sacerdotis canitie resplendent. Revolve cogitationes tuas per spiri- 
tum, qui tibi datus est a Deo per Christum, et scies, quomodo Samuel, 
parvulus adhue puer, vocatus fuerit videns; et ehoro Prophetarum con- 
numeratus senem Elei iniquitatis. arguerit, quod filios vecordes Deo 





6) Dedi Kaooófnioy ex D p. καὶ 
2όβήλον, quod estin C, ap. Voss. οἱ 
Int. vet, Fortasse scribendum 2z ασσο- 
βήλων. Armenius sacerdotem Caspalonis. 


1T) καθάπου C D, καθάπερ Voss. 

ϐ) ἐστὶ C, ἐστὶν D vulg. 

Cap. II. 
Sec. δείσεις. 

2) ὑπερφρονοῦσι D, ὑπερφρογνοῦ- 


σιν C Voss. Vossii τε post σαρκὸς non 
est in C D. 


3) αὐτοῖς C, 8 (sic) man. rec. supra, 
4) dy inseruit Voss. invitis Codd. 
5) ἠλεὺ 6, 


2) Num. 27, 16sq. 


Cap. Il. 1) al. cognitionem. Cur, 
2) 1 Sam. 3, 20. 9, 9. 19, 


1) δείσῃς C, ad oram man. 


220 MARIAE CASSOBOLITAE EPISTOLA A AGINATIUM. II. III. 


víeic Θεοῦ váy" πάντων αἰτίου προ- 


τετιμήνει, sel παίζοντας” εἰς τὴν 
, 

Ἱερωσύνην παν. εἰς τὸν λαὸν ἀσε]- 

γαίνοντας εἴασεν ἀτιμωρήτους. 


nientes filios Deo omnium causae 
praehonoravit, et ludentes in sacer- 
dotium et in populum luxuriantes 
dimisit impunitos, 


omnium auctori praetulerit, et sacerdotium ludibrio habentes, populoque 
nequiter insultantes incastigatos reliquerit. 


Il. Aoi, δὲ ὁ σοφὸς , νέος 
Qv , ἔκρινεν' ὠμογέροντάς τινας, 
δείξας ἐξώλει αὐτοὺς καὶ οὐ πρες- 
βυτέρους είναι» xol τῷ γένει Ἴου- 
δαίους 0 Όντας, τῷ πρόπρ Χαναναΐους 
ὑπάρχειν. Koi Ἱερεμίας, διὰ τὸ» 
νέον παραιπούµενος τὴν ἐγχειφιξομέ- 
vv αὐτῷ πρὸς τοῦ θεοῦ προφητεί- 
αν, ἀνούει Μη λέγε, νεώτερος eiui 
διότι πρὸς πάντας, οὓς ἐὰν ἔξαπο- 
στελῶ σε, πορεύσῃ, s κατὰ πάντα, 
ὕσα ἂν ἐντείλωμαί σου, λαλήσεις, 
ὅτι μετὰ σοῦ ἐγώ elg. Σολομών 
δὲ 0 σοφός, δυομαίδεκα τυγχάνων 
ἐτῶν, συνῆνε τὸ μέγα τῆς ἀγνωσίας 
τῶν γυναιιῶν ἐπὶ τοῖς σφετέροις τέ- 
ηνοις ζήτημα, ὡσ' πάντα τὸν λαὸνἐκ- 
στῆναι ἐπὶ τῇ τοσαύτῃ τοῦ παιδὸς 
σοφίᾳ, xo]. φοβηθῆναι οὐχ ὡς μεν- 
ράκιον, ἀλλ ὡς τέλειον ἄνδρα. Τὰ 


Σπ. 
senes iudicabat, 
quamvis genere ludaeos, 


ΠΠ. Daniel! autem sapiens, iuve- 
nis existens, iudicavit erudeles senes 
quosdam, ostendens adulteros ipsos, 
οἱ non seniores esse, et genere 
ludaeos existentes, modo Chananae- 
os existere, Et Ieremias," propter 
iuventutem -renuens tributam ipsi a 
Deo prophetiam, audit: ,Non dicas, 
quoniam iunior sum, quia ad omnes 
quoscunque mittam te, ibis, et se- 
cundum omnia, quaecunque mando 
übi, loqueris, quia tecum ego sum. 
Salomon? autem sapiens, duodecim 
existens annorum, intellexit magnam 
ignorantiae mulierum de suis filiis 
quaestionem, ut omnis populus ob- 
stupesceret de tanta pueri sapientia, 
et tineret non ut puerum, sed ut 
perfeetum virum. Aenigmata autem 


Sapiens autem ille Daniel adhue adolescens crudos quosdam 
ostendens eos perditos nebulones, non senes esse, el 
moribus Chananaeos existere. 


Et Ieremias, 


propter iuventutem commissum sibi a Deo Prophetae munus detrectans, 


audit: 


Noli dieere: puer sum: quoniam ad omnia, quae mittam te, ibis, 


et universa, quaecunque mandavero tibi, loqueris; quia tecum ego sum.' 
Salomon autem ille sapiens, cum duodecim haberet annos, intellexit 
magnam illam mulierum suos liberos non agnoscentium quaestionem: 
ita ut universus populus obstupesceret ad tantam pueri sapientiam, eum- 
que non ut puerum, sed ut virum perfectum iimeret, Aenigmata aulem . 


6) Scripsi τῶν c. D, τοῦ C Voss, 3) λαλήσῃς C, supra e&t man. rec., 


7) Ita. € D. πέξοντας Curetonus λαλήσῃς D Voss. 

(Corpus Iguatianum, Berlin 1849). 4) Sic C D, ὥσπερ Cureton, 
8) καὶ C; deest in D Voss. 
Cap. II 1) In C obliteratum est Cap. TI. 1) Dan. 13. 

καὶ ante ÉXQLVEV. 2) fer. 1, 7. 


2) τὸν C, ad oram τὸ man. rec, 3) 1 Reg. 3 οἱ 10. 


MARIAE CASSOBOLITAE EPISTOLA AD IGNATIUM. III. IV. 


δὲ αὐνίγματα τῆς Αἰθιόπων βασι- 
λίδος, φορὰν ἔνοντα, ὥσπερ τὰ τοῦ 
Νείλου ῥεύματα, οὕτως ἐπελύσατο, 
ὣς ἔξω ἑαυτῆς γενέσθαι τὴν οὕτως 
σοφήν. . 


221 


Aethiopum Reginae, lationem haben- 
tia quemadmodum Nili fluentia, sic 
solvit, ut extra seipsam fieret ipsa 
sic sapiens. 


Reginae Aethiopum, quae impetu'largo sicuti Nili fluenta manabant, ita 
dissolvit, ut. mulierem tam. sapientem exterreret admiratio. 


IV. ᾿᾽Ιωσίας δὲ ὸ δεοφιλής, 
ὄναρθρα σχεδὸν ἔτι φδεγγόµενος, 
ya τοὺς τῷ πονηρῷ πνεύματι 
κατόχους, ὡς Ψευδολόγοι καὶ λαο- 
πλάνοι τυγχάνουσιν, δαϊµόνων τε ἔν- 
καλύπτει τὴν ἀπάτην, καὶ τοὺς οὐκ 
ὄντας θεοὺς παραδειγµατίδει, xol 
τοὺς ἱερωμένους αὐτοῖς, νήπιος div, 
πατασφάζει, βωμούς τε αὐτῶν ὄνα- 
τρέπει, nol Φυσιαστήρια vexgoig λει- 
ψάνοις μιαίνει, τεμένη τε παθαιρεῖ, 
καὶ τὰ ὕλση' ἐπκόπτει, xol τὰς 
στήλας συντρίρει, sol τοὺς τῶν 
ἀσεβῶν τάφους ἀνορύτεει, i ivo μηδὲ 
σημεῖον ἔτι τῶν πονηρῶν ὑπάργῃ᾽ 
οὕτω τις ξηλωτὴς ήν τῆς εὐσεβείας 
xol τῶν ἀσεβῶν σιμωρὸς, ἔτι ψε]- 
λίζων τῇ Ἰλὠσσῃ.᾽ «4αβὶδ δὲ, ὁ ον 
προφήτης ὁμοῦ xol βασιλεὺς, 1j ἡ τοῦ 
σωτηρίου πατὰ σάρκα ifm, µει- 
θάκιον χφίεται ὑπὸ Σαμουὴλ εἰς. βα- 
Gio" φησὶν ydo που αὐτός' "Ότι 
lugo ἥμην ἐν τοῖς ἀδελφοῖς μου 
παὶ νεώτερος ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ πα- 
τρός µου. 


ΣΙ, 


IV. Ἰοδίας autem Dei amator, 
inartieulate fere adhuc loquens, re- 
darguit malo spiritu. detentos, quod 
falsiloqui et populi seduetores exi- 
sterent, daemonumque revelat dece- 
plionem, et eos non existentes deos 
demonstrat, et sacratos ipsis, puer 
existens, interficit, delubraque ipso- 
rum evertit, et altaria mortuis re- 
liquiis inquinat, templaque delet, et 
saltus succidit, et columnas conte- 
rit, et impiorum sepulera suffodit, 
ut neque signum amplius malorum 
existat. Sic quidem zelotes erat re- 
ligionis et impiorum punilor, ad- 
hue balbutiens lingua. David autem, 
Propheta simul et Rex, Salvatoris 
secundum carnem radix, puer ungi- 
tur a Samuele in regem. Ait enim 
alieubi ipse: ,Cum parvus eram inter 
fratres meos et iunior in. domo pa- 
tris mei. 


losias vero ille Dei amantissimus vixdum articulata voce lo- 


quens arguit maligno spiritu detentos tanquam mendaces et seductores 
populi, daemonumque imposturam detegit, et deos fictitios explodit, et 
sacerdotes eorum puer adhue occidit, arasque ipsorum subvertit, et al- 
taria mortuorum reliquiis contaminat, fana diruit et lucos excidit, statu- 
asque confringit, sepulehra quoque impiorum suffodit, ne ullum porro 
signum sceleratorum superesset. En tantus erat pietatis zelator et im- 
piorum vindex, qui lingua adhuc balbutiebat. David autem Propheta . 
simul et Rex, Salvatoris seeundum carnem radix, adolescentulus a Sa- 
muele in Regem inungitur. lpse enim alicubi ait: ,quia parvus eram 
inter fratres meos, et iunior in domo patris mei. 





Cap. IV... 1) ἄλση C. 


3) δὲ excidit ap. Voss. 
2) Sic C D, νλώττῃ vulg. 


222 


V. Καὶ ἐπιλείψει µε Ó χρόνος, 
εὖ πάντας ἀνιχνεύειν . βουλοίμην 
τοὺς νεύτητι εὐαρεστήσαντας' Oed, 
προφητεία». τε παὶ ἱερωσύνην καὶ 
βασιλείαν ὑπὸ Θεοῦ ἐγχειρισθέντας. 
“Ὑπομνήσεως δὲ ἕνεκα αὐτάρκη 
sol τὰ εἰρημένα, αλλά σε ἄντιβο- 
λῶ, µή Go τις” περητὸς εἶναι δόξω 
xol φανητιῶσα᾽ οὐ γὰρ διδάσπουσά 
σε, ἀλλ) ὑπομιμνήσκουσα τὸν ἐμὸν 
ἐν Ge πατέρα, τούτους παρεθέ- 
μην τοὺς Ἰόγους' quacum γὰρ τὰ 
ἑαυτῆς μέτρα, καὶ οὐ όυμπαρεκ- 
τείνω ἑαυτὴν” τοῖς τηλικούτοις ὑμῖν. 
Ασπάζομαί σου τὸν ἅγιον κλῆρον," 
τὸν ὑπὸ τὴν Gv πηδεμονίαν ποιμαι- 
νόμενον, Πάντες oi mug ἡμῖν πι- 
στοὶ προσαγορεύουσίν” σε Ὑγιαί- 
vew µε κατὰ Θεὸν προσεύχου, µα- 
κάριε ποιµήν. 


MARIAE CASSOBOLITAE EPISTOLA AD IGNATIUM. V. 


V. Et deficiet mihi. tempus, si 
omnes investigare voluero, qui in 
iuventute bene placuerunt Deo, pro- 
phetia et sacerdotio et regno a Deo 
donati. Rememorationis autem gra- 
Lia sufficiunt et haec dicta. Sed te 
deprecor, ne tibi quaedam superba 
esse videar et ostentatrix. Non enim 
docens te, sed submemorans meum 
in Deo patrem hos apposui sermo- 
nes. Cognosco enim mel ipsius men- 
suras, et non eoextendo meipsam 
tantis vobis. Saluto tuum sanctum 


Clerum, sub tua eura pastum. Omnes 


apud nos fideles salutant te.  Sa- 
nam me esse secundum Deum ora, 
beate Pastor. 


*V. Et tempus me deficeret, si omnes illos pervestigare velim, qui 
in iuventute Deo placuerunt, et quibus propheticum munus et sacerdo- 


lium ae regnum a Deo commissum fuit. 


ea, quae dixi, sufficiunt. 
aul ostentationis cupida videar. 


fideles te compellant. Prosperam 
precibus exora, beate pastor. 





* 


Cap. V. 1) Ita C, εὐαριστήσαντας 
D vulg. 

2) uj τίς σε ed. Cureton invitis 
Codd. € D. 


3) ἑαυτῆς — ἑαυτὴν CD, ἐμαυτῆς 
— ἐμαυτὴν Voss. 


Memoriae autem renovandae 


Sed rogo te, ne qua tibi ultra modum loquax 
Neque enim ut te doceam, sed ut meum 
in Deo Patrem de his commonefaceam, hosce sermones protuli. 
enim meum modulum, nec meipsam vobis tantis viris exaequo. 
sanetum tuum clerum, qui sub tua eura pascitur. 


Cognosco 
Saluto 
Omnes apud nos 
mihi valetudinem tuis apud Deum 


4) Vossius heic inseri. vocc. καὶ τὸν 
«ριλόχριστόν σου λαὸν a nentro Codice, 
nec ab Int. vel. agnita. 


5) Tta. C D, προσαγορεύουσέ vulg. 





IGNATII EPISTOLA AD MARIAM CASSOBOLITAM. I. 


ΙΠΡΟΣ MAPIAN EIS NEAIIOAIN 
THN? ΠΡΟΣ T9 ZAPB9 
ITNATIOZ. 


᾽Ηνάτιος, ὁ pal Θεοφόρος’, τῇ 
ἠλεημένῃ ὑπὸν Θεοῦ Πατρὸς 
ὑψίστου, καὶ «Κυρίου Ἰησοῦ 
Χριστοῦ τοῦ ὑπὲρ ἡμῶν ἀπο- 
Θωνόντος, πιστοτάτῃ, ἀξιοθέῳ, 
Ἰριστοφόρῳ θυγατρὶ Maglo 
πλεῖστα ἐν Θεῷ χαίρει». 


229 


ΙΝΑΤΙ ΑΝΤΙΟΘΗΕΝΑΕ ECCLESIAE 
EPISCOPI ET MARTYRIS EPISTOLA 
AD MARIAM CASSOBOLITAM.! 


Ignatius, qui et Theophorus, mi- 
sericordiam consecutus" et gra- 
tiam Dei Patris altissimi, et 
Domini nostri Iesu Christi, qui 
pro nobis mortuus est, fidelis- 
simae, Deo dignae, Christiferae 
filiae? Mariae plurimam in Deo 
Salutem. 


* MARIAE DEGENTI NEAPOLI AD ZARBUM IGNATIUS. 


*[gnatius, qui et Theophorus, misericordiam eonseeutae per gratiam 
Dei Patris altissimi, et Domini lesu Christi pro nobis mortui, 


fidelissimae, Deo dignae, Christferae Mariae filiae Mariae, 


rimam in Deo salutem. 


I. Ἀρεῖττον μὲν γράμματος 
ῦψις 2 ὕσῳ περ μέρος οὖσα τοῦ 
10900 τῶν αἰσθήσεων , οὐ μόνον 
οἷς μεταδιδοῦ! τὰ quas, pe τὸν 
λαμβάνοντα, ἀλλὰ καὶ oig ἀντιδέ- 
Ίεται τὸν ἐπὶ τοῖς. ,αρείττοσι πόθον 
πλουτεῖ" πλὴν δεύτερος, φασὶν 
Mv καὶ ὁ τῶν γραμμάτων τρόπος, 
ὃν ὥσπερ ἀγαδὸν ὅρμον δεδέγμεθαύ 
παρὰ τῆς σῆς πίστεως πόῤῥωθεν, 


*[ 


plu- 


Ll Optima quidem figuratio li- 
terae, velut pars chori sensus conti- 
nens; non solum his, quibus imper- 
lit affectum, honorat accipientem, sed 
οἱ in ipsis, qui suscipiunt, amplius 
auget desiderium, Et quomodo na- 
vigantibus in tempestate gratus est 
portus, ita et nobis literarum tuarum 
acceptabilis est modus, quem tan- 
quam tutissimum solatium a tua fide- 
lissima mente de longinquo susce- 


Eo quidem melior literis est aspectus, quod eum sit pars una 


ehori sensuum, non solum amicitiae offieia communicando accipientem 
honorat, sed etiam iis, quae vicissim recipit, rerum praestantiorum desi- 


derio ditescit. 


ratio, 


1) Haec inscriptio iu C D οἱ apud 
Voss. In exemplari Barberino τοῦ ἁγίου 
Ἱερομάρτυρος Ἰγνατίου Ἀρχιεπισκό- 
που Θεουπόλεως «Αντιοχείας Ἔπι- 
στολαί: 


ΠΤρὸς Μαρία», 

Ἠπιστολή α΄. 
Ex quo alius alium titulum. consarcina- 
vi. In. € numerum 1 in fronte fert. 


2) τὴν D C (in hoc erat. τῆς) Cot., 
τῆς Voss. 


3) Seripsi ὑπὸ ο. B, χάριτι, C D 


Verum secundus, quod aiunt, 
quam velut commodam slationem a fide tua accepimus, ut qui 


portus est et literarum 


Med. (ap. Leonem Allatium), quo spectant 
vel. Int. οἱ Arm. 

4) μεταδιδεῖ C D. 

5) [ta BCD, φασὶ vulg. 

6) δεδείγµεθα D. 


1) Incipiunt. epistole beati ignati. epi- 
scopi anliochiensis οἱ martiris. alque. di- 
seipuli. beali. iohannis. evangeliste. adma- 
riam cassobolitam. prima. Pal.; Incipiunt 
epistolae sancti Ignatii martyris ΠΊΗΊΙ6ΥΟ 
XH. Incipit prima. Reg. 

2) f. consecutae. Cur. 

3) filiae non est in Reg. 


224 


ὥσπερ ὃν αὐτῶν ἰδόντες" τὸ ἔν σοι 
παλόν. Al , ro τῶν ἀγαθῶν, ὦ 
πάνσοφε γύναι, ψυχαὶ ταῖς καθα- 
θωτέραις' ἐοίκασι πηγαῖς ' ἐκεῖναί 
τε γὰρ τοὺς παριόντας, Xv μὴ 
διψῶσιν, αὐτῷ τῷ εἶδειν ἐφέλνονται 
αὐτοὺς ἀρύσασθαι τοῦ πότου ' 
em σύνεσις παρεγγυᾷ , μετασχεῖν 
ἡμᾶς παραπελευομένη τῶν ἐν τῇ ψυ- 
xij σου βλυξόντων δείων πομότων.Ἡ 


jj τε. 


ΙαΝΑΤΗ EPISTOLA AD MARIAM CASSOBOLITAM. I. II. 


pimus, conspicientes in eo illud, 
quod in te est bonum. Omnium 
namque bonorum, o sapientissima 
mulierum, tuam animam purissimis 
fontibus assimilamus, illis. videlicet, 
qui transeuntes etiam non sitientes 
visione sui* attrahunt potum haurire. 
Ita et tuae prudentiae pollicitatio con- 
stringit nos, iubens de illis sanctis 
liquoribus, qui in anima tua redun- . 
dant? haustum sumeíe, 


per eas velut de longinquo pulehras animi tui dotes perspexerimus. 
Nam animae bonorum, o faeminarum praestantissima, similes sunt lim- 
2 Ἡ 


pidissinis fontibus. 


Hi enim transeuntes, etiamsi non sitiant, 
chritudine ad potum hauriendum pertrahunt; 


sua pul-- 
et (ua prudentia ad divi- 


norum (luentorum in anima tua scaturientium participationem nos incitat. 


II. ᾿Εγὠ δὲ, ὦ μαμαρία, 00x 
ἐμαυτοῦ' νῦν τοσοῦτον, gov? ἄλλων 
γενόμενος, ταῖς moli? τῶν Sov 
τίων γνώμαις ἐμαύνομαι, τὰ μὲν 
φυγαῖς, τὰ δὲ φρουραῖς, τὰ δὲ 
δεσμοῖρ ἀλλ οὐδενὸς τούτων ἔπι- 
στρέφομαι" ἐν δὲ τοῖς ἀδινήμασιν 
αὐτῶν μᾶλλον μοθητεύομαι, ἵνα "In- 
σοῦ «Χριστοῦ ἐπισύχω. ᾿Οναίμην 
τῶν δεινῶν τῶν ἐμοὶ ἠτοιμασμένων, 
ἐπειδὴ 00x ἄξια τὸ παθήματα τοῦ 
vOv καιροῦ πρὸς TV μέλλουσαν 
δόξαν ἀπομαλύπτεσθαι εἰς ἡμᾶς." 


* |I. 


Il. Ego autem, o beata,! non 
meis tantum nunc, quantum aliorum 
plurimorum? contrariis sententiis ex- 
agitor, quae quidem sunt fugae et 
carceres ae vineula. Sed nichil ho- 
rum declino. In iniustiliis. autem 
eorum magis edoceor, ut Iesum me- 
rear adipisci. Lucror enim? periculis 
mihi praeparatis, quia non sunt con- 
dignae passiones huius temporis ad 
futuram gloriam, quae revelabitur 
in nobis. 


Ego vero, o beata, non tam mea nune quam aliena in pote- 


state constitutus, variis adversariorum sententiis exagitor, partim exilis, 
partim custodiis, partim vinculis. Sed nihil istorum curo, sed eorum 
iniuriis magis erudior, ut lesu Christi compos fiam. Prosint mihi sup- 
plieia praeparata, quando quidem non sunt condignae passiones huius 
temporis ad futuram gloriam, quae révelabitur in nos. 





T) Scripsi du «αὐτῶν ἱδόντες c. 
C D, δι ἑαυτῶν εἰδότες B, δι ἔαυ- 
τῶν ἰδόντες Voss. 

S) καθαρωτάταις B, Med. ap. Alla- 
tium, vetus vulg. versio. 

9) διψῶσιν, αὐτῷ τῷ εἴδει C D, 
διψώσι, τῷ εἴθει B Voss. 


3) πολλὼν B C et uterque Int. vet,, 
πολλαῖς D, forlasse Àrm., Voss. 
4) εἲς ἡμᾶς om. B. 


4) sui c. Pal. Reg. ed. Veneta 1546, 
su vulg. ap. Cureton, 
5) qui in. anima. gustum (ua. redun- 


10) σὴ om. B. dant Reg. 
11) ναµάτων B. Cap. Il, 1) obtam p. ο beata Pal. 
Cap. ll. 1) ἐμαντὸν C; idem prius 2) plicamorum Pal. 


in D. 39) ego Pal. 


2) ὅσων C. 4) Rom. 8, 18. 


IGNATII EPISTOLA AD MARIAM CASSOBOLITAM. IIT. IV. 


JI. Τὰ δὲ ὑπὸ co) διὰ τῆς 
ἐπιστολῆς πελευσθέντα! ἀσμένως 
ἐπλήρωσα᾽ ἐν οὐδενὶ ἀμφιβαλλων, 
ὧν αὐτὴ” παλῶς € eye δεδοκύµακας. 
Ἔγνων γάρ σε πρίσει Θεοῦ τὴν 
μαρτυρίαν Toi ἀνδροῖν πεποιῆ- 
σὅθαι, ἀλλ᾽ οὐ χάριν δαρηιμῇ ᾿ πάνυ 
δέ µε ἐπῆσανὴ καὶ ob συνεχεῖς σου 
τῶν Ίθαφικῶν χωρίων μνῆμαι ' ἃς 
ἀναγνοὺς, οὐδὲ μέχρις ἐννοίας ἐνε- 
δοίασα" περὶ τὸ πρᾶγμα" οὐ γὰρ 
εἶχόν. τισιν ὑφδαλμοῖς, ἐκδραμεῖν, 
ὧν εἶχον ἀναντίῤῥητον ὑπὸ σοῦ τὴν 
ἀπόδειξυ». Ανιίψυχόν σου ενοί- 
μην ἐγὼ, ὔτι φιλεῖς "Indoóv τὸν 
υἱὸν τοῦ Θεοῦ τοῦ ἑῶντος" διὸ 
καὶ αὐτὸς ἐρεῖ σοι» Ey τοὺς ἐμὲ 
φιλοῦντας ἀγαπῶ" of δὲ ἐμὲ ζη- 
τοῦντες εὑρήσουσιν εἰρήνην. 


Σπ, 


225 


III. Quae autem per Epistolam 
a te intimata sunt, prompte adim- 
plevi: de nullo eorum dubitans, quos 
tu bene habere probasti. Agnovi 
enim, te! iudicio Dei testimonium 
memoralis viris perhibuisse, et non 
gratia carnali. Non valde autem as- 
sidua fuerunt spatia, in. quibus tua 
scripta perlegerem ; neque adhue ne- 
gotium mente perceperam:? nec 
enim habui quomodo oculis percur- 
rerem illam ineffabilem tuae senten- 
liae relalionem. Pro anima tua ego 
effieiar, quoniam diligis Dominum 
lesum filium Dei vivi. Propter quod 
et ipsi tibi dicit? Ego eos, qui me 
diligunt, diligo; a qui quaerunt me 
invenient pacem.^ 


Quae vero per epistolam iubes, lubens perfeci, nihil ambigens 
de lis quae ipsa recte se habere probaveris. 


Scio enim, te divino iudicio 


lestimonium perhibuisse de duobus istis viris, non carnali benevolentia. 
Admodum vero me delectaverunt crebri illi abs te commemorati sriptu- 
rarum loci; quibus lectis ne cogitalio quidem ulla ambigendi hae de re 
mihi suborta est. Neque enim habébam, quibus oculis subterfugerem 
ea, quorum irrefrangibilem a te videbam demonstrationem adductam. 
Animam meam libens pro te impenderem, quia lesum filium Dei viventis 
diligis. Quare et ipse tibi dicit: ,Ego diligentes me diligo; et qui me 


quaerunt, pacem invenient. 


IV. "Enéoyevot δέ μοι λέγει», 
ὔτι ἀληθινὸς ὁ λόγος, ὃν ἤπουον 
περὶ σοῦ, ἔτι οὔσης σοῦ ἓν τῇ Ῥώμῃ 
παρὰ τῷ μµακαρίῳ πάπα «4νω 


*[V, 


IV. Obvenit itaque mihi dicere, 
quia verus est sermo, quem audivi. 
de te, causante' Romae apud bea- 
tum Papam Anacletum,* cui successit 


Meo autem animo occurrit, ut dicam verum fuisse sermonem, 


quem de te audiveram, cum adhuc Romae esses apud beatum Papam 


Cap. HI. 1) zeAevo9éyra CD, xe- 
᾿λευδέντα DB Voss. 

2) αὐτῇ sine iota C, ad oram man. 
rec. αὐτὴ. 

3) Ἀρέσως C, ad oram man, 100, píott. 

4) τοῖς (sic) B. 

9) Dedi ἐπῆσαν cum marg. Codicis 


tium, λήνῳ C D, «4ναγκλήτῳ absque sp. 
B. In marg. C man. rec. Κλήμης διά- 
ὀοχος λήνου. 

Cap. ΠΠ. 1) agnovi te enim invertit Pal. 

2) neque adhuc mente negoliwm per- 
ceperam, Pal. 

3) dicit c. Pal. Reg. ed. Veneta 1546. 


C, ubi est man. rec. ἴσ ἔπεισαν (sic); divit vulg. i Cureton. 


Ίσαν textus CD οἱ Voss, 7,0 al. 
Sequens καὶ deest in D Voss. 

0) ἐνεδύασα B. 

Cap. IV. .1) 2Zévo Med. ap. Alla- 


PATRES APOST. 


Sub- 


4) Prov. 8, 1Τ. 

Cap. IV. ^ causantem. Reg. 

2) cletum. ixibus litt. ante erasis Pal. 
anemcletum. Reg. 


15 


226 


ὃν διεδέξατο τὰ νῦν ὁ ᾿ἀξιομακάρι- 
στος Κλήμης, ó Πέτρου xoi Παύ- 
λου ἀκουστής. Καὶ νῦν προσέθη- 
κας in^ αὐτῷ ἑπατονταπλασίως, ναὶ 
προσθείης” γε ἔτι, ὦ αὕτη. Σφόδρα 
ἐπεδύμουν dei? ποὸς ὑμᾶς, ὥστε 
συναναπαύσασθαι ὑμῖν. "AM! οὖν 
ἐν ἀνθρώπω ἡ ὑδὸς αὐτοῦ. "Emi. 
χει γάρ μου τὴν πρόθεση, οὐ συγ- 
χωροῦσα elc πέρας" ἐλθεῖν, ἡ Gro 
τιωτινὴ φρουρά᾿ ἀλλ’ οὔτε ἐν οἷς 
ell, δρᾶν τι ἢ παθεῖν οἷός τε ἐγῶ, 
41ιὸ δεύτερον τῆς ἐν φίλοις παρα- 
μυθίαςῦ τὸ γθάμμα λογιζόμενος, 
πατασπάζοµαι viv ἱερόν Gov ψυ- 
qv ; παραλαλῶν" προσθῆναι τῷ 
τόνῳ.' 'O yàg παρὼν πόνος ὀλίγος, 
ó δὲ προσδοκώµενος μισθὸς πολύς. 


Linum, 


IGNATII EPISTOLA AD MARIAM CASSODOLITAM. 


IV. V. 


beatitudine dignus Clemens, Petri 
et Pauli auditor. Et nunc adiecisti 
super eum centupliciter? et adhue 
adiicies tu ipsa! Valde enim desi- 
derabam venire ad vos, et conrequi- 
escere vobiscum; sed non mihi fuit 
opportunum." Praepediebat enim pro- 
positum meum, non sinens illo per- 
gere, militaris custodia: quia nullus 
talia perfecit vel passus est, qualia 
ego. Quapropter? secunda consola- 
tio est inler amicos, conscriptis" se 
invicem relevare. Saluto sacratissi- 
mam animam tuam, rogans superad- 
jicere ad propositum tuum. — Prae- 
sens enim labor parvus est; mer- 
ces vero, quae speratur, mulía est. 


eui nunc successit beatissimus Clemens, Petri et Pauli auditor. 


Et nune adiecisti huie centuplum, et plura insuper adiieias, o Maria. 
Vehementer desideravi, venire ad vos, ut una vobiscum refrigerem; 
erum non est in hominis potestate via eius.| Impedit enim propositum 
meum, neque ad finem pervenire permittit militaris custodia; sed ille est 
rerüm mearum status, ut nec facere, nec admittere quicquam possum. 
Quocirca secundum solatium inter amicos literas esse ratus. Saluto 
sacram tuam animam, horians te, ut magis magisque vires eius inlendas. 
Praesens enim labor exiguus; merces autem, quae expectatur, magna est. 


V. Φευγετε τοὺς ἀρνουμένους 
τὸ πάθος Ἄριστοῦ καὶ τὴν κατὰ 
σάρκα γέννησιν ᾿ πολλοὶ δέ ,tlew 
ἄρτι οὗ ταύτην νοσοῦντες τὴν ἄθῥω- 
στίαν. Τὰ δὲ ἄλλα σοι παραινεῖν 
εὔηθες, Ματηρτισμένη μὲν παντὶ 


V. Fuge eos, qui negant pas- 
sionem Christi et nativitatem eius 
secundum carnem. Multi vero sunt 
modo, qui hane sanitatem infirmare 
conantur. Sed tu eontra huiusmodi 
consuesce eliam alios monere,? quia 


* V. Fugite eos, qui passionem Chrisli et nalivitatem eius secundum 


carnem negant. 


Multi autem iam sunt hoc morbo laborantes. 


De ceteris 


vero {6 admonere stultum esset, quae οἱ omnis operis ae sermonis boni 


2) Ma Med. ap. Allatium, — Voss.; 
προσὐείη D et scc. man. C, in quo 
fuisse videtur 7900986, ut exhibet B. 
Vetus Int. nostri Codicis Pal. leg. vide- 
tur καὶ προσθεῖσά γε ἔτι σαυτήγ. 

8) Vox ἔλΦεἴν add. man.rec. ad oram 
C. Tum καὶ p. ὥστε B, vulg. vet. versio. 

4) τέλος Med., versio Usserii. 

5) παραμυθείας p. 

6) παρακαλῶ B. 

7) Ha lego c. BCD (robori vet. Int. 
ap. Usser.), πόνῳ exhibere dicitur Cod. 
Nydpruccianus. 


Cap; V. 1) fta CD Med, φεύγεβ. 
3) centumpliciter Pal. Reg. 
4) adiciens le ipsam Pal. 
5) ler. 10, 23. 
6) Propler quod Reg. 
1) scriplis Pal. Rog. 
Cap. V. 1) fugigiteos Pal. 
dum fugite eos. 
2) ΜΗ sunt enim Pal., 
enim modo Meg. 


3) movere Ρα]. 


Scrihen- 


Mulli sunt 


IGNATIL EPISTOLA AD MARIAM CASSOBOLITAM. V. 


ἔργῳ καὶ λόγω ἀγαθῷ, δυναμένῃ 
δὲ καὶ ἄλλους νουθετεῖν ἐν Xpwrà, 
"4σπασαι πάντας, τοὺς ὁμοίους σου," 
ἀντεχομένους τῆς ἑαυτῶν σωτηρί- 
ας ἐν “ἄριστῷ, Ασπάζονταί σε οἱ 
πρεσβύτερου, καὶ « of? διάκονοι, xot 
πρὸ’ πάντων 0 ἱερὸς ρων. ' dond- 
(erol σε Κασσιανὸςῦ 0 ἕένος µου, 
xod ἡ ἀδελφή μου 1j γαμετὴ αὐτοῦ, 
καὶ τὰ φίλτατα αὐτῶν τέχνα. Ἶ ,Ej- 
ῥωμένην σε Gaga καὶ reperi 
υγείαν" ὁ Κύριος ἁγιάσει del, καὶ 
ἴδοιμί σε ἐν Σριστῷ τυγχάνουσαν”' 
τοῦ στεφάνουἩ 


perfeetionem consecula es, 


et alios in. Christo exhortari potes. 
omnes tui similes, salagentes suae in Christo salutis. 
byteri et Diaconi, et ante omnes sacer Hero. 
spes meus et soror mea, eius uxor, 


.221 


in omni opere et verbo bono per- 
ἰοεία es; potens etiam alios eru- 
dire in Domino. Salutant te Pres- 
byteri et Diaconi; prae omnibus 
vero sanctus Hyron?  Salutant te 
Cassianus hospes meus, et soror 
mea coniux eius, et duleissimi filii 
eorum.  Incolumem te carnali et 
spirituali salute Dominus sanelificet 
semper, et videam le in Domino 
consecutam coronam. 


Saluta 
Salutant te Pres- 
Salutat te Cassianus ho- 
et carissimi eorum liberi. Te cor- 


poris spiritusque incolumitale gaudentem Dominus semper sanctificet, et 
ego te coronam in Christo asseculam videam. Mariae ex Antiochia. 


2) τοὺς ὁμοίως σοι C D, τοὺς 
ὁμοίους. σοι B. 

ὃ) oi om. C D. 

4) πρὸς C. 

5) κασιαγὸς C D. 

6) ze ἡ vet. Int. Usserii ; supraad- 
ditum extat καὶ in D. 

7) τέκνα om. C, Int. Usserii. 

8) Dedi ᾿Ἐθῥωμένην σε σαρχὶ zal 
πγεύματι «ὑγείαν ex D, Ἐθῥωμένην 
σε σαρχικὴν καὶ πγευματικὴν υγείαν 
Med., Εῤῥωμένην σαρκικὴν καὶ πνευ- 
mew ὑγείαν C D Voss. 


9) ἁγιάσει Med. D, in quo && deest ; 
ἁγιάσει C, ad oram ἁγιάσοι, ac ita 
in D. 

10) Ita CD, τυχοῦσαν B. 

11) Post στεφάνου Codd. CD Med. 
exh. M.APILA AHO ANTIOXEIAS. 


4) diacones Pal. 
5) Ita Pal. hiron Reg. 


6) Sequitur subscriptio Ezplicit ad 
mariam cassobolilanam in Pal., Ecplicit 
prima in Reg. 





15* 


228 IGNATH EPISTOLA AD TRALLIANOS. 1. H. III. 


TOY AYTOY EIHIXTOAH ΠΡΟΣ ΤΡΑΛΛΗΣΙΟΥΣ.Ι 


Ἠνάτιος, ὁ καὶ Θεοφύρος, τῇ ἡγαπημένῃ παρὰ Θεοῦ Πατρὸς 
nol ᾿]ησοῦ «Χριστοῦ Polo ἁγίᾳ, ,ü οὔσῃ ἐν Τράλλεσι»ὴ 
ἐκλεντῇ καὶ ἀξνοθέω, εἰρηνευούσῃ΄ à? ooi yo πνεύμωτι Ἴη- 
σοῦ Χριστοῦ, τῆς ἐλπίδος ἡμῶν, ἐν πάθει τῷ διὰ σταυροῦ xol 
θανάτου καὶ ἀναστάσει ἣν wol ἀσπάξομαι ἐν τῷ πληρώματι, 
iv ἀποστολινῷ γαραμτῆρι, καὶ εὔχομαι πλεῖστα yotoew. 


l. "Apopoy διάνοιαν καὶ ἀνυπόκριτον" ἐν ὑπομονῇ ἔγνων ὑμᾶς 
ἔχοντας, οὐ κατὰ χρῆσιν, ἀλλὰ κατὰ ππῇσιῳ xo oc ἐδήλωσεῖ Πολύ. 
Bios ὃὁ ἐπίσποπος ὑμῶν, ὃς παρεγένετο θελήματι Θεοῦ Πατρὸς xod. 
Κυρίου Ἰησοῦ «Χριστοῦ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ, συνεργείᾳ Ἠνεύματορ », ἐν 
Σμύρνῃ, καὶ οὕτως μοι συνεχάρη" δεδεµένῳ ἐν Χριστῷ ᾿]ησοῦ, ὥστε 
με τὸ πᾶν πλήθος ὑμῶν ἐν αὐτῷ θεωρῆσαι. ,“Αποδεξάμενος οὖν τὴν 
κατὰ Θεὸν ὑμῶν εὔνοιαν δι αὐτοῦ, ἔδοξω εὑρὼν ὑμᾶςὶ μιμητὰς ὄντας 
᾿Ιησοῦ «Ἀριστοῦ τοῦ σωτῆρος. 


Il. TG ἐπισκόπῳ ὁποτάσσεσθε ὡς τῷ Kuglp * αὐτὸς «γὰρ ἄγρυ- 
πνεῖ ὑπὲρ τῶν ψυιῶν ὑμῶν ὡς λόγον ἀποδώσων Θεῷ. «4ὸ καὶ φαῖ- 
νεσθέ μοι οὐ κατὰ ἄνθρωπον ἑῶντες, ἀλλὰ πατὰ Ἴησοῦν Χριστὸν, τὸν 
ài ἡμᾶς ἀποθανόντα, ἵνα πιστεύοντες εἰς, τὸν θάνατον αὐτοῦ διὰ τοῦ 
βαπτίσματος, ποινῶνοὶ τῆς ἀναστάσεως, αὐτοῦ γένησθε.” /Αναγκαῖον 
οὖν ἐστὶν, ὕσαπερ' ποιεῖτε, ἄνευ τοῦ ἐπισνόπου μηδὲν πράττει) ὑμᾶς. 
"AM' ὑποτάσσεσθε' E τῷ πρεσβυτερίω, ὡς ἀποστόλοις Ἰησοῦ Χρι- 
στοῦ, τῆς ἐλπίδος ἡμῶν, ἓν ᾧ διάγοντες ἐν αὐτῷ εὑρεθησόμεθα. EL 
δὲ red τοὺς διακόνους, ὄντας μυστηρίων Χριστοῦ Ἰησοῦ, κατὰ πάντα 
τρόπονΣ ἀρέόκειν " οὐ γὰρ βρωτῶνί xol ποτῶν tío διάκονοι, ἀλλ éx- 
κλησίας Θεοῦ ὑπηρέται ᾽ δέον οὖν αὐτῶν τὰ ἐγκλήματα φυλάττεσθαι,! 
ὡς πῦρ φλέγον. «4ὐτοὶ μὲν οὖν ἔστωσαν τοιοῦτοι. 


Ilf. Ὑμεῖς δὲ ἐντρέπεσθε αὐτοὺς ὡς Ἀριστὸν Ἰησοῦν, οὗ φύλα- 
ές eio, τοῦ τόπου ὥς xol ὁ ἐπίσκοπος τοῦ Πατρὸς τῶν ὅλων τύπος 
ὑπάρχει' οὗ δὲ πρεσβύτεροι, ὡς συνέδριον Θεοῦ καὶ σύνδεσμος ἄπο- 


Àd Trallianos Epistola in Codd. F OU 
acephala extat. Notula in 0 monet: /Zgós 
τραλλησίους ἐπιστολὴ ὀευτερι--- λεί- 
πει ἡ ἀρχὴ τῆς πρὸς τραλλησίους 
ἐπιστολῆς, τῆς δὲ πρώτης τὸ πᾶν. 
Alienis praemissis, in quinta pagina Epi- 
stola nostra ita exorditur, sicuti in F H 
ὡς ἡ xac αὐτὰ οὖν πραότης, ἓν ᾗ 
καταλύεται Ó ἄρχων (ο 4). Simili 
modo Cod. V, cuius margini manus rec, 
inscripsit: ἐντεῦθεν d petet 1| δευτέρα 
ἐπιστολὴν 1j ἤγουν, τὸ Σίμεγον' λείπει 
δὲ ὅμως jj ἀρχή. τὸ ἄνωθεν δὲ οὐκ 
ἐστὶ τοῦ ἰγνατίου. ὁ ἀπογραφεὺς 
ἡμάρταγεν, σύγχεων φυρτὴν άμφο- 
τέρα». 


1) πρὸς τραλλησίους β΄ B, in cuius 
margine: Med. β' τραλλήνους, 

2) Τράλλεσιν τῆς Ασίας Med. 

3) ἐν om. Voss, Tum αἵματι τῷ 
πάὔει p. πγεύµατι Med. 

4) ἀθιάκριτον Med. 

5) φύσιν Med. 

6) ὄθήλωσεν Ἡ Moi, ubi subinde leg. 
μοι Πολύβιος. 

T) οὐτός μοι ᾿συγεχάρει B. 

8) ὑμᾶς ὡς ἔγνων Med. 

Cap. Il — 1) ὅταν }ὰρ τῷ ἔτι- 
σκόπῳ ὑποτάσσεσθε ὡς Ἰησοῦ Χρι- 
στῷ Med, ad Sensum, non tamen "ad 
verbum. 


2) τὸ ἀποθαγεῖν ἐκφύγητε p. διὰ 


IGNATI] EPISTOLA AD TRALLIANOS. I. Il. III. 229 


EIUSDEM EPISTOLA AD TRALLIANOS. SCRIPTA EX SMYRNA.! 


Ignatius, qui et Theophorus, dilectae a Deo Patre et Domino Iesu 
Christo Ecclesiae sanctae, quae est in Trallis, electae et Deo 
dignae, pacificatae in carne et Spiritu lesu Christi, spei no- 
Strae, in passione per crucem et mortem atque resurrectionem : 
quam et saluto in plenitudine Apostolicae formae, et opto pluri- 
mum in Deo gaudere." 


I. immaeulatum animum et sine dolo in perseverantia cognovi vos 
habere, non in usitationem, sed in possessionem, secundum quod si- 
gnificavit mihi Polybius? Episcopus vester, qui pervenit voluntate Dei 
Patris et Iesu. Christi Filii eius, cooperatione Spiritus, ad Smyrnam, et 
sic mihi congratulatus est vincto in Christo lesu, ita ut ommem pleni- 
tudinem vestram in ipso conspicerem.  Suscipiens ergo eum secundum 
Deum, vestram benevolentiam* per ipsum agnovi, inveniens vos imitatores 
esse lesu Christi Salvatoris nostri. 


II. Episcopo subieeti estote sicut Domino. ]pse enim vigilat pro 
animabus vestris tanquam rationem redditurus Deo. Propter quod vi- 
demini mihi non secundum hominem vivere, sed secundum lesum Chri- 
stum," qui pro nobis mortuus est, ut credentes in morte eius per ba- 
ptismum communicantes resurrectionis eius efficiamur. Necessarium est 
enim, vos niehil praeter Episcopum facere, neque aliquid agere. Sed 
et Presbyteris subditi estote, ut Apostolis lesu Christi, spei nostrae, in 
quo perseverantes, in ipso inveniamur. Oportet ergo et Diaconis, qui 
sunt in ministerium? lesu Christi, in omni modo placere. Non enim in 
cibo et potu sunt ministri, sed ministri Ecclesiae Dei Oportet ergo 
praecepta eorum observare, sicut ignem ardentem. psi vero sint tales, 


IIl. Vos autem reveremini eos tanquam Dominum" lesum Christum, 


quoniam eustodes sunt loci eius: 


sicut Episcopus forma est Patris 


omnium; Presbyteri vero sicut consessus? Dei et coniunctio? Apostolorum 


τοῦ βαπτίσματος κοινωγοὶ τῆς ἆνα- 
στάσεως αὐτοῦ γέγησθε Med. 

3) ὥσπερ Med. 

4) ὑποτάσσεσθαι B. 

5) τρόπον zt&oiw Med. 

6) βρωµάτων Med. 

T) αὐτοὺς φυλάττεσθαι p. αὐτῶν 
τὰ ἐγκλήματα φυλάττεσθαι Med. 

Cap. ΤΠ, 1) ὁμοίως πάντες ἔντρε- 
πέσθωσαν τοὺς διακόνους ὡς ᾿Τησοῦ 
Χριστοῦ ὡς x«l τὸν ἐπίσκοπον ὄντα 
ὑιὸν τοῦ πατρὸς. τοὺς δὲ πρεσβυτέ- 
ρους, ὡς συγέδριον Φεοῦ καὶ ὡς σύν- 
Φεσμον ἀποστόλων p. φλέγον. «4ὐτοὶ 
μὲν ovy ἔστωσαν τοιοῦτοι' ὑμεῖς δὲ 
ἐντρέπεσθε αὐτοὺς ὡς Ἄριστὸν "Ig- 
σοῦγ, οὗ φύλακες &lot τοῦ τόπου Med. 


1) Incipit eiusdem ad. ἰγαἰίαπος Pal., 
Incipit. secunda, Beg. 
2) et obto ie plurimum in domino 
gaudere Reg. 
. 8) polusbius Pal. Reg. 
4) veslram. benivolentiam Pal; beni- 
volentiam vestram Reg. 


Cap. Ἡ. 1) Heb. 13, 17. 

2) Ita Reg. ed. Veneta 1546 c. textu 
gr, Ghristum. Iesum Pal. vulg. 

3) ministri p. in ministerium Pal. 

4) praecepta observare eorum Reg. 


Cap. 1Π. 1) dominum mostrum Pal. 
2) consensus Pal. 
3) convinciio esse videtur in Pal. 


230 IGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS. III. IV. V. VI. 


στόλων Χριστοῦ. , Knie τούτων ἐηλησία ἐκλεννὴ 00x ἔστιν' οὐ όυν- 
άθροιόμα ἁγίων ' οὐ συναγωγἠ ὁσίων * πέπειόμαι δὲ καὶ ἡμᾶς οὕτω 
διαγείσθαι, TO γὰρ, ἐξεμπλάριον KZ ἀγάπης' ἔλαβον καὶ fyc μετ 
ἐμαυτοῦ ἐν τῷ ἐπισκόπῳ ὑμῶν, οὗ αὐτὸ τὸ κατάστημα μεγάλη µαθη- 
τεία, ἡ δὲ πραότης αὐτοῦ δύναµις, ap? λογίξομαι καὶ τοὺς ἀθέους 
ἐντρέπεσθαι, -γαπῶν ὑμᾶς, φείδομαι συντονώτερον ἐπιστεῖλαι, ἵνα μὴ 
δόξω τισὶν εἶναι προσάντης ,' ῆ ἐπιδεής. 4έδεμαι μὲν διὰ «Χριστόν, 
ἀλλ᾽ οὐδέπω Χριστοῦ ἄξιός sh ἐὰν δὲ τελειωθῶ, τάχα γενήσοµαι. 


IV. ουχ ὡς ἀπόστολος διατάσσοµαι' ἀλλ’ ἐμαυτὸν μετρῶ, ἵνα μη 
ἐν ᾿ παυχήσει ἀπόλωμαι. Καλὸν δὲ τὸ ἐν Κυρίῳ παυγᾶσθαι, Kdv ἐῥω- 
μένος ὦ τὰ κατὰ θεὸν, π]εῖόν pe δεῖ φοβεῖσθαι, καὶ μὴ προσέχευν 
τοῖς εὐνῇ φυσιοῦσί με οὗ γάρ με ἐπαινοῦντες μαστιγοῦσιν'. "AM 
00x οἶδα, εἰ ἄξιός ci^ Ó γὰρ ζῆλος τοῦ ἐχθροῦ πολλοῖς μὲν οὐ φαί- 
νετοι; ἐμὲ og πολεμεῖ, Xenito οὖν πραότητος, ἐν ᾗ καταλύεται O 
ἄρχων τοῦ αἰῶνος τούτου ὁ διάβολος, 


V. Μὴ ὰρ οὖν ἐβουλόμην ὑμῖν μυστικώτερα γράψαι ; ἀλλά 
φοβοῦμαι , μὴ νηπίοις οὖσιν ὑμῖν βλάβην, παραθῶμαι' xol σύγγνωτέ 
μοι, μμ οὐ δυνηθέντες χωρῆσαι τὴν ἐνέργειαν στραγγαλωθῆτε. Καὶ 
γὰρ ἐγὼ, οὐ καθ’ ὅτι δέδεµαν, nal δύναμαι νοεῖν τὰ. ἐπουράνια, παὶ 
τὰς ἀγγελωνὰς' τάδεις, φαὶ τὰς τῶν ἀγγέλων xal ότρατειῶν' ἐξαλλαγὰς, 
δυνάμεών τε xol Ἀυριοτήτων διαφορᾶς, θρόνων τε καὶ ἐξουσιῶν πα- 
ρα]λαγάρ, αἰώνων ve? μεγαλότητας, τῶν τε Χερουβεὶμ ποὺ Σεραφεὶμ" 
τὰς ὑπεροχὰς ». τοῦ τε Πνεύματος. τὴν ὑψηλότητα, xol τοῦ Κυρίου τὴν 
βασιλείαν, παὶ ἐπὶ πᾶσι τὸ τοῦ παντοπράτορος Oso" ὑπαράθετον. 
Ταῦτα you ἐγὼ, οὐ πάντως ἤδη τετελΣίωμαι , ἢ μαθητής su 
οἷος Παῦλος wol Πέτρος" πολλὰ γάρ pov? λείπει, ἵνα Θεοῦ μὴ απο- 
λειφθῶ. 


VI. Παρακαλῶ οὖν ἡμᾶς, οὖν ἐγώ, ἀλλ E ἀγόπη Ἰησοῦ Xoi- 
στοῦ, ἵνα τὸ αὐτὸ λέγητε' πάντες, xol μὴ 7 ἐν ὑμῖν ὄμίσματα ' ᾖτε 
δὲ πατηρτισμένοι τῇ αὐτῇ you παὶ τῷ αὐτῷ vol. Εἰσὶ yo. τινες 
ματαιολόγοι ol φρεναπώται, οὐ “Χρισειωνοὶ, ἀλλὰ “Ἀθιστέμποροι, ἀπάτῃ 
περυφέφοντες τὸ ὄνομα, τοῦ” Χριστοῦ, παὶ “παπηλεύοντες τὸν Ἰόγον τοῦ 
εὐαγγελίου, πα τὸν ἰὸν προόπλέκοντες τῆς πλάνης τῇ Ἰλυνείᾳ' προ- 
όηγορίᾳ, ὥσπερ οἰνομέλιαι πώνειονῖ περαννύντες, | ἵνα ὁ πίνων, τῇ γλυ- 
πυτάτῃ΄ πλαπεὶς ποιότητι τὴν γευστικὴν αἴσθησιν, ἀφυλώντως τῷ 9α- 


2) οὐ καλεῖται p. ἐχλεκτὴ οὐκ 2) συγγνωμενεῖτε Med. 
ἔστιν Med. 3) un ποτε Med. 

3) ἁγίον p. Med. 4) εὐαγγελικὰς F. 

4) ἀγάπης ὑμῶν Mec ΕΟΥ. 

5) Ita B F 0 V, ὃν recensio brev. o σε τισν 

ϐ) προσαίτης Med. ; " 

Qv. N. 1s πόστολος ὑμῖν δια- 1) gon xci GeQapiy 0 Y, χε- 
τάσσοµαι πολλὰ φρονῶν ἓν $ed Mod. ρουβὶμ κ νῦν σεραφὶμ F. 
. 2) Med. addit ἀγαπῶμεν γὰρ τὸ 8) πᾶσιν, τὸ τοῦ 1Ταντοκράτορος 
παθεῖν, , δεοῦ D. 

3) δὲ πλέον Med. 9) ταῦτα γινώσκων ἐγὼ, οὐ πάν- 


Cap. V. 1) μὴ οὐ δΦύναμαι τὰ τος ἤδη τετελείομαι, ἢ μαθητής elut, 
ἐπουράνια γράψαι Med. οἷος Παῦλος, καὶ ἸΠέτρος B; παρὰ 


IGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS, ΠΠ, IV. V. VI. 291 


Chrisli. Sine ipsis enim ecclesia electa non est, neque collectio san- 
ctorum, neque congregatio sancta.  Confido enim et vos sic consistere. 
Exempla autem caritatis vestrae accepi, et habeo penes meipsum in Epi- 
seopo vestro, quoniam ipsius institutio magna doctrina est, Nam et man- 
suetudo eius virtus est, quam arbiwor etiam illos, qui sine Deo sunt, 
revereri. Quia autem diligo vos, parco frequentius vobis scribere,? ne 
videar aliquibus contrarius aut taediosus esse. Vinetus sum enim pro 
Christo, sed nondum Christo dignus sum. Si autem consummavero, 
forsitan ero. 


« . IV. Non sieut Apostolus praecipio, sed metior meipsum; ne in glo- 
riatione mea peream. Bonum est enim in Domino gloriari! Et si sal- 
vatus fuero apud Deum, plus me oportet timere, et non attendere ad 
eos qui magnificant me. FTH? vero qui me laudant, polius flagellant. 
Eligo enim? pati: sed nescio si dignus sim. Zelus? enim inimici multis 
non videtur: me autem impugnat. Debeo ergo esse mansuelus, uL dis- 
solvatur princeps huius seculi? Diabolus. 


V. Nunquid non poteram vobis secretiora seribere? Sed timeo ne 
parvulis vobis constitutis laesionem imponam. Et ignoscite mihi: quia 
non valelis ferre onera vinculorum, quemadmodum ego vinctus sum. 
Et possum quidem intelligere caelestia: Angelorum seilicet atque Arch- 
angelorum ordines, Militiarum diversitates, Virtutum et Dominationum 
differentias, Sedium atque Postestatum distantias, Aeternorum magnificen- 
lias, Cherubin et Seraphin excellentias, Spiritus sublimitatem, Domini 
regnum, et super haec omnia omnipotentis! Dei incomparabilitatem. — Haec 
igitur ego cognoscens, non ommino perfectus? sum, aut discipulus esse 
possum qualis Paulus aut Petrus. Multum enim mihi! restat, ne a Deo 
derelinquar. 


VI Rogo autem vos, non ego, sed dilectio Iesu Christi,' ut. idi- 
psum .dieatis omnes, et non sint in vobis schismata;" sitis autem perfecti 
in eodem sensu, et in eadem scientia? Sunt enim quidam vaniloqui et 
mentis seduetores, non Christiani, sed Christum mercantes, seductione 
circumferentes nomen Christi, et cauponantes verbum Evangelii, et vene- 
num erroris commiscentes dulei blandimento, sicut oenomelli virus ad- 
miscentes, ut qui biberit illius potus gustabilem sensum, dulcedine ca- 


τοῦτο καὶ µαθητὴς εἴμι Med. InFOV 2) hii Reg. 


Yocc. transpositio: zzéroog x«i παῦλος. 3) quidem Pal. 
10) ἡμῖν Med. 4) Ita ex Pal, sum Reg. vulg. 
Cap. VI. 1) Aéyeze 0 V, illic sj supra. 5) zelum Reg. 
2) τοῦ om. B F O V. 6) princeps seculi huius Pal. Reg. 
3) ἕνα καὶ F OY. Cap. V. 1) Sic ex Pal. p. omnitenen- 


4) γλυκίᾳ 0 V. 
5) κώνιον F O V. 
6) γλυκυτάτου B. 


lis Reg. vulg. 
2) profecius Pal. 
3) mullum mihi enim Pal. 


4) electa ecclesia transponit Reg. Cap. VI. 1) Ita Pal. Reg. ed. Veneta 

9) meque congregatio samcta meque 1546 c. textu. gr., Christi Iesu Curetonus 
collectio sanctorum ordinant Pal. Reg. ο, vulg. 

6) frequentius scribere vobis Weg. 2) scimata Pal. Reg. 


Cap. IY, 1) I Cor. 1, 31. 3) 1 Cor. 1, 10. 


232 IGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS, VI. VII. 

varo περιπαρῇ. Παραινεῖ τις τῶν παλαιών * ηδεὶς ἀγαθὸς' λε- 
γέσθω, xoxQ τὸ ἀγαθὸν περαννύς. έγουσι γὰρ Χριστὸν, οὐ, ἵνα 
Χριστὸν κηρύξωσι», μι ἵνα «Ἀριστὸν ἀθενήσωσιν " xol oU vópov? 
GvGvijGovGtv , ἀλλ ἵνα ἀνομίαν παταγγείλωσιν." Τὸν μὲν yog. Xpt- 
στὸν ἀλλοτριοῦσι τοῦ Πατρὸς" τὸν δὲ vópoy" τοῦ ἌἈριστοῦ xai τὴν en 
Παρθένου γέννησιν διαβάλλουσιν" ἐπαισχυνόμενοι τὸν σταυρὸν, τὸ πά- 
θος ἀρνοῦνται, nol nv ἀνάστασι», οὗ πιστεύουσιν "? τὸν. θεὸν ἄγνω- 
στον εἰσηγοῦνται ' τὸν Χριστὸν ἀγέννητον νομίξουσιν i τὸ δὲ Ἠνεῦμα, 
οὐδὲ ὅτι ἔστιν, ópoloyotcry." wis 985 αὐτῶν τὸν μὲν Tíov ψιλὸν 
ἄνθρωπον εἶναι λέγουσι ταὐτὸνὶ δὲ εἶναι Πατέρα xol Tíóv xol 
Ἠνεῦμα “αιιον' xoi τὴν μτίσιν, ἔργον" Θεοῦ οὐ διὰ Χριστοῦ, ἀλλ 
ἑτέρου τινὸς ἀλλοτρίας δυνάμεως. 


VII. “Ασφαλίδεσθε οὖν τοὺς τοιούτουρ, ἵνα μὴ Mie βρόχον ταῖς 
ἑαυτῶν ψυχαῖς. Καὶ τὸν βίον ἡμῶν ἀπρόόκοπον τίθεσθε” πᾷσιν ἂν- 
δρώποις, ἵνα μὴ γἐνησθεὶ παγὶς τῇ σκοπιᾷ xol ὡς δίντυον ἔπτετα- 
μένον, 'O wi ἑώμενος γὰρ, ἑαυτὸνῦ ἐν τοῖς ἔργοις ἑαυτοῦ, ἀδελφός 
ovi? τοῦ λυμαινομένου ἑαυτόν. ᾿Εὰν οὖν καὶ ἡμεῖς ἀποθῆσθε' Φυ- 
σίωσιν, ἀλαζονείαν, τύφον, ὑπεροψίαν, δυνατὸν ὁμῖν ἐστὶν' εἶναι eyo- 
ᾳίστοις"' Θεοῦ. "Eyyüc γάρ iow" τοῖς φοβουμένοις αὐτόν" aol, "Eni 
vive , φησὶν, ἐπιῤλέφω, GA ἢ ἐπὶ τὸν ταπεινὸν καὶ ἠσύγον, καὶ 
τρέμοντά μου τοὺς λόγους; j ἀῑδεῖσθε δὲ καὶ τὸν ἐπίσκοπον ὑμῶν, ὡς 
Χριστὸν, καθ o7 ἡμῖν οἱ μαμάριοι διετάξαντοῖ (ἀπόστολοι, 'O ἐντὸς 
τοῦ Βυσιαστηρίου y ,! * παδαρός dor 18 διὸ xol ὑποκούει τῷ ἔπι- 
σκόπῳ od τοῖς πρεόβυτέροις ó δὲ ἐντὸς ὢν, οὗτός ἐστιν ὁ oie 
τοῦ ἐπισκόπου καὶ τῶν πρεσβυτέρων καὶ τῶν διικόνων τν πράσσων' 
ó ποιοῦτος μεμίανται τῇ συνειδήσει, καὶ ἔστιν ἀπίστου χείρων.' Ti 
y&p ἐστιν ἐπίόκοπορ, ἀλλ) ἢ πάσης ἀρχῆς xol ἐξουσίας ἐ ἐπένεινα πάν. 
των πρατῶν, ὡς οἷόν τε ἄνθρωπον αρατεῦν μιμητήν γινόμενον"' κατὰ 
δύναμιν Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ. Τί δὲ πφεσβυτέριον; ἀλλ ἢ σύστημα 
fev, σύμβουλοι καὶ συνεδρευταὶ τοῦ ἐπισκόπου. Τί δὲ διάκονου, 
eM 5 μιμηταὶ τῶν ἀγγελινῶν δυνάμεων, λειτουργοῦντες, αὐτῷ λειτουρ- 
piov παθαρὰν wol ἅμωμον ὡς Στέφανος ὃ ἅγιος Ἰωχώβῳ τῷ µακα- 


1) ἀγαθῶς 0 V, illic correctum. 


2) τίθεσθαι 0 V, & in utroque supra. 
8) ἀθετήσωσιν BF 0 V, ἀθετήσωσι 


3) γένητε B. 


vulg. 

9) µόνον F O V. 

10) καταγγείλωσιν B OV, zoaroy- 
γείλωσι F vulg. 

11) τὸν μὲν γόμον F.. Sequens καὶ 
om. B 0 V. 

12) miorevovow B, 
FO0V vulg. 

13) νομίζουσιν B, Ῥομέξουσι F 0 V 
vulg. 

14) ὁμολογοῦσιν B 0 V, ὁμολογοῦσι 
F vulg. 

15) o" ' FOY. 

16) v? αὐτὸν scr. Β 0 V. 

17) ἔργων B. 

Cap. VIL 1) τοὺς om. B. 


πιστεύουσι 


4) τῆς χοπιᾶς ο. 6 supraaddito V, 
in cuius marg. τῇ ozoztu(í man. corre- 
ctoris; τῆς σκοπιᾶς O, τῇ σκοπιᾷ 
man. sec, ad oram. lta eliam P, sed var. 
lect, marginalis pr. manu. 

5) ἐμαυτὸν V. Tum αὐτοῦ p. ἕαυ- 
ToU FO. 

6) ἐστινΒ. Mox λυμαινομαίνου O Y. 

1) àzódeo9s 0 U, η in illo supra. 

8) ἀλαζωνίαν 0 V. 

9) δυνατόν ἐστιν ὑμῖν F; ἔσται 
Med. 

10) ἀχωρίστους FOV, ἀχορίστους B. 

11) ἔστι om. F O V, Subsequens 
τοῖς reposui c. BF OV Cot, deest ap. 
Voss. et alios, 


IGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS. VI. VII. 233 
plus inobservanter morti addicatur. Monet autem quidam antiquorum, ut 
nemo bonus dicatur, qui malum bono admisceuerit. Nominant enim Chri- 
stum, non ut Christum praedicent, sed ut Christum spernant; et legem 
proferunt, non ut legem statuant, sed ut legi contraria annuncient. Chri- 
stum enim alienant a Patre: legem vero Christi et nativitatem .ex. Vir- 
gine abiiciunt, crucem erubescentes, οἱ passionem negantes, et resurre- 
ctioni non credentes. Deum? incognitum profitentur ; Christum ingenitum 
putant,* et neque quia est Spiritus Sanetus, confitentur. Quidam vero 
eorum Filium hominem purum esse dieunl : alii autem ipsum dicunt esse 
Patrem, ipsum Filium, ipsumque? Spiritum Sanctum; et creaturam non 
opera? Dei esse per Christum dicunt, sed alterius cuiusdam exiraneae 
virtutis. 


ΥΠ. Cavete ergo a talibus, ne sumatis laqueos animabus vestris: 
et vilam vestram inexplorabilem apponite omnibus hominibus, ne effici- 
amini muscipula explorationis, et sicul retia extensa; Qui enim sibi non 
pareit in operibus suis, frater est polluentis semetipsum." Si ergo et. vos 
deponatis naturalem superbiam, inflatilem et tumidam extollentiam, possi- 
bile erit vobis, inseparabiles esse a Deo. Prope est enim Dominus ti- 
mentibus eum? et, ,[n quem', inquit ,respieiam, nisi in humilem, et 
quietum, et trementem? verba mea?! Veneramini autem οἱ Episcopum 
vestrum sieut Christum, secundum quod vobis beati Apostoli praecepe- 
runt. Qui enim intra altare est constitutus, mundus est: propter quod 
obedite Episcopo vestro et Presbyteris. Qui vero? extra altare est con- 
stitutus, extra Episcopum est et Presbyleros et Diaconos aliquid agens: 
qui talis fuerit, pollutus est conscienlia,' et est deterior infideli. Quid 
est enim Episcoqus, nisi omnem principatum et potestatem? illorum 
omnium tenens, quemadmodum deceat hominem tenere, imitatorem Dei 
factum? secundum virtutem ? Quid est Presbyterium,' misi constitutio 
sancta, consiliarii et confessores Episcopi? Quid" etiam Diaconi, nisi 
imitatores Christi, ministrantes Episcopo sieut Christus Patri, οἱ operantes 
illi operationem mundam et immaculatam? quomodo sanctus Stephanus 


42) xajà p. z«9' GB F OV. Subinde 2) Prov. 18, 9. 


ἡμῖν p. ὑμῖν B. 

13) ἐτάξαντο F, syllaba di supra- 
addita, spirituque deleto. In Y ante dzró- 
στολοι art, o£, qui in O lineola indu- 
clus est. 

14) Qy (sic) V; sic et paulo post. 

15) Ita BO V, ἐστι F vulg. 

16) χεῖρον O Y, in marg. 
correctum. 

17) γενόµενον 0 V. 


illius 


4) dominum Reg. 

9) Deum incognitum putant. p. Deum 
incognitum profitentur: Christum. ingeni- 
fum putant. Pal. 

6) ipsum Pal. 

T) opera non inv. Pal. 

Cap. VI. 1) Hos. 5, 1. 


9) Ps. 85, 9. 

4) in quid scr. Reg. Praeterea vide 
Esa. 66, 2 

5) timentem Reg. 

6) enim Reg. In Codice Pal. Qui 
enim ezira allare est ipse wlique εσίγα 
episcopum. est. 

T) est pollulus conscientia Reg. Prae- 
terea cf. I Tim. 5, 8 


8) potestatum Pal. Idem subinde illo- 
rum legens omnium, Reg. omnium illorum 
lenens, 

9) siciti debet liominum (erat omnum 
in Reg.) tenere imitator factus dei. Pal. Reg. 

10) quid presbyteri extare — videtur 
in Reg. 


11) Qui Pal., Quis Reg. 


294 IGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS. VII. ΥΠ. IX. 

elo, καὶ Τιμόθεος xol -4ἴνορ Παύλῳ, παὶ "Ανώνλητορ" xol Κλήμης 
Πέτρῳ. Ὁ τοίνυν τούτωνὶ» παρακούων, ἄθεος ππάμπαν εἴη ἂν, wol 
δυσσεβὴς , πα. ἀθειῶν Χριστὸν, καὶ τὴν αὐτοῦ διάταξιν σμικρύνων. 


VIII. ᾿Εγὼ δὲ ταῦτα ὑμῖν ἐπιστέλλω, οὐχ ὅτι ἔγνων τοιούτους 
τινὰς ἐν ὑμῖν' ἀλλὰ μὴ δὲ συγγωρήσειέν ποτε ὁ sóc TOLOUTOV εἰς 
ἀνοὰς ἐλθεῖν τὰς ἐμᾶς ὁ μὴ φεισάμενος) τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ διὰ τὴν 
ἁγίαν ἐκκλησίων " ἀλλὰ προορῶν τᾶς ἐνέδρας τοῦ πονηροῦ, ταῖς πα- 
θαγγελαις προασφαλίζοµαι, ὑμᾶς͵ ὡς τέπνα μου ἀγαπητὰ 2L πιστὰ 
ἐν Χφιστῷ, προποτίζων ὑμᾶς τὰ φυλωντικὰ τῆς λοιμικῆς" τῶν ἂνυ- 
ποτάντων νόσου, "s ὑμεῖς ἀποφεύγετε τὴν νόσον εὐδοχίᾳ Χριστοῦ 
τοῦ Kvolov ἡμῶν, "Tusig οὖν ἀναλαβόντες πραότητα, ύνεσθε' μίμη- 
ταὶ παθηµάτων Ἰησοῦ «Χριστοῦ sal ἀγάπης αὐτοῦ," ἣν ἠγόπησεν ἡμᾶς, 
δοὺς ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν λύτρον, ἵνα τῷ αἵματι αὐτοῦ παθαρίσῃ ἡμᾶς 
παλαιᾶς δυσσεβείας͵ xoi ζωήν ἡμῖν παράσγηται, μέλλοντας à Gov οὐδέπω 
ἀπόλλυσθαι ὑπὸ τῆς éy ἡμῖν" wong. Πηδεὶς οὖν ὑμῶν" τὶ κατὰ 
τοῦ πλησίον ἐγέτω" "Agere yag, φησὶν ὁ Κύριος ἡμῶν, 13 xo] ἀφεδή- 
σεται ὑμῖν. Mm ἀφορμὰρ δίδοτε τοῖς ἔθνεσιν, ἵνα μὴ ὀλίγων τινῶν 
ἀφρόνων εὔνεκεν ὁ λόγος παὶ ἡ διδασκαλία βλασφημῆται, Oto γὰρ, 
φησὶν ὁ Προφήτης ὡς ix προσώπου τοῦ Θεοῦ, d οὗ τὸ ὕνομά 
µου βλασφημεῖται ἐν τοῖς ἔθνεσιν, 


Ix. Κωφώθητε οὖν, ὅταν ὑμῖν χωρὶς cot Χριστοῦ λαλΜῇ τις, 
τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, τοῦ γενομένου ἐν 4αβὶδ τοῦ ἐν Μαρίας" ὃς) 
ἀληθῶς ἐγεννήθη, παὺ ἐκ θεοῦ xol ix παρθένου, ἀλλ) οὐχ ὡδαύτως 
οὐδὲ γὰρ rubr y Θεός παὶ ἄνθρωπος" ἀληθῶς ἀνέλαβε' σῶμα' Ὁ 
“ύγος γαρν σὰρέ ἐγένετο, xol ἐπολιτεύσατο ἄνευ ἁμαρτίας. Τίς γὰρ, 
φησὶν, ἐξ ὑμῶν ἐλέγχει με περὶ ἁμαρτίας; ἔφαγεῖ καὶ ἔπιεν ἀληθῶς" 
ἐσταυρώθη παὶ ἀπέθανεν ἐπὶ Ποντίου Πιλότου" ἀληθῶς δὲ, xod οὐ 
δομήσει, ἐσαυρώθη xol ἀπέθανεν »' βλεπόντων οὐρανίων , ol ἐπι- 
είων, καὶ παταγθονίων. οὐρανίων μὲν ὡς τῶν ἀσωμότων φύσεων' 
ἐπιγείων. δὲ, Ἰουδαίων καὶ Ῥωμαίων καὶ τῶν παρόντων κατ’ ἐκείνου 
μαιροῦ ἀνθρώπων, σταυρουµένου τοῦ Κυρίου: καποηθονίων"" δὲ ὡς 
τοῦ πιήθους τοῦ συναναστάντος τῷ Kugío. Πολλὰ γαρ , Quoiv," σώ- 
ματα τῶν κεποιμημένων ἁγίων ἠγέρδη, τῶν μνημείων ἀνερμθέντων' 
xol ματῇλθεν sig ὥδηνὶ" μόνος, ἀνῆλθε δὲ μετὰ πλήθους) καὶ feque? 


18) Ita B F et in marg. 0, ἀνέγ- 
κλήτος 0 in textu οἱ V. — Haec. quidem 
scribendi ratio antiquior esse videtur. 

19) τοῦτον 0 V, illic τούτων ad 
oram. 

20) καὶ om. F 0 V. 


Cap. ΥΠΠ. 1) μηδὲ scr. F.- 

2) iu s F. Lid 

3) (omodievoe 0 V, φεισάµεγος 
ilie ad oram. | 

4) Ordineinverso-ExxAqoíav ἁγίανΒ. 

5) λυμικῆς F O V. 

6) γίεσθαι O, supra. & 

7) Ita locum restituti ex Codd, F 0 V, 


quorum secundus exh. εὖ ante xo, pri- 
mus οἱ terlius D. Vetus Int. Christi, ut 
Med.; yíveoüe μιμηταὶ παθηµάτων 
xal ἀγάπης αὐτοῦ B οἱ vulg. 

8) καθαρίσῃ VF, v correct. ex η. 

9) παράσχειτιὰ 0 Y, illicz ad oram. 

10) ὑμῖν FO V, secundus in marg. 
touc ἡμῖν. 

11) ὑμῶν c. FOV vet, Int. Cot, 
ἡμῶν B Voss. et alii. 

12) ἡμῶν c. F 0 Y Cot., 
Voss. et alii. 

13) dqooprüs Y. Subinde δέδωτεΕ. 

14) óc B 

15) βλασφημῆται F 0 V, in O εἴ ad 


ὑμῶν B 


IGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS. VIT. VIII. IX. 235 
beatissimo lacobo, et Timotheus et Linus Paulo, et Anacletus et Clemens 
Petro. Qui igitur istis inobediens fuerit, hic sine Deo omnino erit," 
et impius, et contempnens Christum, el ordinationem ipsius minorans. 


VIII. Ego vero haee vobis mando, non quod aliquos inter vos 
tales agnoverim; nec permittat Deus aliquando aliquid huiusmodi in au- 
ribus meis introire, qui Filio suo non pepercit? propter sanctam Eccle- 
siam; sed praevidens seditiones Iniqui, praemonitione conforto vos sicut 
filios meos? carissimos et fideles in Domino, praepotans vos medicamine 
.praemuniente contra imminentem pestilentiam, quam etiam vos tanquam 
morbum fugite, beneplaciti in Christo Domino nostro. Vos ergo suc- 
cincti mansueludine, imitatores estote passionum Christi οἱ dilectionis - 
eius, qua dilexit nos, dans semetipsum* pro nobis redemptionem, ut nos 
sanguine suo mundaret antiquae impietatis, et vitam nobis praestaret, in- 
cipientibus? iam perire pro malitia, quae erat in nobis. Nemo ergo 
vestrum adversus proximum aliquid habeat, dicente Domino: ,Dimittite, et 
dimitletur vobis. Nolite occasionem dare gentibus, ne propler aliquos 
paucos insipientes" verbum Domini et doctrina blasphemetur, ne in vobis 
compleatur, quod propheta ex persona Dei ad huiusmodi dicit: ,Quoniam 
per vos nomen meum blasphematur in gentibus.' 


IX. Obturate ergo' aures vestras, quando vobis quis sine [esu 
Christo Filio Dei loquitur: qui faetus est ex semine David per Mariam; 
qui vere natus est ex Deo et ex Virgine: quia hoc ipsum est quod et 
Deus. Suscepit enim vere corpus: ,Verbum,' inquit, ,caro factum est, ha- 
bitavit sine peccato in nobis? ,Quis enim, inquit? ,ex vobis arguet me 
de peccato?!  Manducavit enim vere et bibit; et crucifixus est, et mor- 
tuus sub Pontio Pilato. Sed et secundum placitum voluntatis suae vere 
erucifixus est, et vere mortuus, videntibus caelestibus et terrestribus et 
infernis: caelestibus quidem tanquam incorporalibus naturis: terrestribus 
vero ut ludaeis et Romanis et caeteris hominibus, qui tunc eodem lem- 
pore praesto erant, quando crucifixus est Dominus: infernis autem ut 
multitudine eorum, qui cum Domino resurrexerunt: ,Multa, inquit, ,cor- 
pora sanctorum dormientium resurrexerunt de monumentis patefactis. ^ 
Descendit enim in infernum solus; ascendit vero cum multitudine: et 





: oram et notula: Φεοδόρητος dy διαλόγῳ. 
Tum £9yeotry B F O V, ἔθγεσι vulg. 
Cap. IX, 1) ἐκγένους zf«fió Med. 
2) rov om. F. 
3) óc Med. 
4) τ' αὐτὸν B V, ταυτὸν F 0. 
9) ἀγέλαβεν BO V. 
6) γὰρ om. F 0 V. 
T) ἔφαγεν B. 
8) ἀπέθανεν c. BF OV, ἀπέθανε 


12) diseril Pal, deserit Reg. 

Cap. VII. 1) mandans Pal. Reg. 

2) Rom. 8, 32. 

3) vestros Pal. 

4) semelipsum om. Pal., se ipsum 
scr. Reg. : 

5) Exclusi vulg. et Pal. nobis post 
incipientibus c. Reg. 

6) Cír. ad haec et sqq. Mt. 6, 14. 
Mc. 11,25. Luc. 6, 37. Tit. 2, 5. I Tim. 


vulg. " 

9) ré BF OV c. Voss. 

10) ózoySovíov Med. 

11) φησὶν B O V, φηοὶ F vulg. 
, 42) ὅδου F, quod praestat. Tum 
ἀγῆλόεν B. 

13) ἔσχισεν B. 


6, 1. Esa. 52, 5. Ezech. 36, 23. 
7) Inter voce. insipientes et verbum 
lacunae signum in Reg. 
Cap.IX. 1) Obdurate autem Pal. Reg. 
. 2) Ioh. 1, 14, 8, 46. 
3) inquit om. Reg. 
4) Matth. 27, 52. 


236 IGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS. IX. X. 


τὸν ἀπ᾿ αἰῶνος φραγμὸν, καὶ τὸ μεσότοιιον αὐτοῦ ἔνυσενὴ'. καὶ ἀνέ- 
στη διὰ τριῶν ἡμερῶν, ἐγείραντος αὐτὸν τοῦ Πατρὸς᾽ xol τεσσαρώ- 
ποντα ἡμέραρ, συνδιατρίψας τοῖς “Αποστόλους, ἀνελήφδη πρὸς τὸν llo- 
τέρα᾽ xol ἐνάθισεν" &x δεξιῶν αὐτοῦ, περιμένων ἕως ἂν τεθῶσιν of 
ἔχθροὶ αὐτοῦ ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ. Τῃ οὖν παρασπευῇ τρίτῃ ὥρα” 

ἀπόφασιω ἐδέξατο͵ παρὰ τοῦ Πιλάτου, συγχωρήσαντος τοῦ Ποτρὸς: 
ἕκτῃ doo ἐσταυρώθη" ἐννάτῃ. &ménvevotv"" πρὸ «Mov δύσεως ἐνάφη” 
τὸ Σάββατον ὑπὸ γῆν μένει iv τῷ μνημείῳ, ᾧ ἀπέθετο αὐτὸν Ἰωσὴφ 
ó ἀπὸ ᾽ἀϕιμωθίας" i ᾿ἐπιφωσκούσης, πυριαῇς ἀνέστη ον τῶν νεκρῶν 
πατὰ τὸ εἰρημένον”» ὑπ αὐτοῦ" περ qv Ἰωνᾶς ἐν τῇ xoig τοῦ 
πήτους τρεῖς ἡμέρας καὶ τρεῖς νύπτας , οὕτως ἔσται καὶ ὁ Tíóg τοῦ 
ἀνθρώπου ἐ ἐν τῇ παρδία τῆς γῆς τρεῖς ἡμέρας xol τρεῖς vixrag. Πε. 
φιέχει οὖν ᾗ μὲν παρασκευὴ τὸ πάθος: τὸ Σάββατον τὴν ταφὴν' 4j 
κυριανὴ τὴν ἀνάστασιν. 


X. Ei δὲ, ὥσπερ τινὲς ἄθεοι ὄντες, τουτέστιν ἄπεστοι, λέγουσι, 
τῷ: δονήσει γεγενῇσθαν αὐτὸν ἄνθρωπον, οὖν ἀληθῶς ἀνειληφέναι 
σῶμα, καὶ τῶν δοκεῖν «τεθνηκέναι, πεπονθέναι οὐ τῷ ὄντι' τίνος ἕνε- 
uev. ἐγὼ δέδεμαι, Atoll εὔχομαι θηριομα[ῆσαι; δωρεὼν οὖν ἀποθνή- 
650 ἄραί καταφεύδοµαι τοῦ σταυροῦ τοῦ Κυρίου. Καὶ περατὸς ó 
προφήτης" Ὄψονται εἰς ὃν ἐδεκέντησαν, ied πόψονται ἐφ᾽ ἑαυτοῖς 
ὡς ἐπὶ, ἀγαπητῷ. Οὐποῦν ἄπιστοι αὐτοὶ, οὐχ ἧττον τῶν σταυρωσάν- 
των αὐτόν, ᾿Εγὼ δὲ ov τῷ, δοπεῖν ἔχω τὰς ἐπίδας ἑ ἐπὶ τῷ ὑπὲρ 
ἐμοῦ ἄποθανοντι, ἄλλα τῷ ὄντι" ἀληθείας γάρ, ἀλλότριον τὸ φεῦδος. 
-ἀμηθῶς τοίνυν leet Μαρία σώμα, Θεόν ἔνοινον ἔχον" καὶ ἄλη- 
dc Eyevinjóm 0 Θεὸς “1ὐγος en "ij παρθένου, σῶμα ὁμοιοπαδὲς ἡμῖν 
ἠμφιεσμένος ' ἀληθᾶς γέγονεν ἐν μήτρς, ó πάντας ἀνθρώπους ἐν µή- 
Too" διωπλάττων' παν ἐποίησεν ἑαυτῷ σῶμα ἐν τῶν τῆς παρθένου 
όπερμάτων, 10 d 000v ἄνευ ὁμιλίαςὶ ἀνδρός᾽ ἐκυοφορήθη, ὥς xoi 
ἡμεῖς ," χρόνων" * περιόδοις ' καὶ ἀληθῶς ἐτέχδη, dc sal ἡμεῖς' παὶ 
ἀληθῶς ἐγαλαμποτροφήθη , xol τροφῆς ποινῆς καὶ πότου µετέσχεν, ὡς 
xol ἡμεῖς' καὶ τρεῖς δεκάδας ἐτῶν πολιτευσάµενος, ἐβαπτίσθη ὑπὸ 
Ἰωάννου eds, xol οὐ Bowen" παὶ τρεῖς ἐνιαυτοὺς κηρύξας τὸ 
εὐαγγέλιον, καὶ πονῄσας σημεῖα καὶ τέρωτα, ὑπὸ τῶν ψευδοϊουδαίων 


14) ἔλυσεν OV, ἔλυσσεν B, ἔλυσε ἔσδιε τὸν ἄρτον σου εὐχαριστήσασα 


F vulg. τῷ Φεῷ ἐπὶ τῆς τραπέζης σου. 
15) ἐκάθησεν F. 17) Ita BF 0 V, ἀπέπνευσε vulg. 
. 16) Cod. O in marg. hanc glossam 18) Ἀριμαθείας ΒΕΟΥ. 
sec. man. praebel: Αθανάσιος ἐν τῷ 19) ἀπὸ F. 
περὶ παρθεγίας λόγῳ' μετὰ τρίτην 20) εἰρημένων B. 
ὥραν συγάξεις ἐπιτέλει, ὅτι ταύτῃ Cap. X 1) τὸ BF 0 V. 
τῇ dog ἐπάγη τὸ ξύλον τοῦ σταυροῦ. 2) 7εγενεῖσδαι 0 V. 
ἕκτῃ - ὥρᾳ ἐπιτέλει τὰς . προσευχὰς 3) τὸ B. 
μετὰ λαυθμοῦ καὶ ψαλμῶν καὶ δεή- 4) τί p. τίνος &vexev Med. 
σεως, ὅτι Ey αὐτῇ τῇ ὥρφ ἐκρεμάσὺη 5) r£ δὲ Med. 
ὁ υἱὸς τοῦ Φεοῦ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ. 6) ἄρα οὐ Med. 
ἐγγάτῃ ὥρᾳ πάλιν ἓν ὄμγνοις καὶ do- 1) οὕτω p. οὐ τῷ V. 
ἑολογίαις, μετὰ δακρύων ἐχέτευε, ὅτι 8) ἔχων 0 V, in illo ad oram cor- 
ἐν αὐτῇ τῇ ὧρᾳ ὁ κύριος αρεμάμενος rectum. 
ἐπὶ τοῦ σταυροῦ ἀπέδωχε τὸ πγεῦμα. 9) Vocc. ὁ πάντας ἀνδρωπόυς ἓν 


καὶ μετὰ τὴν σύναξιν τῆς ἐνγάτης µήτρῳ non sunt in F 0 V. 


IGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS. IX. X. 231 


dirupit maceriam quae erat a seculo, et medium parietem eius? dissol- 
vit; et resurrexit tertia die, resuscitanle eum Patre; et post dies, quos' 
conversatus est cum Aposlolis, assumptus est ad Patrem: et sedit? ad 
dexleram eius, expeetans.doneec ponantur omnes inimici eius sub pedi- 
bus ipsius. Die ergo Parasceve tertia hora aecepit sententiam a Pilato, 
permittente Patre; sexta vero crucifixus est; nona autem emisit spiritum : 
ante solis vero occasum" depositus est de cruce et sepultus in monu- 
mento novo. Sabbato vero mansit sub terra in sepulehro, in quo posuit 
eum loseph ab Arimathia.^ Dominica autem die resurrexit a mortuis, 
secundum quod diclum est ab eo: sicut fuit Ionas in ventre ceti tribus 
diebus et tribus noctibus, sie erit Filius hominis in corde terrae tribus 
diebus et tribus noctibus." Continet ergo" dies Parasceve passionem 
eius, Sabbatum vero sepulturam et requiem, Dominica autem resurre- 
ctionem. 


X. Quidam autem tanquam sine Deo increduli et infideles dicunt, 
eum putative tantum fuisse hominem, et non verum corpus suscepisse, 
atque putative passum et mortuum. Ίδο vero pro passione et morte 
Domini mei vinctus" sum, et opto ad bestias pugnare. Si enim putative 
eL non vere passus est atque? mortuus, ergo ego gratis moriturus sum 
mendacia de cruce Domini contingens. Sed et Propheta superflue dixit ? 
,Videbunt in quem compunxerunt, οἱ plangent super* seipsos lanquam 
super dilectum, et dolebunt dolore tanquam super primogenitum. Ergo 
infideles illi οἱ increduli non minus sunt, quam illi, qui eum erueifixe- 
runt. Ego autem? sic devovi spem habere in eum, qui pro me vere 
mortuus est, quia alienum est ab eo mendacium. . Vere etenim peperit 
Maria corpus, Deo in eo habitante; et vere natus est Deus Verbum ex 
Virgine, corpus similiter nobis passibile sine peccato induens. Vere con- 
ceptus est in ulero, et factus est in" vulva; formans et faciens sibi 
corpus ex Virgine, sine semine scilicet et colloeutione viri: portatusque 
in ulero, sicut et nos tempore porlati sumus: el vere lactatus est, et 
nutritus, sicuti οἱ nos, et cibo οἱ potu, siculi οἱ nos, usus est; et tri- 
ginta annos agens baptizatus est a^ Iohanne in veritate et non in phan- 
tasmate: et tribus annis praedicavit Evangelium, et fecit signa et pro- 





10) αἱμάτων D. In Med. ἐκ τῆς 10) ab arimarimathia, Pal. 
παρύέγου. 11) Voce. sic erit Filius hominis in 

11) ὁμηλίας O V, ὁμιλίας ilic ad corde terrae tribus, diebus et. tribus nocti- 
oram. bus non leg. in Pal. Reg. Praeterea cf. 
, 12) Ordo vocc. ἀγδρός' ὡς καὶ Matth. 12, 40. 
ἡμεῖς ἐκυοφορήθη in F. 12) aulem Reg. 

19) χρόνον V, idem fuisse videtur 


in 0 Cap. X. 1) vicíus Reg. 
14) xol suprascriptum in F. 2) ac Pal, et Reg. 
3) Zach. 12, 10. 
5) dirupil maleriam Pal, disrupil 4) inler Pal. Reg. 
malheriam Reg. 9) aulem om. Reg. 
6) eius om. Pal. 6) corpus maria peperit transp. Pal. 
1) Sic ex Pal. Reg., quibus vulg. 1) Lacuna in Reg. inter im et vulva. 
8) sedet Pal. Praeterea cf. Heb. 1, 13. S) sicuti οἱ nos ex Pal. Reg. (sicut 
10, 12 sq. ef nos ed. Veneta 1546) p. sicut nos vulg. 


9) anle solis occasum vero Reg. 9) ab Pal. Ceterum cf. Luc. 3, 23. 


238 IGNATH EPISTOLA AD TRALLIANOS. X. XI. XIT. 


xol Πιλάτου τοῦ ἠγεμόνος, ὁ ) πριτὴς ἐκρίθη, ἐμασεηώθη ο ἐπὶ xod- 
ης' "ἐφῥαπίσθη, ἐνεπτύσθη, ζπάνθινον στέφανον sol πορφυροῦν fpa 
τιον ἐφόρησεν , πατεκρίθη, ἐσταυρώθη ἀληθῶς, οὐ δοπήσει, oU" 
φαντασία, οὖκ inem ἀπέθανεν iode, xol ἐτάφη, παν ἠγέρδη, ἐν 

τῶν νεπρῶν, παθώς”' που προσηύχετο λέγων, Σὺ δὲ Κύριε ἀνάστη- 
σόν με, καὶ ἀνταποδώσω αὐτοῖς" καὶ ὁ πάντοτε ἐπακούων αὐτῷ Ila- 
τὴρ ᾽ἀποκριθεὶς Aye" ᾿Ανάστα 0 Θεὺς, αρῖνον”' τὴν ysüv , ὅτι σὺ ra- 
ταλ]ηρονοµήσεις ἐν πᾶσι τοῖς ἔθνεσιν. Ο τοίνυν ἀναστήσας αὐτὸν 
Ἠατὴρ, «ol ἡμᾶς 0r αὐτοῦ ἐγερεῖ,. οὗ χωρὶς τὸ ἀληθινῶς ev. UE 
ἕξει τις λέγει γὰρ, ὅτι Ἔγώ elus ἡ ζωή: ὁ πιστεύων. εἰς ἐμὲ, jy 
ἀποθάνῃ, ζήσεται ol πᾶς ὁ ζῶν καὶ πιστεύων εἰς ἐμὲ, κἂν ἀπο- 
δάνῃ Li ζήσεται͵ elg τὸν αἰῶνα, Φεύγετε oov" τὰς ἀθέους αἱρέσεις' 

τοῦ διαβόλου γάρ εἶσιν ἐφευρέσεις , τοῦ ἀρχεκάκου ὄφεως, τοῦ διὰ 
τῆς γυναικὸς ἀπατήσαντος ᾿4δὰμ τὸν πατέρα τοῦ γένους ἡμῶν, 


XL Φεύγετε δὲ αὐτοῦ xol τὰς WoXüg παραφυάδας. Σίμωνα τὸν 
πρωτότοχον αὐτοῦ viov, καὶ Μένανδρον, παὶ Ῥασιλίδην, «ol ὕλον 
αὐτοῦ τὸν ὀρυγμαδὸν τῆς παλίας, τοὺς ἀνθρωπολάτρας, οὓς καὶ ἐπι- 
παταράτους λέγει Ἱερεμίας ὁ προφήτης. Φεύγετε παὶ τοὺς ἀναθάρτους 
Νικολαῖτας, τοὺς ψευδωνύμους, τοὺς φιληδόνους, τοὺς συκοφάντας.” 
Οὐ γὰρ ἦν τοιοῦτος ὁ τῶν ἀποστόλων Νικόλαος. Φεύγετε καὶ τὰ] 
τοῦ πονηροῦ ἔγγονα, Θεόδοτον͵ xol Κλεύβουλον, τὰ γεννῶντα παρπὸν 
Θανατηφόρον, οὗ ἐών τις γεύσηται, παραυτίκα ἀποθνήσκει, οὐ τὸν 
πρόσκαιρον θάνατον, ἀλλὰ τὸν αἰώνιον, Οὗτοι oou εἰσὶ φυτεία͵ Ilo- 
TQ06, ἀλλ’ ἔγγονα πατηραμένα., Πᾶσα δὲ guo ó Κύριος, φυτεία iv 
οὖν ἐφύτευσεν ὁ Πανήρ μου ὁ ἐπουράνιορ;) ἐριζωθήτω. εὖ γὰρ ἦσαν 
τοῦ Πατρὸς, κλάδοι, ovx ἂν ἦσαν ej gol τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ, 
ἀλλὰ) τῶν ἀποκτεινάντων τὸν τῆς δόξης Κύριον νῦν δὲ τὸν σταυρὸν 
ἀρνούμενοι καὶ τὸ πάθος ἐπαισχυνόμενοι καλύππουσι τὴν Ιουδαίων πα- 
θανομίαν, τῶν θεομόχων, τῶν πυριοπτόνων᾽ μικρὸν γὰρ εὐπεῖν, πρυφη- 
τοπτόνων. "Tudg δὲ παρακαλεῖ Χριστὸς εἷς την αὐτοῦ ἀφθαρσίον, 
διὰ τοῦ πάθους αὐτοῦἳ καὶ τῆς ἀναστάσεως, ὄντας µέλη αὐτοῦ. 


XII. "Ασπάζομαι ὑμᾶς ἀπὸ Σμύρνης ἅμα ταῖς, συμπαρούσαις μοι) 
ἐκπλησίαις τοῦ Θεοῦ, ὧν οἱ ἠγούμενοί pe xoà πᾶν ἀνέπαυσαν, δαρηί 


10) ἐμαστηγώθη OV, illic c supra. vet. Int.in textu posui. Fin textu εί 0 αἆ 
16) αόρης B, Σάρης FO V. Ultimi orm: καὶ γὰρ ἦν τοιοῦτος ὁ τῶν 


duo ser. üpamío. ἀποστόλων γικόλαος. Desunt ea in B 
17) Ita F 0 V, ἐφόρησε B vulg. vulg. 
18) οὐδὲ F. 3) τὸν O V, τὰ illic ad oram. 
19) ἀπὸ F. 4) φυτεία τοῦ πατρὸς FOV. 
20) καθῶς F. 9) οὐράνιος F 0 V. 
21) κρίνον ΕΥ. 6) ἀρὰ mendose Voss. 
22) Voce. ζἕήσεται' Καὶ πᾶς ὁ ζῶν T) B Voss. αὐτοῦ. 


— ἀποθάνῃ eicienda videntur; desunt — Cap. XII. 1) µου F O V. 
reapse in FO V vet. Int. et Ev. Ioan. 11, 26. 


23) οὖν om. B. 10) condemnalusque p. condemnatus 
Cap. ΧΙ. 1) fepeuéae F. est Reg. 
2) Vocc. φεύγετε καὶ τοὺς ἀλα- 11) fantasia neque fallacia Pal., fan- 


Φάρτους --- τοὺς συκοφάντας om. B. lasie neque fallacie Reg. e litéra utrobivis 
Subinde vocc. o? yap. qv τοιοῦτος ὁ  subnotata. 
τῶν ἀποστόλων γικόλαος ο. O V et 12) et ex Reg. ed. Veneta 15406. 


IGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS. X. XI. XII. 239 


digia coram falsis ludaeis: et a Piloto praeside ludex iudicatus est, fla- 
gellatus est, eolaphis eaesus est, consputus est, spineam coronam pur- 
pureamque vestem portavit, condemnatus est? crucifixus est vere, vo- 
luntarie Complacens, non phantastice; neque fallaciter moriuus est, sed 
vere; et^ sepultus est, et resurrexit a mortuis, sicut ipse alicubi orans 
Patrem dicebat: ,Tu autem, Domine, resuscita me, et reddam illisí:?? et 
Pater, qui eum semper" exaudit, respondes ait: "Exsurge Deus, iudica 
terram, quoniam tu haereditabis in omnibus gentibus. Qui ergo resu- 
seitavit eum Pater, ipse etiam nos per eum resuscitaturus est, non sine 
vera vita, hoc? est non sine ipso, qui ait: ,Ego sum vita: qui credit in 
me, licet moriatur, vivet;" et omnis qui vivit, et eredit in me,'^ non 
morietur in aeternum. Fugite autem"? illas sine Deo haereses: Diaboli 
enim sunt adinventio, serpentis auctoris malorum, qui per mulierem se- 
duxit Adam patrem generis nostri. 


XL Fugite vero et malas" soboles eius: Simonem dico, primogeni- 
tum generis ipsius, et Menandrum,? et Basilidem, et totam collectionem 
malignitatis ipsius, et illos hominis? cultores Hebionitas quos maledi- 
elos esse leremias propheta asseruit. Fugite quoque et illos immundis- 
simos falsi nominis Nicolaitas," amatores libidinis, malos calumniatores ; 
non enim talis fuit Apostolorum minister Nicolaus. Fugite eliam ipsius 
Nequissimi nepotes, Theodotum scilicet οἱ Cleobulum,' qui generant fru- 
ctum mortiferum; de quo si quis deguslaverit, statim morietur, non morte 
temporali, sed aeterna. Hi? autem omnes non sunt plantatio Dei Patris, 
sed progenies Maledieti. ,Omnis autem plantatio? inquit Deus, ,quam non 
plantavit Pater meus caelestis, eradicabitur./ Quod si fuissent rami Pa- 
(ris, non utique essent inimici crucis Christi: sed sunt illorum qui oc- 
eiderunt Dominum gloriae." Nunc autem crucem negantes et passio- 
nem erubescentes, operiunt" Iudaeorum iniquitates , illorum scilicet, qui 
et Deo rebelles extiterunt, et Dominum occiderunt. Parum est enim 
eos dicere Prophetarum esse interfectores. Vos ergo invitat Christus 

ad"? suam ineorruptionem, per passionem suam et resurrectionem, qui 
estis membra eius. 


XII. Saluto vos de Smyrna una cum compraesentibus! mihi Eccle- 
siis Dei, quae, et praesidentes,' me requieverunt in omnibus, carne et 





13) Psalm. 41, 10. 6) nicholaus Pal. Reg. 
14) Is ordo vocc. Reg., semper eum 1) cleobolum Pal. Reg. 
Pal. vulg. Ceterum cf. Ioh. 11, 42. 8) hii Reg. 
15) Psalm 82, 8. 9) Vocc. Dei Patris; sed progenies 
16) qui hoc Pal. Maledicli. Omnis autem plantatio non sunt 
11) vivit Reg. Ceterum. cf. Ioh. 11, in Pal. Ceterum cf. Matth. 15, 13. 
25 sq. 10) Phil. 3, 18. I Cor. 2, 8. 
18) Et omnis qui credit eb vivit. in 11) et operiunt. Reg. 
me iransp. Reg. 12) I Thess. 2, 15. 
19) auiem om. Reg. 13) Inter ad et suam parvulam lacu- 
Cap. ΧΙ. 1) malos Pal. nàm exh. Reg. 
2) meandrum Pal. Reg. 14) suam add. Pal. 
3) hominis om. Pal. Cap. ΧΗ. 1) praesidente Reg. 
4) Ita scr. Pal. Reg. 2) quae et praecedentes Pal, quae (i 


$) nicholoitas Reg. man. sec. supra) ef praesente Reg. 


240 IGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS. XII. XIII. 


τε καὶ πνεύματι. Ἠαρακαλεῖ ὑμᾶς τὰ δεσμά µου, E ἕνενεν "Incoó 
Χριστοῦ περιφέρω, αἰτούμενος Θεοῦ ἐπιτυχεῖν. 4ιαμένετε͵ ἐν τῇ όμο- 
volg τῇ πρὸς ἀλλήλους καὶ τῇ προσευχῇ. Πρέπει γὰρ ὑμῖν τοῖς καθ 
ἕνα, ἐξαιρέτως παὶ τοῖς πρεσβυτέροις, ἀναψύχειν τὸν ἐπίσμοπον, εἰς 
vua Πατρὸς;᾽ μα] εἰς τιμὴν ησοῦ “Χριστοῦ nol. τῶν ἀποστόλων. 
Εὔχομαι ὑμᾶς ἐν ἀγάπῃ ἀφοῦσαί μου, ἵνα μὴ εἰς μαρτύριον à ὑμῖν 
θάψας, Καὶ περὶ ἐμοῦ δὲ προσεύχεσθε, τῆς ἀφ ὑμῶν ἀγάπης Aeti- 
Sovroc" ἐν τῷ έλέεν τοῦ Θεοῦ, εἰς τὸ ποπαξιωθῆναί µε τοῦ πλήρου, 
οὐ περίκειµα!, ἐπιτυχεῖν, ἵνα μὴ ἀδόπιμος εὑρεδῶ. 


XIII. «Ασπάζεται ὑμᾶς ἡ ἀγάπη Σμυρναίων' καὶ Ἐφεσίων. Mwvnyo- 
νεύετε ἡμῶν” τῆς ἐν Συρίᾳ ἐπκλησίας, ὕθεν οὖν ἄξιός siu λέγεσθαι, 
Qv ἔόχατος τῶν ii. "Ἔφῥωσθε ἐν Κυρίῳ ᾿]ησοῦ Χριστῷ, ὑποτασσό- 
μενου τῷ ἐπισκόπῳ' ὁμοίως ol τοῖς πρεσβυτέροις’ καὶ τοῖς διακόνοις' 
aol οὗ Hor «ἄνδρα, ἀλλήλους ἀγαπᾶτε ἐν ἀμερίσῳ παρδίᾳ. "Aanáts- 

ou? ὑμᾶς τὸ ἐμὸν πνεῦμα, o0 μόνον νῦν, ἀλλὰ xoi ὕταν Θεοῦ ἐπι- 
vio. "En γὰρ ἐπινδυνος" εὖμί' ἀλλὰ πιστὸς ὁ Πατὴρ Ἰησοῦ Xei- 
6700 πληρῶσαί μου τὴν αἴτησιν καὶ ὑμῶν, ἐν o) εὑρεθείημεν" ἄμωμοι, 
᾿Οναίμην) ὑμῶν ἐν Κυρίῳ, 


2) Vulg. τοῦ ante πατρὸς omisi c. 5) ἀγγίζεται Méd. 
BF OY. 6) ἐπικιγδυνὸν F OV, ὑπὸ xwóv- 
3) χρίζοντος O V, illic ή supra. vóy Med. 
T) εὑρεθείητε Mel. 


Cap. XII. — 1) σµυργέων Ἐ O V. 8) óv£uew (sic) 0 V, ὀναίμην illic 
. 2) ὑμῶν OY, ἐν ταῖς προσευχαῖς ad oram. 

ὁμῶν Med. In V subscribitur. τοῦ ἁγίου, Ἰγνα- 
3) ὡς τῇ ἔντολῇ add. Med. τίου ἑερομάρτυρος ἐπιστολὴ β΄ πρὸς 


4) τῷ πρεσβυτερίῳ Med. τραλλησίους. 





IGNATII EPISTOLA AD TRALLIANOS. XII. XIII. 241 


spiritu. Postulant vos vincula mea, quae propter Iesum Christum porto, 
rogans Deum, ut mereamini in consensu et oratione invicem permanere. 
Decet enim unumquemque vestrum bene deservire Presbyteris; Episco- 
pum? et in honorem Jei Patris et. in honorem lesu Christi atque Ápo- 
stolorum venerari. Deprecor vos ex affectu audire me, ut non sit in 
testimonium, quod vobis seripsi. Et orate pro me, indigente misericor- 
dia Dei ac vestra caritate, uL merear consequi sorlem, cui subiaceo, ne 
reprobus inveniar. 


XIII  Salutat vos dilectio Smyrnaeorum et Ephesiorum. Memor 
est vestri Ecclesia quae est in Syria, unde non sum dignus dici ulti- 
mus eorum qui ibi sunt. Incolumes estote in Christo lesu, sübiecti 
Episcopo, similiter ut Presbyteris atque Diaconis. Ümnes invicem dili- 
gite! corde inseparabili, Castificet vos spiritus meus," non solum nunc, 
sed et? quando Deum meruero adipisci. Adhuc enim in periculo sum: 
sed fidelis est Pater lesu Christi, adimplere petitionem meam et vestram, 
in qua inveniamur immaculati et acquisiti in Domino. Amen^ 


3) episcoporum Pal. Reg., in quo su- c. textu gr., des. in Pal. et ap. Cu- 
binde οἱ om. reton. 
4) adquisivi vos im domino p. et ac- 
Cap. XIII. 1) diligife des. in Reg. quisiti im Domino. Amen Pal. Reg. Hle 
2) sanclus Reg. subinde: Explicit ad irallianos, hic Ez- 
3) οἱ tuentur Reg. ed. Veneta 1546  plicit. secunda. 





PATRES APOST. 16 


242 IGNATII EPISTOLA AD MAGNESIANOS. 1. 1I. III. 


TOY AYTOY EILIZTOAH! ΠΡΟΣ MATNHZXIOYZ. 


Ἠγνότιος, ὁ καὶ θεοφόρος, τῇ εὐλογημένῃ" ἐν χάριτι Θεοῦ Πατρὸς 
ἓν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ σωτῆρι » d t à ἀσπάξομαι τὴν ἐπκλησίον 
τὴν οὖσαν ἐν Μαγνησία. τῇ, πρὸς ᾽Μαιόνδρῳ, i εὔγομαι ἐν 
Θεῷ Πατρὶ el Χριστῷ ᾿]ησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν ἐν à π]εῖστα 
χαΐρειν ὑμᾶς εἴη. 


I. Τνοὺς ὁ υμῶν τὸ πολυεύτακτον τῆς πατα Oc ἀγάπης, ἀγαλλιώ- 
μενος προειλόμην’ ἐν πίστει Ἰησοῦ Χριστοῦ προσλαλῆσαν ὑμῖν. ᾿Αξιω- 
elg" γὰρ ὀνόματος δείου xul ποθεινοῦ, ἐν οἷς περιφέρω δεσμοῖς, ἄδω 
τὰς ἐκκλησίας, à* αἷς ἔνασιν εὔχομαι σαρκὸς nol. πνεύματος Ἰησοῦ 
Ἀριστοῦ” ὃς ἐστι coo. πάντων ἀνθρώπων, μάλιστα δὲ πιστῶν᾿ oU" 
TÓ αἵματι ἐνυτρώθητε" δι οὗ ἔγνωτε θεὸν, μᾶλλον δὲ ox αὐτοῦ 
ἐγνώσθητε" ἐν à ὑπομένοντες, τὴν πᾶσων ἐπήρειων"" τοῦ αἰῶνος τούτου 
διαφεύξεσθε, ILo:og γὰρ, 0g? οὖκ ἐάσε ὑμᾶς πειρασθῆναι ὑπὲρ 

ὃ δύνασθε, 


il. "Ems οὖν ἠξιώθην ἰδεῖν ὑμᾶς' διὰ 4αμᾶ τοῦ ἀξιοθέου ὑμῶν 
ἐπισκόπου καὶ πρεόβυτέρων Θεοῦ ἀξίων, Βάσσου λαὶ ᾽Απολλωνίου, 
xol τοῦ συμβιωτοῦ μου διακόνου Ζωτίωνος » 0U- ἐγώ ὀναίμην, ὅτι 
ὑποτάσσεται" τῷ ἐπισκόπῳ καὶ τῷ πρεσβυτερίῳ, χάριτι Θεοῦ iv vouo 
᾿]ησοῦ Χριστοῦ. 


ΠΠ. Καὶ ὑμῖν δὲ πρέπει μὴ παταφρονεῖν τῆς ἡλυμας τοῦ ἐπισκό- 
που, ἀλλὰ κατὰ γνώμην Θεοῦ Πατρὸς πᾶσαν ἐντροπὴν αὐτῷ ἀπονέ- 
pem, aude ἔγνων xol τοὺς ἁγίους πρεσβυτέρους οὐ" πρὸς τὴν φαινο- 
μένην «ἀφορῶνταρ νεύτητα, ἀλλὰ πρὸς τὴν ἐν Θεῷ «φρόνησι. "Ensínso 
οὐχ οὗ πολυχρόνιοί εἶσι σοφοὶ, οὐδὲ οἳ γέροντες ἐπίστανται σύνεσιν "" 
ἀλλὰ πνεῦμά ἐστιν ἐν βροτοῖς, oval μὲν γὰρ ὁ όοφὸς δωδεπαετἠς 
yéyove κάτοχος τῷ eel πνεύματι, xol τοὺς μάτην τὴν πολιὰν φέρον- 
τας πρεσβύτας, συκοφάντας καὶ ἐπιθυμητὰς ἀλλοτρίου μάλλους ἀπνήλεγξεν.' 
Σαμουήλ δὲ παιδάριον à ὂν μιιρὸν, τὸν ἐνενηπονταενῇ! Ἠλεὶ διελέγχει, 
τοῦ Θεοῦ προτετιµηπότα τοὺς ἑαυτοῦ παῖδας. πασαύτως καὶ Ἱερεμίας 
ἀκούει πρὸς τοῦ Θεοῦ: Μὴ λέγε, ὅτι νεώτερός sii. Σολομῶν δὲ wol 


1) Numerum 7': add. O V; ᾿Γοῦ 11) ὑπο siue accentu D. 


«Αυτοῦ Πρὸς ΠΠαγνησίους B. 

2) εὐλογομένῃ B. 

3) ἡμῶν add. Med. οἱ vet. [nt., deest 
in B F 0 V. 

4) τῇς (sic) B. Tum μεάνδρῳ 0 V. 

5) Φεοῦ B. 

6) πι ροειλάµην 0 V. 

1) καταξιωθεὶς Med., quod praestat. 
Mox καὶ deest in B 0 V; Φεοπρεπεστά- 
Tov p. θείου καὶ ποδειγοῦ Med. 

1) àv om. Voss. 

9) ἔστιν B. 

10) οὗ deest in B, ubi extare rela- 
tivum in Med. notat Allatius. 


12) ἐπηρεῖαν B 0 Voss., ἐπηρείαν 
V. Subsequitur ἄρχοντος in Med. 

13) ὡς 0 V, illic ad oram ὅς, Tum 
ἑάση 0 V. 


Cap. Π. 1) ὑμᾶς om. 0 V. Suhinde 
διαδαγµα (sic) p. διὰ «αμᾶ V, διὰ- 
θαγμα 0, ad oram διὰ δάμᾶ (sic), 
διὰ. {άμα B. 

2) ὑποτάσσετε O V, illic αι supra. 


Cap. ΠΠ. 1) οὓς 0 V, illie ad oram o7. 
2) οὐδὲ of γέροντες, ot ἐπίστανται 
σύνεσιν legit Cod. noster Reg. (lat) 


IGNATII EPISTOLA AD MAGNESIANOS, I. II. lll. 243 


EIUSDEM EPISTOLA AD MAGNESIANOS. SCRIPTA EX SMYRNA.: 


Ignatius, qui et Theophorus, benedictae Ecclesiae? gratia Dei Patris 
in Christo lesu salvatore nostro; in quo saluto Ecclesiam, quae 
est in Magnesia iuxta Maeandrum,? et oro in Deo* Patre et Christo 
lesu* Domino nostro: in quo plurimum vos gaudere opto. 


|. Cognoscens vestram secundum Deum bene dispositam dilectioneim, 
exsultans assumpsi in fide lesu Christi alloqui vos. Dignus effectus sancti 
atque desideratissimi nominis, in his quae gesto vinculis, cano? Eccle- 
sias, in quibus laudare opto. carne et spiritu lesu Christi," qui^ est sal- 
vator omnium hominum, maxime fidelium: cuius sanguine redempti estis, 
per quem cognovistis Deum, immo cogniti estis? ab eo; in quo sustinen- 
tes, seculi huiustemptationem effugite. Fidelis autem est, ^ qui non per- 
mittet temptari vos super id, quod potestis sufferre." 


II. Quoniam ergo merui videre vos per Deo dignum Episcopum 
vestrum Damam' et Deo dignos Presbyteros, Bassum scilicet et Apollo- 
nium, et convivam meum Zotionem, quem ego nutrivi, quoniam subditus 
est Episcopo et Presbyteris in gratia Dei et lege lesu Christi. 


Ill. Et vos oportet non contempifere aetatem Episcopi, sed secun- 
dum! ordinationem Dei Patris omnem venerationem ei exhibere, seeun- 
dum quod cognovi eliam sanctos Presbyteros ei deferre, non propter 
iuventutem, quae in eo videtur, arbitrantes eum contemnendum, sed in* 
sapientia Dei ei obedire.  Quonian? quidem non longi temporis sunt sapi- 
entes, neque senes, qui* sciunt prudentiam: sed spiritus est in homi- 
nibus. Denique Daniel sapientissimus, duodecim? annorum effectus, Spi- 
ritu Saneto repletus est, et illos seniores, canitiem vanam habentes, ea- 
lumniatores et alienae puleritudinis appetitores esse manifestavit. Samuel 
eliam, eum esset puer pusillus, nonagenarium Heli? sácerdotem per in- 
erepationem redarguit, quod filios suos honorificaret super Deum. οἱ» 
militer et Hieremias? audit^ a Domino: Noli dicere, quia iuvenis sum 


3) ἀπήλεγξεν O V Med., ἀπήλεγξε 9) estis om. Reg. Ceterum cf. Gal, 4,9. 


F vulg.; ἀπέδειξεν B 10) Ita Reg., est autem Pal, vulg. 
4) ὃν, μικρὸν τὸν ἐνενήκοντα 11) permiltit Pal. Reg. 
ἔτη scr. OV, Iidem ἠλὶ p. '"Hàef. 12) I Cor. 10, 13. 


Cap. Π. 1) daman Pal. 
1) Incipit ad. Magnesianos scripta ex Cap.IHI. 1) sed (et id man. pr. supra) 


smyrna Pal., Incipit tertia. Reg. secundum. Reg. 
2) Ecclesiae om. Pal., gratie p. Ec- 2) in om. Pal. 
clesiae gratia Dei Reg. 3) Iob. 32, 8 sq. 
3) meandirum Reg. 4) qui adsumpsi ex Reg. 
4) domino Reg. 5) Dan. 13. 
M Sic ex Pal. Reg. consentiente textu 6) ΧΗ Reg. 
» lesu. Christo vulg. 1) 1 Sam. 3. 
"6 canos Pal. 8) Ita scr. Pal. Reg. 
T) christi iesu ordinat Reg. 9) Geremias scr. Pal, Ceterum cf. 1,7. 
. 8) I Tim. 47 10. »10) audito Reg. 


16* 


244 IGNATII EPISTOLA AD MAGNESIANOS. ΠΙ. IV. 

"Imcíag" ó μὲν δωδεµαετής βασιλεύσας τὴν φοβερὰν ἐπείνην xod ÜvGsg- 
μήνευτον ἐπὶ ταῖς γυναιξν' ugiat ἕνεκα τῶν παιδίων ἐπονῄσατο" ó 
δὲ ὀμταετῆς ἄρξας τοὺς βωμοὺᾳ καὶ τὰ τεμένη’ πατέρρ όνπτε; xo τὰ 
ἄλση πατεπίμπρα᾿  δαΐμοσι, γὰρ ἦν, ἀλλ οὐ Oc ἀνακείμενα" καὶ τοὺς 
ψευδιερεῖς πατέσφαττεν;) ὡς ἂν φθορέας xoi ἀπατεῶνας"' ἀνθρώπων, 
ἀλλ οὐ Θειότητος λατρευτάς. Τοιγαροῦν οὐ 10". νέον εὐκαταφρόνητον, 
ὕταν Θεῷ ἀνακείμενον q ἀλλ} ὁ τὴν γνώμην μοχθηρὸς, κἂν πεπα- 
λαιωμένοςἳν E ἡμερῶν XV. Νέος ἦν 0 «Χριστοφόρος Τιμόθεος" ἀλλ 
ἀπούσατε, olo eda αὐτῷ ὁ διδάσκαλος᾽ Μηδείς σου τῆς νεύτητος 
παταφρονείτω,; "ἀλλὰ τύπος ηένου τῶν πιστῶν ἓν Mya, ἐν ἀναστροφῇ. 
Πρέπον οὖν ἐστ καὶ ὑμᾶς ὑπακούειν τῷ ἐπισκόπω ὑμῶν, καὶ κατὰ 
μηδὲν αὐτῷ ἀνειλέγειν' φοβερὸν γάρ ἐστι τῷ τοιούτῳ ἀντιλέγειν' οὐ 
γὰρ τουτονὶ τὸν βλεπόμενον πλανᾷ τις, ἀλλὰ τὸν ἀόρατον παραλογίδεται, 
τὸν μὴ δυνάµενον παρά τινος παραλογιοθῆναι' τὸ δὲ τοιοῦτο οὐ πρὸς 
ἄνθρωπον, ἀλλὰ πρὸς Θεὸν ἔχει τὴν ἀναφοράν. 1ῷ γὰρ Zopoviji 
λέγει ὁ Θεός" Οὐ ci magsloylaevro," ἀλλ ἐμέ, Καὶ ὁ Mucije φησίν᾿ 
Οὐ γὰρ καθ ἡμῶν" ó γογγυσμὀς, ἀλλὰ κατὰ Κυρίου τοῦ Θεοῦ. Οὔὐ- 
δεὶς ἐ ἔμεινεν ἀτιμώφητος, ἐπαρθεὶς xarà τῶν αρεητόνων' οὔτε γὰρ τῷ 
vóuo «4αθὰν καὶ ”Αβειρῶν"" ἀντεῖπαν, 19 ἀλλα Muti" xol ζῶντες εἰς 
ὅδου πατηνέχθησαν. Κορὲ δὲ καὶ οἳ συμφρονήσαντες αὐτῷ κατὰ 
" Aagdv διανόσιοι πεντήκοντα, απυρίφλεντοι γεγόνασιν, Αβεσσαλμ” 
πατραλοίας γενόμενος, ἐιρεμῆς" ! ἐν φυτῷ γέγονε καὶ ἀπῖσιν ἐβλήθη 
τὴν πακόβουλον παρδίαν. ᾿Αβεδδαδὰν”' ᾠσαύτως τῆς πεφα]λῆς à ἀφαιρεῖ- 
ται δὲ ὁμοίαν αἰπίαν. ᾿Οξίας λεπροῦται, πατατολμήσας, ἱερέων καὶ 
ἱερωσύνης. E ἀτιμοῦταν, μὴ περιμείνας τὸν ἀρχιερέα Σαμουήλ, 
Χρὴ οὖν καὶ ὑμᾶς αἰδεῖσθαι τοὺς πρείττονας. 


. η. Καὶ πρέπον ἐστὶ μὴ μόνον καλεῖσθαι Χριστιανοὺς, ἀλλὰ καὶ 
εἶναι: οὐ γὰρ τὸ λέγεσθαν, ἀλλὰ τὸ εἶναι μακάριον ποιεῖ,. Εἰ τινὲς 
ἐπίσχοπον μὲν λέγουσι, χωρὶς δὲ αὐτοῦ" πάντα ποιοῦσι, τοῖς τοιούτοις 
ἐρεῖ od αὐτὸς, 0c? xol ὁ ἀληθινὸς xol πρῶτος ἐπίόχοπος παὶ μόνος 
φύσει ἀρχιερεύς' Τί µε καλεῖε Κύριε Κύριε wol οὐ ποιεῖτε ἃ λέγω, 


5) φυναιξὶν B. 
6) τεµένει 0 V, in illo correctum. 
T) κατεῤῥίπου O V, illic κατεῤῥί- 


16) παρελογήσαντο 0 Y. 
17) ἡμῶν BY O V LXX Cler, ὑμῶν 
Voss. et alii. 


πτου man. sec. 

S) κατεμπίπρα 0 V. Tum δαέμοσιν B. 

9) κατασφάττει͵ O V, illic man. sec. 
mutatum in κατεσφάττει. 

10) ἀπαταιῶγας 0 V. 

11) τὸν O, τὸ ad oram. 

12) Ita F Y, ór' ἂν BO vulg. 

13) μοχθηρὰν, κάν πεπαλαιωμέ- 
voy B O V. Fortasse scribendum ἀλλὰ 
τὸ τὴν γνγώµην uox 390v, X&V πεπα- 
λαιωμένογ. 

14) καταφρογείτο ΟΥ, illic emen- 
datum. 

15) ἐστὶν B 0 V. 


18) dig dy OV. 

19) ἀντεῖπαν c. B F O V, ἀντεῖπον 
vulg. Mox μωσῆ scr. F 0 V. 

20) ἀβεσαλων 0 V. Subinde πατρο- 
λύας 0 V, ilie man. sec. correctum. 

21) ἐκκρεμνῆς 0 V. 

22) 4χὰβ καὶ Ναμᾶν p. Afeóda- 
d&y Med. 

Cap. V. 1) αὐτῷ B. 

2) ὡς OV. 

3) Secundum Κύριε excidit. ap. Voss. 


11) Sic Reg., duodecimo anno aelatis 
suae Pal. vulg. Ceterum cf, III Reg. 3. 


IGNATII EPISTOLA AD MAGNESIANOS. III. IV. 245 


ego. Salomon quoque et losias in iuventute mirifici et sapientes in 
operibus suis apparuerunt. Salomon quidem duodecimo aetatis suae 
anno" regnare incipiens, arduam et ininterpretabilem'? mulierum pro par- 
vulis quaestionem terribili iudicio dissolvit. losias" vero octo annorum 
existens, aras et monumenta subvertere coepit, lucos excidere et templa 
deiicere, quae non Deo, sed daemonibus fuerant consecrata. Nam et 
pseudo - sacerdotes inlerfecit, ut corruptores et seductores hominum, non 
divinitati, sed diabolo servientes. Propter quod non est contempnenda 
iuventus, cum Deo adiacuerit, sed illà aetas, quae sententiae nocet, etiam 
si inveterata fuerit dierum malorum.  luvenis fuit et Christoferusió Timo- 
theus: sed audite, qualia ei scripsit magister. Nemo, iuquit, iuventutem 
iuam contempnat: sed forma esto fidelium in verbo, in conversatione. 
Dignum est ergo vos obedire Episcopo vestro, et in nullo ei contra- 
dicere. Terribile est enim tali contradicere. Non enim istum visibi- 
lem quis spernit; sed illum/^ invisibilem in eo contempnit, qui non po- 
test ab aliquo contempni. Hie autem non ab homine, sed a Deo habet 
promotionem. Dicit enim Deus Samueli" de comtemptoribus eius: Non 
ie spreverunt, sed me. Nam et Moyses populo adversus se murmuranti 
ait: Non enim adversus nos murmurastis, sed? adversus Dominum Deum. 
Nemo enim inultus remansit, qui se contra potiores extulit. Denique 
in lege, Dathan?* et Abiron" Moysi resistentes, vivi ad inferos depositi 
sunt. Sed et Chore et qui conspiraverunt cum eo adversus Aaron du- 
centi quinquaginta," igne consumti sunt. Absalon etiam,?? parricida 
existens, divino iudicio arbori appensus est; sed et cor eius, quod mala 
cogitaverat, sagiltis infixum est. Nam et Achab? et Dadan niehilominus 
propter similem causam"? capite plexus est. Ozias? quoque leprosus 
factus est, qui contra sacerdotes sacerdotium arripere ausus est." Saul? 
etiam sacrificare praesumens, regali dignitate dehonoratus est, non expe- 
etans principem sacerdotum Samuelem. Oportet ergo et nos revereri 
potiores. 


IV. Et dignum est non solum vocari nos Christianos, sed etiam esse. 
Non enim dici, sed esse facit beatum." ' Quidam autem Episcopum qui- 
dem vocant, et praeter ipsum omuia faciunt. Talibus ergo? etiam ipse 
Christus dicit, qui et verus et primus est Episcopus et solus natura 
Pontifex: Quid me vocatis Domine, Domine, et non facitis quae dico ?* 


12) ininterpretabilem ο. Pal. Reg. et 20) datam Pal. Ceterum cf. Num. 16. 
Veneta 1540, inferpretabilem Vossius, et 21) Ea scriptura in Pal, Reg. 


c. aliis vulg. et. Curetonus. 22) C6 Μα Reg. 
13) IV Reg. 23. 23) II Sam. 18. 
14) et eliamPal. Ceterum c£.Dan.13,52. 24) aab Pal. ahab Reg. 
15) fuit etiam. Chrisloforus Pal., fuit 25) causam om, Pal. 
eliam, Christiferus Reg. Ceterum cf.I Tim. 26) 2 Chron. 26.. 
; 12. 21) ausus est arripere Reg. 
16) illud erat iu Pal. 28) I Sam. 13. 
11) 1 Sam. 8, T. Cap. IV. 1) Recepi dici ex Reg. fa- 
18) Exod. 16, 8. vente textu gr., dicere Pol. vulg. 
19) Voec, se murmuranli ait: Non 2) beatos Pal. 
enim adversus nos murmuraslis, sed non 3) igitur Pal. deest ergo in Reg. 


leg. in Pal. 4) Luc. 6, 46. 


246 | IGNATII EPISTOLA AD MAGNESIANOS, IV. V. V. VII. 


of γὰρ τοιοῦτοι οὖν εὐσυνείδητοι, ἀλλ" εἴρωνές τινες μαὶ µόρφωνες 
εἶναί μοι φαίνονταν. 


V. "End οὖν τέλος τὰ πράγματα ἔχει, wol πρόκειται ζωὴ 1 ἐν 
φυλαμῇς, sol Sdvero ὁ ἐν παρακοῆς, καὶ ἕκαστος τῶν ἠρημένων' εἰς 
τὸν τόπον τοῦ εὑρεθέντος μέλλει χωρεῦν, φύγωμεν τὸν θάνατον, xal 
ἐπλεξώμεθα τὴν ζωήν. Δύο γὰρ λέγω χαραμτῆρας ἐν ἀνθρώποις εὐ- 
ρἰσπεσθαι᾿ xol τὸν μὲν νομίσματος, τὸν δὲ παραχαράγµατος. 'O Θεοσεβῆς 
ἄνθρωπος. vópicp ἐστιν ὑπὸ θεοῦ χαραχθέν". ὁ ἀσεβὴς, ψευδώνυμον 
νόμισμα, Ἠέῤδηλον, νόθον, παραιάραγµα, οὐχ ὑπὸ Θεοῦ, ἀλλ ὑπὸ δια- 
βόλου ἐνεργηθέν.. Oi? δύο φύσεις ἀνθρώπων λέγω, ἀλλὰ τὸν ἕνα ὤν- 
Όρωπον, move μὲν θεοῦ, ποτὲ δὲ διαβόλου γένεσθαι: ἐὰν εὐσεβῇ τις, 
ἄνθρωπος θεοῦ ἐστὶν, ἐὰν δὲ ἀσεβῇ τις, ἄνθρωπος τοῦ διαβόλου, οὖν 
ἀπὸ vio φύσεως, ἀλλ ἀπὸ τῆς ἑαυτοῦ γνώμης γενόμενος. Οἱ ὄπιστοι 
εὐνόνα ἔχουσι τοῦ ἄρχοντος τῆς πονηρίας, οὗ δὲ πιστοὶ εἰκόναί ἔγουσι 
τοῦ. ἄρ]οντος θεοῦ RI xol * Inco9 Ἄριστοῦ' δὲ οὗ dev μη αὖθαι- 
ρέτως ἔχωμεν τὸ ὑπὲρ ἀληθείας ἀποθανεῖν slg τὸ αὐτοῦ πάθος, τὸ 
ζῆν αὐτοῦ οὖν ἔστιν ἐν ἡμῖν, 


VI. "End οὖν ἐν τοῖς προγεγραμµένοις προόώποις τὸ müv πλῆθος 
ἐθεώρησα ἐν πίστει καὶ ἀγάπῃ) παραινῷ, ἐν ὀμονοίᾳ θεοῦ ὀπουδόσατε᾽ 
πάντα πράττει», προκαθηµένου τοῦ ἐπισκόπου εἰς, τόπον Θεοῦ, καὶ 
τῶν πρεσβυτέρων tig τόπον συνεδρίου τῶν ἀποστόλων, καὶ τῶν δια- 
πόνων. τῶν ἐμοὶ γλυκυτάτων, πεπιστευμένων διακονίαν Ἰησοῦ Χριστοῦ, 
ὃς πρὸ αἰῶνοςὴ παρὰ τῷ Πατρὶ γεννηθεὶς, ἦν λόγος θεὸς,; μονογενἠς 
vió" παὶ ἐπὶ συντελείᾳ τῶν αἰώνων ὁ αὐτὸς διαμένει τῆς γὰρ βασιλείας 
αὐτοῦ οὖν ἔσται τέλος, φησί Aevi ó προφήτης. Πάντες οὖν iv 
ὁμονοία ἀλλήλους ὀγωπήσωμεν, nol μηδεὶς sera Gágne βλεπέτω) τὸν 
πλησίον, ἀλλ ἐν χριστῷ Ἰησοῦ. Ηηδὲν ἔστω ἐν ὑμῖν, ὃ Φδυνήσεται 
ὑμᾶς -μερίσαι, ἀλλ ἑνώθητε τῷ ἐπισκόπῳ, ὑποτασσόμενοι τῷ Θεῷ Or 
αὐτοῦ ἐν Ἀριστῷ. 


VII. Ὥσπερ οὖν ὁ Κύριος ἄνευ τοῦ Πατρὸς, οὐδὲν ποιεῖ Οὐ 
δύναμαι γὰρ, quoi, ποιεῖν ἀπὶ ἐμαυτοῦ» οὐδέν' οὕτω καὶ ὑμεῖς ὤνευ 
τοῦ ἐπισκόπου, μηδὲ πφεοβύτερος, μηδὲ διάκονος, μηδὲ λαῦνός μηδέ 
τν φαινέσθω opi" εὔλογον παρὰ τὴν ἐπείνου qu τὸ γὰρ τοιοῦτον 
παράνοµον xol Θεοῦ ἐμθρόν. Πάντες ἐπὶ τὸ αὐτὸ iv τῇ προσευχῇ 
ἅμα συνέρχεόδε"ὸ µία δέησις ἔότω κοινὴ, εἷς νοῦς, µία ἐλπὶς ἐν à yen, 


4) ἀλλὰ B. 4) παρὰ πατρὶ ἦν καὶ ἓν τέλει 
Cap. V. 1) εἰρημένων 0 Y. ἐφάνη Med., rlqq. usque ad ΙΓάντες 
2) ov addidit Morelius ex vulg. Int. ovy omissis. 


Adest neg. in BF OV. Male eam prae- 5) φησὶν O V. 


termisit Voss. «. 6) βλέπει B. Fortasse. βλέπῃ. 
3) τότε 0 V. Cap. ΥΠ. 1) ἐποίησεν οὔτε δι᾽ 
4) δὲ addidi ex B. ἑαυτοῦ, οὔτε διὰ τῶν “Αποστόλων p. 
5) χαραλτῆρα Μεά, ποιεῖ Ned. 
6) ἂν O V. lidem mox ἔχομεν. 2) ἀφ᾽ ἑαυτοῦ 0 V, illic mutatum 
Cap. VL 1) ἡγάπησα p. ἀγάπῃ in vulg. 

0 Y, ἠγάπησα B F. 3) μὴ διάκονος, μὴ λαϊκός B 0 V. 
2) σπουθάζετε Med. Ex Med. ere πρ. εἴτε διάκ. εἴτε λαϊκ. 


3) αἰώνων Med. notat, Allatius. 


ΙάΝΑΤΙΙ EPISTOLA AD MAGNESIANOS. IV. V. VI. VI. — 247 


iales enim non bonae scientiae, sed derisores et simulatores mihi esse" 
videntur. 


V. Quoniam vero negotia finem habent, et adiacet quidem vita ex 
observatione, mors vero ex inobedientia, et necesse est ut unusquisque 
in locum, quem sibi de praedictis elegerit, in futuro esse? praecipiatur, 
fugiamus itaque mortem, οἱ eligamus vitam. Duos enim characteres dico 
in hominibus inveniri: unum quidem verum monetae signaculum, alium 
vero adulterinum.? Pius enim homo et religiosus vera moneta est, quae 
a Deo formata velexpressa*est. Impius vero et irreligiosus falsa moneta 
est, noxia, adultera, prava, quae non a Deo, sed a Diabolo facta est. 
Haec autem asserens non duas? naturas hominum esse dico, sed unum 
eundemque hominem, qui aliquando quidem Dei, aliquando autem" Dia- 
boli effieitur. Si quis igitur pius fuerit, homo Dei est; si quis vero" 
impius extiterit, Diaboli est, non ex sua sententia factus. Infideles enim 
imaginem habent Principis nequitiae; fideles autem formam habent au- 
etoris omnium Dei Patris et Christi lesu filii eius. Propter quod si non 
elegerimus pro veritate mori in passione ipsius," vita eius non est in nobis. 


VI. Et quoniam in praescriplis personis multitudinem vestri con- 
lemplatus sum in fide et dilectione, moneo ut unanimes in Deo ommia 
faeere festinetis, assidente Episcopo in loco Dei, et Presbyteris in loco 
consistorii Apostolorum, et Diaconis dulcissimis mihi, quibus creditum 
est ministerium lesu Christi! qui ante? secula genitus est a Patre, Deus 
Verbum, unigenitus Filius: et? in consummatione seculorum ipse permanet. 
Regni enim eius^ non erit finis, inquit Daniel propheta. Ommes? in con- 
cordia invicem diligamus, et nemo secundum earnem? consideret proxi- 
mum suum, sed secundum Christum lesum. Nichil sit in vobis, quod 
vos possit separare, sed adunamini Episcopo, subieeti per ipsum Deo in 
Christo. 


ΤΗ. Sieuti ergo Dominus sine Patre nichil facit: Non enim possum, 
inquit, a me ipse facere quiequam: sic etia et vos sine Episcopo; 
sive Presbyter, sive" Diaconus, sive Laicus. Non ergo aliquid rationabile 
vobis videatur extra ipsius sententiam; tale etenim iniquum? est et Deo 
inimicum. — Omnes in id ipsum ad orationem simul convenite. Una 
deprecatio sit communis, unus animus, una spes, dilectio immaculata in 


4) ὑμεῖν correctum ex ὑμεῖς 0. 9) eius Pal, ubi subinde des. vocc. 
5) συνέρχεσδαι OV, illic correctum. — vita. eius. 
Cap. VI, 1) Ita Pal. Reg. ed. Veneta 


5) esse erasum in Reg. 1546 c. textu gr., Christi lesu vulg. 

ι 2) qui απ ante Reg. 

Cap. V. 1) ergo Pal. 3) et verbum erat in Reg. . 

2) esse des, in Pal. 4) ipse permanet et regni eius exh. 


3) adulterum Pal. Reg. mis ul, Dan. 2, 44. et 7, 14.21. 


8) εωργόσδι, Reg. 6) Is ordo vocc. in Pal. Reg., secun- 
$) paracarazina (-chma?) Pal. Reg. qum carnem nemo vulg. 


6) non duas asserens inv. Reg. Su- Cap. VI. 1) ait Reg. Ceterum cf. 
binde hominum naturas Pal. Ioh. 5, 30. : 
T) autem om. Reg. 2) seu Pal. Reg. 


8) si vero quis Pal. Reg. 3) etenim οἱ iniquum Pal. 


248 IGNATIH EPISTOLA AD MAGNESIANOS. VII. VIII. IX. 


iv πίστει τῇ ἀμώμῳ, τῇ εἰς Χριοτὸν Ἴησοῦν, οὗ ἄμεινον οὐδέν ἐστιν, 
Πάντες ὡς εἷς εἷς τὸν. vov. Θεοῦ συντρέχετε, ὡς ἐπὶ ἓν Θυσιαστήριον, 
ἐπὶῖ ἕνα ᾿Ιησοῦν «Χριστὸν, τὸν ἀρχιερέα τοῦ ἀγεννήτου Θεοῦ. 


VIII. My πλανᾶσθε ταῖς ἑνεροδοξίαις, μηδὲ μύθοις ἐνέχετεᾗ wol 
γενεαλογίαις ἀπεράντοις, xol Ἰουδαϊκοῖς roig Τὰ ἀργαῖα παρῇλθεν, 
ἰδοὺ γέγονε ana τὰ πάντα, Ej γὰρ μέχρι νῦν πατὰ νόμον Ἰουδαϊκὸν 
καὶ περιτοµὴν σαρκὸς ζῶμεν, ἀρνούμεθα τὴν χάριν εἰληφέναι. Οἱ γὰρ 
δειότατοι προφῆται͵ κατὰ "Incoüv Χριστὸν ἔζησαν. Zh τοῦτο καὶ 
ἐδιώγθησαν, ἐμπνεύμενοι. ἀπὸ τῆς χάριτος, sic τὸ πληροφορηθῆναι 
τοὺς ἀπειθοῦνεαρ," ὅτι εἷς Θεός ἐστιν E παντοκράτωρ, Ó φανερώσας 
ἑαυτὸν διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ" τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ, ὅς ἐστιν αὐτοῦ λόγος, οὐ 
ῥητὸς,, ἀλλ οὐσιώδης" οὐ γάρ, ἐστιν λαλιᾶς ἐνάρθρου φώνημα, ἀλλ 


ἐνεργείας θεϊκῆς οὐσία γεννητή: ὃς πάντα Ματευαρέστησε τῷ πέμψαντι 
3 
αὐτόν.; 


IX. El οὖν of iv nolonoig' Ἰθάμμασιν ἀναστραφέντες εἰς παυνόνητα 
ἐλπίδος ἦλθον ἐκδεχόμενοι, Χριστὸν, ὡς ó Κύριος διδάσκει λέγων: Ei 
ἐπιστεύετε Mosi; ἐπιστεύσατε ἂν ἐμοί: περὶ γὰρ ἐμοῦ ἐκεῖνος ἔγρα- 
ψεν" καὶ, "Boo η] πωτὴρ ὑμῶν ἠγαλλιάσατο, ἵνα t τὴν ἡμέραν 
τὴν ἐμὴν, καὶ εἶδεν καὶ ἐμάρη᾽ πρὶν 100 "Bond ἐγώ e^ πῶς 
ἡμεῖς δυνησόμεθαῦ ζῆσαι χωρὶς αὐτοῦ; οὗ καὶ οὗ προφῆται ὄντες δοῦλοι, 
τῶ πνεύματι προεώρων αὐτὸν, sol de διδάσκαλον ἀνέμενον, xot προσε- 
δόκων dg «Κύριον παν σωτῆρα λέγοντες * Aro ien, παὶ σῶσει ἡμᾶς. 
Μηνέτι οὖν σαῤβατίζωμεν' Ἱουδαϊκῶς, καὶ ἀργίαιῦ χαίροντες. ὍὉ μὴ 
ἐργαζόμενος, γὰρ μὴ ἐσθιέω, Ἐν Ev ἱδρῶτή' γὰρ τοῦ προσώπου σου 
geyy" τὸν ἄρτον σου, φασὶ τὰ λόγια. ' AM ἕπαστος ὑμῶν, σαββα- 
τιζέτω πνευματικῶς, μελέτῃ νόμου"’ Ἰαΐρων, οὐ σώματος ἀνέσει, on- 
μιουργίαν Θεοῦ θαυμάζων, 00x Polo" ἐσθίων, «al χλιαρὰ πίνων, xol 
μεμετρημένα”" βαδίξων, «ol ὀρμίσει" xol πφότοις νοῦν οὖν ἔχουσι χαίρων * 
παὶ μετα, τὸ σαββατίσαι ἑορταζέτω πᾶς φιλόγριότος τὴν πυριακὴν, 
τὴν ἀναστάσιμον, τὴν βασίλιδα," τὴν ἃ ὕπατον πασῶν τῶν ἡμερῶν, 3 ἣν 
περημένων ó προφήτης ἔλεγεν' Eig τὸ τέλος, ὑπὲρ τῆς ὀγδύης, ἐν ᾗ 
καὶ ἡ ζωὴ ἡμῶν ἀνέτειλεν,"' 5d τοῦ θανάτου yéyove 7 νίκη ἐν Χριστῷ” 


0v τὰ τέκνα τῆς ἀπωλείας ἀρνοῦνται, ob ἐχθροὶ τοῦ σωτῆρος, ὧν ó 


6) ἐστι Β Ε vulg. 4) ἴδεν 0 V. 

1) ὡς ἐπὶ p. ἐπὶ O V vet. Int. 5) δυνησώμεδα O V. 

Cap. ΤΠΙ. 1) μύθους ἀνέχετε 0 V, ϐ) σαββατίζομεν 0 V, in lllo ω ad 
μύθοις ἀνέχετε B. oram. 

2) ἀπιστοῦντας DB vet, Int. 7) Ita F O Y, ἀργείαις B Voss. 

3) χριστὸν (sic) B. 8) ἑδρώτητι 0 Y. 

4) λόγος ἀῑδιος Med. 9) φαγῇ (perisp.) O V. 

5) ἐστι) 0 V. 10) νόμων OY. Tum οὐ δώματος 

ϐ) ἓν πᾶσιν εὐάρεστος τῷ ὑποστή- ἀνέστει 0, man. sec. ἀγέσει ad oram. 
σαντι p. ὃς πάντα κατευαρέστησε τῷ 11) οὐχ ἔολα 0 V, im illius marg. 
πέµμψαντι αὐτὸν 0 V Med. In B κα- οὐκ ἔωλα. 
τευαρέστησεν. .12) μεμετριμένα Y. 

Cap. IX. 1) ἐν παλαιοῖς ο. Med., 13) ὀρχίσει O V, in illo ή ad oram. 
deest praep. in B F O V. 14) μετὰ B 0 V, κατὰ Voss. 

2) ἐπιστεύσατε µωσῇ O V. 15) av βασιλίδα BFOY; deest 


3) Ita B 0 V, ἔγραψε F vulg. ap. Voss, 


IGNATII EPISTOLA AD MAGNESIANOS. ΥΠ. VIII. IX. 249 


fide Christi οφ," qua^ nichil aliud melius est? Omnes adunati ἄά tem- 
plum Dei concurrite, sicut ad unum altare, sicut ad unum Iesum Christum, 
Pontificem ingeniti' Dei Patris. 


VIII Nolite errare in aliena gloria; neque intendatis fabulis et 
genealogiis interminatis et Tudaicis inflationibus ;'" Vetera. enim transierunt, 
et ecce faeta sunt ommia nova. Si enim nune usque? secundum legem 
ludaicam et circumcisionem carnis vivamus, negamus nos gratiam^ acce- 
pisse. Saneti enim Prophetae secundum lesum? Christum vixerunt; ; ideoque 
et persecutionem passi sunt, inspirati gratia ad manifestationem incre- 
dulis,. quia unus est Deus' omnipotens, qui manifestavit seipsum per 
lesum Christum Filium suum, qui est! Verbum ipsius, non prolativum 
scilicet, sed substantiale," non locutio articulatae vocis, sed operatio 
Deitatis; substantia scilicet genita, in omnibus bene complacens substi- 
tutori. 

9 

ΙΧ. Siergo ex antiquis Seripturis conversi ad vacuam spem venerunt 
expectantes Christum, sicuti ipse Dominus docet dicens; Si crederetis 
Moysi, crederetis utique et mihi; de me enim ille scripsit Nam et 
Abraham, inquit? pater vester exultavit, ut videret diem meum; et vidit, 
et gavisus est: Ante Abraham enim, inquit, ego sum: Quomodo nos 
poterimus) vivere sine ipso? cui et Prophetae servi fuerunt, spiritu 
praevidentes eum, et tanquam magistrum expectabant, et Sperabant ut 
Dominum et Salvatorem dicentes: lpse veniet et salvabit nos. Non ergo 
sabbatizemus Tudaice, ut feriis gaudentes. Qui enim non operatur, inquit,? 
non manducet. Et iterum:? n sudore enim' vultus tui manducabis 
panem tuum, dicunt Eloquia. Sed unusquisque vestrum" sabbatizet spiri- 
tualiter, meditationi Legis congaudens, non corporis dimissione fabrica- 
tionem Dei admirans velut Iudaeus, non omnia comedens, et tepidum 
bibens, et mensurate ambulans, et saltationes atque plausum manuum 
nune habens. Sed pro sabbatizatione? diem festum celebret omnis Christi- 
anus Dominieam resurrectionem, regalem, eminentissimam omnium dierum, 
de qua Propheta expeetans dicebat: In finem, pro octava: in qua'* die 
et vita nostra exorta est, et mortis in Christo faeta vietoria, quem filii 
perditionis negant, inimiei scilicet Salvatoris, quorum deus venter est; 


16) Ita BOV, ἀγέτειλε F. vulg. T) est des. in Reg. 
1T) χέγονεν 3. 8) substantia Pal. 
18) ὧν 0 Y illic. 5v ad oram. In Cap. IX. 1) Ioh. 5, 46. 
textu Cod. B ὃν, in marg. 5v Med. 2) Ioh. 8, 56. 58. 
3) quo modo polerimus nos Reg. 
4) iesu christi transp. Pal. Reg. 4) οἱ salvos nos faciet Pal. Ceterum 
9) cuius Pal, cui Reg. cf. Esa. 35, 4. 
6) est om. Pal. 5) II Thess. 3, 10. 
T) ingenilum. Pal. ' 6) Gen. 3. 19. 
Cap. VII. 1) I Tim. 1, 4. 7) enim adiunxi ex Reg.; leg. quo- 
2) nova omnia transp. bal. Ceterum que in textu gr. 
cf. II Cor. 5, 17. 8) nostrum Pal. Reg. 
3) Voce. nunc wsque non sunt in Pal. 9) sabbatizare Pal. Reg. 
4) graliam om. Pal. 10) quo Pal.Reg. Ceterum cf. Psalm. 
5) lesum om. Reg. . 6 et 11 inscript. 


6) Deus om. Pal. | 11) Phil. 3, 19. 


250 IX. X. XI. 


IGNATII EPISTOLA AD MAGNESIANOS. 
80g ἡ κοιλία, οἳ τὰ ἐπίγεια φρονοῦντερ' of f φιλήδονοι so οὐ φιλόθεοι, 
μόρφωσιν εὐσεβεία ἕ ἔχοντες, τήν δὲ δύναμιν αὐτῆς ἠρνημένοι' of 4gt- 
στέµποροι," τὸν λόγον παπηλεύοντες xoi τὸν ησοῦν πωλοῦντες' of 
τῶν γυνομιῶν. φδορεῖς καὶ τῶν ἀλλοτρίων ἐπιθυμηταὶ, οὗ χρηματολαί- 
λαπες”'' ὧν ῥυσθείητε ἔλέει Θεοῦ διὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. 


X. Mi οὖν ἀναίόθητοι, ὦμεν τῆς χρηστότητος αὐτοῦ. Ty μιμή- 
σηται' ἡμᾶς, παθὰ καὶ” πράσσοµεν, οὖν ἔτι ἐσμέν, ᾿Εὰν γὰρ. ἀνομίαρ 
παρατηρήσῃς, Κύριε, Κύριε) τίς ὑποστήσεται;, Γενώμεθα οὖν ἄξιοι 
τῆς ἐπωνυμίας "s ελήφαμεν. "Oc γὰρ ἂν alo ὀνόματι παλεῖται 
πλεῖον τούτου, οὗτος οὖν ἔστι' τοῦ. Θεοῦ: οὐ γὰρ) δέδενται τὴν προ: 
φητείαν τὴν Ἰέγουσαν περὶ ἡμῶν, ὅτι κληθήσεται͵ ὀνόματι παινῶ, ὢ 
ὁ Κύριος ὀνομάσει αὐτὸν, καὶ ἔσται λαὸς 6 ἅγιος. "Ὅπερ καὶ πεπλήρω- 
ταν πρώτως" ἐν volor ἐν ᾽Αντιοχεία γὰρ ἐχρηματισαν οἱ μαθηταὶ Xo 
στιανοὶ; Παύλου xol Πέτρου θεμελιούντων τὴν ἐκκλησίαν. “Ὑπέρθε- 
σθεξ οὖν τὴν παμὴν ζύμη», τὴν πολαιωθεῖσαν, τὴν σεσηπυῖαν " xol ue- 
ταβά]λεσθε εἰς νέαν ζύμην χάριτος.’ Αὐλσθητε ἐν Χριστῷ, ἵνα μὴ 
ó ἀλλότριος ὑμῶν πυριεύσῃ. "Avonóv ἐστιν Ἰησοῦν Χριστὸν λαλεῖν ἐπὶ 
}λώσσης, καὶ τὸν παυσθέντα Ἰουδαϊσμὸν ἐ ἐπὶ διανοίας A οὗ γὰρ 
«Χρισειανισμὸς, οὖκ ἔστιν Ἰουδαϊσμός *' εἷς γάρ ἐστιν ὁ Χριστός, εἷς 
ὃν πᾶν ἔθνος πιστεῦσαν, καὶ πᾶσα Ἰλῶσόα ἐξομολογήσαμένη εἷς Θεὸν 
συνήχθη᾽ ol yéyovav" οὗ λιθώδεις τῇ παρδία τέννα τοῦ Θεοῦ, φίλοι 
"4βραάμ' παὶ ἐν τῷ: σπέρματι αὐτοῦ ἐνευλογήθησαν)" πάντες ob τεταγ- 
µένοι εἰς ζωὴν αἰώνιον ἐν Ἄριστῷ. 


XI. Ταῦτα δὲ, ἀγαπητοί μου, οὖν ἐπέγνων τινὰρ ἐξ ὑμῶν. οὕτως 
ἔχοντας, ἀλλ᾽ ὡς μικρότερος ὑμῶν θέλω προφυλάσσεόθαι ὑμᾶς, μὴ 
ἐμπεσεῖ velo τὰ ὔγαισερα. τῆς πενοδοδίας, ἀλλὰ πληροφορεῖσθαι' ἐν Xpi- 
στῷ, τῷ πρὸ πάντων μὲν αἰώνων γεννηθέντι παρὰ τοῦ Πατρός, yev- 
νωμένρ' δὲ ὕστερον E Μαρίας τῆς παρθένου δίχα ὁμιλίαςῦ ἀνδρός᾽ 
καὶ πολιτευσαμένῳ' ὁσίως , X0 πᾶσαν νόσον xol μαλαμίαν θεραπεύ- 
σαντι ἐν τῷ λαῷ, καὶ σημεῖα καὶ τέρατα πονήσαντν, ἐπ) εὐεργεσίᾳ 
ἀνθρώπων" καὺ τοῖς ἐξομείλασιν εἰς πολυθεῖαν τὸν ἕνα wo µόνον 


^ 


19) χρηστέµποροι O V, illie corre- 8) ὑπέρθεσδε c. BF OV, ἀπό- 


clum. Subinde muta Vossii τοῦ in τὸν. 
20) χρηµατολέλαπαις 0 Y, in illo 
€ supra αι. 


Cap. X. 1) µιµήσηται c. B 0 Y, 
µιµήσηται F c. ε supra, μωμήσηται 
Voss. Cler. 

2) καὶ adieci ex F O V Med., deest 
in B vulg. 

3) Alterum κύριε om. Voss. 

4) ἔστιν Β. 

ϐ) γὰρ om. B u Y. 

6) o c. FOV, 8 B vulg. 

1) πρῶτος 0 v, illic πρώτως man. 
sec. 


Φεσθε Voss. Cler. 

9) χαίριτος γ. 

10) οὐ 7ὰρ ἀθιστιανισμὸς εἲς lov- 
δαϊσμὸν, ἀλλὰ Ἰουδαϊσμὸς εἲς χρι- 
στιαγισμὸν p. οὗ γὰρ χριστιαγισμὸς, 
οὖκ ἔστιν ᾿Ιουδαιομὸς Med. 

11) γέγοναν c. B F O V, 7εγόνασιν 
vulg. Deinde ὕπατον p. λιθώδεις 0 V. 

12) ἐνευλογήδησών τε 0 V. 

Cap. ΧΙ. t) πεπληροφορεῖσθεθΥ., 

2) yerváptvoy B 0 V. 

3) ὁμηλίας 0 V, illic η mutatum iu z. 

4) πολιτευσάμεγον B OV. lidem in 
sequentibus pro tertio participii casu 
constanter quartum exhibent: Φεραωπεύ- 


IGNATII EPISTOLA AD MAGNESIANOS, IX. X. XI. 251 
qui terrena sapiunt; amatores voluptatum, et non Dei; speciem quidem 
pietatis habentes, virtutem autem eius abnegantes;^ Christum mercantes, 
verbum PDei in tabernis praedicantes et Dominum lesum Christum ven- 
dentes, mulierum corruptores, aliena concupiscentes et pecuniarum ama- 
tores, a quibus eruamini misericordia Dei? faciente per Dominum nostrum 
lesum Christum. 


X. Non enim sentimus utilitatem eius, nisi nos temptaverit. Secun- 
dum autem* quod agimus, iam non erimus, nisi ipse nos? miseratus fuerit. 
Si enim iniquitates? observaverit, quis sustinebit? Efficiamur ergo digni 
cognomento, quod accepimus. Qui enim alio nomine praeter istud^ vocatur, 
hie non est Dei. Non enim suscepit prophetiom dicentem de nobis: 
Quoniam vocabitur nomine novo, quo Dominus vocabit? eum, et eril 
populus sanctus. Quod et completum est primo in Antiochia Syriae, 
ubi adquisierunt discipuli nomen Christianum,' Petro et Paulo fundan- 
tibus? Ecclesiam.  Abiicite ergo malum vetus fermentum, quod corrum- 
pit et putrefacit, et percipite novum gratiae fermentum.  Exultate in 
Christo, ut non alienus dominetur vestri. Ineptum est enim, lesum 
Christum" lingua tantum proferre, et ludaismum in animo habere. Non 
enim Christianitas in ludaismum credidit, sed Tudaismus in Christianita- 
tem. Omnes denique gentiles aequaliter crediderunt, et" omnis lingua 
Christum confessa ad Dominum collecta est, et facti sunt lapidei corde 
filii amiei Dei Abrahae, et in semine eius benedicti sunt omnes, qui in 
vitam aeternam deputati sunt in Christo." 


XL Haec autem, dilectissimi mihi, taliter seribens, non agnovi ali- 
quos ex vobis sic habere; sed sicut minimus vestrum' volo vos conser- 
valos esse, ut non ineidatis in hamos^ inanis gloriae, sed ut ad plenum 
instrueti sitis? in Christo, qui ante secula genitus est a Patre, postea 
aulem factus ex Maria virgine sine colloeutione viri; et inhabitans sanete 
οἱ” sine querela, omnem infirmitatem omnemque languorem curavit in 
populo, et signa atque prodigia pro beneficiis hominum fecit, et illis 
qui longe erant, et eis qui prope in multitudine,* unum et solum verum 


σαντα ---ποιήσαντα --«αταγγείλαντα 
(καταγγείλοντα B) — ὑποστάντα — 
ὑπομείναντα -- ἀποθαγόντα --- ἀνα- 
στάντα — ἀγελθόντα — καθεσθέντα 
— ἐρχόμενον. 

M 

5) ἐξωκίλασιν 0 V. 


12) 1I Tim. 3. 4 sq. 
13) Dei des. in Reg. 


Cap. X. 
in Pal. Reg. 

2) nos om. Pal. Reg. 

3) iniquitates enim transp. Pal. 
terum cf. Ps. 130, 3. 

4) istum Pal. Reg. 

5) suscipit Pal. 


1) autem leg. posi agimus 


Ce- 


0) vocavit Reg. Ceterum cf. Esa. 62, 
12. 


1) Act. 11, 26. 

8) paulo el petro fundantibus | Pal. 
Reg, in quo subinde des. Ecclesiam. 

9) I Cor. 5, 7 

10) christum iesum inv. Reg. 

11) CF. ad haec et sqq. Phil. 2, 11. 
Matth. 3, 9. Iac. 2, 23. Gen. 22, 18. 
Gal. 3, 16. 

Cap. ΧΙ. 1) vester Pal. 

2) inum p. in hamos Pal., in animos 
Reg., prius in amos. 

3) simus Pal. 

4) et om. Pal. Reg. 

5) lta Pal. Reg. ed, Veneta 1540., in 
multitudinem. vulg. 


252 1GNATII EPISTOLA AD MAGNESIANOS. XI. XII. XIII. XIV. 


ἀληθινὸν θεὸν' παταγγείλαντι, τὸν ἑαυτοῦ πατέρά᾿ ποὺ τὸ πάθος ὑπο- 
στάντι, παὶ πρὸς τῶν χριστοκτόνων Ἰουδαίων. ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου 
ἡγεμόνος καὶ Ἡρώδου βασιλέως καὶ σταυρὸν ὑπομείναντι, xal emo. 
δανόντι’ καὶ ἀναστάντε, ol ἀνελθόντι εἰς τοὺς οὐρανοὺς πρὸς τὸν 
ἀποστείλαντα, E καθεόθένει ἐν 0i αὐτοῦ, xol ἐργομένῳ ἐπὶ συν- 
τελεία τῶν αἰώνων μετὰ δόξης πατρικῆς, κρῖναι ζῶντας «od vexgoUg, 
καὶ ἀποδοῦναι ἑπάστῳ sor τὰ ἔργα αὐτοῦ. Ταῦτα ó γνοὺς͵ ἐν πλη- 
θοφορίᾳ καὶ πιστεύσας, µακάριος' ὥσπερ vov καὶ ὑμεῖς φιλόθεον xo 
φιλόγριστοί ἐστε ἐν πληροφορία τῆς ἐλπίδος ἡμῶν, ἧς ἐπτραπῆναι µη- 
δενὶ ὑμῶν" γένηται. 


^ 
32 


XII. ᾿Οναίμην ὑμῶν κατὰ πάντα, ἐάνπερ ἄξιος o" d γὰρ καὶ 
δέδεµαι, πρὸς ἕνα τῶν λελυμένων ὑμῶν οὖν εὐμί, Οἶδα ὅτι οὐ φυ- 
σιοῦσθε᾽ Ἰησοῦν γὰρ ἔχετε ἐν ἑαυτοῖς. «Καὶ μᾶλλον ὅ οταν ἐπαινῶ ὑμᾶς, 
οἶδα ὅτι ἐντρέπεσθε , ὡς γέγφαπται. ἴκαιος ἑαυτοῦ πατηγόρορ᾽ xol, 
«έγε σὺ τὰς ἁμαρτίας σου πρῶτος, ἵνα δικαιωθῇς ' πα, "Orav πονή- 
Gyr πάντα τὰ διατεταγμένα . ὑμῖν, λέγετε ὅτι δοῦλοί ἐόμεν ἀχρεῖοι ' 
0v, τὸ ἐν ἀνθρώποις ὑψηλὸν, βδένυγµα παρὰ, Θεῷ" ὁ Θεὺς γάρ, φη- 
oiv, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτω]ῷ. Zh τοῦτο ol μεγάλοι ἐπεῖνοι -4βραὰμ 
παὶ ono, γῆν παὶ σποδὸν. ἔμπροσθεν τοῦ Θεοῦ ἑωυτοὺς ἴσονὶ ὠνύ- 
μαζον᾿ xol ὁ 4αβὶδ, Τίς siu ἐγὼ ἐναντίον σοῦ Κύριε, ὅτι ἐδόξασάς 
με ἕως τούτου; Καὶ ηωσῆς, ó παρὰ πάντας ἀνθρώπους πραότατος, 
λέγει πρὸς Θεόν’ Ἰσ]νόφωνος καὶ βραδύγλωσσός eh ἐγώ. Ταπεινο- 

φρονεῖτε οὖν ied αὐτοῦ) ἵνα boo τε 'O ταπεινῶν γὰρ ἑαυτὸν, 
ὑψωθήσεται, καὶ ὁ m ἑαυτὸν, ταπεινωθήσεται. 


XII. Σπουδάσατε οὖν βεβαιωθῆναι ἐν τοῖς δόγµασι τοῦ Κυρίου 
καὶ τῶν ἀποστόλων, ἵνα πάντα, ῦσα ποιεῖτε, πατευοδωθήσητα’ Gan 
τε μα πνεύματν , πίστει καὶ ἀγάπῃ , μετὰ τοῦ ἄξνοπρεπεστάτου ἐπισκό- 
που ὑμῶν, παὶ «ἀξιοπλόκου xol πνευματιποῦ. στεφάνου τοῦ πρεσβυ- 
τερίουἵ ὑμῶν, del τῶν κατὰ Θεὸν διαχόνων. Ὑποτάγητε τῷ ἐπισκόπῳ 
καὶ ἀλλήλοις, ὡς ὁ Χριστὸς τῷ Πατρὶ, ἵνα ἔνωσις ᾖ πατὰ Θεὸν ἐν ὑμῖν, 


XIV. Eijóg. ὑμᾶς πεπληρωµένους παντὸς ἀγαθοῦ, συντόμως 
παρεκάλεσα ἡμᾶς ἐν ἀγάπῃ Ingo “Χριστοῦ. Μνημονεύετέ µου ἐν τοῖς 
προσευχαῖς ὑμῶν, ἵνα Θεοῦ ἐπισύχα, καὶ τῆς ἓν Συρίᾳ ἐκκλησίας, Tig 
oix ἄξιός elut. καλεῖσθαι ἐπίσκοπος. ᾿Ἐπιδόομαι γὰρ τῆς ἠνωμένης' 
ἡμῶν ἐν Θεῷ προσευχῆς καὶ ἀγάπης, sig τὸ ἀξιωθῆναι τὴν ἐν Συρίᾳ 
ἐκκλησίαν, διὰ τῆς εὐταξίας ὑμῶν, ποιμανθῆναι ἐν Χριστῷ. 


6) Φεὸν om. Voss. 3) στεφάνου τοῦ πρεσβυτερίου ο. 
7) οὖν B O V. 0 V, Στεφάνου τοῦ πρεσβυτέρου B VF 
ϐ) Ἱία F et recensio brev., ἡμῶν Voss. Cler. 

. BO V Voss. 4) τῶν praetermisit Voss. 


Cap. XI. 1) àv Y. 

2) ἴσον supplevi ex B 0 V el non- Caq. XIV. 1) ἐνωμένης 0 V, ἡνο- 
nullis edd., deest in F, ap. Voss., Cler. µένης Med. 

3) αὐτοῖς V. 


4) ὁ γὰρ ruzttwüóv B. 6) ad (punctis subnotatum) eum Pal. 
Cap. ΧΠΠ. 1) κατευοδοθήσηται 0 V. 1) sedit Reg. 
2) &£tovíxov B. Unde diiudices Usse- 8) eius Reg. 


ri censuram in Morelium. 9) vestrae Pal. 


IGNATII EPISTOLA AD MAGNESIANOS. XI. XII XIII. XIV. —.253 


Jeum. Patrem suum annuneiavit: et passionem pertulit, et ab interfecto- 
ribus suis ludaeis sub Pontio Pilato Praeside et Herode Rege crucem 
sustinuit, et mortuus est atque resurrexit, el in caelos ascendit ad illum, 
qui misit eum,? et sedet! ad dexteram eius, venturusque est in consum- 
matione seculi in gloria paterna iudicare vivos el mortuos, et reddere 
 unieuique secundum opera sua. Haec qui in pleno cognoverit et cre- 
diderit, beatus est: quomodo et vos amici Dei, et amatores Christi estis 
in plenitudine spei nostrae, a qua nulli vestrum? averti contingat. 


XIL  Adquisivi vos in omnibus, siquidem dignus ero. Si enim 
vinetus sum, sed ad solutionem" omnium vestrum non sum vinetus. Scio 
enim, quia non inflamini, quia lesum habetis in vobis. Et magis eum 
laudavero vos, scio, quia reveremini, sieut scriptum est, quoniam? Iustus 
sui accusator est in primordio sermonis. Et, Ρίο tu,' inquit, primus 
peccata iua, ut iustificeris. Et, Cum feceritis, inquit^ omnia quae man- 
data sunt vobis, dicite: Servi inutiles sumus. Quoniam in bominibus, 
qui se exaltaverit, delinquit ante Deum. Dieit enim Deus: Propitius 
faetus sum peecatori. Propter quod magui illi, Abraham et Iob, terram 
et cinerem semet ipsos ante Deum nominaverunt? Et David: Quis' sum 
ego, ait, coram te Domine, quoniam glorificasti me usque nunc? Nam 
et Moyses, supra ommes homines mansueltissimus, dicit ad Deum: 6Gra- 
cilis voce et tardus lingua sum ego.^  Humiles ergo estote et vos ipsi, 
ut exaltiemini. Qui enim se humiliaverit, exaltabitur, et qui se exaltaverit, 
humiliabitur." 


XIII. Studete itaque confirmari in dogmatibus Domini et Aposto- 
lorum, ut ex omnibus, quae facitis, dirigamini in viam rectam carne et 
spiritu, fide et dilectione, cum honore digno Episcopo vestro, el corona 
digno" atque sprirituali Stephano Presbytero vestro, et secundum Deum 
Diaeonis. Subiecli estote Episcopo et invicem, quomodo lesus Patri, ut 
laus sit in vobis secundum Deum. 


XIV. Videns! vos repletos omnibus bonis, compendiose rogavi vos 
in dilectione Iesu Christi. Mementote mei in orationibus vestris, ut Deum 
merear adipisci," et Ecclesiae, quae est in Syria, cuius non sum dignus 
vocari Episcopus  Indigeo enim vestra illa laudabili! in Deo oratione 
οἱ dilectione, ut dignus sim illam, quae in Syria est, Ecclesiam per bonam 
Opinationem? vestram pascere in Christo. 





10) nosirum Pal. Reg., in quo dein que munc c. Pal. Reg. ed. Veneta 1546, 


eontinguat. desunt eadem in vulg. ap. Cureton. 
9) Num. 12, 3. 
Cap. ΧΠ. 1) absolutionem p. ad so- 10) Exod. 4, 10. 
lutionem. Pal. 11) Luc. 14, 11. 18, 14. 
2) Prov. 18, 17. Cap. XIII. 1) digna Pat. 
3) tu tibi Reg. Ceterum cf. Esai. 43,9. 2) deo Pal. 
4) Luc. 17, 10. 16, 15. Cap. XIV. — 1) videntem Pal. Reg. 
9) Luc. 18, 13. Quartus casus ad praeced. Deum respicit, 
6) Gen. 18, 27. Iob. 30, 19. 2) adipisci merear inv. Reg. 
T) quid Reg. Ceterum cf. I Chron. 3) apostolus Pal. Reg. 
, 16. 4) illa laudabili vesira Reg. 


8) Voce. quoniam  glorificasti me us- 9) opinionem Reg. 


254 IGNATII EPISTOLA AD MAGNESIANOS. XV. 


XV. ᾽Ασπάζονται ὑμᾶς Ἐφέοιοι ἀπὸ Σμύρνης , ῦθεν ail ego 
ἡμῖν, παρόντες εἰς δόξαν Θεοῦ, ὥσπερ καὶ ἡμεῖς, OP ματὰ πάντα µε 
ἀνεπαύσατε, ἅμα Πολυμάρπῳ. Καὶ ef^ λοιπαὶ δὲ ἐκκλησίαι ἐν τιμῇ 


Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀσπάξονται ὑμᾶς, 


"Ἔβῥωσθε ἐν ὀμονοίᾳ, πνεῦμα κε- 


κτηµένοι ἀδιώκφιτον. ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διὰ Φελήματος θεοῦ. 


XV. Salutant vos Ephesii de Smyrna, unde scribo vobis, praesen- 
tes in gloria Dei; quomodo in omnibus refecistis me, simul cum Poly- 


carpo. 


Et caeterae Ecclesiae in honore! lesu Christi salutant vos. 


I: 


columes estote in unanimitate, ,Possidentes inseparabilem spiritum in 


Christo lesu per voluntatem Dei." 





ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ EN TAPZO 
ITNATIO.! 


᾿Ἠνάτιο, ὁ xol Θεοφόρος, τῇ 
όεσωσμένῃ ἐν Χριοτῷ ἔκκλη- 
σίᾳ, UN 201 ἀξνομνή- 
μονεύτο, καὶ ἀξιαγαπητῷ, τῇ 
οὔσῃ ἐν Ταρσῷ, ἔλεορ, εἰρήνη 
ἀπὸ Θεοῦ Πατρὸς καὶ Κυ- 
oov Ἴησοῦ Χριστοῦ πληθυν- 
θείη διὰ παντός. 


EIUSDEM EPISTOLA AD TARSENSES. 
SCRIPTA EX PHILIPPIS.! 


Ignatius, qui et Theophorus, 
salutem consecutae in Christo 
Ecclesiae, laude dignae et me- 
moria dignae, et dilectione 
dignae, quae est in Tharso, 
misericordia et pax a Deo Patre 
et Domino lesu Christo. 


*AD TARSENSES IGNATII] EPISTOLA. 


* [gnatius, qui et Theophorus, salvatae in Christo, laudandae, me- 
morandae et adamandae Ecclesiae, quae Tarsi est, misericordia 
et pax a Deo Patre el Domino lesu Christo multiplicetur semper. 


L ᾽Απὸ Συρίας μέχρι Ῥώμης 
Θηριομαχῶ" οὐχ ὑπὸ ἀλόγων 8η- 


ΣΙ]. 





Cap. XV. 1) a£ om. 0 V; illic sec. 
cura supraadditum. 

Subiicitur in V τοῦ ἁγίου ἑερομάρ- 
τυρος Ἰγνατίου, πρὸς Παγγησίους 
ἐπιστολή I". 

Cap. XV. 1) im honorem Pal, Reg. 

2) Subinde Explicit ad magnesianos 
Eayplicit 111 Reg. 

1) lta C D Voss, τοῦ αὐτοῦ πρὸς 


Pal., 


|. Satiatus sum in omnibus, a 
Syria usque ad Romam cum bestiis 


À Syria Romam usque ad bestias puguo, non quod a brutis 


τοὺς iy Ταρσφ. Ἐπιστολὴ 9! B, Tov 
αὐτοῦ : πρὸς τοὺς ἐν Ταρσῷ ner 
τετάρτη 9, τοῦ αὐτοῦ ἐπιστολὴ 4A! 
πρὸς τοὺς ἐν Ταρσῷ Ἰγνάτιος V. 

2) ἀξιεπαινέτῳ B O Y. 

3) καὶ om. BOY. ἀξιογαπητῷ scr. B. 


1) Iucipit ad. tarsenses scripta de phi- 
lippis Pal. Incipit Π11 Reg. 


IGNATII EPISTOLA AD TARSENSES. I. 


oiov. βιβρωσκόμενος" ταῦτα γὰρ, 
oe iere, Θεοῦ θελήσαντος ἐφεῖ- 
σαντο τοῦ 4ανιήλ' ἀλλ) Vno y- 
θρωπομόρφων, ole d? ἀνήμερος 
θὴρ ἐμφωλεύων νύττει μὲ ὁσημέ- 
gau! xal ττρώσκει' ἆλλ᾽ οὐδενὸς 
λόγον ποιοῦμαι τῶν δεινῶν, οὐδὲ 
ἔμο τὴν φψυχὴν τιµίαν ἐμαυτῷ;' 
ὡς ἀγαπῶν' αὐτὴν μᾶλλον ἢῆ τὸν 
Κύριον. Zi ἔτοιμός εἶμι πρὸς 
πῦρ, πρὸς θηρία, πρὺς ξίφος, πρὺς 
όσαυρὸν, μόνον ἵνα χριστὸν"" Tm" 
τὸν σωτῆρά μου καὶ Θεὸν, τὸν 
ὑπὲρ ἐμοῦ ἀποθωνόντα, Παρα- 
παλ οὖν ἡμᾶς ἐγὼ ó δέόµιος 
Ἀριστοῦ, ὁ διὰ γῆς ὃν καὶ θαλάτ. 
της ἐλαυνόμενος" Σνήμετε ἐν τῇ 
πίστει ἑδραῖοι, ὕ ὅτι ὁ δίκαιος ἐν 
πίστεως ζήσεται' γίνεσθε ἀπλινεῖς, 
ὔτι Κύριος πατουήζει µονοτρόπους 
ἐν οἴκῳ. 


256 


depugnans; non ab  irrationalibus 
scilicet bestiis comestus: illae enim 
voluntate Dei pepercerunt Danieli; 
sed humanam figuram habentibus, 
quae? sunt immanes bestiae. Obsi- 
dent enim me nocte ac die, et* de- 
vorant. Sed nulli iniquorum isto- 
rum facio sermonem ; neque habeo 
animam meam tam honorabilem mihi, 
ut plus eam, quam Dominum? diligam. 
Propter quod paratus sum ad ignem, 
ad bestias, ad gladios, ad crucem, 
tantum ut Christum videam salvato- 
rem meum et Deum, qui pro me 
mortuus est. Rogo ergo vos ego' 
vinctus Christi, qui per terram et 
mare exagitor: ,state? in fide con- 
firmati, quoniam iustus ex fide vivit, 
Estote indeclinabiles et unanimes 
in fide, quoniam Dominus habitare 
facit unanimes in domo.? 


feris devorer (hae namque, ut nostis, Deo ita volente pepercerunt Da- 
πο], sed a feris humana forma praeditis, in quibus immitis illa fera 
suas latebras habens, quotidie me pungit et sauciat. Sed nihili facio 
quamcunque adversitatem, nec meam mihi animam praetiosam habeo, ut 
eam plus amem, quam Dominum.  Quocirea paratus sum ad ignem, ad 
bestias, ad gladium, àd crucem, dummodo Christum, Salvatorem meum 
et Deum pro me mortuum, videam. Obsecro igitur vos ego vinctus 
Christi, qui terra marique exagitor, ,state in fide constantes, quia iustus 
ex fide vivet, Estote immobiles, quia Dominus habitare facit unius mo- 
ris in domo. 


4) ἴσται V O, in hoc man. sec, & quidem subnotando mutatum in vul 
4 , B. 


supra. Mox θαλάσσης C D. 

5) &À? ὑπὸ BF 0 V, ὑπὸ δὲ CD 14) Ita C D, γίνεσθε ὅτι ὁ δίκαιος 
Voss, B 0 V Voss. 

6) ὡς CD. Tum ἐμφωλεύει, ὃς p. 2 
ἐμφωλεύων B OV. Lege: iv oig ὡς ) Dan. 6 
ἀγήμερος Φὴρ ἐμφωλεύει, ὃς xrà. ind) qui Pal. Reg. Adverbium esse vi- 

T) b ἡμέραι P 0 Y. C». 4) Ita Pal, ac vulg. 

5) Ey αὐτῷ p. ἐμαυτῷ 9) nulli, om, Pal. Ceterum cf. Act. 

9) ἀγαπᾶν B 0 V.. 30. 94 

10) τὸν Aer C D Voss, Omisi ^^ ^^ 
a.c BOV 9) deum NE 1 

1) ego om. Pal. 
11) εἴδω ϱ V. )u 


8) Cf. ad haec et sqq. I Cor. 16, 13. 
Hab. 2, 4. Gal. 3, 11. Ps. 68, 6. 
9) Voce. iw domo des, in Pal. 


12) róv om. D. 
13) γῆς xoi γῆς p. γῆς V O, in hoc 


206 


Π. Ἔγνων Ότι τινὲς τῶν 
τοῦ Σατανᾶ ὑπηρετῶν ἐβουλή' Ῥη- 
σαν ὑμᾶς vedo of uiv, ὅτι Ἴη- 
σοῦς δονήσει ἐγεννήθη, xol δονή- 
σεν ἑσταυρώδη, xol δοχῄσει ἀπέ- 
θανεν ' of δὲ, ὅτι οὐκ ἔστιν vio 
τοῦ δημιουργοῦ: οὗ δὲ, ὅτι αὐτός 
ἐστιν. ὁ ἐπὶ πόντων θεός ὄλλοι 
δὲ , ὅτι ψιλὸς ἄνθρωπός, ἐστιν’ 
ἕτεροι δὲ, ὅτι " σὰρξ αὕτη οὖν 
ἐγείρεται, παὶ δεῖ τὸν ἀπολαυστι, 
xiv βίον ζῆν καὶ” μετιέναι᾿ τοῦτονν 
γὰρ εἶναι πέρας τῶν ἀγαθῶν τοῖς 
uer οὐ πολὺ φβαρησομένοις, To- 
σούτων πανῶν ἐσμὸς ᾽ εἰσεκώμασεν * 
ἀλλ , usi οὐδὲ πρὸς ὥραν εἰξατε' 
τῇ ὑποταγῇ αὐτῶν. Παύλου γάρ 
tovt πολῖται xot μαθηταί, τοῦ 
ἀπὸ Ἱεροσολύμων] xol κύκλῳ μέχρι 
τοῦ Ἰμυριοῦ πεπληρωκότος: τὸ 
εὐαγγέλιον, καὶ τὰ στίγματα τοῦ 
Χριστοῦ ἐν τῇ σαρκὶ περιφέροντος. 


IGNATIL EPISTOLA AD TARSENSES. II. III. 


IL. Agnovi enim, quoniam qui- 
dam ex ministris. Sathanae volu. 
erunt vos conturbare: quorum qui- 
dam dicunt, quialesus putative natus 
est, οἱ putative crucifixus; quidam 
vero, quia non est filius eius qui 
feeit mundum; alii autem, quia ipse 
est ille, qui est super omnia Deus; 
alii quoque, quia homo est purus ;. 
quidam vero, quia caro eius non 
resurrexit, et quia oportet fruibi- 
lem vitam habere, atque hane esse 
finem bonorum, qui non post mul- 
ium corrumpitur? Qui quidem illis 
multorum malorum agger^ eumulatus 
est. Sed vos non intendatis man- 
datis eorum. Pauli enim estis ci- 
ves et discipuli, qui ab Hieroso- 
lymis et in eireuitu? usque ad llly- 
ricum replevit Evangelio, et stig- 
mata Christi in corpore suo portavit." 


ΣΠ, Novi, quosdam ministrorum Satanae voluisse vos turbare; 
quorum alii asseverant lesum opinione tantum natum, et opinione cru- 
eifixum: alii vero eum filium creatoris negant. Alii ipsum super omnia 
Deum, alii merum hominem esse affirmant: alii carnem hanc non resur- 
gere, et vitam voluptuariam vivendam studioque persequendam aiunt; 
hune enim finem bonorum mortalibus mox perituris esse. Tantorum 
malorum agmen se proterve ingessit. Sed vos ne ad horam quidem ad 
obtemperandum illis cedite, Pauli enim cives et discipuli estis, qui ab 
Hierosolymis et in cireuitu usque ad Illyricum explevit Evangelium, et 
stigmata Christi in carne sua circumtulit. 


III. 00 μεμνημένοι πάντως yt. Η1. Cuius memores estote om- 
νώσκετε , ὅτι ησοῦς ὁ Κύριος nimodis, ei cognoscile, quia Domi- 
ἀληθῶς ἐγεννήθη & Μαρίας, Ὑδ- nus lesus Christus vere natus est 
νόµενος ἐκ γυναικὸς, φαὶ ἀληθείᾳ de Maria, factus ex muliere, et vere 


ΣΗΙ. Cuius cum memineritis, omnino cognoscilis, quod lesus Do- 
minus vere natus est ex Maria, factus ex muliere, et vere crucifixus 


Cap. II. 1) Sic C D, ὅτι Ἰησοῦς Cap. Π. 1) alique p. alii quoque 
δοχήσει ἐγεγνήδη καὶ δονήσει ἕσταυ- Pal. Reg. 
od 95 BOV, ὅτι Ἰησοῦς Φοχήσει ἐσταυ- 2) surrezii Reg. Subinde aique p. 
Q0, καὶ δοκήσει ἀπέθανεν Voss. οἱ Pal. 
2) Vocc. ζῆν καὶ om. B 0 V. 3) qui mon corripitur post multum Reg. 
3) Scripsi τοῦτον c. CD 0 V, τοῦτο 4) ager Pal 
B F Voss. 5) Sie c. Pal. Reg., mendaciis vulg. 
4) ᾖξατε 0 V. invito textu graeco. Ceterum cf. Gal. 2, 5. 


5) Ἰροσολύμων V. 6) ierosolimis et in circuitum Reg. 


Ceterum cf. Rom. 15, 
1) Gal. 6, 17. 


Caq. ΤΗ. 1) Χριστὸς B. 


IGNATII EPISTOLA AD TARSENSES, lll. IV. 


ἐσταυρώθη. Ἐμοὶ γὰρ, guai," μὴ 
yévowro. παυχᾶσδαι, sí μὴ ἐν τῷ 
σταυρῷ τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ. καὶ 
ἀληθείᾳ ἔπαδε, καὶ ἀπέθανεν, παὶ 
ἀνέστη" Ei παθητὸς γὰρ, φησὶν, 
Ó Χριστὸς, εὖ πρῶτος ἐξ ἀναστά- 
Gem νεκρών" 401, O ἀπέθανεν, 
τῇ ἁμαρτίᾳ ἀπέθανεν ἐφάπαξ * 

δὲ {ῇ, τῷ Θεῷ £j. "End n 
χρσία δεσμῶν, Χριστοῦ μή άποθα. 
νόντος; τίς χρεία ὑπομονῆς; τίς 
Ἰρεία µαστίγων; τί δήποτε,ό Πέ- 
τρος μὲν ἐσταυροῦτο; Παῦλος δὲ 
καὶ "lexeffog μοχαίρα ἐτέμνοντο; 
᾽Ἰωύννης δὲ ἐφυγαδεύετο ἐν Πά- 
τμ; Στέφανος δὲ ἐν λίθοις ἂνῃ- 
ρεῖτο παρὰ" τῶν πυριοππόνων Ἴου- 
δαίων; ἀλλ) οὐδὲν τούτων eli 
ἀληθείᾳ γὰρ ἐσταυρώθη ὁ Κύριος 
ὑπὸ τῶν δυσσεβών. 


est. ,Mihi enim,! inquit, 
lt vere mortuus est, et 


mortuus est semel; 
vinculorum, Christo non mortuo? 


quod autem vivit, vivit Deo.* 
Quae utilitas sufferentiae ? 


257 
erueifixus est: in qua cruce gloria- 
tur! Paulus dicens: ,Mihi autem ab- 
sit gloriari, nisi in cruce Domini 
nostri lesu Christi Et vere passus 
est? et mortuus, et resurrexit. ,Si* 
enim passibilis', inquit, ,Christus, si 
primus ex mortuis resurrexit! Et, 
0 ,Qui mortuus est peccato, mor- 
tuus est semel; quod autem vi- 
vit, vivit? Deo. Insuper, quae 
necessifas vinculorum, Christo non 
mortuo? Quae necessitas toleran- 
liae, aul quae mecessitas flagel- 
lorum? Quid, quod Petrus cruci- 
fixus est, Paulus et lacobus gladio' 
obtruncati .sunt, Johannes in Patmos 
relegatus est; sed et Stephanus a 
Domini interfectoribus ludaeis lapi- 
dibus extinetus. est? Sed nec in 
hoc quidem est victoria. Vere enim 
crucifixus est Dominus ab impiis. 


absit gloriari, nisi in cruce Domini lesu. 
resurrexit. 
si primus ex resurrectione mortuorum.' 


Ait enim: ,si passibilis Christus, 

Et ,quod mortuus est, peccato 
Quae enim utilitas 
Quae uli- 


litas flagrorum? Cur Petrus crucifixus? Cur Paulus et lacobus gladio 
pereussi, loannes autem in Pathmum relegatus est, et Stephanus lapidi- 


bus interemptus a ludaeis, 
horum temere factum. 


qui 


]IV. Καὶ Ow οὗτος ὁ γεννηθεὶς 
ἐκ γυναικὸς viog ἐστι τοῦ Θεοῦ" 
y $ 


Dominum trucidaverunt? 
Etenim revera ab impiis crucifixus est Dominus. 


Verum nihil 


IV. Et quia iste, qui natus est 
ex muliere, filius est Dei; et qui 


*]V. Et hie ipse, qui ex muliere natus est, filius est Dei: idem- 


2) quoiv C D O V, φησὶ BF vulg. 

3) τοῦ B vulg. ante Ἰησοῦ omisi 
e, CDOV. 

4) ἔπαθε, καὶ om. CD. Subinde 
ἀπέθανεν iidem, ἀπέδανε B OV Voss. 

5) ἀπέθανεν CD, ἀπέῦανε B 0 V. 
Voss, 

6) ἐφ᾽ ἅπαξ CDO V. 

1) e τῷ Φεῷ ost ordo vocc. in 0 V. 

8) ἀποθανόντος BC D F OV, ἐπι- 
Sjuyóyrog Voss. 

9) Vocc. τές χρεία ὑπομονῆς des. 
in 0 V. 

10) δέ ποτε Β. 

11) παρὰ C vulg., πρὸς B 0 V, πρὸς 
παρὰ D. 


PATRES APOST. 


Cap. IV. 1) ὅτι om. C D. 
2) ἐστιν C D. 


Cap. HI. 1) gloriatus Reg. Pal., in 
quo dein dicil p. dicens. 

2) mei Pal. Ceterum cf, Gal. 6, 14. 

3) est om. Pal. 

4) Act. 26, 23. 

9) Rom. 6, 10. 

6) vivit deest in Pal. 

1) Ita Pal., gladiis Reg. vulg. Cete- 
rum cf. ad haec Áct. 12, 2. Apoc. 1,9. 


Act. 7, 59. 


8) Vocc. est victoria. desunt in Pal. 


Cap. IV. 1) fllius dei est Reg. 
11 


258 


καὶ Ó "σταυρωθεὶς, πρωτότομος πά- 
σης riens, μον θεὸς Ayo" παὶ 
αὐτὸς) ἐποίησε τὰ πάντα ᾿ λέγει γὰρ 
ó ἀπόστολορ᾽ Eig Θεὸς ὁ Πατήρ, 
à οὗ τὰ πάντα, καὶ ee Κύριος 
"Incovc Χριστὸς, Qv οὗ τὰ πάντα. 
Καὶ πάλιν" Eig γὰρ Θεὸς, καὶ 
εἷς μεσίτης, Θεοῦ xol ἀνθρώπων, 
ἄνθρωπος ᾿Ἰησοῦς Χριστός ' sel, 
Ἐν αὐτῷ ἐππίσθη. vo? πάντα, τὰς 
iy οὐρανῷ; καὶ ἐπὶ yis, ὕρατά τε 
παὶ ἀόρατα᾽ sol αὐτός ἐστι" πρὸ 
πάντων, καὶ τὰ πάντα ἐν αὐτῷ 
συνέστηκεν.» 


que crucifixus, primogenitus omnis 
fecil. omnia. 


IGNATH EPISTOLA AD TARSENSES. 


creaturae, el Deus verbum, 
Dieit enim Apostolus: ,unus Deus Pater, ex quo omnia; 
et unus Dominus lesus Christus, per quem omnia.' 


IV. V. 


erucifixus est, primogenitus est omnis 
creaturae et Deus Verbum; et ipse? 
fecit omnia iussione Patris: Aposto- 
lus conroborat dieens:;? Unus Deus 
Pater, ex quo omnia, et unus Domi- 
nus lesus Christus, per quem 
omnia. Et iterum * ,Unus enim Deus, 
unus el mediator Dei et hominum, 
homo lesus Christus.^ —,Qui? est 
imago Dei invisibilis, primogenitus - 
universae creaturae, quoniam in 
ipso creata sunt omnia, quae sunt 
in caelo et quae sunt in terra, visi- 
bilia et invisibilia; et ipse est ante 
ommes,' et omnia in ipso constant. 


et ipse 


Et rursum: Unus 


enim Deus, et unus mediator Dei et hominum, homo lesus Christus. 


Et in ipso creata sunt omnia, 


quae in coelo et in terra, visibilia et 


invisibilia, et ipse est ante ommia, et omnia in ipso constant.' 


v. Καὶ Ότι οὖν αὐτός ἐστιν 
ὁ ἐπὶ πάντων Θεὸς. red Teo; 
ἀλλ) víüg. ἐνείνου, οὗ” λέγει ᾽ να. 
βαίνω πρὸς τὸν ἹΠατέρα µου, ol 
Πατέρα ὑμῶν, xol Θεόν μου se 
Θεὸν ὑμῶν) καὶ, Ore ὑποτα εν 
αὐτῷ τὰ πάντα, τότε xol αὐτὸς 
ὁ Tíoc Ünore Gera τῷ ὑποτά- 
ἔαντι αὐτῷ τὰ πάντα, ἵνα ᾖ ὁ 


V. Et quia non est ipse ille, 
qui est super omnia Deus, sed filius 
ipsius, qui et' ascendere se ad eum 
profitetur dicens:? ,Ascendo ad Pa- 
trem meum et ad Patrem vestrum, 
ad Deum meum et ad Deum ve- 
strum. — Et,? Quando ei fuerint 
omnia subiecla, tune et ipse subie- 


etus erit illi, qui ei subdidit omuia, 


*V. Tum eliam quod ipse non sit super omnia Deus et Pater, 


sed filius ipsius, de quo ait: 


Ascendo ad.Patrem meum, et Patrem 
vestrum; et ad Deum meum, et Deum vestrum. 


Et cum subiecta fue- 


rint illi omnia, tune et ipse subiectus erit ei, qui subiecit sibi omnia, 


3) ó non leg. in C D. 

4) καὶ πάλιν non est in D 0 V. 

5) τὰ om. 0. 

ϐ) và om. D. 

7) τε om. BF OV Voss, 

8) ἐστιν C D. 

9) συνέατηχε B V Voss. 

Cap. V. 1) καὶ πατὴρ c. BFO Y 
Int. Usserii, deest in C D vet. vulg. ver- 
sione, Voss. 

2) ov c. € b, deest in B OV Voss, 

3) Ita C, ὅτε vzorays D V, unde 
orta videtur leclio Codd. BO ὅταν ὑπο- 


ταγῇ. 


4) lla BC FO V, ἵνα τότε D Voss. 
Tum ὁ víóg c. BFOV, deest in CD 
Voss. 


2) deus Pal. 

3) I Cor. 8, 6. 

4) I Tim. 2, 5. 

9) chrislus iesus transp. 
6) Col. 1, 15 sqq. 

1) et ipse aule est omnes Περ. 


Cap. V. 1) οἱ om. Pal. 


2) Io. 20, 17. 
3) I Cor. 15, 28. 


Pal. Reg. 


IGNATI] EPISTOLA AD TARSENSES. V. VI. 


θεὸς τὰ πάντα ἐν πᾶσιν, Οὐκοῦν 
ἕτερός ἐστιν ὁ ὑποτάξας, au n 
ὧν τὰ πάντα, ἐν mici Λα) ἕτερος 
ᾧ ὑπειάγη, Oc καὶ µετα πάντων 
ὑποτάσσεται, 


ut sit Deus omnia in omnibus. 
est omnia in omnibus : 
bus subiicitur. 


VI. Καὶ οὔτε Ps ,éygu- 
πος, δι ov! uel ἐν ᾧ yéyove τὰ 
πάντα Πάντα γὰρ δι αὐτοῦ ἐγέ- 
νετο ' Ἠνίκα ἐποίει τὸν φοὐρανὸν, 
συμπαρήµην αὐτῷ, καὶ inel fjv 
παρ) αὐτῷ' ἁρμόξουσα, καὶ πρυ- 


σέχαιρέ µοι καθ ἡμέραν. πῶς 
ὃ) dy ὁ ὃ ψιλὸς ἄνθρωπος ἤπου- 


csv? Κάθου ἐκ δεξιῶν Mov; πῶς 
δὲ καὶ ἔλεγεν" Ηρὶν "Bond ye- 
νέσθαι ἐγώ su; καὶ, 4όξασόν' 
με τῇ δόξῃ σου LU εἶγον πρὸ τοῦ 
τὸν κόσμον εἶναι ^ Ποῖος δὲ ἄν- 
θρωπος ἔλεγεν ? ζωταβέβηκα ἕ éx τοῦ 


* vi. 
omnia. 


Ergo alius est, 
et alius, eui subiecta sunt, qui eliam cum omni- 


Neque merus .homo est, 
,Nam omnia per ipsum [acla'sunt:' 


250 


ut sit Deus omnia in omnibus. Ergo 
alius est ile, qui subiecit Filio 
omnia in omnibus ; et alius Filius, cui 
subiecla sunt omnia, qui et post 
haec omnia subiectus erit illi, qui 
ei subdidit omnia. 


subiecit, 


qui et qui 


Vl. Et non est homo purus 
ille; per quem et in quo faeta sunt 
omnia. ,Ümnia enim, inquit? ρου 
ipsum faeta sunt: sicut et? in libro 
Sapientiae ipse de seipso refert di- 
cens * ,Cum faceret caelum, aderam 
illi^ Et iterum: ,Ego? eram apud 
eum componens; et congaudebat 
michi quotidie, Quomodo autem 
homo purus audiret: ,Sede ad dex- 
teram meam?" Aut quomodo dice- 
ret; ,Antequam Abraham fieret ego 
sum?' Vel illud, quod ait: ,Glori- 
fica me? ila gloria, quam habui 
apud te. prius, quam mundus fieret? 
Quis autem homo posset dicere: 
Descendi de caelo, non ut facerem"? 


per quem et in quo facta sunt 
quando faciebat coelos, 


aderam ipsi et ibi ,cum eo eram componens, et adgaudebat mihi 


quotidie. 
Quomodo autem dicebat: 


Et quomodo merus homo audivit: 


Sede a dextris meis?' 


antequam Abraham fieret, ego sum? Et ,cla- 


rifica me claritate tua, quam habui prius, quam mundus esset?! Qualis 


autem homo dicebat: 


5) Voec. ἕνα ᾖ ὁ θεὸς τὰ πάντα 


om, 0 V. ' 

6) ὁ deest in B F 0 V Voss. 
2g. B vulg. 

T) ὑπετάγει à V, ὑποτάγει ᾧ Β. 

8) πάντα Cureton. 

Cap. V. 1) 6 δι 
clusi art, ο, C D. 

2) αὐτῷ desideratur in D. 

3) προσέχαιρέν C D. 

4) j 3 do' Cureton. 

5) ἤκουσεν CD OV, ἤκουσε B F Voss. 

ϐ) ἔλεγε BF Voss. 

T) dóbacóv (Ioan. 17, δ.) CD vulg., 
δοξάσεις B, δοξάσης 0 V. Deinde deest 
σου in B 0 V. 


Tum 


οὗ BF OV; ex- 


,escendi de coelo, 


non ut faceam voluntatem 


8) γίνεσδαι B O Υ.. 
9) ἐρεῖ B 0 V. 


Cap. VI. 
ille Reg. 

2) Ίο. f, 3. 

3) facta sunt. Et Reg. 

4) Prov. 8, 21. 30. 

9) Ego et erat in Reg. 

6) Heb. 1, 13. 

1) Heb. 8, 58. 

8) ut Pal. 

9) me pater Reg. Cf. Joh. 11, 5. 


10) faciam Pal, Reg. Ceterum cf. Ioh. 
6, 38. 


1) οἱ non. esl purus homo 


113 


260. 


οὐρανοῦ, οὐχ. ἵνα πονῶ τὸ θέλημα 
τὸ ἐμὸν, ἀλλὰ τὸ θέλημα τοῦ πέμ- 
ψαντός µε; Περγποίου « δὲ ἀνθρώ- 
που ἔλεγεν. 707 "Hy τὸ φῶς τὸ 
ἀληθινὸν, ὃ φωτίξει πόντα ἄνθρω- 
πον ἐριόμενον eig τὸν πόσμον᾿ ἐν 
τῷ Ἀόσμῳ ἦν, ol ὸ πόσμος, δὲ 
αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ ὁ πόσμος αὐτὸν 
οὖν ἔγνω elc τὰ ἴδια T AOev," καὶ 
οὗ. ἴδιοι αὐτὸν οὐ παρέλαβοῦ; Πῶς 
οὖν ὁ τοιοῦτος ψιλὸς ἄνθρωπος, 
xol ἐν Μαρίας ἔχων τὴν ἀρχὴν 
τοῦ εἶναι, ἀλλ' οὐχὶ Θεὸς “ύγος, 
o Tog ,uovoyenie ;' Ἐν ἀρχῇ 
γὰρ qv ó .Aóyoc, καὶ ὁ όγος 
ἦν πρὸς τὸν θεὸν, καὶ Θεὸς ἦν 
ὁ “όγος, Καὶ ἐν ἄλλοις" Κύριος 
ἔκτισέν µε ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ εἰς 
ἔργα αὐτοῦ" πρὸ τοῦ αἰῶνος ἔθε- 
μελίωσένί" us' πρὸ δὲ πάντων βου- 
νῶν γεννᾷ μὲ. 


IGNATII EPISTOLA AD TARSENSES. VI. VII. 


voluntatem meam, sed voluntatem 
eius, qui misit me? Vel de quo 
homine diceretur: " ,Erat lumen 
verum, quod illuminat omnem ho- 
minem venientem in. hune mundum. 
In hoc? mundo erat, et mundus 
per ipsum factus? est; el mundus 
eum non eognovit. In sua venit, 
et sui eum non receperunt? Quo- . 
modo ergo huiusmodi homo est 
purus,^ ex Maria demum habens 
initium, ut esset; et non potius Deus 
Verbum, et Filius unigenitus? de 
quo dietum estz^ In principio 
erat Verbum, et Verbum erat apud 
Deum, et Deus erat Verbum, Omnia 
per ipsum facta sunt, et sine 
ipso faetum est nichil! Et paulo 
post: ,Vidimus gloriam eius, gloriam 
tanquam unigenili a Patre, plenum 
gratia" et veritate./ Et iterum : ,Uni- 
genitus, qui est in sinu Patris, Ipse 
enarraviL' Qui? et per Salomonem 
refert dicens: ,Dominus creavit me 
principium viarum suarum in opera 
sua; anle secula fundavit me ; ante 
omnes autem colles genuit? πιο. 


meam, sed voluntatem eius, qui misit me ?' De quali autem homine 


dietum est illud: ,Erat lux vera, 
nientem in hunc mundum. 


quae illuminat omnem hominem ve- 
In mundo autem erat, et mundus per ipsum 
facetus est, et mundus eum non cognovit. 


In propria venit et sui eum 


non receperunt? Talis ergo quomodo merus homo, et qui ex Maria 
essenliae ceperit exordium , et non polius Deus verbum, et filius unige- 


nitus ? 


Deus erat verbum.! Et alibi: 


,Nam in principio erat verbum, et verbum erat apud Deum, et 
Dominus creavit me initium viarum suarum 


in opera sua, ante seculum fundavit me; et ante omnes colles generat me.' 


Vll. "Ort δὲ καὶ ἀνίστανται 


ΥΠ. Et quoniam resuseitaturus 


τὰ σώματα ἡμῶν, λέγει ᾽μὴν est corpora nostra, dicil: Amen dico 
* VI. Quod autem nostra quoque corpora resurguat, ail: ,Amen 
10) τὸ om. B 0 Y Voss. 12) hoc om. Pal. 
11) ἦλθε B. 13) faclum Pal. 
12) Ord. voce. μονογεγὴς vióg in 14) propria Reg. 
B F OV Voss. 18) homo purus est Reg. 
13) ἔχτισέν C D. 16) lo. 1, 1. 3. 14. 18. 
14) ἐδεμελίωσέ C D. - 11) gloria Rog 
Cap. ΥΠ. 1) ἀγίστανται C D, ἁγί- i 
σταται B 0 V Voss. 18) Quae Pal. Ceterum cf. Prov. 8, 


11) Io. 1, 9 sqq. 


22 sqq. 
19) generat Reg. 


IGNATII EPISTOLA AD TARSENSES, VII. 


- 
€ 


λέγω ὑμῖν, ὔτι ἔρχεται ὥρα, ἐν 3 
πάντες οἳ ἐν τοῖς μνημείοις dnos 
σονταν τῆς govijc τοῦ υἱοῦ” τοῦ 
Θεοῦ, xol ob ἀπούσαντες ζῄσονται. 
Καὶ ὁ ἀπόστολος * 4εἴ }ὰρ τὸ 
φθαρτὸν τοῦτο ἐνδύσασθαι ἆφθαρ- 
σίαν, καὶ τὸ θνητὸν τοῦτο ἐνδύσα- 
σθαι ἀθανάσιαν. Καὶ ὅτι δεῖ σω- 
φρύνως ζῆν xol δικαίως, παθὼς 
Παῦλος πάλιν Ayer Mi π]λανᾶ- 
σδε᾽ οὔτε μοιχοὶ, οὔτε ἀρσενοποῖ- 
ται, οὔτε πόρνοι, οὔτε λοίδοροι, 
οὔτε µέθυσοι, οὔτε αλέπταιὸ βασι- 
λείαν Θεοῦ πληρονοµήσουση " καὶ, 
Ei. οὗ vexgol' 00X ἐγείρονται, οὐδὲ 
Χριστὸς ἐγήγερται' πενὸν ἄρα τὸ 
πήρυγμα ἡμῶν, πενὴ δὲ παν 7 ni- 
στις ἡμῶν". * ἔτι ἐστὲ ἐν ταῖς ἆμαρ- 
τίαις ὑμῶν ' "ρα καὶ oi ποιµηθέν- 
τες ἐν Χριστῷ ἀπώλοντο. Ei ἐν 
τῇ ζωῇ ταύτῃ ἠλσιμιότες ἐσμὲν ἐν 
Χριστῷ μόνον, ἔλεεινότεροι πάν- 
των ἀνθρώπων ἐσμέν. Ei νεκροὶ 


dico vobis, quia venit hora, 
.audient vocem Dei; 


261 


vobis, quoniam. venit! hora, in qua 
ommes, qui in monumentis sunt, 
audient vocem Filii Dei, et qui audie- 
rint, vivenL Quod etiam Apostolus 
confirmat dicens: ,Oportet enim? 
corruptibile hoe induere incorrup- 
lionem, et mortale hoe induere im- 
mortalitatem. Et quia oportet caste 
ac iuste vivere, secundum quod' 
iterum dieit: ,Nolite errare: neque 
fornicariij? neque molles, neque ma- 
seulorum eoncubitores, neque male- 
dici, neque ebriosi, neque fures, 
neque rapaces regnum [lei possi- 
debunt/ Et," ,Si mortui non resur- 
gunt, neque Christus resurrexit. 
Vaeua est ergo praedicatio nostra, 
vacua οἱ fides nostra, et. adhuc 
estis in peccatis vestris. — Ergo 
et qui dormierunt in Christo, pe- 
rierunt, — Si in. hae vita tantum 
sperantes sumus in Christo, misera- 
biliores sumus omnibus hominibus. 


in qua omnes, qui in monumentis sunt, 
et qui audient, 


vivent/ Et Apostolus: Oportet 


enim corruptibile hoe induere incorruptionem , et mortale hoc induere 
immortalitatem. Tum quod sobrie pieque vivendum, rursum dicit: ,No- 
lite errare; neque adulteri, neque molles, neque fornicarü, neque ma- 
ledici, neque ebriosi, neque fures regnum Dei haereditare possunt. 
ltem: ,Si mortui non resurgunt, neque Christus resurrexit. Inanis est 
ergo praedicatio noslra, vana est et fides vestra; adhue enim estis in 
peccatis vestris. Ergo qui dormierunt in Christo, perierunt. Si in 
hac vita tantum in Christo sperantes simus, miserabiliores sumus omni- 


2) τοῦ υἱοῦ om. CD Voss. 

3) Ita BF O V, σωφρόγως καὶ εὐ- 
σεβῶς Div, πάλιν λέγει C D. Apud Voss. 
σωφρόνως εὐσεβῶς e, πάλιν λέγει. 

4) Ita B Ε 0, om. οὗ. ἆρσ. C D Voss. 

5) οὔτε χλέπται om. ὃ V. 

6) Σληρονομήσουσιν ο 0 V, o) 
Ζληρονομήσουσι BF et Arm. (illud in 
N. T. ed. Lachmanni, hoc in ed. Griesb. 
et Tisch. I Cor. 6, 9. 10); χληρογομῆσαι 
δύνανται CD Voss. neveu 

1) καὶ εἰ οἱ γεπροὶ edidi ο. F, καὶ 
οὗ νεκροὶ O V, xoà νεκρο C, &b ad 
oram, καὶ, ei vexgol B D Voss. 

8) ἡμῶν c. CF, ὑμῶν BDO V Voss. 


9) Vocc. ἔτι ἔστε iv ταῖς ἁμαρ- 
τίαις ὑμῶν om. B F 0 V, 


Cap. VII. 
Io. 5, 25. 


2) qui sunt in monumentis Pal. Reg. 

3) enim ex Pal, deest in Reg. vulg. 
Ceterum. cf. I Cor. 15, 53. 

4) Voce, secundum quod recepi ex 
Pal. Reg., des. eadem in nonnullis vulg. 
et ap. Cureton. 

5) fornicari Pal. Cf. ad haec ICor. 

,95qq 

6) TE Cor. 15, 19 sqq. 


1) veniet Reg. Ceterum cf. 


262 


ovx ἐγείρονται, φάγωµεν ob πίω- 
μεν, αὔριον γὰρ ἀποθνήσνομεν. 
Οὕτω δὲ διακείµενον, τί διοίσοµεν 
Ovov καὶ πυνῶν, οὗ μηδὲν τοῦ 
μέλλοντος. φροντίζοντες ; μόνου) u 
τοῦ φαγεῖν φροντίζουσιν, εἰς . ὄρε- 
&v ἐρχόμενοι xol τῶν μετὰ τὸ ga- 
γεῖν; ἀνεπίστατοι” γάρ εἶσι τοῦ 
vov, τοῦ κπινοῦντος ἔνδοῦεν, 


bus hominibus. 
cras enim moriemur. 
canibus , 
ubi appetitus adest, 
enim illud, quod interius movet. 

V. ᾿Οναίμην ἡμῶν ἐν Κυρίῳ. 
Νήφετε" πᾶσαν ἕκαστο, κακίαν 
ἀπόθεσθε, xol τὸν θηριώδη θυ- 
μὀν, καταλαλιὰν, συκοφαντίαν͵, αἰδ- 
χρολογίαν, εὐτραπελίαν, ψιθυρισμὸν, 
φυσίωσι», µέθην, λαγνείαν, φιλαρ- 
γυρίαν, φιλοδοξίαν, φθόνον, καὶ 
πᾶν το τούτοις συνωδόν. " Evóvca- 
c0s δὲ τὸν Κύριον ἡμῶν Ἴησοῦν 
Χριστὸν, xol τῆς σαρλὸς πρόνοιαν 
μὴ ποιεῖσθεῖ εἰς ἐπιθυμίαρ. Ot 
πρεσβύτεροι, ὑποτώσσεσθε τῷ ἐπι- 
σκόπῳ, οὗ διάπονοι, τοῖς πρεσβυτέ- 
goig ὁ λαὸς, τοῖς πρεσβυτέροις, καὶ 
τοῖς διακόνοις. "Aviiipvyoc" ἐγὼ 
τῶν φυλαττόντων ταύτην τὴν εὖτα- 
ξίαν' xol ὁ Κύριος εἴη uev. αὐτῶν 
διηνεκῶς. 


Ix. Οἱ ἄνδρες, στέργετε τὰς 
γαμετὰς ὑμῶν' et yvveieg , τοὺς 
ὁμοζύγους' of παῖθες, τοὺς γονεῖς 


10) καὶ κυνῶν om. 0 V. 

11} uóvov c. C D, μόνον ΡΕΟΥ 
vulg. Tum εἰσὶν ὀρεχτικοὶ p. Φροντί- 
ζουσιν, εἲς ὄρεξιν ἑρχόμενοι B 0 V. 

12) ἀνεπέστατοι c. CD, ἀνεπί- 
στητοι B Voss., ἀνεπιστάτητοι F 0 V. 
Dein εἶσεν τὸν γοῦν B 0 V. Post pri- 
mam syllabam verbi μινοῦντος (xotvoiv- 
τος O) finiunt Codd. C D, sicuti Med. 

Cap. ΤΠ. 1) ποιῆσθε 0 Y. 

2) ἀντίψυχον 0 V. 


Si mortui non resurgunt, 


IGNATII EPISTOLA AD TARSENSES. VII, VIII. IX. 


Si mortui non resurgunt, mandu- 
cemus' et bibamus; crastina enim 
moriemur. Si autem sic confidimus, 
quae est differentia hominum et 
canum vel asinorum, qui nichil de 
futuro cogitant ; qui comestionis tan- 
tummodo appetitores sunt, et post 
comestionem inscii sunt, quid interius 
moveatur? 


manducemus et bibamus; 


Sic autem affecti, quid differemus ab asinis οἱ 
qui sine ulla futurorum cura de edendo tantum solliciti sunt, 
et de iis, quae cibum subsequuntur ? 


Nesciunt 


VII. — Adquisivi! vos in Domino. 
Elaborate? unusquisque omnem mali- 
tiam deponere, et ferocem animum, 
et maliloquium,? et calumniam, et tur- 
piloquium, malam conversalionein, 
susurrationem , — inflationem — mali- 
gnam, avariüiam, inanem gloriam, 
invidiam, el omnia, quae? his similia 
sunt, ,Induite autem Dominum no- 
strum lesum Christum, et carnis cu- 
ram? ne feceritis in concupisceutiis.' 
Presbyteri subdili estote" Episcopo, 
Diaconi Presbyteris, populus Dia- 
conis. Pro animabus hanc ordi- 
nationem custodientibus ego efficiar: 
et Dominus sit eum eis indesinenter. 


IX. Gommendo vobis, o viri, 
diligite coniuges vestras: et vos 
mulieres, diligite compares vestros." 


T) ergo add. Pal. Reg. 

Cap. VIII, 1) Acquisi Pal. 

2) et laborate Pal. Reg. 

3) maliloquia Reg. 

4) εἰ malam Pal. 

5) qui Pal. 

6) et curam carnis Reg. Cf. ad haec 
Rom. 13, 14. 

T) estote presbyleri subditi Pal. Reg. 

Cap. IX. 1) compares vestros diligite 
Reg. 


IGNATII EPISTOLA AD TARSENSES. IX. X. 


αἰδεῖοθε * ef ονεῖς, τὰ: τέκνα dx- 
τρέφετε ἐν παιδείᾳ wol νουθεσίᾳ 
Κυρίου. ᾿Τὰς ἐν παρθονίρ" τιμᾶτε, 
ὡς ἱερείας Χριστοῦ" τὰς ἐν σεμνό- 
"m πήρες, ὡς θυσιαστήριον θεοῦ. 
Οἱ πύριοι, μετὰ φειδοῦς τοῖς δούλοις 
ἐπιτάσσετε' of δοῦλοι, μετὰ φύβου 
τοῖς πυρίοις ἐξυπηρετεῖνε Μηδεὶς 
ἐν duiv ἀργὸς fosa μήτηρ γὰρ 
τῆς ἐνδείας 1 , dgyla. Τωῦτα 00x 
ἐπιπάττω, ὡς ὤν τιν εὖ se δέδεµαι ᾿ 
ἀλλ᾽ ὡς ἀδελφὸς à ὑπομιμνήσκω, Ein 
Κύριος μεθ’ ὑμῶν. 


X. ᾿Οναίμην ὑμῶν τῶν προ- 
σευχῶν προσεύχεσθε ,' ἵνα Ἰησοῦ 
ἐπιτύχω. Παρατίθεµαι d υμῖν τὴν ἐν 
Αντιοχείᾳ” ἐπαλησίαν. ᾿4σπάζον- 
ται ὑμᾶς αἱ ἐκκλησίαι Φιλιππησίων, 
ὕδεν xol Ἰράφω. ὑμῖν. ᾽Ασπάζξε- 
ται ὑμᾶς Φίλων ὁ διάκονος ὑμῶν, 
ᾧ παὶ ἐὼ εὐχαριστῶ, σπουδαίως 
ὑπηρετοῦντί μοι” ἐν mücw. ᾿4σπά- 
ζεται ὑμᾶς "Αγαθύπους ὁ διάκονος, 
ó ἐν Συρίας, ὃς ἀπολουθεῖ µον ἓν 
Χριστῷ, ᾿4σπάσασθε ἀλλήλους ἐν 
éyip φιλήµατι. "Ασπάζομαι πάντας 
καὶ πάσας, τοὺς iv Χριστῷ. "Ej- 
ῴωσθε σώματι μαὶ ψυχῇ καὶ πνεύ- 
pori &yl, καὶ ἐμοῦ μὴ ἐπιλάθησθε. 
Ὃ Κύριος μεθ ὑμῶν. 


Cap. IX. 1) αἰγεῖσθε Voss., προη- 
γεῖσθε B 0 V. 

2) παρδενεία 0. 

3) In Codd. BOV invertitur of δοῦ- 
λου — ἐξυπηρετεῖτε' οὗ κύριοι — ἔπι- 
τάσσετε, quod ed. Vossius. Russelius et 
Curetonus, consentiente Int. lat. οἱ Arm., 
ut nos in textu. 


Cap. X. 1) προσεύχετε B. 
2) à» ἀντιοχείαν O V mendose. 
3) ἐμοι B. 


in V epigraphe: τοῦ ἁγίου ἕερο- 


205 


Filii, honorate parentes: et vos pa- 
rentes," filios nutrite in eruditione 
et disciplina Domini. Eas, quae in 
virginitate sunt, honorate, sicut sa- 
cras Christi: viduas pudieas ut sa- 
erarium Dei veneramini. Domini, 
eum parcitale estote. Servi, cum 
üimore dominis* deservite. Nemo 
otiosus in vobis sit Mater enim 
egestatis est vacuitas. Haec autem 
dicens, non impero, quantum oportet : 
elsi quidem vinetus sum, tanquam 
fratres commemoro: et si Dominus 
est vobiscum.? 


X. Adquisivi vos. Orationibus 
vestris incumbite, ut lesum merear 
adipisci. Commendo vobis Ecclesiam, 
quae est in Antiochia.  Salutant 
vos electae Ecclesiae Philippensium, 
unde et seribo vobis. Salutat vos 
Philon diaconus vester, cui et ego 
gratias ago, bene mihi servienti in 
omnibus.  Salutat vos Agathopus 
diaconus de Syria, qui" me sequitur 
in Christo. —Salutate invicem in 
osculo saneto. Saluto universos et 
universas, qui sunt in Christo. 
Incolumes estote corpore et anima? 
et spiritu, et mei ne* obliviscamini. 
Et sit Deus vobiscum? 


μάρτυρος Ἰγνατίου ἐπιστολὴ 4' πρὸς 
τοὺς ἓν Ταρσφῷ. 


2) Eph. 6, 4. 

3) easque Reg. 

4) domini Pal. 

ϐ) Nemo in vobis ociosus sit Pal. 

6) vobiscum est Reg. 

Cap. X. 1) que Reg. 

2) Π Cor. 13, 12. 

3) Ita ex Reg, animo Pal, vulg. 

4) non Reg. 

5) Subscriptio: Ezplicil ad. tarseuses 
in Pal, Ezplicit quarta in Reg. 





204 IGNATII EPISTOLA AD PHILIPPENSES. 1. II. 


TOY AYTOY ΠΡΟΣ ΦΙΛΙΠΠΗΣΙΟΥΣ ΠΕΡΙ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ 
ἘΠΙΣΤΟΛΗ.! 


Ἠγνάτιος, ὁ καὶ Θεοφόρος, ἐκπλησίᾳ Θεοῦ ἠλεημένῃ ἐν πίστει 
παν ὑπομονῇ, xol ἀγάπῃ ὀνυποκρίτῳ, τῇ οὔσῃ iv Φιλίπποις, 
ἔμεος, εἰρήνη ἀπὸ Θεοῦ Πατρὸς, παὶ Κυρίου ᾿Ἱησοῦ Χριστοῦ, 
ὃς ἐστι σωτὴρ πάντων ἀνδρώπων, μάλιστα πιστῶν. 


I. Μεμνημένοι τῆς ἀγόπης ὑμῶν, καὶ τῆς, ἐν Χριστῷ σπουδῆς, 
"c ἐνεδείέξασθε elc ἡμᾶς, πρέπον ἡγησάμεδα γράψαι πρὸς, τὴν φιλά- 
δελφον ὑμῶν κατὰ Θεὸν pog ἀγόπην, ὑπομιμνήσκειν ὑμᾶς τοῦ ἐν 
Χριστῷ ὑμῶν δρόμου, ἵνα τὸ αὐτὸ λέγητε πόντες, σύμψυχοι, τὸ ἓν 
φρονοῦντες, τῷ αὐτῷ xov OVI vig πίστεως στοιχοῦντες, ὡς Παῦλος ὑμᾶς 
ἐνουθέτεν, E γὰρ εἷς ἐστιν ὁ τῶν ὕλων Θεὸς, ó Πατὴρ τοῦ Xe- 
στοῦ, ἐξ οὗ τὰ πάντα" tig δὲ xol 0 Κύριος ἡμῶν ᾿]ησοῦς, ὁ τῶν ὕλων 
Κύριος, δν οὗ τὰ πάντα’ tv δὲ καὶ Ἠγεῦμα “α]ιον, τὸ ἐνεργῆσαν ἐν 
Μωσῇ, xol προφήταις sol ἀποστόλοις: ἓν δὲ xo τὸ βάπτισμα, τὸ elg 
τὸν θάνατον τοῦ Κυρίου διαδιδόµενον * μία] καὶ ἡ ἐκλεντὴ λκλησία " 
μία ὀφείλει' εἶναι καὶ 1] κατὰ Ἀριστὸν πίστι. Pic γὰρ, Κύριος» μία 
πίστις, ἓν βάπτισμα, sic Θεὸς xol Πωτὴρ πόντων, xoi διὰ πάντων, 
καὶ ἐν πᾶσιν. 


Π. Ες οὖν Θεὸς xol Πατήρ, καὶ οὐ δύο ; οὐδὲ Tosig' sig ὁ 
Qv, καὶ οὐκ ἔστι πλὴν αὐτοῦ ; Ó μόνος ἀληθινός᾽ Κύριος γὰρ, φη- 
Gv, ó Θεός σου, Κύριος εἷς ἐστίν.” Kol πάλιν’ O0y εἷς (Θεὸς funi 
ev? ἡμᾶς, οὐχ ες Πατὴρ πάντων ἡμῶν, Eie δὲ καὶ Υὸς, "Lóyog 
Θεός. Ὁ μονογενἠς! γὰρ , φησὶν, ὁ ὢν εἰς τοὺς πόλπους τοῦ Πατρός, 
Καὶ πάλιν) Εὶς Κύριος ᾿ησοῦς Χριστός. Καὶ ἐν go Τί ὄνομα 
αὐτῷ, E τί ὄνομα τῷ Tig, ἵνα γνῶμεν ; Eig δὲ xod n] Παράμλητος. 
"Ev γὰρ, pulv ,' καὶ Πνεῦμα, ἐπειδὴ ἐνλήθημεν ἐν qug? ἐλπίδι τῆς 
κλῄσεως ἡμῶν. Καὶ πάλιν. "Ev πνεῦμα ἐποτίσθημεν' καὶ τὰ ἑξῆς, 
Πάντα δὲ ταῦτα τὰ λαρίόματα δηλονότι ἐνεργεῖ ἓν xol τὸ αὐτὸ Ἠνεῦμα, 
Οὔτε οὖν τρεῖς πατέρες, οὔτε τρεῖς viol, οὔτε τρεῖς aru arro & 
εἷς πατὴρ, xol tig víóg , καὶ tig παράκλητος. 4ιὸ wol? 0 Κύριος 
ἀποστέλλων τοὺς ἀποστόλους μαθητεῦσαι πώντα τὰ ἔθνη, ἐνετείλατο 


1) ἐπιστολὴ accessit.ex B, ubi nn- 7) lta FO V, δῆλον ὃτι B Voss. 
merus &'. 8) xai om. B. Subsequens ó ὁ accessit 
2) Dedi διαδιδόµενον c. F, διὰ ex O V. 
διδόµεγον 0 V, διδόµενον B vulg. 9) ἔφγης V. 
3) Vulg. δὲ post p exclusi c. tri- 
bus meis Codd. et F 1) Incipit. eiusdem. ad philippenses de 
4) ὀφείλῃ 0 Y, in illo ὀφείλει baptismo scripta de endamno per eupha- 
man. Sec. nium Pal, Incipit V Reg. 
Cap. IL... 1) ἔστιν 0 V. 2) 1 Tim. 4, 10. 
2) Ita 0 V, ἐστί B Voss, 3) ostenditis Reg. 
3). ἔχτισε 0. 4) al. decens esse Cur. 
4) ὁμογενὴς p. ὁ µονογεγὴς B. 9) nostri Pal. Reg. 
5) Iia 0 V, φησὶ BF Voss. 6) ait Pal. Locus laudatus est I Cor. 


6) utc (sic) B 8, 6. 


IGNATII EPISTOLA AD PHILIPPENSES. I. II. 265 


EPISTOLA ÀD PHILIPPENSES, DE BAPTISMO. 
PER EUPHANIUM LECTOREM NAVIM YAM ASCENSURUM. 


Ignatius, qui et Theophorus, ex imperio Dei Patris misericordiam 
consecutae, in fide et patientia et dilectione sine dolo, Ecelesiae, 
quae est Philippis, misericordia et pax a Deo Patre, et Domino 
Jesu Christo, qui est salvator omnium hominum, maxime fidelium." 


L  Memores caritatis vestrae et sollicitudinis, quae est in Christo, 
quam ostendisti" in nobis, decenter arbitrati sumus, scribere ad frater- 
nam in Domino unanimitatis vestrae dilectionem, commemorans vos cur- 
sus vestri in Christo, ut idipsum dicatis omnes, unum sentientes, in hoc 
ipso fidei canone fixi, sicuti et Paulus erudiens vos dicit: ,Unus est 
enim" omnium Deus, Pater Christi, ex quo omnia; et unus Dominus noster 
lesus Christus, filius Dei unigenitus, dominator universorum, per quem 
omnia Unus autem etiam Spiritus Sanctus, qui operabatur in Moyse 
et Prophetis et Apostolis. Unum quoque et baptisma, quod datur in 
morte Christi. Una itaque etiam Ecclesia? esse debet, οἱ una fides, 
quae est in Christo, secundum dietum eiusdem Apostoli dicentis: ,Unus 
Dominus, una fides, unum baptisma, unus Deus et Pater omnium, qui 
est super omnes, et per omnes, et in omnibus.^^ 


IL Unus ergo est' Deus et Pater, et non duo veltres: unus sci- 
licet. qui est, et non est^ praeter eum, solus verus. ,Dominus enim, 
inquit, ,Deus tuus, Dominus unus^ est Et iterum: ,Nonne unus Deus 
ereavit nos; et unus paler est omnium nostrum??? Unus quoque et 
filius, Deus Verbum. Unigenitus', inquit,? ,qui est in sinu Patris. Et 
rursum ;' Unus Dominus lesus Christus. Etalibi:? ,Quod est nomen eius; 
aut quod est nomen filii eius?! Scitote autem, quia unus est etiau 
Spiritus Sanctus? Paracletus; sicut idem Paulus ait^ Unus Spiritus, 
sicut vocati estis in una spe" vocationis vestrae. Et iterum? ,Omnes;' 
inquit, in? uno spiritu^ potati sumus. Manifeste autem omnia dona 
gratiarum ipse unus atque idem Spiritus operatur.^ Ergo neque tres 
sunt Patres, neque ires Filii, sed neque tres Paracleti; sed unus Pater, 
et unus Filius, et unus Paracletus. Propter quod et Dominus mittens 
Apostolos docere omnes gentes, praécepit eis," baptizare eas in nomine 


T) .enim adposui ex Pal. Reg. ed. 


1) 1 Cor. 8, 6. 
Veneta 15406. 


8) Prov. 30, 4. 


8) Ita Pal, Reg., Ecclesia etiam. vulg. 

9) deus Pal. Reg. Ceterum cf. Eph. 
4, 5 sq. 

10) οἱ per omnes et in ommes et in 
omnibus Pal. 

Cap. Π. 1) Unus est ergo Reg. 

2) est addidi c. Reg. et ed. Veneta 15406. 

3) Dominus enim qui est Reg. 

4) verus Pal. Locus est Deut. 6, 4, 

$) nostrum om. Pal, vestrum leg. 
Reg. Locus est Mal. 2. 10. 

6) Ioh. 1, 18. 


9) Sancius om. Reg. Ulerque Cod. 
constanter paraclitus. 

10) Eph. 4, 4. 

11) in unam spem Pal. 

12). I Cor. 12, 13. 

13) in om. Pal. 

14) Voce. im uno spiritu des.in Reg. 


15) omnia recepi ex Pal. Reg. ed. 
Veneta 1546. 

16) I Cor. 12, 11. 

17) Matth. 28, 19. 


266 IGNATII EPISTOLA AD PHILIPPENSES. Η.. IIl. IV. 

αὐτοῖς βαπτίξειν εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Παπρὸς | αἱ τοῦ Υἱοῦ xol τοῦ 
Ἁγίου Ἠνεύματος" οὔτε elc ἕνα τριώνυµον, οὔτε εἰς τρεῖς i ὀνινθρωπή- 
σαντας τι ἀλλ’ elc σρεῖς ὁὀμοτίμους, 

III. Eig yàg ό ἐνανθρωπήσας, οὔτε ὁ Πατήρ, οὔτε ὁ Magia. 
τος, ἀλλὰ μόνος: Ó Tog" οὐ δοκήσει, οὗ φαντασίᾳ, ἀλλ) ἀληθείᾳ, 
'O "yog yàp σὰρξ ἐ ἐγένετο. H γὰρ σοφία ῥκοδόμησεν € ἑαυτῇ olxov. 
Καὶ ἐγεννήθη ὡς ἄνθρωπος 0 Θεὸς “ύγος, μετὰ σώματος ἐν τῆς 
παρθένου, ἄνευ ὁμιλίας ἀνδρός. "H παρθένος γὰρ ἐν }αστρὶ λήψεται, 
καὶ τέξεται υἱόν. ᾽Αληθῶς οὖν ἐεννήθη, ἀληθῶς ηὐξήθη ἀληθῶς : 
ἔφωγε' καὶ ἔπιεν, ἀληθῶς ἐσταυρώθη; καὶ ἀπέθανε, od ἀνέστη. 'O 
ταῦτα πιστεύσας , ὡς ἔχει, ὡς γεγένηται, µαμάριος' ὃ ταῦτα μὴ πι- 
στεύσας ,' ἐναγὴς, οὐχ ᾖττον τῶν τὸν. Κύριον σταυρωσάντων. 'O γὰρ 
ἄργων τοῦ Φόσμου τούτου χαίρει, ὅταν τις ἀρνῆται τὸν σταυρὀν. 
Ὄμεθρον γὰρ ἑαυτοῦ" γινώσκει τήν ὁμολογίαν τοῦ σταυροῦ. Τοῦτο 
γάρ ἐστι τὸ τρόπαιον κατὰ τῆς αὐτοῦ δυνάµεως' ὕπερ ὁρῶν φρίττει, 
καὶ ἀκούων φοβεῖται' 

Iv. Koi πρὶν μὲν γένηται ó σταυρὸς» ἔσπευδε ενέσθαι τοῦτο 
καὶ ἐνήργει' ἐν τοῖς vioic τῆς ἀπειθείας, ἐνήργει ἐν Ιούδα, iv Φαρι- 
σαΐοις, ἐν Σαὺὐδουκαίοις, iv πρεσβύταις , ἐν νέοις, ἐν ἱερεύσ” . M&à- 
λοντος δὲ γίνεσθαι, θορυβεῖται »' παὶ μετάμελον ἐμβάλλει τῷ προδότη, 
xol βρόχον αὐτῷ δείηνυσιν ," καὶ ἀγχόνην διδάσκει". φοβεῖ δὲ aol τὸ 
Υύναιον, ἐν ὀνείροις, αὐτὸ καταταράστων, sol παυειν πειρᾶται τὰ κατὰ 
τὸνν σταυρὸν , ὁ πάντα πάλων' πινῶν εἰς τὴν αὐτοῦ κατασκευήν᾿ οὐ 
μεταγινώσκων ἐπὶ τῷ" τοσούτῳ. κακῷ tj γὰρ ἂν' οὐ πάντα ἦν πονη- 
pog ' ἀλλ) ἐπῄσθετοί' τῆς ἑαυτοῦ ἀπωλείας, "Ae γὰρ αὐτῷ κπαταδί- 
nue 0 τοῦ Χριστοῦ σταυρὸς, ἀρχὴ θανάτου, ἀρχὴ ἀπωλείας" διὸ xod 
ἔν τισιν ἐνεργεῖ ἀρνεῖσθαι τὸν σταυρὸν, τὸ πόθος ἐπαισχύνεσθαι, τὸν 
θάνατον δόκησιν καλεῖν, τὴν ἐν παρθένου γἔννήσιν περικόπτειν, υτῆν 
φύσιν αὐτὴν διαβάλλειν᾿ ὥς μυσαράν."' Ἰουδαίοις συμμαχεῖ εἷς ἄρνη- 
Gy τοῦ σταυροῦ, "Ἓλλησιν eic συκοφαντίαν μαγείας ,? αἱρετικοῖς εἰς 
φαντασίαν. Hoixtlos Yéo ἐστυν ó vig" παπίας σορατηγὸς, πλεψίνους, 
ἄστατος, ἑαυτῷ υἐναντίορ * καὶ ἄλλα μὲν προβαλλόμενος, $ ἕτερα δὲ δει- 
sve cogóc γάρ ἐστι τοῦ παποπουῆσαι, τὸ δὲ παλὸν ὃ τι ποτέ ἐστιν 
&yvosi* ἀγνοίας γὰρ' πεπλήρωται ὃν ἐπούσιον παράνοια», Πῶς γὰ 
οὖν foc? τοιοῦτος, ὃς μηδὲ πρὸ ποδῶν τῶν ἑαυτοῦ Àoyov" βλέπει; 


10) ? Voss. 3) Ita 0 V, ἑερεῦσιν c. puncto sub 
11) ἐνανδρωπίσαντας 0}. lit. » F, ἑερεῦσι B Voss. 
Cap. HI. 1) uóvoy V. 4) Φορυβῆται V, et prius 0, 


2) γὰρ om. 0. 

3) Voce. ἀληθῶς πὐξήθη om. O V. 

4) ἔφαγεν B. 

9) πιστεύσας scripsi ο. B F 0 Ύ,πι- 
στεύων Voss. 

6) ἑαυτῶν Voss., 
lapsu. 

7) φοβῆται 0 V, in illo φοβεῖται 
ex correctiura. 

Cap. IV. 1) τοῦτο F OV, τοῦτον 
B Voss. Illud quidem ad antecedens 
ἀρνεῖσόθαι τὸν σταυρὸν referendum. 

9) ἐνείργη V, prius etiam 0. 


haud dubie calami 


5) defevvot B F Voss. 

6) τὸ O V. 

T) καλὸν 0 V, in illius marg. κάλων. 
8) τῷ om. FO V. 


9) Scripsi εἰ γὰριᾶν (suppl. μετεγνω) 
ο F 0, idem est yj γὰρ ἂν inV; ᾗ γὰρ 
&y B Voss. 


10) &rovcdeurÓ O V, ἐτῄσφετο D. 

11) In O Y forma posterior pvospay. 

12) uayíac 0 V. 

18) τῆς typotheta negligens ap. Voss. 
pervertit in τοῦ. 


IGNATII EPISTOLA AD PHILIPPENSES. II. IIT. IV. 267 


Patris et Filii et Spiritus Saneti, non in unum quendam trinomium, neque 
in tres unius eiusdemque honoris. 


III. Quia unus est tantum, qui homo factus est; non Pater scili- 
cet, neque Paracletus, sed solus Filius: non putative" neque in phantas- 
mate, sed certissima veritate. ,Verbum enim caro factum est, et habi- 
tavit? in ea Sapientia namque aedificavit sibi domum. Et factus est 
sicut homo Deus Verbum eum corpore, quod suscepit, ex virgine: non 
ex collocutione scilicet aut semine viri. ,Virgo enim,' inquit jin utero 
concipiet, et pariet filium.' Vere ergo natus est, et vere crevit; vere 
mandueavit, et bibit; vere crucifixus est et mortuus, et resurrexit. Qui 
haee credit, sicut habet, quo modo natus est, beatus est. Qui autem 
haec non credit, non minus est ab eis, qui eum crucifixerunt. Prin- 
ceps enim mundi in hoc gaudet, quando quis erucem negaverit. —lnteri- 
ium enim sibi ipsi esse cognoscit confessionem crucis. Hoc est enim 
trophaeum contra eius virtutem: quod videns expavescit, et audiens timet. 


IV. Nam et antequam faeta esset crux,' festinabat facere hoc, et 
operavit in filiis? diffidentiae. Operatus est autem in luda, in Phari- 
saeis, in Saddueaeis, iu senioribus, in iuvenibus, et in* Sacerdotibus. 
Cum autem properaret, ut fieret; conturbatur;! et postea desperationem" 
immisit proditori, et laqueum οἱ ostendit, et suspendium eum docuit: et 
mulieri immisit timorem in sommio, ipse conturbans et compescere iem- 
plans patibulum erucis, ipse omnia evoeans et movens in suam praepd- 
ralionem; non recognoscens: in tantum enim mala' eran( non omnia. 
Malignus autem sentiebat suam perditionem.) Initium enim illi fuit ad 
damnationem erux Christ, principium mortis, initium perditionis. Pro- 
pter quod in aliquibus quidem operatur negare crucem, passionem eru- 
bescere: qui mortem putant vocare Virginis generationem, circumcidere 
ipsam naluram, et diffamare quasi odiosam. ludaeorum auxiliator es" 
ad negationem crucis, Paganorum ad calumniam magiae, Haereticorum 
ad phantasiam. Multiformis enim est^ malitiae princeps, furans sensus, 
contrarius sibimet ipsi; et alia quidem immittens, alia vero ostentans. 
Sapiens est^ enim ad malefaciendum; quod bonum est autem, nescit 
aliquando. Ignorantia enim" repletus est per inobedientiam. Quomodo 
enim non sit talis, qui non sibi proponit suum sermonem? 


14) γὰρ om. B 0 V. 3) Operatus est aulem invidia Pal., 
15) ἔστιν 0 V. operatus autem invidia Reg. 


16) μήτε 0 V. 


4) in om. Reg. 
17) λόγων 0 V. 


5) couturbabatur Pal. Reg. 

6) desperationem om. Pal. Reg. Ce- 
terum cf. Matth. 27, 3. 19. 

T) tantum mala enim Reg. 


Cap. HI. 1) putatur Pal. 
2) inhabilavit Pal. Reg. Locus esto. 
1, 14. Tum sequitur Prov. 9, 1. 


3) inquil prophela Reg. Ceterum el. ,. 8) superem ditionem p. suam. perdi- 
Esai. 7, 11. lionem Beg. H . 

4) ergo om. Reg. .9) auxilialores p. awviliutor est Pal. 

5) vere et manducavit Pal. Reg. Reg. Subinde adnegationem ser. Pal., 

ϐ) qui crucifizerunt. eum. Reg. abnegationem p. ad negationem, Reg. 

Cap. IV. 1) cruz vestra Pal. 10) est enim inv. Pal. 


2) operari iu filios Pal. Reg. Ceterum 11) est om. Reg. Locus est Ier. 4,22. 
cf. Eph. 2, 2. 12) et enim Pal. 


268  IGNATII EPISTOLA AD PHILIPPENSES,. V. VI. VIT. VIII. 


V. Ei γὰρ ψιλὸς ἄνθρωπος ó Κύριος » ἐν ψυχῆς, xol σώματος 
μόνον, τί περικόπτεις τὴν 1ἐννησιν τῆς ποινῆς τῶν ἀνθρώπων φύσεως; 
Tí δὲ, ὡς παράδοξόν͵ τι ἐπ' ἀνθρώπου yevópevov , τὸ πάθος δόνησιν 
παλεῖς; ; καὶ τὸν θάνατον τοῦ θνητοῦ obey νοµίθεις; Ei δὲ «θεὸς 
καὶ ὄνθρωπος, τί παράνομον παλεῖς τὸν τῆς δόξης Κύριον, τὸν τῇ 
φύσει ἄτρεπτον; τί παράνομον λέγεις τὸν νοµοθέτην, τὸν ἀνθρωπείον' 
yr ἔχοντα; 0 όγος σὰρὲ ? ἐγένετο, xol τέλειος ἄνθρωπος, oUx ἐν 
ἀνθρώπῳ πατοινήσας. Πῶς δὲ καὶ ἸΜάγος οὗτος, ὃ πάλαι μὲν πᾶσαν 
αἰσθητὴν wel νοητὴν φύσιν παπασκευάσας γνώμη Πατρός" ἐν δὲ τῇ: 
ἐνανθρωπήσει” πᾶσαν νόσον xol µαλακίαν θεραπεύσας; 


VL Πῶς δὲ οὐχ οὗτος Θεὺς ,' 0 νεκροὺς ἀνιστῶν, χωλοὺς &p- 
τίους ἀποστέλλων, λεπροὺς παθαρίζων, τυφλοὺς ὀμματῶν, τὰ vro ἢ 
αὔξων ῆ μεταβόλλων, ὡς τοὺς πέντε ἄρτους, καὶ» τοὺς δύο ᾖδύας, 
xol τὸ ὥδωρ sic οἶνον, τὸν δὲ σὸν στρωτὺν ῥήματι μόνον φυγαδεύων; 
τί δὲ μαμίζεις τὴν φύσιν τῆς πορθένου, καὶ τὰ μόρια ἀποκαλεῖς 
αἰσγρώ; πάλαι ταῦτα πομπεύων, πα ὶ γυμνοῦσδαι πελεύων, ἄῤῥενας 
μὲν εἷς ὄψιν θηλειῶν, θηλείας" δὲ εἰς ἀκόλαστον ἐπυθυμίαν ἀθῥένων, 
Νῦν αἰσγρά σοι ταῦτα νενόµισται, παὶ σεμνὸς εἶναι προσποιῇ," σὺ τὸ 
τῆς πορνείας πνεῦμα, ἀγνοῶν ὅτι τότε Τίνεται αἰσχρόν τη, ὕταν πα- 
θανομίᾳ ῥυπονθῇ᾽ ἁμαρτίας δὲ ἀπούσης, οὐδὲν τῶν γενομένων αἰσγρὸν, 
οὐδὲν φαῦλον, ἀλλὰ πάντα xoÀk λίαν" καὶ σὺ μὴ βλέπων, καχίξεις αὐτώ; 


VII. Πῶς δὲ muy ovx ἔτι σοι δομξῖ ὁ Χριότὸς εἶναι ἐν τῆς 
παρθένου, ἀλλ) ὁ ἐπὶ πάντων Occ, 0 ὢν ὁ παντοκράτωρ; τίς οὖν ὁ 
τοῦτον ἀποστείλας, e£" τίς ὁ τούτου πυριεύων; Ίνώμῃ δὲ τίνος 
οὗτος ἐπειθάρχησεν,ὴ νόμων. δὲ ποίων” πληρωτὴς γέγονεν, ὁ μήτε 
γνώμη τινὸς, μήτε ἐξουσίᾳ εἴκων; καὶ τὸν «Χριστὸν ἐξαιρῶν τῆς γεν- 
νῄσεως, τὸν ἀγέννητον νόμοθετεϊρ γεγεννῆσθαι, καὶ στουρῷ προση- 
λῶσθαι τὸν ὤναρ]ον᾿ τίνος συγχωρήσαντος, οὖν. uo εἰπεῖν ' ἀλλά γὰ 
οὐ λέληθάς με τοῦ πα]ιμβόλου" οὐδ' ἀγνοῶ, oni διὰ Aobe καὶ δί- 
δυμα βαΐνεις ἀγνοεῖς δὲ σὺ τίς ὁ γεννηθεὶς, ὁ πᾶν εἰδέναι προσ- 
ποιούµενος. 


VIII. Πολὰ Υάρ σε λανθώνει᾿ 1 magevia? Mupíag ] ὁ παρά- 
δοξος τοπετόρ” ὅστις ὁ ἐν τῷ σώματι " ὁ ἠγούμενος ἀστὴς τῶν ἐν ἄνα- 
τολῇ, τῶν τὰ δῶρα κομιξόντων Μόγων' "Agyeyy&ov ἀσπασμὸς πρὸς 
παρθένον' παρθένου παράδοξος σύλληψις μεμνηστευμένης' παιδὸς προ- 
δρόμου πηρυκεία" ἐπὶ τῷ ἐν τῆς, παρθένου, καὶ ἐν xoa σπίρτησις ἓν 
τοῦ προθεωρουµένου ' ἀγγέλων ὕμνοι ἐπὶ τῷ τεχθέντι ποιμένων εὖαγ- 


Cap. V. 1) ὀνθρωπίαν 0 V. 2) ποίου B. 

2) ἐνανθρωπίση ser. 0 V. 3) νομοθέτης 0 V, in illo man. sec. 

Cap. VI. 1) e&óc desideratur in ΟΥ. ad oram: οἶμαιγραπτέον" γομοῦετεῖς. 

2) ἡ sine accentu 0 V. 4) λέλυβάς με V. 

3) ἀποχκαλεῖς 0 Voss., ἀπολαλεῖς B V. $5) o0 &yvoc du Aof& καὶ δί- 

4) Φηλίων, mias V, simile aliquid δυμα βαίνεις B, odd? &yvod διὸ δόξη 
in O man. sec. x«i δίδυμα βαίννεις (βαίνεις man. 


5) Altera forma προσποιεῖ est in O V. — sec.) 0, o0d" &yvod ὅτι διὸ δόξη καὶ 
Cap. ΥΠ, 1) [ta 0 Y, ἐπειδάρχησε δίδυμα βαίγγεις V. 
B Voss, ἐπιθάρχησε F. Cap. γΗΙ. 1) παρθενεία 0 V. 


IGNATII EPISTOLA AD PHILIPPENSES. V. VI. VIL. Vill. — 269 


V. Si enim homo purus est Dominus, ex anima et corpore, quid 
cireumeidis nativitatem communem naturae hominum? Quid, tanquam 
parvam gloriam in homine faetam, passionem simulationem vocas, et 
mortem mortalis gloriam existimas? | Si Deus est et homo, quidi iniquum 
vocas Dominum gloriae," illum videlicet natura? immutabilem ? Quid sine 
lege dicis legislatorem, qui non humanam animam habuit? Verbum" 
caro faetum est, Verbum homo, sed non in homine. (Quomodo igitur 
magus est ille qui in principio omnem sensibilem etintelligibilem" na- 
turam voluntate Patris praeparavit? qui, cum esset jn carne, omnem in- 
firmitatem" atque languorem curavit? 


VL Quomodo autem non est Deus ille,^ qui mortuos resuscilavil, 
claudos sanavit, leprosos mundavit, caecos illuminavit, de quinque pani- 
bus et duobus piscibus tot millia hominum saturavit," aquam in vinum 
convertit, tuumque exereitum verbo tantum fugavit? | Quid ergo pessi- 
mas naturam Virginis, eL membra turpia vocas? haec olim praeseminans, 
et nudari iubens masculos in facie faeminarum, faeminas vero in illici- 
tum desiderium maseulorum. Nune omnia tibi turpia videntur, et pudi- 
cum teipsum facis, cum tu sis fornicalionis spiritus. lgnoras, quia tunc 
fit aliquid" turpe, quando illicite perficitur? Caeterum nichil turpe est, 
quod sine peccato geritur, nichil pravum, sed omnia bona valde: et tu, 
non videns, pessimas ea? 


VIL. Quomodo rursum non tibi videtur esse Christus ex virgine, 
sed ille, qui est super omnia Deus, ille scilicet omnia potens? Quis ergo 
est, qui hune misit, dicito; quisve, qui huie dominatur; vel cuius sen- 
ientiae subiectus fuit, aut euius legem adimplevit? Τα qui, nullius sen- 
lentiam. vel potestatem habens," Christum separas a generatione, et Legis- 
latorem ingenitum esse pronuneias, et eruei affixum illum, qui est sine 
principio. Cuius ergo permissu hoc factum est" non habeo dicere. 
Non enim me latuisti (uo antiquo consilio ; neque ignoro, quoniam curve 
et lubrice incedis. Tu autem ignoras, quis? est qui natus est, qui 
omnia scire ie fingis. 


Vill. Multa enim te latent: virginitas scilicet Mariae, gloriosus 
partus, de cuius corpore Deus processit; stella Orientis, quae apparuit 
munera ferentibus Magis; Archangeli salutatio ad Virginem facta; Virgi- 
nis gloriosa conceptio, et desponsatae puellae praedicatio, et in utero 
Virginis gestientis infantis praevisio; Angelorum hymnus gloriam agen- 





2) χηρυκεία B, κηρυκία F O V Voss. cf. Matth. 11, 5. Io. 06, 9sq. 2, 9. Luc. 


8, 30. 
Cap. V. 1) ef om. Reg. 2) Vocc. de quinque panibus οἱ duo- 
2) I Cor. 2, 8. bus piscibus tot millia hominum satura- 
3) naluram Pal. vil non extant in Reg. 
4) verbum euim Pal. Reg. Locus est 3) aliquod Reg. 
lo. 1, 14. Cap. ΥΠ. 1) habeas Pal. Subinde 
9) isle Pal. Reg. separas christum inv. Reg. 
6) sensibilem. οἱ insensibilem. intelli- 2) cuius ergo permissum hoc factum 
gibilem Reg. esse Pal. 
T) infirmitatem. omnem, inv. Reg. 3) qui Pal. Reg. 


Cap. VI. 1) iste Pal. Reg. Ceterum 4) quia Pal. 


270 IGNATII EPISTOLA AD PHILIPPENSES. VIII IX. 


γελία᾿ Ἡρώδου φόβος ἐπὶ ἀφαιρέσει βασιλείας, νηπιοκτόνωνϊ πρό- 
σταγμα * εἰς Αἴγυπτον μετανάστασις' ἐκεῖθεν ἐπὶ τὰ τῇδε ἐπάνοδος" 
σπάργανα παιδιών ἀπογραφὴ ἀνθρωπίνη' Ἰαλακτοτροφία᾿ ὄνομα πατρὸς 
οὗ σπείραντος” φάτναι, διὰ τὸ uj εἶναι τόπον ΄ οὐδεμία. παρασκευἠ 
ἀνθρωπίνη᾽ αὐξήσεως προποπή᾿ ὀνθρώπινα ῥἥματα" πεῖνα, δίψα,’ 
ὁδοιπορία, όπου” civ προσκομεδαί" ἔπειταί ol torto βά. 
mp " goi Θεοῦ ἐπὶ τῷ βαπτιζομένφ, ὅστις sol πόθεν͵, μαρτυρία 
Ἠνεύματος καὶ Πατρὸς! ὑπερόνωθεν' φωνὴ Ἰωάννου προφήτου, ση- 
μαίνουσα πάθος διὰ τῆς τοῦ ἀμνοῦ προσηγορίας σημείων διαφόρων . 
ἐνέργειαι, ἰάσεις TOÀ ἐπιτίμησις δεσποτινὴ, προστάττουσα δαλάττῃ 
ol ἀνέμοις' πνεύματα πονηρὰ φυγαδευόµενα, σεαυτὸν στρεβλούμενον, 
ἐν τῆς τοῦ φαινομένου δυνάμεως αἰκιζόμενον, οὖν ἔχοντα ὃ τι ποιήσῃς. 


IX. Ταῦθ) ὁρῶν, λλιγγιβς " καὶ ὅτι παρθένος, "ü Tek0UGO, ἠγνό- 
8e" ἀλλ) ἐξέπληττέ σε” ἡ τῶν ἀγγέλων Suvoloyla , ἡ τῶν µόγων προσ; 
πύνῃσις, q τοῦ ἀστέρος ἐπιτολή. Εἰς ἄγνοιαν σὺ παλινδρομεῖς ; διὰ 
τὰ εὐτελῆ" μικρά γάρ σον δοκεῖ σπάργανα, πάθη, περιτομὴ, Ίαλαητο- 
τροφία:. ἀνάξιά σον ταῦτα AUTO Θεοῦ πατεφαίνετο, Πσλιν sieg* ὄν- 
Όρωπον. τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ νύντας ἄγευστον μείναντα τροφῆς 
ἀνθρωπίνης, ἀγγέλους διακονοῦντας, οὓς xol ἔφριστες, ἰδῶν πρῶτον 
ὡς ποινὸν ἄνθρωπον βαπτιζόμενον, καὶ τὴν αἰτίαν ἀγνοῶν ' μετά δὲ 
τὴν νηστείαν πεινῶντα παπεθάρσεις πόλιν ; xol ἐπείραξες ὡς κοινὸν 
ἄνθρωπον, ἀγνοῶν ὕστις & m. ἔλεγες γάρ; Ei υἷὸς el τοῦ Θεοῦ, εὐπὲ 
ἵνα οὗ λθοι οὗτοι ἄρτοι γένωνται. τὸ γὰρ, Ei υἱὸς el, &yvolag* ἐστίν 
sj γὰρ ὄντως ἐγίνωσκες , ἠπέστωϊ ὕτι δημιουργῷ καὶ τὸ μὴ Ov ιπονῇ- 
σαι, καὶ τὸ ov μεταβαλεῖν, ἐπ᾽ Tong" δυνατόν. Καὶ διὰ }αστρὸς πει- 
ράδεις τὸν τρέφοντα πάντας τοὺς τροφῆς δεομένους" καὶ πειράξειρ'" 
τὸν τῆς δόξης Μύριον, ἐπιλαθόμενορ ἐν παπονοίας, ὅτι οὖν ἐπ] ἄρτῳ 
μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος, ἀλλ) ἐπὶ moyri ῥήματι ἐκπορευομένῳ διὰ 
στόματος 0:00. Ei yàg. ἐγίνωσκες, ὅτι υἱὸς Θεοῦ ἦν, H ἐγίνωσκες, 
ὅτι ὃ ἐν τεσσαράκοντα ἡμέραις ποὺ ἰσαρίθμοις"” νυξὶν ἀνενδεὲς πονή»ν 
σας M σῶμα, xol sic τὸ δνηνεκὲς ἐδύνατο τοῦτο'" ποιῆσαι. 4ιὰ τί 
οὖν" πεινᾷ; ἵνα delen, € ότι κατ ἀλήθειαν ἀνέλαβε" σώμα ὁμοιοπαθὲς 
ἀνθρώποις' διὰ μὲν τοῦ πρώτου, ἔδειξεν ὅτι Θεός: διὰ δὲ τοῦ δευ- 
τέρου, ὅτι καὶ ἄνθρωπος, 


3) νηπιοκτόνον Y. 6) ἀγνοία 0, ἀγνοί (sic) V. 
4) dám 7) ἐπίστω 0 γ 
5) Sm P F OV. In vers. Árm. 


des. vocc. ἔπειτα χα. ille ad oram emendatum. 


6) Φεοῦ O V vet. Int. 9) àp' ἴσις O V, in illo correctum 
Cap. IX. 1) ἡ λιγγιὰς p. λλλιγγιῶς ad 3) 8g : 
V. Hlud fuit in O, iam mutatum in 7j 
1ιγγιὰς. 10) πειράζης Y, et prius 0. 


2) ἐξέπληττέν σε 0 V. 11) £0 Υ, ad illius oram ἦν man. sec. 
3) πάλιν δρομεῖς, παλιγδρομεῖς 12 lonpíóuoy O V. 


^ 


8) τὸ μὴ dv — τὸ ὦν OV, in 


ad oram. 19) το absque accentu p. τοῦτο V; 
4) ἴδες 0 V. | deest τοῦτο in 0. 
5) κατὰ Voss, Tum z&vàyri O V 14) οὗ 0 V, in illius marg. ov». 


Cureton. 15) ἔλαβε 0 V. 


IGNATII EPISTOLA AD PHILIPPENSES. VIII. IX. 271 


tium, et pastorum annunciatio;' Herodis timor in extollentia regni, prae- 
ceptio ad parvulorum necem; in Aegyptum transmigratio, aíque exinde? 
reversio; cunabula? infantilia; deseriptio humana; lactis nutritio; nomen 
patris non seminantis; praesepe ubi positus est, eo quod non fueral* 
locus; nulla humana praeparatio; provectus aetatis; crementum corporis ; 
humana loquela: sed et quod esurüt, sitivit, iter ambulavit, laboravit; 
sacrificiorum oblatio, eireumeisio ; baptismum, vox Dei desuper ad bap- 
lizatum quis vel unde fuerit tesüficatio Spiritus et Dei; vox lohannis 
Prophetae significantis? passionem per agni appellationem; diversorum 
signorum operatio, variae eurationes; imperium Domini, quo mari impe- 
ravit, et ventos sedavit, οἱ spiritus iniquos fugavit; teipsum torquens, 
οἱ de manifestatione virtutis suae affligens. 


IX. Haec omnia videns, non habes quid! facias, nisi? tenebrosas 
verligines. Ei quia virgo peperit, ignoras; sed confudit? te Angelorum 
laudatio, Magorum adoratio, stellae apparitio. Ignorantiam igitur olim 
ΠΟΠΗ per contumaciam. Parva tibi videntur cunabula, passiones, 
circumcisio, lactis nutritio.  [ndigna tibi haec Deo esse videntur. lterumne 
vidis hominem quadraginta diebus et quadraginta noctibus^ ingustabilem 
existentem cibo humano, et Angelos ei? ministrantes, quos el tu timebas? 
videns primo, quasi communem hominem, baptizatum, et causam igno- 
rans. Post ieiunium vero esurienti insidiabaris, et tentabas quasi com- 
munem hominem, ignorans quis? essel; dicebas enim: ,Si Filius Dei es." 
lgnorantiae id? est. Nam si vere cognosceres, scires sine dubio, quia 
quae impossibilia videntur ad faeiendum, et diffieilia ad convertendum, 
factori omnia possibilia sunt. Et propter ventrem templas" eum, qui 
pascit omnes esca indigentes: et audes temptare Dominum gloriae, obli- 
lus per tuam malitiam, ,quia non in pane solo vivit homo, sed in omni 
verbo, quod procedit ex ore Dei.^ Si scires, quia Filius Dei erat, co- 
gnosceres utique, quia in quadraginta diebus et quadraginta noctibus" 
inindigens faeiens corruptibile corpus, etiam'? in continuatione hoc facere 
poterat. Sed idcirco esuriit, ut ostenderet, quia vere suscepit corpus 
passibile, simile hominibus. Propterea in? primo ostendit, quia Deus 
erat; et in secundo, quia et^ homo fuit. 


Cap. VIL. 1) himno glorie ad genlium 4) XL diebus et XL noctibus Reg. 


pastores anuntiatio Reg. 3) εἰ Pal. 
2) inde Pal. 6) qui Reg. 
3) cunacula. Pal. i) esset Pal. Locus est Matth. 4, 3. 
4) fuerit Pal. Reg. Forte legendum 8) id om. Reg. 
fiit. 9) iemptans Pal. Reg. 
5) baptistmum. Pal. Scripsi subiude 10) quod praecedit. in (c. punetis sup- 
quis c. Pal. Reg., quid vulg. positis) ez ore dei Pal. Ceterum cf. 
6) Ea lectio Graeca accuraie reddens — Matth. 4, 4. 
ex Reg., dei voz iohannis prophetio. signi- 11) àu. XL. diebus et XL noctibus Reg. 
licantis Pal., Dei voz; Iohannis prophetia 12) Sic Pal. Reg. ed. Veneta 1546, 
significans vulg. ei vulg. 
Cap. IX. 1) quod Reg. 13) In dedi ex Reg., et Pal. vulg. 


2) nisi et Pal. 


14) et reposui c. Reg. et ed. Veneta 
3) Sic ex Pal, confundi Reg. vulg. 1540. 


272 IGNATH EPISTOLA AD PHILIPPENSES. X. XI. XII. 


X. Σὺ οὖν ὃ ἐκπεσὼν ἐν τῆς ὑψηλοτάτης δόξης, 
τολμᾶς λέγειν τῷ Κυρίφ' Βάλε σεαυτὸν ἐντεῦθεν κάτω τὰ ἐνόντα 
λελόγισται ὡς μὴ ὄντα καὶ εἰς πενοδοξίαν προκαλέσαι! τὸν οὖν ἔπι- 
δεσιῶντα; καὶ προσποιῇ τὴν Ἰθαφήν ὀναγινώσκειν negl αὐτοῦ ' "Oz 
τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ ἐντελεῖται περὶ σοῦ, καὶ ἐπὶ χξιρῶν ἀροῦσί σε, 
τοῦ un προσκόψαιν πρὸς λίθον τὸν πόδα σου; «Καὶ τὰ λοιπὰ προσποή! 
ἀγνοεῖν , Ἀλέπτων Q^ περὶ σοῦ καὶ τῶν σῶν προπόλων' προεφήτευσεν᾿ 
"Eni ἀσπίδα καὶ βασιλίσκον ἐπιβήσῃ, xoi παταπατήσεις' Λέοντα xol 
δράκοντα, 


e 
ὥς ἀστραπὴ, 
9 


XL. Ei τοίνυν σὺ πώτηµα τῶν ποδῶν τοῦ Κυρίου, πῶς πειρά- 
I τὸν ἀπείραστον, ἐπιλαθόμενος τοῦ νομοθέτου παρακελευομένου ᾿ 
"Ori οὖν ἐπειράσεις Κύριον τὸν Θεόν σου, "AM καὶ τολμᾶς, ἐναγέ- 
Grot, τὰ τοῦ θεοῦ ἔργα οὐνειοῦσθαι, καὶ coL παραδεδόσθαι λέγειν" 
τὴν τούτων ἀργήν' παὶ τὴν σὴν πεῶσιν προτείνεις τῷ Κυρίῳ, «tor ὃν 
δόναι τὰ αὐτοῦ αὐτῷ ἐπωγγέμῃ,, ἐὰν πεσῶν ἐπὶ τῆς τῆς προσκυνήσῃ' 
Go; xol πῶς οὖν "Ἔφριξας ποιαύτην φωνὴν nor τοῦ δεσπότου προή- 
πασθαι, ὦ πάντων πονηρῶν πνευμάτων πονηρότερον ἐκ πακονοίας 
πνεύμα; Zh γαστρὸς ἠπνήθης, καὶ διὰ πενοδοδίας ἠπιμάσθηρ᾽ i 
φιλοχρηματίας καὶ μφιλαρας εἰς ἀσέβειαν ἐφέμηῃ Σὺ η Ῥελέαρ »᾿ 
δράκων, ὁ ἀποστάτης, ῥ σκολιὸς € ὄφις, ὁ τοῦ Θεοῦ ἀποστὰς, ὁ τοῦ 
Χριστοῦ χωρισθεὶς, ὁ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἀλλοτριωθεὶς ,ὁ τοῦ χο- 
god τῶν ἀγγέλων ἐξωσθεὶς, ὁ τῶν νόμων τοῦ Θεοῦ ὑβριστής, ὁ τῶν 
νομίμων ἐμθρός, ὁ τοῖς πρωτοπλάστοις ἐπαναστὰς ie, τῆς ἐντολῆς 
ἐξώσας' τοὺς οὐδὲν ἀδινήσωντάς, σε, ὃ τῷ "fel. ἐπωναστήσας τὸν ἂν- 


Θρωποντόνον Káiv, ó τῷ Jo ἐπιδτραπεύσαρ, λέγεις τῷ Κυρίῳ' "Eàv 
πεσῶν προσπυνήσῃς uoi; 9 τῆς τόλμης, à Kr παρωπληξίας. οὔ- 
λος δραπέτης, δοῦλος µαστιίας, yide τοῦ παλοῦ δεσπότου. «4ε- 


σπότῃ σηλικούτῳ, Os πόντων τῶν" νοητῶν καὶ αἰσθητῶν λέγεις᾽ "Ev 
πεσὼν προσκυνήσῃς HOL; 


ΧΙ]. 'O δὲ Κύριος μαχροθυμεῖ καὶ οὖκ εἰς τὸ μὴ ὂν ἀναιρεῖ 
τὸν ἀπὸ ἀγνοίας τοιαῦτα θρασυνόµενον, ἀλλὰ mote ἀποκρίνεται" 
"Toys Zwrovü, Ow. εἶπεν" παγε ὀπίσω μου" οὐ γὰρ ὑποστρέψαι 
οἷός v&' ἀλλὰ" "Ύπαγε 2ατανᾶ, ἐν oig ineo ὕπαγε, ἐν oic ἠρεθί- 
cong & sxovolag ἐγὼ γὰρ, ὅστις eiu, Ἰινώσκω, xol ὑπὸ τίνος 
ἀπέσταλμαι, xol ὃν χρὴ προσπυνεῖν ἐπίσταμαι. Κύριον γὰρ τὸν Θεόν 
σου προσκυνήσεις, καὶ αὐτῷ μόνῳ λατρεύσεις, Οἶδα τὸν ἕνα, ἐπίστα- 


Cap.X. 1) προκαλεῖσδαι OV. Forma 
medii praestare videlur. 

2) οὗ B 0 Y. 

3) προπολλῶν scr. 0 V. 

4) Σαταπατήσης 0 V, 
καταπατήσεις man. sec. 

Cap. XL 1) πειράζης 0 V, in illo 
πειράζεις sec. cura. 

2) λέγειν Usserius reposuit ex Nyd- 
prüc. et vet. Int., deest in B 0 Y, idque 
sine damno. 

3) προσχυνήσει V, et prius 0. 


ile quideni 


4) ἐφέλκει Ὁ V, in illo ἐφέλκη ex 
correctura. 

5) βελίας 0 V. 

6) πρωτοπλάσταις 0 V. 

1) ἠκείσας (c. sp. asp.) O V. 

8) τῶν om. O V. lidem ser. ἐσθητῶν. 

Cap. XI. 1) μακροδυμῆ 0 V, in 
illo correctum. Vossii μακροθυμοῖ einen- 
dandum. 

2) ἠρεθήσθης, ΟΥ. Illic vocc. prae- 
cedentia ἐπλέξω ὕπαξε ἓν oig (sic) iu 
marg. supplentur. 


IGNATII EPISTOLA AD PHILIPPENSES. X. χι. χι. 213 


X. Tu ergo, qui tanquam fulgur de sublimi gloria cecidisti, audes 
dicere Domino: ,Mitte te hine deorsum; cui ea, quae sunt, aestimantur 
quasi quae non sint; et ad inanem gloriam provoeas eum, qui non ex- 
tollitur? Et fingis te Scripturas de eo legere dicens: ,Scriptum est 
enim, quoniam Angelis suis mandavit de te, ut in manibus tollant te, ne 


quando offendas ad lapidem pedem. tuum?' Et fingis te sequentia ἴρηο- 


rare; furans ea, quae de le ac tuis? ministris prophetavit dicens: ,Super 
aspidem et basiliscum ambulabis, et coneuleabis leonem et draconem?! 


XI. Si ergo coneuleatio es' pedum Domini, quomodo temptas intem- 
ptabilem, immemor legislatoris, qui dixit? ,Non temptabis Dominum Deum 
tuum ?* Et audes, impudentissime; opera Dei assumere et dicere, quia 
lbi traditus est^ principatus eorum: et casum tuum extendis contra 
Dominum" et promittis, ie dareei, quae sunt ipsius,' dicens: ,Haec omnia 
tbi dabo, si cadens in terram adoraveris me?' Quomodo non timuisti 
lalem vocem contra Dominum emittere, tu qui omnium spirituum maligno- 
rum? malignissimus es; et pro malitia" ventre et pectore in terra repere ius- 
sus es, et per inanem gloriam inhonoratus es; qui per avaritiam et arrogan- 
tiam ad impietatem deductus es? Tu incensor, draco, apostata, serpens 
perplexus, a Deo discedens, a Christo separatus, a Saneto Spiritu 
alienatus, et a choro Angelorum exulatus; iniuriator legis Dei, et legiti- 
morum inimicus; qui super protoplastos insurrexisti, et a mandato Dei 
eos averüisti, qui nichil te laeserunt; qui adversus Àbel Cain fratricidam" 
excitasti; qui in lob mala exercuisti: tu ergo huiusmodi dieis Domino: 


,Si eadens" adoraveris me * 0 audacia, O puniende serve fugitive, serve - 


flagellande, exterminator bonorum. Domino dominorum, perfecto Deo 
omnium intelligibilium atque sensibilium dicis: ,Si cadens adoraveris me?' 


XIL. Dominus autem longanimis οί, qui -non in praesenti inter- 
fecit eum, qui per ignoranliam et audaciam talia dicit; sed mansuete 
respondet diceus: ,Vade Satana? Non dixit: Revertere post me; non 
enim est reversurus aliquando;! sed, Vade, inquit, Satana, in ea, quae 
übi elegisti; vade, in quibus provocatus es a tua malitia, Ego autem 
scio, quis sum," et a quo sum missus,? οἱ scio, quem debeo adorare. 


Dominum enim,? inquit, ,Deum tuum adorabis, et ipsi soli servies.* Scio | 


Cap. X. 1) Luc. 10, 18. 9) in lerram add. Reg. 

2) Matth. 4, 6. 

3) de te alque de tuis Pal., de te Cap. XII. 1) est. om. Pal, in quo 
ac de tuis Reg. Ceterum cf. Ps. 91, 13. des. subsequens qui. 


Cap. ΧΙ. 1) est Pal. 2) vade retro me satanas Pal, vade 

2) Deut. 6, 10. vetro satanas Reg. Cf. Matth. 4, 10. 16, 23. 

3) traditus libi est. Pal. 3) aliquando reversurus transp. Reg. 

4) dominum tuum Reg. 4) satanas Pal. Reg. 

$) illius Pal. Praeterea cf. Matth. 4, 9. $) cognosco qui sum Pal. Reg. 

6) malignorum. spirituuminy, Pol. Reg. 6) missus sum inv. Reg. 

1) pro tua malilia. Reg. Locus est 7) elrecepi ex Pal. Reg.ed.Veneta 1546. 
Gen. 3, 14. 8) enim om. Pal. In Reg. dominum 

8) a spiritu sanclo Pal. Reg. enim. deum tuum. inquit (supra add.) ado- 

9) fratricidum ex Reg., parricidam  vabis. Cf. Matth. 4, 10. -Deut. 6, 13. 
Pal. vulg. 9) ipsi ex Pal. Reg., illi vulg. 


PiTRES APOST, 18 


5 


274 IGNATII EPISTOLA AD PHILIPPENSES, XII. XHI. XIV. XV. 


μαι τὸν «μόνον, οὗ σὺ ἀποστάτης γέγονας. Οὐκ elu ἀντίθεος, όμο- 
λογῶ τὴν ὑπεροχγήν' ἐ 


ἐπίσταμαι τὸν τῆς ἐμῆς γεννήσεως αἴτιον, τὸν 
Πατέρα. 


XII. Ταῦτα, ἀδελφοὶ, ἀπὸ διαθέσεως τῆς πρὸς ἡμᾶς ἠναγκά- 
σθην ἐπιστεῖλαι, εἰς δόξαν. Θεοῦ παραινῶν, οὐχ ὡς Qv vi, ἀλλ de 
ἀδελφός. αποτάσσεσθε τῷ ἐπισκόπῳ, τοῖς πρεσβυτέροις, τοῖς διακό- 
νοις. Αγαπᾶτε ἀλλήλους ἐν Κυρίῳ , ὡς Θεοῦ ἀγάλματα, Ὁρᾶτε of 
ἄνδρες, ὡς ἴδια μέλη τὰς γαμετὰς στέργετε ' a γυναῖκες ; ae ἓν οὔσαι 
τῇ, συναφείᾳ»' στέργετε τοὺς ἑαυτῶν ἄνδρας. EV τις ἀγνεύεν ῆ ἔγκρα- 
τεύεται, μὴ ἐπαιρέόθω, ἵνα μὴ ἀπολέσῃί τὸν μισθόν. Τὰς ξορτᾶς μη 
ἀτιμάδετο * τὴν τεσόαρακοστήν μὴ ἐξουθενεῖτε" µίμησιν γὰρ περιέχει τῆς 
τοῦ χωρίου πολωτείας' μετὰ τὴν τοῦ πάθους ἑβδομάδα μὴ παρορᾶτε 
τετράδα καὶ παρασχευὴν «νηστεύουτες, πένησιν ἐπιχορηγοῦντες τὴν πε- 
ρισσείαν. Ei τις πυριαπὴν 7 σάββατον νηστεύει, πλὴν ἑνὸς σαββάτου 
τοῦ Πάσχα, οὗτος χριστοπτόνος» ἐστίν, 


XIV. Ai προσευγαὶ ὑμῶν ἐκταθείησαν eic τὴν “Αντιοχείας ἔκαλη- 
Giov, ὅθεν xol δέσµιος - ἀπάγομαι εἷς Ῥώμην. "Ασπάξομαι τὸν ἅγιον 
ἐπίσχοπον Πολύναρπον΄ ὀσπάζομαι τὸν ἅγιον ἐπίσκοπον Βιτάλιον, καὶ 
τὸ ο ερὸν πρεοβυτέριον, «ol τοὺς συνδούλους μου τοὺς διακόνους Qv 
ἐγὼ ἀντίψυχος” γενοίµην. "Exi συντάσσοµαι τῷ ἐπισπόπῳ wol τοῖς 
πρεσβυτέροις ἐν υρίῳ' Er τις μετὰ Ἰουδαίων ἐπιτελεῖ τὸ πάσχα, 
5 τὰ σύμβολα τῆς ἑορτῆς αὐτῶν δέχεται, ποινωνός ἐστι τῶν ἀπομτει- 
«νάντων τὸν Κύριον καὶ τοὺς ἀποστόλους αὐτοῦ. 


XV. -4σπάζονται ὑμᾶς Φίλων καὶ ᾽Αγαθόπους of διάκονοι. "4σπά- 
fouet τὸ σύστηµα τῶν παρθένων, τὸ τάγμα τῶν. χηρῶν᾽ ὧν καὶ ὀναί- 
μην. "Ασπάζομαι τὸν lav Κυρίου, ἀπὸ μικροῦ ἕως μεγάλου, ᾽Απέ- 
ὄτειλα ὑμῖν ταῦτά μου τὰ γράμματα ὃν: Βόφανίου τοῦ ἀναγνώστου, 
ἀνδρὸς Θεοτιμήτου xol πιστοτάτου, -συντυχὼν περὶ Ῥηγειόνα  '  &voyo- 
μένου ἐν πλοίω. ἸΜἐμνησθέ μου τῶν δεσμῶν , ἵνα τελειωθῶξ ἐν Xpt- 
στῷ. "Ἔφδωσδε Gag , ψυχῇ, πνεύµατι, τέλεια φρονοῦντες, ὀποστρε- 
φόμενοι τοὺς ἐργάτας τῆς ὀνομίας, καὶ τοῦ λόγου τῆς ἀληθείας φθο- 
ρεῖς, ἐνδυναμούμενοι iv τῇ χάριτι τοῦ Kuglov ἡμῶν Ἰησοῦ «Χριστοῦ. 


Cap. XIII. 1) οὖκ ὧν τι p. οὐχ ὡς 
ey τι 0 V. 

2) τῆς συναφείας 0 V. 

3) ἀπολέσει 0 Y, ἀπολέσῃ illo ad 
oram. 

4) lla ex Nydpruc. Usser., uóvov p. 
σαββάτου τοῦ Πάσχα 0 Y, σαββάτου 


2) ἀντίψυχον. F OV, quodIgnatiano 
usui loquendi magis respondet. 


Cap. XV. 1) Ha F O V, διὰ B vulg. 
Subinde εὐφανείου F O V. 


2) ῥηγίονα 0 V, Ρηγειύνα D 


sime τοῦ Πάσχα B 
$) 4onarozrdvog V, et prius 0. 
Cap. XIV. 1) f τάλίον VO, heic 
mutatum in frr&4to». 


3) τελειωδῆ O V. 

In V epigraphe: τοῦ ἁγίου ἑερομάρ- 
τυρος Tyvetíov ἐπιστολὴ πρὸς qu 
λιππησίους περὶ βαπτίσματος. 





IGNATII EPISTOLA AD PHILIPPENSES. XI. ΧΙΠ, XIV. XV. 275 


enim et novi unum solum, eui non denego servire, a quo tu apostala 
factus es. Non enim" sum antitheus, hoc! est contrarius Deo, sed con- 
fiteor? eminentiam: et non recuso adorare eum, quem novi nalivitatis 
meae auctorem et dominum atque" meae perseverantiae custodem. Ego 
enim, inquit, ^ ,vivo propter Patrem. 


XIII. Haec autem, fratres, per dispositionem Dei coactus sum mit- 
tere ad vos, monens vos ad gloriam Dei, non quasi extraneus, sed si- 
cut frater. Subieeti estote Episcopo et Presbyteris et Diaconis. Dili- 
gite invieem in Domino, sieut Dei simulacra. Videte ergo viri, diligite 
uxores vestras sicut propria membra. Mulieres vero, sicut unitatis tactu 
veslros viros amate. Qui castus est, vel continens, non extollatur, ne 
perdat mercedem, suam. Dies festos nolite dehonorare. Quadragesimam 
vero nolite quasi^ pro nichilo habere: imitationem enim continet Domini 
conversationis. Hebdomadam etiam? passionis nolite despicere. Quarta 
feria et sexla^ ieiunate, pauperibus reliquias porrigentes. —Quieunque 
Dominicam? aut Sabbatum ieiunaverit , praeter unum Sabbatum Paschae, 
ipse est Christi interfector." 


XIV. Oraliones vestrae protendantur ad Ecclesiam Antiochiae, unde 
et vinetus dueor ad Romam. Salulo sanctum Episcopum Polyearpum. 
Saluto' sanetum Episcopum Vitalem, et sacrosanctum Presbyterium," et 
eonservos meos Diaconos:? pro quorum animabus ego efficiar Adhuc 
dico Episeopis et Presbyteris in Domino: Quicunque eum ludaeis Pascha 
egerit, aut solennia dierum festorum eorum susceperit, communis est 
eis, qui Dominum et Apostolos eius occiderunt. 


XV. Solutant vos Philon et Agathopus diaconi. Saluto! congre- 
galionem virginum, legionem viduarum, à quibus οἱ” adiutus sum. Saluto 
populum Domini, a minimo usque ad maximum.  Transmisi vobis haec 
mea scripta per Euphanium" lectorem, irum Deo honorabilem et fidelis- 
simum, qui mihi occurrit in regionem* iam navem ascensuro. Memen- 
tote vineulorum meorum, ut consummer in Christo. Incolumes estote 
carne et anima et spiritu, perfecta sentientes, devitantes operarios iniqui- 
tatis et corruptores verbi veritatis, confortali in gralia Domini nostri 
lesu Christi. 


10) enim om. Pal. 5) dominum Pal. 
11) id Reg. .. 6) ipse christi est interfector Reg. 
12) contrarius Val. Cap. XIV. 1) unde et unde et Reg., 


13) ac Pal. Subsequens meae non 
est in Pal, Reg. 

14) inquit des. in Reg. Cf. Io. 6, 57. 

Cap. XIII. 1) viros vestros amate Reg. 


secundo loeo subnotatum. 
2) presbiterum Pal. 
3) diacones Reg. 


2) quasi recepi ex Pal. Cap.XV.. 1) salutasupra o pr. man, Reg. 

3) enim Pal. 2) ef om. Reg. 

4) Quaria vero et secia feria Rog. 9) eustanium Reg. 
Membrum Quarta feria eb semig ieiu- 4) in regione Pal., quod praestat. 
nale: pauperibus reliquias porrigentesnon 5$) Subseriptio Ezplicit. ad philippen- 
est in Pal. ses in Pal, Explicit V in Reg. 





18* 


276 | IGNATH EPISTOLA AD PHILADELPHIENSES. I. Π. ΠΠ, 


TOY AYTOY ΕΠΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΦΙΛΑΛΕΛΦΕΙΣ.Ι 


γνάτιος, ὁ xol Θεοφόρος, ἐκκλησίᾳ Θεοῦ Πατρὸς καὶ Κυρίου 
᾿Ἴησοῦ Ἀριστοῦ, τῇ οὔσῃ ἐν Φιλαδελφίᾳ, ἐν ἀγάπηῃ ἠλεημένῃ, 
καὶ ἠδρασμένῃ ἐν ὁμονοίᾳ Θεοῦ, καὶ ζγα]λομένγῇ ἐν τῷ πάθει 
τοῦ Κυρίου "ἡμῶν ᾿Τησοῦ Χριστοῦ" ἀδιακρίτως, nal à ἕν τῇ ὀνα- 
τάσει αὐτοῦ πεπληροφορηµένῃ iv παντὶ co ἣν ἀσπάζομαι 
ἐν αἵματι ᾿]ησοῦ Χφιστοῦ, diio d éovi χαρὰ -αἰώνιος nol παρά- 
μονος μάλιστα roig ἐν ἑνὶ οὖσι σὺν τῷ ἐπισκόπῳ παὶ τοῖς. 
πρεσβυτέροις καὶ διακόνοις , ἀποδεδειγμένοις iv θελήματι Θεοῦ 
Πωτρὸς, διὰ τοῦ Κυρίου ᾿]ησοῦ Χριστοῦ, ὃς aera τὸ ἴδιον 
βούλημα, ἐστήριξεν αὐτοῦ βεβαίως τήν ἐκκλησίαν ἐπὶ τῇ πέτρα, 
οὔποδομῇ πνευµατιμῇ, ἀμειροποιήτῳ, 1 συγλλήσαντες οὗ ἄνεμοι 
xol οἱ ποταμοὶ οὖν ἴσγυσαν αὐτὴν ἀνατρέψαι, ἀλλὰ μηδὲ ἰσχύ- 
σειάν ποτε τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας, ἀλλ’ ἐξασθενήσειαν . 
δυνάμει ᾿ησοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν. 


I. Θεασάμενος ὑμῶν τὸν ἐπίσκοπυν ἔγνων, ὅτι οὖν ip ἑαυτοῦ, 
οὐδὲ δι᾽ ἀνθρώπων ἠξιώθη τὴν διαμονίαν, τὴν εἰς τὸ ποινὺν ἀνήκου- 
σαν, ἐγχειρισθῆναι, οὐδὲ κατὰ πενοδοξίαν, ἀλλ) ἐν ἀγόπῃ Ἰησοῦ Χρι- 
στοῦ καὶ Θεοῦ Πατρὸς, τοῦ ἐγείραντος αὐτὸν ix νεπρῶν' οὗ ααταπέ- 
πληγµαι’ τὴν ἐπιείμειαν,) ὃς σιγῶν πλέον δύναται τῶν πλέον" λαλούν- 
των συνήρµοσται γὰρ ταῖς ἐντολαῖς Κυρίου nol τοῖς δικαιώμασι», 
ex q00001 zi πνθάρᾳ, Aot ἔστιν ἄμεμπτος , οὐχ ἧπτον Ζαχαρίου τοῦ 
ἱερέως.. 4h μαλαρίξει μου ἡ ψυχἠ τὴν εἰς Θεὺν αὐτοῦ γνῶμην, ἐπι- 
jvovg ἐνώρετον καὶ τελείαν οὖσαν, τὸ ἀπίνητον αὐτοῦ καὶ το ἀόργη- 
τον Ív πάσῃ ἐπιειπείᾳ Θεοῦ ζῶντος, 


II. ως τέκνα οὖν φωτὸς ἀληθείας, φεύγετε τὸν μερισμὸν τῆς 
ἑνότητος καὶ τὴν πακοδιδασκαλέαν᾿ τῶν αἱρεσιωτῶν, ἐξ ὧν μολυσμὸς 
ἐξῆλθεν εἰς πᾶσαν τὴν ym. Ὅπου δὲ ὁ ποιμήν ἐστιν, ἐκεῖ Ge πρό- 
Boo? ἀπολουθεῖτε' πολλοὶ rào λύκοι πωδίοις ἠμφιεσμένοι, ἡδονῇ πα 
αἰχμαλωτίξουσι τοὺς Θεοδρόµους" ἀλλ iv τῇ ἑνότητι ὑμῶν οὐχ ἔξουσι 
τόπον. 


rr. Απέμοθε οὖν. τών κακών ,Borováw, ἄστινας ᾿Ἰησοῦς Χρι- 
στὸς οὐ γεωργεῖ, ἀλλ ὃ ἀνθρωποπτόνος δὴρ, διὰ τὸ μὴ εἶναι αὐτὰς 


1) Τοῦ αὐτοῦ πρὸς Φιλαδελφεῖς. 
ἘἨπιστολή. e'. B. 

2) ἀγαλλο---ομένῃ B, versum clau- 
dens, novumque exordiens. 

3) «Χριστοῦ accessit ex F O V. 

4) τοῖς recepi ex margine Codicis O, 
suadente. vet. Int. 

5) ὧσιν 0 V. 

6) Sic BF O Y, δέληµα recensio 
brev., Cureton. Subinde ἐστήρισεν O V. 


T) oixodo zwi V, uij ad oram; οἳ- 


κοδοµὴ πγι, supra 3 9» man. sec. 0; 
in B olxodouij πγεύματι. 

8) καταπέπλειγμαι 0 V, η in illo 
supra. 

9) ἐπιείχιαν OV, illic correctum in 
ἐπιείκειαν. 

m πλέων B. 

ap. Π. 1) τῆς κακοδιδασχαλία 

pov ) τῆς | ς 

2) πρόβατον 0 V. 

Cap. IIl. 1) δἱεΒ,αὐτοὺς FO V c, 
utroque Cod, récensionis brevioris, 


IGNATII EPISTOLA AD PHILADELPHIENSES. I. ]l. HI 277 


B 


EIUSDEM EPISTOLA AD PHILADELPHIENSES. EX TROIA.! 


Ignatius, qui et Theophorus, Ecclesiae Dei Patris et Domini nostri 
lesu Ghristi, quae est in Philadelphia, misericordiam cousecutae in 
dilectione, et confirmatae in concordia et exultatione Dei, in pas- 
sione Domini nostri indiscrete, et in resurrectione eius repletae 
in omni misericordia: quam et saluto in sanguine lesu Christi, 
quod est gaudium sempiternum et singulare: maxime iis," qui 
sunt in unum cum Episcopo et cum Presbyteris et cum Diaco- 
nis, probatis in voluntate Dei Patris, per Dominum lesum Chri- 
stum, qui secundum suam voluntatem solidavit firmiter Ecclesiam 
eius super petram, aedificio spirituali! non manu facto, quam 
flumina inundantia et flantes venti non valuerunt subvertere; nec 
valeant aliquando spiritus nequitiae, sed debilitentur virtute Do- 
mini nostri lesu. Christi. 


L . Videns autem Episcopum vestrum cognovi, quia non a semel 
ipso, neque ab hominibus! promotus est in ministerium ad communio- 
nem pertinens, neque per inanem gloriam, sed in dilectione lesu Christi 
et Dei Patris, qui resuscitavit eum a mortuis: cuius expavesco mansue- 
iudinem, quomodo tacens amplius potest a loquente.  Aptus est enim 
mandatis Domini et iustitiae eius, sicut chordae" citharae; et est irre- 
prehensibilis, non minus a Zacharia sacerdote? Propter quod beatificat 
anima mea illius secundum Deum'^ dispositionem, cognoscens innocentem 

' perfectam et immobilem et sine ira circa omnes eius mansuetudi- 
nem, tanquam Dei vivi. 


II. Sicut" ergo filii lucis, vere? fugite divisionem unitatis et malam 
doctrinam" Haereticorum, ex* quibus exivit coinquinatio in omnem terram. 
Ubi ergo* Pastor est, illuc sicut oves congregemini? Multi! enim lupi 
pellibus ovium induti voluntate? mala captivant decurrentes ad Deum ; sed 
in unitate vestra non inveniunt locum. 


IIT. Abstinete itaque vos a verbis! malis, quae lesus Christus non 
seminavit, sed hominum interfectrix bestia: propter quod non sunt plan- 


1) Incipit eiusdem ad philadelphienses 
Pal, Incipit VI Reg. 

2) iis om. Pal. Reg. 

ϐ) spiritali Pal. Locus est Matth. 


10) domini Reg. 
11) et om. Pal. 


Cap. I. 1) Sic Reg. 
2) lucis verae Pal. Reg. 


, 18. 

4) Gal. 1, 1. 

5) promotus est ministerium ad. com- 
nunionem pertinenem Pal. promotus est 
in. ministerium: ad comutnitionem. pertiuen- 
lem Reg. 

6) α loquente polest exaratum in Pal. 

1) corde Pal. Reg. 

8) inreprehensibilis scr. , Pal. 

9) Zacharia propheta sacerdole Pal. 
Cf. Luc. 1, 55q. 


3) malae doctrinae Pal. Reg. Secundum 
casum exhibent etiam Codd. nostri gr. 
BO Y. 

4).de Reg. Ceterum cf, ler, 23, 15. 

5) ef Pal. 

6) congregamini Pal. Reg. 

7) Matth. 7, 15. 

8) |. voluptate. Cur. 


Cap. II. 1) L. herbis. Cur. 


278 IGNATII EPISTOLA AD PHILADELPHIENSES. III, IV. 


φυτείαν Πατρὸς, ἀλλὰ σπέρμα τοῦ πονηροῦ. Οὐγ. ὅτι παρ ὑμῖν, με- 
ρισμὺν £go ν' ταῦτα 1θάφω , ἀλλὰ προασφαλίζοµαι ὑμᾶς ὡς eno 
Θεοῦ" ὅσοι γὰρ Χριστοῦ εἰσίν, οὗτοι μετὰ τοῦ ἐπισκόπου εἰσίν * ὅσοι 
0 ἂν ἐκκλίνωσιν αὐτοῦ, od τὴν κοινωνίαν ἀσπάζωνται μετὰ τῶν Xo- 
τηραµένων, οὗτοι σὺν αὐτοῖς ἐμκοπήσονται οὐ γάρ εἶσι γξώργιον 
Χριστοῦ, ἀλλ ἐχθροῦ σπορά" οὗ ῥυσθείητε πάντοτε εὐχαῖς τοῦ προ- 
παθεζοµένου͵ ὑμῶν ποιµένος, τοῦ πιστοτάτου πο] πρροτάτου.’ ,Hogo- 
παιῶ οὖν ὑμᾶς ἐν Κυρίῳ' ὅσοι ἂν μετανοήσαντες ἔλθωσιν ἐπὶ τὴν 
ἑνότητα τῆς ἐκπλησίας, προσδἐχεσθε' αὐτοὺς μετὰ πάσης πραότητος, 
ivo. διὰ τῆς Ἰρηστότητος παὶ τῆς ἀνεξινωμίας. ὄνανγ /ψαντες ἐκ τῆς τοῦ 
διαβόλου παγίδος, ἄξιοι Ἰησοῦ Χριστοῦ γενόμενοι, σωτηρίας αἰωνίου 
πύχωσιν ἓν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Χριστοῦ. ᾿4δελφοὶ, μὴ πλανᾶσθε' εἴ τις 
σχίροντι͵ ἀπὸῖ τῆς ἀληθείας ἀκολουθεῖ, βασιλείαν θεοῦ οὐ sho ovopij- 
σε καὶ εἴ τις οὖν ἀφίσταται τοῦ ψευδολόγου nj jguxog , εἰς γέενναν 
κατακριθήσεται * οὔτε γὰρ εὐσεβῶν ἀφίστασθαι χρὴ, οὔτε ài Quccepéov 
συγπεῖσθαι δεῖ εἴ τις àv ἀλλοτρίᾳ jou περιπατεῖ,, οὗτος οὖν ἔστι" 
Χριστοῦ, οὔτε τοῦ πάθους αὐτοῦ ποινωνόρ " ὀλλ᾽ ἔστιν ἀλώπηξ, 1o 
φθορεὺς ἀμπελῶνος Χριστοῦ" τῷ, τοιούτῳ. μὴ συναναµίγνυσθε, ἵνα μὴ 
συναπόλησθε αὐτῷ" Wy πωτὴρ ᾖ, xdv vios, κἂν ἀδελφὸς, x&v οὗνεῖος ' 
Οὐ φείσεταν γάρ σου, φησὶν, ó ὀφθα]μὸς ἐπ] αὐτῷ. Τοὺς μισοῦντας 
οὖν τον Θεὸν μισεῖν χρὴ, καὶ ὑμᾶς καὶ ἐπὶ τοῖς ἐχθροῖς αὐτοῦ bmi. 
aeGOot" u οὐ μὴν, καὶ τύπτειν αὐτοὺς 7 διώκειν, παθὼς τὰ ἔθνη τὰ 
μὴ εἰδότα, τὸν Κύριον καὶ Θεόν' ἀλλ) ἐμθφοὺς μὲν ἡγεῖσθαι, καὶ χω- 
ρίζεσθαι ἀπ) αὐτῶν; νουθετεῖν͵ δὲ αὐτοὺς, καὶ ἐπὶ µετάνοιαν παρανα- 
λεῖν, ἐὰν ρα ἀπούσωσι, ἐὰν ἄρα ἐνδῶσιν] Φιλάνθρωπος γάρ ἐστιν 
ó θεὺς ἡμῶν, καὶ πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι παὶ εἰς eni 
}νωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν' διὸ τὸν ffov. αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς 
παὶ ἀγαθοὺς, καὶ βρέχει, τὸν Φετὸν"’ ἐπὶ διναίους xci Güixovc' οὗ τῆς 
χρηστότητος., θένων παὶ ἡμᾶς’ εἶναι μιμητὰς ó Κύριος, λέγει , Πνεσθε 
τέλειον, Μαθὼς καὶ 0 Πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν, 


"Eyà πέποιθα εἰς Ur) ἐν Κυρίρ ^ on οὐδὲν ἄλλο φρονή- 
Gere" "hd xol δαζρῶν γφάφω τῇ ἀξιοθέρ ἀγάπῃ ὑμῶν παρακαλῶν 
ὑμᾶς, μιᾷ πίστει, καὶ ἑνὶ πηρύγματι, καὶ qui εὐχαριστία χρῆσθαι' μία 
γάρ ἐότιν v σὰρξ τοῦ «Κυρίου ᾿ησοῦ, xol ἓν αὐτοῦ τὸ pur τὸ ὑπὲρ 
ἡμῶν ἐχυθέν' εἷς xoi ἄρτος τοῖς TLOGLV ἐθρύφθη, καὶ ἓν ποτήριον 
τοῖς ὅλοις διενεµήθη" ἓν Φυσιαστήριον. πάσῃ τῇ ἐκκλησίᾳ, καὶ εἷς 
ἐπίσκοπος, ἅμα τῷ πρεσβυτερίῳ, καὶ τοῖς διακόνοις, τοῖς συνδούλοις 


2) εὖρ ων OV. 11) εχτετηκέσθ «sine spiritu C,2xre- 
3) la B F O V Cler, εἰσὶ Voss. τικέσδαι V. 
4) εἶσιν 0 y. 12) Ita 0 V, ἐγδῶσι B F Vulg. 
5) Voec. xeh πρᾳοτάτου in lextu 19) τὸν δετὸν om. O V. 
Cod. O praetermissa, ad oram addita 14) ἡμᾶς c. BF 0 V vet. Int. Cler., 
extant. ὑμᾶς Voss. et al. male. 


6) προσδέχεσδαι O V, e illic supra. Cap. IV. 1) γὰρ O0 V. 

1) ἐπὶ Voss. mendose. 

8) δυσσεβέσι) 0 V. 2) plantationes Pal. 

9) ἔστιν 0 V. 3) igitur Pal. Reg. 

10) ἀλώπιά O V, η in illo [supra, 4) scribo vobis Reg. 
ἀλλύπηξ B. 5) cum om. Reg. 


IGNATII EPISTOLA AD PHILADELPHIENSES. III IV. 279 
sed seminarium Nequissimi. Non ergo? separationem in- 
veniens apud vos haec scribo: sed inveniens vos ut filios Dei. Quol- 
quot enim sunt Christi, ipsi sunt cum^ Episcopo. Qui autem declinant 
eum, vel communionem eius, et sociant se? maledicis, ipsi cum illis simul" 
abseindentur. Non enim sunt agricolae Christi, sed [nimici seminarium : 
à quibus eruamini semper precibus assidentis Pastoris vestri fidelissimi 
et mitissimi, Rogo itaque vos^ in Domino: quicunque poenitentes vene- 
rint ad unitateni Ecclesiae, suscipile eos cum omni mansuetudine , ut 
per utilitatem et bonam demonstrationem de luto et muscipula" Diaboli 
eruti et digni lesu Christo' effecti, sempiternam salutem percipiant in 
regno Christi, Nolite ergo errare, fratres. Quicunque enim separatum 
a veritate fuerit secutus," regnum Dei non haereditabit: et qui non 
discesserit a falsiloquo praedicatore, in Gehennam"* dammabitur. Unde 
nec a iustis discedere, neque iniustis appropinquare oportet. Quicun- 
que enim in aliena sententia ambulaveril, ipse non est Christi, nec pas- 
sionis eius particeps, sed est fraudator et corruptor vineae Christi. 
Tali ne commisceamini, ne simul cum eo pereatis: nec si pater sit, vel 
filius, aut frater, aut domestieus. ,Non enim, inquit, ,parcat'^ oculus. tuus 
super eum. Qui ergo odio habent Deum, oportet etiam vos eos odire, 
ei super inimicos eius tabescere. Non quidem nos persequi eos aut 
percutere oportet, secundum Gentes, quae non noverunt Deum: sed 
inimicos arbitrari, et separari ab eis, et monere eos, οἱ ad poenitentiam 
provocare, si? forte audiant et adquiescant. Amator enim hominum est 
Deus noster, et vult omnes homines salvos fieri, et ad agnitionem veri- 
tatis venire," Propter quod et Solem suum oriri facit super bonos et 
malos, et pluit super iustos et iniustos." — Cuius utilitatis etiam nos Do- 
minus volens esse imitatores, dicit: ,Estote perfecti, sicut et Pater vester 
caelestis perfectus est.^? 


tatio? Patris, 


IV. Ego confido de vobis in Domino, quia nichil aliud sapietis." 
Propterea fiducialiter scribo Deo dignae dilectioni? vestrae, rogans VOS, 
ut instetis uni fidei, uni praedicationi una gratiarum actione* utentes. 
Una enim est? caro Domini lesu," et unus eius sanguis, qui pro nobis 
effusus est, unus etiam panis pro omnibus confraetus, et unus calix to- 
lus Ecclesiae: et unus" Episcopus, simul cum omni Presbyterio, et Dia- 


6) se cum Pal. 
1) simul om. Pal. 
duniur Pal. Reg. 


8) fogo vos itaque Pal. 


Suhinde abscein- 


9) el amuscipula Pal. Ceterum cf. 


1| Tim. 2, 26. 

10) Christo Pal. Reg. ed. Veneta 1546, 
Ohristi vulg. ap. Cureton. 

11) Qui enim separalus a werilale 
secutus Pal., Qui enim separalum « ve- 
rilale. secutus fuerit Reg. 

12) gehenna Reg. 

.. 18) Unde neque ab iustis Pal., 
Haque uec a iusiis Reg. 


Unde 


14) parcat. inquit inv. Reg. Celerum 
cf. Ps. 139, 21 

15) I Thess. 4, 5. 

16) ne Pal. Reg. 

17) provenire Pal. Cf. I Tim. 2, 4. 

18) Matth. 5, 45. 

19) Matth. 5, 48. 

Cap. IV. 1) in. Pal. 

2) sapitis Reg. 

3) dilectionis Pal. 

4) acliones Pal. 

5) est est p. enim est Pal., est enim 
inv. Reg. 

6) iesus Reg. 

7) Subsequuntur litt. eg cum punctis 
suppositis in Pal. 


280 IGNATII EPISTOLA AD PHILADELPTIIENSES. 


μου ᾿ ἐπείπερ nol εἷς ἀγέννητος, ὁ Θεὸς καὶ Toro xol εἷς Movoye- 
vic Tíc, Osüc λόγος ol ὄνθρωπορ᾽ xol εἷς ὁ Παράκλητος, τὸ 
πνεῦμα τῆς ἀμηθείᾶς” ἓ ἓν δὲ παὶ τὸ πήρυγμα, xol 1 πίστις µία, καὶ 
τὸ βάπτισμα 5 fv, xod µία ἠ' ἐκκλησία, qw Ἱδρύσαντο of. ἅγιοι ἀπόστο- 
λοι ἀπὸ περάτων ἕως περάτων, ἐν τῷ αἵματι τοῦ Χριστοῦ, οὐφείοις' 
ἱδρῶσι ol πόνοις. Καὶ ὑμᾶς οὖν 39) ὡς λαὺν περιούσιον sol Έθνος 
ἅγιον, ἐν ὁμονοίᾳ πάντα iv Χριστῷ ἐπιτελεῖν. «αἱ γυναῖψερ, τοῖς ἂν- 
δράσιν ὑποτάγητε ἐν φόβῳ Θεοῦ": of παρθένοι, τῷ Χριστῷ ἐν άφθαρ- 
σίᾳ, οὐ βδελυσσόµεναι Ἰάμον, ἀλλὰ τοῦ -Ἀρε]όσονος ἐφιέμεναι' οὖν. ἐπὶ 
διαβολῇή συναφείας;, ἀλλ) ἕνεκα τῆς τοῦ vópov* μελέτης. Τὰ Ténva, 
πειθαρχεῖτε τοῖς ηονεῦσιν ὑμῶν, καὶ στέργετε αὐτοὺς, ὡς συνεργοὺς 
θεοῦ εἰς mv ὑμετέραν }έννησι», Οἱ δοῦλοι, ὑποτάγητε τοῖς Δυρίοις 
ἐν 0:3, ἵνα “Ἀριότοῦ ἀπε]εύθεροι γένησθε. Οἱ ἄνδρες, ἀγαπᾶτε τὰς 
γυνοῖκας, ὑμῶν, ὡς ὁμοδούλους Os, ὡς olnsiov σῶμα, ὡς κοινωνοὺς 
βίου, sol συνεργοὺς τεννογονίας. At παρθένου, μόνον τὸν Χριστὸν 
πρὸ ὀφθαλμῶν Seve καὶ τὸν αὐτοῦ Πατέρα ἐν ταῖς εὐχαῖς, φωπιζόμε. 
vel ὑπὸ τοῦ Ἠνεύματος., ᾿Οναίμην ἡμῶν τῆς ἁγιωσύνης,, ὡς "Hio, s 
ὡς noo τοῦ Navi, ὡς Με]μσεδὲκ, ὡς Ἠλοσαίου ,' ὡς Ἱορεμίου, 
ὡς τοῦ βαπτιστοῦ Ἰωάννου, ὡς τοῦ ἠγαπημένου μαθητοῦ, ὡς Τιμο- 
δέου, ὡς Τίτου, ὡς Εὐοδίου ac «Κλήμεντος, τῶν ἐν dyvelo ἐξελ- 
θόντων τὸν βίον 0$ ψέγω δὲ’ τοὺς λοιποὺς µακαρίους, ὅτι Τάμοις 
προδωµίλησαν,"' Qv ἐμνήσθην ἄρτι εὔχομαι γὰρ ὄξιος. Θεοῦ εὑρεθεὶς, 
πρὸς τοῖς Τχνεσιν αὐτῶν εὑρεθῆναι ἐν τῇ βασιλεία. ὡς ᾿4βραὰμ, καὶ 
"Iudex, sol Ἰακὼρ, à Qc Ἰωσὴφ, καὶ "oiov, καὶ τῶν ἄλλων προφητῶν 
ὥς Πέτρου, sol Παύλου, καὶ τῶν ἄλλων ἀποστόλων, τῶν γάμοις προσ- 
ομιλησάντων' οὐχ; ὑπὸ προθυµίας τῆς περὶ τὸ πρᾶγμα, GU ἐπ) 
ἐννοίας ἑαυτῶν τοῦ γένους" ἔσχον ἐπείνους, Οἱ ' πατέρες, lips 
τοὺς ἑαυτῶν παῖδας, ἐν παιδείᾳ xol νουθεσίᾳ Κυρίου: xo διδάσλετε 
αὐτοὺς τὰ fg γράμματα καὶ τέχνας, πρὺς τὸ μὴ ἀργία' χαίρει». 
Καλῶς δὲ, φησὶν, ἐπτρέφει novio δίκαιος, ἐπὶ vii συνετῷ εὐφρανθή- 
Gee. j dj καρδία αὐτοῦ. Of Ἠόριου, εὐμενῶς τοῖς οὐμέταις προσέχετε, 
ὡς 05 "fuos dog ἐδίδαξεν " μία γὰρ φύσις, καὶ ἓν τὸ γένος τῆς ἂν- 
θρωπότητος" ἐν γὰρ «ἄθιστῷ οὔτε δοῦλος, οὔτε ἐλεύθερος. Of ἄρχον- 
τες, πειθαριεἰπωσαν"' τῷ Καΐσαρι᾿ οὗ στρατιῶται, τοῖς ἄργουσιν οὗ 
διώκονον, τοῖς πρεσβυτέροις, ἀρχιερεῦσιν' of πρεσβύτερο: , καὶ οἱ διά- 
πονοι, xol ὁ λοιπὸς Ἀλῆρος, ἅμα παντὶ τῷ Aoi xol τοῖς στρωτιώταις 
xol τοῖς ἄρχουσι xol τῷ Καΐσαρι, τῷ ἐπισκόπω 9 ἐπίόκοπος τῷ 


. 2) ἡ om. 0 V. 10) προσομίλησαν V. Subinde τού- 
3) olveiog 0, ad oram οἰκείοις. των p. ὧν B O V. 
4) διαβολῆς 0 V, illic διαβολῇ ad 11) ἀλλ BOY. 
oram. 12) ἀλλ᾽ om. B O V. 
5) τῶν γόµων 9 V. 12 
6) HA(ac (sine spir.) B. ) αὐτοὺς p. ἑαυτῶν τοῦ γένους 
7) Ἠλισαίου (sine εί) B. ” 0 V, αὐτὸς p. ἑαυτῶν τοῦ γένους B. 
8) "Evodfov B V, forsan 0. Aà oram Codicis O his ultimis exad- 
9) ψέγων p. wj éyo δὲ BO V. Par. "C150 amanuensis scripsit: mofandum. 
ücipium eleganter; eum antecedentibus con- 14) ἀργείᾳ 0 V. 
iungitur, si modo pro puncto post βίον 15) ó om. O. Deinde ἐδίδαξεν c. 


minori signo distinguas, 0 V, ἐδίδαξε B vulg. 


IGNATII EPISTOLA AD PHILADELPHIENSES. IV. n 281 
conis conservis meis. Quia et unus? est ingenitus Deus Pater, et unus 
unigenitus Filius, Deus Verbum et homo, et unus Paracletus,! Spiritus 
veritatis. Una etiam praedicatio et fides una, et unum Baptisma, et 
una Ecclesia; quam fundaverunt saneti Apostoli, a finibus usque ad fines, 
in sanguine Christi, propriis sudoribus et laboribus. Et vos ergo oportet, 
sieut. populum sacerdotalem et gentem sanctam, in concordiam omnes 
in Christo consummari. Mulieres vero viris vestris subditae estote 
in timore Dei: Virgines Christo in incorruptione,' non execrantes nu- 
ptias, sed meliora diligentes; non iu eriminatione contagii,? sed propter 
legis meditationem, ΕΠΙ subditi estote parentibus vestris, et diligite 
eos, fanquam cooperarios^ Dei ad vestram generationem. Semi, sub- 
diti estote dominis vestris in Deo, ut Christi liberti efficiamini. Viri, 
diligite uxores vestras, sieut conservas in Deo, ui proprium. COTpUsS ; 
sicut socias vitae, et cooperatrices ad filiorum procreationem,* Virgi- 
nes, solum Christum prae oculis habete et eius Patrem in animabus 
vestris, illuminatae a" Spiritu Sancto. Memor sum sanctitatis vestrae, 
sicut Heliae, sicut Iesu Nave, sicut Melehisedech, sicut Helisaei, sicut 
Hieremiae, sicut lohannis Baptistae, sicut dilectissimi discipuli, sicut Ti- 
mothei, sicut Titi, sicut. Euodii, sicut Clementis, vel eorum, qui in casti- 
tate de vita exierunt. Non detraho' autem caeteris beatis, qui nuptiis 
copulati fuerunt; quorum nune memini. Oplo enim Deo dignus ad vesti- 
gia" eorum in regno jpsius inveniri, sieut Abraham et Isaac et lacob, 
sieut Ioseph et Isaias," et caeteri Prophetae, sicut Petrus et Paulus," 
et reliqui Apostoli , qui nuptiis fuerunt sociati: qui non libidinis causa, 
sed posteritatis? subrogandae gratia eoniuges habuerunt. Patres, nu- 
trite filios vestros in eruditione et disciplina Domini, et docete eos sa- 
cras litteras et artes honestas, ut non otio gaudeant. ,Bene enim', inquit," 
,untrit pater iustus; in filio autem sapiente"? laetabitur cor eius. Domini, 
benigne in domesticos vestros intendite, sieut sanetus Iob docuit. Una 
enim est natura, et unum genus hominum. In Christo" autem neque 
servus est, neque liber. Principes, subditi estote Caesari; milites, Prin- 
cipibus: Díaconi, Presbyteris. et^" sacerdotibus. Presbyteri vero et Dia- 
coni atque omnis clerus, simul cum omni populo et militibus atque 
principibus, sed et Caesare, obediant Episcopo. Episcopus vero Christo, 


16) πειθαρχήτωσαν 0 V, illic vulg. 18) elie scr. Pal. 


ad oram. 19) traho Reg. 
20) vestia Reg. 
8) et quia unus Pal. 21) esaias Pal. Reg., ysaias illic scr. 
9) paraclitus Pal. Reg., in quo des. in notula marginali. 
subsequens spiritus. 22) et Paulus om. Pal. 
10) Eph. 4, 5. 29) potestatis erat in Pal. 
11) consumari scr. Reg. Ceterum cf. — . 24) Eph. 6, 4. 
1 Pet. 2, 9. 25) Cf. ad haec Prov. 23, 24. Ioh. 
12) incorrupte p. in éncorruptione leg. 31, 19. 15. 
videtur Pal. 26) Gal. 3, 28. 
13) coniugii Pal., contagii ad oram. 27) sapiente Pal. Reg. ed. Veneta 
14) Filiol; Pal. 1546 Cot, sapientiae nonnulli vulg. 
15) operarios Pal. coperarios Reg. 28) ut Pal. Reg. 
16) progenerationem. Pal. 29) cesar Pal. Subinde des. obediant 


17) ab Pal, Reg. in Reg. 


282  |GNATII EPISTOLA AD PHILADELPHIENSES. IV. V. VI. 


Χριστῷ , Lr ó Χριστὸς τῷ Παρί * de οὕτως ἡ ἑνότης διὰ πάντων . 
σώζεται. "Έστωσαν δὲ καὶ of Vigo μὴ ῥεμβοὶ, , μὴ Μηναι pn πε- 
ριτροχάδες, eM ae Ἰουδὶθ. ἡ σεμνοτάνη,, ὡς ᾖ "Ave η σωφρονεστάτῃ. 

Ταῦτά οὐχ ὡς ἀπόστολος διατάσσοµαι’ e γάρ epu ἐγὼ; ῆ τίς ὁ  οὔκορ 

τοῦ πατρός µου; V ἵνα ἰσότιμον ἐμαυτὸν'" ἐκείνων εἴπω" ἆλλ᾽ ὡς συ- 

στρατιώτης ὑμῶν, ὑποφωνητοῦ τάξιν ἐπέχων. 


V. “Αδελφοί μου, λίαν ἐκπέχυμαι ἀγαπῶν Ode, uod ὑπεραγα]- 
λόμενος ἀσφαλίξομαι ὑμᾶς' οὖν ἐγὼ δὲ, ἀλλὰ δν ἐμοῦ ὁ Κύριος Ἴη- |. 
σοῦς, ἓν ᾧ δεδεµένος, φοβοῦμαι μᾶλλον" ἔτι γάρ gu ἀναπάρτιστος" 
ἀλλ) Án mpoGevy) ὑμῶν εἶς Θεόν µε ἀπαρτίσει ᾗ ἵνα ἐν ᾧ ἐκλήθην" 
ἐπινύχω, προσφυγῶν' τῷ εὐαγγελῳ ὡς δαρλὶ Ico Χριστοῦ, ποὺ 
τοῖς ἀποστόλοις ὥς πρεσβυτερίω ἐκηλησίας. Καὶ τοὺς προφήτας δὲ 
ἀγαπῶ, ὡς Χριστὸν. πατωγγείλαντας, ὡς τοῦ αὐτοῦ πνεύματος μετα- 
σχόνταρ, οὗ μαὶ οἱ ἀπόστολον, Ὡς γὰρ of ψευδοπροφῆται Hol οὗ ψευ- 
δαπόστολοι, à ἓν παὶ, τὸ αὐτὸ εὔλνυσαν" πονηρὸν καὶ ὁποπηλὸν xol Mo- 
πλάνον πνεῦμα": οὕτω xol of προφῆται ποὺ of ἀπόστολον, ἓν xod TÓ 
αὐτὸ "Aytoy Πνεῦμα, ἀγαθὸν, καὶ ἡγεμονικὸν, ἀληθές τε xal θιδα- 
σπαλικὸν ἔλαβον παρὰ Θεοῦ δια Ἰησοῦ -Ἀριστοῦ.) Eig yàp. ὁ Θεὺς 
παλαιᾶς wol παινῆς διαθήκης εἷς ὁ μεσίτης Θεοῦ παὶ ἀνθρώπων, εἰς 
τε δημιουργίαν νοητῶν sol αἰσθητῶν, xol πρόνοιαν πρὀσφορον καὶ 
πατάλληλον᾿ εἰς δὲ καὶ ὁ Παράκλητος, Ó ἐνεργήσας ἐν Mosi παν 
προφήταις παν ἀποστόλοις. Πάντες οὖν οἱ ἅγιοι ἐν Χριοτῷ. ἐόώθησαν, 
ἐλπίόαντες εἰς αὐτὸν xol αὐτὸν ἀναμείναντερ' ποὺ δι’ αὐτοῦ σωτήρίας 
. ἔτυχον ,' Όντες ἀξιαγάπητοι παὶ ἀξιοθαύμαστοι € ὅγιου, ὑπὸ ᾿Ιησοῦ Xo:- 
στοῦ μεμαρτυρημένοι ἐν τῷ εὔαγγελέῳ τῆς ποινῆς ἐλπίδος. 


VI. άν τις Θεὸν νόµου καὶ προφητών μηρύτη, ἕνα, Χριστὸν 
δὲ ἀρνῆται' υἱὸν εἶναι θεοῦ, ψεύστης ἐστὶν, ὡς καὶ ὁ πατὴρ αὐτοῦ 
ó διάβολος" καὶ ἔστιν ὁ τοιοῦτος τῆς κάτω, περιτομῆς ψευδοιουδαῖος. 
άν τις ὁμολογῇ Χριστὸν Ἴησοῦν Κύριον, ἀρνῆται δὲ τὸν Θεὸν τοῦ 
νόµου καὶ τῶν προφητῶν, οὖν εἶναι λέγων τὸν οὐρανοῦ. καὶ γῆς πονη- 
τὴν Πατέρα τοῦ «Χριστοῦ, ó τοιοῦτος ἐν τῇ ἀληθείᾳ οὐχ. ἔστηκεν, ὡς 
παὶ ὁ πατῆρ αὐτοῦ ó διάβολος καὶ ἔστιν ὁ τοιοῦτος Σίμωνος τοῦ 
μάγου, ἀλλ᾽ οὐ τοῦ Ἁγίου Ἠνεύματος μαθητής, ᾿Εών τις Λέγῃ μὲν 
ἕνα Gov, ὁμολογῇή δὲ καὶ Χριστὸν "Indoóv, φιλὸν δὲ ἄνθρωπον εἶναι 
νομίζῃ τὸν Κύριον, οὐχ Θεὺν μονογενῆ, καὶ σοφίαν, καὶ λόγον Θεοῦ, 
ἀλλ) ἐκ ψυχῆς wol σώματος αὐτὸν μόνον εἶναι νοµίζῃ, 0 τοιοῦτος 


17) χεῖραι O, ad oram correctum. 6) ΠΜωσεῖ B. 
18) Λίχνοι 0 V. 7) Vossii ἔτυχεν emendandum. 
19) &cocóy BO V, quod idem efficit. 

Cap. VI. 1) κηρύττει BO V. 


Cap. V. 1) ἀπαρτήσει 0 Y. 2) ἀργεῖται O V heic et infra. 

2) ἐκλίθην O, ἐκλήθην in marg. 3) λέγει---ὁμολογεῖ Y, prius etiam 0. 
3) προσφυγὼς B. 4) νομίζει 0 F. 

4) εἰλήφεσαν. Β. 9) µόνον om. 0 V. 


5) εὐδὲς πγεῦμα add. B 0 V. 6) νομίξει 0 V. 


IGNATII EPISTOLA AD PHILADELPHIENSES. IV. V. VI. —.288 


sicut Christus Patri: et ila unitas per omnia conservatur." Sint?! autem 
viduae non vagae, neque gulosae, neque protervae, sed pudicae etf so- 
briae, sicut Iudith et Anna. Haec autem non sicut Apostolus praecipio: 
Quis" enim sum ego, aut quae domus patris mei, ut aequalem me illis 
dicam? sed sicut? commilito vester, obedientiae ordinem continens. 


V. Fratres mei, valde pronus sum ad dileetionem vestram, super- 
exullans de unanimitate vestra. Moneo enim vos; non ego, sed Domi- 
nus lesus per me, in quo vinctus sum. Adhuc magis timeo, quia non- 
dum perfectus sum: sed oratio vestra faciet me perfectum apud Deum, 
ut eum, in quo vocatus sum, merear adipisci, confugiens ad Evangelium 
tanquam ad corpus lesu Christi, et ad Apostolos? tanquam ad Presby- 
terium Ecclesiae. Et Prophetas quidem diligo, ut Christum praenunci- 
antes, continentes" eius spiritum, sicut^ et Apostoli. Sicuti enim Pseudo-.- 
prophetae et Pseudo-apostoli unum eundemque malignum, et seductorem, 
et populum errare facientem Spiritum assumpserunt: sic iterum veri 
Prophetae et veri Apostoli unum eundemque sanctum,? bonum, princi- 
palem et verum atque doctorem, per Christum acceperunt Spiritum. 
Unus enim Deus veteris οἱ novi Testamenti; Unus et Mediator Dei et 
hominum, ad faeturam intelligibilium ^ et sensibilium, et providentiam 
gerens omnium. Unus quoque et Paracletus," qui operabatur in Moyse 
et Prophetis et Apostolis: Omnes enim sancti in Christo salvati sunt, 
in ipsum sperantes atque ipsum" expectantes: et per ipsum salutem 
adepli sunt, qui erant digni dileetione et digni laude, sanctificati a Christo 
lesu, testificantes in Evangelio spei communis." 


VI. Si quis Deum Legis et Prophetarum, unum! praedicaverit, 
Christum autem negaverit Filium esse Dei, mendax est, quomodo et Pater 
eius Diabolus;? et est huiusmodi inferioris circumcisionis Pseudo-iudaeus. 
Si autem quis confitetur Christum lesum? Dominum, negat autem Deum 
Legis et Prophetarum Patrem esse Christi, hic in veritate non stat, quo- 
modo nee pater eius Diabolus; et est huiusmodi Simonis Magi, et non 
Spiritus Saneti discipulus. Si quis autem dicit unum Deum, confitetur- 
que? Christum lesum, hominem vero purum putans Dominum,? et non 
Deum unigenitum, et sapientiam et Verbum Dei, sed ex anima et corpore 
eum solum" esse existimans, huiusmodi serpens est seductor, errorem 


30) Sic Reg., conservetur Pal., ser- in Reg. et verum, supra ei in' marg. bo- 


valur vulg. num. Cf. I Tim. 2, 5. 
31) Sunt Pal. Ceterum cf. Iud. 8, 4. 6. 71) intelligibilum Pal. 
Luc. 2, 36 sq. 8) paraclitus Pal. Reg. 
32) qui Pal. 9) ipsum om. Reg. 
33) sicut des. in Reg. 10) communi Pal. Reg. 
Cap. VI. 1) unum mon Pal. 
Cap. V. 1) lum Pal. Reg. 2) Ioh. 8, 44. 

2) Voce. lamquam ad corpus lesu 3) iesüm christum ordinat. Reg. 
Οἱ, et ad Apostolos non leg. in Pal. 4) sancíi spiritus discipulus Pal. Reg. 
8) continens Pal. 5) confilelur namque et Pal. Reg. 

4) siculi Pal. Reg. 6) pulans deum p. purum putons 
5) eundem Pal. Dominum. Pal. 


6) spiritum Pal, qui pergit e£ bouum, 1) solum deest in Pal, Reg. 


284 IGNATII EPISTOLA AD PHILADELPHTENSES, VI. VI. 


ὄφις, ἐστίν, ἀπάτην ual πλάνην πηρύττων ἐπ ὀπωλείᾳ ἀνθρώπων 

xol ἔστιν ὁ ποιοῦτος πένης τὴν διάνοιαν, ὡς ἐπιναλεῖται᾽ Εβίων” Εάν 
τις ταῦτα μὲν ὁμολογῇ». , φθορὰν δὲ uod μολωσμὸν xo] τὴν νόµιμον 
uil, «ol τὴν τῶν παίδων γένεση, jj τινα τῶν βρωμάτων βδελυντὰ, 
ó τοιοῦτος ἔνοικον ἔχει τὸν δράκοντα τὸν ἀποστάτην. Ἐν τις Πω 
τέρα καὶ Υἱὸν wol "Ayiov ἨἩνεῦμα ὁμολογῇ, no τὴν iniow ἐπαινῇ, 
δόνησιν, δὲ Myy τὴν ἐνσωμάτωσν», x0 τὺ πόθος ἑ ἐπαισχύνηται ὁ τοι- 
οὔτος ἤρνηται τὴν πίστιν, οὐχ ἧττον τῶν) χριστοφόνων Ἰουδαίων. "Edv 
τις ταῦτα μὲν ὁμολογῇ, καὶ Ότι «oc λόγος ἐν ἀνδρωπίνῳ σώματι X0- 
τώπεν, Ov iv αὐτῷ ] λόγος, oc Vy ἐν σώματε, δια τὸ ἔνουνον 
εἶναι Θεὺν, ἀλλ) οὐχ ἀνθρωπείων'' ψυχῆν, Ay" δὲ τὰς παρανόµους 
μίξεις ἀγαθόν τι εἶναι, καὶ τέλος εὐδαιμονίας ἡδονὴν tienen οἷος 
ὁ ψευδώνυμος Νικολαῖνης, οὗτος οὔτε «φιλόθεος, οὔτε φιλόχριστος 
εἶναι δύναται, ἀλλὰ φθορεὺς τῇς οἰμείαρν όαρνὸς; x«l διὰ τοῦτο τοῦ 
Αγίου Πνεύματος ηενὺς , xoi τοῦ ἄριστοῦ. ἀλλότριος. Ot τοιοῦτοι 
σάντες στῆλαί εἶσν καὶ τάφοι νεκρῶν, ἐφ᾽ οἷς γέγραπται μόνον ὀνό- 
paro vexpGv ἀνθρώπων. Φεύγετε οὖν τὰς κοκοτεγνίας xal ἐνέδρας 
τοῦ πνεύματος τοῦ νῦν ἔνεργοῦντος ἐν τοῖς víois τοῦ αἰῶνος τούτου, 
μή ποτε οὗ θλιβέντες ἐξασθενήσητε" ἐν τῇ eye ἀλλὰ πάντες ἐπὶ 
τὸ αὐτὸ Ἰίνεσθε ἐν ἀμερίστῳ καρδία, καὶ ψυχῇ Φελούσῃ, σύμψυχοι, 
τὸ ἓν Φφρονοῦντερ, πάντοτε τὰ αὗτα περὶ τῶν αὐτῶν δοξάζοντες, ἔν τε 
ἀνέσει"' 40 πινδύνοις, καὶ ἐν λύπαις, xol ἓν χαρμοναῖς. αὐχαριστῶ" 

τῷ Θεῷ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅτι εὐσυνείδητός elu iv ὑμῖν, καὶ οὖν 
ἔχει τις παυγχήσασθαι, οὔτε λάθρα, οὔτε φωνερῶς, ὔτι ἐβάρησά "e 
5. ἐν LUE "7 ἐν μεγάλῳ., Καὶ πᾶσιν, iv oig ἐλάλησα, εὔχομαι, ἵνα 
μὴ ες µαρτυρίαν αὐτὸ κτήσωνται. 


VII. Ei γὰρ κατὰ σάρκα ue ἠθέλησάν τινες πληνῆσαι , ἀλλὰ τὸ 
πνεῦμά μου οὐ π]ανᾶται ᾽ παρὰ γὰρ Θεοῦ αὐτὸ εὔληφα” οἶδε γὰρ, 
πόθεν ἔριεται 4 καὶ ποῦ ὑπάγει, καὶ τὰ xvni ἐλέγχει, ᾿Ἐκραύγασα 
γὰρ; μεταξὺ ὧν ἐλάλουν, uy φωνῇ' 00x, ἐμὸς ὁ λόγορ, ἀλλὰ Θεοῦ" 
Τῷ ἐπισκόπῳ προσέχετε, καὶ TQ πρεσβυτερέῳ καὶ τοῖς διαµόνοις. Ei 
δὲ ὑποπτεύετέ με, ὡς προμαθόντα τὸν μερισμόν τινων λέγειν ταῦτα ᾿ 
μάρτυς μοι, dv ὃν δέδεµαν, ὅτι ἀπὸ στόματος ἀνθρώπου οὖν ἔγνων. 
Τὸ δὲ Ἠνεῦμα ἐνήρυξέ μοι λέγον] τάδε᾽ λωρὶς ἐπισκόπου μηδὲν που- 
eire τὴν σάρκα ὑμῶν ὧς ναὸν Θεοῦ τηρεῖτε. τὴν ἕἔνωσιν ἀγαπᾶτε, 


τοὺς μερισμοὺς φεύγετα᾽ μιμηταὶ γίνεσθε Ἠωύλου | xoi τῶν ἄλλων 
ἀποστόλον, ὡς xol αὐτοὶ τοῦ Χριστοῦ. 


7) ἐπὶ κλίνη βιῶν p. ἐπικαλεῖται 11) ἀγέσει om. O V. 
Ἔρβιων OV, ἐπίκλην Ἔβιὼν B. 18) εὐχαριστῶς V, εὐχαρτίοτῶς c. 
8) ὁ μολογεῖ 0Υ. dupl. accentu 0. 
9) Ἰέγει 0 V. Cap. Vir. 1) μὲν 0 Y. 
10) ἑαυτῷ 0 V. 2) γὰρ om. B n V. 
14) Dedi ὡς c. BFOV p. ὥσπερ 3) mm O V, illic o supra. 
καὶ vulg. 4) ποιῆτε B. 
12) &v9owníay O V. 
13) λέγει 0 V. 8) hebion Pal. Reg. 
14) τίθεται O V. 9) christum. Pal. 
15) οἰχίας 0 V, illic. correctum in 10) qui Pal. Reg. 
vulg. 11) Voce. propter quod inhabitare dici- 


^6) ἐξασθενήσετε 0 V. mus Dewm in corpore desunt in Pal. 


IGNATII EPISTOLA AD PHILADELPHIENSES. VI. VII. 285 


praedicans ad perditionem hominum; huiusmodi pauper est sensu, sicuti 
vocatur et adinvenlor ipsius erroris Ebion. Si quis enim haec confite- 
tur, corruptionem vero et coinquinationem vocat legitimam mixtionem et 
filiorum procreationem, aut aliquam escam execrabilem putat, huiusmodi 
eohabitatorem habet Draconem apostatam. Si quis enim Patrem" et Fi- 
lium et Spiritum Sanctum confitetur, et creaturam laudat, simulationem 
vero dieit incarnationem, et passionem erubescit confiteri, huiusmodi 
fidem abnegat, nichilo minus quam! interfectores Christi ludaei. Si 
quis autem haec confessus fuerit, et quia Deus Verbum in humano cor- 
pore habitavit, sieut et anima in corpore: propter quod inhabitare dici- 
mus Deum in, corpore," sed non in humana anima; dieit autem quas- 
dam" iniquàs mixtiones aliquid boni esse, eli finem beatitudinis volu- 
ptatem ponit, qualis ille'falso nomine Nicolaita," hic'* neque Dei amicus, 
neque Christi amator esse potest, sed corruptor propriae carnis; et 
propterea a'^ Spiritu Saneto desertus! est, et a Christo alienus. — Huius- 
modi omnes statuae sunt exanimes et sepulera mortuorum, in quibus 
seripta sunt tantummodo nomina hominum defunctorum.  Fugite ergo 
malas artes et insidias Spiritus, qui operatur in filiis seculi huius," ne 
quando tribulati infirmemini in dilectione: sed omnes in idipsum"? estote 
inseparabiles corde, et in? unanimitate unum semper sentientes in idi- 
psum, de hoc ipso glorificantes, in requie, et in periculis, et in tristitiis, 
οἱ in gaudiis. Gratias ago Deo per lesum?" Christum, quia bene mihi" 
conscius sum in vobis, et non habet quis, unde gloriari, neque absconse, 
neque publice, quod gravaverim?? aliquem aut in modico aut in magno. 
Et omnes quibus locutus sum deprecor, ut non in testimonium illud 
possideant. 


VII. Si enim secundum carnem me voluerunt quidam oberrare, 
sed spiritus meus non oberrat; a Deo etenim eum accepi: novit. enim 
unde venerit et quo eat, et occulta arguet.  lamavi enim voce magna 
inter eos, quibus loquebar, non meum sermonem, sed Dei proferens: 
Episcopo? intendite, et Presbyterio^ et Diaconis. Hi^ vero despexerunt 
me, tanquam prohibentem divisionem quorundam fieri. Haec autem di- 
centi teslis est mihi propter quem vinctus sum, quia de ore humano 
hoc non cognovi; sed Spiritus mihi praeconisavit? dicens haec: Praeter 
Episcopum ne feceritis. Carnem vestram sicut templum Dei servate. 
Unitatem diligite, divisionem fugite. Imitatores" estote Pauli et eaetero- 
rum Apostolorum, quomodo et ipsi Christi. 





12) quosdam Pal., quidam Reg. . 22) gravituerim Reg. 
13) nicholaiia Pal. Reg. 
14) hic aulem Pal. Reg. Cap. VII. 1) που Reg. 
15) ab Pal. 2) argueret Reg. 
16) desertor Reg. 3) episcopus Reg., episcopo ad oram. 
17) Eph. 2, 2. 4) Presbylerio c. Pal. Reg. ed. Veneta 
18) in ipsum p. omnes in idipsum Reg. 1546, Presbyteris vulg. 
19) i» om. Reg. Totum membrum 5) hii Reg. 
estole inseparabiles corde; et in unani- 6) praeconavit Pal. Reg. 
mitate unum semper senlienles in idipsum T) haec adscripsi ex Pal. (dicens: hec 
des, in Pal. praeler) Reg. (dicens. hec praeter) et ed. 
20) deum Pal. Veneta. 1540. 


21) quia mihi bene Reg. " . . 8)ICor 11, 1. 


286 IGNATII EPISTOLA AD PHILADELPHIENSES. VIII. IX. 


VIII. "Eyà μὲν οὖν τὸ ἴδιον 2 ἐποίουν, ὥς ἄνθρωπος εἰς ἔνωσιν. πατ- 
ἠρτισμένος, ἐπιλέγων xod τοῦτο, ὅτι οὗ διάστασις γνώμης, καὶ ὀργὴ, 
xol uicog, xe Θεὸς οὐ πατουνεῖ. Ἠδσιν οὖν τοῖς μετανοοῦσιν ἀφίη- 
ci ὁ θεὸς, ἐὰν συνδράµωσιν ele ἑνόνητα Ἀριστοῦ, iol συνεδρείαν᾿ 
τοῦ ἐπισπόπου. “Πιστεύω τῇ χάριτι ᾿]ησοῦ Χριστοῦ, ὕτι λύσει p 
ἡμῶν' πάντα σύνδεσμον ἀδίίας. Παρακαλῶ, οὖν ὑμᾶς' μηδὲν πατ᾽ 
ἐρίθειαν' πράσσετε, ἀλλὰ sura χρηστομάθειαν * ἤκουσα ydo. τινων λε- 
Ἰόντων, TL ἐὰν μὴ ἓν τοῖς ἀρχείοις εὕρω τὸ εὐαγγέλιον,' οὐ πιστεύω’ 
τοῖς δὲ τοιούτοις ἐγὼ λέγω, Orb ἐμοὶ ἀρχεῖά ἐστιν Ἴησοῦς η Χριστός, 
οὗ παραποῦσαι πρόδηλος ὄλεδθρος. ὐθεντινόν μού ἐδτὶν ἀργεῖον ó 
σταυρὸς αὐτοῦ uod ó ᾽Φάνατος ᾿ καὶ ἡ ἀνάστασις αὐτοῦ, καὶ ἡ πίστις 
7j περὶ τούτων". ἐν oig θέλω ἐν τῇ προσευχῇ ὑμῶν δμαιωθῆναι, Ὁ 

ἀπιστῶν τῷ εὐαγγελίῳ, πᾶσι) ὁμοῦ ἀπιστεῖ” οὐ γὰρ προπρίνεται" τὰ 
ἀρχεῖα τοῦ Ἠνεύματος. Σληρὸν τὸ πρὸς πέντρα Mese, σκληρὸν 
τὸ Χρισιῷ ἀπιστεῖν, σκληρὸν τὸ ἀθετεῖν τὸ κήρυγμα τῶν ἀποστόλων. 


ΙΧ. Καλοὶ μὲν oi ἱερεῖς' ολ οὐ τοῦ λόγου διάκονον ᾿ πρείσσων" δὲ 
ó «ἀργμερεὺς, ὁ πεπιστευµένος τὰ ἅγια τῶν ἁγίων, ὃς μόνος πεπίστευται 
τὰ πρυπτὰ τοῦ Θεοῦ. Kool ab Aevrovgyinol τοῦ Θεοῦ δυνάμεις. γιος 
δὲ ὁ Παράκλητος , x01 ὤγιος ó “ύγος, ὁ τοῦ Πατρὸς vibe, δι᾽ οὗ ὁ 
Πωὴρ τὰ πάντα πεποίηκεν y καὶ τῶν ὕλων προανοεῖ" οὐτός ἐστιν 0 
πρὸς τὸν Πατέρα «ἄγουσα ὁδὸς, ji πέτρα, ὁ φφαγμὸς, 9 xd, ó ποι- 
μὲν, τὸ ἱερεῖον, y θύρα τῆς γνώσεως » δν 1e εἰσῆλθον ᾽Αβραὰμ καὶ 
᾿Ισαὰν καὶ ᾿Ἰακῶβ, Ἱμωσῆς, καὶ ὁ σύμπας τῶν προφητῶν 10006, xod οἱ 
στῦλοι τοῦ κόσμου οὗ ἀπόστολοι, καὶ ἡ νύμφη τοῦ Χριστοῦ, ὑπὲρ fo, 
φέρνης λόγω, ἐξέγεεύ τὸ οὐπεῖον αἷμα, ἵνα αὐτὴν ἐξαγοράσῃ. Πόντα 
ταῦτα εἰς ἑνότητα τοῦ &vóg καὶ μόνου ἀληθινοῦ Θεοῦ. ᾿Ἐξαίρετον δέ 
TL ἔμει τὸ εὔαγγέμον, τὴν παρουσίαν τοῦ σωτῆρος ἡμῶν ᾿]ησοῦ Ἆρι- 
στοῦ, τὸ πάθος, αὐτὴν τὴν ἀνάστασιν. "A γὰρ οὗ προφῆται κατήγγε- 
lov λέγοντερ" Ἔως ἂν) ἔλθη ; Ü ἀπόκειται, καὶ αὐτὸς προόθοµία 
ἐθνῶν, ταῦτα ἐν τῷ εὐαγγελίῳ πεπ]ήρωται” Πἱορευθέντες μαθητεύσατε 
πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίξοντες αὐτοὺς εὖς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρός, xol τοῦ 
Tos, καὶ τοῦ Ἁγίου Ἠνεύματος. Τάντα οὖν ὁμοῦ xal, ὁ νόμος, 
οὗ προφῆται, of ἀπόστολοι, τὸ πᾶν συνάθροισµα τὸ δι᾽ αὐτῶν πιστεῦ- 
σαν µόνον ἐὰν ἀγαπώμεν ὀλλήλους. 


Cap. VI. 1) ἀφιεῖ 0 V. Cap. IX. 1) ἐρεῖς V. 
2) συνεδρία». 0 V, ' 2) κρείσσω V; idem fuisse videtur 
3) ἡμῶν BF OV vet. Int. Cler, in O. 
quamvis in versione οἱ iu commentario 3) λειτουργείαι, καὶ 0: idem in V 
dederit vobis, ut Voss. in texiu gr. sime inlerpunctione. 
4) ἓρ ίθιαν γ. 4) δὲ om. B 0 V. 


9) pedi ἀχρηστομάδειαν ex marg. $8) Ita 0 V, πεποίηχε B F vulg. 
Codicis O, in euius lextu οἱ F V χρι- 6) ἐξέχεεν 0 Y. 
στομάθιών, illie mutatum in vulg. χρι- 1) κατήγγειλον ΟΥ. 1 
στοµάθειαν, . 8) & Voss. Tum ὃ p. ᾧ OV, illic 
6) τοῦ εὐκγγελίου BOV. Qualectione ᾧ ad oram. 
admissa, supple τὸν γόμον vel τὰ πα- 


ραγγέλµατα Y vel simile aliquid. Cap. VIL. 1) Ego meum quidem quod 
1) ἄδιμτόν μοι B 0 V. fuit Pal. 
8) πρόκειται Β 0 γ. 2) hoc Reg. 


9 τῷ 0V. - 38) odium fuerit Pal. 


IGNATH EPISTOLA AD PHILADELPHIENSES. VII. IX. — 287 


VIII. Ego quidem, quod meum fuit,' feci, ut homo in unitate 
perfectus, adiiciens etiam hoc, quia ubi dissensio mentis et iracundia 
et odium, illic Deus non habitat. Omnibus igitur poenitentibus dimitlit 
Deus, si ad unitatem Christi eoncurrerint, et ad consensum Episcopi. 
Gredo gratiae lesu Christi, quia solvit a nobis omne vinculum iniustitiae. 
Hogo autem vos, ut niehil secundum irritationem* agatis, sed secundum 
Christi dimicationem. Audivi enim quosdam dicentes: Si non invenero 
Evangelium in antiquis, non credam. Talibus autem ego dico, quia mihi 
. antiquitas? lesus Christus est, cui non obedire, manifestus et irremissi- 
bilis interitus est Principatus eius est erux, et mors ipsius, el resur- 
reclio, et fides in omnibus his: in quibus volo vos in orationibus vestris 
iustificari. Qui non credit Evangelio, omnibus? simul non credit, quia 
non praeiudicatur antiquitati? spiritus. Durum" est enim, contra stimu- 
lum ealeitrare; durum etiam, Christo non eredere; durum quoque, prae- 
dicationem Apostolorum spernere. 


IX. Boni enim sunt sacerdotes! et sermonis ministri; melior au- 
lem est Pontifex, cui credita sunt sancta sanctorum, cui soli commissa 
sunt secreta Dei. Bona sunt etiam offieia virtutis Dei; bonus quoque? 
Spiritus Sanctus, qui est super omnia sancta sanctissimus, et verbi 
minister. Sed super ommes sanctos sanctissimus est summus Pontifex, et" 
Princeps Pontificum ;? qui est legatus et minister Patris, et princeps 
legionum militiae caelestis:' per quem Pater omnia fecit? atque omnem 
providentiam gerit. Ipse es via, quae ducit ad Patrem; ipse petra, 
maceria," clavis," pastor, sacerdotium, ianua scientiae et^ agnitionis: 
per quam introiit? Abraham οἱ Isaae et lacob, Moyses quoque, et^ 
omnis chorus Prophetarum, et columnae mundi Apostoli, et sponsa Do- 
mini Eeclesia; pro qua sanguinem suum fudit, ut eam redimeret. Omnia 
igilur haec in unitate unius et unigeniti veri Dei. Quid autem prae- 
cipuum habet Evangelium? -Praesentiam adventus Salvatoris nostri lesu 
Christi, passionem, sed et ipsam resurrectionem. Quae enim Prophetae 
annunciaverunt dicentes: ,Donec veniat, oui repositum est, et ipse eril 
expeclatio gentium: haec in Evangelio completa sunt, dicente Domino: 
Pergite et docete ommes gentes, baptizantes eos in nomine Patris, el 
Fili, et Spiritus Sancti. Omnia ergo simul bona sunt: Lex, Prophetae, 
Apostoli, omnis congregatio, quae per ipsos credidit. Solum autem 
restat, ut nos invicem" diligamus. 


4) secundum — chrislà  dimicalionem, 5) Voee. summus Pontifem, et non 
supra irrit Reg. leg. iu Pal. Reg. 
5) quia antiquitas milii Pal. 6) sacerdolum deiPal., sacerdotum Reg. 
6) est interius inv. Pal, Reg. 1) legionem celestis militiae Pal. 
7) atque Pal. 8) facil Pal. Cf. Heb. 1, 2. 
M 9) enim Reg. Cf. Io. 14, 6. 10, 11 οἱ 9. 
8) hominibus Pal. 5 
9) σπμφιίαία Ral. Reg 10) macheria Reg. 
Mri aro DA. A68. 11) clavus Pal. 
10) Act. 9, 5 et 26, 14. 12) οἱ om. Pal. Reg. 


M 13) iniroivit Reg. 
Cap. IX. 1) Boni enim sacerdotes 14) afque Pal. Reg. 


sunt Reg. — 15) reposita sunt Pal. Reg. Ceterum 
2) domini Pal. ef. Gen. 49, 10. 
3) quoque et Pal. 16) Matth. 28, 19. 


4) sancta om, Reg. 17) ut. invicem nos Reg. 


288 ΙαΝΑΤΗ EPISTOLA AD PHILADELPHIENSES. X. ΧΙ. 


X. Ἐπειδὴ πατὰ τὴν προσευχὴν ὑμῶν' παὶ τὰ σπλάγχνα, ὃ ἃ eve 
ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ; ἀπηγγέληῦ μον εἰρηνεύειν τὴν ἐκκλησίαν τὴν ἐν 
᾽Αντιοχεία τῆς Συρίας, πρέπον ἐστὶν ἡμῖν, ὡς ἐπκλησία θεοῦ, χξιροτο- 
νῆσαι ἐπίσκοπον, εἰς τὸ οπρεσβεῦσαι Enel Θεοῦ πρεσβείαν, elc τὸ συγ- 
χωρηθῆναι αὐτοῖς ἐπὶ τὸ αὐτὸ γενομένοις xol δοξάσαι τὸ ὄνομα τοῦ 
θεοῦ. Μωκάριος ἐν Χριστῷ noo, ὃς κατηξιώθη τῆς τοναύτης δια- 
«ova καὶ Optic δὲ σπουδάδαντες, ἐν «Χριστῷ δοξασθήσεσθε. Θέλουσι 
δὲ ὑμῖν, οὐ πᾶσιν' ἀδύνατον, ὑπὲρ ὀνόματος Θεοῦ, ὡς καὶ él of 
ἔγγιστα ἐκκλησίαι ἔπεμψαν ἐπιόκόπους, ab δὲ πρεσβυτέρους καὶ δια- 
πόνους, 


XI. Περ) δὲ «Φίλωνος τοῦ διακόνου, ἀνδρὸς ἀπὸ Κιλικίας μέμαρ- 
τυρηµένου, ὃς xol νῦν ἐν λόγρ ὑπηρετεῖ' μοι, ἅμα lobt? καὶ "Aya- 
θόποδι, ἀνδρὺ ἐκλεμτῷ, ὃς ἄπο Συρίας μου ἀπολουθεῖ, ἀποταξάμενοι 
τῷ βίρ, 0? καὶ μαρτυροῦσιν ὑμῖν' sry τῷ Θεῷ εὐχαριστῶ περὶ ὑμῶν, 
ὑπὲρ Qv ἐδέξασθε αὐτούς ' προσδέξεται καὶ ὑμᾶς ὁ Κύριο, Of δὲ 
ἀτιμάσαντες, αὐτοὺς, λυτρωθείησων" ἐν τῇ χάριτι Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ 
μὴ βουλομένου. τὸν θάνατον’ τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ἀλλὰ τὴν μετάνοιαν. 
"Ασπάξεται ὑμᾶς ἡ ἀγάπη τῶν ἀδεὶφῶν, τῶν ἐν Τρωάδι, ὕθεν xol 
1θάφω ὑμῖν διὰ Βούργου, πεμφθέντος Suo ἀπὸ ᾿Εφεσίων καὶ Σμυρ- 
ναΐίων, eic λόγον τιμής οὓς ἀμείψεται ὁ Κύριος "Incoóg Xpwsóe, elc 
ὃν ἐλπίζουσι" σαρκὶ, ψυχῇ, πνεύματι, πίστει, ἁγόπῃ, ὁ opovoío. "Ejnc9e 
ἐν Κυρίῳ ᾿Ιησοῦ Χριστῶ, τῇ wow ἐλπίδι ἡμῶν, iv ἁγίῳ Ἠνεύματι. 


Cap. X. 1) ἡμῶν B. 2) yavtq 0, γαυΐα B V. 
2) ἐν τῷ Χμστῷ Ἰησοῦ 0 V. 3) Ἰυερωτείησαν scr. B. 
3) ἀπηγγέλλει 0 V. 4) eic τὸν θάνατον 0 V. 
4) πᾶσαν 0 V, illiezz&orv ad. oram. 9) ἐλπίζουσιν 0 Y. 


Subscriptio in V: τοῦ ἁγίου t ἕερο- 
Cap. ΧΙ. 1) ὑπηρετῆ 0 V, in illo μάρτυρος Ἰγγατίου ἐπιστολὴ πρὸς 
correctum. qiia ελφεῖς. 


IGNATII EPISTOLA AD PHILADELPHIENSES. X. ΧΙ. 289 


X. Quoniam seeundum orationem vestram et viscera, quae habetis 
in Domino lesu, annunciatum est mihi pacificare Ecclesiam, quae est 
in Antiochia Syriae, decet" vos, tanquam Ecclesiam Dei, ordinare Epi- 
scopum ad mittendum illuc? visitationem Dei; concedere eis in idipsum 
constitutis glorificare nomen Dei. Beatus est in Christo lesu, qui di- 
gnus effectus fuerit tali ministerio: et vos quidem festinantes , glorifica- 
mini in Christo. Volunt autem vobis, quod non est omnibus impossi- 
bile, pro nomine Dei, quomodo et semper vieinàe Ecclesiae consueverunt, 
mittere nobis? Episcopos, Presbyteros et Diaconos. 


Xl. De Philone vero Diacono, viro religioso a Cilicia, qui nune 
mihi in verbo Dei ministrat, una eum Gaio et Agathopo,' viro electo, 
qui a Syria me sequitur, tesüficor vobis, quia renunciaverunt seculo, 
et martyrium perpetrare assumpserunt. Et ego gratias ago Deo pro 
vobis, rogans ut suscipiatis eos in Domino, ut et vos suscipiat lesus 
Christus. Qui enim eos diffamaverunt,' redempti sunt in gratia Iesu 
Christi, qui non vult mortem peccatoris, sed poenitentiam." Salutat vos 
dileetio fratrum, qui sunt in Troia, unde ei* scribo vobis per Burgum? 
qui missus est simul ab Ephesiis et Smyrnaeis, ad verbum honoris: 
quos redimet' Dominus lesus Christus? in quem sperant carne et anima, 
spiritu et fide," dilectione et concordia. Incolumes estote in Domino 
lesu Christo, communi"? spe nostra, in Spiritu Sancto." 


Cap. X. 1) decet enim Pal. Reg. ,4) Ezech. 93, 11. 2 Pet. 3, 9. 

2) ad visilandum illic Pal. Reg. 5) burgium Reg. 

3) vobis Pal. Reg. 6) effesiis Pal., epheisiis Reg. 

4) et presbyteros Pal. 1) redimat Pal. Reg. 

8) dominus lesus lesus Christus Pal. 

Cap. XI. 1) chatopo Reg. 9) carne anima et spiritu fide dile- 

2) dehonoraverint Pal., dehonorave-  clione et concordia Pal. Reg. 
runt Reg. 10) cum omni Reg. 

3) et restitui ex Pal. Reg. ed. Ve- 11) Subscribitur Ezplicit αἲ phila- 
neta 1546. delphienses in Pal., Explicit VI in Reg. 





PATRES APOST. 19 


290 IGNATII EPISTOLA AD SMYRNENSES. I. 1I. 


TOY AYTOY ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ZMYPNAIOYZ.! 


Ἠνάτιος, ὁ καὶ Θεοφόρος, Bundle Θεοῦ Πατρὸς ὑψίστου xol τοῦ 
ἠγαπημένου υἱοῦ αὐτοῦ ησοῦ Χριστοῦ, ἠλεημένῃ ἐν παντὶ y- 
οἶσματι, πεπληρωμένη” iv πίστεν xol à ἀγάπῃ, ἀνυστερήτῳ οὔσῃ 
παντὸς Ἰαρίόματος, Θεοπρεπεστάτη xol ἁγιοφόρῳ, τῇ οὔσῃ iv 
Σμύρνῃ τῆς ᾿ Ασίας, ἐν ἀμώμῳ πυεύµατι xol λόγῳ Θεοῦ nici: 
στα χαΐρειν. 


I Ιοξόζω τὸν θεὺν καὶ «Πατέρα τοῦ Κυρίου ἡμῶν, Indo Xpi- 
στοῦ, τὸν δὲ αὐτοῦ» οὕτως ἡμᾶς Gogícavra* ἐνόησα γὰρ ἡμᾶς κα- 
τηρτισµένους ἐν dang πίστει, ὥσπερ παθηλωμένους ἐν τῷ σταυρῷ 
τοῦ Κυρίου ἡμῶν" Ἰησοῦ Χρμοτοῦ, σαρμί τε καὶ πνεύματι, : nol ἑδρα- 
σμένους ἐν ἀγώπῃ ἐν τῷ αἵματ τοῦ Χριστοῦ” πεπληροφορημένουρ ὡς 
ἀληθῶς, elc TÓV Κύριον ἡμῶν" ᾿Ιησοῦν, Χριστὸν, τὸν τοῦ Θεοῦ υἱὸν, 
τὸν πρωτότοπον πάσης Ἀπίσεως, τὸν θεὸν όγον, τὸν μονογενῆ υἱὸν 
ὄντα δὲ ἐν γένους 4αβὶὸ κατὰ σάρκα, ἐν Μαρίας τῆς παρθένου, βε- 
βαππισμένον ὑπὸ Ἰωάννου, ἵνα πληρωθῇ πᾶσα δικαιοσύνη Vm αὐτοῦ" 
ποτευσάμενον' ὁσίως ἄνευ ἁμαρτίας, 1a ini Iloviou Πιλάτου καὶ 
Ἡρώδου τοῦ τετράρχου παθηλωμένον ὑπὲρ ἡμῶν i σαρκὶ ἀληθῶς 
ἂφ᾽ οὗ καὶ ἡμεῖς ἐσμὲν, ἀπὸ τοῦ θεομαπαρίστου αὐτοῦ πάθους, ἵνα 
ἄρη σύόσημον εἰς τοὺς αἰῶνας, διὰ τῆς ἀναστάσεως, εἰς τοὺς ἀγίους 
καὶ πιστοὺς αὐτοῦ , εἴτε ἐν ᾿]ουδαίοις, cive ἐν ἔθνεσιν, ἐν £y όώματι 
τῆς ἐκηλησίας αὐτοῦ. 


ll. «Τωῦτα γὰρ πάντα ἔπαθεὶ δι ἡμᾶς" ol ἀληθῶς ἔπαθεν,” 
xol οὐ δοκῄσει, cg καὶ ἀληθῶς ἀνέστη᾿ ἀλλ” οὐχ ὥσπερ τινὲς τῶν 
ἀπίστων, ἐπαισχυνόμενοι τὴν τοῦ ἀνθρώπου, πλάσιν, aol τὸν σταυρὀν, 
«ol αὐτὸν τὸν θάνατον, AMyovow, oni do:ijott, καὶ οὖν ἀληθείᾳ ὀνεί- 
Ίηφε τὸ ix τῆς παρθένου σῶμα , «al T δοκεῖν πέπονθεν᾿ ἐπιλαθό- 
μενοι τοῦ εὐπόντος ' iU “όγος σὰρξ ἐ ἐγένετο ' bk Αύσατε τὸν vaoy 
τοῦτον, καὶ διὰ τριῶν ἡμερῶν ἐγερῷ αὐτόν ' Ey ὑψωθῶ ἀπὸ 
τῆς γῆς, πάντας ἑκύσω" πρὸς ἐμαυτόν. Οὐκοῦν ó «4όγος ἓν Gag 
ὤπησεν" H σοφία qd ἑαυτῇ ᾠποδόμησεν oiov. 0 ZLoyog. τὸν ἔαυ- 
τοῦ ναὸν, λυθέντα ὑπὸ τῶν χριστομάχων Ἰουδαίων, ἀνέστησεῖ τῇ Ki 

ἡμέρῳ. 'O «4όγος, ὑψωθείσης αὐτοῦ τῆς σαρκὸς, κατὰ TÓV iy τῇ 
ἐρήμῳ χαλκοῦν ὄφιν, πάντας εἵλιυσε πρὸς ἑαυτὸν εἰς σωτήρίαν αἰώνιον. 


1) Ita V Voss., τοῦ αὐτοῦ πρὸς 


8) ἡμῶν om. D. 
σμυργαίους, ἐπιστολὴ £' ΡΕ 0, in hoc 


9) πολιτευσάµενος 0 V, quod mu- 


quidem ἑβδόμη p. C. 

2) Ita c. F O V, πεπληροφορηµένῃ 
B Voss. 

3) τῆς bis in V. 

4) ὑμῶν B. 

5) αὑτοῦ οκ B vet. Int, αὐτοῦ F OV 
vulg. 

6) ἡμῶν om. Curetonus c. recensione 
brev. et vet. versione vulg. Dein Xp:- 
στοῦ om. B. 

T) πεπληροφορουµένους 0 V, η in 
illo supra. 


iandum esse censeo in πολιτευσαμέγου, 
cum iidem Codd. etiam paulo post ex- 
hibeant Ζαδηλωμένου p. κάθελωμένον. 
In B. vulg. πολιτευσάµενον — καθη- 
λωμένον. 
10) ἀπὸ Voss. invitis Codd. 
Cap. Π. 1) ἔπαδεν O V. 
2) Cum F 0 Y ἔπαδεν p. ἔπαθε 
Vulg. 
3) τὸ 0 V, illic ad oram τῷ. 
4) ἐκλύσω 0, ἑλκύσω ad oram. 
$) ἀγέστησεν 0 V. 


IGNATII EPISTOLA AD SMYRNENSES, I. II. 201 


EIUSDEM EPISTOLA AD SMYRNENSES. EX TROIA. 


lgnatius, qui et Theophorus, Ecclesiae Dei Patris altissimi et dile- 
eüissimi filii eius Iesu Christi, misericordiam conseculae et gra- 
tia repletae, in fide et dilectione fundatae? et totius gratiae Deo? 
decentissimae , sanctificatae,* quae est in Smyrna, immaculatae 
spiritu et verbo Dei plurimam salutem. 


l Glorifieo Deum et Patrem Domini nostri lesu Christi, qui per 
seipsum vos tantum? illuminavit. Agnovi enim vos perfectos esse in fide 
immobili, tanquam clavis' affixos cruci Domini lesu Christi, carne et 
spiritu, et confirmatos iu caritate in sanguine Christi, et vere ad plenum 
instructos in Domino nostro lesu Christo, filio Dei, primogenito totius 
ereaturae;? Deo Verbo, unigenito Filio, qui est ex genere David secun- 
dum carnem, et ex Maria virgine, baptizatus a Iohanne, ut adimplere- 
tur inP eo omnis Παβία, Qui" conversatus sancte sine peccato, et? 
sub Pontio Pilato et Herode Tetrarcha vere clavis confixus est pro nobis 
in carne. A quo et nos sumus, a divina et beata eius passione; ut 
tollat secum? sibi coniunctos in secula per resurrectionem, ad sanctos 
et fideles suos, sive ad ludaeos sive ad Gentes, in unum corpus 
Ecclesiae suae. 


IL Haec enim omnia passus est pro nobis. Et vere passus est ; 
non pulative, sed vere, sicuti et resurrexit, Sed non sieut quidam in- 
fidelium, erubescentes plasmationem hominis, et crucem, et ipsam mortem, 
dicunt ο quasi putative et non vere suscepit corpus ex virgine, et puta- 
live passus est: immemores illius qui dixit: ,Verbum caro factum est, 
et habitavit? in nobis; Et iterum :? ,Solvite templum hoc, et ego in 
triduo resuscitabo illud." Et* in alio loco: Cum exaltatus fuero a terra, 
omnia traham" ad meipsum. Ergo Verbum in carne habitavit. - ;Sapi- 
entia enim aedificavit sibi domum." Verbum ergo templum sui ipsius 
ab adversariis? resolutum, resuscitavit tertia die. Verbum utique exal- 
tala earne sua, velut illo aeneo? serpente in eremo, .omnes altraxit ad 
se ad salutem aeternam. 


1) Incipit eiusdem ad — smyrnenses 13) secundum Pal., secum pr. man. 
seripla de (roia per burgum Pal. Incipit .supraadditum in Reg. 
VI] Reg. o π. 1) ducunt erat in. Pal, 
2 daie Pal. 2) verbum. enim caro facium est et 
2 HA Pal, dono Reg. hayitabit Pal. Cf. Io. 1, 14. 
4) sanctificare Pal., ubi dein myrua 3) Io. 2, 18. 
p. Smyrna. 4) οἱ pr. man: supraadditum i in Reg., 


vocc. in alio loco omissis; Et alio loco 

^u Pal. Cf. Io. 12, 32. 

2 ed " ναι " Pal 5) adtroham Pal., atirahami Reg., tum 
cavis mutamum In cm ) in utroque me p. meipsum. 


8) Sic Pal. Reg. ed. Veneta 1546, 6) in carne inhabitabit Pal, habila- 
ΗΕ nonnulli vulg. Cf. Col. 1, 19. — ji jn carne Reg. 


9) in spiri Pal. 


9) Rom. 1, 3. T) Prov. 9, 1. 

10) ab Pal, im eo om. Reg. Cf. 8) suis inser. Pal. Reg: Scribendum 
Matth. 3, 15. forle ab adversariis Iudaeis. 

11) Qui om. Pal. Reg. 9) ereo Pal; Reg., qui scribunt in 

12) εἰ adscripsi ex Pal. Reg. : heremo. Cf. Num. 21, 9. Το, 3, 14. 


19* 


292 IGNATII EPISTOLA AD SMYRNENSBES. III. IV. V. 


I. "Eyó δὲ οὖκ ἐν τῷ γευνᾶσθαι aol σταυροῦόθαι γινώσκω 
αὐτὸν ἐν σώματι yeyovévot μόνον, ἀλλὰ od μετὰ τὴν, ἀνάστασιν ἐν 
Gogxi αὐτὸν oido, xol πιστεύω Όντα, Καὶ ὅτε πρὸς τοὺς περὶ Πέτρον 
ᾖλθεν, ἔφη αὐτοῖς' άῤετε, ψηλαφήσατέ με, ol ἴδετε, ὅτι οὖν εἰμὶ 
δαιμόνιον ἀδώμαπον" πνεῦμα 7ὰρ σάρκα καὶ ὁὀστέα οὐκ ἔχει, παθὼς 
iy δεωρεῖτε ἔχοντα ) παὶ τῷ opi λέγει Φέρε τὸν δάντυλόν σου 
ὧδε᾽ εἰς τὸν τύπον τῶν fft, xol φέρε τὴν χεῖρά σου, παὶ βάλε εἰς 
τὴν πλευράν µου xol εὐθὺς ἐπίστευσεν »' ὡς αὐτὸς e ó Χριστός. 
4h xol Θωμᾶς φησὶν αὐτῷ" 0 Κύριός μου, xo ὁ Θεός pov. 4 
γὰρ τοῦτο xol θανάτου πατεφρόνησαν" μιρὸν γὰρ εἰπεῖν, ὕβρεων παὶ 
πληγῶν. Οὐ μὴν δὲ, ἀλλὰ μα μετὰ τὸ ἐπιδεῖξαι ἑαυτὸν αὐτοῖς, ῦτι 
ἀληθῶς, ἀλλ ot τῷ' δοκεῖν ἐγήγερται ' καὶ συνέφαγεν αὐτοῖς, xol συν- 
έπιεν, ἄγρις ἡμερῶν ὕλων τεσσαράποντα xol οὕτω σὺν τῇ Gaul, 
βλεπόντων αὐτῶν,᾽ ἀνελήφθη πρὸς τὸν ἀποστείλαντα αὐτὸν, σὺν αὐτῇ 
niv ἐρχόμενος μετὰ δόξης xol δυνάμεως, Φασὶ γὰρ τὰ λόγια" Οὗτος 

0" "Ipcoos, ὁ ἀναληφθεὶς ἀφ᾽ ὑμῶν εἰς τὸν υὐρανὸν, οὕτως ἐλεύσεται, 
ὃν τρόπον ἐθεάσασθε αὐτὸν πορευόµενον ες τὸν οὐρανόν. Et δὲ 
ἄνευ σώματος. φασὶν ἔρχεσθαι ἐπὶ συντελείᾳ τοῦ αἰῶνορ, πῶς αὐτὸν 
xol ὄψονται, οὗ ἐφοντήσωντες, καὶ ἐπιγνόντες) πόψονται ἐφ᾽ δαυτοῖς ; 
ἀσωμότων γὰρ οὔτε εἶδος, οὔτε χαρακτήρ ἐστιν, ἢ d ζώου uog- 
9 ἔχοντος, διὰ τὸ ἁπλοῦν τῆς φύσεως. 


IV. Ταῦτα δὲ παραινῶ ὑμῖν, ἀγαπητοὶ, εἶδὼς ὅτι καὶ ὑμεῖς οὕτως 
ἔρτε, Ἡροφυλάσσω δὲ ὑμᾶς ἀπὸ τῶν θηρίων τῶν ὀνθρωπομόρφων, & & 
οὐ μύνον ἀποστρέφεσθαι χρὴ, ἀλλὰ καὶ φεύγειν" μόνον δὲ προσεύγε- 
cóc? ὑπὲρ αὐτῶν, ity πως μετανοήσωσι. Ei γὰρ τῶν δοκεῖν ἐν σώ- 
ματι γέγονεν ó Κύριος, xol τῷ δοκεῖν ἐσταυρώθη, μἀγὼ τῷ δοκεῖν 
δέδεµαι., Τί δὲ xad ἐμαυτὸν ἔκδοτον δέδωκα τῷ θανάτῳ πρὸς ng, 
πρὸς μόγαιρων, πρὸς θηρία; αλ’ οὐ τῷὸ δοκεῖν, d. ἀλλὰ τῷ Όντι 
πάντα ὑπομένω διὰ Χριστόν, slg v0 συμπαθεῖν αὐτῷ, αὐτοῦ µε ἐνδυ- 
ναμοῦντος ' οὐ γάρ µοι τοσοῦτον σθένος. 


V. "Ov τινες ἀγνοοῦντες ἠρνήσαντο, καὶ συνηγοροῦσι τῷ pede 


μᾶλλον q τῇ ἀληθείᾳ' οὓς οὖν ἔπειόαν ob προφητεῖαι, o00 ὁ νόμος 


Cap. ΠΠ. 1) In O V distinguitur: 3) τὸ 0 V, τῷ in illius marg. 


ἀνάστασιν. ἓν δαρχὶ κτλ. 

2) Ita B Cler., e Voss., Curetou.; 
deest in O V. 

3) ἐπίστευσεν dedi c. FO V ratione 
habita eorum, quae antecedunt et quae 
sequuntur, ἐπίστευσαν B vulg. et vet, Int. 
. 4) τὸ 0 Y, τῷ ad illius oram, 

5) αὐτὸν 0, 

ϐ) ó om. 0 V. 

1T) ὄψωνται 0 V. 

8) ἐπιγνῶνντες (sie) V, 

. 9) Ita c. BF OV, σῆμα Voss. 


Cap. IV. 
2) προσεύχεσθαι 0 V. 


4) οὓς OV. Haud male. 


4) τέ δὲ καὺ ἐμαυτὸν ἐκδέδωκα 
τῷ «ο (si) Φαγάτω p. ví δὲ καὶ 
ἐμαυτὸν ἔκδοτον δέδωκα τῷ θανάτῳ 
V, τί δὲ ἐμαυτὸν ἐκδέδωκα τῷ---Φα- 
γάτω (sie) 0. 

3) τὸ 0 V, in illo correctum ut. ante. 

6) τῷ B. 


Cap, 1Π. 1) που. om. Reg. 

2) natum. esse Pal., ad oram Non, 
quod lineola inserendum monet postnafum. 

3) non solum Reg. 

4) Luc. 24, 39. 

5) dicit Reg. Cf. Io. 20, 27. 

6) Io. 20, 28. 


IGNATII EPISTOLA AD SMYRNENSES. ΠΠ. IV. V. 293 


IL. Ego autem non' solum natum eum* et crucifixum in corpore 
faetum scio, sed etiam post resurrectionem in carne eum novi, et credo 
esse. Dt quando ad eos, qui eum Petro erant, venit, ait illis: ,Palpate 
me, et videte, quia non? sum daemonium incorporeum. Spiritus enim 
carnem et ossa non habet, sieut me videtis habere.^ Et Thomae licit? 
mice digitum tuum in fixuram elavorum, et affer manum tuam, et mitte 
in latus meum; et noli esse incredulus, sed fidelis.| Et statim credide- 
runt, quia ipse erat Christus. Propter quod et Thomas ait illi;? ,Deus 
meus, et Dominus meus. Propterea ergo morlem contempserunt, parum 
dicentes esse," iniurias et plagas οἱ alia nonnulla propter ipsum susti- 
nere. Nam οἱ postquam ostendit se eis, quia vere et non putative re- 
surrexisset," manducavit cum eis et bibit per dies quadraginta, et sic 
videntibus eis assumptus? est cum carne ad eum, qui miserat illum, in 
qua οἱ iterum venturus est^ eum gloría et virtute, secundum quod di- 
ctum est ab Angelis ad Apostolos: ,Hie lesus," qui assumptus est a vobis 
in caelum, sic veniet, quemadmodum vidistis eum ascendentem in caelum."? 
Si ergo sine corpore dicunt eum venturum esse in consummatione? 
seculi, quomodo visuri sunt eum illi, qui compunxerunt in eum, et co- 
gnoscentes plangent inter se? Nam'^ ineorporalium neque species, ne- 
que figura, sed neque" effigies quidem aliqua animalis formae haberi 
poterit, in qua fixura'^ elavorum vel lanceae foramen appareat, propter 
simplicitatem naturae. 


IV. Haec autem moneo vos, carissimi, sciens quia el! vos sic 
habetis, Praeeustodio autem vos a bestiis hominum figuras? habentibus: 
quas non solum devitare, sed etiam fugere vos oportet. Tantum orate 
pro illis, ui? forte poenileant. Si enim putative in corpore fuit Domi- 
nus, et putative crucifixus est, ergo et ego putative vinctus sum. Quare 
autem et meipsum tradidi? ad mortem, ad ignem, ad gladium, ad bestias? 
Sed non putative, sed vere omnia sustineo? propter Christum, ad com- 
patiendum ei, ipso me confortante, quia non est mihi tanta virtus. 


V. Quem profecto! quidam ignorantes" negaverunt, et consentiunt 
magis mendacio quam veritati. Quos non persuaserunt Prophetae, neque 


1) parum esse dicenles Pal. Reg. possit in qua figurae clavorum vel lanceae 
8) surrezit Pal, resurrezit Reg., qui foramen apparuerat. 
pergit manducavit cum eis per dies XL 16) fizure Pal. 
et bibit, Ceterum cf. Act. 1, 8 et 10, 41. C 
; ap. IV. 1) ef ex Pal. Reg. ed. Ve- 
9) absumptis Pal. neta n 46. ) 8 


10) est om. Pal. 2) a bestüs figuras (erat figuratas) 


11) Act. 1, 11. j 
12) Hic iesus qui absumptus es. cum, M né PE Reg. 


carne ad ewm-qui miserat illum quemad- in Ps 

modum vidisti um. csceuenem i» οὐ” hg ὁρο Curton. Dein Ρα, desicts 
19) ecosumationem Pal. Postea cf. Iu ο tà didit Reg. 

e ο ον » LT 6) sed vere sustineo omnia Pal. 
15) nec Pal. Reg. qui pergit. effigies Cap. V. 1) ergo Pal. Reg. 

quidem. aliquam. animalis. formam habere 2) ignorantes om. Reg. 


294 IGNATII EPISTOLA AD SMYRNENSES. V. VI. VII. 

ó Μωσέως, ἀλλ) οὐδὲ µέχρι νῦν τὸ εὐαγγέλον, ἀλλ) οὐδὲ τὰ ἡμέτερα 
τῶνὶ ser ἄνδρα παθήματα, Καὶ γὰρ περὶ ἡμῶν" τὸ αὐτὸ φρονοῦσι, 
Τί γὰρ ὠφελεῖ, εὖ ἐμὲ ἐπαινεῖ τις, τὸν δὲ Κύριόν μου βλασφημεῖ, μὴ 
ὁμολογῶν αὐτὸν σαρποφόρον Θεόν: Ὁ δὲ τοῦτο μὴ λέγων, τελείως 
αὐτὸν ἀπήῄρνηται, Qv νεχροφόρος. Τὰ δὲ ὀνόματα, αὐτῶν, ὄντα ὄπιστα, 
νῦν οὖν ἔδοξέ µον ἐγγράψαι' μηδὲ γένοιτό µε αὐτῶν µνημονεύειν, μέχρις 
οὗ µετανοήῄσουσιν. 


M. ἸΜηδεὶς πλανάσθω. Ἐὰν μὴ πιστεύσῃ;' Χριστὸν "Incoóv ἐν 
Gag. πεπολ πεῦσθοι, xol ὁμολογήσῃ τὸν στωυρὸν αὐτοῦ, xol τὸ πάθος, 
xol τὸ αἷμα, ὃ ἐξέγεεν ὑπὲρ τῆς τοῦ πόσμου σωτηρίας, οὐ τῆς ζωῆς” 
αἰωνίου τεύξεται, κάν βασιλεὺς 1b. andy Ingee, Xy ἄρχων, xov Bum, 
uy δεσπότης, 7 δοῦλος, xv ἀνὴρ' 5 γυνή. 'O χωρῶν χωρείω; ὁ 
ἀνούων ἀνουέτω. Τόπος, xol ἀξίωμα, καὶ πλοῦτος μηδένα φυσιούτω" 
ἄδοξία, «ol. πενία ο) µηδένα ταπεινούτω' τὸ γὰρ ὅλονὸ ἐστὶν πίστις D 
εἰς Θεόν, μαὶ E eic Χριστὸν Eris, j τῶν προσδοκωµένων͵ ἀγαθῶν 
ἀπόλαυσις, ἀγάπη τε περὶ τὸν Θεὸν καὶ τὸ ὁμόφυλον᾽ "ἀγαπήσεις) γὰρ 
Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὄλης τῆς παρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς δια- 
νοίας σου xal τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν xol ó Κύριος qual 
cn DAY ἡ αἰώνιος ζωὴ, τὸ γυνώσκειν τὸν μόνον ἀληθινὸν θεὸν, 
xo ὃν ἀπέσειλεν Ἴησοῦν Χριστόν" xol Ἐντολὴν, καινήν δίδωµι ὑμῖν, 
ἵνα ἀγαπᾶτε -ἀλλήλους" ἐν ταύταις ταῖς δυσὶν ἐντολαῖς Όλος ὁ νόμος 
«oi οὐ προφῆται κρέμανται. Καταμώθετε οὖν τοὺς ἑτεροδοξοῦντας, πῶς 
νομοθετοῦσιν ἄγνωστον, εἶναι τὸν Ἠατέρα τοῦ Χριστοῦ" πῶς ὄπιστον 
ἔχθραν uev ἀλλήλων ἔνουσι.' Αγάπης αὐτοῖς οὐ μέλι, τών προσδο- 
πωμένων ἀλογοῦσι, τὰ παρόντα Oc ἑστῶτα λογίξονται, τὰς ἐντολὼς παρ- 
ορῶσι, Ίήραν xol ὀρφανὸν περιορῶσιν, Θλιβομένων διαπτύουσι, δεδε- 
µένον γελώσι. 


VIL Tóv σταυρὸν ἐπαιογύνονται, τὸ πάθος χλευόζουσι, τὴν. évá- 
στασιν πωμρδοῦσιν " ἔγγονοί" elo, τοῦ ἀρχεκόκου πνεύματος, τοῦ τὸν 
-4δὰμ διὰ τῆς γυναινὸς τῆς ἐντολῆς, ἐξώσαντορ »᾿ τοῦ τὸν E διὰ 
τοῦ Κάῑν ἀποητείναντὸς, τοῦ τῷ ag ἐπιστρατεύσαντος, τοῦ πατήγο- 
ροῦντος ᾿Ιησοῦ τοῦ viov ᾿]ωσεδᾶν, τοῦ ἐξαιτησαμένου σινιασθῆναι τῶν 


Cap. V. 1) Sic B FO V, τὰ Voss. 7) Recepi voec. xol ἐξ ὅλης τῆς 


.2) ἡμῶν ο. 0 Y vet. Int., ὑμῶν B Voss. 

3) µεταγοήσουσιν ο. 0 V, μετα- 
νοήσώσιν vulg., vet. Int. ; µετανοήσωσι 
F. Confidit absque dubio. 


Cap. VI. 1) πιστεύσει et mox óuo- 
λογήσει 0 V. 

2) οὗ τῆς ζωῆς B vet. Int. Voss., 
ὅτι ζωῆς ΟΥ Cler. 

3) κἂν ἀνὴρ B vet. Int.; deest in 
FOV ap. Voss. et in textu Cler. 

4) πέγεια 0 V. 

5) ὅλων B. Subinde dori» O V, 
ἐστὶ B vulg. 

6) ἀγαπήσης 0 V, illic mutatum in 
ἀγαπήσεις. 


Φιαγοίας σου, ex OV; desunt in B F 
vulg. vet. Int. 

8) Allatius post. ἔχουσιν colon, quod 
sequitur in recensione breviori, ex Med. in 
hunc modum marg. Cod. B nseripsit: περὶ 
ἀγάπης οὐ £e αὐτοῖς, οὗ περὶ χή- 
ρας, οὐ περὶ ὀρφανοῦ, οὗ περὶ; Ὅλιβο- 
µένου, οὐ περὶ δεδομένου, οὐ περὶ 
λελυμένου, οὐ περὶ πειγῶντος, οὐ περὶ 
διψῶντος. Ἐυχαριστίας καὶ προσευ- 
χῆς ἀπέχονται, διὰ τὸ μὴ ὁμολογεῖν 
τὴν εὐχαριστίαν σάρκα εἶναι τοῦ σω- 
τῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τὴν ὑπὲρ 
τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν παθοῦσαν τῷ 

. Tij χθηστότητι ὁ πατὴρ ἤγειρεν. 

- 9) περιορῶσι», θλιβομένων δια- 


- IGNATII EPISTOLA AD SMYRNENSES. V. VI. VII. 295 


Lex Moysi; sed nec nunc usque Evangelium , nec nosirae speciales pàs- 
siones Nam et de nobis hoc ipsum sentiunt Quid enim me iuvat, 
si me quis laudaverit, Dominum autem meum blasphemaverit; si non 
eum confessus fuerit inearnatum esse Deum? Hoc autem qui non 
dixerit, perfeete eum negat, sicut mortuum baiulans. Nomina vero eorum 
ἱπβάθ]ία non' esi mihi nune visum scribere; sed neque contingat mihi, 
ut mentionem eorum faciam, donec poeniteant. 


Vj. Nemo seipsum seducat. Si enim non crediderit, Christum 
Iesum in carne fuisse conversatum, et confessus fuerit crucem eius, et 
passionem, et sanguinem, quem effudit? pro mundi salute, vitam aeter- 
nam non consequetur, sive rex fuerit, sive sacerdos, seu princeps, seu? 
privalus, seu dominus, sive servus, seu* vir, sive mulier. Qui capit, 
capiat, et qui audit, audiaL.^ Locus ergo et dignitas atque divitiae ne- 
minem inflent; ignobilitas el paupertas nullum "huniliet; sed cum his 
omnibus fides sit in Deum et in Christum, et spes fruitionis? futurorum 
bonorum, cum dilectione, quae est cirea Deum et circa proximum. ,Di- 
liges enim Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et proximum tuum 
sicut teipsum." Sed et Dominus dicit: ,Haec est^ vita aeterna, ut co- 
gnoseant te solum verum Deum, et quem misisti lesum Christum. Et 
illud Iohannis? Mandatum novum do vobis, ut diligatis invicem. In 
his enim duobus mandatis tota lex pendet, et Prophetae"? Discite ergo 
eos, qui taliter" docent, quomodo legem ponunt, incognitum esse Patrem 
Christi praedicantes, quomodo etiam infidelem inimicitiam cum invicem 
habent. Dilectionem enim futurorum negligunt, praesentia dissimulant, 
quae ventura sunt tanquam praesentia" esse putant, et tanquam so- 
mnium et phantasiam existimant: mandata contempnunt, viduam et orpha- 
num despiciunt, tribulatum respuunt? vinctum derident. 


ΥΠ. Crucem erubeseunt, passionem deludunt, resurrectionem fru- 
strant/ Huiusmodi omnes nepotes sunt illius inveterati malorum nequis- 
simi" spiritus, qui et Adam per mulierem mandatum iransgredi persua- 
sit, qui et Abel per Cain occidit, qui et Iob decipere conatus est, qui 
et lesu filio losedech resistere temptavit, qui et Apostolorum fidem sub- 


πτύουσι dedi c. OV p. περιορῶσι, 2) effundit Pal. 
Φλιβόμενον διαπτύουσι B vulg. Ex 3) sive Pal. Reg. 
Cod. F mihi notatur παρορῶσι. $i- 4) sive Reg. 
βομένων διαπτύουσι. Subinde ded eué- 5) Matth. 19, 12. 13, 43. 
yoy V. 6) frulionibus Pal. 
Cap. VIL... 1) κομοδοῦσιν 0 V. 7) Luc. 10, 21. - 
2) ixyovot B. 8) est enim Pal. Reg. Ceterum ef. 
3) ἐξεώσαντος 0 V. Io. 17, 3. 
4) τῷ O V. 9) Io. 13, 34. 
10) Matth. 22, 40. 
3) passiones speciales inv. Reg. 11) £. aliter. Cur. 
4) blasphemasverit scr. Reg. 12) nz instantia (sie) p. praesentia 
5) fuerit om. Reg. Pal. Reg. 
6) domini. Reg. 13) P espicium! Reg., uhi subinde 
T) non supra add. in Reg. vinctum. despiciunt. (subnotatum) derident. 


Cap. VI..1) Is ordo voce. in Pal. Reg. Cap. ΥΗ. 1) frustant. Reg. 
ed. Veneta 1546, lesum Christum. vulg. 2) nequissimi accessit ex Pal, 


296 IGNATII EPISTOLA AD SMYRNENSES. VII. ΥΠ. IX. 


ἀποστόλων τὴν πίστιν, τοῦ τὸ» Ἰουδαϊνὸν πλῆθος ἐπεγείραντος τῷ Kv- 
olo, τοῦ καὶ νῦν ἐνεργοῦντος ἐν τοῖς υἱοῖς τῆς ἀπειθείας, ὢν ῥὔσεται 
ó Κύριος ᾿Ἰησοῦς Χριστὸς, ó δεηθεὶς μὴ ἐκλείπειν τὴν πίστιν τῶν ἄπο- 
στόλων, οὐχ ὡς μὴ αὐταρκῶν φυλάξαι αὐτὴν, ἀλλ) ὡς χαίρων τῇ τοῦ 
Πωτρὸς υπεροχῇ. Πρέπον" οὖν ἐστὶν, ἀπέγεόθαι τῶν τοιούτων, xol 
᾿μήσε κατ ἰδίαν' περὶ) αὐτῶν Λλαλεῖν, μήτε xowi], προσέμευν δὲ vouo 
καὶ προφήταες, xol τοῖς εὐαγγελισαμένοις ὑμῖν τὸν σωτήριον λόγον. 


VIDI. Tg δὲ δυσωνύµους αἱρέσεις ol τοὺς τὰ ὀχίόματα ποιοῦν- 
τας φεύγετε, ὡς ἀρχὴν Xov, Πάντες τῷ ἐπισπόπῳ ἀπολουθεῖτε, ὡς 
ó Χριστὸς ησοῦς τῷ Ilevot καὶ τῷ πρεσβυτερίῳ δὲ, ὡς τοῖς ἄπο- 
στόλοις" τοὺς δὲ διωκόνους ἐντρέπεσδε, oe Θεοῦ ἐντολὴν διαπονοῦντας. 
Music χωρὶς ἐπισκόπου τὶ πθασσέτω τῶν ἀνηκόντων εἰς τὴν ἐκμλησίαν, 
"Enn βεβαία εὐχαριστία" ἡγείσθα, " ὑπὸ τὸν” ἐπίσχοπον οὖσα, 9 ᾧ 
ἂν αὐτὸς ἐπισρέψῃ Ὅπου ἂν φανῇ ὁ ἐπίσκοπος, τὸ πλήθος ἔστα 
ὥσπερ ὕπου ὁ Χριστὸς, πᾶσα sj οὐρόνιος στρατιὰ παρέστηκεν, ὡς -ἀρχι- 
στρανήγῳ τῆς δυνάμεως Κυρίου, gol διανομεῖ πάσης νοητῆς φύσεως. 
Οὖὐν ἑξόν ἐστι χὠρὶς ἐπισκόπου οὔτε βαπτίξευν, οὔτε προσφέρει», οὔτε 
θυσίανῦ προσκοµέδευ», οὔτε δομῆν ἐπισελεῖν ἀλλ) ὃ ἂν ἐπείνρ δονῇ 


3 


κατ᾽ εὐαρέστησιν Θεοῦ, ἵνα ἀσφαλὲς ᾖ xol βέβαιον πᾶν, ὃ ἂν πράσ- 
óqze." 


IX. E9 Üloyóv ἐστι λοιπὸν ἀνανῆψαι ἡμᾶς, og ἔτι παιρὸν ἔχομεν 
ele Θεὺν μετανοεῖν * ἐν γὰρ τῷ On οὖν ἔστιν ὁ ἐξομολογούμενος' "Iüov 
γὰρ ἄνθρωπος, x xai τὸ ἔργον αὐτοῦ πρὸ προσώπου αὐτοῦ. , Tipo, φησὶν, 
vie τὸν θεὸν, παὶ βασιλέα" ἐγὼ δὲ quel Tipo μὲν τὸν Θεὸν, ὧς 
αἴτιον τῶν ὕλων od Κύριον" ἐπίσχοπον δὲ, ὡς ἀρχιερέα, Θεοῦ εἶκόνα 
φοροῦντα, κατὰ μὲν τὸ ἄρχειν, Θεοῦ, κατὰ δὲ τὸ ἱερατεύειν, Χριστοῦ * 
aol μετὰ τοῦτον, οτιμᾶν χρὴ καὶ βασιλέα, Οὔτε γὰρ Θεοῦ τις αρείττων, 
7 παραπλήσιος ἐν πᾶσι τοῖς οὖσιν' οὔτε δὲ iv ἐνμλησίᾳ ἐπισμόπου, AZ 
μεῖζον. ἱερωμένου Θεῷ ὑπὲρ "ijs τοῦ : πόσμου παντὸς δωτηρίας * οὔτε 
βασιλέως τις παραπ]ήσιος à ἓν ἄρχουσι», εἰφήνην, ol εὐνομίαν τοῖς &g- 
χομένοις πρυτανεύοντος. Ὁ τιμῶν ἐπίόποπον, ὑπὸ Θεοῦ τιµηθήσετωι 
ὥσπερ οὖν ὁ ἀτιμάξων αὐτὸν, ὑπὸ Θεοῦ κολασθήσεται. Bi yào . ὁ 
βασιλεῦσι μὲν ἐπεγειρόμενος ,' κολάσεως ἄξιος δικαίως” γενήσεται, ὥς 
γε παραλύων τὴν ποινἠν εὐνομίαν ' πόσῳ δοπεῖτε χείρονος' ἀξιωθήσεται 
τιμωρίας, ὁ ἄνευ ἐπισκόπου τι ποιεῖν προαιούµενος, xol τὴν ὀμόνοιαν 
διασπῶν, καὶ τὴν εὐταξίαν συγχέων; ἱερωσύνη γάρ ἐστι τὸ πάντων" 


5) τοῦτο p τοῦ τὸ V. ϐ) ἀσφαλὴ g V. 
6) πρέπων V. 7) 00 ἂν πράσσετε OV. 
7) καθ ἰδίαν scr. 0. 
8) Ita BF O V, μετ) Voss. Cap. IX. 1) ὁ βασιλεῦσι μὲν ἔπε- 
Cap. VIII. 1) εὐχαριστεία O V. y&igüutvoc dedi ex O, in cuius quidem 
2) τῶν 0, τὸν ad oram. textu est. ut in V ὁ βασιλεῦσι μὴ ἐπε- 
3) ἐπιτρέψει 0 V. γειρόµενος, sed u&vin marg.; ὁ βασι- 
4) ἐστιν 0 V. λεῦσιν ἐπεγειρόμενος B vulg, ὁ βασι- 
5) οὐσίαν ΟΥ. Quae varia lectio fere λεὺς uiv ἐπεγειρόμενος V. 
monet, ut huius passus auctorem illo tem- 2) ἀξίως καὶ δικαίως p. ἄξιος δι- 
pore vixisse statuamus, quo in Ecclesia ἆχαίΐως O V. 
nota illa controversia de οὐσία fervebat 3) χειρόνως 0 V, in hoc prius χεί- 


eamque vocem p. θυσία introduxisse. ^— oovumc. 


IGNATII EPISTOLA AD SMYRNENSES. VI. VIII. ]X. 297 
vertere voluit, qui? Iudaeorum multitudinem adversus Dominum suscita- 
vit, qui^ et nune operatur in filiis diffidentiae, a quibus eruat nos Do- 
minus lesus Christus, qui Patrem deprecatus est? ut non deficeret fides 
Apostolorum: non quod non sufficeret custodire eam; sed tanquam 
gaudens de Patris eminentia, ipsum pro eis deprecatus est. Dignum 
est ergo, a talibus abslinere, et neque proprium cum his, neque com- 
mune habere colloquium,? sed intendere Legi et Prophetis, οἱ evangeli- 
zantibus' vobis salutare verbum. 


VIII.  Nefandas vero haereses et schismala facientes! fugite, sicut 
principatum malorum. Ommes Episcopum sequimini, sicut lesus Christus 
Patrem; Presbyteros, sicut Apostolos: Diaconos autem veneramini, sicut 
mandato Dei ministrantes, Nemo praeter Episcopum aliquid agat eorum, 
quae ad Ecclesiam pertinent, Firma Eucharistia reputetur, quae ab Epi- 
scopo concessa fuerit. Ubi Episcopus praesens fuerit, illuc et plebs con- - 
gregetur: sicuti et ubi Christus est, omnis militia caelestis? adest tan- 
quam prineipi militiae virtutis Domini, et ipse est dispensator totius in- 
lelligibilis naturae. Propterea non licet sine Episcopo neque offerre, 
neque sacrificium immolare, neque Missas celebrare:? sed si ei visum 
fuerit, secundum beneplacitum Dei; tunc demum tutum et firmum* erit. 


IX. Ergo omnia, quaecunque agitis et facitis iam mutabilia sunt: 
ut corrigamus nos in Deo, eum tempus habemus poenitendi. Quod 
enim incertum est, non habet confessionem. ,Ecce" enim homo, inquit, 
«οἱ opera eius coram eo.?  Sieut seriptum est:* ,Honora,: inquit, οί 
Deum et Regem. Ego autem dico: Honorate? quidem Deum, ut? au- 
ciorem omnium et Dominum; Episcopum autem tanquam principem sacer- 
dotum, imaginem Dei ferentem: principatum quidem secundum Deum; 
sacerdotium vero secundum Christum. Et post hunc honorare oportet 
etiam Regem. Nemo enim potior est Deo, neque similis ei: neque 
Episcopo in Ecclesia honorabilior, sacerdotium Deo gerenti? pro mundi 
salute. Neque regi quis similis est in exercitu, pacem et benevolenti- 
am omnibus principibus cogitanti. Qui enim honorat? Episcopum, a 
Deo honorabitur: et qui dehonoraverit eum, a Deo dampnabitur. Si 
enim quis contra Regem insurgens dampnatione dignus est, quomodo ille 
evadere ultionem poterit," qui praeter Episcopum aliquid egerit? Sacer- 


4) z&y τῶν O V, ilic ad oram 


; 4) firmum et tutum ordinat Pal. 
πάγτωγ. 


Cap. IX. 1) Voce. ef [ο om. Ραἱ., 


3) Zach. 3, 1. 

4) qui ex Pal, ubi quidem [fuisse 
videtur ef, quod exh. Reg. vulg. 

5) Eph. 2, 2. 

6) Luc. 22, 32. 

1) colloquium habere irausp. Reg. [n 
Pal. habes: neque cum mulieribus eorum 
habere (vocc. eorum habere man. sec. 
add.) colloquium. 

8) evangelicantibus Pal. 

Cap. VIII. — 1) facientibus Pal. 

2) celestis militia Reg. 

' 9) In Reg. Dochen caenam. celebrare 
man. sec, ad oram. 


qui subinde íam rationabilia sint; in 
Reg. iam rationabilia suut. 

2) Ei ecce Pal. Cf. Esai. 62, 11. 

3) eo om. Pal. . 

4) Prov. 24, 21. 

$5) honorare Pal. Reg. 

6) ef Pal. Reg. 

T) In. Pal. notula differentia inler 
episcopum οἱ regem sec. mau. in marg. 

8) gerenli deo inv. Pal. Reg. 

9) honorat ex Pal. Reg. ed. Veneta 
1546 p. honoraverit vulg. 

10) ille ultionem. evadere poterit Pal., 
ultionem ille evadere polerii. Reg. 


208 IGNATII EPISTOLA AD SMYRNENSES. IX. X. ΧΙ. 

ἀγαθῶν ἐν ἀνθρώποις ἀναβεβηνός" Tc ὁ παταμανεὶς, οὖν ὄνθρωπον 
ἀτιμάξεν, ἀλλὰ Θεὸν, καὶ Χριστὸν "Incoóv, τὸν πρωτότοκον, καὶ μό- 
νον τῇ φύσει τοῦ Π[ατρὸς ἀρχιερέα, Πάντα οὖν ὑμῖν uev εὐταξίας 
ἐπιτελείσθω ἐν Χριστῷ. OL λαϊκοὶ τοῖς διοπόνοις ὑποτασσέσθωσαν ' 
οὗ διώκονοι τοῖς πρεσβυτέροις" οὗ πρεσβύτεροι τῷ ἐπισκόπῳ᾽ ὁ ἐπί- 
σποπος τῷ .Ἀριστῷ, ὡς αὐτὸς τῷ Πατρί, Κατ dU? ἀνεπαύσατε, ἀδελ- 
φοὶ, καὶ ὑμᾶς Ἴησοῦς ὁ Χριστός. -Απόντα με καὶ παρόντα! ἠγαπή- 
ὅατε' ἀμείψεται ὑμᾶς ὁ θεὸς, ài ὃν ταῦτω εἰς τὸν δέσµιον αὐτοῦ 
ἐνεδείξασθε, Ei γὰρ xoi μή εὖμι ἠνανὸς, ἀλλὰ τὸ τῆς προθυµίας 
ὑμῶν. péya* Ὁ τιμῶν γὰρ προφήτην elg Ovo[ux προφήτου, μισθὺν 
προφήτου λήψεται δηλονότ’ καὶ ὃ Tiv δέσµιον ᾿Ιησοῦ «Χριστοῦ 
μαρτύρων Λήψεται µισθὀν. 


X. «Φίλωνα καὶ Γαΐον καὶ ᾽Αγαθόποδα, οἳ ἐπηκολούθησάν μοι 
εἰς λόγον (Θεοῦ, διάπονοι Χριστοῦ ὄντερ, παλῶς ἐπονήσατε ὑποδεξά- 
μενου ox διακόνους Χριστοῦ" Jd xol σφόδρα εὐχαριστοῦσι τῷ Κυρίῳ 
ὑπὲρ ὑμῶν, ὅτι αὐτοὺς ἀνεπαύσατε κατὰ πάντα τρόπον. Οὐδὲν ὑμῖν 
παραλογισθήσεται, ὧν εἰς αὐτοὺς ἐπονήσατε" δῷῃ ὑμῖν ὁ Κύριος 
εὑρεῖν.͵ ἔλεος παρὰ Κυρίου ἐν ἐνείνῃ τῇ ημέρα. Αντίψυμον ὑμῶν τὸ 
πνεῦμά μου καὶ τὰ δεσμά μου, à οὐχ ὑπερηφανήσατε' οὐδὲ ἐπῃσχύν- 
Owre' διὸ οὐδὲ ὑμᾶς ἐπαισχυνθήσεται ἡ τελεία dme, ᾿ησοῦς ὸ 
Χριστός, 


ΧΙ. 4i προσευχαὶ ὑμῶν ἤγγισαν εἰς τὴν ᾽Αντιοχέων ἐκκλησίαν, 
καὶ εἰρηνεύεται " ὕθεν δεδεµένος πάντας ἀσπάξομαν, οὖκ Gv ἂξιος 
ἐκεῖθεν ἔσχατος, αὐτῶν ὤν. κατὰ δὲ ipo τοῦ θεοῦ! πατηδιώθην, 
οὐκ ix συνειδήσεως ἐμῆς, ἀλλ” ὃν χάριτος Θεοῦ” iw εὔχομαι τελείαν 
μοι δοθῆναι, 1 ἵνα iy τοῖς προσευχαῖς ὑμῶν θεοῦ ἐπισύχω. Ὅπως οὖν 
ὑμῶν τὸ ἔργον τέλειον γένηται ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐν τῷ οὐρανῷ, πρέπει 
εἰς Θεοῦ Tijv , χειροτονῆσαι viv ἐκμλησίαν ὑμῶν Θεοπρεσβύτην, εἰς 
TÓ γενόμενον ἐν Συρίᾳ συγχαρῆναι αὐτοῖς, ὅτι εἰρηνεύουσι, καὶ ἀπέ- 
λαβον τὸ ἴδιον μέγεθος, » αἱ ἀπεπατεστάθη αὐτοῖς. τὸ ἴδιον σωμάτιον. 
“Ὁ ἐφάνη μοι ἄξιον, τοῦτο ἐστὶν, ὥστε πέμψαι τινὰ τῶν ὑμετέρων pez" 
ἐπιστολῆς, ἵνα συνδοξάσῃ τὴν κατὰ Θεὸν αὐτοῖς γενομένην εὐδίαν,' 
παὶ ὅτι λιμένος εὐόρμου, τετύγηκα, Χριστοῦ, διὰ τῶν προσευγῶν ὑμῶν. 
Τέλειοι ἲ ὄντες, τέλεια aod φρονεῖτε " Θέλουσι γὰρ ὁμῖν cU πράττειν, xol 
ὁ Θεὸς ἔτοιμός ἐστιν" sie τὸ παρασχεῖν. 


5) Dedi κατ᾽ ἐμὲ p. καθό µε vulg. 
ln BF 0 καθά µε, V καθᾶμε (sic), 

6) µε add. Q V. 

1) δηλονότι F O V, δῆλον ὅτι B 
vulg., ap. Vossium ο, signo distinctionis 
minimae interposito. 


Cap. X. 1) ὑπεραφανήσατε B, ὑπερ- 

ηφανεύσατε 0 V. Τους, suhsqq, οὐθὲ 

ἐπῃσχύγδητε des. in 0; ἐπαισχύγδητε 
ser. V. 


Cap. ΧΙ. 1) eiggvevere 0 V. 


9) κατὰ θέλημα p. κατὰ δὲ δέ- 
Aqua τοῦ Φεοῦ B OV. Etiam Codd. CL 
breviorem recensionem exhibentes τους, 
τοῦ ὁΦεοῦ repudiant. 

3) συνδοξάσει OV, illic correctum. 

4) εὐδείαν 0 V. 

5) ἑτοίμους p. ó Θεὸς ἔτοιμός 
ἐστιν O V, in illo ὁ Θεὸς ἑτοιμὸς sic 
in marg. Etiam in B ἐστιν deest, 


11) Sacerdotium. est. summa Pal., Sa- 
cerdolium. enim summa Reg. 


IGNATII EPISTOLA AD SMYRNENSES. IX. X. XI. 299 


dolium enim summa est! omnium bonorum, quae in hominibus constant: 

quod"? si quis dehonoraverit, Deum dehonorat, et Dominum lesum Christum"? 

primogenitum totius creaturae , et solum natura principem sacerdotum 
Dei. Omnia vobis bene ordinate, quae? mandata sunt in Christo. 
Laiei Diaconis subditi sint;* Diaconi Presbyteris:;" Presbyteri Episcopo ; 
Episcopus Christo, sicut ipse Patri. Secundum quod vos? me refecistis, 
[ratres, et vos Dominus lesus Christus.?  Absentem me et praesentem 
dilexistis: retribuet vobis Deus, propter quem?" tanta in vincto eius osten- 
distis. Et si quidem non sum sufficiens, sed tamen devotio vestra grandis 
est, ,Si quis enim honoraverit Prophetam in nomine Prophetae, merce- 
dem Prophetae accipiet?! Manifeste et qui honorat vinetum Christi 
lesu, mercedem martyrum accipiet." 


X. Philonem et Gaium et Agathopum, qui me sequuntur in verbo 
Dei, qui sunt ministri Christi, bene fecistis suscipere eos sicut ministros 
Dei: qui et maximas gratias agunt Domino pro vobis, quia! refecistis 
eos omnibus modis? Nichil vobis reputabitur ad peccatum de his, quae 
eis impendistis. Det vobis Dominus invenire misericordiam apud Domi- 
num in illa die? Pro animabus vestris spiritus meus et vincula mea 
sint! quae non sprevistis, et" non erubuistis. Haec est perfecta spes 
in Christo lesu. 


XL Orationes vestrae appropinquarunt' ad Antiochenam Ecclesiam, 
cui et pacifici estis. Unde et vinetus omnes saluto. Unde? et non sum 
dignus esse ullimus eorum; sed secundum Dei voluntatem dignus elfe- 
ctus sum, non ex mea providentia, sed ex gratia Dei. Quam opto per- 
fectam mihi , ribui, ut per vestras orationes Deum merear adipisci, ut 
opus meum? perfectum sit in caelo et in terra, Decet ergo vos in 
honorem Dei, curam gerere Deo dignae Ecclesiae, quae est in Syria, et 
congratulari eis, quia pacifiei sunt, et perceperunt suam magnificentiam, 
et restituta est eis in corpore eorum. Sed mihi visum est, mittere 
aliquem. vestrum illuc cum Epistola, ut glorificent tranquillitatem , quae 
eis secundum Deum contigit οἱ quietem. — Ego vero? merui portum tutis- 
simum in Christo orationibus vestris. Cum sitis perfecti, perfecta cogitate, 
sapile, sentite. Volentibus enim vobis bene agere, etiam Deus paratus 
est vobis praestare. 


12) quem Pal. Reg. . 2) Voce. omnibus modis om. Pal. 


13) Christum des. in Pal. Reg. Cf. omnimodis exh. Reg. 

Coloss. 1, 15. 3) in die illa Reg. Ceterum cf. 2 Tim. 
14) Sic ex Pal. Reg., bene vobis vule. 1, 18... 

15) quae deest in Pal. Reg. 4) sint supraadd. in Reg. 
16) diaconis sint subditi Pal. $5) ef quae al. Reg. 
17) Ita C Pal. Reg. ed. Veneta 1546, 

Presbytero nonnulli vulg. Cap. ΧΙ. 1) appropinguaverunt. Pal., 
18) vos om. Pal. Reg. ubi subinde ad antiochiam ecclesiam. 
19) reficiot man. sec. supraadd. in 2) Unde om. Pal. 

Pal. 8) vestrum Pal. Reg. ed. Veneta 1546, 
20) quod Reg. ut textus gr. 

21) Matth. 10, 41. 4) peperceruni Reg. 
22) percipiet Pal. Reg. 5) ipsorum Pal. Reg. 


Cap. X. 1) quoniam Pal. Reg. 6) vero non est in Pal. Reg. 


300 IGNATII EPISTOLA AD SMYRNENSES. XII. XIII. 


XII. "Aandberos ὑμᾶς jj ἀγόπη, τῶν ἀδελφῶν ὑμῶν τῶν iy Τρω- 
edi ύδεν καὶ Ίθάφω div διὰ Ἀούργου, ὃν ἀπεστείλατε μετ ἐμοῦ 
ἅμα Ἐφεσίοις, τοῖς ἀδελφοῖς' ὑμῶν" ὃς κατὰ πάντα µε ἀνέπαυσεν 
Καὶ ὄφελον πάντες αὐτὸν ἐμιμοῦντο, ὄντα ἐξεμπλάριον Θεοῦ διαπονίας. 
"Αμείψεται αὐτὸν ἡ χάρις τοῦ Κυρίου κατὰ πάντα, Ασπάξομαι τὸν 
ἀξιόθεον ἐπίσκοπον ὑμῶν Πολόκαρπον, καὶ τὸ Φεοπρεπὲς πρεσβυτέριον, 
xol τοὺς χριστοφόρουςὴ διαπόνους τοὺς, συνδούλους μου ,' παν τοὺς 
κατὰ ὄνδρα xol ποινῇ, πόντας, ἐν ὀνόματι Χριστοῦ, ᾿]ησοῦ xoi τῆς 
σαρκὸς αὐτοῦ, xol τῷ αἵματι, πάθει τε καὶ ἀναστάσει, Goma] τε 
xod πνευµατικῇ, ἑνότητι Θεοῦ xol ὑμῶν. «Χάρις ὑμῖν, ἔλεος, εἰρήνη, 
ὑπομονὴ διὰ παντὺὸς ἐν Χριστῷ. 


XIII. "Ασπάδομαι τοὺς οὔπους τῶν ἀδελφῶν µου, σὺν γυναιδὶ καὶ 
τέκνοις, καὶ ἄειπαρθένους" καὶ τὰς χήρας. "Ἑθῥωσθέ μοι ἐν δυνάμει 
Πνεύματος. Ασπάζεται. ὑμᾶς Φίλων o? συνδιάκονος, ὁ ὢν σὺν ἐμοί, 
"σπάζομαι τὸν οἶπον Ταυῖας, ἣν εὔχομαι ἠδρᾶσθαι πίστει καὶ ἀγόπῃ 
όαρχινῇ] τε id πνευµατιηῇ]. “Ασπάζομαι "Aly, τὸ ποθητόν μοι ὄνομα, 
ποὺ 4άφνον τὸν ἀσύγκριτον, καὶ Εὔτεννον, ei πάντας κατ ὄνομα 
"Εβῥωσθε i ἐν yog Θεοῦ καὶ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ. Χριστοῦ, πεπληρω- 
µένοι Πνεύματος “Αγίου καὶ σοφίας θείας xol ἱερᾶς. 


Cap. ΧΗ. 1) συναδελφοῖς B 0 V. Cap. XIL 1) ἀειπαρθένους 0 V. 
2) ἀνέπαυσεν OV, ἀνέπαυσε B F Deinde τὰς ante χήρας om. B. 
vulg. ) ὃ B. 
3) χρηστοφόρους V. 3) κατὰ ὄνομα B. 
4) Vocc. τοὺς συγδούλους µου si- In fine V: τοῦ ἁγίου ἑερομάρτυρυς 


culi καὶ anie κοιΥῇ des. in 0 V. Ἰγνατίου ἐπιστολὴ πρὸς σµυργέους. 





IGNATII EPISTOLA AD SMYRNENSES. XII. XIII. 301 


XII. Salutat vos dilectio fratrum vestrorum, quae est in Troia: unde 
et seribo vobis per Burgum, quem misistis mecum una cum Ephesiis, 
fratribus vestris; qui me refecit "in omnibus. Et debuerant quidem 
omnes eum imitari, quia exemplum est ministerii Dei. Retribuetur? ei 
gratia Domini in omnibus. Saluto Deo dignum Episcopum vestrum Poly- 
carpum, et Deo decentissimum Presbyterium, et Christiferos Diaconos 
conservos meos:! et specialiter et generaliter omnes in nomine [esu 
Christi, et in carne eius, et in sanguine ipsius,* et in passione et in 
resurrectione carnali et spirituali, in unitate Dei et veslra. Gratia vobis 
et misericordia, pax^ et patientia in omnibus in Christo. 


XII. Saluto domos fratrum meorum, cum uxoribus et filiis, sed 
et virgines et viduas. Incolumes estote in virtute Dei Patris. Salutat 
vos Philon condiaconus, qui est mecum. Saluto domum Gaviae, quam 
opto firmari in fide* et dilectione carnali et spirituali? Saluto Alcen,? 
desiderabile mihi nomen, et Daphnum* incomparabilem et bonum filium, 
et omnes nominatim. Ineolumes estole in gratia Dei Domini nostri 
lesu Christi, repleti Spiritu Saneto et sapientia saneta atque divina." 
Àmen. 


Cap. ΧΠ. 1) àmilari omnes p. omnes 5) et paz Pal. 
eum imilari Reg. 


2) Retribuet Reg. Cap. XIII. 1) in. christo fide exh, Reg. 
3) Chrisloforum (erat Christoforus) 2) spiritali Pal. 
diaconos conservos «eos (erai diaconus 3) alcen Pal, ambigo de Reg. 
conserpus meus) Pal, et chrisloforus dia- 4) dasnumin Pal. dafnumin Reg. 
conus conservus meus Reg. p. et Christi- 5) individua Reg. Subsequens Amen 
feros Diaconos conservos meos vulg. non est in Pal. Reg. lllic Explicit. ad 


4) ipsius om. Pal. smyrnenses, heic Explicit VII. 





302. IGNATII EPISTOLA AD POLYCARPUM. I. II. III. 


TOY AYTOY ΠΡΟΣ IIOAYKAPIION ΕΠΙΣΚΟΠΟΝ ΣΜΥΡΝΗΣ.Ι 


'"Ἠνάτιος ἐπίσχοπος Αντιοχείας , ὁ καὶ μάρτυς "Incoo ,Koiovoi, 
Πολυκάρπῳ ἐπισκόπῳ ἐπκλησίας Σμυρναίων, μᾶλλον ἐπεσκοπη- 
μένρ ὑπὸ Θεοῦ ΤΠατρὸς xol κυρίου ᾿]ησοῦ «Ἀριστοῦ, πλεῖστα 
χαίρειν, 


I. “Αποζειόμενος τὴν ἐν Θεῷ σου γνώμην ἠδρασμένην ὡς ἐπὶ 
πέτραν «ἀπίνητον, ὑπερδοξάζω παταξιωθεὶς, τοῦ προσώπου σου τοῦ ἁμώ- ᾿ 
µου, οὗ ὀναίμην ἐν Θεῷ. Παροκαλῶ σε ἐν qeu, E ἐνδέδυσαι, προσ. 
Φεῖναι' τῶ δρόµῳ σου, παὶ πάντας παρακαλεῖν, ἵνα σώζωνται.' En 
δίκει σου τὸν τόπον ἐν πάσῃ ἐπιμελείᾳ, σαρκιηῇ τε καὶ πνευματµήῇ.; 
Τῆς ἑνώσεως φρόντιζε, S οὐδὲν ἄμεινον * πάντας βάσταξε, ὡς xol 
σὲ ὁ Κύριος" πάντων ἀνέχου ἐν ἀγάπῃ, ὥσπερ xol. ποιεῖς ' προσευχαῖς 
σχόλαζε ἀδιαλείπτοις" αἰοῦ σύνεσιν πλείονα, "jg ἔχεις" 1φη7όρει, &xol- 
pajrov πνεῦμα πεκτηµένος' τοῖς dort ἄνδρα κατὰ ὀμοήθειαν λάλει Θεοῦ. 
πάντων τὰς νόσους βάσταξε ὡς τέλειος ἀθλητῆς, Gg καὶ ὁ Κύριος 
πάντων" αὐτὸς γὰρ, φησὶ, τὰς ἀσθενείας ἡμῶν ἕ ἔλαβεν ὃ καὶ τὰς vó- 
σους ἡμῶν ἐβάστασεν. Όπου πλείων' κόπος, πολὺ κέρδος. 


ll. Καλοὺς μαθητὰς ἐὰν quii, χάρις σοι οὖκ «ἔστιν * "μᾶλλον δὲ 
τοὺς ᾿λοιμοτέρους ἐν πραὂτητι ὑπότωσσε, Οὐ πᾶν τραῦμα τῇ αὐτῇ 
ἐμπλάστρα" θεραπεύεται’ τοὺς παροξυσμοὺς ἐμβροχαῖς παῦε. Φρό- 
νιμος΄ γίνου ὡς ὄφιρῦ ἐν mücw, wol &épeoc* εἰσαεὶ ὡς ἡ περιστερά. 
αιὰ τοῦτο in Vvyiis not. σώματος εἶ, σαρκικὸς καὶ πνευματικὸρ, ἵνα 
τὰ φαινόμενά σοι εἰς πρόσωπον ἐπανορθώσῃς,' τὰ δὲ ἀόράτα αἰῇς, 
ἵνα σου φανερωθείη' ἵνα μηδέν σου λίπη, φαὶ παντὸς χαρίσµατος πε- 
ρισσεύῃο. Ὁ παιρὸς ἀπαιτεῖ σε εὔχεσθαι, Ὥσπερ, Ὑὰρ πυβερνήτῃ d ἂνε- 
Hoc συμβάλλεται, καὶ ὡς νηϊ χειμαζομένῃ λιμένες εὔθετοι εἷς σωτηρίαν, 
οὕτω καὶ σοὶ Hj εὐχὴ πρὸς τὸ ἐπιπυχεῖν Θεοῦ. Nie ὥς Θεοῦ άθλη- 
τὴς, οὗ τὸ θέλημα ἀφθαρσία καὶ ζωή αἰώνιος, περὶ ἧς παὶ σὺ πέπει- 
σα. Κατὰ πάντα σοῦ ἀντίψυχος ἐγὼ καὶ τὰ δεσμά µου, ἃ ἠγάπησας. 


IU. Οἱ δοκοῦντες ἀξιόπιστοι εἶναι, παὶ ἑτεροδιδασκαλοῦντες, μή 
σε παταπλησσέτωσαν᾽ στηθι δὲ ἔδραῖος ὡς ἄπμων συπτόµενος. εγά. 
λου ἐστὶν ἀθλητοῦ, δέρεσθαι καὶ νικᾶν μάλιστα δὲ ἕνενεν' Θεοῦ 
πάντα ὑπομένειν ἡμᾶς δεῖ, ἵνα xol αὐτὸς ἡμᾶς ἀναμείνῃ εἰς τὴν βα- 
σιλείαν. Ἠλεῖον πρὀσθες” τῇ σπουδῇ, οὗ &* συντονώτερον δράµε" 
τοὺς καιροὺςὸ καταµάνθανε, ὣς ἐνταῦθα εἶ, νήησον᾿ ὧδε γάρ ἐστι τὸ 





1) Τοῦ αὐτοῦ πρὸς Πολύκαρπον 9) πλείον 0 V. 
ἐπίσκοπον Σμύρνης ο. B O Voss. In 


V additur ἐπιστολὴ post αὐτοῦ. Cap. Η. 1) ἔστιν ο. Β 0 V, ἔστι 
2) κυρίου adiunxi c. B F O V. F vulg. 
3) προσθῆναι 0 Y. 2) ἐμπλάτρῳ OV. 
4) σώζονται 0 V, illic correctum. 3) ἓν Booxeic 0 V. 
5) σαρκικῇ τε καὺ πγευματικῇ 4) φρόνηµος 0 V, illic « supra. 
tuentur B F O V; desunt ap. Voss, $) Vulg. ó ante ὄφις suppressi c. 
6) In 0 ex adverso: ὅρα τοῦτο. ΒΕΟΥ, scrpsique c. ultimis duobus 
1) καὶ excidit ap. Voss. ἓν πᾶσιν p. ἓν πᾶσι B Ε vulg. 


8) ἔλαβεν ο. OV, ἔλαβε B F vulg. 6) ἀκαίρεος 0 V. 


IGNATII EPISTOLA AD POLYCARPUM. I. II. IIT. 303 


AD POLYCARPUM EPISCOPUM SMYRNENSIUM. DE ILLUMINATIS.: 


Ignatius Episcopus Antiochiae, qui et martyr lesu Christi, Poly- 
earpo Episcopo? Smyrnensium. 


I. Suscipiens in Deo sententiam tuam? tanquam supra immobilem 
petram firmatam, quoniam desidero promereri faciem tuam immaeula- 
tam, quam aequisivi in Domino. Rogo te in gratia Dei, qua indutus 
és, adicere ad cursum tuum, et rogare omnes, ut salventur? in Christo. 
Defende? locum tuum in ommi diligentia spirituali. Unitatis curam ha- 
beto, qua' nichil melius est. Ommes baiula, quo modo et te Dominus? 
Omnes suffer in dilectione. Orationibus indesinenter vaca: ampliorem 
prudentiam, quam habes, postula. Vigila, inobdormibilem spiritum pos- 
sidens: secundum adiutorium Dei loquere. Omnium infirmitates baiula, 
ut perfectus athleta: quomodo et Dominus omnium. ,lpse enim, inquit," 
,nfirmitates nostras portavit, et languores nostros abstulit, Ubi enim 
magnus. fuerit labor, ibi? etiam maius luerum est. 


IL. Si bonos discipulos amaveris, non esl tibi gratia; magis autem 
pestiferos subiuga in mansuetudine. Non omne vulnus uno emplastro 
curatur. Acredines enbroche! compesce. Astuius esto ut serpens, et 
simplex ut columba. Propterea enim ex anima et corpore,' carnaliter 
οἱ spiritualiter extas, ut omnia, quae tibi ostensa fuerint, in facie cor- 
rigas: quae autem^ invisibilia fuerint, pete ut manifestentur tibi," ut 
niehil tibi restet, sed totius gratiae abundans sis. Tempus deposcit te 
lanquam gubernatorem, prosperum ventum petere, et sieut navem pericli- 
lantem portum aptum ad salutem requirere. Sic et te, Dei athleta, ut 
nubem incorruptionis et vitam aeternam pereipias: pro qua et tu οοἩ- 
fidis. In omnibus pro anima tua ego efficiar οἱ vincula mea, quae di- 
lexisti. 


II. Qui se arbitrantur fide dignos esse et aliter docent, non te 
circumveniant; sed sta firmus, sicut incus,' quae perculitur. Magni 
enim athletae est, vapulare et vincere. Maxime autem pro Deo oportet 
nos omnia sustinere, ut et ipse sustineat nos in regno. Plurimum adde 
ad festinationem ; continuanter curre: tempora cognosce, ut in ipsis sem- 





7) ἐπανορθοῦσαι 0, ἐπαγυρθοῦσ- 5) οἱ rogare ut omnes salveniur Pal. 
σαν V, 6) defendo Pal. 

8) Vocc. ἡ εὐχὴ πρὸς om. BO V. 1) cui Pal. Reg. 
Etiam subsequens τὸ deest in B. 8) christus Reg. 

Cap. IIT. 1) &vexe O V. 9) Esai. 53, 4. Matth. 8, 17. 

2) πρόσθε B. 10) illic Pol. Reg. 


3) χειροὺς B. Cap.H. 1) embroche Pal, embrochae 


1) Incipit eiusdem αἲ Spolycarpum Reg 


(S 6, puncto supposito) episcopum de 

illuminatis Pal., Incipit VIII Reg. ji 

2) ecclesiae inserit Pal. ut textus gr. 8) i [νο Reg. 

. 3) Suscipiens tuam  senentiam sine 

in Deo Reg.- Cap. III. 1) intus leg. videtur Pal., 
4) quam ei adquisivi Pol. Reg. incus Reg. secundis curis. 


2) Matth. 10, 16. 
3) Voce. οἱ corpore des. in Reg. 


^ 


304 IGNATH EPISTOLA AD POLYCARPUM. HI IV. V. VI. 


στάδιον, inei δὲ of στέφανοι, ΠΗροσδόκα Χριστὸν τὸν víóv τοῦ «Θεοῦ, 
τὸν ἄχρονον ἐν ρόνρ, τὸν ἄόρατον τῇ φύσει, ὁρατὸν ἐν Gogrl" τὸν 
ἀψηλάφητον. καὶ ἀναφῆ. ὡς ἀσώματον ' δι᾿ ἡμᾶς δὲ ἁπτὸν καὶ ψηλα- 
φήτὸν àv Goa τὸν παθῆ ὡς Θεόν, δι) ἡμᾶς δὲ παθητὸν ὡς ἄν- 
ϐρωπον, τὸν κατὰ πάντα τρόπον Ov wuüc ὑπομείναντα, 


per vincas. Hie enim est^ stadium, illic corona. — Expecta? Christum 
filium Dei, intemporalem in tempore, invisibilem natura, visibilem in 
carne, inpalpabilem et intaetum, ut incorporeum; corporeum vero pro- 
pier nos et contrectabilem:;* impassibilem, ut Deum; passibilem vero 
propter nos, ut^ hominem," secundum omnem modum propler nos susti- 
nentem. 


IV. A χῆφαι μὴ ἀμελείσθωσαν ' μετὰ τὸν Κύριον σὺ αὐτῶν φρου- 
τιστῆς ἔσο.. ᾖπηδὲν 6 ἄνευ τῆς γνώμης σου γενέσθω, μηδὲ σὺ ἄνευ Θεοῦ 
7νώμης τι πρᾶσσε' ὕπερ οὐδὲ πράττεις, εὐστάθει, Ἠυκνότερον συν- 
αγωγαὶ γινέσθωσαν᾿ ἐξ ὀνόματος πάντας ζήτει δούλους xol δούλας 
μὴ ὑπερηφάνει Ma μηδὲ αὐτοὶ φυσιούσθωσαν, GA. εἰς δόξαν Θεοῦ 
πλεῖον" δουλευέτωσαν » ἵνα πρείττονος ἐλευθερίας τύχωσιν ἀπὸ θεοῦ. 
Mi αἱρέτωσαν' ἀπὸ τοῦ ποινοῦ ἐλευθεροῦσθαι, ἵνα μὴ δοῦλοι εὗρε- 
θῶσιν” ἐπιθυμίας. 


V. Τὰς παποτε]νίας φεῦγε, μᾶλλον δὲ περὶ τούτων ὁμιλίαν μή’ 
ποιοῦ. Teic ἀδελφαῖς μου god cen ἀγαπᾶν τὸν Κύριον, καὶ τοῖς 
συμβίοις ἀρκεῖσθαι Gaga. καὶ πνεύµατι, Ὁμοίως καὶ τοῖς ἀδελφοῖς 
μου παράγγελλει ἐν ὀνόματι ]ησοῦ Χριστοῦ, ἀγαπᾶν τὰς συµβίους, 
ὣς ὁ Κύριος τὴν ἐπκλησίαν. ή τις δύναταν ἐν ἀγνείᾳ μένειν, εἷς 
τιμὴν τῆς σαρκὸς τοῦ Κυρίου, ἐν ἀπαυχησίᾳ μενέτω" ἐὰν παυχήσηται, 
ἀπώλετο' καὶ ἐὰν voco niv TOU ἐπίσκόπου, ἔφθαρται. Πρέπει δὲ 
τοῖς Ίαμοῦσι xol ταῖς Ἰημούσας, μετά γνώμης τοῦ ἐπισκόπου σὴν 
ἔνωσιν ποιεῖσθαν, ἵνα ὁ γάμος ᾖ πατὰ Κύριον, xol μὴ ματ ἔπιδυ- 
μίαν, Ἠόντα εἷς τιμήν Θεοῦ γινέσθω, 


VI. To ἐπισκόπῳ προσέχετε, ἵνα καὶ ὁ Θεὺς ὑμῖν. "Αντίψυχον 
ἐγὼ τῶν ὁποτασσομένων ἐπισχόπῳ, πρεσθυτερίῳ, διωλόνοις' per αὐτῶν 
μοι τὸ µέρος jévowo ἔγειν' παρὰ Θεοῦ. Συγκοπιᾶτε ἀλλήλοις, Gvva- 
θλεῖε, συντρέχετε, συµπεάσγετε, συγμοηιᾶσθε, συνεγείρεσθε, ὥς θεοῦ 
οὐμονόμοι καὶ παρεδροι καὶ ὑπηρέται, 4ρέοκετε, 7) στρατεύεσθε, ép 


4 


οὗ καὶ τὰ ὀψώνια ποµίσεσθε" Ἰήτις ὑμῶν δεσέρτωρ' εὐρεθῇ. TO 


Cap. IV. 1) πράττεις, εὐστάδει. 3) lta B, ὀψόνια χοµίσησθε 0 V. 
1Γυκγότερον BO V; ultimi quidem duo 4) δεσέλτωρ 0 Y, ad illius oram 
ποιαγότερον, in O emendatum. δεσέρτωρ. 

2) πάντα ἐζήτειο V, in illius marg. 
πώντας ζήτει. 2) hic esi enim Pal. Reg. 

3) πλείονα O V. 3) illic vero corona expectat p. illic 

4) ἐράτωσαν O V c. recens, brev. — corona. Ezpecta Pal. Reg., in quo pun- 

ϐ) ἐλευθερωθώσιν 0 V. ctum post expectat. 

Cap. Y. 1) μὴ om. BF O V. 4) corporeum. vero et conirectabilem 


propler nos ordo vocc. in Pal. Reg. 
Cap. VL. 1) ἔχειν B 0, ὄχειν ο 5) vocc. nos ui supraadd. in Reg. 
Spir. V, 6) Subsequitur epigraphe Ecplicit ad 
2) 9s 0 V. policarpum in Pal, Ewvplicit VIII in Reg. 


IGNATII EPISTOLA AD POLYCARPUM. VI. VIL. VII. 305 
βάπτισμα ὑμῶν μενέτω" ὡς ὕπλα: ἡ πίστις ὡς περινεφαλαία᾿ 1 ἀγόπη 
ds δόρυ, ; ἡ ὑπομονὴ ὣς πανοπλία, τὰ δεπόσιτα ὑμῶν, τὰ ἔργα ὑμῶν, 
ἵνα τὰ ἄημεπτα ὑμῶν ἄξια θεοῦ Ἠομίσησθε. ΠΜακροθυμεῖτεῖ οὖν 
pet ἀλλήλων ἐν πραῦτητι, καὶ ὁ Θεὸς μεθ ὑμῶν. ᾿Οναίμην ὑμῶν 
διὰ παντός, 


ΥΠ. ᾿ἨἘπειδὴ ἡ ἔνκλησία ἡ ἐν Αντιογείᾳ τῆς Συρίας εἰρηνεύει, 
ὡς ἐδηλώδη μου, διὰ τῆς προσευγῆς ἡμῶν, κἀγὼ εὐθυμότερος) ἐγενό. 
μην ἐν ἀμεριμνίᾳ. Θεοῦ, dy περ διὰ τοῦ παθεῖν Θεοῦ ἐπιτύχω, εἷς 
τὸ εὑρεθῆναί µε ἐν τῇ αἰσῄσει". ἡμῶν μαθητήν. Ἠρέπει, Πολύκαρπε 
θεομακαριστότατε , συμβούμον ἀγαγεῖν θεοπρεπέστοτον, παὶ χδιροτο- 
νῆσαι, sb τινα ἀγαπητὸν λίαν ἔχετε wol Goxvov, ὃς δυνήσεται θεύ- 
ὄρομος παλεῖσθαι τοῦτον Λαταξιῶσαι πορευθῆναι εἷς Συρίαν, ἵνα πο- 
ρευθεὶς εἰς Συρίαν δοξάσῃ’ ὑμῶν τὴν QOXVOV ἀγάπην, εἰς δόξαν Θεοῦ. 
0 Χριστιανὸς ἐξουσίαν ἑαυτοῦ οὖη Bye, ἀλλὰ Oc σχολάζει, Toro 
τὸ ἔργον θεοῦ Sort καὶ ὑμῶν, ὅταν αὐτὸ ἀπαρτίσητε, Πιστεύω 100 
τῇ χάριν, OTL Froiof ἐστε εἷς εὐποιῖαν Θεῷ ἀνήπουσων " εἰδὼς ὑμῶν 
το σύντομον τῆς ἀληθείας, δὲ ὀλίγων ὑμᾶς γραμμάτωνὸ παρεκάλεσα, 


VIII. "End οὖν πάσαις ταῖς ἐπαλησίαις οὖν ἠδυνήθην γράψαι 
διὰ τὺ ἐξαίφνης πλεῖν με ἀπὸ Τρωάδος εἷς Νεάπολιν, ὥς τὸ θέλημα 
προστάσσεν, γφάψεις ταῖς ἔμπροσθεν ἐκκλησίαις, ac θεοῦ γνώµην κε- 
πτηµένος, εἰς τὸ καὶ αὐτοὺς τοῦτο πουῇσαι of μὲν δυνάµενοι πεξοὺς 
πέμψαι, οὗ δὲ ἐπιστολὰς διὰ τῶν ὑπὸ σοῦ πεμποµένων, ἵνα (δοξασθῆτε 
ἐν αἰωνίῷ ἔργῳ, ὡς ἄδιοι ἴ ὄντες. “άσπάζομοι πάντας ἐξ ὁ ὀνόματος, aol 
τὴν τοῦ Ἐπμερόπου, σὺν ὕλρ τῷ obw αὐτῆς μαὶ τῶν τέκνων". ἀσπά- 
ζομαι ”άτταλον τὸν ἀγαπηπόν μου" ἀσπάζομαι τὸν μέλλοντα παταξιοῦσόθαι 
εἰς Συρίαν πορεύεσθαι ἔσται ἡ χάρις μετ) αὐτοῦ διὰ παντὸς, dol τοῦ 
πέμποντος αὐτὸν" Πολυκάρπου. Βῤῥῶσθαι ὑμᾶς διὰ παντὸς Θεῷ 
ἡμῶν "Ido? Χριστῷ εὔχομον, ἐν ῷ διαμείνατεῖ iv ἑνότητι Θεοῦ καὶ 
ἐπισποπῇ:" "Ασπάζομαι Alv τὸ ποθητόν. μου ὄνομα. Αμήν. Ἡ 
χάρις τοῦ Θεοῦ εἴη μεθ) ὑμῶνὸ ᾿"Εθῥωσθε ἐν Κυρίω. 


5) µαινέτω 0 V, illic ε supra. 

6) avete 0 V. Tum κομίσεσθε 
p. κοµίσησόε B. 

T) μακροδυμήτε 0Υ, 
κροθυμείτε ad oram. 

Cap. ΤΗ, 1) εὐθυμώτερος 0 V. 

2) αἰτήσει F 0 V, ἀναστάσει D. 

3) θοξάσει O V, ilie mutatum in 
δοξάση. 

4) ἐστὶν 0 V, ἐστὶ B. 

8) ὑμῶν πραγµάτωγ ρ.ὑμᾶς γραµ- 
µάτων ΟΥ. 

Cap. VII. 1) Coniecturam ὡς ἄξιοι 


in illo µα- 


ὄντες p. vulg. ὡς ἄξιος (y recepi ex 
marg. Codicis 0. 

2) αὐτὸν αὐτὸν V. 

3) διαμείνετε BO V. 

4) ἐπισκόπου B ἤ (sine ε subscr.) 
supra. 

5) Recepi coniecturam margini lio, 
Ott. appositam ἴσως' ἡ χάρις τοῦ Φευῦ 
εἴη μεῦ’ ὑμῶν, cum voec. post ἡ χά- 


τρις in vulg. textu huc usque deessent, 


Subscriptio in V: τοῦ ἁγίου iego- 
μάρτυρος Ἰγγατίου ἐπιστολὴ πρὸς 
πολύκαρπον ἐπίσκοπον σμύρνης. 





PATRES APOST. 


306 IGNATII EPISTOLA AD ANTIOCHENSES. |. ii. ΤΠ. 


TOY AYTOY EIIYTOAH! ΠΡΟΣ ΑΝΤΙΟΧΕΙΣ. 


Tyvdnios , ó xol Θεοφόρος, ἔμλησίᾳ ἠλεημένῃ ὑπὸ θεοῦ , bs- 
λεγμένῃ ὑπὸ «Ἀφιστοῦ, παροικούσῃ ἐν Συρία, καὶ πρώτη Χρι- 
στοῦ ἐπωνυμίαν λαβούσῃ,, τῇ ἐν "Avviojelo, ἐν Θεῷ Πατρὶ wol 
Κυρίῳ ᾿Ιησοῦ «Ἀριστῷ, χαίρει». 


I. Ἔλαφρά μοι καὶ ποῦφα τὰ δεσμά ó Κύριος πεποίηκεν,” μα- 
$óvri? εἰρηνεύειν ὑμᾶς, καὶ ἐν πάσῃ ὁμονοίᾳ σαρχιπῇ τε καὶ πνευμα- 
viri) oiiyew. Παρακαλώ οὖν. Unde ἐγὼ ὃ δέσμιος ἐν Κυρίῳ, ἀβίως 
περιπατῆσαι τῆς »λήῄσεως Jie ἐκλήθητε, φυλαττόμενοι τὰς εἰσκθμασάσας' 
αἱρέσεις τοῦ Πονηροῦ, ἐπ᾽ ἀπάτῃ παὶ ἀπωλείᾳ τῶν πειθοµένων αὐτῷ ' 
προσέχει» δὲ τῇ τῶν “Αποστόλων διδαχῇ , xul νόµω καὶ προφήταις πι- 
στεύειν’ πᾶσαν ᾿ουδαϊκὴν ol Ἑλληνικὴν ἀποῤῥίψαι πλάνην᾿ od μήτε 
πλῆ ος θεῶν ἐπεισάγειν, μήτε τὸν Χριστὸν ἀρνεῖόθαι προφάσει τοῦ 
ἑνὸς Θεοῦ. 


II. Mosis τε γὰρ ὁ πιστὸς θεράπων τοῦ Θεοῦ εὐπὼν, Κύριος 
ὁ θεύς σου, Κύριος εἰς ἐστίν " xol τὸν ἕνα καὶ μόνον κηρόξας Θεόν, 
ὡμολόγησεν εὐθέως καὶ τὸν Κύριον ἡμῶν λέγων ᾿ Κύριος ἔβρεξεν ἐπὶ 
Σύδοµα xol I0 l'oogg jo παρὰ Κυρίου, mp καὶ Φεῖον") xol πάμν΄ Eine 
ὁ Θεός ' πονῄσωμεν ὄνθρωπον κατ΄ εἰόνα ἡμετέραν" καὶ ἐποίησεν ó 
Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, ko sixóva Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν" D je Ἐν 
εὔκόνι «Θεοῦ ἐποίησε᾽. τὸν ἄνθφωπον. Καὶ ὅτι γενήσεται ἄνθρωπος, 
φησίν ^ Ἡροφήτην ὑμῖν ἀναστήσει Κύριος ἐκ τῶν ἀδελφῶν ὑμῶν, 


ὥς ἐμέ, 


I Οἱ δὲ Ἡροφῆται, εὐπόντες ὥς & προσώπου τοῦ θεοῦ, " ὡ 
θεὸς πρῶτος, sol ἐγὼ μετὰ ταῦτα, καὶ πλὴν ἐμοῦ οὖν Eo Θεὺς, 
περὶ τοῦ Πατρὸς τῶν ὅλων idyovao?, Kot περὶ τοῦ Κυρίου. ἡμῶν 
Ἰησοῦ Χριστοῦ" Tíoc , οφησὶν,' ἐδόθη, ἡμῖν, οὗ 5 ἀρχὴ ἐπὶ τοῦ ὤμου 
αὐτοῦ ἐστὶν ἄνωδεν, καὶ καλεῖται τὸ ὄνομα αὐτοῦ μεγάλης βουλῆς à ἄγ- 
Ίδλος, δαυμαστὸς, σύμβουλος, Θεὺς ἰσχυρὸς; ἐξουσιαστής. Καὶ περὶ τῆς 
ἐνανθρωπήσεως αὐτοῦ ' δοῦ 1 παρθένος ἐν γαστρῦ" λήψεται, ποὶ v£- 
ξεται viov, καὶ Ἀαλέσουσι τὸ ὄνομα. αὐτοῦ Ἔμμανουήλ. Καὶ περὶ τοῦ 
πάθους" jus πρόβατον ἐ ἐπὶ Ger irn, καὶ ὣς ἄμνὸς ἐναντίον τοῦ 
πείραντος αὐτὸν ἄφωνος' Kóyo ὡς. ἀρνίον üxexov ἀγόμενον τοῦ 
Φύεσθαι, 


1) ἐπιστολὴ adsumpsi ex Y, ubi 9 3) φησὶ BF Voss, 


ad oram; Τοῦ αὐτοῦ πρὸς ἀντιοχεῖς Cap. ΠΠ. 1) ἔστιν O V. 
ἐπιστολὴ ἐννάτη 0, Tov αὐτοῦ πρὺς 2) λέγουσι B F Voss. 
ἀγτιοχεῖς B Voss. 3) φασὶν B Voss. 

2) πεποίηκε B Ἐ Voss. 4) ους. ἓν γαστρὶ des. in 0 Y. 


»v2 µαθόντι dedi ex O V, ua9óyra 5) ὡς om. Voss, ὡς ὡς (sic) V. 
088. 


4) Evulgavi εἰσχομασάσας c. ΕΟΥ 1) Incipit ad antiochenses scripla a 
-—— irmuenles, εἰσκομισάσας B Voss. philippis Pal, Incipit VIIII Reg. 
Cap. Il. 1) ἐστί BF Voss, 2) Act. 11, 20. 


2) ἐποίησα 0 V. 3) pacificos vos esse Pal. Reg. 


IGNATH EPISTOLA AD ANTIOCHENSES, 1. II. III. 307 


EIUSDEM EPISTOLA AD ANTIOCHENSES. SCRIPTA EX PHILIPPIS.t 


lgnatius, qui et Theophorus, Ecclesiae Antiochensi misericordiam 
a Christo conseeutae, habitanti in Syria, quae prima Christi 
cognomen accepit," quae est in Antiochia; in Deo Patre et Do- 
mino lesu Christo, salutem. 


l. Levia mihi et inonerosa vincula fecit Dominus, eum didicissem 
vos pacificos esse,' et in omni concordia carnali et spirituali vos transi- 
gere. Rogo igitur vos ego vinctus in Domino, digne ambulare voca- 
tione, qua vocati eslis,* custodientes vos ab introeuntibus haeresibus 
malignis, ad seductionem et perditionem consentientium" eis; intendere 
autem Apostolorum doctrinae, et Legi atque Prophetis credere; omnem 
ludaicum atque Paganieum errorem abücere; et neque multitudinem 
Deorum admittere, neque Christum ad excusationem unius Dei negare. 


Ἡ. Moyse' fideli famulo Dei ad populum dicente: ,Dominus- Deus 
tuus Deus unus est Et unum atque? solum praedicans Deum, confes- 
sus est statim etiam Dominum nostrum dicens:! ,Pluit Dominus super 
Sodomam et Gomorram ignem et sulphur a Domino de caelo.' Et ite- 
rum: ,Et dixit Deus: faciamus hominem ad imaginem et similitudinem 
nostram. Et rursum: ,Et fecit Deus hominem ; ad imaginem Dei fecit 
illum." Et paulo post: ,Ad imaginem Dei fecit hominem.! Et quia nasci- 
turus erat homo, sic ait: ,Prophetam suscitabit vobis? Dominus Deus ve- 
ster de fratribus vestris, sieut. me.' 


Ill Nam et Prophetae ex persona Dei dixerunt: ,Ego Deus pri- 
mus, et ego post haec, et praeter me non est Deus. Hoc autem de 
Patre omnium dixerunt. De Domino vero? nostro lesu Christo rursum 
Prophetae proelamaverunt? dicentes: ,Eece puer natus est nobis, et filius 
datus est nobis, cuius initium est desuper: ei* vocabitur, inquiunt, ,no- 
men eius magni consilii Angelus, admirabilis, consiliarius, Deus fortis, 
potestatem habens, Princeps pacis/ Nam et de incarnatione eius ex 
Virgine: dieunt: ,Eece Virgo in utero concipiet, et pariet filium, et vo- 
eabitur? nomen eius Emmanuel Et de passione eius nichilominus adie- 
cerunt, dicentes: ,Sicut ovis ad occisionem duetus est, et sicut agnus 
coram tondente se? sine voce. Et iterum, ipse de se ipso referens, di- 
cit: ,Ego autem, sicut agnus innocens, ductus sum ad immolandum.' 








4) Eph. 4, 1. 

5) et perseculionem, credentium, Pal. 

Cap. Il. 1) Moysi Pal. Subsequens 
fideli non est in Reg. Ceterum cef. Deut. 
6, 4, Marc. 12, 29. 

2) ac Pal. 

3) Gen. 19, 21. 

4) Gen. 1, 26 sq. 

5) ad imaginem dei fecil eum Pol., ad 
imaginem dei fecit eos Reg. Cf. ad se- 
quentia Gen. 5, 1. 9, 6. 

6) Prophetam vobis suscitabit Pal, Reg. 


9,6 


in quo dein des. vocc. de fratribus vestris. 
Ceterum cf. Deut. 18, 19. Act. 8,22. 7,37. 
Cap. 1. 1) Esa. 44, 6. 
2) vero om. Reg. ; subseq. nosiro non 
leg. Pal. . 
3) clamaverunt Reg. Ceterum cf. Esa. 


4) et om. Pal. 
$) vocabunt Pal. 

Matth. 1, 23. 
0) se om. Reg. Cf. Esai. 53,5. Act, 8,32, 
7) ait Reg. Cf. Ier. 11. 19. 

20 * 


Cf. Esa, 7, 14. 


308 — IGNATII EPISTOLA AD ANTIOCHENSES. IV. V. VI. VIT. 


IV, Of τε «Βόωγγελισταὶ εὐπόντες τὸν. ἕνα ΠἩστέρα μόνον ἀληθι- 
νὸν Θεόν, dol τὰ κατὰ τὸν Κύριον ἡμῶν οὐ  παρέμπον)' ἀλλ) £ygonpa ' 
Ev &oyij LA Ó “ὐγος, al ó “ύγος ήν πρὸς τὸν Θεὺὸν, λαὶ Θεός ἦν 
ὸ «ύγος' οὗτος ἦν ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν Θεόν’ πάντα δν’ αὐτοῦ ἐγένετο,” 
xol χωρὶς αὐτοῦ. ἐγένετο οὐδὲ ἓν ὃ Ἰέγονε, Καὶ περὶ τῆς ἐνανθρωπή- 
σεως' 'O Aóyoc, φησὶ, σὰρξ ἐγένετο; nol ἐσνήνωσεν ἐν qpiv" καὶ, 
Βίβλος Υενέσεως' Ἰησοῦ Χριστοῦ. υἱοῦ 4αβὶδ, υἴοῦ "Αβραάμ. Οἱ δὲ 
Απόστολοι εὐπόντες, τῷ Θεὸς eie ἐστῖν, εἶπον oi αὐτοὶ, ὅτι elg sol 
μεσίτης Θεοῦ μα) ἀνθρώπων, καὶ τὴν ἐνσωμάτωσιν καὶ τὸ πάθος οὖν 
ἐπῃοχύνθησαν τί ydo φησιν; ἄνθρωπος Ἴησοῦς Χριστὸς, ὁ Soie i &ov- 
τὸν ὑπὲρ τῆς τοῦ κόόµου ζωῆς xol σωτηρίας. 


V. Πᾶς οὖν, ὕστις ἕνα καὶ μόνον καταγγέλλει θεὺν, in ἀναι- 
ρέσει τῆς τοῦ Χριτοῦ Θεύτητος, ioo διάβολος, καὶ ἐτθρὸς πάσης δι- 
παιοσύνης " 0 τε ὁμολογῶν Χριστὸν, οὐ τοῦ πονήσαντος” τὸν πόσμον 
viov, ἀλλ᾽ ἕπέρου τινὸς ἀγνάστου, mag ὃν ἐνήρυξεν ὁ νόμος od οὗ 
προφῆται, οὗτος ὄργανόν ἐστιν αὐτοῦ τοῦ διαβόλου * 0 τε τὴν ἑναν- 
θρώπησιν παραιπούμενος, ναὶ τὸν. όταυρὸν ἐπαισμυνόμενος, δν bv! óé- 
δεµαι, οὗτός ἐστιν ἀντίχριστος" Ó τε ψιλὸν ἄνθρωπον λέγων τὸν Xet- 
στὸν, ἐπάρατός ἐστι dd τὸν Ἡροφήτην, οὐκ ἐπὶ Θεῷ πεποιθὼς, ἀλλ᾽ 
ἐπὶ ὀνθρώπῳ * διὸ xol ἄκαρπός ἐστ, παραπλησίως τῇ ἀγριομυρίκῃ 


VI. Ταῦτα Ἰράφω ὑμῖν, ὡς τοῦ Χριστοῦ νεολείᾳ,' οὐ συνειδώς 
ὑμῖν τὸ τοιοῦτο φρόνημα, , ἀλλὰ προφυλαττόµενος ὑμᾶς, ὡς πατὴρ τὰ 
ἑαυτοῦ τέκνα. Ἀλέπετε οὖν τοὺς πακεντρεγεῖς ἐργάτας, τοὺς ἐγθροὺς 
τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ , gv τὸ τέλος, ἀπώλεια , av ἡ δόξα ἐν τῇ 
αἰσχύνῃ αὐτῶν. Βλέπετε τοὺς πύνας τοὺς ἐνεοὺς, τοὺς ὄφεις τοὺς συ- 
θοµένους, τὰ φιλόδορα δραμόντια, τὰς ἀσπίδας, τοὺς βασιλίόκους, τοὺς 
σπορπίους οὗτοι γὰρ εἶσι θῶες ἀλωποὶ, ἀνθρωπόμιμοι πίθηκοι.. 


ο VII. Παύλου xol Πέτρου γεγόνατε µαθηταί: μὴ ἀπολέσησε' τὴν 
παραθήκην μνημονεύσατε Εὐοδίου τοῦ ἀξιομομαρίστου ποιμένος ὑμῶν," 
0g πρῶτος ἐνεχειρίσθη παρὰ τῶν ᾿Αποστόλων τὴν ὑμετέρανὶ προστασία. 
Mij ματαιόχυνωμεν τὸν πατέρα᾿ γενώμεθα }νήσιοι παῖδερ, ἀλλὰ μὴ 
γόθοι. Οἴδατε, ὅπως συνανεότράφην μεθ ὑμῶν o παρὼν ἔλεγον 
ὑμῖν, ταῦτα καὶ ἀπὼν γράφω: E τις ov φιλεῖ τὸν “Κύριον ᾿]ησοῦν, 


Cap. IV. 1) παρέλειπαν 0 V. λέα O V, cuius marg. ὥς adscriptum; 

2) γέγετο (sic) B. Oc τοῦ χριστοῦ γεολέαξ; ὦ τοῦ χρι- 

3) ὑμῖν, 0, ad oram ἡμῖν. στοῦ γεελαία R Voss. 

4) γεννήσεως, 0 V. Cap. ΥΠ. 1) ἀπολέσηται VO, in 

5)-0 (sic) V, ὁ 0. hoc man. sec; ἀπολέσητε. 

Cap. V. 1) ἔστιν 0Υ. 2) ἡμ àv 0 V. 

2) ποιήσαντον V 0, heic man. sec, 3) ἡμετέραν O, ad oram man. sec, 
ποιήσαντος. ὑμετέραν. 

3) ὃ Voss. 4) ὡς 0 V. 

4) ο). VO, voy id est ἀγδρώ- | 
πων, 0 ad oram ἀνθρώπῳ. Cap. IV. 1) dicentes in Reg. exh.post 
| 6) ἀγριομηρύκη 0 V. Patrem. Cf. To. 17, 3. 


Cap. VI. 1) RHecepi lectionem. ὡς 2) ea addidi c. Pal. Reg. ed, Veneta 
τοῦ χριστοῦ νεολείᾳ ratione habita 1546. 


nostris Mss, Ex lis ὁ τοῦ χριστοῦ γεο- 3) prescripserunt. Pal. 


.IGNATIL EPISTOLA AD ANTIOCHENSES. IV. V. VI. VIL. . 309 


IV. Nam et Evangelistae dicentes, unum solum verum Deum esse 
Patrem, etiam ea,* quae ad Dominum nostrum lesum Christum pertinent, 
non praetermiserunt, sed potius perscripserunt^ dicentes: ,In principio 
erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum.* Hoc 
erat in principio apud Deum. Omnia per ipsum faela sunt, et sine ipsó 
factum est nichil Sed et de incarnatione eius subiunxerunt dicentes? 
Et Verbum caro factum est, et habitavit in nobis. Et iterum :? Liber, 
inquiunt, generationis lesu Christi, filii David," filii Abraham. — Apostoli 
quoque Christ? asserentes, quia Deus unus est, adiecerunt dicentes : 
Unus Deus, unus et mediator Dei et hominum. Et de incarnatione eius 
ac passione non erubuerunt; sed potius fiducialiter subiunxerunt dicen- 
les: ,Homo Christus fesus, qui dedit semet ipsum pro seculi vita.* 


. V. Omnis ergo, qui unum Deum annunciat, intercipit autem Chri- 
sti divinitatem, filius est Diaboli, et inimicus ommis iustitiae. Qui au- 
tem non confitetur Christum filium esse eius, qui fecit mundum, sed 
alterius euiusdam incognili, praeter eum quem praedicat Lex et Pro- 
phetae, hic organum est ipsius Diaboli. Quicunque autem incarnatio- 
nem Chris! recusat, et crucem eius erubescit, propter quam ego vin- 
elus sum," hie est Antichristus. Quicunque vero purum hominem dieit 
esse Christum, maledietus est secundum dietum Prophetae,? non in 
Deum fidens, sed in hominem tantum. Propterea et infructuosus est, 
quemadmodum tamariscus, quae^ est in deserto. 


VI. Haec seribo vobis, cum sim Christi novellum olivae, non 
ignorans," vos taliter sapere: sed praecustodio vos, sicut pater filios 
suos. Videte ergo malignos operarios, inimicos crucis Christi; quorum 
finis interitus, quorum Deus venter est, quorum gloria in confusione 
eorum.! Videte canes rabidos, serpentes supra? pectus repentes, dra- 
cones squamosos, aspides, basiliscos, scorpios. Hi enim sunt thoes vul. 
pes, sed et simiae* humana imitantes. 


VII. Pauli et Petri facti estis discipuli: nolite perdere! depositum, 
quod vobis commendaverunt. Mementote digne heatissimi Evodii Pasto- 
ris vestri, qui primus vobis ab Apostolis antistes ordinatus est. Non 
confundamus patrem; sed efficiamur certi filii, et non adulterini. Sci- 
tis, qualiter conversatus sum inter vos. Quae ergo praesens dicebam 
vobis, haec nune et absens scribo. Si quis non diligit Dominum lesum, 


4) Voce, hoc erat in principio apud 2) propter quem vinclus ego sum Reg. 
deum, et deus era& verbum heic sequun- 3) ler. 17, 6. 
tur in Pal, deleta. Cf. Io. 1, 1 sqq. 4) transmariium. quod. Pal. Reg. 

5$) Io. 1, 14. 


6) Matth. 1, 1. | Cap. VI. 1) ignoram Pal. 
7) filii David om. Pal. Subinde fii 2) ipsorum Pal.Reg. Cf. Phil. 2, 18 sq. 


abrahe Pal. Reg, 3) Ita Pal. Reg., super vulg. 
8) Christi quoque inv. Reg. 4) sime Reg. 
9) I Cor. 8, 4. 6. Gal. 3, 20. 
10) atque Pal. Reg. Cap. ΥΠ. 1) prodere Pal, 
11) I Tim. 2, ὅ 5ᾳ. 2) conversatus sim vobiscum Pal, con- 


Cap. V. 1) Chrisli incarnationem versatus sum vobiscum Reg. Ceterum cf, 
iransp. Reg. I Cor. 16, 22. 


310 IGNATII EPISTOLA AD ANTIOCHENSES, VII. ΥΗΙ. IX. X. XI. Xil. 


τω ἀνόθεμα, ἸΜιμηταί μου ύνεσθε, ᾿Αντίψυχον ὑμῶν γενοίµην, ὅταν 
"Inéo? ἐπιτύχω, ἸΜνημονεύετέ µου τῶν δεσμῶν. 


VIIT. Or πρεσβύτερον, ποιμώνατε, τὸ iv uiv nolpviov, ἕως &va- 
δείξῃ ὁ Θεὺς τὸν μέλλοντα ἄρχειν ὑμῶν᾽ ἐγὼ To ἤδη σπένδοµαι, ἵ ἵνα 
Χριστὸν κερδήσω. Οἱ διάνονοι γινωσλέτωσαν, otov εἰσὶν ἀξιώματος, 
xol emovietévtocov € ἄμεμπτοι εἶναι, ἵνα coi ῥιμηταὶ Χριστοῦ. 'O λαὺς 
ὑποτασσέσθω τοῖς πρεσβυτέροις ol τοῖς διακόνοιο, AL παρθένοι γι- 
νωσμέτωσαν, τίνι παθιέρωσαν ἑαυτάς, 


IX. 0r ὄνδρες -στεργέτωδαν τὰς ὁμοξύγους, μνημονεύοντες, ὔτι 
μία &i, οὐ πολλαὶ & EU ἐν τῇ ητίσει, αἱ γυναῖπερ τιμάτω- 
σαν τοὺς ἄνδρας, ὣς σάρκα ἰδίαν μηδὲ ἐξ ὀνόματος αὐτοὺς τολμότω- 
ὅαν καλεῖν' . σωφρονιζέτωσαν δὲ, μόνους ἄνδρας τοὺς ὁμοξύγους εἶναι 
νομίξουσαι, oig καὶ ἠνώθησαν κατὰ γνώμην Θεοῦ. Οἱ Ἰονεῖς, τὰ 
τέκνα παιδεύετεὶ παιδείαν ἡ ἱεράν. Τὰ τέπνα, τιμᾶτε τοὺς γονεῖς, ἵνα &U 


5’ 


ὑμῖν ᾖ. 


X. Of δεσπόται, un ὑπερηφόνως τοῖς δούλοις προσέχετε, μιμού- 
μενον τὸν πλητικὸν "là εὐπόντα" Ei δὲ iod ἐφαύλισα πρῖμα, θεράπον- 
τός μου 5 δεραπαίνης µου, πρινοµένων αὐτῶν. πρός ue τί γὰρ πονῄσω, 
ἐὰν ἔτασίν µου ὁ Κύριος πουῄσηται καὶ τὰ ἑξῆς ἐπίστασθε. Οἱ δοῦ- 
λοι, μὴ πειροργίζετε τοὺς δεσπότας iv μηδενὶ, ἵνα μὴ πακῶὼν ὀνηπέστων 
ἑαυτοῖς" αἴτιοι γένησθε. 


ΧΙ. Μηδεὶς ἀργὸς ἐσθιέω, ἵνα μὴ θεμβὸς' γένηται wol πορ- 
νοσκόπος. Μέδη, ὀργὴ, φθόνος , Λοιδορία, πραυγὴ, βλασφημία μηδὲ 
ὀνομαζέσθω ἐν ὑμῖν. AL χῆραι μὴ σπωταλάτωσαν, ἵνα μὴ παταστρη- 
νιάσωσι τοῦ λόγου. Tor Καΐσαρι ὑποτάγητε, ἐν oig. &xivüvvog UR ὑπο- 
ταγή. Τοὺς ἄρχοντας μὴ ἐρεθίδετε eic παροξυσμὸν, ἵνα μὴ δῶτε ἄφορ- 
μὴν τοῖς ζητοῦσι xa ἡμῶν." Περ. δὲ γοητείαρ ,' ῆ πωιθεραστίας, 3] 
φόνου, , περυντὸν τὸ Ἰράφειν, ὁπότε ταῦτα καὶ τοῖς ἔθνεσιν ἀπηγόρευ- 
ται πράττει». “ταῦτα οὐχ ὡς ἀπόστολος παρακελεύοµαν, ἀλλ ὡς σὐν- 
δουλος ὑμῶν ὑπομιμνήσκω vpüg. 


XII. "Acmátopun τὸ ἅγιον πρεσβυτέριον. "Ασπάζομαι τοὺς Γεροὺς 
διακόνους, uel τὸ ποθεινόν μοι ὄνομα, ὃν ἐπίδοιμι ἀντὶ ἐμοῦ ἐν πνεύ- 
ματι ἁγίῳ, ὅταν Χριστοῦ ἐπιτύχω οὗ ἀντίψυχον γενοίµην. ' 4σπά- 
ζομαι ὑποδιακόνους, ἀναγνώστας, ψάλτας, πυλωρους, τοὺς κοπιῶντας, 


Cap. ΥΠΙ. 1) oo: 0 V. 3) /οητέας 0 V, in hoc man. sec. 
ῃ γοητείας. 
Cap. HL 1) παιδεύεται B. 4) φθόνουθ, ad oram ἴσως φόνου, 
Cap. X. 1) ποιήσεται VO, in cuius . 
marg. ποιήσηται, ποιήσετε B. 3) dei Pal. 
2) αὐτοῖς 0 V. 4) Col. 4, 16. 
Cap. VIII. 1) quae Pal. Cf. I Pet. 5, 2. 
Cap. ΧΙ. 1) ῥεμπτὸς OV; iidem 2) vobis erit p. est im vobis Pal., 
πορνοκόπος.. eril vobis Reg. 
3) ἡμῶν 0 V. . .. 8) ll Tim. 4, 6. Phil. 3, 8. 


IGNATIL EPISTOLA AD ANTIOCHENSES. VII. VIII. IX. X. ΧΙ. ΧΗ, 311 


si anathema. lmitatores mei? estote, Pro animabus vestris ego efficiar, 
quando Christum meruero adipisci. Mementote vinculorum meorum. 


ΥΠΙ. Presbyteri, pascite gregem qui' in vobis est, donec osten- 
dat Deus eum, qui futurus est in vobis? rector. Ego autem nunc fe- 
stino, ut Christum luerifaeiam.? Diaconi agnoscant, cuius sint dignitatis, 
et studeant esse inculpabiles, ut sint Christi imitatores. Populus sub- 
' ditus sit Presbyteris et Diaconis. Virgines cognoscant, cui se conse- 
craverunt. 


IX. Viri diligant coniuges! suas, memores, quia una uni, ef non 
mulae uni^ in prineipio creaturae datae sunt in possessionem,  Mulie- 
res honorificent viros suos, ut" carnem suám: et non audeant proprio 
nomine eos vocare. Sciant aulem, solos viros suos compares esse, 
quibus et coniunctae sunt secundum ordinationem Dei. Parentes, eru- 
dite filios eruditione saneta. Filii, honorate parentes, ut bene sit vobis, 
el sitis longaevi super terram. 


X. Domini, nolite superbe servis uti, imilantes patienlissimum Iob 
dicentem ; ,Si prave iudicavi servum meum, aut ancillam meam, iudicer 
ego ab eis: quid enim faciam, si interrogationem Dominus fecerit de 
me? et caetera, quae sequuntur, bene nostis. Servi, nolite ad iraeun- 
diam in aliquo provocare dominos, nme forte aliquid mali fiat vobis, et 
vos ipsi vobis erilis rei. 


XL Nemo otiosus manducet, πο vagus et fornicarius efficiatur. 
Ebrietas, iraeundia, invidia, maliloquium, clamor, blasphemia non nomi- 
netur in vobis Viduae non in deliciis agant, ne per luxuriam abiiciant 
verbum. Caesari subditi estote in his, in quibus sine periculo est ipsa 
subiecto. Principes nolite exasperare, ne detis occasiones adversum 
vos^ quaerentibus eas, De maleficiis autem et veneficiis, vel homicidio, 
ex abundanti est scribere vobis," quando haec etiam? in Gentibus abo- 
minabile sit agere. Haec autem non sicut Apostolus praecipio, sed sieut 
conservus vesler commemorans vos. 


XIl Saluto sanctum Presbyterium. Saluto sacrosanctos Diaconos, 
et desiderabile mihi nomen eius, quem reservavi pro me in Spiritu 
saneto, cum Christum meruero adipisci: pro euius anima ego efficiar. 
Saluto subdiaconos, lectores, cantores, ostiarios," laborantes, exorcistas 


Cap. IX. 1) uzores Reg. Cap. ΧΙ. 1) manducat Pal. 
2) Vocc. οἱ non multae uni des. in Reg. 2) Eph. 5, 3. 
Ceterum cf. Mal. 2, 15. Matth. 19, 4sq. 3) suggestio Reg. 


3) sicul Reg. 
4) suos solos viros compares suos 
esse Pal.; add. suos post compares etiam 


4) ne delis occasionem. adversum nos 


5) ex. abundantia -est. scribere vobis- 


in Reg. 
4) Parentes vero Pal, Cf. Eph. 6, 3. cum Reg. 
Cap. X. 1) Iob. 31, 13 sq. 6) quando eliam. haec Pal. 


2) fecerit dominus inv. Pal. Reg. . 
3) dominus provocare Pal, dominos Cap. XIL 1) eius om. Reg, 
provocare Reg. 2) hostiarios Pal, Reg. 


312  IGNATII EPISTOLA AD ANTIOCHENSES. XII XIII XIV. 


ἐπορκιστᾶς, ὁμολογητάς, Ασπάζομαι τὰς! φρουροὺς τῶν ἁγίων πυλώ- 
vOv, τὰς ἐν Χριστῷ διακόνους. -Ασπάζομαι τὰς χριστολήπτους" πορ- 
θένους, ὧν ὀναίμην ἐν Κυρίῳ Ἰησοῦ. 4σπάζομαι τὸν λαὸν Κυρίου 
ἀπὸ μικροῦ ἕως μεγάλου, wol πάδας τὰς ἀδελφάς µου iv Kuglo. 


XIII. -Ασπόξομαι Κασσιανὸν, παὶ τὴν ὁμόξυγον αὐτοῦ, καὶ τὰ 
φίπατα αὐτοῦ τέηνα. ᾽Αοπάζεται ὑμᾶς Πολύμαρπος , ὁ ἀξιοποεπὴς 
ἐπίσκοπος, ᾧ παὶ μόλει' περὶ ὑμῶν ᾧ nol παρεθέµην ὑμᾶς ἐν Κυρίῳ. 
Καὶ πᾶσα δὲ ἐκλησία᾿ Σμυρναίων μνημονεύει ὑμῶν ἐν ταῖς προσευ- 
χαῖς ἐν ! Κυρίῳ. ᾽4σπάξεται ὑμᾶς ᾿Ονήσιμος, ὁ ᾿Ἠφεσίων ποιμήν. ᾿4σπά- 
ζεται ἡμᾶς ημᾶς, ὁ Μαγνησίας ἐπίσκοπος. "4σπάζεται ὑμᾶς Πολύ- 
βιος, à Τραλλαίων, * 4σπαξεται” ἡμᾶς, Φίλων καὶ ἀγαθύπους, οἱ διά- 
x0V0L, of συνακόλουθοί µου, ᾽4σπάσασθε" ἀλλήλους ἐν ἁγίῳ φι- 
λήµατι, 


1Η. Ταῦτα ἀπὸ «Φιλίππων γράφω ὑμῖν. ᾿Εῤῥωμένους ὑμᾶς ó 
Qv μόνος ἀγέννητος, διὰ τοῦ πρὸ αἰώνων }εγεννηµένου, διαφυλάξει 
πνεύματι καὶ σαρη” dod ἴδοιμι ὑμᾶς ἐν τῇ τοῦ Χριστοῦ. βασιλείᾳ. 
Ασπάζομα, τὸν ἂντ ἐμοῦ μέλλοντα ἄρχειν ὑμῶν" οὗ καὶ ὀναίμην ἐν 
Ἀριστῷ. "Βῤῥωσθε Θεῷ καὶ Χριστῷ, πεφωτισμένοι' τῷ yi Πνεύματι, 


Cap. ΧΠ. 1) τοὺς 0 V. 4) ἀσπάζεσθαι B; ob permutationem 
2) χρηστολήμπτους 07. vocalis ε eum dipht. αι idem ac ἀσπάό- 


Cap. XIII. 1) μέλλει erat in V. ξεσύε, 

2) ἡ ante ἐκκλησία omisi ο. Ε O V, 
adest in B Voss. Cap. XIV. 1) πεφ ωτισμένον V. 

3) ἀσπάζεται c. F OV et versione Subscriptio i in V: τοῦ ἁγίου ἕερο- 
vet. vulg, ἀσπάζονται B Voss. Int. Us- μάρτυρος Ἰγνατίου ἐπιστολὴ πρὸς 
serii. Άντιοχεῖς 9. 





IGNATII EPISTOLA AD ANTIOCHENSES. XI XI. XIV. — 318 


atque confessores. Saluto custodes sanctarum portarum, Diaconissas, 
quae sunt in Christo. Saluto susceptrices Christi virgines, quas ego 
nutrivi in Domino lesu. Saluto pudicissimas viduas. Saluto plebem 
Domini? a minimo usque ad maximum, et omnes sorores meas in Domino. 


XIII. Saluto Cassianum hospitem meum, et coniugem eius, et 
amabiles natos eius. Salutat vos. Polycarpus, digne decentissimus Epi- 
SCOUS , qui et curam vestri! gerit; cui et commendavi vos in Domino. 
Et omnis Ecclesia Smyrnensium memor est vestri in orationibus? apud 
Deum. Salutat vos Onesimus, Ephesiorum Pastor. Salutat vos Damas, 
Magnesiae Episcopus. Salutat! Vos Polybius ,' Trallianorum antistes. Sa- 
lutat vos Philon et Agathopus diaconi, qui me sequuntur, Salutate in- 
vicem in osculo sancto.* 


XIV. Haec autem a Philippis seribo vobis.  Ineolumes vos ille, 
qui est solus ingenitus, per illum, qui est ante secula natus," spiritu et 
carne custodiat: et videam vos in regno Christi. Saluto eum qui pro? 
me futurus est princeps vester: quem οἱ adquisivi? in Christo. .Inco- 
lumes estote Deo et Christo, illuminati Spiritu Sancto. 


3) dei Pal. 2) Ita Pal. Reg. (heic quidem p' 
Cap. ΧΠΙ. 1) vestram Pal. pro et post) ed. Veneta 1646, post vulg. 
2) vestris (lineola subnotatum) inse- Dein venfurus p. futurus Pal. 
nit 8) polibius scr. Pal. Reg. ,3) quae οἱ adquisivi Pal, quae et de- 
4) 2 Cor. 13, 12. quisivi Reg. 
Cap. XIV. 1) qui ante secula natus 4) Subscriptio Explicit ad antiocenses 
est Pal. Reg. in Pal, Explicil nona in Reg. 





314 IGNATII EPISTOLA AD HERONEM. I. IL. III. 


TOY AYTOY EIIIZTOAH! ΠΡΟΣ HP9NA AIAKONON 
ANTIOXEIAZz.? 


Ἰγνότιος, ó 0 καὶ Θεοφόρος, τῷ δεοτιµήτρ 4 καὶ ποθεινοτάτῳ, cepto 
τάτρ;' χριστοφόρῳ, πνευµατοφορῳ, victo τέπνῳ ἐν πίστει καὶ 
ἀγόπῃ, Ἡρωνι διακόνω Χριστοῦ, ὑπηρέτῃ θεοῦ, χάρις, ἔλεος 
καὶ εἰρήνη ἀπὸ τοῦ παντοχράτορος. θεοῦ, sol Χριστοῦ ᾿]ησοῦ 
τοῦ Κυρίου ἡμῶν, τοῦ μονογενοῦς͵ αὐτοῦ υἱοῦ, τοῦ δόντος 
ἑαυτὸν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν ' ὕπως ἐξέληται ἡμᾶς in τοῦ 
ἐνεστῶτος αἰῶνος πονηροῦ, καὶ coy? sie τὴν βασιλείαν αὐτοῦ 
τὴν ἐπουράνιον. 


1. Παραναλῶ σε iv Θεῷ, προσθεῖναι τῷ δρόμρ σου, καὶ ἐπδινεῖν 
6ου τὸ ἀξίωμα, Τῆς συμφωνίας τῆς πρὸς τοὺς ἁγίους φρόντιζε" τοὺς 
ἀσθενεστέρούς βάσταζε, ἵνα πληρώσῃς τὸν vópov. voU* «Χριστοῦ, INq- 
στείαις sl δεήσεσι σχόλαζε, ἀλλὰ μὴ ἀμέτρως, ἵνα μὴ σαυτὸν γατα- 
Bite οὔνου wol κρεῶν μὴ πάντ ἀπέχου' οὗ γάρ ἐστι βδελυντά᾿ 
Τὰ γὰρ ὀγωθὰ, τῆς γῆς, φησὶ, φάγεσθε, Καὶ, Ἔδεσθε αρέα ὥς λά- 
χανα. Καὶ, Οἶνος εὐφραίνει καρδίαν ἀνθρώπου, «ol ἔλαιον ἱλαρύνει, 
xol ἄρτος στηρίζει” ἀλλὰ μεμετρημένως καὶ εὐτάπτως, ὡς Θεοῦ XoQn- 
γοῦντος, Tic yào. φάγεται, ) τίς πίεται  παρὲξ αὐτοῦ; ὃ, vL E παλὸν, 
αὐτοῦ " zd εὖ τν ἀγαθὸν, αὐτοῦ. Tj ἀναγνώσει πρόσεχε, ἵνα LA μό- 
νον αὐτὸς εἰδῇε' τοὺς νόμους, ἀλλὰ xol ἄλλοις αὐτοὺς uy ὥς Θεοῦ 
ἀθλητής. Οὐδεὶς στρατευόµενος ἐμπλέχεται ταῖς τοῦ βίου πραγµα- 
τείαις,"' ἵνα τῷ όσρατολογήσαντι LUN ! ἐὰν δὲ wol ἀθλῇ τις, οὐ στὲ- 
φανοῦται, lv μὴ νοµίµως ἀθλήσῃα" ᾽Αντίψυχόν σου ἐγὼ 0 δέσµιορ. 


Il Πᾶς ó λέγων παρὰ τὰ διατεταγμένα, nov ἀξιόπιστος ᾖ, κἂν 
νηστεύῃ, κἂν παρθενεύῃ, νᾶν σημεῖα ποιῇ, κάν προφητεύῃ, λύκος ὅοι 
φαμέόθω ἐν προβάτου δορᾷ, προβάτων ᾿φθορὰν καπεργαξόµενος. Ei 
τις ἀρνεῖται τὸν σταυρὸν, καὶ τὸ πάθος ἐπαισχύνεται, ἔστω σοι ὥς αὐ- 
τὸς ὁ ἀντιείμενος, κἂν ψωμίσῃ τὰ ὑπάρχοντα πτωχοῖς, xcv ὄρη µεθι- 
στᾷ, xdv παραδῷ τὸ σῶμα tg μαὔῦσιν, ἔστω σοι βδελυμτός. Ej τις 
φανλίξει τὸν νόμον ἢ τοὺς προφήτας, οὓς 0 Ἄριστὸς παρὼν ἐπλήρω- 
σεν, fovo σοι ὥς ᾽Αντήριστος) Ej τις ἄνθρωπον ψιλὸν" Λέγῃ τὸν 
Κύριον, "Iovüoiog ἐστι ηφιστοντόνος. 


ΗΙ. Χήρας ripa, τὰς ὄντως donc ὀρφανῶν προϊστασο ' ὁ Θεὸς 
γάρ ἐστι πατὴρ τῶν ὀρφανῶν, xol κριτὴς τῶν yov. ηδὲν ἄνευ 


1) ἐπιστολὴ accessit ex O V. 9) o 
2) ἤρωνι c. Sp. leni 0 V constanter; 
absque prim et accentu B hic et infra 


δες O V, in illo vulg. manu sec. 
10) πραγµατίαις V, et 0 man. sec. 
11) ἀρέσει V, et prius 0. 


capp. 6. 7 12) ἀθλήσει Y prius etiam 0. 
3) σεμνοτάτῳ, om. 0 V. Cap. Ἡ. 1) ὡς ὁ Αντίχριστος V. 
4) ἡμῶν. ἑαυτὸν B. 2) φίλον om. Y, uórov exh. B. Su- 


.5) & τοῦ ἐνεστῶτος αἰῶνος ztory- 
poU. xci σώσει O V. 

6) τοῦ om. B. 

1) στηρίζει c. BF, στερέει O V 
Voss. 

8) Dedi ὅ,τι εἴη ex B, ὅτι εἴτι 
F 0 Voss, 


binde eye p. λέγη V. 


1) Incipit eiusdem. ad. hyronem eccle- 
sie anliochene diaconum quem dominus 
per rivelationem αἱ ostendit. sessurum in 
sede eius Pal. Incipit X Reg. . 

2) hyroni Pal. hironi Reg. 


IGNATII EPISTOLA AD HERONEM. I. II. Ill. 315 


EIUSDEM AD HERONEM ECCLESIAE ANTIOCHENAE DIACONUM, QUEM EI 
DOMINUS OSTENDIT SESSURUM IN SEDE IPSIUS. EX PHILIPPIS.: 


lgnatius, qui et Theophorus, a Beo honorabili, desiderabili, pu- 
dico, Christifero, spiritifero, in fide et dilectione, Heroni? dia- 
cono Christi, ministro Dei, gratia et misericordia et pax ab 
omnipotente Deo, et Christo lesu Domino nostro, unigenito filio 
eius, qui? dedit semet ipsum pro peccalis nostris, ut redimeret 
nos de hoc praesenti seculo maligno, et salvos faceret in regnum 
suum caeleste. 


I. Rogo te in Domino, adiicere ad cursum tuum, et defendere 
dignitatem tuam: eonsonantiae, quae est ad Sanctos, curam gerere. In- 
firmiores suffer, ut adimpleas legem Christi. leiuniis? et orationibus 
vaca; sed nom ultra mensuram, ne teipsum deiicias. Vino et carnibus 
non ex toto abstineas; non enim sunt abominabiles. Bona, inquit, ,ter- 
rae comedetis.? Et, ,Carnes ut olera manducabitis." Sed αἱ, ,Vinum 
laetificat cor hominis, et oleum exhilarat, et panis confirmat. Sed et 
mensurate οί ordinate, tanquam Deo concedente. Quis enim manducat, 
aut quis bibit, praeter eum? quoniam quicquid bonum est, eius, et 
quicquid optimum, ipsius. Lectioni intende, ut non solum ipse scias 
leges, sed etiam aliis eas exponas, ut Dei athleta. ,Nemo militans Chri- 
sto" implicat se negotiis secularibus," ut placeat ei, cui se probavit. 
Sed nec vir? athleta coronabitur, nisi legitime certaveriL"? Pro anima 
tua ego vinctus sum. 


Π. Omnis igitur, qui dixerit praeter ila quae tradita sunt, {- 
metsi! fide dignus sit, tametsi ieiunet, tametsi virginitatem servet, ta. 
melsi signa faciat, tametsi prophetet, lupus tibi pareat in grege ovium 
corruptionem operans. Si quis crucem negaverit, et passionem eru- 
bDuerit, sit tibi tanquam adversarius: tametsi? substantiam suam pauperi- 
bus tribuat, tametsi montes transferat, tametsi corpus suum combustioni 
wadat, sit tibi execrabilis et abominabilis. Si quis infalsaverit Legein 
ef? Prophetas, quos Christus praesens adimplevit, sit tibi tanquam Anti- 
christus. Si quis hominem tantum dixerit Dominum, Iudaeus est Christi 
interfeetor. 


JI. Viduas' honora, quae vere viduae sunt. Pupils tuere. Deus 
enim pater est pupillorum, et iudex viduarum. Nichil sine Episcopis 


8) Gal. 1, 4. 13) cerlet. Pal. 
4) Gal. 6, 2. 
5) ieiunis Reg. Cap. Π. 1) iamen si Pal, et ita 


6) manducabitis Pol. Cf. Esai. 1, 19. constanter in hoc capite; prius quidem 
1) οἱ olera. comeditis p. M olera man- ubivis erat [ametsi. 


ducabilis Pal. Cf. Gen. 9, 2) In Reg. collocatur tametsi prophetet. 
8) Ps. 104, 15. ltem » sqq. cf. Eccl. iametsi signa faciat. 

2, 25. Zach. 9, 17. LXX. 3) In marg. appareat. Cur. 
9) expone Pal. 4) I Cor. 13, 2 sq. 
10) deo Reg. Cf. 2 Tim. 2, 4 sq. 4) et des. in Pal. 


11) secularibus om. Pal. 
12) Sed necui (matatum in mec wi) Cap. HI. 1) I Tim. 5, 3. 
Pal, Sed nec quis Reg. 2) Ps. 68, 5. 


316 IGNATII EPISTOLA AD HERONEM. ΠΠ. IV. V, VI. 

τῶν ἐπιοκόπων notte" ἱερεῖς γάρ εἶσιν , σὺ δὲ διάκονος τῶν Γερέων" 
ἐκεῖνοι βαπτίξουσι») ἱερουργοῦσιν, χειροτονοῦσι, χειροθε ετοῦσιν 3 σὺ δὲ 
αὐτοῖς διακόνει͵ ὣς Στέφανος Ü ἄγιος ἐν Ἱεροσολύμοις Ἰαχώβῳ xod 
τοῖς πρεσβυτέροις. Τῶν συνάξεων μὴ ἀμέμει' ἐξ ὀνόματος πάντας ἐπι. 
fret. Μηδείς σου τῆς νεύτητος ωταφρονείτω, ἀλλὰ τύπος γίνου τῶν 
πιστῶν ἐν λόγω, iv ἀναστροφῇ. 


IV. Οὐνέτας μὴ ἐπαισχύνου ποινή! γὰρ ἡμῖν καὶ αὐτοῖς ἡ φύσις. 
Γυναῖκας μὴ βδελύττου" αὗταν γάρ σε” γεγέννηκων' xol ἐξέδρεψαν' άγα- 
nüy οὖν χρὴ τὰς αἰτίας τῆς γεννήσεως, povov δὲ ἐν Κυρίῳ, € ὄνευ δὲ γυναικὸς 
ἀνὴρ οὐ ππαιδοπονήσει τιμῶν οὖν χρὴ τὰς συνεργοὺς τῆς Ἰεννήσεως, 
Οὔτε ὀνὴρ χωρὶς γυναμιὸς; οὔτε γυνὴ χωρὶς ἀνδρὸς, εἰ gu] ἐπὶ τῶν 
πρωτοπ]άστων ** τοῦ γὰρ "Adag τὸ σῶμα éx τῶν τεσσάρων στοιχείων᾿ 
τῆς δὲ Εὔας ἐν τῆς πλευρᾶς τοῦ dp." καὶ ὁ παράδοξος δὲ τοπετὸς 
τοῦ Κυρίου, ἐκ µόνης τῆς παρθένου, οὐ βδελυντῆς ote τῆς vouiuou 
μίξεως, ἀλλὰ Ῥεοπρεποῦς τῆς γεννήσεως ' ἔπρεπε, γὰρ τῷ δημιουργῶ, 
μῆ τῇ συνήθει ἀποχρήσασθαι γεννήσει, ἀλλὰ τῇ παραδόξῳ καὶ ξένῃ, 
ὡς δημιουργῷ. 


V. Ὑπερηφανείαν' φεῦγε᾽ ὑπερηφάνοις γὰρ" ἀντιτάσσεται Κύ- 
Quoc. ἵῬευδολογίαν βδελύττου" ᾽Απολεῖς γὰρ, quoi? πάντας τοὺς λα- 
λοῦντας τὸ ψεῦδος. Φθύνον φυλάντου ' ἀρχηγὸς γὰρ αὐτοῦ dori» ὁ 
διάβολος, wol διάδοχος ὁ Καῑν, ἀδελφῷ βασκάνας, od ἐκ φθόνου φό- 
vov πατεργασάμενος. Ταῖς ἀδελφαῖς μου παραίνει ἀγαπᾶν τὸν θεὸν, 
nol μόνον, ἀρκεῖσθαι τοῖς ἰδίοις ἀνδράσιν' ὁμοίως xol τοῖς ἀδελφοῖς 


μου παραίνει ἀρκεῖσθαι ταῖς ὁμοζύγοις, «Παρθένους φύλαττε, ὡς Χρι- 


στοῦ πιμήλια, Μαηρόθυμος ἔσο, ἵνα «o πολὺς ἐν φρονήσει, 


πενήτων μὴ ἀμέλε, 
ότεσιν ἀποκαθαίρονται ἁμαρτίαι, 

VI. 
ὑπάρχεις, 


Σεαυτὸν ἁγνὺν πήρε, ὡς Θεοῦ οὐκητήριον * 
ὕργανον ej τοῦ πνεύματος. 


TOv 


ἐν pis ἂν εὐπορῇς" Ἐλεημοσύναις γὰρ καὶ πί- 


ναὸς Χριστοῦ 
Οἶδαρ, 6 ὕπως σε ἀνέθρεψα" εὖ 


παὶ ἑλώμστός luu, ξηλωτής μου γενοῦ ' μέμησαί μου τὴν ἀνασεροφήν ' 


οὐ παυχῶμαι, ἐν πόσμῳ, ἀλλ) ἐν Kvglo. 


ραινῶ 
ποδθεινόν' 


Cap. ΠΠ. 
B Voss. 

2) Ἱερουργοῦσιν, χειροτονοῦσι, 
χειροτεθοῦσιν (sic) V, et prima man. 
0, sine ν B T Voss. 

3) Dedi διακόνει ex F OV, idem 
sibi vult διακονῇ in B, διακογεῖς Voss. 
et vet. Int. 


1) εἶσιν c. FOV, &lot 


Cap. IV. 1) κοινὴ c. Ε; zouwij Y 0, 
in hoc κοιγἡ cura correctoris ; κοιγωγεῖ 
B Voss. 


2) Ita. ex F, αὐταὶ γάρ σε 0 V, 
αὐταί σε γὰρ B Voss. 

3) γεγέγνηκαν ο. F OV, γεγεννή- 
ἆαοι B Voss. 

4) πρώτων ante «πρωτοπλάστων 


Ὁ δὲ καυχώμενος ἐν Κυρίρ παυχάσθω. 


Hou: τῷ ἐμῷ τέπνω πα- 
"Ovaium σου, παιδίον 


οὗ φύλαξ γένηται 0 μόνος ἀγέννητος Θεὺς καὶ ὃ Κύριος 


omisi c. F OV vet. Int.; extat in D Voss. 
Forsan mulandum est in µόνων. 

5) συνηδείᾳ 0 V, illic quidem man, 
sec. emendatum. 


Cap. V. 1)Ita F 0 V, ὑπερηφανίαν 
B Voss. 
2) γὰρ om. B. 


3) quoi om. B 0 V. 

4) Vocc. αὐτοῦ ἐστιν des. i O V. 

3) ἀποκαθαίρωνται V, quod prius 
fuisse videtur etiam in O. Coniunctivus 
uon displicet. 


9) Sine episcopis nil agas Reg. 
4) minislrans Pal. 
5) ierosolimis Pal. Reg. 


IGNATH EPISTOLA AD HERONEM. IIL IV. V. Vl. 9817 


agas. Sacerdotes enim sunt; tu vero minister sacerdotum. llli enim 
baplizant, sacerdotium agunt, ordinant, manus imponunt; lu vero eis 
ministras,! sicut sanctus Stephanus lacobo et Presbyteris in Hierosoly- 
mis. Congregationem noli negligere: nominatim omnes require. Nemo" 
adolescentiam tuam contempnat; sed forma esto fidelium in verbo et 
conversatione. 


IV. Domesticos ne confundas; communis est enim! nobis et ipsis? 
natura, Mulieres noli execrari; ipsae enim pariunt et nutriunt,  Diligi 
ergo oportet eas? generationis causa, tantum in Domino, quia sine mu- 
liere vir omnino generare non potest. Honorare ergo oportet eas, ut 
eooperarias generationis , quia neque vir sine muliere, neque mulier 
sine viro aliquando originem sortiri potuerit," nisi in solis illis proto- 
plastis: quia corpus Adae ex quattuor elementis factum est; 9 Eva vero 
de^ latere Adae. Gloriosum vero habitaculum Domini in* sola Virgine. 
Execrabiiis quidem non" videtur legitima commixtio, sed Deo condecens 
est ipsius generationis ordinatio. Decebat enim Opificem ^ non secun. 
dum humanam consuetudinem" nativitate uti, sed gloriose et nove, ut 
decebat, nasci Factorem. 


V. Superbiam fuge ;' Superbis enim Deus resistit. Falsiloquium 
execrare. Perdes enim,' ait, , Onnes, qui loquuntur mendacium.! Invi- 
diam cave. Auctor enim eius? Diabolus, et successor ipsius Cain fratri 
invidens et de invidia homicidium perpetrans. Sorores meas mone 
Deum diligere, et solis viris suis sufficere- debere. Similiter et fratres 
meos mone, suis coniugibus debere sufficere. Virgines custodi, tan- 
quam Christi sacramenta.  Longanimis esto, ut sis multus prudentia. 
Pauperibus, secundum quod habueris, benefacere ne neglexeris. ,Elee- 
mosyna' enim et fide purgantur peccata. 


VI. Teipsum eastum custodi, tanquam Dei habitaculum: templum 
Christi constitutus, et organum Spiritus sancti existens. Scito," quo 
modo? te enutrierim. Etsi minimus quidem sum, aemulator meus esto; 
et imitare eonversationem meam. Non enim glorior in mundo, sed in 
Domino. Heronem* filium meum moneo, ut qui gloriatur, in Domino 
glorietur? cuius et memini fili desiderabilis: cui eustos fiat ille" solus 





6) I Tim. 4, 12. 2) ai des. in Pal. Reg. Cf. Ps. 5,6. 
Cap. IV. 1) in Pal, wbi fuit enim. 3) enim heic iterum inseritur in Reg. 
2) ipsi Reg. Forte leg. est, quod Pal. exh. post dia- 
3) Diligi ergo. eas oportet Pal. Reg. bolus. 
4) I Cor. 11, 11. 4) sufficere des, in Pal., sufficere de- 
$) Sic Reg., potuil Pal. vulg. bere (transp. Reg. 
6) est. factum inv. Pal. . 5) Elemosina scr. Pal. Reg., in quo 
7) ez Reg. supraadd. enim. Cf. Prov. 15, 27. 
8) in c. Pal., ez Πορ. vulg. Cap. VL. 1) enim Reg. 
9) non des, in Reg. 2) sciens Pal. Reg. 
10) Opificem om. Reg. 3) modo om. Reg. 
11) secundum — consuetudinem. hwuma- 4) hyronem Pal, hironem Reg. 

παπι Reg. 5) I Cor. 1, 31. Hl Cor. 10, 17. 


Cap. V. 1) Ad haec cf. lac. 4, 5. 6) fili Reg. : 
1 Pet. 5, 6. 7) ille fiai inv. Reg. 


318 IGNATII EPISTOLA AD HERONEM. VI. VII. VIII. IX. 


Ἴησοῦς Χρισιός. My πᾶσι πίστευε , μὴ πᾶσι θάῤῥει, μηδὲ ἄν τις 
ὑποκορίζηταί Gt"? πολλοὶ γάρ εἶσιν ὑπηρέται τοῦ Σατανᾶ" καὶ ὁ voy) 
ἐμπιστεύων, ποὔφος τῇ καρδία. 


ΥΠ. ἸΜέμνησο τοῦ Θεοῦ, καὶ oU ἁμαρτήσεις ποτέ, Μὴ γίνου 
δίψυχος ἐν προσευχῇ σου" moe γὰρ ὁ μὴ διστάσας, Πιστεύω γὰρ 
εἰς τὸν Πατέρα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, xol εἰς τὸν μονογενῆ 
Tiv, ὔτι δείξει μοι 0 Θεὺς "Hoove ἐπὶ τοῦ δρόνου μου" πρόσθες 
οὖν ἐπὶ τῷ δρόμῳ. Ἡαραγγέλλω σοι ἐπὶ τοῦ Θεοῦ τῶν ὕλων, παὶ 
ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ, παρόντος καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος » dod τῶν λει- 
τουργυκῶν ταγμάτων' φύλαξόν µου τὴν παραθήνην, ἣν ἐγὼ καὶ ὁ Χρι- 
στὸς παρεθέμεθά σοι, καὶ μὴ ἑαυτὸν ἀνάδιον πφίνῃς τῶν δειχθἐντων' 
περὶ σοῦ τῷ Θεῷ. Παρατίθημί σοι τὴν ἐκκλησίαν ᾽Αντιοχέων. Πολυ- 
πάρπῳ” παρεθέµην ὑμᾶς ἐν Kugío ᾿Ιησοῦ Χριστῷ. 


VIII. "Aanátovroi σε οἱ ἐπίσόκοποι ᾿Ονήσιμος, Είτος, 4άμας, llo- 
λύβιος, xol πάντες of ἀπὸ Φιλίππων iv Xi ιστῷ, ocv. o ἐπέστειλα 
σοι. '4σπασαι τὸ Φεοπρεπὲς πρεσβυτέριον. ”ήσπασαι τοὺς ἁγίους, Gvy- 
διακόνους σου ὧν ἐγὼ ὀναίμην ἐν Χριστῷ,. , σαρχί τε gn πνεύματι. 
”4σπασαι τὸν λαὸν «Κυρίου, ἀπὸ puo ἕως μεγάλου κατ᾽ ὄνομα, οὓς 
παρατίθημή σου, ὡς Mocic "Indo? τῷ ues αὐτὸν στρατηγῷ" παὶ μή 
σοι peii Bog? τὸ λεχθέν' εὖ γὰρ wol pu] ἐσμεν τοιοῦτοι , oio, ἐπεῖνοι, 
ἀλλ) οὖν γε εὐχόμεδα γενέσθαι, ἐπειδῆ καὶ τοῦ βραάμ ἐσμεν παΐδες, 
logos oov, o ρων, ἠρφϊκῶς sol ἀνδρικῶς" σὺ ydo εἰσάξεις ἀπὸ τοῦ 
νῦν καὶ ἐξάξεις τὸν λαὸν Κυρίου τὸν ἐν Ἰντιομείᾳ, παὶ οὖν ἔσται q^ 
συναγωγὴ Κυρίου dc πρόβατα, ole οὖν ἔστι ποιµήν. 


IX. ”4όπασαι Κασσιανὸν τὸν ξένον μου, xol vi δεμνοτάτην͵ αὐ- 
τοῦ ὁμόξυγον, καὶ τὰ φίλπατα αὐτῶν παιδία" οἷς do^ o Θεὸς εὐρεῖν 
ἔλεον παρὰ Κυρίου, ἐν ἐπείνῃ τῇ ἡμέρα τῆς εἰς ἡμᾶς διακονίας" οὓς καὶ 
παρατίθηµέ σοι ἐν Χριστῷ. άσπασαι τοὺς ἐν αοδινεία! πιστοὺς ὥπαν- 
τας κατ ὄνομα ἐν Χριστῷ, Τῶν ἐν 1αρσῷ μὴ ἀμέλει » ἀλλὰ συνε- 
Ἰάστερον αὐτοὺς ἐπίῤλεπε, ἐπιστηρίζων αὐτοὺς εἰς τὸ εὐαγγέλιον. Mà. 
gw τὸν ἐν Νεαπόλει τῇ πρὸς ἀναζαρβῷ ἐπίόποπον , προσαγορεύω ἐν 
Κυρίῳ. Πρόσευσε δὲ πα) τὴν σεμνοτάτην ΦΜαρίαν, vq θυγατέρα μου 
τὴν πολυµαθεστότην, καὶ τὴν κατ οἶκον αὐτῆς ὀριλησίαν, qe ἀντίψν- 
χον Ἰενοίμην, τὸ ὁ ἐξεμπλάριον τῶν εὐσεβῶν γυναικῶν. "Ὑγιαίνοντά σε 


Cap. VI. 1) πᾶσιν — πᾶσιν 0 V. 0 V. Ea desiderari manus sec. in marg. 
2) ὑποκορύζηταί σε O V. Codicis O cruce apposita admonere vo- 
Cap. VII. 1) δοχδέντων OV, in luisse videtur. 

quibus deest τῷ ante Φεῷ. 


2) πολυκάρπου 0 V, in illo emen- 8) Eccl. 19, 4. 
datum. Cap. ΤΗ. 1) Iac. f, 6. 8. 
Cap. ΥΠΙ. 1) µου B. 2) nostri om, Pal. 
2) ἡ om. 0 V. 3) hyronem Pal. In Reg. ordo vocc. 
Cap. IX. 1) παιδεία 0 V. . . in sede mea hironem. 
2) δώσει O V. ' 4) spiritu sancto transp. Pal. Reg. 
3) λαοδιχία 0 V. 5) I Tim. 6, 20. 
4) elc deest in 0 Y. 6) lesus om. Pal. Reg. 


5) Voce, ΠΜαρίαγ, τὴν nonagnoscunt — 7) comdamus (sic) Reg. 


IGNATII EPISTOLA AD HERONEM. VI. VII. VIII ΙΧ. 319 


ingenitus Deus et Dominus lesus Christus. Noli omnibus credere, ne- 
que de omnibus praesumere, ne quis te subintret. Multi enim sunt mi- 
nistri Sathanae: et qui cito credit, levis est. corde? 


VIL Memento Dei, et nunquam peccabis. Noli esse duplex animo 
in oratione tua. Beatus est enim, qui non dubitaverit" Credo ergo 
in Patrem Domini nostri? lesu Christi, et in unigenitum eius Filium, 
quia ostendet mihi Deus Heronem" in sede mea. Ergo adde ad cursum 
tuum. Praecipio tibi coram Deo . qui est super omnia et coram Chri- 
sto, praesente et Saneto Spiritu el coram ministrantibus legionibus: 
custodi depositum meum, quod ego et Dominus lesus? Christus com- 
mendavimus' tibi, et ne indignum te iudieaveris eorum, quae ostensa 
sunt mihi de te a Deo?  Commendo ergo tibi Ecclesiam Antiochensium, 
Commendavi^ vos Polycarpo in Domino lesu Christo. 


VII. — Salutant te Episcopi Onesimus ,' Vitus, Damas, Polybius, et 
ommes a Philippis in Christo," unde scripsi tibi. Saluta Deo decens 
Presbyterium.  Saluta sanetos condiaconos tuos, quos ego nutrivi in 
Domino, in carne et spiriti^  Saluta populum Domini a pusillo? "usque 
ad magnum secundum nomina, quae tibi commendo,. sicut. Moyses 
lesu duci exercitus. Et non tibi videatur onerosum, quod dictum est 
de te. Et si tales non sumus, quales ili fuerunt; sed tamen oramus 
ut tales efficiamur, quia et Abrahae filii sumus.  Confortare ergo, He- 
ro," potenter et viriliter age. Tu enim introduces et educes ex hoc 
nunc populum? Domini, qui est in Antiochia, et non erit^ Synagoga 
Domini sieut oves non habentes pastorem. 


IX. Saluta Cassianum hospitem meum, et illam pudicissimam eius 
coniugem, et dilectissimos filios eorum: quibus! det Deus invenire mi- 
sericordiam apud Dominum in illa die ministrationis, quae? est ad nos: 
quos οἱ commendo iibi in Christo. Saluta eos, qui sunt in Laodicea? 
fideles omnes^ secundum nomina in Christo. Eos, qui sunt in Tarso, 
noli negligere; sed assidue" eis intende, confirmans eos in? Evangelio. 
Marium Episcopum, qui est in Neapoli secus Zarbo,? saluto in Domino. 
Intende etiam pudicissimae Mariae filie meae, quae est multum doetis- 
sima, et ei quae in domo eius" Ecclesiae, quae faeta est mihi pro 
anima mea" exemplum piissimarum mulierum, Sanum te et in omnibus 


8) Deo scripsi c. Pal. p. Domino vulg. Cap. IX. 1) 2 Tim. 1, 18. 


Neutrum in Reg. 2) qui Reg. 
9) commendavi aulem. Pal. Reg. 3) laoditia Pal, laodicia Reg. 
Cap. VII. 1) honesimus Pal. Reg. ' 4) Sequuntur vocc. qui sunt subno- 
2) polibius Pal., polisbius Reg. iata in Reg. 


3) Voce. in Christo non agnoscit Reg. 

4) spiritus Pal. 

5) minimo Reg. In marg. Cur.: al. 
minimo usque ad maczimum. 


9) οἱ eos Pal. 
6) Ita ser. Pal, Tharso Reg. vulg. 
1) assiduis erat in Pal, qui subinde 


6) omnia Reg. ltem Cur. in marg. exh. £08, 

7) episcopus Pal. Cf. Deut. 31. 8) in om. Pal. 

S) hyron Pal, hiro Reg. 9) carbo Pal, tarbo Reg. 

9) nunc nunc opum Pal. 10) eius eius est Pal. Cf. Col. 4,16. 


10) est Pal. : 11) mea om, Pal. Reg. 


920 IGNATII EPISTOLA AD HERONEM. IX. 


καὶ ἐν πᾶσιν εὐδοπιμοῦντα ὁ Πατὴρ τοῦ Χριστοῦ δι αὐτοῦ τοῦ" μο- 
νογενοῦς φυλώττου ἐπὶ μήμιστον βίου χρόνον εἰς ὠφέλειαν τῆς τοῦ 
Θεοῦ ἐκκλησίας. "Έῤβῥωσο ἐν Κυρίῳ καὶ προσεύχου, ἵνα τελειωθῶ. 





ITNATIOY ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ANTIOXEIAZX ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ 
ΕΦΕΣΙΟΥΣ.! 


νάνος, ὁ καὶ Θεοφόρος, τῇ εὐλογημένῃ A μεγέθει (Θεοῦ Πα- 
τρὺς mouent, τῇ sol προωρισμένῃ πρὺ αἰώνων εἶναι διὰ 
παντὸς εἰς δόξαν παράµονον, ἄτρεπτον, ἠνωμένην, καὶ ἐφλελεγ- 
μένην, ἐν πάθει ἀληθινῷ, ἐν θελήµατι (Θεοῦ Πατρὸς καὶ Κυρίου 
ἡμῶν Ἴησοῦ Χριστοῦ τοῦ Ζωτῆρος ἡμῶν, τῇ ἑριλησίᾳ τῇ ἆξιο- 
μακαρίστρ »' τῇ οὔσῃ ἐν Ἔφέσῳ τῆς ᾿Ασίας, πλεῖστα ἐν ᾿Ιησοῦ 
Χριοτῷ" καὶ ἐν ἁμώμῳ γαρῷ Καΐρειν. 


I. ᾽Αποδεξάμενοςῦ ὑμῶν ἐν Θεῷ τὸ πολυπύθητον ὄνομα, ὃ κέ- 
ατησθε φύσει δµιαίᾳ, samo πίστιν καὶ ἀγάπην ἐν Χριστῷ ησοῦ τῷ 
Σωτῇρι' ἡμῶν, papel ὄντες θεοῦ φιλανθρωπίας, ἀναζωπυφήσαντες 
ἓν αἵματι Χριστοῦ, τὸ συγγενικὸν ἔργον τελείως ἀπηρτίσατε "* ἀκού- 
ὄαντες γάρ µε δεδεµένον ἀπὺ Συρίας ὑπὲρ Χριστοῦ, τῆς νοινῆς ἑλ- 
πίδος, πεποιθότα" τῇ προσευχῇ ὑμῶν ἐπιτυχεῖν ἐν Ῥώμῃ δηριομαχῆσαι, 
ἵνα διὰ τοῦ μαρτυρίου δυνηθῶ μαθητής εἶναι τοῦ ὑπὲρ ἡμῶν ἑαυτὸν 
ἀνενεγκόντος". Oc) προσφορὰν xol Δυσίαν. ᾿Ἐπεὶ" οὖν τὴν πολυ- 
πλήθειαν ὑμῶν ἐν ὀνόματι, θεοῦ ἀπείληφα ἐν ᾿Ονησίμῳ, τῷ ἐπ᾽ ἀγάπῃ 
ἀδιηγήτῳ, ὑμῶν δὲ ἐπισκόπῳ" ὃν "εὔχομαι gera Xowróv Ἰησοῦν ὑμᾶς 
ἀγαπᾶν, μαὶ πάντας 0 υμᾶς ἓν ὁμοιώματι αὐτοῦ εἶναι, Εὐλογητὸς γὰρ 
ὁ Osce, ὁ χαρισάµενος ὑμῖν τοιούτοις οὖσιν 13 τοιοῦτον ἐπίόκοπον κε- 
κτῆσθαι iv Χριστῷ. 


i Περ δὲ τοῦ συνδούλου ἡμῶν Bidó ov, τοῦ κατὰ θεὸν δια- 
πόνου ὑμῶν καὶ ἐν πᾶσιν εὐλογημένου, εὔχομαι παραμεῖναι αὐτὸν ἅμω- 
μον, εἰς muy τῆς ἐνμλησίας καὶ τοῦ ἐπισκόπου ὑμῶν τοῦ µακαριω- 
τάτου. Κρόνος δὲ, ὁ Θεοῦ ἄξιος παὶ ὑμῶν, ὃν ὡς ἐξεμπ]άριον τῆς 
do" ὑμῶν ἀγάπης ἀπελάβομεν, xor πάντα µε. ἀνέπαυσεν ' xol τὴν 


ϐ) τοῦ repetitur in V. 4) Ordo vocc. in R. XgrorQ Γησοῦ. . 
T) φυλάττει 0 V, in illo man. sec. 5) Dedi Απυδεξάμενος ex F O R V, 
φυλάττοι. suffragante recens breviori et Int. vet. 
, Subseriptio iu V: τοῦ ἁγίου fepo- Ἀπεθεξάμην B. vulg. 
ἄρτυρος Ἰγγατίου ἐπιστολὴ πρὸς 6) καὶ κατὰ Cureton, 
Hove Quazoyay (sic) ἀντιοχείας. 1) κυρίῳ R. 
1) Ita R, ubi numerus « ad oram; 8) ἀπηρτήσατε 0 V, in illo quidem 


τοῦ αὐτοῦ πρὸς Ἔφεσίους B; τοῦ correctum, ἀπηρτίσασε (sic) F. 
αὐτοῦ ἐπιστολὴ πρὸς ἐφεσίους. V,e 9) πεποιθότες F O R V. Haud male. 


0 c. num. τα”. 10) ἀνενέγκχαντος F 0 V, 
2) ἓν om. R. Exclusi vulg. καὶ ante 11) ἐπε BFOR V vet. Int. "Eyo) 
πληρώματι c. BF ORYV. uiv Voss. Dein πολυπάθειαν p. πολυ- 


3) 9eouexegtorq B. πλήδειαν F O V. 


IGNATII EPISTOLA AD HERONEM, IX. 390 


probabilem'* Pater Christi aevo longiore per ipsum Unigenitum . suum 
eustodiat ad utilitatem Ecelesiae.^  Incolumis in Domino ora pro mé, 
ut eonsummer." . 





AD EPHESIOS. DE UNITATE, SCRIPTÀ EX SMYRNA.! 


- Ignatius, qui οἱ Theophorus, benedictae, magnitudine? Dei Patris 
repletae, et praedestinatae ante secula, ut sit semper" in singu- 
lari gloria, inconvertibilis, et adunata et electa, in passione 
vera, in voluntate Dei Patris et Domini nostri lesu Christi? Sal- 
vatoris, Ecclesiae beatitudine? dignae, quae est Ephesi Asiae, 
plurimam" in lesu Christo et immaculato gaudio salutem. 


I. Suscipiens vestrum. in Deo multum desiderabile nomen, quod. 
possedistis natura iusta, secundum fidem et dilectionem in Christo Iesu 
Salvatore nostro; cum sitis imitatores humanitatis Dei, ut^ vivificati in 
sanguine Christi, congenuinum opus perfecte" £onsummate, Audientes"? 
enin me vinetum de Syria pro Christo, spe* communi, confidentem 
orationibus vestris, ut merear Momae cum" bestiis dimicare: ut per 
martyrium possim discipulus eius" esse, qui pro nobis seipsum obtu- 
li'^ Deo hostiam, et oblationem in odorem' bonae suavitatis. Quoniam 
ergo suscepi multitudinem vestram in nomine Dei in Onesimo,^ dilecto 
praeceptore nostro, vestro autem Episcopo, obsecro eum secundum 
lesum Christum diligere vos, et vos omnes in concordia eius in ipso 
esse. Denedietus enim Deus, qui vobis talibus talem Episcopum dona- 
vit habere in Christo. 


Il. Pro conservo autem nostro Burro, secundum Deum diacono 
vestro et in omnibus benediclo, deprecor permanere eum immaculatum. 
in honore Ecclesiae et beatissimi Episcopi vestri. Crocus vero Deo di- 
gnus, quem tanquam exemplar dilectionis vestrae suscepi, in omnibus 
me refecit, ei catenam meam non erubuit, simul eum Onesiphoro et 





12) Ita F 0 V, ovo: BR Voss. $9) Chrisli om: Reg. 

Cap. Π. 1) βήῤῥου Β, 5 secundis curis. 6) bealiludini Reg. 

2) Ita 0 V; ἀνέπαυσε B FR Voss. 1) plurima. Pal. 

8) et Reg. 

12) probalem Reg. 9) vel connatale inserit Pal. 

13) sue add. Pal. 10) audienle Pal. 

14) Iu Pal. subseribitur: Evplicit. ad 11) οἱ spe Pal. 
hyronem. discipulum anthiochene ecclesiae 12) cum des. in Pal. Reg. 
diaconum θἱ successorem suum, in Reg. 13) eius supraadditum inReg. Deest 
Explicit Χ. . subsq. esse in Pal. 

1) Incipit, eiusdem ad. effesios scripta 14) οὐ! seipsum ordo in Reg. Cf. 
de smyrna de unilate Pal., Incipit XI Reg. Eph. 5, 2. 

2) οἱ om. Reg. 15) odore Pal. 

3) οἱ magnitudine Pal. 16) honesimo Pal. Reg. 

4) semper (subnotatum) uL sib sem- . 
per Reg. Cap. H.. 1) 2 Tim. 1, 16. 


PATRES APOST, 21 


322. IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. Π. HI. IV. V. 


wel? MOV ους ἐπῃοκύνθη ^ ὡς καὶ αὐτὸν ó Πωτὴρ Ἰησοῦ Χριστοῦ 
ἀνωφύδεν, ὅμα Ὀνησίμῳ καὶ Bidóo xe Ein oi sol Φρόντωνι,. δι 
ὧν πάντας ἡμᾶς) κατὰ ἀγάπην, εἶδον ' ὀναίμην ὑμῶν διὰ παντὸς, idv 
περ ἄξιος ὦ. Πρέπον' οὖν ὑμᾶς ἐστὶ πατὰ πάντα τρόπον δοξώζειν 
ησοῦν Χριστὸν τὸν δοξάσαντα ἡμᾶς , ἵνα ἐν ue ὑποταγῇ dre πατηρ- 
τισµένοι τῷ, αὐτῷ vol xol τῇ αὐτῇ Ίνωμῃ, uo TO αὐτὸ λέγητεν πάντες 
περὶ τοῦ αὐτοῦ, ἵνα ὑποτασσόμενοι τῷ ἐπισκόπῳ wol τῷ πρεσβυτερίῳ 
κατὰ πάντα qve ἡγιασμένοι. 


IJI. 06 διατάσσοµαι ἡμῖν, ὡς Gv τι, Εἰ γὰρ zal δέδεµαι διὰ 
τὸ ὄνομα) οὕπω ἀπήρτισμαι ἐν "Ingo Χριστῷ. INv γὰρ ἀργὴν ἔχω 
τοῦ μωθητεύεσθαι, μαὶ προσλαλῶ ἡμῖν, ὡς ὁμοδούλοις ἐμὲ γὰρ ἔδει 
παρ᾽ ἡμῶν ὑπομνησθῆναι πίστει, νουθεσίᾳ, ὑπομονῇ, μαπροθυμέίᾳ. "AM 
ἐπειδὴ sq ἀγάπη οὖκ ἐξ µε σιωπᾶν περὶ ὑμῶν, διὰ τοῦτο προέλαβον 
παρακαλεῖν ὑμᾶς, ὅπως συντρέχητε” τῇ γνώμη τοῦ Θεοῦ. Καὶ Jo 
ησοῦς Χριστὸς πάντα πατὰ γνώμην πράττει τοῦ Πατρὺς, ὡς αὐτός 
που λέγει" Ἐγὼ τὰ ἀρεστὰ αὐτοῦ ποιῶ πάντοτε, Οὐποῦν καὶ ἡμᾶς 
χρὴ ev κατὰ γνώμην Θεοῦ ἐν Χριστῷ, xol ξηλοῦν" ὡς Παῦλος: µι- 
μηταὶ γάρ µου, φησὶν, γίνεσθε, παθὼς μἀγὼ Χριστοῦ. 


"Ὄδεν καὶ ὑμῖν πρέπει συντρέχειν τῇ τοῦ ἐπισνόπου γνώμη, 
τοῦ πατὰ Θεὸν ποιμαίνοντος ἡμᾶς" ὕπερ καὶ ποιεῖτε αὐτοὶ, σοφισθέν- 
τες ὑπὸ τοῦ πνεύματος. To γὰρ ἀξιονόμαστον πρεσβυτέριον, ὄξιον Ov 
τοῦ Θεοῦ, ovv" συνήρµοσται τῷ ἐπισκόπῳ, ὡς Ἰορδαὶ πιθάρᾳ, συνδε- 
δεμένοι, οὕτω τῇ ὀμονοίᾳ xal συμφώνῳ d ἀγάπῃ, qe ἐστὶν ἀργηγὸς xol 
φύλαξ Ἰησοῦς ó Χριστός, Καὶ οἳ sar ἄνδρα δὲ χορὸς γένεσθεῖ εἷς, 
ἵνα σύμφωνοι ὄντες dv ὀμονοίᾳ, συνάφειαν Θεοῦ λαβόντες , & vé 
ἓν γένησθε" τῇ συµφανίᾳ τῷ δεῷ. παν Πατρὶ xol τῷ ἠγαπημένῳ vio 
αὐτοῦῦ ᾿ησοῦ Koiovi τῷ Κυρ ἡμῶν * 4g. γὰρ αὐτοῖς, quoi, Πάτερ 
ἄγιε, ἵνα ὡς ἐγὼ. καὶ gv ἕν ἔσμεν, παὶ αὐτοὶ ἐν ἡμῖν ἓν doi." Xpi- 
σιµον οὖν ἐδτὶν ὑμᾶς ἐν ἀμώμῳ ἑνότητι συνηµµένους Θεῷ, μιμητὰς 
εἶναι Χριστοῦ, οὗ xol µέλῃ ὑπάρχετε. 


v. Ei γὰρ ἐγὼ ἐν μικρῷ χρόνῳ τοιαύτην συνήθειαν ἔσχον πρὸς 
2 
τὸν ἐπίόκοπον ὑμῶν, oüx ἀνδρωπίνην οὖσαν, ἀλλὰ πνευματινῆν, πύσῳ 


3) ἄλλυσόν (sic) F. 3) Dedi αὐτοῦ c. OR V, αὐτῷ BF 

4) ἐπαισχύνδη, ser. Ε0 V. vulg. 

5) ὀνισήμω καὺ βήθῥω 0 V, βήῤῥω 4) ζηλοῦν V. 
Ε, βήῤῥω prius βίῤῥω R. 5) Ita O V, quoi B R vulg. 

ϐ) εὐπλοὶ (οκγίοποι) FO V, εὖ- Cap. IV. 1) οὕτω c. F R, οὕτως 
πλόη R. B O V vulg. 

1) φρόντονι Ε0γ. 2) ἡ R. 

8) ὑμᾶς bis legitur in V. 3) Si BORVY, Ἰησοῦς χθιστός. καὶ 


9) πρέπων 0 V. Dein ἐστὶν ΟΥ. — of κατ᾽ ἄνδρα δὲ χορὸς γενέσθω Ε, 
10) yere F V 0, hic λέγητε man. ᾿Ιησοῦς Χριστός. Καὶ oi κατ' ἄνδρα 


sec. dà, ὁ χορὸς γένεσθε Voss. 
4) γένεσδε F OR V. 
Cap. III. 1) Vulg. αὐτοῦ post ὄνομα 5) xal accessit ex R. 
exclusi c. BF 0 RV. Dein ordo vocc. 6) xoirQ ἠγαπημένῳ αὐτοῦ υἱῷ Ε. 
in R ἐν χριστῷ ἰησοῦ. T) coi O V, illie σὺ ad oram. ' 


2) συντρέχετε O Y. 8) Ita O V, ὧσι BF R vulg. 


IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS, H. IH, IV. V. 323 


Puro el Éuplo et Frontóne, quibus refrigeret? Pater Domini móstri 
lesu. Gliristi, per quem omnes vos in dilectione habui; Àdquisivi vos 
in juinibus, si quidem dignus füero. Dignum est enim, vos ommimo- 
dis* glorificare lesum Christum, qui et Yos glorificavit, ut in una prae- 
ceptione? perfeeli sitis, in eodem sensu' et in eadem scientia, ut idi- 
psum dicatis omnes de eo ipso, ut subiecti Episcopo et Presbyterio, 
secundum omnia sanctlificati. 


III. Non praecipio vobis, quasi aliquid sim. — Et siquidem vinctüs 
sum pro nomine lesu Christi, tamen necdum! eonsummavi. Nune enim 
initium habeo eruditionis, et? alloquor vos tanquam consérvos. Me au- 
tem oportebat a vobis commoneri fide, monitione , patentia ,, longanirii- 
tate. Quoniam dileetio non permittit me? tacéré de vobis, propterea 
praeveni rogaré vos, ut concurratis dispositioni Dei , quia et lesus 
Christus oninia seeundum dispositionem Dei? Patris agit, sicut et ipse 
in quodam loco dicit: ,Ego, quae placila sunt ei, facio semper. Ergo 
el nos oportet secundüm dispositioneni Dei vivere in Christo, et aemu- 
lari secundum quod Paulus ait: ,Imitatores mei' estote, sicut et ego 
Christi. 


IV. Unde et vos decet Pastorum dispositioneni sequi," qui secui- 
dum Deum vos pascunt: quod et ipsi facitis, sapienter a^ Spiritu Sam- 
eto instructi. lllud vero digne nominandum et Deo dignum Presbyterium 
ita coaptatum sit Episcopo, quomodo chordae in cithara colligatae. lta 
et ipsi in concordia et consona dilectione, cuius dux et custos est lesus. 
Christus. Et qui sunt sigillatim,* omnes unus chorus fiant, ut conso- 
nantes faeti in unanimitate, coniunetionem Dei? in similitudinem morum 
recipientes, in unitate? unum effecti consensu Deo Patri et dilectissimo 
filio eius" lesu Christo Domino nostro, secundum quod ipse Patrem ro- 
gans dicit: ,Da illis, Pater sancte, ut sicut ego et tu unum sumus, ila 
et hi? in nobis unum sint Utile est enim? vos sine macula in unitate 
coniunetos Deo imitatores esse Christi, cuius et membra ess. 


V. Si enim ego' in parvo tempore talem consuetudinem habui 
eirca Episcopum vestrum, quae non humana sed spiritalis? fuit, quanto 


2) honesiforo el borro Pal. 

3) refugeret Pal. 

4) lta. ex Pal. Reg., 
vulg. 

5) et om. Reg. 

6) Dedi praeceplione ex Pal. Reg., 
perfectione vulg. Cf. I Cor. 1, 10. 

1) sensum (m c. puncto) Pal., 
dein sententia p. scienlia. 


6) Io. 8, 29. 
1) dei Pal, ubi tamen erat mei. Cf. 
omnimodis vos Y Cor. 11, 1. 


Cap. IV. 
sequi Reg. 
2) etiam Pal. Reg. 
ubi 3) ab Pal. 
4) singulatim Reg. 


1) dispositionem pastorum 


8) presbitero leg. videntur Pol. Reg. 
Cap. ΠΠ. 1) nedum Reg. 
2) οἱ om. Pal. 

3) me permittit inv. Pal, me promil- 
it Reg. 
4) ut curratis. dispositione Reg. 
5) Dei om. Reg. 


5) domini Reg. 

6) unánimitate Pal. 

7) eius filio Pal. 

8) hii Reg. Cf. Io. 17, 11. 21. 
9) utile enim est Reg. 


Cap. V. 1) ergo p. enim ego Reg. 
2) spiritualis Reg. 
231* 


324 IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS, V, VI. 


μᾶλλον ἡμᾶς μαναρίζω τοὺς ἀναπρεμαμένους" αὐτῷ, de U ἐκκλησῖα τῷ 
Κυρίῳ Ἴησοῦ, xol ὁ Κύριος τῷ Og καὶ Πατρὶ αὐτοῦ, ἵνα πόντο iv - 


5’ 


ἑνότῃτι σύμφωνα ᾖ. Music π]ανάσθω: ἐὰν μή τι ἐντὸς ῄ τοῦ Qv- 
σιαότηρίου, φστερεῖται τοῦ Merov τοῦ θεοῦ. Ei dp ἑνὸς, xot δευτέρου 
πρρσευχὴ τοδαύτην ἰσιὺν ἔχει, ὥστε τὸν Χριστον ἐν αὐτοῖς ἑστάναι, 
πόσῳ μᾶλλον 1 ἥ τε τοῦ ἐπίσκόπου καὶ πάσης τῆς ἐκκλησίας, προσευγὴ σύμ- 
φωνος, ἀνιοῦσα πρὸς Θεὸν πίστει, πείσεν παρασγεθῆναι" αὐτοῖς' πάντα τὰ 
iv Χριστῷ αἰτήματα. Ὁ οὖν τῶν τοιούτων χωριζόμενος καὶ μὴ ὄυνερ- 
χόμενος ἐν βουλῇ θυσιῶν καὶ ἔνμλησίᾳ πρωτοτόκων ἀπογεγραμμένων' 
ἐν οὐρανῷ, Mog tory ἐ ev προβάτου δορᾷ ἤμερον ἐπιδειννὺς μορφήν, 
Σπουδάσωτε, ἀγαπητοῦ, ὑποταγῆναι τῷ ἐπιοκόπῳ xol τοῖς πρεσβυτέροις 
καὶ τοῖς dumóvong* ó γὰρ τούτοις ὑποτασσόμενος, ὑπακούει Χριοτῷ 
τῷ προχειρισαμένω αὐτούρ' j δὲ ἀπειθῶν αὐτοῖς, ἀπενθεῖ Ἀριστῷ "Ingo 
ó δὲ ἀπειθῶν τῷ ΥΙῷ, oix ὄψεται τὴν ζωὴν, ἀλλ LU ὀργὴ τοῦ Θεοῦ 
μένει in^ αὐτόν" αὐθάδης 1άρ ἐότι καὶ δύσερις, ὑπερήφανος, ó μὴ 
πειθαρχῶν τοῖς πρεήτοσι». Ὑπερηφάνοις δὲ, φησὶν, ὁ Θεὸς ἀντιτᾶσ. 
σεταν͵ ταπεινοῖς δὲ δίδωσι χάριν καὶ, Ὑπερήφανοι παρηνόµουν ἕως 
σφόδρα. λέγει δὲ Hol ὁ Κύριος πρὸς τοὺς { ἱερεῖς, ο ὑμῶν ἀκούων, 
ἐμοῦ ἀκούει' aed ó ἐμοῦ ἀπούων, οὖν ἀνούει ἐμοῦ, ἀλλὰ) τοῦ πέμψαντός 
ue Πατρός" jJ ὑμᾶς ἀθετῶν, ἐμὲ ἀθετεῖ' ὁ δὲ ἐμὲ ἀθετῶν, ἀθετεῖ τὸν 
πέμψαντά με 


VI. "Odo ovv! βλέπετε, σιωπῶντα τὸν ἐπίσκοπον, πλεῖον αὐτὸν go- . 
Bei, Πάντα γὰρ ὃν πέμπει" ó οἰνοδεσπότης εἰς ἰδίαν οὐνονομίαν, 
οὕτως αὐτὸν δεῖ ἡμᾶς δέχεσθαι, ὡς αὐτὸν τὸν πέµψαντα. Τὸν οὖν 
ἐπίόχοπον δηλονότιή ὥς αὐτὸν τὸν Κύριον δεῖ προσβλέπει», τῷ Κυρίῳ 
παρεστῶτα" ὁρωτμιὸν δὲ ἄνδρα καὶ ὀξὺν" τοῖς ἔργοις βασιλεῦσι δεῖ παρὲ- 
στάνᾶι, μαὶ μὴ παρεστάναι" ἀνθρώποις νωθροῖς. αὐτὸς μέντοι ᾿Ονήσι- 
uoc ὑπερεπαινεῖ ὑμῶν τὴν ἐν Θεῷ εὐταξίαν,' ῦτι πάντες κατὰ ἀλή- 
θειαν ζῆτε καὶ ὅτι ἐν ὑμῖν οὐδεμίαῖ αἴρεσις πατοινΣῦ" ἀλλ) οὐδὲ 6 ἀπούετέ 
τινος ἢ μόνου Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἀληθινοῦ ποιμένος καὶ διδασκάλου, 
μα. tore, ὡς Παῦλος ὑμῖν ἔγραφεν, ἓν σῶμα παὶ ἓν πνεῦμα, διὰ τὸ 
xol ἐν μι, ἑλπίδι xenlijod cu τῆς πίστεως) ἐπεύπερ παν εἰς Κύριος, 
µία πίστις, ἓν βάπτισμα, εἷς Θεὺς καὶ πατὴρ πάντων, ὁ ἐπὶ πάντων 


Cap. V. 1) ἀναχεκράμμένους ORY, 8) ἀποστείλαντά µε V 0 V. 


ἀνακεκραμέγους F. : 
2) Dedi πρὸς Θεὸν πίστει, πείσει Cap. VL. 1) οὖν om. FO V. 


2) πέµψει R. 

παρασχεθῆναι ex Codd. FORYV, ubi 

habes πρὸς θεὀγ. πίστει παρασχεθῇ- B ο σόι c FRV, iov ὅτι 
γαι. In D ut vulg. πρὸς Ocóv , πείσει 4) ὃν Ε. 


παρασχεύ γαι. 
$) ost trois puncto distinguiturin R. E παρεστάναι om. R contra. LXX. 
4) ὁπακού os. B V. ) ὑπερεπαιφεῖ τὴν ἐν 9e εὐ- 
5) οὐχ ταξίαν ὑμῶν F. 
6) rH ex R οὐκ ἀκούει ἐμοῦ, & οὐδὲ pie ser. F. I 

ἀλλὰ pro quibus Codd. B FOV et vulg. ) xi om. R c. vel, Tnt. 

nil nisi vocem ἀχούει exhibent. 3) deum Pal. 
T) In B fuit uov, iam µευ. 4) patrem. suum p. suum et Patrem Reg. 


IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. V. VI. 925 


magis vos beatifico, qui pendetis ad eum, quomodo Ecclesia ad Domi- 
num lesum, et ipse Dominus ad Dominum? suum et Patrem; ut omnia 
in unitate sibi consonantia sint. Nemo oberret.. Si quis non fuerit in- 
tra allare, fraudabitur pane Dei. Si enim unius aut duorum oratio tan- 
tam habet virtutem, ut Christus in eis consistat, quanto magis imma- 
culati sacerdotis et sancti populi supplicatio consonanter adscendens ad 
Deum persuadet praestare eis ommes petitiones in Christo. Qui ergo a 
talibus separatur et non convenerit in congregationem sacrificiorum, Ec- 
clesiam? primogenitorum deseriptorum in caelo, lupus est in grege 
ovium mansuetam demonstrans figuram.  Festinate ergo, dilectissimi, 
subditi esse Episcopo et Presbyteris et Diaconis. Qui enim istis sub- 
ditus fuerit, Christo obedit, qui eis hoc? concessit. Qui vero eis non 
cousenserit, lesu Christo non consentit. Qui autem Filio non consen- 
serit, non videbit vitam, sed ira Dei manebit super eum? Huiusmodi 
ergo temerarius est, horribilis et superbus, qui non est subditus po- 
toribus. ,Superbis enim,' inquit, ,Deus" resistit; humilibus autem dat 
graliam. Et iterum: Superbi inique egerunt? usque valde. Dicit etiam 
Dominus sacerdotibus: ,Qui enim vos audierit, me audit,^ et qui me 
audierit, audiet illum," qui me misit: et qui vos spernit, me spernit; 
qui autem me spernit, spernit eum, qui me misit. 


VI. Quando ergo videtis tacere Episcopum, plus eum timete. 
Omnem itaque, quem mitüt paterfamilias pro sua dispensatione, sic nos 
oportet suscipere, quemadmodum ipsum qui mittit Ergo Episcopum 
manifeste sicut ipsum Dominum oportet contemplari, Domino assisten- 
tem. Prospectorem enim? verum? et acutum in operibus suis, regibus 
oportet assistere, et non assistere hominibus infirmis. Ipse autem Ome- 
simus^ laudat vestram in Deo bonam? dispensationem, quia omnes se- 
cundum veritatem? vivitis, et' quia nulla haeresis inter vos habitat. Sed 
nec obeditis alicui, misi soli! lesu Christo vero pastori et doctori, et 
estis, quemadmodum Paulus vobis? scripsit, unum corpus et unus spiri- 
tus, quoniam in una spe fidei conclusi estis, ,Unus enim Dominus, una 
fides, unum baptisma, unus Deus et Pater omnium, qui super omnes" 


5) verilatem Reg. Ceterum cf, Matth. 13) audiet Reg. Cf. Luc. 10, 16. 


18, 20. 14) eum Reg. 
6) Ecclesium des, in Pal. Cf. Heb. 
12, 23. Cap. VI. 1) Prov. 22, 29. 
T) monstrans Pal. Reg. 2) enim om. Palo 
8) Ita prius Pal., ubi iam qui eis non 3) Cur. in marg. virum. 
consessit (sic) usu (forte iesu) christo 4) honesimus Reg. 
non consen. Qui autem filio non cou- 5) Vocc. in Deo bonam om. Reg. Su- 
senseri, non videbit vilam. — - binde erat dispositionem in Pal. 
9) lo. 3, 36. ΄ 6) deum Reg. 
10) οἱ horribilis Pal. Reg. T) ef om. Reg. 
11) deus inquit transp. Reg. Cf. I Pet. 8) soli des. in Reg. 
9, 5. lac. 4, 6. 9) vobis paulus inv. Pal. Reg. Cf. 


12) egerunt ex Reg., gesserunt Pal. Eph. 4, 4 sqq. . 
vulg. Cf. Ps. 118, 51. 10) emnia Reg, 


326 IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. VI ΤΗ. VIII, IX. 

παὶ διὰ πάντων καὶ ἐν mocw. μεῖς μὲν. οὖν ἐστὲ τοἰοῦτοι, ὑπὰ 
τονῷνμδε: παιδευτῶν ὀτομειωθέντερ, Παύλου τοῦ. Χριστοφόρου καὶ Ti- 
μοθέου τοῦ. πιστοτάτου.ῖ 


VII. Twig. δὲ φαυλότατοι εἰώθασι δόλῳ πονηρῷ τὸ ὄνομα, περ. 
φέρει, ἄλλα τινὰ πράσσοντες ἀνάξια Θεοῇᾷ καὶ φρονοῦντες ἐναντίᾳ τῆς 
τοῦ Χριστοῦ διδοσαλίας, ἐπ] ὀλέθρφ ἑαυτῶν sol τῶν πειθοµένων αὖὐ- 
τοῖς) οὓς δεῖι ὑμᾶς ὡς olo ἐκαλίνειν' δίναιος γὰρ. BuMvog, σώζεται 
εἰς, τὸν αἰῶνα" πρόχειρο δὲ ηΐνεται, καὶ. ἐπίχαρτος ἀσεθῶν ἀπώλεια: 
siat γὰρ. avec" ἐνεοὶ οὐ) δυνάμενοι ὑλανπεῖν, λυσσῶντες,. λαθροδῆναοι, - 
οὓς φυλάσσεαθαι. xo * ἀνίατα γὰρ. νοσοῦσιν. Ἱατρὸς δὲ ἡμῶν. ἐστὶν 
ὁ μόνος ἀληθινὸς Θεὸρ, ὁ ἀγέννητος" xo ἀπρόσιτος, ó τῶν ὕλῳν πύριορ, 
τοῦ δὲ μονογενοῦς mori nol γεννήτωρ' ἔχομε D ἰατρὸν καὶ τὸν Κύριον 
ἡμῶν Θεὸν Ἰησοῦν τὸν Ἀριστὸν, τὸν πρὸ αἰώνων víóv μονογενῆ΄ gol 
λόγον, ὕστερον δὲ ol ἄνθρωπον in Μαρίας τῆς παρθένου" ó λόγος 
γὰρ όὰρξ ἐγένετο ' ὁ ἀσώμωτος ἐν com, 0 é&motnc iv παθητῷ σώ» 
put, ὁ ἀθάνατος ἐν θνητῷ. σώματι;; ἡ ζωὴ ἐν φδορᾷ, ὕπως θανάτου 
ποὺ φδορᾶς ἐλευθερώσῃὴ καὶ ἰατρεύσῃ τὰς ψυχὰς ἡμῶν, καὶ ἰάσηται 
αὐτὰς νοσηλευθείσας ἐν ἀσεβείᾳα, καὶ πονηραῖς ἐπιθυμίαις, 


VII. Mj οὖν τις ὑμᾶς ἐξαπατάτω,' ὥσπερ οὐδὲ ἐξαπατᾶσθε᾽ Όλοι 
γάρ ἐστε Θεοῦ. "Όταν γὰρ μηδεμία ἐπιθυμία ἐν ὑμῖν ὑπάρχῃ," Óvva- 
uvm. ὑμᾶς ῥυπάναι- καὶ. βάσανον͵ ἐπαγωγεῖν, ὄρα πατὰ Θεὸν ξῆτε ual 
ἐστε" Χριστοῦ. Περίψημα δὲ ὑμῶν καὶ vis dyvordvne" Ἐφεσίων ἐκ- 
πλησίας,. τῆς διαβοήτου μαὶ πολυθμνήτου τοῖς αἰῶσιν, ἐνβάλλετε. οἱ 
σαρηιμοὶ τὰ πνευματιιὰ πράττει» οὐ δύνανται, οὐδὲ of πνευματικοὶ τὰ 
σαρκικὰ, ὥστε οὐδὲ jj πίστις τὰ τῆς ἀπιστίας, οὐδὲ ἡ ἀπιστίαὶ τὰ τῆς 
πίστεως, Ὑμεῖς δὲ, πλήρεις € ὕντες τοῦ αγίου Ἠνεύματος, οὐδὲν Gag- 
MIROV, ἀλλὰ πνευματωνὰ” πάντα πράσσετε ' ἐν Ἄριστῷ Ἰησοῦ τελειοῦ- 
60e, 0c ἐστι σωτὴρ πάντων ἀνθρώπων, μάλιστα πιστῶν. 


IX. Ἔγνων δέ τινας παροδεύσαντας δν’ ὑμῶν, ἔχοντας Mon δι- 
δαχὴν. ἀλλοκότου καὶ πονηροῦ πνεύματος " , oie οὖν ἐδώκατε πάροδον 
σπεῖραι τὰ ζιζάνια, βύσαντες τὰ ὧτα, cio τὸ μὴ. παραδέξασθαι τὴν ὑπ 


9) πᾶσι B 0 V. 
10) παύλῳ τῷ χριστοφόρῳ, καὶ 
τιμοδέῳ τῷ πιοτοτάτῳ ΒΡ08 V. 


8) ἐλευθερώσει 0 V, iidem leroev- 


σει. Deinde voce, ψυχὰς ἡμῶν, καὶ ἑά-- 
σηται αὐτὰς desiderantur in ed. Vossiana. 


Excidisse videtur praepositio tertium ca- Cap. ΥΠ. 1) ἐξατάτω V. 
sum regens. 2) ὅπερ F 0 RV. 

Cap. ΥΠ. 1) δὲ 6 in textu, δεῖ ad 3) ὑπάρχῃ. c. B.F.R, ὑπάρχει 0 V 
oram. vulg. 

2) κοίγες V. 4) ἔσται scr. B. 

3) of R. 5) δὲ particulam et vb. ἐκβάλλετε 


4) àvgdojívreg 0 V. Subinde Aa- 
θροδῆμτοι. c. BORV, λαθρόδηατοι Y, 
λαὐροδῆμται vulg. 

5) ἀγέννητος ex F:O RV; ἀγένητος 
B Voss. 

6) τὸν. om. B,. 

7) Voce. ó ἀθάνατος: iy. ὀνητῷ 
σώματι non leg. in R. 


sub periodi finem in Cod. Nydprue. ad- 
dita omittunt b FORY. 

6) ἁγιωτάτης R. 

T) ἀπιστείας — ἀπιστεία 0 V, il- 
Iud. etiam in F, ubi deest membrum οὐδὲ 
qj ἀπιοτία τὰ τῆς πίστεως. 

8) πγεύματι καὶ. p. πνευμµατικὰ 
0 V, πγεύματι F. 


IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. VI. VII VII. IX. 327 


et per omnes et in omnibus. Vos ergo estote tales", qui a. tali eru- 
diti estis, hoc est, a Paulo Christifero et Timotheo fidelissimo.? 


VIL. Quidam autem' fallaces consueverunt dolo maligno nomeu? 
Christi eireumportare; sed aliquanta indigna Deo agentes et contraria 
doetrinae Christi sapientes, ad interitum suüm sibimet ipsis consentiunt: 
quos oportet vos tanquam bestias declinare. Iustus! inquit, ,declinans 
evadet in aeternum: extraneus etenim^ atque alienus erit ab impiorum 
perditione. Sunt igitur eanes? muti, non valentes latrare, rabidi occulte : 
quos observare oportet, insanabilem languorem habentes. Medicus au- 
tem noster est solus verus Deus, ingenitus et invisibilis, Dominus omnium, 
Unigeniti vero pater et genitor. llabemus autem medicum etiam Domi- 
num nostrum et Deum" lesum Christum, ante seculo? Filium unigenitum 
et in principio Verbum, postea vero et hominem ex Maria Virgine: ,Ver- 
bum enim, inquit, ,caro faetum est.? Incorporalis in corpore, impassibi- 
lis in corpore passibili, immortalis in corpore mortali, vita in corru- 
ptione, ut de morte et corruptione liberet et curet animas nostras, et 
sanet eas infusas morbo impietatis et iniquis desideriis. 


VIII Nullus ergo vestrum seducatur: quod et de vobis confido; 
unum etenim ornesestis.! Quando enim nichil in vobis fuerit, quod vos po- 
tuerit? coinquinare et tormentum superinducere, secundum Deum vivitis ὁ 
et erit Christi! subiectio vestra et Ecclesiae Ephesiorum, quae est auxi- 
liatrix. et multum laudabilis. —Carnales enim? spiritualiá non possunt 
agere, meque spirituales? carnalia: sieut nec! fides ea, quae sunt? infi- 
delitatis, neque infidelitas ea, quae sunt fidei; Vos vero repleti Spiritu 
Sancto, nichil carnale, sed omnia spiritualia? agite. Unusquisque vestrum 
perfectus? sit in Christo Iesu, qui est salvator omnium hominum, mia- 
xime" fidelium. 


IX. Agnoti enim aliquos ex vobis a via veritalis discedentes malam 
doctrinam habere alieni et nequissimi spiritus. Quibus non tribuistis secus 
viam seminare zizania, obturantes aures ad non? suscipiendum errorem, 


11) tales estote transp. Reg. (supraadd.) Pal, omnes etenim τήν 
12) fidelissimo des. in Reg. estis Reg. 
| 2) poterit Pal. Reg. 
Cap. ΤΗ. 1) igitur Pal. Reg. 3) vivetis Pal. Reg. 
2) maligno (seq. parvula lacuna) πο- 4) Christi des. in Pal. 
men Reg. ϐ) enim supraadd. in Reg. Subinde 


3) Cf. Prov. 10, 25. 11,9. Esai. 50, 10, spirifalia Pal. 
4) enim Reg. Subindé ef (subnotatum) 6) spiritales Pal. 


e p. aique Pal. 1) ef Pal. Reg. 
5) proditione Pal. 8) sunt supraadscriptum in Reg. 
6) carne Pal. 9) spiritalia Pal. 
1) Voce. et Deum transcripsi ex Pal. 10) profectus Pal. 
Reg. 11) mazime autem Pal. Reg. Ceterum 
8) natum interponunt Pal. Reg. cf. I Tim. 4, 10. 


9) est om. Pal. Cf, Io. 1, 14. mM 
Cap. IX. 1) zizaniam Pal. Reg. 
Cap. ΥΠ. 1) omnes enimestis unum 2) dominum Pel. 


328 IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. IX. X. 
αὐτῶν' ματαγγελλομένην πλάνην, πεπεισμένοι τὸ λαοπλάνον" πνεῦμα, 
οὐ τὰ Χριστοῦ, ἀλλὰ τὰ ἴδια λαλεῖν" ψευδολόγον” Tío ἐστι" τὸ δὲ 
Ἅγιον Ἠνεῦμα οὐ τὰ ἴδια, ἀλλὰ τὰ τοῦ Ἀριστοῦ, καὶ οὖν dq ἑαυτοῦ, 
&M ἀπὸ τοῦ Κυρίου, ὡς «o ὁ Κύριος E παρὰ τοῦ Ἠατρὸς ἡμῖν 
πατήγγελλεν *5 'O λόγος 190, φησὶν, ὃν ἀχούετε, οὖν ἔστιν ἐμὺς, ἀλλὰ 
τοῦ πέμψαντός με Πατρός" καὶ περὶ τοῦ Πνεύματος τοῦ ἁγίου" οὐ 
λαλήσει,' goi, y ἑαυτοῦ, ἆλλ ὅσα ἂν ἀκούσῃ παρ ἐμοῦ. Καὶ περὶ 
ἑαυτοῦ φησὶ πρὸς τὸν ΤΠωτέρα" Ἐγώ σε, ul, ἐδόξασα ἐπὶ τῆς γῆς) 
τὸ ἔργον, ὃ ἔδωνάς μοι; ἐτελείωσα * ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἄν- 
θρώποις. Kol περὶ τοῦ "yov Ἠνεύματος" "Exsivog ἐμὲ obser, € ÓTL 
ὃν τοῦ ἐμοῦ λαμβάνει, To δὲ πλάνου πνεῦμα ἑωυτὸ” κηρύττει, τὰ ἴδια 
λαλεῖ, αὐτάρεσκον γάρ ἐστιν: ἑαυτὸ' δοξάζει, τύφου γάρ ἐστι µεστόν 
ψευδολόγον ὑπάρῃει, ἀπατηλὸν, θωπευτικὸν, κολακευτικὸν,Ἡ ὕπουλον, 
ῥαψωδὸν, φλύαρον,” ἀσύμφωνον 2 ἀμετροεπὲς, 7λέόγρον, ψοφοδεξς, οὔ 
τῆς ἐνεργείας' ῥύσεται ὑμᾶς' "Ἱησοῦς ὁ 0? Χριστὸς, ὁ θεμελιώσας ὑμᾶςὶ 
ἐπὶ τὴν πέτραν ὡς λίθους ἐκλενοὺς, εὐαρμολογουμένους εἰς οὐνοδομὴν 
δείαν"' Πατρὸς, ἀναφερομένους"' εἷς τὰ LN διὰ Χφιστοῦ τοῦ ὑπὲρ 
ἡμῶν όταυρωθέντος, σχοίνρ χφωμένους τῷ Aio Ilveópom πίστει δὲ 
&voyopévove, καὶ ἀγάπη πουφιζομένους΄ ἐν γῆς πρὸς οὐρανὸν, συνο- 
δοιποροῦντας"" ἅμα à ἀμάμοις. Μακάριοι γὰρ, φησὶν, of ἶ ἅμωμοι ἐ ἐν 0j, 
οἱ πορευόμενοι ἐ i" νόμῳ Κυρίου ὁδὸς δέ ἐστιν ἐπλανὴς, Ἴησοῦς or 
Xouisóg" ᾿Εγὼ je, 9 φησϊν, εἰμὶ. ὁ ὁδὸς ποὶ i ζωή" ὁδηγεῖ δὲ ἡ ὁδὸς πρὸς 
τὸν Πωτέρα᾽ «Οὐδεὶς γὰρ, | Φησὶν,' ἡἔργεται πρὸς τὸν Πατέρα, εὖ μὴ δι ἐμοῦ. 
Μωνάριοι οὖν" ἐστὲ ὑμεῖς ol Θεοφόροι, πνευματοφόρου αοφόροι, ὄγιο- 
φόροι , ^ πατὰ πάντα πεκοσμημένοι, iv ταῖς ἐντολαῖς πησοῦ Χριστοῦ, 
βασίλειον Γεράτευμα, ἔθνορ à ὅγιον, λαὸς sic περιποίησιν᾿ δι οὓς ἀγολλιώ- 
μενος ἠξιώδην, 0f ὧν γράφω, προσομιλῆσαι τοῖς ἁγίοις τοῖς οὔσιν 
ἐν "Eton, Toig πιστοῖς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. Χαΐρω οὖν ἐφ ὑμῖν, ὔτι 
μὴ vá µαταιότητι προσέχετε' οὐδὲ κατὰ σάρκα ἀγαπᾶτε, ἀλλὰ κατὰ Θεόν. 


X, Καὶ ὑπὲρ τῶν ἄλλων δὲ ἀνθρώπων ἀδιαλείπνως προσεύμεσθε * 
ἔστι Ἰὰρ αὐτοῖς ἐλπὶς µετανοίας, ἵνα Θεοῦ τύγωσιν * μὴ ὁ πίπτων γὰρ 
οὖκ ἀνίσταται; ἢ ὃ ἀποστρέφων οὖν ἐπιστρέφει; ᾿Επιστρέψατε οὖν αὖ- 


Cap. IX. 1) ὑπὲρ αὐτῶν B. 

2) λαοπνάνον R. 

3) ψευδολόγων F 0. 

4) ἀλλ) ο. R, ἀλλὰ BFO V vulg. 

5) r& om. F 0 V. 

6) ἀπήγγελλεν R. 

1) λαλήσε (sic) V. 

8) ἑαυτὸν OV, in illius marg. emen- 
datum. 

3) ἑαυτὸν 0 R, utrobivis correctum 


16) ἡμᾶς F c. vet. Int. 

11) Φεοῦ F. 

18) ἀναφερομένοιίρα: oxytonon) O V, 
ἀναφερόμεγοι V R. 

19) υψει V. 

20) ἀναγόμεγοι R, ἀναγώμενοι 
ΕΥ 0, in hoe ο supra. Mox χουφιζό- 
µεγοι p. κουφιζοµένους F 0 R V. 

31) συνοδοιποροῦντας B, συνοδοι- 
ποροῦντες V O RY , ód'orztopolyres Voss. 


in ἑαυτὺ. Ambigua est scriptura Cod. V, 
supra cuius o habes i. 

10) Voec. τύφου γάρ ἐστι μεστὸν 
omittenda esse videntur c. R et vet. Int. 
11) κολακευτικὸν des. in F O V. 

19) φλοίαρον scr. O V. 
13) ἕνε ογίας Ε. 

14) ἡμᾶς F OR M vet, Int. 
15) ó addidi ex 


22) ἓν praetermisit Voss. 

23) ó om, FO V. 

24) φησὶν des. in BFORV. 

25) Voce. πνευµατοφόροι, γαοιρό- 
ροι, ἁγιοφόρου non sunt in R, et reapse 
abundant; γαοφόροι om. F 0 V. 


Cap. X. 


1) τύχωσιν ΟΥ, τύχωσι 
BF R vulg. CR 


IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. IX. X. 929 


qui ab ipsis praedicatur, scientes? quia huiusmodi spiritus est erroris, 
non ea quae sunt Christi, sed sua loquens. Falsiloquus etenim est. 
Sanctus autem Spiritus non sua propria loquitur, sed ea quae sunt 
Christi, nee a semetipso, sed a Domino, sicut et Dominus ea quae a 
Patre audivit nobis annunciat ,Sermo,' inquit, queu" audistis, non est 
meus, sed eius, qui me misit De Saneto vero Spiritu? dicit: ,Non enim 
loquetur a se, sed quaecunque audierit a me. De se autem ai Patri: 
Ego te glorificavi? super terram, opus perfeci, quod dedisti mihi ut fa- 
cerem ; manifestavi nomen tuum hominibus. De Spiritu Sancto ait: ,llle 
me glorificabit," quia de meo aceipiet, et annunciabit vobis. Ergo uter- 
que" eorum ipsum glorificat, a quo et accepit, quod faceret; et ipsum 
praedicat, atque eius verba pronunciat. Erroris autem spiritus seipsum 
praedicat, sua propria dicens: sibi placens etenim est, et seipsum glo- 


rifieat. Acerbus namque est, plenus extans falsiloquio, seductor, lubricus, 
superbus," arrogans, verbosus, dissonus, immensuratus, nigriformis, tu- 
midus. De cuius operationibus liberavit nos lesus Christus, fundans nos 


super petram tanquam" lapides electos, qui apti sunt ad aedificium" 
Dei Patris, elevati in altum a Christo, qui pro nobis crucifixus est; 
confortatos Spiritu Saneto, in fide introductos, ^ et dilectione elevatos a 
terra ad caelum, ^ ambulantes immaculate. ,Beati enim, inquit, jimmaculati 
in via, qui ambulant in lege Domini." Via enim sine errore est lesus 
Christus, sicut" ipse ait: ,Ego sum via, veritas et vita Deducit autem 
haee via ad Patrem: ,Nemo enim,"? inquit, ,venit?? ad Patrem nisi per 
me.?!  feoti ergo estis vos Deiferi, Spiritiferi , sanetiferi, templiferi, in 
omnibus ornati in mandatis lesu. Christi, regnum"? sacerdotale e? gens 
saneta, populus in adquisitionem: in quibus exsultans dignus effectus 
sum, per quos scribo, alloqui sanctos qui sunt Ephesi, fideles in Christo 
lesu ^ Gaudeo enim in vobis, quia vanitati non intenditis,'5 neque ea, 


quae secundum carnem sunt, diligitis, sed ea, quae sunt secundum Deum. 


X. RÜ pro alis hominibus orate indesinenter;? est enim in illis 
spes, ut Deum mereantur adipisci. ,Nunquid qui cadit, inquit? ,non adii- 
ciet, ut resurgat? aut qui avertitur, non convertitur? Convertimini ergo 


3) scientes deest in Reg. 14) introduclos om. Reg. 

4) Neque & semetipso sed ea quae 15) conforialos spiritu sancto in fide 
sunl christi. Neque a semetipso: sed a  iniroductos im fide et dilectione elevatos 
domino, siculà οἱ dominus ea quae a patre. ad celum Pal. 
audivit nobis annunciat p. nec a semel- 16) Ps. 119, 1. 
ipso ——— annunciat Pal.; neque munciat 17) sicuti Pal. Cf. lo. 14, 6. 
intermediis omissis Reg. 18) et veritas Pal. 

5) quem (erat quo) modo Pal. Ce- 19) enim des. in Reg. 
terum cf. Io. 14, 24. 20) veniet Pal. Reg. 

6) Sie dedi ex Pal. Reg., De Spiritu 21) Voce. per me margini adscripta 
Sancto vulg. Cf. Io. 16, 18. in Pal. 


7) autem. Reg. 

8) clarificavi Reg. Cf. Io. 17, A. 6. 
9) clarificabit Reg. Cf. Io. 16, 14. 
10) uter vestrum Pal. 

11) superciliosus Pal. 

12) fides (c. punctis. subpositis) in- 


terponit Pal. 


13) edificium sanchum. Pal. Reg. 


22) geuus Pal. Cf. I Pet. 2, 9. 

23) et om. Reg. 

24) Eph. 1, 1. 

25) non vanitali inendilis Pal. Reg. 
Cap. Χ. 1) al. Sed. Cur. 

2) indesinenter orate inv, Pal. 

8) ler. 8, 4. 

4) convertelur Reg. 


990 IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. X. XI. 


τοῖς” μαθητευθῆναι ἡμῖν. Τίνεσθε οὖν διάπονοι Θεοῦ καὶ στόμα 
Χριστοῦ. λέγει γὰρ ὁ Κόριος" "Ey ἐξαγάγητεὶ ἐξ ὀναξίου τήμιον, ὡς 
στόμα μου ἔσεσθε. Γίνεσθε πρὸς τὰς : ὀργας αὐτῶν ὑμεῖς ταπεινόφρυνερ᾽ 
ἀντιπάξατε πρὸς τὰς βλασφημίας αὐτῶν ὑμεῖς τὰς ἐπτενεῖς εὐχάς αὐτῶν 
πλανωμένων στήπετὲ ἡμεῖς iv τῇ πίστει ἑδραῖοι" νυνήσατε τὸ ἄγριον 
1/80 ἐν ἡμερότητε, τὸ ὀργίλον πραότητι᾿ 4 Meudon Ίὰρ o6 πραεῖς 
sol Muvijc πρᾶος παρὰ πάντας ἀνθρῶπους καὶ 4αβὶδ. πρᾷος σφόδρα" 
διὸ παν παραινεῖ Ἠαῦλος,, 4οὔλον, λέγων,’ Κυρίου οὐ δεῖ μάχεσθαι, 
eM jov εἶναι πρὸς πάντας, δεδακτικὸν, ἀνεξβιονον, ἐν πρᾳότητι. 
παιδεύοντα τοὺς ἀντιδιατιθεμένους" μὴ ὀπουδάζοντες' ἀμύνεσθαι τοὺς 
ἀδικοῦντας ἡμᾶς ' Bi ἀνταπέδωκα yag, golv,? τοῖς. ἀνταποδιδοῦσί μοι 
Monto" ἀδελφοὺς αὐτοὺς πονήσωμεν τῇ ἐπιεικείᾳ" εἴπατε γὰρ τοῖς µι- 
σοῦσιν ὑμᾶς. Αδελφοὶ ἡμῶν ἐστὲ, ἵνα τὸ ὄνομα τοῦ "Κυρίου δοξασθῇ | 
30 μιμησώμεδα τὸν: Κύριον, ὃς Ἰοιδορούμενος οὖν ἀντελοιδόρει, σταυ- 
ρούμενος οὖν ἀντέτεινεν, ü πάσχων οὖν ἠπείλει, el ὑπὲρ τῶν ἐχδρῶν 
προσηύχετο᾽ Ἠότερ ἄφες roig, οὖν οὔδασιν ὃ ποιοῦσι». Ei? τις 
ci ἀδινηθεὶς πλείονα  ὑπομείνην'' οὗτος μαμάριος". ei τις ἀποστερηθῇ, 

5 vie ἀθενηθῇ διὰ τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου, οὗτος ὄντως, Χριστοῦ ios. 
λίαν μὴ τοῦ Διαβόλου βοτάνη εὑρεθῇ ἐν ὑμῖν tg γάρ ἐστι’ καὶ 
ἄλμυρά τις αὕτη, ἸἈήψοτε, σωφρονήῄσατεῖ" ἐν Aor "Inco?. 


XI. "Ἔσματοι καιροί λοιπόν εἶσιν' αἰσχυνθῶμεν, φοβηθώῶμεν τὴν μα- 
προθυµίαν τοῦ Θεοῦ" μὴ τοῦ πλούτου τῆς Ἰφησεότητος αὐτοῦ καὶ τῆς 
ὀνοχῆς παταφρονήσωμεν' ἢ γὰρ τὴν μέλλουσαν ὀργὴν φοβηθῶμεν .ἢ 
τὴν ἐνεστῶσαν χαρὰν ἀγαπήσωμεν ἐν τῷ νῦν βίω' fov δὲ q ἐνεστῶσα 
χαρὰ xol T ἀμθινὴ, τὸ” μόνον ἐν Χριοτῷ Ἰησοῦ εὑρεθῆναι, sc c0 
ἀληθινῶς ev. Χωρὶς τούτου uo" ey? ἀναπνεῦσαί ποτε ἕλησθε᾽ οὗτος 
γάρ μου ἡ ἐλπὶς, οὗτος τὸ παύγημα, ovrog ὃν ἀνελλιπὴς πλοῦτος, ἐν 
ᾧ τὰ δεσμά ἀπὸ Συρίας µέχρι Ῥώμης περιφέρω» τους πνευματικοὺς 
μαργαρίταρ, ἐν οἷς γένοιτό μοι τελειωθῆναι E προσευχῇ, ὑμῶν μέτοχον 
τῶν παθηµάτων «Ἀριστοῦ, παὶ ποινωνὸν τοῦ Θανάτου αὐτοῦ Τενέσθαι, 
xol τῆς ἐν εκρῶν ἀναστάσεως, παὶ τῆς. ἀνεκλιποῦς, ζωῆς, vc ένοιπό 
μοι ἐπιπυγεῖν, ἵνα ἐν won ᾿Ἐφεσίων εὑρεθῶ τῶν «Ἀριστιανῶν, οἳ καὶ 


2) αὐτοῖς ex BFORY, αὐτοὺς vulg. 

3) ἐξαγάγηται F. 

4) Vulg. ἐν ante πρᾳότητι omisi c. 
BFORVY. 

5) καὶ inserui ex R. 

ϐ) λέγω notatur ex F. 

1) Φουδάξοντες (sic) in Cod. Ἐ ex- 
lare mihi asseritur. 

8) quot BF Β΄ vulg. 

9) ἐπιεικίᾳ V OV. 

10) τοῦ om. R. 
11) ἀντέτεινεν ο. FOV, ἀντέτεινε 
B, ἀντεῖπε Β΄ vulg. 

12) ἠπήλεί 01. 

19) εἴ c. ΕΟΒΥ. Ἔάν B vulg. Tum 
πλεῖον p. πλέον Β. 


14) ὑπομείνει ser. FO V. 

15) εἴ — & c, FORY, ἐάν — ἓάν 
B vulg. 

16) σωφρογίσατε R. 


Cap. XI. 
Àov Voss. 

,2) Voce. ἔστω δὲ ἡ ἐνεστῶσα χαρὰ 

xol ἡ ἀληδινὴ, τὸ desunt in BFO R V, 
ut in exemplari Augustano. 

3) ἂν om. B. Subinde ἀγγεῦσαι P. 
ἀναπνεῦσαι FORV. ΊΤαπι ἕλοισθε p. 
ἕλησδε R. 

4) ὁ accessit ex R. Subinde νεκλει- 
πὴς p. ἀγελλιπὴς F OV. 

5) ἀνεκλειποῦςξ0Υ, ἀνεκλείπτου R. 


1) Ita BF ORY, μᾶλ- 


IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS, X. XI. | 881 


ad: doctrinam, Estote ministri Dei: et os Christi. Dicit enim Dominus: 
,Si abduxeritis pretiosum ab indigno, sieut* os. meum. eritis/ Estote ad 
iraeundias eorum humiles; renunciale blasphemiis eorum. Vos vero 
orationi instate; illis errantibus vos stabiles estote, radicati in fide. —Vin- 
cite eorum ferocem consuetudinem" per vestram mansuetudinem, et ira- 
cundiam per lenitatem; Beati enim, inquit, ,mites.^ Nam et Moyses 
mansuetus erat? supra omnes homines , et David? mitis valde. Propter 
quod Paulus" monet dicens: ,Servum autem Domini non oportet. litigare, 
sed mitem esse ad omnes, docibilem, patientem, cum omni modestia 
eorripientem eos qui resistunt Nolite festinare ulcisci nocentes? 

Si reddidi enim,"? inquit, retribuentibus mihi mala.| Fratres eos faciamus 
per mansuetudinem. Dieite itaque his, qui vos'^ oderunt: Fratres nostri 
estis, ut nomen Domini glorificetur. lmitemur scilicet Dominum, qui^ 

eum malediceretur non maledicebat, cum erucifigeretur non sontradice- 
bat, eum pateretur non comminabatur , sed pro inimieis suis'^ orabat, 
dicens: ,Pater dimitte illis, quia nesciunt" quid faciunt Cui? plus no- 
cetur , ampliora sustineat. Beatus? qui abiectus et reprobatus fuerit 
propter nomen Domini; ipse etenim?" vere est Christi. Videte, ne herba 
Diaboli inveniatur in vobis; amara etenim est, et salsa? Ergo sobrii 
estote et casti in Christo lesu. 


XL lam enim novissima tempora sunt. Revereamur' et timeamus 
longanimitatem Dei, et non simus divitiarum aut" "utilitatum eorum appe- 
titores. Futuram iracundiam plus timeamus, quam praesentem gratiam 
diligamus. Praesens enim gratia est, ut inveniamur in Christo lesu; 
ei in veritate vivamus. Extra hoc autem nec respirare oportet aliquando. 
Haec enim est* spes mea, haec exultatio, hae^ denique indeficientes di- 
vitiae. In quo et vincula mea a Syria usque ad Romam sulfero,? spiri- 
tuales margaritas, in quibus mihi contingat" eonsummari orationibus ve- 
stris participem passionum Christi et communem" morti eius fieri, et a 
mortuis resurreclioni eL vitae? sempiternae, quam mihi" contingat perci- 
pere, ut in sorte Ephesiorum Christianorum inveniar, qui et cum Apo- 


5) abduseris Pal. Cf. ler. 15, 19. 18) Qui scr. Reg. 


6) sicut des. in Reg. 19) Matth, 5, 11. 
1) ferocem. eorum. consuetudinem. Pal. 20) enim Pal. 
8).vos miles Reg. Cf. Matth. 5, 5. 21) falsa Pal. Reg. Cf. ad sq. I Pet. 4, 7. 
9) erat om. Reg. Cf. Num. 12, 3. 
10) mansuetus .( subnotatum) inserit Cap. XI. 1)revereamus Pal. Ceterum 
Reg. Cf. I Sam: 24. cf. Rom. 2, 4 
11) et paulus Pal. Cf. 2 Tim. 2, 24sq. 2) atque Reg. 
12) volentes Reg. 3) lesu des. in Reg. 
13) enim om. Pal, Reg.; in illo.su- 4) haec est enim Pal. Reg. 
binde retribuentibus inquit mihi mala. $9) hec Reg. 
Cf. Ps. 7, 4. 6) suffecero Reg. Subinde spiritales Pal. 
14) vos des. in Reg. T) contingat mili inv. Pal. 
15) I Pet. 2, 23. 8) comune Pal. 


16) suis om. Pal. Cf. Luc. 28, 34. 9) Vococ. ef vitae des, in Pal, solum 
11) nesciunt enim: p. quia mesciunt et deest in Reg. 
Pal. Reg. 10) mihi Supraadd. in Reg. 


382.  IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. XI. XII. XIII, XIV. 
τοῖς ἀποστόλοις πάντοτε συνῇσανή ἐν δυνάμει Ἰησοῦ Χριστοῦ, Πούλῳ, 
Ἰωάννῃ, Τιμοθέῳ τῷ πιστοτάτῳ. 


XII. Οἶδα τίς εἶμι, καὶ vici Ἰράφω᾽ ἐγὼ uh ó ἐλώχιότος νότιος, 
να τοῖς ὑπὸ πίνδυνον καὶ κρίσιν παρόµοιος᾽ ὑμεῖς δὲ ἠλεημένοι, ἔστη- 
ριγµένοι ἐν Kira παραδοθείς y £y, 1o! τῶν διὰ Χριστὸν ἀναι- 
goupévav, ἀπὸ τοῦ αἵματος "Ael τοῦ δικαίου ἕως τοῦ» αἵματος Ἵγνα- 
τίου τοῦ ἐλωοτου." Ὑμεῖς δὲ Παύλου συμμύσται͵ ἐστὲ, ἡγιασμένου, 
μεμαρτυρημένου, ὅτι σκεῦός ἐστιν ἐκλογῆς, οὗ γένοιτόὃ µοι ὑπὸ τὰ m 
εὑρεθῆναι, xol τῶν λοιιῶν ἁγίων, ὕταν Ἴησοῦ «Ἀφιστοῦ ἐπιτύχω, ὃς 
πάντοτε ἐν ταῖς δεήσεσιν αὐτοῦ μνημονεύει ὑμῶν. 


XIII. Σπουδάξετε οὖν πουπνότερον' συνέρχεσθαι εἰς εὐχαριοτίαν" 
θεοῦ καὶ δόξαν" ταν γὰρ ἐπὶ, τὸ αὐτὸ συνεχῶς Ίίνησθε παθαιφοῦνται 
αἱ δυνάμεις τοῦ wo, kel ὕπραντα αὐτοῦ ἐπιστρέφει τὰ” πεπυρωμένα 
βέλη πρὸς paria " γὰρ ὑμετέρα' ὀμόνοια καὶ σύμφωνος πίστις 
αὐτοῦ μέν ἐστιν ὄλεθρος, τῶν δὲ ὑπασπιστῶν αὐτοῦ βάσανος, Οὐδὲν 
ἄμεινον τῆς sor Χριστὸν εἰρήνης, ἐν ᾗ πᾶς πόλεμος αταργεὔται,' 
θερίων sel imiyeloov πνευμάτων" Οὐ γάρ ἐστιν ἡμῖν ἡ πάλη πρὸς 
αἷμα παὶ σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχὰς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς 
ποσµοηράτορας’ τοῦ σκότους, ago 1 τὰ πνευμυτικὰ τῆς πονηρίας ἐν 
τοῖς ἐπουρανίοις. 


XIV. Οὐκοῦν οὐ λήσεται ὑμᾶς τι τῶν νοημάτων τοῦ 4ιαβόλου, 
ἐὰν, ὡς Παῦλος, τελείως. εἰς Χριστὸν i ἔχητε' τὴν πίστιν xol τὴν ἀγάπην, 
ἥτις ἐστὶν ἀρχὴ ζωῆς παν τέλος epp. ζωῆς πίστις, τέλος δὲ ἀγώπη" 
τὰ δὲ δύο ἐν ἐνότητι γενόμενα Θεοῦ ἄνθρωπον ἀποτελεῖ' τὰ δὲ ἄλλα" 
πάντα cic παλοχάγαθίαν ἀκόλουδά ἐστιν. Οὐδεὶς πίστιν ἔπαγγελλό- 
μενος ὀφείλεί' ἁμαρτάνειν, οὐδὲ ἀγάπην next Evo μισεῖν τὸν ἀδελφόν' 
ὁ γὰρ, επών ' αγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν cov, εἶπεν ' * wed τὸν πλησίον 
Gov ὡς σεαυτόν. Οἱ ἐπαγγελλόμενοι Χριστοῦ εἶναι οὖν ἐξ ὧν λέγουσι 
μόνον, ἀλλὰ uo ἐξ ὧν πρώττουσι, γνωρίζονται: ix γὰρ τοῦ παρποῦ 
τὸ δένδρον γινώσκεται. 





ϐ) συνεῖσαν O V, in illo συνῆσαν 
man. sec. 


2) εὐχαριστείαν OV. 
3) Ita R, συνεχῶς ἐπὶ τὸ αὐτὸ γέ- 


1) δυνάμει deest in F, ubi inver- 

titur xerong ἱησοῦ, 
. XI... 1) τίσιν OV. 

2) μὲν om, BFORV. 

3) » nonnulli c. Vossio om. conira 
auctoritatem Codd. BF ORV. 

4) Voce. ἐγὼ, ἀλλὰ non leg. in 
BFORV. 

5) τοῦ om. FORV. 

6) τοῦ ἐλαχίστου c. BFORV, ἐλά- 
χιστος vulg. 

7T) Ὑμεῖς δὲ non leg. in B Ε0Β V. 

8) yévvoitó male Voss. 

9) ὑμῶν ex BFO RV vet. Int, 
ἡμῶν vulg. 


Cap. xiii. 1) ποικνότερον 0 Y. 


γησῦε B ΕΟΥ vulg. 

4) ἡμετέρα. 0 Y. 

5) αατεργεῖται B, Νατεργῆται 0 V, 
in illo ij man. sec. Subinde ἀερείων 0 V, 
ille ἀερίων mon. sec. 

8 Dedi πρὸς τὰς ἐξουσίας, «πρὸς 
τοὺς κοσµοκράτορας ex R p. καὶ πρὸς 
ἐξουσίας, καὶ πρὸς τοὺς κοὔμοκράτο- 
ρας ΒΟΥ vulg. , zal πρὸς. τὰς à£ov- 
σίας, καὶ πρὸς τοὺς κοὔμοκράτορας Ε. 

Cap. XIV. 1) ἔχηται F, £yeve OR V. 

9) à ἄλλα R. 

3) ὀφείλη Y, prius etiam 0. 

4) εἶπε BFh vulg. 

$) ἑαυτὸν FR. 

6) γινώσχεται τὸ δένδρων i inv, B. 


IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. XI. XIT. XIIT. XIV. 333 


stolis semper eonversati sunt in virtute lesu Christi, Paulo, Ioanne et 
Timotheo fidelissimo. 


Xll. Scio, qui sum, et quibus scribo. Ego itaque minimissimus 
sum," et supplex, sub periculis , eL iudiciis, et lege constitutus. Vos 
vero conseculi? estis misericordiam, firmi in Christo. Traditus sum au- 
lem propter Deum generi interfectorum 8 sanguine Abel iusti usque ad 
sanguinem Ignatii minimissimi. Pauli enim sancti estis conministri,' 
εἰ martyrium consummantis , qui est vas electionis, sub euius vestigia 
merear inveniri, et caeterorum sanctorum, quando lesum Christum merear? 
adipisci: qui semper! in suis oralionibus memor est vestri. 


XIII.  Festinate ergo frequenter convenire ad eucharistiam et' glo- 
riam Dei. Quando, enim assidue hoc ipsum agitur, expelluntur virtutes 
Satanae, qui aetus? suos convertit in sagittas ignitas? ad peccatum. Ve- 
είνα aulem concordia et consonans fides ipsius est interitus et consen- 
laneis eius tormentum. — Nichil enim melius est, quam pacem habere in 
Christo, in qua omne telum* evacuatur aeriorum? et terrestrium spirituum. 
,Non est! enim nobis colluetatio adversus carnem et sanguinem, sed ad- 
versus principatus et potestates ei? adversus mundi rectores tenebrarum 
harum, adversus spiritualia? nequitiae in caelestibus.' 


XIV. Ergo nolite vos vulnerare in' aliqua contagione? Diaboli, sicuti 
et Paulus dieit, habentes in Christum fidem? et dilectionem, quae^ est 
principium vitae et finis. Principium quidem vitae est fides, finis vero 
eius est dilectio: ambae vero* simul iunctae, in unitate? factae, hominem 
Dei perficiunt: sed et caelera omnia, quae in' benevolentia sequuntur, 
consummant. Nemo fidem annuncians debet peccare, neque dilectionem 
possidens debet fratrem suum odire. Qui enim dixit: ,Diliges? Dominum 
Deum tuum ex toto corde tuo, ipse iterum ait: ,Et proximum tuum sicut? 
teipsum. Qui enim annunciant esse se Christi, non ex quibus dicunt 
lantummodo, sed ex quibus agunt, agnoscuntur. ,Ex fructu enim arbor 
cognoscitur." 


Cap. ΧΠ. 1) enim inserunt Pal. Reg. 

2) sum om. Pal. Reg 

3) Ita erat in Reg., nune seculi vero. 
Subsequens esíis deest in Pal. Reg. 

4) Matth. 23, 35. 

$) ministri Reg. 

6) meruero Pal. Reg. 

7) semper om. Pal. 


8) οἱ om. Pal. Reg. 
9) spiritalia Pal. 


Cap. XIV. 1) ez Pal. 

2) cogitatione Reg. 

3) in christum. habentes spem Pal. Reg. 
4) qui Pal. Reg. 


8) memor nostri sit leg. videtur Pal., 
memor sit vesiri exh. Reg. 

Cap. XIII. 1) οἱ supra adser, in Fal. 
2) aptus Pal. 

3) Eph. 6, 16. 

4) caelum "Pal. 

5) aerium Reg. 

6) spiritum. Pal. 


5) vero om. Pal. Reg., qui subinde 


exhibent. simul coniunclae, 


6) unitatem Reg. 


1) quenam p. quae in erat in Pal. 
8) provimum male heic inserit Reg. 


Cf. Luc. 10, 27. 


9) tanquam Pal. Reg. 
10) esse supraadd. in Reg., ubi su- 


7) est om. Reg., ubi transp. collucta- binde christum p. se Christi. 


Πο nobis. Cf, Eph. 6, 12. 


11) Matth, 12, 33. 


334 IGNATIL EPISTOLA ÀD EPHESIOS, XV. XVI. XVIT, 


XV. Apéwóv icti! σιωπᾶν καὶ εἶναι, ἢ λαλεῖν καὶ μὴ εἶναι. οὖν 
ἐν λόγῳ 9 βασιλεία τοῦ θεοῦ, e ἐν] δυνάμει, Καρδίᾳ πιοτεύετοι, 
στόματι δὲ ὁμολογεῦναι ' τῇ μὲν εἰς δικαιοσύνην, τῷ δὲ sis σωτηρίαν. 
Kolóv τὸ διδάσκει», ἐὰν ὁ 5 λέγωνὶ moWj' ὃς γὰρ ὃν πονήσῃ! sol διδάξῃ 
οὗτος μέγας ἐν τῇ, βασιλεία. Ὁ Κύριος ἡμῶν iod [5 Ἰ]ησοῦς όν 
Χριστὸς, ὁ. υἱὸς τοῦ ζῶντος, πρῶτον ἐποίησεν,' καὶ τότε ἐδίδαξεν, ὣς 
μαρτυρεῖ .4ουκᾶς, οὗ ὁ ἔπαινος ἐν τῷ εὐαγγεΜῳ, διὰ πασῶν τῶν bii 
σιῶν. Οὐδὲν λανθάνει τὸν Κύριον, ἀλλὰ καὶ τὰ πρυπτὰ ἡμῶν DL 
αὐτοῦ” ἐστίν. Πάντα οὖν ποιῶμεν, ὡς αὐτοῦ ἐν ἡμῖν πατοικοῦντος, 
ἵνα dev αὐτοῦ ναοὶ, καὶ αὐτὸς ἐν ἡμῖν) Θεός. «Ἀριστὸς iv ἡμῖν λα- 
Λείτω, ὡς καὶ iv Παύλο" τὸ Ἠνεῦμα τὸ "Aywv διδασκέτω ἡμᾶς τὰ 
Χριστοῦ φδθέγγεσθαι παραπλησίως αὐτῷ. 


XVI. Mj πλανᾶσθε, ἀδελφοί pov" οἳ οὐκοφθόροι βασιλείαν Θεοῦ 
οὐ αληρονομήσουσιν᾿ εἶ δὲ of τοὺς ἀνθρωπίνους οἴνους διαφθείροντες 
θανάτῳ Ματαδιιάξονται, πύσῳ μᾶλλον οὗ τὴν Χριστοῦ διδασμαλίαν' νθ- 
θεύειν ἐπιμειροῦντες αἰωνίαν τίσουσι”. δίκην; ὑπὲρ jc σταυρὸν s 
θάνατον ὑπέμεινεν" ὁ Κύριος Ἰησοῦς ὁ τοῦ Θεοῦ μονογενῆς υἱόρ' oi* 
τὴν διδασκαλίαν ὁ ἀθετήσας, πανθεὶς” aod ποχυνθεὶς eie yéevvay" 
χωρήσει. Ὁμοίως δὲ παὶ πᾶς ὄνθρωπος, ὃ τὸ διαηρίνειν παρὰ Θεοῦ 
εὐληφῶς, πολασθήσεται, ἀπείρρ ποιμένι ἐξαπολουθήσας, καὶ ψευδῆ δόξαν 
ὡς ἀληθῆ" δεξάµενος. Tic «oiovio gori πρὺς σκότος Nr. Χριστῷ 
πρὸς Βελίαρ ; " τίς μερὶς πιστοῦ πρὸς ἄπιστον, di ve Θεοῦ μετὰ 
εἰδώλων; qui δὲ πὰγὼ" τίς ποινωνία ἀληθείας πρὸς ψεῦδος, ἢ δικαιο- 
σύνης πρὸς ἀδινίαν, sj δόξης πρὸς ψευδοδοξίαν 


XVII. 4ιὰ τοῦτο μύρον ἔλαβεν ὁ Κόριος ἐπὶ τῆς) πεφαλῆς, 1 ἵνα 
Qu ἐπκλήησία πνέῃ τὴν ἀφθαρσίαν. Μύρον γὰρ, guo, ἐππενωθὲν o ὄνομά 
Gov'* διὰ τοῦτο νεάνιδες ἠγάπησάν σε, εἵλκυσάν σε” ὀπίσωί sig ὀσμὴν 
"μύρων σου δραμούμεδα, Mi ἀλειφέσθω vic δυσωδίαν’ διδασκαλίας 
τοῦ αἰώνος τούτου. ἡ ἁγία τοῦ Θεοῦ ἐκκλησία μὴ αἰχμαλωτισθῇ ὑπὸ 


τῆς πανουργίας αὐτοῦ, de vj πρώτη γυνή 


Cap. XV. 1) ἐστιν 0 V. 

2) ἀλλὰ ἓν Β. 

3) λέγω 0 V, in illo cum signo cor- 
reciurae, λέγει F. 

4) ποιήσει O V. 

$) διδάξει 0 V. 

6) ó adiunxi ex BFORV. 

1) ἐποίησε BFR vulg. 

8) αὐτῷ O R V. Subinde ἔστη c. 
Q V, ἐστι BR vulg. 

9) ὑμῖν D. 

Cap. EVI. 1) διδασκαλίαν c. BF ORV 
vet, Int., 2zxAgofav vulg. 

2) τίσουσιν 0 V. 

3) σταυρὸν ὑπέμειμεν xol θάνα- 
ΤΟΥ ordo vocc. in R. 

4) υἱοῦ O V, ad illius orám correctum 
in vulg. 


Za τί λογινοὶ ὄντες, οὐ 


5) λεστανθεὶς F V. 

6) γέεγαν 0. 

1) fiic F OV. 

8) βελίαν OV, illie correctum in vulg. 

9) θιχαιοσύνη ORY. Eadem tria 
Mss, εἰ F mox θόξη p. δόξης. 

10) ἀδοξίαν R, ευδοξίαν B V. 

Cap. XVII. 1) τῆς addidi ex FORV, 
deest in B vulg. 

2) Ita LXX, σοι BF OV. 

3) εἴλκυσάν σε om. F. 

4) αὐτῶν post ὀπίσω exh. F O V. 

5) τις om. BFORV. 

6) δυσωδείαν B. Subinde διδα- 
σκαλίαν BFORYV. 

7) γυνὴ εὔα F; εὔα additur ad 
oram in 0, 


IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. XV. XVI. XVII. 335 


XV. Melius est igitur tacere et esse, quam dicere et non esse, 
quia non in verbo est regnum. Dei, sed in virtute.' Corde enim credi- 
iur ad iustitiam, ore? aütem confessio fit ad salutem. Bonum est igitur 
docere, sed si fecerit ea quae dixerit. Qui enim docuerit et fecerit, 
hie magnus vocabitur? in regno caelorum.^ Dominus autem noster et 
Deus lesus Christus, qui est filius* Dei vivi, primo videlicet fecit, et sic 
docuit , sicut testificatur Lucas, ,cuius laus est in Evangelio per ommes 
Ecelesias.^ — Nichil enim latet Dominum; sed etiam oceulta nostra eoram 
ipso sunt. Omnia ergo faciamus tanquam ipso in nobis habitante," ut 
simus eius templa, et ipse habitet in nobis. Dominus itaque Christus" 
in nobis loquatur, sicut et in Paulo: Spiritus Sanctus nos doceat, quae 
sunt Christi, respondere adiuneti illi. 


XVI. Nolite errare, fratres mei, et ne sitis masculorum concubi- 
lores, quia huiusmodi regnum Dei non possidebunt! Qui enim habi- : 
taéula humana corrumpunt, morti condempnabuntur. Quomodo non magis 
qui Christi doctrinam corrumpere? conantur, sempiternam dampnationem 
percipient, propter crucem et mortem, quam sustinuit Dominus Iesus 
unigenitus Dei filius? cuius doctrinam quicunque depravaverit,! abiectus 
et pollutus in gehennam proiicietur Similiter autem et omnis homo, 
qui spernit quod a Deo accepit, damnabitur. Qui imperitum pastorem 
secutus fuerit, et falsam gloriam tanquam veram susceperit, particeps 
Christi? esse non poterit. ,Quae enim societas luci eum tenebris? aut. 
Christo eum Belial?! aut quae pars fideli cum infideli? aut templo Dei 
eum idolis?! Dico autem et ego: Quae communicatio veritati? ad men- 
dacium ? aut quae societas iuslliae cum iniustitia? aut verae gloriae 
eum falsa gloria? 


XVII. Propterea unguentum accepit Dominus in capite, ut Ecclesia 
fragret" incorruptione. Unguentum enim? exinanitum est,* inquit, ,nomen 
(uum; propterea adolescentulae dilexerunt te, attraxerunt ie naribus: 
post te in odorem* unguentorum iuorum curremus. Νε ungatur quis 
fetore doctrinae? huius. seculi: sancta Dei Ecclesia non eaptivetur ab 
astutia illius, sieut prima mulier Eva. Quapropter' eum simus rationa- 


Cap. XV. 1) I Cor. 4, 20. 5) spernet Reg. 
2) oris Pal., dein affert. in. salulem, 0) chrisli particeps transp. Pal. Reg. 
Reg. fil in saluiem. Cf. Rom. 10, 10. 1) 2 Cor. 6, 14 sqq. 
3) es! Pal. 8) veritatis erat in Pal. 
4) dei Pal. Reg. Cf. Matth. 5, 19. "o ΧΥΗ. 1) Pro fragret lacuna in 
5) qui est christus. filius Pal. l, inflagret. Reg. 
0) If Cor. 8, 18. B enim om, Reg. Ceterum cf. Cantic. 
7) im mobis revelante. (subnotatum) 1, 3sqq. LXX. 
habitante Reg. 3) est om. Reg., ex quo et Pal. ac- 
8) iesus Pal., postmodo loquitur p. cessit subsq. inquit. 
loquatur. 4) odore Reg. 
Cap. XVI. 1) possidebitores Reg. Cf. 5) unguafur Pal, ungetur Reg. 
I Cor, 6, 9 sq. 6) iustitie Pal. Subinde simul huius 
2) dirumpere Pal, disrumpere Reg. ^ seculi Reg. 
3) pessimaverit Pal. Reg. 1) Quipropler Pal., a supra. Cf. 2 


4) in. ghehennam  proicitur. Reg. Cor. 11, 3. 


930  IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. XVII. XVIII. XIX. XX. 
ywopsda. goóviuoL;" διὰ τή ἔμφυτον τὸ περὶ Θεοῦ παρὰ Χριστοῦ” 
λαβόντες πριτήριον, εἰς ὄγνοιαν”" παταπίπτομεν, καὶ” ἐξ ἄμελείας 
ἀγνοοῦντες τὸ χάρισμα t ὃ εἰλήφαμεν, ἀνοήτως ἀπολλύμεθα; 


ΧΥΗ. 'O σταυρὺς τοῦ “Ἀριστοῦ τοῖς μὲν ἀπίστοις σπάνδαλόν 
ἐστινὴ ποῖς δὲ πιστοῖς σωτηρία sol ζωὴ αἰώνιος, Μοῦ σοφός; ποῦ 
συζητητής: noU παύχησις τῶν λεγομένων" δυνατῶν ? ὃ γὰρ τοῦ Θεοῦ 
υἱὸρ, ὁ 0 ποὺ αἰώνων γεννηθεὶς, καὶ τὰ πάντα γνώμῃ τοῦ ΠΠατρὸς συστη- 
σάμενος, οὗτος ἐκυοφορήθη ἐν Μαρίας, xor" οὐνονομίαν Go," ἐκ 
σπέρματος μὲν 4αβὶδ, ó,o? Ἠνεύματος δὲ Ἁγίου. "]üov yàg, φησὶν, 
y παρθένος iv γαστρὶ λήψεται, καὶ τέδεταν viov, παὶ κληθήσεται "Eg- 
μανουήλ. Οὗτος ἐγεννήθη , καὶ ἐβαπτίσθη ὑπὸ Ἰωάννου, 1 ἵνα πιστο- 
πονῄσηται” τὴν διάταξιν τὴν ἐγχειρισθεῖσανὶ τῷ Προφήτῃ. 


XIX. Koi ἔλαθε τὸν ἄρχοντα τοῦ αἰῶνος τούτου i παρθενία 
Μαρίας, καὶ ὁ τοπετὸς αὐτῆς, ὁμοίως καὶ ὁ θάνατος τοῦ Κυρίου" τρία 
μυστήρια πραυγῆς, ὥτινα dv ἡσυχίᾳ ἐπράγθη, ἡ μῖν δὲ ἐφανερώθη»' 
”"Αστὴρ iv οὐρωνῷ ἔλαμψεν ὑπὲρ πάντας τοὺς πρὸ αὐτοῦ, ital τὸ φῶς 
αὐτοῦ ἀνεκλάλητον ἦν, καὶ ξενισμὸν παρεῖχεν 1 παινότης αὐτοῦ τοῖς 
ὁρῶσιν αὐτόν, Τὰ δὲ λοιπὰ πόντα ἄστρα, ἅμα qo uel σελήνη, 
χορὸς ἐγίνοντο τῷ ἀστέρι΄ αὐτὸς δὲ ήν ὑπερβάλλων αὐτὰ) τῷ gov. 
Ταραιή τε JV, πόθεν 1j Μαινότης ἥ φαινοµένη, Ἔνθεν ἐμωραίνετο 
σοφία ποσμιμὴ, γοητεία) ὕθλος ην, xol γέλως" ἡ μαγεία ᾿ πᾶς θεσμὸς 
κακίας ἠφανίζετο, ἀγνοίας ἑόφος διεσκεδάννυτο , καὶ τυραννικὴ ἀρχὴ 
παθῃρεῖτο ,' θεοῦ ὡς ἀνθρώπου φαμομένου, nal ἀνθρώπου ὡς Θεοῦ 
ἐνεργοῦντος" ἀλλ) οὔτε τὸ πρότερον. δόξα, οὔτε τὸ δεύτερον ψιλότης, 
ἀλλὰ τὸ μὲν ἀλήθεια, τὸ δὲ οὐνονομία. αριὴν δὲ ἐλάμβανε' TÓ παρὰ 
Ge ἀπηρτισμένον" ἔνθεν τὰ πάντα συνεπινεῖτο διὰ τὸ μελετᾶσθαιν 
Θανάτου κατάλυσιν. 


XX. Evinete, ἀδελφοὶ, ἑδραῖοι ἐν τῇ πίστει Ἰησοῦ Χριστοῦ, sol 
ἐν τῇ αὐτοῦ ἀγώπῃ, iv πάθει αὐτοῦ καὶ ἀναστάσει. Πάντες iv qoi 
iE ὀνόματος συναθροίξεσθε xoi) , que πίστει Θεοῦ Πατρὸς sol 
"Indoó Χριστοῦ, τοῦ μονογενοῦς αὐτοῦ υἱοῦ, τοῦ καὶ πρωτοτόκου πάσης 





8) φρόνηµοι 0 Y. 08) ἐγχειρισθῆσαν OV. 

9) τὸν OY, illic punctis subnotatum. . 

10) Vulg. τοῦ ante Χριστοῦ omisi Cap. XIX. 1) Nulla interpunctio post 
c. BFORY. ἐφανερώδη, in 0 V. 

11) ἄγνειαν F. 2) αὐτοὺς BF OV. 

12) καὶ deest in B F O ΕΥ. Tum 3) γοητεία ο. FOV, γοητία B vulg. 
ἀμελίας 0 V. 4) γέλος 0 v, illic mutatum in yé- 

Cap. ΧΥΠΙ. 1) ἐστι BF R. vulg. ho. Subinde ἡ µαγίας V. 

2) Literae A&yo ultimae sunt in Cod. R. P D αιρεῖτο F OV, 

3) duvaróv F. ϐ) ἐλάμβανεν FO V. 

4) Φεοῦ om. B FO V. 7) ἀπηρτησμένον F YO, heic. mu- 

5) di non est in BF O Y. n in vulg. — m 

6) καὺ non extat in. BOV. 8) συγεκειγεῖτο OV, in illo quidem 

T) πιστοποιήσεται O V, illio qui- COrTectum. 
dem η supra. Cap. XX. 1) καὶ om. FO V. 


IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. XVII XVIII. XIX. XX. —.337 


. 8 : , . . ] , 
biles, non efficiamur stulti? — Quare plantationem, quam a Deo per Chri- 
stum accepimus, non custodimus, sed in iudicium per ignorantiam ex 


negligentia incidimus, ignorantes gratiam quam accepimus, et nescienter? 
perimus ? 


XVIIL — Quia erux Christi! infidelibus quidem scandalum est, fideli- 
hus autem? salus et vita aeterna. Ubi sapiens? ubi scriba? ubi con- 
quisitor? ubi exultatio dictorum? Filius autem Dei, qui ante secula geni- 
tus? est, et omnia dispositione Patris constituit, ipse in utero portatus 
est a Maria, secundum Dei dispositionem, ex semine David et Spiritu 
Sancto, Ecce enim, inquil, ,Virgo^ in utero concipiet et pariet filium: 
et vocabitur nomen eius Emanuel' Jpse baptizatus est a lohanne, ut 
fidelem? faceret ordinationem, quae tradita est Prophetis a Deo. 


XIX. Et latuit principem huius seculi! virginitas Mariae, et partus 
eius; similiter et mors Domini. "Tria? mysteria clamavit in silentio. Dei 
enim opera nobis manifestata sunt? Stella in caelo elfulsit^ super 
omnes, quae ante ipsam erant: et lux eius inaestimabilis οἱ nova atque? 
peregrina apparuit videntibus eam. — Caetera autem? sidera simul cum 
sole et luna corusca faeta sunt illi stellae; illa vero superabat omnes 
splendore suo: et facta est perturbatio, unde" fuisset illa novitas, quae 
apparuerat, Hine hebetata est sapientia huius mundi, maleficia adnulla- 
bantur, magica deridebantur,' iniquitas et malitia exterminabantur, tenebrae 
et ignorantia dissipabantur, et tyranni principatus abolebantur,? Deo ut 
homine apparente, et homine'? sicut Deo operante. Sed neque primo 
gloria, neque secundo puritas: sed illa veritas, et illa" conversatio prin- 
eipatum aecepit a JDeo. Perfecta omnia in illo? constabant: propter 
quod meditatus est mortis solutionem. 


XX. State ergo, fratres, firmi in fide lesu Christi et in dilectione 
eius aique resurrectione. Ommes in ommibus, in gratia, in eius nomine 
congregamini communiter; in una fide Dei Patris, et Christi lesu, Filii 
eius unigenili, et primogeniti totius ereationis," secundum carnem qui- 


8) rationales Pal. Reg. 

9) nescientes mutatum in mescienler 
Pal, nescientes Reg. 

Cap. XVIII. 1) christi cruz inv. Reg. 
Cf. D Cor. 1, 18. 23. 20. 

2) autem om. Pal. Subinde vita eterna 
el salus Reg. 

3) nafus Pal. Reg. 

4) Dei des. in Pal. Reg. 
dispensationem Reg. 

5) virgo. inquit ordo vocc. in Pal. Reg. 
Cf. Matth. 1, 23. Esai. 7, 4. 

. 6) fidem Reg. 

Cap. XIX. 1) principem saeculi hu- 
ius Pal. 

2) tua enim Pal, iri« enim Reg., in 
quo dein clamavi. 

PaTRES APOST, 


Subinde 


3) nobis opera manifestala absque 
suni Pal. 

4) effulsit ο. Pal. Reg., fulsit. vulg. 

5) atque des. in Pal. ubi erat peregrine. 

6) vero Pal, Reg. 

1) ut. Pal. 

8) magie deridebantur Pal., magia 
deridebatur Reg. 

9) abolebatur Pal. Reg. 

10) hominem erot in Pal. 

11) ipsa Pal. 

12) in illo omnia ordo in Pal. Reg. 


Cap. XX. 1) in om. Reg. 

2) in om. Reg., ubi hiat versio inler 
gralia ei eius. 

3) Col. 1, 15. 


338 IGNATII EPISTOLA AD EPIESIOS. XX. XXI. 


κτίδεως, κατὰ σάρκα, δὲ ἐκ γένους 4αβὶδ, ἐφοδηγούμενοι" ὑπὸ τοῦ 
Ἠαρακλήτου" ὑπακούοντες τῷ ἐπισκύπῳ xoi τῷ πρεσβυτερίῳ ἄπερι- 
σπάστω διονοίᾳ᾿ ἕνα ἄρτον, κλῶντες, 9 lon páguaxo» ἀθανασίας, ἆ ἀντί- 
δοτος τοῦ μὴ ἀποθανεῖν, ἀλλὰ ζῆν ἐν Θεῷ διὰ Ιησοῦ Χριστοῦ, καθαρ- 
τήριον ἀλεξίκακον. 


XXI. Eiqy ὑμῶν ἀντίψυχον, καὶ ὧν ἐπέμψατε εἷς Θεοῦ τιμὴν 
εἰς Σμύρναν, ὔθεν καὶ θάφω ὑμῖν, εὐχαριστῶν, τῷ Κυρίῳ, ἀγυπῶν 
Ἠολύμαρπον, ὡς καὶ ὑμᾶς. Ἰήνημονεύετέ µου, oc aal ὑμῶν ᾿ησοῦς 
ó Χριστὸς ó εὐλογητὸς εἷς τοὺς αἰῶνας. ἸἩροσεύμεσθε ὁ ὑπὲρ τῆς ἔκκλη- ) 
σίας Αντιοχέων τῆς ἐν Συρίᾳ, ὔθεν δεδεµένος. εἷς Ῥώμην. ἀπάγομαι, 
ἔσχατος dv τῶν ἐπεῖ πιστῶν, ὕσπερ' ἠξιώθην elc Θεοῦ τιμήν φορέσαι 
ταυτασὶ τὰς docete. "Edóacós 1 ἐν Θεῷ Πατρὶ καὶ Κυρίω ᾿]ησοῦ Épuovi, 
τῇ κοινῇ ἐλπίδι ἡμῶν, ἐν Πνεύματι "Alp ἔθῥωσθε, ᾽ἁμήν ' ἡ χάρις» 
Ἄναπίου Ἐφεσίοις, 


3) ἐποδηγούμεγοι ΕΕ, In V haec subscriptio: τοῦ ἡγίου 
Cap. ΧΙ, 1) ὥσπερ O V. ἱερομάρτυρος ᾿Ιγγατίου πρὸς ἐφε- 
2) Nulla interpunetio post. χάρις in. σίους ια” 

0 V. 


IGNATII EPISTOLA AD EPHESIOS. XX. XXI. 939 


dem ex genere David: eruditi a Paracleto:? obedientes Episcopo et Pre- 
shyterio impraevarieabili* sensu: frangentes panem, qui? est medieamentum 
immortalitatis, antidotum non moriendi, sed vivendi in Deo per lesum 
Christum, eathartieum. expellens malum sit in nobis. 


XXL Pro animabus vestris ego! effieiar, οἱ quem misistis in ho- 
norem Dei ad Smyrnam, unde et scribo vobis, gratias agens Domino, 
diligens Polycarpum quomodo et vos. Memores mei estote, sicut et 
veslri lesus Christus, qui est benedietus in secula. Orate pro Eeclesia 
Antiochensium, quae est in Syria, unde et vinetus ducor ad Romam, qui 
sum ultimus illorum fidelium, unde dignus effectus sum in honorem? Dei has 
sufferre catenas. Incolumes estote in Deo Patre et Domino lesu Christo, 
eommuni spe, in Spiritu Sancto, — Amen,? 





4) paraclito scr. Pal. Reg. 3) vobis decst in Reg. 
5) in praevaricalione, supra. bili -Reg. 4) οἱ des, in Pal. 


6) quod Reg. 
7) vobis videtnr esse in Pal. 5) honore Pal. 


Cap. XXL. 1) ergo Reg. | 6) Voc. Amen Codd. Pal. Reg. non 
2) οἱ om. Pal. Subinde que p. quem agnoscunt. He Καρία epistola. sancli: 
Weg. ignalii ad ephesios, hic Erplicil ΧΙ. 





993. 


340 IGNATII EPISTOLA AD ROMANOS. I. II. 


TOY AYTOY ΠΡΟΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ ΕΗΙΣΤΟΛΗ.' 


Ἰγνότιος, ὁ καὶ Θροφόρορ,” τῇ ἠλεημένῃ ἐν μεγαλειότητι ὀψίστου 
Θεοῦ Ἠατρὸς ue "Incoó Χριστοῦ τοῦ μονογενοῦς αὐτοῦ υἱοῦ, 
ἐκκλησίᾳ ἠγαπημένη” καὶ πεφωτιόμένῃ iy θεήμοτή Θεοῦ τοῦ 
πονῄσαντος τὰ πάντα ἃ ἔστι πατὰ πίστιν, καὶ ἀγάπην Ἰησοῦ 
Ἀριστοῦ, τοῦ Θεοῦ xoi? σωτῇρος ἡμῶν, ἥτις προκάθηται ἐν 
τόπω Ἰωρίου Ῥωμαίων, ἀξιόθεος," ἀξιοπρεπῆς, ἀξιομακάριστος, 
ἀξιέπαινος, ἀξιοεπίτευντος," ἀξίαγνος, al προπαθηµένη τῆς 
ἀγάπης, Ἀριστώνυμος,. Πατρώνυμος, Ἠνευματοφόρος, ἣν καὶ 
ἀσπάζομαι iv ὀνόματι Θεοῦ παντοπράτορος καὶ Ἰησοῦ Χριστοῦ 
τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ" τοῖς κατὰ σάρκα καὶ πνεῦμα ἠνωμένοις"' πά- 
on ἐντολῇ αὐτοῦ, πεπληρωμένοις πάσης χάριτος θεοῦ ἀδιωνρίτως 
xol ἀποδιόλισμένοις ἀπὸ παντὺς ἀλλοτρίου χρώματος ^ πλεῖστα 
ἐν Θεῷ καὶ Πατρὶ καὶ Κυρίῳ ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χρισοτῷ ἀμώμως" 
χαίρει». 


I. "End eüédpevog"" τῷ Θεῷ ἐπέτυχον ἰδεῖν ὑμῶν τὰ ἀξιόθεα 
πρόσωπα, οὓς xot πλέον oup λαβεῖν δεδεµένος γὰρ ἐν Χριστῷ 
Ἴησοῦ, ἐλπίζω ὑμᾶς ἀσπάσασθαι, ἐάν περ θέλημα 1i τοῦ ἀξιωθῆναί με 
εἰς τέλος εἶναν " μὲν γὰρ &pyi^ εὐοικονόμητός ἐστιν, ἐών περ χά- 
ριτος ἐπιτύχω, εἰς τὸ τὸν πλῆρόν μου εἰς πέρας ὀνεμποδίστως άπο]α- 
βεῖν. ᾿Φοβοῦμαι, γὰρ τὴν ἀγάπην ὑμῶν, μὴ αὐτή με ἀδμμίσῃ ^" ὑμῖν 
γὰρ εὐγερέρ ἐστιν, ὃ θέμτε, ποιῆσαι' ἐμοὶ δὲ δύσκολόν ἐστι τοῦ Θεοῦ"" 
ἐπιτυχεῖν, idv περ ὑμεῖς μὴ" φείσησθἐ µου προφάσει φιλίας δαρηίνης.Ἡ 


II. t θέλω γὰρ ὑμᾶς ἀνδρωπαρεσκῆσαι, ἀλλὰ θεῷ ἀρέσαι, 
ὥσπερ) καὶ ἀρέόκετε" οὔτε γὰρ ἐγὼ So" ποτὲ καιρὸν τοιοῦτον, ὥστε 
Θεοῦ ἐπισυχεῖν οὔτε ὑμεῖρ, diy Guorti oe," moelzvov ἔργῳ ἔχετε ἐπι- 
γραφῆναι.' Ecv τε γὰρ σιωπή]σητε. m ἐμοῦ, ἐγὼ Ὑενήόομαι Θεοῦ: 
ἐὰν δὲ ἐρασθῆτε τῆς σαρπός µου, πάλιν E τρέχων. Π]μεῖον δέ 
με παρέμεσθε ποῦ σπονθισθῆναι Θεῷ, ὡς ἔτι Φυσιαστήριον ἔτοιμόν 
ἐστιν" ἵνα ἐν ἀγάπῃ χορὸς γενόµενοι, donee τῷ Πατρὶ iv Ἄριστῷ Ig- 


1) τοῦ αὐτοῦ πρὸς ῥωμαίους ἔπι- 


θεος — πνευματοφόρος in 0 man. sec. 
στολὴ UA 0, τοῦ αὐτοῦ ἐπιστολὴ πρὸς 


uncis includuntur, neque extant ap. Metaph. 


ῥωμαίους if V, τοῦ αὐτοῦ πρὸς "Pu- 
µαίους ιβ’ B. 

2) In marg. Codicis 0 additur: ἐπί 
σχοπος τῆς iy Myrioytíg ἁγίας τοῦ 
Φεοῦ ἐκκλησίας, sicut! est ap. Symeo- 
nem Metaph. 


3) ἡγιασμένη BOV, hic in marg. 
ἠγαπημένῃ, nt Cod, Colbertinus. 

4) τῷ ante Φελήµατι superadditum 
extat in 0, 

4) ἐστὶν 0 V. 

6) xol textui. Codicis O superadditur 
6, Metaph., consentiente utroque vet. Int., 
deest in B F V vulg. 


7) ἀξεόθεος om, D. Epithela ἀξιό- 


8) ἀξιοεπίστευκτος 0Υ, illic à£te- 
πίτευχτος àd oram. 

9) Ita B, λριστόγυµος OY. 

10) ἠνωμένοις 0, ἠνωμένην ad 
oram. ldem πεπληρωµένοις, supra η. 

11) Voce. ἀθιαχρέτως --ἁμώμως 
man, sec. uncis inclusa extant in 0, 

12) Ἔπεὶ εὐξάμενος B F O V, Ἔπευ- 
ἑάμενος vulg. Proximus art. τῷ lineola 
subnotatur in 0. 

13) ἀξιοθέντα 0 ad oram. 

14) ἡ τούμὴ (sic) V, ἡ τουμὴν 0, 
v? man. sec, additum. In eodem γοςο, 
oUc — λαβεῦν manus sec. uncis inclusit. 

15) τοῦ Φεοῦ ᾖ τοῦ ἀξιωθῆναί µε 
καὶ εἲς τέλος οὕτως εἶναι margo Cod, O. 


IGNATII EPISTOLA AD ROMANOS, 1, II. 941 


AD ROMANOS. DE SMYRNA PER EPHESIOS SCRIPTA.! 


Ignatius, qui et Theophorus, misericordiam consecutae? in magni- 
iudine Dei altissimi, Patris lesu Christi unigeniti eius filii; Ec- 
clesiae sanetificatae et illuminatae* in voluntate Dei, qui fecit 
omniía quae sunt, secundum fidem et dilectionem lesu Christi, 
Dei et Salvatoris nostri: quae et praesidet in loco regionis Ro- 
manorum; eo dignae, eminentia dignae, beatudine dignae, 
laude dignae, fide dignae, castitate dignae, fundatae in dilectione 
οἱ fide? Christi, paternum nomen habenü, spiritiferae : quam el 
saluto in nomine Dei" omnipotentis et lesu Christi filii eius, qui 
est secundum earnem el spiritum: adunalis in mandato eius, re-. 
pletis gratia Dei inseparabiliter et ablutis ab omni alieno colore 
atque immaeulatis, plurimam in Deo Patre et Domino nostro? 
lesu Christo salutem. 


I. Deprecans Deum merui videre dignos vullus? vestros, sicuti? 
plurimum optabam promereri. Vinetus enim in Christo lesu, spero vos 
salutare, siquidem fuerit voluntas illius, qui dignum me faciat usque in 
finem propositum meum consummare." Illa vero: principia bonae con- 
versalionis sunt: siquidem per gratiam meruero" sortem meam usque 
in finem sine impedimento percipere. Timeo enim dilectionem vestram, 
ne ipsa me laedat. Vobis enim faeile est, quod vultis, facere; mihi 
autem difficile est^ Deum promereri: tamen potero, si vos  peperceritis 
mihi occasione amicitiae carnalis. 


]l. Nolo igitur vos homini placere, sed Deo, sicuti et complacui- 
stis, "Nec enim ego habui aliquando tale tempus, ut Deum promeruis- 
sem. Ergo et si? vos tacueritis, meliori operi? conseribemini. Si enim 
tacueritis de me, ego efficior Dei; si autem dilexeritis carnem meam, 
iterum ero currens. Multum enim mihi praestatis, si me offeratis Deo, 
cum iam altare paratum est: ut, in dilectione chorus effecti, cantetis 


16) εὐχὴ O ad oram. 2) conseculus Pal. 

11) ἀδικήσει O V, illic emendatum. 3) eius filii sui Pal. Reg. 

18) Φύσκολόν ἐστιν Φεοῦ 0 Y. 4) illuminata erat in Pal. 

19) μὴ subnotatur in 0, 5) Subsequuntur in Reg. vocc. fide 

20) Voce. προφάσει φιλίας σαρχί- dignae castitate dignae lineolis subnotata. 
γής uncis criticis in O a reliquis se- 6) lege p. et fide Pal, et lege Reg. 
gregata. T) deo, supra 2 Pal. 

Cap. Ἡ. 1) δὴ inserit margo 0. 8) nostro recepi ex Pal. Reg. 

2). ἄλλον additur in 0. 9) dignos o vullus Pal, 

3) καιρὸν ποτὲ invertit. 0, . 10) sicut. Pal. 

4) Voec. ἐὰν σιωπήσητε uncis se- 11) consumare Pal. Reg. 
clusa in 0. 12) vero om. Reg. 

5) Post ἐπιγραφῆναι signum 1 in 0, 13) meruro (sic) per gratiam inv. Reg. 
uhi sequens γὰρ subnotatur. 13) οἱ mihi difficile p. mihi autem, 

difficile est Reg. 
1) Incipit eiusdem, ad romanos scripla Cap.ll.. 1) ut promeruissem deum Reg. 


de smyrna per ephesios Pal, Incipit ΧΙΙ 2) si et inv. Reg. 
Reg. . 3) opere Pal. Reg. 


342 IGNATII EPISTOLA AD ROMANOS. II. III. 1V. 

600, ὅτι τὸν ἐπίόνοπον Συρίας κατηξίωσεν ó Θεὸς εὑρεθῆναι, eic δύ- 
σιν ἀπὸ ἀνατολῆς" μεταπεμψώμενος, παν τῶν ἑαυτοῦ παθηµάτων μάρ- 
τυρα xov τοῦ διελθεῖν αὐτὸν" ἀπὸ κόόµου πρὸς" Θεὸν, ἵνα εἰς 
αὐτὸν ἀνατείλω. 


Iii. Οὐδέποτε ἐβασκάνατε οὐδενί, ἄλλους ἐθιδάξατε, ᾿Ἐγὼ δὲ 
Θέλω ἵνα κἀκεῖνα βέβαια 1 ], ἃ μαθητεύοντος ἐντέλλεσθε, Μόνον δύ- 
ναμιν αἰπεῖσθέ μον ἔσωθέν τε καὶ ἔξωθεν, ἵνα μὴ μόνον Mya, ἀλλὰ 
παὶ o, ὕπως μὴ μόνον λέγωμαι Χριστιανὸς, ἀλλὰ καὶ εὑρεδῶ. 
"Eày yag. εὐρεθῶ, καὶ λέγεσθαι δύναμαι, καὶ τότε πιστὸς εἶναι," Όταν" 
κόσμῳ μὴ φαίνωμαι, Οὐδὲν φαινόµενον, αἰώνιον. Τὰ γὰρ βλεπό- 
μενα, πρόσκαιρα” τὰ δὲ μὴ βλεπόμενα, αἰώνια. Οὐ πεισμονῆς' τὸ 
ἔργον, ἀλλὰ μεγέθους ἐστίν. 'O Χριστιανὸρ,, ὕταν μισῆται ὑπὸ τοῦ" 
πόσμου, φιλεῖται παρὰ Θεοῦ" Ei in τοῦ κόσμου γὰρ, φησὶ, τούτου 
ήτε, ó πόσμος ἂν ἐφίλεν τὸ ἴδιον' νυνὶ δὲ οὖν ἐστὲ ἐκ τοῦ κόσμου, 
ἀλλ) ἐγὼ ἐξελεξάμην ὑμᾶς' µείνατε mop! ἐμοί. 


IV. ᾿Εγὼ γράφω πιάσει ταῖς ἐκκλησίαις, καὶ ἐντέλλομαι' πᾶσιν, 
ὕτι ἐγὼ fav ὑπὲρ θεοῦ ἀποθνήσμη, ἐάν πδρ ὑμεῖς μὴ πωλύσητε, 
Παρακαλώ οὖν" ὑμᾶς, uL εὔνοια ἄκαιρος Ὑένησθέν μοι. "Ageté με 
θηρίων είναι βρῶμα,' δι ὧν ior Θεοῦ ἐπιτυχεῖν. ΣΤπός elu τοῦ 
Θεοῦ, καὶ δι’ ὀδόντων δηρίων ἀμήθομαι,' ἵνα παθαρὸς ἄρτος Θεοῦ" 
εὑρεθῶ. Mov πολακεύσατε τὰ θηρία , ἵνα μου) τάφος γένωνται, 
xol μηδὲν καταλείπωσι’ τῶν τοῦ σώματός µου, ἵνα μὴ ποιμηθεὶς"' βα- 
eve "up εὑρεθήσομαι" τότε δὲ ἔσομαι μαθητής ἀληθὴς" uoo Xo:- 
στοῦ, ὕτε οὐδὲ τὸ σῶμά uov" ó κόσμος ὄψεται, ἀιτανεύόατε τὸν 
Κύριον" ὑπὲρ ἐμοῦ, ἵνα διὰ τῶν ὀργάνων τούτων Θεῷ δυσία εὑρεθῶ. 
οὐχ ὥς Πέτρος καὶ Παῦλος διατάσσοµαι ἡμῖν" ἐκεῖνοι ἀπόότολοι "Iy- 


σοῦ Χρισιοῦ, ἐγὼ δὲ ἐλώμοτος" ἐκεῖνον ἐλεύθεροι » ὡς δοῦλοι Θεοῦ, 


ἐγὼ δὲ μέχρι νῦν δοῦλος ' ἀλν' 


dv" 


Ἰησοῦ Χριστοῦ; xol ἀνασνήσομαι ἐν αὐτῷ ἐλεύθερος. 


πάθω, ἀπελεύθερος γενήσομαι 
Νῦν µανθάνω, 


ἐν αὐτῷ δεδεμένος, μηδὲν ἐπιδυμεῖν ποσμικὸν jj μάταιον. " 


6) ToiTOV ovni margo O. 

7) κιὺ om. BOY 

8) z«lóv 0 ad oram. 

9) τοῦ διαλυθῆναι p. τοῦ διελόεἴν 
αὐτὸν B, τὸ διαλυδῆνανι 0 V. 

10) πρὸς. c. B FO V recens. brevior, 
&lg vulg. 

11) 5 cum rlqq. ἀνατείλω, 
Sec. EY supra annexum. 

Cap. II. 1) µοι add. in marg. 0. 
Subinde ἐτεῖσθέ O V, ai illic supra, 
Yocc. ἀἰτεῖσθέ µοι Ἔσωθέν τε κιὰ 
ἔξωδεν ἵνα μὴ µόνον λέγωμαι ἀλλὰ 
καὶ θέλω inO subnotantur scribiturque 
ad oram αἰτηδάστε δοθῆναι παρὰ 
Φεοῦ. 

2) Margo 0 add. ὀφδήσομαι. 


man. 


3) ὅτε 0 V. 

4) πλεισμονὴς (sic)O V. Inillo vocc. 
οὗ πλεισμογὴς ---παρ᾽ ἐμοί intra un- 
605 apparent. 

5) roD accessit ex F O V. 

Cap. IV. 1) ἐντελοῦμαι, sq. pron. 
ἐγὼ omisso, B V 0, heic mutatum in vulg. 

2) οὖν addidi ex 0 V οἱ vet. lat. vers. 

3) yéreo9£ OV, in illo γένησθέ 
man. sec. 

$ Marg. 0 βορὰν. 

$9) ἐστὶν 0 Y. 

6) ἀλίδομαι V. 

1) τοῦ χριστοῦ marg. O οἱ vet. vul- 
gata vers, 

8) μὴ subnotatur inO, ad oram μόι. 
Dein γένηνται p. γένωνται OV... 


IGNATII EPISTOLA AD ROMANOS. IL. II. IV. 343 


Deo Patri in Christo lesu, quoniam episcopum Syriae ' dignum fecit 
Deus inveniri in Occidente, ab Oriente praemittens suam passionem, 
mortyrem bonum, profieiscentem de mundo ad Deum, ut in ipso oriar.* 


III. Nunquam faseinastis aliquem, alios! docuisti Ego autem 
rogo ut secundum illa firma, quae^ docti estis, ex omni virlule opte- 
üs mihi, ut non solum dicar, sed etiam inveniar Christianus. Si autem 
inventus fuero, et dici possum, et tunc esse fidelis, quando mundo non 
eomparuero. Nichil enim de his, quae videntur, aeternum est. Quae 
enim? videntur, inquit, jtemporalia sunt; quae autem non videntur, aeterna 
sunt: non solum in opere, sed etiam in magnitudine. Christianilas enim 
est, quae oditur a mundo, amatur a Deo, quia non est ab hominibus, 
sed ex Deo. ,Si enim essetis, inquit^ ,de mundo, mundus, quod suum 
est, diligeret: nunc aulem quia non estis de mundo, propterea odit 
vos mundus; sed ego elegi vos: manete in me.' 


IV. Ego scribo omnibus Ecclesiis, et omnibus! mando: quia vo- 
luntarie pro Deo morior, si vos non praepedieritis. Rogo itaque vos, 
ut non frustra sit in me dilectio vestra. Sinite? me, ut bestiarum esca 
sim, per quam possum? Deum promereri. Triticum Dei sum: dentibus 
bestiarum molar, ut mundus panis Dei inveniar. Magis autem blandi- 
mini bestiis, ut mihi sepulehrum sint, et nichil relinquant de meo cor- 
pore, ut non obdormiens gravis alicui inveniar. Tunc vero? ero disci- 
pulus lesu Christi, cum corpus meum mundus non viderit — Depreca- 
mini Dominum" pro me, ut per has operationes? sacrificium inveniar. 
Non sicut Petrus et Paulus praecipio vobis. lli enim? Apostoli fesu 
Christi sunt, ego autem" minimissimus; illi vero liberi sicut servi Dei, 
ego autem usque nune servus. Sed si passus fuero, libertus ero lesu 
Christi," et resurgam?? in eo liber. Nunc? disco vinctus, nichil mundi" 
concupiscere, aut aliquid vanum. 


9) καταλείπωσιν 0. 5) erat. Reg. 
10) κοιµηθὴς OV. 
11) ἀληλὴς erat in 0, Cap. IV. 1) Vocc. Ecclesiis, el omni- 
12) ἔτι interponit margo O. bus desunt in Pal. 
18) λειταγεύσατε OV. 2) sinele erat in Pal. 
14) τῷ γῶ 0 ad oram. 3) possim Pal. Reg. 
15) καθαρὰ accedit in marg. 0. 4) molar om. Reg. 
16) ἀλλ᾽ ἐὰν ο. FO V, ἀλλὰ ἐὰν B 5) vere Reg. 
vulg. 6) Ita ex Pal, Reg., videat vulg. 
11) µάται V. 1) deum Reg. 
8) oraliones, supra pe Reg. 
4) moriar. Pal. 9) etiam Pal. Dein sunt iesu christi 
iransp. Reg. 
Cap. lil. — 1) aliquos Pal. 10) dutem. sum Reg. 
2) ut secundumillam formam quam Reg. 11) I Cor. 7, 22. 
3) enim supra nou Pal., ubi subinde 12) resurgo Pal. Reg. 
des. vocc, videntur, inquil, temporalia 13) Nihil Pal. 
Sunt: quae autem. non, CE, 2 Cor. 4, 18. 14) mundum Reg. Subinde concupisco 


4) lo. 15, 19. 4, (erat concupiscere) Pal. 


944 IGNATII EPISTOLA AD ROMANOS. V. VI. VII. 


V. dn Συρίας μέχρι Ῥώμῃς) Φηριομαχῶ, διὰ γῆς καὶ θαλάζ- 
σής, vuxrüg καὶ ἡμέρας, ἐνδεδεμένος δέκα λεοπάρδοις, à Ü ἐστι" στρα- 
τιωτινὸν τάγμα, OD καὶ εὐεργετούμενοι χείρους” γίνονται ἐν δὲ τοῖς 
ἀδμμήμασιν αὐτῶν μᾶλλον μαθητεύομαι, ἀλλ) οὐ παρὰ τοῦτο δεδικαί- 
aon. ᾿Οναίμην τῶν θηρίων τῶν ipo ἠτοιμασμένων, ἃ καὶ εὔχομαι 
σύντομά' μοι εὑρεθῆναι ὃ καὶ κολακεύσω, συντόμως µε παταφαγεῖν, 
οὐχ ὥσπερ τινῶν δειλαινόμενα οὐχ ἤψαντο  κᾶν αὐτὰ δὲ ἑκόνα μὴ 
3, ἐγὼ προσβιάσοµαι. Συγγνώµην µου ἔχετε᾽ τί μοι συμφέρει, ἐγὼ 
γινώσκω" νῦν ἄρχομαι, μαθητῆς είναι, Μηδέν µε ζηλῶσαν τῶν ὁρατῶν 
καὶ τῶν ἀοράτων » ἵνα Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐπιτύχω. llóg καὶ σταυρὸς, 
δηρίων τε συστάσεις, ἀνατομαὶ ; διαιρέσεις, σπορπισμοὶ ὁστέων, συγ»ο: 
παὶ μελῶν, ἀλυσμοϊ' ὅλου τοῦ σώματος nel πόλασις τοῦ διαβόλου in 
ἐμὲ ἐριέσθω, µόνον ἵνα Ιησοῦ Χριστοῦ ἐπιτύχω. 


VI. Οὐδέν µε ὠφελήσει τὰ πέρατα! τοῦ xóGpov, οὐδὲ cb βασι- 
λῖαν et τοῦ αἰῶνος τούτου. Καλὸν ἐμοὶ ἀποθωνεῖν διὰ ᾿]ησοῦν Xpi- 
στὸν͵ jj βασιλεύειν τῶν περάτων. τῆς γῆς. Τί γὰρ ὠφελεῖσαι, ἄνθρω. 
πος, ἐὰν τὸν πόσμον ὕλον περδήσῃ τὴν δὲ ψυχὴν αὐτοῦ" ἀπολέσῃἡ 
Τὸν Κύριον ποθῶ, τὸν υἱὸν τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ" xol Πατρὺς, Ἴη- 
σοῦν τὸν Ἀριστὸν. ᾿Ἐκεῖνον e, τὸν ὑπὲρ ἡμῶν ἀποθανόντα xol 
ἀναστάντα. Συγγνωμονεῖσέ μοι, ἀδελφοί' µ μι] ἐμποδίσητέ μοι εἰς ζωήν 
qoot * ᾿Ἰησοῦς ydo ἐστιν " ζωὴ τῶν πιστῶν ' μὴ Θελήσητέ µε ἄπο- 
δανεῖν θάνατος Ὑάρ ἐστιν ἡ ἄνευ Χριστοῦ ζωή. Τοῦ Θεοῦ θέλοντά 
με εἶναι, νόσμῳ μὴ χαρίσησθε. Agni με παθαρὸν φῶς λαβεῖν * ixi 
παραγενόµενος, ἄνθρωπος Θεοῦ ἔσομαι, ᾿πισφέψοτέ μοι puppi εἶναι 
πάθους Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ µου. Ei τις αὐτὸν ἐν ἑαυτῷ' ἔχει, νοη- 
σάτω 0 Δέλω, καὶ συμπαθείτω uoi, εἰδῶς τὰ συνέχοντά µε. 


VIL Ὁ ἄρχων τοῦ αἰῶνος τούτου διαρπάσαι με βούλεται, παὶ 
τὴν elc τὸν Θεόν µου γνώμην διαφ θεῖραι,! ΠΜηδεὶς ovv τῶν παρόν. 
των ὑμῶν βοηθείτω αὐτῷ ' μᾶλλον ἐμοὶ Ἰένεσθε, τοῦτ) ἔστιν' τοῦ 
Θεοῦ. Μη λαλεῖε! Ἰησοῦν «Ἀιστὸν, πόσμον δὲ προτιμᾶτε, Ῥασμα- 
vía ἐν ὑμῖν μὴ κατοιπείτω ὁ μηδὲ ἐὰν ἐγὼ ὑμᾶς παρὼν παρακαλῶ, 
πεισθῆτε-' τούτοις δὲ μᾶλλον πιστεύσατε, οἷς Ἰθάφω uiv. Zàv γὰρ 
γράφω ἡμῖν , ἐρῶν τοῦ διὰ Χριστὸν ἀποθανεῖν: ὁ ἐμὸς ἔρως ἐσταύ- 


Cap. Y. 1) αὐτῆς inseri vult margo οκ adverso: καὶ ζημιωθῆ τὴν ψυχἠν 


Codicis 0. αὐτοῦ. 
2) ἐστὶν 0 V. 6) Φεοῦ non leg. in 0 V. 
3) χεῖρον 0 V, ille vulg. ad oram. 1) ἐνταῦθα y. 2v ἑαυτῷ BOV, in 
4) ἔτοιμα marg. 0. hoc quidem vulg. ad oram. Legendum 
$5) ἐὰν interponi b. suspicor ἐν ταὐτῷ. 
6) Vocc. μηδέν µε--- ἀοράτων wn- Cap. VII. 1) διαρθῆραι 0 V. 

cis distinguuntur in 0. 2) Ita O V, ἔστι B vulg. 
7) Ita. B, ἀλεσμοὶ FO Υ vet. Int. 3) Scripsi τοῦ Φεοῦ c. BF OV, vet. 

. It, τῷ δεῷ vulg. Dativus ex falso pa- 

Cap. VI. 1) τερπνὰ O ad oram. — rallelismo grammaticali ortus esse vi- 
2) αἱ recepi e textu 0. detur. 
3) κερδήσει OV, illic correctum. 4) Dedi uj λαλεῖτε c. OV, vet. Int., 
4) Ita F, αὗτοῦ B O V. μὴ λαλῆτε B vulg. 
5) Vocc. τὴν δὲ ψυχὴν αὐτοῦ ἆπο- 5) κατοικήτω V, prius etiam 0, 


λέση subnotantur in O, supplenturque 6) πισθήτε (sic) OV. 


IGNATII EPISTOLA AD ROMANOS. V. VI. VII. 345 


V. A Syria usque ad Romam cum bestiis depugno, per terram et 
mare, nocte et die, vinctus? eum decem leopardis, hoc est, cum? wili- 
lari custodia, qui ex beneficiis peiores fiunt, In iniustitiis autem eorum 
magis edoceor; sed nee in hoc quidem iustificor. Utinam fruar bestiis, 
quae mihi praeparatae sunt, de quibus opto compendium mihi inve- 
niri; e iliciam, ut celerius me commedant, ne sicut in aliis territae 
sunt, et non eos tetigerunt: et si ipsae noluerint? ego eis vim faciam. 
lgnoscite mihi: ego scio quid' mihi expediat. Nunc incipio? esse disci- 
pulus. Nulli? aemulor visibilium et invisibilium, ut lesum Christum me- 
rear adipisci, gnis, erux, bestiarumque constantia, abscissio, separatio, 
confraetio ossium," dissipatio membrorum, interitus totius corporis et 
damnatio Diaboli, omnia in me veniant, ut lesum Christum merear 
adipisci. 


VI. Nichil me iuvant, quae! sunt mundi huius, neque regnum 
temporale. Bonum est mihi mori? in lesu Christo, quam regnare inf 
finibus terrae. ,Quid enim prodest homini, si totum mundum lucretur, 
animam vero suam perdat?£^ Dominum? namque desidero Filium veri 
Dei, et Patrem lesu Christi. Ipsum utique! quaero, et illum qui pro 
nobis? mortuus est et resurrexit. Ignoscite mihi, fratres, ne mihi im- 
pediatis ad vitam; lesus enim est vita fidelium? Et ne velitis me mori; 
mors enim est^ vita sine Christo. Dei volens esse, mundo non pla- 
ceam. Sinite me puram lucem percipere. Illuc perveniens, homo Bei 
ero. Concedite mihi ut sim imitator passionis" Christi, Dei mei. Qui 
eum vult in seipso habere, intellisat quod volo, et compatiatur mihi, 
sciens quid? sit in me. 

VIL Princeps" mundi huius diripere me vult, et in iudicio Dei 
mei dirumpere. Nemo ergo de praesentibus vobis auxilietur ei; ma- 
gis autem mei adiutores estote, hoc est, Dei. Nolite dicere lesum 
Christum, mundum honorantes. Fascinus in vobis non habitet, neque, 
Sij vos praesens rogavero, consentiatis mihi. His autem magis consen- 
tite,* quae seribo vobis. Vivus enim vobis seribo, desiderans mori pro 
Christo. Meus enim^ amor crucifixus est, et non est in me: aqua au- 


Cap. V. 1) ac Pal. Reg. ϐ) Deum Reg. 
2) vinctum Pal. Dein lopardis Reg. 1) utique. deum. Pal. 
3) cum om. Pal. Reg. 8) Voce. pro nobis des. in Reg. 
4) Ha ex Pal. Reg., paratae vulg. 9) est fidelium vita Pal. 
5) ut Pal. Reg. 10) et Reg. . 
6) noluerunt erat in Pal. ' 11) passionum Pal. Subinde restitui 
7) Sic Pal. Reg. et alii vulg., quod Christi ex Pal. Reg. 
Cureton. 12) in se ipso vult transp. Pal. Reg. 
8) mihi inserit Pal. 13) quod Pal. 
9) enim interponunt Pal. Reg. 
10) os suum Pal. Reg. Cap. ΤΠ. 1) enim inserit Reg. 
Cap. VI. 1) φ Pal. 2) disrumpere Pal. Reg. 
2) mori om. Reg. 3) illi Pal. Reg. 
3) christo iesu inv. Pal. Reg. 4) adiutores mei inv. Pal. 
4) in om. Pal. Reg. 5) conscendite Reg. Subinde quem Pal. 


5) Matth. 16, 26, Luc. 9, 26. 6) aulem. Reg. 


346 IGNATII EPISTOLA AD ROMANOS. VIL VIII IX. X. 


Quat, dol οὖν ἔστιν iv ἐμοὶ πῦρ φιλοῦν τι" , doo δὲ fdv, ἀλλό- 
μενον) ἐν -ἐμοὶ, ἔδωθέν μοι λέγει) 4εὕρο πρὺς τὸν Πατέρα. Οὐχ Πδο- 
μαι τροφῇ φδορᾶς ,'" οὐδὲ ἡδοναῖς τοῦ βίου τοῦτου, "Agrov τοῦ 
Θεοῦ θέλω; ἄρτον οὐράνιον, ἄρτον ζωῆς, ὔ ἐστι σὰρξ Ἰησοῦ τοῦ 
Χριστοῦ τοῦ υἱοῦ””. τοῦ θεοῦ, τοῦ Ὑενομένου ἐν MT) ἐν σπέρματος 
4αβὶδ καὶ "Αβραάμ" καὶ πόμα θέλω τὸ αἷμα” αὐτοῦ, ὅ ἐστιν ἀγάπη 
ἄφδαρτος καὶ ἀένναος ζωή. 


ΥΗΙ. Οὖκ ἔτι θέλω κατὰ ἀνθρώπους ζην" τοῦτο δὲ ἔσται, ἐαν 
ὑμεῖς θέλητε) Ἄφιστῷ συνεοταύρωμαι ζῶ δὲ οὖν ἔτι ἐγὼ, ἐπειδή- 
περ ζῇ àv ἐμοὶ ó Χριστός.” A ὀλίγων θαμμάτων αἰτοῦμαι ἡμᾶς, μὴ 
παραιτήσασθέ με" πιστεὐσατέ µοι, ὅτι τὸν ᾿Ἰησοῦν quia τὸν ὑπὲρ ἐμοῦ 
παραδοθέντα, — TI ἀνταποδώσω τῷ Κυρίῳ περὶ πόντων, ὧν ἀντωπέ- 
ood μου. Αὐτὸς δὲ ὁ Θεός καὶ Πωτὴρ, καὶ Κύριοςῦ ᾿ησοῦς ὁ Χρι- 
οτὸς φανερώσει ἡμῖν ταῦτα, TL ἀληθῶς λέγω. Καὶ ὐμεῖς συνεύξασθέ 
μου, ἵνα τοῦ σποποῦ τύχω ἐν Ἠνεύματι ἁγίω. Οὐ κατὰ σάρκα ὑμῖν 
ἔγραψα, ἀλλὰ seri γνώμην Θεοῦ" ἐὰν πόθω, ἠγαπήσατε' ἐὰν ἀπο- 
δοχιμασθῶ, ἐμισήσατεί 


IX. «νημονεύετε ἐν τῇ ey ὑμῶν τῆς ἐν Συρία ἐκαλησίας, 
uc? àv ἐμοῦ ποιμένι Ἰρῆται τῷ Κυρίῳ τῷ εὐπόντι” Eye elu ὁ 
ποηνὴν ó 16 καὶ μόνος αὐτὴν ἐπισκοπήσει, καὶ ἡ ὑμῶν eic αὐτὸν 
&yémy. ᾿Εγὼ δὲ xol αἰσχύνομαι ἐξ αὐτῶν λέγεσθαι᾿ 0U γάρ ε elu ἄξιος, 
ὧν ἔσχατος αὐτῶν παὶ ἔκσρωμα” ἀλλ ἠλέημαί τις εἶναι, ἐὰν Θεοῦ 
ἐπιτύχω. ᾿σπάζξεται ὑμᾶς. τὸ ἐμὸν πνεῦμα, καὶ ἡ ἀγώπη τῶν ἑἐκρλη- 
σιῶν τῶν δεξαμένων με" sic! ὄνομα ᾿ησοῦ Χριστοῦ, οὐγ OQ παροδεύ- 
οντα” καὶ γὰρ of μὴ προσήκουσαί uot τῇ 009^ κατὰ πόλιν με προήγαγον. 


X. Τράφω δὲ ὑμῖν ταῦτα ἀπὸ Σμύρνης διὰ 'Ἠφεσίων τῶν άξιο- 
μαμαρίστων. "Eon δὲ ἅμα ἐμοὶ σὺν πολλοῖς xol ἄλλοις Κρόνος, τὸ 
ποθητὸν ὄνομα, Περ τῶν προσελθόντων ἀπὸ Συρίας eig , Pot eic 
δόξαν Θεοῦ, πιστεύω ὑμᾶς ἐπεγνωπένωι' oig καὶ δηλώσετε, ἐγγύς µε 





T) φιλούλον p. φιλοῦν τι margo 0. 2) Vocc. Χριστῷ συνεσταύρωµαι 
8) μᾶλλον inserit margo 0. — iuo ὁ Χριστὸς in O uncis inclusa. 
9) ἀλλόμενον (sic) O, ex adverso δ) ὁ ante ' κύριος omisi c. B. 

καὶ λαλοῦγ. 4) Uncis segregantur Vocc. ἔὰν --- 
10) φθορᾶ V. ἐμισήσατε in O. 
11) τοῦ V. Cap. IX. 1), προσευχῇ margo 0. 
12) Scripsi τοῦ ito - τοῦ υἱοῦ 2) ei τις p. ἥτις ΟΥ, illic correctum. 

ο, F OV. Deest τοῦ ante υἱοῦ in B. Ap. 8) xci ἡ ὑμῶν ἡ εἰς 0 Y. 

Voss. et Cler. ᾿Γησοῦ «Χριστοῦ τοῦ υἱοῦ, 4) µε om. O V, adponitur tamen il- 

quod ap. Cureton, est Γησοῦ[τοῦ] Χρι- lius marg. 

στοῦ τοῦ υἱοῦ. 5) Ita BOV, ὡς Cod, Nydpruc., ve- 
13) πόμα Β Υ 0, cuius margo Φεοῦ us vulg. versio. 

Φέλω τὸ ciue. 6) Margo 0 adiungit τῇ κατὰ σάρκα. 


Cap. X. 1) περὶ subnofatur in O. 
Cap. VIIT, i) Margo 0: Φελήσηται lidem προσελδόντω», supra praep. 
mutatum in δελήσητε. Φελήσατε οὖν συν, et in fine μοι 
ἵνα καὶ ὑμεῖς Φεληθῆθε. 2) «δηλώσεται V, ε supra. 


IGNATII EPISTOLA AD ROMANOS. VII VIII. IX. X. 317 
tem alia viva ^ manet in me intrinsecus mihi dicens: Veni ad Patrem. 
Non eomedo? escam corruptionis, neque voluptates vitae huius desidero. 
Panem" Dei volo, panem caelestem, panem vitae, quae! est caro lesu 
Christi Filii Dei, qui natus -est in novissimo ex semine David et Abra- 
hae: et potum volo sanguinem" eius, qui est dilectio incorruptibilis el 
vita aeterna. 


VII. lam nolo secundum homines! vivere: hoe autem erit, si vos 
volueritis Christo? crucifigor; iam ego non vivo, quoniam vivil* in me 
Christus, Per modica? scripta rogo vos, me mihi obsistatis.) — Credite 
mihi, quia lesum diligo, quoniam et ipse dilexit me, et seipsum tradidit 
pro me. Quid retribuam Domino! pro omnibus, quae retribuit mihi? 
Ipse autem Deus et) Pater et Dominus lesus Christus manifestabit? vo- 
bis" haec omnia, quia? vero dico. Et vos simul condeprecamini mecum, 
ut laborem consequar in Spiritu Saneto. Non secundum carnem vobis 
scripsi, sed secundum dispositionem Dei. Si autem passus fuero, dilexi- 
ss me; sed si reprobatus fuero,? odio me habuistis. 


IX. Mementote in orationibus vestris illius, qui pro me reeturus est 
Ecclesiam, quae est in Syria. Credite Domino dicenti? ,Ego sum pastor 
bonus; et solus eam visitabi" et sit vestra in eo dilectio. Ego autem 
οἱ erubesco ex ipsis dici, Non enim* sum dignus esse ultimus eorum? 
aut purgamentum: sed miserabilis sum* nunc, donec Deum merear adi 
pisei, Salutat vos spiritus meus,' et dileclio ecélesiarum, quae me su- 
sceperunt, sicut nomen lesu Christi. Habenles enim" me non quasi 
wanseuntem, aspiciebant? viam meam et per civitatem"? me deducebant. 


X. Haec igitur scribo vobis de Smyrna per Ephesios beatitudine 
dignos. Est autem" mecum simul cum aliis Crocus, desiderabile mihi 
nomen. Ex his, qui advenerunt de Syria ad Romam in gloria Dei, 
credo vos agnoscere, quae mihi mandastis,' adhuc proxime conslituto. 


7) aqua autem viva alia Pal. Reg. 

8) comedam Pal. Reg. 

9) neque desidero volunlalem vile Pal., 
neque desidero voluntatem vile huius Reg. 

10) enim interponit Pal. 


11) qui Reg. : 
12) sanguinis Pal. 
Cap. VII. 1) hominem Pal. 


2) voluerit Pal. 

3) In christo Pal, Cf. Gal. 2, 19. 

4) Sic dedi ex Pal. Reg., quia iam 
ego non vivo; vivit vero vulg. 

5) Pro modica p. Per modica Pal. 

6) observetis Val. Reg. 

T) Sic exPal., ei vulg. Neutrum in Reg. 

8) Ps. 115, 12. 

9) εἰ c. Pal. Reg. ac nonnullis vulg., 
deest ap. Cureton. 

10) manifestavit Pal. Reg. 


11) nobis Reg. 

12) qua Pal. 

13) Vocc. dilewisis me: sed si re- 
probatus fuero om. Pal. 

Cap. IX. 1) Io. 10, 11. 

2) et solus causa visilavi- Pal., et 
solus visitavit eam Reg. 

3) εω Pal. 

4) enim non inv. Pal. 

5) eorum om. Reg. Subinde erat au- 
lem in Pal. 

0) miserabiliter. (fuisse videtur mise- 
rabilium) p. miserabilis sum Pal. 

T) sancius Reg. 

8) enim des. in Pal. Reg. 

9) οἱ aspiciebant Pal. Reg. 

10) pro civitate Pal. 

Cap. X. 1) enim Pal. Reg. 

2) mandatis Pal. 


848 


IGNATH EPISTOLA AD ROMANOS, X 


ovra" πάντες γὰρ εἰσὶν ἄξιοι Θεοῦ ol ὑμῶν" οὓς πρέπον ἐστὶν ὑμῖν 


φατὰ πάντα ὀναπαῦσαι. 
δῶν Σεπτεμβρίων. 


Ἔγρυψα δὲ ὑμῖν. ταῦτα τῇ πρὸ ἐννέα καλαν- 
᾿Εβῥωσθε εἷς τέλος, ἐν ὑπομονῇ ᾿Ιησοῦ Ἀριστοῦ, 


Omnes enim digni sunt Deo: et apud vos me oportet in omnibus re- 


quiescere, 


Seripsi vobis haec nono? Calendas Septembris. 


Incolumes 


estote usque in finem in patientia lesu Christi. Amen. 


3) ἀγαπητοὺ add, O ad oram. 

Epigraphe τέλος in B, rélos s τῶν 
ἐπιστολῶν τοῦ ἁγίου ἑερομάρτυρος 
Ἰγνατίου τοῦ -Φεοφόρου πατριάρχου 
Ψεουπόλεως τῆς ἀντιοχείας in O, τοῦ 
ἁγίου ἑερομάρτυρος Ἴγνατίου πατρι- 
άρχου Φεοῦ πόλεως ἀντιοχείας ἔπι- 
στολὴ πρὸς ῥωμαίους ιβ’ in V. 


3) IX Pal, ΥΠΙΙ Reg. 


4) Amen om. Pal. Reg. Subscribitur 
Expliciunt epistole sancii ignatii marty- 
ris discipuli iohannis evangeliste et epi- 
scopi e (cum supposito puncto) antiochie. 
Incipit laus. hyronis discipuli eius in eum : 
qui ei successerat $n episcopatu in Pal., 
Expliciu ΧΗ Epistole sancti Ignatü 
martyris antiocensis. Incipit laus Hyronis 
discipuli sui alque successoris in eum 
in Tteg. 





[B. IGNATIL AD S. IOHANNEM, 
APOSTOLUM ET EVANGELISTAM, EPISTOLA. 


IOHANNI SANCTO SENIORT, IGNATIUS, ET QUI CUM EO SUNT FRATRES. 


De tua mora dolemus graviter, allocutionibus et consolationibus tuis 
roborandi. Si tua absentia protendatur, mullos: de nostris destiluet. 
Properes igitur venire: quia eredimus expedire. Sunt et hie multae de 
nostris mulieribus, Mariam lesu videre cupientes, et quotidie a nobis ad 
vos discurrere volentes; ut eam contingant, et ubera eius tractent, quae 
Dominum lesum aluerunt, et quaedam secretiora eius percunetentur ipsam. 
Sed et Salome quam diligis, filia Annae, Hierosolymis quinque mensibus 
apud eam commorans, et quidam alii noti referunt eam omnium grati- 
arum abundam, et omnium virtutum, more virginis, virtutis et gratiae 
foecundam. Et, ut dicunt, in persecutionibus et afflictionibus est hilaris; 
in penurüis et indigentiis non querula: iniuriantbus grata, ad molesta 
laelatur: miseris et afflictis coafflieta condolel, et subvenire non pigrescit. 
Contra vitiorum autem pestiferos eonflietus in pugna fidei disceptans eni- 
tescit. Nostrae novae religionis et poenitentiae est magistra, et apud 
fideles omnium operum pietatis ministra. llumilibus quidem est devota, 
et devotis devotius humiliatur: οἱ mirum ab omnibus magnificatur, cum 
a Scribis et Pharisaeis ei detrahatur. Praeterea multi multa alia refe- 
runt de eadem: tamen ommibus per omnia non audemus fidem conce- 
dere, nec tibi referre. Sed, sieut nobis a fide dignis narratur, in Maria 
maire lesu, humanae naturae natura sanctitatis angelicae sociatur. — Et 
haec talia excitaverunt viscera nostra: et cogunt valde desiderare adspe- 
etum huius (si fas sit fari) coelestis prodigii, et sacratissimi monstri. 
Tu autem diligenti modo disponas, cum desiderio nostro, et valeas. Amen.] 





IGNATII EPISTOLA AD S. JOHANNEM ET AD S. MARIAM. 349 


[AD EUNDEM, ALTERA. 
IOHANNI SANCTO SENIORI, SUUS IGNATIUS. 


Si lieitum est mihi apud te, ad Hierosolymae partes volo adscen- 
dere, ei videre fideles Sanetos qui ibi sunt: praecipue Mariam matrem 
lesu, quam dicunt universis admirandam, et cunctis desiderabilem, Quem 
enim non delectet videre eam et alloqui, quae verum Deum de se peperit, 
si noslrae sit fidei et religionis amicus? Similiter et illum venerabilem 
Jacobum, qui cognominatur lustus: quem referunt Christo lesu similli- 
mum facie, vita et modo conversationis, ac si eiusdem uteri frater esset 
gemellus. Quem, diéunt, si videro, video et ipsum Iesum secundum omnia 
corporis eius lineamenta, Praeterea caeteros sanctos, el sanclas, Heu, 
quid moror? quid detineor? Bone praeceptor, properare me iubeas, et 
valeas. Amen.] 


[B. IGNATII AD S. MARIAM 
VIRGINEM, MATREM DOMINI NOSTRI IESU CHRISTI, EPISTOLA, 


CHRISTIFERAE MARIAE, SUUS IGNATIUS. 


Me neophytum, lohannisque tui discipulum, conforlare et consolari 
debueras. De Iesu enim luo percepi mira diclu, et stupefaetus sum 
ex audilu. Α 1e aulem, quae semper ei fuisti familiaris οἱ coniuncia, 
el.secrelorum eius conscia, desidero ex animo fieri certior de auditis. 
Scripsi tibi etiam alias, et rogavi de eisdem. — Valeas: et neophyti qui 
mecum sunl, ex le ei per le et in te confortentur, Amen.] 





350 MARTYRIUM S, IGNATII. T. IT. TII.- 


MAPTYPION TOY ATIOY KAI ENAOEOY! IEPOMAPTYPO-Z 
ITNATIOY TOY OEOQ0POY. 


I. Aou Τραϊανοῦ τὰ τῆς Ῥωμαίων βασιλείας σπῆπτρα παραλα- 
βόντος τῆς ᾽Αντιο]έων ἐκκλησίας ἐπίσποπος ó xal «jas καὶ πράγματι 
Θεοφόρος "Ἠγνάτιος qv. Πέτρον, μὲν γὰρ τὸν μέγαν Έοδος διαδέχεται, 
Έὔοδον δὲ ᾿Ἰγνάτιορ * ᾧ' τοῦ τρόπου τε παὶ τῆς ἀρετῆς ζηλωτής γίνεται, 
Tovro δὴ τῷ θεοφόραϊ φασὶ πομιδῆ ὄντι loo τὸν Ἀριστὸν i ἔτι 
τὰς iv κόσμφ διατριβὰς ποιούμενον τὰς ἀχράντους τε αὐτῷ ἐπιθεῖναι 
χεῖρας, wol πρὸς τὸ πλῆθος ἀποβλέψαντα , ᾿Εὰν µή "ue , εἰπεῖν, ταπει- 
νώσῃ ἑαυτὸν ὡς τὸ παιδίον τοῦτο, οὐ μὴ εἰσέλθῃ sig τὴν βασιλείαν 
τῶν οὐρανῶν' καὶ ὃς ἐὰν ἓν τῶν τοιούτων παιδίων) δέξηται ἐν τῷ 
ἐμῷ ὀνόματι, ἐμὲ δέχεται " ὁποῖος ἔσται προλόπτων τὴν ἡλικίαν νά. 
τιος, ἐντεῦθεν ποραδηλών» καὶ τὴν ἀποστολικὴν ἐπείνου διδασκαλίαν 
cops! ὑποφαίνων. 


Il. Οὗτος τοίνυν ὁ Φεῖος͵ γνότιος ἅμα Ἠολυκάρπῳ τῷ τῆς 
κατὰ Σμύρναν ἐκπλησίας ἡὴγησαμένῳ μαθηνῆς Ἰωάννου τοῦ εὐαγγελι- 
στοῦ γίνεται καὶ αὐτῷ μύνῷ φοιτήσας πᾶσάν τε ἀρετῆς ἰδέαν καὶ μάλιστα 
τήν Γερεῖ πρέπουσαν φιλοπόνως ἐξασμηθεὶς, εἶτα iod E ποινῇ 
πάντων ὁμοῦ τῶν ἀποστόλων Vigo χειροτονεῖται καὶ τῆς Αντιογέων 
ἐπίσποπος προχειρίδεταν᾿ παραλαβὼν δὲ τὴν ἐκκλησίαν καὶ Ἱδρῶτι συχνῷ: 
sel μόχθρ τὸ τῆς εὐσεβείας ἐν" αὐτῇ κήρυγμα πατασπείρας, ἀποστολι 
xóv τε διὰ πάντων βίον ἐπιδειξάμενος μαὶ τέλειος διάκονος foy τῶν 
τοῦ Ἀριστοῦ μυστηρίων ἀναφανεὶς, καὶ μάρτυς ὥστερον, γίνεται δηρίοις 
δι) ἐκεῖνον παραδοδθεὶς, ὡς μιπρὸν ἄνωθεν ἀναλαβὼν ὁ λόγος δηλώσει. 


ΠΠ. Τραϊανῷ γὰρ τῷ Ῥωμαίων αὐτοπράτορι τῇ πατὰ Σλυθῶν 
ἐπαρθέντι vía, καὶ μὴ µέχρι τούτου στῆσαι τὴν εὐδαιμονίαν d ἀνεχομένῳ, 
ἀλλὰ περαιτέρω ταύτην βουλομένῳ. προαγαγεῖν καὶ πολλοὺρ ἓ ἑτέρους τῇ 
Ῥωμαίων ἀρῇ παραστήσασθαι τοῦτο πρὺ τῶν ἄλλων ὁ κατὰ Χριστι- 
ανῶν εἴτουν Σὐσεβείας πόλεμος πράτιστον αὐτῷ καὶ λυσιπελὲς ἐνομίξετο. 
᾿πείνως μὲν Ἰὰρ τὸ κοινὺν ὠφελεῖν μόνον ' οὕτω δὲ καὶ τοὺς αὐτοῦ 
θεοὺς θεραπεύειν καὶ συνεργοὺς αὐτοὺς κατὰ τῶν πολεμίων ἐπάγεσθαι, 
᾽Αμέλει καὶ διωγμὸν. κατὰ τῆς εὐσεβοῦς πίστεως Ἰαλεπὸν ἐπάγει, καὶ 
διατάγματα : πατὰ τῆς ὑπηκόου πάσης ἐκτίθεται, ὥστε ἢ πάντας αὐτῷ 

ποινωνοὺς εἶναι τῆς ἀσεβείας, v] Χριστιανοὺς ἔτι μένοντας. τιμωρίαις 
ποιπίλαις καὶ δανάτοις χαλεποῖς ἐκδίδοσθαιν, Ὑπῆρξε δὲ τότε Τραϊα- 
vi τῇ ᾽ἀντιοχέων ἐπιδημεῖν, οἷα δὴ μέλλοντι κατὰ Περσῶν ἐπσερατεύειν 
καὶ παρασκευαζομένῳ παρ αὐτῇ τὰ πολέμνα, Ἐνταῦθα yov καὶ µη- 
νύεται αὐτῷ τὰ κατά τὸν Θεοφόρον Ἰγνότιον, ag εἴη τε τὰ Χριστιανῶν 
πρεσβεύων καὶ Χριστὸν ἶσα ied θεοῖς” τιμᾶν τοὺς ἀνθρώπους ἀναπεί- 
δων, καὶ ταῦτα σταυρὸν ὑπὸ Πιλάτου — Á— καὶ θάνατον, ὡς 
τὰ περὶ αὐτοῦ Φιδάσκουσιν ὑπομνήματα' νομοθετεῖ τε παρθενίαν καὶ 


1) κα) ἐνδόξου adsumpsi ex ΛΑ. 3) zeli ante Φεοφόρῳ, quod deesse 
2) ᾧ dedi ex coniectura, οὗ propo- in aliis asserit θοἱ., omisi c. AEN. 
suit Cotelerius. Deest pron. in AEN 4) ἔτι transposui c. AEN; prius le- 


vulg. gebalur ante ποιούμεγογ. 


. MARTYRIUM S. IGNATII. I. II. IIl. 351 


MARTYRIUM SACROSANCTI ET GLORIOSI MARTYRIS IGNATII ΤΠΕΟΡΗΟΠ. 


Ll Cam Traianus sumpsisset sceptra Romanorum Imperii, erat 
Antiochenae ecclesiae Episcopus et nomine et re Theophorus Ignatius. 
Nam magno quidem Petro suecedit Evodus, Evodo autem Ignatius, cui 
fit οἱ morum et virtutis aemulator. ΠΗπίο Theophoro, cum esset plane 
puer, aiunt Christum adhue versantem in mundo, ei intemeratas manus 
imposuisse, et ad populum intuendo dixisse: ,Nisi quis seipsum humili 
averit ut hic puellus, non intrabit in regnum caelorum; et qui unum 
ex lalibus pueris susceperit in nomine meo, me suscipil;* qualisnam fu- 
turus esset aetate proficiens lgnatius, hine ostendens et apostolicam illius 
doctrinam aperte indicans. 


Ἡ. Hie ergo divinus Ignatius simul eum Polycarpo, qui Smyrnensi 
praefuit ecclesiae, fit discipulus loannis Evangelistae; et eum ad eum 
solum ventitasset atque omnem virlulis speciem et eam maxime, quae 
decet sacerdotem; diligenter exercuisset, sacerdos deinde eligitur com- 
muni sententia omnium simul Apostolorum, et Antiochenus ereatur Epi- 
scopus. Cum autem assumpsisset ecclesiam, et mulio sudore ae labore 
in ea seminasset praeconium pietatis, et zelum per omnia apostolieum 
doctrinamque ostendisset ac exstitisset. perfectus minister Christi myste- 
riorum, fit quoque postea martyr, bestiis propter illum traditus, ut paulo 
altius repetens declarabit oratio. 


IIL Traiano enim Romanorum Imperatori, victoria quam de Scy- 
this habuerat elato, nec sustinenti suam hucusque sistere felicitatem, 
sed volenti eam ulterius producere et Romanorum imperio multos alios 
subiungere, adversus Christianos, seu adversus pietatem, bellum ei ante 
alia visum est optimum esse ac expedire. Nam illo quidem modo pu- 
tabat se uni prodesse Reipublicae; sic quoque Deos suos colere, eosque 
inducere, ut opem ferant adversus hostes. (Gravem itaque ac difficilem 
perseqgntionem infert adversus piam fidem, et proponit edicta per uni- 
versam terram, quae eius parebat imperio, uti aut esseni cum eo omnes 
impietatis parteipes, aut adhue manentes Christiani afficerentur variis 
suppliciis et acerbis mortibus. Conügerat, ut tunc Traianus versaretur 
Antiochiae, utpote qui esset expeditionem suscepturus eontra Persas, 
et bellum ibi pararet, Hic ergo ei de Theophoro significatur Ignatio, 
quod et religionem teneret Christianam, et hominibus persuaderet, Chri- 
stum tamquam Deos honorarent, idque cum fuisset a Pilato cruce con- 
demnatus et morte, ut docent eius Acta; et ferret legem de servanda 





5) παιδίον ΑΛ. Cír. Matth. 18, 5. 3) ζῆλον καὶ διδασκαλίαν p. βίον 

6) παραδηλὸν &. AEN et var. lect. ap. Cot. 

7) ΛΙ. σαφῶς Cot... 4) In al. ἤδη deest teste Cot, Su- 
| binde τὸν erat in A. 

Cap. I. 1) Al. πολλῷ Cot. Cap. HI. 1) Dedi ἐκείνως — οὕτω 


2) iv om. E. Mendum κατασσείρας c. À, in quo prius éxeivoc, ut in EN 
editionis Cler a. 1724. repetiit Peter- vulg.; οὕτως N, οὗτος E vulg. 
mannus. un 2) ὀεόν var. lect. ap. Cot, 


352 MARTYRIUM SS, IGNATIT. HI. IV. V. VI. 


πλούτου. καὶ τρυφῆς καὶ τῶν ἄλλων τοῦ βίου τερπνῶν πατολιγωρεῖν᾿ 
ol τὸ δὴ χαλεπώτατον, μήτε δεοὺς ἡγεῖσθαι, μήτε τινὰ λόγον τῶν 
αὐτοπρατόρων τίθεσθαι. 


IV. Tore ag ἤνουσε Τραϊανὸς, μεταπεμψάμενος αὐτίνα τὸν &yiov, 
συμπαρούσης αὐτῷ καὶ τῆς συγκλήτου βουλῆς, Σὺ si, φησὶν, ó λεγόμενος 
θεοφόρος ὁ τῶν ἡμετέρων παταπα(ζων' προστάξεων. sol τὴν Αντιοχέων 
πᾶσαν ἀνάστατον" ποιῶν, ὀπίόω τε πάντας τοῦ ὑπὸ σοῦ κηρυττοµένου 
Χριστοῦ ἐπαγόμενος καὶ μηδὲ ψιλοῦ τοὺς θεοὺς ὀνόματος, ἀξιῶν; Καὶ 
ὁ θεῖος νότιος, ᾿Εγω εἶμι, ἔφη. Ὁ δὲ Καὶ τί ἐστι 95090906; Qremvv- 
Φάνετο. Πρὸς ὃν ὁ μάρτυς, 'O τὸν Χριστὸν iy τῇ ψυχῇ ποριφέρων,' 
ἔφη. Καὶ ὃ βασιλεύς σὺ οὖν 0 ἐν ἑωυνῷ τὸν Χριστόν περιφέρων )' 
Noi φησί" Ἰέγφασται γάρ ' ,Evownjóo! ἐν αὐτοῖς xol ἐμπερυπανήσω. 
Ti δὲ ἡμεῖς ; οὗ σοὶ δοκοῦμεν θεῶν μεμνῆσθαι διηνενῶς καὶ τούτους 
ἐν τῇ ψυχῇ φέρειν’ ἀεὶ, συμμάχους τε αὐτοὺς sra τῶν ἐγθρῶν ἐπα- 
γόμενοι καὶ δι αὐτῶν πάντα ποιοῦντες τὰ πατὰ γνώμην; Καὶ ὑπολα- 
βὼν ὁ θεῖος ᾿Ἠνάτιος, Φεῦ € ὅτι τὰ εἴδωλα, ἔφη, τῶν ἐθνῶν θεούς, 
βασιλεῦ, ὀνομάδεις. Ες γὰρ θεὸςν ἀνηθὴς, ὃς οὐρωνοῦ τε καὶ γῆς καὶ 
θαλάσσης καὶ τῶν ἐν αὐτοῖς πάντων ἐστὶ ποιητής" eic Xowrüc Ἰησοῦς"" 
ὁ τοῦ Φεοῦ μονογενὴς υἱὸς, οὗ τῆς βασιλείας οὖν eroi! τέλος" ὃν, εὖ 
πα αὐτὸς ἐπέγνως, ὦ ών βασιλεῦ, πολλῷ ἂν Afr ἁλουφγίς σοι αὕτη 
καὶ τὸ διάδηµα καὶ ὁ βασιλικὸς θρόνος βεβαιότερα”" 


V. Καὶ ὁ βασιλεύς τὰ μὲν πολλὰ ταῦτα γαΐρειν ἑῶμεν. Σὺ 
δὲ εἰ βούλει' φησῖν, Ἠνάτιε, τὰ μεγάλα τῷ ἐμῷ κρώτει χαρίσασθαι 
«ob τοῖς ἐμοῖς τοῦ λοιποῦ συντάττεσθαι φίέοις, τῆς τοιαύνης γνώμης 
μεταβαλὼν coy σὺν ἡμῖν τοῖς Φεοῖς᾽ ol αὐτίκα, ἴστωσαν αὐτοὶ 
πάντες, ἀρχεερέα σε τοῦ μεγάλου πατασνήσω 4ιὸς aol πατέρα τῆς 
βουλῆς ὀνομόσα. Πρὸς ταῦτα Ó Βεοφόρος᾽ χάρυτας μὲν παρέχει», o 
βασιλεῦ, καὶ πᾶσι καλὸν, μάµότα δὲ βῥασιλεῦσιν, ὔσω καὶ αὐτοὶ δυνατοὶ 
τὰ μείζω πάν ἀντιχαρίξεσθαι,᾽ ἀλλὰ τὰς λυσισελεῖς πάντως xol ὦφε- 
Mpove ἀμφοτέροις τὰς δὲ βλώπτειν παὶ paure γε ψυχὴν δυναμένας . 
sol σφοδροτέραν' αὐτῇ τοῦ πρὸς τὴν Ίέεννων ὑπανάπτειν οὐχ ὁ διδοὺς 
μόνον, ἀλλὰ xol ὃ αὐτῶν. αὐτὸς ἀθλιώτατος. Θαυμαστὴ δέ cov, , uai. 
λεῦ ; zal μεγαλόδωρος. ἡ ἐπαγγελία, Τί γὰρ ἐμοὶ, τὸ τοῦ παρὰ Gol. 
μεγίστου άιὸς παταστῆναι ἀρχιερέα καὶ βουλῆς πατέρα αληθῆναν, Γερεῖ 
τε vri Χριστοῦ παὶ Φυσίαν αὐτῷ xa" ἑνάστην αὐνέσεως θύοντι, ἤδη 
δὲ καὶ, ῦλον ἐμαυτὸν καταθύσεω" ἐπειγομένῳ καὶ σύμφυτον θέσδαι 
τῷ τοῦ Θανάτου αὐτοῦ ὁμοιώμωτι ; - 

VL Καὶ 0 βασιλεύς" viv, δὲ σπεύδεις ἑ ἑαυτὸν πατωθῦσαι; τῷ ἐπὶ 
Ποντίου σταυρωθέντι Πιλάτου: Nei, , ol» ó μέγας νότιος, τῷ τὴν 
ἁμαρτίαν ἀνασταυρώσαντι kel τὸν εὑρενὴν, αὐτῆς διάβολον παθελόντι 
καὶ πᾶσαν διὰ τοῦ σταυροῦ τὴν ἐπείνου δύναμιν καταργήσαντι. «Αὖθις 


Cap. IV... 1) καταπέξων E. 4) περιφέρεις A. 

2) ἀνάστατον πᾶῶσαν ordo vocc, in 3) σὺ οὖν ὁ ἓν ἑαυτῷ τὸν Vix 
E N. Apud Cot. alii subsequentia ita ex- στὸν περιφέρωγ; dedi ex À p. σὺ οὖν 
hibent: καὶ τοὺς &v& τὴν πόλιν κα- ἓν ἕαυτῷ τὸν χριστὸν περιφέρεις; 
τόπιγ. EN vulg. 

3) Vocc. ὁ δὲ om. Α. 6) δαὺ scr, N. 


MARTYRIUM S. IGNATIT. III. IV. V. VI. 353 


virginitate, et de contemnendis divitiis ae deliciis et aliis, quae sunt in 
vità iueunda; quodque est omnium gravissimum, quod non oporteat putare 
esse Deos, et nullam Imperatorum ducendam rationem. 


IV. Haec postquam audivit Traianus, Sancto statim arcessito, cum 
una etiam adesset Senatus: Tune es, ihquit, qui diceris Theophorus, qui 
nostra iussa ludificaris, et omnem evertis Antiochiam, omnesque facis 
sequaces Christi a te praedicati, nec solo nomine Deos dignaris? Divinus 
autem Ignatius: Ego sum, inquit. llle vero: Et quid sibi vult, interro- 
gavit, illud Theophorus? Cui martyr: Qui Christum, inquit, cireumfert 
in anima. Imperator autem: Tu ergo Christum in teipso cireumfers? 
Certe, inquit. Seriptum est enim: ,Habitabo in eis et inambulabo. Quid 
vero nos, non videmur tibi Deorum assidue meminisse, ac eos semper 
in anima circumferre, eosque inducere ad opem ferendam contra hostes, 
nec non per eos omnia facere, quae sunt ex animi sententia? Respom- 
dens autem divinus lgnatius: Hei mihi, inquit, simulaera gentium, ο 
Imperator, Deos nominas? Unus enim Deus verus, qui caeli, terrae, ma- 
ris et omnium, quae sunt in ipsis, est ereator. Unus Christus lesus, 
Dei filius unigenitus, cuius regni nonerit finis. Quem si tu agnosceres, 
o Imperator, et purpura ipsa et diadema et thronus regius tibi firmiora 
essent et longe stabiliora. 


V. Imperator vero: Haee multa mittamus. Tu autem si velis, in- 
quit, o Ignati, meae potentiae rem facere gralissimam, et de caetero re- 
ferri in numerum meorum amicorum, hac mente mutata Dis nobiscum 
sacrifica, et statim (sciant isti omnes) te Magni Iovis constituam Pontificem, 
et Patrem nominabo Senatus. Ad liaec "heophorus: Gratias quidem 
praebere, o Imperator, omnibus quidem est pulerum, maxime autem lm- 
peratoribus, quod possint ipsi amplius iterum gratificari; sed eas, quae 
sunt omnino utrisque utiles et conducibiles, Sin vero eiusmodi sunt, 
quae possint laedere et maxime animam, ac vehementiorem igne gehen- 
nam succendere, non is solum qui dat, sed etium qui petit, et ipse fit 
miserrimus.  Admirabilis autem, o Imperator, et munifiea est tua pro- 
missio. Quid enim mea refert, Maximi apud te lovis constitui Pontifi- 
cem, et vocavi Patrem Senatus, qui sum Christi sacerdos ac ei quotidie 
saerifico sacrificium laudis, el iam vero totum meipsum propero im- 
molare ac efficere complantatum eius mortis similitudini? 


VI Imperator vero: Cuinam autem feslinas teipsum immolare? Ki- 
ne qui a Pontio Pilato in crucem fuit actus? Profecto, magnus inquit 
Ignatius, ei, qui peccatum erucifixit, eiusque inventorem destruxit diabo- 
lum, ei omnem eius potentiam per crucem abolevit. Rursus autem Impe- 


T) II Cor. 6, 16. βεβαιότερα AE. Post βεβαιότερα Co- 
8) Al. περιφέρειν. Col. ielerio asserente add. in Al. zoe» καὶ 
9) εἷς Φεὺς γὰρ: E. - πομιδῆ µονιμώτερα. 
10) Ιησοῦς Χριστὸς p. εἰς Χρι- Cap. V. 1) βούλη (sic) N. 

στὸς Ἰησοῦς À. 9) χαρίζεσθαι Β,ἀντιχαρίσασθαιλ. 
11) ἔσται Α, ἔστι EN vulg. 3) σφοδροτέραν ex A E N, σφο- 
12) ὃν καὶ & A. ὁρότερον vulg. 


13) d om.E. [dem πολλῶγμ.πολλῷ. 4) σοῦ E. — , 
14) ἦσαν κομιδῆ μµογιμώτερά p. — 5) Al. καταθύεη). Col. 
PATRES APOST. 23 


354 .. MARTYRIUM S. IGNATIT. VI. VIL. VIII. 


οὖν ó Bucikcie, "Eon μοι, gov, Ἠνάτιε, Ἀρίσεως ὀρθῆς 4l φρὲ- 
vog! ὑγιῶς ἐχούσης ἔρημος τὸ παρώπαν εἶναι. Οὐ j9e ἂν οὕτω φα- 
νερῶς ταῖς τῶν Χριστιανῶν Ἰθαφαῖς ἐξηπάτησο, ἀλλ) ἔγνως πάντως 
ἠλίκον ἀγαθὸν" βασιλικοῖς πείθεσθαι διατάγµασι, παὶ ois μετὰ πάν- 
των προσφέρει» Solos. Πρὸς ταῦτα μείζονι πάλιν ó ἄγιος χρησάµε- 
νος mago Nolo, Ei dol θηρίοις ἀναλώσεις, ἔφη, εὖ xoi σταυρῷ pe κα- 
ταπρινεῖς; & ul αὐτῷ ξίφει) ii πυρὶ παραδώσεις, ἃ τῆς σῆς ἐξουσίας 
ἐστὶν, οὖν ἄν ποτε θυσίαν ἐγὼ Dopo: προσενεγκεῖν ἀνάσχοιμα᾿ οὔτε 
γὰρ θάνατον δέδοµκα, οὔτε ποθῶ τὰ παρόντα, ὧν ὑμεῖς πύριοι παρέ- 
χειν τὰς ἀπολαύσεις' ἀλλὰ τῶν μελλόντων ἐφίεμαι µόνων, xol σπουδή - 
μοι πᾶσα πρὺς τὸν ὑπὲρ ἐμοῦ ἀποθανόντα διαβῆναι Χριστόν. 


Vif. Ἔφ' οἷς ἐξ ἀγχινοίας! δῇθεν ἡ σύγκλητος ἐπιλαβέσθαι βου- 
λομένη τοῦ μάρτυρος, Τί δὲ δυνομολογεῖς ; ἔφησαν, el αὐτὸς τεθνά. 
ναι σου τὸν Θεόν; Καὶ πῶς ἂν ὃ θάνατον ὑποστὰς «ol θάνατον ἐπά- 
ρατον, ovrog" ἑπέρους. ὠφελῆσαι δυνατὸς ἔσται; Of col δὲ ἀθάνατοί 
τε lal xol παρ ἡμῶν λάγονται, "Ex τούτου ᾽λαβόμενος ἀφορμῆςν ὁ 
Φεῖος νότιος, ὥστε ὁμοῦ μὲν τοὺς ἐπείνων διαμυκτηρίσαι θεοὺς, 
ὁμοῦ δὲ xol τοῦ τῆς οὐνονομίας. μυστηρίου Er, αὐτοῖς παρανοῖξαι, 
καὶ οὕτως elc πίστιν χξιραγωγῆσαι τῆς τοῦ Χριστοῦ γνώσεως, οὕτω 
διετίδει τοὺς λόγους" Ó ἐμὸς αύριο xod θεὺς ᾿ησοῦς Χριστὸς πρῶτα 
μὲν ἄνθρωπος ἐγένετο δὲ ἡμᾶς stor τὴν σωτηρίαν’ τὴν ἡμετέραν, μαὶ 
σταυρὸν ἐθελοῦσιον παὶ θάνατον καὶ ταφὴν μαπεδέξατο πλὴν GÀ 
ἀνέστη πάλιν τρίτην ἡμέραν τοῦ ἐγθροῦ τὸ κράτος παταβαλὠν, καὶ εἰς 
οὐρανοὺς ἀνῆνθεν, ὅθεν ἐλήλυθεν,' συναναστήσας ἡμᾶς τοῦ τῆς ἁμαρτίας 
πτώματος καὶ ἐἰσαγαγὼν αὖθις elg τὸν παράδεισο», οὗ Σαμῶς ἐξεβλή- 
Oqusv, καὶ μείζοσύ τῶν προτέρων ἀγαθοῖςν δωρησάµενος. "Ort δὲ τοι- 
οὔτόν τι τῶν παρ ὑμῖν νομιζομένων edv τις ἐπεδείξατο,' οὐδεὶς τῶν 
πάντων ἂν ἰσχυρίσαιτο. Ανθρωποι γὰρ οὗτοι παποῦργοι opio] E 
φθορεῖς γενόμενον, καὶ πολλὰ ἐπὶ βλάβῃ καὶ διαφθορᾶ τῆς ἡμετέρας 
ζωῇς τε καὶ τῆς ματαστάόεως ἐφγασάμενοι μικράν τινα δόξαν θεῶν 
καὶ φαντασίαν τοῖς ἀλογωτέροις τῶν ἀνθρώπων ἀλογώτατα παρασχό- 
μενοι, εἶτα τῶν παραπετασµάτων ὕστερον τῆς ἀπάτης συνελιυσθέντων * 
ἐξαιρεθείόης τε τῆς σκηνῆς ὕπερ ἦσαν ἠλέγχθησαν, αἰσιρῶς τὸν fiov 
ἀπολιπόντες καὶ θανάτῳ διὰ τήν τῶν πολλών ἀπώλειων ἀθανάτω πα- 
ραδοθέντες, E παὶ Ζεὺς μὲν ὁ πρῶτος ὑμῖν" καὶ μέγιστος τῶν 
θεῶν ἐν Kerry τέθαπται, Ασκληπιὸς δὲ περαυνῷ βέβληται, “Αφροδίτης 
ὁ τάφος” ἐν Πάφῳ δείκνυταε, xe ὑπὸ πυρὺς, Ἡρακλῆς ἀνόλωται, 
'Τοιούτων γὰρ ἀληθῶς, μᾶλλον δὲ παὶ πολλῷ"" χειρόνων τὰ ἐκείνων ἄξια, 


VIII. Τούτων οὕτω ῥηθέντων Ἠνατίῳ τῶν λόγων ὁ βασιλεὺς 
ἥμα τῇ συγκλήτῳ δείσας, μὴ τῆς διαλέξέως εἰς) πλέον ἔπτεινομένης 
διασεισθείη μὲν τὰ Ἑλλήνων παὶ πρὸς ἀπιστίαν 7 D] μυμπηρισμὸν 
ἀποβλέψειεν, ἀνθήσει] δὲ τὰ vijc εὐσεβείας παὶ τὸ ἐπισκοτοῦν αὐνῇ 
τῆς πλάνης «νέφος ἐξαιφεθείη τοῦτον μὲν «ὑπὸ δεσμοῖς καὶ φρουρᾷ 


Cap. VI. 1) φρενῶς N. Cap. VIT. 1) ἀγνοίας E, quod praestat. 
2) ἀγαθῶν N. 2) οὕτως AEN. 
3) Ita AEN, δήφει Cot, Cler. . 3) ἀφορμὴν E. 


MARTYRIUM S. IGNATII. VI. VII. VIII. 355 


rator: Videris mihi, inquit, o Ignati, recto omnino earére iudicio et sana 
mente. Non enim iam aperle fuisses deceptus scripturis Christianorum, 
sed cognovisses omnino, quantum sit bonum, Ediclis parere Imperatoris, 
et Diis saerifieia offerre cum omnibus. Ad haec Sanctus, utens rursus 
maiore dicendi libertate: Etiamsi bestiis, inquit, consumpseris, etiamsi 
me cruce condemnaveris, licet ipsi gladio et igni iradideris, quae sunt 
in tua potestate, nunquam ego patiar daemonibus offerre sacrificium. 
Neque enim meluo mortem, neque desidero praesentia, quae est in po. 
lesíate vestra praebere fruenda; sed sola desidero futura, et a me omne 
adhibetur studium, ut transeàm ad Christum, qui pro me est mortuus. 


VII. Propter quae volens Senatüs martyrem arguere, sollerter ni- 
mirum: Quid autem tu quoque, dixerunt, confiteris Deum tuum esse 
mortuum? (Quo modo vero, qui subiit mortem, eamque exsecrandam, po- 
terit ille prodesse aliis? Dii autem et sunt immortales, et dicuntur a 
nobis. Ex hoe occasione aecepta simul et irridendi illorum Deos, et 
eis aperiendi ianuam inyslerii de suscepta carnis dispensatione, sicque 
deducendi ad fidem Christi cognitionis, divinus lgnatius ita verba fecit: 
Meus Dominus et Deus lesus Christus primum quidem propter nos homo 
faelus est et propler nostram saluiem, sponteque crucem suscepit et 
mortem et sepulturam.  Cetertüm rursus tertio die resurrexit, inimici 
deiecta et prostrata potentia, atque ascendit in caelos, unde venerat, 
nos simul a lapsu péceati jfaciens resurgere et rursus introducens in 
patadisum, ex quo male fueramus eiecli, nosque donans bonis maioribus, 
quam erant ea quae praecesserant. Quod àulem ex iis, qui a vobis cen- 
sentur Dii, ullus tale quid fecerit, nullus hominum asseruerit. Nam cum 
isti fuissent hoiines malefici et exitiosi, et multa fecissent ad damnum 
corruptelamque nostrae vilae et status, valde vilem autem Deorum opi- 
nionem ac speciem hominibus, qui sunt a ratione paulo alieniores, citra 
ullam rationem praebuissent, contractis postea velis deceptionis eL scena 
ablata, deprehensi sünt ii qui erant, quippe qui turpiter e vita excesse- 
rint, et morti immortali traditi sint. propter multorum interitum. — Iupi- 
ter quidem'cerle, qui est vobis primus et maximus Deorum, in Creta 
est sepullus; Aesculapius vero fulmine fuit pereussus. Sepulcrum Ve- 
neris ostenditur Paphi, et Hereules fuit ab igne consumptus. Nam eo- 
rum res ae vila talia vere, immo et multo deteriora merebantur. 


VH. Cum haee sie dieta fuissent ab lgnatio, Imperator simul cum 
Senatu limens, ne si esset eius sermo prolixior, res quidem gentilium 
labefaetarentur, et vel non ecrederentur, vel haberentur ludibrio, vera 
autem florerel religio, et tolleretur nubes erroris, quae ei offundit tene- 
bras, illum quidem coniicit in vincula, et in tutissima collocat custodia. 


4) ἑλήλυθε N. Teste Cotelerio Al. '9) ΛΙ. Πάφῳ τῆς κύπρου. Cot. 


anle inserunt. zai. 10) πολλών A. 

5) μείζονα marg. Cot. Cap. ΥΠ. 1) εἲς om. E. 

0) ἀγαθῶν marg. Cot. 2) ἀπιστείαν N. 

7) ln. N. ες adiungitur verbo ἔπε- 3) ἀνθήση Α, mutatum in. ἀγθήόοι 
Φείξατο. Ibidem. Ἰσχυρήσαιτο. aut ἀγθήσει. 

8) ΔΙ, ὑμῶν, Cot... 4) ἐξερεθείη E. 


29 * 


356 MARTYRIUM S. IGNATII, VIII. IX. X. 


παθίστησι τῇ ἀσφαλεστάτῃ * αὐτὸς δὲ παρ) Ov νύντα διασκεψά- 
µενορ, πῶς ἂν αὐτὸν ἀξίως ἀμύναιο, καὶ τίνι σρόπω, τῆς παρούσης 
ὑπεξαγάγοι ζωῆς, δηρίοις ἔγνω παραδοῦναι βορὰν" καὶ vm ἐκείνων 
διασπαραχθέντα τὸν ἅγιον ἀπολέσδαν Οὗτος γὰρ βαρύτατος θανάτου 
τρόπος διεσκέφθη τῷ βασιλεῖ, Ἕωθεν οὖν περὶ τούτου xol τῇ συγ- 
xij) ποινωσαμένουν τὴν μὲν γνώμην πα). αὐτοὶ ἐπῄνουν᾽ mi οὖν 
ἐν vuelo συνεβούλευον δεῖν γενέσθαι τὴν ἔκδοσιν, 1 ἵνα μὴ ποθεινὸν, 
ol, οὕτω καὶ μᾶλλον ἐπίδοξον παρὰ τοῖς οὗκείοις πολίταις τὸν 
"Iyvétvtov ἐργασώμεδα μαρτυρυνῷ δῇθεν τέλει τὴν ζωήν παταλύοντα 
ὥστε προσήνευν, ἔφασκον, εἰς Ῥωμην αὐτὸν ἀπαγθέντα δεσμώνην ἐνεῖ 
τοῖς θηρσῖν ἐκδοθῆναι, Οὕτω γὰρ τῷ µήχει τε τῆς πορείας. λαλεπω- 
τέραν ὑφέξει' τὴν πόλασιν καὶ ἅμα Ῥωμαίοις ἀγνοούμενος ( ὅστις εἴη 
παθώπερ εἰς τῶν παπούργων ἀναιρεθῆναι δόξειε, καὶ οὐδὲ βραχείας 
τὸ μετὰ ταῦτα µνήµης mop ἐκείνοις ἀξνιωθήσεται. 


ΙΧ. Τούτου τοιγαροῦν͵ ἀρέόαντος καὶ τῆς κατ αὐτοῦ ψήφου 
παραυτίκα ἐξενεχθείσης παρίστησιν ἀπὸ τῆς φυλανῆς αὐτὸν, αἱ πάλιν 
ὁ βασιλεὺς τελευταίαν αὐτῷ ταύτην τὴν πείραν προσαγαγών.' Καὶ 
πρῶτα μὲν πολὺς ἦν ταῖς τῶν ἀγαθῶν ὑπαγγελίαις τὸν ἀθληπὴν ὑπο- 
σαΐνων καὶ παταφῶν' ἔπειτα δὲ xol mÀsiov? πάλιν ταῖς ἀπειλαῖς δεδιπ- 
τόμενος.᾽ Sis δὲ wire πρὸς τὰς ὑποσιέσεις ἐνδιδόντα εἶδε, μήτε πρὸς 
τὰς ἀπειλὰς ὑποππῄσσυντα παντάπασι; viv μεταβολὴν ἀπογνοὺς, εἰς 
ἔργον τὰ ἐπηγγελμένα" eye sol βαρύτερα τῶν προτέρων αὐτῷ δεσμά 
περιθεῖναι πελεύσας τάγματι στρατμωτινῷ παραθίδωσι, ito εἰς Ῥώμην 
ἐμπέμπει ἐντειλάμενος, ἠνίκα τοῖς πολίταις ἡμέρα πανηγὕρεως ἐπιστῇ, 
θηρίοις αὐτὸν εἰς τέρψιν͵ τοῦ Θεάτρου ποινὴν ἐνδοθῆναι " ὥστε κατὰ 
τὸν θεῖον Παῦλον καὶ αὐτὸν Θέατρον᾽ γενέσθαι τῷ κόσµω xol ἀγγέλοις 
καὶ ἀνθρώποις, 


X. Ὁ μάρτυς τοίνυν τὴν τελευταίαν ἀπόφασιν, Enel λαβὼν xol 
τῷ δεῷ µεγάλΜῃ βοῇ τὰ εὐνότα εὐχαριστήσας μεθ] ἡδονῆς ὅσης xe 
φαιδρότητος τα δεσμὰ περισίθεται. ͵ Καὶ 0 μὲν βασιλεὺς jn κατὰ 
Περσῶν μετὰ τῆς V αὐτὸν στρατιᾶς. 0 Θεοφόρος δὲ τῇ ἐκκλησίᾳ 
πρύτερον ἐπευξάμενος «ot τὴν ποίμνην σὺν δάκρυσι” παραθέµενος τῷ 
9εφὶ δέσµιος ἠπολούθει τοῖς στρωτιόταις. Ei οὕτως τὴν Σελεύκειων 
οὐ ᾿διαμέλλων, οὖν ἀθυμᾶν, οὐ πάσχειν τι σκυθρωπὸν" ὅλως ὕποφαι- 
νόµενος, ἀλλὰ ποσὶν εὐπροθύμοις καπαλαβὼν, εἰς πλοῖόν τε ὑπὸ τῶν 
στρατιωτῶν ἐμβάλλεται παὶ σὺν αὐτοῖς εἰς Σμύρναν παταίρει. Ἐνταῦθα 
Πολύκαρπον ἀσπάζεται τὸν θεῖον ἀπόστολον,, ὃν προεστάναι τῆς κατὰ 
Σμύρναν ἐκκλησίας συμφομητὴν Ἠγνατίῳ γενόμενον ἀνωτέρω) φθάσας 
ó λόγος ἐδήλωσεν.' Τοῦτον οὖν ἀσπάζεται σεμνυνόµενος en Toig δὲ- 
σμοῖς παὶ χαίρων. Τί }ὰρ xol εἶχεν αὐτὸν πλέον σεμνῦναι 9 τὸ ὑπὲρ 
οὕτως ἀγαπήσαντος δεσπύτου πάσγοντα παθορᾶσθαι; Εἶτα el τοῖς 
λουποῖς ἐπισλόποις πρεσβυτέροις τε καὶ διαχόνοις τοὺς προσήμοντας 
ἀσπασμοὺς ἀποδούς' ἐπεὶ πολλοί συνέθεον ἀπὸ τῶν τῆς Ασίας ἐπκλη- 


5) βοῤῥὰν Ν. 9) ἐφέξει erat in Α. 
6) ΑΙ. “κοιγολογησαμέγου ap. Col, Cap. IX. 1) προσάγων (sic) AEN. 
κοινωσαµένω N. 2) πλείων À. lit. y erasa, πλεῖων N. 


1) μὲν accessit ex AEN et marg. Cot. 3) δεδειττόµενος Ν. 
8) ΑΙ. φασίν ap. Cot, 4) µὴ δὲ F. 


MARTYRIUM S. IGNATIT. VIII. IX. X... 357 


Ipse autem cum ἰοία nocte apud se cogitasset, quonam modo eum ul- 
eisceretur pro meritis, et quonam modo e praesenli vita subduceret, 
statuit illum feris tradere devorandum, ut dilaniatus ab eis Sanctus in- 
teriret. Visus est enim Imperatori hic mortis modus longe gravissimus. 
Cum hane rem ergo Senatui mane communicasset, ipsi quoque eius 
quidem laudarunt sententiam; sed consuluerunt, ne haec bestiis obiectio 
fieret Antiochiae: Ne, aiebant, sic magis desideratum et gloriosum apud 
suos cives reddamus lgnatium, martyri nimirum fine e vita excedentem. 
Quamobrem dicebant oportere eum Romam abduci vinetum, et illie tradi 
hestiis. Sic enim et prolixilate itineris gravius subibit supplicium, simulque 
Romanis quisnam sit ignorantibus videbitur esse peremptus tamquam 
unus ex maleficis, et ne minima quidem erit postea eius apud illos 
memoria. 


IX. Cum hoc ergo placuisset et in ipsum lata fuisset protinus 
sententia, Imperator illum rursus producit e custodia, hoc eius postre- 
mum faeiens periculum. Et primo quidem multum bonorum promissis 
athletam deliniebat ae. demulcebat; deinde etiam rursus minis magis ter- 
ritans. Postquam autem eum vidit nec cedere promissis, neque minas 
formidare, desperans omnino fore ut mutaretur, ad effectum deduxit 
ea quae denunciata fuerant. Et cum iussisset prioribus graviora ei 
imponi vincula, tradit cohorti militari et mittit Romam, praecipiens, 
cum advenisset civibus dies festus publicae celebritatis ludorumque so- 
lemnium, eum iradi bestiis ad communem theatri delectationem, ut . con- 
venienler ei, quod dixit divinus Paulus, ipse quoque fieret ,speetaeulum 
mundo, et angelis, et hominibus. 


X. Martyr ergo eum ultimam illam accepisset sententiam, Deoque 
clamore magno, ut consenlaneum erat, egisset gratias,. cum magna vo- 
luptate et laetitia sibi imponit vincula. Et Imperator quidem egreditur 
contra Persas cum suo exercitu. Theophorus autem ubi ecclesiae prius 
bene est precatus et gregem suum Deo commendavit cum lacrimis, vin- 
etus sequebatur milites. Deinde sic Seleuciam non cunetans, non ani- 
mum despondens, non se aliquid grave omnino pati prae se ferens, sed 
alacribus venit pedibus, et a militibus in navem immittitur atque eum 
eis àppellit Smyrnam. Hie salutat Polycarpum divinum apostolum, quem 
Smyrnensi praefuisse ecclesioe, cum lgnatii fuisset condiscipulus, iam 
superius diximus ac declaravimus. Eum ergo salutat, glorians atque 
gaudens de vineulis. Quid enim ei poterat esse maiori ornamento, 
quam adspici pati pro Domino, qui eum sie dilexerat ? Deinde postquam 
reliquis Episcopis et Presbyteris et Diaconis reddidisset decentes salu- 
tationes (quoniam multi coneurrebant ex ecclesiis Asiae et civitatibus - 


5) παντάπασιν N. 3) Ita AEN p. τῷ θεῷ παραθέµε- 
6) ἐψηφισμένα AEN οἱ Al. ap. Cot. yog vulg. 
T) Ίια À, et ita invenio ap. Peter- 4) Al. σκυθρωπῶν. Cot. 

mannum; ἐγδοφῆναι EN vulg. 5) In N manu sec. óc supra additum 
8) I Cor. 4, 9. ante ἀνωτέρω. 
Cap. X. 1) Ordo vocc. in E ἐχεί- 6) ἐδήλωσε AEN. 

viv ἀπόφασιν. 1) σεμνηνόµεγος ὑπὸ E. 


. 2) δάκρυσιν N. 8) πολὺ N 


358 MARTYRIUM S. IGNATIT. X. XI. XII. XIII. XIV. 


σιῶν καὶ τῶν" πόλεων, xol ὄψιν ἐπείνην ἰδεῖν. παν "αλοῦ άματος ἄπο- 
λαῦσαι ῥέοντος τής ἐπείνου γλκόστης αὐτὸς τὰ προσήκοντα παραινῶν 
εὔχεσθαι ὑπὲρ αὐτοῦ πάντας ἠξίου, ὥστε διὰ τῶν nola θῶττον va- 
λῦσαι πᾳὸς τὸν ποθούµενον καὶ τῷ ἐπείνου θείω προσώπω ἐμφανισθῆναν, 


XI. Ὁρῶν. δὲ xol May αὐτοὺς περιπαθὼς ἔχοντας xol ofovel τῆς 
ἐπείνου, ψυχῆς ἐκκφεμαμένους xol ζημίαν οὐ φορητὴν ἡγουμένους τὸν 
χωρισμὸν αὐτοῦ xol τὸν Θάνατον, δείσας τε xol περὶ τῶν ἐν τῇ Ῥώμῃ 
πιστῶν, μὴ καὶ αὐτοὶ παραπλησίως διατεθέντες οὖν ἀνέξονται ἠδεῖν 
αὐτὸν Ἐαδιδόμενον τοῖς θηρίοις, ἀλλὰ εῖρας ἀντιπάλους τοῖς &u- 
τετραμμμένοις τὴν ἔκδοσιν ἐπιβάλωσι, καὶ τὴν διανοιγεἴσαν αὐτῷ τοῦ 
μαρτυρίου πλείσωσι Θύραν, ἔγνω πρὸς αὐτοὺς ἐπιστεῖλαι, ὥστε καὶ τού- 
τους ὑπὲρ αὐτοῦ εὔχεσθαι, μὴ ἐμποδισθῆναι τὸν δρόµον αὐτῷ τῆς 
ἀθλήσεωρ)' ἀλλὰ διὰ τῶν nola , ὥσπερ εἴρηται, Oüvrov πρὸς τὸν 
ἐρώμενον ὀναλῶσαι ᾿δεσπότην. tov δὲ καὶ αὐτῆς ἐκείνης ἐπιμνησθῆναι 
τῆς ἐπισότολῆς ἐχούσης ἐπὶ λέξεως οὕτως. 


XII. "Iyvévuoe, ὁ xol Θεοφόρος, ἐπίόκοπος τῆς ἐν "ἀντιοχείᾳ ἁγίας 
τοῦ θεοῦ ἐηλησίας, τῇ ἠλεημένῃ: iy μεγαλειότητι πατρὸς ὑψίστου, xol 
Κυρίου" Ἰησοῦ Σφισποῦ τοῦ μόνου υἱοῦ αὐτοῦ, ἐνπλησίᾳ ἠγαπημένῃ 
καὶ πεφωτισμένῃ ἐν τῷ" δελήματι τοῦ θελήσαντος τὰ πάντα, & ἐστι 
πατὰ ἀγόπην. Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ θεοῦ ἡμῶν ' UJ καὶ προκάθηται 
ἐν τόπῳ χωρίου Ῥωμαίων' qv ael ἀσπάζομαι ἐν ὀνόματι Ἰησοῦ Χρι- 
στοῦ, serv Geoxo, xol mveüpet ἠνωμένην πάσῃ ἐντολῇ αὐτοῦ, πεπληρω- 
µένην χάριτος deo), ἐν Χφιστῷ "luco? τῷ 9:0 efoen. 


"Ens εὐξάμενος Oed ἐπέτυχον ἰδεῖν ὑμῶν τὰ ἀδιοθέωτα πρόσωπα, 
δεδεµένος ἐ ev Χριστῷ Ἰησοῦ ἐλπίξω ὑμᾶς ἀσπάσασθαι,' ἐάν περ θέλημα 
τοῦ θεοῦ ᾖ τοῦ ἀδιωθῆναί µε wel εἰς τέλος οὕτως elvat, H μὲν γὰρ 
εὐχὴ εὐοινονόμητός ἐστιν, ἐάν περ τῆς χάριτος ἐπισύχω, τὸν πλῆρόν 
μου ἀνεμποδίστως ἀπολαβεῖν. Φοβοῦμαι γὰρ τὴν ὑμῶν ἀγάπην, μή 
αὐνή μὲ éd union. Ὑμῖν γὰρ εὐγερές ἐστι πομῖσαι 0 Θέλετε’ ἐμοὶ δὲ 
δύσχολόν ἐστι τοῦ θεοῦ ἐπιτυχεῖν, dv περ ὑμεῖς φείσησθέ µου. 


XIII. Οὐ γὰρ θέλω, ὑμᾶς ἀνθρωπαρεσμῆσαι , ἀλλὰ Θεῷ ἀρέσαι, 
ὥσπερ δὴ πα) ἀρέσκετε. Οὐ «γὰρ ἐγὼ ἄλλον ἔξω καιρόν ποτε Θεοῦ 
ἐπισυμεῖν, οὔτε ὑμεῖς, "Edw ovv! σιωπήσητε ἀπ᾿ ἐμοῦ, ἐγὼ γενήσομαι 
9εοῦ" ἐὰν δὲ ἐρασθῆτε τῆς σαρκός µου, πόλων ἔσομαι τρέχων. 1]λέον 
δέ μοι παράσχεσθε σπονδισθῆναι δεῷ, ὡς ἔτι” θυσιαστήριον ἔτοιμόν 
ἐστιν, ἵνα ἐν ym χορὺς γενόμενοι Ἔσητε τῷ mol ἐν Χρισιῷ 'In- 
σοῦ, On. τὸν ἐπίσκοπον Συρίας ó 9εὸς πατηξίωσεν εὐρεθῆναι εἰς δύ- 
σιν, ἀπὸ ἀνατο]ῆς τοῦτον μετοπεμψάμενος. Καλὺν τὸ δῦναι ἀπὸ 
πόόμου πρὸς θεὸν, ἵνα sic? αὐτὸν ἀνατείλωμεν. 


XIV. Οὐδέποτε ἐβοσκήνωπε οὐδενί, ἄλλους ἐδιδάξατε, Ey δὲ 
. 9o, ἵνα γάκεῖνα βέβαια ᾖ, ἃ μαθητεύοντες ἐντέλλεσθε.  Móvov µοι 


9) τῶν om. E. Cap. ΧΗ. 1) ἠλειμμένῃ var. lect. 
ap. Cot. 


Cap. ΧΙ. 1) ἀσκήσεως E. 2) κυρίου om. AE, uti Cod, Colber- 


MARTYRIUM S. IGNATII. X. ΧΙ. XII. XIII. XIV. 350 


cum ad videndum illud spectaculum, tum ut pulero fruerentur fluento, 
quod scaturiebat ex illius lingua) ipse ea quae par erat suadens, roga- 
bat omnes, ut pro ipso orarent, quo per feras cito resolveretur ad 
eum quem desiderabat, et appareret ante illius divinam faciem. 


XL Videns autem eos tum valde anxios, tum quodammodo pen- 
dentes ab ilius anima, tum non ferendum damnum existimantes sepa- 
ralionem eius et mortem, de iis quoque qui Romae erant fideles {ἰ- 
mens, ne et ipsi similiter affecti non sustinerent eum videre tradi be- 
sliis, sed manus adversas ills admoverent, quibus mandatum erat eum 
tradere, ae ei elauderent apertam ianuam marlyrii, statuit ad ipsos scri- 
bere, ut ii quoque pro eo orarent, ne cursus sui certamiis ei impe- 
diretur, sed per feras, sicut dietum est, cito resolveretur ad dilectum 
Dominum. Operae pretium est autem, ilius quoque mentionem facere 
epistolae, quae sic habet ad verbum. 


XII. Ignatius, qui et Theophorus, Episcopus sanctae Dei eccle- 
siae quae est Antiochiae, ecclesiae misericordiam consecutae in maie- 
siate patris altissimi et Domini lesu Christi solius eius filii, dilectae et 
illuminatae im voluntate eius, qui voluit omnia, quae sunt secundum ca- 
rilatem lesu Christi Dei nostri, quae etiam praesidet in loco regionis 
Romanorum, quam et saluto in nomine lesu Christi, secundum carnem 
et spiritum unitam omni eius mandato, impletam gralia Dei, salulem in 
Christo lesu Deo. 


Cum Deum precatus obünuerim, ut viderem spectabiles vultus ve- 
siros, vinctus in Chrislo lesu spero, me vos salutaturum, si Dei fuerit 
voluntas, ut dignus habear, qui et sic ad finem perveniam. Meum enim 
rite succedit votum, si gratiam fuero consecutus, ul sortem meam per- 
cipiam sine impedimento. Timeo enim vestram caritatem, ne ipsa me 
iniuria afficiat. Vobis enim facile est facere quod vullis; mihi antem 
difficile est Deum assequi, si vos mihi pepercerilis. 


ΧΠΙ. Non enim volo, vos hominibus placere, sed Deo, sicut 
eliam plaeelis. Nam neque ego unquam habebo aliud tempus Deum 
assequendi, neque vos. Si igitur silueritis de me, ego Dei efficiar; 
Sin vero carnem meam amaveriüs, rursus ero currens. Plus autem 
mihi praebete, ul Deo immoler, dum adhuc ara parata est, ut effecti 
chorus in caritate canalis patri in Christo lesu, quod Episcopum Syriae 
dignatus sit Dominus, ut inveniretur in Occidente, eum arcessens ab 
Oriente. Pulerum est, a mundo occidere ad Deum, ut ad ipsum exo- 
riamur. 


XIV. Nulli unquam  invidistis, alios docuistis. Ego autem volo, 
illa quoque esse firma ae stabilia, quae docentes praecipilis Solum 


tinus et ex nostris in Ep. ad. Rom. inter- 4) Al. Φεάσασδαι. Cot. 

polatis B O V. Cap. XIII. 1) οὖν in textum recepi 
3) τῷ non leg. A E; deest quoque ex A, ubi supra adscriptum est. 

in Cod. Colberlino et in B V recens. in- 2) ἔτοιμον E male. 


lerpol Ep. ad Rom. 3) πρὸς E. 


360 MARTYRIUM 5. IGNATIT. XIV. XV. XVI. XVII. 


δύναμιν αἰνήσασθε δοθήναι παρὰ Θεοῦ, ἵνα μὴ μόνον, λέγωμαι Ἄριστι- 
ανὸς, ἀλλὰ καὶ εὑρεδῶ xal Ἰέγεσθαι vue xol τότε πιστὸς εἶναι 
ὀφθήσομαι, re our μὴ φαίνομαι.᾽ Οὐδὲν γὰρ φαινόμενον, αἰώ- 
viov' ἐπεὶ καὶ τὰ βλεπόμενα πρόσκαιρα’ τὰ δὲ μὴ βλεπόµενα, αἰώνια. 


XV. Ἐγὼ γράφω ταῖς ἐκκλησίαις μαὶ ἐντέλλομαι πᾶσιν, ὅτι ἐγὼ 
ἔκὼν ὑπὲρ 9:00 ἀποθνήσμα, ἐάν περ ὑμεῖς μὴ aider. Παρακαὶῶ 
ὑμᾶς, μῆ εὔνοια ὅχαιρος γένησθέ μοι "Ager με” θηρίων εἶναι βο- 
ouv, Or ὧν Pveow? θεοῦ ἐπισυχεῖν. Σῆνός ολ θεοῦ, καὶ δι ὁδόν- 
των θηρίων ἀλήθομαι, ἵνα παθαρὸς ἄρτος εὐρεδῶ τοῦ Χριστοῦ. 
Ἰήᾶλλον 0 πολακεύσατε τὰ θηρία, ἵνα μοι ταφος τένωνται, xal μη- 
δὲν παταλείπωσι τοῦ σώματός µου, ἵνα μὴ ποιμηθεὶς βαρὺς Τένωμαι, 
Τότε ἔσομαι µαθητὴς ἀληθῆς τοῦ Χριστοῦ, ὔτε οὐδὲ τὸ σῶμά μου 
ἔτι ὃ κόσμος ὄψεταν, “ἀπανεύσατε τῷ «Χριστῷ" ὑπὲρ ἐμοῦ, ἵνα διὰ 
τῶν ὀργάνων, τούτων θυσία παθαρὰ “εὑρεθῶ. Oy ác Πέτρος καὶ 
Παῦλος διατάσσοµαι ὑμῖν. Εκεῖνοι ἀπόστολοι, ἐγὼ μαπάμριτορ᾽ inei 
νου ἐλεύθερον, ἐγὼ δὲ μέχρι νῦν δοῦλος ἀλλ᾽ ἐὰν θελήσητε »' ἄπε- 
λεύθερος ᾿Ιησοῦ «Χριστοῦ, καὶ ἀναστήσομαι ἐν αὐτῷ ἐλεύθερος. Νῦν . 
µανδάνω δεδεµένος, μηδὲν ἐπιθυμεῖν ποσμικὸν ἢ µάταιον. 


XVI. ἀπὸ Συρίας μέχρυ Ῥώμης αὐτῆς θηριομαχῶν" ἀπὸ yi 
καὶ Θαλάσσης, νυκτὸς καὶ ἡμέρας, δεδεµένος δέκα λεοπάρδοις, € 0? ἐστι 
στρατιωτικὸν τάγμα᾽ οὗ xol εὐεργετούμενοι Ἰείρους γένονται, Ἐν δὲ 
τοῖς ἀδμνήμασιν αὐτῶν μᾶ]λον μαθητεύομαι. ᾿Οναίμην τῶν δηρίων 
τῶν ἐμοὶ ἠτοιμασμένων ' καὶ εὔχομαι ἔτοημά μου εὑρεθῆναι" ὃ καὶ πο- 
λακεύσω, συντόμως μὲ παταφαγεῖν; oo ὥσπερ τινῶν δειλαινόµενα οὐχ 

ἤψαντο. Κάν αὐτὰ δὲ ὄνοντα μὴ "θελήσειεν , ἐγὼ δὲ παραβιάσομαι." 

Συγγνώµην. ἔρτέ pot" τί μοι συμφέρει , ἐγὼ γινώσμω. «Νῦν ἄρχομαι 
μαθητῆς εἶναι, ἴνα ῄησοῦ Χριστοῦ ἐπιτύχω.  Ilüg tol σταυρὸς, δη: 
ρίων TE συστάσεις, ἆ ἀνατομαί, "διαιρέσεις, σπορπισμοὶ ὀστέων, συγκοπὴ 
μελῶν, ἀλεσμοὶ, 0Àov τοῦ σώματος xol πολάσεις τοῦ διαβόλου iv ἐμὲ 
ἐρχέσθωσαν, µόνον fva? 'IncoU Χριστοῦ ἐπιτύχω. 


XVII. Οὐδέν με ὠφελήσει τὰ τερπνὰ τοῦ πύσμόυ, οὐδὲ oí βασι- 
λεῖαι τοῦ αἰῶνος τούτου. Καλόν uot ἀποθανεῖν ἐν Ἀριοτῷ Ἰησοῦ, U 
βασιλεύειν τῶν περάτων τῆς γῆς. ΤΙ γὰρ ὠφελεῖται ἄνθρωπος, ἐὰν 
περδήσῃ τὸν πόσμον ὕλον, καὶ ζημιωθῇ τὴν ψυχἠν αὐτοῦ ;? ᾿Ἐκεῖνον 
ζητῶ, τὸν ὑπὲρ ἡμῶν ἀποθανόντα, Σύγγνωνέ μοι, Schol" μὴ ἐμ- 
ποδἰσητέ µον ζῆσαι' μὴ; θελήσητέ με ἀποθανεῖν, ᾿Αφετέ με παῦα- 
ρὸν φώς λαβεῖν. ᾿Εκεῖ: γὰρ. παραγενόµενος, ἄνθρωπος δεοῦ ἔσομαν, 
Επιτρέψατέ μοι μιμητήν εἶναι, τοῦ πάθους τοῦ «Χριστοῦ. EL τις 
αὐτὸν ἐν ἑαυτῷ ἔχει, νοησάτω ὃ θέλω, καὶ συμπαθησάτω μοι, εἶδὼς 
τὰ συνέχοντά με, 


Cap. XIV. 1). Al. καὶ κόόµῳ. Cot. — E, ἄκαιρος γενοίσθε µου N, ἄκαιρος 


2) M. φαίνωμαι. Col.. γένησθέ µου (supra οι) A. 
3) H Cor. 4, 18. 2) ἄφετέ μα ... in µε A. 
3) mi ἐστὶ, 


Cap. XV, 1) ἄκερος γεγέσθαι µου 4) δὲ addidi o À. 


MARTYRIUM 5, IGNATH.. XIV, XV. XVI. XVII. 361 


rogate, dari mihi vires a Deo, ut non tantum dicar Christianus, sed 
etiam inveniar et dici possim; et tunc videbor esse fidelis, quando 
mundo non apparebo. Nihil enim, quod apparet, est aeternum, quan- 
doquidem ,quae videntur, temporalia sunt, quae autem non videntur, 
aeterna. 


XV. Ego scribo ecclesiis et omnibus mando, quod ego lubens 
pro Deo morior, si vos non prohibueritis. Rogo vos, ne intempestiva 
benevolentia mihi efficiamini. Sinite me ferarum esse cibum, per quas 
licet Deum consequi. Sum Dei frumentum, et molor per dentes fera: 
rum, ut Christi inveniar mundus panis. lmmo feris potius blandimiui, 
ut fiant mihi sepulerum, et nihil relinquant mei corporis, ne sopitus 
fiam gravis, Tune ero verus Christi discipulus, quando nec corpus 
quidem meum adhuc videbit mundus, Pro me Christo supplicate, ut 
per haec organa inveniar hostia munda. Non sicut Petrus et Paulus 
vobis praecipio. lli Apostoli, ego condemmatus; illi liberi, ego autem 
servus usque in hodiernum diem; sed si volueritis, libertus Iesu Chri- 
sti, ae exsurgam in ipso liber. Nunc disco vinctus, nihil mundanum 
cupere aut inane. 


XVL A Syria usque ad Romam ipsam pugno cum bestiis terra 
marique, noctu et diu, vinctus decem leopardis, qui sunt cohors mili- 
taris: qui etiam si beneficio afficiantur, fiunt deteriores. In eorum vero 
iniuriis magis disco. Utinam fruar bestüs mihi paratis: et opto, ut mihi 
promptae inveniantur; quibus etiam blandiar, quo me protinus devo- 
rent, non sicut quosdam timore alfectae non tetigerunt. Quodsi etiam 
invitae noluerint, ego vi adigam. lgnoscite mihi; scio quid mea inter- 
sit. Nune ineipio esse discipulus, ut lesum Christum assequar. gnis 
et crux, bestiarum irruptiones, dissectiones, divisiones, discerptiones 
ossium, concisio membrorum, íriturae tolius corporis et diaboli tor- 
menta super me veniant, ut tantummodo consequar lesum Christum. 


XVII Nihil mihi proderunt mundi iucunditates, neque regna hu- 
ius seculi. Melius est mihi mori in Christo lesu, quam regnum obti- 
nere usque ad fines terrae, Quid enim prodest homini, si mundum 
universum lueretur, et suae animae detrimentum patiatur?* Illum quaero, 
qui pro nobis est mortuus. lgnoscite mihi, fratres: me sitis mihi im- 
pedimento, quo minus vivam: ne me velitis mori. Sinite me puram 
lucem accipere. Cum illuc enim venero, ero homo Dei.  Permitlite 
mihi, ut sim imitator passionis Christi. Si quis ipsum in seipso habet, 


intelligat quod volo, et mei moveatur commiseratione, cum sciat quae 
me consiringant, 


5) καταλέπωσι À. 4) παραβήσοµαι E. Haud male. 
6) τὸν χριστὸν À ex correctura, 5) us E. 
T) 8ehyotiremutatum in θελήσητεΔ. 6) ἕνα deest in Al. Cot. 
Cap. XVI. 1) Ita AEN et Codd. Colb. Cap. ΧΥΠ. 1) Matth. 16, 26. 
B 0 V, u£roic vulg. 2) ΑΙ. ἑαυτοῦ. Col. 
2) Al. Φηριομαχῶ. Col. 3) μὴ δὲ AEN οἱ ΔΙ. in marg. apud 


3) ΑΙ. ὅπερ. Col. Cot. 


902 MARTYRIUM S, IGNATII, XVII. XIX. XX. XXI. XXII. 


XVI. Ὁ ὄρχων τοῦ αἰῶνρς τούτου διαρπάσαι με βούλεται καὶ 
τὴν εἰς θεόν pov }νώμην διαφθεῖραι. 1Ηηδεὶς οὖν τῶν παρόντων 
βοηθείταὶ αὐτῷ ' μᾶλλον ἐμοὶ γένεσθε, τουτέστι τοῦ θεοῦ. Mn λαλεῖτε 
Ἴησοῦν Χριστόν, πόσμον, δὲ ἐπιθυμεῖτε. Βασκανία àv ὑμῖν μὴ πατοι- 
πείτω" μὴ ὃ ἂν ἐγὼ παρὼν παραναλῶ" ὑμᾶς, πεισθῆτε μοι" τούτόις δὲ 
μᾶλλον πείσδητε, oic ἐγὼ γράφω ὑμῖν, "EE ὧν ydo γράφω ὑμῖν, ἐρῶ 
τοῦ ἀποθανεῖν. 'O* ἐμὸς ἔρως ἐσταύρωται" παὶ οὖν ἔστιν ἐν ἐμοὶ πῦρ 
φιλόῦλον" ὕδωρ δὲ μᾶλλον ζῶν καὶ λαλοῦν ἐν ἐμοὶ, ἔσωθέν μοι λέγον᾿ 
δεῦρο πρὸς τὸν πατέρα. οὐ ἤδομαι τροφῇ φθορᾶς, οὐδὲ ἠδοναῖς 
ταῖς τοῦ βίου τούτου. 4ρτον δεοῦ θέλω, ἄρτον οὐράνιον, ὕρτον 
ζωῆς, 09 ἔστι σὰρό ᾽]ησοῦ Αριστοῦ τοῦ υἱοῦ τοῦ Φεοῦ, τοῦ yevopévov 
ἐν ὑστέρῳ ἐν σπέρματος, 4αβὶὸ καὶ "4ραάμ" καὶ moe θεοῦ θέλω, τὸ 
αἷμα αὐτοῦ, 0 ἐστιν ἀγάπη ἄφθαρτος καὶ ἀένναος ζωή. 


XIX. Oix ἔτι θέλω werà ἀνθρώπους. ζῆν' τοῦτο δὲ όταν ἐὰν 
ὑμεῖς θελήσητε, Θελήσατε οὖν, ἵνα παν ὑμεῖς θεληθῆτε. 4 ὀλίγων 
Ἰθαμμάτων αἰποῦμαι, ἡμᾶς, πιστεύσατέ μοι. ᾿Ἰησοῦς δὲ Χριστὸς ὑμῖν 
ταῦτα φανερώσει,’ τὸ ἀψευδὲς στόμα, ὅτι ἀληθῆ λέγω. ἰπήσασθε περὶ 
ἐμοῦ, ἵνα ἐπιτύχω. Οὐ κατὰ σάρκα ὑμῖν ἔγραψα, ἀλλὰ κατὰ γνώµην 
θεοῦ, ἐὰν πάθω. 


XX. Mvngovetere ἐν τῇ προσευχῇ ὑμῶν τῆς ἓν Συρίᾳ ἐκμλησίας, 
fme ἀντὶ ἐμοῦ' moie τῷ θεῷ πέχφηται, Μόνος αὐτὴν ᾿Ἰησοῦς Χρι- 
στὸς' ἐπισκοπήσει, xL 1 ὑμῶν ey amy. ᾿ἠσπάζεται ὑμᾶς τὸ ἐμὸν πνεῦ- 
μα nol 9 ἀγάπη τῶν ἐκκλησιῶν τῶν δεξαμένων UE εἰς ὄνομα Ἰησοῦ 
Ἀφιστοῦ, οὐχ or παροδεύοντα, Καὶ γὰρ αἱ μὴ προσήκουσαί μοι τῇ 
ὁδῷ τῇ κατὰ σάρκα, κατὰ πόλιν με προῇῆγον, 


ΧΧΙ. Τρόφω δὲ ὑμῖν ταῦτα ἀπὸ Σμύρνης δν’ Ἐφεσίων τῶν. ἀξι- 
ομακαρίστων. "Ἔστι δὲ σὺν ἄλλοις πολλοῖς & ἅμα ἐμοὶ xol Κρόκος, τὸ πο- 
θητὸν' ὄνομα, τῶν συνε]θόντων µοι ἀπὸ Συρίας eic δόξαν δεοῦ. "Eyoo- 
ψα ὑμῖν ταῦτα τῇ πρὸ ἐννέα παλανδῶν Σεπτεμβρίου." "Εῤῥωσδε sic 
τέλος, ἀγαπητοὶ, ἐν ὑπομονῇ Ιησοῦ «Χριστοῦ. ᾽Αμήν. 


XXII. "AM τᾶντα μὲν τὰ τῆς ἐπιστολῆς. Αὐτὸς δὲ μετὰ T 
ἀπὸ Σμύρνης ὑπὸ τῶν στρατιωτῶν ἀναχθεὶς xol προσχὼν τῇ Τρωάδι 
ol INeonólet παρῄει διὰ Φιλίππων καὶ Μαμεδονίας πεζῇ, τὰς παρὰ 
τὴν, ὁδὸν ἐκκλησίας ἐπισποπῶν καὶ διδάσκων ἐν αὐταῖς, παραπαλῶν,, δια- 
Ίεγόμενος, τοὺς ἀκεραιοτέρους τῶν ἀδελφῶν ἀσφαμζόμενος καὶ πάντας 
ἐγρηγορέναι παὶ νήφει παρωσμενάζων, Φθάσας δὲ viv ἐν ᾿Ἐπιδάμνῳ 
"Ἠπειρον' καὶ τὸ ᾿Αδριατικόν τε καὶ Τυῤῥηνικὸν πέλαγος διαπλεύσας 
sig vovg? ἐν τῇ Ῥώμῃ Ποτιόλους παταίρει. ᾿Ἐπιξενωθεὶς δὲ μετὰ τῶν 
στρατιωτῶν τοῖς ἐκεῖσε πιστοῖς, xol τὸν ἐν πυρίῳ καὶ αὐτοῖς μεταδοὺςὗ 
ἀσπασμὸν τὴν". Ῥάμην. ποταλαμβάνεε, xol τῷ ἐπόρχῳ τῆς πόλεως ἐμ- 
φανίζεται. Οὗτος τοίνυν τὸν Θεοφόρον ἰδὼνῦ καὶ τὰ βασιλικὰ δεξάµε. 


Cap. XVIII. 1) βοηθήτω scr. B. 5) ó non est in EN. 

2) χριστὸν ?yooUr collocat E. 6) Al. ὃς, Cot. 

3) παραβαλῶ fuisse videtur in A. - 

4) µου E. D. Cap. XIX. 1) φανερώσει, supra οι, Α, 


MARTYRIUM S. ΙΑΝΑΤΠ, XVIII. XIX. XX. XXI. XXII. 303 


XVII. Princeps huius seculi me vult diripere et corrumpere meam 
in Deum sententiam. Nemo ergo ex iis, qui adsunt, illi opem ferat; 
estote mei potius, hoc est Dei. Ne loquamini lesum Christum, mundum 
vero desideretis. Ne habitet in vobis invidia; nec si ego quidem prae- 
sens vos rogem, parete mihi; iis autem parete polius, quae ego ad vos 
scribo. Ex iis enim, quae scribo ad vos, mori cüpio. Meus amor est 
eruci affixus: οἱ non est in me ignis amans materiae; aqua autem polius 
viva et in me loquens, quae intus mihi dicit: Veni ad patrem. — Nou de- 
lector nutrimento corrupüonis, neque voluptatibus huius vitae. Panem 
Dei volo, panem caelestem, panem vitae, qui est caro lesu Christi filii 
Dei, qui postea natus est ex semine Davidis et Abrahami; ac potum 
Dei volo, eius sanguinem, qui est caritas incorrupta et vita perennis. 


XIX. Non amplius volo vivere sicut homines; hoc autem erit, si 
vos volueritis. Velitis ergo, ut vos «quoque Deus velit. Brevibus literis 
peto a vobis; mihi credite. lesus vero Christus vobis haec aperiet, 
qui est os non mendax, quod vera dico. Petite pro me, ut consequar. 
Non secundum carnem vobis scripsi, sed seeundum Dei sententiam, si 
paliar. 


XX. Mementote in oratione vestra ecclesiae Syriae, quae pro me 
ulitur pastore Deo. Solus ipsam lesus Christus visitahit ac vice Epi- 
scopi reget, et vestra caritas.  Salutat vos meus spiritus el caritas 
ecclesiarum, quae me susceperunt in nomine lesu Chris, non tamquam 
transeuntem. Etenim quae me nou convenerunt in γιὰ, quae est secun- 
dum carnem, me deduxerunt in civitatibus. 


XXL  Seripsi autem haec ad vos Smyrna per Ephesios merito bea- 
Los. Est vero meeum cum multis aliis Crocus quoque, nomen deside- 
rabile, eorum qui mecum venerunt e Syria ad gloriam Dei. [sta vobis 
scripsi nono Kalend. Septembris. Valete perpetuo, dilecti, in tolerantia 
lesu Christi. Amen. 


XXIL — Sed est haee quidem epistola. Ipse autem paulo post 
Smyrna deductus a miliübus eum appulisset Troadam et Neapolim, trans- 
jit pedes per Philippos et Macedoniam, eas quae sunt in via invisens 
ecclesias, atque in eis docens, exhortans, disserens, fratrum simpliciores 
ae imbecilliores confirmans et effieiens, ut omnes vigilarent essentque 
sobrii. Cum vero pervenisset Epidamni Epirum ae mare lransmisisset 
Adriaticum et Tyrrhenum, appellit Romanorum Puteolos. Hospitio autem 
exceptus simul cum militibus ab iis, qui illic erant fidelibus, traditaque 
illie quoque salutatione in Domino, venit Romam, et sistitur ante Praefectum 
Urbis. Is ergo Theophorum intuitus, litterisque Imperatoris acceptis, cum 


Cap. XX. 1) Ha AEN, &vr' ἐμοῦ αρ. ΧΙΙ. 1) τὴν ἐπιδάμγω ἥπει- 
vulg. C govE, τὴν ἓν ἐπιδάμνω ἤπειρον N. 
2) Χριοτὸς deest in Al. Cot. 2) τοὺς restitui ex À, τὰς EN vulg. 
Cap. ΧΧΙ. 1) ποθηνὸν N A, in hoc 3) Al. ἀποδοὺς, Col 

quidem ποῦεινὸν secundis curis. ) A CUIOUOUS. ορ 

. 2) σεπτεβρίου E οἱ var. lect. apud 4) εἶτα τὴν M. apud Cot. 
Cot. 5) εἰδὼν N. 


364 MARTYRIUM S. IGNATIL. XXII. XXII. XXIV. XXV. XXVI. 


vos Ίθάμματα,, ἡμέρας ἐπιστάσης εὐκαίρου, ἡνίνα δηµοτελὴς ὁ ὑπῆρχε τοῖς 
Ῥωμαίοις πανήγυρις, xor& μέσον αὐτὸν εἰσάγει τὸ θΘέατρον, ὥσπερ οὖν 
εἶχε τὸ πονηρὸν ἐπεῖνο τοῦ βασιλέως ἐπίταγμα. 


XXIII. πρ πόλεως, οὖν πάσης, τοῦ Θεάτρου προκαθημένης μετὰ 
θερμοῦ πνεύματος xol ὀφθαλμῶν ἤδη θέας ἐρώντων,) ὅτε πανταχοῦ 
τῆς φήμης διαγγειλάσης, τὸν τῆς E Συρίας ἐπίόποπον μέλλειν σήμερον δη: 
ριομαχεῖν, ἐπιστραφεὶς πρὸς τὸ π]ῆθος ἐκεῖνος μετὰ γενναίου Μαν παὶ 
ἀτρέστου" Φφρονήµατος, olo δὴ . καὶ παυχώμενορ € ἐπὶ τῇ δοπούσῃ ταύτῃ 
διὰ Χριστὸν αἰσχύνῃ καὶ μεγαλοφρονῶν ^ ᾿4νδρες ; ἔφη, Ῥωμαῖοι, xal 
τοῦ παρόντος ἀγῶνός μοι" θεαταὶ, οὐ φαύλου τινὸς ἕνεπεν ἐμοὶ ταῦτα, 
οὐδὲ πονηρῶν πράξεων. ὑπέγοντι δίκην, ἀλλ) ὥστε θεοῦ ἐπιτυχεῖν, οὗπερ 
£o παὶ ἀπλήστωςῦ ἐφίεμαν. Zirog γάρ E αὐτοῦ xul ὃν ὀδόντων 
o ίων ἀλήθομαι, ἵνα παθαρὸς αὐτῷ ἄρτος Τένωμαι. Toe εἶπε" 
el ἀφεθέντες οὗ λέοντες διεσπάσαντό τε αὐτὸν εὐθὺς παὶ πατέφωγον, 
μόνων ἐκείνου τῶν τραχυτέρων ὁστῶν ἀπεχόμενοι,) ἔργῳ τῆς εὐχῆς τῷ 
ἀνδρὶ' πληρωδείσης, ὥστε τάφον αὐτῷ τὰ θηρία γενέσθαι ato μηδὲν 
ὑπολειφθῆναι: τοῦ σώματορ' οὗονεὶ περὶ π]είονος τοῦ Φεοῦ Θεμένου 
τὴν εὐχὴν al τὸν .ἔρωτα τοῦ θεράποντος ἐνεγκεῖν εἰς, πέρας, ἢ τὸ ἆ- 
ψαυστον αὐτὸν τοῖς λέουσιν ἀποθεῖξαι, τῷ οὐνείῳ ὀνόματι περιθεῖναί, 


δόξαν. 


XXIV. "Enc δὲ ταῦτα ibn καὶ τέλος ἔλαβεν, of κατὰ τὴν "Poluqv 
πιστοὶ, οἷς καὶ ζῶν ἔτι ὁ Θεοφόρος ἐπέστειλε μετὰ τὸ διαλυδῆναι 
τὸ Θέατρον συνελθόντες καὶ τὰ ὁστᾶ ποθούσαις χερσὶν ἀνελόμε- 
voL, καὶ σεβασμίως αὐτὰ περιστείλαντες, ἔξω τῆς πόλεως ἐν ἐπιόήμῳ 
κατέθεντο τόπῳ, εὐνάδα τότε τοῦ 4εκεμβρίου μηνὸς ἄγοντος. Ταῦτα 
δὲ καὶ sig ᾽Ανπιόγειαν ὕστερον τὴν τοῦ μάρτυρος ἀνεκομίσθη πατρίδα, 
καὶ διπλῆν αἳ μεταξὺ πόλεις τὴν εὐλογίαν ἐτρύγήσαν: πρότερόν τε iine 
δέσµιος ἐξ “Αντιοχείας ó μάρτυς eic Ῥώμην πατήγετο, παὶ viv, ὅτε μετὰ 
λαμπρῶν τῶν προπαίων ἐνεῖθεν ἀνεκομίζετο, παθάπερ µέλισσαι πηρίον 
τοῦτον περιπτάµεναι. 


XXV. lEyevot γοῦν, ὔτι μετὰ τὴν μαρτυρινὴν τοῦ ἀνδρὸς τελεί- 
ωσιν πενθούντων τὴν ἐπείνου στέρησιν τῶν ἐν τῇ Ῥῶμῃ πιστῶν, xol 
οὐδὲν ὅλως τῆς ὀδύνης παραμύθιον δεχοµένων, ὄμνοις τε οχολαζόντων 
ἐπιταφίοις add ποννυῄσιν, αὐτὸς ὅ ὄναρ, ἐπιφαινόμενος 3o) olov πδρι- 
Beda αὐτοὺς sol περιπτυσσόµενος, ὔσοι δηλαδὴ xod ἀξίους ἓ ἑαυτοὺς 
πρότερον τῆς ἐπείνου κατέστησαν συνουσίας, LE αὐτοῖς xol προότε- 
gov ἐποίει τὸ πένθος καὶ τῆς ὀδύνης τὸ ὄγριον ἀπεσβέννυ, ΄Ἅπεροι 
δὲ πόλιν ἰδεῖν αὐτὸν ἔφηόαν ἑθρῶτι παταῤῥεόμενον, παθάπερ ἄρτι 
τῶν τῆς ἀθλήσεως ἀναπεπνευκότα πύνων καὶ σωτηρίαν τῇ τε πύλει 
καὶ πᾶσι πιστοῖς ἐπευχόμενον. 


XXVI. Τοιοῦτον μὲν δὴ τὸ τοῦ Θεοφόρου τέλος, οὗτοι οἱ ἀγῶνες, 
τοιοῦτοιμ of πρὸς «Ἄριστὸν αὐτοῦ περιφανεῖς” ἔρωτες. Μαρτυρεῖ δὲ 


Cap. XXIII. 1) ΔΙ, ὀρώγτων. Cot. 4) ΑΙ. µου, in al. deest. Cot. 

2) ἀτρέπτου ΑΕ. var. lect. ap. Cot. 5) ἀπλίστω erat in Α. 

Nu) péya φρονῶν AEN et ΑΙ, ap. 9) c ἀποσχόμενοι A EN et var. lect. 
t. ap. Cot. 


MARTYRIUM S. IGNATII XXII. XXII, XXIV. XXV. XXVI. — 305 


dies advenisset opportunus, quando erat dies festus et celeber populi 
Romani, inducit eum in medium theatrum, sicut nempe iubebat impro- 
bum illud Edictum Imperatoris. 


XXII. Cum ergo universa civitas sederet in theatro ardenti spi- 
ritu et oculis iam speetaeulum aventibus, utpote quod iam fama ubique 
annunciasset, Syriae Episcopum. eum feris esse hac die pugnaturum, 
conversus ille ad populum eum plane generoso et intrepido animo, ut 
qui gloriaretur ae sibi magnopere placeret ob apparentem hane pro. 
Christo ignominiam: Viri, inquit, Romani et praeseutis huius certaminis 
spectatores, non haee mihi fiunt ob aliquod malefieium ,. neque ut luam 
poenas pravorum facinorum, sed ut Deum assequar, cuius quidem teneor 
desiderio, et quem cupio insatiabiliter. Sum enim eius frumentum οἱ 
molor per dentes bestiarum, ut fiam ei purus panis. Haee dixit atque 
dimissi leones eum statim dilaeerarunt ac devorarunt a solis durioribus 
illius ossibus abstinentes, reapse votis viro impletis, ut bestiae fierent 
ei sepulerum et nihil reliquum esset corporis, utpote quod Deus pluris 
faceret famuli preces et amorem ad finem perducere, quam efficere, ut 
non langeretur a leonibus, quo suo nomini tribueret gloriam. 


XXIV. Postquam autem haec evenerunt et finem acceperunt, qui 
Romae erant fideles, ad quos adhue vivens Theophorus scripserat lgna- 
lius, ubi dimissum fuit theatrum, convenientes, cum ossa cupientibus 
manibus sustulissent eaque honorifice ac reverenter composuissent, depo- 
suerunt in loco insigni extra Urbem mense Decembris vigesimum diem 
lunc habente. Haec postea deportata sunt in patriam martyris Antiochiam, 
el quae inter utramque urbem sunt civitates, duplicem percepere bene. 
dietionem, tum prius quando martyr vinctus ducebatur Romam ex Anti- 
ochia, tum nune quando cum praeclaris tropaeis illine referebatur, tam- 
quam apes favum illum circumvolantes. 


XXV. Ac dieitur quidem, quod post viri per mariyrium consum. 
malionem, cum lugerent illius privationem ii qui Romae erant fideles, 
et nullam omnino acciperent doloris consolationem, vacarent vero sepul- 
eralibus hymnis ac vigiliis, ipse in somnis apparens et eos quasi am- 
plectens, qui seilicet se ipsos prius praebuerant dignos illius consuetudine, 
luctum eis effecit facilem ae leniorem, et doloris sedavit vehementiam. 
Ali rursus dixerunt, se vidisse eum 'sudore diffluentem, tamquam qui 
nuper respirasset a laboribus decertationis, et precantem. pro salute οἱ- 
vitatis omniumque fidelium. 


XXVI Hie quidem fuit exitus Theophori, haec sunt certamina, hi 
conspicui eius amores in Christum. Et fert testimonium lrenaeus Lug- 


1). Is ordo vocc, in AEN, τῷ ἀγδρὶ Cap. XXIV. 1) ἐπέστελε E. 


Uis εὐχῆς vulg. Cap. ΧΧΥ. 1) τὸν E. 
iL M ὑπομηφθῆναν Ν, ὑπολελεῖφθαι Cap. ΧΧΥΙ. 1) τοιοῦτον Ν. 


: 2) περιμαγεῖς AEN, περικαλλεῖς 
9) περιδῆναι scr, EN. Al. ap. Cot. 


366 . MARTYRIUM S, IGNATIL XXVI, XXVII. 


aol Ῥερηναῖος ó "Lovyüdvat? ἐπίσποπος, ἀνὴρ λόγου ὅδιος, διὰ πολλῆς 
μνήμης τὰ τοῦ Θεοφύρου ποιούμενὸς, ᾽Αλλὰ μην xol Πολύκαρπος ὃ 
τῆς κατὰ Σμύρναν ἐκκλησίας προστὰρ, ὅστις αὐτῷ καὶ ἐἷς ᾿]ωόννου" 
συνεφοίτα τοῦ εὐωγγελιστοῦ" τε o Θεολόγου," aol δεσμώτην & "Av- 
τιοχείας ἀγόμενον εἰς" Ῥώμην ἠσπάσατο, πἀθῶς ἤδη καὶ μεμαθήκαμεν, 
τοιαῦτά πουν τῶν αὐτοῦ γράφων ἐπιστολῶν' »Παρακαλῶ, ὑμᾶς, ἀθελ- 
qol, πειδαρ]εῖν καὶ πᾶσαν ὑπομονὴν ἀσκεῖν, ἣν Dese" κατ ὀφθα]μοὺς 
οὐ μόνον ἐν τοῖς μακαρίοις Ἰγνατίῳ sol Ῥοόφῳ καὶ Ζωσίμῳ, ἀλλὰ od 
ἐν ἄλλοις πολλοῖς" τοῖς ἐξ ὑμῶν, καὶ ἐν αὐτῷ Tool xol τοῖς σὺν 
αὐτῷ πεπιστευκόσι». "Ori οὗτοι πάντες οὖκ εἰς πενὸν ἔδραμον, οὐδὲ 
εἰς πενὸν ἐποπίασαν, ἀλλ’ iv πίστει xol δυιαιοσύνῃ τῇ ἐν Χριστῷ ᾿Ἴησοῦ, 


e 


διὸ xol slg τὸν ὀφειλόμενον. τόπον εἰσῖν ἄρτι παρὰ πυρίου;' Q καὶ 
συνέπαθον. Οὐ γὰρ τὸν νῦν αἰώνα ἠγάπησαν, ἀλλὰ τὸν ὑπὲρ ἡμῶν 
ἀποθανόντα καὶ ἀναότάντα Χριστόν. Οὕτω μὲν οὖν ὁ Φεῖος ᾿Ἠνάτιος 
ἐν ταῖς ἱεραῖς ἐκείνων ψυμαῖς ἔκειτο' καὶ Θηρίων γαστέρας ἑαυτῷ 0d 


ὅθαι τάφον ἐπιθυμήσας, ἀνδρῶν φιλοθέων μᾶλλον φυχαῖς πατοηνεῖ, 


XXVII. Βασιλεὺς δὲ Τραϊανὸς τὰ sero τὸν Θεοφόρον τοῦτον Ἠγνά- 
τιον ὕστερονὶ ἐπμαθὼν, ὕπως τε γευναίως” τὸν τοῦ μαρτυρίου ἆθλον 
ἀνύσειε, καὶ ὅπως κατὸ viv ἐκείνου wügov δηρίων βορὰ, , Yévorzo 
ἀπούόας δὲ πολλὰ Aw περὶ τῶν sort χώρας Χριστιανῶν, ὡς ἄρα οὐδὲν 
παρὰ τοὺς νόμους πρώττοιεν. ἀνόσιόν τε δρῶσιν οὐδὲν, ἀλλ’ ἅμα o 
διανιστάμενοι Χριστόν τε ὣς viov Φεοῦ προσπυνοῦσι», ἐγμράτειάν, τε 
πᾶσαν ἀσκοῦσιν ey τε βρωτῶν ὁμοίως παὶ ποτῶν μεταλήψει, xo i ὅσα 
νόμος ἀπαγορεύει, τούτων οὐδενὸς € ἄπτονται' ταῦτα ἐκεῖνον ἀκούσαντα, 
μετάνοιόν τε εὐσενθεῖν τῶν ἤδη γεγενηµένων, καὶ δύγμα τοιοῦτον in- 
Φεῖναι λέγεται, ὥστε τὸ τῶν ἀρισιανῶν͵ φῦλον ἐπξητεῖσθαι μὲν καὶ 
γνώριμον πανταχοῦ παθίστασθαι, εὑρισκομένους δὲ μὴ ἀναιρεῖσθαι μὲν, 
πλὴν μηδὲ πάλιν ἀρχὰς 7 δημοσίων. πραγμότων ἐγχειρίξεσθαι διοικήσεις. 
Οὕτως οὐχ ἡ ζωὴ μόνον Ἠνατίου, ἤδη δὲ καὶ ἡ τελευτὴ πολλῶν πρύ- 
ἔενος ἀγαθῶν LL παύγημα τῆς ἐν Χριστῷ πίστεως, εὐσεβείας 
ἐπίδοσις, παράνλησις, πρὸς τοὺς κατὰ Θεὺν πύνους x«l προσκαίρου 
ζωῆς Ματαφρόνησις, ἐγαράτειά τε τῶν βλαβερῶν καὶ βίου καθαριότητοςῦ 
ἐπιμέλεια,. χάριτι’ καὶ φιλανθρωπίᾳ, τοῦ πυρίου ἡμῶν "Indo? Χριστοῦ, 
μεθ οὐ τῷ πατρὶ δόξα καὶ τῷ ἁγίῳ καὶ ζώοποιῷ πνεύµατι νῦν καὶ 
ζεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν οἰώνων- ᾽Αμήν. 


3) Pro Ztovydovrav. Cel. 7) Φεολόγον Var. lect. ap. Cot. 
4) ΛΙ. Ἰωάννην. Cot. 8) Al. inser. Σμύρναν τε καὶ. Col. 
ϐ) ΑΙ. τὸν εὐαγγελιστὴν. (οἱ. 9) Ep. ad Philipp. c. 9. 


6) τε om. Α, 10) eidere ΑΝ, εἴδεται E. 





.MARTYRIUM S. IGNATH. XXVI. XXVII. 367 


dunensis Episcopus, vir magni faeiendus, qui Theophori mullam facit 
mentionem. Quin etiam Polycarpus, Smyrnensis ecclesiae Antistes, qui 
cum eo ventitavit ad loannem Evangelisiam et Theologum, quique eum 
captivus ille Romam duceretur Antiochia, eum, sieut iam vidimus, salu- 
(avit, haee alicubi seribens in suis epistolis: Atogo vos, fratres, ut. obe- 
diatis el omnem exercitelis tolerantiam, quam vidistis oculis non solum 
in beatis Ignatio, Rufo et Zosimo, sed etiam in multis aliis ex vobis, et 
in ipso Paulo et iis, qui eum ipso crediderunt. Quia ii omnes non in 
vanum cueurrerunt, neque in vanum laboraverunt, sed in fide et iüstilia, 
quae est in Christo lesu. Quamobrem et sunt nune i loco, qui eis 
debetur apud Dominum, cum quo et passi sunt. Non enim praesens 
seculum dilexerunt, sed Christum, qui pro nobis mortuus est et resur- 
rexitL/' Sic ergo situs erat divinus Ignatius in sacris illorum animis; et 
cum desiderasset bestiarum ventres sibi sepulerum efficere, in piorum 
virorum magis habitat animis. 


XXVIL — Imperator autem Traianus cum de Theophori huius Ignatii 
rebus postea didicisset, et quam fortiter peregisset certamen martyrii, 
quodque ut ipse tulerat sententiam a bestiis fuisset devoratus; cumque 
mulia etiam audivisset de Christianis, qui erant per regiones, quod scili- 
cet nihil praeter leges facerent, neque rem ullam agerent impiam, sed 
dilueulo surgentes et Christum adorarent tamquam Dei filium, omnemque 
exercerent abstinentiam in cibo ae potu sumendo, et nihil tangerent ex 
iis quae lex prohiberet; eum ille, inquam, haec audivisset, tum ductus 
esse poenilentia eorum quae facta fuerant, ium dicitur tale Decretum 
proposuisse, ut gens Christianorum exquireretur quidem atque omnibus 
esse( cognita, inventi autem non interficerentur, sed neque magistratus 
gererent, neque susciperent ullam Reipublicae administrationem. — Sic non 
vita solum Ignatii, sed iam mors quoque fuit multorum bonorum concilia- 
trix, gloriatio fidei quae in Christo est, argumentum pietatis, adhortatio 
ad divinos labores, et contemlio lemporariae vitae, item continentia |a 
noxiis ae studium vilae puritalis, gralia εἰ benignitate Domini nostri 
lesu Christi, eum quo patri gloria et. sanclo.ae vivifico spiritui. nunc 
οἱ semper et in secula seculorum. Amen. 


11) Deest in Al. Cot. 3) và N. 

12) ΛΙ. xupíg. Cot. 4) Al. ἀλλ᾽ ἤδη καὶ. Cot. 

Cap. ΑΧΥΗ, 1) Deest in Al. Cot. .5) καθαρότητος E et Al. ap. Cot. 
2) γενγαίος supra ω E, γεγναῖος N, 6) Vocem χάριτι in E lacuna prae- 


ytvyatoy Al. ap. Cot. cedit. Forle excidit τοῦτο δέ. 





368 . MARTYRIUM (INED.) S. IGNATII. I. II. 


MAPTYPION TOY ATIOY ITNATIOY ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ. 


1. Ἐν ἔτει πέμπτῳ τῆς βασιλείας Τραϊονοῦ Καίσαρος xol δευτέρῳ 
ἔτεν ἐνυπατίας LUE παν Σουρβίνου xol Μαρκέλλου ᾿Ἠνάτιος ἐ ἐπί- 
σλοπος τῆς Αντιοχέων τοῦ δεοῦ ἐμηλησίας δεύτερος μετὰ τοὺς ἀποστόλους 
γενόμενος — Εὐόδιον γὰρ διεδέξατο μετὰ ἐπιμελεστάτης φρουροφυλακῆς 
— ἀπὸ Συρίας ἐπὶ τὴν Ῥωμαίων πόλιν παρεπἐμφδη τῆς sig τὸν Χρι- 
στὸν ἕνεκα μαρτυρίας. ήσαν δὲ οἱ φυλάσσοντες αὐτὺν 1ραϊανοῦ προ- 
τίνπορες δέκα τὸν ἀριθμὸν, ἀνήμεροί τινες καὶ Θηριώδη τὸν τρόπον 
ἔγοντες. o? καὶ διὰ τῆς ᾿άσίας δέσµιον ἦγον τὸν μαμάριον᾿ ἐκεῖθεν δὲ 
ἐπὶ θρόκην ο) Ῥήγιον διὰ γῆς xol “Θαλάσσης ὑποπιέζοντερ͵ τὸν ὅσιον 
ἡμέρας xol. νυμτὺς, καΐ τοι xo^ ἕνάστην πόμν εὐεργετούμενοι ὑπὸ 
τῶν ἀδελφῶν ' eu οὐδὲν τούτων ἐπράύνεν τῶν ἀνημέρων τὰς ὀργας, 
ἀλλ) ἀτάντοις xol ἀναιδέσιν ὀφθαλμοῖς ἐξέθλιῤον τὸν ὅγιον, ὥς που 
xol αὐτὸς ἐν ἐπιστολῇ yes λέγων' ἀπὸ «Συρίας μέχρι "Pone Θηριο- 
Mon διὰ γῆς wol θαλάσσης ἀγόμενος, ἐνδεδεμένος δέκα λεοπάρδοις, 
οὕτινές εἶσι | στρασιωτικὀν τάγμα ob καὶ εὐεργετούμενοι χείρους γίνονται." 
4ραντες οὖν ἐκ Ῥηγίου ποραγίνονται ἐν τῇ "Poi. 


Π. Καὶ προσήνεγκαν τῷ αὐτοπρώτορι Τραϊανῶ τὴν ἄφιξιν αὐτοῦ, 
καὶ ἐκέλευσε ó αὐτοπράτωρ εἰωχθῆναι αὐτὸν, παρούσης wel τῆς 
συγκλήτου. καὶ φησι πρὺς αὐτόν' σὺ εἶ Ἠγνάνιος, ὁ τὴν "Αντιογέων 
πόλιν ἀνάστατον πονήσας: ag xol εἰς ἀποὰς ἐμᾶς ἐλθεῖν, onn πᾶσαν 
τὴν Συρίαν µετέβαλες ἀπὸ τοῦ. ἑλληνισμοῦ εἰς τὸν Ἰριστιανιόμόν, Tyve- 
τινος εἶπεν Eioe, βασιλεῦ., οἷός τε ἥμην xol σὲ μεταβαλεῖν ἀπὸ τῆς 
εἰδωλολατρείας. καὶ προσαγαγεῖν τῷ τῶν ὕλων De, xol φίλον Χριστοῦ 
Σαταστῇσαι, 1o layogurzépoy σου πουῆσαι τὴν ἀργήν. Τραϊανὸς εἶπεν ' 
εἰ βούλει μοι χάριτας παταθέσθαι καὶ ἐν τοῖς ἐμοῖς φίλοις παταριδ- 
μεῖσθαι, μεταθέμενος τὴν γνώμην 9ῦσον τοῖς Ocoig" καὶ ἔση ἀργιερεὺς 
τοῦ μεγάλου ἄιὸς, καὶ βασιλεύσεις σὺν ἐμοί, Ἠγνότιος εἶπεν ' χάρυτας 
δεῖ παρέχει, βασιλεῦ ' τὰς μή βλαπτούσας ψυχήν, οὐ τὰς ἀπαγούσας 
εἰς τὴν αἰώνιον κόλασιν, τὰς, δὲ ἐπαγγελίας σου, ἃς ἐπηγγείλω διδόναι 
μοι, οὐδενὸς λόγου ἀξίας πρίνω" οὔτε γὰρ toic, oie οὐ γινώσκω, Λα- 
τρεύω, οὔτε ὁ Ζεὺς, ὅστις ἐστὶν, ἐπίόταμαι, οὔτε βασιλείας ποσμινῆς 
ἐφίεμαι. τί γὰρ ὕφελος θήσοµαν, ἐὰν ὕλον τὸν “πόσμον περδήσω, τὴν 
δὲ ψυχῆν µου ζημιωθῶ; Τραϊανὸς εἶπεν: ἔοικάς uot αἰσθήσεως ἐμ- 
φρόνου ἄμοιρος εἶναι, διὰ τοῦτο ἐξεοτελίζεις µου τὰς ἐπαγγελίας. ὅθεν 
ἐὰν εἰς ἀγανάλπησίν με ἀγάγῃς, πάσαις αὐμίαις σε τιμωφήσομαι οὐ μύ- 
vov Og ἀνήκουν; ἀλλὰ καὶ ὡς ἀγάριστον καὶ μὴ πειθόµενον ἱερᾶς 
συγκλήτου xol οὐ θύοντα. , Ipvévtog εἶπεν ποίει τὸ δοκοῦν 601, Ba- 
σιλεῦ, ἐγὼ γὰρ οὐ Θύω. οὔτε γὰρ πῦρ, οὔτε σταυρὸς, οὔτε θηρίων 
θυμὸς, οὔτε ἀφαίρεσις μελών ποιοῦσίν μὲ ἀποστῆναι, ἀπὸ δεοῦ ζῶν- 
τος. οὐ γὰρ τὸν νῦν ἀγαπῶ αἰῶνα, ἀλλὸ τὸν ὑπὲρ. ἐμοῦ ᾿ἀποθανόντα 
καὶ ἀναστάντα Χριστὸν. ἡ σύγκλητος εἶπεν ' ἡμεῖς, οἴδαμεν, ὅτι οἱ θεοὶ 
ἀθάνατοί εἶσιν' σὺ δὲ πῶς ἔφης, ᾿γνότιε, ὅτι 0 Ἀριστὸς ὀπέδανεν; 








1) Φηριομαχῶν Vat. Plura eiusmodi 2) Ep. ad Bom. c. 5. 
menda tacite correxi in Codice descri- 
bendo. 1) βασιλεὺς Vat. 


MARTYRIUM (INED) S. IGNATIT, Il. 369. 


Ἠγνάτιος εἶπεν" ó ἐμὸς κύριος εὖ παὶ ἀπέθανεν, δύ οὐπονομίαν ἀπέθανεν, ἆλλὰ 
διὰ τριῶν ἡμερῶν ἀνέστη" οἱ δὲ v) ὑμέτεροι 9εοὶ ἀπέθανον μὲν ὥς θνητοὶ, οὐκ 
ἠγέρθησαν δὲ dic θεοί. αὐτίκα γοῦν Ζεὺς μὲν ἐν Κρήτη τέθαπται, Ασκλή- 
πιος Ἠεραυνῷ βληθεὶς iv Κυθήνῃ” Αφροδίτη ἐν Ilago per Κινύρου 
τέθαπται, , Houxhijc πυρὶ ἀνήλωται. τοιούτων γὰρ τιμωριῶν ὄξιου ἦσαν 
of θεοὶ ὁμῶν, ἐπεὶ ἀκρατεῖς καὶ παποπονοὶ ὑπῆρχον xol ὀνθρώπων 
φδορεῖς " ὁ δὲ ἠἡμέτερος κύριος voco norma ᾽σάρπα ὑπὸ ἀνθρώπων 
πονηρῶν οὐ οφερόντων αὐτοῦ τοὺρ ἐλέγχους, πᾶσαν «εὐεργεσίαν παρε: 
σχηκὼς μα) ὀχαριστηθεὶς ὑπὸ ἀπίστων. Τραϊανὸς εἶπεν * ἐγώ σοι πα- 
ραινῶ, ἐκκλῖναι τὸν θάνατον, καὶ ὑπροσδραμεῖν τῇ ζωῇ. ᾿Ἰγνάτιος εἶπέν' 
xag μου παραινεῖς, Q βασιλεῦ: φύγω γὰρ τὸν αἰώνιον θάνατον, καὶ 
προσφεύγω. τῇ αἰωνίῳ ζωῇ. Τραϊονὸς εἶπεν | καὶ πόσοι εἰσὶ δάνατοι; j 
Tyvániog εἶπεν" δύο” ὁ μὲν πούσκαιρος; ὁ δὲ αἰώνιορ᾽ οὕτω δὲ καὶ 
ζωαὶ δύο" sj μὲν ὀλμγοχρόνιος, ἡ δὲ αἰώνιορ. Τραϊανὸς εἶπεν" θῦσον 
τοῖς θεοῖς καὶ τὰς τιμωρίας ἔκκλινον' οὗ γὰρ εἶ σὺ τῆς Ἱερουσίας 
ἀμείνων. ᾿Ἠνάτιος εἶπεν ποίοις θεοῖς θέλεις θύσω; τῷ δεκατρεῖς, utj- 
veg διὰ μοιχείαν ἐν nio πατειργθέντι; ἢ τῷ ποπεδημάνῳ τὰς βάσεις 
19348; 9 τῷ ἀστοχήσαντι τῆς μαντιμῇς xod. ὑπὸ γυναιιὸς νωνηθέντιι ; 
ἢ τῷ ὑπὸ Ἱιτάνων διασπωμένῳ. ἀνδρογύνῳ; 5 τοῖς τὰ τοῦ "HMov 
οὐκοδομήσασι τείχη λαὶ τὸν μισθὸν ἀποστερηθεῖσιν; ἢ ταῖς τὰ ἀνδρῶν 
ἔργα µιμουμέναις, τὰ δὲ τῶν γυναικῶν ἔργα ἐνλαθομέναις, ; αἰδοῦμαι 
λέγειν θεοὺς γδήτας καὶ φδορεῖς παίδων «καὶ μοιχοὺς εἰς ἀετὸν xo 
ταῦρον xol Ἰρυσὸν. sol MUXVOV xod δράµοντα , ὡς ὑμεῖς λέγετε, μετα- 
βαλλομένους, οὖν im ἀγαθῷ τιν, eM ἐπὶ διαλύσει ἀλλοτρίων γάμων, 
οὓς ἔχρην βδελύτνεσθαν, οὐχ. δὲ xol προσπυνεῖν. τούτοις ἡμῶν εὔχον- 
TOL eb γυναῖνες, ἵνα ὑμῖν τὴν σωφροσύνην φυλάττωσι»." ,Τραϊανὸς 
εἶπεν ' γω σου παραίτιος τῆς εἷς τους δεοὺς βλασφημίας ήέγονα, m 
αἰφισάμενός σε, νότιος εἶπεν ' εἴρηνά σοι παὶ πάλαι, ὅτι ἑτούμως 
ἔχω πρὸς πᾶσαν αἴπίαν καὶ παντοῖον θανότου τρόπον, ἐπειδὴ σπεύδω 
πρὸς τὸν ἀθάνατον θεόν. Τραϊωνὸς εἶπεν ἐὰν μὴ θίσεις, µεταμελη- 
eer. πρὶν οὖν παθεῖν, φεῖσαι σεαυτοῦ. ᾿Ἠγνάτιος εὖπεν ' εὖ μὴ έφει- 
δόµην ἐμαυτοῦ, ἐποίουν ὃ προσέταττες. Toig εἶπεν ' ταῖς μον 
Μυβδίσιν” αὐμέδατε αὐτοῦ τὰ μετάφρενα. γνάτιος | εἶπεν’ ἐπέτεινάς 
μοι, βασιλεῦ, τὸν sig θεὸν πύθον. Τραϊανὸς εἶπεν τοῖς ὄνυξι «τὰς 
πλευρὰς αὐτοῦ παταξάνατε καὶ Gi ἀνατρίψατε, "Iyvéntog s εἶπεν" ὅλος 
µου ὁ voUg πρὸς Otüv ἀνατέταται, καὶ Qv πάσχω λόγον οὐ ποιοῦμαι, 
Τραϊανὺς εἶπεν: Φῦσον τοῖς voie. νότιος εἶπεν" τάχα τοῖς τῶν 
“ἰγυπτίων πελεύεις με θῦσαι pot xol τράγου Did καὶ πιθήκο καὶ ἀσπίδι 
ἰοβύλῳ. καὶ πυνὶ λέοντι xol Ἀροποδείλ, ἢ τῷ Περονιῷ πυρὶ LU Ῥαλάσσης 
PK 5 ἐπιγθονίῳ Ἠλάτωνι 3 ἢ Ἑρμῇ κλέπτῃ. Τρεϊανὸς, εἶπεν ' εἶπόν 
'Φῦσον. ταῦτα ydo σε λέγοντα οὐδὲν ὀφελήσει, "νότιος εἶπεν" εἷ- 
TOV σου" οὐ θύω, οὐδὲ ἀφίσταμαι τοῦ 9εοῦ τοῦ ἑνὸς wa μόνου, ὃς 
ἐποίησεν τὸν οὐρανὸν καὶ τήν γὴν καὶ τὴν Φάλασσαν καὶ πάντα τὰ 





4 


2) Ita scr. Vat. Forte ἐν Κιθαι- 6) τράγω. n Vat. Fortasse τρᾶγῳ 


ρῶνι. καὶ jn (απ 1B 1). 
3) καὶ addidi ex coniectura. 1) xvj. λέοντι (sic) Vat. Forte in- 
serendum est καὶ aut seribendum zvyi, 


4) φυλάξωσιν Vat. dovri. 
6) µολιβέσιν Vat. 8) Adiunxi ze copulam 
PaTRES APOST. 21 


910 MARTYRIUM (INED.) S. IGNATIT. 1I, IIl. 


ἓν αὐτοῖς, τοῦ Θεοῦ τῶν πνευμάτων; τοῦ βασιλέως παντὸς αἰσθητοῦ 
παὶ νοητοῦ, ὃς ἔχει πάσης σαρκὸς ἐξουσίαν. Τραϊανὸς εἶπεν. τή γάρ 
σε κωλύει, κἀκεῖνον, εἴπερ ἔστιν, θεὸν σέβεν, καὶ τούτους, οὓς ποινῇ 
πάντες ὁμολογοῦμεν; ; Tyvéttog εἶπεν ' aj φυσικὴ -διάγνωσις, ὕταν Y κα- 
θαρὰ, οὐ συγκρίνει τῇ ἀληθείᾳ. τὸ φεῦδος, τῷ φωτὶ, τὸ Gxórog, τῷ 
γλυνεῖ τὸ πμερόν. τοῖς γὰρ ταῦτα μὴ διακρίνουσι ἐπήρτηται τὸ οὐσή, 
τίς γὰρ συμφώνησις X ριστῷ πρὸς Βελίαρ, 1 ῆ τίς μερὶς πιστῷ μετὰ ἀπίστων; 
τίς δὲ συγκατάθεσις ναῶν δεοῦ xol εἰδώλοις, Τραϊανὸς εἶπεν " ἁπλώ- 
σαντες αὐτοῦ χεῖρας πλήσατε πυρός. Ἠγνάτιος εἶπεν" οὔτε mo τὸ παυ- 
στὶκὸν͵, οὔτε molo. ὀδόντες, οὔτε σκορπισμὸς ὀστέων, οὐ συγκοπαὶ 
μελῶν, οὔτε ἀλεσμοὶ ὕλου τοῦ σώματος, οὐχ ob τοῦ διαβόλου πολάσεις 
μεταστήσουσίν με τῆς πρὸς θεὸν ἀγώπης. Τραϊανὸς εἶπεν" πάπυρον 
ἐλαίω βάψαντες καὶ ἄψαντες τὰς πλευρὰς αὐτοῦ φλέξατε, Ἰγνάνιος 
εἶπεν" δοκεῖς μοι, βασιλεῦ, &yvotiv, ὔτι ὁ 920g. ἐν ἐμοί du, ὃς καὶ 
δύναμίν μου ἐπιχορηγεῖ καὶ στεῤῥὰν πονεῖ µου τὴν ψυχήν΄ οὔτε γὰρ. ἂν 
οἷός τε ἥμην φέρειν σου τας βασάνους, Τραϊανὸς, εἶπεν' σιδήριος τάχα 
τις & καὶ ἀπεσκληνιώς' 9 yàg ἂν ἐνεδίδους λομπὸν τοῖς μώλοψιν ἀλ- 
γυνόμενος θῦσαι τοῖς oic. yvirto εἶπεν ovy ὡς μὴ αἰσθανόμενος, 
βασιλεῦ, τῶν βασάνων. φέρω καὶ παρτερῶ ταῦτα, eli ὥς τῆς πρὸς 
θεὸν εὐνοίας ἐλπίδι τῶν ἀγαθῶν ἐπμιουφιζούσης μου τὰς ὀδύναρ ' οὔτε 
γὰρ np φλέγον, οὔτε ὕδωρ ἐπικλύζον σβέσαι ποτὲ δυνήσεται τὴν πρὸς 
θεὺν ἀγάπην, Τραβανὸς εἶπεν ' ἐνέγναντες πῦρ xol ἁπλώσαντες, εἰς τὸ 
ἔδαφος τὴν ἀνθρακιὰν στήσητε ἐπ) αὐτὴν τὸν Ἔνάτιον, ἵνα καὶ οὕτως 
πεισθῃ eii. παὶ 9ῦσαι τοῖς θεοῖς. Ἠγνάτιος εἶπεν' τὸ παυστικὸν τοῦ 
πυρός σου elc ὑπόμνησίν μὲ ἄγει ἐκείνου τοῦ πυρὸς xol αἰωνίου καὶ 
ἀσβέστου, xoi τον πρύσκαιρον ὄν. Τραϊανὸς εἶπεν οἶμαι ῦτιν yon 
τείας ἐστὶ, παταφρονεῖν τῶν βασάνων q" γὰρ ἂν εἶξαις ἡμῖν τοδαῦτα 
παρ ἡμῶν αἰκισθείς. γνάτιος εἶπεν: οὗ ὑαᾳίμονας ἀποστρεφόμενοι d ὣς 
ἀποστάτας Φεοῦ xu εἴδωλα βδελυσσόµενοι πῶς ἂν εἷεν Ἰόηπες, εἶπέ 
μοι. ὑμεῖς γὰρ. μᾶλλον ταῦτα οἳ σεβόμενοι τοῖς τοιούτοις ληρωδήµασιν 
ὑπόκεισθε' ἡμῖν δὲ νενοµοθέτηται, φαρμώκους μὴ ἐῶν ζῆν, µήδε ἑ ἐπαοι- 
δοὺς, μήδε Ἠμηδονιζοµένους, ἀλλὰ xol τῶν τὰ περίεργα πραττόντων 
τὰς βίβλους πατακαίειν εἰώθαμεν ὡς ἀποῤῥήτους, οὐκοῦν οὖν ἐγὼ γόης 
ἀλλ) ὑμεῖς προσπυνοῦντες τοῖς δαίμοσι». Τραϊανὸς εἶπεν ' τοὺς θεοὺς, 
TIyvénis, ἀπέχαμον εἷς σὲ, καὶ λοιπὸν ἀπορῶ, ποίαις χρήσομαι βασάνοις 
πρὸς τὸ πεῖσαί σε εἶξαι τοῖς προσταττοµένοις σον. Ἠγνάτιος εἶπεν’ μῆ 
πάμνε, βασιλεῦ, ἀλλ’ ἢ πυρὶ παραδίδου, ji ξέφει τέμνε, 57 ῥυθῷ ἐπίρ- 
Quz, j plot ἐμδίδου, ἵνα πεισθῇς, ὅτι τούτων ἡμῖν οὐδὲν δεινὸν 
διὰ τὴν πρὸς θεὸν ἀγάπην, 

lir. Τραϊανὸς εἶπεν va ἐλπίδα UM Ἠνάτιε, τούτοις. éva- 
ποθνήσκων , oic πάσχων ὑπομένεις, οὐκ £o λέγειν. Ἠνάτιος εἶπεν * 
of ἀγνοοῦντες τὸν cov, τὸν ἐπὶ πάντων πύριον ἡμῶν ᾿Ιησοῦν Χριστὸν 
ἀγνοοῦσι xol τὰ ἠτοιμασμένα ἀγωθὰ, ὕθεν ἐνταῦθα λογίζονται τὴν 
ὕπαρξιν αὐτῶν εἶναι μόνον ὣς καὶ τῶν ἀλόγων ζώων’ οὐδὲν δὲ πλέον 
μετὰ τὴν ἐνθένδε ἀπαλλαγὴν φαντάζονται. ' ἡμεῖς δὲ of γινώσκοντες 


9) τὸν ὃν τὸν 7'ywy (sic) Vat. 12) ἐκδέχει Vat. ut supra. µε - 
10) Addidi ὅτι, ληθήόει, 3 pra µεταµε 
11) 7 Vat. 


MARTYRIUM (INED. 5. IGNATII. III. an 


τὴν εὐσέβειαν Ἴσμεν, ὔτι ueri tiv ἐντεῦθεν ἀπαλλάγὴν ὀἀνάδτάντες ἀῑδιοῦ 
ἑωὴν ἔξομεν ἐν Χριστῷ ἀνελλιπῆ xol ἀδιάδοχόν, ἧς ἀπέδρα ὀδύνη : zal 
λύπη «ol στεναγµός. Τραϊανὸς επεν' ἐγὼ Ματαλῦσας ὑμῶν τὴν αἴρὲ- 
LV διδάξω ἡμᾶς σωφροφεῖν. παὶ UJ] διαµάχεσθαι τοῖς Ῥωμαίων δόγµα- 
6; νότιος εἶπεν καὶ τίς δύναται, βασιλεῦ, 9εοῦ οὐνόδομὴν, πάτα- 
λῦσαι; My γὰρ ἐπιχειρήσῃ τίς, 0 οὐδὲν αὐτῷ π]έόν ὑπᾶρχει, 9 τὸ Φεῦ- 
pov εἶναι" ὁ γὰρ. Χριστιανισμὸς οὐ μόνον οὐ πατολυθήσεται ὑπὸ τῶν 
ἀνθρώπων, ἀλλ) ὀσημές £go δυνάμεὶ "Ἀφιστοῦ εἰς αὔξησιν ἐπιδῶώσει καὶ 
μέγεθος κατὰ τὰ αὐτά καὶ ὡσαύτῶς ἔγων προκρπὴν λαμπρότητος, 
| ὁμοῦ sil -σεμνύτητος, ἐκλάμψει" μαρμαρυγάς. πλησθήσεται γὰρ σύμπασα 
ἡ γῇ τοῦ Ἰνῶναι τὸν κύριον, ὡς ὕδωρ πολὺ Δατακαλύψαι δαλάσσας" 
οὐ καλῶς γὰρ, βασιλεῦ, αἴρεσιν ἀπομαλεῖς τὸν Χριστιανισμόν' πολὺ ye 
αἴρεσις Χριότιανισμοῦ πεχώρίσται ᾿ «Ἀριστιανίσμὸς γὰρ τοῦ ὄντος Φεοῦ 
ἐπ]γνωσίς ἐστιν, καὶ τυῦ μονογενοῦς υἱοῦ αὐτοῦ, καὶ τῆς πατὰ Gooxd 
ἐπιδημίας αὐτοῦ, καὶ Ἱήωῦσέως «συνεπομένων καὶ τῶν τῆς πολμπείας 
παλῶν τῇ ἀδιαψεύστῳ θρησκείᾳ” τίνα δὲ ἡμῶν ἔγνως στάσιν xol πό: 
λεμον ἀγαπᾶν, οὐχὶ δὲ ὑποτασσομένους ἄρχουσιν, oie ὀλίνδυνος ἡ 4l ὕπο: 
voy; ὁμονοοῦνταῦ εἰρηνμνῶς ἐν τοῖς φυλάκοίς, ἀποτείνοντας πᾶσι τὰς 
ὀφειλάς" τοῖς τὸν φόρον, τὸν φόρον, τοῖς τὸν φόβον, Μὸν φόβον, τοῖς 
τὸ τέλος, τὸ τέλος, τοῖς τὴν uio, viv τι]νήν, οπεύδοντᾶς, μηδενὶ Ἰμηδὲν 
ὀφείλει», ἢ τὸ ἀγαπᾶν ἀλλήλους᾽ δεδιδάγµεθα ri παρὰ τοῦ πυρίοῦ 
ἡμῶν Ἴησοῦ Χριστοῦ, μὴ µόνον τὸν πλησίον ἀγαπᾶν, ἀλλὰ. καὶ τὸν 
ἐμθρὸν" εὐποιεῖν, καὶ εὐεργετεῖν τοὺό μισοῦντας ἡμᾶς, παὶ εὔγέσθαι 
ὑπὲρ τῶν ἐπηρεαξόντων ἡμᾶς καὶ διωκόντων! v δε ὅοι προσέκρούδὲ 
τὸ Χριστιανισμοῦ Anio υγμα, ἐξότου ἤρέατο, einé* dpa un τι νεώτέρόν 
συμβέβηκεν ἐπὶ τὴν Ῥωμαίων ἀρχήν; οὐχ) δὲ καὶ ἢ ππολυᾶρχία eic μῦ- 
ναρχίαν, μετέπεσεν, xol -Αὔγουστος ὁ σὺς πρόγονος, ἐφ᾽ οὗ ὁ ἡμέτέρός 
σωτὴρ ἐνέκθη à παρθένου καὶ ἐγένετο ὁ πρώην θεὺς λόγος Qy Q- 
Όρωπος. ór ἡμᾶς, μόνος οὐ) αἰῶνα ὅλον ἐβασίλευσεν πενζήποντα ὅλοις 
ἐνιαυτοῖς καὶ ἑπτὰ πρὸς fou ἄλλοις, ἠρατήσας τῆς τῶν Ῥωμαίῶν 
ἀρχῆς xol μοναρχήσας óc οὖδεὶς ἕτερος τῶν πρὸ αὐτοῦ; οὐ TV φῦλον 
αὐτῷ ὑπετάγη; xal 3 πρότερον ἁμιξία τῶν ἐδῶν xol τὸ πρὸς ἀλλήλους 
μῖσος διελύθη ἐν τῆς τοῦ σωτῆρος. ἡμῶν ἐπιδημίας. ἡ σύγκλητος εἶπεν" 
val; ταῦτα οὕτως ἔχει, ὡς εἶπας, ᾿Ἠνάτιε, ἀλλὰ τοῦτο ἀγαναλτοῦμεν, 
τι τὴν περὶ τοὺς θεοὺς θρησκείαν πατέλυσεν. ᾿Ὑγνάτιος εἶπεν: à λαμ- 
πρὰ γερουσία, «ὥσπερ τὰ ἀλογώτερα τῶν ἐθνῶν παθυπέταξε τῇ Ῥωμάίων 
ἀρχῇ, ἣν οὗ ἡμέτεροι λόγοι σιδήραν ῥάβδον ἀποπαλοῦσι», οὕτως üt 
τὰ πονηρὰ ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων ἐξήλασε πνεύματα , ἕνα καὶ μόνον 
πατωγγείλαρ - τὸν ἐπὶ πάντων Θεόν. καὶ οὐ τοῦτο μόνον, ἀλλὰ παὶ τῆς 
πιηρᾶς αὐτῶν δουλείάς ἀπήλλαξεν, αἱμοβόρων xol ἀνιλέων ὕΌντων αὐτῶν. 
οὐ τῷ, θανάτῳ τῶν φιλτάτων ὑμῶν ἐνετρυφῆσαν;) οὖν ἐμφυλίοις πολέ- 
poi ὁμᾶς. ἐμίαινον; ; οὖν ἀσχημονεῖν ὑμᾶς ἠνάγκαξον γυμνοὺς θεατρίς 
ἕοντες, xol τὰς γυναῖκας ὑμῶν γυμνὰς ὡς ἐν αἰχμαλῶσίᾳ πομπεύοντες,, 
1) Forte leg. αὐτοῦ. 5) ὁμονοοῦντὲς Vat. 


2) ἐκλάμπουσα Vat. 6) τῶν ἔχθρῶν Vat. . 
3) ToU üvroc OvyTOg Vat. 


Yat. 
4) καὶ µωυσέως συνεποµένω να) 1) μόνον ; y 
τῆς τῶν πολιτείας καλῶν Tij αδια- ϐ) ἐνετρυφωσαν at. 
Ψευστα (sine accéntü) δρισκείά Vat. 9) zouzrévoyrag Vàt. 


24* 


372 MARTYRIUM (INED.) S. IGNATIL. TII. 


αἵμασι ποινοῦντες τὴν γῆν, xol τὸν παθαρὸν ἀέρα ἀκαθαρσίαις Θολοῦν- 
T£; ἐρωτήσατε Σκύθας, εἰ μὴ τῇ ᾽άρτέμιδι ἀνθρώπους ἔθνον ' πάντως 
γὰρ à ἡμεῖς ἀρνεῖσθε αἰσχυνόμενοι τὴν τῷ Koóvo σφαττομένην παρθένον. 

3o "Ἕλληνες ἐγκαυχῶνται ἐπὶ ταῖς τοιούταις ἀνθρώπων Φυσίαις, παρὰ 
βαρβάρων τὸ τοιοῦτον παραλαβόντες παμόν. Τραϊανὸς εἶπεν ' i τους 
θεοὺς, ἐκπλήττομαί δε, Ἠνόάτιε, τῆς πο]υµαθίας, εὖ καὶ μὴ ἐπαινῶ 
τῆς θρησκείας. ᾿Ἰγνάτιος είπεν] xol τί πατέγνως, τῆς θρησκείας ἡμῶν 
τῆς θείας; Τραϊανὸς εἶπεν ὅτι τὸν δεσπότην ἥμον οὐ προσπυνεῖτε, 
οὔτε τὸν οὐρανὸν, o? viv ἱερὰν σελήνην τὴν πάντροφον. Ὑγνάτιος 
εἶπεν ed τίς ἂν ἕλοιτο, βασιλεῦ, προσκυνεῖν τὸν λιον τὸν ἐν σχήματι 
ὄντα, τὸν ἐν αἰσθήσει ὑποπίπτοντα καὶ ὑποβάλλοντα καὶ πάλιν ἐν 
πυρὸς ἀναλαμβάνοντα τὴν ἀποβληθεῖσαν θερμότητα, τὸν [ἐν] ἐκλείψει 
οὕπω μενόντα,, τὸν μὴ δυνάμενόν ποτε ἀμεῖψαι τήν € ἑαυτοῦ τάξιν παρὰ 
τὴν γνώμην τοῦ ἐπισάξαντος αὐτῷ τὸν δρόμον τελεῖν; οὔρανὸς δὲ πῶς 
προσκυνητὸς, ὁ νέφεσι καλυπτόμενος, t ὃν ὡσεὶ δέῴῥιν ἐξέτεινεν ó δηµι- 
ουργὸς καὶ ὣς παμάραν nube. καὶ ὡς κύβον ἥδρασεν; . σελήνην 
αὐξοῦσαν, xol μειουμένην καὶ πάθεσιν ὑποκειμένην; ἀλλ oni λαμπρὸν 
τὸ φῶς ἔγουσον διὰ τοῦτο προσπυνεῖσθαι ὀφείλουσιν, οὐ πάντως ἀλη- 

$c ὁ λόγος. εἰς φαῦσιν γὰρ ἀνθρώποις, ἆλλ᾽ οὖν εἰς προσκύνησιν 
ἐδόθησαν ᾿ πεπαίνειν καὶ δερμαίνειν τοὺς παρποὺς προσετάμθησων, λαμ- 
πρύνειν τὴν ἡμέραν καὶ φωτίρειν τὴν νύκτα" xol of ἀστέρες, τοῦ οὐ- 
ρανοῦ εἰς σημεῖα ἐτάχθήσαν xol εἰς παιροὺς. καὶ εἰς τροπὰς καὶ τῶν τὴν 
θάλασσαν πλεόντων παραμυδίαν: ἀλλ) οὐθὲν τούτων προσκυνητὸν, οὔχ 
ὕδωρ, ὃν Ποσειδῶνα παλεῖτε " οὐ πῦρ, ὃν Ἡφαιστον λέγετε, οὖν ἄέρα, 

ὃν "Hoav ὀνομάξετε, οὐ γῆν, ἣν 4ημῆτρον παλεῖτε, οὐ παρπούς" ταῦτα 
γὰρ πάντα κἂν ᾖ πρὸς σύστασιν ἡμετέρων, ἀλλ᾽ ὅμως Φδαρτά lai rel 
&yvja. Τραϊανὸς εἶπεν" οὐ καλῶς ἔλεγον ἐν ἀρχαῖς, ὔτι σὺ ei ὁ &va- 
στατώσας τὴν ἀνωτολὴν, ui σέβεσθαι τοὺς θεούς; "Iyveiog εἶπεν᾽ ol ἀγανα- 
ατεῖς, a ῥασιλεῦ, on τὰ μὴ ὕντα προσκυνητὰ παραινοῦμεν μὴ σέβειν, 

ἀλλὰ τὸν θεὸν τὸν ἀληθινὸν, τὸν ἑῶντα, τὸν πονητήν οὐρανοῦ xol 
γῆς, τὸν μονογενῆ υἱὸν αὐτοῦ, καὶ τὸ ἅγιον αὐτοῦ πνεῦμα; αὕτη γὰρ 
μόνη ἀμηθὴς Ὀρησνεία πρατοῦσα καὶ ὁμολογουμένη θειοῖς τε xol πνευ- 
ματιοῖς δόγµασιν ὠβρυνομένη" 5 δὲ καθ’ υὑμᾶς διδασκαλία τοῦ Bà. 

νισμοῦ ἄθεος, πολυθεία εὐανάτρεπτος ἄστάτως περιφεροµένη, ἐπ᾽ οὐ- 
δεμιᾷ βεβαιώσει ἑστηποῖα: ἡ γὰρ ἀνεξέλεγτος”' παιδεία πλανᾶται πῶς 
γὰρ οὖν ἔστι παντοίων λόγων ψεύδων πεπ]ανημένη, ποτὲ μὲν λέγουσα, 

δώδεκα εἶναι τοὺς καθόλου τοῦ κόσμου soie, πάλιν δὲ πλείονας v Une 
Μηφυῖα; Τραϊανὸς εἶπεν οὖν ἔτι σου «φέρω τὴν. ἁλαζονίαν' δεινῶς γὰρ 
ἡμῶν πατακερτοµεῖς, ότωμυλέᾳ λόγων, VIX ἡμᾶς lov. $UGov ovv' 

ἀρπεῖ Ίάρ σοι, ὅσα πατεζῥητόρευσας ἡμῶν. ej δὲ μή 15 πάλιν σὲ eta 
σάμενος ὕστερον θηρίοις σε παραδώσω. "νότιος εἶπεν: ἕως πότε. 
ἀπειλεῖς, καὶ οὐ πονεῖς ἃ ἐπαγγέλλῃ ἐγὼ γὰρ Χριστιανός epu ποὺ οὐ 
δύω πονηροῖς δαίμοσι», ἀλλὰ «προσκυνῶ τὸν ἀληθινὸν θεὸν τὸν πατέρα 
τοῦ κυρίου "Indo? Χοιστοῦ, τὸν φωτίσαντά με φῶς γνώσεως, τὸν ἀνοί- 
ξαντά μου τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς Ματανόησιν τῶν Φαυμασίων αὐτοῦ" 

αὐτὸν γὰρ τιμῶ xol cffc αὐτὸς γὰρ Θεός ἐστι καὶ πύρνος xol βασι- 


10) οὗ ποµένοντα (sic) Vat. 11) ἀνεξέλεκτος Vat. 


MARTYRIUM (INED.) S. IGNATIL. III. IV. 978 


λεὺς, ὁ μακάριος xol μόνος, δυνάστης. Τραζανὸς εἶπεν " πραβατοπυρίαις 
σε ἀναιρῶ, ἐὰν μὴ μετανοήσῃς. ᾿Ἰγνάτιος εὔπεν " παλὸν, o βασιλεῦ, ἡ 
en soy μετάνοια, ῆ δὲ ἐξ ἀγαθῶν. ὑπόδικός ἐστιν" ἐπὶ τὰ noster 
γὰρ X97] τρέχειν ἡμᾶς, οὖν ἐπὶ τὰ χείρονα, Touiuvog εἶπεν " τοῖς ὄνυξι 
τὸν νῶτον αὐτοῦ παταδέσαντες λέγετε αὐτῷ πείσθητι τῷ αὐποκράτορι, 
xal 9ῦσον τοῖς Φεοῖς κατὰ τὸ δόγμα τῆς συγκλήτου, Ἠγνάτιος εἶπεν ᾿ 
ἐγὼ τὸ δόγμα τοῦ Φεοῦ φοβοῦμαι τὸ λέγον οὖν ἔσονταί σοι Qoi € ἕτεροι 
πλὴν ἐμοῦ, xol o 9υσιάξων θεοῖς ἑτέροις ἐξολοθρευθήσεται. . συγκλήτου 
δὲ xol βασιλέως παρανομεῖν με πελευόντων οὖν ἀπούσω" οὐ λήψη’ γὰρ 
πρόσωπον δυνάστου, of Φεῖοι νόμοι διαγορεύουσι», καὶ οὖν ἔσῃ μετὰ 
πολλῶν ἐπὶ κακία. Τραϊανὸς εἶπεν ὄξος σὺν dici πατα]έετε αὐτοῦ 
τῶν πληγῶν. Ἠνάτιος εἶπεν ' πάντα μοι ταῦτα , Unio τῆς τοῦ Φεοῦ 
ὁμολογίας γινόμενα ἴσθι μισθῶν εἶναι πρύξενα, oUx ἄξια γὰρ τὰ παθή- 
poro τοῦ νῦν μαιροῦ πρὸς τὴν μέλλουσαν δόξαν ἀποπαλυφθῆναι, 
Τραϊανὸς εἶπεν" φεῖσαι δεαυτοῦ λουπὸν, ἄνερ, καὶ εἶξον τοῖς προστατ- 
τοµένοις σοι; ἐπεὶ λείροσι χφήσομαι κατά σου Ῥασάνοις, ᾿Ἠνάτιος eme". 
τίς ἡμᾶς χωρίσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ; j θλίψις 9 στενοχωρία, 
ῆ διωγμὸςν, D λιμὸς, ἢ γυμνότης, ῆ κίνδυνος, 3 ῆ ἡ µάχαιρα; πέπεισµαι 
γὰρ, ὅτι οὔτε ζωὴ, οὔ Θάνατος ἐκστῆσαί µε τῆς εὐσεβείας. δυνηθή- 
deron, “δαῤῥήσοντα τῇ δυνάμει τοῦ «Χριστοῦ. Τραϊανὸρ εἶπεν ole, 
νηρῇσαί μὲ τῃ παρτερίῳ» φιλόνικον γὰρ ζῶον ó ἄνθρωπος. ᾿Ἠνότιος 
εἶπεν οὖν οἴομαν, ἀλλὰ πιστεύω τῷ $ed, ὅτι ἐνίκήσα καὶ νυνήσω, ἵνα 
πεισθῇς, ὑπόσον μεταξὺ εὐσεβείας παὺ ἀσεβείας. Τραϊανὸς εἶπεν ' 
λαβόντες, αὐτὸν πα περιθέντες αὐτῷ singe xol τοὺς πόδας αὐτοῦ 
ἀσφαλισάμενοι elc τὸ ξύλον, βώλλετε" αὐτὸν. elg τήν ἐσωτέραν gie, 
καὶ μηδεὶς αὐτὸν ὅλως ἐπὶ τῆς εἰρητῆς ὁράτω" sol -τρεῖς ᾿ἡμέρας ato 
τρεῖς νύμτας ἄρτον μὴ φαγέτω, ἵνα μετὰ τὰς τρεῖς ἡμέρας ΦΘηρίοις 
βληθεὶς οὕτω τοῦ ζῆν ὑπεξέλθῃ. ἡ σύγκλητος εἶπεν ᾿ παὶ ἡμεῖς σύμ- 
ψήφοι τῆς κατὰ αὐτοῦ -ἀποφάσεως γινόμεθα πάντας γὰρ ἡμᾶς ἐνύ- 
βρισε. μετὰ τοῦ αὐτοπράτορος, μὴ εἶξας ὃῦσαι τοῖς θεοῖς 2 ἀλλ εἶναι 
Χριστιανὸς διαβεβαιούµενος. Ἰγνάτιος εἶπεν ' εὐλογητὸς ὁ 9εὺς sod, 
πατὴρ τοῦ ορίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὃς (τῇ πολλῇ αὐτοῦ ἀγαθό- 
τητι ἠξίωσέ με κοινωνὸν τῶν, παθηµάτων τοῦ Χριστοῦ αὐτοῦ γενέσθαι 
xol μάρτυρα τῆς θεότητος αὐτοῦ ἀληθῆ καὶ πιστόν. 


AW. Pi δὲ τρίτη ἡμέρᾳ Τραϊανὸς προσκαλεσάµενος τὴν σύγκλητον 
καὶ τὸν ἔπαρχον πρόεισιν ἐπὶ τὸ ὀμφιθέατρον, συνδραμόντος Xo τοῦ 
δήμου Ῥωμαίων' ἧκουσαν yàg, Ότι 0 émloxomoc 3 Συρίας μέλλει θηριο- 
μοχεῖν' λαὶ ἐπέλευσεν ὁ αὐτοκράτωρ εἰσωχθῆναι αὐτόν. ὡς δὲ ἐθεάσατο 
αὐτὸν, ἔφη πρὸς αὐτόν: ἐγὼ θαυμάξω, t ὅτι Dijo μετὰ τοσαύτας αὐπίας 
καὶ τοσαύτην, λιμόν. καὶ νῦν πείσθητί μοι, ὕπως καὶ τῶν προπεηνέ- 
vov aenaiv , Grade" xot ἡμᾶς τοῦ λοιποῦ φίλους ἕξεις, ᾿Ἠγνάτιος 
εἶπεν ἔουνάς μοι Mop] * μὲν ἔχειν ἀνθρώπου, τρόπους δὲ ἁλωποῦ 
σείοντος μὲν τῇ πέρχῳ, ἐπιβουλεύοντος δὲ τῇ γνώμη, φιλανθρώπου ῥή- 
ματα πλαπτόμενος καὶ βουλευόµενος μηδὲν ὑγιές. ἄκουε γοῦν μετὰ 
παῤῥησίας, ὡς οὐδείς µοι λόγος ἔσται τοῦ θνητοῦ μαὶ ἐπικήρου βίου 


12) «λείψει Vat. 1) Forte dori. 
13)28áAere Val. 


914 MARTYRIUM (INED.) S. IGNATII. 1V, 


τούτου διὰ Ἴησοῦν, ὃν ποθῶν ew πρὸς αὐτόν givoc 1o ign. 
GOqvogiog καὶ πόμα ζωῆς αἰωνίου. ὕλος. αὐτοῦ ell Xo πρὸς αὐτὸν 
ἐτέτακά | µου τὴν διάνοιαν. καὶ ὑπερορῶ Gov τὰ βασανιστήρια, xot 
τῆς δόξης σου Qvod, Τραϊανὸς eint" ἐπειδὴ ἀλαζών ἐστι καὶ | ὑπερ- 
όπτης, δύο λέοντας ἐπ᾽ αὐτὸν ἐάσατε, ὕπως μηδὲ λείψανον, αὐτοῦ ὑπολεῖ- 
πῴνται, ὡς δὲ ἐθεάθη τὰ θηρία, Φεασάμενος αὐτὰ ὁ μανάριος, ἔφη πρὸς 
τὸν δῆμον” ἄνδρες Ῥωμαῖοι, τοῦ δὲ ἀγῶνος θεαταὶ, οὐ φαύλης Tóc 
veo μομφῆς ταῦτα πάσχω, ἀλλ᾽ ἕνεκα εὐσεβείας' σῖτος γάρ e τοῦ 
θεοῦ καὶ Oi ὀδόντων θηρίων ἀλήθομαι , ἵνα ἄρτος καθαρὸς γίνωμαι. 
ἀκούων δὲ ταῦτα ὁ Τραϊανὸς, μεγάλως ἐξεπλήττετο λέγων * μεγάλη ἡ 
ὑπομονὴ τῶν Χριστιανῶν' τίς γὰρ Ἑλλήνων ἢ βαρβάρων ὑπέμενεν τοιαῦτα 
παθεῖν ἕνεκα Θεοῦ ἰδίου, οἷα οὗτος, ὑπὲρ οὗ πεπίστευηε, πάσχει; "Iyvévtog 
εἶπεν οὖν ἀνθρωπίνης δυνάμεώς ἐστι τὸ στέργειν τὰ τοιαῦτα, προθυ- 
µίας δὲ µόνης καὶ πίστεως ἐφελκομένης εἰς βοήθειαν Χριστὸν. 


Καὶ ταῦτα εὐπόντος. αὐτοῦ ἔδραμον, πρὸς αὐτὸν οὗ λέοντες, παν 
ἐξ ἑπατέρων τῶν μερῶν προσπεσύντες ἀπέπνιξαν αὐτὸν μόνον, οὖν 
ἔθιγον. αὐτοῦ τῶν σαρκῶν, ἵνα τὸ λείψανον αὐτοῦ ἦν φυλανπήριον, τῇ 
Ῥωμαίων πόλει, ἐν. ᾗ καὶ Πέρος ἐσταυρώθη, παὶ Παῦλος ἀπετμήθη 
τὴν κεφαλἠν, wol Ονήσιμος ἐτελειώθη ἐν δόξῃ pivot. 


O0 δὲ Τραϊανὸς ἐξαναστὰς, ἐν θαυμασμῷ ἦν ἐκπληττόμενος. πει 
δὲ αὐτῷ καὶ γράμματα παρὰ ITuviov Σεκούνδου ἡγεμῶνος, πινηθέντος 
ἐπὶ τῷ πλήθει τῶν γενομένων μαρτύρων ὡς ὁ ἀτρώτως ὑπὲρ τῆς πίστεως 
ἀναιρεθέντων, ἅμα δὲ ἐν τῷ αὐτῷ μηνύοντα μηδὲν ἀνόσιον, μηδὲ 
παρὰ τοὺς νόμους πράττει. αὐτοὺς, πλὴν τοῦ γε ἅμα τῇ 5e διεγειφο- 
μένους καὶ τὸν Χριστὸν τοῦ Φεοῦ bx προσκυνεῖν καὶ ὑπὲρ, τούτου 
δύνην ὑπέχειν' τὸ δὲ μοιχεύειν καὶ φονεύειν rel τὰ, συγγενῆ τούτοις 
ἀθέμιτα πλημμελήματα, καὶ αὐτοὺς ἀπαγορεύειν, πάντα δὲ πρώττευν 
ἀκολούθως "* πρὸς αὐτὸν [γέγραπται,] Τραϊανὸν ἐπ᾽ ἐννοίᾳ λαβόντα 
τὰ κατὰ τὸν µακάριον παὶ ἅγιον ᾿νάτιον προβάντα — ἦν γὰρ πρό- 
µαχος τῶν λοιπῶν μαρτύρων — δόγμα τοιοῦτον τεθηκέναι, τὸ Xown- 
ανῶν φῦλον ἐκξητεῖσθαι μὲν, εὑρεθὲν δὲ Mi ἀναιρεῖσθαι" τὸ δὲ Ae 
ψανον τοῦ μαμαρίου Tyvexíov ἐκέλευσε τοῖς θέλουσι ποὺς ταφὴν ὄκῳ- 
λύτως ἔχειν. of δὲ seca τὴν Ῥώμην ἀδελφοὶ, oig καὶ ἐπεστάλκει, ὥστε 
μὴ παραιπήσαµένους αὐτὸν τῆς ποθουµένης μαρτυρίας ἀποστερήσειν' 
ἐλπίδος. ᾿λαβόντες αὐτοῦ τὸ σῶμα ἀπέθεντο ἐν Tomo, ἔνθα qv ἐξὸν 
ἀθροιζομένους αἰνεῦν. τὸν Ocüv καὶ τὸν κύριον ᾽ἡμῶν -Indoüv Xpwióv 
παὶ τὸ ὅγιον πνεῦμα ἐπὶ τῇ τελειώσει τοῦ ἁγίου παν μαμαρίου ἐπι- 


σπόπου καὶ. µακαρίου. μάρτυρος Ἠγνατίου ᾿ μνήμη γὰρ δικαίων μετ ἐγ- 
πωμίων γίνεται. : 


Οἶθεν δὲ τὸ μαρτύριον αὐτοῦ Ἠηρηναῖορ ὁ 0 «Ἰουγδούνου ἐ ἐπίσκοπος, 
καὶ τῶν ἐπιστολῶν αὐτοῦ μνημονεύει λέγων οὕτως": εἴρηκέ τις τῶν 
ἡμετέρων διὰ τὴν πρὸς δεοῦ μαρτυρίον παραδοθεὶς εἰς θηρία, ὅτι 
οἶτός, eius τοῦ Θεοῦ μου, καὶ δι ὀδόντων Φηρίων ἀλήθομαι, ἵνα καθα- 
ρὃς ἄρτος γένωμαι. καὶ Πολύκαρπος δὲ ὁ ἐπίόποπος τῆς Σμυρναίων 


2) Plin. Epp. X, 96. 5) αὐτοῦ inserit Vat, 
3) Plin. Epp. X, 97. 6) Iren, adv. haer. V, 28. 
4) ἀποστερήσει Vot. 


MARTYRIUM (INED.) S. ΙΑΝΑΤΙΙ, IV. 375 


παροικίας τούτων μνημονεύει λέγων" παρομαλῶ ὑμᾶς, ἀδελφοὶ, πειθαρ- 
qeiv καὶ ἀσκεῖν πᾶσαν ὑπομονὴν, ἣν εἴδετε κατ ὀφθαλμοὺς, οὐ µόνον 
ἐν τοῖς μακαρίοις Ἠνατίῳ. καὶ Ῥούφφ παν Zelig sol, ἐν ἄλλοις πολλοῖς 
τοῖς ἐξ ἡμῶν, xol iv αὐτῷ τῷ Παύλο μαὺ τοῖς σὺν αὐτῷ πεπιστευκόσιν, 
ὅτι οὗτοι πάντες οὐκ εἰς κενὸν ἔδραμον , οὐδ᾽ elg μενὸν ἐκοπίασαν, 
ἀλλ] ἐν πίστει παὶ δικαιοσύνη καὶ ὅτι εἰς τὸν ὀφειλόμενον αὐτοῖς 


c 


τόπον εἰσὶν παρὰ πυρίῳ, ῷ καὶ συνέπαθον' οὐ γὰρ τὸν vv αἰῶνα 
ἠγάπησαν, ἀλλὰ τὸν ὑπὶρ ἡμῶν ἀποθανόντα Ἀριστὸν καὶ ἀναστάντα 
ἐπόθησων.' iol μετὰ βραχέα δέ᾽ τὰς ἐπιστολὰρ ᾿Ἰγνατίου τὰς πεμφθείσας 
ἡμῖν ὑπ᾿ αὐτοῦ καὶ ἄλλας, ὔσας oue παρ ἡμῖν ἐπιστολὰς, ἔπεμψα 
ἡμῖν, παθὼς ἐνετείλασθε᾽ αἴτινές εἶσιν ὑποτεταγμέναι τῇ ἐπιστολῇ 
ταύτῃ & ὧν μεγάλως ὠφεληθήσεσθε᾽ περιέχουσι γὰρ πίστιν καὶ ὑπο- 
µονὴν τὴν εἰς τὸν πύριον ἡμῶν "Incoiv Χριστόν.’ 

Τοιοῦτον γὰρ Ἴγνατίου τὸ μαρτύριον ' διαδέχεταν δὲ uev! αὐτὸν τὴν 
Αντιοχείας ἐπισκοπὴν Ἡρων. καὶ ἔσειν ἡ μνήμη, τοῦ θεοφιλεστώτου 
καὶ  yevvatov μάρτυρος 1γνατίου μηνὶ exsul κ΄ χάρισε τοῦ πυρίου 
ἡμῶν "Ico? «Χριστοῦ, o ἡ δόξα sig τοὺς αὐῶνας τῶν αἰώνων. ᾽Αμήν. 


7) Ῥο]γο. ad Phil. c. 9. 8) Ibid. c. 13. 





TOY ATIOY 
ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ 


ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΣΜΥΡΝΗΣ ΚΑΙ 
IEPOMAPTYPOZ 


ΠΡΟΣ 


ΦΙΑΙΠΠΗΣΙΟΥΣ 
EHIZTOAH. 


Πολύκαρπος καὶ of σὺν αὐτῷ 
/ - 9 - 
πρεσβύτερου τῇ ἐπχλησίᾳ τοῦ 
Θεοῦ τῇ παροικούσῃ Φιλίπ- 
move? ἔλεος Opiv? καὶ εἰρήνη 
παρὰ Θεοῦ παντοκράτορος xol 
xvolov* ᾿Ιησοῦ «Χριστοῦ τοῦ 
σωτῆρος ἡμῶν πληδυνθείη. 


SANCTI POLYCA RPI 


SMYRNAEORUM EPISCOPI ET 
HIEROMARTYRIS 


AD 


PHILIPPENSES EPISTOLA. 


Polycarpus et qui eum eo pres- 
byteri eeclesiae Dei, quae pe- 
regrinatur Philippis:  miseri- 
cordia vobis et pax a Deo 
omnipotente et a Domino Iesu 
Christo salvatore nostro mul- 
tiplicetur. 


* [|NCIPIT EPISTOLA BEATI POLYCARPI SMYRNAEORUM ECCLESIAE EPISCOPI 
AD PHILIPPENSES.! 


Polyearpus? et qui eum eo sunt Presbyteri Ecclesiae Dei, quae est 
Philippis: misericordia vobis et pax a Deo omnipotente et lesu 
Christo Salvatore nostro abundet. 


1) Ea inscriptio in Codd. B CF OY. 
Versioni Cotelerianae correctiori accessit 
. interpretatio latina vetus integra, quam 


duobus Bibliothecae Vatic, Mss. Reg. et. 


' Pal adiutus emendavi. Argumentum totius 
Epistolae titulo illorum Codicum clare 
indicatur. 

2) «Φιλίππους lacobsonus restituit ex 
V, quod reperio etiam in 0: φιλίπποις 
BCLP et libri ante Routhium impressi. 
Tum opus erat ἐν praepositione. — Utra- 
que dicendi ratio occurrit in Inscript. 
Ep. Circul. Smyrnensium 4ο Polycarpi 
Martyrio. Saepius autem qui exemplar 
Vaticanum exaravit, c levi tractu. addito 
confudit cumv: id quod ex eius var. lect. 
ad Epistolas Barnabae et Ignatii Inter- 
pol. a me allatis, satis superque intelli- 
ges. Quare in similibus auctoritas unius 


Codicis V reliquis non. semper antepo- 
nenda est. Recte Gallicciolli: che soggi- 
orna in Filippi, peregrinautem. innuens. 
Cfr. inscript. Clementis Rom. L Ep. ad Cor. 
3) ἡμῖν C. 
4) κυρίου om. FOPV vet, Int. 


1) Ita dedi ex Reg., ubi inscriptio: 
Incipi| Episiola beati Policarpi Smirneo- 
vum, ecclesie. episcopi ad Philippenses con- 
firmantis fidem eorum. In Pal.: Incipit 
epistola beali polycarpi martyris episcopi 
smirneorum. discipuli iohannis evangeliste 
ad philippenses coufirmantis fidem. eorum. 
Libr. impr.: S. Polycarpi Martyris, Smyr- 
naeorum, Episcopi, discipuli S. lohamnis 
Evangelislae, ad. Philippenses Epistola. 


2) Policarpus Pal. Reg. 


8. POLYCARPI EPISTOLA AD PHILIPPENSES. 1. 


911 


l. Laus ob benignitatem erga. fratres vinctos et οὗ fidem firmam. 


Συνεχάρην  vuiv μεγάλως ἐν 
πυρίω» ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Ἀριστῷ, δε- 
ἑαμένοις τὰ µιμήµατα τῆς ἆλη- 
θοῦς ἀγάπης, καὶ προπέμψασιν, 
ὡς ἐπέβαλεν' ὑμῖν, τοὺς ἐνειλημ- 
µένους τοῖς ἁγιοπρεπέοι δεσμοῖς, 
ἅτινά ἐστι διαδήµατα τῶν ὀληθῶς 
ὑπὸ Θεοῦ καὶ τοῦ κυρίου ἡμῶν 
ἐκλελεγμένων wol ὅτι dj βεβαία 
τῆς πίστεως ὑμῶν ῥίζα, ἐξ ἆρ- 
χαΐίων παταγγελλομένη χρόνων, µέχρι 
νῦν διαμένει, καὶ παρποφορεῖ εἰς 
τὸν μύριον ἡμῶν ᾿]ησοῦν Χριστὸν, 
ὃς ὑπέμεινεν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν 
ἡμῶν ἕως Θανάτου παταντῆσαι, 
,9v^ ἤγειρεν ὁ Θεὺς, λύσας τὰς 
392 o € pri ot" 2 
ὠδίνας τοῦ ἃδου. Ες" ὃν οὖν 
ἰδόντερι, πιστεύετε, πιστεύοντες δὲ 
ἀγαλλιᾶσθε χαρῷ ἀνεκλαλήτῳ καὶ 
δεδοξοσµένῃ-' εἰς ἦν πολλοὶ im 
θυμοῦσιν εἰσελθεῖν, εἰδότες ὅτι 
χάριν ἔότε σεσωσµένον, οὖν ἐξ 
ἔργων, ἀλλὰ Φελήματι Θεοῦ, διὰ 
Ἰησοῦ «Χριστοῦ. 


Magnopere congavisus sum vo- 
bis in Domino nostro lesu Christo, 
quod verae charitatis imagines su- 
scepistis, et quod prout decuit vos, 
comitati eslis eos, qui implicali sunt 
vinculis, quae sanclis conveniunt, 
quaeque diademata sunt eorum, qui - 
vere sunt a Deo et Domino nostro 
electi; et quod firma fidei vestrae 
radix, ab antiquis temporibus an- 
nunciata, usque adhue permanet ac 
fruetum affert in. Domino nostro 
lesu Christo, qui pro peccatis no- 
stris usque ad mortem devenire su- 
stinuit, quem resuscitavit Deus, so- 
lutis doloribus inferni ,In quem 
non videntes creditis, credentes 
autem exsultatis laetitia inenarrabili 
et glorificata; in quam multi de- 
Siderant introire, scientes quod 
gratia estis salvati, non ex operibus,' 
sed voluntate Dei per lesum Chri- 
stum. 


*[L Congratulatus? sum vobis magnifice in Domino nostro Iesu Chri- 


sto, suscipiens imitabilia verba dilectionis, quam ostendistis^ in illis, qui 
praemissi sunt, viris sanctis, decorosis vinculis connexis,! quae sunt 
coronae electae Deo, illius veri regni, per Dominum nostrum lesum Chri- 
stum; e! quia firmitas fidei vestrae a principio usque nune permanet 
et fructificat in Domino nostro? lesu Christo, qui sustinuit pro peccatis 
nostris usque ad mortem: ,quem resuscitatavit Deus, dissolvens dolores 
inferni. Quem eum mon videritis,. nunc diligitis; in quem nune non 
aspicientes , creditis: credentes autem gaudebitis gaudio inenarrabili et 
glorifioato:f in. quod" multi desiderant introire, scientes quia ,gratia salvi 
faeti estis," non ex operibus, sed in voluntate Dei, per lesum Christum. 


9) ἐν κυρίῳ B CO, ἓν τῷ κυρίῳΕ P V. 

6) δεξαµένοις 0, in marg. sec. man. 
δεξάµεγνος, postea obliteratum. 

T) ἐπέβαλλεν 0 V. Μοχ ἐγειλημέγους 
C, ἐνειλημμένοις B. Dein. ἁγιοπρεπέ- 
σι OY. 

8) ἐστιν 0 V. 

9) Vid. IPhil. 1, 5. 

10) Act. 2, 24. 

11) I Pet, 1, 8. 

12) εἰδόντες C. Vocc. πιστεύοντες 
δὲ ἀγαλλιᾶσθε desunt in BCFOPY. 


13) πολλὰ C. 
14) Ephes. 2, 8. 9. 


3) congratus Pal. 

4) Ita dedi ex Reg. p. ostendilis vulg., 
ostendis Pal. 

6) connezi Pal. Reg. 

6) nostro reposui ex Reg. lta latina 
versio graecis respondet. 

7) quem Pal. Reg. 

8) eslis salvi facli Pal., salvi estis 
facli Reg. 2 


978 


5. POLYCARPI EPISTOLA AD PHILIPPENSES. 


ll. Adhor(atio ad virtutem. 


419] ἀναζωσάμενοι τὰς ὀσφύας 
ἡμῶν" δουλεύσατε' τῷ Θεῷ ἐν 
gofo' ai ἀληθεία, ἀπολιπόντες 
τὴν πενἠν ματαιολογίαν καὶ τὴν 
τῶν πολλῶν σπλάνην, πιστεύσαν- 
τες εἰς τὸν ἐγείρόντα τὸν πύριον 
ἡμῶν "Ingoüv Χριστὸνξ ἐκ νεκρῶν, 
xul δόντα αὐτῷ Dio aol Όρό- 
νον en δεξιῶν αὐτοῦ . 9 s ὑπετάγη' 


τὰ πάντα ἐπουράνια wol ἐπίγενα' 
ᾧ πᾶσα πνοὴ λατρεύει ' 7 og" ἔρχε- 


ται ugue ἑώντων καὶ νεκρῶν' οὗ 
τὸ αἷμα ἐκζητήσει ὁ Θεὸς ἀπὸ τῶν 
ἀπειθούντων αὐτῷ. Ὁ. δὲ ἐγεί- 
Qug αὐτὸν ἐν φεκρῶν καὶ ἡμᾶς 
ἐγερεῖ, ἐὰν ποιῶμεν αὐτοῦ τὸ θέ- 
Aue, καὶ πορευώμεθα”' ἐν ταῖς 
ἐντολαῖς αὐτοῦ ; παὶ ὄγαπῶμεν ἃ 
ἠγάπησεν, ἀπεχόμενον" πάσης ἀδι- 
πίας, πλεονεξίας, φιλαργυρίας, xo- 
ταλαλμᾶς, ψευδομαρτυρίαρ' EM 
ἀποδιδόντες κακὸν ἀντὶ κακοῦ, s]? 


Σα. 


Propter quod succineti lumbos 
vestros servile Deo in limore' et 
veritate, relinquentes inane vanilo- 
quium et vulgi errorem, ,credentes 
in eum, qui Dominum nostrum le- 
sum Christum a mortuis suscitavit, 
eique gloriam dedit ac sedem ad 
dextram suam; cui subiecta sunt 
omnia coelestia et terrestria; cul: 
ommis spiritus servit; qui venit iudex 
vivorum et'mortuorum; cuius san- 
guinem Deus requiret ab iis, qui 
non credunt in illum. Is vero, qui 
ipsum suscitavit e mortuis, et nos 
suscitabit, si fecerimus voluntatem 
eius et in ipsius mandatis ambula- 
verimus, ac dilexerimus. ea quae 
ipse dilexit, abstinentes ab omni 
iniustütia, fraudatione, avaritia, ob- 
irectatione, falso testimonio; ,uon 
reddentes malum pro malo, nec 


Propter quod succineti lumbos vestros servite Deo cum timore" 
et in veritate: dimisso inani? vaniloquio et multo errore. 


Credite ergo? 


in illum, qui resuscitavit Dominum nostrum lesum Christum ex mortuis, 


et dedit ei* 


gloriam, et sedem in dextera sua; cui subiecta sunt omnia 
caelestia et terrestria et subterranea; cui omnis spiritus servit; 


qui 


venturus est iudicare vivos et mortuos; cuius sanguinem requiret? Deus 
ab eis qui non crediderunt in eum: qui et resuscitavit eum a mortuis; 
qui et nos resuscitaturus est in vita, si fecerimus voluntatem eius, et 
ambulaverimus in mandatis ipsius, et dilexerimus quae" ipse dilexit; ab- 
sünentes nos ab omni iniustitia, hoc est, a concupiscentia, ab avaritia, a* 
detractione, a falso testimonio; ,nón reddentes malum pro: malo, aut 


Cap. Π. 1) Vid, I Petr. 1, 13. Ephes. 6, 
14. Cfr. Clementis Rom. I Ep. ad Cor. c. 9. 

2) lacobsonus ex F P V restituit pron. 
ἡμῶν, quod agnoscit ex nostris etiam 
0; deest tamen in B C. Minus accurate 
ille scribit, Codd. exhibere ἀπολείπογ- 
τες. Nam in FO Y est ἀπολειπόντες 
cum accentu aoristi , quod ex ltacismo 
idem est ac ἀπολιπόντες in B C. 

3) Ps. 2, πι. 

4) IPetr. 1, 21. Cfr. Ign. ad Trall. 
c, 9, ad Smym. c. T et 2. 

5) x? (i. e. Ἀριστὸν) in € expun- 
ctum est. 

0) ὑπετείῃ Β, 

1) λατρεύσει BC. 


8) Cfr. Act. 17, 81. o2 B. 

ϱ) Cfr. I Cor. 6, 14. Π Cor. 4, 14, 
Rom. 8, 11. 

10) πορευόµεδα B CO. 

11) Vid. I Thess. 5, 22. 

12) LPetr. 3, 9. 

13) οὗ B. 

Cap. H. 1) timorem. Pol. eum puncto 
Sub lit. m. Idem pergit οἱ in veritate. 

2) inani non est in Pal. Reg. 

3) ergo om. Pal. Reg. 

4) ei om. Reg. 

5) deseruit Pal. 

0) requirit. Reg. 

1) quem Pal. 

8) ac Pal. 


S. POLYCARPI EPISTOLA AD PHILIPPENSES. IL. IIT. 


c 


λοιδορίον dur ριδορίαρ, E yoóv. 
8ov &vi γρόγθον, ^il πατάραν ἀντὶ 
πατάρᾳρ" -μνημονεύοντεςή". δὲ ὧν 
εἶπεν ἆ πύριος διδάσκων ji tet 
vett, ἵνα μὴ πριθῆτε᾽ ἀφίετε;' * καὶ 
ἀφεθῄσεταν ἡμῖν" ἐλεεῖτε, ἵνα ἔλεη- 
δῆτε᾽ [ἐν] e μέτρῳ μετρεῖτε, ἂν- 
τιμετρηθήσεται ὑμῖν] "5^ καὶ ὅτι 
μαπάριοι οὗ πτωχοὺ. καὶ of διω- 
πόμενοι, ἕνεκεν δικαιοσύνης, ὔτι 
αὐτῶν ἐστὶν ἡ. βασιλεία τοῦ Θεοῦ. 7? 


379 


maledietum pro maledicto, nec pu- 
gnum pro pugno, nec exsecrationem 
pro exsecralione; memores autem 
eorum quae dixit Dominus doceus: 
nolite iudieare, ne iudicemini; di- 
mittite, et dimittetur vobis; mise- 
remini, ut misericordiam consequa- 
mini; [in] qua mensura mensi fue- 
riüs, remelietur vobis; el: beali 
pauperes, e( qui persecutionem pa- 
üuntur; quoniam ipsorum est .re- 
gnum Dei." 


iniuriam pro iniuria, aut contumeliam pro contumelia, aut malediclum 


pro maledicto. 
ne Iudicemini : 
miserebitur vestri ;? 


vobis Et quod dictum est: 


Mementote quae? Dominus docens dixil: 
dimittite, et dimittetur vobis; 


Nolite iudicare, 
miseremini, et Dominus 


. " uu . 11 
[ua enim mensura mensi fueritis, eadem remelietur 
Beali pauperes spiritu, 


3 ot qui persecu- 


tionem patiuntur propter iustitiam, quoniam ipsorum est regnum caelorum. 


IH. 
Ταῦτα, ἀδε]φοὶ, 00x. ἐμαυτῷ 
ἐπιτρέψας Ἰθάφω ὑμῖν περὶ" τῆς 
δικαιοσύνης, ἀλλ] ἐπεὶ ὑμεῖς προῦ- 
πεκαλέσασθέ pe^ Οὔτε γὰρ' ἐγὼ, 


ΣΠ. 


14) μνημονεύοντες c. BCFOPY, 
μνημονεύβαντες vulg. ante Iacobsonum 
Deinde ὃν p. ὧν C. 

15) Matth. 7, 1. In PP. Ap. scriptis 
varii loci ex N. T. desumpti haud raro 
in unum congesti reperiuntur. Cfr. Clem. 
Rom. I Ep. ad Cor. c. 13. et alibi. 

16) Luc. 6, 37. Matth. 6, 12. 14. 

11) Yocc. ἐλεεῖτε — ἀντιμετρηθή- 
σεται ὑμῖν in C non extant, nec in 
Salmasiano exemplari. ἐλεᾶτε BFOPY. 
Cfr. Luc. 6, 36. Praepositionem ἐν ante 
Q µέτρῳ. deleri vult Smithius. — Deest 
reapse in B OV et Heysio mihi asserente 
in F. Matth. 7, 2. Luc. 6, 38. 

18) In. Ev. Matth. 5, 3. legitur o£ 
πτωχο τῷ πενεύµατι, ei vet. Int. vulg. 
pauperes spiritu; in nostris Codd. Pal. 
Reg. pauperes in spiritu, quod quidem 
praedicatum deest ap. Luc. 6, 20. 

—. 19) In 0. extant vocc. τῶγ. οὐρανῶν 
ante τοῦ Θεοῦ subnotata. 

Cap, HL 1). Similia egimus in Igna- 
tii Ep. ad Eph. c. 3. 


Non arroganter haec scribo. 


Paulus praeceptor vester est. 


Haec, fratres, non. quod mihi 
arrogem, scribo vobis de iustitia ; 
sed quia vos provocastis me.  Ne- 


Haec autem, fratres mei, non a meipso imperans scribo vobis 
de iustitia, sed quoniam vos provocastis. 


Propter quod neque ego, neque 


2) ἐπὶ Cler,, id quidem opinor ex 
nullius Codicis suffragio. 

3) προεπηλακίσασδέ µε p. προε- 
πεχαλέσασθέ µε C FP, προεπελακί- 
σασθέ us 0, πρὸ ἐπελωχίσασθέ με 
V, προεπιλαχίσεσθέ µε B. Ad lectionem 
προέπιχαλέσασθέ με investigandam 
Halloixio non opus erat interprete vetere, 
ut lacobsono videtur, sed transpositione 
literarum Az. Quae cum primitivo suo 
loco amotae essent, neque Υοχ προεπε- 
λακέσασύξ graece "exiaret, librarii ε mu- 
tarunt in ε, ut. fleret προεπελαχίσασθε, 
Ea. certe lectio absurda est: absurdum 
quippe, Christianos Philippenses contu- 
meliis Polycarpum affecisse. 

4) γὰρ bis legitur in C. 


9) quod Pal. Reg. 
10) vobis Pal. 


11) Ita Pal. Reg., remelielur. cadem 
vulg. 


12) in spiritu Pal. Reg. 


380 


οὔτε ἄλλος ὕμοιος dol δύναται κα- 
τακολουθῆσαν τῇ σοφίᾳ τοῦ µα- 
παρίου e ἐνδόξου Παύλου" ὃς 
γενόμενος ἐν piv, κατὰ πρόσωπον 
τῶν τότε’ ἀνθρώπων ἐδίδαξεν à eg 
βώς καὶ βεβαίως τὸν περὶ ἄλη- 
θείας λόγον" ὃς καὶ ἀπὼν ὑμῖν 
ἔγραψεν ἐπιστολὰς»' εἰς dg ἐὰν 
ἐγκύπτητε, δυνηθήσεσθε οὐποδο- 
μείσθαι, εἰς τὴν. δοθεῖσαν ὑμῖν ni- 
στιν, Afris dori? μήτηρ πάντων 
ἡμῶν, ἐπακολουθούσης τῆς ἐλπί- 
dog, προαγούσης τῆς ἀγάπης » τῆς 
εἰς Θεόν xol ἄριστὸν καὶ ele τὸν 
πλησίον. ᾿Εὰν γάρ τις τούτων ἐν- 
τὸς 1 “πεπλήρωκεν ἐντολὴν θικαιο- 
σύνηρ", ó 100 ἔχων ὀγάπην μα- 
κρἀν ἐστι" πάσης ἁμαρτίας. 


alius similis! mei poterit sequi 


sapientiam beati et gloriosi Pauli: 


S. POLYCARPI EPISTOLA AD PHILIPPENSES. IIT, IV. 


que enim ego, neque alius mei si- 
milis beati et gloriosi Pauli sapien- 
tiam assequi potest; qui cum essel 
apud vos, coram hominibus tunc 
viventibus perfecte ac: firmiter ver- 
bum veritatis docuit; qui el absens 
vobis scripsit epistolas, in quas si 
intueamini, aedificari poteritis in 
fide, quae vobis est data, quaeque 
es( mater omnium nostrum, subse- 
quente spe, praecedente charitate 
in Deum et in Christum et in pro- 
ximum. Si quis enim intra haec 
fueril, mandatum iustitiae implevit ; 
nam qui charitatem habet, longe 
est ab omni peccato. 


qui 


fuit apud vos, et visus est secundum faciem illis, qui, iunc. erant, homí- 
nibus; qui docuit cerlissime atque firmissime verbum veritais; qui οἱ 
absens seripsit vobis Epistolas, ad quas deffectamini ' ut possitis acdi- 
fieari in fide, quae data est mater omnium nostrum,* subsequente spe, 
praecedenie dilectione, quae est in Deo, et in Christo, et in proximo. 
Si enim quis horum intrinsecus repletus fuerit mandalis iustitiae, el ha- 
buerit dilectionem, longe est ab omni peccato. 


IV. Fugiamus avaritiam; doceamus mos ipsos, uxores et viduas. 


Appi δὲ πάντων χαλεπῶν φι- 
λαργυρία. Εἰδότες οὖν, ὔτι οὐδὲν" 
εἰσηνέγκαμεν εἰς τὸν Ἄόσμον, eA 
οὐδὲ ἐξενεγκεῖν τι ἔχομεν, ὅπλι- 


ΣΝ. 


5) Vid. u Petr. 3, 15. 

ϐ) τότε ἂν (sine accentu) p. τότε D. 

7) Epistolas de una epistola dici, 
monet Cotelerius, qui et plura exempla 
alfert. Consentit οἱ de Wette, Einl. in d. 
N. T. edit. teria $. 150. Not. d. Alii 
divum Paulum plures epistolas ad Phi- 
lippenses scripsisse putant, e. g. Feil- 
moser, Einl. ins N. T. Tübingen 1830. 
Cf. ep. S. Pauli ad Philipp. 3, . 18. 4, 
16 5ᾳ. H. ed. IV. 

8) ἐστὶν 0 V. Gal. 4, 26. 

3) ἡμών B CFPO V vet. Int. Cot., 
ὑμῶν (εν, 


Principium autem omnium malorum est avaritia." 
quia ,nihil intulimus in hunc mundum, neque auferre possumus. 


Principium autem omnium ma- 
lorum est habendi cupiditas. Seien- 
tes ergo, quod ,nihil intulimus in 
hune mundum, sed nec auferre quid 


Seitote ergo," 
Arme- 


10) πλήρης addi vult Routhius. 
11) ἐστιν OV. 

Cap. IV. 1) I Tim. 6, 10. 

2) I Tim. 6, 7. 


Cap. III. 1) Sic ordinavi cum Pal. Reg., 
similis alius vulg. Subinde mihi p. mei Pal. 

2) seribo Pal. 

3) deflectimini Reg. 

4) vestrorum Pal. erm Beg. 

$) Sequuntur in Pal. vocc. quae est 
in dilectione oblitevata. 

Cap. IV. 1) avaritia est Pol. 

2) aulem. Reg. . 


S. POLYCARPI EPISTOLA AD PHILIPPENSES. IV. 


σώμεθοῦ τοῖς Όὕπλοις τῆς Qusoto- 
σύνης, no^ διδάξωμεν ἑαυτοὺς 
πρῶτον, πορεύεσθαι iv τῇ ἐντολῇ 
τοῦ πυρίου" ἔπειτα καὶ τὰς γυναῖ- 
πας ὑμῶν ἐν τῇ δοθείσῃ αὐταῖς 
πίστει καὶ ἀγάπῃ καὶ ἀγνείᾳ, στερ- 
γούσαρ, τοὺς ἑαυτῶν ἄνδρας ἐν 
πάσι ἀληθείᾳ, xol ἀγαπώσας πάν- 
τας ἐξ ἴου ἐν πάσῃ ἐγκρατείᾳ, 
xol τὰ τέκνα παιδεύειν τὴν. παν- 
δείαν τοῦ φόβου τοῦ θεοῦ" τὰς 
χήρας. σωφρονούσας περὶ, τὴν τοῦ 
πυρίου πίστιν, ἐντυγχανούσας ἀδια- 
λείπτως" περὶ πάντων, uxo οὔσας 
πάσης διαβολῆς, παταλαμᾶς, ψευ- 
δοµαρτυρίας, φιλαργυρίας πο] παν- 
τὸς X0X00* χινωσκούσας ὅτι elo 
Φυσιαστήριον” Θεοῦ, καὶ ὅτι πάντα 
μωμοσκοπεῖται,᾽ xol Mloev αὐτὸν 
οὐδὲν, οὔτε λογισμῶν, οὔτε ἔννοι- 
Gv, ovr fu" τῶν αρυπτῶν τῆς 
παρδίας. 


mur armis iuslüitiae ; 


381 


valemus, armemur armis iuslitiae, 
et doceamus primum nos ipsos, 
ambulare in mandato Domini, deinde 
et vestras uxores, ambulare in fide 
ipsis tradita et in charitate et ca- 
slitate, amantes viros suos in omni 
veritate, ac diligentes cunetos aequa- 
liter, in omni continentia, et eru- 
dire filios in disciplina timoris Dei; 
viduas vero doceamus, esse pru. 
dentes circa fidem Domini, inter- 
pellantes sine intermissione pro omni- 
bus, longe recedentes ab omni ca- 
lumnia, detrectatione, [falso testi- 
monio, avaritia et omni malo; cogno- 
scentes, quod altare Dei sint, et 
quod ille omnia celare perspieiat, 
nihilque eum lateat, nee ratiocini- 
orum, nec cogitationum, nec adeo 
quidquam occultorum cordis. 


et doceamus nosmet? ipsos primum, ambulare in 


mandatis Domini: et post hoe etiam^ mulieres vestras, in fide, quae data 
est eis, et dilectione, et caslilate, amantes suos viros in omni veritate 
el caritate; diligentes omnes aequaliter in omni continentia; et filios eru- 
dire in disciplina eL timore Dei. Viduae vero pudicae circa fidem Dei? 
interpellent incessanter pro omnibus, elongantes se? ab omnibus diabo- 
lieis detraetionibus, οἱ falso 1estmonio, et ab omni malo; cognoscentes 
seipsas, quia sunt sacrarium Dei: quoniam omnia Deus prospieit, et nichil 
eum latet, neque cogitatio, neque conscientia, neque aliquod abditum 


cordis. 


3) Vid. Eph. 6, 11. 

4) Cfr. Clem. Rom. I Ep. ad Cor. 
capp. 1 et 2f. 

9) διδαξώµεθα B C. Plenior forma 
non displicet, Ea recepta, supple ὃι- 
Ódoxouey post ἔπειτα. 


6) ἀθιαλήπτως scr. B, vocc. περὶ - 


τὴν τοῦ κυρίου πίστιν, ἔντυγχανού- 
σας praetermissis, Cfr. I Thess. 5, 17. 

1) lta BC Y; in 0 διαβολῆς subno- 
laur, ad oram Φιαβολικῆς man. sec., 
quod. est in F P. 

8) Φυσιαστήριον ΡΒΕΟΡΥ vet. Int., 
Φυσιαστήρια C c. libb. impressis ante 
Iac, Intellige vidus in unum ordinem 
collgatas. Ad h. l. respexisse videtur 
auctor Constitutionum Apostol, IT, 26. 

9) πάντα μωμοσκοπεῖται p. vulg. 


ἡμῶν οκοπεῖται CV, uou σχοπεῖ- 
ται B οἱ in textu O, ώμος man. sec. 
ad oram. Lectionem Codd, CV a Iac. in 
iextu positam agnoscunt quoque F Pp, 
quorum ille jugi. — σκοχεῖται exbi- 
het, uójto orae libri adscripto; hic µό- 
uoc — σκοπεῖται. Cfr. Clem. Rom, [ 
Ep. ad Cor. c. 41. Subinde xol λέλύ- 
δεν B. 

10) Scripsi ovt? ἔτι c. B, ul. ed. 
Haloixius, οὕτετι CF 0 P V Tac. cum aliis, 


3) nos Pal. 

4) hec aulem p. hoc etiam Reg. 

5) Voce. cirea fidem Dei mon legit 
Reg. 

6) se elongantes inverüt Pal. 

1) aliud Reg. 


383 


S. POLYCARPI EPISTOLA AD PHILIPPENSES. V. 


1 p ^. aoi nere " PS . 
V. Officia diaconorum, iuvenum et virginum. 


FEiotec οὖν, ὅτι ,Θεὺς οὐ 
μυμπηρίζεταω. ὀφείλομεν ἀξίως τῆς 
ἐντολῆς αὐτοῦ καὶ δόξης. πξρισα- 
τεῖν, Ὁμοίως διάκονοι ἅμεμπτοι 
πατενώπιον αὐτοῦ τῆς δικαιοσύνης, 
ὡς Θεοῦ sot “Χριστοῦ διώνονον, 
adl οὐκ ἀνθρώπων" μὴ διάβοῖοι, 
μὴ Qiloyoi, ἀφιλάργυρον, ἐγλρα- 
τεῖς περὶ πώντα, εὔόπλαγχνου, ἐπι- 
μελεῖς, πορευόµενον see τὴν ἁμή- 
θεἰαν τοῦ πυρίου, ὃς ἐγένετο διά- 
πυνος πάντων ὢ ἐὰν εὐαρεστή- 
σωµεν i τῷ νῦν αἰῶνι, ἀπολή- 
ψύμεθα" ai τὸν μέλλονέα, παθῶς 
ὑπέσγετο ἡμῖν ἐγεῖραι ἡμᾶς ix νὲ- 
πρῶν, μα] OT ἐὰν πολιτευσώμεθα" 
ἀξίως αὐτοῦ, καὶ συμβασιλεύό0: 
μενα αὐτῷ, élys πιστἐύοµεν. Ὁμοί: 
ως xol νεώτεροι d ἄμεμπτοι ἐν πᾶ- 
συν, πρὸ παντὸς προνοοῦντες ἀγνεί- 
ας, καὶ χαλιναγωγοῦντες ἑαυτοὺς 


*V. Seienles ergo, qüia ,Deus non irridetur,? 
Similiter Diacóni inenlpabilés sint in 
sicut Dei οἱ Christi ministri, 


mandatis eius et gloria Ambulare. 
conspectu iuslitiae eius? 


Seientés érgó, quod ,Deris noii 
irridetur,' debemus digne mandátó 
ac voluntate eius ambulare. —Si- 
militer diaconi in conspectu iustitiae 
eius inculpati esse debent, sicut 
ministri Dei οἱ Christi; non liómi- 
num; né ealumniatores sint, ie 
bilingues , nec avari, sed continen- 
tes in omnibus, misericordes ; sé- 
duli, incedentes iuxta veritatem Do- 
mini, qui omnium minister factus 
est; cui si in hoe seculo placue- 
rimus, recipiemus οἱ futuruni, quem: 
admodum pollicitus est nobis, quod 
rTesuscitabit nos e mortuis, quod: 
que, si digne ipso vivamus, ,etiari 
cum eo regnabimus,! siquidem ere- 
dimus. Simili modo et iuvenes in 
omnibus ineulpabiles sint, ate omnià 
solliciti de castitate, ac se ab omhi 


debemus digtíie in 


ef non hominum: 


non eriminatores, neque* detractores, neque avari; sed omnia tolerantes, 
in omnibus misericordes, diligentes in omnibus, ambulantes in veritate 
Domini, qui faetus est minister omnium: cui si complaceamus it hoc 
seculo, pereipiemus ea, quae futura sunt, secundum quod promisit resu- 
scilare nos a mortuis: et si digne eo 6onversati fuerimus, et si credide- 
rimus, ,conregnabimus cum eo. Iuvenes similiter inculpabiles sint in 
omnibus; omnem ignorantiam praevidenies, refrenantes semet ipsos' ab 


Cap. V. 1) μυμτηρέξεται BC, µοι” 
ατεἰρίζεῖαι F P V " in hoc quidem v 
supra οι. Gal. 6, 

2) Ita BCFÓ PY et Int. vet., 
Φεοῦ ἐν Χριστῷ Haloix. et al. 

3) Φίλογοι FOPY, δίγλωσσὀι BC 
el var. edd. Vid. [ fim. 3, 3. 

4y Cfr. Maith. 20, 28. 

5) ἀπολείψόμεθα 0, lect. vulg. man. 
sec. margini adscripta. Tum x94 p. 
»«906 B. 

6) πολιτευσόµεδα D. Vid. Philipp. 
1, 21. 

7) Ha 6, fht. vet. legendum esse vi- 
dit Routhius, Codd. F P suffragantibus; 


ὡς 


συμβασιλεύόωμεν B C ΟΥ et libb. prius 
impressi. Cfr. IE Tim. 2, 12. 
8) Ita ser. OV, πᾶσι BCF vulg. 


Cap. V. 1) autem Reg. 

2) Ita reposui ex Rég., deridetü? Ρα]: 
αἱ vulg. 

3) eius iustitiae ordinat Pal. 

4) non Reg. 

5) Ita reposui c. Pal. Reg., ex quibus 
hio promisit os vesuscilay à $oblüis 
Libri impf. veprómisit: 

6) providentés Reg. 

T) $emét ipsos FéjoSul ex 
p. $e vülg. 


Pal. Reg. 


5, POLYCARPI EPISTOLA AD PHILIPPENSES. V. VI. 


ἀπὸ παντὺς πακοῦ. Καλὸν γὰρ 
τὸ ἀνακόππεσθω) ἀπὸ τῶν ἔπιθυ- 
μιῶν ἐν τῷ Φόσμῳ, Ότι πᾶσα ,ἐπι- 
θυμία rera τοῦ πνεύματος στρα- 
τεύεται sol οὔτε" πύρνοι, οὔτε 
μαλακοὶ, οὔτε ἀρσενοκοῖται n βασι- 
λείαν Θεοῦ πληρονομήσουσιν, οὔτε 
οὗ ποιοῦντεο τὰ à ἄτοπα, 4ιὸ fov 
ἀπέμεσθαι ἀπὸ πάντων τούτων, 
ὑποπασσομένους"' τοῖς πρεσβυτέροις 
«al διαόνοις» ὡς Oc xol Χρι- 
eri τὰς παρθένους ἐν ἁμώμῳ not 
ἁγνῇ συνειδήσει περιπατεῖν. 


omni malo. 


383 


malo refrenantes. Bonum enim est, 
abscindi a cupiditatibus mundi, quia 
omnis ,cupiditas militat adversus 
spiritum, et ,neque fornicarii, ne- 
que molles, neque maseulorum eon- 
cubitores regnum Dei possidebunt, 
neque qui absona faeiunt. Quare 
oportet ab his omnibus abstinere, 
subiici aulem presbyteris et diaco- 
nis, tanquam Deo et Christo; vir- 
pines vero oportet in immaeulata et 
casta conscientia degere. 


Bonum est enim abscindi? ab omnibus concupiscentiis mundi : 
quoniam omnis concupiscentia adversus spiritum militat: 


quia ,neque 


fornicarii, neque molles, neque masculorum concubitores.regnum Dei 


possidebunt ;' 
ab omnibus his. 
Christo. Virgines?" 


VI. 


Καὶ οἱ | πρεσβύτεροι, δὲ εὔσπλαγ- 
χνου, εἷς πάντας ἐλεήμονες, ἔπι- 
στρέφοντες T ἀποπεπλανημέναι' 
ἐπισκεπτόμενοι πάντας. ἀσθενεῖς, 


μὴ ἀμελοῦντες χήρας, ῆ ὀρφανοῦ, 
D πένητος᾽ ἀλλὰ προνοοῦντες” él 
τοῦ καλοῦ ἐνώπιον Θεοῦ xol ἆν- 


* VI. 


pauperes non negligentes: 


9) Ita BCFOPYV et Int. vot., &v«- 
κύὐπτεσῦθαι vulg. ante Usserium. In V 
ar τῶν ante 2» τῷ κόσμῳ non solum 

oliose abundat, sed sequentium nexum 
distorquet, Quare invitis rlqq. Codd. 
recipiendus non est, 

10) I Petr. 2, 11. 

11) I Cor. 6, 9. 10. 

12) ἀρσενοχεῖται C. 

13) Obedientia alias episcopo, hic 
elaris verbis pariter presbyteris et dia- 
conis praestanda commendatur. 

Cap. VI. 1) Lege τοὺς ἀποπεπλα- 
γηµένους, nisi forte πρόβατα intelliga- 
tur. Iun. ἀποπλανημένα V O, heic qui- 
dem correctum in vulg. 


neque illicità facientes. 
Subiecti estote Presbyteris et Diaconis," 
in immaculata et casta conseientia ambulate. 


Propter quod" abstineri oportet 
sicut Deo et 


Officia presbyterorum εί officia. communia. 


Et presbyteri sint ad commise- 
rationem proni, misericordes erga 
cunctos, aberrantia reduücentes, vi: 
sitantes infirmos omnes, non negli- 
genles viduam, aut pupillum, aut 
pauperem; sed ,solliciti semper de 
bono coram Deo et hominibus, ab- 


Et Presbyteri simplices sint,' in omnibus misericordes, omnes. 
ab errore convertentes, ommes infirmos visitantes, 


viduas et pupillos et 


sed semper ,providentes bona coram Deo et 


2) Rom. 12, 17. II Cor. 8, 12. 


8) abscidi Pal. Reg. 

9) adversus christum militeat Reg. 

10) Propter Pal., man. sec. propterea 
p. Propter quod. 

11) diaconib. (sic) Reg. — — 

12) aulem add. Pal. Reg. Subsequens 
in adiunxi ex Pal. Subinde deest imnia- 
culata in .Reg. Tum ambulare b. ambu- 
late Pal. Reg. 


Cap. VI. 1) sint non est in Pal. 
Reg. Tum ex membro antecedenti sup- 
plendum erit ambulate. 


384 


θρώπων, ἀπεχόμενοι πάσης, ὀργῆς, 
προωποληψίας, κρίσεως ἀδίκου" 
μακρὰν. ὕντες πάσης φιλαργυρίας' 
μή ταχέως πιστεύοντες κατά τινος” 
pa] ἀπότομοι ἐν αρίσει, εἰδότες 
ὅτι πάντες ὀφειλέτα ἐσμὲν όμαρ- 
τίας. Ei οὖν δεόµεδα τοῦ xuplov, 
ἵνα ἡμῖν ἀφῇ, ὀφείλομεν καὶ ἡμεῖς 
ἀφιέναι ἀπέναντι γὰρ τῶν τοῦ 
πυρίου καὶ Θεοῦ ἐσμὲν ὀφθα]μῶν, 
yo πάντας: δεῖ παραστῆναι τῷ 
βήματι τοῦ Xeioroti, xoi ἕκαστον 
ὑπὲρ ἑαυτοῦῦ λόγον δοῦναι. Οὕτως 
οὖν δουλεύσωμεν αὐτῷ μετὰ φόβου 
xol πάσης εὐλαβείας, ᾽ναυθὼς αὐτὸς 
ἐνετεύλατο » καὶ οἳ εὐαγγεμσάμενοι 
ἡμᾶς ἀπόστολοι, xol οὗ προφῆται, 
of προπηρύξαντες τὴν ἔλευσιν τοῦ 
xvgiov. ἡμῶν ' ἑηλωταὶ περὶ τὸ κα- 
λὸν, ἀπεχόμενοι τῶνὃ σκανδάλων 
καὶ τῶν ψευδαδέλφων. καὶ τῶν ἐν 
ὑποπρίόεν φερόντων' τὸ ὄνομα τοῦ 
πυρίου, οἵτινες ἀποπλανῶσι πενοὺς 
ἀνθρώπους. 


hominibus.' 
ab omni avaritia. 


camur Dominum, ut nobis dimitlat, 


debemus etiam nos dimittere. 
conspectum enim oculorum Domini 
ante tribunal Christi, et unumquemque pro se ralionem reddere. 


S. POLYCARPI EPISTOLA AD PHILIPPENSES. VI, 


sünenles ab omni ira, acceptione 
personarum, iudieio iniusto; longe 
recedentes ab omni avaritia; non 
cito credentes adversus aliquem; 
non severi nimium in iudicio, scien- 
tes, nos omnes delitores esse pec- 
cali. Si ergo deprecamur Dominum, 
ut nobis dimittat, debemus et nos 
dimittere; nam coram Domini et 
Dei oculis sumus, et ,omnes ante 
tribunal Christi stare, et unum- 
quemque pro se ralionem reddere 
oporteL Sie ilaque serviamus illi 
eum timore et omni reverentia, si- 
cut praecepit ipse, οἱ Apostoli, . qui 
nobis evangelium annunliarunt, οἱ 
prophetae, qui Domini nostri ad- 
ventum praesiguificarunt; studiose, 
quod bonum est, sectantes, absti- 
nentes à scandalis et a falsis fra- 
(ribus et ab iis, qui in. hypocrisi 
nomen Domini férunt, qui vanos 
homines in errorem indueunt. 


Abstinete vos? ab omni iracundia, 3? iudicio iniusto : longe estote 
Non cito consentiatis adversus aliquem, ne praevarice- 
mini in iudieio, scientes? quia debitores sumus peccati. 


Si ergo depre- 
Ante? 
sumus, et ,omnes oportet astare 
Sic? 


ergo serviamus ei eum (imore οἱ omni reverenlia, secundum quod evan- 
gelizaverunt nobis Apostoli Domini, et Prophelae annunciaverunÜ? adven- 
tum Domini nostri lesu. Christi; zelantes bona, abstinentes vos a'^ scan- 
dalis, et falsis fratribus, el qui in hypocrisim portant nomen Domini, 
qui aberrare faciunt inanes homines. 





3) ὀφιλέταις C, c lineola. deletum. 

4) Matth. 6, 12. 14. 

5) Rom. 14, 10. 12. 

6) ἑαυτοῦ B C, αὐτοῦ 0 V. 

1) ἡμᾶς BC, ὑμᾶς F OV. εὐαγγε- 
Miseoat τινα Ξξ evangelium alieui nun- 
tiare, ut Luc. 3, 18. Aci. 14, 15. 16, 10. 

8) τῶν deest in BC. 

9) Cfr. lgn. ad Eph. e. 7.: 
πογηρῷ τὸ ὄνομα περιφέρει». 


4) Is ordo vocc. in Pal. Reg., longe 
ab omni avarilia estole vulg. 

$5) Inter iudicio et scientes lacuna 
quinque literis adscribendis aperta extat 
iu. Reg. 
6) Membrum Amie conspechum enim 
- . f'alionem reddere Cod. Pal. post 
Domini noshi lesu Christi collocat. 

7) dei Reg. Forte Domini el Dei, ut 
graeca. 

8) Si Pal. Reg. 

9) nobis addit Pal. 

10):ab Reg. ubi mox deest hypoeri- 
sim. Idem oberrare p. aberrare, 


ὁόλῳ 


lac. 


2) vos om. Pal. 
3) ab Pal. 


.S. POLYCARPI EPISTOLA AD PHILIPPENSES. VII. 


VII. 


,Ilüg γὰρ, 0c ἂν μὴ ὁμολογῇ 
Ἰησοῦν «Ἀριστὸν ἐν σαρκὶ Hyd. 
vot, ἀντίχριστός ἐστιν " | καὶ ὃς ἂν 
μὴ ὁμολογῇ τὸ μαρτύριον τοῦ ὅταυ- 
ροῦ, ἐκ τοῦ διαβόλου ἐστίν ? καὶ 
ὃς ἂν' µεδοδεύῃ τὰ Λόγια τοῦ 
πυρίου πρὺς τὰς ἰδίας ἐπιδυμίας, 
καὶ AÉyp* μήτε ἀνάστασιν μήτε 
κρίσιν εἶναι, οὗτος πρωτότοχός ἐστι 
τοῦ Σατανδ. 4ιὸ ἀπο]μπόντες: 
τὴν µαταιόνητα τῶν πολλῶν καὶ τὰς 
ψευδοδιδασµαλίας, ἐ ἐπὶ τὸν ἐξ ὁ ἀρχῆς 
ἡμῖν παραδοθέντα" λόγον ἐπιότρέ. 
ψωμεν, νήφοντες) πρὸς τὰς εὐχὰς 
xol προσπαρτεροῦντες νηστείαις, δὲ- 
ᾖσεσιν αἰτούμενοι τὸν παντεπόπτην 
θεὸν, uj" εἰσενεγκεῖν ἡμᾶς εἷς 
πειρασμὀν, παθὼς εἶπεν ὁ πύριος᾽ 

τὸν μὲν πνεῦμα πρόθυµον, ἡ δὲ 
δρ ἀσθενής. 


985 


Fugite Docetas, et perseverate in ieiuniis el oratione. 


Omnis enim, qui non confessus 
fuerit, lesum Christum in carne ve- 
nisse, antichristus est; οἱ qui non 
confessus fuerit martyrium crucis, 
ex diabolo esi; et qui eloquia Do- 
mini ad desideria sua traduxerit, 
dixeritque nec resurrectionem nec 
iudieium esse, hie primogenitus est 
Satanae. [deo multorum vanitate 
falsisque doctrinis relicüis ad tra- 
ditam nobis ab initio doctrinam re- 
vertamur, ,vigilantes in orationibus' 
et perseverantes in iuiuniis, preci- 
bus rogantes omnium conspectorem 
Deum, ue nos inducat in tentatio- 
nem,' sieut. dixit Dominus: ,spiritus 
quidem promtus est, caro autem 
infirma. 


* VII. ,Omnis' enim qui non confitetur lesum Christum in carne venisse, 


hie Antichristus est;' οἱ qui non confitetur martyrium" erueis, ex Diabolo 
est; et qui deviaverit eloquia Domini! ad propria desideria , et dixerit 
neque resurrectionem neque iudicium esse, hie primogenitus est Satanae. 
Propter quod relinquentes vanitatem multorum et falsas doctrinas, ad 
illud, duod traditum. est nobis a principio, verbum? revertamur. Sobrii 
simus? in orationibus, et ieiunia tolerantes ; supplicationibus petentes 0- 
mnium prospectorem Deum,' ,nen os^ inducat in temptationem, secundum 
quod dixit Dominus: Spiritus quidem promptus est, caro autem infirma.' 


8) Cfr. Ep. ludae 3. 

9) I Petr. 4, 7. 

10) Matth. 6, 13. 26, 41. 

11) Matth, 26, 41. Marc. 14, 38. 


Cap. ΤΠ. 1) est bis extat in Pal., 
ulimum iamen duabus lineolis segre- 


Cap. ΤΗ. 1) ὁ ὁμολογεῖ VO, óu0à0- 
yiv mutatum in ὁμολογεῖν, C. Voco. 
Indobv Χριστὸν — κιὼ ὃς ἂν μὴ 
ὁμολογῇ omissis, Cod. Ἐ οἱ teste la- 
cobsono P exh.: II&c γὰρ. ὃς ἂν μὴ 
ὁμολογῇ τὸ μαρτύριον τοῦ σταυροῦ. 
Similia supra scripserat c. 2. ex Loan. 


4, 9. Vetus Int. nostri Cod. Reg. legit gum. ieri R 
υστήριον p. μαρτύριον. ) mislerium Reg. 
" 2) 2) dort B vulg. 3) dei Meg. 


4) vobis Reg. 

5) verborum Pal. 

6) simus om. Pal. Reg. Tum minori 
signo post reveriamur distinguendum. 

T) lta. lego ο. Pal. (prosspectorem 
deum) et Reg, in quo erat prospectatem 
dm. Faber St. prosperatorem. Dominum, 


3) ἐστέ B vulg. 

4) of (sine accentu) ἄν p. ὃς &y B. 

5) λέγει scr. C OV. 

6) εἶναι om. BFOPV. 

1) lta dedi ex BC c. Haloixio.. Eodem 
spectat ἀπολειπόντες (cum accentu 
aoristi) Codd. F 0 V, vocali ν et diphthongo 


εν secundum Itacismum permutatis. Unde 
corrigendus estIacobsonus, ex Codd. F(L)V 
ἀπολείποντες afferens, Cír. supra c. 2. 


PATRES APOST, 


.ap. Tac. perspectorem. Dominum, Vid. su- 


pra c. 4. quoniam omnia Deus prospicit, 
8) vos Pal, 


25 


386 


VIII. 


Αδιαλείπτωςὴ οὖν προσκαρτε 
«ρῶμεν vij. ἐλπίδι ἡμῶν ael τῷ ág- 
ῥαβῶνι τῆς διμαιοσύνης ἡμῶν, ὃς 
ἐστι Χριστὸς ησοῦς, οὓς ἀνήνεγ- 
μεν ἡμῶν τὰς ἁμαρτίας τῷ Dio 
σώματι ἐπὶ τὸ ξύλον, 0g ἆμαρ- 
τίαν οὐκ ἐποίησεν; οὐδὲ εὑρέθη 
δόλος i ἓν τῷ στόματι αὐτοῦ * ἀλλὰ 
δε ἡμᾶς, dvo ζήσωμεν ἐν αὐτῷ, 
mero? ὑπέμεινεν." Μιμηταὶ οὖν 
γενώμεδα τῆς ὑπομονῆς αὐτοῦ " 
xo ἐὰν πάσχωμεν' διὰ τὸ Όνομα 
αὐτοῦ, δοξόζωμεν᾽ αὐτόν. 
γὰρ ἡμῖν τὸν ὑπογραμμὸν ἔθηνε" 
δι) ξαυτοῦ, καὶ ἡμεῖς τοῦτο ἐπι- 
στεύσαμεν. 


Perseverate in 


* VIII. 


Τοῦτον - 


S. POLYCARPI EPISTOLA AD PHILIPPENSES. VIII IX. 


spe el .in patienlia. 


Indesinenter ergo perseveremus 
in spe nostra et pignore iustitiae no- 
strae, quod est Christus Iesus, ,qui 
peccata nostra in corpore suo super 
lignum pertulit, qui peccatum non 
fecit, nec inventus est dolus in ore 
eius; sed propter nos, ut in ipso 
vivamus, omnia sustinuit. lmitatores 
igitur simus patientiae eius; et si 
patiamur propter nomen eius, gloria 
illum affieiamus. Hoc enim exem- 
plum nobis posuit in se ipso, et 
hos id credidimus. 


Indeficienter ergo toleremus' propter spem nostram et pi- 
gnus iustitiae, quod est lesus? Christus; 


corpore suo super lignum; qui peccatum non fecit, 


qui sustulit peecala nostra in 
nec inventus est 


dolus in ore eius;! sed propter nos omnia sustinuit, ,ut vivamus in 


ipso. 
pro nomine eius, glorificemus eum, 
de seipso, et nos hoc credidimus. 


Imitatores ergo efficiamur tolerantiae eius, et si passi fuerimus 


Hoc enim nobis indicium posuit 


IX,  E«erceatis patientiam exemplo Ignatii elc. 


Παροναλῶ: οὖν πάντας. ὑμᾶς 
πειθαρχεῖν. τῷ λόγῳ τῆς ὄνκαιο» 
σύνης, καὶ ἀσιεῖν πᾶσαν ὑπομονὴν;᾽ 


" Rogo itaque vos omnes, ut obe- 
diatis verbo iustitiae, et omnem pa- 


*]X. Rogo igitur omnes vos,' insistere verbo iustitiae? et. patientiae, 


Cap. ΥΠ. 1) ἀδιαλήπτως B. 

2) I Petr. 2, 24. 

3) I Petr. 2, 22. 

4) Ioan. 4, 9. 

5) Ita scr. Ignat. ad Ῥο]γο, ο, 3. 

6) ὑπέμεινε B C vulg. 

1) αὐτοῦ deest in F O P V. 

8) Act. 5, 41. I Petr. 4, 16. 

9) Tta BCFV et a sec. man. O ad 
oram ο. vet. Int, Φοξάζοµεν O in textu 
εἰ vulg. ante lac. 

10) Z9uxev C. 

11) Lege τούτῳ, vel si retineatur 
τοῦτο, subintellige εἶναι, Smith. 

Cap. IX. 1) Totum cap. nonum ha- 
bes quoque ap. Euseb. Hist. eccl. III, 36. 

2) ὑπομένειν V, ὑπομόνειν 0, ad 


oram dóxeip. Tum scripsi ἣν καὶ εἴ- . 


dere c. BC Euseb., idem est ἴδατε 
in V, ubi haud raro ε permutatum habes 
cum « (efr. Ep. Barnabae c. 6. not. 25 
et 39); v xci ἴδατε O in tetzu, εἴδετε 
ad oram; ἣν se ἴδετε]αο., ante quem 
zal desiderabatur. Errat. tamen quod ad 


. Codd. F V. 


Cap. VIII. 
loleramus Reg. 
2) lesus om. Reg. 

3) nec dolus inventus esi Reg. 
4) iudicium Pal. Reg., ut ed. Faber St. 
5) credimus Pal., eredimus supra di 


1) Indeficienter aulem 


Reg. 
P rap. IX. 1) Ita colloco ex Pal. Reg. 
cum. Fab. St. p. vos omnes lac. 
2) eius Reg.. 


S. POLYGARPI EPISTOLA AD PHILIPPÉNSES. iX. 


iw nol εἴδετε nor ὀφθάλμοὺς, οὐ 
μόνον ἐν τοῖς μακαρίοις Ἰγνατίφ 
ol Ζωσίμρὸ. καὶ Ῥούφῳ, ἀλλὰ καὶ 
ἐν ἄλλοις τοῖς ἐξ. ἡμῶν καὶ ἓν 
αὐτῷ Παύλῳ καὶ τοῖς λοιποῖς 
ἀποστόλοις" πεπεισμένων,’ ὅτι οὗτοι 
πάντες οὖκ εἰς κενὸν ἔδραμον, ἀλλ᾽ 
ἐν πίστει xol. διναιοσύνῃ " aod ότι 
elg τὸν ὀφειλόμενον αὐτοῖς τόπον 
εἰσ, παρα τῷ πυρίῳ, o καὶ, συνὲ- 
παθον. 0$ Ἰὰρ τὸν νῦν ἠγάπη- 
σαν αἰῶνά, ἀλλὰ τὸν ὑπὲρ ἡμῶν 
ἀποθανόντα P κὰὶ δύ ἡμᾶς ὑπὸ 
[τοῦ Θεοῦ ἀνασταθένία]. 


quam? 


387 


tientiàm exerceatis, quam et ante 
oculos habetis, non solüm in beatis 
Ignatio et Zosimo et Rufo, sed etiam 
in áliis, qui ex nobis, ac in ipso Paulo 
ceterisque Apostolis; utpote qui si- 
mus persuasi; quod hi omnes in 
vacuum non cucurrerint, sed in fide 
ac iustitia; et quod in debito ipsis 
lóco sint apud Dominum, eum quo 
et passi sunt. Non enim praesens 
seculum dilexerunt, sed eum, qui 
pro nobis mortuus est, ac propter 
nos α Deo est resuscitatus. 


et oculata fide vidistis, non solum in beatissimis illis Ignatio 


scilicet? et Zosimo et Rufo, sed et in aliis, qui ex vobis sunt, et" in 
ipso Paulo, et caeleris Apostolis, confidentes quia hi* omnes non in 
vaeuum  coneurrerunt, sed in fide et iustitia; et ad debitum sibi locum 

* Domino, cui et compassi sunt, abierunt, quia non hoc praesens" secu- 


lum dilexerunt, sed eum qui? 
Deo resuscitatus. 


3) Martyrologium Rom. indicat, Rufi 
et Zosimi martyrum , diem natalem Phi- 
lippis Macedoniz 18 Detembris celebrari. 

4) ἡμῶν dedi ex C Euseb., ὑμῶν 
BFOV vet. Int. ét vulg. Subinde TQ 
(sine accentu) Ot ad oram αὐτῷ. Deest 
praep. ἐν ante αὐτῷ in B. 

5). ἄλλοις Vet Q, cuius margini ad- 
scriptum est λοιποῖς. 

6) Restitui πεπεισμένων ex C, quam 
lectionem unice genuinam puto; πεπει- 
σµένους 0 V et vulg. ; πέπεισμέγοις B. 
Genitivus cum ἡμῶν coniungendus, quar- 
tus casus pendet a ΠΤαρακαλῶ, tertius 
respicit ad λοιποῖς. 

1) Cfr. Philipp. 2, 16. Gal. 2, 2. 

8) Cfr. Clem. Rom. I Ep. ad Cor. c. 5. 

9) νοῦν C in textu, vi» pr. man. 
in marg. 

10) Ita Codd. nostri omnes Cot. el 
ed. Clerii α 1698, τὸν ὑπὲρ ὑμῶν 
ὑποδαγόντα eiusdem ed. a. 1724. 

11) Voec. uncis inclusa Usserius ex 
Eusebio et Niéephóro supplevit. In 0 
hoc Polycarpi Ep. fragmentum cum Ep. 
Barnabae ita coniuncta extat: ἀποῦα- 
γόντα, xdi δι ἡμᾶς ὑπὸ τὸν λαὺν 
10» x&jÓy. Ad oram nian. sec, ,Euseb; 
habet od ὃν ἡμᾶς ὑπὸ τοῦ Φέοῦ 
ἁναστάντα, quae lectio convenit cuui 


pro ipsis et pro nobis mortuus est, et a 


his, quas latins habemüs.' Atque ean- 
dem leétioiem nuper defendit Nolte, ex- 
plicans: fesurgens iussu Dei, collato Wii. 
in Grámim. ed, V. p. 442. Simili enim- 
véro modo altérius finem, exordium al- 
terius Epistoláe, qüantürm graece superest, 
exhibent Codd. B CF. Vid. duàe scri- 
psimus Ep. Barnbae c. 5 not. 10. 

Latina ab lioc iudé loco éxtant in ve- 
tere versione a lacobo Fab. Stapulensi a. 
1498. Parisiis evulgata. Qüaàe véro infra 
ad c. 13. exlübuimus graéea, Eüsebiüs 
servavit, 


3) quam deest in Pal. 

4) oculla fuit in Reg. 

5) in his beatissimis p. 
iis illis Pal. 
.. 0) scilicet. reposui ex Pal. Rég. et 
Fab. $t; postquam a lacobsono exclu- 
sim erat. 

7) Post et in Reg. quattüór literarüni 
lacuna, quam excipiunt vocó. im ipsosqq. 

8y i. Reg. 

9) ἐπ vano p. in vacuuty Pal., in $a- 
cuo Reg. 

10) a om. Reg. 

ÍÍ) gideseüs accessit eX Pal., iu hoc 
saeculo p. hoc saeculumi Reg. 

19) qui excidit Codict Reg. 


25* 


in beolissi- 


388 8, POLYCARPI EPISTOLA AD PHILIPPENSRS. X. ΧΙ, 


Αἀ]ιοτίαίίο ad. virtues. 


*X. In his ergo state, et Domini exemplar sequimini, firmi in fide et 
immutabiles, fraternitatis! amatores, diligentes invicem, in veritate sociali, 
mansuetudinem Domini? alterutri praestolantes, nullum despicientes. Cum 
potestis? benefacere, nolite differre, quia ,eleemosyna de morte liberat. 
Omnes vobis invicem subiecti estote, ,conversationem? vestram irrepre- 
hensibilem habentes in gentibus, ut ex bonis operibus vestris et vos 
laudem aecipiatis, et Dominus in vobis non blasphemetur. Vae" autem 
illi; per quem nomen Domini blasphematur. Sobrietatem ergo docete 
omnes; in qua et vos conversamini. 


Contristatus sum pro Valente. | Cavete vobis ab avaritia. 

* XI. Nimis contristatus sum pro Valente, qui presbyter factus est" 
aliquando apud vos; quod sic ignoret is? locum, qui datus est ei. Moneo 
itaque vos, ut abstineatis? ab avaritia! et sitis casti el? veraces.  Absti- 
nele vos ab omni malo. (Qui autem in his non potest se gubernare, 
quomodo alii! Ίου pronuntiat? Si quis non abstinuerit se? ab avaritia, 
ab idololatria? coinquinabitur, et tanquam inter gentes judieabitur. — Qui 
autem" ignorant iudicium Domini? An" nescimus, quia saneti mundum 
iudicabunt?' sicut? Paulus docet. Ego'? autem nichil tale sensi in vobis, 
vel audivi, in quibus laboravit beatus Paulus, qui estis laudati in prin. 
cipio epistolae eius. De vobis etenim gloriatur in omnibus ecclesiis, 
quae Deum solae tunc cognoverant; nos" autem nondum pmoveramus. 


Cap. X. 1) Cír. 1 Pet. 2, 17. les se in his gubernare, Reg. Qui autem 


2) Sic Halloix. et. Faber Stapulensis, 
el sic Cod. L. Libb, impr. omittunt Do- 
mini. Pro praestantes ΛΙ. praesentantes. 
lacobsouus. Voc. Domini extat in Cotelerii 
editione a. 1672, Clerici a. 1698, apud 
Graziani et in Codd. Pal. Reg., ex quo 
dedi praestolantes p. praestantes vulg. 

3) possitis Pal. Reg. 

4) Tob. 4, 10. 12, 9. 

5) 1 Petr. 2, 12. 

6) Cfr. Isai, 52, 5. et Tgn. ad Trall. 
ο, 8. Pronomen {Πέ om. Pal. Reg. 


Cap. Xl. 1) factus est presbiter Pal., 
presbiter est factus Reg., in quo ante 
desideratur sum. 

2) ignorelis p. ignorel is Pal. Heg. 

3) moneo itaque wb abslinealis vos 
Pal. Reg. 

4) Presbyter iste pecunias pauperum 
averlisse videtur, cuius facinoris uxor 
eius particeps fuerat. Woch. lacobsouo 
autem et alis ó πλεονέχτης est — 
aduller, quia sua.uxore non est conten- 
ius; ut docet Suicerus c Clem. Alex. 
Strom. ΠΠ. p. 552; avaritia — πλεογεξία 
—— adulterium, cuius flagitii et presbyter 
Valens et-eius uxor accusari videntur. H. 

5) οἱ om. Pal. Reg. 

6) Pal. transponit Qui autem now po- 


^on polest in his se gubernare. 

1) Cfr. I Tim. 3, 5.  Gallandius leg. 
censet aliis. In Pal. quo modo hoc aliud 
pronuntiatur. 

8) se abstinuerit Pal. Reg. 

9) idolatria Pal. Reg. 

10) autem. om. Pal. Reg. 

11) Aut Pal. Reg. I Cor. 6, 2. 

12) Verba: sicut Paulus docel, Cred- 
nero (Einl i. d. N. T. p. 445) suspecia 
sunt, quia Polycarpus nusquam nomen 
scriptoris ab ipso citati proferat. Π. 

18) Cfr. Ign. ad Magn. c. 11 ét ad 
Trall. c. 8. 

14) [laudati] vel simile quid suppleri 
vult Smithus. Cfr. Philip. 1, 5 sq. Reg. 
qui estis in principio ecclesiae eius. Nolte 
(ut notat H. in ed. IV.) I. 1. p. 236. ni- 
hil addit, respiciens. ad 2 Cor. 3, 2 sq. 
ubi Paulus ad Cor, scribit: epistola no- 
$íra vos eslis. 

15) enim Pal. - 

16) quae solae (une dominum cogno- 
verant Pal. 

17) Per nos Polycarpum ipsum, in- 
lelligit Usserius; rectius forsitan Smyr- 
&enses Colelerius, Smith., Ruchat. Cfr. 
Act. 16, 6. 12. cum 19, 10. lac. cogno- 
vergmus p. moveramus Pal. Reg. 


5, POLYCARPI. EPISTOLA AD PHILIPPENSES.' ΧΙ. ΧΗ, XIIL 989 


Valde ergo, fratres, contristor pro illo et pro'? coniuge eius; quibus det 
Dominus poenitentiam veram.?  Sohrii ergo estote et vos in hoe; ,et?? 
non sieut inimicos tales existimetis,! sed sicut passibilia membra et 
errantia eos revocate, uL omnium vestrum corpus salvetis. Hoc enim 
agentes, vos ipsos aedificalis. 


Ignoscile ei. Deus vobis virtutes tribuat. — Orate pro omnibus, etiam 
pro inimicis. 

*XIL. Coufido enim vos bene exercilalos esse in sacris literis, et nichil 
vos latet; michi! autem non est concessum. Modo, ut his scripturis 
dictum est, ,iraseimini" et nolite peccare, et ,sol? non occidat super 
iracundiam vestram. Beatus, qui meminerit;* quod^ ego credo esse in 
vobis. Deus autem et Pater Domini nostri lesu Christi, et ipse sempi-- 
fernus pontifex, Dei filius? Iesus Christus, aedificet vos in fide et veri- 
tate, et in' omni mansuetudine, et sine iracundia, et? in patientia et lon- 
ganimilate? et tolerantia et castitate; et det vobis sortem et partem inter 
sanctos suos, et nobis vobiseum et omnibus, qui sunt sub caelo, qui 
credituri sunt^ in Dominum nostrum" Iesum Christum et in ipsius Patrem, 
qui ,resuscitavit" eum a mortuis Pro omnibus sanctis orate. Orate? 
etiam pro regibus et potestatibus et^ principibus, atque? pro persequen- 
tibus et odientibus vos, et pro inimicis crucis; ut fructus vester mani- 
festus sit in omnibus, ut sitis in illo perfecti. 


XII. — Epistolas vestras Antiochenis tradam. Vobis epistolas Ignatii mitto. 


, ^ . . ' 
᾿Εγρόψωτέ µοι καὶ ὑμεῖς καὶ Scripsistis ad me et vos et Tgna- 
3 [4 Jj , . . . 
Ἰγνάτιος, ἵνα, ἐάν τις ἀπέρχηται iius, ut, si quis forte e Smyrna 


*XIII.  Seripsistis mihi et vos et Ignatius,? ut si quis? vadit ad Syriam, 


18) pro om. Reg. 5b) qd quod Pal, Fortasse id quod. 


19) vesiram Reg. 6) eius inserit Pal. In Reg. ipse sem- 
30) II Thess. 3, 15. pileruus dei filius eius p.el ipse sempi- 
21) Cfr. I Cor. 12, 20. lernus. ponlifez, Dei filius Iesus. 


1) in om. Pal. 
Cap. XI. 1) Ex eadem mente haec 8) et deest in Pal. 
profert, qua illa humilitatis Ignatius in 9) οἱ in longanimitate Pal. Reg. 
Ep. ad Eph. c. 3. Ni» γὰρ '&gyjv ^ 10) sunt om. Reg. 
ἔχω τοῦ μαθητεύεσθαι, καὶ προσ- 11) οἱ deum inserit Pal. In Reg. οἱ 
λαλῶ ὑμῖν ὡς συνδιδασκαλίταις µου, dominum. nostrum οἱ deum p. Dominum 
Ἔμὲ γὰρ ἔδει ὑφ ὑμῶν ὑπαλειφθῆ- nostrum. 


γαι πίστει, νουθεσίᾳ, ὑπομονῇ, µα- 12) Gal. 1, 1. 
χροθυµίᾳ. Post módo haud dubie prae- 13) 1 Tim, 2, 2. 
ceptum morale excidit, unde sequens 14) atque Pal. 


membrum pendeat. Pal. exhibet: now est - 15) et Pal. Matth. 5, 44. 
concessum modo wii bis seripluris dictum 


est enim, At ne ea. quidem lectio lacunam Cap. ΧΙΠ. 1) Graeca ex Euseb. H. 
explet, quam ante diclum esse suspicor. Ἐ, []] 36. desumpta. E 
2) Ps. 4, 5. . 2) Cfr. Ign. Ep. ad Polycarp. c. 8. 
3) Eph. 4, 26. 3) Seripsistis. mihi ignathius e£ vos. 


- 4) Gallicciolli: Beato chi di ció terrà — Reg. 
memoria. Al, crediderit. 4) qui Pal. 


390 5, POLYCARP] EPISTOLA AD PHILIPPENSES. XIII. XIV. 


εἰς Zuglov καὶ τὰ παρ ὑμῶν 
ἀποκομίσῃ Ἰθάμματα" ῦπερ πονήσω, 
ἐὰν. λάβω παιρὸν εὔθετον, εἴτε ἐγὼ, 
εἴτε ὃν πέμψω πρεσβεύσοντα καὶ 
περὶ ὑμῶν. Tog ἐπιστολὰς Ἔνα. 
τίου τὰς πεμφθείσας ἡμῖν, ὑπ᾿ 
αὐτοῦ, xol ἄλλας, ὕσας εἴχομεν 
παρ ἡμῖν, ἐπέμψαμεν ὑμῖν, κα- 
θὼς ἐνετείλασθε" αἴτινες όποτε. 
ταγμέναι εἶσὶ τῇ ἐπιστολῇ ταύτῃ" 
ἐξ ὧν μεγάλα ὠφεληθῆναι δυνή- 
σεσθε, Περιέγρυσι y&o πίστιν καὶ 
ὑπομονὴν, xol πᾶσαν «οἰκοδομὴν, 
τὴν εἰς τὸν πύριον ἡμῶν ἀνήπου- 
σαν. 


deferat literas meas, 
num, 


in Syriam proficisceretur, vestras 
quoque literas eo deferret; quod 
quidem perfieiam, si tempus oppor- 
tunum naetus fuero; vel ego ipse, 
vel per alium quempiam, quem le- 
gatum et pro vobis mittam. Episto- 
las Ignatii, quas ad me misit, et 
eunetas alias, quas habemus, ad vos 
misimus, sicut mandastis; quas qui- 
dem huic epistolae subiecimus. Ex 
iis magnum fructum percipere Υ0- 
bis licebit. — Continent enim fi- 
dem et patientiam et aedificationem 
omnem, ad Dominum nostrum per- 
tinentem. 


quas feeero ad vos; si habuerimus tempus opportu- 
sive ego, seu legatus, quem misero pro vobis. 
lgnatii, quae transmissae sunt vobis ab eo;' 


Epistolas sane 
et alias quantascunque 


apud nos habuimus, transmisimus vobis, secundum quod mandastis: quae 
sunt subiectae? huie Epistolae, ex quibus magnus vobis erit? profectus. 
Continent enim fidem, patientiam, et omnem aedificationem ad Dominum 


nostrum perlinentem, EU? 


de ipso Ignatio," 


οἱ de his," qui cum eo 


sunt, quod certius agnoveritis, significate. 


Commendo vobis Crescentem. 


*XIV. 


lesu Ghristo. 


5) L. e. Anliochiam. Ignatius (c. 7.) 
Polycarpo mandaverat, ut ipse legatum 
ad ecclesiam Antiochenam mitteret ob 
pacem restitutam, et (c. 8.) huic le- 
gato simul epistolas aliarum ecclesiarum 
gratulatorias traderet. Praeter hoc Igna- 
tii mandatum Philippenses quoque ipsi 
Polycarpum precibus adierant, ut ipso- 
rum epistolam suo legato traderet ad 
Antiochenos perferendam. His votis se 
responsurum esse Polycarpus pollicetur. H. 

6) Designantur duae Ignatii epistolae, 
una ad Polycarpum, altera ad Polycarpi 
seu Smyrnensem ecclesiam. Cot. 

. T) habeo p. ab eo Reg., abeo Pal. 

8) subiunclae Pal, 

9) magnus erat $olis Reg. 

' 10) Quae sequuntur a solo vet. In- 
lerprete servata ad nos pervenerunt. 


Gratia ipsius? cum omnibus vobis. 


Valete. 


Haec vobis scripsi per Crescentem, quem in praesentem! diem 
commendavi vobis, et nune commendo. 


ineulpabiliter; credo quia et vobiscum? similiter. 
habehitis commendatam, cum venerit ad vos. 


Conversatus esl enim nobiscum 
Sororem autem eius 
Incolumes estote in Domino 
Amen. 


11) Polycarpus de morte Ignatii iam 
certior facetus erat (vide c.9.); sed cir- 
cumstantias, dicta etc., ut videtur, igno- 
rabat. lac. 

12) ipsis Reg. 

Cap. XIV. 1) Hane editionis prin- 
cipis et Fabri Stapulensis lectionem prae- 
tulimus, praeeunte cl. Routhio, qui su- 
spicatur. Polycarpum scripsisse ὃν ué- 
xot TOU παρόντος ὑμῖν συνέστηκα, 
καὶ γῦν συνίατηµι.. Vulgatum in prae- 
senti exhibent Codd. Laur. et Magd. Iac. 
Etiam nostri Pal, Reg. in praesenti. 

2) vobis Reg. 

3) ipsius accessit ex Reg. In Pal. iu 
gratia cum omnibus vestris. Amen. lbidem 
subseribitur: Emplicit epistola beati IIo- 
λυκάρπου ad plilippenses, In Reg. Ezpli- 
cit epistola. beali Policarpi ad Plilipenses. 





MARTYRIUM S. POLYCARPI I. 391: 
THZ ΣΜΥΡΝΛΙΟΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ 
ΠΕΡΙ 
ΜΛΡΤΥΡΙΟΥ TOY ATIOY ΠΟΛΥΚΛΡΠΟΥ 
ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ: 


H ἐκηλησία. τοῦ Θεοῦ, 5 παροιποῦσα! 2μύρναν, τῇ ἔκπλησίᾳ τοῦ 
θεοῦ, τῇ παροιπούσῃ ἐν Φιλομηλέῳ ," μαὶ πάσαις ταῖς πατὰ 
πάντα τόπον τῆς ἁγίας xol παθολικῆς ἐνπλησίας παρουκίαις " 
ἔλεος, εὐρήνη καὶ ἀγόπη ἀπὸ Θεοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ πυρίου 
ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ πληδυνθείη. 


ECCLESIAE SMYRNENSIS 


DE 
MARTYRIO SANCTI POLYCARPI 


EPISTOLA CIRCULARIS. 


Ecclesia Dei, quae Smyrnae peregrinatur, ecclesiae Dei, quae Philo- 


meli peregrimatur, et omnibus ubique terrarum sanetae et catho- 
licae paroeciis: misericordia, pax et charitas a Deo Patre et Do- 
mino nostro lesu Christo multiplicetur. 


Cum mihi pro textu huius opusculi 
emendando nova in bibliotheca Vaticana 
investigare adminicula non contigerit, Ia- 
cobsonum in criticis fere repetivi, qui 
e Codd. Vindobonensi, Parisino et Ba- 
rocciano haud paucos eius locos emenda- 
vit. Ipsi autem rerum gestarum narrationi 
Interpolator asceticus vim intulisse mihi 
videtür plus, quam par esset.— 1) Eu- 
sebius postquam locutus est de Polycarpi 
martyrio (H. E. 1V, 15.) ita pergit: ἐστὶ 
dé ἡ you) ἐν. προσώπου, Ais αὐτὸς 
ἐχκλησίας ἡγεῖτο, ταῖς κατὰ Πόντον 
παρομείαις͵ τὰ xar αὐτὸν ἀποσημαί- 
γουσα διὰ τούτων. Cfr. Neander, Kir- 
chengesch. T. L p. 101 sqq. 


' 2) Cfr. Clem. Rom. IEp. ad Cor. c. 
1, inscript, Ep. Polyc. ad Philipp» et ad 
Diognetum e. 9, 


3) Ita legendum cum Cod. Vindob., 
cum vet. Int. et Euseb. Hist. eccl. IV, 
15. Reliqui Codd. «Ῥιλαδελφίᾳ. lac. 
Philomelium est Phrygiae magnae oppi- 
dum, cuius meminit Cic. 3 Fam. 8 et 15 
et Verr. 85. Nunc llgun vocatur. 


4) zeli om. Vind. Cfr. [go. ad Smyrna, 
c. 8. 


5) Accipitur p parochia vel late pro tota 
dioecesi, ut apud Augustin. Epist. 261. 
[209 ed. Ben.], et hacsignificatione apud 
Christianos sequioris devi denotabat fer- 
ritorium el regionem, Episcopi . . . . vel 
sericle pro districtu ecclesiarum quarum- 
vis particularium; quae significatio eo 
invaluit tempore, postquàm nomen dioe- 
ceseos regionibus Episcopis : assignatis 
tribui coepit. Boehmer. us Paroch, Tr. 


. δι 2. lac. 


992. MARTYRIUM S. POLYCARPI. I. II. ΤΠ, 


IL De martyrio Polycarpi et sociorum scribimus. 


Ἔγρόψαμεν ἡμῖν, ἀδελφοὶ, τὰ κατὰ τοὺς µαρτυρήσαντας ,? καὶ 
τὸν μανάριον Πολύκαρπον, ὔστις ὥσπερ ἐπισφραγίσας τῇ, μαρτυρίοῦ 
αὐτοῦ πατέπαυόε τὸν διωγμόν. Σγεδὸν γὰρ πάντα τὰ προάγοντα ἐγέ- 
νετο, ἵνα ἡμῖν ὁ πύριος ὄνωθεν ἐπιδείξῃ τὸ πατὰ τὸ εὐαγγέμον μαρ- 
τόριον. «Περιέμενεν. γὰρ, ἵνα παραδοθῇ, ὡς καὶ ὁ 4000106 ,' ἵνα MU 
μηταὶ καὶ ἡμεῖς αὐτοῦ γενῶμεθα, μὴ μόνον σποποῦντες τὸ καθ ἔαυ- 
τοὺς, ἀλλὰ sol τὸ κατὰ τοὺς πέλας. Αγάπης γὰρ, ἀληδοῦς καὶ βε- 
βαίας ἐστὶν, μὴ µόνον ἑαυτὸν θΘέλειν σώζεσθαι, ἀλλὰ καὶ πάντας τοὺς 
ἀδελφούς. 


Ἡ. Martyrum mira. constantia. 


Moni μὲν οὖν καὶ Ίενναῖα τὰ μαρτύρια πάντα, τὰ κατὰ τὸ 
θέλημα τοῦ (Θεοῦ γεγονότα. si yàg" εὐλαβεστέρους ἡμᾶς ὑπάρχοντας, 
τῷ θεῷ τὴν κατὰ πάντων ἐξουσίων ἀνατιθέναι.” Τὸ γὰρ γενναῖον 
αὐτώνἳ καὶ ὥπομονητικὸν xo φιλοδέόποτον τίς οὐκ ἂν θαυμάσειεν' 
m μάστιξι μὲν παταξανθέντες, ὥστε µέχρι τῶν ἔσω φλεβών, καὶ ἄρτη- 
ριῶν τὴν τῆς σαρπὸς οὐπονομίαν δεωφεῖσδαι, ὑπέμειναν, ὥς xol τοὺς 
περιεότῶτας ἐλεεῖν παὶ ὀδύρεσθαι ^ τοὺς δὲ xol elc τοσοῦτον γευναιό- 
τητος ἐνθεῖν, ὥστε μήτε Ἰθύξαι μήτε -στενᾶξαι τινὰ αὐτῶν, ἔπιδεικνυ- 
μένους ὕπασιν ἡμῖν, ὕτι ἐν ἐκείνῃ τῇ ὥρα βασανιζόμενοι, τῆς σαρκὸς 
ἀπεδήμουν οὗ μάρτυρες τοῦ Χριστοῦ, μᾶλλον δὲ, ὅτι παρεστῶς ὁ κύ- 
Quoc ὠμίλει αὐτοῖς; Καὶ προσέχοντες τῇ τοῦ Χριστοῦ χάρισε τῶν κο- 
σμικῶν πατεφρόνουν, βασάνων, διὰ qug ὥρας τὴν αἰώνιον κύλασιν ἐξα- 
γοραζόμενοι, Καὶ τὸ mg ἦν αὐτοῖς ψυχρὸν τὸ τῶν ἀπηνῶν βασανι- 
στῶν. Πρὸ ὀφθολμῶν γὰρ εἶχον φυγεῖν τὸ αἰώνιον καὶ μηδέποτε σβεν- 
νύμενον mp , Al τοῖς τῆς παρδίας ὀφθαλμοῖς ἀνέβλεπον τὰ τηρού- 
μενα τοῖς ὑπομείνασιν ἀγαθὰ, ,U* οὔτε οὓς ἤκουσεν, οὔτε ὀφθαλμὸς 
ἴδεν, οὔτε ἐπὶ παρδίαν ᾿ἀνθρώπου ἀνέβη,, ἐπείνοις δὲ ὑπεδείπνυτο ὑπὸ 
τοῦ πυρίου, οὔπερ μηνέτι ὄνθρωπον, ἀλλ) ἤδη ἄγγελοι Tcov. Ὁμοίως 
δὲ ol εἰς τὰ θηρία πρυθέντες ὑπέμειναν' δεινὰς πολάσεις, πήρυμας 
μὲν ὑποσερωννύμενοι, roll ὄλλαις πομώλαις βασάνοις πολαφιζόµενοι, 
ἵνα, g δυνηθείῃ, ὁ τύραννος διὰ τῆς ἐπιμόνου κολάσεως sig ἄρνησιν 
αὐτοὺς τρέψῃ. 


IIT. Polycarpi mors postulatur. 


Πολλὰ γὰρ ἐμηχανᾶτο xaT ^ αὐτῶν ὁ διάβολος. E χάρις τῷ 
UN κατὰ πάντων γὰρ oU ἴσχυσε. 'O γὰρ Υενναιότατορ Γερμανι- 
aeg. ἐπεῤῥώννυεν αὐτῶν τὴν δειλίαν διὰ τῆς ἐν αὐτῷ ὑπομονῆς" ὃς 
καὶ ἐπισήμως ἐθηριομάγησεν. Βουλομένου γὰρ τοῦ ἀνθυπώτου" mel- 


Germanici constantia, 


6) Ita Codd. Par. Vind. In Cod. Da- 
rocc, deest τὰ teste lacobsono. 

T) Eusebius διὰ τῆς uegrvoíag. 
Usser. 


nullo. Gotelerius e coniectura χρὴ ad 
oram libri posuerat. Sensus est: quum 
Dei voluntate omnia regantur, etiam Po- 
lycarpus et socii iuxta divinam volunta- 


8) Cod, Vind. περιέµενεν y ο πα- 
ραδοδῆναι καθὼς καὶ ὁ Κύριος. lac. 
Cap. Π. 1) Ita. Tacobsonus e Codice 


Vindob, Male editi: καὶ γὰρ, sensu plane: 


tem martyrio sunt coronati. H. - 

2) Ita Cod. Vind.; Cod. Paris. αὐτῷ 
ἀνατιθέγαι. Cod. Barocc, ἀνατεθῆναι, 
ut annotat Tac, an 


. MARTYRIUM S, POLYCARPTI. .I. 1I. ΠΠ. 393: 


L Ρο maàrüyrio Polyjcarpi et sociorum scribimus. 


Seripsimus vobis, frates, de martyribus et de beato Polycarpo, qui 
martyrio suo, velutsignaculo quodam, persecutioni finem imposuit. Fere 
enim euneta, quae praecesserunt, ideo evenerunt, ut nobis Dominus de- 
super ostenderet martyrium, Evaugelio congruum. — Exspectavit enim tradi, 
sicut et Dominus, ut el nos ipsius essemus imitatores, non solum nostra 
considerantes, sed et ea, quae ad proximos pertinent  Charitatis enim 
verae ac solidae est, non modo se ipsum velle servari, sed eliam o- 
mnes fratres. 


Π, Martyrum mira constantia. 


Beata et generosa fuerunt cuneta martyria, quae iuxta voluntatem. 
Dei evenerunt. Cum enim nos religiosiores simus, Deo omnium rerum 
"potestatem adseribamus oportet. (Quis enim generositatem eorum et pa- 
tientiam et erga Dominum charitatem non admiretur, qui flagellis adeo 
lacerati, ut ad intimas usque venas et arterias corporis structura cerne- 
retur, tamen sustinuerunt; ita, ul eliam adstantes miserarentur et plan- 
gerent, ipsi vero eo fortitudinis venirent, ut nemo illorum neque mur- 
muraret neque ingemisceret, omnibus ostendentes, quod martyres Christi 
hora ista, qua torquebantur, extra carnem fuerit, aut potius, quod Do- 
minus assistens cum ipsis esset collocutus? Atque ad Christi gratiam 
adtendentes mundana tormenta spernebant, unius horae spatio se ab aeterna 
poena redimentes. Frigidusque ipsis videbatur ignis crudelium carnificum. 
Prae oculis enim habebant fugam illius ignis, qui aeternus est et nun- 
quam exstinguetur, et oculis cordis respiciebant ad ea bona, quae reser- 
vantur sustinentibus, ,quae που: auris audivit nec oculus vidit, quae nec 
in cor hominis ascenderunt, quae vero a Domino monstrata sunt iis, 
utpote qui non homines amplius, sed iam angeli essent. Similiter. qui 
ad bestias erant condemnati, graves cruciatus perlulerunt, super murices 
prostrati, variisque aliis tormentis exeruciati, ut, si fieri potuisset, tyran- 
nus eos assiduitate supplicii ad negationem Christi adduxisset. | 


III. 


Multa enim adversus illos diabolus machinatus est. Sed gralia sit 
Deo; nam neminem iste vincere potuit. Fortissimus enim Germanicus 
eorum limiditatem constantia sua corroboravit; quippe qui splendide cum 
bestiis puguaverit. Nam.cum proconsul eum flectere vellet diceretque, 


Germanici constantia. — Polycarpi mors postulatur. 


3) Cod. Par. Τὸ γὰρ yevvatoy αὐτοῦ. 
Cod. Vind. Τὸ γὰρ γεγναῖον, καὶ ὑπο- 
μονητιχὸν, κτλ. lac. Graziani: Gi&cché 
la generosità, la tolleranza, e l'amor 
loro verso del Signore chi mai non 
ammirerà ? 

4) Cod. Vind. καταξαγθέντες το- 
σοῦτον ὥστε asserente lac, 

5) αὐτοὺς add. Vind. 

6) 1 Cor. 2, 9. 

7) Tta. reposuit. Iac, e Godd, Vind, et 


Par.; Cod. Barocc. χρόνον, pro qua 
voce ἔπαθον e coniectura dederat Patr. 
[unius. 

Cap. ΤΠ, 1) Eius memoriam Ian. 19. 
Latinorum celebrant martyrologia. Usser. 
Martyrologium Rom.: Smyrnae natalis b. 
Germanici M., qui cum primaevae aetatis 
venustate floreret, sub Marco Antonino et 
Lucio Aurelio sqq. 

2) Infra c. 21. proconsul nominatus . 
est Lucius Statius Quadratus, 


394 MARTYRIUM 5. POLYCARPI. III. IV. V. VI. VII. 

Ov αὐτὸν, aol Myovvos τὴν ἡλημαν αὐτοῦ Ααπομπεῖραν, ἑαυτῷ 
ἐπεσπάσατο τὸ Θηρίον προσβιασάµενος, τώμον τοῦ ἀδίκου ol ἀνόμου 
βίου αὐτῶν ἀπολλαγῆναι βουλόμενος. "Ex τούτου οὖν πᾶν τὸ ghi 
ὃος, Θαυμάσαν" τὴν γενναιότητα τοῦ Θεοφιλοῦς xol θεοσεβοῦς γένους 
τῶν Χριστιανῶν, ἐπεβόησεν TIT τοὺς ἀθέους ' ζητείσθω Πολύκαρπος. 


IV. Quintus apostata. 


Eig δὲ, ὀνόματι Κόντος, Φρὺξ, προσφάτως ἐμηλυθὼς ἀπὸ τῆς 
Φρυγίας, ἰδὼν τὰ θηρία ἐδειλίασεν, Οὗτος δὲ qw ὁ παραβιασάµενος 
ἑαυτόν τε καὶ τινας προσελθεῖν' ἑκόντας. Τοῦτον à ἀνθύπατος, πολλὰ 
ἐκλιπαρήσας, ἔπεισεν ὀμόσαι xol ἐπιθῦσαι, 4ιὰ τοῦτο οὖν, ἀδελφοὶ, 
οὖν ἐπαινοῦμεν τοὺς προδιδόντας ἑαυτούς ' ἐπειδὴ οὐχ οὕτως διδά- 
πει) τὸ εὐαγγέλιον. 


V. Polycarpi secessus et visio. 


'O δὲ Φαυμασιώτατος Πολύμαρπος. τὸ μὲν πρῶτον ἀκούσας οὖν 
ἐταρόγθη, ἀλλ᾽ ἐβούλετο πατὰ πόλιν μένειν' οὗ δὲ π]είους ἔπειθον 
αὐτὸν ὑπεξελθεῖν. Καὶ ὑπεξῆλθεν εἰς ἀγρίδιον, οὐ pony ἀπέχον 
ἀπὸ τῆς πόλεως καὶ διέτριβε μετ) ὀμγων)) viso καὶ ἡμέραν οὐδὲν 
ἕτερον ποιῶν, ἢ προσευχόµενος περὶ πάντων καὶ τῶν ματὰ τὴν olov 
μένην ἐκκλησιῶν ὕπερ ἦν σύνηθες αὐτῷ. — Kol προσευ]όµενος ἐν 
ὑπτασίᾳ yéyove πρὸ τριῶν ἡμερῶν τοῦ συλληφθῆναι αὐτόν καὶ εἶδεν 
προσκεφάλαιον αὐτοῦ ὑπὸ πυρὺς παταμαιόµενον. Καὶ ὄτραφεὶς εἶπεν 
πρὸς τοὺς συνόντας αὐτῷ. προφητικῶς' δεῖ µε ζῶντα παυθῆναι," 


VI. 


Kai ἐπιμενόντων τῶν ἑητούντων αὐτὸν, μετέβη εἷς ἕτερον ἀγρί- 
διον᾽ xol εὐθέως ἐπέστησαν οὗ ζητοῦντες αὐτόν. Καὶ μὴ εὑρόντες, 
συνελάβοντο παιδάρια δύο, ὧν τὸ ἕτερον βασανιξόμενον ὡὠμολόγησεν. 
Ἐν γάρ. παν ἀδύνατον λαθεῖν αὐτὸν, inel παὶ οὗ προδιδόντες. αὐτὸν 
οὐφεῖοι ὑπῆριον:' Καὶ ὁ εἰρήναρ]ος ," ó xd Ἀληρονόμος’ τὸ αὐτὸ 
ὄνομα, Ἡρώδης ἐπιλεγόμενος, ἔσπευδεν εἰς τὸ στάδιον αὐτὸν εὐσαγα- 
yév ἵνα ἐκεῖνος μὲν τὸν ἴδιον Ἠλῆρον ἀπαρτίσῃ. Ἀριστοῦ, ποινωνὸς 
γενόμενος" of δὲ προδόντες αὐτὸν τὴν αὐτοῦ" τοῦ ᾿]ούδα ὑπόσγριν 1 τι- 
μωρίαν. 


Polycarpus a servulo proditur. | Herodes írenarcha. 


VIL — Polycarpus a persecutoribus invenitur. 


"χοντες οὖν τὸ παιδάριον, τῇ ποροσπευῇ , δείπνου ὥρα, UA 
Oov διωγμῖται xol ἱππεῖς, ueri τῶν συνήθων αὐτοῖς ὅπλων, ιὡς' ἐπὶ 


3) Ita coniecit Iunius, οἱ ita edidit 
Iac. ex Cod. Parisino, Aéyew Vind. Βα- 
rocc. ei prius libb. impr. 

4) Ita Vind. Parisin. p. θαυμάσας 
Barocc. et vulg. 

Cap.IV. 1) Galliceiolli: costui aveva 
sollecitato se stesso e alcuni altri a 
presentarsi volontarj. 

2) προδι)όγτας ἑαυτοῖς Vind, προ- 


impr. 


σιόντας ἑαυτοῖς Paris. Barocc, et libb. 
ante [αο, Nolte coniecit , notante 
H. in ed. IV., προσιέντας ἑαυτοὺς 
(προσίηµι-- mittere, tradere). 

3) Iubet enim potius Evangelium, fu- . 
gere ad aliam civitatem (Matth. 10, 23.) ;* 
iia tamen, ut, si fugere non liceat, mors 
constanter feratur. Clet. 

Cap. V. 1) lta Cod, Par, καὶ ἔτριβε 


MARTYRIUM S, POLYCARPI, III 1V. V. VI. VII. 395. 


ut suam ipse aetatem miseraretur, ille bestiam ultro ad se attraxit eique 
vim intulit, cupiens veloeius ex iniusta et iniqua illorum hominum vita 
effugere. Exinde autem universa multitudo, fortitudinem pii ac religiosi 
Christianorum generis admirata, exclamavit: ,tolle impios; Polyearpus 
requiratur !' 


IV. Quintus apostata. 


Quidam vero, nomine Quintus, natione Phryx, qui nuper ex Phry- 
gia advenerat, eum vidisset bestias, timore perculsus est. Hic autem 
erat, qui se ipsum et alios quosdam impulerat, ut ultro accederent. Huic 
proconsul mullis obsecrationibus persuasit iurare ae sacrificare. Propter 
hoc igitur, fratres, non laudamus eos, qui sponte | sese offerunt; quan- 
doquidem non ifa docet Evangelium. 


V. Polycarpi secessus et visio. 


Polycarpus autem, vir maxime admirabilis , primum, re audita non 
turbatus, in urbe permanere volebat; plerique tamen ei persuaserunt, ut 
secederet. Et secessit in villam, non multum ab urbe dissitam; ubi 
cum paucis mansit, diu noctuque nil aliud agens, nisi quod oraret pro 
universis et pro omnibus per orbem ecclesiis; quod ipsi erat solemne. 
Et cum oraret, triduo antequam comprehenderetur, visio ei obtigit, viditque 
cervical] suum incendio conflagrans. Et conversus ad socios prophetice 
dixit: ,oportet me vivum comburi. 


VÉ  Polycarpus a servulo proditur. — Herodes irenarcha. 


Instantibus autem iis qui quaerebant eum, in aliam villam migravit ; 
et statim aderant exploratores. Cumque illum non reperissent, duos 
servulos comprehenderunt, quorum alter, tormentis subditus, confessus 
esi. Impossibile autem erat latere ipsum, cum proditores domestici eius 
essent, lrenarcha vero, vel cleronomus, quod item munus est, nomine. 
Herodes, in stadium illum ducere properabat, ut hic sortem suam im- 
pleret, Christi consors factus; proditores autem ipsius ludae poenas 
subeant! 


ΥΠ. Polycarpus a persecutoribus invenitur. 


Habentes ergo puerulum, feria sexta, sub horam coenae, egressi 
Sunt persecutores et equites cum consuelis armis, ,ianquam adversus 


μετ ὀλίγων ἀθελφῶν Vind., ἔτριβε 3) Κληρονόμοι sunt magistratus sorte . 
μετ ὀλίγον Barocc. et prius libb. impr. electi. Col. Cum aliis Giallcciolli et 
2) lta Codd. Vind. Paris. Barocc,  Graziani εἰρηνάρχους et xÀngovououc 
κατακαυὐῆναν vulg. ante lac. eosdem fuisse magistratus putant. Mihi 
Cap. ΥΙ. 1) "Hv yág ... ὑπῆρχον quidem vocc. ὁ καὶ κληρονόμος, τὸ 
ex Interpolatoris manu esse, censet Dal- αὐτὸ ὄνομα glossematis speciem. prae 
rymplius. Jac. se ferre videntur. 
2) Irenarchae munus erat, seditiosos 4) Lege αὐτήν. lac. 
homines et pacis publicae turbatores, 
comprehendere, Valgs. ^. . E Cap, VII, 1) Matth. 26, 55, 


396 . MARTYRIUM S. POLYCARPIL VIT. VIII. TX. 


Aevi tp jovtts.' Koi ὀψὲ τῆς ὥρας συνεπελθόντερ:" ἐκεῖνον μὲν 
εὔρον ἔν uw δωματίῳ παταφείµενον, à? ὑπερώῳ' πάνεῖθεν ἠδύνατο 
εἷς ἕτερον χωρίον ἀπελθεῖν, ἀλλ) οὖν ὀβουλήθη,, εἰπῶν * τὸ” θέλημα: 
τοῦ Θεοῦὸ ενέσθω: ᾽Ακούσας δὲ αὐτοὺς παρόντας καὶ παταβᾶς» 
διελέχθη αὐτοῖς ' «Φαυμοζόντων τῶν παρόντων, τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ καὶ 
τὸ εὐστωθὲς, καὶ Ότι τοδαύτη σπουδῇ ἐγρήσαντο τοῦ συλληφθῆναι 
τοιοῦτον πρεσβύτην ἄνδρυ. Εύθέως οὖν αὐτοῖς ἐκέλευσε παρατεθῆναι 
φαγεῖν καὶ πιεῖν ἐν ἐκείνῃ τῇ ὥρα, ὅσον ἂν βούλωνται' ἐξηπήσατο δὲ 
αὐτοὺς, ἵνα δῶσιν αὐτῷ ὥραν. ποὺς τὸ προσεύξασθαι ἀδεῶς. Tàv δὲ 
ἐπιπρεψάντων , σταθεὶς. προσηύξατο, π]ήρης Qv τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, 
οὕτως, ὥστε ἐπὶ δύο ὥρας μὴ δύνασθαι σιωπῆσαι, xol ἐκπλήττεσθαι 
τοὺς ἀπούοντας, πολλούς τε μετανοεῖν ἐπὶ τῷ ἐληλυθέναι ἐπὶ τοιοῦτον 
θεοπρεπῆ πρεοβύτην, 


ΜΗ, .Polycarpus in. urbem. ducitur. 


Ss δὲ Ματέπαυσε τὴν προσευχὴν, -μνημονεύσας ἁπάντων xol τῶν 
πώποτε' συμβεβηκότων αὐτῷ, μιρῶν τε ed μεγάλων, ἐνδόξων τε wol 
ἀδόξων, nol ἁπάσης τῆς κατὰ τὴν οὐνουμένην παθολιπῆς ἐπκλησίας, 
τῆς ὥρας ἐνβούσης τοῦ ἐξιέναι, iy ὄνω παθίσαντες αὐτὸν, ᾖγον εἰς 
τήν πόλιν, ὄντος σαββὄτου” μεγάλου. Κοὶ mire αὐτῷ ὁ εἰρήναρχος 
Ἡρώδης xol ó mio αὐτοῦ Νικήτης ἐπὶ τὸ ὄγημαι' o? xol μεταθέντες 
αὐτὸν ἐπὶ viv παροῦχαν, ἔπειθον παραμαθεζόµενοι παν λέγοντες" 5t 
γὰρ κακόν ἐστιν εἰπεῖν , piod" Καῖσαρ, παν ἐπιθῦσαν, iol τὰ τούτοις 
ἀπόλουθα , soll διασώξεσθαις Ὁ δὲ τὰ μὲν πρῶτα οὖν ἀπεκρίνατο 
eroi ἐπιμενόντων δὲ αὐτῶν, ἔφη" οὐ μέλλω ποιεῖν, ὃ συμβουλεύετέ 
) μοι. Οἱ δὲ ἀποτυχόντες τοῦ πεῖσαι αὐτὸν, δεινὰ ῥήματα ἔλεγον αὐτῷ, 
ol μετὰ  σπουδῆς παθήρουν αὐτὸν ὑπὸ τοῦ ὀχήματος” ὡς kel κατι- 
όντα ἀπὸ Tile παρούχας ἀποσυρῆναι τὸ ἀντικνήμιον. Καὶ μὴ im. 
στραφεὶς ὡς οὐδὲν πεπονθὼς, προθύµως μετὰ σπουδῆς € ἐπορεύετο, ἀγό- 
μενος εἷς τὸ ὁτάδιον, θορύβου τηλιπούτου ὕντος ἐν τῷ σταδίῳ, ὡς 
μηδὲ ἀκουσθῆναί τινα δύνασθαι. 


IX. Polycarpus Christo Domino suo non maledicit. 


ο Tà δὲ Πολυκάρπῳ , εἰσιόντι εἰς τὸ στάδιον, gov ἐξ οὐρανοῦ 
ἐγένετο᾽ Ἴσιυε καὶ ἀνδρίζου, Ἠολύμαρπε:, Καὶ τὸν μὲν εὐπόντα οὐδεὶς 
εἶδεν, τὴν δὲ φωνὴν τῶν ἡμετέρων οὗ παρόντες ἤκουσαν.. Κα [λοιπὸν]’ 
προσοθέντος αὐτοῦ, θόρυβος ἦν μέγας ἀπουσάντων, ὔτι Πολύναρπος 
συνείληπται, Λοιπὸν προσαθέντα αὐτὸν ἀνηρώτα ó ἀνθύπατος, ei 
αὐτὸς εἴη Πολύκαρπος. To) δὲ ὁμολογοῦντος, ἔπειθεν ἀρνεῖσθαι, λέ- 
yov' αἰδέσθητί Gov viv ἠἡλικίαν, καὶ ἕτερα τούτοις ἀκόλουθα, ὡς 


2) Hanc lectionem Usserius ex Eu- 8) Tta Codd, Vind. Paris. Barocc. p. 
sebii scriptura ἐπελθόντες (H. E. IV, κυρίου vulg. 
15.) Smitho probante commendavit ; συν- .θ) Sic lacobsonus e Codd. Vind. et 
απελθόντες vulg. Paris. Vulg. ἀκούσας. οὖν τοὺς πα- 
3) ἐν ap. lac. accessit ex Vind. goytus. 


. T) lta Cod. Paris. , lectio vulg. εὖ- 
4) Cír. Matth. 6, 10. Act, 21, 14. σταδὲς, τιγὲς ἔλεγογ'. ἡ τοσαύτη 


MARTYRIUM 5, POLYCARPI, VIT. VIII. 1X. 397 


Jatronem proficiscentes. Et sub vespertinum tempus advenientes, illum 
in superiori cubiculo parvae cuiusdam domus discumbentem invenerunt; 
unde in aliud praedium abire poterat, sed noluit, dicens: ,fiat voluntas 
Dei Cum vero eos adstantes audisset ac descendisset, eum eis collo- 
cutus est, mirantibus iis, qui aderant, aetatem eius et constantiam, quod. 
que ipsi tanto studio usi fuerint ad huiusmodi virum senem comprehen- 
dendum. . Statim nunc illa hora iis cibum et potum apponi iussit, quan- 
tum vellent; petiit autem ab illis, ut ipsi darent horae spatium ad libere 
orandum. Quod cum eoncessissent, stans orabat, plenus gratia Dei; adeo 
ut per duas horas tacere non posset, ac obstupescerent auditores, mul- 
losque eorum poeniteret, quod adversus senem, Deo tantopere gratum, 
venissent. 


VHI.  Polycarpus in urbem. ducitur. 


Cum autem precationem finiisset, in qua mentionem fecerat omnium 
qui aliquando eum ipso congressi fuerant, parvorum quidem et magno- 
rum, clarorum et obscurorum, toliusque per orbem terrarum catholicae. 
ecclesiae; cumque hora proficiscendi venisset, asino eum imponentes, in 
urbem duxerunt die magni sabbati. Et occurrit ei Herodes irenarcha, 
ae pater eius Nicetas, curru vecti, qui el eum in carrucam suam trans- 
tulerunt, assidentesque hortabantur, dicentes: ,quid enim mali est, di- 
cere dominus Caesar, et sacrificare atque ita salvum evadere?! llle 
autem primüm quidem eis non respondit; sed cum instarent, dixit: ,fa- 
eturus non sum, quod suadetis mihi' Tum illi, frustrati spe flectendi 
eum, contumeliosa ei verba dixerunt, et cum vehementia deiecerunt eum 
e curru, adeo, ut e carruea exiens tibiam distraheret. Sed nequaquam 
commotus, et quasi nihil mali passus esset, alacriter et propere perge- 
bat, ductus ad stadium. Tantus vero erat in stadio tumultus, ut nemo 
posset audiri. 


IX. Polycarpus Christo Domino suo non maledicit. 


Polycarpo autem, intranti in stadium, vox e coelo contigit: fortis 
esto et viriliter age, Polycarpe! Et eum quidem, qui vocem emisit, 
nemo vidit; vocem autem ii audierunt, qui ex nostris praesentes erant. 
Geterum introdueto illo magnus erat tumultus eorum, qui Polycarpum 
comprehensum esse audierunt, De cetero adduelum eum interrogavit 
proconsul an ipse esset Polycarpus. Cumque annueret, hortabatur ille, 
ut negaret, dicens: ,reverere aetatem tuam,' aliaque his consentanea quae 


σπουδὴ, ἡ τοῦ συλληφό ἤγαι τοιοῦτον render ragione di questo sabbato grande, 
πρεσβύτην ἄνδρα 3v; che non é certo il sabbato santo. 
E 3) ἐπὶ τὸ ὄχημα glossema esse vi- 
Cap. VIII. 1) Sic Codd. Vind., Pa- detur. lac. 
ris, Barocc. p. ποτὲ vulg. - - 4) Codices omnes habent κύριος 
2) Vulgo diessabbatiintelligitur, qui Edit. κύριε. lac. 
Paschatis solemnia praecedebat. Attamen 5) ἀπὸ τοῦ ὀχήματος Iac, glossema 
Orsi Ist. lib. 4. $. 4. adnotat: Secondo esse putat.  . 
l calcoli pii sicuri il martirio dis.Po- . Cap. IX. 1) Voc. [λοιπὺν] uncinis 
licarpo. segui li 25 febbraio; né si puà  segregavit Iac. . D. 


908 MARTYRIUM 5. POLYCARPI. IX, X. ΧΙ, ΧΙΙ, 


ἔθος αὐτοῖς λέγειν" poro τήν Καϊσαρος τύχην, μεχαφδῃσῦν, elit 
αἷρε τοὺς ἀθέους Ὁ δὲ Πολύναρπος ἐμβφιθεῖ τῷ προσώμίν εἰς 
πάντα τὸν ὄχλον τῶν iv τῷ σταδίῳ ἀνόμων ἐθνῶν ἐμβλέφας, Καὶ Hi. 
σέίσας αὐτοῖς τὴν Ἱεῖρα, στενάξας΄ τε Xol ἀναβλέψας eic τὸν δὐράνὸν, 
εἶπεν ' αἷρε τοὺς ἀθέους." Εγκεηιένου δὲ τοῦ ἀφθυπάτου καὶ λέ- 
yovroc" 2ὔμοσον, καὶ ἀπολύω σε, λοιδόρησον τὸν Χρισιόν"" Πολύ- 
Ἠαρπος ἔφη: ὀγδοήποντα παὶ SE ἔτη d ἔχώ δουλεύων αὐτῷ, xol ὀὐδέν 
με ἠδήνῃσεν" καὶ πῶς δύναμαι βλασφημῆδαι τὸν Baci bo µου, τὸν 
σώσαντά ui; 


X. Polycarpus se Cliristianwm profitetur, et de Christo loqui οι. 


"πιμένοντος δὲ πόλιν αὐτοῦ καὶ λέγοντορ" 2ὔμοσον τὴν Καίσαρος 
τύχην, ἀπεκρίνατο” εἰ πενοδοδεῖς, 1 ἵνα ὀμόσω τὴν Καΐσαρος. τύχήν, Oc 
σὺ λέγει, προσποιεῖ' δὲ ἀγνοεῖν με; τίς elus μετὰ παῤῥησίας dove, 
Χριστιανός elu. Ei δὲ μαθεῖν θέλεις τὸν τοῦ Ἄριστιανισμοῦ λόγον, 
δὸς ἡμέραν, , wol ἄκουσον. O0 ἀνθύπατος ἔφη" πεῖσον" τὸν δῆμον. 
0 δὲ Πολύκαρπος εἶπεν ' δὲ μὲν xol λόγου ἠξίωσα᾿ εδεδιδόγµεθα γὰρ 
ἀρχαῖςν o ἐξουσίαις ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τεταγμέναις τιμῆν sam τὸ προσ- 
fjsov, τήν μἡ βλάπτουσαν ἡμᾶς, ἀπονέμειν' ἐπείνους δὲ οὐχ ἡγοῦμαι 
ἀξίους, τοῦ ἀπολογεῖσθαι αὐτοῖς. 


ΧΙ. Νεο bestiarum, diec ignis minae Polycarpum perterrent. 

Ὁ δὲ ἀνθύπατορ πρὺς αὐτὸν εἶπε" θηρία ἔχω, τούτοις σε παρα- 
Boi, ἐὰν μὴ pereo oe." 0 δὲ sime] ls, ἀμετάθετος γὰρ ἡ ἡμῖν 
9 ἀπὸ τών ρεισόνων. ἐπὶ τὰ jelom μετάνοια xov δὲ μετατίθεσθαί 
µε ἀπὸ τῶν χαλεπῶν ἐπὶ τὰ δίκαια Ὁ δὲ πάλιν πρὸς αὐτόν" πυρί 
σε ποιῶ δαπανηθῆναι, εὖ τῶν uolo παταφρονεῖς , ἐὰν μὴ µετανοή- 
ens. Ὁ δὲ Πολύκαρπος 3 mo ἀπείλεῖς τὸ πρὸς ὥραν παιόμενον, 
nol per ὀλγον ἀβεννύμενον ἀγνοεῖς γὰρ τὸ τῆς μελλούσης /Ἀρίσεως 
καὶ αἰωνίου πολάσεως τοῖς ἀσεβέσι τηρούµενον πῦρ, Αλλὰ τί βραδύ- 
γεις; Φέρε, ἱ ὃ βουύλει. 


XII. Polycarpus ad rogum. damnatur. 


Ταὔτα δὲ παὶ ἄλλα πλείονα λέγὼν, Θάρσους παὶ χαρᾶς ἐνεπίμ. 
πλατο, xol τὸ πρόσωπον. αὐτοῦ χάριτος ἐπληροῦτο, ὥστε οὐ μόνον μὴ 
συμπεσεῖ, ταραχθέντα' ὑπὸ τῶν λεγομένων πρὸς αὐτὸν, ἀλλὰ τοὐνατίὀν 
τὸν ἀνθύπατον ἐκστῆναν, πέμψαν vé τὸν ἑαυτοῦ κήρυκας, ἐν µέσω τῷ 
σταδίω πηρῦξαι τρίτον ᾿ »Πολύκαρπος ὠμολόγὴσεν ἑαυτὸν Χριοτιανὸν 
εἶναι Τούτου λεχθέντος ὑπὸ τοῦ πήβυνος, πάν τὸ πληθος ἐθνῶν 
τε καὶ ᾿Ιουδαίων τῶν τὴν Σμύρναν πατοµιούντων, ἀκατασχέω duo 
xo μεγάλη. φωνῇ ἐπεβόα᾽ »οὐτόρ. ἐστιν ὁ τῆς ἀσεβείας" θιδάσκα- 
λος, ὁ πατὴρ τῶν Χφιστιωνῶν, ὁτῶν ἡμετέρών Φεῶν' παθαιρέτής, d 
πολλοὺς διδάόµων μὴ θύειν, μηδὲ προσκυνεῖν τοῖς θεοῖς,' Ταῦτα A 


2) Ita: Vind., ὡς ἔστιν αὐτοῖς ἔθος 4) Vox alio certe sensu, quam ante 
λέγειν Paris., ὡς ἔθος αὐτοῖς λέγων Polycarpo intellecía atque prolata. Àc 
Barocc. ΑΡ. Euseb. & σύνηθες αὐτοῖς mihi quidem: eos significare videtur, qui 
ἐστὶ λέγειν. Lectio vulg. λέγωγ. Dii nom sunt. 

3) 1. e. Cliristianos. Cfr. Chrysost. Cap. X. fy lta Codd. Baróce. et 
Hom. 46. in Act. Ápost. Vind. Cod, Paris. zrgoo7zrosj. lnfra ο, 


MARTYRIUM S. POLYCARPI IX. X. XI. XII. 399 


isti proferre solent: jura per fortunam Caesaris, resipisee, conclama: 
iole impios: Tunc Polycoarpus gravi ac severo vultu turbam omnem 
sceleratorum, qui in stadio erant, gentilium contuens, manumque in eos 
porrigens, simulque gemens ac coelum suspiciens dixit: ,lolle impios.' 
Urgente vero proconsule atque dicente: jura, et dimitto te, maledic 
Christo,* Polycarpus respondit: ,octoginta et sex amni sunt, ex quo servio 
ei, nec me ulla affecit iniuria; et quomodo possim maledicere regi meo, 
qui salvum me fecit?' 


X. Polycarpus se Christianum profitetur, et de Christo loqui vult. 


Urgente rursus illo et dicente: ,iura per fortunam Caesaris, re- 
spondit: ,si vanam ex eo quaeris gloriam, ut ego per Caesaris fortunam, 
ut tu ais, jurem, simulas autem nescire quis sim, palam audi: Christi- 
anus sum, Si vero christianae doctrinae rationem vis discere, da diei 
spatium οἱ audi. Proconsul dixit: ,persuade populo. Polyearpus re- 
spondit: ,te quidem sermone dignum puto; edocti enim. sumus, princi- 
pibus et potestatibus, a Deo ordinatis, prout decet, honorem nobis non 
nocentem deferre; illos vero indignos pulo, quibus ràtionem reddam. 


XI. Nee bestiarum, mec ignis minae Polycarpum perterrent. 


Àt proconsul ad ipsum dixit: ,bestias habéo; his te obiiciam, nisi 
convertaris/ Ipse vero respondit: ,arcesse eas, nos enim mutari non 
possumus conversione a melioribus ad deteriora; bonum autem est, me 
a malis ad iustà transire Rursus iste ad Polyearpum: ,quandoquidem 
bestias spernis, igni te tradam consumendum, misi sententiam mutes.' 
Cui Polyearpus: ,ignem minaris, qui ad horae spatium ardet, ae paulo 
post exstinguitur; ignoras enim illum futuri iudieii et aeternae poenae 
ignem, qui impiis reservatur. Verum quid moraris? Profer, quodcun- 
que volueris. 


XIL — Polycarpus ad. rogum damnatur. 


Haee vero atque alia plura cum diceret, fiducia et gaudio repleba- 
tur, illiusque vultus plenus gratiae erat, adeo, ut non solum non conci- 
deret, iis quae ad eum dicta essent territus; sed contra proconsul stü- 
peret, suumque miiteret praeconem ter in medio stadio proclamaturum: 
,Polycarpus confessus est, Christianum se esse. Quod ubi pronuntiasset 
praeco, universa multitudo gentilium ac Iudaeorum, qui Smyrnam inco- 
lebant, effrenata ira et magna voce conclamabat: ,hic impietatis est praece- 
ptor, pater Christianorum, Deorum nostrorum eversor, qui multos docet, 
ne sacrificent, neve Deos adorent aec dicentes clamabant rogabant- 


11. 0 βούλει. Male iu libb, impr. προσ- Cap. ΧΙ. 1) Ὁ ἅγιος Πολύκαρπός 
ποιεῖς, Apud Euseb. προσποιούµεγος λέγει Vind. 


ἀγνοεῖν ὅστις elut. Iac. 2) Sc. aut bestias, aut ignem. 

2) k e. audire ie volo, si a populo 
prolalionem. supplicii poteris impetrare. Cap. XII. 1) Sie Barocc. Euseb., 
Neandro proconsul Ignatium servare vo- ταραχθέντος Vind. Paris. 
luisse videtur. Vide eius Historiam eccl, 2) Pro ἀσεβεῖας restituendum esse 
l 1. p. 189. H. (ed. IV.) 24oíac, Eusebii, Rufini et veteris Interpre- 


3).Cfr. Rom. 13, 1. 7. Tit. 3, 1... tisconsentiens hic evincit auctoritas, Usser. 


400 . MARTYRIUM 


S. POLYCARPI. XIL XIII. XIV. 


yovrsc ἐπεβόων καὶ ἠρώτων τὸν Ασιάρχην ΦΙλιππον, ἵνα ἐπαφῇ τῷ 


Πολυκάρπῳ λέοντα, 
πεπληρώνει' τὰ πυνηγέσια, 


'O δὲ Φίλιππος i ἔφη, μὴ εἶναι ἐξὸν αὐτῷ, ἐπειδὴ 
Τότε ἔδοξεν αὐτοῖς ὁμοθυμαδὸν ἐπιβοῆσαι, 
ὥστε τὸν Πολύκαρπον ζώνταῦ παταπαυδῆναι, 


"Ἔδει γὰρ τὺ τῆς φανε- 


ϱωθείσης ἐπὶ τοῦ προσπεφαλαίου ὑπτασίας πληρωθήῆναι, ὅτε ὑδῶν αὐτὸ 


παιόμενον προσευχόµενος, 
προφητικῶς' 


XIII. 


εἶπεν ἐπιστραφεὶς τοῖς σὺν αὐτῷ πιστοῖς 
δεῖ µε ζῶντα πατακαυθῆναι. 


Rogus exstruitur. 


Ταῦτα οὖν μετὰ τοσούτου τάχους ἐγίνετο, θᾷῶττον τοῦ λεχθῆναι, 
τῶν ὕχλων παραχρῆμα συναγόντων ἔκ τε τῶν ἐργαστηρίων. nol βαλα- 
veles ξύλα καὶ φφύγανα᾿ μάλιστα ᾿Ἰουδαίων προθύµως, ὡς ἔθος αὐτοῖς, 


εἰς ταῦτα ὑπουργούντων, 


"Ore δὲ η πυρχαϊὰ ἠτοιμάσθη, ἀποθέμενος 


ἑαυτῷ πάντα τὰ μάτια, καὶ Λύσας τὴν ἑώνην αὐτοῦ, ἔπειρᾶτο xol ὑπο- 
λύειν ἑαυτόν” μὴ. πρότερον τοῦτο ποιῶν, διὰ τὸ ἀεὶ ἕπαστον τῶν m- 
στῶν σπουδάξειν, ὅστις τάχον τοῦ χθωτὸς αὐτοῦ ἄψηται novi γὰρ 
παλῶ, ἀγαθῆς ἕνενεν ποµσείας, Ao πρὸ τῆς μαρτυρίας ἐκεπόσμητο. 
Ἠὐδέως οὐν' αὐτῷ περιετίθετο τὰ πρὸς τὴν πυρὰν ἠρμοσμένα ὕργανα, 


Μελλόντων δὲ αὐτῶν xol προσηλοῦν," 


J eu r 1 
εἶπεν" xen? µε οὕτως" 0 γαρ 


δούς μοι ὑπομεῖναι τὸ mig, δῶσει καὶ χωρὶς τῆς ὑμετέρας ἐν τῶν ἥλων 
ἀσφαλείας, ἀσάλευτον ἐπιμεῖναι vij πυρᾷ. 


XIV.  Polycarpi precatio. 


Οἱ δὲ οὐ παθήλωσαν μὲν, ἔδησαν δὲ αὐτόν, 


i δὲ ὀπίσω τας 


χεῖρας πονῄσας καὶ προσδεθεὶς, ὥσπερ κριὸς ἐπίσημος' ét μεγάλου ποι- 
μνίου εἰς προσφοφὰν ὁλομάρπωμα” δεντὸν τῷ Θεῷ ἠτοιμασμένον, ἆ όνα- 
βλέψας εἰς τὸν οὐρανὸν, εἶπε᾽ ᾿Νύριε ὁ θεὸς ,0 “παντοκράτωρ, ὁ τοῦ 
ἀγαπητοῦ μαὶ εὐλογητοῦ παιδός σου Ἰησοῦ Χριστοῦ πατὴρ, δι οὗ 
τὴν περὶ σοῦ ἐπίγνωσιν εἰλήφαμεν, ó Θεὸς ἀγγέλων καὶ δυνάμεων, xol 
πάσης τῆς πτίσεως, «ol παντος τοῦ Ίένους τῶν δυναίων, οἳ ζώσιν ἑνῶ- 
πιὀν σου" εὐλο]ῶ σε, ὅτι ἠξίωσάς µε τῆς ἡμέρας καὶ ὥρας ταύτης, 
τοῦ λαβεῖν µε μέρος dy ἀριθμῷ τῶν μαρτύρων σου, ἐν τῷ ποτηρίῳ) 
τοῦ «Χριστοῦ Gov, sic ἀνάστασιν ζωῆς αἰωνίου, ψυχῆς τε καὶ σώματος, 
ἐν ἀφθαρσίᾳ πνεύματος ἁγίου' ἐν oic προσδεγθείην à ἐνώπιόν σο υσήµε- 
gov iv Φυσίᾳ πίονι καὶ προόδετῃ, παθὼς προητοίµασας καὶ προξφα- 


γέρωσας iced ΄ἐπλήρωσας,' ὁ ἀψευδῆς sol ἀληθινὸς Θεός. 


4ιὰ τοῦτο 


καὶ περὶ πάντων αὐνῶ σε, εὐλογῶ σε, δοξάζω σε, σὺν τῷ αἰωνίῳ ol 
ἐπουρανίῳ Ἴησοῦ Χριοτῷ» ὄγαπητῷ Gov παιδί" μεθ’ οὗ σοὶ καὶ πνεύ- 
ματι ἁγίῳ ἡ δόξα, καὶ νῦν καὶ sig τοὺς μέλλοντας αἰῶνας, Αμήν, 





3) Asiarchae erant, qui ludos sacros 
in honorem Deorum pro salule provin- 
ciae suae statis temporibus procurabant. 
Quod vero spectacula, quae ab illis da- 
bantur, sacra erant, inde sacerdotes sunt 
appellati. Mader. Valde onerosum erat 
hoc sacerdotium, atque id&irco nonnisi 
opulentiores ad id gérendum eligebantur. 
Hinc est, quod Strabo observat, Asiar- 
chas fere ex Trallianis desumios fuisse, 


proplerea quod eius urbis cives totius 
Asiae opulentissimi essent. Vales. Idem 
iste Philippus infra c. 21. ἀρχιερεὺς 
Τραλλιανὸς appellatur. lac. 

4) Ita Codices, teste Iacobsono, omisso 
augmento plusquamperfeeti, quod saepius 
fieri ilesialur Winer Gramm. $. 12. N. 8. 
p. 69. ed. IV. H. 

5) E Codd. Vind. et Paris.reposul ζῶγτα, 
quam vocem Eusebii, Rufini, et Int, Vet. 


MARTYRIUM S. POLYCARPI XII XIII. XIV. 401 
que Philippum Asiareham, ut leonem adversus Polycarpum emitteret. 
At Philippus id sibi licere negavit, quia ludum bestiarium iam explevis- 
set. Tunc placuit illis, uno consensu clamare, ut Polycarpus vivus com- 
bureretur. Necesse enim erot, ut visio illa de cervieali impleretur, quae 
ei ostensa fuerat, cum inler' orandum illud ardens videret, et conversus 
ad fideles adstantes prophetice diceret: ,oportet me vivum comburi. 


. XIII. 


Haec porro citius peracta sunt quam pronuntiata, cuncia plebe 
confestim ex officinis ac balneis ligna et sarmenta congerente; praeci- 
pue ludaeis alaeri animo, ut solent, ad ista iuvantibus. Cum autem 
rogus apparatus esset, Polycarpus sibi delraetis omnibus vestimentis et 
cingulo soluto, conabatur etiam se excaleeare; quod prius non faciebat, 
quia semper cuncti fideles contendebant, quisnam celerius corpus eius 
langeret; omni enim bono propter sanctos mores suos ille etiam. ante 
martyrium ornatus erat. Ποσο nunc ille omnibus instrumentis circum- 
dabatur, quae pro rogo parata erant. Cum vero et clavis ipsum affigere 
vellent, dixit: ,sinite me sie; qui enim mihi dat ignem pati, dabit et 
- sine vestra ex clavis cautione, immotum in: pyra permaneré. 


Rogus emslruitur. 


XIV,  Polycarpi precatio. 


: ]lli ergo non quidem clavis defixerunt, sed ligaverunt eum. Hic 
vero manibus in tergum reiectis ac vinctus, tanquam aries insignis ex 
magno grege ad oblationem, victima accepltabilis Deo praeparata, eoelum 
intuitus dixit: ,Domine Deus omnipotens, pater dilecti ae benedicti filii 
tui lesu Christi, per quem tui notitiam accepimus, Deus angelorum et 
virtutum, ae universae creaturae, totiusque generis justorum in con- 
spectu tuo viventium, benedico tibi, quoniam me hae die atque hae 
hora dignatus es, ut partem acciperem in numero martyrum tuorum, in 
ealice Christi tui, ad resurrectionem in vifam aeternam, animae et cor- 
poris, in incorruptione per Spiritum sanetum; inter quos utinam susci- 
piar hodie eoram te in saerificio pingui et accepto, quemadmodum prae- 
parasti et mihi praemonstrasti et nunc adimplevisti, Deus, mendacii ne- 
scius ac verax. Quapropter de omnibus laudo te, benedico tibi, glorifico 
le, cum sempiterno et coelesti lesu Christo, dilecto tuo filio, cum quo 
hi et Spiritui sanéto gloria, et nunc et in futura secula. Amen.' 


auctoritate freti, hic esse legendum mo- 
nuerunt Usserius et Smithus. Cod. Ba- 
rocc, Πολύκαρπον ἐπιβοῆσαι κατα- 
καυῦῆναι. Pro κατακαυύὐῆγαι Eusebius 
κατακαῆναι, lac. 


Cap. XIH. 1) 2» παντὶ Euseb. 

2) Non videntur haec ita intelligenda, 
quasi Polycarpi manus clavis transfixuri 
essent, et palo adfixuri; non fuisset enim 
haec exigua pars supplicii [quam carnifi- 
ces non remisissent]. Crediderim ergo, 
catenas, quibus revinciae erant ad ter- 


PATRES APOST, 


gum qpanus, palo clavis adfixas fuisse, 
ne moverentur, ler. 

Cap. XIV. 1) In Martyrio Ignat. c. 2. 
ὥσπερ αριὸς ἐπίσημος, ἀγέλης καλῆς 
ἠἡγούμεγος, 

2) À graecis Interpretibus Hebraeo- 
rum b» non per ὁλοχαύτωμα solum 
redditur, sed interdum etiam per ó4o- 
κάρπωµα, ut Lev. 1, 14. 16,24. Usser. 

3) Matth. 20, 22. 26,39. Marc. 10, 38. 

4) Patefecerat enim ei Deus fore, ut 
Christi causa combureretur, quod nunc 
impletum videbat. Cler. 


26 


402 MARTYRIUM S. POLYCARPI. XV. XVI. XVII. 


XV. Polycarpus igne mon laeditur. 


᾿Αναπέμψαντος δὲ αὐτοῦ τὸ αμήν, yo πληρωσαντος τὴν εὐχὴν, 
of τοῦ πυρὺς ἄνθρωποι ἐξῆψαν τὸ nip. Μεγάλης δὲ ἐπλαμψάσης 
φλογὸς, θαῦμα μέγα εἴδομεν, οἷς ἰδεῖν ἐδόθη᾽ o παὺ ἐτηρήθημεν, εἰς 
τὸ ἀναγγεῖλαι τοῖς λοιποῖς τὰ γενόμενα. Τὸ γὰρ πῦρ' παμάρας εἶδος 
ποιῇσαν, ὥσπερ ὀθόνη πλοίου ὑπὸ πνεύματος πληρουµένη, πύπλῳ mi- 
ιστεύχισε τὸ σώμα τοῦ μάρτυρος᾽ παν ἦν μέσον οὐχ Og σὰρξ παιοµένη, 
ἀλλ) ὡς ἄρτος ὑπτώμενος, 3 ἢ ὡς χρυσὸς παὶ ἄργυρος ἐν opto πυ- 
ρούµενος. Kai γὰρ εὐωδίας” τοσαύτης ἀντεαβόμεθα, ὡς Ἰιβανωτοῦ 
πνέοντος, x ἄλλου τινὸς τῶν τιµίων ἀρωματων. 


XVI. Polycarpus pugione transfigitur. 


Πέρας οὖν ἰδόντες οἱ ἄνομοι, οὐ δυνάµενον αὐτοῦ τὸ σῶμα ὑπὸ 
τοῦ πυρὸς ᾿δαπανηθῆναι, ἐπέλευσαν προσε]θόντα αὐτῷ πομφέππορα” 
παραβῦσαι, ὀιφίδιον, Καὶ τοῦτο ποηῄσαντος, ἐξῆλδε περιστερὰ᾽ παὶ 
π]ῆθος αἵματος, ὥστε πατασβέσαι τὸ np, παὶ θαυμάσαι πάντα τὸν 
ὄχλον, el τοσαύτη τις διαφορὰ μεταξὺ τῶν ἀπίστων καὶ τῶν ἐκλεντῶν' 
Qv εἰς παν οὗτος γεγόνειϊ ὁ θαυμασιώτατος μάρτυς Ἠολύναρπος, ἐν 
τοῖς καθ’ ἡμᾶς χρόνοις διδάσκαλος ἀποστολικὸς xol προφητικὸς yevo- 
: µενος, ἐπίσκοπός τε τῆς ἓν Σμύρνῃ παθολινῆς ἔκκλῃσίας. Ii γὰρ 
ῥῆμα, ὃ ἐξαφῆκεν ἐκ τοῦ στόματος αὐτοῦ, καὶ ἐτελειῶθη καὶ τελειω- 
δήσεται, 


XVII. — Polycarpi corpus Christianis non traditur. . 


'O δὲ ἀντίζηλος xol βάσκανορ καὶ πονηρὸς, ὸ ἀντικείμενος" τῷ 
γένει τῶν δικαίων, ἰδὼν τὸ τε μέγεθος αὐτοῦ τῆς μαρτυρίας, xol τήν 
nm ἀρχῆς ἀνεπίληπτον πολιτείαν, ἐστεφανωμένον τε τῷ τῆς ἀφθαρσίας 
στεφάνῳ, xol βραβεῖον -ἀναντίῤῥητον ἀπενηνεγμένον, “ἐπετήδευσεν, ὡς 
μηδὲ τὸ λείψανον αὐτοῦ op ἡμῶν ληφθῆναι," παίπερ πολλών ἐπιθυ- 
μούντων. τοῦτο ποιῇσαι, καὶ φοινωνῆσαι τῷ ἁγίφ αὐτοῦ σαρμίρ, Ὑπέ- 
βαλε yobv.- Nunjeqv τὸν τοῦ Ἡρώδου πατέρα L ἀδελφὸν δὲ Alpe, 
ἐντυχεῖν τῷ ἄρχοντι, ὥστε μὴ δοῦναι αὐτοῦ τὸ σῶμα Topf ur, uoi, 
ἀφέντες τὸν ἐσταυρωμένον, τοῦτον ἄρξωνται σέβεόθαι« Καὶ ταῦτα εἷ- 
zov, ὑποβαλλόντων xol ἐνισχυόντων τῶν Ἰουδαίων, oi καὶ ἐήρησαν, 


Cap. XV. 1) Quod ignis fornicis stias in amphitheatro conficiebant; si 
praebens speciem slelerit, id causis phy- quando enim bestiae efferatae stragem 
sicis tribui posse censet Dalrympliug lac. populo miuarentur, ii immittebantur, qui 

3) Ita scriptor asceticus loquitur suis eas conficerent et occiderent. lac. 
ipsius affectibus plus consentaneum, quam 2) De hac columba ne verbum quidem 
physicae. Aliter quidem laeobsono vide- legitur apud Eusebium, Rufinum et Ni- 
iur scribenti: Exstitisse quidem fragran- cephorum; quo fit, ut falsa a multis 
liam affirmant Smyrnaeli; e corporeautem lectio Codicum sit putata. Moynius pro 
Polycarpi eam effluxisse non dicunt. Ne- περιστερὰ coniecit ἐπ᾽ ἀριστερᾷ — a 
que mirum, uti monuerunt tum lortinus  sinisíra. Ipsi accesserunt complures viri 
ium Dalrymplius, quum sarmenta e bal- docti. Ruchatus scribendum censuit περὶ 
πείς, officinis, ergasteriisque raplim com- στέρνα, Editor Bibliothecae Bremensis 
portata fuerant, si ligna nonnulla inter- Cl. ΠΠ. p. 429. coniicit περὶ στέρνου 
essent odorata et aromatica. vel περὶ ovéovov. Heumanuus in Exam. 

Cap. XVI, 1) Confectores — qui be- fabulae de columba e Polycarpi rogo evo- 


MARTYRIUM S. POLYCARPL XV. XVI. XVIÉ: 408 
XV. Polycarpus igne mom laeditur. 

Et postquam Amen emisisset, precationemque complevisset , mini- 
stri ignis ignem accenderunt. Cum vero ingeiis flamma emicasset, grande 
miraculum vidimus, nos, quibus illud spectare concessum fuit; qui et 
ideó reservati sumus, uti aliis, quae tontigerunt; annuntiàremus. Ignis 
enim fornieis spegiem praebens, tanquam navis velum a vento repletum, 
in eireulo corpus martyris circumdedit; quod, in medio positum, non 
ut caro assa videbatur, sed veluti panis coctus, vel sicut aurum et ar- 
gentum in fornace candens. Tantam autem fios percépimus suavitatem 
odoris; ac $i tlius aut aliud quoddam pretiosorum aromatum oluisset. 


XVI. 


Tandem igitur cernentes improbi , corpus eius ab igne non posse 
consumi, iusserunt confectoremi propius áccederé pugionéque euin tráns- 
figere, Quod eum ille fecisset, evolavit columba, ét effluxit tanta sángui- 
nis copia, ut igneni exstingueret, dtque universa plels imiraretur, tantum 
esse discrimen inter infideles et electos; quorum unus hic fuit maxime 
admirandus martyr Polycarpus, qui, nostris temporibus apostolicus et 
prophetieus doctor exstilit, atque catliolicae ecclesiae Smyrnensis épisco- 
pus. Omne enim verbum, quod ore suo emisit, aut inipletum est aut 
implebitur. 


Polycarpus pugione transfigitur, 


XVII. 


Sed eum aemulus ille et invidus et malus, iustorumque gereri ád- 
versus, insigne illius martyrium cerneret, moresque ab ineunte àétàté 
irreprehensos, et eum corona immortalitatis coronatum, praemiumque siné 
controversia reportantem ; operam dedit, ne reliquiae eius a nobis auffei- 
réntur, quamvis multi id facere et sancto illius éorpore participes fiéri 
cuperent. Suggessit ergo diabolus Nicetae, Herodis patri, fratri aütem 
Alces, adire proconsulem, ne corpus illius ad sepeliendum traderet: jne,' 
inquit, ,relieto crücifixo, πο colere iüeipiant/ Atque haec dicebant, 
'suggerentibus et instantibus ludaeis, qui quoque observaverant nos, ex 


Polycarpi corpus Christianis àon traditur. 


lante statuit, monachos hoc prodigio Acta 
nóstra auxisse. Mihi quidem longe véri- 
similius videtur, lectorem quempiam in 
aniio liübuisse, ad oram Codicis notare 


fama divulgaretur, ipsórum animos sub 
specie columbarum e corporibus mortüis 
evolasse. Cf. Dóllinger, Hippol. 1853. p. 
69. Nolte coni. ἐξῆλθε περίπτέρα oi- 


lecum epistolae, ubi animam suam efflavit 
b. Polycarpus; ideoque, mori ecclesiae 
veleris obsecutum, vocem περιστερά 
margini adscripsisse qua scilicet signi- 
ficáret, animam b. Martyris illó temporis 
momento e corpore liberatam , sub co- 
lumbae specie ad coelum evolasse. Co- 
limibárumi enim imagines etiam Christia- 
norum sepulehris fréquenter exsculptae 
sunt. Jac. Addidit ad li2ec H. éd. IV. Imago 
cólümbae apud veteres signum erat animae 
e córfore migrantis et im epitaphiis etc. 
Süepé depingebatur, quo factunt ut tei- 
porum progressu dé multis Martyribus 


µατος xarà πλῆθος — scinhllarini 
instar sanguis spargebalur versus mul- 
fitudinem. Cf. Cant. Cantie, 8, δ. 

3) Ita Iacobsonus e Codicibus. Plus- 
quamperf. sine augmento ut supra c. 12. 
Vulg. yéyoyev. 


Cap. XVII. 1) €ir. 
Ep. ád Cor. c. 51. 

2) ληφόθῆναι Vind. Paris;, λἠφδείή 
vülg. ante Iac, Cfr. Mart; Ign. ο. 6. . 
. 8) Alcen quahdam salutat Ign. Ep. ád 
Suiyrn. c. 13., ad Polyc. c. δ. Procon- 
sulem more suo Archontént appéllat, 


203 


Clém. Roin. I. 


404 MARTYRIUM S. POLYCARPI. XVII XVII XIX. XX. 


μελλόντων ἡμῶν ἐκ τοῦ πυρὸς λαμβάνει» , ἀγνοοῦντες » ὅτι οὔτε τὸν 
Ἀριστόν ποτε Ψαταλιπεῖν δυνησόµεθα, τὸν ὑπὲρ τῆς τοῦ παντὸς κόσμου 
τῶν σωζομένων ᾿σωτήρίας παθόντα [ἄμωμον, ὑπὲρ ἁμαρτωλῶν] ,' οὔτε 
ἕτερόν τινα σέβεσθαι. Τοῦτον μὲν γὰρ υἱὸν ὄντα τοῦ (Θεοῦ προσ- 
πυνοῦμεν”" τοὺς δὲ μάρτυρας, o μαθητὰς καὶ μιμητὰς τοῦ κυρίου, 
ἀγοπῶμεν ἀξίως, ἕνενα εὐνοίας ἀνυπερβλήτου τῆς tie τὸν ἴδιον βοσι- 
λέα καὶ διδάσκαλον ὧν γένοιτο καὶ ἡμᾶς συγκοινωνούς τε καὶ συµ- 
μαθητὰς γενέσθαι, 


XVII. — Polycarpi corpus comburitur. Reliquiae. 


'Iüàv οὖν ó Γἐκατόνταρχος]! πεντυρίων - τὴν" τῶν ᾿Ιουδαίων Ίενο- 
μένην φιλονείαν, θεὶς αὐτὸν ἓν μέσῳ τοῦ πυρὸς ἔκαυσεν. Οὕτω τε 
ἡμεῖς ὥστερον ἀνελόμενοι τὰ τιμιῶτερα May πολυτελῶν παν δοκιμά- 
τερα ὑπὲρ χθυσίον ὁστᾶ αὐτοῦ, ἀπεθέμεθα ὕπου xol ἀκόλουθον ἠν. 
Ἔνθο ὧς δυνατὸν ἡμῖν συναγοµένοις ἐν ἀγαλλιάσει καὶ χαρᾷ παρέξει 
ó. ittgtog ἐπιτελεῖν τὴν, τοῦ μαρτυρίου αὐτοῦ ἡμέραν. γενέθμον, elo τε 
τὴν τῶν ἠθληκότων μνήμην, καὶ τῶν μελλόντων ἄσπησίν τε xo ἐτοιμασίαν. 


XIX. Laus Polycarpi martyris. 


Τοιαῦτα τὰ κατὰ τὸν μακάριον Πολύκαρπον, € ὃς σὺν τοῖς ἀπὸ 
Φιλαδελφίας δωδέκατος ἓν Σμύρνῃ µαρτυρήσας , μόνος ὑπὸ πάντων 
μνημονεύεται,᾽ ὥστε sol ὑπὸ τῶν ἐθνῶν iv παντὶ τόπῳ λαλεῖσθαι * oí 
μόνον διδάσνα]ος γενόμενος ἐπίσημος, ἀλλὰ καὶ μάρτυς ἔξοχος, οὗ τὸ 
μαρτύριον πάντες ἐπιθυμοῦσιν μιμεῖσθαι, κατὰ τὸ εὐαγγέλιον Χριστοῦ 
yevópevov, hà τῆς ὑπομονῆς γὰρ παταγωνισάµενος τὸν ἄδικον ἄρ- 
χοντα, nol οὕτως τὸν τῆς ἀφθαρσίας στέφανον ἀπολαβὼν, σὺν τοῖς 
ἀποστόλοις μαὶ πᾶσι δικαίοις ἀγα]λιώμενος, δοξαξει τὸν Θεὸὺν καὶ πα- 
τέρα, ol εὐλογεῖ τὸν πύριον ἡμῶν "Incoóv Χριστὸν τὸν σωτῆρα τῶν 
ψυχῶν ἡμῶν, καὶ Μυβερνήτην τῶν capra» ἡμῶν, xol ποιμένα τῆς 
κατὰ τὴν οἰκουμένην παθολικῆς ἐνπλησίας." 


XX. Mittite hanc epistolam fratribus. 


Ὑμεῖς μὲν οὖν , ἠξιώσατε διὰ πλειόνων δηλωθῆναι ὑμῖν τὰ ενό- 
μενα ᾿ ἡμεῖς δὲ κατὰ τὸ παρὸν ἐπὶ πεφαλαίῳ μεμηνύκαμεν διὰ τοῦ 
ἀδελφοῦ ἡμῶν Μάρκου. Ἰήαθόντες οὖν ταῦτα Koi τοῖς ἐπέκεινα 
ἀδελφοῖς τὴν ἐπιστολὴν διαπέµψασθε;' ἵνα μαὶ ἐπεῖνοι δοξόζωσιν τὸν 
πύριον, τὸν ἐκλογὰς ποιοῦντα ἀπὸ τῶν ἰδίων δούλων. T4 δυναμένῳ 
πάντας ἡμᾶς εἰσαγαγεῖν ἐν τῇ αὐτοῦ gom xol δωρεᾷ εἰς τὴν αἰώνιον 
αὐτοῦ βασιλείαν, διὼ τοῦ παιδὸς αὐτοῦ τοῦ μονογενοῦς Ico Χριστοῦ" 
ὣ D δόξα, τιμὴ , πρώτος, μεγαλοσύνη, εἰς αἰῶνας. ᾽Αμήν. Ἡροσαγο- 
θεύετε πάντας τοὺς ἁγίους, Ὑμᾶς of σὺν ἡμῖν προσαγορεύουσν», καὶ 
Ἐὐάρεστος, ὁ γράψας, πανοικεί. 


4) Parenthesis ista neque in Eusebio Cap. XVII. 1) Cod. Vind. vocem 
habetur, neque in Rufino, neque in vetere [ἐκατόνταρχος] non exhibet teste Ίας. 


nostro Interprete, Usser. Interpolata fuisse 2) τὴν accessit ex Vind. 
videtur a librario quopiam, qui in animo Cap. XIX. 1) Eusebius habet δώ- 
habebat I.Petr. 3, 18. Iac.- δεχα. Apud Eusebium Strothius et Hei- 


5) Ita Iac. ex Cod. Paris. et Euseb. nichenius exhibent δώδεκα τοῖς ἓν 
p. ποινωγοὺς vulg. Σμύρνη: µαρτυρήσασι, lac. 


MARTYRIUM S. POLYCARPL XVII. XVIII. XIX, XX. 405: 
igne eum exíraeturos; ignari, quod nec Christum, qui pro salute omnium, 
qui in toto mundo salvi fient, passus et [inculpatus pro peccatoribus], 
unquam derelinquere poterimus, neque alium quemquam colere. lllum 
enim utpote filium Dei adoramus; martyres vero tamquam Domini di- 
scipulos et imitatores merito diligimus, propter illorum eximiam erga 
regem ae magistrum suum benevolentiam; quorum utinam οἱ nos fiamus 
consorles ae condiscipuli. 


KVIII. 


Videns autem centurio a ludaeis ortam contentionem, corpus in 
medio ignis positum exussit. Atque itla nos postea ossa illius gemmis 
pretiosissimis exquisitiora et super aurum probatiora tollentes, ubi dece- 
bat, deposuimus. Quo etiam loci nobis, ut fieri poterit, in exsultatione 
et gaudio congregatis, Dominus praebebit, natalem martyrii eius diem 
celebrare, tum in memoriam eorum qui certamina pertulerunt, tum ut 
posteri exercitati sint et parati [ad eadem sustinenda]. 


Polycarpi corpus comburitur. — Reliquiae. 


XIX. Laus Polycarpi martyris. 


Haec de heato Polycarpo, qui eum iis, qui ex Philadelphia, duode- 
cimus Smyrnae martyrium est passus, sed solus ab omnibus celebratur, 
ita ut a gentilibus quoque ubique locorum memoretur; qui non solum 
doctor insignis exstitit, sed etiam marlyr eximius, cuius martyrium, evan- 
gelio Christi congruum, omnes imitari desiderant. Posiquam enim sus- 
tinendo iniustum praesidem vicit, sicque immortalitatis coronam recepit, 
cum apostolis omnibusque iustis exsultans, Deum ac patrem glorificat, 
et benedicit Domino nostro lesu Christo, animarum nostrarum salvatori, 
et corporum nostrorum gubernatori nec non pastori catholicae in toto 
orbe ecclesiae. 


XX. Miltite hanc epistolam fratribus. 


Vos quidem pelieratis, ut euneta, quae gesta sunt, fusius vobis ex- 
ponerentur; nos vero impraesentiarum summatim indicavimus per fratrem 
nostrum Marcum. Quae quidem eum legeritis, epistolam fratribus remo- 
tioribus transmittatis, ut et ipsi glorificent Dominum, qui ex suis famulis 
delectum facit. Ei, qui omnes nos gratia sua atque indulgentia in regnum 
suum aeternum potest inducere per unigenitum filium suum lesum Chri- 
stum, ipsi sit gloria, honor, imperium, maiestas, in secula. Amen! 
Salutate omnes sanctos. Vos, qui nobiscum sunt, salutant, et. qui scri- 
psit haec, Evarestus cum omni domo sua. 


2) Apud Euseb. ὑπὸ πάντων μᾶλ- 
λον μνημονεύεται. 

8) Ἰησοῦν — ψυχῶν ἡμῶν e Cod. 
Paris, restituit Iac. 

4) Post haec subiungit Cod. Vind. καὶ 
τὸ παγάγιον καὶ ζωοποιὸν Πγεῦμα' 
ὅθεν καὶ ἡμεῖς ἅπαντες τὸν μὲν 
Χριστὸν προσκυνοῦμεν, ὡς υἱὸν ἄλη- 

:$uyóy ὄντα τοῦ Θεοῦ τοὺς δὲ µάρ- 
τυρας, ὡς μιμητὰς xol μαφητὰς τοῦ 
Κυρίου ἀγαπῶμεν ἀξίως. Qv yéyovro 


καὶ ἡμᾶς πάντας σὺγκοινωνοὺς (stc.; 
συγκοι alia manus alio atramento ad 
oram) αὐτῶν γενέσθαι, καὶ ἐπιτυχεῖν 
τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, σὺν Χρι- 
στῷ Γησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα 
καὶ τὸ γράτος elg τοὺς «lave τῶν αἲ- 
dvay. «Αμήν. Caetera, usque ad finem 
epist. non agnoscit Cod. Vind. lac. 

Cap.XX. 1) διαπέµψατε propo- 
suerunt Usserius et Smithus. 

2) Cír. Rom, 16, 25—27. - 


406. MARTYRIUM S, POLYCARPL XXI. XXII. 


XXL Martyrii tempus. 


Muogvugti δὲ 0 μαπάριος Πολύκαρπος μηνὸς Ἀανθυιοῦ ᾿δεντέρα 
ἱόταμένρυ, πρὸ ἑπτὰ παλανδῶγ Μαζων,” όαββότῳ µεγάλωὴ Goo Qydoy." 
dye δὲ ὑπὸ Ἡρώδου, ἐπὶ ἀρχιερέως' Φιλίππου Τραλλιανοῦ, 
ἀνθυπατεύοντος. Σερτίου) Κοδράτου, βωσιλεύοντος δὲ εἰς τοὺς α[ῶνας 
Ἰησοῦ Χριστοῦ: à Ji δόξα, τιμὴ, µεγαλοσύνη, oóvog αἰώνιος, ἀπὸ 
γενεᾶς elc γενεάν., ᾽Αμήν. 


XXIL — Salutatio. — Epistolae transscriptores. — 


"Edjóoo, ὑμᾶς εὐχόμεθα, ἀδελφοὶ,. στοιχοῦντας τῷ πατῷ τὸ 
εὐαγγέμον λόγρ Insoó «Ἀριστοῦ) ue οὗ δόξα τῷ θεῷ καὶ πατρὶ 
ol ἁγίῳ πνεύµατι, ἐπὶ σωτηρία τῇ τῶν ἁγίων ἐκλεντῶν" nado. ἐμαρ- 
τύρησεν ὁ μαμάριος Πολύμαρπος, οὗ yévoro ἐν τῇ βασιλεία ]ησοῦ 
Χριστοῦ πρὸς τὰ iym εὑρεθῆναι ἡμᾶς. 

Ταῦτα μετεγράψατο μὲν Τάΐος' ἐν τῶν Ἐλρηναίου, μαθητοῦ τοῦ 
Πολυκάρπου, | ὃς ol συνεπολιπεύσατο τῷ Μήρηναίῳ. fys δὲ Σωκφᾶ- 
τής ἐν Κορίνθῳ ix τῶν Γαΐον ἀντιράφων ἔγραψα. Ἡ χάρις μετὰ 
πάντων. 

"Ey. δὲ πάλιν Πιόνιος ἐν τοῦ προγεγραμµένου ἔγραψα, ἀἄναζη- 
τήσας αὐτὰ, κατὰ ἀποκάλυψιν. φανερώσαντός μοι τοῦ μακαρίου” Iloiv- 
πόρπου" πιθὼς δηλώσω ἑ ἐν τῷ παθεξῆς" συναγαγὼν ͵ αὐτὰ ἤδη σχεδὸν 
ἐν τοῦ χρόνου πεημηκότα, ἵνα πἀμὲ συναγάγῃ 0 κύριος Ἴησοῦς .Xer 
στὸς μετα τῶν ἐκλεντῶν αὐτοῦ, elc τὴν οὐράνιον βασιλείαν αὐτοῦ, 9 


5 δόξα, σὺν πατρὶ καὶ ἁγίῳ πνεύµατι, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 
᾽Αμήν. 


Cap. XXI. 1) Smyrnaei a 25 die 


Martii Xanthicum suum inchoarunt. Usser. 
De chronologia huius capitis Hef. con- 


ferri vult Ideler, Handb. der Chronol. T.. 


I. p. 419. 430. 

2) Longe meliori Codice usus est 
Constantinopolitanus Chorographus , Si- 
culorum Fastorum auctor, qui legit 
Ang toy. Verum enim Polycarpi na- 
talem in 26 Martii esse statuendum , et 
Asiani anni ratio et magni Sabbati cha- 


racter evincit, licet apud Latinos 26 Ian., 
apud Graecos 23 Febr. celebretur. Ex 
quibus etiam characteribus manifeste de- 
prehenditur, anno vulgaris aerae. christia- 
nae 169, et imperii M. Aurelii nono pas- 
sionem eius contigisse. Usser. Cui adsti- 
pulatur Pagius adann. 167 n.3 et 4. Ánni 
161 rem agit Stieren, über d. Todesjahr 
Justins, in lllgenii Zeitschr. f. d. histor. 
Theol. 1842. fasc. 1. p. 34; gd 
3) Vid. supra c. 8. - 





MARTYRIUM 5, POLYCARPL XXI XXII. 407 


XXI. 


Martyrium autem passus est beatus Polycarpus Xanthiei mensis 
ineuntis die secundo, ante septimum Calendas Maias, magno sabbato, 
hora octava. Captus est autem ab Herode, sub pontifice Philippo Tral- 
liano, proconsule Statio Quadrato, regnante autem in secula lesu Christo, 
cui sit gloria, honor, maiestas, thronus sempiternus, a generatione in 
generationem. — Amen! 


XXII. 


Optamus, fratres, vos valere ae incedere in evangelico sermone 
Iesu Christi; eum quo gloria sit Deo, et Patri et Spiritui sancto, ob 
sanctorum eleetorum salutem; quemadmodum beatus Polycarpus marty- 
rium pertulit, ad cuius vestigia utinam inveniatfnur in regno Iesu Christi ! 

.Atque haec ex codice lrenaei, discipuli Polycarpi, deseripsit Caius, 
qui et ipse cum lrenaeo conversatus est. Ego vero Socrates Corinthi 
ex Caii exemplari haec descripsi. (Gratia sit cum omnibus. 

Et posthaec ego Pionius ex suprascriptis haee exaravi, postquam 
illa perquisivissem, et beatus Polycarpus ea per revelationem mihi mani- 
festasset, ut in sequentihus declarabo.  Collegi ea, propemodum ex 
temporis diuturnitate fatiscenüia, ut me quoque cum electis suis in 
regnum suum coeleste colligat Dominus lesus Christus, eui sit gloria 
cum Patre et Spiritu sancto, in secula seculorum. Amen! 


Martyrii. tempus. 


Salutatio. | Epistolae transscriptores. 


4) L e. ante meridiem; non enim de 
Romana, sed de Asiatica horas compu- 
tandi ratione hic est sermo, eadem sci- 
licet, qua nos hodie utimur. lac. 

5) δὲ ex Paris. addit Tac. 

6) Qui prius (c. 12.) ἀσιάρηχς, nunc 
ἀρχιερεὺς appellatur. Üsser, 

T) Zroutíov ed. etiam Iac. ex Codd., 
quod cum vet. Int. in Statii mutandum. 

Cap. XXII. 1) Vitam Polycarpi ,pri- 
mum graece conseripsisse Caium, S. [re- 


naei Lugdunensis Episcopi discipulum,. 
non recte hinc collegit P. Halloixius. 
Nam aliud nihil hinc deduci potest, quam 
ex lrenaei exemplaribus Gaium, ut ex 
Gaii exemplaribus Socratem Corinthium, 
praesentem hanc Smyrnensis Ecclesiae 
Epistolam transcripsisse. Usser. 

2) Vocc. τοῦ µακαρίου e Codd. Paris. 
et Baroce. in textum admissa. 

3) Verba εἲς τὴν — αὐτοῦ praeter- 
miserat Usserius. lac. 





HERMAE' PASTOR. 


LIBER PRIMUS, 


QUI INSCRIBITUR : 


VISIONES. 


VISIO I. 


Contra (turpes οἱ elatas cogitationes, et negligentem Hermae filiorum 
castigationem. 


(α) 1. Qui enutriverat me, vendidit quandam puellam Romae. Post 
multos autem annos hanc visam ego recognovi ,; et coepi eam diligere 
ut sororem.  Exacto autem tempore aliquo," lavari eam in flumine Tiberi 
vidi, et porrexi ei manum, et eduxi eam e flumine? — Visaque ea cogi- 
tabam in corde meo, dicens: ,felix essem, si talem uxorem, et specie et 
moribus, sortitus essem. Hoc solum, nec ultra quiequam cogitavi. — Post 
tempus autem aliquod, cum iis cogitationibus proficiscens, honorificabam 
creaturam Dei, cogitans quam magnifica et pulera sit? Et dum am- 
bulassem, obdormivi. Et spirilus me rapuit, et tulit me per quendam 
locum ad dexteram, per quem mon poterat homo iter facere. Erat autem 
locus ille in rupibus, et abruptus, et invius? ab aquis. Cumque trans. 
issem locum illum, veni ad planitiem, et genibus posilis coepi orare 
Dominum, et confiteri peccata mea. Et orante me apertum est? caelum, 
et video mulierem illam, quam concupieram, salutantem me de caelo et 


dicentem: Herma, ave. 


Titulus iste in libb. impressis prae- 
vius auctoritate Mss. niti videtur nulla, 
ab editoribus quippe pro cuiuslibet com- 
modo atque arbitrio eonfictus. In Codice 
Vaticano 3848 haec inscriptio: 


INGIPIT PROLOGUS LIBRI PASTORIS - 
IN ποᾶ CORPORE CONTINETUR 


liber qui appellatur pastoris quem sanctus 


Et ego prospiciens illam dico ei: 
quid tu heic facis??? Λο illa respondit mihi: 


domina, 
recepta sum huc," ut - 


Hieronimus presbiter in cathalogo illustrium 
virorum. inler coclesiaslicos scriptores ita 
meminib dicens: Herman cwius apostolus 
Paulus ad Romanos. scribens meminit" sa- 
lutete flegontam. hermen patrobam herman 
et qui cum eis. sunt fralres" eb. asserunt 
quctorem esse libri qui appellatur pastor 
εἰ apud quasdam grelie ecclesias publice 
legitur. — Revera, utilis liber" multique de 


INCIPIT LIBELLUS SANCTIPASTORIS, — ^ 5c. 


INCIPIT VISIO PRIMA, QUAM VIDIT HIERMA, 


(») 1. 
nomine Radae. 
rem amare. 
tem | 
ciem* 


Qui me nutrivit, vendidit me in urba Roma cuidam! feminae- 
Post multum temporis eam cognovi et coepi quasi soro- 
Quam cum postea in flumine, qui appellatur Tiberis, lavan- 
e| vidissem, porrexi ei manum, et produxi eam. Et bonam spe- 
ius considerans, coepi in animo meo cogitare dicens: beatus essem, 
si talem uxorem haberem bonis moribus et optima specie. 


Cumque hoc 


solum cogitassem et postea venissem apud civilatem Ostiorum et gratu- 


larer in omnibus creaturis Dei, 
essent, ambulans obdormivi. 


quod magnae et ornatae et .potentes 
Et spiritus me sustulit 
altam viam, per quam homo ambulare non poterat; 
et scissuris delabentibus conrosa.? 


, et tulit me in 
erat enim rupibus 
Transiens ergo flumen illud veni 


in locis mollibus, et posui genua mea el coepi orare Dominum et con- 


fiteri mea peccata. 


Me autem orante apertum est caelum, et video fe- 


minam illam, quam desideraveram, salutantem me de caelis [et] dicentem : 


ave Herma. 


Respiciens autem eam dixi ei: domina, quid ibi facis? Quae : 


respondit mihi: sursum sublata sum, ut tua peccata redarguam apud 


eo scriplorum. velerum usurpaverunt Lesli- 
monia. Sed apud latinos pene ignolus est. 
liber pastoris 
Liber pastovis wuniii penitentie. Mandata 
ac similitudines eius quibus apparuit et 
locutus est hevme.. Cui eliam in. principio 
apparuit ecclesia im varüs figuris. Sunt 
ergo wisiones ecclesie mwmero  qualtuor 
pastoris nuntii penitentie uisionum nume - 
rus quinque* mandala ewusdem  mumero 
duodecim  simililudines ipsius numero 
decen. 

Capitum lemmata Cotelerii sunt. 

2) vendit Vot. Esse Hermam Roma 
oriundum, hinc male nonnulli colligunt ; 
Romae plus minusve temporis eum vixisse, 
haud dubie illinc apparet, quod Tiberim 
ac civitatem Ostiorum. viamque Appiam 
(Campanam) et agrum Cumanum prae- 
sens vidit. 

3) cognovi Vat., vocc. autem et visam 
omissis. 

4). post tempus aliquod p. Exacto^au- 
lem. tempore aliquo Vat, 

a duci eam de flumine Vat, qui ante 

. libris. 


6) Exhibet Vat. Visaque ea dizi. feliz 
essem si lalem ucorem haberem. et spe- 
ciem cum vidissem cogilabam in corde 
meo dicens. feliz essem si talem ucorem 
haberem, et. spelie et moribus. Hoc solum 
cogitavi nec ulira aliquid cogitavi. post: - 
tempus aliquod proficiscens cum his cogi- 
lalionibus proficiscens honorificans creatu-. 
ram dei' quam magnifica el pulcherrima | sif. 

7) Spiritus afflatu ad visionem ob- 
tuendam idoneus superne redditur. 

8) abrupens p. abruplus, et invius Vat. 

9) est om. Vat, ex quo dedi, suffra- 
gante editione príncipe (Fabri Stapulen- 
sis) et Codice Palatino 150. mulierem 
illam, quam concupieram p. mulierem, quam 
concupiweram. vulg. 

10) quid hic facis domina, Vat. 

11) Ας p. AL eum. Yat. 

12) precepia  sum' p. 
hue Vat. 


 ntoepla . SUD 


1) In. Cod. Palatino prima manus 
scripserat qumdà, unde radendo factum 
est cuida. Deinde distincte radae. 

2) conrosas Pal. 


410 HERMAE PASTOR. LIBER L VISIO I. (A) 

peccata tua arguam apud Dominum. ?? Domina, inquam, ,num tu me 
argues? Νου, inquit. Sed audi verba, quae tibi dietura sum. — Deus, 
qui in caelis habitat, et condidit ex nihilo ea. quae sunt, et multiplicavit 
propler sanetam ecclesiam suam, irascitur tibi, quoniam peceasti in me. 
Respondens dico ei: ,domina, si in te ego peccavi, ubi, aut quo in loco," 
aut quando tibi turpe verbum locutus sum? Nonne semper te 
quasi dominam" arbitratus sum? — Nonne semper te veritus". velut so- 
rorem? Quid in me? commentiris haec tam nefanda ?' Tunc illa arri- 
dens mihi ait: ,in corde tuo ascendit concupiscentia nequitiae. An^ - 
non videtur tibi, viro iusto rem iniquam esse, si ascenderit in corde 
mála concupiscentia? Peccatum est ei, et quidem grande. lustus enim 
vir iusta? cogitat. Cogitante ergo ill quae iusta sunt, et recte eo 
incedente," in caelis propitium habebit Dominum in omni negotio suo. 
Qui autem nefanda cogitant in cordibus suis, mortem et captivitatem 
sibi? assumunt; maxime ii" qui seculum hoc diligunt, et gloriantur in 
divitis suis, et qui non exspectant futura bona: vacuantur animae gorum. 
Haec autem faciunt dubii, qui non habent spem in Domino; et conte- 
. mnunt et negligunt vitam suam." Sed tu ora ad Dominum, et sanabit 
peccata tua, totiusque domus tuae, et omnium sanctorum.' 


(4) H. Postquam autem locuta est! verba haec, elausi sunt caeli. Et 
ego totus eram in maerore" et metu, et dicebam intra me: ,si hoc mihi 
peccatum adseribitur, quo modo potero salvus esse, aut quo modo exo- 
. rabo Dominum pro peceatis meis abundantissimis? — Quibus? verbis rogabo 
Dominum, ut mihi propitius sit? Haec me recogilante et discernente 
in corde meo, video contra me cathedram^ de lanis candidis, sicut nix, 
factam magnam. Et venit mulier anus in veste splendida, habens librum 
im manu; et sedit sola, et salutavit me: ,Herma, ave.í Et ego maestus 
et plorans dixi: ,domina, ave. Et illa dixit mihi: ,quid maestus es, 
Herma, qui eras patiens et modestus et semper hilaris? Respondens 
dieo ei: ,domina, contumelia mihi? obiecta esta muliere optima, dicente, 
quod' peccavi in eam. Ac" illa dixit mihi: ,absit a servo Dei res ista. 
Sed forte in corde tuo ascendit illius concupiscentia) Est quidem in 
servis Dei talis cogitatio peccatum inferens. Non enim debet haec cogitatio 
abhorrenda esse in servo Dei, neque spiritus probatus concupiscere malum 





19) a domino p. apud. Dominum Vat., 
qui pergit domina nec (ume arguis, Non 
inquit sed audivi verba que libi incipio 
dicere" dominus qui in celis, Loudatum 
hunc locum habemus apud Orig. Tom. 1. 
comment. in loann. I, 1. T. I. P. 1. p. 
31. ed. Lommatzch. Cfr. infra Mand. 1. 

14) οἱ ubi aut in quo loco Vat. 

15) Vulg. pron. aliquod post verbum 
exclusi ο, Pal. Vat. 

16) ac si deam p. quasi dominam Vat. 

17) veritus. (Fab. Stap. veritus sum) 
p. reveritus sum. ex Vat. 

18) mei p. im me Vat, cum quo su- 


binde mutavi comminisceris in commenli- 
Tris. Quid michi commentaris Fab. St. 

19) Aui p. An Vat., mox sevam rem 
esse si ascendit im corde illius mala con- 
cupiscentia peccalum ei quidem magnum. 

20) iuste Vat. 

21) ingrediente illo p. eo incedente Vat. 

22) sibi adiunxi ex Pal. Vat. et 
Fab. St. 

23) hi Vat., qui repetit post divitiis 
Suis vocc, πο οἱ caplivitatem — sibi 
assumunt. 

24) et. contempnunt negligunt. viam 
suam Vat. 


HERMAE PASTOR. LIBER L VISIO 1. (B) . 411 
Dominum. Dico ego ei: tu ergo me accusas? Et ait mihi: ego non; sed 
audi sermones meos, quos incipio tibi dicere. — Deus, qui habitat in caelis, 
et fecit ex nihilo, ut essent omnia abundare et crescere propter sanctam 
ecclesiam suam, irascitur? tibi, quoniam peccasti in me. Respondens . 
autem dixi ei: in te quomodo peccavi, aut quando tibi impudicum verbum 
locutus sum? Non semper te verecundatus sum quomodo sororem? 
Quid in me menliris haec iniqua et immunda? la autem ridens dixit 
mihi: in corde tuo ascendit concupiscentia iniqua. 
homini iusto iniqua res esse, si ascenderit in corde eius iniqua concu- 
piscentia? Peccatum est, et magnum.  Dicehas mihi: vir iustus iusta 
cogitat. Quando autem iusla cogitat , lpse se corrigit, et gratia eius in 
caelis erit, et propitium habebit Dominum in omni negotio suo. Qui 
autem iniqua cogitant in cordibus suis, morlem et captivitatem sibi ad- 
quirent; maxime illi, qui seculum hoe sibi vindieant, et luxuriantes in 
divitiis suis gloríam venturam negligunt. Non resistunt iisdem luxuriis* 
animae suae non habentes spem vitae; ipsi enim de se et.de vita sua 
desperant. Tu autem ora ad Dominum, et dimittet tibi peccata tua et 
totius domus tuae et omnium sanctorum. 


(n) II. Et eum locuta fuisset verba ista, elusi! sunt caeli. 
iotus in timore eram tremens et tristis. Dicebam autem in corde meo: 
si hoc peccatum mihi adscribitur, quomodo possum salvari, aut quo- 
modo Dominum Deum propitiare in his peccatis possum meis, aut qui- 
bus verbis eum rogare, ut mihi propitietur in his quae cogitavi? Et. 
me hoc disputante? in corde meo, video contra me cathedram candidam 
de lanis niveis factam magnam. Et veniens quaedam femina senior in 
veste limpida, habens librum in manibus, et sedens sola salutavit; me 
dicens: ave Herma. Et ego tristis et ploraus dixi ei: ave. domina. Et 
dixit mihi: quid tristis es tu, longanimis et sine iracundia et omnia ri- 
dens? Quid sic vultu tris? es et non hilari? Et ego dixi ei: a femiua 
bona dicente mihi, quod peecassem in ea. Et illa dixit mihi: nequa- 
quam super servum Domini hoe negotium. Sed forte.in corde tuo [con- 
cupiscentia] ascendit de ipsa. Est quidem servis Dei cogitatio peccatum 
adferens. Iniqua autem cogitatio est^ timida in' omni casto spiritu et 


Et ego 


Cap. Π. 1) postquam locuta. est au- 8) fta c. Vat, Et Pal, Αἱ vulg. 'Se- 


Aut non tibi videtur... i 


lem Vat. Respicit animo ancipite homines 
sive διψύχους. Cfr. Ep. fac. 1, 8. Vis. 
3, 4. 

2) memore Vat. 


3) plenissimis. Quanlis p. abundan - 
ligeimis? Quibus Vat. 


"4)L e. ex adverso positam sellam. 
Fabricius. 


$) singularis Vat. Mulier anus (Pal. 
femina senior) Hermam salutans figura 
Ecclesiae est. Huc spectant, quae Hieron. 
scribit in Osee ad €. 7, 9 


6) mihi ponitur post est in Vat. 
7T) qui. Vatfe 


quens mihi non est in Vat. 

9) illa p. ilius concupiscentia Vat. 
Coneupiscentiae voce usum fuisse aucto- 
rem ex nolione in scholis recepta, ut 
docet Oxon, vix persuasum sibi habebit, 
qui haec et quae sequuntur, attente le- 
gerit. 


3) irascor Pal. 

4) et luzorianles indi divilüs suis 
gloriam venturam negligenl. Non resistens 
hisdem {μον Pal. 

Cap. Π. 1) Ita scribit Pal. 

2) disputantem. Pai. 

3) iristis Pal, 

4) et Pal. 


42 HERMAE PASTOR, LIBER 1. VISIO I. (A) 


opus; οἱ praecipue Hermas, qui est continens ab ommi concupiscentia 
Scelesta, et est omui simplicitate plenus et innocentia magna. 


(4) HI. , Verumtamen" non causa tua iraseitur Deus, sed propter domum 
tuam, quae nefas admisit in Dominum et in parentes suos. Et tu cum 
sis amator filiorum, non commonuisti domum tuam, sed dimisisti illos 
conversari violenter. Propter hoc enim? irascitur tibi Dominus; sed 
sanabit! omnia quae ante gesta sunt mala in domo tua. Propter illorum 
enim peccata ef iniquilates consumtus es a secularibus negotiis? lam 
'enim misericordia Dei miserta? est tui et domus tuae, et conservavit te 
in gloria. Tu tantum noli vagari, sed animaequus' esto, et conforla 
domum iuam. Tanquam aerarius producens opus suum exponit ei cui 
vult, sic et tu verbum quotidianum iustum docens abscindes grande pec- 
catum. Ne desinas ergo commonere natos tuos; scit enim Dominus, 
quod? poenitentiam agent ex toto corde suo, et scribeU^ te in libro 
vitae. Cumque finisset verba haee, ait mihi: ,vis audire me legentem?' 
Dico οἱ: ,domina, volo. Esto ergo auditor. Et revoluto libro lege- 
bat gloriose," maguifice et mirifice, quae non poteram in memoria reti- 
nere, Erant enim verba terrifica ,? quae non poterat homo sustinere. 
Novissima tamen verba memoriae mandavi; ^ erant enim pauca? et utilia 
nobis: ,ecce Deus virtutum, qui invisibili virtute et magno sensu suo 
condidit mundum, et honorifico consilio cireumdedit decorem creaturae 
suae, et forissimo' suo verbo confixit caelum, et fundavit terram" super 
aquas, et virtute sua polenti condidit sanctam ecclesiam suam,^ quam 
benedixit; ecce, transferet caelos ac monies, colles? ac maria, et omnia 
plana fient eleetis eius, ut reddat illis repromissionem, quam repromisit, 
.eum multo honore et gaudio, si servarint? legitima Dei, quae acceperunt 
in magna fide.' 


(4) IV. Cumque consumasset legendo, exsurrexit de cathedra; el vene- 
runt quattuor iuvenes, et tulerunt cathedram! ad orientem. Et vocavit 
me ad se, οἱ Lleligit pectus meum aitque mihi: ,placuit tibi lectio mea? 


10) In Vat. enuntiatio ita sonat: Non 
enim cogitatio hec debet esse abhorrenda 
servo dei οἱ spetie probatus concupiscere 
in malum opus εί precipue herma, qui est 
conlinens ab omni pollulione scelesia. Ex 
Codice. Carmelit. Paris. Cotelerius alfert 
spiritu probalus, quod praestat, nisi scri- 
pseris.casfus spirilus el probatus, 

αρ. Π. 1) sed Vat, ex quo reposui 
causa [ua p. cawsa [ui, οἱ lavente Pal. 
Deus p. Dominus. ln Vat. irascefur p. 
irascitur. Quid significel Hermae domus, 
distinctius dicitur Vis. 2, 

2) conviolari seve p. conversari vio- 
leniter. Vat. 

3) enim om. Vat. 

4) sanauit Vat. 

5) Hinc οἱ ex verbis: negotalionibus 
ünplicitus es (Vis. 2, 3.) coniecit Cotla 


(Kirchengesch. I. p. 648.), Hermam exer- 
cuisse mercaluram, divitiasque suas filio- 
rum nequitia perdidisse. Similiter Fleury 
(hist. eccl. T. I. Lib. 2. $. 44.) suspica- 
tur, Hermam fuisse laicum, a filiis ad 
inopiam redactum (consumtus a secula- 
ribus negoliis). Contra Dodwellus et 
Tillemontius Hermam clericum fuisse opi- 
uantur. Cfr. Iachmannus, Der Hirte des 
Hermas, Kónigsberg 1835. p. 26 et 27. H, 

6) miserata Vat. Ibidem mox om. fe. 

T) animequius Vat. 

8) lamquam errarius producens domum 
opus δι  opricuum εὖ cui vult. sic el 
μι verbum. cotidianum iuste dicens. absides 
grande peccatum. Vat. 


9) deus qm p. Dominus, quod Vat. 
10) scribit Vat, In. PM, et. scribentur 


HERMAE PASTOR. LIBER L VISIO I. (B) 419 


probato, si desideravit opus iniquum, et maxime tu, qui abstines ab omni 
desiderio iniquo, et [es] totius simplicitatis et innocentiae magnae. 


(κ) III. Sed non propter hoc irascitur tibi Deus, sed ut domum tuam 
quae iniqua egit ante Dominum et in vobis parentibus suis corrigas. 
Tu autem satis diligens filios tuos non monebas domum tuam, sed reli- 
quisti eos, ut multum corrumperentur. Propter hoc ergo irascitur tibi 
Deus; sed purgabit omnem iniquitatem suam, quae anle facta est in 
domo tua. Propter illorum autem peccata et iniquitates tu corruptus 
es a secularibus actibus. Sed in mulia miseratione Dominus misertus 
est tibi e£ domui tuae, et conservavit domum tuam. Sicut enim faber 
ferrarius molliens opus suum et quomodo voluerit perficiet:! ita et sermo 
iustus quotidianus convincit omnem iniquitatem. — Non deficias ergo monens 
filios tuos; scio autem, quod iam poenitentiam agent ex omni corde suo," 
et scribentur in libris vitae sanctorum. Et postquam locuta est haec 
verba, dixit mihi: vis audire me legentem? Et ego dixi: etiam domina. 
Et ait mihi: esto audiens: audi laudes Dei. Et eum audissem magna 
et mirabilia, non potui ea in mente habere: omnia autem verba terri- 
bilia, quae non potest homo portare. Novissima autem verba in mente 
habui; erant autem nobis consentanea et mansueta: Ecce Deus virtutum, 
qui omnia virtute sustentabili et sensu suo magno aedificans seculum 
et magno consilio ponens decorem creaturae suae et forlissimo verbo? 
suo configens caelum et fundans terram super aquam, et potenti virtute 
aedificans sanctam ecclesiam suam, quam et benedixit — eece iransferet 
caelos et montes et colles et maria, et omnia plana fient electis eius, ut 
reddat eis promissionem, quam promisit, cum multa gloria; et gaudium 
[erit magnum,] si servaverint legilima Dei sui, quam acceperunt cum 
magna fide. 


(n) IV. Cum ergo finisset legens et se levasset de cathedra, venerunt 
quattuor iuvenes et tulerunt cathedram et ierunt ad orientem. —Vocans 
autem me tetigit pectus meum et ait mihi: placuit tibi leclio mea? — Et 


in libris vitae sanctorum. 
Apoc. 20, 15. 


Cfr. Phil. 4, 8. pr. et Cot. plena p. plana, quod quidem 


distincte exhibet Pal. Vid. II Petr. 3, 5. 


11) ei om. Yat. 

12) glorias Vat. 

13) In. libro apocrypho Esdrae ]V. 
6, 17. auditur somus eius sicul sonus 
aquar um mullarum. Plura persimilia Esdrae 
εἰ Hermae Pastoris congessit Iachmaun 
l. c. p. 65. 

14) Novissima tamen verba in verba 
memoria mandavi Vat. 

15) modica Vat. 

16) Voce. circumdedit decorem. crea- 
lurae suae, et fortissimo des. in Vat, 

17) teras. Vat. 

18) suam om. Vat. 

19) colles om. Vat., ubi mox c. ed. 


Loquitur de electis (Cfr. Rom. 8, 33. 
Matth. 22, 16. Ioan. 13, 18. Eph. 1, 4.), 
docens simul hominis libertatem Sim. 8, 
6. 11. Vide Iachmann p. 78. 

20) si servarini Vat., si servaverint 
Vict. ap. Cot. et Pal, servaverinl absque 
$i Cot. 

Cap. IV. 1) fricum (sic) cathedram 
p. cathedram. Vat. 


Cap. III. 1) perficiet. ewm Pal.,, ubi 
postmodum convincib omne iniquitalem., 

2) quod iam penilenliam | agebunt ex 
omni corde tuo Pal. 

3) vero Pal. 


414 HERMAE PASTOR. LIBER 1. VISIO 1; Π. (A) 

Dieo ei; ,domina; haec mihi novissima placent; priora aulem sdévà ét 
dura sunt Ac? illa ai£ mihi: ,haec novissima iustis, priora autem {6- 
fugis et ethnicis Et cum loqueretur mecum, duo quidam viri appa- 
ruerunt, et sustulerunt illam humeris! et abierunt, ubi et cathedra erat, 
ad orientem.  Hilaris autem discessit, Et cum iret," ait mihi: ,confor- 
tare, Herma!' 


VISIO Π. 


Rursuin dé megligenti waoris loquacis et filiorum libidinosorum. casti- 
gatione; οί eius moribus. 


(4) 1, Cum vero proficiscerer Cumis! cirea illud tempus quo et anno 
priore, ambulans commemoratus sum anni prioris visionem.  Rursumque 
me abstulit spiritus, et duxit? me in eundem locum, quo anno priore. 
Cumque venissem ad illum locum, positis genibus* coepi orare Dominum, 
el honorificare nomen eius, quod dignum me arbitratus sit, et manife- 
staverit mihi peccata pristina. Et cum surrexissem ab oratione, video? 
eontra me anum illam, quam et anno superiore? videram, ambulantem 
et legeritem libellum aliquem. — Et ait mihi: ,potes haec electis Dei re- 
nuntiare?^ Dico ei: ,domina, tanta' in memoria relinere non possum; 
da autem mihi libellum, et deseribam.í ,Accipe;! inquit, ,et restitues 
mihi eum." — Ut autem accepi, in quendam loeum agri secedens,' descripsi 
omhia ad litteram; non inveniebam enim syllabas. Cumque consum- 
inassem scripturam" libelli, subito de manu mea raptus est libellus; a 
quo autem, non vidi. 


(4) Π. Post quindecim autem dies, eum ieiunassem, multumque Domi- 
num rogassem, revelata est mihi scientia scripturae. Erat aulem scfip- 
tura haec: ,semen tuum, Herma, deliquit in Dominum, et prodiderunt 
parentes suos in nequitia? magna. Et audierunt proditores parentum, 
et prodentes^ profecerunt. Sed etiamnune adiecerunt peccatis suis libi- 
dines et commaculationes" nequitiae, et sic impleverunt iniquitates süas. 


2) [ta Vat., et Pol, At vulg. (ant eadem in Vat. οἱ pauca cum varie- 


3) Cotelerii mendum istis ab ipso 


correctum, repetiit Cler. ο, leclione Lamb. 


iuslis ad oram, ac si ea fuissel nova. 

4) eam in humeris p. illom humeris Vat. 

5) Sic ex Pal. Vat, abiret vulg. 

Vis. Π. 1) Ita edidi duce Cod. Pal. 
In Vat. sicuti in rlqq. Mss. et libr. impr. 
cum his suppl.cogitalionibus. Verum iam 
vidit Cotelerius. 

2) spetie οἱ eduvit p. spiritus οἱ 
dumrit Vat, i. e. per apocalypsin. 

3) priore c. Vat. el Fab. St, primo 
Cot. 

4) genubus Val. Vocc. Cumque ve- 
missem ad illum locum, positis genibus 
coepi orate Dominum Gallandius non ini- 
que textui inseruit ex Cod. Carmel.; ex- 


tate in Pal. 

5) audivi Vat. 

6) priore Vat. Cfr. Vis. 1, 2. 

1) tanla non est in Vat. 

8) Ita ex Vat., restituas mihi illum 
vulg. 
9) sedens Vat., im wno loco sedi Pal. 
Cfr. Clemens Alex. Strom. VI, 15. p. 806. 
Veteres scriptione continua multum quo- 
que temporis post saéculum seeundum 
non solum in nummüs ét lapidibus $i- 
gnandis, sed in libris étiam conscribendis 
usos fuisse, testes sunt Codd. inanu scri- 
pti, SS. Bibliorum Gr., Virgilii et Ternetii, 
qui in bibliotheca Vatican numeris 1209. 
3225. 3220. signati assefvantur, üt de 
multis aliorum aüctorüm —palimpsestis 


* » 





HERMAE PASTOR. LIBER 1 VISIOL π.δ. 






ego dixi: haec novissima mihi placent; priora autem dura et difficili | 
Et ait mihi: haec novissima iustis, priora autem gentibus et iui jiráé- 
.varicatores sunt. Cum autem loqueretur mihi, duo quidam viri jaruéruit 
et sustulerunt eam manibus suis et ierunt, ubi et cathedra, ad oriéttér. 
Hilaris enim ibat. Et cum iret, dixit mihi: viriliter age. 


VISIO. SEGUNDA. 


(X) L Cum apud regionem Cumanorum iter facerem, eo temporé quo 
antea fueram, ambulans memoratus sum prioris visionis. Etiterum tulit 
me spiritus et. duxit in eo loco, ubi et antea, Veniens ergo ad illum! 
locum posui genua et coepi orare Deum et laudare nomen eiu$, quo- 
niam dignum me duxit et nota mihi fecit peccata mea priora. Et: cum 
surrexissem ab oratione, video contra me illam seniorem, quam videram, 
ambulantem et librum legentem. Et ait mihi: potes haec electis Dei 
nuntiare? Et ego dixi ei: haec tanta memor esse non possum; sed da 
mihi ipsum librum, ut scribam mihi illum. Áceipiens autem librum, iii 
uno loeo sedi et seripsi omnia per ordinem. Non autem inveniebam 
per syllabas declináre ipsam scripturam. Et cum finissem omnem séri- 
pturam eiusdem libri, subito idem^ liber a nescio quo raptus est de 
manibus meis. 


(s) 1I. Post quindecim autem dies, cum ieiunarem et multum Dominum 
orarem, demonstrata est mihi nolitia ipsius scripturae. Erant autem 
scripta haec: semen tuum Herma deliquit in Domino, et blasphemaverunt 
Dominum et tradiderunt parentes suos in nequitia magna. Et audie- 
runt iraditores parentum, οἱ tradentes eos nihil sibi profuerunt. Sed 
superaddiderunt peccatis luxurias et compositiones iniquitatum, et 


nosiro tempore proditis taceam, — Quae 
cum ita sint, mirantur viri docti, quod 
Hermas s yllabas desideret, cum ne voces 
quidem in scriptione conlinua reperian- 
tnr separatae. Ast in hoc loco ab in- 
lerpretibus tantum agitato nihil eum offen- 
dit, qui genuinum eius sensum capiat. 
Hermas quippe in libro illo non quaerit, 


10) seripturas Vat. 


Cap. Π. 1) Ha est in Vat. et ap. 
Fab. St, dominum. orarem Pal., rogassem 
Dominum Cot. Revelata est Hermae scien- 
lia scripturae libelli ei traditi. 

2) deliquid im domino Vat. 

3) equiciam Vat. 


quod invenire nequit. Nihil sane ex libro 
intelligit, utpote quem legere non possit. 
Legere autem non potuit id, quod sylla- 
batim oculis dividere, iamque eo ipso 
iempore mente comprehendere (συλλαµ- 
βάνειν) non valebat. Unde nihil aliud 
notat novi, quam quod nec ore nec ocu- 
lis nec mente scripturam illam potuerit 
syllabatim efferre. Favet huic interpreta- 
tioni lectio Codicis Pal. Non autem in- 
veniebem, per syllabas declinare ipsam 
Scripluram, sive vocem syllaba proprio 
Suo sensu sive de verbis accipias, ut est 
ap. Martial. 1, 62. de Catullo: 
Verona docli syllabas amat vatis, 
Marone felix Mantua est, 
ubi intelligas numeros et versus. 


4) Sie Cod. G. (Sanct. Germ.) ap. 
Cot., cuius textus et Vat. prudenles, ut 
ed. Fab. St. Recte Gallicciolli: Porsero 
orecchio a quelli che si fan beffe de' 
genitori, e nelle loro onte quelli sopra- 
vanzarono. Aliter Pal. in secundo membro. 
Agitur autem in primo de Christianis 
parentibus apud iudices paganos denun- 
tiatis. 

5) commoderaliones Va., compositio- 
nes Pal, quod praestat. 


Vis. H. 1) illud Pal. 

2) sibilo ide scr. Pal. Ultima vox 
fortassis transcriptio est verbi ἴδε (19 ού) 
— ecce. Tum legas subito ecce vel ecce 
subito, 


416 HERMAE PASTOR. LIBER 1. VISIO II. (A) 

Sed impropera verba haec filis tuis omnibus et coniugi tuae, quae 
. futura est.soror tua. Et ipsa enim compescat linguam suam, in qua 
malignatur. Sed' auditis verbis his continebit se, et consequetur": 
misericordiam.  Erudietur enim, postquam improperaveris illi haec verba, 
quae mandavit ille. dominator, ut tibi revelentur. Tune remittentur^? 
illis peccata, quae" iampridem peceaverunt, et omnibus sanctis, qui pee- 
caverunt usque in hodiernum diem, si ex loto corde suo egerint poeni- 
tentiam, et abstulerint!? a cordibus suis dubitationes. luravit enim do- 
minator ille per gloriam suam super electos suos, praefinita ista die^ 
etiamnunt si peccaverit aliquis, non habiturum illum salutem, — Poeniten- 
tiae enim iustorum habent fines. Impleti^ sunt dies poenitentiae ommi- 
bus sanctis; gentibus autem poenitentia usque in novissimo die. — Dices 
ergo eis qui praesunt ecclesiae, ut dirigant vias suas in iustitia, ut 
recipiant in pleno repromissionem eum multa gloria. Permanete" ergo, 
qui operamini iustitiam, et sie facite, ut sit transitus vester cum sanctis 
angelis. Felices vos, quicunque sustinetis pressuram supervenientem ma- 
gnam, et quieunque non negaverit vitam suam. luravit enim Dominus per 
Filium suum: qui denegaverit Filium et se, spondentes se vitam illius, 
οἱ ipsi denegaturi sunt illum in advenientibus diebus.^ li? autem qui 
nunquam" denegaverint, ob nimiam misericordiam propitius factus est illis.' 


(4) II. , Tu autem, Herma, noli meminisse iniuriarum! filiorum tuorum, 
sed nec sororem tuam mnegligas; sed cura, ut emendentur? a pristinis 
peccatis. Erudientur? enim doctrina ista, sí tu iam non fuerís memor 
iniuriae* illorum. Memoria enim iniuriarum? mortem operatur, oblivio 
vero earum vitam aeternam. Τα autem,? Herma, magnas tribulationes 
seculares sustinuisti propter praevaricationes domus tuae, quoniam illas, 
ut ad te nihil pertinentes, neglexisti! et in negoliationibus tuis malignis 
implieitus es. Sed illud te salvum faciet, quod non discesseris a Deo 


6) Durante primo Christianae pieta- 
tis ardore, coniugati subinde, ex consensu, 
thori commerciis abstinebant, et uxor in 
sororem cessit, Oxon. Cfr. Tertull. lih. 
T. ad uxor. c. 6. Vid. cap. seq. et Sim. 
9, 11. Clemens Alex. Strom. lii, c. 6. 
Vl, ο, 12. 

7) lta G, Vat., Gallicciolli, et Cot. 
c. Fab. St. Maiori signo distinxi post 
malignatur c. Vat. Pal. 

8) habebit Vat. 

9) improbaveris hec verba illi que 
mandavit illi dominator Vat. 

10) emittentur Vat. 

11) qui Vat, ubi des. voee. οἱ ommi- 
bus sanctis, qui peccaverunt. 

12) abstulerunt. Vat. 

13) quod si super slatula. die adhuc 
peccatum. fuerit Pal. Interpunetione post 
die ο. Vat, sublata alius nascitur sensus. 
Jam non de die iudicii locus accipiendus 


esse videtur. Neque autem de illa die 
cogitaverim, qua Hermas oraculum acce- 
pit, sed de ea, quam Dominus sapienter 
sibi praefixit, hominibus certe ignotam. 

14) repleti Vat. 

15) οἱ gentibus autem. penitentie us- 
que 3n novissima, die Vat. 

16) suas om. Vat. 

17) Prius permanente Vat. 

18) Ita iam edidit Fab. St., nescio 
an Codd. auctoritate nisus. Coniectando 
potus ita confietus mihi esse videtur to- 
tus locus. At si coniectura necesse est, 
proposuerim hanc, quae ad Mss. proprius 
accedi: luravit enim Dominus per filium 
$uum: qui denegaverint filium seque, de- 


. Spondent vitam suam, quia eum demnega- 


luri. sunt etiam in. advenientibus diebus. 
In Codd. Carmel, Bodl. Lamb. Vat. qui 
denegaverit filium seque despondentes vi- 
lam suam qui mune denegaturi sunl in 


HERMAÉ PASTOR. LIBER i visitó 1L (B) 41] 
sic eoripletae sunt iniquitates ipsorum. Sed inerepa his sermonibus 
filios tuos omnes et uxorem tuam, quae incipit soror tua esse, οἱ non 
abstinet lingua, in qua nequiter agit. Audiens enim haee verba evadet, 
et. habebit misericordiam post istam increpationem tuam et horum ser- 
monum, quos' mihi mandavit Dominus vt tibi manifestentur, quando 
dimittuntur eis omnia peccata, quae ante peccaverunt. Et omnibus qui- 
dem dimissio erit, qui peccaverunt usque in hune diem, si ex ommi 
corde poenitentiam egerint et tulerint de cordibus suis dubietatem. lu- 
ravit enim Dominus per gloriam suam super electos suos, quodsi super: 
statuta die adhue peccatum fuerit, non habere eos salutem. Poenitentia 
autem iustorum habet finem. —Completi sunt dies poenitentiae omnibus 
sanctis; nam et gentibus poenitentia est. usque ad novissimum diem. 
Die. ergo prioribus ecclesiae, ut corrigant vias suas ad iustitiam, ut 
recipiant plenam promissionem cum magna gloria, perseveranter ope- 
rantes iustitiam, Et nolitis in quibusdam dubii? esse, ut fiat iter. ve- 
strum eum angelis sanctis. Beati vos, qui perseveratis in tribulatione, 
quae supervenit magna, et qui non negent vitam suam. uravit enim 
Dominus per filium suum, eos qui negaverunt Dominum suum despera- 
tos haberi a vita sua, qui nunc? incipiunt negare in diebus superveni- 
entibus. Nam his, qui primum negaverunt, propter multam misericor- 

diam suam propitiabitur. Deus. 


ο) ΠΙ. Tu autem ne memor sis malitiae filiorum tuorum, nec! demit- 
tas sororem tuam, ut purgentur a peccatis suis. Corripientur" autem corre- 
plione iusta, si tu memor non fueris malorum illorum; malitiae autem 
memoria mortem operatur aeternam. Tu autem multas tribulationes 
habuisti proprias propter praevarieationes domus tuae, quoniam non tibi 
pertinet de ipsis, sed recogitasti et in negotiis tuis nequissimis cir- 
cuisti et te involvisti, Sed salvaberis eo, quod non recessisti a Deo vivo. 


advenienlibus diebus.  Genuinus sensus 
latet in Pal. Coniectura nostra aut le- 
etiane Codicis Pal. recepta, deest quidem 
apodosis illa, quam habemus Matth. 10, 
33. Sed alia heie, quam illic, exposcitur, 
neque ea caremus.  F'elices praedicat, 
quicumque sustinent pressuram superve- 
nientem maguam et quicnmque non ne- 
gaverint vitam suam; despondent i. e 
amittunt vitam suam Dominum negantes, 
quia etiam diebus affuturis idem facient. 
Cfr. Sim. 9, 28. 20. : 


3) erudietur Vat. 

4) malorum malicie Vat. 

5) malorum. Vat. 

6) oblivio enim malorum vitam eler- 
nam cooperabtur. Tu enim Vat., postea 
habuisli p. sustinuisti. — 


T) quoniam non perlinudl ad. te de 
illis p. quoniam illas, αἱ ad te mihil 
pertinentes, meglezisti Vat. 


Cap. Π. 1) quae Pal. 
2) perseverantes operantes iustitiam. 


19) Hi Vat. 

20) Legas c. Pal. primum 1. e. semel. 
Nam qui numquam deneg gaverint, iis pro- 
fecto nimia illa Dei misericordia non 
opus est. 


Cap. HI. 1) malorum Vat. Iam uxor 
Hermae soror faeta est ipsi. 

2) sinas, sed ul emendelur p.negligas, 
sed cura, ut emendetur. Vat. 


PATRES APOST. 


Et non in quibusdam dubios Pal. 
3) Legerim quia imm nunc. 


Cap. HI. 1) et Pal. Quam lectionem 
οἱ retinere malueris, saltem scribendum 
(ibi erit οἱ dimillas sorori tuae (sc. ma- 
lignitatem). Sie Tacit. III. Hist. 55. His tri- 
buta dimiltere, alios immunitatibus juvare, 

2) corripiantur Pal. 


21 


418 


vivo. 


HERMAE PASTOR. -LIBER I. 


VISIO 1I. (A) 


Et simplicitas tua et singularis continentia salvum facient te," si 


permanseris. Et omnes salvos facient, quicunque huiuscemodi operantur, 


et ingrediuntur in innocentia οἱ simplicitate. 
invalescent adversus omnes nequitias, 


Hi, qui huiusmodi sunt, 


^? et permanebunt in vitam aeternam. 


Felices omnes, qui operantur iustitiam; non absumentur usque in vitam 


aeternam." 
iterum nega. 
Heldam et Modal, 


Dices autem: ecce? magna tribulatio venit. 


Si tibi videtur, 


Prope est Dominus convertentibus, sicut scriptum est in 
qui vatiemati sunt in solitudine populo.' 


D 


(4)IV. Revelatum autem est mihi, fratres, dormienti! a iuvene specioso 
et dicente mihi: ,anum Illam, à qua accepisti libellum, quam putas esset 


Et ego dixi: ,Sibyllam.? 
Domine? Et dixit mihi: 


ergo anus est/^ Quoniam, 


Erras,' inquit, ,non est.' 
ecclesia Dei est.' 
inquit , 
anus; et propter illam mundus factus est. 


Quae est ergo; 

Et dixi ad illum: ,quare 
omnium prima ereata οί, ideo 
Post haec autem visionem 


- vidi in domo mea, et venit illa anus, et interrogavit me, si iam libel- 


lum dedissem senioribus." 


Clemens" in exteras civitates; 


Et respondi: adhuc non. 
bene fecisti; habeo enim quaedam verba adiicere" tibi. 
consummavero omnia verba, aperte scientur ab? electis." 
duos libellos, et mittes unum Clement, et unum Graptae.? 
illi enim permissum, est. 


Λο illa. dixit: 
Cum autem 
*Seribe? ergo 
Mittet autem 
Grapte" autem 


eommonebit viduas et orphanos. Tu aulem leges in hae civitate cum 


senioribus, qui praesunt ecclesiae. 


* [t όψεις δύο βιβλία, xol δώσεις ἓν Ki pers, xol ἓν Ii eni. 
9 Ü 9 


Καὶ Ipomw) μὲν νουθετήσει τὰς γήρας wol τοὺς ὀρφανούς. 


8) οἱ nimia continentia hec salvum 
fecerunt te Vat. 

9) Et omnes salvum faciet — opera- 
lur. Vat. 

10) invalescunt. adversus. omnem ne- 
quiliam, Vot. 

11) assummentur usque $m eternum 
Vet. Melius Pal. mom peribunt usque in 
saeculum. 

12) Dixerit forsan aliquis: Persecutio 
instat permagna, qui in fide permanere 
potero? dices autem magna ecce Vat. 


13) Scilicet fretus sponsionibus de 
misericordia divina, quas temere adhibet 
liber apocryphus, sub Eldadi et Medadi 
nomine conscriptus. Ozon. 


14) scriptum à nelda et i melda Vat. 
Istorum prophetarum nomina Num. 11, 
26. 27. in Hebraeo et in Vulzata sunt 
Eldad et Medad Cot. Liber apocryphus, 
qui eorum nomine ferebatur, iam diu 
perit, Cfr. Fabricius Cod. pseudepigr. 
"V. T.I, p. 801 sq. In Nicephori Sticho- 


Κλήμης 


metria invenitur liber Ἐλὰδ καὶ Moda 
ac notatur ex 400 stichis constare. 'EAÓGó 
καὶ ΛΙωδὰδ est in Synopsi Athanasii, 
in Pal, heldat οἱ modat. 


Cap. IV. 
dormiente Vat, 

2) Non inde sequitur, Hermam libros 
nostros Sibyllinos legisse. Cotelerius pu- 
tat, in Graeco exstitisse προφῆτιν, quam 
latinus interpres verterit Sibyllam; sicut 
infra Lib. II. Mand. VI. ἀγγέλους "Genios 
reddidit, Sed si supra Vis. II, 1. Cumis 
legendum est, obvia satis est causa, quare 
Hlermas anum Sibyllam esse coniecerit. 
Gall. Ozon. 

3) que ergo esi V. 

4) Quoniam omnium prior creata est 
inquit Vat. Ut Clemens Alexandrinus eccle- 
siam coelestem et terrestrem discernit, 
ilà et Hermas; οἱ ecclesia coelestis 
quasi Áeon quidam est, prima Dei crea- 
tura, cuius gratia mundus creatus est. 
Cfr. Rothe, Anfánge etc. p. 612. Not. 42, 


1) Revelatum est. fratres 


HERMAE.PASTOR. LIBER L VISIO Π. (B) 419 
Nam simplicitas: et multa abstinentia tua, hae? salvaverunt te. Et si 
perseveraveris, iu et omnes sálvabuntur, qui eadem agunt et ambulant 
sine malitia eum simplicitate. Tales enim vincent omnem nequitiam et 
permauent in vitam aeternam. Beati omnes, qui operantur iustitiam ; 
non peribunt usque in seculum, Dicis autem: maxima ecce tribulatio 
supervenit. Si placuerit tibi, iterum negaris. luxta est Dominus his 
qui convertuntur ad ipsum, quemadmodum scriptum est in Heldat et 
Modat qui prophetaverunt ad populum in deserto. 


(5)1V. Revelatum est autem mihi, fratres, dormienti a iuvene specioso 
dicente mihi: illam seniorem, a qua librum accepisti, quam putas esse? 
Et ego dixi: Sibyllam. —Erras, ait mihi: non est Sibylla. Et ego dixi: 
quis ergo est? Et ait mihi: ecclesia est. Et dixi ei: quare senior? 
Et ait mihi: quoniam prior omnium creata est, propterea senior est, 60 
quod propter ipsam seculum creatum est. Postea iterum visionem vidi 
in domo inea: venit illa senior et interrogavit me, si librum dedissem 
prioribus ecclesiae. Et cum negassem me eis dedisse, ait mihi: bene 
fecisti; habeo enim? aliqua verba addere. Cum ergo omnia verba finiero, 
per te nota fient electis. Et scribe duos libros: unum mittes Clementi," 
quem scriptum mittet in alias civitates. llli autem, ut supra dietum est, 
monebunt* viduas et orphanos. Tu autem legis ea in ista civitate cum 
senioribus et maioribus natu ecclesiae. 


δὲ πέµψει εἰς τας ἔξω πόλεις, «Σὺ δὲ ἀναγγελεῖς τοῖς πρεσβυτέροις 


τῆς ἐπηλησίας, 


ubi Iachmanni sententia (p. 86.) emen- 
datur. H. Mihi quidem non de tempore, 
sed de excellentia auctorem modo He- 
braeorum hie loqui videtur. In mundo 
quippe ereando omnia Dei consilia ad 
ecclesiam spectabant. Cfr. Ep. Barnabae 
€. 12. not. 25. 

5) Qui praesunt Ecclesiae, vide infra. 

6) fta Vat., At vulg. 

7) adieere Vat, addere Pal., edicere 
vulg. | 

8) ab om. Vat. 

9) Ita Vat., eadem constructio in Pal., 
οἱ supra c. 1. Accipe — restitues. Apud 
Fab. St. et Cot, Seribes. Inde a Scribe usque 
ecclesiae legitur Graece in Orig. Philocal. 
e, 1. ex lib, IV c. 2. de Princ, unde ad- 
scripsimus. Neutrum libellorum Hermae, 
postquam orania revelata fuerint, scriben- 
dorum ab eo diversum esse credo, quem 
adhue ante oculos habemus. Si enim 
libellum intelligeret ab ano muliere ac- 
ceptum, utendum ei erat verbo describere 
ut supra c. 1. Vid, Apoc. 1, 11. Clemen- 
tem Romanum hic respici credunt, Grapte 


9 


aeque ac Clemens fidelibus notissima esse 
debebat, cum praeter nomen eius nihil 
aliud Hermae indicetur. Sunt, qui dia- 
conissam, vel viduarum et orphanorum 
praesidem, vel ipsius Hermae uxorem 
fuisse eam opinentur. Cognomen Grapte 
haud roro occurrit in inscriptionibus la- 
pid.; apud Grut. 494,4. Mamercia Grápte. 
Aliter narrat Pal. 

10) grappate Vat. 

11) Mitte ergo. clementi p. Mitlet au- 
lem. Clemens Vot. - 

12) grappate Vat. 


3) haecPal. Forte — haece. Cfr. Bent- 
ley ad Ter. Andr. I, 1, 99. 

4) Dicis autem mazimo. Ecce tribula- 
Lio supervenit libi si placuerit tibi iterum 
negare iusla (fuit justa) es Pal. 

5) in heldat et modat: sic Pal. 

Cap. IV. 1) dedissem Pal. 

2) Post enim in Pal. pron. me lineola 
subnotatur. 

3) Hoc loco nonnulla exciderunt, 

4) monebant etinfra civita (italice) Pal. 


27* 


430 HERMAE PASTOR. LIBER L VISIO ΠΠ, (À) 


VISIO III. 


De triumphantis ecclesiae structura. et. variis  hominwm | reproborum 
ordinibus. 


(A)I. Visio, quam vidi, fratres, visio talis erat. Cum ieiunassem fre- 
quenter, et precatus essem Dominum, ut mihi ostenderet revelationem, 
quam pollicitus est ostendere per anum illam; eadem nocte apparuit 

mihi anus illa," οἱ dixit mihi: j»quoniam Sic longues et sollicitus es? ad : 
sciendum omnia, veni in agrum, ubi vis, et circa horam sextam miani- 
festabo me tibi, et ostendam tibi quae oporteat te videre./ .Rogavi illam, 
dicens: ,domina, in quem locum agri? Ubi, inquit, ,vis, elige locum 
bonum, secretum.' Antequam autem? loqui coepissem et dicere ei locum, 
ait mihi: ,veniam, ubi vis.' Fui ergo, fratres, in agro, et observavi? 
horas, et veni in locum; ubi constitueram? ei venire. Et video subsel. 
lium positum; erat cervical lineum, et super linteum expansum carba-. 
sinum. Videns haee posita, et neminem esse in loco,' stupere coepi, 
et capilli mei exsurrexerunt, et quasi horror! me comprehendit, cum 
essem solus. Ad? me autem reversus, et memoratus gloriam Dei, et 
accepta audacia, positis. genibus confitebar Deo iterum peccata, quae 
prius. Ecce venit illuc? eum iuvenibus sex, quos et ante videram, et 
stetit post me" et audiebat me orantem, et confitentem Domino? 
peccata mea, Et tangens me dixit: ,desine iam pro peccatis tuis tan- 
tum orare. Ora et? pro iustitia, ut aecipias partem ex ea in domo tua. 
Et erexit me de loco, et apprehendit manum meam, et adduxit me ad 
subsellium, et ait illis iuvenibus: ,ite et aedificate.| Postquam autem disces- 
serunt iuvenes, οἱ nos soli fuimus ," ait mihi: ,sede heic."5 Dico ei: 
,domina, sine seniores ante sedere.| Quod tibi dico inquit, ,sede.*5 
Cumque vellem sedere ad dexleram partem, nom est passa," sed annue. 
hat mihi manu, ut ad sinistram partem sederem. Cogilante autem?" me, 
et maesto existente, quod non sivit me ad dextram"? partem sedere, ait 
mihi: ,quid maestus es, Herma? Locus, qui est ad dextram, illorum est? 
qui iam meruerunt Deum, et passi sunt causa nominis eius." — Tibi autem 
superest multum, ut cum illis sedeas, Sicut manes, in simplicitate Lua 
permane, et sedebis cum illis, et^? quicunque fuerint operati illorum opera, 
et sustinuerint quae illi sustinuerunt.' 


(α)Π. Dico ei: ,domina, vellem scire, quae sustinuerunt./ ,Audi,! in- 
"quit: ,feras bestias, flagella, carceres, cruces, causa nominis eius. Pro- 
pter hoe illorum sunt dextrae partes sanctilatis, et quisquis patietur? pro- 


Vis. HII. 1) apparuit mihi illa anus. Vat. 7) eum locum p. loco Vat. 

2) quoniam sic egens es οἱ sollicilus 8) horripilatio Vat. 
Vat. Similiter Esdras (IV, 9, 20.) in cam- 9) apud Vat., ibidem gloria p. gloriam. 
pum Ardath nominatum mitüitur. Vid. Ita peccatores et poenitentiam agentes 
lachmann p. 65. orare consuevisse, ceteros stantes, mo- 

. 9) ei addit Vat. net Hef. 
4) mihi om. Vat. — 10) Et ecce venit ibi Vat. 
5) extimavi Vat. 11) orantem post me exclusi c. Vat. 


6) conslituerem. Vat. "et Fab. St, 


HERMAE PASTOR. LIBER L VISIO III. (B) 491. 


VISIO TERTIA, 


(9) 1. Visio, quam vidi, fratres, talis est. Cum, ieiunassem  frequen-. 
ler et rogassem Deum, ut mihi revelaret visionem! quam repromiserat 
mihi per illam seniorem, in ipsa nocte paruit mihi illa senior et ait 
mihi: quia sic perseveras in oratione et ità argulus es ad cognoscenda 
omnia, veni in agrum, ubi mavis," et circa horam quintam apparebo 
übi, et ostendam tibi quae oportet te videre. Interrogavi eam dicens: 
domina, in quo loco agri? Et ait mihi: ubi tu vis. Et elegi? locum 
bonum, semotum. Bt antequam dicerem ei de loco, ait mihi: venio. 
ibi, ubi vis. Cum. ergo venissem, fratres, in loco agri illius hora ορ: 
portuna, sieuf promiseram me venturum, vidi scamnum positum ebur- 
neum, et supra scamnum cervical lineum, et supra seamnum sparsum 
carbasinum. Et eum vidissem haec ita posita et nullum ibidem prae- 
sentem , stuporatus faetus sum et tremor me habuit solum, et capilli 
mei steterunt, et frigidus factus sum. Et cum apud me reversus [uis- 
sem et memoratus gratiae Dei, confirmatus sum, et posui genua mea 
el coepi iterum confiteri Deo peccata mea. Et cum tetigisset me illa 
senior, ail mihi: silentium habe, et pro peecatis tuis noli interrogare; 
interroga autem de iustitia, ut^ aecipias partem ex ea in domo tua. 
Et levavit me manu sua et duxit me ad scamnum, et ait iuvenibus: ite, 
aedificate. Et cum recessissent iuvenes, solis nobis derelictis? ait mihi: 
sede hic. Et ego dixi ei: dimitte, senior," primo sedere. Et ait 
mihi: quod tibi dico, fac et sede' hic. Volente autem me sedere in 
parte dextra, non permisit mihi," sed manu sua annuit mihi, ut in 
parte sinistra sederem.  Disputante autem me et triste [existente], quo- 
niam non permisisset me in parle dextra sedere, ait mihi: tristaris, 
quoniam in parte dextra non sedisti? Aliorum locus est: eorum, qui 
iam placuerunt Deo, et passi sunt pro nomine eius, Tibi autem multa 
restant, ut eum ipsis sedeas. Sed quomodo manes, in simplicitate tua 
permane; et sedebis cum eis tu et omnes, quicunque fecerint, quod 
illi fecerunt, et passi fuerint ea, quae passi sunt. 


(s) II. Et dixi ei: domina, volebam scire, quae passi sunt. Et ait 
mihi: audi nunc: flagella, carceres, tristitias magnas, cruces, bestias, 
propter nomen Dei. Ideo ipsorum est pars dextra sanetificationis, ef 


12) Deo Yat. 21) sui Vat. 

13) et om. Vat., idem w accipies. 22) et deest in Vat. 

14) facti sumus Vat., coniunct. aulem Cap. Π. 1) Voce. cruces, causa no- 
anie omissa. minis eius des. in Vat. 

15) hic Yat. 2) fuerit passus Vat. 

16) Ordo vocc. in Vat. sede inquit. Vis. III. 1) Ante vésonem in Pal. 

17) mihi adiungit Vat, qui mox ma- praep. de punctis suppositis excluditur. 
ΠΠ loco abl. 2) manes aut maues Pal. 

18) Hecogitante ergo Vat. 3) elige vulg. 

19) dezleram Yat. lta constanter. 4) aut Pal. 

20) Des. est in Vat. Laureolam mar- 5) dereliclos erat im Pal. 
tyrum gloria peculiari praefulgere, stu- 6) senior correctum ex seniore in Pal. 
diose docent omnes scriptores veteres, ^ 7) Antesede expungitur c litera in Pal. 


Ozon. 8) me Pal. 


492 HERMAE PASTOR. LIBER I. VISIO III. (A) 

pter nomen Dei; reliquorum autem sinistrae partes sunt. Sed utrisque, 
et eis qui ad dexteram, quique? ad sinistram sedent, sunt dona et pro- 
missiones; tantum quod ad dextram sedentes! habent gloriam quandam. 
Tu autem cupidus es sedere ad dextram cum eis; sed exiguitates tuae 
multae sunt. Emundaberis? autem ab exiguitatibus tuis. Sed et omnes, 
qui dubii non fuerint, emundabuntur ab omnibus peccatis in hunc diem." 
Et eum haee dixisset, volebat abire. Et procidens? illi ad pedes, rogavi 
illam per Dominum, ut mihi demonstraret quod repromiserat visum. Αί 
illa rursus apprehendit manum meam, et erexit me, et fecit sedere super 
subsellium ad sinistram, et elevata virga quadam splendida, dixit mihi: 
ides rem magnam?" Dico ei: ,domina, nihil video. —,Ecce, non vides 
eontra te turrim magnam, quae aedificatur super aquas, lapidibus qua- 
dris splendidis? n quadrato enim aedificabatur turris ab illis sex iuve- 
nibus, qui venerant cum illa. Alia autem multa millia virorum adporta- 
bant lapides. Quidam autem? de profundo trahebant lapides; alii de 
terra? transferebant, et porrigebant illis sex iuvenibus. Porro illi? acci- 
piebant, et aedificabant. Eos autem," qui de profundo extrahebantur 
lapides, omnes sie imponebant'? in strueturam; politi enim erant, et con- 
venientes commissurae cum illis lapidibus, sicque? coniungebantur alius 
ad alium, ita ut commissurae eorum non paterent^ Et in hunc modum 
apparebat structura turris tanquam ex uno lapide aedificata. — CaeterosP 
autem lapides, qui afferebantur de terra, quosdam quidem reiiciebant, 
quosdam vero adaptabant? in structuram. Alios" excidebant et proiicie- 
bànt longe a turri. Alii autem lapides multi? circa turrim positi eranl, 
el non ntebantur illis ad? structuram. Erant enim quidam ex illis? sca- 
brosi; alii autem scissuras habebant, alii vero candidi et rotundi," non 
convenientes i strueturam turris. Videbam autem alios lapides proiiei 
longe a turri, et ineidentes in viam,?* et non manentes in via, sed volvi 
de via in locum desertum; alios autem in ignem incidentes et ardentes ; 
alios cadentes secus aquam, nec posse volvi? in aquam, volentibus qui: 
dem eis intrare in aquam. 


(α) ΠΙ. Et cum haec mihi demonstrasset, volebat recedere. Dico ei: 
domina, quid mihi prodest haec vidisse, et non scire, quae sint^ hae 
res? Respondens dixit mihi: ,versntus es homo, volens seire ea, quae 


3) Ita est in Vat., Sed utrisque eis, 8) In Vat. Ali? autem multa milia ho- 


et qui ad deziram , et qui ad. sinistram 
sedent Cot. 

4) lantum qui ad dexteram οἱ p. tan- 
lum. quod ad dexiram, sedentes Vat. 

5) emendabris (sic) Vat., paulo post 
emendabuntur p. emundabantur. Cf. Vis. 2, 2. 

6) ire procedens p. abire. Et proce- 
dens Vat. 


T) εἰ elevata virga. quadam splendida 
et dicit mihi. Vides magnam rem Vat., 
ubi mox desiderantur voce. nihil video. 
Ecce, non vides contra te lurrim magnam. 


Idem quadratis p. quadris , εἰ autem p. 
enim. 


minum apportabant lapides quidam quidem. 
9) Voce. de terra non leg. in Vot. 
10) Porro illi om. Vat. 
11) quidem Vat. 


12) Dedi imponebant ο, Carmel. Lamb. 
Vat. Fabro St. et var. lect. ap. Cot., in 
cuius textu ponebantur. Eadem dicendi ra- 
lio infra e. 5 not. 3. ef. imponuntur in stru- 
cluram. Codex Bodl. ponebani; at tum 
rectius Pal. ponebani in eadem fabrica. 

13) et sic Vat. 

14) parerent Vat., qui annectit: ef sic 
parebat structuram — turris. — Huius loci 
mentionem facit Orig, Philocal. c. 8. 


HERMAE PASTOR. LIBER 1. VISIO ΤΠ, (B) 423 


qui ita passi fuerint; caeterorum autem pars sinistra est, Utrorumque 
autem una donatio est et una promissio. llli autem soli ad dextram' 
sedent et habent gloriam quandam. Si autem et tu desideras sedere 
cum ipsis, reliquiae tuae satis sunt. Munda? ergo te a reliquiis tuis. 
Et omnes, qui non sunt dubii mundabuntur ab ommibus peccatis hae 
die. Haec igitur dicens volebat recedere.  Cadens autem ad pedes eius 
rogavi illam* per Dominum adiurans, ut mihi ostenderet quam promi- 
serat visionem. Illa autem accipiens manum meam levavit me in sca- 
mnum, et fecit me in parte sinistra sedere, et ipsa [sedit] in parte dex- 
tra, Et levans virgam longam? ait mihi: vides magnam rem? Dico ei: 
nihil video. llla autem dixit mihi: ecce, non vides contra te turrem 
magnam, quae aedifieatur supra aquam lapidibus quadratis candidis? 
In quadro autem aedificabatur ipsa turris a sex viris, qui venerunt cum 
ipsa. Alia autem multitudo virorum transferebant lapides: quidam ex 
altitudine fundamentorum, quidam ex ipsa terra, et tradebant sex viris. 
Quos cum acciperent, aedificabant. Πίος, qui de fundamentis erueban- 
tur, omnes sic ponebant in eadem fabrica; apti enim erant et pares 
eidem? iuncturae cum aliis similibus lapidibus, et ita iungebantur alter 
ad alterum, ut nulla eorum iunctura pareret. Parebat autem aedificatio 
turris quasi ex uno lapide aedificata. Alii autem lapides, qui erant? 
sublati a terra, quidam eorum reprobabantur, quidam in aedificio pone- 
bantur, alii concidebantur et longe proiiciebantur a turre. Alii autem 
iacebant, et de eis in eadem fabrica non utebantur. Erant autem ex 
lis scabiosi et scissuras habentes, alii minimi ac modici effecti, et alii 
albi et rotundi, qui non erant apti! in fabrica. Videbam autem et alios 
lapides proiectos longe α turre et venientes in viam'" et non perseve- 
rantes in ipsa, sed volutantes in aliam viam; alios autem in ignem ca 
dentes iuxta aquam et non sufficientes volutari in aquam, et maxime 
volentes venire ad aquam. 


(9) ΠΠ. Ostendens autem mihi haee, voluit currens recedere. Dico 
ej: domina, quid mihi prodest haec videnti et non cognoscenli, quae 
sint res istae? Respondens autem dixit mihi: exquisitissimus homo es 


(Comment. in Ossee) Tom. XM. P. III. p. 23) alios auem cadentes secus aquam 
304. ed. Lommatzch. Visionis explanatio- mon posse volvi Vat. 
new a ὃν ο sqq. Sim ὃν 3. Cap. IH. 1) recurrere. Vat. 
. 2) sunt Vat, 
15) ceteri Vat. 
16) quosdam autem ponebant Vat. Cap. IL; 1) ad dextra Pal, dein 
17) autem inserit, Vat, quendam p. quandam, maluerim quondam. 


2) mula Pal. 


18) multi lapides ordo vocc. in Vat. 3) Prius dubiis Pal. 


Locum habes laudatum a Didymo in Ca- 4) illum Pal. 
ina ad lobi 8 17. 18. p. 202.6 Long j e nga. Pal 
. 6) eadem Ρα]. 
19) ín Vat. 7) mullo Pal. 
20) his Vot. 8) erat. Pal. n 
21) alii autem. rotundi et candidi Vat. 9) acti mutatum in afi italice Pal. 
22) venienles in via Vat, absque sq. 10) ín vía Pal, ubipaulo postin alia 


volvi. vig — in igne — dw aqua, 


424 HERMAE PASTOR. LIBER I VISIO III. (A) 


cirea turrim sunt Ita, inquam, ,domina, ut fratribus annuntiem, et 
hilariores fiant, et haec audientes honorificent Dominum eum multa gloria. 
Et illa ait: ,audient quidem multi; et eum audierint, quidam ex eis? gau- 
debunt, quidam autem flebunt. Sed οἱ isti audientes , si poenitentiam 
egerint, et ipsi gaudebunt, Audi nunc similitudinem? turris omnia haec, 
et hactenus mihi? de revelatione molestior esse noli. Revelationes enim 
istae finem habent; impletae sunt enim. Sed iu non desinis petendo' 
revelationes ; improbus enim es. Turris quidem, quam vides aedificari, 
ego. sum ecclesia ? quae tibi apparui, et modo et prius. Quodcunque. 
igitur? volueris, interroga de turri, et revelabo tibi, ut gaudeas cum 
sanctis Dico ei: ,domina, quoniam me semel dignum arbitrata es, ut 
omnia mihi reveles, revela." Ait mihi; *,quodeunque oportuerit tibi re- 
velari," revelabitur, tantum ut cor tuum apud Dominum sit, et ne du- 
bites, quodcunque videris; Interrogavi illam: ,quare turris" aedificata 
est super. aquas, domina?! Respondit; dixeram tibi et prius , versu- 
tum te esse, circa structuras diligenter? inquirentem ; igitur invenies" 
veritatem. Quare ergo super aquas aedificatur turris, audi: quoniam 
vita vestra per aquam salva faeta est,^ et fiet. Fundata. est" enim 
verbo omnipotentis et honorifiei nominis; continetur autem"? ab invisi- 
bili virtute Dei.' 


(4)1V. Respondens dico ei: jmagnifice habent se! res hae. Illi autem 
iuvenes sex, qui aedificant, qui sunt, domina? ,Hi sunt sancti? angeli 
Dei, qui primo constituti sunt, quibus tradidit Dominus universam crea- 
turam suam, creandi et? aedificandi et dominandi ereaturae illius. — Per 
hos enim consummabitur struetura* turris.  ,Caeteri autem, qui appor- 
tant lapides, qui sunt? ,Et ipsi sancti angeli Domini: sed illi sunt his 
excellentiores.^ Cum ergo consummata fuerit structura? turris, ommes 
simul epulabuntur iuxta turrim, et honorificabunt Dominum, quoniam 
consummata erit! structura turris. Interrogavi eam, dicens: ,vellem* 
scire exitum lapidum, et vim eorum, qualis sit/ Respondens autem? 
dixit mihi: nunquid tu prae omnibus melior es, '" ut tibi id" revele- 


*Q ἐὰν ἐνδέχεται σοι ἀποπαλυφθῆναι, ἀποκαλυφθήσεται. 


3) quidem ex his Vat. grübnissstálten und besonders die Kata- 
4) et deest in Vat. komben zu Neapel mit ihren Wandge- 
5) Ita. Vat., οἱ parabolas Pal. de si- málden. Hamburg 1839. p. 77. Eiusdem 
militudine vulg. picturae insigne fragmentum vidimus in 
6) mihi om. Vat, ubi esse videtur crypta quadam cymeterii S. Calixü, lo- 
nolui p. noli. culo Sixti episcopi vicina, inter "viam 


T) Vulg. iu ante petendo omisi c.Vat, Appiam et Ardeatinam a cl. P. losepho 
Editi émportunus p. improbus. Ozon. Gal- Marchio prope Urbem nuper detectum. 
licciolii vertit: Ma tu non finisci mai di Secundi autem — saeculi ego cum aliis, 
chiedere rivelazioni, e sei insaziabile. quibus huius rei iudicium est, id esse 

8) ego ecclesia sump Vat. Siructura opus crediderim. In cryptae Romanae 
Ecclesiae, qualis heic graphice describi- pietura etiam candida et ingens petra qua- 
tur in primaevis veterum Christianorum —drata apparet, ea quidem vetus, sed cum 
eryptis, quae Neapoli sunt, fucis colorum nova porta, super qua turris aedificari 
effigiata cernitur. Vid. Christ. Fr. Beller- iussum erat. Cfr. Sim. 9, 2. 3 
mann: Über die àltesten christlichen Be- ^ 9) erga Vot. 


HERMAE PASTOR. LIBER J VISIO II. (D) 425 
volens cognoscere ea, quae ad turrem. pertinent. Et ego dixi: etiam 
domina, ut fratribus meis nuntiem, et audientes cognoscant Dominum in 
multa gloria et laetitia. Et illa dixit mihi: audient quidem multi, sed 
quidam eorum audientes exultabunt, et quidam plorabunt. Sed et isti, 
Si audierint et poenitentiam egerint, et ipsi exultabunt. Audi ergo et 
parabolas huius turris, quas! revelo tibi, et nunquam me fatiges de 


iisdem. Revelationes autem istae finem habent, quoniam completae sunt, 


Non autem relinquetur revelatio, quae postulata fuerit," 
enim quam vides, quae aedificatur, ego sum ecclesia, 

Quid ergo nunc vis interrogare de turre? Et revelo 
Et dixi ei: 
me fecisti, ut omnia mihi reveles, revela. 


modo el antea. 
tibi, ut gaudeas cum sanctis. 


vacua. Turris 
quae parui übi. 


"domina, quia semel dignum 
Illa autem dixit mihi: quic- 


quid poterit tibi revelari,! revelabitur, tantum cor tuum apud Deum sit 


ei non dubius sis in his, quae videris. 
turris supra aquam* fabrieabitur? Et illa ait mihi: 
primo: et tu quaeris diligenter; ergo requirens invenis veritatem. 


Et ego interrogavi eam: quare 
dixi tibi iam οἱ 
Pro- 


pter quid turris supra aquam? fabrieatur, audi, inquit: quoniam vita 


vestra per aquam salvata est et salvabitur. 


Fundata est enim turris 


verbo omnipolentis et gloriosi nominis et invisibilis virtutis. Domini. 


(»)IV. Et respondens ei dixi: domina, magne et mirabiliter habet 


se res haec. 


illa dixit mihi: isti saneti angeli, qui primo creati sunt, 


Sex autem viri illi, qui aedificabant, qui sunt isti? Et 


quibus tradi- 


dit Dominus omnem creaturam suam incrementare et superaedificare, et 


dominare totius creaturae. 
ego dixi: 
mihi: 
sunt. 


Per istos ergo finietur aedificatio turris. 
illi, qui transferebant lapides, qui erant? llla autem dixit 
et isti saneti sunt angeli Dei; illi enim sex praecessores eorum 
Finietur ergo aedificatio turris, et omnes simul exultabunt in cir- 


Bt 


cuitu turris, et laudabunt Deum, quoniam completa est aedificatio tur- 


ris. Interrogàvi eam dicens: 


10) revelare Vat., qui interpunetione 
vitiata vb. aif reiicit post revelabilur. 
Extant haec graece in Clem. Alex. Strom. 
Il, 1. p. 430., unde adscripsimus. 

11) turris quare Vat. 

12) Respondit om. Vot. 

13) versulu le esse circa scripluras 
diligent imperfecte Vat. 

14) inveniens Vai. 

15) ergo om. Vat. 

16) perquam salva facía es Vat. 

17) est om. Vat. 

18) continentur 
autem Vat. 


enim p. 


Cap. IV. 1) se habent Vat. 


2) Adiunxi sancli ex Pal. Vat. et Fab. St. 
: 8) creandi et ex Vat. p. struendi Cot. 


. 4). struciam. Vat. 


continetur 


domina, vellem scire lapidum illorum exi- 
tum et virtutem illorum, qualis est. 


Et respondens ait mihi: non quia 


6) et ipsi sancti angeli domini? Hi 
autem praecellentes illos Vat. Diversos 
angelorum gradus non ignorat N. T. Cfr. 
I Thess. 4, 16. Ephes. 1, 21. 3, 10. 1 
Petr. 3, 22. 

6) strucluram Vat. 
calamo supposita. 

1) erit om. Vat. 

8) volebam Vat. 

9) autem om. Vat. 

10) sis es p. es Vat. 

11) id excludit Vat. 


lineola πι literae 


Cap. HI. 
dem p. iisdem. 

2) Expungitur est ante fuerit in. Pal. 

3) revelare prius Pal. 

4) aqua Pal. 

5) aqua Pal. 


1) quos Pal, qui scr. his- 


426 VISIO ΤΠ, (A) 


HERMAE PASTOR. LIBER I. 
tur? Alii enim priores te sunt et meliores te, quibus oportebat reve- 
lari visiones istas; sed ut honorificetur nomen Dei, tibi revelatum est, 

et revelabitur * propter dubios, qui cogitant in cordibus suis, utrumne. 
sint haec, an non sint? Ρίο iliis, quod/^ haec omnia sunt vera, et 
nihil extra veritatem est; sed omnia firma et certa, quae? fundata sunt. 


(κ) Υ. ,Audi nune et de lapidibus, qui sunt in structura. Lapides 
quidem illi quadrati: et albi, convenientes in commissuris suis, ii" sunt 
apostoli et episcopi et doctores et ministri, qui ingressi sunt in cle- 
mentia Dei, et episcopatum gesserunt, et docuerunt, et ministraverunt . 
sanete et modeste electis Dei, qui dormierunt, quique adhuc sunt, et 
semper cum illis convenerunt, et in se pacem babuerunt, et se invicem 
audierunt. Propter hoc et in structuram turris conveniunt commissurae" 
eorum. Qui vero de profundo trahuntur, et imponuntur in structuram? 
et conveniunt commissurae eorum cum caeteris lapidibus, qui iam aedi- 
ficai sunt; iif sunt, qui iam dormierunt, et passi sunt causa nominis 


Domini. 
qui sunt, domina? Ait: 
sunt politi, illos Deus probavit / 


monentur^ 
inventa nequitia in illis^ 


turrim, qui sunt illi?* Ait mihi: 


,Caeteri autem lapides, qui adportabantur à terra, volo scire 
2805 quidem, qui in terram? vadunt, 


et non 


quoniam ingressi sunt in aequitatem 
Domini, et direxerunt vias? in mandatis eius. 


ponuntur, in structura turris, ii? sunt novelli in fide, et fideles. 


Qui autem alferuntur, et 
Com- 


autem ab angelis ad benefaciendum, propterea quod non est 
Quos autem reiieiebant et ponebant iuxta 
ji sunt, qui peccaverunt, 


t!" et volue- 


runt poenitentiam agere; propter hoc non sunt longe proiecti a turre, 


quoniam utiles erunt in structura, 


12 


si poenitentiam egerint. Qui ergo 


poenitentiam acturi sunt, si egerint poenitentiam, fortes erunt in' fide, 


si nunc poenitentiam egerit, dum aedificatur turris. 


mata fuerit structura, iam quis? 
erit reprobus; s 
situs est. 


(4) VI. 


vis scire,! qui sunt?' 


Nam si eonsum- 


non habet locum, ubi ponatur, sed 
solummodo autem hoc habebit, qui iam" 


ad turrim po- 


Qui autem recidebantur, et longe proiiciebantur à turre, 
Volo, inquam, ,domina. I? 


sunt filii iniqui- 


Ἐδιὰ τοὺς διψύχους, τοὺς διαλογιζοµένους ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν, 


12) Ita Vat., annuente Pal, has vulg. 
Quae sequuntur: propter dubios — an 
non sint, graece extant in Clem. Alex. 
Strom. 1, 29, p. 426. ut apposuimus. 

18) uirum ve (n aliena man, supra) 
sint an ne Vat. absque haec et sq. sint. 

14) quoniam Vat. Pal. 

15) Ita scripsi c. G. Vat. et Fab. St. 
firma, certeque. Cot. 

Cap. V. 1) Hi Vat., ubi ingrediuntur 
p. ingressi suni, dein sanctis p. electis, 
sub enuntiationis finem allerutrum p. in- 
vicem.  Cotelerius distinctos hierarchiae 
ordines hic notatos esse dulce sommniat. 
Aecuratior loci explicatio petenda est ex 
Sim. 9, 3. 4. 15. 16. 


2) structurae. Vat. 

3) Ita Bodl. Vat. Cot., el imponun- 
(ur in structura prima Hefelii ed. cum 
Gallandio, In Pal, ef positi in aedifica- 
lione, Cfr, supra c. 2, not. 12. 

4) hi Vat. 

5) Ita Vat. et Fab. St. annuente Pal., 
qui sint Domina? Cot. H. puncto distin- 
guit post domina. 

6) Reponendum censeo cum Pal, in 
aedificationem , exclusa Hefelii opinione 
de fundamentis, etiamsi vulg. lectionem - 
relineas. Indicar] videntur homines iusti 
Veteris "Testamenti. 

1) hos deus probabit Vat., ubi labiales 
haud raro permutatae. 


(oT 


HERMAE PASTOR. LIBER I VISIO III. (B) 427] 
iu dignitosior es super omnes, ut tibi reveletur (alii enim priores. tui 
sunt et meliores te, quibus debebunt revelari visiones istae), sed ut . 
laudaretur nomen Dei, tibi revelata sunt et revelabuntur propter eos, 
qui dubii sunt, qui dispulant in cordibus suis, si vere haee ita sunt, 
aut non. Dic eis, quoniam haec omnia vera sunt, et nihil extra veri- 
tatem est, sed omnia fortia et firma et fundata sunt. 


(9) V. Audi nune de lapidibus, qui vadunt in aedificationem. — Et 
quidem. lapides albi et pares in coniunctione sua, isti sunt apostoli et 
episcopi et magistri et ministri, qui ambulaverunt in castitate et sancti- 
iate Dei, quidam dormientes et quidam adhuc viventes, et semper sibi 
consentientes et secum pacem habentes et alterno audientes, Propterea . 
in aedificalione turris pares sunt in iuncturis suis. Et dixi ei: qui 
autem de profundo levati sunt et positi in aedificatione et conveniunt in 
iuneturis eorum cum aliis lapidibus, qui ex aedificatione erunt, qui 
sunt? Et illa dixit mihi: isti sunt, qui patiuntur propter nomen Domini. 
Et dixi ei: alii autem lapides, qui de terra prolati sunt, volo scire 
qui sunt, domina? Et illa ait mihi: illi quidem, qui in aedificationem' 
vadunt non dolati, istos Dominus probavit, quoniam ambulaverunt in 
sanctitate ante Dominum et correxerunl in se mandata eius. Et dixi ei: 
qui autem adducti et positi in aedificatione, qui sunt? llla autem dixit 
mihi: isti non? sunt in fide et fideles.  Monentur autem ab angelis in 
bonis factis, quoniam inventa est in eis malitia. Et dixi: qui autem 
reprobábantur et proiieiebantur, qui sunt? Et ait mihi: isti sunt, qui 
delinquebant et poenitentiam facere volebant. Propter! hoc non longe 
proiecti sunt a turre, quoniam uliles erunt in aedificatione, si poeni- 
tentiam egerint. Si ergo coeperint poenitentiam agere et egerint, for- 
ies erunt in fidem, si veram poenitentiam gesserint, cum adhuc turris 
aedificatur. Si autem turris peraedificata fuerit, non habebunt locum, 
et inutiles erunt; solum tamen hoc habebunt, quoniam iuxta turrem iacebunt. 


(s) VI. Qonceisos autem et longe proiectos α turre vis scire? Isti 
sunt filii iniquitatis.  Grediderunt autem subdole: omnis malitia non 


εὖ ἄρω ἐστὶ ταῦτα, s] ovx ἔστιν. 


8) vias des. in Vat. In Pal. Ef illa 12) structuram. Vat. Cfr. ο, 6 not. 3. 


ait mihi. Ili quidem qui in aedificatione 
vadunt non dolati: istos dominus proba- 
vil: quoniam ambulaverunt in sanclitate 


ante dominum: οἱ correzerunt in. se man- . 


dala eius. Gallieciolli: Ella risposemi: 
ueli che vanno in terra, e non furono 
puliti, Dio gli approvó perché cammina- 
rono le vie giuste del Signore, e'/con 
dirittura ordinarono { loro costumi a te- 
nore dei mandamenti di lui. 

9j hi Vat. 

10) commoveniur esse videtur in 
Yat, qui dein propter quod p. propterea 
quod. 

11) Quos autem proiciebant οἱ reicie- 
banf μία turrim qui sun? Hi sunt, qui 
peccaverunt : Vat, 


13) quis des. in Vat. 
14) quoniam p. qui iam Pal, Vat. 
Cot. ad oram. 


Cap. VI. 1) Interrogationis terminus 
heic estin Vat, vocc. qui sunt? Volo, in- 
quam, domina praetermissis. 

2) hi Vat. Puncto post iniquilalis p. 
commate posito, exclusi vulg. qui post 
Et, suffragante Pal. et ed. pr. 


Cap. IV. 1) de Pal. 


Cap. V. 1) edificatione Pal. 

2) Corrige novi. 

3) volebant. non propter Pal., ibidem 
erant p. erunt. 

4) erani supra w Pal. 


428 HERMAE PASTOR. LIBER I. VISIO III. (A) 

iatis. Et erediderunt in simulatione, et ommis nequitia non discessit ab 
eis. Propter hoc non habent salutem, quoniam mon sunt utiles in stru- 
ctura propter nequilias suas. Quapropter* excisi sunt et longe proiecti 
propter iram Domini, quia exacerbaverunt eum.  Caeteros autem lapides, 
quos vidisti complures positos, non euntes in structuram, ii^ quidem, 
qui seabrosi erant, hi sunt, qui cognoverunt veritatem, nec. permanse- 
runt in ea, nec coniuncti sunt sanctis; propler hoe inutiles sunt. Qui 
autem scissuras habebant, hi sunt," qui alius adversus alium in cordi- 
bus discordiam habent, et non habent pacem inter se; in praesentia" 
quidem pacem habentes, cum autem unus ab alio discesserit, nequitia ' 
eorum in cordibus permanet. Hae sunt ergo scissurae, quas habent 
lapides. Qui vero curti? sunt, ii sunt, qui crediderunt quidem, pluri- 
mam parlem habentes! iniquitatis; propter hoc curti et non integri 
sunt/ Candidi autem et rotundi, et non convenientes in structuram 
turris, qui sunt, domina?! Respondens mihi dixit: ,usquequo stultus 
es οἱ insensalus, οἱ omnia interrogas, et nihil intelligis? Hi sunt ha- 
bentes" quidem fidem, habentes autem et divitias huius seculi. Cum 
ergo venerit tribulatio, propter divitias suas et negotiationes suas" ab- 
negant Dominum.  Bespondens dico ei: ,domina, quando ergo utiles 
erunt Domino? ,Cum cireumoeisae, inquit, ,fuerint divitiae eorum, quae 
eos delectant, tunc erunt utiles Domino ad aedificium. Sicut enim 
lapis rotundus, nisi decisus fuerit et abiecerit ab se aliquid," non po- 
lest quadratus fieri; sic et, qui divites sunt in hoc seculo, nisi cir- 
cumceisae fuerint divitiae eorum, non possunt Domino utiles esse. A 
te primum scito. Quando dives fuisti, inutilis eras; nunc vero utilis 
es et aptus vitae tuae; nam et tu ipse ex eis lapidibus fuisti.' 


(4) VH. ,Caeteros autem lapides, quos vidisti longe proiectos a 
turri, et currentes in via, et volvi de via in loca deserta, ii! sunt, qui 
crediderunt quidem, dubitatione autem sua reliquerunt viam suam veram, 
putantes, se meliorem viam posse invenire. Errant? autem, et miseri 
sunt, ingredientes in desertas vias) Qui autem cadebant in ignem οἱ 
ardebant, ii sunt, qui in perpetuum^ abscesserunt a Deo vivo, nec amplius 
illis ascendit in corda, poenitentiam agere, propter desideria libidinum 
suarum et scelerum, quae operantur.  ,Caeteri vero, qui cadebant iuxta 
aquas, et non poterant volvi in aquas, qui sunt? li? sunt, qui ver- 
bum audierunt, volentes baptizari in nomine Domini; quibus eum venit 
in memoriam sanctitas veritatis, retrahunt se,' ambulantque rursus post 
desideria sua scelesta," —Consummavit igitur enarrationem turris. Ego 


8) structuram. Vat. 
ο 4) Et propter. hoc Vat. lbidem pro- 
decli sunt. Adnotat H: Qui fidem tantum 
simulant, excludentur ab ecclesia, quae 
est saneta, Cír. Rothe, Anf. p. 600. 

5) hi Vat, cum quo et Fab. St. eieci 
Cotelerii e£ ante nec; Pal. ef mon. 

6) Voce. hi sunt, mox discordiam non 


esse videtur genuina, in presentia vero 
eiusdem interpretamentum. 
8) eruti Vat., qui dein om. 4 sunt. 
9) habent Vat. iteratque mox eruli p. 
curti. 
10) Pronomine qui ante habenles in- 
ierposito omittitur seq. autem in Vat. 
11) suas accessit ex Pal. Vat. et 


leg. in Vat. 
T) persona Lamb. Vat., quo tendit 
Codicis Pal, personam, Illa quidem lectio 


Fab. St. 
12) tum Vat. 
13) Ordo vocc. in Vat, aliquid a se, 


HERMAE PASTOR. LIBER IL VISIO III. (B) 429 
recessit ab eis. Propterea non habebunt salutem, quoniam non sunt 
utiles in aedificatione propter malitiam suam. Ἰάθο concisi et longe 
proiecti sunt propter iracundiam Domini, quoniam exacerbaverunt eum. 
Caeteros vero, quos vidisti multos iacentes, positos in aedificationem non 
ire, isti aliquando seabiosi erant, qui cognoverunt veritatem et non per- 
manserunt in ea. Et dixi ei: qui autem scissuras habebant, qui erant? 
Et ait mihi: isti sunt, qui adversum se divisionem? habebant, et non 
erant secum pacifici, in personam habentes pacem. Πεοράθπίος autem a 
se, malitia eorum in cordibus eorum perseverabat. lpsae ergo seissu- 
rae erant, quae erant in lapidibus illis. Illi autem lapides, qui breves 
et minimi. erant, isti sunt, qui crediderunt quidem et maiorem partem 
habent iustiliae; aliquantam autem partem habent iniquitatis: propterea 
breves.et non consumati sunt. Et ego dixi: albi ergo et rotundi et qui 
non aequanlur in aedificatione, qui sunt, domina? Et illa dixit mihi: 
usque quo non senlis, sed semper interrogas et nihil intelligis? Isti 
sunt, qui habent quidem fidem, et habent divitias huíus seculi. Quando 
fit tribulatio, propter divitias suas et propler negoliationes suas negant 
Deum suum. Et respondens dixi ei: domina, quando ergo utiles erunt 
in aedifiatione? Et illa dixit mihi: quando cirecumcisa fuerit substantia 
eorum, quae confortat eos, tunc utiles erunt Deo. Sicut lapis rotun- 
dus, nisi praecisus fuerit et amittat aliquid de se, non poterit qua- 
dratus fleri: sic et divites seculi huius, nisi praecisa fuerit eorum sub- 
stantia, non poterunt Domino utiles fieri. Α te autem ipso primo in- 
tellige: quando dives eras, inutilis eras; modo aulem utilis es," et 
proderit vitae tuae. Utiles estote Deo: et tu autem utilior de ipsis la- 
pidibus eris. 


(») VIL. Alios autem lapides, quos vidisti longe a turre proiectos 
et cadentes in viam" et volventes se de via in aliam viam, isti sunt 
credentes quidem; per dubietatem suam dimittunt viam suam veram, 
sperantes se meliorem viam invenire. Et falluntur in miseriis suis, am- 
bDulantes in viis perversis. Qui* autem cadunt in ignem et ardent, isti 
sunt, qui praevaricant a Deo vivo. Et nunquam ascendit illis in corde 
poeniteri propter concupiscentias libidinum suarum et malitias, quas 
operaniur Et ego dixi: alii autem lapides cadentes iuxla aquam et 
qui non poterant volvi in aquam, dic mihi, qui erant? llla autem di- 
xit mihi: is& sunt, qui verbo audierunt et volentes baptizari in no- 
mine Domini. Quando venit illis in mentem castitas veritatis, poeniten- 
iur et ambulant iterum post concupiscentias iniquitatis suae. Finit ergo 


dein diviles qui, tum eorum diviliae fue- 
viui. Matth. 19, 21—24. 

14) eis om. Vat. 

Cap. VII. 1) Hi Vat, qui exh. a 
dubitatione. idem relinquit p. reliquerunt. 
Vid. II Petr. 2, 15. 

2) Erant. Vat. 

3) ἐπ deserlis viis Vat. 

4) Hi sunt. qui in fie Vat., mox in 
corde, 

$) aquam Vat. 

) Hi Vat. 


1) cum venerit. in memoria. sanctitas 
veritatis vretrahent se Vat. 

8) ambulantque rursus primo desideria 
sua, scelestia Vat. 


Cap. VI. 1) eam Pal. 

2) divisione Pal. 

3) est Pal. 

Cap. VII. 
addito. 

2) Quibus erat in Pal., postmodo est 
in áigne, Infra verbo non correximus. 


1) via Pal. cum in supra 


430 HERMAE PASTOR. LIBER [. VISIO III. (A) 


vero," eum adhuc essem improbus, interrogavi illam: ,an ils ommibus 
lapidibus," qui proiecti sunt, nec conveniebant in structuram tuürris, an 
est poenitentia, et habebunt locum in turre hac? ,Habent,' inquit, ,poe- 
nitentiam ; sed in hae turre" non possunt convenire; alio autem"? loco 
ponentur multo inferiore; et hoc, cum cruciati fuerint, et impleverint? 
dies peccatorum suorum. Et propter hoc iransferentür, quoniam per- 
ceperunt ^ verbum iustum. Et tunc ilis conlinget transferri de poenis, 
si ascenderint in corda ipsorum" opera, quae operati sunt scelesta. 
Quodsi non ascenderint in corda ipsorum, non erunt salvi propter du- 
ritiam cordis sui. 


(a) VII. Cum ergo destiti interrogare' illam de omnibus istis, ait 
mihi: ,vis aliud videre aliquid?" Cumque cupidus essem ad videndumi, 
hilaris factus sum vultu. Respiciens me subrisit, et ait mihi: ,vides 
septem" "mulieres circa turrim ?^ ,Video,' inquam, ,domina.  ,Turris 
haee / inquit, ,ab iis! supportatur secundum ,Praeceptum Domini, Audi 
nunc effectus earum. Prima quidem earum,? quae continet manu, ,fides* 
vocatur; per hanc salvi fient! electi Dei. Alia vero, quae succineta 
est et viriliter agit, ,abstinentia' vocatur; haec filia est fidei?  Quis- 
quis ergo secutus fuerit illam, felix fiet in vita sua, quoniam ab omni- 
bus operibus malis abstinebit. Credens autem, quoniam si abstinuerit 
se^ ab omni concupiscentia, haeres erit vitae aeternae.  ,Caeterae autem,' 
inquam," ,domina, quinque quae sunt? ,Filiae,' inquit, jinvicem sunt. 
Voeatur aulem quaedam simplicitas ,' alia" innocentia, alia ,modestia,' 
alia jisciplina," alia autem caritas, Cum ergo servaveris opera matris 
earum, omnia poteris"? custodire.' ,Volebam? scire, domina, quam 
quaeque earum habeat virtutem. — ,Audi,' nquit: virtutes aequales ha- 
bent, connexae autem ad invieem sunt^ virtutes earum, et sequuntur 
se invicem sicut natae sunt, Ex fide/? nascitur abstinentia, de abstinen- 
lia simplicitas, de simplicitate innocentia, de innocentia modestia, de 
modestia disciplina οἱ caritas." Harum ergo opera sancta et pudica el 
recla sunt. Quicunque ergo servierit his, et invaluerit tenere opera 
earum, in turri habebit habitaculum cum Sanctis Deií  Interrogavi 
eam^ de temporibus, si iam consummatio est? llla autem exclamavit 
voce magna, dicens: ,insensate homo! nonne vides turrim adhuc" aedi- 


9) qui Vat. Improbus ut supra c. 3. 3) sez Vat. * 

10) an hi ommes lapides Vat. enun- 4) his Vat. vb. inquit. omisso. 
liationem ita terminans: sé σε illis pe- 5) nunc excidit exemplari Vat. 
nelentia et. habebuntur iu turrim. hanc. 6) enim Vat, 

M M Wr 7) fiant. Vat. Matth. 9, 22. Marc. 5, 

» 34. 10, 52. Luc. 7, 50. 8, 48, 11, 19. 


13) repleverint Val. Falluntur quot- κα 26, 18. Rom. 3 32. 58. 51. Apud 
quot de Purgatorio intelligunt. Haud du- Clem. Alex. St 1 12. 458., bi 
bium quin loquatur de Poenitentia. Cot. — eoi ses Pontines didtur. ; Lio 
ine 2347 πα Vat, in sententiae Oxoniensis: Manus contracta, rectissime 

13) in cor eorum Val Fidem repraesentat, qua divina promissa 

16) ascenderit in cor de Vat apprehendimus. Aliter Pal. Prima quidem 

Ca». VIII. 1) desini inlerr ogando Vat. ipsarum quaé tenet manus fides vocatur. 

2) aliquia accessit ex Vat, ubi ante .8) continentia vocatur hec est filia 
videre literae ve d apparent uti vocabuli dei Vat. 


membra disiecta, 9) fiat Vat. 


HERMAE PASTOR. LIBER 1. VISIO ΠΠ. (B) 431 
ea, quae referebat de turri, Et iterum interrogavi illam, si omnes la- 
pides isti ascendentes et non apti in turre, si est illis poenitentia, et 
habebunt locum in turre hae? Et ait mihi: habent quidem  poeniten- 
tiam, sed in ista turre non possunt convenire; in alio autem loco po- 
ierunt convenire multo minore. Et hoc postquam^ tormentis afflicti fue- 
rint, et complebuntur dies peccatorum suorum. Et ideo transferentur, 
quoniam receperunt verbum iustum. Et tunc contingit eis transferri de 
lormentis suis propter opera, quae operati sunt mala. Si autem non 
ascenderit in corde eorum [poenitentia], non salvabuntur propter durum 
cor eorum. 


(ϱ) ΥΠ. Et cum pausassem interrogans eam de omnibus his, dixit 
mihi: vis aliud videre? Et ego aliquid desiderans, factus sum vultu meo 
gaudens. llla itaque respiciens ait mihi: vides septem feminas in cir- 
cuitu turris? Et dixi ei: video, domina. Etait mihi: turris haec! ab istis 
portatur iuxta dispositionem Domini. Audi ergo operas earum. Prima qui- 
dem ipsarum, quae tenet manus, fides vocatur: per hane salvantur electi 
Dei. Alia autem, quae praecineta est et viriliter agit, abstinentia vocatur : 
haec filia est fidei. Quicunque secutus fuerit illam, beatus erit in vita 
sua, quoniam omnium malorum operum evadet credens, quoniam eva- 
det ab eadem concupiscentia iniqua, et haereditabit vitam aeternam. Et 
dixi ei:'illae aliae, quae sunt, domina? Et oit mihi: filiae suae alteru- 
tro? sunt. Vocantur enim una simplicitas, alia disciplina, alia innocentia, 
. ülia castitas οἱ alia caritas.) Quando ergo operas matris earum ser- 
vaveris, omnes poteris videre. Dixi itaque ei: volebam cognoscere, domina, 
quaeque^ earum quam virtutem habet. Et ait mihi: audi virtutes ab 
alterutro, — Virtutes ipsarum, quas habent, tenentur ab alterutro, ét se- 
quuntur! alterutro, sicut natae sunt. De fide ergo nascitur abstinentia, 
de abstinentia simplicitas, de simplicitate innocentia, de innocentia casti- 
las, de castitate disciplina, de disciplina caritas. Harum ergo opera 
casta, sancia et divina sunt, Quisquis ergo servierit istis οἱ poluerit 
tenere opera earum, in turre habebit habitationem cum sanctis.* ' Cum 
autem interrogassem eam" de temporibus, illa exclamavit voce magna 
dicens: insensibilis homo, non vides, turrem adhuc aedificari? Usque 


10) Ita dedi c. Vat., abstinebit; cre- 
dens, quod, si se contimuerit Cot. 

11) inquam sicuti mox ἐπ excid. 
libro Vat., ubi subinde allerutrum p. in- 
vicem. 

12) servaveritis — poteritis Vat., quae 
lectio locum suum tuetur. 

13) Volo Vat., ubi que quam earum 
(quaeque earum quam Pal.) p. quam quae- 
que earum. 

14) Tenentur autem. ab. invicem. p. 
connezae autem ad imvicem suni Vat. 

15) Sensum huius loci putat Cl. Pot- 
erus expressisse Clementem Alex. l. c. 
hisce verbis: Καὶ πάλιν’ Προηγεῖται 
(praecedit) μὲν πίστις' φόβος δὲ οἳ- 
κοδομεῖ, τελειο δὲ 7) ἀγάπη. Gall, 


16) Cf. ad haec Pal.: 

17) turrim Vat. 

18) eam ο. Pal.. Vat. 
illam Cot. 

19) Ita transcripsi ex Pal, super Vat., 
unde vulg. lectionem semper parum 60Π]- 


et Fabr. St, 


mode provenisse puto. 


3) in turrem. hanc Pal. 
4) Vocc. et hoc postquam bis scribun- 


tur in Pal. Infra servavimus ἐπ corde. 


Cap. VII. 1) honc Pal. 

2) Post alterutro expungitur domina Pal. 
3) claritas erat in Pal. 

4) quis Pal. . 

5) sequentur Pal. 

6) Post sonclis erasum est (uis in Pal, 
Aq) ea Pal, 


432 HERMAE PASTOR. LIBER IL VISIO IIT. (A) 

ficari? Quando ergo consummata fuerit? turris et aedificata, habet finem; 
sed et'cito consummabitur. Noli me amplius interrogare quicquam. 
Sulficiat?" tibi el omnibus Sanetis commemoratio ista, et renovatio spiri- 
tuum vestrorum. Sed non tibi haec soli?" revelata sunt, sed ut omnibus 
demonstres ea. Post triduum enim intelligere te oportet, Herma, verba 
haee, quae tibi incipio dicere, ut loquaris ea omnibus" in auribus San- 
torum, ut audientes ea, cum fecerint, emundentur a nequiliis suis, sed 
et tu^ cum illis." 


(4) IX. ,Audite me ergo, filii: ego vos enutrivi in? multa simpli- 
eitate et innocentia et modestia, propter misericordiam Dei, quae super 
vos süllavit in iustitia, ut sanetificemini et iustificemini ab omni nequitia 
et omni pravitate; vos autem non vullis requiescere à nequitiis vestris. 
Nune ergo audite me, et pacem habete alius cum? alio, et visitate vos 
alterutum, et suscipite vos invicem, et nolite soli creaturas Dei percipere; 
abundantius etiam impertite egentibus. Quidam enim compluribus cibis 
infirmitatem carnis suae contrahunt, et violant carnem suam. Aliorum 
autem, qui non habent eseas, marcescit caro ipsorum, propter id, quod 
non habent sufficientem cibum; et propter hoc? consumitur corpus eorum. 
Haec igitur intemperantia nociva! est vobis habentibus et non communi- 
canlibus iis, qui egent. Attendite iudieium superveniens. Qui eminen- 
tiores estis, inquirite esurientes, dum adhuc turris non est consummata. 
Postquam enim consummata [uerit turris, voletis benefacere, et non 
habebitis loeum. Videte ergo vos, qui gloriamini in divitiis vestris, ne 
forte ingemiseant ii, qui egent, et gemitus eorum ascendat" ad Do- 
minum, et exeludamini cum bonis vestris extra ianuam turris. Nunc 
itaque vobis dico, qui praeestis ecclesiae, et amatis primos consessus 1 
nolite similes" fieri maleficis.. Et malefici quidem venena sua in pixi- 
dibus baiulant;^ vos autem venenum vestrum et pharmacum'* in corde 
eontinetis, οἱ non vultis purgare corda vestra, et permiscere sensum 
vestrum puro cordi, ut habeatis misericordiam a rege magno. Videte 
ergo, filii, ne'* forte hae dissensiones vestrae fraudent vitam vestram. 
Quomodo vos erudire vultis electos Dei, cum ipsi" non habeatis dis- 
eiplinam ? Commonele'* ergo vos invicem, paeatique estote inter vos," 
ut et ego coram patre vestro astans, rationem reddam pro vobis Domino.' 


20) fuerit.mon est in Vat. 

21) aliquid. Sufficient p. quidquam. 
Sufficiat Vat. 

22) solo Vat., qui mox demonstrares 
p. demonsires ea. . 

23) omnibus addidi ex Vat. (ommia 
Pal.) i. e. in omnium sanctorum auribus. 
Quae se dicturam promittit, in capite 
proximo subsequuntur. 

24) tu om. Vat. 

Cap. IX. 1) ergo non est in Vat. 

2) οἱ Vat, Ecclesiae nomine Hermas 
ut propheta alloquitur non filios suos, 
sed primo omnes fideles, seu ecclesiae 
'filios, secundo eos, qui ecclesiae prae- 
sunt. Hinc in exiremo capite: «£ ei ego 


.coram palre vestro asians, ralionem. red- 


dam pro vobis Domino. 


3) im Vat. Idem in sqq. ponit inm 
allerutrum, omittit vos exhibetque sibi p. 
$0li. Quae hic et sub capitis finem com- 
mendantur praecepta, in mentem revo- 
cant quae legimus in Ep. Barnab. c. 19. 
Ἐκζητήσεις xa) ἑκάστην ἡμέραν τὰ 
πρόσωπα τῶν ἁγίων, ἢ διὰ λόγου 
σκοπῶν xoi πορευόµεγος slc τὸ πα- 
ρακαλέσαι, καὶ μελετῶν elc τὸ σῶ σαν 
φυχὴν τῷ λόγῳ. Recte Galliceiolli: e 
non vogliate, godervi soli le cose create 
da Dio i, e. creaturas. Vid, Iob. 13,17. 


' 4) énim quidam cum pluribus cibis 


HERMAE PASTOR. LIBER I VISIO Hl. (B) 433 
dum compleatur turris, quae fabricatur, habebunt finem. Sed cito perae- 
dificabitur. lam noli me interrogare aliquid; sufficiat tibi commonitio 
haec et sanctis, et renovatio spiritus vestri. Sed non tibi soli revelata 
sunt ista, sed ut omnibus nunties? Ila post dies tres intelligere te 
oportet. Primo quidem mando tibi verba haec, quae incipio tibi dicere: 
loquere ea omnia in auribus sanctorum, ut audientes ea et facientes 
mundentur a nequitiis suis, et tu cum ipsis. 


(4) IX. Audite me, filii — Ego vos enutrivi in multa simplicitate et in- 
nocentia et castitate propter misericordiam Domini eius, qui desuper 
stillavit iustitiam suam, ut iustificemini et sanctificemini ab omni nequitia 
et ab omni vacatione. Vos autem recedite a nequitiis vestris. Nunc 
ergo audite me, et pacem habete in vobis ipsis et visitate alterutros et 
suscipite alterutros et nolite soli, quae a Deo creata sunt, accipere infru- 
nile, sed date etiam eis, qui dehabent. Qui autem a multis escis imbe- 
eillitatem eorporis adquirunt, et fatigant carnem suam; et qui non habet 
escam, fatigatur caro eius eo, quod sufficienter non habeat escam: et 
corrumpitur caro eorum.- Haec ergo intemperantia nocens est eis, 
qui abundant et non porrigunt^ eis, qui dehabent. Videte ergo iudicium 
venturum. Qui autem plus habetis, quaerite esurientes, usque quo turris 
non est completa. Postea autem cum completa fuerit turris, velle habetis 
benefacere, et non habebitis loeum. — Videte ergo vos, qui luxuriamini 
in divitiis vestris, ne forte suspirent qui egent, et suspirium eorum 
ascendat ad Dominum, et exeludamini cum omnibus divitiis vestris foris 
portam turris. Modo ergo dico prioribus ecclesiae et his qui primas 
sessiones amant: nolite esse similes maleficis. Malefici autem malefi- 
eia sua in thecis? suis portant; vos autem mala vestra et acta in cor- 
dibus vestris inserta habetis, et non vultis purgare corda vestra, et tem- 
perare vestram sapientiam^ in unum et in corde puro vestro, ut habea- 
tis misericordiam a rege magno. Videte ergo filii, ne forte hae dissen- 
siones vestrae deserant vitam vestram. Quomodo vos vultis corripere 
electos Dei, ipsi non habentes disciplinam?  Corripite ergo alterutros, 
et pacem habete in vobis, ut et ego ante patrem hilaris adstans ratio- 
nem pro vobis omnibus reddam Domino vestro. 


infirmitatem carnis sue assumunt sed el 
convolant carnem suam Vat. 

5) id excludit Vat. 

6) Recepi propier hoc ex Vat., qui 
subinde consummunlur. Tum voc. corpus 
essel quartus casus. 

1) nocua Vat., ubi mox habes his 
p. s. 

8) Haec non contradicunt iis, quae 
vulg. legitur supra c. 8. nonne vides tur- 
rim semper aedificari? Nam semper idem 
est ac adhuc, quod exhibet Pal. Turris 
autem consummatio affutura est die con- 
summationis totius saeculi. 

9) hi Vat. 

10) ascendit Vat. Vid. Iac. 5, 4. 

11) consessus om. Vat. 

12) similis Vot., ibidem maleficis erat 

PaTRES APOST. 


maleficus. Cfr. Matth. 23, 6. Marc. 12, 
39. Luc. 11, 43. 20, 40., 

13) venena. sua. in buzides et. (expun- 
ctum) baiulant. Vat. 

14) medicamentum Vat. 

15) corde Yat. 

16) ne excidit exemplo Vat. 

17) ipsis Vat. 

18) Commonente Vat, dein alterutrum 
p. vos invicem, 

19) Ita Vict. Carmel. Lamb. Vat. fa- 
vente Pal. c. Fab. St, eos Cot. 

8) nunlietis Pal. 

Cap. ΙΧ. 1) Scribendum opinor prae- 
varicatione. 

2) porrigent Pal. 

3) είς Pal. 

4) vestra sapientia Pal. 


28 


494 HERMAE PASTOR. LIBER 1. VISIO HI. (4) 

(à) X. Cumque desiisset! mecum loqui, venerunt illi sex iuvenes, 
qui aedificabant, et tulerunt eam? ad turrim, et alii quattuor sustulerunt 
subsellium, et abierunt ipsi iterum in turrim. Horum faciem non vidi, 
quoniam aversi? erant. Euntem illam rogabam, ut mihi revelaret de 
tribus figuris, in quibus mihi apparuit. Respondens autem" mihi dixit: 
le his alium te oportet interrogare, ut tibi revelelur/ — Apparuit autem 
mihi, fratres, prima visione, anno superiore, valde anus, et in cathedra 
sedens. Alia autem? visione faciem quidem iuvenilem babebat, carnem 
autem et capillos aniles, et stans mihi loquebatur; hilarior autem erat, 
quam' primum. Tertia autem visione iota iunior? erat et aspectu de- 
eora, tantum quod capillos aniles habebat; hilaris autem facie erat, et 
super subsellium sedens. De his ipsis maestus eram valde, donec 
cognoscerem visionem hanc. "Video anum ilam in visu noctis dicentem 
mihi: ,omnis rogatio humilitate eget;^ ieiuna ergo, et percipies a Domino, 
quod postulas. leiunavi ergo diem unam." Eadem nocte apparuit mihi 
juvenis, et ait: qud iu frequenter pelis revelatfones in oratione ?" 
Vide, ne multa? postulans noceas carni tuae.  Sufficiant tibi revelationes 
istae. ^ Nunquid poteris fortiores revelaliones videre, quam quas? vidisti? ' 
Respondens ei dico: ,domine, hoc solum peto pro tribus figuris illius 
anus, ut integra fiat revelatio ^ Respondit mihi: ,vos non insensati 
estis; sed dubitationes vestrae vos insensatos faciunt, eo quod non 
habetis cor vestrum ad Dominum. Respondi illi et dixi: ,sed a te ea 
diligentius cognoscamus." 


(4) XI. ,Audi! inquit, ,de figuris, quas inquiris. In prima! quidem 
visione quare anus tibi apparuit super cathedram sedens? Quoniam 
spiritus vester antiquior et iam? mareidus est, et non habens vim a 
vestris infirmitaübus et dubitatione cordis. Sicut enim seniores, qui 
non habent spem renovandi, et nihil aliud expectant nisi dormitionem 
suam; sie et vos infirmati a secularibus negotiis tradidislis vos in so- 
cordiam, et non proiecistis a vobis sollicitudinem in Domino, et confusus* 
est sensus vester, et inveteraslis in tristitiis vestris./ Quare ergo super 
cathedram sedebat, volebam cognoscere, domine ?^ Respondit: ,quoniam 
omnis infimmus" super cathedram sedet propler infirmitatem suam, ut 
eontineatur infirmitas eius. Ecce habes figuram primae visionis.* 


Cap. X. 1) desinisset Vat. 6) quidem Vat. absque sqq. quidem 


2) Sic leg. Pal. Vat. et Fab. St, il- 
lam Cot, « turri p. ad turrim. Vat., qui 
Scr. subiulerunt p. sustulerunt. οἱ ierunt 
p. abierunt. 

3) Revocavi lect, aversi c. Pal, Fab. 
St. et Cot. adversi Vat. — ad turrim 
versi. Àt simplicius illud, quod ap. Hef. 
parum commode in hoc commutatum. 
Cfr. Vis. 4, 3. extrem. 

4) autem excludit Vat. Discrepat Pal. 
de his poslea debes me interrogare ,— ad 
tibi reveletur, | 

ϐ) priore Vat. omisso voc. fralres, 
tum in calledram. Vis. 1, 2 sq. 


οἱ mihi. 

T) ους, erat, 
Vis. 2, 1η, 

8) iwvenior Vat, qui quidem p. quod, 
deinde in fine p. fücie. Cfr. Vis. 8, 1q. 


9) Voci domec adscribendae lacuna 
apería extat in Vat.; ibidem revelationem 
p. visionem. 


10) Antiochus hom. 106.: χωρὶς dà 
Ταπεινοφροσύνης οὐκ ἔστιν εὐπρόσ- 
TéxrOy γενέσθαι προσευχήν. In Vat. 
participes p. percipies. 

11) unum diem Vat. 


quam om. Vat. Cfr. 


HERMAE PASTOR. LIBER IL VISIO III. (B) 4835 


(n) X. Quando autem cessavitloquens mecum, venerunt sex viri, qui 
aedifieabant turrem. Et tulerunt eam in turrem, et alii quattuor tulerunt 
scamnum. Horum personam non vidi, quoniam aversi erant. Eunte 
autem illa? interrogabam, ut mihi revelaret. de tribus personis, in 
quibus mihi paruit. Quae respondens dixit mihi: de his postea debes 
meinterrogare, ut tibi reveletur. Visa enim mihi est, fratres, prima qui- 
dem visione annoltina satis senior, et super cathedra sedens. Alia autem 
visione faeiem iuvenis habebat, carnem? autem et capillos senioris, et 
stans loquebatur mihi; hilarior autem erat quam ante. Tertia autem vi-- 
sione visa est mihi tola iuvenis et formosa specie; solum autem capillos 
senioris habebat. Hilaris autem in finem erat et super scamnum sedens, 
Propter hoc salis tristis eram, ut cognoscerem visionem istam. Video 
itaque seniorem ipsam* in visione dicentem mihi: omnis interrogatio 
humilitate! opus habet. (Crede ergo et accipies, quod quaeris ad Domi- 
num. leiunavi una die? Et ipsa nocte visus est iuvenis et ait. mihi 
quoniam tu sub manu petiturus es visiones in prece, vide ne satis pe- 
tens noceas carni tuae.  Suffieiunt tibi visiones istae: ne putes fortiores 
visiones his, quibus vidisti, videre. Respondens autem dixi ei: domine, 
hoc solum quaero de tribus formis praedieatae senioris, ut visio perfecta 
fiat. Respondens autem dixit mihi: quam diu insensati estis? Nam et 
dubietlates vestrae, ipsae vos insensatos faciunt, et quod non habea- 
lis cor vestrum paratum ad Dominum. Respondens dixi illi: a te autem 
domine diligentius ea cognoscere debemus. 


(XL Audi, inquit, de formis, [de] quibus interrogas. Prima 
quidem visione propter quid senior tibi apparuit in cathedra sedens? 
. Quoniam spiritus" senior et fatigatus et non habeus virtutem a luxuriis 
vestris et dubietatibus. Sicut autem seniores non habentes spem reno- 
vari nihil aliud sperant, ni dormitionem propriam: sic et vos fatigati a 
secularibus actibus tradidistis vos anxietatibus et non proiecistis solicitu- 
dinem vestram in Dominum; sed obtusus est sensus vester et veteres? 
facti estis in cogitationibus vestris, Et dixi ei: propter quid ergo in 
cathedra sederat, volo cognoscere domine. Qui dixit mihi: quoniam 
omnis aegrotans in cathedra sedet propter aegritudinem suam, ut conti- 
neatur imbecillitas corporis eius. Habes formam visionis primae. 


4 


12) orationem Vat., voc. visione anle 3) accidias Vat. Fortassis ancielates. 
revelationes expuncto. A) concussus Vat. 
13) Videas ne mullum Vat. 5) infirmis Vat. 


14) Ita Pal. Vat, hae vulg. 
15) quod Vat. 
16) Vocc. ordo in Vat. ?ónsensatos 
' 05; cum eodem habetis p. vulg. habeatis... i, 

17) Praetuli lectionem Vat. cognosca- 2) illam erat in Pal 
ws vulg. cognoscemus. 3) carne Pal. ' 


Cap. X. 1) In Pal. enunciatio lan- 
guet: ef. (ulerunt eam. in ea et. alii quat- 
iuor lulerunt. scamnmum: οἱ tulerunt. eam 


Cap. ΧΙ. 1) priori p. in prima. Vat. 4) ipsa Pal. 
2) lta Vat. et Fab. St. p. Cotelerii $) humilitatem Pal. 


eliam, quae lectio mentem scriptoris non 6) Lege potius unam diem. 
reddit. Vis, 2, 4. senectutis causa erat T) carnem. fuam. Pal. 
ecclesiae: quoniam omnium prima creata Cap. ΧΙ. 1) spiritu Pal. 
est, 2) veleris Pal. 


28* 


436 HERMAE PASTOR. LIBER I. VISIO III. IV. (A) 


(4) ΧΗ. ,Seeunda autem visione vidisti illam stantem, et iuvenilem 
faciem. habentem, et hilariorem quam pristinam; carnem autem et capillos 
aniles. Audi, inquit, et hane parabolam. Cum senior iam fuerit aliquis, 
desperat de se ipso* propter infirmitatem suam et paupertatem, et? nihil 
aliud expectat, nisi diem extremum vitae suae. Deinde subito illi* relicta 
est hereditas, et audiens exsurgit, hilarisque facetus induit virtutem; et 
jam non discumbit, sed stat, et liberatus? est a prioribus maeroribus, 
et jam non sedet, sed viriliter agit. lta et vos, audita revelatione, 
quam Deus vobis revelavit. Quia misertus est Dominus vestri et reno- 
vavit spiritum vestrum, et deposuistis infirmitates vestras; accessit vobis 
fortitudo , et invaluistis in fide, et visa Deus fortitudine vestra gavisus 
est. Propter hoc demonstravit vobis structuram turris ; et alia ostendet," 
si ex toto corde pacem habueritis inter vos. 


(4) XIII. . , Tertia autem visione vidisti illam adolescentiorem, honestam 
et hilarem, et serenum vultum eius! Sicut enim, si alicui maesto? 
supervenerit nuntius bonus aliquis, statim oblitus est maeroris, nihilque 
aliud expectat, nisi annuntiationem quam audivit, et confortatur de cetero, - 
et renovatur spiritus eius? propter gaudium quod accepit; sie et vos 
renovationem accepistis spirituum vestrorum, videntes haec bona. Et 
quia super subsellum vidisti sedentem, fortis positio est^ quoniam 
quattuor pedes habet subsellium, et fortiter stat. Nam et mundus per 
quattuor elementa continetur. Qui ergo poenitentiam egerint integre, 
iuniores erunt; et qui ex toto corde poenitentiam egerint, erunt fundati. 
Habes in pleno revelationem; nihil amplius postules de revelandis.? Si 
quid autem oportuerit, revelabitur tibi. 


VISIO IV. 


De tentatione et. tribulatione hominibus superventura. 


(4) 1. Visionem vidi, fratres, post dies viginti pristinae visionis, 
figuram tribulationis superventurae.  Proficiscebar^ in illa via Campana; 
à via autem publica in villam sunt fere? stadia decem.  Raro* autem 
iter fit per loeum illum. . Et solus ambulans rogabam Dominum, ut re- 
velationes eius, quas mihi ostendit per sanctam ecclesiam suam, con- 
firmaret, et daret poenitentiam omnibus servis suis, qui scandalizati sunt; 


Cap. XI. 1) pro pr pristina (sic) vidisti illam adolescentiorem εἰ bonam 


p. quam pristinam. Vat. el hylarem el bene vullum eius Vat. 
2) se ipsum p. de se ipso Vat. 2) si in alicui moesto Vat. lbidem 
3) et excidit Vat. nihil p. mihilque; deest prox. et ante | 
4) Deinde illi subito Vat., idem ezu- — confortatur. 

vestit p. ecurgit. 3) οἱ renovalur eius spiritus Vat. 
5) superatus lez. videtur Vat. 4) est des. in Vat. (suspicor etiam 
6) Ita (audientes hanc visionem Pal) in Lamb.) 

var. lect. ap. Cot., qui in textu ο, Fab. $5) In Vat. des, vocc. integre, iuniores 

St. audite revelationem ut Vat. erunt; οἱ qui ez toto corde poenitentiam 
1) vobis Vat. egerint, erunt fundati. In Pal. perfecte 
8) ostendit Vat. p. integre, quam vocem invito Gallandio 


Cap. XIII. 1) Tertiam autem visionem — bene locum suum tueri censeo, 


HERMAE PASTOR. LIBER L VISIO ΤΠ, IV. (B) 431 


(4) ΧΗ. In secunda autem visione vidisti eam stantem etfaciem iu- 
venem habentem, et hilarem' magis quam ante, et corpus et capillos 
senioris. Et hanc ergo similitudinem audi. Quando aliquis senior de- 
sperat de se propter imbecillitatem et mendicitatem suam, nihil aliud 
expectat, nisi diem novissimum vitae suae. At si postea subito ei relin- 
quatur haereditas, et audiens surrexit, et gaudens effectus? induit se 
fortitudinem, et non iam iacens, sed stans renovabatur in spiritu, qui 
iam corruptus erat a prioribus suis defectionibus: mon, iam sedit, sed 
viriliter agit. Sie et vos audientes hane visionem, quam vobis Dominus 
revelavit. Quoniam misertus est super vos Dominus et renovavit spiri- 
tum et deposuit languores vestros: et accessit vobis fortitudo et pote- 
stas, et potentes effecli estis in fide, Et videns Dominus fortitudinem 
vestram gavisus est. Et propterea nunclavit vobis fabricam turris. Et 
alia quidem nuntiabit, si ex totis praecordiis pacem habueritis in vobis. 


(2) XIII. Tertia autem visione vidisti illam iuvenem, et bonam et hila- 
rem, [ac] spetiosa [fuit] facies sua. Sicut enim [si] alicui tristi venerit 
nuntius bonus, statim obliviseitur priorem tristitiam et nihil aliud, expe- 
ctat nisi nuntium quod audivit, et fortis efficitur de caetero in bono; et- 
enim renovatur spiritus propter gaudium quod accepit: sic et vos reno- 
vationem accepistis spiritus vestri videntes haec bona. Et quoniam super 
scamnum vidisti illam sedentem, fortis positio, quia quattuor habet pedes 
scammus? et fortis stat. Siquidem et seculum per quattuor angulos 
conünetur. Qui ergo perfecte poenitentiam egerint, renovabuntur et 
fundati in toto corde suo poenitentiam agent. Habes perfecte omnem 
revelationem, Nunquam iam aliud quaeras; si autem rogaveris, reve- 
labitur tibi. 


VISIO. QUARTA. 


(8) 1. Visio, quam vidi, fratres, [haec erat.] Post dies viginti prioris 
diei usque ad advenientem diem ibam in agrum per viam Campanam. 
De strata publica sunt quasi stadia decem; raro autem ambulatur ipse 
loeus. Solus autem ambulans rogabam Dominum, ut revelationes et 
visiones, quas? mihi ostendit per sanctam ecclesiam suam, fortes faceret, 
et viderem poenitentiam servorum Dei, qui scandalizabantur, ut lauda- 


4 


et gaudens affectus induit se fortitudinem 


6) revelatis Vat. 

Vis. IV. 1) Tribulationem | intelligit 
sub Domitiano. Ozon. 

2) proficiscebam. erat in Vat. 

3) im villa sunt vero Vat. Est ille 
Viae Appiae tractus, qui Campaniam per- 
currit. 

4) Rare Vat., deinde eum p. illum. 
Sequens periodus cum hacce sine Ef co- 
pulatur. 


Cap. ΧΠ. 1) hilaris Pal. 

2) Maluerim gaudio affecfus. In Pal. 
haec habes: Aut sí postea subito ei ve- 
linquatur. haereditas: el audiens. surredit 


οἱ mon. iam, iacens sed stans venovabatur 
in spiritu: quod iam corruptum erat α 
prioribus suis defeclionibus ; αἱ on. iam 
sedit. sed. viriliter agens. 
Cap. XIII — 1) οἱ renovatur enim. Pal. 
2) Sic Pal. distincte. 


Vis. IV. 1) Visio quam vidi fratres: 
post dies viginti prioris diei, usque ad 
advenientem diem ibam in agrum per via 
campana: de sirata publica: sunt quasi 
stadia decem. Raro autem. amlulatur ipse 
locus Pal. 

. 2) quae Pal. 


438 HERMAE PASTOR. LIBER 1. VISIO IV. (A) 

ut honorificetur nomen eius magnum et honorificum; et, quia me dignum 
existimavit/ ut ostenderet mihi mirabilia sua, et eum honorificarem, et 
gratias agerem. Tanquam vox mihi respondit: ,ne dubites, Herma! Intra 
me ergo coepi cogitare et dicere: ,ego quid habeo dubitare, sie fundatus 
a Domino, et qui vidi honorificas res?f ^ Progressus sum paululum, fratres, 
et ecce video pulverem usque ad caelum.  Coepi dicere intra me: ,nun- 
quid iumenta veniunt, et pulverem. excitant?  Distabat autem.a me? 
tanquam stadium. Et ecce, video magis magisque" pulverem exsurgentem, 
adeo ut suspicarer, esse aliquid divinitus. Pusillum autem? resplenduit 
sol, et ecce video bestiam magnam veluti cetum, et ex ore eius locustae 
igneae procedebant. Erat autem statura bestiae illius pedes fere centum, 
caput autem babebat tanquam vas urnale.)  Coepi flere et invocare Do- 
minum, ut me liberaret ab illa. Deinde recordatus sum verbi," quod 
audieram: ,ne dubiles, Herma. ludutus ergo, frawes, fidem Dei, et me- 
moratus quae" docuit me magnalia, audenter in bestiam me tradidi. Sic 
autem veniebat bestia illa," ita ut posset in ielu civitatem — delere. 
Veni prope illam, et tam grandis bestia extendit se in terram, et nihil 
nisi linguam proferebat, et in totum non movit se, donec pertransissem'? 
illam totam. Habebat autem bestia Πα super caput colores quattuor: 
nigrum, deinde rubeum et sanguinolentum, inde? aureum, deinde album. 


(4)1. Postquam autem pertransivi bestíam! illam, progressus sum 
fere pedes triginta; et ecce occurrit mihi virgo quaedam exornata, tanquam 
de thalamo prodiens, tota in albis, et calceamentis albis circumdata, et 
usque ad faciem mitram habens," pro tegumento autem habebat capillos 
nitidos. Cognovi ergo a pristinis visionibus, quoniam ecclesia est; et 
hilarior faetus sum.  Salutavit autem me dicens:? ,ave tu, homo. Et 
illam resalutavi dicens: ,domina, ave Respondens autem* dixit mihi: 
ihil tibi occurrit, homo ?' Dico ei: ,domina, occurrit mihi? talis bestia, 
quae possit populum consumere; sed virtute Dei et singulari? eius miseri- 
cordia evasi illam. ,Bemne effugisti/ inquit, ,quoniam solitudinem et 
sollicitudinem tuam ad Dominum proiecisti," et cor tuum aperuisti ad 
eum, eredens, quod per nullum alium poteris salvus esse, nisi per 
magnum et honorificum nomen eius. Propter hoc misit Dominus angelum 


5) estimavit Vat., sub finem wu οἱ 
gratias agerem. —Periodi explicationem 
omnium praestantissimam praebet lectio 
Codicis Pal. 


6) Sic erat autem. p. Distabat autem 
4 me Vat. 


7) Magis magisque video p. Et ecce, 
video magis magisque Vat., cui excidit 
Seq. "esse. 

: 8) autem. om. .Vat., ubi mendum lo- 
cule p. locusiae. 

9) Erat autem statura bestie illius 


fere pedes cenlum. caput. quidem. habebat 
lamquam. urnalem Vat. De ceto, quod 
lachm. (p. 49. 59.) aliique centum  pe- 
dibus praeditum invito Herma asserunt, 
cfr. Apoc. 11, 7. 12, 3. 13, 15q. 17,8sq. 
Clarius, ut solet, etiam de isto Pal. 


10) rememoratus sum verbum p. re- 
cordatus sum verbi Vat. 


11) Ita dedi c. Lamb. Pal. Vat. et 
Fab. St, quis Cot.; tum in me bestiam 
tradidi Vat, 


HERMAE PASTOR. LIBER 1. VISIO IV. (B) 439 


retur nomen eius gloriosum, quoniam dignum iudicavit, ut ostenderet 
mihi mirabilia sua. Et laudante me et gratias ei agente, quasi sonus 
vocis mihi respondit et ait mihi: noli dubius esse. Ego autem mecum 
cogitare coepi dicens: ego quid habeo dubius esse, ità fundatus a Do- 
mino, et qui viderim tam gloriosas res? Et accessi modicum, et 6006 
video pulverem quomodo in caelum ferebatur. Et coepi dicere mecum: 
putas" animalia veniunt et pulverem levant, Sie autem erat longe hoc 
a me, quasi stadium unum. Cum fieret ergo amplior pulveris spissitudo, 
sensi aliquid esse divinum.  Modieum autem eluxit sol, et ecce video 
magnam bestiam quasi aliquem cetum, et ex ore eius locustae igneae 
exibant. Erat autem bestia longior quasi pedum centum, et caput ha- 
bens quasi laguenam. Unde cum eoepissem plorare et rogare Dominum, 
ut me liberaret α hestia, memoratus sum sermonis, quem audieram: noli 
dubius esse. Induens ergo me, fratres, fidem Domini, et in mentem 
habui eorum magnorum quae docuerat me, et confirmatus iradidi me 
hestiae. Sic aulem veniebal bestia rugiens, quasi posset civitatem exter- 
minare. Veni igitur iuxta illam;? at bestia volvebat se in terra, et nihil 
aliud faciebat nisi linguam? proferebat, et in totum non se movebat, 
quamdiu íransivi illam. Habebat autem ipsa bestia super caput colores 
quattuor; nigrum et igneum sive sanguineum, et aurosum et album. 


(5)II. Quando autem transivit me illa bestia, et accessit quasi pedes 
triginta, ecce obvia mihi venit virgo ornata quasi de thalamo procedens 
in albis ealeeamentis et albis vestibus operta usque ad frontem, el mitra 
erat opertorium eius; habebat autem capillos albos. Cognovi ergo ex 
prioribus visionibus, quoniam ecclesia est, et hilaris effectus sum. llla 
autem salutavit me dicens: ave homo. Ἔι ego illam resalutavi: ave 
domina. llla respondens ait mihi: nihil [tibi accurrit?] Dico ei: etiam 
domina, talis bestia, quae poterat populos consumere ; sed virtute Domini 
et miseratione eius evasi ab ipsa. PDene, inquit, evasisli, quoniam solli- 
eitudinem tuam in Dominum proieeisti, et cor tuum aperuisti apud Do- 
minum, credens, quia per nullum poteras salvari, nisi per magnum et 
gloriosum nomen [ipsius.| Propter hoc Dominus destinavit angelum suum, 


12) illa bestia ordo in Vat., tum 3) Ef ego illam salutavi dicens Vat. 
possit p. posset. 4) autem om. Vat. 

13) íransirem Vat. n . 

14) illa bestia transp. Vat. 5) οσο, occurrit mihi des. iu Vat. 

15) deinde Vat. 6) nimia Yat. 

Cap. Π. 1) bestiam accessit ex. Vat. 7) proiecisli ad dominum ordinatur 
el Fab. St, suffragante Pal, subinde pro- im Vat, tum quie p. quod Vat. Pal. Vid. 
gressum, p. progressus sum, Vat. I Petr. 5, T. οἱ Àct. 4, 12. 

2) virgo. quaedam exornala tamquam 3) Sic Pal. Fortasse scr. polis. ᾿ 
de thalamo progrediens ία in albis el 4) Ita. scr. Pal. 
calciamentis allis circumdata ut usque ad Jig Pal 
faciem mitram. (sine habens) Vat. Vid. 5) illa Pal. 


Apoc. 21, 2, et lachm, l. c. p. 61. 6) lingua. Pal. 


440 HERMAE PASTOR. LIBER 1. VISIO IV. (4) 

suum, qui est super bestias, eui? nomen est Hegrin, et obturavit os 
eius, ne te dilaniaret. Magnam tribulationem effugisti propter fidem 
tuam, et qui talem bestiam non dubitasti. Vade ergo, et enarra electis 
Dei magnalia ipsius, et dices illis, quod bestia haec figura est pressurae 
superventurae. Si ergo praeparaveritis vos, "poteritis effugere illam,^ 
si cor vestrum fuerit purum ae sine macula, et reliquos dies vitae vestrae" 
servieritis Deo sine querela.  Immittite^ sollicitudines vestras super 
Dominum, et ipse diriget eas. Credite? Deo, qui estis dubii, quoniam 
omnia potest, et avertere iram suam a vobis, et miltere vobis praesidia. 
Vae dubiis iis,7 qui audierint verba haec, et contempserint; melius erat 
illis non nasci. 

(4) II. Interrogavi eam de illis quattuor coloribus, quos habebat 
bestia in capite. AU illa respondit mihi dicens: ,iterum tu curiosus 
es, de rebus? huiusmodi interrogans. | Et dixi: ,domina, demonstra mihi, 
quid sint illa/ Audi inquit: jillud nigrum mundus est, in quo commo- 
ramini: igneum autem et sanguinolentum, quoniam oportet seculum hoc 
per sanguinem et ignem deperire; aurea? autem pars vos estis, qui 
effugistis seculum hoc. Sicut enim per iguem aurum probatur et utile 
fit; sic et vos probamini, qui habitatis^ in illis. Qui igitur permanserint 
et perseveraverint el probati fuerint, ab eis purgabuntur. Et sicut 
aurum emundatur,? et remittit. sordem suam; sic et vos abiicietis omnem 
tristitiam et angustiam, et emundabimini in structuram turris. — Alba autem 
pars superventuri est seculi, in. quo habitabunt electi Dei, quoniam 
immaculati et puri erunt electi Dei in vitam aeternam. Tu ergo ne 
desinas loqui haec? auribus sanctorum. Habetis et figuram tribulationis 
superventurae? magnae. Nam si vos volueritis, nihil erit. In mente? 
habete ista, quae praeseripta sunt Haec cum dixissit, discessit. Non 
vidi autem, quem in locum abierit" —Strepitus autem factus est, et aver- 
sus sum retrorsum metuens: et putabam bestiam illam advenire." 


*iupsviso0e τὴν ἐνέργειαν τοῦ ἀγρίου, ἐὰν xj καρδία ὑμῶν γένηται 


8) cuius Vat. Pal. Hieronymus in que adstipulatur Nourrius; priori autem 


Comment. ad proph. Habac. 1, 14. Her- 
mae librum stultitiae condemnandum esse 
censet, cum angelum quemdam, nomine 
Tyri, reptilibus praeesse scribat. Sed 
angelus ille non Tyrus, sed Hegrin ab 
Herma appellatur, et procul dubio Tyri 
vox apud Hieronymum librariorum vitio 
ortum debet. Cotelerius duas coniectu- 
ras ad nomen Hegrin explicandum nobis 
reliquit: 1) Fortasse scriptum fuisse 
&ygmy i. e. compendiosa scriptura pro 
ἐγρήγορος, vigil, ^», quo nomine apud 
Danielem 4, 10. et 20. angelus significatur; 
pro eyony autem scriptum seu lectum fuisse 
εγρην. 2) Fortasse Hermam hoc fere modo 
scripsisse: ἔπεμψε κύριος ἄγγελον αὐ- 
τοῦ, ὃς ἐστιν ἐπὶ Φηρίον, ᾧ ὄνομα 
&ygiov, misit Deus angelum suum. super 
bestiam, cui (bestiae) nomen est τὸ ἄγριον, 
i e. ferum. Huic interpretationi favet 
Clem. Alex, (Strom, IV, 9. p. 596.), ei- 


patrocinatur Lücke (Einleit. in d. Offen- 
barung lohannis) p. 145. not. 2. Cfr. 
quoque litigium, l. c. p. 168. Cfr. Apoc. 
9, 11.: ἄγγελος Z48Badd v. H. Attamen 
Hieronymus illic Hermam nec nominat, 
nec accusat. Dicit potius, scriptum quod- 
dam apocryphum stulte narrare, quem- . 
dam angelum nomine Tyri praeesse re- 
piilibus, et in hanc similitudinem pisci- 
bus quoque et arboribus et bestiis uni- 
versis proprios in custodiam angelos 
assignatos, Ultima Hieronymi verba melius 
quadrant ad Clementis Romani Recogn. 
1, 45. In Codice Pal. est fegrí. Fortassis 
vocem habes ex Φήγειν (acuere, exci- 
lare, instigare) et ἄγριον (ferum| ab 
Herma ex Graeco Iudaeo facto Christiano 
modo Hebraeorum conflatam, sed librari- 
orum incuria mutilatam. Legendum pro- 
pono Thegrin. : 





' HERMAE PASTOR. LIBER 1. VISIO IV. (B) 441 
qui super bestias est, euius nomen est Tegri, et lusil? os eius, ne te 
consumeret. Magnam, tribulationem evasisti propter fidem tuam, et quia 
talem bestiam videns non fuisti dubius. Vade ergo et refer electis Do- 
mini, et dic iliis, quoniam bestia haec forma est tribulationis magnae. 
Si ergo paraveritis vos et poenitentiam feceritis ex loto corde vestro ad 
Dominum, poteritis evadere illam, si cor vestrum fuerit mundum et imma- 
culatum, et caeteros vitae vestrae dies servieritis! immaculati. Proicite 
sollicitudines vestras in Dominum, et ipse corriget eas. Credite Domino, 
quia omnia potest, et avertit iracundiam suam a vobis. Vobis autem, 
qui dubii? estis, mittet flagella. Vae audientibus haec verba et conte- 
mnentibus ea; melius erat enim non nasci. 

(s) Ill. — Et interrogavi eam de quattuor coloribus, quos habet super 
caput suum. lla autem respondens ait mihi: iterum exquaeris de tali- 
bus rebus? Dico ei: etiam domina, nota fae mihi, quae sunt haec. — Audi, 
ait: nigredo seculum hoc est, in quo habitatis: igneum autem vel san- 
guineum, quoniam debet seculum hoc per sanguinem et ignem perire; 
aurosum autem vos estis, qui evadetis seculum hoc. Quoniam autem 
aurum probatur per ignem et bonum invenitur: sic et vos probamini in 
vobis. Qui ergo perseverat et igni probatur, ab ipso purgabitur: et 
quomodo aurum dimittet sordem, sic et vos dimittitis omnem tristitiam 
et angustiam, et purgamini et utiles eritis in fabrica" turris. Album 
aütem, quod erat, mundus venturus est, in quo habitabunt electi Dei, 
quoniam mundi et sine macula erunt hi, qui eliguntur a Deo in vitam 


aeternam. Tu ergo noli intermiltere loquens in auribus sanetorum. 
betis et formam tribulationis venturae. 


erit. 


In mente habete, quae ante scripta sunt. 
et non vidi, quo loco iit; nebula autem fuit. 


Ha- 
Si autem et vos volueritis, nihil 
Haee dicens recessit, 
lit ego reversus sum 


retro timens et sperans, quoniam bestia venit. 


M à x 
XoOogo Μαϊ ἅμωμος, 


9) quoniam Vat. Pal. 

: 10) effugere p. poteritis effugere illam 
Vat. 

11) vestrae om. Vat. 

12) iniuncte Vat. Scribe saltem in- 
iungite. ldem dirigit eos p. dirige eus 
ex Lambeth., corrige eas Pal., dirigat 
εᾳς Cot. Cfr. Ps. 54, 23. Matth. 6, 25. 
Luc. 12, 22, Phil. 4, 6. 

13) creditis Vat., dein om. et ante 
avertere, tum suffragia p. praesidia. 

14) his Vat. Matth. 26, 24. Marc. 
14, 21. 

Cap. HI. 1) Ac Vat. 

2) de illis (expunctum) rebus Vat. 

3) aureum Vat. Cfr. II Petr. 2, 20. 

4) habitis mendose Vat. Subsequens 
in illis ad. huius mundi homines referunt. 
Praestat lectio Codicis Pal. sic εἰ vos 
probamini in vobis. Cfr. I Petr. 1, 7. 

5$) Voce. ei perseveraverint non leg. 
in Vat. Commate distinxi post fuerint, 
cmm prius interpungeretur post eis — 


huius mundi hominibus. Eo spectat Pal. 
Qui ergo perseverat et. igni probatur ab 
ipso purgabitur. 

6) Ita Fab. St. et Cot. in textu, ut 
videtur sine Codd. auctoritate, cum C et 
G exhibeant emendatur aeque ac Lamb. 
Vat, mox quoque emendamini p. emun- 
dabimini Vat. 

Τ) supervenientur p. superventuri est Vat. 

8) loquendo p. loqui haec Vat. 

9) superveniente Vat. 

10) mentem Vat., mox perscripta p. 
praescripta. 

11) quo loco abiit p. quem in locum 
abierit. Vat. 

12) et. adversus sum reiro metuens. 
et putabam illam bestiam venire Vat. Simi- 
lis strepitus auditus est IV Esdr, 10, 26. 

Cap. Ἡ. 1) tegri: sic Pal. 

2) non muto in illusit. 

3) servitae Pal. 

4) omnes Pal. 

5) dubi Ρα], - 





442 HERMAE PASTOR. LIBER II. (B) ' 


LIBER! SECUNDUS 


QUI INSCRIBITUR : 


MANDATA. 


Prooemiwn. 


Cum orassem domi, et consedissem? supra lectum, intravit vir 
quidam reverenda facie, habitu pastorali, pallio albo amietus, peram in. 
humeris, et virgam in manu gestans, et salutavil me. Et ego resalutavi 
eum.  Protinusque consedit iuxta me, et ait mihi: ,missus sum ab illo* 
venerabili nuntio, ut habitem tecum reliquos dies vitae tuae.' Et ego 
putabam, ipsum" ad temptandum me venisse. Et dico ei: ,tu enim quis 
es? Ego enim novi, cui traditus sum. Ait mihi: ,non cognoscis me? 
Non, inquam. Ego, inquit, ,sum pastor ille cui traditus 65. Λά- 
huc loquente eo figura eius mutata est. Cumque cognovissem, esse" 
eum, cui traditus fueram, confusus sum, protinusque metus me subiit, 
et totus maerore confectus sum, quia sic respondi ei nequiter et insi- 
pienter? — Ait mihi: ,noli confundi, sed virtutem concipe animo in man- 
datis meis, quae daturus sum tibi. Missus sum enim, inquit, ut, quae 
vidisti superius, ommia tibi rursus ostendam; praecipue quae ex eis" 
utilia sunt vobis, Primum omnium mandata mea et species similitudi- 
num" scribe; reliqua autem, sicut ostendero tibi, sic ea scribes. Ideo 
autem praecipio tibi, primum mandata mea et similitudines scribere, 
ut subinde legendo facilius ea custodire possis. Scripsi? igitur man- 
data et similitudines, ita ut praecepit mihi. Quae audita si custodierilis, 
atque in his ambulaveritis, et exercueritis ea mente pura, recipietis a 
Domino, quae pollicitus est^ vobis. Sin autem iis auditis non egeritis 
poenitentiam, sed adhuc adieceritis ad delicta vestra, a Domino adversa 
recipietis. Haec omnia praecepit mihi seribere ,pastor' ille, nuntius 
poenitentiae. 


1) Visionem quartam excipit in Vat. 
rubra inseriptio: Visio quinta de mau- 
dalis. 

2) el cum. sedissem C, Lamb., Vat., 
qui mox pergit intravit quidam vir digni- 
losam faciem habitu pastorali amictus 
pallium. album peram gestans in humerum 
οἱ virgam in manu et salutavit πιο. Cfr. 
Matth. 10, 11. Colligimus ex Tertull. de 
orat. c. 12, ubi Hermae locus citatur, 
adsignata oratione fuisse quibusdam mo- 
rem assidendi. Cuius quidem rei ratio- 
nem Tertullianus non perspiciens, Hermae 
dieta. ad ordinem narrationis, non ad 


instar disciplinae spectare recte adnotat. 
Vid. IV. Esdr. 3, 1. Vis. 1, 

3) Απίο eum in Vat. est ipsum c. 
punctis suppositis, 

4) Sic leg. Pal. Vat. et Fab. St, eo 


vulg. Dein mee vile p. vitae tuae Vat. 
$) eum Vot. 


6) novi pr. man. supraaddidit in Vat. 
Angelus Hermae custos, qui Vis. 2, 4 et 
Vis. 3, 10. iuvenis speciosus fuerat, iam 
adest habitu pastorali missus ab eo ve- 
nerabili nuntio. Nuntium (ἄγγελον) illum 
venerabilem opinor esse Christum. Id 
cerle desumitur ex Sim. 9, 1. 5, 4, Mand. 


HERMAE PASTOR. LIBER Il. (A) 443 


INCIPIUNT PASTORIS MANDATA DUODECIM. 


(m) Cum orassem domi, et consedissem supra lectum, intravit vir 
quidam facie dignitosa, habitu pastorali, amictus pelle alba, peram gestans 
in humero et virgam in manu, et salutavit me. Et ego resalutavi eum, 
protinusque consedit iuxta me et ait mihi: missus sum ab illo venerabili 
nuntio, ut habitem tecum reliquos dies vitae.  Putavi enim, [eum] ad 
temptandum me venisse. Dico ei: tu autem quis es?? Ego autem novi 
eum, cui sum traditus. Ait mihi: non cognoscis me? Non, inquam. 
Et dixit mihi: ego sum ille pastor, cui traditus es, Et adhue loquente 
eo, figura eius mutata est. ,Cumque cognovissem, esse eum? cui fueram 
traditus, confusus sum protinus; metusque in mentem intravit, et totus 
sum maerore confectus, quod sic ei respondissem nequiter et inscienter. 
Et ait mihi: noli confundi, sed virtutem  concipe animo in mandatis 
meis, quae daturus sum tibi. Missus sum: enim, inquit, ut; quae vidisti 
superius, omnia tibi rursus ostendam, quae illorum praecipue sint vobis 
uülia. Primo omnium mandata mea et species et similitudines scribe; 
reliqua autem sicuti ostendero tibi, seribes, ut subinde legendo facilius 
possis custodire ea. Seripsi igitur mandata et similitudines, sieut prae- 
cepit mihi. Quae audita si custodieritis atque in his ambulaveritis et 
ea exercueritis mente pura, recipietis a Domino quaecunque pollicitus 


est^ vobis. 


Sin vero eis auditis non? egeritis poenitentiam, sed adhuc 
ad delicta vestra adieceritis, a Domino recipieritis adversa. 


Haec omnia 


sic scribere mihi praecepit pastor ille nuntius poenitentiae. 


5, 1. Sim. 10, 1. 2. coll. Vis.9, 9. Ar- 
changelo quidem Michaeli, cui omnium 
fidelium custodia curae est, simili modo 
locus nuntii poenitentiae prior adsigna- 
iur. Sim, 8, 3. 

1) sum ille pastor Vat., omisso praec. 
inquit. 

8) esse om. Vat., posthac in me in- 
iravit p. me subit. 

9) Ita est in Vat. favente Pal. et var. 

. leet. apud Cot, quia sic ei responderam 
insipienter idem in textu c. Fab. St. 

10) que ex praecipue p. praecipue 
quae ez eis Vat, cui excidit prom. eis, 
ut liquet ex Pal. 

11) prómum omnia «mea οἱ species 
similitudinem Vat. Quo reliqua referenda 
sint, quae se Hermae ostensurum pro- 
miiit, commode colligitur ex Codice Pal. 
Ibi enim post ultimum Similitudinis 9 
vocabulum puncto distincto apponitur 
ΜΗΝ. Quod cum in fine quoque Si- 
militudinis 10 ibidem factum sit (d3]v), 
non dubito, quin amanuensis libros Man- 
datorum et Similitudinum illic expletos 
esse, novamque sectionem cum Sim. 10. 


incipere ex antiquo apographo absque 
arbitrio signaverit, Codex quoque Vat. id 
sibi vult. Nam spatium vacuum, quod 
antecedit  Similitudinem 10, titulo soli 
praescribendo amplius est. Reliqua ergo 
habes in Sim. 10. Haud male divisio 
incipere potuisset iam inde a Sim. 9, 1. . 


12) principio vitiose Vat. 


13) Liber Hermae quodanimodo Ethica 
christiana nominari potest. Cfr. Iachm. 
l. c. p. 44. H. ' 

14) est des. in Vat. 

15) his Vat., cui excidit, ut. Lamb., 
ad ante delicia. 

16) Άγγελος τῆς µετανοίας etiam 
apud Clem. Alex. (quis dives c. 42. ad 
fin. p. 961.) nohis occurrit. H. 


1) Post vitae pron. (uae deletum est 
in Pal. Postea potius eum ex enim corrige. 

2) Erat est in Pal. 

3) esse cum eum Pal. ubi deinde in 
mente iniravit. 

4) es Pal. 

5) et Pal. 


444 HERMAE PASTOR, LIBER Π. MANDAT. 1. II, (A) 


MANDATUM T. 
De fide in unum. Dewn. 


(A) Primum omnium crede, quod' unus est Deus, qui omnia ereavit 
et consummavit, et ex nihilo omnia fecit. Ipse capax universorum solus 
immensus est, qui nec verbo definiri, nec mente concipi potest. — Crede 
igitur in eum, et time eum, et timens habe abstinentian. που custodi, 
et abiice abs te omnem concupiscentiam et? nequitiam, et indue virtutem 
iustitiae, et vives Deo, si custodieris mandatum hoc.' 


MANDATUM II. 
De fugienda obirectatione, εἰ eleemosyna. facienda in. simplicitate. 


(4) t Dixit mihi: ,simplicitatem habe, et, innocens esto; ei! eris sicut 
infans, qui nescit malitiam, quae perdidit vitam hominum. Primum de 
nullo male loquaris, neque libenter audias male loquentem. Sin? vero 
et tu audieris, particeps eris peccati maleloqueniis; et credens tu quoque 
peccatum habebis, quia credidisti male loquenti de fratre tuo. ΡΕΓ- 
Aieiosa est detractio,' inconstans daemonium est; nunquam in pace con- 
sistit, sed semper in discordia manet. Contine te? ab illa, et semper 
pacem habe cum fratre tuo. lndue constantiam sanetam, in qua nulla 
sunt peccata, sed omnia laeta sunt; et benefac? delaboribus tuis. Omui- 
bus inopibus! da simpliciter, nihil dubitans cui des. Sed omnihus 
da; omnibus enim Deus dari vult de suis donis^ Qui ergo accipiunt, 
reddent rationem Deo, quare acceperunt, et ad? quid. Qui autem acci- 
piunt ficta necessitate, reddent rationem ; qui autem dat, innocens erit. 
Sicut enim accepit" a Domino, ministerium consummavit, nihil dubitando, 
eui daret et cui non darel; et fecit hoc ministerium simpliciter et" 
gloriose ad Deum. Custodi ergo mandatum hoc, sicut tibi locutus sum, 
ut poenitentia tua simplex inveniatur, et possit domui tuae bene fieri; et 
cor mundum habe.' 


* Πρῶτον πάντων πίἰστευσον, ὅτι sic ἐστὶν ὁ Θεός, ó τὰ πάντα 
ario παὶ «παταρτίσας, καὶ πονήσας ἐκ τοῦ μὴ ὄντος, elc τὸ εἶναι τὰ 
πάντα. Eie Θεὸς μόνος ὁ πάντα χωρῶν, μόνος δὲ ἀχώφητος ὤν. 


υἙ απλότητα ἔμ, Mol,  ünomog γενοῦ, doll ἔσο de τὰ νήπια τὰ μὴ 
γινώσποντα πονηρίαν, τὴν ἀπολοῦσαν τὴν σωτηρίαν τῶν ἀνθρώπων. 
Ἡρῶτον μὲν μηδενὸς παταλάλει, μηδὲ ἠδέως ἄκουε τοῦ παταλαλοῦντος" 


Mand. I. 1!) quia Vat., cui dein ex- 
cidit pron. qui etes praep. Graeca sunt: 
πρῶτον πάντων πίστευσον, ὅτι εἷς 
ἐστὶν ὁ θεὸς, ὁ τὰ πάντα Στίσας καὶ 
Δαταρτέσας, καὶ ποιήσας ix τοῦ μὴ 


2) Huc usque Mand. istud Graece 
exhibet auctor Docirinae ud Antiochum 
Ducem editae a Montfauconio T. III. 
Opp. S. Athanasii p. 252. n. 1, ubi 
alia praeterea ex Pastore desumpta in- 


ὄντος εἲς τὸ εἶναι τὰ πάντα. Sapien- 
tissimo Mandato hoc usi sunt olim SS. 
Patres, usi et Haeretici Ariani, cum hoc 
discrimine, quod illi quidem optimo iure 
id fecerint, hi vero pessimo exemplo, 
singularique impudentia, quasi neget Ec- 
clesia unum esse Deum, cunctorum crea- 
torem, Cof. Cfr. Vis. 1, 1.: condidit ez 
Wihilo ea, quae sunt. 


venies. 
3) concupisceniiam et om. Vat., ubi 
post vives interponitur cum. 


Mand. II. 1) et om. Vat., ubi infan- 
fes qui nesciunt p. infans, qui nescit. ΔΡ 
initio usque ad verba: omuia ἰσεία sunt 
habemus Graece Doctr. ad Antioch. n. 2. 
p.253. Fere eademin Antiochi homil, 29. 


HERMAE PASTOR. LIBERIL MANDAT. I. II. (B) 445 


- 


MANDATUM PRIMUM PASTORIS. 


(») Primo omnium erede, esse unum Deum, qui omnia ereavit et 
consummavit, et ex nihilo cuncta fecit, Ipse caput universorum, solus 
immensus, qui nec verbis definiri, nec mente concipi potest, Huic ergo 
crede, et metue eum, metuque aecepto tene. abstinentiam. — Haec custodi, 
οἱ abicis! a te omnem nequitiam, omnemque indues virtutem aequitatis, 
et vives Deo, si custodieris hoc mandatum. 


MANDATUM SECUNDUM. 


(n) Ait mihi: simplicitatem tene et innocens esto, sicut infantes, 
qui ignorant nequitiam, quae vitam 'perdit hominum. Ante omnia de 
nullo male opineris, neque libenter audias eum, qui absenti detrahit. 
Sin aulem οἱ iu audieris,' particeps eris huius; si enim consenseris 
detrahenti et id, quod de absente dictum fuerit, credideris, eris et tu 
ei similis, et contra fratrem tuum perniciosus, et adstringeris peccato eius- 
dem detrahentis. Malum enim est, aliquem infamare, et instabile daemo- 
nium, nunquam in pace consistens, sed in discordia semper habitans. 
Abstine ergo te ab eo, et eris semper quietus inter ommes. Indue te 
autem temperantiam, verecundiam, modestiam, in qua nulla offensa est, 
nulla nequitia, sed cuncta plana" atque laeta. Exerce bonitatem, et de 
fructu laborum tuorum, quos tibi tribuit Deus, omni inopi praesta sim- 
pliciter, nihil. dubitans cui sit dandum. — Omnibus tribue; universis enim 
Deus dari vult de suis donis. Aceipientes vero reddent rationem Deo, 
quare et ad^ quid acceperint. Quicunque enim acceperint coaeti aut? 
aliqua necessitate, a erimine innocentes erunt; qui vero fallaciter aece- 
perint, rationem dabunt. llle autem, qui dat, innoxius erit, cum enim 
hoc ministerium, quod a Domino accipitur, simpliciter apud Deum gestum" 
fuerit. Quicunque ergo tam simpliciter ministrat, vivit Deo. Custodi itaque 
mandatum hoc, sicut tibi dixi, in poenitentia tua, et domui tuae cum 
simplicitate, et cor tuum sit mundum et indeficiens apud Deum, 


el δὲ μὴ, nol σὺ ἄπούων fvoyog. ἔσῃ τῆς ἁμαρτίας τοῦ καταλαλούντος TED 
Ilovqgóv γὰρ πνεῦμά ἐστιν ἡ παταλαλμὰ, xol ἀκατάστατον δαιμόνιον, 
μηδέποτε εἰρηνεῦον, ἀλλά πάντοτε ἐν διζοστασίαις, πατοικοῦν. Απειξ 
οὖν ἀπ' αὐτοῦ, καὶ εἰρήνην Έξεις μετὰ πάντων. "Evóvoo, δὲ τὴν ᾱ- 
πλότητα xol τὴν σεμνύτητα, ἐν οἷς οὐδέν ἐστι πρύσπομµα πονηθὸν, ἀλλὰ 
πάντα ὁμαλὰ καὶ ἱλαρά, 


2) Sin etiam Pal., οἱ Vat. Idem pecca- 9) u£ Lamb. Vat. Pal. 

lis p. peccati. 10) accipit Vat., qui mox αἱ Lamb. 
3) credens αἱ Lu habebis peccatum p. cui dare, cui non dare. 

el credens, tu quoque peccatum habebis Vat, 11) et om. Yat. 


4) decertatio Vat., quae lect. sensum 


prorsus permutat Mand. I. 1) Corrige abicies. 


5) Abstine te p. Contine te Vat. Mand. Π. 1) hominem Pal. 
6) ef fac bene Yat. 2) audiendo Pal. 
1) Cfr. Antioch. hom. 98. 3) plena erat in Pal. 
8) donis c. Pal. Vat. Fab. St. et Cot. 4).ut Pal. 
—ix τῶν ἰδίων δωρημάτων Antioch., 5) Pal. prius uf. Ibidem extat siglum 


bonis Hef. c. Gallandio invitis Codd. Lo- qc post dabunt. 
eus mutilatus in ed. Cler. a, 1724. 6) gesla Pal. 


446 HERMAE PASTOR. LIBER Π. MANDAT. III. IV. (À) 


MANDATUM Ill. 
De fugiendo mendacio, et Hermae poenitentia ob simulationem. 


(4) "Iterum mibi dixit: veritatem dilige, et omnis sermo verus' ex 
ore tuo procedat; ut spiritus, quem Dominus constituit in carne iua, 
verax inveniatur apud cunetos? homines, et Dominus magnificetur, qui 
dedit spiritum in te; quia Deus verax est in omni verbo, et non est 
mendacium in ipso. *Qui ergo? mentiuntur, abnegant Dominum, non 
reddentes Deo depositum, quod^ acceperunt. "Acceperunt enim spiritum . 
sine mendacio. Hunc si mendacem reddunt, coinquinant mandatum 
Domini et fraudatores fiunt His.ego audiis vehementer Παν. Qui 
cum flentem me videret, dixit mihi: ,quid ploras? Et dixi: ,quoniam, 
domine, nescio, an possim salVüs esse.  ,Quare?' inquit. Et dixi: ,quia 
nunquam, domine, verum locutus sum verbum in vita mea,! sed semper 
in simulatione vixi , e£ mendacium pro veritate affirmavi omnibus; et 
non mihi quisquam contradixit, sed fides habita est verbo meo. Quo 
modo" ergo potero vivere, cum sie egerim?! Et dixit mihi: ,tu quidem 
bene et vere sentis; oportebat enim te, sicut Dei servum, in veritate 
ambulare, et malam conscientiam cum spiritu veritatis non coniungere, 
nee tristitiam Spiritui Dei saneto et vero facere.| Et dixi illi ^ nunquam, 
domine, haec verba tam diligenter audivi Et dixit. mihi: ,nunc audis; 
eura deinceps," ut et illa, quae prius locutus es falsa pro negotiis tuis, 
his verbis et illa fidem recipiant. Possunt enim et illa fidem recipere; 
si vera locutusfueris deinceps; Tet si veritatem servaveris, poteris vitam . 
consequi. Et quieunque audierit hoc mandatum, et fecerit, et recesserit 
a mendacio, vivet Deo. 


MANDATUM IV. 


De dimittenda adultera. 


(4) Tt ,Mando;* ait, ,tbi, ut castitatem custodias, et non ascendat! tibi 
cogitalio cordis de alieno matrimonio, aut de fornicatione; haec enim 


* ᾽Αλήθδειαν à ἀγάπα, xol πᾶσα ἀμήθεια, ἐκ τοῦ στόματός σου ἔππο- 
ρευέσθω, 1 ἵνα τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ ματουῇ 60... . Of γὰρ φευδό- 
µενοι ἀθετοῦσι τὸν Θεόν . . «"Ἔλαβον γὰρ πνεῦμα ἀληθείας, καὶ ἐγέ- 
VOVTO οὐκητήρια τοῦ ἀληθινοῦ πνεύματος. 


1 ἐὰν οὖν τὴν ἀλήθειαν φυλάξῃς, δυνῄσῃ σεαυτῷ ζωὴν περι- 
πομµῄσασθαι, 


Μαπά. ΠΠ. 1) veraz Bodl. Lamb. Vat. 7) verbum locutus sum in vila p. ve- 
Ad priora ista quadrant Graeca servata rum loculus sumverbum in vita mea Vat. ; 
Doctr. ad Antioch. n. 3. ibidem cum p. in, dein firmavi p. affi- 

2) cunctos non est in Vat. mavi, mox priusquam, aliena manu quis- 

3) aulem Vat. quam stylo cerussato supra, tum transp. 

4) quem Vat. est habita. In hune modum se accusat 

9) reddani Vat. Prudentius Prooem. in lib. Cathem. v. 8 sq. 

6) Ita dedi ratione habita lect. Bodl. Mox docuit toga 


Vat. et Fab. St: His ergo auditis vehe- Infectum vitiis falsa loqui, non sine crimine. 
menter flevi, Cot, His auditis, ego vele- Cfr. infra loculus es falsa pro negotiis 
menler flevi. luis, et, Vis, 1, 3. . 


HERMAE PASTOR. LIBER II. MANDAT. ΠΠ. IV. (B) A47 


MANDATUM TERTIUM. 


(m) Iterum dieit mihi: ama veritatem, et omnis veritas de ore tuo 
procedat, ut spiritus, quem Dominus constituit in hoc corpore, verax 
apud cunetos homines inveniatur, atque ita Dominus honoretur, qui 
habitat supra te. Et quidem Dominus verax est in omnibus verbis suis, 
nullumque apud eum mendacium est. Laedunt igitur eum, quicunque 
mentiuntur, fraudatoresque Domini esse incipiunt, non reddentes ei com- 
mendatum sibi spiritum, sieut acceperunt. Aeceperunt enim spiritum 
sine aliquo mendacio. Hunc si mendacem reddiderunt, rationem dabunt ; 
maculaverunt etiam mandatum Domini, et facti sunt fraudatores adversus 
eum. Haec autem cum ego audissem, vehementissime flevi. Qui cum me 
flentem videret, ait: cur lacrimas profundis? Et dixi: quoniam ignoro domine, 
an possim salutem habere. Et ait mihi: quare? Et dixi: nunquam in 
tota vita mea verum locutus sum sermonem, sed semper cum omnibus 
callide vixi οἱ mendacium meum pro vero adfirmavi, nec quisquam mihi 
contradixit, sed' fides habita est verbis meis. Quemadmodum vivere 
possim, eum sie me gesserim? Et ait mihi: tu quidem vere et bene 
sentis. Oportebat enim te, sicut Dei servum, cum veritate ambulare, 
nec? malam conscientiam iungere ad spiritum veritatis, nec laedere spi- 
ritum sanctum atque verum. Et dixi: nunquam domine id audivi. Et 
ait mihi: nune audis. Custodi ea, ut ea" quae prius perperam egisti, 
posterioribus factis tuis in veritate approbatis illa quoque priora fidem 
consequantur. Nam his in veritate repertis, et illa quasi vera compro- 
babuntur, si ex hoe tempore curaveris ut sermo tuus mendaciis careat; 
et si amaveris veritatem, poteris perpetuam vitam tibi adquirere. Et 
quieunque huie praeceplo obtemperaverit, et abstinuerit se ab omni 
mendaciorum, vivet Deo. 


MANDATUM QUARTUM. 


(n) Praecipio übi, inquit, eustodire castitatem, nec intret in cogi- 
tationem tuam" aut mulieris alienae cupiditas, aut adulterii mentio, aut 


t Φύλασσε τήν ἀγνείαν, καὶ μὴ ἀναβαινέτω ἐπὶ τὴν καρδίαν σου 
περὶ γυναικὸς ἀλλοτρίας, 1j περὶ πορνείας τινὸρ, ἢ περὶ τοιούτων Óvo- 
µάτων ποῦτο γὰρ ποιῶν ἁμαρτίαν μεγάλην ἐργάζῃ . .. "Βλέπε οὖν" 
ἀπέχου ἀπὸ τῆς ἐνθυμήσεως ταύτης. 


8) Quemadmodum Vat. 

9) ambulare in veritate, Vat., ubict p. 
nec, exciditqueet post sancto. Ephes. 4, 30. 

10) dizit mihi erat in Vat. 

11) Custodi a modo p. cura. deinceps 
Lamb. Cuslodi àmodo Vat., quod idem est. 
Latinitatis senescentis 6 modo — inde iam 


Mand. IV. 1) Haec usque ad verba: 
ab hac cogitatione magnam partem Graece 
inveniuntur Doctr. ad Antioch. n. 4. (Iam 
Clericus recte ediderat ἀγαβαιγέτω p. 
ἀναμεγέτω, quod repetiit Hef.) 


Mand. ΠΙ. 1) aim (attamen) in Pal. 


vel deinceps. Mox locuta p. locutus et 
perticipant p. recipiant Vat. 


12) percipere Lamb. Vat., uterque a 
modo (ammodo scr. Vat.) p. deinceps. Ad 
extrema rursus cf. Doctr, ad Antioch, 1. 1. 


praecedit coniunctionem sed. 


2) ne Pal. 
3) eam Pal. Fortasse iam. 


Μαπά, 1V. : 1) in cogitatione tua Pal. 


448 HERMAE PASTOR. LIBER Il. MANDAT. IV, (A) 

parit peccatum magnum. Tu autem semper? memor esto Domini, omni- 
bus horis, et nunquam peccabis. Si enim haec cogitatio in eor tuum 
ascenderit tam mala magnum peccatum facis; et qui haec faciunt, viam 
mortis sequuntur, Vide ergo tu; abstine te ab hae cogitatione. Ubi 
enim eastitas manet in corde hominis iusti, nunquam ibi ascendere debet? 
cogitatio mala. Et dixi illi: ,domine, permitte mihi pauca verba dicere 
libi. Die inquit Et dixi illi: ,domine, si quis habuerit uxorem 
fidelem in Domino, et hane invenerit in adulterio, nunquid peccat vir, 
si convivat eum illa?d^ Et dixit mihi: ,quandiu nescit peccatum eius, sine 
erimine est vir vivens eum illa. Si autem scierit vir, uxorem? suam de- 
liquisse, et non egerit poenitentiam mulier, et permanet in fornicatione 
sua, et convivit cum illa vir; reus erit peecati eius, et particeps moe- 
chationis eius Et dixi ili: ,quid ergo, si permanserit in vitio suo 
mulier? Et dixit: ,dimittat illam vir, et vir per se maneat. Quodsi 
dimiserit mulierem? suam, et aliam duxerit, et ipse moechatur. Et 
dixi illi: ,quid si mulier dimissa poenitentiam egerit, et voluerit ad virum 
suum reverti, nonne! recipietur a viro suo?! Et dixit mihi: jimo, si 
non receperit eam vir," peccat, et magnum peccatum sibi admittit; sed 
debet recipere peecatricem, quae poenitentiam egit; sed" non saepe. 
Servis enim Dei poenitentia una est. Propter poenitentiam ergo non^ 
debet, dimissa coniuge sua, vir aliam ducere. Hic actus similis est et 
in viro et in muliere. Non solum moechatio est illis, qui carnem suam 
coinquinant; sed etis," qui simulacrum facit, moechatur. (Quodsi in his 
faetis perseverat, et poenitentiam non agit, recede ab illa, et noli con- 
venire? cum illa; alioquin et tu particeps eris peccati eius. Propter 
hoc praeceptum est vobis, ut coelibes maneatis, tum vir, tum mulier ;" 
potest enim in huiusmodi poenitentia esse. Sed et ego non do occasi- 
onem, ut haec ita^ agantur; sed ne amplius, qui peccaverit, peccet. De 
prioribus autem peccatis eius Deus, qui potestatem habet sanitatem dandi, 
dabit remedium, quia ipse est, qui habet potestatem omnium. 


(A) Il. Iterum' interrogavi, et dixi: quoniam dominus existimavit 
me dignum esse, ut mecum habites? semper; pauca verba mihi edissere,? 


2) quia hoc facit peccatum. magnum 


Lamb. Vat. 

3) semper reiicitur post Domini in Vat. 

4) in corde iwo ascenderit sie p. in 
cor tuum ascenderit tam mala Vat. 

5) non ibi debet ascendere Vot. 

6) Ita c. Lamb. Vat, permitte me 
pauca verba tecum. loqui vulg. 

1) nescis Vat. 

8) mulierem Vat., dein eget p. egerit, 
tum ea p. illa et peccalis suis p. peccati 
eius. Cotelerius: Citaturiste locus a Petro 
Lombardo lib. IV. Sententiarum dist. 35. 
n. 5, et a Gratiano Caus.34, mutatusque 
in Canonem cernitur apud Gregorium IX 
Decret. lib. 5 tit. 16 cap. 3.  Consimilia 
autem ubique nancisceris; in legibus Atti- 
cis et Romanis, in Scriptoribus profanis, 
in Canonibus, in Patribus. 


9) ucorem Vat. Matth. 5, 2. 19, 9. 
Marc. 10, 11. 1Cor. 7, 11. Cfr. Cot. ad h. |. 

10) non Vat. 

11) Vulg. suuspostvir exclusi c.Pal.Vat. 

12) et Vat. 

13) una paenitentia est ordo vocc. 
Vat. Prudenti admodum consilio Hermas 
homines cupiens pariter deterrere a de- 
speralione, atque a confidentia, sermo- 
nem toto hoc Tractatu Ha temperat, ut 
poenitentiam interdum ostendat, interdum 
occulte(; modo proponat omnibus, modo 
quibusdam deneget, aut absolute, aut 
nisi illam cito susceperint; aliquando 
resipiscendi semel dumtaxat locum det, 
aliquando saepius. Cot. Ego quidem le- 
etionem vulgatae recensionis vitiatam cen- 
seo. Genuinum quippe totius loci sensum 
suppetitat Pal, Omnis quae poenitentiam 


HERMAE PASTOR. LIBER IL. MANDAT. IV. (B) 449 


aliquid hissimile vitium; magnum enim delietum admittis, si quid horum 
feceris. Sed coniugis semper memor tuae carebis hoe peccatum. — Quodsi 
huiusmodi desideria in cor tuum penetraverint, aut his similia, graviter 
peccabis. Talis coneupiscentia servo Dei maximum delictum est, et qui- 
eunque rem tam scelestam admillil, mortem sibi fabricat. Vide ergo 
iu: abstine te ab hac cogitatione. Nam ubi sanctitàs habitat, ibi nequitia 
non debet cor hominis violare." lustitiam observa. Dico illi: permitte 
mihi domine, ut te pauca interrogem. Die, inquit. Domine, si uxorem 
quis, inquam, habeat in Domino fidelem, et eam postea adulteram de- 
prehendat, quaero an peecet, si eum illa vivat. Et dixit mihi: quandiu 
delieta illius ignoraverit, non peccat; si autem illius peccatum cognove- 
rit, et mulier poenitentiam sui non egerit, sed in eadem nequitia perse- 
veraverit, delinquet vir, si cum ea vivat, et particeps conscientiae eius 
fiet. Quid ergo, inquam, faciat maritus, si uxor in eodem vitio perse- 
veraverit? Dimittat, inquit, illam, et ipse? contineat. Quodsi dimissa illa 
aliam uxorem duxerit, et ipse adulterium committit. Si autem, inquam, 
domine, postea, quae ab eodem dimissa est mulier, et gerit poenitentiam 
et ad maritum suum reverti voluerit, non recipietur? Et dixit mihi: si 
recepta non fuerit, peccabit maritus et grande* in se delictum admittet. 
Omnis, quae poenitentiam delietorum agit, recipi quidem cum venia debet, 
sed non ad singula; servo enim Dei una poenitentiae venia indulgetur. 
Ideo ergo maritus post divortium uxoris aliam non debet ducere, ne 
poenitentiae occasionem mulieri auferat. Haec res tam viro, quam 
mulieri communis est. Adulterium autem non is* tantum admittit, qui 
carnem suam inquinat; sed et ille, qui similia hominibus huius seculi, 
quos et ethnicos vocamus, facit, et ipse adulter est. Ideo si quis in 
eiusmodi actibus permauebit, et poenitentiam non egerit, abstinebis a 
conversatione eius. Sin autem [non recedas,] et ipse in consortium 
delictorum eius venies. Hae ex causa praecipitur ef viro et mulieri, 
ut si divortium fecerint, uterque se intra se custodiant, quia poterit in 
eiusmodi factis poenitentia? locum habere. Ego autem, inquit, non do 
occasionem, ut eiusmodi actus ad effectum perveniat; sed ut desinat peccare, 
qui usque adhuc peccavit Nam de prioribus delictis eius est, qui 
mederi potest omnia: ille, qui habet omnium rerum potestatem. 

(p) I. lterum dixi illi: quia! me Dominus dignum habuit, cum 
quo semper habitares, paucarum interrogationum mihi etiam nunc praesta 


delictorum agi: recipi quidem cum venia viro, Vat, expuncto pron. Aoc ante md- 
debet: sed non ad singula. Servo enim nere, Clarius omnino Pal. quem confer, 


dei una. paenitenliae venia indulgetur. 18) sic Vat. 
14) non erqo Vat. . Cap. Ἡ. 1) Item Vat. 
15) Pron. is non extat in Vat. — 2) habite mendose Vat. 
16) la VaL, tautologice convivere 3) dizere Vat, dein obduratum p. obtu- 


vulg, dein sim aulem p. alioquin Lamb. αμήν ut. Lamb. 
Vat, qui mox exhibet peccalis p. peccati. EE 
De "ivortio jn cast idololatriae H. refert 2) non debet nec cor hominis violare Pal. 
ad Augusii Handb. d. chr. Archaeol. T. 3) Adde se. Postea dimissam illam Pal. 
Ill. p. 151, monens, hic agi de coniuge 4) gr M Pal. 
christiana in idololatriam relspsa, non 5) his Ρα Pal 
de coniuge infideli, ut { Cor. 1, 15. 6) paenitentiam Pal. — — 

17) propter hoc peccatum. est mobis Cap. II. 1) qui Pal., ubi deinde mu- 
super nos hoc manere sine muliere sine tavi ónferrogalionem 1η snlerrogationum. 


PaTRES APOST. 29 


450 HERMAE PASTOR. LIBER Il. MANDAT. IV. (A) 


quia non intelligo: quicquam, et cor meum obturatum est a pristina 
convérsatione; et sensum mihi aperi, quia vehementer obtusus^ sum, et 
in totum nihil intelligo! Et respondens dixit "mihi: ,ego praepositus 
sum? poenitentiae, et omnibus poenitentiam agentibus sensum do. Απί 
non tibi videtur, poenitentiam agere magnam sapientiam esse; quoniam, 
qui poenitentiam agit, sensum magnum adipiseitur? Sentit enim se 
peecasse οἱ fecisse? nequiter in conspectu Domini, et recordatur intellectu, 
quod deliquit, et poenitentiam agit, et iam? non operatur nequiter, sed 
operatur bene, et humiliat animam suam, et torquet eam, quia peccavit. 
Vides ergo, quod" poenitentia sensus est magnus. Et dixi illi: ;propter 
hoc, domine, diligenter inquiro omnia, quoniam peccator sum; ut sciam, 
quae" operer, et vivam; quia multa sunt peccata mea. Et dixit mihi: 
,vves, si haec mandata mea'? custodieris; et quicunque audierit el fecerit 
mandata haec, vivet, Deo.' 


(à) HL Et dixi illi: ,etiam nune, domine, audivi a quibusdam 
doetoribus, quod alia poenitentia non est, nisi ill, cum in aquam! de- 
scendimus et accipimus remissionem peccatorum nostrorum, ulterius" non 
peccare, sed in castitate permanere. Et ait mihi: ,recte audisti. Nunc 
autem, quia? diligenter ommia inquiris' et hoc tibi demonstro, non dans 
oceasionem illis, qui credituri sunt, aut qui nuper crediderunt. Domino. 
Qui enim iam crediderunt, aut qui credituri sunL^ poenitentiam pecca- 
iorum non habent, sed remissionem. Ες enim," qui vocati sunt ante 
hos dies, posuit Dominus poenitentiam; quoniam cogitationes omnium? 
praecordiorum novit Deus, et scit infirmitatem hominum, et multiplicem 
nequitiam diaboli, qua molitur aliquid sinistri servis Dei, et maligne in- 
sidiatur illis.  Misericors ergo Dominus misertus est figmenti suij? et 
posuit poenitentiam istam, et potestatem poenitentiae huius mihi dedit. 
Et ideo dico tibi, quod" post vocationem illam magnam et sanctam, si 
quis temptatus fuerit a diabolo et peccaverit, unam poenitentiam habet. 


4) stultus Vat., qui intonitus mihi p. — — 3) qui Vat. 

in. tolum. nihil. 4) lta Pal, Lamb., quaeris Vat. Fab. 
$5) sum excid.Vat.Cfr.Mand.Prooem. St, Cot, Dare non vult occasionem prave 
6) Auf Vat. intelligeudi doctrinam suam. 


7) accipit Vat. Cfr. Clem. Alex. Strom. 5) Scripsi nuper c, Pal., modo Lamb., 
Ἡ, 8) Sentit quia peccavit. quia. fecit Vat neutrum ap. lab. St. et Cot. — Baptizati 
peccavit quia fecil Vat. — 4 ac baplizandi ha] i- 

9) Ita Lamb. Vat, amplius vulg. ku. ed peccaloam venim mer 


- lentiam, sed peccatorum veniam mera 
10) quia Vat. electionis gratia, 
11) quibus Vat. - 


12) mandata mea hec Val, cui excid. 6) Libro Vat. exciderunt. membra: 
vocc. οἱ fecerit. «ut qui modo crediderunt Domino. — Qui 
enim iam crediderunt, aul qui credituri 
Cap. Π. 1) quam Vat. Sunt. 
2) iam Vat. Consule Cod, Pal., qui " 
cum genuina lectione commentarium i) Illos Yat, 
simul exhibet haud dubie optimum. Agi- 8) Expectes: autem. Particulam male 


iur autem de peccatorum venia in ba- vertit vetus Interpres. Sensus est: iis 
ptismo nobis oblata, et de poenitentia autem, qui pos baptismum in peccata 
peccati post baptismum admissi per nun- sunt delapsi, misericors Deus poenitentiam 
tium huncce poenitentiae moderanda, Cfr. concessit, H. At centies Hermae versione 
Clem. Alex, l, ο, p. 459. particulae aulem et enim permutantur, 


HERMAE PASTOR. LIBER IL. MANDAT. IV. (B) 451 
patientiam, quia nihil intelligo, et quoniam cor mihi a praecedentibus 
actibus meis excaecatum est, prudentia me indue; sum enim stullissimus 
et nihil omnino sapio. "Et ille mihi dixit: ego poenitentiae praepositus 
sum, et omnibus se in meliora mutantibus prudentiam tribuo. An putas 
non hoc ipsum, quod: quis prioris vitae poenitentiam agit, sapientiam 
esse? Et dixi illi: vere poenitentia magna prudentia est. Intelligit enim, 
qui peccavit, malitiam suam et delicta, quae coram Deo fecit. Nam 
ascendit in cor illius aetus sui memoria, poenitet eum, et ultra, quod 
malum est, non facit, sed, transfer? se in id quod bonum est, et abun- 
danter bonum exercet, et animam suam humilem facit et torquet propter 
praecedentia peecala. Vides ergo, ait, quod poenitentia prudentia est 
maxima. Et [dixi:] ideo diligenter te interrogo: primo quia sum male- 
ficiorum plenus, denique quia ignoro, qualiter agens recte vivere possim ; 
multa sunt enim et varia peccata mea. Et ait mihi: vives, si praecepta 
mea custodieris οἱ secundum illa egeris; sed et alius, quicunque haec 
eadem audierit et observaverit, vivet Deo. 


() Ill. Et dixi illi: audivi quosdam' magistros viae nostrae dicen- 
les, non esse aliam ullam poenitentiam et veniam quam illam unam, 
eum omnes in aquam descenderint et acceperint priorum peccatorum 
absolutionem. Et ait mihi: recte audisti, et sic se res hahet. Oportet 
enim omnium vitiorum absolutionem conseculos ulira non peccare, sed 
in castitate vivere. Quia tamen omnia diligenter inquiris, hoc quoque 
tbi indico, non dans occasionem errori his, qui credituri sunt, aut 
eis, qui nuper in fidem? Dei introierunt, quod dimissionem priorum 
peccatorum suorum non habeant, postquam in Deo esse coeperunt. 
Nam ex consuetudine peecanles non possunt singulis temporibus deli- 
etorum suorum impunitatem consequi, quia semel a Domino vocatis poe- 
nitentia indulta est. Ipse enim, qui omnium viscera οἱ cor praeviderat, 
et qui infirmitatem hominum noverat, et sciebat futurum, ut diaboli 
mulüplex nequitia aliquid servis suis malefaceret, misericordiam suam 
creaturae suae indulsit, et huic? poenitentiae occasionem dedit, cui me 
praefecit. Sed dico tibi, inquit: qui post illam magnàm et sanctam poe- 
nitenliae dignalionem, qua homines suos ad vitam perpetuam Dominus 
vocavit, posteaquam a diabolo temptalus* peccaverit, unam poenitentiae 
indulgentiam habet. Nam si frequenter poenitentitiam actorum suorum 





quarum quippe notiones haud raro levi 
momento discrepent, sicuti γάρ et di. 

9) quoniam omuium. cogilaliones Vat. 
ei parum accurale sic p. scit, tum quia 
facit aliquid p. qua molilur aliquid. si- 
nisiri servis Dei, et. 

10) misertus figmenlo. suo p. misertus 
esi figmenti sui Vat. 

11) quoniam Vat., uhi magnum. sine 
ef, Praestat lectio Codicis Pal. Sed dico 
libi inquit qui post illum magnam οἱ 
sanctam paenitentie- digualionem qua homi- 
nes, (lege omnes ?) suosad vitam perpetuam 
dominus wocavil, posteaquam (delendum 
quam?) a diabolo iemplans (leg. tem- 


plalus) peccaveril unam paenileniae in- 
dulgentiam habet, De vocatione illa magna 
et sancia non ambigo; esse eam inaugu- 
ralionem baptismo recepto ad ecclesiam 
Christi intelliget, qui hoc loco attente 
lecto singula accuratius perpenderit. Cir, 
Sim, 9, 17. Quoniam, inquit, universae 
maliones, quae sub coelo sunt, audierunt 
el. crediderunt , et uno nomine Filii Dei 
vocali sun, 

2) transferet. Pal. 

Cap. Ill. 1) quos Pal. 

2) fide Pal. . 

3) hac Pol. 

4) temptans. Pal. 


239* 


462 HERMAE PASTOR. LIBER I. MANDAT. IV. V. (A) 

Si autem subinde pecceL"" et poenitentiam agit, non proderit homini 
talia agenti; difficile enim vivet Deo. Et ego dixiz^ ,domine, revixi, 
ubi tam diligenter audivi haec mandata. Scio enim, si postea nihil 
adiecero peccatis meis, salvus ero. Et dixit: ,salvus eris," inquam; et 
omnes, quicunque fecerint haec mandata, salvi erunt. 


(α) IV. EC iterum! dixi. illi: domine, quoniam patienter me audis, 
etiam hoc mihi demonstra Die, inquit. Et dixi: ,si vir vel mulier 
alicuius decesserit, et nupserit aliquis illorum, nunquid peccat?! Qui 
nubit, non peccat, inquit; ,sed si per se manserit, magnum sibi conqui- 
ri? honorem apud Dominum. Serva ergo castilalem et pudicitiam" el 
vives Deo. Haec, quae fecum loquor et mando tibi, eustodi deinceps, 
ex quo mihi traditus es? et in domo tua habito; et prioribus peccatis 
tuis 'erit remissio, si' haec mandata mea custodieris. Sed et omnibus 
erit remissio, qui mandata mea custodierint.? 


MANDATUM Y. 
De tristitia cordis et patientia. 


4) E *,Aequanimis," inquit, ,esto οἱ patiens; et omnium operum 
nequissimorum dominaberis, et operaberis omnem iustitiam. Quodsi patiens 
fueris," Spiritus sanctus, qui habitat in te, mundus erit, et non obscu- 
rabitur ab aliquo nequissimo spiritu; sed gaudens dilalabitur, et epula- 
bitur in vase, in quo inhabitat, et apparebit Domino hilaris in pace 
magna, Quodsi iracundia aliqua supervenerit continuo Spiritus sanctus, 
qui in te est, angustiabitur, et quaeret discedere. Suffocatur enim à 
spiritu nequissimo, et non habet locum apparendi Domino,* sieut vult; 
iribulatur enim ab iracundia. t Utrique ergo spiritus cum pariter inhabi- 
iant, perniciosum est homini. Si quis enim assumat absinthii? pu- 


* Φύλασσε wv ἄνειαν παὶ µακροθυμίαν al yivov συνετὸς, καὶ 
πάντων τῶν πονηρῶν ἔργων Μοτακυριεύσεις, παὶ ἐργάσῃ πᾶσαν δικαιο- 
σύνην. Ἔαν γὰρ μακρόθυµος £n, τὸ πνεῦμα τὸ à ἄγιον; Ἠατοικοῦν ἐν 
Gol ; καθαρὸν. ἔσται, μὴ σκοτούµενον 4) ὑπὸ πονηροῦ πνεύματος, μὴ μειού- 


μενον ὑπὸ τῆς ὀξυχολίας.. . . 


12) peccat Vat. — Sententiam hanc 
de una poenitentia ob graviora scelera 
ratam habuit primitiva Ecclesia; nec 
displicuit Tertulliano Pastor noster, quam- 
diu inter Catholicos versabatur. Ozon. 

13) dizit erat in Vat,, qui dein ut 
p. ubi. 

14) primo ea p. postea Vat. 

15) eris non leg. Vat. 


Cap. IV. 1) 4fem Vat, ubi mox re- 
petuntur vocc. patienter me. 

2) Et dizi excid. Vat. et scr. discesserit 
alicuius p. alicuius decesserit οἱ eorum 
p. illorum. "Vix argumentari hinc possis 
eum Mosheim (lustitt, mai. p. 225.) et 
alis, Hermae interrogationem ad ipsius 
res domesticas tendere, et uxorem, quae 


in Vis. 2, 2. 3. viva nominabatur, iam 
vita fuisse defunctam. Filii Hermae (Mand. 
12, 3. Sim. 7.) uon tota eius domus 
sunt. Interrogatio ista sensu potius ex- 
ienso ac generali capiatur; iam enim 
Hermas loco est intercessoris et oratoris 
omnium fidelium, postquam in libro Vi- 
sionum tolius ecclesiae vatis munere 
functus est. 

3) facit Vat. Ctr. Cot. h. I. commen- 
tantem. 

4) pudicitatem Ἠεί. Latinorum, quod 
sciam, memo illa voce usus est. 

5) ammodo Vat. Scribe saltem a modo. 

6) Dedi mihi traditus es ex Pal. Vat. 
et Fab. St, tibi traditus sum Cot. 

T) qui Vot., idem custodierint p. custo- 
dieris, 


HERMAE PASTOR. LIBER IL MANDAT. IV. V. (B) 458 


agil, eiusmodi sectae homo nihil proficiet, .et diffieile vivet Deo. Et ' 
dixi illi: domine, renovatus sum, et vita mihi retributa est, haec a te 
diligenter audiens. Scio enim futurum, si prioribus peccatis nihil adie- 
cero, salvum me esse posse. Et ait mihi: salvus eris et tu et omnis, 
quicumque eadem fecerit. 


(s) IV. Interrogavi deinde illum et dixi: domine, quatenus per pa- 
tentiam tuam mihi indulgere coepisti, etiam hoc mihi explana. Et dixit 
mihi: die. Et dixi illi: mulier, domine, vel vir dormitionem si acceperit 
unus ex illis οἱ alter. post mortem allerius nuptias cognoverit, quaero 
si, cum hoc fecerit, peecat aut non. Et ait mihi: non peccat. Sed si 
continuerit se et sic manserit, magnam sibi gloriam adquirit apud Deum; 
nam si nuptias fecerit, non peccat. Serva igitur sanctitatem et castitatem, 
et vives Deo. Haec, quae tibi dieo et deinceps dicturus sum, custodi. 
Ex hoc enim tempore vel ex quo mihi traditus es, habitabo in domo 
tua, et ideo a prioribus delictis tuis absolveris et tu et ommes, qui 
similiter praeceplis meis paruerint et castitatem custodierint.? 


MANDATUM QUINTUM. 


(s) Constans, inquit, et aequo animo esto et prudens, et omnium 
malorum operum dominaberis et operabis omnem iustitiam. Si enim 
longanimis fueris, spiritus ille sanctus, qui intra te est, incontaminatus 
et mundus erit, et a tenebris mali spiritus non tenebricabitur, et habitabit 
ampleete in eute,' et magnum gaudium fruetur cum vase, in quo habitat, 
et serviet Domino in hilaritate magna, habens intra se omnium rerum 
abundantiam. Sed si iracundia aliqua introierit, continuo spiritus ille 
sanctus, qui tener est, angustatur, non habens locum mundum, et quaerit 
inde recedere; suffocatur enim ab illo malo spiritu, nec potest Domino 
suo servire, nec facere seeundum? voluntatem suam, quia violatur vitio 
iracundiae. Dominus autem in aequanimitate et maguanimitate habitat; 
ira autem diaboli hospitium est. Duo ergo spiritus diversi in eadem 


T^ ἀμφότερα οὖν τὰ πνεύματα ἀσύμφορόν ἐστιν iv ταὐτῷ κατοικεῖν. 
"Ev γὰρ λαβὼν ἀφινθίου μικρὸν sie κερώµιον μέλιτος ἐπιχέῃς, οὐχὶ 
ὕλον τὸ μέλι ἀφανίξεται; καὶ τοσοῦτον μέλι ὑπὸ τοῦ ἐλαχίστου ἂψιν- 
θίου ἀπόλλυται. .. . 


i 


8) Enunciatio: Sed et omnibus erit 4) Revocavi voc. Domino, quod H. 
remissio, qui mandala mea custodierint contra librorum script. et impr. fidem in 
non invenitur in Vat. prima sicuti in ultima editione:e. Gallan- 

Mand. V. 1) Amimequies p. Aequa- dio exclusit. 

e arte Partem Vatius Bald V 5) τα abscinihii Vat, mox ezíer- 
. ". minabi titel. 
Graece exhibet Doctr. ad Antioch. m. 5. minabiüur totum 


2). Quidsi paciens fuerit Vat., qui dein Cap. IV. 1) in domum tuum Pal. 
lenebricabitur ab alio iniquissimo Spiritu, 


tum speciose habel et epulabitur cum vase Mand; Y.- 1) ineude p. im cute Pal. 
eum quo inhabitat p. dilatabitur. ——- | 
tnhabilat. 2) secundum, facere p. nec facere se- 


3) venerit Vat., ubi amte aliqua ex- cundum Pal. Ex more auctoris esset quo- 
pungitur agna. ldem qui est in te ση: que lectio mec potest Domino suo servire, 
gustiabitur οἱ querit, recedere. facere. secundum, voluntatem. suam. 


494 HERMAE PASTOR. LIBER Il. MANDAT. V. (A) 

sülum, et mittat in amphoram mellis; nonne totum mel exterminabitur ? 
Et tantum mellis a modico absinthio disperit, et perdit dulcedinem? mel- 
lis; et iam non habet gratiam apud dominum suum, quoniam totum mel 
amarum faetum est et usum suum perdidit. *Sed si in mel" non mitta- 
tur absinthium, dulce erit, et in usu domino suo. Vide enim, quam 
sit aequanimitas duleior melle," et utilis erit domino, qui in ipsa com- 
moratur; nam iracundia inutilis est, Si ergo mixta fuerit iracundia 
aequanimitati, contribulatur animus, et non est utilis Deo oratio illius.' 
Et dixi illi: ,velem'^ seire, domine, nequitiam iraeundiae, ut custodiam 
me ab illa/ Et dixit mihi: ,seies; et si non custodieris te ab illa, per- 
des spem tuam cum tota" domo tua. Sed recede ab illa. Ego enim 
tecum sum nuntius aequilatis, et omnes, qui ab ea" recedunt, quicunque 
poenitentiam egerint ex totis praecordiis suis, vivent Deo; sed et cum 
ilis ero, et conservabo omnes; iustificati enim sunt omnes, qui poeni-, 
tentiam egerint, a sanctissimo nuntio. 


(A)II. T,Audi nunc, inquit, nequitiam iracundiae, quam prava quam- 
que noxia est, et quo pacto' servos Dei evertit. Qui enim pleni sunt 
fide, non potest nocere illis," quoniam virtus Dei est cum illis; evertit 
enim dubios et vacuos. Quotiens enim? viderit tales homines, iniicit se 
in eorda eorum, et de nihilo aut vir aut mulier amaritudinem percipit 
propter res, quae sunt in usu, aut pro convictu, aut pro aliquo verbo, 
si quod forle incidit, supervacuo, aut pro amico aliquo, aut debito, aut 
pro his similibus rebus supervacuis. Haec enim stulta sunt οἱ superva- 
eua et vana servis Dei. Aequanimitas autem valida est* et fortis, et 
habet virlutem magnam, et sedet in amplitudine magna, hilaris, in pace 


*'Eàv δὲ sigvó μέλι οὐ βΜηθῇ τὸ énpivOtov, γλυνὺ εὑρίσκεται τὸ 
μέλι, καὶ εὔχρηστον πάντως γίνεται τῷ δεσπότη. Ἀλέπε οὖν, ὅτι d 
µακροθυµία γλυκυτάτη ἐστὶν ὑπὲρ τὸ µέµ, καὶ εὔχρηστός ἐστι τῷ πυρίῳ, 
καὶ ἐν αὐτῇ κατοικεῖ' ἡ δὲ ὀξυχολα τὴν µακροδυμίαν μιαίνει. 


Ἱ 4πουε δὲ καὶ τὴν ἐνέργειαν νῆς ὀξυχολίας, πῶς πονηρά ἐστιν, 
ρα) πλανᾷ τοὺς δούλους τοῦ Θεοῦ, καὶ καταστρέφει τῇ ἑαυτῆς ἐνεργείᾳ' 
οὖν ἀποπλανᾷ δὲ τοὺς ὄντας πλήρεις iv τῇ πίστει, οὐδὲ ἐνεργῆσαν 
δύναται εἷς αὐτοὺς, ὅτι. ἡ δύναµις τοῦ κυρίου μετ αὐτῶν ἐστίν' ἀλλὰ 


6) Puncto post dulcedinem posito, Vat. 
voc. mellis trahit ad sequens membrum, 
omittit dein mel exhibetque perdit usum 
suum, quod pron. invitis Codd. et edd. 
H. c. Gallandio praetermisit. 

') melle Vat. 

8) Hunc locum laudat et illust. Clem. 


10) volebam Vat., ubi ante iracundiae 
expungitur αἱ c. 

11) ἰοία om. Vat. 

12) quicunque p. qui ab ea Vat., cui 
postea excid. vocc. vivent Deo. 


Alex., oppresso Hermae nomine, in Eclog. 
ex Script. Proph., c. 45. p. 1000. Gall. 
Vide enim quontum animequitas dulcissima 
esí plus quam mel Vat. 

9) animequitati absque iracundia Vat., 
dein anima p. animus, pergitque οἱ non 
est ulilis oratio deo illius. 


Cap. Ἡ. 1) pessima est et quomodo 
p. prava quamque nozia est, et quo pacto 
Vat. Cf. Doctr. ad Antioch. n. 5 p. 253 sq. 

2) Qui enim pleni sunt in fide mon 
potest aliquid. facere illis Vat., sub finem 
sententiae vacuos οἱ dubios.  Opponit 
vacuos (senza fede Gallicciolli) illis, qui ' 
pleni sunt (ide. 


HERMAE PASTOR. LIBER II. MANDAT. V. (B) 495. 
sede habitantes invicem contrari et inutiles sunt, et male est homini, 
in quo utrique habitant. Sic quomodo si in vase mellis absinthium 
adicias, utique plenitudinem vaseuli duleissimi corrumpis, quia ommem 
dulcedinem suam ex modico amaritudinis amitlit et desinet gratiam mellis 
habere apud dominum suum eo, quod vitio amaritudinis usum sui amisit. 
Nam si absinthium non iungatur melli, mel dulce invenietur, et utile 
fiet illi; a quo comparatum est. Vides ergo, quod longanimitas melle 
dulcior est, et est necessaria Deo, quia in illa habitat; ira autem est 
amara et inutilis. Si ergo iungatur aequanimitati, non erit utilis Deo 
oratio illius. Et dixi ei: domine, volebam cognoscere, quae sunt vires 
iracundiae, ut possim ab illis abstinere. | Audi, inquit: nisi illa carueris, 
et tu et domus tua perdetis omnem spem salutis. Sed abstinete ab ea; 
ego autem teeum sum.  Caeteri quoque ommes carebunt illa, qui bona 
fide? et toto animo poenitentiam egerint. Cum ipsis enim ero* et cus- 
todibo eos. Omnes enim huiusmodi homines a sanctissimo nuntio in 
numero proborum recipiuntur. 


(ε) I. Audi nunc, quae malitia sit iracundiae! calliditas, et qualiter 
servos Dei perveriat nequitia, et quemadmodum illos ab iustitia abigat. 
Sed non abigit eos qui pleni sunt fidei, nec potest in illis vim. suam 
exercere, quia virtus Domini eum illis'est; avertit autem illos qui sunt 
leves et duplici et incerta anima. Cum ergo huiusmodi homines incurrit, 
constantiam illorum evertit, etin cor illorum penetrat, et ex minimis rebus 
maritus vel mulier invicem irascuntur causa vel earum rerum, quae ad 
vietunr quotidianum pertinent, vel etiam ex qualibet modica occasione 
aut etiam mentione? amicorum faeta, aut de dando, aut de accipiendo, 
aut eiusmodi simillimis stultis rebus. Omnia enim haec fatua sunt et 
inania et inepta et inutilia servis Dei; aequanimitas autem magna et 
fortis est, et validam et grandem virtutem possidet, et est semper in 
securitate hilaritalis et in amplitudine sui composita, laeta et hilaris, et 


ἀποπλανᾶ τοὺς διψύχους. "Orav Te toy τοὺς τοιούτους ἀνθρώπουρ 
εὐσταθοῦντας, παρεμβάλλει ἑαυτὴν εἰς τὴν καρδίαν τοῦ ἀνθρώπου ' 
μα οὕτως πιιραίνεταν ἄνθρωπος ἔνεκεν βιωτικῶν πρωγμάτων, ῆ φίλου 
τυνὸς, ἢ περὶ δόσεως xol Μήψεως, 7 περὶ τοιούτων μιαρῶν πραγμάτων, 
Ταῦτα πάντα μωρά ἐστιν wol κενὰ καὶ ἀσύμφορα τοῖς δούλοις τοῦ 
Θεοῦ, Ἡ δὲ μαπροθυμία µεγάλη ἐστὶ καὶ ὀχυρὰ, ἔχουσα τὴν δύναμιν 
leyugàv καὶ παθηµένην ἐν πλανυσμῷ μεγάλῳ" ἱλαρὰ, ἀγαλλιωμένη, καὶ 


3) Ita Vat, Quoties enim. Fab. St. p. 
vulg. Quolies autem. Idem íniciet se im 
corda hominum. In Pal. est ef ez mini- 
mis rebus p.et de mihilo. Dein pro con- 
victa aut pro ullo aliquo absque sq. forte 
Vat., tum. aliquo amico, et de his p. 
pro his. 

4) Animequilas enim οἱ valida p. Ae- 
quaniiitas autem, valida est Vat., postea 
el sedel in. amplitudinem magnam lylari 
in pace gaudens siue im ante omnia. Vox 
amplitudo a scriptoribus quoque optimae 


nolae isto sensu usurpatur ex definitione 
Cie. 2. Invent. 55. Amplitudo est poten- 
liae, aut. maiestatis , aul. aliarum οορία- 
Tum magna abundantia. Idem 2. "Tusc. 26. 
Ampliludo animi. Cfr. πλατυσμὸς inl 
Clem. Rom. ad Cor. c. 3. 


3) bonam fidem Pal. 

4) vero erat in Pal., ubi fut. custodibo 
offendit. 

Cap. Il. 1) Fortasse e£. addendum. 

2) menlionem prius Pal. 


496 HERMAE PASTOR. LIBER H. MANDAT. VI. (A) 
gaudens, et honorifieans Dominum in omni tempore mansuete. Haec enim 
aequanimitas? habitat cum benefidentibus; nam iracundia stulta est et 
levis et fatua, De stultitia vero nascitur amaritudo, et? ex amaritudine 
iracundia, ex iracundia vero furor. Hic ex tot malis creatis furor ope- 
ratur ' peccatum magnum et insanabile. Cum enim haec omnia in uno 
vase sunt, ubi οἱ Spiritus sanctus moratur, non capit hos vas, sed su- 
pereffluit; quoniam tener spiritus non potest eum malo spiritu immorari, 
recedit et habitat eum mansueto) Deinde, cum recesserit ab homine, 
* quo habitabat, fit homo vacuus a Spiritu sancto, et postea repletur 
spiritibus malignis, et obcaecatur a cogitatione mala. Sic omnibus ira- 
cundis contingit. Recede ergo tu ab iracundia, et indue animaequitatem, 
et resiste iracundiae; et invenieris cum pudicitia et castitate a Deo." 
Vide ergo, ne forte negligas hoe mandatum; si enim huic mandato obe- 
dientiam praestiteris, caetera" mandata mea, quae tibi mandaturus sum, 
poteris servare. Confirma ergo? nune {6 in mandatis istis, ut vivas Deo; 
et quicunque servaverint haec mandata, vivent Deo. 


MANDATUM VI. 


De agnoscendis wniuscuiusque hominis duobus Geniis, el utriusque 
inspiralionibus. 


(A) L. ";Praeceperam,! inquit, ,übi in primo mandato, ut custodi- 
res! fidem et timorem et continentiam. Etiam, inquam, domine. Et 
dixit: ,sed nune tibi volo monstrare virtutes horum mandatorum, ut 


ἀμέριμνος οὖσα, δοξάδει τὸν πύριον ἐν παντὶ παιρῷ, μηδὲν ἔχουσα ἐν 
ἑαυτῇ πινρὸν, παραμένουσα διὰ παντὸς [ἐν] πραότητι καὶ ἡσυχίᾳ. 
wy οὖν ἡ μακροθυμία. πατουμεῖ μετὰ τῶν πίστιν όντων ὀλύκληρος" 
"o δὲ ὀξυχολία πρῶτον μὲν μωρία ἐστὶν καὶ ἐλαφρία φρενῶν, εἶτα in 
τῆς ἀφροσύνης γίνεται πικρία, [in δὲ τῆς πιπρίας] θυμὸς, ἐν δὲ τοῦ 
Φύμου ὀργὴ, e δὲ τῆς ὀργῇς μῆνις. Eia n μῆνις in τοσούτων πακῶν 
συνισταμένη, γίνεται ἁμαρτία μεγάλη zal ἀνίατος. "Orav ,T&o πάντα 
τὰ ἀνθρώπινα ταῦτα iy ἑνὶ ἀγγείρ πατοιμεῖ, ὕπου dol τὸ πνεῦμα τὸ 
ὅχιον, οὐ χωρεῖ ἐκεῖνο τὸ ἄγγος, ἀλλ) ὑπερπλεονάζει τὸ τρυφερὸν πνεῦμα, 
μὴ ἔχον συνήθειαν μετὰ πονηροῦ πνεύματος παὶ :σκληρότητος πατοικεῖν * 
υποχωρεῖ οὖν ἀπὸ τοῦ ἀνθρώπου τούτου, aol ζητεῖ πατοιπεῖν μετὰ 
πρᾳότητος xol ἠσυχίας. Eizo ὅταν ἀποστῇ ἀπὸ τοῦ ἀνθρώπου , οὗ 
πατουμεῖ, γίνεται ὁ ἄνθρωπος ἐπεῖνος πενὺς ἀπὸ τοῦ πνεύματος τοῦ 
ἁγίου, xol Λλοηπὸν πεπληρωμένος τῶν πνευμάτων τῶν πονηρῶν, παὶ 
Όλος ἀποτυφλοῦται ἀπὸ τῆς διανοίας τῆς ὀγαθῆς ' οὕτως οὖν συμβαίνει 
πᾶσι τοῖς ὀξυχόλοις. Απέγου οὖν ἀπὸ τῆς ὀξυχολίας τοῦ πονηροῦ 


5) animequitas sine habilat Vat. committitur, non effluit. colligitur. 


6) et sicuti sq. vero om. Vat. 

1) facit p. furor operatur Vat., ubi 
des. ef ante insanabile. 

8) non capit hoc vas sed superftuit 
Vat, dein morari p. immorari. Vas (Pal. 
"wnüwm vas hominis) non animam, sed to- 
ium hominem significat, id quod etiam 
ex Mand. 11.: Vacuwis enim vasis quod 


9) Habitatum vadit in animo man- 
Sueto. 

10) cum Vat, qui exh. οἱ postea re- 
pellitur ο spiritibus malis. Cfr, Luc. 11,26. 

11) α om. Yat. 

12) Si ergo huic mandalo dominatio- 
nem egeris el cetera Vat. 

13) ergo om. Vat, paulo post ef vi- 


HERMAE PASTOR. LIBER Il. MANDAT. VI. (B) 457 


omni sollicitudine absoluta Dominum suum laudibus benedicit, omni tem- 
pore sine ulla amaritudine permanens semper composita et quieta. 
Haee ergo aequanimitas habitat cum eis qui fidem plenam habent; ira- 
eundia autem primo fatua, deinde levis et stulta est. Naseuntur autem 
ex ea imprudentia et vilis? ex vile animositas, ex animositate furor, ex 
furore insania. Unde? insania tot malis concepta fit maximum οἱ insa- 
ütiabile peccatum, et cum tam multi spiritus mali in unum vas hominis 
 introierint, ubi et ille sanclus spiritus habitat, incipiunt angustiae vasis 
non posse diversos spiritus capere, sed superfluos spiritus abicere. Et 
ille tenerrimus spiritus non potest cum illo magno spiritu unum vas 
inhabitare, nec duritiam illius pati, quia consuetudinem eius abhorret. 
Fugit autem ab homine tali et quaerit, ubi quiete? et tranquille habitet. 
Cum enim recesserit ab homine illo, ubi babitaverit, fi ille continuo 
vacuus ab spiritu iusto, et repletus caeteris malis spiritibus mente? in- 
constans huc illucque deducitur, et omnis illi cogitatio prudentiae ex- 
caecatur et fallitur. Sie autem provenit omnibus iracundis. Tolle te 
ab iracundia, quae est illius mali spiritus, et indue aequanimitatem , et 
resiste omni iracundiae et amaritudini, et eris cum sanctitate, quae' est 
amabilis Deo. — Vide, ne unquam hoc praeceptum per negligentiam amittas. 
Nam si huius mandati mei? dominatus fueris, caetera quoque praecepta 
potueris custodire, quae tibi deinceps dieturus sum. In quibus ut con- 
firmes te et constans animo sis, suadebo tibi, sed et caeteros, qui volue- 
rint haec servare, ut et ipsi eandem viam sequantur. 


[wanpATUM SEXTUM.] 


(r) Ecce! tradidi, inquit, tibi primo mandato meo, ut custodires 
fidem cum timore et continentia. lta est, inquam, domine. Sed nune, 
inquit, volo tibi indieare vires earum, ut scias, unaquaeque quam vim 


δαέµονορ ἔνδυσαι δὲ τὴν μακροθυμίαν, xol ἀντίστηθι τῇ ὀξυχολίᾳ, 
καὶ ἔσῃ ἐπαινούμενος μετὰ σεμνότητος τοῖς ἠγαπημένοις ὑπὸ κυρίου. 
ῬἈλέπε οὖν, μὴ παραλογήσῃ τὴν ἐντολὴν ταύτην᾿ ἐὰν γὰρ ταύτην φυλά- 
ξῃᾳς, δυνήσῃ xol τὰς λοιπᾶς τηρῆσαι ἴσιυε οὖν ἐν αὐταῖς καὶ ἐνδυ- 
ναμοῦ, xol νιπήσεις, xol ζήσεις. 


v "Ἐνετει]άμην co, iv τῇ πρώτῃ ἐντολῇ, ἵνα φυλάξῃε τὴν πίστιν 
καὶ τὸν φόβον, καὶ ἐγκρατεύσῃ. ᾽Αποιρίθην vol, 4QU6, οὕτως ἐστίν. 
«έγεν' ἀλλὰ νῦν θέλω Gol δήλὄσαι καὶ τὰς δυνάμεις αὐτῶν, ἵνα φοή- 
σῃς τὴν δύναμιν ἣν ἔχουσι καὶ ἐνέργειαν' διπλαῖ γάρ εἶσιν' κεῖνται 


vas p. ut. vivas, Cfr, Matth. 19, 17. 1 Ioan. 2) Exspectasses vilitas. 
3, 24. U 3) vide Pal, posthac vasa p. vasis. 
4) Ita emendavi Codicis Pal. lectionem 
Mand. VI. 1) custodieris Vat. In jm unum vas habitare. 


sententiae fine dedi ex Pal. continentiam 5) quietem Pal, 

p. poenitentiam Vat. vulg. Ita latina versio 6) mentem. Pal. puncto lil. m suppo- 
ei graecis convenit, quae cum molore sito. 

totius Mand.VI. parte extant in Doct. ad An- 7) qua Pal. 

tioch. n.6. p.254. Verum vidit, Fabricius. 8) huius mandatis me Pal. 


2) Et dixit om, Vat, qui transp. tibi 9) et ipsi quoque Pal. 
"unc, ac Scribit quomodo positi sunt. ad E 
iustum οἱ iniustum, Posita — proposita. Mand. VI 1) íradidit Pal.. 


458 HERMAE PASTOR. LIBER H. MANDAT. VI. (A) 

scias effeclus illorum, quo modo ipsa posita sunt ad iustum pariter et 
iniustum, Tu itaque crede iusto, iniusto autem nihil erede.  [ustitia 
enim rectam viam habet, at^ iniustitia pravam. Sed tu reelam viam eu- 
stodi, pravam autem relinque. Prava autem via non habet exitum bo- 
num, sed offendieula multa habet;* aspera est et spinosa, et ducit ad 
interitum, el noxia est hominibus ambulantibus in illa. Qui autem viam 
rectam petunt? aequaliter ambulant sine offensione, quia non est aspera 
neque spinosa. Vides igitur, quod" melius est per hane viam incedere. 
Ibis enim,' inquit, ,et quieunque ex loto corde crediderint in Domino, 
ibunt per illam. 


() I. *,Audi nunc, inquit, ,primum de fide. Duo sunt απ 
eum homine: unus aequitatis, et unus iniquitatis.| Et ego dixi illi: ,quo 
modo, domine, scire potero, quod duo sunt Genii cum homine? ,Audi,' 
inquit, ,et intellige.  Aequitatis Genius lenis est et verecundus, mansue- 
tus.et quietus.? — Cum ergo in cor tuum ascenderit, continuo loquitur 
tecum de iustitia, de pudicitia, de castitate, de benignitate, de venia 
de caritate et de pietate. Haec omnia cum ascenderint in cor tuum, 
scito, quod Genius aequitatis tecum est; huic ergo Genio crede et ope- 
ribus eius. Accipe nune et Genii? iniquitatis opera. Primum amarus, 
iracundus et stolidus est;* et opera illius perniciosa sunt, et evertunt 
servos Dei. Cum ergo in cor tuum ascenderint haee, intelliges ab ope- 
ribus eius, huuc esse Genium iniquitatis." — Et dixi ei:* ,quomodo, do- 
mine, intelligam 2^. ,Audi, inquit, ,et intellige. Cum iracundia tibi acces- 
serit, aut amaritudo, intellige eum in te 6556: deinde cupiditas multo- 


ὰρ ἐπὶ δμιαίρ καὶ ἀδίκω. Σὺ οὖν πίότευε τῷ διναίῳ, τῷ δὲ p 
μηδὲν πιστεύσῃς, Τὸ γὰρ δίκαιον ὀρθὴν ὁδὸν ἔχει, τὸ δὲ ὄδινον 
στρεβλήν. 

Ἅ4ὖο elo ὤγγελοι μετὰ τοῦ ἀνθρώπου, ele τῆς δυκαιοσύνης, xol 
εἷς τῆς πονηρίας ' xol ὁ μὲν τῆς δμιαιοσύνης, .ἄγγελος τρυφερός ἐστι καὶ 
αἰσιωντηρὸς καὶ πρδος καὶ ἰσγυρός. "Orev οὖν οὗτος ἐπὶ τὴν παρδίαν 
σου ἀναβῇ, εὐθέως olei μετὰ σοῦ περὶ δικαιοσύνης, περὶ ἀγνείας, 
περὶ σεμνότητος ; λαὶ περὶ αὐταρχείας, xol περὶ παντὸς ἔργου διναίου, 
παὶ περὶ πάσης ἀρενῆς, ἐνδόξου. Ταῦτα πάντα Όταν εἰς τὴν παρδίαν 
Gov voi, vivax, ὅτι Ó ἄγγελος τῆς διμαιοσύνης μετὰ σοῦ ἐστίν: 


3) Sed iu credis iusto Vat., dein cre- 
das p. crede. 

4) at om. Vat. Plura de duabus viis 
invenies in Ep. Barnabae c. 18—20. et 
Constitt. Apost. V, 1. 

5) Non dissuadente Pal. adiunxi να 
bel ex Fab. St. et Vat., ubi transpositio 
aspera ei spinosa est, dein nociva p. 
Qodxia. 

6) Qui aulem rectam. viam  peliunt 
Vat, mox el p. neque. 

1) Vides ergo quoniam. Vat. , 
sententiae ire p. incedere. 

Cap. Π. 1) nuntii Vat. 


in (ine 


Ita in sq. 


enuntiatione. —Cotelerius adnotat: ,Ms. 
codex Bibliothecae S. Victoris toto hoc 
capite nomen Nuncii et Nunciorum usur- 
pat, non autem Genii et Geniorum. Cita- 
tur autem iste locus et approbatur ab 
Origene lib. 3. περὶ ἀρχῶν cap. 2., et 
Homil. 35. in Lucam, atque a Cassiano 
Coll. 8. cap. 17., 18 cap. 12. Eoque 
respiciunt Origzeniana haec Homil. 12. in 
Lucam, Unicuique duo assistunt. Angeli, 
aller iustitiae , alter iniquitalis. | Si bo- 
nae cogilationes in corde mosíro fuerint, 
e in animo iustitia pullularit, haud. du- 
bium, quin nobis loquatur Angelus Domini. 


HERMAE PASTOR. LIBER ll. MANDAT. VI, (B) 459 
et quam efficaciam? habeant. 
ia sunt iusto et iniusto. 
est, fidem ne habueris. 


perversam viam habet. 


Duplex enim est potentia eorum, et posi- 
Sed tu crede iustitiae, et in id, quod iniustum 
Si iustitia autem rectam? viam habet, iniustitia 
Sed tu reetam viam ingredere, et perversam 
dimitte. Via autem mala multa offendicula habet, et aspera est οἱ spinis 
plena) et est nocibilis illis, qui per eam iter faciunt. llli autem, qui 
reetam viam ambulant, molliter et plane et sine offensione perveniunt ; 
neque enim aspera esl, neque spinosa. Sed multo utilius est hanc viam - 
ambulare, Et dixi ei: placet et mihi, domine, hane viam ambulare. Et 
ambulabis, inquit, et tu et quicunque simpliciter ex omni corde ad 
Deum convertuntur." 


(v) II, Audi nunc, inquit, de fide. Duo sunt nuntii cum homine: 
unus iustitiae, οἱ unus nequitiae, Et dixi ei: quomodo ergo, domine, 
potero cognoscere vim illorum, cum ambo angeli mecum fuerint? Audi, 
inquit, et intellige. lustitiae nuntius tenerrimus et verecundus est, et 
modestus et quietus, Hie ergo cum in cor luum ascenderit, continuo 
invenies temetipsum loquentem de iustitia, de sanctilate, de castitate, de 
fragilitate, de omni opere probitatis et de omni virtute honesta. Haec 
universa cum in cor tuum ascenderint, scito nuntium iuslitiae tecum 
esse. uic ergo crede, et opera eius suscipe. aec autem sunt opera 
nuntii nequiliae, qui super iustitia est. Audi nunc et ilius nuntii ne- 
quitiae opera. Primo omnium iracundus est et amarus et stulius, et 
facta illius nequissima sunt, quae evertuut servos Dei. Cum ergo hic 
in cor tuum penetraverit, agnosce illum a factis ipsius. Quomodo, inquam, 
domine intelligam illum, non scio. Audi, inquit. Cum tibi iracundia 
accesserit, seito quod ipse intra te est; deinde cum desideraveris actus 


TOUT οὖν πίστευε καὶ τοῖς Ἔἔργοις αὐτοῦ, ol ἐγκρατὴς αὐτοῦ yevoi. 
"Ope. οὖν καὶ τοῦ à γέλου τῆς πονήρίας τὰ ἔργα" πρῶτον πάντων ὀξυ. 
χολός ἐστι uod muxp0g xol ἄφρων, καὶ τα ἔργα αὐτοῦ πονήρὰ πατα- 
στρέφοντα τοὺς δούλους τοῦ Θεοῦ. "Orav αὐτὸς ἐπὶ τὴν παρδίαν όου 
ἀναβῇ, γνῶδι αὐτὸν ἐπὶ τῶν ἔργων αὐτοῦ. — Πῶς πύριε νοήσω αὖ- 
τόν; — yn" &xovE λεπτομερῶς παὶ [προσεγής] ylvov* ὅταν ὀξυχολία 
GoÍ τις προσέλθη ἢ πικρία, γίνωσπε ὅτι αὐτός ἐστιν ἐν σοί' εἶτα λοιπὸν 


4 


Si vero mala fuerint. in corde nostro. ver- 
safa, loquitur nobis Angelus Diaboli. 
Graeca sunt ex Doctr. ad Antioch. l. c. 

2) Eguilalis nuncius tener est eL vere- 
cundus e£ mansuetus εἰ quielus Vat. 

3) indulgentia Vat., ubi deest et ante 
de pietate. Gallandius "vulg. οὕτως mu- 
lavit in οὗτος, nunc suffragante Codice 
Pal, ubi legitur: Aic ergo cum $m cor 
tuum. ascenderit. 

4) in cor [uum om. Vat., qui pergit 
scito quoniam muncius aequilalis, mox 
Wuncio p. Genio, In Pal. Síc ergo. crede, 
sed correximus Huic etc. 


5) nuncii Vat. 

6) el iracundus el stullus p. iracundus 
et stolidus est Vat. 

1) Cum ergo in cor iuum ascenderit 
inlelliges eum ab operibus eius quia hic 
est nuntius iniquitatis Vat. 

8) Voec. Et dizi ei non sunt in Vat. 

9) quia est in le p. eum in te esse Vat. 


2) efficiam Pal. 

3) rectum Pal., qui addit enim. post 
iniustitia. 

4) οἱ spera. el spinibus plena est Pal. 

5) convertur Pal. 


400 HERMAE PASTOR. LIBER IL. MANDAT. VI. VII. (A) 


rum operum et optimorum ciborum et ebrielatum, ét appetentia" mul- 
tarum rerum alienarum, et superbia et multiloquia et ambitio, et quae- 
cunque iis similia sunt. Haee ergo cum in cor tuum .ascenderint, in- 
tellige Genium iniquitatis tecum esse." Tu ergo cum cognoveris opera 
illius, recede ab illis? omnibus, et nihil illi erede; quia mala sunt opera 
illius, et non conveniunt servo Dei. Habes ergo utrorumque Geniorum 
opera.? Intellige nune, et crede Genio aequitatis, quia doctrina illius 
bona est. Licet enim" sit felicissimus homo, et cogitatio alterius Genii 
ascendat in cor illius, oportet illun virum aut mulierem peccare. Si 
autem eliam nequissimus'^ vir fuerit aut mulier, et ascenderint in cor illius - 
opera Genii aequitatis, necesse est illum aut illam aliquid boni facere, 
Vides ergo, quod" bonum est, Genium aequitatis sequi. Si ergo illam? 

secutus fueris, et eredideris operibus ilius, vives Deo; et qui credide- 
rint operibus illius, vivent Deo. 


MANDATUM VII. 


De Deo timendo et Daemone non metuendo. 


(à) *,Time," inquit, ,Dominum, et mandata eius custodi, Servans 
enim praecepta Dei, eris potens in omni aetu, et omne negotium tuum" 
erit incomparabile. Timens enim Dominum, omnia bona operaberis.? 
Mic est timor, quo^ timere oportet, ut salvus esse possis. Diabolum autem 
ne timeas; timens enim Dominum, dominaberis illius;* quia virtus in illo 
nulla est. |n quo autem virtus non est, is ne timendus quidem est. 
In quo vero' virtus gloriosa est, is etiam timendus est. Ommis enim 
virtutem habens etiam timendus est; nam qui virtutem non habet, ab 
omnibus contempnitur. Time plane facta diaboli, quoniam maligna sunt; 
metuens enim Dominum timebis, et opera diaboli non facies, sed absti- 
nebis te ab eis. Duplex enim timor est. Si enim malum operari vo- 


ἐπιδυμίαι πράξεων πολλῶν, xol πολυτέλεια ἐδεσμάτων xol πραιπαλῶν 
πολλῶν, nol πουμλων τροφῶν, kai οὐ δεόντων, καὶ ἐπιθυμίαι γυναικῶν, 
xol πλεονεξίαι, ὑπερηφανία τε καὶ ἀλαζονεία, xol ὅσα τούτοις παραπλή- 
σια. Ταῦτα οὖν ὅταν ἐπὶ τὴν καρδίαν. σοῦ ἀναβῇ, γίνωσκε ὅτι ἄγγελος 
τῆς πονηρίας tory ἐν σού. Σὺ οὖν ἐπιγνοὺρ τὰ ἔργα αὐτοῦ, ἀπόστα 


ἀπ) αὐτοῦ, xol μηδὲν αὐτῷ πίστευε. "Έχεις οὖν ἀμφοτέρων τῶν ἀγγέλων 
τὰς ἐνεργείας. 


10) εὐπίοίαίες  desideriwm p. ebriea- — quia nuntius iniquitatis est tecum. Vat. 


Lum, οἱ appelentia Vat. Librarium duxerim 12) his Vat, in eodem credas p. crede, 
scribere voluisse ebrietatis; frequens posthac servis p. servo. 

enim est litt, e etin Ms, Vat. permutatio, 13) nuncium — operum p. Geniorum 
Idem ambifiositas p. ambitio et his p. opera Vat. 

iis. Versio Codicis Pal. Deinde cum de- 14) nuncio Vat. 

sideraveris actus. multos et cybos . luzu- 15) enim om. Vat,, ubi huius nuncii 
viosos, et ebrietates et dilitias multarum — p. alterius Genii, paulo post corde p. cor. 
οἱ variarum | voluptatum: οἱ cupidinem — — 16) iniquissimus (sic) absque etiam 
mulierum et avaritiam sqq. propius ad  Vat., ibidem ascenderit. ὃν corde illius 
Graeca accedit. opera nuncii iniquilalis. 


11) in corde tuo ascenderint intellige 17) quia Vat, et nuncium p. Genium. 


HERMAE PASTOR. LIBER I. MANDAT. VI. VII. (B) 461 


multos et cibos luxuriosos, et ebrietates, et delitias multarum et vari- 
arum voluptatum, et cupidinem mulierum, et avaritiam, et fraudem, et 
superbiam, et licentiam, et quae his similia suntet proxima. Haec cum 
intra te cogitaveris, scias quod tecum est nuntius ille nequitiae, Tu 
ergo cognoscens opera eius, fuge ab illo et nihil illi credas, quia facta 
illius mala sunt et inutilia servis Dei. Habes ecce utriusque nuntii opera. 

Intellige ergo illa^ et crede nuntio iustitiae, et recede ab eo, qui nequam 
est, quia doclrina illius in omni actu mala est. Si autem fidelis quis 
homo sit, et eogitatio huius angeli penetravit in cor eius, oportet illum 
virum .sive mulierem peccare. Si autem iniqua aliqua fuerit mulier, 
et introierit in cor eius opera iustitiae, necesse est eam aliquid boni 
facere, in quod^ spiritus veritatis dirigitur. Vides ergo, qui bonum est, 
a nuntio nequitiae abstinere, et nuntio bono adquiescere. De fide ergo 
mandatum hoc est, ut operibus boni nuntii et iusti credas, et operatus? 


in eis vivas Deo, et credas, quia facta ilius nuntii nequitiae mala sunt, 
et abstineas ab ipsis, et vives Deo. 


[uaxpATUM SEPTIMUM.] 


(r) Time igitur Deum tuum, dicebat mihi, et custodi praecepta 
illius. Quae si observaris, fortis et constans in omni actu tuo et. potens 
eris, Si enim timueris Deum, omnia recte ages, quia hic est timor, 
quem timere debes, et salvus eris. Diabolum autem ne timueris, [Deum 
timens| dominari incipis diabolo, quia ille sine ulla virtute et timore 
est. In quo autem virtus non est, timeri non debet. Sed Dominus, 
in quo est virtus praeclara, timeri debet, quia ipse timorem habet; hic' 
autem, qui caret virtute, contemptibilis est. Time ergo actus diaboli, 
quia mali sunt, et abstine ab illis; Duo sunt timores, hoc est cum 
malum facere volueris, timebis Dominum et non facies illud. Timor 
ergo Domini validus et magnus et praeclarus est. Time ergo illum, 


* Qofoó τὸν πύριον καὶ φύλασσε τὰρ ἐντολὰς αὐτοῦ" καὶ ἔση δυνα- 
τὸς ἐν πράξει, καὶ U πρᾶξίς σου ἀσύγκφπος ἔσται, Φοβούμενος τὸν 
πύριον, πάντα solo ἐργάσῃ οὗτός ἐστιν ó φόβος, | ὃν δεῖ σε φοβη- 
θῆναι" τὸν διάβολον μὴ φοβηθῇς, € OTt δύναμις ἐν αὐνῷ οὖν ἔστιν, 
οὐδὲ φόβορ' ἐν ᾧ δὲ ἡ δύναμις { 1 ἔνδοξος, xal | φόβος ly αὐτῷ. Ilis 


γὰρ ὁ δύναμιν 8 ἔχων καὶ φόβον ἔχει ὁ δὲ μὴ ἔχων δύναμιν ὑπὸ πάν- 
TOV παταφρονεῖται. 


18) illum. non est in Vat, ubi habes 0) nec timor p. is ne timendus qui- 
singularem num. crediderii, — vivet. dem est Vat. 

Mand. ΥΠ. 1) Ecclesiastes 12, 13. 7) Nam in quo p. In quo vero Vat., 
Graece extat Mand. VIL. exceptis paucis idem οἱ timor in illo 'est p. is etiam li- 
in Doctr. ad Antioch. n. 7. p. 255. et mendus est. 


Antioch. hom. 127. Cfr. Clem. Alex. Strom. 8) el timorem habet p. etiam. limen- 
Il, 12. p. 458. dus est Vat. 

2) twum contra lib. Ms. et impr. 
fidem praetermisit H. c. Gallandio. Cap. I. 1) illas Pal. 

3) operabis Vat. 2) quo Pal. 

4) quem Vàt., ubi et ut p. ut. 3) operalis Pal. 


$) istius fuisse videtur in Vat. Mand. ΤΗ. 1) his Pal. 


4602 . MANDAT, VII ΥΠ. (4) 


HERMAE PASTOR. LIBER II. 
lueris; timens Dominum, ne id quidem? facias. Si autem" bonum ope- 
rari volueris ; * timor utique" Domini validus et ingens et gloriosus est. 
Time. igitur Deum, et yives. Et quieunque eum metuerint, custodientes 
mandata eius, eorum vita est apud Dominum; non custodientium autem, 
nec vita in illis est.?? 


MANDATUM VIII. 


Declinandum est α malo, et facienda bona. 


(A) ,Dixi tibi, inquit, ,quod creaturae! Domini duplices sunt, οί 
Tabstinentia duplex est. A quibusdam ergo abstnere? oportet, a qui- 
husdam vero non. Manifesta," inquam, mihi," domine, a quibus abstinere 
oportet, et a quibus ποπ. ,Audi,' inquit: Ti,a malo absüine, et noli illud 
facere ;' à bono autem abstinere te* noli, sed fae illud. Si enim absti- 
nueris a bono, et non id feceris, peccabis. Abstine e^ igitur ab omni 
malo, et scies-omnem iustitiam.' ,Quales,' inquam ,' malignitates sunt 
hae, a quibus abstinere oporiet?' ,Audi, inquit: TiT,ab adulteriis, ebrie- 
tatibus et comessalionibus? malignis, ab esca nimia, a lautilia et inhone- 
state, a superbia, ab abnegalione, à mendacio, a detractione, a nequilia 
ficta, a recordatione iniuriae eta fama pessima. Haec enim? sunt opera 
iniquitatum, a quibus abstinere oportet servum Dei. Qui enim ab iis 
abstinere non potest, vivere Deo non potest. Audi nunc, inquil, et se- 
quentia eorum. Adhuc ergo sunt mala sequentia horum, et quidem 
multa sunt adhue, à quibus abstinere oportet servum Dei: Ha furo, ab 
abnegalione," a falso testimonio, a cupiditate, a superbia, et. quaecunque 
iis similia sunt. Videntur ergo tibi haec mala esse," an non? — Hi 


*'O δοῦλος οὖν τοῦ πυρίου ἰσχυρός ἐστι καὶ [ἔνδοξος]. «Φοβήθηει 
οὖν τὸν κύριον καὶ ζήσῃ αὐτῷ, φυλάσσων τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ εἰς τοὺς 
αἰώνας. 


TH Eyugtizet διπλῆ ἐστίν. "Tani τινων γὰρ δεῖ σε ἐγκρατεύεσθαι, 
ἐπί τινων δὲ οὐ δεῖ. 

tt Τὸ πονηρὸν ἐγκρατεύεσθαι καὶ μὴ ποιεῖν αὐτό' τὸ δὲ ἀγαθὸν 
μὴ ἐγκρατεύου, ἀλλὰ ποίεν αὐτό. 


Tri Ἔγκρατεύου ἀπὸ πάσης πονηρίας, ἀπὸ µεθύσματορ, ἀνομίας, ἀπὸ 
τροφῆς πονηρᾶς, ἀπὸ ἐδεσμότων πολλῶν καὶ πολυτελῶν, πλούτου, 


9) Codici Val. excidit. quidem. 
10) enim Vat. 


facere. sed fac illud antepenultimum et 
penultimum voc. cum punctis suppositis, 


11) itaque Vat. Doctr. ad Antioch. l. c. 
12) erit Vat. 


Mond. VII —1) quia crealiones. p. 
quod creaburae Vat. Etiam Mand. VIII. 
maxima ex parte Graece datur Doctr. ad 
Antioch. n. 8, Antioch. homil. 79. 

2) e à quibusdam abstineri Vat. Me- 
dium activo hic et infra praeferendum. 

3) Vat. collocat mihi inquam, mox 
abstineri p. abstinere. 

4) a malo absiine (e (e et noli id 


5) Adiunxi /e ex more scriptoris c. 
Lamb. Vat Hic quidem subinde moles. 

0) te accessit ex Val, ubi scriptum 
Abstinete ; ibidem paulo post scias p. scies. 
Gall. coniicit facies. Antiochus ἑργαζό- 
µεγος. Coniecturam confirmat Pal. 

1) enim Vat., ubi invertitur. oportet 
abstinere. 

9) Audi inquil, Αὐ ebrietalibus ab 
adulteriis a conviviis Vat, dein a. super- 
bia ab abnegantia et mendalio. a nequitia 
[icla el à memoria malignilalis. 


HERMAE PASTOR. LIBER I. MANDAT. VIL VIII (B) ^ 463 
et vives Deo et iu et quicunque timuerit illum et praecepta illius 
custodieri. Nam et omnis rerum natura Deum timet? Hi ergo vivent 
in:iperpetuum, qui timent ilum, et praecepta illius custodiverint. Hi 
autem, qui [non] timent Deum, et praecepta illius negligunt, non erunt 
in vita? 

[uaNpATUM. 0cTAvUx.] 


(r) Omnis igitur creatura Dei, dicebat mihi, duplex est; nam et 
omnis abstinentia duplex est. In quibusdam autem abstinentia necessaria 
est, et in quibusdam abstineri non debet, Etdixi illi: demonstra mihi, 
domine, a quo' abstinere debeam, et a quo non abstinere debeam. Et 
dixit mihi: a malo abstine, et a bono noli abstinere. Nam quomodo si 
a bono actu te abstinueris, delictum admittis,* sic cum a malis rebus 
abstünueris, iustitiam magnam operaris, et gratiam consequeris. Abstine 
ergo ab omni malo, et id quod bonum est age. Et dixi illi: quales sunt 
domine nequitiae istae, a quibus me abstinere debeo ? Audi, inquit: abstine 
ab adulterio, ab ebrietate, ab iniustitia, a delitiis plurimis et luxuriosis, 
et commessalionibus multis, praeabundantia census, a supervaeua exul- 
tatione et a conscientia mala, a profunda sapientia et a persuasione 
superbiae, a mendacio et a detraclione, ab hypocrisi et ab omni memoria 
malitiae, sed et ab omni blasphemia, De inlatione aütem iniuriarum 
memor esse noli, maledictionem ne senseris. Hae autem malae operae* 
in vita hominum nequiores omnium sunt. Ab his ergo abstnere se 
debet servus Dei, quoniam qui ab illis non abstinuerit, vivere Deo non 
poterit. Audi, inquit, et sequentia. Quae sunt, inquam, adhuc domine? 
Et dixit mihi: adhuc alia multa sunt, a quibus omnibus servus Dei 
abstnere debeat: ne furtum faciat, ne abneget, ne testimonium falsum 
dicat, ne alienum coneupisceat, ne res lurpes adamet, ne illudat homines, 
ne sint gloriosi ne sint superbi, et quae cum his similia sunt. Haec 
non putas mala esse? inquit. Et ait mihi: maxime iniqua haec servis 


παυχήσεως, ὑψηλοφφοσύνης καὶ ὑπερηφανίας, καὶ ψεύδους, καὶ καταλα- 
λιᾶς, παὶ ὑποπρίσεως, nl μνησιναμίας, καὶ πάσης βλασφημίας. Ταῦτα 
τὰ ἔργα πονηρά ἐστι τῇ ζωῇ τῶν ἀνθρώπων, Τούτων οὖν τῶν ἔργων 
δεῖ ἐγνρατεύεσθαι τὸν δοῦλον τοῦ Θεοῦ. Ὁ γὰρ Ul ἐγκρατευόμενος 
τούτων οὐ δύναται ζῆσαι τῷ Θεῷ. ἄπουε δὲ καὶ τὰ ἀνόλουθα τούτων. 
— Καὶ πολλά εἶσιν, ip dv δεῖ τὸν δοῦλον τοῦ Θεοῦ ἐγαρατεύεσθαι. 
κλοπή, ψεῦδος, ἀποστέρησις, ψευδοµαρτυρία, πλεονεξία, ἁλαζονεία, sol 
Όσα τούτοις ὅμοια, Ej οὖν δοπεῖ σον πονηρὰ εἶναι ταῦτα; — Καὶ 


9) enim om. Vat, qui annectit opera 3) vitam Pal. 


omnium iniquitatum. Maluerim Haec. enim 
omuia sunl opera iiquilatum. 

10) in his p. ab iis Vat. 

11) Sic dedi ex Vat. Apud Cot. Ef 
quidem. mulla sunt adhuc, a quibus ab- 
sinere debet servus Dei. 

12) anegalione scr. Vat., tum his p. iis. 

13) esse mala Vat. 

2) Omisi vocc. sed praecepta illius 


ton custodit, quae in Pal. praepostere 
occurrunt post lmet. 


Mand. ΥΠ. 1) quid p. a quo, dein 
a quid p. a quo Pal. 

2) amittis Pal., item magna p. magnam. 

3) sapientiae Pal. Adiectivum pro- 
fundus h. lidem est ac immensus, immo- 
dicus ut habes in Salust. epist. Mithrid. 
ad Arsac. Cupido profunda imperii et di- 
viliarum, vel arcanus, ignotus, quo uti- 
tur Quintil. declam. IV, 17. Secreta et 
profunda ars i. e. divinandi, hariolandi. 

4) haec aulem male opere Pal. 


464 . HERMAE PASTOR. LIBER Il — MANDAT. VIII, IX. (A) 


quidem'^ valde mala sunt servis Dei. — Ab his ergo-omnibus debet se 
abstinere servus Dei. Abstine te'? ergo ab omnibus his, ut vivas Deo, 
eL scribaris cum abstinentibus. À quibus ergo" debeas abstinere, illa 
sunt. A quibus autem"? non debeas te abstinere, audi. ΑΡ omnibus bonis? 

operibus noli te absünere, sed fac illa. Audi, inquit, virtutem bonorum 
operum, quae debeas operari, ut salvus esse possis. Primum omnium 
est fides, timor Domini, caritas, concordia, aequitas, veritas, patientia, 
castitas. lis" nihil est melius in vita hominum qui haec custodierint 
et fecerint in vila sua. Beinde horum sequentia audi. Viduis adminis- 
trare, orphanos et pauperes non despicere, et servos Dei-ex necessitate ' 
redimere, hospitalem esse (hospitalitate"" enim invenitur aliquando fructus 
bonus) non? contradicere; quietum esse, humillimum?? fieri omnium 
hominum, maiores natu colere, studere iustitiae, fraternilatem conser- 
vare, contumelias sullerre, aequanimem esse, lapsos a fide non proiicere, 
sed aequanimes facere, peccantes admonere, debitores non premere, et 
si qua iis similia sunt. Videntur tibi haec esse bona, an non?! (Quid 
enim melius est inquam, ,verbis istis??? ,Vive ergo, inquit, jim his 
mandatis, et noli ab eis recedere. Si enim custodieris haec omnia 
mandata, vives Deo; et omnes, qui eustodierint haec mandata, vivent Deo." 


MANDATUM IX. 


Postulandum a Deo assidue et sine haesitatione. 


(4) "Iterum dixit mihi: ,tolle a te dubitationem, et nihil omnino! 
dubites. Petens? aliquid a Domino, ne dicas intra te: quo modo vero? 


Μαν. πονηρά : τοῖς δούλοις τοῦ θεοῦ. — Εγηφάτευσαι οὖν ἀπὸ πάντων, 
ἵνα ζήσῃε τῷ Gc), καὶ ἐγγροφήσι μετὰ τῶν ἐγκρατευομένων. "A μὲν 
otv δεῖ ἐγκρωτεύεσθαν, ταῦτά ἐστιν. 4 δὲ δεῖ σε μὴ ἐγαρατεύεσθαι, 
ἀλλὰ ποιεῖν, OXOUE' πάντων πρῶτον πίστις, φόβος πυρίου, ὀμόνοια, 
ἀγάπη, ῥήματα δικαιοσύνης, ἀλμήθεια, ὑπομονή" τούτων ἀγαθώτερον 
οὐδέν ἐστιν E τῇ ζωῇ τῶν ἀνθρώπων ' ταῦτα ἐν τις φυλάσσει, xal 
μὴ, ἐγκρατεύεται ἀπ᾿ αὐτῶν, μαπάριός ἐστιν ἐν τῇ ζωῇ αὐτοῦ. File 
τούτων τὰ ἀπόλουθα dove" χήθαις ὑπηρετεῖν, sol ὀρφανοὺρ ὕστερου- 
μένους ἐπισκέπτεσθαν, ἐξ ἀνάγκης λυτρώσασθαι τοὺς δούλους τοῦ θεοῦ, 
φιλόξενον εἶναι (ἐν γὰρ τῇ φιλοξενίᾳ εὑρίσχεται ἀγωθοποίῃσιϱ) ἠσύ- 
χιον εἶναι, ἐνδεέότερον γενέόθαι, πόντα ἄνθρωπον πρεοβύτην σέβεσθαι, 


14) Seripsi Ef quidem c. Vat. et Fab. 20) horum Vat., tum hec qui custo- 
St. p. Equidem vulg. dierit οἱ fecerit. in. vila. sua. 

15) se accessit ex Vat, 21) in hospitio p. hospilalitate Vat. 

16) te adiunxi c. Vat., ubi uL scri- 22) noli Vat. 
barís p. scribaris, membro αἱ vivas Deo 28) humiliorem Vat. — Vetus Interpres 
omisso. forte legit: ἐνδεέστερον γενέσθαι πάν- 

17) ergo non est in Vat, paulo post. των ἀνθρώπωγ. Sic et Antiochus. Aliter 
hec p. illa. Pseudo-Athanasius. Gall. 

18) auiem om. Vat., ex quo addidi 24) iuslitiam Vat., mox animeguum 
sq. te. — animequos p. aequanimem —- aequa- 


19) bonis des. in Vat, qui praebuit πέος, et monere p. admonere, Ex Fab. 
ie ante abslinere c. sq. varietate e£ p.sed. St. et Codd. Pal. Vat., quorum uterque 


HERMAE PASTOR. LIBER I. MANDAT. VIII. IX. (B) 465 
Dei sunt. ΑΡ his ergo omnibus abstinere debent, qui Deo serviunt. 
Abstine ergo ab istis malis, ut vivas Deo et ascribaris in numero eorum, 
qui ab ipsis abslinuerunt. Haec sunt, iniquit, quibus? carere debeas, et 
quae agere debeas. Ubi autem bonum opus fuerit, noli fugere, sed 
age illud. Et dixi illi: domine, et de iis," quae bona sunt, expone mibi, 
ut in illis vivam et serviam eis, et possim agendo ea salvus esse. Audi, 
inquit, eL eorum, qui boni sunt actus, quibus abstinere non debeas, sed 
age ila. Est autem ante omne fides, timor Dei, caritas, concordia, 
verba iustitiae, amor sanctus, veritas et patienlia: his melius nihil est 
in vita hominum. Haec qui ecustodierit et non abstinuerit ab eis, bea- 
tissimam vitam agit. Et iterum dixit mihi: audi eiiam subsequentia 
horum: viduis ministrare, orphanis et egentibus succurrere, de necessi- 
tatibus redimere servos Dei, hospitalem esse (propter hospitium enim 
invenitur benefaciendi occasio), nemini adversarium esse, quietum esse, 
humiliorem esse hominibus, maiores natu revenerari, exercere iustitiam, 
fraternitatem custodire, iniuriam ferre, aequanimem esse, animo laborantes 
precibus erigere, vexatos in fide Dei non spernere, sed in viam rectam 
revocare el eos aequanimes facere, peccantes corripere, aere alieno 
oppressos non esse, et si qua his similia sunt et tibi bona esse videntur, 
age illa. Et dixi ei: domine, quid autem melius his inveniri potest? 
Vive ergo, inquit, in eis, et noli ab ipsis abstinere. Sie itaque custodi 
hoe praeceptum, ut id quod bonum est facias, et ab eo quod malum 
est le abstineas, el vivas Deo οἱ tu et caeteri, qui haec custodierint. 


[uawpATUM NONUNM.]| 


(n) Ait mihi iterum : vide, ne fictus sis, nec nunquam in eis, quae 
à Deo petes, inconstanti et duplici animo fueris, nec apud te' aestima- 


ἀσκεῖν δικαιοσύνην, ἀδελφότητα συντηρσῖ», ὕβριν ὑποφέρειν, μακρόθυµον 
εἶναι, ἀμνησίπαλον, πάμνοντας τῇ Vy παρακαλεῖν, ἐσχανδαλισμένους 
ἀπὸ τῆς πίστεως μὴ ἀποβαλέσθαι, ἀλλ) ἐπιστρέφειν καὶ ἐνθύμους ποιεῖν, 
ἁμαρτάνοντας, νουθετεῖν, χρεώστας μὴ θλίβειν, ἐνδεεῖς μὴ λυπεῖν, rol 
όσα τούτοις, ὕμοιά ἐστιν. «οκεῖ Gov ταῦτα ἀγαθὰ εἶναι; — Ti γὰρ 
δύναται τούτων, ἀγαθώτερον εἶναι; — Τύμναζε σεαυτὸν ἐν τούτοις, 
καὶ μὴ ἐγκρατεύου πάντων, xol ζήσι τῷ Θεῷ. . 


* Agov ἀπὸ σοῦ τὴν δυψυχίαν, xol μηδενὸς ὕλως διφυχήσῃς, αἰτή- 
όασθαι παρὰ τοῦ Θεοῦ, λέγων ἐν σεαντῷ, ὅτι πῶς δυνήσοµαι αἰτήόασθαι 


posumodo his p. iis, accessit in fine sunl. 

25) horum verborum p. inquam, verbis 
istis Vat. 

26) Vive ergo in hec mandata et noli 
ab his recedere Vat. 

21) Ctr. Mand. 5, 2 extr. 


Mand. IX. 1) ez toto p. omnino Vat. 
Graecum Mand. IX. textum habes Doctr. 
ad Antioch. n. 9. p. 256. et Antioch. 
^om. 85. Praeterea fragmentum edidit 


PATRES APOST. 


Grabius i in Spie Patr. I. p. 303. Ibi differt 
ἆρον σεαυτοῦ et μηδὲν ὅλως. 

2) polens erat in Vat. 

3) quoniam quomodo p. quomodo vero 
Vat., et accipere p. oblinere. 

5) quae Pal. 

6) eorum p. de és Pal., mox agen- 
dum p. agendo. 

T) harwm Pal. postea peccante si p. 
peecantes, 

Mand. IX. 4) Ita. explico Codicis 
Pal. siglum apre. 


30 


466 HERMAE PASTOR. LIBER Il. MANDAT. IX. (A) 


possum aliquid petere a Domino, el obtinere, cum sim peccalor tantorum 
malorum in Dominum? Noli hoc^ cogitare, sed ex tolis praecordiis con- 
verlere ad Dominum. Pete sine dubitatione, et scies misericordiam" 

Domini, quod non te derelinquet, sed petitionem animae tüae adimplebit. 

Non est enim Deus sicut homines memores iniuriarum; sed est immemor 
iniuriarum, ei miseretur figmenti sui? Ergo purifica cor tuum ab 
ommibus vitiis huius seculi, et observa praedicta verba tibi a Deo data, 
et accipies omnia bona, quae pelis, οἱ ex' omnibus petitionibus tuis 
nihil deerit tibi, si sine dubitatione petieris a Domino? Qui ergo 
iales non sunt, omnino nihil impetrant eorum, quae petunt Nam qui. 
pleni sunt fide," omuia petunt fidentes, et accipiunt a Domino, quia siue 
dubitatione petunt. Omnis enim dubitans homo, si non" poenitentiam 
egerit, difficile Deo vivet, "Purifica ergo cor tuum a dubitatione, et 
indue fidem, et erede Deo; et omnia, quae pelieris, accipies. Sed si 
petas aliquando petilionem, et non aceipias, noli dubitare, quia non 
cito? aeceperis petitionem animae tuae. Forsitan enim propter lem- 
plationem, aut pro peccato tuo, quod tu ignoras, tardius accipies? peti- 
tionem tuam. Sed tu noli desinere petendo petitionem animae tuae, el 
accipies. Si autem cessaveris^ petendo, de te queraris, non de Deo, 
quod non dederit tibi. Vide ergo dubitationem hane, quam'* perniciosa 
sit el saeva, et multos radicitus evellat a fide, etiam valde fideles et 
firmos. Etenim haec dubitatio filia est diaboli, et .valde nequiter agit 
eum servis? Dei. j Contempne ergo dubitationem; et dominaberis illius" 


παρὰ τοῦ πυρίου [κα] λαβεῖν, ἡμαρτηκὼς τοσαῦτα εἰς αὐτόν; My 
διαλογίζου ταῦτα, ἀλλ) ἐξ ὅλης παρδίας σου ,ἐπίστρεψον πρὸς Μύριον, 
aal αὐτοῦ παρ᾽ αὐτοῦ ἀδιστάντως, sol νώσῃ τὴν πολυευσπλαγχνίαν 
αὐτοῦ, ὅτι οὐ μή σε ἐγκαταλείπῃ, ἀλλὰ τὸ αἴτημα τῆς ψυχῆς cov màq- 
θοφορήσει, Οὖν ἔστι rào ó Ocüc ὡς οὗ ὄνθρωποι, μνησικαχοῦντες, 
ἀλλ) αὐτὸς ἀμνησίκακός ἐστι καὶ σπλαγμνίξεται ἐπὶ τὴν ποίησιν αὐτοῦ. 
Σὺ οὖν παθάρισον τήν παρδίαν Gov ἀπὸ πάντων τῶν Morale. τούτων, 
παὶ τῶν προειρηµένων σοι ῥημάτων, ποὺ αἰτοῦ παρὸ τοῦ πυρίου, παὺ 
Mfpnpy, παν ἀπὸ πάντων τῶν αἰτημάτων σου ἀστέρητος foy, ἐὰν ἀδε, 
στώντως αἰπήσειρ., 'Eàv δὲ διστάσῃς ἐν τῇ παρδία Gov, οὐδὲν οὐ μὴ 
λήψη τῶν αἰπημάτων σου. Οἱ γὰρ διστάζοντες εἰς τὸν θεὸν, οὗτοί 
εἶσιν ὡς δίψυ]οι, καὶ :οὐδὲν ὅλως λαμβάνουσι τῶν αἰπημάτων, αὐτῶν, 
or δὲ ὁλοτελεῖς ὄντες ἐν 7 πίστει πάντα αἰτοῦνται, πεποιθότες ἐπὶ 
τὸν Θεὸν, καὶ λαμβάνουση, € ὅτι ἀδιστώμτως αἰτοῦνται, μηδὲν διψυχοῦντες. 
Πᾶς γὰρ δίψυχος ἀνὴρ, ἐὰν μὴ µετανοήσει, δυόκόλως σωθήσεται, 


4) hoc om. Vat. sunt in fide omnia. pelunt. fidentes ex toto 
5) quia le non p. quod mou te Vat, milil impetrat ez petitionibus suis. 
dein replebit p. adimplebit. 10) in fide Vat. 
36) memores malorum, sed immemor 11) sive p. si mom Vat. 
malorum et miseretur figmento suo Vat. 12) quod cito nou Vat. 
T) οἱ ob p. ez Vat, Cfr. Matth. 7, 11. 13) accipias Vat. 
21, 22. Graecis magis convenit versio 14) cessaveritis Vat. deinde quereris 
Codicis Pal. ' p. queraris. 
8) deo Vat. 15) quia Vat, ubi esl οἱ sil p. sil et, 


9) Languet Vat. Qui ergo tales nom — dein οἱ p. eliam. 


HERMAE PASTOR. LIBER II. MANDAT. IX. (B) 467 


veris, quemadmodum possis aliquid petere aut impetrare, cum tam multa 
peceaveris. Noli quidem haec cogitare, sed ex toto animo ad Dominum 
tuum revertere, et roga illum sine haesitatione et deliberatione, et statim 
cognosces" multam misericordiara illius, quomodo te non contempnit, 
sed animae tuae desiderium implet. Non est enim Deus hominibus 
similis, qui iniuriarum memores sunt, sed ipse exorabilis est [et] mise- 
retur operi suo. Unde tu iam munda animam tuam ab ommibus vanita- 
tibus huius seculi et ab his, quae tibi paulo ante praecepta sunt. Pete 
a Domino petitionem cum fide, et omnia, quae poposceris, crede, et 
consequeris. Si autem aliqua deliberatio eor tuum penetraverit, nihil 
ex eis, quae petis, impetrabis. Nam qui de Deo deliberat, duplici et 
fielo animo est, et nihil unquam ex eis, quae petit, impetrat. Qui autem 
fide plena et integra omnia petunt fidentes in Deo, consequentur quae 
rogant, quia non in haesitatione, neque ficlum cogitantes petunt. Omnis 
enim fictus nisi poenitentiam huius delieti sui egerit, difficile salvus erit. 
Munda igitur animam tuam ab hoc delicto et indue fidem, quae fortis 
est, et crede omnia desideria tua te a Deo impetraturum. Et quando 
aliqua petilio tua a Domino tibi tardius praestatur, noli fatigari, quod 
ad horam? non consecutus sis; forsitan enim aut propter temptationem 
aliquam, aut aliquem errorem tuum, quem* ipse ignoras, tardius conse- 
queris quod petis. Tu aulem noli intermittere, quo minus perseveres 
petere animae tuae desiderium, el impetrabis illud; nam si haesilaveris 
in petitione, de te queraris? non de eo, qui dare consuevit. Iterum 
ait mihi: hoe peccatum, duplicem animo esse, malum est et stullum, 
et multos a fide radicitus evellit, quamquam et fideles et fortes sint; 
quia haec haesitatio filia diaboli? est, et valde se nequiter agit in Dei 
servos. Contempne ergo illa, et superior illis" esto, et in omni aclu Luo 


"Καθάρισον οὖν τὴν παρδίαν Gov ἀπὸ τῆς διψυχίας" ἔνδυσαι δὲ τὴν 
πίστιν, TL ἰσχυρά ἐστι, xol πίστευε τῷ Θεῶ, ὅτι πάντα τὰ αἰσήματά 
σου, ἃ ivi), Μήψῃ. Καὶ ἐὰν αἰπησάμενός ποτε παρὰ τοῦ κυρίου αἲ- 
τημά τι, xol [μὴ ἀπολήψη], µ μὴ διψυχήσεις» € ὅτι τάγμον οὖν ἔλαβες τὸ 
αἴτημα τῆς ψυχῆς Gov πάντως γὰρ ὃ διὰ πειρασμν τινα DU παρώπτωµά 
τι, ὃ GU ἀγνοεῖς, οὖν ἔλαβες, Σὺ οὖν μὴ διαλίπῃς εὐχόμενος, τὸ αἴ- 
τηµα τῆς ψυχῆς, σου, ἕως οὗ ἀπολήψῃ αὐτό. "Ed δὲ ἐππανήσῃς φαὶ 
διψυχήσῃο αἰτούμε ενος, ἑαυτὸν αἰτιῶ, xol μὴ τὸν διδόντα 60ἱ. . .. 
ῬἙλέπε οὖν τὴν διψυμαν ταύτην" πονηρὰ γάρ ἐστι καὶ ἀσύνετος , xol 
πολλοὺς ἐκριζοῖ ἀπὸ τῆς πίστεως, xol γε λίαν πιστοὺς καὶ ἰσχυρούς. . . 


T Καταφρόνησον οὖν αὐτῆς ἐν παντὶ πράγματι, ἐνδυσάμενος. τὴν 
πίστιν τὴν ἰσγυρὰν καὶ δυνατήν' qj γὰρ πίστις πάντα ἐπαγγέλλεται, 
πάντα τελειοῦ' ἡ δὲ διψυγία, μή καταπιστεύουσα ἑαυτὴν, πάντων ἀπο- 
τυγχάνει ἔργων αυτής, Qv πρασσεν. . n 


16) ad servos p. cum servis Vat. Lo- 4) quam Pal. 
eum laudat Áthanas. de Decr. Nic. Syn. 
n. 4. T. I. p. 211. 

1T).eius Vat. 


5) Nam si haesilaberis in pelitionem 
de le quereris Pal, qui deinde ser. duo 


p. de eo. 
2) cognoscis Pal. - 6) diabolo :Pal. 
.8) ad hora Pal. 1) illa Pal. 


30* 


468 HERMAE PASTOR. LIBER Il. MANDAT. IX. X. (A) 

in omni re. lIndue firmam fidem et potentem. Fides? enim omnía 
repromittit, e£ omnia consummat; dubitalio autem non credit, se aliquid 
impelraturam omnibus operibus suis," quae agit. Vides ergo, iuquit, 
quod fides desursum est a Deo, et habet virtutem magnam," —Dubitatio 
autem terrenus spiritus est et a diabolo, virtutem non habens. "Tu 
igitur serva virtutem" fidei, a dubitatione autem recede, quae non habet 
virtutem ; et vives Deo, et omnes vivent Deo, quicunque haec egerint. 


MANDATUM X. 
De animi (ristilia, el ποπ contristando Spiritum Dei, qui in nobis est. 


(à) 1. f,Longe' fac a te omnem tristitiam ; etenim haec soror est 
dubitationis et iracundiae. Quo modo, inquam, ,domine, soror est 
harum? Aliud mihi videtur tristitia, aliud iraeundia, aliud dubitatio. Et 
ait: ,sine sensu non intelligis."  Tristitia enim omnium spirituum nequis- 
simus? est, et pessima servis Dei; et omnium spirilus exterminat! et 
erucia? Spiritum sanetum ; et iterum salvum facit — ,Ego,* inquam, ,domine, 
insipiens sum, et non intelligo quaestiones istas:? quo modo possit cru- 
eiare, et iterum salvum facere, non intelligo! —,Audi,' inquit, ,et intellige. 
Hi, qui^ nunquam exquisierunt veritatem, neque inquisierunt de maiestale, 
sed tantum crediderunt, sunt involuti in negoliis hominum ethnicorum. 
[Et alius mendax Prophetes? est, qui perdit sensus servorum Dei, dubi- 
orum autem, non illorum qui fidunt in Domino plene. llli ergo dubii 
quasi ad divinum Spiritum? veniunt, et interrogant illum, quid illis. fu- 
turum sit. Et ille? mendax Prophetes, nullam habens in se virtutem 
Spiritus divini, loquitur illis seeundum interrogationem illorum, et implet 
animas illorum promissis, sicut illi volunt. llle autem Propletes inanis 
est, et inania respondet inanibus, Quiequid enim" interrogatur a vanis 
hominibus, vana respondet illis. Quaedam autem verba vera loquitur. 
Diabolus enim adimplet? eum spiritu suo, ut deiieiat aliquem ex iustis.' 


(5) Π. ,Quicunque ergo fortes sunt in fide Domini, et induli sunt 
veritale,' talibus spiritibus non iunguntur, sed discedunt ab 15. Quot- 

3Σὺ οὖν δούλουε τῇ εὐχῇ Gov, τῇ δυνάμει τῆς πίστεως, καὶ ζήσῃ 
τῷ Θεῷ, xol πάντες οὗ καταφρονήσαντες. 

1 άρον ἀπὸ σοῦ τὴν λύπην' καὶ γὰρ αὕτη ἀδελφή ἐστι τῆς διψυχίας 
xol τῆς ὀξυχολίας. Πῶς, κύριε, ἀδελφή ἐστιν αὐτῆς; 4o γάρ µοι. 


18) fidelibus Vat. 

19) sibi omni imperare operum suo- 
vum p. se aliquid impelraturam. omnibus 
operibus suis Vat. 

20) quia fides a sursum est a deo el 
quia magnam habet virlulem. Vat. 

21) habenti interponit Vat. Graecorum 
vbb. καὶ πάντες oí καταφρογήσαντες 
versio in Pal. est ef caeteri qui id sentiunt. 

Mand. X. 1) Graeca ad hoc Mand. 
leg, Doctr. ad Antioch. n. 11. p. 257. 

2) inlelliges Val. ? supra. 

3) nequior Vat. Deir revocavi pessima 
sine ulla sana ratione et contra textus 


graeci, Codd. et libb. impr. fidem a 
nonnullis vulg. c. Fab. St. mutatum in 
pessimus. 

4) Lectionem vulg. οἱ omnium spiri- 
lus extferminal corrigas ex Cod. Pal. 

5) contribulat. Vat. 

6) οἱ non intelligo similitudines istas 
Pal, subinde quomodo potest contribulare 
Vot. Cfr. 1 Cor. 7, 10. 

1) qui excidit Vat., ubi mox sed tm 
crediderunt. οἱ sunt. voluti in negoctis et 
diviciis omi hominum elhnicorum. 

8) Cfr. Mand. 11.; Clem. Romani 
Hom. 2, 15. et 3, 23 sq. Quae uncis 


HERMAE PASTOR. LIBERIL MANDAT. IX. X. (B) 469 

indue fidem, quae est valida et fortis. Fides enim? omnia repromittit, 

et quae repromittit, perficit; haesitatio autem , quae et dipsychia est, in 

nulla re sibi confidit, et ideo ab omni actu suo excidit. Vides ergo, 

quod fides superna a Domino venit, et habet virtutem magnam: dipsychia 

autem lerrenus spiritus? a diabolo est, quia vires non habet. Tu itaque 

servi fidei," quae virtutem habet, et dipsyehia abstine, quae sine ulla - 
virtule est, et vives Deo tu et caeteri, qui id sentiunt. 


MANDATUM DEGODMUM. 

(8) Tolle a te, inquit, tristitiam; nam et ea soror est dipsychiae et 
iracundiae. Quomodo, inquam, domine, soror harum est? Mihi enim aliud 
videlur esse iracundia, aliud dipsychia, et aliud tristitia. lmprudens, 
inquit, homo es, [quia] non intelligis, quod irislitia omnibus malis 
spiritibus nequior est el nequam servis Dei, et eos magis hic spiritus, 
quam ullus alius subvertit οἱ sanctum spiritum exterit, et iterum salvum 
facit. Et ego illi dixi: domine, stultus sum ego, et non intelligo simili- 
iudines istas. Quomodo enim potest tristitia spiritum sanctum exterere, 
et iterum salvum facere? Non intelligo. Audi, inquit. llli, qui nunquam ' 
scrutati sunt veriiatem, neque divinitatem exquisierunt, sed tantummodo 
crediderunt, et postea involvuntur rerum varietatibus et census, et 
amicitiis diversorum hominum :^et plurimis actibus huius seculi impliciti 
sunt, non intelligunt divinitatis similitudines. Obscurantur enim ab actibus 
suprascriptis et dispereunt et fiunt inutiles et ab spinis et herbis ocecu- 
pantur; et eo, quod tantum crediderunt, et in aetibus secularibus errantes 
toto sensu exciderunt et nihil omnino de iustitia intelligunt," quia quando 
audiunt de iustitia, sensus illorum in actibus ipsorum est, et nihil omnino 
intelligunt. Qui autem Dominum timent et scrutant de veritate et [de] 
divinitate diligenter inquirunt, et cor in Deum habenles omnia, quae eis 
dicuntur, intelligunt et cito sentiunt, quia timor Domini in illis est. — Ubi 
autem Dominus habitat, ibi et prudentia magna est. Adhaere ergo Domino 
tuo, et omnia intelliges. 

(3) I. Audi ergo nune, inquit, quomodo tristitia spiritum sanctum 
vexat, et quomodo iterum salvat. Quando ille, qui dipsychus est, aliquem 
δοχεῖ ὀξυχολία, xol ἄλλο διψυχία, wol ἄλλο komm. «4έγει' — διὰ ci 
οὐ νοεῖς τὰ λεγόμενά σοι; Οὐ νοεῖς, ὅτι ἡ λύπη πάντων τῶν παθῶν 
πονηροτέρα ἐστιν καὶ δεινοτάτη τοῖς δούλοι τοῦ Θεοῦ, καὶ παρὰ 
πάντα τὰ πνεύματα Ματαφθείρει τὸν ὄνθρωπον».. . 


inclusimus, ea, rectius ut videtur, recen- Cap. Ἡ. 1) Sie c. Lamb. Vat. et 


sio Pal. infra demum habet: cf. Mand, XI. 
ad sign. : usque idem sign. 

9) Spiritum uti sq. αἱ des, in Vat. 

10) ilum Vat, ibidem om.in se, tum 
eorum p. illorum. 

11) Quotquot autem. Vat., ubi omni- 
bus p. hominibus et respondit p. respondet. 

12) Laudatur locus a Clem. Alex. 
Strom. I, 17. p. 269. Eandem doctrinam 
reperies Recogn, IV, 21. 22. VIII, 60. 
Pseudo-Ambros. ad [ Thess. 5, 21. Cot. 

13) lta est in Lamb. Vat, implet 
vulg. [u fine illis p. $uslis Vat, 


Fab. St., veritatem Cot, Dein. iungitur p. 
iunguntur et descendunt p. discedunt Vat. 

8) quae Pal. 

9) terrenum. spiritum Pal., ubi dein 
maluerim viriufes p. vires. 

10) dei Pal. 


Mand. Χ. 1) est Pal, in extr. periodo 
faciet. 

2) Nota diversitatem recensionis Pal. - 
ab altera. 

8) inlelligant Pal., dein sensus illo- 
vum im actus ipsorum est, 


410 HERMAE PASTOR. LIBER IL MANDAT. X. (A) 

quot autem? dubii sunt, et subinde poenitentiam agunt, consulunt tanquam. 
ethnici, et permagnum sibi peccatum congerunt, ";dolis servientes. Qui- 
cunque ergo tales sunt, interrogant pro negotio quolibet, simulacra? 
colunt, et stulüi sunt et inanes a veritate. Omnis enim* spiritus a Deo 
datus non interrogatur; sed habens virtutem divinitatis, a se omnia loquitur, 
quia desursum est a virtute divini spiritus. Qui autem interrogatus, 
loquitur secundum desiderium,] et aliis multis rebus huius seculi. Huius- 
modis non intelligunt quaestiones divinitatis ; obscurantur enim iis" ne- 
gotiis, et corrumpuntur, et confringuntur. Sicut viles bonae, quae negli- 
guntur, ab herbis et spinis premuntur et neeantur;' sic et homines, qui 
talibus? erediderunt, ii negoliis et actionibus multis ineiderunt, et eva- 
euantur a sensu suo, et nihil omnino intelligunt, de divitiis cogitantes." 

Sed si quando audierint de Domino, sensus eorum in negoliis ipsorum" 

est. "Qui autem timorem Domini habent, et scrutantur de Deo veritatem, 
cogitationem - omnem habent ad Dominum. Omnia, quae dicuntur eis, 
percipiunt," et statim intelligunt, quia? habent timorem Domini in se. 
Ubi enim Spiritus Domini inhabitat, ibi et sensus multus adiungitur. 
Adiunge ergo te Domiho; et omnia intelliges ac^ senlies.' 


(4) Π. T,Audi nune, insipiens, quemadmodum tristitia eruciat! 
Spiritum sanctum, et quo modo salvum faeit. Cum dubius inciderit in 
negotium aliquod; et non provenit? illi propler dubilationem ; tristitia 
haee intrat in hominem," et tristem facit Spiritum sanctum, et vexat. eum. 
Deinde ilerum? iracundia eum accesserit homini pro negotio aliquo, vehe- 
menter irascitur; et haee ira intrat in praecordia irascentis, et vexatur? 
in negolio suo, quod agit, el postea poenilet, quod male fecerit. Utrae- 
que ergo τος laedunt Spiritum sanctum, dubitalio et tristitia: dubitatio, 
quia non suecessil actus eius; et tristitia," quia fecit iracundiam Spiritui. 


* Of δὲ «φόβον i ἔχοντες Θεοῦ, καὶ ἐρευνῶντες περὶ Θεοῦ ἔργων sol. 
ἀληθείας, παὶ τὴν Δαρδίαν ἔχοντες πρὸς, πύριον, πάντα τὰ λεγόμενα 
αὐτοῖς τάχιον νοοῦσιν xol συνιοῦσι», ὅτι — τὸν φόβον τοῦ Θεοῦ 
ἔχουσιν ἐν ἑαυτοῖο, "Omov «γὰρ ó πύριος Ματοιμεῖν insi wol σύνεσις 
πολλή. Κολλήθητι οὖν τοῦ κυρίου, καὶ πάντων νοήσεις. 


T "nove οὖν, πῶς ἡ λύπη ᾿ἐμτρίβει τὸ πνεῦμα, xal mil σώζει, 
"Ὅταν Ó δίψυλος ἐπιβάληται πρᾶξαί τι, καὶ ἀποτύχῃ διὰ τὴν διυψυχίαν 
αὐτοῦ, " λύπη ἐκπορεύεται εἰς τὸν ἄνθρωπον, καὶ λυπεῖ τὸ πνεῦμα 
τὸ ἅγιον, καὶ στενοχωρεῖ αὐτό. Eire mw ὀξυχολία ὅταν κολληδῇ 


2) enim Vat., in quo vox subeunde 
(sic) punctis suppositis excluditur ante 
subinde, dein magnum p. permagnum et 
inferunt p. congerunt. Vertit Gallicciolli: 
Ciaseheduni dunque che sono forü in 


3) simulacrum Vat. 

4) enim om. Vat., postmodo datur 
p. datus. Gallieciolli: Perché ogni spi- 
rito dato da Dio non si esamina: ma 


fede del Signore, e vestiti di verità, non 
fanno colleganza con ispiriti di tal genia, 

ma da essi diloggiano. Quanti poi sono 
' dubbii, e di quando in quando mutano 
sentenza, li consullano come gli Etnici, 
e tirano adosso di se un grande peccato, 
Servendo a idoli, 


avend' esso la virià della divinità, di 
per se medesimo parla tutto, perché 
viene dall alto dalla potenza dello Spi- 
rito divino. 

9) Fortasse: de aliis. Fell. Tta vertit 
Gallicciolli. 

6) Huiusmodi om. Vat. 

1) obscuralur. ex his p. obscurantur 


HERMAE PASTOR. LIBER Π. MANDAT. X. (B) 471 


actum explicare vult, [et cum] exciderit ab eius affectu propter vitium 
dipsychiae suae, tristitia in illum intrat et spiritum sanclum vexat et 
conterit, quia id, quod agere voluit, perficere non poluit Sie et ira- 
cundus, cum aliquid graviter iratus et ab ira recesserit et eum de ini- 
quitate, qua operatus est, poenituerii, quod malum ipsum fecerit, et 
iristar| coeperit, tristitiam spiritui sancto adferre videtur. Sed haec! 
—risitia speratur salutem habere, quia de facto eo quod erat malum poe- 
nitentiam agit. Ambo ergo actus tristitiae tristari faciunt. spiritum sanctum. 
Et ila quidem, quae ex dipsychia est tristitia, quia non impetravit desi- 
derium suum, iniqua tristitia est. Haec autem tristitia, quae ex ira- 
cundia est, quia egit, quod non debuit agere, non mala trislitia est. 
Ab utrisque ergo tristitiis, quae iracundia et dipsychia [sunt], spiritus 
ille sanctus vexatur. Aufer itaque a te tristitiam" et noli laedere in 
spiritum sanetum , qui in te habitat, ne pelat a Deo et recedat abs te. 
Spiritus ille, qui a Deo datus est, in hoc corpore tristitiam non sustinet, 
nec augustias tales. . 


(9) 11. Indue te itaque hilaritatem, quae semper Deo grata est, et 
esto illi probabilis, et in illa gloriare. Omnis autem hilaris homo ope- 
ratur bene et semper, quae bona sunt, cogitat, et contempnit tristitiam. 
lomo autem tristis semper nequam est. lpsum est eius primum deli- 
cium, quod laedit spiritum. sanctum, qui illi a Deo hilaris datus est. 
Deinde secundo loco quam pessimam rem admittit ille, qui contrista? 
spiritum sanctum, neque confitelur Deo. Semper autem tristis bominis 
oratio non habet virtutem ascendere in sacrarium Domini. Quare, inquam, 
domine? Et ait mihi: quia tristitia in corde? eius sedet, Mixta autem 


τῷ ἀνθρώπῳ περὶ πράγματός τινος, xoi Mav πιπρανθῇ, καὶ πονήσῃ 
τι κακὸν, πάλιν ἡ λύπη εἰσποφεύεται εἰς τὴν παρδίαν τοῦ ὀνθρώπου 
τοῦ ὀξυχολήσαντος, καὶ λυπεῖται ἐπὶ τῇ πράξει αὐτοῦ, ᾗ ἔπραξεν, καὶ 
μετανοεῖ, ὕτι πονηρὸν εἰργάσατο, foy οὖν ἡ λύπη δοκεῖ σωτηρίαν 
ἔχειν, ὅτι τὸ πονηρὸν πράξας μετενόησεν. [άμφότεραι δὲ τῶν] πράξεων 
λυποῦσι τὸν ἄνθρωπον [ή μὲν λύπη, Oct] ἀπέτυχε τῆς πράξεως, qj δὲ 
ὀξυχολία, ὅτι , ἔπραξε τὸ πονηρόν. ᾽Αμϕύτερι οὖν λυπηρά ἐστι τῷ 
πνεύµατι τῷ ἁγίῳ. Ἰ4ρον οὖν ἀπὸ σοῦ τὴν λύπην, xol μὴ θλῖβε τὸ 


: ο 4 . . 
enim iis Vat, Gallicciolli: Cotali uon 4) in homine Vat, qui finit ef tristem 
intendono ciocehé richieda la Divinità, facit spiritum. εἰ quomodo salvum facit 
perehé restano intenebrati da cotali ne- — sanctum et Lribulat. eum. 


gozii, e si corrompono, e si conquidono, 5) ilem Vat. 

8) nocenlur Vat. ϐ) αἱ hec. ira. intrat in. vecordia ira- 

9) (ων om. Vat. scentis οἱ tribulalur Vot., ubi deest postea. 

10) agentes Vat. T) Uterque ergo p. Utraeque ergo vesVat. 

11) eorum Vat. Gallicciolli: E se mai 8) Voce. dubitatio, quia non succes- 
sentano a parlare di Dio, il loro inten- sil actus eius; οἱ tristia des. in Vat. 
dimento é occupato negli interessi. 9) nocere Yat. 

12) precipiunt. Vat." 

13) qui Vat. Cap. Ἡ. 1) hae Pal. 

14) intelliges ac om. Val. 2) tristitia Pal. 

Cap. HL. — 1) coutribulat Vat. Cap. ΠΠ. 1) Milaritatem: sic Pal. 

2) im negolio aliquo Vat. 2) coniristans Pal. 


3) pervenit Vat. 3) cor Pal. 


412 HERMAE PASTOR. LIBER Π. MANDAT. X. XI. (À) 

Aufer ergo tristitiam a te, et, noli offendere? Spiritum sanctum, qui in 
te habitat ne roget Dominum, et discedat? a te. Spiritus enim Dei, 
qui datus est in carnem," t1ristiüam non sustinet.  Indue te ergo" 
hilaritate, quae semper hahet gratiam apud Dominum; et laetaberis in 
ea? Omnis enim hilaris vir bene operatur, et bona sapit οἱ contempnit 
iniustitiam. Vir autem tristis male facit, quia tristem facit Spiritum 
sanetum, qui datus est homini hilaris. Et iterum? male facit, quod 
iristis orat Dominum, et non ante facit exomologesin, et non impetrat 
a Deo, quod petit. Semper enim oratio tristis hominis non habet vir- 
tutem, ut ascendat" ad altare Dei Et dixi illi: ,domine, quare non 
habet virtutem oratio tristis hominis, ut ascendat? ad altare Domini? 
* Quoniam, inquit^ ,tristilia sedet in corde eius. Cum ergo mixta fuerit 
oratio viri cum tristitia, non patietur orationem mundam?" ascendere ad 
altare Dei. Sicut enim vinum aceto mixtum eandem suavitatem non 
habet; sic et ? tristitia Spiritui saneto mixta eandem orationem mundam 
non habet. Munda ergo te a tristitia mala, et vives Deo; et omnes 
vivent Deo, qui proiecerint a se tristitiam, et induerint hilaritatem ?* 


MANDATUM XI. 


Spirilus οἱ Prophetas probari ex operibus; et de duplici spiritu. 


(4) Ostendit mihi sedentes in subselliis homines, et unum sedentem 
in eathedra. — Et dixit mihi: ,vides illos, qui in secampnis sedent? 
Video, inquam, ,domine. li inquit," ,sunt fideles; et ille, qui in 
cathedra sedet, spiritus terrestris est? — Nam in ecclesiam vivorum^ non 
accedit, sed refugit; applicat autem se dubiis et? vacuis, οἱ in angulis et 
abditis locis divinat illis, et. delectat illos, loquendo secundum, omnia 
desideria cordis eorum. Vaeuis enim vasis quod committitur, non effluit ο 
sed conveniunt alius ad alium. Cum autem venerit in turbam virorum 
iustorum,,? habentium spiritum divinitatis, et oratio illorum fit ad Dominum, 
exinanitur homo ille, quoniam spiritus ille terrestris fugit ab illo, et 


πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ ἐν Gol πατοικοῦν, μήποτε ἐντεύξηται τῷ θεῷ, 
xol ἀποστῇ ἀπὸ σοῦ. Τὸ γὰρ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, τὸ δοθὲν cic την 
σάρκα ταύτην, λύπην σαρχυνὴν οὐχ ὑποφέρει, οὐδὲ στενοχωρίαν. — "Ev. 
δυσαι οὖν τὴν ἱλαρότητα, τὴν πάντοτε ἔχουσαν χάριν παρὰ τῷ θεῷ, 
nol εὐπρόσδεκτον οὖσαν αὐτῷ, παὶ ἐντρύφησον ἐν αὐτῇ. Ilág yo 
ἱλαρὸς ἀνὴρ ἀγαθὰ ἐργάζεται, παὶ ἀγαθὰ φρονεῖ, xol Ματαφρονεῖ τῆς 


10) recedat Vat. Graeca in Antioch. 


cttm et es. Postmode restitui ex Pal. 
hom.25. 'Évrvyg&vetv compellare, col- 


hilaris p. vulg. hilari. Illud iam coniecit 


loqui, orare, non modo indigi et auxi- 
lium quaerentis. Cof. 

11) in carne Vat. 

12) ergo om. Vat., subinde exhibens 
hylaritetem. p. hilaritate. 

13) eam Vat. 

14) εἰ in bona sapit Vat. In fine 
iristitiam p. iniustitiam proponit Gallan- 


dius: ita videri contextum graecum po- 
stulare. Favet Pal. οἱ contempuit. tristi- 
liam. 


15) quod Vat, in quo des. sq. san- 


Fabricius. 

16) ilem Vat., absque sequentis mem- 
hri coniunctione quod. In Pal. recte ne- 
que confilelur Deo p. οἱ non. anle facit 
ezomologesin. Non placet Cotelerii expli- 
catio: confessio laudis divinae, non pec- 
catorum. Contrarium Gallicciolli: E al- 
resi opera malamente orando al Signore 
con tristezza, né prima confessa i suoi 
peccati, onde non impetra da Dio ciocché 
domanda. 

17) Ascendat coniecit Gall. p. accedat 


HERMAE PASTOR. LIBER Π. MANDAT. X. XI. (B) 413 
tristitia eum oratione neque permittit puram et mundam orationem ascen- 
dere in sacrarium Dei. Semper autem tristis infirmam — habet postu- 
lationem apud Dominum, nec potest ascendere in sacrarium eius. Bt 
sicut. vinum acelo* commixtum in id ipsum saporem ποπ habet [et] 
utriusque materiae suavitalem disperdit: sie et tristitia iuncta cum spiritu 
sancto non potest integram postulationem ad Dominum habere, Mundum 
ergo te praesta a tristitia, quae est nequam, et vives Deo et tu et omnes 
quieunque illa earuerint et induerint omnem Domini hilaritatem. 


MANDATUM UNDECIMUM,. 


(s) Ostendit mihi super subsellia sedentes homines, et alium quendam 
hominem in cathedra! sedentem. Τί ait mihi: vides hos, qui in subsel- 
lis sedent? Video, inquam, Domine. Hi sunt, inquit, fideles, et hic, qui 
in cathedra sedet, : pseudopropheta est, qui omnem sensum servorum 
Dei disperdit. Eorum autem disperdit, qui dipsychi sunt, non eorum, 
qui vere fideles sunt, Hi autem dipsychi veniunt ad eum, quasi ad divi- 
num, et interrogant eum de futuris. At ille, qui nullam intra se spiritus 
saneti virtutem habet, loquitur eum illis secundum illorum interrogationes, 
et respondet illis ea, quae scit convenire aut voluntati, aut negotiationi 
illorum, et implet animos, eorum secundum desiderium ipsorum. Et 
eum sit ipse inanis et vanus, vanis et inanibus hominibus res supervacuas 
adfirmat. Quiequid autem interrogatus fuerit, secundum uniuscuiusque 
hominis vanitatem respondet? quaedam tamen et vera verba interponit. 
Impletur enim a diabolo spiritus illius, ut aliquem ex eis, qui iusti sunt 
et probi, adlidat. Quicunque ergo fortes in fide permanent dominica et 
vestii sunt veritalem , ab eiusmodi conversationibus se abstinent et 


µαταίας λύπης., 'O δὲ λυπηρὸς ὀνὴρ πάντοτε ὀργίξεται καὶ ἀνομίαν 
ἐργάξεται, µ μὴ ἐντυγχάνων, μηδὲ ἐξομολογούμενος Ἰῷ θΘεῷ, Ἠάντοτε 
γὰρ λυπηροῦ ἀνδρὸς ἡ ἔντευξις odi ἔχει δύναμιν τοῦ ἀναβῆναι ἐπὶ τὸ 
Sumario» τοῦ Θεοῦ. 


εες ὅτι ἡ λύπη ἐγκάθηται εἰς τὴν καρδίαν αὐτοῦ. ο εμιγμένη οὖν 
v] - ἡ ποσμινὴ μετὰ τῆς ἐντεύξεως , οὖν ἀφίησι τὴν ἔντευξιν ἆνα- 
βῆναι παθαρὰν εἰς τὸ Δυσιαστήριον. "Koss γὰρ Όξος olivo µεμιγ- 
μένον τὴν αὐτὴν ἡδονὴν οὖν ἔχουσι [lege ἔχει] οὕτως καὶ λύπη μεμιγ- 
μένη μετὰ τοῦ ἁγίου πνεύματος, τὴν αὐτὴν ἔντευξιν [οὖν ἔχει]. Καθα- 
ριόον οὖν ἑαυτὸν ἀπὸ τῆς komme πονηρᾶς ταύτης, xol ζήσῃ τῷ Θεῷ. 


vulg. Coniecturae favet Pal. Hinc recte 


Galliceiolli : perché sempre l'orazione 
dell uomo attristato é senza virtü, né 
puó salire all' altare di Dio. 
18) oratio hominis ut accedat Vat. 
19) inquit non est in Vat. 
20) non pacietur oratio munda Vat. 
21) enim Vat., ubi dein om. eamdem. 


22) proiecerunt —— induerunt hylari- 
ἰαίεπι Vat. 
Mand. XI. 1) Ostende mihi sedentes 


iu subsidiis homines οἱ alterum sedentem 


in. cathedram. Vat. 
2) inquit om; Vat. 


3) facit spiritus trisires (sic) Vat. 

4) in ecclesia virorum Vat. 

5) οἱ om. Vat., dein exh. οἱ in addicis 
locis ei in angulis dividat illis. 

6) compositum non frangitur p. quod 
committitur, nou. effruit Vat. 

1) alius erat in. Vat. 

8) in turba iustorum virorum Vat, qui 
collocat illorum oralio et ille spiritus, 
deinde neque quicquam p.mec quidquam. 

4) acetum Pal. 1 

Mand. XI. 1) cathedram Pal. Àd ea quae 
signis : circumdedimus cf. p. 468. n, 8, 

2) respondit Pal. 


414 HERMAE PASTOR. LIBER Π. MANDAT. XI. (A) 

obmutescit, nec quiequam potest loqui. Sicut in apotheca, si obturaveris? 
vinum vel oleum, et inter illa vasa posueris amphoram vacuam, et rursum 
obturamentum deponere volueris, amphoram illam, quam posuisti, vacuam 
invenies; sic et Prophetae vacui, cum venerint inter spiritus iustorum, 
quales veniunt, tales inveniuntur. [Spiritus" omnium hominum terrestis 
est οἱ levis, et virtutem non habet in tolum, et multa loquitur Et 
dixi: ,quo modo igitur? scire potest aliquis eos??? Audi, inquit, ,de 
uirisque vasis; et sieut dico tibi, sic probabis Prophetam Dei, et falsum 
Prophetam.^ Primum itaque? proba hominem, qui habet spiritum Dei; 
quia spiritus, qui desursum est, quietus esU^ et humilis, et recedit ab 
omni nequitia et desiderio vano huius seeuli, et omni homine se facit 
humiliorem, et nemini respondet inlerrogalus, nec singulis respondet; 
neque eum vult, homini loquitur spiritus Dei, sed tune loquitur," cum 
vult Deus. Cum ergo venerit homo, qui habet spiritum Dei, in ecclesiam 
iustorum, ^ habentium fidem Dei, et oratio fit ad Dominum; tune nuntius 
sanctus divinitatis implet hominem illum spiritu sancto,? et loquitur in 
iurba, sicut Deus vult. Sic ergo dinoscitur spiritus divinitatis in. quo- 
cunque?" spiritus divinitatis loquitur. "Audi nunc et de spiritu terrestri, 
vaeuo et fatuo, virtutem non habente. Primum autem?" hune homo 
pulatur spiritum habere; exaltat enim? se, et vult primam cathedram 
habere ;?* et improbus est et verbosus, et in deliciis conversaiur, et in 
voluptatibus multis, et mercedem aecipit? divinationis suae. Quodsi"? 
non acceperit, non divinat. tane" spiritus Dei potest mercedes accipere 
et divinare? Non convenit haec facere Dei Prophetam]. Habes utrorum- 


9) stipaveris p. si obturaveris Vat. i. 
e. in vasis positum. Mox aut inter p. et 
inier, dein οἱ item. deponere volueris sli- 
palionem p. el rursum obturameutum de- 
ponere volueris i. e. si obluramentum 
amphorae vacuae levas, iterum eam in- 
venies vacuam. : 

10) prophetes Vat., ibidem inler spi- 
ritum. 


11) Ybb. uncis inclusa in Vat. siculi 
in aliis Mss. prius consultis, excepto Co- 
dice Lamb., infra leguntur Mand. 12. c. 
1 et 2. post vbb. morti tradi servos Dei. 
Haud ita Pal, quem confer. Iam Wakius 
hic ea inserenda esse ex Codice Lamb. 
ei ο ἰοχία graeco Pseudo - Athanasii do- 
cuit. Gallieeiolli quoque ea hic vertit 
observans: Qui principia il pezzo tras- 
poriato da me, sino a quelle parole, Non 
lice ció fare a un profeta di Dio. — 
Primum p. Spirilus exhibent Mss. Angl. 
et, Vat. 

12) ergo Vat. 

13) Clarius omnia in Pal: Quomodo 
inquam domine cognoscil homo: quis eo- 
rum. prophela si: οἱ quis pseudopropheta. 

14) prophetam. falsum transp. Vat. 

15) ila. Vat. 

16) deorsus est quietus p. qui, desur- 


sum esi, quietus est Vat., ibidem desiderio 
huius seculi vano et omnium hominum 
facit se. hnumiliorem. 

17) loquitur homini loq. (sic) p. ho- 
mini loquitur Vat. 

18) islorum Vat. 

19) spiritus sanctus p. spiritu sancto 
Yat. 

20) quia quicumque p. in quocumque 
Vat.; quia, quicumque spiritu divinitatis 
loquitur, loquitur, sicul Dominus vult Bodl. 
et Lamb. Differt Pal. 

21) Hicapud Cot. incipit c. 2. Mand. 12. 

22) enim absque lnc Vat. 

23) Deest enim in Vat. 

24) habere om. Vat. 

25) mercedes accipiet Vat. In Bodl.: 
Primum. enim homo, qui putetur. spivitum 
habere, exullat se sqq. Praestat Pal. Co- 
telerius adnotat: Eadem vitia in menda- 
cibus Montanistarum Prophetis redar- 
guuntur apud Eusebium hist. eccl. V, 16 ᾽ 
et 18. 

26) Quidsi Vat.. 

21) Ita nunc Vat. 


3) his Pal posthac ferrenis e£. levus, 

4) respondit Pal. 

9) per sermonem uL cognosces pro- 
pheta Pal. 


HERMAE PASTOR. LIBER Π. MANDAT. ΧΙ. (B) ATS 


minime ad eos adeunt. Quicunque autem dipsychi sunt sortientes sicut 
et gentes, et frequenter poenitentiam agunt, et divinis demorantur 
sine emendatione, maiora sibi delicta adquirunt, servientes superstilioni 
vaeuae. Nam qui prophetam de aliquo actu interrogat, vacuus a veritate 
et impudens est, Omnis autem spiritus a Deo datus non interrogatur, 
sed habens virtutem divinitalis per semet ipsum omnia dicit, quia de 
sursum est a virtute spiritus sancti. Hie? autem spiritus, qui ad interro- 
gata respondet^ secundum singulorum hominum voluntatem, : terrenus et 
levis et sine virtute est, et non loquitur nisi interrogatus. Quomodo, 
inquam, domine, cognoscit homo, quis eorum propheta sit, et quis pseudo- 
propheta? Audi, inquit, de utrisque. Per sermonem cognosces prophetam ; 
pseudoprophetam, qui spiritum divinum non habet, de secla vitae eius 
probabis. Propheta? enim, qui spiritum divinum de caelo habet, placidus 
et modestus est. Quielam etiam et compositam sapientiam habet. Ab- 
stinet ipse ab omni nequitia et voluptatibus vanis huius seculi. Homi- 
nibus tam" se humiliorem praestat, eL nihil omnino interrogat. Eliam? 
secreta loquitur. Neque autem in homine positum est, ut, cum ille 
voluerit, spiritus loquatur; sed tune sermonem habet, cum Deus illum 
loqui vult. Cum ergo ille homo spiritum divinum habens in concilium? 
hominum bonorum fidem divini spiritus habentium introieril, et postulatio 
coetus eorum apud Deum fuerit, tune nuntius illius spiritus prophetici, 
qui super positus est ei, implet homines, et impletus ille spiritu sancto 
loquitur eum illa turba, quomodo Dominus iubet, Sic ergo manifestabatur 
spirilus ille sanclus. Quae autem ad agnoscendam virtutem illius spiritus 
saneti pertinent, haec sunt. Audi nunc et de spiritu terreno, qui est 
levis et sine virtute, plenus stultitia. In primis homo ille, qui vult 
videri spiritu divino plenus, magnificat se et vult principatum cathedrae. 
Superbus autem et improbus et verbosus est, et in multa luxuria et in 
delitiis plurimis agit, et mercedes professionis suae accipit," et nisi 
acceperit, tacet, Propheta autem habens spiritum sanclum mercedem 
non accipit; non enim capit facere haec Dei prophetam. Mercedem 
autem accipientibus prophetis terrenus est spiritus. Nec in concilium" 
hominum proborum accedit; quin immo iungit se hominibus malis et 
vanis, in angulis agit, et deludit eos sermone suo loquens iuxta desi- 
derium eorum voluntatis, vanis hominibus vana respondens; nam vas 
inane cum aliis aeque inanibus iunetum non vexalur, sed 6ompositum 
eum eis consentit. Cum aulem idem ille in coetum? hominum proborum 
et spiritum divinitatis habentium venerit, et oratio ab istis facta fuerit, 
vaeuus invenitur homo ille. Est spiritus lerrenus, qui est in illo. Timore 
perlerritus fugit ab illo, et fit sine sensu, et totus confringitur, et loqui 
nihil potest. Si enim in apotheca vinum vetus slipes, et inler caelera 
plena vacuum vaseulum ponas, postea etiam cum eandem apothecam 
exhaurias, vasculum vacuum positum vacuum invenies. Sic et prophetae, 
qui sunt inanes, cum venerint inter eos, qui sunt Spiritus sancti, quales 


6) prophetam Pal. 11) accepite Pal., i supra priori e. 
7) Forte (amen. Postea ex eodem est prophetam. 

8) ait Pal. 12) concilio Pal., ubi deinde iunget 
9) concilio Pal. ρ p. iungit, tum voluntale p. voluntatis, 


10) aget — accipiet. Pal, 13) coetu Pal, 


476 HERMAE PASTOR. LIBER Il. MANDAT. XI, XII. (A) 


que?^ Prophetarum vitam. Proba ergo de vita et de?" operibus hominem, 
qui dicit, se spiritum sanctum habere. Τα autem crede spiritui venienti 
à Deo, habenti virtutem. — Spiritui autem terrestri vacuo, quia? a 
diabolo est, in quo fides non est neque virtus, credere noli. Audi 
ergo similitudinem , quam tibi dicturus" sum. Accipe lapidem, et mitte 
in caelum; aut iterum accipe siphonem aquae, et eiacula in caelum; et 
vide, si possis pertundere caelum.?? ,Quo πιοίο, inquam, ,domine, haec 
fieri possunt?? Utraque enim, quae dixisti, fleri non possunt Sicut 
ergo, inquit^ ,haec fieri non possunt; sic spiritus terrestris sine virtute . 
est, et sine effectu. Accipe? nune virtutem, desursum venientem, in 
hac similitudine. Grando minimum granum est; et cum cadit super caput 
hominis, quomodo dolores praestat? Aut iterum,^^ vide stillicidium, quod 
a tegula cadit in terram, et cavat lapidem. Sic igitur minima, quae 
desursum cadunt? super terram, magnam habent virtutem. — Adiunge te 
ergo huic habenti virtutem, et ab illo vacuo recede.' 


MANDATUM XII. : 


De duplici cupiditate, Dei mandata non esse impossibilia, et diabolum 
non metuendum. credentibus. 


(à) 1. Iterum dixit mihi: ",toll' a te ómnem' cupiditatem malam, 
et indue cupiditatem bonam et sanctam. Indutus enim cupiditatem bonam, 
oderis malam," et refrenabis eam, sicut volueris. Horrenda est enim? 
eupidilas mala, et difficile mitigatur. t Horribilis est valde et fera, et 
feritate sua eonsumil homines; maxime si ineiderit-in eam* servus Dei, 
el nisi sapiens fuerit, consumetur ab illa pessime. TTConsumit autem tales, 
qui non habent vestem cupiditatis bonae, et implicat illos negotiis huius 
seculi, et tradit illos morti. ,Quae sunt, inquam, ,domine, opera cupi- 
ditatis malae, quae tradunt? homines morti? Demonstra mihi, ut recedam 
ab illis. ,Audi inquit, jin quibus operibus cupiditas mala morti tradit" 
servos Dei.' 


(4) I. tT Primum omnium" cupiditas mala est, concupiscere uxorem 
alienam, vel mulierem concupiscere virum alienum, el lautilias coneu- 


* άρον ἀπὸ σοῦ πᾶῶσαν ἐπιθυμίαν πονηρᾶν, ἔνδυόαι τὴν ἐπιθυμίαν 
τὴν ἀγαθὴν παὶ σεμνήν. ᾿Ἐνδεδυμένος γὰρ τὴν ἐπιθυμίαν ταύτην, 
µισήσεις τὴν πονηρὰν ἐπιθυμίαν. 


t "Ayolo γὰρ ἐπιθυμία εἷς τάδε ἀνεμπεσεῖ, εἰς Λύπην [ἐὰν μὴ 
ᾖ] συνετὸς, δαπανᾶται vm αὐτῆς δεινῶς, 


28) ulrumque Vat. esse videtur geni- 33) Dedi possunt ex Pal. Vat. et Fab. 
tivus contractus. St.; nonnulli impr. male possent. c. Cot. 


34) enim p. ergo inquit Vat. 
29) de adscripsi ex Pal. Vat. et Fab. St. Pl . 
30) lta est in Pal. Vat, et ap. Fab. 35) L. e. quaere et mente accipe. 


Gallicciolli: Impara. In Vat. accipe ΠΙΟ 
St, qui Cot. virtutem à sursum venientem in. hanc si- 
31) daturus Vat. quoq: , 
militudinem. 
32) aut item accepisti fontem. aque 36) item Vat. 
οἱ slifoniam in celum et wide si possil 31) caudunt erat in Vat., qui subinde 


pertingere celum Yat. in p. super.omisso sq. habent. 


HERMAE PASTOR. LIBER II. MANDAT. XI. XII. (B) ATI 
venerunt, tales erunt. Habes utriusque prophetae sectam. Proba ergo 
illos de vita eorum et de factis hominum, qui dicunt se spiritus sancti 
baeulos esse. Τα autem crede spiritui sancto, qui a Deo venit, οἱ illi 
spiritui^ terreno et vacuo nihil credideris, quia in illo virtus nulla est, 
quia a diabolo venit. Audi ergo et hane similitudinem, quam tibi di- 
clurus sum. Tolle lapidem et milte in caelum, et vide, si potes illum 
contingere. Aut certe tolle de fonte aquam et torque in caelum; vide, 
sj potes eaelum pertundere. Quomodo, inquam, domine, haec fieri possunt? 
Utraque enim impossibilia dixisti, Et ait mihi:*. quomodo enim haee 
fieri non possunt, sie et spiritus terreni infirmi sunt et inertes. Accipe 
nunc virtutem, quae a Deo venit. Et adiecit grandinis minimum granum, 
cum ceciderit super caput hominis, dolorem magnum; et stillicidium, 
quod de gulis in terram cadit, lapidem pertundit, Vides ergo, quod ea, 
quae desuper veniunt in terram, magnae virtutis sunt. Sic et spiritus 
divinus, qui e caelo venit, fortis est. Huic, inquit, crede, et ab illo 
altero abstine te. 
[waxpATUM DUODECIMUNM.] 


(nr) Dixi mihi: tolle a te omne desiderium malorum et indue te 
desiderium, quod est bonum et sanctum. llo enim desiderio bono in- 
dutus odies omne malum desiderium, et pervenies ad bonum, sicuti vis. 
Agreslis est autem mala concupiscentia, et difficile mansuetatur, quia 
atrox est, et violenter? feritate sua homines consumit, praecipue si in 
Dei servum inciderit. Quodsi parum prudens fuerit, atrociter ab ea 
cunsumitur. Disperdit autem eos, qui non sunt vestiti sanctitatis desi- 
derium, et sunt involuti huius seculi vitiis. Hos ergo morti tradit. Quae," 
inquam, domine, faeta sunt illius malae concupiscentiae, quae homines 
morli tradet? Demonstra mihi, ut ab his abstineam. Audi, inquit, in 
quibus aetibus morte adfieit nequam voluntas servos Dei. 


(pn) ll. Ante omnia cupiditas mulieris alienae aut viri licentia ex 
abundantia census et mullis supervacuis cibis quolidiecopi osis, el aliis 


Tf zfemovg δὲ τούτους, μή ἔχοντας ἔνδυμα ἐπιθυμίας ἀγαθῆς, ἀλλ) 
ἐμπεφυρμένους τῷ αἰῶνι τούτῳ τούτους οὖν παραδίδωσιν εἷς θάνατον. 
— Ποῖα, κύριε, εἰσ) τῆς ἐπιθυμίας τῆς πονηρᾶς τὰ παραδιδόντα τοὺς 
ἀνθρώπους ες θάνατον; “Τνωρισόν μοι, ἵνα φύγω ἀπ᾿ αὐτῶν. ”4κουσον, 


ttt Πρώτον πάντων ἐπιθυμία γυναμνὸς, xo πολυτέλεια πλούτου, ῇ 
ἐστι φιλαργυρία, καὶ ἐδεσμάτων πολλῶν καὶ µαταίων, καὶ μεδύσματος 


Mand. XII. 1) Multa huius quoque Cap. I. 1) Duce Cod. Pal. restitui 


Mand, Graece inveniuntur Doctr. ad An- 
toch, n. 10 p. 256 sqq. 

2) Languet Vat, ubi ef inde omnem 
cupiditatem. bonam odies malam p. e£ indue 
— oderis malam. 

3) autem Vat. 

4) in ea Vat., paulo post consumitur 
p. eonsumetur. 

5) tradet Vat. Cfr. Matth. 22, 11. 

6) tradent Vat. 

1) in quibus operibus cupiditatis mala 
torti iradet Vat. 


c. Mss. Angl. et Vat. Primum omnium, 
transpositum quidem a librariis in Mand. 
11. Eadem Mss., Palatino ut dixi excepto, 
male hic exhibent sed. 


14) spiritu. Pal. 

15) mi Pal. 

Mand. ΧΗ. 1) Sit Pal., 
induile p. indue fe. 

2) veritaenter (2). Pal. 

3) qua Pal. 

4) morti Pal. 


qui deinde 


318 HERMAE PASTOR. LIBER Il. MANDAT. XII. (A) 

piscere divitiarum, ei? multütudinem ciborum supervacuorum, et ebrie- 
tatem multam, et delicias multas. Faiuae enim sunt deliciae multae, et 
voluptates multae supervaeuae sunt servis Dei. Haec ergo cupiditas mala 
est el pernieiosa, quae morti dat servos Dei. Haec enim" cupiditas à 
diabolo est. Quieunque ergo recesserint a cupiditate mala, vivent Deo. 
Nam quicunque subiecti fuerint cupiditati malae, in perpetuum morientur ;' 
morlifera enim est haec cupiditas mala. Τα ergo indue cupiditatem 
iustitiae, et armatus timore Domini, resiste cupiditati malae. Timor enim 
habitat in eupiditate bona Et cupiditas mala, cum viderit te armatum - 
timore Domini resistente? sibi, fugiet a te longe, et non comparebit 
ànle te, timens arma tua, et obtinebis vietoriam, et coronaberis ob illam, 
et pervenies ad cupiditatem bonam, et trades victoriam Deo, quam acce- 
peris, et servies ei operando, sicut volueris "Si autem servieris cu- 
piditati bonae, et subditus" ei fueris; poteris dominari super cupiditatem 
malam, et erit subdita tibi, sicut ipse volueris. 


(4) ΠΠ. t, Vellem" scire, domine, quo modo servire debeam cupi- 
ditati bonae. ,Audi,? inquit: ,habe.timorem Dei et fidem in Deo, et 
veritatem ama, et iustitiam dilige, et fac bene. Haec operando probatus 
eris servus Domini et servies Deo; et omnes, quicunque servierint cupi- - 
ditati bonae, vivent Deo. Ft Consummatis his mandatis duodecim dixit mihi 
Sabes haec mandata, ambula in his; et audientes homines hortare, ut 
poenitentiam agant, et poenitentia eorum munda fiat? reliquis diebus vitae 
eorum. Et ministerium hoc, quod tibi do,' explica diligenter; et multum 
eonsequeris fructum, et invenies graliam apud omnes, qui poenitentiam 
agent et credent verbis tuis. Ego enim tecum sum, et cogam illos 
credere. Et dixi illi: tri,domine, haec mandata magna et praeclara sunt, 
et exhilarare? cor hominis possunt, qui potuerit custodire mandata haec. 
Sed? nescio, domine, an possint mandata haec ab homine custodiri. "Ait 
mihi;" haec mandata faeile custodies, et non erunt dura; sed si^ tamen 
in cor tuum posueris non posse haec? ab homine custodiri, non custo- 
dies ea.^ Nunc autem dieo tibi: si non custodieris haec mandata et 
omiseris,? non eris salvus, neque filii tui, neque domus tua; quia ipse 
iudicaveris, quod non possint haec mandata ab homine custodiri. 

2) οἱ om. Vat. 


Cap. HI. 1) Volebam Vat. 


3) Copulam οἱ ap. Hef. praetermissam 
restitui ex Vat. Mox dedi c. Fab. St. et 
Vat. morti dat p. mortificat vulg. 

4) elenim p. Haec enim Vat. 

5) in perpetuo moriuntur Vat. 

6) domini timore transp. Vat. 

1) in cupiditatem bonam. Vat. 

8) resistentem Vat., ubi fingil p. fugiet, 
mox parebit p. mom comparebit, dein 
accipies p. obtinebis, tum ab illa p. ob 
illam. 

9) Vulg. ipse ante volueris relegavi- 
mus ο, Vat. sub finem  enuncialionis, 
quae sequitur. 

10) supertus Vat. Forte superatus. Ex 
eodem et Fab. St. accessit ipse sub finem 
sententiae. Graeca invenies, ubi supra. 


2) Et Vat. 

3) fac bene ex Vat. suffragante Oxon. 
p. vulg. fae bonum. 

4) dei Vat, mox qui p. quiumque. 

9) mihi om. Vat. 

6) fiet Vat. Ex Docir. ad Antioch. n. 
13. p. 259. 

1) quod dico tibi do Vat. 

8) fructum om. Vat. 

9) sunt. οἱ praeclara εἰ exhlare p. 
magna εἰ praeclara sunt, et exhilarare 
Val. Graeca l. c. n. 21. p. 209. 


10) Simili errore Trypho Iudaeus, di- 
sceptans cum lustino Martyre, praecepta 
Evangelica, quae admiratur et praedicat, 
à nemine posse servari suspicatur. Cof. 


HERMAE PASTOR. LIBER II. MANDAT. ΧΙ. (B) 479 
luxuriis multis οἱ stultis. Omnis autem luxuria fatua est et inanis servis 
Dei. Haec sunt ergo concupiscentiae malae, quae servos Dei morte ad- 
fieiunt. Filia est autem haec mala concupiscentia diaboli. Dehebis ergo 
abstinere ab eius omnibus desideriis, ut si illis vacuus fueris, vivas Deo. 
In quoseunque enim eiusmodi voluntas dominata fuerit, et quicunque οἱ” 
non restilerit, perpetuo morietur. Mortiferae autem hae sunt volunta- 
tes. Indue ergo tu desiderium iustitiae, et armatus timore Domini resiste 
illi malae voluntati. .Timor enim Dei habitat in desiderio bono. Porro 
autem si te illa malarum rerum voluntas armatum contra se videat ti- 
more* Dei sibi resistente fugiet α te longe, et postea tibi non occur- 
ritüimore armorum Luorum. "Tu ergo accepta victoria et coronatus de illa, 
veni ad desiderium iustitiae. Et bene ibi trade te iustitiae," et trade ei vieto- 
riam, quam accepisti, el servi actibus, qui illi placent. Cum enim ser- 
vieris, poteris illius mali desiderio dominari οἱ subiugare idem. 


πολλοῦ, διαφόρων γεύσεων, παὶ ἑτέρων τρυφῶν πολλῶν, παὶ μωρῶν, 
xol δόξης ἀνθρωπίνης xel µαταίας, ΠΠᾶσα τρυφὴ μωρά ἐστι καὶ κενὴ 
τοῖς δούλοις τοῦ θεοῦ. 


*"Eày δὲ δουλεύσῃς τῇ ἐπιθυμίᾳ τῇ ἀγαθῇ, ko ὑποταγῇς αὐτῇ, 


δύνασαι πατοπυριεῦσαι τῆς ἐπιθυμίας τῆς πονηρᾶς, καὶ ὑποτάξαι αὐτὴν, 
καθὼς ovs. 


τ Ἴδελον Ἰνῶναι, ποίοις πρόποις δεῖ με δουλεῦόαι τῇ ἐπιδυμίᾳ 
τῇ ἀγαθῃ. "Atove" ἔργασαι δμιαιοσύνην καὶ ἀρετὴν ἀληθείας, xo 
Φφόβον κυρίου, καὶ πίστιν, xol ἀγάπην. Ταῦτα ἐργαζόμενος εὐάρεστος 
ἔσῃ δοῦλος Θεοῦ. --- 

Tt Καὶ συντελέσας τὰς δώδεκα ταύτας ἐντολὰς Mya --“πορεύου ἐν 
ταῖς ἐντολαῖς. ταύταις, xol παρακάλει xol τοὺς ἀνούοντας πορεύεσθαι ἐν 
αὐταῖς, ἵνα vj μετάνοια αὐτῶν καθαρὰ ένηται τὰς Λοιπὰς ἡμέρας τῆς 
ζωῆς αὐτῶν. 

T Κύριε, αἱ ἐντολαὶ αὗται μεγάλαι xol παλοὶ xol δυνατα! εἶσιν, δυ- 
νάμεναι εὐφρᾶναι τὴν καρδίαν τ τοῦ δυναμένου τηρῆσαι αὐτάς, Ox οἶδα, 
wis, εἰ δύνανται of ἐντολαὶ αὗται ὑπὺ πολλῶν φυλαχθῆναι, διότι σχλη- 
φαΐ εἶσιν. Ἔμβλέψας δὲ αὐτὸν ὁ δοῦλος τοῦ Θεοῦ μετὰ πολλῆς αὐ- 
στηρίας, εἶπεν ' ἄνανδρε, ἀκηδιαστά, ῥάδυμε xol ὀλιγόψυχε, οὖν οἶδας, 
ὅτι, ἐὰν iv col ἑαυτῷ προθῇ ὅτι δύνανται φυλαχθῆναι, εὐπόλωρ 
αὐτὰς φυλάξεις, xol 00x ἔσονταν σπληραί, Ej δὲ ἀναβῇ ἐπὶ τὴν παρ- 


δίαν, Gov, οὐ δύνασθαι αὐτὰς ὑπὸ ἀνθρώπων φυλαχθῆναι, οὐ φυλάξεις 
αὐτᾶς, 





In Vat. transp. hec mandata custodire ab Cap. Π. 1) eisPal., dein haec p. hac. 


homine. 
11) mihi om. Vat. 
12) si des. in Vat. 


13) haec  adscripsi ex Fab. St. et 
Vat, suadente quoque textu gr. 
14) hec Vat. 


15) dissimulaveris Lamb. Vat.; hic 
filii absque fui, uterque dein iudicasli p. 
éudicaveris. In Vat. invertitur custodiri 
ab homine. 


2) timorem — vesislentem Pal. 

3) Ita conmutavi lectioném Codicis ' 
Palatini veni ad desiderium — iuslitiae. 
Bene iradit et ibi iustitiae. Non solum 
ut ad iustitiae desiderium veniat, sed ut 
totum se ipsi iustitiae tradat admonetur. 
Aut scribas: Bene iradet te illud ipsi 
iusliliae, Deinde correxi quae in. qui. 

4) eumPal. Ab hoc inde loco deside- 
ratur geminus textus recensionis Palatinae 


usque ad V. medium. 


480 HERMAE PASTOR. LIBER Π. MANDAT. XII. (4) 

(4) IV. Haec mihi vehementer iraeunde! locutus est, ita ut con- 
terreret me valde, Vultum enim suum mulaverat, ita" ut non posset 
homo sustinere iram eius, Et cum vidisset me conturbatum totum et 
confusum, coepit loqui moderatius et hilarius, dicens: ,stulte et insensate," 
inconslans et "ignorans maiestatem Dei, quam magnus quamque mirabilis 
sit, qui orbem creavit propter hominem, et omnem creaturam subiecit 
homini, et omnem potestatem dedit illi, ut dominetur horum mandatorum 
*Dominari, inquit, potest omnium horum mandatorum, qui habet Domi- 
num in corde suo. *Qui autem habent Dominum in labiis suis, et cor 
illorum obtusum est, et longe sunt a Domino, illis mandata haee dura 
sunt et difficilia. *Ponite ergo vobis, qui vacui et leves estis in fide, 
Dominum? vestrum in eorde habere; et intelligetis quod nihil facilius 
est! his mandatis, neque dulcius, neque mansuelius, neque sanctius; el 
converlite vos ad Dominum Deum, et relinquite diabolum et voluptates 
eius, quia? malae sunt et amarae et immundae, et nolite timere diabolum," 
quia in vobis potestatem non habet. Ego enim vobiscum sum nuntius 
potentiae, qui dominor illius. Diabolus autem timorem facit, sed timor 
illius vanus est. Nolile ergo timere eum, et fugiel a vobis.' 


(X) V. Et dixi illi: ,domine, audi me pauea verba dicentem tibi. 
Die inquit. Ποπιο, inquam, ,cupit quidem" mandata Dei custodire, et 
nemo est, qui non pelat a Domino, ut possit mandata eius servare; sed 
diabolus durus est, et potentia sua dominatur in Dei servos. Et dixit: 
1,non* potest dominari in Dei servos, qui ex totis praecordiis in Domi- 
num credunt. Potest autem diabolus luctari, sed vincere non potest. 
Si enim resistilis illi? fugiet a vobis confusus. Nam quicunque fide' 
pleni non sunt, timent diabolum, quasi potestatem habentem. Diabolus 
enim, templat servos Dei, et si invenerit vacuos, exlerminat. Sicut enim 
homo, eum implevit amphoras bono vino, et inter illas amphoras paucas 
semiplenas posuit, et venit, ut temptet et gustet amphoras, non temptat 
plenas; scit enim, quod^ bonae sunt; semiplenas autem gustat, ne sint 
acidae faetae, eilo enim semiplenae: amphorae aceseunt, et perdunt sapo- 
rem vini; sic οἱ” diabolus venit ad homines servos Dei, ut? temptet illos. 
Quicunque autem: pleni sunt fide," resistunt ei fortiter; et ille recedit 
ob eis," quia non habet locum intrandi. Tune vadit ad illos, qui non 
sunt in fide pleni, et quoniam habet locum, inde intrat in illos, et quae- 
cunque vult, facit illis, et fiunt famuli eius. 


(a) VI. ,Sed vobis dico ego nuntius poenitentiae? πο timeatis 
diabolum. Missus enim sum, ut vobiscum sim," quicunque ex tolis 
praecordiis egeriüis poenitentiam; ut confirmem vos in fide. Credite 


Cap. IV. 1) iracundie Vat., deinde post illis, utrumque graeco textui parum 


el ita αἱ p. ila. ut. 
2) ifa om. Vat, ubi possit p. posset. 
3) fatue Vat, cui exciditsq. et; idem 
fhagua p. magnus. 
4) omnium mandatorum horum Vat. 
ϐ) οἱ om, Vot. exhibens quidem autem 


cohaerens. In eodem sunt dura. Vid. Isai. 
29, 13. Matth. 15, 8. Ioan. 12, 40. II 
Cor. 3, 4. 

6) Sic textus gr. et Vat., Dominum 
Dewm vulg. Subinde vesirum et in corde 
habete Vat. 


HERMAE PASTOR. LIBER Π. MANDAT. XII. (B) 481 


(s) V. — — — [Sicut enim homo, cum impleverit vaseula bono vino,] et 
inter ipsa vascula pauca non plena reliquerit, eum venerit postea omnia vas- 
cula' recognoscere non tanquam plena (scit enim, quia plena non sunt), tem- 
plat autem illa, quae plena sunt; cilo enim sema? vasa aeelant: sic et diabo- 
Jus venit ad omnes servos Dei temptans eos. llli autem, qui pleni sunt 
fide, resistunt ei forliler, et ille recedit ab eis, quia quo intret locum 
non habet. Vadet ergo tunc ad eos, qui pleni sunt, et locum habens 
penetrat iu illos, et quae vult facit illis, et fiunt iam illius servi. 


(s) VI. Ergo diabolum timere nolite; missus sum enim ut vobis- 
eum essem, qui poenitentiam ex Lolo corde aeluri estis, ut vos firmos 
faciam in fide. Credite ergo Deo vos, qui propter peccata vestra de- 


* Qi νοεῖς τὴν δόξαν τοῦ Θεοῦ, πῶς μεγάλη ἐστὶ καὶ leve καὶ 
θαυμαστή: ὔτι ἔντισεν τὸν πόσμον διὰ τὸν ' ἄνθρωπον, καὶ τὴν ἐξουσίαν 
ἅπασαν, ἔδωπεν αὐτῷ πυριεύειν πάντων τῶν ἐπὶ τῆς γῆς El οὖν πάν- 
των τούτων, ó ἄνθρωπος πύριός ἐστι, καὶ πόντων δύναται πατοπυριεῦ- 
σαι, πῶς οὐ δυνῄσεται παὶ τούτων τῶν ἐντολῶν ποπακυριεῦσαις -- "Sere 
πασῶν τῶν ἐντολῶν τούτων παταυριεῦσαν ó ἄνθρωπος, Ü ἔχων τὸν 
πύριον ἐν τῇ παρδίᾳ αὐτοῦ. Or δὲ ἐπὶ τὰ Ael ἔχοντες τὸν πύριον, 
τὴν δὲ καρδίαν πεπωρωμένην, καὶ μακρὰν ὄντερ ἀπὸ τοῦ πυρίου διὰ 
τὴν ἑαυτῶν ῥωθυμίαν, ἐνείνοις ot ἐντολαὶ αὗται σηληραί εἶσιν καὶ 
δυσκατόρθωτοι. Θέσθε οὖν ὑμεῖς, οὗ ὀμγόψυχοι sol ἐλαφροὶ τῇ 
πίστει, τὸν Μύριον ἀδιαλείπτως elc τὰς παρδίας ὑμῶν, καὶ γνώσεσθε, 
ὅτι οὐδέν ἐστιν εὐκολώτερον τῶν ἐντολῶν τούτων, οὔτε Ἰλυκύτερον, 
οὔτε ἡμερώτερον. — Bine στερεῶς, καὶ ἐξ ὅλης τῆς Ἀαρδίας ἐπίστρεφε 
πρὸς κύριον, ane μὴ gore jc τὸν διάβολον" δύναµις γὰρ. ἐν αὐτῷ 
οὖν ἔστιν xoà τῶν δούλων τοῦ Θεοῦ. 'O Θεὸς γάρ ἐστιν ὁ -παρέχων 
τὴν viv. Ὁ διάβολος μόνον φόβον En ó δὲ φόβος αὐτοῦ τόνους 
οὖν ἔχε. Mi] φοβηθῇς οὖν αὐτὸν, καὶ φεύξεται ἀπὸ σοῦ. 


ΤΟὐ δύναται γὰρ καταδυναστεύειν τῶν δούλων τοῦ Θεοῦ τῶν ἐξ 
ὕλης καρδίας ἑλπιξόντων ? ἐπὶ αὐτόν. 4ύναται οὖν ὁ διάβολος παλαῖσαι * 
παταπαλαῖσαι δὲ οὐ δύναται. "Ev οὖν ἀντιστῇς αὐτὸν (lege αὐτῷ), vi- 
κηθεὶς φεύξεται ἀπὸ σοῦ κατῃσχυμμένος. 


T) quia nihil est. facilius Vat. 5) boni vini Vat., qui transp. semi- 
.3) que Lamb. Vat, qui mendose Hef, plenas paucas, additque el ante uon templat. 
Ped huc ef. Doctr. ad Antioch. 6) quia Vat. 
" 42. p. 258. 7) οἱ om. Vat. 
9) diabolum om. Vat. 8) οἱ Vat. Locus eitatur ab Origene 
10) Ita ex Vat. emendanda videtur ad Matth. 24, 42. 
libb. impr. lectio poenitentiae, quae huic 9) Quicumque enim pleni sunt in fideVat, 
Sententiarum nexui parum respondet, 10) illis Vat. 


Cap. VI. 1) Sed ego vobis dico nunc 
Cap. V. 1) quidem cupit omisso vb. poenilentiae Vat. 
inquam Vat. 2) Missus sum ego (c. punctis suppó- 
2) Ab hoc inde usque confusus cf. sitis) enim cum vobis sum, supra ultimo 
Graece Doctr. ad Antioch n. 12. p. 258. vocabuloambigua correctoris signa in Vat. 
3) sibi Vat. lac. 4, 7 Cap. V. 1) vasculi Pal. 
4) Praep. in ante de "abundat in Vat. 2) Fortasse legendum erit semiplena. 


PaTRES APOST, 51 


482 HERMAE PASTOR. LIBER IL — MANDAT. XII. (A) 


ergo vos, qui propter delieta vestra obliti estis Deum, et qui* salutem 
vestram obiicientes peccalis vestris, gravatis vitam vestram: quodsi? con- 
versi fuerilis ad Dominum ex totis praecordiis vestris, et servieritis οἱ 
secundum voluntatem ipsius, dabit remedium animabus vestris, posthabitis 
peccatis vestris prioribus; et habebitis potestatem dominandi omnibus 
operibus diaboli. * Minas aulem illius in totum tinere nolite; sine 
virlute enim sunt, sicut hominis mortui nervi? Audite ergo me,' et 
limete Dominum omnipotentem, qui potest. vos? salvos facere et perdere ; 
et custodite mandata eius, ut vivatis Deo, ? — ,Et dixi illi: ,domine, modo? 

confirmatus sum in omnibus mandatis Domini, quandiu mecum es; scio, 
quod" confringes omnem virtutem diaboli. Sed et nos exsuperabimus?? 

illum, si possumus mandata haec, quae praecepisti, Domino confirmante 
custodire./ ,Custodies,! inquit, ,si cor tuum puriücaveris ad Dominum. 
Sed et omnes custodient, qui purificaverint corda sua a vanis eupiditatibus 
huius seculi, et vivent? Deo. 


LIBER TERTIUS, 


QUI INSCRIBITUR : 


SIMILITUDINES. 


SIMILITUDO T. 


Nos, quia in hoc mundo permanentem civitatem mon habemus, debere 
inquirere fuluram. 


(4) Et dixit mihi: ,seitis, vos Domini servos in peregrinatione? morari. 
Civitas enim? vestra longe est ab hac civitate. Si ergo scitis civitatem 
vestram, in qua habitaturi estis; quid heic! emilis agros, et apparatis 
lautitias et aedificia et habitationes supervacuas? Haec enim qui comparat 
in hae civitate, non cogitat" in suam civitatem redire. O stulte, o. dubie 
el miser homo, qui non intelligis, haec omnia aliena esse, οἱ sub" alte- 
rius potestale: Dicit enim tibi? dominus civitatis huius: aut legibus utere 
meis, aut recede de civitate mea. Tu ergo quid facies, qui habes legem 
in civitate tua?" Nunquid propter agros tuos, aut propter aliquos appa- 
ratus tuos, poleris negare legem tuam? Quodsi" negaveris, et volueris 


* Mi δὲ τὴν ὀπειλὴν αὐτοῦ δειλιάσῃς' ἄτονος γὰρ ὡς νεκροῦ νεῦρα, 


ὃ) vos adiunxi ex Vat, ubi subinde peccatis vestris, gravatis vitam vestram. 


qui qui propler dilicla vestra. Fortasse leges: qui salutem — vestram 
4) qui om. Vat., ibidem adicietis p. abiicientes . . . gravatis vitam vestram. 
obiicientes. H. 1n Pal.: Credite ergo deo: vos qui 


$) quia si Vat., tum dabit rimedium — propter peccata. vestra. desperantes de vita 
peccatis vestris prioribus οἱ habebilis po- οἱ adponentes delictis veslris:  oneralis 
testalem dominandi omnium operum dia- reliquum tempus vitae vestrae. 
boli. Cfr. Antioch. hom. 77. Wakius ita ϐ) sine viriule. sunt. enim. sicul mortui 
hunc locum restituit: Obliti estis Deum — hominis mervi Vat. Minas usque perdere 
eL salulem vestram; et qui adiicientes οἱ, Graece Doctr. ad Antioch. n. 12. p.258. 


HERMAE PASTOR. LIBER «ΠΠ. SIMILIT. T. (B) 488 
sperantes de vila el adponentes delictis vestris [delicta] oneratis reli- 
quum témpus vitae vestrae. Nam si ad Dominum reversi fueritis 
ex omni animo vestro, et iuste egeritis caeleros dies reliquae vitae 
vestrae, et recie ei servieritis secundum illius voluntatem, dabit veniam 
prioribus delietis vestris, et habebitis virtutem dominandi in facta diaboli. 
Minas autem eiusdem diaboli timere nolite; est enim tam infirmus, quam 
hominis mortui nervi. Audite ergo me, et timete Dominum, qui potest 
et servare et disperdere.  Custodite itaque praecepla haee, et vivetis 
Deo. Dico illi: domine, nune consütutus et firmatus sum in omnibus 
Dei dignationibus, quia tu mecum es,' et seio, quia vires diaboli com- 
minues, et sic illius dominabimur et vincemus facta illius. Et spero, 
me, domine, iam posse praecepta istà, quae mihi dedisti, te domino no- 
stro me confirmante custodire. Et dixit mihi: ,custodies, si cor tuum 
mundum et simplex ad Dominum fuerit, et omnes, qui tales erunt, cu- 
stodient, et? cum ab omnibus vanis desideriis huius seculi mundaverint 
animam suam, vivent Deo.? 


INCIPIUNT SIMILITUDINES DECEM, QUAS MECUM LOCUTUS EST. 
SIMILITUDO PRIMA. 


(η) Dixi! itaque mihi: ,scilis quod peregre habitatis νο omnes, 
servi Dei. Civilas enim vestra longe ab hac civitate posita est. Ergo 
si nostis coloniam, in qua habilaturi estis, quid hic emitis agros, et 
praeparatis aedificia οἱ habitationessupervacuas? Haec enim qui comparat? 
in hae urbe, non cogitat in urbem suam redire. O stulte ac dubie et 
miser homo, qui non intelligis, haec omnia aliena esse et sub alterius 
potestate esse! Dieit enim libi dominus huius urbis aut his qui habent 
potestatem regionis huius: iu urbe mea nolo ut consistes, sed exi de 
ea, quia non pares legibus nostris. Tu igitur, qui habes agros et aedi- 
fieia aliosque multos apparatus, eum expelleris ab eo, quid faeturus es? 
Tu itaque, qui habes in urbe tua propriam legem, propter agros tuos 
caelerarumque rerum apparatus, descisces a lege tua, et parebis legibus 
huius urbis. Vide ergo, ne sit libi pernitiosum, desciscere? a lege tua. 


— Mov φοβήθηπι τὸν πύριον, τὸν δυνάµενον σῶσαι xol ἀπολέσαι, 


7) In Vat. irrepsit dominum ante me. 

8) vos om, Vat. 

9) el custoditis mandata eius el vivalis 
deo Vat. Matth. 10, 28. Luc. 12, 5. 


4) hic Pal. Vat. 

ϐ) in cogitat p. mou cogitat Vat. 

6) οἱ non est in Vat. 

1) De Hermae doctrina, bona terre- 


10) modo domine Vat. 
11) quoniam Vat. 
12) superabimus Vat, qui inv. hec 
mandala. 
13) vivet. Vat. 
1yIn Vat. epigraphe rubra :. 
Eaypliciunt mandata. 
Incipiunt, similitudines. 
Prima similitudo. 


2) imperegre p. in peregrinalione Vat. 
Hebr. 13, 14. Laudat h. | Antioch. 


lom. 15. 
3) enim om. Vat. 


stria sub potestate Diaboli esse, δν. Sem- 
ler (in. Baumgarten, theol. Streit. T. Il. 
p. 14.) Π, 

8) tibi om. Vat. 

9) in civitatem tuam Vat. 

10) Quidsi Vat. 

Cap. Vl. 1) est erat in Pal. 

2) οἱ qui Pal. 

3) In Pal. sequitur. AMEN. 

Similitudo I. 1) Dicit Pal. 


2) quae comperal p. qui comparal Pal. 
3) descisces Pal, 


31* 


484 


redire in eivitalem tuam, non recipieris, sed excluderis inde. 
sicul peregre consistens , 


ergo, uL," 


HERMAE PASTOR. LIBER Ill. 


SIMILIT. I. II. (A) 


Vide 
nihil amplius compares übi, quam 


sii necessarium et sufficiens tibi; et paratus esto, ne, cum voluerit do- 


minus civitatis huius expellere ie, contradicas legi eius ; 
latem tuam, ut utaris lege tua, sine iniuria hilaris. 
οἱ habetis eum in cordibus vestris: 
Dei, memores mandalorum et promissorum eius, quae promisit; 
si mandata eius custodieritis. 
quos emere volueritis, redimite animas de necessitatibus, prout 


qui servitis Deo 


dite ei, 18 


ergo, 


quod faciet vobis, 


el eas in civi- 
Vos igitur videte," 

operamini opera 
ei cre- 
Pro agris 


quisque polest; et viduas absolvite, orphanis iudicale, et opes ae divilias 


vestras in huiusmodi operibus consumite.^ 
locupletavit, ut huiusmodi ministeria expleatis.'^ 


In hoe. enim vos Dominus 
Multo melius est haec 


facere , quam agros aut? domos emere; quoniam haec omnia peribunt 
in seculo; at" quae pro nomine Dei feceris, invenies in civitate ua," 
et habebis gaudium sine iristilia et timore. Divitias ergo gentium nolite" 


cupere ; 


perniciosae sunt enim servis Dei: de propriis autem," 


quas 


habetis, ea agite, quibus possitis consequi gaudium. Et nolite adulterare, 


nec alterius uxorem?! 
opus, et salvus eris.' 


tangere , 


neque concupiscere: coneupisce iuum 


SIMILITUDO II. 


Ut. vitis ulmo fulcitur, sic dives oratione pauperis iuvalur. 


(4) Cum ambularem in agrum, 


et cogilarem" intra me de fruetibus earum, 
,quid diu* intra te cogitas ? ' 

ulmo disputo, domine, quoniam fructus illarum? decori sunt. 
mihi: ,hae duae arbores in exemplum positae sunt servis Dei. 


dixit mihi: 


illi: ,vellem^ scire, domine, 
Àudi,' inquit: 
,domine.' 

fructu. est; 
requieveriL, 
malos fructus dat, 
fuerit vitis super ulmum, 


,Haee vitis, 
sed vitis haec, 


ergo, quod? ulmus fructum dat non minorem, 


maiorem.' 
spensa,! inquit, ,ad ulmum fructum 


11) Sic plerique libb. impr., tu codd. 
Quae quidem lectio retineri potest, si 
in reliquis. convenias cum Pal. Deinde 
quod sib necessarius sufficiens Libi Vat., 
ibidem mox  Ρ. ne. 

12) Videle igilur vós Vat., qui mox 
om. Deo. 

13) memores mandatorum et promissio- 
Qum eius qui permisit ct eredile ei et quia 
faciet vobis Vat. 

14) et viduas iustificate. orphanos iu- 
dicale et opes vestras et divitias vestras 
fu eiusmodi consumite Vot, Cfr. Isai. 1, 
17. Mand. 8. 


Quo modo,' inquam, ,domine, maiorem, quam vitis?' 
multum et bonum dat; iacens autem. 


et considerarem ulmum et vitem, 

apparuit mihi angelus, et 
Et dixi illi: ,de hac vite et 
Et dixit 
Et dixi 


harum arborum exemplum, quod dicis. 
ides hanc vitem et hanc? 


ulmum?' ,Video,' inquam, 


inquit, fructifera est, ulmus autem lignum sine 
nisi applieita' fuerit ulmo, et super illam 
non potest multum fructum facere. 


lacens enim in lerra 


quia non pendet! super ulmum; sed si suspensa 


et pro se et pro ulmo fructum dat. Vide 
quam vitis, sed potius 
,SU- 


19) explicetis Vat. 

16) facere hec quam agros οἱ Vat. 

17) Nam Yat. 

18) in civitatem tuam Vat. 

19) noli Vat. ) 

20) proprias ergo p. de propriis au- 
lem Vat, pron. ea dein omisso. 

21) uxorem om. Vat. Matth. 5, 27. 
28. Gallicciolli vertit: Desidera quello che 
ὁ tuo, e sarai salvo. Alium sensum ex- 
primit Pal. 

Similitudo Ἡ. 1) disputarem Pal. Vat. 

2) diw om. Pal. Vat, in utroque 
dispulas p. cogilas, 


HERMAE PASTOR. LIBER III, SIMILIT. I II. (B) 485 


Etenim si volueris postea reverti in urbem tuam, excluderis ab ea; et 
non recipieris, si ab eius discesseris lege. Vide itaque tu sieut pere- 
grinus hic habitans ne. quid amplius praepares tibi, quam quod sit 
necessarium, quod sufficiat ad victum , paratusque sis, ut eum voluerit 
dominus huius urbis expellere te, [non] contradicens legibus eius recedas, 
el venias in urbem (uam, utarisque lege tua sine iniuria laetus. Vos 
igitur, qui servitis Deo eumque in praecordiis vestris habetis, opera eius 
facite, memores mandatorum promissionumque eius, quascunque? promisit 
se facturum eis, qui eredunt ei et mandata eius custodierint, Pro 
agris igitur emendis animos de necessilatibus redimite, prout quis potest. 
Viduas et pupillos fovete, nec vos avertalis ab illis, et opes vestras omnes 
et apparatus in huiusmodi agros domusque impendite, quia? propterea 
haec accepisüs a Deo. Ob hoc ergo Dominus locupletavit, ut huiusmodi 
ministeria exercealis, Multo enim melius est, tales domos agrosque 
mercari, quos inventuri estis in urbe vestra, cum inltraveritis in illam. 
Eae iucunditates bonae hilaresque sunt sine moestitia et timore. Nolite 
igilur exterarum gentium iueunditates adpelere: inconveniens autem est 
vobis servis Domini: sed magis propriam abundantiam exercere in his, 
ex quibus possilis consequi gaudium.  Adullerare autem nolite, neque 
adüngere alienum, nee coneupiscatis illud; nocens enim res est alienum 
coneupiscere.' Magis autem tuum opus exerce, ei habebis salutem. 


SIMILITUDO SECUNDA. 


(n) Cum ambularem in agro, et considerarem ulmum οἱ vitem, et 
disputarem de eis et. de fructibus earum, apparuit mihi pastor ille, et 
ait mihi: quid tu intra te disputas de hac vite et ulmo? Disputo, inquam, 
domine, quam sint invicem altera! alteri decori. Et dixit mihi: hae 
duae arbores in exemplo positae sunt Dei servis. Volebam, inquam, 
domine, nosse hoe, quod dieis de exemplis arborum harum. Et dixit 
mihi: vitis haec fructifera est; ulmus autem sterile lignum est. Sed 
haec vilis nisi applieata fuerit ulmo, non potest copiosum ferre fructum. 
Jacens enim super terram pulrescii, non suspensa ex ulmo. At cum 
adiecta est vitis ulmo, et pro se et pro ulmo [ruetum adfert. Vides 
ergo etiam ulmum ferre fructum, non minorem quam vitem , sed maio- 
rem, quoniam vitis suspensa ab ulmo copiosum Íruetum et' bonum" 
praestat; in lerra autem iacens exiguum et nugacem" adferet. Haec 


3) illorum Vat. 1) applicata Pal. Vat., in quo mox 
4) Volebam Lamb. Pal.Vat., hic deinde — refrigerit. p. requieverit. 

quos p. quod. t 8) lacens autem im terram malum 
5) hanc deest in Vat. fruclum dat quia pendet Ὑαὶ. 
6) Laudat h. l. Orig. hom. X, 2.3n 9) quia et Vat., dein magis p. potius. 

Iosuam Tom. XI. P.I. p. 102. ed. Lom- 4) habila Pal., mox erat sic p. sis. 

matzsch. Servius ad Virgilii Georg. I, 2. 5) quecumque Pal. 

εως ulmisque adiungere viles notat: et 6) qui Pal. 

hoc seeundum [taliae situm locutus est, 1) concupisci Pal. 

in qua vites altius elevantur, Ex hoc Sim. Il. 1) alter Pal., ubi decorem 


quoque loco H. librum nostrum inltalia (forte decores) p. decori. 
scriptum esse colligit. 2) nuga. Pal. 


486 HERMAE PASTOR. LIBER III. SIMILIT. 1T. 1. (A) 
in terra exiguum et pessimum fructum dat.^ 
posita est servis Dei, pauperi et diviti." Respondi inquiens: ,domine, 
demonstra mihi ,Audi| inquit: ,dives habet opes, a Domino vero pau- 
per est; distrahitur enim citra'^ divitias suas, et valde exiguam habet 
orationem ad Dominum; et quam habet, inertem habet et non habentem 
virtutem. Cum igilur dives praestat pauperi quae illi opus sunt;? pau- 
per orat ad Dominum pro divite, et Deus praestat diviti omnia bona, 
quia pauper dives est in oratione, et virtutem magnam habet apud Do- 
minum orato eius. unc ergo dives praestat omnia pauperi, quia sen- 
tit illum exaudiri a Domino, et libentius ac^ sine dubitatione praestat 
ei omnia, et curat ne quid ei desit. Pauper Deo gratias agit pro di- 
vite, quia opus faciunt a Domino. Apud homines ergo ulmus non 
putatur dare fructum, ? el nesciunt neque intelligunt, quod, si societas 
advenerit viti, et vitis duplum dat fructum, et pro se et pro ulmo. Sic 
οἱ pauperes pro locupletibus" orantes ad Dominum exaudiuntur, οἱ au- 
gentur opes eorum, quoniam praestant pauperibus ex opibus suis. Fiunt 
igitur ambo consortes bonorum operibus honis." Quicunque igitur haec 
fecerit, non deseretur a Domino, ac erit? scriptus in libro vilae. Fe- 
lices igitur," qui possident, et senliunt se locupletari; qui hoe enim 
senserit, poterit aliquid administrare?! 


Haec igitur similitudo 


SIMILITUDO III. 


Ut hyeme virides arbores ab aridis, sic in hoc seculo iusti ab iniustis 
internosci mon possunt. 


(4) Ostendit mihi arbores multas abieclis folis, quae mihi velut 
aridae videbantur; omnes enim similes erant. Et dixit mihi: ,vides ar- 
bores has?^ — ,Video,' inquam, ,domine, similes aridis. Respondens dixit 
mihi: ,hae arbores iu similitudinem? sunt horum,? qui in seculo moran- 
tur. Respondi inquiens: ,domine, cur velut aridis? similes sunt?* ,Quo- 
niam,! inquit, ,nec iusti, nec iniusti. cognoscuntur, sed similes sunt in 
hoc seculo? Hoc enim seculum iustis hyems est, quia? non agnoseun- 
lur, cum peccatoribus habitantes. Sieut in hyeme omnes arbores' ab- 
ieelis foliis aridis similes sunt, nec potest cognosci, quae sunt aridae 


aul quae virides; sie et in hoc seculo nec iusti nec iniusti cognoscun- 
iur, sed similes sunt omnes. 


10) Voce. iacens aulem in lerra exi- 
guum. el pessimum fruclum dat non extant 
in Lamb. Vat. 

11) Hec igitur posita est im servos 


15) opes Vat. 
16) fructum excidit Codici Vat., qui 
pergit e£. nesciunt. nec intelligunt quoniam 


dei in pauperem et divitem. Vat. 

12) οἶμα, quod unice rectum, dedi 
ex Fab. St. et Vat,, cirea vulg. Deest 
in Vat. proxim. habet, desiderantur quo- 
que in enunciationis fine vocc. mon et 
viriutem. 

13) Cum igitur praestat dives pauperi 
que opus suni Vat. 

14) ac excidit Vat., ubi mox invertitur 
ne quid desit ei. 


nisi siccitas evenerit vitis et vitis duplum 
dal. fructum. εἰ per se et pro ulmo. Verum 
huius locisensum lucidius reddit Codex Pal. 

17) locupletantibus Vat. 

18) lta legitur in Vat., Sunt igilur 
ambo consortes bonorum, operum suorum 
vulg. 

19) Quicumque ergo hec egerint non 
deseruntur a domino. Ad erit Vat. 

20) igilur om. Vat. 

21) ministrare Vat. 


HERMAE PASTOR. LIBER ΠΠ. SIMILIT. II. III. (B) 487 


ergo similitudo posita est in personis servorum Dei, pauperis et divitis. 
Quemadmodum, inquam, domine, demonstra mihi. Audi, inquit. 
Dives quidem opes habet; ad Deum vero inops est. Protractus enim 
eirca divitias suas exiguam orationem ad Dominum possidet, eamque 
habet inertem et fatuam" nullamque vim apud Dominum possidentem. 
Quando autem reficitur* pauper a divite, praestanturque ei quae sunt 
necessaria, credet utique dives, quoniam si operatur in pauperem, poterit 
apud Deum mercedem operis invenire. Intelligit enim," pauperis orationem 
beatam esse, et adeundi ad Deum Jm magnam habere. Praestat ergo 
dives pauperi omnia sine dubio, ac? pauper subministratis sibi ad victum 
necessariis gratias agit Deo pro eo, qui tribuit illi. Quomodo ergo ille 
dives festinat pro paupere, ne quid ei desit in omni vita sua: sic et pauper 
orat pro divite. Uterque ergo suntin opere. Alter enim operatur oratione, 
in qua beatus est, et reddi facit mercedem a Domino. Similiter et 
dives de his, quae accepit a Domino, sine dubitatione praestat pauperi. 
Hoc quoque opus magnum est aeceptumque Domino, quia dives intellexit 
et Domini opus fecit in pauperem. Ex donis Domini fecit et ministravit, 
et recte complevit ministerium suum. Apud homines ergo ulmus mon 
putatur adferre fruclum, et nesciunt neque intelligunt, quod cum siccitas 
fuerit, ulmus aquam habens nutrit vitem, vitisque perennem aquam possi- 
dens duplum dat fructum et pro se et pro ulmo. Sic et pauperes! pro 
locuplete adeuntes orationibus suis ad Dominum augent divitias eorum, 
rursusque locupletes praestantesque pauperibus quaeeunque illis opus 
sunt, replent animas eorum. Fuerunt? ergo ambo consorles operis 
aequi. Quicunque ergo haec ila fecerint, non deserentur a Deo, sed 
erunt inseripli in libro viventium. Felices, qui habent et senliunt, quo- 
modo a Domino loeupletantur. Qui autem hoc senserint, poterunt aliquid 
boni operari. 


SIMILITUDO TERTIA, 


(s) Ostendit mihi arbores foliis abiectis, quae velut aridae mihi vide- 
bantur esse; omnes enim similes erant. Et ait mihi: vides, inquit, has 
arbores? Video, inquam, domine, similes et aridas esse. Et dixit mihi: 
hae arbores, quas vides, hi sunt, qui in hoc seculo agunt. Quare, in- 
quam, domine, velut aridae , aut velut similes sunt? Quoniam, inquit, 
neque iust, neque iniqui in hoc seculo dinoseuntur, sed similes sunt. 
Hoe enim seculum iustis hyems est, nec dinoseuntur cum peccatoribus 
habitantes. Sicut enim hyeme abiectis foliis arbores similes sunt, neque 
apparent quae aridae et quae vivae sunt: sic et in hoc seculo neque 
"equi neque iniqui dinoscuntur, similesque sunt omnes. 


Sim. HI. 1) Vides inquit has arbo- 6) Ita c. Vat, qui vulg. 

res Vat. ") sicut. επι arbores omnes Vat, 
2) Voce. Respondens dizit mihi omis- 

sis Vat, exh. similitudines p. similitudinem. 3) eumque — fatuum Pal. 
3) Ex Vat. Fab. St. et Cot. restitui 4) reficietur Pal. 

horum p. hominum Lamb. Fell. 5) Inlellegenim p. Intelligit. enim Pal. 
4) Respondi inquam domine velut ari- 6) ac si Pal. 

das Vat. 7) pauperis Pal., dein augerit p. augent. 


5) similes sunt hwic seculo Vat. 8) fuerint. Pal, 


488 HERMAE PASTOR. LIBER lI SIMILIT. IV. V. (A) 


SIMILITUDO IV. 


Ut. aestate vividae arbores ab aridis fructu οἱ virentibus foliis inlerno- 
scuntur, sic in. futuro seculo iusti ab iniustis beatitudine differunt. 


(à) Ostendit mihi iterum' arbores multas, quarum aliae frondes emit- 
tebant, aliae aridae eraut. EL dixit mihi: ,videsne has? arbores?  Re- 
spondi: ,video, domine, alias aridas, οἱ alias frondentes.? lae arbores, 
inquit, ,quae virides sunt, iusti sunt, qui habitaturi sunt in futuro seculo 
Illud enim futurum seculum aestas est iustis; peccatoribus autem hyems. 
Cum ergo illuxerii misericordia Domini, tunc declarabuntur, qui serviunt 
Deo, et omnibus perspicui erunt. Sicut enim aestate? fructus arboris 
euiuscunque paret et declaratur; sie et iustorum faetum declaratur et 
parebit, et omnes hilares et gaudentes in illo seculo restituentur. Nam 
exterae? gentes, peccatores scilicet, sicut arbores, quas vidisti αγίας, 
tales inveniuntur aridi et sine fructu in illo seeulo, et sicut arida ligna 
comburentur, et palam fiet quoniam male fecerunt in omni tempore vitae 
suae; et comburentur ideo, quia peccaverunt et peccatorum suorum non 
egerunt poenilentiam.: Sed et caelerae gentes comburentur, quia non 
agnoverunt Deum" creatorem suum. Tu ergo fac fructum bonum, ut in 
aestate cognoscatur fructus tuus, et abstine te a multis negotiis, et nihil 
delinques. Quicunque enim multa negotia agunt, multa delinquunt; quia 
constricti? sunt cirea negotia sua, et non serviunt Deo, Nam quo modo 
potest homo, qui non servit Deo, aliquid petere et accipere a Deo? Qui 
enim serviunt Deo,? petunt et accipiunt sua desideria. Quodsi unum 
negotium tractat? aliquis, poterit servire Deo; quoniam non alienatur 
animus eius à Domino," sed pura mente servit Deo. Hoc ergo si feceris, 
poteris in venturo seculo habere fructum; sed et omnes qui fecerint 
haec, fructum ferent. 


SIMILITUDO V. 


De vero ieiunio et eius mercede; tum et de corporis munditia. 


(4) L. Cum ieiunarem et sederem in monte quodam, et gratias 
agerem Deo pro omnibus quae fecerat mecum, video pastorem illum 
sedentem iuxta me et haec dicentem mihi: ,quid tam mane huc venisti ?* 
Bespondi: ,quoniam, domine, stationem habeo.^ Quid οί, inquit, 


Sim. IV. 1) item Vat. 

2) vides p. videsne has Vat. 

3) frondescere Vat., praecedente co- 
pula ef praetermissa. 

4) in seculum futurum. Vat. 

5) luzerit Vat, ad oram illuzerit. 

6) Exclusi vulg. prep. in ante aestate 
c. Pal. Vat. 

7) lta evulgavi ex Vat. p. declaratur 
et patet; sic el. iustorum. factum. decla- 
rabitur et patebit Cot., nisi quod illic 


habes perebunt p. parebit. In ed. pr. de- 
claratur οἱ paret — declarabitur et parebil. 

8) Cum Pal. Vat. dedi exterae p. vulg. 
ceterae, Despicit auctor ad eos, qui extra 
Christi ovile servantur. Deest scilicet in 
Vat, ubi sublatis litt. qu post quas, 
punetum supponitur litt. (inalibus st in 
vidistist. Cfr. Matth. 3, 10. 7, 19. 

9) dominum Vat. Vid. Rom. 1, 90. 

10) in eo statere cognoscantur fructus 
(wus et abstine cum multis negotiis Vat. 


HERMAE PASTOR, LIBER HI SIMILIT. IV. V. (B) — 489 


SIMILITUDO QUARTA, 


(5) Ostendit mihi arbores altas, quarum aliquae frondes emittebant, 
aliae erant aridae. — Et ait mihi: vides has arbores? Video, inquam, domine, 
alias ex illis (rondescere, alias aridas esse. Hae, inquit, arbores, quae 
aridae sunt, iusti sunt, qui habitaturi sunt in sequenti? seculo. lllud 
enim seculum aestas est iustis, iniquis vero hyems. Cum igitur inluxerit 
misericordia Domini, tune declarabuntur servientes Deo, et omnibus palam 
flent. Sicut enim aestate fructus uniuscuiusque arboris manifestatur, et 
cognoscitur qualis unusquisque est: sic et iusti οἱ fructus eorum mani- 
festabuntur, omnesque parebunt laetantes, qui minimi erant in seculo 
isto. Exterae vero gentes et peccatores siceutarbores illae, quas vidisti 
afidas, tales invenientur, aridi et sine fructu in seculo illo: et sicut 
arida ligna-comburentur, et manifestabuntur, quoniam opera eorum iniqua 
fuerunt in vita ipsorum.  Peccatores ergo comburentur, quia deliquerunt, 
neque delictorum suorum egerunt poenilentiam. Gentes autem eo, quod 
non cognoverunt ereaiorem suum, comburentur. Tu igitur intra te fer" 
Íructum, ut in aestate illa fructus tui cognoseantur. Abstine te ab actu 
plurimarum rerum, et nihil peccaveris. Quicunque enim multas res agunt, 
multa necesse est delinquant protracli circa negotia sua, quia nec serviunt 
Domino. Quomodo ergo potest huiusmodi homo petere aliquid a Domino, 
cum non serviat illi? Servientes autem Domino accipient desideria sua; 
non servientes enim nihil omnino accipient, Quodsi unam rem exercuerit 
aliquis, poterit Domino quoque servire, Non enim alienabitur animus eius 
à Domino, sed pura mente serviet? illi. — Haec si feceris, poteris in seculo 
veniente hahere fructum; οἱ tu et omnes, quicunque hoc fecerint, fru- 
ctum vitae habebunt. 


SIMILITUDO QUINTA. 


(») Cum ieiunarem et sederem in monte quodam gratiasque Deo 
agerem ob ea, quae fecerat mihi, video pastorem illum sedentem iuxta 
me. Et ait mihi: quid tam* mane hue venisti? Quoniam, inquam, domine, 
sfationem habeo. Et dixit mihi: quid est slatio?  leiuno, inquam. 


τὰ ὀψώγια xouítsoós. ΠΜήτις ὑμῶν 


11) agunt. delinquent multa. quia con- 
Φεσέρτωρ εὑρεδῇ. Tert ad mart. c. 3. 


siricia Vat. 


12) domino Vat., ubi non est sug 
ante desideria. 

13) tractat negotium Vat. 

14) deo Vat. 

15) veniente p. in venturo Vat. 

Sim. V. 1) et haec p. vulg. ac c. 
Vat.; in Bodl. quoque exíat Àaec, quod 
des. ap. Fab. St. et Cot. 

2) Locus classicus deieiunio a vete- 


ribus Christianis stationum diebus obser- 


vato. . Derivatur autem statio de frequenti 
eorum Symbolo militiae (Statio de mili- 
lari ezemplo nomen accipit, nom et milis 
tía Dei sumus Tertul. de orat. c. 14. 
Cir. Ep.Tgnat. ad Polycarp. c. 6. ἀρέ- 
σχετε ᾧ στρατεύεσθε, dq' οὗ καὶ 


vocati sumus ad militiam dei vivi, iam 
func, cum in sacramenli verba. respondi- 
mus. Vid, Fabric. Cod. Apoc. N. T. ΠΠ. 
p. 298.): Sensus autem spiritualis id 
Spectat, quod statio vigiliaeque in exer- 
citu vel classe Romana: Unus nauta sta- 
(ionis perpetuae interdiu moctuque iacit 
in scapha. Petron. Satyr. 102. 


Sim. IV. 1) Ànte sequenli amanuen- 
sis Codicis Pal. duas priores syllabas 
voc. presen[ti] exaravit, posteaque delevit. 

2) fers Pal. ' 

8) servient Pal. 

Sim. V. 1) iem Pal. 

. 2) deiuno: sic Pal, 


490 HERMAE PASTOR. LIBER II. SIMILIT. V. (Α) 

statio?! Et dixi: ieiunium. — Et dixit: ,quid est illud ieiunium ?^. Sicut 
solebam, inquam, ,sic ieiuno. ,Nescitis inquit, ,Deo ieiunare; neque 
est ieiunium hoc, quod vos? ieiunatis, Deo, nihil proficientes. —,Quare;' 
inquam, ,domine, ita dicis?' ,Dico certe, inquit, ,non esse* ieiunium 
hoe, quod pulatis vos ieiunare; sed ego te docebo, quod sit ieiunium 
plenum aeceptumque Deo. Audi! inquit: ,Dominus non desiderat tale 
ieiunium. supervacuum ;5 sie enim ieiunando nihil praestas aequitati. leiuna 
cerle verum ieiunium tale? Nihil in vita tua nequiter facias; sed mente 
pura servi Deo, custodiens mandata eius, et in praecepta eius ingrediaris,' 
neque admiseris desiderium nocens in animo tuo. Crede autem Domino, : 
si haec feceris, timoremque^ eius habueris, atque abstinueris ab omni 
negotio malo, Deo te vieturum. Haec si feceris, ieiunium magnum con- 
summabis acceptumque Domino.? 


() Ἡ, ,Audi similitudinem, quam dieturus sum tibi, ad ieiunium 
perünentem) — Quidam, cum haberet fundum servosque multos, in quadam 
parte fundi sui posuit vineam successoribus; deinde peregre profectus 
elegit servum, quem habebat fidelissimum ae sibi probatum, eique assi- 
gnavit vineam, praecipiens ut vitibus iungeret palos; quod sifecisset, et 
mandatum suum? consummasset, libertatem eidem se daturum promisit. 
Nec praeterea quicquam aliud* praecepit illi, quod in ea faceret; atque 
ita peregre profectus est. Postquam autem servus ille euram appre- 
hendit, fecit quaecunque praeceperat dominus. Cumque depalasset 
vineam illam, et animadverlisset eam herbis repletam, coepit secum ita 
cogitare,? dicens: peregi quod mibi praeceperat dominus; fodia mnune 
vineam hane, et erit ormosior , eum fueril fossa, et extractis herbis 
maiorem dabit fructum, et? non suffocabitur ab herbis, Aggressus deinde 
fodit, et omnes herbas? quae in ea erant, extraxit; atque ifa evasit 
vinea" speciosissima ac laeta, non suffocata ab herbis. Post aliquantum 
vero! temporis venit dominus eius, et ingressus est vineam. Quam cum - 
depalatam vidisset decenter ae cireumfossam,? et exirae(as herbas ab. 
ea, et laetas esse vites, ex faelo hoc servi sui gaudium cepit." Adhibito 
itaque filio , quem. charum et haeredem habebat, et amicis, quos in 
consilio advocabat,^ indicat ea quae servo suo facienda mandasset, et 
quae praeterea ille fecisset. At? illi protinus gratulati sunt servo illi, 
quod tam plenum testimonium domini sui assecutus fuisset. Ait deinde 
ilis: ego quidem huie servo libertatem promisi, si custodisset man- 
datum meum, ^ quod dederam; el custodivit illud, et praeterea opus 





3) vos addidi ex Pal. Vat. Cfr. Ep. 
Darnab. c. 3. 

4) dico enim quoniam «on es Vat, 
posthae docebo quod est p. le docebo, 


9) deo Vat. 

Cap. II. 1) pertinentem. ultüma vox 
est Similitudinis V in Cod. Vat., ubi 
subsequitur rubra inscriptio Similitudo VI. 


quod. sit. 
5) est addit Vat. Forte quod super- 


" vacuum est. 


6) Adhorlatio leiuna certe verum. ieiu- 
nium fale nou invenitur in Vat. 
T) et praeceptis eius ingrediens Vat. 
infr. c. 3. 
8) metumque Vat., deinde ef p. alque. 


Cfr. 


2) fundi .eius vineam a fuluris Vat., 
idem eligit p. elegit. 

3) eius Vat., dein donaturum p. da- 
lurum, Cfr. Matth. 20., Luc. 20. 
« 4) quicquam p. quidquam aliud Vat., 
qui pergit praecepit illi ut quid in ea 
facere deberet, Atque ila profecius οί 
peregre. 


HERMAE PASTOR. LIBER II. SIMILIT. V, (B) 491 
Quod est autem ieiunium istud? Et dixi ei: sicut solebam, domine, sie 
ieiuno. Neseitis, inquit, Deo ieiunare. Hoc enim ieiunium, quod vos 
facitis, nihil proficit. Quare, inquam, domine, haec dicis? Et dixit mihi: 
non est hoc ieiunium; quod vos putatis ieiunare. Sed ego te docebo, 
quid sit ieiunium plenum aeceptumque Domino. Et dixi ei: felicem me 
facies domine, si sciero, quod ieiunium acceptum sit Domino. Audi, 
inquit, tu. Deus non tale ieiunium desiderat supervacuum. Sic? enim 
ieiunando nihil praestas aequitatis. leiunium lale est, ut nihil in vita 
iua nequiter facias; sed mente pura servi Domino. Custodiens mandata 
eius praecepüisque eius ingrediens nullum admiseris desiderium nocens 
animae tuae. (Crede autem Deo; quoniam si haec feceris, et timueris 
eum, et abstinueris te ab omni negotio nocivo, vives Deo, Quae cum 
sic feceris, consummabis ieiunium acceptum Deo. 


(»)]I. Audi igitur similitudinem, quam dicturus sum tibi pertinentem 
ad ieiunium. Quidam cum haberet fundum servosque multos, et in 
partem eius vineam posuisset, elegit servum, quem sibi fidelissimum ac 
probatissimum habebat. Cui peregre afuüturus adsignavit. vineam illam, 
praecipiens ut vitibus iungeret palos, promisitque ei, si mandatum eius 
diligenter fecisset, libertatem. Nec quidem aliud praecepit illi in vinea 
facere, Cumque profectus esset dominus peregre, explicuit servus quae- 
eunque jusserat dominus. Et cum vineae palos iunxisset et animadver- 
tere! eam herbis repletam, coepit secum eogitare dicens: haec quidem 
peregi, quae dominus meus mihi praeceperat. Fodiam et nunc vineam 
hane, ut sit formosior, extractisque herbis maiorem fructum dabit non 
sulfocata ab illis. Coepit deinde et effodit omnes herbas, quae in ea 
erant. Quibus extractis coepit ita vinea illa esse speciosissima ac laeta, 
nec suffocata ab herbis. Verum cum post aliquantum temporis dominus 
eiusdem rediens in vineam intrasset? in eam, et vidisset decenter eam 
depalatam ae defossam, extracüsque herbis laelas esse viles, coepit pro- 
pier servi faetum gaudere, Adhibito itaque filio, quem earum heredemque 
habebat, et amicos, quos in concilio advocabat, indicat ea, quae servo 
suo facienda praeceperat, et quae propterea fecisset. llli protinus gra- 
tulati sunt huie servo, quod tam plenum testimonium domini sui adse- 
quulus.esset. Ait deinde illis: ego, inquit, huie servo libertatem promisi, 
si eustodisset mandatum meum. lle propter hoe maius ppus fecit in 


« 


$5) Ροδίφιιώι servus. {ο apprehendit - 
et. fecit Vat. 

6) disputare p. ita cogitare Vot. 

T) Voce. cum fuerit om. Vat. 

8) εἰ des. in Vat. 

9) extractas add. Vat. 

10) In Vat. litera à cum lineola sup- 
posita p. vinea. 

11) vero om. Vat. 

12) fossam Vat. 

13) Revocavi Cotelerii cepit p. Fabri 
St. et Hefelii coepi, cum gaudium coepit, 
quod sciam, Romanorum dixerit nemo; 
accepit Yat, Cfr. in extremo hoc cap. per- 
cepit iterum. mazimum gaudium. 


14) provocabat Vat. supra ad. Ultimi 
membri copulam ef, sine qua. sensus clau- 
dicat, adiunxi ex Lamb. Pal. Vat. et 
Fab. St. 


15) ac Vat, deinde ei servo. 


16) meum om. Lamb. Vat., et iis 
quae seq. redditur reapse superfluum. 
Idem mox οἱ preterea adiecit opus bonum 
in vineam quod mihi validissime placuit. 


3) si Pal, ubi dein prestat. 


Cap. ll. 1) animadvertere Pal. 
' 2) inlrans Pal. 


492 HERMAE PASTOR. LIBER II. SIMILIT. V. (4) 


bonum adiecit in vineam, quod mihi quam plurimum placuit. Pro hoc 
igitur opere, quod fecit, volo eum filio meo facere cohaeredem; quoniam, 
cum sensisset quid esset bonum, non omisit," sed fecit illud. Hoc con- 
silium domini et filius et amici eius? comprobaverunt, ut fleret scilicet 
hie servus cohaeres filio. Post dies deinde non multos, convocatis 
amicis, paterfamilias" misit de coena sua servo illi cibos complures. 
Quos cum accepisset ille, sustulit ex eis, quod sufficiebat sibi;" reli- 
quum aulem conservis suis distribuit. Quibus acceptis illi laetati sunt, 
et coeperunt illi optare, ut" maiorem gratiam apud domium inveniret 
ob ea quae fecerat ipsis. Haec omnia cum audisset dominus eius, 
percepit iterum"? maximum gaudium; et convocatis rursum amicis et 
filio, exponit factum servi sui de cibis suis, quos ei miserat, li itaque 
tanto magis assenserunt patrifamilias, ipsum servum cohaeredem filio 
dehere fieri? — - 


(à) HI. Dico ei: ,domine, has similitudines non novi, neque intelli- 
gere possum, nisi eas tu mihi exponas.^ ,Ommia,! inquit, ,exponam? 
tibi, quaecunque locutus fuero tecum, aut ostendero tibi. Mandata Do- 
mini custodi, et eris probalus, et scriberis in numero eorum," qui custo- 
diunt mandata eius. Si autem praeter ea quae mandavit Dominus ali- 
quid boni adieceris, maiorem dignitatem libi conquires, et honoralior 
apud Dominum eris, quam eras futurus. Igitur si eustodieris mandata 
Domini, ei adieceris etiam ad ea slaliones has, gaudebis ; maxime, si 
secundum mandatum meum servaveris ea. Dico ei: ,quiequid mihi 
praeceperis , domine, servabo; scio enim te mecum futurum.  ,Ero, 
inquit, lecum, qui tale propositum habes, Sed et eum omnibus ero, 
quieunque idem? propositum habuerinl Teiunium hoc, inquit, custoditis 
mandatis Domini, valde bonum est. Sic'igitur servabisillud. * Primum? 
omnium cave ab omni probro et turpi verbo, et ab omni noxia cupidi- 
tate, οἱ purifica sensum tuum ab omni vanitate seculi huius. Si haec 
custodieris, erit hoe ieiunium iustum. Sic? ergo facies. Peractis, quae 
supra scripta sunt, Tillo die, quo ieiunabis, nihil omnino gustabis, nisi 
panem et aquam; et computata quantitate eibi, quem ceteris diebus come- 
sturus eras, sumptum ^ diei illius, quem facturus eras, repones et dabis 
viduae et pupillo aut inopi; et sic consummabis humilitatem animae 
Quae, ut qui ex ea acceperit, satiet animam suam, et pro te adeat Do- 


? Hodizov πόντων φύλαξαν νηστεύευν ἀπὸ παντὸς ῥήματος πονηροῦ 
καὶ ἀποῆς πονηρᾶς ' καὶ καθάρισόν σου τὴν xogülev ἀπὸ παντὸς µολι- 
σμοῦ, καὶ µνησικακίας, καὶ αἰσχροκερδίας. 


€ 


1 Kol ἐν ἡμέρῳ, q νηστεύεις, ἀρμέσθητι ἄρτω καὶ λαχάνοις wol 
iba, εὐχαριστῶν τῷ Os: συμψηφίσας δὲ τὴν ποσότητα τῆς δαπάνης 





1T) quod esset bonum non dissimula- 2]) οἱ suppositis punctis Vat., omisso 
vil Vat. deinde inveniret, idem cis p. ipsis. 

18) eius om. αι, coheres [ilio hic ser- 22) item Vat. 
vus transponens. Ibidem sequiturinscriptio 23) Illi itaque magis  assenserunt 
rubra Similitudo VII. patrifamilie eum. servum coheredem debere 


19) Posi dies deinde paucos comvo- fieri filio Vat. 
calis paterfamilias amicis Vat. 
20) ex hiis quod sufficerel sibi, Vat. Cap. IH, 1) ezsolvas Vat. 


*- 


HERMAE PASTOR. LIBER III SIMILIT. V. (B) 493 


vineam, quod mihi valde placuit. Pro hoc igitur faeto volo illum filio 
meo facere coheredem, quoniam seusit quid esset bonum et utile, et 
non dissimulavit facere illud. Hoc consilium domini filius et amici com- 
probaverunt, ut fieret ille servus filio coheres. Post dies deinde paucos 
epulatus paterfamilias misit de coena illi servo suo cibos complures. 
Quos eum accepisset et sustulisset, quod sibi suffieiebat, reliquum con- 
servis distribuit. llli cum accepissent, laetati sunt, [et] optare toeperunt, 
ut maiorem gratiam apud dominum perciperet? Haec cum iterum au- 
disset dominus, repletus maximo gaudio convocavit rursus amicos et 
filios! et eis factum servi de cibis, quos ad eum miserat, pertulit. llli 
aulem multo magis rogaverunt patremfamilias, ut eundem servum [ilio 
faceret coheredem. 


(») Π. Dico ei: ego, domine, has similitudines nec novi, nec in- 
telligere possum, nisi eas tu mihi exsolvas. Omnia, inquit, exsolvam 
tibi, quaecunque locutus fuero tecum, aut ostendero tibi. Et si mandata 
Domini eustodieris, eris probatus Deo, et scriberis in numero eorum, 
qui mandata eius custodierunt. Sie autem aliquid boni feceris super 
mandatum Dei, maiorem dignitatem tibi adquiris, et eris acceptior Deo, 
quam quod eras futurus. Si ergo mandata Dei custodieris, et super- 
posueris nonnihil operibus, gaudebis. Dico ei: domine, quiequid prae- 
ceperis mihi, servabo ; scio enim, te mecum futurum. Ero, inquit, tecum, 
quia tam bonum propositum habes. Sed et eum omnibus ero, quicun- 
que tale propositum habuerint. leiunium hoc custodi in mandatis Domini ; 
valde enim bonum est. Primo omnium cave ab omni obprobrio turpique 
verbo et noxia cupiditate, et purifica sensum tuum ab omni vanitate 
seculi huius, Si haec custodieris, erit hoe ieiunium iustum. [llo die, 
quo ieiunabis, custoditis his, quae audisti, sic facies. Nichil edes, nisi 
panem et aquam, et computa praetium reliquorum sumptuum, quod ero- 
gaturus eras, et inde da viduae et pupillo et inopi. Et sic perfectam 
facies humililatem animae iuae proficientem, et qui a te perceperint, 
salient animam suam, et pro hoc opere vadet ad Dominum oratio tua, 


τοῦ ἀρίστου, οὗ ἔμελλες ἐσθίειν κατ’ ἐπείνην τὴν ἡμέρων, δὸς χήρα 
5 ὀρφάνῳ ἢ στερουμένῳ, πρὺς ὃν δὴ σαφῶς. ἐμπλήσας τὴν ἑαυτοῦ 
ψυχὴν, εὔξεται ὑπέρ Gov πρὸς πύριον. ᾿Εὰν οὖν τελέσῃς τὴν νηστείαν, 


Li 

2) ezsolvam Vat., ubi expungitur fibi 9) οἱ Vat. 
ante (ecum. 

3) eorum deest in Vat. 

4) Sin autem. praeler ea quam. quod 
mandasil dominus aliquid bomi feceris 
maiorem dignilalem dignitalem (subnota- 
lum) iibi acquiris honeslior apud domi- 
Wum eris quam quod eras futurus Vat. 

5) οἱ excidit Vat,, qui collocat has 


10) cibi ceteris quem editurus eras 
diebus sumptuum Vat. Ex eodem et Pal. 
accessit οἱ ante pupillo (aut pupillo et 
inopi Fab. St). Deinde consumalis, p. 
consummabis Vat., cum quo scripsi ec 
ea p. vulg. ez"eo. Pastor maxime auste- 
rum genus Xerophagiae praecepit. — Ni- 
slationes absque vocc. ad ed. hil frequentius inculcant sancti patres, 

6) tale Vat. quam praeclaram hane ieiunii cum elee- 

Si Vat. mosyna consociationem. Cot. Πιο referas 


8) Ex Doctr. ad Antioch. n. 16. p. Antioch. hom. 7. 
261. Merita laude Hermae doctrinam de 
spirituali ieiunio celebrat Á.Neander, Kirch. 
Gesch, T. I. p. 413. 4) Mutandum esse videtur in filium, 


» 


3) perciperent Pal. 


494 HERMAE PASTOR. LIBER III SIMILIT. V. (A) 


minum Deum oralio eius. Si igitur sic" consummaveris ieiunium tuum, 
quemadmodum praecipio libi, erit hostia tua aecepta Domino, et seribetur 
hoc ieiunium tuum. lec statio sic acta est bona, hilaris et accepta 
Domino? Haec tu si servaveris cum liberis tuis et tota domo tua, 
eustoditis his felix? eris. Et quicunque haec audita eustodierint,^ felices 
erunt; et quiequid petierint a Domino, obtinebunt. 


(4) IV. Et deprecatus sum eum, ut mihi explanaret hanc simili- 
tudinem de fundo et domino, ac vinea et servo, qui depalaverat vineam, 
et herbis quae extractae de vinea erant, et de filio, et de amicis quos. 
in eonsilio adhibuerat. Intelexi enim, esse illud? similitudinem. — Ait 
mihi: ,valde audax es ad interrogandum. Nihil enim debes interrogare; 
nam si oportuerit demonstrari? demonstrabitur tibi/' Dico ei: ,domine, 
quaecunque ostenderis mihi, nec declaraveris, frustra videro illa, si non 
intellexero quidnam sint;^ et similitudines, si quas proposueris el non 
exposueris, frustra audiero eas.^ Respondit mihi rursus dicens: ,qui- 
cunque Dei servus est, Dominumque? habet in praecordiis suis, petit ab 
eo intelleetum, et obtinet; et omnem similitudinem explicat, et intelligit 
verba Domini, quae inquisitione egent. Quicunque vero inertes sun' 
et pigri ad orandum, illi dubitant petere a Domino; cum sit Dominus 
tam profundae bonitatis, ut petentibus a se euneta sine intermissione 
tribuat? Τα ergo, qui confirmatus es ab illo venerabili nuntio, et acce- 
pisti orationem tam potentem, cum piger non sis, eur iam? a Domino 
intellectum non petis, et accipis?! Dico ei: ,ecum te praesentem habeam, 
necesse esl ut a te petam et interrogem ; (u enim omnia mihi ostendis 
οἱ loqueris, cum ades.? Nam si sine te ea" viderem vel audirem, 
tunc Dominum rogarem ut ostenderet mihi. 


(4) V. Et respondit: ,dixeram tibi οἱ paulo ante, eallidum te esse 
et audacem, qui solutiones similitudimum interrogas. Sed quia ita es 
pertinax, solvam tibi hane, quam desideras, similitudinem, ut omnibus 
notam facias eam. — Áudi nune, inquit, et percipe animo. Orbem terra- 
rum fundus ile? significat, qui in similitudinem est positus. Dominus 
antem fundi demonstratur esse is qui creavit cuneta, et consummavit, 
et virtutem illis dedit. Filius autem Spiritus sanctus? est. Servus vero 


ὡς ἐνετει]άμην σοι, ἔσται 4 Φυσία σου δεητὴ ἐ ἐνώπιον πυρίου, xot ἔγγε- 
2 


γραμμένη ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἐν ἡμέρα τῆς ἀνταποδόσεως τῶν ἠτοιμασμέ- 
vov ἀγαθῶν τοῖς διναίοις, 


illa" 


11) Si sic igitur Vat. 

12) hec satio sic gesta bona hylaris 
est οἱ accepta a. Domino Vat. 

13) salvus Vat. 

14) οἱ quicumque audita custodierint 
ea Vat, deinde accipient p. obtinebunt. 

Cap. IV. 1) Ita c. Mss. Oxon. Pal. 
Vat. p. vulg. precatus, deinde illam p. 
hanc Pal. Vat, tum in hoc deplantaverat 
p. depalaverat. 

2) illud esse Vat. 

3) demonstrare Vat. 

4) nec. demonstraveris [ιδία videbo 


δὲ non inlellexero. quidnam. fuerant 
Vat. 

5) et. uon. absolveris frustra audiam 
eas (erat eam) Vat. 

6) quem p. Dominumque Vat, dein 
accipit p. obtinel, ium absolvit p. ecpli- 
cal, in fine questionem. fecerunt p. ingui- 
silione egent. 

7) sunt om. Vat. 

8) cum sit dominus profunde ὑοπίία- 
lis pelentlibus el a se cunclis sine inler- 
missione Iribuere Vat. 


9) iam cur inv. Vat. Venerabilem 


HERMAE PASTOR. LIDER ΠΠ, SIMILIT. V. (B) 495 
Et si' consummaveris ieiunium, ut mandavi tibi, hostia tua accepta erit 
apud Dominum, et scribetur ieiunium tuum et statio tua, quia sie eum 
hilaritate gesta est, et erit accepta Domino. Haec tu si servaveris eum 
liberis tuis et tota domo tua, felix eris, et tu et quicunque audit et 
custodit ea, beatus erit, et quiequid petent, a Domino accipient. 


(s) IV. Itaque deprecatus sum illum, ut mihi explaiaret similitu- 
dinem illam de fundo dominoque et vinea et servo, qui depalaverat 
vineam, herbasque extraxerat de eadem vinea, et filio amicisque, quos 
in consilio adhibuerat. Intellexi enim , illud esse similitudinem. — Et ait 
mihi: audax valde es ad interrogandum. Nihil omnino debetis" interro- 
gare; nam si oportuerit demonstrari, tibi demonstrabitur. Domine, quae- 
eunque ostenderis mihi, si non demonstraveris, frustra erunt, quia non 
intelligo quidnam sint, et similitudines, quas mihi proposueris, frustra 
audiero eas. Bt dixit mihi: quiggunque Dei servus est, Dominumque in 
praecordiis habet, petit ab eo intellectum? et accipit, omnemque simili- 
tudinem solvit, et intelligit verba Domini, quae dicuntur in similitudinibus. 
Quieunque vero inertes sunt pigrique ad orandum, illi dubitant petere 
à Domino. Cum sit autem Dominus profusae bonitatis, omnibus a se 
petentibus sine intermissione tribuet. Tu vero, qui confirmatus ab illo 
venerabili nuntio accepisti orationem tam potentem, cum piger non sis, 
cur non à Domino intellectum petis et accipis? Tune dixi illi: domine, 
cum praesentem te habeam, necesse est ut a te petam teque interrogem ; 
tu enim mihi ostendis omnia et loqueris tu mecum. Nam si sine te 
ea? viderem, tune Dominum rogarem, ut demonstraret mihi. 


(») V. Et dixit mihi: iam et paulo ante dixeram tibi, te οἱ callidum 
esse et audacem, qui solutiones similitudinum interrogas. Sed quatinus! 
ita pertinax es, exsolvam tibi et hane quam desideras similitudinem agri 
et omnium, ut omnibus nota facias ea. Audi nune, inquit, et percipe 
animo. Orbem terrarum significat hic fundus, qui in similitudine est 
positus. Dominus autem fundi, qui ereavit euneta et fecit, virlutemque 
illis dedit. Servus vero filius Dei est; vinea autem populus, quem plan- 


illum nuntium Hef. vult esse iuvenem illum 
speciosum, de quo sermo fit Vis. 2, 4 
et Vis. 3, 10 sqq., et a quo missum se 
esse profitetur angelus in habitu Pastoris 
in Prooem. Mandatorum. Equidem Chri- 
Slum hoc nomine significari pro certo 
habeo, qui Mand. 5, 1. etíam sanclissi- 
mas munlius est, Cfr. not. 6. ad Mand. 
Prooemium. 

10) Tu enim mihi omnia ostendis et 
loqueris mihi* audes Vat. 

11) eam Vat. 


. Cap. V. 1) et adscripsi ex Fab. St. 
Pal. Vat, in quo le callidum esse et au- 

dacem, qui solutionis similitudines inter- 
10068. 

2) quamvis Vat. De pertinacia in pe- 
tendo Ἡ. conferri vult Luc. 11, 8. 

3) sic fundus p. fundus ille Vat. 
Seribe saltem hic fundus ο. Pal. 


4) ἐς deest in Vat, ibidem ille p. illis. 

5) Sub vocabulo: Spirilus sanctus 
hic intelligi. divinam. Christi. naturam. τὸ 
θεῖον ἐν ΧἈριστῷ, docent Ittig. l. c. p. 
159. (praeeuntibus Grotio, Bullo et Bc- 
nedictnis), Münscher, Handb. d. D. G. 
T. 1. p. 390. et Baumgarten-Crusius, Lehrb. 
d.D. G. T. Π. p. 1052. Contra Iachman- 
nus l. c. p. 70. et 71. tertiam trinitatis 
personam verbis illis significari contendit. 
Sed ex cap. seq. clare elucet, divinam 
Christi naturam hic a Nostro intelligi. H. 
Nulla mentio filii Dei, qui spiritus sanctus 
sit, h. 1. in Pal.; sed ibidem de eo clare 
disseritur in cap. sequente. 


Cap. HI. 1) sic Pal. 

Cap. IV. 1) Maluerim debes. 
2) inlellectus Pal. 

3) eam Pal. 

Cap. V. 1) ila scr, Pal, 


b 


496 HERMAE PASTOR. LIBER II  SIMILIT. V. (A) 

ille Filius Dei est. Vinea autem populus est, quem? servat ipse. Pali 
vero nuntii sunt, qui a Domino praepositi sunt ad eontinendum populum 
eius. Herbae autem, quae evulsae sunt de vinea, admissa sunt servorum 
Dei. Cibi vero, quos de coena misit illi, mandata sunt, quae per Filium 
dedit populo suo. Amici autem illi, quos in consilio advocavit, angeli" 
sunt sancti, quos primo creavit Absent? vero illius patrisfamilias 
lempus est, quod in adventum eius restat/ Dico ei: ,domine, magni- 
fice? et mire omnia haee se habent, atque honeste: nunquid ergo, 
domine, inquam, haec poteram intelligere? Ne quidem quispiam prae- 
"terea homo, tametsi valde prudens sit, poterit intelligere ea." Sed nunc 
mihi demonstra, domine," quod quaero.  ,Quaere, quod vis, inquit^ 
Quare, inquam, ,Filius Dei in similitudine hae servili loco ponitur?^* 


(à) Vl. ,Audi, inquit, jin. servili gonditione non ponitur Filius Dei, 
sed in magua potestate et imperio." Et dixi: ,quo modo," inquam, 
domine? Non intelligo.  ,Quoniam,' inquit, ,eis, quos Filio suo tradidit, 
Filius eius nuntios praeposuit ad conservandos singulos; ipse autem 
plurimum laboravit, plurimumque perpessus est, ut aboleret delicia eorum. 
Nulla enim vinea potest fodi sine labore ac dolore. Deletis* igitur pec- - 
catis populi sui, ipse eisdem monstravit itinera vitae, dala eis lege, quam 
a Patre aeceperal, Vides, inquit? ,esse dominum populi, accepta a 
Patre suo omni potestate. Quare? autem Dominus in consilio adhibuerit 
Filium de haereditate, et bonos angelos? Quia nuntius vadit" ille Spiritus 
sanctus, qui infusus est omnium primo in corpore, in quo habitaret 
Deus.  Collocavit enim eum intellectus in. corpore, ut ei videbatur. 
Hoe ergo corpus, in quod inductus? est Spirilus sanctus, servivit illi 
Spiritui, recte in modestia ambulans et caste, neque omnino maculavit 
Spiritum illum. Cum igitur eorpus illud paruisset omni tempore Spiritui 
sancto, recteque et caste laborasset cum eo, nec succubuisset in omni 
iempore; fatigatum corpus illud serviliter conversatum est, sed fortiter 
cum Spiritu sancto comprobatum Deo receptum est^ Placuit igitur 
Deo huiusmodi potens cursus;" quia maculatus non esset in lerra, possi- 


6) quam Lamb. dem esse videtur (/radidil et filius eius munlius proposuit 
qm Codicis Vat. Yat. 


1) sunt. om. Vat. 
8) nuntii. Vat. 
9) Absenlio Vat. 


10) magnifice domine collocat Vat, 


ubi ο, Pal, sine sensus iniuria proxim. 
haec et mox inquam, om. 

11) eam Yat. 

12) Sed mune iam mihi domine de- 
monstra. Vot, 

13) die si quid vis inquit Vat. 

14) Non displicet lectio Codicis Vat. 
in similitudinem ac servili loco ponitur. 

Cap. VL. 1) filius: dei non. (erat nos) 
pouilur sed. in magnam potestatem et impe- 
rium Vat. Ex eodem est El dizi pro Ei dizi. 

2) Et dici" Quemadmodum Vat. 

3) Quoniam inquit eum quem [ilio suo 


. Vides igitur, inquil. 


4) delictis Vat., ubi deest seq. peccatis. 
5) Ita Pal. Vat., igitur vulg. Forte 
Subinde dominum 
esse inv. Vat. 

6) In. Vat. inseritur inquit punctis 
subnotatum, in fine honestos p. et bonos 
angelos. 

1) Becepi in textum coniecturam Απο 
nymi in Halle'sche allgem. Litteratur-Zei- 
iung 1840. Nr. 118. Editi exhibent: Quia 
nuniius audi illum Spiritum | sanctum, 
qui infusus est omnium primus im cor- 
pore. . Grabius coniecit: Quare autem Do- 
minus in consilio adhibueril Filium de hae- 
reditate, honestosque nuntios, audi. Spi- 
rilum sanclum, qui crealus est ommium 
primus, i& quo habitarel Deus, collocavit ; 


- 


.HERMAE PASTOR. LIBER IIl. SIMILIT. V. (B) 497 
tavit ipse; pali vero nuntii, qui a Domino praepositi sunt ad continendum 
populum eius; herhae autem, quae sunt de vinea evulsae, admissa ser- 
vorum Dei sunt; cibi vero, quos de mensa misit, mandata sunt ad eos;? 
amici quos in consilio vocavit, nuntii sunt sancti, quos primos creavit; 
absenlia vero ipsius patrisfamiliae tempus est, quod in adventum eius 
restat. Dico ei: magnifice, domine, et mire se omnia habent atque honeste. 
Nunquid ergo, domine, haec poteram intelligere? Sed neque quisquam 
homo, etiam si valde prudens fuisset, haec intelligere poterat. lllud 
quoque; quod quaero, demonstra mihi, domine. Quare, inquam, filius 
Dei! in similitudinem servi loco ponitur. 


(m) VL Audi, inquit. In servili conditione non ponitur filius Dei, 
sed in magnam potestatem et imperium. Et dixi: quomodo, domine? 
Non intelligo. Et dixit mihi: quoniam vineam Deus plantavit, id est 
populum creavit, eumque filio suo tradidit, filiusque Dei nuntios prae- 
posuit ad eonservandos singulos; ipse autem plurimum laboravit pluri- 
mumque perpessus est, ut aboleret delicta eorum. Nulla enim vinea 
potest fodi sine dolore vel labore. Delictis igitur populi sui passus, ipse 
populo demonstravit iter vitae data lege, quam a patre audivit. Vides, 
inquit, dominum eum esse populi, accepta a patre suo omni potestate." 
Et iterum dixit mihi: quare autem dominus in consilium adhibuit filium 
de hereditate honestosque nuntios, audi. Spiritui illi sancto,^ qui creatus 
est omnium purus in corpore, in quo habitaret, Deus fundavit atque 
statuit electum corpus, quod ei placuit. Hoc ergo corpus, in quo de- 
ductus est spiritus sanclus, paruit eidem spiritui recte cum modestia et 
castitate ambulans, nee omnino eundem spiritum maculavit. Unde eum 
idem corpus recle atque caste eidem spiritui^ paruisset, et omni opere 
fatigatum non succubuisset, sed viriliter et fortiter ab eodem conservatum 
esset, probatum a Deo cum spiritu sancto receptum" est. Placuit enim 
Domino huius corporis cursus, quia maculatum ΠΟΠ est in terra, possidens 


im dilecto corpore, quod οἱ videbatur. 
Semlerus coniecit: Quare — filium de 
haereditate, bonos angelos, munc audi. 
lium. spiritum. sanctum, qui creatus est 
omnium primus, in corpore, in quo ha- 
bitaret, Deus collocavit , in. dilecto cor- 
pore, quod ei videbatur. H. Vulgata lectio 
libb. impr. est quoque in Vat, qui qui- 
dem exh. creatus p. infusus. Genuinam 
loci versionem restituas ex Codice Pal. 
Quo facto difficultates, quae praesertim 
voci inlellec(us inhaerent (vocabulum in- 
lellecíus autem librariorum incuria ex 
electo vitiatum suspicor) evanescent ad 
unam omnes. Seribas igitur: EL ilerum 
dizil mihi: quare autem dominus in con- 
silium adhibuit filium de heredilate hone- 
Slosque munlios, audi. Spiritui illi san- 
clo, qui crealus est ommium purus im 
corpore, in quo habitaret, Deus fundavit 
alque statuit electum. corpus, quod ei 
placuit. | 


ΡΑΤΙΕΡ ΛΡΟΡ1, 


8) collocavit scilicet. ἱπιε]]εσίι quod 
ei videbatur Vat. 

9) induclus Vat., vocc. praeced. in 
quod praetermissis; idem servis ei p. 
servivil. illi. 

10) Cum igitur corpus hoc paruisset 
omni lempore spiritui sanclo vecte alque 
caste ae laborasset eum mec. succubuisset 
in ommi tempore faüligabus corpus illam 
(sic) servililer conversatum est sed. for- 
Liter cum. spiritum. comprobatum deo re- 
ceplum est Vat. 

11) placuit ergo deo huiuscemodi po- 
leris cursus. Vat. 

2) ον erat in Pal. 

3) de Pal. 

Cap. Ι. 1) conditio Pal. 

2) omnem potestatem Pal. 

3) spiritum illum. sanctum. Pal. 

4) spiritu. Pal. 

5) faligalus — conservalus — pro- 
bafus — receptus Pal. 


92 


498 HERMAE PASTOR. LIBER ΠΠ. SIMILIT. V. VI. (A) 

dens in se Spiritum sanctum. n consilio advocavit ergo Filium et 
muntios bonos," ut et huie, scilicet corpori, quod servisset Spiritui sancto 
sine querela, locus aliquis consistendi daretur, ne videretur mercedem 
servitutis suae perdidisse. Accipiet enim mercedem omne corpus purum 
ac sine macula repertum, in quo habitandi gratia constitutus fuerit 


Spiritus sanctus. Habes et huius similitudinis expositionem, ^? 


(4) VIL...,Percepi/ inquam, ,domine, tuam! voluntatem, audita hac 
expositione./ Audi ulterius,? inquit: ,Et corpus hoc tuum custodi mundum 
atque purum, ut spiritus ille, qui inhabitaverit in eo, testimonium referat - 
illi; et tecum fuisse iudicetur. Atque etiam vide, ne quando persuadeatur 
libi? interire corpus hoc, et abutaris eo in libidine aliqua. Si enim 
corpus tuum maculoveris , maculabis etiam eodem tempore et Spiritum 
sanctum ; et si maculaveris Spiritum sanctum, non vives.^ Et dixi: ,quid, 
si per ignorantiam aliquam id? admissum est, antequam audirentur verba 
haec? Quo pacto? assequitur solutem is, qui maculavit. corpus suum ?' 
,Prioribus,! iuquit, ,rebus, quae per ignorantiam admissae sunt,' remedium 
tribuere solus Deus potest; eius enim est omnis potestas. Sed nunc 
eustodi te; et cum sit Dominus omnipotens el? misericors, prioribus 
admissis remedium dabit, si in futurum non maculaveris corpus tuum 
et spiritum. — Consorles sunt enim ambo, et alteruter sine altero non 
coiuquinatur. Utrumque ergo' conserva mundum, et vives Deo. 


SIMILITUDO VI. 


De duplici genere hominum | voluptariorum, et eorum morte, defectione 
et poenarum  duralione. 


(4) l. Cum sederem domi, et glorificarem Dominum pro omnibus 
quae videram, et de mandatis eogitarem," ea valde bona esse et magna 
et honesta ac laeta, et quae possint salutem hominum afferre; intra me 
ipsum haec dicebam: ,felix ero, si in his mandatis ambulavero; et qui- 
cunque in his ambulaverit, vivet Deo. Dum haec loquor? mecum, video 
eum, quem et prius, sedentem iuxta me, et haec mihi dicentem: ,quid 
dubitas de mandatis meis, quae tibi praecepi? Dona sunt, nihil omnino 
qubitaveris; sed indue fidem Domini, et ambulabis in eis, Ego enim in 
illis dabo tibi vires. Haec mandata utilia sunt his, qui delictorum suorum 
anle admissorum^ acturi sunt poenitentiam, si in furum in iis ambula- 


12) honestos munlilios (sic) Vat., dein tis enuntiationis exordio addidi ex Pal. 


scripsi servisset p. vulg. servivit c. Lamb. 
Pal. Vat, servivisset Fab. St. Vhh. locus 
aliquis consistendi (locus aliqui habi- 
landi Pal.) non refero ad aeternam quie- 
tem Christo concessam, sed sensu am- 
pliori capio ea de consistendo in uno 
eodemque cum Patre habitaculo, post- 
quam ab ipso receptus fuit. 

13) exsolutiones Vat. 

Cap. ΥΗ. 1) iuam. excidit Vat., qui 
edolulione p. ecposilione. 

2) nunc Yat. Copulam Efin sequen- 


Vat, puncto ο, utroque Ms. et Cot. ante 
posito. Hefelii mediae distinctionis signum 
non placet, quippe quod coniungat, quae 
melius separentur. Dedi ex Vat. inha- 
bitaverit p. inhabitabit vulg., idem in fine 
videtur p», iudicetur. 

3) tibi om. Vat., ubi postea abularis 
eint, 

4) Si corpus enim tuum maculaveris cor- 
pus twum non vives Vot. reliquis, quae 
interponuntur, exclusis. 

9) id non est in Vat. 


HERMAE PASTOR. LIBER III, SIMILIT. Y. VI. (B) 499 - 
in se spiritum sanctum. Propterea in consilium advoeavit filium nun- 
tiosque honestos ut et huie quoque corpori, quod servisset spirilui 
sine querela, locus aliqui habitandi daretur, ne videretur hoc corpus pu- 
rum ac sine maeula sine mercede inveniri, in quo habitandi gratia con- 
locatus fuisset spiritus sanctus. Ecce, inquit, habes et huius similitudi- 
nis exsolutionem. 


() ΥΠ. Et ego dixi: percepi gaudium, domine, audita hae exsolu- 
tione. Et dixit mihi:? iterum audi. Et nune corpus hoe tuum eustodi 
mundum atque purum, ut spiritus ille, qui inhabitat in eo, testimonium 
reddat.illi; et salvetur corpus tuum. Vide ergo, ne aliquando persuadearis 
et in cor tuum ascendat, quod corpus tuum pereat, et abutaris eo? in 
libidinibus. Quodsi corpus tuum maeulaveris, maculabis momento spi- 
ritum sanctum, et si maeulaveris corpus tuum, non vives. Dicó ei: 
domine, quodsi per ignorantiam aliquid admissum est, antequam audirentur 
haee verba, quomodo salvatur homo, qui maculat corpus suum? — Et ait 
mihi: dé prioribus quidem faetis, quae per ignorantiam admissa sunt, 
remedium tribuere solus Deus potest; ilius enim est ommis potestas. 
Sed custodi nunc te, et misericors Dominus fortasse prioribus delictis 
remedium dabit, si in futurum corpus vel spiritum tuum non maculaveris ; 
consortes enim ambo sunt, et aller sine altero non inquinatur. Utraque 
ergo conserva munda, et vives Deo. 


SIMILITUDO SEXTA. 


(s) Cum sederem domi et orarem Deum ob ea :quae videram, et de 
mandatis eius disputarem, esse ea bona, forlia ac honesta et laeta, 
et quae possint salutem homini adferre, dicebam intra me haec: felix 
ero, si in his mandatis ambulavero, et si qui in eis ambulaverit, beatus 
erit, Et haec intra me dum loquor, video eum, [quem et prius,] subito 
iuxta me sedere. Et ait mihi: quid dubitas de mandatis, quae tibi 
praecepi? Bona sunt, et nihil omnino dubitaveris; sed indue fidem Do- 
mini, et in his ambulaveris ; ego enim in illis dabo tibi vires. Haec mandata 
utilia sunt his, qui delictorum suorum acturi sunt poenitentiam. Si enim non 


6) quemadmodum p. Quo pacto Vat. 


2) dispularem Vat. qui pron. ea re- 
absque seq. salulem. 


licit post seq. esse; idem deinde salu- 


1) Dedi quae per ignorantiam admis- 
sae sunt ducibus Mss. C., Lamb., Vat., 
ubi que per ignorantiam. admiserunl: cui 
lectioni favet Pal. de prioribus quidem 
faclis, quae per ignorantiam | admissa 
sunt; vulg. qui per ignorantiam admise- 
runt. Cfr. Clem. Rom, Hom. XIX, 22. ed. 
Dressel. 

8) οἱ excidit. Vat., 
spiritum. 

. 9) Consorles enim. sunt. ambo aller- 
ulrum ef. sine altero non. inquinabur Vat. 

10) enim Vat, cum quo et Pal. et 
Fab. St. subinde scripsi conserva p. serva 
vulg. 

. Sim. VI. 
bit Vat. 


qui in fine ac 


1) Similitudo VIII inscri- 


lem hominis afferre intra. me dicebam hec. 

3) Sic rectius Lamb. Pal. Vat. p. Io- 
querer vulg. In. Mss. Pal. Vat. vocc. quem 
et prius non extant, sub finem οἱ dicen- 
tem hec mihi inv. Vat. 

4) in illis om. Vat. 

5) anie gestorum Vat. absque seq. 
sunt, tum in his ambulaverit. 


6) honesto Pal, deinde spiritu p. 
spiritui. 

Cap. ΤΠ. 1) auditam hanc ezsolutio- 
nem. Pal. 


2) Ante ilerum interpunxi cum Pal, 

3) ei Pal. 

4) Scribendum esse videtur spiritum 
sanclum p. corpus tuum. 


32* 


500 


verint, 
huius seculi. 


custodire haec mandata; neque deinceps peccetis. 
plurimum ex prioribus recidelis. 
Haec a me dieta sunl vobis.' 
eamus in agrum, 


non peccaveritis , 
ambulate, et vivelis Deo. 
meeum locutus est, ait mihi: 
tibi ostendam. — ,Eamus,' 


vestimentorum colore coccineo. 


HRRMAE PASTOR. LIBER ΠΙ. 


Quicunque igitur agilis poenitentiam , 
Induite vero^ omnem virtutem et aequitatem, et. poteritis 


inquam, ,domine.' 
eampum ; el ilie ostendit mihi iuvenem pastorem, ) 
Pascebat autem pecora copiosa, et^ 


SIMILIT. VI. (A) 
abiicile a vobis nequitiam 


Si enim deinceps 
In mandatis meis 
Postquam haec 
et pastores pecorum" 
*Et venimus in quendam 
vestitum synthesim 


pecora illa velut in voluptatibus erant, οἱ plurimis delieiis, et hilaritate 


exsultabant, et exsultantia discurrebant huc atque illuc. 
ex grege suo pereipiebat voluptatem ; 


vehementem! 


Et ipse pastor 
et vultus. pasloris 


illius valde hilaris erat, inter pecora discurrentis. 


Ait mihi angelus: 
Et dixit mihi: 


(4) HI. 
inquam, ,domine.' 
est. 
oblectans cupiditatibus; et pereunt. 


ides autem hunc pastorem ?^ ,Video,' 
ο nuntius dulcedinis ae voluptatis 
Mie ergo corrumpit mentes servorum Dei, et avertit? eos a veritate, 


Obliviscuntur enim mandata Dei. vivi, 


el in luxuriis conversantur et in^ deliciis vanis, et corrumpuntur ab hoc 
nuntio malo, aliqui eorum usque ad mortem, aliqui vero usque ad de- 
lecüonem.| Dico ei: ,domine, non intelligo, quid sit. ad mortem, et 
quid ,ad defectionem. Audi inquit: ,quaecunque pecora vidisti valde 
laeta et exsultantia, ii sunt qui in perpetuum? a Deo discesserunt, et 
(radiderunt se desideriis huius seculi. — lis? ergo non est per poenitentiam 
regressus ad vitam; quoniam quidem adiecerunt ad reliqua delicta sua, 
et nomen Domini nefandis insectati sunt verbis. Huiusmodi homines 
morli sunt deslinati. Quae vero vidisti pecora non exsultantia, sed uno 


* Hy9ov elg πεδίο», καὶ [δείχνυσί μοι] παῖδα νεανίσκον ἐνδεδυμένον 
σύνθεσιν ἐνδυμότων κροπαίων͵, -βύσκοντα πρόβατα πολλὰ λίαν’ καὶ τὰ 
πρόβατα ταῦτα ἦν ὡσεὺ τρυφῶντα καὶ Mov σποταλῶντα, xal ἱλαρά, 
σπιρτῶντα ὧδε κἀπεῖ. Καὶ αὐτὸς ó ποιμὴν πάνυ [λαρὸς ἐπὶ τῷ ποι- 
μνίῳ αὐτῷ (lege αὐτοῦ) ἦν, καὶ περιέτρεχε τὰ πρόβατα, Καὶ ἄλλα 
πρόβατα σπαταλῶντα xol τρυφῶντα iv τόπῳ ἑνὶ, οὗ μέντοι σηιρτῶντα, 


j Kol λέγει por" βλέπεις τὸν ποιμένα τοῦτον; Βλέπω, φημὶ, πύριε, 
Οὗτος, φησιν, ἄγγελος πτρυφῆς παὶ ἀπάτης, ἐστὶν οὗτος ἐπτρίβει τὰς 
ψυχᾶς τῶν δούλων τοῦ Θεοῦ, xol παταστρέφἑι ἀπὸ τῆς ἀληθείας, ἆπα- 
τῶν αὐτὰς ταῖς ἐπιθυμίαις ταῖς πονηραῖς, ἐν αἷς ἀπόλλυνται ἐπιλαν- 





ϐ) ergo Vat., qui exhibet el poteris 
hec custodire mandata nec polest. hoc ad- 
ipiatis, Nichil ergo adiciencieutes (sic) plu- 
fimum ez prioribus recilelis. 

1) loculus est mecum. Val. 

.. 8) pecorum pastores inv. Vat, Quia 
hisce in Visionibus multi Pastores appa- 
reni, eapropter Hermae opus Origenes 
appellat librum de Pastoribus. of. At 
Benedictinus editor, lectione hac reiecta, 
locum Origenis T. I. p. 140. col. 2. D. 
ex Mss. sic restituit: sed οἱ Pastoris li- 
ber, Gali. 


9) ibi Vat. Graeca sunt in Doctr. ad 
Antioch. n. 18. p. 261. 262. Recte Pa- 
stori Angelo illecebrarum , dulcedinis ac 
voluptatis datur Synthesis coccinea, quam 
nemo nescit vestem fuisse preciosam, ele- 
gantem , coenaloriam, indicem laetitiae, 
atque a mollioribus solitam indui. Cot. 

10) Codici Vat. exciderunt vocc. pe- 
cora copiosa, ef, sub (inem scr. εἰ exul- 
tantes. discurrebant. huc. illuc. 

11) vehementer Vat., in [πο discur- 
015. Ista. Pseudo - Athanasii (doctr. ad 
Anlioch.: Aliasque vidi oves, luzuriantes 


WERMAE PASTOR. LIBER III. SIMILIT. VI. (B) 901 


ambulaverint in eis, frustra agent poenitentiam. Quicunque igitur agilis 
poenitentiam, abicite a vobis omnem nequitiam. seculi huius, quae con- 
sumit vos, et induile vos omnem virtutem aequitatis, ut possitis custodire 
haec mandata, ut non postea aliquid adiciatis ad peccata vestra. Nihil 
igitur adicientes exceditis a prioribus peccatis vestris, et in mandatis 
meis ambulatis, et vivelis Deo, Haee a! me dicta sint vobis. Et eum 
haec locutus esset, ait mihi: eamus in agrum, ut pastorem pecorum tibi 
ostendam. Et ego dixi: eamus, domine. Venimus in campo quodam, 
ubi ostendit mili iuvenem pastorem, vestitum habentem colore vestimen- 
lorum crocinum, pascentem pecora? copiosa. Eaque pecora velut in 
delitiis erant, et satis luxuriabantur, et in hilaritate exultabant discur- 
rentia huc et illuc. Et ipse pastor magnam ex suo grege percipiebat vo- 
luptatem; et vultus eius valde hilaris erat, et inter pecora discurrebat. 


(m) Π. Ait mihi: vides, inquit, pastorem hune? Video, inquam, 
domine, Hie est, inquit, nuntius dulcedinis ac voluptatis. Hic ergo 
corrumpit mentes servorum Dei, everltque eos a veritate, et astricti 
cupiditatibus nequissimis, in. quibus pereunt, obliviseuntur mandata veri 
Dei, et voluptatibus delitiisque vanis conversantur. Et corrumpuntur ab 
hoe nuntio [aliqui usque ad mortem], aliqui vero usque ad defectionem. 
Dico ei: domine, non intelligo, quid sit ad mortem, et quid sit ad 
defectionem. Audi, inquit: quaecunque pecora vidisti valde laeta et 
exuliantia, hi sunt qui in perpetuo a Deo exciderunt, adhaerentque vo- 
luptatibus seculi huius. His ergo non est locus per poenitentiam regre- 
diendi ad vitam.  Adiecerant enim ad alia delicta sua etiam aliud maius, 
ut Domini nomen nefandis insequerentur blasphemiis. Huiusmodi ergo 
homines morli sunt destinati. — Nam pecora, quae vidisti non exul. 


Θανόμενοι τῶν ἐντολῶν. τοῦ ζῶντος τοῦ θεοῦ, sul πορευόµενοι͵ [ἐν] ταῖς 
ματαίαις τρυφαῖς xot ἀπάταις τοῦ βίου τούτου. Zh καὶ ἀπόλλυνται 
ὑπὸ τοῦ ἀγγέλου τούτου εἰς θάνατον καὶ παταφθοράν. tym αὐτῷ' 
οὐ Τινώσκω, κύριε, τί ἐστιν sig θάνατον καὶ καταφθοράν. Καὶ λέγει 
μοι ἄκουέ, φησιν. A ede πρόβατα, ἱλαρὰ καὶ σχιρτῶντα, οὗτοί εἶσιν 
οὗ ἀπεσπασμένοι ἀπὺ τοῦ Θεοῦ εἰς τέλος, wed παραδεδωκότες ἑαυτοὺς 
ταῖς ἐπιθυμίαις. τοῦ αἰῶνος τούτου. "Ev τούτοις μετάνοια ζωῆς οὖν 
ἔστνν, ὅτι καὶ τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ δι αὐτοὺς βλασφημεῖται * τῶν τοι- 
ούτων ἡ ζωὴ θάνατός, ἐστιν. "4 δὲ εἶδες μὴ σπιρτῶντα, ἀλλὰ ol ev 
τόπῳ βοσλόμενα, οὗτοί ciat οὗ ὑπαραδεδωκότες μὲν τῇ τρυφῇ καὶ ἀπάτῃ 
ἑαυτοὺς, εἰς δὲ τὸν κύριον μὴ βλασφηµήσαντες. Οὗτοι οὖν κατεφθαρ- 





οἱ deliciantes uno in loco, mec lamen et Fab. St. eorum, idem om. malo, tum 
excsullantes, veteri Interpreti restituenda, exh. alii p. aliqui. 
e euius versione librarii incuria videntur 4) οἱ om. Yat. 
excidisse. Apud ipsum namque paullo 5) hi sunt gui im perpetuo Vat. 
post haec leguntur: Quae wero vidisti 6) his Yat, ibidem adiecerunt ad. γε- 
pecora mon ezsullantia etc., quae sane lica delicia sua eliam momen domini im 
omissa praecedentia arguunt. Gall. nefandis: seculi. sunt. verbis. 

Cap. I. 1) Ait mihi vides hunc pa- . 
storem Vat. Cf. Doctr. ad Antioch. n. 18.19. Sim. VI. 1) ad Pal. 

2) vertit. Vat. 2) pascen mendose Pal. 


3) in adiunxi ex Vat., mox cum eodem Cap. H. 1) astrictos Pal. 


502 HERMAÁE PASTOR. LIBER HII  SIMILIT. VI. (A) 

loco vescentia, ii sunt qui tradiderunt se quidem deliciis ac voluptatibus, 
nihil vero nefandum in Dominum locuti sunt. Li igitur non? defecerunt 
a veritate, ideoque repositam adhue habent spem vitae in poenitentia. 
Defectio enim habet spem aliquam redintegrationis; mors vero perpe- 
iuo tenetur interitu. Rursum progressi sumus paululum, et ostendit 
mihi pastorem magnum , et velut agrestem figuram habentem , amietum 
pelle alba eaprina, peram gestantem in humero, et manu virgam nodosam 
et valde duram, et flagellum in manu, aspectum. autem trucem ei sae- 
vum habebat, ut posset terrere aliquos: talis erat aspectus eius. Hic 
ergo accipiebat ab illo iuvene pastore ea pecora, quae delicias" quidem 
agebant, sed non exsultabant; et compellebat ea in praecipitem locum 
quendam aec spinosum tribulisque confertum, usque adeo, ut de spinis 
et tribulis se non possent explicare; sed implicita ibi pascebantur spi- 
nis et tribulis, et graves cruciatus experiebantur ex verberibus eius: agebat 
enim ea, et nec consistendi eis locum aut tempus permittebat. 


(9) HII. *Cum viderem ergo! sie ea flagellari et miserias experiri, 
dolebam pro eis, quia valde cruciabantur, nee ulla requies eis dabatur. 
Dieo ad pastorem illum, qui erat mecum: ,quis est, domine, hie pastor 
tam implaeabilis et tam amarus, qui nullo. modo miseratione? movetur 
adversus haec pecora ?' ,Hic, inquit, ,pastor, de^ iustis quidem nuntius 
est, sed praepositus poenae. uie ergo traduntur, qui a Deo aberra- 
verunt,* et servierunt desideriis ae » voluptatibus seculi huius.  Punit 
ergo eos, sicut meruit unusquisque eorum, saevis variisque poetis.' 
Vellem, inquam, ,nosse, domine," varias has poenas, cuiusmodi essenL' 
Audi' inquit: ,variae poenae atque tormenta haec sunt, quae homines 


µένοι εἰσὶν ἀπὸ τῆς ἀληθείας: ἐν τούτοις Big ἐστι μετανοίας, ἐν ᾗ ᾗ 
δύνανται ζῆσαι, Ἡ παταφθορὰ οὖν ἐλπίδα ἔχει ὀναστάσεως ἕως (dele) 
τινός ᾿ 0 δὲ θάνατος ἀπώλειαν i ἔχει αἰώνιον.͵ Ηόλιν προέβηµεν pov, καὶ 
δείηνυσί μου ἕτερον ποιμένα μέγαν, ὡς ἄγριον τῇ ἰδέᾳ, περικείµενον 
δέρµα αἴγιον λευκὸν, καὶ πήραν τινὰ ege ἐπὶ τὸν ὤμον, xoi ῥάβδον 
σκληρὰν λίαν, ed ὄξους ἔίουσαν, καὶ τὸ βλέμμα είχεν πμιρὸν, ὥστε 
φόῤηθῆναί με αὐτόν. Οὗτος οὖν ὁ ποιμὴν παρελόμβανε τὰ πρόβατα 
ἀπὸ τοῦ ποιµένος τοῦ πρώτου τοῦ νεανίσχου , ἐπεῖνα τὰ σπαταλῶντα 
nol τρυφῶντα, μὴ σμιρτῶντα δὲ, καὶ ἔβαλλεν αὐτὰ gg τινα τόπον 
πρημνώδὴ sol ὀκανθώδη. καὶ τριβολώδη" ὥστε ἀπὸ τῶν ἀκανθῶν καὶ 
τριβόλων e δύνασθαι ἐππλέξαι τὰ πρόβατα, ἀλλ ἐμπλέκεσθαι ταῖς 
ἀνάνθαις xol τριβόλοις, xol Mov ἐταλαιπώρουν δερόµενα ὑπ) αὐτοῦ ' 
καὶ ὧδε κἀκεῖ περιέλαυνεν αὐτά: καὶ ὅλως ἀνώπαυσιν αὐτοῖς οὖν ἐδίδου, 
, 0002 ὕσταντο. 


1) exultantes — vescentes Vat., dein hii 
p. 4, in fine in domino locuti sunt. 

8) non et mox spem om. Val, in fine 
eSt penitentiam. ln graecis quoque deest 
οὐχ. Sensus: defecerunt quidem a veritate, 
spes auiem ilis est eic. 

9) reintegrationis Vat., tum mors vero 
in perpetuo tenetur. interitu. 

10) et velud agrestam figuram amiclum 
pelle alba. capram. peram. gesiantem. in 


humero οἱ in manu virgam modosam et 
vehemenier durum flagellum. in /— manu. 
Aspectum autem. amarum et sevum ha- 
bebat ut. possit horrere aliquis Vat. 

11) deliciis Vat. Excidit haud dubie 
praep. im. 

12) compellebant Vat., dein exli, Us- 
que adeo de spinis et (ribulis «on pos- 
Sent se explicare". sed implicita ibi pascen- 
Ar spinas οἱ tribulos eb graves cruciatus 


HERMAE PASTOR. LIBER II SIMILIT. VI. (B) 503 


tantia, sed uno loco vescentia hi sunt qui tradiderunt se quidem de- 
litis ae. voluptatibus; nihil autem nefandi in Dominum loquuti sunt. Hi 
igilur corrupti defecerunt a veritate, ideoque adhue repositam habent spem 
vitae in penitentia. Defectio ergo habet aliquam spem redintegrationis ; 
mors vero perpetuo tenetur in interitu. Cumque aliquantulum progressi 
essemus, ostendit mihi pastorem magnum, velut agrestem figuram, ami- 
etum pelle alba eaprina, peram gestantem in humero et virgam in manu 
nodosam ae vehementer duram et flagellum grande. Aspectum? autem 
amarum saevumque habebat, ut etiam posset horreri. Ἠίο pastor aeci- 
piebat ab illo iuvene pastore ea pecora, quae in delitiis quidem [se] 
gerebant, sed non exultabant, Eaque compellebat et in praecipitem 
locum quendam ae spinosum dolisque? repletum mittebat usque eo, ut 
de spinis tribulisque non possent se explicare, sed implicita ibi pasce- 
rentur. Spinas tribulosque et graves cruciatus experiscebantur, agebat- 
que ea^ hue et illuc, nec ullam eis requiem dabat, nee consistere eis 
ullo loco permittebat. 


(0) HL Quae cum viderem ego sie flagellari et miserias experisci, 
dolebam pro eis, quod tantum cruciarentur, et nulla eis requies daretur. 
Dico illi pastori, qui mecum erat: quis est, domine, hic pastor tam im- 
placabilis et amarus, qui nullo modo movetur in iniuria horum pecorum ? 
Et dixit mihi: hie, inquit, pastor de iustis quidem nuntius est; sed 
praepositus est poenae. Huic ergo tradentur hi, qui a Deo exerraverunt, 
et servierunt desideriis ac voluptatibus seculi huius. Punit itaque eos, 
sicut meruit quisque eorum, saevis variis poenis. Volebam, inquam, 
domine, nosse varias poenas has, cuiusmodi sunt. [Audi, inquit: variae 
poenae alque tormenta haec sunt,| quae homines quotidie in vita sua 


* Ἀλέπων οὖν αὐτὰ ἐγὼ οὕτως μαστιζόμενα ol ταλαμπωροῦντα, 
ἐλυπούμην ἐπ αὐτοῖς , ὅτι οὕτως ἐβασωνίζοντο, καὶ ἀνοχὴν ὅλως οὖν 
εἶχον, Καὶ λέγω: τῷ ἀγγέλῳ τῷ pet ἐμοῦ Μαλοῦντι' κύριε, τίς ἐστιν 
οὗτος ὁ ποηνῆν, ó ἄσπ]αγχνος xol TunQO ; Καὶ λέγει μοι’ οὗτός ἐστιν 
ὁ ἄγγελος τῆς τιμωρίας" ἐν δὲ τῶν ἀγγέλων δικαίων ἐστὶ, τεταγμένος 
δὲ ἐπὶ τῆς τιμωρίας. Παραλαμβάνει οὖν τοὺς ἐποπλανηθέντας ἀπὸ 
τοῦ Θεοῦ, xo πορευθέντας ἐν ταῖς ἐπιθυμίαις αὐτῶν ' καὶ τεμωρεῖται 
αὐτοὺς, παθὼς ὔξιοί εὐσιν, δειναῖς καὶ ποινίλαις τιμωρίαις. «έχω αὐτῷ ' 
ἤθελον γνῶναι, κύριε, τὰς πονµίλας ταύτας τιμωρίας, πταπαί low. 
" Auove, gut» of ποµιίλαι τιμωρίαι xol βάσανοι, βιωτναί εἶσι βάσανον. 


ezperibaniur ez verbis eius, seq. eis 4) erraverunt Vat., deinde mundi p. 
omittens, huius seculi. 


5) Volebam inquam domine nosce Vat., 


Cap. HL 1). Cum ergo viderem Vat, ος quo in fine dedi essenf p. sunt vulg. 


mendose dein qui quia p. quia. Cf. Doctr. 
ad Antioch. n. 19. 
2) miseratione om. Vat. eau 
: 3) Ha, nec aliud Pal, ubi deinde 
v u H 
3) de protuli ex Pal. Yat. et cum possunt mulatum in possint p. possent, 


lexiu graeco p. vulg. pro. Huc spectat 
Orig. hom. 1, 1. im Ps. 37. T.XIL P. n Lum implisiti p» implicite, 


p. 241. ed. Lommatzsch. 4) eos Pal. 


2) aspeciu. Pal. 


904 HERMAE PASTOR. LIBER ΠΠ. SIMILIT. VI. (A) 


quotidie in vila sua? patiuntur, Alii enim detrimenta patiuntur, alii 
inopiam, alii diversas acrimonias;' quidam inconstantiam, alii iniurias 
ab indignis patientes , multaque alia exercitia et incommoda. Plurimi 
enim inconstanti consilio multa conantur, nec quiequam conducit eis; 
et dieunt in actibus suis successum se non habere. Suecurrunt iis ea, 
quae? nequiter fecerunt, et Dominum causantur. Cum igitur perpessi 
fuerint omnem vexalionem et omne" incommodum, tune traduntur mihi 
ad bonam admonitionem, et firmantur in fide Domini, et per reliquos 
dies vilae serviunt Domino mente purs. Et cum coeperint delictorum 
agere poenitentiam, tunc ascendunt in praecordia" eorum opera sua, 
in quibus se nequiter exercuerunt; et tune dant Deo honorem, dicentes, 
jusium judicem eum esse, meritoque se omnia esse perpessos secundum 
faeta sua? [n reliquum vero serviunt Deo mente pura, et successum 
habent in negotiis suis omnibus, accipientes a Domino quaecunque 
poscunt. Et tunc gratias agunt. Domino, quod sint mihi traditi; nec 
iam quiequam crudelitatis patiuntur. 

(à) IV. Dieo illi: ,etiam nunc, domine, demonstra mihi Quid 
inquiris?' inquit^ Dixi ei: ,an per idem tempus crucientur, qui discedunl 
a umore Dei, quantum usi fuerint falsa dulcedine ac voluptatibus t* Ait 
mihi: ,per idem tempus etiam cruciantur Et dixi ei: ,exiguum igitur* 
erueiantur; oportebat aulem? eos, qui sic percipiunt voluptates, ut Do- 
minum obliviscantur, septies tantum pati poenarum. ' Ait. mihi: ,fatuus 
: es, nec intelligis huius poenae virtutem. — Et dixi: ,si enim intelligerem, 
domine, non interrogarem, ut demonstrares mihi. *,Audi,' inquit, ,quanta 
sit vis utriusque, dulcedinis ac poenae?  Dulcediuis" una horasuo spatio 
terminatur; poenae? vero una hora triginta dierum vim possidel.  Qui- 
cunque igitur uno die perceperit fallacem? dulcedinem ae voluptatem, 
unoque die cruciatus sib, anni spatium dies ille cruciatus eius valebit. 
Ita, quot dies perceperit quisque voluptatem, totidem annis cruciatur. 
Vides igitur, inquit, exiguum esse tempus mundanae" dulcedinis ac vo- 
luptatis, poenae vero Lormentorumque amplius. 


Env γὰρ, ἀποστῶσι τοῦ Θεοῦ, νοµίζοντες ἐν ἀναπαύσει εἶναι καὶ 
πλούτῳ, τότε τηιωροῦνται οὗ μὲν ζημιούμενον, of δὲ ὑστερούμενοι, of 
δὲ ἀσθενείαις ποιμίλαις περιπίπτοντες , ἄλλοι ἐν ἀπαταστασίαις, ἕτεροι 
ὑβριζόμενοι ὑπὸ τῶν ἐλαττόνων, καὶ ἑτέραις ποιμίλαις πράξεσι, Πολλοὶ 
γὰρ ἀκατασσάντες ἐν ταῖς βουλαῖς αὐτῶν ἐπιβάλλονται εἷς πολλὰ πράγ- 
ματα, xol οὐδὲν αὐτοῖς ὕλως ὁποβαίνει, παν , δυσχεραίνουσιν, καὶ οὐ 
γινώσπουσιν, ὔτι διά τὰ πονηρᾶ, & ἔπραξαν, οὖν εὐοδοῦνταν" καὶ λοιπὸν 
αἰ[τιῶνται] τὸν κύριον, καὶ οὖν ἀνέγονται τὰς Λλοιπὰς ἡμέρας αὐτῶν 
ἐπιστρέψαντες δουλεῦσαι τῷ Θεῷ ἐν λαθαρᾷ παρδίᾳ. -ᾱν δὲ εµετανοή- 
σωσι PT) ἀνωνήψωσι, τότε συνιῶσι, ὅτι διὰ τὰ ἔργα. αὐτῶν τὰ πονηρὰ 
οὖν εὐοδοῦντο" xol οὕτως δοξάζουσι τὸν πύριον, ὅτι δίκαιος αριτής 
ἐστιν, «ol δικαίως ἔπαθον, καὶ ἐπαιδεύθησαν κατὰ τὰς πράξεις αὐτῶν. 


6) in vila sua cotidie transponit Vat. 10) omne non leg. in Vat., ubi mox 

T7) detrimentis — inopia — diversis in fidem domini. et reliquos dies serviunt. 
egrimoniis Vat., et sub finem mullisque 11) tunc. ascendent in praecordiis Vat., 
alis exercitiis incommodis. dein gesserunt p. ezercuerunt, quod man. 

8) ne quicquam pervenit eis. recens margini adscripsit. 

9) sucurrit his que (erat qui) Vat. 12) meritoque se omnia esse passos 


HERMAE PASTOR. LIBER III SIMILIT. VI. (B) 905 
patiuntur. Ali enim detrimentis puniuntur, alii inopia, alii diversis aegri- 
moniis, quidam inconslantia. Alii iniurias ab indignis patientes, multis 
incommodis fatigati, inconstantes effecti plurima consiliantur, et nihil ad 
effectum perducunt. Et ducunt se in actibus suis nihil proficientes ;' 
nec succurrit illis, quae nequiter fecerunt. Adhuc et Dominum Deum 
eausantur, cum fuerint passi omnem vexationem et incommodum. — Tune 
tradentur mihi ad bonam admonitionem, et firmantur in fide Domini. 
Et reliquos dies vitae suae serviunt Domino mente pura, eum coeperint 
delictorum agere poenitentiam. Tunc ascendunt? in praecordis eorum 
opera sua, in quibus nequiter gesserunt, et tune Deo dant honorem 
dicentes, iustum eum iudicem esse, meritoque se omnia passos secundum 
sua unumquemque" facta. In reliquo vero serviunt Domino mente pura, 
et successum habent in negotiis suis omnibus, accipientes a Domino 
quaecunque pelierint. Et tunc Deo gratias agent, quod sic mihi traditi 
sunt, nec iam quicquam crudele patiuntur. 


(2) IV, Dico ei: etiam nune, domine, hoc mihi demonstra. Et dixit 
mihi: quid inquiris adhuc? Et ego dixi: domine, dic mihi, si! per idem 
tempus erucientur, qui desciseunt a metu Dei, per quantum abusi fuerint 
dulcedinem ac voluptatem? seculi. Ait mihi: per idem tempus cruciantur. 
Et dixi: multum exiguum, domine, cruciantur, cum oporteat eos, qui sic 
percipiunt voluptates et Dominum obliviseuntur, sepes tantum pati poenas. 
Et dixit mihi: fatuus es, nec intelligis vires huius poenae. Et ego dixi: 
domine, si intelligerem, non interrogarem te, ut monstrares mihi. Audi, 
inquit, quae ita sunt. Una dulcedinis hora suo spatio terminatur; poenae 
vero una hora triginta dierum vim possidet, Quieunque igitur uno die 
abusus fuerit dulcedinem ac voluptatem, unius diei horae sunt duodecim. 
Erat" ergo eius cruciatus annispatium. Itaque quot dies perceperit quis 
voluptatem, totidem annis cruciatur. Vides ergo, exiguum esse tempus 
dulcedinis ac voluptatis, poenae vero ae tormentorum amplum, 


9 Axove οὖν ἀμφοτέρων τὴν δύναμιν, τῆς τρυφῆς καὶ τοῦ βωσάνου. 
Τῆς τρυφῆς xol τῆς ἀπάτης ó χρόνος ὥρα ἐστὶ μία τῆς δὲ βασάνου 
(Qo πριάκοντα ἡμερῶν δύναμιν ἔγουσαι, Ἔὰν οὖν μίαν -ἡμέραν, τις 
τρυφήσῃ ol ἀπατηθῇ, μίαν δὲ ἡμέραν βασανισθῇ, ἐνιαυτοῦ ὁλοκλήρου 
loyov ἔχει 9j ἡμέρα ἐπείνη τῆς βασάνου. "Ὅσας otv ἡμέρας τρυφήσῃ 
τις, τοσούτους ἐνιαυτοὺς βασανισθήσεται. . Bini οὖν, ὔτι τῆς τρυφῆς 


xol ἀπάτης ὁ χρόνος οὐδέν ἐστιν, τῆς δὲ τιμωρίας καὶ βἀσόνου πολύς. 


secundum. facla. sua scilicet quisque eorum 
Voat., cuius lectionis sensus in Codice 
Pal. clarius expressus legitur. 

Cap. IY. 1) ei Yat. 

2) Quid inquit requiris Vat. 

3) dimi ei. Si per idem tempug cru- 
ciautur quo discendunt a. metu quantum 
usi fuerint dulcedine ac voluptatibus Vat. ad 
cuius oram man. sec. quo discedunt ὁ viciis. 

4) inquam Vat. 

5) enim Vat., in fine penas. 

6) voluptatis Vat. 

7) Dulcedinis om. Vat. 
Antioch. l. c, 


Cf. Doctr. ad 


8) pena. Vat. 

9) fallacem om. Vat., ubi unoquoque 
p. ποιο, lum erucialus absque ille. 
Locus laudatur ab Origene hom. VIII. in 
Num. T. X. p. 71. ed. Lommatzsch. 

10) tempus esse Vat., voc. mundanae 
omisso. 


Cap. 1Π. 1) perficere Pal. 
2) ascendit Pal. ' 

3) unusquisque Pal. 

Cap. IV. 1) sic Pal. 


2) Ita Pal. nonnunquam. 
3) Potius erit legendum. 


506 HERMAE PASTOR. LIBER HL  SIMILIT. VI. VII. (A) 
domine, quoniam non intelljgpo ommnino' tempora 
haec dulcedinis, voluptatis ac poenae, lucidius mihi de his expone." Re- 
spondit mihi dicens: jnsipientia tua tihi perseveranler inhaeret Nonne 
vis potius mentem (uam purificare, el Deo servire? Vide, ne forte tem- 
pore exacto iu insipiens reperiaris? Audi nune, quemadmodum vis, 
que facilius intelligas. "Qui uno die commiserit se deliciis ac* volu- 
piatibus, et fecerit, quiequid appetit animus eius, plurima repletur stultitia, 
nec intelligit quid admittat; ae die postero obliviseitur quid fecerit 
pridie; duleedo enim et voluplas mundana? nullam memoriam habent 
propter stultitiam, quae insita est illis. Cum vero uno die accesserit 
homini cruciatus ae poena, toto anno lorquetur; magnam enim memo- 
riam possidet poena. Toto igitur anno dolens meminit, et tunc recor- 
datur dulcedinis illius vanae ae voluptalis, et sentit. propterea se poenas 
pati Quicunque igilur se dulcedini et voluptati tali. tradiderint,^ sic 
puniuntur; quoniam vitam habentes ipsi se reddunt obnoxios morti. 
Dixi ei: ,quae sunt, domine, voluptates noxiae?^ Omni; inquit, ,homini 
voluptas est, quodeunque libenter faeit. Etenim iracundus, satisfaciens 
moribus suis, pereipit voluptatem suam; et adulter et ebriosus et de- 
tractor? et mendax et cupidus et íraudator et quicunque iis simile 
aliquid admittit, morbo suo parens, percipit ex ea re voluptatem. Παρ 
omues dulcedines ae voluptales noxiae'" sunt servis Dei. Propter has 
ilaque cruciantur, et. patiuntur poenas. Sunt etiam voluptates salutem"? 
hominibus afferentes. — Mulli enim,? opera bonitatis facientes, pereipiunt 
voluptatem, dulcedine sua tracti. Haec ergo voluptas ullis est servis 
Dei" et vitam parat huiusmodi hominibus. lllae vero noxiae,^ quae 
supra diclae sunt, tormenta et poenas pariunt. Quicunque vero per- 
manserint^ in illis, nec admissorum suorum egerint poenitentiam, mortem 
sibi acquirent.' 


(4) V. Dixi ei: 


SIMILITUDO VII. 


Poenitentibus faciendos esse poenitentiae dignos fruclus. 


(a) Post dies paucos video illum in eo campo, in quo pastores 
illos ante videram, et ait mihi: ,quid inquiris? ,Veni' inquam ,.,rogare 


* j^ τρυφῶν xol ἀποτώμενος, καὶ πράσσων ἃ βούλεται, πολλὴν 
áo οσύνην ἐνδέδυται' ἀντὶ γὰρ τῆς πρυφῆς καὶ ἁπήάτης fuo TW μέρας 
ἀποτίσει βάόανον μεγάλην, ἐνιαυτὸν τῇ ἡμέρα. 


t Καὶ λέγω τῷ ἀγγέιρ' ποῖοαν τρυφαί, εἶσι βλαβεραί; 4έγε μοι, 
1]ᾶσα πρᾶξις Senor] τρυφή, ἐστιν. Νῶν ἡδέως ποιεῖ αὐτήν. Γο eel 
ὀξύγολος τῷ ἑαυτοῦ πάθει τὸ ἑκανὸν ποιῶν τρυφᾷ ᾿ ὁμοίως καὶ ὁ µοι- 





Cap. V. 1) fta Pal. Vat. et Fab. Si. 
p. omnia Cot. Subinde in Vat. tempora 
huec dulcedinis ac volupialis pene. 


editioge praetermissa. Subinde οἱ facil 
quicquid. desideral animus eius plurima 
stulitia. veplefus est. nec. intelligit. quid 


2) stultilia tua perseveranter libi he- 
rel Yat. 

3) we quando lempore exacto tu. stul- 
[us veperiaris Vat. 

4) Textui- reddidi voec. deliciis ac a 
Gallandio et Hefelio in quarta quoque 


admiltit. Vat. 

5) mundana om. Vat., in (ine illi p. 
fllis. Graeca ex Doctr. ad Antioch. l. c. 
desumpta neque versioni vulg., neque illi 
omnino conveniunt, quam evulgaviex Pal. 

6) hominis Vat., deinde lorqueretur. 


HERMAE PASTOR. LIBER [H. SÍMILIT. VE. VII, (B) — 507 


(m) V. Et dixi ei: domine, quoniam non intelligo omnino tempora 
haec dulcedinis ac voluptatis et poenae, lucidius de his mihi expone. 
Ait mihi: stultitia tua tibi perseveranter haeret, nec vis mente iua pu- 
rificari! et servire Deo. Vide, ne aliquando tempore peracto stultus re- 
periaris. Audi ergo nunc, sieut vis, quo? facilius intelligas. Qui uno 
die commisit se delitiis ae voluptatibus et facit, quicquid desiderat 
anima eius, maxima est stulüitia repletus, nec intelligit quid admittat. 
Et sie postea obliviscitur quid egit pridie. Dulcedo et voluptas memo- 
riam non habent propter stultitiam, quae inest 115, Cum vero uno die 
accesserit homini cruciatus alque poena, toto torquetur anno; magnam 
enim memoriam possidet poena. Toto anno dolens meminit tunc et 
recordatur dulcedinis illius ac voluptatis, et sentit propterea se pati 
poenas. Quicunque. ergo se duleedini voluptatibusque iradiderint, sic 
puniuntur, quoniam talem vilam habentes morti se obnoxios fecerunt. 
Et dixi ei: quae sunt, domine, voluptates nocivae huiusmodi? — Et dixit 
mihi: omnis actus delitiarum, [et] quodeunque delitiosus homo libenter 
facit. Nam iracundus in sua opera luxuriatur, et adulter et ebrius et 
infamator et mendax et cupidus et fraudalor, οι quicunque his similia 
facit, morbo suo satisfacit. Luxuriatur ergo et iste in aetu suo. Hae 
omnes dulcedines? ac voluptates nocivae sunt Dei servis. Propter has 
autem crueiantur, et patiuntur poenas. Sunt autem et voluptates salvan- 
tes homines; multi enim opera bonitatis facientes delectantur, propria 
voluntate ducti. Ilaec ergo delectatio utilis est Dei servis, el vitam 
parat huiusmodi hominibus. Παρ vero delectationes nocivae prius re- 
latae tormenta pariunt; et qui permanserint in illis, nec admissorum 
gesserinf poenitenliam, mortem sibi adquirent. 


SIMILITUDO SEPTIMA. 

(η) Post paucos dies, cum in eodem eampo me vidisset, in quo 
paslores illos prius videram, ait mihi: quid hic quaeris? Et ego respondi: 
15e id ὁ μέθυσος, πα] ὁ πατάλαλος, καὶ ὁ ψεύστης, xod ὁ πλεονέντης, 
καὶ ὁ ἀποστερητὴς, καὶ ὅσα τοιαῦτα τρυφῶσν γὰρ ἐν τῇ αὐτῶν πράξει. 
Ave δὲ αἱ πράξεις βλαβεραί εἶσι τοῖς δούλοις τοῦ Θεοῦ. Εἰσὶ δὲ 
καὶ τρυφαὶ σῴξουδαι τοὺς ἀνθρώπους. «Πολλοὶ γὰρ ἀγαθὰ ἐργαζόμενοι 
τρυφῶσιν' αὕτη οὖν ἡ τρυφὴ τοῖς δούλοις τοῦ Θεοῦ περιποιεῖται ζωὴν, 
of δὲ προειρηµέναι τρυφαὶ βάσανον. 


à 


Magnam memoriam p. torquetur ; magnam 15) nocue Vat, deinde relicta p. dictae. 

enim memoriam. Lege saltem relaiae, ut. habet Pal. 
1) meminit. Tunc recordatur οἱ dul- 16) permanserit Vat. 

cedinis illius ac voluptalis et sentit pro- 

plerea se pali penas Vat. Sim. VII. 1) Desideratar in Cod. Vat. 
8) tradiderunt absque tali Vat. huis  Similitudinis titulus, cui tamen 
9) nocue Val, Graece Ἱ. c. adscribendo spatium relietum est vacuum. 


10) adulter el ebrius ef fraudator VaL, P litera minio esl depicta. 
mox quicumque hiis simile admittit αἱ iquid. 
18) nocue Vat. 
12) saltem Vat., salutem man. sec. 
ad oram; in fine ferentes. Cap. Y 
13) Multa p. Multi enim. Vat. p.t 
14) dei serbis transponit Vat., paulo 2) quod Pal. 
post eiusmodi p. huiusmodi. 3) haec omnes dulcedinis Pal. 


2) in campo illo Vat., in. fine inquis 
p. inquiris. C(r. Sim. 6, 1. 


1) purificare Pal. 


508 HERMAE PASTOR. LIBER II  SIMILIT. VII. (A) 

ie, domine, ut pastorem illum praepositum poenae iubeas de mea domo? 
exire, quia vehementer me affligit Et respondens, ,necesse est inquit, 
,paliaris incommoda et vexationes; sic enim praecepit de te ille nuntius 
bonus, quia temptare te vult?  ,Quod,^ inquam, ,domine, tam grave 
peccatum admisi, ut huie nuntio traderer? ,Adverte,? inquit. —, Complura' 
quidem habes peccata, sed non tam mulia, ut huic nuntio debeas tradi; 
sed multa delieta et seelera domus tua commisit, ideoque faclis eorum 
ile bonus nuntius exacerbatus iussit te aliquantum temporis vexationem 
experiri, ut et illi admissorum suorum agant poenitentiam, et abluant se 
ab omni cupiditate huius seculi. Cum itaque egerint poenitentiam et 
purificati fuerint, tune discedel a te nuntius ille, qui praepositus est 
poenae. Dico ei: ,domine, si ila illi se? gesserunt, ut exasperarint nun- 
tium bonum, ego quid feeit! Respondens, ,aliter,"^ inquit, non possunt 
illi vexationem pati, nisi tu, qui caput es totius domus, labores. Quic- 
quid enim tu passus" fueris, necesse est ut et illi sentiant; quamdiu 
vero tu bene stabilitus fueris, illi nullam vexalionem possunt experiri. 
Et dixi: ,sed ecce iam nune, domine, agunt poenitentiam ex totis prae- 
cordis suis. Et ego scio, inquit, νοκ” totis praecordiis eos agere 
poenitentiam. Nunquid ergo, ait, ,protinus putas aboleri delicta eorum, 
qui agunt poenitentiam? Non proinde continuo; sed oportet eum; qui 
agit poenitentiam, affligere'^ animam suam, et humilem animo se praestare 
in omni negotio, et vexaliones mullas variasque perferre; cumque per- 
pessus {παπί omnia, quae illi instituta fuerint, tune forsitan, qui eum 
creavit et qui formavit universa, commovebilur erga eum clementia sua, 
et aliquod remedium dabit; idque ita, si viderit eius, qui poenitentiam 
agit, cor purum esse ab omni opere nequissimo, Tibi autem et domui 
tuae vexari nunc expedit, et multam vexationem pali necesse est, sicut 
praecepiU^ nuntius Domini, qui te "mihi tradidiL Quin potius gratias 
agas Domino, quod praescius futuri dignum te habuit, cui praediceret 
iribulationem instare valentibus eam sustinere"? — Dico ei: ,et tu, domine, 
mecum esto, et facile omnem vexationem sustinebo.! ,Ego, inquit, ,ero 
tecum, sed et rogabo nuntium illum, qui praepositus est poenae," ut 
levius te affligat; sed et exiguo tempore patieris adversa, iterumque tuo 
loco resüitueris, tantummodo in humiliate animi persevera. Pare Do- 
mino mente pura, domusque tua ac nati;^ et in mandatis eius ambula, 





3) prepositum pena iubeas de domo 


domus (ua filios Hermae non absque 
mea Vot. 


ipsius uxore (Gallieciolli: la tua famiglia) 
signi(icant. Vid. Vis. 1, 3. et Vis. 2, 2. 

8) igitur Vat. 

9) se deest in Vat, ubi mox uf exa- 
sperent wutnlium honeslum. 

10) Αἰίο Vat. 

11) passurus Vat, qui om. ef ante illi. 


12) agant Vat., qui c. Pal. et Fab. St. 
praebuit ez, quod ante folis deest ap. Cot. 


4) inquit eos incommoda οἱ vezalio- 
mes pali. Sic enim praecepit de te illi 
nunlius homestus quia temptare vult. 

5) Quid Vat. 

6) Audi Vat. 

T) Cum plura p. Complura Vat., qui 
membro sed non lam multa, ut huic nun- 
lio debeas radi omisso pergit sed mulíu 


delicta domus lua et scelera. commisit. 1deo- 
que ex factis eorum ille honestus nuntius 
ezacerbatus. iussit. te aliquantulum. Vocc. 


13) ez addidi c. Fab. St. Pal. VaL, 
in quo quidem déest sq. eos. 
14) eruciare Pal, eruciari Vat., qui 


HERMAE PASTOR. LIBER ΠΠ.  SIMILIT. VII. (B) 509 
veni, domine, rogare, ut pastorem praepositum poenae iubeas de domo 
mea exire, quia vehementer me affligit. Et dixit mihi: necesse est, ut 
patiaris incommoda et vexationes; hoc enim praecepit de te nuntius ille 
honestus, quia temptare te vult. Et ego dixi: quod' enim, domine, tam 
grande delictum adwisi, ut huie nuntio traderer? Et ait mihi: complura 
quidem peccata habes, sed non tamen multa, ut huic nuntio debeas 
iradi. Sed domus tua copiosa delicta et scelera commisit; idcirco nun- 
tus ille honestus exacerbatus est, et iussit te aliquod temporis vexatio- 
nem experiri, ut οἱ illi admissorum agant poenitentiam, et ahluant se 
ab omni cupiditate seculi huius. Cum igitur egerint poenitentiam, pu- 
rificatique fuerint, discedel" a te nuntius poenae. Et ego dixi: domine, 
si illi gesserunt, ut exacerbarent nuntium illum honestum, quid ego feci? 
Ait mihi: aliter illi non possunt sentire vexationem, misi tu, qui caput 
es totius domus, labores; quiequid enim tu passus fueris, et illi sen- 
tiant necesse est. Etenim quandiu? tu commode habueris, nulla illi 
vexatione patientur. Sed iam, inquam, domine, egerunt poenitentiam ex 
Lois praecordiis suis. Et ait mihi: scio quidem, quoniam poenitentiam 
egerunt ex lotis praecordiis suis, sed non, ut tu putas, protinus debere' 
delieta eorum, qui agunt poenitentiam, aboleri. Oportet enim eum, qui 
agit poenitentiam, erueiare animam suam, et in omni negotio humilem 
se gerere, et vexationes multas variasque perferre. Cumque perpessus 
fuerit omnia, fortasse qui creavit et confirmavit omnia, movebitur in eum 
clementia sua, et aliquod salutis remedium dabit ei, si tamen viderit 
eius, qui poenitentiam agit, praecordia esse pura ab omni opere nequitiae. 
Tibi autem. domuique tuae nune vexari expedit. Quid multa tibi dico? 
Vexalionem ut paliaris necesse est, sicut praecepit nuntius Domini, qui 
te mihi tradidit. Et hoc gratias age Domino, quod te dignum habuit, 
cui hoc islud praediceret, ut validius id sustineres praescius futuri. Dico 
ei: domine, tu mecum esto, et facile omnem vexationem sustinebo. Et 
dixit mihi: et ego ero tecum, et illum nuntium praepositum poenae ro- 
gabo, ut te levius adíligat. Exiguo tamen tempore patieris adversa, et 
sie in locum iuum restitueris. Submissus tantum persevera in humili- 
tate animi, et pete [a] Domino mente pura domusque tua et nati tui, et 


deinde agere p. praeslare, in altero mem- 
bro pergens Cumque perpessus fuevit omnia 
que inslituerint. — EL tunc forsilan. qui 
creavit. el. confirmavit universa. commovebit 
ewm clementia sua οἱ aliquod remedium 
dabit atque 34a. DeNHermae doctrina Hef. 
refert ad Semlerum in Baumgarten, theol. 
Streit. |. c. p. 14. not. 16 οἱ 19. 


15) Tibi aulem et domui (we munc 


vezari- ezpilil (sic) quod. multam vezalio- 
nem paliaris. Necesse est sicut praecepit Vat. 


psit in Vat, ubi mox patieris adversa. 
liemque volo cwm restiueris tantum- 
modo cum humilitale. o. Morinus in 
Commentario historico de disciplina in 
administratione poenitentiae XIII primis 
seculis in ecclesia observata, poeniten- 
tiam inter primaevos Christianos non 
diuturnam fuisse hinc argumentatur. 

18) Vocc. ac nati omissis pergit Vat. 
οἱ in mandalis meis ambula que prae- 
cepi Libi. 


16) In Vat. haec legimus: quin po- 
fius agis gratias deo quod. dignum te ha- 
buit cui praedicent. incommodum libi in- 
Slare volenlibus id sustinere praescius 
futuri. 

17) pene amanuensis margini adscri- 


Sim. VI. 1) quid Pal. 
2) discedit Pal. 


3) Ita emendavi textum Codicis Pal. 
el illi senWient, Necesse est enim iamdiu. 
4) Seripserim debent, 


$10 . HERMAE PASTOR. LIBER IL MANDAT. ΥΠ. ΥΠ. (A) 

quae praecepit tibi; et poenilentia tua polerit esse firma aique pura. 
Et si haec custodieris eum domo iua, incommoda a te recedent; sed 
et ab omnibus, quieunque in his mandatis" ambulaverint, omnis vexatio 
recedet. 


SIMILITUDO VIII! 


Electorum et poenitentium peccatorum mulía sunt genera ; omnes autem 
pro poenitentiae et bonorum operum suorum modo habebunt mercedem, 


(4) Ll. Ostendit mihi salicem tegentem? campos ac montes, sub 
euius umbram venerunt omnes, qui vocati erant in nomine Domini Bt 
iuxta salicem illam? stabat nuntius Domini valde praeclarus et sublimis; 
et secabat cum falee magna^ ab illa salice ramos, et populo illi, qui erat 
sub umbra salicis illius, exiguas et quasi cubitales virgas porrigebat. 
Postquam autem accepissent universi, deposuit faleem, et arbor illa in- 
legra permansit, sicut antea videram eam; quam ego rem mirabar, atque 
intra me disputabam. Ait ad me pastor ille: ,desine mirari, quod arbor 
illa tot? ramis praecisis permanseritintegra; sed expecia. Nunc demon- 
&irabitur tibi, quid significet angelus! ille, qui populo porrexit virgas. 
Et rursus eas ab his reposcebat;! et quo quisque eas perceperat ordine, 
eodem etiam vocabatur ad illum, virgasque reddehat; quas cum acciperet 
ille, considerabat, A quibusdam enim? aecipiehat, aridas et putridas, 
velut a linea tactas; et" iubebat eos, qui huiusmodi virgas tradiderant, 
secerni οἱ seorsum statui. Alii porrigebant aridas quidem, sed non" 
facetas a tinea; et hos seorsum statui iubebat. Alii porrigebant semia- 
ridas virgas; et hi^ quoque seorsum statuebantur. Quidam autem dabant 
virgas suas semiaridas et seissuras habentes; el hi? seorsum statue- 
bantur. Alii porrigebant virgas suas virides scissuras habentes, et hi 
segregabantur.^ Alii virgas suas afferebant, quarum dimidia pars arida 
erat, dimidia vero viridis; et hi^ seorsum statuebantur. Alii virgas suas 
afferebant, quarum duae partes virides'^ erant, tertia vero arida; el hi 
seorsum slatuebantur. Alii virgas suas afferebant, quarum duae partes 
erant aridae, tertia vero viridis; et hi" seorsum síaluebantur. Quidam 
porrigebant? virgas suas paululum aridas, exiguissimum enim aridum 
erat in virgis eorum, id est, ipsum cacumen, scissuras vero habebant; et 
hi seorsum statuebantur. Aliorum autem in virgis exiguum erat viride, 


19) meis addit Vat, ubi in fine leg. 
recedit. 

Sim. VIH. 1) Similitudo VIITI in Vat. 

2) iangentem. Vat., ubi umbra p. um- 
bram, Salix haec magna Evangelium po- 
pulis terrarum orbis annuneiatum figurat, 

3) ducta illam salicem Vat. 

4) Deest magna in Vat., subinde de 
σα p. ab illa, tum repetitur qui primo 
iamen loeo expunctum, mox salieis eius 
eziguas ac veluli cubilales. ,Nunlius au- 


.. D) sicul. anle. videram. Quo nomine 
(subnotatum) mirabar Vat., cuius orae 
inan, sec, adscripsit macime p. nomine. 


6) tof Oxon. Pal., (ofa Fab. St. et 
Cot, item Vat. 


7) nunlius Vat,, idem porrecerat p. 
porrecit. 


8) Ita Lamb. Pal. Vat., reposcit Cot., 
qui ante ab illis; copula ef subinde ex- 


tem ille magnificus et bonus Michael est 
infra c. 3. Similiter Palmae populo por- 
riguntur in Libro IV Esdr, 2, 45. Distri- 
butio virgarum singillatim facta ad Evan- 
gelium singulis annuneiatum respicit. 


elusa quo. quisque ista que acceperat Vat., 
mox virgamque p. virgasque. Ἐκ eodem 
εἰ Fab. St. dedi acciperet p. Cot. acce- 
perat, 


9) enim om, Vat. 


HERMAE PASTOR. LIBER III. SIMILIT. VIL. VIII. (B) — 511 
in mandatis, quae praecepi tibi, ambula, et age poenitentiam tuam puram 
ac firmam, et omne incommodum a te recedet; ei ab universis, qui- 
cunque in his mandatis meis ambulaverint/ omnis vexatio recedet. 


SIMILITUDO OGCTAÀVA. 


(s) Ostendit mihi arborem salicem tegentem eampos ac montes, sub 
euius umbram" venerun| ommes vocati in nomine Domini Et ecce 
nuntius honestus valdeque sublimis caedebat falee magna de eadem salice 
ramos, populique illi, qui sub umbram eius venerant, exiguas virgulas 
velut eubitales aecipiebant. — Cum omnes virgas accepissent, deposuit 
faleem, et ipse arbor integra permansit, sicut eam ante videram. Quod 
ipsum admirari in? animo meo videbar. Tunc ait mihi pastor: desine 
mirari, quod arbor haec tot ramis decisis integra permanserit. Expecta 
igilur, et cum universa videris, tunc demonstrabitur tibi, quid significet. 
Nuntius autem ille, qui populo porrexerat virgas, rursus eas ab eis repo- 
scebat. Quo quisque loco acceperat, eodem vocabatur, virgamque reddebat. 
Quaseunque autem virgas accipiebat, considerabat eas. A quibusdam 
enim accipiebat aridas, et veluti a tinea putridas, et iubebat illos sepa- 
rari. À quibusdam emancipiebat aridas quidem, sed non vexatas a tinea; 
hos quoque seorsum statui iubebat. Et alii porrigebant pseudoaridas, 
et ipsi separatim ponebantur; alii etiam semiaridas seissurasque haben- 
tes, et ipsi seorsum statuebantur. Alii porrigebant virgas suas virides 
seissuras habentes, et-hi segregabantur. Quidam vero porrigebant virgas 
suas, quarum duae partes virides erant ei tertia arida; hi quoque de- 
ponebantur. Alii porrigebant virgas suas paulo minus totas virides, 
exiguum autem in summum aridas; et isti separabantur. Alii autem ad- 
tulerunt virgas suas, sicut aeceperunt ab angelo. Et hoc maxima pars 


10) et deest in Vai. ín ο, 6. dieuntur 
esse ,transfngae et ecclesiae proditores, 
qui inter reliqua sua delieta nefandis 
verhis Dominum insectati, ΟΠΠ eius 
negaverunt, quod super eos eral invocalum.* 

11) non om. Vat. Intellige prioribus 
similes (c. 6.): ficti enim erant, οἱ do- 
cirinas pravas intulerunt, et perverterunt 
servos Dei. 


12) hii Vat. ,Hi dubii sunt (ο, 7.) ; 
nec enim vivi sunt, nec mortui. 

13) hii Vat, ,Dubii sunt et maledici' 
secundum c. f. 

14) Vbh. Alii porrigebant — segrega- 
bantur inserui ex Codice Pal. Recte iam 
Wakius h. l. vulgatae receusioni similia 
excidisse coniecit, quia 1i, qui virgas ad- 
ferebant, virides quidem, sed scissuras 
habentes infra c. 5 et 7 memorentur. Hi 
fideles semper fuerunt et boni, sed ha- 
bentes inter se quamdam invidiam et 
zelum de principatu et dignitate* (c. 7.). 


15) Aii Vat. ,Hi sunt. negotiationibus 
involuti, neque appliciti sanctis secun- 
dum c. 8. 


16) viride Vat., deinde des. et hi. In- 
tellige eos ex c. δ., qui ,compluribus 
modis depravati negaverunt Dominum.* 

17) hii Vat, li nolantur, qui (ο. 9.) 
fideles quidem remanebant, sed divitiis 
nimium gaudentes ac superbia inflati 
adamabant ethnicorum consortium. 

18) porrigebat Vat., dein paulominus 
p. paululum. Cum Vat. Cot. revocavi 
ipsum cacumen p. aliorum ipsarum cacu- 
men, Mox οἱ hii p. et hi Vat. Ex c. 10. 
ii, qui parumper deliquerunt propter 
inanes volnptales et minntas cogitaliones, 
quas intra se habuerunt. 


5) ambulaverit Pal. 


Sim. VII. 1) umbra. Pal. 
2) admirans am p. admirari in Pol. 


512 HERMAE PASTOR. LIBER IIL  SIMILIT. ΥΠ. (A) 

reliquum vero aridum; et hi seorsum? statuebantur. Alii veniebant 
afferentes virgas suas sicut acceperant virides, maximaque pars populi 
huiusmodi virgas porrigebat, et magnum ex his?" nuntius ille gaudium 
cepit; et hi seorsum statuebanlur. Alii afferebant virgas suas virides, 
et pampinos habentes; et hi? seorsum statuebantur. Et hos quoque 
nuntius ille magna cum hilaritate excipiebat. ? Mii afferebant virgas suas 
virides, ex quibus exereverant pampini earum, qui pampini quosdam 
fructus. afferebant/? — Qui huiusmodi virgas porrigebant, valde hilares 
erant vultu; sed et nunlius ipse quidem ex eis magnam laetitiam perci- 
piebat; nec minus pastor ille cum eo ex eadem causa hilaritatem capiebat. 


(4) Π, Tune nuntius Domini coronas iussit afferri. Allatae sunt 
autem! coronae velut ex palmis factae, et coronavit eos viros nuntius, 
in quorum virgis pampinos invenerat et fruetum; et iussit eos ire in 
iurrim. Sed et illos viros misit in turrim, in quorum virgis? sine fructu 
invenerat pampinos, dato eis sigillo. Nam vestem eandem habebant, id 
est, candidam sieut nivem; eum qua^ iubebat ipsos ire in turrim. Nec 
minus et eos, qui reddiderant virgas suas sicuti acceperant virides, dala 
eis veste candida; et sic eos dimisit ire in turrim. His consummatis 
ait ad pastorem illum: ,ego vado; tu vero dimitte hos intra muros, in 
eo loco, quo? quisque meruit habitare, consideratis prius virgis eorum 
diligenter; tamen, ne quis te fallat, considera. Sed et si quis te prae- 
terierit, inquit, ego eos super aram? probabo. His ad pastorem dietis 
recessit. Postquam ille discesserat, ait mihi pastor: ,aceipiamus ab 
omnibus virgas, et plantemus illas, si possint revirescere"/ Dico ei: 
domine, istae, quae sunt aridae virgae, quo modo possunt revirescere t 
Ait mihi: ,arbor ista salix est, οἱ semper amat vitam. Si plantatae 
ergo fuerint hae virgae, exiguumque humoris acceperint, plurimae ex 
eis revirescent. "Templabo enim, et suffundam eis aquam; et si qua" 
earum potuerit vivere, gratulabor ei; quodsi non, certe non videbor ego 
negligens fuisse. lussit deinde me" vocare eos. Et sicut steterunt 
quisque eorum, venerunt ordine suo, virgasque suas tradiderunt? ; quas 
acceptas ille singulas plantavit ordinibus suis. Et postquam plantasset 
omnes, aquam multam supereffudit^ illis, ita ut legerenlur ab aqua, ne- 
que ab ea exstarent. Deinde, cum irrigasset illas, ait mihi: ,eamus, et 
post paucos dies revertamur, et visilemus eas. Qui creavit enim hanc 
arborem, vivere vult omnes eos, qui ex ea acceperunt? virgas. Ego 


19) hii p . hi seorsum Vat. In c. 10. 
ji, qui crediderunt quidem Deo, in sce- 
leribus vero conversali sunt. 

20) huiusmodi virg. porrigebant.  Ma- 
gnum ea hisVat., mox hài p. hi. fintelligun- 
tur, qui (c. 3) modesti sunt atque iusti, 
et qui valde pura mente vixerunt, el cu- 
stodierunt mandata Dei. 

21) hiiVat. Ii sunt, qui (c.3.) vexa- 
üonem sustinuerunt propier legem, non 
obierunt auiem mortem ; sed nec abnega- 
verunt sanctam legem. 

22) magna. hylaritate capiebat Vat. 

23) afferebat quodammodum quendam 


[rucum p. quosdum fruclus adferebant 
Vat. qui pergit virorum. eorum. Qui hu- 
iusmodi, mox transponil ipse nuntius, tum 
ec ipsis p. ez eis. 

Cap. Π. 1) enim. absque coronae Yat., 
dein viros quorum in virgis pampinorum 
invenerat fructum. In turrim coronati man- 
dantur, qui cum diabolo luctati legi sa- 
lisfecerunt, ut apparet ex c. 3. 

2) quorum in virgis absque sine fructu, 
Vat, abi deest eis, 

3) quibus ναί. sine seq. ipsos. 

4) sicul. οἱ acceperat Vat., ubi sub 
finem om. ire. 


HERMAE PASTOR, LIBER III. SIMILIT. VIII. (B) 513 
populi fecit; ex quibus magnum gaudium ille nuntius aecepit, et ipsos 
separatim statuit, Alii quoque adtulerunt virgas virides pampinos habentes ; 
et hi separatim positi suni, et in his ille angelus gaudebat: Alii etiam 
adferebant virgas suas virides pampinosque habentes quique pampini 
iruetum quendam ferebant. lpsi enim valde hilares erant, et nuntius 
ipse magnam laetitiam de ipsis habehat; ipse quoque pastor ex illis 
hilaris erat. 


(r) Il. Tunc nuntius Domini coronas iussit [adferri] Quae cum 
allatae essent velut ex palmis factae, coronavit eos, quorum virgas virides 
pampinos et fructus habebant, et eos in turrim iussit ire. Sed [et] 
eos ibi iussit ire, quorum virgas pampinos sine fructu habentes invenerat, 
dato eis sigillo. Nam vestem candidam omnes habebant sicut nix hi, 
quos in turrim mittebat. Eos quoque in eandem turrim? misit, qui 
tales virgas reddebant quales acceperant, datis eis sigillis αἱ vestem 
candidam. His consummatis ait ad illum pastorem: ego eo; tu eura 
istos dimillere in murum, in quo quisque meruit haberi? consideratis 
diligenter prius virgis eorum ; sed vide, ne quis'tefallat. Si quis^ tamen 
te praeterierit, ego illos supra altare probabo. His pastori dietis iil. 
Et eum recessissel angelus, ait mihi ille pastor: accipiamus ab omnibus 
virgas et plantemus illas, si? forte aliquae ex ipsis poterunt revivescere. 
Et ait mihi: arbor haec salix est, et genus eius semper amat vitam. Et 
si plantatae fuerint hae" virgae, et vel minimum humorem acceperint, 
plurimae ex illis revivescent. Deinde templabo et suffundam eis aquam; 
et si qua earum" vivere poterit, gra!ulabor illi; quodsi non vixerit, non 
ego videbor negligens. Deinde iussit me ille pastor eos vocare, sicut 
quisque eorum steterant. Et cum venissent per ordinem? et virgas suas 
eidem pastori tradidissent, ille a singulis acceptas virgas plantavit propriis 
ordinibus; et cum omnes plantasset, aquam copiosam suffudit illis sic, 
ut tegerentur ab aqua, neque extarent. Quod cum fecisset, ait mihi: 
eamus, elpost paucos dies revertamur ul eas visilemns, quia qui creavit 
hane arborem, omnes illos, qui ex ea ramos acceperunt, vivere vult. 


5) in quo p. $& eo loco, quo Vat, 
idem considerans p. consideratis, mox 
voce. diligenter; Lamen omissis. Nuntio 


iradentur ad agendam penitentiam, ut - 


colligitur ex c. 3. 

6) Supra altare Pal. Cfr. Ep. Barna- 
bae c. 1. accedere ad aram illius, Turris 
simul ecclesiam effigiat. 

1) οἱ plantemus eas. si possunt vevi- 
viscere Vat. 

8) reviviscere Vat. 

9) οἱ des. in Vat. Hilarius Pictavien- 
sis ad Psalm. 186.: Lignorum salicum 
natura ea est, ut. arefacta licet, si modo 
aquis adluantur, virescant: deinde excisa 
atque in humido fixa, radicibus se ipsa 
demergant. Cfr, Hieronym, ad eundum 
locum. Cot, 

.10) eziguumque humorem, acceperunt 
plurimae ez his revivescent. Vat. 


PATRES APOST. 


11) si quam p. et sí qua Vat., deinde 
Quid si. cerle ego mon videbor p. quodsi 
mon, cerle non videbor ego. — 

12) me deinde transp? Vat. 

13) virgasque tradiderunt suas Vat. 

14) effudit Vat. 

15) Ita man. sec. ad oram Vat, in 
textu. primo subnotatum. 

16) vult. eos omnes qui ec ea acce- 
perant Vat. 


Cap. H. 1) turi Pal. 

2) eadem turri Pal. 

8) inmuro in quo quis meruit haberePal. 
4) quid Pal. 

5) pastoris Pal. 

6) εἰ Pal. 

1) haec Pal. 

8) eorum Pal. 

9) ordine Pal. 


99 


HERMAE PASTOR. LIBER II. SIMILIT. ΥΠ. (A) 


514 
autem spero, eum sint aqua superinfusae hae virgae," plurimas vicluras 
humore capto. 


(Α) 1Η. Dico ei: ,arbor haec, domine, demonstra mihi, quid sil; 
valdé enim moveor, quod tol ramis recisis' integra videalur esse; nec 
omnino quicquam de ea minus videlur esse, quo maxime stupeo. ,Audi,' 
inquit: ,arbor haec magna," quae eampos tegit ac montes totamque lerram, 
lex est Dei in totum orbem terrarum data. Hac autem lege Filius Dei 
praedicatus est in omnibus finibus orbis terrae. Populi vero stantes sub 
umbra i? sunt, qui audierunt praedicationes eius, et crediderunt. Nun- . 
tius autem ille magnifieus et bonus* Michael est, qui populi huius habet 
potestatem, et gubernat eos. Πίο enim? in corde eorum, qui crediderunt, 
inserit legem.  Visitat igitur eos, quibus dedit legem," si eam custo- 
dierunt. Videt autem uniuscuiusque virgam, et ex eis multas labefaetas. 
llae enim virgae Domini lex sunt'  Cognoscit aulem? deinde omnes 
eos, qui non servaverunt legem, sciens sedem uniuscuiusque eorum.' 
Dico ei: quare, inquam, domine, alios dimisit in turrim, alios tibi heic? 
reliquit ?* ,Wi,"' inquit, ,quieunque supergressi sunt legem, quam ab 
eo aeceperunt, im mea relicti sunt potestate, ut admissorum agant poeni- 
tentiam; qui autem satisfecerunt legi et servaverunt eam, sub illius po- 
testate sunt ,Qui sunt ergo, domine, inquam," ,in turrim euntes co- 
ronati? Ait mihi: quicunque luctaüi eum diabolo vicerunt eum," illi 
sunt coronati. ll? autem sunt, qui, ut servarent legem, perpessi sunl 
iniqua. llli vero, qui virides virgas pampinosque sine fructu habentes 
tradiderunt, propter eandem quidem legem'* vexationem sustinuerunt, non 
obierunt aulem morfem; sed nec abnegaverunt sanctam legem. Hi? 
vero, qui virides, sieut acceperant, tradiderunt, modesti sunt atque iusli, 
et qui? valde pura mente vixerunt, et custodierunt mandata Dei. Reliqua 
autem scies, cum consideravero illas" virgas, quas plantavi et irrigavi.' 


(à) IV. Post paucos vero! dies reversi sumus; eodemque loco 6011- 
sedit nuntius ille magnificus, ego àutem astiti ei. — Tune ait mihi: ,suc- 
einge te sabano," et ministra mihi! Suceinxi me sabano mundo, quod 
erat factum ex sacco. Ut autem vidit me cinctum et paratum illi mi- 
nistrare, ait: ,voca? viros illos, quorum virgae plantalae sunt, suo quem- 
que ordine, sieut porrexerunt illas Et duxit me in campum; et vocavi? 


17) cum sinl adaquate virge hee Vat. 5) aulem (c. punctis suppositis) enim 


Vat. 


Cap. HI. 1) precisis Vat,, ubi videlur 
p. videatur, deinde Quo nomiue p. quo 
mazime. 


2) Πεο arbor magna Vat., qui scr. at- 
que p. ac, tum lez dei esl in Lolo orbe 
terrarum data. — Hec autem. lez filius dei 
est. praedicalus. 

J) hi Υπο, dein praedicationem p. 
praedicaliones. . 

4) Nuncius ,ille* aulem magnus el 
honestus (sic) Vat, Refert Hef. ad Sem- 
lerum. in Baumgarten, theol. Streit. 1l. c. 
p. 8. not. 10. 


6) suam addit Vat, dein. custodierint 
p. custodierunt, et pergit: Vident aulem 
uniuscuiusque eis mullas vezatas. 

1) lez est p. Domini lez sunt Vat. 
In Pal. Uniuscuiusque. enim virga. lex est 
— Evangelium cuivis praedicatum. 

8) cognoscens p. Cognoscit aulem Vat., 
qui οἱ sciens p. sciens sedem. 

9) heic om. Vat. 

10) Hii Vat. sine subseq. inquil, mox 
exh. im meam  relicli sunl polestalem ut 
agant admissorum suorum penitentiam. 

11) inquam domine inv. Vat. 


HERMAE PASTOR. LIBER Π. SIMILIT. ΥΠ. (B) 515 
Propter quod ego spero, cum sint adaquatae hae virgae humore accepto 


plurimas ex eis victuras. 


(5) HL. Et dixi illi? monstra mihi, domiue, quid sit haec arbor. 
Valde enim miror, quod tot ramis decisis integra videtur esse. Et dixit 
mihi: audi. Arbor haec magna, quae campos et omnem tellurem 
tegi," lex est Dei data in toto orbe terrarum. Lex autem filius Dei 
est praedieaturus in universis finibus orbis terrae. Populus vero stans 
sub umbra eius hi sunt, qui audierunt praedicationem eius et credide- 
runt. Nuntius autem ille magnus et honestus Michael, qui populi huius 
habet potestatem, gubernatque eos hic in praecordiis eorum, qui ere- 
diderunt, inserit? legem, visitatque eos, quibus dedit legem, an eusto- 
dierint eam.  Uniuseuiusque enim virga lex est. Vides ergo multas ex 
virgis inutiles esse faelas, cognoscesque eos, qui non servaverunt legem, 
et videbis habitationem uniuscuiusque eorum. Et dixi ei: quare alios 
dimisit, et alios in turrim misit, alios tibi dimisit? Audi, inquit. Qui- 
cunque transgressi sunt.legem, quam a Deo acceperunt, in mea sunt 
potestate relicti, ut admissorum agant poenitentiam. Qui autem iam satis- 
fecerunt legi, poenitentiamque suam custodierunt, sub alterius sunt potestate.* 
Et dixi ei: domine, qui sunt in turrem euntes coronati? Ait mihi: qui- 
cunque luetati sunt cum diabolo et vicerunt eum, illi sunt. coronati ; 
id est ipsi sunt, qui custodierunt legem, et perpessi sunt omnia. llli 
vero, qui virides virgas pampinosque sine fruetu habebant, hi sunt, qui 
se tradiderunt propter eandem legem, et vexationem suslinentes non 
abnegaverunt legem suam, nee morlem guslaverunt. Eos autem, quos 
vides tales, quales acceperunt, reddidisse, hi sünt modesti atque iusti, 
qui valde pura mente viventes eustodierunt mandata Domini. De reliquis 
aulem virgis, cum consideravero illas virgas, quas plantavi et inrigavi, 
dieturus sum tibi. 


(s) IV. Verum post paucos dies cum reversi fuissemus, consedit 
pastor loco iliis nuntii magni, et adsistebam ego ei. Et ail mihi: 
praecinge te sabano, et ministra mihi. Cumque praecinxissem me sabano, 
quod de saeco fuerat (acetum, et ille videret me praecinctum et paratum - 
ut illi ministrarem, ait mihi: voca, inquit, illos, quorum virgae plàntatae 
sunt, suo ordine, sicut ante porrexerant virgas in eampo. Et vocavi 


4) Inciuzi πιο santibo eundo. qui erat 


12) Quicumque cum diabolo  luctati 
| ez sacco factus Vat., in cuius marg. a- 


vicerunt eum. Vat. 


13) Hi Vat, ubi additur eam ante 
legem. 

14) propler eandem legem quidem Vat., 
deinde vero legem p. auiem mortem, in 
fine abnegaverunt suam. legem. 

15) HiiVat, dein acceperunt p. acce- 
perant, 

16) modesti sunt. iusti el. p. modesti 


sunt atque iusli, eL qui Vat., in fine domini. 


17) considerabo has p. consideravero 
illas Vat. 

Cap. IV. 1) vero om. Vat, 

2) magnus Vat. 

3) incinge le sanabo Vat. In Pal. cor- 
rectius sabano, linteo. sive linteamine. 


man. sec. legitur aj' sayoe, quod spectat 
ad sacco. 

5) ut aulem me vidit. cinctum el pa- 
ratum. sibi ministrare. Voca. inquit Vat., 
qui voc. quemque omisso in fine scr.eas. 

6) et eduzit in campo et vocavit Vat., 
ubi agminibus p. ordinibus. 

Cap. IIl. 1) Vocc. οἱ dizi illi repe- 
tuntur in Pal. 

2) teget Pal. 

9) inservit Pal. 

4) potestalem. Pal. 

Cap. 1V. 1) Cumque pr. me sabato qui 
(potius quod e?) de sacco fuerat facium Pal. 


33 8 


516 HERMAE PASTOR. .LIBER IH SIMILIT. VII. (A) 

ompmes, qui. etiam universi .constilerunt ordinibus suis. Ait deinde ad 
illos: ,quisque virgam suam extrahat, et ad me afferat Et primo tra- 
diderunt, qui aridas et putridas? habuerunt. Et quorum'^ putridae et 
aridae repertae sunt virgae, iussit eos slare seorsum. Deinde porrexe- 
runt, qui aridas quidem, sed non putridas habuerunt. Aliqui eorum 
tradiderunt virgas virides, quidam vero aridas et putridas," velut a tinea 
laetas. Eos, qui virides tradiderunt, iussit seorsum stare; illos" vero, 
qui aridas et putridas tradiderunt, eum primis slare iussit, — Porrexerunt 
deinde illi, qui semiaridas habuerant, et scissuras habentes; multi ex 
illis. virides porrexerunt, nec scissuras habentes; quidam vero virides, 
pampinos habentes et in pampinis fructum;^ sicut illi, qui in turrim 
iverunt" coronati, Alii porrexerunt aridas, et non pulridas; quidam 
vero, sicut fuerant, semiaridas et scissuras habentes. lussit unumquem- 
que eorum seorsum stare, alios suo quemque ordine," alios seorsum. 


(A) V. Deinde porrexerunt, qui habuerant virides quidem virgas,! 
sed scissuras. habentes.  Hi* omnes virides tradiderunt, suoque ordine 
steterunt. . Gaudium autem" ex his percepit hic pastor, quod omnes 
politae essent, et deposuissent scissuras suas. Deinde porrexerunt, qui 
dimidiam viridem, et dimidiam aridam habuerunt; quorumdam vero? 
inventae sunt totae virides, aliorum semiaridae, aliorum virides et pam- 
pinos habentes. Hi omnes dimissi sunt, unusquisque in suum ordinem." 
Tradiderunt deinde, qui habuerunt! duas partes virgarum suarum viri- 
des, tertiamque aridam; mulli ex eis virides porrexerunt, multi semiari- 
das, caeteri vero aridas et non putridas. Hi omnes dimissi sunt in suum 
quisque ordinem. Deinde porrigebant, qui habuerant? in virgis suis 
duas parles aridas, tertiamque parlem viridem; multi quoque" ex eis 
porrexerunt semiaridas, quidam vero aridas οἱ putridas, alii autem semi- 
aridas et scissuras habentes, pauci vero virides. Hi igitur omnes con- 
stiterunt in suo quisque ordine." Deinde porrexerunt, qui terlium ha- 
buerant viride," reliquum vero aridum, Horum virgae maiori? ex parte 
inventae sunt virides, ramusculos habentes, etin eis ramusculis fructum ; 
el reliquae virides totae, Ex his virgis gaudium vehementer percepit 
pastor ille,^ quia sic invenerat eas. Ahierunt et illi in ordines suos." 


(4) VI. Postquam autem omnium virgas considerasset, ait mihi: 
dixeram tibi, arborem hane diligere vitam, Vides, quod? multi egerunt 


7) Ait deinde suos ad illos Vat. 17) quoque suo agmine p.suo quem- 
8) quisque suam virgam extrahat Vat. — que ordine. Vat. 
9) putridas el aridas ordo in Vat.. Cap. V. 1) qui habebant virides qui- 
10) que Vat, ubi vero mox virgae dew, absque virgas. Vat. 
£0TWm. 2) Hii Vat., mox agmine p. ordine. 
11) Aliqui eorum. | tradiderunl. virgas d) aulem om. Vat., dein quod omnes 
aridas quidem vero pulridas Vat. mulati essent οἱ deposuissent suas scis- 


12) Eos Vat,, in fine cum primalis 
iradere. iussit. 

13) habuerunt Vat. pron. illi ante 
excluso. 

14) et pampini fructum. Vat. 

15) ierunt Vat. 

16) sicuti. fuerunt Vat, 


Suras, 
4) habuerunl Vot. 
$) vero non est in Vat. 
ϐ) Hii omnes dimissi suni im suum 
quoque agmen Vat. 
T) habuerunt Vat., ubi dein des. aridam. 
8) agmen. Vat. 


HERMAE PASTOR. LIBER ΠΠ... SIMILIT. VIII. (B) 517 


ommes. Qui cum venissent, et loeis suis stelissent, ait illis: virgam μαι 
unusquisque extrahat, et mihi adferat. Primi ergo [erant] qui aridas 
virgas putresque tradiderunt. Et iussit eos seorsum stare. llli iterum, 
qui aridas virgas et non putres habuerunt, aliqui ex iisdem" virides, 
aliqui aridas putresque velut a tinea (actas tradiderunt. Omnes separati 
sunt, et singuli ad sibi similem positi sunt. Deinde alii, qui virgas 
semiaridas scissurasque habentes tenebant, multi ex illis virides tradide- 
runt sine scissuris; quidam vero virides pampinosque habentes οἱ in 
pampinis? fruetum sicut illi habuerunt, qui in turrem abierunt coronati; 
et ex his iussit ad sibi similem poni, Obtulerunt quoque et illi virgas 
suas, qui pulres et aridas habuerunt; alii aridas nee putres; quidam 
semiaridas scissurasque habentes, sicut et ante obtulerunt: et eos iussit 
ad sibi similes poni separatos. 


(») V. llli etiam, qui virides scissurasque habentes virgas habu- 
erunt, hi omnes virides tradiderunt, et in agmine suo! iussi steterunt; 
gaudiumque ex eis habitum est, quod omnes essent mufatae, et scissuras 
deposuissent. lli, qui dimidias virides, dimidias aridas habuerant, quo- 
rumdam virgae inventae sunt virides, quorumdam semiaridae, aliquorum 
aridae putresque, aliorum virides pampinosque habentes: et isti omnes 
missi Sunt unusquisque ad suum agmen. llli etiam, qui in virgis duas 
parles? virides, et tertiam aridam habuerunt, multi ex his tradiderunt 
virides ; quidam vero semiaridas; alii aridas pulresque: et hi omnes in 
suo agmine unusquisque sleterunt. Alii vero porrigebant virgas suas, 
quae? "duas partes aridas habuerunt, íertiam autem partem viridem. Et 
multü ex his tradiderunt semiaridas; aliqui aridas et putres; aliqui semi- 
aridas et seissuras minimas habentes; ali virides tradiderunt: et hi 
omnes steterunt in suo agmine. Deinde illi, qui virgas suas virides 
habebant, et minimum aridum et scissuras habentes: ex his aliqui viri- 
des dederunt; quidam autem ex eis virides pampinosque habentes ob- 
tulerunt; et, ut iussi sunt, ierunt unusquisque in suum agmen. Hi 
autem, qui in virgis suis minimum viride,* reliquum aridum. habuerunt, 
horum virgae maiori ex parte inventae sunt virides ramosque habere 
et in ramulis fructum. Τί caeterorum virgae totae virides inventae sunt: 
de quibus pastor ille magnum gaudium percepit, quod tales inventi 
essent; ef isti jussi ierunt unusquisque ad suum agmen. 


(s) VI. Cumque omnium virgas considerasset, dit mihi: dixeram 
tbi, arborem hane amare vitam. Vides, inquit, quia mulli egerint poe- 


9) habuerunt Vat., ex quo adieci par- Cap. VI... 1) Cfr. supra c. 2. 
tem favente Pal. 2) quoniam Vat. 

10) Deest quoque in Vat,, dein enim . 
p. autem. 2) hisdem Pal. D 

11) Hi igitur. constituerunt. omnes. in 3) pampinos Pal. deinde ém turre. . 
$uo quisque agmine Vat. Cap. V. 1) sui Pal., postmodum mulali. 

12) quiminimum habebant viridem Vat. 2) parte Pal. 

13) maiore Yat. 3) qui Pal. 

14) Ex his virgis percepit vehementer 4) viridum Pal, ubi deinde scripsi 
hic pastor Vat. ο, vulg. lect. «maiori ez parle p. maior 


15) in sua agmina Vat. gars. 


518 HERMAE PASTOR. LIBER ΠΠ. .SIMILIT. VIII. (ἡ) 

poenitentiam, et assecuti 'sunt salutem. Video, inquam, domine. ,Ut 
scias, inquit, ,bonitatem et clementiam Domini? magnam et honorandam 
esse, qui dedit spiritum iis, qui digni erant agere poenitentiam.' Et 
dixi: ,quare ergo, domine, non ommes egerunt poenitentiam" ?' "Ait mihi: 
quorum viderat? Dominus puras mentes futuras, et servituros ei ex totis 
praecordiis, illis? tribuit poenitentiam. At quorum aspexit dolum et 
nequitias, et animadvertit ad se fallaciter reversuros, negavit iis ad poeni- 
tentiam regressum, ne rursus legem eius nefandis maledicerent verbis. 
Dieo ei: nune mihi, domine, demonstra, qualis sit locus cuiusque eorum, 
qui virgas reddiderunt, et sedes eorum;* ut auditis his et creditis, ii, 
qui non custodierunt integrum sed dissipaverunt sigillum, quod acce- 
perunt, agnitis suis faelis poenitentiam agant, et accepto a te sigillo 
Domino dent honorem, quod sit super eos molus clementia sua, et mi- 
serit te, ut spiritus eorum renoves/ Audi inquit: ,quorum virgae et^? 
aridae el putridae repertae sunt, οἱ velut a linea factae; hi" sunt trans- 
fugae. et ecclesiae proditores, qui inter reliqua sua delieta nefandis verbis 
Dominum insectati, ,nomen eius negaverunt, quod. super eos erat invo- 
catum. Hi igitur? omnes mortui sunt Deo, atque etiam neminem eorum 
vides egisse poenitentiam, tametsi audierint mandata mea, quae tu eis 
protulis; ab huiusmodi ergo hominibus abest vita. Hi quoque, qui 
aridas et non putridas tradiderunt, non procul ab illis fuerunt; ficti 
enim erant, et doctrinas pravas intulerunt, et perverlerunt servos Dei,^ 
praecipue eos, qui peccassent, nec sinentes eos ad poenilentiam redire, 
sed doctrinis fatuis detinentes. i ergo habenl ad spem regressum; 
alque eliam multos vides agere poenitentiam, ex quo eis mandata mea 
protulisti; et adhue agent poenitentiam.^  Quieunque vero non egerint 
poenitentiam, ii^ et patientiam perdiderunt, et vitam suam amittent. — At 
his, qui^ egerint, murus imprimis coepit esse sedes eorum; quidam 
vero eliam in" turrim ascenderunt. Vides igitur, inquil, in poenitentia? 
peccantium inesse vitam, non agentium vero poenitentiam mortem paratam.' 


(4) ΥΠ. ο his vero, qui semiaridas virgas porrexerunt, οἱ scis- 
suras habuerunt, audi. Quorum tantummodo semiaridae? erant virgae, 





3) Domini des. in Vat. , subinde leg. 
magnam eb honestam esse qui dedit. spi- 
vitum his qui diligun., 

4) Membrum FE divi: quare ergo, 
domine, mon omnes egerunt poenitentiam? 
non est in Vat. 

5) viderit. Vat. 

6) illis om. Vat. In Sim. 9, 33. legi- 
mus: cumque.vidisset Dominus bonam 
atque puram poenitentiam eorum, et posse 
605 in ea permanere, iussit priora pec- 
cala eorum deleri. Cotelerius adnotat: 
Imprudenter existimatum fuit,.in verbis 
Hermae caveri debere Pelagianismum. Ne- 
que illa dubitationem habere mihi viden- 
iur. Deus illis dedit poenitentiam, a qui- 
bus vidit mentes puras gestum iri, nempe 
per gratiae auxilium, per spiritum divi- 
nitus concessum, ul loquitur Pastor, 


T) ac quorum respexit Vat., dein ad 
se fallaciter veversos negavit lis ad pae- 
nilentiam regressum ne quando rursus. 

8) locus quibusque eorum qui virgas 
reddiderunt. Sedes eorum Vat. 

9) hii Vat., móx factis agant peni- 
leniiam, .et amet p. super eos. 

10) οἱ adscripsi ex Vat. 

11) Hii Vat., cui excidit copula οἱ 
ante ecclesiae, ium insecuti p. inseclati, 
ibidem quod im eos erat invocatum. Cfr. 
lac. 2, 7. 

12) igifur om. Vat., qui invertit vides 
eorum, dein lam et si audierunt mandata 
mea, que eis pertulisti ab eiusmodi ho- 
minibus. Ergo μι habes ita. 

13) tradiderunt prope ab illis erant 
ficti. enim. οἱ doctrinas. inferebant. pravas 
οἱ perverlebant dei servos Vat. Scripsi 


HERMAE PASTOR. LIBER ΠΠ. SIMILIT. VIII. (B) 919 


nitentiam, et adsecuti sunt salutem, — Et dixi: video, domine. Ut scias, 
inquit, bonitatem alque clementiam magnam Domini, quoniam grandis οἱ 
gloriosa est, qui dedit spiritum. his, qui digni erant agere poenitentiam. 
Quare ergo, domine, inquam, non omnes egerunt poenitentiam ? Quorum, 
inquit, vidit Deus puras mentes futuras et servituras ei ex tolis prae- 
cordiis suis, ipsis wibuit poenitentiam. Alios enim animadvertit fallaciter 
ad se reversuros, et interdixit illis" ingressum poenitentiae, ne rursum 
legem eius in futuro seculo nefandis maledicerent verbis. Et dixi ei: 

demonstra nunc mihi, domine, quales singuli eorum, qui" virgas reddi- 
derunt, sed et quae eorum utilitas, aut quae eorum, qui non custodierunt 
sigillum integrum, quod acceperunt, sed non[?] dissipaverunt id, ut agnitis 
suis factis accepto a te sigillo agant poenitentiam, et dent Domino hono- 
rem, qui in eos clementia sua motus misit te, ut spiritum eorum reno- 
varet, Et dixit mihi: audi, inquit. Quorum virgae aridae putresque et 
veluti a tinea (aetae repertae sunt, hi sunt transfugae eeclesiae et pro- 
ditores, qui addiderunt adhuc ad delieta sua, quod nefandis verhis Do- 
minum perseculi suni, nomenque eius, quod in eos erat invocatum, eru- 
buerunt. - Hi igitur in totum mortui sunt Deo, et idcirco nullus eorum 
egit poenitentiam, Nam elsi audierint haec mandala mea, quae eis 
ostensurus sum, nihil proficient. Ab eiusmodi hominibus abest vita. Hi 
vero, qui aridas et non putres virgas tradiderunt, iuxta illos erant, qui 
aridas virgas putresque habuerant. Hypoeritae enim erant, et doctrinas 
pravas inferebant, pervertentes Dei servos, praecipue eos, qui delicia 
eommisissenl. Non enim in toto sinebant eos agere poenilentiam, sed 
doctrinis fatuis eos detinebant. Vides ergo, multos habere spem regre- 
diendi et agendi poenitentiam. Ex quo enim eis pertulisti mandata mea, 
aliqui ex eis, qui tales sunt, adhue agent poenitentiam. — Quicunque 
autem non egerint poenitentiam, amillent vitam suam. sti autem, qui 
egerunt poenitentiam, boni evaserunt, et sedes eorum in primis muris 
esse? coeperunt. Quidam vero etiam in turrem ascenderunt. —Vides 
igitur, in poenilentia peccantium inesse vitam ; non agentibus vero poe- 
nitentiam, mortem paratam. 


(s) ΥΠ, De his vero, qui semiaridas scissurasque habentes por- 
rexerunt, audi. Quorum semiaridae erant virgae, dubii sunt, quia nec 


dein c. eodem nec p.non vulg. tum male 16) hi p. his, qui Vat., ubi deest im- 
. exh. docirinas p. doctrinis. primis. 
7. 
14) Vbh. ex quo eis mandata mea 18) Pian e tar in Vat. 
μα. adhue agent poenitentiam Cap. VII. 1)vero om. Val, ubi deinde 
e$, in fat. habebant p. habuerunt. 
15) 4 om. Vat., et ni fallor Lamb., 2) arid. semiaride (sic) Vat, ubi dein 


quibus Codicibus lectionem evnlgatam desunt vocc. erant -— enim — sunt. 
dehes. Magis tamen placet Cotelerii {ή 


el poenilentiam, εἰ vitam suam amitlent, Cap. VI 1) illi Pal. 

Tum poenitentia indieat spem salutis, 2) quae mutoium iu quai Pal., mox 
quae ex poenitentia recte peracta nobis eum p. id. 

contingit, Eo speetat Pal. Quicumque 3) ecce Pal. 

autem non egerint paenitentiam : amittent Cap. ΥΠ. 1) habentes: qut p. habén- 


vilam. suat. les porrexzerunt, audi Pal. 


520 HERMAE PASTOR. LIBER IIl  SIMILIT. VIII. (A) 

hi duhii sunt; nec.enim vivi sunt nec mortui. ΑΕΠΙ, quisemiaridas et scis- 
suras habentes tradiderant, et. dubii sunt et maledici,! de absentibus detra- 
hentes, et nunquam inter se pacem habentes, et inler se invidentes. Et iis 
quidem proposita est poenilentia;* vides enim ex his aliquos poenitere. 
Quicunque vero eorum cito egerunt poenitentiam, hi in turri habent 
sedem; at ii, qui tarde egerunL,' in muris habitant, Qui vero non ege- 
runt poenitentiam, sed in suis permanserunt? factis, morte morientur. 
At vero hi, qui virides quidem virgas, sed scissuras habentes tradiderunt, 
fideles semper fuerunt et boni, sed habentes inter se quandam invidiam 
el zelum" de principatu et dignitate, Verum omnes huiusmodi insipientes 
sunt et fatuij? qui habent inter se aemulationem de principatu. — Attamen 
hi, eum sint alioqui boni, si auditis mandalis istis emendaverint se, et 
cito per suasionem meam egerint poenitentiam, in turri denique incipient 
habitare, sicut et hi, qui egerunt digne poenitentiam." Quodsi quis 
eorum rursus ad dissensionem redierit, repelletur^ a turri, et. vitam 
suam perdet, Vita enim eorum, qui custodiunt mandata Domini, in man- 
dalis consistit, non in principatu, aut" aliqua dignitate. Per patientiam 
enim et humilitatem animae vitam homines" consequentur; per seditiones 
vero et contemptum legis mortem sibi acquiren BA 


(a) ΥΠΙ. .,Qui vero i virgis suis dimidium aridum habebant, et 
dimidium! viride, hi sunt negotiationibus involuti, neque appliciti sanetis ; 
ideoque etiam dimidium eorum vivit, dimidium vero? mortuum est. Multi 
igitur ex illis, auditis mandatis, egerunt poenitentiam, et in turri habi- 
tare coeperunt; quidam vero eorum in totum destiterunt. His igilur 
non est loeus poenitentiae; a negotiatione enim sua nefanda in Dominum 
locuti sunt* et eum abnegaverunt. Propter hanc igitur nequitiam ami- 
serunt vitam. Mulli vero ex his dubiam mentem induerunt. Adhüc et 
iis? est regressus; qui, si cito poenitentiam egerint, in turri sedem habe- 
bunt; si vero tardius egerint, in muris habitabunt; si autem non egerint, 
mortem sibi aequirent. At hi, qui duas partes virgarum suarum virides 
habuerunt, et tertiam aridam, compluribus modis depravati? negaverunt 
Dominum. Ex his igitur mulli egerunt poenitentiam, atque ita in Lurri 
habitare coeperunt; et multi a Deo in perpetuum recesserunt. llli 
igitur in totum amiserunt vitam. Quidam vero, dubia mente concepta, 
dissensiones concitaverunt; iis? adhue regressus est, si cito egerint 
poenitentiam, nec volupiatibus suis remorati fuerint; si autem perman- 
serint in factis suis, mortem sibi acquirent. 





3) habentes tradiderunt* et. hii. dubii 


fuerunt. sed habentes infer se quandam 
sunt et maledicti Vat., dein inira se pa- 


invidiam el gelu scr. Vat. Apud Cot. con- 


cem habentes. 

4) Et. his quidem | adhuc postposita 
penitentia Vat. 

5) Quicumque vero ex his cito gesse- 
runi (erat gerunt) penitentiam etin lur- 
rim habent. sedem, ΑΙ hi quitarde gesse- 
runt Vat. 

61 egerint — permanserint Vat. 

1) Atque vero hi (erat his) qui viri- 
des quidem virgas sed scissuras quidem 
habentes tradiderunt fideles et boni semper 


lentionem p. zelum, quam lectionem iam 
evulgaverat Fab. St. 

8) Sed omnes huiusmodi falui sunt Vat. 

9) Sed hi cum sint aliler boni si 
auditis mandatis meis  emendaverint. se 
cito (supraadditur el) persuasionis ege- 
rint. paenitentiam in Lurrim igitur incipiunt 
habitare* sicut. et. hi. qui egerint. digne 
paenitentiam. Vat. 

10) ad. descensionem rediret espelle- 
lur. Vat. 


HERMAE PASTOR. LIBER Il. SIMILIT. VIII. (B) | 521 


vivi nec mortui sunt; de absentibus enim detrahebant, et inter se nun- 
quam pacem, sed assiduas? dissensiones habebant. Nam et his adhuc 
posila est poenitentia, et vides iam aliquos ex eis agere poenitentiam. 
Quicunque enim eorum egerint poenitentiam, in turre? habent sedem; 
at hi, qui tardius egerint poenitentiam, in muris habitabunt; qui autem 
non egerint, comburentur. Hi autem, qui virides virgas scissurasque ha- 
bentes tradiderunt, fideles semper bonique fuerunt; sed habent inter se 
aemulationes de principatu et vita et dignitate quadam. Sed huiusmodi 
homines fatui sunt, qui de principatu certantur Et de ipsis tamen, 
qui boni fuerunt, auditis mandatis meis emundaverunt se, et cito hac 
persuasione egerunt poenitentiam, et in turre habitare coeperunt. Quodsi 
quis eorum rursus ad dissensionem redierit, expelletur a turri, vitamque 
perdit. Vita enim vocatorum Dei in mandatis eustodiendis est. In 
mandatis autem, non [in] principatu, aut de gloria aliqua est, sed de 
patientia el animi humilitate hominibus vita erit a Domino, in seditiosis 
aulem et contemptoribus legis mors., 


(s) VII. Illi enim, qui in virgis suis dimidium aridum, dimidium 
viride habebant, hi sunt negoltiationibus involuti, nec omnino sanetis 
adpliciti, et ideo dimidiae eorum virgae vivunt, dimidiae mortuae sunt. 
Multi tamen ex eis, auditis maudatis meis, egerunt poenitentiam, et in 
turre? habitare coeperunt. Quidam vero in totum destiterunt; his ilaque 
non estlocus poenitentiae. Propter negotiationes autem suas in Dominum 
nefanda locuti sunt, eumque abnegaverunt, et propter hanc nequitiam 
amiserunt vitam. Nam et multi ex eis dubiam vitam induerunt. Quibus 
adhue per celerem poenitentiam regressio est ad vitam, et in turre sedem 
habebunt? Si enim tarde egerint poenitentiam, habitabunt in. muris;' 
nam si non egerint poenitentiam, et isti perdunt vitam suam. Hi vero, 
qui duas partes virgarum suarum virides, et tertiam aridam habuerunt, 
-eompluribus generibus infieiantes Deum negaverunt. Ex his igitur multi 
egerunt poenitentiam, atque in turre habitare coeperunt. Et multi a 
Deo in perpetuum recesserunt, qui et in fine? amiserunt vitam. Quidam 
vero ex ipsis dubii, dubia mente conlecta, dissensiones fecerunt. His 
adparata est regressio, si cito egerint poenitentiam, nec in voluptatibus 
luerint remorati. Si autem in suis factis permanserint, e isti mortem 
sibi acquirent. 


1 


11) aut man. sec. additur in marg. Vat. T) ita om, Vat. 
12) hominis Vat. 8) Hi Vat,, ubi expungitur ed ante 
13) aequirunt. Vat. amiserunt, ] 
Cap. VII. — 1) dimidiwm vero p. οἱ 9) His Vat, qui mox scr. mec in va- 
dimidium Vat. luptotibus. 
2) vero om. Vat. . 
3) ex his mandatis meis auditis Vat., 2) assiduae Pal. 
dein in Lurrin (sic). .. 8) turrem Pal... 
4) Exhibet Pal. propler. negoliationes 4) Forma medii est. 
autem suas in dominum nefanda loquuti sunt. Cap. VIII, 1) viridem. habebunt (mu- 
5) his Vat., mox Qui si cifo egerint. tatum in habebant) Pal, Infra vivent. 
paenilentiam in turrim. 2) turrem Pal. 
6) suarum habuerunt virides et tertiam 3) habebant Pal. 
aridam cum (expunctum) compluribus ge- 4) muros Pal. 


neribus inficiati Vat.. 5) finem Pal. 


522 HERMAE PASTOR. LIBER HI. SIMILIT. VIII. (4) 


(4) IX...,Qui vero porrexerunt virgas suas, quarum duae partes 
aridae fuerant, et tertia viridis, fideles quidem fuerunt, sed locupletati 
el exsaturati bonis, apud exteras gentes celebriores esse cupierunt, et 
in superbiam magnam inciderunt, et sublimia coeperunt spirare, et veri- 
latem deserere; neque appliciti sunt iuslis, sed cum exteris gentibus 
convixerunt; οἱ haec illis vita dulcior visa est: a Deo tamen non reces- 
serunt, et in fide perseveraverunt, sed opera fidei non exercuerunt. 
Multi igitur ex ilis egerunt poenitentiam, et sedes eorum in turri esse 
coeperunt? Alii vero viventes cum exteris gentibus, et elati vanitatibus 
suis, in perpetuum a Deo defecerunt, nationum? facinoribus et operibus 
servientes. Huiusmodi ergo homines annumerati sunt exteris nalionibus. 
Alii ex his dubiam mentem habere coeperunt, non* sperantes, se propter 
faeta sua assequi posse salutem; alii dubii facti dissensiones excitaverunt. 
Mis igitur et illis,* qui propter faeta sua dubii esse coeperunt, ádhuc 
esl regressus; sed haec poenitenlia cita esse debet," ut sit in turri sedes 
eorum. His vero, qui non agunt poenitentiam, sed permanent in volu- 
platibus suis, mors prope est.' 


(4) X. ,At hi, qui virgas virides porrexerunt, exceplis cacumini- 
bus earum, quae sola arida erant et seissuras habebant, semper boni 
atque fideles et probi erga Deum fuerunt sed parumper deliquerunt 
propter inanes voluptates et minutas cogitationes, quas intra se habue- 
runt. Auditis ergo verhis meis? plurimi egerunt poenitentiam celeriter, 
et in turri habitare coeperunt. Quidam autem ex his evaserunt? dubii; 
quidam adiecerunt ad dubiam mentem etiam dissensiones movere. In 
his igitur etiamnune spes est regressus, quia boni semper fuerunt; diffi- 
cile autem movebuntur.! Qui vero virgas suas aridas porrexerunt, ex- 
ceptis eaeuminibus earum, quae sola erant viridia crediderunt quidem 
Deo, in sceleribus vero conversati sunt, nunquam tamen a Deo reces- 
serunt, sed semper nomen Domini libenter tulerunt, et libenter in ho- 
spitis suis Dei servos susceperunt. Audito igitur hoc, regressi, sine 
mora egerunt poenitentiam," et ommem virtutis aequitatem exercuerunt. 
Aliqui vero eorum mortem obierunt, et alii libenter adversa passi sunt,' 
memores factorum suorum.' 


(4) XI. Postquam finisset! omnium virgarum explanationes, ait mihi: 
vade, et die omnibus ut agant poenitentiam, el viveut Deo; quia motus 


Cap. IX. 1) fuerunt Vat, absque seq. 
ef, dein οἱ emacló apud exleras gentes 
honesliores esse cupiere.  Superbiam ma- 
gnam induerunt el sublimia ceperuM sperare 
el verilatem desinerunt neque appliciti sunt 
iuslis sed exteris gentibus coniuncerunt. 
EL hec illis vila. dulcior visa est. A deo 
vero mon recesseruni, reliquis usque ad 
enunciationis finem exclusis. 

2) in turrim esse ceperunt Vat. 

3) et evicli (sic) vanilatibus eorum 
im perpetuum. à deo destiterunt, nalionum 
nationum (sic) Vat. 


4) nisiVat, qui facta assequi p. facta 
81 assequi posse, dein facti sunL p. 
facli. 

5) illis om. Vat. 

6) Sed hec penitentia  citafa — debet 
esse Vat. 

Cap. X, 1) Ac Vat, dein quae sole 
aride el scissuras habebant semper boni 
alque fideles et homesià apud dominum 
fuerunt. sed, nimium. deliuquerunt. propler 
inanes eb mimias dispttationes quas. inter 
se habuerunt. | 

2) meis om. Yat. 


HERMAE PASTOR.. LIBER HI. SIMILIT. VI. (B). — 923 


(m IX. Qui ergo virgas suas porrexerunt, quarum duae partes 
erant aridae, tertia viridis, hi fideles quidem fuerunt, sed locupletes faeti 
sunt, et apud exteras gentes honestiores visi sunt, el superbiam magnam 
adsumpserunt, et semitam suam asperam fecerunt, Nec adplicaverunt 
se iustis, sed cum exteris gentibus viventes haec illis vita duleior visa 
est. Non tamen a Deo penitus recesserunt, sed in fide perseveraverunt, 
opera autem fidei non exercuerunt. Unde multi ex illis egerunt. poeni- 
tentiam, sedesque! eorum in turre erit. Alii vero ex iisdem? viventes 
eum exteris gentibus, dueli vanitatibus gentium a Deo destiterunt, gentium 
factis operibusque servientes. iuiusmodi ergo homines computali sunt 
exteris nationibus. Et aliqui ex ipsis dubiam mentem habere coeperunt 
desperantes propler facta sua; alii dubii facti dissensiones excitaverunt. 
Utrisque ergo adhuc regressio est ad vitàm; sed haec poenitentiam ci- 
lala esse debet, ut sit in turre sedes? eorum. Hi vero, qui non agent 
poenitentiam ; sed permanent in voluptatibus suis, mors eis prope ad. 
posita est. 


(s) X. Illi quoque, qui virgas suas virides exceptis cacuminibus 
earum, scissuras tamen habentes porrexerunt, boni semperque fideles et 
honesti apud Deum fuerunt; sed minimum deliquerunt propter exiguas 
voluptates minimasque disputationes, quas inter se habuerunt. Auditis 
vero verbis meis plurimi celeriter egerunt poenitentiam, et in turre habitare 
coeperunt. Quidam autem ex his dubia mente evaserunt, et dissensiones 
moverunt. Quibus adhue spes reversionis est, quia' in bonis semper 
fuerunt; diffücile autem aliquis eorum morietur. llli autem, qui virgas 
suas aridas exceptis cacuminibus earum, quae sola erant viridia, tradi- 
derunt, ipsi crediderunt quidem, in sceleribus vero conversati sunt; sed 
nunquam a Deo recesserunt, nomenque Domini semper libenter habuerunt, 
et in hospitiis suis Dei servos libenter susceperunt. Qui audito hoc 
mox regressi sunt, et egerunt poenitentiam, omnemque virtutem aequi- 
tatis exercent. Alii vero compressos libenter susceperunt; qui audito 
hoc mox regressi sunt, et egerunt poenitentiam, omnemque virtutem 
aequitatis exercent. Alii vero compressi? libenter patiuntur cognoscentes 
operas suas, quas operali sunt. 


(p) Xl. Post exsolutiones autem omnium virgarum ait mihi: vade; 
dic omnibus ut agant poenitentiam et vivant Deó, quoniam Dominus 


9) evacuerunt Vat. 

4) In his igitur nunc spes eliam est 
regressus. quia autem boni semper diffi- 
cile movebuntur Vat. 

$9) que sole erant. virides Vat., dein 
in sceleribus vero conversi suni sed num- 
quam a deo recesserunt semperque , sub 
linem inverlit servos dei. 

6) egerunt sine mora penitentiam abs- 


Cap. XL 1) fuissel Vat, dein exso- 
lutione p. explanatione. 


Cap. IX. 1) sedisque Pal. 
2) hisdem Pal, 
3) sedis Pal. 


Cap. X. 13) qui Pal. 
2) ezceplis. cacuminibus eorum quae 


que seq. ef exh. Vat. 
T) Aliqui vero eorum morte obierunt 
ef. libenter paciuntur Vat. 


solae erant virides tradiderunt: ipsi à cre- 
diderunt tamen, Pal. 
3) compressis Pal. 


524 — HERMAE PASTOR. LIBER Π. SIMILIT. VIII. IX. (4) 
dominus magna clementia sua misit me, ut poenitentiam nuntiarem.omni- 
bus, his etiam, qui non merentur propter facta? sua assequi salutem. 
Sed patiens est Dominus, et invitationem? per Filium suum factam vult 
conservare. Dico ei: ,spero, domine, fore, ui^ auditis his universi agant 
poenitentiam, Credo enim, unumquemque, agnitis suis factis et accepto 
Dei timore, ad poenitentiam regressurum.' Ait mihi: ,quicunque ex^ toto 
corde egerint poenitentiam, et purifieaverint se ab omni nequitia, quae 
supra dicta est, et non adiecerint adhuc ad delieta sua quiequam, αθεῖ- 
pient a Domino remedium priorum peccatorum suorum, si nihil dubita- 
verint de mandatis his, et vivent Deo. Qui vero adiecerint, inquit, ad - 
delicta sua, et conversati Juerint in cupiditatibus seculi huius, , dampna. 
bunt se ipsos ad mortem. Τα vero ambula in mandatis meis, et vives 
Deo; et quicunque ambulaverint in his, et recte ea exereuerint, vivent: 
Deo Postquam vero? haec omnia mihi ostendit, ait mihi: ,reliqua? post 
dies paucos tibi oslendam.' 


SIMILITUDO ΙΧ. 


Aedificandae militantis et triumphantis ecclesiae mysteria. maxima. 


(à) 1. Postquam seripsi mandata et similitudines pastoris illius, 
nuntii poenitentiae, venit? ad me et dixit mihi: ,volo ostendere tibi, 
quaecunque spiritus" tbi ostendit, qui in effigie ecclesiae locutus est 
tecum^ Ille enim spiritus Filius Dei est. Et quia? infirmior eras cor- 
pore, non ante per nuntium? declaratum est tibi, quam firmatus es a 
spiritu, auctusque viribus, ut etiam nunüum possis videre. Tunc! enim 
bene quidem ac magnifice aedificatio turris ab ecclesia tibi ostensa est; 
sed ut a virgine monstrata cuneta vidisti. Nunc autem per nuntium 
illustraris per eundem quidem spiritum. Sed oportet te omnia diligen- 
ter videre; ideirco enim in domum tuam? missus sum habitare ab illo 
nuntio venerando, ut, cum omnia potenter videris, nihil ut prius expa- 
vescas. Et duxit me in ascensum montis Arcadiae ;^ et consedimus 
in eaeumine eius. Et ostendit mihi campum magnum, et cirea eum 
duodecim montes, alia atque alia" figura, Quorum primus niger erat? 


2) quia motus dominus in magna sua 
clementia misit me ul penitentiam. omni- 
bus darem et quidem. quibusdam non me- 
ventibus propter facta Vat. 

3) mutationem Vat. 

4) quóniam p. fore ul Vat. , 
agení. penitentiam. 

5) Recepi ez auct. Pal. Vat. et Fab. 


licla sua. eL. conversi. fuerunt in. desiderüs 
ιά seculi dampnabunt se ad mortem Yat. 
7) Jta Pal. Vat. istis vulg. 
8) enim Vat. 
9) Reliqua autem. Vat. 
Sim. IX. 1) Similitudo X. in Vat. 
2) Pastor ille nuntius poenitentiae. 
3) Spiritus Dei, i. e. Filius Dei, in 


in fine 


St, quod mori scriptoris melius respon- 
det, quam nudus abl.; Codici Vat. excidit 
seq. pron. quae, subinde ser. supradicta 
sunt el mon adiecerunt, ium peccatorum 
suorum primorum, mox meis p. his. Fort- 
assis scribendum his mandatis meis. Her- 
mae doctrinam praedeslinationis dogmati 
non favere, hic quoque locus testis est. 

6) Qui vero inquit. adiecerint. ad de- 


Visionibus per figuram Ecclesiae mysteria 
sua Hermae aperuisse contenditur. Cfr. 
Vis. 4, 1: ubi Dominus revelationes per 
ecclesiam ostendisse dicitur. Nunc Pastor 
eadem per figuram ([urris aedificondae 
(efr. infra c. 3sqq.) Hermae ostendit. H. 
Verüt quoque Gallieciolli: Voglio farti 
intendere cheunque lo Spirito ti dimo- 
Siró. Aliter Pal, ubi habes: Volo (ibi 


HERMAE PASTOR. LIBER ΠΠ. SIMILIT. VIII. IX. (B) 525 
misertus est, et misit me poenitentiam dare omnibus, et quidem qui- 
busdam non merentibus salvari propter aeta sua; sed longanimis est 
Dominus, et vult ecclesiam suam, quae est filii sui, salvare. Dico ei: 
[spero, domine, fore, ut auditis his universi agant poenitentiam.] Credo 

enim" unumquemque agnilis suis factis, acceptoque Dei timore, ad poeni- 

tentiam recurrere, Et ait mihi: quicunque ex totis praecordiis suis 

egerint poenitentiam, et purificaverint se ab omnibus operibus nequitiae; : 
quae supra sunt relata," neque adhuc ad deliela sua quiequid adiecerint, 

accipient a Domino remedium priorum peceatorum suorum, si nihil 
dubitaverint de istis mandatis meis, εἰ Deo vivent. Qui vero ad delicta 
sua adiecerint, et conversati fuerint in desideriis huius seculi, damna- 
bunt se ad mortem. Τα vero in mandatis meis ambula, et eum Deo 
vives; tu et quieunque in ipsis ambulaverint et ea exercuerint recle, 
vivent Deo. Et postquam haec ostendit, dixit mihi: et reliqua post 
paucos dies tibi ostendam. 


SIMILITUDO NONA. 


(s) Postquam scripsi mandata et similitudines pastoris illius, nuntii 
poenitentiae, venit ad me et ait mihi: volo tibi ostendere, quae spiritus 
sanetus tibi ostendit, qui in effigie ecclesiae locutus est tecum. Ille 
enim spiritus filius Dei est. Sed quoniam infirmior eras corpore, non 
per nuntium declaratum est tibi. Cum autem confirmatus esses ab spiritu, 
auctusque viribus effectus esses, ul possis videre nuntium, tunc quidem 
ostensa! est Ubi per ecclesiam structura turris: bene et modeste omnia 
ul a virgine vidisti. Nune vero pér nuntium vides, per eundem ipsum 
spiritum; oportet enim 1e diligentius omnia a me discere.  [decirco 
enim datus sum ab illo honesto nuntio in domo iua habitare, ut omnia 
potenter videas, [et] nihil timeas ut prius. Deinde duxit me in. Arcadia 
in montem quendam uberem; et in cacumine montis ipsius posuit me. 
Et ostendit mihi eampum magnum, et circa campum duodecim montes, 
alium? videre alia figura. Primus mons niger erat quasi fuligo ; secundus 


9) in domo [ua Vat., dein dignitoso 


ostendere quae spiritus sanctus tibi. osten- 
(Pal. honesto) p. venerando. Venerandus 


dit, Sim. 5, 


4) tibi Vat. 

5) quia quia Vat. 

6) 1. e. per eumdem Spiritum ——Filiw 
Dei. Gfr. paulo infra: mune aulem per 
Tuntium. illusiraris, per eundem. quidem 
Spiritum, H. Vid. Cod. Pal. Excidit es 
Codici Vat., qui leg. in. fine posses vi- 
dere, 


7) Antea Filius Dei in figura turris 
(Vis. 3, 2sqq.) et virginis (Vis. 4, 2sq.) 
iecum locutus est; nunc eum ipsum vi- 
debis tecum loquentem. H.; bene ac (el 
Cot.) modeste p. quidem ac magnifice Vat., 
posthae sed ut ad virginem. 1n Pal. Tunc 
quidem oslensum. est Libi per ecclesiam 
Siructuram Εις bene ei modeste omnia 
αἱ à virgine vidisti. 

8) adlustraris Vat. 


ille nuntius est Christus. Cfr. Sim. 10,2, 

10) in accadie Vat., vocc. ascensum 
monlis omissis. Cfr. IV Esdr. 2, 33. 

11) aliaque p. alia aique alia Vat. 
De his montibus— gentibus, quibus Evan- 
gelium praedicatum est, cfr. infra c. 17 sqq. 
H. Quid singulus quisque duodecim mon- 
tium significet, pluribus docetur infra 
c. 19—29. 

12) fuit Vat., idem 25 p. secundus. 
Sicin sequentibus numeri arabici inve- 
uiuntur pro numeris vocabulo expressis. 


Cap. ΧΙ. 1) ei Pal. 

2) relati Pal. 

Sim, IX. 1) ostensum Pal., ibidem 
structuram, 


2) monte quodam ubere Pal, 
3) alia Pal. 


526  HERMAE PASTOR. LIBER III. SIMILIT. IX. (A) 

sicut. fuligo; secundus glabrus sine herbis; tertius spinis et tribulis 
plenus; quartus habebat semiaridas herbas, quarum superior pars erat 
viridis, proximà autem a radieibus arida; quaedam etiam herbae, cum 
sol incanduisset, aridae fiebant, Quintus mons asperrimus erat, sed her- 
bas? virides habebat. Sextus mons sceissuris erat plenus,^ quibusdam 
minoribus, quibusdam vero maioribus; sedin illis scissuris erant herbae non 
valde quidem laetae, sed velut marcidae esse videbantür. Septimus vero 
mons delectabiles'^ habebat herbas, et totus ferlilis erat; et omne genus 
peeudum et volucrum caeli pabulum carpebant ex illo; et quantum vesce- 
bantur ex illo, tarito [aetiores herbae crescebant. Octavus mons fontibus 
erat repletus, et ex illis fontibus adaquabatur omne genus creaturae Dei." 
Nonus mons .nullam omnino aquam habebat? et totus destitutus erat; 
sed et morlüiferos serpenles alebat, et hominibus pernieiosos. Decimus 
mons proceras arbores conünebat, totusque erat umbrosus;? et sub 
umbra pecudes iacebant requiescentes ac ruminanles. Undecimus mons 
densissimis arboribus repletus erat; et arbores illae aliis atque aliis 
oneratae videbantur íruetibus, ut, quisquis videret, cuperet edere de 
Íructibus earum."  Duodecimus mons candidus erat totus, et aspectum 
habebat delectabilissimum, et ispe sibi summum?" praestabat decorem. 


(4) I. In medio vero campo candidam et ingenlem petram mihi' 
ostendit, quae de ipso campo surrexerat; et petra illa altior montibus 
illis erat, et quadrata erat;" ita ut posset totum orbem sustinere, Vetus 
autem mihi videbatur esse, sed habebat novam portam, quae nuper vide- 
batur exsculpta? — Et porta illa clariorem splendorem quam sol habebat ;' 
ila ut mirarer vehementer lumen? eius. Circa vero portam illam stabant 
virgines duodecim;* ex quibus quattuor, quae obtinebant angulos portae, 
digniores" mihi videbantur esse, sed et caeterae dignae erant; stabant 
autem in qualluor partibus portae. Erat autem et id ad gratiam illarum 
virginum, quod illae binae et binae vestitae erant linteis tunicis, et de- 
center succinctae, exertis brachüs dextris, tanquam fascem aliquem" le- 
vaturae. Sic erant paratae; vehementer enim hilares erant, atque prom- 
piae. Haec cum vidissem, mecum ipse mirabar, quod tam magnas et 
praeclaras res viderem. Et rursus mirabar propter virgines illas, quod 
tam decorae et delieatae essent, et ita constanter ae fortiter starent," 


lanquam totum caelum portaturae. 


13) herbas om. Vat. 

14) plenus erat collocatur in Vat. 

.. 15) lta. Mss. Lamb. Vict. Carm. Vat. 
suffragante Pal. c. Fab. St, laiae Cot. 
Coniunctione sed dein omissa, Vat. trans- 
ponit videbatur esse. 

16) hylares Vat., dein fertulis p. fer- 
lilis, tum pecudum el volucres celi pa- 
bula. capiebant (erat carpiebant) , postea 
lantum p. tanto... 

17) adaquebatur (sic) omne genus do- 
mini creature Vot. 

18) omnino habebat aquam Yat., deinde 
serpentes habebat e homines perniliosos. 

19) mons habebat arbores magnas et 


Et cum haec intra me cogitarem,"? 


fous umbrosus erat. Vat., in fine el ru- 
minantes. 

20) aliis atque aliis ordinate. erant 
fructibus ut. si quis vidissel concupiscent 
edere de. fructibus earum. Vat. 

21) hylarissimum — hubebat* et ipse 
summum sibi Vat. 

Cap. II... 1) ingentem mili petram Vat. 

2) quadraia p. οἱ quadrata. erat Vat. 
Petra haec et porta Filius Dei est* in- 
fra c. 12. 

3) sculpia Vat. Cur peira sit vetus, 
noya antem porta, infra c. 12. fusius 
explicatur. 

4) Porta autem ipsa plusquam sol 


HERMAE PASTOR. LIBER IL SIMILIT. IX. (B) 527 


erat^ sine herbis; tertius spinis tribulisque plenus. Quartus habebat 
herbas semiaridas, quarum superior pars erat viridis, proxima autem 
pars a radicibus sicca; quaedam vero herba eiusdem montis, cum sol 
incaluisset, virides fiebant. Quintus mons asper erat, sed virides herbas 
habebat. Sextus autem monsíotus seissuris erat plenus, quibusdam exi- 
guis, quibusdam vero scissuris maioribus. Sed seissurae illae herbas 
habebant, non valde quidem laetas; magis enim velut marcidae videbantur. 
Septimus vero mons hilares herbas habebat, totusque erat fertülis, et 
omne genus? pecudum volucrumque vescebanlur in eodem monte. Quan- 
toque vescebantur illae volucres vel pecora, tanto herbae monlis ipsius 
laetiores erescebant. Octavus. quoque mons fontibus plenus erat, et ex 
his fontibus adaquabantur omne genus Domini creaturae. Nonus mons 
nullam omnino aquam habebat, totusque erat destitutus, et mortiferas 
serpentes habebat hominibus omnibus pernitiosas. Decimus mons habebat 
maximas arbores, opaeusque erat tolus, et suh umbra arborum pecudes' 
iacebant requiescentes et rumigantes, UÜndecimus mons densis arboribus 
[repletus] erat, arboresque illae aliis atque aliis ornatae erant fructibus, 
ita ut quicunque vidisset, coneupisceret, manducare de fructibus earum. 
Duodeeimus vero mons totus candidus erat et aspectum hilarem? habebat, 
Sibique mons ille summum praebebat decorem. 


(v) I. fam! in medio campo ostendit mihi petram magnam ean- 
didam, quae de ipso exsurrexerat campo. — Eaque petra altior illis montibus 
erat, et ita erat quadrata, ut posset totum orbem susüinere. Vetus autem 
erat petra illa, portam exeisam habens, cuius dolatio nuper facta mihi 
videbatur. Porta autem ipsa plus quam sol splendebat, ita ut ego mirarer 
in splendore portae eius. Circa portam autem ipsam stabant virgines. 
duodecim, ex quibus quattuor, quae tenebant angulos eiusdem portae 
dignitosiores mihi esse videbantur; nam οἱ caeterae dignitosae erant. 
Stabant autem in quattuor partibus" portae, et in medio earum binae 
virgines veslitae linteas tunicas et decenter cinctae erant, nudatis humeris: 
dextris tamquam aliquem fascem portantas: sie erant paratae. Valde 
enim hilares erant ei alacres. Haec eum vidissem, iterum me ipse 
mirabar, quod tam magnas res et praeclaras ipse videbam. Sed rursus 
movebar propter virgines illas, quod ita fortiter starent, tanquam caelum 


splendebat Pal. Ad caelestem Christi dezteris tamquam aliquam fascemVat. Gra- 


maiestatem ea referas. ia — venustas, ut Quintil. Prooem. 1. 6. 
5) lumem (sic) absque vehementer Vat. — Gratia in. vultu, iucunditas in serinone. 
6) Circa enim eam portam  slabant 9) quod tam delicate essent et ita 

duodecim virgines Vat. forliler starent Vat., in. fine porlandum 
7) digmitosiores Vot, dein οἱ dignose haberent p. portaturae. 

celere, Videre licet ex c. 13. et 15. nec 10) disputarem Vat. 

non ex Vis. 3, 8. dona Spiritus saneti 

per has duodecim virgines significari. Lau- 4) quasi fuligo erat. Secundus Pal. 

datus locus noster ab Orig. hom. 13. in. 5) omuis Pal. 

Ezech. et ab antiquo Αποίογο operis im- 6) pernitiosae Pal. 

perfecti in Matth. 19, 28. Vid. Cotelerium 1) pecora Pal. 

ad h. I. 8) aspectu hilare Pal. 
8) Inerat autem. inler. graliam. earum ! 

virginum. et he bine vestile lineis Lunicis Cap. Π. 1) Nam Pal. 


el. decem. intincfe  exercis | (sic) brachiis 2) partes Pal. 


528 HERMAE PASTOR. LIBER JI  SIMILIT. IX. (Ay 

ait ad me pastor ille: ,quid intra te disputas alque torqueris, et ipse 
tibi solicitudinem adiieis?  Quaecunque non potes intelligere, noli atten- 
dere? tanquam si sapiens sis; sed roga Dominum, ut accepto. sensu 
intelligas ea. Quaeeunque post te sunt, non potes videre; quae'? vero 
sunt ante te, vides. |n his igitur, quae non potes videre, noli torqueri; 
et eorum intelligentiam cape, quae tu vides!* Desine esse curiosus. 
Ego autem demonstrabo tibi euneta, quaecunque debeo ostendere; nunc 
autem reliqua considera. 


(4) ΠΠ. Et eum haec dixisset mihi, suspexi; et ecce, vidi venisse 
sex viros excelsos ace venerandos, et omnes similes vultu; et vocasse 
quandam multitudinem virorum; et hi, qui venerant vocati ab illis, et 
ipsi quoque" excelsi et fortes erant, Iusserunt autem illi sex eos turrim 
quandam? super eam portam aedificare. Magnus vero iunc fremitus 606: 
pit esse. decurrentium .eirea portam hue atque illue, eorum virorum, 
qui ad aedificandam turrim convenerant. Virgines vero illae, quae sta- 
bant eirca portam, iubebant? eis aedificationem turris accelerare. lpsae 
autem exporrexerunt manus suas, tanquam aliquid accepturae ab illis. 
Tune illi sex iusserunt, ut ex quodam profundo lapides attollerent! et 
in aedificationem turris praepararent. Et elevati sunt! decem lapides 
eandidi, quadrati, circumcisi. Postquam vero sex illi advocaverunt? 
has virgines, iusserunt eas universos lapides, quicunque in turris aedifi- 
cationem miltendi essent, portare; et translatos per portam iradere eis, 
qui aedificaturi erant turrim illam. Continuo hae virgines eosdem lapi- 
des, qui prius elevati erant de profundo, inter se elevare coeperunt 
pariter omnes." 


(4) IV. θα autem steterunt circa portam, sic? eliam portabant, 
ut, qui videbantur esse fortiores, ad angulos ponerentur; caeteri vero 
lapides ad latera subiciebantur. Atque ita universos lapides pertule- 
runt, eosque per portam? translatos aedificantibus, sieut iussae erant, 
iradiderunt. lli vero exeipientes exstruxepuni illos. — Haec autem aedifi- 
catio super illam petram magnam et portam flebat, atque ab iis" tola 
turris sustentabalur. Horum autem decem lapidum structura totam por. 
tam illam replevit, quae in fundamento τίς illius? esse coepit. Posi 


11) auf. conqueris p. alque lorqueris quadam Vat. Ex c. 13. discimus, turri 


Vat, in fine adducis. 
12) perpendere Vat. 
19) qui Vat. 

14) noli torquere * 
que vides Vat. 

Cap. ME 1) inspesi Vat., subinde 
eL ecce vidi venisse viros exlensos digni- 
losos οἱ similes vullu. Viri sex excelsi 
infra c. 12. esse dicuntur nuntii dignitate 
conspicui, dextera levaque lilium Dei 
circumstantes. Cfr. Vis. 3, 3et4 de sex 
viris iuvenibus. [n Pal. οἱ vocaverunt ali- 
quantam. multitudinem virorum. 

2) quoque om. Vat. 

9) lusserunt autem eos. illi ez lurre 


el eorum dominare 


.Betinui Codd, lectionem cireumcisi. 


ecclesiam siguificari, quae petrae et por- 
tae i, e. Christo supraedificatur, 

4) huc el illuc virorum eorum Vat. 

5) videbant Vat.,infine accelerari (prius 
accelerare) oporiere p. accelerare. 

6) Coniunctione uf exclusa, ascendere 
Vat., in fine aptari p. praepararent. 

7) ascenderunt p. elevati sunt Vat. 
Co- 
telerius -ex ο, 5. et 16. minus accurate 
argumentatur, reponendum esse aec cir- 
cumcisi. At ex ipso ultimo loto elucet, 
lapides hosce non opus habuisse circum- 
eisione, quia in aequitale vixerunt, et in 
magna castitate quieverunt (Pal.); solum- 


HERMAE PASTOR. LIBER II. SIMILIT. IX. (B) 029 
portarent, Pastor autem considerans me ita ait: quid intra te disputas 
et moveris, et tibi ipse dolorem infers? Quaecunque enim non: potes 
intelligere, noli temptare , lanquam sis sapiens; sed roga Dominum, ut 
accepto sensu intelligas? ea, — Quae autem retro sunt, videre non potes; 
quae aulem in ante sunt, videre poteris. Noli sic te ante torquere. Quae 
autem videre potes, eorum dominare, et de reliquis noli persertus esse ;* 
ego enim tibi omnia demonstrabo. z 


(s) ΠΠ. Et iterum ait mihi: aspice nunc et caetera. Et ecce vidi 
sex viros venisse, altos honestosque et consimiles aspectu. Et vocaverunt 
aliquantam multitudinem virorum; et illi, qui venerant viri altissimi, satis 
boni et potentes erant. Et iusserunt illi praedicti. sex. viri aedificare 
supra petram illam turrem' altam, et super portam ipsam. Erat autem 
magnus tumultus virorum illorum, qui venerant ad aedificandam turreni 
huc et illuc diseurrentium iuxta portam. Virgines autem, quae circa 
portam stabant, dicebant viris illis, ut festinarent et turrem illam aedi- 
ficarent. Porrigebant autem manus virgines illae, quasi aliquid accep- 
turae a viris illis essent. llli autem sex viri, qui praedictam multitudinem 
adduxerunt, iubebant de profundo aliquo lapides subire, et ire in stru- 
eturam? turris illius.  Subierunt ergo decem lapides candidi, quadrati. 
Illi autem sex viri vocaverunt virgines illas, jusseruntque eis ut omnes 
lapides, quieunque in structuram essent ituri, portarent, et transirent 
per portam, et porrigerent viris illis, qui aedificaturi erant turrem illam. 
Virgines ergo illae decem primos illos lapides, qui de profundo subie- 
runt, ponebant sibi invicem, unaquaeque? lapidem, et simul portabat, 


(s) IV. Sicut ergo stabant circa portam singulae sub angulo, sie 
forüter subicientes se lapides illos, portabant omnes lapides. Et omnes 
portam transferebant, prout iussae fuerant, et porrigebant illis viris, 
qui aedificabant turrem. llli autem sex excipiebant lapides illos, et - 
componebant ad structuram. Et aedificatio turris supra pelra el supra 
porta illa magna fiebat. Aptati sunt ergo illi decem lapides, et imple- 
verünt totam petram. lpse autem in fundamento turris posili suiit, 
quia petra et porta sustinent totam turrem, Post illos itaque decem 


modo autem sigillum non habuerunt, 
Fuerunt igitur circumcisis pares illi viri 
iusti (decem lapides), qui primo mundi 
seculo vitam degebant. De profundo 
attolluntur, siquidem ante Christi adven- 
tum defuncti sunt, Cfr. infra c. 15 et 16. 
Auctoris sensum plane reddit Gallicciolli: 
Furono dunque estratte dieci pietre can- 
dide, quadrate, scapezzate d'intorno. 

8) vocaverunt Vat., ibidem. quicumque 
in turris eius edificatione ituri essent. et 
iranslatos per porlas (radere eis qui edi- 
ficaturi. essent, 

9) qui primi ascenderunt de profundo 
inler se allevare ceperunt omnes pariter Vat. 

Cap. IV. 1) Cfr. supra c. 3." 

2) sicut Vat. 

3) portabant omnes lapides. Pal. 


lavRES APOST. 


excelsi ac venerandi c. 3. ; 


4) a lateribus: p. ad latera. V£t. 

5) eosdem per portas Vot, in fine 
iusserant, tradiderant, et Mss. Angl. iusse- 
γαπί p. iussae erant i. e. illi sex viri 
Pal. iussae 
fuerant, quod praestat. 

6) exsiruserunt. Yat. secundum itali- 
cam scribendi rationem, quae consonan- 
les v et 5 frequenter permutat, 

1) his Vat. 

8) illius om. Vat. 


3) inlelliges Pal. 

4) est. Pal. 

Cap. III. 
vem in Pal. 

2) structura Pal. 

3) unusquisque Pal. 


94 


1) Expungitur οἱ ante tur- 


530 HERMAE PASTOR. LIBER HL SIMILIT. IX. (4) 


illos vero decem lapides alii viginti? quinque elevati sunt^ de profundo; 
et hi structi sunt in aedificátionem turris eiusdem, per illas virgines 
levati, sieut priores, Post hos alii triginta quinque" elevati sünt;? et 
hi similiter in eodem opere aptati sunt. Post hos quadraginta" lapides 
ascenderunt, et hi omnes adiecti sunt in strueturam turris illius. — Quát- 
iuór ergo ordines" coeperunt esse in fundamento turris illius; desierünt 
enim lapides extrahi^ de profundo; paulisper et hi, qui aedificabant, 
quieverunt, iterum illi? sex viri multitudini illi imperaverunt, ut de 
illis duodecim montibus adportarent lapides ad aedificationeni turris eius- 
dem. . llli autem excidebant de universis montibus variorum colorum 
lapides, et deferentes" eos porrigebant virginibus; quos illae accipientes 
iransferebant, et in aedificationem turris porrigebant. 1n qua cum 
.Strüeti essent illi, eandidi variique flebant; et similiter omnes priores" 

inutabant colores. Quidàm vero ab ipsis viris porrigebantur; dui eum 
in eam aedificationem venissent, quales ponebantur, tales eU? pertane- 
bant. Hi nec eandidi fiebant, nec varii; quoniam non? erant a virgi- 
nibus per portam translati. .Hi ergo lapides deformes érant in dedifi- 
eatione,?? Quos cuim animadvertissent illi sex viri, iusserunt tolli, et 
suo lóco reponi unde delati fuerant? Et dicunt ad illos, qui lapides 
illos?* adferebant: ,ommnino vos nobis ad aedificationem hane lapides 
porrigere nolite, sed iuxta turrim ponile eos, uU? hae virgines translatos 
porrigant illos; nisi enim ab his virginibus translaüi fuerint per hanc 
portam, colores suos mutare non possunt; nolite igitur frustra laborare.' 


(4) V. Effecta est autem structura illo die, sed turris consummata 
non est; futurum enim erat ut aedifiearetur, propterea etiamnunc et 
quaedam dilatio facta est. Et iusserunt illi sex eos, qui aedificabant, 
abiré? et veluti aliquandiu quiescere; illis vero virginibus praeceperunt, 
ne a turri discederent. Propterea autem videbantur mihi relictae, ut 
custodirent turrim illain Postquam autem omnes* recesserunt, dico ad 
pastorem illum: quare, inquam," ,domine, non est peràcta aedificatio 
turris? Non enim, inquit, ,ante consummari potest, quam veniat? do- 
minus eius, et structuram hanc probet, ut, si quos lapides non bonos 
in ea invenerit, mutentur; ad voluntatem enim eius aedificatur haec turris. 
Vellem," inquam, ,domine, scire quid significet aedificatio turris huius, 
et de hae petra et de hae porta cognoscere, et de montibus et de vir- 
ginibus et de lapidibüs, qui extraeti sunt? de profundo, nec circumceisi 


9) Denolatur secundum seculum vi- 
rorum iustorum ante adventum Christi. 

.10) ascenderunt p. elevati sunt. Vat., 
idem ser. ef Ai síructi sunt in edificatione 
eiusdem (urris per illas virgines levati 
sunt sicul. prioris. 

11) Significantur Domini prophetae 
ac ministri V. T. Cfr. infra c. 15. 

12) ascenderunt p. elevati sunt. Vot. 

13) quadraginla 11]— c Vat. punctis 
tamen additamento suppositis, in fine 
turris eiusdem. Apparet ex Vis. 3, 5. et 
Sim. 9, 15., hos esse Apostolos et Do- 
€tores praedicationis Filii Dei. 


14) ergo ornes ordines (sic) Vat. 

15) ascendere Vat, ibidem paulisper 
eliam et hi. 

16) Hem hi Vat., dein huic p. illi, 
tum. aedificationem. eiusdem. furris. — Cfr. 
supra c. 1. Observat. H.: Postquam ii 
lapides, qui iustos demortuos anle ad- 
ventum Christi significant, in structuram 
turris positi erant, Dominus etiam lapides 
e montibus, i, e. fideles e populis chri- 
Slianis, apportari iussit. 

17) montibus lapides variis coloribus 
el apporfantes Vat. 

18) quam Vat. 


HERMAE PASTOR. LIBER II, SIMILIT; IX. (B) 531 
lapides alii subierunt ex profundo illi viginti quinque; et isti apti sunt 
in sirueturam turris. Portabantur autem a virginibus, sicuti ét priores 
lapides. Et postea subierunt triginta quinqué lapides; et ipsi similiter 
aptati sunt in turre. Post hos 'etiam subierunt lapides quadraginta; et 
hi omnes adiecti sunt in structuram turris, et facti sunt ordines qualluór 
in fundamentis turris. Et pausaverunt ex fündaméntis aScendentes lápidés ; 
pausaverunt aulem modicum aedificantes türrem, Et iterum sex viri illi 
jusserunt praedictae multitudini, ut de montibus supreseriptis ad aedi- 
fieandam turrem lapides adferrent.  Transferebantur ergo ex omitiibus 
montibus lapides coloribus variis, οἱ doláti a viris illis porrigebantur 
virginibus. Virgines autem trausferebant illos per portáin; tránsferehátit 
autem eos in structuram turris. Cumque stfücti fuissent illi lapides; 
varii candidi fiebant similesque, et priores mulabant dolores. - Quidütt 
vero lapides, qui a multitudine virorum porrigebantur in structuram 
turris, non fiebant candidi; sed quales pósili éráht, talés pérmahébant, 
quia non erant a virginibus illis pér portam [oftàti. Hi érgo lápidés 
deformes erant in aeificalione" turris illis. Quod ciiin àtimadvertisséhit 
illi sex viri, iusserunt eos" lolli; et poni it lócó suo, üüde adportati 
fuerant, Translalisque eis? unumquemque deposüerünt, el dixerunt viris 
illis, qui lapides gestabànt: omnino vos in hac aedificatione lapides 
poneré nolite, sed iuxta turrem eos ponité, ut hae virginés per portàmi 
iranslatos porrigant eos in structuram. Si nón enim ab his virginibus 
portati fuerint per hanc portam, colores suós tinülare noh possuht. 
Nolite ergo frustra laborare. 


(s) V. Et faeta est illa die ea structura, sed turris consunimatá 
non est; futurum enim erat ut a se aedificaretur. —Dilatio ergo aedi: 
ficationis faeta est, iusseruntque illi sex viri éos, qui aedificábant, recedere 
et aliquantum requiescere. Virginibus vero illis praecepérunt, né a {Τὸ 
discederent, sed eam custodirent, Postquam recesserünt omnes, dico 
ad pastorem illum: domine, quare ποή est peràctá aedificatio turris huius? 
Non potest, inquit, ante consummari, quami veniai dominus eius, ét 
strueturam hane probet, ut si quós lapides nugas invenerit in ea, mutet 
eos, quia ad voluntatem ipsius haee turris aedificatur. Volebam; inquam; 
domine, scire, quid significet aedificium turris huius, sed et de hae petra 
et de porta agnoscere, ut de montibus et lapidibus, qui ascenderunt 


19) et similes omnes et priores p. εἰ quiescere aliquid. His vero virginibus prae- 


simililer omnes priores Vat. 

20) et om. Vat. 

21) nec Vat. 

22) edificationem. Vat. 

23) el loco suo déferri unde apportati 
erant Vot. 

24) hos lapides p. lapides illos Vat. 

25) illos et p. eos, ut Vat. Ex eodem 
addidi seq. illos (porrigant illos. — Nisi), 
non dissuadente Pal. In Vat. des. vocc. 
non possunl. 

Cap. V. 1) futiru enim ut edificetur 
Vat, Nota bene lectionem Codicis Pal; 

2y vécedere Val, qui pergii δἱ veluti 


céperünt me a furre retéderent. 

3) mihi videbantur et ilem iwirüh 
Pal. 

4) oinnes &ceessit éx Pál. Vat. 

5) inquam addidi 6. Vat. δὲ Fab. St. 
6) veniet Vat. 

7) Volebam Vàt. 

8) ascéüderunt p. estracti sünl Vat; 


ihv. 


Cap. N. 1) aedificationem. Pal. 
2) ego Pal. 
3) 'anslatiqué alisque sed. eis Pal. 
Cap. V. 1) eónsuiore Pal, posté 
invenerit ih E Ημιδ ewni quia. 
94* 


532 HERMAE PASTOR. LIBER IIL  SIMILIT. IX. (A) 

sunt, sed sieut ascenderunt, sic missi sunt^ in structuram; et quare 
primum lapides decem in fundamento' struéti sunt, deinde viginti quin- 
que, deinde quadraginta; item de illis lapidibus, qui positi sunt in stru- 
. eturam, iterumque sublati et in locum suum relati) De omnibus his, 
domine, desiderium animae meae comple, et omnia mihi demonstra! Et 
dixit mihi: ,si arduus, inquit," ,non fueris, omnia cognosces, et videbis 
reliqua, quae futura sunt huic turri, et ommes similitudines diligenter 
cognosces. Et venimus post dies paucos in eundem loeum, ubi" sede- 
ramus, et dixit mihi: ,perveniamus ad turrim; dominus enim eius ven- 
iurus est, ut consideret^ eam.  Venimus igitur illuc," et neminem alium 
quam virgines illas invenimus, Et interrogavit eas, an affuisset? ibi 
dominus turris ilius? — Et responderunt, continuo eum adfuturum, ut 
consideret structuram illam." 


(4) VI. Post pusillum vero video multitudinem virorum magnam 
venientem, et in medio eorum ita excelsum virum, ut magnitudine sua 
ipsam turrim: superaret; et circa eum sex illos, quos in aedificatione" 
imperare videram, et eos omnes, qui aedificarunt turrim illam, et prae- 
lerea alios. quamplures: dignitate splendidos viros. Virgines vero illae, 
quae custodiebant turrim illam, adeurrerunt, et osculatae sunt eum? et 
prope eum coeperunt ambulare. llle autem tam diligenter considerabat 
structuram illam, ut singulos lapides contrectaret; quin etiam* singulos 
virga, quam in anu tenebat, feriebat. Ex quibus quidam, cum essent 
percussi, nigri fiebant velut fuligo; quidam autem tanquam scabri ; 
quidam quasi? scissuras habentes, quidam curti; quidam nec nigri, nec 
albi; quidam asperi, nec eum caeteris lapidibus convenientes; quidam 
plurimas maculas habentes. Hae sunt varietates lapidum illorum, qui 
in structura illa ποπ idonei! reperti sunt. Iussit eos dominus omnes 
de turri? deponi, et iuxta eam relinqui, et alios lapides afferri, et loco 
eorum reponi, Et interrogaverunt eum, qui aedifieabant, ex quo monte 
vellet afferri, et reponi in locum eiectorum? De montibus quidem vetuit 
afferri, sed ex campo quodam, qui prope erat, iussit afferri? — Foderunt 
enim campum illum, et invenerunt lapides" splendidos, quadratos, quos- 


dam vero etiam rotundos.? Quieunque autem erant in illo campo, omnes 


9) ierunt p. missi sunt Vat. 

10) fundamentis Vat. 

11) εἰ loco suo velati Vat. 

12) inquil inserui c. Fab. St. et ται, 
ubi tameu iterum legitur post omnia; illic 
quidem scriptoris modo minus consentit. 

13). EL venimus in. eundem locum post 
dies paucos ut Vat. 
^ 14) considerat. Vat. 

15) ibi Vat, qui pergit el neminem 
alium invenimus quam. virgines illas. 
^. 16) si fuissel p. an affuissel Vot. 

17) continuo ewm venlurum esse ul 
consideret illam. structuram. Vat. 

:.Cap. VL. 1) Ex coll. c. 3 et 12 hic 
est Filius Dei. Haud raro etiam in S. libris 
ingentis proceritatis vel dimensionis res 


aut personae apparent. Cfr. Apoc. 21, 17. 
Et in Epiph. Haer. XIX, 4. Elcesaitarum 
auctor de Christo: εἶτα δὲ διαγράφει 
χριστόν τινα εἶναι δύναμιν, οὗ καὶ 
τὰ μέτρα σηµαίνει, εἰκοσιτεσσάρων 
μὲν σχοινίων τὸ μῆκος, dg µιλέων ἕνε- 
γήκοντα ἓξ, τὸ δὲ πλάτος σχοινέων 
&, μιλέων εἰκυσιτεσσάρων,. καὶ 10 
πάχος ὁμοίως τερατευόµεγος. καὶ τοὺς 
πόδας καὶ τὰ ἄλλα µυδολογήµατα. 
Similiter de spiritu Sancto Haer. LIV, t. 
Plura collegit Thilo in Act. Thomae p. 
137., vid. Hilgenfeld: Die Apostolischen 
Váter p.192. - 

:2) in^ ea edificatione Vat, ubi dein 
des. videram. Cum eodem scripsi aedifi- 
carunt. p. aedificaverunt. vulg.; idem qul- 


HERMAE PASTOR.. LIBER ΠΠ. . SIMILIT. IX. (B) 533 
de profundo, nec sunt cireumcisi, sed sicut ascenderunt, ierunt in stru- 
cturam; et quare primum in fundamentis decem lapides instrueli sunt; 
deinde de viginti quinque et triginta et quinque ac quadraginta et de 
lapidibus illis, qui sunt positi in structuram, et iterum sublati et positi 
sunt in locum suum. De omnibus his refice animum meum, domine, et 
demonstra mihi illa. Et ille mihi dixit:.si non fueris protervus, .omnia. 
cognosces; postpaucos enim dies veniemus hue, et reliqua videbis, quae 
fütura sunt huie turri, omnesque similitudines diligenter cognosces. Unde 
eum postea, ut dixit, venissemus ad eum locum, ubi primo sederamus, 
ait mihi: eamus ad turrem; dominus enim eius venturus est, ul. con-. 
sideret eam. Deinde venimus ad turrem illam,.et omnino nemo. erat 
eirca eam," nisi virgines illae tantum, quas pastor interrogavit, si. fuisset 
ibi dominus turris. Quae responderunt, venturum dominum et conside- 
raturum siruceturam turris. 


(») VI. Et ecce paululum video magnum agmen virorum venien- 
tium, mediumque in his ita excelsum virum, ut magnitudo eius ipsam 
turrem superaret, et circa eum alios sex, quos in aedificatione videram 
ante imperare, dextra atque sinistra cum illo ambulantes. Omnes ergo 
hi, qui in struciura? fuerant operati, cum illo venerunt; sed et alii 
multi dignitosi erant cirea illum. — Virgines autem illae, quae custodiebant 
turrem, accesserunt ad eum, et osculantes prope eum cirea turrem coe-. 
perunt ambulare. llle autem vir dignitosus virgam tenens in manu, ut 
singulos lapides consideraret, eandem turrem diligenter circuibat. Et 
eum illi lapides virga ab eo fuissent pereussi, nigri veluti fuligo* fiebant; 
quidam autem tanquam. seabiosi; quidam scissuras habentes; quidam 
breves [et] mutili; quidam nec nigri, nec albí; quidam ita asperi, ut nec 
eum caeteris convenientes essent; et quidam plurimas maculas habebant. 
Hae varietates erant lapidum illorum, qui in structura? nugaces sunt re- 
pert. Quos omnes ille dignitosus iussit de turre deponi, [et] iuxla 
eam relinqui, aliosque lapides adferri, et in loco eorum poni. Interro- 
gaverunt autem illi, qui aedificabant, ex quo monte iuberet ille dignitosus 
lapides adferri et loco eorum poni. llle autem de montibus illis adferri 
lapides veiavit; sed iussit ex eo campo, qui prope erat, adferri. Fode- 
runt ergo campum ilum, et invenerunt lapides decem splendidos, qua- 
dratos, quosdam etiam rotundos. Quicunque enim lapides erant in eo 





los dignilosos p. quam plures dignitate 
splendidos viros. 


3) accurrerent. osculari eum Vat, cui 


deest seq. pron. eum. 

4) ut. singulos lapides pertraclaret. 
"Qui. etiam. Vat. 

5) Hi sunt transfugae ac nefanda in 
Dominum loquentes c. 19. 

6) quasi om. Vat. 

1) Voce. quidam nec nigri, 
des. iu. Vat. 

8) lapidum eorum. qui in siructa (sic) 
illa non boni Vat. 

9) turre. Vat. , 
apponi. 


nec albi 


extrema in periodo 


Quosnam fidelium lapides illi 


depositi et reprobati significent, pluribus 
explanatur infra.c. 13. Cfr. Vis. 9, .5. 6. 

10) qui erat. prope iussit apportari 
Vot. Cfr. infra c. 29 et 30 


11) εἰ invenierunt. etiam lapides Vat. 
12) Cfr. infra c. 30. 


2) eum Pal. 


Cap. VI. 1) eam Pal., deinde in aedi-. 
ficationem. 

2) ergo hos qui in structuram. Pal, 

3) manum Pal, 

4) fulgo Pal. 

5) structuram. Pal. 


594 HERMAE PASTOR. LIBER II. SIMILIT. IX. (A) 

allati sunt, et per portam" transportati a virginibus illis; et qui ex eis qua- 
drati erant, deformati^ sunt, et positi in loco eiectorum. At vero qui^ 

rotundi, non sunt adiecti in structuram ; quoniam duri erant, οἱ lon- 
gum esse videbatur! cireumcidere eos; sed positi sunt eirea turrim, 
tanquam futurum esset ut circumeiderentur et in structuram milteren- 
tur; valde enim splendidi erant, 


(4) VII. Haec eum vidisset vir ille dignitate praecipuus, et domi- 
nus totus turris, vocavit hunc pastorem, et tradidit ei lapides, qui 
reprobati erant et posili circa turrim; et ait ad illum: ,communda dili- - 
genter lapides hos, et apta? in strueturam (urris, ut cum caeteris possint 
convenire; eos aulem, qui non conveniunt, longe a turri proiicies. Haec 
eum. praecepisset ei, cum omnibus, cum quibus venerat ad turrim, abiit. 
Virgines autem illae steterunt cirea turrim, custodientes eam. Et dixi 
ad pastorem illum: ,quonam modo possunt lapides hi in structuram 
huius turris, eum reprobati sint, redire? — Et dixit mihi: 860 quidem* 
de lapidibus istis maiorem partem eireumeidam, et adiiciam in struetu- 
ram, et convenienl cum caeleris.| Et dixi: quomodo, domine, possunt 
eireumeisi eundem locum implere? Quieunque ;' inquit, ,minores in- 
venti fuerint , in mediam strueturam ibunt; maiores vero deforis ponen- 
tur, et continebunt eos. Haec cum dixisset? mihi ,. ,eamus,' inquit, ,et 
post triduum revertamur; et emundatos hos lapides in structuram adii- 
ejiam.' Ea euim, quae sunt circa turrim, commundari debent omnia; ne 
forte* subito paterfamilias superveniat, et immunda ea, quae circa turrim 
sunt, inveniat, et ita aspernelur; οἱ hi lapides non miltantur in structu- 
ram turris huius, et ego negligens paterfamilias videar 6556. Post tri- 
duum? autem eum venissemus ad eandem turrim, ait mihi: ,considere- 
mus hos lapides omnes, et videamus, qui ex eis possunt in structuram" 


ire/ Dico ei: consideremus, domine.' 
(4) VII Primum omnium coepimus considerare eos, qui nigri 
fuerant. "Quales enim a structura depositi fuerant, tales sunt reperti. 


lussit eos a turri moveri, et seorsum reponi" Deinde consideravit eos, 
qui scabrosi fuerant; et multos ex eis? cireumcidi iussit, οἱ per virgines 
eos in structuram turris aptari; illae autem sublatos eos aptaverunt in 
media struetura. Reliquos autem iussit eum illis nigris reponi; nam 





13) In Vat; habes erant in eodem loco 
(expunctum) campo omnes allali (erat 
ablati) sunt per portam. 

14) Deformare infra c. 8. —in aliam 
formam ex pristina redigere. Sed heic 
locum suum non tuetur: textus est vitia- 
(us. Cur enim lapidibus quadratis alia 
induenda est forma? Genuiua lectio est 
in Codice Pàl.: Quicumque enim lapides 
erünt in eo campo: omnes adlali suni: 
et per poriam illati a virginibus: el secti 
quadrati positi sunt. loco electorum. 

15) Ac vero hi qui Vat. 

16) quoniam el durum eral el tarde 


videbatur Vat., tum posila cum i supra, 
postea irent- p. millerentur. 


Cap. VI. 1) dignitosus p. dignitate 
praecipuus Vat, ubi prolati p. reprobati. 

2) communda diligenter lapides et 
poue Vat. 

3) Et divi ad pastorem illum. Quem- 
admodum possunt hi lapides.in siructu- 
ραπ eiusdem lurris cum sint reprobati 
rcdire. (sic. p.?) Vat. 

4) quidem adiunxi c. Vat. 

5) erat circumcidi in. Vat. 

6) dixissem Yat. 


HERMAE PASTOR. LIBER II. SIMILIT. IX. (B) 535 


egmpo, omnes adlati sunt, Et per portam illati a virginibus et secli 
quadrali, positi sunt loco electorum. llli enim, qui rotundi erant," non 
sunt positi. in structuram, quoniam duri erant ad dolandum, tantumque 
videbatur ut ceireumeiderentur. Sed positi sunt iuxta turrem, ut postea 
cireumciderentur;' valde enim splendidi erant. 


το) VII. Cumque ille vir dignitosus dominusque turris illius omnia 
complesset, vocavit hunc pastorem, tradiditque ei lapides omnes, qui 
iuxta turrem erant reprobati de struetura, et ait illi: diligenter communda - 
hos lapides, et pone illos in structuram turris, qui tamen possunt con- 
iungi eum aliis; eos autem, qui inconvenientes sunt, longe! a turre 
proiee illos. Παθο cum praecepisset pastor ille dignitosus, exit a turre, 
eum quibus venerat. Virgines autem illae stabant cirea turrem custo- 
dientes eam. Et ego dixi ad pastorem illum: quemadmodum possunt 
hi lapides reprobati rursus in structuram turris ire? Et dixit mihi: vides, 
inqui, hos? Video, inquam, domine, Ego, inquit, de lapidibus istis 
maiorem partem circumcidam, et adiciam in structuram turris; et con- 
venient cum caeleris lapidibus. Et ego dixi: quomodo possunt, domine, 
isti lapides cireumeisi eundem locum explere? Et dixit mihi: quicunque 
minores fuerint reperti, in mediam structuram ibunt; maiores vero qui- 
cunque fuerint inventi, exteriores ponentur," et continebunt eos. Et 
cum haee mecum locutus esset, ait mihi: eamus, et post biduum rever- 
lamur; et commundabimus hos lapides, et adiciemus eos in turris stru- 
eturam. Ea enim, quae sunt cirea turrem, conmundari debent? ne quando . 
dominus subito superveniat et ea, quae sunt cirea turrem, inveniat im- 
munda, et spernat ea; et nec isti lapides ibunt in structuram, et ego 
negligens apud eum apparebo. Cumque post biduum venissemus ad 
eam turrem, ait mihi: consideremus hos lapides universos et videamus, 
an possint in structuram ire. Et dixi ei: ut vis, domine, consideremus. 


(») VIII. Primo omnium coepimus considerare eos, qui nigri fue- 
runt. Qui de structura depositi erant, 1ales sunt reperti. fussit eos 
a turre tolli seorsumque poni. Inde consideravit eos, qui scabri evase- 
runt. Multos ex eis secuit, et iussit virginibus illis tollere eos, et 
adicere in aedificium. Et sustulerunt eos illae virgines, et posuerunt 
in mediam structuram turris. Reliquos autem, qui nigri effecti sunt, 


T) οἱ commundos hos lapides adiciam ϐ) Praestat eiectorum, vulg. Cfr.infra 

in siructuram. Vat. c. 18 | 
8) me quando p. ne forie Vat., dein T) Voc. ton sunt positi im structu- 

supervenerit p. supervemat, ium eb i 0 quoniam duri erant his scribuntur 
asperentur et mom δι hic lapides In oin Pal Deinde lantumque. ( fandumque 
rr m Y Pal) idem est ac longumque, In extrema 

2 MM id Vat sententia habes circumcideretur. 

) eam inserit Vat. 8) circumcideretur. Pal. 

Cap. VIII. 1) a turre moveri. (erat v3 
movere) el seorsum. poni. 5p "n n, Inge repetitur in Pal. 

2) his Vat. 2) ponebunt Pal. 

3) poni Vat. 8) debet Pal. 


536 HERMAE PASTOR. LIBER Ill. 


SIMILIT. 1X. (A) 
et hi evaserunt nigri. Deinde considerabat eos, qui scissuras habebant; 
et ex illis" multos circumcidi iussit, et per illas virgines adiici in stru- 
cturam. Hi deforis positi sunt, quoniam integri inventi sunt; reliqui 
autem propter multitudinem scissurarum non potuerunt deformari ;* pro- 
pterea proiecti sunt ab aedificatione turris. Deinde "cousiderabat eos, qui 
curti faeti erant; multi ex illis seissuras habebant, et nigri evaserant; 
alii vero scissuras magnas habebant, quos iussit apponi cum illis, qui 
eiecti erant; reliquos autem commundatos et deformalos? adiici iussit 
in structuram, quos sublatos virgines illae in medix structura aptaverunt; 
infirmiores enim erant. Deinde considerabat eos, qui dimidii quidem 
albi, dimidii autem nigri fuerant reperti; et multi ex illis nigri inventi 
sunt. lussit et hos transferri ad illos, qui reiecti' erant. Reliqui vero 
toti candidi inventi sunt; el hi sublati sunt a virginibus et aptati in ea- 
dem turri. Exteriores autem positi sunt, qui^ integri inventi sunt, ita 
ut possent conlinere eos, qui in medio constructi erant; nihil enim eis 
recisum est. Deinde considerabat eos, qui duri et asperi fuerunt, Pauci 
ex his abiecti" sunt, quoniam non poterant cireumcidi, valde enim duri 
reperi sunt; reliqui autem deformati? sunt, et in media structura a 
virginibus aptali ; infrmiores enim erant. Deinde considerabat illos," 
qui maculas habebant; et ex eis pauci reperti sunt nigri, et hi^ ad 
caeteros adiecti sunt. Qui vero superfuerant, candidi et integri inventi 
sunt; et hi a virginibus in structuram aptati sunt, et deforis positi, 
propter fortitudinem suam. 


(à) IX. Venit deinde ut consideraret' eos lapides, qui eandidi et 
rotundi erant; et ait mihi: ,quid faciemus de his lapidibus?! Et ego 
dixi: ,domine, nescio. Nihil ergo, inquit, ,excogitas de his?^? Ego, 
inquam, ,artem hane, domine, non novi, nec lapidarius sum, nec possum 
intelligere quicquam. Et dixit: ,non vides, eos valde rotundos esse??. 
Quodsi voluero eos quadratos redigere, plurimum* mihi éx his recidendum 
est; sed necesse est aliquos ex his in structuram turris transire." — Et 
dixi: ,si necesse est, quid igitur te implieas," et non eligis, si quos 
habes eligere, et aptas in strueturam illam?! Et elegit;' quos vidit 
maximos et splendidissimos, et deformavit eos; quos sublatos virgines 
illae in exterioribus partibus structurae posuerunt. Reliqui vero, qui 
superfuerunt, repositi sunt in eundem campum, unde sumpli erant;? 
abiecti vero non sunt, ,quoniam,' inquit, adhuc exiguum deest huic turri, 


4) his Vat, dein per eas virgines. οἱ defommalos adici iussit in structuram" 


5) deformari c. Pal. Vat. et Clerici 
marg. p. Fab. St. et Cotelerii afformari, 
quae Clerico monente inepta vox est. 


Gallieciolli: ma ad altre per la moltitu-* 


dine delle fessure, non si puoté dar con- 
veniente figura. 

6) deformalos c. Pol. Vat. p. Fabri 
St. et Cotelerii afformatos. In Vat; habes: 
mulli ez his scissuras habuerunt et nigri 
evaserunt, Alii vero  scissuras tagnas 
habentes iussit hos poni cum his qui 
veiecli erant. Reliquos autem commundos 


Quos oblatos. 

7) dimidii quidem nigri reperti fuerant, 
Mulli ex his nigri inventi sunt iussit et 
eos lransferri ad eos qui veiecli absque 
erant Vat. 

8) turre Vat. 

9) quoniam Vat., dein contineri p. con- 
lineri, tum. instructi p. constructi, ibidem 
ez eis p. eis. 

10) erant Yat. 

11) Lego ez his abiecti p. ez his 
adiecti vulg., ab his abiecti Vat. 


HERMAE PASTOR, LIBER IL SIMILIT. IX. (B) 597 
iussit cum illis nigris poni. Illos autem consideravit, qui Scissuras 
habebant; et ex his multos cireumeidit, et iussit per virgines adici in 
structuram. Et foris positi sunt, quia salvi inventi sunt. Reliqui autem 
propter mullitudinem seissurarum deformari non potuerunt, et ab aedi- 
fieatione turris proiecti sunt, Deinde consideravit eos, qui breves et 
inutiles fuerunt. Multi inventi sunt in illis nigri, alii scissuras magnas 
habentes.  lussit et eos seponi eum his, qui relieti erant; reliquos 
autem commundatos et deformatos iussit in structuram adici; quos sub- 
latos virgines illae in media structura, quia infirmiores erant, aptaverunt. 
Deinde consideravit eos, qui dimidii albi erant, dimidii nigri. Multi ex 
his nigri inveni sunt; et eos iussit tolli, et poni iuxta eos, qui reieeti 
erant. Caeteri candidi toti inventi sunt, et a virginibus sublati in stru- 
etura turris! apti sunt, quoniam integri inventi sunt, et nihil erat ex -οἱς 
recisum. Exteriores positi sunt, ut eos, qui in medio recisi positi 
erant, continerent. Deinde consideravit eos, qui erant duri et asperi. 
Pauci ex eis abiecti sunt, qui ante poterant circumcidi; valde enim duri 
erant. Reliqui autem? deformati sunt, et in media structura, quia infir- 
miores erant, a virginibus positi erant. Deinde consideravit eos, qui 
maculas habuerant. Etiam ex his pauci evaserunt nigri, et separati inter 
reliquos positi sunt; caeteri vero candidi et integri a virginibus por- 
tati in süructuram propter firmitatem suam exteriores positi sunt a 
virginibus. 


() IX. Venit deinde ut consideraret illos albos et rotundos, et 
ait mihi: quid facimus de his lapidibus? Et dixi ei: domine, ego, quid 
scio? Et ait mihi: nullum ergo de eis excidere cogitas?. Et ego dixi 
ei: domine, artem hane ego non habeo, nec lapidarius sum, nec possum 
intelligere quicquam. — Et ait mihi: non vides, istos lapides valde rotundos 
esse? Quos si voluero redigere quadratos, multum ex eis recidendum 
est; ei necesse est, aliquos ex eis in structuram poni? Et dixi ei: 
domine, si necesse est hoc fieri, quid non eligis, si quos vis, et in 
structura maximos et splendidos aptas?? Et mox deformavit aliquantos, 
quos sublatos virgines illae in exterioribus partibus structurae posuerunt. 
Et caeteri in eodem campo, unde fuerant sublati, non abiecti, sed repositi 
sunt, quoniam adhuc modicum deest ad structuram turris. Forsitan 


12) Scripsi deformati c. Pal. Vat. p. 


formati vulg. 

13) illos om. Vot. 

14) οἱ ez his nigri pauci reperti sunt 
et hi (prius his) Vat. 


Cap. IX. 
sideraref Vat. | 

2) Duo membra Et ego divi: domine, 
nescio. Nihil ergo, inquit, excogitas de 
his? exemplum Yat. non agnoscit. 

3) esses Vat. 

4) multum Vat. 

5) ire Vat. 


1) considerare p. ut con- 


6) quid te (ricas p. quid igitur te. 


implicas Vat., qui mox elig eligere (sic) 
p. eligere. - 


1) eligit Vat. ; mox cum eodem Lamb. 
et Pal. deformavit p. Fab. St. efformavit 
οἱ Cotelerii afformavit, 

8) in eodem campo unde sumpti fue- 
runt. Vat. 


Cap. VI. 1) furri Pal. 

2) autem bis extat in Pal. 

Cap. IX. 1) qui Pal. Tum est adverb. 

2) Mirum sane, quod heic legimus, 
cum inter omnes constet ac usque ad 
hunc diem in multis ruinis videre sit, 
antiquos in turribus exstruendis praeser- 
tim seculo secundo frequenter usos fuisse 
lateribus rotundis, rotundisque testis at- 
que concavis. 

3) aples Pal. 


938 HERMAE PASTOR, LIBER ΠΠ.  SIMILIT. IX. (A) 

quod aedificandum erit, et forsitan vult dominus hos lapides aplari in 
ea struetura, quia valde candidi sunt? ^ Vocatae sunt deinde"? mulieres 
speciosissimae duodecim, nigra veste vestitae, ineinctae, et exertis humeris, 
capillisque solutis. Videbantur autem mihi hae mulieres agrestes esse. 
Et iussit eas pastor ille tollere lapides illos," qui de structura eiecti 
erant, et eos referri in montes, unde ablati fuerant. Et illae gaudentes 
sustulerunt omnes, et reportaverunt eos, unde extracti fuerant. Postquam 
autem nullus lapis cirea turrim jaceret, ait mihi: ,cireumeamus hane 
turrim, et videamus, nunquid aliquid" desit illi Coepimus ergo cireumire 
eam, Et ut vidit eam? decenter aedificatam, coepit valde hilaris esse; 
ita enim decenter aedificata fuerat, ut, qui vidisset, concupisceret stru- 
e(uram eius; quoniam quasi de uno lapide videbatur esse, nec usquam 
commissura apparebat, sed ex petra una videbatur exsculpta.. 


(à X. Ego autem huiusmodi turrim attente considerans valde 
laetabar.' Et ait mihi: affer calcem et testas minutas," ut formas eorum 
lapidum, qui sublati sunt de struetura et iterum repositi,? expleam; ea 
enim, quae eirca turrim sunt, omnia aequari debent' Et feci sicut 
iussit mihi et attuli ad eum. — Et ait mihi: ,praesto adsis" mihi ; οἱ cito 
hoc opus perficietur.? Complevit ergo formas illorum lapidum,' et iussit 
locum mundari eirca turrim. Tune virgines illae apprehenderunt scopas, 
et mundaverunt totum, et sustulerunt exerementa,? et sparserunt aquam ; 
quo completo facetus est locus delectabilis? et turris decora. Ait deinde 
mihi: ,omnia commundala sunt; si venerit Dominus hane turrim con- 
summare , nihil inveniet, quod de nobis queratur." Haec cum dixisset, 
volebat abire" — AU ego apprehendi peram eius, et coepi rogare eum 
per Dominum, ut mihi omnia, quae ostenderat, explicaret. Ait mihi: 
habeo modicam occupationem, at omnia tibi explicabo; exspecta autem 
me heic,^ dum venio. Dico ei: ,domine, quid heic? solus faciam?* 
Respondit: uon es solus, omnes enim virgines lecum sunt Et dixi: 
rade me, domine, ergo οἱ At^ ille vocavit illas, et dixit eis: 
commendo vobis hune, donec venio. Remansi igitur cum virginibus 
ilis. — lae autem bilares erant et affabiles mihi, praecipue tamen 
quatluor, quae caeteras praecedebant dignitate. 


(4) Xl. Dicunt mihi deinde virgines illae: 
venturus non est Et ego dixi: ,quid ergo ego! faciam?' 


hodie pastor ille huc 
Et dicunt 





9) quod edificandum. erat (c. punctis 
suppositis) erit. forsitan vult domiwus eos 
lapides aplari im ea süructura que valde 
candida esi Val. 

10) Vocate deinde sunt Vat., ubi in 
extrema sententia capillis non dissolulis. 
Harum mulierum nomina sunt: perfidia, 
intemperantia, incredulilas, voluptas in 
ο, 19. Cfr. c. 13 et 18. 

11) tollerare lapides eos Vat., ubi 
des. vocc. e£ eos referri in. moules, unde 
ablati fuerant. — Et illae gaudentes sustu- 


lerunt omnes, et reporlaverunt eos , uude 
extracti. fuerant. 

12) ne quid p. uwumquid aliquid Vat., 
ibidem seq. illi correctum est ex ille. 

13) Vox eam emendata est in Vat., 
ibidem ordinatur valde hylaris esse copit, 
posthac mec alicubi commissura. parebat * 
sed ea petra. illa videbalur ezseulpta. Lo- 
cus citatur ab Orig. in Comment, ad Osee 
T. H. p. 439. ed. Ruae. 

Cap. X. 1) Ego qutem eiusmodi cou- 
siderans bene valde letus eram. 


HERMAE PASTOR. LIBER II SIMILIT. IX. (B) 539 


enim placet domino huius turris, et hos lapides in eadem structura 
aptari iubebit, quoniam splendidi sunt nimis.. Et ecce mulieres duodecim 
valde speciosissimae nigra veste vestitae et ab humeris cinctae et capillis 
solutis: hae^ visae sunt mihi silvaticae esse. Et iussit eis pastor ille 
tollere lapides illos, qui de structura abiecli erant, et referre in montes, 
unde fuerant allati. lllae autem eum hilaritate tulerunt, et reportaverunt 
eos ibi, unde eiecti erant. Verum cum essent omnes lapides sublati, 
nec aliquis lapis cirea turrem relictus esset, ait mihi: cireumeamus 
turrem et videamus, ne aliquid desit illi, — Et eum coepisset cireumire 
eam, vidit illam decenter aedificatam, et valde hilaris esse coepit. Ita 
enim eleganter erat aedificata, ut ex uno lapide speraretur esse structa. 
Commissura enim vel iunctura nulla apparebat, sed ex^ petra illa turris 
nobis videbatur esse culla, et erat quasi monolitha. 


(n) X. Unde ego cireumiens cum eo hilaris eram, talia dona videns. 
Et ait mihi pastor ille: vade et adfer' calcem et testam minutam, ut 
lapidum illorum, qui sublati erant de structura, formam repleam; nam 
et ea, quae eirca lurrem sunt, omnia aequari debent, Et feci. ego 
sicut iussit mihi, et id, quod iusserat, adtuli ad eum. Et ait mihi: 
praesto esto; cito opus hoc efficitur. Implevit ergo formas lapidum 
illorum, qui de structura erant ablati, iussitque eundem locum scopari, 
et in cireuitu eiusdem Lurris commundari. Tunc virgines illae acceptis 
scopis munditias fecerunt, totumque stercus sustulerunt, et aquam spar- 
serunt. Quo facto locus ille evasit hilaris, et decori fuit eidem turri. 
Tunc ait mihi: omnia commundata sunt. Si venerit dominus, ut consi- 
deret hane turrem, non habebit de nobis queri. Haec cum dixisset, 
volebat a me ire. Ego autem adpraehensa pera eius rogavi eum per 
Dominum, ut mihi omuia, quae ostenderat, exsolveret. llle autem dixit 
mihi: pusillum habeo oceupationis, et omnia tibi exsolvam ; sed exspecta 
me hie, cum? venio. Et ego illi dixi: domine, quid hie facturus sum 
solus? Nam illae virgines omnes tecum sunt. Ego ergo rogavi illum, 
uL me ipse illis traderet. llle autem vocavit eas, et dixit illis: commendo 
vobis hunc, dum venio; et mox discessit. Remansi igilur cum illis 
virginibus. lllae autem mihi hilares satis et affabiles erant, praecipue 
tamen illae quattuor, quae erant dignitosissimae. 


(9) ΧΙ. Et coeperunt ad me ita dicere: ille pastor hue hodie ven- 
iurus non est. Et ego dixi: quid ergo faciam? Et illae mihi dixerunt: 


2) et lesla minuta. Val. 12) αἱ omuia libi exsolvam, | Expecta 


3) iterum vepositos p. et ilerum repo- me aulem hic Vat. 

siti Vat. 13) hic Vat. 
14) Ac Vat. 
t. 

8) ss Val Cap. ΧΙ. 1) ego om. Vat. 

6) efficietur Vat. 2 haec Pal. 

1) formas lapidum eorum Vat,, qui ) sed. ex repetitur in Pal., ubi haud 
om. locum. dubie scribendum sculpla p. culla. 

8) et substulerunt. slercus. Vat. Cap. X. 1) adfers cum puncto supra 

9) hylaris Vat, d lit. posito Pal., ibidem de sírucluram. 

10) ire Vat. 2) Forte dum. 


11) Ac Vat, in fine exsolveret. 9) praecipuae Pal. 


540 HERMAE PASTOR. LIBER ΠΠ. SIMILIT. IX. (A) 

mihi: ,usque in vesperam exspecta, si forsan venerit et loquetur tecum ; 
sin minus, nobiscum, dum veniat, manebis Dixi eis: ,exspectabo eum 
usque ad vesperam; quodsi non venerit, domum ibo, et revertar mane.' 
Responderunt mihi: ,nobis assignatus" es; non potes recedere a nobis.' 
Et dixi: ubi manebo?' Dieunt mihi: ,nobiscum* dormies ut frater, non 
ut maritus; frater enim noster es, et de caetero tecum habitare paratae 
sumus; valde enim earum te habemus. Ego autem erubesceham cum 
eis manere. Ea vero, quae ex illis prima esse videbatur, amplexata me 
est et osculari me coepit. Caeterae vero, eum vidissent me amplexari 
ab illa, et ipsae coeperunt me ut fratrem osculari, et ducere circa 
iurrim, et ludere mecum. Quaedam autem ex illis psalmos canebant, 
quaedam choros ducebant. Ego autem cirea turrim in' silentio laetus 
eum eis ambulabam, et videbar mihi iunior factus esse.. Postquam vero 
vespera-esse coepit, domum repente abire volebam ; illae autem retinu- 
erunt me, et non permiserunt abire. Mansi ergo illa nocte cum eis 
iuxta eandem turrim."  Straverunt autem! tunieas suas linteas in terram, 
et me in medio collocaverunt, nec quiequam aliud faciebant, nisi quod" 
orabant, Sed eU? ego cum illis sine intermissione orabam, neque minus 
quam illae. Quae cum me sic orantem vidissent, ingens gaudium" per- 
ceperunt; et cum eis illic fui^ usque ad diem posterum. Et cum 
adorassemus Dominum, tunc venit pastor ille, et ait ad illas: ,nullam ei 
fecistis iniuriam ?^^ Et dixerunt ei: jpsum interroga. Dico ei: ,domine, 
magna voluptas me cepit? quod mansi cum eis Et dixit mihi: ,quid 
eoenasti?^ Et dixi: ,coenavi, domine, tota nocte verba Domini Bene, 
inquit, te acceperunt ' Et dixi: ,bene," domine. Nunquid vis nunc 
audire?" Et dixi: volo," domine; et primum, sicut te interrogavero, 
rogo ut sie mihi demonsires Quemadmodum vis,' inquit, ,sic tibi 
rem explanabo,? nec quiequam te celabo.' 


(4) XII... ,Primum omnium, domine, inquam, ,hoc' mihi demonstra ; 
petra haec et porta quid sunt? Audi, inquit: ,petra haec et porta 
Filius Dei est^ Quonam pacto, inquam, domine, petra vetus est, porta 
autem nova?  ,Audi' inquit, ,insipiens, et intellige. Filius quidem Dei 
omni? creatura antiquior est, ita ut in consilio Patri suo adfuerit ad 
condendam creaturam. Porta autem propterea nova est, quia in con- 
summatione novissimis diebus apparebit, ut, qui assecuturi sunt salutem, 





. . 2) Usque in vespera expecta eum. Si 
venerit forsan loquetur [lecum si minus 
Vat. 

8) consignalus Vat. 

4) enim inserit Vat.; eiusdem enim 
post de caetero locum suum non tuetur. 

5) prima videbatur esse amplexa est 
ce Vat. llla est fides secundum ο, 15. 

6) οἱ ipsae ceperunt me osculare et 
ducebant cirea turrim. et ludebant mecum 
Vat. 

T) im om. Vat, qui postmodo ef vi- 
debar im velut iuniorem, esse factus. 


8) Posiquam vero vesper cepit* domum 
ire volebam: llle autem detinuerund me el 
ποι permiserunt me ire Vat. 

9) Mansi eadem nocte cum οἱ ad 
eandem turrim Vat. 

10) autem om. Vat. 

11) quod deest in Vat. 

12) et om. Vat., ubi orabam sine ἴ- 
lermissione ' nec, 

13) Que cum vidissent me orantem 
magnum. gaudium. Vat. 

14) ibi p. illic fui Vat.— 

15) Ne forte fecistis ei iniuriam Vat, 


HERMAE PASTOR. LIBER III. SIMILIT. IX. (B) 541 
usque in vesperum: exspecta eum, si venerit, utique loquetur tecum: quodsi 
non venerit, manebis nobiseum , dum venerit, Ef ego dixi eis: exspe- 
etabo eum usque in vesperum; quodsi non venerit, domum ibo, et revertar 
mane. llle autem virgines responderunt mihi: nobis adsignatus. es; 
non potes discedere a nobis. Et ego dixi: ubi ergo manebo? Et illae 
dixerunt: nobiscum dormies, sed sieut frater, non utut maritus; frater 
enim noster es. Α modo tecum mansurae sumus; valde enim te dili- 
gimus. Ego autem erubescebam eum illis. manere. llla vero, quae ex 
his prima videbatur esse, ampleetitur me, oscularique coepit. Caeterae 
quoque, eum vidissent me amplexatum ab illa, et ipsae coeperunt me 
osculari, et ducere me cirea turrem, et ludere mecum. Ego vero quasi 
iuvenior factus eliam ipse ludebam. Quaedam enim ducebant choros, 
quaedam cantabant; ego vero silentium [praestans| cum eis circa turrem 
ambulabam.  Hilaris autem eram cum illis, et postquam vespera esse 
coepit, ire domum volebam, llae autem virgines non dimiserunt, sed 
detinuerunt me, et ego mansi cum illis illa nocte ad turrem. — Straverunt 
autem in terra tunicas lineas suas,' et me in medio conlocaverunt. 
Nihil aliud autem faciebant, nisi orabant; unde et ego non minus quam 
ilae sine intermissione cum illis orabam.  Gaudebant autem et illae, 
quod sic et ego orabam, Denique eum mansissem. cum illis, etiam 
pastor ille hora secunda venit, et ait ad virgines illas: nunquid iniuriam 
illi fecistis? Et illae dixerunt: interroga ipsum. Ego autem respondi: 
voluptatem percepi, domine, quod mansi cum ipsis. Et ille dixit mihi: 
quid coenasti? Et ego dixi: eoenavi, domine, verba Domini tota nocte. 
Et ille dixit: bene te acceperunt? .Et ego dixi: etiam, domine. Et ait 
mihi: eece nune, quid vis audire primum? Et ego dixi: sicuti ab initio 
mihi ostendisti, domine, sic rogo fe, domine, ut quomodo rogavero, sie 
enunties mihi. Quemadmodum - vis, [inquit] sic tibi exsolvam, nee quie. 
quam te celabo. 


(9) XI. Et ego dixi: primo omnium, domine, hoe mihi domonstra 
de petra et de porta. Et dixit mihi: petra et porta filius Dei est. 
Et ego dixi: quemadmodum, domine? nam petra vetus.est, porta autem 
nova. llla autem dixit mihi: intellige, insipiens. Filius quidem Dei 
antiquior est totius creaturae Dei, ita ut consilio fuerit patri suo in 
constituenda tota creatura, quae est in ipso. Bt ego dixi: domine, porta 
haec quare nova est? llle autem dixit mihi: quoniam in cónsummatione 
novissimi diei apparebit, ut qui sunt accepturi salutem, per eam intret 


16) magnam voluptalem cepi Vat. 

17) ita. Vat. 

18) la Vat, ubi deest seq. οἱ, dein 
me p. mihi. 

19) Quem ad modum, inquit vis sic 
libi exolvam Vat. 

Cap. XII. 1) Voce. inquam, hoc om. 
Vat, 

2) Quemadmodum Vat, sine subseq. 
inquam. Cfr. I Cor. 10, 4. Ioan. 10, 7. 9. 

3) omni mam. sec. supplevit ad oram 
Vat,, qui enuntiationem terminat ifa ut 


consilio fueril palri suo couslituendo eam 
creaturam. Cfr. loan. 1, 1—3. 10 

.. 4) In novissimis vulg. Cum Vot. ex- 
clusi in praep. quam ex antecedentibus 
irrepsisse crediderim. In Vat. est (cum 
puncto supposito) apparuit p. apparebit. 
Cf. Pal. Notat Gall.: Mss. Angl. et Carm. 
apparuit. Yulgata lectio confirmari potest 


..ex Hebr. 10, 28. quo forte respexit Her- 


mas. 


Cap. ΧΙ. 


Altera vero Mss, ex Heb. 1, 1. 2. 
1) sua Pal. 


542 HERMAE PASTOR, LIBER ΠΠ. —SIMILIT. IX. (À) 

pér eam intrent in regnum Dei. Vidisti/ inquit; ;lopides 11ος” qui per 
portam translàti sunt, in structuram turris eollocatos; eos vero, qui non 
erant translati per portam, abieetos in locum suum?' Et dixi: ,vidi, 
domine. Sic, inquit, nemo intrabit in regnum Dei, xisi qui dcceperit? 
nomen Filii Dei. Si enim in civitatem aliquam volueris intráre; et civitas 
illa eincta" sit muro, et unam habuerit tantummodo portam, nunquid 
poteris aliunde intrare civitatem illam, nisi per portam, quam habet? 
,Bt quonam modo," inquam, ,domine, aliter fieri potest? — ,Sieut ergo, 
inquit, jin illam urbem non potest aliter intrari, quam per portam eius; 
ita nec in regnum Dei potest alitér intrari, nisi per nomen Filii eius, 
qui est ei carissimus. Et dixit mihi: ,vidisti turbam eorum, qui aedi. 
ficabant? turrim illam? ,Vidi,! inquam, ,domine.| Et dixit mihi:" ,illi 
omnes nuniii sunt dignitate venerandi. His igitur velut muro'? cinctus 
est Dominus. Porla" vero Filius Dei est, qui solus est accessus ad 
Deum;^  Alitet ergo nemo intrabit ad Deum," nisi per Filium eius. 
Vidisti,' inquit, jillos séx viros, et in medio eorum praecelsum virum 


illum ae magnum? 


qui cirea turrim ambulavit, et lapides de structüra 
reprobavit?' ,Vidi inquam, ,domine.' 


16, inquit, ;praecelsus" Filius 


Dei est; et illi sex nuntii sunt dignitate conspicui, dextra laevaque euin 


circumstantes. 
trabit ad Deum. Et dixit: 
non intrabit in regnum Dei"? 


(4) ΣΠ, 
,eeelesia est. 
ας, inquit, spiritus saneti sunt ; 


«8 


Et dixi? 


quid est deinde haec turris? 
Et virgines hae, quae sunt, domine? 


Ex his, inquit, ,excellentibus nuntiis nemo sine eo in: 
quicunque etgo nomen eius ΠΟΠ acceperit, 


Ἠααο, inquit, 
Et dixit mihi:* 


non aliter enim homo potest in re- 


gnum Dei intrare, nisi hae induerint? eum veste sua. Elenim nihil proderit 


ibi accipere nomen Fi Dei, nisi etiam et vestem earum? 
virgines potestates sunt Filii 
nomen eius portabit quis, nisi etiam potestales eius portaverit.' 
vidisti lapides illos, qui abiecti sunt? Illi? 
quidem portarunt, vestem autem illarum non induerunt.' 


ab eis. Hae namque? 


dixit. mihi? 


esl veslis earum, domine ?' 


5) Vidistis inquit eos lapides Vat., 
$ub periodi finem in loco suo. 

6) acceperint. Vat. 

1) fuerit. Vat., qui ordinat portam 
tantummodo. 

8) Et quemadmodum. Vat. 

9) eamdem Vat., ex quo c. Pal. et 


ed. pr. accessit proximum aliter, ille 
subinde inirare p. inirari, sicuti post- 
modo. 


10) edificaverunt Vat. 

11) mihi addidi c. Fab. St. Pal. Vat, 
in quo quidem deest seq. illi, idem di- 
gnosi p. dignilale venerandi. " 

12) velut in muro. Vat. 

13) Hinc nonnulli deducere conati 
sunt, Hermam doctrinae de ὁμοουσίᾳ 
contradicere. Cfr. Iachm. |, c. p. 71. 


acceperis 
Ita frustra 
Et 
enim nomen 
Et dixi: ,quae 


Dei. 


psa, inquit, nomina vestis earum est.'? 


Simili figura de porta seu ostio Dominus 
ipse usus est. loan. 10, 9. HH. 

14) dominum Pal. Vat, Cfr. Ioan. 14, 0. 

15) dominum. Vat. 

16) in medio eorum honestum virum 
el magnum Vat., in fine portavit p. repro- 
lavit. 

17) honestus Vat., ubi munci sun 
dignitosi deztera levaque eum contenentes. 

18) Et his inquit. dignitosis unciis 
memo sine hoc intrabit in regnum. ad do- 
mini habes in Vat, ubi librarius vocabi- 
lis ij regnum. puncta supposuit. 

19) Voce. regnum dei in Vat. erasá 
lransparent. 

Cap. XII. 1) Simili modo similitu- 
dines in IV Esdr. 2, 44—48. explicantur. 
Cfr. Jachm. 1. c. p. 64. et Vis, 1, 3. H. 


HERMAE PASTOR. LIBER HL SIMILIT. IX. (B) 543 
4n régnütn Dei. Et postea coepit diceré mihi: vidisti lapides 168, qui 
pé? portàm ierunt, et redierunt iterum in türris structuram, et eos, qui 
hóh redieruht, sed rursus in locum suum abiecti sunt? Et ego dixi: 
vidi, domine. Et ille dixit: ideoque sic in regno Dei nemo intrat nisi 
áééeperit nomen ilii Dei, Et adiecit: sie est, inquit; sicut. qüi in 
urbem aliquam ire voluerit, et illa cincta sit muro et non habeat nisi 
ünam tantummodo portam, nunquid potest aliquis intrare eam, nisi. pet 
portàm eius? Et égo dixi ei: domine, quomodo autem aliter fieri potest? 
Et ait mili: utiqué quómodo aliter non potest aliquis intrare in civi- 
talem illam, nisi per portam eius, ita nec in regnum Dei potest homo 
aliter intrare, nisi per nomen filii eius , qui est ei carus. Et ait mihi: 
vidisti illam turbam, quae aedificabat turrem? — Vidi, inquam, domine. 
Et ait mihi: ilii omnes nuntii sunt illius dignitosi. Ipsis ergo velut 
muro einelus est Doininus; portà vero filius Dei est, cui portae unus 
est introitus ad Dominum. Ergo nemo aliter intrat, nisi per filium eius. 
Et iterum dixit mihi: vidisti illos sex viros, et in medio eorum honestum 
atque magnum virum, qui circa turrem ambulàvit, et lapides structurae 
reprobavit? Vidi, inquam, domine. Et ait mihi; ille. vir honestus. filius 
Dei est, et illi sex honesti nuntii sunt dextra laevaque eum continentes ; 
nam et lex] sex istis dighitosis nuntiis nemo intràt ad Deum patrem 
eius nisi per filium. Quicunque ergo nomen eius hon acceperit, joh 
intrat in regnum Dei. 


(n) XII. Et dixi ei: domine, turris haec quid est? Et ait mihi: 
turris haec ecclesia est. Et dixi ei: domine, virgines hae quae sunt? 
Et dixit: saneti spirilus sunt. Non aliter homo in regno Dei potest 
inveniri, nisi hae virgines eum sua veste induerint. Si enim solum ΠΟΠΙΘΗ 
acceperit, habitum autem ab istis non acceperit, nihil proderit, Hae 
autém, virgines potestates sunt filii Dei. Si ergo nomen quidem eitüs 
geras, virtutem autem ac potentiam eius non feras, frustra nomen eius 
feres. Et iterum dixit mihi: vidisti lapides illos, qui sunt abiecti? Et 
ego dixi: vidi. Et ait mihi: illi quidem nomen Dei tulerunt, vestem 
autem harum non induerunt. Dico ei: domine, die mihi, quae est vestis 
illarum? Et ille ait mihi: quicunque nomen filii Dei? portat, harum quo- 


2) mihi om. Vat. 
3) has induerit Vat. Spiritus sanctus 
respectu multiplicium donorum suorum 


8) mihi om. Yat, qui eos lapides p. 


lapides. illos. 


per plures virgines repraesentatur, tamen 
tms statim. dicitur. Ozon. Cfr. infra c. 
15. et Vis. 3, 8. Matth. 22, 11. Rom. 
13, 14. 

4) tibi proderit collocatur in Vat. 

5) harum Yat. 

6) Hec enim Vat., ubi H litera de- 
picta apparet, ac si alius similitudinis 
exordium fuisset notandum. 

1) Filii om. Vat. Post voc. Dei dimi- 
dium versus relictum est vacuum. Lacn- 
nam excipiunt haec: ilg sine causa nomen 
portabit nisi eliam potestates eius tulerit. 


9) hii Vat,, dein tulerunt p. porta- 
vent, tum. harum. Ῥ. illarum. 


10) Ipsa inquit women earum vestis 
est Vat. 

Cap. ΣΠ. 
similiter regno. 

2) aedificabatur Pal. 


1) civitate illa Pal., ubi 


Cap. XIII. 1) feres Pal. 


2) Exclusi Codicis Pal, alterum portat 
anle dei, ibidem est debeht. 


544 HERMAE PASTOR. LIBER IIL  SIMILIT. IX. (A) 
Quicunque ergo, inquit, nomen Filii" Dei portat, harum.quoque nomina 
portare debet; nam et Filius nomina portat earum. | Quoseunque,' inquit, 
lapides vidisti in struetura remansisse per manus harum traditos, earum 
potestate vestiti sunt.^ Ideoque totam turrim coneordem" vides cum 
petra, et velut ex uno lapide faetam. Sie quoque ii, qui crediderunt 
Deo per Filium eius, induti sunt spiritum hunc.^ Ecce unus erit spi- 
ritus, et unum corpus, et unus color vestium eorum; sed et illi asse- 
quentur ista, qui portaverint^ nomina virginum harum. Et dixi: ,quare 
ergo, domine, abiecti sunt lapides, qui reprobati fuerunt, eum ipsi per 
portam translati fuerint? et traditi per manus virginum harum in stru- 
eturam turris huius?' ,Quoniam, inquit, ,cura tibi est, omnia diligenter 
inquirere, audi de iis" lapidibus, qui abiecti sunt. Hi omnes nomen 
Filii Dei^ acceperunt, sed et potestatem virginum harum. His ergo 
spiritibus acceptis consummati fuerunt, et in numerum servorum Dei 
redaeti, et unum corpus eorum esse eoepit atque una vestis; eandem? 
enim sentiebant aequifatem, quam pariter exercebant. AU? vero post- 
quam viderunt mulieres illas, quas advertisti nigra veste vestitas, exertis 
humeris et solutis erinibus, concupiverunt solicitare illas ob pulcritudinem 
earum, et induti sunt potestate earum; virginum vero proiecerunt amietum. 
Hi igitur abiecti sunt a domo Dei, et traditi mulieribus illis. At hi, qui" 
non sunt corrupti pulcritudine earum, in domo Dei remanserunt. Habes, 
inquit^ ;horum lapidum, qui abiecti sunt, explicationem. 


(9) XIV. Et dixi: ,si qui^ ergo, domine, hominum, qui huiusmodi 
sunt, egerint poenitentiam, et abiecerint cupiditatem mulierum illarum, 
et conversi redierint ad virgines, et earum polestatem induerint, nonne 
intrabunt in domum Dei ?* ,Intrabunt/ inquit, ,si abiecerint" omnia opera 
mulierum illarum, et harum virginum resumpserint potestatem, et in 
operibus earum ambulaverint. Bt ideo intermissio facta est struendi, ut, 
Si hi egerint poenitentiam, adiieiantur in structuram turris, si autem/ 
non egerint poenitentiam, alii struantur loco eorum, et illi tunc abiician- 
tur in toto. Ad haec ommia gratias egi Domino, quod in omnes, in quibus 
invocatum est nomen eius, motus clementia miserit praesidem : nuntium 
poenilentiae ad nos, qui deliquimus ei; et quod renovaverit. spiritus 
nostros iam certe deficientes, neque habentes spem salutis, nune vero 


recreatos ad redintegrationem vitae? 


11) Filii om. Vat., .sub finem leg. 
Etenim. filius nomina porlat absque earum. 
Oxon, de nomine Filii Dei ab electis 
'gestato refert ad Ápoc. 2, 17. 3, 12. 14, 1. 

12) in structura remisisse tradilos per 
manus earum? harum potestate — vestiti 
sunt Vat, 

13) concordem non exh. Vat. — Her- 
mam .de unitate ecclesiae loqui monet 
Rothe, Anf. d. christl. Kirche p. 596. IJ. 
Cfr. Orig. Philoc. c. 8. 

14) hi qui crediderunt dominum. per 
filium. eius indui sunt hoc. spiritum Vat., 
induti hos spiritus Pal, i. e. induti his 
virtutibus. 

15) tulerint. Vat. 


Et dixi: nune, domine, demonstra 


16) qui reprobati sunt, — Cum εἰ ipsi 
iraonslati suni Vot., in fine huius turris. 
Ctr. supra c. 6 οἱ Vis, 3, 5. 

17) his Vat. 

18) dei filii transp. Vat. 

19) consummati sunt el. in. numero 
servorum. dei redacti sunt et unum. corpus 
eorum cepit esse atque una vestis ad ean- 
dem Vat. 

20) Ac Vat, deinde aniémadverlisti p. 
advertisti, mox humeris et dissolutis cri- 
Mibus concuperunt enim eas sollicitari 
puleritudinem earum, in fine erat admictum. 

21) Ac qui p. At hi, qui Vat. 

22) inquit om. Vat. in fine leg. ezo- 
lutionem. 


HERMAE PASTOR. LIBER HI. SIMILIT. IX. (B) 045 
que nomina porlare debet, quia et ipse filius Dei harum nomina portat: . 
Quoseunque igitur vidisti lapides in turris structuram? processisse. traditos 
per manus harum virginum, el mansisse in eadem structura, harum sunt 
potestate vestiti. Ideoque vidisti* totam turrem monolitham cum petra 
factam, Si quoque et illi, qui per filium eius credunt Domino, induti 
hos spiritus, erunt in uno spiritu οἱ in unum corpus, et unus color 
vestium eorum [erit,| quia et isti, qui tulerunt nomina virginum, sie 
erunt. Et ego iterum interrogavi. illum: qui sunt illi lapides , qui per 
portam vel per manus virginum translati in structuram? turris postea 
reiecli sunt? Quare reprobati sunt, domine? llle autem dixit mihi: quia 
curae tibi est, omnia diligenter inquirere, audi et de istis lapidibus, qui 
abieci sunt. llli quidem omnes nomen filii Dei acceperunt, sed et 
potestatem" virginum harum acceperunt; et his spiritibus acceptis con- 
firmati sunt, el erant cum servis Domini. Et erat eorum unum corpus 
atque unus spiritus, quod idem sentiebant, et aequilatem pariler exer- 
cebant. Post aliquantum. autem 1emporis persuasi sunt a "mulieribus, 
quas vidisti nigra veste veslilas, nudatis humeris et capillis solutis οἱ 
specie formosas. Quas eum vidissent, coneupierunt οἱ induti sunt poten- 
tiam illarum, et harum virginum potentiam abiecerunt. lpsi sunt ergo, 
qui abieeti sunt a domo Dei, et traditi sunt mulieribus illis. Alii autem, 
qui non sunt corrupti puleritudine earum, in domo Dei remanserunt. 
Et ait mihi: ecce habes et horum lapidum, qui abiecti sunt, exsolutionem. 

(n XIV. Et ego dixi: quid ergo, domine, isti homines, si egerint 
poenitentiam, et abiecerint' cupidinem mulierum illarum, et redierint ad 
has virgines, et induerint poenitentiam earundem virginum, si non fuerint 
in opera mulierum illarum morati, non intrabunt in domum Dei? Bt ait 
mihi: intrabunt, si abiecerint omnia opera mulierum illarum, et istarum 
virginum resumpserint potentiam ," et in operibus ipsarum ambulaverint. 
Nam ideo intermissio faeta est süruendae turris, ul si egerint poeni- 
tentiam, adiciantur in ipsius structuram turris. Si autem non egerint 
poenitentiam, alii in loco illorum in structuram? ibunt, etilli in aeternum 
abieeti erunt, Ad singula haec gratias egi Deo, quod in omnes, in 
quos invocatum est nomen eius, motus misericordiam suam profuderit, 
el ad nos, qui deliquimus in eum, nuntium poenitentiae miserit, el reno- 
vaverit spirilus nostros, nosque iam defectos neque spem salutis habentes 
recreaverit, redintegratione dando nobis vitam. Nunc ergo, domine, de- 


πιο peuilenlie ad nos qui delinquimus 
ei el quod renovaveril spirilus nostros. 


Cap. XIV. 1) EE si. quis absque dizi 
Vai, Cfr. Vis, 3, 1 


2) earum Vat., deiu οἱ harum pote- 
statem induerint nou intrabunt in. domo dei. 

3) abiecerunt erat in. Vat. 

4) Membrum egerint poeuilentiam, ad- 
iiciantur in. strucluram. (turris, δὲ aulem 
non agnoscit Vat.; in eodem subinde erat 
non erinl, mox leg οἱ hi p. illi, in fine 
iu tolum in lolum, postremis duobus vocc. 
lineola subsignatis. 

5) Ad hec singulu gralius. dominum 
quidem in ommes im quibus invocatum est 
tomen eius invocalum (c. punctis suppo- 
sitis) molus clementia miserit. presidem 


PaTnagS APOST. 


lam enim defectus neque habentes spem 
salulis recreali ad reintegrationem vile Vat. 


3) slructura Pal. 

4) vidi Pal. 

5) erant. in. uno spiritu el. in wn 
corpus Pal. 

6) siruclura. Pal. 

1) potestate Pal, 

Cap. XIV. 1) abicerent. Pal. 

2) penilentiam Pal. 

3) structura, Pal. 

4) vecreavil rediisset grando Pal. 


39 


546 HERMAE PASTOR. LIBER III. 


SIMILIT. IX. (A) 

mihi, quare non in terra aedificatur haec? turris, sed supra petram et 
portam ? ? Quoniam, inquit, ,insipiens et sine intellectu es,' ideo inter- 
rogas. Et dixi: ,necesse habeo, domine, omnia te interrogare, quoniám 
nihil omnino intelligo; responsa enim omnia magna et praeclara sunt, 
et quae homines vix intelligere possunt Audi, inquit: nomen Filii 
Dei magnum et immensum est, et tolus ab eo sustentatur orbis." ,Si 
ergo, inquam, ,ommnis Dei creatura per Filium eius suslentatur, cur non 
et eos sustinet, qui invitati sunt ab eo, et nomen eius ferunt, el in 
praeceptis eius ambulant??? Nonne" etiam vides, inquit, ,quod sustinet 
eos, qui ex totis praecordiis portant nomen eius? Ipse igitur fundamentum 
esU? eorum, et libenter portat eos, qui non negant nomen eius, sed 
libenter sustinent illud. 


(à) XV. Et dixi: ,demonstra mihi, domine, nomina virginum harum 
et mulierum illarum, quae nigra vesle sunt indutae.^ Audi, inquit: 
nomina virginum," quae potentiores sunt, quae obtinuerunt angulos 
portae. Haee sunt nomina earum; prima vocatur fides, secunda ,ab- 
sünentia, tertia ,potestas,! quarta ,patientia.!  Caelerae autem, quae infra 
has consistunt,^ his nominibus vocantur: ,simplicitas, innocentia, eastitas, 
hilaritas, veritas, intelligentia," concordia, caritas. Quicunque itaque 
portant haee nomina et nomen Flii Dei, in regnum Dei poterunt intrare. 
Audi? nunc mulierum nomina, quae nigra veste vestilae sunt, Ex his 
quatuor potentiores sunt: quarum prima ;perfidia,! secunda jintemperantia,' 
tertia jineredulitas, quarta! voluptas! nominatur. Sequentes vero harum 
sie nominantur: tristitia, malitia, libido, iracundia, mendacium, stultitia, 
inflatio, odium. Hos spiritus qui porlat Dei servus, regnum? Dei videbit 
quidem, sed non intrabit in illud.' Lapides vero ΠΠ,” domine, qui de 
profundo in structura aptali sunt, qui sunl?' ,Decem,' inquit, qui in 
fundamentis collocati sunt, primum seculum?? est; sequentes viginti quinque, 
secundum seculum" est iustorum virorum. llli autem triginta quinque, 


Prophetae Domini ac" 


ministri sunt. 
doctores sunt praedicationis Filii Dei.' 


Quadraginta vero Apostoli el 
Et dixi: ,cur ergo, domine, vir- 


gines illae etiam hos lapides in structuram turris porrexerunt, translatos 


per portam?* Et dixit: 


6) Aaec om. Vat. Cfr. supra c. 9. 

1) es in Vat. ponitur post insipiens. 

8) quoniam nihil ommino inlelligo. rc- 
sponsa. Omnia enim magna exh. Vat, in 
fine possint. 


9) magnum est, et immensum est el 
lolus suslentalur ab eo orbis Vat. Cf. Pal. 
Splendidum sane aique amplum ortho- 
doxae auctoris nostri christologiae testi- 
monium. Cfr. Hebr, f, 3. 

10) Sic ergo omnis dei creatura per 
füium eius sustinetur, — Cur. οἱ eos non 
sustineat qui amulali sunt ab eo el nomen 
eius ferunt et in eius praeceplis ambu- 
απ Vat. 

- 11) Atque Vat. 


,hi enim primi spiritus illos portaverunt," et 


12) est fundamentum transp. Vat., deiu 
quoniam p.qui, in fine sed sustinent eum 
libenter. Non mutavi illud quod Hef. in 
textum. recepit ex Clerici marg., quia 
eandem lectionem c. Lamb. praebet etiam 
Pal.; ipsum Fab. St., illum Cot. 


Cap. XV. 1) veslile Vat. 

2) Cfr. Vis, 3, 8. Locum laudant 
Orig. hom. 13. in Ezech, et Anctor ope- 
ris imperf. in Matth. 19, 28. 

3) Maiori signo distinxi c. Fab. St. 
Pal. Vat. post portae, dedique cum iisdem 
llaec sunt nomina earum p. Cot. haec 
sunt, deinde 2e —-3a—— 4a Val. 

4) que inter has constiterunt Vat, 


HERMAE PASTOR. LIBER ΠΠ. . SIMILIT. IX. (B) 547 
monstra mihi, quare non haee turris in terra aedificata est, sed supra 
petra et supra porta? Et ail mihi: quare insipiens es et sirie intellectu, 
[ideo interrogas] Et dixi ei: necesse habeo, domine, ommia te interro- 
gare, quia nihil omnino intelligere possum ; omnia enim magna el prae- 
clara sunt, et hominibus difficillima ad intelleetum. δι dixit mihi: audi. 
Nomen fili Dei magnum et inmensum est, et totum mundum ipse est 
qui sustinet. Si ergo omnis creatura Dei per filium sustinetur, quid 
putas eos [non sustineri,| qui vocati sunt ab illo? Nomen enim eius 
ferunt, et in praeceptis eius ambulant. Vides, inquit, quomodo sustinet 
eos, qui ex totis praecordiis nomen eius portant. lpse autem funda- 
mentum est eorum, et libenter eos sustinet, quoniam et ipsi non eru- 
bescunt nomen eius ferre, sed libenter illud ferunt. 


(r) XV. Et dixi ei: monstra mihi, domine, nomina virginum harum, 
vel illarum mulierum, quae nigra veste vestitae sunt. Et dixit. mihi: 
audi nomina harum virginum, quae sunt potentiores, quaeque stant in 
angulis portae. Haec sunt nomina earum: prima fides, secunda absti- 
nentia, tertia patientia, quarta magnanimitas. ]lllae autem aliae, quae 
iuxta ipsas sunt, his nominibus vocantur: simplicitas, innocentia, con- 
cordia, caritas, caslitas, hilaritas, veritas et prudentia, Quicunque ergo 
portat haec nomina et nomen fili Dei, in regnum Dei poterit intrare. 
Audi nune, inquit, et mulierum illarum nomina, quae nigram vestem 
habent. Hae sunt quattuor potentiores, quarum prima perfidia, securida 
intemperantia, tertia incredulitas, quarta duleedo seculi, et sequentes 
illarum ita vocantur: maestitia, nequitia, libido, iracundia, mendacium, 
stultitia, delractio οἱ odium. Hos spiritus qui portat Dei servus, regnum 
quidem Dei videbit, sed non poterit intrare in illud. Et dixi ei: domine, 
illi lapides, qui de profundo in strueturam turris sunt aplati, qui sunt? 
Et dixit mihi: illi primi decem, qui in fundamentis sunt conlocati, primae 
scripturae genesis" sunt; illi autem sequentes viginti et quinque secundum 
seculum est iustorum virorum; illi autem triginta quinque prophetae 
Domini ae ministri; quadraginta vero apostoli doctoresque: hi sunt 
praedicatores filii Dei. Et dixi illi: domine, quare ergo etiam islos 
lapides virgines illae in structuram turris porrexerunt, et per portam 
eos transtulerunt? Et dixit mihi: illi sunt. primi, qui spiritus harum 
virginum portaverunt. Et sie ab invicem omnino non recessefunt, ut 


5) et veritas" Intelligentia. p. veritas, 
inlelligentia Vat. 

6) Cfr. supra c. 13. 

7) 2a — ja — 4a. Vot., subinde dul- 
cedo intextu, man. sec. voluptas ad oram. 

8) dei servos in regnum Vat. 

9) illi om. Vat., qui strucluram aptali 
sunt. Qui sunt domine* 

10) secundum Vat., ad oram man. sec. 
seculum. 

11) seculum in textu omissum sec. 
man. margini apponitur in Vat, subinde 
est sanclorum virorum — Cfr. supra capp. 
3. 4. Est, qui Hermam secundo seculo 
vixisse. hinc desumat. Ast ex c. 16. non 


de ecclesiae, sed de virorum iustorum 
V. T. secundo seeulo hic agi elucet. 
Primum seculum (ὁ πρῶτος eio) refe- 
rendum esse videtur ad decem Patriar- 
chas ante diluvium superstites (Gen. 5). 
Cfr. Hilgenfeld p. 154. I; c. 

12) ac om. Vat. Cfr. supra c. 4. 

13) Hi enim spirilus primi portave- 
vuni eos Vat., deinde [η spirilus eius 


usque in diem quietis* Qui misi hi spi- 


rilus hos spiritus, in fine huius turris, 


Cap. XV. 1) genesi Pal., postea 
predicatoresque, fortassis scribendum prae- 
dicalores regni. j 

35" 


548 HERMAE PASTOR. LIBER ΠΠ. SIMILIT. 1X. (4) 

omnino alius ab alio non recesserunt, nec spiritus ab hominibus, nee 
homines a spiritibus; sed iuncli fuerunt hi spiritus eis usque: ad diem 
quietis; qui nisi hos spiritus secum habuissent, non uissent utiles stru- 
eturae turris huius. | ΄ 


(à) XVI. Et dixi: ,etiamnune, domine, demonstra mihi ,Quid quae- 
ris? inquit. ,Quare,! inquam, ,de profundo hi lapides! ascenderunt, el 
positi sunt in strueturam turris huius, eum? iampridem porlaverint spiritus 
iustos?" Necesse est, inquit, ui^ per aquam habeant ascendere, ut 
requiescant. Non poterant enim in regnum Dei aliter intrare, quam ut 
deponerent morlalitatem prioris vitae. llli* igitur defuneli sigillo Filii 
Dei signati sunt, οἱ intraverunt in regnum Dei. Antequam enim accipiat 
homo nomen Filii Dei, morti destinatus est; at ubi accipit illud sigillum," 
liberatür a morte, et traditur vitae. Illud autem sigillum? aqua est, in 
quam descendunt homines morti obligati, ascendunt vero vitae assignati ; 
et iliis igitur praedicatum est. illud" sigillum, el usi sunt eo, ut, intrarent 
in regnum Dei. Et dixi: ,quare ergo, domine, et illi! quadraginta lapi- 
des ascenderunt cum illis de profundo, iam habentes illud sigillum ?' Et 
dixit: ,quoniam hi Apostoli et doctores, qui praedieaverunt nomen Filii 
Dei, cum habentes fidem eius? et potestatem defuncti essent, praedica- 
veruni ills, qui ante obierunt, "et ipsi dederunt eis hoc sigillum. De- 
scenderunt igitur in aquam cum illis, et iterum" ascenderunt. Sed hi" 
vivi ascenderunt; at illi," qui fuerunt ante defuncti, mortui quidem 
descenderunt, sed vivi ascenderunt. Per hos igitur vilam receperunt, 
eL cognoverunt Filium Dei; ideoque ascenderunt cum eis, et convenerunt 
in structuram iurris; nec circumcisi, sed integri aedificali sunt, quo- 
niam aequitate pleni cum summa casUtate defuncti sunt; sed tantummodo 
hoc sigillum defüerat eis. Habes horum explanationen."? 


* «ol αὐτοὶ ἔδωκαν αὐτοῖς τὴν σφραγίδα τοῦ πηργύµατος, Κατέ- 
βηδαν οὖν μετ αὐτῶν εἰς τὸ ὕδωρ, καὶ πάλιν ἀνέβησαν, "AM οὗτοι 
ζῶντερ πατέβησον, καὶ πάλιν ζῶντες ἀνέβησαν ᾽ ἐκεῖνοι δὲ οἱ πΡΟΚΕΛΟΙ- 
µημένοι νεκροὶ κατέβησαν, ζῶντες δὲ ἀνέβησαν, «ιὰ τούτων οὖν 


, Cop. ΧΙ, 1) Ex profundo allati 
sunt lapides 10 et 25 et 35 et 40, i. e. 
viri justi primi ct secundi seculi, Pro- 


triarchae, Prophetae, caeteriqne homines 
iusti, ante Christi adventum denati, cum 
virtutibus abundassent, ad ingrediendum 


phetae V. T., et Apostoli N. T. Cfr. supra 
c. 9 et 4. Cur et Apostoli N. T. ex 
profundo adducti fuerint, mox perspicies. 
H. Subinde ascenderant Vat. 

2) Sensus est: cur viri probi Veteris 
Testamenti novae ecclesiae adaptantur, 
quum ipsi iam dudum ante adventum 
Christi in iustitia sint mortui ? Respon- 
detur: baptismo illi indigebant. Π. Post- 
modo porlaverunt Vat. 

3) «£ om. Yat. — Quandoquidem la- 
valio corporibus competit, non animis, 
Noster necessario intelligit, Baptismum 
Metaphoricum et Mysticum, bona videli- 
cet, quae in Daptismate a Deo conce- 
. duntur. Quod ergo dicit, istud. est; Pa- 


in regnum Dei indigebant solummodo si- 
gillo Filii Dei, seu Baptismate; (Baptisma 
enim ita passim apud Patres appellatur, 
rationemque denominationis illius reddit 
Theologus Gregorius Orat, 40.) hoc est, 
indulgentia baptismali. Quocirca Apostoli 
et doctor es Evangelistae ipsi baptizati 
praedicaverunt post morlem suam iustis 
mortuis Baptismum ac fidem; descende- 
runtqne cum illis in aquam; eo modo 
quo Philippus et Eunuchus Act. VIIL, 38. 
descenderunt in aquam, ut hunc ille bapti- 
Zaret; aique ex aqua ascenderunt; cum 
hac differentia, quod Apostoli, utpote iam 
donati lavacro regenerationis, vivi descen- 
derint οἱ ascenderint; iusli vero, quia 


HERMAE PASTOR. LIBER ΤΠ. SIMILIT. IX. (B) 549 
nec spirilus ab ipsis hominibus, neque ab spiritibus ipsi homines. rece- 
derent, sed. permanserunt isti spiritus cum. illis usque ad quietem illorum. 
Nisi autem hos spiritus secum habuissent, non fuissent digni ad. stru- 


eturam huius turris. 


(pP) XVI. Dico illi. iterum: domine, etiamnune demonstra. Et ait 
mihi: quid quaeris ? Et dixi ei: domine; quare, qui de profundo . ascen- 
derunt, positi sunt in strueturam turris? Et oit mihi: qui jam pridem 
portaverunt spiritus. isíos, ideo necesse habebant per aquam ascendere, 
ut redivivi fiant et reviviscant; non poterant enim aliter in regnum. Dei 
introire, nisi mortalitatem primae vitae suae deposuissent.  Acceperant 
ergo et isti, qui quieverunt, signum filii Dei, et intraverunt in regnum 
Dei. Antequam enim portet homo nomen filii Dei, mortuus est; cum 
accipit hoc sigillum, deponit mortalitatem, et sumit" vitam; sigillum 
aulem aqua est. In aquam? ergo descendunt mortui, et vivi ascendunt. 
Nam et illis praedicatum est hoc sigillum; ipsi quoque usi sunt. illo, 
ut intrarent in regnum Dei. Et dixi illi: domine, quare ergo et illi 
quadraginta lapides cum hoc sigillo de profundo cum illis ascenderunt? 
Et ait mihi: isti sunt apostoli [et] doctores qui praedicaverunt nomen 
filii Dei, qui descendentes in virtute et fide filii Dei et iis qui obie- 
rant praedicaverunt Et ipsi quadraginta dederunt illis hoc sigillum.* 
Unde et ipsi apostoli descenderunt cum illis in aquam" etiterum ascen- 
derunt soluti. Vivi descenderunt, et qui fuerant ante defuncti, solui sunt ; 
mortui enim descenderunt, et vivi ascenderunt, Propter hoc vitam: réce- 
perunt, et cognoverunt nomen filii Dei, Ideoque et cum eis in turrem 
ascenderunt, et convenerunt in structuram turris. Non enim cireumeisi 
sunt, quia sicut erant, inlegri aedificati sunt, quoniam in aequitate fuerunt, 
et in magna castitate quieverunt; solummodo autem. sigillum non habu- 
erunt, labes et horum exsolutionem. 


ἐξζωοποιήθησαν, παν ἐπέγνωσαν τὸ ὄνομα τοῦ υἱοῦ [τοῦ] Θεοῦ διὰ τοῦτο 

E συνανέβήσαν per αὐτῶν, καὶ συνήρµοσαν εἰς τὴν οὐνοδομὴν τοῦ 
πύργου, sol ἀλατόμητοι συνποδοµήθησαν * ἐν δικαιοσύνη ἐκοιμήθησαν 
καὶ iy µεγάλῃ ὀγνείᾳ' µόνον δὲ τὴν σφραγίδα ταύτην οὖν ἔσχον. 


Baptismi antea erant expertes, mortui de- 
scenderint, ascenderint vivi. Hie mihi 
videtur sensus esse obscurissimi loci, at- 
que a multis non intellecti. Cot. 

4) Et hii Vat. 

5) Antequam. enim. nomen dei [Πέ 
acripial homo morti deslinalus est ubi et 
accipit hoc. sigillum Vat. 

ϐ) hoc sigillum autem Vat., dein ablati 
morte p. morti obligati. 

1) hoe Vat., tum intrent. p. íntrarent, 

8) hi Vat., in fing habentes hoc si- 
gillum. 

9) Voce fidem in Vat. omissa leg. eius, 
eui iungitur man, sec. ad oram sigillum, 
dein qui praedicaverunt his p. praedica- 
verunt illis. Cum eodem et Fab. St. in 
fine dedi hoc sigillum p. Cot. illud signum, 


quod minus Graecis consentit. Clem. Alex. 
Strom. II,9. p. 452. Cfr. Strom. VI, 6. p. 164. 

10) item Vat. 

11) hiüiVat. Post corrigendum descetn- 
derunt, 

12) Ac alii Vat. 

13) ezsolulionem Vat. 


Cap. XVL 1) sumet Pal., 
aquae p. aqua est. 
2) aqua Pal. 

3) illum Ρα]. 

4) haec Pal. 

5) Ita. reformavi lectionem | Pal. qui 
ascendentes in virlule: οἱ fide filii dei: qui. 
obierant εἰ praedicaverant. 

6) illius hoc. sigillum. | Pal. 

7) aqua. Pal, 


deinde 


dein im regno. 


550 HERMAE PASTOR. LIBER IH. SIMILIT. 1X. (A) 

(9) XVI. Et dixi: ,munc iterum, domine, et de montibus illis 
mihi demonstra, quare varii, et alia atque alia sunt figura. Audi, 
inquit: ,hi duodecim montes, quos vides, duodecim sunt gentes ," quae 
totum obtinent orbem. Praedicatus est ergo in eis Filius Dei? per eos, 
quos ipse ad illos misit/ ,Quare autem, inquam? ,varii sunt, et alia 
atque alia figura?! —,Audi: hae duodecim gentes, quae totum obtinent? 
orbem, duodecim nationes sunt; et sicut eos montes vidisti varios , ita 
ei? hae gentes. Sensus quoque et actus uniuseuiusque montis te" docebo.' 
Prius, inquam, ,domine, hoc mihi demonstra: eum sint tam varii hi 
montes, quonam pacto in structuram huius turris conveuerint, unoque 
redigantur colore, et non minus splendidi sint, quam qui ascenderunt 
ex profundo ?^ Quoniam,' inquit, universae nationes, quae sub caelo 
sunt, audierunt et crediderunt, οἱ uno nomine Fili? Dei vocati sunt. 
Accepto igitur eius sigillo, eandem omnes prudentiam eundemque sensum 
acceperunt; et una fides atque caritas eorum fuit," et spiritus virginum 
harum cum eius nomine ferebant, ldeoque structura turris huius con- 
color videbatur, et fulgebat usque ad solis claritatem. At vero postquam 
ita senseri unt unum corpus eorum coepit esse omnium. Quidam tamen 
ex eis" maculaverunt se, et proiecti sunt de genere iustorum, οἱ iterum 
redierunt ad statum pristinum, atque etiam deteriores quam prius eva- 
serunt. 


(à) ΧΝΠΙ. 01ο modo,* inquam, ,domine, deteriores, qui cognove- 
runt Dominum?! Et dixit; js? quidem, qui non novit Dominum, si ne- 
quier vivit, manet in eo? nequitiae suae poena. At* qui novit Dominum, 
omnino abstinere se debet ab omni nequitia, et magis magisque servire 
bonitati, Nonne ergo ille,* qui bonitatem sequi debebat, si nequitiae 
praeferat partes, plus peccare videtur, quam is, qui deliquit ignorans 
Dei virtutem ? Ideoque hi quidem" morti destinali sunt; al' vero hi, qui 
cognoverunt Dominum, atque eius mirabilia opera viderunt, si nequiter 
vivunt, duplo amplius punientur, et ipsi morientur in aevum. Sicut ergo 
vidisti, postquam eiecti sunt lapides de turri, * qui reprobali erant, tra- 
diti sunt. spiritibus perniciosis alque saevis; et ita purificatam turrim 
vidisti, ut erederetur' ex uno lapide esse tota; ita el ecclesia Dei, cum 
purificata fuerit, eieetis ex ea malis atque fictis, scelestis^ et dubiis, et 
quicunque nequiter in ea se gesserunt, ac variis nequitiae peccatorum 


Cap. XVI. ^1) item Vat. 


8) prius inquam | domine demoustra 
2) Duodecim Hebraeorum tribus sunt 


cum sint. (amquam varii hii montes quem- 


gentes illae, quarum loco post Evange- 
lium per Apostolos iis annuntiatum suc- 
cessit populus Christi. Recte autem po- 
pulus Dei possidere dicitur totum orbem 
seu Dei mundum. Attamen praestat lectio, 
quam largitur Codex Pal. 

3) filius dei in eis ordinatur in Vat., 
tum hos p. illos. 

4) inquam. om. Vat., 
el. alia. 

5$) possident Pal. 

6) el ita transp. Vat. 

1) te om. Vat. 


qui dein alia 


admodum iu slructuram huius. turris con- 
venerunt wnoguoque redigunlur colore el 
^on (c. lineola supposita) splendidi sunt 
lam (man. sec. supra additum) quam qui 
ascenderunt de profundo Vat. Cfr. supra 
e. 4. 

9) crediderunt ,uno. nomine (ilio Vat. 

10) fuit non est in Vat., idem earum 
p. harum. 

11) Ac vero postquam intra se sen- 
liunt. Vat. 

12) Quidam autem ez his Vat., dein 
iem p. iterum, tum polius p. quam prius. 


HERMAE.PASTOR. . LIBER ΠΠ. SIMILIT. ΙΧ. (B) 991 

(s) ΧΥΗ. Et dixi illi: domine, nunc et de monlibus mihi demon- 
stra: quare alia et alia figura, et varie habebant?! Et dixit mihi: audi et de 
his. Duodecim montes, quos vides, (vides duodecim?) sunt gentes,. quae 
totum obtinent orbem.  Praedicatus est ergo in his. per apostolos filius 
Dei. Et dixi ei: domine, quare varii sunt, aut alia et ália figura, de- 
monstra mihi. Audi, inquit. Hae duodecim ,Eentes, quae tolum possi- 
dent orbem, duodecim sunt nationes. Variae? sunt autem intellectu; et 
sicul memoratos monies vidisti varios, tales sunt et harum gentium in- 
tellectus atque sensus. . Demonstrabo autem tibi uniuscuiusque acíus. 
Et dixi ei: domine, primo hoe mihi demonstra: eum sint iam varii hi 
monles, quando in struetura .positi.[sunt] turris huius lapides eorum, 
quomodo uno colore sunt facti et splendidi noà minus quam hi lapides, 
qui ascenderunt de profundo? Et dixit mihi: quoniam universae nationes, 
quae sub caelo erant, cum audissent, erediderunt in nomen filii Dei; 
acéeptoque eius sigillo unam omnes prudenliam, unumque sensum rece- 
perunt; et [una] fides eorum atque caritas erat, spiritusque virginum 
harum. eum eius nomine induebantur; ideoque et structura turris ut sol 
in uno colore erat. Postquam autem? convenerunt in unum, et unum 
corpus esse coepi, quidam ex eis semet ipsos maculaverunt, et expulsi 
sunt de genere iustorum; et iterum facii sunt multo deteriores, quam 
ante fuerant. 


(») XVIII, 
cognoverunt Deum? Et ait mihi: 


Et dixi ei: domine, quare deteriores facti sunt, qui 
js qui non cognovit Deum, si nequiter 
yivit, manet ei nequitiae suae poena. At is qui cognovit Deum, iam 
non debet agere nequiter, sed bonitatem exercere. Si igitur ille, qui honi- 
tatem sequi debet, nequiter fecerit, non ipse Ubi magis videbitur ne- 
quiter' agere, quam ille, qui ignoret Deum? Ideoque illi, qui non cogno- 
verunt Deum, et nequiter agunt, morli sunt destinati. Qui autem cogno- 
verunt Deum, et opera eius et mirabilia viderunt, et nequiter vivunt, 
dupliciter punientur, et in aeternum morientur. Sic.igitur purifieatur 
ecclesia Dei. Quomodo vidisti lapides eieelos traditos spiritibus perni- 
liosis, et ipsi .enim abicientur; eorum autem, qui purificati permanserunt, 
erit unum corpus, quomodo et turris illa facta est ex uno lapide, po- 
steaquam  purificata est: sic erit ecclesia Dei, cum purifieata fuerit, 
abiectis ex ea malis atque fietis et male opinantibus dubiisque; et qui- 
cunque nequiter gesserunt, et ipsi variis generibus eiicieptur. Bt erit 


Cap. XVHI. 1) Quemadmodum Vat., 
ubi domine non leg. 

2) In Vat. erat his. 

3) eum Vat. 


4) At his quidem Vat. Fortasse le- 
gendum Αἱ is (cfr. Pal.), cum quidem. ex 
antecedenti periodo hic male repetatur. 
Mox abstinere omnino lransponitur in Vat, 


ϐ) isle Vat., dein sequi debeat nequilie 
se praeferat, mox delinquit yp. deliquit. 

6) quidem om. Vat. 

1) Àc Vat, deinde miracula. et. opera 
p. mirabilia opera, postmodo. δὲ nequiter 


vivunl duplicius punientur. et li a morien- 
iur in evo. 

8) de (urre Vat. 

9) aique. purificatam dta eam. turrim 
uf. credetur. Vat. 

10) et scelestis Vat., idem gesser unt 
p. se gesserunt, ac. — 


Cap. XVIL. 1) varía habebant Pal. 
Paullo aliter infra. 

2) varii Pal, 

3) aut. Pal, 

Cap. XVIIL 1) magis videbitur pes 
nequiter Pal. . 


552 HERMAE. PASTOR. . LIBER ΠΠ. . SIMILIT. 1X. (A) 


generibus, erit! unum corpus eius, unus intellectus, unus. sensus, ura 
fides eademque caritas; et tunc Filius Dei laetabitur inter illos, et re- 
eipiet voluntate pura populum suum.?? Et dixi: ,domine,? magnifice et 
honorifice se habent cuncta. Nunc mihi demonstra effectum et. vim 
uniuscuiusque montis, ut omnis anima in Domino fidens auditis his 
honoret magnum ac mirabile et sanctum nomen eius. ,Audi,! inquit, 
varietatem horum montium, id est, duodecim gentium.* 


(à) XIX... ,De! primo monte nigro qui crediderunt, transfugae sunt, 
ae nefanda in Dominum loquentes, et proditores servorum Dei. Illis 
proposita mors est, poenitentia non est; ideoque nigri sunt, quia genus 
eorum scelestum est. De secundo vero monte glabroso* ficti sunt, qui 
crediderunt, et doctores sunt^ nequitiae; et hi proximi sunt superioribus, 
non habentes inter se fructum aequitatis. Sicut enim mons? eorum 
sterilis est ac sine fructu, ita et huiusmodi homines habent quidem no- 
men, fide vero inanes sunt, neque est in eis ullus fructus veritatis. His 
tamen data est poenitentia, si cito eam sequuntur; sin autem tardant, 
erunt et ipsi morlis priorum consortes. Quare, inquam, domine, iis? 
quidem aditus est ad poenitentiam, prioribus vero non est? Paene enim 
eorum eadem sunt admissa. Ideo, inquit, ,est his per poeniten- 
tiam" regressus ad vitam, quia nihil in Dominum suum locuti sunt: ne- 
fandum, neque proditores servorum Bei fuerunt; sed per quandam ha- 
bendi? cupiditatem fefellerunt- homines, ducentes eos seeundum cupidi- 
tates peccantium; ideo dabunt quandam eius rei poenam; sed lamen iis 
proposita est poenitentia,? quia nihil in Dominum suum dixerunt ne- 
fandum.' 


(à) XX. Ρο tertio vero monte, qui spinas et tribulos habebat, 
tales sunt, qui crediderunt, divites quidam, quidam autem plurimis ob- 
strieti negotüs: tribuli enim divitiae sunt, spinae vero," qui multis obli- 
gati sunt negotiis. Hi ergo, qui plurimis obligati sunt negotiis variis- 
que rebus, non adiungunt se servis Dei, sed aberrant, ab his  nego- 
liis revocati, a quibus suffocantur.; Etiam et hi, qui divites sunt, ipsi 
difficiles! se ad conversationem servorum Dei praebent, metuentes ne 
quid poscatur ab illis: hi? ergo difficile in regnum Dei intrabunt. Sicut 
enim exealeeatis pedibus? difficile in tribulis ambulatur, sic et huiusmodi 


11) οἱ erit Vat., voc. «uuum subinde 
omisso, — Hermas de unitate ecclesiae, 
post purificationem eius, loquitur. H. — 
Cfr. supra c. 6. 9. 15. Orig. Philoc. c.8. 

12) voluntatem puram populo suo Vat. 

18) domine exhibetur post honorifice 
in Vat. 

14) fidens in domino transp. Vat., voce. 
ei sanctum omittens. 

15) verilatem. Vat. Cot, c. Fab. St. 

Cap. XIX. 1) De om. Vat., In exh. 
Cot. Ex Codd. auctoritate sustuli inter- 
punclionem, quae vulgo ponitur post 
nigro, ne separentur quae sensu arcte 


eohaereant. ldem faciendum erat in se- 
quentibus, ubi auctor de singulis monti- 
bus disserit. 

2) ac nefanda in domino loquentes el 
[raditores. servorum dei Vat. Cfr. Sim.8, 6. 

3) his Vat. 

4) De 29 vero monte scabioso Vat, 
ubi reliqui quoque montium numeri, sexto 
excepío, signis arabicis denotantur in 
textu, omnes romanis iisque rubris ad 
oram, 

$9) sunt doctores inv. Vat. 

6) mons des. in Vat. 

T) est om. Vat. — 


HERMAE PASTOR. ΄ LIBER III. 553 


SIMILIT. JX. (B) 
ecclesia Dei unum corpus et unus sensus, una (ides et una caritas. 
Et tunc filius Dei laetabitur in illa, et percipiet voluptatem ex recepto 
puro populo suo. Magne, inquam, domine, et honeste cuncta se.habent. 
Nune mihi demonstra, domine, et uniuscuiusque poenitentiam et actus, 
u^ omnis: anima sperans fidensque in Deum auditis his miretur et 
honorem et gloriam illam magnam et admirabilem, sed et nomen eius 
gloriosum. Audi nunc ergo et varietatem montium horum et duodecim 
gentium. 


(s) XIX. De primo monte nigro qui crediderunt, tales sunt trans- 
fugae, blasphemi et proditores servorum Dei. Ipsis nou poenitentia, 
sed mors est; ideoque et nigri sunt, quia genus eorum Scelestum est. 
De secundo vero monte arido! tales sunt, qui crediderunt ficti, doctores 
nequitiae. Et prioribus similes sunt, non habentes inse fructum aequi- 
latis; et sicut mons eorum sterilis et sine fructu est, ita et huiusmodi 
homines habent quidem nomen, fide vero inanes sunt, neque ullus in illis 
Ífruetus veritatis est. Istis ergo data est poenitentia," si cito eam fuerint 
secuti; si autem (ardaverint, cum illis primis erit mors eorum. Et dixi 
ei: domine, quare istis quidem 'data est poenitentia? prioribus autem 
non est data? Paene enim, domine, similes sunt actus eorum.  ldeo, 
inquit, istis poenitentia posita est, quia nihil nefandi in Dominum suum 
locuti sunt, neque proditores servorum Dei fuerunt, sed propter quandam 
accipiendi cupiditatem fefellerunt homines docendo secundum desideria 
singulorum peccantium, qui el dabunt eius rei poenam. 1460 istis posita 
est poenilentia eo, quod non fuerunt detractores Domini, neque prodi- 
tores servorum eius. 


(») XX. De tertio vero monte, qui tribulos! spinasque habebat, 
illi sunt, qui locupletes crediderunt. Et quidam eorum plurimis negotiis 
se obligaverunt; tribuli enim homines locupletes sunt, spinae autem 
illi; qui multis negotiis sunt obligati. Hi ergo, qui plurimis variisque 
rebus impliciti sunt, non se adiungunt Dei servis, sed avocantur in his 
negotiis, a quibus suffocantur. Locupletes autem duri sunt, et ne ali- 
quid poseantur," ad conversationem servorum Dei metuunt accedere; 
ipsi enim diffieile in regnum Dei intrabunt. Sieut enim super tribulos 
excaleiatus difficile ambulat, sic et huiusmodi homines difficile ita ambulant, 


4 


4) εἰ ipsi difficile p. ipsi difficiles 
Vat., qui iterum invertit dej servorum, 


8) lardantur Vat., 
9) his Vat. 


dein hi p. ipsi. 


10) admissa sunt inv, Vat. 

11) penitentie Vat. 

12) habendi des. in Vat., qui dein 
exh. desideria p. cupiditates. 

13) sed tormenti his. proposila peni- 
lenlia est Vat. 

Cap. XX. 1) divites quidem qui plu- 
rimis obsiricti sunl negotiis Vat. 

2) autem. Vat. Cfr. Matth. 13, 22. 

.3) vero. Vat., ubi transponitur dei 
servis, mox vocati p. revocati. Cfr. Vis. 
3, 6. Sim. 8, 8.9. - 


deinde ne aliquid p. me quid. 
ϐ) Hii Vat. Cfr. Matth. 19, 23. 24. 
0) Sicut. enim pedibus excalceatis Vat., 
qui om. eí ante huiusmodi, excluditque 
punctis suppositis ambulare ante ónírare, 


2) et Pal, 

Cap. XIX. 1) aridum Pol. 

2) penilentiam Pal. 

3) penitentiam Pal. . 

Cap. ΧΧ. 1) fribulis Pal. 

2) poscatur Pal, Postea metuent. . 


554 HRERMAE PASTOR. LIBER lll. .SIMILIT. IX. (A) 

homines difficile estin regnum Dei intrare. Sed et eis' omnibus dalur 
ad poenitentiam regressus, si tamen cito redierint ad illam; ut, quia? prio- 
ribus diebus cessaverunt ab opere, repetito tempore aliquid boni nunc 
facere possint. Aeta igitur poenitentia, si fecerint opera bonitatis, vivent; 
sin autem in? admissis suis permanserint, tradentur mulieribus illis, quae 
eis auferent vitam. 


(4) XXL De quarto vero ) monte, habente plurimam herbam, cuius' 
superior pars viridis erat, ipsae vero radices aridae erant," quaedam 
eliam a solis ardore taetae arescebant, huiusmodi sunt quidam dubii, qui 
crediderunt, et quidam? alii, in labiis Dominum, non in corde ferentes. 
ldeoque aridae. sunt, et nullum fundamentum* habentes herbae eorum: 
verbis enim tantummodo vivunt, opera vero eorum mortua sunt. Hi 
ergo nec mortui sunt nec vivi, et dubii similiter sunt. lpsi enim? dubii 
nec virides sunt neque aridi; id est, nec vivi nec mortui. Sicut enim 
herbae eorum sole viso aruerunt; ita et dubii, simul ut audierunt per- 
secutionem, incommoda? metuentes, redierunt ad simulacra, et rursus 
servierunt eis, οἱ erubuerunt Domini sui ferre nomen, Huiusmodi ergo 
homines nee vivi nee mortui sunt; sed et hi possunt vivere, si cito 
egerint poenitentiam; sin minus, iam" traditi sunt mulieribus illis? quae 
auferent vitam eorum.' 


(à) ΧΧΗ, ,De quinto vero monte aspero el virides herbas habente 
huiusmodi sunt, qui crediderunt, fideles quidem, sed difficile credentes, 
et audaces, ac sibi placentes, volentes videri cuncta scire, nihilque omnino 
scientes. Propter hanc igitur audaciam sensus discessit ab illis, et 
intravit in eos. temeraria arrogantia. Sublimes autem se gerunt, el 
veluti prudentes; et cum sint stulti, cupiunt doctores videri. Propter 
hane , Sultitiam, dum se magnificant, multi eorum exinaniti sunt. Magnum 
enim? daemonium est audacia et confidentia inanis. Ex his igitur multi 
abiecti sunt. Alii autem agnuito errore suo poenitentiam egerunt, αἱ sub- 
diderunt se habentibus sensum. Sed et caeteris horum similibus pro- 
posita est poenitentia; neque' enim mali fuerunt, sed insipientes polius 
et stulti. Hi? ergo, si egerint poenitenliam, vivent Deo ;. sin minus, habi- 
tabunt eum mulieribus illis, quae nequitias suas exercebunt in eis. 


(à) XXHL De sexto vero monte, habente seissuras maiores et 
minores, huiusmodi sunt, qui crediderunt. Et hi, in quibus scissurae 
minores! erant, hi sunt, qui inter se habent lites, et propter querelas 
suas in fide languent ; sed multi ex iis? egerunt poenitentiam, idemque 


1) his Vat. 

8) quod Vat., tum cessaverint p. ces- 
Sqverunt ; ex eodem et Fab. St. sub finem 
addidi mune favente Pal. 

9) non Yat, ibidem íradentur illis 
mulieribus. . 

Cap. XXI. 1) quarum Vat. 

2) erant accessit ex Fab. St, et Vat., 
qui dein exh. quedam vero a. solis calore. 

3) οἱ quidam des, in Vat, De iisdem 
loquitur Sim. 8, 7, 


4) nulla fundamenta Vat., ubi vero p. 
enim, coniunciione vero post opera prae- 
lermissa.  . 

5) et ipsi p. Ipsi enim. Vat., 
p. neque. 

6) audienles persecutionem et incom- 
moda p. simul ul audierunt, persecutionem, 
incommoda Vat., deinde ad simulacra rur- 
sus εἰ servierunt, in fine nomen ferre. 

7) iam, om, Vat, 

8) illis non est in Vat. 


qui nec 


HERMAE PASTOR. LIBER IIl. SIMILIT, IX. (B) 599 
ut ad regnum Dei perveniant. Sed tamen etiam his omnibus velox re- 
gressio ad poenitentiam posita est, ut quod prioribus temporibus non 
sunt operati, nunc recurrant dies suos, et operam bonam faciant. [sti 
enim, si egerint poenitentiam, et fecerint operam bonitatis, vivent Deo. 
Si autem permanserint in actu suo, tradentur mulieribus illis, quae eos 
ad mortem deducent, 


(n) XXL. De quarto vero monte, qui habet plurimas herbas, quarum 
superior pars erat viridis, ad ipsas vero radices arida, quaedam etiam 
a sole arescebant, tales sunt qui crediderunt; ex quibus quidam dubii 
sunt, alii in labiis Dominum, non in praecordiis perferentes. Ideoque 
arida sunt fundamenta eorum et vim non habentia; verba autem eorum 
tantummodo vivunt, opera vero eorum morlua sunt. Hi ergo nec mortui 
sunt nec vivi, similesque sunt dubiis; dubii enim nec virides sunt nec 
aridi, id est nec vivi nec mortui. Sicut illae herbae sole viso exa- 
ruerunt, ita et dubii, cum audierint, incommodi aliquid metuentes redeunt 
ad simulacra, et rursus erubescent Domini ferre nomen.. Hi ergo nec 
vivi nee mortui sunt. Hi quoque possuut vivere, si cito egerint poe- 
nitentiam ; sin vero iam [in admissis suis perimanserint,] tradentur mulie- 
ribus illis, quae" auferunt vitam ipsorum. 


(s) ΧΧΙ. De quinto vero monte aspero viridesque herbas habente! 
huiusmodi sunt, qui crediderunt, fideles quidem, sed difficile discentes. 
Audaces enim sunt 1ο sibi placenles ; videri volunt cuneta scire, nihil 
autem omnino sciunt." Propter hanc ergo audaciam ipsorum sensus 
discessit ab "ipsis, et intravit in eos insipientia fatua, laudantes semet 
ipsos velut prudentes. Et volunt esse? magistri, cum sint stulti; et 
propter stultitiam suam multi sunt ex eis exinaniti, id est se magnificant: 
magnum enim daemonium est audacia et confidentia inanis. Et multi 
ex eis abiecti sunt; quidam vero agnilo errore suo egerunt* poenitentiam, 
et subiecerunt se habentibus prudentiam. Sed et caeteris horum  simi- 
libus proposita est poenitentia; nec enim mali fuerunt, sed stulti potius 
et insipientes. Hi ergo si egerint poenitentiam, poterunt Deo vivere. 
Quodsi non egerint poenitentiam, habitabunt cum mulieribus illis, quae 
nequitiam exercent in eis. 


(s) XXII. De sexto vero monte, qui habet scissuras magnas et 
pusillas, et in scissuris herbas aridas, huiusmodi sunt, qui erediderunt 
contra se habentes, et a detractionibus suis marcidi sunt in fide, sed 
poenitentiam egerunt. Ex his multi [....] et caeteri poenitebunt, quando 


Cap. ΧΧΗ. 1) volentes vendere cuncta Cap. ΧΧΠ. 1) Et hi in. quos scissure 


seidaces (ad oram mam. sec. scrulantes) 
nihil enim omnino scienles Vat. 

2) discessit ab eis el inlravit in eis 
fatua. presumptio Vat. | Cor. 8, 1. 2. 

3) enim om. Vat. Etiam Mand.2. vitia 
hominum daemonia riuncupantur, ut alias. 

4) insipientes vero p. sed insipientes 
Vat. 

5) hii Vat., sub finem exercent p. 
. exergebunt, — 


maiores Vat. 

2) his Vat., tum Ideoque ceteri fa- 
ciunt p. idemque caeteri facient, in fiue 
recurrunt. Cfr. Sim. 8, 7.; Vis. ὃν 6. 


Cap. XXI. 1) quia Pal. Tum praestat. 
auferent. ' 
Cap. XXI. .1) habentem. Pal. 


2) scient. Pal. 
3) volunt se esse Pal. 
4) egerint supra u- Pal. 


556 HERMAE. PASTOR. .LIBER ΠΙ. SIMILIT. 1X. (A) 

caeteri facient auditis mandatis meis; exiguae enim sunt lites: eorum, ac 
facile ad poenitentiam recurrent. At hi, qui maiores habent, sieut 
lapides pertinaces erunt, simultatum et offensarum sunt memores, ira- 
cundiam inter se exercentes. Hi ergo abieeti sunt. a lurri,* et a structura 
eius reprobati; huiusmodi ergo homines dificile vivent. Deus et Dominus 
noster, qui dominatur? omnium rerum, et creaturae suae universae habet 
potestatem, offensas meminisse non vult, sed ab his, qui peccata sua 
confitentur, facile placatur. Homo vero, cum sit languidus, mortalis, 
infirmus et repletus peccatis, homini perseveranter irascitur, , anquam 
conservare eum possil? aut perdere. Ego autem vos moneo,' nuntius 
et praepositus poenitentiae, ul, quicunque propositum tale habetis, de- 
ponatis illud, et ad poenitentiam recurralis; et Dominus medebitur prio- 
ribus delictis vestris, si ah hoc daemonio vos purificaverilis ; sin minus, 
ad mortem trademini illi.^ 


(«) XXIV, 19ο monte vero septimo, in quo virides et hilares erant 
herbae, et totus mons fertilis erat, omneque. genus pecudum carpebant 
pabulum ex herhis montis eiusdem, et quanto magis herbae illae car- 
pebantur, tanto laetiores revirebant,' huiusmodi sunt, qui crediderunt, 
simplices et boni semper, et nullas habentes inter se dissensiones; sed 
laetantes semper de servis Dei, induti spiritum virginum harum, et semper 
in omnes homines ad faciendam misericordiam prompti, et de laboribus 
suis cunctis hominibus facile tribuentes sine improperio et deliberatione. 
Visa igitur Dominus simplicitate et omni infantia eorum, quxit eos in 
laboribus? manuum suarum, et dedit eis in omni opere gratiam. Ego 
autem hortor vos, praepositus poenitenliae nunlius, in eodem proposito 
permanere, quicunque estis huiusmodi, ne eradicetur semen vestrum in 
aevum. Dominus enim vos probavit, et conscripsit in nostrum numerum, 
et omne semen vestrum cum Filio Dei habitabit; de spiritu enim eius 
estis omnes." 


(à) XXV.,De oclavo vero monte, in quo plurimi erant fontes," 
in quibus adaquabatur omne genus creaturae Dei, tales sunt, qui credi- 
derunt Apostolis, quos misit Dominus? in totum orbem praedicare ; et 
quidam doctores, qui? caste et sincere praedicaverunt ac docuerunt, nec 
quicquam omnino subseripserunt malae eupiditati, sed assidue in aequi- 
tate et veritate ambulaverunt. Hi ergo inter angelos conversationem habent. 


3) Ac Vat, ubi simullatum om. Cap. XXIV. 1) omneque. genus pecu- 


4) Hii ergo abieclà sunt ο turre Vat., 
in fine vivunt, 

5) dominator Vat. 

6) posset Vat. Ctr. 
4, 12. 

1) Ego autem moneo vos Vat. 

8) οἱ dominus remediabit priora vestra 
peccata. (c. punctis suppositis) delicía si 
ab hoc demonto vos liberaveritis* Si minus 
ad mortem. (radimini. illi Vat. 


Eccl. 28, 3. Jac. 


dum carpebat pabulum. ez herbis eiusdem 
montis: el. quantum herbe ille carpebantur 
lantum leiiores crescebant. Vat. 

3) in omnibus hominibus Vat. 
Sim. 8, 

3) in laboribus bis exaratum in Vat., 
postremo in loco subnotatum. 

4) οἱ omne genus vestrum cum ilio 
dei de spiriti (reliquis literis erasis libra- 
rius alias substituere neglexit) eius estis 


Cfr. 


HERMAE PASTOR. LIBER II  SIMILIT. IX. (B) 557 


audierint mea mandata. Minimae! autem sunt eorum detracliones, et 
cito. poenitebuntur. [Qui] seissuras minores habent, huiusmodi sunt, 
qui crediderunt, et inter se iurgia habent, et propter querelas suas in 
fide languent. : Sed multi ex eis egerunt poenitentiam auditis his man- 
datis meis; querelae enim eorum sunt pusillae, et cito agent poenitentiam. 
lli autem, qui maiores habent scissuras, hi perseverant in detractionibus 
suis, et in ira sua inter se perlinaces sunt. Hi ergo a turre reiecti 
sunt, eL ab eius structura reprobali sunt, et difficile vivent Deo. Deus 
enim Dominusque noster, dominator omnium, qui habet potestatem uni- 
versae crealurae suae, non memor est offensa? eorum qui peccata sua 
confilentur, sed propitiatur, et adhue propitius eis fiet. Homo autem, 
eum sit mortalis plenusque delietis, perlinaciter homini irascitur, tan- 
quam vel conservare eum possit vel perdere. Vobis autem, quieunque 
tale propositum habetis, dico ego nuntius poenitentiae: deponite illud, et 
'agite poenitentiam. Et Dominus remediabit priora delieta vestra, si ab 
hoe proposito iracundiae vos purificaveritis; sin minus, ab ipso ad mortem 
irademini, 


(η) XXIV. De septimo autem monte, in quo virides hilaresque erant 
herbae, totusque mons fertilis erat, et omne genus peeudum volucresque 
caeli carpebant pabulum eius, quantoque illae^ earpebant, tanto laetiores 
herbae crescebant, huiusmodi sunt, qui crediderunt, simplices bonique 
semper, nullasque habentes inter se dissensiones, sed conlaetantes 
semper Dei servis induti sunt spiritum sanctum virginum harum, semper- 
que ad misericordiam hominum prompti, et de laboribus suis omni 
homini sine improperio, sine dubitatione iribuentes. Dominus igitur, 
eum vidisset simplieitatem eorum et omnem infantilem innocentiam ipsorum, 
auxit eos in laboribus manuum suarum, deditque eis in omni opere 
graliam. Ego autem nunlius poenitenüae hortor vos, qui tales estis: 
permanete in eo, ut non eradicetur semen vestrum in aeternum. Do-- 
minus enim vos probavil el scripsit in. numerum noslrum, semenque 
vestrum omne habitabit eum filio Dei; etenim de spiritu eius omnes estis. 


(s) XXV. De octavo autem monte, ubi erant fontes multi, ex quibus 
adaquabatur omnis Dei ereatura, tales sunt, qui crediderunt apostoli et 
magistri, qui praedicaverunt filium Dei per totum orbem, et docuerunt 
caste et pure sermonem Domini, nec quiequam minimum in desiderio 
malum gustaverunt, sed semper cum veritate et aequitate ambulantes, sieut 
Spiriium sanctum acceperunt. Talium ergo traditio cum angelis erit. 





ommes Vat. Apud Cot. est difavit p. habi- el severe praedicaverunt el docuerunt, mox 
tabit, quod ex Bodl. in ed. Oxon. evul- aequitate et excluditur. 
gavit Fellus, suffragante nunc Codice Pal. 
Cap. XXV. 1) in quo erant plurimi Cap. XXIII. 1) minime Pal. 
fontes Vat. 2) Fortassis offensarum. Cfr. tamen 
2) deus (cum punctis subscriptis) do- infra cap. 31. ubi habes et offensorum. 
minus Vat. 
3) Pron. qui omisso pergit Vat. caste Cap. XXIV. 1) illi Pal. 


558 . HERMAE PASTOR. LIBER ΠΠ, —SIMILIT. IX. (A) 

(4) XXVI. ,De nono autem' monte deserto ac serpentes habente 
huiusmodi sunt, qui crediderunt, sed? et maculas habebant. Hi sunt 
ministri, male ministerium agentes, diripientes viduarum bona et pupil. 
lorum, sibi, non aliis ex his, quae acceperunt, ministrantes) Hi, si 
permanserint in eadem cupiditate, morti se tradiderunt, nec ulla erit in 
eis spes vilae; quodsi conversi fuerint, et caste consummaverint ministe- 
rium suum, poterunt vivere. (Qui vero scabrosi reperli sunt, ii sunt, 
qui nomen Domini abnegaverunt, nec ad Dominum rursus redierunt, sed 
agrestes evaserunt atque deserti, non applicantes se ad Dei servos, sed 
separati ab eis pro: prava^ sollicitudine vitam suam amiserunt. Sicut 
enim vitis aliqua derelicta in sepe, cui nulla cultura contingit, disperit 
ac? suffocatur ab herbis, et agrestis tempore efficitur (desinit enim utilis 
esse domino suo), sic et huiusmodi homines de se ipsis desperantes, 
exacerbati, Domino suo inutiles esse coeperunt. [lis ergo demum datur' 
poenitentia, si non ex praecordiis invenli fuerint denegasse; quodsi 
quis ex praecordiis inventus fuerit denegasse, an vitam assequi possit, 
ignoro. Ideoque dico, ut in his diebus, si quis negavi? ad poenitentiam 
revertatur; nam fieri non potest, ut nune Dominum suum quis abnegans 
postea assequi possit salutem ;^ sed illis reputatur proposita poenitentia, 
qui olim abnegaverunt. Accelerare enim, qui aeturus est poenitentiam, 
debet, antequam peragalur aedificatio turris huius; sin minus, a mulie- 
tibus illis trahetur ad mortem, Qui vero curti, dolosi sunt, et alius in 
alium comminiscentes," hi sunt serpentes in eo monte mixti. Sicut 
enim mortiferum est hominibus serpentum venenum, ila et verbà talium 
infieiunt^ homines atque perdunt. Curli sunt igitur a fide sua, propter 
hoe genus vitae suae, in quo^ morantur. Aliqui vero eorum accepta 
poenitentia assecuti sunt salutem; sed et caeleri huiusmodi homines 
aeque assequentur, si egerint poenitentiam; sin'^ minus, morientur cum 
mulieribus illis, quarum vim possident ac. polestalem.' 


(4) ΧΧΥΗ. Ρο decimo vero monte, in quo arbores erant tegentes 
pecora, quidam tales sunt, qui crediderunt, et quidem episcopi, id est, 
praesides ecclesiarum. Alii vero, hi lapides, qui non ficto sed alacri 
animo? semper in domos suas servos Dei receperunt; et deinde, qui 
praesides sunt ministeriorum, qui et inopes et viduas protexerunt, et 
eástam? perpeluo conversationem habuerunt. Ergo hi homines a Domino 
proteguntur. liaec quieunque egerint! honorati sunt apud Dominum, 
et inter nunlios locus eorum est, si perseveraverint usque in consumma- 
lionem parere Domino. 





Cap. ΧΧΥΙ. 1) vero Vat. applicanles se ad dei servos sed separati 


2) qui Vat. 

3) diripuentes (sic) viduarum bona et 
pupillorum in se alios ez eo in minislerio 
quod acceperunl minisbrare Vat. 

4) sip. Hi, si. absque praeced. inter- 
punctione Vat. 

5) Sie lego c. Vat. et Fab. St. p. 
parva Cot. In Vat. periodus in hunc mo- 
dum confecta extat: Qui vero scabrosi 
reperli fuerint nec ad dominum rursus 
redierunt. sed. evaserunt atque deserti mec 


ab eis pro prava sollicitudine vitam suam 
admiserunt. Cfr. supra c. 19 et Sim. 8,6. 

6) ac Pal. Vat. Fab. St., et Cot. et 
alii vulg., mox in Vat. ulique p. enim, 
itum de seipso despondentes p. de seipsis 
desperantes. 

T) Ita Pal. et Mss, Angl., demandatur 
p. demum dafur Vat. Fab. St. et Cot. 
dein inventus fuerit p. inventi fuerint Vat. 
Sensus; degenerarunt quidem; attamen 
poenitentiae indulgentia iis dabitur, si 


HERMAE PASTOR. LIBER ΤΠ.  SIMILIT. IX. (B) 559 

(» XXVI. De nono vero monte deserto ac serpentes habente per- 
nitiosos hominibus tales sunt, qui crediderunt, [sed| qui maeulas habent 
mali ministerii, male gerentes ministerium, diripientes bona viduarum, 
etiam pupillorum in se transferentes. Qui si in ea cupiditate perman- 
serint, morientur, nec ulla eis spes erit vitae. Quodsi se corrigentes 
caste consummaverint ministerium, poterunt vivere Deo. Qui vero scabri 
reperti sunt, hi sunt, qui Dominum negaverunt, nee ad Deum respexerunt, 
sed silvatici atque deserti evaserunt, non adplicantes se ad Dei servos, 
sed sibi soli viventes vitam suam perdunt, Sicut enim vitis derelicta in 
sepe' nullam culturam habens deperit, ae suffocalur ab herbis, et per 
tempora agrestis evadit, desinitque Domino suo utilis esse: sic et huius- 
modi homines de semet ipsis disponentes fiunt agrestes, atque ferae* 
effecti inutiles Domino suo erunt. His ergo ita demum datur poenitentia, 
Si non inventi fuerint ex totis praecordiis Dominum negasse. Quodsi 
aliquis ex totis praecordiis inventus fuerit negasse, nescio si poterit 
vivere, Et hoe non ita dico, ut aliquis cum negaverit, accipiat poeni- 
tentiam; impossibile est enim, ut qui Dominum suum inficiati fuerint, 
accipiant salutem. Nam illis putatur posita esse poenitentia, qui olim 
negaverunt. Si quis ergo aclurus est poenitentiam , adcelerare debet, 
antequam peragatur aedificatio turris; sin minus, a mulieribus illis per- 
ducelur' ad mortem. [lli enim insidiosi sunt serpentes, quos in eo 
monte vidisti. Sicut enim venenum mortiferum, ita verba eorum sunt, 
et homines perdunt. li ergo inutiles sunt in fide propter hoc genus 
vitae. Aliqui vero eorum acta poenitentia adsecuti sunt salutem. Sed 
caeteri huiusmodi, si egerint poenitentiam, poterunt conservari; sin minus, 
eum mulieribus illis, quarum vim possident, morientur. 


(s) XXVII. De decimo vero monte, in quo arbores erant tegentes 
pecora, tales sunt quidam, qui erediderunt, episcopi hospitales, qui semper 
libenter in domos suas receperunt Dei servos, et sine aliqua fraude 
semper inopes viduasque ministerio suo cum perseverantia protexerunt, 
eastamque conversationem perpetuo habuerunt. Hi tales omnes prote- 
-gentur a Deo, et locum habent inter nuntios, si perseveraverint usque 
in finem servientes Deo. Et ecce locus eorum cum angelis Dei est. 


non.ex praecordiis inventi fuerint dene- 

gasse. 

8) insacialus aliquis p. si quis negavit 
F'orte sí inficialus aliquis. 

9) Non polest enim. fieri ut dominum 

suum abnegans postea possit assequi salu- 

lem Vat., in fine negaverunt. Cfr. Vis. 2,2. 

10) Hi vero curti dolosi sunt εἰ alius el 
(ad ?) alium commiscentes Vat, Cfr.Vis. 3,6. 

11) ifa et verba horum consentint 
(sic) Vat. 

12) qua Vat. 

13) si Vat. 

Cap. ΧΧΝΠ. 1) quídam (ales sunt, 
qui crediderunt, et quidem episcopi scripsi 
6, Yat, lales sunt qui crediderunt, qui- 
dam Episcopi Cot., in fine ecclesiis Vat. 
Cfr. Vis. 9, 5. Domini ministri i. e. Eecle- 


Vat. 


siae praesides, nominati erant c. 15. Qui 
eum e profundo ascendexenl ad turrim 
aedificandam, haud dubie alii sunt, quam 
ii, de quibus hic agitur. illi autem mor- 
iui sunt, hi adhuc superstites, ldem 
statuendum est de doctoribus, quorum 
mentio fit c. 15 et 25. Vid. Hilgenfeld l.c. 
p. 150. 

2) Alii vero hos lapides qui non ficti 
sed libenti animo Vat. 

3) suni minislerio inopes el viduas 
porrexerunt οἱ castam . Vat. 

4) gesseruni.Vat., seq. suní omisso. 

Caps ΧΧΥΙ. 1) saepem Pal., ubi postea 
disponenlibus mutavi in disponenles. 

2) fere Pal. 

3) admulieribus ad mulieribus illis per- 
ductus(sic)p.a mulieribusillisperducéturPal. 


560 HERMAE PASTOR. LIBER ΠΙ.  SIMILIT. 1X. (A) 


(a) XXVIII... ,De undecimo vero' monte, in quo erant arbores aliis 
atque aliis fructibus oneratae, hi sunt, qui crediderunt, et propter nomen 
Domini morlem obierunt, et animo promplo passi sunt, el ex toto corde 
suo animas suas tradiderunt Et dixi: ,quare ergo, domine, omnes hae" 
arHores habent quidem fructus, sed earum quaedam puleriores?* ,Audi,' 
inquit: ,quieungue propter nomen Domini passi sunt, honorati apud 
Deum habentur; et omnium eorum deleià? sunt delicta, quia propter 
nomen Filii Dei mortem obierunt. Quare autem [Τασία earum dispares 
sint, et excellant quidam inter illos, audi: quicunque enim, perdueti 
ad potestales, interrogati non negaverunt Dominum, sed prompto animo 
passi sunt, honoratiores sunt apud Deum; qui excellunt igitur fructus, 
eorum sunt. Qui vero timidi οἱ dubii fuerunt, et deliberaverunt in corde 
510, utrumne faterentur? an negarent, et passi sunt: horum fructus 
exiguiores sunt, quoniam haec cogitatio ascendit in corda eorum; mala 
enim ac nequam est huiusmodi cogitatio, perinde ac si? quis servus 
neget Dominum.  Cavete? igitur vos, qui huiusmodi cogitationes habetis, 
ne permaneat liaec mens in vobis, et Deo moriamini. Vos igitur, qui- 
eunque propter hoe nomen mortem obitis, Dominum honorare debetis; 
quod dignos vos habel Dominus, ut nomen eius feralis, el omnia pec. 
eata vestra redimantur. Nonne" ergo vos potius felices existimatis? 
Putate polius, si quis ex vobis palitur, magnum opus-perficere, Vitam 
enim" vobis donat Dominus, nec intelligitis. Delieta enim vesira vos 
gravabant; et nisi passi essetis huius nominis causa, propler peccata 
certe? vesua mortui eratis Deo, Haec igitur vobis dico," quicunque 
deliberatis de confessione aut de abnegatione.  Confiteamini^ igitur vos 
habere Dominum Deum, ne forte negantes tradamini in vineula. Si omnes 
enim genles servos suos puniunt, Quicunque dominum suum negaverunt, 
quid putatis vos Dominum vobis facturum, qui universorum habet po- 
testatem ? Removete igitur de praecordiis vestris has dubitationes ve]? 
disputationes, ul in perpetuum vivalis Deo.' . 


(à) XXIX. De duodecimo vero monte! candido tales sunt, qui cre- 
diderunt sieut infantes sinceri, quibus nulla malitia ascendit in sensum, 
nec 'seiverunt? quid sit maliia, sed semper in sinceritale. manserunt. 
Huiusmodi ergo homines sine? ulla dubitatione inhabitabunt regnum Dei, 
quoniam in nullo negotio mandata Dei maeulaverunt, sed cum sinceritate 
permanserunt omnes dies vitae suae, eodem sensus tenore. Quicunque 
ergo permanserint inquit, ,sicut. infanles, non habentes malitiam, hono- 
ratiores erunt omnibus illis, quos iam* dixi. Omnes enim infantes honorati 
sunt apud Dominum, et primi habentur. Felices ergo vos, quicunque 
removeritis malitiam a vobis, et indueritis innocentiam; quia primi vide- 


Cap. XXVIIL 1) vero adseripsi ex pergit sed prompio animo perpessi sunl 
Pal. Vat, in utroque plenae p. omeralae. apud dominum, Qui egcolunt igitur fructus 


Cfr. Sim. 8, 1013. est. 

2) he omues transp. Vat, ubi quedam 6) Ante. fatereutur expungitur nega- 
vero p. sed earum quaedam. . verunt in Vat. 

3) abolita Vat., sub finem om. mortem. 1) descendit erat in Vat. 

4) dispares sunt exellent (sic) ali- 8) ut p. perinde ac si Vat. 
qui Vat, 9) Cavelis man. sec. correctum in 


ϐ) Voc. Dominum praetermisso Vat, Caveatis Vat., deinde exh. ne permaneat 


HERMAE PASTOR. LIBER IIL  SIMILIT. IX. (B) 561 
(s) XXVIII. De undecimo vero monte, in quo erant arbores aliis 
atque aliis fructibus plenae, tales sunt, qui crediderunt, [et] qui propter 
nomen Domini passi sunt, animoque prompto et ex totis praecordiis 
animas suas tradiderunt. Et ego interrogavi eum dicens: quare, domine, 
omnes quidem arbores fructum habent, puleriores vero quaedam arbores 
sunt? Et dixit mihi: omnes, qui propter nomen Domini passi sunt, 
gloriosi sunt apud Deum, et ommium horum peccata remissa sunt, quia 
passi sunt propter nomen filii Dei. Et iterum interrogavi eum: quare 
autem fructus eorum varii sunt, quidam autem excellentes? Et ait mihi: 
quicunque perducti ad potestatem interrogatique non negaverunt, sed 
prompto animo passi sunt, hi gratiores sunt apud Deum, et excellunt 
Íruetus eorum. Quicunque vero timidi dubiique fuerunt, et delibera- 
verunt in praecordüs suis, uirum negarent an confiterentur, et passi 
sunt, fructus eorum minores sunt, quoniam haec cognita sunt in prae- 
cordiis ipsorum ; mala enim est eiusmodi cogitatio, ita ut servus qui 
infiiatur dominum suum.  Videle ergo vos, quicunque eiusmodi cogi- 
lationes habetis, ne eadem mens permaneat in vobis, et Deo moriamini. 
Vos autem, quicunque passuri estis propter nomen Domini, Deum hono- 
rare debetis , quod vos dignos! habeat Dominus ut nomen hoe feratis; 
omnia enim peccata vestra remediabuntur. Et non felices vos putatis, 
si aliquis? de vohis passus fuerit? Sed potius adhuc existimetis vos 
opus magnum facere. Ecce vitam vobis Dominus donat, et non intelli- 
gitis. Delicta enim vestra vos gravaverunt; nam nisi passi essetis pro- 
pter nomen eius, propter peccata vestra mortui essetis Domino. Haec 
igitur dico vobis, qui dubitatis de confessione vel infieiatione: confitemini, 
vos habere Dominum, ne si negaveritis, tradamini in vincula. Si enim gentes 
servos suos qui dominum suum negaverunt, puniunt, quid pulatis Do- 
minum vobis esse faeturum, qui universorum habet potestatem ? Removete 
ergo a corde vestro has disputationes, ut in perpetuum vivatis Deo. 


(s) XXIX. De duodecimo vero candido monte tales sunt, qui ere- 
diderunt sicut parvi infantes, quibus nulla maliüia ascendit in corde, 
nec scierunt quae sit nequilia, sed semper in sincerilate manserunt. 
lli ergo sine dubitatione habitant in regno Dei, quia in nulla re Domini 
mandata maculaverunt, sed cum sinceritate manserunt. In eodem ergo 
eursu quicunque perseveraverilis, erilis ut infantes honoratiores apud 
Deum ilis, qui primi habentur. Felices ergo vos, quicumque a vobis 
malitiam removeritis, et si indueritis innocentiam, primi omnium vivetis 


hec mens et deo moriamini vos. Quicum- 
que, in fine redimentur. 

10) non Vat., dein felices exlimelis 
sed. pulate. 


Cap. ΧΧΙΧ. 1) monte vero inv. Vat. 

2) scierunt. Vat. 

39) siVat, qua voce deleta, man, sec. 
in marg. notavit sine; deinde habitabunt 


11) enim om. Vat. 

12) cerie om. Vat. 

13) dico vobis transp. Vat., in fine 
negatione. 

14) Confitemini absque igitur Vat., deiu 
tequando negantes tradimini. 

15) vobis non leg. Vat. 

16) Voce, dubitationes vel adscripsi 
ex Vat. 


PATRES APOST, 


in regnum p. inhabitabunt Tegnum. 

4) quousque tam p. omnibus illis, quos 
iam Vat. Cf. Pal. Honoratiores ergo mar- 
iyribus erunt. 


Cap. XXVIII. 
in dígnos Pal. 

2) aliquid Pal. 

3) sed adhue existimatis Pal. 


96 


1) dignus correctum 


502 HERMAE PASTOR. LIBER TII. SIMILIT. IX. (A) 

bitis Deum." Postquam finivit omnium montium explanationém," dico 
ei: ,domine, nuhc exponé mihi de lapidibus his, qui allati ex campo in 
loóum reprobátórum, ad structuram turris missi sunt; item dé lapidibus 
illis rótundis, qui in strueturám turris adiecti sunt, et de his, qui adhue 


rotuüdi remanserunt. 


(4) ΧΧΧ. ,Audi' inquit, ,et de lapidibus. Qui allai? de campo 
in structuram turris positi sunt eorum loco, qui reprobati erant, radices 
sunt illius candidi montis, Cum igitur hi, qui de illo monte? credide- 
runt, facti sunt innocentes, iussit dominus eius turris eos, qui de 
radicibus eius montis essent, in structuram collocari. Intellexit enim; 
si ad aedificationem iissent, splendidos illos permansuros, nec ullum 
de his amplius denigrandum. Quodsi ita? de caeteris montibüs adie- 
cisset, non necesse habuisset rursus visitare eam turrim atque purgare. 
Hi autem omnes candidi, iuvenes sunt, qui crediderunt, et qui ére- 
dituri sunt; ex eodem' enim genere sunt. Felix hoc genus, quia 
innocuum est. Audi nunc et de illis rotundis lapidibus et splendidis. 
Hi omnes de hoc candido monte sunt. Quare autem rotundi suiit 
reperli, causa est, quia divitiae suae illos pusillum a veritate obseura- 
verunt atque oObfuscaverunt; sed a Deo nunquam recesserunt, nec 
ullum verbum malum processit de ore eorum," sed omnis aequitas, virtus 
οἱ veritas. Horum ergo mentem cum vidisset Dominus, et posse? eos 
veritati favere, iussit bonos quoque permanere, et opes eorum circumcidi ; 
non enim voluit in totum illas tolli, ut possent boni aliquid. facere de 


eo, quod eis relictum est, et vivent Deo, quoniam et ipsi" 
Ideo ergo pusillum cireumcisi sunt, et positi? 


bono sunt. 
turris huius. 


(4) XXXI. 


de genere 
in structuram 


Caeleri vero, qui adhuc rotundi permanserunt, neque 


apli reperti sunt in eam strueturam,' quia nondum acceperunt sigillum, 


répositi sunt in loeo suo; valde enim rotundi reperti sunt. 


ϐ) In Vat. enuntiatio trunca: felices 
ΕΠΟ vos* Quicumque vemoverilis innocen- 
tiom primi videtis dominum. 

0) solutionem δι, qui vocc. dico ei: 
domine, wunc expone mihi de lapidibus his 
praetermissis, in hune modum pergit: qui 
allai ex éampo reprobatorum. in siructu- 
vam [urris ierunt. Item de 9llis lapidibus 
rotundis; in fine erat permanserunt, quod 


man. pr. redegit in remanserunt. Cr. 
supra c. 6. 
Cap. XXX, 1) Ita dedi c. Vat. suf- 


fragante Pal, nonnullorum vulg. adverb. 
"unc, quod ex praecedentibus irrepsit, 
post Audi excluso. 

2) eiecti Vat., postea pro his p. eorum 
loco. 

3) Cum igilur qui de eo monte Vat. 

4) Addidi eius ex Vat., haud dissua- 
dente Pal. 

$) Intellezi enim. si in ea edificatione 


Oportet 


Wssent splendidos eos permansuros mec 
ullum de his nigricaturum. Vat. 

6) ila om. Yat. Sensus: Quodsi Do- 
minus de ceteris montibus eiusmodi lapi- 
des prius in structuram adiicere potuis- 
set, quales fuerint innocentes de radicibus 
montis duodecimi, non necesse habuisset 
rursus visitare turrim, eamque purgare. 
Sed sequere potius lectionem Codicis Pal. 

1) eo Vat. Difficultatem huius loci, 
quam editores ad unum omnes tacite 
praeterierunt, ab Hilgenfeldio video ex- 
plicatam. Etenim in cap. praecedente 
Hermas loquitur de innocentibus infanti- 


" bus, heic de innocentibus iuvenibus ; isti 


inontem constituunt. duodecimum, hi in- 
veniuntur in campo elus radicibus adia- 
cente, Hi igitur lapides candidi, qui 
supplementarii intrant in locum eiectorum, 
alii non esse possunt, quam novelli Chri- 
staui inter Ethnicos vocali. lis sane Do- 


HERMAE PASTOR. LIBER ΠΙ.  SIMILIT. IX. (B) 563 
Deo. Et postquam explicávit orines montium exsolutiones, dico ei: domine; 
expone mihi nunc et de lapidibus illis, quí de structura turris sublati 
Sunt et roprobati, et. de rotundis lapidibus, qui in structuram! adiecti 


sunt, et de illis, qui adhuc rotundi rematiserunt, 


(n) XXX. Audi, inquit, et de his. Omnes illi lppides, qui de campo 
Sublati sunt, et in strueturam turris posili sunt pro his qui reprobati 
erant, radices sunt illius candidi montis, quia quicunque ex eo monte 
erediderünt, omnes boni inventi sunt, Ideo autem iussit dominus turris . 
eos, qui essent de radicibus illius montis, in structuram turris conlocari. 
Seivit enim, quia si in ipsa aedificatione positi essent, permanerent 
splendidi, néc ullum ex eis nigrieaturum. Nam si dé caeteris montibus 
adiecisset in structuram turris; necesse habüisset rursus visitare éam, et 
purgare illam. Hi autem omnes, qui crediderunt erediturique. sunt, 
candidi inventi sunt; ex corde enim credunt, Felix hoc genus, quia 
innocuum est. Audi, inquit, et de illis rotundis splendidisque lapidibus. 
Et hi omnes de candido monte sunt Audi vero, quare rotundi sunt 
repertü. Quia divitiae eos suae pusillum obturbaverunt; non autem. reces- 
serunt a Deo, nec ullum verbum malum de ore processit illorum, sed 
omnis aequitas et virlus et veritas. lorum ergo mentem cum sciret 
Dominus, quod boni nati essent, et possint boni esse, iussit opes eorum 
cireumeidi, noh in perpetuum tolli, αἱ de reliquiis? de caetero possint 
aliquid boni facere, et viverent Deo eo quod de bono genere essent. 
Ideo ergo pusillum circumeisi sunt, et in structuram turris positi sunt. . 


(n) XXXI.  Caeiéri vero lapides rotundi, qui nondum apti erant ad 
structuram turris, néédum enim accéperant sigillum, et ideó repositi sunt 
in loeum suüm, quià valde rotundi sunt, Oportet autem circumcidi 





minus turris lacunas resarcivit, quas post 
reprobationem lapidum ex vetere populo 
Dei desumptorum videre erat. Sicuti fide- 
libus ex vetere Dei populo prius oppo- 
nebantur novelli in fide (Vis. 3, 5.), ita 
heic distinguuntur ab infantibus veterüuin 
fidelium iuvenes novellorum. Auctorem in 
c. 21. minus accurate novellis in fide 
quartum moniem assignasse, ut mavult 
Hilgenfeld, vix crediderim, Nam illud ad 
simulacra redire (Pal.nihil de ilerum ser- 
viendo iis) referendum ad illos, quos 
denofaverat Mand. 10, 2. ingressi quidem 
fuerant in structuram turris lapides stip- 
plementarii eo tempore, quo Hermae, quid 
significent montes duodecim, explicabatur ; 
non vero de istis, parvula nimirum :edi- 
ficii parte, sed de cunctis agitur c. 21, 
qui de quarto monte sunt. Quod distin- 
guit inter veleres in fide et novellos, id 


prorsus auctoris est ex ludaeo Clristioni - 


facti, Cfr. Ep. Barnabae capp. 5. 7. 
19. λαὸς καιγὸς, capp. 14. 15. λαὸς ó 
μεταξὺ, D Ep. Clem. Rom. ad Cor. c. 


29., Clem, Rom. Hom. 7, 6. 18, 15. Vid. 
Matth. 11, 25. Recogn. Clem..I, 42. 50. 

8) In Vat. leg. Audi aulem quare vo- 
lundi sunt reperti. divitie sue eos pusil- 
lum. obscuraverunt α veritate atque obfu- 
scaverunt, À deo vero numquam recesse- 
vuni mec ullum. verbum — malum. de ore 
processit eorum," Cfr. c. 6.5; Vis. 3, 6.; 
Sim. 8, 10. 

9) possel Vat., qui vocc. bonos quo- 
que permanere, et non agnoscit. 

10) Non enim in totum eorum tolli 
uf possint aliquid Dont facere Vat. 

11) et ipsi om. Vat. 

12) circumcisi el positi sunt. Vat. 

Cap. XXXL 1) acti sunt. in. ea siru- 
cura p. apli reperli sunt in. eam siructu- 
rom Vat,, ubi om. i» ante loco. Vid, 
supra c. 9. 


Cap. ΧΧΙΧ. 1) structura. Pal. 


Cap. ΧΧΧ. 1) Sic Pal. 
2) reliquias Pal. 
36* 


$64 HERMAE PASTOR. LIBER ΠΠ,  SIMILIT. IX. (A) 

autem cireumeidi hoc seculum ab illis; et vanitates opum suarum; et 
iunc convenient in regno Dei. Necesse est enim eos intrare in regnum 
Dei: hoe enim genus innocuum benedixit Dominus. Ex hoc ergo genere 
non intercidet quisquam ; etenim licet quis eorum, temptatus a nequissimo 
diabolo, aliquid deliquerit, cito recurret ad Dominum Deum? suum. 
Felices vos iudico, ego nuntius poenitentiae, quicunque innocentes estis 
sieut infantes; quoniam pars vestra bona est et honorata apud Deum. 
Dico autem omnibus vobis, quicunque sigillum hoc accepislis: simplici- 
latem habete, neque offensarum memores estote, neque in malitia per- 
manete, neque in memoria offensarum amaritudines in uniuscuiusque 
spiritu flant; sed his malis scissuris remedia procurate, aique tollite 
illas a vobis, ut dominus pecorum gaudeat de vobis; gaudebit autem, 
si omnia invenerit sana. Si autem pecus aliquod ex talibus invenerit 
dissipatum,? vae erit pastoribus. Quodsi ipsi pastores dissipati fuerint, 
quid respondebunt etiam ei pro pecoribus?! Nunquid dicent? a pecore 
se vexatos? Non credetur^ illis. Incredibilis enim res est, pastorem 
pati Posse a pecore; et magis punietur" propter mendacium suum. Bt 
ego" sum pastor, et validissime oportet me de vobis rationem reddere. 


(4) XXXI. ,Consulite ergo vobis, dum adhue turris aedificatur. 
Dominus habitat in viris amantibus pacem; etenim vera pax cara est, ἃ 
éontentiosis vero et perditis malitia^ longe abest. Reddite" igitur ei 
spiritum integrum, sicut accepistis. Si enim dederis fulloni vestimentum 
integrum, novum item vis recipere; fullo autem si tibi scissum reddat, 
recipies?* Nonne statim excandesces, el eum convitio persequeris dicens: 
vestimentum meum integrum übi dedi, quare scidisti illud, et inutile 
fecisti 1? Nunc propter scissuram , quam in eo fecisti, usui esse non 
potest. Nonne haec omnia? verba dices fulloni, et? de scissura, quam 
in vestimento tuo fecerit? Si igitur tu doles de vestimento tuo, et que- 
reris quod non illud integrum recipias; quid putas Dominum tibi fa- 
eturum, qui spiritum integrum tbi dedit, et iu eum totum inutilem red- 
didisti,^ ita ut nullo usui esse possit domino suo? Inutilis enim coepit 
esse usus eius, cum sit corruptus a te. Nonne igitur Dominus de 
Spiritu suo, propter hoc faetum tuum, idem faciet? — ,Plane,^ inquam, 
0mnibus iis, quoscunque invenerit in memoria offensarum permanere, 


quemque fieri spiritum οἱ has malas scis- 
&ioli: Bisogna dunque che sia reciso suras remediare atque tollere a vobis Vat., 
questo secolo da essi, e la vanità delle mox de his p. de vobis. Antioch. Hom. 
dovizie, e allora saranno atti al Regno 122. 
di Dio. 6) Sin autem aliquam ex his dissipa- 
3) Deum om. Vat. lam invenerit. Vat. 
4) quoniam pars vestra bona honorata 


2) Cf. Pal, Vis. 3, 6. Vertit Gallic- 


T) quid vespondebunt pecoribus huius 


est apud. dominum Vat. Cr. Antioch. Hom. 
64,; Matth. 18, 3. 4. 


5) dico autem omnibus vobis quicum- | 


que hoc sigillum accepistis. simplicitatem 
habere atque offensarum — memores — esse 
neque in malitia vestra permanere aut. in 
memoria offensarum amaritudines in unum- 


at. 
8) dieunt. Vat. 


9) creditur Vat. Locus citatur ab 
auctore Homiliae de aleatoribus, ad cal- 
cem Opp. Cypriani. 

d Dedi punielur c, Pal, Vat. Fab. 


HERMAE PASTOR, LIBER ΤΠ. SIMILIT. IX. (B) 565 
seculum illorum cum illis vanitatibus opum suarum; ei sic convenient 
in Dei regno. Necesse est enim eos intrare in regnum Lei: genus 
enim hoc probavit Dominus. Ex? hoc ergo genere non intercidet quis- 
quam. Etenim licet temptatus aliquis eorum ab iniquissimo diabolo 
aliquid deliquerit, eito recurrit ad Dominum suum. Ego nuntius poeni- 
tentiae felices vos iudico, quicunque estis innoeui sieut infantes, quia 
pars vestra bona est et honorata apud Deum. Omnibus autem dico 
vobis, qui hoc sigillum filii Dei accepistis: simplicitatem habete, neque 
offensorum sitis memores, neque in nequitia permaneatis. Deponite ergo 
memoriam offensarum [οί] amaritudinum vestrarum, οἱ in uno spiritu 
efficiemini. Illas autem malas scissuras remediate ac tollite a vobis, ut 
si dominus pecorum venerit, gaudeat, si pecora sua integra invenerit, 
Si enim aut aliqua pecora a pastoribus dissipata, aut ipsos pastores 
corruptos invenerit dominus, quid ei respondebitur? Nunquid pastores 
dieturi sunt, a pecoribus se esse vexatos? Quod nec creditur illis, quia 
incredibile est, pastorem aliquid pali posse a pecore; magis autem punietur 
propter mendacium, Ego sum pastor; oportet me de vobis altissimo 
reddere rationem. E 


(s) XXXII. Remediate vos, dum adhuc turris aedificatur. Dominus 
habitat in his viris qui pacem diligunt, quoniam pacem amavit. À viris 
autem iniquis et seditiosis perditisque' nequitiae recedite, et habebitis 
Domini spiritum, sicut accepistis integrum. Nam cum fulloni dederis 
vestimentum novum, utique vis eum integrum recipere. Si autem [ullo - 
scissum vestimentum tibi reddat, nunquid accipies illud, aut non potius 
irasceris et eum convitio? persequeris, haec dicens ad eum: vestimentum 
tibi dedi integrum ;* quare scidisti illud et inutile fecisti ita, ut propter 
scissuram, quam in eo fecisti, in. usu esse non possit? Nonne haec 
omnia dices fulloni de seissura, quam invenisti in vestimento tuo? Unde 
si tu de vestimento tristis efficeris et rixaris, quia non integrum recipis, 
quid putas Dominum esse facturum, qui tibi spiritum dedit. integrum, 
et tu illum totum ita inutilem? fecisti, ut domino suo in usu esse non 
possit, quia usus ipsius spiritus. a te inutilis esse coepit et corruptus? 
Et ideo Dominus ob hoc tuum factum tradet te morti. Omnes enim 
tales puniet Dominus, quos invenerit in memoria delictorum esse. Non 


St. p. punitur Cot, dein peccatum. p. 
mendacium. Vat, 

11) ego om.Vat, qui in fine transp. 
reddere rationem. 

Cap. XXXII. 1) Remediate ergo vos Vat. 

2) Etenim vero pac cara est a litigiosis 
vero εἰ perditis malitie Vat. 

3) Vid. Antioch. Hom. 94. 

4) Cotelerii lectioni idque inlegrum 
vis denuo recipere , fullo autem. scissum 
libi illud reddat, recipies illud? praetuli, 

. quam Vat. exhibet simpliciorem movum 
ilem vis recipere, fullo autem si tibi scis- 
sum reddat, recipies ? 

5) candescis Vat., ubi corrector supra 
addidit ez, ut iam sit ezcandescis, Ex 


4 

Pal. Vat. et Cot. restitui persequeris, quod 
nonnulli editt. c. Fabro St. sine ulla 
Sana ratione mutarunt in prosequeris. 

6) redegisti Vat. 

T) οἱ Vat, paulo post que p. quam, 
deinde in usum p. usui. 

8) omnia hec ordinatur in Vat. 

9) Ergo et Vat. 

10) redigisti Vat., subinde ita ut in 
nullo usu esse possit. 


Cap. XXXI. 1) suaque manu pr. Pal. 
2) et Pal. 

Cap. XXXII. 1) preditisque Pal. 

2) convilium Pal. 

3) et tu. illud totum. ita. inulile Pal. 


566 SIMILIT. JX. X. (A) 


idem faciet" ,Clementiam,! inquit, ,eius'? nolite caleare; sed potius 


honorificate eum, quod tam patiens est ad delieta vestra, et mom est 
sicut vos, Agite poenitentiam; utile enim id est vobis.?? 


(à) XXXIII. ,Haee omnia, quae supra scripta sunt, ego pastor 
nuntius poenitentiae ostendi, et locutus sum servis Dei! Si ergo credi- 
deritis," et audieritis verba mea, et ambulaveritis in ipsis, et correxeritis 
itjnera vestra; vivere poteritis. Siu autem permanseritis in malitia et 
memoria offensarum ; nullus ex huiusmodi peccatoribus? vivet Deo, Haec 
omnia a me dicenda,* dicta sunt vobis. Ait mihi ille pastor; ,omnia a 
me interrogati ? Et dixi: jita, domine. Quare ergo non interrogasti 
me,' inquit, ,de forma lapidum in structa repositorum, ut tibi explicarem 
formas?* Et dixi; oblitus sum, domine, Audi nunc ergo, * inquit, ου 
de illis. Hi sunt, qui nunc mandata haec" audierunt, et ex totis prae- 
cordiis egerunt, poenitentiam, eumque vidisset Dominus bonam atque puram 
poenitentiam eorum, et posse eos in ea? permanere, iussit priora peceata 
eorum deleri, Hae enim formae peccata eorum erant, et exaequata sunt 
. ne apparerent. 


SIMILITUDO X.' 


De poenitentia et. eleemosyna. 


(à) L Postquam perscripseram librum hune, venit nuntius ille, qui 
me tradiderat illi pastori, in domum, in qua eram, et consedit supra 
lectum; et asüiit in dextera eius ille pastor.' Deinde vocavit me, et 
haec mihi dixit: ,tradidi te,! inquit, ,et domum tuam huie pastori, ut ab 
eo prolegi possis. Ita, inquam, ,domine.' ,Si vis ergo protegi, inquit? 
,ab omni vexafione et ab omni saevitia, successum autem habere in omni 
opere hono atque verbo, et omuem virtutem aequitatis ; in mandatis iis 
ingredere, quae dedit tibi / ei poteris dominari omni nequitiae. Custo- 
dienti enim tibi mandata illa, subiecta erit omnis cupiditas et dulcedo 
huius seculi; successus vero in omni bono negotio te sequetur. Μαϊ; 
ritatem huius et modestiam suscipe in te," et dic omnibus, in magno 
honore esse eum et dignitate apud Deum,' et magnae potestatis eum 
praesidem esse, et potentem in officio suo. Huie soli per totum orbem 
poenitentiae potestas tributa est. Potestasne videtur tibi esse? Sed 
vos maturitatem huius et modestiam, quam in vos hahet, despioitis, 


11) Nonne (lacuna quattuor vocabulis 


2) crederilis Vat., ibidem ambulave- 
adscribendis sequente) dominum spiritum 


ritis in. his. 


eius propler hoc factum tuum a facie 
plane inquam omnes vero eos quoscumque 
invenerit in memoriam, offensarum perma- 
nere afficief Vat. 

12) eius inquit inv. Vat., ubi mendum 
horate p. honorificaite , deinde quod tam 
paliens ad. delicta vestra. sit. 

13) Agite enim penitentiam utilem esse 
vobis Vat. 

Cap. XXXIII. 
servis Vat. 


1) locutus sum dei 


3) Voece. Sin aulem permanseritis et 
peccatoribus des. iu Vat., ita ut praep. 
ln hanc enunciationem exordiatur. 

4) me dicente p. a me dicenda Vat. 

5) Qua erat in Vat, ibidem vocc. me, 
inqui omissis, corrector structuram mu- 
lavit in síruclura; sub finem est quod 
explevimws formas. Cír. supra c. 7 sqq. 

6) ergo sicuti ef repudiat Vat. 

7) mandala mea p. munc mandata 
haec Vat. 


HERMAE PASTOR. LIBER ΠΠ. SIMILIT. IX. X. (B) 9067 
autem debet elementia* eius sperni, sed potius in delictis vestris magna- 
nimitas eius honorificari; neque .enim ipse repetens clementiam suam. ut 


nos? est, sed ad utilitatem vestram. 


(9 XXXIII. Haee omnia, quae suprascripta sunt, servanda mandat, 

am agatis poenitentiam. Ego pastor nuntius poenitentiae vobis Dei 
servis ostendi, eL locutus sum, et dico: si audieritis verba meg et cre. 
dideritis ΠΗ5, ambulaveritis in illis et de caetero correxerilis vias vestras, 
vivere poleritis. Si autem permanseritis in malitia [et] offensarum me- 
moria, nullus ex huiusmodi vivet Deo, quia haec omnia verba praedicata 
sunt vobis. Et ilerum dixit mihi: omnia me interrogasti? Et ego re- 
spondi: ita est, domine. Quare, inquit, me non interrogasti de forma 
lapidum illorum, qui in structuram ierunt, quos replevimus? Et ego dixi: 
oblitus sum, domine. Audi, inquit, et de illis, Hi sunt, qui nunc audi- 
erunt mandata mea, et ex totis praecordiis egerunt poenitentiam. Ef 
vidit Dominus, poenitentiam eorum bonam et puram esse, et posse in 
ea poenitentia eos permanere. ussit priora eorum peccata deleri, Bt 
ita deleta sunt et aequata, ne apparerent postea. 


[sinzrrvpo pEcima.] 


(2) Postquam scripsi librum hune, venit in domum, in qua eram, 
nuntius ille, qui tradiderat me pastori, et sedit supra lectum quendam, 
adstilitque' ei ad dextram ille pastor. Deinde vocavit me, et haec mecum 
locutus ést verba: tradidi, inquit, te domumque tuam huic pastori, ut 
ab eo protegi possis. Et ego dixi ei: ita faeias,' domine. Et ille ait : 
mihi: si vis ergo protegi ab omni vexatione et ab omni saevitia, sueces- 
sum autem habere in omni bono et in omni virtute veritatis, in mandatis 
huius ingredere in illis, quae iniunxi tibi. — Custodienti enim tibi mandata 
huius subiectum erit tibi omne desiderium et dulcedo huius seculi; 
successus vero bonus in omni negotio Le sequelur. Modestiam et vene- 
rationem huius honora, el omnibus die, in magno honore et gloria esse 
apud Deum eum, et eum magnae potestatis habere licentiam, — Potensque 
est in actu suo; per totum orbem solo huic tradita est potestas poeni- 
tentiae. Aut lbi potens non esse videtur, quia forte vos modestiam 
verecundiamque eius, quam in vos habet, contemnitis ? 


8) in ea des. Vat. Cfr. supra c. 10. 

Sim. X. 1) Desideratur in Vat. ulti- 
mae Similitudinis titulus, loco quidem 
adponendo ei relicto. 

2) qui me tradiderat huic pastori in 
domo in qua eram et consedit super le- 
ctum. el. astilit ad. demteram is pastor scr, 
Vat. Cfr. Prooem. Maud. 

3) inquit. protegi transp. Vat. 

4) im mandalis istis ingredere. que 
libi dederit. Vat. 

5) Custodienii enim tibi mandata hec 
subiecta erit Libà omnis cupiditas οἱ dul- 
cedo seculi huius Vat. 

6) Cf. Pal. 


1) dominum Vat. 

8) Ita dedi ex Vat, suffragante Fab. 
St., p. Cotelerii Polensne libi videlur esse? 
lam enim de potestate poenitentiae agi- 
tur, nec de nuncio potente. 

9) verecundiam Vat. 


4) Pal. hab. videtur dementia. 

5) vos vulg. 

Cap. XXXIIT. 
vobis Pal. 

2) Puncto posito scribitirZuivi in Pal. 

Sim. X. 1) adstiliquePal., ubi tamen 
erat adslititque Pol. 

2) faciat Pal. 


1) predicatg sunt a 


968 


(4) Π. Dieo ei: jinterroga ipsum,' domine, ex quo in domo mea 
st, anne aliquid extra ordinem fecerim, aut in aliquo eum offenderim.' 
,Et 6ρο, inquit, scio , nihil extra ordinem fecisse te neque esse fa. 
eturum; et ideo haec? loquor tecum, ut perseveres; bene enim hic de 
te? apud me existimavit. Tu autem caeteris haec verba dices, ut et illi, 
qui egerunt aut acturi sunt poenitentiam, eadem quae tu sentiant, et 
hie apud me bene* de iis interpretetur, et ego apud Dominum. Bt 
ego, inquam, ,domine,' omni homini indico magnalia Dei; spero autem, 
éos omnes, qui amant ea, et ante peccaverunt, lis auditis acturos esse 
peenitentiam, vitam recuperantes.  ,Permane ergo, ^ inquit, ,in hoc 
ministerio, et consumma illud. Quicunque autem mandata huius exe- 
quuntur, habebunt vitam, et hie apud Dominum magnum lionorem.  Qui- 
cunque vero huius mandata non servant, fugiunt a vita sua, et adver- 
saniur illi; οἱ qui mandata eius non sequuntur ,' morti se tradunt, et 
unusquisque eorum reus erit sanguinis sui. Tibi aulem dico, ut serves 
mandata haec, et remedium peccatorum tuorum omnium habebis. 


HERMAE PASTOR. LIBER HL SIMILIT. X. (A) 


(4) HII. ,Misi autem tibi has virgines, ut habitent tecum; vidi 
enim eas valde? affabiles tibi esse. Habebis igitur tu eas adiutrices, 
quo magis possis huius mandala servare; non potest enim fieri, ut sine 
his virginibus haec mandata serventur. Vides* autem eas libenter esse 
tecum; sed et ego praecipiam eis, ui omnino a domo (ua non discedant. 
Tu iautum* communda domum tuam; in munda enim domo libenter 
habitabunt, mundae sunt enim alque castae et industriae, et omnes 
habentes gratiam apud Dominum. gitur si habuerint) domum tuam 
puram, tecum permanebunt. Si autem pusillum aliquid inquinationis 
aeciderit, protinus a domo tua recedent; hae enim virgines nullam 
omnino diligunt inquinationem. Dico ei: ,spero me, domine, placiturum 
eis, ita ut in domo mea libenter inhabitent semper? Et sieut is? cui 
me tradidisti, nihil de me queritur; ita neque illae querentur Ait ad 
pastorem illum: ,video servum Dei velle videre et custodire haec man- 
data, et virgines has munda habitatione colloeaturum.! — Haec cum dixisset, 
iterum pastori illi me tradidit, et vocavit virgines," et dixit eis: quoniam 
video vos libenter in domo huius habitare, commendo eum vobis et 
domum eius, ut a domo eius non recedatis omnino. lllae vero libenter 
haec verba audierunt. 


Cap. H. 1) ewm Vat., dei ση p. 
anne, tum et p. aut in. aliquo, voce. ex 
quo im domo mea est ex prioribus ante 
repetitis. 


et Fab. St. dedi εἰ hic apud Dominum p. 
Cotelerii ef hic, et apud Dominum. Nostrae 
lectioni favet Pal. Ea certe vocc. habe- 
bunt vitam antecedentibus genuinus Sensus 


2) haec ei praecedens esse om. Vat. 

3) Ordo vocc. de te hic in Vat. 

4) bene accessit ex Fab. St. Pal. Vat., 
in quo subinde de his inlerprétàr (sic). 

5) domine om. Vat.,.postmodo exh. 
indico magnalia domiti. Spero aulem 
omnes qui anle peccaverunl hec audientes 
quod libenter sunt acturi penitentiam. 

6) ergo repudiat Vat., ibidem senten- 
tiae terminus ef consummare in. illud. 

7) huius mandata faciunt Vat, ex quo 


vindicatur, 

8) Quicumque vero huius mandata non 
Servant fugant α se vitam οἱ adversus 
illum nec. adversus (c. punctis suppositis) 
mandata eius sequuntur Vat. 

9) ui. servas mandatis his Vat., in 
vocc. fuorum omnium non extant. 

Cap. HL 1) turbas virginum p. tibi 
has virgines Vat. 

2) valde excludit Vat., tum eas post 
esse reiiciens. Cfr. Sim. 9, 15. 


HERMAE PASTOR. LIBER ΠΙ.  SIMILIT. X. (8) 969 

() I. Dieo ei: domine, ipsum interroga, si ex quo in domo mea 
est, aliquid feci extra ordinem, ut eum offenderem. Et ille dixit mihi: 
et ego scio, nihil te extra ordinem fecisse neque esse facturum; ideo 
enim loquor tecum, ut perseveres.' De te autem bene Πίο apud me 
locutus est, Tu autem caeteris haec verba dic, ut et illi, qui egerint 
poenitentam, eadem sentiant, quae et tu, et hie apud me bene loquatur, 
[et] ego Domino. Et dixi ei: domine, ego omni homini indico hanc 
maguificentiam Domini. Spero autem, quia omnis, quicunque audierit 
et prius peccaverit, libenter agit poenitentiam vitam receplurus. Et dixit 
mihi: permane in hoc ministerio, eL consumma illud. Quicunque autem 
mandata eius servaverit, habebit vitam, et hic apud Deum maximum ho- 
norem habebit, Quicunque vero non servaverint mandata eius, fugiunt 
a vita sua, et hunc contemnunt; hinc? autem apud Deum suum, honorem 
suum. Quicunque ergo contemnunt? eum et non servant mandata eius, 
ipsi se morti tradunt, et unusquisque eorum reus fit sanguinis sui. Tibi 
autem dico, ut servias mandatis his, et habebis remedium priorum 
peccatorum. 


(s) III. — Misi autem tibi etiam virgines has, ut habitent tecum; vidi 
enim eas tibi benevolas esse. Habes ergo et has in adiulorium, ut 
possis custodire mandata haec; impossibile .est enim, mandata custodire 
sime virginibus istis. Video autem eas libenter tecum esse; et ego 
iniungam illis, nt omnino a domo tua non discedant. Tu tentum modo 
para domum tuam; in domo enim munda libenter habitant: munda enim 
sunt atque castae industriaeque, et cunctam habentes' gratiam apud 
Dominum. $Si ergo habuerint domum tuam puram, tecum permanebunt ; 
Sin autem in aliquo spurca fuerit domus tua, protinus recedunt a domo 
iua: hae? enim virgines spureitiam non amant. Ef ego dixi: domine, 
spero me. plaeiturum eis ita, [ut] in domo mea libenter et semper ha- 
bitent. Et sicut hie, eui me tradidisti, nihil de me queritur, ita neque 
illae virgines aliquid de me querebuntur. Deinde ait ad illum pastorem: 
seio hune mandata custodire, et virgines has in habitationem mundam 
conlocaturum. Haec cum dixisset, rursus eidem pastori me tradidit. Et 
virgines ills vocavit dixitque ad illas: quoniam video vos libenter in 
domo huius habitare, commendo eum vobis domumque eius, ut a domo 
eius non discedalis. Vere autem virgines illae hàec verba libenter omnino 


audierunt, 


3) habes enim p. Habebis igitur tu Vat. 

4) Video Pal. Vat., in quo deest eí 
ante ego. Utraque lectio vulgatae praefe- 
renda esse videtur. 

5) tm Yat, quod in hoc Ms. οἱ tan- 
tum οἱ tamen esse potest; in fine deum. 
Cfr. Vis. 1, 3. 2, 2. 

6) habuerint dedi c. Pal. Vat., habue- 
ris vulg. 

T) recedunt. Vat. 

8) semper non est in Vat. 

9) hic Vat. 

10) inquit interponit Vat., ubi inver- 
litur habifafione munda. Fellus et alii 


4 


proponunt vivere p. eidere. Frustra; nam 
videre — mente intueri, intelligere, Gal- 
licciolli recte: Vedo questo servo di Dio 
voler intendere e servare cotesti stanzia- 
menti, Cf, Pal. 

11) et vocavit eas virgines Vat, dein 
ad eas p. eis. 

12) eius Vat, paulo post transpouit 
vobis eum, mox ef p. ut, 

Cap. Hl. 1) servaverit Pal. 

2) hic Pal. 

3) contemnenl Pal. 

Cap. ΠΠ. 1) habentem Pal. 

2) haec Pal. 


570 HERMAE PASTOR. LIBER IH, SIMILIT, X. (A) 


(α) IV. Ait deinde mihi: viriliter in ministerio hoc eonversare, omni 
homini! indica magnalia Dei, et habebis gratiam in hoc ministerio. - Qui- 
eunque ergo in his mandatis ambulaverit, vivet, et felix erit in vita sua; 
quicunque vero neglexerit, non vivet, et erit infelix in vita sua. Dic 
omnibus, ut^ non cessent, quicunque recte facere possunt ; bona opera 
exercere, utile esi illis. Dico aulem, omnem hominem? de incommodis 
eripi oportere. 15 enim, qui eget,* et in quotidiana vita patitur incom- 
moda, in magno tormento esl ac necessitate, Quisquis? igitur huiusmodi 
animam eripit de necessitate, magnum gaudium sibi acquiri Nam is," 
qui huiusmodi vexatur incommodo, pari tormento cruciatur, atque se 
torquet ís, qui in vinculis est. Multi enim propter huiusmodi calamitates, 
eum eas suslinere' non possunt, mortem sibi consciscunt. Qui novit 
igitur ealamitatem huiusmodi hominis, et non eripit eum, magnum 
peccatum admittit? et fit reus sanguinis eius, Facite igitur opera bona, 
quieunque accepistis a Domino, ue, dum moramini facere, consummetur 
structura turris; propter vos enim" intermissum est opus aedificationis 
eius. Nisi igitur festinaveritis facere recte, consummabitur turris, el ex- 
cludemini."" Postquam vero locutus est mecum, surrexit de lecto, et 
apprehenso pastore et virginibus abiit. Dixit autem πμ, remissurum 
se pastorem illum et virgines illas in domum meam." 





Cap. IV. 1) Omnino p. omni homini 6) Is enim Vat., mox a£que tlorquel 
Vat, qui dei domini p. Dei. se qui im vinculo est. 
cms "uicumque. Vat, ubi erai que- T) sufferre Vat., in. fine adducunt man. 
3) Amorem proximi commendat vel did mutatum m addicunt, 2. 
maxime. 8) facit. obliteratum ante admitlit in 
4) Et is enim qui egit Vat, Vat. 
$9) Quisque Vat. 9) dum tardamini facere consummatur 





HERMAE PASTOR. LIBER ΗΙ. SIMILIT. X. (B) 97i 


(5) IV. Ait autem mihi ille pastor: viriliter in ministerio hoc con- 
versare, et omni homini indica magnificentiam Domini, et habebis! gratiam 
im hoc ministerio. Quicunque ergo in his mandatis ambulaverit vivet 
el felix erit; quicunque vero non intellexerit ea, non vivet," et erit in- 
lensus in vita sua. Dic omnibus, ut qui possunt recte facere , non 
cessent; bonam operam exercere utile est illis. Dico autem, omnem 
hominem de incommodo oportere? eripi. Nam et is,* qui [eget,] agit 
vilam quolidianam in magno tormento et necessitate; et huiusmodi animam 
qui liberat, magnum sibi gaudium adquiret. Qui enim eiusmodi incommodo 
vexatur, sic cruciatur, quomodo ille qui in vinculis est, Multi enim 
huiusmodi vexationem non substinentes mortem sibi adsciscunt. [Qui 
novit igitur]? angustiam eius, ef non redimit eum, magnum peccatum 
admittit, et fit reus sanguinis eius, Facite aliquid boni, quicunque acce- 
pistis bonum a Domino. Nolite tarde facere, ne consummetur structura 
turris, e£ yos de structura reprobemini. lam alia turris non aedificatur ; 
propter vos autem intermissio facta est aedificationis eiusdem turris. — Nisi 
ergo festinaveritis facere reete, turris consummabitur. Et postquam haee 
locutus est, surrexit a lecto, adprehensoque illo pastore et virginibus 
abiit, dicens mihi ilerum, se missurum pastorem et virgines in domum meam. 





structura furris* propler enim eos Vat. — Cap. IV. 1) habes p. et habebis Pal. 
Vid. Sim. 9, 5. 2) vivit — vivit Pal. 
"M ; 3) omne Pal. 
10) eccludimini erat in Yat. 4) his Pal. 
11) Dicens autem mihi remansurum 5) Loco vocc. uncis inclusorum occur- 


pastorem. illum εἰ virgines in. domum yit lacuna in Pal. Ibidem mutavi redimet 
meam AMEN (init Vat. cum epigraphe: — in redimit. 


Eaplicil liber pastoris discipuli beati pauli 6) Puncto post meam posito sequitur 
Apostoli *.* Deo gratias. ἁμὴν in Pal. 





ΑΡΧΗ ΣΥΝ OEQ BIBAOY AETOMENHX 
IIOIMHN. 


OPAXIZX 4’. 


f 'O θρέψας ue πέπρακεν παιδίσκην τινά" εἰς Ῥώμην. Mie 
vni ἔτη ταύτην — — καὶ ἠρξάμην αὐτὴν! ἀγαπᾶν ὡς ἀδελφήν. 
Μετὰ χθόνους πολλοὺς" eee αὐτὴν. εἷς τὸν ποταμὸν Τιβέριον’ εἶδον, 
καὶ ἐπέδωκα αὐτῇ χεῖρα, παὶ ἐδόβαλον αὐτὴν ἐν τοῦ ποτωμοῦ. "Iüàv 
δὲ τὸ πάλλος αὐτῆς διελογιζόµην ἐν τῇ παρδία μου λέγων Εὐτυχὴς 
ἥμην, e -τοιαύτην γυναίκα gov xol τῷ πάλλει wol τοῖς τρόποις. 
Μόνον τοῦτο ἐβουλευσάμην, ἕτερον δὲ οὐδέν, Μετὰ χρόνον. τινὰ πο- 
ρευοµένου μου εἰς Kona" ἑδόξαζον τὰς πτίσεις τοῦ θεοῦ, ὅτι μεγά- 
λαι καὶ δυναταὶ, xol εὐπρεπεῖς εἶσί, Περιποτῶν ἀφύπνωσα, καὶ πνεῦμά 
με ἔλαβε καὶ ἐπήγαγε óc ἀνόδου ἀσκίνου, δύ "ie ὁ ἄνθρωπός οὐκ 
ἠδύνατο, ῥδεῦσαι' ν δὲ ó τόπος πρημνώδης ; καὶ ἀπερρωγῶς)' ἀπὸ 
τῶν ὑδότων. dfc. οὖν τὸν πποταμὸν ἐκεῖνον ἦλθον elg τὰς ὄχδαρὴ 
καὶ ἐπιθῶ τὰ γόνατα μου καὶ ἠρξάμην προσεύχεσθαι τῷ «olm, καὶ 
ἐξομολογεῖόθαι de ἁμαρτίας μου. Προσευχομένου δέ΄ µου ἠνοίχθη 
ὁ οὐρανός, καὶ βλέπω τὴν γυναῖμα, ἣν ἐπεθύμησα, ἀσπαζομένην με 
ἐκ τοῦ οὐρανοῦ xol λέγουσαν Ἕρμᾶ, χαἴρε, Ἔμβλέψας δὲ αὐτῇ 
λέγω Κυρία , τί σὺ ὧδε ποιεῖς; Ἡ δέ φησιν ᾽Ανελήφθην,» ἵνα 
Gov τὰς -ἁμαρτίας ἐλέγξω πρὸς κύριον. «έγω eir] Nóv σύ μου 
ἔλεγχος &; Οὔ, φησίν, ἀλλ ἄπουσόν pov τὰ ῥήμοτα & σου μέλλω λέ- 
γεν, Ὁ θεὺς ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς πατοικῶν, καὶ πτίσας ἐκ τοῦ μὴ 


1) super his notatur in apogr. ὁ «(Κοῦμαι apud Plol, Κύμη apud Stra- 


yptapeg | ὁ θρέψας µε, ac si duplici 
modo scriptura codicis legi potuerit. 

2) πέπρακεγ’ παιθίσκην τιγὰ: apogr. 
πεπράκεναι (primum πέπραχεναι erat) 
καὶ ὁδόν τινα. 

3) --: ita apogr. Legendum ἐθεα- 
σάµην vel simile quid. 

4) αὐτὴν: apogr. αὐτὸγ, notato ἧς 
super ὁγ. 

5) Scripsit h. I. Sim. fere ὁμιλεῖν, 
codicis scripturam, ut saepe, non asse- 
culus: vix enim sensu versandi accipi 
poterit. In Latinis cdd. est lavari eam 
vel [avantem [se] vidi. 

6) Τιβέριο: "i certe apogr. Sim. 

7) εἲ: apogr. 7j. 

8) κώµας: sicapogr. Videtur de Cumis 


bonem) cogitandum esse, cf. infra Vis. 
II, 1. in cdd. Lat. Hoc ipsoloco cod. Pal. 
habet civitatem. Osliorum. 

9) ita apogr. Scriptura vitiosa est, 
Potest, nisi melius quid latet, ἀσκήνου 
scribi vel potius ἀσχίου, ut ipse Sim. 
scripsit in recensione editionis principis 
caussa proposita. 

10) apogr. ἀπερρωγὸς. 

11) ad τὰς ὄχθας apogr. in marg. 
τὰ ὁμαλά. 

12) apogr. [ἀπεκαλ]ήφδην. Priores 
igitur litterae e coniectura sunt Simoni- 
dis. At clarissimum est non ἀπεκαλύφ- 
Oa», ut est in ed. princ, legendum esse 
sed ἀγελήφθην. 


HERMAE PASTOR. VISIO I, 1. 2. 518 
ὄντος τὸ Όντα καὶ πληθύνας xol αὐξήσας ἔνεκεν τῆς ἐκκλησίας 
αὐτοῦ» ὀργίξεταί σου, ῦτι Ἅμαρτες elg ἐμέ, "Αποκριθεὶς αὐτῇ λέγω 
Eis δὲ ἥμαρτον;, ποίῳ τρόπω; ἢ πότε 6o αἰσχρὸν λόγον ἐλάλησα; 
οὐ πάντοτέ [σε] ὡς θυγατέραν. ἡγούμην: οὐ πάντοτέ με ἐνατάκρινας ;' 
διὰ τί pov παταψεύδῃῃ, yovoi, τὰ πονηρὰ ταῦτα; Γελάσασά μοι λέγει 
"Emi τὴν καρδίαν σου vé ἐπιθυμία τῆς πορνείας * παὶ οὐ δοκεῖ 
6o ἀνδρὶ δικαίῳ πονηρὸν. πρᾶγμα εἶναι, ἐὰν ἀναβῇ ἐπὶ τὴν παρδίαν 
αὐτοῦ ο. πονηρὰ ἐπιθυμία; ἁμαρτία γάρ ἐστι μεγάλη, φησίν' ó γὰρ 
δίκαιος ἀνὴρ δίκαια «βουλεύεται'". '"Év τῷ οὖν δίκαια βουλεύεσθαι 
αὐτὸν πατορθοῦται 1j δόξα αὐτοῦ ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ εὐκατάλλαντον 
ἔχει τὸν πύριον ἐν παντὶ πράγματι" of δὲ πάλιν πονηρά]. βουλευόμε- 
νοι ἐν ταῖς παρδίαις αὐτῶν Θόνατον καὶ αἰχμαλωτιομὸν ἑαυτοῖς ἐπι- 
σπῶνται ' μάμιστα οὗ τὸν αἰώνα τοῦτον περιποιούμενοι nel iv ἐρῶν- 
veg? ἐν τῷ πλούτῳ αὐτῶν καὶ μὴ ἀντεγόμενοι τῶν μελλόντων ὄγα- 
90v, πολ]ὼ μετωμελήσουσιν οἳ ψυχαὶ αὐτῶν οὕτινες οὖν ἔχουσιν ἐλ- 
πίδας, a ἑαυτοὺς ἀπεδώκασι xol τὴν ζωήν. αὐτῶν. AM σὺ προσ- 
eov πρὸς τὸν δεόν, καὶ ἰάδεταί σου τὰ ἁμαρτήματα καὶ ὅλον τὸν 
olxóv? dov καὶ πάντων τῶν ἁγίων, 


II. Μετὰ τὸ λελῆσαν αὐτὴν τὰ ῥήμοτα ταῦτα ἐκλείσθησων οὗ 
οὐρανοί; này ὕλος ἤμην megouxOQo xol λυπούμενος. "Ἔλεγον δὲ ἐν 
ἑαυτῷ" Ei αὕτη μον ἁμαρτία ἀναγράφεται, πῶς δυνήσοµαι σωθῆναι; 
ῆ πῶς ἐξιλεώσομαι τὸν 9εὸν περὶ τῶν ἁμαρτιῶν µου τῶν τελείων; 
ποίοις ῥήμασιν ἐρωνήσω τὸν κύριον ἵνα [λατεύσῃ μοι; 1αὔτα μου 
συμβουλευομένου sol διαλογιζοµένου ἐν τῇ παρδίᾳ, βλέπω πατενώπιόν 
μου παθέδραν Aevi ἐξ ἐρίων Λευκών γεγονυῖαν μεγάλην" παὶ qe 
γυνὴ πρεσβύτης᾽ ἐν ματιόμῷ λαμπροτάτῳ, ἔχουσα βιβλίον εἰς τὰς χεῖ- 
ας, so ἐκάθισε μόνη, καὶ ἠσπάσατό με "Eoud, quio. Ἡ δὲ eine 
Tí στυγνὸς ó μαπρόθυµος xot ἀστονάχῃτος», ὁ πάντοτε φελῶν, τί οὕτω 
παπηφὴς, τῇ ἰδέᾳ καὶ οὐι fAugóg ; Kol εἶπον αὐτῇ "Tm τινος γυ- 
ναικὸς ἀγαθωτάτης λεγούσης μοι ὅτι ἥμαρτον elg αὐτήν. Ἡ δὲ ἔφη 
“Μηδαμῶς ἐπὶ τὸν δοῦλον τοῦ Φεοῦ πρᾶγμα τοιοῦτον ἀλλὰ πάντως 
ἐπὶ τὴν καρδίαν σου ἀνέβη περὶ, αὐτῆς ἔστι μὲν τοῖς δούλοις τοῦ 
δεοῦ ἡ σοιαύτη βουλὴ ἁμαρτίαν ἐπιφέρουσα΄ πονηρὰ γὰρ fovii vod. 
ἔνφρωπος, εἰς πάνσεμνον πνεῦμα καὶ ἤδη δεδοκιµασμένον ἑ ἐὰν ἀναβῇ 
ἐπιθυμία " πονηρὸν ἔργον᾽ καὶ μάμότα “ρμᾶς 0 ἐγκρατής sel dnz- 
Jópevog πάσης ἐπιθυμίας πονηρᾶς καὶ πλήρης ἁπλότητος: καὶ ἀκακίας 
μεγάλης. 

19) Haec vox ita. scripta est ut possit sic apogr, non 
ἔνωσιν legi. Sed ex litteris suprascriptis, 
lisque ad imitationem ut videtur ipsius 
codicis non satis distinctis, apparet Si- 
monidem in legendo exemplari haesisse. 

14) οὐ πάντοτε (apogr. absque σε) 
ὡς δυγατέραν͵ ἡγούμην; οὐ (apogr. 

ἡγουμένου) πάἀντ. µε ἑκατάνρινας: 


17) ἀπεδωώκασι; 
ἀποδεδώκασι. 

18) ὅλον τὸν oizov: sic apogr., non 
ut legendum videtur ὅλου toU οἴκου. 


Cap. Π, 1) ἐν ἑαυτῷ: sic apogr. 
2) τελεῖων per compendium in apogr. 
scriptum est, a Sim. non satis intellectum. 


haoc vario modo corrupta esse apparet. 
15) βουλεύεται: apogr. χαλεύεται. 
16) γῆν ἐρῶντες: ita apogr. In ed. 
princ, recte propositum est γαυριώντες 
collato Vis, ΠΠ. cap. IX. 


3) in apogr. est πρεσβύτης, non 
πρεαβῦτις. 

4) Plura exciderunt propter όµοιο- 
τέλευτογ. 

5) in ápogr. est ἀστομάχητος. 


574 HERMAE PASTOR. 


Ill. AM: οὐχ ἕνεκα τούτου ὀργίξεταί 60i ὁ Θεός, ἀλλ. ἵνα τὰν 
οἶκόν σου τὸν ἀνομήσαντα εἰς τὸν πύριον καὶ εἰς ὑμᾶς τοὺς yoveic 
αὐτῶν .ἐπισερέψῃς. "Ala φιλότεκνος Gv οὖν ἐνουθέτεις σου τὸν onov, 
i ἀφῆνας αὐτὸν παταφθαρῆναι δεινῶς: διὰ τοῦτο ὀργίδεταί σον ὁ 
πύριορ. AM locevat σου πάντα τὰ γεγονότα πονηρὰ ἐν τῷ οἴκῳ σου” 
διὰ γὰρ τὰ ἐκείνων ἁμαρτήματα xol ἀνομήματα σὺ κατεφθάρης d ἀπὸ 
τῶν Buoni mou μάτων. AM, ἡ πολλή εὐσπλαγινία τοῦ xvolov 
ἠλέησέ 6e, παὶ τὸν olov. σου ἰσχυροποίησε xo ἐθεμελίωσεν' ἐν τῇ 
δόξῃ αὐτοῦ" σὺ μόνον μὴ ῥωθυμήσεις” ; ἀλλὰ εὐφύχε, aol ἰσχυρο- 
ποιήσεις Gov τὸν oiov. Qe γὰρ χαληεὺς "σφυροποπῶν τὸ ἔργον αὐ- - 
τοῦ περιγίνεται τοῦ πρόγµατορ οὗ θέλει, οὕτως ὁ λόγος φαθημερινὸς 
nel δίκαιος περιγίνεται πάσης πονηρίας. Mj διαλίπῃις οὖν νουθετῶν 
σου τὰ τέκνα" οἶδας }ὰρ ὕτι, ἐὰν μετανοήσωσιν ἐξ ὕλης παρδίας αὐ- 
τῶν, ἐγγραφήσονται εἰς τας βίβίους τῆς ζωῆς μετὸ τῶν ἁγίων, 1Ηετὰ 
τὸ πουθῆναι αὐτῆς τὰ ῥήματα ταῦτα λέγει pov Θέλεις ἀκοῦσαί µου 
ἀναγινωσκούσης) ; έγω yid Θέλω, πυρία μου. έγει μοι Τενοῦ 
ἀκροωτὴς καὶ ἄκουε τὰς δόξας τοῦ θεοῦ. "Ἠκουόα μεγόλας μαὶ θαυ- 
µαστάς, ὧν οὖν ἴσχυσα μνημονεῦσαι' πάντα , γὰρ τὰ ῥήματα, ἔνφριντα, 
& οὐ δύναται ἄνθρωπος. συνιέναι, 1ῶν οὖν ἐσγάτων ῥημάτων ἔμνη- 
µόνευσα" ἦν γὰρ ἡμῖν σύμφυρα xol μερα” lo? ὁ 950g τῶν δυνά- 
μεων, ὑπ, δυνάμει καὶ πραταιῷ ó τῇ μεγάλῃ συνέσει αὐτοῦ 
απίσας τὸν κόσμον καὶ τῇ ἐνδόξρ αὐτοῦ βουλῇ περιθεὶς τὴν εὐπρέ- 
πειαν τῇ κτίσεν, xol τῷ ἰόγυρῷ ῥήμοτι ππῄξας τον οὐρανὸν παὶ Oepe- 
λιώσας, τὴν γῆν ἐπὶ τῶν ὑδάτων, παὶ tij ἰδίᾳ σοφία καὶ προνοίᾳ ii- 
ὅας τὴν ἐνκλησίαν αὐτοῦ, ἣν xol εὐλόγησεν , ido) μεθιστάνει τοὺς 
οὐρανοὺς, καὶ vo ὄρη καὶ τοὺς βουνοὺρ καὶ τὰς θαλάσσας, καὶ πάντα 
ὁμαλὰ, γίνονταν τοῖς ἐκλεποῖς αὐτοῦ, ἵνα ἀποδῷ | αὐτοῖς τὴν ἔπαγγε- 
λίαν, ἣν ἔπηγγείλατο, μετὰ πολλῆς δόξης ob Ἰαρᾶς, ἐὰν τηρήσωσι τὰ 
νόμιμα τοῦ Φεοῦ ἅπερ ἔλαβον ἐν µεγάλ πίστει. 


lV. "Ore οὖν ἐτέλεσεν ἀναγινώσκουσα καὶ ἠγέρθη ἀπὸ τῆς Να: 
θέδρας, ἦλθον, τέσσαρες νεανίσκοι xol Tov τὴν παθέδραν παν ὑπῆ]λ- 
Qov πρὸς τὴν ἀνατολήν" προσκαλεῖται δέ με ναὶ ἤψατο τοῦ -σπήθους 
gov καὶ λέγει ,uot Ἠρεσέ σον ᾗ ἀνάγνωσίς μου. έγω αὐτῇ Κυρία, 
ταῦτά µοι τὰ ἔόχατα ἀρεστά, τὰ δὲ πρότερα χαλεπὰ καὶ σκληρά. 'H 
δὲ ἔφη μοι λέγουσα Ταῦτα τὰ ἔσγατα τοῖς διναίοις, τὰ δὲ πρύτερα 
τοῖς ἐθγικοῖς παὶ τοῖς ἀποοτάταις. «4πλούσης αὐτῆς 24 ἐμοῦ δύο 
ἄνδρες ἦλδον nel qgov αὐτὴν τῶν ἀγκώνων καὶ ἀπῇλθον, ὅπου xe 
71 παθέδρα, πρὸς τὴν ἀνατολήν. Ἱλαρὰ δὲ ἀπῆλθεν, καὶ ἀπάγουσα 
λέγει μοι ᾽άνδρίζου, Ἕφμᾶ. 


OPAZXIEX B. 


1. Πορευομένου μου sic Κώμην' κατὰ τὸν καιρὸν ὃν πέρυσι 
περιεπάτουν, ἀνεμνήσθην τῆς περυσινῆς ὁράσεως, xol πάλιν μὲ αἴρει 





Cap. ΠΠ. 1) in apogr. est ἡ πολλὴ ὃς ἀγανῷ δυν. καὶ xp., quae etianisi ὁ 
ἡ εὐσπλ. pro ὃς scribamus, non satis sanantur, 

2) ita apogr. 

3) in apogr. fere sic scriptum est: 1) «duy: sic h. Ll apogr. 


VISIO I, 3. 4. Il, 1. 2. 515 


πγεῦμα xol ἀποφέρει εἷς τὸν αὐτὸν τόπον ὕπου wol πέρυσι». ᾿Ἐλθὼν 
οὖν εἷς τὸν τόπον τιθῶ τὰ Ἰόνατα, μαὶ ἠρξάμην προσεύχεσθαι τῷ 
:Δυρίῳ καὶ δοξάξεν» αὐτοῦ τὸ ὄνομα, ὅτι µε ἄξιον ἠγήσατο καὶ ἐγνω» 
θισέ μοι τὰς ἁμαρτίας µου τὰς πφοτέρας. Mà δὲ τὸ ἐγερθῆναί μὲ 
ἀπὸ τῆς προσευχῇς βλέπω πατέναντί μου τὴν πρεσβυτέραν, ἣν ael 
πέρυσιν ἑωράκεν», περιπατοῦσαν ναὶ ἀναγινώσκουσαν βιβλιδάριον", xol 
λέγει μοι zlvvg ταῦτα τοῖς ἐκλεντοῖς τοῦ θεοῦ ἀπαγγεῖλαι; “ἀέγω 
αὐτῇ Κυρία, τοόαῦτα, μνημονεῦσαι οὐ δύναμαι * δὸς δή μοι τὸ βι- 
βλιδάριον, ἵνα μεταγράψο αὐτό. 4άβε, φησίν, αὐτό, καὶ ἀποδώσεις 
μοι "Elaf ov ἐγώ, καὶ εἴς τινα τόπον τοῦ ἀγροῦ. ἀναχωρήσας µετε- 
γραψάμην a πάντα πρὸς γθάμμα" o0, εὕρισκον ydp τὰς συλλαβάς. Τε. 
λέσαντος οὖν pov τὰ γθάμματα τοῦ βιβλιδαρίου ἐξαίφνης ἡρπάγη μου 
ἀπὸ τῆς χειρός" ὑπὸ τόνος δὲ οὖν oído. 

Il. Μετὰ δὲ ἡμέρας ié vijoveuGavrós μου καὶ πολλὰ ἐρωτήσαντός 
τὸν πύριον ἀπεκαλύφθη μοι dq }νῶσις τῆς Ίραφῆς. "Hy δὲ yéyoap- 
μένα ταῦτα Τὸ σπέρμα σου ἠθέτησεν εἷς τὸν 9εὸν παὶ ἐβλασφή- 
μησεν εἰς τὸν κύριον καὶ προέδωκε τοὺς ηονεῖς, αὐτοῦ ἐν ἁμαρτίᾳ μὲ- 
γάλ], λα] ἤπουδαν προδόται γονέων, sol , προδόντες οὖν ἀφεὶήθησαν, 
ἀλλ) ἔτι προσέθηκαν ταῖς ἁμαρτίαις αὐτῶν, παὶ ταῖς ἀσε]γείαις sot 
συμφοφαῖξ αὐτῶν καὶ πονῄρίαις. AM νώρισον ταῦτα τὰ ripara 
τοῖς τέπνοις, Gov πᾶσι xol ul δυμβίῳ τῇ μέλλούσῃ σου ἀδελφῇ ' 
γὰρ eti oon ἀπέγεται τῇ γλώσσῃ, iy q πονηρεύεται" i dortoa 
λαῦτὰ τὰ ῥήμοτα ἀφέξεται, aol ἒξει ἔλεος. Καὶ μετὰ τὸ voices όε 
ταῦτα Τὰ ῥήματα αὐτοῖς ,, à ἐνετείλατό μοι ó δεσπότης 1 ἵνα Gol ἀπο- 
καλυφθή, τότε ἀφίενταί αὐτοῖς αἱ ἁμαρτίαι πᾶσαν 3 πρότερον ἥμαρ- 
τον. Πασι δὲ τοῖς ἁγίοις ἄφεσιν ἐπάγει) τοῖς ἁμαρτήσασι" µέχρι ταύ- 
της τῆς ἡμέρας. ἐὰν ἐξ ὅλης παρδίας µετανοήδωδι xol ἄρωόνν ἀπὸ 
τῶν παρδιῶν αὐτῶν τὰς διψυχίὰς. Ἴμοσ i ó dcónóvqg κατὰ τῆς 
δόξής αὐτοῦ ἐπὶ τοὺς. ἐκλεντοὺς αὐτοῦ "Ev ὠριόμένης τῆς ἡμέρας 
ταύτης ἔτὶ [τις] ἁμαρνήσας' γένήσαυ, μὴ ἔμιν αὐτὸν σωτηρίαν ἡ γὰρ 
μετάνοια, τοῖς διαίοις ἔχει τέλος" πεπλήρωνται, γὰρ af ἡμέραι pera 
νοίας πᾶσι τοῖς ἁγέοις" τοῖς δὲ ἔθνεσι μετάνοιά ἐστιν ἕως τῆς ἐσχάτης 
ἡμέρας , Ἔρεϊς οὖν τοῖς -προηγουμένοις τῆς ἐκκλησίας ἵνα πατορ- 
δώσωνται τὰς ὁδοὺς αὐτῶν ἐν διναιοσύνῃ,. ἵνα ὑπολάβωσιν ἐν πλή- 
ρους τὰς ἔπαγγελίας μέτὰ πολλῆς δόξης, Ἔμμείνατε οὖν οὗ ἐργαζό- 
µενυι τὴν διμαιοσύνην καὶ μὴ διψυχήσητε, ἵνα γένηται ἡμῶν 4j πᾶ- 
θοδος μετὰ τῶν ἀγγέλων τῶν ἁγίων. Μωνάριοι ὑμεῖς ὅσοι υὑπομενεῖτε 
τὴν Map» τὴν ἐρχομένην τὴν μεγάλην, καὶ odor οὖν ἀρνήδονται τὴν 
ζωήν αὐτῶν. Ὥμοσε γὰρ ὁ κύριος Ματὰ τοῦ vfoó αὐτοῦ, τοὺς ἄρνη- 
όαμένους τὸν κύριον αὐτῶν ἀπεγνωρίόθαι à ἀπὸ τῆς ζωῆς αὐτῶν, τοὺς 
μέλλοντας ἀρνεῖσθαι ταῖς ἐρχομέναις ἡμέραις' τοὺς δὲ πρότερον ἄρνη: 
σαµένους, διὰ τὴν πολλὴν αὐτοῦ εὐσπλαγχνίαν Weng? ἐγένετο αὐτοῖρ. 


2) βιβλιδάριον: ó inter ιδία suprá- 3) ἁμαρτήσας: in apogr. est &pag- 
$criptum cst in apogr. rüeue. 

4) ἕως τῆς ἐσχάτης ἡμέρας: haec 

Cap. Hl. 1) ἐπάγει in apogr. per inapogr.corrupta sic leguntur: ἐδτι τέλος 

fiotissitum conipendium scriptum est, Sed (supraseripto τέως) τῆς ἐνγάτης ἡ TES 

ipse Sim. pro παρέχει habuit, 5) in apogr. erat Deos, sed eX o 

2) in apogr. est ἁμαρτήμααι. . factum est ω. 


576 HERMAE PASTOR. 


II ,Σὺ δέ, Ἕρμᾶ, μηκέτι μνησικάκει τοῖς τέχνοις σου, μηδὲ την 
ἀδε]φήν σου ἑάσῃς, ἵνα παθαρισθῶσιν ἀπὸ τῶν προτέρων ἁμαρτιῶν 
αὐτῶν" παιδευθήσονται γὰρ παιδείαν δικαίαν, ἐὰν σὺ μὴ μνησινακή- 
σῃς αὐτοῖς μνησιμακία θάνατον πατεργάδεται, Σὺ δέ, Ἑρμᾶ, peya- 
λας θλίψεις ἔσχες ἰδιωτικὰς διὰ τὰς μὲν παραβάσεις τοῦ οἴπου σου, 
ὔτν οὖν, ἐμέλησέ σοι περὶ αὐτῶν, ἀλλὰ παρενεθυµήθης xol ταῖς πραγ- 
ματίαις' σου συνανεφύρης ταῖς πονηραῖς. ^" AMA σώζει σε τὸ un, ἄπο- 
στῆναι ἀπὸ τοῦ Θεοῦ τοῦ ἑῶντος, d ἡ ἁπλότητά" σου el 4 ἐγκρά- 
τεία ταῦτα σέσωκέ σε, ἐὼν i ἐμμείνῃε' ) καὶ πάντας σώζει τοὺς τὰ T0L- 
αὔτα ἐργαζομένους. Ὅσοι δὲ ἐν ἀκαλίᾳ sod mom, οὗτοι πατισχύ- 
σουσι πάσης πονηρίας, xol παραμένουσιν" εἰς ζωὴν αἰῶνιον. αμά- 
Quot πάντες οὗ ἐργαζόμενοι τὴν διναιοσύνην᾿ ἀδιάφθαρτον ἔχουσιν 
ἕως αἰῶνος. Ἔφεῖς δὲ Mop '"Io$ θλίψις foyerou Hm Gor" 
φανῇ, πόλιν — — ἐγγὺς κύριος τοῖς ἐπιστρεφομένοις, γέγραπται ἐν 
τῷ Ἠλδὰδ καὶ Μωδὴδ' τοῖς προφητεύσασιν ἐν τῇ ἐρήμῳ τῷ Aeg. 


IV. nts] δέ, ἀδελφού, ὑπό τινος νεανίσκου εὐειδεστότου 
λέγοντος Τὴν πρεσβυτέραν, παρ 1e ἔλαβες τὸ βιβΜον, τίνα Donec 
εἶναι; "Eyo eupa Tiv Σίβυλλον". ἨἩλανᾶσαι, φησίν, οὖν ἔστι, 
Tic οὖν iori; gui. Ἡ "Exile, ,Puiel, Εἶπον οὖν αὐτῷ hà 
τί οὖν πρεοβυτέρα: ; On, φησίν, πάντων πρώτη. ἐπτίσθη, διὰ τοῦτο 
πρεσβυτέρα , καὶ διὰ ταύτην" ὁ πόσμος, κατηρτίσθη. Ἠχετέπειτα δὲ 
ὅρασιν εἶδον ἐν τῷ οἴκω μου" ᾖλθεν 1 πρεσβυτέρα καὶ ἠρώτησέ µε 
sj ἤδη τὸ βιβλίον Sow τοῖς πρώτους. "Ἠρνησάμην δεδωκέναι. Ko- 
λῶς, φησί, πεποίηκας"' ἔχω γὰρ ῥήματα προσθῆναι . "Ovov οὖν ἄπο- 
τελέσω τὰ θήματα πάντα, διὰ σοῦ Ὑνωσθήσονται, τοῖς ἐκλεκτοῖς πᾶσι. 
Τοάψεις οὖν δύο βιβλιδάρια, καὶ πέμψεις | ἓν Κλήμεντι καὶ ἓν 1ραπτῇ. 
Πέμψει οὖν Κλήμης eic τὰς ἔξω πόλεις ἐπείνω γὰρ ἐπιγέγραπται' 
Τραπτὴ δὲ νουθετήσεί’ τὰς χήρας xol τοὺς ὀρφανούς. Σὺ δὲ ἆνα- 
γνώσεις εὖς αὐτὴν τὴν πόλιν μετὰ τῶν πρεσβυτέρων τῶν προϊσταμένων 


τῆς ἐκκλησίας. 
OPAZXIZ I" 


1. “Ορα[σιν εἶδον,]' ἀδελφοί, τοιαύτην. Νηστεύσας πολλάνις xol 
δεηθεὶς τοῦ κυρίου ἵνα µοι φανερώσῃ τὴν ἀποπάλυψιν, ἣν ἐπηγγεί- 








Cap. Ill. 1) ita apogr. 

2) ἡ. ἁπλότητά σου: ia apogr. 

3) p» ἐμμείνῃς: ita fere apogr. 
quo Sim. scripturam codicis ut non satis 
claram imitatus est. 


Cap. IV. 1) apogr. ἀπεκαλύφθη, 
super Φη notato σαγ. 

2) apogr. σιβύλλαν. 

3) διὰ ταύτην ita apogr., 
nofaio της. 

4) προσθῆναι: ita apogr. ut saepe 


supra την 


4) αροατ.ὅσοι δὲ, supra notato o£ δὲ. 

6) παραμέγουσιν: hoc accentu apogr. 

6) ἐρεῖς δὲ µαξίµῳ: ita prorsus 
apogr. 

7) σοι: apogr. ro. Ad πάλιν deest 
verbum ἐπιστράφηθι vel simile. 

8) ἐν τῷ "Edd καὶ Μωδὴδ: haec 
facili coniectura effecta sunt ex iis quae 
corrupte habet apogr: ἐν τῷ ἑλάλη 
κατὰ μωσῆ Φᾳβὶδ. 


libri veteres. 

5) νουθετήσει: quod pro hac voce 
apogr. habet, et ipsum ex imitatione co- 
dicis profectum , non satis legi potest. 
Rationem habet parücipii, ut fere pro 
vovdergoouyy haberi possit, nisi quod 
pro γουύετη brevius quid scriptum est. 


Vis. Π. 1) “Ορα[σιν &idov): 
ipsum apogr. 


sic 


VISIO 1, 3. 4. II, 1. 9. 577 


λατο δεῖξαι, [διὰ] τῆς πρεοβυτέρας ἐπείνης" , zii νυπτὶ ὤφθη por ἡ 
πρεσβυτέρα͵ xol εἶπεν Ἔπεὶ οὕτως ἐνδεὴς xol σπουδαῖος ele? τοῦ 
γνῶναι" πάντα, ἐλθὲ εἰς τὸν ἀγρὸν ὅπου χρονίξεις , παὶ περὶ ὥραν 
πέμπτην pilo φανισθήσομαί coi ? kel δείξω ἃ δεῖ σε ἠδεῖν. ᾿Ἡρώ- 
τήσα αὐτὴν λέγων Κυρία, εἰς ποῖον τύπον τοῦ ἀγροῦ; "Omov, φη- 
σίν, θέλεις. ᾿Εξελεξάμην τόπον παλὸν ἀναπειωρηκότα. Πρὶν δὲ λα- 
λῆσαι αὐτὴν. παὶ εἰπεῖν τόπον, 5 λέγει μοι Ἡξω ἐνεῖ ὕπου θέλεις. 
Ἐγενόμην οὖν, ἀδελφοί, εἰς τὸν ἀγρόν, καὶ συνώφισα τὰς ὥρας, yo 
ἦλθον εἰς τὸν τόπον ὕπου αὐτὴ ἐλθεῖν ἔμελλε, id βλέπω συμψέλλιον 
πείμενον ἐμεφάντινον, xol ἐπὶ τοῦ συμψελλίουϊ ἔκειτο περβικάριον À- 
νοῦν, xol ἐπάνω λεντίου ἐξηπλωμένον Λάνον αρπάσιον.' Ἰδὼν οὖν 
ταῦτα πείµενα καὶ µήδένα ὃ ὄντα ἐν τῷ τόπω, ἔκδαμβος. έγε ενόµην, καὶ 
ὡσεὶ τρόμος με ἔλαβε, xol of τρίχες μου δρθα" sor Ls φρίνη μοι 
προσήλθε, μόνου μου ὄντος. "Ev ἐμαυτῷ οὖν γενόμενος καὶ µνή- 
ctl τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ μαὶ λαβὼν θάρσος» Ocio τὰ γόνατα ἔξωμο- 
λογούμην τῷ πυρίῳ τὰς ἁμαρτίας μου uc sel πρότερον. Ἡ δὲ ᾖλ- 
dev μετὰ νεανίσκων E, οὓς) καὶ πρότερον ἓ ἑωράκει», πα) ἐστάθη μοι 
xol semiproo do προσευ]οµένου καὶ ἐξομολογουμένου τῷ πυρίω τὰς 
ἁμαρτίας µου. Καὶ ἀφψαμένηϊ, μου λέγει “Βφμᾶ, παῦσαι περὶ τῶν 
ἁμαρτιῶν σου πάλιν ἐρωτᾶν' ἐρώτα πο περὶ, δικαιοσύνης, ἵνα λάβῃς 
μέρος τι ἐξ αὐτῆς μετὰ σεαυτοῦ εἷς τὸν οἶμόν σου. Καὶ ἐξήγειφέ με 
τῆς χειρος καὶ ὤγει µε εἷς τὸ συμψέλλιον, καὶ λέγει τοῖς νεανίσχοις 
Ὑπόγετε παὶ οὐνοδομεῖτε, Πήετὰ τὸ ἀναχωρῆσαι τοὺς νεανίσκους, μό- 
νων ἡμῶν γεγονότων, λέγει μοι Κάδισον ὧδε. «4έγω αὐτῇ Kv. 
ein, ἄφες τοὺς πρεσβυτέρους πρῶτον παθίσαι. "4 σοι λέγω, φησί 
κάθισον. Θέλοντός. μου εἰς τὰ δεξιὰ μέρη παθίδαι οὐκ εἴασέ µε, ἀλλ 
ἐννεύει µοι zi qoi ἵνα εἷς τὰ ἀριστερὰ μέρη παθίσω, nu loyifouévov 
μου οὖν καὶ Ἰυπουμένου, ὔτι οὖν εἴασέ µε ες τὰ δεξιά { µέρη καθίσαι, 
λέγει μου "unii, Ἕρμᾶ; Ὃ εἰς τὰ δεξιά τόπος ἄλλων fov, τῶν 
ἤδη εὐηρεστηπότων τῷ Qe xol παθόντων ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος, αὐτοῦ" 
σοὶ δὲ πολλὰ λείπει ἵνα μετ αὐτῶν παθίσῃς " ἀλλ’ ὣς ἐμμένεις τῇ 
ἁπλότητι, μεῖνον, id παθίσεις uet αὐτῶν, καὶ σοι ἂν ἐργάσονται 
τὰ ἐπείνων ἔργα καὶ ὑπενέγκωσιν ἃ ἐκεῖνοι ὑπένεγκων 3 


π. Ti, gqui, ὑπένεγκαν', ; κουε, φησί’ μάσευγας, φυλακάς, 
θλίψεις μογάλας, σταυρούς, θηρία ἔνεκα, τοῦ ὀνόματος τοῦ tot διὰ 
τοῦτο ἐπείνων ἐστὶ τὰ δεξιὰ μέρη τοῦ ἁγιάσματος, καὶ ὃς ἐὰν πάθῃ 
διὰ τοῦ ὀνόματος τοῦ $:00' τῶν δὲ λοιπῶν τὰ ἀριστερὰ μέρη ἐστίν. 
”4λλὰ ἀμφοτέρων, xoi τῶν ἐκ δεξιῶν καὶ τῶν [ἐξ] ἀριστερῶν καθη- 


2) apogr. ἑναντίον, suproscripto 8) ita prorsus haec in apogr. 
ἐχείνης. 9) &, οὓς: apogr. ἐξ οὗ. 

3) eic: ita apogr. 10) ἀψαμένη: apogr. ἀψαμένου, 

4) τοῦ γνῶναι: ita corrigenda yide- Idem pro ἐρωτᾶν habet ἐρωτῶ. 
batur scriptura apographi: τὴν }νωµην. ο 11) καθίσω: apogr. καθήσω. 

5) µέλλω φαγισθήσομαί σοι: ia 12) ὑπένεγκαγ: ita apogr. Nec magis 
prorsus apogr. mutavimus quod ante habet, ἐργάσονται. 

6) τόπον: sic absque articulo, 

T) συμψελλίου: συµ ἵπ apogr. oniis- Cap. II. 1) ita rursus apogr. Infra 
sum erat. [ἐξ] οί alia uncis inelusa ipsi addidimus, 


PATRES APOST, 91 


578 HERMAE PASTOR. 


μένων , τὰ αὐτὰ δῶρα καὶ αἱ ἐπαγγελίαι ' μόνον ἐκεῖνοι àx δεξιῶν 
κόθήνται, μα) ἔχωσι" δόξαν τινά, 2v δὲ ματεπίθυμος εἶ καθίσαι ix 
δεξιῶν μετ᾽ αὐτῶν, ἀλλὰ τὰ ὑστερήματά σου πολλά ᾿ καθαρισθήσῃ δὲ 
ἀπὸ τῶν ὑστερημάτων σου παὶ πάντες δὲ of μὴ διψυχοῦντες. καθα- 
φισθήσονται ἀπὸ τῶν. ἁμαρπημώτων αὐτῶν εἰς ταύτην τὴν ἡμέραν. 
Τωῦτα δὲ εἰποῦσα ἤθελεν ἀπελθεῖν” πεσὼν δὲ αὐτῇ πρὺς τοὺς πύδας 
ἠρώτησα αὐτὴν πατὰ τοῦ πυρίου, ἵνα οι babe ὃ ἐπηγγείλατο 
ὕραμα. H δὲ πόλιν ἐπελάβετο τῆς χειρός µου xol ᾖγειρέ με, καὶ πα- 
θίζει ἐπὶ τὸ συμψέλλιον ἐξ εὐωνύμων' παθέζεται δὲ καὶ αὐτὴ ἐν δε- 
ξιῶν' παν ἐπάρασα ῥάβδον Tw λαμπρὰν, λέγει μοι Ῥλέπεις μεγάλα 
πράγματα; ; «έγω αὐτῇ Κυρία, οὐδὲν βλέπω. "Io? οὐχ ὁρᾷς) κατέ- 
ναντί σου πύργον ,péyav ᾠκοδομούμενον" ἐπ᾽ ὑδάτων᾽ 7 λδοις τετρᾶ- 
γώνοις λαμπροῖς, Ἐν τετρογώνῳ. ve? ᾠποδόμητο ὁ πύργος ὑπὸ τῶν 
ἓξ νεανίόχων τῶν ἐληλυθότων, d αὐτῆς" ἄλλαι δὲ μυριάδες ἀνδρῶν 
παρέφερον τοὺς λίθους, οὗ μὲν ἐν τοῦ βυθοῦ, οὗ δὲ d x τῆς γῆς, καὶ 
ἐπεδίδουν τοῖς νεανίσχοις' ἐπεῖνοι δὲ ἐλάμβανον. EU ᾠποδόμουν τοὺς 
μὲν ix τοῦ βυθοῦ λίθους ἑλκομένους πάντας οὕτως ἐτίθεσαν ele τὴν 
οὐνοδομήν' ἠρμοσμένοι γὰρ ᾖδαν, 3o) συνεφώνουν͵ τῇ ἁρμογῇ μετὰ 
τῶν ἑτέρων λίθων’ καὶ οὕτως ἐκολλῶντο ἀλλήλοις, ὥστε τὴν ἁρμογὴν 
αὐτῶν μὴ φαίνεσθαι. ᾿Ἐφαίνετο δὲ LJ οἰποδομὴ τοῦ πύργου ὡς ἐξ 
ἑνὸς λίθου ᾠποδομημένη. Τοὺς δὲ « τέρους Move τοὺς φεροµένους 
ἀπὸ τῆς ξηρᾶς οὓς μὲν ἀπέβαλλον, οὓς δὲ ἐτίθουν εἰς τὴν οἰκοδομήν" 
ἄλλους δὲ κατέκοπτον xol ἔρριπτον μαχρὰν ἀπὸ τοῦ πύργου. "άλλοι 
δὲ Moi πολλοὶ κύκλῳ τοῦ πύργου ἔψειντο, καὶ οὖν ἐχρῶντο αὐτοῖς 
elg τὴν οὐποδομήν᾽ ᾖδαν γάρ τινες ἐξ αὐτῶν ἐψωριαμύτες, fragor δὲ 
σχισμᾶς ἔχοντεο, ἄλλον δὲ πειολοβωμένοι' , ἄλλοι δὲ λευκοὶ παὶ στρογ- 
quoi, μὴ ἁρμόξοντες eic τὴν οὐνοδομήν. Ἔβλεπον δὲ ἑτέρους M- 
ους τοὺς. ῥιπτομένους μακρὰν. ἀπὸ τοῦ πύργου παὶ ἐρχομένους, εἷς 
τὴν ὁδὸν καὶ μὴ μένοντας ἐν τῇ ὁδῷ, ἀλλὰ Ἀολιομένους, ἐν τῆς ὁδοῦ 
εἰς τὴν ἀνοδίαν" ἑτέρους. δὲ ἐπὶ πυρὸς ἐμπίπτοντας καὶ καιοµένους' 
ἑτέρους δὲ πίπτοντας ἐγγὺς ὑδάτων, καὶ μὴ δυναµένους κυλισθῆναι 
εἷς τὸ ὕδωρ. - 


ΤΠ. ἀείξασα δέ gor ταῦτα τὰ πράγματα... .. ἀποκριδεῖσα λέγει 
μοι “Ἠανοῦργος εἶ, ἄνθρωπε, δέλων γινῴσκευ τὰ περὶ τὸν πύργο». 
Ναί’, φημί, πυρία , ἵνα τοῖς ἀδελφοῖς ἀναγγείλω καὶ ἱλαρώτεροι γἰ- 
νονται, πα] ταῦτα ἀπουσαντες γινώσκουσι' τὸν Θεὺν ἐν πολλῇ δόξῃ. 
H δὲ ἓ ἔφη Απούσονται μὲν πολλοί᾿ ἀπούσαντες δέ τινες ἐξ αὐτῶν 
χαρήσονται, τινὲς δὲ κλαύσονταν" ἀλλὰ καὶ οὗτοι , ἐὰν ἀκούσαντες με- 
τανοῄσωσι, καὶ αὐτοὶ Χαρήσονται. "xov οὖν τὰς παραβολὰς τοῦ 
πύργου ᾽ ἀποπαλύψω σοι γὰρ τὰ πάντα" καὶ µηκέτι µοι κόπους πά- 


2) ἔχωσι: ita apogr., non ἔχουσι. Cap. ΠΙ. 1) δείξασα: apogr. δείξας. 
3) οὐχ ὁρᾷς: apogr. ὁ χῶρος. Post πράγματα plura exeidisse apparet. 
4) ᾠκοδομούμενον: itaprorsus apogr. 2) in apogr. potius καί scriptum esse 
5) ἐπ᾽ ὑδάτων: ita prorsus apogr. videtur. . 

0) re: ita apogr. 3) ut praecedit. γίνονται, ita h. |. 
7) apogr. x&xoAwftouévot. γινώσκουσι. Sed ov suprascriptum est, 


8) apogr. στρογγιλοὶ. Infra vero Vis. quum infra nom satis páteat ntrum c an 
ΠΠ. cap. VI. recte στρογγύλοι. ου exaraverit. Sim. 


. VISIO IIT, 2—5. 579 


ρεχε περὶ ἐποπαλόψεως" af γὰρ ἀποχαλύψεις αὗται τέλος Έχουσι, πὲ- 
πληρωμέναι γάρ εἶσιν. AM οὐ παύσῃ αἰτούμενος ἀποπαλύψεις" ώναι- 
δὴς γὰρ &. Τὸν μὲν πύργον ὃν βλέπεις οὐποδομημένον' A ἐγώ eu, v] 
ἜἘναλησία, 1 ὀφθεῖσά, GOL καὶ νῦν καὶ τὸ πρότερον ' ὃ ἐὰν οὖν θέλις 
ἐπερώτα περὶ τοῦ πύργου, καὶ ἀποπαλύψω σος, ἵνα χαρῇς μετὰ τῶν 
ἁγίων. έχω cori Κυρία, ἐπεὶ ἅπαξ ἄξιόν με aieo τοῦ πάντα 
ἀποκαλύψαι, ἀποχάλυψον. Ἡ δὲ λέγει μοι ^O ἐὰν ἐνδέγεταιὴ ἄπο- 
παλυφθῆναί σος, -ἀποκαλυφθήσεται" μόνον " λαρδία σου πρὸς τὸν 
9εὸν ἤτω sot μὴ διψυχήσῃς, ὃ ἐὰν ἴδῃς. ᾿Ἐπηρώτησα αὐτῆν à 
τί Ó πύργος ἐφ᾽ ὑδότων ᾠνοδόμηται, xvola; Einóv σου, φησί, μα), 
τὸ πρότερον, πανοῦργος eb περὶ τὰς γραφάς", καὶ ἐκζηνήσεις ἐπιμελῶς' 
ἔπζητῶν οὖν εὑρήσεις τὴν ἀμήθειαν. 4ιὰ τί οὖν ig^ ὑδάτων ὠκοδό- 
pron ὁ πύργος, ἄκούσον᾽ ὅτι ἡ ζωὴ ὑμῶν' M ὕδατος ἐσώδη xol 
σωθήσεται, Τεθεμελίωται δὲ ὁ πύργος τῷ ζἦματι τοῦ παντοκράτορος 
καὶ ἐνδόξου ὀνόματος, πρατεῖται δὲ ὑπὸ vie ἀοράτου δυνάμεως τοῦ 
δεόπότου, 


IV. Απονριδεὶς δὲ λέγω αὐτῇ Μεγόλως καὶ Θαυμαστῶς ἔχει 
τὸ πρᾶγμα τοῦτο. Or δὲ νεανίσνοι. οὗ E [o£ ]' οὐνοδομοῦντες τίνες 
είν; Ἡ δὲ ἔφη Οὗτοί είσιν οὗ ἅγιοι ἄγγελοι τοῦ δεοῦ, of πρῶ- 
TOL Ἀτισθέντες, oió παρέδωκεν ὸ πύριος πᾶσαν τὴν ατίσιν αὐτοῦ, αὔ- 
ξειν xol οὐνοδομεῖν xol δεσπόξειν τῆς κτίσεως πάσης διὰ τούτων οὖν 
τελε εσθήσεται " οὐνοδομὴ τοῦ πύργου. Οἱ δὲ ἕτεροι οἳ παραφέροντες 
τοὺς λίθους τίνες igi; Καὶ αὐτοὶ ἅγιοι ὄγγελοι τοῦ Φεοῦ οὗτοι 
δὲ of E: ὑπερέχοντες αὐτῶν εἶσέ, Συντελεσθήσεται οὖν 1] οἰκοδομὴ 
τοῦ πύργου, παν πάντες ὁμοῦ εὐφρανθήσονται πύχλῷ τοῦ πύργου παὶ 
δοξάσουσι, τὸν Θεόν, ὅτι ἐτελέσθη ἡ οὐποδομὴ τοῦ πύργου. ᾿Ἀπηρώ- 
τησα αὐτὴν λέγων Κυρία, ἤθελον γνώναι τῶν λίθων τὴν διιφορὰν 
μὴ τὴν δύναμιν, morem, ἐστιν. -Αποπριθεῖσά μον λέγει Οὐγ ὔτι 
σὺ πάντων ἀξιώτερος &i ἵνα GOL &zoxalg ἄλλοι γάρ σου πρότεροί 
εσι καὶ βελπίους, oic ἔδει ἀποκαλυφθ ῆναι τὰ ὁράματα ταῦτα " ἀλλ) 
ἵνα δοξασθῇ τὸ ὄνομα τοῦ δεοῦ, σοὶ ἀπεκαλύφθη, sol ἔτι ἀποχαλυ- 
φθήσεται͵ διὰ τοὺς διψύχους, ποὺς διαλογιζοµένους ἐν ταῖς μαρδίαις 
αὐτῶν ei ἄρα" ἔσται ταῦτα ῆ οὖν ἔσται, «ἄΐγε αὐτοῖς ὅτι ταῦτα 
πάντα ἀληθῆ ἐστι, πο] οὐδέν ἐστιν ἔξωθεν τῆς ἀληθείας" ἀλλὰ ταῦτα 
ἰσχυρὰ καὶ βέβαια wol τεθεμελιωμένα ἐστίν. 


V. "nove οὖν περὶ τῶν λθων τῶν ὑπαγόντων eig. τὴν οὔποδο- 
μήν, Οἱ μὲν Mov of τετράγωνοι καὶ λευκοὶ xol συμφωνοῦντες ταῖς 
ἁρμογαῖς αὐτῶν, οὗτοί εὖσιν οὗ ἀπόστολοι xol ἐπίσκοποι anal διδᾶ- 
όπαλοι, οἱ πορευθέντες κατὰ viv σεμνὴν διδασκαλίαν' τοῦ Φεοῦ καὶ 


4) οἰκοδομημένον: sic apogr. 7) ὑμῶν: apogr. quo. 
5) ἐγδέχεται: sic apogr. Subsequi- " 
ap. IV. 
tur ἀποκαλυφθήση σοι, cuius loco repo- 
suimus -"φδῆναί σοι. 
6) περὶ τὰς γραφὰς: it prorsus 
apogr., quod ne ederetür, Sim. rescripsit Cap. V. 1) σεμνὴν διδασΣαλίαη: 
nuper περὶ τὴν ἔγνοιαν τοῦ πύργου. ita apogr. suprascripto στεγὴν ὁδόγ. 


9i* 


1) [of] deest in apogr. 
2) apogr. ἄρα, ex eoque correctum 
est ἄρα. 


580 HERMAE PASTOR. 


ἐπισποπήσαντες xol διδάξαντες xL διακονήσαντες ἀγνώς καὶ σεμνῶς 
τοῖς δούλοις τοῦ $500 τὸν λόγον, οὗ μὲν πεποιμημένοι, of δὲ ἐ ἔτι ὄν- 
τες) πάντοτε ἑαυτοῖς συνεφώνησαν, καὶ ἐν ἑαυτοῖς εἰρήνην ἔσχον, μαὶ 
ἀλλήλων ὔκουσαν * διὰ τοῦτο ἐν τῇ οὐποδομῇ τοῦ πύργου συμφωνοῦ- 
σιν of ἁρμογαὶ αὐτῶν. Οἱ δὲ ἔκ τοῦ βυθοῦ ἕλκόμενοι, καὶ ἐπιτιθέ- 
μενοι εἰς τήν οἰκοδομὴν καὶ συμφωνοῦντες μετὰ τῶν ἑτέρων λίθων 
τῶν ἤδη ᾠποδομημένων τίνες tiiv; Οὗτοί slew οἱ πεκοιμημένοι iod 
παθόντες ἕνεκα τοῦ ὀνόματος τοῦ wvolov. . . ", zai πατώρθωδαν τὰς 
ἐντολὰς αὐτοῦ. Οἱ δὲ ἀγόμενοι καὶ τυθέµενον sic τν οὐκοδομὴν τίνες 
elctv ; ess ἐν τῇ πίστει τοῦ πυρίου καὶ πιστοί. ἨΝουθετοῦνται δὲ 
ὑπὺ τῶν ἀγγέλων sig τὸ ποιεῖν τὺ ἀγωθόν, διότι οὐχ εὑρέθη ἐν αὐ- 
τοῖς πονηρία. Ob); δὲ ἀπέβαλλον xol ἐρρίπτουν,' τίνες εἰσίν:. Οὗτοί 
εἶσιν of ἡμαρτηκότες καὶ θέλοντες μεταμωφῆσαι " διὰ τοῦτο 00x ἀπε- 
ρίφθησαν ἔξω τοῦ πύργου, ὔτι εὔχρηστοι ἔσονται εἰς τὴν οὐποδομὴν 
ἑὼν μετανοήσουσι». Οἱ οὖν μετανο[ήσοντες, ἐὰν]ν µετανοῄσωσι», ἰσχυ- 


e 


gol! ἔσονταιν τῇ πίστει bul ἐν ᾧὁ οὐνοδομεῖται ὁ πύργος. Ἔὰν 


δὲ τελεσθῇ v] οὐμοδομή,, οὖν ἔτι ἔξο.....νονται x. ^ μόνον δὲ τοῦτο 
ἔξουσιν, ὅτι παρὰ τῷ πύργω κεῖνται, 


VI. Τοὺς καταποπτοµένους καὶ μακρὰν ῥιπτομένους ἀπὸ τοῦ 
πύργου θέλεις Ἰνῶναι... * διότι L2 τῆς ἀνομίαρ". ἐπίστευσαν δὲ εἰς 
ὑποπρισίαν", μαὶ πᾶσα ἀνομία οὖν ἀπέστη ἀπ αὐτῶν" διὰ τοῦτο οὖν 
ἔχουσι σωτηρίον, ὔτι οὖν εἰσὶν opor εἰς τὴν οἰκοδομήν τοῦ πύρ- 
γου διὰ τὰς πονηρίας αὐτῶν. Τοὺς δὲ ἑτέρους λίθους, οὓς ἑώραμας 
πολλοὺς πειμένους. xol m ὑπάγοντας elg τὴν οὐνοδομήν, [οὗτοι έψω-] 
ριακότες εἰσίν, of ἐγνωνότες τὴν ἀλῄθειαν, μὴ ἐπιμείναντες δὲ ἐν 
αὐτῇ μηδὲ κολλώμενοι τοῖς ἁγίοις", διὰ τοῦτο «ἄχρηστοί slow. Οἱ δὲ 
τὰς σχισμὰς ἔχοντες τίνες εἰσίν; Οὗτοί εἶσιν οἱ πατ᾽ ἀλλήλων ἔχοντες 
iy Toig -Ἠαρδίαις καὶ μή εἰρηνεύοντες iv ἑαυτοῖς' ἐν μὲν τῷ παρόντι 
εἰρήνην ἔχοντες, ὕταν δὲ ἀποχωρισθῶσι», αἱ πονηρίαι ἐν ταῖς Σαρδίαις 
αὐτῶν ἐμμένουσι., Αὗται οὖν af. σλιόμαί ew, ἃς ἔχουσιν, Οἱ δὲ 
πεπολοβωμένοι, οὗτοί εἶσιν οἱ πεπιστευκότερ μὲν καὶ τὸ πλεῖστον μέ- 
qog ἔχοντες dv δμιαιοσύνῃ, τινὰ δὲ µέρη ἔχοντες τῆς ἀνομίαρ" διὰ 
τοῦτο πολοβοὶ καὶ oo, οὀλοτελεῖς εἰσίν. Οἱ δὲ λευκοὶ καὶ στρογγύλοι 
καὶ μὴ ἁρμόξοντες εἰς τὴν οἰκοδομὴν τίνες εἶσί, πυρία; “Αποπριθεῖσα 
λέγει uot Ἔως πύτε μωρὺς εἶ καὶ ἀσύνετος, καὶ πάντα ἐπερωτᾶς' 








2) οἱ h. l. οἱ paullo post nonnihil 8) ἐκείνῃ: ita. apogr. habere videtur. 
excidit. 9) οἰκοδομεῖται: apogr. οἱχοδό- 
3) h.l. rursus plura exciderunt, fortasse µηται. 
propter ὁμοιοτέλευτον (εἰσίν; - - sio). 10) jta apogr. Sim. non. male: οὐκ 
4) ἐρρίπτουν: sic apogr. ἔτι ἔξουσι τόπον iy ᾧ ἀναπαυδήσογ- 


5) μεταχωρῆσαι: apogr. μετωχρῦ- ται. Quod edidimus x, duas fere litteras 
σαι, Super extremis syllabis scripto ye — in apogr. adiunetas habet, quas non asse- 
Quoc, nisi quod «6 non certum est. Hinc cutus sum. 


ad fidem apogr. edendum videbatur ue- Cap. VI. 1) ita apogr. 

ταχωρῆσαι vel simile quid. 2) εἲς ὑποκρισίαν: apogr. potius 
6) µετανο[ήσοντες ἐὰν] uncis in- καὶ ὑποκρισίαν. 

clusa in coniectura posita sunt; in apogr. 3) ὠφέλιμοι: apogr. ἀθελφοὶ. 

spatium est relictum. 4) ἐπερωτᾷς: apogr. ἐρωτᾷς, super 


1) ἰόχυροί: apogr. δύσχρηστοι. ερ notato επ. 


VISIO 1I], 5—8. 581 


xol οὐδὲν votic ; ; Οὗτοί εὐσιν οὗ ἔχοντες μὲν πίστιν, ἔχοντες δὲ πλοῦ- 
τον τοῦ αἰῶνος τούτου τὴν οὐσίαν. "Orav γένηται θλίψις, διὰ τὸν 
πλοῦτον αὐτῶν καὶ τὰς πραγµοτείας ἀπαρνοῦνται αὐτὸν τὸν κύριον. 
"Αποπριθεὶς αὐτῇ λέγω Κυρία, πότε οὖν εὔχρηστοι ἔσονται εἰς τὴν 
οἰκοδομήν; "Ozav, φησί, περιιοπῇ αὐτῶν ὁ πλοῦτος ó ψυγαγωγῶν 
αὐτούς, τότε | εὔχρηστοι ἔσονται τῷ Φδεᾷῷ. "fimt γὰρ ὁ λίθος ὁ στρογ- 
γύλος ἐὰν μὴ περικοπῇ παὶ ἀποβάλῃ΄ ἐξ αὐτοῦ τε, οὐ δύναται τετρᾶ- 
γῶνος γενέσθαι, οὕτω καὶ οὗ πλουτοῦντες ἐν τούτῳ τῷ αἰῶνι, ἐὰν μὴ 
περιποπῇ αὐτῶν ὁ πλοῦτος, οὐ δύνανται τῷ Xp generos qevé- 
Got. "dni σεαυτοῦ πρῶτον γνώθε' ὔτε ἐπ]ούτεις, ἄχρηστος" diego" 
νῦν δὲ εὔχρηστος καὶ ὠφέλιμος s? τῇ ζωῇ: εὔχρηστοι ᾖσθεῖ τῷ Oti 
καὶ γὰρ σὺ αὐτὸς χρᾶσαι ἐν τῶν αὐτῶν λίθων. 


VII. Τοὺς δὲ ἑτέρους λίθους εἶθες uero ἀπὸ τοῦ πύργου 
ῥιπτομένους καὶ πίπτοντας tig τὴν 000v καὶ πυλιοµένους ἀπὸ τῆς 
0000 sic τὰς ἀνοδίας. Οὗτοί εἶσιν οἱ πεπιστευκότες μέν, ἀπὸ «δὲ τῆς 
διψυχίας αὐτῶν ἀφίνουσι' viv ὁδὸν τὴν eoi δοκοῦντες" οὖν βελ- 
τίονα ὁδὸν δύνασθαι εὑρεῖν, πλανῶνται xol ταλαιπωροῦσι, περιπα- 
τοῦντες ἐν ταῖς ἀνοδίαις. Οἱ δὲ πίπτοντες εἷς τὸ πῦρ καὶ παιόμενοι, 
οὗτοί εἶσιν of εἰς τέλος ἀποστάντες τοῦ Φεοῦ τοῦ ἑῶντος, καὶ οὐμέτι 
αὐτοῖς ἀνέβη ἐπὶ τὴν παρδίαν. τὸν μετανοῆσαι διὰ τὰς ἐπιθυμίας τῆς 
ἀσελγείας καὶ τῆς πονηρίας ὧν εἰργάδοντο, Tovg δὲ ἑτέρους τοὺς 
πίπτοντας ἐγγὺο τῶν ὑδάτων xol μὴ δυναµένους πυλσθῆναι elg TÓ 
ὕδωρ θέλεις γνῶναι τίνες εἶσίν ; Οὗτοί, εἶσιν οὗ, τὸν λόγον ἀκούσαν. 
veg 30b θέλοντες βαπτισθῆναι sig τὸ ὄνομα τοῦ πυρίου ' εἶτα, ὅταν 
Bon αὐτοῖς εἰς μνήμην ἡ γνῶσις τῆς ἀληθείας, μετανοοῦσι καὶ πο- 
νηρεύονται' πάλιν ὀπίσω τῶν πονηριῶν αὐτῶν τῶν πονηρῶν. Ext- 
AeGev οὖν τὴν ἐξήγησιν τοῦ πύργου. «“ναιδευσάμενος ἐπ᾽ αὐτὴν 
ἐπηρώτησα ἔτι Ei L πώντες οἱ Mo, οὗτον οἱ ἀποβεβμημένοι παὶ μὴ 
ἁρμόξοντες εἰς τὴν οἰποδομὴν τοῦ πύργου, εὖ ἔστιν αὐτοῖς μετάνοια, 
καὶ ἔξουσι τόπον εἰς τὸν πύργον τοῦτον ;" Ἔγουσι, φησί, μετάνοιαν, 
ἀλλ) elg τοῦτον τὸν τόπον οὐ δύνανται ἁρμόσαν ἑτέρῳ δὲ τόπω ἆρ- 
μόσουσι πολὺ ἐλόττονν, xol τοῦτο ἐὰν βασανισθῶσι καὶ πληρώσωσι 
τὰς ἡμέρας τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν. Καὶ διὰ τοῦτο µετατεθήσονται, ὅτι 
µετέλαβον τοῦ ῥήματος τοῦ δικαίου᾿ καὶ τότε αὐτοῖς συμβήσεται με- 
τατεθῆναι ἐκ τῶν βασάνων αὐτῶν, ἐὰν ἀναβῇ ἐ ἐπὶ τὴν Μαρδίαν αὐτῶν 
μετανοῆσαι'..... οὐ σώζονται διὰ τήν σκληρὰν καρδίαν αὐτῶν. 


VIII. "Ore οὖν ἐπαυόάμην ἐρωτῶν αὐτὴν περὶ πάντων τούτων, 
λέγει uoi Θέλεις ἄλλο ἰδεῖν; Κατεπίθυμος Qv τοῦ θεάσασθαι, πὲ- 


5) ἄχρηστος: apogr. ἐὔχρηστος. 3) τὸ, non τοῦ in apogr. est. 

6) &£: sie, non ἐν. 4) οἱ: apogr. ofc. 

1) εὔχρήστοι ᾖσθε: sic, nou aliter 5) ita apogr., sed videntur confusa 
apogr. esse πογηρεύονται et πορεύονται indo- 


. 


que alterum excidisse, Nec magis sanum 
Cap. ΥΠ. 1) Servavimus ἀφένουσι, estid quod sequitur: τῶν πογηριῶ» elc. 


ut ipse Sim. edendum curavit, quamquam — . 6) apogr. ἐτέλευσεν. 
non salis clarum. est utrum apogr. ἀφί- 7) αὐτὴν: apogr. αὐτὸν. 
νουσι an. ἀφίουσι habeat. 8) apogr. τούτης. 


2) apogr. δολοῦντες. 9) nonnulla excidisse apparet. 


982 IIERMAE PASTOR. 


pie) ἐγενόμην, τοῦ ἰδεῖν. Ἔμβλέψασά μου UL μειδίασε καὶ λέγει 
μοι Βλέπεις mra γυναῖκας noni τοῦ πύργου ; Βλέπω, Spi; 
πυρία, 0 πύργος οὗτος ὑπὸ τούτων βαστάζεται κατ᾽ ἐπιταγὴν τοῦ 
πυρίου ἄκουε vOv τὰς ἐνεργείας αὐτῶν. Ἡ μὲν πρώτη αὐτῶν, 9 τὰς 
qeigec Ἠρατοῦσα, Ting" παλεῖται" διὰ ταύτης σώζονται οὗ ἐκλεντοὶ 
τοῦ Oeo). Ἡ δὲ ἑτέρα, ἡ περιεζωσµένη, Ἔγκράτεια παλεῖται ' αὕνῃ 
θυγάτηρ ἐστὶ τῆς Ἡίστεως' ὃς ἂν ὀκολουθῇ αὐταῖς, μονάριος. γίνεται 
ἐν τῇ ζωῇ, ὅτι πάντων πονηρῶν ἔργων ἀφέξεται, πιστεύων ὅτι ἐὼν 
ἀφέξηται πάσης - ἐπιθυμίας πονηρᾶς, κληρονομήσει ζωὴν αἰώνιον. 
At δὲ 8 ἕτεραι, πυρία, πέντε τίνες εἰσίὸ; Θυγατέρες ἀλλήλων slot: Aü- 
λοῦνται δὲ ἡ μὲν -Απλότης, ἡ δὲ κακία, ἡ δὲ Σεμνύτης, LR δὲ Ἔπι- 
Grm μη, qj δὲ ᾽άγώπη. Ὅταν οὖν τὰ ἔργα τῆς μητρὸς αὐτῶν πάντα 
ποιήσῃς, δύνασαι ζῆσαι, Ἠδελον Ἰνῶναι, φημί, κυρία, τίς τίνα δύ- 
ναμιν Ae αὐτῶν. " nove, φησί, τὰς δυνάμεις αὐτῶν, Κρατοῦνται 
δὲ ὑπ᾿ ἀλλήλων, xol ἀπολουθοῦσιν ἀλλήλαις, καθῶὼς Ὑεγεννημέναι εἷ- 
σίν. Ex τῆς, Πίστεως γεννᾶται Ἔγκράτεια, ἐν τῆς Ἔγκρατείας -Απλύ- 
της, 6x τῆς -απλύτητος “Ακανία, ἐκ᾽ τῆς Ακαλίας Σεμνύτης, ἐν τῆς 
Σεμνότητος Ἐπιστήμη, ἐν τῆς "Επιστήμης "dye. Τούτων οὖν τὰ 
ἔργα ἀγνὰ καὶ σεμνὰ παὶ θεῖά elow ὃς ἂν δουλεύσῃ ταύταις καὶ 
ἰσγύση «ρατῆσαι τῶν ἔργων αὐτῶν, iv τῷ πύργῳ ἕξει τῆν πατούκησιν 
μετὰ τῶν ἁγίων τοῦ θεοῦ. ᾿Επερώτησώ αὐτὴν περὶ τοῦ παιροῦ, si 
ἤδη συντέλειά ἐστι». Ἡ δὲ ἀνέκραγε φωνὴν μεγάλην" λέγουσα. "Agi- 
vete ἄνθρωπε, οὐχ ὁρᾷς τὸν πύργον ἐποικοδομούμενου; ἕως ἂν οὖν 
ὁ πύργος οἰκοδομούμενος: d: τὸ τέλος ' ἀλλὰ ταχὺ ἐποικοδομηθήσε- 
ται, Μηνέτι i ἐπερώτα) μηδέν᾿ ἀρπεῖ σοι αὐτὰ ... μετὰ τρεῖς ἡμέρας, νοῆ- 
σαι γὰρ, δεῖ πρῶτον." ντέλλομαί σου πρῶτον, , Eoud, τὰ ᾿ῥήματα 
ταῦτα, & σον μέλλο λέγει», λαλῆσαι πάντα εἰς τὰ ὦ gre τῶν ἁγίων, ἵνα 
ἀπούσαντες αὐτὰ καὶ πονῄσαντες καθαρισθῶσιν ἀπὸ τῶν πονηριῶν 
αὐτῶν ' καὶ σὺ δὲ μετ αὐτῶν. 


IX. Ακούσαπέ μου, τέχνα. Eyo ἡμᾶς ἐξέθρεψα ἐν πολλῇ dió 
τητι καὶ ἀκανίᾳ xo σεμνότητι διὰ τὸ ἔλεος τοῦ πυρίου τοῦ ἐφ᾽ Suiv! 
στάξαντος τὴν θικαιοσύνην, ἵνα δμιαιωδῆτε ἀπὸ πάσης πονηρίας καὶ 
πάσης σκολιότησος ' ὑμεῖς δὲ οὐ θέλετε παῦσαι ἀπὸ τῆς πονηρίαρ 
ὑμῶν. Νῦν οὖν ἀπούσατέ µου -καὶ εἰρηνεύετε ἐν ἑαυτοῖς, παὶ ἐπι- 
σχέπτεόθε ἀλλήλους καὶ ἀντιλαμβάνετε" ἀλλήλων, καὶ μὴ μόνοι τὰ τί 
όματα τοῦ Φδεοῦ μεταλαμβάνετε en καταχύµατος, ἀλλὰ μεταδίδοτε καὶ 
τοῖς ὑστερουμένοιρ' οὗ μὲν γὰρ ἀπὸ τῶν πολλῶν ἐδεσμάτων ἀφδονίαν 
τῇ σαρκὶ αὐτῶν ἐπισπῶνται καὶ λυμαίνονται, τὴν Geiger αὐτῶν" τῶν 
δὲ μὴ ἐχόννων ἐδέσματα, λυµαίνεται x caos αὐτῶν διὰ τὸ μὴ ἔχειν τὸ 
ἀρμετὸν τῆς τροφῆς, καὶ διαφθείρεται τὰ σώματα αὐτῶν. «Αὕτη οὖν 


Cap. ΤΠ. 1) quc: apogr. quotv. T) φωγὴν μεγάλην: sic apogr. 


2) πίστις: apogr. πιστή. 5) Nonnihil deest. 
3) apogr. corrupte ἕτεραι xvpíat 9) apogr. ἐπηρώτα. 

πᾶσαι ciat. 10) Rursus in his textus mancus est. 
4) καὶ ἰσχύσῃ: apogr.zet ἰσχύσαι. 
5) ita apogr. . Cap. IX. 1) ἐφ᾽ ὑμῶν: sic apogr. 
6) apogr. τοῦ z«rgoU, supra notato 2) ἀντιλαμβάνετε: Sic apogr. non 


τῶν καιρῶν, —. -yso d. 


VISIO 1l, 8—10. 583 


ή ἀσυγκρασία βλαβερὰ ὑμῖν. τοῖς ἔχουσι ed m μεταδιδοῦσι τοῖς ὕστε- 
ρουµένοις. Ἑλέπετε τὴν πρίσιν τὴν ἐρχομένην. Οἱ ὑπερέχοντες, οὖν, 
ἐπζητεῖτε τοὺς πεινῶντας ἕως οὕπω ὁ πύργος ἐτελέσθη; μετὰ γὰρ τὸ 
τελεσθῆναι τὸν πύργον. δελήσετε ἀγαθοποιῆσαι, aol οὐχ ἕξετε τόπον, 
Ἑλέπετεϊ οὖν ὑμεῖς of }αυριῶντες ἐν τῷ πλούτῳ ὑμῶν, μήποτε ὅτε- 
νάζωσιν οὗ ὑστερούμενου, xol ὁ στεναγμὸς αὐτῶν ἀποβήσεται πρὸς 
τὸν πύριον, xe ἐπκλεισθήσεσθε μετὰ τῆς .... * ἀγωθῶν ὑμῶν ἔξω τῆς 
θύρας τοῦ πύργου. Νῦν οὖν ὑμῖν λέγω τοῖς προηγουμένοις τῆς ἔκκλη- 
σίας καὶ τοῖς πρωτοχηθεδρίταις μὴ γίνεσθε Όμοιοι τοῖς φαρμανοῖς. 
Οἱ φαρμαχοὶ μὲν τὰ φάρμακα αὐτῶν εἰς τὰς πυξίδας βαστάζουσι», 
ὑμεῖς δὲ τὸ φάρµακον ὑμῶν καὶ τὸν iv εἰς τὴν παρδίαν. Ἔσχιρρω- 
μένοι ἐστὲ xol οὐ θέλετε παθαρίσαι, τὰς καρδίας ὑμῶν καὶ συγκερά- 
σαι ὑμῶν τὴν «φρόνησιν ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἐν LT. ῥΦαρδίᾳ, 1 ίνα σχῆτε 
ἕλεος παρὰ τοῦ βασιλέως τοῦ μεγόλου. Ῥλέπετε οὖν, τέκνα, μήποτε 
αὗταν ob διχοστασίαι ἀποστερήσωσι τὴν ζωήν ἡμῶν. Ic ὑμεῖς παι- 
δεύειν θέλετε τοὺς ἐκλεντοὺς. xvolov, αὐτοὶ μὴ ἔχοντες παιδείαν; Παι- 
δεύετε οὖν ἀλλήλους xol εἰρηνεύετε ἐν αὐτοῖς,» ἵνα πἀγὼ πατέναντι 
τοῦ πατρὺς [λαρὰ σταθεῖσα λόγον ἀποδῶ ὑπὲρ ὑμῶν πάντων τῷ κυ- 
oo ὑμῶν. 


X. "Ore οὖν ἐπωύσατο, μετ ἐμοῦ λαλοῦσα, ἦλθον οὗ 38 νεανί- 
σκοι of οἰποδομοῦντες, xo ἦραν αὐτὴν' πρὸς τὸν πύργον, καὶ ἄλλοι 
τέσσαρες ἦραν TO συμψέλλιον xol ἀπήνεγκαν εἰς τὸν πύργον., Τοῦ- 
των τὸ πρόσωπον οὖν εἶδον, ὔτι ἀπεσσραμμένου ἦσαν, Ὑπάγουσαν 
δὲ αὐτὴν ἠρώτων, ἵνα μοι ἀποκαλύψῃ περὶ τῶν τριῶν μορφῶν, ἐν 
αἷς μοι ἀνεφανίσθη. ᾽Αποκριθεῖσά μοι λέγει Περὶ τούτων ἕτερον δεῖ 
σε ἐρωτῆσαν, ἵνα σοι ἀποπα]υφθῇ. Ὄφθη δὲ μοι, ἀδελφοί, τῇ μὲν 
πρώτη ὁράσει τῇ περυσινῇ” λίαν πρεσβυτέρα aol iy παθέδρᾳ παθη- 
μένη' τῇ δὲ δευτέρᾳ ὁράσει τὴν μὲν ὄψιν νεωτέραν εἶχε, τὴν δὲ σάρλα 
καὶ τὰς τρίχας πρεσβυτέρας, xo ἑονηκυῖά μοι ἐκάλει' ἑλαρωτέρα" δὲ 
ἦν d] τὸ πρότερον! τῇ δὲ τρίτῃ ὁρᾶσει ὕλη νεωτέρα καὶ κάλλει εὖπρε- 
πεστάνη, μόνας δὲ τὰς τρίχας πρεοβυτέρας εἶμεν ἱλαρὰ δὲ sie τέλος 
qv, wol ἐπὶ συμψελλίου δὲ καθηµένη. Περὶ τούτων περίλυπος Tum 
Μαν, [έως] τοῦ γνῶναί με τὴν ἀποκάλυψιν ταύτην, ᾿ Καὶ βλέπω τὴν 
πρεσβυτέραν ἐν ὀράματι τῆς νυμτὸς λέγουσαν Πᾶσα ἐρώτησίς ταπει- 
νοφροσύνης χρήζει " νήστευσον οὖν, καὶ Moy 0 oiteic παρὰ τοῦ κυ- 
ρίου. Ἔνήστευσα οὖν μίαν ἡμέραν, παὶ Eu τῇ νυκτὶ ὤφθη νεανί- 
6x06 ao λέγει μοι Τί σὺ ὑπὸ χεῖρα" αἰτεῖς ἀποκαλύψεις iv δεῄσει; 
Βλέπε μήποτε πολλὰ αἰπούμενος βλόψῃς σου τὴν σάρκα. -Αρνοῦνταί 
σοι of ἀποκαλύψεις αὗται' µήτι δύνή ἰσχυροτέρας ἀποκαλύψεις ἰδεῖν 


3) apogr. βλέπε, ϐ) ἐν αὐτοῖς: sic apogr, non é&v 
4) Sim. edendum curavit μετὰ τῆς éavroig. — . u 
ἁπληστίας τῶν ἀγαθῶν. AL ita certe Cap. Χ. 1) αὐτῆν: apogr. αὐτοὶ. 
non est in apogr. Super τῆς est τοῦ, 2) apogr. περισυνῇ. 
ium sequitur vox per compendium scri- 3) apogr. ἑλαρωτέρᾶν, super ocv po- 


pia, a litteris ἀδ incipiens; item inest silo pe.. Sequens av supra lineam Scriptum 
A: quaenam ista sil, non satis assequor. esse videtur, quamquam non salis distincte. 
τῶν, quo opus esse videtur, fortasse 4) sic, non aliter apogr. habere videtur. 
male ad compendium tractum est. 9) δύνῃ Sic apogr. 


ο 


584 HERMAE PASTOR. 


ὧν ἑώρονας; ἀποκριθεὶς αὐτῷ λέγω Κύριε, τοῦτο μόνον αἰσοῦμαι, 
περὶ τῶν τριῶν μορφῶν τῆς πρεσβυτέρας ἵνα µοι 5 ἀποκάλυψις 040- 
τελὴς yen, "Anoxgtüsic μοι λέγει Μέχρι τίνος ἀσύνετοί ἔστε; 
ἀλλ) ob διψυχίαι ὑμῶν ἀσυνέτους ὑμᾶς ποιοῦσι καὶ τὸ μὴ E τὴν 
παρδίαν ὑμῶν πρὸς τὸν κύριον. ποπριθεὶς αὐτῷ πάλιν εἶπον ᾽άλλ 
ὑπὸ σοῦ, κύριε, ἀκριβέστερον αὐτὰς γνωσόμεθα. 


ΧΙ. πουε, φησί, περὶ τῶν τριῶν μορφών ὧν ἐπιζητεῖς. TQ 
μὲν πρώτῃ ὁράσει διὰ τί πρεσβυτέρα ὤφθη co, καὶ ἐπὶ καθέδρας 
παθηµένη; "Ort τὸ πνεῦμα ὑμῶν πρεσβύτερον καὶ ἤδη μεμαρασμένὸν 
xol μὴ ἔγον δύναμιν ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν ὑμῶν καὶ τῶν διψυχιῶν. 
Ἕδσπερ γὰρ oi πρεσβύτεροι μηκέτι ἔχοντες ἐλπίδας τοῦ ἀνανεῶσαι οὐδὲν 
ἄλλο προσδέχονται e μὴ τὴν κοίμην' αὐτῶν, οὕτω «wi ὑμεῖς ἀπὸ τῶν 
βιωτικῶν πραγμάτων παραδεδώκατε ἑωυτοῦς, εἰς τὰς ἀπηδίας, μαὶ 00 
ἐπερρίψατε ἑαυτῶν τὰς μερίμναρ ἐπὶ τὸν κύριον" ἀλλὰ ἐθραύσθη ὁ vua 
3j διάνοια καὶ ἐπα]αιώθητε ταῖς λύπαις ὑμῶν. Zh& τοῦτο οὖν iv κα. 
8έδρα ἐκάθητο. .... ”.ἤθελον Ἰνῶναι, Ἀύριε., "Ort πᾶς ἀσθενῆς ἐπὶ 
παθέδρας xor ice διὰ τὴν ἀσθένειαν αὐτοῦ, ἵνα συγκρατηθῇ ἡ ἀσθέ 
νεια τοῦ σώματος αὐτοῦ. Εἶδον" τὸν τύπον τῆς πρώτης ὁράσεως. 


ΧΗ. Tü δὲ δευτέρᾳ ὁράσει εἶδες αὐτὴν ἑστηκυῖαν xol τὴν ὄψιι 
νεωτέραν ἔχουσαν xol [λαρωτέραν παρὰ τὸ πρότέρον, τὴν, δὲ σάρκα κα 
τὰς τρίχας πρεσβυτέρας. "Axovs, φησί, xol ταύτην τὴν παραβολήν 
Ὅταν πρεσβύτερός τις ἀπελπίσῃ ἑαυτὸν διὰ τὴν ἀσθένειαν αὐτοῦ πα 
τὴν πτω]ότητα, οὐδὲν ἕτερον ᾽προσδέχεται εὖ μὴ τὴν ἐσχάτην ἡμέραι 
τῆς ζωῆς αὐτοῦ" εἶτα ἐξαίφνης πατελείφθη αὐτῷ πλῆρος πα] ἀκούσας 
ἐξηγέρθη, καὶ περιχαρὴς γενόμενος ἐνεδύσατο τὴν ἰσχύν, xol οὖν ἔπα 
νάψειπαι, e ἔστηνε' καὶ ἀνανεοῦται αὐτοῦ τὸ πνεῦμα τὸ ἤδη ἐφθαρ 
μένον ἀπὸ τῶν προτέρων αὐτοῦ πραγμάτων, καὶ οὖν ἔτι πάθηται 
ἀλλ’ ἀνδρίξεται, Οὕτω xol ὑμεῖς, ἀπούσαντες τὴν ἀποκάλυψιν j 
ὑμῖν ὁ κύριος ἀπεπάλυψεν, ὅτι εὐσπλαγινίσθη ἐφ᾽ ὑμῶν. καὶ ἀνενεῶ 
σαι" τὸ .πνεῦμα ὑμῶν, xol ἀπέθεσθε τὰς μαλαμίας ὑμῶν, sel προσ 
ἦλθεν ὑμῖν ἰσχυρότης καὶ ἐνεδυναμώθητε ἐν τῇ πίστει, καὶ iodv ( 
πύριος τὴν ἰσχυροπούησιν Judy Epig" xol διὰ Toro ἐδηλοποίησε 
ἡμῖν τὴν οἰποδομὴν τοῦ πύργου xol frega δηλώσει, ἐὰν ἐξ ὕλης wj 
παρδίας εἰρηνεύητε ἐν ἑαυτοῖς. 


XIII. Tij δὲ τρίτη ὀράσει εἶδες αὐτὴν γεωτέραν καὶ παλὴν πα 
flagdv ὡς γὰρ ἑόν "i λυπουμένῳ' FO ἀγαθή τις ἀγγελία, εὐθέω 
ἐπελάθετο τῶν προτέρων λυπῶν, καὶ οὐδὲν ἄλλο προσδέμται εὖ µ! 
τὴν ἀγγελίαν ἣν ἤκουσε, καὶ ἰσχυροποιεῖται περὶ τοῦ λοιποῦ" sig τι 


Cap. ΧΙ, 1) κοίµην: ita apogr. nisi quod habet - εώσαι. λά edendum tradi 


quod potius zóumv ibi scriplum est. dit Sim. καὶ ἀνεγέωσε. Possis etiam roi 
2) h. l. rursus. propter ὁμοιοτέλευ-  &vavediGat. coniicere. 

TOY nonnulla exciderunt. Cap. XII. — 1) apogr. λυπουµένη 
3) eidov: ita apogr. Sim., utreetius Απίοα videtur ἑλαρὴν scriptum fuisse, se 

ederetur, scripsit. 2005 ἔχεις. t pro η statim correcium est. 
Cap. XII. 1) apogr. ἔστηκε, 2) ita ex apogr. eruendum videtur, ii 


2) καὶ ἀνανεῶσαι: ia apogr. nisi quo est.. oz, cum compendio addító ad π 


VISIO HI, 10—13. IV, 1. 585 
ἀγαθόν; καὶ ἀνανεοποιεῖται τὸ πνεῦμα αὐτοῦ διὰ τὴν χαρῶν ἣν ἔλα- 
fev οὕτω xol ὑμεῖς ὀνανέωσιν ἐλάβατε τῶν πνευμάτων ὑμῶν ἰδόντες 
ταῦτα τὰ ἆγαθα. Καὶ Ότι ἐπὶ συμφελλίου εἶδες καθηµένην, ἰσχυρὰ 
ἡ Sci ὅτι /τέσσαρας πόδας E ἔχει τὸ συμφέλλιον καὶ ἰσγυρῶς ἔστηκε᾽ 
καὶ γὰρ ὁ πόσμος διὰ τεσσάρων. στοιχείων κρατεῖται, Οἱ οὖν µετανοή- 
όαντες ὁλοτελῶς νέοι ἔσονται καὶ τεθεμελιωμένοι, oí ἐξ ὕμης, Ναρδίας 
μετανοήσαντες. ᾽Απέχεις ήδη ὁλοτελῆ τὴν ἀποκάλυψιν' μηκέτι μηδὲν 
αἰτήσῃς περὶ ἀποπαλύψεως. wol ἐὰν δέτι δέῃ, ἀποπαλυφθήσεταί Gor. 


OPAXIX 4’. 


L "Ogactg ἡ ἣν εἶδον, μἀδελφοί, μετὰ ἡμέρας. x τῆς προτέρας ὁρά- 
σεως τῆς γενομένης, εἷς τύπον τῆς θλίψεως τῆς ἐπερχομένης. Ὑπῆγον 
el ἀγρὸν ἐν τῇ 009 τῇ naui. "Anà τῆς ὁδοῦ τῆς ᾿δηµοσίας εἷς 
τὸν ἀγρόν ἐστιν ὣς στάδια πα ῥμδίως δὲ ὀδεύεται ὁ τόπος. Μόνος 
δὲ περιπατῶν ἀξιῶ τὸν ύριον ἵνα τὰς ἀποκαλύψεις μαὶ τὰ ὀράματα, 
& μοι ἔδειδε διὰ τῆς ἁγίας αὐτοῦ ἐκκλησίας, τελειώσῃ, ἵνα με ἔσχυρο- 
πονήσῃ xol δᾷη τὴν μετάληψιν. πᾶσι τοῖς δούλοι, αὐτοῦ τοῖς ἐσκαν- 
δαλισµένοις, ἵνα δοξασθῇ τὸ ὄνομα αὐτοῦ. τὸ μέγα καὶ ἔνδοξον, ὅτι 
με ὄξιον ἠγήσατο τοῦ δεῖξαι τὰ θαυμάσια αὐτοῦ. Καὶ δοξάζοντός μου 
καὶ εὐγαριστοῦντος αὐτῷ, ήχος φωνῆς wot ἀπεκρίδη Ms, διφυγῄσεις," 
"gud, Καὶ iy αὐτῷ. ἠρξόμην διαλογίδεσθαν xal λέγειν ᾿Εγὼ τί ἔχω 
διψυχῆσαι, οὕτω τεθεμελιωμένου) ὑπὸ τοῦ κυρίου» καὶ εἶδον ἔνδοξα 
πράγματα, Καὶ ὡς προέβην, μικρόν, ἀδελφοί, xol ἰδοὺ βλέπω πονιορ- . 
τὸν ὡς εἷς τὸν οὐρωνόν, xol ἠρξάμην λέγειν ἐν E Mijmove amv 
ἔρχονται καὶ πονιορτὸν ἐγείρουσιν; Οὕτω δὲ ἦν ἀπ ἐμοῦ ὡσεὶ ἀπὸ 
στάδιονΆ' γενομένου δὲ μείζονος τοῦ 3ονιορτοῦ , ὑπενόησα εἶναί τι 
θεῖον' μιπρὸν ἐξέλάμψεν ὃ fog, καὶ ἰδοὺ βλέπω δηρίον μέγιστον 
ὡσὲὶ κῆτος , καὶ ἐκ τοῦ στόματος αὐτοῦ ἀχρίδες πύριναι ἐξεπορεύοντο. 
Hy δὲ τὸ otov. τῷ μὲν µήκει ὡσεὶ ποδῶν e ; τὴν δὲ πεφαλἠν εἶχεν 
ὡσεὶ περάμου᾿ xol ἠρξάμην πλαίειν xol ἐρωτᾶν τὸν πύριον, ἵνα με 
λυτρώσηται ἐξ αὐτοῦ. Καὶ ὑπανεμνήσθην τοῦ φήματος οὗ ἀκήκοα * 
μὴ διψυχήσεις Eod. Ἐνδυσάμενος ovv, ἀδελφοί, τὴν πίστιν τοῦ 
toU, καὶ μνησθεὶς ὧν ἔδειξέ μοι μεγαλείων, Φαρσήσας. εἰς τὸ “Φηρίον 
ἐμαυτὸν, δέδωκα. Οὕτω δὲ ; ἤρχετο τὸ θηρίον ῥύζων,' ὥστε δύνασθαιν 
αὐτὸ πόλιν λυμᾶναι, Έρχομαι ἐγὺς αὐτοῦ, καὶ τὸ τηλρνοῦτον Μτῆνος 
ἐπτείνας" ἑαυτὸν χαμαί, wol οὐδὲν εἰ μὴ τὴν γλῶτταν προέβαλλε " παὶ 
ὅλως οὖν ἐκινήθη, μέχρις TOU παρῆλθον' coto. Eis δὲ τὸ Φηρίον 
ἐπὶ τῆς πεφαλῆς χρώματα τέσσαρα᾽ μέλαν, sire πυροειδὲς xol αἱματώ- 
δες, εἶτα χρυσοῦν, sire λευκόν. 





3) in apogr. αἰτήσεις fuisse videtur 5) διφυχήσεις: apogr. - χήσις. 


indeque αἰτήσης correctum est (nec id 
recenti duetu). 

1) xeu :- Ma. apogr. 2 sed supra- 
scriphum est quod καμπανῇ legi posse 
videtur. 

2) διψυχήσεις: sic apogr. 

3) τεθεμελιωμέγου: ità apogr. 

4) ἀπὸ στάδιο»: sic apogr. 


6) ῥύζων: apogr. ῥύνζω habere vi- 
detur. Sim. inde fecit ῥοέζῳ. At praestat 
ῥύζων (ων retinuimus quoniam c in 
apogr. cerium est) collato cod. Pal. 
quo est rugiens. 

1) ἐκτείνας: apogr. ἐκτεῖνας, sic. 
Item sequens ἑαυτὸν ex apogr. est. 

8) apogr. παρῇῆλθεν, 


586 WERMAE PASTOR. 


II. Meis τὸ παρελθεῖν µε τὸ θηρίο», καν παρελθεῖν ὡσεὶ πόδας 
^, ἰδοὺ ὑπαντᾷ μοι παρθένος πεποσμημένη ὡσεὶ ἐκ νυμφῶνος ἔππορευο; 
"i Όλη ἐν ᾿λουκοῖς κατακξκαλυμμένη ἕως τοῦ μετώπου, ἐν µίτρα 
δὲ 3 mantis αὐτῆς" εἶγε δὲ τὸς τρίχας αὐτῆς λευνάς. Ἔγνων 
ἐγὼ ἀπὸ τῶν προτέρων ὀραμάτων ὅτι 1] ᾿Ἐκκλησία deut, παὶ ἑλαρώτε- 
ρος ἐγενόμην. ᾽Ασπάζεταί με λέγουσα Χαῖρε σύ, ἄνερ' yd αὐτὴν 
ἀντησπασάμην * Κυρία, χαῖρε, ᾽Αποκρυθεῖσά μου λέγει Οὐδέν σοι 
ὑπήντησε; έω αὐτῇ Κυρία, τηλικοῦτον δηρίον, δυνάμενον λαοὺς 
διαφθεῖραι' ἀλλὰ τῇ δυνάμει τοῦ xvplov καὶ τῇ noMij εὐσπ]αγ]νίᾳ. 
αὐτοῦ «ἐξέφυγον αὐτο. Καλῶς ἐξέφυγες, φήσίν, ὅτι τὴν μέριμνάν σου 
ἐπὶ τὸν 9εὸν ἐπέρυψας, xol τὴν καρδίαν σου ἤνοιξας πρὸς κύριον, 
πιστεύσας ὅτι δι) οὐδενὸς δύνῃ σωθῆναι ei µή διὰ τοῦ μεγάλου xot 
ἐνδόξου ὀνόματος. hà τοῦτο ó πύριος ἀπέστειλε τὸν ἄγγελον αὐτοῦ 
τὸν ἐπὶ τῶν θηρίων, οὗ τὸ ὄνομα αὐτοῦ Θεγρί, nol ἐνέφραξε τὺ 
στόμα αὐτοῦ, ἵνα µή σε λυμµήνῃ * sol μεγάλην My. ἐξέφυγες διὰ 
τὴν πίστιν σου, ὅτι τηλιποῦτον Θηρίον ἰδὼν οὖν ἐδιψύχησαρ" ὕπαγε 
οὖν καὶ ἐδήγησαύ τοῖς ἐκλεντοῖς πυρίου τὰ μεγαλεῖα αὐτοῦ, καὶ εἶπον" 
αὐτοῖς oni τὸ olov τοῦτο τύπος ἐστὶ τῆς μελλούσης θλίψεως τῆς 
μεγάλης E οὖν προετοιµάσησθε xol µετανοήσητε ἐξ ὅλης μαρδίας 
ὑμῶν πρὸς τὸν πύριον , δυνήσεσθε ἐπφυγεῖν αὐτήν, ἐὰν d καρδία’ 
γένηται παθαρὰ nol ἄμωμος , *ul τὰς λοιπὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς ὑμῶν 
δουλεύσητε τῷ aol ἀμέμπτως. ᾿Επιρρίψατε τὰς παρδίας ὑμῶν ἐπὶ 
τὸν πύριον) xal αὐτὸς πατορ δώσει αὐτάς. Πιστεύσατε τῷ «vgl, οἱ 
δίψυ]ον, ὅτι πάντα óvoxes, καὶ ἀποστρέψαι τὴν Soy! αὐτοῦ p 
ὑμῶν, καὶ ἀποστεῖλαι μάστιγας τοῖς. διψύχοις. Odd τοῖς ἀπούσασι τὰ 
ῥήματα ταῦτα καὶ παρακούσασιν: αἱρετώτερον ἦν αὐτοῖς τὸ μὴ 7εγὲ- 
νῆσθαι." 


I. Καὶ ἠρώτησα αὐτὴν περὶ τῶν τεσσάρων χρωμάτων ὧν εἶχε 
τὸ θηρίον εἷς τὴν κεφαλήν. 'H δὲ ἀποχριθεῖσά μοι λέγεν Thy πε- 
θύεργος et περὶ τοιούτων πραγμάτων. Neí, φηµί, κυρία". 7νώριδόν 
μοι τί ἐστι ταῦτα. "dxove, quoi τὸ μὲν μέλαν Ü πόσμος οὗτός ἐστιν, 
ἐν ᾧ πατομμεῖτα " τὸ δὲ πυροειδὲς καὶ αἱμωτῶδες, ὃ ὅτι δεῖ τὸν πόσμον 
τοῦτον UM αἵματος παὶ πυρὸς ἀπολέσθαι. Τὸ δὲ Ἰφυσοῦν μέρος υμεῖς 
ἔστε' οἳ ἐπφεύγοντες τὸν κόσμον τοῦτον. περ, γὰρ τὸ χρυσίον δοκι- 
μάζεται διὰ τοῦ πυρὸς καὶ εὔχρηστον Ἠίνεταν, οὕτω xol ὑμεῖς δοπιµά- 
ζεσθε οὗ πατοιποῦντες, ἐν αὐτω. Οἱ οὖν ἐμμείναντες καὶ πυρωθέντες 
ὑπ] αὐτοῦ παθαρισθήσεσθε, Ὥσπερ τὸ χρυσίον ἀποβάλλεν τὴν O6x0- 
gay αὐτοῦ, οὕτω καὶ ὑμεῖς ἀποβαλέσθε' πᾶσαν Δύπην καὶ στενοχωρίαν, 
παὶ παθαρισθήσεσθε, el χρήσιμοι ἔσεσθε εἰς τὴν οἰνοδομὴν τοῦ πύρ- 
jov. Tó δὲ λευκὸν μέρος ó αἰὼν ὁ ἐργόμενός ἐστιν, ἐν ᾧ πατουνή- 
πουσιν o£ ἐπλεκτοὶ τοῦ κυρίου, ὅτι ἄσπιλοι καὶ παθαροὶ ἔσονται οἱ 


Cap. I. 1) µίτρᾳ: apogr. μήτρᾳ. ϐ) ἡ καρδία absque ὑμῶν: sic apogr. 

2) ἀντησπασάμην: apogr. ἀντι- 1) ὀργὴν: apogr. potius ὁρμὴν habel. 
σπασάμην. 8) ita apogr., non quod praestat γε- 

3) λυµήνη: sic apogr., non λυµάνη. γεγγῆσδαι. 

4) ἐξήγησαι: apogr. ἐξήτησαι. 

5) εἶπον: apogr. εἶπεν, hinc potius Cap. VII. 1) ἔστε: hoc accentu apogr. 
giztoy quam εἰπέ edendum. videbatur. 2) apogr. ἀποβαλλέσθε: hoc accentu. 


VISIO 1V, 9. 3, V. 58 


ἐκλελεγμένοι ὑπὸ τοῦ Φεοῦ εἰς ζωὴν αἰώνιον. Σὺ οὖν μὴ διαλείπῃς᾽ 
ταῦτα λαλῶν εἰς τὰ OV τῶν ἁγίων. Ἔχετε καὶ τὸν τύπον τῆς 8L 
ψεως τῆς ἐρχομένης τῆς μεγάλης. "Ev δὲ ὑμεῖρ θελήσετε, οὐδέν. ieu 
μνημονεύετε. τῶν προγεγραμµένων. Ταῦτα εὐποῦσα ἀπῆλθε, uel οὖν 
εἶδον molo τόπῳ' ἀπῆλθε" ψόφος γὰρ ἐγένετο, κἀγὼ ἐπεστράφην ὀπίσω 
φοβηθείς, dox t ὅτι τὸ Θηρίον ἔρχεται. 


OPAXIZ E. 


ΠἩροσευχομένου µου ἐν τῷ οἴκω μου καὶ καθίόαντος ἐπὶ τῆς xM- 
γης εἰσῆλθεν ὀνὴς ἔνδοξος "jj ὄψει, σιήματι ποιμενιμῷ, περικείµενος 
δέρµα αἴγειον, καὶ πήραν ἔχων ἐπὶ τὸν ὤμον, xe ῥάβδον᾽ εἰς τὴν 
χεῖρα, xol ἠσπάσατό ue" πἀγὼ ἀντησπασάμην' αὐτόν. Καὶ εὐθὺς 
περιεκάθισέ" μον, παν Mya μου Απεστάλην ὑπὸ τοῦ σεμνοτάτου &y- 
γέλου, ἵνα μετὰ σοῦ οὐκήσω τὰς loti. ἡμέρας τῆς ζωῆς σου. Ἔδοξα 
ἐγὼ ὅτι πάρεστιν ἐππειράζων ue, καὶ λέγω αὐτῷ Σὺ γὰρ. τίς &; 
ἐγώ, φημέ, γινώσκω 9 παρεδόθην. EDI μοι Oix ἐπιγινώσκεις με; 
οὗ, φημί, Ἔγω, φήσίν, [6], ποιμὴν ᾧ παρεδόθης. En αὐτοῦ λα- 
λοῦντος, ἠλλοιώθη ἡ ἰδέα αὐτοῦ, καὶ ἐπέγνων αὐτόν, ὅτι ἐπεῖνός 
ἐστιν ᾧ παρεδόθην, iol εὐθὺς συναχύθηνν xol φόβος με κατέλαβε, 
παὶ ioc συνεκόπην ἀπὸ τῆς λΜύπης, ὅτι οὕτως αὐτῷ ἀπεπρίθην' πο 
νηρῶς μα) ἀφρόνως, Ὁ δὲ ἀποκριθείς μου λέγει Mi αἰσιύνου, ἀλλ) 
ἰσχυροποιοῦ" ἐν ταῖς ἐντολαῖς μου; αρ 6o, μέλλω ἐντέλλεσθαι. ᾽άπε- 
στάλην γάρ, φησίν, ἵνα ἃ ἴδες τὸ πρότερον πάντα σον πάλιν δείξω, 
αὐτὰ τὰ μετὰ ταῦτα" ἡμῖν συμφέροντα. ΠἩρῶτον γθάψον τὰς ἐντολὰς 
Ano τὰρ παραβολάς, ἵνα ὑπὸ χεῖρα ὀναχινώσκῃς αὐτὰς καὶ δυνηδῇς 
φυλάξαι αὐτάς. Ἔγραψα οὖν τὰς ἐντολᾶς xol τὰς παραβολάς, παθὼς 
ἐνετείλατό μοι. Ἔὰν οὖν ἀπούσαντές µου φυλάξητε καὶ. ἐν αὐταῖς πο- 
ρευθῆτε xol ἐφγάσησθε αὐτὰς ἐν so Dag παρδίᾳ, ἀπολήψεσθε, ἀπὸ 
τοῦ κυρίου ὕσα ἐπηγγείλατο ὑμῖν" ἐὰν δὲ ἀκούσαντες μὴ µετανοήσητε, 
προσθῆτε [9]' ταῖς ἁμαρτίαις ὑμῶν, ἀπολήψεσθε ἀπὸ τοῦ πυρίου τὰ 
ἐναντία. Ταῦτά μοι πάντα οὕτω γράψαι ὁ ποιμὴν ἐνετείλατο, ὁ ἄγ- 
Ίελος τῆς µετανοίᾳας, 


3) διαλείπ]ς: sie apogr. sed vide- 3) apogr. συνεχυύθη. 
qur & ex ει effectum esse, 4) apogr. ἀπεχρίθη. 
4) τόπῳ: omnino sic, non τρόπῳ. 5) apogr. Ἰσχυροποέου. 
6) apogr. μετὰ τὰ ὄντα. 
Vis. V. 1) apogr. ἀντισπασάμην. - 1) uncis inclusa per hoc caput, ut 


2) περιεκάθιεσε: ila distincte apogr. id repelam, ipsi addidimus, 


588 HERMAE PASTOR. 


ENTOAH A' 


Ἡρῶτον πάντων πίστευσον ότι elg. iri θεός, $ τὰ πάντα Ἀτίσας 
καὶ παταρτίσας, «ol ποιήσας in τοῦ μὴ ὄντος εἷς τὸ εἶναι τὰ πάντα, 
καὶ πώντα χωρῶν, μόνος, δὲ ἀχώρητος Qv, καὶ φυβήθητι αὐτόν, Καὶ 
ἀποβαλεῖς πᾶσαν πονηρίαν ἀπὸ σοῦ, xol ἐνδύσῃ πᾶσαν ἀρετὴν καὶ 
δικαιοσύνην ᾿ καὶ ζήσῃ τῷ θεῷ, ἐὰν φυλάξῃς τὴν ἐντολὴν ταύτην. 


ÉNTOAH PB. 


έγει μοι ἁπλότητα ἔχε, καὶ emo yivov καὶ toy" ὡς τὰ 
νήπια τὰ μὴ γινῶσκοντα πονηρίαν τὴν, ἀπολλῦσανὶ τὴν ζωὴν τῶν ἀν-. 
θρώπων. Πρῶτον μὲν μηδενὸς, κασαλάλει μηδὲ ἡδέως" ἄκουε καταλα- 
λοῦντος ' εὖ δὲ μή, καὶ σὺ ἀπούων ἔνοχος ἔσῃ τῆς ἁμαρτίας τοῦ κα- 
ταλαλοῦντος, ἐὰν πιστεύσῃς τῇ ποταλαλιῷ qd ἂν ἀπούσῃς᾽ πιστεύσας 
γὰρ Lu σὺ αὐτὸς frc... τοῦ ἀδελφοῦ σου οὕτως οὖν Svoyog ἔση 
τῇ ἁμαρτίᾳ τοῦ Ἀαταλαλοῦντος. Πονηρὰ, ἡ παταλαλμὰ καὶ ἀκατάστατον 
δαιµόνιον, μηδέποτε εἱρηνεῦον, ἀλλὰ πάντοτε ἐν διχοστασίαις πατοι- 
κοῦν, ᾿Απέχου οὖν ἀπ αὐτοῦ, παὶ εὐθηνίαν πάντοτε ἕξεις μετὰ πάν- 
των. "Ἔνδυσαι δὲ τὴν σεμνότητα, iv 1 οὐδὲν πρόσκομµά ἐστι πονή- 
góv, ἀλλὰ πάντα ὁμαλὰ sl ἑλαρὰ τὰ ἔργα, "Eoyátov τὸ ἀγαθόν, καὶ 
ἐκ τῶν κόπων σου, ὧν ὁ θεὸς δίδωσί 601," πᾷσιν «ὑστερουμένοις δίδου 
ἁπλῶς, μὴ διστάζων Tivi δῷς ἢ τίνι μὴ δῷς' πᾶσι Oidov' πᾶσι γὰρ 
ὁ θεὸς δίδοσθαι θέλει ix τῶν iiv δωρημάτων. Ot οὖν “λαμβάνον- 
τες ἀποδώσουσι λόγον τῷ θεῷ, διὰ τί ἔλαβον . παν εἰς, τί’ οὗ μὲν γὰρ 
λαμβάνοντες θλιβόμενοι, οὐ δκασθήσονται, of δὲ ἐν ὑποκφίσει λαμβά» 
νοντες τίσουσι δίκην. Ὁ οὖν διδοὺς ἀθφός ἐστιν ὣς }ὰρ ἔλαβε παρὰ 
τοῦ πυρίου τὴν διακονίαν, ἔδ[ωσε], μὴ διαπρίνων τί δῷ. ᾿Εγένετο 
οὖν 1 διαπονία αὕτη ὑπ]ῶς τελεσθεῖσα ἔνδοξος παρὰ τ τῷ Oed. 'O 
οὖν οὕτως ἁπλῶς διακονών τῷ Oc ῥήσεται. Φυλασσε οὖν τὰς ivro- 
λὰρ ταύτας ὥς σοι Medien, ἵνα 4j μετάνοιά, σου iol τοῦ οἴπου σου 
ἐν ἁπλότητι εὑρεθῇ. καὶ ἀπολαυῃ καθαρῶς καὶ vitro. 


ENTOAH I". 


Πάλιν λέγει μου "Ajo sw ἀγάπα, xol πᾶσα, ἀλήθεια ἐκ τοῦ 
στόματός σου ἐκπορευέσθω, Too TÓ πνεῦμα, ὃ θεὺς κατῴκισενὶ ἐν τῇ σαρκὶ 
ταύτῃ, «ἀληθὲς εὑρεθῇ παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις, καὶ οὕτω δοξασθήσεται 
ὁμοῦ ὁ ἐν σοὶ Ματουιῶν " ὅτι πύριος ἀληθινός ἐστιν ἐν παντὶ ῥήματι, 
ael οὐδὲν. παρ’ αὐτῷ ψεῦδος, Οἱ οὖν ψευδόµενον ἀθετοῦσι τὸν κύριον, 
καὶ γίνονταν ἀποστερηταὶ τοῦ πυρίου, xol μὴ παραδιδόντες αὐτῷ τὴν 


Μαπά, Π. 1) jévov: apogr. νου” priore ϐ) nounulla deesse apparet. 
syllaba omissa. 6) δίδωσέ σοι: apogr. δίδωσοι. 
2) καὶ ἔσῃ: apogr. 9" foy, sed 1) ἔζ[ωσε]: sic in ipso apogr. est. 
super Ó' notata sunt haec: γὰρ, 7j, καὶ. 8) inter SUA et ze suprascriptum 
3) apogr. ἀπόλλυσαν. est κριτῇ, recentissima manu rursus de- 


4) apogr. corrupte: μηδὲν 5m, letum. , 
super s exlremo litteris ένα positis. Mond, lll, 1) apogr. x«rqznotr. 


MANDATUM T. Π. IIT. IV, t. 589 


παραχαταθήκην 1 ἣν ἔλαβον᾿ ἔλαβον γὰρ παρ αὐτοῦ πνεῦμα ἄψευστον. 
τοῦτο ἐὰν ψευδὲς ἀποδώσωσιν, ἐμίαναν τὴν ἐντολὴν τοῦ κυρίου xo 
ἐγένοντο ἀποστερηταί. Ταῦτα οὖν ἀπούσας ἐγὼ ἔκλαυσα λίαν. Ἰδὼν 
δέ µε κλαίοντα λέγει Τί μλαίεις; "Qt , nil, κύριε, οὖν. οἶδα, οὐ” 
δύναμαν σωθῆναι. Zh 1 φησίν. Οὐδέπω γάρ, guit; αύριξ, ἐν τῇ 
ἐμῇ ζωῇ ἀνηθὲς ἐλάλησα due, ἀλλὰ πάντοτε πανούργως ἐλάλησα μετὼ 
πάντων, xol τὸ ψεῦδός μου ἀληθὲς ἐπέδειξα παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις' 
καὶ οὐδέποτέ μοι οὐδεὶς ἀντεῖπεν, ἀλλ᾽ ἐπιστεύθη τῷ Aóyp μου. Ηῶς 
οὖν, pup, WUQLE , δύνομαι ζῆσαι ταῦτα πράξας; 2$ μέν, φησί, παλῶς 
καὶ ἀληθῶς φρονεῖς' ἔδει γάρ σε ὡς Φεοῦ δοῦλον ἐν ἀληθείᾳ πορεύε; 
σθαι xol πονηρὰν συνείδησιν μετὰ τοῦ πνεύματος τῆς ἀληθείας μὴ 
πατοικεῖν, μηδὲ λύπην ἐπάγειν τῷ πνεύματι τῷ σεμνῷ καὶ diei. 
Οὐδέποτε, qui , κύριε , τοιοῦτα ῥήματα ἀκριβῶς ἤκουσα, Niv ovv, 
φησίν, ἀπούεις " φύλασσε αὐτά, ἵνα καὶ τὰ πρότερον ἃ à ἐλάλησας ψεύδη 
ἐν ταῖς πραγµατείαις σου, τούτων εὑρεθέντων ἀληθινῶν, κἀκεῖνα πιστὰ 
Ἰένηται" δύναται γάρ, 9 φησί,’ κἀκεῖνα πιστὰ 7ενέσθαι ᾿ ἐὰν ταῦτα φυλά- 
Enc, xol ἀπὸ «τοῦ νῦν πᾶσαν ἀλήθειαν λαλήσῃς, δυνήσι σεαυτῷ ζωὴν 
περιπονήσασθαι' xol δε ἂν ἀμούσῃ τὴν ἐντολὴν ταύτην xol ἀφέξεται 
τοῦ πονηροτάτου πνεύματος, ξήσεται τῷ Oi. 


ENTOAH 4. 


. Ἔνπέλλομαί σοι, φησί, φυλάσσει) τὴν ἀγνείαν, καὶ μῆ doof 
νέτω σου ἐπὶ τὴν καρδίαν περὶ γυναικὸς - ἀλλοτρίας ἢ περὶ πονηρίας 
τινὸς 5 περὶ τοιούτῶν ὁμοιωμάτων' πονηρῶν" τοῦτο γὰρ ποιῶν όμαρ- 
τίαν μεγάλην ἐργάζῃ. Τῆς” δὲ σῆς μνημονεύων πάντοτε γυναμιὸς οὐδὲ. 
ποτε διαµαρτήσεις. Ἔὰν γὰρ, αὕτη ἡ ἐνθύμησις n πονηρὰ ἐπὶ τὴν 
Ἠαρδίαν σου ἀναβῇ, διαµαρτήσεις, wol ἐὰν ἑνέραν ᾠσαύτως πονηρίαν 
ἐνθυμήσῃ, πονηρὰ ἐφγάζῃ’ ἡ γὰρ ἐνθύμησις αὕτη δεοῦ δούλω ἁμαρτία 
μεγάλη ἐστίν' ἐὰν δέτις ἐργάζηται τὸ ἔργον : τὸ πονηρὺν τουτοῦ, θάνατον 
ἑαυτῷ κατεργάζεται, Biene οὖν GU' ἀπέχου ἀπὸ τῆς ἐνθυμήσεως 
ταύτης᾽ ὕπου γὰρ σεμνότης κατοιμεῖ, ἐκεῖ ἀνομία οὖν ὀφείλει ἀναβαί- 
νειν ἐπὶ Ἠαρδίαν ἀνδρὸς δικαίου. Ayo αὐτῷ Κύριε, ἐπίτρεψόν μοι 
ὀλγα ἐπερωτῆσαί σε, έγε, φησίν. Ei γυναῖκαν , gupl . . ^ πόρυε, 
πιστὴν, ἐν «volo, xal ταύτην εὕρη ἐν µοιχείᾳ τινί, μήτι ἁμαρτάνει ó 
ἀνὴρ ὀ συζῶν μετ’ αὐτῆς; ᾿ἄχρι τῆς ἀγνοίας:' φησί, doy, ἁμαρτάνει' 
ἐὰν δὲ Ἰνῶ ó ἀνὴρ αὐτῆς τὴν ἁμαρτίαν, καὶ μὴ μετανοήσῃ ἡ γυνή, 
ἀλλ’ ἐπιμείνῃ τῇ ἁμαρτίᾳ αὐτῆς, καὶ συξῇ uer αὐτῆς ὁ ἀνήρ, i ἔνοχος 
ἔσται τῆς ἁμαρτίας καὶ ποινωνὸς τῆς µοιγείας αὐτῆς. Τί οὖν, φημέ, 
πύριε, πουῄσει à Ó ἀνήρ, ἐὰν ἐπιμείνῃ. τῷ πάθει τούτρ 5 γυνή; imo- 
voca, φησί, αὐτῆν καὶ ó ἀνὴρ ἐφ᾽ ἑωυτῷ μεινάτω᾽ ἐὰν δὲ ἄπο- 
λύσας τὴν γυναῖνα παὶ ἑτέραν γαμήσῃ, καὶ αὐτὸς μοιμᾶται, "Ey οὖν, 
gui, κύριε, μετὰ τὸ ἀπολυθῆναι τὴν γυναῖκα µετανοῄσῃ, καὶ Δελήσ 


' 2) οὐ: ita apogr. pro e ut videtur. 2) τῆς: apogr. τὰ, 
3) apogr. φημί. 3) qu£: apogr. φησί. Tum non- 
4) apogr. λαλήσεις, notato η super ει. nihil desi, yuyeixey : sic: apogr. 
Μαπά, IV. 1) ὁμοιωμάτωγ: Sicapogr. 4) apogr. ἀγοίας. 


590 HERMAE PASTOR. 


ἐπὶ τὸν ἴδιον ἄνδρα ἐπιστρέψαι, οὐ παραδεγθήσεται; Καὶ μήν, φησίν, 
ἐὰν μὴ παραδέξηται αὐτὴν ὁ ἀνήρ, ἁμαρτάνει, sot μεγάλην ἑαυτῷ 
ἁμαρτίαν ἐπισπᾶται, ἀλλὰ δεῖ παραδεγθῆναι τὸνό ἡμαρτηκύτα sol μετα- 
νοοῦντα ' μὴ, ἐπὶ πολὺ éd τοῖς γὰρ δούλοις τοῦ δεοῦ μενάνοιά ἐστι 
μία. αι τὴν μετάνοιαν οὖν οὖν ὀφείλει Ἰαμεῖν ó ἀνήρ᾽ αὕνη q 
πρᾶξις ἐπὶ γυναυνὶ παὶ ἀνδρί. Οὐ μόνον, φησί, μοιχεία ἐστιν ἐὰν τὴν 
σώρμα αὐτοῦ μιάνῃ, ἀλλὰ καὶ ὃς ἂν "ovi τὰ ὕμοια τοῖς ἔθνεσι, μοι- 
jer. "ieu, κἂν τοιούτοις ἔργοις ἐπιμείηῃ τις sot μὴ μετανοήσει, 
ἀπέχου ἀπ αὐτοῦ, καὶ μηδὲ cvi)" αὐτῷ ' e δὲ μή; καὶ σὺ μέτοχος 
εἶ τῆς ἁμαρτίας αὐτοῦ. Zh τοῦτο προσετάγη ὑμῖν ἐφ᾽ ἑαυτοῖς μένειν, 
eire γυνὴ εἴτε ἀνήρ * δύναται, γὰρ iv τούτοις μετάνοια εἶναι. ᾿Εγὼ 
οὖν, φησίν, οὐ δίδωµι ἀφορμὴν ἵνα m πρᾶδις αὕτη οὕτω συντελεῖται, 
ὥστε: μηκέτι ἁμαρτάνειν τὸνϊ ἡμαρτηκότα' περὶ δὲ τῆς προτέρας ἆμαρ- 
τίας αὐτοῦ, ἔστι τοῦ δυναμένου ἴασιν δοῦναι' αὐτὸς γώρ ἐστιν ὁ ἔχων 
πάντων τὴν ἐξουσίαν, 


M. Ἠρώτησα αὐτὸν πόλιν λέγων Ἐπεὶ ὁ. πύριος ἄξιόν με ἡγή- 
Goo ἵνα μετ) ἐμοῦ πάντοτε κατοικῇς, ὀλίγα μου ῥήματα ἔτι ἀνάσχου, 
ἐπεὶ οὐ συνιῶ οὐδέν, καὶ ἡ καρδία μου πεπώρωται ἀπὸ τῶν προτέρων 
Mov πράξεων᾿ συνέτισόν με ὕτι Mov ἄφρων eig, καὶ ὅλως οὐδὲν νοῶ. 
άποχριδείς por λέγει "Eya, φησίν, ἐπὶ τῆς μετανοίας εέμέ, one πᾶσι 
τοῖς μετανοοῦσι σύνεσιν δίδωµ." 1 οὐ Qoxsi σοι, φησίν, ie αὐτὸ τοῦτο 
τὸ μετανοῇσαι σύνεσίς ἐστι μεγάλη; Zvvijue γὰρ ὁ ἁμαρτήσας, Ort 
ἐποίησε τὸ πονηρὸν ἔναντι βυρίου, παν ὄνεβη ἐπὶ τὴν παρδίαν αὐτοῦ 
jl πρᾶξις ἂν ἔπραξε, πα μετανοήσας οὖν ἔτι ἐργάξεται τὸ πονηθόν, 
ἀλλὰ τὸ ἀγωθὸν͵ πολυτελῶς ἐργάξεται, καὶ ταπεινοῖ τὴν vy αὐτοῦ 
sel βασανίζει, ὔτι ἥμαρτεν.' Βλέπεις οὖν, φησίν, ὔτι ᾗ μετάνοια 
σύνεσίς ἐστι μεγάλη. E τοῦτο οὖν, φημί, κύριε, ἐξαπριβάζομαι παρὰ 
σοῦ πόντα" πρῶτον μέν, ὅτι ἁμάρτωλός epu, ἵνα γνῶ ποῖα ἔργα ἔφγα- 
ζόμενος ξήόομαι, ὅτι πολλαί µου εἰσὶν of ἁμαρτίαι xol ποιμίλαι, Ζήση, 
get», ἐὰν ud ἐντολάς µου φυλάξῃς καὶ πορευδῇς. ἐν αὐταῖς' καὶ 
ὃς ἂν ὀκούσαςὃ τὰς ἐντολὰς ταύτας φυλάξῃ, ζήσεται τῷ θεῶ. 


μ1. "En, gui, Que, προσθήσω τοῦ ἑπερωτῆσαι. “έε, φησίν. 
"Hxoveo, φημί, πύριε, παρά τινων διδασκόλων, ὅτι ἑτέρα μετάνοια οὖκ 
ἔστιν gi μὴ ἐπείνη, ( ὅτε εἰς ὕδωρ πατέβημεν xol ἑλάβομεν à ἄφεσιν ἆμαρ- 
TLOV ἡμῶν τὴν προτέρων. “έγεν uoi Καλώς ἡνουσαρ᾽ οὕτω γὰρ ne. 
i Έδει 7άρ τινα εἰληφότα ἄφεσιν αμαρτιῶν μηκέτι ἁμαρτάνειν, ἀλλ) 
dyvelo Σατομμεῖν. "Ems δὲ πάντα ἐξακφιβάζῃ, καὶ Μοῦτό σοι δηλώσω, 
μὴ διδοὺς ἀφορμὴν τοῖς μέλλουσι πιστεύει) 4 τοῖς νῦν πιστεύσασιν εἰς 
τὸν πύριον. οἱ γὰρ vóv πιστεύσαντες 1) μέλλοντες πιστεύευν μετάνοιαν 
ἁμαρτιῶν οὖν ἔχουσιν, ἄφεσιν δὲ -ἔχουσι τῶν προτέρων ἁμαρτιῶν αὐτῶν. 
Τοῖς οὖν ληδεῖόν πρὸ πούτων τῶν ἡμερῶν ἔθηκεν ὁ πύριος μετάνοιαν. 
Καρδιογνώστης Qv ὁ κύριος, καὶ πάντα προγινώσκων, ἔγνω τὴν ἆσθέ- 


ϐ) τὸν: apogr. τὴν. 8) facillime excidit h. 1. τοῦ Φεοῦ. 
6) σὐζῆθε: ita apogr. nisi quod etiam Cap. Π. 1) apogr. ἥμαρτον. 
super v gravem habet. 2) inepte apogr. additum habet ἐν τὰς. 


1) apogr. rursus $3». 3) apogr. ἀκούσης. 


MANDATUM IV, 1—4. V, 1. 991 


νειαν τῶν ἀνθρώπων καὶ τὴν πολυπλοίαν τοῦ διαβόλου, τι πονῄδει 
τι καχὸν τοῖς δούλοις ποῦ 9εοῦ, καὶ πονηρεύεται eic αὐτούς. Πολυ- 
εὐσπλαγχνος οὖν ó πύριος εὐσπλαγρίσθη ἐπὶ τὴν ποἰησιν αὐτοῦ red 
Éüaxe τὴν μετόνοιαν ταύτην καὶ ἐμοὶ ᾗ ἐξουσία τῆς μετανοίας ταύτης 
ἐδόθη. Ae λέγω σον, φησί, μετά viv sdijow" ἐπείνην τὴν μεγάλην 
καὶ σεμνὴν. ἐών τις ἐκπειρασθεὶς, ὑπὸ τοῦ διαβόλου ἁμαρτήσῃ, μίαν 
μετάνοιαν Eye ἐὰν δὲ ὁ ὑπὸ χεῖρα ἁμαρτάνῃ xol οὐ μετανοήσῃ, ἀσύμφορόν 
ἐστι τῷ ἀνθρώπω τὸ τοιοῦτον - δυσκόλως γὰρ ζήσεται. Atyo. αὐτῷ 
Ἐξωοποιήθην ταῦτα παρὰ σοῦ ἀχούσας οὕτως ἀκριβῶς' οἶδα γὰρ ὅτι, 
ἐὰν μηνέτι προσθήσω ταῖς ἁμαρτίαις µου, σωθήσοµαι. ^ Σωθήσῃ, φησί, 
καὶ πάντες ὅσου ἐὰν ταῦτα ποιήσωσιν. 


IV. Ἠρώτησα αὐτὸν πάλιν λέγων Καὶ ἐπεὶ mcos ἀνέμι piov, 
ἔτι μοι παὶ τοῦτο δήλωσον. dts, φήσίν. ᾿Εὰν γυνή, up, X018, 5 
πάλιν ἀνήρ τις ποιµηθῇ, xol αμῄσῃ τις ἐξ αὐτῶν, μήτι ἁμαρτάνει à 
Ἰαμῶν; Qv; ἁμαρτάνει, φησίν' ἐὰν δὲ iv ἑαυτῷ μείνῃ τις, περισόο- 
τέραν ἑαυτῷ τιμήν wol μεγάλην δόξαν περιποιεῖται πρὺς Tv srügtoy * 
ἐὰν δὲ καὶ Ἰαμήσῃ, οὐχ. ἁμαρτάνει. Τήρει οὖν τὴν dyvelav. aol τήν 
σεμνότητα, καὶ ζήσῃ τῷ θεῷ. Ταῦτα σον ὅσα λαλῶ j καὶ μέλλὼ 
λαμεῖν, φύλασσε ἀπὸ τοῦ νῦν, ἀφ᾽ de μου παρεδόθης ἡμέρας, xol εἰς 
τὸν οἶπόν σου πατομνήσω" τοῖς δὲ προτέροις 6ου παραπτώμασιν ἄφεσις 
ἔσται, ἐὰν τὰς ἐντολάς μου, φυλάξῃς. Καὶ πᾶσν δὲ ἄφεσις ἔσται, ἐὰν 
τὰς ἐντολάς µου ταύτας φυλάξωσι καὶ πορευθῶσιν ἐν τῇ ἁγνότητι ταύτῃ. 


ENTOAH E. 


I. Μωκρόθυμος; φησί, γίνου ol συνετός, καὶ πάντων τῶν πονη- 
ρῶν ἔργων παπαπυριεύσεις. καὶ ἐργάσῃ πᾶσων δικαιοσύνην. "Eàv Υὰρ 
μαχρόθυµος ἔσῃ, τὸ πνεῦμα πὸ ὃ ἅγιον τὸ πατοινοῦν ἐν coi παθαρὸν 
ἔσταν, μή ἐπισκοτούμενον ὑπὸ ἑτέρου πνεύματος, ἀλλ’ ἐν] εὐρυτέρῳ" 
ματοικοῦν -ἀγαλλιάσεται xot -εὐφθανθήσεται, καὶ μετὰ τοῦ σπεύους, ἐν 


€ 


9 πατουνεῖ, λειτουργήσει τῷ Oe iv ἱλαρότητε, ἔχον viv εὐθηνίαν ἐν 
ἑαυτῷ ἐὰν δὲ ὀξυχολία vu? προσέϊθῃ, εὐθὺς τὸ πνεῦμα τὸ piov, 
τρυφερὸν ὄν, στενοχωρεῖται, μὴ ἔιον τὸν τόπον παθαρόν, παὶ ζητεῖ 
ἀποστῆναι ἐν τοῦ τόπου: πνήγεται γὰρ ῥύπῳ. τοῦ πονηροῦ πνευµατος, 
p. ἔχον τόπον λεπουργῆσαι, τῷ πυρίῳ καθὼς βούλεται, μιαινόμενον 
ὑπὸ τῆς ὀξυγολίας, Εν γὰρ, τῇ μακροθυμίᾳ ὸ πύριος πατοιμεῖ, ἓν 
δὲ τῇ ὀξυχολίᾳ ὸ διάβολος. Αμϕύτερα δὲ τὰ πνεύματα ἐπὶ τὸ αὐτὸ 
πατοινκοῦντα ἀσύμφορά ἐστι καὶ πονηρὰ τῷ ἀνθρώπῳ ἐείνω, ἓν ᾧ 
πατοικοῦσιν, ᾿Εὰν γὰρ λαβὼν ἀψίνθιον μικρὸν λίαν καὶ εἰς περάµιον 
μέσος ἐπιχέῃς, οὐχ) ὅλον τὸ μέλι ἀφανίξεται, παν mung Mov ποὶ 
ἀπόλλυσι τὴν γλυκύτητα τοῦ μέλιτος καὶ οὐκέτι τὴν αὐτὴν χάριν ἔχει 


Cap. UE. 1) κλῆσιν: apogr. Φλῆσιν. 3) ὀξυγολία τις: apogr. habet ó£v- 

Mand. V. £1) in apogr. videtur ἐπὶ χολέσι. 
scriptum fuisse; iam corrigendo obscu- 
rata est scriptura. 

2) εὐρυτέρῳ: ita apogr, notato ω 
supere extremo, unde facile ad εὖρυ- 5) inde a καὶ πικρὸν λίαν oratio 
χωρῳ videtur concludi posse. non recte procedit, sed ita estin apogr. 


4) καὶ: sic apogr., sed turbat ora- 
lionem. 


592 HERMAE PASTOR. 

παρὰ τῷ δεσπότῃ, ὅτι ἐπικρόνθη xol τὴν χρῆσιν αὐτοῦ ἀπώλεσεν ; 
'Eàv δὲ εἷς τὸ μέλι οὐ ῥμιθῇ τὸ ἀψίνθων , --- εὔχρηστον Τένείαι 
τῷ δεσπότῃ αὐτοῦ. Ῥλέπεις ὕτι ἡ μαχροδυµία γλυκυτώτῃ ἐστὶν ὑπὲρ 
το μέλι καὶ εὔχρ ηστόν' ion τῷ O50, παὶ ἐν αὐτῇ o 0 κύριος πατοικεῖ " 

q δὲ ὀξυχολία πικρὰ αι ὤχρηστός ἐστιν" ἐὰν οὖν uy DI ὀξυχολία τῇ 
μακροθυμίᾳ, μιαίνεται ἡ µακροθυμία, καὶ οὖν dori» εὔχρηστός [ποτε]! 
τῷ θεᾷ ji ἔντευξις αὐτῆς. Ἠθελον, φημέ, κύριε, γνῶναι τὴν ἔνεργε- 
σαν τῆς ὀξυχολίας " ἵνα φυλάξωμαι αὐτῆς Καὶ µήν, φησίν, ἐὰν 
μὴ φυλάξῃς ἀπ᾿ αὐτῆς σὺ i ὁ οἶκός σου, ἀπώλεσός σου τὴν πᾶσαν'" 

ἐλπίδα" ἀλλὰ φύλαξαι ἀπ᾿ αὐτῆς" ἐγὼ γὰρ μετὰ cob LA καὶ πάντες 
δὲ ἀφέξονται ἀπ] αὐτῆς, ὕσοι ἂν μετανοήσωσιν ἐξ One τῆς καρδίας 
αὐτῶν] μετ αὐτῶνὶ Ἰὰρ ἔσομαι, καὶ συντηρήσω αὐτούς: ἐδιπαιώθησαν 
γὰρ πάντες ὑπὺ τοῦ σεμνοτάτου ἀγγέλου. 


I. , nove, «φησί, καὶ τὴν ἐνέργειαν τῆς, ὀξυχολίας, πῶς πονηρά 
ἐστι, καὶ πῶς τοὺς δούλους τοῦ Φεοῦ Ματαστρέφει τῇ ἑαυτῆς ἐνεργείᾳ, 
ol mic ἀποπλανᾷ αὐτοὺς ἀπὸ τῆς διναιοσύνης: οὖκ ἀποπλανᾷ δὲ 
τοὺς πλήρεις ὄντας ἐν τῇ πίστει, οὐδὲ ἐνεργῆσαι δύναται εἰς αὐτούς, 
ὅτι ἡ ovale. μου μετ΄ αὐτῶν ἐστίν" ἀποπλανᾷ δὲ τοὺς ἀποκένους 
καὶ ὀωψύχους 1 ὄντας, "Orev δὲ ἴδῃ τοὺς τοιούτους ἀνθρώπους εὔστα- 
δοῦντας , παρεμβάλλει ἑ ἑωυτὴψ. el τὴν παρδίαν͵ τοῦ (ἀνθρώπου ἐπείνου, 
παὶ ἐκ τοῦ μηδενὸς ἡ γυνὴ ἢ ὁ ἀνὴρ ἐ ἐν πικρία γίνεται, ἕνεκεν Bro 
τικῶν προγµάτων, ὑπέρ yt ἐδεσμάτων ἢ μικρολογίας τινός, ἢ περὶ 
δόσεως ἄλλη ἡ j- περὶ τοιούτων μωρῶν πραγμάτων. Ταῦτα γὰρ πάντα 
μωρά ἐστι καὶ πενὰ καὶ ἄφρονα τοῖς δούλοις τοῦ cov. Ἡ δὲ ago 
θυμία μεγάλη ἐστὶ καὶ ἰσιυρὰν δύναμιν ἔχουσα καὶ σειβαρὰ xo εὖθν- 
νουμένη ἐν π]ατυσμῷ μεγάλῳ, ἑλαρώ, ἀγαλλιωμένη, ἀμέριμνος οὖσα, 
δοξάξουσα τὸν μύριον i» παντὶ παιρῷ, μηδὲν ἐν ἑαυτῇ ἔχουσα πικρόν, 
παραμένουσα διὰ παντὸς mulo καὶ ᾿ἠσύμος. Ang οὖν 4j μαχροθν- 
μία πατοικεῖ μετὰ τῶν τῆς πίστεως ἐχόντων ὁλόκληρον. Ἡ δὲ óbvyo- 
λία πρῶτον μὲν μωρά ἐστιν ἐλαφρά τε καὶ ἄφρων εἶτα ἐν τῆς ἄφρο- 
σύνης γίνεται πικρία, ἐκ δὲ τῆς uolo δυµός, ἐκ δὲ τοῦ θυμοῦ 
ὀργή, éx δὲ τῆς ὀργῆς μῆνις' εἶτα ἡ μῆνις αὕτη ἐν τοσούτων soy 
συνιόταµένη γίνεται ἁμαρτία μεγάλη. καὶ ἀνίατος. "Όταν, Yd ταῦτα τὰ 
πνεύματα ἐν 5 ἀγγείῳ πατοικῇ, οὗ xol τὺ πνεῦμα τὸ ὅγιον πατοιπεῖ, 
dott τὸ ἂγγος ἐκεῖνο, ἀλλ) ὑπερπλεονάξει' τὸ τρυφερὸν οὖν πνεῦμα, 
μὴ ἔχον συνήθειαν μετὰ πονηροῦ πνεύματος πατοικεῖν μηδὲ μετὰ σμλη- 
ρότητος, ἀποχωρεῖ τοῦ ἀνθρώπου τοῦ τοιούτου xai ζητεῖ πατοιπεῖν μετὰ 

πραότητος xol ἠσυχίας. Εΐτα, ὅταν ἀποστῇ ἀπὸ τοῦ ἀνθρώπου ἐχεί- 


ϐ) Haec perquam confusa in apogr. 9) ποτε: ita fere videtur in apogr. 
leguntur. Seriptum erat, si singula recte scriptum [fuisse, sed providit Sim. ne 
assecutus sum: Ἐὰν δὲ εἲς τὸ ἀψίν- amplius legi posset. 
340v μὴ βληθῇ μέλι οὐδὲ εἲς μέλι τὸ 10) ἐνεργεσίαν: sic apogr. 


ἀφίνύθιον βληθῇ μέλι οὐδὲ evo. Cor- 1) αὐτῆς: sic apogr. Item φυλάξῃς, 

rectum vero est ul edidimus. Sequitur 12) πᾶσαν: apogr. πᾶνσαν. 

autem aliquid quod fere pro μέλι xe 19) αὐτῶν: apogr. αὐτῆς. 

accipi potest. Rursus super haec ommia 

recentissimis duclibus correctum est. Cap. Π. 1) éevri]y : apogr. ἑαυτοὺς, 
T) εὔχρηστου: sic apogr. 2) ἄλλης: ita apogr. Fortasse ex 


8) ἐ[στὸν]: ita apogr. Simonidis. λήψεως corruptum, 


MANDATUM V, 1. 2. VI, 1. 9. 593 


νου οὗ κατοικεῖ, γίνεται ó ἄνθρωπος ἐκεῖνος' πενὸς ἀπὸ τοῦ πνεύµα- 
τος τοῦ δυναίου, xol τὸ Λοιπὸν πεπληρωμένον' τοῖς πνεύμασι τοῖς πο- 
vugois " ἀκατασταπεῖ ἐν mcn πράξει αὐτοῦ, περισπώμενος ὧδε άπεῖσε 
ἀπὸ τῶν πνευμάτων τῶν πονηρῶν, παὶ ὅλως ἀποτυφλοῦται, ἀπὸ τῆς 
διανοίας τῆς ἀ αθῆς. Οὕτως οὖν συμβαίνει πᾶσι τοῖς ὀξυχόλοις. 
ἀπέχου οὖν ἀπὸ τῆς ὀξυχολίας » τοῦ πονηροτάτου πνεύματος" ἔνδυσαι 
δὲ τὴν µακροθυµίαν, καὶ ἀντίστα τῇ ὀξυχολέᾳ καὶ τῇ πικρία, xol foy 
εὑρισκόμενος μετὰ τῆρ σεµνότητος τῆς ἠγαπημένης ὑπὸ τοῦ πυρίου. 
ῬἙλέπε οὖν µήποτε πορενθυμηθῇς τὴν ἐντολὴν ταύτην "ἐὰν γὰρ ταύτης 
τῆς ἐντολῆς πυριεύσῃς ,, xol τὰς λοιπᾶς ἐντολὰς δυνήσῃ φυλάξαν, &g 
σοι μέλλω ἐντέλλεσθωι΄ eque. οὖν" ἐν αὐταῖς ol ἐνδυναμοῦ» καὶ πὰγ- 
τες ἐνδυναμούσθωσαν ὅσοι ἐὰν θέλωσιν iv αὐταῖςς ᾿πορεύεσθαι, 


ENTOAH g. 

l ᾿ἜἘνετειλάμην σοι, φησίν, ἐν τῇ πρώτῃ ἐντολῇ ἵνα Φφυλάξῃς 
τὴν πίστιν καὶ τὸν φόβον, καὶ τὴν ἐγκράτειαν. Ναί, φημ, πύριε, 
AM νῦν θέλω σου, φησίν ; δηλῶσαι καὶ τὰρ δυνάμεις αὐτῶν, ἵνα 
νοῄσῃς τίς αὐτῶν τίνα δύναμιν i ἔχει μαὺ ἐνέργειαν. 4ιπλαῖ γάρ εἶσιν 
αἱ ἐνέργειαι αὐτῶν ' κεῖνται οὖν ἐπὶ δθικαίω καὶ fn. Σὺ οὖν πί- 
Greve τῷ δικαίῳ, τῷ 0i ἀδίκῳ μῆ πιστεύσῃς". τὸ γὰρ δίπαιον ὀρθὴν 
000v é fg, τὸ δὲ düwov στρεβλήν' ἀλλὰ σὺ τῇ ὀρθῇ ὁδῷ πορεύου xol 
ὁμαλῇ, τὴν δὲ ότρεβλὴν ἔασον. Ἡ γὰρ σερεβλὴ ὁδὸς πρίβους 00x ἔμι, 
ἀλλ) ἀνοδίας καὶ προσκόµµατα, πολλά, xol τραχεῖά ἐστι xol ἆπανθά- 
δης) βλαβερὰ οὖν ἐστὶ τοῖς ἐν αὐνῇ πορευοµένοις. or δὲ τῇ ὀρδῇ 
006 πορευόµενοι ὁμαλῶς περιπατοῦσι καὶ ἀπροσκόπως" οὔτε ydo τρᾶ- 
qe ἐστιν οὔτε ἄναν δώδηρ, Ῥλέπεις οὖν ὅτι συμφορώτερόν" ἐστι 
ταύτῃ τῇ ὁδῷ πορεύεσθαι. ἀρέσμει μον, gni, πύριε, ταύτῃ νῇ ὁδῷ 
πορεύεσθαι, Πορεύσῃ, quet" καὶ ὃς ἂν ἐξ ὅλης καρδίας ἐπιστρέψ] 


πρὸς κύριον, πορεύσεται ἐν αὐτῇ. 


IL "A4xovs νῦν, «φησί, περὶ τῆς πίστεως. 4o εἰδὶν ἄγγελοι 
μετὰ τοῦ ἀνθρώπου, de τῆς διναιοσύνης παὶ εἷς τῆς πονηρίας. Πῶςρ 
οὖν, φημί, πύριε, Ἰνώσομαι τὰς αὐτῶν ἐνεργείας, ὅτι ἀμφότεροι ἄγ- 
γλοι μετ ἐμοῦ, πατομιοῦσιν; ΄4πουε, φησί, καὶ συνιεῖς αὐτάς. '0 
μὲν τῆς δικαιοσύνης ἄγγελορ τρυφερός ἐστι καὶ αἰσχυντηρὸς vol πραῦς 
καὶ ἠσύχιος. "Ὅταν οὖν οὗτος ἐπὶ τὴν παρδίαν σου ἀναβῇ, ο γίνω- 
6x6 ὅτι ó &yyelog. τῆς δικαιοσύνης μετὰ σοῦ teri. Ταῦτα οὖν ἐστὶ 
τὰ ἔργα. τοῦ ἀγγέλου, "ile δικαιοσύνης. Tovro οὖν πίστευε καὶ τοῖς 
ἔργοις αὐτοῦ. Ὅρα οὖν καὶ τοῦ ἀγγέλου τῆς πονηρίας τὰ ἔργα, ρᾶ- 
τον πάντων ὀξύχολός ἐστι, καὶ τὰ ἔργα αὐτοῦ πονηρά, καταστρέφοντα 
τοὺς δούλους τοῦ θεοῦ, "Όταν οὖν οὗτος ἐπὶ τὴν παρδίαν σου ἀναβῇ, 
γνῶθι αὐτὸν ἀπὸ τῶν ἔργων αὐτοῦ. Ile, φημί, κύριε, νοήσω αὐτόν, 


3) πεπληρωμένον: sic apogr. ita apogr, sed super uiroque o notatum 
4) ἴσχυε ουν; üpogr. ἴσχυρὸν, ita est ου, ; . 
ut possis eliam ἰσχυροῦ vel ἴσχυσον 2) apogr. Guuqego reor. 
coniicere. : 
5) apogr. àv ἑαυταῖς. Cap. I. 1) Plura h. l. excidisse in 
Mand. V. 1) διμαίῳ καὶ ἀθίκῳ: promtu est. 


PATRES APOST, 38 


594 HERMAE PASTOR. 


οὖν ἐπίσταμαι. , Aout, Φησίν ' ὅταν ὀξυχολία Gol τις προσπέσῃ j m 
solo, yivoows ὕτι αὐτός ἐστιν ἐν σού” εἶτα ἐπιθυμία πράξεων πολλῶν, 
αὶ πολυτέλεια’ ἐδεσμάτων πολλῶν xol μεθυσμάτων sor κραιπαλῶν 
πολλών καὶ ποικίλων τροφῶν οὐ δεύντων ; καὶ ἐπιθυμία {υναικῶν, καὶ 
πλεονεξία μαὶ ὑπερηφονία πολλή τις καὶ ἁλαζονεία, παὶ ὅσα τούτοις 
παρωπλήσιά ἐστι rod poto. Ταῦτα οὖν ürov ἐπὶ τὴν παρδίοὴ) σου 
ἀναβῇι γένωσηε ὅτι 0 ὤγγελος τῆς πονηρίας ἐστὶν ἐν cof, Σὺ οὖν 
ἐπιγνοὺς τὰ ἔργα αὐτοῦ, ἀπόστα ἀπ] αὐτοῦ, μηδὲ αὐτῷ πίότευε, ὅτι 
τὰ ἔργα, αὐτοῦ πονηρά εἶσι καὶ ἀσύμφορα τοῖς δούΐοις τοῦ Φεοῦ. 
χεις οὖν ἀμφοτέρων τῶν ἀγγέλων τὰς ἐργασίας" σύνιε αὐτὰς καὶ mi. - 
στευε TQ ἀγγέλῳ, τῆς δικαιοσύνης ' ἀπὸ δὲ τοῦ ἀγγέλου τῆς πονηρίας 
ἀπόστηόι, OTI 5 oig, αὐτοῦ πονηρά ἐστι παντὶ ἔργῳ' ἐὰν γὰρ 1 
τις πιστότατος ἀνήρ, καὶ ἡ ἐνθύμησις τοῦ ἀγγέλου τοῦτου ἀναβῇ ἐπ 
τὴν Ἀαρδίαν αὐτοῦ, δεῖ τὸν ἄνδρα ἐκεῖνον 7" τὴν γυναῖνα "Εξωμαρτῆσαί 
τιν Ἔαν δὲ πόλιν) πονηρύτατός τις εἴη ἀνὴρ ἢ γυνή, καὶ ἀναβῇ ἐπὶ 
τὴν παρδίαν αὐτοῦ τὰ ἔργα τοῦ ἀγγέλου τῆς δικαιοσύνης, ἐξ ἀνάγμης 
δεῖ αὐτὸν ἀγαθόν τι πουῇσαι. ῬἈλέπεις οὖν, φησίν, ὅτι καλόν ἐστι 
τῷ ἀγγέλῳ τῆς δυναιοσύνης, ἀπολουθεῖν, τῷ - δὲ ἀγγέλῳ τῆς πονηρίας 
ἀποτάξασθαι, To? μὲν περὶ τῆς πίστεως αὕτη, D ἐντολῇ δηλοῖ, 1 ἵνα 
τοῖς ἔργοις τοῦ ὄγγέλου τῆς δικαιοσύνης πιστεύσῃς, παὶ ἐργασάμενος 
αὐτὰ ζήσῃ τῷ Θεῷ. Πίστευε δὲ ὅτι τὰ ἔργα τοῦ ἀγγέλου τῆς πονη- 
ρίας χαλεπά dou μῆ ἐργαζόμενος οὖν αὐτὰ ζήσῃ τῷ θεῷ. 


SU. 


ENTOAH Z. 


Φοβήδητι, φησί, τὸν πύριον xo φύλασσε Tog ἐντολὰς αὐτοῦ" 
φυλάσσων οὖν τὰς ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ ἔσῃ δυνατὸς ἐν πάσῃ πράξει, πα] 
qj πρᾶξίς σου ἀσύγκριτος ἔσται, Φοβούμενος γὰρ τὸν κύριον πάντα 
παλῶς ἐργάσῃ" οὗτος δέ ἐστιν ὁ φόβος ὃν δεῖ σε φοβηθῆναι xol σω- 
δῆναι, τὸν δὲ διάβολον μὴ φοβηθῇς” φοβούμενος 1ὰρ, τὸν πύριον κα- 
τακυριεύσεις. τοῦ διαβόλου, ὅτι δύναμις ἐν αὐτῷ οὖν ἔστιν ! iv ᾧ δύ- 
ναμις οὖν ἔστιν, οὐδὲ φόβος" ἓν ᾧ δὲ δύναµις ᾖ ἔνδοξος,. dol φόβος 
ἐν αὐτῷ. 1]ᾶς γὰρ ὁ 0 δύναμιν ἓ ἔχων φόβον ἔχει) ὁ δὲ μὴ ἔχων δύνα- 
py ὑπὸ πάντων παταφρονεῖται. Φοβήθησι δὲ τὰ ἔργα τοῦ διαβόλου, 
ότι πονηρά ἐστι φοβούμενος οὖν τὸν κύριον οὖν ἐργάσῃ abre ἀλλ᾽ 
ἀφέξῃ. ἀπ᾿ αὐτῶν. 4ισσοὶ οὖν tiiv oi φόβοι: ἐὰν yàg ,Sétue τὸ 
πονηρὸν ἐργάσασθαν, τὸν θεὸν φοβοῦ, καὶ οὖν ἐργάσῃ αὐτό: ἐὰν δὲ 
ge πάλιν τὸ ἀγαθὸν. ἐργάσασθαν, φοβοῦ τὸν πύριον, xl ἐργάξῃ 
αὐτο. "fagze ὁ φόβος τοῦ πυρίου ἰσχυρός ἐστι xol μέγας καὶ ἔνδοξος" 
φοβήθητι οὖν τὸν πύριον καὶ bon αὐτῷ" παὶ ὅσοι ἂν φοβηθῶσι» 
αὐτὸν τῶν φυλασσόντων τῶς ἐντολὰς αὐτοῦ ζήσονται τῷ δεῷ. 4ιὰ τί, 
gui, «ple εἶπας περὶ τῶν τηρούντων τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ, ζήσονται 
τῷ 0:0; On, φησίν, πᾶσα ἡ ππίσις φοβεῖαι τὸν κύριον, τὰς δὲ 


2) πολυτέλειαι, non. πολυτέλεια in οὐκ Forty: haec verba propler ea quae 
apogr. esi. . subsequuntur non abundant. 
3) τὰ: apogr. τὰς. 2) apogr. αὐτὰς. 


; 3) apogr. ατήσις, item subsequitur 
Mand. VII. 1) ὅτι δύν. àv αὐτῷ «φοβῆται. 


MANDATUM VI, 2, VIL VIII. 595 


ἐντολὰς αὐτοῦ οὐ φυλάσσει, Τῶν. οὖν φοβουμένων καὶ φυλασσόντων 
τὰς ἔντολὰρ αὐτοῦ ἑκόντωγ! 5 ζωή ἐστι παρὰ τῷ LN τῶν δὲ μὴ gv. 
Ἰασσόντων τὰρ ἐντολὰς αὐτοῦ, οὐδὲ ζωὴ iv αὐτοῖς. 


ENTOAH Η’, 


Εἶπόν σοι, φησίν, ὅτι τὰ ππίσμοπα, τοῦ θεοῦ Quid ἐστί" ol γὰρ 
ἡ ἐγαρήτεια διπλῇ ἐστίν. "Eni τινων γάρ. δεῖ ἐγαρατεύεσθαι, ἐπί τινων 
à οὐ ῥεῖ, Τνῤρισόν μοι, φηµί, Νόρις, ἐπὶ τίνων δεῖ ἐγκρατεύεσθαι, 
ἐπὶ τίνων, δὲ οὐ δεῖ, "4κουε, φησί" τὸ πονηρὴν ἐγκρατεύου καὶ μὴ 
ποίει αὐτό τὸ δὲ ὀγωθὸν "m ἐγκρατεύου, ἄλλα ποίει αὐτό, ^"Eàv δὲ 
ἐγκρατεύσῃ τὸ πονηρὸν μὴ ποιεῖη, δμαιοσύνην μεγάλην ἐργαζῃ. Ἐγκρά- 
τευσᾳν οὖν ἀπὰ πονηρίας πάσης ἐργαζόμεγος τὸ ἀγαθόν. . Ποταπαί, 
φημί, igit; εἰσὶν αἱ πογηρίαν, ἀφ᾽ ὧν δεῖ ἡμᾶς' ἐγκρατεύεσθαῃ; 
"nove, φησίν᾽ ἀπὸ μοιχείας καὶ πορνείας, ἀπὸ ἐδεσμότων πολλῶν, ἀπὸ 
πρλυτελείρε» πλούτου ol soy dee καὶ ὑψηλοφροσύμης καὶ ὕπερη- 
φανίας, καὶ ἀπὸ ψευσµατων xoi καταλαλιᾶς xol ὑποκρίσεως, μνησι- 
λακίας xol πάσης ἄλλης -βλασφημέας. Ταῦτα τὰ ἔργα πάντων πονηρό- 
τατά εἶσιν ἐν τῇ ζωῇ τῶν ἀνθρώπων, Απὸ τούτων οὖν τῶν . ἔργων 
δεῖ ἐγκρατεύεσθαι τὸν δοῦλον τοῦ 4:00. Ὁ γὰρ, μὴ ἐγκρατενόμενος 
ἀπὸ τούτων οὗ δύναται ejos τῷ 9:0. " Auovs οὖν καὶ τὰ ἀκόλουθα 
τούτων. "Eu E oui, αύριε, πονηρὰ ἔργα ii; Καΐ ye. πολλά," 
φησίν, Buy p. ὧν δεῖ τὸν OoUÀov τοῦ 9εοῦ ἐγηρατεύᾳσθαι' Mna, 
ψεῦσμα, ἀποστέρησις, ψευδομμρτυρία, πλεονεξίᾳ, ἐπιθυμίο πογηρά, 
ἀπάτη, πενοδοξία, ἁλαζονεία, καὶ Όσα τούτοις ὕμοιά εἶσιν. Οὐ δοκεὶ 
σοι ταῦτα πονηρὰ εἶναι» Καὶ Mov πονηρὰ: τοῖς δούλοις τοῦ coU. 
Τούτων πάντων δεῖ ἐγκρατεύεῦθαι τὸν δουλεύοντα τῷ eii. Ἔγκρά- 
τευσαι οὖν ἀπὸ πάντων τούτων, ivo ἑήσπε τῷ θεῷ καὶ ἐγγραφήσῃ 
μετὰ τῶν ἐγκρατευομένων αὐτά ον μὲν οὖν δεῖ σε ἐγπρατεύεσθαι, ταῦτά 
ἐστιν" ἃ δὲ δεῖ σε un ἐγκραπεύεσθαὶ, φησί, ἀλλὰ ποιεῖν, ἄκουε᾿ τὸ ἀγαθὸν 
μὴ ἐγκρατεύου, ἀλλὰ ποίει αὐτό. Καὶ τῶν ἀγαθῶν μοι, φήµί, xus, δήλω. 
σον τὴν δύναμιν, ἵνα πορευθῶ ἐν prózoi xod δουλεύσω αὐτοῖρ, ἵνα ἐργασά. 
µενος αὐτὰ δυνηθῶ σωθῆναι, ἄκουε, φησί, xol τῶν ἀγαθῶν τὰ ἔργα, & ye 
osi ἐργάξεσθαι καὶ μὴ | ἐγκρατεύεσθαι. Πρῶτον πάντων πίστις, φόβος θεοῦ, 
ἀγάπη, ὀμόνοια, σήματα δικαιοσύνης, ἀλήθεια, ὑπομονή! τούτων ἀγαθώ- 
τ6ρον 5 οὐδέν ἐ ἐστιν ἐν τῇ ζωῇ τῶν ὀνθρώπων' ταῦτα ἐάντις φυλάσσῃ παὶ 
[μὴ] à ἐγκρατεύηται dm αὐτῶν, µακάριος γίνεται ἓν τῇ Soir αὐτοῦ, Ἐἶτα 
τούτων τὰ ἀκόλουθα ἄκουσον χήραις ὑπηρετεῖν, à ὀρφανοὺρ xol ὕστερου- 
μένους ἐπισκέπτεσθαι, ἐξ οἀναγκῶν λυτροῦσθαι τοὺς δούλους τοῦ fto), 
φιλάξενον εἶναι — dy γὰρ τῇ φιλοξενίᾳ εὑρέσμεται ἀγαθοποίησις, --- 
noti μηδενὶ ἀντιτάσσεσθαι, ἠσύχιον εἶναι, ἐνδεέστερον ᾖίνεσθαι πάντων 
ἀνθρώπων, πρεσθύτας σέβεσθαι, δικαιοσύνην ἀθκεῖν, ἐσκανδαλισμένους 


4) ἑκόντων: ita apogr, sed videtur 3) dei: apogr. δε. 
ex ἐκείγων ortum. 4) αὐτά: ἵνα apogr. sed super e est 
5) αὐτοῦ ei αὐτοῖς: apogr. male «ας notatum. 
αὐτῶν ei αὐτῷ (super o notato orc). 5) ἀγαθώτερον: apogr. ἀγαθότης. 
6) [μή]: non est in apogr. 
Mand. ΥΠ. 1) ἡμᾶς: apogr. ἡμῶν. T) ποτὲ μηδενὶ: sic apogr. 
2) πολλά: apogr. πολλαί. 8) apogr. ἐνσκανδαλισμέγους. 


38* 


596 HERMAE PASTOR. 


ὀπὸ τῆς πίστεως μὴ ἀποβάλλεσθαι, ἀλλ᾽ ἐπιστρέφειν xol εὐθύμους 
ποιεῖν, ἁμαρτάνοντας, νουδετεῖν, χρεώσταξ μὴ θλίβειν καὶ ἐνδεεῖς, καὶ 
& τινα τούτοις ὕμοιά ἐστι. «οπεῖ Go, φησί, ταῦτα ἀγαθὰ εἶναι, Τί 
γάρ, φημί, sáu, τούτων ἀγαθώτερον j' Πορεύου οὖν, φησίν, ἐν αὐτοῖς 
παὶ μή ἐγκρατεύου͵ ἅπ' αὐτῶν, xol ζήσῃ τῷ Qt. Φύλασσε οὖν τὴν 
ἐντολὴν ταύτην ἐὰν τὸ ἀγαθὸν mois καὶ μὴ ἐγαρατεύσῃ Gm αὐτοῦ, 
boy" τῷ Qe: πάντες ζήσονται τῷ Qe οὗ οὕτω ποιοῦντες. Καὶ 
mdi ἐὰν τὸ πονηρὸν μὴ ποήῇς xol ἐγμρατεύσῃ αὐτό, Gon τῷ Oc" 
παὶ πάντες ζήσονται τῷ c, ὅσοι ἐὰν ταύτας τὰς ἐντολὰς φυλόξωσι 
παὶ πορευθῶσιν iv αὐτοῖς. 


ENTOAH 9'. 


Aly. μοι άρον ἀπὸ σεαυτοῦ: τὴν διψυχίαν καὶ μηδὲν ὕλως Qupv- 
χήσῃς αἰτήσασθαι παρὰ τοῦ coU, λέγων ἐν σεαυτῷ ὅτι πῶς δύναµαι 
αἰτῇσασθαν παρᾶ τοῦ πυρίου καὶ λαβεῶ, ἡμαρτηκὼς τοσαῦτα εἰς αὐτόν; 
Mi διαλογίζου ταῦτα, & ἐξ ὕμης τῆς αρδίας. σου Ἐπίστρεψον 
ἐπ] τὸν πύριον, sor αὐτοῦ παρ αὐτοῦ ἀδιοτόχτως, παὶ }νώσῃ 
τὴν πολλὴν εὐσπλαγγνίαν αὐτοῦ, ὅτι οὐ μή σε ἐγκαταλίπῃ, ἀλλὰ τὸ 
αἴτημα τῆς ψυχῆς Gov πληροφορήσεν, Ox ἔστι γὰρ ὡς oi ἄνθρωποι 
of μνησικακοῦντες, ἀλλ᾽ αὐτὸς ἀμνησίπακόρ ἐστι nol οπλογγνίζεται ἐπὶ 
τὴν ποίησι» αὐτοῦ. Σὺ οὖν Μαθάρισόν σου τὴν ππρδίαν ἀπὸ πάντων 
τῶν ματαιομάτων' τοῦ αἰῶνος τούτου, καὶ τῶν προειρηµένων σου ῥημάτων, 
wol αἰτοῦ παρὰ τοῦ πυρίου, παὶ ἀπολήψ] πάντα, καὶ ἀπὸ παντων 
τῶν αἰσημάτων σόου ἀνυστέρητος ἔσῃ, ὅσα ἄν ἀδιστάπτως αἰσήσῃς παρὰ 
τοῦ πυρίου. "Ev διότάσῃς iv τῇ παρδίᾳ σου, οὐδὲν οὐ μὴ Mp 
τῶν αἰπημάτων σου. Of γὰρ διοτάζοντες εἷς τὸν θεὀν, οὗτοί εἶσιν οἱ 
δέψυχοι, xol οὐδὲν ὕλως ἐπιπυγ]άνουσι τῶν αἰτημάτων αὐτῶν. Οἱ δὲ 
ὁλοτελεῖς ὄντες ἐν τῇ πίστει πάντα αἰποῦνται, πεποιθότες ἐπὶ τὸν 
κύριον, aol λαμβάνουσι», ὅτι ἀδιστόμτως ατοῦνται, μηδὲν διψυχοῦντες. 
Ilág Ίὰρ δύψυχος ἀνήρ, inv μὴ μετανοῄσῃ, δυσκόλως σωθήσεται, 
Καθάρισον οὖν τὴν παρδίαν Gov ἀπὸ τῆς διψυμίας, ἔνδυσαι δὲ τὴν 
πίστιν ὔτι ἰσγυρά ἐστι, καὶ πίστευε τῷ 9εᾷ, ὔτι πάντα τὰ αἰτήματά 
σου, 9 αἶτεῖς, ΛΜήψΠ. "Καὶ dy αὐτησάμενός ποτε παρὰ τοῦ πυρίου 
αἴτημά τι βραδύτερον λαμβάνῃς, μῆ διφυχήσῃς, ὅτι ταχὺ οὖν ἔλαβερ 
τὸ αἴτημα Uis ψυχῆς Gov: πάντως γὰρ διὰ πειρασµόν͵ τινα 0 παρά- 
πτωμά 5 0 σὺ &yvosig , βρωδύτερον λαμβάνεις τὸ αἴτημά σου. Σὺ 
οὖν μῆ Orest αἰτούμενος τὸ οἵτημα τῆς ψυχῆς σου, nol λήψῃ 
αὐτύ. "Env δὲ ἔριωνήσῃς παὶ διψυγήσης αἰτούμενος, σεαυτὸν eiui 
sor μὴ, τὸν διδόντα σοι Βλέπε τὴν θιψυχίαν ταύτην πονηρὰ. γάρ 
ἐστι καὶ ἀσύνετος, iod πολλοὺς ἐκριζοῦ ἀπὸ τῆς πίστεως, παὶ λίαν Ioyv- 
ρούς. Καὶ γὰρ erum). 1, διψυχία ἀδελφή ἐστι τοῦ διαβόλου, καὶ λίαν 
πονηρεύεται eig τοὺς δούλους τοῦ θεοῦ. Καταφρόνησον οὖν τῆς διψυ- 
glos wel κατακυρίευσον αὐτῆς iv παντὶ πράγματι, ἐνδυσάμενος τὴν 


9) apogr. &yetdttQa ul. videtur. 2) yyooy: slc apogr. 

1Ü -d » pnl 3) sic apogr. 

19 apogr inepte oU ζήσῃ. 4) apogr.eurto, super (o notato του. 
Mand. ΙΧ. 1) es«vro?: apogr.super 9) αὐτῆς: in apogr. primum erat 


Gov deleto σεαυτοῦ praebet. αὐτοῖς. 


MANDATUM VIII. IX. X. 597 


πίστιν viv ἰόχυρὰν sor δυνανήν’ ᾗ γὰρ πίστις πάντα ἐπωγγέλλεται,. 
πάντα τελειοῖ, J δὲ διψυχία, » μὴ παταπιστεύουσα ἑαυτῇ, πάντα, ἀπο- 
τυγχάνει, τῶν ἔργων αὐτῆς ὧν πράσσει, Βλέπεις οὖν, φησίν, ὅτι q 
πίστις ἄνὼθέν ἐστι παρὰ τοῦ πυρίου, xol ἔχει δύναμιν μεγάλην " ἡ. δὲ 
διφυχία ἐπίγειον πνεῦμά ἐστι πειρὰ τοῦ διαβόλου, δύναμιν i ἔχουσα, 
zi οὖν δούλευε τῇ ἐχούσῃ δύναμιν τῇ πίστει καὶ ἀπὸ τῆς διψυχίας 
ἀπόσχου τῆς μὴ ἐχούσης δύναμιν, καὶ Dion τῷ Os καὶ πάντες ξή- 
σονται τῷ Oc οἱ ταῦτα φρονήσαντερ. 


ENTOAH I. 


I. * 4gov ἀπὸ δεαυτοῦ, φησί, τὴν λύπην" καὶ γὰρ αὐτὴ ἀδελφή 
ἐστι τῆς διψυγας καὶ τῆς ὀξυχολίας. Πῶς, φημί, sigle, ἀδελφή icu, 
τούτων; "AMo γάρ μοι δοκεῖ εἶναι ὀξυχολία, 3o ἄλλο διψυχα, xal 
ἄλλο λύπη, σύνετος ei, ἄνθρωπε, Od νοεῖς ὅτι ἡ λύπη πάντων τῶν 
πνευμάτων πονηροτέρα ἐστί, καὶ δεινοτάτη τοῖς δούλοις τοῦ Φεοῦ, sel 
παρὰ πώντα) τά πνεύματα παταφθείρει τὸν ὄνθρωπον ποὺ bola τὸ 
πνεῦμα τὸ ἅγιον καὶ πάλιν σώζει; ; Εγώ, gui ," XUQIE, ἀσύνετός ela 
καὶ οὐ συνιῶ τὰς παρηβολὰς ταύτας, Uu γὰρ δύναται ἐκτρίβειν xol 
πάλιν σῶξειν, οὐ vod. "Auovs, gat of μηδέποτε ἐρευνήσαντες περὶ 
τῆς ἀληθείαρ μηδὲ ἐπιζητήσωντες περὶ τῆς θεότητος, πιστεύσαντες δὲ 
μόνον, ἐμπεφυρμένοι o8 προγμοτείαις «ol πλούτω παὶ φιλίαις ἐθνι- 
παῖς, «0L ἄλλαις πολλαῖς πραγµατείαις τοῦ αἰῶνος τούτου. Όσοι οὖν 
τούτοις πρόσκεινται, οὐ νοοῦσι τὰς παραβολὰς τῆς θεότητος΄ ἐπισκο- ᾿ 
τοῦνται γὰρ ὑπὸ τούτων τῶν πράξεων xol παταφθείρονται sot γίνονται 
πεχερσωμένοι. Καὶ ὧς οἱ ἀμπε]ῶνες οὗ καλοὶ Όταν ἀμελείαις τύχωσι, 
χερσοῦνται ἀπὸ τῶν ἀκανθῶν παὶ ῥοτανῶν πομιίλων, οὕτως of ὄνθρωποι 
οἱ πιστεύσαντες καὶ εἷς ταύτας τὰς πράξεις τὰς ποϊλὰς ἑμπέστοντες 
τὰς. “προξιρηµέναρ ἀποπλανῶνται ἀπὸ τῆς διανοίας αὐτῶν, παταγίνονται’ 
καὶ οὐδὲν ὅλως νοοῦσιν. Οἱ δὲ φύβον ἔμοντες tob καὶ ἐρευνῶντες 
περὶ δεύτητος xol ἀληθείας καὶ τὴν παρδίαν ἔχοντες πρὸς πύριον, 
πάντα τὰ λεγόμενα αὐτοῖς ταχύνουσι παὶ νοοῦσιν, ὅτι ἔχουσι τὸν φόβον 
τοῦ xvgiov ἐν ἑαυτοῖς" ὕπου γὰρ ó πύριος πατονκεῖ, ἐπεῖ wol σύνεσις 
πολλή. Κολλήθητι οὖν τῷ πυρίω, wol πάντα δυνῄσεις καὶ νοήσεις. 


II. "Anove οὖν, φήσίν, ἀνόηπε, πῶς y λύπη een ἐκτρίβει vo! 
πνεῦμα Tb yvy iol πόλιν σώδεν, Ὅταν à δίψυχος ἐπιβάληται, πρ ἂξίν 
τινα, καὶ ταύτης ἀποτύχῃ διὰ τὴν διψυχίαν αὐτοῦ i 13 λύπη αὕτη εἶσ- 
πορεύεται, εἰς τὸν ὄνθρωπον, uod λυπεῖ τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον καὶ ἐντρίβει 
αὐτό. Εὖτα πόλιν ü OÉvyoMo, ὕταν πολληθῇ τῷ ἀνθρώπρ περὶ πρό- 
γματός τινος, sol πικρανθῃ, πάλιν ἡ λύπη εἰόπορεύεται eic τὴν παρδίαν 
τοῦ ὀνθρώπου τοῦ ὀξυχολήσαντος, παὶ λυπεῖται ἐπὶ τῇ πράξει αὐτοῦ 


a 


4j ἔπραξε, wol μετανοεῖ, ὅτι πονηρὸν εἰργάσατο. Am οὖν 9 Μύπη 


6) πάντα: sic apogr. 4) καταγίνονται: ita apogr. habuisse 
Mand. X. 1) apogr. παρὰ πάντων. videtur, sed ductibus posterioribus fere 
2) apogr. φησὶ. iotum deletum est. 


3) dà: sic apogr., quum exspectes Cap. IL 1) ἑκτρίβει τὸ: apogr. 
εἰ σύ. ^ ἑκτρίβετο. 


598 HERMAE PASTOR. 


Poxsi όωτηρίαν ἔχειν, ὅτι τὸ πονήρὸν nubes pevevónsev, ᾽Αμϕότερὸι 
οὖν of πράξεις. λυποῦσι τὸ πνεῦμα᾿ q μὲν διψυμα, ὗτι ob à ἐπέτυχε 
τῆς πράξεις αὐτῆς, ἡ δὲ ὀξυχολία Anti τὸ πνεῦμα, ὅτι , ἔπραξε τὸ 

πονηρῦ», «Αμφότερα οὖν , omo. don. τῷ πνεύμωτι τῷ «ἁγίω, ἥ X 
διψυχία παὶ [ ὀξυχολία, άρον οὖν ἀπὸ σεαυτοῦ τὴν. λύπήν καὶ μὴ 
euge τὸ πνεῦμο τὸ ἅγιον τὸ ἐν ol πατοινοῦν, μήποτε ἐντεύξητὰν 
κατὰ oU καὶ ἀποστῇ ἀπὸ σοῦ. Τὸ yàg πνεῦμα τοῦ Θεοῦ τὸ OvBlv 
εἰς τὴν όάρκα ταύτην ύπην οὐχ ὑποφέρει οὐδὲ στενοχαρίαν. "Ἠνδυσαι 
οὖν τὴν ἱλαρότητα τὴν πάντοτε ἔχουσαν χάριν παρὰ τῷ θεῷ uoi εὔ- 
πρόόδεντον οὖσαν αὐτῷ, sol ἐντρύφα ἐν αὐτῇ. Ilác γαρ ἱλαρὸς ἀνῆρ 
ἀγαθὰ ἐργάξεται παὶ ἀγαθὰ φρονεῖ, καὶ φαταφρονεῖ τῆς λύπης. 0 
δὲ λυπηρὸς ἀνὴρ πάντα" πονηρέύεται πρῶτον μὲν πονηρεύξταν, ὔτι 
λυήεῖ τὸ πνεῦμα τὸ &ytov τὸ δοθὲν τῷ ἀνθρώπῳ ζλαρόν δεύτερον δὲ 
λυπῶν τὸ πνεῦμα. τὸ ἅγιον ἀνόμίαν ἐργάζεται, μὴ ἐπισυγιάνων μὴδὲ 
ἐξομολογούμενος τῷ πυρίῳ. Πάντοτε àp λυπηροῦ” ἀνδρὸς ἡ ἔντευξιὲ 
00x ἔχει δύναμιν τοῦ ἀναβῆναι d ἐπὶ τὸ Δυσιαύτήριον τοῦ Φεοῦ. Α4ιὰ 
τί, φήἠμί, οὐκ ἀναβαίνει i ἐπὶ τὸ Φυσιασνήριον jj ἔντευξις τοῦ λυπουμένον ; j 
"Qu, φησίν, ἡ λύπη ἐγκάθηται ἐπ ἐπὶ τὴν παρδίαν ἀὐτοῦ: μεμιγμένη οὖν 
4 λύπη μετὰ τῆς ἐντευξεως οὖν ἀφίηδι viv ἔνεευξιν ἀναβῆναι παθαρὰν 
ἐπὶ τὸ «Φυσιαστήρνον, "Ὥσπερ γὰρ ὄξος καὶ οἶνορ, μεμιγμένὰ ἐπὶ τὸ 
ἀὐτὸ τὴν αὐτὴν ἡδονὴν οὖκ ἔχουσιν, οὕτω E 5 m μεμιγμένη μετά 
τοῦ ἁγίου πνεύματος τὴν αὐτὴν ἔντευξιν οὖν ἔχει, -Καθάρισον σεαυτὸν 
ἀπὸ τῆς λύπης τῆς πονηρᾶς ταύτης, παὶ ζήσῃ τῷ Qu καὶ πάντες 
ζήσονται τῷ ὲῷ ὅσοι ἂν ἀποβάλωσιν ἀφ᾽ ἑαυτῶν τὴν ᾿λύπην καὶ ἓν- 
δύόωνται πῶσαν ἱλαρύτητα, 


ENTOAH 14 


ο "Ἔδειξέ- μόν ἐπὶ δυμφελλίου παθηµένους ἀνθρώπους, xol ἔτερον 
ἄνθρωπον παθήμενὸν ἐπὶ παθέδρας. Καὶ λέγει μοι Βλέπεις τοὺς 
ἐπὶ τοῦ συμψὲλλίου παθήμένους! j. Βλέπω, φηµέ, κυριε. Οὐτὸί, φησί, 
ΛΙστοί elo, xoi ὁ καθήµενος ἐπὶ την. παθέδρον. «Ψευδοπροφήτ c ἐδεῖν 
ἀπόλλωνὶ τὴν δίανοιαν τῶν δούλων τοῦ Θεοῦ" τῶν διψῦχων δε ἀπόλ- 
ἆνδιν, οὐ τῶν πιστῶν. Οὗτοί οὖν οἳ δίψυχοι ὡς ἐπὶ μόντιν ἔρχονται 
καὶ ἐπερωτῶσι, αὐτὸν τή ἄρα ἔσται αὐτοῖρ ' κπἀπεῖνος ὁ ψευδοπρὀφή- 
τηρ µηδεµίαν ἔχων ἐν ἑωυτῷ δύναμιν πνεύματος δείου, λαλεῖ" αὐτῶν 
xoTü Τὰ ἐπερωτήμάσα αὐτῶν ai κατὰ τὰς ἐπιθυμίας. τῆς πονηρίας 
αὐτῶν, xol mor τὰς ψυχὰς αὐτῶν καθὼς αὐτοὶ βούλονται. Αὐτὸς 
γα πενος ων πενῶς' moi ἀποχρίνεται πενοῖς ὃ γὰρ iov ἐπερωτηθῇ, 
προς τὸ xiva τοῦ ἀνθρώπου ἀποκρίνεται, Τινὰ δὲ ko ῥήματα 
ἀληθῆ Acsi ὁ γὰρ διάβολος π]ηροῖ αὐτὸν τῷ αὐτοῦ πνεύματε, e 
τινα δυνήσεται͵ ῥᾶξαι" τῶν δικαίων. "Ὅσοι οὖν ἰσχυροί, εἶσιν ἐν. τῇ 
πίστει τοῦ Ἠυρίου, ἐνδεδυμένοι τὴν ἀλήθειαν, τοῖς τοιούτοις πνεύμα- 
σιν οὗ κολλῶνται, ἀλλ᾽ ἀπέχονται ἄπ᾿ αὐτῶν. "Όσοι δὲ δίψυχοί εἶσι 


2) τει apogr. di. Mand. XL. 1) ἀπόλλων: sic apogr., 

3) -9À(fe: hoc accentu apogr. ποπ ἀπολλύωγ. - . 

4) πάντα; sic apogr. non πάντοτε. 2) apogr. 44i. Tum male αὐτῶν. 
3) apogr. xevóg. 

5) apogr. Avztyoóv. 4) ῥᾷξαι: sic apogr. 


MANDATUM 5, 2. XI. 599 


καὶ. πυννῶς μετανοοῦσι, μαντεύονται ὡς καὶ τὰ ἔθνη, καὶ ἑαυτοῖς µεί- 
ζονα ἁμαρτίαν. ἐπιφέρουσων εἰδωλολατροῦντες ' ó γὰρ ἐπερωτῶν , Vevdo- 
πρυφήτην περὶ πράξεώς τινος εἰδωλολάτρης ἐστὶ καὶ πενὸς ἀπὸ τῆς 
ἀληθείας καὶ ἄφρων. Πῶᾶν γὰρ πνεῦμα ἀπὸ Θεοῦ δοθὲν οὖν ἔπερω- 
TUTO, ὀλλὰ ἔχον τὴν δύναμιν τῆς θεύτητος ἀφ᾽ ἑαυτοῦ λαλεξ πάντα 
ὔτι ἄνωθέν ἐστιν ἀπὸ τῆς δυνάμεως τοῦ θείου πνεύματος. Τὸ δὲ 
πνεῦμα τὸ ἐπερωτώμενον φαὶ λαλοῦν κατὰ τὰς ἐπιδυμίας, τῶν ἀνθρώ- 
πων ἐπίγειόν ἐστι wol ἐλαφρόν, δύναμιν μὴ ἔχον παὶ ὕλως οὐ λαλεῖ, 
ἐὰν μὴ ἐπερωτηθῇ. πῶς οὖν, gui, πύριε» ἄνθρωπος γνώσεταν, τίς 
αὐτῶν προφήτης παὶ τίς ψευδοπροφήτης ἐστίν, 4πουε, qoi , περὶ 
ἀμφοτέρων τῶν προφητῶν " καὶ ὥς σοι μένλω λέγειν, οὕτω δολιµάσεις 
τὸν προφήτην xol τὸν ψευδοπροφήτην. ᾽Απὸ τῆς ζωῆς δολίµαζε τὸν 
ἄνθρωπον τὸν ἔχοντα τὸ πνεῦμα τὸ Θεῖον. Πρῶτον μὲν ὁ ἔχων τὸ 
πνεῦμα τὸ ἄνωθεν πραῦς ἐστι od ᾿ἠσύχιος μαὶ τοπεινόφρων, D ἀπε- 
χόμενος ἀπὸ πάσης πονηρίας καὶ ἐπιθυμίας ματαίας τοῦ αἰῶνος τού- 
του, μαὶ ἑαυτὸν ἐνδεέστερον ποιεῖ πάντων τῶν ἀνθρώπων, καὶ οὐδενὶ 
οὐδὲν ἀποκρίνεται ἐπερωτώμενον, οὐδὲ sera μόνας λαλεῖ, οὐδὲ € ὕταν 
9g ἄνθρωπος λαλεῖν, λαλεῖ τὸ πνεῦμα pov, ἀλλὰ τότε Ἰαλεῖ, ὅταν 
Delon αὐτῷ' ó θεὸρ Ἰωλῆσαι, Ὅταν οὖν ἔλθη ὁ ἄνθρωπος ὁ à ἔγων 
τὸ πνεῦμα τὸ θεῖον εἰς συναγωγὴν ἀνδρῶν δικαίων τῶν ἐγχόντων πίστιν 
θείου πνεύματος , καὶ ἔντευξις γένηται πρὸς τὸν θεὸν τῆς συναγωγῆς 
τῶν ἀνδρῶν ἐκείνων, τότε ὁ ὄγγελος τοῦ προφήτου ὁ πείµενος πρὸς 
αὐτὸν πηροῖ τὸν ἄνθφωπον, καὶ πληρωθεὶς ó ἄνθρωπος τῷ πνεύματι 
τῷ ἁγίῳ λαλεῖ εἰς τὸ πλῆθυς παθὼς ó πύριος βούλεται. ᾿Οὕτως οὖν 
φανερὸν ἔσται τὸ πνεῦμα τῆς Βεύτητος. Ὅση, οὖν περὶ τοῦ πνεύμα. 

τος τῆς θΘεότητος τοῦ πυρίου " δύναμις, eren. " dove οὖν, φησί, 
περὶ 100 πνεύματος τοῦ ἐπιγείου καὶ πενοῦ ol δύναμιν μὴ ἔχοντος, 
ἀλλ’ ὄντος μωροῦ: Π]ρῶτον μὲν ὁ ὕνθρωπος. ἐκεῖνος ó δοκῶν πνεῦμα 
ἔγειν ὑψοῖ, ἑαυτὸν tol θέλει πρωτυλαθεδρίαν ἔχειν, καὶ εὐθὺς ζταμός 
ἐστι καὶ ἀναιδὴς so πολύλαλος, xul ἐν τρυφαῖς πολλαῖς ἀναστρεφό-, 
μενος καὶ ἐν ἑνέραις πολλαῖς ὑπάταις, παν μισθοὺς λαμβάνων τῆς πρυ- 
φητείας αὐτοῦ ' ἐὰν δὲ μὴ Λάβῃ, οὐ προφητεύει, ἀὐνάται οὖν πνεῦμα 
θεῖον μισθοὺς λαμβάνει» καὶ προφητεύει»; ; Ox ἐνδέγρται τοῦτο πονεῖν 
θεοῦ προφήτην, ἀλλὰ τῶν τοιούτων προφητών ἐπίγειόν ἐστιν τὸ πνεῦμα. 
Eie KL ες συναγωγὴν ἀνδρῶν δικαίων οὖν ἐγγίδει, ἀλλ᾽ ἀποφεύγει 
αὐτούς. Κολλᾶτας δὲ τοῖς διψύχοις καὶ πενοῖς, xol xoro yoviov 
αὐτοῖς προφητεύει, παὶ ἄποπῷ αὐτοὺς λαλῶν d τὰς ἐφιθυμίας αὐτῶν 
πάντα πενῶς' κενοῖς γὰρ xa ἀποπρίνεται. Τὸ γὰρ πενὸν σκεῦος μετὰ 
τῶν κενῶν συντιθέµενον οὐ 8ραυετας, ἀλλὰ υμφωνοῦσιν ἀλλήλοις. 
“Όταν δὲ Boy elc συναγωγἠν: πλήρη ἀνδρῶν δικαίων ἐχόντων πνεῦμα 
θειότατον, son ἔντευξις avr? αὐτῶν jenen, μενοῦται ó ἄνθρωπος 
ἐπεῖνορ, TU) τὸ πνεῦμα τὸ μωρὸνϊ ἀπὸ τοῦ φύβου φεύγεν ὧπ) αὐτοῦ, 
xol πουφοῦται ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος καὶ ὅλως συνθραύεται, μὴ δυνά: 
µενος λαλῆσαι, ᾿ΒΕὰν γὰρ εἰς ἀποθήκην στιβάσῃς οἶνον ἢ ἔλαιον, καὶ 


5) apogr. αὐτον, super ον posito o, 8) apogr. potius κοπιᾶται. . 
rursusque ou super o. 9) ἀντ: ita apogr. 
6) περὶ abundat. 10) µωρὸγ: apogr. ἅγιον. 


1) apogr. µωρὸγ. Ἱπίνα ἀγεθὴς. 11) κουφοῦται, non χωφοῦταιβροβ, 


600 HERMAE PASTOR. 


ἐν αὐτοῖς δῇς περάμιον κενόν͵ nel παλιν ἀποστιβάσαι θελήσῃς τὴν 
ὀποθήνην, τὸ περάµιον ἐκεῖνο, ὃ ἔθηκας κενόν, πενὸν καὶ εὑρήσεις. 
Οὕτω καὶ of προφῆται οὗ πενοὶ ὕταν ἔλθωσιν εἰς πνεύματα δικαίων, 
ὁποῖοι ἦλθον, τοιοῦτοι xol εὐρίσκονται, Ἔηεις ἀμφοτέρων τῶν πο 
(φητῶν τὴν ζωήν. 4οπίμαζε οὖν ἀπὸ τῶν ἔργων καὶ τῆς ἑωῆς τὸν ἄν- 
Όρωπον τὸν λέγοντα ἑαυτὸν πνευματοφόρον. εἶναι. Σὺ δὲ πίστευε τῷ 
πνεύματι τῷ ἐρχομένῳ ἀπὸ τοῦ θεοῦ καὶ ἔχοντι δύνομιν' τῷ δὲ πνεύ- 
pom τῷ ἐπιγείῳ παν xev μηδὲν πίστευε, ὔτι ἐν αὐτῷ δύναµις οὖκ 
ἔστιν' ἀπὸ τοῦ διαβόλου γὰρ ἔρχεται. άκουσον τὴν παραβολήν ἣν 
µέλλω σοι λέγειν. ἀάῤε. Mov, καὶ βάλε εἰς τὸν οὐρανόν, ἴδε ci δύ- 
νασαι ὄψασθαι αὐτοῦ: ἢ πάλιν λάβε σίφωνα ὥδατος καὶ σιφώνισον 
elc τὸν οὐρωνόν, ἴδε ci δύνασαι τρυπῇσαι τὸν οὐρανόν. Πῶς, gui, 
πύριε, ταῦτα γενέσθαι ;" ἀδύνατα γὰρ ἀμφότερα ταῦτα εἴρημας. Ὡς 
ταῦτα οὖν, φησίν, ἀδύνατά ἐστιν, οὕτω καὶ τὰ πνεύματα τὰ ἐπίγεια 
ἀδύνατά ἐστι xot ἁδρανῆ. Apis οὖν τὴν δύναμιν τὴν ἄνωθεν £oyo- 
μένην. Ἡ χάλαζα ἐλάμοτόν ἐστι ποκλάριον, μαὶ ὅταν ἐπιπέσῃ ἐπὶ μᾶ- 
φαλὴν ἀνθρώπου, máx" πόνον παρέχει ἢ πάλιν λάβε τὴν σταγόνα, / 
ἀπὸ τοῦ περάµου πίπτει χαμαὶ od round" τὸν λίθον, Ῥλέπεις οὖν ὅτι 
τὰ ὄνωθεν ἐλάγνστα πίπτοντα ἐπὶ τὴν. γῆν μεγάλην δύναμιν ἔχουσιν' 
οὕτω tol. τὸ πνεῦμα τὸ δεῖον, ἄνωθεν ἐφιόμενον δυνατόν ἐστι, Tovto 
οὖν τῷ πνεύματι πίστευε, ἀπὸ δὲ τοῦ ἑτέρου ἀπέχου. 


ENTOAH ΙΒ’, 


1. έγει μου "gov ἀπὸ σεαυτοῦ πᾶσαν ἐπιθυμίαν πονηράν, 
ἔνδυσαι δὲ τήν ἐπιθυμίαν, τὴν ὀγαθὴν παὶ σεμνήν᾿ ἐνδεδυμένος γὰρ 
τὴν ἐπιθυμίαν ταύτην μισήσεις τὴν πονηρὰν ἐπιθυμίαν, καὶ χαλιναγω: 
γήσεις αὐτὸν παθῶς βούλῃ. 4γρία ydo ἐστιν ᾗ ἐπιθυμία͵ " πονηρὰ 
καὶ δυσκόλως ἡμεροῦται" φοβερὰ γάρ ἐστι, xol λίαν τῇ ἀγριότητι αὐτῆς 
δαπανᾷ τοὺς ἀνθρώπους" μάλιστα δὲ ἐὰν ἐμπέσῃ εἰς αὐτὴν δοῦλος 
θεοῦ καὶ wm ᾖ συνετός, δαπανᾶται ὑπ᾿ αὐτῆς δεινῶς, 4απανᾷ δὲ 
τοὺς τοιούτους, τοὺς μὴ ἔχοντας ἔνδυμα τῆς ἐπιθυμίας τῆς ἀγαθῆς, 
ἀλλὰ ἐμπεφυρμένους τῷ αἰῶνι τούτω.  Tovrovg οὖν παραδίδωσι» εἰς 
θάνατον, Iloiw, φημί, sigue, ἐστὶν ἔργα τῆς ἐπιθυμίας τῆς πονηρᾶς 
τὰ παραδιδόντα, τοὺς ἀνθρώπους εἰς θόνοτον; ; Τνωρισόν. μοι, καὶ ἀφέ-. 
δομαι ἀπ᾿ αὐτῶν. "Axovcov, àv ποίοις ἔργοις Φανατοὶ ἡ ἐπιδυμία ᾗ 
πονηρὰ τοὺς δούλους τοῦ θεοῦ, 


Π. Πάντων προέχουσα ἐπιθυμία γυναικὸς ἀλλοτρίας 5 ἀνδρός, 
παν πολυτελείας πλούτου καὶ ἐδεσμάτων πολλῶν ματαίων παὶ μεθυσμά, 
των xod ἑτέρων τρυφῶν πολλῶν καὶ μωρῶν' πᾶσα yàg τουφὴ μωρά 
ἐστι Ano κενἠ τοῖς δούλοις τοῦ Θεοῦ. «άὗται ovv αἱ ἐπιθυμίαι πο- 
νηραί, εἶσι, θανατοῦσαι τοὺς δούλους τοῦ coU. Αὕτη γὰρ D ἔπιθυ- 
μία 7 πονηρὰ τοῦ διαβόλου θυγατέρα; ἐστίν. Απέχεσθαι δεῖ ἀπὸ τῶν 
ἐπιθυμιῶν τῶν πονηρῶν, ἵνα ἀποσ]όμενοι ζήσητε τῷ 9εῷ. "Όσοι δὲ 
ἂν κατακυριευθῶσιν ὑπ᾿ αὐτῶν καὶ μὴ ἀντιστωθῶσιν αὐταῖς, ὀποθα- 


19) sic apogr. omisso θύγαται, ut 14) apogr. τρύπα. 
videtur. 
13) πῶς apogr. non πόσοΥ, Mand. XI. 1) θυγατέρα: sic apogr. 


MANDATUM XIL XIII, 1—4. 601 


M 5’ 
νοῦνται ele τέλος Θανατώδεις γάρ slew of ἐπιθυμίαν αὗται, Ζυ ουν 
ἔνδυσαι τὴν ἐπιθυμίαν τῆς δικαιοσύνης, καὶ παθοπλισάµενος τὸν φύ- 
βον πυρίου ἀντίστηθν αὐταῖς Ὁ yug φόβος τοῦ Φεοῦ κατοιπεὶ dv 
τῇ ἐπιθυμίᾳ τῇ ἀγαθῇ. H ἐπιυθυμία D πονηρά, ἐὰν ἴδῃ σε αθω- 
πλισμένον τῷ φόβρ τοῦ 9:00 καὶ ἀνθεστηκότα αὐτῇ, φεύξεται ἀπὸ 
σοῦ μακράν, καὶ οὖν ἔτι σου ὀφθήσεται φοβουμένη τὰ. Όπλα σου. 
zb οὖν στεφανωθεὶς xot αὐτῆς 89d πρὺς τὴν ἐπιθυμίαν τῆς δίκαιο 
σύνης, xol παραδοὺς αὐτῇ τὸ νῖκος ὃ ἔλαβες, δούλευσον αὐτῇ παθὼς 
αὐτὴ βούλεται, ᾿Εὰν δουλεύσῃς τῇ ἐπιθυμίᾳ τῇ ἀγαθῇ καὶ «ὑποταγῇς 
αὐτῇ, δυνήσῃ τῆς ἐπιθυμίας τῆς πονηρᾶς πατακυριεῦσαι xol ὑποτάξαι 
αὐτὴν καθὼς βούλῃ. 


ΠΙ. "Ἠθελον, usc κύριε, jvàvot ποίοις τρόποις με δεῖ δουλεῦ- 
ὅαι τῇ ἐπιθυμίᾳ τῇ ἀγαθῇ, άκου, φησίν. "Eoyéon Bixotoctvnv : xol 
ἀρετήν, ἀλήθειαν καὶ φόβον πυρίου , πίστιν xo πραότητα 2 xol ὅσα 
τούτοις ὕμοιά ἐστιν ἀγαθά᾿ ταῦτα ἐψγαζόμενος εὐάρεστος. ἔσῃ δοῦλος 
τοῦ Θεοῦ καὶ ζήσῃ αὐτῷ' καὶ πᾶς ὃς ἂν δουλεύσῃ τῇ ἐπιθυμίᾳ τῇ 
ἀγαθῇ, ζήσεται τῷ 9:6. Συνετέλεσεν οὖν τὰς ἐντολὰς τὰς δώδεκα, 
καὶ λέγει μοι Ἔχεις τὰς ἐντολαρ ταύταρ" πορεύου ἐν αὐταῖς xe τοὺς 
ἀπούοντας παρακάλει i ἵνα ἡ μετάνοια αὐτῶν παθαρὰ γένηται τὰς λοι- 
mag ἡμέρας τῆς ζωῆς αὐτῶν, Τὴν διακονίαν ταύτην. ἦν σοι δίδωµι 
τέλει ἐπιμελῶς, καὶ πολὺ ἐργάσῃ' εὐρήσεις, γὰρ χάριν ἐν τοῖς μέλλουσι 
μετανοεῖν, aol πεισθήσονταί σου τοῖς ῥήμασιν. ἐγὼ γὰρ μετὰ σοῦ 
ἔσομαι xol ἀναγκάσω αὐτοὺς πεισθῆναί σοι, 


«ἄέγω αὐτῷ Kis, αἱ ἐντολαὶ αὗται μεγάμαι xol παλαὶ καὶ ἔνδο- 
ξοέ εἶσι καὶ δυνάμεναι" εὐφρᾶναι μαρδίαν à ἄν. θρώπου n τοῦ δυνάμένου ποιῆ- 
σαι ταύτας, Οὖκ οἶδα δὲ ei δύνανται αἱ ἐντολαὶ αὗται ὑπὸ ἀνθρώπου 
φυλαγθῆναι, διότι σκληραί εἶσι λίαν. “Αποκριθεὶς λέγει μου ᾿Εὰν σὺ 
σεαυτῷ προσθῇς ὅτι δύνανται φυλαιθῆναι, εὐχόπως αὐτὰς φυλάξεις, 
καὶ οὖν ἔσονται σμληραί’ ἐὰν δὲ ἐπὶ τὴν Ἀαρδίαν Gov ἤδη ἀνέβη" μὴ 
δύνασθαι αὐτὰς ὑπὸ ;ἀνθρώπου φυλαιθῆναι, οὗ φυλάδεις αὐτάς, Νῦν 
δέ σοι λέγω, ἐὰν ταύτας μὴ φυλάξ]ς , ἀλλὰ παρενθυμηθῇς, οὐχ fire 
σωτηρίαν, οὔτε τὰ τέκνα σου οὔτε ὁ οὗκός, σου, ἐπεὶ ἤδη, σεαυτῷ κέ- 
πρικας τοῦ μὴ δύνασθαι τὰς ἐντολὰς ταύτας ὑπὸ ἀνθρώπου φυλαι- 
Φῆναι, 

A 

IV. Καὶ ταῦτά µοι λίαν ὀργίλως ἐλάλησεν, ὥστε μὲ συγχυθῆναι 
καὶ Mov αὐτὸν φοβηθῆναι: ἢ μορφὴ γὰρ αὐτοῦ ἠλλοιώθη, ὥστε μὴ 
δύνασθαι ἄνθρωπον ὑπενεγκεῖν τὴν. ὀργὴν αὐτοῦὰ .. . σὺ αυνέκλείσας 
φῶς ποὺ ἐχώρισαρ" τὸ σκότος Om. ἀλλήλων, ἐθεμελίωσας τὴν γῆν xol 
ἔπτισας παρποὺς παντοδαπούς, ἥλιον, σελήνην, ἀστέρων ἐναρμόνιον 
πίνησιν, ζῶα πτερωτά, τετρόποδα, ἑρπετά, ἔνυδρα, ἄγριά τε καὶ τὰ 
τούτοις πάραπλησιάζοντα, καὶ τούτων ἁπάντων ἔκτισεὶ δεσπότην τὸν 


Cap. HI. 1) apogr. φησὶ, Cap. IV. 1) h. 1. aliquid. deest. 
2) apogr. θύγαμαι. 2) apogr. ἐχώρησας. 
3) ἀγέβη: sic apogr. ὃ) corrige ἔκτισας. 


602 HERMAE PASTOR. 


ὄνθρωπον. Ιδὼν δέ µε τεταραγµένον ὕλον καὶ συγκεχυμένον ἤρδατό 
μοι ἐπιεμνέστερον λαλεῖν, Καὶ λέγει "Aqonv, ἀσύνετε καὶ δίψυ]ος, οὐ 
νοεῖς τὴν δόξαν τοῦ 9εοῦ, πῶς μεγάλη, ἐστὶ d ἰσχυρὰ not θωυμαστή, 
ὅτι ἔντισε τὸν μόσμον ἕνεμα τοῦ ἀνθρώπου καὶ πᾶσαν τὴν ατίσιν αὐτοῦ 
ὑπέταδε τῷ ἀνδρώπῳ, παὶ τὴν ἐξουσίαν πᾶσαν ἔδωκεν αὐτῷ τοῦ κατᾶ- 
πυριεύειν τῶν ὑπὸ τὸν οὐρανὸν πάντων; Ei οὖν, φήσίν, ὁ ὄνθρωπος 
πύριός ἐδτι τῶν Ἀπισμάτων τοῦ Θεοῦ καὶ πάντων πατακυριεύεν , οὐ 
δύναται παὶ τούτων τῶν ἐντολῶν πατωπυριεῦσαι; Αύναται, got, 
πόντων καὶ, πωσῶν τῶν ἐντολῶν τούτων παταπυριεῦσαν ó ἄνθρωπος 
ἔχων τὸν κύριον ἐν τῇ καρδία αὐτοῦ. Οἱ δὲ ἐπὶ τοῖς χείλεσιν ἔχοντες 
τὸν πύριον, τήν δὲ καρδίαν αὐτῶν πεπωρωµένην, ποὺ μαρὰν ἴ ὄντες 
ἀπὸ τοῦ Δεοῦ, ἐπείνοις of ἐντολαὶ αὗται σαληραί εἶσι καὶ δύσβατοι. 
θέσθε οὖν ἡὐμεῖρ οὗ πενοὶ καὶ ἐλαφροὶ ὄντες ἐν τῇ πίστει, τὸν Μύριον 
ὑμῶν elg τὴν καρδίαν, καὶ Ἰνώσεσθε ón οὐδέν ἐστιν εὐποπώτερον. τῶν 
ἐντολῶν τούτων οὔτε γλυνύτερον οὔτε ἡμερώτερον. Ἐπιστράφητε ὑμεῖς 
οἱ [v] ταῖς ἐντολαῖς πορεύομενοι τοῦ διαβόλου, ταῖς δυσκόλοις» xol 
mixQoic xol &ygunoic" ἀσελγίαις, καὶ μὴ φοβηθῆτε τὸν διάβολο», ὅτι 
ἐν αὐτῷ δύναμις οὖκ ἔδτιν καθ’ ὑμῶν ἐγὼ γὰρ t ἔσομαι μεθ’ ὑμῶν 
ὐ ἄγγελος τῆς μετανοίας [ó κ]ατακυριύων αὐτοῦ. Ὁ διάβολος μόνον 
φόβον i ἔχει, ὁ δὲ φόβος, αὐτοῦ τόνον οὖκ ἔχει μὴ φοβηθῆτε οὖν 
αὐτὸν καὶ φεύδεται ἐφ᾽ ὑμῶν, 


V.  έγω αὐτῷ Κύριε [ἄκ]ουσόν μου ὀλίγων ῥημάτων. “έγε, 
gustu, ὃ βούλειὸ Ὅ μὲν ἄνθρωπος, gui, πύριε, πρό θυμός ἐστι τὰς 
ἐντολὰς τοῦ δεοῦ φυλάσσειν, xol οὐδείς ἐστιν ὁ μὴ αἰτούμενος παρὰ 
τοῦ a[vofov. tv]o μὴ” δυνομωθῇ ἐν ταῖς ἐντολαῖς αὐτοῦ xol ὑποταγῇ 
αὐταῖς ' ἆλλ᾽ ὃ διάβολος σκληρός ἐστι καὶ καταδυναστεύει αὐτῶν. OU 
δύναται, φήσί, παταδυναστεύευ τῶν δούλων’ τοῦ θεοῦ τῶν ἐξ ὅλης 
καρδίας ᾽πιζόντων iv αὐτόν. 4ύναται ὁ διάβολος ἀντιπαλαῖσαι ' 
παταπαλαῖσαι δὲ ob δύναται. ᾿Εὰν οὖν ἀντισταθῆτε αὐτῷ, νωηθεὶς 
φεύξεται ep ὑμῶν Ἠατῃοχυμμένος. “Όσοι δὲ, guotv , ἀπόκενοί εὐσε, 
φοβοῦνται τὸν διάβολον. ὡς δύναμιν ἔχοντα, Ὅταν ὁ ὄνθρωπος ηερά- 
μια ἑκανώτατα Ἰεμίσῃ οἴνου παλοῦ, xol iv τοῖς πδραμέοις ἐπείνοις ὀλίγα 
ἀπόκενα ᾖ, ἔριεται ἐπὶ τὰ περάμια xod οὐ κατανοεῖ τὰ πλήρη ᾽ οἷδε 
γὰρ ὅτι π]ήρη eli" πατανοεῖ δὲ τὰ ἀπόκενα, φοβούμενος μήποτε ὤξι- 
σαν ᾿ uq γὰρ τὰ ἀπόπενα περάµια͵ ὀξίζουσι aol ἀπόλλυται ἡ ἡδονὴ 
τοῦ oivov, Οὕτω xol ὁ διάβολος ἔρχεται ἐπὶ πάντας τοὺς δούλους 
τοῦ Ot0U ἐππειράζων. αὐτούς. "Ὅσοι οὖν πλήρεις εἰσὶν ἐν τῇ πίστει, 
ἀνθεστήνασιν αὐτῷ ἰσχυρῶς, πάκεῖνος ;ἀποχωρεῖ ἀπ) αὐτῶν μὴ ἔχων 
τόπον ποῦ εἰσένθοι Ἔθρχεται οὖν τότε πρὸς τοὺς ἀποκένους, παὶ 
ἔχων τόπον εἰσπορεύεται eic αὐτούς, καὶ ὃ δὲ βούλεται ἐν αὐτοῖς ἔργα- 
ζεται, καὶ γίνονται αὐτῷ ὑπόδουλοι, 


4) apogr. ἄφρων, o super « posito, iam βούλῃ (cum ed. pr) .sed βούλει 
item infra θίψυχος, € super ος nolato. solvere consentaneum est, Item infra Sim. 


ϐ) [ἐν] deest in apogr. 8, 2. 9 scribitur pro. £A&. 

6) apogr. δυσχαολίαις. 2) μὴ etiam h. l. delendum. 

1) apogr. ἀγριχίαις, 3) codex πλήρεις per compendium 
t hoc loco incipit cod. Lips. fol. 1. scriptum habet. 

8) μὴ delendum videtur. 1ἐνδυναμ.ῖ 4) εἰσέλθοι: ia codex, quamquam 


Cap. V. 1) in codice est Bob, quod non videri polest εἰσέλθη correctum esse. 


"MANDATUM XIII, 4— 6. SIMILITUDO |. 603 


VL "Eyó δὲ ὑμῖν Myo, ó ὄγγελος τῆς µετανθίας᾽ μὴ φοβηθῆτε 
τὸν διάβολον᾽ ἀπεστάλην γάρ, φησί, μεθ) ὑμῶν εἶναι τῶν μετανοούν- 
των ἐξ ὕλής Ἀαρδίας αὐτῶν Ao ἰσχυβοποιῆσαι αὐτοὺς iv τῇ πίστει. 
Πιοτεύσατε οὖν τῷ 9e ὑμεῖς οἱ διὰ τὰς, ἁμαρτίας ὑμῶν ἀπεγνωκότες 
τὴν ζωὴν ὑμῶν ol προστιθέντες ἁμαρτίας', καὶ παταβαρύνοντες τὴν 
ζωήν ὑμῶν, ὅτι ἐὰν ἐπιότραφῆτε πρὸς τὸν κύριον. ἐξ ὅλης ἱτῆς Δαρδίας 
ὑμῶν aol ἐργάσησθε vivo διναιοσύνην τὰς λουπὰς ἡμέρας 3 τῆς ζωῆς 
ὑμῶν παὶ δουλεύσητε αὐτῷ nort τὸ θέλημα αὐτοῦ, πονήδει ἴασιν τοῖς 
προτέροιὀ. ὑμῶν ἁμαρτήμασι, καὶ ἕξετε δύναμιν τοῦ πατακυριεῦσαι τῶν 
ἔργων τοῦ διαβόλου’ τὴν δὲ ἀπειλὴν τοῦ διαβόλου ὕλως μὴ φοβηθῆτε' 
ἄτονὸρ γάρ ἐστιν ὥσπερ νεκροῦ νεῦρα. ᾿4νούσατε ουν µου, καὶ φοβή- 
ete τὸν πάντα δυνάµενον, σώσαι xol ἀπολέσαι, xol τηρεῖτε τὰς ἐντό- 
λὰς ταύτάς, nol ζήσεσθε τῷ OQ. Ayo αὐτῷ Κύρε, νῦν ἔνεδυνα- 
μώθὴν ἐν πᾶσν τοῖς δινανώμασι τοῦ πυρίου, ὕτι σὺ μετ ἐμοῦ εἷι καὶ 
οἶδὰ ὅτι δυγκόψεις τὴν δύναμιν τοῦ διαβόλου πᾶσαν, xol ἡμεῖς αὐτοῦ 
πατωκυριεύσόμεν sol πατισχύσομεν πάντων τῶν ἔργων αὐτοῦ. «Καὶ 
dito, X0QUE, δύνασθαι μὲν” τὰς ἐντολὰς ταύτας, ὃς ἐφτέταλσαι, τοῦ 
Μυρίου ἐνδυναμοῦντος φυλάξαι. Φυλάξεις, φησίν, ἐὰν ἡ καρδία όου 
παθαρὰ γένηται πρὸς κύριον’ gno πάντες δὲ φυλάξουσιν ὅσοι ἂν καθα- 
ρἰσῶσιν ἑαυτῶν τὰς παρδίας à ἀπὸ τῶν µαταίων ἐπιθυμιῶν τοῦ αἰῶνος 
τούῖδυ, xol ζήόονῖὰι τῷ eg. 


ILAPABOAAI AX EAAAHZE MET EMOT. 


éye μοι Offers, φησίν, ὅτι ἐπὶ ξένης πατουνεῖτε ὑμεῖς οὗ δοῦλον 
τοῦ βεοῦ' q^ γὰρ πόλις ὑμῶν μακράν ἐστιν ἀπὸ τῆς πόλεως ταύτης ' 
x οὖν οἴδατε, φησί, viv πόλιν ὑμῶν ἐν ᾗ µέλλετε πατοιμεῖν, vi ὧδε 
ὑμεῖς ἑτοιμάζετε ἀγροὺς xol παρατάξεις πολυτελεῖς ol οἰνοδομὰς xol 
οὐνήματα μάταια; Ταῦτα οὖν ó ἑτουμάζων" εἰς ταύτην τὴν πόλιν οὗ 
δύναται ἐπανακάμψαι εἰς τὴν ἰδίαν πόλιν. "Aggov xol δίψυχε καὶ 
ταλαίπωρε ὄνθρῶπε, οὐ νοεῖς Oni ταῦτα πάντα ἀλλότριά ἐστι, ne ὑπ] 
ἐξουσίαν ἑτέρου eliv ; ; . Egsi γὰρ ὁ πύριος τῆς πόλεως ταύτης Οὐ 
$40 ES Ματοιμεῖν ες τὴν πόλιν µου, ἀλλ’ ἔξελθε ἐ ἐν τῆς πόλεως ταύ- 
της, ὅτι τοῖς νόµοις µου οὐ Ἰφᾶσαι. Σὺ οὖν ἔχων ἀγροὺς παὶ οὗκή- 
6s iod ἕνέρας πράξεις πολλάς, ἐκβαλλόμενος” ὑπ] αὐτοῦ τί πουήσεις 
σου τὸν ἀγρὸν καὶ τὴν. οὔψαν παὶ τὰ λοιπὰ ὅσα ἠτοίμασας, σεαυτῷ ; 
ΐγει 1ά9 σοι διναίῶς ó πύριος τῆς χώρας ταύτης "H τοῖς νόµοις μου 
χρώ, 5 ἐνχώρει ἐν τῆς χώρας μου, E οὖν τί μέλλεις πονεῖν, Ec 
νόμον i ἐν τῇ σῇ nón, ἕνεκεν τῶν ἀγρῶν σου wol τῆς λοιπῆς ὑπάρ- 
ἔεως; Τὸν νόμον' Gov πάντως ἀπαρνήσῃ, καὶ πορεύσῃ τῷ νόµῳ τῆς 


Cap. VL 1) ἁμαρτίας: ita codex, 2) ita in cod. est, non ut ed. pr. 
non (ut ed. pr.) ἁμαρτίαις. notat ἠτοιμάζωγ. Simillimo modo ε in 
2) uiv: corrigendum esse µε, iam eadem pagina saepius legitur. 
editor pr. suspicatus est. 3) cod. ἐκβαλόμεγος, 


4) cod. (εἰ ed. pr.) τῶ yóuo , Sed 
Sim, L 1) cod. of. | iam prima manu correctum est Τόν γόμογ. 


604 HERMAE PASTOR. 


πόλεως ταύτης, ῬἈλέπε μὴ ἀσύμφορόν ἐστιν ἀπαρνῆσαι τὸν vógov 
Gov' ἐὰν ydo ἐπαναμάμφαι, δελήσῃς εἰς τὴν πόλιν Gov, οὗ μὴ παρα- 
δεχθήσῃ, ὅτι ἀπηρνήσω τὸν νόμον τῆς πὀλεώς σου, xol ἐκκλεισθήσῃ 
ἀπ᾿ αὐτῆς. Βλέπε οὖν σύ’ * ὡς ἐπὶ ξένης πατονιῶν m» πλέον ἑτοί- 
poft σεαυτῷ e μὴ τὴν αὐτάρνειαν τὴν ἀρκετήν σος, καὶ ἔτοιμος yivov, 
ἵνα, ὕταν Doy ό δεσπότης τῆς πόλεως ταύτης ἐκβαλεῖν σε ἀντιπαξά- 
μενον͵ τῷ νόµῳ . αὐτοῦ, ἐξέλδῃς x τῆς πύλεως αὐτοῦ, xol ἀπέλθης ἐν 
τῇ met Gov dol τῷ σῷ νόμῳ χρήση ἀνυβρίστως xol ἀγαλλιωμένως." 

Βλέπετε οὖν ἡμεῖς οὗ δουλεύοντες τῷ κυρίω καὶ .ἔχοντες αὐτὸν εἰς 
τὴν καρδίαν" ἐργάζεσθε τὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ μνημονεύοντες τῶν ἐντολῶν 
αὐτοῦ aol, τῶν ἐπαγγελιῶν ὧν ἐπηγγείλατο, so πιστεύσυε αὐτῷ τι 
πουῄσει αὐτάς, ἐὰν wf ἐντολαὶ αὐτοῦ φυλαχθῶσιν' ἀντὶ yov οὖν 
ἀγορώζετε ψυχᾶς θλιῤομένας, παθά τις δυνατός ἐστι, ποὺ χήρας nol 
ὀρφανοὺς ἐπισχέπτεσθε καὶ μὴ παραβλέπετε αὐτούς, xol τὸν πλοῦτον 
ὑμῶν xol τὰς παρατάξεις πάσας εἰς τοιούτους ἀγροὺς παὶ oni δᾳ- 
πανᾶτε, üc ἐλάβετε παρὰ τοῦ θεοῦ" sig τοῦτο jo ἐπλούτισεν v, υμᾶς ó 
δεσπότης, ἵνα ταύτας τὰς διαπονίας τελέσητε αὐτῷ ' πολὺ βέλτιόν ἐστι 
τοιούτους ἀγροὺς ἀγοράξειν παν πτήµατα E olyovg , οὓς εὐρήσεις ἐν 
τι πόλει , Gov, üroy" imiqui6qs eic αὐτήν. Av 3 πολυτέλεια παλ] 
xol fied, λύπην wi ἔχουσα μηδὲ φόβο», ἔχουσα δὲ χαράν, Τὴν οὖν 
πολυτέλειαν τῶν ἐθνινῶν wr πράσσετε᾽ ἀσύμφορον γάρ ἐστιν ἡμῖν 
τοῖς δούλοις τοῦ Θεοῦ" τὴν δὲ ἰδίαν πολυτέλειαν πράσσετε, ἐν q δύ- 
νασθε χαρῆναι καὶ μή παρυχαράσσετε, μηδὲ τοῦ ἀλλοτρίου ἄψησθε 
μηδὲ ἐπυθυμεῖτε αὐτοῦ :πονηρὸν γάρ ἐστιν ἀλλοτρίων ἐπιθυμεῖν, Τὸ 
δὲ σὸν ἔργον ἐργώζου, καὶ σωθήσῃ. 


ΑΡΧΗ AAAHE IIAPABOAHZ 


Περιπωτοῦντός µου εἰς τὸν &yobv sel "απανοοῦντος πτελέαν xol 
ἄμπελον, καὶ διαλρίνοντος περὶ αὐτῶν μαὶ τῶν παρπῶν αὐτῶν, gove- 
ροῦταί μοι ὁ ποιμὴν καὶ λέγει Τί σὺ iv ἑαυτῷ ζητεῖς περὶ τῆς 
πτελέας καὶ τῆς ἀμπέλου, ; Συζητώ, φημί, ὔτι εὐπρεπέσταταί εἶσιν 
ἀλλήλαις Ταῦτα τὰ δύο δένδρα, φησίν, εἰς τύπον πεῖνται τοῖς δούλοι 
τοῦ $500. "Ἠθελον, qul, γνῶναι τὸν τύπον τῶν δένδρων τούτων ὧν 
Myus. Βλέπεις, oot, τὴν πτελέαν καὶ τὴν ἄμπελον; Ῥλέπω, φημί, 
101, ü ἄμπελος, φησίν, αὕτη, παρπὸν φέρει, ἡ δὲ πτελέω ξύλον 
ἄχαρπόν ἐστιν: AM ἡ ἄμπελος αὕτη ἐὰν μὴ ἀναβῇ ἐπὶ τὴν πτελέαν, 
οὐ δύναται παρποφορῆσαι πολὺ ἐρριμμένη χαμαί, καὶ ὃν φέρει παρπόν, 
σεόηπότα φέρει μὴ πρεμαμένη ἐπὶ τῆς πτελέας᾽ Όταν οὖν ἐπιρριφῇ ἡ 
ἄμπελος ἐπὶ τὴν πτε]έαν, wol παρ ἑαυτῆς φέρει παρπὸν καὶ παρὰ τῆς 
πτελέας. Ελέπεις οὖν ὅτι καὶ ἡ πτελέα olv Μαρπὸν δίδωσιῳ, οὖκ 
ἐλάσσονα τῆς ἀμπέλου, μᾶλλον δὲ καὶ πλείονα, ὅτι, φησίν, o ἄμπελος 


5) sic legendum, non ut ed. pr. habet T) ὅταν bis ; scriptum est exeunte 
oUy' OU ὡς. versu e( ineunte. 
6) ἀγαλλιωμένως: ita in cod, per 8) non salis apparet utrum 22d» an 


compendium scriptum est, non uted. pr. ἐθγικῶν scriptum sit; sed tamen pro- 
habet ἀγαλλιώμεγος. babilius ἐθνικῶν est. 


SIMILITUDO I. 1i. m. 605 
πρεμαμένη ἐπὶ τὴν πτελέων τὸν παρπὸν͵ πολὺν καὶ παλὸν δίδωσι», ἔρρηι- 
μένη δὲ: χαμαὶ σαπρὸν eL ὀλίγον φέρει. Αὕτη οὖν ἡ παραβολή elc 
τοὺς δούλους τοῦ δεοῦ πεῖται, sig πτωιὸν xol πλούσιον. Is, φημί, 
πύριε, γνώρισόν μοι. "duovs, guatv * ὁ μὲν πλούσιος ἔχει χρήματα 
mold: τὰ δὲ πρὸς τὸν πύριον πτωμεύει περισπώμενος περὶ τὸν πλοῦτον 
αὐτοῦ, καὶ λίαν pup ἔχει τὴν ἐξομολόγησιν καὶ τὴν ἔντευξιν πρὸς 
τὸν πύριον, καὶ iv ἔχει, μικρὰν xol βληχρὰν' ael ἀνθρώπου" μὴ 
ἔχουσαν δύναμιν. Ὅταν οὖν ἀναπλῇ ὁ πλούσιος ἐπὶ τὸν πένητα xal 
χορηγήσῃ αὐτῷ τὰ δέοντα, πιστεύων. ῦτι ὃ ἐργάσεται εἷς τὸν πένητα 
δυνήσεται τὸν μισθὸν εὑρεῖν παρὰ τῷ 9εῷ, ὅτι ὁ πένης πλούσιός, ἐστιν 
ἐν τῇ ἐντεύξει καὶ τῇ ἐξομολογήσει, nol δύναμιν μεγάλην à ἔχει ἡ ἔντευξις 
αὐτοῦ παρὰ τῷ θεῷ" ἐπιχορηγεῖ, οὖν ὃ πλούσιος τῷ πένητι πάντα 
ἀδιστώντως” ó πένης δὲ ἐπιχορηγούμενος ὑπὸ τοῦ π]ουσίου ἐντυγιάνει 
αὐτῷ τῷ θεῷ εὐχαριστῶν' περὶ τοῦ διδόντος αὐτῷ' κἀκεῖνος ἔτι ἐπι- 
σπουδάζει, περὶ τοῦ πένητορ, ἵνα ἀδιάλειπτος γένηται ἐν τῇ ζωῇ αὐτοῦ” 

olds γὰρ ὅτι ἡ ἔντευξις τοῦ πένητος προσδεκτή ἐστι καὶ π]ουσία LI 
τὸν θεόν. "Αμϕύτεροι οὖν τὸ ἔργον τελοῦσιν' ó μὲν πένης ἐργάξεται 
τὴν ἔντευξων ἐν ᾗ πλουτεῖ» ἣν Ἔλαβεν ἀπὸ τοῦ wwolov' ταύτην émo- 
δίδωσι τῷ πυρίῳ τῷ ἐπιχορηγοῦντι αὐτῷ ' καὶ o πλούσιος ὡᾠσαύτως Tov 

πλοῦτον ὃν ἔλαβεν΄ ἀπὸ τοῦ πυρίου ἀδιστάνπως παρέῄει τῷ πένητι, παὶ 
τοῦτο ἔργον μέγα ἐστὶ 2 δεκτὸν παρὰ τῷ 9:8, ὅτι cvviun? ἐπὶ τῷ 
πλούτῳ αὐτοῦ, καὶ εἰργάσατο εἷς τὸν πένητω L τῶν δωρηµάτων τοῦ 
Ἀυρίου, xol ἐτέλεσε τὴν θιακονίαν τοῦ πυρίου ὀφθῶς. Παρὰ τοῖς 
ἀνθρώποις οὖν ἡ πτελέα δοκεῖ παρπὸν μὴ φέρει», καὶ οὖν οἴδασιν. 
οὐδὲ νοοῦσιν ὅτι ἐὰν ἀβρογία Ἰένηται, 9 πτελέα ὕδωρ ἔχουσα τρέφει 
τὴν ἄμπελον, καὶ ἡ ἄμπελος ἁδιάλειπτον ἔχουσα ὕδωρ διπλοῦν τὸν 
παρπὸν δίδωσι, παὶ ὑπὲρ ἑαυτῆς καὶ ὑπὲρ τῆς πτελέας, Οὕτω καὶ οἱ 
πένητες ἐντυγχάνοντες πρὸς τὸν πύριον ὑπὲρ τῶν πλουσίων πλήροφο- 
gos; - τὸν πλοῦτον αὐτῶν, xol πάλιν οἱ πλούσιοι χορηγοῦντες τοῖς 
πένησι τὰ δέοντα πληροφοροῦοι τὰς ψυχὰς αὐτῶν. 1ἤνανται οὖν 
ἀμφότερον πουνωνοὶ, τοῦ ἔργου τοῦ διπαίου. Toro οὖν ὁ ποιῶν οὐκ 
ἐγκαταλειφθήσεται à ὀπὺ τοῦ 0:00, eu ἔσταν ἐπιγεγραμμένος εἰς τὰς 
βίβλους τῶν ζώντων. Ἰακάριοι of ἔχοντες καὶ συνιέντες ὅτι παρὰ 
τοῦ κυρίου πλουτίξονται, 


|. APXH AAAHZ IIAPABOAHZ, 
Ἔδειξέ, got δένδρα πο]λὰ μὴ ἔχοντο φύλλα, ἀλλ᾽ ὡσεὶ ξηρὰ ἐδόκει 


μοι εἶναι Όμοια γὰρ ἦν πάντα, Kol λέγει µοι Ἀλέπεις τὰ δένδρα 


Sim. II. 1) cod. βλιχρὴν. - 

ο 2) sic cod. Fortasse ex ανω (αὖσα, 
ατου, ανω etc. compendia usitatissima 
vocis ανθρωπος eic. sunt) corruptum. 

3) ita. codex. 

4) ità omnino codex habet, ων per 
compendium expresso. Ed. pr. (καὶ) 
εὐχαριστεῖ. 


5) omnino z0y.per compendium seri- 
pium in cod. est. Ed. pr. [1]o». 

6) συνῆκεν: ita in cod. est, non 
συνήει, quod quum χεν parum appareat, 
satis ex. spatio inter ἤ (nola etiam cir- 
cumflexum, non acutum) et ἐπὶ intellegitur. 

7) omnino sie in cod. scriptum est. 
Miro modo in ed. pr. pag. 111. συιόγ- 
τες ex eod. affertur. 


006 HERMAE PASTOR. 


ταῦτα; Βλέπω, onu , πύριξ; ὔμοια ὄντα καὶ ξηρά. ᾽Αποχριθείς uot 
λέγει Ταῦτα τὰ δένδρα à βλέπεις οἱ πατοννοῦντες εἰσὶν i τῷ alvi 
τούτῳ, Zi τί οὖν, φημί, κύριε, ὡσεὶ ξηρά εἶσι xol Όμοια; "On, 

φησί, οὔτε of δίκαιον φαίνονται οὔτε of ἁμαρτωλοὶ ἐν τῷ alvi τούτῳ, 
ἀλλ’ ὕμοιοί εἶσιν à γάρ αἰὼν οὗτος τοῖς δμναίοις χξιμών ἐστι, xol 
οὐ φαίνονταν μετὰ τῶν ἁμαρτωλῶν πατοινοῦντες. Ὥσπερ γὰρ ἐν τῷ 
χειμῶνι τὰ δένδρα ἀποβεβληκότα τὰ φύλλα ὕμοιά εἶσι, xol οὐ φαίνον. 
ται τὰ ξηρὰ, noit slow 5 τὰ ζῶντα, οὕτως iv τῷ, αἰῶνι τούτῳ οὐ 
φαίνονται οὔτε οἱ δίκαιον οὔτε of. ἁμαρτωλοί, ἀλλὰ πάντες ὕμοιοί elem. 


APXH AA4AHZX IIAPABOABH A. 


᾿Ἔδειξέ µοι πάλιν δένδρα πολλά, à μὲν βλαστῶντα, & δὲ ξηρά, 
sol λέγει μοι Βλέπεις, φησί, τὰ δένδύα ταῦτα ; Βλέπω, φημέ, κύριε, 
τὰ μὲν βλαστῶντα, τὰ δὲ ξηρά. Ταὔτα, φησί, τὰ δένδρα. τὰ βλαστῶντα 
of δίναιοί elow ο, μέλλοντες, πατουκεῖν εἰς τὸν αἰῶνα τὸν ἐργόμενον' 
ó γὰρ αἰὼν ó ἐφχόμενος θρόνος! ded τοῖς δικαίου, τοῖς δὲ ἁμαρτωλο]ς 
χειμῶν. Ὅταν οὖν ἐπιλάμψῃ τὸ ἔλεος τοῦ πυρίου, τότε φανερωθή- 
σονται οὗ δουλεύοντες τῷ 9εῷ,. xol πάντες φανερωθήσοντα!" ὥσπερ 
γὰρ τῷ θΘέρει ἑνὸς ἑκάστου δένδρου. of Ψαρποὶ φανεροῦνται xol ἔπι- 
Ἰινώσκονται ποταποί εἶσιν, οὕτω καὶ τῶν δικαίων οὗ ΦΑρποὶ φανεροὶ 
ἔσονταν καὶ γνωσθήσονται πάντες οὗ εὐθαλεῖς ὄντες" ἐν το αἰῶνι 
ἐκείνω. Τὰ δὲ ἔθνη καὶ of ἁμαρτωλοί, ἃ εἶδες τὰ δένδρα τὰ ξηρά᾿ 
τοιοῦτον εὐρεθήσονται, ξηροὶ xol. ἄπαρπου, ἐν ἐπείνρ τῷ αἰῶνι, καὶ 
ὡς ξύλα καταπαυθήσονται, μαὶ φανεροὶ ἔσο[ωται]ν ἵ ὅτι D πρᾶξις αὐτῶν 
πονηρὰ yéyovev ἐν τῇ ξωῇ αὐτῶν" of piv γὰρ. ἁμαρτωλοὶ παυθήσονται, 
ὅτι ἥμαρτον καὶ οὐ μετενόῃσαν᾿ τὰ δὲ ἔθνη παυθήσο[νται], ὅτι οὖκ 
ἔγνωσαν τὸν Μτίόαντα αὐτούς. Σὺ οὖν Ἀαρποφόρησον, ἵνα ἐν τῷ θέρει 
ἐνεύνρ Ἰνωσθῇ σου ὁ παρπός. Απένυ δὲ ἀπὸ τῶν moy πράξεων 
παὶ οὐ[δέποτε] οὐδὲν διαµάρτῃς' oi γὰρ τὰ πολλὰ πράσσοντες πολλὰ 
καὶ ἁμαρτάνουσι, περισπώμενοι περὶ τὰρ πράξεις αὐτῶν καὶ μηδὲν δου- 
λεύοντες τῷ πυρίρ ἑαυτῶν], Πῶς οὖν, φησίν, ó τοιοῦτος θύναταί τι 
αὐῄσωσθαι παρὰ, τοῦ πυρίου καὶ Aefeiv , μὴ, δουλεύων τῷ πυρίῳ; οἱ 
δουλεύοντες αὐτῷ, ἐπεῖνοι λήψονται τὰ αἰτήματα αὐτῶν, of δὲ μὴ 
δουλεύοντες, τῷ πυρίῳ, ἐκεῖνοι οὐδὲν μήψονται, "Eày δὲ μίαν τις 
πρᾶξιν ἐργάσῃται, δύναται 3o) τῷ Ἠυρίῳ δουλεῦσαι' οὐ γὰρ. διαφθα- 
ρῄσεται, q διόνοια αὐτοῦ ἀπὸ τοῦ. κυρίου, ἀλλὰ δουλεύσει αὐτῷ ἔχων 
τὴν διάνοιαν αὐτοῦ seda. Too οὖν ἐὰν πουῄσῃς, δύνασαι Λαρ- 
ποφρρῆσαι εἷς τὸν αὐῶνα τὸν ἐρίόμενον᾿ xol ὃς ὧν ταῦτα ποιήσῃ, καρ- 
ποφορήσει. 


APXH AAAHZ IH APABOAHZ. 


Ί. Νηστεύων od παθήµενος ε εἰς ὅρορ τι παὶ εὐχαριστῶν τῷ 
κυρίῷ περὶ τούτων ὧν ἐποίησε μετ ἐμοῦ, βλέπω τὸν ποιμένα παραμα- 





Sim. IV. 1) θρόνος sic in cod. Iam 3) Uncis inelusa hoc loco nec raro 
ed. pr. notat esse Φέρος corrigendum. ^ alibi a tineis consumpta sunt. 

2) of εὐθαλεῖς ὄντες: haecin cod, ' 
bis seripta sunt. 


SIMILITUDO HI. IV. V, 1. . $07 


θημενόν μοι ποὺ λέγοντα͵ Τί ὀρθρινὸς ὧδε ἐμήλυθαρ; "On, gu, κύριε, 
στατίωνα Ep. Ti, φησίν, iori στατίων; ὙΝηστεύω, gpl, agit. Νη- 
στεία δέ, φησί, τί ἐστιν αὕτη, ἣν νηστεύετε; Ὡς εἰώθειν, φημί, κύριε, 
οὕτω νηστεύω. Qiu οἴδατε, «φησί, νηστεύει». τῷ πυρίῳ, οὐδέ ἔστιν' 
ἡ νῄστείά αὕτη H ἀνωφελὴς ἣν νηστεύετε αὐτῷ. ' Zhi τί, gut, κύριε, 
τοῦτο Mya; 4έγω σου φησίν, ὅτι οὖν ἔστιν αὕτη νηστεία, ἣν, δοκεῖτε 
νηστεύειν᾿ ἀλλ᾽ ἐγώ σε διδάξω 1 ἐστι νήστεία Oei] παὶ πλήρης, τῷ 
πυρίῳ. ”4πουε, φησίν, - 'O δεὺς οὐ βούλεται τοιαύτην νηστείαν ματαίαν" 
οὕτω ydo νηστεύων τῷ Oc) οὐδὲν ἐργάσῃ τῇ δικαιοσύνη νήστευσον 
δὲ τῷ θεῷ νηστείαν᾿ τοιαύτην μηδὲν πονηρεύσῃ ἐν τῇ ζωῇ σου, xo 
δούλευσον. τῷ «vgl ἐν παθαρᾷ παρθίᾳ᾿ τήρησον τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ 
πορευόµενος ἐν τοῖς προστάγµασιν αὐτοῦ, xol μηδεμία ἐπιδυμία πονηρὰ 
ἀναβήτω ἐν τῇ Μαρδίᾳ Gov πίστευσον δὲ τῷ θεῷ, καὶ ἐὰν ταῦτα 
ἐργόσῃ καὶ φοβηθῇς αὐτὸν ναὶ ἐγκρανεύσῃ πο παντὸς πονηροῦ πρά- 
Ύματος, ζήσῃ τῷ Os) καὶ ταῦτα ἐὰν ' ἐργάσῃ, µεγόλην νηστείαν mortis 
καὶ δεκτὴν τῷ θεῷ. 


Π. "4xove τὴν παραβολήν ἣν µέλλω σοι λέγειν ἀνήπουσαν τῇ 
νηστείᾳ.. Ely τις ἀγρὸν' καὶ δούλους πολλούς, καὶ µέρος τι τοῦ 
ἀγροῦ ἐφύτευσεν ἀμπελῶνα, καὶ ἐκλεξάμενος δοῦλόν TW πιστὺν xol 
εὐάρεστον ἔντιμον, προσεκαλέσατο αὐτὸν καὶ λέγει αὐτῷ Aes τὸν 
ἀμπελῶνα τοῦτον ὃν ἐφύτευσα, παὶ χαράκωσον αὐτὸν ἕως ἔρχομαν' καὶ 
ἕτερον δὲ μὴ πονῄσῃς τῷ ἀμπελῶνν, καὶ ταύτην μου τὴν ἐντολὴν 
φύλαξον, sol ἐλεύθερος ἔσῃ παρ ἐμοί. Ἔξῆλθε δὲ ὁ δεσπότης τοῦ 
δούλου εἰς τὴν ἀποδημίων, Ἔδελθόντος δὲ αὐτοῦ ἔλαβεν ὁ δοῦλος 
xot ἐχαράκωσε τὸν ἀμπελῶνα, καὶ τελέσας τήν χαρώνωσιν τοῦ ἀμπελῶνος 
εἶδε τὸν ἀμπελῶνα βοτανῶν πλήρη ὄντα. Ἐν ἑαυτῷ οὖν ἐλογίσατο 
λέγων Τωύτην τὴν ἔντολην τοῦ πυρίου τετέλεκα * σκάψω λοιπὸν τὸν 
ἀμπελῶνα τοῦτον, ol ἔσται εὐπρεπέστερος ἐσπαμμένος, καὶ βοτάνας 
μὴ ἔων δώσει παρπὸν πλείονα, μὴ, πνιγόμενος ὑπὸ τῶν βοτανῶν. 
-4αβὼν ἔόκαψε τὸν ἀμπελῶνα, val πάσας τὰς βοτάνας τὰς οὔσας ἐν 
τῷ ἀμπελῶνι ἐξέτιλλε" καὶ ἐγένετο ὁ ἀμπελὼν ἐκεῖνος εὐπρεπέστατος 
xe εὐθαλής, μὴ ἔχων βοτάνας απνιγούσας «vtov. Mero {θόνον ᾖλδεν 
ὁ δεσπότης τοῦ δούλου καὶ τοῦ ἀγροῦ καὶ εἰσῆλδεν είς τὸν ἀμπε]ῶνα, 
ed ἰδὼν τὸν ρἀμπελῶνα πεχαρακωμένον εὐπρεπῶς, ἔτι δὲ sol Poxop- 
μένον καὶ πάσας Tüg βοτάνας ἐπτετιλμένας καὶ εὐθαλεῖς οὔδας τὰς 
ἀμπέλους, ἐχάρη. λίαν ἐπὶ τοῖς ἔργοις, τοῦ δούλου. Προσκαλεσάμενος 
οὖν τὸν viov αὐτοῦ τὸν ἀγαπητόν, ὃν εἶγε κληρονόμον;” καὶ τοὺς 
φίλους, οὓς εἶχε συμβούλους, λέγει αὐτοῖς ὕσα ἐνετείλωτο τῷ δούλῳ 
αὐτῷγ' xol ὔσα εὗρε γεγονότα, Κάνεῖνοι συνεχάρησαν. τῷ δούϊρ ἐπὶ 
τῇ μαρτυρία ᾗ ἐμαρτύρησεν αὐτῷ ὁ δεσπότης. Καὶ λέγει αὐτοῖς "Eyà 
τῷ δούλῳ τούτῳ ἐκευθερίαν ἐπηγγειλάµην, dy μου viv ἐντολῆν φυλάξῃ, 
ἣν ἐπηγγειλάμην αὐτῷ” ἐφύλαξε δέ µου τὴν ἐντολὴν καὶ προσέθηκε 
τῷ ἁμπολῶνι ἔργον καλόν, καὶ ἐμοὶ λίαν ἤρεσεν. ᾽Αντὶ τούτου οὖν 








Sim. V. 1) excidisse videtur νηστεία. 2) ὃν siye κληρογόμον: haec bis in 


Cap. Π. f) &ygóv: sic codex, non 994. scripta sunt. . 
(ut est in ed. pr.) ἀγροὺς. 3) sic male cod. 


608 HERMAE PASTOR. 


τοῦ ἔργου οὗ εἰργάσατο θέλω αὐτὸν συγκληρονόμον τῷ vi µου ποι- 
ῆσαι, ὅτι τὸ μαλὸν φρονήσας οὐ παρενεθυµήθη, ἀλλ) ἐτέλεσεν αὐτό. 
Ταύτῃ τῇ γνώµῃ ὁ víóg τοῦ δεσπότου συνηυδύκησεν' αὐτῷ, ἵνα συγ- 
αληρονόμος, γένηται Qj δοῦλος τῷ vig. Mer ἡμέρας ὀλίγας δεῖπνον 
ἐποίησεν αὐτοῦ » xol ἔπεμψεν αὐτῷ in τοῦ δείπνου ἐδέσματα πολλά, 
«4αβὼν δὲ η δοῦλος τὰ ἐδέσματα τὰ πεμφθέντα αὐτῷ παρὰ τοῦ δε- 
οπύτου, τὰ ἁρκοῦντα αὐτῷ ἠρε, τὰ Λοιπὰ δὲ τοῖς συνδούλοις, αὐτοῦ 
διέδωνεν. Of δὲ σύνδουίοι αὐτοῦ λαβύντες τὰ ἐδέσματα ἐχάρησαν, 
Ano ἤρξαντο εὔχεσθαι ὑπὲρ αὐτοῦ, ἵνα χάριν μείζονα εὕρῃ παρὰ τῷ 
δεσπότη, ὅτι οὕτως ἐχρήσατο αὐτοῖς, Τωῦτα πάντα τὰ γεγονότα ó 
δεσπότης αὐτοῦ ἤκουσε, παὶ πάλιν αν ἐχάρη ἐπὶ τῇ πράξει αὐτοῦ. 
Συγκαλεσάµενος πάν τοὺς φίλους ὁ δεσπότης xol τὸν υἱὸν αὐτοῦ, 
ἀπήγγειλεν αὐτοῖς τὴν πρᾶξιν αὐτοῦ ἣν ἔπραξεν ἐπὶ τοῖς ἐδέσμασι 
αὐτοῦ οἷς ἔλαβεν. or δὲ É ἔτι μᾶλλον συνευδόκησαν γενέσθαι; τὸν ἂοῦλον 
συγκληρονόµον τῷ vig αὐτοῦ. 


Hl «4έγω Κύριε, ἐγὼ ταύτας cag παραβολὰς οὐ }υνώσκω οὐδὲ 
δύναμαι νοῆσαι, ἐὰν wj μοι ἐπιλύσῃς αὐτάς, Πόντα σοι ἐπιλύσω, φησί, 
παὶ ὅσα ἂν λαλήσω μετὰ 600 , δείξω σοι, Τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ... édv 
γέ τι ἀγαθὸν πονῄσῃς ἐντὸς τῆς ἐντολῆς τοῦ 9εοῦ, σεαυτῷ περιποιήσῃ 
δόξαν περισσοτέραν͵, xol ἔσῃ ἐνδοξότερος παρὰ τῷ θεῷ οὗ ἔμελλες 
εἶναι. ᾿Εὰν οὖν φυλόσσων τὰς ἐντολὰς τοῦ Φεοῦ προσθῇς sol τὰς 
λειτουργίας ταύτας, χαρήσῃ, ἐὰν τηρὴ jene αὐτὰς Ματὰ τὴν ἐμὴν ἔντο- 
Mp. «έγω αὐτῷ Κύριε, 8 ἐάν μοι ἐντείλῃ, φυλάξω αὐτό' οἶδα γὰρ 
ὅτι σὺ μετ ἐμοῦ εὖ, "Ἔσομαι, φησί, μετὰ σοῦ, ὅτι τοιαύτήν προῦυ- 
μίαν ἔχεις τῆς ἀγωθοποιήσεως, D) μετὰ πάντων ài ἔσομαι, φησίν, ὅσοι 
ταύτην τὴν προθυμίαν Eyovciw. H νηστεία αὕτη, φησί, τηρουμένων 
τῶν ἐντολῶν τοῦ πυρίου λίαν aai ἐστιν. Οὕτως οὖν φυλάξεις viv 
νηστείων ταύτην ἣν μέλλεις τηρεῖν, Π]ρῶτον πάντων φύλαξαι, ἀπὺ 
παντὸς ῥήματος πονηροῦ iod πάσης ἐπιδυμίας πονηρᾶς, ναὶ πωθάρισόν 
σου τὴν παρδίαν ἀπὸ πάντων τῶν ματαιωμότων τοῦ αἰῶνος τούτου. 
"Eàv ταῦτα φυλάξῃς, ἔσται Got αὕτη E] νηστεία τελεία. Οὕτω δὲ ποιή- 
σεις συντελέσας τὰ γεγθαμμένα, ἐν ἐπείνῃ τῇ ἡμέρα 3) »ηστεύεις μηδὲν 
γεύσῃ εἰ μὴ ἄρτον παὶ ὕδωρ᾽ xol ἐν τῶν" ἐδεσμάτων σου ὧν ἔμε]λες 
τρώγει’ συνοψίσας τὴν ποσότητα τῆς δαπόνης ἐκείνης τῆς ἡμέρας ἧς 
ἔμελλες ποιεῖν, δώσεις αὐτὸ χήρα 7j ὀρφανῷ ἢ ὑστερουμένῳ, καὶ οὕτω 
ταπεινοφρονήσεις, ἵ ἵνα E τῆς ταπεινοφροσύνης Gov ὁ εἰληφὼς ἐμπ]ήσῃ 
τὴν, ἑαυτοῦ ψυχὴν καὶ E ὑπὲρ coU πρὺς τὸν ύριον, ᾿Εὰν οὕτω 
τελέσ]ς τὴν νηστείαν ὥς σοι ἐνετειλάμην, ἔσται 7 δυσία σου δεμτὴ 
παρὰ τῷ θεῷ, καὶ ἔγγραφος. ἔσται ἡ νηστεία αὕτη, καὶ aj λειτουργία 
οὕτως ἑργαζομένη καλή παὶ Haga ἐστι xol εὐπρόσδεητος τῷ πυρίῳ. 
Ταῦτα υὕτω τηρήσεις σὺ μετὰ τῶν τέκνων σου καὶ Όλου τοῦ οἴπου σου. 
Τηρήσας δὲ αὐτὰ μαλάριος ἔσῃ' ol ὕσοι ἂν ἀνούσαντες αὐτὰ τηρήσωσι, 
µακάριον ἔδονται' καὶ ὅσα ἂν ἀκούσονται) παρὰ τοῦ κυρίου, λήψονται, 


4) συνηυδόκησεν: Ma. cod.; ed. pr. Cap. IIl. 1) σὰς: sic certe cod., non (ut 
συγευῦ. ed. pr.) τὰς. Post αὐτοῦ plura desunt. 
5) sic codex. 2) καὶ ἐκ τῶν: sic codex. Ed. pr. 


' 6) αὐτοῦ οἷς---γενέσθια: haec rur-. ἐκ (δὲ) τῶγ. 
sus bis scripta sunt. 3) ἀκούσονται; ita mole codex. 


SIMILITUDO V, 2—5. 600 


IV. 'Ἐδεήθην αὐτοῦ πολλὰ ἵνα µοι δηλώσῃ τὴν παραβολὴν τοῦ 
ἀγροῦ nol τοῦ δεσπότου παὶ τοῦ ἀμπελῶνος καὶ τοῦ δούλου. τοῦ χαρᾶ- 
πώσαντος τὸν ἀμπελῶνα καὶ τῶν παράκων παὶ τῶν βοτανῶν. τῶν ἔητε- 
τιλµένων ἐν τοῦ ἀμπελῶνος καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ τῶν φίλων τῶν συμβού” 
λων. «Συνῆκα γὰρ ὅτι παραβολή τις ἐστὶ ταῦτα πάντα, 'O δὲ ἆπο- 
ηρυθείς μου εἶπεν «ὐθάδης εἶ λίαν εἷς τὸ ἐπερωτᾶν. οὖν ὀφείλεις, 
φησί», ἐπερωτᾶν οὐδὲν ὕλως ἐὰν γάρ σοι δέῃ δηλωθῆναι, δηλωθήσεται. 
«ἄέγω αὐτῷ Κύριε, ὕσα ἂν μοι δείξῃς sot Ui Owens, μάτην ἔσομαι 
ἑωρακῶς αὐτὰ παν μὴ νοῶν τί ἐστιν ὡσαύτως sto ἐάν μοι παραβολὰς 
λαλήσῃς καὶ μὴ. ἐπιλύσῃο μοι αὐτάς, εἷς μάτην ἔσομαι xod τι παρὰ 
σοῦ. 'O δὲ πάλιν ἀπεκρίθη μοι λέγων "Oc ὄν, 9st δοῦλος. 1) τοῦ 
9εοῦ, καὶ ἔῃῃ τὸν πύριον ἑαυτοῦ ἐν τῇ παρδίᾳ, αἰσεῖσαι παρ᾽ αὐτοῦ! 
GÜVEGLY xol λαμβάνει, καὶ πᾶδαν παραβολὴν ἐπιλύει, καὶ. γνωστὰ αὐτῷ 
Ἰένονται τὰ ῥήματα τοῦ πυρίου τὰ λεγόμενα διὰ nguoi" ὕσοι δὲ 
βληχροί” εἶσι καὶ ἀργοὶ πρὸς τὴν ἔντευξιν, ἐπεῖνοι διστάζουσιν αἰτεῖσθαι 
παρὰ τοῦ κυρίου" ó δὲ κύριος πολυεύσπλαγχνός ἐστι, καὶ πᾶσι τοῖς 
αἰσουμένοις παρ αὐτοῦ ἀδιαλείπτως δίδωσι, Σὺ δὲ ἐνδοδυναμωμένος 
ὑπὸ τοῦ ἁγίου ἀγγέλου καὶ εἰληφὼς παρ) αὐτοῦ τοιαύτην ἔντευξιν, παὶ 
μὴ ὢν ἀργός, διὰ τί οὖν eli παρὰ τοῦ κυρίου σύνεση, xol λαμβάνεις 
παρ᾽ αὐτοῦ; Ayo αὐτῷ Κύριε, ἐγὼ ἔχων σὲ μεθ’ δαυτοῦ ὀνάγκην 
ἔχω σὲ αἰπεῖόθαι παν δὲ ἐπερωτᾶν' σὺ yo. μον δεικνύεις πάντα xol 
λαλεῖς D ἐμοῦ" εὖ δὲ Greg coU ἔβλεπον | ἤκουον cvv, ἠρώτων ἂν 
τὸν πύριον ἵνα µοι δηλωθῇ. 


γ. Einóv σον, φησί, καὶ ἄρτι, ὅτι πανοῦργος εἶ καὶ αὐθάδης, 
ἐπερωτῶν τὰς ἐπιλύσεις τῶν παραβολῶν. ᾿'Ἐπειδὴ δὲ οὕτω παράµονος 
ei, ἐπιλύσω σου τὴν παραβολὴν τοῦ ἀγροῦ xol τῶν λοιπῶν τῶν Gxo- 
λούθων πάντων, ἵνα γνωστὰ πᾶσι ποι]σῃς, αὐτά, πουε νῦν, φησί, 
ποὶ σύνιε αὐτάὶ Ὁ ἀγρὸς ó πόόμος οὗτός ἐστιν" ὁ δὲ πύριος τοῦ 
ἀγροῦ ὁ ríos τὰ πάντα xol ἀπαρτίσας αὐτὰ καὶ δυναμώσας ' ó δὲ 
δοῦλος ó viàc TOU Φεοῦ ἐστίν᾽ at δὲ ᾿ἄμπελοι ó λαὸς οὗτός ἐστιν ὃν 
αὐτὸς ἐφύπευσεν ' of δὲ χάρακες οὗ ἅγιοι ἄγγελοί εἶσι τοῦ πυρίου ot 
συγκροτοῦντες τὸν λαὸν αὐτοῦ: of δὲ βοτάναι αἱ ἐντετιλμέναι ἐν τοῦ 
ἀμπελῶνος ἀνομίαι εἰσὶ τῶν δούλων τοῦ Θεοῦ” τὰ δὲ ἐδέόματα ἃ ἔπεμ- 
ψεν αὐτῷ & τοῦ δείπνου oi ἐντολαί εἶσιν dc ἔδωκε τῷ λαῷ αὐτοῦ 
διὰ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ" οἱ δὲ φίλοι καὶ σύμβουλοι, οὗ ἅγιοι ἄγγελοι οἳ πρῶτοι 
ητισθέντες " ἡ δὲ ἀποδημία τοῦ δεσπότου ὁ χρόνος ó περισδεύων͵ εἰς τὴν 
παρουσίαν αὐτοῦ. “έγω αὐτῷ Kis, μεγάλως μαὶ Φαυμαστῶς πάντα ἐστὶ 
xol ἐνδόξως πάντα ἔχει, Μὴ οὖν, ont, ἐγὼ ἠδυνάμην ταῦτα νοῆσαι; 
Οὐδὲ 8 ἕτερος τῶν ἀνθρώπων, xdv λίαν συνετὸς ᾖ τις, οὐ δύναται νοῆσαι 
αὐτά, Em, gui , κύριε, δήλωσόν μου ὃ ullo σε ἐπερωτᾶν, “έγε, 
φησίν, εὖ τι" βούλειή Zh τί, qul, κύριε, ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ εἶς δούλου 
τρόπον κεῖται iv τῇ παραβολῇ ; ; 


Cap. IV. 1) αὐτοῦ: in cod. ut vide- Cap. V. 1) αὐτὰ: ita rursus codex, 
tur αὐτῷ est. non cum ed. pr.. αὐτὰς. 


2) cod. rur 1 η 2) εἴτι; non satis liquet utrum εἶτι 
) cod. rursus fiiy pof. an ὅτι (ut ed. pr.) scriptum sit. Sed 
3) αὐτὰ: ita codex, non ut ed, pr. videtur potius εἴτι. ; 
αὐτὰς. 3) βούλει: ut supra. Ed. pr. βούλῃ. 

PATRES APOST, 39 


610 -HERMAE PASTOR. 


VI. "nove, φήσίν, [obw] εἰς δούλου τρόπον πεῖται ὁ vlog τοῦ 
θεοῦ, ἀλλ) el ἐξουσίαν μεγάλην κεῖται καὶ κυριότητα. Πῶς, uel, 
πύριε οὐ νοῶ, "Oz, φησί», 0 Φεὺς τὸν ἀμπελῶνα : ἐφύτευσε, τοῦτ᾽ 
ἔστι, τὸν. λαὺν ὄντισε, παὶ παρέδωκε, τῷ υἱῷ αὐτοῦ" καὶ ó víüe. πατέ- 
ότησε τοὺς. ἀγγέλους iv! αὐτοὺς τοῦ ὄυντηρεῖν αὐτούς. Καὶ αὐτὸς τς 
ἁμαρτίας ἡμῶν". ἐκαθάρισε πολλὰ ποπιάσας xal πολλοὺς κόπους ἠντλη- 
ue" οὐδεὶς γὰρ δύναται σκαφῆσαι ἅτερ κόπου ἢ μόχδου, αὐτὸς 
οὖν παθαρίσας τὰς ἁμαρτίας τοῦ λαοῦ ἔδειξεν αὐτοῖρ τὰς τρίῤους. τῆς 
ζωῆς, δοὺς αὐτοῖς τὸν νόµον ὃν ἔλαβε παρὰ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ. "Ori 
δὲ ὖ κύριος σύμβουλον ἔμαβε τὸν υἱὸν αὐτοῦ ol τοὺς ἐνδόξους ἀγγέλους 
παρὰ τῆς πληρονομίας" τοῦ δούλου, ἄκουε, Τὸ meine τὰ ἅγιον τὸ 
προὀν, τὸ ατίσαν πᾶσαν τὴν απίσιν͵ πατώκισεν ó 9εὸς ele σάρχα ἣν 
ἠβούλετο. An οὖν 1 σάρξ, ἐν $ Ματώνησε τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον, 
ἐδούλευσε τῷ πνεύματι παλῶς ἐν σεμνότητι, καὶ ἀγνείᾳ πορευθεῖσα, μηδὲν 
ὅλως μιάνασα τὸ πνεῦμα. Ἡομτευ [σαμένην οὖν αὐτὴν παλῶς sol ἀγνῶς 
καὶ συ[γκ]οπιάσασαν τῷ πνεύµατι xol συνεργήσασαν ἐν sion πράγματι 
σιυρῶς, καὶ ἀνδρείως ἀνασεραφεῖσαν μετὰ τοῦ πνεύματος τοῦ ᾿ἁγίου, 
εἵλατο ποινωνόν᾿ ἤρεσε Je ἡ πορεία τῆς σαρπὸς τα[ύνῃ]ς, € ὅτι οὖν 
ἐμιάνθη ἐπὶ τῆς γῆς ἔχουσα τὸ πνεῦμα τὸ &yiov. Σύμβουλον οὖν 
ἔλαβε τὸν υἱὸν καὶ’ τοὺς ἀγγέλους τοὺς ἐνδόξους, 1 ἵνα xol * σάρξ αὕτη, 
δουλεύσασα τῷ «[πνεύμα]ει ἀμέμπτως, σιῇ τόπον τινὰ πατασπηνώσεως, 
xal μὴ δόξῃ τὸν μισθὸνν ἡ εὐρεθεῖσα ἀμίαντος xol ἄσπιλος, ἐν ᾗ το 
πνεῦμα τὸ ἅγιον κ. Ἔχεις καὶ ταύτης τῆς παραβολῆς τὴν 
ἐπίλυσιν. 


VII. Ἠὐφράνθη», φημί, κύριε , ταύτην viv ἐπίλυσιν ἀνούσας. 
" Ayovs νῦν, φησί" τὴν σάρλα σου ταύτην φύλασσε παθαρὰν λαὶ ἁμί- 
αντον, ἵνα τὸ πνεῦμα τὸ πατοιποῦν ἐν αὐτῇ µαρτυρήσῃ αὐτῇ, καὶ 
Dixon σου ἡ σἁρξ. Βλέπε μήποτε ἀναβῇ ἐπὶ τὴν, καρδίαν σου 
τὴν σάρκα σου ταύτην φθαρτὴν εἶναι, καὶ παραχρήσῃ αὐτῇ iy μιασμῶ 
σινή, "Eàv μιάνῃς την σάρκα σου, μμανεῖς καὶ τὸ πνεῦμα τὸ à ἅγιον" 
ἐὰν δὲ. μιάνῃς τὴν σάρκα, οὐ bjoy. Ei δέ "6, φημί, κύριε, γέγονεν 
ὤγνοια προτέρα πρὶν ἀκουσθᾶσι τὰ ῥήματα ταῦτα, πῶς σωθῇ 5 6 àv. 
Qguroc Ó µιάνας τὴν σάρκα αὐτοῦ; Περὶ τῶν προτέρων, φησίν, άγνοη- 
µάτων τῷ θεῷ uóvo. δυνατὸν͵ ἴασιν ῥοῦναι" αὐτοῦ γὰρ ἐστι zt Go 
ἐξουσία a ἐὰν τὸ λοιπὸν μὴ μιάνῃς Gov τὴν σάρκα μηδὲ τὸ πηεῦμῳ 
ἀμφότερα yi ποινά ἐστι wol ἄτερ ἀλλήλων μιανθῆναι οὐ δύναται. 
᾽Αμϕότερα οὖν παθαρὰ φύλασσε, καὶ ζήσῃ τῷ 9:0. 


APXH. 


l. Καθήμενος ἐν τῷ οἴχω µου, xol δοξάδων τὸν. κύριον περὶ 
πάντων ὧν ἑωράνειν, καὶ συξητῶν περὶ τῶν ἐντολῶν, ὅτι καλαὶ καὶ 
δυναταὶ καὶ ἱλαραὶ καὶ ἔνδοξοι xoi δυνάµεναι σῶσαι Cup ἀνθρώπου, 





Cap. VI. 1) οὐκ in cod. desideratur. 4) κὠ pariter apparet. in. codice at- 
2) ἡμῶν. ita male codex. qne proxima, . Aliter visum erat ed. pr. 
3) eod. χληρομίας. Antea παρὰ ex $) h. l. desunt nonnulla. 


cod. hausimus, quamquam male habet, . . 
Ἐ Εν d. fol. 2. codicis incipit. Cap. ΥΠ. 1) nonnihil deest. 


SIMILITUDO V; 6, 7. VI, 1. 2. 611 


ἔλεγον iv Snevró Μακάριος ἔόαμαι,. ἐὰν ταῖς ἐντολαῖς ταύταις πορευθῶ, 
καὶ ὃς ἂν ταύταις πορευθῇ, µακάριος ἔσται, EU. ταῦτα ἐν ἐμάυτῷ 
ἐλάλουν, βλέπω αὐτὸν ἐξαίφνής παρακαθήμενόν μοι καὶ λέγοντα τάῦτα 
Ti διψυχεῖς περὶ τῶν ἐντολῶν ὧν σοι ἐνετειλάμην; Καλαί slow ὕλως 
μὴ διφυγήσῃς ἀλλ᾽ ἔνδυσαι τὴν πίστιν τοῦ ἠὐρίου, ad iv αὐταῖς 
πορεύσῃ" ye γάρ σε ἐνδυναμώσω ἐν ναὐταῖς. E at ἐντολαὶ σύμ- 
φοροί, εἶσι τοῖς μέλλουσι μετανοεῖν * ἐὰν ydo μὴ πορευθῶσω ἐ ev αὐταῖρ, 
elc μάτην ἐστὶν ἡ μετάνοια αὐτῶν. Of οὖν μετανοοῦντες, ἀποβάλλετεὶ 
τὰς πονηρίας τοῦ αἰῶνυς τούτου τὰς ἐδτριβούσας ὑμᾶς᾽ ἐνδυσάμενοι 
δὲ πᾶσαν ἀρετὴν δικαιοσύνης δυνήσεσθε τηρῆσαι τὰς ἐντολὰς φαύτας 
παὶ µηκέτι προστυθέναι ταῖς ἁμαρτίαις ὑμῶν. Πορεύεσθε οὖν ταῖς ἔντο- 
λαῖς μου ταύταιρ, καὶ ζήσεσθε τῷ Φδεῷ. Ταὔτα πάντα παρ”. ἐμοῦ 
λελάληται ὑμῖν, Καὶ μετὰ, τὸ ταῦτα λαλῆσαι αὐτὸν μετ ἐμοῦ, λέγει 
μοι ”ἄγωμεν elg ἀγρόν, x«i δείξω σοι τοὺς ποιμένας τῶν προβόέων, 
Αγωμεν,' φημέ, πύριε, Καὶ ἤλθομεν el τι ππεδίον, παὶ δεικνύει μοι 
ποιμένα νεανίόκον ἐνδεδυμένον σύνθεσιν ἱματίων, τῷ Ἰθώματι προπώδη. 
Ἔβοσκέ δὲ πρόβατα πολλα λίαν, καὶ τὰ, πρόβατα ταῦτα ὡσεὶ τρυφῶντα 
qv xol Μαν σπαταλῶντα, sol Ἴλαρὰ ap σπιρτῶντὰ ὧδε uineis" καὶ 
αὐτὸρ ó ποιμὴν ἱλαρὸς ἦν ἐπὶ τῷ ποιμνίῳ αὐτοῦ ' xol ay, qj ἴδέα 
τοῦ ποιµένος ἱλαρὰ ἦν λίαν, xal b τοῖς προβάτοις περιέτρεχε" 


Π. Καὶ λέγει, μοι Big τὸν ποιμένα τοῦτον; Βλέπω, gut, 
πύριε. Οὗτος, φησίν, ἄγγελος τρυφῆς καὶ ἀπάτης ἐστίν" οὗτος boi 
τὰς ψυχὰς τῶν δούλων τοῦ 9εοῦ τῶν πενῶν wol πατστρέφεν αὐτοὺς 
ἀπὸ τῆς ἀληθείας, ἀπατῶν αὐτοὺς. τοῖς ἐπιθυμίαις ταῖς πονηθαῖς, ἐν 
eic ἀπολοῦνται ? ἐπιλανθάνονται yàp τῶν ἐντολῶν τοῦ D:00 τοῦ ζῶντος, 
μον πορεύονται ἀπάταις παὶ Σρυφαῖς ματαίαις,. καὶ ἀπόλλυνται ὑπὸ τοῦ 
ἀγγέλου τούτου, TW. μὲν εἰς «θάνατον, τινὰ δὲ εἰς παταφθορών. Ayo) 
αὐτῷ Κύριε, οὐ γινώσκω ἐγὼ τί ἐστιν εἷς θάνατον, el τί εἰς Ααΐα- 
φθορά». ΄Ακουε, φησίν᾿ ἃ εἶδες πρόβατα ἱλαρὰ καὶ «ιρτῶντα, οὗτοί 
lai of ἀπεσπασμένοι ἀπὸ τοῦ 9εοῦ εἰς τέλος παὶ παραδεδωκότες 
ἑαυτοὺς ταῖς τρυφαῖς καὶ ἀπάταις, εἰς δὲ τὸν πύριον οὐδὲν ἐβλασφή- 
μησαν. «Οὗτοι οὖν [o?]* πατεφθαρμένοι εἰσὶν ἀπὸ τῆς ἀληθείας: ἐν 
τούτοις Bis ion μετανοίας, ἐν 1. δύνανται ζῆσαι, Ἡ ἠαταφθδρὰ 
οὖν ἐλπίδα ἔχει ἀνάνεώσεώς, τινος» ὁ δὲ Θάνατος ἀπώλειαν E eda 
viov. Πόλιν προέβην μικρόν, xol δεικνύον pot ποιμένᾶ μέγαν acd 
ypuov τῇ ἰδέα, περιμείµενον δέρµα à ἄγριον λευκόν, καὶ πῄρὰν τινὰ 
εἶχεν ἐπὶ τῶν dum, ed ῥάβδον σκληῥὰν Μαν καὶ θύξους ἔχουσαν, 
καὶ μάστιγα μεγάλην, xol τὸ βλέμμα εἶχε περίπικρον ὥστε φοβηθῆναί 
μὲ αὐτόν" τοιοῦτον els τὸ βλέμμα. Οὗτος οὖν. o ποιμὴν, παρελάμβωνε 
τὰ πθόβατα ἀπὸ τοῦ ποιμένος τοῦ νεανίσκου, ἐπεῖνα τὰ ὁπαταλῶντα 
xol τρυφῶντα, μὴ σπιρτῶντα δέ, καὶ ἔβαλεν' αὐτὰ elg τινα τόπον Μρη- 
μνώδή καὶ ἀκανδῶώδη, ὥστε ἀπὸ τῶν ἀκανθῶν xi τριβόλων μὴ δύνα- 


Sim. VI. 1) ita codex, altero à supra Cap. Π. 1) ἁπλοῦνται, sic. 
lineam posito ipsa prima omnino manu. 
Ed. pr. ἀποβάλετε. MEE 

2) cod. ἄγομεγ. 3) ἔβαλεν in cod. est, non (ut ed. 

3) Nonnihil deest. pr.) ἔβαλλεν. 


2) o) deest in cod. 


39* 


612 HERMAE PASTOR. 


σθαι ἐκπλέξαι τὰ πρόβατα, ἀλλ ἐμπλέκεσθαί εἰς τὰς ἀνάνθας ital 
τριβόλους. Ταῦτα οὖν ἐμπεπλεγμένα ἐβόσμοντο, ἐν ταῖς ἀκόνθαις μαὶ 
τριβόλοις, καὶ Μαν ἐταλαιπώρουν δερόμενα! ὑπ αὐτοῦ: καὶ ὧδε κἀκεῖσε 
περιήλαυνεν αὐτά, καὶ ἀνάπανσιν αὐτοῖς οὐκ ἐδίδου, xol ὅλως οὖκ 
εὐσταθοῦσαν τὰ πρόβατα ἐκεῖνα. 


Ill. Biénov. οὖν αὐτὰ οὕτω μαστιγούµενα παὶ παλαμκωρούμενα! 
ἐλυπούμην i αὐτοῖς, ὔτν οὕτως ἐβασανίζοντο παὶ ἀνοχὴν. ὕλως οὖκ 
εἶχον. A£yo τῷ ποιμένι τῷ μετ᾽ ἐμοῦ ἠελοῦντι Κύριε, τίς ἐστιν οὗτος 
ó ποιμὴν ὁ οὕτως ἄσπλαγ]νος 1 καὶ πρὸς xol ὅλως μὴ σπλαγχνιξόµε- 
vog ἐπὶ τὰ πρόβατα ταῦτα; Οὗτος, φησίν, ἐστὶν à ἄγγελος τῆς τήιω- 
ρίαρ΄ ἐν δὲ τῶν δικαίων τών «ἀγγέλων ἐστί, Φείμενος δὲ ἐπὶ τῆς τιμω- 
ερίας. Παραλαμβάνει οὖν τοὺς ἀποπλανωμένους ἀπὸ τοῦ 9εοῦ μα) 
πορευθέντας ταῖς, ἐπιθυμίαις xol ἀπάταις τοῦ αἰῶνος τούτου, καὶ τιµω- 
ρεῖ αὐτοὺςὶ παθὼς Biol εἶσι, δειναῖς καὶ πομήλαις τιμωρίαις. "Ἠθελον, 
gn , aigue, γνῶναι τὰς πομίλας βασάνους ταύτας [wolf τιμωρίας, 
ποταπαί εἶσνν, 4κουε, φησί, τὰς ποικίλας βασάνους καὶ τήιωρίας. 
Βιωτικαί εἶσιν at βάσωνον' τιμωροῦνται yo of μὲν ζημίαις, o£ δὲ ὕστε- 
φήσεσιν, οὗ δὲ ἀσθενείαις πουίλαις, οὗ δὲ πάσῃ ἁκαταστασίᾳ, of δὲ 
ὑβριζόμενοι d ὑπὸ ἀναξίων καὶ ἑτέραις πολλαῖς πράξεσι πάσχοντες" πολλοὶ 
7ὰρ ἀκαταστοποῦντες ταῖς βουλαῖς αὐτῶν ἐπιῤάλλονται πολλά, καὶ 
οὐδὲν αὐτοῖς ὅλως προ]ωρεῖ. Καὶ λέγουσιν ἑαυτοὺς μὴ εὐοδοῦσθαι 
ἐν ταῖς πράξεσιν αὐτῶν, xol oix ἀναβαίνει αὐτῶν ἐπὶ τὴν καρδίαν 0 οτι 
ἔπραξαν πονηρὰ ἔργα, ἀλλ αἰτιῶνται τὸν κύριον. "Ovav οὖν θμβῶσι 
πάσι θλψει, τότε ἐμοὶ παραδίδονται εἰς ὀγαθὴν ποιδείαν καὶ Ioyvgo- 
ποιοῦνται ἐν τῇ πίστει τοῦ πυρίου, καὶ τὰς λουπᾶς, ἡμέρας τῆς ζωῆς 
αὐτῶν δουλεύουσι’ τῷ πυρίῳ ἐν καθαρᾶ παρδίᾳ αὐτῶν, aet εὐοδοῦνται 
ἓν mon πράξει αὐτῶν, λαμβάνοντερ παρὰ τοῦ πυρίου πάντα ὅσα ἂν 
αὐτῶνται xol τότε δοξάζουσι τὸν ᾿ πύριον, ὅτι ἐμοὶ παρεδόθησαν καὶ 
ὀὐνέτι οὐδὲν πάσχουσι τῶν πονηρῶν. 


IV. έχω αὐτῷ Κύριε, ἔτι po τοῦτο δήλωσον, Ti, φησίν, ἐπι- 
ζητεῖς ; Ei doo, uui, πύριε, τὸν αὐτὸν χρόνον βασανίζονται of τρυ- 
φῶντες xol ἀπανώμενον, ὔσον τρυφῶσι καὶ ἀπατῶνται; ἀέγει μοι 
Τὸν αὐτὸν χρόνον βασανίζονται " ἔδει yàp τοὺς οὕτω τρυφῶντας καὶ 
ἐπιλανθανομένους τοῦ Φεοῦ ἑπταπλασίως βαδανίξεσθαι. «έγει͵ μοι 
΄φρων gi, uod οὐ voti τῆς βασάνου τὴν δύναμιν, Ei γὰρ ἐνόουν, 
quel, πύριε, ovx ἂν ἐπηρώτων ἵνα µον δηλώσῃς. "drove , φησίν, ἆμ- 
φοτέρων τὴν δύναμιν. Tijg τρυφῆς ποὺ ἀπάτης, ó Ἰφόνος ὥρα ἐστὶ 
uta vij δὲ βασάνου ἡ ὥρα à ἡμερῶν δύναμιν i ἔχε. "Ev οὖν μίαν 
ἡμέραν τρυφήσῃ τις καὶ ἀπατηθῇ, μίαν δὲ ἡμέραν βασανισθῇ, olov 
ἐνιαυτὸν ἰσχύει q ἡμέρα τῆς βασάνου, . Ὅσας οὖν ἡμέρας τρυφήσει 
τις, τοσούτους ἐνιαυτοὺς, βασανίξεται, Ῥλέπεις οὖν, gui», ὅτι τῆς 
τρυφῆς xol ἀπάτης ὁ χρόνος ἐλώγιστός ἐστι, τῆς δὲ τιμωρίας καὶ βα- 
σάνου πολύς, 





4) cod. δαιρόµενα. 3) x«i in cod. deest. 
Cap. HI. 1) cod. ταλέεπωρ. sed αι 
super & pr. manu nolatum. Cap. IV. 1) ἄρα: hoc accentu codex, 


2) καὶ πικρὸς: haec supra lineam 
adseripta sunt, 2) deest nonnihil. 


SIMILITUDO VI, 2—5. VII. 619 


γ. "En ; φημ, anie, οὐ νενόηνα ὅλως περὶ τοῦ χρόνου τῆς 
ἀπάτης xol τρυφῆς. παὶ βασάνου : τηλαυγέστερόν μοι δήλωσον. "Ano- 
πριθείς μοι λέγει Ἡ ἀφροσύνη σου παράμονός ἐστι, καὶ οὗ θέλεις σου 
τὴν παρδίαν παθαρίσαι καὶ, δουλεύει τῷ $i. Ῥλέπε, φησί, μήποτε 
ó 4góvos πληρωθῇ καὶ σὺ ἄφρων εὑρεθῇς. ”ήκουε οὖν, φησί, καθὼς 
Bovia," ἵνα νοῄσῃς cbr. Ὁ τρυφῶν καὶ ἀπατώμενος μίαν ἡμέραν 
xol πράσσων. ἃ βούλεται πολλὴν ἀφροσύνην ἐνδέδυται, μαὶ οὐ νοεῖ 
τὴν no qv ποιεῖ εἰς τὴν αὕριον ἐπιλανθάνεται γὰρ, tí πρὺ wg 
ingodev y γὰρ τρυφὴ stell ὑπάτη ag οὖν ἔχει διὰ τὴν ᾽ἀφροσύνην 
iw ἐνδέδυται, " δὲ τιμωρία xol ἡ βάσανος ἵ ὕταν πολληθῇ τῷ ἀνθρώπῳ 
μίαν ἡμέραν, μέχρις ἐνιαυτοῦ. τιμωρεῖται «el βασανίξεταν' nip γὰρ 
µεγάλας ἔχει ἡ τιμωρία καὶ sj βάσανος. Βασανιξόμενος οὖν μαὶ τιιῶ- 
ρούμενορ t ὅλον τὸν d ἐνιαυτὸν μνημονεύει ποτὲτῆς τρυφῆς xol ἀπότης, καὶ 
γυνώσνει ὅτι δι᾽ αὐτὰ πάσχει τὰ πονηρά. Πας οὖν ἄνθρωπος ὁ τρυ- 
φῶν ied ἀπατῶμενος οὕτω βασανίξεται, ὅτι ἔχοντες ζωήν. eig θάνατον 
ἑαυτοὺς παραδεδώκασι. Ποῖαι, φημί, πύρυε, τρυφαί εὖσι βλαβεραί” 
1δσα, φησί, πρᾶξις vovg) ion τῷ ἀνθρώπῳ, ὃ ἐὰν ἡδέως mou: - xol 
γὰρ ó ὀξύγολος τῇ ἑαυτοῦ πράξει τὸ ἱκανὸν ποιῶν τρυφῷ᾽ xod ὁ μοι- 
χὸς «ot ó μέθυσος παὶ ó πατάλαλος xol ὁ ψεύστης «oL ὁ π]λεονἒ- 
Mic uad ó ἀποστερητῆς καὶ. ὁ τούτοις τὰ ὕμοια ποιῶν τῇ ἰδίᾳ νόσῳ 
τὸ ἑκανὸν p TTA τρυφᾷ οὖν ἐπὶ τῇ πράξει αὐτοῦ. E πᾶσαι. et 
τρυφαὶ βλαβεραί elei toic δούλοις τοῦ Θεοῦ. αιὰ τούτος οὖν τὰς 
ἀπάτας πάσμουσιν of τιμωρούμενοι παὶ βασανιζόμενοι. Eis δὲ καὶ 
τρυφαὶ σῴζουσαι τοὺς ἀνθρώπους᾽ πολλοὶ ἀγαθὸν ἐργαζόμενοι τρυ- 
φῶσι τῇ ἑαυτῶν ἡδονῇ φερόµενοι, Αὕτη οὖν d τρυφὴ σύμφορός 
ἐστι τοῖς δούλοις τοῦ Φεοῦ καὶ ζωήν περιποιεῦται τῷ ἀνθρώπῳ τῷ 
τοιούτῳ' ai δὲ βλαβεραὶ σρυφαὶ ot προειρηµέναι βασάνους καὶ τιμωρίας 
αὐτοῖς περιποιοῦνται. "E&y δὲ ἐπιμένωσι xol μὴ µετανοήσωσι, θάνα- 
τον ἑαυτοῖς περιποιοῦνται. 


Μετὰ ἡμέρας ὀλίγας εἶδον αὐτὸν sig τὸ πεδίον τὸ αὐτὸ ὕπου καὶ 
τοὺς ποιμένας. ἑωράνειν, καὶ λέγει μοι Ti ἐπιζητεῖς παρ᾽ ἐμοί, Φημί 
Κύριε, ἵνα τὸν ποιμένα τὸν τιμωρητὴν πελεύσῃς' ἐν τοῦ olov μου 
ἐξελθεῖν, ὁ ὅτι λίαν µε eMe. 4i σε, «φησί, θλιβῆναι, οὕτω γάρ, φησί, 
προσέταξεν ó ἔνδοξος ὄγγελος τὰ περὶ GoU ' θέλει άρ σε πειρασθῆναι. 
Τί γάρ, oup, κύριε, ἐποίησα οὕτω πονηρύν, ἵνα τῷ ἀγγέλρ, τούτῳ 
παραδοθῶ; κουε, φησίν' αἳ μὲν ἁμαρτίαι σου πολλαί, dài οὐ 
τοδαῦταν ὥστε τῷ ἀγγέλῳ τούτῳ παραδοθῆναι" ἀλλ’ ὁ οκός σου μεγά- 
λας ἀνομίας καὶ -ἁμαρτίας εἰργάσατο,. xol παρεπικράνθη ὁ ἔνδοξος 
ὤγγελος ἐπὶ, τοῖς ἔργοις αὐτῶν, καὶ διὰ τοῦτο ἐνέλευσε σε χρόνον "wa 
θλιῤῆναν, ὕνά κἀπεῖνοι µετανοήσωσι καὶ παθαρίσωσιν" ἑωυτοὺς 1 ἀπὸ 
πάσης ἐπιθυμίας τοῦ αἰῶνος τούτου, "Όταν οὖν µετανοήόωσι xol xo- 


Cap. V. 1) cod. καθαρῆσαι. — Sim. VII. 1) sic ipse codex, non 
3) βούλει; prae correctione antiqua (ut vult ed. pr.) κελεύσεις. 
altera syllaba non satis liquet. 2) cod. rursus χαθαρήσωσικ. 


3) εἰσὺν δὲ: sic h. 1. codex. [ incipit fol. 2. versum. 


614  HERMAE PASTOR. 


BapiGOd6r, τότε ὀπρστήόεται ὁ [άγγελος τῆς τιμωρίας. 4έγω αὐτῷ 
Κύρε, εἰ ἐμεῖνοι τοιαῦτα εἰργάσαντο 1 ἵνα παραπιχρανθῇ ὁ ἔνδοξος & &yys- 
λος, τί ἐγὼ ἐποίησα ; "Aus, φησίν, οὐ [9 |ύνανται ἐπεῖνοι Ῥλιβῆναι, 
ἐὰν μὴ GU 1j πεφαλὴ τοῦ obxov θλιβῇς' coU γὰρ Θλιβομένου ἐξ dva. 
Jns κἀλεῖνου θμβήσονται " εὐσταθοῦντος δὲ σοῦ] οὐδεμίαν δύνανται 
θλίψιν ἔχειν. AAA ἰδού, uat, κύριε, μετανενοήκασιν ἐξ ὅλης παρδίας 
αὐτῶν. Olde, φησί, κἀγὼ ὅτι μετανενοήκασιν ἐξ ὅλης παρδίας αὐτῶν' 
τῶν οὖν μετανοούντων δοκεῖς τὰς ἁμαρτίας, ἀφίεσθαι; Οὐ οπαντελῶς' 
ἀλλὰ δεῖ τὸν μετανοοῦντα βασανίσαι τὴν ἑαυτοῦ ψυχήν xol ταπεινο- 

φρονῆσαι ἓν πάσῃ πράδει αὐτοῦ ἰσχγυρῶς xol θλιβῆναι ἐ ἓν πάσαις θλί- 
ψεσι ποιμίλαις' xol ἐὰν ὑπενέγηῃ τὰς θλίψεις τὰς ἐπερχομένας αὐτῷ, 
πάντως σπλαγγνισθήσεγαι ὁ τὰ πάντα πτίδας xol ἐνδυναμώσαρ , xol 
ἰσιόν τινα δώσει αὐτοῖς' nd τοῦτο πάντως τοῦ μενανοοῦντος παθαρῶς 
ἀπὸ παντὸς πονηροῦ πράγματος. Σοὶ δὲ συμφέρον ieri καὶ τῷ οἶνῳ 
σου νῦν θλιβῆναι. Τί δέ σοι πολλὰ λέγω; θλιβῆναί σε δεῖ παθὼς 
προσέταξεν ó dyyelog xvglov ἐκεῖνος, ó παραδιδούς σε ἐμοί' καὶ τοῦτο 
εὐμαρίστει τῷ πυρίῳ ὅτι ἄξιόν σε ἠγήσατο τοῦ προδηλῶσαί σοι τὴν 
pw ," ἵνα προγνοὺρ. αὐτὴν ὑπενέγκῃς ἰσγυρῶς. έγω αὐτῷ Κύριε, 
σὺ uit iuo? yivov, xol. δυνήσοµαι πᾶσαν θλίψιν ὑπενεγκεῖν. Ἔγά, 
φησί», ἔσομαι μετὰ σοῦ. Ἐφωνήσω δὲ καὶ τὸν ἄγγελον τὸν τιμωρητήν 
ἵνα σε ἐλαφροτέρως θλίψη᾿ ἀλλ) óMyov χρόνον Sion, καὶ παλιν 
ἀποχατασταθήσῃ εἰς τὸν οἶκόν σου μόνον παράμεινον ταπεινοφρονῶν 
καὶ λειτουργῶν τῷ «volo ἐν πάσῃ παθαρᾷ καρδίᾳ, nel τὰ τέχνα σου’ xol ὁ 
οἶκός σου, καὶ πορεύου ἐν ταῖς ἐντολαῖς pov! αἷς σοι ἐντέλλομαι, Καὶ 
δυνήσεταί, σου " μετάνοια ἰσιυρὰ xol παθαρὰ εἶναι ' xol ἐὰν ταύτας 
φυλάξῃς μετὰ τοῦ οἴκου σου, ἀποστήσεται πᾶσα δλίψις ἀπὸ σοῦ xoi 
ἀπὸ πάντων δὲ, φησίν, ἀποστήσεται Ὀλίψις, Όσοι ἐν ταῖς ἐντολαῖς µου 
ταύταις πορευθώσι», 


I. Ἔδειξέ' μοι, ὑσέαν μεγάλην, σπεπάζουσαν πεδία καὶ ὄρη, καὶ 
ὑπὸ τὴν σπέπην. τῆς ἰτέας πάντες ἐνηλύθασιν οὗ πεηλημένοι τῷ ὀνό- 
ματι κυρίου. Ἠἰστήκει δὲ ἄγγελος, τοῦ πυρίου ἔνδοξος Μαν, ὑψηλὸς 
παρα τὴν ἰτέαν, δρέπανον i ἔχων μέγα, καὶ ἔνοπτε κλάδους ἀπὸ τῆς 
ἱτέας, καὶ ἐπεδίδου. τῷ λαῷ vd σκεπαζοµένῳ ὑπὸ Tío. ἐσέας " μικρὰ δὲ 
ῥαβδία ἐπεδίδου αὐτοῖς, dios πηχυαῖα, Μετὰ δὲ τὸ πάντας λαβεῖν 
τὰ ῥωβδία ἔθηκε τὸ δρέπανον ὁ 9 ἄγγελος, wol τὸ δένδρον € ἐπεῖνο ὑγιὲς 
qv oiov xal ἑωράκειν αὐτό. ᾿Εθαύμαζον δὲ ἐ ἐγὼ ἐν ἐμαυτῷ λέγων 
Πῶς τοσούτων πλάδων πεκομμένων τὸ δένδρον née ion; ἀέγει μοι 
ó ποιμήν Mj θαύμαζε . εὖ v0 δένδρον ὑγιὲς ἔμεινε τοσούτων κλάδων 
ποπέντων᾿ ἀφ᾽ Qs 06, φησί, πάντα Tons, xol δηλωθήσεταί σου τὸ τί 
dou ὁ ὤγγελος. ὐ ἐπιδεδωκὼς τῷ λαῷ τὰς ῥάβδους, Πάμν ἀπῄσει 
ἐπ᾿ αὐτῶν xol παθὼς ἔλαβον, οὕτω καὶ ἐκα]οῦντο πρὺς αὐτόν, καὶ 


3) θλιβήσονται : ila codex. Ed. pr. 6) σου; per errorem ed. pr. uov. 
Ψλέβορται. 7) µου: h. l. cod. male cov. 

4) δεῖ: ita prorsus codex, non ut Sin. VIL. 1) Initium huius Simili- 
ed. pr. doxei. tudinis nulla re indicatur nisi littera "E 


5) accentum ex ipso cod. sumpsimus. primae vocis maiore ac rubra. 


SIMILITUDO VII, VIII, 1. 2. 615 


εἷς Ἕκαστος αὐτῶν ἀπεδίδου τὰς ῥάβδουρ", ἐλάμβανε δὲ ὁ ὄγγελος τοῦ 
Μυρίου καὶ πατενόει , αὐτάρ. Παρά τινων ἐλάμβανε τὰς «ῥάβδους ξηρὰς 
xot βεβρωμένας ὡς ὑπὸ σητός. Ἐκέλευσεν ὁ ἄγγελος. τοὺς τὰς τοιαύτας 
ῥάβδους ἐπιδεδωκότας χωρὶς t ἵστασθαι, Ἔπεροι δὲ ἐπεδίδοσαν” ξηράς, 
ἆλλ᾽ οὖκ ᾖσαν βεβρωμέναν ὑπὸ σητόρ" φαὶ τούτους ἐκέλευσε χωρὶς 
ἵστασθαι. "Ἕπεροι δὲ ἐπεδίδουν ἡμιξήρους" παὺ οὗτοι χωρὶς Torovro. 
“Ἕπεροι δὲ ἐπεδίδουν τὰς ῥάῤδσυς αὐτῶν ἡμιξήρους καὶ σχισμὰρ ἐγού- 
Geg' καὶ οὗτοι χωρὶς ἵσταντο. ΄Ἕτεροι δὲ ἐπεδίδουν τὰς ῥά- 
βδους ἥμισυ ξηρὸν καὶ τὸ ἤμισυ χλωρόν ito οὗτοι λωρὶς ἵσταντο. 
Ἔτεροι δὲ προσέφερυν τὰς ῥάβδους αὐτῶν τὰ δύο μέρη τῆς ῥάβδου 
χλωρά, τὸ δὲ τρίτον Énpóv * Ael οὗτοί χωρὶς ἵσταντο, Ἔτερον δὲ à ἔπε- 
δίδουν τὰ δύο μέρη ξηρά, τὸ δὲ τρίτον χλωρόν" xol ουτοι Ἰωρὶς 
ἴσταντο, Ἕπεροι δὲ ἐπεδίδουν τὰς ῥάβδους αὐτῶν παρὰ μικρὸν ὕλας 
χλωράς, ἐλάχστον δὲ τῶν ῥάβδων ο αὐτῶν ξηρὸν ἦν, αὐτὸ τὸ Guo" 
σμισμὰς δὲ εἶχον ἐν αὐταῖς καὶ οὗτοι χωρὶς ὕσταντο. Ἑτέρων δὲ ἦν 
ἐλάγμστον χλωρόν, τὰ δὲ λουπὰ τῶν ῥάβδων ξηρά καὶ οὗτοι χωρὶς 
Ίσταντο, ΄Ἔτεροι δὲ d ἤρχοντο τὰς ῥάβδους χλωρὰς φέροντες ὥς ἔλαβον 
παρὰ τοῦ ἀγγέλου᾽ τὸ δὲ πλεῖον μέρος. τοῦ ὕχλου τοιαύτας ῥάῤδους 
ἐπεδίδουν. 'O δδὲ ἄγγελος ἐπὶ τούτοις ἐχάρη Μαν παν οὗτοι χωρὶς 
ὕσταντο. “Ἔτεροι δὲ ἐπεδίδουν τὰς ῥάβδους αὐτῶν χλωρὰς xol παρα- 
φυάδας ἐχούσαρ' ob δὲ παραφυάδες αὐτῶν ἁσεὶ Μαρπόν ΤΙΝ elyov, 
καὶ λίαν ὑλαροὶ jov ot ἄνθρωποι ἐπεῖνοι, ὧν oi ῥάβδοι τοιαῦται εὐ- 
ρέθησαν᾿ od ὁ ἄγγελος ἐπὶ τούτοις ἠγαλλιᾶτο, μαὶ ὁ ποιμὴν λίαν 
ἱλαρὸς ἦν ἐπὶ τούτοις. 
II. ᾿Ἔκέλευσε δὲ ὁ ὁ ἄγγελος, πυρίου στεφάνους ἐνεθῆναι' sol 
ἠνέχθησαν, στέφανοι ὡσεὶ ἐκ φοινίκων γεγονότες, xol ἐστεφώνωσε τοὺς 
ἄνδρας τοὺς ἐπιδεδωπότας τὰς ῥάβδους τὰς ἐχούσας τὰς παραφυάδας 
παν παρπόν τινα, xol ἀπέλυσεν αὐτοὺς εἰς τὸν ππύργον' ual τοὺς ἄλ- 
λους δὲ ἀπέστειλεν ες τὸν: πύργον, τοὺς τὰρ ῥάβδους τὰς χλωρᾶς 
ἐπιδεδωκότας καὶ παρυφυάδας ἐμούσας, παρπὸν δὲ μὴ ἐχούσας, τὼς 
παραφυάδας δοὺς αὐτοῖς σφραγίδας" ἱματισμὸν δὲ τὸν αὐτὸν πάντες 
εἶχον λευκὸν ὡσεὶ grove of πορευόµενοι εἰς τὸν πύργον. Καὶ τοὺς 
τὰς ῥάβδους ἐπιδεδωκότας χλωρὰς, dc ἔλαβον ἀπέλυσε, δοὺς αὐτοῖς 
ἱματισμὸν καὶ σφραγίδας. Mesi τὸ ταῦτω τελέσαι τὸν &yyelov λέγει" 
τῷ ποιµένι ᾿Εγὼ ὑπάγω" σὺ δὲ τούτους ἀπολύσεις εἰς τὰ τείχη καθὼς 
bios ἐστί τις κατοικεῖν' κατανόησον δὲ τὰς ῥάβδους αὐτῶν ἐπιμελῶς, 
καὶ οὕτως ἀπόλυσον᾿ ἐπιμελῶς δὲ πατανόησον. Ῥλέπε μή τις σε πα- 
ῥέλθῃ, φησίν ' ἐὰν δέ τίς σε παρέλθῃ, ἐγὼ αὐτοὺς ἐπὶ τὸ «Θυσιαστή- 
ριον δοκιμάσω. Ταῦτα end τῷ ποιμένι ἀπήλθε: xol μετὰ τὸ ἀπελ- 
$i τὸν ἄγγελον λέγει μοι ὁ ποιµήν --Ίάβωμεν πάντων τὰς ῥάβδους 
καὶ φυτεύσωμεν αὐτῶς, ti τινες ἐξ αὐτῶν δυνῄσονται ζῆσαι. «Ἀέγω 
αὐτῷ Κύριε, τὰ ζηρὰ ταῦτα πῶς δύνανται Bom; "ποχρυθείς por 


2) ἐπεδίδοσαν: sic h. |. codex, non Cap. ll. 1) σφραγίδας: hoc acc. 


(quod est in ed. pr.) ut postea ἐπεδί- codex ubique. 
dovy. . 2s 
3) nonnihil deest, 9) λέγει: ipse codex Λέγω: ' 


4) h.l. rursus mancus est textus, 


616 HERMAE PASTOR. 


λέγει TO δένδρον τοῦτο ὑτέα ἐστὶ καὶ φιλόζωον͵ τὸ Ὑένος ἐὰν οὖν φυ- 
τευθῶσι xol μικρᾶν [pido λαμβάνωσιν ob ῥάβδον, ζήσονται πολλαὶ 
ἐξ αὐτῶν εἶτα δὲ πειράόωμεν καὶ ὕδωρ αὐταῖς παραχέευν᾿ idv τις 
αὐτῶν δυνηθῇ, ζῆσαι, συγχαρήσοµαι, αὐταῖς' ἐὰν δὲ μὴ ojo, οὐχ εὗρε- 
θήσομαν ἐγὼ ἀμελής. Ἔκέλε υσε δέ μοι ó rov καλέσαι rada τις 
αὐτῶν ἐστάθη. Ἠλθον τάγματα τάγματα, καὶ ἐπεδίδουν τὰς θάβδους 
τῷ ποημένι. λάμβανε δὲ Ó ποιμὴν τὰς ῥάβδους, καὶ κατὰ τάγμα” 
ἐφύτευσεν αὐτάς, zal με τὰ τὸ φυτεῦσαι ὕδωρ αὐταῖς πολὺ παρέχεεν, 
ὥστε ἀπὸ τοῦ «ὥδατος μὴ φαίνεσθαι τὰς ῥάβδους, Καὶ μετὰ τὸ πο- 
τίαν αὐτὸν τὰς ῥάβδους, λέγει pot... καὶ μετ ὀλίγας ἡμέρας ἐπα- 
νέλθωµεν καὶ ἐπισλεφώμεθα τὰς ὀάβδους πάσα " ó γὰρ πτίσας, το 
δένδρον τοῦτο θέλει πάντας ζῆν τοὺς λαβόντας ἐκ τοῦ δένδρου τούτου 
κλάδους. Ελπίζω δὲ κἀγὼ ὔτι λαβόντα, τὰ ῥαβδία ταῦτα ἱκμάδα καὶ 
ποτισθέντα ὕδατι ζήσονται τὺ πλεῖστον µέρος αὐτῶν. 


Iit. “Ίέγω αὐτῷ Κύριε, τὸ δένδρον τοῦτο γνώρισόν μοι τί ἐστιν" 
ἀποροῦμαι γὰρ περὶ αὐτοῦ, ὅτι τοσούτων κλάδων ποπέντων υγιές ἐστι 
τὸ δένδρον καὶ οὐδὲν φαίνεται πεκομμένον ἀπ᾿ αὐτοῦ ' ἐν τούτω οὖν 
ἀποροῦμαι. "drove, get τὸ δένδρον τοῦτο τὸ μέγα τὸ σχεπάζον πε» 
δία παὶ Op] καὶ πᾶσαν τὴν γῆν νόμος θεοῦ ἐστὶν ὁ δοθεὶς ele 0Àov 
τὸν κόσμον ΄ ó δὲ νόμος ovrog υἱὸς Φεοῦ ἐστὶ κηρυ]θεὶς εἷς τὰ πέρατα 
τῆς γῆς of δὲ ὑπὸ τὴν σχέπην͵ λαοὶ ὄντες of ἀπούσαντες τοῦ πηρύ- 
γµατος παὶ πιστεύδαντες ele αὐτόν' ὁ δὲ ἄγγελος. ὁ μέγας καὶ ἔνδοξος 
Muy ó ἔχων τὴν ἐξουσίαν τούτου τοῦ λαοῦ καὶ διανυβερνῶν᾿ οὗτος 
190 ἐστιν ὁ διδοὺς αὐτοῖς. τὸν νόμον elg τὰς Ραρδίας τῶν πιστευόν- 
TOV. Ἐπισκέπτεται, οὖν αὐτὸς οἷς ἔδωκεν εἰ ἄρα τενηρήκασιν αὐτόν. 
Βλέπεις δὲ ἑνὸς ἑκάστου τὰς ῥάβδους᾽ af γὰρ δάβδοι ó νόμος, és. 
Βλέπεις οὖν πολλὰς ῥάβδους ἠχρειωμένας, γνώσῃ δὲ αὐτοὺς πάντας, 
τοὺς μὴ τηρήσαντας τὸν vópov , παὶ Όψει ἑνὸς ἑκάστου την πατοικίαν. 
4£yo αὐτῷ Κύριε, διὰ τί οὓς μὲν ἀπέλυσεν elc τὸν πύργον, οὓς δὲ 
σοὶ καπέλειψεν : "Ὅσοι, φησί, παρέβησαν τὸν νόμον ὃν ἔλαβον meg 
αὐτοῦ, εἰς τὴν div ἐξουσίαν κατέλπεν αὐτοὺς εἰς μετάνοιαν" ὅσοι δὲ 
ἤδη εὐηρέστησὰν τῷ νόμῳ καὶ τετηρήκασιν αὐτόν, ὑπὸ τὴν ἰδίαν 
ἐξουσίαν i ἔχει αὐτούς. Τίνες ovv, φηµί , Ἀύριε, εἰσὲν of ἐστεφανωμένοι 
καὶ εἷς τὸν πύργον ὑπάγοντες; Ὀδτοί, εἶσιν οὗ ὑπὲρ τοῦ νόµου πα- 
Βόντες' of δὲ 6 ἕτεροι καὶ αὐτοὶ χλωρὰς τὰς ῥάβδους ἐπιδεδωκότες καὶ 
παραφυάδας ἐχούσας, παρπὸνὶ δὲ μὴ ἐχούσας, of ὑπὲρ τοῦ νόµου 9- 
βέντες, μὴ παθόντες δὲ μηδὲ ἀρνησάμενοι τὸν VOMOV αὐτῶν" οὗ δὲ 
χλωρὰς ἐπιδεδωνότες οἵας ἔλαβον, σεμνοὶ παν δίκαιοι καὶ λίαν πορευ- 
θέντες ἐν παθαρᾷ, καρδία καὶ τὰς ἐντολὰς πυρίου πεφυλανότες. Τὰ 
δὲ λοιπὰ γνώσῃ, ὅταν πατανοήσω τὰς ῥάβδους ταύτας τὰς πεφυτευµέ- 
vec wol πεποτισµένας. 


Iv. Καὶ μετὰ ἡμέρας ὀλέγας ἤνθομεν εἰς τὸν τόπον καὶ ἐνάθι- 
σεν ὁ ποιμὴν εἰς τὸν τύπον τοῦ ἀγγέλου, κἀγὼ παρεστάθην αὐτῷ. 


3) τάγμα: Sic codex, non (ut ed. Cap. IH 1) καρπὸν in cod. est, 


pr) τάγματα. non (ut ed. pr.) x«p7tobe. 
4) rursus nonnihil deest, 


SIMILITUDO VIII, 2—6. 617 


Καὶ λέγει μοι Περίζωσαι) ὠμόλινον ἓν σάκκου γεγονὸς παθαρόν. δὼν 
δέ μὲ περιεζωσµένον͵ παὶ ἕτοιμον ὄντα τοῦ διακονεῖν αὐτῷ, Κάλει, qot, 
τοὺς ἄνδρας. ὧν εἰσὶν of ῥάβδοι πεφυτευμέναι, aem τὺ τάγμα orte 
ἔδωκε τὰς ῥάῤδους. Καὶ ἀπῆλθον εἷς τὸ; πεδίον καὶ ἐκάλεσα πάντας" 
xal ἔστησων πάντα τὰ τάγματα. “έγει αὐτοῖς Ἕκαστος T τὰς ἰδίας 
ῥάβδους ἐκτιλάτω,, xol φ[ερέ]τω πρός με, Ἡρῶτοι ἐπέδωκαν of τὰς 
ξηρὰς xol πεπομμένας ἐσχηνότες παὶ ὡς αὗται -εὑρέθησαν ξηραὶ sel 
πεκομμέναι, ἐπέλευσεν αὐτοὺς χωρὶς σνῇναι.) Ele ἐπέδωκαν oi τὰς 
ξηρὰς καὶ μὴ μεπομμένας ἔχοντες. Twig δὲ ἐξ αὐτῶν ἐπέδωκαν τὰς 


ῥάβδους χλωράς᾽ τιυνὲς δὲ ξηρὰς xol wexoppévog ὡς ὑπὸ σητός T οὓς 
ἐπιδεδωπότας οὖν Ἰλωρὰς ἐκέλευσε χωρὶς σταθῆναι " τοὺς δὲ ξηρὰς xol 
πεπομμένας ἐπιδεδωπότας» ἐπέλευσε μετὰ τῶν, πρώτων σταδῆναι.' Εἶτα 


ἐπέδωκαν oi τὰς ἡμιξήρους ud cppg. bolsos: παὶ πολλοὺ & αὐτῶν 
χλωρὰς ἐπέδωκαν aol ux ἐχούσας ὄχνσμάρ᾽ τινὲς δὲ χλωρὰς 101, παρα- 
φυάδας ἐχούσας, xol εἰς τὰς παραφυάδας παρποὺς οἵους εἶχον οἳ εἰς 
τὸν πύργον πορευδέντες ἐστεφανωμένοι τινὲς δὲ ἐπέδωναν ξηρὰς Μαὶ 
βεβρωμέναρ᾽ τινὲς δὲ ξηρὰς xol ἀβρώτους' τινὲς δὲ οἷαι ἦσαν ἡμί- 
ἔηροι καὶ σμσμᾶς ἔίουσαι. ᾿Ἐκέλευσεν αὐτοὺς ἕνα ἕκαστον χωρὶς 
στῆναι' τοὺς. μὲν πρὸς τὰ ἴδια τάγματα τοὺς δὲ χωρίς. 


v. Eizo. ἐπεδίδουν οὗ τὰς ῥάβδους χλωρὰς μὲν ἔγοντες, σμσμὰς 
δὲ ἐχούσας ' οὗτον πάντες χλωρὰς ἐπέδωκαν, xol ἔστησαν εἰς τὸ ἴδιον 
τάγμα” ἐχάρη δὲ ὁ ouv ἐπὶ τούτοις, ὅτι πάντες ἠλλοιώθησαν sot 
ἀπέθεντο τὰς σχισμὰς αὐτῶν. ᾿Επέδωκαν δὲ καὶ of τὸ ἥμισυ Ἰλωρόν, 
τὸ δὲ ἥμισυ ἑηρὸν i ἔχοντες τινῶν οὖν εὐρέθησαν αἱ ῥάβδοι ὁλοτελῶς 
χλωραί, τινῶν ἡμίξηρου, TWÓV ξηραὶ, sol βεβρωμέναι, τινῶν δε χλωραὶ 
παὶ παραφυάδας i ἔχουσαι. Οὗτοι πάντες ἀπελύθησαν ἕκαστος πρὸς τὸ 
τάγμα αὐτοῦ, Εἶτα ἐπέδωκαν of τὰ δύο µέρη qnod ἔχοντες, τὸ δὲ 
τρίτον ξηρόν. Πολλοὶ ἐξ αὐτῶν χλωρὰς ἐπέλωκαν, πολλοὶ δὲ ἡμιξήρους, 
ἕτεροι δὲ ἔηρας xol βεβρωμέναρ | οὗτοι πάντες .ἔστησαν εἰς τὸ ἴδιον 
τάγμα ᾿Ἐπέδωκαν δὲ of τὰρ ῥάῤδους χλωρὰς ἐσχηκότες, ἐλάχιότον δὲ 
xol σχμσμὰς ἐχούσας ἐν τούτων τινὲς χλωρᾶς i ἐπέδωμαν, "wig δὲ λ1λω- 
ρὰς καὶ 'παρυφυάδας ἐχούσας" ἀπῆλθον καὶ οὗτοι eig τὸ τάγμα αὐτῶν. 
Είπα ἐπέδωκαν of ἐλώμστον ἔγοντες χλωρόν, τὰ δὲ Aimé μέρη ξηρά” 
τούτων oi ῥάβδον εὑρέθησαν τὸ π]εῖστον μέρος χλωραὶ καὶ παραφυάδας 
ἔχουσαι παὶ καρπὸν à ἐν ταῖς παραφυάσι, παν ἕτεραι χλωραὴ Όλα, "Emi 
ταύταις ταῖς ῥάῤδοις ἐχάρη ὁ ποιµην Muv.... 8 ὅτι οὕτως εὑρέθησον. 
᾿Απῆλθον δὲ οὗτοι ἕπαστος εἰς τὸ ἴδιον τάγμα. 

VI. Mii τὸ πάντων πατανοῆσαι τὰς ῥάβδους τὸν ποιμένα λέγει 
μοι Εἶπόν σοι ὅτι τὸ δένδρον τοῦτο φιλόζωόν ἐστι βλέπει, quot, 


Cap. IV. 1) περίζωσαι: ita cod., non 
(ut. ed. pr) περίζωσον. 

2) τὸ super εἲς positum est, sed id 
pr. man. factum , nec abhorret ab usu 
scribae. 

'FOh. 1, exit alterum fol. cod. 

9) στῆναν: ita apogr. nisi quod 
suprascriptum est σταθήῆναι. — niea pro 
ὡς αὗται, ut edendum curavit Sim. ,in 
apogr. est of (suprascripto e£) οὕτως. 


4) σητός: apogr. σητό». 

5) apogr. ἐπιδεδοχότας. 

6) Nonnihil deesse videtur. 

7) apogr. jydtereyuere, super iv 
notato dy. 

Cap. V. 1) Item deest aliquid, ut 
etiam post ἐλάχιστον di. 

2) h. 1. quod scriptum est in apogr. 
non satis perspicuum. Est fere μενεὶς. 
Sim. ad edendum. tradidit una ele. 


618 HERMAE PASTOR. 


πόσον µετενόησαν καὶ ἐσώθησάν. Ἠλέπα, up, κύριε. ^lvo: dons, φἠσίι 
τήν πολυευσπλαγινίαν τοῦ πυρίου, ὅτι μεγάλη xo ἔνδοξός ἐστι E 
ἔδωκε πνεῦμα. τοῖς ἀξίοις οὖσι μετανοίας, Ei! οὗτοι οὖν, qui, κύριε, 
πάντες οὐ µετενόησαν; ; Ὃν εἶδε, φησί, τὴν καρδίαν μέλίουσαν παθα- 
ρὰν Τενέόθαι nol δουλεύειν αὐτῷ ἐξ Dine Ἠαρδίας, τούτοις ἔδωνε τὴν 
μετάνοιαν * ὧν δὲ εἶδε τὴν δολιότητα xol πονηρίαν, μελλόντων ἐν ὑπο- 
κρίσει μετανοεῖν, ἐκείνοις οὖν ἔδωνε μετάνοιαν, μήποτε πάλιν βεβηλώ- 
σωσι τὸ ὕνομα αὐτοῦ. :«4έγω αὐτῷ Κύριε, νῦν οὖν μοι δήλωσον τοὺς 
τὰς ῥάβδους ἐπιδεδωπότας, πὐταπός τις αὐτῶν ἐδτὶ καὶ τὴν τούτων 
ματομίαν, ἵνα ἀπούσαντες of. πιστεύόαντερ id εἰμηφύτες τὴν σφραγίδὰ 
καὶ τεθλακότες αὐτὴν καὶ μὴ τηρήσαντερ ὑγιῆ, ἐπιγνόντες" τὰ ἑ ἑαυτῶν 
ἔργα µετανοήσωσι λαβόντερ ὑπὸ σοῦ σφραγίδα, xol δοξάσωσι τὸν κύ- 
guov, ὅτι εὐσπλαγγνίόθη in αὐτοὺς nol ἀπέστειλέ σε τοῦ ἀναλαινίδαι 
τὰ πνευματα αὐτῶν. "nove, φησίν᾿ ὧν e£ ῥάβδοι ξηραὶ καὶ βεβρω- 
μέναι ὑπὸ σητὸς, εὑρέθησαν , οὗτοί εἶσιν οὗ ἀποστάται καὶ προδόται 
τῆς. ἐκκλησίας καὶ βιοσφημήσαντες ἐν τοῖς ἁμαρτίαις αὐτῶν. τὸν κύριον, 

ἔτι δὲ καὶ ἐποισχυνθέντες TÓ ὕνομα πυρίου τὸ ἔπινληθὲν ἐπ᾽ αὐτούς. 
sco οὖν εἰς τέλος ἀπώλοντο τῷ eg. Ῥλέπεις δὲ ὅτν οὐδὲ εἷς αὐ- 
τῶν µετενόῃσε, yet παραχούσαντες' τὰ ῥήμοτα & ἐλάλήσεν αὐτοῖς, & 
σοι ἐνετειλάμην ἀπὸ τῶν TOL TOV. ἡ ζωή ἀπέστη, Or δὲ τὰς ξηρὰς 
xol ἀσήπτουςῦ ἐπιδεδωκότες , καὶ οὗτοι ἐγγὺς αὐτῶν' ἦδαν γὰρ ὑπο- 
κριταὶ καὶ διδαγὰς ξένας εἰσφέροντες xal ἐπστρέφοντὸς τοὺς δούλους 
τοῦ «εοῦ, μάλιστα δὲ ποὺς ἡμαρτηκότας μὴ ἀφιέντες μετανοεῖν αὐτούς, 
ἀλλὰ ταῖς «διδοιαῖς ταῖς μωραῖς πείθοντες αὐτούς, Oro οὖν ἔχουσιν 
ἐλπίδα τοῦ .μετωνοῆσαι) βλέπεις δὲ πολλοὺς εξ αὐτῶν sol pero[ve-]" 
νοηκότας,, ἀφ᾿ 56 ἐλάλησα αὐτοῖς τὰς ἐντολάς μου xol ἔτι μετανοή- 
σουσιν. Όσοι δὲ οὐ µετωνοήσωσιν," ἀπώλεσαν τὴν ζωὴν αὐτῶν" ὔσοι 
δὲ μετενύησαν & αὐτῶν , ἀγαθοὶ ἐγένοντο, παὶ ἐγένετο y) κατοιμία 
αὐτῶν sig τὰ τείχη τὰ gira " "wig δὲ sel elg τὸν πύργον ἀνέβησαν. 
Ἑλέπεις οὖν, φησίν, ὅτι ἡ μετάνοια τὴν) τῶν ἁμαρτωλῶν ζωὴν ἔχει, 
τὸ δὲ μὴ µετανοῆσαι θάνατον, 


VII. Ὅσοι δὲ ἡμξήρους ἐπέδωκαν, καὶ àv αὐταῖς σμισμὰς εἶχον, 
ἄκουε καὶ περὶ αὐτῶν. "Ὅσων ᾖσαν [2 ῥάβδοι κατὰ τὸ αὐτὸ ἡμίξη- 
got, δίψυχοί law οὔτε γὰρ, ἑῶσι, οὔτε τεθνήκασιν, Οἱ δὲ ἡμιξήρους 
ἔγοντες καὶ ἐν αὐταῖς ὄχισμός, οὗτοι xol δίψυχοι καὶ πατάλαλού εἶσι," 
xol μηδὲ εἰρηνεύοντες, ἐν ἑαυτοῖς ἀλλὰ διχοστατοῦντες πάντοτε᾿ dii 
xol τούτοις, φησί», ἐπίκειται μετάνοια, Bina, vuol , τινὰς ἐξ αὐ- 
τῶν µετανενοηκότας' καὶ ἔτι, φησίν, ἐστὶν iv αὐτοῖς ἐλπὶς µετανοίας. 





Cap. VI. 1) in apogr. est of οὗτοι 6) ve-syllaba omissa est in apogr. 
οὔν. Levi mulatione faeta scripsimus εἰ T) sic apogr.; Sim. el editores ἀφ οὗ. 
οὗτοι οὖν, Sim. cum eoque editor pr. 8) ita apogr. Correxerunt edd. pr. 
εἳ praetermisit. Atque hic quidem pro- µετανοήσουσιγ. 
posuit ὁιὰ τέ pro οὗτοι. 9) apogr. corrupte oí. 

2) apogr. ἔπιγνῶντες. 

3) σητὸς: apogr. σητὰς. Cf. supra. Cap. VII. 1) apogr. χαθὰ τὸ αὐτὸν 

4) sic apogr. In ed. pr. proponitur Ed. pr. ([κατὰ τὸ ἥμισυ]). 
καίπερ ἀκούσ. 2) deest aliquid. 


5) apogr. ἀσήπους, . 9) apogr, dy ἑαυτοῖς. 


SIMILITUDO VIII, 6—9. ! 619 


Καὶ ot, φησίν, ἐξ αὐτῶν ᾽μετανενοήκασι, τήν ματοικίαν᾿ elc τὸν πύρ- 
yov ἔξουσιν. ' "Ocot δὲ ἐξ αὐτῶν ᾿βραδύτερον μετανενοήκασιν, εἰς τὰ 
τείχη torto do vay. "Odor δὲ οὗ μετανοοῦσιν, ἀλλ ἐμμένουσι ταῖς 
πράξεσιν αὐτῶν, θανάτῳ ἀποθανοῦνται. Of δὲ χλωρὰς ἐπιδεδωκότες 
τὰς ῥάῤδους αὐτῶν xal σχισμὰς ἐχούσας,, πάντοτε οὗτοι πιστοὶ xol 
ἀγαθοὶ ἐγένοντο, ἔχοντες ζῆλόν τινα ἐν ἀλλήλοις περὶ πρωτείων καὶ 
περὶ δόξης vds ἀλλὰ πάντες οὗτοι μωροί εἶσιν, ἐν ἀλλήλοις" ἔχοντες 
περὶ πρωτείων, A aol οὗτοι ἀκούσαντες τῶν ἐντολῶν μου, ἀγαθοὶ 
ὄντες, ἐκαθάρισαν ἑαυτοὺς παὶ μετενόησων ταχύ ἐγένετο οὖν 1j πατοί- 
πῆδις αὐτῶν sic τὸν πύργον. Ei δέ τις πάλιν ἐπιστρέψῃ εἰς τὴν 
διχοστασίαν, ἐκβμηθήσεται ἀπὸ τοῦ πύργου, καὶ ἀπολέσει τὴν ζωὴν 
αὐτοῦ. Ἡ ζωὴ πάντων ἐστὶ τῶν τὰς ἐντολὰς τοῦ πυρίου φυλασσόν- 
των’ ἐν ταῖς ἐντολαῖς 0i... 5 περὶ πρωτείων ἢ περὶ δόξης τινὸς οὖν 
ἔστιν, ἀλλὰ περὶ µαπροθυμίας καὶ περὶ ταπεινοφρονήσεως ἀνδρός. "Ev 
τοῖς τοιούτοις οὖν 1j ζωὴ τοῦ κυρίου ἐν τοῖς διχοστάταιςἳ δὲ καὶ πα- 
ρᾳνόµοις Φάνατος. 


VIL Οἱ δὲ ἐπιδεδωπότες τὰς ῥάβδους ἥμισυ μὲν χλωρὰς, ἥμισυ 
δὲ ξηράς, οὗτοί &low οὗ ἐν ταῖς πραγµατείαις ἐμπεφυρμένοι' xol. μὴ 
κολλώμενοι τοῖς ἁγίοις διὰ τοῦτο τὺ ἥμισυ αὐτῶν (i, τὸ δὲ ἡ ἥμισυ νεκρόν 
ἐστι, Πολοὶ, οὖν ὀπούσαντές μου τῶν ἐντοὶῶν μετενόησαν cor γοῦν 
μετενόησαν, ἡ κατονία αὐτῶν εἷς τὸν πύργον. Τινὲς δὲ αὐτῶν εἰς τέλος 
ἀπέστησαν. Οὗτοι οὖν μετάνοιαν οὖν ἔχουσιν' διὰ y&o τὰς πραγµατείας 
αὐτῶν ἐβλασφήμησαν τὸν πύριον xo ἀπηρνήσαντο λοιπόν. "rca ego οὖν 
τὴν fov αὐτῶν διὰ τὴν πονηρίαν ἣν ἔπραξαν. Πολλοὶ δὲ ἐξ αὐτῶν ἐδιψύ- 
χησαν᾿ οὗτοι ἔτι ἔγουσι μετάνοιαν, ἐὰν ταχὺ µετανοήσωσι, καὶ ἔσται οὐ- 
τῶν Ü κατοικία εἰς τὸν πύργον᾽ ἐὰν δὲ βραδύτερον μετανοῄσωσι, Να- 
σομρήσουσιν sie τὰ τείχη" ἐὰν δὲ μὴ μετανοήσωσι, παὶ αὐτοὶ ἀπώλεσαν 
τὴν ζωὴν αὐτῶν. Οἱ δὲ τὰ δύο µέρη ξηρά, τὸ δὲ τρίτον χλωρὸν ἐπι- 
δεδωκότες, οὗτοί εἶσιν οὗ ἀρνησάμενοι ποικίλοις ἀρνήσεσι" πολλοὶ οὖν 
μετενόησαν, τινὲς δὲ ἐξ αὐτῶν ἐδίψύγησαν xol ἐδιχοστάτησαν. Τούτοις 
οὖν ion μετάνοια, ἐὰν ve µετανοήσωσι καὶ μὴ ἐπιμείνωσι ταῖς ᾖδο- 
ναῖς αὐτῶν ἐὰν δὲ ἐπιμείνωσι ταῖς πράξεσιν αὐτῶν, καὶ οὗτοι θάνα- 
τον ἑαυτοῖς κατεργάζονται. ᾿ 


IX. Of δὲ ἐπιδεδωκότες τᾶς ῥάβδους τὰ μὲν δύο μέρη ξηρά, τὸ 
δὲ τρίτον χλωρόν, οὗτοί elo πιστοὶ μὲν γεγονότερ, πλουτήσαντες' δὲ 
xol γενόμενοι ἔνδοξοι παρὰ τοῖς ἔθνεσιν ὑπερηφανίαν μεγάλην ἐνεδύ- 
ὅαντο καὶ ὑψηλόφρονες ἐγένοντο, παὶ κατέλιπον τὴν ἀλήθειαν xol οὖν 
ἐπολλήθησαν τοῖς διναίοις, ἀλλα μετὰ τῶν ἐθνῶν συνέζησαν, φαν αὕτη 
j ὁδὸς ἡδυτέρα αὐτοῖς ἐγένετο" ἀπὸ δὲ τοῦ θεοῦ οὖν ἀπέστησαν, ἀλλ’ 
ἔμειναν. τῇ πίστει, μὴ ἐργαζόμενοι τὰ ἔργα τῆς πίστεως πολλοὶ, οὖν 
ἐξ αὐτῶν µετενόησαν, παν ἐγένετο qj πατοίπήσις αὐτῶν ἐν τῷ πύργῳ. 
“Ἕπεροι δὲ sig τέλος μετὰ τῶν ἐθνῶν ουζῶντες nol Φθειρόμενοι ταῖς. 


4) repetendum ex antecendentibus ῥῆ- 1) apogr. διχοστάτοις. 
Aov? Idem iam propositum estin ed. pr. Cap. VII. — 1) apogr. ἐκπερυρμένου 
5) apogr. ut solet ἐναθάρησαν. 2) apogr. ὅσογ. 


6) textus mancus est.- Cap. ΙΧ. 1) apogr. πλουτίσαντες. 


620 ] HERMAE PASTOR. 


κενοδοξίαις τῶν ἐθνῶν «ἐδιφύχήσαν ; μὴ ἐλπίζοντες σωθῆναι διὰ τὰς 
πράξεις τῶν ἐθνῶν '" οὗτοι μετὰ τῶν ἐθνῶν ἐλογίσθησαν. "Ἔτεροι δὲ 
ἐξ αὐτῶν ἐδιφύχησαν μὴ ἐλπίξοντες σωθῆναι διὰ τὰς, πράξεις ἃς 
ἔπραξαν " ἕτεροι δὲ ἐδιψύχησαν καὶ σχίσµατα ἐν ἑυτοῖς ἐποίησαν. 
Τούτοις οὖν τοῖς διψυχήσασι διὰ τὰς πράξεις αὐτῶν μετάνοια ἔτι 
ἐστίν' ἀλλ d μετάνοια αὐτῶν reu, ὀφείλει εἶναι, ἵνα ἡ πατοικία 
αὐτῶν γένη[ται ῇν εἷς τὸν. πύργον᾿ τῶν δὲ p μετανοούντων, ἀλλ᾽ ἐπι- 
µενόντων ταῖς ἡδοναῖς, ὁ Θάνατος ἐγγύς. 


X. Oi δὲ τᾶς ῥάβδους ἐπιδεδωότες χλωράς, αὐτὰ δὲ τὰ (xc 
ξηρὰ καὶ σχισμὰς ἔχοντα, οὗτοι πάντοτε ἀγαθοὶ καὶ πιστοὶ καὶ ἔνδοξοι 
παρὰ τῷ Qr ἐγένοντο, ἐλάμότον δὲ Γἐξή ]μαρτον" διὰ μικρᾶς ἔπιθυ- 
μίας iol "mem κατ᾽ ἀλλήλων ἔγοντερ᾽ ἀλλ) ἀπούσαντές µου τῶν ῥημό- 
των τὸ πλεῖστον μέρος ταχὺ µετενόησαν, xol ἐγένετο yj Ματοικία αὐτῶν 
εἰς τὸν πύργαν᾿ vwig δὲ ἐξ αὐτῶν ἐδιφύμησαν' vig δὲ διφυχήσαντες 
διχοστασίαν μείζονα ἐπούησαν ' ἐν τούτοις οὖν ἔνεστι μετανοίας ἐλπίς, 
ὔτι ἀγαθοὶ πάντοτε ἐγένοντο' δυσκόλως δέ τις αὐτῶν ἀποθανεῖται. 
Οἱ δὲ τὰς ῥάβδους αὐτῶν ξηρὰς ἐπιδεδωκότες, ἔλάγιστον δὲ χλωρὸν 
ἐχούσας, οὗτοί εἶσιν of πιστεύσαντες μόνον, τὰ δὲ 6 ἔργα τῆς ἀνομίας 
ἐργαζόμενοι, οὐδέποτε DE ἀπὸ τοῦ 0600 ἀπέστησων, καὶ τὸ ὄνομα ἡδέως 
ἐβάστασαν, xol εἰς τοὺς οὕκους αὐτῶν ἡδέως ὑπεδέξαντο τοὺς δούλους 
τοῦ δεοῦ. Ανούόωντες οὖν ταύτην τὴν μετώνοναν ἀδιστάντως μετενό- 
dde καὶ ἐργάξονται, πᾶόαν ἀρετὴν καὶ δικαιοσύνην ᾿ τινὲς δὲ ἐξ αὐτῶν 
καὶ φοβοῦνταν γυνώσχοντες τὰς πράξεις αὐτῶν dg ἔπραξαν τούτων 
οὖν πάντων ἡᾗ Ματοικία εἰς τὸν πύργον ἔσται, 


ΧΙ. Καὶ μετὰ τὸ συντελέσαι αὐτὸν τὰς ἐπιλύσεις πασῶν τῶν 
ῥάβδων λέγει μοι “παγε, καὶ πᾶσιν λέγε ἵνα μετανοῄσωσι se ζήσωνται 
τῷ Θεῷ, ὅτι ὁ πύριος ἔπεμψέ με σπλαγινισθεὶς πᾶσι δοῦναι τήν 
μάτάνοίαν, παΐπερ τινῶν μὴ ὄννων ἀξίων διὰ τὰ ἔργα αὐτῶν ' ἀλλὰ 
μαπρόθυμός Qv ὁ Μύριος θέλει τὴν μλῆσιν τὴν γενομένην διὰ τοῦ 
υἱοῦ αὐτοῦ σώξεσθαι. 4έγω αὐτῷ Κύριε, ἑλπίζο ὅτι πάντες tov 
Govveg αὐτὰ, µετανοήσουσι, Πείθοµαι quo ὅτι εἷς ἕκαστος τὰ ἴδια 
ἔργα ἐπιγνοὺς παὶ φοβηθεὶς τὸν δεὸν᾿ μετανοῄσει, “Αποχριθείς μοι 
λέγει Ὅσουι, φησίν, ἐξ Oe xwgüíag αὐτῶν παθαρίσουσιν ἑαυτοὺς ἀπὸ 
τῶν πονηριῶν αὐτῶν τῶν προειφηµένων καὶ μηκέτι μηδὲν προσθῶσι 
τοῖς ἁμαρτίαις αὐτῶν, λήψονται ἴασιν παρὰ τοῦ πυρίου τῶν προτέρων 
ἁμαρτιῶν, ἐὰν μὴ διφυμήσωσιν ἐπὶ ταῖς ἐντολαῖς ταύταις, xot ζήσονται 
τῷ cg. Σὺ δὲ πορεύου ἐν ταῖς ἐντολαῖς µου, καὶ ζῆθι, Ταῦτά μου 
δείξας xol λαλήσας πάντα Άέγει µοι Τὰ δὲ λοιπά ὅοι δείξω μετ 


ὀλίγας ἠἡμέρας, 


| Μετ τὸ Ἰθάψαι µε τὰς ἐντολὰς καὶ παραβολὰς τοῦ ποιµένος, 
τοῦ ἀγγέλου τῆς µετανοίας, ᾖλθε πρὀς µε καὶ λέγε µοι Θέλω σοι 


2) ita haec corrupte in cod. leguntur. Cap. Χ. 1) Γἐξή]μαρτον: ita apogr. 
3) -ται syllaba deest in apogr. Sim.IX. 1) Cf.notam ad initium Sim.VIII. 


SIMILITUDO ViII, 9—11. IX, 1. 2. 621 


δεῖξαι ὕσα σοι ἔδειξε τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον τὸ λαλῆσαν μετὰ σοῦ ἐν 
μορφῇ τῆς Ἔμκλησίας" ἐκεῖνο γὰρ τὸ πνεῦμα 0 víóc τοῦ Θεοῦ ἐστίν. 
΄Ἔπειδη 9e ἀσθενέστερος τῇ σαρχὶ ἦς, οὖν ἐδηλώθη σοι δι) ἀγγέλου, 

ὕτε otv? ἐνεδυναμώθης, διὰ τοῦ πνεύματος παὶ ἴσγυσας τῇ ἰσγόϊ σου 
ὥστε δύνασθαί σε οἱ ἄγγελοι" ἰδεῖν. Τότε μὲν οὖν ἐφανερώθη σοι 
διὰ τῆς Ἐκκλησίας " οὐνοδομὴ τοῦ πύργου καλῶς xol σεμνῶς' πάντα 
ὥς ὑπὸ παρθένου ἑώρακας νῦν δὲ ὑπὸ ἀγγέλου βλέπεις διὰ τοῦ 
αὐτοῦ μὲν πνεύματος᾽ δεῖ δέ σε παρ) ἐμοῦ ἀκριβέστερον πάντα μαθεῖν 

εἰς τοῦτο γὰρ xol ἐδόθην ὑπὸ τοῦ ἐνδόξου ἀγγέλου sig τὸν οἶπόν σου 
πατουνῇσαι, ἵνα δυνατῶς πάντα ἴδῃς, μηδὲν δειλαινόµενος ὡς καὶ τὸ 
πρότερον. Καὶ ὁπήγαγέ με εἰς τὴν ᾿Αρκαδίαν, εἰς Ὄρος τι μαστῶδες, 
καὶ ἐκάθισέ με ἐπὶ τὸ , ἄπρον τοῦ ὕρους καὶ E μοι πεδίον μέγα; 
xin δὲ τοῦ πεδίου ὄρη δώδεκα, ἄλλην καὶ ἄλλην ἰδέαν 8 ἔγοντα τὰ 
CUN τὸ πρώτον ἦν μέλαν ὧς ἀσβόμη' τὸ δεύτερού ψιλόν, βοτάνας μὴ 
ἔχον᾽ τὸ δὲ τρίτον ἀνανθῶν xol τριβόλων πλήρες. τὸ δὲ πέταρτον 
βοτάνας ἔχον ἡμιξήρους, τὰ μὲν ἐπάνω τῶν, βοτανῶν χλωρά, τὰ δὲ 
πρὺς ταῖς ῥίζαις Sos τινὲς δὲ βοτάναν, ὕταν ὁ Aoc ἐπιμαύσει,' 

ξηραὶ ἐγένοντο” τὸ δὲ ὃ ὄρος τραχὺ, λίαν Ai, βοτόνας i ἔχον ξηράς ᾽ τὸ δὲ 
πέμπτον ὄρος ἔχον βοτάνας Ἰλωρὰς καὶ Pen 0v. Τὸ δὲ Éxrov ὕρος 
σμισμῶν Όλον ἔγεμεν, ὧν μὲν Pod, àv δὲ μεγάλων" εἶχον δὲ βοτά- 
vog αἱ σλισμαί” οὐ λίαν δὲ ἦσαν εὐθαλεῖς of βοτόναι, μᾶλλον δὲ ὡς 
μεμαρασμέναι ᾖσαν. Τὸ δὲ ἕβδομον ὄρος eye βοτάνας λαράς, «ot 
ὕλον τὸ ὄρος εὐθηνοῦν TJ", καὶ πᾶν γένος Ἠτηνῶν καὶ ὀρνέων ἐνέμοντο 
εἰς τὸ ὄρος ἐκεῖνο ' καὶ cov ἐβόόποντο τὰ πτήνη καὶ τὰ πετεινά, 

μᾶλλον gro μᾶλλον ot βοτάναι τοῦ ὄρους ἐμείνου ἔθβλλον, Τὸ δὲ. 
ὄγδοον 1 Όρος πηγῶν πλῆρες ἦν, μαὶ πῶν γένος τῆς μπίσεως' τοῦ πυρίου 
ἐποτίξοντο ix τῶν πηγῶν τοῦ ὕρους ἐκείνου. TO δὲ ἔννατον" ὄρος 
εἶχε δένδρα μέγιστα καὶ ὅλον πατάσπιον qv, παὶ ὑπὸ τὴν σκέπην τῶν 
δένδρων πρύβατα πατέπειντο ἀναπανύμενα καὶ μαρυκώμενα Τὸ δὲ 
ἑνδέκατον ὄρος λίαν σύνδενδρον ἦν, xol τὰ δένδρα ἐκεῖνα πατάχαρπα 
ἦν, ἄλλοις παὶ ἄλλοις παρποῖς πεποσμημένα, lvo. ἰδών τις αὐτὰ ἐπιθν- 
μήσῃ φαγεῖν ix τῶν καρπῶν αὐτῶν. Τὸ δὲ δωδέκατον ὃ Soc 0Àov ἦν 
λευκόν, xol x πρόσοψις αὐτοῦ ἱλαρὰ ἦν' xol εὐπρεπέσιατον ἦν ἐν 
αὐτῷ τὸ ὄρος. 


Π. Ες μέσον δὲ τοῦ πεδίου ἔδειξέ μοι πέτραν μεγάλην λευκὴν 
ἐκ τοῦ πεδίου ἀναβεβηκέναι” Qj δὲ πέτρα ὑψηλοτέρα qv τῶν ὀρέων, 
τετράγωνος, ὥστε δύνασθαι ὕλον τὸν πόσμον χωρῆσαι' παλαιὼ δὲ ἦν 
y πέτρα ἐκείνη, πύλην ἐππεκομμένην, ἔγουσα᾽ ὡς πρόσφατος δὲ ἐδόκει 
μοι εἶναι dj ἐκκόλαψις τῆς πύλης. Ἡ δὲ πύλη οὕτωρ᾽ ἔστιλβεν ὑπὲρ 
τὸν ἥλιον, ὥστε ue θαυμάζειν ἐπὶ τῇ λαμπρότητι τῆς πύλης πύκλῳ 
δὲ τῆς πύλης ἐστήκεισαν παρθένοι δώδεκα. AL οὖν ὃδ ai εἰς τὰς 
γωνίας ἑστηκυῖαι ἐνδοξότεραί μοι ἐδόκουν εἶναι. «Καὶ of ἄλλαι δὲ 


2) In ed. pr. proponitur ἕως ὅτου 5) apogr. Στήσεως. 
pro ὅτε oU». 6) ἔννατον: sic apogr. In sequen- 
3) oi ityyeÀot: ita apogr. libus haud dubie plura desunt, 


4) ἐπικαύσει: apogr. ἐπιχεκαύσει. 1) sic apogr. 


622 ^ ' . HERMAE PASTOR. 


ἔνδοξον ᾖσαν' ἑστήπεισαν δὲ εἰς τὰ τέσσερα μέρη τῆς πύλης, ἀνὰ 
μέσον αὐτῶν ἀνὰ δύο παρθένου, Ἔνδεδυμέναι, δὲ ἦσαν λνοῦς μιτῶναρ 
μαὶ περιεξωσμέναι εὐπρεπῶς, ἔξω τοὺς ὤμους ἔγουόαι τοὺς δεξιοὺς ὣς' 
μέλλουσαν φορτίον τι βαστάξειν * οὕτως Έτοιμοι ἠσαν " λίαν γὰρ figo 
ᾖδαν xol πρόθυμοι, Μετὰ τὸ ἰδεῖν µε ταῦτα ἐθαύμαζον ἐν ἑαυτῷ, 
ὔτι μεγάλα καὶ ἔνδοξα πράγματα βλέπω᾽ xol πόλιν διηπόρουν 2 ἐπὶ ταῖς 
παρθένοις, ὔτι τρυφεραὶ οὕτως οὖσαι ἀνδρείως ἑστήκεισαν ὡς μέλλου- 
σαι ὅλον τὸν οὐρανὸν βαστάζειν. Καὶ λέγει μου ὁ ποιµήν Τί ἐν σεαυτῷ 
διαλογίζῃ sol διαπορῇ, καὶ σεαυτῶ λύπην ἐπισπᾶσαι;, Ὅσα γὰρ, οὐ 
δυνήσι’ ποῆσαι, μὴ ἐπιχείρει ουνετὸς gv, ἀλλ ἐρώτα τὸν κύριον, ἵνα 
λαβὼν τὴν σύνεσμ, νοῇς αὐτά, Τὰ bis σου ἰδεῖν οὐ δύνῃ, τὰ δὲ 
ἔμπροσθέν Gov inue" & οὖν ἰδεῖν οὐ δύνασαι , ἔασον xoi μὴ στρέ- 
βλου σεαυτόν. "A δὲ βλέπεις, ἐπείνων παταπυφίευε, Li περὶ τῶν λοι- 
πῶν μὴ περιεργάξου” πάντα δέ σοι ἐγὼ δηλώσω, ὅσα ἐάν σοι δείξω. 
”Ἔκβαλε οὖν roig λοιποῖς 


ll. 1ΐδον ἓξ ἄνδρας ἐληλυθότας ὀψηλοὺς xol ἐνδόξους μαὶ 
ὁμοίους τῇ iÓfo" καὶ ἐκάλεύαν πλῆθός Ti ἀνδρῶν' κάμεῖνοι δὲ oí 
ἐληλυθότες ὑψηλοὶ ἦσαν ἄνδρες sol καλοὶ καὶ δυνατοί ᾿ καὶ ἐκέλευσαν 
αὐτοὺς oi $E ἄνδρες οἶκοδομεῖν ἐπάνω τῆς πέτρας πύργον τινά. Ἡν 
δὲ θόρυβος τῶν ἀνδρῶν ἐκείνων μέγας τῶν ἐμηλυθότων οὐνοδομεῖη 
τὸν πύργον ὧδε κἀκεῖσε περιτρειόντων πύκλω τῆς πύλης' oi δὲ παρ- 
Βένοἡ ἐτήπεισαν πύμλω τῆς πύλης, ἔμεγον τοῖς ἀνδράσι, σπεύδειν τὸν 
πύργον οἰκοδομεῖσθαι' ἐππεπετάπεισαν δὲ τὰς χεῖρας of παρθένοι ὡς 
μέλλουσαί τι λαμβάνειν παρὰ τῶν ἀνδρῶν. or δὲ 1 ἓξ ἄνδρες ἐπέλευον 
ἐν βυθοῦ” τινὸς λίθους ἀναβαίνειν ol ὑπάγειν εἰς τὴν οὐκοδομὴν 
τοῦ πύργου. Ανέβησαν δὲ Mot » τετράγῶνοι Ίαμπροί, λελατομημένοι * 
oí δὲ ἓξ ἄνδρες ἐκάλουν τὰς παρθένους xol ἐπέλευσαν αὐτὰς τοὺς 
λίθους πάντας τοὺς μέλλοντας eg τὴν οἰκοδομὴν ὑπάγέιν τοῦ πύργου 
βαστάξευν καὶ διαπορεύεσθαι διὰ τῆς πύλης, «oL ἐπιδιδόναι τοῖς ἀνδράσι 
τοῖς μέμουσιν οὔροδομεῖν τὸν πύργον. Ai δὲ παρθένοι τοὺς δέκα 
λίδους τοὺς πρώτους, τοὺς ἐκ τοῦ βυθοῦ ἀναβάντας, ἐπήνυον' ἀλλη- 
λᾶις, καὶ κατὰ ἕνα MOov ἐβάσταξον ὁμοῦ. 


IV. Καθώς δὲ ἐστάθησαν ὁμοῦ són Te πύλης, οὕτως ipi 
όταζον αἱ δοκοῦσαι, δυναταὶ εἶναι, καὶ ὑπὸ τὰς 1ωνίας τοῦ Λίθου ὑπο- 
δεδυκυῖαι jov ob δὲ ἄλλαι ἐν τῶν π]ευρῶν. τοῦ Λίθου ὑποδεδύκέισαν" 
παὶ οὕτως ἐβάσταζον πάντας τοὺς λίθους" διὰ δὲ τῆς πύλης ἔφερον 
αὐτοὺς παθὼς ἐνεεύσθησάν, καὶ ἐπεδίδουν τοῖς ἀνδράσιν εἰς τὸν 
πύργον ' ἐκεῖνοι δὲ ἐ ἔγοντες τοὺς λίθους ᾠποδόμουν. H οἰποδομὴ δὲ 
τοῦ πύργου ἐγένετο ἐπὶ τὴν πέτρον τὴν μεγάλην. Καὶ ἐπάνω τῆς 
πύλης Ἰρμόσδησων of [v']* λίθοι ἐκεῖνοι, Θεμέλιον τῆς οἰποδομῆς τοῦ 


.. 


Cap. Π. 1) τέσσερα: ita apogr. 3) deesse videtur μὴ, ut iam notatim 
2) Φυγήσῃ in apogr. supraseriptum In ed. pr. . 

habet Φύνασε. 4) ita corrupte apogr. Videtur ἔπε- 
3) ita haec apogr. τίθουν vel simile quid substituendum. 


e Ed. pr. ad exemplum Sim. ἐ9δίκνυοχ. 
. Cap. HI. 1): Ed. pr. h. 1, addi vult o. Cap. 1. 1) &', item postea &' cum 
2) βυθοῦ: apogr. βυθόγ ut videtur. ed. pr; supplevimus. 


 SIMILITUDO IX, 2—5. 623 


πύργου 5 δὲ πέτρα καὶ 3 πύλη ἦν βαστάζουσα ὅλον τὸν πύργον. 
Μετὰ δὲ τοὺς V λίθους ἄλλοι ἀνέβησαν ἐν τοῦ βυθοῦ κ[ε] λίθοι’ παὶ 
οὗτοι ἡρ μόσθησαν εἰς τὴν οὐνοδομήν τοῦ πύργου, βισταζόµενοι ὑπὸ 
τῶν παρθένων πωθὼς xol οἱ πρότερον. Μετὰ δὲ τούτους ἀνέῤησαν 
λε” καὶ οὗτοι ὁμοίως ἠρμόσθησαν elc τὸν πύργον. Μετὰ δὲ τούτους 
ἕτεροι ἀνέβησαν, λίθοι w^ xol οὗτοι πάντες ἐβλήθησαν. εἰς τὴν oixo- 
δομὴν τοῦ πύργου. Καὶ ἐπούσαντο in τοῦ βυθοῦ ἀναβαίνοντες: 
ἐπαύσαντο δὲ καὶ οὗ οἴποδομοῦντες μικρόν, Koi πάλη, ἐπέταξαν oí 
ἓξ ἄνδρες τῷ πλήθει τοῦ ὄχλου ix τῶν ὀρέων παραφέρειν λάθους slc 
τὴν οὐνοδομὴν τοῦ πύργου ' παρεφέροντο οὖν ἐν πάντων τῶν ὀρέων 
χρόαις ποιαίλαις λελατομημένοι ὑπὸ τῶν ἀνδρῶν, xol ἐπεδίδοντο ταῖς 
παρθένοις, of δὲ παρθἔνοι διέφερον αὐτοὺς διὰ τῆς πύλης καὶ ἔπε- 
δίδουν eig τὴν οὐνοδομὴν τοῦ πύργου. Καὶ ὅταν εἷς τὴν οὐνοδομὴν 
ἐτέθησαν οὗ λίθοι of ποικίλοι; Όμοιοι ἐγένοντο λευκοί, rol τὰς χρύας 
τὰς ποικίλας ἤλλασσον"' τινὲς δὲ λίθοι ἐπεδίδοντο ὑπὸ τῶν ἀνδρῶν 
εἰς - τὴν οὐκοδομήν, xol οὖν ἐγίνοντο λαμπρού, ἆλλ᾽ οἷοι ἐτέθησαν, 
τοιοῦτοι καὶ εὑρέθησαν οὐ γὰρ ἦδαν ἀπὸξ τῶν παρθένων ἐπιδεδομένοι, 
οὐδὲ διὰ τῆς πύλης παρενηνεγµένοι. Οὗτοι οὖν oi λίθοι ἀπρεπεῖς 
ἦσαν iy τῇ οὐνοδομῇ τοῦ «πύργου. Ἱδόντες δὲ of ἓξ ὄνδρες τοὺς 
λίθους τοὺς ἀπρεπεῖς ἐν τῇ οὐνοδομῇ, ἐπέλευσαν αὐτοὺς ἀρθῆναι καὶ 
EVE) Ἰθῆναι' κάτω sic τὸν Ἴδιον τόπον ὕθεν ἠνέγθησανὶ s λέγουσι 
τοῖς ἀνδράσι τοῖς παρεκφέρουσι τοὺς λίθους "Όλως' ἡὑμεῖς μὴ ἐπιδίδοτε 
εἰς τὴν οὐνοδομὴν Movg* τἰθετεῖ δὲ αὐτοὺς παρὰ τὸν πύργον, ἵνα 
αἱ παρθένοι διὰ τῇς πύλης παρενέγκωσιν αὐτοὺς καὶ ἐπιδιδῶσιν sic 
τὴν οἰποδομήν. "Edv γάρ, φασίν ,' διὰ τῶν Ἰδιφῶν τῶν παρθένων 
τούτων μή παρενεχθῶσι διὰ τῆς πύλης, τὰς Ίρόας αὐτῶν ἀλλάξαι οὐ 
δύνανται μὴ κοπιᾶτε οὖν, quai, eig μάτην. . 


V. Καὶ ἐτελέσθη. τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἡ οὐνοδομή” οὖν ἀπετελέσθη 
δὲ ὁ πύργος" ἔμελλε γὰρ πάλιν ἐποικοδομεῖσθαι: xol ἐγένετο ἀνοχὴ 
τῆς οἰκοδομῆς. Ἔκέλευσαν δὲ of $E ἄνδρες τοὺς οὐμοδομοῦντας ἆ &va- 
qpooijoon. μικρὸν πάντας xol ἀναπαυθῆναι * ταῖς δὲ παρθένοις ἐπέταξαιι 
ἀπὺ τοῦ πύργου μὴ ἀναχωρῆσαι. ἘἨδόκει δέ μοι τὰς παρθόνους πατα: 
λελεῖφθαι τοῦ φυλάσσει» τὸν πύργον. Mezzo: δὲ τὸ ἀνοχωρῆσαι πάντας 
ael ὀναπωυθῆναι λέγω τῷ ποιμένι Τί ὅτι, φημί, κύριε, οὐ συνετελέόθη 
1, οὐκοδομὴ τοῦ πύργου: Οὕπω, φησί, δύναται, ἀποτελεσθῆναι o πύργος, 
ἐὰν μὴ ἔλ ὁ πύριος αὐτοῦ xol δοπιµάσῃ τὴν οἰκοδομὴν ταύτην, ἵνα, 
ἐάν τινες λίθοι σαπροὶ εὑρεθῶσων, ἀλλάξῃ αὐτούς" πρὸς" γὰρ τὸ ἐκείνου 
θέλημα οὐμοδομεῖται ó πύργος. δειον, gpl , πύριε, τούτου τοῦ 
πύργου γνῶναι zi ἐστιν ἡ οὐκοδομὴ αὕτη, καὶ περὶ τῆς πέτρας μα) 
πύλης καὶ τῶν ὀρέων, xol τῶν παρθένων, xoi τῶν Μθων τῶν ἐν τοῦ 
βυθοῦ. ἀναβεβηκότων καὶ μὴ λελατομημένων, ἀλλ οὕτως ἀπελθόντων 


2) apogr. ἤλασσον. nisi quod ibi est τίθεται ex. eoque 
3) sic apogr. correctum TíÜere. 

4) apogr. ἀπηχθῆναι. 9) qaot»: apogr. φησέν, sed infra 
5) apogr. ἠγεώχύησαν. recte φασίγ. 

60) Ista puneta in ipso apogr. sunt. 

1) apogr. ὅλους. ' Cap. V. 1) πρὺς apogr, supra- 


S8) τίῴετε: sic ex apogr. hausimus, seripto παρὰ. 


624 HERMAE PASTOR. 


εἰς τὴν, οἰκοδομήν᾿ διὰ u πρῶτον εἰς τὰ θεμέλια v? λίθοι ἐτέθησαν, 
εἶτα κε, εἶτα λε, εἶτα μ xad περὶ τῶν λίθων τῶν ἀπεληλυθότων εἷς 
τὴν οὐνοδομὴν xol πόλιν ἠρμένων, xol elg τόπον ἴδιον ἀποτεθειμένων' 
περὶ πάντων τούτων ἀνάώπαυσον τὴν ψυχήν μου, πύριε, «ol γνώρισόν 
μοι αὐτά. "Ev, φησί, πενύσπουδος μὴ ερεθῇς, πάντα γνώσῃ. Μετ 
ὀλέγας γὰρ ἡμέρας, ἤλθομεν eie τὸν τόπον οὗ κεκαθίκαµεν, "xol λέγει 
μον 4γωμεν παρὰ" τὸν πύργου" ὁ γὰρ αὐθέντης' τοῦ πύργου ἔρχεται 
Ἠατανοῆσαι αὐτόν. Καὶ ἤλθομεν πρὸς τὸν πύργον xol 0Àmg οὐδεὶς 
qv πρὸς αὐτὸν εἰ µὴ αἳ παρθένοι μόνα καὶ ἐπερωτᾷ ó ποιμὴν τὰς 
παρθένους, el ἄρα παραγεγόνει 0 ) δεσπότης τοῦ πύργου. Af δὲ ἔφησαν 
μέλλειν αὐτὸν ἔρχεόθαι κατανοῆσαι τὴν οὔνοδομην. 


VI. Καὶ ἰδοὺ μετὰ μικρὸν βλέπω παράταξιν πολλῶν ἀνδρῶν ἔρχο- 
μένων᾿ καὶ sig τὸ μέσον ἀνήρ τις ὑψηλὸς τῷ μεγέθει, ὡς τὸν πύργον 
ὑπερέχειν. Καὶ of ἓξ ἄνδρες οἱ εἰς τὴν, οὐκοδομὴν ἐργασάμενοι μετ] 
αὐτοῦ ἦσαν, καὶ ἕτεροι. πολλοὶ κύμλῳ αὐτοῦ ἔνδοξοι ad δὲ παρθένου 
αἱ τηροῦσαι τὸν πύργον προσδράμοῦσαι πατεφίλήσαν αὐτόν, καὶ «ἠρέαντο' 
ἐγγὺς αὐτοῦ περιπατεῖν xoxo τοῦ πυργου. Κατενόεν δὲ ὁ ἀνὴρ ἐκεῖνος 
τὴν οἰποδομὴν ἀκριβῶς, à ὥστε αὐτὸν παθ᾽ ἕνα λίθον ψηλαφᾶν᾿ πρατῶν 
δὲ τινα ῥάβδον iij χειρὶ, κατὰ ἕνα Mov τῶν ᾠποδομημένων τρὶς ἔνυπτε 
καὶ ὅταν ἐπάτασσεν, «ἐγένοντο αὐτῶν. τινὲς μέλανες cue ἀσβόλη, τυνὲς 
δὲ ἐψωριακόσερ, τινὲς δὲ ὄμσμὰς ἔχοντες, τινὲς δὲ κολοβοί, τινὲς 
δὲ οὔτε Àevxol οὔτε µέλανες, τινὲς δὲ τραχεῖς καὶ μὴ συμφωνοῦντες τοῖς 
ἑτέροις Mos, τινὲς δὲ σπίλους ἔίοντες ' αὗται ἠσαν ob ποικιλίαι τῶν 
λίθων τῶν, σαπρῶν εὑρεθέντων sig τὴν οὐνοδομήν. Ἐκέλευσεν, οὖν 
πάντας τούτους ἐκ τοῦ πύργου μετενεχθῆναι καὶ τεθῆναι παρὰ, τὸν 
πύργον, nol ἑτέρους ἐνειθῆναι λάθους καὶ ἐκβληθῆναι elc τὸν τόπον 
αὐτῶν. Καὶ ἐν μὲν τῶν ὀρέων ovx. ἐπέλευσεν ἐνεχθῆναι, Καὶ ὠρύγη 
τὸ πεδίον, παν εὑρέθησαν M90. λαμπροὶ τετρόγωνοι; "wig δὲ παὶ 
στρογγύλον Όσοι δέ ποτε" ἦσαν λίθοι ἐν τῷ πεδίῳ ἐπείνῳ, πάντες ἠνέγ- 
160v, καὶ διὰ τῆς πύλης ἑβαστάζοντο ὑπὸ τῶν παρθένων᾿ μα] ἔματο- 
μήθησαν οὗ τετράγωνοι λίδοι, o ἐτέθησαν εἰς τὸν τόπον τῶν ἡρμένων' 
of δὲ : στρογγύλοι οὖν ἐνέθησαν είς τήν οἰκοδομήν, ὅτι σκληροὶ ἦσαν 
εἷς τὸ Ίατομηθῆναι αὐτούς, καὶ βραδέως . ἐγένοντο," ᾿Ἐτέθησαν δὲ 
παρὰ τὸν πύργον, ὡς μελλόντων αὐτῶν λατομεῖσόθαι xol τίθεόθαι εἰς. 
τὴν οὐνοδομήν λίαν γὰρ λαμπροὶ ἦσαν. 


VII. Ταῦτα οὖν ᾽συντελέσας ὁ ἀνὴρ ὁ ἔνδοξορ aol κύριος ὕλον 
τοῦ πύργου προσεκαλέόατο τὸν ποιμένα, aol παρέδωκεν αὐτῷ τοὺς 
Άθους πάντας τοὺς παρὰ τὸν πύργον φειµένους, τοὺς ἀποβεβλημένους 
en τῆς οὐποδομῆς, καὶ λέγει αὐτῷ Ἐπιμελῶς παθάρισον, τοὺς λίθους 
πάντας wol δὲς αὐτοὺς εἰς τὴν οὐχοδομὴν τοῦ πύργου, τοὺς δυναµένους 


2) apogr. of pro «'. ista vox difficilis lectu est, Sim. cum 
3) κε’: apogr. αύριε. Putabat igitur eoque ed. pr. substituit. κύριος. 
scriba z& compendium esse vocis κύριε. , Cap. VI. 1) ἤρξαντο: apogr. vitiose 


Ίρξατο. 
4) apogr. παρὰ, suprascripto πρὸς. 2) ὅσοι δέ ποτε: iia ex apogr, 
6) αὐθέντης: ita apogr, quamquam 3) ita apogr. corrupte. 


SIMILITUDO 1X, 5—8. 625 


ἁρμόσαι τοῖς λοιποῖρ *. τοὺς δὲ μὴ ἁρμόξοντας ῥίψον' pera ἀπὸ τοῦ 
πύργου * uera πάντων ὧν Boa, Ai δὲ παρθένοι πύκλῳ τοῦ πύρ- 
γου εἰστήκεισαν" τηροῦσαι αὐτόν. “Ἰέγω τῷ ποιμένι πάλιν Οὗτοι οἳ 
Moi δύνανται εἰς τὴν οἰκοδομὴν τοῦ πύργου ἀπε]θεῖν ἀποδεδοπιμα- 
σμένοι; ᾽Αποπριθείς μοι λέγει Βλέπεις, φησί, τοὺς. λίθους τούτους; j 
Βλέπω, φημέ, κύριε. Ἠγώ, φησί, τὸ πλεῖστον μέρος τῶν Mtv. τού: 
των λατομήσω καὶ βάλλω΄ εἰς τὴν οὐποδομήν, xol ἁρμόσουσι peni: τῶν 
λοιπῶν λίθων. Πῶς, quu , πύριε, δύνανται περιποπέντες τὸν αὐτὸν 
τόπον πληρῶσαι; ᾽Αποκριθεὶς Aya pot "Ὅσοι μικροὶ εὑρεθήσονται, 
εἰς μέσον» τῆς οὐποδομῆς βληθήσονται, ὅσοι δὲ μείζονες, ἐξώτεροι τὲ- 
Θήσονται ual συγαρανήσουσιν αὐτούς. Ταῦτά μοι λαλήσας λέγει μοι 
"4γωμεν, μα μετὰ ἡμέρας δύο ἔνθωμεν καὶ παθαρίσωµεν. τοὺς λάθους 
τούτους, παὶ βάλωμεν αὐτοὺς sic τὴν οἰμοδομὴν' τὰ γὰρ rox τοῦ 
πύργου πάντα παθαρισθῆναι δεῖ, μήποτε ὁ δεσπότης ἐξάπινα og 
καὶ τὰ παρὰ τὸν πύργον ῥυπαρὰ εὕρῃ xol προσοχθίσῃ», πα οὗτοι οὗ 
λέ8ον ovx ἀπελεύσονται εἰς τὴν οὐκοδομὴν τοῦ πύργου, ey) ἀμελῆς 
δόξω εἶναι" παρὰ τοῦ δεσπότου" Καὶ μετὰ μέρας vo ᾖλθομεν" πρὸς 
τὸν πύργην, καὶ λέγει μοι Κατανοήσωμεν τοὺς λίθους πάντας, xoi ἴδω- 
μεν τοὺς δυναµένους εἰς τὴν οἰκοδυμὴν ἀπελθεῖν, yo αὐτῷ Κύριε, 
κατανοήσωμεν. 

VIII. Kol ἀρξάμενοι πρῶτον τοὺς μέλανας «πατανοοῦμεν λίθους. 
καὶ οἷοι ἐν τῆς οἰνοδομῆς ἐσέθησαν, τοιοῦτοι καὶ εὐρέθησαν' καὶ ἐκέ- 
λευσεν αὐτοὺς 0 ποιμήν ἐν τοῦ πύργου μετενειθῆναι παὶ χωρισθῆναι. 
Eire κατενόησε, τοὺς ἐψωριακότας, καὶ λαβὼν ξλατόμησε πολλοὺς ἐξ 
αὐτῶν, xol ἐπέλευσε τὰς παρθένους άραι αὐτοὺς καὶ βαλεῖν εἰς τὴν 
οὐκοδομήν. Καὶ ἦραν αὐτοὺς af παρθένου, καὶ ἔθηκαν elc τὴν οὗνο- 
δομῆν τοῦ πύργου μέσην.’ Τοὺς δὲ λοιποὺς ἐκέλευσε μετὰ τῶν μελά- 
vav τεθῆναι " καὶ γὰρ xol οὗτοι μέλανες εὑρέθησαν. Eho ματενόει 
τοὺς τὰς σγισμᾶς ἔχονταρ' sol, ἐν τούτων πολλοὺς ἐλοτόμησε καὶ ἐκέ- 
Ίευσε διὰ τῶν παρθένων εἰς τὴν οἰκοδομὴν ἀπενειθῆναι" ἐξώτεροι. δὲ 
ἐτέθησαν, ὅτι ὑγιέστεροι εὑρέθησαν' οὗ δὲ λοιποὶ διὰ τὸ «πλῆθος τῶν 
σχμαμάτων οὖν ἠδυνήθησαν λατομηθῆναι, 4ιὰ ταύτην οὖν τὴν αὗπίαν 
ἀπεβλήθησαν ἀπὸ τῆς οὐποδομῆς. τοῦ πύργου. Εἶτα πατενόει τοὺς 
πολοβούς " καὶ εὑρέθησων, πολλοὶ iv αὐτοῖς µέλανες, τινὲς δὲ σμομᾶς 
μεγάλας πεπονηκότερ' παὶ ἐκέλευσε xd τούτους τεθῆναι μετὰ τῶν ἀπο- 
βεβλημένων' τοὺς δὲ περισσεύοντας αὐτῶν παθαρίσας καὶ λατοµήσας ἐκέ- 
λευσεν εἰς τὴν οἰκοδομὴν τεθῆναν. Ai δὲ παρθένοι αὐτοὺς ἄρασαι εἷς 
µέσην τὴν οἰποδομὴν τοῦ πύργου ἤρμοσαν' ἀσθενέστεροι ὰρ jov. Εἶτα 
WOTEVOSL τοὺς ἡμίσεις λευκούς, ἡμίσεις δὲ µέλανας, xol πολλοὶ ἐξ αὐ- 

τῶν εὑρέθησαν µέλανες' ἐκέλευσε δὲ καὶ τούτους ἀρθῆναι μετὰ τῶν | 


Cap. ΥΠ, 1) hoc accentu apogr. 6) προσοχύέση: apogr. προσωχ- 
2) textus mancus est. δίσω. 

. 3) apogr. εἰστήχεισαν, super ei po- T) εἶναι: apogr, eiue. 

sito & . 8) ita: apogr. 
4) βάλλω: sic apogr. 9) apogr. ἔλδομεγ. 


5) apogr. εἰς µέσην sequente τῆς 
οἱκοθομῆς. lufra vero bis est εἲς µέσην Cap. VHI.. 1) µέσην polus quam 
τὴν οἰκοδομήν. μέσον in apogr. est. 

PATRES APOST, 40 


626 . HERMAE PASTOR. 


ἀποβεβλημένων. Of δὲ λοιποὶ πάντας ἤρθη σαν ὑπὸ. τῶν παρθένων᾿ 
λευκοὶ γὰρ ὄντες ἠρμόσθησαν ὑπ] αὐτῶν τῶν παρθένων͵ εἰς τὴν οὐκο- 
ouai ἐξώτερον δὲ ἐτέθησαν, ὔτι ὑγιεῖς εὐρέθησανῃ ὥστε δύνασθαι 
αὐτοὺς κρατεῖν τοὺς εἷς τὸ μέσον τεθέντας' ὕλως γὰρ ἐξ αὐτῶν οὐδὲν 
ἐνολοβώθη. Εἶτα Ματενόει τοὺς τραχεῖς xul σκληρούς, καὶ [οὐκ] 0M- 
yo, ἐξ αὐτῶν ἀπεβμήθησαν διὰ τὸ μὴ δύνασθαι λατομηθῆναι” σηληροὶ 
γὰρ λίαν εὑρέθησαν ' οὐ δὲ λοιποὶ αὐτῶν ἐλατομήθησαν xol ἠρθησαν 
ἀπὸ τῶν περθένων, καὶ εἰς µέσην τὴν οἰποδομὴν τοῦ πύργου ἡρμό- 
σθησαν ᾿ ἀσθενέστεροι γὰρ ήσαν. Εἶτα παπενόει, τοὺς ἔχοντας τους 
σπίλους, καὶ ix τούτων ἐλώμστοι ἐμελόνωσαν' καὶ ἀπεβλήθησαν πρὸς 
τοὺς λοιπούς. Ot δὲ περιοσεύοντες λαμσοοὶ xol ἐκεῖνοιεὑρέθησαν' καὶ 
οὗτοι ἠρμόσθησαν ὑπὸ τῶν πυρθένων εἰς τὴν οὐνοδομήν" ἐξώτεροι δὲ 
ἐτέθησαν διὰ τὴν ἰσχυρότητα αὐτῶν. 


ΙΧ. Eia ᾖλθε πατανοῆσαν τοὺς λευποὺς ποὺ όσρογγύλους λίθους, 
καὶ λέγει μοι Tt ποιοῦμεν, περὶ τούτων τῶν' λίθων; Tt, gpl , ἐγὼ 
γινώσκῳ, ipu; j Οὐδὲν οὖν ἐπινοεῖς περὶ αὐτῶν; Εγώ, oui, πύριε, 
ταύτην τὴν τέχνην 00x Syn οὐδὲ λατόμος elu, οὐδὲ δύναµαι νοῆσαι, 
Οὐ βλέπεις αὐτούς, φησί, λίαν στρογγύλους Ova Kol ἐὰν αὐτοὺς 
θελήσω. τετραγώνους πονῇσαι, πολὺ δεῖ ἀπ᾿ αὐτῶν ἀπομοπῆναι" δεῖ δὲ 
ἐξ αὐτῶν εδ ἀνάγνης τινᾶς εἰς τὴν οὐκοδομὴν τεθῆναι. Ei οὖν, eut, 
πύριε, ἀνάγκη ἐστι, τί σεαυτὸν βασανίξεις, καὶ οὖν ἐνλέγῃ elg τὴν oixo- 
δοµὴν οὓς θέλεις, xol ἁρμόξεις eic αὐτήν; “Ἐξελέξατο H: αὐτῶν τοὺς 
μείζονας qo λαμπρούς, xe ἐλατόμησεν αὐτούς' ab δὲ παρθένοι ἄραδαι 
ἥρμοσαν εἰς τὰ ἐξώτερα. μέρη τῆς oixodoyijc. Of δὲ λοιποὶ οἱ περισ- 
σεύσαντες ἤρθησαν , sol ἀπετέθησον εἰς τὸ πεδίου, ὔθεν ἠνέχθησαν" 
οὖν ἀπεβλήθησαν δέ, oni, φησί, λείπει τῷ πύργῳ' ἔτι μικρὸν οὔκοδο- 
μηθῆναι, πάντας ài θέλει ó δεσπότης, τοῦ πύργου τούτους ἆρμο- 
σθῆναι τοὺς λίθους εἷς τὴν οἰκοδομήν, ὔτι λαμπροί εἶσι Μαν. ᾿Ἑλή- 
roov δὲ yovointg δώδεκα, εὐειδέσταται τῷ χαραντῆρι, μέλανα ἐνδε- 
δυμέναι, xol τὰς τρίχας λελυµέναι, Ἔδοκοῦσαν δέ por of , 'oveticeg 
αὗται ἄγριαι εἶναι. ᾿Εκέλευσε δὲ αὐτὰς ὁ ποιμὴν doi τοὺς λίθους 
τοὺς ἀποβεβλημένους ἐν τῆς οὐκοδομῆς , καὶ ἀπενεγκεῖν αὐτοὺς εἰς τὰ 
ὄρη ὕθεν καὶ ἠνέγθησαν, Af δὲ [λαραὶ ἦραν, μαὶ ἀπήνεγκαν πάντας 
τοὺς Μθους, xol ἔθηχαν ὅθεν ἐλήφθησαν. Kol μετὰ τὸ ἀρθῆναι πάντας 
τοὺς λθους 20 μηνέτι Ἠεῖσθαι Méov xvxio τοῦ πύργου, λέγει μοι ὁ 
mou Κυμλώσωμεν. τὸν πύργο», Ano ἴδωμεν μή τι ἐλάττωμά ἔστιν ἐν 
αὐτῷ. Καὶ ἐκύκλωσα" ἐγὼ μετ΄ αὐτοῦ. ᾿Ιδὼν δὲ ὁ ποιμὴν τὸν πύργον 
εὐπρεπῆ ὄντα τῇ οἰποδομῇ, Mov ἱλαρὸς ἦν" ὃ γὰρ πύργος οὕτως ἦν 
ᾠποδομημένος, ὥστε με ἱδόντα ἐπιδυμεῖν τὴν οἰοδομῆν αὐτοῦ" οὕτω 
γὰρ ἦν ᾠκοδομημένος. ὡσὰν ἐξ ἑ ἑνὸς λίθου μὴ ἔχων μίαν ἁρμογὴν iv 
ἑαυτῷ. Ἔφαίνετο δὲ ὁ λάθος ὡς ix τῆς πέτρας ἐγκεκολαμμένος" μονό- 
λιδος γάρ uot ἐδόκει εἶναι. 


X. Κάγὼ περιπατῶν μεν αὐτοῦ ἱλαρὸς ἥμην τοιαῦτα ἀγιθὰ 
βλέπων. ἄθγει δέ µοι 0 ποιµήν Ύπαγε καὶ φέρε ἄσβεστον καὶ ὄότρακου 


2) οὔα deest in apogr. Cap. IX. 1) πύργῳ: apogr. μιχρῷ. 
3) sic apogr. - 2) apogr. éxóxicocor. 


SIMILITUDO IX, 8—11. 627 


λεπτόν,, ἵνω τους τύπους τῶν λίθων τῶν. ἡρμοσμένων elc τήν οὔνοδο- 
μὴν καὶ βεβλημένων ἀναπληρώσω' δεῖ γὰρ τοῦ πύργου τὰ uiro πάντα 
ὁμαλὰ γενέσθαι, Καὶ ἐποίησα καθὼς ἐκέλευσε, παὶ ἤνεγκα πρὸς αὐ- 
τόν, "Tantra μοι, φήσί καὶ ἐγγὺς τὸ ἔργον τεεσθήσεται, ᾿Επλή- 
θωσεν οὖν τοὺς τύπους τῶν Μθων τῶν εἰς τὴν οἰκοδομὴν ἀπεληλυ- ᾿ 
θότων, ied ἐκέλευσε “σαρωθῆναι τὰ πύκλω τοῦ. πύργου aol παθαρὰ 7ξ- 
νέσθαι' αἳ δὲ παρθένοι λαβοῦσαι σάρον ἐσάρωσων, xal πάντα τὰ κό- 
[πρια]”. ἦραν, ἐν τοῦ πύργου, καὶ ἔφεραν" ὕδωρ, sol ἐγένετο ὁ τόπος 
[λαρὸς παν εὐπρεπέστατος τοῦ πύργου. «ἄέγει μοι ὁ ποιμήν Πάντα, 
φησί, κεκάθε[ρταῇ ^ ἐὰν ἔνθῃ ó πύριος ἐπισπέψασθαι τὸν πύργον, οὖν 
ἔχει ἡμῶν οὐδὲν μέμψασθαι. Ταῦτα εἰπὼν ἤθελεν ὑπάγειν' ἐγὼ δὲ 
ἐπελαβόμην αὐτοῦ τῆς πήρας καὶ ἠρξάμην αὐτὸν ὀρμίξειν πατὰ τοῦ 
κυρίου, ἵνα μοι ἐπιλύσῃ 6 ἃ ἔδειδέ μοι. «4έγει οι , Misgov ἔχω àva- 
παυθῆναι” ol πάντα σοι ἐπιλύσω' ἔμδεξαί µε ὧδε $ ἕως ἔρχομαι. έχω 
αὐτῷ Κύριε, μόνος ὢν ὧδε τί πονήσω ; Οὖν si, φησί, μόνος" of γὰρ 
παρθένοι αὗται μετὰ σοῦ eio. Παράδος οὖν, φημί, αὐτοῖς pe. 1ρού- 
παλεῖται αὐτὰς ὁ ποιμὴν καὶ λέγεν αὐταῖς Παρατίθεμαι piv TOUTOV 
ἕως ἔρχομαι " καὶ ἀπῆλθεν. "Ey δὲ { ἥμην μόνος μετὰ τῶν παρθένων 
ήσαν δὲ λαρώτεραι, xol πρὸς iui εὖ εἶχον' µόλιστα δὲ af 0 of iv. 
δοξότεραι αὐτῶν, 


ΧΙ. έγουσί μον ef παρθένοι Σήἡμερον. ó ποιμὴν ὧδε οὖν ἔριε- 
τα. — Ti οὖν, φημί, πονήσω ἐγω; Μέχρις ( ὕτου, qoc», FLOR, περί- 
μεινον' αὐτόν" καὶ ἐὰν $10, λαλήσει μετὰ σοῦ, ἐὰν δὲ μὴ ἔλθη, pt 
νεῖς” μεθ ἡμῶν ὧδε & ἕως ἔρχεται, έγω αὐταῖς ᾿Ἔκδέξομαι αὐτὸν Έως | 
ὀψέ' ἐὰν δὲ μὴ ἔνθη, ἀπελεύσομαι εἰς τὸν οἶκόν µου, xol zio é&ra- 
vio. At δὲ ἀποκριθεῖσαν λέγουσί μοι Ἡμῖν παρεδόθης᾿ οὐ δύνασαι 
ἀφ᾽ ἡμῶν ἀναχωρῆσαι, Ἠοῦ οὖν, gui, μενῶ; Μερ” ἡμῶν, φασί, 
ποιµηθήσῃ ὡς ἀδε]φός, καὶ οὐχ ὡς ἀνήρ᾽ ἡμέτερος γὰρ ἀδελφὸς &* 
xol τοῦ Ἰοιποῦ. μέλλομεν μετὰ σοῦ πατοικεῖν, λίαν yug σε ἀγαπῶμεν. 
Ἐγὼ δὲ ἠσχυνόμην μετ) αὐτῶν μένει» ' xol ἡᾗ δοποῦσα πρώτη αὐτῶν 
είναι ἠρξατό με παταφιλεῖν. xe περιάγειν sonia τοῦ πύργου xod παί- 
fev μετ ἐμοῦ. Κάγὼ acsi νεώτερος ἐγεγόνειν. xol ἠρξάμην xol αὐτὸς 
παίζει) μετ” αὐτῶν ' αἳ μὲν γὰρ ἐχόρευον, af δὲ ὦ ὠρχοῦντο, ei AE ᾖδον 
ἐγὼ δὲ σιγὴν ἔχων μετ΄ αὐτῶν wuxÀo τοῦ πύργου περιεπάτουν, ato 
λαρὸς Tp μετ΄ αὐτῶν. ᾽Οψίας δὲ Ὑενομένης ἤθελον eic τὸν οἶπον 
ὑπάγειν" of δὲ οὐκ ἀφῆκαν, ἀλλὰ πατέσιον με: καὶ ἔμεινα μετ αὐτῶν 
τὴν νύντα παὶ ἐκοιμήθην παρὰ τὸν πύργον. ΄Ἕστρωσαν δὲ of παρ. 
θένοιν τοὺς λινοῦς Ἰμτῶνας ἑαυτῶν χαμαί, παν b ἀνέκλμναν εἰς τὸ 
μέσον αὐτῶν, καὶ οὐδὲν ὕλως ἐποίουν e μὴ προσηύ]οντο " πὰγὼ pe 
αὐτῶν. ἀδιαλείστως, προσηυχόµην, καὶ OU ἕλασσον ἐκείνων" od Epo- 
gov αἱ παρθένοι οὕτω µου προσευχοµένου. Καὶ ἔμεινα ἐνεῖ µέχρι τῆς 


1) qot videlur secunda manu in 5) apogr. ἀναιρεθῆναι. 
apogr, additum. 6) apogr. qoi. 
2) κό[πρια]: in apogr. est ι κόϊμ- (αρ. ΧΙ. 1) περίµεινογ: apogr. πε- 
pera]. oíusvoy, 
9) ἔφεραν: sic apogr. 3) μεγεῖς: apogr. µέγεις. Idemantea 
4) κεκάθα[ρται]: apogr. χεκαδά- μοὶ pro μὴ. 
[gei]: ita. prorsus. 3) apogr. of. 


403 


698- - HERMAE PASTOR. 


αὔριον, ἕως ὥραν δευτέραν," μετὰ τῶν παρθένων,  Ehu παρῆν ὁ ποι- 
μὴν xol λέγει ταῖς παρθένοις Μή τινα αὐτῷ 5 Ufo πεποιήκατε; Ἐρώτα, 
φασί, αὐτόν. 4ΐω αὐτῷ Κύριε, εὐφράνδην μετ] αὐτῶν μμείναρ. Ti, 
φησίν, ἐδείπνησας; "Ἔδείπνησα, gut, agis, ópera κυρίου ὕλην τὴν 
νύτα. Καλώς, φησίν, ἔλαβόν 6t; Nei, gpl, νόριΣ. INív, φησί, vi 
θέλεις πρῶτον ἀκοῦσαι; Καθώς, pul, κύριε, m ἀρχῆς ἔδειξας. 
"Epor. σε, πύριε, ἵνα, καθὼς ἄν σεξ ἐπερωνήσα, οὕτω μου καὶ δηλ. 
σῃς. Καθὼς Bovin,* φήσίν, οὕτω σοι καὶ ἐπιλύσω, καὶ οὐδὲν ὅλως 
ἀποκρύψω ἀπὺ doi. 


XI. Πρῶτον, gpl, πάντων, πύριε, τοῦτό μοι δήλωσον. Ἡ πέτρα 
καὶ T] πύλη τίς ἐστιν; H πέτρα, φησίν, αὕτη, καὶ ἡ πύλη ὁ vióg τοῦ 
Θεοῦ ἐστί, Πώς, qupd, πόριε, 4j πέτρα παλαιά ἐστιν, ᾖ δὲ πύλη ποινή, 
"Ακουε, φησί, καὶ σύνιε, ἀσύνετε, 'O μὲν υἱὸς τοῦ “δεοῦ πάσης τῆς 
Ἀτίσεως αὐτοῦ προγενέσεερός ἐστιν ὥστε σύμβουλον αὐτὸν γενέσθαι τῷ 
mgl τῆς Μτίσεως᾽ αὐτοῦ" διὰ τοῦτο xol παλαιός ἐστιν. Ἡ δὲ πύλη 
διὰ τί καινή, gu, κύριε; "Ori, φησίν, ἐπ᾽ ἐσγάτων τῶν ἡμερῶν τῆς 
συντελείας φανερὸς ἐγένετο, διὰ τοῦτο παινὴ ἐγένετο ἡ πύλη, ἵνα οἱ 
μέλλοντες σώζεσθαι TM αὐτῆς. εἰς τὴν -βασιλείαν εἰσέλθωσι τοῦ oi. 
Eisg? φησίν, τοὺς Move τοὺς διὰ τῆς πύλης εἰσεληλυθότας elc vv 
οἰποδομὴν τοῦ πύργου, τοὺς δὲ μῆ ἐμηλωθότας πόλιν ἀποβεβμημένους 
tle τὸν ἴθιον τόπον; Εἶδον, φημί, πύριε. Οὕτω, φησῖν, εἷς τὴν βασι- 
λείαν τοῦ Oto) odds εἰσελεύσεται, εἶ μὴ λάβοι τὸ ὄνομα τὸ ἅγιον 
αὐτοῦ. Ey γὰρ εἰς πόμν Φελήσῃς εἶσε]ιθεῖν τινά Z πάφείνη ἡ πόλις 
περιτετειχισµένη κύπλω, καὶ μίαν Eye mulu, μήτι δυνῄσῃ, eig τὴν 
πόλιν enel εἰσελθεῖν εἰ µή διὰ τῆς πύλης. ᾗς ἔγε, Πῶς γάρ, φημί, 
κύριε, δύναται γενέσθαι, dioe ; Ei οὖν eig τὴν πόλιν οὐ δυνήσῃ εἶσ- 
ελθεῖν εὖ μὴ διὰ τῆς πύλης αὐτῆς, οὕτω, φησί, xoi elg τὴν βασιλείαν 
τοῦ Φεοῦ ἄλλως, εἰσελθεἷν οὐ δύναται ἄνθρωπος. eb μὴ διὰ τοῦ ὀνόμα- 
τος τοῦ. υἱοῦ αὐτοῦ τοῦ ἠγαπημένου Vm. αὐτοῦ. Εΐδες, got, τὸν 
ὄχλον τὸν οὐνοδομοῦντα τὸν πύργον; Εἶδον, φημί, κύριε, Ἔμεῖνοι, 
φησί, πάντες ἄγγελοι ἔνδοξοί εὖσι. Τούτοις οὖν περισετείχιόται à aptos. 
H δὲ πύλη n] viüg τοῦ Θεοῦ ἐστίν' αὕτη μία εἴσοδός ἐστι πρὸς τὸν 
πύριον. ”άλλως οὖν οὐδεὶς εἰσελεύσεται πρὸς αὐτὸν gi μὴ διὰ τοῦ υἱοῦ 
αὐτοῦ. Έἶδες, φησί, τοὺς ἓξ ἄνδρας xoi τὸν μέσον αὐτῶν ἔνδοδον xol 
µέγαν ἄνδρα τὸν περιπατοῦντα παρὰ τὸν πύργον͵ παὶ τοὺς λίθους ἄπο- 
δοκιμάσαντα΄ & τῆς οὐποδομῆς: Εδον, φημί, aout, 'O ἔνδοξος, φη- 
«otv, ἀνὴρ ó víüg τοῦ θεοῦ ἐστί, κάφεῖνοι οἱ ἓξ οἱ ἔνδοξοι ἄγγελοί εἶσι 
δεξιὰ καν εὐώνυμα συγκρατοῦντες αὐτόν. Τούτων, φησί, τῶν ἀγγέλων 
τῶν ἐνδόξων οὐδεὶς - εἰσελεύσεται πρὸς τὸν θεὸν veg αὐτοῦ" ὃς ἂν τὸ 
ὄνομα τοῦ Θεοῦ μὴ λάβῃ, ovx εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ. 


4) ἕως der δευτέραν: sic apogr. 4) ante κύκλῳ Sim. in recentissimo 
5) σε: apogr. σοι. apogr. scripsit ἦν, unde in ed. pr. edi- 
6) apogr. plene scriptum habet, ipso tum est 5j, at nihil eiusmodi in veteri 
codice ut videtur invito. apogr. quod sequimur scriptum est. — 
Cap. XII. 1) apogr. rursus Στήσεως. 5) ἔχει: sic apogr. non ἔχη. 
Postea apogr. z&y7] pro x«t. 6) δυγήσῃ: in apogr. ση suprascri- 
2) apogr. eid ey. pium est, 


3) λάβοι: sie apogr. 7) apogr. ἀποδολιμάσαντας. 


. SIMILITUDO IX, 11— 14. 629 


XIII. Ὁ δὲ πύργος, qui , τίς ἐστιν) 0 πύργος, φησίν , οὗτος 
DT Piraaio ἐστίν. A5 δὲ παρθένου αὗται τίνες εἰσί : μα πνεύματά 
eig» καὶ ἄλλοι ἄνθρωποι οὐ δύνανται εὐρεθῆναι elg τὴν βασιλείαν 
τοῦ 9εοῦ, ἐὰν μὴ αὗται αὐτὸν ἐνδύσωσι τὸ ἔνδυμα αὐτῶν ' ἐὰν γὰρ 
τὸ ὄνομα μόνον λάβῃς, τ τὸ δὲ ἔνδυμα παρὰ τούτων wi Mifys, οὐδὲν 
ὠφελεῖς.» Avo γαρ of παρθένου δυνάμεις εἶσὶ τοῦ υἱοῦ 700 9o)" 
Hv τὸ ὄνομα φορῇς, τὴν δὲ δύναμιν μὴ φορῇς αὐτοῦ, εἷς μάτην don 
τὸ ὄνομα αὐτοῦ , 9ogóv. Τοὺς δὲ λίθους, φησίν, οὓς εἶδες ὀποβεβλη- 
μένους, αὐτοὶ τὸ μὲν ὕνομα ἐφόρεσαν, τὸν δὲ ἁματισμὸν τῶν παρθένων 
οὖν ἐνεδύσαντο. Iloiov, gui, fuermiauv" αὐτῶν dest, κύριε; «ὐτὰ 
τὰ ὀνόματα, φησίν, ἱματισμός ἐτιν αὐτῶν" ὃς ἂν τὸ ὄνομα τοῦ υἱοῦ 
τοῦ δεοῦ «φορῇ, καὶ τούτων ὀφείλε τὰ ὀνόματα φορεῖν' παὶ γὰρ αὐτὸς 
ὁ υἱὸς τὰ ὀνόματα τῶν παρθένων τούτων φορεῖ. "Ocovg , got, 
λίθους εἶδες εἰς τὴν οἰκοδομήν ,* τούτων τῶν παρθένων τὴν δύναμιν 
ἐνδεδυμένοι εἰσί, «4ιὰ τοῦτο βλέπεις τὸν πύργον μονόλυθον. γεγονότα 
τῆς πέτρας. Οὕτω xol ot πιστεύσαντες τῷ xvolo διὰ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ, 
παὶ ἐνδιδυόκόμενοι τὰ πνεύματα ταῦτα, Έσονται εἰς ἓν nep, els 
ἓν σώμα, ael μία χθόα τῶν ἱματίων αὐτῶν. Tàv τοιούτων δὲ τῶν 
φορούντων τὰ ὀνόματα τῶν παρθένων ἐστὶν " κατοικία εἰς τὸν πύργον. 
Ot οὖν, φημί, πύριε, ἀποβεβλημένοι Μθοι διὰ τί ἀπεβμήθησαν; Zu. 
9ov γὰρ διὰ τῆς πύλης, καὶ διὰ τῶν Ίειρῶν τῶν παρθένων ἐσέθησαν 
ες τὴν οἰκοδομὴν τοῦ πύργου. Ἐπειδὴ πάντα GOL, φησί, µέλει, καὶ 
ἀκριβῶς ἐξετάζεις, ἄκουε περὶ τῶν ἀποβεβλημένων λθων. Οὗτοι, 
φησί, πάντες τὸ ὄνομα τοῦ vob τοῦ 9εοῦ ἔλαβον , ἔλαβον δὲ καὶ τὴν 
δύναμιν τῶν παρθένων τούτων. -Δαβόντες οὖν τὰ πνεύματα ταῦτα ᾿ 
ἐνεδυνομώθησαν, nol -ἠσον μετὰ τῶν δούλων τοῦ θεοῦ, ol ἦν αὐτῶν 
ἓν πνεῦμα καὶ ἓν σῶμα καὶ ἓν ἔνδυμα' τὰ γὰρ αὐτὰ ἐφρόνουν πα 
δικαιοσύνην -εἰργάζοντο. Mire οὖν χθόνον τινᾶ ἀνεπείσθησαν" ὑπὸ 
τῶν joyeux. ὧν εἶδες μέλονα μάτια ἐνδεδυμένων, τοὺς ὤμους ἔξω 
ἐχουσῶν παὶ τὰς τρίχας λελυμέναρ ποὺ εὐμόρφων' ταύτας ἠδόντες ἔπε- 
θύμησαν αὐτῶν, καὶ ἐνεδύσαντο τὴν δύναμιν αὐτῶν, τῶν δὲ παρθένων 
ἀπεδύόαντο τὴν δύναμιν. Οὗτοι οὖν ἀπεβλήθησαν ἀπὸ τὸν οἶκον' τοῦ 
θεοῦ καὶ ἐπείναις παρεδόθησαν. Οἱ δὲ μὴ ἀποπηθέντες τῷ καλλει 
τῶν γυναικῶν τούτων ἔμειναν ἐν τῷ οὕνῳ τοῦ θεοῦ. Ἔχεις, qot, 
τὴν ἐπίλυσιν τῶν ἀποβεβλημένων. 


XI. TL οὖν, φημί, πύριε κ ἐὰν οὗτοι οἱ ἄνδρωποι, t τοιοῦτοι 
ὄντερ, μετανοήσωσι παὶ ἀποβάλωσι τὰς ἐπιθυμίας τῶν γυναινῶν τούτων, 
xol ἐπονακάμψωσιν. ἐπὶ vog παρθένους, παὶ ἐν τῇ δυνάμει αὐτῶν καὶ 
ἐν τοῖς ἔργοις, αὐτῶν πορευθῶσι», οὖν εἰσελεύσονται sig τὸν οὗνον τοῦ 
Φεοῦ; Εὐσελεύσονται, φησίν, ἐὰν τούτων τῶν Τυναινῶν ἀποβάλωσι τὰ 
ἔργα, τῶν δὲ παρθένων ἀναλάβωσι τὴν δύναμιν sor iv τοῖς ἔργαις 
αὐτῶν πορευθῶσι. «4ιὰ τοῦτο γὰρ καὶ τῆς οἰμοδομῆς ἀνοχὴ ἐγένετο, 


Cap. XIII 1) 7j deest in apogr. 5) ita imperfecte apogr, Item seqq. 


2) ὠφελεῖς: apogr. ἐφελεῖς. Antea laborant inconcinnitate. 
plura corrupta. 6) apogr. ἀνεπίσθησαν. 
3) ποῖον et ἑματισμόν: ita apogr. 7) ἀπὸ τὸν oixov: ita apogr., etiam 


A) apogr. φορεῖν. . his accentibus. 


630 . - HERMAE PASTOR. 


ἵνα ἐὰν μετανοήσωσιν οὗτοι, ἀπέλθωσιν εἰς τὴν οἰποδομὴν τοῦ πύργου" 
"Eov δὲ μὴ μετανοήσασι, τότε ἄλλοι ἀπελεύσονται, παὶ οὗτοι els - τέλος 
ἐκβληθήσονται. "Eni τούτοις πᾶσιν ἠὐχαρίστησα τῷ πυρίω, Ov. εὖ- 
σπλαγινίόθη ἐπὶ πᾶσι τοῖς ἐπιπαλουμένοις τὸ ὄνομα αὐτοῦ, ao έξα- 
πέστειλε τὸν ἄγγελον τῆς μετανοίας elg ἡμᾶς τους ἁμαρνήσαντας εἰς . 
αὐτόν, xol ἀνεκαίνισεν' ἡμῶν τὸ πνεῦμα, sol. ἤδη πατεφθαρµένων 
ἡμῶν ao μὴ ἐγόντων ἐλπίδα τοῦ ov ἀνενέωσε τὴν ζωὴν ἡμῶν. Νῦν, 
φημί, μύριε, δήλωσόν por, διὰ τί ὁ πύργος χαμαὶ οὖν ᾠκοδόμηται, 
ἀλλ ἐπὶ τήν πέτρον nol imi τὴν ρούλην. En, φησίν, ἄφρων εἰ καὶ 
ἀσύνετος. Avéym i ἔχω, gpl, angue, πάντα ἐπερωτᾶν σε, διότι οὐδόλωςη 
οὐδὲν δύναµαι, νοῆσαι" τὰ γὰρ πάντα μεγάλα xol ἔνδοξά ἐστι καὶ 
δυσνόητα τοῖς ἀνθρώποις. 4πουε, φησί τὸ ὄνομα τοῦ víoU τοῦ δεοῦ 
μέγα iori καὶ ἀχώρητον, καὶ τὸν πόσμον ὕλον βωστάξει, Ei οὖν πᾶσα 
1 ππίσις διὰ τοῦ υἱοῦ τοῦ Φεοῦ βαστάζεται, τί δοκεῖς τοὺς πεκ]ημένους 
ὑπ] αὐτοῦ καὶ τὸ ὄνομα φοροῦντας τοῦ υἱοῦ τοῦ θεοῦ xol πορευο- 
μένους [ἐν] ταῖς ἐντολαῖς αὐτοῦ; Βλέπεις οὖν ποίους faceta; Τοὺς 
ἐξ id Ἀαρδίας φοροῦντας τὸ ὄνομα αὐτοῦ. Αὐτὸς οὖν θεμέμον αὐ- 
voie ἐγένετο, καὶ ἡδέως αὐτοὺς βασνάξει, ὅτι οὐκ ἐπαισχύνονται τὸ ὄνομα 
αὐτοῦ φορεῖν, 


XV. At [uoc uot], φημι, πύριε, τῶν παρθέ[νων τ]ὰ ὀνόματα 
τῶν ἰσιυροτέρων τῶν εἰς τὰς γωνίας σταθεισῶν. Ἡ μὲν πρώτη Πίστις, 
'4j δὲ δευτέρα Ἔγαράτεια, " δὲ [πρ]ίτη, 4ὐναμις, ἡ δὲ τε[τάρ |τη Mexgo- 
θυμία᾽ ef δὲ ἔτεραι, ἀνὰ μέσον τούτων σταθεῖσαι ταῦτα ἔχουσι τὰ 
ὀνόματα᾽ “Απλότης, ᾿αναχία, Avila, Ἱλαρότης, μῄθεια, Σύνεσις, 
ΓΟ]μόνοια, Αγάπη. Ταῦτα τὰ ὀνόματα 0 φορῶν xol τὸ ὄνομα τοῦ 
υἱοῦ τοῦ Qo, δυνήσεται εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Φεοῦ εἰσελθεῖν,. ᾿ἄκουε, 
φησί, ποὺ τὰ ὀνόματα τῶν γυναικῶν τῶν τὰ ὀνόματα μέλανα ἐχουσῶν' 
nob ἓν τούτων 0 εἰ δυνατώτεραι᾿ 5 πρώτη ᾿Απιστία, ἡ δευτέρα 
“Απρασία, ἡ δὲ τρίτη ᾿Απείθεια, ἡ δὲ τετάρτη “Απάτη, Al δὲ ἀπόλουθοι 
αὐτῶν παλοῦνται -4ύπη, Πιονηρία, σέλγεια, ᾿Οξυχολία, Ῥεῦδος, 4φρο- 
σύνη, Κωταλαλωά, Mios. Ταῦταω τὰ ὀνόματα ὁ φορῶν τοῦ θεοῦ 
δοῦλος τὴν βασιλείων μὲν ὄψεται τοῦ Φεοῦ, εἰς αὐτὴν δὲ οὖν εἰσελεύ- 
σεται, Οἱ Mot δέ, onu, πύριε, οὗ ἐκ τοῦ βυθοῦ ἡρμοσμένοι εἷς τὴν 
οὐνοδομὴν τίνες εἰσίν: Οἱ μὲν πρῶτοι, φησίν, of ν΄ οὗ εἰς τὰ Θεμέλια 
τεθειµένοι, πρώτη γενεά οὗ δὲ κε’ δευτέρα ενεὰ ἀνδρῶν δικαίων" 
of δὲ λε’ προφῆται τοῦ eot xe διώπονοι αὐτοῦ. οἳ δὲ µ, ἀπόστολοι 
παὶ διδόσκαλοι τοῦ κηρύγματος τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. ανά τί οὖν, φημέ, 
πύρνε, αἱ παρθένου «o τούτους τοὺς λίθους ἐπέδωκαν εἰς τὴν οὐκοδομήν 
τοῦ πύργου, διενέγκαδαι διὰ τῆς πύλης, Οὗτοι γάρ, φησί, πρῶτον 
ταῦτα τὰ πνεύματα ἐφόρεσαν, παὶ ὅλως ἀπ) ἀλλήλων οὖν ἀπέστήσαν, 
οὔτε τὰ πνεύματα ἀπὸ τῶν ὀνθρώπων, οὔτε of ὄνθρωποι ἀπὸ τῶν 
πνευμάτων, ἆλλὰ παρέμειναν τὰ πνεύματα αὐτοῖς µέχρι τῆς κοιµήσεως 


Cap. XIV. 1) apogr. ἀγεκαένησεν. 3) apogr. οὐδούλως. 
Postea apogr. videtur ἀναγέωσε habere. 4) à» deest in apogr. 
2) ἔτι: sic apogr. At id ex ὅτι (ut 5) αὐτοῖς» MAN 
habet ed. pr.) corruptum esse collatis ) αὐτοῖςτ. apogr. αὐτὸς. 
cdd. Latinis inque primis Palatino nullus Y Ab h. l. incipit ipsius codicis fo- 
dubito. . lium, in quo plura a tineis exesa sunt 


SIMILITUDO 1X, 14—17. 631 


αὐτῶν, Καὶ e μὴ ταῦτα τὰ πνεύματα μετ᾽ αὐτῶν ἐσχήνεισ[αν], ο[ὗτοι] 
οὐ[κ &]v εὔχρηστοι γεγόνασἡ τῇ οἶκοδομῇ τοῦ πύργου τούτου. 


XVI. Ἔπι μοι, rbi, πύριε, δήλωσον, Tt, φησί, ἐπιζητεῖς; 4 

£, pniá, κύριε, of λίθοι ἐ[κ] τοῦ β[υ]θοῦ ἀνέβησαν xol elc τὴν 
οὔνοδομὴν ἐτέθησων πεφορηκότες τὰ πνεύματα ταῦτα; ᾽ἄναγμην, φησίν, 
εἶχον à ὕδατος ἀναβῆναι, ἵνα ζωοπονηθῶσιν᾿ . οὖν ἠδύναντο γὰρ ὕλλως 
εἰσελθεἴν εἰς τὴν βασιλείαν 1 τοῦ 9600 , εὖ μὴ τὴν νέχρασιν ἀπέθεντο 
τῆς ζωῆς αὐτῶν. "Έλαβον οὖν παὶ οὗτοι οἳ πεκοιμημένοι τὴν σφραγίδα 
τοῦ υἱοῦ τοῦ θεοῦ” πρὶν γάρ, 9 φησί, φορέσαι τὸν ὄνθρωπον TÓ ( ὄνομα 
τοῦ δεοῦ νεκρός ἐστιν ὅταν δὲ λάβῃ, τὴν σφραγίδα, ἀποτίθεται τὴν 
νέκρωσι, aod ἀναλαμβάνεν τὴν ζωήν, H σφραγἰς οὖν τὸ ὕδωρ ἐστίν" 
εἷς τὸ ὕδωρ οὖν ποπαβαίνουσι vexgol xci ἀναβαίνουσι ζῶντες. Κάνεί- 
νοις οὖν ἐεηρύχθη ἡ σφραγὶς αὕτη, ποὺ ἐχρήσαντο αὐτῇ; ἵνα εἰσέμθωσι 
εἰς τὴν βασιλείων τοῦ Φεοῦ. ἄιὰ τί, φημέ, πύριε, xol ob μ΄ λίθοι 
μετ αὐτῶν ἀνέβησαν ἐν τοῦ ῥυθοῦ, ἤδη ἐσγηνότες τὴν σφραγίδα ; " "Ort, 
φησί», οὗτοι οἳ ἀπόστολοι καὶ of διδόσκαλοι, οὗ πηρύξαντες τὸ ὄνομα 
τοῦ υἱοῦ τοῦ 9εοῦ, ποηνηθέντες i δυνάμει sel πίστει τοῦ vod. τοῦ 
δεοῦ, ἐνήρυξαν xol τοῖς φεποιµηµένοις, καὶ αὐτοὶ ἔδωναν αὐτοῖς amv 
σφραγίδα τοῦ κηρύγματος. «Κατέβησαν οὖν uer! αὐτῶν εἰς τὸ ὥδωρ 
ied πάλιν ἀνέβησαν." 4ιὰ τούτων οὖν | ἐζωοπονήθησαν παὶ ἐπέγνωσαν 
τὸ ὕνομα τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. «4ιὰ τοῦτο παὶ συνανέβησαν uer αὐ- 
τῶν Xe συνηρµόσθησαν εἷς τὴν οὐκοδομὴν τοῦ πύργου, παὶ ἀλατόμη- 
του συνρποδοµήθησαν" ἐν δικαιοσύνη γὰρ ἐκοιμήθησαν καὶ ἓν μεγάλη 
evel" µόνον δὲ τὴν. "σφραγίδα ταύτην οὖκ εἶχον, "Έχεις οὖν καὶ 
τὴν τούτων ἐπίλυσιν. "Έχω, puel, WUQLE. 


XVIL Νῦν οὖν, Φύριε, περὶ τῶν ὀρέων μοι δήλωσον᾽ δια τί ᾱλ- 
λαι καὶ ὄλλαι εἰσὶν of ἰδέαι καὶ ποικίλα; ακουε, φησί. Τὰ 0g ταῦτα 
τῷ δώδεκα φυλαί i of πατοικοῦσαι Olov τὸν κόσμον. ᾿Ἀνηρύγθη 
οὖν sic ταύτας Ó οἷὸς τοῦ δεοῦ διὰ τῶν ἀποστόλων. 4h τί δὲ ποι- 
lle, καὶ ἄλλη xol ἄλλη ἰδέα iori τὰ ὄρη, δήλωσόν μοι, κύριε. "nous, 

pnol»* of δώδεκα φυλαὶ αὗται αἱ πατοικοῦόαι ὕλον τὸν πόσμον. δώδέκα 
ἔθνη eoi" ποικίλα. δὲ εἶσι τῇ φρονήσει xci τῷ vol. Οἷα οὖν εἶδες 
τὰ ὄρη πομηλα, τοιαῦταί εἶσν xol τούτων ob πομηλίαι τοῦ νοὺς τῶν 
ἐθνῶν καὶ 9 φρόνήσις. noo δὲ σοι καὶ ἑνὸς ἑκάστου. τὴν πρᾶξιν. 
Ἡρῶτον, φημί, κύριε, τοῦτο δήλωσον, δια τί οὕτω ποικίλα ὕντα τὰ 
Όρη, εἰς τὴν οἰποδομὴν. ταν ἐτέθησαν οὗ λίθοι αὐτῶν, μία χρόα, Ave 
νοντο λαμπρού, ὣς καὶ οὗ in τοῦ βυδοῦ ἀναβεβηκότες Moi; "On, 

φησί, πάντα τὰ ἔθνη, τὰ ὑπὸ τὸν οὐρανὸν : πατοικοῦντα, ἀπούσαντα sol 
πιστεύσαντο ἐπὶ τῷ ὀνόματι ἐκλήθησαν τοῦ θεοῦ "3 λαβόντες οὖν τὴν 
σφραγίδα μίαν φρύνησιν ἔσχον xol ἕνα νοῦν, καὶ µία πίστις αὐτῶν 


Cap. XV. 1) ita codex, In ed, pr. 2) nonnihil deest Propter ὁμοιοτέ- 
correctum est γεγόγεισο». λευτο}. 
Cap. XVII, 1) ποικίλα: ita codex, 
αρ. XIV. 1) ToU Φεοῦ: in ed, pr. non (ut ed. pr.) zroixíAtu. 
correctum τοῦ υἱοῦ τοῦ Φεοῦ. 2) τοῦ Φεοῦ: ed. pr. (υἱοῦ τοῦ) 9εοῦ. 


632 IIERMAE PASTOR. 


ἐγένετο παὶ μία ἀγάπη, καὶ τὰ πνεύματα τῶν παρθένων μετὰ τοῦ ὀνό- 
ματος ἐφόρεσαν' διὰ τοῦτο d οἰκοδομὴ τοῦ πύργου μία χρόα ἐγένετο 
λαμπρά! oc ὁ ἤλιος. Mere δὲ τὸ εἶσελθεῖν αὐτοὺς ἐπὶ τὸ αὐτὸ καὶ 
γενέσθαι | ἓν σῶμα, τινὲς ἐξ" αὐτῶν ἐμίαναν ἑαυτοὺς καὶ ἐξεβλήθησαν 
ἐν τοῦ Ἰένους, τῶν δικαίων, καὶ πάλιν ἐγένοντο οἷοι πρότερον ᾖσαν, 
μᾶλλον δε χείρονες. 


XVIII. Πῶς, out, πύριε, ἐγένοντο χείρονες, , Kowisóv Eneyvooxó- 
τες; Ὁ μὴ γινώσκων, φησί, θεὸν μα] πονηρευόµενος ἔχει κόλασίν 
τινα τῆς πονηρίας αὐτοῦ, ὁ δὲ Θεὸν ἐπιγνοὺς οὖν ἔτι ὀφείλει πονη- ᾿ 
ρεύεσθαι, ei ἀγαθοποιεῖν, Ἐὰν οὖν ὀφείλων. ἀγαθοποιεῖν' πονηρεύ- 
gros, οὐ δοκεῖ π]είονα πονηρίαν ποιεῖν παρὰ τὸν μὴ γινσκοντα τὸν 80v; 
4ιὰ τοῦτο ob μὴ ἔγνωμ] ό]τες θεὺν" xol πονηρευόµενοι πεηριμένοι 
εἰσὶν εἰς θάνατον, of δὲ τὸν δεὸν ἐγνωκότες καὶ τὰ μεγαλεῖα αὐτοῦ 
ἑωρακότες παὶ πονηρευόµενοι δισσῶς πολασθήσονται καὶ ἀποθανοῦνται 
εἰς τὸν αἰῶνα. Οὕτως" οὖν Ἀαθαρισθήσεται ἡ ἐκπλησία τοῦ Θεοῦ. ὧὸς 
δὲ εἶδερ ἐ en τοῦ πύργου τοὺς λίδους [6ιπτ]ομενουςῦ καὶ παραδεδοµένους 
τοῖς πνεύμασι τοῖς πονηροῖς sol. insiüev. ἐκβληθέντας, μα] ἔσται ἓν 
σῶμα τῶν Νεχαθαρμένων ὥσπερ καὶ ὁ πύργος - ἐγένετο ὡς ἐξ ἑ ἑνὸς À- 
ov γεγονῶς μετὰ τὸ καθαρισθ ῆναι αὐτόν, οὕτως ἔσται καὶ ἡ ἔπκλη- 
σία τοῦ 0500 μετὰ τὸ παθαρισθῆναν αὐτὴν xol ἀποβληθῆναι τοὺς 
πονηροὺς καὶ ὑποκριτὰς, «ol βλασφήµους παὶ διψύχους καὶ πονηρευο. 
μένους ποικίλαις πονηρίαις" μετὰ τὸ τούτους ἀποβληθῆναι ἔσται LU 
ἐπκλησία τοῦ θεοῦ 1 ἓν σῶμα, μία φρόνησις, εἰς νοῦς, μία πίστις, μία 
ἀγάπη. Καὶ τότε ὁ Vio τοῦ θεοῦ ἀγαλλιάσεται παὶ εὐφρανθήσεται 
ἐν αὐτοῖς ἀπειληφὼς, τὸν λαὸν αὐτοῦ παθαρόν. ΠΜεγάλως, pul, κύριε, 
παὶ ἐνδόξως πάντα ἔχει. "En, φημί,. κύριε, τῶν ὀρέων ἑνὸς ἑκάστου 
wopie* δήλωσόν μοι τὴν δύναμιν xol τὰς πράξεις, 1 ἵνα πᾶσα ψυχὴ ni. 
ποιθυνῖα ἐπὶ τὸν μύριον. ἀκούσασα δοξάσῃ τὸ μέγα sol θαυμαστὸν sol 
ἔνδοξον € ὄνομα αὐτοῦ. ᾿άκουε, quoi, τῶν ὀρέων τὴν ποικιλίαν καὶ τῶν 
δώδεκα ἐθνῶν. 


ΧΙΧ, "Ex τοῦ πρώτου ὄρους τοῦ μέλανος οὗ πιστεύσαντες τοιοῦ- 
vOL εἰσιν' ἀποστάται xol βλάσφηµοι εἷς τὸν πύριον, παὶ προδόται τῶν 
δούλων τοῦ Oeo * τούτοις δὲ μετάνοια οὖν ἔστι; θάνατος δὲ ἔστι' καὶ 
διὰ τοῦτο καὶ μέλανές εἶσι' καὶ γὰρ τὸ γένος αὐτῶν ἄνομόν ἐστιν. E 
δὲ τοῦ δευτέρου € ὕρους τοῦ ψιλοῦ' οὗ πιστεύσαντες τοιοῦτοί εἶσιν ὑπο- 
Ἀρυταὶ μαὶ διδάσκαλοι οπονηρίαρ᾽ xo οὗτοι. οὖν, τοῖς προτέροις ὕμοιοί 
eot, ἡ ἔχοντες καρπὸν δµναιοσύνης᾽ ὡς γὰρ τὸ ὕρος αὐτῶν ὄκαρπον, 
οὕτω xol ob ἄνθρωποι ob τοιοῦτοι ὄνομα μὲν ἔχούσιν, ἀπὸ δὲ τῆς 


3) λαμπρὰ: αἱ ipse οοἠεχλαμπρὸς 2) φεὸν in codice est, non ut ed, 
habet. pr. habet τὸν θεὀγ. 
EN "t x 3) edidimus cum ed. pr. [ῥιπτ]ομέ- 
4) à£: rursus vitiose codex ἔξω, νους, quamquam litteras Quat non to 
5) μᾶλλον δὲ: codex addit 7j, quod certis habemus. 
ut alia" inepta exclusimus. 4) κύριε: ita in codice male repe- 
litum legitur. 
Cap. XVIII...) ὀφείλων ἀἆγαδο- . Cap. XIX. .1) ψιλοῦ: in ipso codice 
ποιεῖν: codex ὁ φιλών ἄγαν. legitur ὑψηλοῦ.. . . 


SIMILITUDO IX, 17—21. 633 
πίστεως πενοί εἶσι, «oL οὐδεὶς ἐν αὐτοῖς παρπὸς ἀληθείαρ' τούτοις οὖν 
μετάνοια seite, ἐὰν |o μετανοήσωσιν΄ ἐὰν δὲ Bad vac, μετὰ τῶν 
προτέρων ἔσται ὁ θόνατος αὐτῶν. hà τί, φημί, κύριε, τούτοις μετά- 
νοιά ἐστι, τοῖς δὲ πρώτοις οὖν ἔστι, παρὰ τὶ γὰρ καὶ αὗται αἳ [ πράξεις 
αὐτῶν εἶσί, 4ιὰ τοῦτο, φησί, τούτοις µετόνοια πεῖταν, Orb οὖη iglo- 
σφήμησαν τὸν πύριον αὐτῶν, οὐδὲ ἐγένοντο προδόται τῶν δούλων τοῦ 
θεοῦ, διὰ δὲ τὴν ἐπιθυμίαν τοῦ λήμματος ὑπεπρίθησαν, άν ἐδίῥαδεν 
ἕκαστος τὰς ἐπιδυμίας τῶν ἀνθρώπων τῶν ἁμαρτανόντων. An zi 
σουσι δίκην τινά ' κεῖται δὲ αὐτοῖς μετάνοια διὰ τὸ μὴ γενέσθαι αὐτοὺς 
βλασφήµους μηδὲ προδότας. 


XX. 'Ex δὲ τοῦ ὕρους τοῦ τρίτου τοῦ ovrog ἀμάνθας παὶ TQ 
βόλους οἱ πιστεύσαντες τοιοῦτοί elsi τυνὲς ἐξ αὐτῶν! of μὲν πλούσιου οἱ δὲ 
πραγματείαιρπο]λαῖρ ἑ ἐμπεφυρμένοι" of μὲν τρίβολοί εἶσιν οἱ πλούσιοι, at δὲ 
ἄκανθαι οὗ ἐν ταῖς πραγµατείαις ταῖς ποιμίλαις ἐμπεφυρμένοι. Οὗτοι 
[οὐ] πολλῶνται τοῖς δούλοις τοῦ 9εοῦ, GÀÀ ἀποπλανῶνται πνιγόμενοι 
ὑπὸ τῶν πράξεων αὐτῶν ᾽ of δὲ πλούσιοι δυσκόλως πολλῶνται τοῖς δού- 
lote τοῦ Φεοῦ, φοβούμενοι μή τι aired ow ἐπ᾿ αὐτῶν. Of τοιοῦτοι 
οὖν δυσκόλως εἰσε]εύσονται εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ δεοῦ. νὰσπερ γὰρ 
ἐν τριβόλοις. γυμνοῖς ποσὶ περιπωτεῖν δύσπολόν ἐστιν, οὕτω xoi τοῖς 
τοιούτοις δύσκολόν ἐστιν εἰς τὴν βασιείαν τοῦ θεοῦ εὐσελθεῖν. ᾽αλλὰ 
τούτοις πᾶσι μετάνοια ἐστι, ταχινὴ δὲ, vv? ὃ τοῖς προτέροις χθόνοις 
οὖν εἰργάσαντο, νῦν -ἀναδράμωσιν ἐν ταῖς ἡμέραις xol ἀγαθόν τι πονή- 
σωσι καὶ ζήσονται τῷ Oc" dv δὲ ἐπιμείνωσν ταῖς πράξεσιν αὐτῶν, 
παραδοθήσονται ταῖς γυναιξὶν ἐκείναις, αἴτινες αὐτοὺς θανατώσουση.. 


XXI. "Ex δὲ τοῦ τετάρτου ὄρους τοῦ ἔχοντος βοτάνας πολλάς, 
τὰ μὲν ἐπάνω τῶν βοτανῶν Ἰλωράς, τὰ δὲ πρὸς ταῖς ῥίξαις EN τι- 
vi δὲ καὶ ἀπὸ τοῦ ἡλίου ἑηθαινόμεναι, οὗ [ πιστεύδαντες τοιοῦτοί' εἶσιν 
οἱ μὲν δέψυχοι, οἳ δὲ τὸν - Ἀύριον ἔχοντεο ἐπὶ τὸ χείλη, ἐπὶ τὴν 7ρδίων 
δὲ μὴ ἔχοντες. Zi τοῦτο τὰ θεμέλια αὐτῶν ξηρά ἐστι o “δύναμιν 
μὴ ἔχοντα, καὶ τὰ ῥήματα αὐτῶν. μόνα ζῶσι, τὰ δὲ ἐ ἔργα αὐτῶν νεκρά 
ἐστιν ' οὗ τοιοῦτοι τεθνήκασιν.' "Ὅμοιοι οὖν εἶσὶ τοῖς διψύχοιρ * sol 
quo οἱ δίψυχοι οὔτε ξηροί, εἶσιν οὔτε χλωρού᾿ οὔτε γὰρ ζῶσίν οὔτε 
τεθνήνασιν, Ὥσπερ γὰρ αὐτῶν ob βοτάναι ἦλιον ἰδοῦσαι ἐξηράν θησαν, 
οὕτω xol of δίψυχοι, ὅταν Mw ἀνούσωσι, διὰ τὴν Dee αὐτῶν 
εἰδωλολατροῦσι, noi τὸν ὄνομα: ἐποισχύνονται, τοῦ κυρίου αὐτῶν) οἳ 
τοιοῦτοι οὖν οὔτε τεθνήκασῳ. AM καὶ οὗτοι, ἐὰν ταχὺ μετανοήσω- 
συν, Ίδη παραδεδοµένοι εἶσὶ ταῖς γυναιξὶ ταῖς ἀποφερομέναις τὴν ζωὴν 
αὐτῶν. 


Cap. XX, 1) τιγὲς ἐξ αὐτῶν simul 
cum of μὲν codex habet quum alteru- 
trum solum legendum videatur. 

2) [οὐ] deest in codice. 

3) Ty' 6: ita codex, non nt ed. pr. 
ἵνα 0, | 

4) γυναιξὶν; in. ipso cod. est πρά- 
ξεσιν. In iis quae praecedunt αἰτιπθδῶ- 
σιν εἰ γῦν ἀναδράμωσι ete, intacta 
reliquimus. 


Cap. XXL.—.1) χλωράς .et fios: 


ita codex, 


2) ante τεθγήκασιν videtur sup- 
plendum. cum ed. pr. οὔτε ζῶσιν οὔτε, 

8) τὸ in ipso codice est, In ed, pr, 
manu emendatrice adscriptum est. - 

4) οὔτε 'τεθγήκασιν: cum ed. pr. 
supple ἑῶσι, οὔτε ante T&Óy. Etiam 
post µεταγοήσωσιν textus mancus est, 


634 ..HERMAE PASTOR. 


XXII. "En δὲ τοῦ ὄρους τοῦ πέμπτου τοῦ ἔχοντος βοτάνας qyo- 
püc καὶ τραγέος "Ovrog οὗ πιστεύσαντες τοιοῦτοί εἶσι' πιστοὶ μέν, δυσ- 
μαθεῖς δὲ καὶ αὐθάδεις xol ἑαυτοῖς ἀρέόκοντες, θέλοντες πάντα Τινώ- 
σμειν, xal οὐδὲν ὕλως γινώσκουσι" διὰ τὴν αὐθάδειον αὐτῶν ταύτην 
ἀπέστη ἀπ᾿ αὐτῶν 7 σύνεσις vol εἰσῆλθεν εἰς αὐτοὺς ἀφροσαύνη μωρά. 
"Ἐπαινοῦσι δὲ ἑαυτοὺς ὡς σύνεσιν ἔχοντας, παὶ θέλουσιν ἐθελοδιδάσκα- 
λοι εἶναι ὃ ἄφρονες "m ὄντες διὰ ταύτην οὖν τὴν ὑψηλοφροσύνην πολλοὶ 
ἐκενώθηδαν ὑψοῦντεν. ἑωυτούς" μέγα γὰρ δαιμόν[ιόν ἐστ]ιν [n αὖθα- 
δε]α ο. ER τούτων οὖν πολλοὶ ἀπεβλήθησαν, τινὲς δὲ µε- 
τενόησαν 1 ἐπίστευσαν καὶ ὑπέταξαν ἑαυτοὺς [roi]c ἔχουσι σύν[εσιν] 
ο ἑαυτῶν ἀφροσύνην. Καὶ τοῖς λοιποῖς δὲ τοῖς τοιούτοις πεῖται 
μειάνοια" Ux ἐγένοντο γὰρ πονηροί, μᾶλλον δὲ mowjgo ... ve: ? με- 
τανοήσωσι, ἑήδονται τῷ: θεῷ, ἐὰν δὲ "i, μετανοῄσωσι, πατουκήσουόι 
μετὰ τῶν γυναμιῶν τῶν πονηρευομένων εἰς αὐτούς, 


xxl. 0t δὲ ἐν τοῦ [ὄρους τοῦ]. ἔπτου τοῦ ἔχοντορ οχίσμὰς 
μεγάλας xol μικρᾶς «al ἐν ταῖς σχισμαϊῖς βοτάνας μεμαρασμένας πιστεύ- 
σαντες τοιοῦτοί. εὖσιν * οἱ μὲν τὰς σχισμὰς τὰς μικρὰς ἔχοντερ οὗτοί 
εἰσίν οὗ κατ ἀλλήλων Syovree, καὶ ἀπὺ τῶν παταλαλιῶν ἑαυτῶν μέμω- 
ῥαμένοι εἰσὶν ἐν τῇ πίστει” ἀλλὰ μετενό[ησαν] ἐν τούτων πολλοί. Καὶ 
of λοιποὶ δὲ: μετανοήσουσι», ὅταν ἀπούσωσί μου τὰς ἐντολάς μικραὶ 
γὰρ αὐτῶν εἰσὶν of ματαλαλναί, καὶ ταχὺ. μετανοήσουσιν᾿ οἱ δὲ βεγάλας 
ἔγοντες σμισμάς, οὗτοι παράμονοί εἶσιν ταῖς φαταλα]μαῖς αὐτῶν παν Mv 
σύνακοι ηένονται, μηνιῶντες ἀλλ[ήλοις]. Οὗτοι. οὖν ἀπὸ τοῦ πύργου 
ἀπέρρίφησαν sell ὀπεδοχιμάσθησαν τῆς οἰμοδομῆς αὐτοῦ. Οἱ τονοῦτον 
οὖν δυσχόλως ζήσονται, Ei ὁ θεὸς ko ὁ κύριος ἡμῶν ὁ πάντων 
κυριεύων. παὶ ἔχων πάσης τῆς Ἠπίσεως, αὐτοῦ τὴν ἐξουσίαν 0v μνησι- 
παφεῖ τοῖς ἐξομολογουμένοις τὰς ἁμαρτίας eo [vd], ἀλλ ἴλεως γένετάι, 
ἄνθρωπος φθαρτὸς àv καὶ zione ἁμαρτιῶν ἀνθρώπῳ μνησικαμεῖ ὡς 
δυνάμενος ἀπολέσαι 7] σῶσαι αὐτόν; έγω δὲ υμίν ό] ὤγγε]ος τῆς 
µετανοίας, Go: ταύτην eere τὴν αἴρεσιν, ἀπόθεσθε” αὐτὴν παὶ pero 
vordere , καὶ ó κύριος ἑάσεναι ὑμῶν τὰ πρότερ]α ἁμαρτήματα] , ἐνν 
παθαρίσητε ἑαυτοὺς ἀπὸ τούτου τοῦ δαιµονίου εἰ δὲ µή, παραδοθή- 
ὄεσθε αὐτῷ εἷς θάνατον. 


ΧΧΙΥ. 'Ex δὲ τοῦ ἑβδόμο[υ € ὄρους, ἐ ν ᾧ βοτάναι] gal [nol] 
flood ? aol ὕλον τὸ ὄρος εὐθηνοῦν, καὶ adv γένος μτηνῶν καὶ τὰ 
πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ἐνέμοντο τὰς Bos άνας ἐν τούτῳ τῷ] € ὄρει, «ot 
ot [βοῦ]όναι à de ἐνέμοντο μᾶλλον εὐθαλεῖς ἐγίνοντο, oi πιότεύσαντες 
τοιοῦτοί εἶσι' πάντοτε ἁπλοῖ M & uomo "E [Elylvovro μηδὲν 


κατ ἀλλήλων ἔχοντες, ἀλλὰ πάντοτε ἀγαλλιώμενοι ἐπὶ τοῖς δούλοις τοῦ 


j incipit fol. 3. versum, — . Cap. XXII. 1) [ὅρους τοῦ]: haec 
Cap. XXH. 1) litterae uncis inclu- in cod. abscissa sunt, item postea [100] 
saé in cod. abscissae sunt, et h. {. etin οί quae infra uncis inclusimus. 


seqq. iem abscissa sunt quae tantum- . 2) hoc accentu codex. 
modo puuctis indicavimus. 
2) vide 1. Cap. XXIV. 1) Uncis passim inclusa 


.. 8) vide 1. | . cum ed, pr. supplevimus, 


SIMILITUDO.IX, .22— 20. 635 


θεοῦ καὶ ἐνδεδυμένοι [τὸ]. πνεῦμω en οθένων” ned πάντοτε σπλάγχνον 
ἔγοντεο ἐπὶ πάντα ἄνθρωπον, καὶ ix τῶν κόπων αὐτῶν παντὶ ἀνθρώπῳ 
ἐμορήγησαν ἀνονειδίστως sol ἀδιστάκτως:” ΓΟ οὖν] Ἀύριος idv viv 
ἁπλότητα αὐτῶν καὶ πᾶσαν ἠπιότητα ἐπλήθυνεν αὐτοὺς ἐν τοῖς πόποις 
τῶν Ἰειρῶν, αὐτῶν, xol ἐχαρίτωσεν αὐτοὺς. ἐν πάσῃ πράξει αὐτῶν. 
«έχω δὲ ὑμῖν τοῖς τοιούτοις οὖσιν ἐγὼ ὁ ἄγγελος τῆς μετανοίας, 
διαµείνατε τοιοῦτοι, xol οὐκ ἐξαλειφθήσεται [rà σ]πέρμα nv ἕως 
αὐῶνος" ἐδοπίμασε γὰρ ὑμᾶς ó κύριος, καὶ ἐνέγραψεν ὑμᾶς εἰς τὸν 
ἀριθμὸν τὸν ἡμέτερον, καὶ Giov τὸ σπέρμα ὑμῶν κατουνήσει μετὰ τοῦ 
υἱοῦ τοῦ O:00* ix γὰρ τοῦ ὄπέρματος, αὐτοῦ ἐλάβετε, 

XXY, "Ex δὲ τοῦ ὕρους τοῦ ὀγδύου, οὗ ἦσαν ot πολλα), πηγαὶ 
καὶ πᾶσο ἡ ππίσις τοῦ πυρίου ἐποτίξετο ἐν τῶν πηγῶν, of πιδτεύ- 
ὄωντερ τοιοῦτοί low ἀπόστολοι wol. διδόσκαλοι οὗ Γπηρύξαντες εἰς 040v 
τὸν πὐσμόν xol of διδάξαντες σεμνῶς xol ἀγνῶς τὸν Ίόγον τοῦ Ἀυρίου, 
ποὺ μηδὲν Όλως νοσφισάµενοι elc ἐπιθυμίαν πονηράν, ἀλλὰ πάντοτε 
ἐν. διναιοσύνῃ xci ἀληθείᾳ πορευθέντες , παθὼς xol παρέλαβον τὸ 
πνεῦμα τὺ ἅγιον. Tv τοιούτων οὖν ἡ πάροδος μετὰ τῶν ὀγγέ- 
λων ἐστίν. 

XXVI. Ἐν δὲ τοῦ ὅρους τοῦ ἐνάτου τοῦ ἐρημῶώδους τοῦ [τὸ] 
ἑρπετὰ κοὺ θηρία iv αὐτῷ ἔχοντος τὰ διαφθείροντα τοὺς ἀνθρώπους 
οὗ πιθτεύσαντες τοιοῦτοί εἶσιν' of μὲν ποὺς σπίλους ἔχοντες διάχονοί 
εἶσν ποκῶς . διωμονήσαντες el διαρπάσαντες χηρῶν xol ὀρφανῶν τὴν 
ξωὴν καὶ ἑωυτοῖς περιπον]σάμενοι ex Tis διαπονίας ἧς ἔλαβον διακονή- 
e[avvec] ἐὰν οὖν. ἐπιμείνωσι τῇ αὐτῇ ἐπιδυμίᾳ, ἀπέθανον, xol οὐδεμία 
αὐτοῖς Brig. ζωῆς ἐὰν δὲ ἐπιστρέψωσι xol ἀγνῶς, τελειώσωσι τὴν, δια- 
πονίαν αὐτῶν, δυνῄσονται ζῆσαι, οἱ δὲ ἐψωριακότες » οὗτοι οἳ ὄρνη- 
σάμενοί εἶσι xol μὴ ἐπιστρέψαντερ ἐπὶ τὸν μύριον Ὁ ἑαυτῶν, ἀλλὰ | χερσω- 
θέντες xol γενόμενοι ἐρημώδεις, μὴ πολλώμενοι τοῖς δούλοις τοῦ 9609, 
ἀλλὰ μονάζοντες ἀπολλύουσι τὰς ἑαυτῶν ψυχάς. Sie γὰρ ἄμπελος ἐν. 
φραγμῷ. TW παταλειφθεῖσα ἀμελείας τυγχάνουσα παταφθείρεται xod 
ὑπὸ τῶν βοτανῶν ἐρημοῦται xe τῷ χρόνῳ ἀγρία yivevan, καὶ ουπέτι 
εὔχρηστός decli τῷ δεσπότη ἑαυτῆς, οὕτω καὶ οἳ τοιοῦτοι ἄνθρωπὸ, 
ἑαυτόυς ἀπεγνῶμασι, xol ivovran ἄχρηστοι τῷ πυρίῳ ἑαυτῶν ἀγριω- 
θέντες. Τούτοις οὖν μετάνοια Ἠίνεται, ἐὰν μὴ ἐν παρδίας εὑρεθῶσιν 

ἠρνημένοι" ἐὰν δὲ à παρδίας εὐρεθῇ ἠρνημένος τις, oun, οἶδα εἰ δύ- 
voro ζῆσαι, Καὶ τοῦτο οὖν εἰς ταύτας τὰς ἡμέρας λέγω 1 ἵνα τις ἄρνη- 
σάμενος μετάνοιαν λάβοι"" ἀδύνατον γάρ ἐστν σωθῆναι, τὸν μέλλοντα 
νῦν ἀρνεῖσθαι τὸν πύριον ἑαυτοῦ: ἀλλ ἐκείνοις τοῖς πάλαι 1) , ἠρνημένοις 
δοκεῖ seio. μετάνοια, Ei τις οὖν μέλλει, μετανοεῖν» ταχινὸςἡ φενέσθω 
πρὶν τὸν πύργον ὀποτελεσθῆναι:. εἰ δὲ wj, ὑπὸ τῶν γυναμιῶν. κατα- 


2) οἱ τὸ οἱ quae inter πγεῦμα οἱ auctoritate Latinorum codd. reponendum 
ϱ6ενων scripta erant excisa sunt, Ed. est πνεύματος. 
pr. habet [τούτων τῶν πα]. Hoc recte 
habere videtur, nisi forte ante ropraoy: Cap. XXVI. 1) τὰ in ipso cod. scri- 
addendum est τὸ &ywoy. ptum esse videtur, sed exeuhte versu non 
3) ἀδισοτάκτως: ita scriptum nobis apparet. 
esse videtur, quamquam litterae fere 2) λάβοι: ot ex η videtur correctum ᾿ 
évanuerunt. Ed. pr. ἄν. esse ipsa pr. man. 
4) σπέᾳµατος: ita codex, Sed ex 3) cod. ταχειγὸς. . 


636 : HERMAE PASTOR. 


φδαρήσεται ds θάνατον. Kol οἱ f πολοβοί, οὗτοι “δόλιοί iot καὶ πατάλαλοι᾿ 
μαὶ τὰ θηρία ἃ εἶδες εἰς τὸ [ἔνατον]. gos , οὗτοί elo. λσπερ γὰρ 
τὰ «θηρία διαφθείρε’ τῷ ἑαυτῶν. ἰῷ τὸν ἂνθρωπον καὶ ἀπολλύει, ούτω 
μαὶ τῶν τοϊούτων. ἀνθρώπων τὰ ῥήματα δ[ια]φθείρει τὸν ἄνθρωπον 
παὶ ἀπολλύεν, Οὗτοι οὖν Ἀολοβοί elu ἀπὸ τῆς πίστεως αὐτῶν διὸ 
τὴν πρ ξιν ἣν ἔχουσιν ἐν ἑαυτοῖς: τινὲς δὲ μετενόησαν nol ἐσώθησαν. 
Καὶ οἱ λουποὶ of τοιοῦτοι ὕντερ δύνανται σωθῆναι, ἐὰν .µετανοήσωσιν' 
ἐὰν δὲ μή μετανοήσωσιν, ἀπὸ τῶν γυναμιῶν ἐκείνων, ὧν τὴν δύναμιν 
ἔχουσιν, ἀποθοανοῦνται. 


ΧΧΝΗ. 'Ex δὲ τοῦ ὄρους τοῦ δεκάτου, οὗ" ἦσαν δένδρα όπεπά. 
ζοντα πρόβωτ[ά] τινα, οἱ πιστεύσαντες τοιοῦτοί εὐσιν" ἐπίόκοποι καὶ. 
φιλόξενοι, οἵτινες ἡδέως εἷς τοὺς οὔρους ἑαυτῶν πάντοτε ὑπεδέξαντο 
τοὺς δούλους, τοῦ 9508 reo ὑποκρίσεως' οὗ δὲ ἐπίόποποι πάντοτε 
τοὺς ὑστερημένους aod τὰς χήρας τῇ, διακονία ἑαυτῶν ἀδιαλείπτως 
ἐσκέπασαν xol ἀγνῶς ἀνεσεράφησαν πάντοτε. Όὗτοι οὖν πάντες σκε- 
πασθήσονται ὑπὸ τοῦ xvgiov διαπαντός:᾽ οἱ οὖν ταῦτα ἐργασάμενοι 
ἔρδοξοί εἶσι παρὰ τῷ Oc, καὶ ἤδη 0 τόπος αὐτῶν μετὰ, τῶν ἀγγέλων 
ἐστίν, ἐὰν ἐπιμείνωσιν ἕως τέλους ἠειτουργοῦντες τῷ πυρίῳ, 


XXVIII. "En δὲ τοῦ ὄρους τοῦ ἐνδεκάτου, οὗ ἦσαν δένδρα παρπῶν 
πλήρη, ἅλλοις ol ἄλλοις παρποῖς κεκοσμημένα, οὗ πιστεύσαντες τοιοῦτοί 
εἶσιν. o παθόντες v ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος τοῦ υἱοῦ τοῦ δεοῦ, οἳ καὶ προ- 
θύµως ἔπαθον 23 ὕλης τῆς παρδίας aed παρέδωκαν τὰς ψυιὰς αὐτῶν. 
Zh τί οὖν, φημί, πύριε, πάντα μὲν τὰ δένδρα παρποὺς ἔχει τινὲς δὲ 
ἐξ αὐτῶν καρποὶ ἀηδέστεροί εἶσινς ᾿4κουε, φησίν᾿ ὅσοι ποτὲ ἔπαθον 
διὰ τὸ ὄνομα, ἔνδοξοί εἶσι παρὰ τῷ 9:8, παὶ πάντων τούτων αἳ ἆμαρ; 
τίαι ἀφῃρέθησαν, ὅτι ἔπαθον ὅια τὸ ὄνομα, τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Zh 
τί δὲ oi παρποὶ αὐτῶν ποικίλοι εἰσίν, τινὲς δὲ ὑπερέγοντες, nove. 
“Ὅσοι, φησίν, ἐπ᾽ ἐξουσίαν ἀχθέντες ἐξητάσθησαν καὶ οὖν «ἠρνήδαντο, 
ἀλλ) ἔπαθον προθύµως, οὗτοι μᾶλλον ἐνδοξότεροί elt παρὰ τῷ volo. 
Τούτων ó παρπός ἐστιν ὁ ὑπερέχων * ὅσοι δὲ δειλοὶ καὶ ἐν διστογμῷ 
ἐγένοντο καὶ ἐλογίόαντο ἐν ταῖς Ἀαρδέαις αὐτῶν πύτερον ἠρνήσονται 
5 ὁμολογήσουσι, καὶ ἔπαθον, τούτων οἳ Ἀαρποῦ ἐλώττους εἰσίν, ὔτι 
eve ἐπὶ τὴν παρδίαν αὐτῶν 7] βουλὴ eor πονηρὰ γὰρ 5 ovii 
αὕτη ἵνα δοῦλος πύριον ἴδιον ἀρνήσηται. Ῥλέπετε οὖν ὑμεῖς οἱ ταῦτα 
βουλευόμενοι, μήποτε ἡ βουλὴ αὕτη διομείνῃ ἐν ταῖς Μαρδίαις ἡμῶν, 
xl ἀποδωνῆσδε ἐν τῷ ed ὑμεῖρ δὲ of πάσχοντες ἔνεκεν τοῦ ὀνό- 
ματος δοξ[αζει»] ὀφείλετε τὸν θεύν, ὅτι ἀξίους ὑμᾶρ ἡγήσατο, 0 θεὺς 
ἵνα τούτου τὸ Όνομα βαστάζητε xol πᾶσαι ἡμῶν αἱ ἁμαρτίαι ἰαθώῶσιν, 
[Οὐκοῦν, μᾶλλον μαμα ]ρίξετε ἑαυτούς; ᾽Αλλὰ δοκεῖτε ἔί ἔργον μέγα πεποιη- 
πέναι, ἐόν τις ὑμῶν διὰ τὸν θεὺν πάθη" ζωὴν ὑμῖν ὁ πύριος χαρίζεται 
παν οὐ νοεῇ τε]” αἱ γὰρ ἁμαρτίαι ὑμῶν ποπεβάρησαν, καὶ sb wi πεπόν- 
Θατε ἔνεκεν τοῦ ὀνόματος, πυρίου, διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν τεθνήκειτε 


ο εν ο τῷ Os). Ταῦτα ὑμῖν λέγω τοῖς διότάζουσι περὶ ἀρνήσεως ἢ 
| 4) in cod, distinctum est post zoÀo- Cap. XXVII. 1) οὗ minime deest in 
Bol οὗτοι. cod. ut ed. pr. vult. 


2) διαπαντός: ita. cod, 
5) cod. διαφθείρουσι, super ovo. — Cap. XXVIIL 1) pro spatio vix licet 
posito ει, ut iam sit Φιαφθείρει. πάντως conicere; vix enim sufficit. 


SIMILITUDO IX, 26—80. 637 


ὁμολογήόεως' ὁμολογεῖτε ὅτι πριν ἔμτε, μίποτε ἀρνούμενοι πα[ρα]- 
8o8[ ἠσησθε] εἰς δεσμωτήριον." Ei τὰ ἔθνη τοὺς δούλους αὐτῶν 
πολάξουσιν, Hv τις ἀρνήσηται τὸν πύριον ἑαυτοῦ, τί δοκεῖτε πονῄσει 
ó πύριος ἡμῶν ὃς [έμι]. πάντων τήν ἐξουσίαν: EL τὰς βουλὰς 
ταύτας ἀπὸ τῶν παρδιῶν ἡμῶν, ἵνα διὰ παντὸς ζήσητε τῷ δεῶ. 

XXIX. Ἐν δὲ τοῦ ὕρους τοῦ δῥωδεκάτου τοῦ λευκοῦ οἱ πι- 
στεύσαντες τοιοῦτοί εἶσιν: dig νήπια βρέφη εἰσίν, οἷς οὐδεμία Μωκία 
ἀναβαίνει ἐπὶ τὴν παρδίαν, οὐδὲ [ἔγνω]σαν τί ἐστι πονηρίᾳα, ἀλλὰ 
πάντοτε ἐν νηπιότητι διέµειναν. Ot τοιοῦτοι οὖν ἀδιστάντως κατοι- 
ποῦσιν ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ θε[οῦ, ὅτι] iv οὐδενὶ πράγματι, ἐμίαναν 
e 16 ἐντολὰς τοῦ δεοῦ, ἀλλὰ μετὰ νηπιύτητος Diépemay πασας τὰς 
ἡμέρας τῆς ζωῆς αὐτῶν. ἐν τῇ αὐτῇ φθονήσει, "Ὅσοι οὖν διαμενεῖτε, 
φησί, ioi ἔσεσθε ὡς τὰ βρέφη, παχίαν μὴ ἔνοντες, καὶ πάντων τῶν 
προειρηµένων. ἐνδοξότεροι ἔ[σε]σθε᾽ ; πόντα γὰρ τὰ βρέφη ἔνδοξά ἐστι 
παρὰ τῷ θεῷ nol πρῶτα παρ αὐτῷ. Μωκάριοι οὖν Vuelo , gor ἂν 
ἄρητε ἀφ᾽ ἑαυτῶν τὴν πονηρίαν, ἐνδύσησθε, δὲ τὴν ἀναμίαν' πρῶτοι 
πάντων E τῷ ,9eg. Μετὰ τὸ συντελέσαι αὐτὸν τὰς παραβολὰς 
τῶν ὀρέων λέγω αὐτῷ Κύριε, νῦν μοι δήλωσον περὶ τῶν Mv τῶν 
ἠρμένων ἐν τοῦ πεδίου καὶ εἰς τὴν οἰκοδομὴν τεθειµένων ἀντὶ τῶν 
λίθων τῶν ἠρμένων [έκ] τοῦ πύργου, «oL τῶν στρογγύλων τῶν τεθέν- 
των εἷς τὴν, οὐποδομὴν xol τῶν ἔτι στρογγύλων ὕντων. 

ΧΧΧ. "noe , φησί, xo περὶ τούτων πάντων. Οἱ λίθοι of àx 
τοῦ [πεδί]ου ἠρμένοι, sol τεθειµένου εἷς τήν οὐκοδομὴν τοῦ πύργου 
ἀντὶ τῶν ἀποβεβλημένων ot Gites tích τοῦ Όρους τοῦ λευκοῦ τούτου". 
ἐπεὶ οὖν οἱ πιστεύσαντερ ἐ ἐν τοῦ ὕρους τοῦ λευνοῦ πάντες, ἄκακοι εὑρέ- 
Όησαν, ἐπέκευσεν n) πύριος τοῦ πύργου τούτους ἐν τοῦ ὄρους. τούτου 
βληθῆναι eig τὴν, οἰκοδομὴν τοῦ πύργου" ἔγνω }ὰρ ὅτι, ἐὰν ἀπέλθδωσιν 
εἰς τὴν. οἰκοδομὴν τοῦ πύργου ob λέδοι οὗτοι, διαμενοῦσι λαμπροί, 
καὶ οὐδεὶς αὐτῶν µελανίσε, ΤΕ] δὲ,.. (reliqua desunt). 





2) ov syllaba non deest sed indicata cod. voci ἡμῶν pr, manu superseri- 
est compendio scripturae, ptum est. 

3) ὑμῶν, quod pro ἡμῶν per con- — Cap.XXIX. 1) Etiam h 1. δωδεχάτου τοῦ 
lecturam proponitur in ed, pr., in ipso inipso cod, est, Ed, pr. ro? suppl. habet. 





INDEX RERUM ET PERSONARUM. 


A. 


Aaron et Mariam propter zelum extra 
eastra stabulati sunt p. 50. Virga Aa- 
ronis 88. 

Abortus, Non interficies foetum ia 
"abortione 40. 

Abraham circumcidit 318 viros 20. Iam 
per Abrahamum populus Christianorum 
commemoratus est 32. Abrahami fides 
32. 56. Abraham benedictus est, iusti- 

. liam et veritatem per fidem operatus 10. 

Abstinentia duplex, a bono et a malo 
462. Abstiuentia filia fidei 480, Absti- 
nentia commendatur 444, 

ÀÁccipitris esus cur vetitus sit Ju- 
daeis 20. 

Adam ex substantia terrae est formatus 10. 

Ádulterium. Variae quaestiones de 
eo 448. 

Aegyptii, Arabes, Syri omnesque sa- 
cerdotes idolorum circumcisionem ad- 

. mittunt 20. 

Aemulatio de principatu 520. 

Aequanimitatis et patientiae virtus 
commendatur 452 sqq. 454. 

. Aesculapius fulmine percussus dici- 
tur 354. 369. 

Agathopodis mentio fit a. S. 
184. 194. 
Agape non 

branda 192. 

Alce ab Ignatio salutatur 196. 206. 300. 
3085. Alce, soror Nicetae, amita He- 
rodis 402. 

Altare est unum, ut unus Christus et 
unus Episcopus 146. 176. Qui intra 
altare est, mundus est 158. 

Anacletus a. S. Ign. memoratus 234. 

Angeli Deo adstantes et deservientes 
80. Angeli Dei et angeli Satanae 38. 
Officia -et dignitates angelorum 156. 
Ipsi angeli non eredentes in sanguinem 
Christi iudicabuntur 190. Angeli primo 

. constituti 424. Angeli sancti, quos 
primo Deus creavit 496. Angeli ho- 
minum eustodes el seductores 458sqq. 
Duo sunt Genii cum homine, unus 


Ign. 


sine — episcopo  cele- 





aequitatis et unus iniquitatis 458. An- 


geli populorum patroni et gubernato- :. 


res, populum Israel ipse Deus guber- 
nat 4. Angeli superiores et iufe- 
riores 424, Angelus poenitentiae 442. 
450. Angelus Michael patronus Chri- 
stianorum 514. Angelus Hegri (Thegri), 
qui est super bestias 440. 

Animalia prohibita Iudaeis 20. 

Ápolloniuspresbyter Magnesiorum 140. 

Apostoli homines omni peccato ini- 
quiores 8. Apostoli XII in XII tri- 
buum testimonium 18. Apostoli re- 
surrectionem Christi crediderunt 188. 
Apostoli successionem episcoporum or - 
dinaverunt 90 sqq. 

Arabes circumcisi 20. 

Ascensio Christi innuitur, corpore eius 
e terris ablato 166. Christum die Do- 
mínica ascendisse 306. 

AÁsyncritus num a S. [gnatio laudetur 
196. not. 4. 

Athletae magni est, 
cere 200. 

Attalus a S,Tgnatio salutatur 206. 305. 

Áudacia et confidentia inanis magnum 
est daemonium 554. 

Audire. Ne audias libenter male lo- 
quentem 444. ' 
Avaritia principium omnium 

rum 980, 388. 


eaedi οἱ vin- 


malo- 


B. 


Baptismus sigillum appellatur. 112. 
518. 548. Baptismi necessitas ad sa- 
lutem 548. Baptismus affert peccato- 
rum remissionem 24 sqq. 450; est 
fluvius unde emergunt arbores pulchrae 
26. In aquam descendimus pleni pec- 
catis, inde emergimur fructum afferen- 
tes 96. Item inde accipimus remis- 
sionem peccatorum 450. Vita nostra 
per aquam salva est facta 424. psi 
patriarchae defuncti haptizantur 548. 
not. 3. Baptisma purum et immacu- 
latum servandum 110. 

Basilides 238. 


5s 


INDEX RERUM ET PERSONARUM. 689 


N 


Bassus, presbyter ecclesiae -Magnesio- 
rum 140. 

Beati qui pro Deo passi sunt 92. 420. 
560. Beatorum sedes iam ante iudi- 
cium obtinent qui per gratiam Dei in 
charitoie sunt consummati 06; iam 
ante iudicium in conspectu Dei vivunt 
400. Beati ante Christum 548. 

Beatitudo aeterna quae sit, et quo- 
modo ad 'eam perveniatur 78. Bea- 
titudo electorum Dei 96. 

Benedictionem divinam qua ratione ad 
exemplum. sanctorum consequamur 76. 

Beneficia Dei, ne nobis in conde- 
mnationem cedant, quomodo 'caven- 
dum 68. 

Benevolentia erga egenos 432. 

Biliuguis' nemo sit 40. 382. ' 

Bona huius seculi quantum habeant 

. Vormentum, plerique ignorant 114. Ni- 

. hil quod apparet bonum est 100. 

DBurgus 288. 300. 

Burrhus, Diaconus Ephesiorum 120 sqq. 
184. 196. 320. 


C. 


Caius, S. Irenaei discipulus 406. 

Captivitas. Multi Christiani in vin- 

. cula se coniecerunt, ut alios redime- 
merent 100. 

Caro nostra velut. templum Dei custo- 
dienda 112. 180. 498. In carne vo- 
cali estis, in carne venietis 112. 

CassianusaS. Ign. memoratur 227.912. 

Gassobelus presbyter 219. 

Castitas custodienda 4465 uhi manet 

. in corpore. hominis iusti, nunquam 
ibi ascendere debel cogitatio impura 
448. Iuvenes ante omnia solliciti sint 
de castitate 382. οἱ quis potest in 
eastitate manere, in humilitate maneat ; 
si glorietur, periit 202. 84. Carnem 
castam servemus 40. 112. 448. 452. 
498. 548. 

Catholica ecelesia est, ubi Christus 
est 192. Catholica ecclesia 391. 996. 
404. Catholica ecclesia Smyrnae 391. 

Cephas Apostolus 94. 

Certamen Christianorum 54. 

Charitatis laus 94 sqq. Charitas nos 
Deo agglutinat 97. Omnia simul bona 
sunt, modo in cháritate credatis 182. 
Charitatis perfectio enarrari nequit 96. 
Idoneus non est qui in ipsa invenia- 


tur, nisi quem Deus dignum esse Υα-]. 


luerit "ibid. Propter charitatem .remit- 
tuntur peccata ibid. In charitate de- 
gentes seipsos in mala incidere ma- 


Innt, quam proximos. 98. — Qui charita-. 





tem habet, longe abest a peccato 380. 
Charitas est sanguis lesu Christi 158. 
Chiliasmus Barnabae 34. . - 
Christus. IL Christus Deus; lta 
nos sentire oportet de Christo, tanquam 
de Deo 106. lesus Christus, Deus no- 
ster 118. 136. 164. 166. Iesus Chri- 
stus Deus 158. 184. 194. 2955. 
Christus ut filius Deus odoratur 404. 
Christus sententia (yv) et cognitio 
(7νῶσις) Patris 122. 194; Verbum 
Dei aeternum. 146; sceptrum maiesta- 
tis Dei 62. Christus unicus Dei filius 
164. Per eum Pater se manifestavit 
146. In ipso et in ipsum sunt omnia 
30. Christus est orbis terrarum domi- 
nus 7. Ei omnia subdita 378. Filius - 
Dei omni creatura antiquior 540. 
Solus ingenitus Deus 318. Ante se- 
cula apud Patrem erat 144. Ad eum 
Pater locutus est ante creationem 7. 12. 
Ipse iam Mosi legem tradidit, ipse per 
prophetas loquitur 14. Christo nihil 
praestantius 144. Christus sine Patre 
nihil fecit 144. Christus ab uno Pa- 
ire processit, ad unum reversus est, 
cum uno perseverat 146. Christus 
Patri subiectus est quoad carnem. 150. 
(XUI not, 3.) Christus creator 
et orbis terrarum Dominus 7. Sol opus 
manuum eius 8. . 
I Christus Deus et homo. 
Christus filius hominis et filius Dei 138. 
Deus σαρκοφόρος 294. Humanae Chri- 
sti naturae infusus est Spiritus sanctus 
496. Christus carnem assumsit 190. 
Deus humanitus: manifestatus in novi- 
latem vitae aeternae 136. Christus ex 
Maria vere natus est, manducavit et 
bibit, vere passus et crucifixus οἱ 
mortuus est, etiam vere resurrexit 160. 
186. Christus. carnalis et spiritualis, 
factus et non factus, in homine exi- 
siens Deus, et ex Maria et ex Deo, 
primum passibilis et. tunc impassibilis 
126. Christus intemporalis, invisibi- 
lis, propter nos visibilis, impalpabilis, 
impatibilis, propter nos patibilis 200. 
Christus revera ex genere David se- 
. cundum carnem, filius Dei secundum 
. voluntatem et potentiam Dei, natus vere 
ex virgine 186. Christus perfectus homo 
faclus est 188. Christus σαρχοφόρος 
190. Dei filius in carne apparuit 30. 
Nisi venisset in catne, nemo eum ad- 
Spicere potuisset 8. Deus ut homo 
apparens et homo sicut Deus operans 
336. Sanguis Dei 120. — Christi passio 
passio Dei vocatur 170. ^ Christus, . 
quum. primum esset spiritus, caro fa- 


640 


cius est 112. Quoad humanam natu- 
ram Christus Patri subiectus est 150. 
ΧΗΙ, not. 3. Novus homo lesus Chr. 
136. Perfectus homo factus est 188. 
Homo lesus Christus 308. Quidam 
purum hominem esse dicunt 232. 

llf. Christi nativitas 148. Christi 
adventum Prophetae annuntiaverunt 182, 
Filius Dei ideo in carne venit, ut sum- 
mam peccatis imponeret 8, et nos e 
lenebris redimeret 34. Dominus car- 
nem adsumsit 190. Christus vere natus 
est ex Virgine et baptizatus a Joanne 
186, 160. Stella splendidissima in na- 
tivitate Christi fulgebat 136. Principem 
huius mundi latuit Mariae virginitas 
et partus 196. Christus in humilitate 
venit, facie despecta 62; factus est 
omnium minister 382. 
|YV. Christi praedicatio. Chri- 
Stus nobis evangelizavit iussu Dei 86. 
Christus os verax, in quo Pater vere 
locutus est 172. — Christus venit, non 
vocare iustos, sed peccatores 8. Loco 
antiquitatis est lesus Christus 181. 

V. Christi passio et mors ex- 
piatoria, Christi passio contigit tem- 
pore praefecturae Pilati 149 sq. Chri- 
*tus non potuit pati, nisi propter nos 
et pro nobis 14. Plaga sua nos vivi- 
dos reddidit ibidem. Cruci affixus aceto 
ac felle potabatur ibidem. — Christus 
vas spiritus obtulit hostiam pro pecca- 
tis nostris ibidem. In sanguine Do- 
mini redemtio nostra 58. Christus 
passus est pro omnibus, qui salvi fiunt 
404; passus est propter nostras ini- 
quitates, et peccata nostra portat 62. 
Charitate ductus Christus sanguinem 
suum pro nobis tradidit et carnem 
suam pro carne nostra et animam pro 
animabus nostris 96. Christi sanguis 
pro nobis dátus est 68. Christi san- 
guis, Deo patri pretiosus, propter no- 
stram salutem effusus, toti mundo poe- 
mitentiae gratiam obtulit 54. — Christus 
passus est, ul nos remissione peccato- 
rum sanctificemur 7. Christus pluri- 
mum laboravit, plurimumque perpessus 
est, ut aboleret delicta singulorum 496. 
Christus sustinuit ut vacuam faceret 
mortem, et de mortuis resurrectionem 
ostenderet, promissum parentibus red- 
dens 7. Christus se ipsum pro nobis 
obtulit Deo oblationem et hostiam 120. 
Funieulus coccineus, e domo Rahab 
demissus signum redemtionis nosirae 
per sanguinem Christi 58. Per my- 
sterium mortis Christi fidem accepimus 
148. Pro fide divina Christus eru- 





INDEX RERUM ET PERSONARUM. 


cifixus est 134. Christi passio nostra 
resurrectio 190. Christus vere in. carne 
passus est, non ad apparentiam 186, 
188. 160. Christus vere crucifixus et 
mortuus est, videntibus caelestibus, 
terrestribus et subterraneis 160. Christi 
passio Dei passio 170. Christus sub 
Pontio Pilato et Iferode vere clavis 
confixus est pro nobis in carne 150. 
160. 186.  Fugiendi qüi passionem 
Christi et. nativitatem secundum  car- 
nem negant 226. 


Vl. Christus salvator noster 
120. 140. 376. Christus nos renova- 
vit per remissionem peccatorum, ut 
haberemus animam tanquam puerorum 
10. Sine Christo vitam non habemus 
160. Christus spes nostra 160, et 
vita nostra 188. Christus fecit quod 
praeceptum ei fuerat 8, Christus sal- 
vos nos fecit, quum spectasset in no- 
bis errorem atque interitum 106; lu- 
cem nobis largitus est et innumera 
beneficia 106. — Christus pontifex obla- 
tionum nostrarum, infirmitatis nostrae 
patronus et auxiliator 82. Christus 
sempiternus pontifex 389. Sine Christo 
nulla salus 640 sq. Christus porta ad 
Patrem ibid. Ipse perfecta fides est 
194. Christus spes nostra 138. 150.; 
spes et pignus iustitiae nostrae 380. 
Christus vera et sempiterna vita no- 
stra 122. 140. 188. Omnis beatitudo 
nobis per Christum tribuitur 82; Chri- 
stus solus doctor noster et doctor 
prophetarum 148. 132. 


Vil. Christi resurrectio 138, 
148. Christus primitiae resurrectionis 


^72. Christus per resurrectionem elevat 


vexillum pro fidelihus suis 186. Chri- 
Stus revera se ipsum resuscitavit 186 ; 
& Patre resuscitatus est 100. 190.37. 
378. 387. 389. Christus et post re- 
surreclionem in carne fuit 188. Apo- 
Stoli crediderunt, Christum resurrexisse, 
mixti eius carni et spiritui 188. Chri- 
Sius post resurrectionem cum Aposto- 
lis comedit et bibit ut carnalis, quam- 
vis spiritualiter unitus Patri 188. Christi 
resurrectio corporalis simul et spiri- 
iualis 196. — Christus die dominica re- 
surrexit 36. 148. 230. 

VIII. Christi ascensio in coe- 
lum 36. 166. 236. 

IX. Christus iudex vivorum 
acmortuorum 8.14.106.378. Christi 
adventus 292. 


Christiani sunt haeredes testamenti 


Domini 12, filii dilectionis et laetitiae 


INDEX RERUM ET PERSONARUM. 


12; filii dilectionis et pacis 44 ; filii lucis 
et veritatis 176. 

Christianorum est testamentum Ve- 
tus, quia illi perdiderunt illnd 6. 32. 
Christianorum officia describuntur 

68, 380 sq. 202 sq. Christiani spi- 
riiale templum 6. 12. Sui potesta- 
tem non habet Christianus, sed Deo 
vacat 204. Christiani quanta beneficia 
debeant Christo 106. Abiiciant malum 
fermentum, et transmuteniur in novum, 
quod est Christus 148; saliantur in 
Christo, ut non corrumpantur ibid. 
Decei non modo vocari Christianos 
sed eliam esse 142. 166. Absurdum 
est lesum Christum profari, et iudai- 
zare 148. Qui profitentur se Chri- 
stianos, ex iis quae faciunt cernentur 
132. Christiani omnia quae ad san- 

clitatem pertinent faciant 76. 

Christianismus non in ludaismum 
credidit, sed ludaismus in Christiani- 
smum 148. Praeter Christianismum 
nemo est Dei ibidem. Non silentii 
tanium, sed magnitudinis opus est 
Christianismus 168. 

Circumeisio facta in CCCXVIII viris 

' ex familia Abrahae figura est crucis 
et Christi 20.  Cireumcisionem admit- 
tunt Aegyptii, Arabes aliique 20. Cir- 
cumcisio cordis et auris 18. 

Claudius Ephebus Roma ad Corinthios 
à Clemente missus 104. 

Clemens Rom. memoratur a S. Ignatio 
226; 284; item ut videlur ab Her- 
ma 418. 

Cleobulus 238. 

Codices et qui descripserunt ad finem 


martyrii S. Polycarpi commemoran- 


tur 406. 
Coeli gubernatione Dei commoti, in 
pace ei subiiciuntur 66.  Coelos Deus 
: potentia sua firmavit, prudentia orna- 
. vit 78. Deus fortissimo verbo suo 
coelum confixit 412. 
Communicatio idiomatum 14. 
not. 9.. Clemens Romanus de passione 
Dei loquitur 46; Ignatius de sanguine 
Dei 120 et de,passione Dei 170. 
Communio bonorum 40. 
Concilium a S. Polycarpo cogendum 
204 sq. 
Concordiam et pacem amat Deus 08 sq. 


In concordi charitate canitur Chri- 
stus 124. | 
Concupiscentia mala est grande 


. peccatum 410. 448. 476. Non dehet 
esse in servo Dei 410. 
Confessio. Confiteberis peccata tua 


42.: Confiteri, peccata melius quam|^ 


PATRES APOST, 





641 


eor indurare 98, Deus nihi] desiderat 
nisi ut ei fiat confessio 98. 

Continentia salvos mos facit 418. 
Continentia maritis commendatur: uxo- 
res Suas quasi sorores habeant 416. 
Qui carne castus est, mne insolescat, 
sciens continentiam a Deo datam esse 
84. 202. 

Cordis genu flectere 102, 

Corinthiorum elogium 46. Seditio 
Corinthi orta 48. 92. Corinthiorum 
antiqua et firmissima ecclesia 94. Co- 
rinthii probatos suos antistites iniuste 
deiecerunt90. S. Paulus ad Corinthios 
epistolam scripsit 94. 

Coronari si non possumus omnes, sal- 
lem prope coronam simus 112. 

Corpus non interit 498. Corpus mun-. 
dum custodiendum est ibid. Ne abu- 
taris corpore in libidine aliqua ibid. 
Accipiet mercedem omme corpus pu- 
rum ibid. Corpus vas appellatur 14. 
26. 44. 

Corvi esus vetitus ludaeis 22. 

Creatio ex nihilo 410. 444.  Creatio 
lerrae et coeli. 412. Omnium prima 
creata est ecclesia, et propter illam 
mundus factus est 418. Propter ec- 
clesiam Deus creaturas multiplicavit 
410. Christus solem creavit 8. Crea- 

. tor operibus suis se ipsum exornat ^8. 
Creatarum rerum pax et constans obe- 
dientia erga Deum 66. 

Credere cogimur a Deo 4578. 

Crescens laudatur a Polycarpo 390. 

Crocuslaudatur ab Ignatio 120. 172. 320. 

Crux figura literae T. adumbratur 20. 

Crucis praesagium facium est per 

Mosen expansis manibus orantem 28. 

Crux spes nostra 26. Incredulis cru- 

eis lignum in scandalum, fidelibus sa- 

lus et vita aeterna 134. Qui non con- 
fessus fuerit martyrium crucis, ex dia- 

bolo est 385. 

Cultu publico labefactantur ^ vires: Sa- 
tanae 132. Cultus publitus commen- 
datur 78. 124. 144. 200. Nemo .se 
separet tanqnam iustificatus 6... Qui in 
conventum non venit, superbia elatus 
est. 124. 

Cupiditas mala horrenda est et dif- 
fieile mitigatur 470 ; consumit homines 
ibid. Cupiditas carnis, divitiarum, de- 
lieiamum, ciborum ibid.  Principiuni 
omnium malorum est habendi cupidi- 
tas 380, — Cupiditas a diabolo est 478. 
Qui cupiditati resistit, armatus timore 
Dei, obtinebit victoriam 478, Cupiditas 
bona478. Cupiditates huius seculi 524, 


(AL 


642 


D. 


Daemon timentibus Dominum mon est 
metuendus 460. 482. Vitia saepe vo- 
cantur daemonia -et mulieres 444. 
538. 540. 554. 560, item virtutes 
christianae spiritus et virgines appellan- 
tur 526 sq. 542. 546. 

Damas (Demas), episcopus Magne- 
siorum 140. 312. 318. 

Danaides et Dircae 52. 

DBaphnus salutatur a S, Ignatio 196. 300. 

Davidis humilitas 64. 

Befunetorum beatitudo 90. 548. 

Deliciae multae sunt fatuae 478. 522. 

Detrectatio inconstans daemo- 
nium 444. 

Deus unus est, qui se ipsum manife- 
stavit per lesum Christum filium suum 
446. Deus unus est, qui omnia crea- 
vit οἱ consummavit, et ex nihilo omnia 
fecit 410. 444. Super omnia Deus 
2858. 208. Verbo maiestatis suae con- 
stituit omnia, et verbo suo potest illa 
evertere 74. Deus hominum eausa 
orbem creavit 480. Deus sanctam 
ecclesiam condidit 412. — Capax univer- 
sorum, solus immensus, qui nec verbo 
definiri nec mente concipi potest 414, 
Deo nihi impossibile praeterquam 
mentiri 74, Fidelis in promissionibus 
et iustus in iudiciis 72. Verax in omni 
verbo446. Dei iudiciis nemo se sub- 
ducere potest 74. Deum nihil latet 
4. 134. 381. 384. Dei dona beata et 
mirabilia 80, Deus dominus gloriae 
et omnis gratiae 44. Deus per fidem 
omnes iustificat 70; Deus dat poeniten- 
tiam 94. Cupientibus bene agere Deus 


ad largiendum paratus est 196. Dei| 


mandata non sunt impossibilia 480; 
ut observentur, angeli vires praestant 
498. Quicumque in mandatis Dei am- 
bulaverit, felix erit et. vivet Deo 492. 
498 sq." Omnibus poenitentibus remit- 
tit Deus, $i se convertant ad unionem 
cum Deo et ad communionem cum 
Episcopo 180. Deus, qui potestatem 
habet sanandi, dabit remedium de prio- 
ribus peccatis 448. Dei longanimitas 
timenda, ne in iudicium nobis cedat 
130. Aut futuram timeamus iram, aut 
praesentem gratiam diligamus ibid. 
Diabolus quae operatus est in rebus 
Christi 266. Nos temptat, sed vincere 
non potest 450. 480. Diabolus non 
metuendus 460. 480. Diaboli (adver- 
sari) suggestiones 98. Ut observemus 
mandata Dei, angelus nobis vires praestat 
498.  Multiplicem nequitiam diaboli 





INDEX RERUM ET PERSONARUM. 


in servos Dei scit Deus 450. BDiabo- 
lus operans in martyrio Ροἱγεατρί 402. 
Longa Diaboli compellatio 270sq. Pater 
mendacii 282. 

Diaconi et Episcopi ab Apostolis sunt 
ordinati. 88. Diaconi honorandi sunt 
154. Diaconi ecclesiae Dei ministri 
sunt ibid.; caveant sibi a criminibus 
ibid. Diaconos revereamur ut prae- 
ceptum divinum 192, Diaconi incul- 
pali esse debent 382. 

Dies et nox ordinatum a Deo eursum 
perficiunt 66. Dies unus apud Domi- 
num mille anni 34. Dies octava (do- 
minica) apudChristianos solemnis30.146. 

Dii gentium vani 296 sqq. 

Dircae et Danaides 52. 

Discordia, scissuris lapidum in aedi- 
ficanda turre ecclesiae repraesentata 428. 

Dissensionis ac seditionis auctores se- 
qui periculosum est 60 sqq. 

Divitiae. Dives oratione pauperis ad- 
iuvatur 484. (cf. etiam 84.) Divites in hoc 
seculo, nisi circumeisae fuerint divitiae 
eorum, non possunt Domino utiles esse 
428.Divitiae gentium perniciosae sunt ser- 
vis Dei 484; sub potestate diaboli sunt 
486.Divites valde exiguam habent oratio- 
nem ad Dominum 486. Divitiarum peri- 
cula 410. 522, 

Divortium 446 sq. 

Docetarum error castigatur 160. 186. 
226. 231 sq. 256 sq. et alibi. 
Doctorum perversorum duplex 

demnatio 114. 

Dominica dies 36. 146. 248, 

Doxologiae 44. 68. 84. 88. 92.96. 104. 

Dubii animo vituperantur 58. 70. 114, 
410. 416. 426, 520 sqq. 


E. 


con- 


Ebhion 284. 

Ecclesia, "Melius est in grege Christi 
parvos reperiri quam nimis splenden- 
tes spe Christi eiici 102. Nisi quis 
intra altare sit, privatur pane Dei 124. 
Qui in conventum non venit, seipsum 
iudicavit ibid. Qui extra altare est, 
non est mundus 158.  Fugite divisio- 
nem 176. Abstinete ab herbis noxiis, 
quae non sunt plantatio Patris 1706. 
Si quis schisma facientem sectatur, 
regni divini hereditatem non consequi- 
tur 176. Qui fidem Dei prava doctrina 
corrumpunt, in ignem ibunt 134. Nemo 
in regnum Dei intrare potest nisi per 
portam Christi 542, Proiecti a turre 
(ecclesia) poenitentes loco ponentur 
multo inferiore 430. Ecclesia saneta 
et catholica 192. 391. 996. 404. Ec- 


INDEX RERUM ET PERSONARUM. 


clesiam universalem praedicat ITermas 
550. Utile est in immaculata unitate 
vos esse 125. Episcopi, per iracius 
lerrae constituti, in sententia lesu 
Christi sunt 122. Ecclesia erit turris 
ita purificata, ut credatur ex uno la- 
pide esse tota; et ecclesia eril unum 
corpus 422, 552. Ecclesia turris ve- 
lut ex uno lapide facta 344. Una 
fides et charitas est omnium 550. Uni- 
las et concordia commendantur 144. 
Dum turris (ecclesia) aedificatur, poe- 
nitentia agenda 426. Qui fidem tan- 
ium simulant, excludentur ab ecclesia 
428. Omnes, qui nequiter vivunt, non 
. Sunt membra eeclesiae 200. Ecclesia 
caelestis Hermae librum tradidit 418. 
Ecclesia omnium prima creata est, 
et propter illam mundus factus est 
418. Ecclesiam Deus condidit et. be- 
nedixit 412, Propter ecclesiam Deus 
ereaturas mulüiplicavit 410, Fundata est 
verbo. omnipotentis et honorifici nomi- 
nis, conlinetur autem ab invisibili vir- 


tute Dei 424. Ecclesia turri adsimi- |. 


latur super aquas construciae 429. 
424 sqq. ltem turri, quae aedificatur 
Super portam 528. Per Angelos con- 
summalur structura huius turris 424. 
Virtutes quibus Ecclesia fulcitur 430. 
946. Aedificandae, militantis et trium- 
phantis Ecclesiae mysteria maxima 524. 
Ecclesia, prius sterilis, vocatione gen- 
tium mire foeeunda 106. ]bi catho- 
lica Ecclesia est, ubi. fuerit Christus 
lesus 192, Sine Episcopo, Presbyte- 
ris et Diaconis Ecclesia non vocatur 
154. In Ecclesia unusquisque proximo 
suo subiiciatur, secundum ordiuem gra- 
tiae 84. 

Electorum Dei numerus 48.  Electo- 
rum viMutes 76. Electio iustorum 412. 
Electi Dei 96. 377. 406. Electi beati 
praedicantur 96. Electi Dei omnes 
in charitate perfecti sunt facti 97. 

Eleemosyna. commendatur 432. 444. 
486.492. Eleemosyna et fide purgantur 
peccata 316. Eleemosyna coniungenda 
cum ieiunio 492. Satisfactio per elee- 
mosynam 486. 

Enochi obedientia 56. 

Ephebus Claudius a. Clemente ad Co- 
rinthios missus 104. 

Ephesiorum ecclesia celeberrima 120. 

. 130. Ignatius meminit epistolae a S 
Paulo ad Ephesios scriptae 130 sq. 

Episcopi et Diaconi ab Apostolis or- 
dinati sunt 88. Episcopi constituti 

. consentiente universa ecclesia 90. De 





643. 


episcopatus nomine contentionem obo- 
rituram esse Apostoli cognoverunt 90. 
Ordinatio apostolorum succedendi epi- 
scopis ibidem, Episcopi probi iniuste 
deiiciuntur 90, Episcopus imago ec- 
elesiae suae, exemplar charitatis eius 
120 his, 140. 141. 156. Presbyterium 
Episcopo ita coaptatum esse debet, ui 
chordae citharae £22. Fideles episcopo 
coniuneti ut ecclesia Christo 124, Epi- 
Scopi et ecclesiae preces unitae magnas 
vires habent ibid. Episcopum iacen- 
iem omnes revereantur ibid.  Episeo- 
pum respicere debemus ut ipsum Do- 
minum 126. 154. Episcopo subiecti 
simus, ut Dei praecepto 162, ut lesu 
Christo 154. Subiecti estote Episcopo 
et vobis mutuo 150. — Episcopo obtem- 
perate, ut Christus Patri, et Presby- 
terio ut Apostolis; Diaconos autem re- 
vereamini ut Deimandatum 192. Cuneti 
revereantur Episcopum ut lesum "Chri- 
stum , Presbyteros ut senatum Dei et 
concilium Apostolorum, Diaconos ut 
mandatum Christi 154 sq. Qui hono- 
rat Episcopum, a Deo honoratus est 
192. Obediatis Episcopo et presby- 
terio mente indivulsa, frangentes pa- 
nem unum 138. Non decet familiarius 
utiaetate episcopi 142. Episcopus prae- 
sidet loco Dei, Presbyteri loco sena- 
tus Apostolici, et Diaconi concreditum 
habent ministerium lesu Christi 144. 
Sine Episcopo et Presbyteris nihil 
peragendum est, quod ^ad eeclesiam 
spectat 144. 154.158. 180. 192. Va- 
lida eucharistia habeatur illa, quae sub. 
Episcopo peragitur etc. 192. Non li- 
cet sine Episcopo neque baptizare ne- 
que agapen celebrare ibid. Ubi com- 
paruerit Episcopus, ibi et multitudo sit 
. ibid. Qui clam Episcopo aliquid agit, 
diabolo servit ibid. Qui sine Episcopo 
et Presbyterio et Diaconis quidpiam 
agit, is non est mundus in conscien- 
lia ibid. Xpiscopo attendite, ut et 
Deus vobis attendat 202.  Quotquót 
Dei et Christi sunt, hi sunt cum Epi- 
scopo 176. Officia Episcopi 1985qq.; 
Episcopus omnes adhortetur ut sal- 
ventur 198 ; unitatis curam habeat ibid, ; 
omnes perferat ibid.; precibus vacet 
perpetuis ibid.; malos mansuetudine 
sibi subiiciat 200; sit sobrius ut Dei 
athleta ibid.; viduas ne negligat 200; 
servos et ancillas ne contemnat 202. 
Omnium Episcopus Deus 142. —— 
Epitropi uxor salutatur a S. Ignatio 206. 
Esther perfecta in fide 100. 
Eucharistia est caro Christi, quae pro. 


41* 


644 


peccatis nostris passa est, quam Pa- 
ter sua benignitate suscitavit 190 sqq. 
Frangimus panem unum, qui pharma- 
"eum immortalitatis est, antidotum , ne 
moriamur sed vivamus semper in lesu 
: Christo 138. Eucharistia est panis Dei 
124. Eucharistia panis Dei, panis cele- 
slis,panis vitae, caro Christi ; et potus Dei 
sanguis ipsius 170. Una eucharistia uten- 
' dum; una enim est caro Domini el 
unus calix et unum altare 116, Valida 
- eucharistia habeatur illa, quae sub 
. Episcopo peragitur, vel sub eo, cui 
- ipse concesserit. De agapis 192. ΔΡ 
Éucharistia abstinent non confitentes, 
carnem Christi eam esse 190 sq. 


INDEX RERUM ET PERSONARUM. 


ποσο, neque charitatem possidens odit 
132. Fides est caro Domini, et. cha- 
ritas sanguis Christi 158. ides est 
mater omnium nosirum, subsequente 
spe, praecedente charilate 350. Fides 
salvat, non opera 75. 490. Sed fidei 
opera bona coniuneta esse debent 18 sq. 
94 sq. Ex bonis operibus nostris Deus 
agnoscit, membra nos esse Filii sui 124. 

Filius Dei. Quid de eo doceat Hermas 
494. 490. 

Fontes perennes ad usum et sanitatem : 
facti sunt 68. 

Fortunatus a Clemente ad Coririthios 
missus 104. 

Fronto laudatur a S. Ignatio 122. 322. 


Eulogius 219, 
Euphanius lector 274, ϐ, 

Euplus a S. lgnatio laudatur 122, 322, | Gaius 298. 

Eutecnus aS. Ignatio salutatur 196. 300. | Gavia a. S. Ignatio salutatur 196. 300. 
Evangelii principium 94, In Evange- | Genii duo in homine, alter aequitatis, 


lio Christi passio nobis ostensa est 
et resurrectio 192. Ad Evangelium 
confugiamus tanquam ad corporaliter 
praesentem Christum 178. Evangelium 
annuntiarunt et ipsi Prophetae ibid. 
Eximium quiddam habet Evangelium, 
: nimirum adventum Domini nostri, passio- 
nemipsius et resurrectionem182.Evange-- 
lium est perfectio incorruptionis ibid. 


Male quidam dicunt: Evangelio non 


credo, nisi invenero in archivis 180. 
Evangelium arbori comparatur, sub 
'euius umbra omnes populi stant 514. 
Evangelii secundum Aegyptios 
' |oeus teste Clem, Alex. 116. 
Evarestus scripsit acta martyrii S. 
Polycarpi 404. 
Evodius .280. 
Evodus 350. 


Ε, 


Fides, Per fidem iustificavit Deus ab ini- 
tio omnes 78. Per (idem salvi fiunt 
electi 430. Ad (idem cogimur a Deo 
418. Pro Dei fide lesus Christus cru- 
'eifixus est 134. Qui fidem Dei prava 
doctrina corrumpit, in ignem ibit ibid. 
Fides et .eharitas totum'est, quibus 

' nihil praestantius 140. 190. Si angeli 
non credunt in sanguinem Christ, et 
ipsi judicabuntur 190. Fides et chari- 

' tas initium vitae et finis sunt; initium 
fides, finis charitas 132. Haec duo in 
unum eoeuntia a Deo sunt; omnia vero 

' alia ad probitatem consectanea suni 
ibid. Yidei adiutores timor et susti- 

: nentia 3, Fides quae incredulitatis sunt 
exercere nequit; nec incredulitas, quae 
fidei 126. Nullus fidem repromittens 





alter iniquitatis 458. 

Gentes infideles comburentur 488, 

Genu cordis flectere 102,  Genibus po- 
sitis orare 420. 

Germanicus martyr fortissimus 392. 

Grapte vidua 418. 

Gratia Dei naturalis (ἔμφυτος ?) 1. 
Gratiam poenitentiae sanguis Christi 
toti mundo obtulit 54, Gratiae divinae 
ministri Spiritu sancto afflati de poeni- 
tentia locuti sunt 54. Gratiae donum 
est charitas 96. Gratiae donum est 
poenitentia 188. 388. 518. Gratia sumus 
salvati, non ex operibus 377.  Assi- 
Sientia divina contra "diaboli incursus 
480. Quorum viderat Dominus puras 
mentes futuras, et servituros ei ex to- 
lis praecordiis, iis tribuit poeniten- 
παπα, At quorum aspexit dolum et 
'"mequitias, negavit iis ad poenitentiam 
regressum 518. Deus omnes suos di- 
lectos poenitentiae fieri vult participes 
54. Cupientibus bene agere Deus ad 
largiendum paratus est 196. Ut ob- 

serventur Dei mandata, Angeli vires 
praestant 498, Dei longanimitas ti- : 
menda est, nein iudiciumnobis cedat130. 


Hi. 

Haeresis est herba diaboli, aliena herba 
130. 156. 170. 

Haeretici cavendi sunt 188; sunt fe- 
rae, humana specie indutae ibid. ; eos 
non recipere vos oportet, neque ob- 
viam eis fleri, solum vero pro eis 
orare, ut poenitentiam agant, quod ad- 
modum difficile est ibid.  Orandum 
est pro inimicis crucis 389. Herbae 
noxiae, quas Christus non colit, quia 


3, t 3 


INDEX RERUM ET PERSONARUM. 


hon -Αμηῦ plantatio Patris 130. 156. 


176; patroni mortis sunt magis quam |: 


veritatis. 188; α Christo. abnegantur 
. ibid.5 contrarii sunt divinae voluntati 
190; mortiferum pharmaeum exhibent 
158: ab eucharistia et oratione ab- 
Stinent, eucharistiam carnem Christi 
esse negantes 1905: sunt lapides sca- 
brosi et scissuras habentes 422. 428. 


954.558. Haeretiei virgis adsimilantur 


aridis 516. Decet abstinere a talibus, 
et nec in privato nec in communi col- 
loquio de.ilis verba facere. 192. Be- 
nignitas erga schismaticos 60. 

Hegri (cod. Pal, Thegri) angelus, qui 
est super beslias 440. 

Heldam: et Modal (Heldat et. Mo- 
.dat cod. Pal) populo Israelitico va- 
licinati sunt in solitudine 418. 

Heliopolis 12. 

Hercules, igne 
354. 369. 

Hermas continens ab omni concupi- 
scentia scelesta, omni simplicitate ple- 
nus et innocentia magna 412; repre- 
hensus ob uxorem. et filios: 412. et 
414. Eius coniux futura soror 410. 
Iubetur Hermas duos libros. scribere 
418.  Hermas aliquando dives fuit, 
sed inutilis 428. Hermam Pastor allo- 
quitur, nuntius poenitentiae. 442. — . 

Hero successor Ignatii 314. 916. 375. 

Herodes Irenarcha 394. 396. 402. 406. 

Hierosolymis tantum offerebantur sa- 

. .erificia 86. Hierosolymitani excidii me- 
minit Barnabas 36. 

Hircus emissarius figura Christi pas- 
suri 14. 

Homo. animal est excellentissimum et 
intellectus dignitate  celsissimum — 78. 
Homo ést terra quae patitur 10.. Homo 
carnalis spiritualia exercere nequit, ne- 
que spiritualis carnalia 126. 

Hospitalitatis merces 58. 

Humílitas. commendatur 44, 60. Chri- 
stus: exemplum humilitatis 62. — Humi- 
lium Christus est, non elatorum ibid. 
Humilitas: Abrahae , Tobi ,. Mosis, Davi- 
dis 64 sqq. Quanto quisque maior, 
tanto humilior esse debet 94, Humilis 


consumptus dicitur 


sibi testimoninm non ferat 84, Sit laus: 


nostra in Deo, et non a nobis ipsis ; 
odit enim Deus eos, qui semetipsos 
laudant 76. Humilitate princeps huius 
mundi destruitur 156. Castus sit hu- 
milis 84. 202. 
Hyaenae esus Iudaeis vetitus 22. 
Hyron a S, Ign. memoratur 227. 








645: 


I : 
Iacob ob humilitatem benedictionem 
conseculus est 706. 
Ieiunium statio dicitur. 488. 492, 
iunium verum est si quid praestas v 
quitati, nil nequiter facis, et mente 
pura Deo servis 490. οἱ 492. Die ie- 
iunii nihil gustabis, nisi panem. et 
aquam, et computata quantitate cibi, 
quem ceteris diebus comesturus eras, 
. sumtum diei illius dabis viduae, pu- 
pillo aut inopi 492. Hoc ieiunium est 
hilare et acceptum Deo ibid. leiunium 
et oratio. coniungantur 986. 454... Ve- 
tatur ieiunium. dominica et sabbato 274. 
Iesu nomen duabus literis Graecis I et 
H exprinitur 20. lesu typus erat.Io-: 
sue, filius Navae 30. lesus sub figuris:' 
in. V. T. annuntiatus est 12sqq. 28sqq. 
Ignatius, loannis Apostoli. discipulus 
208. 367. Ignatii cura pastoralis- et 
martyrii desiderium ibid. Ignatii: hu- 
militas. 122. 130. 156. Ignalius fe- 
rarum dentibus moli cupit, ut purus 
Christi panis inveniatur 168. ]gnatii 
cum Traiano: colloquium 368.:sqq.. 
Ignatius a Troiano condemnatür 208. 
Smyrnam navigat 210. Romam ducitur 
212. Α bestiis devoratur 214.. Tempus 
martyrii 214. 368. (172.) Eius meminit : 


'Polycarpus 387. 389. 390. ltem ire- 
naeus 374. 

lguis aeternus 134. 

Infideles. Ab infidelibus Deus san- 


guinem Christi requiret 378.  Infideles 
ut arida ligna comburentur 488. 

Iniuriarum memoria mortem opera- 
tur, oblivio vero. earum vitam aeter-- 
nam 410. 

Innocentes honoratiores. apud Deum 
ipsis martyribus 560. 

Inspiratio. Inspiràtus S. Paulus: ad 

. Corinthios scripsit 94. 

Invidia. Per invidiam mors in. mun- 
dum intravit 50,. aliaque mala multa 
A8 sqq. 520. 

Tobi humilitas 64. 

Ionas et Ninivitae 54. 

Iosue typus lesu Christi 30. 

[racundia pellit Spiritum sanctum, qui 
est in corde hominis 452. 

Irenaeus, Polycarpi discipulus 406. 

Isaac libenter factus est sacrificium 76. 

Iudaei cum gentilibus Polycarpum ac- 
cusant 398; alacri animo interfectores 
eius adiuvant 400. Ipsis admonenti- 
bus corpus S.. Polycarpi combustim 
est 404. 


*Iudaismus: in Christianismum. credit,. 


646 


non Christianismus in ludaismum 148. 
Si iuxta Iudaismum vivimus, confitemur 
nos gratiam non accepisse 140. 
Iudaistae 146. 148. 178. 182. 
Iudicium, , Mors et vita incumbunt 
-.simul, et unusquisque in proprium lo- 
cum iturus est 142. Dominus non ac- 
: cepta persona iudicat mundum; unus- 
quisque secundum quae facit accipiet 
'!. In memoriam tuam nocte ac die 
revocabis iudicii diem 42. Dei iudi- 
ciis nemo se subducere potest 74. 
Nemo dicat quod haec caro non iu- 
dicatur neque resurgit 112. Qui dicit 
neque resurrectionem neque iudicium 
esse, hic primogenitus est Satanae 385. 
Iu dith beatapropter amorem patriae 100. 
Iupiter inCreta sepultus dicitur 354. 369. 
lusti non efficimur per nos ipsos aut 
opera nostra, sed per fidem '/8. lusti 
carnalia exercere nequeunt 126.  [usti 
ab iniustis in hoc seculo internosci 
: mon possunt 487. lusti non a iustis, 
: sed ab iniquis vexantur 92. Omnia 
faciant quasi Deo in ipsis habitante, 
ut illius sint templa 134, 
luvencae rubrae sacrificium typus Chri- 
sti eiusque regni 16. 
luvenes in omnibus inculpati sint 382, 
praesertim castitati studeant. ibidem. 


L. 
Labor. Ubi plus laboris, multum lucri 198. 
Laicus homo praeceptis laicis constrin- 
gitur 86. 
Lapsis in aliquod peceatum quomodo sit 
consulendum 100. : 
Leporis esus prohibitus Iudaeis 22. 
Levitis sua ministeria incumbunt 86. 
Lex Dei i, e. Evangelium sub figura ar- 
boris ostenditur 514. Toti orbi ter- 
rarum praedicata est ibid. Dei man- 
data sunt valde bona et magna et ho- 
πεδία et laeta.498; non sunt impos- 
sibilia, non dura 478. Ut observentur, 
angelus Domini vires praestat 498. 
Quicumque in his legibus ambulaverit. 
vivet Deo ibid. Lex nova Christi sine 
iugo necessitatis. est 3. 
Liberorum educatio negligens Deo ve- 
hementer displicet 412. 416. 
Libertas humani arbitrii 518. 522. 
Volentibus ad ipsam converti Dominus 
. poenitentiae. locum concessit 55. 
Lingua duplex est laqueus mortis 
: 40. De nemine male loquaris, neque 
libenter audias male loquentem 441. 
Linus nemoratur a S. lgn. 226. 234. 
Locus neminem efferat 190. 520, 
«ἄόγος. Ad «4όγον spectare videtur 











INDEX RERUM ET PERSONARUM. 


Hermae locus 494 sqq. ó θεὸς Λό- 
yog 296. λόγος θεὸς 261. ««όγος non 
e Sige progrediens 146, 

Lot propter hospitalitatem et pietatem 
salvus evasit 58. Eius uxor ibidem. 


M. 

Magistratus, imagines Dei 40. lis 
fideles obtemperent ibid. Orate pro 
rYegibus et potestatibus et principibus, 
el pro persequentibus et odientibus 
vos 389. Edocti sumus, priucipibus 
et potestatibus a Deo ordinatis hono- 
rem nobis non nocentem deferre (verba 
sunt Polycarpi ad proconsulem ante 
martyrium) 398. 

Mali. Benignitas erga malos 416. 

Malitia perdidit vitam hominum 444. 

Manibus extensis orabant Christiani 48. 

Mansuetudine et humilitate princeps 
huius mundi destruitur 156. — Mansue- 
tudinis lous εἰ exempla 330. 

Mareus memoratur in Martyrio Poly- 
carpi 404. 

Maria. Ex virgine vere natus est filius 
Dei 186. Christus. ex Maria et ex Deo 
126. 136 sq. Principem huius mundi 
latuit Mariae virginitas 136. 

Maria πα S. Ign. 318. 

Maris episc, Emelapes Neap. 218. 318. 

Mariti diligant coniuges suas 202, do- 
ceant eas ambulare in fide, charitate 
οἱ castitate, amantes viros suos 381. 
Continentia maritorum 416. 

Martyres. Magna martyrum multitudo 
lempore Clementis Romani 52, Mar- 
iyrum constantia admirabilis 392. 420. 
Martyrio nemo se ipsum sponte offerat 
394. Martyrum honor 420. 560. De- 
leta sunt delicta eius qui patitur pro- 
pter nomen Domini ibid. Vincula San- 
etorum sunt diademata eorum 377.. 

Matrimonium. Cf. Nuptiae. 

Menander 208. 

Mendacium, Qui mentiuntur, abne- 
gant. Dominum 446. Qui recesserit a 
mendacio, vivet Deo ibid. 

Michael archangelus, patronus et gu- 
bernator fidelium 514, 

Misericordia Christi erga nos 106 sq. 

Montanistae ab Herma impugnari vi- 
dentur 448 sq. 519., item a(Pseudo-) 
Ign. 284. 

Mors et vita incumbunt simul, et unus- 
quisque in proprium loeum iturus est 
142. Bonum est, a mundo ad Deum 
occidere, utin ipso oriamur 160. Mors 
non limenda 108 sq. 

Mosis humilitas 64 sq.; ingens eius 
erga populum amor 98, Moses quo- 


INDEX RERUM ET PERSONARUM. 


modo contentionem de sacerdotali di- 
guilate sedaverit 88. Moses typus 
Christi οἱ crucis 28 sq. 

Mun di trans Oceanum impermeabilem 68 

Muraenae esus Iudaeis vetitus 22. 

Mysteria. Tria mysteria clamoris 136. 

t N. 

Natalis martyrii Polycarpi dies cele- 
brandus 404. 

Negotiationes mundanae 412. 520. 

Nicetas, pater Herodis  lrenarchae 
396. 402, : 

Nicolaus et Nicolaitae 238. 

Noe poenitentiam praedicavit. 54; et 
mundo regenerationem 56, 

Nuptiae de sententia episcopi fiant, ut 
secundum Dominum sint, non secun- 
dum cupiditatem 202.  Nuptiae non 
iterandae sunt coniuge superstite 448. 
Nuptiae secundae sunt licitae 452; 
sed qui per se manserit, magnum sibi 
conquirit .honorem apud Dominum ibid. 

Numismata duo, alterum Dei, alterum 
mundi 144, 246. 


0. 


Obedientia Enochi 56.; Abrahae ibid.; 
rerum creatarum 66 sq. 

Oblationes non in quovis loco offe- 
runtur, sed Hierosolymae tantum 
in atrio templi ad altare 86. Diligenter 
prius a sacerdote explorabantur ibidem. 

Oceanus dispositionibus Dei gubernatur 
68. Mundi trans Oceanum impermea- 
bilem 68. 

Ünesimus, 
120. 126. 

Opera. Non per nos ipsos iustificamur, 
neque per sapientiam nostram aut in- 
telligentiam aut opera, quae in cordis 
sanctitate operati sumus, sed per fidem, 
per quam omnipotens Deus ab initio 
omnes iustificavit 78. Sed non cessa- 
bimus a bonis operibus 78. Omnes 
iusti bonis operibus ornati fuerunt 78. 
In operibus ipsum confiteamur 108. 
Dominus ipse operibus se ipsum or- 
nans, gavisus est 78. Totis nostris 
viribus opus iustitiae operemur 78. 
Ne segnes et desides simus ad omme 
opus bonum 78 sq. Beati sumus, si 
praecepta Domini in charitatis concor- 
dia impleverimus, ut per charitatem 
peccaia nostra nobis remittantur 96. 
In operibus Dominum confiteamur, non 
verbis £08. Opera vestra sint depo- 
sita vesira 204, Opera bona debet 
homo operari ut salvus fiat 464. Varia 
opera bona 464. Ex operibus Deus 
cognoscit nos membra esse filii sui 124. 


Ephesiorum - episcopus 


647 


Qui cupiditates superat, Deo, non sibi 
ipsi, gloriam tribuat 84. 202. 478. 
Unusquisque secundum quae facit àc- 
cipiet, Si fuerit bonus, bonitas eum 
antecedit, si nequam, merces nequitiae 
eum séquitur 7. Si quis cupit per- 
venire ad praefinitum locum, suis ope- 
ribus id consequi studeat 40, — 

Opera supererogatorila. Si praeter 
ea quae mandavit. Dominus aliquid 
boni adieceris, maiorem dignitàtein tibi 
conquires 492. 

Oratio. Assidue et sine haesitatione 
orandum est 464 sq. Indesinenter pro 
aliis hominibus orate 128. Diu noctu- 
que solliciti Corinthii pro universa 
fraternitate 48. S. Igüatius pro ec- 
clesiis et fratribus precatus est 214. 
Viduae sine intermissione interpellent 
pro omuibus 381. Pauper oret pro 
divite, et dives praestet pauperi quae 
illi opus sunt 486. Si precatio unius 
aique alterius tantas vires habet, quanto 
magis illa, quae episcopi est et totius 
ecclesiae 124. Vires orationis 466. 
Oratione peccata sanantur 410. Orate pro 
regibus et potestatibus et principibus 
389; pro inimicis ibid.; pro ommibus , 
sanctis ibid. Tristis hominis oratio 
virtutem non habet ut ad altare Dei 
ascendat 472, Oratio humilitate eget 
494. Oratio et lelunium coniunguntur : 
385. 434. Non accedas ad orationem 
tuam in conscientia mala 42. Genibus 
positis orare 420. 

Ordo ut in militia et in corpore nostro 
servatus est, ila servetur utique uni- 
cuique et in ecclesia 82. 84. 86 sq. 


P. 


Paracletus in Mose et prophetis et . 
apostolis operatus 282. 

Parentes. Officia eorum erga liberos 
A40. 68. 416. ! 

Pastor ubi est, eodem et oves sequan- 
tur 176. .Pastori Hermas traditur 442, 
Pastor nuntius poenitentiae 442. Pa- 
stor rationem reddere debet de ovi- 
bus 564. 

Patientia. Qui patitur propter nomen 
Domini, honoratus apud Deum habetur 
560. Propter Deum omnia nos su- 
stnere oportet 200. Magni athletae 
est caedi et vincere ibid. Patientia 
maneat, ut armatura fotum corpus 
protegens 204. 

Pateiae causa multi etiam gentilium 
morti se tradiderunt. 100. 





Patriarchae ab Apostolis defunctis 
baptizali sunt 548. - . 


.648 


Paulus Apostolus in vincula septies 
. coniectus 92. Praeco veritatis factus 
in Oriente et Occidente ibid. Ad Oc- 
 cidentis terminos venit ibid. Martyrio 
coronatus est ibid. Ad Corinthios 
epistolam scripsit 91. Pauli et epi- 
stolae eius ad Ephesios datae memi- 
nit Ignatius. 130 sq. Paulum apud 
Philippenses fuisse narrat Polycar- 

pus 380. 

Pauper a divite accipiat, et ipse oret 
pro divite 486. 

Pax. Dominus habitat in viris aman- 
tibus pacem 564. Vera pax chara est 
ibid. Nihil praestantius pace 132. 

Peccatum inviti peccantis 48; quod per 
serpentem in Eva contigit 28.Propter pec- 
cata in mortem tradimur ibid. Charitas 
peccatorum multitudinem tegit 96. — Ora 
ad Dominum, et sanabit peccata tua 
410. 448. Confessionem peccatorum 
Deus postulat 98. Omnibus. poeniten- 
tibus remittit Deus, si se convertant 
ad unionem cum Deo οἱ ad commu- 
nionem cum Episcopo 180. Peccato- 
yum remissione sanctificamur 7. . De- 
"leta sunt delicta eius qui palitur pro- 
pter nomen Domini 560.  Peccatorum 
remissione Christus nos renovavit 11. 
Poenae peceatorum aeternae 194, 

Persecutio Traiani 208.  Persecutio 
Marci Aurelii 302. — Persecütiones per- 
pessi Petrus et Paulus aliique apostoli52. 

Philippus Asiarcha 400. 

Philocomesitineris S.Ignatii 184.194.196. 
263. 

Philomeliensis ecclesia 391. 

Phoenix resurrectionis nostrae imago 72. 

Pionius Christianus 400, 

Piscis non habens squamam immundus 
Iudaeis 21. 

Plinii Secundi mentio fit 374. 

Poenitentia agenda est, quamdiu in 
hoc mundo sumus 112. ]tem: Ante 
consummationem turris (ecclesiae) poe- 
nitentia agenda est 426. 508. 564. 
Christus potestatem habet poenitentiae 
54. 188. 389. Poenitentiae iustorum 
habent fines, gentibus autem poeniten- 
tia est usque ad novissimum diem 416. 
Donectempus habemus poenitentiam aga- 
mus 112. Desera poenitentia 430. Poe- 
mitentia ineuleatur 416. 442. 418. 
Servis Dei poenitentia est etiam post 
baptismum, sed una tantum 450. 520. 
Nuntius poenitentiae 142; praepositus 
poenitentiae 488, cui soli per tgtum 
orbem poenitentiae potestas tributa est 
966. Qui poenitentiam, agunt, vitam 
recuperant 568; salutem assequuntur 


1 


INDEX RERUM ET PERSONARUM. 


518; peceata illis. remittuntur 416.. 
Poenitentiam Noe praedicavit, et qui 
obedierunt, servati sunt 54. Omnibus 
poenitentibus remittit Deus, si se con- 
vertant ad unionem cum Deo .et.ad 
communionem cum episcopo 180. Quot- 
quot poenitentia ducti ad unitatem ec- 
clesiae redierint, et hi Dei erunt et 
secundum I. Christum vivant 110. Poe- 
nitentiam agere magna sapientia est 450. 
Poenitentiae gratiam sanguis Christi 
ioti mundo obtulit 54. Omnes dile- 
ctos suos Deus poenitentiae fieri vult 
participes 54... Omnibus volentibus ad 
ipsum converti Dominus poenitentiae 
locum concessit 54. Poenitentia sincera 
remunerationem quandam Deo medico 
nostro tribuimus 112.  Poenitentibus 
faciendi sunt digni fructus poenitentiae 
506 sq. Poenitentia laboriosa est; 
poenitens enim affligere debet animam - 
suani, et vexationes multas perferre 508. 
Electorum οἱ poenitentium' multa sunt 
genera; omnes autem pro poenitentiae 
et bonorum operum suorum modo 
mercedem habebunt 510. Qui nomen 
Domiui negaverunt sed non ex prae- 
cordis suis, poenitentia vitam asse- 
quentur 558. Quodsi quis ex prae- 
cordis inventus fuerii denegasse, an 
vitam assequi possit, ignoro ibidem, 
Polybius, Trallianorum episcopus, a S. 
Ignatio laudatur 152. 228. 
Polycarpi elogium 198.  Polycarpus 
epistolas Ignatii ad Philippenses trans- 
mittit 39U. ΑΡ iis edoceri vult de 
ipso Ignatio deque eius in itinere Ro- 
mano comitibus 390, Polycarpus pro- 
pter persecutores in villam secedit 394 ; 
& persecutoribus invenitur 391 8q.; 
in urbem ducitur 396; a Niceta et 
Herode e curru deiicitur ibid.; octo- 
ginta et sex annos Deo serviit 398; 
ad rogum damnatur. 398. ludaeorum 
odium adversus Polycarpum 398.400. 
404. Polycarpi precatio 400. — Poly- 
carpus igne non laeditur 402; pugione 
transfigitur ibid. Corpus eius Chri- 
 Sfianis non traditur, sed comburitur 
402 sqq. Reliquiae eius 404. Tem- 
pus martyrii 406. 
Polypi esus vetitus Iudaeis 22. 
Pontifex summus praestantior sacerdo- 
tibus 182. 80. 





Porcinae carnis esus ludaeis inter- 
dictus 22. 
Praecepta Dei suni bona 498; non 


sunt impossibilia 476; ad observanda 
ea angelus Domini vires praestat 498. 





Praedestinatio, ^ Ecclesia Ephesina 


INDEX RERUM ET PERSONARUM. 


"praedestinata. ante secula, ut semper 
. esset unita 118. Ab iis, quos spiritus 
Domini praevidebat, corda lapidea ablata 
sunt, et immisit illis Dominus corda 
carnea 12. Christus vocavit eos, quos 
Spiritus praeparavit 40, In Christo 
vocali sumus ex voluntate Dei 58. 
Vocati a Deo et per Christum 104. 
Praeparavit nobis Deus beneficia sua, 


antequam nasceremur 84. Omnibus in| 


omni generatione ad ipsum. converti 
volentibus Deus poenitentiae locum 
dedit 54. In charitate ii tantum in- 
veniri possunt, quos Deus dignos esse 
voluit 96. lis qui digni erant, et quo- 
rum viderat Dominus puras mentes 
futuras et servituros ei ex totis prae- 
cordis, ills tribuit poenitentiam; at 
quorum aspexit dolum et nequitias et 
fallacias, negavit iis ad poenitentiam 
regressum 518.  Ángelus poenitentiae 
credere cogit 478.  Ignorantes virtu- 
iem Dei indeque delinquentes morti de- 
stinati sunt 530. 

Presbyteri praesident loco senatus 

. Apostolici 144, Presbyteri honore sunt 
afficiendi ut Apostoli 154. 192; ut lex 
Christi 142. Presbyteris plebs fidelis 
se subiiciat 102. Cum presbyteris 
constitutis grex Christi in pace degat 
100. Officia presbyterorum 383: sint 
ad commiserationem proui, misericor- 
des erga cunctos, aberrantia reducen- 
ies, visitantes infirmos, non negligen- 
tes viduam, pupillum, pauperem, longe 
recedentes ab ommi avaritia, non se- 
veri nimium in iudicio 383 sq. Pres- 
byterii unitatem cum episcopo imite- 
mini 122. 

Principatus: fatui omnes invidiam de 
principatu habentes 520. 

Promissa Dei quantas 
beant 114. 

Prophetae iuxta Christum lesum vixe- 
runt, ideoque persecutionem passi sunt 
gratia ipsius inspirati 146. — Spiritus 
sanctus per eos loquitur 70. — Prophe- 

. ae Christum , quum essent spiritu. di- 
scipuli eius, ut doctorem exspectabant 
148. pse eos suscitavit ex mortuis 
ibid. Baptizati sunt ab Apostolis 518. 
Prophetae diligendi, quia et ipsi evan- 
gelium adnuntiaverunt et in Christum 
speraverunt 178. Propheta Dei et 
pseudoprophela. ex. operibus probandi 
412 sqq. 


delicias haz 


ϱ, 
Quintus. apostata 994, 





649. 


Rahab 58. 

Redemtio per sanguinem Christi. futura 
funiculo coccineo Rahabae adumbrata 
est 58. 

Regnum Dei quando sit venturum (ex 
evang. sec. Aegypt.) 116. 

Reliquiae Ignatii οἱ Polycarpi hono- 
rantur ut thesaurus inaestimabilis, ut 

" gemmis exquisitiores 214. 404, 

Remissio peccatorum. Omnibus poe- 
nitentibus remittit Deus 180. Propter 
nostram salutem effusus sanguis Christi 
loti mundo poenitentiae gratiam ob- 
tulit 54. — Remittuntur poenitentibus 
peccata 416. Qui dubii non sunt, 
emundabuntur ab omnibus peccatis 422, 
De prioribus peccatis Deus, qui pote- 
statem habet sanitatem dandi, dabit 
remedium 448. 

Resurrectio. Nos resurgemus, si fa 
cimus voluntatem Dei 378. 1n carne 
iudicabimur 112. In carne mercedem 
reciplemus 112. Utile esset illis (hae- 
reticis) diligere, ut et resurgerent 192. 
Resurrectio in vitam aeternam 400. 
Pater nos resuscitabit in lesu Christo 
160. Qui in charitate sunt consummati, 
resurgent 06. Nemo dicat quod haec 
caro non iudicatur neque resurgit 112. 
Phoenix resurrectionis nostrae imago 
12. Futuram resurrectionem Deus con- 
tinuo nobis in natura ostendit 72. Re- 
surrecturos nos esse S. Scriptura te- 
statur 72. Christus pollicitus est no- 
bis quod resuscitabit nos e mortuis 
382. Qui dicit neque resurrectionem 
neque iudicium esse, hic primogenitus 
est Satanae 385. Eucharistia est phar- 
macum, ne moriamur 138, 

Revelationesnimiaecorporinocent 434. 

Rheus, S. lgnatii comes in itinere Ro- 
mano 184. 194. 

Romanae ecclesiae elogium 164. 

Rufus cum [Ignatio et Zosimo a S. Po- 
lycarpo laudatur 387. 


8. 

Sabbati mentio in principio creationis 
34. Sabbati abrogatio 30. 146. 

Sacerdos summus, sacerdotes et levi- 
tae 86. 182. 

Sacrificiorum tempora, horas, locum, 
ministros Deus definivit 86. Iudaeo- 
rum sacrificantium stultitia 3 sq. 

Sanctis adhaerendum est 92. Exquiras 
quotidie vultus Sanctorum 43. llli 
exempla nobis sint 56. Illos imitemur 
64, Sanctorum depreoatio 100. San- 


650 


ctorum natalitia celebrantur 404. Re- 
liquiae Sanctorum 214. 404. 

Satanas vocatur Contrarius 3; Ádver- 
sarius 98; Nequam.7; princeps tem- 
poris iniqui 38. Angeli Satanae ibid. 

Schismalis iniquitas el pernicies 48. 
91. Cur inter vos sunt contentiones, 
irae, dissensiones, schismata et bellum ? 

' Nonne unum Deum et unum Christum 
habemus? Nonne unus est Spiritus 
gratiae, qui super nos effusus est, et 
una vocalio in Christo? Cur divelli- 
mus et discerpimus membra Christi, et 
£pnira proprium corpus seditionem mo- 
vemus? 92. Si quis schisma facien- 
iem sectatur, regni divini haereditatem 
non consequitur 176.  Contentionum 
ac seditionum auctores sequi valde 
periculosum 60. Ubi est divisio et ira, 
ibi Deus non habitat 180. Divisiones 
fugiendae ut principium malorum 192. 
Benigni simus erga schismaticos 60. 

Scripturae sacrae sunt vera Spiritus 
sancti oracula 92. In iis nihil iniu- 
stum neque perversum scriptum est 
ibid, Clem. Rom. nomen Scripturae dat 
Novi Testamenti loco 108. 

Seculum praesens et futurum duo ini- 
mici 110. 

Senecione et Sura Consulibus passus 
est Ignatius 214. 

Sepiae usus vetitus Iudaeis 22, 

Serpens aeneus, typus Christi 28 sq. 

Servo et ancillae ne imperes in amari- 
tudine 40, Servos et ancillas ne con- 
iemnas 202, Servi et ancillae ne su- 
perbiant; ne desiderent communibus 
sumtibus e servitute redimi, ne servi 
inveniantur cupiditatis ibid. 

Socrates Christianus Corinthi 406. 

Sibylla 418. 

Xy 146. 

Simon Magus 238. 282. 

Sol et Luna et siderum chori secundum 
Dei mandatum orbes suos in concordia 

. evolvunt 66. Solis altare in urbe He- 
liopolis 72 sq. 

Sotio, diaconus 
rum 142. 

Spiritus sanctus a Deo ortus est 150: 
effusus super homines 48, Spiritus 
Dei est in nobis, et quum voluerit, 
Deus auferet eum 70. Spiritus sanctus 
datus est homini hilaris (hilari?) 472, 
Spiritus sanctus, qui habitat in te, 
mundus erit, et non obscurabitur ab 
aliquo nequissimo spiritu 452. — Spiri- 
tus sanetus divina Christi natura 112. 
118. De spiritu saneto fusius docetur 
496. Per Spiritum sanctum Deus in 


ecclesiae  Magnesio- 





INDEX RERUM ET PERSONARUM. 


veteri Testamento ad nos est locutus 
70. 148. Cum certa Spiritus sancti 
fiducia egressi sunt Apostoli ad annun- 
ciandum Evangelium 86 sq. Spiritus 
sanctus nominatur 902. 150; in doxo- 
logiis 216. 406. 405. Incorruptio per 
Spiritum sanctum 400. Spiritu sancto 
impellente — Ignatius — Philadelphenses 
adhortatur 180. Spiritus non decipi- 
tur ibid. Nonne unum Deum et unum 
Christum habemus? Nonne unus est 
Spiritus gratiae, qui super nos effusus 
est? 92, Spiritus sancti vera oracula 
sunt Seripturae sacrae 92. 

Spiritus ex operibus probandi, et coe- 
lestis et terrestris 472 sqq. 

Sponsi et sponsae decet ut de sen- 
lentia episcopi coniugium faciant, ut 
nuptiae secundum Dominum sint, non 
secundum cupiditatem 202. 

Statius Quadratus proconsul tempore 
martyrii S. Polycarpi 406, 

Superbia et insolentia reprobantur 40. 

190. 520. 
Syri circumcisionem admittunt 20. 


T. 

Thegri (Hegri) angelus super bestias 440, 

Tempestates Deo ordinante in pace 
aliae aliis succedunt 68. 

Templum Hierosolymitanum eversum 36. 

Templum consummatum Deo Christiani 
esse debent 6 sq. Templi spiritualis 
aedificatio 36 sq. 

Terra iussu Dei alimenta profert 68. 
Terram Deus super immobile propriae 
voluntatis fundamentum firmavit 78. 

Testamentum vetus Christianorum est 
6. 30. 

Theodotus 238. 

Traditio. Ad traditum nobis ab initio 

. Sermonem reveriamur, derelicta plero- 
rumque vanitate falsisque doctrinis 986. 

Trinitatis confessio 92, 128. 151. 216, 
264. 406, Trinitatem quidam perver- 
tunt, 232. 

Tristitia spirituum nequissimus et, pes- 
simus servis Dei, cruciat Spiritum san- 
ctum 410. 

Turri aedificandae ecclesia adsimilatur 
422 sqq. 524 sqq. 


V. 


Unitas et unio. Presbyteri unitatem 
cum episcopo imitemini 122.  Tenete 
concordiam 144. Sitis unum templum 
Dei 144. ^ Confrmemini in fide et 
unione 150. Manete in unitate et cha- 
ritate 1602. Tenete unionem cum ΕΡρί- 
Scopo 116. Spiritu sancto impellente 


INDEX RERUM ET PERSONARUM. 


Ignatius Philadelphenses ad unionem 
adhortatur 180. Studete unitati ibid. 
Uniti sitis Episcopo 192. Unitatis cu- 
ram habeat Polycarpus 198. — Nihil 
sit in vobis quod possit vos dirimere 
144. In unum convenientibus una sit 
Oratio, una precatio, una mens, una 
spes, in charitate, in gaudio sanclo 144. 
Una certate, una currite, compatimini, 
una dormite, una exsurgite 201. Cf. 
Ecclesia, item. Schisma. 

Uxor una uni, non multae uni in. prin- 
cipio creaturae datae sunt. 

Uxores Corinthiorum in inculpabili, ho- 
nesta et casta conscientia omnia pere- 
gerunt, diligentes maritos suos, -prout 
officium postulat, et in obedientiae ca- 
none se continentes res domesticas 
cum gravitate administrabant 48. Viri 
uxores suas ad id quod bonum est 
dirigeant *68. Uxores mores castitatis 

' amabiles ostendant; puram et sinceram 
mansuetudinis suae voluntatem demon- 
strent; linguae suae moderationem ma- 
nifestam faciant; charitatem suam sine 
personarum acceptione omnibus Deum 
timentibus aequalem exhibeant 68. 
Uxores Dominum ament et maritis con- 
tentae sint carne ac spiritu 202. Do- 
ceamus uxores nostras ambulare in fide 
ipsis tradita et in charitate et in ca- 
stitate, amantes viros suos in omni 
veritate, ac diligentes cunctos aequali- 
ter, in omni continentia 381. Uxor 
Hermae futura est soror eius 4106; 
soror eius iam vocatur 416. Uxor 
adultera, quae non egerit poenitentiam 
et permanet in suo delicto, dimittenda 
est 448. Si poenitentiam egerit, re- 
cipi'debet, sed non saepe 448. Non 
licet. coniuge adultera dimissa aliam 
ducere, Hic actus similis in viro et 
muliere ibidem. 


V. 

Valens, presbyter ecclesiae Philippensium 
in vitia delapsus 388. 

Valerius Bito, Roma ad Chorinthios a 
S. Clemente missus 104. 

Vas spiritus 14. 26. 44. 

Veneris sepulchrum Paphi 354, 369. 

Verbum Dei aeternum, non e Sige pro- 
grediens 146. 





651 


Verbum lesu qui possidet, vere potest 
et silentium ipsius audire, ut perfectus 
sit 134. 

Via duplex, lucis et tenebrarum 98. Viae 
lucis praesident angeli Dei, viae tene- 
brarum angeli Satanae ibidem. 

Viduae ne negligantur ab Episcopo 200. 
Viduáe sint circa fidem Domini pru- 
dentes, interpellent sine intermissione 
pro omnibus, longe recedentes ab 
omni calumnia, detrectatione, falso te- 
sümonio, avaritia et.omni malo; co- 
guoscentes quod altare Dei sint 381. 
Viduis viro et mulieri licet iterum 
nubere, sed viduitas servata magnum 
apud Deum honorem habet 452. Vir- 

. gines vocatae viduae 196. 

Virgines oportet "in immaculata et 
casta conscientia vivere 383; in hu- 
miülitate maneant 202, Virgines Dia- 
conissae vocabantur viduae 196. Vir- 
ginum specie repraesentantur virtutes. 
Christianae, dona Spiritus sancti 430. 
526 sq. 542. 546. 

Virtutes superiores οἱ inferiores 546. 

Vita et mors incumbunt simul 142. Vera 
el sempiterna nostra vita lesus Chri- 
stus est 140. 

Vitalis episc. 274. 

Vitio relicto virtutem persequamur 114. 
Vitium est praecursor scelerum  no- 
storum 114. Vitia repraesentantur tan- 
quam daemones et mulieres, nigra veste 
indutae, 444. 538. 5406. 551. 500. 

Vocatio in Christo 92.  Vocatio no- 
stra 106. 112. 450. Omnes vocati 
sunt 550. 

Voluntas i. e. Dei voluntas 196, 

Voluptates 478. 480. 500. 522. 

Vuinus. Non omne vulnus eodem em- 
plastro curatur 200, : 


X 


Xanthieus; mensis Smyrnaeorum 406, 
Xenophagiae 493. not. 10. 


T. 


Zelus, Zeli perniciosi exempla 51 sqq. 

Zosimus cum lgnatio et Rufo a S, 
Polycarpo laudatur 387. : lidem lau- 
dantur 366. 





INDEX GRAECITATIS. 


uU. 


ἠσύχως xol ἀβαναύσως 90. 

Φρησχεία δόγµασιν ἀβρυνομένη 312. 

ἀγαθοποιεῖν 114. ἀγαθοποιία 4δ. 18. 

ἀγαπᾶν ὡς κόρην ὀφθαλμοῦ 49. 

ἀγαπήσεις ὑπὲρ τὴν ψυχήν σου 40. 

μέγα καὶ θαυμαστόν ἐστιν ἡ ἀγάπη 
96 


ἄγγελοι τοῦ σατανᾶ, ἄγγελοι φωτα- 
γωγοὺ τοῦ δεοῦ 38. 

ὁ ἅγιος 212. 356. ἁγίου μερὶς ὑπάρ- 
χοντες Ἴ6. 

ἁγιοφόρος 184. 200. ἁγιοφόροι 128. 
328. 


ἁγιοπρεπεῖς λόγοι 60. 

ἐμπεσεῖν εἲς τὰ ἄγκιστρα τῆς xevo- 
ἸΦοξίας 148. —— 

ἀγρίδιον 394. ; 

ἀγρυπνοῦντες οὐκ εἲς qofov Φεοῦ 
ἀλλ᾽ ἐπὶ τὸ πογηρὸν 42. 

ὤγομεν τὴν ἡμέραν τὴν ὀγδ. εἲς 
εὐφροσύνην 96. . 

ἀγῶνα ἀγωνίζεσθαι 112. ἀγὼν ἦν 
ἡμῖν ὑπὲρ πάσης τῆς ἀδελφότη- 
τος 48. 

ἀδελφοκτονία 50. 

ἀδιακρίτως 216. 

ἀδιάψευστος θρησκεία 971. 

ἀθιήγητος 120. 

ἀέγγαος ζωὴ 110. ἀέναοι πηγαὶ 68. 

ἄθεος, 294. 312. ἄθεοι 166. 998. ἄνεοι 
rovréoriy ἄπιστοι 160. αἱ ἄθεοι 
αἱρέσεις 238. 

τὰ ἄθικτα ἀρχαῖα 180. 

τὰ ἐν Χριστῷ αἰτήματα 324. 

ἀπ᾿ αἰῶγος 18. ἀπ᾿ αἰώνων 38. τὸν 
&yioy (var. ἄλλον) αἰῶνα ἐκδέχε- 
σθαι 24 

τὸ ἀκέραιον βούλημα 68. 

ἀκεραιοσύνη 22. - 

τὰ ἄκκεπτα ὑμῶν 204. 300. 

ἀκαυχησία 304. 

ἡλίσθητε ἐν αὐτῷ (i. ο. Χριστῷ) 148. 

μηδὲν ἀλαζονευόμεγοι 48. 

ἀλείφεσδαι δυσωδίαν διδασκαλίας 
334. μὴ ἀλείφεσθε δυσωδίαν τῆς 





ν - 


διδασκαλίας τοῦ ἄρχοντος τοῦ 
yog τούτου 1694. 

ἀλογεῖν 219. 

ἁλωπὸς 313. 

ἁμαύρωσιν περικεῖσδαι 106. 

ἀμβλνωπῆσαι ἐν τῇ πίστει τοῦ 96oU 
ου. 


αἰῶ-- 


ἀμέλει 954, . 

ἐν ἀμερίστῳ καρδίᾳ 162. 118, 940, 284. 

ἐν ἀμεριμνίᾳ Φεοῦ 204. 

ἀμετροεπὲς 328. | 

ἀμεταμέλητοι ἐπὶ ἀγεωθοποιῖᾳ 48. 

ἀνέβη elg τοὺς οὐρανοὺς 30. 

ἀναγωγεὺς 128, 

ἀναζωπυρεῖν 120. 320. ἄναζωπυρη- 
σάτω ἡ πίστις 14. 

οἳ sig Φεὸν ἀναιρούμεγοι 190. 

ἀναισθητεῖν τῆς χρηστότητος 148., 

ἀνακαινίζειν 10. 

ἀνακόπτεσθαι ἀπὸ τῶν ἐπιδυμιῶν 
383. 

of ἀναχρεμάμενοι αὐτῷ 324. 

ἀνακτίξειν ἑαυτὸν ày πίστει 158.. 

ἀνανῆψαι 192. 218. 296. 

ἀναπέμψαι τὸ ἁμὴν 402. 

ἀναπλάσσεσθαν 12. 

ἀναπληροῦν πᾶσαν ἐντολὴν 44. 


᾿Γάναρθρα φθέγγεσθαι 221, 


ἀνάρπαστος 118. 

ἀναστροφὴ 916. οἳ ἔν παλαιοῖς πρά- 
γµασιν ἀναστραφέντες 146. ἄνα- 
στραφήσῃ μετὰ δικαίων 40. 

ἀνάσκαλον 219. 

ἀνάστασις ζωῆς 400. ἀγάστασι» ποι- 
εἴσθαι 12. ἔκ γεκρῶν ἀναστῆσαι 12; 

ἀνασταυροῦν τὴν ἁμαρτίαν 210. 

ἀνατέλλει πᾶσιν τὴν παμπληθῇ τρο- 
φἠν 66. 

ἀναντίβῥητος 225. 

ἀνατυλίσσειν 'i6, 

τοῖν ἀνδροῖν 225. 

ἀνεκδιήγητον 96. 

ἀνεξιχγίαστα xol ἀνεκδιήγητα 68. 

ἀνεκλάλητος 136. 336. 

ἀνεμποδίστως 164. 338. 358. 

ἀνεπίστωτοι τοῦ voi 262. 

ἀγεξέλεγκτος 32. 


INDEX -GRAECITATIS, 


ἀνιχγεύειν 222, 

ἀνθρώπος Φεοῦ 170, 944, 360. 

ἀγδρωπαρεσχῆσαι 106. 338. 

ἀνθρωπόμιμοι 908. — 

ἀνθρωπόκτογος 216. 

ἀνθρωπολάτραι 288. | 

ἀγταποθότης 42. - 

ἀντεῖπαν (var. lect, -πον) 244. 

ἀγτιβολεῖν 222. 

ἀντίδοτος τοῦ μὴ ἀποθανεῖν 198. 

ἀντιμιμήσασθαι 128. 

ὁ ἀγτίζηλος (de diabolo) 403, 

μισθὸς ἀγτιμισδίας 106. 

ἀντίχριστος 314. 385. 

ἀντίψυχον. 200. 202. 225. 298. 310. 
914. ἀντίψυχος 202. 902, ἀντέψυ- 
Xov ὑμῶν ἐγὼ 138. ἀντίψυχον 
ὑμῶν τὸ πγεῦμά µου 194. 

ἀγτοφθαλμεῖν 8. 18. 

ἀγυπέρβλητος 404. τελειότης ἀνυπέρ- 
βλητος 100, 

ἀνυπόχριτος 118. et alibi, 

ἀνυστέρητος οὖσα παγντὸς χαρίσµα- 
τος 184. | 

μικρὸν ἄγνωθεν 350. 

ἀξιαγάπητος 46. 118. 282. 

ἀξίαγγος. 940. 

ἀξιέπαιγος 254. 340. 

ἀξιόθεος 164. 223. 218. 

' ἀξιοεπίέτενχτος 340. - 

ἀξιοθαύμαστος 118. 282. 

ἀξιόπλοχος στέφαγος 292. 

ἀξιομακάριστος 192. 119. 926, 320. 

ἀξιομνημόγευτος 254. 

ἀξιογόμαστος 122. 322. 

ἀόργητος 60. 

ἀπατεῶνες 244. 

ἀπαλλαγῆναι τοῦ βίου 394. 

ἀπαράθετος 230. 

ἀπερίσπαστος διάνοια 138. 

ἀπελεύθερος Ιησοῦ 168. 342. 

ἐπίσχοπος οὐκ àq' ἑαυτοῦ οὐδὲ δι᾽ 
ἀνθρώπων 114. 

:λόγον ἀποδοῦγαι δεῷ 228, 
ἀποῦθανεῖν eig τὸ αὐτοῦ (i. e. Χρ.) 

πάθος 144. ἀποδανεῖν εἲς Χριστὸν 

"Incoüy 170. ἀποῦ. iv Χριστῷ 
3600. dztf9vnoxey 28. not. 19. 
ἀπαλλοτριῶσαι 60. 

ἄπειρος θάλασσα 68. 

σιδήριος x«l ἀπεσχληκὼς 90, 
ἀπεκατεστάθη 194, 298. 

ἁπλήστως ἀφίεσθαί τινος 364. 
ἀποδιύλισμέγος 998. 
ἀποδιῦλισμὸς 176. 
ἀποκαδαίρειχ 916. 

ἀπολαβεῖν τὴν ἐπαγγελίαν 36. 
ἀπολαυστικὸς βίος 256. ] 
ἀπολείπειν τὸν qóflov τοῦ Φεοῦ ὅθ, 
ἀποπίπτειν τῆς ὁδοῦ 140. 





653 


ἄπρακτα 332. 


.&zto00zo7tog 232. 


ἀπροσδεῆς 98. 

ἀπροσωπολήπτως πάντα ἐπονεῖτε 46. 

ἀριμαθίας οἱ -Φείας 256. not. 18. 

ἄρτος Φεοῦ, ὁ ἄρτος τοῦ Φεοῦ (124.), 
ἄρτος ζωῆς, ἄρτος οὐράνιος 110. 
940. 124. ὁ ἄρτος τοῦ ἔργου 78. 

ἀρχάγγελος 208. 

τὰ ἀρχεῖα 180. nota. 286. 

ἀρχέκακος 298. 294. 

ἀρχιερεὺς τῶν προσφορῶγ ἡμῶν 382. 

ὁ ἄρχων ToU αἰῶνος τούτου 184. 
190. 156, 170. 178. 336. 344. 362. 

ἀσπασμοὺς ἀποδοῦναι 3560. μεταδοῦ- 
γαί uy, τὸν ἐν κυρίῳ ἀσπασμὸν 
302. 

ἄτενίζειν elc τὸ αἷμα τοῦ «Χριστοῦ 54. 

ἀτημελείτω 84. 

ἄτρεστον φρόνημα 364. 

αὐθεντικὸν 2806. 

üylvog γέµειν 106. 

ἀχώριστον θεοῦ εἶναι 232. 

αὐθαιρέεως ἔχειν τι 246., τὸ ἄποδα- 

| yeiv 144. : 

αὐλίσόητε ày Χριστῷ 250. 

εἲς αὔξησιν ἐπιδοῦναι 911. | 

αὐτάρεσκον 328. 

αὐτεπαίγνετος "16. 

οἳ αὐτομολοῦγτες ἀπὸ 74. 

ἐπὶ τὸ αὐτὸ 144. ἐπὶ τὸ αὐτὸ yíve- 
σθαι 178. 182. 832., συναχθῆναι 
18. d ἐπὶ τὸ αὐτὸ 28. 

ἀφίει (ἀφιεῖ 290. not. ἀφίησιν 296. 
7 ppc 180. 280. T T j 

ἀφιλοξενία 80. 

ἀφοβία 9εοῦ 42. : 

πλεονεκτεῖν τὴν ἀφόδευσιν 22. 

ἄχρογος 900. 


β. 

ἕκαστον βαδίζειν κατὰ τὰς ἐπιθδυμίας 
αὐτοῦ 90. 

εἰσελφεῖν elg τὸ βασίλειον (slg τὴν 
βασιλεία» 112) τοῦ Φεοῦ 110. 112. 
εἰσήξομεν slg τὴν βασιλ. v. 8. 114. 

τὰ βασανιστήρια ὃταά. 

βεβαιωσύνη 114. 

Peine 310. (var. -£ng) 212. (var. --έαν) 


βλύζειν 224. 
βρόχον λαβεῖν τῇ ψυχῇ 232. 


1βιβλίδιον «196. 
1βοτάνη (wanslate) 156., διαβόλου 130. 


330. βοτάνας GgGrwveg oU γεωργεῖ 
Ιησοὺῦς Χριστὸς 176. D 
ὧς ἓξ ἕγὸς “στόματος βοήσωμεν πρὸς 
αὐτὸν elg τὸ 80. | | 
βούλει 352. 368, 398, 


|BovAqaig 90. 90, 86. 


654 


βούλημα 66. 68. 
ὑπομογῆς βραβεῖον ὑπέσχεν 52. 
βύσαντες τὰ ore 128. 


y. 

διὰ τῆς ὑπομογῆς γὰρ 404. 

Φεοῦ γέμειν 150. 

ἀπὸ γεγεᾶς elg //εγεὰν 406. 

yeyéyrqxzar 216. 

γεγόνει 403. γέγοναν 250. ἐγενήθη- 
σαν 98. 

γεγνήτωρ 320. 

ἐσμὲν ἐπὶ γῆς 112. ἐπὶ τῆς γῆς Ov 
8. xol ἐπὶ (add. τῆς 298.) γῆς xoi 
ἐν (add. τῷ 298.) οὐραγῷ 194. 298. 
ix γῆς πρὸς οὐρανὸν 328. 

ἡ ἐν δεῷ γνώµη 198. 909. κατὰ γγώ- 
µην Φεοῦ 346. 362, 

ἐν γήρᾳ 56. 

yorvxàtoto 214, 

τελείαν ἔχειν τὴν γγῶσιν 2. 

Σάμψαντες τὰ γόνατα τῆς καρδίας 
ὑμῶν 102. 

τὸ γραφεῖον (Ξ- ἡ γραφὴ) 14. 

9, 


4αναΐδες καὶ «{έρχαι 52, 

Φεκαδύο 18. 

ἐδεῖτο (orabat) 30, 

δεσέρτωρ 204. 304. 

τὰ δεπόσιτα ὑμῶν 204. 305. 

ὁ δεσπότης (de deo) 54, 56. 78. 

ὁ δημιουργὸς 256. ὁ δημιουργὸς τῶν 
πάντων 2. ὁ μέγας δημιουργὸς 
68. ὁ δηµ. xcà δεσπότης ἁπάντων 
78. ὁ δημ. καὶ πατὴρ τῶν αἰώνωγ 
80. 

ἡ δηµιουργία 68. 282. 

θημιουργεῖν 84. 

δημοτελὴς παγήγυρις 364, 

διὰ τριῶν ἡμερῶν ἀγέστη 369. 

διάστασις γνώμης 286. 

διασπᾶν τὴν ὁμόνοιαν 296. 

Φέγλωσσος 40. διγλωσσία 40. 

δέγνωμος 40. ; 

θιάθηται ἐν ἡμῖν διαθήκην 94. 

θικαιοπραγία 16, 

Φέλογος 382. 

διορθοῦν ἐπὶ τὸ ἀγαθὸν ϐ8. 

Φιπλοκαρδία 42. 

δίψυχος 318. οἱ δίψυχοι 58. 

δισταγμὸς 92. 


of διστάζοντες 58; o£ διστ. τῇ καρ-ι 


δίᾳ 114. διστάζειν τὴν uy Τθι 

διώχοντες ἀνταπόδομα 43. θιώχει 
iy θανάτῳ 8. 

θιῶκται τῶν ἀγαθῶν 342. 

τὸ doxsiy (ad apparentiam*) 188. τῷ 
doxsiy 236. Joxqot. 256. 

oi καθ ὑπεροχὴν δοκοῦντες 102, 


— INDEX GRAECITATIS. 


δοκιμώτερον ὑπὲρ χρυσίον 404. 

τοὺς τῷ θανάτῳ Φεδουλωμένους 38. 

ἐδόθη ὑπὲρ ἡμῶν (τὸ eiua "Ingo 
Χρ.) 68. τὸ αἷμα αὐτοῦ fox 
ὑπὲρ ἡμῶν 90. ὁ δοὺς ἑαυτὸν ὑπὲρ 
τῆς τοῦ χόσµου ζωῆς 308. δοῦναι 
τῇ ψυχῇῆ θράσος 40. 

φροσισφῆναι τὴν ἐκκλησίὰν 150. 

ei δυνάμεις τοῦ σατανᾶ 332. 

ὁ δυνάστης (de Christo) 373. 

&q^ ὅσον ἦν iv δυνατῷ 38. 

ἠδυνήθην 206. 305. 

ὀῦναι (διελθεῖν 342. ἀπὸ xóGuov 
πρὸς Φεὸν 106. 442. 

Φύσερις 324. 

δυσθεράπευτος 126. 

δυσώγνυµος 290. 

τὸ δωθδεκάσκηπτρον τοῦ Ισραῇλ 16. 

τὸ δωδεκάφυλον 100. ^ 

θωμάτιον 390. 

θωρεὰν ἀποδγήσκω 100. 


€. 


ἐὰν Φύσεις 369. 

ἐάν περ 122. 148. 164. 166. 252. 338. 
358. ἐάν πως 188. 

μεθ” ἑαυτοῦ (— ἐμαυτ.) 154. ἑαυτὸν 
θέδωγα 188. 

ἡ τοῦ πάθους ἑβδομὰς 214. 

of ἔγγιστα γενόμεγοι 50. 

ἐγεῖραι ἐκ γεκρῶν 318. 982. ἠγέρθη 
ἀπὸ γεκρῶν 160. 

ἐγκακῶμεν (ἐκκα».) 108. 

ἐγκεκύφατε elg τὰ λόγια τοῦ Φεοῦ 
98. ἐνκύπτει» εἰς τὰς γραφὴς 92. 

ἐγχειρίζεσθαι 220. 

εἶπαν 98. εἶπον (imperat.) 54. not. 5. 

ἦμεν 98. ἤτω 94. 

εἶδος ποιῆσαι 402. 

εἰρήναρχος 994. 396. 

εἴρωνες καὶ µόρφωγες 240. 

elc τὸν ὀφειλόμενον τόπον εἲσὶν 360. 

εἰσέλδατε 10. not, 25. 12, not. 39. 

εἰσέρχεσόαι elg εὐχαριστίαν Φεοῦ 332. 

εἰσκομάσαι 900. 

εἴτουν 350. 

ὁ ἑκατόγταρχος χεντυρίων 404. 

ἕκαστον -- ἀνειληφότας 50. 

ἑαυτὸν ἔκδοτον δοῦγαι τῷ Φανάτῳ 188. 





τοῖς ὀφθαλμοῖς ἐκδραμεῖν 225. 

oí ἐκεῖσε πιστοὶ 962. - 

| ἐκξητεῖσθαι 300. 374. τὸ αἷμα αὐτοῦ 
ἐκζητήσει ἀπὸ 918. 

ἐκκαλύπτειν 991. . 

ἐκχλησία Φεοῦ 184. 290. af ἐκκλησίαι 

^ τοῦ Φεοῦ 102. ἡ ἐκκλησίᾳ τοῦ 9εοῦ 
1j παροικοῦσα Σμύρναν 391. 1 παρ, 
ἔν «Ριλομηλίῳ 391. ἡ παρ. Φιλίπ- 
πους (var. -πποις). 916. 

ἐκκλῖναι τὸν θάνατον 309. 





INDEX: GRAECITATIS. 


ἐκλέχυμαι ἀγαπῶν 118. 282. 

ἐκλογὴ Ἴ4. ἐκλογὰς ποιεῖν ἀπὸ 404. 

of ἐχλελεγμέγοι ὑπὸ τοῦ Φδεοῦ 90. 

Λία» περιπαθῶς ἔχογτας καὶ οἱομεὶ 
κκρεμαμένους τῆς ἐκείνου ψυχῆς 


ζῆλος. καὶ ἔρις ἔθγη μεγάλα ἔξερρί- 
ἑωσεν 92, 

ἐκριφῆναι ἐξ ἐλπίδος 102. 

ἐκστῆσαι τῆς εὐσεβείας 313. 

ἐκτείνει} τὴν διάνοιαν πρός τιγα 9514. 

ἔσχατος αὐτῶν καὶ ἔκτρωμα 112. 316. 

ἑλληνισμὸς 308. 

ἐλπέζειω ἐπὶ τὸν θεὸν 58. ἐπ᾽ αὖ- 
τὸν 18. ἐπ᾽ αὐτῷ 28. ἐπὶ τὸν 
σταυρὸν 20. imi τῷ ὀγόματι xv- 
(ov 48. ἑἐλπὶς sig τὸν ἸΙησοῦν 20. 
Azítsw elg αὐτὸν 118. 

ἐμβριδεῖ τῷ προσώπῳ 398. 

ἐμπιστεύειν 3106. 

ἔμπλαστρον 200. 302. 

ἔμφυτον κριτήριον 39θ. ἔμφυτος δω- 
ρεὰ τῆς διδαχῆς 20. 

ày & εἶναι 114. 

ἓν τῶν Φύο’190,. πρὸς £y τῶν ὀρέων 
56. 

λέγει ly τῷ ΠΜωσῇ 28. ᾖλθεν ἐν 
σαρκὶὺ 8. ἔν σαρχὶ φαγερωδεὶς 30. 

οὖκ ἐλθεῖν iy xÓumq ἁλαξογείας 
62. ἐν Ὀλίψει Ouvárov παραδο- 
Φήσονται 28. 

ἐποίησεν ἐγαλλὰξ τὰς χεῖρας αὐτοῦ 32. 

ἐνανθρωπήσας 2606. ἔνηνθρωπηκέναι 
218. ἐναγθρώπησις 306. 308. 

ἐναποῦγήσχειν 90. 

ἔναρθρον. φώνηµα 248. 

ἐνδιδόγαι πρὸς τὰς ὑποσχέσεις 350. 

ἐγδύσασθαι τὸν κύριον ἡμῶν Ιησοῦν 
Xp. 262., ἐνδ, τὴν ὁμόνοιαν "16. 

ὁ ἐνεστὼς αἰὼν πογηθὸς 314. 

ἔρις ἐγείρισται 126. 

ἐγεὺς 308. 

ἐνεργεῦν ἔν τινι 282. 

ἡ ἐνθάδε ἀπόλαυσις 114. τὰ ἐνθάδε 
μισῆσαι 110. 

ὑμᾶς ἐνκεκραμέγους τῷ ἐπισχόπῳ 124. 

ἔγοικος 236. Évoixov ἔχειν τὸν δρά- 
κοντα τὸν ἀποστάτην 284. 

ἐγοπτρίξεσθαι 82. 

ἐν ἑγότητι γενέσθαι 182, 

ἐνπνεόμεγοι 146. 

ἐνσωμάτωσις 384 

ἐξάγειν ele ἔργον τὰ ἐπηγγελμένα 356. 

ἐξαγοράζεσθδαι τὴν αἰώγιον κόλασιν 
392. 

ἐξαφιέναι ῥῆμα 1x τοῦ στόματος 402. 

ἐξακοντίζουσιν elg ἔριν 60. 

µήποτε ἐξασθεγήσετε 118. - 

ἐξελέσσειν 60. 

ἐξεμπλάριον 120. 154. 196. 230. 318. 





655 


εἲς τοσοῦτο ἐξήρισαν δυμοῦ 92. — 

ἐξολεθρεῦσαι 62. 98. ἐξολεθρευδή- 
σονται 60, - (££02099. 313.) 

of ἐξοχείλαντες elg πολυθείαν 250. 

ἐξότου 311. 

ἐξουθέγημα 64. ἐξουθεγνεῖν 16. 274. 

ἐξουσιαστὴς 906. 

ἐπαναδράμωμεν ini σκοπὸν 66. 

p ἐγγοίᾳ λαβεῖν 914. 

ἐπαισχύνθη. (pro ἐπῃσχ.) 322, not. 4. 

ἐπανορθῶσαι 302. 

ἐπαφρόδιτοι ἐγένογτο 92. 

ἐπεισάγει» 906. 

ἐπείπερ 280. 

ἐπεξεργάξεσθαι 94. 

ἐπέρχεταέ µοι λέγειν 225. 

ἡ ἐπήρεια τοῦ αἰῶγνος τούτου 242, 

τῇ ἀπωλείᾳ ἐπιγελάσομαι 104. 

ἐπικαταλλάσσεαδαι 94. 

ἔργῳ ἐπιγραφῆναι 338. 

ἐπιλείψει µε ὁ χρόνος 222. 

ἐπινομὴ 90. not. ὅ. 

ἐπισκοπημένῳ 198. 

ἐπιτυχεῖν Φεοῦ 902. 9600 ἔπιτυχ. 102. 
164. 166. 168. 194. 200. 204. Xoi- 
στοῦ ἔπιτ. 224. 232. Ἰησοῦ Χο. 
ἐπιτ. 108. ἐπιτυχ. τοῦ κλήρου 240. 

ἐργάσῃ et ἐργάσει 42. not. 36. 

ὁ ἐργοπαρέκτης 718. 

ἐρεθέζειν 910. 

ἔρημον εἶναι φρενὸς ὑγίως ἐχούσης 
94. 


ἔσωθεν (— ἔσω) 346. 

ἑτερογγώμων 58. 

ἑτεροδιδασκαλεῖν 200. 302. 

ἑτεροδοξίαι 146. 

of ἑτεροδοξοῦντες 190. 194. 

οὗ ἑτεροκλινεῖς 58. 94. 

ἔτι καὶ ἔτι ἐρωτῶ ὑμᾶς 44. 

εὐανάτρεπτος 372. 

oí ἀπόστολοι ἡμῖν εὐηγγελίσθησαν 
86. of εὐαγγελισταὶ 308. 

εὐαρέστησις Φεοῦ 296. 

εὐαρμολογεῖσθδαι 928. 

εὐείχτως 82. 

εὐλογοῦσαν 62. 

εὐνοϊκῶς διακεῖσθαι 212. 

εὐοιπονόμητος 164. 338. 358. 

εὐποιία 206. 305. εὐποιεῖν τὸν ἐχ- 
θρὸν 311. 

εὐπρόθυμος 356. 

εὑρεθῆναι iy κλήρῳ τιγὸς 330. 

εὐσταθὴς 200. εὐσταθεῖν 304. 

εὐσυγείδητοι 142. 180. 2460. 

εὐχερεῖς ey καταλαλιᾷ 42. 

ἐφοδηγεῖσθαι 338. 

κατὰ τοῦ πιλησίου (alibi - Gfoy) ἔχειν 
(alibi additur τε) 158. 

ἅμα 8p διανίστασθαι 366. . ἅμα ἑῴᾳ 
διεγείρεσδαι 914. 


656 


. 


τὸ nes 156. διὰ ἑῆλος 50. (bis) 52. 
διὰ ζῆλον 50. 52, (ter.) 

ζηλωτὴς ἀρετῆς 350. ζηλωτῆς περ 
τὸ καλὸν 384. 

ζηλοῖν, 322. not. 4. 

χατὰ ἄνθρωπον. Gjv 154. 228. sarà 
ἀγθρώπους ζῆν 112. 346. 362. κατὰ 
Φεὺν ζην 3206. κατὰ Ἰησοῦν Χρι- 
στὸν 228. κατὰ γνώμην Φεοῦ ήν 
302, κατὰ σάρχα Div 328. τὸ ἆλη-|2 
δινὸν ζῆν 160. 

οἱ ὑπὸ ζυγὸν τῆς χάριτος ἑλθόντες 64. 

ζύμη χάριτος 250. ζύμη κακή, πα- 
λαιωθεῖσα, σεσηπυῖα (ἐνοξέσασα 
148.) 250.148. γέα ζύμη ὅ ἐστιν 
"Ino. Xp. 148. 

ὕδωρ ών 110; 

ζωοποιεῖν 14. 28, 90, et saepe. ζωο- 
ποιεῖσθαι 12. ζωοποιοῦν πγεῦμα 
366. 


η. 


μείζων. ἢ ἐκεῖνος 30. 
ἧπερ 126. 
ἤκειν ἓν προσευχῇ 42. 


3. 


Φανατηφόρος 160. 

Φέατρο) γενέσθαι τῷ κόσμῳ 356. 

Φελήσατε ἕνα καὶ ὑμεῖς Φεληθῆτε 172. 

τὸ Φέμα 200. 

ὁ ἐπὶ πάντων Φεὸς 298. 208. τὸν 
Φεὺν τὸν ἐπὶ πάντων (adde καὶ 
τὸν) κύριον ἡ ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν 
910, ὁ Θεοῦ ἄξιος καὶ ὑμῶν 190. 
τὰ παθήματα τοῦ Φεοῦ 48. 

Φεοδρόμοι 116. 216. Φεοδρόμος 204, 

Φεοδίδακτοι 44; 

T. Φεομακαρίστου {-ρίτου 186.) πά- 
Md 290. 186. Φεομακάριστότατος 

04 

Φεομώχοι 238. 

Φεοπρεπέστατος 194. 190. 

Φεοπρεσβύτης 194, 298. 

J*oorvy(a 80. 

Φευτίµητος 314. 

ó $eoqógoc 118. 350. θεοφόροι 128. 

d ὀυρίας µέχρι "Pune Φηριομαχῶ 
168 


τὸν καθαρὺν ἀέρα Φολοῦν ἀκαθαρ- 
σίαις 312. 

μεγαλοπρεπὴς x«i ἔγδοξος δρησχεία 
92. E 


t 


ἴδατε 380, not, 2; 
1δὲ et ἴδε fluctuant 34, not, 1. 





INDEX GRAECITATIS. 


t 


ἑερωσύγη τὸ πάντων &ya$dv iy ἂν- 
θρώποις ἀναβεβηκὸς 298. 

Φεὸς Ιησοῦς Xowróg 198. 

Ἰλλιγγιᾶν 210. 

ἵνα dei 16. not. 98. ive ἄδεται 194. 
not 3. ἵνα ἦν 974. ἵνα ἐκπλαγή- 
| goyrat 16. θέλω ἵνα 342. δέλων 
ἕνα εὐλογηδῇ 30. ἔδει ἵνα πάδῃ 8. 

Ἰνδάλλεσθαι 70. 

ἱουδαϊσμὸς 146. 148. 178. 

ἰουδαῖξειγ 148. 

iom καὶ Φεοῖς τιμᾶν 950, 

ἰχθύθια 22. 

οὗ γεγοιτό µοι ὑπὸ τὰ ἴχνη εὑρεθῆ- 

γαι 132. 


xod zov 219. 

ἡ καδολικὴ ἐκκλησία 192. 404. 

καὶ ὑμῖν δὲ 143 καὶ τοὺς προφήτας 
δὲ 118. καὶ μετὰ βραχέα δὲ 315. 

ὁ nuoc ἄνθρωπος Γησοῦς Χοιστὸς 
136. 

καθαιρεῖτο 336. 

παθαιρέτης Φεῶγ. 908. 

κακεγτρεχεῖς 308. 


"}πακόβουλος 244. 


xuxodeatucy 210. 

xexoóidecxaAs» 104. κακοδιδασκα- 
λία 216 

κακοτεχχίαι 202. 304. 

xaÀioro 80. 94. «τὸ ueyeAeior τῆς 
καλλονῆς αὐτοῦ 94. 

Καλοκάγαδία 193.. 

καπηλεύειν τὸν λόγον 250. 
yov τοῦ εὐαγγελίου 230. 

καροῦχα 390. 


τὸν λό- 


᾿«αρποφορεῖν εἲς Τησοῦν Χριστὸν 911. 
εἲς τὸ εὐαγγέλιον καταγγέλλει» 118. 


aere eto Ely 312. 

Σαταλαλιὰ 318. 

καταλύειν τὴν ζωὴν 356. 

ὁ καταμανεὶς τῆς ἱερωσύγης 298, 

xateyijoet ἕως Φαγάτου 9117. 
πέπειρον κεαταντᾷ 10. 

καταξιοπιστεύεσθαι 158. 

καταπαίζειν τιγὸς 352. 

καταπονοῦντες τὸν, 94 ιβόμενον 42. 

φαταπαύσας τὰ πάντα 90 

καταπέπληγµαι τὴν «ἐπιείχειαγ αὐτοῦ 
16, 


εἲς 


χαταῤῥητορεύειν 312. 
καταστρηνιᾶν, τοῦ λόγου 310. 
χατασπάδοµαι 226, 
κατατοὶμῶν 244, — 
φαταχαροῦμαι 104. 
κατευοδοῦσθαι πάντα 150, 
κατεγώπιον 382, 
κατολιγωρεῖν 952. 


INDEX. GRAECITATIS. 


ἵνα τὸ τέλειον τῶν ἁμαρτιῶν κεφα- 
λαιώση 8. 
ὑπὸ κίνδυνον εἶναι 102. 


λ. 


λαβεῖν τὴν ἄφεσιν τῶν ἁμαρτιῶν 38. 

λαθροδῆκται χύνες 136. λαθροδῆκτοι 
326. 

ὁ λαϊκὸς ἄνθρωπος 80. 

λαλεῖν ἐπὶ γλώσσης (opp. ἐπὶ δια- 
γοίας ἔχειν) 350. λαλεῖν ᾿Ιησοῦν 
170. 944. Χριστὸν Ἰησοῦν λαλεῖν 
148. λαλεῖν κ μὴ εἴναι 994. 

λαοπλάνος 282, 328. 

ἠνόμησαν ὁ λαός σου 14. 

of λειτουργοὶ τῆς χάριτος τοῦ Φεοῦ 54. 

πολλὰ ἡμῖν λείπει ἵνα Φεοῦ μὴ λει- 
πώμεδα 156. 

λειποτακτεῖν ἀπὸ ϐ8. 

τὰ λείψανα 214. 

λήψει 40. not. 6. Aui 40. not. 9. 

λινοκαλάµη 58. 

λιταγεύεσθαι τὸν Χριστὸν 108. 342. 
λιτανεύσατε τῷ Χριστῷ ὑπὲρ ἐμοῦ 
360. 

λέχναι 282. 


τινὰ λόγον τιγὸς τέθεσθαι 862. ἀνὴρ: 


λόγου ἄξιος 360. οὐδενὸς λόγου 
E 7L γι 
ἄξιον κρίνω 368. 
γέγραπται ἐν τοῖς δέκα λόγοις 34. 
λυμαίνεσδαι ἑαυτὸν 232, 
λῦσαι ὠδῖνας τοῦ ὧδου 311. 
λυτρωσάµεγος ἡμᾶς ἓκ τοῦ σκότους 94. 


p 
ἡ μαθητεία»οθ. μαθητευθήναίτινι»90. 
PATRES APOST., 














657 


σπέρµα µακρόβιον 64. 

μαμωντᾶ 110 

πγευματικοὶ μαργαρῖται 130. 

µαρτύριον (4ο morte. martyris) 216. 
914. μαρτυρικὴ τελείωσις 364. 

μαρυκώμενοι τὸν λόγον πυρίου 24. 

µαταιολογία 918. 

µαταιοπογίᾳ 96. 

μεγαλόδωρος 332, 

μεγαλοφρυνεῖν 364. 

μεγαλοπρεπὴς 92. 104. µεγαλοπρε- 
πεῖς δωρεαὶ 06. 

μεγαλοθῥήμων 62. μεγαλοβῥημονεῖϊν 
64. 


μεγαλορημοσύναι 126. not, 

μεγαλοσύνη 404. 406. -Λλωσύνη ϐ8. 
104. etc. 

μεθοδεύειν τὰ λόγια τοῦ zvofov πρὸς 
τὰς Ἰδίας ἐπιδυμίας 385. 

ἡ τοῦ µέλανος ὁδὸς (opp. τῷ φὠτὸ) 42. 

μελετᾶσθαι Φαγάτου xordivoiy 130. 
τελετῶμεν τὸν φόβον τοῦ δεοῦ 7. 
μελετῶν elg τὸ σῶσαι ψυχὴν 42. 

προέγίω µέλλειν ἔσεσθαι 8δ. εὖὐαγ- 
Ψελιζόμενοι µέλλειν ἔρχεσθαι 88. 

ἤμελλεν 12. 14. 

λαβεῖν µέρος ἓν ἀριδμφ τῶν παρτύ- 
ocv 400. 

μερισμοὶ 180. 192. 

μεσίτης 308. αἱ alibi. 

τὸ µεσότοιχον 236. 

μετάµελον ἑμβάλλειν 260. 

μεταγοεῖν eic Φεὸν 192. 

μεταξὺ — μετέπειτα: 90. not. 4. 
λαὸς ὁ μεταξὺ 32. 

ἑαυτὸν μετρεῖν 150. 

μµηθαμῶς 8. 98. 

διὰ τῆς μηχανῆς TncoU Χριστοῦ, óc 
ἐστιν δταυρὸς 128. 

τὰ µιμήματα τῆς ἀγάπης 911. 

μιμηταὶ Φεοῦ 194. 

µόνον ἕνα 1068. 

µογότροπος 255. 

εἴρωνες καὶ µόρφωγες 240. 

μυδεύματα παλαιὰ 146. 

μυσαρὰ μοιχεία 16. 

μωμοσκοπείσδαι 381. µωμοσκοπηύὲν 
. 

ΠΙωὺσῆς 64. 88. 98. Π{ωύσέως 98. 
3711. ἠζωῦσῆν 50. Ἰζωσῆς 10. 219, 
241. 286, et saepissime. Ἱήωσέως 
28. 190. 294. ἹΜωσῇ 282. ἹΜωσεῖ 
244. 248. (var. - σῇ). 


e. 


y. 
xüloi γάµατος ἀπολαύειν ῥέοντος 
τῆς ἐχείγου γλὠώττης 908. 
γαοφύροι 128. 328. 
γεκροφόρος 190. 294. 
γεολεία τοῦ Ἄριστοῦ 908. 


42 


658 


γήπιοκτύγος 270. 

γηστεύειν τὴν νηστείαν 14. 

ἄνθρωπος γόμισµά ἐστιν 240. vout- 
σµατα δύο, ὃ μὲν 9εοῦ, ὃ δὲ zo- 
σµου 144. 

ξενισμὸν παρέχειν 930. 

παραβῦσαι ξιφέδιον 402. 


ο, 

λαβόντες Φεοῦ γγῶσι» ὃ ἐστιν Τη- 
σοῦς «Ἀριστὸς 134. γέα ζύμη ὅ 
ἐστιν Τησοῦς Χριστὸς 1348. ἔν πί- 
στει ὃ ἐστιν σὰρξ τοῦ xvgíov, καὶ 
ἐν ἀγάπῃ, ὃ ἐστιν αἷμα "oo! 
Χρ. 198. τούτοις πείόθητε (πι- 
στεύσατε 944.) oig γράφω 110. 
344. πρόδηλον ποιήσας ὁ δεσπό-- 
τῆς nominativo absoluto dictum 58. 

ὁδὸν ὁδεύειν 40. ἐπὶ τὴν ὁδὸν ἤλ- 
πισαν καὶ οὐκ ἐπὶ τὸν Φεὸν αὐτὸν 
30. πορεύεσθαι ἐν ὁδῷ Φανάτου 
40. ἡ ὁδὸς τοῦ φωτός, ἡ τοῦ µέ- 
λανος ódóg 40. sqq. 

οἰκοδομὴ 9εοῦ 128. 

Φεοῦ οἰκητήριον 316. 

οἰκουργεῖν 48. 

x«t? οἰκονομίαν 9εοῦ 190. δι οἴκο- 
voutay ἀπέθανεν 369. 

οἰκοφθόροι 134. 334. 

ὀλιγόψυχος 208. 

ὁμόδουλος 280. ; . 

ὁμοήθεια Φεοῦ 302. ὁμοήδειαν 9600 

. λαβόντες 144. 

αἱ ὁμόζυγαι 310. 312, 

ἓν τοῖς ἔργοις αὐτὸν ὁμολογῶμεν 108. 

ἐμβλέψωμεν τοῖς ὄμμασι τῆς ψυχῆς 60. 

ὀμματῶν τυφλοὺς 208. 

ἔρις ἐπὶ τοῦ ὀνόματος τῆς ἔπισχο- 
πῆς 90. τὸ μεγαλοπρεπὲς καὶ ἅγιον 
üyouu 101. 

εἲς τοὐπίσω ἀφορμᾶν 12. 

ὅπως λυτρώσονται 100. 

ὄργανον τοῦ πνεύματος 310. 

ὀρυγμαδὸς κακίας 238. 

ὁσημέραι 255, 311. 

ὁ ὅσιος 368. 

ὅταν γίνεσθε 192. ὅταν µηδεµία oic 
ἐγείρισται 120. 

ὁπόταν καθεῖλε 98. 

ὅτι-- διὰ τέ 10. not. 29. 18. 20. 

ἐξεπέμιθη ὁ Χριστὸς οὖν 86. 

οὐδὲν (var. οὐδένι 144. 

οὐσιώδης λόγος 218. 

ἦν πρὸ ὀᾳόαλμῶν ὑμῶν 48. πρὺ 
ὀφθδαλμῶν λαβεῖν ὅλ. πρὸ ὀφθαλ- 
μῶν εἶχον φυγεῖν 392. o£ ὀφθαλ- 
uol τῆς καρδίας 82. of τῆς καρῦ. 
óq-9. 392. 

ὄψῃ (var. -ει) 86. 





INDEX GRAECITATIS. 


7t. 


παγὶς τοῦ διαβόλου 218. 

πιιδάριον 394. 

παιδεραστία 310, 

παιδεύειν τὴν παιδείαν τοῦ φόβου 
τοῦ Φεοῦ 381. 

παιδευθῆναι eic µετάγοιαν 102. 

παιδοποιεῖν 318. 

παιδοφθόρος 22. παιδοφφθορεῖν 40. 

τὸ παλίμβολον 268. 

παλινδρομεῖν 210. 

πάμπαν 254, παγτάπασι 950. πάντα 
εἰσὶν Τά. πάντες πανταχῆ 104. 

παμμεγεθέστατος 18. 

παντεπόπτης 100. 104. 386. 

παγοικεὶ 404, 

πάγσοφος 224. 

πανταμάρτητοι 42. 

ὁ παντοκράτωρ tóc 48. 916. 400. 

τὸ παντακρατορικὸν βούλημη 54. 

παρὰ Φεοῦ ἔργον τοιοῦτο 88. παρὰ 
Ἀυρίου (var. zt. κυρίῳ 315. 381.) 
36b. 375. 387. 

oí συγετο παρ) ἑαυτοῖς 0. 

jj παράβασις διὰ τοῦ ὄφεως γέγογεν 28. 

παραβιάζειν 391. 

παραβῦσαι ξιφίδιον 402, 

παραγγελίας Λαβεῖν 58. 

παραθειγµατίζειν 221. 

παραδοῦναι ἑαυτὸν τῷ κινδύνῳ 100. 
παραδεδωκότας ἑαυτοὺς ὅπως λυ- 
τρωσονται 100. 

παρακαδέζεσθαι 390. 

παραμύθιον δέχεσθαι 304. 

παραγοῖξαι Φύραν 394. 

τῶν παραπετασμάτων τῆς ἀἁπάτης 
συνελκυσθέντων 394. 

παραφυάδες κακαὶ 298. 

παρειµέγον εἶναι ἐπὶ ἔργον 80. 

παρέκβασις 606. 

παρεκβαίνειν 08. 96. 

παρεγγυᾶν 224. 

Θεοῦ οἰκονόμοι καὶ πάρεθροι 204. 

παρεμπλέχειν 198. 

παρεπιδηµήσας πρὸς vue 40. 

παρέλειπαν 308. not. |. 

ἡ παροικία (parochia) 315. καταλεῖψαι 
τὴν παροικία» τοῦ χόσμου τούτου108. 

τοὺς παροξυσμοὺς ἐμβροχαῖς παῦε 302. 

πατραλοίας (var. πατρολ.) 244. not. 20. 

πατρώγυµος 338. 

πέρας γέ τοι 8. 22. 28. 34. 30. àvey- 
«Ev εἲς πέρας 3641. 

περιβόητον 46. 

τὰ περίεργα πράττειν 310. 

λαὸς περιούσιος 104. 280. 

περιπατεῖν ἓν ἀλλοτρίᾳ yvoyum 118. 
περιπατεῖν ἓν ἀκεραιοσύνῃ 22. πε- 
ριπατεῖν ἓν ἁμώμῳ καὶ &yyij συν- 


INDEX GRAECITATIS, 


ειδήσει 989. περιπ. ἓν τούτῳ τῷ 
χόσμῳ 24. 
περιπέπτειν αἰγίαις 98. 
συμφοραὶ καὶ περιπτώσεις 46, 
ἡ περισσεία 274, 
περιτροχάδες 282. 
ἐν τῇ ψυχῇ περιφέρειν 352. 
περίφημα 10. 120. 194. 326. 
πήγη (agger) 28. 
πρὸ τοῦ ἡμᾶς πιστεῦσαι τῷ Φεῷ 38. 
o iv Χριστῷ πιστευθέντες 88. 
πιστεύεσθ-αέ τι 189. πιστεύει» εἲς 
τὸν θάνατον Ἰησοῦ 228. πιστεύω 
τῇ χάριτι 2806. 
κατὰ Χριστὸν πίστις 264. ow ἓν 
Χριστῷ πίστις 10. ἓν πεποιθήσει 
πίστεως 12. T7] τελεία πίστις Τη- 
σοῦς Χριστὸς 104. a£ πίστεις 310. 
τὰ δικαιώµατα τοῦ χυρίου ἐπὶ τὰ 
πλάτη τῆς καρδίας ὑμῶν ἐγέγραπτο 
4 


35 


δόξα καὶ πλατυσμὸς 48. 

πληροῦν γόμον καὶ προιρήτας 314. 
πληροῦν ἐντολὴν 380. πληρωτῆς 
γόμων 208. πεπληρώκει 400. not. 4, 

πεπληροφορηµένους εἲς τὸν κύριον 
ἡμῶν 186. 290. πληροφορηδῆναι 
140. 148. et alibi, 

κατὰ τοῦ πλησίου {- σίον 234.) 158. 
234. κατὰ τοῦ πλ. ἔχειν τι 234. 

εἶδε τῷ πγεύµατι 92. dy πγεύµατι 
ἐλόλησεν 22. 24. 

πγευµατοφόρος 314. 

πόθος εἲς ἀγαθοποιίαν 48. 

ποῖ τις ἀπέλθῃ ἢ ποῦ ἀποδράσῃ. ᾿ 

ποιεῖν χρόνον 99. 

ποιµαίνειν κατὰ 9εὸν 922. ποιµαγ- 
θῆναι ἓν Χριστῷ 252. µακάριε 
ποίµην 222. τὸ ποίµγιον τοῦ Χρι- 
στοῦ 100. 102. 

τὴν πολιὰν φέρειν 242. 

of πολιτευόµεγοι τὴν πολιτείαν τοῦ 
Θεοῦ 100. πὀλιτεύεσθαι κατὰ τὸ 
φαὐῆκον τῷ Χριστῷ 90. 

τῶν πολλῶν 385. 

πολυαγάπητον 120. 

τὸ πολυεύτακτον τῆς ἀγάπης 140. 242. 

πολυµαθέστατος 318. 

πολυπληθία 120. -Φεία 320. 

πολυπόθητος 318. 

πολυὔμνητος 326. 

πόµα 9εοῦ 110. 

αἱρέσεις τοῦ πονηροῦ 300. 

πορεύεαθαι iy τοῖς γομίμοις τῶγ 
προσταγµάτω» τοῦ Φεοῦ 50. πο- 
ρευόµενος elg τὸ παρακαλέσαι 42. 
πορεύεσδαι ἓν ταῖς ἐντολαῖς τοῦ 
Φεοῦ 918., ἐν τῇ ἐντολῇ τοῦ κυρίου 
981., κατὰ τὴν ἀλήθειαν τοῦ xv- 
ρίου 982. 





659 


7zt0pyogzóztoc 310. 

πόρρω ἑαυτοὺς ποιοῦντες ἀπὸ T6. 

τὸ ποτήριον τοῦ Χριστοῦ 400. ἓν 
ποτήριον εἲς ἔνωσιν τοῦ αἵματος 
αὐτοῦ 116. 

χατὰ Φεὸν πράσσειν 116. 

πραὐπάθεια 158. 

ἐν πνεύματι προβλέψας eig τὸν "In- 
σοῦν περιέτεμεν 4βρπὴμ 20. 

πρόγλωσσος 40. 

προγγώστης τῶν πάντων 112. 

πρόδηλον ποιεῖν 58. 

πρεσβεῦσαι 9εοῦ πρεσβείαν 182. 288. 

τὸ πρεσβυτέριον 192. 116. 196. et 
saepe. 

προδηµιουργήσας 'i8. 

προειλάµην 242. not. προείλαντο 104. 

προελθὼν ἀφ᾽ évüc 146. 

προεπιχαλέσασθαι 319. 

τὸ προχείµεγνον iv 134. 

προκηρῦξαι 384. 

ἔχειν προχοπὴν λαμπρότητος ὃτ]. 

προοδοέπορος 114. προοδοιπορεῖν 90. 

πολλῶν πρόξενος ἀγαθῶν 866. 

πρόπολοι διαβόλου 212. 

προποτίζειν 294. 

προσάντης 230. 

προσβιάξει» οἱ -ζεσθαι 394. 168. 944. 

προσβλέπειν 120. 

προσδραμεῖν τῇ ζωῇ 909. 

προσεύχετε 263. 

χατὰ προσχλίσεις 68. προσχκλίσεις 
ποιεῖσδαι 94. προσεχλίθητε ἆπο- 
στόλοις 94. 

προσέθεντο δοῦναι 59. 

προσοιαειοῦγ 208. 

προσπλέκειν 230. 

3j προστασία 308. 

πρόσφατος γεότης 219. 

προσφυγεῖν τῇ ξωῇ 309. 'προσφ. 
τῷ εὔὐαγγελίῳ 11δ. προσφ. τοῖς 
οἰχτιρμοῖς T. 9. 68. 

κατὰ πρόσωπον ἔστη τοῦ 208. πρό- 
σωπα (de hominibus) 246. y τοῖς 
προγεγραµµέγοις προσώποις τὸ 
πᾶν πλῆθος ἐφεώρησα 144. ὀλίγα 
πρόσωπα προπετῆ καὶ αὐθάδη 46. 

προφανεροῦν 10. 24. 

προφητεύει} ἐπί tuy. 8. 

προφητοκτόνοι 201. . 

ἀπὸ πρωΐθεν 84. 

πρωτότοκος τοῦ σατανᾶ 385. 

πτεροφυεῖν 12. 

συναναστήσας ἡμᾶς τοῦ τῆς ἁμαρτίας 
πτώματος 334. 

πύλη δικαιοσύνης ἀγεφγυῖα εἲς ζωὴν 
94. 

τὸ. πῦρ τὸ ἄσβεστον 194. φνλάσσε- 
σθαι τὰ ἐγκλήματα ὡς πῦρ 154. 

πωλεῖν τὸν Ιησοῦν 250. 


423 


660 


ϱ. 
ἐραπίσθη (εί ἔρραπ.) 236. not. 16. 
᾿ῥαχίη ῥ2αλ ηλ, ῥαχίλ) 14. not. 25. 
"ῥαψωὸ ὃς ὃ 
ῥεμβὸς 310. ῥεμβοὶ 282. 
ῥιψοκινδύνως 60. 


o. 


σάββατον μέγα 396. 

σαββατίζειν 146. 248. 

10 ἅγιον αὐτοῦ σαρχίον 402. 

σαρχοφόρος 190. 294. 

ὁ σατανᾶς 250. ἄρχων γαιροῦ τῆς 
&vouíac 38. 

ἐὰν σιωπήσητε ἀπ᾿ ἐμοῦ 100. 

ly τῷ αὐτῷ ἐσμὲν σκάµµατι δ8. 

σχεῦος ἐκλογῆς. 332. σχεῦος τοῦ πγεύ- 
µατος 26. τὸ καλὸν σκεῦος 44. 

τὸ σκῆπτρον τῆς μεγαλωσύνης τοῦ 
Φεοῦ ὁ κύριος ἡμῶν «Χριστὸς Ty- 
σοὺς 62. 

ἐσκοτωμένη διάνοια 82. 

σχυδρωπόν τι πάσχειν 950. 

σμικρύνω 294. 

σπαταλᾶν 23, 810. 

σπογνδισθῆναι Jed: 100. 

ἔχειν ἔν στέρνοις 910, 

στῆλαι xol τάφοι νεκρῶν 118. 

στασιάζειν 88. 92. 94. 96. 100. στα- 
σιάδ. πρός τινα 50. 

στάσις. καὶ σχίσμα 48. 

οὐ τὰ ἑστῶτα στηρέξειν ἀλλὰ τὰ πεί- 
ztroyra 108. 

στοιχεῖν τῷ κατὰ τὸ εὐαγγέλιον λόγῳ 
406. 

στραγγαλωδῆναι 230. 

στυγητοὺ τῷ δεῷ 80. 

ὁ τοῦ Χριστοῦ στρατιώτης 208. 

στωμυλία λόγων 912. 

τὸ συγγενικὸν ἔργον 920. 

συγγνωμονεῖν 196. συγγνωμογεῖτέ 
μοι 944. συγγνώµην pou ἔχετε 944. 

συγκοπιᾶτε ἀλλήλοις 202. 

συγκοινωνὸς 404. 

εἴ τινά μου P µης λαμβάνετε ovu- 
βουλίαν 4 

συγχέων n» eóraéíey. 296. 

συμμύσται Παύλου 130. 332. 

TOU σύμπαντος 2όσμὸυ 66. ὁ σύμ- 
πας τῶν προφητῶν χόρος 250. 

συμπαρεκτείνω 222. 

συμπλοκαὶ ἄναγνοι '16. 

ἑαυτὸν σύμφυτον Φέσθαι τῷ τοῦ 
Φανάτου αὐτοῦ (i. e. Chr.) ὅμοι- 
ώματι 352. 

συνάγων μαχομένους 42. 

συναντᾶν 214. 

-ουνδιδασκαλῖται 122. 

συνθραμεῖν elc ἑνότητα τοῦ Χριστοῦ 
καὶ συγεδρείαν τοῦ ἐπισκόπου 286. 








INDEX GRAECITATIS. 


συγεδρευτὴξ 232. 

τὰς συνελεύδεις ποιεῖσθαι 68. 
συγεπελθεῖν 996. — 
συγεπιμαρτυρεῖν 10. 
συνευριδµέδειν 114. 
συνηριθµηµένοι τῷ εὐαγγελίῳ 118. 
συνιὼν 30. συνίωμεν 24. etc. 
συνομολογεῖν 354. 

τὸ σύντονον τῇς ἀληθείας 200. 
συντρέχειν τῇ γνώµη 122. 322. 
συντυχία 214. 

ir ἆραι τῆς ἀναστάσεως 186. 


συστάσεις ἀρχοντικαὶ 156. 

τὸ σύστημα τῶν Χριστιανῶν 208. 
σχέζοντι ἀκολουδεῖν 116. 

σωματεῖον 194. σωμάτιον 298. 

τὸ σωτήριον ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς 82. 


T. 


ταπεινοφρονεῖν 60. 62. 94. 

τέκνα εὐφροσύγης 12. τὰ τέκνα τῆς 
ἀπωλείας 248. 

τέθηκα 32. not. 17. 

τέλειος κατὰ πίστιν 100, 

τελειότης ἀνυπέρβλητος 100. 

τελδιωθῆναι (de morte) 230. 

ὡς Qv τις 122. 

Ἰησοῦς Χριστὸς τὸ ἀδιάχριτον ἡμῶν 
Sv 122. 

τὸ τέρµα τῆς δύσεως 52. 

τοκετὸς (lucrum) 170. 

ἔχειν τόπον 116. 

τοποθεσίαι ἀγγελικαὶ 150. 

πάλιν ἔσωμαι τρέχων 340. οὖκ εἲς 
κεγὸν ἔδραμον 300. 376. 387. 

τριώγυµος. 206. 

τύπον τοῦ Ἰησοῦ eife. 28. ποιεῖν 
τύπον σταυροῦ 28. 

θεοῦ τυχεῖν 928. βλάβην οὗ τὴν τυ- 
χοῦσαν 60. 

ἀποδέμενοι τύφος 00. 
ὁ τύπος, τοῦ ᾿Τησοῦ 14. 16. 28. ποι- 
εἴν τύπον σταυροῦ 28. 


υ. 


ὑγίεια 08. 

ὕθλος καὶ γέλως 3306. 

ὑπαντᾶν 919. 

ὑπεισιέναι 208. 

Kc ud 994. τοῦ ζῆν ὑπεξελθ εἴν 
1 

ὁ ὑπὲρ καιρὸν 200. ἔλαμψεν ὑπὲρ 
πάντας 106, ἀγαπήσεις ὑπὲρ τὴν 
ψυχὴν 40. ϐ8. ὑπὲρ ἁμαρτιῶν 
προσφέρειν 14. ἵνα ὑπὲρ (var. περὶ) 
αὐτῶν ἀγενέγκῃ 28. nol. 22. ὑπὲρ 
Φεοῦ ἀποθγνήσκω 100. 338. ὑπὲρ 
τῆς πίστεως ἀναιρεῖσθαι 374. ὑπὲρ 
οἱ περὶ fluct. 40. 


INDEX GRAECITATIS. 


ὑπεράγαν ὠφέλιμος 102. 

ὑπερασπισμὸς 102. 

ὑπεραγάλλεσθαι 118. 282. 

ὑπερηγάπησεν 8. —— 

ὑπερδοξάξω 186. 302, 

ὑπερεκπερισσῶς 08. 

ὑπερεπαιγεῖν 126. 324. 

ὑπέρμαχος καὶ ὑπερασπιστής 92. 

ἀλαξὼν καὶ ὑπερόπτης 314. 

ἡ ἅμωμος καὶ ὑπερτάτη ὄψις v. 9. 82. 

υπερφρογοῦσι σαρκὸς 219. 

οὗ ὑπηρέται τοῦ σατανᾶ 3106. 

ὑπογραμμὸς 78. ὑπογραμμὸν τιθέ- 
ναι 386. ὑπομονῆς γενόμενος ὑπο- 
γραμμὸς 92, ὁ ὑπογραμμὸς ὁ δε- 
ῥομέγνος ἡμῖν 64. . 

τὸ ὑποδεὲς θιὰ τῆς ὑπακοῆς 60. 

ὑποδιάκογοι 310. 

ὑποκορίζεσθαι 316. 

κατὰ µηδεµίαν ὑπόχρισιν 142. 

ὑπομονητικὸς 392. 

ὕπουλος 928. 

ὑποπιέζειν 968. 

ὑποπίπτειν ὑπὸ τὴν διάγοιαν 80. 

ἓν ὑποκρίσει 381. μεθ’ ὑποκρίσεως 60. 

ὑποπτεύειν 180. 

ὑποσαίνω καὶ καταψῶ 2350. 

τὸν ὕσσωπον 106. 

ὑστερηθῆναι 22. 

ὁ ὕψιστος 92. bis 

ὕψος δυνάμεως 42. ἀναφέρεσθαι clc 
τὰ ὕψη 128. 


φαυλέδειν 314. 

πειραγέρωκαν 14. not. 6. . 

τὸ βάπτισμα τὸ φέρον εἲς ἄφεσιν 
ἁμαρτιών 24. 

iy ὑποκρίσει φέρειν τὸ ὄνομα τοῦ 
κυρίου 384. 

εἲς ζωὴν φθάσαι 344. 

φθόνον ἔχειν ὑπό τινος 90. 

φφθορεὺς τῆς ἰδίας σαρκὸς 284. Φ9ο- 
ρεῖς παίδων 369. φθορεῖς τοῦ λό- 
yov τῆς ἀληδείας 214. 

τὸ φιλοδέσποτον 392. 

φιλόθεος 360. 

πῦρ φιλόῦλον 110. 362. 

φιλόχριστος 216. 248. 252. 


-qógoc: $evarqqógoc 160. 9&0ono 


goc et -όροι 118. 128. 350. ναο- 
φόροι 128. 328. vexogoqógog 190. 
294. πνευµατοφόρος 314. σαρκο- 
χοιστοφόρος et 


φόρος 190. 294. 

Ξφόροι 128. 212. 244. 
ày καρδίᾳ φορεῖν 210, 
φοῖνιξ ὄρνεον '12. 
μικρὰ φρονεῖν 106. 
φρουροφυλακὴ 368. 


661 


φυγεῖν ἀπὸ Τ4. 

ἓν τοῖς φυλάχοις 311. 

τὸ τῶν Χριστιανῶν φῦλοι 306. 
φυλλοῤῥοεϊ 70. 

φυτεία πατρὺς 100. 170. 
φυσέωσις 202, 
φωταγωγοὶ ἄγγελοι 38. 
φωτίζει» φῶς γνώσεως 312. 


χ. 

χαίρειν ἑῶμεν 302. 

χαλιναγωγεῖν ἑαυτὸν uo παντός 
κακοῦ 983. 

χαρακτὴρ ἀποστολιχὸς 152. 228. 

χάριτας παρέχειν 392. χάριτας κατα- 
Φέσύαι 368. ! . ι 

χαρμοναὶ 281. ᾿ 

elg πίστιν χειραγωγῆσαι 354. 

ἐν χερσὶν ὃ αἰὼν 110. πρὸς μὲν τὸ 
λαβεῖν ἐκτείνων τὰς χεῖρας, πρὸς 
δὲ τὸ δοῦναι συσπῶν 42. 

χειροῦετεῖν 310. 

χερουβέὶμ καὶ σεραφεὶμ 290. ᾿ 

χλευάζειν 994. χλευάζειν’ καὶ µυκτη- 
ρέζειν 84. 

of χρηµατολαίλαπες 250. 

χρησμοδοτηθῆναι 100. | 

χρηστοµάθεια (var. χριστομ.) 286. — 

Χριστὺς Φεὸς 194. οἱ alibi. Ἀριστὸς 
Ἰησοῦς 392. et passim. 

χριστέµποροι 230 ἳ 

χθιστιανὸς οἱ -νοὺ 130. 132. 142. 160. 
204. 80. 312. 354. χριστιανὴ τρο- 

χῴστιανιαμὸς 148. 106. 178. 

χριστοκτόνος 214. 914. 

χριστόληπτοι (var. χρηστολ. et -λημ- 
πτοι) 312. not. 2. | 

χοιστομάχοι 290. 

χριστοφόνοι 281. 


, 


χριστοιρόρος ei - φόροι 128. 912. 214. 
300 


χριστώνυµος 338. 


M. 
ψευδαπόστολοι 282. 
ψευδιερεῖς 244. 
ψευδοδιδασααλίαι 385. 
ψευδοδοξία 334. 
ψευδοϊουδαῖοι 236. 282. 
ψευδολογία 316. . 
ψευδόλογος κἠρυξ 218. 
ψευδώγυμος 284. 
ψιλὸς ἄνθρωπος 232. 259. 268. 314. 

μηδὲ ψιλοῦ ἀξιοῦν 352. | 

ψιλότης (opp. δόξα) 330. 


ω. 








ὠμογέρων 220. 





INDEX LOCORUM SCRIPTURAE 


Genes, 1, 


l, 


μα 
-€ M - ο - ωὧ 


- 


€ ω 


JO το σα ο Us σοι τοι» Co Q9 MO obo 


Vet. Test. 


65. 


. | Levit, 20, 


. | Psalm, 1, 1 


LI 


24. 
- 98, 99. 
19, 
96. 97. 


1 Reg. 18, 8sqq. 


.|1 Paral, 17, 16. 
. | 2 Paral, 20, 7. 


- 8l, 14, 
Judith, 8, 4, 6, 
- 8,19. 
- 8,30. 
Esther 7 et 8. 
Tob, 


- L 
- 2, 





- 2, 


SACRAE. 


pag. 
11, 

14, 

210. 

418. 

253 et 331, 
64 οἱ 89. 
50, 

98 οἱ 245, 
51. 

89. 

15. 

10. 

29, 

90 et 251. 
219. 


34. 

265 et 307, 
218, 

213, 


Psalm, 3, 


INDEX LOCORUM SCRIPTURAE SACRAE, 


4, 


190, 8. 
138, 71—10. 


pag. 
13. 
389. 
817. 
381. 
62, 
93. 
19, 
14. 
64. 
9 et 10. 
1. 
9. 
13. 
100. 
13. 
63. 
10. 
97. 
10. 
19. 
61. 
13. 
289. 
99. 
81. 
65, 
4 οἱ 99. 
441. 
62. 
23. 
315. 
255. 
14. 
99. 
62. 
239. 
2383. 
65. 
$35, 
273. 
55. 
83. 
69. 
815. 
3l οἱ 83, 
107, 


148 οἱ 251. 
15. 








Ps31m.138, 15. 
- 189, 2L. 
- 140, 5. 
Prov, 1, 6. 
- dld,1i 


Co "- B2 t2 

«4 ND o— ο 

. . . | 
ιο 
ge 


-- 
μ.ς 
-1 


! 
Qo O0 Qo -3 99 09 t2 — 
t5 2 05 
t5 
un 
μα 
Ni 


ho 
-ᾱ 
: 

c» 
e 


Ecclesiastes. L, 10. 
- 2, 95. 


- 19, 4, 
Sapient, 2, 12. 


- 1i, 32. 
12, 12 


Eccli. 4, 3l. (36). 


- 98, 8. 
Isai. 
Isai. 


2.4 1 0d» I! 
t2 
2» 
t5 
ο. 


| 
. cC 
S» 
--- 
Ead 


663 


pag. 

85. 

219. 

108. 

11. 

4. 

108. 

61. 

108. 

46 et 124. 

49. 

225. 

260. 

259. 

267 et 291. 
215. 

3821. 

317. 

288. 

150 et 253. 


61. 109 et 480. 
19. 


£ 


1 
πα σα ὃς. 


- 9 


w 


L 
fo «o OB τα 


- 


12. 13. 


INDEX LOCORUM SCRIPTURAE SACRAE. 


159, 235 et 


79 et 


40. 60 et 


290 et 


22. 19, 


5 


22, 28. 


28. 24. 
25. 26. 


pag. 
26 
26. 


Daniel 


. | Jonas 


«| Soph, 
.|Àggae. 2, 


. Jerem.23, 


- 25. 


. | Ezech. 11, 


47, 
2, 
- 8, 


l 
-- κ. 


Osee 


6, 
2, 
7, 
7, 
7, 
9, 
9, 
ὃ, 
3, 
2, 
9. 
Habac. 2, 
2, 
3, 


Zachar, 8, 
- 8 


- 19 


. | Malach. 9, 








20, 


Κου, Test. 


. 28. 


55 et 289. 


220 et 243. 


237 et 293. 


307 et 337. 


488. 
186 et 291. 
27]. 
211. 
218. 
273. 
213. 
379. 
331. 
331. 
335. 
129. 
484. 
448. 
42. 
389. 
279. 
279. 


INDEX LOCORUM SCRIPTURAE SACRAE. 665 





pag. | pag. 
Mauh. 6, 10. 396. Matth.21, 48—45, 3l. 
- 6, 12. 14 879 et 384. - 395, 6. 433. 
- 6, 12—15. 60. - 23, ll. 95. 
- 6,18. 385.| - 38, 31sqq. 9. 
- 6, 14. 935.| - 23,35. 333. 
- 6,24. 111. - 94, 82. Τι. 
- 6,95 441.| - 24, 35. 74. 
- 4,1. 379. - 24, 46. 125. 
- 15,1.2. 60.1 - 25, 5sqq. 7. 
- 4,29. 319. - 26, 24. 93 et 441. 
- 17,1L 466.| - 26, 8l. 9. 
- 7,18. 14 97.| - 26, 89. 401. 
- ^7, 18. 271. - 26, 41. . 885. 
- 7,19. 488. - 26, 55. - 395. 
- 17,9L 109.| - 27,8. 19. 267. 
- 1,23. 109.| - 27,48. 14. 
C δ 17. 303. - 247, 52. 148 et 235. 
- 9,13. 8 et 108.| - 28, 19. 265 et 287, 
- 9,99. 430. | Marc, 5, 34 430. 
- 10, 10. 443] - 17.4 |. 95. 
- 10, 16. 110. 200 et 303.| - 7, 6. 61. 
- 10, 23 394. - 8,9l. 172. 
- 10, 28. 110 et 482. - 9,42. 98. 
- 10,32 109.] - 10, 11. 448. 
10, 33. 188 et 417. - 10,38. 401. 
- 10,41 299. - 10,52 430 
- 1,5 269.| - 11,95 235 
- ll,27 128. - 12, 29 307. 
- 12, 83. 195 et 3833. - 12, 89. . 488, 
- 19, 40 287.| - 14,2L 441. 
- 12, 50 14.| - 1427 9, 
- 13,8. 12. - 14, 38 385. 
| - 18, 22, 553. - 18, 28 14. 
ο - 18, 43 996. | Luc. 1, 5sq. 9277 
- 15,8. 61 et 481.| - — 2, 36sq. 283. 
- 15, 183. 161. 176 et 239.| - 3, 23. 2387 
- 16, 18. 271.] - 5,89. 108. 
- 16, 93. δι! - 6,90. 879. 
- 16, 94. 17.| - 6,80. 49. 
- 16, 26. 170. 111. 345 et 361. | - 6, 36. 879 
- 18, 8. 4. 564.| — — 6, 86--38 60. 
-: 18, 6. 93.| - 6,97. 235 et 379. 
- 18, 1. 100.| - — 6,88. 319. 
— 18, 90. 395. - 6, 46. 245, 
- 19, 4sq. 31L.| - — 7,50. 430. 
- 19, 9. 448.] - 8,5. 72. 
- 19, 19. 190 et 295.| - — 8, 50, 269, 
- 19, 17. 457. - 8, 48. 480. 
- 19, 21—24. 499.| - 9, 95. 845, 
- 19, 23. 24. 553.| - 10,8. 110, 
- 20, 490.| - 10,16. 325, 
- 90, 16. πι - 10, 18. 918. 
- 90, 99, 401.; - 10, 27. 295 et 858. 
- 90, 98. 382.| - 118 495, 
- 21, 99. 466.| - 11,26. 456, 
- 29, Il. 411 et 543,| - 11, 43. . 433, 
- 22, 14, 7.| - 12, 4. 5. 110, 
.-. 22, 87. Us 109.| - 12,5. 489. 
- 22, 40. : 95.1. - 19, 9. - 188. 








Tor og od 


INDEX LOCORUM SCRIPTURAE SACRAE. 


pag. 

19, 99. 441. 
13, 27. 109, 
16, 10—12 112. 
16, 13. 111. 
16, 15 253. 
17, 2 93. 
17, 10. 253. 
17, 19 430. 
18, 28 253. 
20. . 497, 
20, 46 433. 
22, 32 297. 
23, 84. 331 
24, 36—40 188. 
24, 39. 292. 
94, 44 190. 
1, 1 sqq. 909 et 541. 

. 1, I, 8. 14. 18. 260. 
1, 3. 259. 
1, 9 $8qq. 260. 
1, 14.13.235.267.269.291,30901327. 
1, 18. 265. 
2, 9. 269. 
2, 18. 291. 
ὃν 8. 180. 
9, 14. 29 et 99]. 
3, 16. 96. 
3, 36. 160 et 395. 
5, 99. 97. 106. 
5, 930. 941. 
5, 35. 209. 
5, 40. 160. 
5, 46. 249. 
6, 9 sq. 269. 
6, 32. 45. 51. 171. 
6, 38. 259. 
6, 57. 215. 
1, 88. 171. 
8, 29. 323. 
8, 44. 283. 
8, 46. 935. 
8, 56. 58 249. 
10, 7. 9 182 οἱ 541. 
10, 9. 542. 
10, 11. 947. 
10, 11. 9 287. 
10, 16. 148. 
11, 25 sq 239. 
11, 26. 288. 
11, 42, 239. 
12, 7. 134. 
12, 32. 291. 
12, 36. 176. 
13, 34. 295. 
14, 6. 160. 287. 329 et 542. 
14, 9. 123. 
14, 24. 329. 
15, 5. 1929 et 192. 
15, 13. 41. 





93. 295 et 308. 


90, 
106 οἱ 978. 
955. 

176. 

6 ei 48. 
396. 

900, 

987. 

480. 

957. 

218. 


148 et 


INDEX LOCORUM SCRIPTURAE SACRAE. 


pag. 

: 4, 21. 2 οἱ 88. 
5, 1, 430. 
6, 10. 287. 
: 8, 11. 378. 
8, 17. 188. 
8, 18. 224. 
8, 29. 30. 4l 
8, 32. 235 
9, 5. TT 
97 10—12. 3l. 
9, 25. 107 
9, 38. 10. 
10, 10. 38 εἰ 335. 
11, 33. 86. 
11, 36. 69 
12, 17. 383 
18, 1. 7. 399. 
18, 14. 262 et 543. 
14, 10. 12. 384 
15, 14. 150 
15, 19. 256 
16, 4. 100 
16, 25—27. 405. 
1, 7. 184. 
1, 10. 122. 23161323. 
1, 18. 134. 
l, 18. 23. 20. 337. 
1, 20. 134. 
1, 31. 60. 23] et 317. 
2, 5. 119. 
2, 8. 289 οἱ 269. 
2, 9. .115 et 298. 
3, 1. 2. 156. 
3, 8. T. 
3, 18 sqq. 94. 
3, 16. 119 et 180. 
3, 16. 11. 6. 
4, 4. 169. 
4, 5. 16, 
4, 9. 357. 
4, 12. 42. 
4, 12. 13 10. 
4, 18. 126, 
4, 20. 335. 
$, 7. 148 el 251. 
6, 2. 388. 
6, 7. 130. 
6, 9. 10. 194. 221. 335e1383. 
6, 9 sqq. 261. 
6, 14. 378. 
6, 14. 15 202. 
6, 15. 161. 
6, 19. 118 et 180. 
7, l1. 448. 
7, 22. 168 et 343. 
8, 4. 6. 309. 
:8, 6. 258. 264 et 265. 
9, 24. $2 et 166. 
10, 4. , δ41, 





1 Cor, 10, 


285 el 


667 


pag. 
243. 
202. 

95. 
328. 
911. 
265. 
265. 
389. 
315. 

96. 
156. 

86. 
172. 
113. 
261. 

72. 

84. 
258. 
169. 
160. 


961. 


167. 945 ei 
12 et 
335. 


60 et 


965 et 
175. 271 et 
96 et 


255. 
309. 
318. 
360. 
249. 
570, 
210. 
468. 
385. 
194. 
383. 
54. 
817. 
16. 
335. 
53. 
39. 
180. 
318. 
389. 
315. 
190. 
887. 
206. 
7, 
51. 
847. 
48. 
255. 
251. 


, 20. 
Philip. , 5. 
1, 5 sqq. 
- 1, 21. 
27. 
- 2, 3. 
- 9, 11, 
12, 
- 2, 16 
- 9, 17. 
- 2, 30. 


Coloss, 1, 1δ. 


- ]»15 sqq 


- 116 


pag. 
101. 


113 et : 


. 988 et 997. 


150 et 265. 
93 et 


41. 263 et 


291. 299 et 587. 
258. 
30. 





INDEX LOCORUM SCRIPTURAE SACRAE. 


Coloss. 1, 18. 
- 1,93. 
- 125. 
- 8, 4. 
- 8,14. 
- 48 
—- 4, l5. 
-. 4, 18. 

1 Thess, 1, 5. 
- 9,15 
- 4,4. 

4, 5. 

- 5, 5. 

-o 5,17. 


--- ο 
3 
gS'grg 
Un 
-— Uv 
90 09 cx σοι 
μμ” — 
Sob 


e E EE 


sq. 


wo o 


1 
€» Q2» to ΙΟ” 


m 


9 


» 


mo 


1 
SAGA Re Re e go 


e - 
vo; 


! 
Quo ο Qx Ot 
LR v ua 


P 


tà o 00 LA £9 r3 r3 02 ο Q0 n2 n ni e (0 DUOO UC ον ϱ ον $8 


I 
—-"oowooo 
did 


- 


! 
tO oe µ- M 
Wa ma m ο 
ϱο ον 


136. 146 et 


pag. 
12. 

198. 

136. 

199. 

95. 

162. 

319. 
310. 

88. 

* 239. 
45. 
279. 
176. 
381. 
85. 
378. 
. 249. 
389. 
200. 
249. 
132. 
389. 
55. 
219. 
258 el 283. 
309, 


248. 264 et 327. 


91. 


94 el 


120. 

199 et 321. 
299 et 319. 
315. 

381. 

6 et 49. 
331. 

219. 

251, 

176. 

88. 

106, 

166 et 310. 
74. 

89. 


INDEX LOCORUM SCRIPTURAE SACRAE. 669 





P pag. ο 7o pag. 
Tit. 1, 10. 6, | 1 Petr. 1, 19. 55. 
- 1144 146. - 1, 2l. 318. 
- 9,5. 235. - 8 1. 60. 
- 8, 14. 104.] -- 2,6. | 10. 
2 8,L 49 et 399. 2 9 Ἰ. 8. . 10. 
Philem. 8. 9. 193. - 2,9. 83. 981 et 399. 
Hebr, 1, 1. 2. 541. - 2,11. 383. 
- 1 9, 30 et 987. - 2,12. ι 388. 
- MÀ 546. - 9,17. 49 ei 388. 
- 1,8. 4. 83. - 9,99. 886. 
- 5. 88. - 9, 98. 831. 
- 7. . 88. - 8, 94. . 886. 
- 1, 8. 62. - 8,9. 318. 
- 1,18 83. 237 et 959.| -- 8,18. 404. 
- 9,MW. 105. - 8,90. 55. 
- 8,1. 10. 105. - A,T. 331 ét 385. 
- 9, 2—5 64. - 48 96 
- 98,2. 5. 869. - 4, 16. 386 
- 85 83. - 52. 310. 
- 4,18 70. — 5,5. 48. 76. 85. 124 et 3925. 
- 4,15 105. - 6, 6. 817. 
- 6,18. 14. - 5,7. 439. 
- 8,1 69. - 5,8 8. 
- 8,12. 49. | 2 Petr. 2, 5 55 et 57. 
- 8,58 259 - 2,6. 58. 
- 10, 12 sq. 237 - 9,6. T. 58. 
- 10, 35. 6 - 9,15 499. 
- 10, 28. 541 - 9, 90. 441. 
- 10, 37. 71. - 8,3.4 OM. 
- 11 5. 51. - 8,5. 418. 
- 11, 7. 57. - 8,8 35. 
- aW. 57. - 8,9. 9289. 
- 131. 59. - 89, 15. 380. 
- 11, 37. 64. 1 Ioh, 1, 1. 186. 
- 12, l. 67. - 1 4. 9. 
- 19, 6 103. - 9, 92. 186 
- 18, 93. 325. - 8,9. 81 οἱ 194, 
- 18, 5. 48. - 8,94. 451. 
- 18, 11. 17. - 4,9. 186. 
- 18, 14. 483. - 4,8 385. 
- 13, 17 229 - 49. 986. 
Iacob. 1, 6. 8. 318. - 4, 9. 10. 96. 
- 1, 8. 41. 58. 71 et 411. | 8 Ioh. 4. 1. 
- ]l, 16. 114. | Iudae 3. 385. 
- 9,1. 518. | Apocal.1, 6 69. 
- 2, 20. 96 132. 2o]. 293. 
- 9,21. 16. - n9 257. 
- 89, 98. 57 el 901, - 1, 11 419. 
- 4,1 93. - 9, 17. ' 544. 
- 4,5. 317. - 8,12 . 544. 
- 46806 - 76. 194 οἱ 985. - 1, 7. 498. 
- 4,7. 6 et 481. - 19, 8. 488. 
- 4,12 | 556. - 18, 1 Sqq. 438 
- 5,4. 433. 14.. 544 
- b, 90. 96. - 1585q. | . . 488. 
1 Petr. 1, 7. 441. - 90, 15. 413. 
- 8 2 371. - 21,2 439. 

- 1; 1δ. 978. - 91,5 .12. 

- LI T. - 22, 12 19. 








ADDENDA ET CORRIGENDA. 


Pag. 2, 11. scr. Domini: — 4, 17. ser. Tune — 8, not. 20) Quoinodo possent 
— 9, not. 2) Isai. 50, 8. 9. — 10, 6. loy 0: — 11, not. 30) Prov. 1, 6. — 12, 
18. &yeS4jy9 — 14, not. 11) adv. Iud. c. 14. — 18, 8. su. ἔ. π.κ. ῥ., Ey aic!i 
Tu 6i c 19— 21, not. lin, 1. Abrahami — 24, not. 36) etiam 0 pr. man. — 20. xefyoc t? —. 
— 32, not. 16) lege: participium, Hefelii — 35, not. 12) Barn. p. 109. — 38, 
4. lege polius πλήρης — 40, not. 3) respicet — mot. 4) Colomesius (1694) — 
48, 17. συγειδήσεως» — 52,4. τὀπονῦ — 53, not. 5) post verba: vindic, Petrin. 
pag. 54. adde: H. ed. IV. — 55, 5. venerandam et 17. sancto — 55, not. 3) 
Ezech. 33, 12. — 60, 31. ἐγκατάλειμμαῦ — 56, notulam 3) reponas in pag. seq. 
— 72, 3. &magyün|v]! — Cap. XXV. not. 1) Ovid. Met. 15, 392 sqq. — 32. 
[4]éye& — 14, 8. Ei$ — 92, 20. ἐπαφρόδιτοιὸ — 93, not. 6) Marc. 9, 42. 
— 105, not. 1) a S. Paulo — 112, not. 3) reiicias in pag. 111. — 118, not. 1) . 
(Mediceo) — not. 3) humilitati (infra c. 3. Ep. ad Magn. c. 11. 12. et 13) facile 
aliquis erediderit illius, qui pluries (infra c. 8. et alibi) semet ipsum adeo περί- 
Ψημα esse affirmet — 120, not. 11) Clementis Rom, — 122, 10. post ὑμῖν dele 
numerum — 125, 16. ecclesia Iesu Chrísto — not. 4) Matth. 24,45. — 126, 10. 
ἔρις ἐνείρισται — 121, 26. vita, et ex — 191, 20. *XI — not. 2) οὐχ ὡςπα- 
ροδεύοντα — 195, 16. aboletur — 138, notula 2) ad Cap. XX. apposita pertinet 
ad vocem προσδηλώσω 196, 21. — 146, in notis scr. 8) pro 7) altero — 147, 
17. nulli bono sunt — 153, not. 8) loquendi genere. Voss. — 154, in notis scr. 
.2) Dedi — 157, 17. nec attendendi — 174, mot. 1) Dei cultus — 175, not. 
11) pot. episc. tempore commodo — 175, 20. scr. firmavit pro firmant — 176, 
Cap. HII. not. 3) Contra quem — 181, 8. voluerunt — 12.schismatis — 192, Cap. 
VII, not. 5) l'aequetarsi — 196, not. 6) textui superadd. — 199, not. 11) Custo- 
disi — not. 16) cum Antiocho — 204, not. 5) dele vocc. ,,hoc modo* — 208, not. 
4) Vox ἐπιμελῶς — 209, not. 2) den. est Dacicus — 216, not. 4) I. e. ut τὰ --- 
219, 14. te volo — 221, 25. δὲδ, ὁ — 225, 12. εἶχον πίσιν — 16, ipse tibi 
— 228, sub textu scr.: Àd Trallianos Epistola in Codd. F 0 V — 232, Cap. VII. 
not. 7T) ἀπόθεσθε OV — 233, 7. Deum* — 8. putant* — 10. ipsumque? — 11. 
opera? — 242, in notis: 8) 2y om. Voss. — 244, in not. 1) Cap.IV. 1) — 247, 
14. non ex natura, sed ex sua sententia factus — 90, a meipso — 248, 20. δυ- 
νησόμεθαῦ — 250, 11. o9 — 252, 28. ἀξιοπλόκουϊ — 255, not, 14) γίνεσδε 
ὅτι θίκαιος B 0 V Voss,— ib, not. 5) ad vers. lat. muta in 6) — 258, V, 6. 
"Ore ὑποτωῇ -- 261, ad text. gr. not. 4) lta B FO V, in quibus des. οὔτε 
(πόργοι, om. οὔτε ἀρσεγοκοῖται C D Voss, — 265, 2. ASCENSURUM: — 267, 
12. crucifixerunt? — 210, 23. &yvoíac9 --ᾱ- 25. óy9 — 273. Cap. ΧΙ. not. 10) in 
terram add, Reg. — Cap. XII. not, 1) est om. Pal. Reg., in quo des. subsequens 
qui — 278, 15. Quccsfiéoi9 — 16. Fgri9 — 281, commuta locum notularum 26) 
ει 27) — 2806, 8. εὐαγγέλιονθ ---- In notis: Cap. VII. not. 1) ἀφιεῖ 0 V — 291, 
1. TROIA! — 294. Cap. V. not. 3) insere post OV ,,uerevoroovoi* Β — 295, 


9. lesum* — 91. qui* et lesu — 296, 2. ῥύσεται ἡμᾶς — 14. ἐπίσκοπος, 
ἐκεῖ τὸ πλῆδος — Cap. IX. not. 1) in fine F p. Y — 297, 1. qui* — 2. qui$ 
— 3. est — "1. colloquium? — 8. evangelizantibus$ — 299, not. 17) Ita cum 


pro [ta C — Cap. X. not. 5) Pal. pro al. — 302, 23. e?r5c9, cui voci addas 
notulam 8) αἰτεῖ 0 V, mutesque notulam 8) in 9) — 305, 23. oztatouet — 
27. διὰ παντὸς ἓν Θεῷ — 306, Cap.I. not.3) exF OY —308, Cap. Vl. not, 1). 
VO p. OV. — 310, Cap. ΧΙ. not, 3) VO p. 0 V — 311. Cap. IX. not, 5) Pa- 
venies vero — 314, not, 8) FO V Voss, — Cap. Il. not. 2) ψίλον om.V — 915, 
Cap, I. not, 5) et des. in Pal, — 321, 9. quae est Ephesiae — 3206, 20. 
ὑπάρχῃ" — 928, 22. celui ἡ ódóc — 330, 20. σωφρονήσατεῖῦ — 334, 6. ὁ 
vióg τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος — 999, 1. Paracleto* — 2. impraevaricabili? , . 

qui$ — 4. nobis? — 340, not. 3) BVO p. BOV — 5) ἐστὶν OV — 241, not. 
14) et mihi difficile — 343, Cap. IV. not. 2) in Reg. p. in Pal. — 944, Cap. VI. 
not. 5) Vocc. τὴν dà φυχὴν αὐτοῦ etc. — 7) BVO p. BOV — 350,not. 3) καὶ 
ante τῷ Φεοφόρῳ — 351, 27. sic quoque vero Deos -— 353, 33. vocari — 362, 
Cap. XVIII. not, 1) E p. B. — 363, 38, illis quoque — 369, 22. der. xot ταῖς. 
xal? — 910, 94, ὑμεῖς of προσχ. — 311, 32. ἀμιξία τῶν ἐθνῶν — 9314, 38. 
dele µαχαρίου ante μάρτυρος — 911, Cap. L. versionis vet, scr, not. 5) connezi 
Ρα]. Reg. — 381, noi, 9) σκοπεῖται exhibet — 382, Cap. V. not, 9) 1 Tim. 3, 
8. — 383, not. 2) 2 Cor. 8, 21. —391, 16. catholicae ecclesiae paroeciis — 904, 
not, 2) didóyreg ἑαυτοῖς Vind, — 395, 27. quod idem munus — 404, 19. δω- 
θέκατος! — 405, 2, est p. εἰ — 408. in notis apponas signum numeri 1) ante 


» Titulus iste^ — 409, 3, in urbe Roma — 412. Cap. II. not. 10) Ex Codice 
Carmelit,—413, 26. quae aec. p. quam acc. — 414. not. 9) Virgilii et Terentii— 
416, not, 18) propius p. proprius — 421, 24, permisit mihi. . . annuit mihi — 
423, not. 14) in fine 31. p. 32, — not, 18) in fine ed, Lond. 1637. — 425, 
Cap. lV. not, 5) et ipsi sancti — 429, 5. aliquanto — 437, Cap. XII. not. 2) 
surrezerit p. surrezit — 442, 5. (A) Cum orassem — not. 2) Matt, 10, 10, — 
451. not. 17) unam paenitentie indulgentiam habet — 456,6. hoc vas — 451,25. 
Ecce tradidi — 460, πο, 16) inquissimus (sic) — 462, Mand, VIII. not. 8) Audi 
inquit — 465, 95. scr. nec unquam, — 468, not. 8) Hom. 2, 15. et 3, 22sq. — 
410, 24, vexatur*- — 480, 10. et?; in ipsa notula 11 Cor. 3, 14. — 17. poten- 
liae!0 — 34, ab eis — 482, 16; LIBER! — 485; Sim. II not. 6) Orig. hom. X, 
1. in losuam — 488, 32; et haec! — 489, Sim. V. not. 2) noctuque iacet in 
scapha — 490, 17. successoribus? — 494, 7. deprecatus! — 495, Cap. IV. not. 
2) iellectu Pal. -— 496, 20, acceperat, Vides — 509, not, 16) instare valenti- 
bus id sustinere —— 18. debere*:— 510, 20. enim? — 514, 18. ut admissorum 
suorum agant — 516, 19. habuerant;! — 517, not. 4) viridem Pal. — 519, 9. 
qui (numero? deleto) — 10. qui? — 520, 23. mandatis? — 521, 21. turre? — 
523, 19. haec poenitentia citata — 30. compressos?— 32. compressi (sine num.?) 
-— 827, 9.: omne? genus — 532, 3. post ,viginti quinque", inserendum : deinde 
triginta quinque, — 535, 2. erant (absque num.") — 3. erant? — not, 8) et non 
sunt hii lapides in structuram. — 536, not, 9) dein contineri p. continere —- 537, 
24, quid! seio — 540, not. 7) iuniorem esse factum — 542, 6. cincta sit? — 
544, not, 11) Elenim. filius: quoque nomina — not, 16) reprobali erant — 545, 9. 
Sic quoque — 548, 28. κηρύγματος — 5068, not. 9) in quo voce. — 569, 23. 
mundae enim — 596, 33. δηφυχήσῃς. Cf. etiam Prolegg. LV. 

Praeterea aliquoties in aecentibus et spiritibus erratum est; pluries vero etiam 
in nonnullis certe: exemplis ex iniuria typorum perierunt: quod aequus lector ne 
aegre ferat rogamus, Adde quod in exemplis nonnullis pag. 220. À AGINAT. pro 
AD IGNAT. exscriptum est typis. ZEE 3 


Postser. Tn libello nuperrime edito: Nachtrügliche Bemerkungen: zu Hermas 
von BR. Anger und W. Dindorf, a viro οἱ, Ánger exhibita est ,varietas scriplurae e 
primo Sim. apogr. collecta. Qua in re magnam ille diligentiam posuit: ineptam 
scripturae Simonideae vitiositatem aliquoties etiam ubi nos non adscripsimus, 
quippe quum correctio planissima esset"), curiosius ille exscripsit; alibi vero 
nobiscum et. ipse tacite correxit, ut 1, 16. 572,.11. ἦν apogr. ὦ (similiter 82, 
15. 621, 14. apogr. rà suprascripto. το pro ἦν) 20,.13. 583, 29. Gvu él, apogr. 
συμκέλλ. 32, 17. 591, 18. µέλλω apogr. µέλω 38, 26. 595, 14. ψευσμάτων 
apogr. στευσµ. Saepe vero silentio praeteriit quae haud negligenda erant, ut 6, 
24. γίνονται pro γίνεται 6,25. énmyysíAoto pro ἀπηγγ. 15, 19. ἐὰν µεταγοη- 
σουσιν pro -σωσιν 16, 31. εὔχρηστοι ἦσθε pro -στος ἦσθα 18, 29. ἔπερώ- 
τησα 28, 18. ἀπὸ στάδιον 20, 3. περιεχάθισε pro παρεχ. 28, 1. δίκην pro 
-χας 93, 20. φυλάξῃς pro -Σῃ 94, 20. ὁλόκληρον pro -ρος 49, 29. δύναμαι 
(corrige Φυνάμεναι) pro δύνανται 91, 29. ἔφεραν. 94, 32. ἐνδιδυσκόμενοι 
(apogr. àyd éd.) pro ἐνδεδυμένον etc. Neque varo. de scriptura Simonidis, maxime 
ubi ex ipso ille codice compendia repetierat, falsus est. lta, ut aliquid exemplo- 
rum afferamus, 8, 8. (575, II. 19.) pro ἐπάγει notat ,fere επα, supra εἶπα 
(ἐπαγγέλλεται D)' 10, 12. pro. φαγισθήσομαι dat. q«vio9. 10, 20. in apogr. 
est λίνον (fere videri poterat Aévovy), non λινοῦν 12, 12. libellus habet «ο ut 
vid: sed omnino est τε. Item 17, 4., habet δολοῦτε sed est δολοῦντες 17, 18. 
ἐτελείωσεν sed apogr. ἐτέλευσεν 24, 29. Φουλεύσθαι sed apogr. δουλεύσεται 
91, 19. δύστατοι sed apogr. recte Φύσβατοι 18, 6. ,forte ἁμαρτιῶν, sed omnino 
est ἁμαρτωλῶν 91, 22. σάρους affert, apogr. yero σώρον, habet, 95, 2. non est 
μιᾷ χρόᾳ sed µίᾳ χρόα. Ad 86, 27. notat ,αὖθις, in parenth. αὖ c. ερἀ. 4c; 
Supra εὐθὺς; videtur subesse: αὐθέντης Quae res sic habet: Sim. scripsit 
αυθις; supraposito εὐθὺς, una vero ipsum compendium ex codice apposuit in 
parenthesi, idque omnino denotat αὐθέντης. 

3) Illorum numero loci hi rectius eximendi erant: 597, 19. (it. 600, 30.) ubi 
apogr. ἐκπεφυρμ. potius quam Zuzreq. habet, 627, 9, ubi apogr. εὐτρεπέστατος 
pro ευπρεπ. 580, 28. ubi iy μὲν τῷ παρόντι ex ed. pr. repetitum est, 
apogr. vero of, eic .... πον praebet (unde Àng. non male coniicit o£ εἲς τὸ παρὸγ). 
588 noi 8. scribe potius verbis εὑρεῦῇ x«l à supraposita esse (inepte 
quidem) xor ἡ ἁλαγη. 





INDEX LIBRI. 


Praefatio. . » . 4 4 4 4 4 4 oe oe eoe νο 5 n 
Prolegomena . . C 
De Barnaba. oe o oh os m v e 9 om n non, n 
De Clemente , , . rj 
Delgnatio .. . . . . . 4 κ κε κ or oen n 
De Poycarpo . . . . 4 eer oon on on n 
De Herma . . . "P 
Tischendorfíii prolegomena. in Hermam Graecum. "T 
Notitia Codicum . . 
Indes tabulae lapidi incisae el libro praefizae . 
Barnabae epistola Graece e$ Latine . 
Clementis ad Corinthios Ll. Graece et Latine 
Clementis ad Corinthios I. Graece et Latine 
Ignatii epistolae Graece et Latine. . . . . 
Ad Ephesios . . . . . 4... n sn 
Αά Magnesio . . . . ο ο ον εν 


. * ο 9 a4 


V. 

VII. 

vil. 

XH. 

XXI. 

XXXIV, 

XXXIX, 

XLIV, 

LVI, 

Lii. 

1—45. 
46—105. 

106—117. 

118—207. 


.. 118—139. 


Αά Tradlianos. . . . . . . e . . . . . . 


-Λά Romanos νο on 

Ad Philadelphenss . . . . νο 

Ad Smymaeos. . . . . . 

Àd Polycarpum P 
Marligrium 1gnalii Graece et Latine "EM 


el Laline,. . . "n 

Mariae ex Cassobelis ad Ignatium PC 

Àd Mariam Cassobolitam . . . . νο « . . ον 

Ad Trias. . . . . . . . 

Ád Magnesianós . . . . . ὁ « 

Ad Tarsenses . oom oe oe om om n e n n s 

Ad Philippenses . ... . . le ον 

Ad Philadephienses . . Do. on 

Λά Smyrnenses . 

Ad Polycarpum 

Ad Antiochenses . 

Ad Heronem. . ο o9 o9 o9 o9 t$ 9] 9 n s 

Ad Ephesios . . . . . .. lr sn 

Àd Romanos . 

[Ad lohannem apostolum duae et ad S. Mariam] Latine 
Martyrium Ignatii Graece et Latine. . 
Martyrium (ineditum) lgnatii Graece. 


Polycarpi epistola ad Philippenses Graece e et Latine. 


Marlyrium Polycarpi Graece ét Latine , 


Hermae Pastor ex duabus recensionibus Latinis (altera! inedita) . 


Hermae Pastor Graece a Tischendorfio editus 

Indewo rerum Latinus , . ... . . 

Indes Graecitatis. o9 o9 o9 o. 9 o9 o. nos 
Indez locorum scripturae sacrae . . 4... rn 





LIPBIAE, EX OFFICINA C, P. MELZERKI. 


140—153. 
152—163. 
164—173. 
174—185. 
184—191. 
198—207. 


208—217. 
Ignatii epistolae interpolatae, dubiae, spuriae, Graece 


9 


218—349, 
218—222. 
223—231. 
238—241. 
245—254. 
254—963. 
264—275. 
216—289. 
290—301. 
302—305. 
306—313. 
314—321. 
320—339. 
340—318. 
348—349. 
350—367. 
368—375. 
376—391. 


. 391—407. 


408—511. 
512—021. 
638—951. 
652—661. 
662—070. 





"a 1. 

Qo ndpra ήν ἈσΊας » Cy ST T «dy v TET aM - 
| iv^ arn pdy: Ass foy ap o 97 τον cultos xns(o- 
ái σδοῖα . roten y MOL sellaslrctoss d cy à Ai - 
Un qs c)antp Ke-Qu Ao f Q6 v ον là 999 2 /loó o lo (ο 

* (tem | 
οσ ἤ πέν. (όν ood tr rco Vise ot «mé 
v eop pli X0 ὄγεο 00 σι ὁτωλέτοι ac 
άμωώοδά' 09.6u λοίον 

| υπ... 


3. 
eai apásysp τῶ ῥωμαίωι 
| ^ αὖτο (ιρόυτοριτίν γαωτασκυ 
« "δω | 
e et Te ap ου morti 
Po e e puaet (dac 
OKH σστρ cu «Uu αρα ομ 
AZ τοῦ. 
TUoUtioc 5 Kaieco 9.6 
ec, ἔκκλη σίαθου πες 
Σαλ WUÁo χο: τῇ 000 


μα,τουπη 


| vds oy. C mo ete fent 
coy. RA QUY ειςςασν auo! min ouo; Ypty- 


—- 4 


ae e aee Wer lov | σρρμλ. wai - 


Aud dtp Tu PY cu a τοι y. 
TOU λουθοιόη» [n4 Valeo afojeUms "n5 ὃς 
Ts "Mir S7 wg Xy ws τοῦ NS σίου΄ 
| 8. 
? rho d o Un Θέο φόροσ τίλι Χα» γίωμιωθόν 
AUC, 65 τήσσ ΤόλΗ ρ 6 eT 


9. 
0 :udeft ftatto ^ leuno qaquam.g aod eftaubem. 
teuymatuiftud "ecdyo- ekficat fi A aem fic 
euin . Mefcio" eq it deo eaae 


10. 


Αι mi- No, com (avt: (Ed υγ conce amamo a mà ate" 
tas! que Qatweng. Corm, nbus fam erctnquit ut que viif 


1. 


υ siccat qui tto pifectédi 
qug €. Pippi "mifit, aobfa 
pax o dé ompaze o^ xpo 

— (alato.e nt6 abtneer P Cngrat lac 





BR 12331 
60 
.A6D76 | Àpostolie fathers, 

Patrum apostolicorum 
opera,,.. 





κο dry $ f£ && 
"ep 23 [i05 μονο) n 15 1955 





UNIVERSITY OFC 


AE TUR 


48 429 276 


BR ; Apostolic fathers 
60 — Petrum epostolicorum 
.A6D76 opera HP" 


; 12551 


GE wo ge 
ABS S i45 


CFFE 93 30580. T. Hs 
BR i5 1858 Jos. 4^0 


I3R 60 Cao