Skip to main content

Full text of "Glossarium Latino-Germanicum mediae et infimae aetatis; e codicibus, manuscriptis et libris impressis"

See other formats


:")■: 


1 

h 


i 


ii 


m 


Digitized  by  the  Internet  Archive 

in  2011  with  funding  from 

University  of  Toronto 


http://www.archive.org/details/glossariumlatinoOOdief 


GLOSSARIUM 


LATINO-GERMANICUM 


MEDIAE  ET  INFIMAE  AETATIS. 


SUPPLEMENTUM 

LEXIOI  MEDUE  ET  INFIMAE  LATIMTATIS 


CONDITI  A  CAROLO  DUFRESNE 

DOMINO  DU  GANGE 

ALCTI 

CUM  AB  ALIIS  TUM  AB  HENSCHELIO 

ITEMQUE 

GLOSSARIORUM  GERMANICORUM 

QUAE  ADHUC  IN  LüCEM  PRODITA  SUNT 

EDIDIT 

LAURENTIUS  DIEFENBACH. 


FRANCOFURTI  AD  MOENUM 

SÜMPTIBUS    JOS  EP  HI    BAEE    BIBLIOPOLAE. 

1857. 


GLOSSARIUM 


LATINÖ-GERMANICUM 


MEDIAE  ET  INFIMAE  AETATIS 

t 


E  CODICIBUS  MANUSCRIPTIS  ET  LIBRIS  IMPEESSIS 


CONUINNAVIT 
k  ©Ten  2U 

/^LAURENTIUS  DIEFENBACH. 


FRANCOFURTI  AD  MOENUM 

SUMPTIBUS    JOSEPHI    BAER    BIBLIOPOLAE. 

1857. 


^y 


•■4  '       »       * 


Franoofurti  ad  Moenum  typis  expressit  J.  P.  Streng. 


X 


PRAEFATIO. 


Uperis  nostri  summam  efficiuiit  ea  quae  vel  carptim  vel  copiosius  elegimus  ex  glos- 
sis  et  glossariis  latino-germanicis,  quae  tarn  manu  scripta  quam  typis  exscripta  a  prioribus 
inde  medii  aevi  temporibus  usque  ad  restitutam  latini  sermonis  integritatem  pertinent.  Haec 
electa  in  unius  quidem  glossarii  corpus  confudimus,  sed  quae  singulis  quibusque  eorum 
essent  peculiaria,  quoad  res  ipsa  hoc  postulare  videretur,  ex  fontium  singulorum  diversitate 
insignivimus.  Glossariorum  quibus  usi  sumus  major  numerus  saeculo  quinto  decimo  et 
proxime  id  praecedentibus  sequentibusque  decenniis  tribuendus  est,  scilicet  ei  temporis  spatio 
quo  quae  utriüsque  linguae  fuerit  ratio  et  conditio  hominum  doctorum  studiis  minus  adhuc 
explicatum  est.  Quodsi  nihil  aliud  egerimus,  nisi  ut  de  illa  aetate  accuratius  cognosceremus, 
jam  hanc  ob  causam  non  potuissemus,  quin  priora  harum  linguarum  monumenta  compa- 
raremus,  posteriora  adjungeremus ;  sed  haec  ipsa  res  non  minus  digna  nobis  visa  est,  in 
qua,  nulla  alius  rei  ratione  habita,  singulare  quoddam  Studium  collocaremus.  Quod  at- 
tinet  ad  glossas,  eo  niajoris  quidem  pretii  esse  plerumque  solent,  quo  major  earum  est 
antiquitas;  crebro  autem  ])er  multo  inferiores  reficiuntur  et  emendantur  etiam  antiquis- 
simae.  Ex  lexicis,  quae  ad  saecula  decimum  quintum  sequentia  referuntur,  tam  latina 
quam  germanica  aliquot  selegimus  vocabula,  quippe  quae  aut  cum  verbis  tempore  priori 
collectis  cohaererent,  aut  per  se  curam  diligentiamque  nostram  mererentur. 

Licet  vero  linguae  utrique  ex  propria  utriüsque  potestate  ac  praestantia  operam 
et  Studium  pari  modo  navaverimus,  latina  tamen  primo  loco  est  posita,  tum  propter 
literarum  ordinem,  tum  ob  explicationes  et  verba  cognominata,  quae  in  fontibus  ad  illam 
utique  spectant.  Huc  accedit,  quod  complures  glossas  etiam  mere  latinas  recepimus  aeque 
ac  quasdam  alias,  in  quibus  verba  latinis  cognominata  non  ex  lingua  germanica,  sed  ex 
aliis  nostrorum  temporum  Unguis  erant  repetita,  si  quidem  illae  aut  suamet  ipsarum  gratia 
aut  ob  glossas  latino-germanicas  cum  ipsis  cohaerentes,  quas  reciperemus  et  examina- 
remus  dignae  esse  nobis  videbantür. 

In  hac  enim  re  nostra  ante  omnia  id  agebatur,  ut  partim  uberius  quam  adhuc 
factum  sit  literis  consignaremus  et  largam  copiam  et  late  patentes  easque  non  satis  de- 
finitas  significationes  eorum  vocabulorum,  ex  quibus  per  illa  tempora  constabat  lati- 
nitatis  thesaurus,  ita  ut  hoc  modo  principalem  simul  materiam  sujDpeditaremus  conscripturis 
aliquando  lexicographiae  historiam ;  j^artim  ut  tam  recentia  vocabula  latina  quam  depra- 
vatas  antiquorum  formas  (mediam  quam  dicunt  latinitatem)  proponeremus ,  sive  quae 
esset  eorum  origo  demonstrare  possemus ,  sive  ad  doctos  homines  majore  et  materiae  über- 
täte et  ingenii  acumine  subornatos  res  nondum  illustratas  referre  nos  oportuerit.  Saepms 
vero,  quae  nostra  esset  sententia  per  ipsam  formarum  ,seriem  vel  alia  quadam  ratione 
perspicua  indieantes,  rem  dubiam  dijudicandam  lectorum  arbitrio  permittere  satis  habuimus. 
Asterisco  praefixo  eos  quidem  insignivimus  operis  nostri  articulos,  quorum  primae  sm- 


11 

o'uloruin  (]iu)ninique  forniac  iiequc  apiid  Ducangium  (sive  in  Adeluiig'ii  glossario  manuali) 
iiequo  in  Hrcviloquo,  permagnae  qnondam  auctoritatis  libro,  neque  in  Kirscliii  Cornu 
co})iae  reperlinitiir;  sed  nota  illa  carent  non  paucae  formae  novae  in  medio  contextu 
articiiloruni  collocatae,  quas  qunm  in  literas  digestae  ordineni  suum  tenere  deberent  neque 
praecipuo  quodam  loco  ponere  neque  relegatis  ad  capita  lectoribus  conspicuas  facere 
potuinms. 

Quanivis  autem  in  lioc  opere  lingua  latina  loco  et  dignitate  quasi  prior  sit  ger- 
manica, tanicn  haec,  ut  fieri  solet  in  lexico  latino-germanico,  vocabulorum  ex  ipsa  con- 
gestorum  niole  in  Universum  longe  exsuperat  illam.  Quae  quidem  vocabula  germanica,  — 
quorum  multa,  etiamsi  non  potuerinnis  quin  diversis  locis  iterum  iterumque  cadem  re- 
peteremus,  tarnen  ob  variantium  formarum  novitatem  doctorum  cura.et  attentione  liaud- 
quaquam  indigna  sunt,  —  partim  ad  Superioris,  partim  ad  Inferioris  Germaniae,  partim 
ad  Belgicae  dialectos  pertinent ;  minore  tantuni  numero  adsunt  Anglosaxonica,  quae  non 
recepimus  praeter  quam  ubi  verba  latina  in  glossis  cum  iisdem  conjuncta  hoc  postulare 
viderentur.  Ceterum  multa  quidem  glossaria,  in  his  pleraque  manu  scripta  Moguntiaca, 
quae  ex  regionibus  Inferiori  Rlieno  adjacentibus  earumque  confiniis  originem  ducunt, 
tum  propter  pristinum  quem  ex  commutationis  lege  et  ordine  consonantes  mutae  in  iis 
servaverunt  locum  et  statum,  tum  propter  peculiaria  quae  in  iis  reperiuntur  vocabula, 
ad  Inferioris  magis  quam  ad  Superioris  Germaniae  dialectorum  naturam  delabuntur ;  sed 
non  pauca  quoque  alia,  in  quibus  Superioris  ut  ita  dicamus  linguae  integritas  minus  corrupta 
est,  in  bis  Zeningeri  lexicon  germanico-latinum  ex  anno  1482  et  Gemmae  quae  vocan- 
tur,  arclietypa  aut  in  septentrionalibus  Germaniae  partibus  aut  in  Belgica  esse  con- 
scripta  passini  sparsis  quibusdam  hujus  originis  notis  et  vestigiis,  interdum  etiam  erro- 
ribus  et  peccatis  testantur.  Omnino  enim  liujusmodi  vocabula  a  veteribus  lexicographis 
perperam  intellecta  medii  aevi  glossaria  monstrorum  instar  pervagantur  quasi  ac  circum- 
volitant,  aliis  atque  aliis  formarum  portentis  tarn  dirum  in  niodum  propagata,  ut  et  nostra 
aetate  liomines  docti  linguarum  germanicarum  vel  peritissimi  illorum  deformitate  saepius 
in  errorem  inducti  sint.  Ea  autem  verba,  quae  dialectorum  in  Superioris  Germaniae 
morem  perductarum  indolem  omnibus  numeribus  integram  exliibentia  tan  tum  difficultatis 
non  habent,  praesertim  ex  decimi  sexti  saeculi  glossariis  cum  delectu  recepimus.  Quae 
omnia  quum  ita  sint,  speramus  fore  ut  eo  quod  multis  glossariis  aut  per  incuriam  ne- 
glectis  aut  penitus  ignotis  nunc  primiim  simus  usi,  in  Universum  ad  varias  priorum  tem_ 
porum  dialectos  accuratius  et  rectius  cognoscendas  haud  exiguum  momentum  attulise 
videamur.  Etiam  diversa,  licet  complicata  saepius  et  incondita  ratio,  qua  in  singulig 
nonnullorum  operum  iterum  iterumque  retractatorum  editionibus  eadem  vocabula  varian- 
tibus  literis  scripta  ^unt,  saepenumero  non  solum  docet,  quemadmodum  per  illa  saecula 
singulae  literae  in  vocabulis  scribendis  fuerint  adliibitae,  sed  etiam  multo  majoris  mo- 
menti  rem  indicat,  quomodo  scilicet  variis  temporibus  ac  diversis  in  locis  ipsa  verbo- 
rum  appellatio  variaverit. 

lam  ex  iis  quae  modo  exposuimus  intelligi  potest,  quid  sit  quod  amplius  in  con- 
ficiendo  lioc  glossario  nostro  intenderinms :  primum  quidem  ut  quae  nunc  reperiimtur 
glossaria  glossarumque  corpora  tum  ad  medii  aevi  latinitatem  tum  ad  varias  dialectos 
germanicas  pertinentia  suppleremus  et  quatenus  fieri  posset  emendaremus,  ita  ut  iis 
maxime,  qui  postliac  glossarum  corpora  adliuc  ignota  inventuri  et  tractaturi  essent,  grata 
ut  speramus  et  bene  composita  doctrinae  praesidia  opus  nostrum  praeberet,  ex  quo  qui 


m 

lingnaniin  a  latina  oviimdarum  cogiiitioni  operam  dederint  minorem  tanüim  fructmn  per- 
oepturos  esse  non  ignoramns. 

Deindo  quamvis  haiidquaqiiam  nobis  in  animo  fuerit,  ut  quomodo  per  infima 
medii  aevi  saecula  progressa  et  amplificata  sit  latinae  et  germanicae  linguae  lexicoo-ra- 
])lila  enarrantes  absolutam  ejus  historiam  hoc  libro  complecti  conaremur,  tarnen  nos  id 
egisse  jam  supra  diximus,  ut  aliis  ad  rem  tam  gravis  momenti  aliquando  efficiendam  rerum 
niateriam  sup])editaremus  ejusque  speciem  ac  formam  primis  quasi  lineis  designaremus. 
Quod  quideni  ad  effectum  adducere  quum  valde  nobis  esset  in  optatis,  factum  est,  ut 
comphn-ibus  locis  non  solum  leves  varietates,  sed  etiam  errata  typographica  ex  editio- 
nibus  quibusdam  reciperennis,  nulbi  alia  de  causa  nisi  ut  bas  talibus  notis  magis  per- 
spicue  insigniremus ,  praesertim  si  in  libris  })ibliograpbicis  earum  nomina  non  essent 
connnemorata.  Licet  enim  extremis  decimi  quinti  et  primis  decimi  sexti  saeculi  decen- 
niis  glossaria  quaedam  haud  magnis  spatiis  interjectis  iterum  iterumque  edita  sint,  tamen 
ex  nonnullis  eorum  editionibus  perpauca  tantum  reliqua  sunt  exempla,  haud  scimus  an 
eam  ob  causam  quod  pauciora  omnino  typis  sunt  exscripta. 

üenique  quum   ilh^rum  temporum  glossaria,  ut  inter  omnes  constat,    vera  essent 
lexica  ideocjue  variarum  rerum,  quae  ad  illius  aetatis  hominum  vitam  pertinerent,  per- 
magnam  copiam  definiendo  a])erirent,  ab  hoc  opere  jiostro  neque  id  alienum  esse  arbi- 
trati  sumus,  ut  exploraturis  (juales  fuerint  et  quomodo  gradatim  adoleverint  medii  aevi 
populorum  cultus  atque  eruditio,  spicilegio  quasi  facto  ea,  quae  ipsi  alicunde  sibi  com- 
paraverint,  ex  glossariis  hoc  loco  tractatis  augendi  et  explendi  facultatem  daremus.    In 
his  enim  ut  in  speculis,    licet  imagine  subinde    obscurata,    cernitur    et    quid    de   rerum 
natura  veteres  senserint  et  quae  eorum  fuerit  vita  privata,  qumu  non  solum  inordinata 
et  turbida  anti(|uitatis  naufragia,  tum  ad  rerum  gestarum  memoriam  tum  ad  fabiilarem 
naturalemque  historiam  spectantia  eademque  cum  iis,  quae  postea  homines  aut  veritatis 
studio  ducti  aut  superstitione  quadam  occaecati  nova  excogitaverint,  promiscue  confusa 
in  his  libris  nobis  occurrant,  sed  quum  etiam  multa  alia,  quae  ad  vitae  usum  fructuosiora 
sunt,  de  majorum  nostrorum  re  familiari  et  supellectili,  de  eorum  vestimentis  et  textis, 
artibus  et  instrumentis ,    magistratibus  et  dignitatibus,  republica    et    commercio,    diebus 
festis,  ludis  ac  similibus  memoriae  prodita  ibidem  reperiantur.    Quae  talium  rerum  mo- 
numenta  una  cum  illis  utriusque  linguae  opibus    ad    rem   nostram    referendis,    quae    in 
l)ibliotliecis  publicis  aeque  atque  in  privatorum  hominum  manibus  adhuc  abdita  latent, 
si  quis  onniia  in  solidum  et  integrum  corpus  colligere  animum  inducat,  hoc  propositum 
nuUo  modo  peragere  poterit  nisi  si  multorum  in    communi    opere    conficiendo    sociorum 
auxilio  sublevatus  non  paucos  annos  in  magnis  voluminibus  conscribendis  consumserit; 
nos  autem  paullo  faciliorem  aditum  dedisse  ad  illorum  thesaurorum  nonnullos  ac  rerum 
quae  iisdem  contineantur  haud  levia  exempla  ostendisse  satis  superque  habemus.  Glos- 
sas  ad  naturalem  historiam  pertinentes  prae  aliis  multas  collegimus,  primo  loco  plantarum, 
deinde  animalium,  tum  etiam  fossilium  atque  omnium  quae  terra  caeloque  fiunt,  denique 
mörborum  et  medicamentorum  appellationes.    In  ipsis   autem  hujusmodi   rebus    denomi- 
nandis  monumenta  antiquissima  saepius  cum  infimis  mirum   in    modum    convenmnt,    ut 
exempli    gratia    in    plantarum    appellationibus    fontes    ex    quibus    Graffius    hausit    cum 
Tabernaemontano,  vel  glossae  quae  Frutices  (Sumerlaten)  dicuntur  cum  glossario  Nori- 
bergensi  ex  anno   1482. 

Ceterum  quomodo  operis  nostri  fontes  inter  se  invicem  cohaereant,    infra   expo- 


l 


lu'miis,  ul)i  de  sln<i,iilis  acuuiiMtius  iiobis  referendum  erit;  hoc  loco  de  eonmi  origine  ac 
iiMtma   in   uiiivorsuni  pjuiCJi  lectoribus  praecipere  nobis  liceat. 

Si  (|uideni  glossuriorum,  quae  iion  inferioris  quam  decimi  sexti  saeculi  sunt  aetati& 
radifcs  odüramur  et  investigainus,  primas  yAwi  apud  coiiiicos,  graniinaticos  et  posteriores 
qiiosdam  sc'ri})tores  Romanos,  alias  apud  nonnullos  reruni  ecclesiasticarum  auctores,  plu- 
rinias  apud  Isidoruni  ejusque  interpretes  invenimus.  Inter  hos  et  Papiam,  qui  per 
vastani  suani  graeca  hebraeaque  farragine  auctani  paullatini  vocabuloruni  copiani  sae- 
c^do  undecinio  potissinia  initia  posuit  oninium,  quae  sequentes  lexicographi  confecerunt, 
media  intersunt  multa  eademque  maxime  varia,  quoruni,  tanquam  validissimorum  in 
medii  aevi  latinitate  vi\ds  quasi  incrementis  augenda,  nonnulli  a  quibus  nostra  aetate 
talia  collecta  sunt,  ut  Mains  et  alii,  immodici  aestimatores  exstiterunt.  Crebrius  quam 
Papias  in  glossariis  saeculi  quinti  decimi  praedicatur  quidem  et  appellatur  Ugucio 
(Hugutio,  Huguicio),  qui  ducentis  ferme  aimis  post  illum  librum  suuni  conscripsit;  sed 
revera  eadem  magis  nituntur  auctoritate  et  doctrina  loannis  de  lanua,  qui  amborum 
sane  sapientiam  in  opere  siio  conficiendo  compilavit.  Ab  his  plane  diversum  ac  proprium 
quendam  locum  et  ordinem  tenent  aliquot  glossaria  latino-germanica  ex  illo  glossematum 
corpore  nata,  quod  amplius  centum  annis  ante  Papiaui  collegisse  dicitur  Salomon 
Episcopus,  eodem  fontium  genere  usus  ac  postea  ille;  discrimine  autem  non  aeque  de- 
finito  ab  iis  separandae  esse  videntur  tam  veteres  illae  glossae  germanicae,  quae  jam  multo 
ante  Papiam  et  ad  sanctas  literas  illustrandas  et  ad  alios  quosdam  libros  explicandos  coii- 
scriptae  sunt,  quam  glossariorum  ea,  quae  ad  historiam  naturalem  spectant,  j^ariter  ac 
pauca  illa,  in  quibus  res  philosophicae,  rarius  etiam  juridicae  et  theologicae  tractantur. 

Siib  finem  quarti  decimi  saeculi  ad  eam  quae  tum  erat  latinorum  verborum  copiam 
pennulta  accesserunt  nova  vocabula,  quae  latinae  stirpis  atque  indolis  sjDeciem  quandam 
prae  se  ferentia  peculiares  sane,  immo  ridiculas  saepissime  formas  induerunt.  Quae  qui- 
dem vocabula,  magna  saltem  ex  parte  in  terris  quae  Rheni  adjacent  capitibus  oriunda 
ac  adverso  flumine  usque  in  Alsatiam  dilata,  postremum  typis  exscripta  et  in  alias  Su- 
perioris  Germaniae  regiones  magis  magisque  divulgata,  amplius  centum  annis  post  alteram 
de  integro  novorum  vocabuloruni  progeniem  quasi  pepererunt,  quo  tempore  professores 
in  academiis  germanicis  et  optimorum  latinitatis  auctorum  studio  dediti  sermonem  lati- 
niun  ad  pristinam  integritatem  revocare  jam  inceperunt  et  graecae  etiam  linguae  scien- 
tiam  paullatini  consecuti  sunt. 

Quinti  et  sexti  decimi  saeculi  glossariorum  sunt  comjDluria  genera  ac  species,  ex 
quibus  inter  diversas  lexicorum  latino-germanicorum  in  literas  digestorum  formas  longe 
ffequentissimae  sunt  quae  dicuntur  Vocabularii  ex  quo  et  Gemm;:e  (Gemmae 
gemniarum,  Gemmulae).  Quod  ad  illos  attinet,  singularum  quarumque  quibus  crebro 
retractati  prodierunt  editionum  aliquot  exempla  tam  manu  scripta  quam  typis  exscripta 
nobis  conservata  sunt;  hae  autem,  quarum  inferiori  illa  qua  sine  dubio  exortae  sunt  aetate 
plura  typis  exscripta  esse  videntur  exemplaria,  ordine  quidem  in  quem  vocabula  sunt  re- 
ducta  multo  minus  quam  illi  secum  discrepant,  sed  maximaui  exhibent  dialectorum  ger- 
manicarum  varietatem,  quae  ut  inde  a  Batavorum  insula  adverso  Rheno  usque  in  Superio- 
rem  Germaniam  continua  serie  inter  se  cohaerentes  in  usu  fuerunt,  singulae  deinceps  in 
singulis  Gemmis  adumbratae  reperiuntur,  in  his  praecipue  dialectus  Rhenana:  quij^pe 
enim  in  oppidis  Rlienum  Superiorem  adjacentibus  sexti  decimi  saeculi  initio  hujusmodi 
glossaria  iterum  iterumque  brevibus  intervallis  edita  esse  constat.    Ceterum  ex  quibusdam 


utriusque  fbrmae  glossariis  in  unum  corpus  confusis  conscriptum  esse  arbitraiiiur  librum 
qui  in  ordine  nostro  est  sexagesimus  octavus,  dum  horimi  lexicorlim  latino-gennanicoruni 
nonnulla,  praesertim  scripta  quaedam  Moguntiaca,  in  numero  eorum  glossariorum  quae 
proprie  dicuntur  „Vocalmlarii  ex  quo"  reponenda  esse  non  censemus,  ab  liisce  omnibus 
autem  penitus  segregandum  opinamur  librorum  nostrorum  septuagesimum  sextum,  cui 
quae  sint  propria,  quae  cum  aliis  codicibus  comnumia,  infra  commemorabimus. 

Deinde  lexicon  latino-germanicum  in  literas  digestum,  quod  vocatur  Verilo- 
quus  sive  Vocabularius  predicatorum  vel  praedicantium,  (codicum  nostro- 
rum sexagesimum  quintum),  secundum  ea  quae  lodocus  Eychman  de  Calwe,  philosophiae 
doctor  et  orator  a  sacris,  in  academia  Heidelbergensi  de  lingua  utraque  disseruerat,  sub 
finem  quinti  decimi  saeculi  a  Joanne  Melber  de  Gerolczhofen  ex  diversis  congestum  et 
confusum,  tum  autem  multis  editionibus  quae  haud  parvam  dialecti  in  Superiori  Ger- 
mania usitatae  praebent  vai'ietatem  intra  pa  icos  annos  repetItum,  et  ob  singulareui  qua 
vocabula  latina  disposita  sunt  rationem,  et  ob  magnam  germanicarum  glossarum  quibus 
eadem  explicantur  co})iam,  inter  diversa  horum  glossariorum  genera  peculiari  quodam 
loco  dignum  esse  existimamus. 

Vocabulorum,  tani  latinorum  quae  ad  infimam  aetatem  pertinent,  quam  germa- 
nicorum  quae  rarius  tantum  occurrunt,  multo  major  ubertas  quam  in  antecedentibus 
lexicorum  generibus  repcritur  in  glossariis  germanico-latinis,  ipsis  quoque  in  literas  digestis, 
quae  dicun  tur  V  o  c  a  b  u  1  a  r  i  i  t  li  e  u  t  o  n  i  c  u  m  ante  1  a  t  i  n  u  m.  Hujus  generis  duae 
imprimis  sunt  species,  quarum  alterius  ejusdemque  frequentioris  (libri  septuagesimi  quinti 
in  ordine  nostro)  comi)lures  ad  usum  vocavimus  editiones,  quae  quum  singulae  deinceps 
increscentem  verborum  j^ei'peram  intellectorum  aut  penitus  depravatorum  liabeant  mul- 
titudinem,  a  primitivo  quodam  libro  quem  hodie  ignoramus  profectae  esse  omnes  videntur. 
Alterius  speciei ,  quae  cum  altera  magnopere  discrepat ,  non  praesto  nobis  adsunt  nisi 
duo  exempla:  librorum  nostrorum  vicesimus  secundus  ^%  incorrupta  Saxonicae  dialecti 
puritate  insignis,  et  quartus  septuagesimus  i.  e.  Zeningeri  glossarium  anno  1482  editum, 
quod  cum  duoljus  ejusdem  auctoris  glossariis  latino-germanicis,  et  ipsis  Noribergae  eodem 
tempore  emissis,  non  copulatum  est.  Ad  haec  denique  accedunt  nonnulla  glossaria  belgico- 
latina,  quae  in  neutram  speciem  quadrant,  in  bis  T  e  u  t  h  o  n  i*s  t  a ,  Inf erioris  ßlieni  potius 
quam  Belgicae  dialectum  explicans,  (codicum  nostrorum  centesimus  quadragesimus  septi- 
mus),  quem  praecipue   ex  Huguicionis   opere   exortum  esse  ipsius   libri   praefatio   docet. 

Quartum  gen  s  est  eorum  glossariorum  latino-germanicorum,  quae,  quia  ex  rerum 
diversitate  in  iis  generatim  disposita  sunt  vocabula,  Vocabularii  rerum  appellantur, 
quamquam  nonnulla  eor  m  ex  libris  primi  generis  originem  habuisse  indicat  servatus 
in  quibusdam  capitibus  literarum  ordo.  Quorum  vocabulariorum  is  solus  suas  quasdam 
ac  proprias  virtutes  habet,  qui  prinmm  conscriptus  a  Wenceslavio  Brack  permultis  complu- 
rium  editionum  exemplis  ad  nostram  aetatem  delatus  est,  dum  illud  etiam  Vocabularium 
latino-germanicum  de  homine  &c.  in  LXII  articulos  distributum,  quod  Augustae  Vm- 
delicorum  apud  Zainerum  (anno  1478?)  typis  exscriptum  in  manus  nostras  non  perve- 
nisse  nobis  aegerrime  est,  singulari  saltem  in  quem  res  digestae  sunt  ordine  a  ceteris 
multum  differt;  reliqui  autem  vocabularii  tam  varii  sunt  ac  tantum  inter  se  discrepant, 
ut  singulos  quibus  usi  sumus  accuratius  disponere  non  possimus. 

Sui  denique  generis  sunt  glossaria  illa  ad  philosophiam  et  naturalem  liistoriam 
spectantia,  de  quibus  jam  supra  commemoravimus. 


M 

(.^)nuin  auteiu  iion  thibitenms  fore  (luibiis  liuiul  jniidenter  fecisse  videarmir,  qnod 
(luiiin  hnvv  omiiia  atqiie  Imjusmodi  alia  confeiTcnius  et  in  imiim  coiifimdcrcmus,  in  latino- 
trernuinic'is  niaximc;  glossis  eolligendis  tractandisque  nos  continuerinuis ,  quae  in  hac 
nostra  continentia  secuti  sinms  brevibiis  exponemus.  Prinnmi  jam  in  Universum  nobis 
injuncta  esse  videbatiir  neces.sitas,  ut  certas  quosdam  fines  ac  terminos  nobis  constituere- 
nnis  in  rc,  (juae  tani  late  })atet,  ut  quousquc  ejus  fines  pertineant  haud  facile  terniiiiare 
queas;  tiun  nos  praeterire  non  potuit  et  niaxinii  niomenti  esse  et  latissime  diffusani  eam 
ipsani  niediac  atque  inüniae  latinitatis  partem,  quam  sermonis  indigenae  voeabulis  expli- 
eari  vitae  usus  desideraverit;  dcinde  qiuun  non  pauca  verba  neolatina  atque  eadem  saepius 
insolentissime  ficta,  quibus  germanica  verterentur  sive  novae  inferionmi  temporum  no- 
tiones  exprimorcntur,  in  conuimni  monachorum  sermone  vitae  quasi  speciem  quandam 
paullisper  inducrent,  factiun  est,  ut  crebro  latina  et  germanica  vocabula  lucem  mutuo 
sibi  afterrent;  huc  accedit,  quod  acqualem  in  utraque  lingua  curam  non  ijjsi  solum  po- 
suimus,  sed  etiam  multos  eorum  qui  similibus  ac  nos  se  dediderint  studiis  parem  in 
utraque  ponere  confidinuis ;  denique  id  nos  movebat,  quod  nova  vel  nondum  apud  omnes 
pervulgata  materia  rerum  et  copia,  cujus  aperiendae  atque  in  lucem  proferendae  nobis 
facta  esset  potestas,  maximam  partem  inesset  in  glossariis  utramque  linguam  tractantibus. 

Ad  has  principales  operis  nostri  partes  cetera  ejus  elementa  iDaullatim  aggesta 
quasi  et  adaggerata  confluxerunt.  Quorum  potissimum  corpus  quum  efficerent  Codices 
manu  scripti  in  bibliotlieca  Moguntiaca  asservati,  ad  cujus  tbesauros  Külbius,  liumanis- 
simus  eorum  custos,  cum  singulari  profecto  comitate  "et  facilitate  aditum  nobis  patefecit 
nil  niiruni  quod  dialectus  Rlienana,  quippe  quae  in  codicibus  Moguntiacis  praecipue  re- 
periatur,  in  glossis  germanicis  nostro  libro  insertis  band  ambigue  praevaleat.  Eorum 
autem  glossariorum ,  quae  magis  incorruptam  linguae  Superioris  integritatem  exhibent, 
non  exiguam  partem  curae  et  studio  eorum,  qui  bibliotliecae  Francofurtensi  praesunt, 
nos  debere  grato  animo  interpretamur. 

Ceterum  quamvis  Codices  scripti,  quo  magis  adlmc  incogniti  sint  atque  inexplo- 
rati,  eo  magis  mereantur  ut  diligentissime  ad  eos  animum  intendamus,  tamen  libri  typis 
exscripti,  quorum  insuper  multi  raritate  illis  nihil  cedunt,  non  minus  digni  esse  viden- 
tur,  quos  accuratissime  respiciamus,  quia  majori  cum  üde  j^raestant  ea  quae  ipsis  con- 
tineantur  atque  eadem  certa  quadam  forma  quasi  percutiunt,  propter  ipsam  typorum 
constantiam  potius  quam  quia  exactiori  quodam  jutlicio  examinata  essent,  antequam 
prelum  subierint.  Nam  maxime  miri,  immo  insani  errores,  qui  in  libris  scriptis  inter 
menda  librariorum  numerantur,  in  rerum  certo  comijertarum  ideoque  veritatis  laude 
commendatarum  ducuntur  inimero,  simulac  tanta  reperitur  certorum  et  gravium  aucto- 
rum  multitudo,  qui  typis  exscriptos  non  solum  iisdem  plane  verbis  profitentur  atque 
pervulgant,  sed  etiam  in  scholis,  si  visum  fuerit,  pueris  inculcant.  Etiam  in  aliis  rebus 
tam  ad  literarum  studia  quam  ad  sacram  doctrinam  j^ertinentibus  liaec  eadem  quotidie 
accidere  nemo  est  qui  nesciat,  sed  —   exempla  sunt  odiosa. 

Extremum  illud  est,  ut  moneamus  nos  ad  excolendam  et  illustrandam  etymolo- 
gices  liistoriam  ex  ingenti  quam  reperimus  mirarum  atque  insolentia  notabilium  rerum 
copia  paucas  tantum  in  opus  nostrum  recipiendas  delegisse,  praesertim  tales  nominum 
enodationes,  quibus  aut  mutatum  esset  verbi  cujusdam  princijuum  latinum  aut  addito 
glossemate  germanico  vitiosa  subjecta  foret  notio. 


•^ 


VORREDE. 


Den  Hauptinhalt  dieses  Werkes  bilden  mehr  oder  minder  ausführliche  Auszüge 
aus  handschriftlichen  und  gedruckten  lateinisch-deutschen  Glossen  und  Glossarien  von 
der  ältesten  Zeit  bis  zur  Herstellung  der  Classicität.  Diese  Auszüge  verschmolzen  wir 
hier  zu  Einem  Glossar,  bezeichneten  jedoch,  wo  es  nö'thig  schien,  ihre  Besonderheiten 
nach  den  einzelnen  Quellen.  Die  meisten  Glossarien  gehören  dem  15  Jh.  und  den  an- 
grenzenden Jahrzehenten  an,  also  dem  für  beide  Sprachen  am  Wenigsten  bearbeiteten 
Zeiträume.  Wäre  die  Kenntniss  desselben  auch  unser  einziger  Zweck  gewesen,  so  hätte 
dieser  die  Vergleic^luuig  früherer  und  die  Anknüpfung  späterer  Sprachdenkmäler  uns 
schon  zur  Pflicht  gemacht.  Aber  diess  Mittel  verdiente  ebenfalls  die  Würde  eines  Zweckes. 
In  vielen  Beziehungen  wächst  der  Werth  der  Glossen  mit  ihrem  Alter ;  doch  empfangen 
oft  auch  die  ältesten  noch  durch  sehr  späte  Ergänzimg  imd  Berichtigmig.  Aus  den 
Wörterbüchern  nach  dem  15  Jh.  \A'ählten  wir  eine  Anzahl  lateinischer  mid  deutscher 
Wörter  aus,  die  entweder  mit  der  älteren  Sammlmig  in  Verbindung  standen,  oder  eigenen 
Anspruch  auf  unsere  Aufmerksamkeit  hatten. 

Beide  Sprachen  sind  als  Selbstzwecke  belnmdelt. 

Die  lateinische  steht  jedoch  im  Vordergrunde,  sowol  durch  die  alphabetische 
Anordnung,  als  durch  die  auf  sie  bezüglichen  Erläuterungen  und  Synonymen  der  Ur- 
schriften. Auch  luihmen  wir  mehrere  rein  lateinische  Glossen  auf,  und  einige  von  Sy- 
nonymen anderer  lebender  Sprachen,  als  der  deutschen,  begleitete;  sei  es  wiederum, 
dass  sie  an  sich,  oder  durch  ihre  Beziehung  zu  den  lateinisch-deutschen  Glossen,  der 
Aufnahme  nnd  Beleuchtung  werth  erschienen. 

Einestheils  galt  es:  in  umfassenderem  Maasse  die  Zahl  und  wechselnde  Bedeu- 
tung der  in  jenen  Zeiträumen  den  lateinischen  Sprachschatz  bildenden  Wörter  zu  ver- 
zeichnen, somit  auch  Urkunden  zur  Geschichte  der  Lexikographie  zu  geben;  anderntheils : 
die  lateinischen  Neubildungen  und  Entstellungen  (das  sog.  Mittellatein)  darzustellen, 
mochten  wir  nun  ihre  Entstehung  nachweisen  können,  oder  den  Besitzern  bedeutende- 
ren Stofles  und  Scharfsinnes  noch  unerklärte  Thatsachen  vorlegen.  Oft  begnüg-ten  wir 
uns,  unsere  Meinung  durch  die  Reihenfolge  der  Formen  oder  dm-ch  andre  leicht  ver- 
ständliche ]\Iittel  nur  anzudeuten,  die  Entscheidung  aber  unsern  Lesern  zu  überlassen. 
Ein  vorgesetzter  Stern  (*)  zeichnet  die  Artikel,  deren  erste  Formen  sich  bei  Du  Gange, 
resp.  in  Adelungs  Glossarium  manuale,  sodann  in  dem  einst  vielgeltenden  Breviloquus 
imd  in  dem  reichhaltigen  Cornu  copiae  von  Kirsch  nicht  finden.  Viele  neue  Varianten 
im  Inneren  der  Artikel,  deren  alphabetische  Stellung  keine  besondere  Aufstellung  (mit 
Verweisung  auf  den  Hauptartikel)  zuliess,  entbehren  jenes  Zeichens. 

Trotz  des  Vorrangs  des  lateinischen  Sprachstoffes  überwiegt  im  Ganzen  die  Masse 
des  deutschen,  wie  sich  bei  einem  lateinisch-deutschen  Wörterbuche  erwarten  lässt. 


Die  unvernu'ldllchoii  Wicderliolung-en  deiitsclier  Wörter  gewinnen  nicht  selten  durch 
neue  Varianten  sclhstständig-es  Interesse.  Sie  sind  tlieils  hoclideutsch,  theils  nieder- 
doutscli  und  nieck'rländisch,  ein  kleinerer  Tlieil  anoelsiichsisch ,  bei  dessen  Aufnahme 
(U'r  latcinisclie  Kestandtheil  der  Glosse  massgebend  war.  In  vielen  Wörterbüchern, 
namentlich  den  Mainzer  Hss. ,  die  vom  Niederrhein  und  seinen  Grenzgebieten  stam- 
men, neigt  sich  Lautstut'e  und  Wortvorrath  vom  Hochdeutschen  zum  Niederdeutschen. 
Aber  auch  meln-cre  reiner  hochdeutsche,  darunter  die  Gemmen  und  das  deutsch-lateinische 
AVörterbuch  Zeningers  von  1482,  verrathen  ihren  Ursprung  aus  Norddeutschland  und 
Niederland  oft  durch  Einzelheiten,  auch  durch  Missverständnisse.  Letztere  spielen  über- 
haupt in  der  alten  Lexikographie  eine  ungeheuerliche  Rolle,  oft  durch  immer  neue  JMiss- 
gebm'ten  sich  fortpflanzend  und  selbst  die  tüchtigsten  Germanisten  der  Gegenwart  irre- 
leitend. Die  rein  oberdeutsche  Mundart  haben  wir  vorzüglich  nach  Wörterbüchern  des 
16  Jh.  eklektisch  aufgenommen.  Die  Mundartenkunde  der  früheren  Zeit  überhaupt 
wird  aus  den  bissher  tlieils  verschollenen ,  theils  noch  vmbekannten  Vocabularien ,  die 
w4r  benutzten,  manchen  Vortheil  ziehen.  Selbst  der,  freilich  oft  verworrene,  Wechsel 
der  Schreibung  in  den  verschiedenen  Redactionen  und  Ausgaben  einzelner  Werke  ist 
in  vielen  Fällen  nicht  bloss  von  graphischem  Interesse,  sondern  zeigt  auch  den  wich- 
tigeren Wechsel  der  Aussprache  nach  Zeit  und  Orte  an. 

Aus  dem  Vorstehenden  ergeben  sich  einige  weitere  Zwecke  unseres  Glossars,  zu- 
nächst die  Ergänzung  und  eventuelle  Berichtigung  der  vorhandenen  mittellateinischen 
und  (in  weiterem  Sinne)  deutschen  Glossarien  und  Glossensammlungen.  Namentlich  den 
künftigen  Entdeckern  und  Bearbeitern  der  letzteren  mag  unser  Werk  als  Hand-  und 
Hülfs-wörterbuch  dienen.  Geringer  wird  der  Ertrag  für  die  Kunde  der  romanischen 
Sprachen  ausfallen;  viele  mit.  Formen  stammen  aus  Italien. 

Eine  Geschichte  der  lateinisch-deutschen  Lexikographie  wollen  wir  nicht  geben, 
wol  aber,  wie  schon  bemerkt,  Stoif  und  Andeutungen  zur  Lösung  dieser  wichtigen 
Aufgabe.  Dieser  Wunsch  veranlasste  uns  auch,  hier  und  da  an  sich  werthlose  Varian- 
ten, ja  blosse  Druckfehler  einzelner  Ausgaben  aufzunehmen,  nur  um  letztere  zu  kenn- 
zeichnen, zumal  wo  solche  in  bibliographischen  Handbüchern  nicht  genannt  sind. 
Trotz  der  zahlreichen  Ausgaben  einzelner  Vocabularien,  die  sich  am  Ende  des  15  und 
am  Anfange  des  16  Jh.  in  kurzen  Fristen  folgten,  haben  sich  doch  mehrere  derselben 
nur  noch  in  einzelnen  Exemplaren  erhalten,  vielleicht  weil  deren  Zahl  von  Anfange 
nvu'  gering  war. 

Bekanntlich  waren  die  alten  AVörterbücher  eigentliche  Lexika  und  enthielten 
somit  eine  Menge  von  Realien.  Die  Bildungsgeschichte  des  Mittelalters  hat  in  ihnen 
noch  manche  Nachlese  zu  halten.  Sie  spiegeln,  wenn  auch  nicht  im  Zusammenhange, 
die  Weltanschaimng,  wie  das  Privatleben  der  Vorzeit  ab.  Chaotische  Trümmer  antiker 
Geschichte,  Sage  und  Naturkunde  mischen  sich  mit  neuen  Errimgenschaften  der  Er- 
kenntniss  und  des  Wahnes.  Thatsächlicheren  Werth  haben  ihre  Mittheilungen  über 
Haushalt  und  Hausratli,  Kleider  und  Kleiderstoffe,  Gewerbe  und  Werkzeuge,  Aemter 
und  AA'ürden,  Gemeinwesen,  Verkehr,  Feste,  Spiele  u.  s.  w.  der  alten  Gesellschaft.  Eine 
vollständige  Sammlung  dieser  Zeugnisse,  sowie  auch  der  bissher  noch  in  Bibliotheken 
und  Privatbesitze  verborgenen  Sprachschätze  unserer  Kategorie,  ist  eine  nur  in  einer 
Reihe  von  Jahren  und  J'olianten  lösbare  Aufgabe  vieler  verbündeten  Kräfte.  Wir  müs- 
sen uns  bescheiden,  einen  Theil  der  Vorrathskammern  zugänglicher  gemacht  und  nicht 


'  IX 

unbeträchtliche  Proben  ihres  Inhaltes  gegeben  zu  haben.  Verhältnissmässig  am  Reich- 
lichsten stellten  wir  naturgeschichtliche  Glossen  zusammen,  besonders  Namen  der  Pflanzen 
demnächst  der  Thiere,  endlich  auch  der  Mineralien,  der  Erscheinungen  am  Himmel 
und  auf  Erden,  der  Krankheiten  und  der  Heilmittel.  Eben  hier  reichen  oft  älteste  und 
neueste  Zeit  einander  die  Hand,  wie  z.  B.  Pflanzennamen  in  Grafl*s  Quellen  und  bei 
Taberna^montanus,  in  den  Glossen  der  Sumerlaten  und  im  Nürnberger  deutsch-lateini- 
schen Wörterbuche  von   1482. 

Wir  werden  der  wechselseitigen  Beziehungen  unserer  Quellen  weiter  unten  im 
Einzelnen  gedenken;  einige  allgemeine  Bemerkungen  mögen  hier  ihre  Stelle  finden. 

Suchen  wir  nach  den  Quellen  der  herwärts  biss  ins  16  Jh.  reichenden  Vocabu- 
larien,  so  finden  wir  die  ältesten  schon  in  den  Lustspieldichtern,  Grammatikern  und 
einigen  späteren  Schriftstellern  Roms,  sodann  in  einigen  Kirchenvätern,  und  vorzüglich 
in  Isidor  und  seinen  Glossatoren.  Zwischen  diesen  und  Papias,  der  mit  seinem 
durch  griechischen  und  hebräischen  Wörterwirrwarr  allmiillich  angeschwollenen  Vor- 
rathe  im  11  Jh.  die  Hau})tgrundlage  für  die  späteren  Lexikographen  bildete,  liegt  eine 
bunte  Reihe  von  Mittelgliedern,  deren  Bedeutung  für  die  naturwüchsige  Latinität  von 
neueren  Sammlern,  wie  Mai  u.  A.,  oft  weit  überschätzt  wurde.  Häufiger,  als  Papias 
wird  Ugucio  (Hugutio,  Hugwicio),  der  200  Jahre  später  schrieb,  in.  den  Wörter- 
büchern des  15  Jh.  citiert,  obgleich  sie  noch  mehr  auf  Joannes  de  lanua  fussen 
der  sein  Werk  aus  jenen  Beiden  compilierte.  Eine  über  100  Jahre  vor  Papias  aus 
verwandten  Quellen  geschöpfte  Glossensammlung  (angeblich)  des  Bischofs  Salomon 
(Salemon,  Salamon)  stiftet  eine  eigenthümliche  Reihe  lateinisch -deutscher  Glossarien; 
vgl.  u.  a.  Raumer  Einwirkung  des  Christ.  S.  128  ff.  Mehr  und  minder  gesondert  stehn 
die  schon  lange  vor  Pa])ias  entstandenen  deutschen  Glossen  zu  einzelnen  Schriftstel- 
lern und  zur  Bibel;  sodann  die  naturwissenschaftlichen  Glossarien  und  einige  philo- 
sophische, mitunter  auch  juristische  und  theologische. 

Mit  dem  Ende  des  14  Jh.  konunt  eine  grosse  Zahl  neuer  lateinisch  gestalteter 
Wörter  von  besonderem,  oft  humoristischem  Gepräge  zu  dem  alten  Vorrathe,  deren 
Heimat,  wenigstens  theilweise,  in  den  Niederlanden  zu  suchen  ist.  Sie  wandern  rhein- 
aufwärts  biss  ins  Elsass,  um  sich  endlich  durch  den  Druck  mehr  in  den  hochdeutsch 
redenden  Gebieten  zu  verbreiten.  Ueber  hundert  Jahre  S23äter,  wo  schon  die  Herstel- 
lung der  Classicität  aufdämmert  und  die  griechische  Sprache  den  deutschen  Professo- 
ren bekannter  wird,  erzeugen  diese  noch  eimnal  eine  Brut  neuer  Wörter. 

Die  Vocabularien  des   15  — 16  Jh.  theilen  sich  in  mehrere  Gattungen  und  Arten. 

Die  zahlreichsten  Arten  der  alphabetischen  lateinisch-deutschen  Wörterbücher 
*sind  die  Vocabularii  ex  quo  und  die  Gemmen  (gemmae,  gemmae  gemmarum, 
gemmulae).  Die  ersteren  erschienen  in  vielen  Redactionen,  die  uns  theils  in  Hand- 
schriften, theils  in  Drucken  erhalten  sind.  Die  später  entstandenen  Gemmen  wurden 
vermuthlich  in  stärkeren  Auflagen  gedruckt,  weichen  aber  viel  weniger  In  der  Anord- 
nung von  einander  ab;  dagegen  zweigen  sich  ihre  deutschen  Mundarten  von  der  rein 
niederländischen  durch  die  rheinischen  biss  zur  oberdeutschen  ab.  Am  Oberrhein 
folgten  sich  ihre  Ausgaben  zu  Anfange  des  16  Jh.  in  kurzen  Zwischenräumen.  Eine 
Verbindung  dieser  beiden  Arten  finden  wir  in  unserer  Nr.  c».  Mehrere  lateinisch- 
deutsche Wörterbücher,  namentlich  unter  den  Mainzer  Handschriften,  gehören  nicht 
zu  den  eigentlichen  Voce,  ex  quo.    Von  allen  diesen  verschieden  ist  unsere  Incunabel 

DlEFENBACH     GlO^SAHILU 


X 

Nr.    :■.,    iihn   «U-iru  JieKoiidfrlii'iteii  und  anderweitige  Berührungen   wir  unten  berichten 
werden. 

(legen  Knde  des  15  .lli.  enseheint  der  al])hal)etische  hiteinisch-deutsche  Vari- 
locjuns  (»dt-r  Vocabularius  j)  redicat  oruni  (predicantium),  von  Job.  Melber  de 
GeroU'zhofen  nacli  (kn  X'orträgen  des  Doctors  und  Predigers  lodocuü  Eyebnian  de 
Calwe  (Calw)  in  Heidelberg  eonij)iliert  (unsere  Nr.  es),  in  selmell  einander  folgenden 
Ausgaben,  deren  oberdeutselie  ]\linid;irt  ])edeutend  wechselt.  Ihre  Anordnung  und  sehr 
reichliche  deutsche  Glossierung  stellt  sie  als  eine  besondere  Gattung  dar. 

Vielfach  reicher  an  neulateinischen  und  an  besonderen  deutschen  Wörtern,  als  die 
vorstehenden  Gattungen,  sind  die,  ebenfalls  alphabetischen,  deutsch-lateinischen  Wörter- 
bücher (^Vocc.  theutonicum  ante  latinum)  in  zwei  Hauptarten.  Die  häufigste 
(unsere  Nr.  7  s)  ist  in  mehreren  Ausgaben  vorhanden,  in  welchen  eine  Stufenleiter  von 
Missverstäudnissen  und  Entstellungen  auf  eine  ims  unbekannte  Urschrift  deutet.  Die 
andre,  sehr  abweichende,  Art  kennen  wir  nur  aus  unsern  Nrr.  '22^  und  71.  Jene  hat 
rein  niederdeutsche  Sprache,  letztere  ist  Zeningers  Wörterbuch  von  1482^,  das  mit 
zwei  gleichzeitig  mid  ebenfalls  in  Nürnberg  erschienenen  lateinisch-deutschen  Wörter- 
büchern von  Zeninger  nicht  näher  zusammenhängt.  Zu  keiner  dieser  beiden  Arten 
gehören  einige  niederländisch-deutsche  AYörterbücher,  namentlich  der  mehr  nieder- 
rheinische  Theutonista  (unsere  Nr.  in),  dessen  Vorrede  Huguicio  (samt  dem  Ca- 
tholicon)  als  Hauj^tquelle  nennt. 

Eine  vierte  Gattung  sind  die  lateinisch-deutschen  Vocabularii  rerum.  nach 
Kategorien  geordnet,  in  welchen  mitunter  die  erhaltene  alphabetische  Anordnung 
einzelner  Abschnitte  auf  Urschriften  unsere]-  ersten  Gattung  deutet.  Ihre  verbreitetste 
Art  ist  der  in  verschiedenen  Ausgaben  erhaltene  von  Wenceslaus  Brack.  Im 
Uebrigen  sind  sie  sehr  mannigfaltiger  Art,  so  dass  wir  die  von  uns  benutzten  nicht 
schä'rfer  gru])]neren  können.  Eigenthümliche  Anordumig  hat  das,  uns  leider  nicht  zur 
Hand  gekonnnene,  (1478?)  bei  Zainer  zu  Augsburg  gedi'uckte  Vocabularimn  latiuo- 
germanicum  de  homine  &c.  in  62  articulos  distributum.  fol. 

Besondere  Gattungen  bilden  die  schon  erwähnten  philosophischen  und 
naturwissenschaftlichen   Glossarien. 

Unsere  gröstentheils  beobachtete  Beschränkung  auf  lateinisch-deutsche  Glossen 
bedarf  vielleicht  einiger  Eechtfertigungsgründe.  Ein  solcher  liegt  in  der  allgemeinen 
Nothwendigkeit  einer  Beschränkung  auf  dem  fast  schrankenlosen  Gebiete.  Ein  andrer 
in  der  Wichtigkeit  mid  Verbreitung  gerade  desjenigen  lateinischen  Wortvorrathes,  dessen 
Glossierung  durch  leidende  Landessprachen  zum  Bedürfnisse  wurde.  Eine  Anzahl  neu- 
lateinischer, oft  sehr  willkürlich  gebildeter  Wörter,  dm'ch  welche  einheimische  über- 
setzt  und  moderne  T3egrifife  ausgedrückt  wurden ,  gewannen  in  der  lateinischen  Ver- 
kehrssj)rache  der  J\Iönche  u.  A.  ein  zeitweiliges  Leben.  So  geschieht  es,  dass  lateinische 
und  deutsche  Wörter  sich  oft  wechselseitig  beleuchten,  wozu  denn  unsere  beiden  Sprachen 
gleichmässig  zugewandte  Theilnahme  kommt,  die  Avir  auch  bei  vielen  Strebensgenossen 
voraussetzen  dürfen.  Endlich  bestimmte  uns  der  Umstand ,  dass  der  gröste  Theil  des 
neuen  oder  wenig  bekannten  Stotles,  den  wir  mittheilen  konnten,  in  zwiesprachigen 
Wörterbüchern  niedergelegt  war. 

Um  diese  sammelten  sich  die  übrigen  Bestandtheile  unserer  Arbeit.  Da  sich  ihr 
Hauptstock  aus  den  Handschriften  der  ]\Iainzer  Bibliothek  bildete,  die  uns  ihr  Hüter, 


XI 

Herr  Dr.  Külb,  mit  unschätzbarer  Güte  zugänglich  machte,  so  wiegt  in  unseren  hoch- 
deutschen Glossen  die  niederrheinische,  dort  vorzüglich  vertretene,  Mundart  vor.  Für 
einen  bedeutenden  Theil  der  reiner  hochdeutschen  Vocabularien  sind  wir  der  Verwal- 
tung der  hiesigen  Bibliothek  verpflichtet. 

Wenn  einerseits  die  Handschriften  als  die  am  Wenigsten  bekannten  Quellen 
grösseren  Anspruch  auf  Beachtung  haben,  so  dagegen  die  (überdiess  oft  gleich  seltenen) 
Druckschriften  durch  die  Währung  ihres  Inhalts.  Dieser  erhält  durch  den  Druck  — 
weniger  durch  genauere  Prüfung  vor  dem  Drucke  —  ein  bestimmtes  Gej^räge;  und 
selbst  der  tollste  Irrthum,  der  in  Handschriften  nur  als  Schuld  des  Schreibers  auftritt, 
wird  zur  geschichtlich  berechtigten  Thatsache,  sobald  er  gleichlautend  von  so  vielen 
Zeugen  verkündigt  und  fortgepflanzt,  nöthigenfalls  den  Zuhörern  auf  den  Schalbänken 
eingebläut  wird.  So  geht  es  ja  auch  in  andern  Gebieten  des  Wissens  und  des  Glau- 
bens —  exempla  sunt  odiosa! 

Schlüsslich  bemerken  wir  noch,  dass  wir  zur  Geschichte  der  Etymologie  nur 
eine  sparsame  Auswahl  aus  der  Menge  vorhandener  Curiositäten  gegeben  haben,  be- 
sonders wo  die  etymologische  Deutung  die  lateinische  Grundform  umwandelt  und  die 
deutsche  Uebersetzung  bestinnnt. 


Brevitiitis  et  jjerspicaeitatis  causa  eaiii  in  hoc  libro  inii  rationeni,  quam  futurain  esse  facilem 
ad  -intelligenduni  neque  ulluni  ainbiguitati  reiicturam  esse  locuin  conlidenter  si)erein..  Naui  in  adnotandis 
forniis  et  lectionibus,  quae  voeabulo  euidani  erant  adserendae,  syllabas  pluribus  connuunes  non  nisi  posito  co- 
pulandi  signo  indicavi,  ut  non  soluni  parcus  esseni  spatii,  sed  etiam  id  efficerem,  ut  singulae  vocabuli  partes, 
et  quae  immotae  essent  et  quae  possent  niutari,  facillinie  dignoscerentur.  Ratio,  quam  scribae  in  libris 
et  manu  scriptis  et  typis  excusis,  quos  quasi  fontes  habuimus,  ad  indicandam  singularum  vocabuli  cujus- 
dam  pai'tium  vel  versiculoruni  continuationem  inierunt,  nndto  inagis,  quam  nostra,  ab  usitatiori  nostrae 
aetatis  differt-  oculosqu(.'  ottcndit. 

Quainquam  milii  persuaisum  est,  qui  attento  animo  legat,  cum  facülime  intellecturum  esiso,  quid 
indicent  signa,  tarnen  non  alienum  puto  verba  quaedam  apponere,  quibus  explicentur. 

Glossae,  quae  connnatis  inter  se  dirimuntur,  aut  ejusdem  sunt  dialecti  a  fronte  indicatae  aut 
singulas  voces  vel  saltem  partes  earum  habent  commiines.  Quales  partes  supplendas  ac  repetendas 
linea  simpliciter  posita  (-)  significat;  at  duplex  linea  (-)  indicat  interrumpi  versiculos.  Si  qiiis  recte 
intelligere  velit,  quo  modo  vocabvda  conuiiatis  dirempta  inter  se  cohaereant,  is  animum  attendat  e. 
g.  ad  V.  bifores,  ubi  id  vocabulum,  quod  praecedeutia  uullo  posito  commate  excipit  adjectiva  ex 
superioris  Germaniae  dialecto  deprompta ,  substantivorum  cum  illis  conjunctoi-um  incipit  seriem ; 
item  ad  v.  bidental,  ubi  „en  stede"  ad  tres  quae  sequuntur,  „dair'-  ad  duas,  quae  hoc  ipsum  excipiunt 
vocabulum,  „sleyt"  ad  duas  quae  praecedunt  referenda  sunt  glossas.  Miütis  in  aliis  locis  ista  ratio  clarius 
perspicitur.  Nam  si  animum  advortas  ad  v.  classis  mox  invenies  omnes  glossas,  quae  voci  ,,der  lut",  com- 
matis  interpositis  adscriptae  sunt,  ad  ipsum  verbum  pertinere  principio  collocatum.  öi  post  vocabulum, 
signis  „o."  vel  „?",  quae  significant  vel,  eum  antecedenti  conjunctum,  comma  ponitur,  id  documento 
est,  etiam  quod  sequitur  vocabulum  ad  illud  esse  referenduni ;  sin  vero  semicolon,  iude  concludendum 
est  vocabulum  quod  sequitur  nullam  cum  antecedentibus  habere  conjunctioncm.  Si  igitur  animum  ad- 
vortas ad  V.  faeere,  vocabula  „machen"  et  „dun",  commate  inter  se  disjuncta,  conjungenda  esse  et  ad  facere 
referenda  facüe  intelliges.  Nam  si  positum  esset  post  machen  semicolon,  certe  illa  duo  vocabula  inter  se 
non  cohaererent.  Alius  generis  exemplum  est  exstirpare ;  hac  enim  in  voce  signum  t,  quod  inter  „ruoten" 
et  „-wurzeln"  intercedit,  glossam  wurzeln  non  nisi  ad  rnoten  pertinere  indicio  est;  nam  si  ruoten  etiam  ad 
reliquas  quae  sequuntur  glossas  esset  transferendum,  haud  dubie  omnibus  ilhid  adjiciendum  esset.  Quae 
dialecti  [M.,  nd.,  similia)  a  fronte  positae  sunt  significationes  ad  omnia  vocabula  vocabulorumve  partes 
referendae  sunt,  nisi  quae  puncto  posito  sejunguntur.  vSi  fontes  indicantur,  ex  quibus  hausimus,  his  ipsis 
dialecti,  quibus  usi  sunt  scriptores,  satis  declarantur,  Cui  vero  dialecto  adscribenda  sint  vocabida  eorumque 


\II 

f"i<riiiar  iinlir.ir«'  i;">ii  oiiiisiimis,  nisi  p(>r  sc  pafpat.  C".  inmluu  » tmaKin.  qiionun  altcnmi  est  dialfcti  in  superiore 
(MM'inanin(>  usitatao,  altnuiii  dialocfi,  qua  incola«^  interiorisUornianiao  loquuntur.  Pari  modo  oxitus  schaflft  et 
-Bortp.lich, -likt'M  intor  >s<' (lisiTcpant.  Kxitiis  -lieh,  qiii  p.st  flial«*cti  siiperioris  (i(M-maniae,  <tiani  in  lihris  dialecto 
intt'rioris  (irnnaniac  conscriptis  (cf.  Nr.  il),  invenitur  (»1)  cainqtie  causani  intinluni  ad  vf)cabuloruin 
«tirp«'.Sj  (|ua(>  sunt  diulccti  intorioris  (icrnianiat'  proj)riae,  ref'eratnr  necesse  est.  Qiios  noniinavi  cxitus 
in  textu  dititinxi,  mmI  do  consonantibus,  a  f|iiil)ns  vocabiila  inci})iunt  (o.  gr.  »  et  f  in  dialeeto  supcrioris 
(i(>rnianiao,  /.  et  v  in  dialccto  infiM-iori.-^  (ionnaniacj,  conjunttini  tractavi,  undo  factum  c.  .-ic  puto,  ut  quae 
disscrui  facilius  possint  pcrspici.  Fontes  Xit,  14  et  i32,  qiiilju.s  dialcx'ti  superioris  et  inferioris  (i«'i  inaniae 
n'axinir  niisccntur.  ambahus  rnbrici.«*  adscrijjsi. 

Ab  initio  Übri  tontcs,  ex  quibns  bauisinm.s,  iiunierLs  et  signis  dih'^entissinie  indicandos  esse  pu- 
tavi ;  in  posteriore  vero  ejus  parte  eos  apponere  omisi,  nisi  adnotandae  essent  formae,  ad  qua.s  legen- 
tium  aninios  advortendos  esse  censiii.  Unde  factum  est,  ut  quae  in  textu  sunt  posita  facilius  et  com- 
nmdius  possint  legi.  Signa  et  numeri,  quibu*;  fontes  indicavi,  ad  oinnia  quae  praecedunt  referenda  .sunt 
vucabuhi  eorunique  parte;;,  nisi  punctis  positis  intercijütur  eorum  series.  8ed  si  adnotavimu.s  dialectuni, 
illa  signa  ad  ea  tantuni  voeabula  am-I  partes  pertinent,  quae  sigms  „o."  vel  „l"  inter  sc  conjuneta  sunt. 
Vocabula  Germanica,  quorum  fontes  non  indicavimus,  sunt  saecnli  quinti  et  decimi  aut  temporis  proxime 
antecedentis  vel  j^equentLs.  Quae  eorum  ex  dialecto  inferioris  Germaniae  desiimpta  sunt,  ea  libris  manu 
scriptis,  qui  Moguutiae  asservantur,  debemus.  Eandem  vini  babent  et  signa  „&c."  et  „sim.",  quibus  post 
fontes  veterrimae  superioris  Germaniae  dialecti  (aiid.j  citatos  non  nisi  vocabula  et  formae  ejusdem  dialecti 
subintelliguntur.  iSi  ^ola  litera,  a  qua  vocabuluui  quoddam  incipil  vel  ejus  pars,  scripta  est  adposito 
puncto,  t'andcui,  quam  habet  ab  illa  incipiens  voeabulum  proxime  antecedens,  intelligi  cupiam  forniam. 

Signum  ,,«.•'  quod  distinguendum  est  a  signis  ,.i.  5."  =  id  quod,  vocabula  quae  sequuntur  aut  esse 
sAnionyn^orum  loco  aut  ad  vocem  cui  adposita  sunt  explicandum  adjecta  esse  indicio  est. 

Ab  ordine  alphabetieo  solito  nonnullis  in  locis  recedere  eo  coactus  sum,  quod  in  })lurinüs  libris, 
ex  (piibus  vocabula  medii  aevi  Latina  desumpta  smit,  literäe,  quibus  vocabula  exarantiir,  ipsique  soni 
variavit :  sed  in  quibusdam  haud  penitus  mihi  ipsi  constare  potui.  Kam  semper  in  mediis  vocabulis 
literae  eh  et  ph  post  c  et  p,  in  vocabiüorum  vero  initio  ch  et  k  cum  e,  et  ph  cum  f  intermixtae  inve- 
niuntiir.  Pari  modo  rh  et  r,  th  et  t,  i  et  y,  e  et  ae  vel  oe.  u  et  v,  w  et  v  bis  juxta  scriptum  vel  u  in- 
viceni  .^e  excijjiunt.  Sed  ae  et  oe  semper  distinguuntur.  Pro  ti  ante  vocales  posito,  quod  e.--t  in  vocabiüis 
Latinis,  in  phn-imis  libris  ^«cripti.s  ci  invenitur.  Sed  nos  plerumque  ti  dedimus. 

Nota  '  signiticat  plerimique  er,  iiiterdnm  ir ,  ri,  similia.  Nota  v'-  indicaturi  fuimus  singulas  prae- 
tixi  formas  vor-,  ver-,  vir-,  alias,  quae  non  nisi  causis  quibusdam  intercedentibus  literis  expressae  sunt.  In 
libris  typis  cxcusis  plerumque  ver-  scrijitum  est,  at  plurimi  libri  manu  scripti  nil  nisi  v'-  exhibent.  Lite- 
ram  ii  duplici  puncto  supra  scripto,  quae  in  })!urimis  libris  (aeque  ac  ü  in  Nrr.  'S,  4)  vocalem  u  a  con- 
sonante  u  discernit,  ex  codicibus  in  nostrum  librum  non  transtulimus  nisi  ü  et  u  inter  se  disjungenda 
erant.  In  libro  manu  scripto  1  oinnes  vocalet  punctis  et  lineis  supra  scriptis  ita  sunt  distincta,  ut  non 
possit  discerni,  ^itrum  soni  simplices  an  pinguioi-es  sint  intelligendi. 

Plurima  scripturae  compendia  ac  signa  satis  superque  sunt  nota.  Cf.  kd..  ahd.,  nd.,  nl.,  ags..  mit, 
nlia,  quae  posita  sunt  pro  hoch-,  althoch-,  nieder-deutsch,  niederländisch,  angelsächsisch,  mittellateinisch  aliis.  Neque 
quemque  fugit,  quam  vim  habeant  sigiia  mathematicis  usitata.  Signum  :  indicat  vocabula,  quae  juxta 
posita  sunt,  quandam  inter  se  habere  communitatem ;  at  x  positum  est,  ut  verborum  formae  et  signi- 
ficationr>  inter  se  aut  mixtae  aut  pernuitatae  06hc  intelligantur ,  quod  saepissime  occurrit  maximique 
e^t  momenti. 

DE  FOiNTIBÜS. 

Quae  de  fontibus,  ex  qm'bus  hausi,  dicenda  esse  viderentur,  in  prooemio  exposui.  Qua  ratione 
Uli  inter  *e  aut  cohaereant  aut  discrepent,  testimonia  et  exempla  indicabunt,  qualia  in  pagina  quaque 
hujus  libri  iuveniuntur.  ^Majoren!  singulorum  congruentiam  sequentibiis  ])aginis  designavi.  In  ponendis 
numeris,  quibus  insigniti  sunt  lil)ri,  non  ])otui  sequi  consilium  quoddam,  sed  plurimos  ortos  esse  casu  putes. 
Me  majusculis  usum  esse  ad  signiticandos  libros  manu  scriptos  nondinn  editos  facile  invenies.  Sed  eosdem 
adhibui  in  citandis  libris  typis  excusis  ad  indicandum  eorum  volumen,  ex  quo  locos  quosdam  vel  sin- 
gula  vocabula  attuli.  Signis  „&c."  et  „sim."  (similia),  quum  posita  sunt  post  numeros,    indicaxi  volui  eos 


xni 

fontes,  qui  quo.idarn  vinculo  conjuncti  sunt  cum  iis,  quos  numeri  significant.  In  primis  „ee  .^c."  legentium 
animos  advtrtet  ad  Vocabiüarios  ex  quo,  „5  &c."  ad  libros  «criptos  Moguntiae  asservatos  (in  quibus  maxinie 
memorabdes  sunt  5,  6,  7),  „110  &c."  ad  Gemmas,  quae  insignitae  sunt  numeris  uo.  132  et  saepissime  6». 
ßi  quando  dialectus,  qua  libri  et  manu  scripti  et  typis  excusi  utuntur,  nun  adnotetur,  eam  esse  propriam' 
superioris  Germaniae  putes. 

a)    DE    LIBRIS    MANÜ   SCRIPTIS. 

(Nrr.  5—23  inveniuntur  in  bibliotheca,  quae  est  urbis  Moguntiae;  adscri])ti  sunt  numeri,  quos  in  illa  liabent  libri.) 

1.  Vofabularius   rcrum   4",    quem   scriptum   esse   primis   saeculi  15  annis  veri  simile  est.     In  praefixo 

folio  literis,  qualis  eodem  tempore  exarari  solebant,  est  scriptum:  „  Vocabularius  BA  anto- 
nius  anneberger".  Missus  est  ad  nie  ex  urbe  Monaco.  Cognationem  quandam  cum  eo  prae 
se  ferunt  2,  1,  2,  3,  7i,  denique  H,  b^. 

2.  Vocabularius  rcrum  Fol.  anno  1429  scriptus,  priore  tempore  Gissae  in  Nebeli  bibliotheca  asservatus.  Cf.  1. 

3.  Vocabularius  ex  quo  4  ,  cod.  \T.  136  sacrae  Domus,  quae  est  Francofurti,  proprius.    In  primo  fobd 

praeter  comphires  vei-sus  lingua  Latina  compositos  etiam  hi  leguntur: 

lusticia  ist  geslagent  tot  Castitas  ist  nyder  geslagen 

Veritas  dy  Icydet  grosse  not  Luxuria  regniret  in  allen  tagen 

ffailacia  ist  geporn  Der  (?)  ist  mit  der  wcrlde  stat 

ffides  hat  den  strcyt  verlorn  Thu  mir  gut  ich  thu  dir  quat 

Facienda  ist  worden  kalt  Hilf  mir  auff  ich  wirfF  dich  nyder 

Ira  cordium  (?)  ist  nianickvalt.  Er  mich  so  sehend  ich  dich  widei-. 

rrimuni  vocabulum  estAaron,  ultimum  Zozima.  Tum  aUo  atramento  aliaque  manu  scriptum  est: 
A.  d.  1476  obiit  dorn.  Michael  Rotel  predicator  cubitensis  capellanus  fraterni- 
tatis  public  US  notarius.  Grate  pro  anima  ipsius.  Et  tandem  jjro  domino 
Wentzeslao  Schcrffan  plebano  in  kungswir  d  äc.  Qiiod  in  hoc  et  sequenti  folio  super- 
est  spatii  impletur  nugis  quibusdam  Latina  lingua  conscriptis.  Tamen  in  conmiemoranda  anno- 
nae  caritate  vel  fame  a.  1477  orta  mentio  lit  illius  iScherfFan  in  kungswird  vüIr.  Dialectus 
libri  ita  comparata  est,  ut  morc  ISaxonum  vel  Anglosaxonum  üquidae  literae  transponantm*. 
Cognatus  est  ei  4. 

4.  Maccr  de  herbis,  Germanice,  12".     Quo   in    libro  qui  nuütis  am  latinis  quam  germanicis  vel  herba- 

rum  descriptionibus  vel  medicorum  praeceptis  auctus  Francofurti  ad  Moenum  mihi  obtigit,  latinis 
herbarum  nominibus,  alia  quidem  ac  librarii  manu,  saepius  subjecta  exstant  vocabula  bohemica; 
in  plagula  279  legitur:  anno  1394  die  12  mcnsis  neuem  bris. 

5.  Vocabularius  ex  quo  ,.latino-gernianicus  llugwiconis "  4^  nr.  3U.    Hie  Über  quem  se  possedisse  pro- 

litetur  Conradus  Bernardi  de  Alt  au  illa,  cujus  autem  pars  extrema  in  qua  haec  reperiun- 
tur  verba:  „Explicit  vocabularius  finitus  et  completus  sub  a.  1414  feria  6  post 
festum  s.  luce  per  mosatulium  (-ubum?)  de  maguncia",  prope  eadem  est  ac  libri  18, 
—  et  rerum  disponendarum  ratione  et  multorum  verborum  formis  ad  libros  21  et  22  proxime 
videtur  accedere. 
5i>.  Vocabularius  rerum,  uno  quidem  volumine  conglutinatus  cum  libro  antecedente,  sed  tam  rebus  quas 
continet  quam  literis  quibus  scriptus  est  ab  eodem  disjunctus,  dum  magnae  cum  libro  3  (cf.  l), 
quaedam  cum  libro  17  ejus  sunt  similitudines.  In  membrana  huic  libro  affixa  haec  verba  legun- 
tur: dem  hoch  geborna  fürstaBe^nhart  vo  götes  genadan  Marggrauff  zu  badan 
mina  genediga  herra.  In  nomine  Dm.  Amen.,  quorum  terminatio  -an  eo  notabihor  esse 
videtur,  quod  in  ipso  glossario  nusquam  occurrat;  —  in  chartae  linteae  autem  scidula  inter 
varios  literarum  ductus  ad  faciendum  calami  periculum  temere  exaratos  reperitur  annus  1420. 

6.  Vocabularius  ex  quo,  4%  nr.  305,  scripsit  Johannes  firmaiss  dcAverstat  a.  144().  ,jj_^te  liber 

pertinet  ad  domum  s.  michaelis  prope  magunciam  ordinis  Carthusien."  In  hoc 
libelio,  cujus  cognatio  cum  libris  74,  76,  22  (23)  multis  in  locis  est  conspicua,  quum  et  magis  in- 
corrupta  Superioris  linguae  puritas  et  distracta  quaedam  vocalium  latitudo  (a  saepms  pro  e)  et 
vetusta  verborum  scribendorum  ratio  (ht  pro  cht,  u  pro  ü)  jam  in  Universum  praevaleant,  niulto 


XIV 

ni.-ijoicni  (liaN'cti  l.ititinliiiriii  «xliiliciit  c.a  (Hi;u'  vocabuluiii  Lubricus  »liiiuuiitur,  ab  Jilio  t|uuilum 
at(|iic  aiitfccdcnti.-i  librnrü»  ('xsi'ii|ita,  ciijii.s  iiutac  ft  ft  »t  jhmjuc  ac  t  et  k  vix  ullo  torinarum 
(li.scriiniiic  iiitcr  sc  ditVcnnit.  I)ua<'  (IrNiint  plagiilac. 
7.  \(M'iiliiil;iriiis  ('\  (|ii(>,  t",  nr.  IIH,  lcpidis  (|ui<k>iu  i-onipositiKCjue  litcris  sed  niendosissiine  (lcsc-riptus  ^ 
(lcsiint  t|tiat'  vfrbimi  Succentor  .si'<|ii('baiitur  oiiinia,  sicut  iionmilla  cx  ii.s  quut*  ad  voeabula  C  (t 
S  litcris   iiicijtifiitia   pcrtinciit.     Ct'.  s,  IS. 

^<.    \(M'alMiliiriiis  nTiim,  V\  iir.  '2(il,  „^ocaMiilariiis  honiis   MdClA   vocalnilnrius,"    coiiipositus   ex  diversis 

i;lii.s>ariis  \rl  uoiiiiiia  vcl  vcrba  vcl  licrl)aruiii  arborum  avium  vucabulu  in  litcias  (juacquo  digesta 
seorsiiiii  ci>ntiiH'ntibu.s.  Siinilliinu.s  ost  libronim  9  et  ir,r>  (v.  hitVa),  ad  qiios  Über  17  prope  accedit; 
—  cum  lil)ris  7^  8<>,  20  (cf.  19)  et  loo  nostro  libru  non  communia  sunt  nisi  pauca  quaedara  ad 
pciiiliarcm  ijus  indolcni  ac  naturam  spectantia. 

8»".  \(trill)lll;irilis  liUino-UcrmaiiicilS  eodem  volumine  cum  libro  8  conjunctus,  sed  diversls  literis  ab  alio 
(puxlam  libraiitt  dcscriptus  et  additamentis  per  tertiuni  (piondani  manu  dispari  adjectis  loeu- 
plctatus.  Quanivis  repcriantur,  quae  Iniic  libro  cum  libris  s  et  79  connimnia  esse  videantur, 
tarnen  a  reliquis  omuibu.s  louge  distat,  j)raesertim  eo  quod  in  ipso  niagis  f(uam  in  ceteris  Inte- 
rioris  Germaniae  dialectus  praevalet.  Deesse  niliil  videtur,  licet  verbum  Quassare  omnium  lcga- 
tui-  extremuin. 

9.  VocablllarillS  rcrmn,  4",  lir.  322,  libri  8  similis  eo  quod  pariter  atque  ille  ex  separatis  glossariis  com- 
positus  est,  dissimilis  eo  quod  hae  ejusdem  partes  non  penitus  singulae  in  literas  sunt  digestae. 
Literaruni  quidem  elegantia  nitet,  sed  nudtae  plagulae  desunt,  nonnidlae  reperiuntur  dilaceratae. 
(j>ui  Über  quamvis  prioribus  jani  dccinii  quinti  saeouli  annis  conscriptus  esse  videatur,  tarnen 
quae  in  eo  occurrunt  vocabula  germanica,  incorruptam  usque  ISuperioris  linguae  indolem  sine 
ullo  paene  ut  ita  dicanj  Saxonicae  dialecti  colore  et  fuco  prae  se  ferentia,  jani  pro  pristina 
vocalium  quarundam  simplicitate  diphtliougos  ostendunt,  sequentimn  tempoiaim  quasi  incrementa. 
Duae  appendices  (9Anh.  designatae)  quae  ad  philosopliicum  genus  glossariorura  referendae  sunt, 
aeque  ac  Über  ipse  ex  eodem  libro  j)rimitivo  cx  quo  Conradi  Vocabularius  (v.  infr.  155)  origi- 
11cm  liabcnt.  et".  S  et  64. 

10.  Vocabularius  lalilio-üjermanicus^  4",  nr.  248.     Prooemü  baec  sunt  vcrba:  Ad  pleniorem  —  inue- 

nirc.  I^ibcr  ipsc  tribus  partibus  coutinetuv:  1)  Vocabulario  latino-gennanico  in  quo  non  pauca 
latinorum  vocabulorum  glossis  gernianicis  destituta  sunt ;  —  quae  verbum  Piaculum  sequuntur 
non  eaden\  qua  antecedentia  manu  exscripta  sunt.  2)  Vocabulario  graeco-latino  cujus  vocabixlis 
Germanica  nonnuncpiaiu  subjecta  sunt  glosseniata.  3)  Vocabulario  bebraico-latino.  Totius  libelli 
extrenia  verba  haec  leguntur:  Lste  liber  est  ffni  cartusieii  sti  m  ichahelis  prope  nio- 
gnnciani.    Ci'.   i-). 

11.  Laleiuiscli-nicdenh'ulsflier  \0('al)Ularius:  glossarium  latino-saxonicum,  sub  eodem  tegumento  cum  libro 

lOcungliitiuatum,  sed  ab  alio  atque  liic  librario  exscriptum,  perpallido  quideni  atramento,  idem- 
que  plagula  una  (voluntas  -  Zea)  destitutum,  terniinatur  in  bis  verbis:  Explicit  vocabula- 
rius finitu.s  vtilis  et  bonus  a.  d.  1420  &c.  Redde  nie  iohanni  brümer  qui  nie 
scripsit  a  principio  ad  fineni.  Vocalium  in  hujus  glossarii  vocabulis  gernianicis  adliibi- 
tarum  singularis  ratio  ad  Batavicae  (nj.),  imprimis  Belgicae  linguae  proprietates  in  libris  ue  et 
128  obvias  prope  accedit,  niagis  autem  Westialicae  dialecti  memoriaiu  affort.  Ceterum  in  hoc 
nostro  libro  pariter  atque  in  illis  libri  23  partibus,  quae  a  secundo  quodani  libi-ario  scriptae  sunt, 
aecurate  distinguuntur  syllabae  vor-  et  ver-.  quae  in  reliquis  libris  manu  scriptis  plerumque  uno 
eodcmf|U('  signo  (v'-)  promi.scue  denotantur. 

12.  Vocabularius  !a(in(»-s?crmailicus  bibiicus  4",  nr.  238,  et  ob  praelationum    congruentiam ,  et  ob  glossa- 

rum  Gernianicarum  liaud  infrcquentem  defectum  et  ob  additum  hebraico-latinum  glossarium  prope 
compar  est  libro  10,  perinde  atque  hie  tarn  cum  libro  13  similitudine  quadam  conjunctus,  quam 
a  reliquis  onniibus  hujus  ger.eris  Vocabulariis  natura  sua  plane  diversus.  Vocabulis  latinis  apposi- 
tae  sunt  syllabarum  notae,  sed  una  deest  plagula  ad  verborum  litera  P  incipientiura  seriem  pertinens. 
Libri   13  -  Iß  uno  volumine  (4",  nr.  280)  comprehensi  .sunt. 

13.  \ocabularius  latiuo-germanicus,  non  solum    rerum   ordine  et  vocabulorum    scribendorum   ratione  in- 

signis,  sed  propriam  quoque  et  suam  habens  dialectum,  quum  glossarum  germanicarum  nonnuUae 
ex  parte,  plures  Omnibus  numeris  induerint  Inferioris  linguae  formam  et  proprietatem.  Accedunt 


XV 

1)  Vocabularius  hobraico-Iatinus  in  quo  iiiter  alia  r-peritur Thessalonica.  2)  Vocabularius  graeco- 
latinus  qui  iion  modo  vocabulis  ut  Bubulous,  vel  formis  ut  Abba  et  verbo  andros  bis  recepto 
notabilis  est,  sed  etiam  co  quod  vocabulis  latinis  interdum  tarn  Inferioris  quam  Superioris  dialecti 
glossemata  adjecta  sunt  et  toti  libello  breve  supplementum  addituni  est.  Cf.  12. 
14  (14^).  Tres  hujus  libri  partes  priores  (1  —  3)  contiiient  latinae  linguae  nomina  (- Vulpesj,  verba 
(—  Vtor)  et  particulas  (_  vtinamj  glossis ,  ad  linguam  Inferiorem  prope  accedentibus  (halb 
nd.)  passim  instructa.  Ad  eundem  librum  pertinent  4)  Vocabularius  graeco-latinus.  5)  Latinae 
quaedam  dissertationes  ad  arteni  grammaticam  speetantes  quas  sequitur  Graecismus.  6)  Pla- 
gula  una  in  qua  compositorum  latinae  linguae  verborum  nonnuUa  (Agere  —  Cingere)  enumerata 
ac  Superioris  dialecti  vocabulis  ornata  leguntur.  Notarum  141,  142  sqq.  usus  ad  eas  et  scriptu- 
rae  et  dialecti  varietates  referendus  est,  quae  praecipue  spectant  ad  verba  in  prioribus  hujus 
libri  partibus  explicata. 

15.  Vocabularius  latillO-germaniCUS,  in  quo  res  philosophicae  tractantur  (Abstracclo -Delator);  accedit  ver- 

borum legere  et  esse  decHnatio  latino-germanica. 

16.  Vocabularius  rcrum. 

17.  Vocabularius  latino-gTrmanicus  4^  nr.  253.   In  pi:ooemio  (Certissime  —  promulgans)  occui-runt 

haec  verba:  incipit  vocabularius  nomine  Hubrilugus  taliter  dictus  eo  quod 
quidem  dominus  hermannus  cappel  de  mulnhusen  oriundu^s  &c.  collegit.  Desi- 
derantur  vocabula    Gnarus  —  Gratuitus.    Cf.  5^,  8,   75. 

18.  Vocabularius  ex  quo  4^,  nr.  40Ü;    ultinunn   vocabulum    est  Zonifragium;    nonmülae    desunt   plagulae, 

extremae  a  divei'sis  librariis  scriptae  sunt.  Simillinnim  est  hoc  glossarium  libri  5,  sed  quaedam 
ejus  sunt  quoque  simiiitudines  cum  libris  22  et  23,  aliae  cum  libris  7  et  21. 
18»>.  Hujus  libri  cum  antecedente  uno  eodemque  volunune  comprehensi  häe  sunt  partes:  1)  VcrbariUS 
quo  quidem  latinae  linguae  vei'ba  recensentur,  glossae  germanicae  (hd.)  paucis  tantum  sub- 
jiciuntur.  2)  Vocabularius  hebraico-latinus.  3)  Vocabiüarius  graeco-latinus  (—  Ptotus),  glossis 
germanicis  raro  additis.  4)  Dissertationes  quaedam  latinae  in  quibus  de  variis  rebus  maxi- 
mam  partem  ad  linguarum  naturam  spectantibus  disputatur,  perpauca  tantum  vocabuJa  ger- 
manica (hd.)  reperiuntur. 

19.  Dictioiiarius  latino-gcrmaDicus  Fol.,  ur.  32.  AUquot  plagulne  desunt;  glossis  germanicis,  quarum  vero 

non  paucae  desiderantur ,  crebro  vocabulorum  variationes  in  margine  adscriptae  sunt  ab  uno 
eodemque  librario,  cujus  quidem  manu  literae  u  et  n  accuratius  quam  in  aliis  libris  manu 
scriptis  distinguuntur.  Hie  über,  cujus  extremae  plagulae  subscriptum  est  nomen  „Conradi 
vffe",  non  solum  singulari  sua  latinorum  verborum  et  primitivorum  et  derivatorum  abun- 
dantia,  sed  etiam  eo  insignis  est  quod  ejus  glossas  ex  Saxonicis  libi-i  11  saepius  sane  perpe- 
ram  intellectis  in  linguam  8uperiorem  conversas  esse  apparet,  quam  ob  rem  pariter  atque  hie 
(11)  cum  libi-is  20,  8,  9  similitudine  quadam  cohaeret. 

20.  Vocabularius  lalillO-gcrmanICUS  Fol.,  nr.  08.    IMaxime  dolendum  est  quod  in  hoc  libro  alteram  tantum 

copiosi  cujusdam  atque  discrepantis  a  ceteris  omnibus  giossarii  partem  (L— Z)  reliquam  habea- 
mus,  cujus  insuper  deest  plagula  extrema  (inde  a  vocabulo  Zio);  librarius  eodem  sigrio  denotat 
literas  v  et  0,  miscet  interdum  c  et  t,  pari  modo  scribit  tt  ac  et,  et  quibusdam  Germaniae 
regionibus  magis  famüiarem  confuso  ore  literas  appellandi  rationem  secutus  (cf.  49)  pro  cht 
habet  tht.    Cf.  8,  9,  es. 

21.  Vocabularius  ex  quo  4%  nr.  329.     Ex  plagulis,  quibus  quondam  continebatur  hie  liber  et   proprieta- 

tum  suarum  et  mendorum  et  emendationum  abundantia  notabilis,  ducentae  viginti  novem  su- 
persunt,  desiderantur  sex;  vocabula  germanica  in  eo  obvia  ad  dialectum  quinto  decinio  saeculo 
in  regionibus  Inferiorem  Mosam  adjacentibus  usitatam  pertinere  Jlonius  demonstrat.   Cf.  5,  18. 

22.  Vocabularius  ex  quo  4°,  ur.  318,  latino-saxonicus,  excidens  in  vocabulum  Valva;    —  cf.  5,  6,  23;  levior 

etiam  affinitas  quam  cum  hoc  extreme  (23)  ei  est  cum  libro  sequente  (221^). 
22b.  Glossarium  saxonico-latinum  in  literas  digestum  quod,  exiens  in  verba  wuschen  optare,  a  nonnulhs 
dissertationibus  latinis  exceptum  et  cum  libro  antecedente  (22)  comprehensum  est  uno^  eodem- 
que involucro,  cujus  quidem  parti  interiori  agglutinata  est  membrana  tabulas  Guntheri  Swarz- 
burgensis  germanice  (hd.)  scriptas  continens.  In  extrema  totius  libri  plagula  haec  verba  legun- 
tur: Explicit  vocabularius  a.  d.  1425.    Cf.  22,  74,  147. 


X\  l 

23.  \(M'almliirllls  ex  i|ll(i  Fol.,  iir.  l:M),  latino-saxonicus,  maxiinain  partem  inugis  eniemhite  descriptus  quam 

liln'i-  'Ji'  (MKHuni  (•(■ti'i-(t(|itiii  illi  pcrinulta  co  nsquc  sunt  coinnninia,  ut  liiiju.s  goiun-is  utriuscjue 
libri  loi'o«  altcrius  imta  in  opcn;  no.stro  iiisigiiitos  esse  sati.s  liabueriiims ;  ceteruni  in  lioc  eodom 
Hhro  2.'i  i)«>st(|nain  jaiii  indc;  a  vocabulo  Propositio  iibrarius  alter  manu  sua  a  priore  differens 
seriptiirani  eoutinuaverit,  inde  a  verbo  Roboculentua  tertiuiii  (juendani  niultas  fonnas,  vel  ex 
parte  vel  penitus  ad  Superioreni  dialeetuni  referendiis,  adscripsisse  liaudquaquam  silentio  prae- 
teribimus.  CW  11.  Ilna  deest  plagula;  dissertatlones  aliquot  latinae  additae  sunt  libello,  in 
(]u»)  verba  „est  t'ratruni  Car thusiensiu ni  prope  Magunciam"  alicubi  reporiuntur. 

24.  Glüssarii  latiuo-saxonici  lierbarum  vocabula    contineutis    ejusdeniquo    (juantuni  eonjectare  licet  sae- 

eulo  (]uart()  deeiino  eonfeeti  relicjuiae  in  nicndjrana  exscriptae,  quae  ex  libri  .cujusdani  in  ta- 
bulario  Dannstadiensi  repositi  teguiiiento  exsecta  nunc  in  ejusdeni  url)is  bibliotlieca  recondi- 
tur.    C{\    17. 

25.  Peranij)lus  liber,  j)rioribus  ut  mea  fert  opinio  (piinti  deciini   saeculi   annis   conscriptus,    qui   varias 

dootrinae  medicae  partes  encyclios  quodannnodo  ndumbrans  niultas  res  attentione  nostra 
niaxiiue  dignas  continet,  praesertim  in  copiosissiniis  quibusdani  glossariis  germanicis  („der 
krutter  sonien  wurtzeln  species  vnd  guni  [gm]  namen  zu  latin  vnd  tütsch  noch  dem  alpbabet; 
von  den  geladen  des  menschen  vnd  zuteilen  etc.,  de  accidentibus  et  int'ir mitatibus 
hominum''),  quae  singularem  in  modum  non  solum  ad  librum  »3,  sed  etiam  ad  libros  74,12.1, 
Sum.  et  73,  143  proxime  accedunt.  Quem  librum  quum  Francofurti  ad  Moenuni  mihi  coinpara- 
vissem  quo  tempore  jam  non  multuni  abesset  quin  hoc  nostrum  opus  prelum  relinqueret,  factum 
est  ut  nisi  in  supplementis  confecto  operi  post  hac  additis  illum  in  rem  meam  convertere  nus- 
quam  paene  potuerim. 

26.  Liber  niediam  eirciter  decimi  quinti  saeculi  partein  scriptus,  quo,  quum  non  publici  esset  juris  sed 

res  privata  Francofui-ti  ad  Moenum  reposita,  sero  demuin,  coufestim  scilicet  a  libro  antece- 
dente  (25),  uti  mihi  licuit.  Germanicum  continet  glossarium  herbarum  nomina  explicans,  cui 
varia  adjecta  sunt  praecepta  ad  plantarum  in  ai'te  medica  adhibitarum  usuni  spectantia;  vo. 
eabulorum  Ibrmae  quamvis  ex  parte  sint  valde  mendosae,  tamen  persaepe  notabilem  in  mo- 
dum cons{)icuae  rarorum  quorundam  verborum  singularitati  rospondent  quae  in  aliis  quibus- 
dani glossariorum  nostrorum  occurrunt,  maxime  in  libris  47  et  8.5,  74  et  Sum.  , 

b)  DE  LIBKIS  TYPIS  EXSCRIPTIS 

(uec   non   libris  manu  seriptis   qui   nuper   typis   excusi   sunt). 

1,  2,  3.    Glossaria  a.  1419,  1429,  1445,  quae  8chmellerus  coinmemorat.     Cf.  1. 

4.  Glossarium  ex  libro  manu  scrij^to  a  me  editum  (Mlt.-hd.-bölini.  Wörterbuch  nach  einer  Handschrift 

V.  J.  1470.    Frankfurt  a.  .M.    1846). 

5.  Twiügeri  (qui  interdum  nomine  suo  inducitur  ut  apud  Oberlinium)   Glossaria  a.  1399  et  1488,  me- 

morata  in  ]\lonii  commentariis  (.A.nz.)  6,  210,  237  sqq. 

6.  Glossarium  (ripaitilüm  ibid.  ]).  211  sqq. 

7.  Kcpcrlorimn  ('anonici  eirciter  annum  1437  conscriptum    ibid.  p.  213  sqq. 
8  —  14.    Vocabularii  ex  quo  saec.  XV.  ibid.  p.  214—218  nr.  4*"^ 

16  —  21.   (liber  16  interdum  1  —  11,  sive  15  —  20  distinctus  est)   Glossaria  saec.  XV  ibid.  218  sqq.  nrr.  4^'', 

5,  6  cum  17""  p.  339;  p.  219—221  nrr.  7,  8  cum  9,  10,  12. 
25.    Glossae  ad  quinti  decimi  saeculi  initium  referendac  ibid.  p.  221  sqq.  nr.  13. 
26-32.    Glossaria  ibid.  p.  338  sqq.  nrr.  15,  IS^S  W"-^',  20,  2P^  22''^  23  cum  24,  25,  26. 
33.    Glossae  saec.  XIV  ibid.  p.  343  scju.  nr.  28*". 
84.    \oi'al)Ularius  auium  saec.  Xl\  ibid.  p.  345  nr.  30. 

35.  Glossae  saec.  XV  ibid.  p.  344  nr.  28^^. 

36.  Glo.ssarium  plantarum  nomina  continens  ibid.  p.  344  sq.  m*.  29. 
37  —  38.    Glossae  ibid.  p.  346  sq.  nr.  31"'',  32. 

39-  44.    Glossae  saec.  XV  ibid.  j).  435  scjq.  nrr.  33  —  37;  39. 

45.  Glossemata  anno  1420  conscripta  ibid.  3,  50  nr.  2. 

46.  Glossarium  saec.  XIS^  ibid.  4,  231  sqq.  nr.  1. 


xvn 

47.  Glossarium  saec.  XIII  sive  XR^,  quo  plantarura  iiomiua  Inferioris  linguae   vocabulis   explicantur  • 

ibid.  p.  239  sqq.  Maxima  ei  est  similitudo  cum  libris  '24,  26,  i49,  magna  etiam  cum  libris  9c] 
Sum.  V,  ac  cum  libro  85  locis  mendosis  multifariam  corrupto. 

48.  Glossarium  saec.  XV  ibid.  5;  234  sqq.  nr.  14. 

49.  Vocabularius  a.  1462  ibid.  7,  154  sqq.  —  in  vocabuUs  Germanicis  (hd.)  ex  dialecti  proprietate  (cf. 

20)  pro  cht  scribitur  t  vel  tt. 
soabod.  Glossaria  saec.  XIV  et  XV  quibus  plantarum  nomiua  enumerantur   ibid.   p    101    sqq    mr    10 

21,  22,  27.  44-        •       , 

51.    Vocabularius  ibid.  p.  103  nr,  23. 
s^ab.  Glossae  ibid.  nrr.  24,  25. 
53.    Glossae  ibid.  sqq.  nrr.  28,  29,  30. 
54  —  60.    Glossaria  saec.  XV  ibid.  p.  247  sqq.  255  sqq.  mT.  32,  50  —  53,  56,  60. 

61.  Glossarium  saec.  XV  ad  McgenbergÜ  librum  pertinens  ibid.  p.  494  sqq. 

62,  63.  Glossaria  pliilosophica  ibid.  5,  84,  464  sqq. 

64*bc.  Brack,  Vocabularius  rcruni.  a  Fol.  niiu.  Jo.  Lantz  preposito  in  Hoffen  ex  bibliotheca  Francof. 
Lingu.  lat.  m\  74.  b.  i"  min.  a.  1495,  qui  mens  est  liber.  c.  Vocabulariuiii  archoniuni  a.  1487.  4" 
min.  meum  et  ipsum,  idemque  a  Schmellero  usurpatum.  Praeter  has  tres  quas  commemoravi, 
aliis  quoque  si  occasio  tulerit  ejusdem  libri  editionibus  usus  sum.  Singulae  hujus  libri  iterum 
iterumque  retractati  editiones,  in  quarum  numero  etiam  liber  123  ducendus  est,  non  leviter 
inter  se  differunt.  Non  pauca  huic  libro  sunt  cum  aliis  communia,  plurima  cum  glossariis 
93  et  74,  nonnulla  etiam  cum  libro  9,  quaedam  denique  cum  libris  ss,  110,  126,  ad  inferiorem 
aetatem  pertinentibus. 

6.5.  \ariloquU8  (locabulariUS  predicatorum  etc.j.  In  opus  nostrum  a  nobis  collatae  sunt  sex  hujus  libri 
editiones,  quarum  tres  in  bibliotheca  Francofurtensi  reconditae  (Lingu.  lat.  m-r.  1117,  1121  Vi, 
1128),  tres  autem  meae  sunt;  ■ —  ad  unam  omnes  et  .sunt  forma  quartanaria  et  ad  ultima 
quinti  decimi  saeculi  decemiia  pertinent  et  in  vocabulum  Zona  excidunt,  excepta  sola  esa^Bibl. 
Francof.  nr.  1117),  quae  verbum  Zodiacus  habet  extremum.  Septima  est  ejusdem  libri  editio 
quam  licet  ipsa  nobis  non  obtigerit  saepius  tamen  ex  iSchmelleri  opere  commemoravimus.  Ceterum 
in  hoc  libro  65  multa  glossemata  latina,  in  his  maxime  derivata  a  primitivis  apud  omnes  per- 
vulgatis  leguntur  vocabula,  quae  in  reliquorum  glossariorum  nuUo  reperiuntur  nisi  in  libro 
manu  scripto  20  qui  quidein  longe  superioris  quam  hie  noster  est  aetatis. 

66.  Vocabularius  ex  quo  4",  ex  bibl.  Frcf.  Lingu.  lat.  nr.  112lVi,  exiens  m  haec  verba:   finitum  est 

hoc  opusculum  per  Cunradum  zeninger  ciuem  Nurembergensem  a.  d.  1482.  Quod 
attinet  tam  ad  annum  quo  oinissum  est,  quam  ad  typographum  (an  libri  auctorem  euni  ipsum 
nescio)  in  cujus  officina  prelum  subiit  et  ad  splendidissimas  quibus  exscriptum  est  literarum 
fonnas,  libro  74  plane  compar  est  hoc  glossarium,  quod  si  argumentum  respexeris  ab  eodem 
penitus  est  diversum  neque  multum  distat  a  tralaticio  genere  glossariorum  quae  dicuntur  Vo- 
cabularii  ex  quo. 

67.  Vocabularius  ex  quo  Fol,  S.  I.  el  a.:  hie  liber  cujus  in  Bibl.  Frcf.  (Lingu.  lat.  m-.  60)  duo  exsistunt 

exempla,  in  vocabulum  Zozimus  utique  excidentia,  proxime  accedit  ad  glossariorum  133,  es  et 
76  similitudinem. 

69.  Vocabularius  ex  quo,  Gemmuia  vocabuiorum  cum  addito  diligeuter  reuisa  el  emendala  4%  s.  I.  et  a.  Bibl. 
Frcf.  L.  1.  nr.  1115.  Nomen  suum  possessor  quidam  anno  1521  inscripsit  in  liunc  Vocabula- 
rium  qui  ut  jam  supra  commemoravimus  quasi  medius  est  „Gemmas"  inter  et  ,,A  ocabularios 
ex  quo",  quum  pro  herum  „Proemio"  (Ex  quo  vocabularii  etc.)  illarum  ostendat  „Prolo- 
gum"  (Superioribus  diebus  etc.)  et  tam  primis  verbis  (A  pe^jos.  i.  e.  de  vou)  quam  voca- 
bulo  extremo  (Zephirus)  ab  utroque  glossariorum  genere  discrepet.  Glossas  germanica«  (hd.) 
in  linguam  Superiorcm  ex  Inferiori  esse  conversas  jam  inde  patet  quod  in  iis  permultae  iur- 
mae  Saxonicarum  similes,  nonnullae  quoque  prorsus  Saxonicae  occurrunt,  niagis  perspicue 
autem  ex  eo  intelligi  potest  quod  verba  Saxonica  perperam  intellecta  frequentius  etiam  quam 
in  Gemmis  reperiuntur  in  hoc,  nostro  glossario,  cujus  insuper  propria  sunt  aliquot  mediae  lati- 
nitatis  vocabula  formarum  singularitate  notabilia  neque  in  ullo  alio  libro  nobis  obvia.     Cl.  67. 

69.   Vocabularius  ex  quo  4^  S.  I.  el  a.  ibid.  nr.  1119.  Extremum  vocabulum  est  Zozimus.  Cf.  134. 

Ois  rENBACH    Glossarium 


XVIII 

70.  \orabularillS  ex  (|IIO  4",  S.  I.  cl  a.  ibid.  m-.    1120.    lltiina   verba    haec   legiintui-:    Zossimus  /.  viuax  ue^ 

inuidus  ( pro   viuidus). 

71.  \o('alMi!ariiis  nTiim  a.  1433.  Moiüi  Conni).  (a.iz.)  8,  248  sqq.  ('f.  1. 
7s.    Krmiiifclss,  KiTiitcrlMich  coiilrafe)!  Fol.  Frcf.  1546. 

73    Kossliii,  KrcuU'rlHU'h,  «mIIüo  iiova  Fol.  Frcf.  1533.  Cf.  25. 

74.  \  ocabnlariiis  llioiiloniciis  (llu'iitoiiico-latiims)  a.  1482  Iniprcssus  \iirpml)er(?ae  per  Ciinradiim  Zeiiiii^cr.  4°. 

^.Oii  »lubiiun  ('.st  quill  hiijus  <>lostiarii  (de  quo  coiif'creiubi  sunt  nou  .soluiii  ca  (juaf-  .sujira  in 
praetatioue  iiostra  exposuinius  sed  etiani  quae  ad  libruin  ec  sunt  notata)  auetor  ad  ojjus  suuni 
conticionduni  praesto  liabuerit  libros  et  verboruni  copia  abundantfts  et  reruni  varietatc  niulti- 
plices,  ex  parte  etiani  vetusta  anti(|uitat('  insignes,  in  bis  praecipue,  ut  glossae  gerrnanicae 
saejiius  perverse  intellectae  deelarant,  Icfxicon  quoddani  latino-saxonicuni  cujus  aut  ipsuni 
arcbetypuni  aut  perantiquum  aliquod  exeni])lar  in  libro  22'»  nobis  eonservatuin  esse  opinaniur, 
quasdam  eju.sdeni  fontis  significationes  neque  in  libris  ^2,  23  apparere  ignorantes.  Froxiine 
etiani  ad  libruni  nostrum  accedunt  latina  et  germanica  plantaruin  nomina  cjuae  in  libro  „Su- 
nierlaten"  dicto  enmnerantur,  tum  libri  93  et  76;  quodanimodo  cobaerent  libri  4  et  ir,,  nonnullis 
in  locis  quoque  6,  25,  26,  iio,  us,  i47,  i.is. 

753_e.  \  ocabnlariiis  iiieipiens  tciitoniciim  aufe  {atiniim  4",  s.  I.  et  a.  a.  über  mens,  in  cujus  indice  scripta 
sunt  A-erba  :  ad  B  ibliothecam  in  Anger;  prooeniiuni:  „Quanquam  in  nonnullis  —  fa- 
oillinium";  vocabulum  primum  est  Aaron,  ultimum  Zwuder  zwustahcr.  Ejusdem  libri  editio- 
nes  forma  quartanaria  sunt  quae  scquuntur:  i,.  Vorablllarius  primo  poneiis  (lictlones  tll  eilt  Olli  cas  &c. 
Ein  ordonlichc  iiiizcygunge  &c.  Impf.  .kgentillC  per  M.  llupflTufl'  a.  d.  1515,  cujus  libri  duo  possideo 
exenqila.  Singularis  quaedani  dialccti  gerrnanicae  ratio  cernitur  tam  in  vocalibus  perniutatis 
et  in  diphtliongis  quam  in  terminatione  -lin  pro  -el  ad  formandas  voces  deminutivas  adliibita; 
c.  et  (1.  s.  I.  et  a.  Bibl.  Frcf.,  liber  iisdeni  verbis  inscriptus  atque  a.  —  g.  s.  I.  et  a.  In  Univer- 
sum })raecipue  conferendi  sunt  libri  -i  et  76,  sed  si  glossarum  gernianicaruni  rationem  duxeris, 
libros  17,  93,  110  propinquiori  interdum  quam  illos  cognatione  cum  glossario  nostro  conjunetos 
esse  intelliges. 

7ß.  ..VocablllarillS  alphabetirilS  S.  SCriptlire  ailtliore."  Haec  verba  inscripta  leguntur  in  tergo  glossarii 
latino-gernianici  (S.  |.  ct  a.,  4"  lliaj. ),  quod,  quondam  „ad  b  ibl  io  tliec  am  Niedernalt- 
aichensem"  pertiuens,  nunc  meum ,  multis  rationibus  notabile  est  et  unicum.  Index 
typis  exscrijitus  non  reperitur;  prooemium,  inscriptione  destitutum  bis  verbis  continetur : 
Seripturarum   fidelibus   &c.     Xos...    Vocabularium    ex   diffusioribus   maiorum 

dogmatibus secundum    alphabeti   ordinem   abbreuiare   multo   labore   stu- 

duimus planas    eorum   significationes    apposito    vulgari    tbeotonico    de- 

scripsimus  &c benedicto.  Ipsuni  glossarium  incipit  ab  bis  verbis:  „A,  m  omnibus  geati- 

bus'^  tfec;  exti'emum  ejus  vocabulum  est  Zorobabel.  In  glossis  germanicis  licet  sine  dubio  prae- 
valeat  dialectus  apud  t^uperioris  Germaniae  gentes  pervulgata,  quippe  ad  cujus  legem  et  in- 
dolem  tam  distractam  moi'e  antiquo  vocalera  uo  et  diphtliongum  ai  pro  raagis  usitata  ei  adliibitam 
quam  i  et  ie  vocales  ex  nativa  u  vocalis  permutatione  corruptas  atque  asperiorem  ch  conso- 
nantem  saepius  in  nominum  principiis  positam  referre  debeamus,  tarnen  una  cum  bis  omnibus 
reperiuntur  nonnulla  quae  regionum  Inferiori  Rbeno  adjacentium  dialecto  propria  sunt,  ut  pas- 
sim  0  pro  ou  (au),  p  pro  pf,  i  pro  ie.  Literarum  formae  id  habent  eximium  quod  ß  separatur  in 
SA,  k  saepius  in  duas  partes  discinditur,  punctis  autem  super  prima  literae  m  linea  scriptis 
sive  VI  sive  in  significatur.  Consjiicuorum  typographi  peccatorum  taiita  est  copia,  ut  totus  hie 
liber  piagularum  de  prelo  noiidum  emendatarum  quasi  congeries  esse  videatur.  Kadem  frequentia 
sed  multo  foedior  dej)ravatio  verboruni  est  et  glossematum  ab  ipso  scriptore  perperam  iiitel- 
lectorum,  quae  significatiouibus  suis  ingeniosa  quasi  cum  arte  prorsus  immutatis  delectationem 
quandain  lectori  afferre  possunt.  Oninia  autem  liaec  vitia  prolixe  compensantur  egregiis  liujus 
libri  thesauris  quibus  omnis  quae  in  glossarii.^  tarn  antiquissiniis  quam  infimis  condita  inest 
eruditionis  et  copia  et  farrago  continetur,  saepe  superatur.  Praesertini  notabilis  est  Imjus  libri 
]»ropinqua  cogiiatio  cum  prioribu.^  lexieis  Papianis  et  cum  glossariis  a  Maio  publieatis,  in  bis 
cum  libro  129.  Peculiari  modo  similcs  sunt  etiam  libri  6>  «7,  71  et  liber  75  ob  raras  quae  in  eo 
oceurrant  mediae  latinitatis  fonnas. 


XIX 

77.  Olossariuni  saoc.  XV   ahz.  7,  297  sqq. 

78.  (Glossarium  Saxonicum  saec.  XV  ibid.  1,  211 — 2. 

79.  Glossarium  saoc.  XIII  (?)  ad  Inferioris  Rheni  dialoctuui  pertinens  ibid.  3,  47  sqq.    Cf.  8'». 

80.  Glossac  saec.  XW  ibid.  p.  50 — 51. 

81.  Glossac  sace.  XY  ad  Colbniam  pertinentes  ibid.  4,  251  sqq. 

82.  Glossac  Batavicae  (nl.)  ex  saec.  XIV  ibid.  p.  254 — 5. 

83.  Glossarium  Inferioris  Klicni  dialcetum  exhibens  s.  1.  et  a.  ibid.  5,  283  sqq.;  —   über  sine  dubita- 

tione  ad  saec.  XV  rcferendus  atque  in  Genunaruni  nuniero  ducendus. 
81.    Superioris  (iermaniac  f;l<)ssae  anticjuae  (alid.)  saec.  XI   ibid.  p.  462  sqq. 
85a'>.  Glossaria  Saxonica  (nd.)  saec.  XV,  apud  Moilium  (Quellen  1,  282  sqq.)-  ^'f-  *t- 

86.  Glossae  anti(]uac  (ahd.),  apud  Grariilim  (ßilltisca  2,  168  sqq.)  et  Moiliuni  (Anz.  5,  229  sqq.). 

87.  Glossae  antiquae  (alid. ),    quanun  alias  in  Ribl.  Francof.  (87»),    alias   in  libro   manu    scripto   Xori- 

bergcnsi  (s?''  et",  nr. )  rcperi:  —  casdem  onmes  Ueit^clSHlillS  nuper  in  lucera  edidit  in  Hau^itii 
connnentariis. 

88.  VocahiilariiisJoaiinis AKenstait^Mindelliaimensis.  Opus  emendatuni  et  denuo  rcvisum.  ExpetKione  Jo.  Kyiinian 

de  OriHS?a\V  additum  esl  teuloniciim.  Hao-enoviae  1516.  Cf.  64,  no.  Hie  Über  cujus  auctor  non 
alioruni  solum  scrinia  conij)ilavit  sed  multa  etiam  suae  ipsius  dilij2;entiae  atque  eruditionis  signa 
dedit,  una  cum  libro  64  inferioribus  libris  9i,  iii,  i26  et  Dasypodio  rerum  suarum  copiam  ac 
materiam  videtur  ])raebuisse;  latinorum  m.axime  vocabulorum  forrais  et  singularitate  cognatus 
est  libro  12...  In  i)raetatione  jam  anno  1508  conscripta  libri  auctor  fontes  ex  quibus  liauserit 
nisi  lathios  non  commeniorat. 

89.  Glossarium  Ratavieum   (nl.)  saec.  XV  apud  Moilium  (An/..)  6,  439  sqq. 

90.  Glossae  l^atavicae  (nl.»  saec.  XV  ibid.  446 — -7. 

üi.  Vocahula  rerum  ex  prompluariu  Jo.  Piuiciani.  Auguste  1521.    Prope  accedit  über  m.  Cf.  88. 

92.  Glossarium  saec.  XVI   plantarum  nomina   Inferioris  Elieni  dialecto  explicans  Anz.  6,  448.   Vocaliuni 

in  vocabulis  Germanicis  adhibitaruni  ratione  simile  est  libri  11. 

93.  \uealMilarlus  oplimus,  ed.  Waekerna^el.  Cf.  25,  64,  74,  7.5. 

04ai..    Glossae  Anglosaxonicae    An/..  7,   132  sqq.  8,  233  sqq.     Moue's   OlH'Uen    1,   310  sqq.    (94a).  329  sqq. 

(94'').     Cf.    13<>,    14.i,   Haupt   V. 

95.  Glossaria  quaedam  saec.  XIII   au/.  8,  393  sqq. 

96.  Glossarium  in  quo  plantarum  nomina  vocabulis  ad   linguam    8axonicam    prope   accedentibus   (halb 

nd.)  ex])licantur  ibid.  ]).  401   sqq.    (.^f.  47,  149. 

97.  Glossarium  saec.  XV  ad  Inferiorem  Khenum  pertinens  („teutonice")  apud  Moilium   (Quellen  1, 

300  sqq.)  qui  non  recte  intellexit  notam  v  sive  "  super  litera  u  positam ,  quippe  quae  sicut  in 
aliis  libris  manu  scriptis  alia  hujus  modi  signa  vel  puncta  non  est  nisi  u  literae  accuratms  a 
litera  n  discernendae. 

98.  Glossae  saec.  XIV  Inferioris  Rheni  dialectUm   exliibentes  ibid.  p.  299  sq(|. 

99.  Glossarium  Batavicum  (nl.)  saec.  Xl\  apud  (irarüuni  (IHut.  2,  196  sqq.    Horac  belgicac  VH  nr.  1). 
100.    Glossarium  saec.  XIII  sive  XIV,  in  Sancti  Floriani  ecciesia  reconditum  (Wien.  Jl)l).  Xm.  \r.  41):  m 

vocabiüis  germanicis  dialecti  Saxonicae  indoles  passim  apparet.    Cf.  8. 
lüi.    Glossarium  quo  plantarum  nomina  enumerantur,  Tigurii  asservatum,  apud  GraffiUHl  Diul.  2,  273  sqq. 
102-4.   Glossaria  Superioris  linguae  antiqua  (ahd.)   Anz.  4,  93  —  96.  7,  588  sqq.    Cf.  i4i. 
105.    Glossemata  saec.  XII  et  XIV,  quibus  plantarum  nomina  recensentur  ibid.  8,  94  sqq.  mT.  4-6. 
106  —  8.    Glossaria  Batavica  (nl.)  in  Horis  l)el|?i('is  VII.  nrr.  2  —  4. 
109.    Glossarium  ISaxonicuin  (nd.)  ibid.  ur,  5. 
110  (uoab  sqq.)  Gemma  Gemmarum,  variis  editionibus  forma  quartanaria,  in  bis:   per  Jo.  SchonSSpergW  III 

Auj^usfa  vrbe  1512;  Arj?entlne  in  edibus  zum  niiergarlen  per  Renalum  Beck  1513;  per  Willi.  SehaH- 
ner  in  Lor  I.MI;  per  Jo.  Knoblaudi  in  vrbe  A^enlinen.  (sie)  1518.  Cf.  «4,  74,  n,  132,  ,34.  (^uae 
cum  libro  88  communia  sunt  nosti-o  ex  libro  64  quasi  communi  utnusque  glossarii  ionte  (.e- 
fluxisse  videntur,  si  quidem  Altenstaigimn  superiori  quadam  Gemma  non  usum  esse  velis.  in 
ipso  Gennuarum  munero  habendi  sunt  libri  83,  132,  ex  parte  etiam  .;8  et  109:  si  ^  ocabularios 
ex  quo  typis  exscriptos  respicimns,  libruni  quoque  .34  cum  lioc  nostro  {no)  arction  quodam 
neque  fortuito  cognationis  vinciüo  conjunctum  esse  constat. 


111.   Nomi-iirlatiirii  rcriim  (toincsdcanim  NiMJmh.  üihkI  l-r.  IN'yiHis  153U.  12'"".  Cf.  oi. 

IIS.   Vir.  Krisrliliiii  Vomciulalor  friliii)?iiis  4  «mI.  FmI".  1603.  S".  (f.  ns. 

113.    M.  Kiilandi  llictioiiarioliiin  Ac.  Aug.  Viild.  cxcild.  M.  iVIaili^er  1586.  8".  Kcrum  materiae  partcm  quaiidam 

Inf  lilicr  praohuissc  videtur  lil)ro  antocedonti  (112)  cujus  (juidoin  rnendis  valde  crebris  in  libro 

iiT)   luedcla  aftVrtur. 

IM.  Tliosaiiriis  crmlilioiiis  a  Has.  Fabro  Sorano.  llainae  1587.  Fol. 

US.  II«'I(V.  Fimnclii  Vomciulalin-  qiiadhiiiitiiiiis.  J'>asil.  1092.  8".  Cf.  113. 

n.;.  II.  Iiiiiii  Nomciiciafor.  Kdd.  2.  3.  Antwerp.  1577.  1538.  8".  Cf.  128. 

117.  (jlüssae  FlüiTiifiuac  (alid.)  Diut.  2,  231  sqq. 

118.  Glossae  Saxoincae  antiquae  (alts.)  ibid.  p.  192  sqq. 

n.)ai>.  Glossae  Engelbergicae  et  Rhenaviae  antiquae  (abd.)  apud  Haiipdum  (Haupt  3,  123  sqq.);  quaruin 
magna  est  cum  libris  120  et  121,  minor  cum  libro  Sum.  1  &(j.  propinquitas. 

120.  Glossae  Pragenses  antiquae  (ahd.)  ibid.  p.  468  sqq. 

121.  Glossni-ium  in  monasterin  Adniontensi  rcportum  il)id.  p.  368  sqq. 

122.  Glos.saliT  roiiiaii  latiii  du  15  siocie  de  la  bibliolliniiu'  de  Lille  par  E.  (dachet.  Brux.  1846.  8". 

123.  Ilermaiini  Torreiiliiii  Eliicidarius,  impr.  Argeiiliiie  per  lo.  Knoblauch  1518.  4".  Cf.  C4. 

124.  Castelli  Lexit'Oii  medicum  ed.  n.  Genevae  1746.  4". 

i2;>.  Vocabiiloriim  renini  proiiiplariiini  a  Baldas^aie  Trocito  As('aiiieiKse....coDgeslupi  Ai'.,  et  vernaculo  iiite- 
rioris  (pro  inferioris?)  (iermanie  apposilo  affabre  conciiinalimi.  Lipsiae  ex  oll".  Mclibiaris  Lotllieri 
1517.  4".  Dispei-titus  in  scrinia  et  nidos  hie  Vocabularius  reriini,  —  qui  a  reliquis  oumibus 
cxcepto  solo  libro  25  plane  diversus  est,  —  quamvis  in  incorrupta  latinitatis  suae  puritate 
auctortnu  maxime  gloriari  non  sohim  ex  vorbis:  „Omnia  ex  classicis  et  sine  super- 
stitione"  in  ipso  indice  obviis  sed  etiam  ex  prooemio  vane  dictis  tiirgente  satis  intelligi 
possit,  tarnen  ipse  veterem  ac  tralaticiam  semibarbararum  mediae  latinitatis  formarum  farra- 
ginem  liaud  exiguo  cumulo  auxit.  Vocabula  germanica  quae  proprie  Superioris  sunt  linguae 
ad  Inferioris  dialecti  rationem  et  naturam  Tnultifariam  delabuntur. 

126.  Lexicon  triliiigue  ex  Uiesauro  U.  Stepbaiii  et  dietionario  Jo.  Frisii.  Argeutorali  cxc.  Th.  Rihelius  1590.  Fol. 

Prooemium  scripsit  Jo.Sturmius,  libruni  ipsmii  confecerunt  llelfci'iCUS  EmmelillS  (cf.  115)  etD.  Sclicl- 
ling,  qui  in  locum  Helvetieae  quae  apud  Frisillllt  reperiebatur  „pur am  dialectum"  substi- 
tuerunt.  Maximam  partem  cum  nostro  libro  convenit  voc.  a.  1618,  passim  etiam  liber  64  cujus 
quidem  cognatio  nescio  an  eo  contineatur  quod  ex  ipso  tanquam  fönte  suo  glossarii  nostri 
auctores  hauserint. 

127.  Glossae  Schlettstadienses  antiquae  fahd.)  apud  Haupt  v. 

128.  A.  Calepiiii  dietionariiim  \l  liilguaiiim.  n.  ed.  Basil.  s.  a.  Fol.  quod  plurima  habet  communia  cum  libro  ne. 

129.  Glossarium  ex  Maji  tiass.  ailt.  1.  VIII,  quod  llildebraildillS  (nr.  142)  duodecimo  saeculo  vindicat.  Cf.  76. 

130.  Glossae  antiquae  ed.  Ilotriiiaiiii  (Hoffmanirs  ahd.  Glossen)  Beroi  1826.  4". 

i3iab.  Glossae  Bonnenses  et  Zwetlenses  saec.  XI,  apud  Hoffniannium  (nr.  130:  cf.  Gerbert  Her  Germaniciim 

p.    109   sq.). 

132.  Gemma  sceniniarnin  de  nono  iternni  emendata  cnm  niultis  additionibiis,  impr.  Colonie  per  Martinum  de 

Aveidena  prope  donunn  consnlalns  in  vico  burgensi  vel  die  biirgerslraes  roninioranteni  a.  d.  1507 
l'eria  4  post.  1'.  assumpt.  Marie  4*^.  Vocabula  latina  sunt  eadem  ac  libri  uo,  Germanica  autem 
plerumque  ad  Coloniensem  dialectum  pertinent,  interdum  propius  ad  Batavicae  linguae  puri- 
tatem  accedunt  (reiner  nl.);  cf.  147.  Hujus  et  insequentis  glossarii  usum  debeo  Bibliothecae 
Gvnniasii  Budingensis. 

133.  Vocabularius  ex  quo,  impr.  in  elluil  a.  1472  die  Gregorii.    Formae  Gemianicae,  ad  dialecti  secundum 

Rhenum  Inferiorem  pervulgatae  indolem  inclinantes,  tam  singulari  sua  vocalium  ratione  quam 
eo  insignes  sunt  quod  crebrius  etiam  quam  in  aliis  Vocabulariis  ex  quo  (hd.)  vocalis  e  ex- 
tremis verbis  vitiose  adjungitnr.  Cf.  67.  Primam  hujus  libri  editionem,  anno  1469  emissam, 
qua  Grininiii  fratres  in  elaborando  illo  nostrae  linguae  glossario  magno  usi  sunt,  equidem  in 
rem  nuam  converti  una  cum  inferiori  ejusdem  libri  editione  (a.  1477,  nrr.  151  —  2),  cujus  re- 
liquias  qua.sdam  (v.  infr.)  jam  ju'ius  ad  opus  conficiendum  contuleram. 

134.  \ocahularius  ex  quo  S.  I.  et  a.  4",  liber  mens,  ab  iisdem  prope  verbis  incipiens,  in  eadem  fere  ex- 

cidens  ac  Vocabularius  eo,  quocum  non  pauca  neque  levia^  si  glossematum  quoque  germanico- 


XXI 

ruin  respectiuTi  liabueris,  ei  commimia  esse  intelliges,  quibus  ab  oinnibus  aliis  sui  generis 
glossariis  difterat;  niliilu  minus  tarnen  hie  über  (i34)  non  soluni  luulta  habet  sua  et  propria,  in 
his  id  quod  vocales  pro]je  in  onmibus  quibus  pernmtandae  fuerint  vocibus  revera  sunt  permutatae 
(Durchführung  der  meisten  Undaute),   sed  etiam  singulare»  quasdam   libri   uo   similitudmes. 

135.    Tll.  Golii  Ollüiiiastiion.  Argentor.  1582.  8*^. 

iseabc.  Fr.  Üchlcr,  Zur  Lilcraliir  der  Glossen,  quae  dissertatio  {\.  Archiv  für  Philologie  1847)  glossaria  quae- 
dam  latina  continet  glossis  anghjsaxonicis  ex  parte  ornata.     Cf.  94,  145. 

137.    Haec  nota  ubi  reperitur  (iesnovi  opera  designat  (et".   140,  144). 

138  (forte  oecurrcns)  ideni  über  ao  signo   143  notatus. 

139.  Glossarium  a  Maio  ])ublicatuni  (Class.  auC(.  VI). 

140.  Gesneri  opera  Fol.:  l'hierbuch  von  Gesncr,  teutsch  von  Forer.  Heidelb.  1606.  Vogelbuch,  teutsch  von 

lleussleill.  Frkf.  1600.  Hchlangenbucii,  vermehrt  durch  J.  Carrouuni.  Heid.  1603. 

141.  SaleillOllis  Glosse  S.  I.  et  a.,  Fol.     Huc  pertinent  libri  104,  130,  131,  sum.  1.   Mulla  eademque  necessaria 

desiderantur  in  iis  (piae  GraHillS  ex  his  glossis  excerpsit. 

42.   Glossarimii  laliiiiim  hibliolheeae  Parisinae  sacc.  I.\.  ed.  Ilildebrand.  Goett.  1854.  8". 

143.  J.  Theodori  Taheriiaiiionlaiii  iiew  vollkoiiinieii  Kräiilerhuch,  vorniahls  durch  Casp.  Bavhinuin  gebesseret, 

jetzt  wiedeiunib durch  llierou.  Bavhinum.  Basel  1694.  Fol.  cf.  25. 

144.  Gesners  INanieiibuch  aller  Frdgevvächsen,  catalogus  plaiitanini.    Tiguri  apud  Froschouerum  1542.  4''. 

145.  Glossarium  latinum,  ad  undecimuni  ut   opinor   saeculum   pertinens   idemque   glossis  aliquot   anglo- 

saxonicis  instructum;  ,,0  ui.s.  nionastcrii  Werthinensis  ad  Rurani"  edid.  Deycks  in 
libello  Alonasteriensi.     Prop(i  accedit  ad  libi'um  ise^. 

146.  Libellus  quo  herbarum  noniina  cxponuntur,  ad  XIV  sive  XV  saeculum  referendus,  in  Musei  Ger- 

manici  libris  manu  scriptis  (nr.  2963)  Noribergae  reconditus,  typis  exscriptus  et  in  lucem 
editus  Anz.  1854  nr.  11,  oj)us  idem  ac  liber  »i^  a  quo  non  difFert  nisi  eo  qxxod  ipsi  edendo 
Frommaunus,  Fr.  Uothius  praofuit  illi. 

147.  Thcutonista  ol"  Uuytschleuder  vaii  Gherard  van  der  Schueren,  uitg.  docu-  Boon/ajer,  nict  voorr.  van  Clignett. 

Lugdun.  Batav.  J804.  4°.  Hie  liber  cujus  vocabula  (iermanica  dialecti  sunt  Clevensis,  anno 
1475  prinium  editus  est.  Si  libros  respicimus  quibuscum  cohaeret,  primo  loco  loanneni  de  lanua 
connnemorandum  esse  arbitramur,  quippe  quem  copiosissime  transscripserit  GherardUS;  deinde 
proj»inqua  cognatione  cum  nustro  libro  etiam  conjunctum  est  lexicon  quoddam  latino  - italicum 
quod  Uucangius  quo({ue  in  rem  suam  convertit;  nonnulla  denique  cum  libris  11  et  132  ei  sunt 
communia. 
48.  J.  Graftii  glossarium,  a  Jaeckio  („Alphabete"  fasc.  1.  Lips.  Baumg.  1833)  emissum,  quod  nonnulla 
habet  communia  cum  ([uibusdam  ex  libris  manu  scriptis  in  Bibl.  JMogunt.  asservatis. 

149.  Trunca  quaedani  ex  glossario  latino-germanico  (hd.)  Romae  reposito  (ahz.  N.  Folge  2,  9);    prope 

accedit  liber  47,  nee  longc  abest  liber  96. 

150.  Lexicon  rei  herbariac  trilingue,  per  Davidem  K)  herum  Argentinenseni.  Arg.  apud  Vueud.  Richelium  1553. 

151.  Vocabularius  ex  quo  4"  ex  Bibl.  l)uc.  Gothana.  Inter  omnes  Vocabularios  ex  quo  qui  typis  exscripti 

ad  nostram  aetatem  pervenerint  hunc  librum  esse  antiquissiinum  statuit  Fr.  JaCObsillS,  quum 
in  eo  haec  verba  inscriberet:  „Expressum   ex   vocabula rio   Guttenbergiano.    1469. 

4"."     Cf.     133. 

152    Vocabularius  ex  quo  per  \ycolauiu  Bechtennuntze  in  Fltiiil  a.  d.   1477.  4°  ex  eadem  Bibl.  Gutli.  (de 

quibusdam  ejusdem  libri  reliquiis  v.   infra). 

153.  Herbarius  Patauie  impressus  a.  1485.  4"  (cf.  Panzeri  Ann.  typ.  II  361,  6)  ex  Bibl.  Duc.  Goth.  Gom- 

))luiibu.s  In  locus  Saxcmica  quaedam  verba  in  margine  adscripta  exstant;  item  Saxonica  •  est 
sententia  ..uppc  truuwe  ik  buwe,  untruuwe  ik  schuuwe",  quam  in  libri  iudice  posse- 
sor  quidam  inscripsit.    Quaedam  ei  communia  sunt  cum  libris  74  et  143. 

154.  Glossae  Prageuses  antiquae  (ahd.)  ad  Prudentiuin  explanandum  con^criptae,  apud  Hauptiuni  (Zeit- 

schrift X). 

155.  Glossariiun  ad  illustrandos  sacculonuii  XII,  XIII,  XIV  scriptores  compositum  a  H.  HolTniann   et  G. 

VVackernagel  (lloffmanns  Fundgruben  Bresl.  1830),  glossas  continens  praecipue  Conradi  de  llein- 
richovve,  deinde  Nicolai  de  Cosla.  Gf.  9. 


XXII 

Notaniiii  (|uilm.s  |ir.i('((M-(>;i   in   lioc  o|>('rc  nostro  suniiis  utsi  lia«-   potissinium    sunt   quae   oxnlic^- 

tioiio  r|iiji(i;iin   cf^crt'   vidcantiir: 
Acr.    Asjiiroli«  «je  n*  iiirliillica.  Basil.   IjY)!!.  Fol. 

Atu.   An/.nifcr  iTii  die  KiiimIc  «los  «IciMsjIh'ii  Millolallcrs  (auctoribus  Anrsnssio.  >loiiio,  ajii.s). 
UM.    MImI.  wrirkiiMiHi  iiarli  Hnicck«'  \oii  W.  IMÜllcr.  Lp/4;.  IHM  fl".  gr.  H". 
Br.    |{n'liil(M|lllls  \<M'iilHlliirJIIS   U7S  Fol.  ;;l().s.sis  (|uil)us(laiii   pMinanicis  (irnatris. 

Br.  w.i..    \«'rsiMh  eines  hicmiscli-iiiedcisachsisc-licn  WörlcrhiicJis.  Jircmcn  17G8.  H". 

cnth.   Calholicon  cd.  a  loaiiiie  de  laiiiia.  F«>l.  Niirpiub.  1483. 

Das.   nas>|M»dii  dicfionariiim,  impr.  per  Uilieliiim.  Argcüitorati  1087.  H"  cf.  (ir.  wn,.  (v.  infVa)  XX  8qq. 

Da-s.  o.itb.  (quem  libnmi  raro  taiituiii  iiiciuoravinius)  |)as)lM>diiis  cadiolinis  i.  e.  dirljoiiariiirii  laliuo-(;erma- 
niro-poloiiinim  i'v:c.    Dantisei  1()42.  4". 

r>z.  nie/.  D/  wtb.  Khiiiol.  WörlerbiH'h  der  romaiiiselieii  SpraHieii  von  Die/.  Bonn  1853.  8". 

Fr.   Frisch,  lenlseli-lal.  (und  lat.-t.j  \V»rlerlMU'li.  Berlin  1741.  4". 

Fris..  Fr.s.  Frlsü  djclionarjum ,  (lucm  libmm  crchrius  quam  ex  editionr  jirinia  fTiguri  1.541,  Fol.)  indiixi- 
nmy  ox  oa  quac  inscripta  est  Diclionarium  hilinglie  (ed.  Sllicerus,  Tio;uri  1696,  8"),  interdum 
otiani  ex  cditione  Coloniensi  a.  1817.  Testimonio  sunt  quodani  modo  inforioros  hae  editiones, 
quanidiu  vif^oreni  et  auctoritatem  retimierint  prisca  nmlta  gemianicac  linguac  vocabula  quonim 
copia  etiam  aj)ud  Pielorium  intogra  et  illibata  reperitur.    Cf.  12«. 

Gl.  Alid.  Spraclischat/  von  (Jraff.  Berlin  1834. 

Gl.   Aoiir.    (ilossarinm  Aellredi  anglosaxonieum,  quod  ex  libro  insequente  ad  oj)Us  nieum  contuli. 

Gl.  in.  Glossarinni  mannale  ad  scriplores  median  ef  intimae  lalinilatis.  Halae  1782.  8^'  (Diii'angii  Glossarium 

ab  AdclUUgio  retractatuni). 

G,>ti,.  wtb.,  Gth.  wtb.  Ver!?lei(liendes  Uorterbneh  der  gotliisclien  Sprache  von  L.  Diefenhach.  Frkf.  1851  flF.  8". 
Gr.  (ihr.  (irimni  (Gr.  Grammatik,  wti..  WiJrterbucli). 
Haupi,  Hpt.  Haupts  Zeitschrift. 

Heu.  Thesaurus  <tc.  llenischij  Aus-  Vind.  1616.  Fol.  ef.  (r.  wtb.  XXL 

Ki.  KIrschii  Cornvcopiae.  a^r.  8°.  Ki«.  ed.  3  \orib.  1723  fcd.  1  a.  1713),  Ki^^.  cd.  n.  Au^.  Vind.  1796  qui  über 
ob  uberrimam  (jua  abuiidat  rernm  co))iam  nomine  sno  sane  dignis.simus  est. 

Kii.  C  Kiliani  Uuniiri  Diclionarium  tevlonico-lalinum  cur.  üassello.  2  voll.  TraJ.  Bat.  1777.  4". 

Megiser.    ThesaUMIS  polyglottUS ...  ab  Hier.  Mei?isero.  Frcf.  1603.  8",  liber  quem  rare  tantum  citavimus. 

Mss.  mog.    Codices  manu  scri]iti  qui  in  Bibliotheca  Moguntiaca  asservantur. 

Naturb.   \aturbiich  elc  verleulschl  durch  Conradum  Menj?enber{?er.  Franckenfurt  bei  Egenolff.  1540.  Fol. 

Nmn.  Alli?.  Poly^lollenlexicon  der  Xalurgcschichle  von  \emnich.  4  Bde.  Hamb.  1703.  4". 

(^b.  Scher/ii  Glossarium  (lermanicum  medii  aevi  ed.  Oberlinus.  2  voll.  Arg.  178t-  Fol. 

i'a]..  Papias,  i)rae.s(itiiu  liuju.s  scriptoris  editio  anno  1485  Fol.  emissa  finipr.  Venclüs  per  Andream  de  Bo- 

nelis  de  Papia)  qiui  quidem  Ducantfius  et  AdelungiU.S  perraro,  si  luiquam,  usi  sunt. 

lict.  (Pidorius).  Die  leülsch  spraach  u.  s.  vv.  durch  Josua  Maalcr.  Zürich  1.561.  gr.  8". 

Pop.  (über  paucis  in  loci.s  coramemoratus)  Popowilsch.  Versuch   einer  Vereinigung  der  Mundarten   von 

Teutschland  u.  s.  \\.    AVien  1780.  8". 
sm.   Bayerisches  Wörterbuch  von  Schmeller.   Stuttg.  1827.  8". 
.sum.  HoH'manns  Sumeiialen;  cf.  2.%  26,  47,  no,  ui. 

Voce,  ex  quo.  Vocabularii  ex  quo  qui  ty))is  exscripti  .sunt.  ♦ 

voc.  a.  1177.  Vocabularii  ex  quo  impressi  per  Xicolaum  Bechtermynze  in  Elluil  1477,  qui  integer  asservatur 

in  Biblidth.  Ducali  Gothana  (cf.  133,  152),  reliquiae  quaedam  in  Heuitiauni  opuscuiis  p.  455  publi- 

catae  eaedemque  ab  .Vdellingio  quoque  ad  Glossarium  manuale  collatae. 
Voce.  a.  161S.  W.  Schönslederi  Promptuarium  a:ermanico-la1inum,  quod  ex  Schmelleri  opere  in  rem  meam 

converti.    Cf.  126. 
Voc.  Hair.b.   (Ho.s.saiia  (]uaedani   Saxonica  a  StaphorstiO  in  lucem  edita  (Hamburg.  Kircheng.  T  3,  350  .sq.). 
wd.   AV(irterb«ch  der  der  deutschen  Synonymen  von  Wcigand.   ]\lainz  1843  ff.  8". 
zeus.s.   Glo.s.sciiiata  latino-ccltiea  quae  in  /eUSSÜ  GrammatiCä  Celtica  reperiuntur. 

Ziem.   Mittelhochdeutsches  Wörterbuch  vou  Ziemauu.  Quedl.  1838.  gr.  8". 


Ein   Zeichen 


dankbarer    Freundschaft 


l'ür 


Friedrich  Diez. 


A 


ABA 

A,   ab  (t.  sine)   hd.  von,   t  ane  (18). 
nd.  van.  a  do  von ;  ab  von  (4). 
Aalma  v.  Alma. 

Aaron  ist  gewesen  ein  briider  moysi 
des  Propheten  (7.5). 
*Aba  V.  Abba. 
*Abaees  i\  Abacus. 
*Abacia  v.  Abbatia. 

A-,  ab-bacinare  (c/.  ital.  abbagliare? 
Dz.  wtb.  384)  blenden  (Ki.). 

Abaetor  {auch  altengl.\afrz.  abaeteur ; 
i.  für  pecorum  l  armentorum;  abige-s  t 
-US  qq.  cf.  64)  hd.  kue-  (3),  ku-,  kii-  dip; 
kw  diep  sim.,  koe  dyp  (12),  viehe  diep 
(5c);  rauber  (64). 

Abactus  i>tc.  s.  (i.fug-,  scpar-,  ahl-atus) 
hd.  getej'lt,  vertriben  sim.  enweg-getry= 
ben,  -trybung  (es),  wechdryuynghe  (83, 
132). 

Abacue  nomen  prophete  i.  amplcxans 
i  luctator  (Br.).  umbgryffer,   ringer   (19). 

Abacus  credentz  (64).  cr.-tiscli  (!>i  &c.). 
rechen-t.  (111),  -banck  (7.5  Mrg.).  eyn 
entwerff  tafel  (48  sim.).  ein  t.  o.  scbypher-, 
eck-  (110  varr.)  -stein  dar  vff  man  schribt 
o.  malet  (110),  scribet  aber  {icetterau.  i.  q. 
oder)  malet  (c<)  Mi-g.).  tafel  of  vier-  (i32), 
tauvel  of  vcyr-  (83)  -kant  steyn.  anrieht 
(75  Mrg.).  puch- (AgT.),  boch-  (112)  -banck 
(mctallorum).  bune  (Agr.).  meetroide  (147). 
abaces  i.  inensa  pdana  ;  abaxeis  i.  jj)/a«a- 
tura  (76). 

*Abad-era  (22),  -ir  (ef.adera  v.  adria) 
i.  petra  en  sten  (22);  r/r.  badelion  (Pap. 
mis  ßaiTuXo^). 

*Abaga  v.  Abasa. 

*Abagles  {cf.  abiges  &c.)  viclidiep  (74). 

*Abaia  v.  Abasa. 

Abali-enare,  -genare  (9,  76)  vervrem- 
den  (132).  hd.  gut,  gut,  gutt  vor  brenhen 
t  entfrimden  (5),  ent-fremden,  -fromden, 
-pfromden,  -phermden  (3),  -phmden  {siel), 
enphrummen  l  abzyechen  sim.,  vol  verren 
(17),  v'-bringen  (16),  -bergen,  -endern, 
-faren   (9,   76).    ent-vern ,    -wenden    ader 

PlEFETS-BACH     (tLOSSARIUM. 


ABA 

czubrengeu  (17),  vor-bringen,  -forn  (18). 
verenderen  (68).  galt  {sie)  erphremden 
(16).  nd.  gud  van  nenden  bringen  edder 
vorvernen  (23),  vor-br.  e.  -werneu  (22). 

Abali-enatus,  -genatus,  -enigenatus 
(59  X  alienigena)  §e-verret  (i3),  -frem= 
det  (7,  9,  13),  -fremmit  o.  -wirret  (sie  8). 
abge-virt  (3),  -fürt  (4).  ent-fremdet,  -want 
(17).  gar  enpfremt  (19).  ein  fremder  (59). 

Abalieno  [untersch.  von  -are)  von  ey 
ander  ader  von  ey  fremden  (17). 

*Abaligena-re,  -tus  v.  Abaliena-re, 
-tus. 
*Aballa  v.  AboUa. 

Abamita,  abauita  (/.  soror  aui  4), 
abbauita  (3)  hd.  eyns  alt-,  eider -(4)  -va= 
ters  swester.  eyneß  eidern  sw.  (3).  ein 
aide  vadcrs   suster  (132). 

Abante  hd.  vor  (6);  zu-vor,  -vorn  (3, 
18);  vorhyn  (68).  nd.  tho-voren,  -vorn. 
*Abaraces  pl.  matzen  (Ki'*.  Mrg.). 

Abareere,  l  abhorteri  {unterseh.  von 
abhor-tari,  -rere  4)  weg  twingen  (8,  9,  4). 
enweg  swingen  (17). 

Abas  V.  Abbas. 

Aba-sa,  -ga,  -ia  &c.  (142  q.  v.),  -so, 
-sus  (141)  i.  in-fima  (76,  136),  -firma 
(136,  Gl.  Aeifr.,  Br.),  -fama  (142),  -famia 
(141)  domus.  kranckluij's  sonder  guct  fun= 
dament  (147). 

Abasso   (ab  asso)   von  de  gebrade  l 
(a  basso)  von  de  dieffe  (17). 
*Abaston  v.  Abeston. 

Abastra  (i.  folia  vitis  Gl.   m.,  cf.  ab= 
resta)  wyngarts-,  Mrg.  reben-  (68),feigen- 
(Ki.)  -bletter.  wyngartz  bladen  (83). 
*Abasus  V.  Abasa. 
*Abata  v.  Aluta. 

Abatis  V.  Abbatis. 

Abauia  groß  an  (9i).  mynes  aide  moe= 
ders  moeder  (i32). 
*Abauita  v.  Abamita. 

Abauus  myns  ayns  anne  (7).  mines 
anen  eyne  (28»).  m.  a.  t  [sie)  eni  (28*>), 
eney  (28^).    meinß    alt    {^9   Mrg.),  myneß 


ABB 

alten  (iio  sim.)  vatters  vatter  o.  vrliene. 
aluatter  vrenlyn,  Mrg.  her  (68).  vr-äni  (20'"), 
-anlier  (70  &c.),  -ale  (113).  eyn  alt  eider 
vater  (16).  groß  ene  (9i). 

Abau-  US  t  -a  mines  enis  enin  (lo). 
m.  vatter  v.  o.  müter  m.  (5C). 

*Abaxeis  {ans  abax  gen.  eis)  v.  Aba- 
cus. 

Abba,  aba  (3),  abba  pater  (65)  eyn 
Abrahamß  wort  zu  dusche  vater  (8).  va- 
ter (9,  48).  vatter  (19  &c.).  v.  v.  (65,  67 
Mrg.). 

Abbacinare  v.  Abaeinare. 

Abbas,  selten  abas  hd.  apt,  aptt(iio), 
appt  (17),  appet  (28^),  abt,  abbt  (9i).  nd. 
abbet. 

Ab-batia,  -aeia  (6),  -icia  (21)  apt- 
'*<^-  -y,  -ye,  -ey.  -tyge  (67),  -ig  (11),  -in 
C5C,  15).  hd.  ept-ye,  -ey,  -ige  (20),  -in  (6) ; 
apt-yg,  -ij  (20^)),  -in  (10).  ab-edige  (22), 
-betige  (48),  -die  (11,  132),  -dy,  var.-ty 
(110),  -tye  (18,  21),  -bye  (18  ausgestr.). 
eb-tye  (5^),  -edie  (22^),  -bedie  (23). 

Abbat-is,  us  (22),  abatis  {i.  e.  a  ba= 
tis  cf.  Gl.  m.  1,  4.  620  &c.)  liacvcr  gever 
t  voder  meister  (147).  Stallknecht  o.  fu- 
der-m.  (17).  futer-m.  (110  &c.),  -meynster 
(69  Mrg.).  fut-er  (9),  -ter  (3),  -erer  (75), 
-rer  (20).  die  den  tyerer  teylen  habern 
(68).  die  den  beesten  die  hauer  voert 
(132).  kornmesser  (74).  en  corn  delere  myt 
euer  mate  de  dre  scheppel  holdet  (22). 

Abbatissa  hd.  ajitis-sen  (8,  110),  -chin 
(5^,  4,  93);  abtiss-in  (uo'^),  -en  (21);  ap= 
dissen  (68);  abba-  (75),  ab-  (20),  ep-tissin; 
ep-tissen,  -tesin  (3), -tichen  (16),  -tyn  (67), 
-ti  (9),  -petisse  (48).  abdisse  (11,  132).  ebe= 
dischc  (221'). 

*Abbauita  v.  Abamita. 

Ab-,  a-  {cf.  ad-)  -bibere  h  d.  ser  trincken, 
sere  drincken  (8),  uß-dr.  (17). 

*Abbisis  r.  Abissus. 

*Abbol-itus,  -utus  v.  Abolitus. 

'^Abborigenes  r.  Aborigo. 

Abbreuiare  hd.  ku-,  kü-,  ko-,  beku- 
6),   abku-   (110),   vorko-rtzen.     korczigen 

1 


') 


Ain) 


AIU[ 


ABI 


17).  ver-koercon  (IH^  -kirceii    (9).   irkor« 
czin  [X).  vor  knrf/.i.t,'i'ii  (i3S),  -körten (22). 

Abcedo  c  Absoedere. 
•Abcenis  micliterii  (!!•). 

Abci-  /  absein  -  dere  ab-selinydcn, 
»•(ir.  -si'luK'ydt'iui  n»,  -haiiwen  (»".8).  af  -sui- 
(ItMi,  -liuiiwiMi   ^l;lL'). 

Abcysteriiim  /'.  AsceteHiuu. 
*Abciirtare  r.  Accurtare. 

Abdecet  (/.  umi  tln-it  Hr.)  v/.  nit  /jin- 
met  (S).  is  ciiozoniit  iiiclit  (i>). 

Abdolere  ahe  dun  (S»'').  abtun  (,9,  4). 
*Abdenagare  {cf.  abnegare)  weigeren 
(11). 

Abdenago  (u.  pr.  Iicbr.)  knecht  (3). 
din:st-kii.  (,!)• 

*Abdentes  '•.  Addentes. 

Abdere  hd.  ml.  linden,  heben,  hd.  lin= 
ten,  liutin  (G),  behuden  (18),  budiu^(s/c 
Anz.  «S,  98),  haben  (7),  holiahlen,  halen 
(lo),  v'hohi,  v'bergen;  ab-werft'en  /  -geben 
(17).  liiden  /  berghen  (lOc). 

Abdias  («.  pr.  hehr.)  gottis  (7),  goeds 
(11)  knecht.  e)-n  kn.  godis  (21).  en  ku. 
godes  (22). 

Abdicare  {cf.  abdie-o,  -ei-e;  abre^- 
nuiiciare)  Jid.  abe-,  ab-,  vidder-  (gs)  -sa= 
gen.  iid.  af  zaghen.  vorshigen  (1.  i.  q. 
versagen  tf.  fSm.  3,  442).  abschlagen  (65, 
iio).  ab-ziehen,  -nenimen-,  vVerft'en,  min= 
dem,  trennen  (6.'),  67  Mig.).  hd.  virlaukin 
(8),  vorleucken  (41,  v'leugen  (9),  v'ley= 
ken ;  vor-zj-hen,  -zien  (18);  verczigen(13). 
nd.  vcrtien  (106).  enterben,  dannen  thon 
o.  stossen  (88).  wegeren  {i.  necjare  110'^'=, 
13-2).  werben  (/.  dicare  1.  cf.  de-d,). 

*Abdicare  {cf.  dica)  abe  kerben  (19). 
af  kamen  (,11). 

*Abdieator  ah-sager  (es),  -kerfer  (110). 
af  keiner  of  die  versaket  (i32). 
*Abdieatrix  absagerin  (68  Mrg.). 

Abdieere  hd.ah-,  v'-sagen;  v'-leucken, 
-laugnen  (711),  -leugnen  (68,  69),  -wissen 
(9),  -weisen,  -wisen.  v'-w.  besunde-r  (18, 
21),  -rn  (23),  bvsundern  (22),  t  besun^ 
deren  (7,  10).  v'^saken  (23,  109,  132).  vor 
seken  (22).  v'legen  (11). 

Abdieo  peti.  prod.  entfremden,  ab  ke= 
ren;  /.  dica  desfruere  ab  kerben,  p«?».  corr. 
vß-dribeii,  -sin  /.  absentare:  abwerffen; 
v'-sniehen,  -sagen,  -lenken,  -bieden, 
-■wysen  (17^. 

Abdi-tium,  -eium,  t  tvun  (75,  147) 
(?'.  secrctuin  de.  Br.)  hd.  heym-elich,  -lieh. 
h.  dvng  (6.5),  stat  0.  end  (7.5).  afsijde 
ej'n  lieymlike  stede  des  huyses  {i.  ab= 
sida  147) 

Abditorium  /.   locus  occidlvs  liudfU 
winckel  (12.  cf.  huden  abdere,  eher  cds 
hudel  Sm.  2,  153).  a7-cae  sjyecies  (Gl.  m.,Ki.). 
*Abditum  V.  Abditium. 

Abditus  hd.  v"-boigeii.  ver-lioIen,t'rtrr. 

-heliMi  (no),  -hoelen  (132).  abgeworffen  (10). 

*Abdo-ina,  -nia  (S9)   ?.   angistrvun   / 

ehamusM47)    en  hamnie  (11).  een  hanie= 

wan,  een  pert  <sk  89).  perdhame  (147). 

Ab-domen,  -dumen  (i.^6)  hd.  lappara 
(Gf.),  feyßte  (88),  schnier,  wanst  (U4). 
verke-n  smer  (83),  -ns  smeer  (132).  lum= 
mel,  pletten,  smeer  (147). 

*Abdomentum  smout  oft  wet  (sie  89). 

Abdomitum  /.  pingwedo  latens  in  os- 
sibiis  niargk  (Br.  X  abdere).  marck  (4). 
*Abdonia  r.  Abdoma. 


Abducere  hd.  cn  weg-,  -awcg  (76),  wech- 
(8'>,23, 1:12),  eynweoh-  (22),  ont-  (132)  -forcn, 
-fieren  (67,  76).  -leydmi  (8'',  132).  abweg- 
(1),  abe-  (())  -fiiren.  ab-vorn  (17),  -w'^^sen 
(7.'»),  -ziehen  (67).  ewig  vor  irren  l  foreii 
(21).  weck-  (3),  liynweg-  (4),  hinbeg-  (54) 
-füren,  vor  leyten  o.   betriegen  (8,  9). 

Abductio  {cf.  -tus)  /.  quando  mds  pro 
niinlo  dolore  (dienatiir  (1,  Br.).  abe  furunge 
(8).  twal-in  (9),  -in  (13). 

*Abdiictor  verleyder  (132). 

Abductus  hingefnret  ( 1 1  o'>c).  abge-ficrt 
(110"),  -fürt  t  von  kranekheit  vnsynnig 
worden  (17).  weehgeleit  (132). 

*Abduinen  v.  Abdomen. 
Abece-,  a.  b.  c.-darium  hd.  ein  a.  b.  c. 
evn  abcet  (5).  nd.  eyn,  en  abe-,  ab-cete. 
albe-ze  (56),  -tzete  (74).  a.  b.  c.-buoch  (110), 
-bök  (109).  pj'ii  a  b  boech  (132).  ein  kinde 
tofel  (()).  hd.  nd.  Hb-,  fi-,  phy-  (V.  a.  1477) 
-bei.  sydel  {sicf  06). 

Abedere  nagen  (68).  ab-n.  (69  Mrg.). 
be-n.  (HD),  -kiiagen  (83,  132). 

=*=Abella  r.  Abolla. 

*Abellina  v.  Auellana. 

*Abeluni  lampili  (Gf.  2,  214).  abellus 
/'.  aijnus  rccens  natiis  (Gl.  m.). 

Abemere(^«//.  aveindre ;  cf.  abemito 
i.  demito  Fest.,  Dz  wtb.  558)  nemen  (8,  9, 4). 
ab-ii.,  -keuffen,  -dingen  (17). 
*Aberdiosus  (/.  barba  iouis)  huswurz 

(Sum.   VI\ 

Aberrare  hd.  irren,  v'irren,  irre  gan 
(7),  irgen  (5),  erre  gen  (18),  zwifeln, 
zweifelszingon  (76.  in  st.  ir),  czwifel  sich 
vjrii  (17).  hm-  t  ab-  (65),  hynab-  (67  Mrg.) 
-fallen  von  dem  rechten  wege.  feyl-  (i25), 
twa-  (109),  dwe-  (22),  dwel-  (23),  vordwa- 
(109,  132)  -len. 

Abesse  hd.  abe-,  ab-sin,  -sein;  ab-,  nd. 
af-wesen.  von  ab  (6),  von  o.  ab  (76)  sin. 
vorsinehen  {i.  refutare  4). 

Abestis  i.  intestina  bestiarum  aspiciens 
(Br.).  dye  ingeweyde  bosuydt  der  beesten 
om  dair  uyt  to  wijchlen  (147). 

Abe-,  aba-  {cdph.  abe-  96)  -ston,  -l 
-sthon  (141),  -stio  (19),  t  abston  (G)  {mhd. 
abeston;  cf.  Gi.m.  1,  ii;  im  Br.  von  as= 
bestus  untersch.)  i.  lapis . . .  ad  niodum 
ferri  (Br.);  l.  archadie  ferr ei  coloris  (lii). 
ein  edel-  hd.  -gestoin,  -gstain  (76),  hd.  nd. 
-steyn,  en  sten  (22)  hd.  (.aiss.  mog.)  der  ge- 
schäften,  -stalt  ist  als  ysen  sim.,  nd.  de 
dar  is  geschapen  alzo,  alse  yseren. 
*Abetus  r.  Alietus. 
*Ab-ex,    -extra    (no)   von   vssen    (69 

Mrg.). 

*Abfiuere  abfliessen  (75). 

*Abfundo  ab  gießen  (17). 

*Abgarrulo  abkefeln,  vnnuczlichen  re^ 
den  (17). 

Abglomerare  abrey-seu  (9),  -ffen  (8). 

*Abhü-  V.  Habil-. 
Abhinc  liiiifortmcn;  von  dicßstat(17). 

^Abhoniicio  (axs  aborciox  abhomi- 
nari?  X  homo  X  icio?)  ein  kint  ver^ 
werffen  (.17). 

*Abhoinin-  (X  homo)  in  denHss.,  sel- 
ten in  Drucken,  st.  abomin-. 

*Abhominabilis  hd.  vuniensch-,  \ti= 
mens  (8)  -licli ;  v*ban-net,  -nen  (3),  -d  (18) ; 
v'fluchet  sim.,  -fliecht  (76),  -flecht  (.")), 
-smachten  (sie  7),  -worffen  ding  das  man 
fleucht  (sc. res  67  Mrg.,  si7H.  65).  wiedertze- 


mer  (74).  grcuß-  o.  griinmeck-(67),  gruü- 
(17),  gm-  i  crsclirock-  (69  Mrg.,  no»), 
gruwe-  (109,  iiü),  eysse-  (132),  eys-  (109) 
-lieh,  -lik  (i09).  vngelnckseliclieit  (9.  cf. 
abhominosus). 

*Abhominare,  -ri  hd.  vnmensch-lich 
(sie  8),  -leich  gepern  (1),  -lieh  geborn, 
-lieh  g.  l  grausamlih  (76),  -lieh  geporn 
(68),  -lieh  b(>graben  (sie  iio'-X  humare?), 
-cliehen  gebern  (21);  vnmeiis-elieh  sin  (.')'*), 
-liehen  gebaren  (.M.s.s.  mog.),  nd.  -like  ghe^ 
bern.  onmentslich  gebaren  t  gmßlich  ader 
versmahen  (7).  grüß-  l  fresch-lich  sin  o. 
versmehcn  (17).  gruse-  (21) ,  grn-  (18) 
-liehen  sin.  grawsam  (4),  vninvnliehen 
(13)  gel)eren.  vnmyslichen  halclen  (13). 
vnmyiisehliken  beren  afte  greselik  sun 
(23).  viiwillen  hau  f  mit  v.  V'wcrffen  (65, 
68  Mrg,).  verschm-alien  (uo),  -ogen  (69 
5irg.).  fluchen  (3).  vormaledyen  (8'').  graw- 
en  (3,  74),  -sen  t  schewtzen  (74).  misdoen 

11,   89). 

*Abhominatio  hd.  gravsamkeit  (3,  4), 
gi-eiscinlichait  (76),  greuslichheyt  (70); 
gi-euß-(67),gruß-,gru-(.ö,7)-lichkeit;pruss» 
lickeit  (sie  v.  a.  1477).  vumenschlichcyt 
(3,  18).  verschmahiuig  (no).  herschrecK» 
unge(17).  verscriiikinghe  (89).  misdaet(ll). 
v'worflfen  ding  vnd  vnlostlich  vnd  stin= 
keude  ding  daß  vy  ey  vnwillen  bringt 
als  ob  er  wolt  kotzen  (67  .Mrg.).  ein  vnwill 
also  daß  sich  einer  ryni))frt  als  wolt  er 
sich  brechen  o.  von  jnie  werfi"eii,  o.  das 
eim  dar  vor  grnwet ;  ein  erschreckender 
vnlust;  ein  stinkeiiß  verworffen  ding  &c. 
(65).  an  willung  (7). 

^Abhominatus  ein  verfluchter  (65,  67 
Mrg.).  uiimenschhch  (38). 

^Abhominosus  i.fortunatus,  ab  omen 
scribitur  sine  h,  ab  homo  scr.  cum  h 
(3).  gluckseli-g  (8),  -keit  (3).  geluckselik 
(60).  vngelu-ch  (13),  -ckselich  (9). 

*Abhorcio  &c.  v.  Abortire. 

*Abhories  r.  Aborigo. 

*Abhorrari  r.  Aporiare. 
Abhorrere,  aborire  (v.a.  1477)  hd.iw- 
(75,  V.  a.  1477),  for-  (5,  4),  für-  (6),  fir-  (76), 
fo-  (21),  fu-chten.  grausen  (75).  gruwen 
haben,  rar.  t  verschmähen  (no).  grulen, 
vorsmaden,  entseii  (109).  versmaen,  ontsien 
(132).  schu-wen  (no),  -hen  (75),  -en  (8.) 
scheuchin    (9).   eysen    (22,   99,   io9,    133, 

V.    a.   1477). 

*Abhortare  i\  Abortire. 
Ab-hortari,  -hortare,  prs.  -hortor 
(23),  -ortor  (/.  non  curare  17)  ent-ruchen 
(17),  -ratin  (8),  -retin  (9).  ein  troten  (sie  4). 
afraden  (11).  ik  drungen  werde  to  rade 
tho  geuende  (23). 

*Abhorteri  r.  Abarcere. 

*Abhortire  v.  Abortire. 

*Abiactanus  v.  Abietarius. 

*Abibere  v.  Abbibere. 
Abi-,  in  Drucken  abij-,  abji-  cere  hd. 
hin-  (65),  ab-,  weckt-  (3),  weg-  (12), 
v^-werffen;  scheiden,  v'-smehen  (3,  17), 
v'nichtigeu  t  vechten  (17).  nd.  af-,  v'-wer= 
pen;  v'storen  (11). 

*Abieia  i\  Abbatia. 

*Abiecnus  v.  Abiegnus. 
Abiectare    scheiden    (12).    an-vaheu, 
-vechten,  -farn ;    straffen;   strit  machen; 
über  geben  (17). 

*Abiectarius  v.  Abietarius. 


ABI 

Abiectio  (i.  remotio)  hcl.  v'smahunge 
sim. ;  ab-,  v'werfl'ung.  nd.  sinaynghc,  vor- 
sm.,  afvvei'piugo.  vor-saguiige,  -senunge 
(21).  siiode  achtung  (19). 

Abie-gnus,  l  -cnus  (ui),  -nus,  -ns 
(5,  6),  -US  (.76),  abigena  {q.  v.)  hd.  nd. 
dennen;  dat  van  dennen  liolte  ys  ghcmas 
ket  (22);  dannen  holtz,  holt;  dat  van 
dannen  of  vueron  gemacht  is  (132).  hd. 
daz,  das  von  tennim  holtz  (76),  dennen 
h.,  den  hulcz  (21),  dem  holtze  (7)  gemach-t, 
-ten  (7)  ist.  denuy  (7).  the-,  tc-iniiner  (141). 
tenn  (76).  ein  v'ihtcn  kene  o.  stoff  (6). 
*Abienarius  v.  Abietarius. 
*Abiens  v.  Abiegnus.  Abigens. 

Abiens  abgeiide  (17). 
*Abiere  v.  Ablgere. 

Abies  hd.  nd.  dann-e,  -en  (10),  -en 
boem  (i32).  dane  (13).dan  (8, 97).  dan  bäum 
(110).  tann-en  (1),  -0  (4,6, 28'';  .tan  (5^).  thann 
(141).  viecht  (25).  ein  vihtennin  böni  (6), 
abeelboom  (107).  ap))clboem  {sie  83).  al= 
boem,  albeel  (108).  vueren,  vuyren  hout 
(Kii.)  vweren  heult  (89). 

*Ables   5.   dccl.  eyn  abgang;   4.  decl. 
dannc  (17). 
*Abietarius  (X  abigere)  veli  diep  (17). 

Abie-tarius,  -narius,  -ctarius  (ko), 
abiactanus  (9)  lid.  zimniorniann.  /..  den 
holcz  («/c8Anh.).  z.der  denne  h.  zynimert 
(8).  merman  {sie  13).  poumuueran,  holz^ 
meistev  ((if.)- 
*Abieus  v.  Abiegnus.  Abigeus. 

Abiga  V.  Aiuga. 
'''Abigeas  v.  Abigeus. 

Abigeatus   oyn    dieflPte  van  beesten 

(132). 

*Abigeius  v.  Abigeus. 

*Abigena  (opferuchscKi.)  dannen  holt 
(22). 

Abi-gens,  -ens  (.5c)  vihe-diep  (5^,28»'^), 
-dieff  (48).  en  ko-def  (23),  -iegher  (22). 
en  bedriuer  (11). 

Abi-gere,  -ere  (7),  -re  (3)  hd.  veh- 
(17),  v'-,  weg-,  enwcg-  sim,  ej^weg-  (8), 
ab-di'iben.  stelen,  treiben  (4).  wecKt-tr., 
entfremden  (3).  in  wegleyden  (8'>).  ab 
keren  (17).  von  dannen  tium  (65).  nd.  vor 
driuen. 

*Abigere  ainczelich  sin  (18). 

*Abigere  v.  Ambire. 
Abiges,  g.  -gis  ein  )iferd  dich  (110), 
phert    (Hb    (69    Mig ) ,     vych    diep    (G8). 
tjeesten-dyeff  (i32),  -deyf  (83). 

Abi-geus  (74,  Gl.  m.,  hisp.  ital  -geo), 
-geius  (141),  -geas  (so),  -eus  (!)3,  141)  ein 
kue-dieb  (110),  -dib  («o  i\irg.).  kuwe  dyp 
(5).  koe-dyefF(i32),  -dicf  (,89).  vichdiep  (74). 
rindertieb  {l)  Schinder  (93).  qwyckdyeff 
(i.  abactor  147). 

Abjicere  v.  Abieere. 

*  Abilina  v.  Auellana. 
Abilis  &c.  r.  Habilis  &c. 

*Abilon  {aus  ilus?)  sele  in  einer  feder 

(74). 

Abi-,  abym-  (3)  -mere  {i.  refutare,  aus 
abnuere)  vor  sinehen  (3,  4). 

*Abinius  {frz.  abime,  X  imus)  die 
helle  (7). 

Abinde  dar-,  daer-  (132)  hd.  -von,  -ab 
(110),  nd.  -van,  t  -äff  (132).  hd.  da-,  do- 
(6,  4)  -von.  van  binnen  tho  {Ti.  X 
abintra) 

Abintegro  von  newem  (75  Mrg.). 


ABL 

Abintestat-o,  -us  hd.  an  sel-gerete, 
-gerede,  -gereythe  sim,  -erete  (13).  on 
geschafft,  an  ein  geschefft  vlg.  selgeret 
gestorben  (75).  vngescheftlich  (66). 

*Abintra  hd.  inwendig;  von  i.,  ynwig 
(17),  ynnen  (110);  von  innenwenig  (5), 
innewinnick  (18),  indewennig  (6),  ynweng 
(21),  inbennick  (3)  zu.  nd.  binnen  tho, 
van  b.  (132). 

Abintus  von  ynnewennich  (18  sim.), 
innen  wenig  (5),  inwendig  (7),  i  zcu  (4), 
inwennig  (21),  inbennick  (3),  inbinnen 
(19).  nd.  van  binnen  (23).  von  b.  l  af= 
gründe  {vor  abyssus  13). 

Abinuicem  {i.  segregatim)  von  eyn 
aude-r  (68,  110),  -n  (69  Mrg.).  van  eyn 
verscheyden  (132). 

*Abiotator  v.  Abrotator. 

Abiotus  {i.  cicuta)  bangenkraut,  wut- 
(Ki.),  winte-  (126)  -rieh. 
*Abire  v.  Abigere. 

Abire  hd.  abe-,  ab-,  weg-,  hinweck- 
(75)  -gan  sim. 

Abissalis  fons  ein  grünt-,  var.  grun- 
loser  brun  (75). 

Ab-issus,  -bisis  {o^),  -imus  {q.  v.)  hd. 
abgrunt  sim.,  abegrunde  (18),  apgrunt  der 
hellen  (8),  die  helle  (17).  nd.  affgron-t 
(11),  -de  (97).  hd,  grundelo-s,  -ß,  -z;  grunt- 
laß  si7n.  diepte  off  sonder  gronde  (132). 
dufte  (12).  dupe  (22).  duphe  da  sich  daß 
waßer  wer  slindet  (5*>).  dieff  (5).  diff  (21). 
tieffe  (6).  tyeff  (64).  ein  tuffy  (7).  tewffe 
(4).  tewf  (1). 

*Abita  {anders  Gl.  m.)  ^■.  gracilium&c. 
schusterdrait  (75).  i.  spaeus,  digitiea  drat 
0.  fingerhut  (64). 

Abitio  ab-gang  (17),  -scheyd  (126). 

Abiudieare  v'leucken,  ab  richten,  vn- 
recht  r.  (17). 

Abiugare  hd.  ent-,  en-,  eyn-,  in-zwei 
teilen,  deilen.  sundern  (8,  9).  abscheiden 
(9,  17).  uß  getwange  laßen  (17).  vff  losen, 
entledigen  (110).  onthalteren  (i32).  ent= 
bynden  (22).  twedelen  (23).  zwiheUen  (76). 

Ab-,  oft  l  dis-iungere  {bissw.  i.  dis= 
tinguere)  lid.  von,  nd.  van  eyn-ander, 
-andern  (7),  an  der  {sie  23)  vogen,  tilgen 
(21),  nemen,  schcyden  (18,  76,  110'*),  sagen 
(7).  ab-segen  (4),  -weyseu  (iio»),  voeghen 
off  scheyden  (132).  von  wysen  ab-sch. 
(iio''). 

*Abiunte  etate  von  der  kentlicheit  der 
jugimt;  ab  zu  gen  de  alder  (17). 

Abiurare  nd.  sweren;  af-,  ont-  (132), 
vor- ,  hd.  ab-sweren.  leucken  (7).  ver- 
leugen,  varr.  -leugnen,  -langnen  (110). 
v'sachen  (17).  nicht  wider  kommen  zu 
laude  (8,  9,  4). 

Abiuratio  gelobts  dings  versagung 
(13),  wor  sagente  (9).  geglobet  ding  vir= 
seczen  (8). 

Ablactare  nd.  wenen.  hd.  abge-  (3), 
ent-w.,  -w.  das  kint  von  der  muter  (75), 
-wenden  (7).  socken  (X  laetare)  t  spen= 
nen  (106).  spenen  (100,  107,  132).  en  kint 
wennen  t  sp.  (23).  hd.  ent-sp.  sim.  ab= 
nemen  das  kint  von  den  brüsten  (75). 
abla-eto  i.  a  laete  separo;  -sso  si  sum 
i.  separo  (76). 

Ablactatio  h  L  ent-wenunge,  -w.  von 
der  milche  t  abseczunge  (17).  entwend= 
ung  (7). 

Ablaetatus    (/.    exuberatus    75)   hd. 


ABO  3 

entwent,  abge-wenet  (3),  -zeugt  t  -stossen 
(65)  von  der  milch  (8,  65).  abgenomen 
kmt  von  den  brüsten  der  muter  (75). 
enspent  (60). 

Ablaqueare  {vites)   ziettern   (135.   ef. 

Goth.    Wib.    2,    672). 

Ablas,  g.  -tis  i.  insipiens  t  stultus  (76, 
Br ).  i.  blatus,  varrus  tore,  gecke,  narre 
(74).     ,^«6'   abbas  rcx  stultorum  X  blas 

(Gl.    m.)V 

*  Ablasse  V.  Ablactare. 

Ablatiuus  hd.  ab  nemmer.  abe  nera= 
men  UU).  genemen  (21). 

Ablator  liinnemer  (75). 
*Ablatui  {porcorum)  slachtong  (17). 

Ablatus  hd.  nd.  genomen.  hd.  ab-,  hin- 
(76),  hinweg- ,  nd.  aff-g.  ab  genummen 
(3).  genemmen  (7).  abgetragen  (17  ,  110). 
wecngedragen,  affghehaelt  (132).  gestalu 
(17). 

Ablegatus  {cf.  abli-gatus;  -tigatus 
i.  proscriptus  Gl.  m.  ?  allegata?)  vordo= 
met  (22). 

Able-  (Br.),  abli- 1  obli-  (74)  -gumina, 
abligxinuna  (74)  sunt  partes  extorum  (Br.), 
extermu  fleck,  kuttelfleck  (74). 
*Ablegurire  &e.  v.  Abligurire. 
*Abligatus  {cf.  ablegatus)  vordauwen 
(18). 

*Abliguni-ina,    -ma  r.  Ablegumina. 

Abligurigo  doem-,  sloem-,  verquist- 
ing  (147). 

Abli-,  able-  (17,  22,  i4i)  -gurire, 
-gurrire  (141,  Gi.  m.),  -gurare  (147),  -gur= 
lio  {prs.  17),  adlegurrire  (i4i)  hd.  laffen. 
slockin  (8).  slur-,  slic-  (9),  schlic-  (4), 
lic-  (22)  -ken.  v'lecken  (68),  -schlecken 
(68  &c.),  -slicken  (132),  -brengen,  -qwisten, 
doemen,  sloemen,  guet  doirslaen  (147). 
quasen  (Fr.),  vordem-men,  -ffen  (126). 

Abliguritor  fresser  (3). 
*Abl-iniba,  -oda  v.  Appluda. 

Abluere  waschen  (8,  9).  hd.  ab-,  nd. 
af-w.,  hd.  -weschen,  -wessen,  -weßeu. 

Ablunda  v.  Appluda. 

Abiutes  sunt  loca  cenosa  &e.  (Br.).  eyn 
mocdinghe  vnd  styckighe  kuyl  (132).  ein 
groß  trinck  gescliyr  (68). 

Ablutio  abweschunge;  v'geben  der 
simde  (17). 

Abluuio  {ef.  Gl.  m.)  water  broick  (147). 

Abnatare  ab  swimmen  (17). 

Abnegare  levgen  (3).  v'-l.  (9).  leucken 
(11).  v'-l.  (5).  leycken  (7).  v'-l.  (18),  -leuckeln 

(65).  loicken  (6).  virlaukin  (8).  laugnen 
(76).  lochenen  (22).  hd.  vorsagen,  ver= 
sachgen  (3).  nd.  v'saken,  wej'gheren. 

Abnepos  achter  zuster-kynt  (11),  -kin= 
der  (89),  -soen  (83). 

Abnoba  die  baar  0.  der  randen  (135). 

Abnuere  hd.  v'-smehen  sim.,  -smahen 
(10),  -smawen  (7),  -Icugen  (9).  leucen  (13). 
vor-saken,  -sman  (22).  ver,smaden  (83).  vnt 
Seggen  (8'J).  ver-s.  (89),  -sogen  uoo),  -sagen 
(88,  HO),  ent  ,  be-schuldigen;  nicht  en- 
wolden  (17).  nit  wellen;  abschlagen;  wei-, 
var.  wel-geren  (iin).  verzeichen  (88). 

*Abolagium  (X  aboUa?)  v.  Anabo- 
ladium. 

Abolere  hd.  abtun  sim.,  abe  dun  (5), 
v'gessen,  vorgen;  ab-gen  (5^),  -geon  (1), 
-dilgen  l  hinweg  nemen  (88);  vertriben 
(65).  nd.  af  den;  ontwennen  {i.  remouere 
11.  cf.  abolitus).  vyßwisschen  (i32). 

1* 


4  AlU) 

Aboletus  i:   Abolitus. 
Abolitio   y'ifvsn  -  f  v'gt'-un|?o  i!l)-  snc\\ 
o.  »cliiilt  ilnlnlJuiiKi'  (17).  nh-llniuii;;  (iio), 
•h'gimg  [>''>).  vli-wiwclmii/jf  (ito),   tilckunc, 
-ti^runir,  liiimi-mimi;  (^!.^,   es).   vylJwyBcIi 
yii':.'    s:!  \-.-  ). 

Abol-itiis,  -etus,  abbolitus  /kI.  ab-, 
vli-^M't4»n.  -^odaii,  -jjctlum.  nbgi'tliuu  (3). 
vvt^'i'datMi  (S.1).  j^i'dilgot,  versumct,  v'ge^ 
(k'ii,  t'iitwonf  (IrV 

♦Aboli-,  abuli-,  abbulu-,  abvolu-tus 
(X  po-,  be-Uutusi  vnit'vii  gemacht  (;"),  7, 
18),  inac-hfii  i'3»' ,  maket  (23).  v'- v7),  be- 
(11,  22,  23)  -solet.  be-sudelt  (.')), -schilJsen 
(21). 

Abo-,  abu-  (Bi.),  aba-  (.59),  abe-(22, 
1 17),  ambo-i'  ambu-ii  IT)  -lla(r/r.  aßo)v}.a) 
cloyt  i'viis  st'iiatoir^  U  i"),  der  nicstcre 
(22).  kricgs  kleid  (Das.).  ein  perlein  rock 
(."ii». 

*Abollena  /•  Bullaquelon. 
Abomasium  *-.  Eehinuni. 
Aboniin-  '•    Abhomin-. 
*Aboininiuin  veniialediinghe  (97). 
*Abora  r.  Abra. 

=*  Aborig-enis,  -enes,  -inis,  -ines  (Br.), 
-ineus  (147)  i.  sine  noto  genere  (147) ; 
ritsticus  tfr.  sec.  Sahist.  „ffenus  agreste"<£-c. 
(Br.).  rustyer,  kerll  (i32).  ruystyer,  kerl 
(147).  rustojT,  karlo  (sa).  eyii  puer  o.  viifr; 
del  («8).  eyn  grob  burisch  man  (uo). 

Abori-go  .v(/.  (10,  i47,  Br.),  -gines  sg. 
pl.,  -eues  (17.  sg.pl.  147),  a-,  var.  ab-bori= 
genes  (7.i)  /.  superflue  frutices  dx.  (Br.  &c.). 
eyn  waißen  riße  (10).  laiden  acvervloe- 
dich,  water-1.  op  boemen  (147).  s])rutinge 
of  taxkins  van  boemen  .^^under  jjrofit  (83). 
gede  erut  (17).  feld-,  holtz-,  wilder  f.-  i 
h.-paiim;  abh-,  i-ar.  arb-ories  vnge-  im= 
pflfet,  var.  -peltzt  bäum  c')).  vugepelczte 
be\'m  (3). 

*Aborire  r.  Abhorrere. 
Aboriri  /y".  abortire)  v'werflfen,  miß 
gebern,  vnnaturlicli  g.   (17).   vnzeitig  g. 
o.  werden  geboren  (iio).   ontziidolich  w. 

g.   (132). 

Aborreus  (</.   Ol.  m.)  fona  chornhus 

(Gf.   4,   lii.-.l). 

Aborsus  (c/.  abort-iuus,  -us)  absnei= 
diuig  1 1 ). 

*Abortanuin  &c.  v.  Abrotanvun. 

=^  Abortare  'i.  aboi-iri  Gl.  m.)  v.  Abor- 
tire. Aporiare. 

Abor-tire,  -tiri  (7.5),  -tare  (88),  -cio 
prs.,  abhor-tire,  -tare,  -cio  prs.  (v.  a. 
1477)  hd.  v'werfl'en.  v*w.  in  der  geburt 
(17),  ane  g.  (!•).  hin  werffen  die  frucht 
der  g.  (7.5).  ejn  g.,  gebort  (v.  a.  1477)  v'- 
w.  (4),  -derben  (G7),  -tumen  (5,  gg  &c.),  ver= 
diimen  (21,  v.  a.  1477),  verthunen  (70),  vor- 
demphen  (3),  v'drucken  (18).  v'dammen 
(7).  zu  vnrechter  zyt  gepern  (75).  die 
burt  dot  geberen  (110).  verworffcn  (V.  a. 
1477).  vorwerpen  (22,  89).  verworpeu,  dat 
kynt  vur  der  tzijt  beeren  (132). 

Ab-,  abh-,  av-  (86)  -ortiuus  hd.  von 
muter  leib,  muoter  lyb  gesnitten  sim.\ 
us-g.  kyut(5<=);  usßschindeTin-g  ('s''),  -ger 

(48.    cf.   Sm.   3,    371.    Gth.    Wtl).  1,    9.50) ;   tot-, 

dot-^eboren  *m. ;  ein  tot-g.  kiut  (17),  tod- 

f.  ding  (17),  dot-g.  frocht  ('»;  doj^t  ge- 
ort  (13);  eyn  todt  geburt  sim.  doit  gc- 
burn  (10),  geboren  (22).  van  moder  liue 
g.  (23).  dot  ghebaren  (11).  eyner  der  ge- 


boren  wurt  vor  der  natürlichen  zyt  (iio). 
der  g.  wird  vor  der  nJituriche  zeit  (69 
.Mr«.).  zß  unziten  g.  (2«'').  zu  frne  g.,  ge- 
storben on  geboren  (7.5)  ein  onzidig  kmt 
e.  (8  sliii.).  vorworfTen  (4).  ein  vorwerf- 
(3),  vorwürfe-  (9),  verworjje-  (i32)  -linck. 
virwerfle-  (19),  verwarf-  (.Sm ) ,  vorburt- 
(t!0)  -ling.  verwerpelin-c.  (99),  -ghe  (89). 
eyn  wortTelin  (17).  urnuer-pf  (86), -ff  (141). 
hingeworffne  frucht  (7.5). 

*Abortor  v.  Abhortari. 
Ab-,  abh-  (7.5  var.)  -ortus,  /  aborsus 
(7.5)   doit   (49),    zefru  l  zu    vnrechter   zyt 
(7.5)  geboren. 

Abpatruus  /'.  Appatruus. 
Abproposito  von  der  angst  (.59). 
*Abra  r.  Ambra. 

Abra,  abora  (.5'),  habra  (19,  112,  Gl. 
m.),   gr.  otßpa  (112)  hd.  dienst-,  dinst-  ma^ 

fet,  -magt,  -niayt  (ö),  -diren  (4);  dirne, 
ienerin.  nd.  denst  maghet.  nach-jung= 
fraw,  -gangerin  (112).  konnnerschen  (19. 
aus  frz.  nl.  commere  commater,  ambii= 
baja  Kil.,  eher  als  aus  kameriere  Kil.). 
abra  eyn  eygen  nain  (8). 

*Abractanura  r.  Abrotanum. 
Abradere  /id.  scheren,  liar  af-sch.  hd. 
ab-scli..  -schaben  (75). 

Abraham  Isae  Jacob  daz  sint  duc 
namen  der  drie  grosßen   ])atriarche   (5'^). 

*Abramescere  sneyteln  die  zeigen  be^ 
sneyden  (74).  snatelen  de  tellighen  besni= 
den  (221'). 

Abrasus  afghescaren  (11). 

Abre  an  sache  (17).  on  vi'sach,  vnbe= 
qucndich  (i).is.). 

*Abregivimi  r.  Obryzum. 

Abrenvuiciare  hd.  ab-  (8,  7.5),  v'-,  wid- 
der-sagen.  w.-saehgen  (3),  -laßen  (18). 
ver-l,  -Sachen,  nlF  geben  (17).  nd.  v''sa= 
ken.  ver-thien  (99),  -tzyen  (i32). 

Abrenuneiatio  absagnng  (7.5). 

Abrepere  eyn-  (S,  9),  verre-  (4)  -weg 
krichcn.  en  weg  schlijttcn  als  eyn  slange 
(17). 

*Abresta  (aus  abastra,  X  labrusca  ?) 
winlaiib  (7.5). 

Abri-geum,  -zum  v.  Obryziim. 

Abrodere  hd.  vinb-  (5,  4),  vmb  vnd 
vmb-  (3),  ab-  nagen,  -negen  (17).  ab-  (9), 
vmme-  (22)  -gnagen.  äff  knagen  (132). 

Abrogans  (X  arrogans)  i.  iactans  (60, 
Br.);  superbus  (136);  liumilis  (Br.,  Diut,  1, 
128.  2,  .523)  sanftmoti,  aotmot  (Diut.).  ein 
veldig  (9  sim.).  ein  eynfeldiger  (3).  ein  ge- 
Aveldigcr  (4.  cf.  abrogatus),  barmherczig 
(8.)rumik  (60). 

Abrogare  (/.  delere  &c. ;  cf.  arrogare) 
hd.  nd.  vor-,  hd.  v'-,  zu-  (7)  -stören,  hd. 
v'-  stören,  -steren.  abe  heißen  (18).  ab- 
bitten (77),  -dun  ^-seczen  (110).  vß  wy= 
sehen  (68).  misse-sprechen  (8,  9),  -reden 
(4)  t  sehenden. 

Abrogatus  ein  gewaldiger  (3.  cf. 
abrogans).  abge-thon  (110),  -dan  (69  Mrg.). 
vß   gewisclit  (68).  vyß  gewist  (132). 

*Abronus  (cf.  sq.)  zeuer,  seuet  t  een 
teeiiis  (89.  t.  aus  tecras). 
*Abrota  v.  Abrotator.  Subgurginale. 

Abro-tanum,  -thanum,  -tonum  (1 4 1 ), 
-tomum  (94<i) ,  -tanus ,  bissw.  abrac-, 
abor-  (9),  ambro-  (125),  apro-  (Zeuss) 
-tanum,    i   -tanus   (12.5),   l  -tenum    (9), 


ABS 

auronum  (gall.  auronne  14 «i  {aus  oß- 
poTOVov;  cf.  beta.  satureia  &c.  Nmn.  1, 
466  mit  vielen  deutschen  Nebeuformen)  hd. 
gart-  (7,  10.5).  gert-,  stab-,  Btabe-  (7), 
ötaub-,  var.  Bchab-  (7.5),  sab-  (Sum.),  stiial- 

(68),     schoß-    (73,    141,    Das.),    ScllOS-     (4«), 

eber-,  ebber-  (18)  -wurtz,  -wortze  (7), 
-wurccl  (18).  nd.  stafwort  (.Sum.).  gart- 
hagen  (7,  73,  Sum.),  -haglen  (ii6),  -haym 
(m.  4,  9,  1),  -ham  (3).  abriza  (I4i).  auer- 
rute  (8.5,  Sum.  vii),  -roede  (132),  -icze  (13), 
-ed  (97).  euer-ute  (47),  -itte  (22),  -ik  (109). 
euritte  (23).  iueruet  (11).  eber-eize  (/.  4, 
96),  -eiß  t  -ich  (77).  affriisch  (73,  hg, Nmn.). 
alp-rute  (9),  -raute  (Nmu.)  cf  -rau.sch  (Gr. 
Wii).  1,  246,  dann  nicht  aus  -rosei.  kuttel-, 
ganser-wunn,  -kraut  (73).  ags.  sajdhrene^ 
wuda  (94-'').  höh.  brozy  drzyewo  (4),  cf. 
brotan  x:  bori  drewce  i.  q.  österr.  herr- 
gott-hölzel  sim.  (Nmn.).  com.  dchoules 
(Zeubs). 

*Abrotare  i.  taratantarisare  i  cri: 
brare  (147),  reden  (ö,  22,  74,  109).  raden 
(6).  rederu  ((],  76).  reytern  (74).  hd.  mele, 
viel  (*/cV  V.  a.  1477)  reden,  mel  reiden 
(3),  bewteln  (4).  betailen  {sie  76).  budeleu 
raeel  of  anders  (147).  vaen  (1.  cf.  Gth.  wtb. 
1,  348).  sichten  (.'),  22,  io9).  Dieser  Wort- 
sfamm  {cf.  sqq.  abronus),  im  15.  J7j.  sehr 
verbreitet,  fehlt  jedoch  im  Br.  Zunächst 
erscheint  abrotare  =  itcd.  abburattare 
mit.  buratare  von  buratto  Mchlbeutel, 
eig.  feines  Tuch,  ivie  span.  burato  .s/»i.  (c/. 
burellum.  Dz.  wtb.  468,  .572  sq.).  Doch 
vgl.  auch  abrutis  palliarum  sordebus 
quasi  erutus  (gi.  m.  1,  22) ;  sodann  rotare 
vibrare,  rotabulum  redestap,  vll.  X 
reden  {cf  .Sm.  3,  .53.  Gf.  2,  474). 

*Abrot-ator,  -a,  i  abiotator  (4)  {ital. 
abbvu'attatore)  hd.  nd.  redor  (5");  mel- 
r.,  -sehaider  (1,  71),  -sichter  (7,  22), 
-sechter  (5). 

*Abrotatrix  ein  mel  reiderin  (3). 

Abrotonum  v.  Abrotanum. 

*Abruere  („inde  abruptus'^  q.  cf.)  ab 
Valien  (17,  75). 

Abrumpere  {i.  decerpere  70)  hd.  bre= 
ehen  (7);  ab-br.  af-br.  (132), -breken  (22). 
ab-reissen  (3,  6.5,  75),  -riScn  (75  varr.), 
-prechen,  -cluben,  -lesen,  -legen  (75),  -zer- 
ren, -trennen  (60). 

Abru-pta,  -mpta  (110^)  i.  loca  asjyera 
inter  muntes  et  acuta)  stachilick  (3).  stag- 
lik,  staiff,  vngeuelle(9).  vngefellig,  scharp 
(8).  gcuel  (100).  stern-gi-ube  (110),  -ruche 
(100),  -ruts  (132).  roke,  vels  (99). 

*Abru-ptor,  var.  -tor  ab-reiser  var. 
-risser  (75). 

Abruptus  ('/.  abruere)  abge-brochen 
(95),  -fallen  /  vngefellig  (17). 

*Abrutanum  v.  Abrotanum. 

*Abrutor  v.  Abruptor. 
Absa  legerhuoba  sim.  (Gf.).  huba,  meir- 

hof  (Sum.). 

Abs-cedere,  -cidere  (8)  weg-czihen  (9), 
-zichin  (Sj.  abcedo  ich  abgang  (29).  abs= 
cessitmihi  es  ist  mir  vffgefarn  (sc.  absces= 

SUS    12.5). 

*Abscella  v.  Marmorella. 
*Abscibilium  v.  Abseidium. 
*Abscid-a,  -ia  v.  Absis. 
*Abscidere  v.  Abci-,  absce-dere. 
Abs-,   bissw.   l  in-cidere  i.  separare 
cedendo  (Br.).  hd.  ab-hawen  sim.,  -sniden 


ABS 

(29).  einsiezen  (4.  zu  abscedere,  cf.  ent= 
sitzen  distare  Fr.  2,  282  ?). 

*Absei-dium,  -dilium  (Br.),  -bilium 
(76),  ascidilium  (74),  absidil-e  t  -ium 
(147)  i.  cultelbis  quo  vngule  equorum  ab= 
seiduntur  (Br.);  scaber  (7.")).  hd.  huf-, 
huffe-  (17),  hoff-  (8, 13),  wirk-  (Gl.  m.),  schnit- 
(75),  stoß-  (74)  -inesser,  als  die  smid 
nutzen  zu  der  pferd  hufe  (74).  mess  dair 
men  der  perde  voete  myt  körtet  (i47). 

Abscindere  ab-sstiffin  (-ssc.  ?  19), 
-schniden  (75,  iio).  äff  snijden  (132). 

*Abscis  V.  Absis. 

*Abscisio  absclinidung  (7")). 

*Abs-,  var.  ab-eisor  absclmider  (7.5). 

*Abseis-us,  -sus  hd.  ab-  (75,  iio),  von 

eynauder-gesclinitten.   affgesneden  (132). 

Abscondere  (cf.  ahdere)  lul.  nd.  hu- 

den,    be-h.    hd.    luiteu ;    be-h.,    -halden; 

v'-bergen,  -helen  (65). 

Abscon-ditus,  ? -sus  (110  &c.)  (-ditus 
natura-,  -sus  calUditate  Pap.,  Br.)  behüt 
(19).  verborgen  (iiü  &c.). 

*Abscons-a,  -io  (8!))  liud-ung(19),  -inglu; 

(89). 

Abseons-a  ^-ula(i47j,  -um  (17)  eyn 
abscon-se  (17;,  -s,  hichte,  lanterne  (147). 

*Absconsoriura  liclitsciiirm  (G4).z.  in- 
terstitium  l  vmbraeulum  brytz,  sclierni 
underslacli,  vuyde  (147). 

*Absconsu-la,  -m  v.  Absconsa. 

*Abscula  V.  Astula. 

*Absedia  v.  Absis. 
Absens  hd.  niclit,  nit  gegen-wirtick 
<18),  -wirttig  ((57),  -wertig,  -w.  sin.  nd. 
niclit  ieghen-werdych,  -wordicli.  vnge= 
genwurtiger  (76).  abwese-nd,  var.  -n  (110). 
wyt  dar  von  (65). 

Absentare  hd.  nicht  gegen-,  kegen- 
(4),  geyn-wertig,  -wertiek  (o),  -wirtick 
(18)  sin,  sein ;  entfremden  (mit  der  jjerson 
75),  ab  sin.  nd.  entvromden  eder  nicht 
iegenwordich  sun.  sich  abwesend  machen 
(110).  wech  wesen  (132).  vz  bliben  (5). 
aus  bleyben  (1).  abziehen  sich  von  der 
gegenwurtigkeit  (75).  v'stelen  (9). 

Absentia  abwese-n  (65,  75«^),  -s  (75ai'C). 
fremdikeit  (65). 

Absida  &c.  v.  Absis. 

*Absidil-e,  -ium  v.  Abscidium, 

*Absilio  i.  soleo  (76j. 
Absil-ire,  -ere  (8)  lid.  ab  springen, 

Absin-thium,  -tzium(87,  i46),-theum, 
-thilum  (127)  hd.  (öfters  daz)  werm-ute, 
-uot,  -ut,  -\x.t  (6,  8),  -öt  (1 05),  -oite,  -et  (18) ; 
wi-,  wo-  (13,  95),  wie-  t  wu-  (4)  -rmute 
sim.  warm-ut  (87),  -oet  (85),  -vot  (146).  wir^ 
met  (17).  werbmfit  (1).  werenmut  (76).  nd. 
w'-,  wor-inode;  wemod  (97);  vermoed  (89); 
alse-u,  -m  (92,  116).  eisen  (73,  89.  cf.  Gr. 
Wtb.  260).  hd.  eltz  (116).  Cf  alosan-tus, 
-t'  (87*>)  aus  aXooav&o?,  x  alsen  X  ab= 
synthium?)  wormiota  (117).  w'mute  (87**). 
Abs-is,  -eis,  -es,  -idia,  -idea  (74),  -ci^ 
dia,  -ida,  -cida,  -edia,  assis  hd.  abe 
sijte;  ab-s.,  -site,  -side,  -sijt  (18),  -syd, 
-sait  (7),  -seyten  (1,  3),  -sit  t  -schnidung 
(absidia  76,  x  abseidere).  abeyseyte  (9). 
absite  in  einer  kirchen  0.  in  einem  buwe 
(75),  an  eynem  gebutz  o.  eyn  vß  laß  (8). 
vs  loz  (60).  vß  schoß  (17).  scioz  (Sm.  3, 
410).  abbscyne^(29).  af-zide  (22),  -schey= 
den  also  an  de  huse  edder  an  de  kerke 


ABS 

(22^).  gadem  (109).  gewelbe  (120).  welfsel 
(107).  kroffte  (10).  kroft  (12). 
^  Ab-,  t  hab-  (Das.),  ap-  (112)  -sis,  gr. 
^•^k  (112)  feig  (in),  die  välge  (112).  die 
velgen  an  einem  rad  o.  krümme;  die  cir= 
kel  in  den  sternen  (d.i.s.).  lusche  (125).  caps 
(aus  capsa?  Gf.  4,  379). 

Absisto  ich  uff  stan  (29). 

Absolere  i.  asuescere  {nach  absilio  q. 
V.  76).  ent-wonen  (8,  9),  -won  l  miß  ple= 
gen  (17).  vngewon  seyn  (110  &c.). 

Absoluere  hd.  nd.  ent-binden,  hd.  -pin= 
den.  uff-b.  (17,  18).  hd.  nd.  losen,  hd.  \o= 
zen,  loßen,  losen;  uff-,  er-,  ver-  (132)  -lo= 
sen;  ent-1.  von  der  sunde  (17),    -ledigen. 

Absolute yn  ym  selber  (15).  lediglichen, 
on  ein  zusacz  (65). 

Absolutio  losunge  (19.)  lozinge  (11). 

Absolutus  hd.  frey   (3),   quidt,   quit, 
ledig    (12,  77),   entlediget   (65,   68);   ent-, 
vnge-bunden.   ontbonden,   verloest  (i32). 
erloßt  (110).  loiß  (10).  bloiß  (49). 
*Absomagarus  v.  Obsomogorus. 

Absonantia  vnhellikeit  ((3).  myßhel= 
hing  (iio).  übel  ludunge  (17).  quaytge^ 
luyt  (132).  abe-wißekeit  (.'>))  -wysikeit 
(7).  awysieheit  (22).  awisung  (18).  vn= 
weißliait  (76). 

Absonare  (i.  discordare)  vnhellig  sin 
(G).  miß-hellen  (68),  -luten  (10).  un-?  übel- 
lauten (75).  abwißig  (17),  quellich  (i32), 
out-  (sie  89)  -luden,  nich  ouer  (sc.  en) 
zingen  i  1.  (22).  nicht  vber  eyn  1.  (5), 
singen  (5,  4),  tingen  (3).  eyntrechtiglichen 
s.  {sie  7). 

Absonus  {i.  absurdus  141.  cf  con-, 
dis-sonus;  Sm.  1,  9.  2,  74)  abe  ludig  (5'*). 
ab-lawtig  (2),  -witzig  (Sm.),  -wißig  (17), 
-gesseii  (1,  3,  Sm.),  -hellig  t  myß-h.  (68, 
110).  übel  luden  (^j/c.  17).  an  laut,  vhj. 
mißludunge  (75).  aen  ludende  /  angehorde 
(10).  vn-gchorig  (12),  -behort  (49),  -hoiv 
lieh  (97).  toulier  (i4i).  abe  wysich  (5,  7). 
awisi-ch  (23  &c.) ,  -g  (18).  anvusig  {sief  6). 
vnwiczig  (76). 

Absorbere  {i.  penitus  sorbere)  hd. 
vz-,  vß-suffen,  -supffen;  auß-,  genczlich 
auß-sauffen.  vyß  suppen  (i32).  ut  zupen 
(22).  schlicken  (4).  ver-shcken  l  -sliugen 
(49),  -schünden  (65,  110).  vßlauffen;  ver- 
zeren,  -ziehen;  hinweg-z. ;  zu  nicht  wer^ 
den,  ertrenken  (65).  herdrincken  (17). 

Absorptus  herdruncken  (173.  ver- 
slunden  (17),  -Schlünden,  -schwuuden, 
-zuckt  (65),  -slungen  (10),   -slongen   (12). 

Abstare  vndir  wegen  lossen  t  abe 
sten  (9  situ,),  vnder  lassen  (4).  über  ge= 
loßin  (8). 

Ab-stemius  («'.  vino  parcens  136^  sim.), 
-stemus  {i.  abstinens  «  wi'no  76,  i42),-ste= 
mis  (?.  aquae  potator  136^),  -stenuus  (g4), 
-temius  (/.  pareas  i36^),  -stimus  {i.  so^ 
brius  140)  messig  in  di'incken  (110).  wyn- 
küudgier  (64). 

Abstergere  hd.  abe-,  ab-drucken, 
-trucken  (7),  -wuschen  t  drocken  (17), 
-trucknen  t  wischen,  ab-  (9),  af-  (11,  13) 
-w.  hd.  ab-weschen,  -waschen, -weßin  (8), 
-wessen  (i33),  -woschen  (19),  -weysen  (3. 
anders  v.  dissimulare.  Sm,  4,  181).  ab- 
(13,    22),    af-    (23)    -drogen.    of   wascen 

(89). 

Absterium  v.  Asceterium. 
Absterrere    {i.   penitus    terrere)    hd. 
screcken    (7);    er-,   her-,   gantz   her-   (5) 


ABS  5 

-schrecken,  genczlichen  ersrechken  (18). 

ver-schricken  (132),  -varen  (83).  nd.   vor- 

veren.  sere  vorchtin  (8,  9),  vochten  (17). 

Abstersus  afghe- wischt  (11),  -waschen 

(132). 

*Abstimus  r.  Abstemius. 

*Abstinaneia(Ä/.  obst.)  verhertung(l). 
Abstinens  lust  abprecher  (1). 
Abstinentia  lust  abprechung  (1).  ab- 
pr.  in  der  geraeinen  rede  (75).  der  lost 
ab  brechen  (12).  abe  brechunge  (48).  ab- 
brechuug,  var.  -rechung  (110), -brach  (113), 
ziehunge  (5^),  -z.  lijplicher  nat'lichkeit 
(17).  vermidung  wernthcher  lust  (5).  v'mi- 
den  wernthch  lüde  (18).  hd.  messickeit 
sini.  _  m._  (7),  meslicheit  (18)  der  spyse. 
meisikeit  der  speisen  (3).  missikeit,  wenig 
essonge  o.  drinckunge  (17).  cleyn  essen 
(5),  eten  (22)  t  drincken.  soberheit  (132). 
vaste  (5'',  48).  spenginge  (23.   cf.  Sm.  3, 

572   sq.). 

Abstinere  lust,  lost  (18),  der  woUust 
(3)  hd.  ab  brechen,  nd.  af  brecken.  ab= 
prechen  mit  Vernunft  etwas  (75).  ab-los- 
sen  (9),  -losin  (8),  -zeichen  (19),  -ziehen 
(65),  -z.  der  lust  (17).  hd.  ent-z.  {er,), 
-czien  (9),  -halden;  en-  (18),  an  sich  (17), 
abe-  (19),  offe-  (13)  -halden.  ich  uf  hal= 
ten  (prs.  29).  af  haelden  (11).  off  hailden 
(89).  uff  hören  (IT),  auf  hören  (9).  spen= 
gen  (13,  22,  74  cf  prc).  zwingen  (12). 
hd.  me-,  mei-ßigen.  messeklich  essen  (6). 
niechter  (68  sim.),  sober  (132)  syn.  kusch= 
liehen  leben  (17). 

Abstir-,  abstri-  (3),  abstre-  (8)  -pare 
hd.  vß-,  nd.  vt-roden,  -rüden  (18),  -roten 
(7),  -ryten  (68,  no-^),  -reuten  (110  varr.). 
aus-reden  (9),  -raten  (4).  vyß  radeu  (132). 
auß-  (3),  vß-geden  (7,  17),  -graben  (3,  7). 
*Abstractio  hd.  abziehunge  sim.  gefro- 
met  geeinlicht  ader  abgezogen  (15.  cf  sq.). 

Abstractu-m,  -s,  astractus  (1)  hd. 
abge-zogen,  -z  in  sinem  wesen  ((i5),  -z. 
von  der  vornumft  (4),  -z.  durch  diebery 
(75),  -zagen  (69  Mr^.),  -chogen  von  der 
vornuft  (3);  eyn  daz  da  ab  gezogen  ist 
(17) ;  daz  von  der  v'nonfft  wirt  g.  (5), 
komet  (18),  wyrcket  {an);  das  nacli  der 
Vernunft  wirckt  o.  das  der  gedanck  wurckt 
(134);  daz,  das  der  g.,  gedang  wu-,  wu-, 
wy-,  we-rcket;  ge-  (8,  9,  13),  ent-  (17) 
-fremdit;  gefri-et,  -het  l  geletziget  (17) ; 
ab-sunderig  (1),  -gescheiden;  ge-entzelt 
(63),  -vronet  i  -v^ßeret  (48).  abegetrungen 
(5"). 

*Abstradere  {i.  abstinei'e;  aus  abstr- 
ahere  X  -udere?)  abe  dingen  ((}). 

Abstrahere /«?.  abe-,  ab-ziehen,  -zehen 
(5),  -ezichen  (9),  czhigen  (3),  -czihen, 
-ziechen  (76);  vß  ziehen  (65).  nd.  af  teen, 
afe  ten  (22'*).  äff  trecken  (132).  stilen  (17). 
ich  abeston,  abstan  (jrrs.  29). 

*Abstre-,  abstri-pare  v.  Abstirpare. 

*Ab-,  a-stronum  (cms  asealon-?  cf 
aldonium)  lauch,  ifiuchel;  esch-,  prieß-, 
schnit-lauch  (73). 

Abstrudere  (*.  abscondere,  includere) 
hd.  abe-,  ab-dringen, -dringhen  (5),  -drin= 
cken  (21),  -stossen  t  halden  (18.  cf  132). 
besijt  st.  <17).  vor  stossin  (8).  off  stoessen 
of  liouelen  (132).  stoten  (147).  af-st.  (83), 
-drengen  (23),  -draghen  (22).  v'stoppen 
(9,  17).  vorsperren  (4).  hd.  v'-  (9),  be- 
sließen,  -slißsin  sim. 

Abstrus-um, -US  (97),  i  -iuus  (8)  be- 


AlU 


ACA 


ACO 


sK)^!'!!  (f<),  slussen  i'.t).  vor  Hclilozsen  (l). 
virl)<>r;jt'n  (H,  !»7). 

Abatiilu  yi.  napta  Hi.)  r.  Astula. 

•Ab-,  ilis-suofactio  nitwoiimig  (7.^). 

AbBuoro  oiilinion  (22.  .sl.   outl.). 
*Ab8u-,  absw-ere,  -escere,  asswes- 
cere   dj.   cj.)   Int.   »'nt-,   n<l.    vnt-wünon, 
Wimen   (;')),  -woii    u.   -won  (17).  cyntwon- 
lU'ii  {'-!).  gowoiiou  (iio). 

Absum  r.  Abesse. 

Ab-,  con-suniere  hd.  vV-oroii,  -zcrhon 
(.")),  -/icirii  (,18),  -tliuii  tiiiii.  vor  tcren  ("22). 
verslindon  (i32).  milJl)nic.hen  (17). 

Absuniptiis  vcMv.crt  (<!S,  no). 

Ab-surdus,  -sordus,  -sortus,  -surp- 
tus  IkL  vn-liorlicli,  -hocrlich  (18),  hiasw. 
-horlicli,  später  -erliort ;  vngo-licrendor 
(«7,  tis),  -hört  sim.,  -lioriger,  -liorlich  (6); 
vor-li,  (7,  21);  uit  liorciido  Oio);  vbel 
hörig  (ob),  daz  da  niclit  daugk  (17), 
viigewoidicli  ding  (i;r>)  /u  horiMi.  vor- 
(23),  vnvor-  (22)  -horliic.  on-hoorlich  (11), 
-ghchoort  (8!>),  -f'corloefft  (132).  vnge- 
tu-loft  (as) ,  -schickt  t  vnbequem  (Das.). 
vnwert  (absortus  /.  incliynus  10).  hd. 
daii])  t<lin.  )id.  dof,  doef  (sn). 

*Abteniius  r.  Abstemius. 
*Abtenebrare  verfinstern  (ö**). 
*Abtrvuicare  bostimlen  (ui). 
*Abuescere    {nacli    abusus,  aiin  ab= 
suescere)  entwonen  (7fi). 
*Abulitus  /".  Abolitus. 
Abund-  oft  liabund-,  X  habere? 
Abundan-s,   -ter  v.  Abund-e,  -us. 
Abundantia  hd.  vber-tluüigkeit,  -flfit 
(12).  gnug.sanikeit  (es),   geuugung,   fulli- 
keit  (;V>).   wolhabenheit   (7.5).  Avelde  (f»9). 
Abundare    hd.    genu-g,   -ng,   gnung 
haben,    han.  itd.  nocli,  ghenoch  hebben. 
wol  liabcn  (7.5).  gemach  han  {\^.  cf.  sq.). 
vber-flißen   (8),    -flfidigen   ;(12),   -lauffen, 
-flüssig  .seyn  t  haben  (110).    ouer-floyen, 
-lopen  (132). 

Abvmd-e,  -anter  hd.  genug-,  gnung- 
(8),  gnunk-  (17),  gnug-  ((i),  gemech-  (18) 
-licli;  vber-flußig,  -fluslicli  (nn  Mrg.),  -fly.?- 
sikHch  sim.  oiiervloedlich  (132).  jid.  noch^ 
liken,  glienochlic;  weldeke  (99). 

Abund-us,  -ans  Jid.  liabhaflPtig  0. 
reich;  ^bir- ,  vber-flul.Mg.  rych  von  gut 
(68).  wolhabender  (6(j  Mrg.,  75).  genug 
habin  (.'),  21).  gemcchlich  han  (18).  fullig 
(1,  .5'').  gnugsame  (17).  ouervloedicli  (132). 
noch  (2.1),  ghenoch  (22)  hebbende. 

*Abuol-atio  (75a),  -utio  (75''cd)  ab= 
flug. 

*Abuolutus  V.  Abolitus. 

Abusio  lid.  vorkerung  {h^) ;  misse-, 
meyJJe-  (18),  vbcrig  (7),  vbel  (5),  vndor= 
delich  (17)  bnichung,  ge-br.  (.5,  17), -prau^ 
chunge  (3).  obel  brucheu  (21).  oucl  bruk- 
en  {22),  -^-nge  (23).  boz  gewonlieit  (13). 
vn-g.    (17^  19),  -gevügheit   (99).    onglie- 

woenlic  (89),  -wontheit  t  awise  (11).  vber 
niessunge  (6).  unordentlicli  nuczen  (4). 
one  eriich  besiczung  (18). 

*Abusitare  auß  der  gcwonheit  bringen 
t  füren  (7.5). 

Abusiue  vnV)ruchsamlich  (7.5). 

Abus-iuus,  -umus  (70)  aus  gebruch 
komen  (•;;)  jirg.).  hd.  ungewou-,  unnütz- 
licli.  vngewyn-,  vnwe-lichen  (13).  mißbru- 
chig (110),  -kich  (132). 


Abu8-U8,  /  -io  (9)  hd.  böse  gewon^ 
heit  .s/;//. ;  vn-g.  ((5);  böse  gcwanlieit  (9, 
21);  vn-g.  (.^)'').  böse  wcnenheit  Z  gcvvene 
(,')).  b.  wannunge  (21),  won-unge  (22), 
-heit  (2.3).  (jua(h;  gcwontu  (i32).  v'kart 
u))uiige  (17).  vnbruclisam  {itt). 

Abuti  hd.  vnordebcli  (6),  misse-,  miß-, 
miscii-  (f)),  /  vn-,  vor.  ver-  (7.5)  -bruclicn, 


brugen  (13),  o.  niesson  ((>);  vnnuczhch 
(7  &c.) ,  vbel  (10),  misse-  (:),  W\  7)  ge- 
bruchen,    -jirauchen    (3),    brucliung   (7) 


vn-recht,  (18)  -ordeliclicn  (5)  besiezen,  l 
one  erUch  (18).  vneriiken  besitten  l  mis 
bruken  (22).  onnuttelic  br.  (11). 
Ac  hd.  vnd.  vnd  auch  (7). 

Acaeia  (cf.  accasia  sq.)  sleh-e,  -en= 
safi't  (74). 

*Acage  /•.  Attagen. 

*Acalabus  v.  Accalabus. 

*' Aealentum  (cf.  appocalis.  collaritan. 
Colostrum  :  biblimen.)  sawer  craut, 
konii)(!st  (i). 

Acal-ephe,  -iphe  (87,  Gf.),  -yphe 
(85),  -ife,  -iffe,  -ippe,  -ite  (Gf.  3,  867), 
-ice  (17),  -issa,  acc-alissa  (Br.),  -ilipha 
(7),  califfa  (48'')  nessela ;  herz-nezila, 
-nezele  (Gf.).  heiz-n.  (Sum.).  hd.  ncßel. 
lieyter-n.  (8,  9).  haiter-n.  (.3  Mrg.).  hader 
nezzele  (96).  netele,  iiander-n.  (47).  ert 
netcl  (s.'i). 

AcalicvQ-is,  -us  (01  m.  1,  32),  acha- 
lieulus  (13)  schenk  (110).  schenker  (68, 
132).  .scheenker  (11).  hd.  win-,  wein-  (9, 
13)  -schenk,  -seur  (13.  X  acarusV). 

*Acaluester  v.  Accaluus. 

*Acantan  {cf.  acantlius)  ags.  beowirt 
94a). 

Acanth-is,  -yllis  (12.5),  -ylis  (Pap.), 
aehantis,  acalan-this,  -tida  (11,  19), 
acha-,  aelii-  (7.i),  acatha-  (ca.  m.)  -lantis, 
accalandis  (64)  (i.  card-uelis,  -ellus  120, 
caladrius,  luscina  94)  hd.  dist-ilvinco 
(120),  -elfinck ;  tistclvogel  (64).  buecviuke 
(11).  stigelitzc  (125).  ga-  (73,  93),  go-  (75) 
-lander.  zeis-ichcn,  -ke,  zinsle  (ii4).  ags. 
netigalae  (94). 

*Acant-uni,  -1  (16)  (x  acalepheV  cf. 
sq. ;  aehantor  gcnus  holeris  141)  nessel- 
same, -some  (3,  8,  9,  16).  netel-e  (85), 
-.sat  (47). 

Acanthus,  achantus  (95,  i4i)  {cf. 
prc.\  agantho  i.  herho.  senq^er  jiorens 
i4i)  hd.  beeren-cUiuwen  sim.,  -tappen, 
wachsüldir  (95).  hüffi-,  hüf-  (95),  wit- 
(47)  -dorn. 

*Aear  v.  Acarus. 

*Aear-is,  -us  v.  Acha-iis,  -tus. 
Acarna  earlin  (143). 

Acarus,  acar  (91,  125)  (cf.  surio  &c.) 
sure  (109).  siere  (iie,  KU.),  seier  (iiö).  milb 
(ni).  mele  (12.5). 
"^Acaseu-m,  -s  v.  Aceasiu-m,  -s. 
*Acassis  i-iiullium  heuck(i47).  aclas-is 
(76),  -sis  (Gl.  111.),  acclasis  (Br.)  i.  vestis 
ad  Mimeros  non  consuta.  adasus  est 
vestis  qd.  (iio). 

Acatium  (Das.,  Ki.  &c.,  gr.  äxatiov), 
achat-eon  (&c.  Gl.  m.),  -ton  (i4i),  acad- 
68),  achad-  (Br.),  acet-  (64),  archae- 
80)  -eon,  ach-iron  t  -aron  {et.  ciuitas 
5),  acceron  i.  velitm  accarius  i.  naui= 
cida  (76),  achatus  i.  7iaii.  i4i),  accato 
i.  naingiam  Gl.  m.)  segel,  s.  am  scliiff 
75).  mitten-s.  (so),  der  groß  mittel-s.  (64). 


eyn  ^ros  s.  dez  schiffes  (48,  ,^im.  Ki.).  ein 
öchifl   on  Hagel   (Das.,  sim.  Ki.). 

*Acatus  r.  Achatus. 

*Acc-  oft  st.  ac-. 

'  Accadere  (//.  accidere)  zcu-  (4),  zo- 
(13)  -Valien.        " 

*Acca-,  aca-,  aco-  (Br.,  gi.  m.),  atte- 
(Ki.),  alte-  (8'')  -labus,  atelebus  (i4i), 
ac-  (76),  as-  («9)  -colaphus,  attulatus 
(74)  {aus  «TTaXaßo?  X  aoxa'Xa-ßo!;, 
-tpoc;  cf.  attacus.  bubo.)  i.  locusta  (8^, 
74,  7h)  ;  brucus  (74,  76,  Br.  &c.).  hau-  (8, 
17),  hew-  (9,  19,  4)  -schreck,  -srecke  (9). 
kefer  (71,  76).  schevout  (89).  eydeß  (17). 
aoxaXaß-oc  (112),  -oktj^,  xaXo'mrji;,  as- 
calabotes  (125)  i.  stellio  (112,  125);  t 
tarantula  ein  bmite  inolcli  (125);  wie 
ein  eidex  (112). 

*Accalandis  v.  Acanthis. 
Accalissa  v.  Acalephe. 

*Accalu-us,  -aster,  -ester,  acaluester 
hd.  vorn  cale  sim,  vornen  cal.  (es),  voreii 
cal  an  der  stiren  (3).  voer  caell  (132). 
vorglatziclit  (75). 

Accantare  lul.  zu-,  tzo-'"(i32),  to-  (83) 
-singen. 

*  Accarius  v.  Acatium. 

*Accasia  .  stirpor  {aus  slee  mt'ssu. !) 
slehichcit  (147). 

Acca-sia,  -ssia  (17,  22),  -cia  (i47), 
-tia  (125),  acha-cia  (11,  19),  -tia  (89), 
-sea  (75),  -chia  (125),  aeacia  (47,  85, 
Sum.  V),  acatiara  (Sum.  v).,  aicati  (7)  i. 
sucus  prunellarum  (acaeia  Sum.  v) ;  succus 
pr.  agrestium  (7) ;  s.  cxpressus  a  pomis 
t  piris  (Br.  &c.).  hd.  most;  m.  von  sieben 
(5),  sleen  ader  eppeln  (21) ;  apflFel-,  cpfifcl-, 
piren-  (75)  -most.  birn  mußt  o.  appel 
dranke  (17,  83),  l  schirpfiuige  {sie  17. 
X  acuties  sini.l).  aphel  muß  (3).  must 
(22).  safft  (7,  76).  slehen-  (147),  sie-  (47, 
96)  -sap.  nesaph  (85).  nemsaf  (Sum.  v). 
slehn-  (125),  opffel-  (75)  -saflft.  schlechen 
Stift  {sie  7).  schieben  traiick  (110).  sap 
van  (11),  of  (89)  dross.  saf  von  {s-ie  19). 
phliimensaf  (acaeia  Sum.  v).  hochen 
aster  (/.  pomacium  75.  cf.  wetterau. 
hohenastheinier  scherzhaft  für  Aepfel- 
wein). 

Accas-ium,  -um  (97),  aca-seum  (7.5), 
-cia  (i8,  Nmn.),  aga-ciiom  (8''),  -cia  (3, 
Sum.,  Gf.),  -tia  (141,  Gf.),  ticia  (3),  acia 
{q.  V.),  i  car-acia  Gf.),  -icia  {  lagicia  ^ 
solancium  (75)  hd.  sle-ha  (Sum.,  Gf.),-he, 
-hen,  -che  (1,  7),  -e  (8»>).  sie  (.5'^  17).  schle= 
heu  (i4i).  slen  (23,  97).  slein  (22).  slee 
die  op  en  sleedoern  M-esset  (i47).  dorn= 
schlech  (76).  swelke  (6.  cf.  Fr.  2,  247». 
Nmu.  5,  530).  unzidig  prumc  {is).  lat.hisj). 
acaeia  germanica  Insit.  a.  da  Europa 
Schlehenstrauch  (Nmn.). 

*Accasius  (i.  stupidus,  c/".  accasia)  slee 
als  eyn  vrucht  of  anders  wat  (i47). 

Aecas-ius,  -us  (97),  acaseus  (75), 
agacinus  (8'')  hd.  slehen-,  schieben-, 
sleen-,  slee-  (5),  schieb-  (6),  schlech-  (76) 
-baiun.  siech  pawm  (1).  slen-  (22,  23),  sle- 
(97)  -bom.  sleedoern  (147).  schledorn  (75). 
swelk  bom  (6). 

*Accassia  v.  Accasia, 

*Accasu-m,  -s  v.  Accasiu-m,  -s. 

*Acea-tes,  -des  (21)  {cf.  ach-,  ag-ates) 
hd.  nd.  eyn  edel  steyn,  gestein  (6).  en 
sten  (23). 


ACC 

*Aceatia  r.  Accasia. 

*Aecato  v.  Acatium. 

*Acceariuin  v.  Aciaritun. 

*Aecedens  r.  Accidena. 
Aecedere,  accidere  (8)  kd.  zu-geen, 
-gen,  -gene  (19),  -gan,  -gon,  -gayne  (133), 
-gain  (14»),  -forderen  i  -negern  (es  Mrg.), 
-nehern  (ü5).  7id.  tho  gan  (22),  toe  gaeu 
(89),  aen  ghaen  (11). 

*Accedula  {aus  aci-  X  acre-dula.  cf. 
acetosa)  herba  suer-  (5),  beer-  (68),  hd. 
nd.  ber-  hd.  -wurtz,  -wortz,  na.  -wort, 
verwet  {sie  22).  zuer  egge  (11).  amfer 
(7).  a-  (48),  e-  (76)  -mpfer.  sauer-ampher 
(5i),  -ampfe,  -empfe  msc,   höh.   sstiewik 

(4.  jetzt  höhm.  stowik,  stawik).  werbing 
(1.  aus  perviinca).  auis  lerich  (19).  lerch 
(.51).  nachtegal  (110  &c.).  hd.  (mss.  mog.) 
gras  muck  sim.,  t  grosse  muccke  {sie  9). 
gralJ  imlg  (7).  dole  (8'').  acedula  {i.  ace 
tosa  72,  73.  cf.  Gl.  m.  1,  46)  sawcr  ant 
pher  (3).  sur  ampiie  (ss).  siire  (47).  suer 
kut  l  anfer  (13).  grase  mugke  (8).  Icu- 
werick  (89).  aceid-ula,  -ola,  -ela  (21) 
hd.  (mss.  mog.)  suer  worcz  (21) ;  ainpern 
t  surkel  (19');  sawr-  (9^  sur-anijjfer,  t 
-amp  t  gral-^muck  (8).  acidula  anipher 
(3,  öl),  aiupfer  (93).  asc-,  l  ass-  (.Sum.) 
-edula  aini)ter  (bm.).  suraniithe  (Sum.). 
acitu-ra,  -la  (131,  Sum.),  -ca  (Sum.)  ara- 
lier-a  (101),  -e  (Sum.).  aniphr-a  (Of.),  -0 
-la  Sum).  anifer  (7).  amphora  f  gohes-a. 
131.  (/.  sqq.  cuculopanis.  trifolia.).  ac- 
citul-lum  aijs.  geacaes  surae  (ni.  ga,'ces 
sur  Bosw.),  gecaest^arae  {sie  136);  -a  am= 

fiher  (10.5);  ags.  hramsa  (i3g);  actula  <VZ. 
94).  aceitulum  (i3(!),  acitelum  (94)  lir.-, 
hraimsa-,  rerb.  in  hraomsa  (,i3t;)  -erup. 
acetula  ckjs.  ramese  (94-^).  accundula 
(/.  potentiUa ;  cf.  o.  Averbing)  perwinckel 

(74). 

*Aceega  c.  Attagen. 

Acceleranter  snellikeii  (22). 

Aece-,  accel-,  acel-  (3)  -lerare  hd. 
ylen,  eylen  (3,  134).  czu-  (3),  ser  (4) 
eylen.  zu  iclit  ylen  (17).  gagen  (133). 
iagen  (13,  76).  ver-  (6),  sere  (7,  22)  iagen. 
hasten  (^8i>,  99).  haesten  (11,  132).  snelleu 
(11,  19).  tzauwen  (19).  zauen  {b'^).  neigen 
(6.5). 

Acceleratio  ylunge  (17,  65). 
*Acella   \cf.  ascella)  buesumgat  fll 
buosen  gad  coiicauitas  sub   brachio  (19 
*Accellerare  v.  Accelerare. 
*Accellus  {aus  ocellus)  v.  Acies. 

Aceendere  011t-,  en-  hd.  -zünden,  hd. 
nd.  -fengen,  -i)hen<ren,  -i)henhon  ^5),-fini= 
ken  fi09).  ent-zondcn  t  -born  (21),  -bor= 
nen  (5J.  an  cunden  (3),  -zinden  (7G),  -her- 
den  {i.  hortari  13).  an-  (22),  unt-  (991 
-steken.  boten  {ignem  wur  sie  22^). 

*Aecendilia  ags.  weocan  (94''). 
*Accensire  v.  Accersire. 

Accensus  hd.  ange-zundt  (6),  -zunt, 
-zund  (134),  -cunt  (3),  -zint,  -brant  (4), 
-steckt  {b)l  -stocket  (7),  -leyt  (21);  ent- 
zunt  (66),  -fenckt  (i32),  -phuuden  (7), 
-brant;  an  kunt  (1).  anghesticket  ('22). 

Accentus  {i.  sonus  productus  13")  hd. 
ad.  don.  hd.  ton,  haut,  done  t  hite  (133). 
eyn  lut  d.  (21).  lang  done  (12),  doynt 
(13).  ein  lanck  laut  (3).  mit-1.  (1).  geton 
(6).  doin  (5).  gelut  in  lesen  0.  singen 
(110). 


ACC 

Accentusaeutus  langer  don  (75). 
*Accepiter  v.  Aeclpiter. 

Aeceptabilis  geneme  (17).  genäme= 
lec  (99).  ein  gefeiliger,  angenehmer  &c. 
(6.5). 

Aeceptabiüvim  v.  Acetabulxmi. 

Aceeptare  ent-,  en-  hd.  -pliahen,  -pfa= 
hen,  -phan  (8),  -pahen  (19),  -pfohen  (6), 
-fangen  (13,  22).  emphaen  (.ob),  ephoheu 
(9).  bebe-  (5),  behey-  (21)  -gelich  sin. 
an-gnflPen  (69  Mrg.),  -nemen  t  begeren  (8, 
9).  genamen  (99). 

Acceptatus  geneme,  an-g.  (5). 

Acceptilatio  i.  debiti  remissio  (110 
&e ).  verzehung  (69  Mrg.).  ledig  zalung 
(110).  ablassung  der  schuld  (es).  q\-ijt 
scheldinge    (83,    132).    füre-    t    lant-ding 

(31). 

Aeceptio  genemme  (8V  genem-  (9) 
-lichkcit.  neminge  (99).  vß  sunderunge 
der  lüde  (12V  entphahnng;  an-,  vflf-ne= 
mung;  a.  personariun  die  anziehung  t 
ansehung  der  person  eine  vor  die  anaer 
&c.  {i;:A. 

Aeceptus  hd.  nd  geneme,  ane-g.  (12, 
22).  gcnunieii  (7).  auf-g.  (4).  wylküme(12). 
wert,  werdich  (22). 

*Aeeephalus  i\  Acephalus. 

*Aecer-  r.  Acer-. 

*Aecero  v.  Accersire. 

*Acceron  *■.  Acatium. 

Accer-,  aeer-,  acces-,  aceen-  {cf. 
arcer-)  -sire  rupen  (99).  ruepen  (II).  hd. 
zu  ru-,  ru-,  ru-,  rie-,  ro-ffen;  zu  im  ru-, 
var.  rie-ften  (110).  henschen  (17).  accer- 
so,  -o  (uo<=\  -siui  mit  beger-en,  var.-e\\ 
ruoft'en  (110),  -den  ropen  (s3,  sim.  132); 
-sere  mit  begirden  (110),  begriden  (69 
Mrg.,  no'')  geen,  gon.  access-ire  mit  gir= 
den  zugeen  («s);  -ere  mit  begherten  zo= 
gaen  (132)  ><  aecedere. 

Accers-itus,  -us  (110  var.)  mit  be- 
girden berufl't,  varr.  beriefft,  zu-ruffen, 
-rieffen  (110).  mit  begherten  tzo  geroepen 

(1.32). 

''Access-ere,  -Ire  v.  Ac-,  ar-cersire. 
Acescere. 

Accessorius  hd.  zufollig.  snelle  (10). 

Accessus  bekeni^fs  (i4i). 

*Acceta-bulvun,  -llvun  v.  Aeetabu- 
lum. 

*Aecet-osa,  -vun  v.  Acet-osa,  -um. 

*Accetum  ags.  gefot-odnae  (04),  -atnae 
(i3(i),  uns  aeeitum?  Cf.  arcessitus  et 
euocatus  fet-od  (94),  -tad  (i36). 

*Aceiatum  v.  Aciatum. 

*Accidannus  v.  Attagen. 

*Acei-dari,  -tari  (5,  22,  134)  {cf.  ae^ 
eidia  &c.)  bewegen  zu  trackheit  (134), 
trage-  (5),  trege-  (7),  drag-  (21)  -keit, 
traglicher  {i.  ad  pigriciam  17),  nd.  tho 
tracheit. 

*Aecide  r.  Accidior. 

*Accidela  v.  Accedula. 
Acci-,  acee-  (5^*^)  -dens  hd.  zu-falle, 
-val,  -vallende  (15,  110),  -gen  (15).  zuo 
valden  (13).  ncl.  tho  val.  an  falle  ane 
grünt  t  fülmant;  in  fremder  wise  (12). 
geschieht  (15,  17,  76),  eyn  zu-g.  (7)  des 
wesenden  schins  (15),  t  ej-ns  wisen  synne 
{sie  7),  des  weßens  ader  anhang_  ader 
anfallen  des  w.  (17).  angesicht  {sie  63). 
eines  (63),  des  (48)  wesins  schin. 
Accidentale  auenturlich  (22). 


ACC  7 

Accident-aliter,  -er  hd.  zufel-,  zu^ 
faUic-  (65),  zufalleng-  (68)  -lieh,  by  geual     ' 

(132). 

Accidentia  zufellige  ding  die  anhan= 
gen;  der  sele  an  gehengkte  ding  (es). 
*Accidere  v.  Aecedere. 

Accidere,  aecedere  (69,  134)  hd.  zu-, 
nd.  tho-vallen.   scIien    (22).  geschin  (99). 

Ac-,  .sehen  a-cidia  {lalt.  ital.  &c.  ace.= 
dia,  aus  äxYjöta)  hd.  tra-,  dra-gekeit; 
^^f,f -'  *'^:^<^k-  (134),  draeg-  (10),  drack- 
(12)  -heit;^trag-,  trac-  (48),  dreg-  (21) 
-keit ;  ver-sumenisse  (48),  -druß  t  -cfrissen, 
t  -drissung  des  guten  t  hinfallen  (x 
accidere)  vom  g.  (65);  vor-drißenisse 
(»•^),  -drossenheit,  -trossenheit  (3);  vir 
drussenheit  (8).  nd.  tra-,  trai-  (132)  -cheit. 
fulheit  (5,  65).  folhait,  foelkait  (69  Mrg.). 
vr-,  zur-lust  (of.). 

*Accidia  (x  occidere,  caedere)  dot= 

slag  (8). 

Ace-,  aet-  (11),  a-  (110  var.,  Gf )  -ci= 
diari,  aecidiare  hd.  trege,  treg,  trag 
(134),  drege  (ö"^,  21),  dra  (13),  verdi-ossen 
(69  Mrg.,  134),  v'trossen  (68)  sin,  sein 
(134);  v'drißen  sim.\  zurluston  (Gf.);  be= 
drüben  (19);  vnlieblich  (69  Mrg.).  traich 
wesen  (i32).  trach  sin  (22).  v'traghen  (11). 
*Accid-ior,  -e  {i.  graui-or,  -ter)  hd. 
swerli-ch,  -clier,  -chen;  schwerlich.  trae= 
eheliche  (83). 

Accidiosus  hd.  v'dro-ßen,  -ssen,  -sen 
(13.);  vordrißig  (81»),  virdrisßehch  (19), 
trag  (1),  eyn  treger  (5^).  nd.  v'drietlic, 
trach,  vul. 

*Accid-ola,  -ula  v.  Accedula. 

*Accigeo  V.  Aceire. 

*Accüipha  r.  Acalephe. 

*Accinare  c.  Accinere. 

*Accinarius  {cf.prc.)  ?».  Actionarius. 

*Accinatus  v.  Acinacis. 

Accin-etus,  -tus  (110  rar.)  hd.  nd. 
gewap-ent,  -net,  -et  (21),  -pet  (7).  ge- 
wopent  (G)  -gurtet  (110),  -schert  (83). 
uö'ge-schorczt,  -bunden  (17). 

Accin-ere,  -nere  (134),  -gere  (7)  hd. 
glich,  gleich,  glich  zu-  (17),  glichhch 
(G),  gelijch  (132),  zu-  (14,  110),  an-  (110 
var.,  132),  mit-  (8,  9)  -singen. 

Accin-ere,  -are  (8,  9)  gall.  accorder 
(Gl  m.).  kaufF-slan  (8),  -slaen  (9).  zu  hauff 
{sie)  slalien  (I7j. 
*Acclngere  v.  Accinere. 

Aceingere  hd.  gurten;  czu-  (14), 
vmb-g.  v'-  (14),  be-  (99)  -gorden.  schoi-= 
czen  (19).  schürten  (11).  hd.  wa-,  wo-pen, 
-p]3en,  -penen.  wapeii  an-  hd.  -dun  sim., 
nd.  -doyn  (22).  watfen  zu  im  nemen  (17). 

*Aceinnere  v.  Accinere. 
*Aecino  suchten  (89). 
*Aecintus  v.  Accintus. 
*Aecinu-ni,  -s  v.  Aciatum. 
Accipe  see  njnn  (22''). 
Accipere  hd,  nemen,  neymen  (3);  zu-, 
zu  sich  (14),  vff-  (65),  nd.  to-nemen,  -no= 
mcn  (22).  an-  (69  Mrg.),  be-  (65)  -griffen. 
Acci-,  aece-  (70),   anci-   (122,  Zeuss) 
-piter  hd.  hab-ich,   -iche  (19),    -ge  (13), 
-icht  (4),  -cht  (3),  -ch   (87'>,  95),  -ke  (34). 
hapsch   (93).  hau-ich  (97),  -ick  (11,  132), 
-eck   (22'",    99),    -ck   (22).   gall.    hostoir 
(122).  com.  bidnevein  (zeus.«). 

Accipiter    früigillarius    rotelgeyer 

(V.    .1.    1618). 


8  ACC 

Acfipitrina  r.  Lonipuccu.  Thalic- 
tniin. 

•  Acci-ro,  Jim.  -eo,  -geo,  -o,  -sco.  -sto, 
-8seo,  Jifici-o,  -8CO,  nc'isco  /i<l.  ni-,  ril- 
lt;!, n.-rt'rn;  /u  im  (^in)\  c/u  sich  (.'{), 
zu  nirtVn.  >i(l.  tho  rupeii.  ladon  (11,  89). 
/u  lini.scIuMi  {\1). 

*Acci8mia  /•.  Acrizimus. 

*Accitare  r.  Actitare. 

*Accitare  by  brin^'i-n,  zu  rutlen  (68). 
vil  zu  im  r.  (üo).  dickwyl  tot  ym  roe- 
pou  (iMiV 

*Accitari  r.  Accidari. 

*Accitatio  zu-ruffung,  -lirinpung  f  b)'- 
br.  {i;:^). 

*Accitul-a,   -iimi,   -um  r.  Accedula. 

Accitus   czu   gc-ruffiMi   (0).   -t'urt  (A). 

tu  gcroupou  (,s:iV  gc-.  r<irr.  ne-ruflft  (no). 

*Acciu\ini  r.  Aciatuni. 

Ac-,  ad-clamare  /x/.  zu  iiifl'en,  -rufTen 
[CA.  -roJeu  (lü),  -scrihon  (ö).  an  ruffen 
(9V  ii(/.  tlio  ropeu. 

Acclasis  r.  Acassis. 

Acclibanus  r.  Accliuus. 

Ae-,  ad-clinare  Ar/,  nei-,  beu-  (5), 
bey-  (17),  bie-  (G)  -gen.  nd.  nigeii,  bogen, 
zuo-u.,  -b.  (14). 

Acclinatus  v.  Accliuus. 

Aeclinis  i:  Adcline. 

Ac-,  a-cliuus,  -cliuis  {(f.  eliuis.  de= 
cliuis.)  auaiiaKU'ti^uiV  bald-echt,  -ig (74). 
sti-gel,  -ckol,  -ckelig  (74\  -che!  (19),  -ggel 
(17),  -ckl  (13).  Stic-  i  t-chich-lichou  (?>). 
aur-stickblig  (1),  -stichlich  (3).  steyl  (22, 
07).  steygher  (23).  en  stcyger  (11).  ge 
off  (24).  off  gehe  (ö'i).  eyn  uff  gang  (7). 
off  ganck  (18).  accli-banus  (gi.  m.,  Ki.), 
-natus  ((ii.  ui).  -uatus  l  -uus  (147), 
acli-uatus  f  uus  {unrh  -uis  76),  -batum 
(M2),  adelivatvim  (i39)  i.  curuiis,  obli- 
quvis,  -cum  yvs'.i) ;  schlemm,  Jirg.  schlienis 
(Ki».);  i.  vncus  haick  (147). 

Ac-eola,  -ola,  -eula,  -ula  /.  aduena 
fremder  lierkonimender  mensch  vnd  bie 
wonhafft  (70).  eyn  baunian  der  dj'e  fromde 
ecker  syebet  (21).  lid.  ackerman;  frem- 
mede  a.  (8);  frend  a.  (9);  eyn  a.,  puwer 
(«8,  89),  baur  (134),  pawersman  (c«,  70), 
buersmane  (133)  der  den  frem-,  fre-,  fremb- 
den  acker  seet,  sat  (134),  sehet,  beset 
shn.  nd.  en  bimian  de,  de  de  vromedc 
acker  buwet,  seghet  wnnne  (108).  hof 
Aveiu-  (9).  bau-  (7(j),  bu-  (6,  66),  gebuer- 
(17),  lehen-  (6)  -man.  mit-  (17),  by-  (110) 
-w'oner. 

*Aecolaphus  r.  Aecalabus. 
*Accolemeus  {cf.  agolus)  eyn  krump 
holcz  (17). 

Aeco-,  accol-,  accu-lere  stetelich  er- 
beiten  i^Sj.  stetegiiclien  arbeyten  (9).  offt 
acker  puwen  (68).  by  wonen  (110).  bei= 
wonung  '6f»  Mrp.). 

*Accolinivim  v.  Aldonium. 

*Accolitare  {aus  acolythus  cf.  sqq.) 
wiheii  (.5'',  110).  accoli-tmn,  -tus  (23),  kd. 
-ten,  -t  (9),  acoliten  kd.  machen,  wihen 
sim.,  nd.  -vvygen,  viglien  (22). 

*Aceolitätus  die  er.*t  wyung  (75). 

*Accoli-,  acoli-,  acholy-ttis  kd.  ejmer 
der,  nd.  en  de,  en  de  de  sinen,  zynen 
(22),  den  (IS)  ersten  orden  ent-phaet  (7\ 
-phet  (5),  -fenget  (23),  -fangen  (22),  hd. 
sin  erste  wyh  sim.,  veyunge  (21)  hat. 
gewihet  (ij'').  accolit  (ö^,  6,  76).  zu  gerust 


ACC 

zu  Pchigkung  (8^.  (i.  ceroferarius)  lycht 
drcger  (l<>,  12).  lecnt  dreyger  (13).  ker- 
t/.eu  trager  (h.')).  brender  (93). 

*Accollere  r.  Accolere. 

*Acconientor  &c.  r.  Acomentator. 
Accomodare  kd.  liiicn,  leyhen,  leyen 
U);    fut-ieclmon    (in),    -k'hen;    bargen 
(8),    borgen,   lenen  (13,  23).  leyncn  (22). 
v.'äseriicii  gestalt  geben  (68). 
Accomodatio  borcli  (22). 

*Acconicum  v.  Aconitum. 

*Accor  r.  Acor. 

*Accortare  t-.  Accurtare. 

*Accortator  eyner  der  eyn  ding  korcz 
madiet  [17). 

*Accoi'us  &c.  r   Acorus. 
Ac-,   ad-crescere   kd.   waclisen  (76) ; 
zu-w  ,    -wahsscn     (G),   -wassen,    -walien, 
-wasschen,  -nemen.  nd.  tho  wassen. 

*Accrissimare  {cf.  acrizimare)  knät^ 
ten  1^6  1. 

Accubare  wachen  (8,  9).  waken  (22). 
rüsten  (83,  132).  rasten  (110).  ruvven  i 
schlaflen  (6.5). 

Accu-bare,  -mbere  {q.  cf.  i.  comedere) 
kd.  cßen,  vff  eßen  (19) ;  sla-,  slo-  (8)j 
slai-  (19),  by  sloii-  (48)  -ffen.  ruen,  bei 
schlofen  (69  Jirg.).  slapen,  etten  (22,  89). 

Accu-,  acu-,  aecum.-bitus  i.  refec= 
torium,  cenaevilum,  solarium  essen-, 
muß-liuß  o.  soler  dar  vff  man  gewon= 
lieh  ißt  o.  pflegt  zu  ruwen ;  fletz  (75.  cf. 
Sm.  1,  .595).  i.  locus  ubi  cibos  ad  sumen^ 
dum  accubamus  demaghe  (23.  cf.  nd.  nl. 
mak,  gcmack,  requies,  conclaue  sim?).  eyn 
ruwe-  (21),  ruw-  (17),  rw-  (134),  rub-  (7, 
68),  rue-  (66,  7o),  roge-  (5)  -stat.  en  rowe 
stedde  (22).  ruow,  var.  ruwe,  rast  (110). 
ligg-  (132),  leg-,  et- (83)  -ynghe.  hd.  (mss. 
mog.)  slaff-,  sloff-kammer ;  esse  gadem. 
quickunge    (3).    Wirtschaft    {i.    comestio 

48,    76). 

*Accuere  c.  Aeuere. 
*Aceulegia  v.  Acculeta. 
*Aeculere  v.  Accolere. 

*Accule-ta,  gia  {piscis  qd.  76)  occeley 
{piscis  9).  acule-gia  pestis  t  piscis  (Br. 
X  acu-la,  -ta);  -atus  /.  -o  monitus 
{aus  mvm.)  l  apis  (76) ;  stachelfisch  (Ki.). 

*Acculeus  r.  Aculeus. 

*Accuinare  v.  Atunare.  Rupari. 

Ac-,  gcio.  ad-cumbere  {untersck.  von 
acc.  =  accubare;  L  subieiare  4)  kd. 
nd.  vuder-,  zu-  (6)  -ligen.  hd.  vn  den 
elenbogen,  elpogen,  einhegen  (18)  ligen. 
off  dem  elenbogen  rogen  (5).  auf  e.  wegen 
(4).  eßen  o.  sluffeu  (17).  i-uwelichen  eßen 
l  anle-nen,  va7:  -gen  (no). 

*Aceuinbitus  v.  Accubitus. 

*Aecumentator  v.  Acomentator. 
Accumulare  huffin  {s^).  huff-on  (i4i), 
-ein  (8).  hauffen  (9).   hupen  (22).  verga= 
deren  (11). 

*Aecundula  v.  Accedula. 

*Aecupedi\is  v.  Acupedius. 
*Aceupicea  v.  Acupicta. 
*Accvu'are  v.  Aeuere. 
Accurare  czu-  (9),  mit-  (19) -sorgen, 
flißlich  be-s.  i  erbeyden  (17).  fl.surgen(8). 

Accu-rate,  -tare  i.  puriose  (76.  aus 
studiose  X  eurialiter  Br.)  flissiglich 
(65).  fleisick  (.3).  naw  (62).  rein,  scharpf 
vnn  subt)-l ;  varr.  seer  rein  vnd  subtyl 
gemaclit  (110).  seer  net  inde  proper  g.  (83). 


ACE 

Aecurrere  zu  lauffen  (19).  to  loi)en 

(11,    89). 

Acciu-sus  zu  lauff  (19). 

Ac,  ab-,  a-curtare,   ac-,  a-cortare 

hd.  kurc/.en.  ab-k.  (75,  110).  vor-k.  (3). 
verkortzen  (.^)).  bekürtzen  (G).  korcz-igen, 
-mach(!n  (17).  körten  (22). 

Accuruare  kruinpen  (9). 
Accusante  gernget  (26). 

Aecusare  hd.  schuldig-  («5),  vor-  (4, 
76),  be-sagen;  schuldigen  (110),  be-sch. ; 
v'-,  an-,  hd.  nd.  be-clagen.  be-rugen  ^21), 
-sehen  {aus  -scliedenV)  /  vrowen  {aus 
wrogen)  t  claghen  (22).  ru-  (7,  77),  ro- 
(12,  22'>),  nd.  wru-  (109),  wro-gen.  rosen 
{sie  13). 

Aecusatio  rougunga  (i4i).claghe(22). 

Accusatiuus  kd.  kleger,  kleyger  (13). 
*Accutare  i\  Accurate. 
*Accutes  en  bom  (22). 
*Accutrare  c.  Accurtare. 
*Accutus  r.  Acutus. 

Acedia  i\  Accidia. 

*Acedo  (^.  acredo)  suer-  8*»),  sawer- 
(4),  zur-  (22),  swaer-  (11)  -heyt. 
Acedula  v.  Accedula. 
*Aceg-a,  -ia  r.  Attagen. 
*Acellerare  v.  Accellerare. 
*Aceolis  r.  Acialis. 
*Aceolus  i\  Arces. 

A-,  ac-cephalus,  achephanus  (3)  (^. 
sine  capite,  carne  sie  ig)  kd.  on  houpt, 
haupt,  iiaubt.  ane  hawpt  (4).  an  heupte 
(17).  lieu])t  loß  (3,  8).  hawp  los  (9).  ai= 
geuwilligcr;  ^jZ.  menschen  die  kein  haupt 
haben  1^75). 

*Acer  V.  Acor. 

Acer  {oft  i.  aeerbus)  kd.  schar-ffe,  -ff, 
-p  o.  sinnig  (8),  -pff  synnick  (13).  schaffte 
keit  {sie  9)  stark  (48,  88).  grymmich  (48). 
reß  (112).  sawr  (1,  2).  sawer  (4).  pitter 
(3.  cf  atrum).  ruch,  gecli,  lierb,  vnmilt, 
grettig,  kem  (88.  cf.  kei-,  kä-mig  &c. 
Sm.  2,  206,  124).  stide  (acre  saporem  125. 
cf.  aerimonia).  stedig  {i.  subtilis  13). 

Acer,  accer  (76),  acera-b\ilus  (94), 
cf.  frz.  erable,  Dz.  Wtb.  h.  >:.),  -fulus  (Hpt. 
b,  198),  acterabulus  (i36)  hd.  mazziltra 
(84,  119,  120),  massei  trin  (76),  mazzelder 
(102),  maßaltir  (104) ;  maz-alter  (i05«), 
-olter  .Sum.  iv) ;  masalter  (64^) ;  mass= 
alter,  in.  -bäum  ;mas-haldere  (100), -holder 
l  -olter  bolz  (93) ;  massoltern-,  maßholler- 
(7),  niassuderen-  (3)  -bäum  imekr  Formen 
s.  Gf.  2,  913.  .Sm.  2,  623).  ags.  mapiil-dur 
(94),  -dre  (Bosw.),  mapaldurt  (Hpt.  l.  c). 
maefuldur  {izg).  flader-  (88,  no,  Nmn.  ef. 
murra),  reid-  (ss,  110),  pynnen-  (19.  ef. 
bienenbaum  id.  Nmn.),  hoyn-  (19)  -holtz. 
hag-  (68,  69),  hagen-  (51,  66,  70),  han- 
(19)  -dorn,  -doren  (68).  haghe  doern  (11). 
agena  (Gf.  1,  132).  ebbich  (17).  spil  boem 
(6,  11.  cf.  füsarius).  gunde-,  gunt-  (7), 
gründe-  (47)  -reba  (ii9  &c.),  -rebe  (7,  48, 
104),  -raue  (47)  (f.  sq.   ohornbaum  (125). 

Acera  {i.  q.  glecoma  hederacea  Nmn. ; 
i.  q.  acerra  76 ;  andre  Bedd.  Gl.  m.  1,  47), 
acer-o  (101,  104  &c.),  -um  (9),  acro 
(.Sum.),  asarum  (Fr.  cf  u.  k.  v.),  acer 
nazarum  (96).  azar-a  {ib.)  -is,  (85),  -um 
t  asser  (74),  azee  (7)  gunde-reba  (87'', 
105),  -rebe  (7,  101,  Sum.,  of.),  -ram  (3,  8), 
-ran  (74).  gund-reb  (74,  75  Fr.),  -ram 
(9  &c),  -rum  (96).  wilde  narde  (Fr.).  am= 
phere  (104.  X  acetosa  sim.). 


ACE 

A-,  ac-cerbare  bitter  o.  zengrig 
machen  (6).  siier  sin  o.  kiime  [mhd. 
Schweiz,  aegrotas)  sin  (19).  wreet  sin  (89). 
wreeit  wcscn  (11). 

Acerbe  suerlicli  (8^). 

Acerb-,  aecerb-,  aceru-itas  hd.  bit- 
ter-, bitcr-,  pitter-,  swari-  (i)),  suri-keit ; 
sur-,  sawer-,  hd.  nd.  suer-hcMt. 

A-,  ac-cerbus  {cf.  acer)  hd.  sure, 
suer,  sawer,  in-s.  (18),  swar  (9),  stier  (21), 
bitter;  schar-f,  -j)f  (13);  herbe  (9,  88, 
125V  ener  (9).  zur  (22).  wreet  (so),  wreeit 
fll).  vn-zij(lich  (17),  -zeitig  (ss).  onreyf 
(83).  eylick  i.  dentes  acldl  i.  stu2)cfacti 
(3.  i.  q.  obersächs.  eil-ig,  -end,  fränk. 
elger,  cf.  ilgern  &c.  Ooth.  wtb.  1,  34.  2, 
727).  eylig  i.  defectus  dementium  (4.  aus 
dcntlum,  dort  falsch  erklärt). 

*Acerdo  v.  Acredo. 
*Aeere  v.  Asarum. 
Acere  («'.  ucidam  esse)  essichen  (ss). 
*Aeereinonia  v.  Acrimonia. 
*Acerisiniis  ?'.  Acrizimus. 
*Acermen  r.  Acinus. 
*Aeerinonitus  v.  Acrimonia. 
*Acernus  (ahoriien  Ki.;  hier  aus  acer 
X  cornus?)  arlizbovm  (sum.  iv). 

Aceronicus  i.  qui  nulli  communicat 
(Br.).  die  ongeselsam  is  (i47). 

Acerosus  vol  kaues  (132). 

Acer-ra,  -a,  -ta  (6),  accerra,  ater- 

ra  (22),  -ta  (so)  [de  acere  arhore  Br.) 
hd.  weyroch-buehse  sivi.,  -pusch  (1);  wi= 
rauch-bussc  (17),  -bysce  [h^),  -vaße,  -vas; 
weyerach  piigse  (3),  weyrocli  beiße  (13), 
wiraeh  waß  (21),  rouch  vas  (48,  110); 
grab,  wireck  vat  (22).  käste  (19,  89). 

*AcersirQa  v.  Acrizimus. 
Aceruare  liouffciii  (19).  hufFen   (110). 
h.  macheu  (fi')).  liopeu  (11). 

*Aceruare  arczdihen  (ö**.  cf,  acerbare 
kume  tsiu?). 

Aceruatim  hufflich  (fis). 
*Aceruitas  v.  Acerbitas. 

A-,  ac-ceruus,  aeriuis  (9)  (*.  tritura 
5b)  hd.  hauflf  (12),  heufTe  (10),  huff  (110), 
hufeu  fl3) ;  eyn  koren  häufen  (4),  ii.  kor- 
nyß  (.^)'>);  häuf,  nd.  liop  koruos.  hauffe 
(5),  huf  (7(5)  koru.  choru-hautf  (1),  -sawl 
(71).  Schober  («V  stein  huffe  (Ü,  8,  9,  7.'5). 
nd.  hoip  (132),  hu])e,  eu  h.  stens.  i.  cu-= 
mulus  rerwn,  denarioruin  &c.  de  quibns 
fieri  solet  nwneratio  (Br.).  eyu  zal  pcnuig 
ader  eyn  ander  ding  da  man  mit  recheut 
(17). 

Aces-cere,  -sere,  accessere  hd.  nd. 
bitter,  hd.  suer,  nd.  toruich  macheu,  nia= 
ken,  werden,  sew-  (1),  sue-  (8^),  v'su- 
(12)  -reu. 

*Acesus  bulter  (ui.  lat.f  aus  bitter J") 
Ace-,  acce-,  aecep-,  aci-  l  oci-  l 
ce-  {v.  oxifalus)  -tabulum,  accetalltun, 
acet-aculum  (74),  -arium,  -orivim  (7) 
hd.  eßig-,  eijick-,  esseich-  (3)  -vaß,  -feß= 
lin  (64),  -krug,  -krugk,  -kruck,  -krueß 
(12.5).  nd.  ettiK  vat;  eek  draglien  (so). 
acetabulum  phanna  (Gf.).  Ajidre  For= 
men  s.  Gl.  m.  1,  4S,  50,  wo  achrat-ofo= 
rus,  i.  q.  -afors  (i4i),  achrofors  win= 
butteu  (7),  nicht  =  aeetoforium,  sondern 
aus  acratophorum. 

*Acetabulum  v.  Acitabuliim. 

*Aeetabiüum  {herba,  i.  perfoliata &c.) 
durchwachs  &c.  (73). 

UlEFENBACH    (tLOSSARIUM. 


ACI 

I       Acetare  {i.  acescere  Gl.  m.)  suren  alse 
men  broyt  suret  (22). 

*Acetarium  v.  Acetabulum. 

Acetarium  salat  (01,  loo). 
*Aceteon  v.  Acatium. 

A-,  ac-cetosa  {<f.  accedula)  hd.  am= 
pher  6«Vm.;  sure-,  suer-a.,  amper  (10),  -em= 
pfer  (67,  76),  -amprich  (5),  -krut  (17). 
krut  zure  (23).  surkel  (107).  sur-  (110 
var.),  saur-keel  (110),  -amp  (4),  -sanif 
(i25),  -ampffer  t  hungers-a.  (74).  cuccu= 
kes  lof  (22).  menwel-,  mengel-wurtz  (72). 

Acetosus  hd.  suer,  sawer,  sure.  s.  als 
(6),  von  (110),  vel  (10)  essig.  swer  (21). 
nd.  sur,  zur.  eßick  [i.  acetus  5^).  vol 
sawer-  (ee),  säur-  (134)  -heit  i.  i^lcnus 
aceti. 

*Acetula  r.  Accedula. 
A-,  ac-cetum  hd.  ezz-ich  l  -eich  (4) ; 
eß-,  eßs-,  esß-,  ess-ig,  -ich,  -ick.  nd.  etek, 
ettik. 

*  Acetus  V.  Acetosus. 

*Acgilia  V.  Agilia. 

*Aeia  {<nis  acacia)  siehe  (17). 
Acia  V.  Aorisia. 

"*' Acia  m.agna  {(f.  apicio,  iacea  ?)  velt= 
kraut  (%. 

Acialis,  aceolis  (76)  eck-echt  (5^,  66), 

-iclit   (3,    67),   -acht    (21),  -et   (1),  -ig   (6, 

110),  -echtigk  (17),  -lieh  (110  varr.).  ekicht 

'4).    eget   (7,   22).    eygich   (23).   egghicli 

107,  132).  watich  (107).  ort-echt  (5),-  eht 

6),  -aclit  (21),  -ig  (76)    ord-ich   (23),  -et 

22).  hortet  (7).    spitzig    (üs,    134).   slee 

132.  X  accasius?  soiist  obtusus). 

Aci-  (Siim.,  Ki.),  acu-,  acce-  (04,  i36) 
-arium  ckol  (Sum.V  ecch-ol  (i4i),  -il  (Sm. 
1,  2.">).  eckel  (ziem.).  staiil  (Ki.).  aqs.  steli 
(i36),  steeli  (94).  aciru-m  hechelstein,  -s 
licrba    {cf.    acorus),    Mrg.    echolis    zain 

(104). 

A-,  ae-ciatum,  -cinum,  acinium  (8), 


ACO 


9 


acci-vium  (68,  v.  a.  1177),  -nus  (17 
acumen  (13),  vinum  aeinaeeum  (loo, 
Ki.  (f.  acinus)  hd.  Iura  (su).  Iure  (.5'',  6), 
hier,  laur,  lauer,  leur,  leurentranck,  lohr, 
lyr  (68),  luern(l7).  rappes  (i09.  cf.  rappe 
racemusKW.).  trastwein  (ii3,  Das).  schen= 
hier  (v.  a.  1477).  cofent  (es,  134).  kouent 

(66). 

*Acibernalis  v.  Actubernalis. 
Acieula  ((/.  Sm.  2,  354)  hefl'tle  (mV 
haftlc,  gnfen,  nl.  spelle  (U6).   gluff  (88). 
ein  knaufftenalde  (^125). 

*  Acieula  V.  Scandix. 

*A-,  ac-cidare  {rf.  acitare)  hd.  säur 
machen,  werden  (1);  sawreu  (4),  suren 
(7).  suaffen  suer  ding  (21).  suffen  (5,  6). 
zupen  (22). 

Acidia  &c.  v.  Accidia  &c. 

Acidula  v.  Accedula. 

Acidulus  säur-,  bitze-lecht  (135). 

Acidus  (i.  acerbus ;  X  acetum,  cf. 
acetosus)  hd.  suer  sim.;  eßig-s.,  e.  ader 
s.  (7,  10),  e.  ader  s.  ding  (21),  s.  von  e. 
(6)  ;  essich-saur  (i34J,  -leich  (2).  esseich 
sawr  (1)  hantager  (i4i).  nd.  zoer  (11), 
ettik  zur  sim.  aijs.  acac  sore  (i36). 

*  Acidus  {X  acinus)  eyn  bom,  en 
windrufele  (22). 

Acies  {belli,  cultelli,  visus  ocelli;  acu= 
lei  /  accelli  75)  hd.  spitze,  spitz  spitz 
indem  streyde  (9) ,  in  einen  stride  (8), 
am  ysen  0.  im  krieg  (110),  eins  waffens 


(48).  spitz  scharf  ein  augaphel  (.3).  spiß 
scharph  sehen  (21).  ein  scherff  t  sege 
{b.vims  sehe  X  serraf).  schare,  snyde, 
sech  (7.  vomer  X  acies  X  visus  ?).  seha 
(9.5).  seh ;  bissa  (03).  augapfel  t  shee  (9). 
augeappel  i  sehe  (8)  schar  (19).  schaer 
t  sune  ^visus  11).  ougen  gesiebte  t  eyn 
schar  liide  (48).  das  gesiclit  (ni).  spis  l 
scharp  (22).  ecke  (17,  77).  egge,  snede, 
wate  (147).  hd.  nd.  ort,  an  dem  messer 
(8),  van  den  oghen  (22'^).  t  ert  (13). 
art  (7.5). 

Acilus  V.  Aquilinus. 

Acim-en,  us  v.  Acinus. 
*Acma-cis,  -tis  (110),  -x  (117, 121,  Sum.), 
accinatus  (u?)  aziger  (Sum.).  azger  (117, 
121).   ritters   swert   (4s).  baseler,   taliart, 
nagelmes.s  (147). 

Acina-cium,  -rium  v.  Acinus. 
*Acin-ium,  -um  v.  Aciatum. 

Acinu-s,  -m  {cf.  Gf.  2,  203.  4,49.5) 
win-  hd.  -drube  (5),  -trüb  (6,  76),  -tru= 
belsteiu  (6),  -her  körn,  -ber  steinli  (93), 
-ber  stainlin  (stamlin?  7),  -drüfel  t  -bern 
sten  (22),  -gart  blat  (12),  -drechter 
(-US  21).  ain  trubenstain  (76V  hd.  eyn 
dein  ko-,  varr.  ke-rnlin  (iio),  druben- 
(7),  win-,  weintrevbel-  (3)  -stein;  win 
kern  (5^);  weyn-keren,  -kern,  -berkorn 
(66,  134).  vhi  körn  (6,  11).  ein  tribel  o. 
das  steudin  das  im  tr.-koru  ist  (es).  her= 
liiig  (*.  vua  imniatura  67).  anna  i.  la= 
pillus  in  vua  steyn  in  berkorn  (49).  aci- 
(110,  134),  ac-  (66),  acri-,  acer-  (74) 
-men,  aci-ni  {j}l.  12.5),  -num  (74,  94, 
136),  -um  (122),  -mus  (94a,  i4i)  drube- 
(5),  druueu-  (132),  trybel-  (es)  -kern, 
drüben  keren  (7).  wein  born  (9).  weinper- 
cheren  (2),  -kernlein  (74).  win  ber  ker= 
nen  (22).  trüben-,  rar.  druben-korn  o. 
-kerne,  varr.-  kern,  -karen  (110).  trauben 
kern  (66,  134).  gcdl.  pei)in  (122).  tzibeken 
(12.5.  i.  q.  zibeben).  atjs.  hindber-ie  (94), 
-ge(i36);  hyndberige  (043').  trüb,  acinus 
voehomilicli  (i4i.  fuchs-,  vne  son.st  Wolfs- 
milch), acina-cium  i.  vua  vino  ejcpressa 
rasyn  (97).  -rium  druliel  kamp  (48).  dra= 
veren  van  wyndruven  (i47).  treste-r  (66, 
134),  -rn  (es,  eo).  drester  (67). 

Aeir-a,  -um,  -us  v.  Acorus.  Acia^ 
rium. 

"^Acisco  V.  Accire. 

Acisculum  i.  fossorium  ags.  pic  (Gl. 

Aelfr.). 

Acist-arium,  -erium  v.  Asceterium. 
Aci-,  aeci-  (Br.),  ace-  (93)  -tabulum 
{cf.  cymbalum)  ein  seitenspiel  (93).  zym= 
bei  (64). 

*  Acitare  {cf.  acidare;  a-,  ac-cetare, 
acescere  ci.  m.)  gisuren  (*'.  coacuare 
121).  suer  machen  (17).  spiczen  (1). 

*Acit-elum,  -uca,  -ula,  -ura  v.  Ac= 
cedula. 
*Acitus  bitter  (17). 
*Acium  V.  Acinus. 
*Aclas-is,  -sis  v.  Aeassis. 
*Acliuus  &c.  V.  Accliuus.. 
*Aemen  v.  Acinus. 
Acolabus  V.  Accalabus.  Attaeus. 
Aeolitus  V.  Accolitus. 
*Acomen  v.  Acromon. 
*Aco-,   acco-,  accom-,  acu-,  accu- 
(7)   -mentator,   a   conmientariis    (12.';, 
Br.,  Gf.),   acco-,  aco-  (121)    -mentritor 

2 


10 


ACQ 


(i  8,  CA.  m.),   -mentor  ^17),  -mentarius 

(7fi,  isi)  ('•/*.  prosator)  fi<i.   hiicli  ,  Itiif 

(3^,  ii</  l)i>k"  (lii'litiT.  //(/.  (litvlitcr  (.-.ü),  -ticli 

tcr.  eyii  iliclitor  dm-  synno  {11).  clumzilaii 

(i»i).  kucliciitiehriber  (läs). 

♦Aconmmstata  c  Aeus  muscata. 

*Aconc-   (,.">K  arcont-  (^ri,  s.;,  iw;,  ii;',, 

sum.'),  arcat-  ^i  ii»),  ercant-  (i.u,  sum.  cf. 

(!f.  1,   io.Mi\  artinc-  (^7;i,  1 1:!\  atont-J^l?) 

-Ula,  attonsillus  (SV  cunicella  [q.  »•."),  al- 

f  a-chimilla  i  /.  stellaria,  pes  f  planta  l 

brancha  leonis,  leontopo-,  psia-dium 

&c.    ii;!;    (/.   millefolium.    equisetum 

arvense  Nnm.  acutella,  ><,  achimilla?) 

katzon-zagil    (^sum,) ,    -czat^el   (3),   -sattil 

[8).  catten-zagel  (_U(j),  -sagol  (s:)),  -zas  {sie 

47),  -fat  (sie  14!»).  leiide-  (Sum.),  bi-,  bien- 

(isi)  -wrz.   lattich  (,/.  lactuca   "O-  sinu- 

aw,   -dawe;  lowcn-fuli,   -tappen;    viiser 

frawcn  maiiti'l  (,113). 

A-,  ac-  (,8'",  loo),  al-  (^si^  -eonita  i. 
herba  venenata  (Air.),  vorgiftige  gecrudc 
(8i).  vor  giimiß(oi').  vorgost  (ino.  st.  -ft?V 
heiiicr  ( !».'>.  (f.  homera  ellebortis  Gf.). 
a(j)i.  tlmiig  (,!»!•■'),  2jI.  tlmugas  (ot''). 

Aconi-tum,  -lun  (sum.),   acconicum 
(19)  eyter-,  l  liippe-  (.Sum.)  -würz  (Sum.), 
-gifft  (48).  g.-kraut  (oi).  feiiyii  (83).  egel- 
gras (11\  -graiü  1^19). 
*Acopa  r.  Apoca. 

*Acor    (9,    12,     74,     125,     147,    13r.   &c.), 

aecor  ("c),  acer  (8)  *'.  mucor,  coii'uptio 
villi  {II.  f.);  aciditas,  gr.  O^UTTj;;  (i25). 
wyn-  t  peeck-heffen  (i47).  kom  (8).  cham 
(geschr.  acorcham  sie  9).  kon  des  woyns 
(74V  kaue  (12).  Zu  itnterscheiden  {aus 
a}(cop,  X  hehr.  -^-^^  aehar)  achar  /.  tur- 
hatio  (i!r)  achor  /.  con-t.  (iso,  Gl.  Acifr.). 
ags.  drefiiig  (Gl.  Acifr.).  erbgriud  (Ki.). 
achores,  «^(copsi;  der  seigende  gnatz  o. 
griiid  aufl'  ilem  hcupt  der  kiiulev  (114 
sim.).  acharam  /.  turhans  cos  (i4i).  achus 
grecus  i.  multiim  turha  (i36).  achior  n. 
j)r.  i.  timwltus  df,,  I5r.). 

*Acord-ia,  -atura  sorgfeldekeit  (17.  cf. 
frz.  accord  Gl.  m.  1,  43,  rri.  x  aee\ira- 
tusPi, 

*Acorisia  r.  Aorisia. 

*Acorra  yaus  scorra?)  v.  Agagula. 

*Acortare  c.  Aecortare. 

A-,  ae-corus,  acco-  (9),  aeho-  (i4i, 
Gf.),  aca-  (8)  -ros,  acir-a  \s.  ?«.),  -us  {v. 
aciarium  Iderher?) ,  acceruo  (17)  (t. 
affodilla  9)  selpzanta  (i4i,  Gf.).  swert  -ile 
fSum.),  -el  (8,  12),  -ein  (9,  17).  swerdel 
(13).  gel  swerdele  (47,  8.5).  gheel  lichs= 
bloemeu  (92).  gelc  lelgen  (12.5).  siiyde 
graiß  l  lycsch  (10).  drackenwurtz  (91). 
acira  swertel-blumcn  (149,  Sum.  v).  sw.-f 
arben-blum  (8,  9  sim.).  suedelblocine 
sie  47).  atiria  swerdolblomen  [»5).  act^ 
ara  swertelleiibhane  («7).  acorus  gcyle 
swertelu  (i49).  geil  swertelc;  a.  gladia= 
lus  rote  sw.  (Sum.). 

*Acquiere  {st.  ae-  X  in-quirere?)  er 
fareii  (<J). 

Ae- ,   ad  -  quiescere   hd.    rogen    (5 
rugeu  (6),   ruweu,  r.  mit  cii  ander  (17 
rowen   (22).   ge-r.  (5^).   anlenen  (75).   {i. 
obedire)   volborden    (22)    ==  fuel   w(>rdeii 
{sie  77).   hd.  volgen,   gehorsam   sein  (1 
gehorseu  (65).  rasten  (4,  110).  rüsten  (132 
consenteren,  consent  geuen  (83)  consentz 
(110),  willen  zu  einem  ding  (es)  geben. 

Ac-,  ad-quirere  hd'.  er-,  vorer-  (7g), 


l 


ACK 

vorher-  (71  -werben,  vorweruen  (22).  ge- 
winnen   ((),  8,  !l).    erfor.'fehen   (litj,  (i7,  ü», 
134.    X   inqviirere?).   vburkuinmen  («5, 
sim.   iio,   1:1 1).  hurarnen  ({;5). 
*Acquirites  v.  Arcuites. 
Acquisitio  erwerimng  1^4). 
*Acquitantia  (juitunge  (8''). 
Acquitare  ((uitniaelien  (S**). 

Ac-,  ad-quitatio  (jnittierung  als  von 

gelt  .selnihle  (75). 
*Acramen  v.  Acromon. 
Ac-,  ag-  (r.ii-.)  -ratisma  1  ?'.  iactaculvun 
Pap.)  das  morgenbrocd  (125). 

*Acrazinia  v.  Acrizimus. 
*Acreamita  1:  Acromata. 
Ac-redo,  -i'ido  (70),  -erdo  (1,  2),  -edo 
((/.  v.)  hd.  sm-heyt  sim..,   sawv-chait  (2), 
-ilcait  (,1);  bitterkeit. 

Acre-,  acro-  (7g),  (acce-  &c.  q,  v) 

-dula  \i.  curuca, lucin-ia, -ea)  cn  voghel 

(22).  hd.  graii-nuiek,  niuckc  (_.'J),  -inuckel 

(75);    nacht-egal,   -gall   (i4i).  ults.  natti- 

gahi  (118).  leriche  (19).  )e|)cler  (i09.  i.  q. 

lepelgans  pelicanus,  platea  Kii.).  ka((;f. 

4,  359).  grein-  (_139,  v.  a.  1«18,  Ki'».),  gryp- 

(U2,    114.    cf.    curruca)    -erlin,    -erlein. 

agre-,    aggre-    (es,   71;),   agge-   (5,    19), 

egre-  (75)  -dula,  -dule  pl.  [i.  parue  rane 

7(;,  i5r.   &c.   in  ugro   l  fico  muncntes  76, 

calamita  75")  eyn  laupfVoschc  (19),  laub- 

(75),  ert-  (io4),  erd-  («4)  -frosch.  fro-  (110), 

Ire-  (68^  -schiin.  vorsken  (107).  cleyn  vors= 

kes  (83). 

*Acrica  v.  Attagen. 

*Acrido  v.  Acredo. 

*Acrifolium  v.  Agrifolium. 

*Acrifolus  ags.  liolegn  (i3g). 

*Acrimen  v.  Aeinus. 

*Acrinion  v.  Acromon. 

Aeri-,  acere-  (i;i)  -monia  (/.   letitia 

136.    X    alacrimonia)    hautiga    (i4i). 

schar])   (8),   scharffekeit  (91    o.   behende 

sin-nekcit    (8),    -ichkeit   (9).   scharpflieit 

(110='),    erusthafit   (uo'"')   im  ge- 

ange-sicht.   bitterkeit  (13,  65^  d 

schient  vß  dem  angesiclit  (65).  strengheit 

(4).  stidieheit  (i25.  cf.  acer).  resse  (112). 

aerüno-niosus   (Br.,  Gl.  m.),  -sus  (76)   i. 

fortis.    Sehiverlich  acrtmonia  ^.  excoirv^ 

municatio  X  acermonitus  i.  qui  nulli 

coimiinnicat  (76)  i.  q.  acoenoni-, acnoni-, 

aconomin-tus  ((U.  m.). 

*Acris-a,  -la  v.  Aorisia. 

Acriter  hd.  hart-  (10),  hirt-  (17),  hert- 

(7,  76),  her-  (13),  liertck-,   hertick-   sim., 

scharpf-    (76),    scherpf-,    scherf-,  scherjj- 

(7,  17),   bitter-,   snr-  (110''),   sanr-  (110^), 

swer-   (5)  -lieh,   -lielien,  -ligen    (13).   nd. 

herde-,  scherpe-,  scrape-  (^23)  -liken. 

Acri-zimus  (93,  141,  Gl.  m.) ,  -simus 
(89,  Gl.  m.),  -ysemus(i4i'),  -smus  (9,64), 
-sima  (9.  s.  u.),  -samus  (19),  acerisinus 
{■\,h),  aeci-  (4),  acer-  (13)  -sima  (4),  acro^ 
zimus  (Gl.  m.),  acrazima  (8)  {cf.  azymus 
&c.)  wenig  gesurit  (7),  w.  geeewrt  (13), 
wenigesawrt  (9),  vngesawcrt  (4),  sner  (19), 
suet  {sie  89),  senffte  geliebet  (48),  senft- 
geheblot  (93),  -gelieffelt  (64'^)  brot,  broet 
(89).  sawr  teyg  (acrismus  '.  acer  9). 

Acroam.ata  v.  Acromata. 
*Acrocer-on  (68),  -amen,  j'^-  -amina 
(Br.),  -amnia,  varr.  -aunia  (mOi  -anna 
l  ceranna  (147)  {ab  acros  et  ceravmos 


ACT 

7,  xacrimonia7  &c.)  des  berehs  hocheit 
di(i  clip})icli  is  (i47).  eyn  sant  clyppe 
(83).  Htegelicli  (7).  stren-gekeit  (5,  18), 
-keyt  (7). 

^ Acrocol-um,  -ia  {pl.  kl,  kü.)  galrey 
evn  gel  s|)i.s(!  (8).  gel  rise  (13).  gelo  royse 
(9).  gan.senkroest  (Kii.)  royse  «««  kroyse 
sim.^  trose  sim.  (f.  galactica)?  x  gal- 
reda?  darauf  rise  in  .»^jjise  umgedeutctf 
axpoxo)Aa,  trunculi  .stotzlin  (112). 

Acro-cheria  (gi.  m.),  -tilia  {i.  arti- 
ruli  1  IS),  -chedina  i.  intemodia  bende 
nml)  die  leede  (i47). 

' Acrodula  r.  Acredula. 

*Acro-mata,  -amata  (gi.  m.),  -noita 
t  acreamita  (141)  i.  carmina,  scenicoiimi 
c.  (i4i).  swencke  (125).  sg.  aeroma  (xö 
axpov  Gl.  m.)  i.  Carmen  (110  &f.);  lii-a= 
mm  auditio  l  Iiidum  (l4i).  ein  .subtiler 
kluger  sfjrueh  0.  r(!d  0.  erfarung  (88). 

*Acromen  &c.  v.  Acromon. 

Acrom-ia,  -jrum  (kl),  -ion  gr.  ä'/pto- 
fxiov  (125)  achsel  (111). 

*Acrom-on  (9,  17),  -en,  -entum  (147), 
acrimon  {g.  -onis  lY),  acomen  (76),  ac- 
(3),  at-  (96)  -ramen  (aus  xpö^jjiuov,  ef. 

inckinde 


;e-   (iioaj, 
lie  da  er^ 


;e.schef-iiis  l  teyte  (9),  -ftniß  t 


110;  a  ceron  cornu   Br.   &c.;  X   «xpo? 


crenium?)  i.  radixfoetida  (i48).  stinckmde 
würze  (9).  stingkende  worcz  als  klobfr: 
lauch  (8).  stinke  wert  sicut  allium  (13). 
stynckende  criiyt  als  loyck  etc  (i47). 
schinde  worcz  (17).  lierha  ut  cepa  (3). 
geaus  herbe  quod  homiaem  feter efacit  vt 
cepe,  aleum  (76).  knoblacli  (75).  asclouch 

(96). 

*Acrotari  tinnen  (i4i.  cf.  tvaxiefrons 
Gf.  X  acroteria  zinnen  kl?). 

*Acrotilia  v.  Acrocheria. 
Acrozimus  v.  Acrizimus. 
Ac  si  glicher  wise  (8). 

*Acsilum  V.  Asilum. 
Acta 
werg  (8). 

*Aetacus  v.  Attacus. 

*Actag-e,  -o  v.  Attagen. 

*Actara  i-,  Acorus. 

*Acterabulus  v.  Acer. 

*Aetica  v.  Attagen. 

*Aeticus  V.  Athacus. 

*Actidlari  v.  Accidiari. 
Actio,  a.  pura  (8)  wirkung  vnd  craft 
l  ein  ansprach  (7).  wirkende  craft  in  der 
natur  (15),   materiell   (es),   matirgen   (8). 
wurkinde  käst  {sie  9). 

Actio-,  auctio-  (68,  89,  110,  Br.,  Ol. 
m.),  acci-  (^3),  anxio-  (11,  122)  -narius 
{i.  penesticus;  cf.  gl  m.  1,  58,  459)  hd. 
vnder-  (21,  66),  vor-,  ver-,  fir-  (19,  76), 
für-  (66,  68,  134)  -keuifer,  t  -keuffel  (fur- 
k.  66),  -kouffer  (76),  -koffer  (68),  -kauffer 
(110  var.,  134),  -kanfler  (110  var.),  -kiefer 
l  stocker  (89);  hocker,  hock  (eo).  voer 
coper  (11).  werckman  (83,  132).  gall.  re: 
gratier  (122).  anxiorius  i.  traäitor  verre= 
ter  {r,(\,  69,  70,  134). 

Actionarius  ags.  folc-gerefa  (Gl.  Aeifr.). 

Act-  (iir.),acc-itare  i.frequenter  agere 
(Br.  &c.).  dun  (8).  tun  t  eylcn(9.  X  cito, 
vll.  X  actutumj. 

Actitari  getan  werden  (i4i). 

Actiuus  arbey te  ader  himel  (7).  wercka 
ende,  ser  lebende  (110).  kreiftigzu  wurcken 

(65). 

*Actix  {aus  acte)  holanter  (Sum.). 


ACU 

Actor  hd.  sachen-walder  (5''),  -werber 
(4);  sach-wader  {sie  71),  -clager  (1), -kle^ 
ger;  kl.  vor  gericht  (48);  be-lcl.  (93);  an- 
kl.  (75,  110)  im  rechten  (75).  hd.  nd.  be= 
schuldiger.  T\Tirker  (ei),  werck-  (110,  132), 
tzail  (i32)-  man.  erbeyter  (4).  reyter  (9). 
Act-,  acti-  (G8)  -ualis  hd.  wi-  (62), 
we-rcklich;  snelle  siiu.,  sn.-dechtig  {c}. 
Gth.  wtb.  2,  606,  X  tetig  ?j  t  kune  (7). 
zugriffig,  rische  (17).  iczt  übende  (62). 

Actualiä-simus,  -mus  hd.  aller-snel= 
lest,  -kinulig.st  (7),  -tüudst  (es),  -tusint 
(13),  -tugendliciiste  d),  -togentlichtz  (8), 
-wurgeliste  (9),  -endlichest  (71, 76),  -sehnet 
ster  geist  (3i). 

*Actu-aris,  -rius  (i.'Sfi''),  l  aegit  {ans 
qui..egit?)  i.  facta  qui  facit  aijs.  iiraec 
(136),  uuraec  (!»4). 

*Aetuatiuus  cibus  i.  cor2)us  christid-e. 
bringt  zu  den  werckeu  das  sie  {caritas) 
wurcken  wirt  (".">). 

*Actu-,  atta-  (isr.,  ai.  m.).  atti-  (129, 
142),  aci-  (76)  -bernalis  i.  socius  in  ts^ 
berna  (Br.  &c.);  caupo  &c.  (129);  taber- 
no  (76);  liroximrts  vicinus  (i4i).  liuseo= 
nozzo   (131).   mytgesell  in  der  tavernen 

(147). 

*Actula  V.  Accediüa. 
*Aeture-da  iUf.),  -la  (io5)  {cf.  lathy^ 
ris)  sprinchwrze  sim. 

Actus  dat  (5,  22).  dayt  (5^,  7,  133). 
dayd  (19).  tat  (4).  ladt  (1).  hd.  that;  ge- 
tat  0.  -werbe  (31),  -dang  (e);  wu-  (69, 
134),  wi-rckung.  werkyngc  (22).  worck 
(10,  110).  daech-w.  (83).  erbcyt  (4). 

Actus  i.  via  apta  curribus  et  iumentis 
(Br.).  -waggonwcch  (147). 

A.  actiuorum  der  wi  reker  werck  (12). 
A.  essentialis  wesentlich   daet   (12). 
A.  purus  luter  wcrckmeistcr  (12). 
A.    reflexus   hd.   ein    \v\i-    (69),    wi- 
(134)  -rckuug  in  sich  sclbs;  s.  s.  vrteyhi, 
s.    s.  beschaweu;  sich   selber   b.   0.   bp= 
leichten  (7c);  sich  selbes  belichten  l  seU 
bes  beschauwen  ader  ort»  ylen  (7). 
Actutum  r.  Acutim. 
*Acua-le,  -rium  v.  Aciarium. 
Acu-arium,  /  -Capsula  (11,   19)   en 
naelde  voder  (11).   nulden-fuoder ,  -vaiß 
(19).  gall.  aiguillier  (122). 
*Acuba  1-.  Acuta. 
*Acubi  dairnae  (i47\ 
*Aeubitus  v.  Accubitus. 
*Acucia  r.  Seandix. 
*Acuclus  (.-.  Aculeus. 
*Acucula  {cf.  acuta)  eilend  (147). 

A-,  ac-cuere,  aceurare  (21)  hd.  w&: 
tzen;  spitz-en  (Gj,  -inachen  (fio,  134);  spe^ 
cen  (13),  wachsen  (75.  cf.  acutus) ;  schart 
fen  (10),  screpfen  (69  Mrg.).  scher-  hd. 
nd.  -pen,  hd.  -phen  (7,  21),  -pfen,  -ffeu 
(9,  4).  seharp  maken  (11).  vetten  {sie  97). 
spyssen  (22). 

Aeuitas  scherpikeyt  (s"). 

*Acula  1-.  Acuta.  Seandix. 

*Acule-atus,  -gia  v.  Aeculeta.  Aqui= 
legia. 

"Aculeus  V.  Eculeus. 
Aeu-leus,  -lerus  '89),  -clus  (8),  ac-, 
e-  (147)  -culeus,  aquiliu-s  (Hpt.  5,  i98), 
-m  (i36)  ang-o  (S6,  127),  -a  (i36),  hd.  nd. 
-el,  pedis  (64),  der  pein  {apum  3),  also 
ein  binne  het  (6).  ags.  onga  (Hpt.).  stifft 
(5,  125).  steft  (66,  68,  134),  stieh-t  (7),  -el 


ACH 

(3,  8).  stach-il  (9,  6.5),  -el  (112).  brickel 
(19).  dorn  0.  zapf  (76).  hoick  (147).  he= 
chel  (8i>).  hekele,  gart  (io6.  cf.  ekel 
stivmlus  99).  vis  gart  (89).  gert  (112). 
sunde  {i.  peccatum  22).  weisel  {sie)  der 
(2),  oder  (1)  peyn. 

*Acuinen  r.  Aciatum. 
Acu-men,  t  -tela,  (Br.)  -teUa  (76), 
t  -cies  (147)  hd.  spitze;  scher-ffe,  -ft  (7), 
-fang  (13,  6.5),  -pikeyt  (8);  schar-pff,  -p 
(12),  -pfilieit^ (68, 110),  -pff  ort  (110);  mes= 
ser  scherpf  i?2Vrt.;  spitze  in  eynem  m.  (4s). 
hd.  nd.  ort.  nd.  spysse,  scherpe.  scharp= 
heit  off  ein  seharp  oert;  punt  off  vaet 
(132).  waet  (107).  wate  (i47).  wessi  (121). 

"*Aciunentator  v.  Acomentator. 

"Aeunei  uintime  {sie  119)  aus  i.  vic= 
tinie  (141,  Gl.  111.)  X  acumen,  das  in 
121  dif.ser  Glosse  entspricht ;  cf.  acumeos 
/.  victima  (Br.  cf.  agenei). 

Acupe-dius  i.  cursor  (75,  76  &c.), 
-tilius  i.  vdox  (75)  {varr.  Gl.  m.  1,  62) 
louffer  (75).  loeper,  baide  (147). 

Acupic-ta,  -ca  (9),  -tum  (12.5)  hd. 
ein  gestrickt,  gestickt  (12.5),  glismeth 
(7.  inf.  lismen),  glyssemet  (64)  kleid,  ge= 
want  (7) ,  werck  t  vorbremet  (125).  ge= 
worthe  hanezkin  (9.  nhd.  gewürkte  hand= 
schuhe). 
*Acurim  i-.  Acutim. 

Acus,  g.  -eris  {i.  palea  q.  cf.)  hd. 
sprew-e  (4),  -en  (ii4).  -er;  sperwer  (68, 
134),  spreywer  (67);  spru-wen  (6),  -wer 
(65,  110),  -e  (12,  18);  sprüwe  (7),  sprev 
(3).  kligen  (48).  nd.  kat.  kaff  (i25). 

Acus,  g.  US  hd.  na-,  nay-  (133),  nae- 

89),  ae-  (11),  no-  (4),  nu-  (19)  -Ide.  naele 

18).  nole  (6).  nolle  (77).  newe-  0.  sleyer- 

nolde  (8).  ney  t  {sie)  nodele  (9).  nadel 

(110,  134,  Das.).  natele  (22^^).  gfife   (48). 

Acus  crinalis  gluff  (9i). 

*Acus  mu-,  mul-  (149),  t  mo-  (143) 
-scata,  acommustata  (47),  acus  pastoris 
(143)  [herba)  hd.  kraniclisnabil  (Sum.); 
kranch-,  kränge-  (17),  kunc-  {sie  149), 
krausses-  (85)  -suabel.  kraneken  snauel 
(47 ).  storckenschnabel,  nl.  oyevaers  beck 

(143). 

Acu-ta  (9.  Gl.  m.\  -la  (171,  -ba,  -cula 
(q.  V.)  ein  suht  (13),  suclit  (8,  9,  48),  Sache 
{sie  17). 
*Acute  V.  Acutim. 
Acute  scha-  (110),  sehe-  (es)  -rpfflich. 
schabbich  (69  Mrg.) 
*Acutel-la,  -a  v.  Acumen. 
*Aeutella  i  cf  aconcilla.  anonis.)  ka= 
tzen  Stirn  \herba  73). 

Acuties  scher-phy  (7),  -ppe  (5,  23). 
schirpen  (19).  schar-ff  (18),  -pfkeit  (110). 
hd.  spitz-e,  -en  (10,  19),  -at  (1).  nd. 
spisse. 

Acu-tim  (9.  7G,  Br.),  -te  (76),  -tum 
(8),  -rim  (4),  atutum  (i3)  schir,  zu  haut 
\ll.  c),  X  actutum  behend  (68,  110). 
bald  (68).  schnell,  varr.  gering  (110).  vol-, 
hacste-lec  (los). 

A-,  ac-cutus  schar-p  (5^,  19,  22),  hd. 
-pff,  -Ö;  -ffmacliig  (1.  «aus  fs?),   -ffmes-- 
sig   (2).   hd.   spitz,    spitzig   (110),   uuahs 
(Gf.),  wachs  (75);  sm-  smackych  (ö^).  nd. 
spis. 
*Acha-cia,  -chia  v.  Aceasia.  Aehaia. 
*Achadeon  v.  Acatium. 
Ach-aia,  -ia  (76),  -acia  (7),  -aria  (66 
&c.)  prouincia  grecie,  ein  lant  (5,  7). 


ADA 


11 


*Achalantis  v.  Aeanthis. 
*Achalieulus  r.  Acaliculis. 
*Aehalma  v.  Alma. 

Achantis  r.  Aeanthis. 
*Achantor  r.  Acantum. 
*Ach.antus  r.  Acanthus. 

Aehar  &e.  >:.  Acor. 
*Acharia  v.  Achaia. 

Ach-,  ac-aris,  -arus  /.  non  gracio= 
sus,  aus  axapi;  x  carus;  cf.  aehatus) 
hd.  vnge-nedig,  -neme,  -ne}Tn  (3).  vn- 
wert  (75),  -dankber  vnd  hessiger  (48). 

*Acha-ron,  -teon  v.  Acatium. 

*Aehasea  v.  Aceasia. 

Achates  {cf.  acc-,  e^g-ates)  n.jir.viri 
t  geinnia  (Br.).  ein  man  (.s-^  nam)  eyns 
manes  0.  eyn  steyn  (8).  bom  («;<«  born?) 
steyn  (/.  piropus  ö^^j. 

*Ach-,  ag-  \aJph.  ach-  69,  134),  -ato= 
nia,  acho-thonia  (5),  -toma  (22,  4,  76), 
-donia  (7i,  -tonita  (17)  hd.  gerechtikeit 
sim.  recht-ekeit  (5),  -icheit  (22). 

"Acha-tus,  -rus  (4),  aca-tus,  -rus  (3, 
4)  {i.  henc  (p-atus;  aH-s-aceeptusX  aya&O?  ? 
cf  achates  gemma  gratiosum  reddit  Br.  ?) 
hd.  senfft-nnitig,  -mudekeyt  (v.  a.  1477); 
senff-mutig,  -mutig  (3);  beheghch,  ange= 
nem,  genugsam  (110  var.  cf.  Fr.  2,  23). 
nd.  zacht  modich. 

*Achatus  f.  Acatium. 

*  Achel-demac,  -darnach,  achill-d.  (3) 

{hebr.i  hd.  gutes  ackcr^  ein  a.  des  bluts 
0.  des  hafners  (65,  68). 

Achetae  muhenheim,  grillen  (126). 
*Achia  V.  Achaia. 
*Achilantis  c  Aeanthis. 
*Achille  r.  An  eile. 

Achillea  {herba)  garwa  (Sum.).  ags. 
colloncroh  (94^). 

Achille-s,  -us  die  kortlyppich  is  (i47). 
*Aehimilla  v.  Aconcilla. 
Achinus     kotsitter      (8).      aehimus 
kassate,  gertener  (8,  9).  achumus  gertp 
ner  (13). 

Achi-,  achy-,   ache-,  acha-ron  hd. 
die  helle,  heltluij  (75).  ein  helliseh  wasser 
(110). 
*Achiron  v.  Acatium. 

*Achyton  est  natura  senciendi  daz  die 
nature  eyt  gebit  (8). 

Achiuus  en  ketter  (11). 
*Acholytus  r.  Accolitus. 
Achor  r.  Acor. 
*Achoros  V.  Acorus. 
* Achr-atafors ,  -atoforus,   -ofors  v. 
Acetabulum. 
*Achumus  V.  Achinus. 
*Achus  V.  Acor. 
Ad  zu  (19). 
*Ad-  oft  st.  add-  q.  v. 
=*= Adagere  {alpih.  adigere  se  &c.)  zu 
tugen   (()).  zu  cwingen  (14).   volbringen 

(66,    69,    70,    134). 

*Adagoria  amada  {lat.?  i4i). 
*Adaltuatria,   adalta  adria  (Gl.  m.) 
des  huvss  lioychste  deylen  (147). 
Adam  der  erste  mensche  {b^,  4). 
Adamare  lip  (8),  liep  (9),  gar  1.  (17) 
haben. 

Adamas  hd.  nd.  eyn  edel-steyn,  hd. 
-gesteyn;  zoghelstien  (11).  hd.  dya-,  dye- 
(133),  de-  (67,  73)  -mant;  adama-st,  hd. 
nd.  -s  (22b,  Ob.),  -nt,  -t  (1);  vnd  ys  dat 
alder  hardeste  dink  dat  meu  vp  erden 

2* 


12 


ADD 


vint  villi  ino  niakct  i'iio  wok   myt  war^ 
nuMi  bloilo  f22''). 

*Adamna    iX   adamianusl    wil)eiUr 
snl/.  I  ?  /.  /lii/diiiiis  I'^. 

*A<lamiitio  lichlialmiiir  iT.'.V 
*^Adtuiii-mani,  -ani,  -rnoni  (c.l.  m.), 
adänam  i  ins^  .wjj<  herctici  kotzor  (iss). 
k.-iiifisti'r' ((!).  kt'chor  (IHVkottore  (22V 

Adaperire  /»/.  vfV-t<liolJous/w.,-sli'IJru 
(f)),  -sliilirn  (lit\  -slissfu,   -(hin  .v//«.    nd. 
\\>  sliitou;   ont-luykon  /  -nluykcu    (losl. 
onVn-oii  i^9\  -baren,   gostilleu.   zcm  nia 
chon  i'i-c.  ^,ss). 

Adapei-tio  auft'schliessung  (75). 
*Adaptare  r.  Adoptare.- 

Adaptus  irc/.irt  yi.V.  gi'zoirt  (8).  zer= 
lu>yt.  bi'qmni,  obi-n  il7v 

*Adaptus  (X  adeptus)   trkriget  (9). 

Adaquare  hd.  wolJern  sim.,  waösern 
(I34V  «f/.  wo-,  wot-toron.  drinckin  i8). 
vyli  troiickcn  \\}).  triuckcn  geben  dem 
vich   {'lä). 

Adasi-a  altes  schaaf  (Ki.);  -o  -onis 
vitricola  \-,6)  aus  -a  ouis  vetula  slm. 
{(A.  m.\  odasia  lapecora  vecchia  \G\.  m.). 
alt  sehaip  t  iiT.l. 

Adastria  v.  Adrastus. 
*Adasus  c.  Aeassis. 

Adaiictus  gomert  (11,  65).  vermeert 
(lli.  zu  gelcyt"(l7V 
*Adaudire  an  allen  enden  boren  (14). 

Adaugere,  -ri  (i09)  hd.  meren  (19); 
znsanun-,  zu-,  nd.   v'-nieren,   hd.  -mern. 
nd.  to-don,  -oken,  -okeu  (^109). 
*Adbages  r.  Ambages. 

Adbib-ere,  -ire  (i34)  hd.  \\\,  viel 
(18),  zu-,  nd.  vele  drincken,  hd.  trincken. 

Ade-  r.  Acc-, 

Adclin-e  i^cu.  m.i,  -is  \j)i\,  -as  (^13g) 
ags.  to  bald  (94,  136).  acclinis  i.  resupi^ 
nus  t  recumbens  (i36),  dependens  (Gl  m.V 
^,.  *Addax  \  sonst  ceniicapra)  v.  Athesis. 

Adde  -  cimare ,  -cimiare,  -timare, 
l  -cimacinare  /  -cimatimare  i'2"2),  ade= 
cimare  hd.  zehenden  (7,  76),  v'-z.'  (8,9), 
wol  z. ;  z.,  var.  zulienden  i^iio),  czen= 
heude  (4),  zehen  (67),  senden  (18)  geben, 
tzyenden  geuen  (132).  zenden  (5).  tege= 
den  {22).  tegcuden  (109). 

Ad-,  a-densare  hd.  nd.  dieke,  hd. 
dick  machen,  makeu.  i.  spissxim /acere 
spiczen  [sie  7). 

Ad-,   var.  ab-dentes  zu  legend  ^30). 

Addere  hd.  fugen  ijl);  zu-f.,  -fugen, 
-duu  sim.,  -geben  (ö*»),  -ieben  (18) ;  meren. 
nd.  to-voglicn,  -don. 

*Addetimare  r.  Addeeimare. 
*Addiantos  v.  Adiantos. 
*Addicat  [cf.   i-^  ?  additamentum?) 
untartua  ^Gf.).  vndertun  (i4i). 

Ad-,  a-dicere  (X  adjicere)  hd.  zu- 
weisen, -wisen,  -scriVjen  sim.,  -legen, 
-•wei-ffen.  zu  hauff  fögung  (18).  czu  hauf= 
fen  reden  i3). 

Addictus  zu  hauff  gesaget  (7).  tho- 
samende-segheu  (22),  -zeygen  (23).  zu 
samen  geton  (76).  zugewisen  (iio).  tzo= 
gewesenn  >  i:;2V 

Ad-,  a-discere  hd.  lern,  lernen  (5,  4), 
leren  (7);  vast  1.  (68),  lernen  (134). 

Addit-,  adit-,  adid-amentum,  t 
additio  no  &c.  1,  adicio  iso  Mrg.)  me= 
rmige  ^S^iJ,  9,  13).  vor-m.  (18);  daraus 
hd.  nd.  (Mss.   inog.)  v'meng-uuge,  -inge; 


ADH 

v'-manung  yl),  -meynug  (4\  -mischung 
(76).  hd.  zugäbe  \b,  T),  -tlmnuiig,  -tho- 
nung,  -thuung.  tzüdoninghe  {\^^2).  addi^ 
tamenta  jd.  zulegung  (6.'i).  additio  an^ 
legung  eins  dings  (".'>). 

Additus  zu  gethan  (17). 

Adducere  zu-furen   (6),   -foren  (19). 
to  IrytU'u  y\\y 
*Adel-,  al-heidis  n.  pr.  alhaid  (74). 
*Adelivativm  v.  Accliuus. 

*Aden  \hcrlia)  hutlialtcn  (i04V  ade-- 
rantra  h vpludder  (.Sum.).  Cf.  adera,  adorn 
r.  Affodillus? 

Adeo  hd.  so-,  also-,  als-  (5,  6)  -vil. 
so-  (^,ssi,  also-  (g.t)  -vast.  dar  to  (22). 
Adeo  von  gode  (17). 
Adeps,  adips  ( i36)  {cf.  ador)  vett- 
ekeyd  ^14\  -iclieit  (11).  hd.  vetig-  (9), 
feißte-  sim.,  innerlich  f.-  (65)  -keit.  feyste 
(13).  feist  (4V  fleume  ^12).  dat  smere  (^85). 
hd.  nd.  körn  [C\  22);  ehern-  [1),  kern-, 
semel-  yiö)  -niel.  simila  (95).  marck  (65). 
bloem  üf  duyst  van  mele  (83).  duistvan 
meel  (107).  vnsch-hd  i  -uld  (us). 

*Adeps  vrsini  berensmalz  (Snm.). 
Adeptio  gunst  (,ui). 
Adeptus  [rf.  adaptus^  hd.  er-worben, 
-borben  ^3),  -werbiuig  1,18),  kriegen  (13), 
-folgen  (5),  -folgt  (65).  nd.  vorworuen. 
her  arbeyt  (7).  begriffen  (8).  vberkomen 
(^iioV 

Adequare  hd.  glichen ;  glich,  gleich 
maclien.  nd.  ghehken;  liick  maken.  shch= 
ton  (8'). 

*Adaquare  iX  adaquare  X  equus) 
eyn  iilart  rideu  zu  de  wasser  1 17 1.  wet^ 
ten.  trenckeii  i64^. 

*Adera  v.  Adria.  Affodillus. 

=^'Aderantra  r.  Aden. 

^Adevia  r.  Adiantos. 

*Adexpensas  or/s-.  tu  uyt-um(i36),-tiun 

(94). 

Adf-  V.  Äff-. 

Adglo-,  agglo-,  adglu-merare,  ad= 
glomare  wj-nden  i83).  garu  w.  (7).  hd. 
zuhauff-w. ;  zusamen-winden,  -binden  [3, 
i),  -fugen,  -hefften  (134),  -hefftelen  i69). 
klc'wl  machen  u)-  nd.  to  same-nde,  -te 
cloten. 

*Ad-,  ag-giutire,jj?-s.  adgluceo  [in  Vocc. 
ex  quo  unter  adgi-  ««f/ aggl-;  X  adglu= 
tinare"!  hd.  verzeni,  sliuden.  hd.  nd.  vor- 
sl. .  -tern  ^22).  hd.  verschlinden ;  zusamen 
tun.  leymen  (66V  zu-1.  (134),  -limeu  (69). 
an-1.  (GsV  nd.  limen,  linen. 

*Adhera  v.  Adria. 

*Adlierectare,  adutare  [8)  (cf.  adre= 
curare  &c.  01.  m.  1,  tni  in  den  rechten 
(17'i.  in  r.  \^8'i  weg  wisen. 
Adherentia  anhaug  (75). 
Adherere  hd.  nd.  anhangen,  zu-h. 
{9),  -haften  ^^7,  3i).  aue  hencken  (,18).  to 
holden  (22). 

Adhibere  hd.  zu-liabeu  (1,  5'^'^  -dun 
siin..  -fugen  (,65),  -legen,  flißlich  zu-1.  (8). 
vleys  czu  tun  (9).  to  doen  (^11).  geben 
(68,  iioV  wysen  (esV  an  hangen  (7). 

*Adhibere  [aus  adbibere)  tzutrincken 
(125  I. 

*AdMmere  v.  Adimere. 

*Adli-,  ad-istrvim  [ans  ad-huc  X 
-istum?')  hd.  noch,  nach  (4).  nd.  noch^ 
tent. 

Adh-,  ad-ortari  Jid.  maneu  (8,  9); 
ver-   (,17;,   er-m.;  zwingeu  \^21,    76);   zu- 


AÜI 

(7),  be-,  zu  be-zw. ;  beczweyngen  (18); 
zu-dringen  l  -fodeni  (4\  -raffen  (6),  -hir= 
tin  (21),  -herten  (18).  zo-raeden,  -hysscn 
(i82).  to  herden  l  dwyngen  (22).  trösten 
(99). 

Adhortatio  ciinanung  (110).  zo-ra- 
dinglic,  -trocötinghe  (i32). 

Adhuc,  aduc  (3,  76)  hd.  noch.  bilJ- 
(5^),  bitte-  (23),  wente-  (22)  -noch. 

Adia  /•.  Adrastus. 

Adiacere  zu  legen  [Id),  to  leggen 
(11 1.  belicgen  [OS). 

*A-,  /  ad-  (,sum.  v)  -diantos,  adiant- 
us,  -\un  (,112,  Ki.),  -ea  (.vnz.  8,  99),  an= 
dianton  (Sum.  vi),  adrancos  (9j  pungil 
ad.,  nezelworz  add.  (.sum.  v).  steinfaren 
(,.sum.  viV  nessil  (81.  hd.  (Jiss.  mog.)  nes^ 
sei  wurcz,  neß  wurczel  (16).  frawen  haar 
(112,  114).  ncte  wortel,  vrowen  har  ( 17, 
149).  stein-,  maur-rauten  (114V  adia-ticos 
neselwits,  -neo  betonye,  adevia  nase- 
konne  (,85).  ard-enia,  -eula  (149),  l  -isla 
(Snm.  v)  nezelsaine  (Sum.  v).  nezzelsat  (96). 
nesselsaf  (149).  adrast-ia  (4),  -ea  l  adu= 
stra  (1)  nyes-  [1),  nys-  (^4)  -wurcz.  boh. 
kyehawka  '4\ 

*Adicere  v.  Addicere. 

*Adieio  v.  Additamentvim. 

*Adictus  \rf.  adieetus)  zu  geschre= 
met  ((i.  cf.  sm.  3,  010).  zu  samen  geschla- 
gen (110).  tzo  s.  geslagen  (i32). 

*Adidamentum  i:  Additamentum. 

Adiectiuus  hd.  zu-gewoi'fien,  -legende 
(19).  to  h'gginge  dl-. 

"Adieetus  icf.  adictus)  hd.  (vocc.  ex 
quo^  zuhauf-,  zusamen-geschlagen,  -ge= 
woi'ffen  ((i9,  134). 

Adigere  zuhauff  fogen  (5).  me  z.-fugen 
(7).  zu  helffen  [sic.'\  fiegen  (76).  zuthun 
(67,  76).  fürbaß  dun  (8).  wiu-pas  tun  (9). 
Adjicere  r.  Addicere. 

*Adyla  v.  Adula. 

Ad-,  adh-  7 )  -imere  hd.  nemen  (8, 
9);  abe-,  t  zu-  (Ü),  vfl-  (17),  nd.  aff-n., 
-liyemen  (18).  hd.  zu-dun  sim.,  -thun  l 
-kauffen  (69,  134).  abe  dim  [S^').  nd.  to 
don. 

*Adimitari  (X  admirari)  vorwun= 
dem  ('22'. 

*Adinipiatus  r.  Adipatus. 

Adimplere  hd.  er-,  her-,  nd.  vor-vul= 
len,  hd.  -füllen  (6\  -foUen,  -foln. 

Adinstar  hd.  glich,  geleich  (67);  g.- 
[16).  glicli-  '7)  -lieh;  ein  glichniß  .9iin., 
noch  ein  gl.  (17\  zueiuergl.(  110);  gleicher- 
weise, -weiß;  zu  glj-cher  weiß  [68).  nd. 
lick,  likerwijs. 

Adinuentio  (/.  nouus  modtis  peccandi 
76  &c;  anders  Gl.  m.)  irouhiduugau  (fZ.  pZ. 
Anz.  5,  464).  bose  uew  vund  f  czu  funt 
(9).  ein  nuwer  fiind  (uo»),  funck  (*ic  68). 
einimwe  fiiidung  (iio).  er-f.  (75).  die  fimde 
i  uuw  f.  tjd.  65).  eyn  vyndynge  (83).  ven= 
dinge  (^99). 

*Adinuentiuus  r.  Cernulus. 

*Adip-are,  -pire  (17)  fet  (8"),  feist 
(17)  machen. 

Adip-,  adipi-,  adimpi-  (^18 1  -atus 
hd.  nd.  vet  gema-cht,  -ket.  hd.  feißt 
sim.,  feiß  (18)  gemacht,  i  wxlen  (17). 

*Adipe-rum,  bis.nv.  -rium,  -rus,  -s, 
-X,  atip-,  adit-erum,  add-,  adr-  (109) 
-ipex  evn  worm  (,17).  hd.  zech  (49),  zeck, 
zeg,  zelle  (6).  nd.  tecke  (22,  109). 

Adipisc-i,  -ere  hd.  nd.  begern;  er-, 
i  v''-  ^11'  -krigen,  hd.   -kriegen,  -kregen 


ADM 

(10),  -folgen  (65),  -oberen  (88),  -werben. 
hd.  behal-ten,  -den;  begriffen,  -greyffen; 
vberkommen  sini.,  iruaren  (i4i),  verdie- 
nen (7).  nd.  bcliüldon,  vcrweruen,  wynnen. 

*Adippire  v.  Adipare. 

*Adips  V.  Adeps. 

Adire,  jns.  adyo  (tu)  hd.  zu-gan, 
-gon,  -gen,  -geen,  -gene  (7).  nd.  to-gan, 
-ghaen  (11). 

^Adistrtun  v.  Adhistriun. 

*Aditerurri  v.  Adiperum. 

Aditus  ptc.  s.  hd.  zu-gegangen  (8''), 
-gang.  hd.  zu-,  ein-  (9),  in-,  nd.  to-ganck. 

Adiudicare  hd.  vr-,  zu  vr-,  ((i5,  67), 
er-,  v'or-tcilcn,  -teiln ,  oft  mit  recht; 
ordeiln  t  rcciit  zudeyln  (18) ;  r.  mit  eren 
z.  (17);  mit  r.  ri-,  re-chten;  rillten  (6), 
rechten,  ver-r.  (iio  far.),  zuriechtcn  (8'>, 
19).  to  (11),  mit  rechte  (22)  richten, 
vorde-leu  (23),  -ren  (22).  zu-,  haim-spre= 
chen  (65). 

Adiudicatio  zcu  tcilung  (i). 

Adiungere  hd.  zu-,  nd.  to-,  thosa= 
mendc-,  nicr  th.-vogen,  hd.  -fugen,  -fu- 
gen (6),  -fyegen  (uo). 

Adiurare   lal.  nd.    bc-,    zu-    (7,   8^) 
-sweren. 
*Admratio  besclnverung  (75j. 

Adiutorium  hd.  hu- ,  ho- ,  hi-lffc  l 
vo-,  fu-rdcrnisse  sini.  hulpe  l  vorderf.^ 
nisse  (22.  cf.  sq.,  adminiculum).  hol])e  ( 9')). 

Adiuuamen  lid.   hnlö'e   sim.,  vollust 
(ui,  Gf.).  hulpe  t  vordernisse  (23). 
Adiuuare  hd.  hclffen.  nd.  helpen. 
*Ad-,  a-  ((ii.  111.)  -latus  geulogvlt  (83). 
*Adlegurrlre  r.  Abligurire. 
Adlentare  [itcd.  allentare,  cf.  oi.  m. 
1,80)  kräng  machen  (17). 

Ädlentatus  gekrcnket  (17). 
*Adlentus  i.  dehilis  kräng  (17). 
*Adle-ta,  -tha  v.  Athleta. 
Ad-,   a-  (i:!(;)   -litus   (to;4  adlinere) 
ags.  dcchm  (n-i). 

Adlobrius  v.  Allobrox. 
*Adlubies  r.  Alluuies. 
*Admaniculari    i.    manticulare    be- 
drygen,  -tuyschen  &c.  (\\l). 
*Adinan-,  mant-iculator  bedrieger 

&C.    (147). 

* Adnaan  - ,  mant  -  iculatorius ,  adv. 
admaniculatim  bedriechli-ch  adj.,  -ck 
adv.  (147). 

Ad  manus  zu  banden  (75). 

*Adiaicabilis  ( aus  am. )  freuntlich 
(75a). 

Ädminare  (I  minare  ;  Gl.  m.  1,82  aus 
adminieulare  ?)  zu  dryben  (8*^). 

Ad-,  am-,  a-minieulari,  ami-niclare, 
-eulari  hd.  he-,  hei-  (21)  -Iffen.  nd. 
helpen. 

Ad-,  am-,  a-miniculum  hd.  nd. 
vrunt-scliafft,  -scap.  lid.  hulffe,  hilff  sim. 
freudc  (17).  denstbarkeit  (65).  hulpe  (23). 
holpe  (!)9).  vorder-nisse  (5,  23),  -neß  (18). 
verderfnisse  (22.  c/.  adiutorium).  rebe= 
steck,  stützen  (126).  .stake  (Fr.). 

Administrare  hd.  die-,  di-,  din-  (18), 
zu  die-  (75j,  nd.  de-,  dey-nen. 

Administratio  anefang  (i4i). 

Adminuere  hd.  kleyn,  kleyner,  myn= 
ner,  minder  machen,   nd.  kiener  maken. 

Admirari  icf.  adimitari)  hd.  7id. 
wundern  (9),  v'-w.  hd.  wondern  (8);  be- 
(7),  v'-w.  wondren  (99).  v'wonderniße  (18). 


ADO 

Admis-cere,  -sere  hd.  mengen;  zu= 
Samen-,  nd.  tozamen-,  hd.  nd.  vor-men= 
gen.  hd.  z.-niengung  {sie  3),  -mischen; 
v'-m.  (76),  -muschen  (6).  mischen  (17). 

Admis-,  amis-  (9,  Gl.  m.),  ami-  (136, 
U5),  emis-  [q.  v.)  -sarlus  hd.  seu-,  sei-, 
say-  (18),  sa-  (i34),  feu-  (55),  fe-  (7),  nd. 
zo-mer,  gew.  hd.  der  eyu  wath-,  wat-sack, 
waytsag  (133)  tregt,  dreget  (i32),  draget 
(67),  dreit.  eyn  sender  i.  qui  alium  ndttit 
(68,  83,  110).  ain  sumer  roß  (76).  wat^ 
secker  (18).  stut  pfert  am.,  stüt  hengst 
adm.  (9).  mayen-h.  (112).  ags.  stoeda 
(i36,  U5)  et  homo  ferus  (145). 

Admissura  zulaßimge  (8t>). 

Admissus  zu  geloßen  (8).  zu  gesant. 
(17).  g.  czu  den  meren  {equabns  9). 

Admittere  hd.  zu-lazen  (5),  -laßen, 
laeßen  (8^'),  -loßen  (8),  -laußen  (es),  tho 
laten  (22).  vor-hegen  {st.  -hengen),' -sen, 
staden  (22i>).  zusenden  (8,  17).  sunden 
(9).  s.  begen  (8).  sunde-b.  (9)  zu  sunten 
(17  Mrg.).  entfaeu  (99). 

Admodu-m,  -s  (11)  zu  maßen  (8^).  zu 
malJ  l  zu  sidden  (17).  zu  maiße  (19).  to 
mate  (11).  te  maten  (99). 

Ad-,  am-,  a-monere  hd.  manen  (9, 
76\   v'm. 

*Admonit-rum,  -um  (Gl.  m.)  atts  an= 
timonium  x  nitrvmi?)  glasen  materi 

(147  I. 

Admontare  v.  Amontare. 
*Admorare  bij  wonen  (S^). 

Admotio  zufugunge  (8*?). 

Admotus  zugefuget  (8'^). 

Ad-,  am-  {(if.  a-)  -mouere  hd.  be-, 
zu-wegen.  zu-legcn,  -schorgen,  -welczeln 
(17).  to  ruren  (99). 

Adn-  (f.  Ann-. 

Adnare,  ad-,  an-natare  zu  swymmen 

(8",  171 

Ad-,  an-nectere  hd.  zu-,  zuhauff-,  zu= 
sammen-,  an-  (11,  17,  110),  ain-  (i9)-knup^ 
pen,  hd.  -knupffen  (66,  110),  -knuffen  (9), 
-knoppin  (8,  19),  -knipfen.  an  binden  (17). 
tho  knutten  (22). 

*Adnicliilare  v.  Annichilare. 

*Adola  V.  Agagula.  Adula. 

* Adola-cium,  -tor  r.  Adula-tio,  -tor. 

*Adolatura  &c.  v.  Dolabrum. 
Adole-re,  -ri,  -scere  (8^,  132)  hd. 
wachsen,  waschen,  waßen.  nd.  wasscn. 
w.  van  joncks  op  (83),  van  ionges  op 
(132).  wasen  (13,  21).  kly-  (7),  clai-  (Sm. 
2,  349  cf.  351),  eleu-  (5, 17),  kle-  (21) -ben. 
cleuen  (22).  riechin  (8).  wol-r.  {8^).  ruchen 
(10).  reugen  (13).  rawchen  (9).  wiroken 
(99).  bereichen  (12).  brynnen  (7).  bren= 
nen  (65  &c.)  vnd  damit  machen  wol  rie= 
chen  (65).  bornen  (5).  burn  (17,  21).  ber^ 
nen  (22).  v'boru  (18). 

Adolescens  hd.  ju-,  yu-,  ju-ngeling. 
jugclick    (3).   iuncgeiinc   (22).  jongelijuc 

(89). 

Ado-,  adu-  (ö^)  -leseentia  hd.  iung- 
heit,  -keit;  iunck-heit,  -eit.  jongelicheit 
(132).  jogeait  (8).  junck  (9).  hd.  jug-eiit, 
-ant  (3),  -unt  eyn  alder  zusehen  XIII  vnd 
Xlllljaren  (17) ;  jog-unt  (4s),  -ent.  waißint 
iogent  (19).  wassende  joghet  (11).  was-- 
sunghe  (ö^).  ain  jungfrow  {sie  76).  das 
zunemmend  alter  (65). 

Adolescentula  eyn  jung-elingen  (.^^), 
-frauwe  (7),  -fröw  (6).  hd.  junckfrau.  iüf= 


ADO 


13 


frawp  (18).  ejTi  iungfrau  l  eyn  jung  frawe 
(5  sim.).  en  iunge  vrowe  eder  en  iunc 
vrowe  (22).  ein  iunge  frauwe  by  (es), 
vnder  (110)  XXX  iaren. 

Adolescentulus  eyn  imick  hd.  men= 

sehe  sim.,  nd.  mynsche.  iuncheit  (22,  21). 

jungheit  (7).  eyn  jung  menthß  (7),   man 

(17).  knabe  (ö^,  12).  kint  (6). 

*Adolorari  {st.  adulari)  smeichelu  (7). 

Adon-ai,  -ay,  f  -aus  (76)  {i.  kipioe 
141  i.  e.  xupio?}.  ein  herre  (21,  22),  here 
(5). 

Adonium  adonis-,  fewer-,  brunet- 
roßlein  (143). 

*Adopiscerium  ?•.  Apodyterium. 
Ado-,  ada-  (8)  -ptare  hd.  nd.  wu-, 
hd.  wü-  (6),  wi-  (110),  wo-nschen.winßen 
(18).  zu-  (65,  76),  er-  l  auß  er-  (75)  -wim= 
sehen,  -winschen  (76).  auß  erkisen  (3). 
keseu  (83).  kyesen  (110). 

Adopt-atio,  t  -io  wünsch-  (es),  er= 
wünsch-  (75),  beger-  (18,  110),  erkyes-, 
var.  erwel-  (110),  vßkor-  (18)  -ung,  f  zu 
gewinßeneslieit    erben    (18).    verkesinge 

(83). 

Adoptatus  ge-  (17),  zugc-  (7),  er- 
(69,  134)  -wünscht,  gewonschet  (67).  zu- 
gewontst  (5) ,  -gwinst  (76),  -gesatzt  {i. 
dectus  66,  7o),  -g.  erbe  (5).  gesatzt  in 
erbe  imgeborn  (48).  er-  (110),  ver-  (132) 
-koren,  vßerwelet  (68). 

Adoptio  hd.  wonschungc  (8),  wun= 
schung  (6s) ,  zu-w. ,  czwunschunge  (9). 
ein  zuwüntzhs  er  wuntzhts  (15).  her= 
wiinschung  (es),  vß  erkyesung  (7).  eyn 
vz  erkesuDge,  wontsunge,  annemekeit,  dez 
fremden  erbe  v'lihon  (5).  uß  erkysunge, 
zu  wonschen,  ann.  t  fremde  erbe  v'l.  (21). 
angenomenheit  (25).  vornumft  (9).  vs  er= 
kiesen,  zu  winschen  aines  erbs  (76).  er= 
welung  (3). 

Adoptiuus  gewonschte  (8  sim.).  ein 
zugewunscheter  son  (48).  ein  auß  erko= 
ren  kint  (3). 

Ador(j.  adeps  5-  v.)  kerno  (101).  kern 
(7).  meldunst  l  wyssin  (9).  weismel  (93). 
wißmel  0.  craff  dez  mels  (8).  meyl-stop 
l  -stauff  (13).  stawb-  (74),  symel-  (48) 
-mel.  semel  meel  (64^).  feißtikeit  der 
frucht  (es),  dat  vette  van  deine  körne 
(22).  bluinen  von  meel  0.  speltz  (iio^). 
spelt(i08,  iio'"').doest,  spelde  (lOS).  belae 
(99.  st.  spelde?  oder  st.  blede  =  blade 
Kii.  blada,,  prouentus?).  rocken,  diuckel 
(125).  kleyn  (4). 

Ador-are,  -ire  (3)  7id.  nd.  an-beden, 
hd.  -beten,  -betten,   -bitten   (6),    -pitten 
(1),  -beyten  (3),  -bieden  (18).  grussen  (9). 
grosen  (13). 
*Adorastus  v.  Adrastus. 
*Adoratus  {■'it.  od.)  ags.  swajc  (94''^). 

Adordiri  (Br.)  beginnen  (11,  19).  an= 
fangen  (19). 

Ador-ea,  -ia,  -ium  (17),  -ina  (76) 
heil-getum  (5),  -tum  (7).  lieihge  ding  (4). 
hvllige  dink  |22).  helick  feyrungc  (3). 
oppher  (17).  ehre,  rühm  (114).  -ia  eer 
{gtoria  es),  -ea  guet  gherucht;  seegh= 
vechtlick  cleyt  (147).  gottin  der  frucht 
{dea  frumenti  (es). 

Ador-eus,  -ius,  -inus  l  -enus  {ii\ 
-euus  ^76)  /.  triti-tius,  -ceus  (ee,  Br.  &c.), 
tredeeimus  [-lic  7c!).  waitzin.  (74). 
*Adorire  v.  Adorare. 


14 


ADS 


ADU 


ADU 


Adoriri  an-laiiffon  (^\  -ftihon,  -gryf- 
fcn  (110),  -{XJU'ii  iS'').  zu-ffaeii  (8''),  -geen 
^^ckV  ab«'  {ran  i7i 

*Adorn  r    Affodillus. 
Adornare  /yoreiuö").  ciron  i.fto).  v'-c, 
-cleydt'ii  1 1. •!■-'>. 

Ädortari  r.  Adhortari. 
*Adpal-lare,  -eo  ./'/>'.  7t; \  appalliare 
(^8'')  V.  tego  [la);  ve-  ^  ce-  (5),   ze-  i^7), 
te-  ril)  -lare.  v'lieln  (7,  21).  bedecken 
(8»). 

Adplaudere  r.  Applaudere. 
*Adpleta  v.  Athleta. 
*Adra  r.  Adrastus. 
*Adra-gis   vS'>),   -güiis  (,>*7),^  -gnis   / 

-cius  ^^Sum.'),  andr-achne  (av^pa^''^ 
73  &c.),  -adine  iilTi),  -oga  (^47)  bo-  i^.s.')), 
bo"  (47)  -rgelf.  l)iirge-hi  (Sum.\  -11  [Vii'A, 
-1,  burtzol,  sa\v-b.,  -bon,  grenscl  (73).  han= 

fflS    (,.S7V 

*Adramasca  v.  Atrapassa. 
*Adrancos  '•.  Adiantos. 
*Adrastia  &c.   r.  Adrastus.  Adian= 
tos. 

*Adrastus  stenick  über  {rq)a ,  cf. 
adriatieusi;  halb  {mis  alb;  13).  alp  (8, 
17i.  adorastiis  i^fantastna')  dor  alp  (Br.\ 
trugiuiJj  i7i;i.  arastus  a  (9V  Cf.  adras= 
teus  2)allklus  (Amm.^:  Adrasti  ^o^/ert</s 
imaijo  ivir-.V?  Adrastea  {sors  Br.)?  i.q. 
adriasteria  /.  sors  loit,  miiycke  (i-iTj. 
adastria,  i  adrastia  (i4i)  /.  petrosa  t 
dura  {»am  adia  Gl.  m.,  adi-a  i4i,  g7: 
2)ctra\ ;  finrs  qve  est  dura  (76,  141,  Ol.  m., 
I5r.).  adrastros' /. /os50?'e5  (^139). 

Adria  est  mare  petroswni,  ab  adros 
petra  iBr.);  i.  jyetra  liio  &c.);  i.  ^.  adula 
\q[.  V.  cf.  Gl.  m.  1,  02,  adia7;/T.).  f'eiß  (68). 
(i.  scopiilns)  eyii  liohor  vels  (48).  mere 
(74).  dat  mer  (23).  ein  laut  (9).  adera, 
adhera  (5)  i.  mare  l  ander  (G  &c.),  eyn 
(5)  grüß  wasser.  dat  mer  t  ander  grot 
water  (22,  23). 

*Adria-cus,  -picus  v.  -tieus. 

*Adriariuin  r.  Aridarium. 

^Adriasteria  v.  Adrastus. 

.^driaticuin  die.  pr.  mare  saxoni= 
cum  ix  sit.ro.<iiim  \)  steynechtigk  mer  ^17). 
i.  m.  sa.cosuiii  sti'inicbt  mer  (66  sim.). 
adricum  raare,  adricommare ,  adria^ 
tiun  i.  mare  stenich  (23'i,  steynnecht  (5, 
7),  stcinheit  (c^  mer.  eder  {nomen  17). 

Adriatieus  steinechtig  (5V  stainig 
(76).  (/.  adriacusl  eyn  steyn  über  il7, 
cf.  adrastus).  voller  felßen  lesK  adria^ 
tisus  stenick  vlm  (9).  adriapicus  steyn= 
kudir  {■■sie  8v 

*Adrieoimiiare  &c.   v.   Adiiatievun. 
*Adriola  r.  Areola. 
Adrobus  k.  Allobrox. 

Adrodere  nagen  (21,  4).  sere  n.  (7). 
be-  (3,  ji,   zu-   (17 1  -n.   begnagheu   (22V 

*Adrogantissiraae  {st.  arr.)  ags.  gelplih 
(i36).  milanclicae  (94). 

*Adroges  bfisschaiBFenerin  (48.  cf.  an= 
droehia  (.i.  m.). 

*Adromeda  ?•.  Andromoda. 
*Adsaec-ula  ,     -ulum  ,    -uli ,    -alum, 
adsexulam  r.  Assecia. 
Adsint  zuogitint  (i4i:. 
Ad-,   as-   (c-i.  111.)   -sistrix,    assi-    l 
asti-  (76),   asses-  (88)  -trix   zuakisaztiu 
(Gf.).  bistend-,  bisitz-,  helff-erin  (88). 
Ad-,  a-spectare  {cf.  aspieere)   hd. 


zuge-horn,   -lieorn  (21),  -heren  (76).   nd. 
to  bchoren. 

*Adstentor  »•.  Ostentai'e. 

Adt-  V.  Att-. 

Aduehere  zu  füren  (8,  9). 

Aduelare  [i.  coronare  CA.  m.)  zu-deckin 
(8,  9),  -helen  (8\  -bullen  (9). 

Aduellere  czn-czilien  (9),  -zeliin  (8), 
-ziclien.  -reurt'en  yll). 

*Aduello  y  :  duellum^  krieg  berich= 
ten,  vert^unen  (17). 

Aduena  eyn  czu-kummeling  (ö'',  12\ 
-koinmeling  (10,  17).  zuo  komelinch  (13). 
en  to  komelinc  (23).  herkomender  (48, 
7.i).  hd.  [ni\)  iVem-ede  (8iM,  -de  (8),  -der; 
tVomd-e  (17,  21"),  -er  (7);  fromder  (GV  »irf. 
en  vromede  (22),  vi-eemde  (11).  fremde= 
Huck  (3).  vremt  man  (99).  elindig  (1!)). 
neweglick  {qii.  novitius  9)  cf.  adventrons 
{st.  -taus)  fremde  nufank  (13)?  alid.  niu= 
quemo  &c.  (Or.  Wth.  3S6). 

Aduenire  hd.  zu-,  nd.  to-komen.  zu 
fallen  («.5). 

Aduentare  komen  (8).  kommen  (9). 
dick  vnd  vil  {a.  d.  Nl.  missv.),  varr.  ont 
vnd  dick  vil(iio\  dick -wyl  (83,  i32),  vake 
(132)  komen. 

Aduenti-tius,  -cus  (11,  17)  fromde 
(17).  elendieh  (11).  tocomelinc  (99).  zu-, 
var.  zuge-fcllig.  nuw  gefunden  &c.  (6.5). 

Aduentus  hd.  zu-konft,  -kunft,  (rfo= 
mini)  -k.  unßer.s,  des  hern.  de  to  kimipst 
vnses  bereu  (22).  die  tzokompst  ons  h. 
(i32).  advent  {b^). 

Aduerblum  zuwort  (8^).  ein  zuge= 
legt  wort  (6.5). 

Aduersari  hd.  (5)  nd.  weder-,  teghen- 
(11),  hd.  wider-,  weyder-  (5''),  widder- 
wesen  (8'',  11),  -stau,  hd.  -ston  sim.,  -sin, 
-seyn,  -sagen  (12).  ein  gegen  sin  (19). 
werreu  (99). 

Aduersaria  bandrt-gister  (iil).  su= 
dell)uch  (112.  ii6i.  /(/.  cladde  (U6). 

Aduersarius  hd.  nd.  eyn  weder-,  hd. 
wider-  sim.  hd.  -sacbe,  -sach,  -sacher, 
-secher  (iio  var.),  -sage  (49),  -sager, 
-wertiger,  nd.  -sake,  -partye  (i32). 

Aduersitas  engegeheyd  (19).  wlder- 
wertikeit  (65). 

Aduersu-m,  -s  hd.  wie-  (5),  wi-,  wid-, 
nd.  we-der.  engegen  (19).  teghen  (22). 

Aduertentia  auffmerckung  (75). 

Aduertere  hd.  nd.  an-,  hd.  zu-ke^ 
ren.  hd.  zu  wenden  (17);  an-,  ver-nemen; 
an  nepnen  (3);  zu  boren  (10,  iio),  mer= 
cken,  vff-m.  (75,  uo),  begriffen  (65),  ach- 
ten,  a.   mit  sorgueltigkeit  (75). 

*Aduesperante  als  ietzund  vesper-, 
var.  verzor-zyt  her  gieng  o.  die  sunn 
nider  gHeng  moi-tuus  est  christus  (65). 

*Aduesperare  a-  (7),  au-  (76)  -benden. 
abent    machen   (8''J.    obent  werden  (3), 
zu-w.  (21). 
*Aduesperatiuus  abentlich  (8*>). 

Aduigilare  zuwachen  (8''). 
*Ad-,  adin-  (4)   -uitare  fid.   zu-,  nd. 
to-ladtn. 

Aduiuere  zuleben  (8''). 

Adula,  adyla  (jnons)  der  vrsler, 
vogel,  etzel  (i35). 

Ad-ula,  selten  -ola,  -iilla,  -ria  (Gl.  m. 

1,  92)  i.   Caput  Uni  (Br.);   conus  t  nodus 

75).  hd.  nd.  (109.)   knot-te,  -e   (3),  -ten 

19).   eyn  knotte   als  eyn  floß-kn.   (21). 


knot  (13 ,  17) .  hd.  ein  knode ,  knod, 
knade  (i33),  qew.  von  dem  flachse  sim. 
knodde  (12).  kuut«'  (13).  nd.  knutte;  kn. 
efte  knop  van  dem  vlasse  (109).  knop 
van  vlass  (147).  vlas  kop  {sie  22'*).  knoppe 
(89).  kiioj)!!  (67,  75,  110)  von  dem  flachs 
(uo).  kuauff'  (74,  75),  0.  knoch  auff"  dem 
flachs;  poll  o.  knodt  an  einer  berdtflach8 
(74).  nd.  boll-e,  -en.  leynliaui)t  (74).  lins- 
hev»'ffel  o.  linßliewpper  et  melius  cana^ 
pus  lianiff  (1.  X  heuffel  manipulus  75?). 
linzzliewper  (3.  vmi  Sm.  3,  485  nicht  er= 
kannt).  herl  (98). 

*Adulanien  smeiehunge  (17). 
Adulans   vlessen   {cf.   sq.);    lunsch-, 
smeyck-,  liefkos-ende  (U7). 

Adulari,  -re  {cf  adolorari)  hd. 
smeiche-n,  -In;  sine-,  scinnei-  (iio=>)  -cheln; 
schmaicli-en  (75,  76),  -len  (iio'M;  smay= 
liebi  (1);  smaik-  (2),  smail-  (1),  schmeli- 
(110  varr.)  -eben;  .smeylgen  (13);  zu- 
smaycken  (3),  -tutein  sim.  {(f.  4  h.  v. 
Fr.  2,  373.  Sm.  1,  404,  405), -blasen,  -plasen 
(75),  -plassen  (3),  -locchen  (res.  Ben.).  ko= 
sen  (19).  lieb-k.  (65,  75),  -reden  (75).  libe 
casen  (3).  nd.  sme-ken,  -tern  (22'*);  smy= 
ken  (83).  scheinen  {sic)-^  vlen  sokeu  (22). 
vleseken  (23).  vlescheii  (22'*).  flansen  (12, 
v-etterau.  lächeln,  grinsen  bed.).  wey  velen, 
streylen  &c.  (147).  bulaczin  (8).  ole 
schenken  (r,5V  driegen  {i.  f allere  5'*). 

*AdrQatereulus  knöpf,  knod  (76),  aus 
adul-a  X  -atorculus  i.  paruus  adulator 

(Br.). 

Adulat-io,  -orium  iS''),  adolaeium 
(7)  schmaichuiig  (76).  .smeclielunge  (S**, 
48).  smeichilung  (5).  false  sm.  (7).  hd. 
fals,  falsch  lop,  lob;  schmeichel-red, 
-heit  (iina):  falß  lob  t  libe  casung  der 
rede  (3) ;  liebkosung(75).  liefkos-,  smeyck- 
(147),  smek-  (83,  99,  132),  flatter-  (i32, 
147)  -ynghe.  gleysncrey  (67).  zu-titlung 
(91),  -ditelung  ( 112). 

Adu-,  ado-lator  //(/.  schmaichender 
(76);  smei-,  .sme-cheler;  sclimeichler;  zu- 
lieber (9).  -tiitler,  -ditler  (112).  gnieycher 
(23).  smekere  (99).  vleseker  (22).  nl.  vleier 
(116);  vlaeden-  l  via-  (KU.),  vlaey-  (iie) 
-backer;  pluym-strijcker  (iie),  -stricber 
(132).  pflumen-.'^tr.,  var.  pflaumen  Streicher 
(iio).  nd.  pliunen-,  pkim-stryker.  halss= 
streichler  (H6).  feder-stricher  (i25),  -clu= 
ber  (751,  -leser  (7.5,  110a,  iic).  lib  koßer 
(3).  lieb-kosor,  -reder,  -Sprecher  \i.  ganeo 
75).  suppenfresser  (112).  ogeler,  vosswen= 
zer  (109). 

*Adulesceiitla  v.  Adoleseentia. 

Advdter  hd.  cbrecher,  ebrecger  (13), 
ebreicher  (3).  nd.  e- ,  ee-brecker.  zu= 
manne  (12).  auerspulre  (11).  ouer-speler 
(132),  -speelder   (iio). 

Adultera  eebrecherin  (65).  ebrecker= 
sehe  (22). 

Adulterari  hd.  ebrechen.  nd.  ee  brec= 
ken;  spul  (11),  ouerspelen  (89)  driuen. 
oberspei  driben  (19).  ouer-spel  doen 
(132),  -huren  (99),  -hoereu  (loe). 

*Adulteria  ebrecliuug   (5'*). 

Adulterine  plantationes  (Br.)  uß^ 
spraßen  an  bäumen  (17). 

Adulterinus  eebruch-lich  (64),  -ig  i 
eebreciier;  a.  in  fide  abtrinniger  vom 
glonben ;  vneelich  spise  (65). 

Adulterium  hd.  ebreclmnge,  ebroch 
(5'>).    nd.    ebre-ke,    -ckinge;    eebrock; 


ADU 

ouer-sgel  (so),  -hur  (99);  auer  spul  (11) 


ubir  hur  (Auz.  8,  10 il  vnkeusclieit  der  ge^ 
malu'lschaft,  varr.  die  clionscliaft  (70). 

Adultus,  adustus  (7t,  a//Ȁ.  adultus 
134,  mm  adolere  X  adurere)  i.  crema= 
tus  t  excretus  (km  &c.);  senior  (Tö); 
amasius  [1.  aas  annosus,  xadxdter?) 
hd.  ein  bf-,  ver-stt'iidiger;  bcston-dig, 
-tig  (1);  pestaiider,  vlg.  au  dem  alter 
vud  gewaclis  (75);  gewachsen,  gewaßen 
(8),  ein  gewachfJncr.  hd.  nd.  vol-,  wol- 
(19),  voln-  (17)  -wasson  sim.  eyn  vor.- 
stendiclier  t  junghelin  [-2:2).  cn  bestende- 

fher  (23).  spreciilicli  l  ni3^ndich  (13).  mun 
icli  (14,  97).   fornmiidig  (12 1.  v'uunfftig 
(17).  zeitiger  h-i).   zuchtig  (10).  ein  gc= 
uachgobun-   (7).   alt  (48).  ein  aldcr  (3). 
worbraut  (9). 

Adumbrare  deken  (G).  hd.  nd.  be= 
deckt'ii.  scluitt  [prs.  7g).  boseiiat-en  (9), 
-ten  (110),  -igen  (3).  bescaden  (mo).  be- 
sche-ton  (7),  -den  (^3),  -ydeu  (21),  -digen 
(5).  bcstotigen  {sie  6).  hd.  be-schinnen, 
-sinnen  {sie  7),  -schyonen  l  -schymmen 
(9).  schcnieren  (89).  nd.  bcsclierinen.  ent- 
werffoii,  kontorfeyu  (120). 

Adumbratio  be-deckung,  -schetti= 
gwng  (110),  -wympelyuge  (83,  132). 

Adtxnare  hd.  nd.  eynen  (17) ;  vor-ey= 
neu,  -encn  (23).  ey-  (21),  v'ey-  (6),  v'o- 
(13)  -nigen.  hd.  zusamcn-vVyngon  (17), 
-tun  (G).  -tluui,  -tinicu  (4),  -iluii,  -fiigeu 
(19).  zuhautf  dun  (5).  zu  eyn  niachin  (8). 
nd.  to  zamc-n  voghcn  (11),  -de  don  (23). 
tho  samende  doyn  (22). 

Adunator  ein  vereiner  ( 1 10),  zesamen 
lieger  («ks),  tzosamcn  knoper  (i32),  tsa= 
men  knober  (83). 

Aduncare  hd.  mit  liaken  (18),  den 
h.  (7.'-,),  eim  h.,  iioekcn  zielien.  zehen  mit 
dm  kaken  [sie  5).  tiien  mit  eneme  ha^ 
ken  (22).  hoekin  (8).  hoken  (9).  krum= 
men  (8'»;. 

Aduncatus  gekrmnmet  (69  Mrg.) 
*Adunctio  salbunge  (8''). 
Adune-us,  -tus  (21)  ser  crum  (110). 
seer  crom  (s3).  gar  crom  (21). 

Aduncus  .V.  haki.  kraplio,  chramph 
(Gf.).  houg,  kroupf  (Hl). 

Aduocare  zu  heißen  (8).  zu  sich  (10, 
65),  zu  im  (12)  rurten.  zuo  sieh  roven 
(13).  vorspre-chen  (10),  -ger  {sie  13).  ko= 
sen  (9).  '     " 

Aduocat-a,  -issa  (8^,  19)  hd.  für-  f 
ver-  (e.";),  vor-spreeherin.  vog-,  var.  veg- 
(65),  voy-  (48)  -tin.  uoged-  (99),  vaechd- 
(89),  vaecht-  (11),  tayd-  (19)  -ume.  vag= 
dye  (23). 

Aduoeatia    fursprecher-i j ,    var.    -in 

(6,i).  nd.  voge-,  vaeeh-die.  faydye  (19). 
Aduocat-us,  t  -or  (7«)  hd.  Sprecher 
(68);  vor-spr.  (10),  -spreche  (12,  66), 
-Sprech;  aduocat,  vogt,  voyt,  vot  (77), 
fangt  (10),  faut  (5,  13),  fayt,  fayd  (19). 
nd.  voghct,  vaecht  (11,  89),  vorspreke 
(99),  voersprecker  (83).  schult-hciß  (12. 
77),  -es  (10).  sculte  (13).  sacli  versorger 
(75).  rechtz  helfier  (64i>).  beistand  (9r). 
ein  zugeruffter  (65,  C8).  geheuseht  {ptc. 
17). 

*Aduolsio  zuwelczimge  {S^). 
Aduoluere  zuwelczen  (8**). 
Adurere    v'brynuen    (7).    zer- ,    vlg. 
ver-brennen   (75).   v'prennen  (9).    virbir-- 


AFF 

neu  (8)-  benien  (11).  y'-b.,  -broien  (132). 

burnen  (19).  brujen  (99).  ' 

Adusque  hd.  biz  nu  (5);  biß-nu,  -n5 

uö  (10   -da  hyn;  bicz  dar  zu  (6);  imcz 
yczunt  (4).  wd  wente. 

Adustio  Verbrennung  ($5). 
*Adustra  v.  Adiantos. 
*Adustus  f.  Adultus. 
*Aec  [„corriyiert")  v.  Artemi-sia. 
Aedon  (c/.  ealadrius)  gal-ander  (Hen.  1 
-idrot  (Ob.).  ^        .' 

*Aegit  V.  Actuaris. 
Aegithus,    cd'ß^oq  {auis ;    i.    salus 
140)  gral3muek   t  schoss-   (uo),   zotsch- 
(126,  140),  zitsch-  (Ki.)  -erlein. 

*Aegonomus  v.  Ennoicus. 

*Aelchior  v.  Alchior. 
Aen-um,  -ium  (19),  enum  (sr.)  (cf. 
enula)   /.   oUa  t  cald&ve  factum  ex  ere, 
l)cr  dyptongon  pro  erenium  (76).  ain  erin 
baten  (G,  76).  kesßel  (19).  ketcl  (11). 

*Aenus  (/.  q.  oenus  fl.f)  peiger(ui). 

*Aepolus  V.  Ennoicus. 

Aequ-  V.  Equ-. 

/r^KN-^®"",  ^'•.'"fft,  loft  (8b,  19,  4),  lüff 
(5b).  nd.  lucht.  locht  (132),  logt  (99). 
*Aeremencia  &c.  v.  Aeromantia  &c. 
Aer-eus,  -ius,  erenus  (12)  hd.  luftig. 
nd.  luchtich,  logteg  (99).  eyn  ding  da 
dj    liittt   in    kommen   mag   (-us   a   um 

Aero-,  aere-,  aeri-mantia,  -mancia, 
aeremeneia  (76)  warsagung  vß  dem  luö't 
(uo).  ^vyse  sagungc  (10).  zauberye  (8b). 
go-  {»Z.   132),  ko-  (132)  -kclye. 

Aero-,  aere-mantieus,  aremaneus 
(76)  ein  czeubcrren  in  der  luf  (3).  war^ 
sag(r  vß  dem  Avettcr  (110).   tcuuer  (97). 

I.-r.,.Ii-    /,-.o\       „.^,.1.       /.,0        .„^\  1      _  i       ■f 

i.   q. 


ÄFF 


15 


=^Affamentum  zuspreehung  {110  sim.). 

(  ■  ^^^^^¥-  211-spi-eclieu,  -reden; Sprech 
{sie  8b).  nd.  to  spreken. 

AflFarium  v.  Ferlus. 

Affatim  {l  ah-,  fac-unde)  spre-  hd. 
-ch  ich,  -cliehchen  (17),  -lieh  \h),  nd. 
-kehck.  emsighch,  gered  (75). 

Affatimire  zi  gifadimanne  (Gf.). 
*Affatuni  V.  Asphaltum. 

AflFatum  zu  sprechen  (8b). 

che^fsb)''^-^'^"'  ^"S^^'«'lt(^5)-  angespro- 

*Affatus  s.  {i.  sermo,  alloeutio  &c.)  zu 
sprach  (o).  anspräche  (8).  zuredung,  grüß 

AflFeetare  hd.  begeru;  swin  b.  {ve- 
hementer a.  17);  begeyren  (3).  nd  be-- 
gheren.  heb  haben,  han  (65). 

AfFectata  ignorantia  beger-ende  (63) 
-te  vnwißheit  (15,  C3),  vnwissenhait  (76). 

Aflfeetatio  beger-ung  (7),  -de  (17). 

AfFectatus  begert  (8b). 

Affeetio  [cf.  affectus)  hd.  bewegunge 
mutes    b.,    mut-b.    (63),    b.   des  gemuts 


kocli-  (K!2).  gock-  (83,    132)  -elacr 
aeris  inspector  luginsland  (115). 
*Aerose  lufftiglich  (75). 
*Aerosus  lufftig  (75). 
Aerosus  ku])ferreicli  (Ki.). 
*Aerucare  v.  Eruscare. 
Aerugo  v.  Erugo. 
Aerumna  v.  Erurrma. 
Aieresis  l'.  AflFeresis. 
*A£fa   (X  alfa)    i.    vitidus   t   taurus 

(141). 

Aff-a,  -ala,  -la  [q.  v.),  -alaga  {alßh. 
asf-  Uli,  afana,  hasfala  (147)  {aus 
äaTiaXa^)  i.  talpa.  maul-,  molt-werffe; 
scherre  (74).  mavlfruff  (3).  mol-,  moilt- 
worm;  goere  (147). 

Affaber  kun-,   ly-stig  (8b).  sinniger 

(l4l). 

Affabilis  hd.  zu   sprech-Iieh,   -lig  (4),  1(8,  9 
-liehen    (21).    -enlich    (3,     76),     -ig.    zfi         Affibulatus    czu   geknöpft    (3).    be 
sprekchleich  {!).  nd.  tojprekeliclc.  ivol=  |  knüpft  (e).  guipft  (76) 


(65),  mutes  bewegnuß  (76),  m.  begerunge 
(9).  beweghchkeit  (65).  hd.  nd.  beger- 
uiige,  -inge,  -runge  (10),  -uude  (8).  be= 
girhchkeit,  der  will  (gö).  geringe  (99). 
pyne  f  lere  (11,  19,  89).  pynunge  (8b). 
veranderunge  des  lijbs  (75). 

AflFectiua  {cf.  vlrtus  a.)  begerunde 
chraÖt  (le).  " 

I       AfFectiuus  begerende  (8b).  begirlich 

(65). 

Affeetuosebeger-lich(8b),  -leke  (99). 

AfiFectuositas  bcgirdekeyt  (8b). 

Af-,  ad-  (145)  -feetuosus  be-girlich 
(65),  -gerhche  (19),  -gherich  (11,  89). 
leubueiidi  («.  amabilis  145). 

Affectus  begernde  liebe  t  gelust  (8). 
hd.  nd.  beger-unge,  -inge.  hd.  be-ger 
(5b),  -girde ;  girlichkeit  (64b),  gunst. 

*AfiFe-,  afe-  t  aufe-  (Br.),  aflf-  (i48) 
-resis,  -risis  (9)  i.  stihtr actio  litere  l 
syllabe  in  irrincipio  dietionis  (Br.  X  au= 
ferre.'');  abscissio  de  principio  t  caro 
capitaHs  (i48).  heup  fleycht  (8).  haup^ 
flesch  (9).  i        J        \  j         V 

Aflferre  hd.  zu-tragen,  -dragen,  -brin= 
gen,  -brengen  (5),  -fugen  (es),  brengen 
(!i,  99).  to-dreghen  (22),  -draghen  (23).  ne= 
men  (8.  i.  q.  auferre  q.,v.).  holen  (19). 
halen,  irken  (=  riken),  langheu  (11). 

*AfFesellus   {cf  afibdiUum)  i.  mollis 
caseus  (17). 

Aifibulare  an-spengeln  (8b),  -hefften, 
-sticken,   -binden;    zeren  (17).  cleyden 


redend  (110].  redsprächig  (Fr.  2,  99). 
rede  geb  (G).  reddeselig  (12).  redsam 
(4).  freuntholder  o.  mitsamer  (74.  cf.  Ob. 
1056.    Sm.   2,    650.   Goth.   AVtb.   1,   209).  gruß= 

bar  (65,  88).  gesprech  (uo).  g.-,  dafft- 
zaem  (132).  anherig  (v.  a.  16I8). 

Affabilitas  (?'.  blandicitas  76)  zure== 
düng,  grußbarkeit  &c.  (65). 
AflFabiliter  grußbarlich  (65). 

*Affabrilis  kuustich  (8b). 

*AfFa-eillum,  *diUum  ;;.  AflFodillum 

*Affala  &c.  f.  Afifa. 

*AfiFal-cion,  -tum  v.  Asphaltum. 

*Afifamentum  v.  AfEumentum. 


*Aftiea  r.  Alphita. 
Affleere  begern  (8b,  9, 110).  pynen  (8b, 
83).  pin-igen  (6),  -egin  (8),  -gen  (17).  pey^ 
nigen  (1,  9).  hd.  zwi-,  nd.  dwi-,  dwe-ngen. 
lern  (8b,33,  iio).anwisßen(17).  neigen  (8b). 
gunsten  (25).  kelkin  (8).  queleu,  beschwur 
ren,  ergetzeu  &c.  (65).  castigeu  (8b). 
*Affieere  v.  Afflgere.  Aflfricere. 
Affiei  gelüsten  (7).  glusten  (65).  ge= 
quelt  werden  (IG). 

Afßetus  bodeu  zins  (60). 
*Afficum  V.  Afflietum. 
Affidare  getruwen  (10).  gedruen  (12). 
betrueu  (13  Mrg.).  v'siecheru  (8b). 


1(> 


ÄFF 


ÄFF 


AGA 


*AffidÖre  tiuwc  geben  (ts). 
AtTidoxe   nun/  seii/ciitie  quaru/n  pars 
eat  honeslii  <t  ji.  iii-h.' (\\t.,avs  a^cpti5o$o; 
Cil.  111.).   afft'idore  er-  ind  oiu'i-tsiinu!  sa 
kou  (147). 

Afflduciare  \i.  jidiin'uiti  (I<irr)  l)('lio= 
ijcii  (,!!•).  v'.siclu-ri'u,  p;l(>ubliaf't  inaelicu 
(iio).  glauben  gübou  ^tis). 

♦Affigere  r.  Affligere. 
Aff-igere,  -ligere  (1,  8>'),  -icere  (76) 
sticken  (11,  1!)).  seliiekon  (8:>).  eleben  (7.5^. 
an-stieken  {\)),  -steehen,  -cleibeu  [H,  7.5), 
-klenbcn  ^10\  -cleueu  (22).  stoken  (99). 
abo  stecken  ^8'').  .'"^- beften  (1,  7.')),  an-b., 
c/u-b.  (3,  4).  an-becbten  (22),  -slabcn  (3\ 
-scblabcn  (".'>),  -scblageii  (13),  -benckcn 
(12),  -negelen  (fi'»),  -knoplien  [7),  -knop- 
pen  (")),  -kiiii>t'en  ((>,  7ti).  vateii  (22). 

*Affi-nicatio  (76.  X  -nis),  -liatio  (ur.) 
{.  adoptio  iKitiirc. 

Affinis  /((/.  mag.  niages  frewiit  (1.  X 
i.  magis  propiiuiatoi  7  S:c. !).  mog  ((JV 
möge  (9).  naniack  (8'':  na  propiaqnus). 
gemäße  (99).  magk  (10).  mang  (76).  frunt 
(5).  irund  (76).  wybis  friint  (8),  fryiit 
f  13).  weibes  frevvnt  (i)).  swagcr  (12).  obin 
?6).  obeni  (75).  uiagbescop  l  frunscbop 
(22\  m.  l  vruntscbap  (23),  aus  affinis... 
m  caitsatKjwenitate  fnintscliaff  l  geniago- 
scbaflP(21).  kenniag  (93).  kelmae  (ziem.  cf. 
Ob.  772).  kelniagt  t  wibes  magt  i  nacke= 
bur  (48). 

Affinitas  hd.  niagc-,  inagk-  (10),  mo= 
gen-  ((.')},  möge-,  mog-  l  gescbwegerete 
frmit-  (_88),  maug-  (,76),  swoger-,  ohem- 
(7.5.  cf.Fr.  2,  üo^),  fiunt-,  syp-  (iio)-scbafft. 
niagliescop  (22).  gemagscap  (99).  macb^ 
aftet  (13).  magescbaffkeyd  (19).  zugeho- 
rung  (66  Mig.).  zuboning  der  ee  ballieii, 
nabiuig,  nelienmg  (6.5). 

Ajfflirmare  festigen  (66  Urg.,  110).  be- 
f.  (.')'",  23),  -uestgcn  (22),  hd.  -steaigen, 
-stetigen,  -statigen  (134),  -steytigen  (3), 
-stetten  (1), -Avercn.  gestatten  mit  werten 
(7.5).  stcrcken,  rar.  ser  vast  st.  (110).  sejv 
vast  (sie  83).  hd.  nd.  leren,  lernen  (5). 
bekennen  (9,  65).  verleben  (65). 

Affirmatio  bofestunge  (e).  vestinge 
(99).  bestetigen  (76). 

*Affla  («7m«a^  Br.  u.  affa;  i.  anima  48  1 
afflare)  sele  (48). 

Afflare  [i.  illuminare  Gl.  m.)  hd.  zu-, 
nd.  to -blasen,  hd.  -plasen  (3),  -blaßen 
(17),  -blassen  (66),  -bloseu,  -blossen  (9), 
-blozen  (4),  -lau.ssen  (96),  -wj'egen  (19) 
-wegen  (11), -waien  (99).  ade: 
metail  glieyeteu  (147). 

Af-  {cf.  con-,  sxxf-)  -flatorivim  blase 
backe  {sie  8'\j. 

Afflatus  ptc.  zugeblasen  (8^,  75).  in 
gebloüen,  yn  gelaßen  (17).  shst.  zu-,  an- 
(65)  -blosnnge  (48),  -blasung  (ii5,  68, 110), 
-webung  (^65).  afflata  pifundan  (Gl.  Ker. 
cf.  Dz.  wti).  451). 

Af-  t  in-flectere  zu-beugen  (5),  -bo= 
gen  (3i 

Afflictio  pine  (22).  hd.  pein,  vlg.  pen 
(95),  pinigunge  sim. 

*Afflictuni,  affricum  (9),  afficum 
f8),  i.  q.  mucro  (74),  i.  fcrriim  candens 
f  148.  X  glüen  sim.).  glefen-  (9),  glewen- 
(74),  glen-(i3)  -eysen.  leynony  {sie)  ysen 
(8). 

Afflicttis  {morbo  dx.)  vorterbet  (i25)_ 


iem  bolen  (3). 


Affligere,  affigere  (76,  110)  jiynen 
(8'',  99).  hd.  pin-,  i)eyn-,  kest-  (7,  8'',  9) 
-igen,  vnder  drucken  (9).  vMricKen  (13). 
geis-,  geili-  (110  vnrr.)  -eleu  (132),  -len 
(iin).  entvangen  (22).  aflflixerunt  pin; 
gond  ;  a.  j)rr  saiiqiiineiun.  Ilctinii  verspuien 

(.S8). 

Affluenter  ober  flyßcn  (8'').  zu  o. 
vberrtussigelicb,  rieblicii  ((i5).  zuHielJicb- 
icli   (49). 

Affluentia  oberriußek(>it  (8'',  sim. 
64,  65).  geniicbte  (48).  genugde  (99). 

Aflfluere  lid.  zu-fließeu,  -flißen,  -flis; 
seu.  zuo  flizen  (^13).  vber  flicl.Wm  (lo(i). 
tzo  vloien  (i32).  nd.  tho  vleten.  vber- 
riussig  sin  (65).  genug  baben  (9).  guugen 
(17). 

*Afflugere  (x  aflPiigere)  fli(>li('n  (7). 

*Aflfod-,  afod-  (Hr.),  aflfad-  (Gl.  m.), 
affac-  (17)  -illiim,  -ulurti  (76)  \aus  as^ 
phodelos  /.  q.  albu-cum,  -cium,  -tivim 
X  -man,  -go  qq.  v.)  i.  alb-ugo  (ne  &c.), 
-edo  i)i  QUO  (Br.);  bitumen  ovi  (129, 
nach  aflfattim  q.  ?•.).  hd.   daz  wiz,  das 


wyß,  weyß  von  dem  eye,  vom  cy,  un 
ey.  nd.  dat  witte  von  den  cyge.  eyß 
wyß  (17).  dz  weiß  in  dem  oug  (76).  d.as 


wis  in  den  eigen  (6), 

AfFodil-lus,  -US,  -la  (9,  48),  apho= 
dyl-   (85),  aflProdil-   (47"),   asphode-  (92, 

Nmn.),    astodil-    (123,    125),    alsCOti-   (Sum.) 

-lus,  l  aphrodili  l  phrodilorum  ( 144) 
i.  adera  (85,  91O,  adorn  (^sum.  v),  sca= 
riola  i  bofraga  (85).  hd.  golt-,  gol- 
fi23)  -wurtz,  -worcel  (13),  -gilgen  &c. 
(73).  bilgen  (49).  golde  (96,  Sum.  y).  cob 
der  (^.  q.  anagallis  arvensis  Num.U  wit= 
lok  (47).  wickol  (-lus  48).  affo-,  apbro- 
(Hen.)  -dillen  (92,  Hen.),  -dil  sim.,  afhol= 
derwurz  (Nmn.  cf.  aden).  holvort  (97). 
Avijswurtz  (48).  scarleye  (85).  swerteln  (9). 

*AfEolter  r.  Viscum. 

*AfForare  [anders  Gl.  m.)  luchern  (8''). 

AfForis  hd.  vß-,  auß-,  von  vß-wendig. 
von  vßwenig  (14),  ausbenick  (3).  nd.  vt 
wendieb ;  van  buten;  van  buyssen  (132). 

Afibrismus  v.  Amphorismus. 

*Af-,   a-,   f   as-   (of.),   ci-   (1)  -forus 

(piseis;  c/".  aphya?  aspratilis.  aceuleta. 

aquilegia  &c.)  steche-  (9,  19),    stiche- 

74),  stich-  (1)  -liug,  -Ifartz  (19).  baersc 

89).    sthechelinge    (8'').   stekel-e    (22''), 

ine  (11,  89).  phrilla  (Gf.).  boh.  vklegyc  (4). 

^Affrasias  r.  Afirodisia. 

*Afirenare  auffzeumen  (75). 

*AfEresis  v.  AflFeresis. 
AflFrica   daz   dritte    deil    der   erden 
(5,  7).  nd.   dat   derde,   durdde   (23)  del 
des  ertrikes  tbegen  den  (22),  ieglicn  dat 
(23)  myddacb.  affrike  (99). 

*Afiric-ana-,  ona,  africana  (76)  {est 
una  Utera)  hd.  buchstabe  (Mss.  mog.). 
bustab  (68).  bothstab  (67,  Voc.  a.  1477. 
X  des  frouboten  stab  .Sm.  3,  601  ?).  groit 
boickstave  ('147).  boecbstaf,  lytter  (88). 
boestak  (22). 

Af-,  a-fricanus,  afer,  affera  hd.  einer 

vß  africa  sim. 

*Affricere  («?«.$■  afficere)  zwingen  (7). 

*Afirieona  v.  Affricana. 

*AfiPricum  r.  Afflietum, 
AfR'ieus   hd.   sut-   (66,    70,    134),  zut- 
(69)   -Westen;    Südwest    (1,  4);   s.-,    sud= 
wescb-   (67),    seutwest-   (iio<^),   wester- 


(68),  Süden-  (21),   ein   mittag-  (6),  oster^ 
reicher  (3  MrR.),  nd.  west-,  sustwest-wint. 

*Afft'idore  '•.  Affidoxe, 

*AflFrod-i,  -ica  v.  -ita. 

*AffTodillus  r.  Affodülus. 

*AflF-  (!Mi),  aph-  (73,  85),  af-  (gi.  m.) 
-rodisia,  affrod-issa  (92,  149),  -asia  (17) 
{cf.  agrimonia)  /.  satirion  (73),  aquileya 
(96),  angünia  (85).  swcr-(l(!le  (85,  92), 
-teb>  (149),  -zole  (96),  -teien  worczelcn 
(17).  schelewort  (85).  Zu  unterscheiden  von 
aphrode  Wolfsmilch  (kl),  affrisa  dra^ 
ciu'nwurtz  (48).  aflfrasias  (76),  afrisia  i. 
q.  afrasia  (nr.)  hcrbae,  aus  euphrasia? 

*Affrodi-ta  en  inorgliensterne  (22); 
-ca  i.  vevMs  (7<i).  afrodis  (nr.),  affrodi 
(76)  f)rece  i.  fernina  latine. 

Affrutabulum  eynreley  vat  (i47). 

*AfFud-illum,   -uluin  ?■.  AfFodillum. 

*AfFugare  zu  iag<'n  (110). 

*AflPugere  («/.  afflugere)  hd.  fliehen 
(G),  zu-fl.,  fliechen  (76),  flien  (21,  4),  fli= 
hen  (3),  flehen  (5).  vlen  (22).  to-vleen, 
-iagen  (83.   cf.  jjrc.). 

*AfFu-,  afu-,  aflFa-mentum,  afPune= 
tum,  l  dume-tum,  -ntum,  tvimentum 
(133,  V.  a.  1477,  Sm.,  Gl.  m.)  hd.  nd.  eyn 
dorn-,  dornen-  (147)  -busch,  -))usch  (ee), 
-bosch  (76),  -pechse  (v.  a.  1477),  -hecke 
(17).  eyn  torn  puchse  (i33).  eyn  dorre 
bosch  (7).   staudicht   (4.  cf.  stäudich  Fr. 

2,    223). 

Afiur-,  aftus-  (141)  -ciliare,  l  -cilare 
(76),  -emare  (8,  9)  i.  suspendere  (Br.&c); 
concu-tere  (ee  &c.),  -ssio  ^jns.  (76).  lien= 
gen  (8,  9).  vp  hangen  (83).  zusamen 
sclahen  (76). 

*AfFurno  aui  tum  i.  iplasmo  (76). 
AfFuturus   zu,   nd.  to   ko-  (11,   19), 
kum-  (8)  -mende. 

Afodillum  v.  Affodillum. 
Aforisraus  v.  Amphorismus. 
Aforus  V.  AfForus. 
Afr-  V.  Aflfr-. 

Afr-asia,  -asias,  -isla  c.  AfFrodisia. 
*Africanus  gepeynigter  (74). 
Afrodis  v.  Äfirodita. 
*Afronemoe  v.  Infnuiitus. 
*Agabite  v.  Agapite. 
Aga-bo,  -fo  I-.  Agaso. 
*Agacia  v.  Aga-tes,  -ticia.  Accasium. 
Aristolochia. 

*Agacium  r.  Accasium. 
*Agagepes  v.  Agape, 
Agag-ula,  l  -ola  t  -a  (kl),  -ulo  (76, 
Br.),  i.  va-  (Br.),  pha-  (76)  -nviS  fornicator. 
Imrrer  (48).  agula  lecker  (68,  83) ;  ^  acorra 
rufl'yan  &c.  (74).  adola  (alph.  agula)  i. 
leno,  leeat-or,  -rix;  agohola  i.  adulter 
(76).  agabula  i.  concili-  t  lenocin-ator 
(Pap.).       ■ 

*Agalaster  ^.  qui  deridet  mundum 
(8i>);  aus  age-  (Br.),  agel-  l  agil-  (147) 
-laster,  age-  (Ki.),  ag-  (147)  -lastus  die 
niimmer  lachet  (147);  /.  qui  nunquam 
ridet,  X  alastor?  agalaster  pica? 

*Agalenso  i.  letor  (76);  aus  aYaXXofJ.at, 
wie  agalma  (Gl.  m.  1,  129)?  cf.  deca= 
lanzare  i.  cantare  cum  laetitia  (Pap.)? 

Agal-ma,  -lena  (9),  agam-alia  (147), 
-a  (13)  (/.  figura,  speeulum  preclarum 
Br.  &c.,  locus  trinitatis  110  &c.  cf.  alma) 
hd.  dar,  l  lauter  (13)  Spiegel,  der  himel 
(110).  spyegel;  boits,  scamplioen,  stale, 
leyst  &c.  (147). 


AGA 

*Agalu-8,  -m  V.  Agolus. 

Aga-mus,  -meus,  -nnus,  agemtis  hd. 

witwcr,    wicUlcbcr    (17).     wcdcwcr    (22"l. 

wpiblostT  Ü3).  woyplos  t   an    weyp   (9V 

ane  wip  (8).  ein  man  on  eyn  wyb  (iio). 

*Aga-inus,  -nus  (9)  {herba  cf.  alga?) 
somdei'lit  (8,  9).  amigenos  sodeohe  (85). 
arnyges  ledtich  (74t. 

*Aganata  r.  Agonata. 
Agania  r.  Agenei. 

*Aganis-eta,  -ta  v.  Agonista. 
-  *Agannu8  w.  Agamus. 

*Aga-noe,-one(8.'i,  uiO,  -ones(47),  ago= 
noe  (sum.)  uuorinuurz  (sum.,  (;f.).  woch= 
wiv.s(>  (85).  Ix'tlnviz  (I4f0.  bouiz  (47). 

*Agantho  r.  Acanthus. 

*Aganus  '■.  Agamus. 

*Agaon-8,  -es  v.  Aganoe. 
Aga-pe,  -pes,  -pa  (7.)),  -gepes  («;», 
134)  [i.  elemosyna  roguta  &c.  Br.,  j^^^^ius 
pauperum,  97)  petc  (5,  7).  gebot  (110). 
gmein  g.  (iio^).  almuscu  (9  sim.).  gebet= 
tcu  a.  (75).  spende  (8,  9,  95).  lieb  o. 
fremd  arbeit  (110).  armer  liide  Ion  (22). 
ermer  1.  licn  (97). 

*Aga-pite,  varr.  -bite  {i.  elemosynam 
pete  vb.  def.)  almnsen  bitten  (75). 
Agaratum  v.  Ageratum. 
Agari-cus  isum.  &c.),  -tus  (3,  149),  -us 

(49),   -cum  (85,    131,   144,  Sura.),  -um  (Pap., 

<ii.  1.1.)  {i.  vitis  alba  i4i  ,  radix  vitis 
albse  Pap. ,  la  vite  biancha  Gl.  m.)  hd. 
tanneu-,  dainien-,  dandeii-  (13),  dancten- 
(49),  tamen-  (96),  cane-(85),cann(  n-(Swm.), 
biicli-  (9G,  Snin.  vii),  pucli- (3),  ?«f/.  biuke- 
l  liert-  (_Suni.  VII)  -swamp,  -swam.  bus= 
wan (-CUS 85).  tanswun (93).  dannsi'liwmnm 
(1441.  habeehcswum  (Sum.  Vi),  lerclieii^ 
sehwamm  (Ki.).  heteriih  (i3iV  ag.  delt 
ciosus  taiiiie-,  tann-,  virescens  bueh= 
taub-liiig;  boletus  ramosissimus  biuli- 

Schwainni     (Nimi.    irf.    l'opowitscli    //.    V.    Sm. 

1, 146 ).  aggericum  hcldenwurtze  (48.  hier- 
her f). 

"=  Agarire  r.  Aggarrire. 

*Agaris  \cf.  agates)  viierstieii  (11). 

*Agarista  (X  charis?)  ^.  gratiarum 
actio  ^76). 

Aga-,  ag-  (74)  -ritudo  [^i.  snspirium 
t  anxietas  76,  Hr.)  schwaeheit  t  .suffziing 
(110).  Seufzer,  ang.st,  bekummernuß  (.Ki.). 
angstung,  sewö'tzung  (74).  sueelitieh  of 
(i32)  benauw-eng  (132),  -ielieit  (147). 

*Agari-tus,  -us,  -um  v.  Agarieus. 

*Agarius  v.  Preco. 

*Agaron  v.  Agaso. 

*Agarrire  v.  Aggarrire. 
Agarus   ( i.   Cursor  pedester    76 ,   Br.) 
huifler    iKi.).    louffer    (75).    lauffer    (74). 
fiioß-l.  (,110).  loeper,  baide  (,147). 

Aga-so,  -uso  (Sum.t,  -zo,  -ßa  (ö^»), 
-ron  (142.  c/.  agoro)  (/.  minister,  officia^ 
Us,  domesticus)  esel-  hd.  -hirte,  -liertcr 
(1),  -triber  (8,  9),  -dribev,  nd.  -herde. 
eyn  esels  hirt  (68),  ßehtriber  (110),  os- 
sendryuer  (132).  mar-sealeh  (i04,  sim. 
Sum.,  Gf.),  -saleh  (141).  wiut  ger  (19). 
aga-bo  i.  qui  negotia  2^1'ecedit  (i4i,  Gl. 
m.),  -fo  qui  n.  alienafacit  (i4i)  aus  agape 
q.  V.  X  agaso? 

Aga-tes  (22'',  66  &c.,  Br.),  -thes,  -tha, 
-cia  l  -tieia  (75)  {i.  lapis  e.v  quo  excn= 
titur  ignis  66  &c.  X  eyt  ?  i-  bernix  q.  cf. 
221^,  74,  gagates  1,  ragates  n.  cf.  aeha= 
tes.  agaris.  magnes.)   edelgesteiu   (8*^). 

PiEtENBACH   Glossarium. 


AGE 

für-  (68),  -fuer-  (19),  vuyr-  (83),  ageten- 
(5,  22),  aget-  (13,  231,  agat-  (22^,  74), 
bern-  (74).  bernit-  t  ber-  (22b\  aug-(lO), 
ayteu-  (12),  adcn-  (5'^).  avtt-  (1).  ayt-  (3, 
4),  eyt-  (17),  aid- (6  &c.),  golt- (75)-stein, 
stain,-steinne  (10),  -sten  (22>',  23),  -steyut 
(13);  vnd  ys  eyn  edel  sten  ge-stalt  also 
dat  clare  van  'den  bomen  (22^») ;  ist  ein 
edelstein  gcstalt  vnd  brynnet  als  das 
klar  von  den  powmen  (74) ,  d.  i.  baum^ 
harz;   cf.   aehates  bom-  ><  born-stein? 

*Agatia  v.  Accasium. 

*Agaticia  v.  sq.  Agates. 
Aga-ticia,  -thicia,  -eicia  (6),  -tisia 
(147),  -tissa  (22,  23),  -cia,  -ticon  (64) 
(«'.  aifodillum  147 )  hd.  nd.  golt-,  hd.  gold-, 
glolt-  (.s/c'70),  gel-  (6)  hd.  -wurtz,  -wiu-= 
tzcl,  «f/. -wort, -wertze  (23), -kruyt  (147). 
holtzburtz  (1).  sieben  (5Mrg.  X  aeacia). 

*Agatinus  allerpeste  (74). 

*Agausarium  {cf.  sq.)  marstal  (sum.V 

*Agauso  r.  Agaso. 
Agazonomus  v.  Agoranomus. 

*Agda  /.  ensifer  (i48).  swert-kneht  (13), 
-knegte  (9).  suert  kuecht  (8). 

*Age  &e.  r.  Agenei. 
Age  r.  Eia. 
Agea  V.  A-genei.  Agiauia. 

*Agearia  v.  Agiauia. 
Agelast-er,  -us  ?•.  Agalaster.  Ario= 
pageta. 

Agellarius  v.  Agrarius. 

*Agellaster  r.  Agalaster. 
A-,  ag-gellus  yius  a-,  ag-ger")  dämme 
(5),  dam  (22),  tante  (().  (f.  dentseli  agger) 
f  aeker.  eleiu  a.  ?  dam  (17  sim.),  feit  (8), 
veldiken  (83).  velt  (23).  velde-eliin  (8^), 
-ken  {d9).  eekerlein  (70  sim.).  agellus  ae= 
kerman  (66,  67).  tliam  (67).  eleiner  hauf= 
fen  (75).  aggellus  haufei  (75).  ein  kleyn 
dämm;  agelus  eckerlin  (68). 

*Agemus  '•.  Agamus. 

*Agenator  v.  Aginator. 
Agenda  hd.  ej-n  bueli ,  buebe,  taiiff= 
buoehe  .<:im.;  bueli  do  man  aus  tawft  (4). 
nd.  en  bok  siin.;  boeeli  van   dyngeii  to 
doyn  (83). 

Age-nei  (Br.  &c.),  -neij  (3),  -rei  (66&c.), 
-ni  (,(;i.  m.),  -i,  (110  &c.),  -ge  (66,  133),  -a 
(69,  70,  110,  134,  Gl.  m.),  ag-ri  (76),  -gerei 
t  -e  (67),  -ania  (i4i,  142,  Gl.  m.),  agon- 
es  i  -ie  (i36,  i4i,  Gl.  m.),  -thei  (i4i), 
acu-nei  (q.  v.).  -meos  (sg.  Br.)  ^.  victime, 
v.  pro  rebus  agendis.  opher  (3).  eyn  of= 
ferhande  (83.  132).  In  diesen  und  den  f oh 
genden     Wm'tern    Mischung    hebräischer 

und  griechischer,  (X^lQC,  x  «7=1«,  mit  ago= 
nalia  (Fest.).  Cf.  ageus  i.  sanctus  l  solern^ 
nis  (lii)-  aggeus  n.  pr.  (Br.)  i.  solennis 
(76,  Br.),  letus  {^ic>,  110  &c.)  {  festi-uus 
(66  &c.,  Br.),  -nus  (76,  110.  cf.  aginator 
&c.  ?).  agenus  i.  festinus  et  lepus  {Br.). 
agga  /.  festiuitas  (142),  hebr.  f.  t  mun= 
dus  (i4i.  cf.  ager  i.  m.  Pap.),  aggi  f.  mea 
(141).  agen-erotes  /  -evores  (Gl.  m.), 
-evotes  (Pap.),  -obotes  (141)  i.qui  se  sanc- 
tificant. 

*Agenologia  v.  Genealogia. 
Ager  {cf.  agger)  hd.  nd.  acker.   aker 
(23).  velt  (8'',  9).  vold  t  landsehafFt  (9i). 
bawfeld   (ii5    &c.).    gaw    &c.    (88).    floer 

(125). 

Age-,  aga-ratum  [cf.  areola)  leber^ 
baisam  (Ki.).  reiiiblfimen  (;i.  stichas  ci^ 
trina,  herba  s.  mariae  (144). 


AGG 


17 


*Ager-    (agri-?)    -eula    (ag'cla;    cf- 

aquilegia)  wilde  aekeley  (17). 

Agere  hd.  maehen,  thun  (7),'  tun  (6), 
dun(5ab),  dune  (12),  wireken  sm.,  schaf- 
fen (110),  handein  (65).  nd.  maken,  don. 

*Agerei  v.  Agenei. 

*  Agerminatio  {i.  cumulatio  germinum, 
X  agger?)  huffen  (8>'). 

* Agero  -  nimus ,  -mines  v.  Agorano= 
mus. 

*Agerta  {aus  aggestus?)  ein  fort  (4). 

*Agestus  r.  Aggestus. 

*Ageus  V.  Agenei. 

*Agga  V.  Agna.  Agenei. 
Ag-,  a-garrire,  agarire  {i.  valde  gar= 
rire,  Hr.,  (;i.  m.,  deludere; fehlt  in  Ms.s.  mog.) 
lul.  spotten,  verspoten  (76,  134),  triegen, 
be-tr.,  -tragen  (66.  133). 

*Aggedula  v.  Acredula. 

Agger,  ager  {i.  sudon  b'",  cumulus  terre 
&c.,  fossatum)  hd.  nd.  dam.  lid.  tham, 
tam  (3),  tamine  (12),  dämme  (10),  damph 
(7).  deutsch,  sehiaclit  {cf.  Siu.  3,  427), 
schut  (75).  Schutt  (91,  Sm.  3,  419).  ciii 
schiße  reyne  (19.  versch.  von  schieß  de^ 
cliuitas  Sm.  3,  410  cf.  sqq.).  schießreyn, 
vßgeworifen  liuffe,  rein  an  eyme  graben 
(48).  ein  zielstatt  o.  rein  dagegen  man 
schießt  (135).  erdehawf  (9).  häuf  (8'',  88). 
hobel  (S'J).  hof  vel  [sie  99).  hoher  buhel 
(110).  lewar  (sum.).  walle  (12).  wale  (8^'). 
wal  (11,  89,  99).  grab  (9i).  dyche  t  ryche 
(12).  dig  (5).  dyck  (83).  wür  (i35).  ge= 
werre  (6).  bolwerck  (88  &c.).  schantze 
(114).  diU  (88). 

Agger -are,  -ere  (11,  19)  {i.  adunare 
68)  samme-n  (12,  19),  -In  (10).  zam-enen 
(11),  -meu  (13).  vergatteren  (68).  huffen 
maehen  (110).  hopen  l  dycken  (83).  dy= 
chen  (i32). 
*Aggerei  v.  Agenei. 

Agger -ere,  -rere  (7).  («.  aggregare 
9;  cf.  aggerare)  dragen  (ö,  7).  zuo 
tragen  (110  sim.).  hauffe-n  (8t>),  -In  (75). 
huffe-n  (88),  -In  (75).  an  begen  (??)  me= 
ren  (8.  cf.  aufbeigen  Sm.  1,  158?). 

*Aggergare  ( aus  agg  -  erare  X 
-regare)  samelii  (i34).  vergaderen  (83). 
hupen  (22). 

*Aggero  (aus  agger-are  X  -ere)  zu- 
dragen  o.  -deinmen  il7). 

Ag-,  a-gestus  iiuffe  (8).  huff  erden 
(68,  110).  huffen  aschen  (75).  hope  van 
a.  of  stubbe  (147).  asch-hawff  (9),  -haut 
fen  (3). 

Aggeus  V.  Agenei. 

Agglomerare  v.  Adglomerare. 

Agglut-,  aglut-,  agluc-inare  hd.  zu-, 
zusammen-fugen ,  -dun  sim.  to  samane 
doyn  (22).  tozamede  don  (23).  nd.  säne- 
(99).  hd.  zusamen-,  zuhauf-lymen,  hd.  -bin^ 
don.  zus.  friesen  (8). 

*Agglutire  r.  Adglutire. 
*Aggnio  V.  Aginare. 

Aggratiare  begnadigen   (Gl.  m.).  be= 
sweren  (8".  X  aggrauare). 
*Aggrauamen  v.  Aggrauatio. 

Aggrauare  {cf  aggratiare.  agreu= 
are.)  hd.  bo-swereu,  -sclnvareu  (68).  nd. 
ver.swaron   (99). 

Aggraua-tio,  l  -men  (75)  ban  (26). 
beschwerung  (75). 

Aggrauator  besclnveror  (75). 

Aggred-i,  -ere  {in  9  unterschieden) 

3 


18 


AGI 


hd.  nd.nu;  fi<f.  zn-gnn  sim.,  -pliaon  (11). 
lu'lian  /  iiiuu'idcu  (!•!•)•  an- vcchtoii  (8, 
-ere  '.»).  lu'bi'u  (17),  -laufl'cn  (17,  t;:.), 
-falu'ii  («s,  iiti>.  /(«/.  «</.  !)(•  -  gyniH'ii, 
-gnnd('iK7X-guiincii  (7oV  gcgliiuiioin,22). 

*AgKredule  r.  Acredula. 

Aggregare  ImiTtii  /  samoln  (5,  (>). 
Ii.  inaclu'u  (i'S).  Iiauttoii  (8'',  i).  liufcii 
(76).  saiiu-noii  l  mcroii  (!»).  .sainmon  (-1, 
66).  //f/.  zuliauff-s.  saminolcii  (22).  zame= 
len,   iHiter-tch.   von   lioi)o«  (23). 

*Aggregaxius  (cniu's,  anders  ci.  m.) 
//•;.  cliic'ii  a  bngicr  (i22). 

Aggregatus  ptc.  gcstviTct;  sbst.  cyu 
btvucmig  der  worj^ador  aiidor  ding' 
{\l\8chii-crlich  gcstvjict  &('. ;  cf.  nl.  by  ccn 
stomvcii  aggregare:  (;.  wtb.  r.  stauen). 
*Aggut-turari  (iH.  -urare  (8),  agu- 
tero  [prs.  17),  -tulnare  (22,  23),  -cul-- 
mare  (.'),  7),  -Icubai-e  (t:?,  us),  -Icubore 
(v.  a.  1477),  agitulmare  (4)  [i.  straiujii^ 
lare)  hd.  nd.  wo-,  hd.  wu-,  erwii-rgen. 

Agia,  agya  {la)  i.  fracjiütas  propter 
micun  (fujnituv  inuidia  (7G,  Br.).  kranck= 
noit  des  zorus  (uo),  dair  die  hals  vyß 
kompt  (1321.  Cf.  agiae  [^ann  anginae)  i. 
glandolae  (i36). 

*Agialai  (xachaia?)  criehenlant(48). 
agiale-i  L  arcades  (Pap.),  archades,  -a 
ein.  uichadum  que  mmc  peloponensis  vo- 
catur  (i4i). 

*Agi-  (cf.),  agr-  (ui),  angi-  (i3o) 
-avia,  ang-  t  age-aria  (i3o)  balkun  (Of.). 
agea  i.  locus,  t  via  (110,  Br.  &c.)  in  natii 
in  quo  hortator  descendit  (76,  sim.  Gl.  m.), 
per  quam  citator  ad  remiges  accedit  (Br.) ; 
recurrens  vnda  l  yrece  nauis  (i4i).  des 
echeeps  weeli  van  bynnen  (147).  Cf. 
agiama  (Br.,  Gl.  m.)  x  agina. 

*Agie  ?'.  vmbracidum  l  sancte  (i4i). 

*Ag-,  acg-  (Gf.),  aig-  (i3o),  a-  (i48) 
-ilia  i.  vermis  fah-ae  (i48),  -arum  (48). 
bonwibil  (i30,  Gf.).  cyn  milvve  (48). 

Agilis  stedick  (5'').  hd.  nd.  bc-hende, 
-hyne  (13).  -deruc  (13,  22).  hd.  bederbe, 
snel  sim.,  schneltetig  (4),  risch,  resth 
(8,  9),  ryssc  (12),  Kei'ing  &c.  (88),  wirck= 
lieh  (10),  wurcklieher  (7.5),  arbaitsam 
il).  doenlich  (so),  beschef-,  anrieh-tich 
(22'').  wacker  (83,  107,  110).  gam-,  var. 
gan-ber  [cf.  Sm.  2,  48);  bruch-,  prucli-, 
proch-sam;  glencke;  gerur-ig,  var.  -rig 
(75).  beru-reg  (99),  -ich  (S''.  X  berue, 
bederue  ?). 

Agilitas  hd.  nd.  behendicheit  sim. 
beder-bekeit  (51  -uicheit  (23).  rcscheit 
(8).  snelikeit  (9).  snel-,  wacker-beit  (83, 
132).  ligtheit  (99).  geradikeit  &c.  (6.5). 

Agiliter  behend-  (7),  wiirck-  (7,5), 
wackcn  (132)  -lieh,  behen-ds,  var.  -ts 
(6,5). 

*Agillaster  v.  Agalaster. 
Agi-na,  -ama  ((\v,  cf.  -avia)  i.  sea^ 
ptun  ericiane  (Pap.),  i.  fcstiaantia  t  fora^ 
men  in  quo  se  trutina  vertit  (Br.  sim.). 
agni-ta  i.  for.  in  quo  cortina  fertur; 
-&  for.  in  quo  vertitur  lingua  libre{ic>):, 
-ane  wagen  loch  da  dy  -  -  yune  hange 
{S^}.  (agina)  ein  loch  da  in  die  ziing  in 
der  wag  gat  ('110).  der  waag-kloben  o. 
loch  im  w.-kciigel  (Ki».).  hayst-,  yl-,  snel- 
linge  (147). 

Aginare  i.  festinare,fugare,  negotiari 

(66   &c.,    Br.,    Gl.  m.,   Dz.  Wtb.  7.  c/".  agitare) 


AGN 

hd.  ilen  (Mus.  moR.).  ylcn,  touwen,  iagen 
&i'.  (147).  aggnio  /.  agito  l  fugo  (76). 

Agi-,  age-,  argi-  (147)  -nator  {i.  actor 
l  nicrcatür  qui  rem  suam  celeriter  agit; 
im  Hr.  cücas  untersch. ;  cf.  agenus  &c.  v. 
agenei)  eyn  kauffinan  (17).  schneller  o. 
pellender  k.  (7.')).  coipman  (147). 

Aginon,  agmon  (76)  grece  i.  vicue 
(Br.),  vnicus  (76)  latine. 

Agiographia  sim.,  agograffa  {i.  sacra 
scriptum  136)  hd.  die  heilig,  helge  (b), 
nd.  hyllighe  scrifft  sim.  heilige  gcschriflft 

Agiographus  hd.  schriber  der  heil= 

gen  schrifft  nm. 

Agyos,  ayos  (Br.)  heilig  (8,  9).  hi]= 
lieh  (22). 

Agyrta  kfinteenspiler   (i3.^).   storger 

(Ki.). 

*Ag-  t  ar-ista  eher  (74). 

Agitanter  hd.  nd.  ylich.  hd.  ilichen 
(17),  eylig  (ih4),  zu  hant,  behendeclich 
sim.,  bald,  schnell  (110).  schier  (76).  tzo 
hantz,  haestelich  (132).  dvade  (22). 

Agitare  hd.  nd.  iagen,  yten.  yagen 
(^5ab).  (.ylen  (9,  4).  dickwil  iaghenoffroe= 
ren  (132).  dick  will  uagcn  {sie  68).  rotein 
(8.  cf.  rodeln,  rothein  Sm.  3,  ,57, 1.58,  nhd. 
rütteln),  schcteru  (22t>). 

Agitator  [i.  vector  68)  fuorman,  tri= 
ber  (110).  wau-tr.  (8).  wagen  tr eiber  (9 
sim.).  wagner  (es),  waeghener  (132). 

*Agiteduin  kecklich  dran,  lieben  ge- 
sellen, zu  hiirß  (88). 

*AgituLmare  i'.  Aggutturari. 

*Agla  V.  Agna.  Alga, 

*Aglastus  V.  Agalaster. 

*Aglossa  f.  Agniglossa. 

*Aglu-cinare,  -tinare  v.  Agglutinare. 
Agmen  hd.  nd.  schar,  schare,  hd.  ge= 
seile-,  gcscl-,  gsel-  (76)  -schafft;  her,  beer 
(8),  zotende  heres  krafft  (48).  nd.  sei 
schop  (22),  zel  scop  (23).  folck  (83).  ein 
schar  volckes  (68).  vily,  menge  &c.  (88). 

*Agminus  v.  Agninus. 

*AgrQon  V.  Aginon. 
Agna  chilpirun  (j^l.  i4i,  sim.  Gf.).  kel= 
ber  (7).  auwe  (S^).  ou  (99).  müder  lamp 
(19).  agla  i.  solennitas  isla  l  vihdtis,  X 
agga  hbr.  festiidtus  (i4i). 

*Agnaniinare  v.  Agnominare. 
Agnatiomage-  (S''),  mock  (77)  -schafft. 
Agnatus  mayg  (12).   nefe,   mack  va= 
ter  halb  (48).  vattermag  (98).  mock;/?fc. 
angeborn  (77). 

A-,  an-gnellus,  agnievilus  (7)  lem- 
hd.  -pgin  (.5),  -gyne  (i33),  -plein  (9),  -bli 
(93),  -belin,  -lin,  -pel,  nd.  -meken,  -kin. 
lämpel  (1).  scheffelin  (7). 

*Agnes  {cf.  magnes)  en  sten  (22). 
Agni-glossa  (Br.),  -gossa  (7),  -glussa, 
agnoglussa,  aglossa  (66  &c)  {cf.  arno= 
glossai  hd.  scliaffe-  (7),  schaff-,  schof- 
(6),  schauf-  (68,  76)  -zunge;  wegbreyd 
sim.  schaeps  tzonge  (132).  nd.  scapes  tunge; 
wegebrede. 

Agni-nus,  -us  (22),  agminus  {^^) 
lenime-ren  (81^),  -rn  (22»)),  -n  (22). 

*Agni-  (8,  9),  agno-sperma  (8,  9,  101, 
Gf.),  -sperina  (48),  -spornia  (7)  salbiun- 
(loi),  salben-  (9),  selben-  (7),  saluian- 
(8)  -bleter  sim.  dalichen  blatt  (48),  cf. 
viburnum  opulus  salbenbaum;  talin= 
kenbeere  &c.,  slav.  kalinik  (Nmn.).  ales= 


AGO 

perima  (8.5),  auesper-ma  (47),  -Ina  (96, 
suni.),  -tina  (74.  X  vesper),  auespina 
(149),  aneeperius  (8)  haaclbir  (sum.).  ha^ 
sen-bere  {IL  c),  -pere  (74),  -byn  {sie  149). 
*Agnita  v.  A^ina. 

Agnitio  hd.  er-  (9),  be-kentnisse.  er= 
kantniß  (75).  bckenn-unge  19),  -inge  (11). 
kiindc  (99). 

Agnitus  bekaiit  (22). 
•' Agnius  V.  Agninus. 

Agnomen  ah  euentu  vt  tiltap,  nar 
(75.  cf.  cognomen).  hd.  zu-,  o-  (48.  cf. 
wetterau.  un-V),  nd.  to-,  by-  (22^)  -name, 
-namen  (22,  48),  -naem  (W),  hd.  -nam, 
-nomen  (9),  -n.  von  glucks  oder  von  vn= 
gluckes  wegen  (17).  cdiuntnam  (l4i).  thor= 
neys  name  (10). 

Agno-  (9),  agna-minare  nennen  (8,9). 

Agnoscere  hd.  nd.  be-,  hd.  cr-kennen. 
bekcTi  (17). 

*Agnosp-erina,  -erina,  -ornia  v.  Ag= 
nisperma. 

Agnotus  erkant  (7.5). 

Agnus  hd.  nd.  (99)  lamp.  lamb  (iioj 
134).  lainpe  (67).  lain  {b"",  14,  22).  lemlin 

(65). 

*Agnus  V.  Ocuus. 
Agnus  {aus  ayvo?)  heilig  (8). 
Agnus  castus,  argus  c.  (149)  kuschcs 
kint  (48).  keusch  Uunp  &c.  (73).  artenhewe 
(Sum.  V.  cf.  BM.  723).   Scliaf-mÜllc  (73,  113), 
-milch  (91),  -milte,  -wulle  (73). 

*Agoga  ein  (waßer-)  kuust  (125). 

*AgograflFa  c.  Agiographia. 

*Agohola  V.  Agagula. 

*Agoi  V.  Agoro. 

Agol-us,  -um  (141,  Gl.  m.),  -ium  (8, 
9,  13),  agulus,  agalu-s  (48,  75,  132),  -m 
(75^  scheffer-  (8''),  hirten-  (48),  hueter- 
(75),  bischoff-  (17)  -Stab,  hirten  -  stecken 
(uo),  -kule  (8),  -kewl  (13).  hwt  kewle  (9). 
kolbe  (49).  Schuffei  (110).  scup  (107). 
schuppe,  sjjreeth  (109).  schup,  spreyt(83). 
spriet  (107,  Kil.). 

*Agoni-a,  -erus,  -iteea  r.  Agoni-a, 
-theta. 

*Agonius  V.  Ago-nia,  -ranomus. 
Agon  kamp  (8b,  21,  23}.  lamp  (22.  X 
agnus).  hd.  kampff,  kempfunge  (6),  fech= 
tuiig,  f.  also  der  kramp  (18) ;  dot-,  doit- 
f.  sele-  f. .( y°) ,  -zuckunge  ( 17 ) ,  -togen 
fi09).  sei  enziehuiig  (1).  hinzug  0.  schar 
(48.  X  agmen).  na.  vechtinghe,  dat-  v. 
hd.  strid,  strijt,  streit  (9),  kryg  (Sb). 

Ago-,  aga-  (76)  -nata  hd.  kemp-er, 
-fer  (ß,  76);  vber  winder,  yberwintber 
{sie  96),  ober  wynner  (18).  vor-w.  i  kem= 
pe  (22). 

Agones  &c.  v.  Agenei. 

Agonia  hd.  ejnie,  eyn  vechtunge  (9), 
todt-v.  sim.;  mit  dem  dode  ringen  (18), 
todringuiig  (65),  stryt  (68),  strit  an  dem 
dode  (8),  streit  mit  dem  tod  (75),  kämpfe 
(8^),  kämpf,  eyn  siel  ziehen  (7),  sei  ent= 
zihen  (4),  selc-sceungc  t  -abe  scheid  (.5), 
Ziehung  zum  tode  (74).  nd.  sei  toginge 
nim.  eendingo  (11).  worstelinge  (99).  tru= 
wynge  {i.  fiducia  147).  agom-a  betliung 
(13.  aus  vehtimg?);  -erus  (13),  -us  (9) 
kempf. 

*Agonicus  &c.  v.  Agonist-a,  -icus. 

*Agoniseta  v.  Agoni-sta,  -theta. 
Agonisma  hd.  strijt  sim.  kämpf  (3). 
kemper  (18). 


AGR 

Agoni-sta,  -seta,  -zeta,  -cus  (8), 
aganis-ta,  t  -eta  (tg)  i.  pugil,  victor ; 
(ff.  Ol.  m.  1,  isgab)  kem-pe  (17,  22),  kd. 
-p  (18),  -pf  (8,  9),  -pher,  -pfer,  -per. 
wringer  (i32).  ryuger  (iio,  132).  worstel- 
er  (8.3),  -acr  (i07),  -re  (99).  hd.  vberwin= 
der. 
*Agonistare  v.  Agonizare. 

Agoni-sticus,  -cus  (tu)  stritber  (17). 

Agoni-theta,  -teta  /  -tera  {es),  -teca, 
-zeta,  -seta,  -sta  ('^.  v.).  agom-  (4),  agron- 
^8)  -iteca  hd.  gncs-wartel  (4),  -wertel 
(1),  -warte;  grys-,  kriegs-  (9)  -w. ;  gros 
wort  [T).  grieliwert  (75).  grisbart  (6). 

Agoni-zare,  -zari,  -sare,  -stare  (22) 
hd.  nd.  .strideu.  hd.  stri-.  .'^trit-  (G),  .strei- 
ten; vechton;  mit  dem  dode,  tot  v.,  stri- 
ten  .st;«,  hd.  nd.  enden,  einden  (11).  sei 
ziehen  (.ij,  en-z.  (1,  2^,  aus-z.  (.Sm.).  nd. 
zcl  tliogen.  sein  slan  (5'').  iu  todes  noten 
sein  o.  arbeiten  (75).  a.  tzer  doit  (132). 
arbiten  ter  doed  (ss).  worstelen  (99). 

Agonizeta  (</.  agoni-sta,  -theta)  dye 
in  den  doyt  den  stervenden  wat  guetz 
voyr  seget  off  bysteit  (147). 

Agonomus  »-.  Agoranomus. 
*Agonstafilen    ( (/.   staphys    agria  \ 
morchele  (48). 

*Agonthei  v.  Agenei. 
*Agonus   (pisci.s)   wel.sehe   agimen   /'. 
(140). 

Agora-  (129  &c.).  ago-  (17,  Br.).  agazo- 
(gi.  m.)  -nomus,  -nomi  {pl.  12.";),  -cio= 
raus  (147)  (/.  prtnceps  Br..  pr.  aetuosus 
17,  pr.  pe?-  acceronena  nominatus  129). 
agomus  {i.  pr.  natus  de  agoia  7iO-  ago= 
ra-,  agero-  (17,  Br.)  -nimus,  -mines  (i. 
dilectus  Br.),  ayopavoji-oc  (112),  -oi  {pl 
9.5,  Anz.  4,  92.  cf.  cf.  3,  3ü4)  aus  ajopa 
X  agaso?)  daz  sint  ])fragenara  (_9.5,  Anz.). 
kastenvogt  <^  Uaumeister  (112).  buehern 
{L  aediles  i2.i).  ein  treffelicher  forst  (17). 
van  herlieker  dait  eyn  vernoempt  beer 
(147). 

Agoreus  (/.  nxmdinarivis)  martmei- 
ster  (125). 

*Agoriuin  f.  Augui'ium. 

*Ag-,  ast-  {sie  ziom.)  -ornes  wolucs= 
uiirz  (^suin.). 

*Agoro  {i.  domesticus  66  &c.  cf.  prc), 
agro  (147,  V.  a.  1477),  agoi  (6)  Jid.  wirt, 
würt  (6,  66),  bus  herre  sini.,  hauJiberr 
(134).  nd.  wert,  hus  her;  weert  i  huys^ 
beer  (147). 

*Agosa  krippe  (Sum.). 

*Agr-a,  -e  {i.  canape  117)  hau-ef  (.Sum.), 
-if  ^117). 

*Agra,-,  agro-  (47)  -man  {i.  eangiixm 
131.  cf.  serpinacia,  proserpina  &c.)  ana= 
tret  (i4i).  aneteet  (.sir  i:u).  hd.  eber- 
(9  &c.),  ebers-  (76),  eiber-  (49),  graß-  (3) 
-wurtz.  nd.  everwort  (47,  s.i).  Cf.  agriston 
gr.  gramen  lat.  (Pap.)? 

Agram-,  agra-matus  vnge-lart  (17), 
-lert  (110). 

*Agramonia  v.  Agrimonia. 
Agrarium  ackerlon  t^TS). 
Agr-,  ag-  (8),  agell-  (8^)  -arius  hd. 
acker-,  paw-  (4)  -man. 
Agrascmn  v.  Agresta. 
Agra-  (Br.),  agro-  (7 6)  -ssum  i.  vio- 
lentia. 

*Agratisina  v.  Acratisma. 

*Agrauia  v.  Agiauia. 


AGR 

*Agre  V.  Agra. 
Agredula  v.  Acredula. 
*Agremonia  v.  Agrimonia. 
Agr-esta  loi.  m.,  Ki.),  -estis  {q.  v.), 
-est  (17.  dg.  deustch),  -asctun  (*.  ompha: 
dum  Gl.   m.)   als  man   hat  in    welschen 
landen  (17).  Cf.  Gr.    wtb.    190   v.   agraß. 
Dz.   Wtb.   8. 

*Agrestare  i.  percutere  (76  &c.).  slagen 
(7).  ackern,  plogen  (18). 

*Agrestia  {i.  agroykeia  13)  vnlusti- 
gheit  (10),  -keit  (12).  vuclustikeit  (13). 
Agrestia  ferramenta  pflugysen  («5). 

*Agrestis  wilt  krut  (22).  vnzydich 
trubil  (ö**.  cf.  agresta).  i.  agrimonia 
aekerkraut,  odermeng  (7.')). 

Agrestis  hd.  wilde ;  vnge-czemt  (8^), 
-buet  .shn.;  acker-,  dorf-  (8^),  feit-  (8), 
bur-  (.5''),  bu-  (21),  nd.  dorp-  (99),  hu- 
man, de  den  acker  bwet  (23).  aiu  eger 

A-,  e-gretta  {aus  frz.  aigrette,  c/. 
Dz.  Wib.  7)  habicht  (Ki.). 

*Agreuare  {aus  aggrauare)  beswa= 
ren  (22). 

*Agri  V.  Agenei. 
Agric-ola,  -ula,  -olator,  -olanus, 
-olonus,   -vilarius  ^75)  hd.  nd.   acker-, 
bou-  (^11)  -man.  ertwinue  (99).  bawer  (9i). 

*Agricvilatura  eyn  art  (17). 

*Agrieulinare  i.  aristari  ehern ;  eher 
auflesen;  stupffein  (74). 

*AgrieiQtare  veltpawen  (74). 
Agrieultura  hd.  acker -wergk  (10), 
-gang  (^110),  -buwe  sim.,  -ung  t  buwung 
(19).   bouwinge  (II,  89).  lant-   (83,  los), 
ert-  (99)  -wynninge. 

Agri-,  t  acri-  (Ki.),  aqui-folium 
stech-palmen,  -apffel  &c.  (i43). 

Agri-,  agra-  (87),  agre-  (3),  arge- 
(^Gf.  I,  argi-  [50^,  Sum.,  ,.2^'o  agri-"  141) 
-monia,  -monie  (')0*),  -nonis  /  argemo^ 
nis  /  arrigenes  (^sum.),  agrestis  yq.  v.) 
{i.  eupatorium  f  marmorella  &c.  143) 
let-icha  (<if.),  -eche  arrig.  f  bletecha 
(Sum.).  blatich  (.50»).  agram -üni  (93),  -oi 
(87).  agrim-onien  i  -inien  (i43),  -01  (i46), 
-et  ( I ).  hd.  nd.  acker-,  acher-  (21)  -crut, 
hd.  -kraut,  -mennig  .«/n.,  -meng  t  -blum 
(67,  76),  -blumme  (7).  agerm-eng  (i43), 
-ingc  (125).  adermon-ie  (8.5),  -i  (9i).  hd. 
ader-,  oder-menge,  -meng,  -mcyng,  -me= 
nig.  grensing  (19).  greyu  (89).  grent  (11). 
brach -fan  (6),  -krut  (48).  bruch- kraut, 
-würz  (Nmu.).  borworz  (96,  149).  hail  aller 
weit  (.50",  Nmn.).  haole-  (49),  hollc-  (10) 
-worcze.  fiehwrcze  (10.5).  bilse  (sum.).  gun= 
dercbe  (21).  ags.  gar  clife  (94»).  argumia, 
ang-imia  [%5),  -man  (149)  schel-wurtz 

1^7,    149),    -wort   (85). 

Agrio-,  agro-  (22)  -phagi(Ki.),  -plia= 
gite  (22,  141,  Br.),  -phagita  i.  ciclops  t 
-phadita  i.  antrophagus  (147)  lüde  de 
meu  vlesch  (solas  cames)  etten  (22). 
eter  die  mynscheu  vleisch  ytt;  eynoig= 
ich  in  den  vorhoyfde  (i47). 
*Agripa  v.  Agrippa. 

Agripennus  /.  tesserinus  acker  on= 
gebuwet,  eyn  driesch  (i47). 

*Agripina  [herba)  ramm-o,  -e  (Gf.). 
Cf.  agrippus  wilder  olbaum  (ki)  ? 

Agrippa  en  name  des  mannes  (22). 
gebaercn  myt  groteu  arbeyt  synre  moe- 
der;  agripa  dyer  dat  mit  den  voeten 
op  der  erden  sit  (i47). 


ALA 


19 


Agrippus  V.  Agripina. 

*Agrisipio  i.  arcus  baich  (147). 

*Agriston  i.  Agramen. 

*Agritaru.ca  v.  Artemisia. 

*Agritudo  v.  Agaritudo. 

*Agro  V.  Agoro. 

*Agroykeia  i:  Agrestia. 

*Agromen  v.  Agramen. 

*Agroniteca  v.  Agonitheta. 

*Agrophagite  v.  Agriophagi. 

*Agrossum  v.  Agrassum. 

*Agub-ista,  -us  baitscap   to  vorents 
seggeude  (147). 

*Agubizare  baitscap  to  vorens  seg- 
gen  ( 147). 

*Aguculmare  &c.  v.  Aggutturari. 
Agula  u.  Agagula. 

*Agula  {(f.  aguHa  gi.   m. )  vat   van 
eyure  gewasseu  fleischen  gemaect  (147). 

*Agulus  V.  Agolus. 

*Agumi  lachen  (_i2i),   aus  sagum  X 
aguna  (Gl.  m.),  ngi\  -^O'Z^a  peUitium  ff 

■*Agusta  r.  Agusta. 

*Agutulnare  &c.  v.  Aggutturari. 
Ahenarius.  faber  ah.  [i.  ferramen^ 
tarius    125)  keßler    (in,    Ki.).    kesßeb 
bußer  (12.5). 

Aianea,  ayomena  (76)  i.  vltimus  ca^ 
lor  i^Br.  I,  color  (76)  in  coitu  quo  omne 
corpus  concutitur. 

*Aicati  V.  Aceasia. 

*Aye  V.  Eia. 

*Aigilia  &c.  v.  Agilia. 
Aia,  ayo  kosen  (1).  spreken  (22).  ig 
sccge  (99). 

*Ayomena  v.  Aianea. 

*Aipiculus  /.  apex  groit  boickstave 

(147). 

Ajuga,  abiga,  arugo  i.  chamae-drys, 
-pithys  erd-pin,  -kifer;  schlagkrautlein 

(143). 

Aizo-on  (Ki),  -n  t  ayson  (87),  ayhon 

(50*),  ason  {■:<i6)  [i.  semper  viua  87;  cf. 

azion)  hus-  (7,  50^,   87),   verb.  in  hasel- 

(87.x  azarum),  haus-  (Ki.),  lis-  (96)  -würz. 

*Akanna  v.  Aleanna. 

Ala  hd.  nd.  vlo-,  hd.  flu-,  flu-  (6), 
fly-gel.  flogele  (8).  voghel  (22).  feddach 
(103  j.  vet-  (6,  49),  fit-  (12),  fluth-  (7)  -tich. 
fethich  (7).  ritter  {sg.  147.  aus  alae  equi- 
tes  mlssv.!).  i.  turma  hd.  schar,  i.  hume- 
rus  {cf.  aseella)  asel  (13).  oschel  pars 
pilosa  sub  brachiis  l  Sterne  (49).  achsel, 
arm  (64).  dreieckeeht  (8),  driecket  (9, 
13)  sper. 

AJa  /.  ypoerisia  ipocrijtscap   (147). 
i.  falsa  religio  i-ndeJob  de  hypocritis . . . 
extcnderunt  alas  &e.  (Br.)! 
*Alab-  V.  Alap-. 

Alabarehes  i.  salis  prefectus  (Gl.  m.); 
i.  q.  arabarch-es,  -us  i.  prtnceps  are  l 
virtutis  (Br.).    eyu    sphenner   (125.   i.    q. 
spänner  der  Halloren  Fr.  2,  29 1  sq.). 
*Alabasco  r.  Allubescere. 

Alabast-er-,  -rum  (5^,  93)  merbel= 
stein  (3).  weis  m.  (1,  4).  hd.  eyn  wiß, 
wyßer,  weiß,  nd.  wit  mormel-,  hd.  mar- 
mel-,  mcrnicl-  (5),  marmer-stein.  glen= 
zender  marmel  (93).  alabastrites  (Br.), 
alacriees  (76)  est  lapis  candidus. 

Alabastrum  mariner  bychßen  (68). 
wiß  mariiiei  stein  puchsen  (75).  m.-buchs 
(110).  ein  steiimen  m.-,  alabaster-,  sal= 
ben-krug    (65).   eyn   warmer   busse  {sie 

3* 


20 


ALA 


8»).  rii  \jif  \;ui  inornu'lötiiu'  iniikft  (22). 
stcnvat  (»»^.  ofii  öteenon  vat  (»'.>).  stoy- 
ui'n  vaili  (19).  busih  (S).  stoyn-biu-hsc 
^9),  -büihst.»'  (12).  -bussr  (17),  -busfbr 
(8,  9).  piulis  zu  (ii-r  salben  (".'i).  s.-,  salb- 
na*)  -puthli   (<•.!>,    i;u).    -piichßon    (^66), 

-bUfl'.Si'll    ^70). 

*Alabor    ( rersc/i.    von    allabor )    abe 
fallen  (S''). 

Alabrare  haspelon  (f.8,  «3,  uo).  kel= 
torn  (c.i.  ui). 

Ala-,  ali-  ^su«,  120,  ui.  Of..  01.  m.), 
alli-  (i'av-)  -brvun  i)i  quo  librantur,  li- 
berentiir  (t;i.  m.)  fila.  hd.  nd.  hasp-i'l, 
-il  u-'o).  -0(23).  woy-phe  (3),  -ffe  (4),  -fi- 
(9),  -80  («V  8).  werf  (77).  wirten  (Gf-)- 
garn  winde  (19 1.  ags.  riul  i!)4"). 
*Alacer  c.  Allieere. 

Alacer  hd.  lul.  ans  vio-.  tVo-  (9),  fro- 
(13)  -lieh,  -liek  (22),  -liehen  (21).  vro 
(22).  blido  (11).  reelis  (99.  aus  reseh). 
gezaler  (Sum.).  schnell  (65).  liest  (13). 
wol  nuigend  &e.  (88). 
*Alacer  (X  aleator)  ags.  tefleri  (145). 
*Alacrices  v   Alabaster. 

Alacrimonia  hd.  freu-,  frey-  (18), 
fro-  tiT),  nd.  vroy-,  vrou-de.  fred  (76.) 
froliehoit  (9).  suellycheit  (83  tnm.). 

Alacris  (/.  leui-s,  -us,  lenis)  lieht  i 
vrolieh  (22). 

Alacritas  vronide  {sie  22).  snelheit 
(11.  19,  8!»).  uerseheit  (99). 

Alacriter  1/.   leu-,  len-iter)  liebt-, 
l  snel-  (7)  -lieh   (7).   -liken   t  vroliehoit 
sie  (22).   lifleke  (!>9). 
*Alalte  r.  Alx. 

Alaman-  '■.  Alman-. 

^Alamen  /.  lam-ina,  -ella  hunel,  mes; 
serkliug  (74). 

*Alantopolis  j)auswijf  (KU.). 

*Alantopoliuin  pansmerckt  KU.). 

*Alantus  [hcrba)  purcille  (104). 

*Alap-  r.  Alop-. 
Ala-pa,  -ba  hd.  nd.  hals-,  häufiger 
backen-,  baken-  (13),  baecen-  (3),  pae= 
ken-  (1),  kinnebae-  (110),  wangen-  (97, 
109)  hd.  -slag,  -schlag,  -slaek,  -strich, 
-streich,  nd.  -slaeh.  mauslag  (1).  hand- 
streich,  maultaseh,  {wetterau.)husch  (112). 

*Alap-acius,  f  -ius,  -is  (Gl.  m.)  {cf. 
alogus  I  teycken  in  den  boycken  die 
verbetert  slnt  (147). 

*Alapag-are,  -us  &c.  »-.  Arapagare. 

Ala-pare,  -pisare,  -phisare,  -bisare 
hd.  halssla-hen  (7 ).  -gen,  -n  (5).  baekeu- 
slan  (21),  -siege  geben  {li),  -straich 
sehlalien  (7«).  an  die  kj-nbacken  sclila: 
gen  (iio  sim.). 

Alapi-s,  -US  V.  Alapaeius. 

Alapista  v.  Alaptis. 
*Alapsa  \(ras  alapathus)  lo,   f  galla 
(i49),  quod  eardoues  hübet  \ii). 

Ala-pus,  -pas  (22),  -phus,  -bus, 
-pista,  alo-pus,  -phus  (76)  eyuer  der 
siege  lit  (ä),  lyt  siecht  (7),  sich  lest 
schlahen  (10  vmb  gelt ,  vmb  lone  (7). 
ener  de  de  sleghelick  {aus  sleghe  lit) 
vnnme  geldes  willen  (22). 
*Alapus  ein  bakke  (9). 
*Alaph-  V.  Alap-. 

A-,  ha-lare  /.  alas?  brachia  ad  modum 
alar\iiu  exten  Jere  {altfrz.  estandre  Gl.  m. 
1.  149);  et.  spirure  t  redolere  &c.  alare 
fluglcn  (1).  flugein  (3).  flogcln  denen  (5). 


ALB 

flygel  vüatrecken  (68,  110).  krutzen  (69), 
krent/.en  (c«,  70,  134)  die  flugel.  ankreu^ 
tzen  als  die  vogel  (74).  curtzen  als  man 
dy  flügel  kürezet  (21),  den  fogeln  kürzt 
(5).  körten  also  nien  de  vlogelen  (23), 
vüghelen  i22)  körtet,  kotzen  als  man  den 
vögeln  kotzt  (r>G.  (/.  auiarium).  zyemer 
als  mau  dye  fogel  czyemet  (IS),  kurtzeu, 
vlg.  rangen  (7).  tenen  o.  rancken  (7(i). 
ranggeu  (.Sm.  3,  11.';).  rensen  {ib.  alatro 
17).  rannsen  (:<).  rowssen  (1).  reuseren 
(9).  rusern  (8).  raußen  (74.  cf.  Sm.  1,  i2."i. 
rowchsen  ib.  11.  rußen  stertere  &c.). 
halare  rusterin  o.  odemmon  (8).  reuseru 
/  edemyu  (9).  wol  rucken  (C8).  kychen, 
varr.  keychen,  kicheren,  blasen,  atenien 
(110).  Aus  krutzen  brachia  in  modum 
cruci.'i  extendere  wurde  kurtzeu ,  daraus 
kotzen,  zugleich  aus  flogein  fogeln; 
alare  rensen  X  halare  reusen  u.  s.  w. 

Alarica  ritters  sjjor  (147). 

*Ala-,  ali-tes  kifedare  sim.  (Gf.). 
*Alatile  federwisch  (74). 

Alator  vechter  (74V 
*Alatus  {aus  alapathus;  cf.  alapsa) 
dipe  {herba  17). 

Alatus  v.  Adlatus. 

Alau-da,  -ga  (8),  -dula  (1,  2),  ala- 
(76),  al-,  (Uf.),  all-  (122)  -oda,  alvmda 
{s.u.).  laud-ula  (34,  120,  Gf."),  -ila  (121) 
lewer-ic  (11,  109),  -ick  (147),  -ck  (22»'', 
23),  -ich  (83,  132).  leuwcriclc  (89).  leri- 
ch'a  (120),  -ehe  (8^),  -ch  (.5,  6.  7,  9,  49, 147), 
-ken~(13).  lero-eha  (121),  -ch  (1,  2).  hd. 
lereh-e,  -in  (48);  lerch,  leirehe  (8);  lyr- 
che  (51»),  -ge  (17).  -ekel  (12);  lerckel,  lirghe 
(21).  alauda  {alph.  aludal  e*^  coluniba 
siluestris  holcz  tub  (7(i).  alunda  id.  (6). 
ringeltaube  (4).  Dum  alauda  canit  czir= 
czir  scolares  currunt  pirpir  (3i. 
*Alaula  V.  AUeluia. 

Alausa  v.  Allosa. 

Alba  albe   (ö^»,  48).  alban  (75*1).   alb 
(64.  75.  93)  der  priester  (7.5).  alen  (1).  eu 
aluen   (11).  cliemis   fi04.  aus  camisia). 
eyn  wyß  linen  tueli  ((u). 
*Alba  V.  Albea.  Alba. 

Alba  menta  wizi  minze  (.Sum.). 

Alba  regalis ,  albargalis  ( 1 )  stul= 
weisseupurg  in  vngern  (74).  weissen- 
burgk  (1). 

Alba  Spina  hage-  (48),  ags.  Uagii- 
(i3(i»  -dorn. 

Albane  ald  uote  wittechtich  (147). 
*  Albanus  {aus  tabanus)  brcmo  (i3i). 

Albare  hd.  wiß  sim.  machen;  w.  in. 
von  kuust  ( 21 ) ,  von  konst  wegen  (5). 
mit  ußwendigen  werken  (7G);  wißen  l 
bleichen,  nd.  wit  maken,  wytten. 

Alb-ea,  -ia,  a  (5^',  48)  ifl.,  boh.  labie 
4)  hd.  die  elbe,  elb  (1,  iiol>)  in  sachssen 
(1),  in  den  sasseii  (ö^^).  elfe  (13).  nd.  die 
elve.  (xalba?)  albe  (ß8);eyu  alue  (97). 
die  scheide  (110  varr.,  132). 
*Albea  v.  Albugo. 

Alb-edo,  -editas,  -itas,  -ieies,  -ies, 
-um  (8.  q.  V.)  hd.  wißheyt  sim..  weyshait 
(1).  weissikeit  (4).  nd.  witheit. 
*Albeia  v.  Albesia. 

Albere  hd.  wiß,  weiß  machen,  wesen 
(8'').  werden,  w.  von  naturen ,  w.  von 
natur,  syn  von  n.  (iio).  «rf.  wit  werden, 
Witten  (99). 

Albescere  anheben  wyß  zu  werden 


ALB 

{ih).  wiß  (7,  8),  weys  (9)  machen,  witteu 
(99). 

Albe-sia,  l  -usia  l  -ia  (147)  i.  genus 
scuti  (Ol.  in.),  g.  scorie  (76).  schylt,  boc- 
keler,  tartz  (147).  schilder  der  Albaner 
(Ki.). 

*Albeus  r.  Alueus. 

*Albeusia  r.  Albesia. 

*Albia  n.  pr.  regionis  alb  (66,  7g). 

*Alb-,  all-  (8)  -ibescere  {aus  bibere 
X  libare  x:  allubescere,  alibastare?) 
begynuen  zu  tvynken  (9),  drinken  (8). 

*Albi-ca,  -da  (83)  {piscis,  cf.  albur-- 
nus)    eyn   blye  0.  blicken  (19).  en  bley 

(11,    83). 

Albicare  kleyn,  Mrg.  schyn,  weissen 

(64J. 

*AlbiciLIa  r.  Albicula. 

*Albiciuin  v.  Alopicia. 

*Albi-corium  (i),  -coreum,  -torium 
f  aliocorivun  (75),  eori-album  {q.  cf), 
-agum  (12),  -ola  {ö^>)  {cf.  aluta;  eru- 
ca,  -a,  -um.  Sm.  1,  97)  irich  (l,.ö«'>, 3,4). 
irch  (2.  75).  erich  (13,  22^).  ereh  (12). 
weys  irich  (4).  wiss-,  i-a»'.  wess-erch  (75). 
erehe  leder  (17V  dünne  1.  (22^).  dünn 
weiss  1.  (74).  Schon  ahd.  irih  sim.,  russ. 
poln.  Irena  bohm.  jirclia  magyar.  irha; 
daher  ireher  (74,  75,  Sm.)  bohm.  jirchär 
pelliparius,  gallarius  q.  cf.  Ausser  mit. 
eruca  &c.  vgl.  hircus,  ireus  in  der  Bd. 
cilicium,  wozu  irch  &c.  pellis  caprina, 
auch  animal  (BM.  753);  auch  hircha  to- 
mentum  (Gf.  4,  101 8)  stimmen. 

*Albic-ula,  -illa  {i.  cinclus  &c.)  we-, 
be-gestertz ;   baeh-,   wasser-steltz  (Heu.). 

*Albicum  c.  Albitum. 

*Albida  v.  Albica.      _, 

*Albido  r.  Albor. 

*Albiguin  V.  Albitum. 

*ALbüium,  gr.  yva'f  «AlOV  ror  l  rur= 
kraut  (144). 

*Albio  i:  Albus. 

*Albiol-a,  -um  v.  Alueolus. 

*AIbios  oeulus  staraplinter  (Gl.  Cass.). 

*Albipedius  ags.  huit-  (i36),  hint-  (94) 
-fot. 

Albi-tum,  -cum  (74,  76\  -gum  (4)  i. 
formula  ein  loist  (Br.).  laist  (6,  76).  last 
(74").  eyn  lascheri-ge  (4).  -nß  (3). 

*Albium  V.  Alueus. 

*Albo  V.  Allo.  Albus. 

Alb-or,  l  -ido  t  -unea  (i36)  i.  signum 
lepre  (Br.).  aucz-  (9),  weyse  aus- (3^ -see= 
zikeit.  wiß  ausetzckeit  (8).  mallaitsche 
vale,    witticheit   (147).   das   weiß   im   ay 

(91). 

"^Albucinum  (X  balbuea?  cf.  sq.)  v. 
Oxygala. 

*Albu-cium,  -tium,  -cum  {cf.  prc.) 
rur-,  butter-milch  (75). 

Albugo  {i.  cdbedo  oculorum  &c.  Br.  cf. 
Gf.  4,  709)  oug-,  houu-isal  (Gf.).  ho  wisel 
(141).  ougwis  (93).  äuge  wiß  o.  gel  (8). 
äugen  wiß  {b"^).  dz  weyß  in  den  äugen 
(1  .S7»t.).  wiß  suß-.  fucht-ekeit  (17).  wize 
a.  ovi,  mal  a.  ocidi  (100).  das  wis  in  dem 
ogen  (6).  daz  wiße  von  dem  eye  (18). 
hd.  das  weyß  in  eyuem  ey  {i.  albumen 
66  &c.) ;  ej's  \viß  (Ms.s.  mog.).  cycz  viz  (9). 
nd.  dat  witte  in  dorne  eyge,  van  eye; 
wit  uau  dem  eie  (99).  cincho  (.Sum.,  Gf.  5, 
681 ).  ags.  flio  {oculi  94;  fleäh  Bosw. ;  cf. 
albea  sordes  aurium  i36,  145). 


ALC 

Albula,  a.  cserulea  i^Hen.)  gangvisch 
( 135,  Heil.).  r(;uck(Ki.).renfhen,reinancken, 
siUbock,  blawling,  felcken,  blaw-,  adel-f. 

(Heu.). 

Alb-um  t  -edo  naturlich  weiz  ^9), 
vviß  (8).  wißding  von  nature  (65).  wiez 
(48). 

Albvunen,  alvunen  (8)  hd.  dz  weyß 
in  dem  ey  sini.,  daß  wyß  in  dem  eye 
(21).  eys  weiz  (9).  cyes  (8),  eyß  (5^)  wiß. 
glar  (93).  eyger  elar  (48). 

*Albunea  v.  Albor. 

*Albunea  nymplia  (Pap.),  i.  castellum 
in  samis  t  vna  de  x  sib-  (Pap.),  sia- 
(141)  -illis. 

Alburnum  der  spin  0.  das  weiß  am 
bäum  zunächst  by  der  rinden  (74).  spynt 
in  dem  holtze  ynt  myddel  (132). 

Alb\irnus(/Jisr«s.'no//tc»izV/o/e  76  sim.) 
albe-1.  fKi.),  -n,  alfien,  blickt,  blieg-g, 
-le  (Heil.),  bliccken;  weiß-,  zwibel-visch= 
lein  {pl.  13,'i).  nl.  blye,  bleye,  ruysseu 
(116).  a.  minor  haßlen,  langlein  (Ki.). 

Albus  wiße  (8'').  wiißc  (19).  weyß 
(1).  schneeweys  (11  ij.  wit  (99). 

*Alb-us,  -io  ind.  t  -o,  y.  -onis  boick 
des  levens  (147).  puch  des  lebcus  (74). 
albo  liher  in  quo  nomina  scmctorum  scri= 
bimtur  (Hr.).  albus  tabula  in  qua  scribe^ 
bantur  mihtes  (Pap.  t-f.  ui.  m.  v.  album). 

*Albutiuin  v.  Albueium. 
*Albutuin  V.  Alutum. 
Ale-,  alk-,  ak-  (47)  -anna,  altamia 
(96j,  atamis  (8.5)  ertapp-fel  (9),  -pel  (85, 
96).  e  {sie  ii).  ordaphel  (149).  ferb  kraut 
(64,  125).  zwilgcnholz   (v.  a.  1618).  haus= 
blasen  (Ki.). 
Alce  V.  Alx. 

Aleea,   alcaea  X  althaea.  alcea  i. 

verbena   (Er.),    hoelileuch-t   (Das),    -ten 

(^73,  116).  feiriß  (116).   sigmarswurtz  {gr. 

(Xkxzci.  112  sim.).  alc-ea,  gew.  -ia,   all-   l 

alla-cia  (21)  pappel  (3,  5ab,  23).  p.-kraut 

(3).  papel  (1).   popele   (22).   hd.  bap-pel, 

-peln,  -ein  (18).  altia  eyn   wylt   ror   {i. 

siluestris  alga  97).  papel  (6).  alchia   id. 

(4).  dornwurcz  (3).  althea,  altea  id.  (e, 

76^.  dorwrtzel  (49).  ebich  (12,  49).  ebiche 

1,13).  eybich  (91).  ywesche   (13,   85).   yb- 

esoe  (85),  -isch  (9,  C4),  -esch  (48),  -esehe 

/.  (4),  -ischca  (149).  ibsche(i.ibiscus93.  vf. 

(if.  1, 101 .  BM.  743).  hd.  eybisch.  eybischplat, 

czu  riben  nucz.  prichst  dich  (foww&);  wil= 

der  papel  (3).  hd.  wilde  papele  sim.^  po- 

)elen  (es),  bappelen  (4h).  nl.  wilde,  witte 

92)  malue.  w.  hucinst  (92).  witteu  huenst 

11«),  hemst  (Kii.).  boh.  wlasky  zlazz  (4, 

jetzt  sl6z).  ysinkruth  (48).  maltz  {&>.  cf. 

malzenasen  sorbus  domestica  »ieöe«  mas-, 

mehl-,  mosch-beere,  eibisch  &c.  s.  aucu= 

paria   Nmn.V    wind   (92).    stocworz    (9c). 

althe-a  merse  niealewe.  -e  sfeminte  (94*^). 

aleeus  ybisch   (8).  azima'  päppele   (96). 

Alce-do,  -rto  (117)   (i..  alcione,  von 

alcyone  unter  seh.  Pap.)  heigir  (Gi.).  hai= 

ger  (117).  ags.  miew  (94). 

*Alcedonius  eyßvogelisch  (112). 
*Aleerto  v.  Alcedo. 
*Alcia  f.  Alcea. 
Aleida  v.  Haieida. 
Al-eion,  -cyone  (Br.,   Pap.),    -chion 
f68,  83,  110),  -ones  (8),  -lonus  (9).  -loles 
(75)    {cf.    alcedo.    allimio.)    ha.   mere-, 
mer-,    meyer-    (9),    winter-   (68,  83,   110) 


ALE 

-vogel,  auflf  dem  mere  o.  see  (no),  up 
der  zee  (83).  mer  fogelin  (48).  alciones 
{t.  auesmannae;  (f.  alueo.  strix.  cauan.) 
wihil,  wigil  (Gf.). 

*Alcus  V.  Alx. 

*Alchami-a,  -sta  v.  Alchimi-a,  -sta- 

*Alehanali  {aus  archangelus  ?)  grece 
eyn  anfang  des  guden  (17). 

*Alcheniia  v.  Alehimia. 

*Alchia  V.  Alcea. 
Aleh-imia,  -emia,  -amia  (75),  -onia 
(5b)  konst  von  ircz  (5'>).  ein  kunst  von 
dem  ercze  (4).  chunst  von  dem  artzt  (1). 
verwandhing  eines  ertzes  in  anders  (68). 
kunst  zu  verwandlen  ein  metal  in  das 
ander  (110).  alchamy  (75). 
Alchimilla  v.  Aeoncilla. 
Alch-imista,  -inista  (7),  -amista  (75, 
83),  -mista  (1),  -urista  (81),  ehalcomista 
(91.  X  ehaleos)  eyn  kunster  (22).  hd.  ku-, 
ku-,  ko-nstiger;  einer  der  die  kunst  (aU 
dumia)  kan  sim.;  roßiger  (7.  d.  i.  Me- 
tallarbeiter cf.  Sm.  3, 138,  eig.fuliginosus):, 
yrcz-  (12),  ercz-mecher,  -meister  (4).  ärtz= 
macher  (1).  yrste  mechir  (5b).  alcha-  (75), 
alchi-(9i,iio)  -mist.  verwandler  der  me= 
tal  (110). 

*Alchion  v.  Aleion. 

*Alehionium  v.  Alga. 

*A-,  ae-  (94)  -Ichior  {aus  aeiarium 
sim.l)  ags.  isern  (94).  sta...  (i36,  i.  e. 
stalV). 

*Aleh-oma,  -mista,  -urista  v.  Alchi= 
mi-a,  -sta. 

*Alda  V.  Aloe. 

*Aldo-  (3),  aldi-  (8, 9),  ascalo-,  aseolo-, 
astolo-  (74),  asolo-  (105),  accoli-  (127), 
asco-  (76,  85,  149),  asto-  l  asee-  (Sum.), 
asehe-  (93),  seoli-  (of.)  -nium,  asco- 
(87,  141,  Gf.),  asto-  t  aso-  (7)  -linum, 
aseol-onica  (14 1),  -onia  (94aj,  -ivun,  a- 
t  ab-stronum  {q.  v.  73),  sealon-ia  (Ki.), 
-gia  (Gl.  in.),  aeolonia  (94*1)  {ans  allium 
ascalonicum,  dazu  vll.  eueulum  &c. 
(/.  V.)  hd.  asch-,  esch-  (8),  ezsche-  (87), 
hol-  (149)  -louch,  -lauch,  -lawch  (3),  -lach 
(75),  -lag  (,141).  abslag  (7.  X  astola  ub= 
.'snette  &c.?).  alswort  (85).  ags.  hynnilaec 
(94),  ynnilec  (i3t!),  ynneleae  i  cipe  (94a). 

*Alea  V.  Aulea. 

Alea,  V.  Aulea. 

Alea,  alia,  l  aleoa  (147)  7id.  spiel-, 
spil-,  spile-  (17),  spclc-  (13),  hd.  nd.  spcl-, 
t  wortaissel-  (sie  147)  -bret,  -bredt  (7), 
-bert  (23,  81).  bretlispel  (5'').  spilschibe 
(93).  worf-daucl  (19),  -zabel  (8^,  100). 
vurff-z.  (i4i).  wortaf-flir  (99),  -el  spul 
(11).  -el  spei  (132).  ags.  tefil  (145). 

Al-eator,  f  -ion  (75),  -eo  (Sum.,  Br.), 
-o  (7t))  zabelaerc  (Sum.).  bret-  (110),  pret- 
75)  -spiler.  dobbeler   (132).   ags.  tebleri 
145). 

*Alebr-ega,  -oga  (23)  eyn  sal  (22j. 
en  zal  (23).  Mis.'<i\  aus  allobrox  gallus 
sirn.f  oder  aus  dem  Citate  Sal.  =  Sa= 
lustius  (129  V.  allobroges)? 

Alecana  v.  Aliaria. 

Aleeto,  allect-o  {g.  -onis  94,  bi-.),  -a 
(76)  i.  instabiUs  qui  non  habet  requiem, 
i  furia  (Br.).  vngeruwiger  (74).  eine  vß 
den  wietuug  (furiis)  der  hell  (88). 

Alect-,  allect-oria,  -orius,  -arius, 
gr.  otXexTopetos  (114)  kapaunen-  (kl), 
kappaun-  (ii4),  cappunen-  (8^)  -stein, 
eyn  maghen  steen   des  hons  (22,  23). 


ALG 


21 


Aleman-ia,  -us  v.  Alman-ia,  -us. 
Alem-bieus,   -bietmi,   -picum  (76) 
embi-licus  (1,  23),  -tus  (6)  {cf  dz.  Wtb. 
198)   am  huot   vnder   dem  man  wasser 
brennt  (76)    einer   der  gebraut  w.  hat 
(b).   en  de  dar  berne   water  heit   (23) 
prenn-  o.  fewr-hut  (1).  brennhelm  oper^ 
culumalembici  (Fr.  1,  i34j. 
*Alena  v.  Alnus.  AUenus. 
Alenacia  gall.  alennes  (/.  s\ihula  sie  ? 
Gl.  m.).  mstr.  bellicum,  gall.  alemas  (122). 
*Alenstrum  (aus  alba  menta  X  men= 
tastrum?)  vischminza  (Gf.  2,  sia). 
*Alenus  v.  Allenus. 
Aleo  V.  Aleator. 
*Aleoa  V.  Alea. 
*Alepius  V.  Alopiciosus. 
A-,   al-lere  hd.   nd.  neren.  hd.   ge- 

gefuden  (19),  futern  (9),  füren  (69  &c. 
nd.  vo-,  voe-den.  ' 

*Aleriea,  luniea  aletica  bratwurst 
(Gf.  1,  1049).  aletica  ^V?.;  lueani  epatiea 
leberwurst  (sum.). 

Ales  {i.  auis  t  nutrix  Br.)  fogel  (9 
110).  ner-f.  (65).  voghele  (22).  nerer  / 
alitor;  nerer m  i.  alitrix,  alumna  (75) 
ammc  (22).  muter  (9).  hd.  nd.  snel  sim. 
ring  (126).  suihpratin  (io4.  c/.  ürc. .?  lum- 
buli  lente-pr.  ib.). 

*Alesna  {frz.  alesne)  ale  (i04). 
*Alesperima  v.  Agnisperma. 
*Aletiea  v.  Aleriea. 

Aletudo  {cf.  aUtudo.  allecto.)  veste- 
(S.aws  vette-?  veiste-  ?),  bebteti-(i3)-keit. 
*Alevla  V.  Alleluia. 

Aleum  V.  Allium. 
*Aleuus  V.  Allenus. 

*Alex  {i.  halex  Gl.  m.)  gall.  videcocq 

(122). 

*Alexandr-a  (Megenb.),  -ia  hundes-  t 
wolvcs-krut  (Megenb.).  wild  kurbis  (9). 
wilde  korbis  (8). 

A-,  al-lexandria  {ein.)  a-  (5^),  al- 
(1)  -lexandcr. 

Alexandrinus ,     allexan  -  drinus, 
-rimus  (76)  hd.  eyner  der  vz  dem  lande 
(alexandria)  ist  sim.  nd.  eyn  vt  demme 
1.  ys  (22  sim.). 
*Alfeitum  v.  Asphaltum. 

Alfieus  {in  seaeciludio ;  cf.  Gl.  m.  ] , 
187.  Dz.  Wtb.  11.  BM.  25)  alter  (74,  93), 
der  alte  (64)  im  schachzabel. 

Alfi-da,  -ta  v.  Alphita. 

Alg-a,  t  -ri  (74)  (*'.  jjiirgamentum 
maris  5  sim.,  herba  marina,  vlua,  vlua 
paludis  Br.  cf.  agamus.  allium.  carex.) 
schum  (18).  hd.  schum  der  vff  dem  mere, 
merre  (21),  wasser  (17)  wirt,  ht  ((i).  lim= 
den  {unda)  da  der  schum  von  wirt  (21). 
schäum  auf  dem  mure  (74).  schume  vppe 
den  mere  (22),  de  uppe  deine  m.  (23); 
t  schclp  dar  (23),  da  de  (22)  schume 
aft"  wert,  der  vp  dem  mer  vert  {sie  81). 
schom  der  vf  dem  {sie)  wirt  t  herba 
wyscr  schom  0.  schwam  (76).  patschwamb 
[i.  spongia  75).  wasser-swam  (6),  -scha^ 
wen  (3),  -schaubcn  o.  -schäum  (7.5), 
-swimmel  (49).  des  meres  schäm  {i.  wlua 
4.  aus  vulua  X  vlua;  doch  auch  sonst 
in  4  spuma  schäm  in  Zuss.  neben 
schawm).  ineer-schuym,  -slijm,  -kruyt 
an  lant  geslagen  (147).  mer-krawt  (9), 
-semde  (8).   sem-mede  (19),   -de  (9,  49), 


22 


AU 


-den  (5).  -it  (iorV  Boym  (8).  sios  (hs).  nipr- 
(11),  8t>i'-  (u)t;,  108)  -hioöo  (<■/.  Bcirpus). 
bimz  (13).  Ii«>8  («s.  </.  Kr.  1,  üi.s).  U-yÜ, 
(iio).  iinM-r  liit>8i'h  (147).  gclyi'B  (^nn).  ulm- 
(104.  aus  vlua).  rit>t  («'',  74).  ricd  (iio). 
riet-  (snm.  Jto.),  reine-  (47,  8.S,  149,  Sum.), 
reyii-  (74).  nieer-  (ii«\  inor-  (ni)  -p:ras. 
eiiher  (1.  cf.  carex).  srhilfl"  (.¥',  7).  selivlp 
(•22'M.  ror  (!•().  rorchkolben  (4).  (Uxiei- 
kolhe  (12).  dutseolue  (los).  (rf.  thyi'sus 
tutilcliolho  (;i.  typha  (lutten-  Fi-.,  tuttcl-, 
di'iiti'l-  fiin.,  röhr-,  liobeh-  Num.  -kolljo). 
l)iunii(Hliie.^.'*e  (sum.).  moß  (48.  cf.  vlua. 
vlmus.).  nl.  wier  (iiiO.  ags.  imr  (i45),  var 
(inii);  pl.  sciildh  hyblas  [ib.),  scald-thyf; 
las  (04.  (■/".  allivun;  bei  Bosw.  shrubbe^ 
ries,  -liytias  sea-vccd).  algamer  incrlins- 
e  (74),  -in  (^.si.  alba  /saliiuica  riet  t 
rain  gralJ  ^/).  aluo  lorkoU)  (9).  kutil= 
kolbo  (8).  agla  {i.  carex  sehlofF  (74). 
alchionium,  al.  aepei'a,  generatur  de 
spiiwtt  innr/a  ttt".  (rap.)  hat  sich  mit  der 
Glon,-<icniiif/  roi>  alga  gemischt. 

Alga-mma  i  -vuna  (gi.  m.),  -ma  (76, 
Br.),  -na  (Ki.)  /.  linmmitas  &c.  (Br.),  sedes 
altix  i»  celis  (la).  hoho  (Ki.). 

*Algania  ein  scliaiffstal  (si). 

*Alg-arica,  -orica  (8),  -aricia  (•io<=) 
(a?<.v  alioruna  &c.  X  agaricus?)  hd. 
al-,  all-nine;  olrawn  (.iO'). 

Algarismus  &c.  r.  Algorithmus. 
Algenia  v.  Algina. 

Algere  /.  dolere  (88.  rf.  allere?),  cres^ 
cere  (17.  X  adolere?  augere?).  hd.  nd. 
fricscn.  ge-  (7,  U7),  vor-  (8)  -fr.  vrison 
(13.  21).  vor-vr.  (9,  99).  frießcn  (17). 
vresen  (22,  81 ).  fryren  (es),  gefrieren 
(ito).  riffen  {S^).  rukern  (6.  X  olere?). 
ainigelen  {dentium  Heu.),  waßen  (17).traiu 
rig  sein,  leiden;  frost  1.  (88).  alget  im 
freu.-set  (i2.">). 

Algidus  hd.  kalt.  nd.  kaelt  (11),  eilig 
(dentes  Hen.  c/.  acerbus). 

*Alg-ina,  -enia,  -or  kcllyng,  pijn  van 
vor.st  ( 147). 

*Alginare  kellen,  vryesen  (147). 

*Alg-itas,  -or,  -us  kelte  (68,  110). 

*Algiuni  f.  Alliuni. 

*Algo  rini]ifen  (42.  körperliche  Funk- 
tion cf.  alare?  .sm.  3,  91). 

Algor  (c/.  algi-tas, -na)  Ad  nrf.  frost. 
7id.  froste  (8^,  10,  67),  frust,  groß  frost 
(18).  kel-te  (8i',  48),  -de  (19).  7id.  vorst 
(81,  ;i'.<i.  kueldc  (11),  koelde'(89). 

*Algoria  '•.  Allegoria. 

*Algorica  v.  Algariea. 
Algori-thmus,  geio.  -smus,  algari- 
thmus  (Ki.),  -smus  [h/s}).  alguarismo 
Gl.  m.)  {i.  ars  numcrandi  Br.,  couiputu-<< 
7,5)  Art.  ein  buch  von  der  zale.  das  puch 
der  zal  (1,  75)  viid  der  reehnuiig  (7."A 
ein  buoch  von  der  r.  o.  zyflFer-b.  (110). 
boich  van  dem  gotzale  t  eyferboech  (132). 
en  boclie  l  der  zale  (.w  18).  ej'ii  bock 
van  tale  (22),  deme  t.  (23).  czelekiinst 
(9).  zalkonst  (8).  kunst  zu  rechnen  0. 
raiten  (Ki».).  meßkiinstler  (hm.  2.3). 

*AlgiT.  V.  Alga. 
Algus  V.  Algitas. 

*Alia  V.  Alea. 

*Aliare  icf.  alle-,  alli-gare)  vz  kie- 
sen (18). 

*Ali-aj.-ia,  -caria(i47,  Ki.),  -caris  (76), 
-taris  I  Hr.),  alecana  (gi.  m.)  {i.  meretnx 


ALI 

que  n  scvrrin  nutritiir  Br.  cf.  all  ex.  al- 
tricula.)  eyn  böse  vrowe  de  «ick  l)osliek 
uert  (22  :  alere),  en  boze  vrowe  de  sijk 
vnkualiken    berget  (23).  meyn  wyff  &e. 

(147). 

Alias  hd.  ander-8,  -ns  (7),  -et  l  »unst 
(110).  aust  (6.i).  anderswa  (99).  vp  eyn 
ander  tzijt  off  plaitzs  (132). 

Alia  vice  andermal  (75). 

"*  Alibasco  r.  AUubescere. 

Ali-bi,  -cubi  (,7.'/)  anders- /«f?. -wo, 
-wa  (76),  -wur  (i2.'>),  nd.  -war  (22),  -waert 
(so);  eiswar  (»9).  an  ein  ander  stat  o. 
ende,  vlg.  da  selbst  t  anders-,  var.  an- 
der.^ch-wohin  (7.5). 

*Alibigena  v.  Alienigena. 

Alibrvun  v.  Alabrum. 

Alica  r.  Halicä. 

Alicabum  gute  botschaft  (Ki ). 

Alicari-a,  -s  v.  Aliaria. 

Alicastrum  v.  Halicastrum. 
''Alicia  r.  Alcea. 
*Alictas  V.  Alietus. 

Alicu-bi,  -i  (4,  76)  (cf.  alibi)  etwen 
(4).  eczwo  (17).  etliker  wegen  (22).  ich= 
tos  war/  jergen(22b).  ergelit  (89).  irgen 

(19,    99). 

*Alidere  v.  AUidere. 

Alidus  V.  Alitus. 

Alienare  (cf.  ab-al.)  vremden  (ßs).hd. 
ent-,  en-,  einp-  (76)  -fremden,  -plirem- 
den  (3),  -pfremden  (8,  66),  -frembdeu 
(iioi»),  -frenden  (ö''),  -fromden  (18),  -fue= 
ren  (13),  -füren  (12),  -farn  (I8),  -boru 
(21);  fremde,  fromde  machen,  nd.  eut= 
vromeden.  ver-wcchßlen  (110),  -wilden 
(12),  -buteu  (83,  110'').  vßern  (65).  tau- 
(110^'),- du-  (no^)  -.seilen. 

Alle-,  alige-,  aligi-nigena,  ali-eniena 
{22),  -bigena  (18),  -gena  (gi.  m.),  alli- 
gegenigeus  (H^)  hd.  ein  frem-der  (63(, 
-de  (7),  -d  mensch,  mentsclie  (7);  ein 
fremd  gebor-ncr.  ra?'.  -en  (110);  ein  fre-, 
fro-  (G)  -Inder;  frode  (17),  froude  (21), 
ein  herkomender  (48).  nd.  en  vromede. 

Ali-enus,  -genus  (81)  hd.  fremde, 
fromde  (21),  frommede  (19).  nd.  vromede, 
vreemt  (132).  ein  frem-der  (18,  4),  -d, 
var.  -bd  (110). 

*Alier  i-.  Aliger. 

*Alieta  v.  Alreta. 
Ali-,  hall-  (91,  G(.),  halyi-  (12.5),  ari- 
{alph.  ali-  i;u),  ab-  (Sum.)  -etus,  ali- 
getus,  -etum  (i4i),  -ctas  [lo  smircileo 
ocello  Gl.  m.),  -ttuB  (gaU.aseia,  Br.),  -as 
(141,  Gf.  4,  364),  alo-ycus  (11),  -gicus 
(19),  algeus  (si)  (?.  me-  Br.,  lome-  68, 
10  7,  sme-  142  -rillus  cf.  herodius.  la= 
oficus  &c.)  hd.  nd.  valcke.  hd.  falek, 
kretzo  (93),  kretz.  dorn-adreiel  l  -atreiel 
(9.5),  -endrewer  (67),  -endrer  (76),  -drech= 
ßel  (74).  torntreger  (7).  stoch-aro  (87^, 
Gf.).  -ar  (4.5,  Sum.).  stok-ar  (6),  -are  (84), 
-areu  (102).  stottar  (48).  blauwe-fuß  f 
-fuiß  (19).  blafoß  (8b).  blau-  (11),  bla- 
(89)  -voet.  brack  (Gl.  m.  1,  16.5  verdruckt 
für  Brack  voc.  r.,  obgleich  frz.  brac  bu= 
eeros  africanus  Nmn.).  rappe  (8'').  trap- 
pe (109),  -gans  (83,  107,  HO,  132.  cf.  uf. 
1,433).  schmyrle  (110.  cf.  aesalo  smirlin 
115,  sim.  Nmn.  1563).  smerle  (1.32V  wan- 
nen-weh  (64»),  -weher  (64*>,  91).  erin- 
(141,  Gl.  Trev.),  herin-  (103)  -grioß  (i4i), 
-grieß.  eciugriz  (.sie  104).  epingez  {sie  100). 


ALI 

musehe  (ho,  KonH  passer  cf.  sparva  t 
sparvarius  =  frz.  mouchet?  r/.  mo8= 
wcyhe  \nm,  muscetus  q.  o.).  sak  (♦>.  cf. 
falco  sacer,  nhd.  in/nl.  saker,  /«toM.sakalas 
slav.  hokol  itc). 

*  Aligare  (/.  ail  alium  ligare,  cf.  al= 
ligarei  zeu  liauff  binden  (4). 

*Aligei  r.  Aliger. 

*Aligen-igena,  -a,  -us  v.  Alien-igena, 

-US. 

Ali-ger,  -gei  (hi),  -er  (22)  {i.  volatile 
5'')  g(<flugelt  thier  (1).  eyn  getlydir  tliyr 
(.'■)'').  eyn  eitlyeher  (8i),  et-  (3),  is-  (^2) 
-liek  voghel. 

*Aligetus  V.  AlietuB. 

*Aliginigena  r.  Alienigena, 

*Aliginosu8  r.  AUuginosus. 
Alim-a  (8,  9,  124,  Gl.  m.,  Ki.),  -ma 
(Gf.),  -na  (141),  -ia  (gi.  m  ),  alitiia  (pap.), 
aluua  (13)  {aus  aXifio?  xi. ;  meist  aus 
aXsi/jijia  X  ali-men,  -tudo?  altilia  i. 
saginata  Pap.?)  i.  invormptum  (Gf.),  vn- 
guentum  incorruptibile  (i4i  sim.).  arena 
in  aurifodinis  ex  qua  plumbum  fit  (i24 
e  Ruland.).  uiuuiarta.saligi  (Gf.  1,  96o). 
speek-fleisch  (9,  13),  -fleiß  (8).  arznei  wider 
den  hung(>r  (Ki.). 

Alim-en,  -entum,  -onia  (bissw.  un= 
tersch.) ,  allemonia  (J->^)  {i.  f Omentum, 
victus)  hd.  na-,  ne-,  enie-  (12)  -runge. 
vod-unge  (5,  81),  -inghe  (^,  99).  fud- 
(8b),  vett-  (9),  luter-  (8,  4),  fuetr-  (1), 
fnor-,  var.  fuer-  (64),  spis-  (65)  -unge. 
voetsel  (132). 

*Alim-ma,  -na  v.  Alima. 

Alimones  pl.  i.  nutritores  (i'.r.,  Gl.m.). 
sg.  i.  inteipres  (76.  X  spfir/^eu?). 

Alimonia  {i.  elemosyna  7.t,  76.  cf. 
alimen)  narrunge  armer  lüde  (8).  almus-e 
(81)  -en  (75). 

*Alinea  v.  Alisma. 

*Alinucium  v.  Almuciiun. 

*Alioca  V.  Alreta. 
Aliomodo  andermasß  (5^). 

*Alion  V.  Aleator. 

*Alioph-i,  -igus  v.  AUophylus. 

*Aliophilarius  gaukler  i  gesticula= 
tor  (7.')),  vll.  aii,s  ioculator  .vt  iaculator 
phile  /.  alipopiarius  (Br.)  cf.  alipiariiis 
i.  incolator  ville  (76);  alipilarius  qui 
vngvcntis  corpus  depilat  (Gl.  m.). 

*Aliophilus  V.  AUophilus. 
Ali-oqxiin,  -ter  (bissvj.  unter  seh.)  hd. 
nd.  ander-s,  -ß  (3).  -st  (18),  -s  an  das  (17). 
ander  (aliter  7).  \mder  wilen  (alioquin 
(22). 

Aliorsum  anderßwo  (17).  vberzwerch 
(110).  dwers  ouer  (83,  132). 

*Aliotheca  v.  AUotlieta. 

'^'Alioteca  vremde  suychte  (i47). 

*Alipare  (/.  pilare ;  cf.  alipilarius 
Gl.  m.)  eatzen  mit  den  bal  (l47). 

*Aliparius  (i.  pilator;  cf.  prc,  ali^ 
piarius,  alphanus).  catzer  (147). 

*Alipes  V.  Aliptes. 
AI-,  l  ar-  (74)  -ipes  hd.  nd.  snel  sim. 
lawffer  (9).  ein  schnelles  i*oß  (64b).   ge- 
sal  roß  (7.  =  ahd.  gizal  res  Gf.  5,  656). 

*Alipiades  v.  Alypum. 

*Ali-,  alipo-  (Br.)  -piarius  {aus  alipi= 
larius!)    iaculator  pil^  (Br.).  balspeelre 

(147). 

*Alipta  V.  Alphita, 
*Aliptas    ii.   medietas,    aus    aliptes 
i.  medicus  missv.f)  middelcheit  (23). 


ALI 

Alip-tes,  -es  (93)  {aus  aXeiuT»]?;  i. 
playarmn,  curatw  Br.,  wictor  Pap.)  en  boze 
arste  (23).  eu  base  arcete  (22).  woud- 
f  147),  hd.  eyn  wunde-artzet  sim.  wndarzat 
(93).  wimdtartzt  (74). 

*Aliptor    (c/.  prc.)  iioit-   (48),    nach- 
(74)  -hclffer. 

Alypum,  aXuitov ,  aXuTtia?  weisser 
turbith  (112,  114).  alipiades  ci-  (sum.,  Gf.), 
ein-  (85)   -gelinde  {cf.  citonidium  &c.). 

Ali-phanus,  -fanus,  ^ -pharius  (147), 
alliphanum  (Gf.)  {l.  certerculis  &c.  147) 
stoc  (Gf.  6,  fi32).  nutsfhel  l  kindsämmer^ 
lein  (Ki^.).  cleyn  cop ;  alpharius  kynder 
cop  of  schottel  (i47). 

Aliqualis  etzlicher  (17).  e.-lay  (!)• 
etlicher  ley  (5*»). 

Aliquanter  hd.  etlicher  maß  sim. ; 
zu  e.  moz  (4),  moß  (6),  maß  (18),  gros= 
.  ser  maß  (75).  in  e.  mauß  (76).  etzlicher 
mase  {b).  nd.  et-,  it-liker  mate.  etzwas 
(17).  etwas,  gleichlich  (110).  wat  gelijch= 
lieh  (132). 

Aliqua-mdiu,  -ndiu  etwaß  (19),  ich= 
tes  wat  (22),  iwont  (99)  lange,  etwa-n  (iio), 
-s  (C8)  lang  zyt.  yetwat  längs  ty.ijts  (132). 

Aliquando  (-qn)  hd.  zu  etliche-r  ziit 
sim.,  -n  czeiten  (4).  ad.  to  etliker  tijci; 
ichtes  waini-e  t  -er  (22^').  etis  wanne  (4). 
vnder-wile  (19  sim.),  -encziden  (19),  -stun= 
den  (99).  zu  ziten  (h.t,  110).  vor  z.,  etwan, 
der  tag  einß  (f>5).  eczlicher  mase  (3). 

*Aliquantinus(c/'.aliquatenus)etwa-ß 

(5),  -n  (17). 

Aliquantisper  etwaß  der  cziit  (19). 
ein  klein  weile  (110^.  oyn  wyl  tyts,  wat 
t.  (83).  eyn  ^vijle  tzijts,  wat  tz.  (132). 

Aliquantulum  ichtes  wat  (11),  icht 
(22).  ichtescii  icht  (22'').  itsicht  (77). 
iwentken  (99).  wenig  o.  etwas  (110).  ein 
w.,  whiczig  (6.')).  lutzel  (m»'',  i32).  yezwat 

(132). 

Aliquantulus  ictes  wat  grot  t  i.  w. 
vele  (22). 

Aliquantum  ichtesch  wat  (221").  lut= 
tel  {%?,).  iwent  (99). 

Aliquantus  hd.  ettelicher  masße  (5''), 
etwaß  sim.,  etzleich  (1)  groß  sim.  etwas 
großses  (21).  etlicher  groß  (6).  iwent 
grot  (99).  yet  groeß  (i32).  1 

Aliquat-enus,  -inus,  -eus  t  -ius  (28) 
etwaz  (5).  etlich  waß  (21),  weyß  (iio), 
moz  (4).  einiger  wvß  (110''),  wys  (83). 
engerwis  (99).  etlicher  wyse  (19^,  maß 
(65),  mosse  (G),  maßen  großer  (18).  itlik 
wat  (23),  wert  (22).  islik  wat  (-eus  23). 

Aliquid  [i.  multi  83)  ichtes  (22),  icht 
(22*^)  wat.  yet  vele  of  sommige  (83). 

Aliquidem  anders  (19). 

Aliquis  hd.  eynig  (noi»),  ettlich  (67), 
etlicher  1,134),  eyn  e.  (18),  eyn  etlich,  nd. 
eyn  islick  (22)  mensche,  hd.  mensch,  en 
iclick  mynsche  (?3).  etzelich  (.5'').  etlicher 
(76  kc.\  etwer  (75).  itlick,  ichteswe,  ie= 
ment  (22'>).  iman  (99).  yeman-s  (S'»,  65), 
-t  (uobo).  yman-t  (iio»),  -ß  (65  var.).  pl. 
sumeliche  (4). 
*Aliquo  et-wanlien  (125),  -wahin  (kl). 

Aliquorsu-m ,  -s  zu  etlicher  stat  o 


ende  (75).  tot  enyghe  platzs  (132).  etwa- 
nhin,  var.  -rhin  (110).  vfF  eyn  sijten 
Werts  (17). 


Aliquot  et- waß  (ö^),  -weuil  (76),  -wan 
vil  (110).  etzleich  (1).  yet  vele  off  som= 
mighe  (i32). 


ALL 

Aliquotie-s,  -ns  cczlich  (3),  etlich 
{b^,  4,  76),  ein  e.  (6)  male  (5''),  mal,  mol 
(6,  4).  hd.  etlicher  maze  (5),  m.aß.  e.  ma-- 
ßen  dick  (18).  nd.  it-,  to  et-liker  mate. 
hd.  V-,  nd.  o-,  a-  (99)  -nder  wilen. 

*Aliquotus  etleicher  (1),  et-  (17),  ecz- 
(4),  icze-  (5iJ)  -lieber  in  der  zal. 

Ali-sma,  ^  -nea  (144)  (c/.  damasoni= 
um)  niutter- 1  lucians-  (Ki.),  laugen-  (Fr.) 
-kraut,  berg-,  weg-breit,  gansenwurtz,  en- 
geltrank (Fr.),  froschlüffel-krut  (i44.). 

Alis-,  aliz-  (6),  allis-  (70,  134),  alles- 
(17)  -orium,  -olium  (147),  -orum  (76), 
-orius  (81)  {i.  cultellus  sutoris ;  c/.  ales- 
na?)  hd.  nd.  werck-,  werch-  (1),  werg- 
(21),  wmke-  (17),  snide-  (18),  t  schopff- 
(74),  schulimacher-  (110  sim.)hd.  -messer, 
nd.  -mest,  -metz  (81).  mess  der  schoe= 
meker  (147).  gnypp  (76  sim.).  gneip  (67, 

Bi-.). 

Alyss-vim,  -on  wald-meyster,  -männ= 
lin,  hertzfrdud  (144). 
*Alitare  mren  (17). 

Alitaris  c.  Aliaria. 

Aliter  v.  Alioquin. 
*Alitere  v.  Allicere. 
*Alites  ags.  challes  (94,  i36). 

*Alitieius  musner  (i4i).  Cf.  alitus 
moasandi  sim.  (Gf.  2,  872). 

*Ali-  (17,  75),  al-  (3,  Br.)  -tor  nerer 
{II.  c). 

*Aiitrix  1-.  Ales. 

*Alittus  v.  Alietus. 
Alitudo  {i. pinguedo  Br.,  Gl.  m.  cf.  ale- 
tudo)  ve-  (9),  fet-  (17)  -tikeit.  narunge 
(17). 

*Alitus  s.  ptc.  hd.  nd.  spise.  hd.  spiß, 
speise,  speis,  nar-,  weyd-  (21),  fod-  (5), 
für-  (iio'''^)  -unge.  voedinghe  (lOs).  ge- 
spyset  (7),  -nert  (69,  134),  -weydet  (es), 
-fuort  (iio^J),  -voet  (132).  ernert  (iio^^). 

Alitus.,  .seltner  hali-tus,  -dus  (4,  76) 
{i.  flatus,  odor)  hd.  geyst.  rouch  (e»). 
odcm  (4).  athem  (110).  guter  a.,  varr. 
adem,  ohtem  (75).  aseminghe  (108). 

*Ali-tus  (7),  -dus  i.frig-us  (7,  17), 
-idus  (Br.  X  algidus) ;  didcis  ad  modum 
soni  organici  (76,  Br.  X  aulidus).  kelde 
(7).  frust  (7,  17). 

*Alitus  V.  Adlitus. 
Alitutus  /.  vermis  vola-ns  (76),  -tilis 
(Br.,  Gl.  ra.).  liumel  (76,  Hr.).  Aus  attacus 
,s^'m.  X  alitilis  nomen  auis  (142.  unter- 
seh, von  altilia,  doch  rf.  u.  altilis,  eher 
als  alietus  .sim.  mit  Hildebrand)? 
Aliuia  V.  Alima. 

*Alium  v.  Allium. 
Aliunde  anders  (19).  hd.  nd.  a.-,  hd. 
andersch-   (67),  änderst-   (134)  hd.  -wo, 
-wa  (76),  -woher  (17,  110,  134),  nd.  -war. 
hd.  ander  wo.  wair  heen  (132). 

Alius  ander  (19,  4).  der  a.  (9).  hd. 
nd.  eyn  a. 

*Aliutare  duncken,  ghissen  &c.  (i47). 

*Alizorium  i-.  Alisorium. 

*Alkaleia  v.  Aquilegia. 

*Alkanna  v.  Aleanna. 

*Allacia  v.  Alcea. 
Allactare  sengen  (17). 

*Allapaeia  v.  Alopicia. 

*Allapida  v.  Allapida. 
Allee,  alee(iio<;)M.  hering.  hai-  (104), 
nd.  lie-rinc. 

*Allecarius  f.  Alleciarius. 


ALL 


23 


*Alleeiaria  ein  hering-  (es),  herinck- 
wyb  (68),  -wyf  (83),  -fengersin  (19),  -van= 
ster  (89). 

Allee -iarius,  -arius  {S^)  herinek- 
feuger  (8^,  19),  -vanger  (83,  89),  -v'coper 
(22).  hering-vaher  (68,  iio*»),  -voher  o. 
-v'kauffer  (110).  harinc  menghere  (108). 

*Allecor  v.  AUitor. 

*Allecta  V.  Aleeto. 

*Alleetare  [i.  allicere)  lochken  (1). 
locken  (21).  1.  dick  wyle  (83).  hd.  zu-1. 
zu  ym  (3,  5),  tho  sich  (22)  1.  hd.  zusam= 
men-1.,  -ruffen,  -rieffen  (67),  -ryffen  (69). 
beytin  (8,  9.  nd.  cf.  Gth.  wtb.  1,  292). 

*A1-,  a-   (23)  -lecto   (i.  conßrmo:  cf. 
aletudo)  stedi-  (23),  sted-  (22)  -ghen. 
Allecto  V.  Alecto. 
Alleetoria  &c.  v.  Alectoria. 

*Alledere  v.  AUidere. 

*Allefrega  v.  Allobrox. 

*Allega-llievim,  -nicon  v.  AUogellica. 
Allegare  {cf.  alligare.  aliare.)  an= 
ziehen  wider  eyn  (65).  furuemen  mit 
Worten  zu  besteten  die  warheit;  fur= 
werffen  mit  worten  der  warheit  vnd  ge= 
zeugniß  (75).  hd.  vß  kiesen  sim.  vs  er= 
kiesen  (6).  vt  kesen  (22).  vz-k.,  verb.  in 
-kiesen  (5).  auserwelen  (4).  vß  ziegin  (8). 
be-zugen  (8),  -zeugen  (9,  4),  -waren  (4). 
zu  nemen  (9,  4).  by  bringen  (es),  v'zelen 
{i.  dicere  S^). 

Allegata  pl.  clage  o.  anclagung  (65). 

Alle-,  alli-  (.5),  al-  (8)  -goria,  alle- 
goriee  (15),  -loria(i3j  (x  ali-enus, -us) 
hd.  eins  andern,  eins  ander  (5),  ein  a., 
ain  fremde  (76),  nd.  en  vromede  rede, 
verande-  t  end-rung  der  red  0.  der  wort 
vff  einen  andern  sin ;  ein  ander  synn  l 
a.  w.  vnd  a.  s.  (75).  h'L  die  (8),  von  (9), 
von  der,  vor  der  (12)  cristenheit.  ein 
geistlich-e  bedeutunge  (9),  -iv  betutung 
diu  lert  waz  wir  geloben  sun  (93).  der 
fremd  geistlich  sinne  l  erkantnuß  (65). 
vß-  (15),  aus-  (i6i)  -legung  geislicher 
ding  (15),  himlischer  d. 

Allegoricus  sensus  ein  ander  ver= 
stantniß  (7.')). 

AUegorisare    verändern  die  red   0. 
die  wort  (75). 
*Alleloria  v.  Allegoria. 

AUeluia  lob  (5),  lap  (21)  geben  dem 
hern.  lob  sagent  dem  lierren  ij).  lobent 
den  h.  i  vnußsprechlich  freud  &c.  (es). 
engolsch  lobgcsang  (75). 

Alleluia,  alevla  (47),  alaula  (149), 
gugug-  (S),  kukuges-  (9),  guckgauch-  (73) 
-lauch.  vergizmeinnicht  (50^').  hasen- 
ampffer  (501»,  93),  -sur  ainphe  (85), 
-swamp  {sie  47) ,  -swam  (149).  bisen  i 
suramphe  i.  panis  caeuli;  gotisarapher 

(Sum.). 

*Allemanus  i\  Almanus. 

*Allemonia  v.  Alimen. 

*Allensare  {cf.  alleuare)  vff  luftin  (8). 

*Allenus  (8,  9),  ale-nus  (76,  i30,  141, 
Siim.),  -nos  (117),  -uus  (17),  -na  t  alna 
{i.  vlna  Gl.  m.)  {a.  d.  D.)  ellenbogo  (11 7 
sim.).  ein-  (8),  yln-  (17),  eyben-  (9.x 
eibe  arcubalista)  -böge. 

*Allepeiosus  v.  Alopiciosus. 

*Alleps  ?'.  Alvunnus. 

*Allere  {cf.  alere)  i.  de-,  do-lere  (mss  . 
raog.).  lijden  (147). 

Allers  gelerter,  erfarner  (74). 


24 


Al.L 


ALL 


ALL 


*Allesorium  r.  Allsorium. 

♦Allotu  r.  Allota. 
AUouare  ycf'.  r,\.  m.  h.  c. ;  alle-niare, 
-nsare)  hti.   vft-riclit«*ii,    -luftt'n,    -liphcn 
(17,  n:.,  >'X\ 

Alleiiiare  h<i  nd.  lielit,  hd.  lihtP  (6), 
lt>iolit,  Ifiiclit  u!7\  nicht  isir  IH)  inacheii, 
miikcii.    lirlitiu    (,S».    crlirliterii    (•'.5).  oiit 
riiij;<Mi  /  iiiil'  lovclittMi  (!>).  viitlastpii  (hs). 
AUeum  /•.  AUiiun. 

*Alleüdetuin    knohhiuch  geweclist   o. 
-laniit  (7j). 

*Allex-  r.  Alex-. 

*Allex  '•.  Alux. 

*Allexida  >•.  Allopida. 

*Allia  r.  Allium. 

*Allibescere  r.  Albibeseere. 

*Allibrum  ^•.  Alabrum. 

♦Allicea   {am    allibrum  X  licium? 
cf.  vertigo  &c.)  anspin  i^Svnn  ). 

Allicere,  alitere  (8\  alacer  isic  77) 
(cf.  allectare.  allidere.)  hd.  nd.  locken, 
luckon  (19V  hd.  zu-,  lior  zu-  (es,  «8),  zuo 
pich  (13),  nd.  tlio-,  an-  (83^  -locken,  hd. 
zu-,  vli-  (17)  -ziehen  siui.  zi5  rycffen  (G7). 
reytzt'u  (66,  7o).  fleUien  (8).  eiitpfreuideu 
mit  der  verheissuug  (/)  attrahere  die 
person  (7.i). 

'''Alliciator    ludder    buobe    t   laderer 
(19).  loddrr  buue  (11\ 

Alliciendvis  zu  lockig  (65). 
Alli-,  ali-  (4),  alle-  (8)  -dere,  -cere 
(8)  .-^toilk'n  t  loczen  {ans  letzen  X  lo^ 
rkenV  19).  hd.  zu  stoßen  siin.  sere,  ser 
st.  (21).  stozzen  (:'>),  stosen  (13),  stoten 
(22~>,   strotfen   (i),    slau    (18).    zerstcssen 

ffrobiich  ((j).  stoten  (S3,  so),  questen  (ss). 
eden  (89).  zuo  breygen  (13).  to  breken 
(97).  zu  slahen  (17).  zer-riben  l  -knischen, 
var.  -kniischen  (65),  -knysten  (68,  88), 
-knetschen  (2.i),  -chuuso  -{irrs.  121).  ver= 
seren  (es),  horten  ',99.  cf.  Br.  Wtb.  l,675&c.). 

*Alligare     st.    alleg.    cf.   aliare)  vz 
kiesen    7  &c.>. 

Alligare  ( /.  aliud,  od  alium  ligare ; 
cf.  aligare)  hd.  zusamen-,  zuhauff-,  nd. 
tboliope-biuden.  an  sich  b.  (65,  68;. 

*Alligegenigeus  r.  Alienigena. 

*Alligoiia  V.  Allegoria. 

*Alligurio  «.  eyn  hunt  lickcr  (22).  vb. 
licken    22,  23)   ;ilsu  en  hunt  licket  (23). 

*Allimies  v.  Colliniies. 

*Allimio     alluuio  V   cf.  alcion;   eyn 
walier  togel  1  ISi. 

*Alliphanuin  v.  Aliphanus. 

*Allisoriuin  r.  Alisorium. 

*Allitaria   i/.    alueari   byhen   of  yin 
ciire  of  liuyve  (i47). 

Allitor,  aleeor  '76)  i.  ce-  (Br.),  se- 
(76)  -mentarius. 

*Allim-es,  -o,  -um  1  cf.  alluuies  &e.) 
des  schairs  of  otners  brekyng  (147). 

All-ium,  -eum, -ia  (87I',  99),  -uviiun 
(snni  im,  al-iuni,  -eum,  -gium  (zcvissi. 
halium  (86,  125)  hd.  knobe-,  knob-louch, 
-lauth,  -locli,  -lach  (3,  in):  knobu-  (18), 
knobyl-  (.ö^^  -lauch;  chnob-eloch  (Sum.), 
-leicH  (2);  Knoloch  (64),  knoblöcii  (87», 
146),  knopslich  (1);  klobe-louch  (48), 
-lauch,  -lauche  (b**),  -lach  (21);  kloblauch 
(149  1,  cidobloch  dOS),  chlouiloich  (104). 
nd.  knuflück  (22,  23),  kiiuuflook  (11), 
knofloec  (89),  loche  (97).  alium  garlec 
(94,  136).  aJLga  poar  (94.  cf.  poriaim  por 
Bosw.).  algium  com.  kenineuynoe  (zeuss). 


All-o,  -a,  albo  >  »9)  hd.  slift-,  aluf-, 
8lyefl'-  (18),  .sleif-,  schleif-,  wetz-ntein. 
sihiffthen  [nie  Ki'»). 

Allobro-x  sg.  (u7),  -gas  pL,  adlobr- 
us,  (148),  -ius  (141,  «1.  m.),  adrobus 
(148,  Gl.  m.),  alloprages  (7ti)  1.  gallus  bur 
gendare  (117).  /.  sabaudienses  dy  sophoj 
(is.'i).  nomen  gentile  /.  burgiuidinenses 
(Br).  i.  vrgentinensis ;  allelVega  /.  gen 
tilis  ah  algos  /.  alicnmn  et  frege  i 
ßdes  (76). 

*Alloca  r.  Allota. 
AUocutio  '•.  Alloquivim. 
Allocutor  zu-icdner  (75),   -Sprecher 
(8'<,    1). 

■  Allodere  [st.  alludere)  mudspilcu  (56). 
AUodiarius  eygen-man  (19,  89),  -doin 
(11). 

^'Alloditarius  eygen-naan  (11),  -doem 
(89),  -dum  (I'."). 

AI-,  a-lodium  (all.  i.  fundus  &c.; 
coniduium  quasi  sine  scrmone  76.  X  alo 
gia  /d.  Br.,  Gl  111)  hd.  vor-,  fore-,  für-, 
förc-werck.  -wenn  (18),  -werg  (8'',  21), 
-weck  (77),  -wercker  {sg.  7),  -berck  (7o), 
-berg  (66,  68,  69,  75,  134).  urber  (75). 
eygen  (8*>,  99).  eygen-heit  (8*'),  -erbe 
(48),  -erf  (83),  -ghiiet  (11,  89),  -erfgoet 
(11).  inajr-  (1  sim.),  ampt-  i7ö)  -hoff.  ho= 
feinann  {tsic  12).  ackergiit  (13).  aufflegen 
/  vffligeiitz  gut  (75).  korn-gilt  (67,  76), 
-gelt  (6). 

Allodivun  eu  vorworp  an  euer  dore 
['2o.  ai'd  vorwert  k  ndssv.f). 

*Allo-gellica  (17;,  -gallia  (9),  -galia 
(8),  -gallum  (3i,  allega-llieum  (96), 
-nicon  (.suui.  v;,  aloe  gallica  (Ki.)  gen= 
ci;aie  (Sum.).  encian  (3  sijn.).  encz-ien  (17), 
-gen  (8). 

Allogia  f.  Alogia. 

*Allogium^(y'.  alogia  1  i:  Sitapolium. 
Allogina  &c.  r.  Alogus. 

*Allogo  {aus  alloqui  X  alogos?) 
vlJ-wiÜeu  f  -sprechen  (17). 

'■"  Allo-les,  -nus  v.  Aleeon.  Diomedea. 

*Allop-icia,  -ilicia,  -ana,  -aria,  -icio- 
sus  '•.  Alopici-a,  -osus. 

=*Allo-,  alla-  (8'')  -pida,  -peda  (4,  Br.), 
allexida  74)  (/.  anguilla  i^.inscis,  sicut 
allota  ;!,  i.  cf.  frz.  alesne  raia  rostrata 
spitz  roch  ii.-)V)al,  ol,  aul  (75).  al  roppe 
(Ö*»).  ol  ruppe  (3).  ru^jp,  rugolt  (74). 
rügte  (Anz.  8.  98.  cf.  rugeten  Fr.),  rauch  (4). 

*Allopium  V.  Alloquiuni. 

*  Alloprages  c.  Allobrox. 
Alloph-ylus  (Gl.  m.) ,  -ilus  (Br.  &c.), 
-idus  (76),  -ius  ^3),  aliopli-ilus  (17,  75), 

-igUS  (76), -i  (^Z.  Pap.)  C-'-ptJ^^ö;  X -91X0;  ; 

einer  der  da  frode  dinke  liep   hat  (17). 
fremder    iieb-   y  75) ,   ein   fremde   lip-   (3) 
-haber. 
*Alioqua  /•.  Allota. 

Alloqui  hd.  zu-sj)rechen ,  -reden  (9), 
-kosin  (8;.  nd.  to  spn'ken. 

Allo-quium,  -pium  (G),  -cutio  hd. 
zu-spraclie,  -  sproch  (18),  -.'=:prechu;;ge, 
-gesprechde  (6),  -rede,  -x-edde  (7).  nd.  to 
spraKe 

*A1-,  a-losa,  alausa  iiu,  Ki.)  {piscis; 
i.  nnguilhi  71,  ;t3.  cf.  allo-pida,  -ta)  al 
(74,93).  alscn  (114).  a.-schaid  (iis).  schad 
l  die  alsam  (112)  els-e  (19),  -eu,  veri-g, 
-ng  (114).  hd.  (68)  nd.  elfft.  rufolke,  ropjie 
(48).  bressem  (97). 


AUo-ta,  -ca,  -qua  (75),  alo-tha,  -ta, 
alleta  .  8;»)  {]>i.ici,i  cf.  vre.  capito)  hd.  nd. 
qwappc  fallota  Mi). /</.  qwap  (.mhs.  mog.). 
j^juape  <).  kope  (69),  koj)p  (66),  kopt  (70). 
ui)pe  (v.  «.  1177).  kobe  {ih.,  21).  koppe 
(7.'>).  kopp  (1,  74).  qwab  (13).  quaep  {9i). 
(juabbe  (so),  knapjx'  (8»)).  karpe  (18). 
karph  (7).  karjtf  (76).  kopput  o.  gropp 
(74).  kop  o.  grop  (isil  gruj)p  (6«).  al 
rupp  (alota  1();.  ol  rupj)e  (9).  rup  oel  (49). 
rauj),  rauhaal  i'tc.  (i'opow.).  czoppe  ('«). 
.slcye  (3i.  schlieii  {-:,).  allant  (61).  alraun 
(ziomann.  nu>i  allant;  auch  vialum  terre). 
dolb,  kaulhaupt  (74).  Ärf.  (Mss.mog.)  kul-e, 
-ing  (17).  schulle  {rlg.  squamena  125). 

Allo-,  alio-  (117)  -theta,  -theca  (147, 
Gl.  111  ;  Cö-f  iiin/cr  onudion  figurarum  (Br.). 
alre   figuren  moeder  (147). 
*Allotiun  r    Alutum. 

Allox  V.  Allux. 

Allubere  v'horton  (9l. 

Allubescere  (7<i,  01.  m.,  Br.),  prs.  ali- 
(22),  ala-  (23)  -basco  ii.  consentirc  &c.) 
begannen  zu  volbortin  (8),  v'bor-teu  (9). 
gunneii  (22).  ik  gumie  (23). 

*Alluc-a,  -arius  '•.  Alut-a,  -arius. 

*Alluc-ere  zuluchten  (B^).  i.  iactare 
(Gl.  in.),  -idare  /.  il/u-itrare  (Gl.  m.>.  -inare 
t.  iuxta  luminare  (lir.).  zulycinon;  i.  a  luce 
aliciwre,  fasclnare  verbinden  (sic)  0.  fin- 
ster machen  (68). 

*Alluciare  {cf.  aluta)  to  leder  inaken 
(23),  malen  (2c)  t  villen. 

AUuc-idare,  -inare  v.  -ere. 
*Alluciuni  /■.  Aluta. 

Alludere  (cf.  allodere i  i.von-sonare, 
-gruerc  \^66  i.c-.).  hd.  mit-,  beide-  (5.  aus 
bit?),  v'-  (6),  vnder-  (4),  nd.  niet-  (97), 
mede-,  medde-suelen,  hd.  -spilen,  -spylen, 
-spiln  (5),  -spielen  (7).  speil  vir  spotten, 
{sie  8V  v'-sp.  (9).    t-ußlich  anlachen  (65). 

AI-,   a-,  ab-luere   hd.    waschin   (8); 
ab  wa-,  we-scheu.  aus  rainigen  (1). 
*Allugere  mit  weynen  (8''). 

Alluginosus  [otLi  alluere  x  vligi= 
nosus)  (igt.  fynig  (Gl.  .\«itr.).  aliginosum 
i.  pingue  l  huuJdnm  (I4l). 

AUugo  ( X  ligo  cf.  prc.))  ags.  tyne 

(Gl.    .\oltr. ). 

*Allunien  v.  Alluuium.  Alumen. 

*Alluminare  n.  Alumnare. 

*Allus  V.  Alus. 

*Alluta  &c.  /•   Aluta  &c. 

*Allu-ta  ( 18  ,  -tiuin,  -cium  (71),  alu 
tium  {cf.  ablutes.  aluear.)  wasche  hafen 
0.  yrderen  brait  pfauue  (-ta  48V  wesch- 
uas  (93  sim.),  -schaff  (75),  -kar  (48).  Wasch- 
faß (74). 

Allu-tes,  g.  -tis  (H7),  g.  -tium  (Br.), 
n.  -tium,  pl.  -eia  (i47\  pl.  -tia  (Br.)  {cf. 
ablutes)  dreckich  plaetz  of  .stede  (i47). 
.SM«<  loca  cenoso  (Br.),  l.  vbi  fluvius  pv- 
tredinem  emittit  gotten  (83).  /.  locus  coe 
nussus  (i36).  alutes  i.  l.  cenosus  (i4i). 
//  Jogi  in  mondi  ((;i.  m.). 

*Allutium  V.  Alluta. 

*Allutum  1-.  Alutum. 

^Alluueo  c.  Alluuio. 

*Alluuia  dennaltebbinge  (11) 
Alluui-es.  l  -o  t  -um  (Hr.),  adlubies 
(139),  alumo  {g.  nis  ahl.  -mine  76j  {cf. 
sqq.  alliuies.  eollimies.)  i.  inunda-ntia 
(Br.),  -tio  t  immundicia  (76)  aquarum.  i. 
loctis  coenosus  l  obiicurus  (139).    slümig, 


ALM 

vnsuber  (8).  flimek  (i3.  f  st.  s).  vn-flat, 
-seubcry;  wiest,  kotig  (ss). 

Alluuio  hd.  waßerbruch  (mss.  mog.). 
waserbiy,  Mrg.  waßebruch  (13). 

AUuu-io,  -eo  (12)  i.  dilutilum  siiit^ 
flut  (3,  13).  waßer  l)roche  i  ron.st,  sed 
diluuium  wan  daz  abe  brycht  (12).  ain 
giß  des  Wassers  (9i).  groß  gcfluß  &c. 
(65).  vloet  (83,  »9). 

AI-,  a-  (9),  -luTiium,  alftimen  (6.  cf. 
alumo)  hd.  flud  (19);  eyn  groß  flut  sim., 
flüht  (()),  fluß,  floß  (7);  eyn  sinte  flöte 
(18);  siut-  (8),  sinck-  (9)  -flut;  wasser 
noz  (i).  nd.  vloet,  en  grot  vlot.  i.  que?n 
aqua  abluit  alß  der  ryn  zu  Costentz  (64). 

*Alluuiuni  V.  Alliiim. 

*Alluuius  V.  Salietum. 
AU-ux,  -ox,  -ex,  alux  hd.  (eyn,  die) 
groz  (.5),  grocze  (9),  große,  groß,  groiß, 
graßs  fl)  zehe,  czelmn  (1),  zeche  (67,  ßs), 
cze  (18,  21),  czye  {f->^>) ,  oft  an  dem  ful.^ 
sim.  dumi,  zelii  maiste  (104).  nd.  groeten 
(90),  en  grot  (22),  grote  teen  (22,  90), 
teyne  (23),  tee  (11). 

*A-,  aa-  (Br.  &c.),  i  haa-  (110),  aeha- 
Ima  (i.  virgo  abscondita  t  secreta  Er.  &c., 
l  simulacrwm  &c.  110.  X  agalma;  aus 
hehr,  almäh,  vll.  X  lat.  alma)  ehr.  eyn 
Jungfrau  (7).  iunf't'rauwc  (5).  ene  iunc= 
vrowe  (22).  ein  lieyniliclie  verborgen  magt 
(6.5  sim.).  eyn  clarer  spiegel  (110  sim.). 

*A1-,  ala-  ((i),  ale-  (Br.)  -mania,  al- 
monia  (^.  tewtuniaf)5M/i.,  ^e«;  MHie?'sc/t.) 
(flb  alendo  l  a  lemano  ßuuio  Br.)  dut= 
sehe-  (17),  duthsch-  (7),  dütz-  (5),  dutß- 
ri8),  ducz-  (21),  dutzhe-  (5>>),  dcwtsch- 
(71),  dcucz-(4j,  dewhcze-  (3),  dewchs-  (9), 
tewtsch-  (Isim.),  tü'sche-  (ti),  titsch- (7«), 
tusch-  (C8),  tutz-  (6),  dudesch-  (23)  -laut. 

*Almaniare  dutß  spreclie  (18). 

*Almanic-um,  -ium  (4)  hd.  dutsch, 
dusclio  (17),  dutß  (18),  dutz  (.5,  o),  deucze 
(4),  teutsch,  tcutsciie  (ce),  tusche  (0  si.m.) 
spräche,  sprach,  titscldicli  (76).  nd.  dude- 
sch, -sehe  sprake. 

*Almanicus  (cf.  .sq.)  dpwczer  (4). 

AI-,  ale-  (Br  ),  alle-  (3)  -manus,  ala= 
man-iius  (81»),  -icus  (es)  hd.  eyn  dutz-, 
dutß-  (18),  dewcz-  (4),  dewhczer  (3),  tuz- 
(e),  teutsch-,  tutsch-  (es),  nd.  dudescli- 
man.  hd.  ein  tutsclier  mensch  (63),  ducz 
lendir  (^)^),  dutscher,  tusch  (6j.  dewclis 
(9). 

Alniari-a,  -um  v.  Armari-a,   -um. 

*Almasium  (i.  martipotus,  cf.  nier^ 
cipotus)  ahneys  l  liciiawfl"  (9.  cf.  ama^ 
sagium    reditus   ex    lino   d'c.    Gl.    m.    1, 

199). 

*Alme-ta,  -nta  v.  Alnetum. 

*Almicies  &c.  v.  Almus. 

*Almi-cium,  -ties  v.  Almucium. 

*Almodium  {mensura  ui.  m.,  cf.  Dz. 
wtb.  4.57)  gesmeide  (4.  vrm.  aus  elino= 
dium  q.  v.  id.  verlesen). 

Almu-,  l  malmu-  (147),  alinu-  (22\ 
alumi-  (22'')  -eium,  -tium  (134,  Kii.), 
-chium  l  -eherium  (Kii.),  -tum  (7),  -tia 
(Gl.  m),  almvinicium  (83,  01.  m.),  almi- 
cium,  -ties  (Ki.),  amu-eius,  -tia  (|gi.  m.), 
-sia  (ku.),  am.bueius  (67,  147,  v.  a. 
1477),  amicia  (gi.  m. ,  ku.  x  ami- 
cire?),  aum.-ieia  (ku.)  ,  -ueia  (Gi.  m.), 
arm-ueia  (gi.  m.),   -ossa  (4)   {cf.   Gl.   m. 

1,    179,    181,    206,    211,    380.   Ob.   29.   Dz.  Wtb. 

DlEFENBACM     GlOSSARIUM  . 


ALO 

13.  BM.  61.  Wd.  910  Ntr.)  hd.  nd.  kor-,  chor- 

(23,  68,  76),  kur-  (v.  a.  1477),  kore-hot 
(13,  18,  23),  -hayt  (13  Mrg.),  hd.  -hut, 
-luiet  (1),  -liÄt  t  -mutz  (.5),  -hub  (76), 
-hüben  (75),  -hauben  (4),  -kappe,  -kap, 
nd.  -kugele,  -kogliel  choirhoit  (147).  kutz- 
(64,  68,  69V  kuce-  (10)  -huot,  -hut.  munchs 
kutten  (75);  meßegewant  (17).  eyn  mycze 
(21).  myezz  (armossa  4).  mutz  (83).  mutse ; 
al-,  a-m.;  ahnuys  (kü.).  en  muzeke  also 
de  dorn  heren  hebbet  (23).  befi'e  (22^,  147, 

Ki.). 

*  Almus  ?'   Alnus. 

Almus  hd.  se-,  hei-,  (18),  hei-lig.  nd. 
ze-,  hyl-lich.  almi-tes,  -cies,  -tudo  i. 
sanctitas  (76). 

*Almutum  &e.  v.  Almucium. 

Alna  V.  Allenus. 

Alnetum  erlen  bosch  (^^,  68).  alme- 
ta  (94,  186),  -nta  (127)  ags.  alter-  (94), 
aler-  (i36)  -holt. 

*Alneum  ags.  fulae-trea  (94),  falatreu 
(136).  C/.  fulan  bedm  the  black  alder  tree 

(Bosw.). 

*Alninum  erlige  (7). 
*Alnius  erlin  (8). 

Alnum  alberin  (i4i). 

Al-nus,  -nuus  (22),  -mus  (134),  t 
-ena  (75)  erile  (104).  erl-a  (87^,  93),  -e 
(3,  8,  9),  -in  (5b,  13),  -en  holtz  (76),  -e 
h.  (8).  erl  (1,  4,  74,  102).  irle  (17).  hd. 
nd.  erlcn-,  hd.  erlin-,  erleyn-  (66),  erlau- 
(7.53-),  elin-  (74),  vign-  (102),  nd.  elreren- 
(verlesen  ekeren-  97),  elsen-baum,  -bom 
sim.  elren  (12.5).  e. -bom  l  elhorn  (22''. 
cf.  platanus.  sambueus.)  eine  (22).  ebne 
(io.5'=).  eelst  (92).  ags.  alaer  (94),  aler 
(136). 
*Alo  V.  Aleator. 

Aloe  hd.  (^daz  4)  aloe.  ist  gummy  bit^ 
ter  als  galle  (20).  spaens  groen  (89.  cf. 
viride  hispanicum).  spaesgrueu  (11). 
aloes,  alues,  aleos  (6,  69,  134)  aloe  (6.5). 
ale-  (132),  all-  (12.5)  -wede.  hd.  Avolsmac= 
kend  holtz  (20) ;  h.  das  w.  smeckt  (4), 
neckt  {sie  7),  rucht,  reuclit;  ein  h.  dz 
da  woltycht  {sie  09).  aloes  epatit  (47). 
aloa  (Br.),  aloda  [aljyh.  aloa  76)  i.  arbor 
saauissimi  odoris. 

Aloe  galliea  v.  Allogellica. 

A-,  al-  (48)  -logia  i.  conuiuium  sine 
ratione  (48),  sermone  (Br.).  luderige   (48). 

Alog-US     (Br.),     -O,     allog-US,     -OS     t 

-ma  (17)  i.  litera  t  nota  in  libris  ernenn 
dandis  (Br.,  sim.  Gl.  m.,  cf.  alapacius.) 
in  boycken  eyn  teyken  tot  verbeterin= 
gen  (147).  i.  scrmo  longus  (76)  aus  ÖcXoyo?, 
AÖyOC  X  longus   {cf.   Gl.   m.   1,   174,   184). 

*Alones  v.  Aleion. 
Alonge  von,  nd.   van  verre-m   (i34), 
-n  (3,  21,  66),  feren  (5),   verne   (17,   22), 
ferro  (7),  f  har  (6),  ferr  (76),   ver   (18). 

*Alopeeia  v.  Alopieia. 
Alopeeur-os,  -us  fuchsscliwantz,  nl. 
vossensteert  (i43).  (villicht)  mattenflachß 
o.  wisenwollen  (i44). 

*Alope-s,  -X  (Br.),  alapes  vochs  (8). 
vosso  (22).  fuße  (17). 

*Alop-etia,  -i  v.  Alopici-a,  -osus. 

*A-,  al-  (76,  141)  -lopieia  i.  -wlpecula 
eyn  wulpen  (8).  welpecla  {sie  9.  X  w-l= 
peeula!).  foche  (93).  vehe  (6). 

Alopieia  {im  Br.  unter  seh.  von  alopia 
i.  lepra),  alope-cia  (113,  114),  -tia  (91), 


ALP 


25 


allop-  (48),  alb-  (104)  -ieium  {i.  aliena^ 
tio  capillorimi  Br.  &c.,  Scabies)  hd.  grint, 
grind  (91,  i4i).  haarfliessung  (113).  schies=: 
sung  des  haars  (lu).  hair  rijsynge  van 
schorftheit;  caliclieit(i47).alapiei-akael= 
heit  (8'>);  -da  mallaitscap,  lazorye  (147J. 
allapaeia  (9),  allopa-ria  (^us),  -na  (8, 
148)  i.  ftuxus  capilloruni.  allopilicia  (x; 
oKkoc,    -j-   Pilus?)    perücke   stocker   bei 

Brinckineier). 

Alopi-  (120,  147,  Br.),  allopi-,  alapi- 
(17,  136),  allep-  (22),  api-  (3,  129,  139, 
147,  Br.,  Pap.  X  apex)  -ciosus,  -consus 
(147),  api-  l  apic-osus  (147),  alopi  (13) 
{i.  caluus;  calua.sfer  f  re-c.  147)  kal  (8, 
22,  13).  khal  (9).  vorn  (17),  achter  (147) 
eale.  grindochte  (120).  alapios-a  /.  calua 
(i36);  -um  rauphecht  o.  an  hare  (Anz.8, 
408).  apie-a,  -ia  dyer  l  schaip  oiider  den 
buyk  kale  (147);  -o,  g.  -onis  ainer  mit 
ainem  kalen  bauch  o.  glaczeten  b.  (75); 
-iosus  i.  caluus,  -iolus  i.  calua ster  (139). 
alepius  cale,  bloi't  (147). 

*Alopogare  r.  Arapagare. 

Alo-pus,  -phus  T.  Alapvis. 

Alosa  V.  Allosa. 
*Alosa  (X  aX?)   meer   of  see  suyct 

(147). 

A-,  ha-,  ho-  (Ki^.)  -losanthus  wall- 
(Kib.),  woll-  l  bald-  (Ki^.)  -rat. 

*Alosantus  &c.  v.  Absinthium. 

*Alota  c.  Aluta. 

*Alpagare  &c.  v.  Arapagare. 
Aip-es,  -is  (99),  -OS  i7),  -ie,  -ije  (1), 
alph-ie,  -ei  (17)  lierge  tzuschen  den  dut- 
schen  vnd  den  waln  (5'^).  dutsch  gebirge 
zusehen  walen  vnd  dutschen  (17).  dewtsch 
gepirg  czwischen  den  dewtschen  vnd 
auch  den  walchen  (1).  dutz  berge  zwi= 
sehen  den  walen  vnd  den  dutzen  (.5). 
dutsch  b.  schußen  den  w.  vnd  den  dut= 
sehen  (21).  deucz  berg  czwischen  w.  vnd 
dewczen  landen  (4).  dutschenberg  zwus= 
sen  den  w.  vnd  den  dutschen  (7,  sim.  11). 
dutßse  bnrge  czissen  den  w.  (18).  das  ge= 
birge  zusehen  welschen  landen  (17).  die 
alpen  sc.  daz  lampartsche  gebirge  (48). 
lampertisch  purg  (2).  albe  teuschperge 
zwisclicn  walhen  vnd  teutschen  (74).  al= 
ben,  clg.  das  hoch  gepirg,  gebiirg;  ahTien 
in  dem  gep. ;  dutsch  geb. ;  {i.  montana) 
pirg,  gepirge  (75).  geberge  (99).  ein  snehe= 
berg  (19.  Schweiz.),  snebarch  (11).  dude= 
sehe  berge  (22).  d.  b.  twyschen  den 
wale  dudeschen  (23). 

*Alpica  i.  ouis  (12). 
Alpinas  (Br.)  berg-  (8'>),  pirck-  (74) 
-man.  en  de  iiideme  Tberghete   boren   is 
(22).  einer'  von  der  alb  (74). 

*Alpinosus  kelden  (S''). 

*Alpita  V.  Alphita. 

*Alpogus  V.  Arapagare. 

*Alph-  V.  Alu-. 
Alpha  an-fanck  t  -bcgin  (7.5). 

*Alpha  {aas  alapa)  backenslach  (147). 
Alphabetum  hd.  übel,  fibbel  (7),  by-- 
bel  (V.  a.  1477),  a  b  c.  abece  (7).  eyn  abce 
(21V  abacete  (22'').  puchstab  ordenung 
(75).'  ein  aiphabet,  gebet  (110).  nd.  eyn 
phi-,  fi-bele.  aiphabet  ein  wiber  {st. 
vibclV^  ulalit  {st.  alfabitV  (5). 

Alph-anus  (74,  Br.  &c.) ,  -aneus  t 
-arorus  (7«),  -arus,  -arius  (74),  -orus  (7), 
-aurus,    -aranus     (stocker),    alpaulus 


26 


Ai/r 


ALT 


ALU 


(lo»),  aliparius  (ii7.  7.  <;/".  /lirr/ierf)  est 
fiilttu«  innitliciiü  (Ulis  Alphe-nuB  n.  /ir , 
-niiuB  /.  rat/IIS  f  11.  /tr.  i'ai«.?  vll.  X 
hnlo-,  liolo-phantu  /.  niiiuUi.r  110  ic. 
Kl.;  hiila  paufti  /.  nnimu  menciens  7»;. 
uns  halapunta  /.  omnia  m.  iä:0  /<</.  ein 
falsi'lier  ticttrlcr  .v///(.,  pcllor  (7i).  cn 
valsch  (,2'V^.  vals  (22^.  fiilli  (IS)  bcdclcr. 
i-yii  lalsc'lu'r.liroit  beddolcr  {!)■  cyn  lals 
lin)t  botfller  (f)).  bodrugor  (21).  "ti-uant, 
truyÜor,  tiiesohcr  &c.  (117).  tronor  (loy. 
uns  trogeiiur,  cf.  bcgliardus,  clicr  als  ver 
hsiii  Ulis  croiifr  =  afitl.  kroiiaro  v.  ba= 
burrus,  c/.  crocncn  vnirnuirKrc  147). 

"•"Alpharüis  r.  Ali-,  al-phanus. 

*Alph-ei,  -ie  >:  Alpes. 

*Alph-erare,  -iare  i:  Arapagare. 
Alphi-ta  (Hr.,  c.i.  m.),   yeir.  -ea,  -ter 
rea  f  alpheta  ((;i.  m.\  alii-ta,  -da  (ni, 
Gt.  t,  alpita,  alipta  (149),  aphita  (17,  92), 
afßca  (^22,  23)  (/.  primum  gramtm  matii= 

ruiit  itc,  foi'ina  ordci,  polenta,  aus  0(.X''fi' 
TOvJ  gorstniclo  (Of.  2,  713).  gor.stcn-niele 
(7),  -mel  (23,  i-ii),  -melle  (22).  girstin 
^Gf.  4,  26.5).  g.  mele  {ib.;  9.5).  boh.  prlia 
(i).  alphi-ta,  -tera,  -ton  garsten  mcle; 
-ca  yn  der  arcii  dat  hoienstc  ind  yrst 
ri])  koni  (,117). 

Alphito  pop-haiis,  kiiecht  ruj)reclit, 
kiuderfrosser  (Ki.). 

*Alphorisinus  r.  Amphorismus. 

*Alphorus  r.  Alphanus. 

*Alreta  {aus  alleta  =  athleta  Gl.  m.V 
arenga  Dz.  wtb.  25  V  cf.  nd.  alrede  area 
publica  Fr.  2,  lOS""-)  walg-  (1,  Sm.  4,  68), 
walig-  (4)  -stat,  :  nhd.  waligen  volvere'i 
alieta  pan  (75).  alioea  yin  ylacie)  ein 
baue  (8''). 

*Alsa  ijl.)  die  Ylle  (48).  - 
Als-,  geiv.  eis-,  elz-  (3),  es-  {b^)  -atia 
elsa-(ie  (12),  -ßen  {0'^),  -ß  (es,  110),  -tz 
(18,  48).  elßcsse  (77).  eylsas  (6).  elsaß- 
(69),  elseß-  (69  sim.),  el.«aßen-  (5),  elsas^ 
sen-  (221)).  elseczcn-  (21),  eleseßeu-  (17), 
elseßeu-(7,  133),  elsasser- (132),  elzcccer- 
("3),  elsetzer-  (23),  elzecer-  (22),  vlsozer- 
(4)  -laut. 

*Alsatius  olzacer  (4).  alsa-tii,  -vi 
elisazari  (i3o).  alsatii  l  elysii  elsesßer 
(12.^). 
'^Alscotilus  (cf.  adom)  v.  Affodillus. 
^  Alsin-e,  -es  (Fr.)  {herba,  cf.  pilosa) 
liuhner-salbe,  -biJ^, -darin  ^mäus-d., -kraut 
(Ki.  sim.).  huhner-serb  (144),  -scherb  (Fr.). 
vogolkraut  (i4i). 

*Altamia  r.  Alcanna. 
Alt-anus,  -onus  (76)  i.  flatus  in  alto 
i.  pelagn  (Vaj).,  sim.  Gl.  m.);   altus  ventus 
in  uiari  (76).  hoich  wynt  in  der  see  (i47). 
ags.   voden   (Gl.   Aelfr.  cf.  Gl.  m.). 

Altanus  [herba)  buchschwarbe  (48. 
cf.  ascanciaV 

Altar-e,  -ium  hd.  nd.  alt-are  (7),  -ar 
(68),  -er,  -re  (97).  eher  (ö.  21). 

Altarista  (i.  sacellanus  Gl.  m.,  vica= 
rius  q.  v.)  alter  her  (4).  einer  der  von 
dem  altar  lebet  (es). 

Altarium  {cf.  altare)  altar  stain  (76). 
*Alte  V.  Als.. 
Althea  v.  Alcea. 

*Altea  (?.'"  malus,  X  malua?!)  mast 
op  en  sclr.p  (147). 

*Altelabus  v.  Accalabus. 
Alter  epi   ander  (19).   gen-er  m.  -e 
/•  ("). 


Alterare  an<lern  (H;.  hd.  nd.  vor-a. 
hd.  v'eiidem.  ver-wandlen  («fl),  -wandern 
(67).  wandelen  vor  ander  (22).  vir  wände] 
ader  wer  ander  (sie  21).  vor  wi.scM»  ("»''. 
st.  v'wisscln,  v'weehs(!lnV  cj.  alternare). 

Alteratus  {i.  alter  effectus  Hr.  &c., 
aliter  efFatus  mss.)  hd.  vorandcrt,  v'en- 
ilert  •,  verwaiid-crt  (67),  -Ict  (es). 

Alterea-ri,  -tio  r.  Altrica-ri,  -tio. 

Altercator  .■<ehnai)per   (2;. 

Altereum  hd.  nd.  bilsen  (Ki.,  KU.). 
I).-kraut  (iii).  nialkruyd  (Kil.). 

Alternans  czwyfeliide  (ö).  ein  zwey= 
feiler  (^). 

Alternare  horten  (i4i,  Gf).  andern 
(8).  v'a.  (<)).  eyiiern  (9.  aus  endern),  hd. 
anders,  anderworhe  (18),  v'anderung  ((>), 
v^mder  (;'>),  viider  (!in  ander  (4)  machen. 
nd.  vorandereh  (23),  v"arieh  (22)  nuiken. 
wißlcn  (68).  vnder-weßehi  (19),  -wislen 
(99).  onderwissclcn  (11,  83). 

Alternatim  vndcr-ander  (22),  -en  a. 
(23),  hd.  -eyn  a.  vndern-a.  (18).  Iid.  nach, 
na  (8)  eyn-a.  verenderlich  (eö,  68).  sun- 
dorli-ch  (8:vi>^  9),  -chen  (12,  13).  vnder 
wcßlung  (19).  onderwilc  (89). 

*Altematio  (n  aus  c)  kefcliiuge  (8). 

*Alternatu-s,  -m  (11)  czweywelungc 
(9).  onderwisselinge  (11).  en  vorander= 
inge  (23). 

Altern-atus  t  -us  hd.  eyner  der  vnder 
den  andern  ist.  nd.  eyn  de  v.  dem  a. 
ys  (22). 

Alternitas  v'ander-  hd.  -img  (lö;, 
-keit,  -heit  (3),  nd.  -iclieit,  -cheit.  hd. 
v'ender-mig  (es),  -keyt. 

Alter-,  bi-,  du-plieitas  bedroch  &c. 

(147). 

Altervt-er,  -rius  (13)  jo  eyn  von  de 
andirni  vnder  eyn  (.ö*^*).  vnder  ander  (22). 
eyn  a.  (21).  der  t  eyn  a.  (81^).  vnder  (1, 
5),  durch  (6)  eyn-a.  der  a.  von  den  zweien 
(75).  eyner  (9).  eyner  vnd  der  ander  (1), 
von  den  andern  (i3),  vnder  den  a.  (4), 
von  zweyen  (e.sj,  vnder  zw.  (67,  69,  134), 
vl.^  zw.  (65),  von  andern  zw.  (76).  sye  (?) 
bey  mit  en  ander  (17). 

Altervtrum  eyn  andir  (8).  der  ander 
('9).   eyn  oder  dj'C  a.  (19).  en  oflft  a.  (11). 
hd.  dorch,  vnder  (4, 76),  gegen  (es)  eyn 
a. ;  durch-hen  (7),  -eyn.  dorchen  (23). 
*Altia  V.  Alcea. 

*Alti-fera,  -fra  (17),  -fia  (9),  -ssera 
(13)  winden  (1,  4).  zugrad  (75).  keffer 
(8,  13.  cf.  Fr.  1,  506«).  kefer  (9).  kraue 
(8,  17).  kranche  (17). 

*Altificare  hoen  (19).  hoghen  (11). 
hoegeu  (s9). 

Altigradus  (Br.)  hoch  treder  (17). 

Altilis  (i5r.  &c.)  hd.  eyn  zam  fogel, 
oft  als  eyn  hün  (5),  hun,  o.  eyn  gans 
sim.  scame  wogel  t  vige  (13).  eyn  tam 
voghel  alsc  eyn  hoyn  (22).  en  than  v. 
als  en  hon  edder  gos  (23).  hd.  huß-fogel 
sim.,  -gefogeltz  (8).  haws-hun,  -vogel  l 
haue  t  stadelhennc  (9).  altile  mastiche 
(i4i).  ags.  foedils  («.  saginatum  145). 
altilia  hus  gefiigel  (25).  zame  vögele 
(48).  hantzuchilinga ,  kimastiu,  mastfo- 
gala,   kifedare   (Gf.  2,   881.  3,   435,   449. 

5,   615). 

Altiloquus  hoch  sprechender  (68). 
hocher  redner  t  ein  trostiger  reder  (75), 
scharp  Sprecher  (17). 


*Altime-ntum,  -ter  (Ol.  m.)  mate  van 
hoichden  (i47). 

^Altipedes  (/.  alpes)  geberchte  (i47). 

*Altisonare  hoch  luten  (7.5). 

'  Altissera  o.  Altifera. 
Altit-onans   (76,  Hr.  ««;.),  -tonus  (». 
<kus  i'ap.)  eyn  lioehludcnder  (7). 

*Alti-thronu8,  -tronus,  antithronum 
{alph.  alt-  6«;  luthsidiilo,  hocsedalo  (cf.), 
hoch  siezer  (17).  hoigh  sitter  (i47).  eins 
kunigs  Htid  (es). 

Altitudo  hohe  (8,  es),  hoe  (5i>).  hoe= 
chy  (es),  dy  hoch  (10).  hohede  (48).  hoc= 
keit  (77). 

Altiuolus  ein  hoehfliegender  (75). 

*Altmona  o.  Lemanus. 
Altri-,  selten  alter-  (74  &c.),  atri-  (9) 
-cari,  altritari  (133,  Gl.  m.),  alt'cal  {sie 
22)  hd.nd.ü(i\\a\-i\en,hd.  -ten.  hd.  klaf- 
fen, clappen  (i33),  straffen  (74)  vnnutzc. 
nd.  snacken,  sn.  vnnutte.  kyffen  t  snap- 
pen  (74),  -cn  vnnutze  worf  (5).  kyffern 
an  nucz  (21).  kiefen  (7).  kifen  (76).  hd. 
kyf-  (4),  kiff-,  hd.  nd.  kcu-elen.  kyueln 
(9).  kebbeln  (109).  krigen  ((i).  zancken  o. 
kriegen  (74,  88,  110)  mit  werten  (110). 
ereten  t  kyveu  myt  worden  (22'>).  wert= 
len  o.  strcytteu  (64).  veehten  (17,  74).  ha= 
deren,  einander  vbcl  ußrichten  (ss).  plai= 
diren  (99).  arguirn  (74). 

Altri-,  alter-  (4,  74,  99)  -catio  {cf. 
alternatioj  hd.  krieg,  krig  (,')),  kriegung 
(7,  74),  eyn  karch  krich  (18);  kyw-  (9), 
kyff-  (74)  -ehuige.  nd.  kyf,  kjff;  plait  l 
sceldinge  (99).  vrloge  mit  werten;  schelt-, 
straff-,  arguir-ung  (74). 

'''Altri-eula,  -x  {cf.  aliaria)  boevynne, 

huyre  (i47j. 

Altrins  -  ecus ,  -icus,  -oeus  (8^)  hd. 
ander-s,  -ley  (9),  -geschyt  (133).  ein  and- 
er (67,  7e),  -erlinge  (8*').  teghen  eyn  (132). 

Altriplex  {i.  bilinguis  &c.  76,  animo 
duplex  &c.  X  artiplex  i.  d.  Pap.,  Gl. 
Piac.j  betrieger  (es),  wispelsinuich  (i07. 
cf.  w.-duerigii  inconstans  Kii.).  altripli- 
citas  /.  duplicitas  (re). 
*Altrix  V.  Altricula. 

Altum  r.  Alutum. 

Altus  Iid.  nd.  hoch,  o.  tieff  (es),  tyfe 
(9),  deiff  (8),  swer  (8,  9),  vnd  dyf  (12). 
liog  (3).  hoge  (99).  obbir  hoe  (5^*). 

Altus  in  faetis  spitzfindig  (65). 

Aluc-o,  t  -US  (Ki.)  {cf.  aleion?)  hab- 
bich  art,  gr.  sXso?  (112).  naclitvogel  t 
mast-  (Ki»),  maß-  (Ki^^)  -huhu.  nd.  wiggle 
{i.  stryx  v.  a.  143s  ziem.). 

*Alu-ea  {pars  seile  01.  m.),  -ta  {jpis= 
toris  Iß)  mult  (KJ).  multer  (i3).  teyg-, 
deig-  (SiJ)  -trog  (8>>,  9),  -drock  (8). 

Aluea-r-  -re,  -rium,  -le  (6),  alphe-, 
alphi-are,  -arium,  alphe-ar,  -ale  (5"^), 
-US,  f  alutas  (48)  {cf.  sqq.)  hd.  korb  (al= 
phearium  76),  bin-k.,  -stock;  pein-  (1), 
beyn-,  beyne-,  pyn-  (ee),  byn-  (10),  byen- 
(12),  bene-  (5*^),  hd.  nd.  benen-,  ben-, 
imme-  (22t'')  -stock,  -stok  (22),  -stocke 
(10),  -stog  (8i>).  ymmen  korff  (89).  binen- 
k.  t  -kar  (48),  -vaß  (49),  -stock  (G).  im- 
huß, -vaß,  -sumper,  varr. -summer  (75.  cf. 
Sm.  3,  249).  en  ymmen  huue  (11.  nl.  bie- 
hof,  engl,  bee-hive).  bibuc  (99).  bie-buyck, 
-bock    (Kil.   cf.  buc,   nhd.    bock   Gestell 

Mr.   Wtb.   1.   151,   Fr.   1,    115?).   drog   (Ö^). 

*Alue-,  alui-,  alphi-are  hd.  binstock 
sim.  {cf.  prc.) ,  pinkürben   (2),  von  stick 


ALU 

{sie  21)  machen,  nd.  benen-,  ben-stocke 
maken. 

Alu-,  alph-eolutn  wasser  graben; 
-eolus  trage  (75). 

Alu-eolus,  -erlus  (48),  -iolus,  -iolum 
(r4),  oft  t  -aus,  -US,  alph-eolus,  -ilus 
(17),  albiol-a  (^.  pduis  rotundus)  t  -um 
(i36)  trog  (5,  48).  wesche-  (48),  lescb- 
(74,  76),  losch-  (93)  -trog  {fabri  76),  -trock 
hi).  suwe  drog  (7).  suetrog  t  teigtroeg 
(12.5).   dicke  drokc   (17).   tcige   trock  t 

f rosse  muWe  {'i).  trogelin  (8,  IG,  48). 
indtstroglin,  varr.  kiutz-trogcl,  -krogel, 
t  badziiber  (7.5).  molde  (125).  mültlein 
(112).  mielterlin  (;)i).  wasser  -  kenuel  l 
-schifi'elin  (48).  schfiff  (so),  schueffe  (93). 
Schutt"  (Sin.  3,  337).  schope  {i.  fundihulam 
22b).  schaff  instr.  nauticum,  j)'>''t(i'  hauso= 
rium  do  man  mit  vß  schöpftet  (64).  hd. 
napft",  binstock  sim.  {cf.  aluear).  winstack 
{sie)  t  drag  (21).  ags.  aldot  (94,  136.  al= 
daht  corbis  Bosw). 

Alueolus  nummarius  tzclbred  (125). 
*Aluere  v.  Alluere. 

Alu-,  alph-,  alb-  (i36,  145)  -eus,  ab 
phius,  alueiim  (104)  (c/.  alue-ar,  -olus) 
hd.  nd.  CKjs.  trog.  hd.  drog.  nd.  trocli. 
ti'ag  (^.  alueare  1).  drogk  (10).  ein  lose 
drog  (7.  st.  lösche-),  teig  trog  (4).  trogk, 

fiacktrogk,  paru  (7i).  drock  t  hack  bret 
18).  pretspil  (z.  alueolus,  alea  9i).  truch 
l  kyst  (76).  nart  (19,  Das.  cf.  Fr.  2,  8). 
muolter  (91  sim.).  multe  (112,  Das.).  eyn 
groz  mulde  t  eyn  kar  (5).  molde  (19,  22). 
en  grot  m.  (23).  bulle  {11,  Fr.  1,  1.52^. 
wett.  boUe  f.).  em  große  bine  (6.  cf.  Sm. 
1,  178.  Gr.  wtb.  vv.  benne,  binne).  brente 
(113).  wasserlaufF  in  naui  (ei).  der  flut 
deß  Wassers  {  ein  stram  (12.5  Mrg.).  (alu= 
eus)  a(js.  stream-  (94),  streum-  (i36)  -rad; 
aluium  meeli  (94),  albium  meelu  (i36), 

*Aluinbia  (i.  palumb-us.  -is)  walt-  l 
wylde-duyve  (147). 

*Aluinen  v.  Albumen. 

A-,  al-lumen,  alum  (6) ,  almen  (9) 

{i.  salsugo  terre)  alum  (93).  alm  ((5).  hd. 
alu-nc,  -n,  alaun.  allu-ne  (12),  -n  (8,  22), 
-en  (85,  125),  alant  (7,  76).  mergil,  dar, 
peizstein  (i3i).  jmcistain  (i04.  cf.  Gf  6, 
688).  spat  (Sum.).  cossoldor  (105.  cf.  cas= 
saltrum). 

*Alumicium  v.  Almueium. 

*Aluniinare    mit    alaun    bestreichen 

(135). 

Alum-na,  oew.  -pna  amme  (22) .  ame, 
nerrersche  (77).  en  erde  rorer  (23.  aus 
erncrer,  cf.  alumnus  6).  nererin  (75). 

Alum-,  allumi-  t  alump-  (76j  -nare 

{i.  paseere)  weydeii  (es),  ernähren  (Ki.). 
Alumnus,  gew.  alumpn-us,  untersch. 
-is  («.  sei-uus  76.  cf.  Ol.  m.  1,  195)  der  ein 
ernert  o  eriieret  wurt  (68).  {i.  alleps)  eyn 
hernerer  (p^).  erneren  {sie  4j.  merer  {sie 
1).  ein  ert  {sie)  nerer  (6).  eyn  ain  odir 
eyn  kint  bi  der  ammen  (8).  vosterkint 
(99). 

*Alumo  V.  AUuuies. 

*Alunda  v.  Alauda. 

*Aluo  V.  Alga. 

*Alura  des  buycks  mont  (i47). 

Alus  i.  largus  (Br.,  3).  allus  milde 
(13). 

Alut-,  allut-,  alluc-arius  i.  corves-, 
pellip-,    sut-arius  (129);  sutor  qui  faeit 


AMA 

caleios  de  alluta  (76) ;  argillator  (107).  hd. 
ayn  leym-,  leymen-  (18,  67),  lernen-  (19, 
22,  23)  -decker.  ain  laindecler  (76).  leym- 
cleyber  (7,  74),  -kleber  (4).  en  lemer  (23). 
leemplecker  (83,  107).  schoe-,  leder-ma-- 
ker  (83).  lower  (S^).  cordemaker  (89). 
corduennierre  (11).  cordewanier  (106.  gall 
cordouanier  122.  cf.  Gl.  m.  1,  i96).  hd. 
weyßgerber.  ein  semsch  lederer  (110). 
seemßmecher  (132). 

Alu-ta,  -tha  (b^),  allu-ta,  -ca  (9), 
-da  (17,  Gl.  m.),  alota  (Sum.),  abata  (9) 
i.  pellis  artißeiose  candidata  (ßr.) ;  species 
core.i  ruffi  &e.  (3) ;  cerdonium  (1,  3. //-3. 
eordoan  Gl.  m.  1,  i96.  ef.  i76,  194,  prow. 
aludo).  la  (1,  2>\  laa  (3).  laa  (2).  lo  (.^i^, 
Sm.  2, 462).  losch  (Sum.).  loesch  0.  i'ot  le^ 
der  (64).  löschh  (3).  lösch  (48.  cf.  Sm.  2,  506. 
rubieorium).  losch  (74,  75).  leesch  (iio). 
weyzze  losch  (1).  laesch  {%.  q.  allutum 
76.  cf.  Gf.  2,  282).  loßkeshut  (i4i).  loych 
(8).  laucli  {in  ortu  9.  X  allium!).  leiche 
(1.3).  eyn  loyt  (17).  lindledder,  semisch 
(u4).  gerbte  hut  (88).  weyssfel  (91).  geay= 
ert-leder  o.  -haut  (74).  seemsch  1.  (110). 
schons  1.  (Sin.  3,  369).  corduan  {ib.:  68, 
97,  Gf.  4,  492).  kurdewan  leder  o.  schuch 
(48).  cordewen  (83).  kurdual  (28=^,  93). 
botschuch  (all.  8.  ef.  alutum  ealeeus 
peregrini  Br.V  eyn  butsch  schuche  (al.  17). 
buntschue  (abata  9).  puntschuch  (i3). 
erche  (12.  cf.  albicorium).  irch  (76).  ahd. 
irah  (Gf.  1,  461 ). 

*Aluta  V.  Aluea. 

*Alutas  r.  Aluear. 
Alutes  V.  Allutes. 

*Alutium  ?'    Alluta. 

Alu-,  gev).  allu-,  allo-  (75),  albu- 
{alph.  allu-  6),  al-  (v.  a.  1477)  -tum  {i. 
ealeeus  peregrini  t  cortex  arhoris  quer- 
cine  &e.  cf.  aluta)  eichin  rind  (ßr.).  lohe 
(8).  loe  (9).  lae  (13).  ain  laesch  {i.  alluta, 
frunium  76).  hd.  pu-,  po-  (4),  bu-,  hd. 
nd.  bocken,  locken  (s/c  21),  pukkein  (1), 
puckin  (74),  geayert  (Ob.  48i) ,  gealent 
(74)  leder,  ledder,  t  haut  (Ob.).  bok-1. 
(23).  boccen  leyder  (3).  buckeler  {sie  6). 
corduen  of  zwarte  (11.  ef.  erinea).  gar= 
winde  (alutum  89;  von  garwen,  gerwen? 
X  alabrum?).  pilgrenschuch  (75). 

*Aluua  i\  Alima. 

*Aluuium  V.  Alluuium. 
Alu-US,  -eus  {(,■6)  buche  (7).  buch  (8, 
fisV  biich  (]4'i).  buc  (99).   hd.  ein  junck^ 
frawu  bawch  sim.  de  buc  euer   iuucvro= 
wen  (22). 

*Alux  V.  Allux. 
Alx  elaho  (120  &c.).  heloho  (i4i).  elho 
(84).  elc  (104).  helfant  (102).  alcus,  aXxTjc; 
eilend  (112).  alee  elend  (114).   alte  geis 
{capra  93).  alalte  geiß  (48). 
*Am-  bissw.  st.  amm-,  adm-. 
Ama  {auch  hama  Gl.  m.)  ame  (17). 

am,  vlg.  ome  (75).  eymer  (66  &c.).  (a^n^ 
&c.)  schopffeymer  (112).  wein  vaß  (3, 
75). 

Amabilis  lyp-  (8^),  liep-,  begird-  (68) 
-lieh,  leefhebbelik  (85).  minlec  (99). 

*Amabolagium^  v.  Anaboladium. 

^Amaeius  v.  Amaritus. 

*Amafraetus  i\  Amfraetus. 

*Amala  {st.  ambra  suecinum?)  czarr 
(1  de  liuoribus  arhorum;  ef.  Sm.  4,  239, 
280). 


AMA 


27 


*Amala  ?'.  Attinala. 

*Amalaphula  v.  Amulaphiola. 

*Amal-atia,  -ocia  (143)  (/.  apiana, 
oualid-ia,  -a,  eamem.elon,  malium  143) 
rhobari  (Gf.  5,  98).  cliamillen  (i4i). 

*Amales  {aus  annales?)  i.  pueri  qui 
pro  annis  sacrificant  (76). 

*Amaligies  {cf.  ambigies)  czwifeliiaff= 
tig  rede  (18). 

*Amanacus  (cf.  amaracus)  lauondola 

(131). 

*Amancia  r.  Auantia. 
Amandus  vrnntlick  (22). 

*Amant-i  t  -er  (amatim  Br.)  liplich 

(3). 

Ama-ntilla  (Br.  &c.),  -ntilia  (kl), 
-tiUa  (76, 117,  Gf.4,  880),  -tilia  (8),  -cüla 
(85),  -ritlUa  (Br.),  -rilla  (i.  Valeriana 
Anz.  8,  409)  valeriane  (12,  149).  hd.  ba-, 
pa-  (3),  bo-  t  va-  (47)  -Idrian.  baltrian 
(96).  baldr-an  (8),  -um  (76).  tennmarck 
(74).  dennen  marck,  alpenkraut  &c.  (73). 
denne-,  tenne-march  (Anz.  l.  c).  holantar 
(117,   Gf.   l.   c). 

*Amantina  v.  Amaranthium. 

*Amantistes  r.  Amethistus. 

Amar-aeum,  -icinum   (iio)  i.  vngu^ 

entum  ex  amaraco  (Br.).  bitter  salff  (es). 

Amar-acus  (Br.  &c.  ef.  -usca),  l  -icus 

110),  -anis  (iii)  mayeron  (110).  maior-an 

,91  &c.),  -on  (111);  meyeron  (73).  inett-er 

l  -Qvey  t  -rara  (74).  bitter  krut  (es). 

*Amarago  v    Cichorium. 

*Ama-rantium,   -ntina  beyfuß  (i43). 
Amaranthus  floramor  l  tausendschon 
(Ki.).   fuchsschwantz   (rr.),   i.    q.   vasses 
sagel  t  befokla  {sie  85). 

*Amareellum  v.  Amarellum. 

*Amarcianus  {ef  amaricatio)  sun- 
der (li). 

Amar-e,  -ieose  bitter-lich  (5,  7), 
-liehe  (19),  -liehen  (18),  -lic  (22).  better= 
leke  (99). 

Amare  liep  haben  (9,  65).  begird 
han  (65,  68).  hold  sein  (1).  minnen  (99). 
*Amarella  v.  Amarusea. 
*Amarellum  {est  ciphus)  ein  becher 
(3,  stocker  l.  c).  bicker  (22).  am.  aus 
magellel  &c.  Sm.  2,  556?  oder  :ama, 
a,va\x\a.9  zugleich  becher,  bicker  aus  biter 
{sq.)  missverstanden. 

Amar-ellum,  -eellum  (7),  amerul- 
lum  (134)  ]id.  nd.  bitter,  b.  l  sure  (7). 
pitter  [7i). 

*Amar-ellum,  -illum  (Br.  &c.),  -illa 
(48),  -ella  (73),  -ina  {id.  Gl.  m.,  genus 
virgidti  amari  ib.,  Br.),  amer-uUum  (i34), 
-illum  (6)  {cf.  prunus  armeniaca,  cer= 
asus  iuliana  Nmu.)  amare-llen  (1,  69,  79, 
134),  -ein  (18),  -el  (5'>).  ainererl  (4).  am= 
brell  (74).  hd.  amerellen.  a.-kirschen  (67). 
ammerbere  t  korse  (7).  amel-ber  (48), 
-per  (74).  rot  kirsche  (17).  blotter  kirse 
(bloderkirsche  Nmn.)  amarillum;  ame= 
relle  amerillus  (6).  i.  matricaria  meter 
&e.  (73). 

*Aina-,  ame-rellus,  -rillus  hd.  ama= 
rellen-  (1,  .5^'),  amereln-,  ambrellen-  (64, 
74),  ammelber-  (48),  amer-  (93),  ammer= 
rellen  kors-  (7),  rot  kyrschen-  (17),  rot 
kersen-  (G)  -bäum,  mor-ling,  -ich  (Sm.  2, 
608,  609.  cf.  sq.?).  wihselboum  (bm.  230). 
eyn  wilder  l)aum  (68). 

Amar-ellus  (Br.  &c.)  -elus  (45),  -illus, 

4.* 


28 


a:\ia 


amer-ellus.  -rillus  ^r)''\  -inga  (iien.).  -a 
(7  7 ',  amorollus  (i-t),  mer-illus  (77  &>•.  <f. 
alietus  .  -Ins  /JO,  '2^^^  (X  mer-ula,  -ulus. 
-Kilhis,  -gulus.  -Kiis  v/.  '•.,  •■/■  ames 
/<i  iiiin>/)i  tii.  111.;  strix,  fi'audula,  ft'i 
gellus^  liiiDirc  (.si,  »/w.  (it.  1,  2'>;0.  iiimiicr 
(7  7,  ili'iiJ.  luunero,  golt-li.  (lo-.O. /(</.  golt  , 
piltl  ,  ficiU-  (tif>  &c.)  aininor.  gold-  (18V 
golden-  (7)  -onier.  golt-  (3,  G7),  giilt-  (21) 
-liamnuT.  gollainor  (70.  wctt.  goll-hans, 
-lii'uschenV  gold  va  (/.  fraudula  h\).  gol 
mar  (lüi  Ml•^,'.^.  ainer-ine  (isM.i,  -iiicii  (102). 
-tz  (48).  amriiig  (77).  oimT-ling  (171,  -lyn 
(12.')).  IV,  lu'.-iniiii'rling  (lu-n.).  oiunie-  (t;i'', 
Hen.),  eme-  (76),  em-(93),  emb-  (Hon.)  -ritz, 
emcrza  (87).  öinerze  (fl.i).  enivicze  («c  t.i). 
nu'r!-iiig  (1,  ;")•',  -'<),  -gen  (T^),  -ieho  (77), 
-ikiii  (Ob.),  -e  (mei'lus  2;5).  smorli-ckon 
(2(M,  -nck  (22,  231.  rytmcso  (lOst.  hd.  rict- 
ineitse  Nmn.).  taucher  (aanarillus  i). 
Amarescere  pitter  worden  (1). 

*Aniaria  {aaa  aiiiaria?)  vele  weghe 
by  eyn  (i47). 

*Amarica  r.  Amarusta. 
Amari-care,  -tare  (/.ßitigare  dtc.  Hr.) 
hd.  nd.  bitter,  hd.  pitter  machen,  makeu. 
abe  scheiden  (17). 

Amai'icatio  bitterheit  simtliche  -  n, 
var.  -.s  lebens  («.i)  X  amar-tia  peccatum 
(Mr.),  -itia  id.  (70),  ainaror  (Gl.  m.). 

*Ainaricinuin  ?'.  Amaraeum. 

Amaricose   {rf.  amare)  bitter-Iich  i 
-nul.<  '  7i;.  X  amaritudo). 
*Amaricus  v.  Amaracus. 
*Amariedes  {uu--<  hamadryades)  got= 
tin  der  j)aunie  (74). 
Amaril-  v.  Amarel-. 
'■'Amarilla  l\  Amantilla. 
Amarina  v-  Amarellum, 
*Aiuarista  r.  Amarusta. 
Amaritare  i:  Amaricare. 
Amaritilla  i.\  Amantilla. 
Amar-itudo,  i  -or   (110  &e.)   bitter- 
kd.  -kcit,  -kait  (7ü),  -clieit  (9),  -heyd  (19), 
nd.  -heit.  reuhe,  vn-miltikeit,  -gesclimeche 

(88). 

'Ama-ritus  (22),  -cius  (23)  en  heme= 
lick  stedde  in  ene  oppenbaren  wege. 

*Amarosta  >•.  Amarusta. 
Amarubium  v.  Marrubium. 

*Amarulentus  r.  Amaru-s,  -sta. 
Amar-us,  -ulentus,  -icosus  hd.  nd. 
bi-,  pi-  (41,  be-  (ity)  -tter.  bether  (13). 

Amar-usta,  -usca  ( 1 49,  Sum.  &c.),  -osta, 
-ista,  -uscum,  -uscus  {arbor  19),  -ustus 
{frwdus  19 ',  -uster  (,/V.  74),  -iea  (v.Hamb.), 
-ulentus  (.sti),  armarusca  (.s.ö)  {i.  poma 
siltiestria  3,  pomatiana  Br.,  gew.  sg.)  hd. 
holtz-,  hultz-  {b),  getwerche-  (19),  nd. 
holt-,  dwarch-  (11),  de. roh-  (89)  -appel, 
hd.  -appil  (8),  -apffel,  -opfel  (4),  -epfel 
fBr.),  -ephel  (3).  hundis-,  hundes-blume 
fS,  9),  -tille  (8,  Sum.),  -ribbe  (47,  oe),  -rippe 
(149),  -crip  (sö).  hoiLsblomon  (97).  lionß 
bliune  (17).  hungertull  {sie  76 ).  Cf.  luuids- 
blnme,  -dill,  -rijjpe  Nmn. 

*Ainar-usca  {<•/■  prc),  -acus  (7.  cf.), 
-ella  I  i.  matr-onella,  -onaria,  -icaria  q. 
cf.)  niatron-,  meter-,  nmtter-,  meyd-kraut, 
meyd-,  magd-,  bocks-blum,  feberraut, 
sonnenaug  &c    (i43). 

Amasia  hd.  bule,  bule  (G,  67),  bul. 
bole  (5'',  18,22).  pulerin  17.5).  eyn  zu-wip 
(,5),  -(Um  (17).  hd.  vn-elich,  -erlich  (es). 


-recht  («7),  hupsch  (9.1)  wyb,  weib.  vn- 
edite  wyH  (22'').  epi  fridelin  (9).  frydol 
Mine  {nie  8).  gespinitz  (4h).  nunnme  (77. 
renn.  nt.  niinne,  nicht  =z  nnniui  amita, 
gew.  amica).  kornutiie  (77.  (/.  Uv.  wtb.  1, 

Hitl). 

*Ain-,  var.  amb-asiata  (x  amasia!) 
botscliafft  durch  bulerij  o.  cuplerij  (•;.'>). 

*Amasi-etila,  -uncula,  -ola,  amater- 
cula  ain  biderin  (7ti). 

*Amasio  {cf.  amasius)  pulschafft  (7.5). 
*Amasiolus  pulel  (7.j). 
*Amasion  (X  omasum)  kuttelfleck ; 
schehn-,  sucht-iger  (74). 

Aniasi-us,  -o  hd.  bulo,  holen  (18),  pucl 
(1),  })uler  ^  pul  (7r>),  puclar  (1 ).»«/.  bole. 
hd.  eyn  vn-elicli,  -elicher  (7),  -eclicher 
(7(i),  -erlichor  (ös  1,  -drecht  (21),  hobelich 
(18.  curialis?)  man.  vnerlich  (-ius  4).  myn= 
ner  (8'').  friedel  (9).  frydil  (8). 

*Amaso-nes,  -res  v.  Amazones. 
^Amasum  v.  Omasum. 
*Amatercula  (//i.  -us)  v.  Amasicula. 
*Amatilla  &c.  «'.  Amantilla. 
Amatio  liep-habung  (19),   -hebbinge 
(11).  Hebe  (8^).  holdschaü't  (126). 
*Amatistus  c.  Amethistus. 
*Amatiuus  buler,  liebliaber  («ö). 
*Amatiuus   {cf.    amar-,   aman-acus) 
lavendcr  kruth  us). 

Amator  lyp  ha  bor  (19  j.  leib  hebber 
(14).  minre  (99). 

Amatorium  zaubernuß  der  liebe  (e.")). 

Amatrix    buhlerin    (Ki.).  amatriees 

dea  t  cires  l  huinores  urboris;  amadri- 

ates  arbor  t   dea  arboris  (76);  -as,  jd. 

-ades  dea  a.  (ur.). 

Ama-zones,  -sones  (23),  -sores  (22) 
{sunt  foeiiüne  bellatrices  Pap.,  bellatores) 
kiue-re  (22),  -r  (23j. 
*Ambagarirmi  v.  Ambifarius. 

Ambag-es,  -ies,  adbages  (i36)  hd. 
zwyfel  (19),  zw.-haftikeit  ((j),  zw.-liaftige 
rede,  zw.-redde  (7).  twiuelaftige  rede  (^23). 
twineligere  {sie  22).  eyn  vmbe  rede  (18). 
vnired  (88).  vinb  furnde  rede  (8).  vmbfuge 
r.  (13).  tujuel  (99). 

Amb-ago,  i'.'/svw.-rago  sczweyuel-  (3), 
zwibel-  (4S)  -liatftige  rede,  zweytfelheftig 
r.  (4).  hd.  vmb-sprechunge,  -rede,  -recL 
vnberedung  (67'f  G).  vmme  sprekinge  (23). 

Ambarual-is,  -e,  ambur-uale,  -bale, 
-bitun,   aruanbale   olferhand  umb   die 
stat  to  dragen  (147). 
*Ambasator  v.  Ambasiator. 
*Ambasiari  (cf.  (ji.  m.  1,  202  sq.)  sach= 
außriehteu  (74). 

Ambasiata  v.  Amasiata. 

Ambas-iator,  -itor  (7.5,  Gl.  m.V  -ior, 
-sator,  -ator,  ambrosiator  {\  21)  hd. 
sacii-,  saehen-werber,  -werfer  (1,  4);  ey= 
lies  großen  hern  s.-w.,  botte  (G),  bot  o. 
Sachen  (76).  grosser  h.  s.-w.  (-ior  4).  her= 
ren  pot  (1,  2).  eins  fursten  bot  (68).  potte 
der  da  grosse  sach  vor  den  fursten  vß- 
richt  vnd  Avirbt  (75).  der  grosser  herren 
grosse  botschaft  fuert  (93).  en  grot  hern 
sake  weruer  (23).  eyn  here  de  de  ens 
groten  hern  bodde  ys  (22).  ein  eddeler 
bode  (7).  constabel  (19  &c.).  scheffer  (18 

Mrg.). 

*Ainb-atrum   l  -utum   {i.  eortina) 
vmbhang  (70). 


Ambedere  {j)tc.  ambes-us  t  -txxB  i. 
conmestus  sie  ic.  ambusa  i.  comesta 
139)  vinb-nagen,  -eßen  (19,  iio).  vmme 
gnaghen  (22).  knagcn  (89).om-(ll),  ombe- 
(i32)  -kiiagen. 

*Ambega  r.  Ambiguue. 
*Ambibagarium  v.  Ambifarius. 
*Ambieio8ia  r.  Ambrosia. 
Ambide-xter,  -ster   (i2.'i)   eyner  der 
mit  bey<len  lienden  glicli  bereit  (f)),  recht 
(7)   ist.  .mit  b.  h.  like   breyde   (22).   mit 
b.  h.  rocht   (7fi).   czu   b.  h.   gorecht   (9). 
reth  an  b.  h.  o.  ain  (!yner  haut   als  go= 
ringe  als  mit  der  andern  (19).  myt  b.  allike 
bereyde   (23).  b.  erboden    (21).  recht  an 
benffen  {sie)  handen  (89).  beiden  hendor 
7.''>).   zu   b.  siten  (8'*'').  in  b.  sideii   regt 
99).  linkte  heut  (17j. 

*Ambies,  q.  -ei  (cf  ambigies)  twiuel 

(11). 

Ambi-farius,  -narius  (76 1  zweyerley 
wort  (8).  ((dv.  ambi-fariam  ^Gi.  m.),  -ga= 
rium  (Hr.),  -bagarium  (76)  i.  ex  dtiobus 
partibas. 

*Ambigena  v.  Ambiguus. 
Amb-igere  (-egi,  -actvim,  -ire  {q.  cf. 
1)   hd.   zwi -,    zwey-feln   (4).    zwifelaigen 
(18). 

*Ambigere   (-ui,  -itum,  ef.  ambire) 
vmme  gen  {h). 

*Ambig-ies  t  -uum  ((•/'.  amb-ies,  -agies 
&c.,amaligies)czweyfi'elhufftig(l).  czvvy= 
filhafftige  rede  (5^). 
*Ambigire  vmb  reden  (4). 
Ambigna  v.  Ambiguus. 
Ambigonius  o.  Ambligonius. 
*Ambiguere  zwiuelu  (17;. 
Ambigu-itas,  t  -\xnx  (4)  hd.    zwifel- 
heit  (68),  -haftekeit,  -heftikeit  (6),  -mu= 
digkeit  (5) ;  sczweifelhaftikeyt  (3) ;  zwey^ 
fel-liafftigkeit,  -kait  (76),  -heftig  (4), -ung 
(110  i.  zwifeldig  mudig  (21).  hochmutikeit 
(7).  twiuelsinnet  (22). 

*Ambiguose  zweifelhafftiglich  (75). 
Ambig-uum  v.  -ies,  -itas. 

Ambiguus  {cf.  ambitiosus)  hd.  zwi= 
fei-,  zweyfel-sinnig  (1,  5, 3 ),  -mutig,  -mudig, 
-haft  (8),  -haftig,  -heftig  (6),  -heftichoit 
(9).  czwoifel-ig  (4),  -Hg  (76).  zwyfelich 
(68).  ein  sczweyfeller  (3).  twiucl-modich 
r^2),  -sinnich  (23).  amb-igena,  t  -ogna 
(147),  -igua  (Gl.  m.),  -igna  (Br.),  -egna 
^129),  -ega  (76,  147)  (sc.  ouis  cf.  Gl.  m.) 
t.  qui  cum  dtiobus  aimis  iramolatur  (76). 
schai])  dat  mit  twen  lameren  geoffert 
wurdt  (147). 

*Am-,  an-  (94«)  -bila  ags.  laec   (i36), 
leac  (94'"'). 

*Ambilogia  v.  Ambubaya. 

*Ambinarius  v.  Ambifarius. 
Ambi-re,  prs.  -eo  (64)  {ef.  -gere, 
abigere)  hd.  nd.  vmme-,  ha.  vmbe-  (1), 
vmb-,  vm-gan,  hd.  -gen,  -gon.  vmb  schwayt 
fen  (64).  hochuertig  gen  (9).  hoffertigen 
(8).  vn-zoelitig  (.5,  21),  -zichtig  (76),  -tuch= 
tich  (23)  sin.  begern  (17). 

*Ambitare  omdoen   (11.  cf.  ambitire 

Gl.    ni.). 

Ambities  (Br.  cf.  ambitus)  omganck 
(11). 

Ambitio,  amicio  (9)  {i.  eurial-,  cu= 
pid-,  pompos-itas  76)  vinb-ganck  (19), 
-gangung  (110).  omgauen  {sie  89).  hoff- 
ertekeit  (.5),  -u-tig   (21),   -art   des   lebens 


AMß 

(65).  houerclich  (23).  homoyt  (22).  gros= 
mutig  (3).  vberflussekeit  (9).  ubir  fluß 
der  cleyder  (8).  eergeid-ung  o.  -ikeit  (88), 
-igkeit  (iio«).  ern-girichait  (1),  -gytich= 
keit  (iio»  sim.).  eregittikeit  (eö).  geregt 
hcit  (f)9). 

*Ainbitiosia  v.  Ambrosia. 
Ambi-tiosus,  i  -gu.ua  (7)  hd.  hocli- 
miidig  (5),  -mutig,  honiiitig  (3).  nd.  ho= 
modich.  nofiar-tig  (18),  -dig,  gyrig,  vnor- 
dyck  (17).  ern  gire  (8).  ere  gittiger  (65). 
eyn  gritiger  (48.  cf.  G.  wtb.  2,  428).  eren 
lustig  (10).  hoch  steUich  (23).  hastelick 
{sie  22). 

Ambit-us,  -on  (48)  {i.  superhia)  crutze- 
(f)*»,  22),  hd.  crutz-,  cruczc-  (48),  crewcz-, 
vmb-ganck,  hd.  -gang,  gytigkeit  der  eren 
(iio^*).  eer-g.  (iio=*\ 

*Ainbi-zare,  -sare  {cf.  bombizare?) 
summen  {apum  9).  s.  vor  den  oren ;  sa- 
men  (17).  sommyn  (8). 

*  Ambli-,  ambi-  (Gl.  m.)  -gonius  triangel 

(147). 

Ambo  hd.  nd.  beyde.  alieb,  (es, iio). 
die  bede  (G).  czweo  (21,  76).  twe  (22). 

Ambo  hd.  prediger-,  brediger-  (18), 
bredigen-  (7),  predigen  (iss),  predig-, 
(6)  -stule,  -stuol,  -stul,  -stole  (18).  nd. 
predich-  (23),  preddick-stol;  preeckstoell 
(132).  lesbanch  (93).  lettener,  bedesammet 

(48). 

*Ambobaya  i'.  Ambubaya. 
*Ambogna  v.  Ambiguus. 
*Ambolla  i\  Abolla. 

*Ambolodium  loktisc-h  (9),  cf.  ana= 
boladium  ?  eher  aus  ambo  X  analogium 
q.  V.,  lecter  an  tiseh  angelehnt,  icie  \m\- 
pret  =  pulpit  bei  Das.  an  bret. 

*Ambonista  prediger  (74). 

*Am-,  amo-  (9)  -botum  volger  (16, 
13).  volger  (8,  9,  100  v  aus  w  verbessert). 
eyn  folgt;  in  eyner  standen  (17).  Vrm. 
st.  embotum  q.  v.;  in  16  steht  es  bei 
clepsydra  &c.  Cf.  vollegher,  vullegher  vas 
vinarium  minus,  vnde  reliquis  maioribus 
mensura  adimpletur  (Kii.). 

Ambra,  abra  (147)  {herba  Br.,  i.  se~ 
men  ceti  9  &c.)  wolrat  (12).  wal-rat  (13), 
-art  (9),  -rode  (73),  -uisch  smalt  (i47).  wal- 
t  bald-rach,  am-ber,  -mer  (Hen.). 

*Ambrago  v.  Ambago. 

*Ambrisiana  v.  Ambrosia. 

Ambrisib-era,  -eta,  -ula  v.  Amphis= 
baena. 

Ambro  vresser  (9).  vrays,  lecker  (48). 
eyn  gut  v''czerer  (18  Mrg.).  einbub(iio). 
ambrones  lüde  de  den  menschen  etet 
(22). 

*Ambrona  v.  Ambrosia. 

Ambroninus  lecker-hafftig  (es),  -ach= 
tieh  (i32). 

Ambrosi-a,  -um  (8^»),  -ana  (47,  Sum.  v 
&o.),  ambrisiana  {-jg),  ambrona  (i48), 
ambiciosia  (22,  23)  susholcz  t  lacricz 
(3).  i.  esca  deorum  (23,  148).  afgode  spise 
(23).  vordacte  schussel  (9).  i.  apium  sil= 
uaticum,  amfractrix  (73.  cf.  amenos). 
cumelen  {%^).  hol-  (Sum.),  hirtz-(73),  hirsch- 
(91)  -würz,  hußwortz  (7,  48).  wilteppche 
(8).  garbe  (17).  garwe  (es,  110).  raben= 
kraut  (114).  hijmelschlissel  (76).  wilde 
salben  (1^9).  wilt  saluey  (47  sim.).  hint- 
loipha  (i3i),  -loufte  (96.  cf.  ambubeya, 
ambugia  hindlauf  Ki»).   ags.  hyndhaele^ 


AME 

the  (94a).  i.  millefolium  rolike   (85.   ro- 
leg,  rolike  Nmn.). 

Ambrosianus  {rnonachus)  ambrosier 
{b^^,  22 1.  a.-munch  (7g).  ambrosianer  (1). 
nd.  eyn  de  vte  demme  orden  ys.  blapp= 
hart  (6.  Münze  Fr.  1,  103  f.  8m.  1,  337). 

*Ainbrosiator  v.  Ambasiator. 
*Ambrosius  (x  ambro)  vrait  (147). 

*Ambrotanu-in,  -s  0.  Abrotanum. 

Ambu-,  ambo-baya,  -beya,  ambu- 
bagia,  -leia  (75'^ij,  -bata  i  -logia  t  -laria  t 
ambilogia  (147)  («'.  midier  tenens  stubas, 
stufas;  comm.)  riber  (64^^).  pad-r.  (75).  ri= 
berin  (7,  Gi^).  eyn  bad-r.  (5,  88),  -stoe= 
versehe  (147).  ein  bader  magt  (110).  vn= 
stedt  wyb,  lyrerin  (ss).  strüzerin  (Fr.)  = 
strünzerin  (.\iber.  i.  q.  wetterau.  strunze, 
bair.  stranzen,  strenz  Sm.  3,  688).  eyn 
eymer  o.  kubelin  in  der  l>adestuben  (48). 
stoeffvrouwe  (132).  ambu-baia  (bi-.),  -ba 
(iiij,  -lata  (Gl.  m.)  i.  tibicina;  fleuten- 
speelre  (147). 
*Ambubatus  batstoever  (147). 

Ambubeia  {herba,  cf.  ambrosia,  ei^ 
chorium)  wegewart,  wegwisse,  hindtleuff 
(/.  intybus  agrestis  144). 

Ambucius  i:  Almucium. 

Ambuere  e.  Amburere. 

Ambugia  v.  Cichorium.  Ambrosia. 

Ambulare  hd.  nd.   wande-rn,   -In   (5, 
6,  7).  teldeu  (99). 
*Ambularia  &c.  v.  Ambubaya. 

Ambulatio  eyn  reyse  (22). 

Ambulator  Wanderer  (19).   wendeler 
(11  .  {equus)  hd.  zeiter  (i4i),  celdir(i04), 
zelder.  teldener  (11). 
*Ambuleia  v.  Ambubaya. 
*Ambulla  u.  Abolla. 
* Ambull-um,  -eus,  -a  {aus  sambuea  ? 
q.  cf.)  hack   bret   dair  men   speit   (147). 
eyn  slach  brode  (19),  vll.  X  slachbraede 
hilla   (Kii.  vgl.  u.  a.   Sm.   1,   269.  3,  445) 
und  ><  ambu-silla   (129,  Gl.  m.),  -tilla 
(Gl.  111.)   i.   venter,  v.  aqualicus   (129); 
andu-scilla,  -illa  (i36)  =frz.  andouille 
rliuet.  anduchiel  bash.  andoilla  ycf.  iii= 

ductiliS    Dz.    Wtb.    ,')53). 

*Ambulogia  v.  Ambubaya. 
Ambulones  merrettich  vorkeuflfer  sim. 

(l25). 

Ambulus  ein  sneller  böte  (48). 
Amburb-ale,  -ium  v.  Ambaruale. 
*Amburbium  verbürge  {S^).  ein  vm= 
gang  vm   ein  statt  (110),   vmb   die  stat 
(68).  ein  rinck  maur  (110). 

Ambu -r ere,    -ere,    am.urere    f7o) 
brunuen   (3).    bernen   (22).   borren   (21). 
zu  bornen  (8^).  sere  b.  (5).  zumale  v'-b. 
(7).   vaste    burnen   (6).    vorprenneu    (4). 
sere  hiczen  (18).  an-stucken  (17),  -bren= 
nen  (69,  134).  vmb-br.  (75). 
*Amburuale  v.  Ambaruale. 
Ambusilla  i\  Ambullum. 
Ambustanea    auis    wahrsagervogel 
(Ki.). 

*Am-,  a-  (149)  -bustum  (lierba  cf.  Gf. 
4,  394)  leder-  (96,  149),  lete-  (47)  -kalt, 
-kalg  (149).  ledirkalc  (Sum.).  ambuxum 
zedereruthe  (80). 

Ambustus  allenthalben-,  zuringum- 
uerprant  (74). 
*Amecistor  v.  Amestari. 
*Amedanus  {i.  alnus)  erlenbaum  (75). 
Cf.  ameia   ulmenbaumsamen   (ki.)   i.  q. 
amera  v.  amenos. 


AME 


29 


Amell-a  (ßr.),  -us,  -o  (48)  binensug 
(48.  cf.  apiacum  &c.).  stern-,  meyer- 
kraut (n4  sim.). 

*Amel-la,  -um  (Gl.  m.)  lo  aedificio 
publica  (Gl.  m).  apenbair  of  gemeyn 
tymmer  (147). 

Amen  hd.  daz  gcschee  vorwair  l 
getrulieh  (5),  daz  geschehe  vorware 
getr.  sim.,  das  geschech  o.  für  war  o. 
getr.  (68).  dat  geschie  getrowelich  (132). 
dat  ghesche  vorwar  truwiliken  (22).  daz 
gesche  vor  trulichen  (18,  21).  virwar 
(8  sim.).  iz  gesehee  fest  0.  starg  (8). 
stich  (seich?)  sichwerlich;  an  ende  (4). 
das  werde  (110). 

*Amena  (x  camena)  orgelpijpe  (147). 
Amenitas  lust  (110).  hd.  nd.  lust- 
icheit,  -ichheyd  (19),  -lichkeit  (6),  -ber= 
keit  (65),  -elich  stat  (8).  sussickeit  (9). 
wnnichet  (22).  wnheyt  (23).  gheuoech^ 
licheit  (i32). 

Amenium  {i.  locus  delectabilis  Br. 
sin.  cf.  amenus)  genoychlic  platze  (447). 
*Amenium  wyßer  drube;  Rubilia^ 
num  {q.  cf.)  roter  dr. ;  Balatine  eyn 
hunthser  dr.  (7).  aminum  wizze  trvbm; 
rub.  rote  drvbin;  bal.  hvnesche  dr.  (101). 
aminium  wyßwin  (/.  sine  minio  64''). 
uminium  wize  drubo;  rubilia  rot  dr.; 
bal.  hunisc  dr.  (Gf.  5,  251).  amineum 
{Grund/.)  vinum  blancken  wyhn ;  ru= 
beum  f  rubellum  roter  w.  (125).  amine- 
ae  [vites)  unrota  (Gf.  2,  484).  -us  wyt 
druyif  (147). 

*  Amenos  garten  komel  (17).  ameros 
wilder  mackumraen  (4s.  cf.  ammi?  am= 
brosia?).  amer-a  (i36.  Gl.  m.),  -ina  iKi. 
&c.)  genus  Salicis;  seinen  vlrni  (Gl.  m. 
cf.  ameia  v.  amedanus).  amilos  agrias 
i.  vitis  siluatica  (i4i),  aus  ajJiTisXo?? 

Amens  hd.  nd.  a-,  am-  (221»),  hd.  0- 
(9),  an-  (19,  66),  vn-,  vm-  (17),  on-  (70, 
76)  -mechtig  sim.  v-  (77),  a-  (22,  77) 
-methich.  vnmachtig  (5'').  machtelos  (221*). 
awitzig  (3).  vn-mutig  (110),  hd.  -sinnig, 
-synig  (17),  nd.  -sinnich.  vndsindig  (21). 
hd.  on  synne,  sinn,  doli,  rasen  (110). 
tobig  (6).  thore  (9).  betrübet  (17).  vei-= 
woet  (99,  132).  wudende  (100). 

Amens  fieri  be-swaghen,  -swymen 
(22''),  -swindeln  (77). 

*Amenta-num,  tio  (89j  {cf.  amen- 
tum)  gleueu  y^i.  hasta  19).  glauij  (89. 
glavie  laneea  kii.). 

Amentare  anmctigen  (19).  hd.  nd. 
vn-synnig,  -syudig  (21),  -synlick  (22), 
-muttig  (110)  sin.  hd.  to-,  do-,  dau-  (3), 
da-  (17,  21)  -ben.  nd.  douen.  wüten  (3, 
6).  wutteu  (4).  raßen,  varr.  rassen,  rasen 
t  doli  machen  (110).  (:amentum)  vfr= 
spannen,  schiessen,  werffen  (88). 
*Amentatio  v.  Amentanum. 

Amentia  hd.  vnmachtig-  {b'^),  amech= 
tig-  sim.,  anmechti-  (66),  onmachti-  (i34), 
onmechti-  (7),  vnmechte-  (18),  vnechti- 
{sic  17),  vmvehti-  {sie  6),  vnsinnig-  (110), 
vnsyn-  (17)  -keit.  vnbesinthuuß  (88). 
amaclit  (75).  ometh,  swindeluiig  (77). 
amechti-  (23),  amethi-  (22)  -cheit.  daz 
awiczen  t  vnsynnen  (4).  verwot-  (99), 
dol-  (110),  tor-  (8,  9),  kranck-  (18),  krang- 
(.5,  6) -hcit.  kranckeit(21).krancheyt(23). 
'  A-,  am-  (i3C)  -mentum  ein  rieme 
an  eime  sper  (6).  spieß-r.  yin\.  scliuß- 
(74),  schuos-  (93)  -riem,  o.  -schnür  t  zug 


30 


AMF 


AMI 


AMI 


8«yl  an  den  wclschoii  laiitzon  (7i).  witt« 
(17).  8t'noh»>  /  »iiolior  (l'JV  spii-igc  {~^^), 
-110  i?.')),  -\ve  (H).  soiikIc  (4.  X  carex). 
ztMiiu'  (II).  Zfjnuflli»  (u  (»Icr  n  i)).  sli- 
(:i),  t<l«'-  ('23\  .slt>y- (22)  -nffo.r.  slcncker, 
sliiwiliT  (71).  t-yn  annboist  zoiio  (22,  23). 
snaii-  ;i :.•.'>),  /up-  (is,  !i;t)  -.foil.  stMie  an 
(Miu'iu  ariiibiiist  (js).  seiin  an  cynr  ann= 
l)ii)st  (^ss).  iidcriiic  (tJf).  fiosor  stang  (19. 
quo  iinutae  solenl  scrutari,  eher  fisclier-, 
ah  mit  Moup  visier  stango).  Ia::o,  la;:; 
fsfi).  lizz  (loi).  amentis  ags.  scei)tloinn 
(!)j,  i.it;.  fi'hlt  hii  Bo^w.  <;/'.  hastile). 

*An\en-us,  -um  (is),  -ivim  (i07,  Br.), 
amoena  (9i)  («.  loais  delectabilis)  lust- 
lirli  .-^tot  (;h),  -iglicli  statl  (48).  ouwe(iioa). 
auwi'  0.  ])ryol  (uo'>).  pvieel  (io7,  132)  i. 
(/.  umbracüliim,  torus  &e.,  gnU.  preau, 
ni'/>in  nril  venvistus  (kü.),  dennoai  wol 
das   imd.    biul;   mit.    rom.    Formen   Sm. 

1,   257.   Cf.  3,    »Sl.   Dz.   Wlb.    71. 

Amenus  lust  (i).  lust-  Ärf.  -ig,  -ick, 
-licl),  -iglieli  (18),  -erlicli  (8t>),  iw.  -ich. 
wnnn-ig  (1),  -encliht  (loo).  wnn-ich  (23), 
-etil   (22).    gunnich    (5'').    ghenoechlich 

(132). 

*Ainer-  v.  Amar-. 

*Amer-a,  -ina,  -inga,  -os  v.  Ainarel= 
lus.  Amenos. 
*Amerull\iin  r.  Amarellum. 

*Amerus  dar  (i.-,).  cler-e  (8),  -er  (9). 
Ans  merus,  cf.  meriun  dar  win  (75)? 

Arnes  r.  Amis.  Amarellus. 
*Ame-,  amme-  (8)  -stari,  -stare  (9), 
-cistor  (jyrs.  18)  trawren  (9).  drureii    (8, 
17).  betrübet  werden  (18).  vast  trui-ig  sin 
(uo). 

*Ainesticvis  v.  Amethistus. 

*Amest-us,  -oratus  (es),  -ortus  (147) 
triu-ig  (üs).  traurig  (110).  droeuich  (132, 
147). 

*Ameta  iherba)  tamaten  (75). 
Ame-thistus  (Br.),  -tistus,  -tieus  (76), 
-sticus  (7),  ama-tistvis  (93),  -ntistes  (8^), 
ami-tistus,   -stus,  -scus  hd.  ein   edel= 
stein,  ame-  (1,  ö'',  110),  ama-  (64)  -tist. 

*Amfi-  V.  Amphi-. 

*Amfotria  v.  Amphitearvun. 

*Anafractrix  v.  Ambrosia. 
Am-,  ama-  (6),  an-fractus,  l  aque- 
fr.  (74),  aquae  fr.  (77),  anfrae-  (8^',  86), 
anfra-  (ise)  -ta  (8'>),  -tibus,  amphrago 

via 


(76) 


(«.  circuitus  136,   alluuium 


tortuosa  anfr.,  locus  asper  amphr.  76) 
zibrochidon  (86).  ertfal  0.  vmb  brechuug 
(13,  67,  70),  vmrae  crochin  {sie  8).  erden 
val  l  wnbrochen  (9).  gering  rummcr  zer= 
brechung  (65).  hd.  waßer-,  wasser-brucli, 
-prnch,  -brach  (6),  -brucht  (77),  -broch, 
-brück  (76),  -ruiist  (70),  -bruch  an  aim  ufer 
(6),  -broch  in  eym  ober  [b),  -brach  in  eym 
hüber  (21),  -broch  t  -loch  an  ey  ofer 
(18),  -fluß  0.  groß  hinreissuug  vom  w. 
(74).  eyn  -weßer  brwdi  (81").  eyu  water 
(22).  w.-brokc  in  enenie  ouere  (23).  rauck 

(^j-.   TlcptOÖO;;    112,    115.   cf.   Sm.  3,  Ul).  ge= 

ring  greben  l  fuchß  huelen  (75).  cuyie 
der  voesse  (i47).  hule  (i34).  hole  (69).  ein 
heimlich  hol  (es),  holin  o.  grub  der  lewen 
(anfr.  74).  ein  höUe  ex  inundatione  di- 
luuii  (8^).  ein  nngang  der  vngleich  ist, 
varr.  ein  vnglicher  vmgangk  0.  ein  schlu-, 
schlo-pfloch  (iio).  czwifelung  (9). 
^Amfrete  v.  Amphitearum. 


*Amya  [herhn,  i.  artasrra  cf.  amica. 
ammi?)  wolucs  tistel  (96). 

Ami-a,  -o  (114,  Gf.),  ami  (Pap.),  ha: 
mio  (93,  97,  (it.)  (jn'scis,  gr.  Otfiia  124,  i. 
saxatilis  Vap.)  weis  (135  &c.).  wala  (Ki"). 
bresse-m  (81»),  -r  l  voijtinc  of  witinglie 
(«9.  cf.  wit-,  wij-tiugh  asellus  jualli-i 
Kil.).  freyßumbe  (19).  steinbiza  {pl.  97, 
Of.).  angel-  (93.  X  hamusj,  handel-  (75) 
-visch. 

Amica  ((•/".  amita)  hd.  frun-,  frcun-, 
frev-  [nie ',\)  -din.  frunden  (5'»).  vruu-dinne 
(22),  -t  (23).  buol  (uo,  iis).  bäßly  (ii3. 
cf.  sq.). 

*Amica  carnalis  (x  amita)  pasen  i 
munien,  var.  munen  (75). 

Amicabilis  holt  (17).  halt  t  frunt  (4). 
hd.  fru-,  frü-  (6),  frew-  (1)  -ntlich.  na- 
vru-,  vrie-  (89),  vre-  (11)  -ntlic 

*Amicabilitas  hd.  frunt-,  frünt-  (G), 
freunt-  (i4i)  -schaft't  (i4i  &c.),  -lichkeit 
(6  &c.).  7id.  vrunt-scap,  -scliop. 

Amicabiliter  fruntlichen  (17). 

Amicalis  frunthlich  (5''). 
*Am.icalum    {i.  rie-,    rig-tQa)    iuug= 
frawhaub  (74). 

*Amicanus  v.  Amitanus. 

Amicare  hd.  frunt,  freund  (i4i)  ma= 
chen.  frunden  (76).  siecz  liep  haben  (9). 

Amicari  hd.  nd.  fru-,  freu-  (21)  -ndeu. 
frunt  sin  (6,  7,  17),  werden  (17).  frewnt 
sein  (1).  fi'untschaft  irbietin  mit  wortt  o. 
mit  werken  (8).  frcuutschaft  erbijteu  mit 
Worten  vnd  wercken  (9). 
*Amicarius  v.  Amitanus. 

Amicia  v.  Almucium. 

Amicilium  {i.fascia  capitis  sc.peplum 
Hr.,  cf.  amiculum)  hd.  haupt-,  heubt- 
(7)  -duch;  houpt  tuch  (6),  heybt  doch 
(18),  hub  o.  hauptuch  (76),  havbe  (3). 

*Amicinum  buyckluyss  (U7). 
Amicinu-m,   -s  [i.  osutris  136)   ein 
zapff  (110). 
*Amicinus  {cf.  amitanus)  freundes  sun 

(74). 

*Aniicio  v.  Ambitio. 
Amicire   hd.   nd.   cley-,   nd.   cle-den. 
decken   (68,   110).   anlegen   die    cleider; 
fruntsehafft  haben  o.  machen  (75). 

Amicitia  hd.  frunt,  freunt-  (i34) 
-schaft't,  -licheit  (12).  m<^.  vrie-  (89),  vrey- 
(11)  -ntscap. 

*Ainicolum  v.  Amiculvim. 

Amict-orium,  l  -us  (5.  v.  75)  {i.ves- 
timentum  136^,  detruncatio  136'=)  nacht= 
hem-met  (112),  -bd  (111)  mulierum.  mie= 
der,  vbermuder,  wamß,  goller  (112). 
deckel,vmschlag(iio).  dechsel, ommeslacn 

(132). 

Amict-us,  l  -orium  (75)  hd.  kleit, 
cleydung,  cl.  in  der  gemein  l  aulegunge 
(75).  cleyden  (22).  cledinge  (23).  gewant 

Amictus  ptc.  hd.  gecley-det,  -t.  um= 
beclet  (90).  vmgeben,  geziert  (65). 

*Amiculari  {aus  aminiculari)  helffen 

Ami-,  amini-  (Gl.  m.),  ammini-  (141) 
-ciüum  {i.  mitra  virginalis ,  meretricum 
Pallium)  hd.  höbettoch  (119),  haupt- sräi., 
haub-  (134)  -tuch.  huren-  (48),  frouwen- 
(48)  -mantel.  hübe  (48).  ionflferen  huyue 
(132).  ein  cleid  (uo).  goller  (111).  hume= 
ral  (91).  amic-olum  (i4i),  -lus  (Gl.  m.) 
i.  fascia  pectoralis. 


*  Amiculum  fruudin  {dim.  110).  frunt= 
schafft  (66  &c.). 

*Amicu8  {i.  prauus)  böse  (19).  wreet 

Amicus    hd.    nd.    vrunt.    hd.    frund. 
freinid  (4,  134).  »trf.  vreynt  (11),  vrint  (99), 
iic^bliaber  ((;r>). 
*Amidalu-m,  -s  v.  Amigdalu-m,  -s. 

Amid-um  (13,  17,  48,  Gl.  m.),  -onum 
<;i.  111.),  -US  (48),  amy-  (114  &c.),  any- 
125),  amu-  (7,  Ö'>),  amo-  (64,  75,  93.  Gl. 

m.)  -lum  {ha-ha  4«)  «iniel-  (93),  grab-  (17), 

kratft-  /  starck-  (12.'>),  nos-  (13),  .sclion- 

(7),  schon    wyß-  (6I)  -nid.    -um  cartel; 

-US    amedung    (48).    ainiung    (114,    135). 

amcl-doiick,  -med,  -bloeme,  stijfsel  (Kil.). 

der  donste  (S*»).  .stup,  var.  stoub  (75). 
Amigd-alum,  -olum  (ö^,  76),   -ala 

(68),  amidalus  (8'')   hd.  nd.  mandel.  hd. 

m.-kern.  7id.  mandde.  amygdalas  hasaU 

nuzi ;  migdolas  nuzzi  (Gf.). 

Amigd-alus,  -olus  (76),  -ulus  (f)*»), 
-ala  (102),  amidalu-s  (Of.),  -m  (8'')  ha. 
mandel-,  m.  kern-  (75)  -böm  (G),  -bäum, 
-bau wem  (19),  -baym  (.5''),  -paAvm  (1). 
mande-lenbom  (22),  -boom  (89).  malde= 
bovin  (102).  basal  ((if.). 

*  Amilos  ?'.  Amenos. 
Amylum  v.  Amidum. 

*Amindutus  (?'.  ammodytes,  centriaa) 
sandschlang  (i4o). 

Amineum  &e.  v.  Amenium. 

*Aminiculare  {aus  amittere?)  v'- 
laßen  (5  &c.),  -losseii  (G),  -lesen  (22).  vor^ 
losen  (23).  zcu  liulf  kommen  (4.  cf.  ad- 
minieulari). 


Aminiculum  v.  Amiculum. 

*Aminis  v.  Auernus. 
Aminita  v.  Amita. 
Amio  V.  Amia. 

*Amipo-dium,  -mum,  -nium  v.  Amo^ 
mum. 

*Amireca  v.  Amurca. 
Amis  indecl.  f  amis  itis  (Br.,  verlesen 
Gl.  m.  1,214),  ames,  hamis  (110  &c.)  netz- 
(110),  net-  (132)  -stock,  sti-ffel,  varr.  -fal, 
-efal  der  iager  (75).  ein  ieger  gabel  (6). 
ein  holcz  daz  geschaffen  ist  als  eyn  ga= 
belu  (19,  21).  holt  gheschapen  als  en 
vorke  (23).  furckel  o.  stiffel  do  mit  man 
die  netze  stellet  (74).  ein  clobe  (^120),  klob 
(91,  111).  vogel-klob,  -garn  (88).  amites 
garnstangen  (112).  or/.s.loergc,  reftras  (94. 
rsefter  engl,  rafter  pertica;  lorg  hawM's 
perches  Bosw.). 

*Amis-arius,  -sarius  v.  Admissarius. 

*Amiscus  V.  Amethistus. 

*Amissim  v.  Amussim. 
Amissus  hd.  v'-loren,  -laßen,  nd.  vor= 
laten.  murgdote  (13). 

*Am-,  an-  (74)  -istrum  {i.  viscus)  mistel 

(74,   Sum.    vi). 

*Amistus  V.  Amethistus. 
Am-,  amm-,  amin-ita,  amica  {cf.  a. 
carnalis ;  amicus  i.  cognatus  i,wie  freund) 
hd.  pasi  (104),  bas-a  (93),  -e;  paz  (1), 
waße  (17),  mum-e,  -me  (18) ;  vaters  schwe= 
ster  (91);  medder  (125).  hd.  nd.  wase, 
waze  (9,  23). 

*  Amital  ros  (Sum.). 

*Aniitana  eyn  wassen  dochter  (17). 

*Ami-tanus,  -canus, -tinus  (100,  Br.), 
-earius  (75),  pl.  -tini  (91),  -timi  (88)  hd. 
wasin  son  sim.  wazen-zon  (9),  -sun  (100). 


AMO 

bascn  sun  ^i3,  75),  o.  dochter;  pasen-  i 
muineii-kiiia  {in),  geschwister-git  (88),  -te 
kind  (!»i). 

*Ainitistus  v.  Amethistus. 
Amit-tere,  -ere  (tr)  hd.  v'-,  vir-,  vor-, 
ver-lioson,  -liczeu  (4),  -lyßen  (125),  -lesen 
(5),  -liereu  (6,  68,  76,  110),  -licrn  (i34), 
-laßen,  -lassen,  verlisen  (99).  amittit  der 
v'-  (22),  dar  vor-  (23)  -lust. 

Amm-  cf.  Adm-,  Am-, 

Ammannus  {i.  cotisul)  amman  (kh.). 

Amm-atum  (Ki.),  -a  i  hamma,  gr. 
afJLjJia  (124),  amuteria  (76,  Bi.  X  amio: 
toria?)  /.  nodus  fasciarum  binde  (kl); 
plaga-  (Kr.),  plag-  (76)  -menta  l  iiiter= 
no-dia  (r.i-.),  -tigia  (76)  articulorum. 
*Aininentuin  v.  Amentum. 
*Aniinestari  v.  Amestari. 

Amm-i,  -ium,  -ioselinum  (/.  perpe= 
dium  &c.  cf.  sison)  anuney,  a.-peterlein 
(143).  semen  ammeos  wilde  morachsame 

(Sum.). 

Amminiculxiin  &c.  v.  Am-,  adroin- 
iculum. 

*Aininita  v.  Amita. 
Am-,  a-modo,  annüo  (3,  22.  aus  am= 
mo),  anüde  (G)  («'.  deinceps  Br.,  alia  vice 
3)  hd.  fort-me,  -men  (17).  vort-ine  (3.  aus 
-meV  -hin?  cf.  amplius),  -mer  (22).  wort- 
me  (ö^),  -mer  (G).  l'urbas  (1).  hd.  f.-,  fur- 
baß-mer.  f.  o.  meer  (uo).  f.  mee  an  l  nun 
f.  (6.5).  hin  für  (4).  vermale  (7). 

*Ara-,  a-moliri  lul.  weide-,  waide-  (76), 
hubsc-  (G)  -lieh,  liehen,  hd.  (19)  nd.  be- 
hende-ctichen,  -liken  bewegen,  l  abwen= 
den  (76).  vlvustcn  (S*»). 

Ammonere  v.  Admonere.  Amouere. 
*Ammonium  lutcrsalz  (Sum.). 
*Am.moreris    (?)  v.  Amorerium. 
Ammouere  v.  Amouere. 
Anmicae   ( naves ,  cf.  Gl.  m.  v.   cau= 
dica)  nuchun  (Gf.). 
*Amnis  i.  lapis  (5''.  cf.  amomiim). 
Am-nis,  -pnis,  -phis  {i.  aqua  suaui^ 
ter  currens,  ab  amenitate  Br.   shtt.)    hd. 
suess  sim.,  süsse  (i>),  llißende  {S'^^),  susß 
dießende  (49),  eyn  springe-nd,    -n    (110), 
-t  (^76),  enspringens  (6),  hd.  nd.  sprinck-, 
.sprmckc-  (19),  sprenge-   {b^ ,    21),   luter 
schiffreeh   (93)   hd.   waßer,   wasser,   nd. 
-water.  hd.  w.-,  iir-  (2)  -sprung,  -sprinck 
(3).  ba-  i  be-che  (19).  beke  (11,  89). 
*Amobotum  v.  Ambotum. 
Amodo  ü.  Ammodo. 
Amoliri  c.  Ammoliri. 
Amolum  v.  Amidum. 
Amo-mum,  -num,  -niiim,  inde -raata, 
t  -mita  {specics  Br.),  -mia  {unde  mumia 
Ki.),  amipo-mum   (68,   1  2),   -nium.   (67, 
133),  -dium  (69  &c.)   arbor,  herba,   lapiU 
lus  in  cerusa  {cf.  amnis),  vnguentum  &c. 
{oft  untersch.,  doch  mit  kreuzender  Glos- 
sierung)  ein   kurschen   stein   (amomum 

68). 

*Amona  v.  Anomia.  Amonia. 
A  monasterio   von   dem  closter  ge= 
worffen  (68  Mrg.). 
*Amonere  v.  Admonere. 
*Amoii-ia,  -a  (Br. ,  gi.  m.)   meetroide 

(147). 

*Amonitio  ermanung  (75). 
*Amon-ium,  -um  v.  Amomixm. 
A-  (147),  ad-montare  i.  aceruare  (Gl. 
m.)5  saltare  hupplen,  springen  (i47). 


AMP 

Amor  liebe  (75,  88).  libe  (4).  bulschafft 
(88).  minue  (99). 

Amor  exeessiuus  vnorden-  (17),  vber= 
schwenck-  (6.5i  -lieh  liebe. 
*Amorea  v.  Amurca. 
*Amorellus  c.  Amarellvis. 
*Amorerium  imnibel  (74).  amor'is  hin 
vbel  {sie  5b). 

*Amorium  v.  Armarium. 
Amorose  heblich  (6.5). 
"^Amorpius    soen    eyns    boesen   wijfs 

(147). 

*Amorroides  c.  Emorrois. 

*Aiaositas  v.  Animositas. 

*A-,  am-mouere  ermanen  (75). 
A-,  am-,  ab-mouere,  ammonere  hd. 
abe-,  ab-,  v'-,  nd.  af-wisen.  hd.  ab-weysen 
(9),  -werlFen,  -schlagen  (65).  bewegen  (7). 
von  jm  b.  (65).  von  danne  tun  (4).  von 
t  dannen  (88),  hynweg  (110)  thuii.  enwcg 
doen  (99).  schuwen  t  vorsman  (amouere 
(22). 

*Ampellus  («fiTCsXo?  cf.  vitis  alba) 
liela  (105). 

*Ampibalus  v.  Amphitapedia. 

*Amplastrum  c.  Emplastrum. 

*Amplecia  {aus  aplestia  x  amplecti) 
geselseap  omtzyngclt  (i47j. 

Amplect-i,  -ere  {bissvj.  untersch.)  hd. 
vmb-,  vm-  (9),  nd.  vmme-  hd.  -griffen, 
-greiffen,  -rächen  (v.  a.  1455  Sra.  3,  n), 
-vohen  (9),  nd.  -vaen  (11),  -gi-ipen  myt 
beiden  henden  (22),  -vangen  myt  b.  han= 
den  (23),  hd.  -fangen,  -f.  mit  b.  henden 
(19),  -f  mit  den  b.  armen  (21),  -griffen 
mit  b.  henden  (7),  -gr.  mit  den  armen 
(76),  -fahen  mit  den  a. ,  mit  a.  ha-  (9), 
he-  (13,  22,  99),  vmhe-  (i32)  -Isen.  herczen 
(i). 

*Amplectrum  {untersch.  von  plectrum 
X  amplecti!)  ein  hemmerlin  (2.5). 

*Ample-otis  (9),  -otes  (13 ;,  -o  (8), 
ampheatum  (17)  {aus  amphiteosis ? ) 
burger  recht  (8,  9,  17).  berger  (13). 

Amplexari  hd.  vmb-griffen,  -fahen 
(1),  -ffahen  {ö^),  -fassen  (110),  vmgreitfen 
/134).  nd.  vmme  gripeu. 

Amplexim  (/.  cmiiv/nctim  Br.  &c.)  vmb: 
grif-elichen  (18),  -flieh  (7). 

Amplexus  hd.  eyn  vmb-griff,  -fahung, 
-fangen  (17),  -fang  (3),  -gebung  (65).  iid. 
eil  vmme-greppe,  -vanck. 

Ampli-are,  -ficare,  t  -eare  (7«)  hd. 
nd.  wi-,  brey-,  bre-  (22)  -den.  hd.  wi-, 
wey-,  brey-  (3,  18),  prey-  (4)  -ten;  wit, 
weyt,  breit  machen,   murren  (ampliare 

99)Ü 

*Amplides,  g.  -dis,  amphido-ctus, 
-XUS  glorioes  an  syele  ind  live  (147). 

Amplit-udo,  t  -as  (134)  hd.  nd.  wide. 
breyt  0.  weyt  (i34).  wite  (6).  weyt-te 
(76,  110),  -ung  (4.  v!ett.).  brey-te  (6),  -de 
(5).  braitten  (76l  breyti-  (3,  66),  breit- 
(17,  21),  wite-  (ob,  18)  -keit.  breytheyt 
(23).  bredechet  (22). 

Amplius  (/.  decetero,  cf.  ammodo) 
hd.  vor-baz,  -baz  me  (9),  -bas  me  (8), 
-baß  men  (17),  -niene  (21) ;  fur-baß  mer, 
-baser  (69,  134),  -baßer  t  wyt  o.  breit 
(68).  vort-mer  (22),  -me  (5),  -ine  (19.  i.  q. 
amodo  4.  q.  v.).  voert  meer  (89).  vill,  dester 
meer,  witter  (65). 

Amplus  hd.  nd.  wit,  breit,  bret  (23), 
breet  (11,  89),  wiet  (12),  rum  (22^).  hd. 
wyt,  wijt,  weyt. 


AMP 


31 


*Amplustra  {joiscis)  hekel  (89)  snoeck 

*Amplustrare  ruderen,  riementziehen 
im  schiffe  (74).- 

Amplust-re,;-er  (74),  geiu.  -ra,  -rum, 
amp-ustrum  (9),  -otra  (147),  aplustr-e 
(99,  Br.),  -a  (94a,  136,  Br.),  -o  (94),  apustra 
(136)  {i.  gubernacxdum  nuuis  t  arniaineiv= 
turn  Br.  &e.,  sedes  naute)  hd.  ruo-  (76), 
rue-  (1),  ru-,  hd.  nd.  ro-der.  hd.  eyn  rur 
der,  hd.  nd.  roder,  in  hd.  eyme  schiff  sim., 
don  seh.  (5),  nd.  de  scepe.  stiir  ruo= 
der  (93).  stewr-ruder,  -stul  (74).  spru  re= 
der  {sie  7  -a  d.  i.  Sprezcsieber,  x  aplu= 
da!),  scip-ruder  (6),  -nieder  (11).  rod-re 
(99)  -el  (lU).  rudel  (3,  8,  17).  ags.  ge= 
ro_edra(i3ß),  giroedro  (94),  geredhru(94a). 
seil  im  schiff  (17j.  dz  feulin  vff  dem 
mast  (110/.  das  fehulein  (U4).  gat  an  en 
mastboem  (147).  poczsclie  (9).  potsche 
(Ziem.),  pecze  (8).  Cf.  helgol.])ötsk  Wasser= 
schaufelchen  im  Schiffe;  putt-  (Fr.),  pute- 
(Kii.)  -ker  nauis  mediastinus  &e.,  putte 
antlia  (Fr.  2,  75=^)? 

*Ampluxtrum  v.  Emplastrum. 

*Ampnis  v.  Amnis. 

*Amporisma  v.  Amphorisma. 

*Amprastellum  r.  Apiatellum. 

*Ampsa  V.  Ansa. 

*Ampulata  {cf  sq.)  v.  Artemisia. 
Ampulla  {i.  vas  amplum,  pr.  ad  al- 
tare  düc.  t  cesica  supra  acßiam  quando 
pluit  Br.,  inflacio  19,  herba  v.  Cichorium) 
eyn  wyt  vaß  o.  dye  pl^teren,  cur.  blat;: 
tern  die  vff  dem  wasser  werden  so  es 
regnet  (110).  bladdern  (19).  wynt,  bulle, 
ghelve,  unde.  wayge  op  den  water  (147). 
altarkentlin  (64,  75).  wasser  kantel  vt  in 
cdtari  (75).  gutter,  augster  (ii3).  essig- 
glas, -pullen  (114).  amp-ille  (104),  -eil 
(68),  -el  (7,  75). 

*Ampullar-e   wynden ,  weyen ;  -i  ho= 
verdich  wesen  (147). 

*Ampullo  (xamputo)  of  hau  wen  (89). 

*Ampullosa  homoit  &c.  (147). 

*Ampullosus  opgeblasen,  hoverdich 
homoedich  (147). 

Amputare  hd.  abe-,  ub-hauwen,  -ha= 
wen  (G),  -hawen  (3,  74,  134),  -hacken  (4), 
-schnideii  sim. ,  -kopffen  (74).  äff  hauen 
(13).  af  howen  (22).  hd.  be-hawen  (9), 
-snyden.  wiu  besnidden  (17).  ent-,  vnt- 
(23)  -haupten  (9),  -haubten  (74),  -heube= 
ten  (19),  -heubten  (5,  7),  -houeden  (22, 
23).  in  bau  tun  (65). 

Amputatio  abesnydunge  {8^). 
*Amputator  ein  win  stuck  beschiiider 
(17). 
*Ampheatum  v.  Ampleotis. 
Amphe-    (ki.),  amphi-merina    das 
tegliche  riten  (125). 

*Amphiatrum  v.  Amphitheatrum. 
Amphiba-lus,  -lis,  -tus  v.  Amphi= 
tapedia. 

^Amphibena  i\  Amphisbaena. 
Amphibol-ogia,  -oya,  -obia  (22),  -ia 
(Br.)  hd.  czwyfelhaff-,  nd.  twiuelach-tige 
rede,  redde. 

Ampbibolum  {i.  dubium;  cf  amphi= 
tapedia)  zwyfelung  (es),  zwy-  (69,  75), 
zwei-  (134)  -fei. 

Amphi-bulum,  -bulus,  -eabra  v. 
-tapedia. 

Amphi-cyrtus  (ki.),  -kyrtos  (Gl.  m.). 


32 


AMP 


-tricus  17.!,  117  1.  -trlx  (147)  {au»  Ofi^pt- 
X'jpto;)  *.  lunu  niiaiuio  fere  est  plena 
(7t!  Ki'inA.  vol  inavn   (U7).  misttragf  äc 

""Aniphido-ctus,  -xub  >:  Amplides. 

*Auiphilochu8  {X  amplücholus?  1 
t»'\irtVl  (-i). 

Amphimallon  r.  Amphitapedia. 

"Amphimorina  r.  Amphemeriiia. 

*Amphipac-a,  -um  r.  Amphitapedia. 

*Amphis  r.  Amnis. 
Amphis-btena  iKi  >,  -ibena,  -ebena 
(7i\-ibona  i7.'>),  aniphibena  ipai>.),  an- 
phisilena  i  ;':n,  ambrisib-era  /  -ula  (Hr. », 
-eta  (^7t:')  x.\vt'i-lu)iiptii,'rr  wurme  ("T ), -liiuii»- 
tigtM-  wunn  (7i\  -hooitig  wrii  (!»8i,  -lioup 
ttM'o  schlang  (cn.  hliiidsclileicli  f  kupfi-i- 
sclilango  iKi.i. 

*Amphi-,  liiasw.  amfi-tapedia  (22,  2.3V 
-tapa,  -taba  (Pap.),  -tapia  (ui),  -tape 
(i;?(i),  -tapum,  -tapus  (fii  &c.,  aticpiiai^o; 
112  &c.),  -tabulum  (lu),  -tapra  (Hr.), 
-eabra  [is),  l  -talia  pl.  (147)  i.  irsuta 
tapedia  (22,  23\  tap-  (Hr.  &c.)j  cab- (7«) 
-etum  circumvillosum  i,-lm.  innen  vnd 
v.-;.-;en  rauch  dcyd;  (-tabviluin)  beydcr 
teil  rauili  dcbbich  (64).  tapijtc  dio  riuv 
ind  vvltich  is  (147).  ru  -sclio-  (22),  ru  vot- 
(23)  -("lokc.  zoticlite  bettdeckc  du),  kotz 
(u-2  Äc.V  Gleiche  und  ähnlicke  Brd.  haben 
amphi-batus  vestis  circum  pilosa(7G); 
-balus  sclaviina  &c.  (ßr.,  Gl.  m.) ;  -balis 
vcstin  qaub  circinncirca  clanditur  phiba= 
lis!(ÄR'  68);  -bulus  invillc  t  maiistruga 
(.Sum.);  -buliam  niandil  (121,  Gf.  2,  81«), 
nußkeil(i4i  I ;  -bolum  nii:^chil  (rTf.2,  iioe); 
-bolus  f  -paca  f  -pacum  (/.  selauina) 
clcit  iif  decken  uinb  ind  umb  ruwc  (147); 
-mallon  die  zu  beiden  teilen  gefotzet 
o.  lückechtig  ist ,  catalaunisch  deck  &c. 
(Das.);  ampibalus  i.  hjrrcus  belloseus 
{,,st.  birrus  villosus''  v.n;  \  anfibula  it<j>t. 
obcrlagu  .iipt.  ö,  i:>4V  antibolus  cleyt 
dat  ruwc  is ;  amphibulus  wijnstock  die 
ruwe  is  (147). 

*Amphi-tearum  (2-'),  -teatrum  (23), 
-trite(i36.  Das.),  -trites(Br.),  -tricus  (75), 
-trix  (67,  76  &c.),  -tix  (74),  amf-itriate 
l  -rete  (i36),  -otria  (i48)  {i.  mare,  oc^ 
ceanus,  aqua  &c.)  dat  mer  (22,  23).  mere 
(74).  das  nieer,  Neptuni  liaußfrauw  (Das.). 
wondelmer  t  ringendes  mer  (93).  vmb- 
geend,  varr.  -gen  mere,  vlg.  das  groß  m. 

(75). 

Amphi-theatrum  (Br.  &c.),  geio.  -tea= 
trum,  -atruin,-tetruin(i3fi),?ieACTi  -thea^ 
rium  (Br. ).  -tearium,  -terium  (en)  (/. 
2)alaestra  '.',  locns  t  donius  (jladiatorum ; 
circumspeetaculum  lar, ,  llubiiun  5'^) 
eyn  büß  o.  ein  stat  da  man  zusieht  rit= 
ter.'ichafFt  zu  tryben  (110).  schrancken; 
kreiß  des  vinbschweiffs  des  spiles  (75). 
hd.  spd-,  spyel-,  speie-  (19,  21),  schirin- 
(68),  scliu-,  var.  schau-  (110),  tancz-  (4), 
nd.  spel-hus.ÄrZ.  -huß,  -haus,  -hauß,-huipse 
(19),  -huijs  (S9).  placzen  1  3).  schawblatz 
(91).  s]>ielban  (i32).  swert  eron  -teatrum 
9.  cf.  kronlein-gestech  hastiludium  &c. 
Fr.  1 , 1 78'' y  als  pretiiim  (jla<Hatarnm  sim. 
cf.  a-,  au-reola?).  lawben  (1,  3,  4,  71). 
leybe  (.■>t>).  kauf-neube  (8),  -lawbe  (9), 
-leip  (isV 

Amphiteosis  v.  Emphyteosis. 

*Aiiiphitri-cus.  -x  v.  Ampbi-cyi'tus, 
-tearum. 


ANA 

Amphitrite  &c.  r.  Amphitearum. 
♦Amphora   (.s7.  anchora)  siukila  (of. 
6,  2.M;). 

Am-,  an-phora,  -fora  hd.  kruog  (75), 
krueg,  krug,  kruocke  ^li»),  krugk  (3), 
kaiide  (13).  nd.  canne,  kaen  (97).  a.  fle= 
tilis  >  rona  ein  thult««  (125).  amfora, 
anforta   eins-ulichin,  -lihhin,  -lihit    ((if. 

t),    7,S3  I. 

*Amph-,  aph-  (ßr.),  ap-orisma,  apor- 

ia,  -ea  (67)  (X  porus)  hd.  leyb-  (74), 
sweiz-(5),sweiß-(21  &c.),  .sweys-loch,  -lach 
(21).  swet  hol  (22).  sweytgat  (ui). 

*Amph-,  (aph-  (;i.  m.),  anf-,  alph- 
(75  var.'i,  af-,  äff-,  ap-orismus  lid.  eyn 
kurtze,  kurtz,  korcz(>  red     kurtze  sprach 

(68). 

■  Ampho-  /  anfe-,  i-ar.  anpho- 1  anfo- 
rula  krugel,  rdr.  krüeglin  (75). 

Amphrago  v.  Amfractus. 

Amucius  f.  Almucium. 
*Amulapliiola,  amalaphula  ^cf.  amiu- 
la  i.  phiala  Hr.)  beeckt  r,  nap,  cop  (i47). 

Amulula  opft'erkentlin  (9i).  hamu« 
lule,  phiale  ampuln  //*  ecclesia  (125). 

*Amulum  v.  Amidum. 
Amur-ea,  -ta  (47, 85 ),  /  amireca  (147), 
amorca  1  b,  Sum.)  {cf.  murca)  heuen 
(Sum.  v).  dross  van  oely  (147).  oley-hebin 
(ö^J),  -droßen  (lU),  -tros  (19),  -bremc  {sie 
149).  uly  trußeii  (iio'').  olie  drosen  (iio'"=). 
ül  iruscn  (112  &c,).  oie-droßen  (13),  -hewe 
(8).  oel  heweu  (i)).  ol-cheiteu  (85),  -hefl' 
(64),  -hapfi'  (116),  -truosen  t  gerben  im 
ole  oben;  kan  (75).  dros  i,22).  kou  vt  in 
vino  (74). 

*Amuic-us,  -osus  (gi.  ui.)  kauig  (75). 

Ainurere  v.  Amburere. 

Amu-,  var.  ami-ssim  au  zwi-fel,  var. 
-pfel  -75). 

Amus-sis,  -sus  (89),  -a  (i36),  anu^' 
stis  {ab  a  et  mustis  dubitatio  76.  i.  q. 
mussis  Hr.)  wiuckel-hacck  (89),  -hoch 
(17),  -liolczc  (19),  -luaet  (11).  mawr  gelote 
(9).  moir  gelöte  (8).  bly-  (64),  bley-  (91), 
-wag.  richt-Siiore  (12),  -schnuor  (91),  -meß 
1110).  zimer  scLuur;  regel  der  Steinmetzen 


88).   stenbickeicr   (99).  passer   (107,  110, 
i.  q.  circinus  109.  rf.  Fr.  2,  41*). 

Amuteria  >•.  Animatuni. 

An  (z.  vtrum  q.  cf.)  icht  (5,  17)  ader 
nicht  (17).  ob  icht  (69, 134).  hd.  nd.  nicht, 
n.  vst  aaer  nust  (18).  uit  (7,  76).  aber 
(1).  eder  i  efre  (22). 

'An-  oft  st.  ann-. 

*Aiia  s.  V.  Anas. 

♦Ana  s.  (au-f  ara)  koben,  sweinstal  (74). 

Ana  udv.  glich  (8).  gleich  (9,  13).  nicht 
(21.  X  an). 

Anabala  ags.  winpel  lOi.  Aeifr.). 
*  Anabaiita  v.  Anagoge. 

Anabalodium  v.  Anaboladium. 

Ana-batrum  (ßr.  &c.),  -bratvim  («4, 
76,  93),  pl.  -batra  (ßr.),  -brata  (Pap.,  oi. 
m.,  Sum.),  -batum,  -bastrum,  -bastra, 
-bitvun  {i.  pulpita  t  gradus  scen§  Pap., 
Scale  Er.;  cortina;  cf.  epiciclus)  hd. 
ein  vmb-,  für-  (iio)  -hang  sini.  onnneh;.nde 
(sie  11).  huugertuch  (3.  cf.  velum  &c.  Oh. 
711.  Sm.  2,  214).  gardyne  (i^^-)-  stuffen, 
oberbanck  (114).  lechter  (Sum.  cf.  ana= 
logium). 

*Anabite  sunt  regule  transuerse    que 
asseribu--i  apponuntur  (76). 


ANA 

*Anabitum  '•.  Anabatrura. 

*Anaboye  v.  Anagoge. 
Anabol  -  adium ,  -adgium  ( Pap. ), 
-odium,  -idium,  -agium,  -adus  (^04),  ana= 
ba-  (Hr.),  anapo-  i7),  antibo-  (()),  anag- 
(7.'>),  labo-  (71)  -lodium,  ama-  (iioa<), 
a-  (68)  -bolagium  ( /.  >u:stis  llnea ;  campe-, 
var.  campi- Stria  /  cinctorium  75.  (/. 
campestre)  eyn  lineu,  leiueiner  (74)  rock 
(.'i),  kittel  (7,  74),  kleid  (6«),  kleit  der 
froweu  (*)).  kid-  yn\  kye-  [  18),  ke-  (22)  -del 
(j'eniinarum  5).  scuurcz-  (4,  75),  schortcz- 
(}>),  für-  (75)  -tuch.  eyn  nider  hemde  (3), 
ober  liemmet  (67,  76).  sabau  (86.  cf.  sa= 
banum  (itii.  wtb.  2,  179). 
Anaboliea  v.  Anagoge. 

*Anabrat-a,  -um,  -rium  ?».  Anaba= 
trum. 

*Anabus  v.  Anasus. 

*Anacard-us,  -i  (sum.),  -ium  (Ki.  &c), 
-ucum  Kr),  gr.  avO(X<zpöiov,  anatardus 
(149),  onocordia  {coe<-o  sitnilis  est  141) 
elephant-is  luse  (8),  -eu  lauß  (73  sitn.Y 
elphe-  (85),  elpen-  fuo).  iielfen-  (.Sum.), 
ephen-  (47)  -lus.  hertzbaum  fruclit  (112). 
Anaclynterium   lotterbett  (88).  gut= 

sehe   SzC.   iKi"!. 

*Ana-croeulus,  -traculus,  -erotulus 
&c.  '•.  Onoerotalus. 

Ana-ehoresis  (11,  9i.  Br.),  -chores 
1,76),  -koresis  rio),  -coresis  (93),  -thori- 
sis  (19).  -tharesus  (22),  -geticus  (11)  wu- 
y.9),  wue-  (U)  -stenye.  wostin  (,93).  ein 
ode  o.  wiest  (9i).  eyuangel  (-geticus  11, 
^.  hamus  22,  23,  aus  heremus  Br.  &c. !, 
X  ancora). 

Ana-choreta  (Hr.),  -chorita,  -chorica, 
-thorita,  -torita,  -torica  (3),  -gorica 
(23),  -gerica  1,8)  hd.  eyn  eynsidel.  eyn 
sydel  (8,  9).  eyn  cedel  (sie  8).  waltbru^ 
der  (88  sim.).  cleußner  (ii4).  carth-  t 
corth-  (2.3),  Card-  (22)  -user.  himelriclu 
scher  (ns).  In'uimelseh  (7). 

*Ana-,  ane-  ((ü.  m.),  anoe-   &c.   (142) 
-diosus  gemacklich  (147). 

Anagal-lis,  -lus  (96),  -Ium  (Auz.  8, 
99),  -ium  (13),  -licvim  (18,  96).  anagolu-s 
(Sum.  VI),  -m  (8,  131),  ana-eallis  (92), 
-gliphus  (4),  (i.  morsus  gallinae  /  ip- 
pia  minor  73)  junige  (Anz.).  iumgen  {sie 
85).  bangen  (-Ucum  96).  bachbungen, 
beck])unimen  &c.  (an.  aquatiea  Nmn.). 
bunime  f  eyn  buckel  (18  Mrg.  if.  arte- 
misia;  vll.  X  tympanuvi  sim.).  ganthail 
(4).  gauchheil  t  cohnerskraut  (Ki ).  nl. 
guycliel-hoyl  (92),  -heyl  (116).  huß  latich 
(8.  (/.  lmnds-1.  leontodon  taraxacum 
Nmn.?).  uns  sanck  (13.  aus  huuds-?).  beyiu 
weile  (96).  rosse-hub  (Sum.  vi),  -hob  (87), 
-shuf  (131).  vogelkraut,  meyer,  huner- 
därm,  -biß,  -serb  (73). 

*Anagerica  '•.  Anachoreta. 

*Anagetieus  v.  Anachoresis. 

*Anagipharius  r.  Anaglipharius. 

*Anaglippus  &e.  v.  Anaglyphus. 
Anagli-pha,  -ffa,  -fa,  t  -ua  (i4i) 
manlich-a  (ii7  &c.),  -0  (i4i).  menlichcn 
(7).  plattereu  l  schuttelen  {sunt  vasa  22). 
vassen  bouen  geschreuen  (i32).  ein  vor- 
gebew  0.  gemeltz  an  der  kirchen  (110). 
ein  gemolte  k.  (3  Mrg.). 

Anagli-,  anagi-  (19)  -pharius  ejn 
steyn  hauwer  (19).  bild-h.,  polierer,  gra= 
ber  (110).  vß-gr.  (68,  110  varr).  bilaen= 
meker  (147). 


ANA 

Ana-gl3rphus  (13,  i.  sculptus  Br.),  -gli= 
phus  (adj.  14  7),  -glipphus  (8),  -glippus 
(9)  (X  anaphus)  gemolt  iiap  (9),  napht 
(8).  gemalt  köpf  (13).  g(!bildt  (147). 

*Anaglma  v.  Anaglipha. 

*Anagloditun  v.  Anaboladium. 
Anago-ge  (/.  cclsus  68  &c.,  semper  c. 
6  &c.,  crectio  l  eleuatio  iio,  quasi  sursum 
ductio  &c.  Br.),  -gia  {id.  Br. ,  locutio  de 
celestihus  7fi,  qu.  s.  ducens  cor  et  est  ex- 
positio  spiritualis  s.  scripturc  i  lo),  -ria 
(68,  134),  -rica  (66  &c.),  -ra  (i.'s),  ana-boye 
(67),  -bolica  (Br.  wieo.  iio  glossiert), -ha^ 
Uta  {id.  76)  hoch  (6).  hoche  (18).  lioecli 
(5).  heimlich  (i.s).  haimlich  red  (7).  ana= 
gog-ia,  -ya,  -ica,  -ice,  anegogya,  angoge, 
anologia  (15.  cf.  analogia)  von  lieyliL'hen 
(8),  den  hymmelschcn  (7,  15  sim.)  dingen, 
ußlegiing  liimmelscher  ding  (15). 

Anagogice  nach  dem  hohen  geist= 
liehen  sinne  (65). 

Anago-gicus  (6.5,  Br.  &c  ),  -gUS  (4,  65), 
-ricus  (Br.),  -ycus  i  angoricus  (76)  hoch 
(4).  h.  geistlich  {sensus  65).  hochlich  (68). 
vber  sich  farende  (62). 

*Anagolya  v.  Analogia. 

*Anagolu-m,  -s  v.  Anagallis. 

*Anagoria  v.  Anagoge. 

*Anagoriare  v.  Angariare. 

*Anagorica  v.  Ana-choreta,  -goge. 
Anagoricus  v.  Anagogicus. 

*Anagropulus  v.  Onoerotalus. 

*Anakoresis  v.  Anaclioresis. 

*Analagieus  v.  Analogicus. 
Analectis,    ävaXcXf'c;   ivestis)    schul- 
ternbeusch  (112,  ii5). 

^Analegium  v.  Analogicus. 

Ana-,  f  ano-  (Br.),  anna-  (tis)  -logia, 
t  -golya  (76),  ana-,  anno-loya  {häufig 
zwiefach  aufgestellt  und  glossiert,  u.  a. 
recta  locutio  neben  gloria  dei  t  donum) 
hd.  glich,  glcyche  rede,  redde  (7),  sprach, 
spreche  (3).  nd.  like  sprake.  ordenlich 
maß  (75). 

Analo-gice,  -ice,  -yce,  -ge  (66),  an= 
na-,  ano-,  anno-logice  hd.  orden-,  or= 
dent-,  ordenc-  (18),  ordeng-  (67),  orde- 
(6),  got-,  gut-  (63),  zocht-  (8),  end-,  ent-, 
enden-  (18),  hd.  nd.  ende-,  ea  dech-  {sie 
23),  orde-  hd.  -lieh,  -liehen,  nd.  -liken. 

Ana-logieus,  var.  -lagicus,  -loycus 
(76)  guter  redner  (75). 

Ana-,  ano-logium,  -legium  hd.  pre= 
dige-,  predig-,  bredige-,  prediger-,  nd. 
predich-stol,  hd.  -stul.  pul-pit  (4),  -pet  (76), 
-met  (23),  -t  (5  &c.).  polt  (18).  phunt  (21). 
hd.  buch-,  les-(93),  leß-  (76)-banck,  -banch 
(93),  -bant  {sie  8).  leeß  stuol  (110).  lectar 
(119).  letter  (132).  lette-  (8'',  Ob.),  lesse- 
(99),  leß-  (68)  -ner. 

Analo-gum,  -ngtun  (22)  orde-lich  (19, 
23),  -lick  (22).  jarc  mcre  (8'>.  x  anni 
logus?!). 

* Anamas,  g.  -tis  {i.  tectum,  tegmen)  dack 

(147). 

*Ananeya  v.  Auantia. 

Ananiel  {gloria  dei  Br.)  de  gnade  go= 
des  (23). 

Ananisapta  i.  mala  mors  (76,  Br.). 
*Ananisare  v.  Manisare. 
*Anantia  v.  Auantia. 
*Ana-pes,  -phes  v.  Annotus. 
*Anapolodiuni  v.  Anaboladium. 

Anaphus  {i.  cyphus  deauratus  Br.  cf. 

PiBFENBACH  Glossarium. 


ANC 

anaglyphus.  hanap.   ai.  m.  1,  226,   228. 
4,  16)  -uldin  (75),  vergulter  (74)  köpf. 

Anarrich-a,  -as  (140)  {cf  scansor) 
klippfi.sch  (l40,  Ki.). 

Anas  hd.  wasser-,  waser-  (13) ,  nd. 
watcr-hon  (13,  22,  Br.),  hd.  -hün  (6,  49), 
-huen  (1),  -hun,  -hone,  -henne  (75),  -endt 
(^64).  vater-hoen  (97).  anit  (84,  103).  anth 
(102).  anthe  (125).  ant  (3i)-  entt  (110  sm.). 
ein  wilde  enthe  (3).  ain  wild  entt  (76). 
antfogel  (45,  75,  93,  iio^)  masculus  anete; 
Sin.Si  femina  ente  (iio^).   ana  waterhoen 

(147). 

*Ana-soriuni  t  -formium  {aus  ansa- 
X  aliso-rium  X  an-  i.  q.  anthropo- 
formita)  ein  gnyp  ader  eyn  schnyd  mes= 

ser  (17). 

Anastas-is,  /  -us  (76)  vrstentung 
(75).  hd.  vfif-,  off-erstaudung,  -irstentunge 
(21),  -erstendunge  (5,  76).  auf  ersteung  l 
einn  figur  (4.  X!  anastropha).  off  ersten= 
teniß  (18). 

*A-,  an-  (6)  -nastis  {fast  allgemein, 
aus  anas  g.  tis!)  hd.  wasser-hun  sim. 
(mss.  mog.),  -han  (66  &c.). 

Anastr-opha,  -apha  (76)  eyn  figuer 
(21).  eygen  nam  eyner  figur  (4).  eghen 
name  euer  figuren  (22).  virkerunge  (17). 
eyn  v.  rechter  (8),  bekerung  richter  (13) 
schickunge. 

*Ana-sus,  l  -bus  (75),  -sis  (^76)  {i- 
carens  nas-u,  -o,  -um)  ane  nasen  (9). 
sonder  nase  (147).  nazeu-  (8),  nas-  (75) 
-loß.  ein  naßloch  {sie  ö*»,  17). 

*Anata  v.  Aneta. 

*Anatardus  v.  Anacardus. 

*Anatharesus  v.  Anachoresis. 

*Anathasia  \cf.  anatheea)  (;.  Atha= 
nasia. 

*Anate  i.  cura  (141,  Pap.),  sollicitudine 
(^Pap.  cf.  annotus.  Gl.  m.  v.  anatas).  ags. 
clader  stecca  (i36);  dader  stiaa  (94);  cf. 
clate  the  cloth  bur  (Bosw.)? 

Ana-theca  (Br.  &c.),  -teca,  -theta, 
-thea  (6)  {aus  tanaeetum)  rein-farn  (17), 
-fan  (6,  21,  4).  reyfane  (5  &c.).  reyuen- 
uane  (22),  -fain  (19). 

Anathema  hd.  ban.  hd.  nd.  v'ba-, 
verpa-  (1)  -nnunge.  fluch  (88).  fluchge 
(21).  hd.  v'fluchunge.  nd.  vorflokinge. 
firuuasan  (86).  verderbnuß  (110).  sunde^ 
rung  (88),  ab-s.  (65,  68)  von  got: 

Anathem-isare,  l  -are  (64,  68)  hd.  nd. 
bannen,  v'b.  hd.  pannen  (1,  64),  banden  (7), 
inn  bann  tun  (65),  fluchen  (18),  v'fl.,  be^ 
sweren  (8).  nd.  v'vloken. 

Anathe-osis  (75,  76,  Br.),  -s  (75)  i. 
recta  diuinitas  (Br.) ;  ad  deum  zu  got  (75). 
anatheus  i.  immortalis  (76.  X  atliana= 
tus). 

Anates  v.  Annotus. 
Anathinus  ein  iung  wildt  endtlin(64). 
Anatomi-a  l  -as  {i.  sanguinis  minu- 
tio)  koppsetzunge  (125). 

*Anathori-ca,  -ta,  -sis  v.  Anachore- 
ta, -sis. 

*Anatris  {t  antaris  i.  mercurius  ehem. 
Br.)  du-  (8,  9),  do-  (13)  -rstig;  aus  durf.^ 
tig,  cf.  a-,  l  an-  (i4i)  -natus  miser  (141, 

Gl.   m.   1,    230   cf   229)? 

*Anbila  v.  Ambila. 
*Anblatum  v.  Crocodilla. 
*Anbrogeus  v.  Androgynus. 
*Aneator  v.  Ancillator. 


ANC 


33 


Aneea  v.  Ansia. 

*Ancedula  {cf.  fieedula)  en  vogel  (23). 
*Aneeps  v.  Aueeps. 

*Anceps,  gladius  a.  (Br.)  hd.  nd.  swert, 
ein  swert  daz  zu  bcden  siten  snidt  (6 
sim.).  ein  schwort  dz  zu  beiden  seitea 
schneidt  (134  sim.). 

Aneeps  hd.  zwyfelhaft  sim.  zwifliger 
t  henker  (25).  wanckelmutig  (110). 

*Ancer  v.  Anser. 

*Ancer-a,  -e  v.  Anthera. 

*Ancerius  t  aneho  (147),  an-  (Gi.m.), 
eon-  (147^  -terminus  nabur  (147). 

Ancesa  i.  vasa   circumpicta   t  celata 
(Br.).  gemaect  off  bereydt  vat  (147). 
Ancia  {cf.  Gl.  m.)  v.  Ansia. 

*Anci-le,  -lia,  -e  {cf.  Gl.  m.  v.  antia) 
hayr  dye  aever  dat  voirhoyft  nederhan= 
gen  (147). 

Aneile,  geu\  anti-le,  -Ue  (Ki),  -de 
(67),  anchil-e,  -le  (Br.),  aehille  (64^)  hd. 
schilt,  renne-  (74),  -schirm-  (i3o)  -schilt, 
ein  runder  o.  synwel,  varr.  kurzer  ron= 
der  schilt  (aneile  110).  hd.  bücke-,  buke- 
(8»»),  puck-  (74),  bocke-  (3,  5'',  8,  19),  poke- 
(9),  nd.  boke-ler,  -lere  (19),  -ner  (3).  len= 
der  buckler  (7).  ain  lidrcr  {coriaceus?) 
bück  (76).  tarsch  (16).  tarschen  (1).  tharsse 
(9).  darchß  (8).  darß  (18).  storm-d.  (21), 
-dartsche  (17),  -dartze  (13),  -tartze  (5, 
23),  -tarse  (22).  storrae-dartse  (12),  -dersche 
(56).  hd.  sturm-tartsche,  -tartsch,  -tarsche 
(antile  110),  -dartsche,  -katz  (74).  stirme 
tarsoii  (6).  stör  dartze  (13).  tarczen  zcum 
Sturme  (4).  brachi  (33.  lat.  brachii?). 

*Anc-,  -ant  (74)  -ile  gens-  (56),  genß- 
(,74)  -stal  Canser?  auea,  st.  aueile?). 

*Ancile  i.  calcar  {sie?)  Spore  (104). 
Aneilla  hd.  mag-it,  -yd  (i9),  -t  (6,7), 
matht  (,8'^),  mayd,   dienstmagt  sim.  nd. 
maghet  (22,  23),  maecht   (11).   dirne   (6, 
65,  99).  eigenwib  (93). 

Anciliare  (Br.  &c ),  -ri  (68,  76,  Br. 
cf.  Gl.  m.  h.  vv.;  i.  circuire  76),  anchari 
{i.  sustinere  76,  untersch.  von  -re  v.  an= 
clare)  hd.  nd.  die-,  de-  (23),  den-  (22), 
hd.  di-nen. 

*Ancil-,  anc-  (Br.,  Gl.  m.)  -lator,  anc^ 
ator  (76)  diener  (11,  19). 

*Ancionus  {aus  antianus)  reygierer 
eins  volcks  (74). 

*Ancipiter  v.  Accipiter. 

*Ancipula  v.  Aucipula. 

*Ancira  v.  Anthera. 

*Anciron  samboim  (sum.  v). 

*Ancius  {erba,  cf.  anemone)  ror  man 
(8). 

*Ancla  {i.  trochea;  cf.  anelare)  prunn- 
sayl,  -rade;  wasser-r.  [li). 

Anela-,  ancha-  (76)  -bris,  t  -bus 
(147)  offerhande  taiffel  (i47).  _ 

Anelare  i.  furari  t  haurire  (Br.);/. ^ 
l  latenter  h.  (76);  /  &c.,  prov.  emblar 
(Gl.  in.) ;  dienen  l  i.  q.  antlare  {K\.) ;  ste= 
len  {9,  74) ;  stein  ader  uß  scheppen  (17) ; 
jjerficere  (i42  q.  v.).  anculare  dienen  (Ki.). 
anitulare  i.  aministrare  (76) ;  haut  reichen 
(8,  9).  antlare  i.  exunciare,  austare, 
haurire  (i4i);  schöpfen,  pumpen,  tragen 
(Ki ).  anchare  i.  haurire  (76).  andare  i. 
haurire  (22,  23,  i4i);  putten  (22,  23). 
ancla-  /.  hausi-  (Br.),  ancha-  i.  hauri- 
(76)  -bilis.  ancli-a  l  -dia  i.  rota  hauri' 
toria  l  sentina  (Br.,  Gl.  m.). 

5 


34 


AND 


Anclntor  (i.  buceellariue ;  '/'.  ancil 
laton  stiliT,  (lii'p,  Icckor  iviK 

Anco-n,  -niscus,  -nisnius,  -niseos 
(«<r.  niK  anconiis - mus ,  -mos  (U7), 
-cos  (120,  suiii),  antroniscusi  i  ii,  ci.in.)  (?'. 
incastratura  (ii.  2,  ȟb  &c., //r.ctyxtov'axOv;) 
nout  (iiüV  not  ( i2<>\  iivtli  isum.). 

*Ancraaaxa  c.  Anchora. 

*Anctarcticus  r.  Antarcticus. 

*An-,  au-   [(ili>h.  an-   «;>)    -ctor    {cf. 
ang-arius,  -ere  &c.)  twiii-  (11,  19),  dwyn- 
(ti!)\  twi-  (10)  -f^^or. 
Ancuba  c.  Rutuba. 
Anculare  r.  Aiiclare. 
Ancus  (/.  curuu-s  nr.  &c.,  -lus  7.">) 
kruin   (iio).    krmnp-arm,  -armiger   (74). 
kni]icl  an  InMulcn  (7.'>\ 

*Ancusa  v.  Anchusa. 
Ancha  [/'.  lagantun)  ham  of  scholder 
of  sclu'ni'k  (147). 

*Ancha  [cf.  ancus)  swacher,  ploder, 
knunpeyniger  (74). 

*Ancha  [cf.  ci.  m.  1,  2.31)  huff  [eig. 
fertiur!).  vngula  id.  0.  klowe  0.  krewl 
t  species  aromatica  (X  vngere!  74). 

*Ancha-bilis,  -re  v.  Anelare. 

*Anchabris  *-.  Anclabris. 

*Anchari  r.  Anciliare. 

*Anchil-e,  -le  r.  Aneile.  Antela. 

*Ancho  V.  Ancerius. 

*Ancholia  r.  Aquilegia. 
An-chora,  -thora  (7),  -cora,  -coris 
(22),  -crasaxa  (121)  hd.  nd.  aiick-er,  hd. 
-ir,  -el  (17,  4).  hd.  cn-  (49),  auk-  (2)  -chel; 
angol  (7),  schiff-a.  (114),  vnkel  (1),  encker, 
e.  aomit  man  daz  schifft  hebt  (rctinet  6, 
wett.  liabt),  enchiir  (05),  einiger  (20),  hacke 
(64),  der  hake  (dens  anchorae  ii4).  sin- 
chila,    sench-il,   -clstein   &c.   (121,  Gf.  6, 

256,    689). 

Anchorare  a-  (11,  19,  89),  -e  (iio) 
-ackeren. 

*Anchoroniaecis  v.  Archiromacus. 

*Anchorticus  r.  Antarcticus. 

*Anchoruni  [^herba,  aus  acorus?)  ags. 
maedere  (94a). 

Anch-,  anc-  (.Sum.)  -usa  Uicea  (lat.f), 
ageleie,  ringele  (Suin.).i-oth  ochsenzungen= 
kraut  (Ki.). 

Anda-bata,  -bacca  (74),  -facta  (76) 
i.  cetus  pugnator  (76).  plinder  kempfFer 
(74).  blinder  fechter  (Ki.). 

*Andaginis  v.  Andega\aia. 

*Andallum  v.  Sandalum. 

*Andana  (V)  mada  (Gf.  2,  658). 

*Andare  v.  Anelare. 
And-egauia,   -egauis   (:auis!  Br.), 
-aginis  (76)  {ciu.)  gynt  (10,   12). 

Ande-la-,  -da  (94,  Hpt.  5,  missv.  Sm. 
3,  162),  -na,  -ra,  t  -a  (75a),  -gula,  audena 
(75),  antela  (8),  andrea  (75^),  angedula 
(11),  endir-a  (104),  -e  (i.si,  ui)  (varr. 
Gl.  m.  1,  239.  i.  tedale,  tubolofola  Hpt. 
5,  rotabulum  &c.  cf.  «m.  3,  i62.  Gf.  2, 
481.  Cclt.  1,  21)  hd.  nd.  brant-,  hd.  ags. 
brand-,  prant-  (75,  104,  i3i,  i4i)  -reita 
(131),  -retta  (ui),  -raitc  (104),  -reyte  (9), 
-reit  (75,93),  hd.  -reidc,  -reidel,  -rete  (13), 
-ruthe  (3),  -ysen  (6),  -eisen  (75),  nd.  -rede, 
ags.  -rad  (94),  andedabroiidra  {sie  Hpt.  5, 
197),  brondreda  (94»).  herdi-am  (76).  fuer- 
hut,  var.  feurhundt,  t  ofengabel  (75). 

*Andianton  v.  Adiantos. 

*Andr-a  i.  q.  androna  q.  v.;  i.  lapis 


ANE 

(76).  -oa  l  -oma  (iir.),  -odan  l  -odna 
(Gl.  in.)  geinnid. 

Andrachne  &c.  v.  Adragis. 

*Andrama  v.  Androna. 

*Andrea  v.  Andela. 

"Andrega  &c.  v.  Adragis. 
Androg-ynus  (Ki.),  -enus  (147,  Hr.), 
-eus  f  -utus  (147),  -amus  (w.  hermaphro 
dita),  anbrogeus  (147)   maus   ind  wijts 
kunne  gelijc  ( 147). 

Androma  &c.  v.  Andr-a,  -ona. 

*Andromedis   keuschheit,  reynigkeit 

(74). 

Andro-moda  (3,  Hr.),  -modes  (Hr.), 
-noda  {  -nodes  (76),  -mada  (75,  147), 
-mades  (Gl.  m.  1,  240),  -meda  (4),  -me= 
des  (3),  adromeda  (8*^;,  endro-mls  (3, 
75,  88,  110,  115,  132),  -madis  (93),  -medo 
(3),  -meda  t  -mada  l  -modes  (75),  and- 
romena  l  -omena  (ca.),  au-  (23),  an- 
(alph.  au-  G)  -dronus  (i.  vestis  vt  pallium 
forte  et  pilosuiu  ',],  pclliciuin  110,  132,  ma^ 
struga  t  matexta  l  melota  75,  aus 
evöpofxt?)  langk  zottigs  o.  harigs  o.  fran= 
tzosisch  klaid  (88).  gehars  kleid  (93).  wul= 
len  t  grof  wynter  cleit  (147).  en  rv  clet 
(23).  kur-seii  (75),  -ze  (4).  curse,  kirsinck 
(3).  beltz  (110).  pellicen  (132).  lackeyen= 
schuch  (115).  icotz  (6).  gazza  (Gf.  4,  280; 
doch  nicht  gaße  androna?).  endromi-s 
l  -da  /.  bigera  viltich  cleyt  (147). 

Andr-ona,  -on  (lu),  -oma  t  -ama 
(74),  -a  (Gl.  111.)  [i.limes  7.5,  spacium  inter 
duas  domus  75,  Br.  &c.,  de-  i4i,  con-  Gl.  m. 
-cursus  viarum)  ein  lücke  (3).  winckel  f76). 
reihen  (75.  cf.  Sm.  3,  77).  reyhe  zwischen 
heusern  (74). 

Andronitis  ein  bobstoben  (125). 
*Andron-oda,  -us  &c.  v.  Andromoda. 
*Andu-illa,  -scilla  v.  AmbuUum. 
Aneblatum  v.  Crocodilla. 
Anediosus  v.  Anadiosus. 
*Anegogya  v.  Anagoge. 

Anelia  i.  pugna  slachting  &c.;  an= 
helia  i.  pugnus  (sie!)  t  lucta  vuyst  (147). 

Anem-one,  -o  (74,  .Sum,),  -ur  (149) 
{cf.  ancius)  rot-  (74,  149,  Sum.  v),  roce- 
(85)  -man.  kuchenschell  (135). 

*Anesis  dorp  of  stat  by  en  water  (147). 

*Anesperius  v.  Agnisperma. 

Aneta  {non  est  latinum  110),  anneta 
(4),  anata  (64)  aiit  (17,  22»^,  Br.).  ant-c 
(4),  -en  (75),  -voghel  (23  sim.).  hd.  ente, 
entn  (45),  ent,  enthe  (3),  enth,  haußendt 
(64).  ende  (11,  22^,  109).  ags.  aenid  (94). 
anetes  enten  (40). 

*Anetarium.  ein  anten  ey,  boh.  ka^ 
czynecz  {d.  i.  Entenstall;  4). 

Anet-arius,  -us  (103,  i04,  141)  (i.  mas- 
cuhis  anete\  anserarius  l  chenonomus 
125)  hd.  anitre-che  (104),  -ch  (103);  antr- 
eche  (.5^),  -ech,  -eh  (6),  -iche  (10),  -icli 
(8,  66),  -icht  (4),  -ach  (Gf.  wett.)  \  ent-rich, 
-rech  (5,  7,  76), -liehe  (i33);  enthreich  (3). 
nd.  aut-,  ent-  (11)  -vogel;  erpel  (22^,  109, 
Hr.  wtb.),  wedich  (109),  warte  (Br.  wtb.), 
woorde  (kü.).  genßeherte  (125). 

*Anetra  eyn  slae  korp  da  man  fogel 
midde  rechte  [capit  19).  en  slach-karf 
(11),  -corf  (89). 

Auethum,  gew.  an-,  anh-  (Br.),  anic- 
(73)  -etum  [i.  men  93)  tiU-i  (105),  -a  (93), 
-e  (TOSc.  4&C.).  tili  (76,  93).  tyl  (i25).tull- 
-e,  Mrg.  -aih   (104).    tüUn   (losb).  hd.  nd. 


ANG 

dille,  dil.  dyll  (17,  68).  dile  (.0).  diel  (49, 
97).  liochkniut  (73,  Niiin.).  anyz  (4.  X 
auiisvun). 

Anetum  agreste  meysterwurtz  (i25). 

■'Anetus  1:  Anetarius. 

*Anf-  r.  Amph-. 

*Anferula  &c.  c.  Amphorula. 

*Anfibula  v.  Amphitapedia. 

*  Anfor-a,  -ta,  -ula,  -ismus  v.  Amphor- 
a,  -ula,  -ismus. 

*Anforini-ca,-taA\Antropomorphite. 
Anfractus  v.  Amphractus. 

*Anfretre  (i.  pigre)  trcglich  (74). 

*Anfriticus  c.  Auriphrygium. 

*Angardus  {cf.  angarius)  eyn  sto-ckcr 
(19),  -ker  (89).  en  bodel  (11). 

*Angaria  {cf  sq.)  v.  Agiauia. 
Angar-ia,  -i  (1),  vngaria  {cf.  anga= 
rium)  hd.  nd.  vn-,  on-  (11,  89),  in-  v23), 
vnd-  (21),  vmb-  (75,  Ob.)  -gelt,  vn-pflicht 
(74),  -plicht  (22b).  bezwungen  dinste  (10 
sim.).  betwungcn  dinst  auf  ein  {proprias) 
koste  (9).  betungwen  {cf.  angariatus)  d. 
vff  eyge  kost  (8).  rese  (99.  i.  q.  reise 
militia  &c.  (/.  Sm.  3,  125  sq.).  betrupnus 
(66  sim.).  ko-,  sed  potiiis  qua-tember  t 
fronfast  (75.  cf.  Sm.  2,  404).  quateinper 
(74).  kottem-ber  (74),  -er  (3).  golt  vaste 
(4,  74.  i  q.  quatemberfasten  Fr.  1,  360, 
Ziem.  128).  stan-ga  (Hpt.  5,  198),  -ta  (141 ), 
-te  (104,  Gf.).  notstall, (65).  noitstalle  (10). 

Angari-are,  -ari  (25),  -sare  t  angurire 
(22,  23),  anagoriare  (65  var.)  {oft  i.  an= 
gere)  hd.  nd.  twin-,  en-,  nd.  dwen-,  be= 
dwin-,  hd.  zwin-,  zwun-  (5),  bezwin-,  nodi- 
(10),  notti-  (65)  -gen.  hd.  engsten  (5),  enge 
machen,  be-schwaru  (65),  -schetzen  (110). 
*Angariator  buddel  (17). 

Angariatus  be-twang  (9),  -tungwen 
(8.  cf.  angaria),  -zwuugen  duist  (13). 

Anga-,  ango-  (8)  -rium  hd.  nd.  not-, 
hd.  nott-  (67),  noit-,  noyd-  (19),  nd.  oe- 
(11,  89,  108)  -stalle,  -stale  (77),  -stal.  6t= 
stat  (109.  aus  not-),  zwingknuß  l  schwer 
druckung  (65).  ansarium  vectigal  (gi.  m.). 

Angarius  ein  zwinger  o.  noter,  var. 
netor,  mit  gewalt  vnd  vnrecht  (110  sim.). 
dwinger,  rodendreger,  riehterboede  (i32). 

Angelic-a,  -um,  angula  (50»)  ringel 
(50»).  r.-plumen  (3  Mrg.,  i.  rabendula  75), 
-blum  (8).  nesseln  (17).  eugelwurtz  (64"). 
angebe  (9i  &c.).  brustwurtz  (73,  112).  lidt= 
pfeifFenkraut  ( 73 ).  des  heyligen  geists 
wortzel  (125). 

* Angelicanus  {moneta)  engelischer  (1) ; 
cf.  englisch,  engellot  &c.  (Fr.  1,  227),  ange= 

lotti  (Gl.   m.   1,    244). 

*Angeli.ce  eugelisch  (75). 

Angelicus  {cf.  anglicusj  engel-isch 
(76),  -ß  (21),  hd.  nd.  -seh,  -s.  en  engeis 
vte  dcmme  lande  (22). 

A.  Chorus  engel  cor  (75). 

Angelium  {i.  annunciatio,  simpl.  non 
in  vsu  Br.,  Gl.  ra.  1,  244)   botschafft  (17). 
Angelus  hd.  nd.  engel.  a.  satanae  des 
tüfels  gespenfit  (62). 

*Angentim  (-ter  Br.  &c.)  enge,  zwenc= 
lieh  (17). 

Anger  i.  genus  serpentis,  axmiger  &c. 
(Gl.  m.);  spatarius  (i29,  Br.).  slang  (74). 
enger-linc  (Sum.),  -rinch  (i3i),  -ich  (i-4). 
swert-,  Schwert-  (76)  -feger  (74,  76),  -tra= 
ger  (74).  pijure  (147). 

Angere  twingen  (4,  23).   zu   samen- 


ANG 

tw.  (8,  9).  tuengon  (loo).  hd.  zwingen. 
be-zw.  (67).  ein  sorg  machen  (65).  clem= 
men  (i.  vexare  22").  quellen,  benauwen 
(i32).  quclcii^  (nf*^-  engen.  (23).  engsten, 
dempffon,  würgen  (lu). 

*Aiigere  ( :  angtiis)  hd.  krie-  (7),  kri- 
chen.  crupen  (22,  23).  slinghen  {ib.,  5). 
glichen  (18).  slieffen  (7). 

Angia  i.  ferrum  inter  bueula  scuti 
(Gl.  m.).  nagala  ^Gf.  2,  loie). 

*Angiinia  v-  Agrimonia. 
Angi-na,  -ma  (7t;),  augina  (8,  9,  Gl. 
m.,  v)o  sinochi  vll.   aus  synocha  fehris 

X  synanche,  cjuvayX"']  i-  q.  cjn.,  xuv. 
=  angina),  anguin-a,  -ia  ( vn),  angunia 
(i4ö),  arigina  (8,  ii7\  agia  (q.  v.)  gole= 
hufe  (i3i).  kelesuht  (ku  s/m.),  die  bräun 
Tu 2).  der  berlen  of  äcs  raken  geswelle 
(147).  kd.  gumen  swolst  (8);  halß-ge= 
schwaer  (112),  -gcsclnvulst,  -wee.  drueß, 
trieß;  das  zepflin;  der  saut  (88.  nhd. 
sod  m.  cf.  Sra.  3,  202,  294  Sq.).  clat  tzep= 
chin  in  dem  halß  (i.'52).  das  blaet  das 
vor  dy  kcle  sehnest  (110).  worunga  (127). 
rank  körn  (8).  ran-cken  (9),  -körn,  -gen 
(Fr.  2,  se",  cf.  cynanche  der  rang  ii4-, 
u.  V.  porrigo). 

Angiportu-s,  l  -m  (6,  Br.)  kd.  enge 
weg,  werck  {sie  9),  porte  (17).  ein  slippe 
(125.  cf.  Fr.  2,  200'').  angipartas  i.  toca 
secreta  (i36). 

*Angire  («'.  anxiare  q.  v.)  ongisten 
(8).  engsten  (9). 

Angistr-iun,  -ium,  angust-rum,  -ium 
(ß)  ii.  ventosa,  seara  7.1.  abdoma  q.  v.) 
hd.  laß-kop  (5''),  -chöppfcl  il),  -scherb 
(2);  lazz  chophf  (2),  loz  koj)  (t),  loß  koph 
(3);  lauß-  (6),  plut-  («3,  7.';),  blök-  (6), 
bad  (75)  -köpf;  eyn  laz-  (5),  bloyt-  (Mss. 
mos.)  -kop  da  man  in  lest;  ein  köpft"  do 
man  ein  leßt.  ein  top  {sie)  da  man  yn 
leset  (V.  a.  1477).  ein  ding  da  man  blut 
in  laßt  (17).  ein  coph  do  mau  mit  schrefl't 
(7).  en  stuger  kop  (23.  stuclie  &c.  Fr.  2, 
3.50).  puk-z  köpf  (1.  cf.  Sm.  1,  17B).  ein 
k.  der  eng  ist  als  ein  angster  (68,  134), 
engster  (cj),  cf.  BM.  46.  .Sm.  1,  79,  wo  auch 
mit.  angstarium, 

Angli-a,  -ca  (76,  110)  hd.  nd.  engyl- 
&>),  engel-,  enge-,  engen-  (17),  eng-  (11) 
-lant.  englisch  laud  (b,  4). 

Angli-cus,  -tus  (21)  engelsch  ( :ange= 
lus  5'',  (j).  eyn  e.  (22"'),  engeis-  (11,  18), 
engelen-  (5)  -man.  eyn  engel-lender  (7), 
-lander  (23).  eyn  engelß  maß  (21).  eyn 
engclischer  (vir;  nummus  5''). 

*Angman  v.  Agrimonia. 

*Aiigo-ge,  -ricus  v.  Anagog-e,  -ieus- 
Angor  twangk  (10).  zwang  (68,  110). 
betringunge  0.  getwang  (17).  be-twang  t 
-twungen  (12).  zwangk  l  zangsal  (74). 
geczwanick  (3).  betrub-unge  (8, 13),  -nisse, 
sorguellichcit  (9).  sorg-  (8),  vorht-  (13) 
-samkeit.  befangnuß  (68).  beuanghynghe 
(i32).  angstheit  (iio). 

*Angoria  {aus  angor  X  angaria? 
c/".  anguria)  ginoti  (ui).  betru-bniß  (7), 
-pnis  (21).  drofnisse  (23).  be-dr.  (22). 

*Angorium  v.  Angarium. 
Angre  dall  van  boomen  (147). 

*Anguens  ags.  breer  (i36). 

*Anguicomus  geharete  schlang  (64). 

Ang-uilla,   -ivilla   {i.    scotica   i30, 

scorpio   93)   ein  iunge   slange  ( demin. ! 


ANI 

17).  hd.  ale,  ol.  hd.  nd.  al.  aal  (14).  ael 
(.5b,  11,  89,  99).  ol  (2).  ole  (6).  geisela 
(i3o).  grimme  geisel  ("93). 

Anguina  funis  Gl.  m.\  anquma(76, 
Br.)  ain  schiff  sail  (e,  76).  henck-s.  (76). 
ags.  racca  (94). 

*Angtiin-a,  -ia  v.  Angina. 

*Anguipes  getnßte  schlang  (64). 

*Angunia  v.  Angina. 

Ang-uis,--wis/i(/.slange,slang,schlaug. 
slanghe  (22).  lande  (74,  cf.  lint?  sliiider 
u.  V.  chely drus  ?  eher  missverst.  cf.  v.  ti- 
rus).  Otter  i'3).  nadre  (99). 

Angularis winckel-  hd.  -echt,  -et(iio), 
-ich  (19,  22),  -ic  (89),  -lieh  (11),  -formig 
(1),  -steyn  (s.  1).  hoekelic  (89).  hd.  eckecht 
sim.  a.  predicator  w.-prediger  (65). 

Angulus  hd.  nd.  winckel.  eyn  w.  [t) 
ayl  (19.  7iicJd  X  anguilla!).  al  i  aju 
(Alberus;  wetterau.  vogelsb.  äl,  äln  m.  f. 
Winkel  zvnschcn  Gebäuden,  bes.  Kotli= 
Zwinger;  vgl.  „gassen  und  alhen  Faust 
Limb.    Chr.    Fr.    1,    17*=.    Gr.   Wtb.   109).    eck 

(iio).  hoec  (89).  hornec  (99). 

Anguria  {cf.  angoria)  i,  angaria  (gl 
m.).  bctrupniße  (5V 

*  Anguria  (X  anguilla)  vlg.  scutiea 
geisela  iiai). 

*Angurire  v.  Angariare. 
*Angusta  v.  Angustia. 
Angust-are,  -iare  hd.  angi-  (8),  ang- 
(l,  110),  engl-  (4\  eng-,  hd.  nd.  enge-sten. 
engen  \6,  8'').  eng  machen  (9,  65).  bange 
m.  (8).  angst  werden  (76).  anxten,  nauwen 
(i32).  hd.  twi-  (4),  zwi-,  nd.  dwi-,  twe- 
ngen.  be-truben  (10),  -triiben  (19),  -dru= 
ben  (12).  noeten  (110). 

Angust-ia,-a  (1,  76)  betrupeniße  (10). 
bredriibokeyd  [sie  19).  droefeit  (11).  drof= 
nisse  (22').  hd.  ang-yst  (S»'),  -est  (13,  4), 
-st.  cncst  (99).  banghe  (22*»).  twenckeinße 
(5'^).  twi-  (1),  zwi-  (65)  -ugnuß.  die  eng 
&c.  (65).  noetvadret  (22"^). 

Angustus  hd.  nd.  enge,  eughen  (22). 
angist  (ö''V  tbingen;  {i.  anxius)  engstig 
[\).  entwungung  (2).  getwengick  (4).  ge= 
zwongen  i,17V  nauwe  (132).  leyder  (22, 
23).  bedruebet  (19). 

Anhelare  hd.  beger-u,  -ren  (13).  not 
lidon  (17).  hd.  o-  (19),  e-,  nd.  a-demen. 
atmen  (22).  a.  haben  (75).  a.  halen  (22''). 
athum  (110),  atem  (es)  holen,  athenfolen 
(sie  77).  odehen  (8).  asemcn  (los).  atme= 
natzen  (75V  eylen ,  schnell  sein,  etwas 
muot  haben  (64). 
*Anhelia  v.  Anelia. 
*Anhelis  {aus  anihilis  X  anhelust. 
fatigatus  v.r.  ?)  i.  inanis  eytel  (3). 

Anhelitu-s,  -m  (8'')  ach  tarn  (16).  a-, 
var.  o-thum  (110).  hd.' nd.  adem.  ödem 
(8).  adum  (8b).  adam  (13).  athem  (22^). 
attem   (65).    atme    (22).    dat    gischkeut 

(Chytr.'). 

Anhetum  v.  Anetum. 
*Anieetuin  v.  Anethum.  Anisum. 
Anicula  {i.  parua  anus  Br.)  alticha 

(^141). 

*Anieulator  lechterlicher ;  vunutzer= 
schreyer  (74). 

*Anieulosus  lechterlicher  ,  kleflSger 
(74). 

*Aniculus  v.  Annieulus. 

*Anieliilare  v.  Annihilare. 

*Anilis  V.  Annilis. 

*AnUis  fabula  mere  der  alten  wyber 
(65). 


ANI 


35 


*Anylum  v.  Amidum. 

Anima  hd.  sele,  sei  (1),  seel  (4).  zele 
(22).  seyle  (22^).  leben  (8,  9,  65).  lip  (8). 
blut,  gedanckc,  wille  (8,  9).  tewil;  vreczi- 
kait  l  geyczikeit  (9).  sinlichkeit(G5).  ani= 
mam  {i.  ventum)  mittere  fisten  (i25). 

A.  racionalis  vornufftige  sele  (5^). 

A.  sensitiua  fulde  [st.  fuleude)  sele 
(5b).  phindig  sei  (1). 

A.  veget-atiua,  -iua,  vehitatiua  (5b) 
fruchtig_  (1 ),  erkuchlich  (3),  furnde  (?5b) 
sei.  leblich  sele  die  das  leben  gibt  vnd 
beweglichkait  zu  wachsen  zu  zunemmen 

(65). 

A.  vini  gebraut  win  (17),    weyn   (4)- 
*Animaducere  v.  Animaduertere. 
Animaduersio    v'neminge   (11).   vir= 
neung  {sie  19).  rachüng  (21).  vfiPraerckung 

(65). 

Animadu-ertere,  -cere  (23)  vorney= 

men  (3).  hd.  nd.  v'iiemen.  bedencken 
(8,  9).  gedauken  {b).  betrahten  (6).  mer- 
ken (13  &c.).  achten  (13).  wlborden  (22, 
23).  lustern  (3).  peynigen  (9).  pingen 
(8). 

Animal  hd.  thyr  (5b),  tyr  (9),  thier, 
thyei-,  dyer  (19).  dier  (11,  89,  99).  beyste 
(133).  2^1^  hrindir  (Gl.  cass.). 

A.  irracionale  eyn  vnvoruufftig  dyer 

(5b),  thier  (1). 

A.   racionale   hd.    eyn    v'-nmififtig, 

-nonftig  (5)  dier,  tier  (6),  thyr  (5b).  nd. 
eyn,  en  vornuftich,  vornunstich  (22)  der. 

Ammalioliim  tierlin  (75). 
*Animalis  v.  Annualis. 

Anima-lis,  -tim  dierli-ch  (11),  -c  (89). 
thierlich  (110).  erlick  {sie  22).  fihisch  (65). 
velec  (99). 

Animalitas  dyer-heyd  (19,  89),  -lich= 
keit  (62). 

*Aniinalus  v.  Animulus. 

Animare  hd.  nd.  stercken.  stircken 
(21).  troesten  (11).  di-iisten  (19).  starck= 
mutigen  (110).  mut  geben  (9).  hd.  kune 
machen,  wißen  (17).  gibirnan  (i4i,  Of.  3, 

168). 

Animatio  wrake  (22). 
Animatum  daz  da  geselyt  ist  (5b). 
ein  g.  ding  (1, 4).  hd.  eyn  selegerede,  -ge= 
ret,  -gerecht  (67,  70,  133);  sel-gereyt  (4), 
-gerete  o.  gescheffte  (74),  -gerat  {i.  q. 
exequie,  testamentum  qq.  v.  Sm.  3,  i48 
sq.)\  seelgredt  (ii3).  nd.  en  zele  gherede. 
Animatus  vorquicket  (22).  kun,  stark, 
mutsam  (88).  lep-,  var.  lebt-  (64),  leb-  (65) 
lieh,  das  ein  sele  hat  (110).  ein  ding  das 
&c.  (-US,  -a,  -um  68).  daz  gimiet  (38.  cf. 
animus). 

Anim-equior,  -equus  (4),  -ecus  (3), 
-etus,  cp.  -eequior  l  -iquior  (76)  hd.  stat- 
(68),  Stet-,  sted-,  bestot-  (4)  -iger.  nd. 
stedi-,  stede-gher.  senff  mutick,  gut  mut 
(13).  semft-mutig,  gut-m.  (9).  gudesmodes 
(13).  guds  muds  (K)  sim.).  gutes  mutz  (8). 
besser  gemut  (110).  otmudig  (17).  sagters 
muts  (99). 

*Animequor  recht  dun  (17). 
*Animiculari  {st.  aminic.)  helfi'en  (74). 
*Animiniculum  tierlin  (75). 
*Aniinolus  v-  Animulus. 
Animose  {i.  audacter)  trostlich  (75). 
Anim-,  annu-  (22"),  am-  (23)  -ositas 
mutikait  (1).  vber-m.  (9).  mutkeit  (8).  be-- 
hertzenheit,  hertzenhafftigkeit  &c.  (74). 
chunhait  (1).  kunheit  (17).  konheyt  (22). 
turstikeit  (9).  torn  (22). 

5* 


3() 


ANN 


ANN 


ANS 


Animosus  nuitif,'  [l,  il.  woli-  in.  (Ifi) 
wol  !,'i'imit  ^iitiV  niiidig  (12).  iiuxlifj;  ( H  ). 
mudu'k  (r>''t.  vol  mutcs  (,;»,  i»i  fol  nmt/. 
(8V  iniiotsam  («4).  frostluln  r  /  kiiiic  (tM. 
koiu'  (,22).  kuii  symiifr  (,17).  inaiiliiift'ti^j; 
(7.^).  »tont  (!•!>).  bi'lu'rlzeiiili  r,  licrt/liiifl" 
tifjcr,  vol,  .»itiirk-niutifior  (7  1). 

*Aniinulu8  r/.y<lowiii  limli'u  /  (iniinal 
nutifHum  (IH).  kiiiMci'i  [»'->■  kanci'l  X  ka 
nicl'I  =  nti.  III.  l'.tV).  animolus  kiitel  (ll"). 
aninmlus  (ujs.  rifiildao  (iiaui>t  5,  196). 

Aiiimus  hd.  nmt,  niiul  (IH),  nioyt 
ny,  IS),  gi'-nnit,  -nn~it  (,(5).  W.  mot,  moct 
(11,  89).  hd.  nd.  sin,  .'sinde  (18).  scyt  (13. 
at.  sint?).  hoge  (io!t1. 

*Anini8  v.  Medianinis. 

*Anipestis  '•.  Anriotus. 

*Anirivini  r.  Annilium. 

*Anisa  niag-,  kicg-,  ficz-,  leber-lein(-i), 
c/.  niaijlin,  krap;lin  Gerichte  (U5j;  l('ber= 
lein  jecusculum  (Fr.  1,  .''>y2).  Atis  lat.  ital. 
animella  Kalbagckröse ,  i.  (jlandula,  gl. 
fauriiim  (i2i)V 

Anisocyclum  schnepperlein,  ballester 

(Ki".). 

*An-,  cul-isterium  ars,  avüloch  (i-i). 

*Anistruin  r.  Amistrum. 
A-,  an-  (,[)'')  -nisum,  a-,  an-  (22),  en- 
(87,  14«)  -isiuni,  ani-usium  {iV),  -sinus 
(8''), -cetum  ^  anesum  (12,5)  anys  m.  (4). 
aneis  (2).  aniz  (5).  aniße  (17).  aniß  (3,  5^, 
73).  anyß  (4).  anis  (11,  18).  ancß  (8). 
anes  (1,  75).  aenis  {as).  anny-s  (5*'),  -cli 
(12.5).  annijs  (23).  arnis  (22).  eniis  (68V 
enyß  (et  &c.).  enys  (8'').  cnis  (7,  87*,  uc). 

*Anitas  (i.  vetunta  senectus  Br.  c/.  Gl.  m. 

1,  2r>i)  uetiistas  l  arswysche  (8^.  cf.  .sq.). 

Anitergium,  anuter-gitun,  -ium  ein 

wisch   (es),   arsch-   (110),  arß-  (74,  132), 

ecrs-  (11)- wisch. 

*Aniuersariura  ;•.  Anniuersarivun. 

*Anius  V.  Ai'rius. 

*Aniiisium  v.  Anisum. 
Ann-  V.  Adn-. 

*Anna  r.  Aeinus. 
Annales  history  boecken  (132).  chro= 
nick  (110). 

*Annalis  v.  Anuabile. 

*Annaloya  &e.  r.  Analogia  &c. 

*Annania  r.  Anomia. 

*Annariuni   [tf.  annonarium)    koni 

Annatare  v.  Adnare. 

*AiinatU3  V.  Anatris. 

*Annere  alt  werden  (12). 

*Aiinetarium  cyn  kan  (21.  st.  körn 
c/.  annarium?  . 

Annexum  angclicngt  (65). 

*  Annietare  v-  Annmtare. 
Anni-,  ani-  (iio),  annu-  (8)  -culus 
(Br.)    ein  jcrig   (9).   iarling  (7.1).   gcri  ck 
(8),  -ch  (looi. 

Annihi-,  gew.  annichi-,  adniehi-, 
anichi-,  annicha-  (3),  l  annul-,  adntil-, 
anul-,  ano-  (7),  annu-lare  nichten  (22). 
hd.  zor-,  v'-n.,  gew.  v'niclitigeu,  vorachten 
{sie  67),  (eyn  ding  9)  zu  nicht  machen, 
tenjweten  (99).  virterben  (19).  v'dcruon 
(11,  22,  89).  ^idder  wenden  (17).  vorsto= 
ren,  delgon,  v'gan  (22). 

Annilis  ii.  aimalis  Gl.  m.),  anilis  {i. 
senex  7e),  anulus  (8''>  hd.  alt. 

^Annilium  yi.  Senium  7.i),  anirium 
(74)  alter. 


*Anni8t'nii88iu8   v.  Aruius  iubileus. 
*Anniuere,anuere(7.'>'')  wi-,  we-ncken 

mit   den  äugen   (7'>). 

Anniuersariu-m,  -s  (99),  aniuersa 
riiini  jar-  lul.  -zijt,  czeit,  ge/ijt, /«/.  -tijt, 
-tijd,  -getide  (9!i)",  hd.  -tag  (1,  1,  7.''>\  -czyt-^ 
licher  tng  (e.i), -gcwcnde  (i3;{>, -gcdccht- 
Ulis,  jaurzit  (76).  yazceit  {de  13).  iarc 
tziet  (18). 

*Annologia  &e.  r.  Analogia  &c. 
Annom-  r.  Anom-. 

Annona,  anoua  {ig)  {cf.  corbusj 
iura  (99).  chorn  (I4i).  körn  von  eim  ior 
(G).  winter-k.  (iio).  A(/.  jar-k.  (,17), -frucht 
(69,  i:m\  -zins;  jare-zyns,  -dinstc  (10\ 
traid  zyns  (7.';),  iarliche  t'ruciit,  getreyd 

0.  fr.   (64).   vrucht  l  teghede  (22).   zath 
[seges  4). 

*Annonalis  c.  Anomalus. 

Annon-,  annu-  (7«  1  -aritim  körn  hus 
(5).  trayd-kasten  (7.->\  -haws  (3). 

Annonarius  i/.  habeiis  midtas  anno- 
nas  Br.  cf.  (j11.  m.  1,  2.')ü.  cf.  anntilarius) 
hd.  eyn  korner.  kost  (21).  kast-ner  l 
-enman  (in),  kenimeror  (3). 

*Annon-ia,  -ialus,  -yolus  v.  Anom- 
ia, -alus. 

*Annonus  jerlich  körn  gulde  (17). 
*Annosa  u'.  annona)  trcid  zinse  (7.5). 
Annosus  alt  0.  vol  iar  (8).  vol  alders 

*Annotus  (3,  75,  76),  anapes  (7.5,  147), 
anaphes  t  anipestis  (76),  ajiates  (Kr., 
Cii.  m.  V.  anatas),  anua  [&)  (i.  lupus, 
morbus  in  ano  l  cido)  kippars  (3.  cf. 
bubo).  wolf  (G,  147).  w.  im  ai'ß;  iarliche 
kranckbeit  {semel  in  anno  75). 

*Annuabile  v.  Anuabile. 
Annu-,  anim-  (21)  -alis  hd.  jer-,  jhcr 
(C7\  gor-,  gir-  (21)  -lieh,  iarig  (1).  iarlic 
(23).  iaerlickes  (11).  hd.  nd.  alt. 

Annuatim  hd.  jer-,  ger-  (18)  -lieh- 
iaer-lic  (23),  -lieh  (68,  75). 

*Annuatus  jerlich  i  alt  (7). 

*Annuculus  ;;.  Annieulus. 

Annuere  hd.  wiucken.  zeichen  geben 
(,65,  111) j.  erlauben  (110).  louen  (,99).  oer- 

1.  (132).  lyeu  (8).  v'leyhen  (9).  ge-  (99), 
v'-  (12)  -hengen.  fulgiu  (8).  hd.  nd.  gun- 
nen.  Varianten  u.  Entstellungen:  gunnen 
(6,  110c).  gunen  (76).  günen.  (v.  a.  1477) 
gynnen  (110).  gcwyiinen  (7).  gunden  (21). 
gyndeii  (13).  grunuen  l  gronen  (18). 

»Anmii-  (132),  annu-  (110),  annic-  (es) 
-tare  mit  ougen  («8),  äugen  (110),  oghen 
(132)  wincken. 

Annulare  v.  Annihilare. 
*Annulare  eyn  haut  vingerlin  an  dun 
(17). 

An-,  a-nularis  (digitus)  namloß  (8), 
der  liertz-  (65),  gold-  (9ij  -tinger.  golt- 
trager  (93).  goldtrago  (i4i). 

*Annularius  (cf.  annonarius)  ein  kor= 
ner  (76i. 

Annullare  v.  Annihilare. 

Annulus  hd.  eyn  cleyii  (17),  kleyns 
(4)  jar. 

An-,  a-nulus  hd.  finger-rinck.  -ring, 
-ringlin  (110),  -ling,  -lin,  -leyn  (4),  nd. 
-len  (99).  eyn  hant  fingerlin  (17).  rincke 
(125).  rijnck  (11). 

Annulus    typarius    l    signatorius 
dumenrinck,  pitzschehr  (125). 
*Annumalus  v.  Anomalus. 


An-,  a-nunciare  bodenschaffen  (19). 
botscajx'n  (11).  ver-kunden  (75),  -künden 
(iio<"),  -kynden  (es),  -kundigen  (65,  110). 

Annuncium  bochischaff  (19).  bade- 
(11;,  boet-  (s9)  -scap. 

Annuncius  (itr.)  boddc  (19).  bade  (11). 
onliydinglie  (S9;. 
*Annuo  r.  Ammodo. 
*AnnuoBitas  v.  Animositas. 

Annus   hd.   jarc,  jar   (5'',   19).   iaer 

(89). 

Annus,  anus  (.'>'')  iubileus  {q.  v.), 
gracie,  remissionis,  annist'missius  (5*») 
(bissw .  unterschieden)  hd.  wl.  eyn  jar  der 
gnaden,  eyn  ior  der  genoden  (G).  hd. 
genade-  (3),  iiibel-iar;  gnadeiHreich,  -rieh, 
gnedig  (4),  golden,  hd.  nd.  gülden,  gluck= 
seilick  (3),  freudenreich  (75)  jare,  jar,  ior 
(G). 

Annutare  v.  Annuitare. 

An-,  a-  (5'')  -nuus  hd.  icr-,   iar-  (4) 
-lieh,  -hng  (10),  -ig  (75).  iarig  (75).  ger- (18), 
gc-  (sie  13)  -liehen. 
*Annuus  (:  annuere!)  gonst  (17). 

Anociclotitorium  v.  Cenocitato= 
rium. 

*Anoediosus  c.  Anadiosus. 
*Anogloxena  iversch.  von  arnoglossa) 
atheclu's  saf  (.Sum.). 

*Anolare  c.  Annihilare. 

Anologia  r.  Ana-goge,  -logia. 

Anologi-ce,  -um  v.  Analogi-ce,  -um. 
*Anoma  v.  Anomia. 

Ano-,  gew.  anno-,  annu-  (4)  -malus, 
oft  anormal-us,  -is  (X  norma),  annon- 
ialus,  -yolus,  -alis  (22)  vnord-ig  (7), 
-ehcii  (5),  -enlich  (76),  -entlich  (4), 
-endichen  (18).  vn  ordych  (23).  vnor-  (G), 
vnre-  (ö)  -delich.  viidredlich  (4).  vnende= 
lieh  (17.  cf.  analogice  Sum.  1,  76  sq.).  vn- 
hd.  -hubiseh  (.5),  -hiibsch,  -hubß  (18),  nd. 
-houesch.  on  ge-setz,  -satz,  sundor  regel 
(110  sim.). 

Ano-mia,  -ma  (7,  es,  132),  -nya  (7), 
-rma,  armomia  (97),  anno-  l  anna-nia 
(66  &Q.)  (i.  in-,  i  ant-  97 !  -iquitas,  X  an= 
nus)  boß-  (uo),  quait-  (132)  -heit.  bos- 
(7),  vnrechthi-  (22)  cheit. 

A-,  o-nonis  [herba,  i.  acuteUa,  resta 
bouis,  remora  aratri)  hauwhechel,  och- 
seiibrech  (143). 

*Anopelos  v.  Centaurea. 
*Anorm-  v.  Anom-. 
*Anoua  v.  Annona. 
*Anphisilena  c.  Amphisbaena. 
*Anphriticus  v.  Auriphrygium. 

Anquina  v.  Anguina. 

Anquiroma-chus,  -gus  v.  Archiro- 
macus. 

An-,  amp-  (7),  ari-  (120)  -sa  [i.  an= 
sula  8,  76,  125,  hasta  119,  120,  auris 
eortine  95;  cf.  Gf.  2,  1108.  Gth.  wtb.  1,  62. 
2,  728  sq.)  hd.  nd.  henck,  ge-h.  (3).  hd. 
hcneke,  h.  an  ey  duppen  (12);  hanthab-a 
(119)  -e;  -e,  handhab,  handtheb  (68)  au 
einem  krug  0.  kaunen  (iio),  kan  (67), 
kant  (68),  kandel  (66,  70),  kandeln  (69), 
an  dem  trink  geschirr  (64),  am  tzuber 
(1).  een  hanthave  of  heise  van  een  cruic 
of  caune  (i07).  handhebe  (112,  115).  hend 
(13).  hang  (5^).  hengel  (11,  22'').  hal  (22). 
henze  (99).  heyse  (108).  esen  (10).  oyse 
(14).  oze  t  kozelring  (13).  hd.  nd.  ore 
in  olla,  van  eenre  cruyken  (108).  or  am 
trinck  geschir   (75).   orn   (13).   here  (21). 


ANT 

slop  (10.  i.  q.  sloif  &q.  v.  ansula,  slope 
Br.  Wtb.,  ivett.  schlup?  sloepe  clauus 
ferrtii^  minor  Kil.  cf.  schlagkliifen  Sm.  2, 
3.")4?).  cloflfe  (100.  cf.  acicula.  Sm.  l.  c). 
falt  an  eym  riemen  (49).  richli  (95.  st. 
rinchliV).  das  äuge  (fihulae  i25).  senue, 
snor  (104).  kolter  (gubernaculi  109). 

Ansariu,-ni,-s,  ?  ansatum  (147),  an= 
sor-ium,  -cium  (8'')  {i.  gabea  7.5,  clo= 
toria  i  scaprum  74.  cf.  anga-,  anaso-, 
aliao-rium)  gneib  (9).  sihiib-meisser  (3), 
-mosser  der  lederer  viid  der  schucn-, 
var.  schu-ster  (75).  falt-messer,  -eyseu 
(74).  schoemekers  mess  (i.  alisolium  147). 

Ansatum  vas  drageczober  (13). 

Anser  (oft  i.  rir  auearum),  an-  (122), 
au-  (Gf.)  -cer  iX  auca)  eyn  her  viider 
den  gosen  (22^).  ein  lierr  vnter  den 
gensen  (74).  hd.  gan-tzo  (93),  -zzo  (i4i), 
-iz  (45),  -tze  (5,  1331,  -tz  (74  &c.),  -z 
(9,  34),  -ß,  -s  (40),  -seh  (75a),  -ser,  -ßer 
(69),  -zer  (4),  -tzer  (es),  -ßhart  (49). 
wild-iu  (Gf.),  -u  (104)  gans  (^aucae  gense 
104).  nd.  gan-te,  -re  (io9),  gaent  (97), 
ghen-te  (11),  -t.  ancer  gall.  gart,  auca 
avee  (122). 

Anserarius  v.  Anetarius. 

Anserina  (cf.  potentilla)  gttnse-  i 
gansericli-  (Ki.),  silber-  (Fr.)  -kraut. 

Ans-,  auc-  (122.  X  auca)  -erulus 
gensol  (104).  (jall.  oyson  (122). 

*An-sia,  -scia  [i-t),  -cia  (141),  -cea 
(Gl.  m.)  (i.  ferrum  in  scuto  quod  manu 
tenetur)  yseu  im  schiit  (76).  hant-haba 
{clypei  i3ol,   -hab   in   einem  pugler  (74). 

*Ansiliuin  gims  (i3\ 

*Ansola  v.  Ansula. 

*Ansora  [cf.  anchusa)  ringihi  i,ii7). 

*Ansor-eiuni,  -ium  c.  Ansarium. 

Ans-ula,   -ola,   -tra   (ii7,    121)   {cf. 

ansa)  hd.  ein  kreiß,  krej's  (4).  rinck  (22). 

ore  (17).  sloif  (sum.).  slöfa;  acc.  narwun, 

nustun,  nestilonsm.  (Gf.).  nustil(ii7, 121). 

Anta,  antha  {G\.  m.)  eyn  steinchiu 
in  annulo  \Vd). 

Anta-  (,Br.),  anti-gonista  vorf echter 

l7.">j. 

Antapo-cha,  -ga  v.  Apoea. 

Antarc-,  yew.  anthar-,  anctar- 
(69, 134),  anclior-(21)-tieuseynstern(21). 

*Antarticus  {gew.  inductilis  iindve^ 
sica)  ustragel  (Sum.  iii.  cf.  üztrageu 
ejicere  Gf.). 

Ant-e,  t-ea,  vor  i^7,  110).  uore  (99). 
hd.  zu-,  dar-  («5),  da-  (17),  do-  (,G)  -vor, 
-voran  {1g).  zu- 1  be-  (19),  to-  (22)  -vorn. 

Antea  {cf.  prc.)  ere  (5''). 
*Anteax  dat  meii  myt  vuyr  leschet 
ind  rayt  water  bernende  niaect  (,147).  Cf. 
antracidis  lapis  preciosus  .  . .  ui  antrax 
. . . ;  lactatus  in  igne  velut  inter  mortuos 
extinguitur  et  econtrario  aquis  perfusus 
exardescit  \^Br.). 

*Antheea  v.  Antitheta. 

Antecedens  vorgeude  (17). 

Anteeedere  hd.  nd.  vor-gan  sim., 
-waren  (13.  s^-varen).  vbertreffen  (65). 

*Antecedius  {st.  antedictus)  vorse= 
get  (11). 

Ante-cenia  (74,  Br. ),  -cena,  -fena, 
-eoenium  (ui),  anticen-a,  -ium  [i.  me= 
renda  74)  fid.  nd.  vesper-,  abent-  (es,  74), 
obent-  (18).  abint  eßen-  (17)  -brot,  -prot 
(74).  abent-   (7e,   110),    imtere  t  mittag- 


ANT  . 

(74),    after    vndern-   (7)   -eßen.   merend 
t  untarn,  vlg.  untaren,  var.  vnder-,  male 

(75). 

Antecessor  hd.  nd.  ein  vor-varer, 
-farn  (21,  76),  hd.  -ganger,  -genger.  er= 
farer  (12). 

*Anteeip-are(99),  -ere(c/.  anticipare) 
vorkomen  (M).  uoregripen  (99). 

*Antecopium     vorkauff    (110).     voer= 

COuff   (  132). 

*Antecorium  v.  Anticorium. 

*Antechristus  v.  Antichristus. 
Antedicere  vor-sagen  (19),  nd.-seggen. 
Antedictus  (cf.   antecedius)   vorge= 
seyt  1^19). 

*Antedra  i-.  Antela. 

*Antefenia  r.  Antecenia. 

*Antefrasis  v.  Antifrasis. 

*Antela  v.  Andela, 
Ante-la,  -IIa,  -lina  (Gf.),  -na  (i04, 
Suin.),  -dra  (7),  f  anchile  (147),  anti-lena, 
-le  (75 1,  -ea  (104)  (*'.  corrigia  seile  49,  cin^ 
gidum  ante  pectus  equi  &c.)  hd.  vorboge ; 
V.,  fnrbucke  (7),  vor^espen  (iio),  vorbuge 
o.  brustriemen  (Fris.)  an  einem  sattel,  an 
dem  sadel  (18).  voorghespan  aen  eeu  s. 
(107).  vorgebuge  (12,  21)  am  saddel  (12). 
ein  rurbaug  an  dem  satlpogn  (1).  nd.  dat 
vorboghe-de,  -te  an  demme,  deme  sadele. 
övrbvge  (Sura.).  hd.  fur-pueg  (l),  -pug  (4), 
-poige  (104),  -buge,  -buge  (Ob.).  für-buog 
(91),  -bueg  (93).  ein  phorb6gen_  (3).  vor- 
buge, -bog;  pogret  (9).  vorge-büche  (17), 
-bude  (8).  kummet  (Ob.).  gurtel  (21).  vor- 
(75),  vorder-gereit  (64,  75),  -geraid  (Sm.), 
-satelbogc  (bm.).  voreypel  (los).  affcrder 
riem  (49.  X  postela?).  furfuoß  am  zeug, 
var.  zoig,  des  pferdts  (75).  vorbrecht  an 
des  perts  sadel  (mt). 

*Antelarius  {i.  primipolus ;  X  ante- 
signarius)  beyiier  furer  (17). 

*Anteleuce  {aus  acalephe "?)  ags.  smseU 
thistel  (94a). 

Antelina  v.  Antela. 

Ante-,  anti-  (4)  -lucanus,  antelu= 
canum  vor  tag  (3,  25),  dem  tage  (t>,  8'', 
4),  dage  (13  &c.),  dem  d.  (19),  demme  d. 
(22),  den  d.  (11),  den  tach  (89).  morgen- 
stunde  (8'^),  -vrew  (9),  -s  vre  (8.  X  ure 
hora). 

Antelucare  vor  tag,  dem  Hecht  (es) 
wachen  (110),  ent-w.  (iss),  aufston  (64). 
op   staen   vur  daghe  (i47). 

Antelucem  vor  dage  (16). 

Anthem-is,  -isium,  -ium,  -um,  -nis 
{i.  camomilla  Sum.),  antemus  (8)  cha= 
millen  (143).  crotuntille  (.Sum.).  koch  mel 
{sie  8).  herm-eln  &c.  (i2e),  -lein  (i43). 
härmelchen  (Nmu.). 
*Antemna  {i.  frustum)  stuck ,  stump 

(147). 

An-,  au-temna,  gew.  -tempna,  ant- 
enna  (ss),  -impna  (94)  wagen-,  wayn- 
(21).  wan-  (17)  -gezauwe  (5),  -towe  (22), 
-gezuge  (7,  18),  -zunge  ((5,  21.  X  Ubri-- 
pens?),  -gesehirre  (17,  4).  vorderbret  (so). 
zugschnur  (68,  i34).  syegel  seyle  (8'>).  hd. 
segel.  s.-ruder  (4).  spreit-  (ss,  100),  spreit 
vort-  (132)  -segel.  ags.  segilgaerd  (94). 

*Antemne,  gew.  an-,  au-tempne  sg. 
pl.  [i.  rubium  sigillum  6.  aus  segel)  segel 
(7).  s.-ricke  (17),  -rick  (8,  i3).  selig  reich 
i^dc!)  t  schiff  rick  (9).  ruoder  (7).  eyn 
sigel  rudel  (21).  nd.  zegel-rode,  -roden, 


ANT 


37 


-strenge,  hd.  segel-,  s.  duch-  (17),  seylen- 
(18)  -strenge,  -strengekeit  {sie  5).  wagen 
seil  (4).  ancker  (ü4). 

*Ajitemne  («.  vrbs  ante  amnem;  cf. 
-na  i.  partica  quasi  a.  a.  posita  Br.)  ein 
statt  an  0.  vor- einem  wasser  (ss). 

*Anthemnis  v.  Anthemis. 
Antemu-,  antemo-  (8^^)  -rale  {i.  fos' 
satum  95.  cf.  promurale,  anteorbium 
&e.)  vor-thor  l  -maur  (74),  -mure  (7  sim.), 
-stad  (13),  -graben  (9),  -grab  (8),  -baelgie 
(107.   balie   vallum   Kil.),   -berg   (66,  70), 


-bürg  (69,  134),  -bug  (68),  -geboge  (19), 
-gheburchte  (11,  107),  -borgh,  verb.  ver= 
brecht  (89).  dy  vorder  meur  (125).  bol= 
werck  (67).  zwing-er  (74),  -olff  (7,  so,  Sm. 
4,  306),  -hof  (76),  -er,  var.  .zwinber,  an 
einer  stat  o.  schloß  (75).  zinglof  (Sm.  4, 
27i).  czwiner  o.  pasteyh  (3).  getulle  (95, 
cf.  BAI.  165  sq.').  gcül.  barbacane  (122). 
*Antemus  v-  Anthemis. 
*Antena  r.  Antela. 

Antenn-a,  -e  i'.  Antemn-a,  -e. 
*Anteorbium  vorstat  (17). 

Ante-,  anti-pagmenta  (gi.  m.,  Ki.), 
anti-pagimenta  1 147),  -pagenta  (76,  Br.), 
-pagmata  (129),  -pegmata  (Ki.)  /.  vah 
uarurn  oi-namenta  cCc.  thürzierden  (Ki.). 
tzieiyng  vur  den  doeren  (i47). 

Antependium  vor  hanck  (8). 
*Antepyrgi\im  v.  Anticipa. 
*Antepome-tum,  -ntum  i-.Bellarium. 

Antequam  hd.  zu-,  etwan-  (76)  -vor. 
zo  voeren  (i32).  etvan  i  eiedem  (5i>). 
ewan  (ö).  eedenne  (4).  eyndane  (18). 

Anther-a  (47,  Gl.  m.,  Ki.),  -e  (96),  ant- 
era,  -ora  (74),  ancer-a  (149),  -e  (sö)  hd. 
rosin-,  rosen-same,  t  -säte  (74),  -sat  (47, 
96,  149).  Versch.  von  ant-,  anc-ira  wolfs- 
(149),  wolves-inilch  (i49,  Sum.),  -melch 
(96).  wiues  melk  ( 47 ).  antiria  scuina 
(Smn.  vi),  wolffmilich,  prachwurtz  (74). 

Anterior  hd.  der,  nd.  de,  die  (132) 
verde-,  fnrdi-  (ö^*),  e-,  ei-  (132)  -rste,  vord- 
rest  (76),  -er  (es),  vor  (19).  voer  (11). 

Anter-,  l  ant-  i.  antiqu-  (ßr.)  -itas 
alder  (17). 

Anterivun  i-.  Anticorium. 

Anterius  de  erste  (22). 

Anterminus  v.  Ancerius. 

Antheros,  ÄvÖTJpo?  grün  (ss). 

Antes  (/.  ordo  vinearum  19,  agri  &c. 
17,  lignum  in  quo  ostium  serdtur  c&c.  Br.) 
eyn  gaue  (17).  ein  furschyesseuder  steyn 
an  einer  mureu  alß  eyn  pfost  o.  kepffer 
(64).  käpfer  (Fr.  &c.  cf.  scopulus;  kapf 
Sm.  2,  318,  doch  auch  capreolus  frz.  ehe^ 
vron  =  kepffer,  nl.  keper  cf.  mutulus. 
contignare.).  ort-steine  (u4,  126),  -stege 
(126,  Ki.).  dy  querder  (calcei  120). 

Antesignanus  in  Inda  chartarum  der 
oberman  (125). 

Antesigna-'ir-:,  -nus,  -tus  (134)  {i. 
prtmipulus  sim.)  hd.  nd.  banner-,  hd. 
bander-  (18),  baner-,  banir-  (3),  panir- 
(75),  paner-  (4,  ee)  hd.  nd.  -vorer,  hd. 
-furer,  -furer  (6),  -fierer  (76),  -fuerer  im 
her  (75),  -trager  (66,  no,  i34).  vanen- 
.(11, 19),  wapen-  (9)  -treger,  -dreger  (11). 
venricn  (110^). 

Autestari  widerzeugen  (64). 
*Antetica  v.  Antitheta. 

Anteuenire  vor-  (19,  89),  voer-  (11) 
-komen.  hinderen  (11,  19). 

*Anteuenum  {i.  mappula ;  X  hant-) 
hantvane  (Sum,). 


38 


ANT 


.  ANT 


ANT 


Antovirbium  i  </'.  anteorbium)  i". 
Antu'orium. 

*Antibolodium  r.  Anaboladium. 

*An(ibolu8^<;/". />/•<•.)  '•.  Amphitapedia. 

^Aiiticu  /•.  Antela.  Calendula. 
Anti-ca,  -ta,  -cum  {v/.  postica)  (mi 
vorder  {-22).  ov»  v.-dorc  (;"»'',  2;}),  /id.  -dor, 
-tliur  v7i), -tlüu-r,  rw. -tliiiM-  (iio),  -tliyr 
(.!8\  -tiirli  (,!•;!);  vixIiT-tlinr  {\),  -tor  («»); 
vorder  ture  (ti),  tcddor  dire  (7);  vor-Ümr 
(«u,  134),  -Ihiir  {3),  -tor  (8),  -dorc  («7); 
für  Ihor  (i,  tu;),  die  fordorste  dore  (19), 
vorste  »lucr  (11).  not-,  bey-turleiu  {n). 
giuier  (18). 

*Anticen-a,  -iuin  r.  Ajitecenia. 

*Anticeta  r.  Antidotiim. 

*Anti-cipa  »^11,  l!l)>  -pita  («i),  -pia 
(89l,  -pira  ^7  1,  75,  93),  -pa  {ab  anti  et 
pir  7n^,  -pirale  (122),  -pirium  (10), 
-pirgiiim  (^los,  ni.  m.),  -p'gium  (22), 
-purgium  i8'').  -purgiun  {23),  -piirgvis 
{i\i).  antepyrgium  [dO  ante  et  pyr  /. 
iffiiis  uo\  antypira  ((;i.  m.)  (<•/.  hypo= 
pyrgium  iS:c.  v.  epigergium)  scliinn 
(7(>V  für-  (03),  lieclit-  («4,  74,  75) -schirm, 
vf().  rnn(it'l  (75).  eyn  schirmo  brod  (19), 
scliinidiret  vor  dem  four  vi  10).  scherm- 
brett  (i.!->),  -brct  (11).  schcriiibret  (89). 
schere  bang  [S^).  bart-scli.  (23),  -scherer 
(6),  -scerer  (22),  -scherre  (147).  gall. 
escr-en  (122,  Gl.  ra.),  -in  l  crainaille(Gi.  m.). 
antipari-um  eyn  darts  (Iparraa?) 
schirm  (8''),  X  es  gcgemvand  (Ki.).  ap^ 
paricon  bokclcr  (11). 

Ajiticipare  (/.  ijreuefiiire  «6  &c,  cf. 
antee.)  vor-  (8),  v'-  (8'')  -griffen,  hd.  an- 
gr.,  -heben,  vorun-h.  t  -greyffen  (9). 
vor-sctzcn  7,  8),  -klimmen  (3),  -komen 
l  verrassen  (i32).  fiir-geben ;  -kommen 
mit  gäbe  (7.i). 

Anticipatio  fiirgebmig  (75). 

*Anticipatiue  furkomlicli  (75). 
Aiitieipator  ftirgcber  (75). 

*Anticocus  v.  Antitrotus. 

*Antieoii  v.  Antiton. 

*Antieopa  ?•.  Apoca. 
Anti-,  ante-  (74),  -corium,  -torium 
(93)  i.  nebrida,  melotes  7.^;)  schurtzfel  (74). 
fur-fel  (74,  93),  -feel  als  die  schmid  haben 
(64).  sclier-ren,  rarr.-en  feil  l  mulwerff= 
liut  (70).  Verseil,  von  anthieorium  i. 
bellum  ante  vrbem  factum  (76)  /.  q.  ante- 
rium  (147,  Br.,  Gl.  ni.), -vrbiuni(i47,  Br.) 
strijt  vur  en  stat  (i47). 

*Antica  {i.  rauilla    &c.)   vurspreker 

(147). 

Anti-,  gen-,  ante-christus ,  -xxus 
hd.  ante-  (;')'>,  75),  eiit-  (17,  76),  ende-, 
end-  (110)  -Christ,  entekerst  (22). 

*Antidadum  v.  Antidotum. 

*Anthidas  {cf.  antitas)  w.  Antiquitaa. 

*Antide  v.  Ancile. 

*Antiderum  {cf.  sqq.)  naturlich  wider- 
gelt (74,. 

Antidona  {i.  dona perditionis Br.  &c.) 
gab  der  verlnst  (74). 

Anti-dotum,  l  -dotus  (88),  -todum 
(67,  74),  -dadum  (76),  -eeta  (21.  X  an- 
tecenia?),  anthi-dotum  (65),  -detum 
(17)  wider  geltung  &c.  (65).  erczeney  (9^. 
tyria-kel  (88),  -ck  (uo'>).  driacker  (110^). 
drya-ckers,  -kel  (132),  i  venenum  vergyfft 
(68),  venijn  (132).  tranch  (119  sim,).  ein 
busse   {sc.    medicinae  6,   8,    9) ;    daraus 


gar  sere. 


mhsv.  baten  (23),  eyn  b.  adv.  (22); 
daraus  übers.  aiiHwenig  (74),  ulJ-wennig 
(17),  -winnig  (17),  -winiiig  (18);  daraus 
niissr.  w(>nig  os.^fon  (21). 

Anti-,    ante-    (23)    -frasis    wider-, 
weder-   (^8)    -zeinc   (8,   9),    -Hiiinig    (iio\ 
-wertige  (76),  contrarie  (132)  rede,  weil 
der-  (22),  ieglien-  (23)  -s))rake. 

*Antig-ale,   -lo   {i.    valde) 
gar  fa.st  (74). 

'  Antigonista  v.  Antagonista. 

Anti-,  /  archi-  (Hr.)  -graphia,  -gra^ 
pha  (8)  {L  dignita.s  cancellaria  Br. )  eyn 
brieff-  (;')),  kryg-  (21),  aus-  (9),  gcgen- 
(8,   i3)-selirift."' 

Antigraphum  eyn  bucli  das  man 
anders  nach  scrifft  (5). 

Antigraphus  {i.  scriptor  &c.  Br.)  hd. 
ein  kryg-  (21),  krick-  (.'))  -scriber;  ein 
bucii  da  von  ein  anderß  auß  gescriben 
wird  sini..,  eyn  bocli  da  man  vß  scri- 
bet  sim.  eyn  bok  dar  men  en  ander 
vt  serift  (23),  scriuen  mach  (22).  eyn 
buch  dar  von  man  ein  anders  machen 
mag  (68).  eyn  hd.  abe-,  ab-,  bok-  (11),  wt- 
(89),  vßge-  l  gegenge-  (110)  -schrifft. 
krichtschreibung  (76).  qwit  brieff  (17). 

Antile  v.  Ancile.  Antela. 
*Antilena  ?;.  Antela. 
*Antilla  {cf.  nancilla   &c.)   v.    Vale= 
riana. 

*Antillus  V.  AntriDus. 
*Antilueuni  r.  Antelueanum. 

Antimonium  k^s  t  spiglas  (12). 
*Antimpna  v.  Antemna. 
*Antionaria  {cf.    a-,    au-etionarius, 

penestica)  gremp-,  pfragji-,  phretsch-erin 

(74). 

"^Antionarius  {cf  prc.)  v.  Velaris. 

Antipagmenta  &c.  v.  Antepag= 
menta. 

*Antipari-uni,  -es  v.  Anticipa. 

Antipedale   gall.  auanpi-et   (122),-  e 

(Gl.   in.). 

Antipegmata  '•.  Antepagmenta. 
*Antipir-a,  -ale,  -ium,  -gium  &c.  v. 
Anticipa. 

'•■Antipiriuni  stej^nbreeke ,   ein  cruyt 

(147). 

*Antipophara  &e.  v.  Antiphora. 

*Antipota  v.  Apoca. 
Antiphon-a,  -ia  (99),  atiphna  (5'') 
{cf.  antiphora)  eyn  anti-ö'cn  (5,  7,  21), 
-phin  (ö**).  anteffene  (99).  Avider  thonend 
lobgesangck  (65).  ain  gesang  wider  das 
ander  (91). 

Antipii-,  Anttif-  (f))  -onarium  eyn 
anti-ffoner  (5''),  -plionar  (64''). 

*Anti-phora  (8,  22,  23,  76),  -phona, 
-fora  (67),  -pophora,  -pophara  (147), 
-pofora  (Br.  &c.)  {i.  tacite  questionis  respon- 
sio  sim.)  gesweiginder  froge  aiit  wort  o. 

berecbtunge  (8).  gesweigcude  frid  {sie) 
autwort,  berechung  (13).  en  vnghevra= 
ghet  antworde  (23).  eyn  van  ghemaket 
{sie)  antwerde  (22).  tegen  of  weder 
warpynge  (147). 

Aiitiquare  in  den  alten  brauch  briii= 
gen  (88).  ald  macheu  (19). 

Antiquare,  -ri  alt  (17,  4),  kräng  (8) 
werdin.  hd.  alten,  alden.  nd.  olden. 

Antiquarii  {sg.  i.  q.  antiquus)  vßle= 
ger  der  alten  hystorien  (68).  die  alte  h. 
erzeihen    (110).   die   alden    h.    vertzeller 

(132). 


Antiquior  older  (22). 

Antiquitas,  l  anthidas  (76)  hd.  alt- 
ekeit  (ä),  -heyt.  ohiieheit  (22).  altlich  (18. 
st.  -tus).  das  alder  U'5).   alderdom   (132). 

Antiquitus  hd.  von  alterß,  alter,  aU 

der  (18);  von  a.,  alders  (21),  a.  wegen  (4) 
her.  von  anders  [sie]  wegen  (5).  von  al= 
deß  (19).  vor  alter,  vor  Zeiten  (76).  hie 
vor  alten  ziten  (•>).  oldinghes  (22).  van 
aldes  (132). 

Antiquus  hd.  all.  olt  (23).  heßig  (17. 
X  anti?). 

*Antir-a,  -ia  v.  Anthera. 

Antirrhinon    (cf.    osyris)   o-    l    do- 
rant;  streiclikraut;  kalbsnase;   bracken= 
haupt  (Ki.).  hunds-kopffe, ;  steck-,  stärck-, 
naseii-kraut ;  kalbs-,  lowen-maul  (Fr.). 
*Antiron  v.  Antiton. 

Antis-ma  (Br.  &c.),  -sma  (i.  locus  vbi 
censuH  est  mutiinndus  Br.  sim.  cf.  antisi- 
gma  Gl.  m.  i.  ([.  -ma  Ur.)  hd.  Wechsel ;  w.- 
((),  6,  4),  weßel-,  Avesel-  (17),  weychsel- 
(3)  -baiuk  (5,  6),  -banckc  (17),  -bang  (6), 
-stat.  eyn  wesse-le  (22),  -1  (7,  21). 

An-  l  as-tismos  [est  tropus  floride  l 
vrbane  cirtntis  dx.  Br.  aus  Ctv^O^x  aOTü), 
antis-mus,  -inus  (13)  hübsche  vorspot- 
tiinge  (9).  liobsehe  virspotunge  (8).  hofes 
Verspätung  (13).  houesche  sprekcn  (22). 
ain  hofflich,  varr.  erber,  antwurt  (HO). 

Antistes  hd.  bischo-ff,  -If  (9).  nd. 
bisscliop  (22),  byscop  (23). 

Anti-stita-,  -stota  (es),  -stica,  -sta, 
-tista  (9)  paffen  frawe  (18).  pheff-ynne 
(8),  -in  (3,  9). 

Antisti-tium  ^  -tia  (Br.),  -cium,  -cum, 
anti-tisticium  (9),  -sterium  (17)  hd.  bis= 
tum;  bisehtu-m  (17),  -mb  t  priesterschafft 
(110).  ein  bischoffdom  o.  brud erschafft  («tc 

68). 

*  Antitas  r.  Anteritas. 
Ant-itheta  (Br.),  -iteca  (75'*),  -etica, 
antheca  (76)  wider   setzung  (75).  i.  con^ 
traria  positio  t  locutio  (Br.),  deposita 

1.   (76). 

*Antitodum  v.  Antidotum. 
Anti-ton  (¥r.  &c.),  -con  (110, 132),  -thon 
(69,  134),   -ron  (68)   ein  vnver-brandlich 
(68),  -breiilich    (110),   onverbernlieh   (132) 
holt/. 
*Antitora  v.  Anthora. 
*Antitoriu]n  v.  Anticorium. 
*Antithronum  v.  Altithronus. 
*Anti-trotus  (47),  -eocus   (149)  i.  flos 
sambuci. 

*Antl-a  t  -ium  {lat.  haustrum)  ein 
sluche  (125). 

Antiare  &c.  >■.  Anclare. 
Antlia  ehurba  (i4i,  Gf.  4,  487). 
*Antocrea  r.  Artocreas. 
*Antofalus    {erba\    aus    av&6(puX).0V 
=  xapoocpuXXov)  ineylcken  (8.  m  st.  n?). 
*Antones  v.  Aucones. 
*Anthoniensis  {monachus)  anthoni-er 
(5^"),  -ger  (1).  antonius  antoniaster  (14^). 
Antonoma-tice,  -sice  vbertreffenlich 
(74).  hoechlich  (110,  132). 

*Anthora  {cf.  sq.)  v.  Anehora. 
Anth-,  ant-,  antit-ora,  antura,  an= 
thullia  heilgifft  (143). 
*Antora  v.  Anthera. 
Anthos  roßmariu  blumen  (125).  an=: 
toB  flos  roris  inarini  (4  7,  149). 


ANT 

Antra  sg.  (st.  entera  Br.  cf.  exentra) 
fische-  (17),  visch-  (9),  fiß-  (8)  -geweyde. 

*Aiitracidia  v.  Anteax. 
Anthracinus  koellnfarbe  (125). 
Antr-ax,    -ox  (7«)    (av&pa$,  it.  an= 
traee  &c.)  giftig  (75,  93),   vcr-g.   (5)   ge= 
swer.  ain  vergiftigs  gschwer  (75).   hege= 
druse  (9). 

*Antri-  (76),  antro-  (ki.),  antru-  (v>9, 
139)  -are  i.  non   dare  (139);  gratia-t  re= 
ferre  (7«,  129).  danken  (Ki.). 

An-  (Br.  &c.),  a-,  at-,  (17, 75)  -trillus, 
antillus  {alph.  antr.  134),  t  autruUus 
(75),  a-  (89),  at-  (22)  -trile  {pracc.  antril= 
lus  lapicidarum-,  atr.  lotorum)  klup-phel 
(7),  -pfel  (1),  -pel  (5'',  17).  kluphel  (antr. 
•t).  klop-phel  (antr.  3),  -pel  (5),  -per  (?a= 
pic.  22),  -e  (23).  (antr.  /.  tubillus)  clipf= 
fei  (75).  knipfel  (76).  knu-ppel  t  -ttel  (/a- 
pic.  74).  knüttil  (13).  blewel  (9).  bleue! 
(8).  bluel  (17,  49).  (atr.)  plevel  (3).  (atr. 
instr.  lauandi)  plewel  (4).  pleul,  var.  pluel 
(attr.  /.  loter  7.'>).  plewl  i  lotter  {sie 
antr.  74).  slogcl  (17).  en  slee  (11,  89). 
slipel  (18).  hoyge  (22.  <;^".  trusorium.  Sm. 
2,  128).  ein  stein  zuo  liawen  o.  beschm= 
den  (HO),  stanipelion  (110,  132),  stein- 
pille-m,  -n  (uo  varr.)  om  stenen  tzo 
haiiwen  ofF  besnijden  (i32). 

*Antriplex  v.  Atriplex. 

*Antritio  v.  Contritio. 

*Antroare  v.  Antriare. 

* Antrofor-mite ,    -nici    v.    Antropo= 
morphite. 

*Antrofugi  l:  Anthropofagi. 

*Antroniseus  v.  Ancon. 
Antropo-morphite,  -formite,  häufig 
anformi-ta,  -ca,  antro-formite  (76), 
-phata  (22),  -pus  (9),  -forniei  (67)  (gew. 
pl.,  aus  fiopcpr]  X  forma)  kd.  bilde-,  bil- 
den- (8,  4),  pild-  (7ö)  -suiczer,  -Schneider 
(4).  raoler  (9).  meler  (22,  23).  ketter  de 
de  segen  dat  god  minschen  steltnisse 
hebbe  (22).  k.  de  dar  seyen  d.  g.  h.  en 
myiische  staltnisse  (23). 

Anthropo - fagi  t  -fagite  (Br.  siiti.), 
antro-phophagi  (o),  -phagi  (3  &c.),  -fugi 
(76)  ein  wer-  (3),  weir-  (6),  ber-  (4)  -wolff. 

Anthropo-morphon  (Ki.),  -morfeon 
(Gl.  m.),  -mos  (^.  mandragori  19)  alruu 
(19). 

Antropo - spatos  (19,  Br.),  -states, 
antrobochpedos  (76)  (est  humana  passio 
attributa  deo  Br.)  menschliche  kranckeit 
(17,  sim.  13).  menschlich  krangheit  (8). 
meniche  kraukheit  (9). 

*Anthropus    {cf.    antropomorphite. 
homo.)  ags.  man  (94^^). 

*Antrophata  v.  Antropomorphite. 

Antro-rsum,  -ssum   (22,  23),  -sum 

(3)  vorsyche  (133).  hd.  nd.  vor,  hd.  wor 

(21),  für,  für  (6)  hd.  sich,  nd.  sik,  sek, 

-wor  (13, 23.  st.  -wort),  -wartz  (110),  -warts 

(132). 

*Antrox  v.  Antrax. 
Antrum  hd.  grübe,  grübe  der  trachen 
vnd  wurme  (75).  groue  (22).  grab  (21V 
grap  (I83.  hd.  hole.  hd.  nd.  hol.  hole  (8). 
hol  (9).  hule  (8b).  hübe  {sie  7).  hule  (6). 
hoyle  (17).  hd.  loch,  heymlich  finster  1. 
(65).  muse-  (67),  muß-  (68,  69),  meuß-  (66, 

70,    134)   -loch. 

*Anttifonarium  v.  Antiphonarium. 
*Anttonitus  v.  Attonitus. 


ANX 

Antulare  i-.  Anelare. 

*Anthullia,  antura  i:  Anthora. 

*A-,  an-  (ii7)  -nuabile  halbis-en  (121), 
-isinlachin  (117).  habenisen  {zw.  acinax 
tmd  baccinum  Sum.),  ein  Eisenwerkzeug 
in  Swm.,  in  104  {v.  manile)  ein  Gefässf  in 
117  ein  Kleid?  cf.  camisi-lem  (i4i),  -am 
(Gf.)  annalem  iarhemidi  (Gf.)  X  ana= 
labus  (Gl.  m.  (ms  anaboladium)  ?  Für 
die  Ableitung  aus  annus  vgl.  v.  eamisiale 
und  die  Beziehungen  auf  Jahresfrist  in 
Gl.  ra.  V.  camisile,  v)o  die  Glossen  an 
Entstellung  der  deutschen  Wörter  aus 
alba,  loenn  nicht  gar  aus  halb-bissin  {cf. 
bissinus)  denken  lassen.  Aberauchm&niie 
und  anuabile  scheinen  Varianten  Einer 
Glosse. 

Anubis  {siiie  nube  Br.)  offenbar  (17). 

*Anucciatio(s<.annunciatio)io/i.zwy= 
estowanie  (4). 

*Anude  i\  Ammodo. 

*Anuere  i-.  Anniuere. 

*Anula  V.  Arula. 

*Anula-tor,  -rius  (68)  ring-macher  (68), 
-inecher  t  arsgat  i.  culus  (8^.  x  anus !). 
Anulatus  geringet  (es). 

*Anullare  v.  Annihilare. 

*Anulum  terre  v.  Malum  t. 
Anulus  {cf.  annulus)  uingirin  (104). 
fing -erlin  (ßr.),  -er    o.    eyn   rinek   (19). 
rijnck   (11).   arslin   (8).   erslein   (9).   alt 
(8''.  cf.  anilis). 

*Anunciare  v.  Annuneiare. 
Anus,  g.  -us  {cf.  annus.  annotus.) 
alt  (8,9).  alt  wiff  (14).  ein  altwyb  (uo). 
altes  weyb  (1).  quene  (99).  g.  -i  ein  ars 
(8,  9,  68,  uo).  ärs  (lu).  ers  (22).  verezer 
(9).  die  lateinisch  Icunst  (Hen.  ^.  e.  ars!). 
g.  -ui  ein  miß  (68.  cf.  anitergium). 

*Anustis  V.  Amussis. 

*Anuter-gium,  -iura  v.  Anitergium. 

*Anuus  V.  Annuus. 

*Anxia  angest  (8^). 
Anxi-are,  -ari  (65),  -re  ang-esten  ((5, 
23),  -sten  (7(5),  -est  hebben  (22).  hd.  eng- 
esten  (21,4),  -sten;  in  engsten  sin  (65); 
sorg-en  (13),  -faltigen,  -felligen  (133). 
surckfeldigen,  Mrg.  surgfeldigel  (19).sorch= 
voldich    wesen  (11).   trurig   sein   (uo). 
droeuich  sijn,  anxten  (132).  twingen  (4). 
Anxiatus  betrübt   (6).  geangst  (75). 
AnxLe  v.  Anxiose. 
Anxiet-as,  -us  {sie  134)  sorg  (uo^b). 
angst  (uoc).  sorchuoldicheit,  anxt  (132). 
hd.  engst-,  sorfelt-  (es)  -igkeit. 

*Anxigena  v.  Axungia. 

Anx-illa,  -ulla  (17)  i.  olla  superius 

(Br.),  piperis   {sie  3)  stricta  {sim.  75.  cf. 

ang-istrum,  -ustus  X  auxilla  Br.,  Gl.  m. 

1,  497  s?.  ?)  enge  coppelin  (8),  kupphelin 

13),  doppen  (17),  liefen,  t  eng  h.,  hafen 

75).  cuttroff  (3.  cf.  phiala  &c.). 

*Anxillale  {i.  lentigo)  rosein  tupffei 

0.  sprinckel  im  antlitz  (74). 

*Anxina  v.  Axungia. 

Anxioma  (Br.  &c.,  ab  ango  76 ;  st.  ax. 

uo  &c.)  beslossen   redde   (12).  beslosen 

rede  (13).  axio-ma  (Br.),  -na  (74,  76),  l 

yxion  (74)  i.  dignitas;  wird-e,  -igkeit  (74). 

*Anxio-narius,  -rius  v.  Actionarius. 

Anxi-ose,  -e  hd.  angst-  (7,  uo^),  not- 

(110),  betrüb-,  betrueb- (134),  betrup-  (66) 

-lieh,  -liehen,  enstelicke  (11).  bedroiflich 

(132). 


APE 


39 


Anxiosus  engestelich  (19).  enstelich 
(11).  anxtelic  (89). 

*Anxipeta  {i.  .seruus  molitoris  75,  X 
auxilium?)  ain  helf-  (6,  74),  mul-  (75) 
-kneclit. 

*Anxire  c.  Anxiare. 
Anxius  engstig  (1,7).  beengst  (uo). 
beanxt  (132).  aagsthafftig  (88).  bange  (8, 
13).  hd.  sorg-sam  (6,  S),  -feldig,  -feltig, 
-fellig  (133).  surgfeltig  (18).  surckfeldig 
(19).  swer-  l  sorck-feldick  (3).  sorchvol- 
dich  (22,  23).  sorgvaldich  sijn  {sie  89). 
traurig  (88,  uo).  drouich  (11).  betriebt 
(88).  vorhtsam  (13). 

Anxugia  &c.  v.  Axungia. 
*Anxulla  v.  Anxilla. 
Aonia  i.  regio  (Br.).  aoma  eyn  lant= 
schaff  in  grecia;  aomus  i.  poeticus  (uo, 

132). 

Aorasia  (es,  Br.  aus  aopaoia),  ao-, 
au-risia,  -rizia,  acroisia  (Gl.  m.),  aeo= 
risia  (76),  geiu.  aeris-ia,  -ea,  -a  (75bci), 
-is  (8),  -ea  (1),  aeerisia,  aris-ea  (1),  -ta, 
auris-ia  (74),  -ta  (7«),  aeia  (74,  Br.)  hd. 
starn-  (74),  star-,  stör-  (9)  -blintheit  (8, 
74),  -blmdikeit  (9),  -blhitkeit  (9),  -blint. 
touery  in  de  ougen  (83).  zoubery  in  ou= 
gen  (uo).  dz  geplerre  vor  den  äugen 
(65).  augenwe  (75).  aur.  blintheit  mit 
offen  äugen  (es),  aer.,  aur,  (76)  staren^ 
blint  (c8,  76). 

*Ao-,  au-,  ac-risiari  vbersichtig  sein 
(9). 

*Ap-  V.  App-. 

*Apaneus  v.  Muscranus. 

*Apari-lla,  -ne  v.  Aprinia. 

*Aparitorium  v.  Apparaturium. 

*Aparo  i:  Aporiare. 

*Apa-sina,  -tilla  v.  Aprinia. 

*Apatruus  v.  Appatruus. 
Apeeula  v.  Apieula. 

*Apediscus  v.  Apidiscus. 

*Apedium  v.  Appendieium. 

*Apellena  v.  Auellana. 

*Apellestiea  v.  Aplestus. 

*Apelta  V.  Pelta. 
A- ,   ap  -  ( Gf. )   -  penninus  ( i.  alpes 
bardonis  wam.)  partunperg  (Gf.).  bar= 
tclbürg  (113). 

Aper  hd.  bere,  ber  (5b,  21).  beer 
(9,  89,  uo).  per  (1,  53).  Äd  eher,  ebber; 
eber-swin,  -swein  (3);  ebber-,  nd.  euer- 
swin.  eyn  swin  dir  {st.  odir)  ober  (8). 
ewerschwin  (75). 

*Aperatorium  v.  Apparaturium. 

*Aperatus  {st.  appar.)  messe  gewant 

(7). 

Apereularius  huysbrekSr  (147). 

Aperculus  (Br.)  berchin  (17). 

Aperine  i'.  Aprinia. 

A-,  ap-  (4)  -perire  hd.  uff-,  off-,  auf- 
(4)  -tun  (6),  -thun,  -dun,  -dune  (17).  nd. 
vp  dou,  opluken  (89,  99).  offen  (65). 
*Aperitorium  v.  Apparaturium. 

Apertura  offnunge  (uo).  vff  thuung 
(68)..vplukinge  (132).  luehe  (Sum.).  sweiß-, 
leib-loch  (74). 

Apertus  vff  ton  (68). 
*Apestis  V.  Aplestus. 

Apex  hd.  eyn  gi'oz  (5),  groß,  gi'osser 
(37)  buch-,  bo-  (5)  -Stabe,  buch-,  buß- 
(21),  bu-  (5b),  bo-  (18)  -Stab,  eyn  baut, 
ere,  buchstab  (17).  bustabe,  hübe,  helm= 
zeichen,  ere,  wirdekeit   (8).   heinzeichen 


40 


API 


APO 


APO 


(171  ho«'lu«  issV  hoho  (5,  i>.^>V  hofjo  (1.'^). 
h.tlic  /  hustwb  iiooV  oyn  arnt  hocstiif 
/  de  hogho  {22\  hoi'chcit  (111.  ein  cli'inli 
dyi>l>tlin  "ii/ter  iittTam  i  itc-  (t>s).  sj)it/. 
iii  ((••r  lii>lu<  (is).  (/.  voniin)  \\oh\-  f  tob 
dn-spity.  (,!>.il  dolti  (ss).  bin  (  X  apisPI 
titc!  C-'.'iV  (/.  •«•/«ftV/rt )  giit'i.st .  fiuick  («s1. 
(Iv  knop  [rnifn')\  dy  Kiiho  a.fdl'ilis./.  ij. 
gälerxis  12'>.  rr//;.  .</.  kulbr  c/.  calua, 
Vertex  V 

Apexabo  lotworst  (is.i). 

*Apia  (i.  platea;  aus  via  Apia  Mr. 
/.  (/.  Appia!^  sfniitt'  .  1 17). 

*A-,  ce-  \\\\.\  -piaciini  biui-  (<;f.\  l)iiu- 
(loi)  -suga.  bone8ugf  (7).  apiago  herba 
ctiiu.t  flores  apes  vuixinie  nj>petii)if  (Hr., 
sim.  Pap.,  (il.  ra. ).  piiisaug  (74).  apyaca 
biboz  (w).  apiacon  krauL^kohl  i  kl).  Vll. 
i'crtich.    Vi-t>priiiii/s. 

Apiarium  '■   Apisterixini. 

* Apias-sellum ,  -tellum  r.  Apiateb 
liun. 

Apiast-er  (ii-2.  Ki.,  oi.  m.  cf.  nq.).  -ra 
(Br.,  Ki.,  (il.  m.\  gnc.  apris-ca,  -co  (m;, 
1.S4V  -to  (6!i)  (/.  mei'ops,  fispot];  ii-i)  hd. 
nd.  Specht,  muckonstecher  {in),  bioiion- 
wolf,  -fraJJ  {K\.). 

Apiast-er,  /  -us  (".i\  apige-  :>), 
appici-  Tui  -ster  {i.  magister  apum 
Br.  &C.1  eyii  weyst'-l  (.66,  74),  -r  {3,  134^ 
dei"  yineu  (i:ul.  wiser  der  ininie  o.  bin 
(75).  binen  kunig  (64).  ben  muter  (19). 
byeimioder  (11).  bij  moedcr  (so),  zeyd^ 
1er  (74). 

*Apiastoluin  r.  Apiatellum. 

*Apiastro  alts.  crda  (ii8). 

* Apiastrum  (  cf.  sq. )  v.  Apisterium. 
Apium  risus. 

Apia-tellum  (7,  Br.),  -stellum,  -ssel^ 
liim  (U:!i.  -stolum  (47.  14!» ),  -strura 
(12.5.  Ki.),  amprastellvun  (3)  {aus  apis  X 
apium?  cf.  a.  rusticvun)  pejcn-  (74), 
bioin'ii-  v*^>-)'  beliu-  {.fic  i25),  bremen- 
(47,  S.5,  149),  bram-  (96),  trennen-  (7) 
-krut,  -kraut,  prarapirrin  (8).  halicnfuß. 
gleylJblum.  glitzonpfännlein  &c.  (l43). 

*Apica  &e.  '■.  Alopieiosus. 

*Apic-ere,  -ire  (;i.  m.)  bynden,  wuelen, 
knujipen  (i47). 

Apieio  benen  gart  (8).  ben-  (17), 
bin-  31  -garte,  pyuwaide  (74).  pin-  { 
inib-,  rm:  im-weid  (7.5).  velt  hopn  (8.  X 
apitun). 

Apicire  >:  Apicere. 

*Apic-o.  -iosus  &c.  r.  AlopiciosuB. 
Api-,  ape-cula  <■/.  pinsula  i  l)5-enchin 
(8^).  begin  (6).  beneken  (11).  by-,  va?: 
byn-lin  i  no^,  im-pel,  var.  -bei  (75).  /id. 
eyn  cleyn  bvn,  beue  (17),  benegin  (7), 
byeugin  i5),l5yngen  (21),  yme^np  {isa)'. 

*Apieus  ( i.  pajia,  aus  apicus  i.  e. 
apostolieus  x  apex  pileus  sacerdotum 

Br.  ?    /.    OpiCUS    (il.    m.i    bapst    ^7.5). 

Api-,  ape-  riM  i  -discrus,  apodistus 
(i47j  (o/.  aspidiseos!  /.  iinciinis  (1291; 
pecten,  ags.  thebhoc  (Gl.  Aeifr.),  webhoc 
(94»).  haick   (14  7). 

* Apierium  &c.  v.  Apisterium. 

Apifera  .soyle  op  den  schyp  dye= 
iiende  \Hi). 

.    *Apifu-,   apriful-  (.Sum.)  -sus     hole- 
(sum.  ,  wasliola-  1117)  -nter. 
*Apigester  '•.  Apiaster. 

Apios  /.  ischas  erdtuussen,  sewbrot 
(144). 


Apiphorium  >■.  Apisterium. 
*Apiri-8ium,   -fium  (11)   (c/.   cicuta. 
apium  risus?!  scliyilinc  (89).  scieiiineli 
(11  .   wiitsclicrling  (11>). 

*Apyrotum kill- (in), kiel-  (9i)-ke88el. 
Apis,  apes  hd.  nd.  bene,  bye  (i.ia), 
bie  (99).  hd.  biene  (10),  bien,  bine  (6,  102), 
bin  (18,  7.5),  byn  (i.s4),  ben  (4),  pyne 
(tifi).  j)yn  (9,  7.5I,  iinb  (7.5),  ynip  (.53, 75,  76), 
yinpe  (is.s),  vnie  (66,  i:m),  huinell  o.  webs 
\ir:\. 

*Apis    (a?«.v    apiumi    siluatica    ags. 
wnduinerce  (94"). 

Apiste-  (17,  74,  76,  Br.,  Ol.  m.\  apie- 
(17  .  apia-  (74,  uo  &c.),  apipho-  174, 
(il.  m.  I .  apife-  (  (;i.  m.),  apifo-  (Hr.), 
appipor- (7 (Ji -rium,  apiastrum  (UO  &<;.) 
pyuwaide  (74).  ben  stoek  (17).  byneii- 
(110  1.   byn-    (68)    -korb,    byenkorff  (132). 

Apiternus  die  werklicks  gueds  arm 

is    (147). 

Apiu-m,  i  -s  (15),  appium  (76,  .sum.; 
iipfa  (93V  eph-e  (o),  -ich  (105,  141).  ep- 
phe  (17,  3ti),  -fe  (7),  hd.  nd.  -pe,  -p  (1), 
-peich  i  -pech  m.  (4),  -fich  (ßM. ),  hd. 
-pich,  -icli  (iio), -eche  (19),  -ehe  (8).  hep- 
feu  (144).  heff  (64).  winter-epflfe  ^ -grüne 
(7.5),  -hopff  (76),  -erbeßcn  (7).  merrich 
(10).  hd.  {l'd)  nd.  merk,  mirck  (lOöb). 
mergel  (56).  mark  (Nmn.).  ags.  merici  (94. 
meree.  meree  mint  (Bosw.). 

Apium  caiiinum  wilde  eppe  (8). 
"^'A.  raiiarum  tvaken  krut  1149). 

A.  risus  f  raninum  i/.  apiastrum, 
ranuneulus  &c.1  wasserhanenfuß  (i43). 

A.  rusticum  han-  (8).  bannen-  (3), 
windisehcr  hauen-  (i43)  -fuß.  nierrettig 
(49.  X  merrich  sim.).  brennekrut  (Cf.) 

Aplestus  der  bösen  geister  ihr  kouig 
(Ki.).  aple-  ^  aprele-  (147),  apli-  (gl  m.), 
amble-  (129)  -stia  ia.T:Xy]a-ia) .  ape-stis 
f  -llestica,  /  a-  (74),  ap-  (76)  -pestiea, 
apolistria  ( 147 )  /.  gula  düc.  gulsicheit 
(147  1.  /.  saturi-  (Gl.  m. ),  satie-  (129), 
socie-  (74,  76)  -tas.  geselschafft  (74).  C/'. 
ampleeia. 

Aplustre  &e.  v.  Amplustre. 
*Apobasmuin  v.  Apobalsamum. 

ApO-Ca  (74,     76,    Br..    Gl.    m.),     -ta     (l). 

-eha  (91.  111,  Gl.  m.\  appoga  (4),  a-  l 
apo-eopa  (147)  i.  dica  kerb  (74).  kerb- 
(4),  rait-  (1,  74,  76) -holtz.  quit-tung  (9i), 
-anei  (i47),  -antz  (111  .lim.),  -brief  (76). 
schult-,  bekentnus-brieffe ;  ger  eins  khiyds 
(74).  anti-copa,  -pota  (2)  veriehbrietfe 
gonantt-r  gnlt  (74).  gegen-raitholtz.  -span 

(2).  antapoga,  CV^TaTZO'/jj  reuerß,  gegeiu 
quittung  (112). 

Apoca-,  apoe-  (Br.)  -lipsari  off-  (es, 
uo),  ap-  (132)  -enbaren.  uffenboren  (19). 

Apoca-,  apoka-lypsis ,  geiv.  -lipsis 
hd.  Offenbarung  (^ss) ;  eyn  buch  der  heym= 
liehen  off.,  der  n.  (iing  gotz  (76);  eyn 
buch  da  dye  h.  godis  (5),  heymlieh  ding 

h.  d.  gadis  (21),  heimeliebsten  din 
7)  in  stau,  steen,  Stent  (7);  (das,  ein 
buch,  puch  (1)  der  heimlichkeiten  got= 
tes  (67),  der  haimlichait  vnd  der  taugen 
(1),  der  t.  (Anz.  8,  502),  der  tugenheit 
(74,  Fr.  2,  393<^),  das  heilige  ding  offen= 
tiart  (4);  tougenbuoeh  (bm.).  7id.  eyn 
bock  aer  hemelken  dinck  goddes  ynne 
stau  (22). 

*Apocopa  V.  Apoca. 


Apoc-opa,  -ope,  -upa  (7fi)  {cf.  ein- 
copa)  Ijesnidimge  in  der  lesten  silben 
(49').  abpruch  einß  jxieh.staben  o.  silbein 
Hin  ende  eins  wort/.  (74). 

*Apocrifari    (nndprs    c,  .    m.    1 ,    291») 
sundcii  /  ^ng(•^v(•rli(•h  reden  (9). 

"*Apocrifarius  v.  Apocrisarius. 
Apocriphi   hil.    heiineli-che,    -eh   bu= 
eher,    lieinlirh    Ijjcclier   ((is).  h(>}meliehe 
boechen  (132).  nd.  hemcl-ike,  -ke  boken. 

Apo-criphum,  -gryphum  (63),  cri= 
phium(22),  -chriffa  [pl.  i:;6),  appocrium 
(4)  heimlich  (uo  &c.).  sonder  meyster 
(132),  einig  autoritet  (68).  zweife-l  (4), 
-lig  (uo),  -Ihafftige  red  der  warheit  nach 
(7.5).  ezwifel  (19 1.  zwiuel  (5).  twiuel  (22). 
vnbestetigt  von  der  eristenlieit  (74),  hei^ 
liger  er.  («3). 

Apoeri-phus,  -pus  l  -sus  (10)  vn- 
(10,  12),  vm-  (43c)  -beweret.  nameloys  [8"^). 

Apocris-,  appocris-,  apocriss-,  l  apo= 
cryph-  (Br.),  apocriph-,  apocrif-,  /  ar= 
rieh-  {q.  v.)  -arius  {aus  (XTloxpiaiapiOi;) 
ain  hoher  böte  (76 1.  ejni  hoeher  bode 
(7).  hoer  bott  (1.5). 

*Apoeupa  f.  Apocopa. 

^Apocus  (aus  apo-logus  x;  -ea?)  mer- 
lige  vmb  wertirworheit  (8). 
Apocha  i\  Apoca. 

*Apochri£Fa  '•.  Apoeriphum. 
Apodeterium  r.  Apodyterium. 
Apodi-  V.  Appodi-. 

*Apodiacon  '■.  Appodiainen. 
Apodidrascinda  blinde-kuh  t  -mauß; 
wisch  auf  (Ki.j.  nl.  duj-ckecken;  schuyl- 
boeexken,  -winckgen  (ue). 

*Apodiseus    (/.    agarus    &c.)    baide, 
loeper  (147). 

*Apodis-eus,  -ius  (z.   vicinus)   nabur 
(147). 

*Apodisocia  1  /.  socius,  as-s.  &c.)  clant, 
gesell,  venit  (147). 

*Apodistus  V.  Apidiscus. 
Apo-,  f  appo-  (74.  76)  -dyterium  (114, 
Ki.  i,  -diterium  (91),  -deteriuia  (Gl.  m.), 
-disterium  (74,  locus  vbi  vestes  lauantur 
e,(\  &c.,  res  ponuntur  in  balneo  Br.).  -tis=; 
terium  (3,  ^.  vbi  mittuntur  vestimenta 
balni-  14.5.  bam-  i36<'  -entium),  -leste= 
rium  (8''),  -lutium  (/.  vbi  ve.'^tes  abluende 
exuuntur  Br.).  -lueium  (Z.  v.  v.  ex.  in  balneo 
66  &c.,  76),  -luterium  (74,  75),  -leterium 
(Gl.  in.),  -lyterium  (Ki.).  -lyternum  (129), 
-litarium  (vbi  ponuntur  re.v  labentium 
sim.  136),  -litorium  (142),  -lotorium  (64), 
-lemum.  (8'*).  polet-  (3).  pollic-  {l.  v.  v. 
post  ablutionem  ponuntur  7.5),  adopisc- 
(/.  V.  V.  abluuntur  ib.)  -erium  {cf.  spo- 
liatorium)  huet  kammer  (3).  kleider= 
hauß  (114).  abtziechstube  (74).  außziehe-, 
kleider-,hut-stuben(U4).manß-o.frawen- 
gaden  im  bad;  weseh  Imß  (75).  wesse 
hus  (8''V  wasehhauße  (apodist.  74). 

Apodix-is,  l  -ia  f  -an  (147)  ein  of 
fenbare  bewerung  (88).  vertoernyng; 
berv-,  rekel-.  walded-ieheit  See.  (i47). 

*Apoferitum   &c.   v.   Apophoretum.. 

*Apog-e,  -ete,  -eto  [an,^  apag-e,   -ite 
Br.)  addee,  vaertwael  &c.  (147). 

Apog-eum  (74  &c.),  -ium  (75,  76), 
-ena  (7fi),  -ema  (49,  74),  -ia  (17)  {i.  hy= 
pogeum  Br.)  eyn  ert-gebuwe  (17),  -liuß 
(8^).  ein  hule  iii  dem  erdtrich  (64).  eyn 
hole  (17).  such  loch  sub  terra   (49).   ge= 


APO 

welbe,  vl(j.  ein  kemnat  (75).  mordergi-ub 

(74). 

*Apogeus  V.  Apopempticus. 
*Apogryphuin  v.  Apocriphum. 
*Apolea  V.  Apulia. 
*Apolernum  v.  Apodyterium. 

Apolesma  i.  difinitio  t  consurnmatio 
disputationls  (ßr.).  dor  disputacien  ver= 
vulling  (147). 

*Apolesteriuin  &c.  r.  Apodyterium. 

* Apole  -  ticus ,  -xia  &c.  v.  Apople- 
cticus,  -xia. 

*Apolistria  v.  Aplestus. 

*Apolyterniim  &c.  v.  Apodyterivun. 

*Apoll-ago,  -egus  &e.  v.  Apolog-ia, 

-US. 

*Apollia  V.  Apulia. 

Apollinari-a,  -s  (i(4'»')  hd.  schyrliiig 
sim.  ags.  glofvvyrt  {'di^). 

A-,  ap-pologare  kurcz  reden  (,9).  be= 
geren  (88). 

Apologe-,  appolege-  (17),  appologi- 
(7(i)  -ticus  i.  Über  exctisaüonis  c&c.  (110 
&c.);   excusatorius  (76);  fabulosus  cleffs 

(17). 

Apolog-ia,  -a  (23),  appolog-ia,  -a 
(5,  7),  appoll-ogia  (es),  -oga  [3,  4),  -iga 
(67,  133),  -ago  (22)  (i-  excusatio,  serino 
neyatiuun)  eya  vuwai-e  rede  ( 23 ) ,  vii 
wair  r.  (5),  vngewisse  r.  (4),  vnwar  redde 
(7),  vu  ver  war  r.  (22),  vuwarhat  {sie 
7ß).  vnschult  (10,  12,  uo,  132).  entschuld- 
ung  (3),  -iyung  (110^).  antwort  (i32).  ver= 
antwurtiing  (uoV 

A-,  gew.  ap-pologus,  appoll-ogus, 
-egus  (^22)  i.  serrno  rusticalis  de  brutls 
animahbus  (Br.).  hd.  nd.  bispid.  hd.  by-, 
bey-spil,  -spiel,  byspyl  (21).  byspeell 
(132).  bispile  o.  vor  redde  (7).  bijspil  ader 
hiuaer  rede  (17).  ineerüii  (lU.  <•/".  apo= 
cus).  hd.  fabel;  f.-sprecher  (68),  -rede 
(110).  eyn  rede  mittirenten  endes  (?  8. 
mis  mit  tiren?  c/.  Br.).  paurisch  red  (75). 
boken  (<)f)). 

*Apolut-eriuin,  -ium  &c.  v.  Apody= 
terium. 

*Aponipeius  v.  Apopempticus. 

*Apompeus  v.  Apurinus.  Apopemp- 
ticus. 

*Aponare  byspeltelleii  {nach  bispel 
81".  X  apponere  bystellen?  au.^  apolo^ 
gare  nd.'i). 

Apo - pempticus  {i.  dimittens  Ki.), 
-mpeus  t  -geus  (147),  -rapeius  (110 
varr.,  Br.),  -penis  (67,   133),   -peius  (,G8, 

IIÜC,    132),   -peyUS  (76),  -pius  (i;6,  69,   134), 

-ptus   (70)   {i.   emissarius   t   hircus)   ein 
bock  (68,  110,  132).  seumer,  sommyr  pert 

(147). 

Apo-plecticus  (Ki.),  -pleticus  (110, 
132),  -leticus  (110''),  -plexicus  (68)  val- 
leiit-öichtig,  varr.  -siechtegig  (110).  pop- 
peltzyaclitich  (i32). 

Apo-,  appo-  (4, 67, 74)  -plexia,  -plecia 
(134),  -plexio,  -plexis,  -plexa  (4),  -lexia 
(76,  134),  -Uexia  l  -llexio  (67),  -lixia  (8, 
18),  -lexis  (7),  -llexis  (68),  appolixis  t 
aplexio  (76)  {öfters,  doch  unwesentlich, 
ver  seh.  glossierte  Formen  in  je  einem  Fop.) 
hd  der  slag;  gantzer  (halber  hemiplexia) 
slag  (111);  eyn  doit  slag  (7);  schlag  des 
tods  (75);  ein  slag,  schlag,  der  einem, 
eym  wirt  von  der  suchten,  syecht  (18), 
suchte  dicta  popelsy  (6) ;  ein  schlag  &c. 

DiEFENBACH    GlOSSAHIUM. 


APO 

von  sucht,  gesiebtes  (76)  wegen,  nd.  eyn 
slach  de  eneme  wert  van  der  suke  (23), 
ener  s.  de  poppeltie.  pop-pel  (22^),  -elsie 
(i09  m«..),  -peltzige  (74).  vallent  sucht, 
V.  siechtag  (uo).  unsers  herrn  gottes 
band  (lu).  geech  tod  (68).  trop-fen  (3), 
-fe  (7.5),  -ff  (74,  91.  cf.  Fr.  3,  389).  troph- 
en  (1),  -f  (2). 

*Apoph.iasma  v.  Aposphragisrua. 

Apo-phoretum,  -foretum,  -foritum, 
-feritum  (7),  f  -feretum  (147),  -foricum, 
-phoritum  t  -phorita  (74),  -phoreta 
(12".),  -foreca  (uo),  -phoriea,  -forita, 
-ferita  (ä,  76),  -fera  (64)  eyn  easp  (7). 
opfFel-schussel  (64),  -fas  dorinne  man  opl= 
fei  tregt;  monstrauz  (74).  appelvat  (147). 
gut  iare,  0.  das  man  eine  schenckt  zum 
guten  iare  (88).  da.s  morgengabe  o.  med= 
gab  (125). 

Apor-ia,  -ea,  -ra  (8)  {aus  «Tcopta  x 
aTioppoia ;  <•/.  amphorisma)  ab  a  et  porus 
schweißlocli  {M>  kc.).i.  apertio  t  labor  Sc. 
(Br.  &c.);  aparitio  sanguinis  laboris  &c. 
(76);   aculeus   (147,   Br.);   vertigo    capitis 

(76,    Br.,    Gf.);   influ-xio   (Br.),   -Ctio    (76). 

suuintilod  &c.  (Gf.).  plage  (12).  vnselikeit, 
armut  (8'').  arbeit,  mut;  bang-,  drur-ekeit 
(8)  achte,  sorge,  vlijss,  ruecke;  angel, 
lioick;  aporie   glomicheit  in   der  lucht 

(147). 

Aporiare,  -ri  (74.  Br.),  appo-riare, 
-diare  (8,  17),  appediare  (17),  abortare 
(8,  9),  abhorrari  (4),  aparo  (89)  suinti.= 
Ion  sim.  ((H.).  sw(>ytlick  arbeydeu  (147). 
swiczendcarbeyt(9).sw.erboydbezeielien 
(17).  swiczin  e-  (8),  a-  (74)  -rbeyten.  v'ar- 
men  (8,  9,  17,  4,  74).  v'smehe-n  (17),  -t 
werden  (9,  17)  virsmohet  w.  (8).  broet 
(11,  89),  broyd  (19)  bydden. 

*Aporie  ei-melicli  (17). 
*Aporina  v.  Aposomus. 
*Aporine  v.  Aprinia. 
*Aporism-a,  -us  v.  Amphorism-a, 

-US. 

*Aporrogia  f.  Asub. 
*A-,  ad-porto  zu  tragen  (76). 
Aporus  i.  calamitosus  &c.  arm,  eilende, 
gemmerlich  (125). 

*Apo-somus  (11,  19),  -zema,  -zima 

(93,    147,    Er.,  Gl.  m.    1,  299),   -Xima   (Sum.), 

-sima  (75),  -sina  (i47),  -rina  (76),  -soni 
(89),  ^r.  OLTZÖ^tllia.  (i24)  i.  decoctio  herbar  um 
(76);  vis  h.  decoctarum  (Br.).  piza  (Sum.). 
salb  (93).  krut  salben  (75).  cruyt  gesaiden 
die  syedynge  of  bruede  halt  (i47).  plae- 
(11),  bla-  (19)  -ster  wlner-um,  -is.  wluen 
{sie  89.  ans  wlner-). 

ApOSph-    (Ki.),   apof-    (76,    147,    Br.), 

apoflf-  (Gl.  m.)   -ragisma,  apophiasma 

(147)  i.  signaculum  annidi  qiiod  eerae  in- 
figitur  (Gl.  m.);  s.  anuli  sere  (76),  fere 
(Br.)  circum-flexum,  -plexum  (76).  signet 
in  eyn  ryiick  (i47).  ausdruckung  des  si- 
gills  o.  zeichen  auf  dem  pitsehier  (Ki'»'.). 

Apostare  {in  Mss.  mog.  von  aposta=^ 
tare  untersch.)  hd.  nd.  abe-,  af-treden 
von,  van  guden  wercken.  abdreden  von 
guyden  dingen  (133).  ab-tretten,  -wychen 
(65).  beleidigen,  hintan  setzen  (ki.). 

Apost-asia,  -asio  (1),  -osia  (74)  {i. 
deificatio  76.  aus  defectio!)  hd.  eyn  abe 
{sc  18);  abe-,  ab-tretung,  -dredung;  -tr., 
-dr.,  -trynnung  (74),  -tragung  (G),  -stevnge 
(5),  verleugung  (110),  verloffinge  (i32)  von 
gutem  (68),  von  guten  dingen  (74).  vß  t 


APO 


41 


von  dem  orden  sim.  en  af  tredinghe  enes 
(22),  van  eneme  (23)  orden.  abtrinnikeit 
(65).  vornegerung  (19).  veruedethinge  (89. 
cf.  apostatare). 

Apost-ata,  gew.  -ota,  -eta  (8),  -eca 
(q.  V.),  t  post-aticus  t  -ieus  (76]  abtreter 
(1,  4)  von  einem  orden  (4).  abareder  (5, 
21)  von  dem  guden  ding  (21).  abe  treder 
von  gotin  dingen  (5).  abtretter  von  guten 
d.  (74, 76).  nd.  aftred-er,  -der  van  guden, 
hilghen  dingen,  eyn  ab-truniger  (74), 
-trunnigcr  (65);  -tr.  (66,  68),  -trynniger 
(134),  -drunger  (i33),  -dringer  (v.  a.  1477), 
eyner  der  hat  getreden  (18)  von  guten 
wercken.  eyn  verloper  van  goden  w. ; 
verloiffcii  man  off  wijff  (i32).  verleugiier 
guter  werck,  var.  verlauguer  seines  ordens 
(uo).  v'lauffen  man  o.  wyb  (uo),  moneh 
(81»).  eyn  abtrünniger  monich  (7),  münch 
0.  nunnen  (6).  abe  kerer  (17).  vm-k.  dez 
glauben  (8). 

Apost-atare,  -otare,  -ator  (89),  -ata 
(3)  keren  (8),  ab-k.  (9)  von  dem  gelauben 
o.  von  dem  orden.  abtrennen  ((3).  hd.  ab- 
tretten, t  -trynnen  (74)  von  guten  {sie  1), 
g.  dingen,  g.  werken  ( 76 ).  gute  ding 
v'lassen  (uo).  dwalen  off  loiffen  van 
goden  dingen,  (132).  virnegeren  (19). 
vernoyren  (99).  veruederen  (89.  x  ver- 
nederen  humiliare  Kil.  ?  cf.  apostasia). 
zuo  rlke  {st.  rucke  ?)  werfen  (13).  dwelen 
(11).  narriz-on  (86),  -an  (Gf.). 

Apostaticus  verkert(i32  &c.).  abtret= 
ten  (68). 

*Aposteca  eyn  deutscher  qd  prius  {?) 
laboriose  fecerunt  {fciit;  17) ,  aus  apo= 
stata  {qui  primo  bene  agit  &c.  Br.)  deu= 
-scher. 

Apost-ela,  -ella,  -illa  (3)  ij,.  posterior 
pars  colli  l  capitis ;  versch.  von  postela) 
das  himder  an  dem  hobt  (tj).  das  leste 
deil  dez  heubts  (5).  nd.  dat  1.  del  van 
demme,  in  deme  houede.  das  hinter  teil 
des  halses  (4).  van  den  hals  dat  echterste 
deyl  (147).  ein  gnieke  (3).  nack  (74). 

Apostema  hd.  swer;  ge-swer  n.  (4), 
-swere  {sim.),  gschwer  (75),  drues  (1), 
druse  (vmb  daz  hertze  7),  druze  (4), 
drueß  l  drieß  (77),  druß,  dryese  (18), 
dros  (13),  driße  (49^),  triise  (3),  tries  (76), 
truß  (69,  134).  nd.  dros  (22),  sweldros 
{sie  109).  swolst  (8).  geswolst  (12,  Itj). 
swoltz  (77).  aiß,  uar.  eyß  (75).  aposte-ra 
n.  (4j,  -me  (i32). 

*Aposteta  v.  Apostata. 
*Apostilla  V.  Apostela. 

Apostolice  schein-,  raten-,  vber^ 
tretfen-lich  (74). 

Apostolieus  {propapa  Br.)  eyn  lioech 
ziit  i  eyn  hilicli  ding  (5).  hoch-z.  l  helge 
dage  (lÖ  sim.).  nd.  eyn  hoch-tit,  -eit  (22) 
l  eyn  hillig  dach,  dacht  (23).  eyn  babst 
aber  (=  oder)  hochziitiger  dag  (7).  hocli= 
zeittag  (76).  hd.  bab-ist,  -st;  baps-te,  -t; 
pabst.  ein  gesantter  bapst  (68).  ein  ro= 
misclier  hobst  (e).  ein  pauß  (i32). 

Apost-olus,  -ulus  zwolffbüde  (7). 
zwelt-bot  (6),  -böte  (4).  hd.  ain  bot  un= 
sers  herren  sim.  hd.  na.  apostel.  appostal 

Apostot-a,  -are  v.  Apostat-a,  -are. 
Apostrofare  (/.  alloqutG\.m.  cf.  astro^ 
phari  i  loqui  76)  v'keren  (8). 
*Apostulus  V.  Apostolus. 
*Apotheasis  v.  Apotheosis. 

6 


\2 


AVV 


•Apotoca  {X  hypoteca^  onrtcruaiit 
(llv 

Apo-theca.  ijt'u:  -teca  fid.  krmllmß 
(i;t'.  kr;mfli;iuß.  cvu  spccrrv  jjadciUl  mV 
8|>ili  küiiniHT  Äc."  (•;.'>).  («'.  horrrinn)  8t« 
dil  (loO.  ktln-  (11).  ai'potlu'ki-  (r)''V  M. 
apo-,  aji-tck,  -tt-rk,  nelten  -teke.  apctick 
(h^).  abrtok  ("ÄV  abtoko  f23,  77V  abtoop 
(8!»"».  abotcka  vnd  ys  oyu  stcdo  dar  inon 
arzcdir  tlio  vorkopfiidr  pb'clit  (22''). 

Apoth-,  (/'*/'.  apot-ecarius  hd.  apo- 
thoker  (fV-,  iiol,  -tokcr  (1,  Ü),  -tockcr. 
appoii-  (7>,  apo-  (4).  ap-  (5»>,  8\  ab-  (18, 
2.1)  -tfk«'r.  ap-  (21  \  ab-  (77)  -tockor.  ap= 
j><>ti'pari.s  (»;•>  Mr«.).  (abecodckcr  r.r.  wtb. 
.'>37,  «w/i  srhiTzhaff  vrtf.). 

*Apothegina,  ot7:o{)sY}Jla^.^^apophth.^ 
anfai-,  vUritlit-uiig;  bossen,  scliwauck. 
stich-,  stuiupftirr-wort  (ss). 

Apothe-osis,  -asis  (7r.)  (/.   diuinatio 

l  vojiteiuplatio  Ur.  X  ösO[ö,uaO  gotliche 
besfbjiw-iiuge  (3\  -li.ckcit  (74),  schoung 
(7t;).  untersch.  von  apothesia  gotlich- 
niacbung  ("4). 

*Apotisterium  r.  Apodyterium. 

*Apo-xima,  -zema  &c.  v.  Aposomus. 

*Appactus  [anders  Gl.  m.)  v.  Sera. 

*Appachia  (i. pof^sibilitas)  muglicbkcit 

(74). 

'^Appalliare  i:  Adpalliare. 

Apparare  ge-  (8,  99),  be-  (9,  11), 
ziibc-  (iin).  zu-  (S^)  -reyten,  -reyden  (8*», 
11,  00).  zieren  (S).  czircn  (9). 

Apparator  (/.  vir  bellicus;  pl.  i.  q. 
apparitores  Br.,  Gl.  ra.  q.  v.)  eyn  de  de  ( 
sii'k  siihios  kiues  duncket  (^22).   de   sick ; 
d.  kiuich  (23). 

Apparaturium  (Gl.  m.  1,  .soo),  gew. 
apari-,  appari-  (4).  aperi-,  apera-torium 
hd.  eyn  stat  da,  do  man  ein  ic-,  it-  (4), 
yeg-,"ig-  (18,  21),  ict-  (76)  -lieh,  alle  (7), 
ällerley  (Bi  ding  macht. 

Appa-,  ape-  {q.  v.)  -ratnis,  -ristus 
{ih)  v*'.  omatus)  misse  (110).  hd.nd.m.-, 
hd.  messe,  meß-,  messig-  (4),  briester- 
^75)  hd.  -gewant,  nd.  -want.  meß  gwant 
(68).  hd.  messe -gezierde  sim.,  -gegere 
(133V  ornat  (22).  stolcz  kloydunge  (17). 
an^ehenc-k,  var.  -kt  ding  {'  Zierlichkeit 
(6.51.  be-  (uo),  gc-  (132)  -reitschafft.  ge= 
retscap  (99).  schein  (76.  x  apparere).^)<c. 
zu-  t  eben-  (17),  wyß-  (18)  -gemacht. 
*Appareitas  r.  Apraetias. 

Apparens  offenbar  (S'').  encket  (22). 

Apparentia  er-  (5*»,    110),   her-   (17) 
-schynunge.  .fcheinung  (1).  hd.  nd.  dunck 
iinge.  -inge.  ge-d.  (6).  bedunckung  (3,  4). 
hd.  wennng.  won-ung  (4),  -inghe  (22). 

Apparere  Iid.  nd.  schynen.  hd.  er-, 
her-  ( 17),  ent-  (8,  i)  -schynen,  -scheinen ; 
du-,  dy-  (13),  hd.  (18)  nd.  di-nken.  wenen 
(5,  7).  offenbaren  (8).  utfinbor  werden  (17). 
baren,  ghebaren  (22'''i. 

^Apparicon  '•.  Anticipa. 

*Apparilla  i-.  Aprinia. 

*Apparistxis  r.  Apparatus. 
Apparitio   sehynung   (19).  nd.  schi= 
ninghe. 

Appa-,  apa-  (93),  appe-  (74)  -ritor 
(i.  preco  q.  r.  93)  diener  o.  vnaertenig 
(8).  dienstman  (7,  74).  wcibel  (74,  93). 
vreißbott.  fürbieter,  büttel  (112).  buddel 
{  fronbode  (12).  stocker  (S^).  amman  l 
vorstre  (99). 


APP 

Apparitores  (Rr.)  dyener  (b).  denere 
(221.  diene.-itinan  (läi).  züchtiger  (h).  v'- 
klieker/  -s|ieer  (1:12),  -speeher  (,tiR), -Hpeher 
/  kiintscliaffter  (110),  statkneeht  (91). 

Apparitorimn  i-.  Apparaturium. 

Ap-  (3),   ab-,  a-  (?•;,   1471   -patruus 
{est  fniter  aiii  t!s,  ahai'.i  i  ahaiit^  Hr.,  ai/i 
7<),  im,  j>atrt.<<)  ein  vetter  (3).    aider   va 
ders   broeder   (i47).    alt    vatters    bruder 
(68).  luyn  aide  oein  (132). 

*Appediare  r.  Aporiare.  Appodiare. 
*Appediatio  /•.  Appodiatio. 

Appellans  r.  Appellatiuus. 

Appellare  weder-  (,")U  widder-  ((>,  21)- 
wider-  (1,  4),  weddei-  (22)  -heischen, 
-eschen  (22),  -hayssen  (3),  -heißsen  (21)- 
-hei.<!seii  (4).  heißen  (7).  uor-h.  (8).  nemen 
l  h  vnd  nemen  (18).  nemen  (6).  nomen 
(22).  hd.  namen,  nennen,  runen  (7).  r. 
eyn  sache  von  ey  richter  zu  dem  andern 
(17,  sim.  65).  hd.  be-ruffen,  -rofou  (13). 
rieffeu  (76).  be-r.  o.  appellieren  (68,  110). 
weigern,  rh/.  dingen  im  reehten  (7.i). 

Appellatio  hd.  weigerunge  l  gedinge 
(75),  ruffunge  (8'^),  be-r.  rupmge  (99). 
appelliernng  (68,  91,  110). 

Appella-tiuus,  -ns  (89)  beruf-,  var. 
berief-  (ii<»t.  beroepe-  (i32)  -lieh,  roep- 
(11),  rope-  (vS9)  -hc. 

Appellatus  rufelich  ( 19 ).  be-riefft, 
rar-rufft,  /  -nempt(iio).  be-noemt,  -ropen 
(132).  geapiielliert  (6S). 

Appellere  [i.  nauem  ducere)  czu-  lenden 
(75),  i  -stossen  (8,  9).  -treyben  (9  shn.), 
-dryben  (10).  zelandseheffen  (64).  schiffen 
f  segeln  (19).  sclieppen  f  ouertreeken  (11). 
die  schiff  in  die  haeuen   breiighen  (i32). 

*Appell-es,    -a   (Ki.   &c. )    besneten 
Jude  (8). 

Appellor  ich  heißen,  ich  bin  genant 
(17). 
*Appelta  '•.  Pelta. 

Appendentia  ein   czugehorung  (3). 

Ap-,  /  sus-(Br.),  de-  (Gl.  m.) -pendere 
{i.  ponderare,  memorai'i.,  com-m.)  au= 
hangen  (7,  110).  henckcn  (81").  uff- ^  an-h. 
(17).  dencken  (17,  21,  22).'  hd.  gc-d., 
-dancken  (5).  Ionen  0.  lobm  (8,  9).  hd. 
nd.  wegen,  wigeu  (17). 

Appendi  -  cium,  l  -x  (147,  Br. ), 
apedium  [indecl.  147)  (cf.  Gl.  m.  1,  304) 
hd.  zu  horung  (21);  zuge-  h.,  -horunge 
(^6),  -herung  (18).  -heren  (76).  tho  horinge 
(22).  be-h.,  en  timpe  (23.  cf.  Er.  wtb.  5, 
70).  hencknisse  (8).  angehenguiße  (S^'Y 
ein  angehenckt  (110*),  anhange  -n  (es), 
-nd  (uoi').  -nt  (no<=)  ding,  als  ist  ein 
kappenzipffel  (110*=),  0.  gebunden  (iio'»''). 
ein  anhangende  kamer  off  huyschen 
(132).  afhanckerghentangetyminert(i47). 

Appendieulum  anhau  -  gung  ( 19 ), 
-hinge  1 11  >.  -ghynge  (89). 

Appendium (Gl. m.)  in gehorunge  (17). 

Appendix,  /pendix  (7.5)  zu  heltenys 
(12).  ein  auhange-nde  (iio),  -n  (68).  vor- 
hut  (7,  80),  -hutt  /  -sclmpff(74),  -hutte; 
walben  (cf.  Sm.  4,  61 ;  wölbe  74):  dnr-. 
rar.  durch-cluge  {(f.  durluog  camlla?'i; 
a-,  var.  ae-rkar  \i.  speeular  q.  v.  7.5\ 
ercker  (cf.  propugnaculum  &c.);  Mrg. 
puhewsel  (3).  beystall  sim.  (Sm.  3,  626). 
een  vlaet  van  cnen  lunse,  een  aenhangh 
(10s).  außgehewse;  geselle,  gefert  (74i. 

^Appendix    spina     mälberin ,     galt. 
aulber  spine  /.  alba  spina  (144). 


APP 

Appeninus  r.  Apenninus. 
Appensum  anegeliangeu  (8''). 
Appentiles  r.  Penates. 
*Appe8tica  '•   Aplestus. 
Appetere  /*(/.  nd.   l)eger-n,  -ne   (13). 
Appetitus  hd.  beger-unge,  -yng  (13), 
-de;  begirde.  nd.  beglieringhe   (22).  bist 
(10).  lost  (13).    ruißiinge  naturliclier  lost 
de/,  lesten  nln  sins  (8). 

Appeto  .s7;.5<.  begirig  (88). 
*Appicister  r.  Apiaster. 
^Appipoi-rium  i-.  Apisterium. 
*Appium  r.  Apium. 
*Applaudatio  r.  Applausio. 
Ap-,  a-  (i),  ad-  17.5)  -plaudere,   ap= 
plaud-are  (1321,  -ire  (99)  //'/.   üben   (4), 
lieben,  zu-1,  -leyken  (2lj.   -loben,  -tun 
(5.   7),   -don.  zuolibedimt    (13).    tid.    to- 
leuen,  -don.  hd.  haut  slagen  (19);  frolich 
sin;  fr.  in  seyn  haut  schlahen.  die  hend 
von  froden  (67  .«.//h.),  vyß  blytschafft  (132) 
zu  Samen  schlahen  sini.,  tzo-s.  slaen  (132). 
vlolic  (-^ic)  ]/r.  haut  slaen  (,11).  zu  kauffen 
mit  Worten  vnd  geperd  (^7.5).  hd.  (M.s.s.  mog.) 
beliegclich    sin ,    werden   ( 17 ),   tegegen 
laggen  (09). 
*Applau-sio,  -datio   liebkosung  (75). 
*Applectere  '■.  Deplectere. 
*Appleta  r.  Pelta. 

Applieare  hd.  zu-dun,  -tliun,  -doen 
(,8''),  -fugin  (8,  9);  zusamen  fugen  (110); 
nahen,  zu-n.  (68).  nd.  to  <lon ;  vaelden 
(11).  valdcn  (19,  99  sim.).  czu-v.  (8'^).  hd. 
nd.  behende  machen .  maken.  by  eyn 
(«c)in.  (7).  anslaen  [\1).  auffriechten  (75). 
Applieatio  (/.  ereetio)  auffriechtung 
(7.5). 

Applic-atus,  f  -itus  (i.appositus  70  &c.) 
zu  giffte  (17i.  bequeme  (22). 

*Applieere  {natiea,  st.-axe)  czu  lande 
halden  (,9i. 

Appl-uda  l  -auda  (,,tapplaud9re!'' 
Br.u  ab-lunda  (i47.  Gl.  m.),  -lunde  (un 
o.  iui  9),  -limba  (^74,  76),  -loda  (17), 
-unda  (Gl.  m.)  sprew  (9).  spru  (17).  sprewr 
(^74).  cave  (147). 

*Appo-  r.  Apo-. 

*Appocalis  [cf.  aealentum)  gumpast 
(6). 

*Appocrium  v.  Apoeriphum. 

*Appodiamen  vnderseczeuisse  {%^). 
an-leynun":  (68),  -lenung  (uo).  lenhen 
stule'(19).  leene  off  leenstoill  (132). 
Kienen-  (11),  len-  (89) -stoel.  apodiacon 
ain  len  an  aim  steg  (76). 

Appodiamentum  v.  Appodium. 
*Appodiare  [cf.  sq.)  v.  Aporiare. 

Appo-,  apo-  (4.  7,5,  76) ,  appe-  (17) 
-diare  (.c/'.  sustentare  &e.  Ceit.  Nr.  264) 
hd.  ney-,  l  ny-  (17),  nai-  (76),  bev-  (21), 
bi-  (4)  -gen;  lenen,  off-,  \S-,  an-1.;  ley= 
neu.  an-1.  (68),-lechnen(64).  auflainen(75^). 
luenen  (11).  anlangen  [sie  89).  zu  kynen 
(8.  st.  knyen?  k  aus  le?).  vnder-  (8''), 
onder-  (i32) -seczen.  vir-s.  (19).  ver  selten 
(s9).  auer-s.  (11).  boghou  (23).  hoich  gebo= 
gen  t  offem  ruck  getragen  (10).  hoceln  [i. 
vn  darso  iacere  13.  cf.  xcctt.  hockein  in  d. 
portare).  off-hocken,  -ligen  (12).  aen  lenen 
off  .«turen  (132).  sturen  uff  die  eilenbogen 
wen  einer  kranck  ist  (2.5).  vff  die  eil. 
lenen  (110).  auf  den  eil.  ligeu  (iio<=). 

Appo-,  apo-,  appe-diatio  [cf.  appo= 


AFP 

dium^  eyn  neigunge  (17).  lone  o.  lonungc 
[sie  8). 
•■^Appodiator  lehner  o.  legerer;  under^ 

deniii;  (17). 

*Appodissa  (cf.  apocaP  apodixis?) 
liaiitgsclnifl't  (^.  cirographus  75). 

Appodi-v^m,  -atio  (8,  i,  75),  -amen- 
tum  (75)  leue  t  leger  (17).  ein  leyne  (3). 
glander,  vl(j.  leue  (75). 
*Appoga  c.  Apoca. 
AppoUo  [i.  Phebus  1)  suiui  (1).  ein 
abgot  der  kiinst  (65). 

Apponere  zii-sccziu  {S),  -legen  (9, 
65,  75).  l'ur-l.  &c.  ((>5).  zu-thun  (iio),  -thon 
(68).  to  don  (iii)). 

Ap-,  a-portare  hd.  nd.  vor-,  hd.  vor-, 
zu-,  her-  (17),  eiit-  (18),  en-(-t)  an-(stieier) 
-dragen,  hd.  -tragen,  zu  brmgen  (68,  iio). 
Appositio  zulegnng  (75). 
*Apposltor  zcu  leger  (i). 
Apprehendere  hd.  begriffen,  czornig- 
licli    b.   (i));   bt'gryfen    (^7(;);    begreiffini 
(75  &c.)  mit  gefancknyß   (75).   begripen 
(13,  22).  erwischen   (75).  ervorsciien  (9). 
erfolgen,  entpliahen  (^65). 

Apprehensibilis  pegreifflich  (75). 
Apprehensio  eyn  begrift'nnge  (68,iio). 
eyn  b.  der  virnutft  odir  wolkoinmen  er 
freißuuge  (8).  ein  ert-to  ankommen  der 
V.  i  eyn  begriffen  i  eyn  volkommeude 
besehauwungo  i  kunstigkeit  (lö).  ein 
ankunde  der  vcrnnnt't  o.  unvolkummen 
frägung  0.  nnv.  begriffung  (3i).  gi'ipingc 
(9!)).  erwisehung  (75). 

Appretiari  hd.  nd.  Ionen,  nd.  vor-,  hd. 
v' ,  ver-,  zu-  (8),  be-  (76,  iio)  -Ionen.  Ion 
(19).  v'lon  (21).  sehetzen,  behalten  (65, 
68).  lauen  off  wcrderen  (i32).  dar  vff 
geben  (65). 

*Appricus  V.  Apricus, 
Apprime  vß-,  vast  fur-buntig,  vorab, 
ser  (88).  seer  (es,  uo).  vil  (iio).  vast  (68). 

Apprimus     ein     oberster   furnemer 
(iio*^). 
*Appriolus  V.  Aspriolus. 

Approbare  loben  (17).  Ionen  (11). 
lauen  (89,  132).  kenen  (23).  hd.  nd.  be-, 
er-  (18)  -kennen,  leren  (21,  22,  23).  hd. 
bewern.  befest- en  (iio«),  -enen  (iio^), 
-igen  (65,  11  ob),  bestetigen  (3,  65,  es). 
Starehen  (i32).  prouen  (22,  2.3).  probern 
(5). 

Approbatio  bewerung  (7).merckunge 

*Appromeron  v.  Approumeron. 
Appro-pe,  -be  (21),  -piiiquo  [aa  &c.), 
aprope  (l.  prope  4)  hd.  nah-e,  -ent  (4), 
-en  (7o);  zu  nelien  (21, 66  &c.),  nähen  (134)  i 
von  nahe  (5,  7).  nd.  van  na. 

*Appropercare  (prope  x  proprius) 
nahen  t  eygeyn  machen  (21). 

Ap-,  a-  (4)  -propiare  (Br.  &c.  i.  ap= 
pro-ximare,  -pinquare  &c.)  neben  (17). 
nahen  (4,  66).  naken  (89).  tzo-n.  (i32).  zu 
nehern  (65). 

Ap-,  a-  (4)  -propinquare  hd.  na-, 
no-  (ti),  ne-hen;  zu -nahen  (uo),  -nahen 
(134),  -neigen  (3,  4),  -näheren  (68),  -gen 
(5).  nd.  naken  (,11,  22),  nekeu  (99),  naien 
(22iJ,  23,  109),  nelen  (109). 

Appropriare  hd.  eygen  machen;  czu 
-eygen  (9,  65),  -eygnen  (68).  ezygen  f 
czeygen  {mis  zu-e.)  machen  (21).  aigen 
(65).  egen  maken  (22,  23),  don  (22),  do= 
men  (23). 


APU 

*Appropriare  (x prope)  neben  (8,  9). 
='=Appro-umeron,  -meron  i.  impotencia 
coetmdt  vnmechtieh  t  krancheit  (22). 

Approximare  neben  (19). 
*Appul-ia,  -lia  v.  Apulia. 

Appulsus  getrieben  (17). 

Apractias,  apparcitas  (76)  nordwind 
(Ki.). 

*Aprastellum  u.  Aprinia. 
*Aprelestia  v.  Aplestus. 
*A  presentijs  {dericus)  der  presentz 
vßgibt  (125). 

A-,  ap-  {IG)  -pricus,  apri-eulus,  -stus 

(76)  (i.  amenus,  delectabiU.s)  lust-lieh  (Ö**), 
-berlieh  (64).  a-,  ap-prica  warme  stedde 
ane  vrost  {2->).  summorlieii  ort  (91). 
*Aprifulsus  V.  Apifusus. 
Aprilax  /.  calur  da.  m.).  sonder  kelde 

(147). 

Aprilis   aprill   (1).  april    (4,  4i).  hd. 
nd.  apprii.  der  abrelle  (6).  abrell  (76). 

*Aprin-ia,   -us  (147)  beerswel  (147). 

bernsweln  (19).  bersloil  (11).  Cf.  aprina 

(y.  vernilagium) ;  versch.  von  apa-,  apo- 

(89),  ape-  (Ki.)  -rine,  aTiapiVTj,  apasine 

(94-1)  {i.  aspergula  KU.)  klett-  (U2),  klet- 

ten-  (Ki.),  kleb-  (Uas.),  kleber-  (73)  -kraut. 

cleef-cruyt  (ae),    -kruyd   (Kii.),   -coinst 

(89).   ays.    clife   {\u-^).    Wiederum  versch. 

von    apa-,    appa-   (149)   -rilla   {q.    cf.), 

-tilla  (.Silin,  v)  schaf-riseh  (47),  -tris  (i49). 

scaghen  (96).  seaften  (s5).  saphtowe  (.Sum. 

V).   asp-arilla.  -ergo,    aprastellvun   {i. 

corrosinus,  cauda   equinai    seiiafftel^^ 

haw(',    pintz    (74).   Cf.   equisetum  frz. 

asprele,  prele  &c.   it.   rasperella  poln. 

przes/ka  &c.  nhd.  sehafruii  &c.  (Nmu.). 

*Apri  radix  eberwurz  (^.Sum.). 

*Apriscus  V.  Apricus. 

Aprista  v.  Apiaster. 

Apronianum  amarell  (91  sim.).  cerasa 

apronia  wciciiseln  (Ki.). 

*Aprotanum  v.  Abrotanum. 

*Apruscus  [i.  opucus)  don^ker,  duys= 

terechtich  (147). 

*Aptanientum  v.  Oxia. 

Aptai'e   hd.   nd.    bequem ,    bequame 

(89),  Af^.    bequem-,    eyn-   (65),   geschiek- 

(67)  -lieh,  geschickt  (68),  behende  (7,  4), 

gemeß  (110),  eben  (76)  machen,  maken. 

eben  (17).   zurichten  (9).   schicken   (65). 

lympen,  vligen  (22''.  cf.  u.  a.  Br.  wtb.  1, 

418).  vügen  (99). 

Apte  lymptich  (22»^). 

Aptitudo  bequem-  hd.  nd.  -heit,  -icheit 

(11;,  hd.   -egheit   (10),   -ekelt,    -elicheit, 

-lichkeit.    behendikeit   (7,   4).   geschick= 

lickeit  (67  sim.).  gefellicheit  (6).  fuglich= 


AQU 


43 


Apus  spyr-,  gyr-,  ger-,  geyr-schwalb 
(140).  wasserschwalmen  ^speyren  pl.  (135). 

Apustra  v.  Amplustre. 
*Aput  V.  Apud. 

Aph-  V.  Alf-. 

Aphilos  der  kain  frundt  hat  (88). 
*Aphita  l:  Alphita. 

Aphorismus  r.  Amphorismus. 

Aphrode  v.  Affrodisia. 
*Aphrodili  &c.  v.  Aflfodillus. 

Aphthae  eurfes  t  dur-fehe  (112), 
-schlack  (U5).  durrfäule  (Ki.). 

Aqua  ii.  vnda  i  dolor)  hd.  waßer, 
Wasser,  nd.  water.  dimrn.  aqu-andula 
(11),  -illa  (76),  -ula  (Br.). 

A.  benedicta  hd.  ge-sant  (17),  -wey= 
het  (3  Mrg.),  -wyt  (21),  wihe-  ((3,  7),wich- 
(ofb,  7g),  wyech-  (18)  -wasser.  nd.  wige-, 
wigh-water. 

A.  ministracionis  wihe   waßir  (17). 
*A.  ordiacia  geristeu  wasser  (17). 
A.  rosa-cea,  -cia,  -tia  (22),   -ta  (4), 
-tica  (7),  rositacea  (1]   hd.   nd. 
rosin-  (1,  5'^),  roßeu-  (3 

*A.  Violacio  vi  ein 

A.  vite  [i. 
win  (5^). 

Aquagium  vrfare  (74). 

Aqua-gium,  -yum  (17),  -licium  (75, 
122,  Br.  &c.),  -litium  (134),  -duetus,  aque- 
licium  (75,  761. -duetus  (i/6-.sw.  uatemch. 
äqual,  i.  guttatorium  &c. ,  aquag., 
aquad.  i.  cannalis  &c. )  hd.  wasser-, 
nd.    water -ganck,   hd.    -gangk,   -gang, 


rosen-, 
)  -wasser,  -water. 
wasser  (17). 
vinum   ardens)   gebraut 


n-a 


be 


(iio),  -groeue 
-duch  (65),  -rinn  (65,  91), 
runst   (75),   -rore,   -roi", 
doler 


keit,  ge-f.  (65) 


gewügheit 


{de  99).   ein 


CZufal   (3   jMrg.) 

Aptus  («.  abilis  &c.)  hd.  bequem,  nd. 
be-queme,  -quaem  (s9)./to?.behen-de  (3  Mrg.), 
-d,  -nd  (1);  ge-feliig,  -schickt,  gschiekt 
(76).  eben,  lympflich  (77).  geuog  (99). 

Apu-d,  -t  hd.  nd.  by.  hd.  bey.  da  bey 
(3).  byneuen  (22'').  vore,  gegen  (65).  nahe 

(68). 

Apul-ia,  -ea,   -lea,   appul-ia,   -lia, 

apol-ea  (7).  -lia  (18),  apuella  (67)  apu= 

lien-  (67,  134),   appulien-   (66),    appolieu- 

5),  appollen-  (18),  apuleii-  (b^).  apoleen- 

7),  apuleyen-  (76),   appulien-   (22),   pul= 

len-  (1,  4,  71),  romisch-  (3)   -laut,   -land. 

*Apurinus  (laporia),  apompeus  &c. 

arm ;  on-selich,  -rijck,  -gevelhch  (i47). 


-gan  (13),  -lanff, 
(132),  hd.  -duehe, 
-rind  (65   wer.),  - 

-laittung  (1),  -laid  (2),  -dolen  (Das.),  -dol 
(68),  nd.  -pipe  (89).  dol  (65).  rinn  (76). 
teu-  (sm.),  tei-  (91)  -chel.  gefrieß  (49. 
cf.  staider  1,  389).  ein  floß  l  wasscr  gang 
leiden  (12).  caniuü  ^uo).  sture  (sterne? 
5^.  aus  slute?).  sijl  (io7).  syle,  kalle, 
conduyt,  sluyß  (132).  ags.  theterdeote 
(Gl.  Aeifr.).  gall.  entonuoijer  (122). 

*Aqualen-us,  -tus  v.  Aquariolus. 

*Aqualia  6-.  Aqualium. 

Aqual-ieulus,  -iticus  (76),  t  -tus  (8), 
-is  t  -icus  t  aquariculus  (74)  («'.  Unter 
&c.  110  &c. ;  vesica  t  aque  locus,  pr.  por= 
corum  76)  ein  blase  (18),  swynns-bl.  (8), 
swinße  blose  (17).  buch  (93).  plase; 
sweiuß-,  wasser-pauch(74).  aqualicu-lum 
guledarm  {cf.  gul  aper  bji.  &c.  ) ;  -lus 
pinguedo  ventris,  pr.  porci;  -s  collectio 
cihorum  (i4i);  -a  pinguedo  ventris  (76). 

*Aqua-lig-ulus  t  -rius  {i.  bulla)  was- 
ser plateru  (75). 

Aqualis  {gr.  hydria  125)  wasser-vaß 
(110  &c.),  -krueß  o.  eymer  (125). 
*Aqualiticus  &e.  v.  Aqualiculus. 
*Aqualitium  v.  Aquagium. 
Aquali-um,  -a  (111)  {i.  summa  pars 
capitis)  wirbel  (76). 

Aquamanile  hant-char,  -uaz  (iü4  sim.). 
*Aquaminarium  wassergeschirr  (88). 
*Aquandula  v.  Aqua. 
*Aquaria  /.   ancora    ancker;    wasser= 
trager  in  (74). 

*Aquariculus  v.  Aqualiculus. 
Aqua-riolus  {-Rt.  &c.),  -lenus  (76.  >< 
-lentus  i.  hydropicus   Gl.  m.  ?    lena?)  i. 
qui  fert  saccuin  meretricis  (76  sim.).  kupp= 

6* 


44 


AQ\' 


Ifr;     f,'«'iliil(ii';fr     liiilinicv     (  Ki.  l    hurii 
kiiirlit   (7lV 

Aquarium  tnnick»',  wotte  (iss). 

AciwariwB  [sii/ii III»  :i>Hiari,  liinc  (5,  75, 
!>i,  <•(//  /  siTiiinis  ijiii  jiortdt  aiiiinin  Hr- 
c/.  aqunlipnilus  I  wolifivr  iH").  wasscr -er 
/  -tr:i::fr  {7i\  -iiutu  ((>  \-c.\  -inonct  (tiftV 
«cliaii  ^1  IT.   I  i!il 

Aquati-cu8,  -lis  wass('r-ip(ii()  *»«.), 
-arhtifh  (VM). 

Aquaticus  Inf.  wclJcrIich  (19);  was= 
»»»•r-siulifiu.  -sülitificr  ((]),  -sichtij^er  (7(;\ 
-siflitick  (IS;,  ml.  wjitcr-ich.   -zucliticli. 

Aqueductus  >■.  Aqiiagiuni. 
*Aquefractus  r.  Amfractus. 
*AqufegTani   r.  Aqiiis^anitm. 
*Aquela  >•.  Aqiiila. 
*Aqueliciuin  r.  Aquagium, 
Aqueus   von    wasser   gemacht   ('no\ 
^•all   \v.   (I32K 

Aqiiifolium  >:  Agrifolium. 
Aquila,  aquela  (ft'M  [vf.  aquilo)  aar 
(\)).  arh  (in2).  aren  {22^,  87'>).  ai-bn(iu^. 
arn  (12,  23.  Hen.V  aern  (11).  aroiit  (Heu.). 
Srnt  (109).  hcl.  a-  (8'\  12).  ad-  (21)  -dolar; 
ad-lar  (3  Mis.).  -dalor  (10).  -clor,  -1er 
(Br.  &c.  ar  miluus  Bi  .).  spicz  ( 25.  c/". 
aquilinusu  ai/s.  soguas^j^.  (94.  an/.ssigna). 
Aquil-egia,  -eya,  -oya  (1),  l  -ina  f 
alkaleia  /  ancholia  (ii.j),  aculegia  (147) 
(i.  colunibina  &c.  ui)  ageloj'e  [Ü).  akp= 
lege  (22).  Jid.  »d.  acke-,  ake-  (8ft,  147), 
aqui-  (1),  acqui-  il8,  76),  accu-  (i>7)  -]ey. 
wylt  acicy  (23).  acloyp  (22^').  swertel  (8). 
*Aquileya  agrestis  aehkelen  (1).  ac= 
qvdlegia   acquirestis   wilt  aeeeley  (5^). 

*Aquilena   (//.  -lina  i.  q.  -legia  Ki.) 
rittei  sporn  (3  Mrg.,  8). 

Aquil-inus,  -uus  (i36,  nh),  -ius  (75), 
-is,  -US  [15.  !tn  &o.,  /.  nigei-  Kr.,  snb-^i.  vt 
aqua  l  uns  um  liahenn  curuwii  rf  aqviila 
110  &c.),  acilus  (Br..  Gf.  4,  cio)  adlerischer 
(-inus  7i).  laug  (8),  knnnp  (ß  &c.),  krum 
(12),  lange  kriimbe  (6),  1.  habechs  (18), 
1.  habich  (7,  21)  uase,  nasen  (21),  naß 
(7).  en  1.  bauekes  nese  (23).  cn  bomeke 
surse  {-nc!  22).  nasecrumber  (Gf.).  eyner 
der  eyn  lange  babicbs  nase  hait  (5). 
laug-nasig  (9),  -nasicke  (19),  -babist  {sie 
56).  lanchne.^icli  (11).  lanknas-ich  (sn), 
-ecb  (99).  kromnie  uesick  (lO).kromnasicn 
(1.32).  niurr-eter,  var.  -uter  mensch  (i. 
simeus  7.^).  (aquilus)  wasrrfarb;  nioren^ 
scluvartz  (in),  bruen  (aquil-us,  -inus 
;  aquila  i2.'>).  ags.  bruun  locas  {i.fuluua 
i.-iei.  bruun  (\ih). 
*Aquiliu-ra,  -s  r.  Aculeus. 
*Aquilla  v.  Aqua. 

Aquil-o,  -a  (?-.  septentrio)  hd.  nd. 
nort-,  norden-  (18.  i.S2^,  norde-  (ö^),  nornt- 
(13),  narden-  d).  noorden-  (fis),  mort  (sie 
3  Mrg.),  nordustc-  (17)  -wint. 

Aquilu-s,  -US  v.  Aquilinus. 

Aqm-mola(Gi.  m.),  -mula,  -mulo  hd- 
waßer-müle   (10).  -mule,  van:  -miele, 
-muel  (  110).  -myliu  (es),  watermoelle  (147). 
*Aquirica  liuswurz  (Sum.  v). 

Aquisgran  -  um ,  -i,  -a  (110),  aquse^ 
grani  /  granipalacium  (Gf.)  hd.  ach-a 
(Gf.),  -e,  -en.  ach  (1,  110,  134).  ago  (17). 
och  (6,  liof).  oech  (69).  ayche  (133).  aicb 
^110).  arche  (67).  auch  ^(76).  aken  euer 
(23),  by  de  (22),  en  grot  staet  by  den 
(22*^)  riue.  (a  quis  gr. !)  von  welchem 
kom  des  korniß  (17). 


ÄRA 

Aquo»u8  was.><er-ig  (68),  -lieh  (19), 
-aohticli  ii:!2).  waterich  (,11). 

Ära  (ära)  alt-are  (H,  7).  -aer  (5),  -ar 
(23,  64),  -ir  (8),  -er  (14«,  21,  22),  -ar 
steyn  (19).  alter-stcn  (sa),  -sticn  (11). 

Ära  (ära),  hara  (/.  Unter  q.  rf.)  hd. 
stig-a  ((if.i,  -e  (98);  .saw-  (1,  2,  7,5),  seu- 
trog,  -stal  (7.5,  125).  -nusch  (1);  swin-trog 
(75),  -drog  (8),  -stal  (7).  verher-stal,  -steig 
(74). 

Arab-,  l  ier-  (74)  -archa,  -archus 
(Br.)  oberster  jH-iester  der  tiigeiit  (74). 

Arabia  arabieu  (1,  68).  a.-  (b^,  7), 
moreii-  (4)  -laut. 

*Arab-ialis,  -us  1 5''),  -s  ( i)  arabier  (5*^). 
ein  nior  (4). 
*Arabo,  -ctaua  r.  Arrabo. 

Ara-cus,  -chus  [i  cracca)  wicken. 
■til.  erock  (i4:i). 

*Arachelus  r.  Arehangelus. 

*Aral-a,  -e  >■.  Area. 

*Aramontila  v.  Arativmetila, 

*Arancia  r.  Auantia. 
Aran-ea,  -ia  hd.  nd.  spiune.  mer-sp. 
(93).  .sp.-weff  (12.5).  spinn wepp  (91).  hd. 
spj'n.  spyun.  spine  (7).  spijn  (89).  spenue 
(99).  vorsch  ( 11.  -ia  ><  rana!).  -aus  spinn 
(91).  spinne  l  kanker  (125).  ])eterinanche 

{pi/<ci.'<   Ki.). 

*Aran-euia,  -itim,  -eus  (17),  areneum 
(66  &c.)  (?'.  aqu-osum,  -eum)  wa-  (70),  wa- 
{\?,i)  -s.srig  o.  sandig,  wasser-echt  (5), 
-ig  (66  &c.).  \veßer-ig  (7).  -rigk  (21).  wa= 
terich  (22). 

Araneus  v.  Arane-a,  -um. 

*Aranis  {i.  lusorium)  spilliauße  (74). 
Ära-  (10, 147,  Gl.  m.),  ari-  (17),  ar-  (,110 
&c.),  har-  (Gl  m.),  ala-  (ee  &c.).  al-  (f). 
147  &c.)  -pagare,  arapargare  (147),  ar^ 
gap-  (Br.),  bis.vc  alopog-,  alpher-,  alphi- 
(17)  -are,  alapagere  (134)  i. /ödere,  per^ 
f Ovare  etc.  graben  (17,  110).  grauen  (132). 
reiben  i-m-  stocker  l.  c).  alp.  erouwen, 
clouwen,  schabben;  ar.  bildyng  maken; 
arapargare  dele  keren.  schubben.  reyn 
maken  (147).  durch  holen;  arip.  in  ej- 
steyn  hauwen  (17).  arapagat-or  bilden= 
meker  (147).  -us  i.  ab  area  cffossus  (Br., 
Gl.  m.);  /o.SÄO  iuxta  fouillam  /actus  (76). 
alap-  (66  &c.),  alp-  (147,  Br.),  alph-  (Br.) 
-agus,  -ogus  (147)  i.  scalpens  l  /odiens; 
die  crouwich  f  schabbende  is  (147).  ar- 
rapax  /.  harpago  (Gl.  m.  X  rapere,  ar= 
ripere;  (/.  ai-pax).  aropagiones  (alph. 
arap-;  c/.  arpagio)  f<unt  furce  ad  com^ 
ponendum  iijnem  ab  aripeo  et  ago  (76). 

*Arapagio  eynreley  vat  1147). 

*Arapax  v.  Arpax. 

*Arapigio  &c.  v.  Arpagio. 
Arar  d^-  ahr,  hodie  Sagona  {fl.  Gallia: 
125).   sigina   t  .sionua  (Gf.  6,  147.  lat.f). 
die  som  (i3ö). 

Arare,  ärgere  (3)  hd.  a-,  za-  {eh.wett.) 
-ckeni;  zacker  gen  (8,  65);  buwen  (es), 
feit  b.  (65);  pflu-  (9),  plu-,  hd.  nd.  plo-, 
ploc-  (132)  -gen.  hd.  nd.  e-,  er-  (77),  ee- 
(14),  \\f-  (13)  -ren.  erieu  (99).  eren  acker 
(19).  treybeu  (9). 

*Araspax  i:  Arpax. 
I      *Arata  r.  Aui'ata. 
i       Ara-tiuncula,  -montila  [parua  ad 
\  instar  sulci  76.  ac.  /ossa),  ari-  l   arr-  t 
I  ar-uncula  (147)  huohili  (Gf.).  forche  (17). 
i  voire  als    en    ploich   buwet ;   i.   crebro 


ARH 

tuschen  twen  voreii  die  hoighde  off  dat 
ppaciiiin  (117). 

Arator,  aricolator  (76.  X  agricola^ 
tor)  hd.  acker-er  (7.5),  -;iiau.  ere-  (17), 
bu-  (68),  plug-  (99)  -mau. 

Aratorculus  (ur.)   ackennenliu  (8l>). 

Aratrum  hd.  plilug  (iV'),  pflüg,  plug, 
plugk  (21),  pluock  (19),  pluck  (10),  plock 
(18),  plach  (14),  ])luch  (13).  nd.  ploch, 
ploech  (89),  ploich  (i32),  pluech  (11). 
ffirchj.flfig  (2,').  ^       >'   ^  ^      ^ 

*Aratura  >-.  Paratura. 

"*Araula  [vnt.  von  arula)  dair  men 
vuyr  in  heldt;  i.  tuber  polver  tonder 
vuyr  in  to  slaen  (147). 

*Arbat-e,  -ae  (94)  {c/.  arbiter?)  ags. 
sibaed  (94,   i36). 

* Arbi  -  banium ,  -lanium  (c/.  sq.)  v. 
Parchanus. 

*Arbilana  (aus  arbor  X  lana)  pawm 
wolle  (4). 

*  Arbina  r.  Aruina. 

Arbiter  hd.  iid.  wil-,  wille-  (5),  bille- 
((3),  willen-  (1,  3),  wyr-  (5)  -korer,  -kurer 
(4),  -kerer  (13),  -cnerer  (1,  e),  -eher 
(3),  -köre  (5'',  '^3).  fid.  ricliter.  ej'u  ge= 
koren  r.  (10).  r.  des  kriegs  (75).  riech= 
ter  (8).  rjgtre  (99).  ein  aus  erküren  der 
nach  seinem  willen  tut,  kysemanu,  ober= 
mann  (4.  c/.  z.  283,  obmann  Fr.  2,  25). 
hd.  vr-,  or-  (8^")  -teyler,  -t.  in  gutlichkeit 
(110).  ordelgeuer,  scheytzman  (i32).  sach^ 
walder  (17).  entscheiner  (iio).  scheyde- 
(10),  scheyd-  (75,  114).  schid-  (64'',  76), 
scheydos-  (12),  theidings-  (114)  -man.  mit= 
teler  (49). 
*Arbitrabiliter  wilkurlich  (75). 

Arbiträre  wenyn ,  v'muten  ,  sach-, 
Sachen-  (9)  -gewalclig  sin,  seyn  (8,  9). 
gedencken  (9j. 

Arbitrari  wenen,  v'muden,  sach  waU 
den  sin  (17).  willuaren,  vermeinen  (68). 
hd.  nd.  wille-  (5),  wil-,  wol-  (17)  -kuren 
(75),  -koren,  -kern  (7).  hd.  vrtei'a.  or= 
dclen  i89).  eigen  willen  haben  (6).  nach 
seynem  w.  tun  (4).  entscheiden  1,110  sim.). 
ordnen  (110).  schetzen  (65,  88).  halten, 
meinen,  gleuben  (65).  richten,  vlg.  be-r., 
die  krieg  (75). 

*Arbitraria  v.  Orbitaria. 

Arbitrarius  eyn  ent-  (8),  sach  en- 
(17)  -scheider. 

Arbi-,  arbri-  (1)  -trium  hd.  wylle 
(Oi*^);  eygiier  (^68),  eigen,  fry  (8)  wille. 
hd.  nd.  w.-  (5),  wil-,  willen-  (3)  -kor,  hd. 
-köre,  -kur  (3),  -chur  (1),  -kure  (75),  -k. 
des  menschen  (65),  -koersaginge  (i32), 
-cherung(3).  gutlicher  entscheid  (88,  iio). 
ordel  (99). 

*Arbitrus  (X  arbutu-s,  -m)  wilder 
bäum  frucht  (7). 

*Aj:'bon  v.  Arpen. 
Arbor  hd.  bäum,  baym  (5^).  bom  (6). 
bom  (22>).  boem  (11,  89).  boum  (99).  pawm 
(4).  gew^echs  (65). 

* Arboraria  (c/.  -rius  picus  ki.  v.  serra) 
ein  baumritterchen  (auis  125). 

*Arboretcia  v.  Serra. 
Arbore-tum  l  -um  (76)  bäum  garte 
(8*»,  125).  gebaume  (Anz.  8,  407).  rode(i25). 

*Arbories  v.  Aborigo. 
Arbos  (/ructifera  Br.  &c.)  vufruchbir 
bäum  (8). 

*Arbosta  v.  Arbusta. 


ARC 

*Arbritriuin  v.  Arbitrium. 

*Arb-usta,  -osta  (18)  {i.  incensio,  X 
ambusta)  ein  angcste-cke  (5),  -gk  ding 
(21)  mit  füre,  eyn  ayn  gestoßen  mit 
fuer  (i33)-  eyn  angestecken  bom  myd 
wrc  (22  si'm.).  eyn  anstogunge  mit  fever 
(3).  eyn  anecindung  mit  fuer  l  cngsliche 
ainge  von  fuer  (18).  ein  enzunter  bom 
(j).  awsang  l  anzundung  mit  dem  feur 
(74.  cf.  Ob.  82).  rewt,  ryet  (i:i4),  abge= 
brant  mit  fcwer  («6,  7o),  feur  (i34).  ein 
yeglich  abg.  holtz  (fi?).  ge.spraide  (Sm.). 
neuwbaum  (123).  newboum  («u'^).  beri-b. 
(Gf.).  riser  (7).  heeken  (65). 

*Arbu-stula,  -ncula  ein  clein  bäum 
^68),  beum-,  var.  beim-lin  (110),  boemchen 
(132). 

Arbustum  hd.  eyn  stat  da  vil  bäum, 
pawii  (1)  waßen,  in  wachsen  sim.  nä. 
eyn  stede  dar  vele  bome  wassen.  eyn 
bäum  gewesehe  (7).  bovngeweehsce  (93). 
bäum- 1  hcck-echt  (8).  poum-ig  t  -wachs 
(7.5)  hd.  ein  iunger  bäum,  wilder  pawm 
frueht  (74.  cf.  arbutum).  strucli  hoeken 
(16).  hage  (99). 

Arb-ustus,  -ostus  (18')  i.  arbor 
spinosa  (7ti).  eyn  dorn  bäum  (18).  hag-d. 
(6).  hoch-d.  (4).  hain  hagin  (8'^).  en  haghen 
(22).  hagenbueh  (c).  hag  als  vnib  ein  slos 
geet  (74).  hanputten-,  Mrs.  arßkruczel- 
pavrn  (3).  wild  boum  (no,  127). 
*Arbuties  v.  Arguties. 

Arbutum  i.  sorbum  («4").  baum-eeht 
(8),  -garte  (17).  hiufiltrun  {-&  pL  127).  han= 
böte  (12).  hainbuttern  bäum  (19).  i.fructits 
arbuti  bottel ;  arubutum  holtz  appel  (8'>). 
h.-  (64),  hag-  (Ki.)  -apfel.  oefft  (132).  frueht 
der  boem  (i32),  bäum  (110).  wildes  b.  fr. 
(76).  wilder  bovmen  fruht  (93).  der  sewen 
bam  frocht  (8). 

Arbutus  wilder  bovmen  gewechse 
(93).  i.  sorbus  w.  apfelbaum  (fil"),  baum= 
gart  (7(i).  b.  aller  ley  bäum  stcnt  (8).  ein 
Avyld  bäum  (es),  buten-  l  holtzappel-  (8''), 

hagapffel-  (U4)  -bäum,  han-butter  (19), 
-poten  (13),  -p.  pawm  t  pawmgewechst 
(74).  stude  (12,  13).  bosse  (12).  wesken 
(13).   spreid  (i4i,  Gf.  cf.  arbusta). 

*Arbutus  V.  Argutus. 
*Arc-  V.  Areh-. 

Arcarius  kistenmecher,  tischer  (125. 
.sonst  arcularius).  kastenherr,  cassirer 
(Ki.).  a.  sc.  currus  holwagen  (i2.'>). 

*Arcatilla  v.  Aconcilla. 

*Arcella  v.  Marmiorella. 

*Arceolus  &e.  v.  Arces. 

Areere  hd.  twi-,  zwi-ngen.  nd.  duin- 
ghen,  elemgen  (V  11.  =  nl.  hd.  klemmen 
stringere).  abkeren  (no).  straffen  (6,5). 

*Arcere  {st.  acuere?)  spiezin  (8  &c.). 
spiez  machen  (9). 

Arcersire  (8,  9),  prs.  arce-rso  (5, 
110  &c.),  -SSO  (7,  Br.  &c.),  acce-rso  t  -rsio 
(68,  110),  -SSO  (19),  arc-,  ar-  (alph.  are- 
134)  -esco  (^.  aduocare  t  apjjellare  110  &c. 
cf.  aceersire)  mit  walt  to  dringhen  (22). 


hd.  mit  gewalt  zu-dr.  (5,  4),  -tringen  (6), 
-bringen  (76),  -thuu  (7),  zwingen,  be- 
twingen  (17).  twingen  (19).  au-ruffin 
(8  &c.),  -fechten  (17),  -vertegen  (9). 

*Arces,  bissvj.  artes  (1  &c.),  anders  in 
Gl.  m.),  arcus  ephippü  (kü.)  hd.  sattel- 
(1,  6  &c.),  satel-  (8_,  74  &c.),  satil-  (8^, 
hd.  nd.  sadel-,   sadil-  (ö*»),  sandel-  (22) 


ARC 

böge  (Ü),  -böge  (8,  Kii.),  -boghe  (22,  23), 

bog  (69,  76,    134),   -bagin   (21),    -wegen 

sie  7),  -pogen  (1,  2),  -pug  (66,  70),  -pflfig 

MC  67),  -pawm  (74),  -plug  l  -bäume  (133), 

-bäum  (5  sim.),  -baym  (5b),  -boom  (Kil.). 

arees  {arbor)  segel-pavm  (l),  -bawm  (4), 

i.  q.  sabina  q.  v.;  Mast,  Segelstange  Fr., 

BM.  229t>.  arcus,  arceolus  {i.  sima  ui). 

aeeolus   (Sum.)   satel -böge,    -boum  &c. 

(Gf.  3,   40.    BM.    179a',    229a).    arceolus 

satilpoge  (104). 

Arcessere  v.  Arcersire. 
Arcilla  v.  Argilla. 
*Arcinca  &c.  v.  Arnica. 
*Arc-,  art-  (87,  96),  ar-  (17)  -iotida, 
-iocida  (74),  -iotidas  (941),  -ioeide  (96), 
arcyocyde  (8.t\  arch-iochides  t  -ochide 
f  -otides  l  -otide  l  -ocida  (74),  arnoti- 
de  t  -ee  (.Sum.  v)  {aus  apxsu&oc)  waeh= 
halder-   (sum.),   weehholder-  (8)  -bere. 
weckholder  (7).  wachhulder  bäum  (17). 
rekolter    ber   (87).    wacheldoren-    (8.5), 
magandelen-  {sie   96)   -beren.   liyn-,    wa= 
ehalter-,    kranwid-per   ( 74 ).    ag's.   fyrses 
berian  (94a). 

Areipotens  baichmechtich  (147). 
*Arcist-er,  -es  l  -a  (gi.  m.)  ags.  strel 
bora  (136). 

Arcisterium  r.  Asceterium. 
Areitenens  v.  Arehitenens. 
Areites  v.  Arcuites. 
*  Areola  i\  Areola. 
Arconium  &e.  v.  Arehonium. 
*Areontilla  v.  Aeoneilla. 
*Arcopta  r.  Artopta. 
*Areos  v.  Arehos. 
Aret-  V.  Art-. 
*Arctolus  V.  Arces. 
*Aretuare  i\  Arcuare. 
Arc-,  areh-   (öt"),  ar-  (19)  -turus, 
are-tulus  (17),  -urrus  (22.  x   currus), 
-urius  (23.  X  mercurius),  -tos,  arter= 
nus  {ab  ardendo!  76)  hd.  nd.  (der,  eyn) 
wage,  wagen,  wan  (fi''),  hd.  pogen,  bogen 
an,  in  dem  hd.  hi-,  hy-,  him-  (4),  hye- 
(5,  18)  -mel,   nd.    hem-ele,    -mele.   der 
horwagen  (91).  eyn  reyn   böge  {i.  orsa 
mayor  17).    sieben  (8),    dz   siben  (65), 
di  s.  (3)  gestirne. 

*Arcu-alia,  var.  -lia  supercilia  die 
obersten  ougbrouwen,  varr.  aug-browen, 
-braeu,  die  kruß  rum  geiid  als  ein 
böge  (65). 

Arc-uare,   -tuare,   -ulare    (22)   hd. 
nd.  krum-,  hd.  kru-  (uo),  krum-(3),  crym- 
64^=),  kro-  (21),  krom-men.  crom  machen 
5).  biegen  (64<-"). 

Areuarius  v.  Balistarius. 
Arcubalista    eibe    (Hen. ,   stieier.    cf. 

allenus.  falarica.   Zur  Rimeulehre  60.  Fr.  1, 

218). 

Arcubalistarius  eibenschutz  {ll.prc). 
*Areubeus  {aus    areu-bius  X.  -la, 
waken  X  wagen?!)    die  in   en  wagen 
restet  (i47). 

Ar-,  ex-eubie  wachung  (68,  no)  in 
bürgen  o.  thurneu  (no).  wakinghe  in 
tornen  (l32). 

Areub-ius,  -us  (es,  no)  {qui  cubat 
in  arce  Br.  cf.  Gl.  m.)  wach-er  (68),  -ter 
noc).  wcchter   (no).    torn-  (8^),   toern- 
11),  durn-  (19)  -w. 

*Arcu-,  are-  (Br.),  arqu-  (75,  Br.,  Gl.  m.), 
arquir-  (74,  75),  acquir-  {alph.  arquir- 
76)  -ites,  -itis  (74)   {X  quirites)   eyn 


ARCH 


45 


ridender   schucz   (17).   reiter  der  schuß 
(75).  reitender,    pogenschutz   (74).   i.  sa^ 
gittarius  equitans  cum  arcu  (76). 
*Arcula  v.  Areola. 

Arcula  i.  benna  wagen  vur  eyne 
persone  (147). 

*Areulare  v.  Arcuare. 
Arcularius  kistler  (91). 

*Areulia  {pr.  fluuii  Pap.)  v.  Arcualia. 

*Arcumus  v.  Arehonium. 

*Areupare  hacken  (11).  esßen  (19). 
Arcus  (c/.  arehos)  hd.  nd.  böge.  hd. 
bog  (76,  88),  pogen  (1),  bogen,  hand-, 
vhtz-  (109.  wett.  bhtz-),  swi-  (4),  schwie- 
(114)  -bogen,  sweboge  (8).  schwinbog  (88). 
hd.  gewel-be, -b  (8);  das  gewälbete  (in). 
hogel  {gr.  x6.\i.a^a  112). 

*Areha  v.  Area. 

Areha,  selten  area  hd.  arch-e  (5,  4), 
-en  (21),  areh.  arke  (6,  22).  arck 
(64b).  arg  (133).  kofer  (132).  sarch  (75). 
scryn  (14,  22'>).  hd.  nd.  kyste.  eyn  wanth 
caste  (5b).  lade  (22b).  ein  gros  vas  (93). 
truhen  (91,  111).  truch  (ss).  trog  (88,  iio). 
schyff  (19).  schip  t  asta  t  wapen  (11). 
arca  plaustraria  ein  hode  (125.  aus 
horde?  cf.  hodelwagen  .Sm.  2,  103?). 

*Arehaceon  v.  Aeatium. 

*Arehamus  v.  Arehonium. 
Arehane  heimlich  (7::.). 
Arehangeliea  (herba)  orpannt  (1). 
arpant  (4).  grozc  nezele  (96).  groz-n. 
(Sum.  v).  großnessel  (74).  augelic  (ki.). 
tawbe  nesselen,  hanen  kopff,  binsauge, 
vnser  frawen  schulin  i.  lamium,  ga= 
liopsis,  barotus  &e.  (73). 

Arehangelus,  araehelus  (5b)  ercze- 
(17,  22),  hd.  ertz-,  irtz-  (5b,  7),  ertsch- 
(132),  fürst-  (75)  -engel. 

*Arehanum  {cf  sq.)  v.  Arehiuum. 

*Arehanum  {i.  armarium  q.  v.)  eyu 
gerbe  kammern  (19).  garu-  (11),  gher- 
(147)  -kamer. 

Areh-,  arc-anum  verholen  (99).  v. 
ding  (68,  110).  heimlich  (65). 

*Arehanus  v.  Arrieharius. 

Areh-,  are-  (Br.)  -anus,  -onus  (21) 
{i.celestis;  secretus  :  areere  Br.,  i.  arehan= 
gelus  Gl.  m.)  eyn  hymelscher  (7).  hd. 
hymmelisch,  h.  man  (4),  himelsch;  hye= 
mels  (5);  hym-lisch,  -eis  (i33).  wc?.  hem- 
melsch,  -elsch;  sämtlich  aus  heimlich 
missv.f  heilich  {ebenso  f  18).  hd.  heime-, 
heim-,  hey-  (21)  -lieh,  liaimlicher  (76). 
v'borgen  (8b).  virhelu  (19).  v'holen  (68, 
110).  v'halen  (11).  areana  liymel  haym= 
leicher  (1).  archana  lieimliche  ding  (65). 

Areh-,  archi-  (75  var.)  -arium  {cf. 
lutiolum)  puch-trugen,  var.  truchen,  t 
-kisten  (7.5). 

Areharius  v.  Erarius. 
*Arehemo  v.  Artemo. 
*Arehentarius  v.  Argentarius. 

Archetypus  v.  Arehitypus. 

Archia  (/.  principatus  Br.)  furstum 
(8).  furstenthum  (68). 

Arehialis  {i.  sumus  medicus)  got  (22), 
aus  archialiter  i.  primarie  (Gl.  m.)  X 
arehiate-r,  -s  {i.  medicus  i4i)  cf.  Gl. 
m.  1,  340  sq.,  aber  i.  aXev  quas-i  princeps 
nigrorum  sc.  diabolus  (Br.);  furstc  der 
swertz  o.  swartzer  tcuffel  (74)!  cf.  archi- 
enes,   verb.  -genes   me'icus  arzat  (93); 


4i\ 


AIU'll 


AKL) 


ARE 


-Kenee  van  ileii  incdicit«  ilic  «n'VL'r»t»'(i47). 
ulnT.tfiT  Jirt/.i'f  (fi*"*).  wuiiiltart/t  (74). 

•Arohinrium  r.  ArchJirium 

*Ari'hiatrium  [i.  ituhi  jiriiifijti.i)  l'ur 
stonoal  (711. 

Archicancel-larius, -arius  cii-  (b),  kc- 
(18)  -iicricr.  irtr-  (7),  rrtz-  (76),  obirst 
U),  t'in  obir-  (til,  obri-,  iurr.  i)l>rc-,  obcr- 
(no)  -stiT  kaiit/.elor.  ein  uborst  selnilter 
(17).  en  ort/.ekeiist'h'r  (23).  eyn  ersekoii 
»flor  c.*/V.'  2l?i. 

*Archico-cus,  -quus  (isr.,  r.l.  m.)  ein 
kuclit'n  mcistcr  (iV  ni.-CDck  (u7). 

*Archicopus  /•.  Architopus. 

Arehi  -  diaconua  ,  <jew.  -  dyaconus 
art'hi-  [i\,  21,  Tt;),  arcli-  (5),  irtz-  h) 
-diacon.  ertz-diackyn  (ö"»),  -priestcr  (ui'', 
93).  cvn  ricliti'i-  dor  prcstere  (2'i). 

*Archi-enes,  -genes  t:  Archialis. 

Archiepiscopus  /id.  ertze-  {n),  ertz-, 
irCz-  (öl',  21)  -bitfclioffe  (j^),  -bischoflF, 
-bissoff  (7),  bißssoff  (21). 

Arehigenes  r.  Archialis. 

Archigraminateus  obiester  cautzler 

(88). 

Archigraphia  /■.  Antigrapliia. 
Archill-  r.  Ai'gill-, 
Archima-girus,  f  -cirus  f  -cerus  f 
-cius  (117),  -ganus  [i.  pniirq)^  cacorum 
sie  7ü),  -cherus  i^ui.  m.),  archi-mogein.is 
(74),  -papus  t  -coeus  (117)  kuchimaister 
(88,  91).  kuclienmeister  (7-t,  Das.).  meister= 
cock  (n7).  oberkocli  (Das.  sim.).     . 

Arcliimandrita  (Br.)  eyn  schavffe 
hin  (lii*. 

*Archimesia  v.  Artemisia. 

*Ai'chiiiequam  erczebube,scbalk  (77). 

*Arcliin-iuni,  -um  r.  Arehiuum. 

*Archiotides  r.  Areiotida. 

*Archipapus  r.  Archimagirus. 
Ai-chipota    iBr.j    ein    groß    trinckor 
(110).  groo.-  (Ircncker  (132).  dr.,  suypper, 
swelgher  U47).    trodontzer  (es). 

Arehipres- biter,  -piter  /ul.  ertze-, 
kor-  (93)  -priestcr.  -prister.  nd.  ersepre- 
stcr  (22\ 

*Arehiroma-e\is  (91),  -ehvis  (Gl.  m.  1, 
23-2)  ««/.«.  Swift  scip  (94,  Gl.  Aelfr.).  ancho= 
romaecis  .snacgun  (Gf.  ö.  sagl  anqui= 
roma-chus  (Gl.  m.),  -gxis  (u7,  Br.)  eyn 
snol  sdn'ep  (i47). 

Archisynagogus  (Br.)  forst  der  ioden 
scimie  (18).  schvilfiirst  (25).  fürst  der 
iuden  (7.i).  jndden  bischof  C12). 

Archisterivim  v.  Aseiterium. 

*Arehistrio  eyn  ortze  boue  (22.  cf. 
arehinequam ). 

Architect-us,  -or  (Br.,Suin.  &c.)  techare 
(Sum.).  tecktT  (76).  eyn  meistcr-decker 
(5),  -deckere  {22).  eyn  m.  der  decker  (7). 
der  m.  furste  (8).  eyu  m.-werckman  von, 
van  gczymnier  o.  ander  gestiebte  (132), 
werck  (iio).  werckman  von  zymmer  (68). 
eyn  wirck-  (7),  werg-  (l.">),  bu- 1^12),  buwe- 
(10 1,  deck-  (7.t)  -meister.  zynimerman  (S^). 
husherr  l  writ  (=  wirt;"ioo). 

Arch-,  are-  (110,  147)  -itenens  eyn 
bogen-,  boch-  (89)  -mecbcr  (19),  -makor 
(11,  89),  -schütz  (uob).  bogner(68).  baich-- 
helder  (i47).  ouerschutz  ^i32) 


*Archit-ica  (7),  -es  {ppro  ascites  (ü. 
m.),  arth-ritis  (ki.  gr.  apJ>plTic),  -risis 
(df.,  Ki.),  -esis  (G,  f.«,  74  1,  -etica  (74), 
art-esis  l  -etica  (110,  Hr.).  -ica  168)  (t. 
gutta,  artuum  murbus)  lidMilit  &c.  (df.). 
glid-  1^7  1,  113),  üb-  (76;  -.sucht,  glyder 
gcsuehtu(7j.  iannf,  gsiicht  (ii3).  zipp«'ri-e 
1,113^,  -ein  l  hvm  (ii-.m.  gycht  («8).  daa 
gegilbt  (110).  aritiam  hinia  (^Gf.  2,  210, 
hierher  t). 

^  Archi-,  arche-typus  ein  ertz  oberst 
gestalt,  ein  g.  vber  all  1^9,  65).  die  erst 
form  aiiis  dings  (91).  inustcrform,  origi^ 
nai  (114).  vor-bild  l  -geschrilftl^Da».).  furste 
der  figuren  (74 1. 

* Archi - topus ,  -copus  i^ll,  147)  {cf. 
artocopus)  posteyile  (11,  i47).  bastede 
herba  ! ;  artocopa  ciba  id.  (17). 

Architriclinium  nuiß  iiiiß  (8).  soler 
dar  \  ti"  man  ißt  f  sunurhuß   (7.5). 

Architriclinus  »'yn  forst  ober  dri 
stede  (5  sim.)  ein  vorste  outr  dre  st. 
(23).  eyn  v.  st.  {sie  22).  eyn  fürst  (ber 
drige  stette  (6).  der  oberst  an  dem  diß 
(8).  eyn  kochen-  i^ö),  hofe-  ((j),  hof-  (3,  4, 
Fris.),  tafelhof-  (Ki.),  brutlüff-  (25)  -meis^ 
ter.  sthatiner  (64,  75)  vti'  der  hochzyt 
(7,5).  hd.  nd.  hus  here  sim.  haus  herr 
{}).  liuß  furste  (15).  truckseß  (Das.). 
hobcrichthcr   (/.  simposiarches  (125). 

Architrium  v.  Asceterium. 

Arehi-uum  {cf.  Gl.  m.  1,  350),  -num, 
-nium  (^21),  t  archanum  (147)  buoli- 
(7),  buch-  (76),  gher-  (it7),  wapen-  \ü:->) 
-kamer.  buchkainur  \,:i5;.  libery  (68,  132). 
ein  heimlich  behaltuiig  (110.  x  arclia= 
num).  eyn  sanck  (21.  st.  schank,  sciirank ; 
oder   sauge    manipidus    zu    archoniiun 


q.  V. 


n- 


'=Architenens  (X  arx)  die  op  oeverste 
des  berclis  -woent  •,  van  en  mechtigen  duvel 
beseten  (147). 

Architerium  v.  Asceterium. 


*Archo-cida,  -cliide  v.  Areiotida. 
Arclio-nium,  -nius  1^81,  i  -s  v^^i.j, 
-mum,  -mus  (76  &c.),  arcon-ium,  -ius, 
-eus,  artoniu-m  [12-2),  -s  i^ll,  S9  &c.), 
archa-  i^7),  areu-  (74)  -mus  i.  ace-, 
acu-  (76)  -ruus  manipiil-orum ,  -arum 
(76).  hd.  ein  hautt'  garbm  korns,  kornß, 
kern  o.  weitz,  woits  i_i32),  weiß  (67,  110), 
waitzen(i34:).  grabeubauff  (74).  eyn  huest 
fwett.  hausten  m.  cf.  BM.  725)  hauwesß 
t  eyn  haiiff  korns/*?*.  barn;  eyn  luisttn^ 
huysse  i.  colleccio  feni  (19).  of  huiss  (89). 
eyue  garbe  l  mandel  (3).  mautcl  (8). 
eyn  mandel  koren  t  ejni  bunt  hew  (4). 
0])per  {i.  cumulus  feni  11.,  meta  f.  KU.), 
schob-ir  (8),  -er  (3,  7,  74).  sciioeber  (ir,). 

Arch-os  (Br.  &c,  cf.  prc),  -us,  -as 
(22),  are  OS  (132),  -us  (75)  hd.  furs-te 
[0^  75),  -t;  forst  (5).  nd.  vorste  (22), 
prince  (I32). 

*Archotid-e,  -es,  i:  Areiotida. 
* Arcli-turus ,    -uatus   v.   ALre-turus, 
-uatus. 

Ard-alio  {li,  Sum.,  Gf.),  -elio  \^7i  &c.), 
t  -olia  (75),  -itio  (76),  -elus  (i32)  i. 
satagius  Sic.  {liö) :  acittiis  (Dz.  wtb.  23); 
leccutor  quasi  ardens  in  leccacitate  (Br.), 
vj'ci;o(76).slat,farsiindaudi  siin.\Gf.  Ipratere 
(Sum.  i.  q.  praeter  eongerro,  nugator  Kil. 
cf.  Br.  Wtb.  2,  359.  Gth.  Wtb.  1,  267.  miss^ 
\  verst.  bei  Gf.  3,  285,  BM.  234?  doch  cf. 
ardarius).  vichler  (125).  vickvacker, 
vnrow,  vipper^r  (109,  «m.  Fr.).  scbaudt= 
gast  (75).  ein  vn-riebig  (88),  -rüwig  (Das.) 
mensche  der  alles  ding  will  vßriehten 
(88),  sich  aller  d.  anuimmet  (Das.).  hanns 


iu  allen  ga.*»»!!!,  meister  fi.x,  m.  fiirwitz 
I  Ki.  sim.).  sli-,  .sle-ckcr,  frisser  (74). 

Ardamo  (/.  gaxtu)  cujh.  fermeege  (Ol. 
Aclfr. ). 

*Ardariu8  \in  ciiliu« ;  aus  arid-,  aas- 
arium  x  ardere?  cf.  ardalio)  breder 
(W. Schweiz,  brater  Brutenwender  at.,aber 
cupedinarias  iMit.). 

Ardea    /.  alcedo,  caladrius  1(j4.  cf. 

perdulum )  hd.  nd.  rcy-,  re-  (5),  hd.  rai-, 
re-gi-r.  hd.  rey-,  ray-cr;  reyher  (67 j;  rei- 
(68,  93),  rai-  (76  &c.),  ra-  (64)  -gel.  regbe 
(22).  haigir  (104).  In-ygiier   iK4,  99,  los). 

*Ardenia  e.  Adiantos. 

Ardere  hd.  briu-  [h%),  pryn-(9),  bren-, 
bor-,  bur-,  ml.  her-,  hd.  schy-  t  zur-  (8), 
scliey-^  czör-  (9),  erzur-  ;88)  -neu.  wit/.eu 
(49.  w  st.  \\'i).  yleu  (8).  eyb-u  (9,  88). 
.schin,  begeren,  lieb  hon  (17).  vnleide=: 
lieh  o.  vast  lieb  haben,  buleu  (88). 

*Ard-esus,  -osus  (74)  i.  sterilis  {ig). 
viifiuehti)cr  (74). 

*Ardeula  r.  Adiantos. 

*Ardiga  r.  Ai'ticula. 

*Ardil-la,  -ha  c.  Argilla. 

*Ardisia  v.  Adiantos. 

*ALrd-itio,  -olia  i:  Ardalio. 
Ardor  pnn-    (Ij,   bur-  (4),   worbur- 
(5'')   -nung.   hd.  nd.  braut,    bruust   (6). 
hd.  hitze,  fur-h.  (8j,  inbrunstig  hytz  (68). 
hetze  (132).  bitte  (99). 

Ardor  i  inflammatio  linguae  jirein 
iV.    :i.    1618.    cf.    bniukörnleiu   granum 
hordei,   wie   erithe    g(4stenkoru   infl. 
oculi). 
*Ardosus  V.  Ardesus. 

Ardue  strenclichen  (17). 

*Ardue-ra,  -nna  (Br.)  qd.  silua  (Br.). 
i.  -s.  busch,  walt,  forest  (147). 

Aj'duu-s,  -US  (22)  (:  ardere  Br. ;  i. 
rigidus)  hd.  nd.  strenge,  ge-str.  (17).  enge 
(ü).  hd.  liocii.  hohe  (^8).  hoeghe  (132).  hart 
(8,  13).  hafftig  (1.  cf.  Gth.  Wtb.  H.  17 
xtr.).  heftig  (13). 

Ar-ea,  -ena  (7),  -ialis  (Fr.  1,  46 1*), 
-ala  11,  iS'i,  89),  -ale  (.sum.),  bisi^w.  -cha 
hd.  nd.  eyu  liof-,  hoef-  (89),  boue-  (Sum.), 
houct-  {sie  22,  23),  hd.  bona-  (Fr.  l.  c), 
hotr-,  hoffe-  (5,  S^),  hof-  (12),  hoiff-  (10), 
höbe-  (19),  hob-(5b')  -stat,  äc?. -Stadt  (10), 
-stad  [13  &c.).  des  wertz  hoff  i.  curia 
&c. ;  ein  leich  i.  hidus  [125).  h'L  nd.  eyn 
plan  (3,  22,  23).  hd.  plane,  bhiuu  ne). 
hd.  nd.  bod-em,  -en  (13,  18,  134),  -dem 
(12).  hd.  podeu  (66&c.).hd.  ijS^)  nd.  eren. 
hd.  deune,  den  (67  Mrg.),  tenne  (6,  93), 
teun  {.  76),  schüre  (6),  scliuer,  var.  scheur 
1110),  Stadel  (3).  deell  (132).  dy  deie 
[trifurae  125).  weyde  (13).  hajrd  i  vmb= 
lauff  \gr.  aXtoc  112).  vogelherd  (91  sim.) 
*Arecidiuare  {cf.  ree.  widder  ynne 
stutzen  (19). 

Arefacere  {bissw.  i.  arescere)  hd. 
trucken  ,  drucken  (5.  7),  türre  (6),  dur 
(3),  dur  (19,  110),  dürr  (68),  dirr  (76), 
derre  (18),  dor  (21),  hd.  (17)  nd.  dorre, 
droghe  (22,  99),  droich  ( 132 )  machen, 
maken.  derrin.  trugin  (8).  trewgen,  dur= 
rin  (9).  dorrin  (8'^). 

Areficius  v.  Arreptitius. 

Arefieri  dorre  werden  (17). 
*Aremancus  v.  Aeromanticus. 

*Areprudine    (untersch.    von     argen- 
tifodina)  i.  locus  vbi ponitur  mctallum  (76). 
*Aremta  v.  Amica, 


ARE 

Arena  {cf.  area)  hd.  nd.  san  -t,  -nt 
(uo),  -dt  (lÖ),  -d  (7(i,  134)-,  zau-tli  (11), 
-d  (28).  gric'u  (6). 

* Arena-cius, -tius, -ceus  (Ki.)  sandi-g 

(«8,    lio),    -oll    (l32). 

*Arenaria  ?;.  Silago. 
Arenarium  sandt-grub  t  -stat  (iio), 
-ulir  (Ki.),  -bcrch  (i32).  ein  sandige  platz 
(132),  pflastor  [sin  G8). 

Aren-arius,  -tarius  {alph.  -ar.  134) 
(/.  plenus  arena,  aren-osus  Br.  &c.,  -ae 
effossor  Gl.  m.)  hd.  sand-ig,  -aclitig  (es), 
-er  t  -graber  (110),  -icheit  (132),  -stein 
(64).  vol  Sandes  (17).  sendi-g  (.5,  7),  -cht 
(18,  21).  zandich  (11,  23).  san  (sie  22). 

A-,  f  ar-  (Gl.  ni.)  -rendare  peehten 
l  besten  (S'^). 

*Areneum  v.  Araneum. 

*Arenga  {ital.  aringa)  he-  (01,  12.';), 
hjp-  (111)  -ring. 

*A.  muriatiea  pickelhering  (125). 

*A.  passa  (/.  ruburnus,  ruscupa  12.5) 
bu-,  Mrg.  pu-  (12:1),  bi-  (!U)  -ckHng. 

*Areniea  v.  Arnica. 
Arenosus  sendick  (19).  sandich  (22)- 
grisig  (Anz.  8,  407). 

*Arentarius  ?;.  Arenarius. 
Arenula  dein  sandt  (iss,  110),  sandt- 
eben  (i32j. 

*Areol-a,  -o  (18),  -us  (8,  ßo),  aureola 
(74, 147),  are-  (11,  22,  23),  aro-  (133)  -lare 
{vh.,  doch  an  gleicher  Stelle  mit  areola 
hd.  Mss.  mog.  und  in  den  zu  133  geh.  ge= 
druclcten  Vocc.  ex  quo,  in  welchen  areola 
X  arere  von  areola  s.  u.  unterschieden 
ist;  auch  einige  zu  areola  geh.  d.  Glossen 
können  Verba  sein)  truck-in  (60,  74),  -en 
(4),  -ny  (69),  -ne  (i64);  tro-  (133),  dru- 
(7)  -eken;  drock-en  (5,18,21),  -ung  (ei)); 
(t,  ader,  oder)  diiiT-in  (66,  74),  -y  (69), 
-e  (7,  18,  134);  dure  (5),  dnr  (4),  rlorren 
(11,  21,  23,  133);  droglien  (22).  bete  (8, 
60).  bett-e  (120),  -eli  {'.)^).  eyn  betlin  (7), 
dein  garten  bedt  (65).  bedde  van  cruyde 
(147).  hoff  stetthin  t  dennechin  (8.^/.  a. 
est  parua  area  110  &c.).  erneken  ['.)i}.von 
areaeren).  stadel  (7).  ai'-cola  (66  &i;.,  119), 
hissw. -cula  {aber  i.  parua  area  110  &e.), 
-tula  (75)  i.  viridaritim{r,G  ilic.,  7.5V  beitte 
(119).  wurtzgarten  (75).  are-,  ari-,  arv-, 
ori-  (104),  adri-  (120)  -ola  («'•  q.  mansus) 
huob-i  (104),  -a  sim.  (of.  4,  753).  houba 
(119,  120). 

*  Areola  {st.  aureola  q.  v.  cf.  aniphi= 
theatrum)  cron  (8). 

*Areol-a,  -ea  (96),  aure-ola  (17,  143), 
-lia  (92,  112,  143),  areola  (85,  149,  Sum.  v) 
{herba,  i.  Calendula  85,  tinearia,  agera= 

tum  &C.  143)  rin-  (7,  85,  96,  149,  Sum.), 
rint-  (85),  ri-  (47)  -gele.  ringerbe  (17). 
rhein-  (92,  143),  motten-  (143)  -blumen, 
-bloeinen  (92).  goldbhim  (112). 

*Areoli  ags.  sce-  (i36),  scea-  (94)  -bas, 
„st.  arioli  scepas?"  (Leo). 

Areologus  v.  Aretalogus. 

Areopag-ita, -US  r.  Ariopag-eta,  -us. 
*Arepticius  &e.  v.  Arreptitius. 

Arere  {i.  aridum  faccre  3)  hd.  dürre, 
dürr  (C5),  dur  (19),  dorre  (10),  dirr  (76) 
werden ;  du-  (5'\  19),  vordn-  (3),  dy-  (64), 
de-,  da-  (4),  hd.  nd.  do-,  indo-  (65)  -rre'n.  dorn 
(21).  truckcn  (66,  70,  iio).  auß-  (134),  vß- 
(68)  -tr.  trucknen  (iiobc).  drocken  (67). 
dreu-  (67),  treu-  (ee),  tren-  {sie  69,  134), 
dro-  (99),  droe-  (132)  -gen. 


ARG 

Arescere  {cf.  arefacere)  dur  werden 
(4).  drogen  (99).  anfahen  dorren  (uo). 

*Areste  simt  vasa  prodl-  (76),  parti- 
(74)  -toria  taylfaß  (74). 

*Arestis  i.  pulxdnar  {mortuorum)  eyn 
heubt  puhic  (19).  doit  cussen  (147). 

*Areta  angel  roete  (89);  aus  arundo 
X  aresta,  gall.  arete  angulus  edißcii 
extcrior?  arista  anghel  (van  de  acren 
Kii.)  ? 

Areta-,  areto  (147),  areo-  {verdruckt 
arco-  Br.)  -logus  kurtzwilich  von  gueden 
swenchen,  ein  vnnutzer  (125).  gudertieren, 
berve  &c.  (i47). 

*Arethinietica  v.  Arismetria. 

*Arfaltum  v.  Asphaltum. 
Arfaxat  {i.  depo-latio,  -pulatio  Br.) 
v'stucringe  (11). 

*Arferia  (/.  lepiseum)  wynvat  (147). 

*Argallicum  [cf.  allogellica?)  wal= 
wurtz  (144). 

Argapare  r.  Ar  apagare. 

*Argas-culurQ,  -tulum  v.  Ergastu= 
lum. 

*Argata  {i.  anmdus  crassior  Gl.  m. ;  st. 
ergata?)  ags.  ualtae  (i36). 

*Argeetare  v.  Arietare. 

*Argella  v.  Argilla. 

*Argemonia  &c.  r.  Agrünonia. 
Arg-,  arch-  (17)  -entarius  ein  silber- 
borner  (17),  -schniid  (75, 76),  -gesmyde  (7). 

Argenteolus  {i.  aliquantulum   argen= 
teus  Br.^  cuntrave  (3.  cf.  eleetrum). 
*Argentes  v.  Argestes. 
*Argentificina  silbergaden  (74). 

Argenti-fodina,  -fodinum  (68),  -fu= 
dina  (7),  -fouea  (66  &c.)  hd.  silber-,  .silbir- 
(öi)),  siluer-(5),  selber-  (21),  syelber-  (18), 
nd.  syluer-  (i32),  zuluer-  grobe  (ö^iJ,  23), 
hd.  -grübe,  -grub,  -grub  (6),  -groben, 
-graben  t  eyn  grübe  (18),  -grufF  off  putz 
(132),  -kula  (77),  -cule  (22). 
*Argentilla  v.  Vlmaria. 

Argentina  {du.)  hd.  straß-,  strasß- 
(1),  strase-  (13),  stras-  (4,  76,  Br.),  straiß- 
(133  &c.),  strocz-  (ö**),  stroß-,  stros-  (3) 
-bürg,  -burgk  (66),  -brudi  causa  euphonie 
nvutatierunt  in  -burcli  (Br.),  -bfirc  (13), 
-borg  (12),  -purck  (3),  -purg  (],  4,  76), 
-bcrg  (133).  nd.  stratzeborch  (22,  23). 
quasi  argenti  tlna  silber-butt  (69,  134), 
-buth  (66)  quia  ibi  argentum  custodiebatur 
quod  ad  romam  ducehatur. 

Argentina  {herba)  spanisch  meter  0. 
magdblum  (U3).  silberkraut  (ki.,  Fr.). 
ganseri-di  (Ki.),  -ck  (92).  ganse- gerbe 
(Fr.) ,  -  rieh  potentilla  anserina  et  ar= 
gentea  (Nmn.). 

Argentum  hd.  silber,  sylbir  (5''),  sel= 
ber  (18).  si-  (5,  89),  se-  (99),  su-  (14,  22) 
-luer. 

A.  pastil-,  t  pustu-  t  pusu-  (ki.) 
-latum  silber-blat  0.  -Scheiben  (ki.), 
-kuchen  l  plantschen  (135). 

A.  viuum  hd.  queck-,  queg-  (17,  21), 
chweck-  (1),  choch-  (2),  kech-  (5  ),  keck- 
(75,  76,  i4i)  -silber,  -selber  (21).  nd. 
quik  suluer. 

*Argere  v.  Arare. 

Arges-,   argen-   (76)  -tes  i.  chorus 
(Pap.),  venter    sinister  fauontj   {sie   76). 
nordost  (xi.,  Gl.  m.). 
*Argi-a,  -ra  tracheit  &c.  (117). 

Ar-gilla,  -gilia  (134'),  -gillus,  -gella 
(94,  i36),-chilla, -eilla  (Gl.  m.,  v.  s.  Gaiu., 


ARG 


47 


hisp.  Dz.  wtb.  460),  -dilla  (75  varr), 
-dilha  {altfrz.  ardille  gi.  m.)  hd.  laimo 
(Gf.),  laym  (1,  76),  leym,  leyme,  leymcn, 
l.-klotz  (6),  leurae  (17).  leera  (1,  89,  99, 
147").  lerne  (22,  23).  let  (76).  weisser  lett 
(91).  leth,  tegel  {i.  glarea,  glis  75.  cf. 
Gth.  Wtb.  2,  689).  thon  (125)  poterde(i32). 
ags.Xüüva  (94),  .sram,  verb.  m  slam  (i36); 
argillus  thoe  (136),  thohae  (94,  wo  irrig 
'.  toch  tcna.r  cf.  Gth.  Wtb.  l.  c). 

*Argillare  leymen  (8^).  mit  1.  kleiben 
(uo).  l.-scjilahen  (68), -decken  (19).  leem- 
d.  (11).  klicken  efte  lernen  (109).  leemeu 
(147). 

Arg-(Br.  &c.),  arch-  (3)  -illator,  -illa 
{■nc  11)  [cf.  allutarius)  deeker  (49, 147). 
leymen-d.  (19),  -macher  (uo).  leem-d.  (11), 
-klicker  (109),  -pl^cker  (147).  leym  schla= 
her  (68).  kleiber  (3).  placker  (loe). 

Argill-osus,  -eus  (22,  147)  leumech= 
tig  (17).  lernen  (22).  leem-en  -eus  -ich 
-osus  (147).  archillosus  eyn  leyme  kut 
(7.  cf.  wett.  leimenkaute  Lehmgnd)e). 

*Argi-moniae,  -nonis  v.  Agrimonia. 

*Arginator  v.  Aginator. 

*Argira  v.  Argia. 
Argist-erium,  -eria  ixü.  Br.,  Gl.  m.). 
-orium   (  76 )    {cf.  ergasterium)  i.  sta- 
(Br.),  forniea-  (76)  -tiones   nundinarum. 
werckstatt  (ki). 

*Argiuus  (X  argilla!)  lairainer  (i4i). 

*Argudum  v.  Argutus. 
Ai-guere  hd.  nd.  stra-,  hd.   stro-ffen, 
strafen  l  bewysen  (13).  argucren  (5*^). 

*Argume-ntare,  -ntari  (64,   99),  -re, 
(8)  krigen    (9).  kretin  (8.   cf.    Fr.  1,    547 
sq.).  arguieren  (64).  prouen  (99). 
*Argumentator  zeiger  (65). 

Argumentosus  listig,  arbet- ,  var. 
erber-selig,  varr.  erbeit-s.,  -seilig,  sclieff= 
tig,  gesceffnick   (65). 

Argumentum  hd.  stra-,  stro-  (8  &c.) 
-ffunge  (dez  gedanckes  8).  nd.  strafiuge. 
hd.  eyn  bewy.sunge  sim.,  ofFenberlich  b. 
(17).  wor-b.  (15).  verwißuuge  (5).  pru- 
funge  (19).  vor  zengenge  "(15).  work 
zogunge  {sie  5).  ein  war  bezeygung  (63). 
wäre  bezugnuß,  warzeicheu  &c.  (65). 
vr-  (15,  4),  or-  (5,  8)  -künde,  vestung 
(es),  eyn  gruntfesteu  (15,  63).  kurcz  l 
listlich  rede  (8).  eyn  vor-r.,  list,  mirkung, 
v'nnnffte  beveidunge  (17).  armuntum 
eyn  vir  nofft  machen  gleuben  eyns  zwi= 
felhafften  dings  (8). 

*Argumere  v.  Argumentare. 
*Argumia  v.  Agrimonia. 

Argus  lantzem,  traich  &c.  (i47). 
*Argus  castus  v.  Agnus  c. 
*Argustulum  v.  Ergastulum. 

Argutari  dodlen  (Heu.). 

Argutator  dodlcr  (Hen.). 

Argute  listlich  (8).  fliß- 1  bescheide- 
lichen  (17).  behaldenleke  {^s). 

Argu-ties,  -cia,  arbuties  (5^.  cf.  ar= 
gutus)  {i.  astutia)  hd.  nd.  bchcn-dicheit 
sim.,   -keid    t   beschijdkeit    l    lyst  (17). 


list-  hd.  -igkeit  sim.,   nd.  -cliclieit  (22 
lusti-gheit  (10),  -cheit  (23). 

Argutulus  V.  Cernulus. 

Arg-,  arb-  (5)  -utus ,  -udum  (Gf.  6, 
533)  (/.  astutus)  /ifi  nd.  behende,  list- 
hd.  -ig,  -lieh  (6s),  hd.  {b)nd.  -ich.  lustig; 
ptc.  gestrafft  (7).  wolhellig  0.  dienung 
(88).  skeero  (Gf.).  redsam  (64). 


48 


ART 


*Aria  (st.  ara;  anders  Gl.  in.)  altar 
(m>. 

*Aricolator  r.  Ar-,  arill-ator. 
*Aricukini  v.  Auriciilum. 

Arida  [i.  (trni  7i;i  .»•.  oriU'  (uo). 
herlxi  (i.  alcibia-dium,  -cum)  wildoch- 
scnzuiij::  (,Ki.)- 

A-,  ar-  (l)  -ridare  /.  torrere  denen 
(1).  (loroii  [T2). 

*Arid-,  adri-  ^7i)  -arium  [i.  sicc-, 
tostr-inum)  tu-  (Ü),  da-  [b'^>,  17,  4,  74), 
<lo-  1^8,  2;5"i  -rn< ,  van  sick  suliu'n  (23), 
ilo  malt'/  aufftU'irot  (,74).  dat  van  sick 
suliu's  {itic  22).  dar  (49).dare  {22^).  dorr 
(1).  horto  (13). 

Ariditas  fuf.   dur-,  dürr-,   trucken-, 
drurken-  (it),  dnichcn-  (i>7),  nd.  dor-hcit. 
durrokcit  (21).  dirrhait  (7G). 
*AridoniiirQ  r.  Assidela. 

Aridus  hd.  du-  ("i,  öj,  du-,  du-  (3), 
hd.  (Ob)  nd.  do-rre.  dürr  (1,  uo).  dur 
(4).  dirr  (76).dore  (18).  dor  (•>2).  drucken 
(es),  drokeu  (13).  drege  (8).  droge  (99). 
droeeh  (132).  spor  (7.'>.  cf.  Sm.  3,  575). 
mager  (65). 

Aries  hd.  ster-e,  -r  (74 ,  84 ,  Alberus), 
-n  (12^.  ster  {b^,  74,  84).  sther  (3).  steer 
(9).  steir  (8).  stier  (5,  1251.  starr  (74). 
ram  (104,  109).  widir  t  friscinc  (104.  cf. 
vervex.  Gf.  3,  833.  ziem.  590).  hd.  vvid-, 
wi-,  wie-  (74),  wey-  (14),  /ff/.  (18)  nd.  we- 
der, wederkin  (23).  hd.  boek,  pock  (74). 
nd.  buek  (22).  t^caep  (89).  lamp  (b).  lam 
(22,  ti8).  hodiges  schaff  o.  lam  (75).  ham= 
mel  (110  sim.).  instr.  bellicum  lon-eggcr 
(9".),  -icker  (Ob.\  -igaere  (ziem.).  louiger 
(/.  feruex  sc.  bellicum  instr.,  nach  Fr.  aus 
lanigeri  /  laidiger  ^74).  lödinger  (93). 
pli'ydc  /  schirm  (3). 

Ariet-are  /. cum a,viete j)ercutere{'Bv.) ; 
-o  i.  eri(jo  (7ü);  -atus  ge-kilet,  -bluet 
(^125).  argectare  bocken,  slaen  &c.  (147). 
i.  percutere  (i48). 

*Arietus  c.  Alietus. 
*Arificeps  i-.  Aurificeps. 
*Arigina  v.  Angina. 
*Arilaria  v.  Tormentilla. 

*Aril-,  ari-  /  arri-  (Ki.) -lator  ?.  mer- 
cator  1 7ti.  Kr.  &c.).  coij)-,  meers-nuin  (i47). 
i.  arator  {cf.  arieolator) fphluger  (125). 

Arill-us,  -um  (Br.),  -i  pl.  (Gl.  m.)  {cf. 
acinus)  /.  yranum  inter  follieulos  vue 
wein-stain  (76),  -pcrkornlein  (74). 

*Ariminium  (tm.)  ryemcl  (12). 

*Arin-ca,  -ea  v.  Arnica. 

*Arinis  r.  Eni^la. 

*Ariobagus  v.  Ariopagus. 
Ariola  v.  Areola. 

*Ariola  comm.  (cf.  ariolus)  jnib,  pu= 
bin  (T4i. 

A-,  ha-riolari ,  -riolare ,  ario-l  (sie 
76),  -nari  (3)  hd.  zaub-ern ,  -ren  (76), 
-ernt  (13);  zeu-,  czwe-  (21)  -born;  czey- 
her  (18),  vogel  bezobcren  (76).  tzo-  (i32), 
to-  (23)  -ueren.  touoren  (sie  22),  daraus 
zufnren  (8^).  raden  (132).  raten  (uo). 
wickon  11,  19).  woys-  (64),  ver-  (7),  vor- 
l  war-  (76J -sagen,  gaugkiln  (8).  gewkeln 
(9).  be-gokeln  (22),  -cogelen  (99),  -kolen 
(79). 

Ariola-tio,  -thesis  (Br.  &c. ),  -tisis 
(76)  Wahrsagerkunst  (Ki.). 

A-,  ha-riolus  hd.  zau-,  zeu-  (mss.  mog.), 
czey-  (21)  -berer.  czeyber  (18).  touer-er 


ARI 

(23),  -re  (99).  touorer  (sie  22).  zufurer 
(sie  8^.  cf.  ariolari).  wicker  ^12).  eyn 
alter  w.  (;")•',  22,  23).  alder  wiaser  (1). 
i-yn  wicken  (13).  warsager  Mio),  warescger 
(8''  &c.).  gouke-  (8''),  yauck-  (uo),  göge- 
(9.->),  ko-  (79)  -1er.  cluikelorc  (loo).  bec()= 
kelere  (99). 

*Arionari  v.  Ariolari. 

*Arionia  v.  Arrogania. 

*Ario-,  ai'eo-  1 12.">,  Hr.),  pario-  (75  varr.) 
-pageta  IS),  -pagita  i.  cerui-,  capit- 
osus,  agel-,  authec-astus,  budicus  &c. 
(125).  eyn  scluler  (qui  studuit  &c.  18.  st. 
schuler),  meister  eins  tugenthafftigen 
lebens  (75).  grünt/.-,  ibe-,  grempe-Ier, 
seltze  (125). 

*Ario-,   areo-  (129,   Br. ),   l   ari-   (76) 

-pagus, -bagus  (7)  ab  aptzri  virtus  (129), 
ares  v.  l  ab  arioth  i.  mars  (Br.)  et  pagus 
/.  Villa;  /.  V.  /  vicus  martis  (Br.  ic), 
mortis  (76);  gew.  i.  villa  virtu-tis,  -osa 
(76 ).  eyn  dogcnhati'tig  dorff  (ö),  doglien  ■ 
sein  dorp  (22). 

*Ariotida  v.  Arciotida 

*Aripagare  c.  Arapagare. 

*Aripagus  (■.  Ariopagus. 

*Aripes  v.  Alipes. 
Ari-,  aris-  (147,  Gl.  m.),  arris-  (i4i, 
Gl.  111.)  -sare  vo.c  gruis,  des  cranen  (147). 

*Arisa  i:  Ansa. 
Arisarum  klein  aron  (i43). 

*Ariscalia  v.  Aristolochia. 

*Arismetri-a  (93),  -ca  (s  aus  gr.  {^  x 
ars  metriea?),  arith-,  arethi-  (136) 
-metica  (9i,  uo,  i3(i),  -metriea  (es)  eyn 
kunst,  konst  (ö,  21)  hd.  die  da,  die  do, 
de  da  (5),  dye  (21)  lert  (5,  134),  lernt, 
lernet  zelen;  nd.  de  dar  teilen  lerot.  zal 
messendi  kunst  (93).  eyn  k.  des  zelcu 
(91),  der  zal  (1,  4),  von  der  zal  (G).  eyn 
der  zal  i^A-ic  l.S). 

*Arismet-ricus,  -er  t  -rai93),  arith^ 
met-icus  (91,  uo),  -ricus  (68j  zeler  (91). 
zalmesser  (93).  ein  meister,  kuust-igcr 
vi,  4),  -er  (22)  der  rechnuuge,  rckeninghe 
(22),  raitung  (1).  cyiier  der  dye  konst 
(sc.  prc.  21j,  dye  rcchunge  der  k.  (5)  kan. 

*Arisinus  (vermis;  aus  ric-  X  tar- 
mus?)  made  (17). 

*Arispoleia  c.  Aristolochia. 

Arissare  c.  Arisare. 

Arista  ^i.  spica;  hd.  eyn  eher,  eer 
(5),  aher  (21)  da  (5,  134),  do  daz  (21), 
do  das  koru  vti"  wechst,  in  west  (ö),  vß 
weist  (21).  nd.  eyn  ar  dat  (st.  dar)  dat 
körne  ynne  wa-,  we-sset.  eyn  ergen  an 
ey  körn  halm  (i).  hd.  nd.  aer.  hd.  a iier 
(6,  uo),  eher,  are,  eer  (3,  13),  ore  (5'',  16). 
aar  (99).  ehir  t  agiui  (104).  eige  des  ares 
(109).  eher  spitzlin  (64  sim ).  schote  (19). 
pale  (11.  gew.  nd.  siliqua,  nl.  palie  KU.). 
spir  (221).  ef.  Br.  wtb.  4,  994). 

Aristari  (i.  spicas  colligere  Br.  &c. 
-re  id.,  -ri  in  aristam  crescere  Gl.  m. ) 
eher-cn  (76), -n  (7ö).  eher  (68),  aren  (132), 
aher  vff  dem  acker  (uo)  lesen. 

*A-, ar-ristatus  i.  spicatus  eherig(75). 

*Aristerium  v.  Aseeterium. 
Aristo-lochia,  -locia\,.Sum..  Gf-),  -logia 
(75  &e.,  hisp.  Gl.  m.j,  -loya,  -lacia,  -lia 
(21,  74),  aristro-  (76,  uo),  asto-  (75  varr.), 
artro-  (i3i|  -logia,  arostoloia  (i46;, 
aria-poleia  (b^),  -calia  (149),  pisto 
-lochia  (143, 144),  -logia  (Ki.),  TttOToXoxiot 


ARM 

(144),  charistelochia  (</.  v.)  hd.  nd.  hol-, 
hool-  (64),  iioil-  (Auz.  8,  407),  holl  -  (7.5, 
125),  hole-  (4,  17),  holle-  (10),  hello-  (18b), 
halc-  (18),  holer-  HJ),  lioltz-  (b^,  8,  75 
carr. ,  77,  91,  Nnm.),  hulcz-  (21),  nd. 
holt-,  hd.  biver-  (.sum.),  tros-  (  18 ij  hd. 
-wurtz,  -wortz,  (hol-)  -imrcz  (3),  ha.  (13) 
nd.  -wort,  cichlamme  (.sum.  aus  cycla= 
menV^.  aristologi  (93).  osterluzi  (/.  agacia 
7-t).  raia  ((if.).  hinschkraut  (1 1 1).  aristolo- 
chia, -gia  longa  astren-tia  (io3  &c.),  -za 
/  astriza  (cf.  1,  503.  cf.  astrentia  &c.). 
kerse  (/.  q.  artucium  85,  9ii).  dy  lange, 
rotunda  dy  sinwelle  holewurcz  (4).  r. 
sinewel  holworz  (Sum.  v).  boh.  pywonka 
(4.  pfingstrose  Kon.),  ags.  8merowyrt(94a). 

Aristo-phorum,  -forum  (Br.),  -pho= 
rium  (Gl.  m. )  (i.  vas  &c.  Br.  &t. )  spis 
kamer  (49).  toller  (Ki.). 

*Aristosius  (piscis)  verich  (125). 
*Aristrologia  v.  Aristolochia. 
*Arithmetric-a,  -us  &c.  v.  Arismetri- 
a,  -cus. 

*Aritura  (i.  fiducia)    getrew-heit,  -ig- 
keit  (74). 

*Arium  («.  spolium  Gl.  m.)  v.  Atrium. 

'  Ariuncula  v.  Aratiuncula. 
Arma  hd.  nd.  wap-en,  -pen  (1,  7,  65, 
88).  waphen  (18).  waf-on  (93),  -fen  (65, 
88).  wopen  (3,  4).  woffen  (6,' 125).  wore 
(125).  werck-zug  t  -zeug  (88).  harn-asch 
(88,  91),  -isch  (88),  -ß  (125).  hemisch  (93). 
Arma  cruralia  v.  Cruralia. 

*Armala  v.  Aruiola. 

*Armalausa  u.  Armelausa. 
Armamen  wapeu  (10).  lo  logo  delle 
arme  e  naue  (Gl.  m.). 

Armamenta- (uo»,  Mss.  mog.,  Br.  &c.), 
armamento-  (IGj.  armento-  (mss.  mog.), 
armenta-  (22,  66  &c.,  uo''),  arma-  (66  &c.) 
-riuxa  (i.  locus  vbi  arma  ponuntur  66  &c. 
sim.)  eyn  stat  da  man  dye  wapen  be= 
heldet  (5),  in  leit  ( 7  sim. ),  heyn  leit 
(21).  eyn  wapin-  (21),  wapen-  (uo), 
Wappen-  (IG),  harnasch-  (9i),  harniscn- 
(111)  -kamer,  da  man  die  wo-,  var.  wa- 
pen behalt  (UO).  wafanhus  sim.  (Gf.  4, 
1053).  7id.  eyn  stedde  dar  men  dat  was 
pon  lecht  (22). 

Armamentum  (i.  locus  vbi  arma  po= 
nuntur;  armatura  l  firmamentum  nauium 
sim.  Br.  &c.)  werg  gezauwe  (17).  eyn  g. 
iglicheu  hannt  werks  (8). 
*Armania  r.  Armonia. 
*Armararia  c.  Armaria. 

Arm-are,  -izare,  -isare  hd.  nd.  wap- 
en, -pen  (ü,  65),  -penen  (7),  -enen  (11,  19, 
uo),  -enhen  (8*^),  -ennen  (23).  wopen  (77). 
an  wappcu  (9;.  woffen  an  tun  (G).  armizo 
gewofiio  (i4i). 

Armar-ia,  -aria,  (Ij  (in  claustro  5^. 
i.  gazophilacium  i4i)  armar-ie  (5^),  -er 
(1).  buochkamer  (i4i).  wopenhus,  t-ar. 
wapenhaus  (75).  almar-ia,  -a  (1)  almar- 
ie  (5b),  -ey  (1). 

Arma-  (b,  125,  Br.  äc),  l  armenta- 
(10),  öfters  armamenta-  (^.Mss.  mog.),  ar= 
mato-  (109),  alma-  (75),  amo-  (7g)  -rium 
(i.  locus  librorum  t  vbi  instrumenta  et 
arma  reponuidur  sim.,  promptuarium 
74,  spint-rum  74,  -erixim  t  increpta  75) 
wapin-  (^Sb),  wapen-  (4),  gerwe-  (10,  12, 
109),  verb.  gewere-  (sie  10),  ger-  (77),  gher- 
(22)  -hus,  -haus  (4),  -husch  (10).  garuwe- 
t  ghern-  (?89),  garue-  (11),  gherwe-  (23), 


ARM 

eerwe-  (19),  dres-  (13),  dreß-  (5),  dryns- 
(12),  drynIJ-  (7),  speise-  ^74),  harnascht- 
(64)  -kaincr.  buchkammir  (8).  puocli-  (111), 
buofh-  (91)  -käst,  arm-arey  (3.  cf.  Sm.  1, 
49),  -arg  (93  Mrg.),  -ergen  (Das.,  Fris.  &c.). 
alin-er  (12.5,  Mrg.,  Pr.),  -ci'g,  var.  -erein 
(75),  -erey  (74),  -ey  (Ob.).  kalte-rle  (116. 
cf.  Sm.  2, 189),  -r  (iiß,  Ki».).  behalter  (ki».) 
ein  liültzin  behalt  (93).  kenstei'liu  (0, 75, 
Das.  &c.  -le  foruli  Pict.).  kopff'hause  (c/. 
Fr.  1,  537'*),  schafftel,  schanck  (74).  ein 
schrang  raed ;  ein  kemnoten ;  Mrg.  kote 
(120).  sendener  (.5.  aus  sanctu-,  synod- 
arium?).  sacrist-y  (71;,  125),  -ey  (74). 
saeirsty  (21). 
*Arniarusca  v.  Amarusta. 
*Arinat-era,  -io  v.  Armatura. 
*Arniatria  (c/.armaria)  scafreita  (i4i). 
Armat-ura,  -era,  var.  -io  (7.5)  ge= 
wouffini  (i4i).  hil.  wap-,  woff-  (6)  -eniinge. 
wap-en  (12,  21),  -'luiig  (75'^),  -eniiighe 
(22),  -pung  (1),  -ung  (76),  -ynghe  (89). 
die  Waffen,  der  hämisch  («.5). 
*Arinazatira  v.  Armoracia. 
Arme-lausa  ((;g  &c.,  Hr.),  -lausia  (24), 
-laus  (147,  Ki.),  -lesia  (74),  -lasia  ^7(), 
Mss.  mog-.),  -sia  (17),  -lacus  (70),  -lus  (132, 
Br.  &c.),  -losia  (75),  -losa  (tn),  armi-lausa 
(110),  -lansa  l  -lacio  (147),  -lausia  (94, 
i3ü),  -llasia  (1),  -laus  l  -Uus  (Ki.),  ar- 
maiausa  (i4i),  armulatus  (74),  armo- 
lausa  (7),  -elusa  (74  &c.)  {varr.  gi.  m.  1, 
378,  381.  /.  vestis  ante  et  retro  diu-ersa, 
-isa,  aperta  i.  q.  sclauina  Br. ;  armel- 
aeus,  -US  i.  vestis  humeros  tegcns)  ge= 
schlitz  gewant  (24).  gisli/it  roch  (Sm.  3, 
43).  geslicz-et  (3,  5,  armol.  7,  17),  -ter 
(.56,  74),  ge-  l  zei'-trenter  (75),  wapen- 
(68,  110),  geistlich  (7,  7«  &c.)  rock,  rocke 
(56),  wapen  rucke  (17).  heuck  (147).  vber= 
müder  (armul.  74).  eyn  cleit  oucr  tlie 
seholderen  als  eyn  nionikeu  sciiapiilier 
(132).  der  monchen  scaplicr  sim.  (Sm.  3, 
43,  375,  Ki.).  scheppler  (74).  halß-heinde 
(armul.  74) ,  -tucli  (armelacus  76).  m/s. 
sercae  {II.  c). 

Arme-,  armel-linus  forte  ein  hamp= 
ster  (125). 

Armel-um,  -lum,  v.  Armillum. 
Armelus  v.  Armelausa. 
Armenia  hd.  annenien  (1),  a.-lant. 
*Armenias  v.  Ermonia. 
^Armient-a,  -arum  g.  pl.    suueigono 
(Gf.). 

*Armentale  sueiglih  hus  (Sm.  3,  532). 

■*Armentari  sweigen  (75.  cf.  -rius). 

*Armentaria  {pl.?  cf.  sq.)  v.  Vaccaria. 

Armentarium    {i.    locus   vbl    tela   et 

arma  ponuntur  t  vbl  armenta  i<uat  i  i.  q. 

armentum.   ßr.   cf.    arm-,   armament- 

arivun.   vaccaria.)   swaige    (Gf.).   coyge 

(8^).  kustall  (68).  fyehe  stalle  (19).  vych-, 

var.  vyh-huß  o.  -stall  (110).  besehet  of 

stal  (11).  Schelm  (8). 

Armentarius  suueigari  (Gf.).  suai- 
fi04),  sclivvai-(i4i),  swei-  (75)  -ger.  swayer 
{li).  hd.  kue-,  ku-  (3,  5*J,  134),  kü-  (7), 
KU-  (21),  koe-  (5),  riuder-  (8),  sweyn-  (4) 
-hirte,  -hirtte  (3),  -hirt.  ko-hert  (18),-herde 
(22).  hirte  (8^).  herde  (99).  viech  herter 
(1).  kuge  triber  ( 6 ).  ein  wapen  -,  var. 
vich-meister  (110).  cancellari  {m). 
*Armentoriuin  v.  Armamentarium. 
Armentum  {cf.  vaccaria)  hd.  nd. 
rint.  hd.  rynth  {b^.,  21),  selten  rind ;  rint- 

DlEFENBACH     G  LORSARIUM. 


ARM 

vyh  (9),  -stalle  (17);  rinder  hirt  (8);  eyn 
hert  kuwe  (IG),  rosse  (7),  rinder  o.  roß 
(76);  eyn  kuwe  hirte  (17);  swaicrinder 
{^l.  -ta  104);  sweig  (75),  sway-e  t  -erei 

(74.    cf.  Sm.  3,  532.  Fr.  2,  240);   kuo   t  vicll, 

var.  vih  (iio);  vehe  (loo),  fich  bruehlich 
zu  stryt  (:arma  64);  kue,  ku,  koe  (18). 
nd.  vie  (i06),  ve  (99,  109),  rinen  ve  (22"^); 
ko  (22),  quek  (109).  cudde  (99,  106). 

Armerius  flos,  t  armotaria  altera 
(143^   {cf.  flos  amoris)   leimkraut   (143). 
wilde  feldnegelein  (Ki.). 
*Armica  v.  Amica. 

Armigata  (  gi.  m.  1,  377)  v.  Porta= 
tiuum. 

Armi-ger,  -nger  (77),  -duetor  hd. 
wap-,  wapp-,  wope-  (ö*^,  77),  nd.  wepe- 
ner.  wapen-trager  (110),  -turer  (-duetor 

75). 

*Armila  v.  Arula. 
Armilausa  &c.  v.  Armelausa. 
Armile  v.  Arrrüllum. 

Armilla  (*'.  uruamentum  armorum  76, 
scapul-,  scalp-arum ;  dextrale  brachio= 
rum  76;  torques,  brachiale,  dextroehe= 
riam  Br.,  balista,  arma)  ein  wotien  (G). 
hd.  (110)  mZ.  wapen,  sciiulter-w.  (68);  arm- 
w.,  -wopen  (4),  -ring  (93),  -spang  (3),  -golt 
(8),  -bogin  (81^),  -bonge  {sie  100),  -borg 
(86.  aus  -bog  X  berg  V).  buog  (i4i).  pouch 
(104).  are  böge  (99).  hand-b.  (19).  liant- 
boghen  (89),  -bage  (11).  hd.  nd.  hals  baut; 
vor-,  fore-  (18),  forn-  (21)  -spange  (^12, 
18j,  -spang  (3),  -span  (13,  ül,  22).  en 
worp  spoii  (23j.  eyn  steckpriem  (132). 
brase  (12).  dusinck  (^78.  cf.  Sm.  1,  402. 
duysinck  monile,  buUa  Kii.).  tissel  (8, 
i.  q.  tissek  .Sm.  l.  c.  X  dechsel  aseia?). 
komcdt  (lü.  cf.  helcium). 

*Armillifer  {cf.  sq.)  puttentreger  (74). 

Armil-lum,  t  -le  t  -e  (ki.),  t  -ium 
(Gl.  in.)  (i.  vas  vinarium  apticni  ad  por= 
tanduni  in  Immeris  Br.  &c. ,  untersch.  von 
armel-um  Br. ,  -lum  vas  sanctorum  t 
victimarum  Br.  &u. ,  t  vinarium  Pap.) 
wapin-  (8),  wopen-  (IG)  -faß.  wyn-  (68, 
110''),  wein-  (110«),  wint-  (iiCi)  -flesch. 
lagel,  putten  (74). 

'*Armillus  {diin.  cf.  armus)  bugel  (75). 

Armilustrium  t  lustralia  herschauen 

(125).  armi-,  arme-   (76,    Br.)   -lustrius 

quod  armis  locus  lustretur   (Pap. ,  Gl. 

m.),  *'.  1.  qui  ab  armatis  sepe  illustratur 

(76,    Br.). 

Armilustrius  l.  presidium  halt  dair 
die  ruter  halden;  herschouwunge  des 
harnesch  (147). 

*Arminger  v.  Armiger. 

*Armizare  {ptc.  -atus  Gi.  m.)  v.   Ar= 
mare. 

*Armo-clusa,   -lausa  v.  Armelausa. 

*Armodactilus  v.  Hermodactylus. 

*Armodia  mitbequeninng  (74). 

*Armo-iacia,  -n  v.  Armoracia. 
Armo-,  arma-  (7),  aro-  (8)  -nia  {i. 
dulcoratio  t  consonantia  cantuum,  ex,  ar 
i.  ad  et  monos  i.  vnus !  Br.  intelligentia 
diuina  76)  sanc  (100).  hd.  suß  gesan-ck, 
-g.  7id.  zute  sank,  ein  gedone  i  eintho= 
nikeit,  var.  gethone  &c.  (65).  suezs  gedün 
(16).  susß  getone  (i5).  süsser  don  (15). 
zuse  czuclanck  mit  de  done  (8).  eyu  clang 
i  eyn  seyteii  done  (7).  eyn  s. -clang  i 
glicheit  (15).  ein  süße  clang  (17).  siesser 
dun  l  clang  (76).  einhellig  lieplich  gesang 


ARO 


49 


(64).  wolhellung  des  gesangs  (88).  sevden- 
(22),  seydel-  (22b)  -spyl. 

Armo-racia  (19,  47,  91,  bm.,  Ki^.,  Fr.), 
-raca  (Ki'-.) ,  t  -racea  t  -racium  (Ki.), 
-rach.ia(i25),  -ratia  ^ -ratio  {ital.  -razzio) 
l  -riaca  (Sum.),  -ratica  (IG),  -zatia  (149), 
-rica  (85),  -ria  (47,  149),  -niaca  (17),  -siea 
l  -iacia  t  armazatira  (74),  amora-cia 
(96  &c.),  -ncia  (85),  -yta  (96),  ramoraeia 
i  armon  (ki.)  {i.  rafanus  agrestis)  hederi- 
ch  (17  &c.),  -ck  (arm.  85).  heiden-rub  (Sum.), 
-rettich  (U4,  Fr.),  meer-r.  (Ki.).  kreii  (91, 
111).  bibenelle  (armoz.  149).  byb-nell  (74), 
-enel  (IG  sim.).  bebencll  (19).  beuenelle 
(47,  85).  inauua,  meuva  (sum.).  Versch.  von 
ar-,  am-moniacum  ammoniakbaura  (ki.). 
*Armosia  {gall.  armoise)  v.  Artemisia. 

*Armossa   (cf.  prc?)  v.  Almucium. 
Vlmus. 

^Armotaria  v  Armerius. 

*Armozatia  v.  Armoracia. 
Armueia  v.  Almucium. 

*Armulatus  v.  Armelausa. 

*Armulla  v.  Aruiola. 

*Armuntum  v.  Argumentum. 
Armus  hd.  nd.  brüst,  borst  (22).  hd. 
prust,  broste  (4),  brost  (14),  brüst  blech 
(X  arm-a?  -illa?).  arm  (64,  110).  schul= 
der  (19  sim.).  buog  (ui).  büg  (12).  bueg 
(75).  bug  (7,  8,  75).  bieg  (76).  böge  (10). 
booch  (14).  boech  (99).  buch  (13).  biilz  (8^. 
~X  arma?). 

Arna  lam  (147). 

*Arnab-o  (r.  carnabum),  -i  veterum 
zittwer  (Ki.). 

*Arnagolsa  &c.  v.  Arnoglossa. 
Arnica  (143,  Gf.,  Fr.,  Ki.),  armica  (74), 
arinca  (7,  17,  95,  101,  121,  130,  nach  130 

aus  ■JSP'JYT'']?  sonst  rocken  114  &c.,  amel= 
körn  143,  cf.  Gelt.  Nr.  3),  ar-  (103),  art- 
(74)  -inea,  arcüic-a  (3,  8,  Sum.  V),  -ta 
(Sum.),  are-nica  (149),  -mta  (47),  aronia 
(IG),  artayra  (/.  amya  96)  wollis-  (8), 
woluis-  (103),  wolves-  {du,  i30,  Sum.),  wlues- 
(47),  Wulfs-  (3,  17),  wolf-distole  (i49),  -distel 
(3,  74  sim.).,  -fistele  (Sum.),  -tistel  (96), 
-zeyß  (7),  -zeisala  (130,  Gf.),  -zeifila  [sie 
103),  -zeisil  (,95),  -zusila  (121).  wolver-  (Fr.), 
woive-  (143)  -ley,  bey  den  Sachsen  vnd 
Scestatten;  mutterwurtz,  von  Pnegellern 
in  den  Bürden  wilder  wegerich  genennt 
(143).  laug-  l  luciaus-kraut  (Fr.). 

*Arn-yges,  -igenos  v.  Agamus. 
Arno-,  t  arni-  (141)  -glossa,  arni- 
glussa  (17),  -glosos  (i4i),  arna-glosse 
(94=^),  -golsa  (.Sum.  UI)  (/.  agni -glossa, 
lingua  t  1.  herbena  141,  plantago)  hd. 
wege-brej^de,  -preyt  (74),  -breJe  (17),  i 
-tredc  (15),  -ricli  (74,  105,  Sum.),  weg- 
breit (149),  -rieh  (76,  141,  Sum.).  golcheu 
{cf.  göUeke  Ringelblume  Nmn.  ?),  Mrg.  felt= 
blum  (8^).  ags.  wegbrade  (94*^). 

*Arnoricus  {aus  no-  X  armo-rieum) 
peigiro  lauf  (Gf.  2,  235). 

*Arnoti-ce,  -de  v.  Arciotida. 

*Arnus  v.  Cornus. 

*Arobius  ('/.  arcubius?)  ein  fugidat 
(8b). 

•■^Arodo  {i.  rodia,  siC)  grote  sclieep  (147). 

*Aroga  L\  Arpagio.  Arrabo. 

''Arola  V.  Arula. 

*Arolare  v.  Areola. 
Aro-ma,  -nia  (76)  wol  (5^),  alle  wol 
rich-inde  dinck  (5^),  -ende  ding  (4),   -en 

7 


50 


AWQ 


dini 


;k  (-M).  Jil  \\o\  nikfiulo  liinok  (22v 
\\o\  .sini'kkcnils  ding  (1).  t'Vii  wol- 
rioflioiid  ui'»\  licflinut  (I34),  -ricluiif 
(tili),  -nfln-ii  (18),  -roflu'ii  (.')),  -troliinde 
(9S)  diiiK.  killt,  krmit,  wurtz.  wol  riikcii 
(13).  sii/o  rouidi  (100).  ein  süssen- frrsmag 
((>).  pt'wiirz,  pud«'r  (loo,  Hr.  wtu.  2,  ."««;»). 
gowirtz  vnd  si>ecorey  (oi  «/«4.).  l)alsa  ine 
(17),  -ni  (S). 

Aroniatarius  r.  Aromatopola. 

Aromaticus  /n/.  wohiioliondt!  aim. 
odol  roidi  {i^'\  ruchig  (2),  smcckung  (1). 

Arotnati-zare,  -sare  Inl.  wolc-,  wol- 
rii'clicn,  ryrlKMi  (S''),  -ricluMi.  -ruclicn 
(10),  -sniacücn  i^G,  (),'  -sclnnccktMi  (iio), 
-smokkon  niaclien  (i).  wol-  (22),  wal-  (11) 
-rukou.  walo  riken  (no). 

Aromat-opola ,  -arius  kriiy-denier 
(Kil.\  -ncr  ( iKiii. 

Aroniatopoliwm    krut-krani    i^chytr.). 

Aron,  aaron,  avum,  ai'ona  (87,   i4n) 

{herba)    ruclie  (Sn,  Sum.  v).   ])fattVn-pint 

(lar^  143).  -bind  (i44.  Ki.).  aron  (87  ,sim.). 

* Aronia  v.  Aroma.  Armonia.  Arnica. 

Aropagiones  r.  Arapagare.  Arpagio. 
*Arostoloia  r.  Aristoloehia. 

Arpa  ((f.  arrabo)  ags.  aeren  geap 
(Gl.  AeHr.i.j^nrtaareaeSomRcr)-  acrngoup 
(ise);  carngeat  (94). 

Arpaga  r.  Ai'pagma. 

Arpagare  ?•.  Arapagare. 

*Ai'pagarius  r.  Erpicarius. 

*Arpa-gio  furr  hock   o.   gabel   (110). 

stock-g.  (i;8).  -go  staockgafoll  (132).  has= 

pil  (i27\  gh'issentzidoit  (75).  -go  (Br.  &c.), 

-io  f  arapaio  (147).  aroga  (76)  vuyrga= 

vel  (147).    /.   fuscinula   (lir.),  sustmola 

(76)  f  geniis  re-'ifiincnti.  crowcl  (121  .v/m.). 

aas.  auucl   f    chiua   (i36).    aropagiones. 

pl.  (cf.  arapagare),  ara-  t  ar-pigio  sg. 

i.  rotabulum   feur-  o.  offen -gabol  (74). 

*Arpag-ma,  -a  (oi.  m.)   eynroloy  vat 

(l47l 

Ärpagus  raub  (74). 
•  Arpaio  v.  Arpagio. 

Arpax  /.  harpago  (Gl.  m.);  instr. 
horti  (Pap.  [.  orei  (ur.)  l  fen'eus  vncinus 
CO  qvod  arripiat  (Pap.),  rapiat  (Br. ) 
quod  in  puieuin  cadit  {weit,  bornkrappen 
«*.)  ;  instr.  ferrcum  ad  extrahendum  ziza- 
nia  goet  ysen  (110),  friicht  ijsor  (i.'52). 

Ar-,  ara-,  arra-,  aras-pax  grundy= 
soren  of  soekor  in  den  putte  (147). 

Arpen,  arbon  (7C)  accusatimim  genus 
tseli  fdlratl  (Pap.i.  _r/.  teli/.  (Br.).  g.  cell 
/.  (7tj).  geczanyt  pliil  (8).  arp-es  (76,  Br.), 
-is  (74),  -e  (68),'harp-e  (110,  Br),  -a  (gi.  m.) 
yemis  gladii  sim.  swert  (74).   Aus  apizt]. 

Arpen-tum,  -na  maniiwero  (i3i.  cf. 
-■\verc  Of.  1,  !Mi.-,  .sq.\. 

Arpeta  ist.  herpeta)  die  rose,  das 
rofhiauff  (Ki.). 

"^Arpic-a,  -are  v.  Erpica.  Strigul-a, 
-are. 

*Arpigio  r.  Arpagio. 

*Arpis  V.  Arpen. 

*Arpit-a,  -are  v.  Erpic-a,  -are. 

*Arph-a,  -ina  v.  Aruina. 

''Arphago  (?'.  fasciala,  aus  arpago  i. 
fuscinula!)  v.  Fascia. 

*Ar-,  arri-  (110'')  -pius  (aus  arpe  X 
harpyia>c;arripere)  gryffende  (110, 132). 
begirdig  ((i8). 

'^Arquamentum  ags.  dixl  (i3G,  145. 
St.  thixlV). 


ARR 

*Arquata  ^  numenius  lirach-,  regen-, 
wind-,  woftcr-vogcl,  giiiy, />^///.  hanikcns, 
/ris.  .schrye  (i  10). 

*Arquillus  {rf.  arces)  gall.  ar^on  d(! 
seile  (122). 

*Arqui-rites,  -ritis,  -tes  r.  Arcuites. 

Arra  ( (f.  auia)  hd.  nd.  bnit  -,  lid. 
braut-,  prent-  /  haut-  (4),  morgen-  ((5, 
40,  7'i)  hd.  -gäbe,  -gab,  -gobe  (40),  -gaul) 
(76),  nd.  -gane.  brnt  gäbe  t  liant  (18). 
brnt-  (.f)'',  \\)\  l)rnde-  (10).  mal-  (17,  4), 
mole-  (8),  drnwe-  (8"'),  lu'ft-(!).T)  -sehatz, 
-.schätze,  liafft-  (64,  7.5''),  heftel-  (7.5») 
-gelt  (7.')),  -gäbe  als  ein  melielring  (64V 
geniahcl  i)f'ant  (i.t).  pfant  (110.  «m.V 
vn(U>r  phant  (8'>).  hant-truwe  (5,  22), 
-tranwe  (21),  -druwe  (12),  -truug  (49). 
hd.  win-,  wein-,  ley-  (4),  leick-  (3)  -kauff. 
wntkauft  (49).  win-kof  (76.  ife«.),  -kofF  (64 
vttr.),  -cop  (11).  opl'er-  t  winköf-gelt  (O). 
gotes-,  gots-heller  (19),  -pheniu'g  (7,  lioj. 
gedingt  ph.  o.  gelt  (7,5).  wort  {var.  hei 
w.  aus  vel  w. )  zeichen  ( 60.  cf.  .Sm.  4, 
166).  wcrd-i-rer  (i32),  -re  (99). 

*Arraba  /.  »abba  vader;  i.  arbiter 
tuyck,  koiide  ( 147). 

Arrab-o  [g.  -onis),  -a(19,  89),  -onis 
(23  kl.-.),  -ona  (3,  i3i),  arabo  (68,  99), 
aroga  (47),  arrog-a  (7),  -aria  (18,  47), 
arr-ago  {  -ugo  /  -actana  l  aractaua 
(7.')).  arpa  1  11,  47)  {oft  i.  arra)  piiant 
(8,  9)  der  ee  (8).  pant  (11,  23,  89).  vnder 
pfand  (68,  110).  niorgengabe  t  wider 
legung  des  heirat  guts  (7.5).  eyn  l)rutc 
(18).  nialschacz  (^3).  eyn  gottes  phennig 
(7).   werdre  (99).  harrunga  (isi). 

Arra-cium,  -tium  (22),  -sivun  (4). 
-ncium  (2j,  -rium   (7.5).  -cina  pannus 

(77)   {cf.    Gl.  m.    1,    328,     38.5,    387,    445.  Fr. 

1,  36,  417)  hd.  nd.  aiTas,  eyn  dünne 
wuUen  waut  (22'j).  arr-aß  (21,  75),  -asch 
(Fr.),  -als  (2),  -eis  {a.  1370  Sm.),  -is  (5), 
-iß  (7),  -eße  (10),  -eß  (7),  -es  ( 77,  14?), 
-es  düch  (6),  -as  tuog  (49).  harr-as  (75), 
-aß  (Fr.),  -is  (5),  -yß  (5''),  -es  (3),  -eß  (4, 
74).  nhd.  rasch,  sardoick,  vusteyn  (147). 
*Arra-etana,  -go  r.  Arrabo. 

Arragonia  r.  Arrogania. 
*Arranus  r.  Artauus. 

Arrapax  v.  Arapagare.  Arpax. 

Arrare  win  kaufi'cn  l  dvuwin  (19). 
bewinkopen,  godspennyiigen  (89). 

Ar-,  l  ab-  (Br.)  -reptitius,  gcv). 
areptic-ius,  -eus,  -uus(l ),  areficius  (Br., 
Gl.  m.\  /  arraticus  (X  err.  ?  10)  {i. 
ariolus  141,  demoniacus  q.  v.  cf.  Gl.  m. 
1,  389)  einer  der  mit  de  tufel  beseßen 
ist  (17).  der  gezuckt  ist  vom  t.,  ein  t.- 
heflftiger  (6.5).  duf-  {fy\  dy-  (18,  21)  dcuf- 
(G7)  -fels.  duuelseh (22).  Ärf.  teufelischer; 
(ar.)  tufflesch,  (arr.)  zerryßner  (68); 
besessen  (110);  wesessen  mensch  (1), 
bcssen  {sie)  mensche  (8);  be-hefft  (7), 
-heftet  (9.5), -haftet i.Sum.);  vnsynnick  sini. 

*Arrequiescere  geliorsam  sein  (1). 

*Arrescare  v.  Arrestare. 
Arresta  bouis  stallkraut,  huhechel, 
ochsenbrech  (Ki.). 

Ar-,  a-  (221' )  -restare,  arrescare  (65«), 
arestere  {^hd.nd.  be-kummern,  hd.-kon\= 
mern,-komeren(89),-kymerntmit  gerech= 
te  (13),  -kumeren  mit  den  richte  (22^), 
-kummern,  als  pfenden  (iioc).  hd.  nd. 
hindern,  verpieten  (1,  2  sim.).  beset-zen 
(19),   -ten  (11,   89,   97).    vorheffteu  (64). 


ARR 

fronon  ((>).  an  werten  (9'l.  afirtin  (8.   cf. 
anfertigen  sm.  1,  567?). 

*Arrichariu8,  archanus  (i.  apocrisa.^ 
rius;  X  arcarius)  sclialwaerrc  des 
keysers  (i47). 

*Arridare  v.  Aridare. 
Arridere  h<l.  zu-,  nd.    to-,  an-   (G,  9, 
64,  110)  -lachen,   wintzeln   (125).  frolich 
wesin  (8),  beweysen  (9). 
Arrigare  benetzen  (8). 

*Arrigenes  r.  Agrimonia. 
Arrigere  hd.  vfl"-,auf-,«r/.  vp-richten, 
-rihten  (ß),  -rechten  (7) ,  -recliten  (5), 
-r(!cken  (18).  vast  vnd  wol  regieren  {valde 
regere  65)  {virgam  virilem)  ragin  (8). 
ragen  (17).  regin  (i)j. 

*Arrigo  v.  Aurigo, 

Arripere  {cf  arrumpere)  be-  (5,  S*»). 
zoi-iilich  be-  (8),  ain-  (19),  zu  im  (110) 
-griffen,  angripen  (11).  hd.  uemeii  (6); 
zu  ym,  zu  sicli,  nd.  to  sick  n.,  hd.  t 
zucken,  z.  o.  an  sicli  ziehen  (67)  her- 
wüschen ((i).  zoridich  h.  (17).  erwischen 
(6.5).  czormlich  e.  (9)ÄrZ.  rauben, berauben 
(21),  zerryssen,  mit  gewalt  zu  brechen. 
nd.  rowen. 

*Arripius  v.  Arpius. 

Arri-regium  (11),  -togium,  -tagium 
(147)  {cf.  Gl.  m.  1,  360,  389,  391 )  achter 
-deyl  (147),  -deel  (11,  89).  eyn  affter  deyl 
(191 

Arrissare  v.  Arisare. 
*Arristatus  v.  Aristatus. 
=*  Arritogium  &c.  v.  Arriregium. 
*Arrius  (:i4),anius  (136)  (aMÄvarius?) 
ags.  faag  dl.  c). 

Arroga  &c.  r.  Arrabo. 
*Arroga-,    arrogo- ,    ario-    (5'')  -nia 
{nie    Arragonia)    arrog-an    (1),   -onien 
(.0*').   arrogan-us,   -ensis  (Gl.   m.)   eyner 
vz  dem  lande  (ü  sim.). 

Arrogans  {cf  abr.)  hd.  hoch-,  hof- 
(Mss.  mog.)  -fertig,  -fertick  (17),  -firtig 
(21),  -fart  (18),  -mutig  (110),  -mietig  (68), 
eren-girig  (i.  ambiciosus  1),  -gyrick 
(5'>).  eundeg  (99). 

Arroganter  hochverticlich(6).  hoffert- 
icliche  (17),  -lieh  (5).  homod-  (18),  homet- 
(21)-eclichen.  Äd.  hoch-mietig  (76),  -mu= 
tig,  -mutlich  (4),  -mutiglich  (110) ;  stoltz- 
(8h,  110''),  v'stor-  (17xabr.),keck-  (iio^), 
kech-  (iio^),  snel-  (15),  kun-,  kunt-  (5, 
22),  künde-  (23),  kont-  (21),  kontic-  t 
kynt-  (17)  -lieh,  nd.  -liken. 

Arrog-antia,  -onia  (23)  röm  (6).  ej'u 
rum  (8'').  eyn  beroym  (22).  beroin  (23). 
romsal  (i4i).  erengire- (ö''),  eregitti- (65^, 
hochmechtig-  (es),  hochmutig-  (110), 
liochfertig-  (110  &c.)-keit.  houerdich  (22). 
kundicheit  (11).  stoltzikait  (V.  archon.  Sm.). 

Arrogare  be-rumen  (7,  8,  9,  75), 
-rumen  (S**),  -gern  &>).  hd.  vbermutig  sin 
(Vocc.  ex  quo),  v'storen  (Mss.  mog.).  ^eid= 
nen  (75).  stolczi-ren  (13),  -keit  treiben 
(64).  zu-scriben  {i.  asscribo  10),  -geben, 
-legen  (65).  verderben  (5,  21.  X  abr.).  {i. 
destruere)   vorterbeu   (4). 

*Arrogari  be-rumen  (70  &c.),  -romeu 
(5,  22),  -rumen  (6  &c.),  -riemen  (69  &c.), 
-reumeu  (67).  vor  rimeu  (18).  hofiFerti= 
gen  (4). 

*Arrogaria  v.  Arrabo. 

*Arrogonia  v.  Arrogan-ia,  -tia. 

*Arrugo  i'.  Arrabo. 


^  AKT 

*Arrvilla  i-.  Arula. 

Arrtiinpere  rißen  (5).  zu-r.  (21).  mit 
gewalt  r.  (18).  m.  g.  brechen  (7),  zer-br. 
(76).  zu-br.  (21,  4)  mit  kraft  (4).  zer- 
stören (6).  richten  (23).  to  sick  nom= 
men  t  rowcn  (22.  cf.  anipere). 
*Arruneula  v.  ArativuiCTila. 

Ars  {pl.  s.  u. )  hd.  ml.  kunst,  konst 
(5,  8,  11).  Hst  (16).  beheudikeit ,  haut= 
werck  ((>.")). 

Ars  etema  ewige  kunst  (15). 

Arsenieum  {i  auripigmentum)  kop- 
per-rauch  (13),  -rore  t  victrile  (10.  wett. 
victriol).  opei--,  orper-  (i49),  orge- (Sum.) 
-mint  (8.5,  suiii.), -ment(i2.'),  149). 

Arseuerse  kyert  dat  vuyr  (i47). 

Arsineum  {i.  arthomium)  vrouwen 
eleyt   blyuckende  roit  (i47). 

*Arta  (/.  ardiui,  alta)  iiuidarpergi  (Gf.). 
*Artabulum  {i.  angarium)  notstal  (3, 

4,    74,    76). 

*Artacis  v.  Attacus. 

*Artaga-nius,  -mis,  -rus  &c.  v.  Ar= 
toganus. 

*Artagge  v.  Attagen. 

*Artayra  v.  Arnica. 

*Arthaleticus  v.  Arteticus. 

^Arthamesia  v.  Artemisia. 

*Artainus  v.  Artauus. 
Arthanita    (  i.    eyclam  -  en ,   -  inus, 
panis    porcinus )    erdt  -  aptfel ,    -  uabel, 
Schwein-,  sauw-brodt  (14:5). 

*Artanus  v.  Artauus. 
Ar-,  arc-  (8i,  i26)  -tare  i.  stringere 
(1) ;  con-str.  (3.  4) ;  frequenter  arcere  t  co= 
pulare  (Hr.).  hd.  nd.  e-,  dwi-  (22),  ]id.  twi-, 
zwi-,  pire-  (7ö)  -ngen.  iughe  niaken  (89). 
streng  machen  (1).  einbreisen  (i26).  be= 
setten  (^si). 

*Artat-io,  -ura  (75)  pfrengniß  (75). 
dwanck  (22). 

*Artator  zwi-  (8^),  pfre-  (75)  -nger. 
Artatus  pfrengt  (7.5). 
Arta-uus  (;ne.  corv.  Br.  &c.),  -nus  (7.1 
varr.),  -mus  (64^,  i.  sehlimbria  75),  arra= 
nus  (147)  hd.  sclireib-,  visch-  t  weid-  t 
knchen-  (75),  wayd-  t  hack-  (74),  hak- 
(64,  75,  93)  -messer.  schrifiines  (i32). 
knijf,  snydmess  (147). 

*Artedius  {cf.  artocopus  sim.)  krapfe, 
höh.  koblych  (4). 

*Arteniya  Acnien.  (G). 

*Arteinideon  {cf.  sq.)  wizwm-z  (Sum.  vi). 
Artemisia  {selten),  arte-  (94'»  &c. ), 
artbe-,  arti-,  arthi-,  arthy-  (149),  arehi- 
(G,  19i,  artha-  (21),  artho-  (5'\  67),  arto- 
(68),  atte-  (110)  -mesia,  l  -messia  (94»), 
armosia  (74,  143)  («'.  mater  herbarum  l 
mactarie  t  agritaniea  t  ampulata  i 
monolosis  74)  bibo-z  (sc'»,  OG,  105, 149,  Gf., 

BM. ),  -S  (7,  87,  146),   -eß  (l25),  nd.  -t(Siim.). 

byboz  (auz.  8,  991^).  pipoz  (104).  peyp-os 
(4),  -as  (1),  -ecz  (4).  beipo-ß  (74),  -s  (4). 
bibes  (v.  a.  1400  Gr.).  weibpas  (50*^).  byf- 
uß  (10  &c.),  -uyß  (V.  a.  1469  Gr.),  -oß  (5), 
-aß  (21),  -as  (i3).  beyfu-ß  (75,  91,  i34, 
143),  -s  (3).  byvo-es  (i32),  -et  (11,  85, 
92,  99),  -t  (22b,  23).  lichvot  (22).  großer 
reiufarn  (73.  cf.  athanasia).  reynber  (89). 
bucca  (Sum.  vi),  hd.  buck-e,  -en,  -ela  (76). 
bück  (110).  bug-ken  (64),  -ge  (87*^^,  -gila 

(95),    -gul   (93),   -gel     (87,    146),   -el    (22,    87, 

146),  -klen  (91).  batke  (7).  buchen  (ii3). 
bukel    (Aiiz.  l.  c).   puggel  (74).  puckel 


ART 

{neben  puck  fabaria),  bis-,  var.  byß-molte, 
flg.  beifuß,  in  andrer  spräche  bücke,  var. 
bück  (75).  pesenmalten  (50<i).  scosmalta 
(141).  schofmalte  (Anz.  /.  c).  ratrich  (ar- 
temesia  87»,  aec  sie  i46).  giu-teln  (74.  cf. 
Fr.  1,  384).  suunenwendt-g.  (75.  cf.  Sm.  3, 
263).  sunben-g.  (1).   sonnenwend-el  (73), 

-gurtel(l43).  hl- (Anz.  I.e.),  him-(l43,  Nmn.) 

-melker,  l  -melkar  (Nmn.).  hermalter  (7), 
cf.  hermalda  bugga  (105);  o.  v.  anthe.= 
mis  (X  artemisia  7).  ags.  mugwyrt, 
(-essia)  tagautes  helde  (94»). 

Artem-o  (110  &e.,  Br.,  Gl.  m.),  -on  (93), 
-one  (Diut.  2,  42),  -um  (no  &c.,  Br.), 
arth-  (8,  64),  areh-  (so)  -emo,  arthen- 
um  (i47),  -io  t  arterium  (74)  {gr. 
aptcfKov)  segelli(Diut.).  segel  (74).  wenig 
s.  (8).  ein  klein  s.  o.  lOch  in  naui  (110). 
fock  (i32.  i.  q.  supparum&c.  Fr.  1,  283, 
focke  siparum  107).  vok  efte  segelken 
(109),  of  een  seilken  (107).  des  scheeps 
segel  ofseyle  (147).  wintmerki  (93).  wynd 
gemerck  (64).  komcnierk  (80). 

Arter-ia,  -ea  (8'>),  -ra  (1),  artheria 
(i.  verui  per  quam  intrat  aer  t  spiritus) 
hd.  ader,  ander  (76) ;  hals-,  halß-ader, 
-ädern;  hals  odir  (8);  duustader  (Megenb.); 
gaistaudern(/>^.  77^)';  loft  odern  (i25Mrg.); 
luft  {sie  81»).  pipe  (s.i).  weltwachs  (10.  cf 
pulpa).  harwaß  (8, 13).  hercerebe  (loi.  cf. 
Sm.  3,  5,  herzeric  Ziem.). 

Arter-iaeus    (Hr.),    -latus    (Gl.  m. ), 
-eatus  {i.  rheumaticus)  hcys  (97). 
Arteriasis  heescheit  (147). 
'■Arterire   aderkeii   (8"').    artherisare 
edorn  (9). 
*  Arterium  v.  Artemo. 
*Arternu3  v.  Areturus. 
*Arterra  '•.  Arteria. 
*Artes  {anders  Gl.  m.)  v.  Arees. 
Artes  liberales  fry  (ö'',   7),  vrighe 
(22)  kunste.  frige  künste  (G).  frilie  konste 
;  (5).   frie    konst    (21).    frey    churist    (1), 
j  kunst  (110). 

!  Arthesis,  artetiea  &c.  v.  AreMtiea. 
I  Arthetica  (/.  Solidago,  primvxla  veris) 
I  maßlieben,  massüsseleu  &c.  (73).  schlafl= 
kraut,  je  langer  je  lieber,  feldcypress 
(Ki.).  a.  pandectarii  guldengiinsel;  a, 
saxorum  katzeaklee ;  iiasen-  hd.  -klee, 
nl.  -pootkens,  -voetkens  (143). 

Artet-,    ai'tbet-  i  artra-  i  arthal 


ART 


51 


(147)  -ieus  -gichtig  (08,  110).  gychtich, 
lam,  mänck  (i47).  giidsuchtiger,  kremffi= 
ger  (74). 

^Artieaetus  artischock,  welsch  dis= 
tel  (144). 

*Articula,  ardiga  zaeha  (Gf.   cf.  Dz. 

Wtb.   28). 

Articulare  ( i.  subtiliter  ccniungere 
110  &c.-,  articulis  ludere  68,  132)  behen- 
delich  (9),  -tlich(8),  -diglich  (17)  zusaraen 
fugen,  mit  den  ketzen  spilen  (68).  koten 

(132). 

Articulatio  bona  {rnembrorum)  wol 
gegleich-t,  var.  -net  &c.  (es). 

Articulu-s, -ra(i4i)  (?'.  species  numeri 
Br.,  numerus  multiplicatus  per  denos  110 
sim.)  lideli  (93).  let  (99).  lede-  l  theel- 
ken  (108).  ge-lith  (15),  -litte  (16),  -  Hd 
(141).  glit  (G,  4).  kleyn  glyd  (68,  110), 
gleth  (8),  leedchen  (132).  gledichen  (8b). 
klains  glid  0.  glaich  (9i).  eyn  gleich  am 
ifinger    (65).   gleych-   (64),   stuck-   (65), 


stugke-  (15)-  lin.  eyn  zal  mit  zehen  ge 
mert  (8).  ^ 

*Artieus  («.  artibus  instructus  Br.,  Gl, 
m.)  vmbhang  (19).  omhanc  (89). 

Artifex  {i.  artista,  bissio.  opifex)  hd. 
eyn  chu-  (1),  ku-,  ko-ustiger.  kunst-er 
(19,  22,  75,110b),  -ner  (iiO'^«^),  -meister(75). 
werck-m.  (10,  65).  konste-ner  (132).  -r(ll, 
17).  kuoster  (89).  wergman  (8b  &c.).  hant- 
w.  (G),  -wercksinan  (65). 

Arttfieiat-um  ein  werck  der  kunst; 
-a  mechanicorum  hanttierung  (65). 

Arti-fictna,  -fBcina  (Br.),  -fieinea 
(76),  -uicina  (17)  eyn  werck-,  werg-  (17) 
-huß  (68,  110),  -stat  (17,  110). 

Artifieiose  kinstlich  (76). 

Artificiosus  hd.  ku-,  ki-  (76),ko-nstig. 
kunst-ick  (18),  -ich  (22),  -lieh  (110  &c.). 

Artificium  hd.  kunst,  arapt.  konst 
(11,  17).  kuost  (89.  cf.  artifex).  hd.  nd. 
hant-werck,  hd.  -werg,  -werch  (1).  ant= 
werck  (56.  cf.  Gr.  wtb.  h.  v.). 

*Artigeta  truglicher  (74). 

*Artilla  v.  Arula. 

*Artimen  eu  reyse  (11). 

*Artimesia  &c.  u.  Artemisia. 

*Artincilla  v.  Aconcilla. 

*Artinea  v.  Arniea. 

*Artioeide  v.  Arciotida. 

*Artiplex  v.  A-,  Al-triplex. 

*Arthisis  i-.  Gid. 
Artista  {cf.  artifex)  ein  kii-  (G),  ki- 
(76),  fri  ku-  (5b),  frey  chu-  (1)  -nstiger. 

*  Artista  {cf  attista.  areste?  aus 
artus?)  guttrof  {vas  IG). 

*Art-,  arth-  (5b)  -itudo  eng-e  (21, 
22),  -ung  (75),  -ikeit  (1,  3),  hd.  -ekeit, 
-keit,  -heit.  dwenge  (22).  nauheit  (i32). 

*Artiuicina  v.  Artüicina. 

*Artoea  peltzgart  (74). 

*Artoeapta  v.  Arthoeopa. 
Arthocaseus  v.  Plato. 
Arthoeopa    *.     vas    artificiale    (76); 
artoc-apta,   -upa  vat   dat    kunstich   is 
(147);  aus  artopta  X  ars. 

Arto-,  hissw.  artho-copus,-cupus  (11, 
Sm.),  -eapus  /  -pocus  (4),  -copa  (17,  19, 
89  &c.),  -ptocius  panis  '71),  -paeus  (56), 
atro-  (1^,  sarco-  i^^^.  v.)  -eopus,  cf.  vv. 
sarto  -  eopus ,  -  cupus ,  arehi-copus, 
!  -topus,  artedius  (artocopus  i.  pistor, 
'  gr.  apxoxOTio? ;  panis  ^^«V/ms  labore,  in 
oleo,  t  buttrio  76.  in  Langobordia  vocant 
bacillas  G)  derpkuoche  (bm.).  kiechlc 
(91).  kraptf  (4,69,91,134). crep-eleu(/>/.Gf.), 
-pel  (5,  8b),  -peln  (18,  21).  krappele  (22). 
krop-pliel  (56),  -el  (23).  krefiel  (v.  a..  1477). 
pastey  (89  sim?j.  posteydc  (-eopa  11). 
bastede  (17,  19).  horua-flfe  (8),  -f  (16  sim), 
-ph  (3);   harn-aff  (1,  V.  a.  14G8  SmA  -of 

(-pocus   4),    cf.  Fr.  1,    469.  .Sm.  1,  31.   2,  239. 

Ziem.  161.  —  mutschel  (uo.  /.  q.  spira  ii3, 
Fr.  1,  679.  Stella  112.  cf.  mutzcl,  inusel 
Sm.  2,  635,  664).  moetze"(10).  muu-tschel, 
-dschelle,  mytzel  (64  varr.).  pretze-n 
(1,  71  sim.),  -1(4).  eynbretze-1  (77), -In  (17). 
bretsel  (i32).  (brätschel  Fr.),  ein  trocks= 
chrer  (3.  cf.  pastesis).  phister  (73).  brot= 
beck  t  pfister(Ki».).  becker  (19, 114),  beke 
(artocupus  11),  t  schimmeli-chtig  broyd 
(19);  -ch  broot  l  wondeliucli  (wodelich 
11.  cf.  verwend  bröd  Br.  wtb.  3,  229?); 
-ch  t  crom  broet  (89).  krekelin-cli  (89), 
-ck   (132.  nl.    krakeling  frz.    craquelin). 

7  * 


52 


Airi 


)'l^ 


rilu'k  (ft'M-  cringol  (77.  irclf.).  ;/(i/l.  oscmi 
dii'li  (lii.  m/t.  escaudetus).  artocop-a 
knipft'o  ptanii-kiicli;  -us  kiaptVciip.icIicr 
(7iV  Ix'ckor;  schyinnult  liroit;  cropol  t. 
iiKinrun !  (M7). 

Arto-,  öisjfii:  artho-creas  (  apto- , 
xpsa;),  ijt'ip.  -crea  {[w.  &.-.\  f  -rea  (75,1 
\j-2),  -cria,  -crium,  antocrea  yi.  laga^l 
num  7.'>V  atrocea  [>^^')  i.  nhiifi  er  [mnc 
rt  variif  n\0  &c.,  «r.\  et pa.ttd  (n\:)/actus, 
pixtus;  jHtnis  er  cibo  et  canic  pistus  (sie 
ut;  &i-.);  rh/.  tortella^Hr.V  /(^/. crnplio  {r,(.),  • 
oraph  (7),  krapf,  cliiapplieii  (l,7i).crep- 
|)cl  (r>''),  -eleu  (22»').  crop-pe  (8^),  -el 
(22),  -pel  (11).  bastet  (33»  sim.).  past-et 
(110),  -evde  (13),  -eye  (isa).  blatz  (76. 
wett.).  bfetz,  i-ar.  pletze,  flecken,  vorbrot 
(7.=iV  sinaltz-kuoche  (hm.).  -kiu-b  (8).  eyn 
j,Miebe  kucho  (8'',  17).  stopkueh,  bo/i. 
tvkaiiecz  (4V  speck-  (3),  phaiiiien-  (n3) 
-flatle.  pfannzelt  {2).  bre/ebi  (18).  britzel 
{'i).  roftio-Ie  (108),  -ele.  ital.  refüoli  (Kii. 
c/. rapheola).  tf all  roy-  (Gl.  m.),  rou-  ( 122 ) 
-ssf'le  '<•/'.  ros-ola,  -cella  01.  m. ;  rtntersch. 
von  artorira  tarte  122.  r/'.  artotira  cibus 
ex  paiie  f  pasta  et  caseo  Br.).  vleesch- 
tarte  (^los).  kriiighel  (23.  cf.  prc).  armer 
rither  {H)^.  wett.  cf.  artolaganus.  Fr.  2, 

122'"). 

*Artocr-eas  (ob.\  -eum,  -iura  /  ocreare 
(74)  (X  ocrea!)  eyn  sti-fel  (5),  -pliel  14), 
-effel  (74).  ste-fehi  (21)  -uel  (23).  (ein) 
leder-,  leddor-  (18,21)  -hose  (5.  18), -hoz 
(4).  -hoße  (21),  -lioßen  (74V 

*Artocreuin  eyn  schußel  (7). 

*Artocupa  r.  Arthocopa. 

^Artociipus  r.  Artocopus. 

*Artofagia  is^  artifieina?  011 0'  vom 
würkeii   (/tw   Teiges?)  werke  stöbe  (8). 

*Arthofagus  v.  Sarcophagus. 

*Arto-, artho-ganus,  -gonus 1 22, 1 10'), 
-genus  ( (J ) ,  -  gomus  (  1 ,  von  -  ganus 
nntersck.  4\  -nogus  (uo'M,  -gaphus  (76), 
arta-graphus  /  -garus  (18),  -gamus  (67), 
-gamis  (V.  a.  1477),  orthogonus  {q.  v.), 
hortologus  (74),  ortogolus  (147)  (oft  i. 
herodius)  hd.  nd.  valcke.  hd.  falck; 
blaw-.  blau-,  blae-  (iio'»),  bla-fiiß.  bla- 
fusse  (7),  -uiÜ  (17),  -vot  (22),  -voit  (147). 
blofüs  (G).  blayfuyße  (133).  plauphus(3). 
pla-fus  (1),  -fiiez  (-ganus  4). 

Artolaganu-s,  -m,  artologanus  (91) 
platz,  riad  (7i).  eyerriade  (125).  armerit- 
ter  (12t;.  Ki.).  fjiildensehnitz  nni.ivctt.güh 
lensehiiittfii  pl.'). 

*Artoinesia  &e.  '•.  Artemisia. 
*Arthomiuin  v.  Arstneum. 
*Artoiiiu-m,  -s  r.  Archonivmi. 
"^ Artonogus  v.  Artoganus. 
Artopemma  brodbretzel  (Ki.). 

*Artop-seus,  -oeus,  -tocius  v.  Arto= 
copus. 

*Artopiperplefferkuch,  boh.  pernik  (4). 
Artopt-a,  -ra  (Ki.),  gr.<i^-(jTzrr^  (113), 
arcopta  (147)  [i.  ms  artificialiter  opereu 
tum  Br.  cf.  arthocopa)  knettrog  (91), 
beckin  (91,  Ki.»).  küchen-  (114),  holippen- 
(113),  oblaten-  (Ki.)  -eisen,  cop  van  pos^; 
teyden  of  vladen  (147). 

*Arto-rea,  -rira,  -tira  v.  Artocreas. 
Artox  i.  malus,  reus  (Gl.  m  ).  sagax, 
fauciosus,  fron-us,  -itus,  sipius  &c. 
be-scheyden,  -schyde,  vroit  &c.  (i47). 

*Artraicus  v.  Artetlcus. 


& 


ARU 

*Artreca  (/.  sophistn)  schynende  cun= 
sfer  (M7j. 

Arthritis  r.  Ai'chitica. 

*Artrologia  r.  Ariatolochia. 
Artuatim  (*.  menibratim)  von  Kly<l 
zu  glyd  (iio).    van    lede    tzo   lede   (132). 
von  leid  tod  (aus  nl.  tot!)  lyden  (68). 

*Artucium  v.  Nasturtium.  Ariato- 
lochia. 

*Ai"tula  r.  Areola.  Arulla. 

Artuosus  («'.  membr-atus  Br..  -osus, 
ros.ius)  wol  gelydet  (68,    110).    wal   ge- 
edet  (132).  grabe  (17). 
*Arturus  v.  Arcturus. 
Artus  s.  lit   (11,  22,   89).   let    (23 
ge-Iit  ^8"),  -lid  (91).  glyte  (18).  glit  (21 
glid    (i),    7,   110.  134).   gleed   (19).    glete 
(133).  groß  gU'tli  als  arm  beyn  (8).  lede= 
mat  (14a).  gleich  (64). 

Ar-tus,  -thus  (ö'M,  -ctus  (17)  hd.nd, 
enge,  ge-.'^piczt  ader  -twmigeu  (17). 
*Arua  [aus  ama  q.  cf.)  scliaip  (i47). 
Arua    [cf.    gi.    m.)  angar    (Gl.   Hrb.). 
heydt  (69  Mrg.).  lett  {i.  argilla  74). 
*Arualla  r.  Arvilla. 
*Aruanbale  v.  Ambaruale. 
*Artiare  (/.  volere)  aehkern  (1). 
*Aruca  (cf.  eruca)  Hederich,  wizsenif 

(Sum.   V). 

*Arudtna  ?.  semen  tTtice  (76). 
Arugo  V.  Aurugo. 
*Aruiala  v.  Aruiola. 
*Aruilla  (u  aus  n)  lam   nyghebaeren 

(147).  . 

*Aruillas  (st.  eru.  ?)  arwassin  (i4i). 
Aru-,  arph-,  arb-  (136)  -ina,  airpha 
(74)  hd.  nd.  smer.  hd.  smer-e,  -re  (21), 
smeer  (14),  .sclime-r,  -rb  (64*^),  feyste, 
feyst,  vaisti-n  l  -gkeit  (74),  smalcz  (5^, 
17),  ilemn  (12).  smalt  (22).  vlom-e  (14, 
22i>),  -en  [22,  23). 

Aruinare  smeren,  sinyren  (74). 

*Aruinosus  [i.  ci-assus  Br.  &c.)  schme= 
rig  (110). 

*Aruinus  (cf.  aruus)  eschin  (8). 

*Arui-ola  {S5),  -ala  (Sum.),  arm-ala, 
-Ulla  (IG),  harm-ala,  f  -ola  (143),  attin- 
i  am-ala  (74)  (cf.  bisora)   wilde   (8,  16, 

74,   85,    96,     149,     Sum.),     wilt    (47)    rute, 

rawte.  ^74)  hermelrant  (143). 

Ar-ula,  -ola,  -tilla  (8,  16),  -mila  (97), 
har-  (11),  an-  (i36)-ula  (i.patella  carh- 
onum,  -anam  134,  parua  ara)  hd.  füre-, 
fuer-,  fewr-  (1,  110),  fewev-  (iiüb),  fur- 
{b%  für-  (14a),wr-(22),  vuyr-  (147),  kol- 
^8),  gluot-  (141,  Gf.),  glut-  (7,  8,  16),  brat- 
(68)  -panne,  -pan  (14»),  -phanna  (Gf.), 
-phanne  (7,  8,  IG),  -phanu  (1),  -pfanne 
(75), -pfan  (110),  -pfanii  (68,  76,  i4i).  fiur= 
panne  (Gf.)  ags.  fyr-panne  {i.  94».  batilla 
Gl.  Aeifr.),  -panuae  l  herth  (94),  -ponne 
Hierd  (136);  heordh  (94»).  eyn  fuer  (5), 
liert  (5.  21,  22,  99,  Gf.).  hirte  t  fouea 
(arula  8).  en  haer  tow  (harula  11).  hert 
stat  (6).  glut-h.  (8  &c.),  -scherb  (76), 
-seherben,  vaii\  -scherm,  -schirben  {i. 
bacillum  75).  ein  roster  (i32),  brant 
(97.  <f.  andela),  eleiu  altar  (68,  110). 

*Arula  en  lionston  (11). 
Ar-  ^Br.  &c.,  alph.  art-  66  &c.),  arr- 
(4)  -Ulla,  t  aruaUa  (147),  t  ax-  (75),  art- 
(69,  134)  -ula  {i.  residuum  pomi  quod 
abjicitur  Br.  cf.  arillus,  nauci,  pulpa, 
peripsüna)  eyn  kern  (18);k.  von  eyuem 
apffel  (66,  110);  hd.  nd.  k.-,   kerne-  (13, 


ARX  ♦ 

22)  -hus,  hd.  hnß,  -hii8e(13),  -husch  (10), 
-huß  in  ey  anpel  (7  sim.),  -haus  in  dem 
apfel   (76),    -tiusel   im   a.   (67),    -hulß   in 

j  einem  a.  o.  pirn  ( 71 ) ,  -gestel  im  a. 
(\.  1477),  ml.  -hus  also  in  eneine  appelle 
(23).  in  den  aj)pcl  dat  liuyrtken  dair  die 

I  kerne   in   sitten   (m7).   grob-iß   (.')'',  74), 

1 -is  (8),  -eß  von  einem  a))f<']  (.56  sim.). 
gnibiß  (IG),  gnibß  (66  xim.),   grutz   (69, 

;  131),  gricz  (18),  [vjctt.  protzen  m.)  vt  in 
pomis.  ebi-ß  t  -tz  ^  ewitz  (74.  ebütz  Sm. 

'  1,  230).  eyn  biez  (G.  i.  q.  butz  V).  putzen 
am  obs;  vr-piß,  -pitz,  -aß  (/.  peripsima 
cf.  Hm.  1,  100.  Gth.  wti).  I,i03j;  außwurf^ 
ling  {.<<onst  ouis  rejicula  Kr.) ;  abersei  {i. 
seruus  squalidus  (;r.  wiij.  ;  7.5). 

*Aruncula  r.  Aratiuncula. 

Arundinetu-m,  /  s-,  {adj.  7.5«)  ror-ah 
(i04j,  -ach  l  -hag  t  gewechst  (74), -eicht 
(8),  -cchtig  (17),  -stat  (65),  -busch  t 
-wachs  (114).^  {JTc-ror  (75I'),  -rorag  (7.5»), 
-ror  (91),  -rorig  (111).  rietvelt  l  moß 
(110  &c.).  ret  t  ruschdyk  (109).  riet  (74). 

Arundin-eus,  -is  (76i,  -inus,  -osus 
(75)  hd.  nd.  ein  dinck,  hd.  dinjj  von, 
van  rore  gemacht,  inaket ;  daz  mit  (21), 
das  von  (76)  ror  g.  ist.  gerorig  (7.5). 

A-,  ha-rundo,  arrudo   hd.  nd.  ror. 

hd.  rore,  roer,  roirr-a  (127),  -e  (104), 
royr  (13^.  riet  t  moß  (110  &c.).  spreta 
(Gf.).  zem  (86).  angelrut  (111).  piffe, 
spule  (textoris  17). 
*Aruola  v.  Areola. 
*Arurcus  [cf.  yrurchus)  griutolitir 
(104). 

A-,  ha-,  ho-,  au-ruspex,  ho-,  au- 
rodpex,  auiai&pes  (22)  (i.  diuinator.  bissv;. 
auspex  X  aura ,  hora ,  ara ,  ariolus, 
auis;  ar.  quasi  araruiii  insjjector,  a,\xrn- 
t  au-spex  ab  aue  et  specio;  horu-, 
hori-spex  horuspieus ,  horoscopus 
i.  qui  inspicit  horas  Er. ;  aur.  qui  ex 
in><pectu  ag-  l  ast-rorum  t  extis  pecu= 
dum  futura  predicit  B6  sim.)  eyn  wetter- 
(66  &c.,  7.5,  ar.  110  &c.),  weter-  (1,  4,  75 
var.,  134),  weither-  (7),  weder- (.5»'',  23, 
109),  wedder-  (22),  widder-  (18),  fetter- 
(21;  -dichter,  -diechtcr  (iio»),  -dichtem 
(~21),  t  -sager  (7),  -macher  (66  &c.),  -wicker 
(22,  23,56,  109).  -wisser  durch  zauberci, 
var.,  zubery  (75),  -hau  (aur.  X  aura!  4). 
eyner  der  do  kontschoff  seit  von  de 
weder  (17).  wijchelaer  (107  sim.).  wissage 
durch  ingeweide  des  toden  viechs  (75). 
hd.  nd.  eyn  war-,  wäre-  (8'') ,  vor-  (8) 
-sag(i6),  -sager  (har.  110),  -seger,  -segre 
(99).  eyn  wan  knecht  (ar.  8x  auriga?). 
Aruspicium  (/.  diuinatio  Br. )  war- 
seguiige  (8'').  wichelye  (i32). 
!  Aruiun  (^.  cajnjms  ßr.)  velt  (S*").  baw= 
feld  (91).  wyse  (12).  wysen  (13).  weze 
(14»).  wesse  (8). 

Aruus,  auus  (4)  velt  daz  nit  geert 
'  ist  (6).  esche  (8.  cf.  aruinus.  Sm.  1,  123 
I  sq.  G.  wtb.  1,  78).  acker  (22,  4).  ertrike 

!  c-si)- 

I        Arx  {i.  summitas  &c.;  libra;  cf.  aux) 

■  hd.   ein   hohe ;   h.   eines   turns   (75).   die 

!  hoge  t  fest  (7).  ein  hohe   f.   (65).   hoghe 

(22).  also  h.   (23).   ein  ho   (3).  hoe   (21). 

hege (13).  hye  (18).  hoicheyd(19).  hoecheit 

(11).  hochheit  (89).  vber  hocne(5'>).  hoch^ 

wich  (4.  i.  e.  -werk),  hd.  nd.  bog-e ,  -en 

1(21).   bage   (133).   torn   (81»,    132).   burgk 

'  (65).  bergschloß  (88,  9i).  wechterhuß  (10. 

I  cf.  arcubius  &e.).  wlft  (?  11.  X  areus). 


ASC 

obrost-i  vesti  (93),  -ü  verti  {sie  so).  wyn= 
delstein  (i32). 

As  (i.  stirps  1,  stips  2  </.  v.,  obulus; 

Cf.    Gf.   4,    880.    6,    541,    545.    BM.    61?)    hcl. 

nd.  sclierff,  scerff  (2'2).  hd.  scherpflF.  scharpff 
(125).  Iielb-ling  (65,  ;i3),  -eling ;  eyn  ge- 
wicht (17).  haller  (9).  heller  (76).  ort  (25. 
stips  id.  93).  örtlin,  va?:  ertel  (75).  gört- 
liug  o.  dreyer  (m).  äuge  uff  dem  worffei 
(8),  wurffel  (17).  es  an  dem  w.  (75).  schappe 
aus  dem  vmfil  (s(.  wurfil  ?  9).  gancz  be= 
siczunge  (8).  i.  possessio  tota  (Br.). 

Asa  foetida  duff'els  dreg  (20).  teufcls 
dreck  (ni). 

*Asanatuin  (i.  incoi-poratum,  aus  aso- 
matum?)  insichbeuestiget  (74). 

Asa-,  aza-(i05,  uo),  assa-  (47,Sum.  11), 
asu-  (lO^V  ase-  (121),  asci-  (75'^)  -rum, 
asa-rus  (3),  -rina  (Fi-.),  -rn  (96),  -x  (64\ 
-ra  bacara  (85,  149),  -rabaccana  (74), 
asabacear-a(8),  -um  (144),  aza-ra  i  -baka 
^47),  asraviin  (92),  asoro  i  acere  (sum.  11) 
(cf.  acera,  vulgago  &c.)  hd.  basal-  (Gf.), 
hasil-(8,  104),  hasel-,  brun  h.-  (i49),  hasle- 
(85),  basel-  {sie  121),  haseu-  (az.  ?'.  butu 
47),  nebel-  (ass.  Sum.)  -wurtz,  -worcz, 
-wurczel  (3),  nd.  -wort,  -wortel  t  mans- 
{st.  maus-?)  -ooreu  (02). 

Asealabotes  v.  Accalabus. 

Ascalon  v.  Ascolon. 

Ascalonium  v.  Aldonium. 
*A-,  ast-  (74)  -seaneia  busciiuarwe  (93. 
cf.  altanus;  buchsfarb  buxeuscolor  115?). 
rußuarb  {herba  74). 

*Ascanio  zuggarn  (74). 

Asca-,  asta-  (19,  76),  aste-  (10)  -ris 
(49),  -rides  {pl.),  -rdis  (19_),  -rida  (74), 
-rina  (76),  aseidis  (89j  («.  tipula  112, 
fermis  cutis  7g)  eyn  mu-  (19),  mo-  l  ne- 
(89)  -tte.  filtz-lauli  (74),  -lus  (49).  hare 
worme  (10).  nl.  aerswormskens,  mayen 
(116).  scnaben  (114).   wasseri^pinne   (112). 

*Ascedula  v.  Accedula. 
Ase-,  selten  as-,  is-  (Gf.)  -ella  {i.  ala 
i  locus  sub  brachiis:  cf.  ac-,  as-ella;  Gl. 
m.  1,  404,  4lo)  hd.  die  ahsel  ((j),  achsel. 
acsell  (i32).  aschel  (5).  aßeln  (17).  de 
assele  (22),  assel  (23\  asel  (18V  dye  aseln 
(21).  die  aclisel  (110),  uclise  (8),  vntse  (9) 
vnder  dem  arm.  uochs  (93).  üchse  (95). 
öseu  (l04).  vnder  -uchsen,  varr.  -üchsseu, 
-yechlJ  ^64).  uclisel,  uxen,  vlg.  achsen  (75). 
ocsele  (99).  die,  eyu  (18)  scliul-der  (5, 
23),  hd.  -ter,  -dern  (jp;.21,  17),  -lern  (18). 
de  sculdere  (22).  scliolderpein  (4).  ain  huff 
ras.  sub  br.  76).  isella  underfichs  ila  uchs 
(Gf.  1,  i4o).  asseela  okefe  {sie  100).  ascella 
i.  internodium  en  knokel  (11).  een  onder 
knopsel  (89).  ags.  ocusta  (i36),  oxn  (94a). 

*Aseella  v.  Asella. 

Aseendere  hd.  vff-,  off-  (5),  auf-,  nd. 

vp-,  op-  (so)  -stigen,  hd.   -steigen,   -geen 

(65),   -clymmen   (89,    110).    clemben   (99). 

clemperen  {cf.  Br.  wtb.  1,   801),   stighen 

*Asceniuin  v.  Aldonium. 
Ascensor  vfstyger  (62). 
Ase-,  ass-ensus,  ascensio  hd.   vff-, 
auf-,  off-stigunge,  -steyuiig  (4),  -gang  sim. 
vpstighinghe  (22).  opclembinge  (99). 

*Ascepo  me.  corr.  i.  vas  aquaticum  de 
pellibus  simile  vteri  l  vaculi  (76),  ef. 
ascopa. 

*Asceriolus  v.  Aspriolus. 


ASC 

Ascete-  (gi.  m.  1,  405  sq.),  assiste- 
(75,  Br.),  assisto-  (x  eons.  ?  49),  arehiste- 
(Br.),  arciste- 1  archite- 1  arehit- 1  aciste- 
?acista-  l  abeyste-  (gi.  m.),  gew.  abste-, 
ariste-  (8,  17)  -rium  (aus  aaxrjXTJpiov ; 
cf.  assistria  moniaUs  ibi  assistens  Br.) 
closter(«7,  76).  ein  uunnen- (8,  iio),nünne- 
(3),  nonnen-  (es),  newcnnc-  (9)  -closter. 
gesch wester  huß  (75).  {i.  refectorium  q. 
V.)  reffendal  (49).  huß  atczunge(8).  (arist.) 
monst-ir  (8)  -er  (17). 

*Ascia  V.  Asia. 

Ascia,  assia  (2,  7g)  {cf.  Fr.  2,  152) 
sul-  (12),  sul-  (9)  -ax.  suel-  (17),  sawl- 
f4)  -acks.  sewl  achs  (1).  saul-  (.3),  sul- 
(147)  -axe.  sal  ackis  (ö^).  sul  ecce  (22). 
zul  akes  (23V  sul  ack  (77).  eyn  sule  (18). 
eynboleaxe(^10).  twerhacs  (sum.).  zwercli- 
ax  (12),  -agst  (67,  76),  -axt  (6.  cf.  Gf.  5, 
28o).  zwerg-  t  kerb-axt  (74).  twerax  (95). 
ags.  aecsa  (i45).  hd.  bart-a  (ii9),  -e,  -en 
(21),  bart.  barde  (99).  pharte  (133).  boh. 
bradatycze  (4).  hellen-  (49),  heim-  (ss, 
110),  helle-  (132),  durchslag-  {sie?  5g) 
-bart.  eyn  durch-slag  (5, 8,  9),  -slack  (3). 
dorcli-schlak  (17),  -slagk  (21).  dorsclak 
(18).  drossal  (7.  cf.  drexl  .Sm.  1,  4i3?). 
uehsela  sim.  (117  &c.).  deh-  (104),  dech- 
(88,  iio'',  BM.),  doch- (Da.s.)  sei.  eyn  kile 
ysen  (21.  c/".  Fr.  1,  508^».  keil-hacke,  -haue 
&c.).  tzoge-,  Mrg.  schnite-messer  {i.  dol= 
abra  12.5).  hol-  t  kyn-,  var.  kein-eisen 
f74).  eyn  kim  yser  (23),  kimm  yseren 
(22.  vgl.  kimme  &c.  margo  dolii  Kil., 
kimmeiiiiobel,  k\mk<;Y doliarius  Br.  wtb. 
1,772.  Fr.  1,  5141»).  eyn  hals-ysen  (18), 
-eysen  (4).  eyn  halß  baut  (17).  hd.  (vocc. 
ex  quo)  ein  lioltz-,  holtzen  (133)  scge. 
scaue  (108  sim.).  hacken  (1).  biel  (93.  cf. 
asci-ola,  -a).  byhel(64h).wurff-b.,-beihel 
(88).  werphijU  132).  rigel  (2.  r  s^.  b?  cf. 
.Sm.  3,  67).  ebnete-  (Gf.  5,  505),  daic-  (i30) 
-troc  («'.  mina  pistoris).  chnetroch  (Sum.). 

*Ascial-a,  -us  v.  Aseiol-a,  -us. 
Asciare  (?'.  acuere  l  dolare  Br.  &c., 
delere  7),  assiare  (76),  asciuare  {b'^) 
hd.  bebarden  (ö''),  siecht  machen  (5,  7,  76), 
schaben,  hobeln  ;  hoffel-len  (3),  -n  (21). 
heuffen  (18).  behoue-len  (23j,  -ren  (22). 
schleyffen  (64);  scherp-ffen  (64)  -en(8''), 
X  acies. 

*Ascielus  V.  Aseiolus. 

*Ascila  V.  Asilus. 

*Ascilia  v.  Aseiola. 

*Ascio  V.  Aecire.  Ascire. 
Asci-ola,  -olum  (11),  -ala  (66  &c.), 
-lia  (134)  {dim.)  axt,  byel,  worffbart  (7). 
eyn  kim-ysen  (19),  -yser  (11).  ein  klein 
schabe  (110).  suUexe  (109). 

*Ascio- ,  ascia-  (8) ,  ascie-  t  astio- 
(17)  -lus  vrate  (9.  st.  harte?),  barte 
(8).  piseis  barbc  (17.  missverst.  aus  barte 
und  asellus?). 

Asci-re,  -ere  {i.  ad-iungere,  -quirere) 
hd.  nd.  in-,  en-  (17),  ein-  (4),  eyneii- 
(6,  7)  -laden,  eynen  1.  i  bitten  (6).  in- 
(5,  22),  uff  in-  (21),  en-  (17)  -bidden  (22), 
-bilden  (.5,  21),  -binden  [beide  aus  bid= 
den  !).  heuschen  (17).  ruffcn  (9).  zu  im 
r.  (110b).  mit-wißin  (8),  -wissen  (^asscire 
von  scire!9).  assi-re/.  vocareinlaudeTn, 
st.  litem^prs.-eoi.noto,  aus  uoco?  (76). 

*Ascyron  v.  Perforata. 

*Ascirum  v.  Asarum. 

*A8ci8  {cf.  sq.)  v.  Assida. 


ASI 


53 


Asei-s,  -is  (11,  19,  89)  (seeurls  qua 
cementarü  vtuntur  Br.)  eyn  steyn-byel 
(19),  -byeck  (8^),  -metzerbijU  (132). 
Steinmetz-  (110^),  zymer-  (ss)  -agst. 
byhel  (ss).  stienbyl  (11).  steenbijl  (S9V 
maur-  (64),  muer-  (ss)  -hammer. 

Ascites  v.  Ascli. 

Ascitus  czu  geriiffen  (9). 
*Aseiuare  v.  Asciare. 

Asela  V.  Astula. 

Asclepi-as,  -a  (Sum.  v)  {herba)  tra= 
chen-wich(85),  -würz  (Sum.  v).  M.  schwaU 
benwurz,  nl.  swaluwewortel  (i43). 

*Ascli  grece  venter  (aaxog  ! ),  asclites 
habens  magnum  ventrem  [S^) ;  asclides 
(9  id^,  33),  asilitas  (6)  {it.  aseitieo)  was= 
ser-suchtiger  (6),  -sichtig  (33).  ascites 
(Ki.),  gr.  acxiTTjc,  it.  aseite  bauchwaßer= 
sucht,  aschites,  tinpanites  hitzig  was= 
ser  suht  (93). 

*Aseolaphus  v.  Accalabus. 
Ascolon    {i.    Villa    l  vallis    Br.    &c., 
fallis  3.  st.  ascalon  cf.  bm.  64),  astolum 
(76)  eni  tal  (3). 

*Ascolonium  &c.  v.  Aldonium. 
A-  (86,  Gf.  &c.  as-  (Gl.  Aelfr.)  -SCOpa 
i.  vas  aquaticum  vtri  persimile  (Br.), 
vtripensile  (gi.  m.);  vas  simile  vasculo 
t  vitro  (66  &c.),  vitreo  vasculo  (110  &c.); 
neberM^y-OTzripa,  aaxoTtvjpot,  T6|jiapamtov 
YJTOi  aaxücpaxviov  ;  aseura  äaxoTiu&tvT] ; 
aseora  aaxOTiT^^^VT]  (cu.  m.);  astopa(9), 
aseepo  (q.  v.  76)  ein  bulge  (9),  stauff 
(110).  flasga  (Sii,  Gf.).  flesche  (132).  lideren 
sak  o.  emer  (75).  ags.  flache  odde  cylle 
(Gl.  Aelfr.).  ascopera  weydsack,  wetscher 
(112).  grosser  wetschker  &c.  (114).  as= 
cupa  ^.  cauea  (i36,  145). 

*Ascoria  v.  Astora. 
A-,  as-  (68)  -scribere  {i.  asserere,  ad= 
jicere  Br.)  zu-,  an-  (17)  -schriben  (8,  17), 
-schreiben  (9). 

*Ascula  V.  Astula.  Assecia. 

*Ascu-pa,  -ra  v.  Ascopa. 

*Aschenium  v.  Aldonium. 

*Aschia  {i.  q.  aseo  Gl.  m.)  v.  Vmbra. 

*Asec-la,  -ulo  v.  Assecia. 
Aseeretis  v.  Assecreta. 

*Asecus  v.  Asotus. 

*Asella  {cf.  sq.)  v.  Ascella.  Marmo^ 
rella. 

*Asell-a,  pl.  -e  (121,  Sm.,  Gf. ),  -us, 
asceUe^Z.  (117, 127)  [piseis,  cf.  gramarus) 
sceid-a,  pl.  -un  (117,  127,  Sm.  3,  324.  Gf. 
6,  439),  scheiden  (121);  bei  Gf.  verwech- 
selt und  gemischt  mit  scheide  vagina 
und  scheit  astula,  wozu  vll.  ebend. 
astell-us  scaide,  -a  scette.  —  witt-  (Ki.), 
wei-  (112,  ii5)-liag.  bolch, stockvisch(l35). 
Asellus  esel  (1).  eyn  kleyn  e.  (21). 
escl-kin  (23),  -gen  (5).  ezelken  (22). 

*Aselus  V.  Asilus. 

*Asem  {i.  os,  aushehr,  ezem)  baiu(i4l). 

*Aserum  v.  Asarum. 

*Asfaltum  v.  Asphaltum. 

*Asforus  V.  Aflforus. 
As-ia,  -ya  (1),  -sia,  -eia  {lY  azia 
(5,  fj)  ein  tritten  teil  der  werlde  (3).  eyn 
laut,  ein  dritteil  der  werlt  (7,  4).  das 
drittail  der  weit  versus  orientem  (76). 
eyn  laut  des,  dez  (5,  18)  hd.  dritten 
deils  sim.,  dritte  deile  (18),  nd.  dridden 
deles  (22),  derden  deles  van  (23)  der 
werlnt  (5),  werlt  (18,  22,  23),   hd.  weit. 


54 


Asr 


Asln.  AffVica  (liibia  70  &c.),  Europa 
(.Ewtropa  I)  in  di-w  ilroÄ  (1),  in  ilc  drt; 
(23),  in  (iif  <lni  «ifilf  (7),  in  die  drü 
laut  (,•>).  an  dy  dri  teil  (,.")''■)  sint  all»',  al 
(."S'M  laut  h(i.  go-doilt,  -ti'ilt,  -  tailt,  nd. 
j;ln'«lelt. 

Asida  c.  Assi  ein. 

Asyla  u.  fenisoculus  1 1 1  >  ^aiiclilu-yl 
(141,  Ki).   Iirnni-ndaiin.   liuiicrsall)»'  (Ki.). 

*AsiliUis  r.  Ascli. 

*A8iliu-m,  -s  r.  Asilu-m,  -s. 
Asil-um,  -ium,  -lum  iS,  i,  m),  -leum 
(Gl,  asyl-  (i;!f.''i.  acsi-  i^  i;!(i'')  -lum  w'. 
doinits  rcf'ui/ii;  tabsinum  7.  c.x  asilus!) 
M.  ein  fri'd-,  frido-  (5*^'),  vride-  l  vluht- 
(BM.),  fridde-  (17),  britten-  {sie  ß),  bcdc- 
(«V  8i'\  fry-,  fryhc-  (21),  frei- (3),  froyiing-, 
vm:  fri'yhuuf!:-  (75),  nd.  vrode-inis  sim., 
-hus  dor  gi'wi'ldigcn  (17).  i'in  hulJ  clor 
zuHucht  (7.'5).  ein  /.  (3,  0,  17),  zuHöcht 
(8)  dor  a-  (3),  e-  (8,  9)  -clitcr.  vri  stoyde 
^97).  frciung  (i«,  76,  i)i).  ein  fryheit  haiiß 
(64),  fr.  do  die  vbeltheter  j-n  flicheii 
(110").  ein  vrylniys  ofl"  platz  vor  die 
verbände  ballinglie  (132). 

As-ilus,  -ilo  (i3(i),  -elus  (los),  -ilius 

(110  rar.,  Sum.;»,  -cila  (Woss.  Gf.)  {i.oest= 

rom,  fucus)  hd.  nd.  fliege,   roiJ-fl.   (75). 

Innn-el  (5,  0),  -mcl  (64),  -mein  (17).  homel 

9).    Hemmer  (8).   hor-niiß    (110),   -neßel 

16\  -nsel  l  -sei  (kü.),  -sele  (los),  -Ic  (9), 

litz  sim.  (sni.,  Xiiiii.).  hiu-uyßel  (es),  herle 

(8).   hoi-u-   t    brem-sche   (i32).    primissa 

(wess.).  ar/.i.  brio.sa  (i36).  prcrao  (Gf.).  hd. 

breni.  wesjje  (3).  vespe  (9). 

*Asiniinus  v.  Asininus. 

*Asina  r.  Asthma. 
Asin-a,-ina  (^21 )  hd.  csel-inne  (5^,  22), 
-limie   (99),   -yne   (9),   -in,   -lin  (5,   iio*»). 
eslin  (110,  134).  eßlin  (68,  76). 

Asin-,  asim-  (-6)  -inus  esilick  (19). 
eseli-eli  (11),  -seh  (70),  -n  (es),  lay  {i. 
laycus  74). 

*Asmire  eselichen  leben,  baren,  to- 
ben  0.   tllUU   (7.5). 

A-,  aa-  (6)  -sinus  hd.  nd.  esel.  {pis= 
eis)  schellisch  i  haderock  (iiö). 

Asi-o,  -on  /.  seopa,  othus  schußnyt, 
raiißeule  (i25). 

*ALSitia  {aus  ascia)  v.  Dolabrum. 
Asm-  V.  Asthm-. 

*Asocus  '■.  Asotvis. 

*Asolinum  &c.  c.  Aldonium. 

*Asoli-to,  -dus  {est  integer  76)  gar 
gancz  >S.  <('. 

*Asomea  (/.  abstinentia)  abtziehunge 
leyplicher  luste  i7i). 

*Ason  V.  Aizoon. 

*Asontea  ( zu  aldonium  ?  aizoon  ? ) 
haß  hiucli  (8).  pem'inckel  yd  Mrg.). 

*Asop  r.  Asub. 

*A-,  o-  (16)  -sopa,  astipa  (v.  Vrat.)  i. 
tendeta  (IG);  forum  scrutarium  (iis). 
tendil-  (8,  v.  Vrat.),  dentel-  (9),  dredel- 
(IG)  -marekt,  -marck  (8). 

*Asor  V.  Asub. 

*Asorium  nicken  (incken?)    snur  (9). 

*Asorum  v.  Asarvun. 
Aso-tus,  -cus   (76),  asecus  (74)  vn= 
keuscher,    botrieger   (74).   Speyer  (91). 
Schlemmer,  bierbiiider  (114).  slomer,  pras^^ 
ser  ^125). 

*Aspaltea  fumus  (aws  fmnf?)  bleter 
(Sum.  v).   C/.  asp-  (143),   asph-altion 


AISP 

pcehklee  (Kl.),  siebengezeit  (i43);  eher 
til.t  aapaJa-thus  scurinonskraut,  nl.  aas- 
pehhiren ;  -tus  egyptisclior  scliotentforn 

(143). 

*Aspaltum  c.  Asphaltum. 
Asp-ar,  ij.  -äris,  -er,  ij.  -eris  (13, 
•17,  Kiii)  i/.  maceries  71,  paries  ex  asse 
ribus  paratus,  fiutus  7ii,  (ü.  m.  cj.  ass& 
ruare)  eyn  bredern  wand  t  eyn  miste 
gabel  (19).  eyn  waiit  vinb  ein  lioÖe  o. 
garten  (74).  i)ritterin  (76),  brittere  (8,s) 
wand,  tull  (75).  eyn  i)laiu:k-e  (3),  -en  (1). 
blan-cke  (10,   13,  97),  -c  (12,  74). 

Aspar-agus,  -ago  (i05),  -gus  (3), 
-go  (Sum.v),  -ga(i3i),  asper-agus(Gi.iii.), 
-gus  (*.  it.),  -go  (8.5,  149  8.  u.)  i.  her/nt, 
2>i!<eietdux,  boletus  (110,  Br.),  tallus  (93). 
si>arge-n  (110),  -1  (91).  oclisenaug  {ö.i.<j. 
anthiemis  arvensis  Xmn.).  oclisin-nabe 
(85),  -snabil  (^ .Silin,  v).  ochsnabe  (149). 
hosi'unabvlo  (VM).  rotunabel  (lOö).  louch= 
kolb  (93).  asperg-o  i.  aspersio,  vestis  &c. 
(Br.,  Ol.  m.),  nomen  au/s  iiutrini[\ir.).  -us, 
t  asserus  (76),  asparagus  (75)  herba  tCr. 
(66  &c.  wie  o.).  ein  swain  (3,  4).  ptift'er- 
(75.  76),  bret-  (76)  -ling,  ein  schwara  (76). 
peddenstoell  (i32). 

*Aspar-illa,  -tum  (.Sum.)  1  </.  asperula 
Xspartum?  varr.  v.  u.  aprinia)  schaff 
tenliüuwe((Suin.).  schaft-  (Sum.  vi),  saften- 
(lOöj  -howe.  schaft'telhawe  (74). 

*Asparium  v.  Assarium. 
Aspectare  v.  Aspicere. 

*Aspedeion  wild  Icticha  (Sum.). 

*Aspecliscos  c.  Aspidiscos. 

*Aspeltum  v.  Asphaltum. 

*  Asp  er  s.  v.  Aspar. 
Aspe-r,  -rus  (11,  iio)  hd.  nd.  scharp. 
hd.  schar-pe  (19),  -pff,  -ff.  schraif  (b\ 
sari)h  (21,  Gf.),  schaffe  (13).  scarp  (99). 
scherp  (11).  hart,  bitter,  spicze  (17). 
hert  ("65,  88).  herbe  &c.  (65).  riich,  gretig, 
vn-inilt,  -gutig,  -wirsch  &c.  (88). 

*Aspera  ye  st.  1?  i.  ßstule  dulces)  zote 
pipen  (23).  i.  obulus  (76.  d.  i.  nrjr.  doTZpa 
ef.  Glm.  1,  410). 

Aspe-,  aspi-  (17)  -rare  scherffeu  (1, 
5,  4).  scha-  (21),  sehe-  (18,  22),  schy-  (17) 
-rpen.  scharpf  (8,  76,  110),  scharff  (8, 9), 
schraff  (0)  machen. 

*Asperella  v.  Asperula.  Cunicella. 

*Asperganum  c.  Aspersorium. 
Aspergere  sprengen  (ö^',  17).  hd.  nd. 
be-spr.,  -sperngen  (3),  -sprentzen  (es), 
-sprenczeln  (G.  c/.  Fr.  2,  3os''.  Sm.  3,  592), 
-sprewen  (7,  8'Jj,  -spreen  (18),  -sprehen 
(133),  cf.  spröuwen  (ziem.  424).  zetten, 
stra-,  strou-,  streu-weu  &c.  (60). 

Aspergo  v.  Aprinia.  Asparagus. 
Aspergo  i.  firma  (oi.  m.);  sirina  (147, 
Br.).  der  ck-yder  overvloedicheit  {Hl). 
Aspergula  v.  Aprinia.  Asperiüa. 

'■Aspergus  v.  Asparagus.  Pondus. 
Asperiolus  v.  Aspriolus. 
Asperitas  scartfkeit  (8'').  scharplieid 
(19).  die  scharpffe  piennigung  (65). 

*Asperitus  (st.  sperieus  q.  v.  Cf.  teres. 
rotare.j  trint  alse  eyn  stole  (22).  cf.  lun- 
trint,   -trenf,   -tränt '  circa   (Fr.   2,   äs^^. 

Br.   -Wtb.   3,    149). 

*Asperium  v.  Aspersorium. 
*Asperma  f.  Asperula. 
Aspernari   Br.  &c.),  as-,  sa-  {alph.  as- 
76)  -pemare  hd.  v'sme-,  v'sma-,  v'schmä- 


ASSP 

(134)  -hcn.  virsmehin  (8).  vorsmaen  (8**). 
v'sman  (22).  verBinedcn  (99). 

Aspernatio  v'.'fma- /<^/.  -luing  sim.,  -vng 
(21),  nd.  -ynghe.  hd.  vViiieli-,  v'se-  (5) 
-unge. 

*A8pero-na,  -r  c.  Asperula. 
Asper-sorium,  l  -ium  (75),  -ganum, 
id.  -ginea  /  -ia  l  -ioria  (76)  {cf.  spa-, 
spe-rsorium.  Varr.  Gl.  m.  1,  4i5)  wadel 
(18,  75,  93)  zu  dein  wihewaswe-  r,  var. 
-s,  o.  wicliprunne  (75).  wedel  (18,  n).hd. 
nd.  spreu-gel,  -gil  (8'',  17),  -czel  {Ti).hd. 
sprenge-,  spreng-wadcl,  -wedel,  -wasser, 
-kcssel  (17, 125).  bespreng-  (e8),  streng-  (1. 
:  S])reiig  -=  .strentzen  :  .sprentzen)  -wadel. 
ein  ding  (hi  mit  man  besi)rciiget  (110). 
sprewaßer  (133).  wich-  (10,  65,  67),  weych- 
(7t!),  wye-  (19)  -wedel,  -weddel  (7),  -wadel 
(G),  -wasser  t  -stein  (e5).  wy-  (132),  wijn- 
(89)  -quast.  quast  (11).  qui-  (22,  lOs),  que- 
(99)  -spei,   suenil  (8^^.  cf.  swien  Br.  AVtb, 

3,    1123?!. 

Asper-ula,  -gula,  -ugo  iital.  -ella, 
gall.  esprelle,  prele  cunicella  &c.  cf. 
Dz.  Wtb.  621;  f/.  aprinia.  ruella.j  kleber- 
(Ki.),  kleb-,  Sternleber-  (i43)  -kraut.  wald= 
meister,  hertzfreud  (143).  walmeester, 
{<jidl.)  niuguct  (92). 

*Asper-ula,  -ella  ((a'.^,  -ona(7i),  -ma 
(76),  -or  (1)  {rf.  asp-arilla,  -rella;  hüfel 
(3).  ain  schab  (76).  scaue  (Gf.  G,  406), 
schaue  (11).  seaef  (so),  panckschab  (74). 

*Aspia  V.  Aspis. 

Aspicere,  aspectare  c/.  adspectare) 
M.  an-,  zu-  {Vi)  -sehen,  -schawen  (4).  an- 
sen  (18,  22),  -zen  (23).  aen-zien  (11),  -sijn 
(89).  besien  (99). 

*Aspidi-scos  (120,  121,  124,  Sum.), -scus 
(117,    Ki.),   -SCa   1148,    Gl.  m.),    -Ca   (Gl.   m.), 

aspis-  (119 1,  aspe-  (ise)  -discos,  api-, 
ape-discus  {q.  v.)  {i.  incastratura,  un^: 
cinus,  vieinus  sie  i48,  astutia  uncinos 
126.  cf.  anconiscus  &c.)  crapho  (119  &c.). 
chrape  (Sum.).  .schildlein  (Ki.). 

*Aspido  V.  Aspis. 
Aspi-,  aspe-  (8,  22)  -rare  atli-,  var. 
eth-  viio),  ade-  (8),  ede-  (9)  -men.  geist 
off-,  vff-geben  (5,  18,  21),  vp  gheuen  (22, 
23).  gewen  [oscitare  5,  18).  (/.  fauere) 
gun-  (5,  8,  22,  23),  gu-  {S%  vorbin-  (29c) 
-nen.  zugeben  (65).  ze  ween,  car.  zuo 
waygen  (64).  ansehen  (25.  X  aspicere?). 

*Aspiratilis  c.  Aspratilis. 

*Aspiriolus  r.  Aspriolus. 
A-,  /  ia-  (1)  -spis  hd.  nd.  slange.  hd. 
schlang,  vergiffter  schlang  (88);  nater, 
not-ir  (8),  -er  (G),  -tcr  (9).  himk  (9.  i.  q. 
unkV).  bele  (7),  belsch  (76),  cf.  basilis= 
cus?  spinne  (v.  Hamb.).  ritter  schilt  (8, 
•  9).  aspi-a  i  -do  est  pictura  scuti  (76). 

Asportare  hd.  uemen.  ab  tragen  (9). 
zu  dragi-n  (8). 

Asp-,  aspe-,  aspi-  (Gf.)  -ratilis  (jnscis, 
cf  pelanus  &c.)  phrillo  (i04). 

*Asprella  ( cf.  asp  -  arilla ,  -  ertila) 
schafft  (Ki*  Mrg.). 

Asp-,  aspi-  (19\  aspe-,  asce-  (Gl.  m.), 
app-  (76),  spi-,  spe-,  espi-,  (122),  espo- 
(G,  hespe-  1 110,  i32.  :  Hesperiai  -riolus, 
aspri-  (22),  spir-  (23)  -gulus,  spericulus 
(11),  scureolus  (.'^um.  vi),  espirio  (122), 
scinio(75),scira  {ir>,pl.  94,  i36),  squiri-us 
(130),  -cius  (23),  spriolus  (le),  pirolus 
{est  paruä  bestia  nuiior  tarnen  mustela  76, 
sim.  Gl.  m.),  espiolus  (8^.  v.  eseelaurus) 


A8S 

{alle  Formen  nebst  mehreren  im  Gl.  m.  mis 
sciurus)  kd.  eich-,  aich-  (1,  75,  7G)  -hurno 
(84,  Sum.  Vi),  -huru  (i3o),  -horen  (4,  70), 
-hörn,  -orn,  -ern,  -arm  (76),  -hermel  (49), 
-hermlin  (73,  Nmn.),  -ermlin  (6  7).  herm-lin 
(110),  -elchon  i  eickhorn  (132).  nd.  ei-  f 
e-koern  l  okoeren  (11);  ekereu  (22-'ib)^ 
eichorn  (23),  zeijkel  {»'.}).  lichort  {sie? 
102).  aicher;  hasellifm  (46.  X  sparulus). 
ags.  aqu-oriia  (i36),  -eorna  ()M).  pl.  gall. 
escuireul  (122).  sperio-  (sum.),  spiril-  (of.) 
-linum  aichu-  (Sum.),  eihho-  (cf.)  -rnin. 

Asphal-,  asfal-  (i3fi),  aspal-  (74,  76, 
147),  assal-  (74),aspel- ?assa- (76),  afFa- 
(129),  alfci-  (100),  arfal-  (us)  -tum, 
affal-tiun  (sum.),  -cion  (i47~)  {i.  bitumen 
76,  100,  147,  148)  harz  (Sum.).  lim  (76). 
leym,  iuden-lej'm, -steyn  (74).  ertlim  (100). 
Iyme(i47).  ags.  spald-r  (94),  -ur  fise,  Hpt. 
5.  Gf.  6,  338),  fehlen  bei  Bosw. 

Asphodelos  v.  Aflfodillu-m,  -s. 
*Asrod  V.  Astrod, 

Assa  (?'.  lignum  dolatum  et  latum  Br., 
Gl.  m.)  tili  (2).  ein  gohoblet  holtz  (68), 
bret  (110).  ge.sc]iaefft  brot  (147).  eyn 
geschaifft  bort  (132).  prat;  grat,  visch= 
grat  (74.  X  ossa!), 

*Assa  dulcis  {i.  astragalus)  christian= 
wiirtz,  moron,  erdmotten  (iii).  assa 
fetida  tcnfifelsdreck  (74). 

*Assabuluni  v.  Assatura. 

*Assala  v.  Astula. 

*Assaltuin  v.  Asphaltum. 
Assa-,  assu-ltus  hd.  zu  sjirung. 
Assare  hd.  nd.  Ijra-,  brae-  (89)  -den- 
7id.  bra-,  bissu\  bro-,  brat-  (76),  pra-  (i), 
prod-  (iii)  -ten.  assantur  gekochet  (42). 

*  Assares  v.  Asser  es. 

*Ass-,  asp-  (11)  -arium,  -arius  (127) 
(«.  strigilis  l  sartago  74)  hd.  brat-yseu, 
-eysen,  -spiß.  brait-  (132),  bract-  (89) 
-ijser,  i  -spiß  (132).  broetiseren  (11).  rost 
(127).  rost-,  prat-,  schmeltz-pfann  (74). 

*Assanun  (lo  denaro  Gl.  m.)  v.  Asa= 
rum. 

*Assatum  r.  Asphaltum. 
Assa-,  assi-  (121)  -tura,  -bulum  (125), 
assum  (11)  hd.  nd.  eyn  brade.  hd.  bra-, 
brat-  (67),  pra-  (4)  -ten.  bratt  (76).  bradt 
(7).  braed  (89).  gebrates  (es),  brotung 
(6).  spizprato  (121  &c.).  vorbraten,  kleine 
klauf-,  var.  kauf -braten  (a.  et  salsucium 
148).  harst  (11,  108).  herst  (loe).  roest(i08). 

*Asseire  v.  Aseire. 

*Asscopa  V.  Ascopa. 
Asseribere  v.  Ascribere. 

*Assecla  v.  Aseella. 

Assee-la  t  -ula  (i$r.  &c.),  asec-la  (9), 

-ulo   (i36''),  adsaec-ula  i  -ulum  l  -uii 

pl.  (136),  -alum  (94),   aseula  (Gl.  m.)   (i. 

pedisequ-a  5^,-  us  1.  q.  cf.,  bucellarius 

Gl.  m.,  ensifer  !:->)  hd.  nach-,  nd.  na-vol= 

ger,  -fulger  (5),  -uelgher  (22).  eyn  noeh= 

fulgeryn  (5i>).  kncht  (6).  knecht    (5,  23). 

ein  swert-   (8,  9),    swerts-   (7,5),   dieust- 

'68,  110)  -knecht,  0.  magt  (68),  0.  ein  m. 

110).  hd.  ein  kn.  o.  m. ,    maget,    meydt 

lie  nachuolgen,  nacchfolgent  (67)  herren 

0.  frawen.  chyltekneyt    (13.  eh   st.  seh). 

ags.  thegn  (94);  chens  [sie]:,  adsexulam 

degn  (i36). 

*Asseelari  volgin  (8).  dynen  (9).  Cf. 
asseelatus  clientela  (Gl.  m.). 

Assecret-a  (Gl.  m.),  -arius,  asecre- 
tis  (Br.,  61.  m.)  i.  camerarius  (76) ;  prin- 


ASS 

cipis  consillarius  ags.  geruna  (Gl.  Aelfr.). 
heymlicher  (8,  9).  kamerer  (9).  eyn  heym= 
liehe  kemmerer  (17). 

Asseetari  noch  volgen  (9). 

Asseeula  v.  Assecia. 

"*Asseeutio  erfolgeniße  (8i>). 

Assecutus  irfolget  (8).  ervolget  (9). 
erfolgt  U\i,).  o       \  , 

*Asseda  v.  Assidela. 

*Assenearius  v.  Assen tare. 

*Assedula  v.  Accedula. 

*Assens  v.  Assidens. 

*Assensus  {cf.  aseensus)  wille  (11, 
19,23,  6.^).  wlbort(22).  volbort(14a).gunst 
(6,  65).  g.  mit  Worten  (consensus  g.  mit 
werken)  t  mithelligung  (7.5).  zu  haldung 

Assenta-re,  -ri  (9,  88)  bulaczin  (8,  9). 
ziiduttlen  &c.  (88).  assentior  i.  adulor 
sliht-  (119),  stich-  (120)  -elon.  assencarius 
i.  consentiens  (76). 

Assentire  vol-,  tfolle-  (21),  vul-  (22), 
v'-  (9)  -bortin  (8,  9),  -borden  (10,  22), 
-wortin  (21),  -Worten  (5).  fol  fiern  t  vor 
steen  (18).  gestene  (7).  besten  t  noch 
heln  (17).  mitliellig  sein  (75).  v'hengen 
(21).  bevestigen  (1.3).  mede  volgen  (11). 
v'willigen  (110). 

Assequi  hd.  nach-,  noch-,  nd.  na-, 
er-  (8b,  9)  -volgen,  -fulgen  {5,  8),  -wolgen 
(89).  er-  (8),  her-  (17)  -kriegm.  vberkum-- 
men  (e.o,  110). 

*  Asser  {herha)  v.  Aeera. 

Asser  (/.  plute-us  t  -ale  22''.  cf.  as= 
seres)  Itd.  nd.  bret.  breth  (66).  bredt(7). 
breyd  (19j.  breit  (3).  brat  (4).  pret  (75). 
rauo  (141).  schwarte  (Das.).  delen  (22^). 
laden,  1.  von  holtz,  vlg.  dil  (75).  bert  (99). 
bort  (110). 

*Asser  (>■:  as)  scherf  (89). 

Asser  solarius  ein  ranfft  (125). 

Asserere  yi.  Uberarc,  manumittere,plaii^ 
tare  Br.)  hd.  bested-,  bestet-igen.  bewern 
(7,  8,   9,    76^   geweren   t   sprechen  (17V 


ASS 


55 


beken-nen  (9,  65),  -en  (13).  veriehen  (65^. 
vesten  (8'>,  19,  99).  beues-then  (22),  -tigen 
(68,110).  vcst  sein  (110).  vestenglich  sagen 
(68).  vryen  (8^).  sewen,  verbum  dei  das 
wort  gots  (65). 

Asser-es,  -um  fi2i)  lado  (121).  eyn 
lade  von  bredern  (7).  rauin  (104.  cf.  Sm. 
3,  58).  assares  /.  lattas  (Mai  ciss.  7,  552). 

*Asserit  {aus  arserit,Xassare?)  brin= 
nen  (38). 

Assertio  syecherheit  (8^).  veriehung, 
bekennung,  sicher  gewiß  haldung  (es). 

Asserti-ue ,  -m  (66  &c^  war-  (7,  68), 
hd.  nd.  wer-lich,  -likeu  (22).  vorwair(5). 
bestetiglich,  furwar  (75).  wyßeliehen  (17, 
21).  wisliken  (22).  wyß-  (66,  69),  Aveiß- 
(134),  wissec-  (7),  wissenc-  (6),  wissen t- 
(76),  wissen-  (67),  gewiß-  (3,  18),  gewis- 
(4),  syecher-  (8^^),  sicher-  t  vestig-  (110), 
vesteng-  (68),  veriehenc-  (65)  -lieh,  ernst- 
lichen (17). 

*Asseruare  {inde  aspar  paries  de  as= 
seribus)  pritterin  (75). 

*Asserus  v.  Asparagus. 

*Asses  SCO-  (94),  CO-  (i36)  -rteas  ags. 
lidrinae  trimisas  (94.  d-  i.  lederne  Mün^ 
zen)-.,  horinna.  trynsas.  (i36.  „s<.  horenas 
thrymsas  Hurengeld'-''  Leo). 

Assesinus  morder  vmb  Ion  (74). 
Assessor  eyns  richters   weyser,  var. 
beisitzer  (64). 

Assestrix  v.  Adsistrix. 


Asseuerare  hd.  bestet-,  bested-  (7, 
21),  nd.  beuest-igen.  hertin  (8). 

*Assia  V.  Ascia.  Asia. 

*  Assiare  v.  Asciare. 
As-  (3),   a-sida,   gr.    strutu-   (ui), 
structu-  (Gl.  m.)  -eamelon  ein  trauß  {sie 
3).  reigel  (93).  wiho  (Gf.).  wido  (i4i,Gf.). 
aseis   i.  gradipes  trappe  (4). 

Assid-ela,  -eba  t  -ula  (76),  -ella  l 
-eria  (147)  taiffel  dair  men  by  sittet; 
-eria  spyse-t.,  dysch  (147).  i.  mensa  ad 
quam  assi-  (76),  se-  (Br.)  -demus.  seßel 
(8'')-  asseda  i.  sella  quadiiugis  (i4i). 
axidon-es  (139),  -um,  aridonium  (Sum.) 
^.  sessor-es  (139),   -ium  stuol  (119,   121, 

Sum.). 

Ass-idens,  -ens  (134)  {i.  presens)  hd. 
gegen-wertig,  -wurtig  (69,  i34).  bysitzen- 
der  (110). 

Assidere  beysiczen  l  warten  (9).  bi= 
sißin  o.  wartin  (8).  besitten  (99). 
*Asside-ria  v.  -la. 
*Assidia  bret  (75). 

Assiduare  hd.  steti-  (5),  stetig-  (68), 
stetik-  (4,  75),  stedec-  (ß,  18,  21),  stedet- 
(.5),_stedigk-  (76),  stil-  (7)  -lieh,  -liehen  tri-, 
trci-,  l  V-  (75)  -ben,  machen  (68) ;  ein  ding 
stetelich  vben  (17) ;  etwas  emsiglich  thun 
(110).  nd.  stedeliken  driuen. 

Assidue  {i.  continue  l  sedule  22'>,  fre' 
quenter)  stedeli-eh  (19),  -ke  (11).  hd.  stet= 
lich-e  (17),  -en  (8^);  statik-  (134),  stetig- 
lichen;  stetteg-  (67),  emßig-  (68),  emsic- 
(65)  -lieh,  dick  vnd  vil  (65).  alle-tyd, 
-weghe,  -ntelen  (22^).  altoes  (99). 

Assiduitas  ste-dekeyd  (19) ,  -dicheit 
(11,  89),  -tigkeit  t  stete  vbung  (75).  em=: 
sikeit  &c.  (65). 

*Assidula  v.  Assidela. 

Assiduus  {i.  studiosus,  continuus; 
diues  et  ponderosus  in  pecunia  ab  assis 
et  do!  Br.)  hd.  nd.  stete  l  dicke,  stet-e 
(9),  -iger  (6),  -lieh  (81^).  steyklichen  (21). 
enipßig  (64).  emßig  (68,  iio)  vnd  seer 
ernstlich  (110).  gewon-lec  (99),  -lieh  vnd 
seer  nerstelich  (132).  reych  (9). 
*Assie-o,  -re  v.  Aseire. 

Assignare  hd.  bescheyden,  b.  eynen 
zu  eyner  zyt  (75).  geben  (17).  zu-g.  l 
-eigen  (65).  zeichen  (8). 

Assil-ire,  -ere  (76)  i.  aggredi  &c.,  7itr. 
cu7n  gaudio  salire  (Br.),  saltare(76)(/»'eg'M. 
assaltare  Br.  cf.  assu-ltare;  -mpto  i. 
cum  g.  sallo  t  psallo  76 )  hd.  spri-  (7), 
spre-  (10)  -ngen;  mit  frewden,  zu-,  an- 
(8^) ,  vff-  (68)  -springen,  godes  hoghen 
wezen  (23.  nhd.  gutes  niutes  sein). 

Assimilare  (?'.  adequare  4)  hd.  geli- 
(110), gli-,  glei-,  zugli-  (9,  65)  -chen;  gleich 
{sie  3).  nd.  liken. 

Assimi-,  assimu-lari  hd.  glichen, 
glissen  ((j). 

Assimulare  vei-  (109),  vy-  (132)  -nsen. 
*Assire   (i.   chalybe  durare  Gl.  m. )   v- 
Aseire. 

*Assis  {cf.  cassis,  axilia)  heim  (Sum.). 

Assis-ia,  -ium  (Kii.),  -a  (Br.  wtb.),_-ta 
(110),  axisia  (147),  assysia  («.  impositio, 

ef.    Gl.    m.    1,   428    Sg-.,  431)   aSSySC   (68,  Kil.). 

si jsse  van  veylygen  (147).  tzijse  off  tzynse 
(132).  zise  (109,  Br.  wtb.).  zynß  (110). 

Assistere  hd.  nd.  by-,  hd.  bi-,  bii- 
(19),  bey-  hd.  -sten,  -stan  (6,  25),  -steen 
(4,  134),  -steyn  (21),  -stain  (19),  nd.  -staen, 


56 


AST 


h<l.  /)(/.    wt>.seii,  -sin  (ti,  7).  ju'ystinui,  pjf- 
teil,  plärren  (i.  i/.  **m.  1,  S37).  gi-gonwer 
tig  Htcou  (6S).  buwon  (17). 

Assist-eriuni,  -orium,  -ria  v.  Asce- 
teriuin. 

Assis-,  ossi-trix  r.  Adsistrix. 
•Assitura  c.  Assatura. 

Associare  zupcsollen  (8,  i),  75). 

Associatus  ziifjosoll-t  (8),  -eii  (9). 
*A8SOcieta8  zugtsrl-liuip;/  -schafft (75). 

Associus  (Hr.)  t'yn  kanipgt'solle  (19). 
*Assolare   {'.  soliun  (W.  m.  cf.  sq.)   v. 
Assolere. 

As-  (Hr.  &c.),  a-solatus  (/.  ad  sol-um 
/  -itudinem  mhtrtti'^  f  de  solio  deposi= 
tus  siiii.)  widdt'i"  zu  criion  gemacht  (8, 
9).  in  e.  gewandelt  ailer  goniddert  (17). 
abgestosscn  (iio).  af-  (132),  vff-  {sie  68) 
-ge.>iti'lt. 

Assol-ere,  -are  hd.  nd.  jjlegen.  hd. 
ptlegtn,  zii-ptl.  (9i,  -plegen;  ptleigen  (3). 
assolet  plegt  f  i.«  gowonc  (99). 

*"Assub   V.  Asub. 

Assue-  /';(  den  Ms.«,  meist  Assw^e-. 

Assuefacere  gcwonhoit  {sie  23).  hd. 
nd.  g.  don,  tluin  (7),  tlion  («7),  hd.  nia= 
chen.  gewou  m.  («»).  gewcncn  (09  Mrg., 
110). 

Assuere  {nie  asswere)  zu  neben  (8). 
neen  ^.sutoris  9).  zu  samc-n.  (76).  zu  buezen 
(25). 

*Assue-re,  -scere,  -ssere,  asw^eseere 
hd.  wonen,  ge-w.  gowon  (17).  g.  sein  (110). 
nd.  gbe-,  be-wounen.  gewonlieit  tun  (4). 
gewinnen  (99).  tzoweuuen  (132).  plegen 
(19).  zoor  pl.  (11). 

Assuetudo  hd.  gewonlieit  (19  &c.). 
gewanlieit  t8^!.  jdegbinge  (89). 

As-,  a-suetvis  hd.  gewonet.  nd.  ghe= 
wonnet.  ge-want  (1),  -waynte  (133),  -wenet 
{9),  -won  (iio),  -wonlich  (68),  -wonheit 
(5),  -wanheit  (21),  -wonung  (2). 

Assula  V-  Astula. 
*Assulari-iim,  -a  bipennis,  sect-rum 
l  -ellum  decliüel  (125). 

Assultare  {cf.  assilire)  mit  freudin 
^8  &c.  \  mit  irewen  /  zu-  (9)  springen. 

Assultus  V.  Assaltus. 

Assum    >  cf.    assatura)    eyn   brade 

(19,     !S9I. 

As-,  a-sumentum,  asswinettun  (2.5) 
nemuuge  ,8k  u.  von  dum  sacke  vnd  wider 
legunde  in  den  sack  i^9).  läppe  (ö,  21). 
fleck  (1).  fleick  (3).  gippe  (p.m.  529).  not 
an  eim  rock  o.  gippen  (25).  ascrota  t 
plezze  ,Of.  6,  5791.  Metz  (95). 

Assumere  hd.  zu-,  nd.  to-,  toe-,  an 
sieh  f  vff-  &c.  1^65)  -nenun,  -nonien  {22). 

Assumptio  zu  nemunge  (^19).  to-  (11), 
toe-  (89)  -neniinge. 

■*Assviinpto  V.  Assilire. 
*Ass\Lra  eliercn  eze  clewben  (1). 
*Assurcius    zeem    l    diaJus    {H.    cf. 
Astrod?  . 

Assvirgere  yad  honorandum)  vS  ston 
(68,  110).  tzeghen  vpstaen  (X32). 

Assus  ge-bi-aden  i5,  21,   22),  -brodin 
(ö**),  -braten  (4,  76),  -broten  (6). 
*  Assus  *.  V.  Asub. 
Assutus  I  aiz.v   asotus  ;  ital.  camale, 
lascivo  Gl.  m.)  V.  Rutuba. 
*AssAve-  V.  Assue-. 
*Asswinetum  v   Assumentum. 


AST 

Ast  hd.  vnd.  vnd  auch  (7).  vli  /  ok 
(23).  vnok  (22).  «ogetan ;  int.  weelieut-, 
Vitr.  webcut-wee  (71). 

Astare  bysten,  geginwertig  sin  (8). 
beystcn,  gegenwurtig  seyn  (9). 

Ast-,  astr-  (1111  -arium  vbi  renduntur 
bona  j>roscnp(oruiu  (Cil.  Isid.   X   scripto- 
riiiu    117)    dair  imii   der    schnjver   guet 
verkoipt  (147).  kram-,  krom-stat  v'iS,  110). 
Astaroth  r.  Astrod. 
*Astell-us,  -a  r.  Asella. 
*Aste-rco,  -o  v.  Asturco. 

Astericum  st.  peters  kraut,  tag  und 
na<ht  (Ki.). 

*Asterimicus  [i.  curialis  &c.)  haevc-, 
staitliek;  wyttich  &c.  (147). 

*Asteritium  r.  Ostrueium. 

*Astigi\iia  \^sl.  fast.!)  v.  Doma, 

*Astiolvis  V.  Asciolus. 

*Astipa  V.  Asopa. 
Asti-pulare,  -polari,-  -plari  (66,  68), 
-culari  (ti!),  -mulari  i^22),  asstipulare, 
abstiplare  ^70^  voi-,  wl-  (22),  wol-  (21) 
-borten  (17),  -bordeu  (22,  )09),  -wor^ 
ten  (5),  -warten  (21),  -werden  t  helfen 
(18).  be-h.  t  -stetigen  (9);  -fellin  t  -ste- 
(legen  (8).  eyn  testament  machen  (5). 
geloben  mit  lienden  adcr  mit  dem  nmnt 
(17).  v'willigen  (110).  vestigen  168).  stoken 
(99).   i.  q.  incikire,  st.  astimulafe? 

Astipulatio  (/.  attestatio,  unter  seh. 
von  -polatio  i.  primatus  subfultiis  76) 
beken-tniß  8,  17),  -nusse  t  beczüknisse 
(9).  bezug-  (17),  gezug-  (8)  -niß.  gelobde 
mit  handeu  (17). 

*Astirua  {i.  durus  &c.)  herter  (74). 

•■'Astitrix  v.  Adsistrix. 
Asth-  (Ki.),  gew.  as-,  asch-  (91)  -ma, 
asina  (19,  89)  est  difficultas  sjiirandi 
damp-ff"  (^68),  -heit  (li,  19,  89).  demp- 
fikeit  (110),  -ich  (10),  bedumpheit  (19). 
das  keichen  ^9i,  111),  keicgen  vmb  dy 
brüst  {i2ä).  kie-,  kei-chendcr  sichtage, 
hertz-span,  -sperr  \n). 

Asth-  (Ki.),   as-,   es-  (11)  -maticus, 
l  -mus  (147)  ein  dampffiger  (.es),  demp- 
fFig   (no),    -ich    (132).    engbrüstig    (Ki.). 
amborstich  (11). 
*Astodillus  V.  AflFodillus. 
*Asto-linuin,  -nium  v.  Aldonium. 
*Astologia  V.  Aristoloehia. 
*Astopa  V.  Ascopa. 
*Astor  { cf.  astrod  )  yr.  lux  lat.  hecht 
als  von  dem  tage  (74). 

*Astor-a  18),  -ia  (9,  74),   ascoria  (74) 
(«MV    scoriai    synder   yll.    c).    s.-eysen, 
-steyn  (74). 
*Astoreo  r.  Asturco. 
*Astorot  r.  astrod. 
*Astposta  V.  Atrapassa. 
Astragalus  v.  Assa  dulcis. 
*Astralis  v.  Astrosus. 
*Astranius  {i.  humenis)  assel  (77). 

Astrantia  &c.  v.  Ostrueium. 
*Astrariuin  r.  Astarium. 

Astraten  c.  Astrod. 
*Astricto  f.  Asturco. 
Astrictus  verstricket  (26). 
*Astricuni  v.  Ostrueium. 
*Astriferae  v.  Ostrifer. 
Astringere  zu-  (19),  to-  (11),  ver-  (C5) 
-binden. 

Astripotens  sterumechtigcr  (74). 


A8T 

*A8t-rod,  -rot,  -roth  (67),  -aroth 
(136  &c.),  -arot,  -Orot  (•>),  -raten  ((>7,  68), 
-arten  (»r.),  -raes  (110),  -or  (67),  -uri= 
um  (7),  asrod  (4)  t.  idulunt  sidonionun 
(Br.),  deiis  syriodorum  (i36).  hd.  eyn 
ab-  (fi8,  110),  apt-,  abt  -  (7,  69)  -got.  nd. 
af  god. 

Astrolabium  eyn  gezauwe  (21).  g. 
zu  astronomieii  (.5).  eyn  gezug  (7.  18), 
zug  (_7«),  zung  (7.jj,  towc  (22)  der  Kirnst 
von  deli  iiymels  lauff  (18).  in  der  astro- 
nomy(^7.')),  in  astron-oniia,  -imia  (^7).sternbc^ 
segunne  (8.  xastrologia).  cz(!mbe  zeuge 
{sie!  9).  sternegenech  {sic  8'').  sehe  o. 
schawe  der  astronomei  o.  des  gestirng 
{sie  74). 

Astrolo-gia,  -ya  (22;  ^häufig  i.  q. 
astronomia  q.  v.)  hd.  eyn  kuiist ,  konst 
von  dem  lauff  tler  sterne.  nd.  kunst  van 
deme  lope  der  stern,  den  1.  der  sterneteu. 
i22).  ein  stcrnbetüterin  (93). 

Astrologus  hd.    eyn  stern-,    steren- 

(4)  -Seher,  -bescher  (67),  -seer  (18),  -säger 
(3),  -secher  (76),  -loger  (21),  -betüter 
(^93).  nd.  eyn  sterne  kiker,  sternenseyner 
(132).  ein  reder  la  logos  ■=  loquens)  von 
stern,  var.  den  gestirn  (64). 

Astron -omia,  -imia  (7),  -oma  (1) 
des  hemmeis  lauft' (21),  lop(22).  Ad  dez, 
des  hymmels  lauff;  ein  kunst  von  dclj 
h.  1.  siin.  (iüff"  76),  dem  1.  des  h.,  des  h. 
des  lautis  {sie  1),.  den  leufteu  des  ge= 
stirnes  (4),  dem  laufl't  der  sterne  (ö**). 
kunst  des  gestirns  (es),  ein  sternseherin 
(93).  papscap  [clerus!  99). 

Astron -omus,  -imus  hd.  nd.  eyn 
meister  in  iler  kunst  [astronomia),  der 
k.  des  gestirns  i^76j,  dcselben  k.  (18),  int 
gesternt  (147).  des  liünels  lauff  chunster 
{i),  cunstiger  (3).  eyn  kunstiger  dez 
hymmels  laufft  (5^).  eyn  meinster  {wett.) 
der  Stern  (  21 ).  ein  stern-  {i ,  64  ,  93), 
Sterne-  (6)  -seher,  -secher  (64"^). 

*Astronum  c.  Abstronum. 
*Astropassa  &c.  c.  Atrapassa. 
*Astrophari  v.  Apostrophare. 
*Astrosa  i.  astutia  ii48j. 
Astrosia   /.    atrophia   (Br. ).    tzart-, 
cleynl-icheit ;   tederheyt  (ut).  la  tenuita 
det  corpo  [CA.  m.). 

Astr-osus,  -uosus  t  -alis  (147).  -ophus 
(^Gi.  m.)(e.  lunaticus)mayn-sieck,-suyctich 
(147).  eyn  rasenuer  (17).  eygcnhü-,  var. 
einhi-niig  (64).  men-,  monwend-iger  (74). 
mansch  iFr.).  gestirnig  \i.2jlenusastris  75). 
Astruco  V.  Asturco. 

Astruere  i.  affirmare,  asserere,  assv- 
milare  (Br.);  invenire,  fingere  (Gl. m.);  do- 
cere  (110.  X  instruere).  leren  (5.  22). 
lernen  (7).  hd.  be-weren,  -kennen  (9,  13). 
schriben,  widder  buwen  (17).  spreken, 
reden  (147).  ■ 

Astrum  hd.  gestirn-e,  -cz  (8) ;  gester- 
ne  (21), -n  (5).  nd.  ghc-sternte  (22),  -streute 
(23).  stern  (110).  ein  grosser  stern  (64). 

Astruna  \st.  astutus  ?)  argenlistk  (21). 
*Astruosus  V.  Astrosus. 

Astru-thium,  -tiuni  v.  Ostrueium. 

Astu  (aoTU,  asty  Br.  c/.  astu-s,  -m 
Gl.  in.  1,  439)  wicbelde  (22). 

Ast-ula,  -ola,  ass-ula  (125,  147,  Br.), 
-ala  (132).  as-  (3),  asc-,  absc-,  abst- 
(48,  93,  Br.)  -ula,  aacla  (Gl.  m.).  has- 
tula,  -cua  (1),  -teUa,   -tinata  (76,    129. 


ASW 

c/".  -tina  i.  hasta  Gl.  m.)  (ast-  t  ass-ula 
i.  q.  cadit  de  Ugno  quum  dolatur,  abstula 
i.  napta,  sarmentum  malleolusque  Br. ; 
hast.  l.  festuca  76,  parua  caua  f.  129; 
cf.  Dz.  Wtb.  29)  hd.  nd.  Span.  hd.  spau-e 
(astula  7  &c.),  -g  (hastula  7j,  -ne  (67); 
spon,  spaun  (93),  speii  (49),  spene  (5^, 
48),  spain  (19).  spaen  (11).  hofFelspcyn 
(3).  sceida  t  span  (Sm.  3,  414.  cf.  asella). 
schait  (74).  schiit  (19).  schyet  (12.5).  schytel 
t  Schiffern  (75).  abstula  abesnytte  (48), 
absnette  (5*^^).  assula  taub  (112),  daub 
(115)  dolii.  scliafsel  van  holt  (147). 
*A8tula  regia  v.  Hasta  r. 

*  Astur- 1  falcko-narius  (cf.  sq.)  valck- 
ner  (68,  110),  -euer  (132). 

Ast-urco,  t  -ur  {auis  Br.),  -ruco  (74, 
accipiter  niaior  Pap.,  quadrupes  Br.),  -ricto 
(74),  -orco  (7.")'^),  -erco  {equus  ambulatov 
Pap.)  (^.  accipiter,  a.  malor ;  torda  7.'); 
cf.  Dz.  Wtb.  30)  hab-  (110),  happ-(68)  -ich. 
hauyck  (i32).  stocker  (75).  tzelder  (125). 
zelt-er  t  -roß  (Ki.).  zellter,  handtrolJ,  vol, 
pferde  (74). 

*Asturium  v.  Astrod, 

Ast-US    (Br.    &c.),   -U   (94,  Br.),    hastu-S 

t  -cia  (11.  cf.  sq.)  trognisse  (9).  betrogene 
(8).  wiß,  listig  ader  snode  (17).  arg-list 
(68),  -enlistikeit  (110).  lustig- i,lU),schalck- 
(68,  110),  kkiec-  (11)  -heit.  gesehwindig= 
keit  (y.  a.  1618).  aiu  geschider  (76).  ags. 
foccni  (94.  fiicen  fraus  Bo.sw.). 

Astutia  (cf.  arg-,  vers-utia. ^rc.)  list 
(17,  4).  arge-  (5,  7),  arghe-  (22),  arck- 
(8*^)  -list.  hd.  listikeit,  gew.  arg-1.  be- 
schide-  (12  &c.  cf.  sq..  Sm.  3,  324),  snede- 
(13),  kündi-  (6),  beben-  (17),  betrugt 
lieh-  i  vfFsetzig-  (es.  cf.  Sm.  3,  297)  -keit. 
kunstrichigkeit  der  boßheit  (65).  clugheit 

(HO). 

Astutus  {cf.  arg-,  vers-utusj  hd.  li-, 

lu-  (10)  -stig.  arg-,  var.  argen-  (110),  arch- 
(109)  -listig.  1.  trogene  (8),  trugener  (9) 
ufi"  bosheit  (2n,  off  boßlieit  (5),  auf  boz= 
heit(4),oderboscheyt(sic  133).  nd.  lystich, 
1.  vppe,  up  bosheyt.  schide  (22'*).  hd.  be- 
sch.,  -schijde,  -scheyde,  -scheyd,  -schyd, 
hd.  nd.  -scheiden  (10,  109),  -schaden  (23) 
i.  dolosus.  abscheyd  (70).  hd.  nd.  behcnd-c, 
-eg(99).  swinde  (22,  77.  cf.  valde).  swande 
(22'',  sicf  cf.  Gth.  wtb.  2,  364).  sindigk 
(21\  sneydich  (22).  snedych  l  sir  {st.  ser 
valde?22b).  kundiger  (6).  hd.  klug,  klugk, 
boßhaftig,  boßwiczig  (2.5),  schalck  (110), 
tuck-  i  ham-iscli  (75),  vfsecziger  (6.t  sim. 
cf.  prc).  kloeck  (111 

As-ub,  -sub,  -upp  (74),  -op(18),  -us 
(6,  21,  22,  23,  74),  -or  (Pap.)  i.  aporrogia 
(147),  sagitki  luminis  (Pap.),  galaxia  (asub 
124),  inpressio  stellarum  (3),  inpr.  sc.  cometa 
(22).  eyn  sterne  (12).  eyu  st.-  (10),  steren- 
(1,  2,  3),  stern-schoß  (5,  7,  74),  -schoße 
(5h,  17),  -scoße  (-stoße?  18),  -schuß  (21, 
76),  -schüß  (3),  -scot  (23),  -schot  (22), -ryse 
(10),  -Valien  (12),  -hus  {sie  6),  -suver  i22ai>), 
vlg.  -schuwe  (17.  X  snuwe?),  -seuber  t 
-furbe  t  gerick  (74),  -sawber  o.  raynung 
(2),  -s.  raiung  {sie  1).  Sternen  schott  (i47). 
Cf.  Stella  volans  stern-euschovss   (93), 

-schoß   (V.   a.    1428   Sm.   cf.   Fr.   2,    332^). 

*Asula  V.  Astula. 
*Asuinentum  v.  Assumentum. 
*Asurvun  v.  Asarum. 
*Asus  V.  Asub. 
*As^ve-  V.  Asswe-. 

DlEFk:NBACM     GLUSSAHIUM. 


ATO 

At,  atque  hd.  vnd,  vnd  auch.  nd.  vude. 
Ata-,  atha-,  atal-cus  v.  Attacus. 
Atagen  t-.  Attagen. 
*Athamesia  v.  Athanasia. 
*Atarms  v.  Alcanna. 
*Athamus  v.  Atomus. 
*Atha-  (76),  athe-  (74),  ate-  (4)  -napa= 
lus  i.  palus  infernalis;   t  quasi  p.  mor^ 
bida  in  inferno  (76),    t  infirmitas   (4),   l 
morbus  captus  ex  aquis  plaudibus   (76). 
hellepfu-1,  -tz  (74).  todlich  leichnam  (4). 
Cf.  attanie  &c.  v.  atomus. 

Athanasi-a  i.  immortali-tas  (Pap.),  -s 
(Br.);  -s  vntodlicheit  (68,  110).  attana- 
sia,  -zie  (9)  vntot-  (9),  vnsterbe-  (8)  -nch= 
keit. 

Atha-  (143  &c.),  atta-,  ta-  (143)  -nasia, 
athamesia  (o),  attam-esia  (66  &c.),  -asia 
(133),  -isla  (76),  anathasia  (47)  {i.  arte^ 
misia  temdfolia,  tanaeetum,  tang-,  dan- 
eta  143.  X  tanacetuln,  gcäl.  tanesie,  cf. 
anatheca,  x  artamesia  =:  artemisia) 
rein-fan  (5,  12,  v,),  -vane  (8,  10),  -fal  (3), 
-fach  (7),  -farnkraut  (Ki.).  by-fuß  (68,  69), 
-fus  (67).  bifoß  (5).  boy-fueß  (66  &c.),  -fuß 

(134). 

Ath-,   at-,   att-anatos,  -anatus   hd. 
vn-tedtlich,  -totleich  (9),  -tetlich  (5),  -dot- 
liehen  (21),  -sterbehch  (8),  nd.  -sterflik. 
*Atharsire  v.  Attersire. 
Athat  V.  Attat. 
Atau-ia,  -us  v.  Attau-a,  -us. 
*Athax  V  Athesis. 
Atelabus  v.  Accalabus. 
*Athemius  v.  Atomus. 
Athen-e,  -is  {ciu.)  athen  (1,  h'^). 
*Atenuare  v.  Attenuare. 
Ater,  ather,   atter  (4)    hd.    swartz, 
swartze  (7).  nd.  swart.  dunckel,  verbor= 
gen  (17). 

Aterg-o,  -US  (Gl.  m.),  attergo  {i.postea) 
nach  (4).  noch  (21).  noch  hinderwercz  (17). 
hd.  dar-nach,  -noch  (18).  dairnae,  achter^ 
rugghe  (132).  zu  ruck  (68,  110). 
*Ater-ra,  -ta  v.  Acerra. 
*Atersire  &e.  v.  Attersire. 
Athesis,  athax  (Pap.),   addax  (i4i, 
Gf.j  {fl.)  etis-a,  -e,  ethissa  (Gf.).  cusa  {sie 
141).    ethz  (1).  die  etsch  (91). 
*Aticus  V.  Attacus. 
*Atila  druosebluomo(Gf.).  druseblumen 

(Sura.). 

*Atinere  v.  Attinere. 

*Atingere  v.  Attingere. 

*Atiperium  v.  Adiperium. 

*Atiphna  v.  Antiphona. 

*Atiria  v.  Acorus. 

*Atisar  roepende  swane  (i47). 

*Atista  V.  Attista. 
Atlas  t  gigas  [cf.  sq.)  ris  0.  heild  (93). 
Ath-,  at-,  ad-leta,  at-,  ad-letha, 
adpleta  (18)  (i.  ad  letum  fortis  Br.  &c., 
l  paratas;  pugil,  martir)  chemphe  (104). 
kem-pe  (9,  22,  23),  hd.  -p  (8,  19),  -pff 
(6),  -per,  -pert  (18),  -pher,  -pffer.  helt 
(9).  deg-in  (104),  -eu  (i4i).  diener  (6). 
mart-ir  (9),  -re  (10).  mert-ler  (8),  -eler 
(22).  vorbrant  (9).  hl.  nd.  ve-,  we-  {sie 
23),  re-  {sie  18)  -chter.  stri-  (es),  ri- 
(8,  9),  starcker  strey-  (64)  -tter. 

*Atologus  V.  Prothologus. 

*Athominare  v.  Attaminare. 
Ate-,  atha-mus,  attomos  (8),  athomi 
(75  sim.),  athemius  (22)  {i.  corpus  indiuU 


ATE 


57 


sibile,  corpuscula  minuta  in  sole  sim.) 
hd.  Staupe  (17),  gestuppe;  daz  g.  (7), 
gest-up  (66),  -ip  (18),  -op  (21),  -ob,  -opnis 
(5),  stoub  (110),  staub  (75,  134),  stob 
(68,  76),  styp  (iiob),  cleyn  staub  (5b  sm.) 
inder  so-,  su-nnen.  gestupp  in  dem  lufft 
(65).  das  gestuppe  daz  da  vert  inder  son 
ader  in  de  win  ^17).  die  sprenken  die  da 
vff  springent  in  dem  win  (ö).  flieg-ender 
(7.5),  -und er  {getrennt!  1)  staub.  augen= 
blick  (88).  Unterschieden.,  wiewol  in  den 
Mss.  mog.  ebenfalls  durch  corpuscula  &c. 
erklärt:  athom-y  (7  &c. ),  -e  (5  &c.), 
atho-  (22),  atta-  (ee  &c.)-nie,  -nia  (134) 
tot  ver-wesen  o.  -zert  leichnam  ('ee  dm.). 
dode  licham-me  (22),  -e  t  r'ue  (23.  i.  e. 
reve  cadauera  cf.  Gth.  Wtb.  2,  588).  Aus 
atomus  X  i^avato?  ?  Cf  athanapalus. 

*Athonicus  v.  Attonitus. 

*Atontilla  v.  Aconeilla. 

Atqu-e,  -aevae  (94)  vnd  auch  (110), 
oech  (132).  ags.  endsuilce  (94,  i36). 

Atrabilis  (,«'.  mania  &c. )  gryln  im 
kopphe  (125). 

*Atractare  v.  Attractare. 

*Atractus  {anders  Gl.  m.)  v.  Atratus. 

*Atracus  v.  Attacus. 
Atra-men,   (76,  Br.)   -rium  (ee   &c.) 
{cf.  acromon.  atramentum.)  i.  in-  (76), 
ni-gredo. 

Atramentarium  hd.  tinten-,  dinten-, 
timpteu-  (i4i),  nd.  yncket-horii,  -faß,  -fas 
(111).  tinthor  (9). 

Atra-,  attra-,  atri-mentum,  atra= 
men  {q.  v.)  [t.  ineaustum  Br.,  ad  ine. 
5,  calcantum  85,  bidella  93 )  hd.  atra-, 
attra-  (G),  atri-  (18,  149,  bm.),  ater-  (93), 
nd.  athra-  (11),  at'-  (22),  atru-  (22'')  attri- 
(89)  -ment,  dauon  man  dinten  seut  (74),  ys 
swart  erde  dar  me  black  van  inaket  (22^). 
atraminsa,  blacha  sii)t.  (Gf.  1,  159.  3,  242. 
cf.  Fr.  1,  39^).  blak  i  swerte  (109).  damit 
mau  etwas  schwertzt  o.  incaustura  dint 
(110).  timpt  (141).  tiud-  (91),  diu-  (111)  -tcu. 
enkent  (85).  vnck  (132). 
*  Atramentum  (x;  amentum?)    rim 

104). 

A.  librarium  tinte;  sutorium  led= 
derswertz;  tinctorium  swartzefarb  (120). 
*Atra-  (3,  76),  attra-  (74),  atro-  (74,  85, 
96),  atur-  (85),  astro-  (47,  149)  -passa, 
-bassa  (76),  t  -pasta  (unglossiert  47),  ast^ 
posta  (Suin.),  adramasca  (Sum.  v)  holun= 
der  plue  (3).  holluuder  blomen  (47).  hol= 
der-plum  (74), -blut  (76).  hollendorn- (9c), 
holundern-  (^Sum.  v)  -blumen.  aturp. 
holcnderbloek  (85).  mis-telper  (74),  -peln= 
bere  (Sum.),  -pelbern  (149),  -bewere  (at= 
rop.  sie  85). 

Atraphaxis  v.  Atriplex. 
*Atrarium  v.  Atramen. 

Atra-tus,  -ctus  (i4i),  -mus  (129,  i4i, 
Gl.  m.),  attra-cus  (Pap.),  -mus  (8  &c.), 
att'us  (9),  atrubus  (7g)  hd.  (mss.  mog.) 
swarcz-gecleyt,  -eckit  (8).  -tus  (gi.  m.), 
-ctus,  attracus  i.  lugubris.  -tus  i.  nigris 
vestibus  indutus  {G6  &c.).  atramus  i.  atris 
V.  i.  (129);  denigrato  (Gl.  m.) ;  a  venus= 
täte  nigra  (i4i),  auis  n.  t  uetustate 
7tiger  (Pap.)  X  atratus  a  veste  nigra 

(Gl.    ra.). 

*Atrax  V.  Atrox. 

Atricapilla  {aids)  schwartzkopff  l 
moncb-  (ki.),  mühm-  (112)  -lein. 

8 


58 


ATT 


•Atricai'i  r.  Altncari. 
Atvionsis  ^iii'»  «locrwwhtcM-  (11). 

*Atril-o  [i.  plutriis  ci.  m.V  -lus  v.  An 
trillus. 

♦Ati-imentum  r.  Atramentum. 
Atri-plox,  -phex  (2:5),  -pex  (22), 
attri-,  antri-  V'-'*'^  -plex,  -pex  (r-'n). 
-plexiim  (r.'">i,  atrapliaxis  (73,  Ki.),  pl. 
atri-  (itr.\  arti-  (ci.  m.)  -plices  ha.  ncl. 
int'lde.  firl.  nu'lta  (87'>),  -da  (n:;,  Uf.), 
-den,  -IdtMi  (11,  21\  -t  (i9).  -d  (i);  moildo 
(_/■.  4),  nnld-o  p''),  -en  («8,  «9;  mil-lon 
t  -t  (73),  -tzon  (i2.'>),  -thau  («<-•  atr.  7^; 
mal-ta  (oä),  -ten  (1),  -t  (et,  oi);  inolt-a 
(70,  Gf.\  -eil  (2,  78,  75).  pünsch  f  alt'" 
(io.-.''\  höh.  lobeda  (i"^,  wloska  1.  (4). 
burckliart ;  atriplex  syluestris  wilder 
b. ;  schilJnialtcr,  milttMi,  iiiist-m.  (UlV 

At-,a-  (17)  -rium  cyu  vrit-(22'i'\  8;t, 
95),  h(/.  tVidt-  (H9),  tVeit-  (1,  O,  74,  134), 
fridde-  (17),  frilie-  (5),  frye-  (l8\  fry-, 
fi-oi-,  vor-,  fiir-  (tis),  kirch-,  nc/.korc-  (99) 
-hoff,  -liof  (12).  -huff  (18),  -hop  (5»>).  kirclu 
offe;  tonn  (74).  gocz  haws  l  kirche  (9). 
strijdt-  f  lich-hulJ  (10).  lich-us  (12),  -fis 
(KV).  inganck  (tu),  cjti  sal  (17,  74)  {locus 
amem/s  d-r.  oyn  angel  (17.  7ihd.  anger). 

*Atrix  r.  Atrox. 

*Atrocea  v.  Artocreas. 
Atro-citas,  -sitas  gru-  (5),  grüß-  (es)» 
gres-  (22).  grimm-  (11),  grausam-  (76' 
134)  -liclifit,  -ikait  (134).  Art.  großelickeit 
(21);  griisam-,  graiisam-heit, -keit;  grim- 
keit  (8),  -mickeit  sim.\  pinlichkeit  (7). 
vnbarmlierczig  (18).  wretheit  (99).  frech= 
eit  (110). 

Atro-citer,  i  -ye  (  74 )  hd.  grymig-, 
grymmik-  (i34),  grimme-  (67),  grim-  l 
froiio- ( 110),  pi-yn- (74),  grusam-  (68)  -lieh. 

*Atrocopus  V.  Artocopus. 

*Atroye  r.  Atrociter. 

*Atropassa  ut  Atrapassa. 

*Atropes  r.  Chytropus. 
Atr  ox,  -ux  (3),  -ax  (9),  -ix  (G)  hd. 
grimm  '  (U ),  grymmi-g,  -ck.  nd.  grimmich. 
hd.  nd.  pin-lich,  -lick,  -clichen  (18).  vn= 
barmherczig  (ö,  18,  110).  gruwo-  (5),  greu- 
(4),  freusch-  (17)  lieh,  grnliche  (17). 
gruck  (8).  grußeliclier  (65).  gresclick  (23). 
gi-cslick  (221  Avreet  (99). 

*Atrubus  r.  Atratus. 

*Atruni    {(f.   acrum  Gl.   m.)    hd.   nd. 
bitter,  pitter  (4). 

Atrum  schwartz  (110). 

*Atrux  r.  Atrox. 

*Atta  {ef.  citta)  rinta  (Gf.  2,  532). 
Atta    lur-   (135),   la  -   (Ki.)  -  tscher. 
schlirffer(Ki.).schliirpffcr  f  züpffler  (135). 

Attabemalis  v.  Actubernalis. 

*Attä-    I  Riss,   mog.),     ata-    (4  ,     49,     Br.), 

atha-,  acta-  (8''),  äcti-  (11,  19),  atti- 
(127,  136,  141  Gl.  ni.,  Gf.),  ati-  (Gf.)  atra- 
f  atal-  (76)  -cus,  att-agus  (21),  -amus 
(7),  -US,  75),-i8(Gf.)  i.  volatile  (4);  vermis 
(49,  Br.).  maior  est  hruco,  et  auis  ignota 
(Br.);  atelabus  (act.  8''  sim., aXt.  Br.,  Freund, 
gr.  a~axo^);  oestrus,  aailus,  fueus 
(75),  magnus  apis  (11).  kef-er  (ath.  5, 
act.  8),  -fer  (4),  -fern  (ath.  21).  en  bye= 
moder  (11).  hd.  hum-bil  (i4i  sim.),  -mel 
(mss.  mog.  &c.  att.  5,  8),  -mein  (12),  -el 
(75,  76),  -ele  f  hehere  (100).  hommel  (17). 
eyn  heimgin  (attaigus  21).  brem  (75). 
wybel  (9).  webil  (8,  9).  thuther  (auis  a 


ATT 

voce  tutulus  125).  screter  (49).  aga. 
dora  ( 1 3«  I.  atacus  hebir ;  attacus  f  tallina 
hiiml)ii  (10  1 ).  attac-vis,  -is,  atacus.artacis 
(auis)  liehera.  wcliir  shn.  ((;f.  1,  iMi.  ."5, 
436.  4,  799).  attacus  hcliera,  atticus 
Ininibcl  (121).  attactus  hehorc  (.Sum.),  cf 
epyniachus  (c/.  ophim. ?)  vnbekande 
vogcle  (22);  attacus  et  epyomatus 
igiiota-  nues  (i'ni>.).  alitutus  v.  h.  v.  Cf. 
meletius ,  tnel  [vt)  atticum  hnmb-ilo 
-lono,  -eliue  adj.,  -eihonig,  huaahoniiu' 
((}f.,  HM.  709).  (//'.atticum  {herha)  i.  ab 
bum  lotium,  armorica  (85). 

Attag-en  f  -es  (110  &c.),  -ge  (84,  87, 
102,  <:f.),  -ena  (iii,  Ki.),  atagen  (Ki), 
actiag-e  (1,  4),  -0(8),  acage  (34),  artagge 
(Gf.  4,  959),  act-,  (11,  19),  acr-  (89)  -ica, 
attega  (i.  ornis  Tf>),gr.  o.zxcqäz  (112, 126) 
birck-  (9,  4,  87,  Gf. ,  bm.),  birich-  (82), 
pirich-  (1),  birg-(8),  burc-(i02),  buch-(34), 
hasel-  (11,  75,  112,  124,  Gf.),  hassel-  (19, 
89),  waßer-  (Iß)  -hun, -hun,  hucn(l,ll), 
-hoen  (89),  -hon  (82).  a-,  ac-(i36)  -cega 
ags.  holt-hana  (94),  -ana  (i36),  -bona 
iipt.  .'S,  197)  gehören  zimächst  zu  accia 
&c.,  ital.  acceggia(Gi.  m.  1,  39.  Dz.  wti,. 
4).  Cf.  accidannus  auis  qua;  dicitnr 
widercoe  (i2;i.  i.  q.  videcoqs  Dfr.). 
accegia  ngs.  snite  (94'»), 
*Attagus  V.  Attacus. 
*Attaiaare  v.  Autumare. 
*Attamasia  &c.  v.  Athanasia. 

Attamen  conj.  hd.  doch  (21),  aber  d., 
so  a.  d.  (07).  d.  s.  aber  (7),  auer  (22), 
oder  (76)  doch.  d.  also  ader  d.  (17).  yo- 
(13),  y-  (4,  4),  e-  (18)  -doch,  edeych  (5). 
noch  -tant  (i32),  -dan  (110). 

Attamen,  g.  -inis  s.  i.  setac-ium 
Br.),  -um  &c.  (Gl.  m.)  ein  mecl-bytcl 
68,  ito),  -budcl,  -beudel  {hd.  109). 

Atta-,  adta-  t  atho-  (76),  atta-  (ß4), 
ta-  {q.  V.)  -minare,  attaminari  {i.  aduer- 
sari,  inquinare  &c.]  hd.  vervnreynen.  vn- 
rvnen  (76).be-flecken(iio),-smytzen  (132). 
vor  füren  (9).  widerwertige  sein  (64). 
outghinneu  (108.  prcecerjyere  Kii.). 

Attaminare  i.  purgare  farinam  cum 
setatio  (Br.).  beute-,  var.  bytte-  (110), 
byt-  (68),  bilde- (i07,  132) -len.  thee-(i08), 
tee-  (107)  -msen.  i.  texturam  a  nodis 
filorum  purgare  (Fr.  2,  20  sq.,  Gl.  m.  cf. 
prcc.  sqq.)  noppen  (11,  110,  132.  i.  to= 
menta  detrahere  Kii. ;  de  noppen  uyt- 
trecken  floccos  d.  Binnart ;  sonst  uop-pen, 
-en  längere,  contundere,  pungere  Kii.,  Br. 
Wtb.   2,    248.   .Sin.  2,  700.   (/.  noppa  Gl.  m.). 

*Attaniinator  but-  (93) ,  byt-  (68), 
melbeude-   (hd.   109)   -1er.    nopper  (107, 

109,    110,    132). 

*Attaminatrix    byt-    (68),   melbeud- 
hd.    109)   -lerin.   nopper-in   (110),*  -sehe 

132). 

*Attamus  v.  Attacus. 

*Attana-sia,  -tos  v.  Athana-sia,  -tos. 

*Attani-a,  -e  v.  Atomus. 

*Attat,  athat  (Gl.  m.)  auwe  mir  (75). 
attate  ey  ey  (ki.). 

*Atta-ua,  -pha  (3),  atauia  (91,  110) 
eider  müder  m.  (17).  myner  c.  m.  m. 
(21),  e.  muter  milder  (5),  groß  muter  m. 
(6),  grote  moder  in.  (22),  groten  m.  m. 
(23),  mutter  m.  müder  (18).  en  auer 
alder  moder  (11).  altmuter  (iio).  die 
vierdt  an  (91).  ein  base  {i.  matei-  ave3). 

*Atta-uus,  -phus  (3),  atauus  (8,  91, 
99,  Br.)   urane  (104).  der  vierdt  ene  (91). 


ATT 

der  pfuch-ane  (ii6),  -aene  (Hen).  anhern 
vatir  (8).  ein  eider  vater  (3,  9).  e.  vaters 
vader  (17).  altvatter  (110).  en  ouer-  (99), 
auer-  (11)  -alder  vader.  myncs,  myns, 
meyns  (4),  minors  (21)  eider  vatter  vader 
(5),  alters  vatter  v.  (7),  eiders  water 
watter  (21),  fader  f.  f.  (18),  vater  v.  v. 
(4),  groß  vatters  vater  ((5),  grot-c,  -en 
(23)  vaders  va<i<"r  (22,  23). 

*Attega  V.  Attagen. 
Attelabus  v.  Accalabus. 

^Attemesia  v.  Artemisia. 

*At-,  ad-temptare  virsuchin  (8).  v'8U= 
eben  (9).  becoren  (8'>). 

Attendentia  v.  Attentio. 

At-,  ad-tendere  hd.  zu-,  an-  (18)," 
auff-  (75),  nd.  tho-lioren,  -hören  (6),  -heren 
(13,  76).  hd.  nd.  dencken.  hd.  andacht 
haben  (7,  76);  merken,  an-m.  (89).  vff-m. 
(68,  75).  prüfen  (8). 

Atten-tio,  -sio,  -dentia  hd.  nd.  an- 
dacht, -dechtig  (18),  -denkunge  (12).  hd. 
zuhorunge,  ernst-  t  fliß-lich  z.  (110); 
flej'ß ;  flyß  zu  zuhören  (68). 

At-,  au-  (18)  -tentus,  -timtus  (6) 
ioft  i.  intentus,  confusus  X  attonitus, 
attritus  qq.  v. ;  :  weren  X  werren,  sw&= 
ren )  hd.  zuhori-g,  -cht  (133).  anhorich 
(11).  ernstlich,  bedechtig  zuhörende  (110). 
andechtiger  (76).  bewart  (5).  bewert  (3, 
0).  vorwert,  bewern  (22.  cf.  attritus). 
beswert  (4).  auffmerker  (64). 

At-,  a-  (4)  -tenuare  hd.  nd.  dünne, 
hd.  dünn  (1),  donne,  don  (18),  dynne 
(110),  dynn,  din,  dein  (65),  swach  0.  zu 
nicht  (17)  machen,  maken.  dunen  (8''). 
donneu  (99). 

Attenuatus  gariucter  (i2i).garmeter 
(sie  117).  i.  subtili-,  denauper-atus  gedunt 
0.  verampt  (iio^);  gedüuuet  o.  verarmpt 
(110^^);  geduimet  o.  verrampt  (uo'>.  >< 
ramp  miseria  Kii.?);  dynn  gemacht  (68). 

*Atter  V.  Ater. 

*Attercus  v   Attritus. 
Atterere  hd.  zu-ribiu  (8, 17),  -reybeu 
(9),  -brechen,  zerknischen  (65). 

*Attergere  abdrucken  (17). 

*Attergo  V.  Atergo. 

"^Attersio  abdruckunge  [VI). 

*Attersire  (4.  denom.  aus  attersio?), 
atersire  {ab  ater  66  &c.,  110  &c.,  a  tergo 
68),  atharsii'e  {i.  siccum  facere)  trevgen 
(3).  droghen  (23).  dreghen  (22).  drucken 
(5,  21).  ab-truckeu  (7.5),  -trücknen  (75''). 
trucken  (6^.  tr.  (4),  tr.  o.  dyr  (76),  druycli 
(^132),  drucKcnd  i  dürre  (7),  drocken  l 
dore  (18),  drucken  (67,  110),  druncken 
(133),  schwarcz  (66  &c.)  machen,  atersere 
(68),  atesire  (110,  132)  swartz  (i32), 
schwarcz  machen. 

Attestari  hd.  bezugen,  be-,  pe-  (4), 
ge-  (3)  -czeugen.  bethugen  (22).  seer 
tugen  (11).  orkund-eu  (99),  -igen  (5,  22), 
-e  geben  (7j.  hd.  vr-,  v'-  (i34)  -künden, 
orkudin  (8'').  bewisen  (110).  swerin  (8). 
besweren  (9).  verschmenen  (V.  detestari! 

66   &c.). 

*Attibernalis  v.  Actubernalis. 
*Attieu-m,  -s  v.  Attacus. 
*Attimtus  V.  Attentus. 
*Attinala  v.  Aruiola. 
At-,  a-  (4)  -tinere   hd.  zu-,  nd.  to-, 
toe-  (89),  an-  (17)  M. -geboren, -geh6ren 


AUA 

(6),  -gehörn  (9),  -behoren  (22,  99),  -hören 
(22,  fi8\  -hoeren  (sfl). 

♦Attingentia  beruruuge  (8^). 
At-,  a-(3)  -tingere  Äf^.zu-griÖon,  -gi-eif- 
fen,  -greiphen  (3).  to  gripeii  (22).  begi'iffin 
(8V  pegreiffen  das  zil  o.  die  zeit  (75),  zu- 
hören (21),  -gchoriniS).  antasten (68,  iio). 
roren  (22).  an-r.  (17),  -ruren  (9). 

*Attinia  ein  geschlecht  deß  vhnbaums 

(144). 

*Attis  (X  atthis)  v.  Attacua. 

*At-  (76),  a-  (74\  ar-  ((/.  v.)  -tista 
i.  vas  po-,  pu-tatorium  vi  ciphus  {bis 
76).  triuckgeschirr  (74). 

Attollere  hd.  uff-,  auf-halden  (17), 
-hiebin  (8),  -richten. 

*Attomos  V.  Atomus. 
Attonare  i.  stupefacere,  terrere  toni= 
truo  (Br.) ;  (jall.  estonner  (Gl.  m.).  zu-tho= 
nen,  -stimmen,  -hiten  (75).  dounen  (8,  9). 
donren  (9)^).  adtonare  erschrecken  (9). 
Atto-,  attu-  (11)  -ndere  (11)  scheren 
(11,  68,. 110).  be-sch.  (8'').  atturnor 
(V  anders  Gl.  m.  1,  452)  zuschieren  (07 
Mrg.). 

A-,  an-  (9)  -ttonitus,  athonicus(76) 
hd.  er-,  ir-  (8)  -schrecket,  -screken  (13). 
orsroken  (9).  gantz  ersclirockeu  (65).  er- 
(68),  ver-  (10,  99,  132)  -fert.  vVret  (13. 
s^  verwerret?  v'fertVJ.  betrübt  (9).  mit 
anxt  geslageu  (132). 

*Attonitus  (X  attentus)  v'dacht  (12). 
denken  (9). 

*Attonsillus  1-.  Aconeilla. 
At-,  a-  (76)  -tractare   y  i.   q.   attrec= 
tare  Br.   &c.  q.  v.)  hd.  handeln,   hd.  nd. 
wol,  woil  (5)  h.,  halden  (3),  pleygen  (21). 

*Attracus  v.  Atratus. 
Attra-here,  -gere  (11)  zu-ziehin  (8), 
-czihen  (9),    czigcn  (3).  trecken  (11).  to- 
tr.  (99\  toe  trekcn  (S9). 

*Attramentale  dintenfeßli;i  (-Ji). 

*Attranientum  v.  Atramentum. 

*Attramus  v.  Atratus, 

*Attrapassa  v.  Atrapassa. 
Attrectare  hd.   handel-ou  (95),   -en. 
sclieldiu  18).   nd.  wol  haudelen. 

*Attril-e,  -lus  v.  Antrillus, 

*Attriplex  &c.  r.  Atriplex. 
Attritio  t  i.  contritio  q.  v. )  reuwe, 
vlg.  wäre  reuwe  (7.")).  wäre  rue  (3).  vor 
{st.  wor?  cf.  sq.)  ruwe  (10).  furgeender, 
ein  halber,  vnvollkummen ,  zipffel  {cf. 
Sm.  4,  279);  ruw;  zei-knischuug  (es).  be= 
ryben  (12).  bewegunge  deß  herczen  zu 
ruwen  (15,  sim.  65  j. 

Att-ritus,  -ercus  (67)  (i.  afflictus,  ex 
haustus, /essus  66  &c.;  cf.  attentus)  hd. 
(mss.  mog.)  bewer-t,  t  -en  (18). 

*Attulatus  V.  Aecalabus. 

*Attuminare  v.  Attaminare. 

*Attu-nd.ere,  -mor  v.  Attondere. 

*Attus  V.  Attacus. 

*Atunare  [i.  frui,  ziti;  cf.  accumare 
f.  rupari)  naisen  (75). 

*Atutum  V.  Acutim. 
Aua, auia  ana  (64*^,  93).  ane  (64).  an  (68). 
ane  frawe  (16).  anfraw  (3  Mrg.).  hd. 
eider-,  gi-oß-,  gros-muter.  nd.  grote  mo= 
der.  eldir  mudir  (8).  ore  eider  müder 
(17).  base  (3.  cf.  attaua). 

*Auadonia  [herbd)  com.  gouiles  (zeuss). 

*Auan-,  auar-tia  {i.  caryophyllata, 
getia,  sanamvmda  &c.)  hasenaug,   ga= 


AUC 

rafelwurtz  &c.  (143).  auaneia  haser-, 
anantia  hasel  -worz  i.  pes  leporis  (sum.). 
aranciaz'.  p.  1.  hasenfuß  (74).  ananeya 
hasenwort  (85).  amancia  {alph.  au-) 
cruzcewurtz  (i49). 

*Auapium  {cj.  aucipium)  ein  vog= 
1er  ((j). 

*Auapula  v.  Aucipula. 
Auaritia    (  cf.    sq. ,    auiditas )     hd. 
geyti-.  gytig-,  griti-  (6),  giri-  {8^),  gicr- 
(17)  -keit.  gir-  (5,7),  gier-  (18,  l9),-cyer- 
(4)  -heit.  giricheit  (22). 
*Auaniiones  v.  'Waraiiio. 
*Auartia  v.  Auantia. 
Auarus  u.  auidus;  cf.  Gr.  Gr.  13,  175. 

Gf.  4,  335.  BM.  531,  538,  577.  Gth.  Wtb. 
1,  407.  2,  378  sq.,  428,  76x)  gier  (11.  21). 
hd.  nd.  giricii  sim.  ghierich  (lOs).  gierk 
(17).  gitzig  (7).  geiczig  (4).  hd.  gy-, 
gey-,  gri-  (6)  -tig.  vrec  (i08).  ein  geld= 
hund  (114),  druck  splienning  (Il'j). 
*Aubiuin  («öß'.o^j  v.  Chelidonia. 
Auea,  t  oca  grece  (125)  (cf.  anser. 
oeca.)  hd.nd.  122^»)  ::;ans,  gos  (22*^).^^. 
ganß,  ganße  (7).  pl.  gense  (75,  i04). 

*Aucamatuta  la«*  auea  X  cicame= 
rita<;.  V.  ?)  eyn  ganß  oÖir  stelcze  (3  Mrg.). 
*Aucare  gens  toten  t  würgen  (75;. 

*Aucarium  ic/'.  Gl.  m.  h.  v.)  ganser, 
boh.  iuissynecz  yi). 

Au- ,  an-  \bis  122)  -ceps  hd.  nd. 
vogeler.  hd.  fog-eller  (8),  -1er,  -eltenger 
(125).  yall.  oiselier  (122). 

*A;ice-r,  -rulus  v.  Anse-r,  -rulus. 

*Aucib-iura,  -ula  v.  Aucip-ium,  -ula. 

*Auciono  V.  Autumare. 

Auci-, aucu-  (74, 7.">j  -pieium,  -pitium 
fogeleri  i21).  vogel-stat,  -teune  ,  -hert, 
-ploeß,  car.  -plon  (7.5),  -fahung  (74). 

Auci-pium,  -bium  (i),  aucup-ium, 
-um  i21,  67  &c.  s.  u.),  auapium  {q.  v.) 
(aucipium  i.  locus  t  tugurium  ad  ca= 
piendum  aues  t  rete  l  virga  viscata; 
aucupium  i.  fortunium  t  bonus  euentus, 
et  officium  capiendi  aues  Br.)  auci- 
vogel-erye  (5j,  -rie  (8^),  -ry  (7);  vogler- 
ey  (T4),  -j  (76);  nd.  voghel-crige  (23), 
-e  wige  (22).  eyn  ibgeler  betryeger 
(18.  cf.  auapium).  auci-,  aucu-  (21,  66, 
67,  110,  132,  134)  fogel-garn  (8  &c.),  -necz 
(60  &c.),  -geschrey  (66,  69,  70).  g.  von 
YOglen  (68,  110,  132).  ein  hert  l  ein  ga= 
rennecze  (3).  aucupum  fogel-necze  (5, 
9),  -garu  (G,  7  &c.),  -werk  (8).  vogil 
wcrg  (9).  aucupium  (X  augurium  64^=) 
v.-phannge  (9  st.  -phaunge),  -wel  (60.  cf. 

geweile  Sm.  4,  55  ?).  fogilnüge  (8).  vogel- 
fanck  (iioi^),  -gesang  (64<-",  uoa«;),  -gestel 
(64bj,-stellen  ^  weydewerg(i2ö).  abenture, 
varr.  obeutem-e ,  ge-luck  ,  -lück,  -lyck 
(110).  goede  euenture  (i32). 

*Auci-,  anci-  (122),  aua-  (6)  -pula, 
-bula  (7)  hd.  garreu  (4) ,  garu,  fogel-g., 
-netz  (110).  nece  (13).  nette  (22,  23).  lym 
rute  t  garn  (6).  lyme-rude  (7),  -rode  (18), 
-rock  (ö).  lim-  (21,  23),  lyn-  (22)  -rode, 
-rod    (21).    kleb-    (76),    leym-    (74)   -rut. 

klob    (74,    76).     clobo   (117.   cf.     Gf.     4,     547 

sq.   Fr.  1,    520C,    524a  &c.).  gered  o.  zeug 
zu  vahen  die  vogel  (75).  kefyt,  meysen= 
kar,  slag  (74).  vffslag,  sprinkel  (17).  gall. 
escoipel  (122). 
*Aucmentum  v.  Augmentum. 
Aucola  V.  Aucula. 


AUD 


59 


Aue-,  ant-  i^n) -onea  {alph.  aut-  76; 
i.  rustici  l  stulti ;  cf.  bucco  Gl.  m.  1,  459) 
torecht  paurn  (74).  ackertropf  (76).  Cf. 
-trolle  (Gr.  Wtb.)  neben  -trapp  otis  (pict., 
sim.  Gr.   Wtb.). 

*Aucopare  v.  Aucupare. 
*Auctenticus  v.  Autenticus. 
Auctinare  i:  Autumare. 
Auctio  gant  (Das.). 
Auctionari  verkoffeu  (68).    alt   ver= 
schlissen  ding  verkauffen  (110,  sim.  132). 

*Auetionaria  v.  Antoniaria.  Penes= 
tica. 

Auetiona-rius,  -tor  {cf  actionarius) 
ein  verkauffer  (110). 

*Auctor  V.  Anctor. 

Auetor  ein  merer  (8,  66,  134).  v'-m. 
(11).  autor  ein  lerer  (4,  66,  "134),  mei= 
ster  (8,  11).  auc-,  au-,  aut-  (9)  -tor 
{minder  untersch.;  i.  autenticus  70)  hd. 
nd.  lerer,  hd.  merer,  meyster ;  pewerter. 
lerer  o.  bewerter  meister  (75V  vermee= 
renesmaker  (89).  vr-sacher  (4),  -secher 
(65).  sachwelder  (77).  oker  (22).  encker 
(8b.  n  St.  u). 

*Auc-,  auch-  (93)  -toria  (untersch. 
van  actuaria)  merkt-  (93),  marck-  (64) 
-schif. 

Auc-  (Gl.  m.),  au-  (Br.  &c.)  -torisare 
peweren  (75).  oifenbar  machen  (S^). 

Auc-,  au-toritas  (bissio.  untersch., 
doch  mit  gekreuzter  Glossler ung ;  i.  au= 
tentica  75)  hd.  nd.  gewalt,  gwalt  (134), 
walt  (22j.  hd.  meister-schafft,  -gesprecli 
(i6),  -Spruch  (76);  -lieh  spruch  (65), 
sprach,  sproch ;  mercklicher  t  sinricher 
Spruch  (65) ;  eyn  wise,  wäre  (es),  bewer-te 
(64,  68),  -lieh  (66)  rede;  ein  r.  die  war 
ist;  pewerte  kuust  ?  schriffte  (75);  frey- 
heit,  macht  (65,  110),  krafft  (65),  wur= 
digkeit  sim.,  glaubniß  (88).  alt  gespro- 
chen l  wol  beweret  (12). 

Auctrix  i.  augmentatrix  (Br.).  ort= 
haberin  (74.  cf.  Ob.  ii68).fuotareidi  ^muoter 
(Gf.  3,  379.  x:  nutrix?).  autrix  midier 
autentiea  (Br.). 

*Auctula  V.  Aucula. 
*Auctumare  v.  Autumare. 

Auetumnus  v.  Autumnus. 
*Auc-ula,  -ola  (134),  -tula  (7)  hd.  nd- 
eyn  fogel  (18,  23  &c.).  vo-  (134),  vo-  (6) 
-gelin.  eyn  cleyn  genß-e  (18),  -lin  (5),  -in 
(G8),  gans(iio),  gans-lein(74'i,  -el  (4).  gosse- 
lin  (22).  -le  l  -ke  (22^). 
*Aucumare  r.  Autumare. 

Aucupa-lis,  -bilis  (Br.)  i.  res  apta 
ad  capiendum  sc.  aves  (4,  Gl.  m.  1,  462). 
klew  (4.  d.  i.  klebrute,  klob  cf.  v.  auci- 
pula, nicht',  klaue,  wie  ich  l.  c.  möglich 
hielt). 

Aucup-are,  -ere,  -ari  (Br.  ic),  auco- 
pare(21)tfogeln(5'').  voglen  (1,64).  hd.  nd. 
fogel,  voghelen  (22)  hd.  fahen,  vohen  (6), 
fangen  t  stellen  (125),  griffen  (5,  21),  be- 
gr. (18,21),  w(^.  gripen,  locken  (67),  pflücken 
o.  berauffen  {&>),  bereuffeu  (134). 

Aucuparia  fistula   eyn    meysßebeg 

(1^5).  . 

*Aucupissa  voglerm  (74). 
Aucup-ium,  -um,  -icium  i-.  Aucipi- 
cium,  -um. 

Audaci-a,  -taa  hd.  kun-,  kuen-  (10, 

110),  kon-  (5^),  nd.  koen-  (89)  -heit.  kueni= 
cheit  (11).  dorstikeit,  ebentuer  (17).  freuen- 
hchait  (91). 

8* 


00 


ATE 


AUG 


AUI 


Audacter  hd.  kirne-  (5),  kiui-,  kün- 
(4,  ti."^"  Mrk->,  kiin-  (3),  koii-,  kon-  («7) 
-lii'l),  -liclu'ii.  konliktM)  (22).  pctArstoclicli 
(«iV  licrtc-  (IS),  gcluM-tzip-  /  inen-  («:>) 
-liclifii.  luanlich  U>rirur.).  xtolt/licli,  kei-k 
lieh;  audaciter  id.;  audenter  knenlicli 

(HO). 

Audax  /i(l.  nd.  (!»!»)  kiiiie.  hd.  küne 
(7),  knn.  kiieu  (uo),  kün  (4),  kein  («7), 
oyn  koner  (18).  nd-  kone,  koene  (8!))- 
kenn  (21).  dum  kfme  (12).  dorstip  ("7)- 
ciresti'liohen  (18).  stoltz  (88,  iio).  freuen - 
Hell,  wagenhalß  (88).  keck,  frisch,  gesundt 

*A\idena  v.  Andela. 

Axidenter  v.  Audacter. 

Aud-ei-e,  -ire  (IS)  kun  (;')''),'  kun  (5, 
21),  kueii,  varr.  kyen  (uo),  kone  (18,  22), 
kon  («7),  koen  (89),  ehunstig  {sie  1)  sin, 
sein,  wesen  (so),  torstig  (7),  gedurstig  / 
gehertzt  (ti.5),  dürr  (2),  drestelichen  (18) 
sin.  do-  (22»h),  dor-  (99),  doe-  (i.'i2),  thor- 
(13.1).  tur-  (7.5),  du-  ((!.i),  gede-,  varr.  gedo-, 
gehe- (110)  -ren.  angeen  &c.  (65).  ennedon, 
neden  (22*^.  alts.  nadhian  Gth.  wtb.  2,  98). 
audeo  ieh  darre  (17),  daer  (11). 

Audientia  horung  l  vcr-h.  (7.5).  vor= 
horiuge  (llV  vei-hoerynge  (89). 

Audire  hd.  nd.  hören,  er-h.  (9).  hören 
(21).  ge-h.  (6).  hörn  (9,  18).  hoeren  (89). 
v'nemen  (9). 

*Audire  r.  Audere. 
*Auditiuus  horieh  (11). 

Auditor  hd.  eyn  sach-,  saclie-  (6), 
Sachen-  (5**,  4),  sage-  (21)  -vorhorer  sim.^ 
-horer  (Ij),  -v'horer  (21,  6,  75).  eyn  de 
ene  zake  v'hort  (22).  horre  (99). 

Audi-,  audiu-  (fis)  -torium  i.  forus 
causarum  &c.  (Hr.).  hd.  nd.  eyn  richte-, 
riht-  (6),  rieht-  (7,  4),  rechte-  (17),  rit- 
(49),  gericht-  (6g  &c.),  richter-  (68,  uo) 
-hus  sim.  sprec-vinster  (11),  -vijnster  (89), 
cf.  spraeh-fenster  fenestra  locutoria  in 
claustris  (Fr.  2,  306). 

Auditus  s.  horung  fö*»).  ho-  (11,  99), 
hoe-  (89)  -ringe,  hd.  ge-lierung  (18),  -horde, 
-horde  (6),  -hörn  f  ghor  (75).  hören  (17). 
dat  horent  (23).  ^j^c.  hd.  gehört. 
=*Audiutorium  v.  Auditoritun. 
*Audi'onus  r.  Andromoda. 

Aue  hd.  ge-graßet„  -grusset,  -großet 
(1.33),  -griest  (76)  si-,  sye-,  seye-,  sey-stu. 

fhe-groetz  (i32),  -grot  (22, 23)  sistu.  giusse 
ich  (6).  got  lialdig  (99).  god  hael  du  (11). 

alts.  hei  wes  (i.  obere  =  X^'^^P-  ^i^). 
auwe  (1,  17)  interj.  i.  q.  owe  (75) ;  doch 
vgl.  auch  äuge  wol  dir  (6.  st.  euge  q.  v.). 
auete   got   grueß    üeh   (25).    grüß    euch 

gOtt    (7.5). 

Auel-lana,  -lane  (87),  -ana,  -lenia 
(11,  23).  abe-,  atii-  (8)  -llana,  abel-  (125), 
abi-  (94,  136)  -lina,  apellena  (Sum.  v)  Ärf. 
nd.  ejni  hasel-,  hassel-  (7,  8),  haßel-  (8»') 
hd.  -noße,  -noi5  (7,  18),  -nuß,  -nußs  (1), 
-nocz  (13),  nd.  -not  (11,  99),  -noet  (89), 
hd.  -bäum  "(eyn  b.  der  frucht  5),  -bam 
(8),  -bom  (6).  uoß  bäum  (17).  nespil  boum 
(84).  mispil  boim  (.Sum.  V).  nespel  (87).  n.- 
/  mispel-bom  (100).  mespi-,  nespe-lun  (-a, 
-ae  of.).  eyn  walschnut  (22).  en  grot 
walsche  not  edcr  de  bom  (23).  waltnuß 
(77).  slea  (117).  ags.  hnutu  (136),  hrutu 
{sie  94). 

Auellanus    hassel    bäum   (8).    hasel- 


staudcn  (1),  -boem  (11,  89).  «^«.haesl  (136), 
aesil  (91).  nusbavm  (3). 

*Auellare  (imtcrsrh.  v<m  auellere)  vß- 
ravden  (133),  -rytteni  o.  graben  (67).  ab= 
selielen  (3). 

*Auellenia  r.  Auellana. 
Auellere  hd.  al)e-,  ab-,  nd.  af-  /((/. 
-schelen,  -seheilen  (8'',  22),  -steien  (st 
st.  sc  7).  absehelii  von  eyin  bäum,  uß 
ziehen,  ab  schoden  (17).  affscheiden  (18). 
trennen  (65).  abkeren  (8,  iio).  wenden 
(65).  ab-w.  (110).  abseheren  (4).  vß-,  auß- 
(3,  110«"),  yß-  (67)  -roden  (19),  -ruten  (65, 
iio''),  -ryten  (uo"),  -reitten  (iio<),  -raden 
(3).  afftrecken  (i32);  geliibde  brechen  (9). 
globe  breehin  (8).    hin  nemen  (64). 

*Auelluin  v.  Aulevim. 

*Auelluia  {aus  duellum)  i.  bellum 
ciuile  (76).  krieg  vntcr  den  burgern  (74). 

*Auena  hd.  hab-ern ,  -eren  (3,  iio), 
-bern  (77,  12.5),  -ir  (h^),  -er  (.5,  4,  Br.).  ha- 
(114),  haf-  (17)  -fern.  nd.  haue-re,  -r.  vn^ 
kraut  (125). 

*Auen-ago,  -ula  v.  Pestuca. 
Auenare  r.  Auentare. 

*Auenatum  hebbermeyl  (13).  habere 
meel;  auenaeius  haberin  brot(64).aueni: 
nus  panis  h.  brod  (127). 

Auenio  v.  Auineona. 

Auens  gyer  (8^^). 

A-,  ad-uentagium  vorteil  (68,  uo). 
voerdeel  (11).  fordel  fi32). 

Auen-tare  (Br.  &c.),  -care  (129,  i42  q. 
cf..  Gl.  m.),  -are,  au-,  an-  (4)  -etare  hd. 
haber  {si7n.  cf.  auena)  ab-,  vß-  (18)  -sni= 
den,  -schniden.  haueren  arnen  l  snidon 
(22).  haberen  (4.  vne  wett.  grasen  gramen 
erellere,  colligere).  auen-are  ?'.  auenam 
euellere  (76) ;  -to  i.  auenis  eradico  l  irunco 
{ib.) ;  nvenas  er.  l  trunco  (Br.). 

Auere  hd.  begeni.  nd.  begheren.  ge= 
rin  (9")  girin  (8).  giren,  gyrschin  (S^). 
gilen  (5,  21,  22.  23.  76).  giczig   sin  ('17). 

Auer-nus  {  -ticus  (76)  hd.  dj^e  nd. 
de  helle,  hellen  (19),  heel  (11),  beeile 
(89),  hei  (uo).  hell  (68,  76).  aminis  (?) 
hellen  flys  (8). 

*Auerra  emerkern  (91.  cf.  Sm.  1.  53). 
Auersio    [cf.    euersio)    pisturzida ; 
habui  i.  versutia  t  apohheit  sim.  (Gf.). 
*Auerstatus  v.  Austroafiricus. 

Auertere  hd.  abe-,  ab-,  nd.  af-,  ver- 
(65\  vmb-  (.5'''»  -keren.  vmme  kerin  (8). 
abwendig  machen,  abtrünnig  sin  o. 
werden  (75).  ab-  (17,  65),  von-  i  rum- 
(65)  -wenden. 

*Auerticus  v.  Auemus. 

*Auesper-ma,  -ina,  -tina  &e.  v. 
Agnisperma. 

*Auetella  v.  Fetellus. 
Auferesis  v.  Afferesis. 

*Auferisare  (cf.  prc.)  absnyden  (9). 

Au-,  auf-  (1)  -ferre  hd.  ab-,  nd. 
af-dragen ,  hd.  -tragen,  nemen  (8,  65). 
hd.  nd.  ab-  (17),  be-,  hyn-  (65,  not»), 
hy-  fiio  varr.)  -nemen.  haelen  (aljyh. 
afF-  89V  af  halen  (11).  steien  (17).  ab= 
spannen  &c.  (65). 

*Aufrigeriuin  v.  Auriphrygium. 
Aufugere  entgeen  (9). 
*Auge  V.  Aue.  £uge. 
*Aug-ea,  -ia  (oi.  m.)  inselo.  werde  (li). 
Augere  hd.  nd.   meren.  ver-m.   (89). 
oken  (22ah,  99).  hanthalten  (65). 


Auges  ?'.  Aux. 
Augina  r.  Angina. 
*Augis  )•.  Augnientum.  Aux. 
Augmentare  /dL  meren,  v'-m.  (11, 89). 
Augnientatio  steygunge  (26). 
Aug-,  auc-  (22)  -mentum,  l  -is  (S^) 
hd.   nd.  iner-unge,    -inghe.    okinge   (22, 
99).  zunemung  (65). 
*Augtuinare  v.  Autumare. 
^Auguma  senewiz  (Sum.  v.  cf.  angimia 
&c.  V.  agrimonia?    senewurz  erigeron 

74?). 

Aug-ur,  -or(8)  wickeler  (19).  wijch= 
1er  (132).  wicker  (109).  eyn  vogcl-w.  (22), 
-Wecker  (5),  -tzwitzer,  -weyser,  -merker 
(74),  -ge.sanck  erkennen  (10).  eyner  der 
ao  zukunfftig  dinge  sat  vß  (fem  (18), 
wissage  durch  der  (75)  fogel  gescrey. 
worsager  (9).  vor  seher  (8).  liezzer  (Gl. 
a.  1418  Sm.  2,  50o).  witiger  (11.  sapiens 
cf.  Br.  Wtb.  3,   244.   wittegher   haruspex 

&c.   Kil.). 

Augur-are,  -ire,  -ari  (64,  uo),  -iri 
(uo), -iari  (76,  loo)  wicken  (109).  vogel-w. 
{^2r2),  -wecken  (ö,  18j ,  -tzwitzern  (74). 
vögeln  wincken  (sie  1).  wijchelen  (132). 
war-  (uo),  weis-  (64)  -sagen,  wittighen 
(Kil.).witegen  (99.  e/.augur).  witken(i09. 
bei  Briins,  von  Hoffmann  hl  wickeii  ge^ 
seh  linim  bessert). 

Augur-ari,  -iari  wenen  (8,  9.  X 
autumare  ?). 

*Augurionosus  v.  Auriginosus. 

*Auguriuia  {st.  tug.)  v.  Teges. 

Augu-,  ago-  (136)  -rium  vogel- 
wyckung  ii)^),  -wissung  (1), -gesang  (68), 
-geschrei  (17).  wicker-y  (5),  -ye  (^109), 
-ung  (19),  -inge  (22).  wit-inge  (^11), 
-egiuge  (99).  mirkunge  zu  konfiFtiger 
dinge;  (augucium?)  ebeut  duer  (17). 
ebentewr  (9).  abeuturer  (sie  8).  warsa= 
guiig  durch  vogelgesang  (uo). 

Au-,  a-  (ö'^)  -gusta  [ciuitas)  a^gst^ 
bürg  (6).  augus-burk  (127),  -porg  (5^). 
hd.  augs-borg  (12),  -purck  (3) ;  aus-burg, 
-purg,  -borch  (13,  23),  -per  (17).  ose^ 
borch  (22). 

Augusta  mereryn  dez  rycheß  (5^), 
des  reichs  (1).  en  mereriune  des  rikes 
(22). 

Augustinensis  (7H0?MicÄMs)  hd.  nd.  eyn 
augustiner.  austyner,  eyn  broder  de 
swarte  cappen  drecht  (22t>). 

*Augustinensis    augstburgeriu    (6). 
auspurcker  (3  Mrg.). 

*Augustinvis  (n.  pr.  auis  et  n.  gene^ 
rale  ad  omnia  volatilia  pennata  (76). 

Augustinus  en  name  enes  mannes 
(22).  austyn  (22"^). 

*Augustum  {sc.  malum)    augstappel 

(125). 

Augu-,  augi-  (5^)  -stus  edel  (8**). 
edil  („ab  auis  et  iusto"!  9).  {öfters 
eesar  aug.)  merer  (9,  65).  m.  des  riches 
{b,  7,  18),  reichs  (3,  4),  rikes  (22),  ge-- 
richtes  (18).  eyn  mant,  der  aust  (7).  owest 
(85).  der  aust-  (ö^),  aiiste-  (5)  -mant. 
ougst-monot  (durchstrichen) ,  -mont  (6). 
ost  man  (22»'',  23).  äugst  (75).  der  augst- 
man  (1).  -monde  (3).  august  maned  (1). 
ovgste  (93).  ougst  (41).  hew  mond  (4). 
der  herbstmon  (12.5).  der  andere  auste 
man  {ef.  iulius);  boh.  sirpen  (4). 

Aui-a,  -um,  -arium  {S^,  9i),  -aria 
Br.  &c.)  (ef.  inuium,  deuiiim)  vnwege 
8i>,  23).  on-  l  a-weghe  (108).   hd.  ab-, 


AUI 

abe-,  irre-  (3  &c.)  -weg,  -weyge  (3).  eyn 
ir- 1  ^zwiuel-weke  (19).  dweel-(ll),  dwal- 
(89)  -wech.  auius  aäj  (Br.)  ab-weg  (7(!). 
-wegig,  irrig  (iio).  boß  i.  weg  (68).  auia= 
lia  pl.  irrung  der  weg  (68).  busseho 
sonder  wege  (132).  busch  on  weg  (iio). 
(  :  a  via  X  auis!)  vogel  o.  holtzweg 
(64,  123).  arra  {aus  auia  X  aer  X  er= 
rare  steht  nach  aerem)  irreneck  (n  st.  u) 
via  erranea  in  der  loft  (9). 

*Auiana  v.  Auineona. 
Auiarium  hd.  ein  stat  do  vogel  flie= 
gent  (64) ;  v.  -lius  sim.,  -korb  (9i),  -kratze 
l  kotze  {   -atz  (Das.).  ein  hagen  (125). 

*Auicia  {cf.  auitium   Gl.  m.   1,   477) 

vogil-flug  (9,  60),  -flucke  ader  -zucke  (17), 
-folck  (8,  bis). 

Aiiic-ula,  -d\.a,,{^){untersch.von  aucula) 
eyn  cleyno  voghel  (22).  hd.  eyn  cleyn, 
kleins  (134),  klains  (76)  fogel-in,  -eyn 
(66),  -lein  (76),  -len  (18), -gin  (5).vogeleyn 
(9,  4,  .57).  voglein  (1).  fogelunge  (8.  dim.? 
X  aucupium?). 

Aui-cularius  (Br.),  t  -gerulus  t  -gillus 
(74)  vogelor  (iio  sim.).  vogel-verkouffer 
(132),  -verkoffer  (68),  -verkauffer  (74,  iio), 
-träger  (74). 

Amde  gyerlichen  (19).  geyerlich  (Alb.). 
gitticlich  (65). 

Aui-ditas,  -tas  hd.  giri-  (5,  7),  girig- 
(110),  geyrig-  (4),  geyti-  (66,  i34),  griti- 
(6)  -keit ;  gier-keit,  -heyd  (19) ;  gyre-  (10), 
gcyer-  (Alber.)  -heit.  giricheit  (22). 

Auidus  {cf.  auarus)  hd.  girig.  giricli 
(22,  uoi>).  gbierich  (11).  gierk  (17).  gcrig 
(9).  begir-ig  (65,  68),  -lieh  (65).  gritiger 
(6).  greitig  (64).  gytig  (64,  110).  gitiger 
^76).  gittig  (67).  geytig  (3, 64c,  88).  gytzig 
(69).  geytzig  (66,  70,  134).  graß  (77). 

Auig-erulus,  -illus  v.  Auicularius. 

*Auillana  v.  Auellana. 

*Auimunciilus  v.  Auunculus. 

*Aui-neona  (5,  18),  -niona  (1,  22), 
-ona,  -ana,  -ano  (22'>),  -onia  (18),  -one 
(66),  abiona  {b^)  {ciuitas  in  Gallia,  Fran- 
da,  Grecia  !  ee)  hd.  wd.  avion.  auyan  (18, 
66,  67).  abyan  (1).  abion  (5^).  avien  (22). 
Auinum  i.  vippa  {q.  v.  75).  i.  qu. 
extra  vinum  i.  aqua  mixtum  (ßr.).  wasser 
mit  wein  gemischt  ( 74 ).  gemenget  win 
(8,  17).  gemenckt  wein  (9).  lauer  (3). 

*Auiriuin  {i.  locus  secretus  auibus 
aptus)  vogelstant  (75<i). 

Auis  hd.  fog-el,  -il  (.5,  9).  voghel  (22). 

Auis  tarda  v.  Bistardus. 

Auisa-mentum,  -tio  (75)  warnunge 
(10,  75). 

Auisare  {i.  premunire,  premonere) 
beraitten  (67).  hd.  nd.  beraden  t  beden= 
cken.  vorbe-dynken(13).  beraten  (76,  iio). 
hd.  war-en,  -nen.  mercken  (6).  bedrach= 
ten  (18). 

Auisatio  v.  Auisamentum. 

Auisio  vbersichtikeit  (9). 

Auita  alt  wyp  (7). 
*Auitas  V.  Auiditas. 
*Auitella  ein  klob  da  mit  man  fogel 
facht  (64). 

Auitia  V.  Ameia. 

Auitus  alter  (7).  altder  (100).  ang&= 
born  (75  Mrg.). 

Auium  V.  Aula. 

Aula  hd.  hoff,  hof  (22).  sal  (1,  6,  75). 
sale  (77,  99).  zaal  (14^).   sael  (13).  sail 


AUE 

(5'',  19).  eyn  koniges  sayl  (.5)  eyn  kom 
ges-  (21),  konniges-  (22),  kiuigs-  (9\ 
kuning-  (49),  konning-  (8),  hd.  konig- 
sale,  -.sal,  -sal  o.  kuch  (8).  pallast  eins 
fursten  (75).  phallantz  (palatium  palast 
93).  pfallencz  (so). 

Aula  (/.  tibia  Br.),  gew.  pl.  aule  {i. 
eantes  75).  sack  pfeiffen(3).  orgel-pfyffon 
(68),  -pyphen  (19),  -pipe  (11).  argel-pipen 
(89),  -roren  (75). 

*Aula-nus,  -rius  v.  Aulieus. 

*Aul-ea  {sg.),  -ia  (17),  -l  -sola  (75), 
alea  [i.  curtina  94),  aureola  (5.  cf.  4) 
eyn  dfich  das  gezogen  ist  per  aulam 
((3).  vmbe-  (121),  für-  (4)  -hang,  geraolt 
vmhank  (9),  vberganck  {sie  8).  fore- 
hanck  t  decklach  (18).  bancke  duch, 
stul  küssen,  depche  (17).  tebich  der  an 
der  wand  hacht  o.  hangt  (75).  nd.  te- 
to-ppet.  betler  mantel  (64).  ags.  strel 
(94.  stragl  ßosw.). 

*Auledus  V.  Aulidus. 

*Aulegi-,  aulege-,  aurigi-  (76.  q.  c/".) 
-nosus  {i.  crassus  l  humidus  76  &c.,  piiv^ 
guis  70  &c.  i.  q.  vliginosus  Br.)  feyßt 
(110  sim.). 

*Auleola  v.  Aulea. 
Auleolum  furhanck  des  sals  (75). 
Aul-eum,  -um  (67),  auellum  (Gl.  ta.) 
{i.  cortina)  hd.  eyn  hoff  cleyd,  vmbhang 
sim.,  kostlich  v.  (88,  110)  0.  deckin  (110). 
eyn  cleyd  daz  von  hofe  wort  gegeben 
(19).  en  haef  kleet  (11).  hauckleit  (89). 
dop-  (7),  de-  (76),  te-  (ss)  -pich.  tappe= 
zerei  {gr.  auXsTov  ii2).heyden-nisch  werck 
(64),  -ßwerg  (125).  heydnische  gewürckte 
tucher  {jjI.  -ea  113).  eyn  costel  bestickt 
laken  off  beduyrt  gardijn  (132). 

*Aulia  V.  Aulea. 

*Auliales  [cf.  aulieus)  eyn  dinst  man 

*Aulicia  sunt  vasa  vmaria  (76.  st. 
vinaria  :  aula  =  olla?  cf.  bolicium?). 
Aul-ieus,  -anus,  -arius  hd.  eyn  sal-, 
sale-  (7,  21),  sayl-  (5),  slacz-  (21.  =  sloß-), 
pallast-  (75),  hof-  (76)  -meister,  -mester 
(56);  hoffe-,  hoff-,  an-  (8)  -gesinde;  hoiff= 
gesunde  (10);  houe-trut  (ii9,  120,  Sum.), 
-ling  (8),  -linck.  hauelink  (11).  hofflich 
o.  zuchtig  (110).  hoefsch  (132). 

Aul-idus, -edus  (i34  &c.)  {dulcis  instar 
soni   organi,    i.  q.  alidus,   Br.  sim.)  suß 
orgeln  gesanck  (75).  suß  gedon  der  o.  (74). 
*Aulitica  herba  chamillen  (143). 
*AtLlula  eyn  cleyn  sale  (18). 
*Auini-,  aumu-cia  v.  Almucium. 
Auolare  abfliegen  (75). 
*Auornus  v.  Frangula. 
*Auortiuus  v.  Abortiuus. 
Aura  {i.  splendor,  ventus,  aer,  fauor 
Br.)  hd.  nd.  weder,  hd.  wedder,   wet-ter, 
-er.   loft   (8b).   der  lufft  (65).  senffter   1. 
(88).   wint,   schin,   gonst   (8).   schein  (9). 
gunst  (9,  88).  gunß  (67  Mrg.). 
*Auraineus  v.  Vranicus. 
Aurare   (Br.)   hd.  nd.   v'-,  vber-  (7), 
ober-   (4)   -gülden,  vergilden   (76).   wed= 
deren  (80.  :  aura). 

Au-,  t  a-  (110)  -rata  (piscis)  gold- 
forhin  (91),  -fohre,  orfe,  seebrassen  (Gl. 
ra.).  Cf.  aurona  genus  piscium  sie  dictus 
qtda  arenatat  (76)  x:  hor-ona,  -ena. 
Auratus  vergult  (68,  110). 
Aur-ea,  t  -eas  (147),  -ia  (76)  {i.fre= 
num,  ab    auris    Br.,    capistrum   76;    X 


AUR 


61 


aurum  110  &c.)  hd.  eyn  zugel  an  einem 
zäum,  zom  (es);  tzogel  an  evme  tzaume 
(19).  ain  halfftcr  (76).  toem  (147)  breidel 
(89,  132).  ein  guld-eme  (16), -en  (110,  132) 
krön.  o.  gewant  (16). 

Aur-eale  (11,  19,  Gl.  m.),  -iale,  -ieale 

(Gl.  ni.),  -iealis(ll),  -igale,  -eliale  (Jiio), 
-eola  (q.  v.)  haubt-  (110),  or-  (9),  ore- 
(11,18,89)  -cussen,  -küssi(iioc),  -kyssen 
(18).  oir  cossen  (19).  hopt  kis  (76). 

*Aurealis     {vermis)    oer-worm     (11), 
-lose  (8b).  ^    ' 

*Aurea-,  eystet-tensis  eystet  (74.  au= 
reatum  eichstädt  Ki.) 

*Aureealcum  v.  Auricaleum. 
*Aurelentus  v.  Aurulentus. 
*Aurelia  v.  Aurilia.  Areola.  Oriolus. 
*Aurelosus  (X  cautelosus?)  fursich= 

tig   (75). 

*Aurena  {cf.  aurona)  goltfisch  (74). 

*A\ireola  v.  A-,  lau-  reola.  Coceo= 
gnidivun. 

Aureola  {i.  premium  Crinale,  sertum 
&c.  TAT.,  imluinar;  aus  aur-is,  -um;  cf. 
aur-eria  Gl.  m.,  -eale,  -ile,  aulea)  ein 
gülden  {sc.  baut  18);  hd.  nd.  g.,  hd.  gul- 
din  (67,  134),  golden  bant,  band  (7,  134), 
pant  (132),  pfand  (67,  110),  hd.  bort,  bar= 
ten  (4),  krön,  krancz  (5^).  golt-,  renc- 
(100)  -borte  (17,  100),  -bort  (16),  -bort 
cron  (8),  -brant  t  crone  (9).  er.  der  ewi- 
gen Seligkeit  (75).  ein  sunderlich  er.  t 
belonung  (65).  sigekron  (74.  c/".  laureola). 
ein  guldin  liorbant  (6).  porten  (1).  eyn 
ore-  (5,  21,  67),  or-  (23,  66,  134)  -küssen, 
-kußen  (5),  -kossen  (21).  heubt  kyssen  (18). 

*Aureol-entus,  -us  v.  Aurulentus. 
Aureus  adj.  s.   {sc.   denarius ;  i.  flo= 
renus  1)    hd.  nd.   guld-en,    -ein  (1),    -in 
(8b  76).  eyn  arkussen  (22.  X  auris). 

*Auria  v.  Aur-ea,  -ifodina. 

*Auriale  i'.  Aur-ea,  -icula. 

*Auriealceuin  messingisch  (74). 

*Aurieal-cum,  -chum  (Br.),  -con,  auri- 
t  ori-chaleum  (Ki.),  aure-  (76),  ori-  {q. 
V.),  eri-  (9.  cf.  3,  4,  75)  -caleum,  auri= 
culcum  (23)  mess  (76,  91).  mesß  (6). 
mesch  (64).  mösch  (93,  Ki^*.).  hd.  nd.  mess-, 
mesß-  (5b)  -ine  (11,  89,  127),  hd.  -ingk 
(3,  10),  -inck  (9),  -inke  (17),  -ing,  -ig  (5, 
75),  -ick  (3j,  -ein  (1,  Welg.  Syn._  3,  907 
adj.).  missin-  hd.  -g,  nd.  -ck.myssyinc  (13). 
orcalc  sim.  [dt.  1,  468).  goltschum  (110 
sim.  cf.  sq.). 

*Auricalcus  {i.  spuma  auri  5  &c.  cf. 
prc.)  hd.  golt-schume  sim.  (mss.  mog.), 
-schäum  0.  -fein  o.  glett  o.  silber  (74). 
got  schäm  (4.  cf.  aurugo).  meß  (76). 

*Auriealcliarius  {i.  calcotypus) 
meßingßleger  (125). 

*Aurical-is,  -e  v.  Aur-ea,  -ieula. 

*Aurieeps  v.  Aurtficeps. 

*Atiricidius  v.  Auriseidus. 

*Aurieola  v.  Aurieula. 
Auricomus  goldfahser  (Gf.). 

*Aurie-tor,  -or  (76)  {cf.  aruspex  &c. 
aus  auis  X  rictus  q.  v.f)_  i.  in-,  iu- 
dieans  futura  ex  garritu  auium  (66  &c.). 
vogel  wicker  (23).  weyssag  durch  den 
vogelgesanck  o.  zwytzern  (74). 

Auric-ula,  -ola  (22,  23,  133),  -ulum 
(94,  136),  -ulare  (110),  -ular  (i),  -ale  (i32), 
aviriale  (68)  eyn  cleyn  ore  (19).  eyn  ore- 
(Mss.  mog.),  or-  (3,  23  &c.),   oer-  (5),  oir- 


62 


AUR 


(18»),  ar-  (22,  7.%)  -lep  (18),  -lippe  (22), 
-Uppt«  (,23).  -leppofi'ii  vlti),  -lepchiiul«). 
opchcn  (^\  ■Uyii'ux  (ö"''.  21  \  -luppt'lin 
i),  -lopliii   (7  &<:),  -leplfvii  (tif.),^ -leppel 


t 


4,  64,  ■.'>),  -U'ffel  ^lu^  1S2I.  lue  kruspel  an 
Öhren  (,Ki'».)-"5'«-  <jruiKgiUHpt.r)),oanmigga 
(■•4  .  aenuiicu  ii:i(i);  (iikjI.  farwifr. 
Auricula  muris  v.  Pilosa. 

*AuricixlaTia   ein    heynilicl»   rat/,  wib 
(ii(t\  raitz  wijrt"  \i;i2). 

Auricularis  Ar/,  t-yn,  dor  deyn,  nrf. 
cleno,  kone  \sic  22)  finji-rr,  -or^eii  (21), 
-erlin  (li),  -eren  (22).  cloinster  hnger  in 
der  haut  (Ts).  Af/.  or-f.  *t'm.,  -leppol ;  oren 
griibel,  ore  gribel  (</.  Fr.  2,  si).  heym= 
lieh  gäbe  [-sie  17',  rat  geben  (8),  rot^ 
geben(h'  /  innerster  ^niunerster?  9). 

Auricularius  rat-gebo  (ii7,  121), 
-gheuer  ^22».  e^-n  rayt-  i.'i),  groß  rot- (o) 
-gebor,  heynilicher  ratseiireiber  1  c.«  sim.). 
orenplaser  (t')^. 

*Auricvilcvun  v.  Aui'iealcuin. 

*Au-,  a-  (,i.<56)  -riculum  {cf.  aurical^ 
cum?!  (if/^.  dros;  üu.   i:!i;i. 

^Auriculum  r.  Auricula. 

*Auricus  r.  Auritus. 
Aurichalcum  v.  Auricalcum. 

*Aiu"iela  v.  Aurilia. 

*Aurielus  v.  Aurulentus. 
Aurifaber  hd.  nd.  golt-sniit,  -smet 
(23,  8!)),  hd.  -smyd.  hd.  goldschniidt  »im. 
Aurifex  [i.  qui  purgat  aurum  7(j) 
golt-f^mit  1 7),  -sehnieltzer  (^75),  -feder  (77. 
s<. -leger  V  :  faden ?),  -pleger  \\1.  sf. -phe= 
ger?  -pleserV). 

Auri-,  ari-  d)  -ficeps,  t  -ficus  (74), 
-fices  1  io2\  -ceps  (^8?,  io4  .  -siceps  dö) 
{i.  orix  104,  ispis  (;i.  m.  cf.  alcedo  ispida 
eisenhart  Xmu..  Ob.,  Fr.,  u.  v.  fxaudula  1  hd. 
nd.  ijs-,  hd.  ys-,  yß-,  eis-,  eyß-,  3'scli- 
(133),  bis-  (^Gf.)  -vogel.  hd.  nd.  ysen-, 
yseren-  (22»',  23,  89),  yshorn-  (22)  -bart, 
-bort  (13.  221',  89),  hd.  -part,  -griue  (19. 
atis  gren  barba  X  hogrim  lupusf).  golt- 
hune(^77),  -vogel  (4,  70),  -hanier  (74).  gold= 
amer  (8'').  hebir  (104). 

Aurificina  golt-smitta  (93),  -sclimitte 
(68,  7.5),  -smyette  {S^),  -smit  (8),  -smytz 
(132^.  -ese  (23).  smitt  t  eße  (17).  gokU 
schmidlad  (9i). 

Aurificivun  gülden  -werg  (8''). 

*Aurifigiuin  i-.  Auriphrygium. 

*  Auri  -  flama ,    -  floma ,    -  fleuraa    i'. 
-spuma. 

Auri-fodina.  -fouea,  -a  (110)  golt- 
hd.  -CTube,  -grub,  -grueb  (2),  -grobe 
(5),  -g  be  (8''),  nd.  -groue,  -groeue  t  -putz 
(1.32),  hd.  -werck  (8,  9),  -perg  (74),  -gi-ien 
am  rein,    rar.   -gryn   am  rhvn     110.   cf. 

Fr.    1,    372*>.   .Sm.   2,'ll2). 

*Auri-foliuin   i    -pecium     cf.    petia 
Gl.  m.)  {herba)  goltblume  (8''). 

*Auri-frugium,  -fugium  &c.  i:  -phry= 
gium. 

Auriga  uf.  aurigo  1  hd.  nd.  eyn  wagen-, 
wa.yii- (^ö*».  4),  weyne-(21),  wiin-  (12),  wan- 
(8»b)  hd.  -fuerer  (93).  -furer  (b),  -furer 
(12  &e.),  -triber  (5,  8,  21),  -treiber  tl,  4), 
-driber,  nrf. -driuer,  -menre  (109),  hd.  -man 
(7,  8*»,  75),  -knecht  (ä*»  &c.),  -knet  (^49) 
eyn  karre-  (S*»),  karren-  (76),  für-  (4,  75), 
vor-  (22,  77)  -man,  -manne  (77);  karii 
dryber  (19);  fiir-,  roß-,  men-  [lö),  wor- 
(9)  -kneeht.  farer,  vly.  furer.  roller  (75). 
"wagener  (9.')).  reitwagen  (.Sum.). 


AUR 

*Aurigale  r.  Aurea. 

Aurigare  nienen  (7.')).  den  wagen 
füren  {Hx). 

Auri-,  auru-  (/;/".  aule- i  -ginosus, 
augurionosus  (t.  ictricus  i4r.)  (*.  ar 
cuatus  112  &c.)  gelbsiuhtig  (.Ki.). 

Auriglutinum  (i.  chrysocolla)  bor= 
ris  (Ki.). 

Aurig-o,  -a  (nwrbiis  i  color  n\),  eu- 
i  ar-rigo  i^  t;.') )  {i.  siwcrßuus  calor  in ; 
cf.  aurugo)  eyn  siech-  {i)6,  134),  sych- 
(t!7,  (j'.t)  -tuiii.  eyn  suclit  l  calor  die  hitz 
(7),  ge-s.  i  h.  ( 76),  sueclit  ader  heicze 
(21),  kranckheit  mit  hicze  (4);  vberig 
hitz  i^7.">).  nd.  eyn  suke  i  de  bitte  (,23), 
van  der  bette  (22*. 

*  Aurigo  [i.  aura;  <f.  aurugo )  wetar 
(Gf.). 

*Aurigo  {'.  auruml  golt-sin  (22),  -sm= 
der,  varr.  -sciniider,  l  -rost  (,7.5). 

Aurigraphia  golt  .-^chrift  (9).  guld-in 
geschriti't  iT.V),  -e  s^crift  [•22). 

Aurigraph-us,  -os  hd.  gülden-  (75), 
golt-scliriber.  Schreiber  golt  (9). 

*Aurile  [cf.  aureola)  pertel  (4.  cf. 
bertl   siii.  1,  204  t. 

*Aurile-a,  -ga  v.  Aurilia. 
Aurile-,   aurili-gium  eyu  golt-  hd. 
-stat,    -stad    ,7),   nd.    -stedde,    -kamer    i 
gülden  stat  [i:>). 

Aurilegulus  goldwusehcr  (Ki.). 

*Aurilentus  v.  Aurulentus. 

*Auril-ia,  -ea,  -iga  (t.Vi.  -ega  (18), 
-ena  (,66  &s.j,  aur-iela  [1  >,  -elia  (110, 
125,  Ki.)  [vermis;  uuis  i.  oriolus  120)  hd. 
nd.  gult-,  hd.  gold-,  gult-  (21 1  -worm,  hd. 
-wurm,  -wyrn  (,18 1,  -würmlin  (ii.'>),  -wurm= 
lein  o.  -habugen  (,Ki.),  -wormel,  var. 
-würblin  (7.5),  -plettchen  (125). 

*Auriiia  (herba)  aurine  (i-tö)- 

*Auriola  iX  ara,  hara?)    ags.  stigu 

(^94,    136  1. 

Auripig-,  auripic-  (5'')  -mentum  hd. 
golt-sehum,  -schawni  (,9),  -färbe  (17).  liutt^ 
räch  (3,  Sm.  2,  257).  auripig-  (1,  2,  73), 
auripie-  (ö''),  opri-  (^93),  oper-  (73)  -ment. 
orgimint  (Gf.). 

Auri-phrygium  -  Ki.),  -frigium,  -fru- 
gium  1 10),  -fugium  1  Sum.),  -figium  (^19j, 
-frisiumiHy^aufgerium  i^Si,  anph-  (y;»'), 
auf-  1 19)  -riticus,  fresum  aureum  (104. 
X  fresus  cf.  (ü.  m.  3,  674)  {cf.  Dz.  Wtb. 
608,  varr.  Gl.  m.  1,  484)  porte  (sum.).  eyu 
borte  (8),  bort  (anfr.  19).  rant  of  boert 
(anphr.  S9).  golt-borto  [in),  -bort  (12, 
99),  -burt  (7),  -bart  (19,  89,  99).  goldbarde 
(li).  eyn  giilden  krantz  (10). 

*  Aurire  {i.  per  entere  l  vulnerare;  ini= 
plerc  141 :  sorbere,  audire,  glutire,  trahere, 
ferire,  sed  aspiratum  debet  essev^v-'i  «"« 
"auriga  x  haurire  &c.)  hd.  sla-,  schla- 

Sen,    -hen;    slan    (18).    sialün    o.    wagin 
ribin  (8).   slahen   l  wageu  treyben  (9j. 
w.  füren  (1),  voren  (22). 

Auris  hd.  nd.  ore,  oor  (14»),  oer  (5). 
are  (22i,  ar,  ilg.  or  (7.5).  hd.  or,  ohr 
(in),   horre   (5i>).  flandr.  hoore  (Kii.  cf. 

Gth.   Wtb.   2,    729). 

Auri-scidus,  -cidius  (74)  ein  golt- 
schnider  (110),  -snyder  (132).  golsneider 

(74;. 

Aurisia  v.  Aorisia. 
*Aurisiceps  v.  Aurificeps. 
*Aurispieari     {cf.    aruspex.    auspi= 
cari.)  weder  wickern  (5**). 


AUS 

*Auri-8puina,  -fleuma  (89,  147),  -flor 
ma,  -flama  (11)  golt-  hd.  -schume  (mb». 
inoR.),  nd.  -sciime  (II),  -schuym  (117), 
-schurin  [w.  aic'^  Xauriscoria  id.  Ki. V). 

*Auri8ta  r.  Aurisia. 

*Auri8tria  v.  Austiria. 
Aviriuittis  goldfinek  ( 13.5,  Kl.). 

*Aurog-a,  -o  v.  Aurugo. 

*Aurolentus  0.  Aurulentus. 

*Aurona  r.  Aur-ata,  -ena. 

*Auronum  c.  Abrotanum. 
Aurora  {i.  oriens  '22^,  aura  Gf.) 
morgiieii  (221").  hd.  nd.  morgen -stunde, 
-vre  (10),  -rot,  -roet  (17),  -roete  (iio'>), 
-roten  (110»),  -rotin  (/■!),  -rotte  (9),  hd. 
-rote,  -rotbe,  -rote  (67),  -rode,  -rode  (12), 
-rovd  (19),  -sonn  (76),  -stern  ('68).  margen 
rod  l  stund  (21).  frw  morgen  stunde  (5^). 
dage-  (11),  giie-  (»9)  -raet.  wetar  (Gf.). 

Aurorare  {i.  illuininare  Br.)  virluch= 
ten  (19).  verliebten  (89). 

*Aurospex  v.  Aruspex. 
Aurosus  1-.  Aurulentus. 
Aurugtnosus  v.  Auriginosus. 
Au-,  ^a-  [H,  Hr.)  -rugo,  aurog-o  (19, 
4),  -a  (18)  (ar.  i.  color  .sicut  pedes  accU 
pitris,  neu  aur.  i.  morbus  regiu.i,  corrup- 
tio  aure  &c.  Br.  sim.,  corr.  aeris,  tempe' 
nhis,  rubedo,  fe^,  spuma  auri;  cf.  erugo, 
rubigo,  auri-go,  -pigmentum,  spuma 
&c. ;  als  morbus  oft  alph.  aurigo)  hd.  nd. 
golt-,  hd-  gold-,  gult-  (,21)  hd.  -sehume 
(7),  -schum,  -schäume,  -seliaum,  -schäm 
(4),  -phaim  (1),  nd.  -lin  (23.  X  sin),  -sin 
(5,  21),  -sehin  (17).  -sehyne  [Viä),  -syndel 
(64),  -czunder  (5^>).  hd.  gele,  gel,  ^eel, 
gelde  (17)  sucht,  such  (5).  die  aide  suchte 
(21).  sieciitum  (68).  totbleich  (100).  geli- 
wi  [color  119),  -u  (120).  hd.  vn-gewitter, 
-weiter  (es);  mel  tauwe  (5);  mil-thaue, 
-thau.  -tau,  -tav  (3),  -thaw  (66),  -tow  (76); 
milt-dauwe  (10),  -dau  (12),  -doug  (49); 
mikl-dauwe  (17),  -etav  (8),  -e  (19);  mi^ 
litou  sim.  (Sm.  2,  .567.  Gf.  5,  346);  mete^ 
dan  {sie  21).  nd.  mijlde  (89).  miltauwurm 
der  das  kraut  verderbet ;  arugo  vnge^ 
stumer  luft  (74).  vmgelt  (6.  aus  gelde := 
gele  .sc.  sucht  X  angaria?). 

Aur-ulentus  (Br.  &c.),  -olentus,  -eo- 
lentus,  -elentus,  -ilent\\s,  -eolus,  -ielus 
(67j,  -osus  [i.plenus  auro  Br.,  deauratus) 
vergult  t  guldin  (i34  sim.).  vorgolt  (8, 
9).  vol  gold  (68,  110c),  golds  (110b). 

Aurum  hd.  nd.  golt,  goltt  (22).  hd. 
gold.  gult  [lt.  21). 

*Aurum  abrasum  {st.  obryzum!) 
lawtter  gold  (1). 

Aurum  arabie  golt  von  arab-iea 
(51'),  -i  UJ- 

Auruspex  &c.  v.  Aruspex. 
*Ausaria  v.  Austiria. 

Auseul-tare,  -are  (i34),  -tari  (4)  {i. 
obedire  d'c.)  horeu  (8,  19,  22).  hd.  zu-h. ; 
flißlich,  fleyslichen  (,9)  zu-h.  zu-  (uo^), 
flisliken  zuo-  (13)  -heren.  horchen  (12). 
vfl'-h.  (,68).  fleissig  zcu-h.  (4).  losen  (88). 
zu-1.  (113).  lustern  (8l>,  49).  erfarn  hey- 
melich  (10).  erforschen,  lernen  (6.5).  ge- 
horsam (17,  7.5,  88,  110),  -folgig  (75l>), 
-felgig  (75a),  -vellig  [1),  vndertau  (9) 
sin,  sein,  o.  werden  (75). 

Ausp-ex,  -icator  (22)  {cf  aruspex) 
wicker  (19).  wedder-  i,22),  vogel-  (11,  13, 
23,  109)  -wicker,  -wiker  (11).  wissage 
durch  der  vogel  flug  (75). 


AUS 

*Auspieacitas  noth,    not-heit,    -durf= 
tigkeit  (74). 

Auspicari  vogel-wieken  (5,  22), 
-wickcrii  (5'>),  -wecken  (18),  -schawen 
(6(;  &c.).  vögeln  {i.mhd.).  zauberen  (110). 
war-sagcn  (70  &c.),  -seggen,  wich-,  tov- 
eren  (109).  wegein,  zwytzern  als  von 
vogelc  ansehen  vnd  auß  irem  ansehen 
kunfftige  ding  sagen  (74). 

Auspicat-o,  -e  (74)  gluck-,  var.  glük- 
licii  (110).  zu  gut  geluck  (tis).  uotdurf= 
tiglich  (74). 

*Auspicator  v.  Auspex. 
Auspicium  wicker-ie  (5),  -i  (21),  -ige 
(22).  wijchelie  (107).  wicher-,  wecher-ey, 
-ung  (74).  wctter  (7).  wai-sagunge  (8'', 
iioV  waersegghinghe  (107).  gelucke  (99, 
100).  bescherniz  (100).  quittein  als  de 
fegel  (18). 

*Auste-l,  -nia  v.  Auatiria. 

Auster  hd.  nd.  suden-,  sude-  (12, 
110^),  suder-  (74),  sut-  (19,  99),  zuyd- 
(89),  zu  dem  {sie  21),  süße  (10  Xsut?), 
aer  suß  warm  (6.5),  hd.  oster-,  mittages-, 
mittag-  (4),  nd.  eyn  middaghes-  (22), 
walt-  (Aiiz.  8,  409*')  -wint,  -went  (99),  hd. 
-wind,  est  ventus  t  geyse  (9.  :  geist?  cf. 

Gth.   Wtb.   2,   398). 

*Aust'a  {cf.  i)rc.,  austr-ia,  -alis)  oster= 
leich  (9). 
*Austeria  v.  Austiria. 

Austeritas  hd.  strenge-,  streng-, 
streue-  (»57),  strein-  (21),  grymme-,  herti- 
^6.5)  -keit.  streuck-  (i34),  grim-  (6),  hart- 
(99)  -heit.  strengli-,  var.  strenli-  (110), 
strenghe-  (22)  -cheit.  scharpfhait  (76). 
scherpfFe  (6.5). 

Auster-iter,  -e  hd.  grim-  (3,  4,  7r.), 
grymniec-,  grymik-,  hd.  nd.  grinime- 
(5,  23,  G8),  gremme-  (22),  gruwe-  (ü), 
gru-  (21),  freue-  (es),  vngestem-  (5**), 
vngehor-  (1.  cf.  sq.,  affabilis),  streng- 
(A,  110),  wrede-  (132)  hd.  -lieh,  -leich 
(1,  4),  nd.  -liken. 

*Aust-ernare,  -rinare  (ßr.),  cf.  -erare 
(Gl.  m.)  /.  macrum  facere  (Br.).  magher 
maken  (147). 

Aust-erus,  -renus  (21 .  X  strenuus  ?) 
{cf.  seu-erus,  -us,  crudelis)  hd.  nd. 
stre-,  stry-_  (13),  gestre-  (5)  -nge.  hart 
(^^,  65).  hart  (9).  hart-man  (99).  scharpfT 
(17,  G.'iV  grym  (6).  grimm-ig  (13  sim), 
-elich  (22),  -ikeit  {sie  18).  gram  (11,  19). 
böse  (19).  wreet  (11).  vreet  (89).  vnhor= 
h'ch  (23.  cf.prc).  aurisch  {alph.  außrisch, 
i.  q.  eurisch  Sm.  1,  96),  vlg.  grulich  (75). 
ernsthafftig  (110).  vngleubig  (65).  winsuer 
{sapor  125). 

*Aust-iria  (74  &c.),  -eria  (7,  9,  74),  -ria 
(68,  132),  -rea  (21),  -enia  (16),  -el  (9) 
ausaria  (67  &e.),  auristria  {alph.  aust- 
110)  (^■.  vnguentutn  au7-is)  ore-,  oren-  (6), 
er-  (8ab,  22,  74,  Gf.),  our-  (76),  hör-  (9.  cf. 
auris)  -salbe  (6,  7),  -salb  (76),  -salben 
(5,  21),  -zalue  (22),  -smalcz  (9,  16),  -smero 
(Gf.),  -smer  (8,  74),  -sepe  (8^). 

*AustorafErieus  v.  Austroaffricus. 


Austra-lis,  t  -le  (iio),  -nis  (7)  {cf. 
aust'a)  suden  (110).  osterich  (iio'>).  einer 
vz  o.  (5).  oster-hcher  (6),  -eicher  (67). 
oster-  hd.  -richer,  -icher,  -reicher,  nd. 
-riker.  oisten-  (i32),  ain  ester-  (76) 
-richer.  eyn  ostreuker,  eyn  vte  demme 
lande  {sc.  austria  22).  suden  (110). 


AUT 

Austrare  i.  htm-idare  (ßr.),  -ectare 
(76).  netzen,  naß  machen  (88). 
*Austrenus  v.  Austerus. 

/-.ow^?^"^/*'^-  "^^-  oste-,  6ste-(6),  este- 
(13)  hd  -rich^  -rreich  (4),  nd.  -rick.  en 
psterriker  {sie  23).  sut  land  (19).  zuijt- 
(«9),  zuden-  (11)  -laut. 

Austrinare  v.  Austernare. 

Austro-,  austor-  (76)  -aflfrieus  (i4i), 
-africus   suntwint  ( I4i ).   auerstatus  i. 
ventm  jjroximus  astro  (76.  hierher?). 
*Austrum  mispeblom  (149). 

Ausus  adj.  s.  hd.  kune,  kuu  (4),  kune 
(21),  kone  (67).  kone  (18,  22).  eyn  koner 

f„fy''  ^*"^^*;^*^';  ('^^-  t*'-  (i^^*)'  tu-  (4),  do- 
y^.\  ^7)'  §*^^'°"  <^^)'  gede-(18)  -rstig.  drisle 
42).  freche  (66  &c.).  Irecl  {st.  keck  76). 
kun-  (6),  kun-  (110,  134),  kon-(68),  stoltz- 
t  ireuel-(iio),  frech-  (69),  frei-  (134) -heit. 
manhcheit  (6). 

Aut  aber  (7,  4).  ader  (d  aus  f  verb. 
5).  oder  (134).  entwor  afte  (22'').  efte  (22). 
offte  (132). 

*Authecastus  (auö^exaaxoc)  v.  Ario= 
pageta. 

Autem  {oft  i.  aut)  hd.  aber,  ader 
{yo).  ouer  (22).  mer  (99). 

*Autem-are,  -ia  v.  Autum-are,  -a. 

*Autem-na,  -pna,  -pne  v.  Autemn- 
a,  -e. 

Autentiea  {cf.  auctoritas)  gelaub 
brieflf  (im),  mit  war-  o.  wiß-heit  bewert 
(110). 

Autenti-care,  -sare  (70)  {i.  confir^ 
mare  Gl.  m.,  autorisare  q.  cf.)  hd.  mit 
war-  o.  wiß-,  weiß-heit  beweren  sim.  ain 
red  mit  wißhait  b.  t  warhait  (76).  eyn 
rcddc  wiß- 1  meister-lich  b.  (7).  ein  ding  b. 
mit  meisterschafft  (17).  wißheit  mit  war= 
heyt  meysterlichen  b.  (18).  m.  reden  (21). 
ding  bewaren  (4).  bestaten  (75).  acht-  (22), 
ac-  (at-?  23)  -bar  maken. 

Autentieatus  bewert  (75). 
Autenticum  hd.  ein  befunden,   ver= 
bunden  (i;3),  t  vorwenden  (15),  vberwun= 
den  (9),  übir  wonden  (8)  war-,  wor-    (9, 
15)  -heit.  offnenbarheyt  (16). 

Au-,  aue-tentieus   {cf.   auetor)   hd. 
geneme  (21),  vor-,  voir-  (5)  -g.,    -geuam 
(4),  -nemig  (17),  hd.  nd.  -nemen  (18,  22), 
-neme  (23).  furgenome  (67).  vernenig  (1). 
ain  furnemer  t  namhaffter  (76).  hd.   nd. 
meister-,  mester-  (5,  23),   meester-   (89), 
meß-  (18),  geleuf-  (132)  -lieh,  -liehen  (21), 
-lieber   (68,   69,   134),    -lick   (22,   89).   be= 
wärter  (134),  glaubhafftig  (110). 
*Autentisare  v.  Autenticare, 
*Autentisatus  bestat  (75). 
*Autentus  v.  Attentus. 
Auth-,  aut-epsa,  gr.  ocu^stj;«  {i.  co= 
culum   aheneum  &c.   112)    ein  ehrin-er 
hafen  (Ki*.),  -ger  haff  (112). 

*Autima-re,   -cio  v.  Autum-are,  -a. 
Autographum  orschritft  (125). 
Autor  &c.  V.  Auetor  &c. 
*Autrullus  V.  Antrillus. 


AXI 


63 


8h).  weijmen(89).meinen(68,iio).  schatten 
23.  cf.  wett.  schetzen  putare).  be-  (8,  9) 
ge-  (17)  -dencken.  beduncken  (76).  sagen 
(33).  " 

Aut-uma  i.  existimatio  (Br.).  wane, 
-emla  waen  (B'').  -umatia  wemunge 
(sie  9).  -imacio  founge  {sie  8). 

*Autumnare  v.  Autumare. 
Autumnare  zidig  werden  (B''). 

*Autumpnalis  arfstelic  (11). 

*Autumpnus,  -nus  (uo,  134,  Br.)  hd. 
herb-est,  -st,  -ste  (4);  hirb-ist  (5b),  -este 
(19),  -est  {11).  nd.  heruest  (22, 23),  herfst 
(99,  132),   harfst  (11). 

Auulsio  abbrechung  (19).  of  bre- 
(89),  aftre-  (11)  -ckinghe. 

Auulsus  abgc-scheiden,  -sundert  (8, 9). 
Au-,  auim-  (9)  -uneulus  0-  (1,  5,  4, 

134),  ö-  (3),  e-  (69,  110)  -hem.  oheym  (66). 
ocheim  (68).  ovhein  (93).  ohe  l  nefe  (6). 
olhaim  (io4).  hoeme  (9).  ome  (16).  oem 
(89).  oora  (11).  om  (22ab,  23).  enicle  (5^, 
cf  Sm.  1,  83  sq.).  eyn  mag  (17).  vetter 
(3).  muterbruoder  (9i). 
*Auus  V.  Aruus. 

Auus  hd.  ani  (104),  aeni  (88),  eni 
(93),  ajne  (91,  113),  seien  (113),  myn  ane 
l  eiieich  (48);  an-herre,  -her.  eyn  eldir 
vadir  (.5b).  eider-  (17,  22^),  aelder-  (11), 
alder-  (89),  grote- (22), -vader, -vater(17). 
groß-v.  (.5),  -vatter  (6),  -ette  (48).  myns 
vatter  vater  (5),  fater  f.  21). 

Aux,  t  auges  (Br.) ,  g.  augis  {n.  v. 
augmentum)  ah  augeo,  est  iste  imnctus 
in  quo  sol  est  dum  maxime  appropin= 
quatur  nobis  vt  est  circa  festum  s.  Viti 
(Br.,  nach  Weber  in  AUg.  Mon.  1853, 
Sejyt.  der  Hohenstand  der  Planeten,  aus 
sanskr.  ueca).  ein  groß  hohede  (6).  de 
hoglic  (23).  eyn  boghe  (22). 

Auxiliari  hel-ffen  (17,  110),  -pen  (11, 
89).  hulffe  dun  (5).  hulf  tun  (4).  holff 
donen  (21).  hilff  doue  (18),  thun  (7). 
hulpe  don  (22,  23).  zu  helfe  kumen  (6). 
behilflich  sein  (64). 
*Auxiliatio  hulff  (17). 

Auxiliator  helffer  (17). 

Auxilium  hd.  hu-  (5ab,  7)  hü-  (3), 
hi-lffe;  hilff,  hylf  (13),  hulf  (4),  holff 
(17,  21).  nd.  hulpe. 

Auxill-a,  t  -ula  (147)  (cf  anxilla, 
auxula)  hafen  0.  mase  (74).  liaven,  dee= 
gel  &c.  (147). 

*Auxo  (:  auca)  gans  hirt,  boh.  hus= 
arz  (4). 

*Auxu-,  auxun-gia  v.  Axungia. 

*Auxul-a,  -la  (75)  {i.  q.  supperadditur 
mensure  76  sim.  i.  q.  auxilla  Br.)  hd. 
zu-gabe,  -gobe  (9),  -gobez  mose  (8). 

*Axa,  axia  (23)  {cf.  Gl.  m.  v.  axa) 
hd.  nahe  (mss.  mog.).  ein  n.  an  dem  rade 
(4).  ain  nab  (76).  nau-e  (23),  -el  in  rota 

*Axe-do  lignum  quovertitur  rota  (i36, 
145),  quod  axi  immittitur  {Gl.  m.);  -denes 
ags.   lynisas   (94) ;    -  nodis    alts.    lunisa 

(Sm.  2,   474). 

Axieulus  weichin  (Agr.). 

*Axidonuni  v.  Assidela. 

*Axigalium  v.  Oxygala. 

*Axilia,  axis  i  assis  (Gf.)  scindelun 

(127).  schindala  (Gf.  6,  522). 

Axis  {cf  axilia)   ein  achse  an  dem 
4),  -nen  (auet.j^wenen  aut.  23J.  wyenen  |  wagen  (4),  achß  in  einem  w.  (uo).  achs 


Autu-,  auetu-,  augtu-  (5),  aueu-  (8, 
4),  auti-  (19),  aute-  t  atta-  (17)  -mare, 
autumnare  (8^,  110),  aue-tinare  (67,  v. 
a.  1477),  -iono  {i.  imo  puto  l  faticinor 
76)  hd.  nd.  wenen.  weynen  (3,  19).  w. 
'flere!)   t  schreyen   (v.  a.  1477).    wan-en 


64 


13  Ali 


^l,  7,  ;>sV  alißo  /  jicliüc  ^(i'l  alisso  (12). 
HNclu-  (pars  rote  8).  dif  aolis  (i;i:i).  i'i-lis 
(»»,  !M).  i'hsse  (G).  Äx  (in).  h<L  ml.  asso. 
A</.  HiJo.  nabi"  (m»«.  moR.).  aysso  (8'>l 
ayli;  i'y»  ay»ß  in  o5'mi'  wagen  rayd 
(15»  .  agst  (,7t!V  atjs.  aex  ii4.i).  spill  (ii2. 
(•/".  Hr.  wib.  l,!»:»!)).  ^/.  axes,  dim.  axioli 
ily  liaiu'nltaliktn  in  domo  {ith). 
*Axisia  r.  Aasisia. 
Axung-ia,  l  -a  i^Br. ),  exu-  (,  i4i ), 
XU-  ^i;i.  m.  I  -ngia,  xtuna  ^.sum.),  axon- 
gia  (^Pap.),  -zia  {''A.  m.)  {i.  venter  porci 
l  alterüuf  rei  Hr.  &c.)  siner-U'ip  (Sum.). 
-laip  (104),  -eleip  (ui).  siliinerU-ib  (i4i). 
schmer  (uo  &c.).  schwynen  schmaltz 
(110^.  rosi'l  (107).  r.  luntle  (i3-2).  {ags. 
ry-,  liry-srl  »*.).  auxu-,  avixun-gia  (Mss. 
luog.)  hd.  smalz  \\'i\\  huuci-,  gciise-  (G) 
-sinakz.  nd.  gaiis-i-  snialt.  anxu-,  anxvin- 
gia   siner-o  ^uvj,  -e   (8^).    snior  {'d,   !»9). 


BAB 

schmor  (4,  uo).  vi'rkcns  smoer  off  vett 
(132).  «niiüczo  (10\  höh.  gyezwecz  (4. 
jezwcc  melesl.  anxi-na,  -gena  (7.5)  wa= 
gi'n-  (G,  7.'>,  112),  wayn-  (4),  karren-  (^76 
sim.)  -smor  (4,  e).  -schmier  (112),  -schmir- 
ben   f   -salben    (75),    -salb  (7(i). 

*Aza-baka,  -ra  &c.  v.  Acera.  Asa^ 
rum. 

Azarollum'mespelbaiun ;  a,  syluestre 
hagedorn  {K.\ ). 

*Azia  V.  Asia. 

*Aziliiini  yaus  milium,  wie  Ol.  lu.  1, 
.504  aux  millium;  cf.   alcea)    hirspreyn 

(50'1). 

*Azima  v.  Alcea. 
Azim-a,  -um  (18)  vnge-deiscmt  (15), 
-snritli    deyg    (l>^),    -syert    bröt    (18), 
-sawertbrot(4).  therp  (sc),  oster-,  ouster- 
^8)  -dag  (8,  17),  -tag  (9). 


BAC 

Azim-us   K.,  -US, 


smrcras    oh.  ,    .sine   fermento    licfel 


a,   -um   adj.   (t. 

•      -  76) 

hd.  nd.  vngc-snret, -suwert  (g5), -sewert 
t  -hefelt  (74),  -suren  (.0'»),  -fürt  {sie  7), 
-segeelt  {>tic  49),  -deisemt  (10),  -teiaerat 
(G),  -heffelt  (g5),  -heftet  (g8),  unkebilot 
(Of.  3  ,  95) ,  derb  (74) ,  derp  t  suß  (8) 
brot,  broit  (.^)'>,  7),  prot  (72,  74).  prott 
an  vrliab  (1).  brotanhebel  (93).  nnge= 
heuelot  (951.  iiit  ge-liefeUY -seuert  (uo). 
sonder  gist  t  dcyssem  (i32).  suwer  l 
rcyn  (68).  iuden  maczs  (2).  matzenkuch, 
pogatz  (74). 

*Azion    {aus  aizoon?)   sure  l   ctter- 
nezzel  (i49t,  haderuetele  (47). 

*Azoni\un  wiideröenff  (74). 
Azot-a  t  -um   {ciuitas  nunc  arsoffe 
(17.  -US  ciuu.  in  Syria  et  in  Achaia  Ki.). 


B 


Baalphasis  &c.  v,  Balphesis. 

Baasa  v.  Basa. 

*Babala  {cf.  baptile?)  eyn  yser  voer 
apen  riem  (11). 

*Babalis  v.  Bubalus. 

*Babantum  c.  Babatorium. 

*Babare  v.  Balbutire. 

*Babari-a,  -us  v.  Bauari-a,  -us. 

*Babarius  v.  Babatarius. 

*Babaronis  v.  Barba  iouis. 

*Bab-,  bap-  (104)  -asa  vuinia  (111.  c/". 
Gf.  1,  S6s).  wiuiga  (104). 

*Babatare  pferde  beschlalien  (74). 

*Babat-,  baibat-  (75  varr.),  bab-  (74, 
75.  HOL.  barb-  \cdph.  bab-  iioai))  -arius, 
babatifaber  hd.  huff-smit,  -smed  (8), 
hilf  Schmidt  sim. 

*Babaticum  ^est  vas  in  quo  seruantur 
babita)  tsclimidtrog  (76). 

*Babatiferuin  hoff  yseren  (22).  babi= 

ferum  e.'<taiiim(d  ferens  ha.ha,ta.i6i),  134). 

*Baba-toriuin,   -ntum  Imffeysenfaß 

(74. 

Babä-,  bala-(64<^),  babba-  (132), babe- 
(89),  barba-  (Bm.  756),  f  ba-  (7.5  ,  f  gaba- 
(110.  cf.  Ol.  m.  3,  617),  gabba-  (68, 
132)  -tum,  {  ga-  (110),  gab-  (es,  132) 
-bata  lioff  (22).  hd.  huobe-  (19),  hübe-, 
höbe-  (5),  hop-  (13),  huof-,  hueff-  (75, 
134),  hd.  nd.  huef-  (11,  75),  hoef-  (89,  132), 
hoyflf-  (i32),  hof-  (12),  hof-  i23),  hofh- 
(4),  hoff-  (7),  hd.  !iuf-,  huff-,  huyff-  (v.  a. 
1477),  ros-  (6),  roß-  (75,  76)  ha.  -ysen, 
yßen  (S^),  -eysen  (3,  4,  134  &c.),  -eyssen 
^66),  -ysern  (13),  -yseren  (23),  -yser 
(11,  89). 

Bab-el,  -il  {i.  confusio)  hd.  nd.  vor-, 
hd.  ver  -.  für  -  ( 21 )  -  Störunge,  -storinge, 
hd.  -Sterling,  lesterung  [sie  76\ 


*BabeUare  (x  babel?)  i-.  Balbutire. 

*Baben  f.  Baen. 

*Babifectum  v.  Baptisterium. 

*Babiferuiii     &e.     v.     Babatiferum. 
Baptisterium. 

Babiger  &c.  v.  Baburrus. 
Babili  ?\  Biblius. 

Baby-,  gew.  babi-lonia  scautpurch 
(Gf.).  eyn  v'storte  staid  (7 1 ,  zerstortew 
stat  (59),  zersterte  statt  (76),  v'stort  lant 
(6).  babilo-n  (1),  -ngen  (o^v 

*Babil-us,  -lus  v.  Baburrus. 

*Babismus  v.  Borobicinus.  Parcha= 
nus. 

*Babita  {cf.  babatum  1  v.  Babaticum. 

*Babli  f.  Biblius, 
Babosus  f.  Baburrus. 

*Babti-le,  -sma,  -sorium  i'.  Bapti-le, 
-sma,  -sterium. 

*Babtillus  v.  Bacillus. 

*Babtisecula  v.  Blaueolus. 

*Ba-,  fa-bulari  \L  inquio,  exio)  spre^ 
cheu,  sagen,  raten  (74). 

*Babulca  &e.  i\  Battudo. 

*Baburcia  &c.  v.  Baburtia. 
Bab-urrus,  -urus  (75,  142),  -urrhus 

(Pap.),   -UrtUS   (Br.,    Gl.   m.),  -UTCUS,  -igUS  j 

(67),  -iger    I  Br.  &c.),   -ieger  (76),  -ilus 

(uo,    132  1,   -illuS  (llOC),  -UIUS  (Of.),  -osus 

(Br.),  bapurrus  (64),  bal-  t  bra-biger 
(142)  (j.  in-eptus  t  -ops  &c.  Br.,  bueco 
Of.,  vesanus  75,  .stidtus  dilectus  l  eger  76. 
cf.  Dz.  Wtb.  34)  kronare  (Gf.  4,  6i3).  dor 
(68).  dorech-t  (8),  -tig  (17).  thore  l  tum- 
sinniger  (9).  vinsinger,  vlg.  vnsiu-ger, 
var.  -  niger  (75).  stumpes  synnes  (8). 
viige-fuge  (8,  9,  17),  -nedig  (9).  ein  nar,  1 
var.  narr  (uo),  geck  (i32).  | 

*Babur-tia  (134),  -cia, -cium  (17),  -ca  ! 
(67),  -ria  (uo),  -ra  (68,  Br.,  Gl.  m.),  -rha  ' 


(Pap.)  dor-  (8,  68),  thor-  (9)  -heit.  dorech- 
tig-  l  vngofuge-keit  (17). 

Baca  &c.  i-.  Bacca  &c. 

Bacal-aris,  -is  v.  Gillo. 

Bacalarius  i-.  Baccalarius. 

Bacanum  kabis-saamen  (Ki.). 

Bac-apulus  t  -capulus  ( (;i.  m.),  -opo- 
lus  (Of.  5,  511;,  -calus,  -caulus,  -catilum 
(148),  -caulum  (Br.  &c.),  -aulum  (i29), 
-ulum  (132),  -culum  (68,  Gf.  4,  930)  {i. 
feretrum)  baar  (fis).  bar  (uo).  drüch, 
helza  (Gf.  cf.  capulus). 

*Bacardus  v.  Beghardus. 
*Bacarius    (c/.    bacernus.  batillus.) 
eyn  bußel  (19.  i.  5.  boßel  &c.  ."^m.  1,  211). 

Bacca,  b.  lauri,  baca  (21  &c. ),  bacha 
(117)  [i.  utM  121.  cf.  bacear)  hd.  lorber 
sim.  1.-  (68,  uo),  lauwer-  (i32)  -frucht. 
lor-,  l  öl-  (93)  -bere  (22,  93),  -bir  (7). 
baeckelaer  (Kii.  nni.  bakelär  /.  atis  bacca 
lauri).  bekele-r  (85),  -re  (99).  (baca)  uua 
hegelari  (121),  daraus  wahegelari  (U7. 
cf.  Gf.  1, 728),  Beides  a«sbaclie  lauri?  — 
ein    kostel    stein   ( 132.   cf.  gall.    bague 

Dz.   AVtb.   561). 

Bac-,  ba-  (76,  Gl.  m.)  -ealarius,  -calaris 
{V.  gillo )  baccal-erer  (5^),  -ari  t  halb= 
meyster  der  freyen  kuust  (74). 

Baccapulus  &c.  v.  Bacapulus. 

Baeea-r  (  Br.  &c. ),  -ris  (Gl.  m.),  -ra 
(8),  -rum  (144),  baccha-r  (Ki.), -ris  (143, 
ki.),  bacharis  (I15)  (i.  galga^o  Gl.  m., 
herba  fascinum  pellens  Br.  sim.)  kraut 
das  Zauberei  vertreibt  (88,  uo).  lorber 
(88,  uo).  bacca.  laerkruj-t.  {sie  132).  ba= 
caler  krut  (68).  frawenhandschuch,  groß 
durrwurtz  (i43).  basil-ieu  (ii5,  143),  -g  l 

fram  (i43).  zimmet-  (Ki".),  zimmer-  (Ki^.) 
:raut.  haselwurtz  (8,  9i,  144,  Ki.  cf. 
asabacara  i.  q.  asarum).  baharius  sur= 
pelboim  (Sum.  v.  hierher  f). 


BAC  ' 

*Baccare  v.  Baculare. 
*Baccari  v.  Bachari. 
*Baccatiluin  v.  Bacapulus. 
Bac-,  ba-catus  {i.  baccis  lapidibus 
adornatus  Br.)  kasteinit  (Gf.).  mit^lauren 
(110,  132),  -ber   (68)   o.   kostliche    stein, 
gesteyutz  (i32)  geziert  sim.  bacado  aui 
i.  coronor  cum  baccis  &c.  (76). 
*Baceiclia  v.  Bugilla. 
Baecinum  v.  Bacinus. 
Bacco  V.  Bachones.  Berna. 
*Baccu-la,  -ba  (i42)  {i.  bouis  femina 
142,  vitula;  cf.  vac-,   bu-cula)  ags.  c\\- 
caelf  (136S  145). 

*Baccum  i-.  Bancus. 
*Baccus  {cf.  baehus.  batus.)  L  unum 
1^142.  st.  vinum).   bramberestrucli  (Sum.). 
Bacch-  cf.  Bach-,  Bace-. 
*Bacch-ar,  -arium,  l  -inarium  (75), 
t  -anna  {Bv.)  {i.  vas  vinarium  125,  Br.  &c.) 
winvas  o.  gschirr  (88).  ein  padschaff  (75). 
Bacchinal  v.  Bachana. 
Bacchus  will  got  (7.5).  bacus  Avin  (99). 
bachum  weiu  (64). 

*Bacerare  i.  attrahere  (76). 
*Bacernus   {cf.   bacarius.    batillus.) 
kloppel  (4). 
*Bacetuin  v.  Buceta. 

*Bacidones,  vacedo  (Lye)  ags.  redisn 
(Lye);  redi-  (i36),  rech-  (94)  -snae. 

Bacile  i.  peluls  {vA.  m.) ;  vanga  karst 

(147). 

*Bacilla  v.  Crithmum. 

Bac-illa,  -uUa  (132)  (est  pala  ferrea 
66  &c.  cf.  Gl.  111.,  sqq.,  artocopus)  eyn 
ysen-schuiFel  (5),  -pale  (18,  21).  eyn  yse-, 
yß-,  ciß-ne  scliu-,  schau -fei  (68,  110), 
schupf  (iio).  eysenschauffel  (74).  eyn 
ysern  ynifel  (7),  pfol  (G).  eyn  yseren 
pal  (22),  schuppe  off  schuftel  (i32),  scutte 
(23.  cf.  Br.  wtb.  3,  722).  eyn  eysern  phol 
(3).  kolphanne  (8,  9). 
*Bacillis  v.  Bacillus. 

*BaC-    (66    &c.,   Mss.    mOK.  c/".  Gl.  m.),  bat- 
(68,   91,    100,    141,  Agr.,   Br.  &c.),  bach-(75), 

vat-  (</.  V.)  -illum,  -lila  (])l.  68),  l  -illus 
(Br.),  bacilum  (132)  i^i.  thuribulum  141, 
Br.,  pala,  instr.  quo  colUguntur  carbones 
Br.,  arula  75.  cf.  pj'c,  sqq.,  ital.  badile&c. 
Dz.  Wtb.  36)  eyn  kale  {carbonum)  schuflfeln 
(17).  scliauffel  (Agr.).  feur-sch.  (111,  114, 
Fr.),  -pfan  (110),  -zange  (ii4).  schüreysen 
(91).  glut-schirben,  -haffen;  aschenhafen 
(75).  hertphan  (3).  clephel  (loo).  bat-us, 
-illus  gluothafen  (93).  bathulus  glutliaf= 
fen,  kolkorb  (74).  batulus  ein  schupp 
damit  man  die  breimo.kolen  zu  recht  legt 

(Alberus,      cf.     Gr.     Wtb.     364).     bathyllUS 

glutpfanne  ( 88 ).  bacus  {vas  &c.  3.  cf. 
h.  V.)  gluotscherb  (76).  batillus  glot- 
phanne,  -pfanne  (Gf).  bett-pf.  (ii4).  vier= 
schuppe  (Kii. ).  kupff  {balneatorum  91). 
batula  pl.  i.  vascula  apta  adportandum 
carbones  (110).  hsicula,  i.  scaphula  (Gi.  m.). 
i.  eauan  (q.  cf.)  wichilstain  (104). 

Bacillum  ((/r.   ßaxxptöiov  iis)  knebel 

(115,   Agr.). 

Bac-illus,  -uUus  (66  &c.)  stab  0.  steck 
(134  sim.).  en  stok  (23).  cleyn  stegk  (8). 
stokelken  (14^^). 

*Bacillus  {ans  vac?)    ploder,    kranc= 
ker  (74). 

Bacillus  fumalis  {cf.  Gl.  m.  1,  5i5) 
raucher-kertzlein  (Ki.). 

PiEFENBACH  Glosbarium. 


BACH 

*Bac-,  baec-,  banc-  (74),  bare-  (7), 
bat-,  bapt-  (3,  17,  74,  Hpt.  .5,  4i4),  bape- 
(13,  23),  babt-  (89),  baps-  (3,  11,  22,  4, 
74),  bapps-  (ö»»)  -illus,  bacil-  (9),  bapsi- 
(6)  -lis,  ^batUus  (74)  {in  campana)  hd. 
klu-,  klu-  (6),  clü-,  var.  clo-  (7,5)  -pfel. 
klypphel  (49).  kly-  (13,  14,  89),  klu-  (12), 
klu-  (17),  klo-  (5b),  ke-  {sie  9),  de-  {sie  Hpt. 
d  «MS  cl) -ppel.  kle-  (11),  kne-  (23)  -pel. 
knuttel  (bacillus  3.  hierher  f).  klengel  (6)- 
klop-fel  (4),  -pel  (5),  -  el  (10),  cldpphel  (3)» 
swengel  (7)  in  der  glocken.  gl.-klippel 
(18),  -kleppffel  l  -swenckel  (74),  -schwen= 
ekel  (75).  klocken  kleppel  (22).  glocklein 
(«".  tintinabulum  74). 

*Baciluin  v.  Bacillum. 
Bacina  i.  herba  apollinaria  (Ki^.). 
Bacina  salinaria  Salzpfanne  (Gl.  m.). 
*Ba-,la-(Gf.)  -cina  wegewalita  (121,  Gf.). 
*Bacinia  {aus  bacca  x  vaceinium  ?) 
ags.  berige  (94^). 

Bac-  (7,  Gl.  m.,  Gf.  3,  30),  pac-  i 
bant-  (Gf)  -inus,  bac-  (117,  Gf.),  bacc- 
(Sum.),  vacc-  ((/.  V.),  pac-  (104),  bax-  (11) 
-inum,  batia  (Gf. )   (*'.  peluis   8um.   sm. 

varr.   Gl.  m.   1,   509.    Dz.   Gr.  1,   301.  2,   274. 

Dz.  Wtb.   35)   pech   (Sum.).   pechir  (104). 
becken  (7). 

Bacius  V.  Bombicinus.  Bazius. 
"••Bacopolus  V.  Bacapulus. 
*Bacteriuin   i.  peluis  {16).  peckiu  (74). 
Bacterius  v.  Baculus. 
*Bacula   v.    Bacill-a,   -um.   Cauan. 
Gelt.  Nr.   297. 

*Bacula  {i.  vmbo,  cf.  buc-cula,  -ulus) 
ags.  randbeag  (136*^,  145). 

Baculare  {i.   cum    baculo  percutere, 
untersch.    con  baccare  i.   cudere   76.  cf. 
battare  gi.  m.)  hd.  sla-gen,  -hen   (9),  -n 
(8) ;  mit  stecken  slaen  (5),  slan  (5^*).  myd 
stocken  slan ;  kuuppelen  (22). 
*Baculum  v.  Bacapulus. 
*Baculus  c.  Buculus. 
Bac-ulus,  -illus,  bissw.  -us,  -terius 
hd.  stap,  Stab,  stayp  ( 19 ).    nd.  staf.  hd. 
nd.  stock,  hd.  steck,  stegk  (8),  stecke-u, 
-1  (75,  125).  kruck  (65).  krucken    dar  au 
die  krancken  gant,  var.  gon  (75). 

Baculus  (^.  sustentaculum  vitis)  eyn 
wyn  pale  (17). 

Baculus  pasto-,  pastu-  (5^)  -ralis  hd. 
eyn  bisehofis  stecke  (5'') ;  biliotfs  _  stab 
(21),  bischoff-,  bissoff-  (7),  pischolf-  (1), 
pisof-  (3)  -Stab,  -stap,  -stabt  (3).  nd.  eyn 
byscopes  staff. 

*Bacunis  v.  Bucco. 
*Bacus  V.  Bacillum.   Baculus.   Bac= 
chus.  Baius. 

*Bacus  estfuscamentum  corporis  brüue 
(3.  cf.  bagus  =  badiusGi.  m.?  fucus?). 
Bach-  cf.  Bacch-,  Bacc-. 
Bacha    {i.   presbitera    t   saltrix:,    cf. 
bacca)  pfeftia  (75). 
*Bachan  ;;.  Baen. 

*Bachan-a  (74, 76),  -al[(l7),  bacchinal 
(Br.  &c.)  kelter(17,  74).  winpreß  (68,  110). 
wijnperse  (132  V  weiutrot  (134).  trott, 
presse,  torkel  (74). 

BachanaUa  liilghe  daghe  der  lüde 
(22.  ethnicorum?). 

Bachania  awijse,  sotheit  &c.  (i47). 
Bachans  {cf.  bachicola.  beanus.  Fr. 
1,  46.  Sm.  1,    145)    baclian  - 1  (6),  -te  (5^, 


BAI 


65 


23),  also  Bachanten  zu  Anfange  des  15.  Jh., 
an  dessen  Ende  erst  sie  Sm.  l.  c.  fand? 
*Bachardus  v.  Beghardus. 
Bachari,  baccari  (99,  134)  hd.  to-, 
tho-,  do-,  da-  (21)  -ben ;  towen  (7) ;  wu-, 
wue-  (64,  134),  wuet-  (66),  wie-  (68,  76, 
110),  mie-  {sie  7),  wy-  (69)  -ten.  nd. 
douen;  verwoeden  ?  raesen(i32).  reissen 
(67).  dolle  (21),  doil  (5),  dul  (13,  22)  sin. 
truncken  sein  (64,  110).  zornen  (8,  9). 

Bacharus  {cf.  Gl.  m..  Fr.,  1,  46^^)  ags. 
mere-swyn  (Gl.  Aelfr.),  -swiu  (94^). 
Bachatio  winsuffung  (65). 
*Bachen  v.  Baen. 

*Baehi-cola,  -eula,  -olo,  t  bachans 

(75)  («.  Potator)  hd.  tri-,  trei-  (67),  dri-, 
hd.  (18)  nd.  dre-ncker.  dreiger  (21).  ein 
win-trincker  (110),  -suffer  (75).  quasser  ^ 
swelger  (109). /em.  drenckern  (18). 

*Bachillum  v.  Bacillum. 
*Bachina  tage  gotes  des   weyns  (74). 
*Bachitus  tob-ung,  -suchtigkeit    (74). 
*Bachium  {i.  ci'ather  &c.)  beecker  &c. 

(147). 

Bachones,  bacco  (93)  i.  pema  bacho 
(117),  berna  (93). 
*Bachuni  v.  Bucco. 
*Bachus  i:  Batus. 
*Bada  {anders  Gl.  m.)  kurtzklayde  (74). 

Badais  {cf.  sq.)  v.  Oscitatio. 

Badare  i.  oscitare  (Gl.  m.  cf.  dz.  Wtb* 

h.   V.,   Gelt.   Nr.   30o).  bat-at  (94),   -tat  (136, 
Hpt.  5)  ags.  giua-th,  -t  {U.  c). 
*Badeanien  v.  Balneamen. 

*Badium  (cf.  sq.)    sat  grün   (8).   roß 
futer  (9). 

Badius  i.  spadyx,  pameus,  phoe= 
niciatus  (125) ;  equus  l  e.  velociter  currens 
(76).  leuff'er  0.  snel  phert  (8).  swelle  {sie) 
ph.  1.  (9).  lauffend  pferdo  (74).  appel= 
grau  (125).  balia  (gr.  ßaXiüi?,  cf.  Dz.  1, 
8,  227)  apffelgrau  (91).  balius  equus 
blaß  (v.  a.  1618,  Kii).).  eine  blas  (ki".). 
barius  (X  bardus?)  en  snel  perd  (23). 

*Badus  V.  Batus. 

Ba-en(22,  Gl.  m.),-hen  (110,  Br.,Gi.m.), 
-chen,  -chan,  -ben  (74,  76),  ben  (i34 
&c.)  {gr.  i.  vestis  76,  ornamentum  134  &c.,  0, 
colli,  Corona  lat.)  ein  halßbant  (110). 
halspant  (74).  en  vatinge  van  gülden 
ringen  (22). 

Bafer  i.  grossus  (Br.  &c.),  ferinus 
(Pap.),  farina  t  spuma{sic  ig),  grof  (22). 
groff  (147). 

*Bafertus  ein  gros  grab  (6.   cf.  prc, 
aus  grossus  grob  missverst.s). 
BaflFa  v.  Perna. 

*Bafiare   (*.   latrare)  baffen,   hassen, 
beleu,  bloeckeu  (i47). 

*BafFatus  bassyng,  blaflfyng  &c.(i47). 
Baga  V.  Boia. 

*Bagalus  v.  Baiulus. 

*Bag-ena,    -tna    (:   baiolare   i4i)  v. 
Vagina.    Cf.  baginella  siliqua  (Gl.    m.). 

*Bagishin  v.  Baiulum. 
Bagul-  V,  Baiul-. 

*Baguta  V.  Begina. 

*Baharius  v.  Baccar. 
Baia-  (Gf.  &c.),  baio-  (isid..  Ob.  374), 
bi-  (74,  76),  berran-  (71),  gew.  bera-, 
beran-,  benira-  (18),  bala-  (23) ,  bale- 
(74)  -nula,  baiimola  (Br.  &c.),  baion-ola 
(64C,  147),  -alia  (141),  beralla  (3),  beta- 
mula   t  -phola   (75)    {i.    lecius  qui  m 

9 


06 


l^AL 


BAL 


BAL 


»>'tMTt:baiulatur  ;/<•'•/»/ w  sr<Trtuin  binula 
71,  7S.  r/.  RM.  iii;  Kr.  1,  a'is;  t^t-r.  (ü. 
m.  pn-ifiiii  l.ÄÄ7.:..sii;  moganiis, sponda ) 
//</.  spaii-Jtottf.  -bot,  -liotli,  -pcttc  u\), 
-l)ctlc  ;ber.  110").  faitlx'tt  (ou.).  uabt-- 
li.ttf  it-.i.  .-•/.  vart-V  rayaiift  (74).  oyn 
diafili.'li.'  l.odilo  (23).  roß-harc  (tM,  iio«), 
-bor  iiio'"),  -ba(>r  ^i.ss)  baiimola  (uo 
&c.).  beynilirhs  j>Pt  (,74).  beiUlt>  ilat  meii 
navoirt  off  diop't  (H(). 

*Baielus  c.  Baiulus. 

*Baiol-  r.  Bauü-. 

*Baion-alia,  -ola,  -ula   v.  Baianula. 
Baiu-,  baio-  (^i4i.  Gl.  m.),  bagu-lare 
//(/.  11(1.  (Iva-,  ih-c-    "i'iV  ful.  tragen. 

*Baivilare  r.  Baiilare. 
Baiularis  iiingli,  starck  (,U7). 
Baiul-ator  ;•.  -us, 

Bai 

(t>  .  ba 

-gula  [i.  fren-iun,  -a  Gl.  m. ,  habena  (5, 
s'xliuare  Gl.  .Vcifr.)  hd.  zäum,  zam  («7). 
tzoiim  (,132).  ein  zöm  zügol  (6).  brei- 
(isa),  ben-  {sie  iio)  -del.  «(/s.  brydel  (Gl. 
Aoifr.^ :  bri-  (!>i),  brig-  (js'e)  -dils. 

Baiu-,  baio-  (i4i,  Gl. m.),  baie-(.Sum.), 
bagu-,    baga-    (0)  -Itis,    baiu-,    baio- 


*Balare  [>•/.  baratro)  i.  ante  mensain  1       Balco  (Mekrr  (Kl.). 
dominorum  hiare  geilen  (is).  t     *Balcu8  r.  Bancus. 

Balas-ius  ^ -cua  (Ol.  m.),  ballaaius  ?  I     *Balde-  (H,  inr.,  iüh,   baldi-  (47,   74, 
pallacius  \(jr>nin(i]  hallasch  (Hon.).  |  119,  Sitm.  v),  ijalda-^i;),  balta- (.Sum.  v), 

*Balastron  r.  Balaustium.  ,  balte-  (ix;),  halde-   («7),   blade-   (hü) 


Balastrum  {i.  balnenia  (W.  m.)  pali- 
miJiz/.ar  ici.  1,  1120).  bals  flocke  (17.  c/. 
balestrum). 

*Bal-ata,  -na,  bolatea  [hcrba,  i.  va&= 
coro)  aiidorii  (7i). 

*Balatina (>/.  balanitis)  i.  Amenium. 

^Balatx-are .sclircyen,  sthympffeu  (71). 

*Balatro  &c.  i-.  Baratro. 

*Balatuin  r.  Babatum, 

*Balatus  v.  Palatum. 
Balatus  hd.    bler-,    hie-,    ple-  (7«) 
-riuiKc.  blar-(,23),blet-(!»:»)  -iuge.  bleckunge 


monia  [i.  herba  caris  71,  .ff.  h.  thuris 
q.  V.;  apium  syluestris  l  thysselenium 
Gl.  m.  (/.  Nmn.  V.  selinum  palustre)  hd. 
nd.  ber-,  bereu-  (96),  baren-   (s.i),   bruu- 
fsiim.  v)  -wnrtz,  -wort,  baldem.  borwortz 
'baldim.  alsli..  (lU)).  ols-enieb  (h5),  -nich 
f  -nitli  (711,  -nie  (bald.  .Sum.).  al.snit  (47). 
baldemnia  pernklee  (71.  r/.  berula  &c.). 
*Baldriana  c  Valeriana. 
Balducta  v.  Battudo. 
*Baldudium  r.  Salsucium. 
*Baldulsta  i-sca?)  v.  Bdellium. 


-  „     ,-,  i     :^.      .  ,.,Y  „1  „ä-„  1        Bale-a,  ^ -strum    nr.),  bale-  ((;i.  m.), 

ulum  174.  7..    Hr.  &c.).   bagishin   »^'•^'''""lil^^'^Vff^™/  ^     ??,f  ^alne-(74)-arisi/.ftinda&c.)an,b^^^^ 

-  (!.4,i3.;,  Gi.Acifr.).  pa-  (Gl.  Lsi.u   gescl.rey  (18).  schaffgeschray  (74).  j  ,,,^  ,    .stein-..lawder,   -sling   (74).   schling 

'    '  ■  Balaust-ium,  -la  (64,  i23),-io  ?  -lon   (uo).  schlen-ger  (6s).  -eker  (r.7,  69,  1.34). 

(ui), -riim(iio),  bal-ustia(74),  -astron   gehic^der  (66,  70).   een   blidc   l   spring- 

(Pap.)  (daher  banlaii.^tian  Gr.  wth.  ii87.  i  iioel,  ;>^.  -halen  (108.  c/.  balista). 

balustrade  &c.  dz.  wtb.  sn)  Lflos  mab        Balea-rius,  f  -tor  (147,  Br.)  i.  bau. 

puma   (HO  &c.)-  ayrcshum  maloruynßo^  ^^^^^^^  ^  funditor  (Br.),  fklarieus  (74), 

res  rpap.);  malagranata  (-10  uih  ce-   /„ ,„,.,-^,,,,  f  jandator  ,76.   X   balatro? 

(Pap.),   ge-   (^-lon    141)    -ntifoha.   bluo.st    ;„„„i„4.^„9n  '„i a /-,%     _i: /,. 

(64»'),  i)lut,  blut  (123)  von  margr-anopffel 

(64'^,  123).  -on.  var.  -an,  epfi'eln  (Gl),  wild 


(136')   -lator  hd.  nd.   dre- ,   dj-a-    (110), 

hd.  tra-ger.   brifl'-treger  (9,  65),  -dreger 

(8).  dregel  (,49).  bot  viio).stoczei  (baiulus  q  •.    -      - 

17.    (/.   wett.  stützel  sustentacidum   murLgr.  ßaXauaxiOV   (112).  margrauatplude  i. 


147).  werper  (147). 


(i44),wilder  granat-6pfl'elblrtst  (144). -blut  I  .  *Bflemo  i.recreatio  (76);  c/.  balinon 
^      -   -     •      *=  ^  \        .  i_  balneum  (Br.).-* 


sim.) 

Baiunola  v.  Baiantila. 

*Bal  {anders  (;i.  m.)  on  bom  dar  de 
balsomen  af  ghei)lantot     wort  (23). 

*Bala  {anders  Br.,  Gl.  m.) ,  balans  hd. 
scliaff,  schi'.f  (66,  i34u  sclioff.  ji(Z.  schap. 

*Balafium  v.  Balaphivun. 

*Balagerula  L  qd.  auis  et  interpr. 
inueterata  (,76.  rf.  bala  i.  inu.  Br.). 

*Balalis  r.  Baianis. 

*Balamatus  '•.  Balanum. 

*Bala-inita,  -mite  (22),  -nite  (5), 
balomita  i3\  balmite  (74)  (cf.  balsa^ 
mita.  balanite.  bal-  X  bals-amum.) 
/i(/.  eruse- 1  äu  eruß-myntze.  craußmiincze 
(3).  myncz  l  kraws  (4).  kraws-mintz  (74). 
cruceiuinte  (22'.  brunenkreß  (76). 

*Balaniuni  v.  Balanum. 

*Bala-nis,  -lis  1(31.  -nus  (Br.  &c.)  {i. 
quercHs)  ein  eiche  (,•>).  eek  (23) 


iacinctus  (74V 

"^Balbare  &c.  v.  Balbutire. 
*Balbatarius  v.  Babatarius. 
*Balbicies  i:  Balbuties. 
*Balbieus  v.  Balb-itus,  -us. 


Bal-ena,  -lena  (91,  i36,  141),  -era 
(Hpt.  5,  197),  -enea  (74),  -nea  (8,  68)  (i. 
uxor  Ceti  siss.  mog. ,  monstriim  inarinum 
66  &c.,  magnus  piscis  Br.,  draco  m)  hd. 
nd.  wal-,  hd.  wale-,  wail-  (5),  walt-  (iioc) 
-visch,  -vesg  (99),  hd.  -fiß.  wal-ira  (117, 
*Balbi-tus,  -evis  hd.  stam-meluuge,  ng),  -are  (iso),  -re  (100).  warl  (Anz.  8, 
lang  (Voce,  ex  qi»o).  [  93).  slige  (Sum.).  ein  wunder  in  mari  (6]. 

eu  mer-w.    (22)    ags.  hron   (i36,   Hpt.), 


*Balbosus  V.  Baibus. 
Balbuea  &c.  i-.  Battudo. 

*Balbucire  &c.  v.  Balbutire. 

*Balbudium  v.  Salsucium. 

*Balbvilosus  (^X  rabulosus?)   i.   liti^ 
giosus  (76).  krigiselicr  (74). 

Balb-us,  -utiens  (74,  119),  -ucus  (8^, 
i-2i),  -ieus  (110),  -ulus  l  -ullus  (75), 
-urrus  (Si».  X  baburrus),  -osus  (Sum.) 
hd.  stam-miler  (104),  -meler,  -eler  (S*»), 
-1er,  -melonder  (121),  -melcnder  (16), 
mender  (3);   stem-eler,   -mler  (17).  na. 


hran  (94). 

*Baleni 
reff  .sm.  3,  61.  Gl. 


•1: 


sarcma 


*Balena  raff  (58.  cf.  bala  i. 

'-  .Sm.   3,   61.    Gl.   m.    1,   .531,    53 

*Balenula  v.  Baianula. 

"^Baleola  [nl.  balie  &c.  cf.  Gth.  Wtb.  1, 

260)  alschaph  fof.  G,  419). 

*Baleom.en  v.  Balneamen. 
=*Balera  v.  Balena. 

Bale-,  bali-  (8.  Gf. ),  bala-  (17)  -strum, 
-stra  (Gf.)  {cf.  bal-ea,  -ista)  .schlinge, 


(mss.  nioff.)  stamer-ende,  -nde;   wli.sp-ich.    i-arr.  .schlen-ger.   -ckor   (iio).   linck  (^)'. 
-ech.  lispe-r  (74),  -1er  (i.  blesus  75,  swt.«/  hals-slag   (9),   -fleck   (8),   -flecke  (17) 


Balanit-is  (Ki.i. -a  (i47),  -e  pl.  (Br.).   geic.  ^balbus  b,  blesus  proferre  nequit  balastar  (Gf.  3,  102  55.).  zittermal  (74), 
holasnxte  jA.  (76")  sunt  vne  instar   glan- ;  s).  gikatzer   {i.  titubator   75).   staggler       *Balesus  r    Blesus 
f Br.),  gla-  (76  -dium.  macronen,  castanien  !  (ng).  statzger  (64). balpzonte  (119).  nüselo- 
(Ki.).  groit  wijndnuiff  (147).  j  (95)^  „igele-  (121),  nesele-  (ii7,  120)  -nder, 

Balans  i-.  Bala.  j  .„te  (120).  nesilenter  (119). 

Balanum  zepflin  \mcdic.  91).  rngnen=       *Balbuta  v.  Battudo. 
üim  e  balano /rtc<««i  (Er.  &c.).  balamvun         Balb-uties,   -ucies,   -utio   i  -ieies, 

i.  v^igentum,  serpen.«,  ghnhf  qucrci,  M.i>^>-.    -ucio  (,3)  stara-ÄfZ. -meliuige  6tm., -malung  *  Mrg.).  cum  b.  laxabis  &c.  (67  Mrg.) 
venditoris  (76).  bala-matus  (76),  -natus    (.ucies  3),  -mel  red   (75),    nd.    -eringhe.  '      *Balim  v.  Baiin. 
?.  2>erfusus  vngento  balamo  (76),  balano   Uspung  (-ueio  3).  gikatzote  i  lispelte  red  !       Balimathia  {varr.  Gl.  m.  1,  543)  cym^ 


*Baleta  v.  Bailote. 
*Baletus  v.  Boletus. 
*Balia  v.  Badius. 
Balica  (cf.   ballote?)  metwurcz  (3 


vnctux  (Br.) 

*Balapsis  i-.  Balphesis. 

^Bala-phium  11-27).  -fivun  (ii9,  121), 
-sium  ,117'.  pala-phium,  -&\xni  i.  itnago 
bilida  sim.  [IL  c).  pil-adi  (i34,  i4i), 
-er  (104.  X  palattom?  cf.  Gf.  .3.  102). 
Ba-,  bal-  (4o)  -lare  (cf.  ballare. 
balbutire.  vehare.)  hd.  bler-  (6  &c.), 
ble-,  pler-  i  66 .  7o) ,  ple-  (74  ,  76) ,  nd. 
blar-  (23,  78),  bla-  (22)  -ren,  als  die 
Schöffe  (74),  ein  schoß'  (6).  ble-wen  (67), 
-cken  (2l),'-kchen  (21),  -tzen  (3),  -teu 
(99,  106,  107).  plecken  (1,  4).  bleiczin 
(8).  belken  (89).  grausen  (74). 


(7.5). 

Balb  -  utir e ,  -  ucir e ,  -  ucar e  ( 74 ) , 
-ucinor  ijrrs.  8''),  -utto  \prs.  120),  -ire, 
-ere,  -are,  -escere,  bal-are,  -lare  (q. 
V.),  bab-are  i  -ellare  (iio,  132)  (öfters 
untersch.   balb -are,  -ere   lispeln,   -ire. 


bei  0.  schändlich    lied    &c.   (Ki.).   Daher 
frz.  nhd.  galimatias?  X  galliambus? 
Bali-n,  -m  (22)  (i.  mittere  22,  e-m.  &c, 
Br.  auü  ß(xXAciv)  zendeu  (22). 
*Balis  V.  Valis. 


utire  stammeln  sim.)  stam-  hd.  -mein,  \  Ba-,  bal-  (94,  136,  Gl.  m.)  -lista  hd. 
-ein,  -len  (68,  iio),  -mein  mit  der  rcdde  ;  7i<;?.  arm-,  arera-  (22*>),  aren-  (8),  ar-  (93) 
(75),  nd.  -eren  / stören  (22.  cf.  stottern?),  -borst,  hd.  -brost,  -brüst  (8,  16,  21).  eyn 
schottereu   (74).   sta-,   stol-  (i32)   -tzen  ]  donre  busse  (22).  selpscoz  (i3i).  selfschot 

(110'',     132),    -tzgeu    (64,     88,    lioac).    gik-,  l  (99,    108).   SelSCOt  (99).  Scilscat  (G1.  Marienf.). 

kig-,  gig-atzen  (75).  gakezen  (v.  a.  16I8.    federari  (ii9  sim.).  balz  (balistas  Gf.  3, 
cf.  gracillare).  hd.  üsp-in,  -en.  -ein   (3,    114.  cf.  balteumi;   zu  balzo,  bulzo   Gl. 

m.   cf.  biücio?).  ags.  steblidrae  (II.  c). 


cf.  gracillare).  hd.  lisp-in,  -en,  -ein   (3, 
19,  75).  blabpizon  (120). 


BAL 

nl.  sprinck-hael,  -gael,  sprin-gael,  -ghel, 
gal.  leod.  espringuTle,  liy.  trebuchetum, 
gul.  trebucet  (kü.  cf.  balea). 

Balistarius  {i.  arcu-  l  scorpion- 
arius  125)  hd.  arm -broster,  -bruster, 
-brüster  (6),  -brustmecher  (8)  ,  -brost^ 
mecher  (5"),  -borstyrer  t  -borstschutze 
(125);  areubrust  maeher  (9);  böge-,  bog-, 
pog-  (1)  -11er;  schütze,  i.-ar.  schytz  (110); 
schützen-  (1,  75),  schücze-  (3),  schoczen- 
(17)  -meister.  nd.  aremborsterer  (22''), 
selfscotti-e  (93). 

Balius  V.  Badius. 
Ba-,  var.  pal-liuus  lantvogt  (64). 
Bal-lare,  -are  (iio,  133,  i3i),  -lire 
(G)  ii.  huc  t  illuc  inclinare,  vacillare;  in 
ierram  incl.  vt.  equus  7g)  hd.  stammeln 
(Mss.  mog.)-  zwifeln  (10).  ballen  (68). 
waltzen  (110). 

*Ballariana  ?'.  Valeriana. 

*Ballasius  v.  Balasius. 

*Ballena  v.  Balena. 

*Ballerus,  blicca,  plestya  (pisds) 
blick,  blickling,  pleck-  t  breyte-lin, 
meckel  (i40). 

*Ballina  (ein  kraut,  ^.  vngulata;  cf. 
bardana)  hufladeche,  roßhuff,  kalem= 
wurtz,  wiisserplum  (74). 

*Ballire  v.  Ballare. 
Ballista  v.  Balista. 
Bal-lote,  -ota  (47),  -oca  (149),  -eta 
(Suiii.  V),  boloca  (iui),  blota  (85)  {vf. 
marrubium  vuUjare  Nmn.)  ando-rn  (73, 
96,  Sura.),  -r  (85).  appelkraut,  gottes  ver; 
gelJ  (73).  gotsvergessen  (i49).  gotes  ver= 
geten  (47). 

*Balmite  v.  Balamita. 

*Balna  v.  Balata. 

*Balnea  v.  Balena.  Plstrix. 
Balnea-,  baleo-  (75),  badea-  (8.  X 
bad)  -man,  balneale  («.  sudale  (75)  ein 
bade-,  bau-  (9),  bat-  (Ü),  päd-  (75)  -tuch 
(3,  75),  -lachen  (8),  -lach  (9),  -liloch  (18), 
-laken  (11,  8!)). 

Balneari  (-neo  die  miserumsed  -neor 
esse potentum  7u)  hd.  nd.  baden,  paden(4). 
Balnearis  v.  Balea. 
Balneator  hd.  nd.  be-,  hd.  bed-  (5*'*), 
bey-  (21),  ba-der. 

Balneum  hd.  nd.  bat,  hatte  (18),  bath 
(67).  hd.  badt,  bad,  baid  (7),  bad  (4).  ein 
badestoben  (125). 

*Balo  V.  Balatro.  Bolones. 

*Baloea  v.  Ballote. 

*Balomita  v.  Balamita. 

*Balota  V.  Ballota. 

*Balphalaca  {aus  äoTZcd.a.B,)  v.  Talpa. 

*Balphe-,  baalpha-  (Br.),  baalphe- 
^76),  balap-  (75)  -sis,  ael  bael  phas  (5) 
(i.  diuisio  in/'micorum)  scheydung  der 
veiude  (3).  zertrounung  (70). 

*Balsania-,balsoma-,bal3ami-,salma- 
ticus  [i.  odor  balsami)  das  de  smacket 
als  baisam  (6).  b.-  hd.  -geroch,  -räch  (21), 
-smag  (4),  -smekchig  (2),  nd.  -rockich. 
balsamen-geruch(17) -rockich  (22).  balsal 
rauch  (7).  balsomen-  i  selbin-roch  (b^). 
salben  smeckig  (3). 

Balsam-ina,  -inum,  -ella  balsam= 
kraut  (143). 

Balsami-ta,  -te,  -ea  (85,  149,  Sum.  v), 
-ra  (74),  balsemita  (74,  96),  barsami-a 
(85),  -ta  (149),  -nta  (47.  X  minte),  bar= 
Bimira  (74)    hd.  nd.  baisam-,  baisamen- 


BAM 

(17,  22),  balsum-  (21),  balsem-  (1)  -krut, 
hd.  -kraut,  -chrawtt  (1).  bals-amyte  (bals. 
47,  85),  -amite  (149),  -emite  (96),  -oraen 
(74),  -eme  (sum.V  crützewurtz  (149).  mvnze 
(95).  myntz  (74).  minze  (Sum.).  wiz-m.  (96, 
Sum.).  wiß-  (7),fiß-  (8),  visch-  (85),  fischer- 
(17),  Wasser-  (3,8,12,  74,  112),  brunnen- 
{93),  kraut-  (112),  krauß-  (74),  cruse- 
(5'',  22),  garb-  (74),  gart-  (47,  96,  bars. 
449),  graut-  (bars.  85)  hd.  -myucz,  -muncze, 
nd.  -mynte.  meeute  (11).  bachmvnza  (87). 
bei-  (73),  deu-  (ki.)  -menten.  biwrze  (105). 
binesuga  t  seuiböm  (Sum.  vi),  guuderebe 
(*.  aeer  104).  sisumbra  (86  sini.). 

Balsamiticus  v.  Balsamaticus. 

Balsamum  bals-am  (7,  68),  -ame  (23), 
-em  (1,.5''),  -ome  (11),  -ambawra  (4), -emen 
sa^t  (22).  walsam  (75). 

Balsamus  baisam  (8).  b.-  (2,  23),  bal= 
semen-  (22),  hd.  balsem-,  balsum  (21)  hd. 
-bäum,  -pawm  (1,  2),  -böm  (6),  -baym  (5^), 
nd.  -bom.  rüte  (?  3). 

*Balsch-,  bust-  (;')'')  -ardus  fpannusj 
waldshart  (1).  bustart  (5b). 

*Balsis  ays.  teter  (136). 

"Balsomaticus  v.  Balsamaticus. 

*Balssemia  v.  Blasphemia. 

*Baltamonia  i\  Baldemonia. 

*Balt-aris  ein  slencker;  -vsl  est  sonus 
baliste  {(>). 

*Balthea  r.  Blacterare. 
Balthear-e,  -i  v.  Balteus. 

*Balthearius  gorteler  (125). 

*Baltemonia  v.  Baldemonia. 

*Balterire  c.  Balteus. 

*Balteum  {cf.  sq.,  balista)  balz  i  palz 
(Of.). 

Bal-teus,  -theus  gurtel  (110).  gordel 
(14a^.  eyn  ritter-  (8,  9,  64),  ritters  o. 
kouiges  (5),  geziert  (93),  beslagen  (IG), 
beschlagner  (75)  gurtel,  o.  bort  (75). 
dusing  (5''.  cf.  armilla).  ba-  i  pa-lderich 
(Of.  cf.  palteum).  lendenir  (99).  lindenier 
(1Ü8).  bal-theare  (76,  ai.  m.),  -terire  (64, 
Br.)  i.  cingere.  gyrtton  (64);  -theari  i. 
stulta  et  turpia  loqui  (76.  X  blaterare). 

*Balteus  («.  ouis,  X  balare)  schaff  (^ö''). 
*Baltra  v.  Baltaris. 
*Balthus  i.  cainelus  (76). 
Balthuta  v.  Battudo. 
*Balubra  v.  Salumbra. 
*Balus  o(/.v.isernfetor  (94,  i36).sweinß- 
kopff  (74). 
*Balustia  v.  Balaustium. 
*Balzara  v.  Bisora. 

*Bamad-omaricon  (Sum.),  -emariton 
(74),  maba-cematon ,  -ehematieon  t 
-tenticon  (74)  {i.  succus  caidis  74)  kol- 
saf  (Sum.  v),  -safft,  wiederkolsaff  {st. 
wild,  mabach.  74). 

*Bamaste  v.  Bumastha. 

*Bamba-rtium,  -tium  v.  Bombieium. 

*Bambela  fpiscis,  i.  phoxynus)  bamb-, 
bamm-,  pamp-ele  (Hen.) 

Bamber  v.  Bambis. 
*Bambieinus  v.  Bombieinus. 

*Bambicium  zitter  quod  fit  in  collo 
(9).  Zetir  (8).  Cf.  zieter  (Sm.  4,  29.5)? 

Bamb-is,  i  -us,  t  -er  (142)  {i.  aranea, 
varr.  arena)  spinn  (i4i'). 

*Bambosium  v.  Bombasium. 

*Bam^bratus  v.  Bombizare. 

*Ba-,  a-mula  {i.  a-,  si-mpulla)  pullen, 
am-p.   (Hen.). 


BAR 


67 


*Bamus  {aus  bannus)   de  bam   (22). 

*Bamutum  {aus  bannitum,  cf.  prc.) 
geheget  ding  (Ö). 

*Ban-agardia  t  -e^da  (11),  -neida 
(76),  -ayda  (74;  i.  longum  Üynum  in 
curro  lanckwaghen(ll).  langwaghen  (74, 

76). 

Banausus  v.  Beanus.  Bonasus. 
Baneale,  pan-eale  l  -ehale  (6f.)> 
-eha,les  (104)  banck-lachin  (104,  117,  127» 
Gf.),  -lachen  (8),  -lach  (9),  -laken  (11, 
89),  -tuch  (66  &c.),  -düch  (67).  stoUachcn 
((if.). 

*Bane'da  v.  Banagardia. 

*Bancia  v.  Baueia.  Pastinaca. 

'''Bancillus  v.  Baeillvis. 

*Baneulum  aiu  bitrich  (9i,  cap.  de 
pane.  X  baucalium  cf.  Sm.  1,  225.  Fr.  1, 
159). 

Ban-eus,  -rus  (21),  baleus  (76), 
baccum  (1)  hd.  nd.  ban-ck,  -g  (7),  -t 
(21.  aus  -c).  panck  (1,  76). 

'•"Bandare  v.  Baulare. 

*Bandoehium  v.  Pandochium. 

*Baner  {cf.  bafer)  leibiger  mensch, 
grob-1.,  vaister  (74). 

"Bane-,  banne-  (22),  bani-  (3),  pane- 
(74)  -rium  {cf.  vexillumj  hd.  nd.  ban- 
ner,  hd.  -er,  -ere  (7),  -ler  (5,  74),  -ir 
(3,  4).  fane;  pandt  an  einem  hauße(74). 

Banerius  eyncr  dar  der  {sie)  do  bant 
(18). 

"Baneus  ackerer,  paw-er,  -man  (74). 

*Bannau-  (10),  banna-  (12),  bonau- 
(125)  -sia  {i.  paruidecentia  125,  aus 
banausus)  hotfertikeit  (10).  bache  (12. 
cf.  pompa). 

*Banneida  v.  Banagardia. 
Bannerium  v.  Banerium. 
Bannire  verbannen  (64). 

*Bannita  {i.  sillaba)  silve  (i47). 

*Bannus  {cf.  bamus,  batus)  hd.  der 
ban,  banne  (7;,  pami  (1).  pan,  esch, 
marck  (74). 

*Banonia  v.  Bononia. 

*Banrus  v.  Bancus. 

*Bantinus  v.  Bacinus. 

''Bapasa  v.  Babasa. 

'''Bap-cillus,  -sillus  &e.  v.  Bacillus. 

*Bappirus  &e.  v.  Papyrus. 

*Bapte  r.  Bassaris. 

*Bap-,  bab-  (89)  -tile  {cf.  babale) 
ein  vorn  blad  (19).  voer  blat  (89). 

*Baptillus  V.  Bacillus. 

*Baptise-cula,  -scera  v.  Blaueolus. 

Baptism-a,  -vis,   babtisma   (1)  hd. 

danffe,  thauffe  (.V'),  tauff  (65  masc,  i25 

fem.),  topp  (G).  dope  (22).   doepsel  (i32). 

Baptista  hd.  tau-,  tö-  (6),   to-  (67), 

tev-  (3,  4),  deu-ffer.  nd.  doper. 

Bapti-sterium ,   -zorium,   -sorium, 
i  -ferium  (74),  babtisorium  (1),   babi- 
feriun,  -pherum  (67),  -fectum,  -ferus  (4) 
ÄcZ.dauff-,  tauff-,  toff-,deuff-(10)  -stein,  nd. 
dopen-,  dobel-,  dopel-stcn.  baptisterium 
ein  buchlin  das  da  lernt  tcuffen  (65). 
Baptitura  {st.  batt.)  v.  Martisia. 
Bapti-zare,  -sare  hd.  d(Hif-,  dey-  (21), 
dau-  (18),  töf-  (()),  taw-,  tauf-,    teuf-   (4, 
110)  -fen.  7ul.  dopen  (22),  doepen  (132). 
*Bapurrus  v.  Baburrus. 
*Baphar-ia,  -us  v.  Bauar-ia,  -us. 
*Baphiare  v.  Baulare. 
*Baracium  v.  Baratrum. 

9* 


68 


BAR 


•B«r»-ctia  (17\  -ctea  (Si,  -gea  {9) 
(atu  blacta,  blatta?  7.  v.)  fledor-.  flod 
nir-  (H'l  -inua  (^^\  -niiili  v*^-  1^^-  »»ilit 
rahf  /  iilo  vS.   17.   nai-hf   rab  /  rwlo  ({»l 

*Bara-chea  i,ll'.  -thea  ^m»)  galgho 
(»'j).  plialpf  (11).  Cf.  barra  i,  j.  jmtens) 
galt  (t  *7.  c)  brun  (76.  i.  7.  galbnin  pu= 
teus  </.  f.  1).  (1.  t-a«)  gobeto  (104.  f/- ^'f- 
4,  ühV 

*Baragea  r.  Baractia. 

*Baralexi8  c.  Barbaralexis. 

*Barali-ta,    -ca     11».   barralipa   (89) 

stopf     vll'-     t^tUpiH'     v>*;'^-     gt'-StUppO     (67), 

-8tupt1V   (Hl,  66.  H9),  -stupft'  (134),  -stubbe 
(107  1.  -stybo  (68l 
*Barandia  ib  .</.  w)  wening  (1). 
*Bararismus  >:  Barbarismus. 

Baratai'e^/.  acqnirere de.)  vudorslagen 
(lOV 

Bara-,  bala-,  vale-    q.  r. )  -tro,  f  ba= 
lator    74  .  ba'tris     17  .  balo    •  7.5.    76  \ 
( j.  favi-,  clamor-,  clom-osus  iocul-,  lecc-ator  1 
ejni  hy-.  var.  hii-ppen  rueffer  {cf.  Sm.  2, 
221^  bal. ;  herholt,  var.  -oltbar.  (iio.  cf. 
bolinu8\Ärf. ruf-  ycf.l,  4\ruf-  C21\ru-fer. 
nd.  ropor.  nl.  tat-,  sabb-,  labb-eraci-  i  iie).  j 
boortniaker  (i07\  bordmcclier.  botzeryc 
bal.;    tuysscher.   boctzenraecher   i  132  ). ; 
schimp-fer  1 6),  -er   ( 22\   le  -  (22\   sie-  t  > 
sli-  (74)  -cker.  hd.  eiu  teu-scher,  -tscher  j 
(sie  70);  tyscher  (68).   ludrer,    gaugier., 
vnkeuscher.  fresser  f74\  ludercr.  geuke= 
ler  (17V  geiler  ibal-o,  -atro,  jhel-o,  -io, ! 
ardelio,  sciirro  75.  cf.  balare).  I 

Bara-tiTim,  t  -civun  ä.  gula  -i^  hd. 
nd.  dye,  de  helle,  hei  (4\    dieffe  in  der 
hell  (88).  slunt  i-citun  74).  tufeslunt  (loo). 
helle-  (141).  holb'-  ui7)  -loch  icf.  of.  2,1 
141.  4.  84»;.  holebara  tacendaf).  \ 

*Baratruin  v<-  feretrum  x  bare  cf. 
barisf)  großschiffe;  staiii-,  holtz-wageii 
(74).  bar  (64«",  74 1.  bare  ■64p\  i.  feranim 
(»tc!)  tonen -bain  v  33.  =  bäum  Pict. 
Schwab.  .*). 

*Baratrum  {i.  vas ;  cf.  bar-ra,  -achea, 
-ile  sim.f^  butty  ■  64^'.  bytti  (64<^).  butt(33). 

*Baratrum  v.  Baroehum. 

Barba  (  kominum ,  barbas  pecudum 
141 1  hd.  nd.  bart.  barth  (5'').  baert  (11). 
part    7.5). 

*B.  aaron,  chironis  (ss)  [i.  iarus  &c. 
93.  cf.  aron)  smer-  (149),  czung- ^3  Mrg.), 
zun-  (8),  ko-  (85,  96),  ru- f 47 1  Arf. -wurcz, 
-worcz.  nd.  -wort,  aaron  (73,  93).  pfaf= 
fenpint.  iiatervrurtz  (73). 

*B.  caprag  v.  Barbicina. 
*B.  chironis  v.  B.  aaron. 

B.,  barbula  i2.i,  i.i.5,  143^  hirc-ina,  -i ' 
{i.  aruncus,  cf.  barbicina)  habermalch,  i 
morgenstorn  143  '.  h'rcz  worcz  (8).  bocks=  \ 
bart.  gauf^hbrot  (135  &c.).  hußlauch  (12.5;.  I 

B.  iouis,  ?  i.  b.  (74),  barbar-ouis' 
(76),  -onis,  (122.  X  b.  aronis),  -o  gen.^ 
-onis  ^sic !  22\  babaronis  (n?  u?  n\ 
barbogofis  (17)  ( i.  pol3;T)odivun,  sem- 
per-uiua,  -uiuus  /  -folivim  t  flortun 
74,  bardaicus  s.t)  hd.  nd.  hus-,  hd.  büß-, 
husch-  (10),  hauß-,  haus-,  hues-  (85), 
hos-  (105)  -wurcz.  -lauch ,  -loch  (74), 
-loek  (11,  47,  85),  -hauch  {sie  8*>).  huß= 
lauch  off  de  huse  (5'').  sunnunwirbel 
(87,  146).  singrun  (74).  donder  bar  (73^. 
gall.  joinbare  (122).  Cf.  donnerbart  sem= 
perviwun  tectorum  (Nmn.). 


BAR 

*B.  8enishabennarck(i4i.(/.  hircina, 
carducella;  liafer-inark,inaukeln, -milch 
tragopogon  Nmn.V 

B.,  barsa  y\■>■^\  syluana  wald-  (ki.), 
was.^cr    (125)  -wegrich. 

B.  Sterin  v.  Spiinllum. 
*Bar-bacella,  -cella,  -eula  jiartel  (75). 
*Barbal-dus,  -us  c.  Barbus.  Taracus. 

Barbanus  oymc,  vedder ,  vaders 
broder  (ii7i. 

*Barbara-lexis ,  -  lixis  ,  barbaro  - , 
barba-  \1.  741,  barbi-  (18),  bara-  (22, 
23,  71;)  -lexis  ext  alienq  lingu^  corruptio 
(Hr.).  commixtio  latini  sernionis  ciim 
oarbara.  eyn  rede,  rodde  (7^  von  man= 
cherley  .'spräche  (5),  v.  m.  spr.  zu  hauff 
ges^czet  (17),  v.  m.  sache  zusamen  ge^ 
sacz  (21),  V.  m.  redde  z.-gesetzt  (7),  nach 
m.  rede  z.-gesaczt  (4),  von  manigerlei 
sjirache  zuhauffgesctzt  (Ji),  van  mauiger= 
lej'e  sprake  to  ho  (sie)  zat  (28),  van 
velle  ppraken  to  samende  set  (22). 
mancherloy  sprechen  ( 18 ).  e.  gr.  cum 
plus  ict  [fult)  for  ceren  qiuim  suum  araU 
nun  kan  der  eren  7}ou  eat  wunder  daß 
her  sempcr  paeiatur  hunger  (3). 

Barbarea,  herba  s.  Barbarse  ^nnter= 
kreß.  barbollkraut  (i43). 

Barbarica  [herba)  sm-ich  (100).  haseU 
würz  (Ki.). 

*Barbaricare  v.  Barbarizare. 

Bai'baries  eilende  (99).  eleud-ekeit 
(8  sim.).  -ich  (8'>).  dorheit  (17). 

Barb-,  bar-  (9)  -arismus  vorter^ 
bunge  einer  sproch  (9).  wrt\mge  eygener 
sproch  (8).  vugelert  rede  die  nit  recht 
geseczt  ist :  vf  i'sta  i-ir  die  mau  iste  mulier 
der  fraw  &c.  (65). 

*Barbarius  v.  Babatarius.  Barbi= 
tonsor. 

*Barbariscus  [i.  cursitarius)  curtzier, 
seerlnpendo  pert  (147). 

Barbari-zare,  -care(64"^grriich  tuon 
(^64).  grulich  tun  (8,9).  gr.  aoer  dorechtig 
dun  (17).  grob  0.  böse  (110),  freuelich 
(68  ">  werck  thun. 

Barba-rus,^  -tus  (18)  hd.  nd.  strenge, 
strenge-  (5,  22) .  streng-  (76) ,  grimme- 
(23).  erschrocken-  (88)  -lieh,  giym,  ruch. 
grusam  &c.  (88).  hd.  nd.  grimmich,  grum- 
melick  (22).  ein  grober,  gr.  in  der  sprach 
&c.  (65).  eyn  hetzi^cr  ader  eyn  nythaffti- 
ger  {7).  (i.stolidusT2,  76  &c.)  torhafft  (4). 
dor-  (5,  18,  23),  war-  (76)  -hafftig.  leraf= 
tich  (22).  fremde  (9,  110).  ellend-e  (9),  -eg 
(99).  elend-e  (8),  -er  (81»).  freydich  (8,  9). 
ain  haid  infra  agrum  iacens  (76).  hd. 
eyn.  lieyd-e  (18  &c.),  -er  (7).  wol  gebart 
(68.  X  barbatus). 

*Barbas  v.  Barba. 

*Barbasculus  v.  Beanus. 

*Barbatuni  v.  Babatum. 
Barbatus  barti-g  (9),  -cht  (4).  partig 
^75).  gebartet  (ss).  wol-g.  (88),  -gebart 
(iio).  wal  gebaert  (132).  grimmig (68. X 
barbarus).  geistlicher  bruder  (i.  conuer= 
sus  75'). 

*Barbetonsor  v.  Barbitonsor. 

*Barbicina  {aus  barba  hircina  75). 
barba  caprina  (75,  143),  b.  caprae  f 
hirci,  barbicapra  (143)  geißbart  {IL  c). 

^Barbicum  v.  Barbitus. 

*Barbige-na  v.  -ra. 
Bar  biger  i.   bubo,    prov.   barbajcha 

(Gl.   m.). 


BAR 

*Barbige-ra,  -na  (74)  ein  barthenst 
(3;.  aiii  berting  /  zol  bruder  (76).  perting 
(74).  Cf.  beghardus.  conuersue. 

*Barbilexi8  r.  Barbaralexis. 

*Barbisterili8  r.  Spirillum. 

*Barbita  &c.  1:  Barbitus. 

*Barbitondere  l)arbierei)  (75). 

Barbi-,  barbe-  (64'»)  -tonsor,  l 
barbarius  (74)  hd.  nd.  hart-,  part-  (1, 
75),  baert-  (11),  päd-  (75)  -scherer, 
-scherre  (11).  barbie-r  (89),  -rer  (75). 
balbirer  (3,  75). 

Barbi-tus  (74, 112,  Br.),  -to8,-ta,  -ton, 
-tum  (74,  93),  -cvun  (76),  -tium  (110), 
-ta  (117,  .Siini.)  suegila  (ii7  wn.).  swegele 
(Sum.).  schwegel  0-*i)-  seitenspiel  (93). 
hackebred  (125).  hack-pret  (91),  -bret 
(114).  leier  (114).  clauicordium  (112). 
rubeb-lein  (74),  -lin  (76).  helffenpeynein 
K'j'ren  (74.  x;  barrus). 

*Barbobalsamum  (aus  carbob.  76, 
carpob.  q.  v.)  baisam  noltz  (7.  74),  bal= 
sem  holtze  (5).  balsemen  holt  (22). 

*Barbula  hircina  v.  Barba  -h. 

Barb-us  (87.  Ki),  -o  1111.  Ki.\  -ulus 

(7),  -ulum  (74).  -alus  (64).  -aldus  (75), 

-eUus  (7,    64)  {piscis,  cf.  par-do,   -us) 

hd.  barb-o(87,  Gf.), -e:parb-a,  vor. -e  (75). 

*Barbuta  v.  Battudo. 

Bar-ca,  -eha,  -tha(76!,  par-ca(i3o), 
-cha  (Gf.  6,  456)  eyn  scbyffe  (18).  scheff 
(1).  schep  (23V  tlosscif  (130).  ein  kleyn 
schiff  (d).  ciain  scheff  (3).  ein  scheff  mit 
kaufmanschatz  (64V  ein  weidling  (natäs 

56,   68,   69.   '/.   Fr.  2,   432^.     Sm.    4,    200.   G. 

wtb,  1,  136).  barcke  (5a*>,  23).   bar  (22). 

Barcanus  &c.  i-.  Barcus. 
*Barcie  v.  Barrire. 
*Barctenus  i-.  Bracteus. 

Barcula  (Br.)  ein  berklein  (3). 
*Barcula  v.  Barbacella. 

*Barcus  en  dore  [X  bardus)  eder  en 
schepper  des  lones  i23).  Cf.  barca-nus, 
-rius  (Br.).  barchanus  (iio,  132 )  hd. 
schiffmacher  (109).  nachen-  (i32),  schuten- 
(109.  132'!  -mecker  (109),  -mecher  (132). 
*Bardaicus  (c/.  sq.?)  v.  Barba  iouis. 

Bard-ana,  l  -o  (8),  -ona  49,  76),  -ina 
(74),  -aria  1 12\  l  -ara  (85V  brandana 
(96).  ballina  (7.  i.)  (c^  spargana)  grynt- 
(8).  hoyff-  (^12)  -lattich.  huflatich  (96). 
gi-as-lat  (49).  graß  rettich  (76).  breite 
leche;  gioz  letheche  (Sum.  v). korthlechen 
(149).  grote  ladiken  (85).  schorf-,  rof-, 
huf-ladeke  (47).gi-oßlauch  (74).(groß)  klett, 
grindt-,  menwen-wurzel  {i.  lappa,  la= 
pathum,  rumex,  personatia  73).  bardo 
groß  lettich(8).bardara  grotledeke  (85). 

Bardoeucullus  gugelkapp  (ii5). 

Bardtis  i.  puticius,  euapelus,  sam= 
nio  &c.  (125).  torechter,  treger  (74).  ein 
thumsinniger  (3).  nar  (91,  110).  leffel, 
ganßz  {sie  st.  l.-g-?),  gotze,  äffe,  hunde- 
melker  (125). 

*Bardus  ein  lebart  (6).  en  pärd  (23). 

Bardus  sengher  (147). 
*Bares   stareker,  krefftiger   (74).    Cf. 
bari  (ßapuj  i.  graue  t  forte  (Br.). 

Barga  (Bahre,  cf.  baratrum?  rete  cf. 
barsa?  anders  Gl.  m.)  eyn  berre  (10 Mrg.). 
bere  (.Sum.  vrsusf). 

*Barganus  v.  Parchanus. 

Bargina  j.  peregrina  elenta  (i3i).^Z. 
urlante  (Gf).  ags.  bocfel  (Gl.  Aeifr.). bar- 


BAS 

ginis  t  -ginus(U7,  Br.,  Gl.  ra.),-igides(7G) 
i.  fortis  in  hello,  uyt-lendich,  -heymsch 
&c.;  -gines  die  starck  in  den  strijde 
syn  (147). 

Baridus  v.  Barridus. 

Barillus  parill  ein  legelein  darauß 
man  trincket  (74). 

Bar-iona,  l  -gona  (7«).  hebr.  i.  filius 
columbe{nr.  &c.).  einfalti  enti  eintrafti  (Gf.). 

Barius  v.  Badius. 
*Barlira  v.  Barritas. 

Bamaees  v.  Berneca. 

Baro  hd.  fri-,  frihe  (21),  frey-,  frier 
iß^,  7.5),  vrigh-  (22),  streb-  (93,  bm.  667. 
Sm.  3,  677),  Dander-  (18),  baner-  t  lant- 
(7.5)  -here  (5^,  18,  22),  hd.  -her  (17),  -herr, 
-herre.  frie  (8").  edil  (9),  ydel  (8)  per- 
sone  o.  rittir.  slechtig  (4).  baron  (132). 
en  baemedse  (?11.  vll/bnerviedse  zu  dem 
folg.  baroniss?  oder  aus  nl.  baender= 
heer?).  pl.  barones  meghtige  vrighe 
hern  (22). 

*Baro  (St.  paro)  snclschif  (93). 

*Bar-ochuni,  var.  -roeum  (sum.  vii), 
-atrum  (17),  -otus,  bora-tus  (91),  -cus 
(47)  (c/.  archangelica ,  melisphilla) 
bensu-ge,  -he  (Sum.).  bencsuge  (17). 
binsau-gen  (12.5),  -e  (91). 

*Baron  v.  Parea. 

*Baronicus  v.  Eleontius. 

*Barotus  v.  Barochum. 

*Barra  v.  Bar-ria,  -achea,  -atrum. 

*Barrago  v.  Borrago. 

*Barralipa  v.  Barallta. 

*Barratus  (r/.  barritusj  helflfants  ge= 
schrei  (74). 

Barr-ia,  -a  (76)  (i,  regula,  normo) 
regel  (74). 

*Barriceniti  v.  Brltanniea. 
Bar-ridus  (139,  Br.),  -idus  (gi.  m.,  Gf. 
&c.),  -ritus  l  -tidus  (es),  -osus  (Gl.  m., 
Ki.)  {i.  s-uperbus  Br.  &c.,  pinguis  139,  sto= 
lidus  Gf.  c/.  bardus)  kameit  (Gf.  2,  701). 
hochfertig  (68). 

Bar-rire,  -thire  (no),  -cie  {sie  1) 
schryen  als  ein  elephant  (fis) ,  helfant 
fiio).  h.-(74),  e.-schreyen  (2,  74),  -gschray 

Barritanici  v.  Britannica. 
Barritus  {i.  vox  elephantis  Br.)  v.  sq. 
Barr-atus,  -idus.  Biretum. 

*Bar-ritus,  -lira  (9)  helffenbeinen  (8). 
h.-ley  (9). 

*Barrocuni  v.  Barochum. 

*Barruraa  v.  Verruca. 
Bar-rus,  -tus  (5^),  -rhus  (Pap.),  -thus 
(110)    elephant   (5^»).    helffant   (74).    eyn 
elpender  (22). 

*Barsa  {i.  rethe  76,  rete  Henschei,  cf. 
bersa  Gl.  m.  ?)  visch  netz  (75).  harne  (ö). 

*Bars-amia,  -aminta,  -imira  v.  Bal- 
samita. 

*Barsica  v.  Brassica. 

*Bartha  v.  Barca. 

*Bartheos  v.  Bracteus. 

*Bartidus  v.  Barridus. 

*Barth-ire,  -us  v.  Barr-ire,  -us. 

*Barula  {i.  parua  taenia  Gl.  m.)  en 
recke  (11.  X  rethe  barsa?  i.  q.  pertica 

Kil.). 

*Baruoti  barvoeten,    minre    broeder 

(147). 

*Basa  (i.fascia  Gl.  m.)  i.  pinguedo  (Pap.) ; 
piguedo,  ager,  regio  qd. ;  bassa  pinguedo 


BAS 

(76).  vet  schaip  (147).  baasa  i.  p.  (i48, 
Gl.  m. ).  bassas  pingues  oues  ( 139.  cf. 
bass-us  Gl.  m.,  -aris);  bassan  i.  pinguedo 
(Br.) ;  siccitas  (76)  i.  q.  basan  (Pap.). 

*Bas-a,  i  -is  (147)  kote  (109,  147). 

*Basali-eus,  -seus  v.  Basili-a,  -scus. 

*Basara  v.  Bisora. 

*Basc-,  bas-arides  v.  Bassaris. 

*Baschardus  v.  Bastardus. 

*Bas-ee,  -ie,  -se  (17),  -tre  (74)  {sunt 
portus  5,  cf.  basis)  Isorte  (5),  budde 
(17),  port  (74),  eyn  p.  (7),  dve  bort  (21) 
des,  dez  schiffs,  der  schiffe  (74). 

*Baselus  v.  Faselus. 

*Basere  {i.  fund-are  X  -ere)  eheten 
(23). 

Bas-ia,  -sia  (76)  sunt  oscula  natura- 
lis amicicie  (66  &c.).  kus  t  frunt  gebe  (9. 
aus  o-  X  munu-scula?).  fruntz  gäbe 
(8). 

*Basica  v.  Brassica. 

*Basie  v.  Basee. 

*Basile-  v.  Basili-. 
Basil-ea,   -ia  (ein  stat  5)  basel  (76, 

132). 

*Basil-ia,  -ea,  -ica,  -icum,  -icus  (8, 
17  &c.),  -isca  (101,  105,  Sum.,  Br.),  basa-- 
licus  (Sum.),  wasilia  (1)  (eyn  crut  5,  en 
krud  22)  hd.  nd.  basil-  -ie,  -ia  (lOS),  -ee 
(51)),  -ick  (75),  -ige  (5,  no,  132),  hd.  -ge, 
-gen  (21),  -con  (93),  -ig  (67,  96),  -g  (es). 
wasilig  (1).  seilt  mergen  distel  (17). 
metriworz  -ica;  metcrut  basalicus  (Sum. 
v).  morde-,  mayd-wurtz  (74).  mcdewortz 
(8,  96).  madelger  (loi,  117.  cf.  cruciata 
&c.)-  tofwrz  (Sum.).  notir-  (8),  natern- 
(-isca  Sum.  v)  -worz.  basil-isca  i.  gen= 
ciana  (141);  -ea  basie,  -ia  medelwort, 
-ica  rode  naderwort  (47);  -ica  bas-eleye, 
-ilie;  -ia  mete-wort,  -icus  -crut  (85).  -ia 
medderwurtz,  -ica  rot  naterwurtz,  -icon 
basilie  (149). 

Basilica  {nornen  herbe  l  ecclesia  76, 
110  &c.  cf.  prc.)  kiricha  (7.  lat.,  aus  einer 
ahd.  Glosse),  kirche  (15,  110).  kerch  (132). 
kerke  (99).  ein  berg-  (5^),  heir-  (17) 
-kirch.  k.-ture^  vorschupff  (74).  mu-(i25), 
mo-  (17)  -nster.  hd.  pet-  (1,  6,  74)  pit- 
(74),  oet-  (67,  76),  bede-,  nd.  bedde-hus, 
hd.  -huß,  -haws  (1,  6),  -hauß  (74).  cappe-1 
(16),  -lle  (8).  pal-  (110),  ba-  (68)  -last. 
pallais  (132). 

Basilice  starcklich  (74). 

*Basilicus  (cf.  basiliscus ;  anders  Gl.  m.) 
i.  peccator  t  iactus  in  tabula  (76). 

Basilinda  konichreichspiel,  k6nigal= 
ter  (112). 

*Basil-ion,  -eon  (76,  94,  136),  -eus 
(Gl.  Aeifr.),  -eos  (76)  en  konniuc  (23). 
ags.  kyning  (Gl.  Aeifr. ;  grem  94  aus  grece). 

*Basilisca  v.  Basilia. 
Basi-,  basa-;  (5^")  -liscus,  -licus  (9, 
122)  (^.  regulus  Br.  &c.)  kunig  aller  ver= 
gifften  wurme,  ein  gros  vergifftiger  wurm 
(74).  lint-w.  (9),  -worm  {8).  haist  ain  (76) 
vnk  (75,  76,  63,  Gf.).  vnker  msc.  (77). 
bück  (75).  hd.  nd.  ein  slange.  basili-sk 
(91),  -St  (5b),  -stike  (22),  -schk  (1,  74), 
-scn,  var.  -chg  (64).  baseliske  (23).  blade= 
leschi  (Gf.  3,  254).  gall.  cocbasile  (122). 

*Basiiiia  papile  (85). 
Basis  hd.  nd.  bod-em,   -ym   (5^),  -en 
(76)  dolii  (1).   padem  {domus  1).  poden 
an  ey  schif  (4).  schiflfboden   (77).   grünt 


BAS 


69 


(17,  22,  65).  grundueste  (76,  77).  fulm-ant 
(17),  -unt,  var.  -ent  (65).  basament  (112). 
swelle  (7,  76,  95,  Sm.)  sta-ffil  (119),  -fei 
(120,  Gf.),  -pil  (B^),  -pel  (V.  Hamb.).  phey- 
1er  (9).  philer  fuß  (8).  sulfuos  (83V  fuß 
der  seul,  tischring  (112).  pust  (postis  17). 
simez  (Sum.).  spint  (106).  stollo,  scinca 
(86.  cf.  Gf.  6,  677).  bases  bolstari  (119). 
stuinpha  {pedes  claudi),  solen  (Gf.). 

*Basis  V.  Basa. 

Bas-ium,  -sium  (76,  136)  {cf.  basia) 
hd.  chus  \V},  kuß,  küsse  (67),  koße  (133). 
nd.  kus. 

*Bassa  v.  Basta. 

*Bass-a,  -an  v.  Basa. 

*Bassa-ca,  -ra  v.  Bisora. 

*Bassa-ntrix,  -r  &c.  v.  Bassaria. 

Bassare  {i. deprimere  Br.)  vndertrucken 
(75).  nyder  singen  (64).  springen  mit 
freuden  (74.  cf.  sqq.). 

Bassa-ris,  -r  (76)  i.  ouis  pinguis  &c.; 
sacerdotissa  bacchi  (76,  Br.).  coe  diemelck 
gheeft  (147).  een  melc-ouwe,  -oe  (los). 
bacha,  neben  bachi  saltatrix  (Gf.  3,  29. 
lat.  cf.  bacha).  bassa-ntrix  (74),  -ra= 
trix  t  bossatris  ( 76 )  i.  salt-  t  cormin- 
{sic)  -atrix  milchzoberey  (76).  milichzaw= 
berin ;  bassatrix  ( q.  cf. )  l  bapte  pl. 
Springerin  (74).  bassa-,  basa-  (Gl.  m. ) 
-rides  i.  vaceae  ( Pap. ),  baccse  (  Gl.  m. ), 
var.  buccse  (i42)  vberes;  -ndes  i.  bac= 
cae  ( 136^,  142 ).  bascarides  i.  bacciae 
mulieres  &c.  (136^). 

*Bassator  (/.  saltator)  Springer  (75). 
*Bassatrix  {i.  saltatrix,  cf.  bassaris) 
Springerin  (74,  75). 

*Bassatura  {fern,  ^.  ^.battituraGi.  m.) 
liamerslag  (74). 

Basse  {cf.  basee)  niderwerts  (17). 
*Bassi-a,  -um  v.  Basi-a,  -um. 
Bassitudo  nider-chait  (1),  -heit  (4). 
Bas-sus,  -US   (7,    67)   hd.  ny-,   nye-, 
nid-  (17),  hd.  nd.   ne-der.   nederich  (23, 
109).  syde  (5,  13,  22,  23).  syt  (109).  laech 
(99). 

*Bas-ta,  -sa  (^.  massa,  aus  pasta  alph. 
basta  Sum.)  teic  (i3i).  teig,  taig  (i4i). 

*Basta  {anders  Gl.  m.)  i.  caro  (74,  76), 
leib  (74);  aus  hebr.  basar,  wie  bos-ra, 
-or  (Pap.). 

*Bastab-an,  -en  (100)  {cf.  tabanus) 
brem-o  1^121  &c.),  -e  (100).  pine  (104). 

Bast-,  gew.  basth-,  basch-  (22),  bost- 
(8),  bosh-  (9),  past-,  var.  pasth-  (75) 
-ardus  hd.  nd.  bast-art,  hd.  -ard  (5), 
-ert,  -hart  (68),  -hard  (1).  banck-  (75), 
bang-  (6),  -hart,  vnelich  (5),  vnechte  (22), 
vnhee  (21),  wesel-  (17),  vessel-  (8),  nes-- 
sil-  (9)  -killt  {cf  wechsel-kind  Sm.  4,  16; 
-balg;  uuihselinga ^^M  alieni  Gf.  1,  n7; 
wissel  -  inek ,  -  balck  puer  subditus  Kii. ). 
peischlag  i.  spurius;  p.  in  der  muntz 
moneta  falsa  (75.  cf.  Fr.  2,  190»). 

Ba-,  pa-  (Gf.)  -sterna,  bast-rina  (11, 
76),  -ura  (16),  -eUa  (i4i)  i.  püentiun 
(76);  vehiculum  itineris  (11);  theca  (Br.), 
tecta  (136),  earea  (11)  manualis  {cf  borta- 
ma,  -mia,  -nea  Gl  m.,  pastrtna,  basterna) 
roß-bare  (8),  -bane  (16).  ros  borne  (9). 
radber  (4,  49).  ags.  beer  (94,  136).  leen= 
denier  i  oercussen  (11.  cf  basterna 
mollibus  vestibus  sternitur  Br.,  sim.  Pap.). 
*Bastre  v.  Basee. 
*Ba3t-rina,  -ura  {cf. Gl.  m.)  v.  Basterna 


70 


W.VV 


BEA 


BEG 


'Bnstus  iiimltrs  (.1.  m.)  c.  Batiis. 

*B<isima  c.  Biiccina. 

'Basus  \i-/.  bassusi  si-ydcniictor  (7i). 

*Batha,  bata,  betha,  beth  (hebr.  Br.) 
»•in  ttli -iiiiu'I,  ran:  -invol,  ocl  miilc  (110). 
1(1  niyliii  ;i;h1.  olymocfo  um). 

♦Bataclare  {(.f.  bad-are,  ital.  -igliare) 
gheiu'ii,  gmvon  (147). 

*B.Mta-placio,  -platio  {rf.  prc,  sq.) 
i\  Oscitatio. 

*Bataclator  iri'wor  (U7). 

"^Batare  r.  Badare.  Pilare. 

'Batheca  » .  Bratua. 

'^Batia  r.  Bacinus. 

'Baticula  v.  Crithmuni. 

'Bathilasa  >•.  Bithalassus. 
Batil-  r.  Bacil-. 
Bathin  ( /.  hraih(^  ür.)  broicke  &c.  (i-t7). 

Batis    ( rf.    crithmum )    ags.   stapul 

(Somuer). 

Bat-is,  -US  uurm  (Gf.). 

Batiutiim  v.  Batuere. 
^Batolica  r.  Bothonieula. 
*Batho-ma,  -nia  v.  Bothona. 
'*Batonica  v.  Betonica. 

Batrachi-s,  -um  (Gf.;  (c/.  botracion, 
ranunculus  )    midlffiiurza   (Gf. ),   -urcz 
(i-ii  .  batracion  (ujs.  clufwyrt  (94*). 
'Batta  V.  Blatta. 
*Battare  v.  Badare. 
*Battisecula  v.  Blaueolus. 

•^Bat-  ((if.  2.  713,  7-J21.  pat-  (l04,  Gf. 
G.  425),  pa-  noi)  -tudo,  batutum  Gl.  ra.\ 
bal-thuta  (Gi.  m.'),  -ducta  (147  &c.), 
-buta  (^9s),  -buca  (11,  22'',  74,  110,  Gl. 
111. ).  -bueca  (lo;»),  -bucum  (5  &c.),  bab= 
tuta  izouss),  wra-  {-,i).  be-  (4, 74)  -Ibuca, 
albucum  [q.  v.).  barbuta  (sum.") .  ba- 
flO,  411.  7(!).  be-  (74.  7tii  -bxüca,  bubulta 
(BM.i  slegi-melc,  -nielo,  -nieli;  snegil- 
raelg.  -melo  (^(if.).  slegemel  (Sum.).  flegil= 
eimo  (11.9).  hd.  blotz-  (es) ,  buttyr-  (5^), 
butter-.  putir-  (bm.),  putter- (66)  -milch, 
sure  railge  (10).  nd.  karne-  (11),  kerne-, 
kerve-  {sie  98),  boter-  (107)  -meUic  (11, 
i09\  -melk  (107).  boet  meleh  (97).  hott 
(74).  hotte  (12,-  22'\  147.  i.  q.  lac  scyston 
KU.)  van  melk  (147).  scott-o  (,Gf.),  -i 
(Sum.),  -e  (104).  mo-  (13,  74,  76),  mu- 
(4,  49)  -Iken.  matt-e  (13),  -en  (49).  keß= 
wasser  (Avab.,  beb.  74,  bab.  76).  cambr. 
emmeni  (ZeussX 

*Battulus  [cf.  batidus  Gl.  m.,  baeu^ 
lusi  ags.  stam  (136^,  145). 

Batuere  wippen  (i2.5j.battui-,  batiu- 
tum  ags.  gibeataen  (94),  gebeatteii  (136). 
batutus  i.  percu.'<.'ins  (isc). 

*Batul-a,  -US  &c.  v.  Baeillum. 

*Batum  V.  Babatum. 

*Batura  {i.  patena;  anders  Gl.  m.) 
pateue  (14-^ 

"^Baturius  i.  fundanus  &c.  acker-, 
biiw-maii  1^147  1. 

*Batus  V.  Bacilliun.  Batis. 
Batus,  bathus,  badus  (76,)  t  bladus 
(8),  bacus  147,  (;i.  m.),  bast-us(09),  -hus 
(23  [inensura  hebr.  Br.  *c.,  ene  mate  99. 
cf.  abatis)  dry  scbeffelick  mos  (8). 
dy  {sie)  Scheffel  mosen  (9).  dat  thegede 
del  van  eneme  wischeppele  (23).  voeder= 
vat;  mate  van  L  eymeren  (147).  haber- 
maße (74).  fiiterkyst  (75).  ags.  amber  (i. 
amphora  gi.  Aeifr.). 


Batus.  bacus  (47,  96,  U9),  bachus 
(74^  l  bannus  ((;f.)  braina,  brcnbraina 
(Of.).  Stada  (suiii.).  stawde  (74).  bram-, 
brau-  (9«)  -st.  (741, -stnicli  (47,96)  -stok 
(149).  brames  cruut  (hs).  bremstruuk  (8). 

Batutum  v.  Battudo. 

Bau-,  baph-i5''),bab-  i(j,  76)-ariaM. 
peyer-  ^ü,  66),  }Kiir-  l  bair-  (7.'i),  payer- 
(4),  beyer-,  beycru-  (5i')  ,  nd.  pcyger- 
(22»'),  begheru-  (22)  -laut. 

Bau-,  l  bab-  {n\),  baph-  (3)  -arus 
hd.  peyer  ((Jj,  peir  (7.')),  payer  (41,  beyer, 
bayer  ^7.5,  76),  beyher  (ö) ,  einer  aulJ 
peyern  (66  sim.).  nd.  bcyger  (,2''^''))  begher 
(22,  23). 

Baucalem  gyllenen  (94) ,  als  ags. 
missLcr.^t.  aus  i.  gy-  (i36),  ga-  l  ge- 
(142)  -llonem  {cf.  Ol.  m.  1,  62i  .■iq.). 

Bau-,  ban-  (2,  85)  -eia,  -sia  (93)  [i. 
pastinaca  93,  143)  moren  (85,  91,  96, 
149,  Sum.).  gelbe  moreu  (112).  mörhelle 
(93).  morhel  (2,  Sm.).  morert  (47).  pas= 
ten-acli.  -cy,  bestenaw  (it3). 

Bau-lare,  -iare,  ^  -eare  (4),  bou-  (74^, 
baiu-  (132  -lare,  baphiare  (3^,  ba-  ^8), 
bra-  (9)  -ndare  hd.  nd.  bei-,  pel-  (5,  74), 
bey-  (4),  nel-  (22)  -len,  als  die  hundt 
(74).  beln(18).uern  ic/". ringere),  blecken 
mit  denczeii(17).leekou(«<<  canes  baiiiare 
Gs).  Iiuyleu  (baiulare  vt  c. ;  bellen 
baulare  132).  grun-nen  (76),  -czen  (4). 
grausen  (5,  17,  22,  23).  kautzen  (9.  weit. 
gautzen :  cf.  Sm.  2,  346).  cauczin  (8). 
*Bausia  i-.  Baucia. 
*Baxare  i-.  Braxare. 

Bax-ea,  -ium  ^"4^  vaxea  {pl.  141), 
blixia  [est  calceus  6)  fraueuschuch  (74). 
doctor-  (112),  philosophische  (114)  pan= 
toffe-1  (U2),  -In  (U4). 

*Baxinus  {cf.    patinus)   phannunstil 

[ViO). 

*Baxus  cambr.  creman  {i.  q.   cryman 
falx  Zenss). 

*Bazius,  ßaCto?  (113),  baci-s(Fr.)  -us 
(Hen.)  {moneta  II.  c.)  batz  (Hen.).  batzen 

(113,    Fr.). 

Bdella  {piscis  cf.  pelanus)  pfrille 
(Ki.).  eilritzen  (Fr.). 

Bdellium  (Br.  &c.),  bedel-livim,  -ium 
^74),  -Ium,  -lius,  -lus,  bidelli-um  t  -a 
(Gl.  m.),  -US  (ö^"),  bedillus  i68),  bedul- 
lius(66,  70),  -ius  (69).  (c/. -lacia,  -latica), 
baldulsta  (8'')  hd.  hartz  (Gf.),  edel  h. 
czor  1^1».  cf.  amala).  cn  dir  stein  (99.  cf. 
BM.  96).  bedelli-e  (1,  21,  23  K  -ge  (.öl'). 
bedil-ie  (17),  -lige  (18).  bodelighe  (22). 
bedel  (21).  b.-stecke  (8^).  flied  sim.  (Gf. 
3,  360).  erbsipper  (74). 

*Bea  (i.  ceres,  st.  gea?)  gottiu  der 
erden  0.  des  korns  (74). 

*Bea  V.  Boa. 

*Be-,  bi-  (13 6)  -acita,  beatica  (94=») 
{i.  sturnus)  ags.  stear-no  (94),  -n  (94*, 
Gl.   Aelfr.);   st^rn  (l36). 

Be-,  t  bij-  ( 125 )  -anus  i.  lecator; 
gall.  i.  scholasticus  triuialis,  ethrvsc.  i. 
barba-rus,  -sculus,  banansus  {st.  ba= 
nausus),  bacchuns  (125).  ain  beau  (76). 
bacdiant ,  schelm.  grobianus,  grober 
esel;  ocliß,  puffel,  tulpel  (125). 

Beare  hd.   selig ,   heiig   (8)  machen. 
nd.  salich   maken.    seligen   (1,    5**,   74). 
heyligen  il).  hylgeu  (13). 
*Beastulus  v.  Beatulus. 


'•Beatica  v.  Beacita. 
Beatitudo  hd.   selig-    (4,   76),   seleg- 
1^8 1,  sali-,  sele-keit.  ewige  selikeyt  (7,  15). 
deß  obersten  gots  einwcsen  (15). 

Bea-,  beas-  (9)  -tulus  wenck  (9), 
ctzlicher  niali  (H)  selig. 

'Bea.tus  hd.  selig.  s('lich(14a).helig  (8»»). 
*Bebare  v.  Behare. 
*Bebulca  0.  Battudo. 
*Becari-us,  -o  v.  Bicarium. 

Becca  {auis)  bec  (89). 
*Becc-,  bech-ardus  v.  Beghardus. 
*Beciu8  f.  Betaceus. 
*Becula  v.  Betula. 

Bechion  c.  Tussilago. 
*Bedag-ar,  -er  v.  Bedegar. 
'^'Bedala  /•.  Betula. 

Bed-egar  (7  t,  gi.  m.  &c.),  -egaris  (73), 
-egarium  {H3,  fructus  76),  -eguar  {73, 
Fr.j,  -agar  (93;,  -ager  (10),  -ega  (149), 
-anar  (76"),  -eda  (11),  bete-  (sum.  v), 
bodo-  (8.-i),  bode-  (^oi.  m.),  redar-  (122) 
-gar  hagen-  (3),  haue-  (10),  wip-  (47,  de, 
149) ,  wiz-  (.Sum.  V) ,  wech-  (76)  -dorn, 
{fructus  eins)  -ber  (76).  wipken  (96). 
weibtzoru,  ruthagen  (74).  wiltrose  (47). 
rosenschwamm  (Fr.  2,  126«=).  vehe-,  weiß 
weg-,  marieu-,  frauwen-  (143),  mergen-, 
weiß-  &c.  (73)  -distel.  stech-  (143),  stich- 
(73)  -kraut,  egle-  (11),  gall.  engle-  (122), 
esgla-  t  aigla-  fdi.  m.J  -ntier. 

*Bedella  t-.  Betula. 

"^Bedell-um,  -ium  &c.  y.  Bdellium. 

*Bedellum  i.  habitacidum  bedellorvim. 

(7G). 

Be-,  pe-  (7.  r.),  bi-  (1,  64«),  bo-(17), 
-dellus,  bidellius  {23)  hd.  but-,  but- (6), 
bit-,  pu-  (1,  4.  6),  pd-  (3)  -tel.  bu-  f 
bud-  (17),  bye-  (18),  bo-  {b^.  22),  pe-  (7, 
64)  -del.  pedell  (68V  richter  both  (66  sim.). 

*Bedental  v.  Ouis. 

^Bedillus  &c.  v.  Bdellium . 

*Bedul-a,  -anea  &c.  f.  Betula. 

*Bedulla-eia,  -tica(i05)  \sc.  vua,  vitis? 
cf.  balatine  v.  amenium)  hnn-  (Ob.  711. 
Sum.  vi),  Wendel-  (105)  -isca.  Cf.  heun= 
sehen  /.  q.  bauerweinbeere,  wendelbeere 
ribes  nigrum  (Nnm.)? 

*Bedullius  v.  Bdellium. 
Beel-phegor,  -phigor,  belliger  (ti) 
hd.  ein  ab-,  apt-  ((5,  66,  7o),  nd.  af-got, 
der  do  ist  geschatFen  als  ein  zers  {phaU 
lus)  vud  het  ein  liut  [cutem)  in  dem  mul 
{G\  de  dar  is  geschapen  als  en  prul  {^nl. 
nd.  cf.  Br.  wtb.  2,  3fi.">.  3,  441)  de  ene 
hut  liefft  in  deme  munde  (23). 

Beel-zebub,  -cebug  (76),  bel-sebub 
(68),  -cebup  (21),  -cebob  (67),    -cebug 
(17),   -cebog  (19),   -obug  (21.   X  slav. 
bjelbog?)   mucken-mau  i  -got  &c.  (65 
en  afgot  der  vlegheu  (23).  eyn  dyfel  (21 
duuel  (99). 

BeflFa  (cf.  Dz.  "wtb.  50)  i.  fraus  {ital. 
Gl.  in.),  nuga  (69  &c.). 

*Beffa  i.  byrrus,  almucium  beffe  (KU. 
nhd.  b(>ffchen  «.). 

*Beganor  i-.  Peganum. 
Begh-  (1,  G,  74,  Br.),  begeh-  (Ob.  loe), 
beg-,  bech-  (5,  22'' 1,  becc-  (17),  bach- 
(16,  22,  Gl.  m. ),  bac-  (5''),  pegh-  l 
pech-  (75)  -ardus  ii.  conuersus  q.  v. 
7.5.  phariseus,  hypocrita)  lid.  nd.  beg- 
hart,  -hard  (110).  hd.  -art;  bech-  (5,  22»), 
becc-  \Jy^),  bick-  (7),  bach-  (22ab),  pek- 


BEL 

(4),  pech-  (75)  -art.  becarte  (133).  baghard 
(23).  bech-  (21),  beck-  (17),  bagg-  (132) 
-ert.  peg-,  bek-liart;  baitling,  laybruder 
in  einem  closter  (75).  bieggcr  (bm.  iie). 
lull-ar  (22),  -ebroder  (22").  lollbruder  &c. 
(Fr.  1,  620  sq.).  glevschner  (74).  gysene 
crouer  dunkel  giule  (22''.  st.  glysener, 
troner?  cf.  alphanus). 

Beg-ina,  -wina  (7ö<i),   -uina,  -utta, 
baguta  (22),  pecharda  (75)  hd.  nd.  bc-, 
ba-    (23)  -giue.   hd.    begin,   beghin  (es), 
beg'hartin   (1),  beckin,   pegein   (74,   7.5). 
geswertpeghart  (75^).  gesehwester  {i.  virgo 
sjnritualis  7.=>).  zai>ffnunn  (74). 
*Begula  V.  Bogxda. 
*Behare ,  var.    bebare  ( ef.  vehare ) 
meck-,  var.  mek-atzen  als  die  gciß  (75). 
*Belbiciuni  (cf.  bilbire?)   geest   (11, 
89).  geyst  (19). 

*Belbuea  &c.  v.  Battudo. 
*Beleebug  &e.  i:  Beelzebub. 
*Beleal  v.  Belial. 

Belemnites  alp-  (v.  a.  16I8,  Ki.),  alb- 
(Hen.)  -schoiJ.  schoß-   (Fr.\   scho-,   luch-, 
rappen-  (Hen.),  strahl-  (ki.)  -stein. 
*Beleriei  v.  Belllriei. 
Bel-ial,    -eal  (ir,)    tewiel   (4).   tufel 
(7G).  viigeliorsanier  t.  (6.^).  ein  duuel  (22). 
*Beliger  v.  Belliger. 
*Belinguis  v.  Bilinguis. 
=^Bellacius  v.  Bellieosus. 
*Bellanuni  r.  BeUarimn. 
Bella-re,  -ri  [i.  preligare  fi",  certare) 
hd.  nd.  striden.  hd.  striten,  streyten.  ki^.: 
fen  (5).   kempen   (5").   kriegen ,   fechten 
(7.0).  erlogen  (99). 

*Bellaria  kornblnm,  nagelin  (112). 
Bellaria  spargere  coUatz  strawen  o. 
in  dy  rapuß  wertFen  (12.5). 

Bella-rium,  -ria  pL,  -num  (8,  9)   i- 
eollibium  ,    antepome  -  tum  (122,  147), 
-ntum  (7t;,  Gl.  m.).  lest  gericht  als  appil 
bim   odir    nöß   [S).   lecze  gerichte   alcz 
öpfel  byreu  odir  nussc  (9).  cle;^n  gaeve 
als  appel  noete  &c.  (147).  naclitisch  (91). 
naehtsi)ise  (10).  lustlich  friicht  zu    tisch 
(110).  vreut  ofF  fr.  vp  die  tafel  (132).  vreut 
(109). 
*Bellaticus  v.  Belli-eosus,  -ger. 
Bell-ator,  t  -io  (7.5)  hd.  nd.   strider. 
hd.  stri-,  strei-,  streyt-ter.  orlogere  (99). 
Beilax  kryeg-,  kyeff-  (19),    kiu-  (11, 
89)  -ende. 

Belle-matia  v.  Cymbalum. 
*Bellena  v.  Belua. 
*Belleriei  v.  Bellirici. 
Belli  V.  Bellis. 
*Bellicerpta  v.  Bellicrepa. 
*Belliciosus  r.  Bellieosus. 
Bellicose  stritlicli  (75). 
Bell-icosus,  -iciosus  (8 ,  7.5) ,   -acius 
(75),  -atieus  (8,  9.  18),  -icus  {q.  v.)   hd. 
streit-,  streytt-hafftig,  -hafftick.  nd.  strit-, 
strid-aftich.  sti-i-dig  (18),  -tig  vnd  krieg- 
bar (75).  krigisch  (9).  kregiß  (8).  orlogere 
(99). 

Belli-erepa,  -eerpta(i36),  -tripa(74), 
-tropa  (122).  -trista  (7ti)  {cf.  pilicrepa) 
i.  genus  lu-,  nu-  (76)  -dorum;  saltatio 
(i36).  turney,  thurnierung(74).  g'aZZ.  tour= 
noy  (122). 

Bellicum  v.  Bombulum. 
BeUic-us,  bis.^10.  t  -osus  strit-  (5,  6, 
22),  stritt-  (76),  streyt-  (66),   strid-  (23) 


BEN 

-bare  (.ö),  -bar,  -ber  (6,  66).  eyn  stritbarer 
(69),  stndeger  (18),  streyter  (70),  stirpir 
(21.  aw-v  stirtper  V).  kriegende  (19).  kryck= 
hafftig  (5"). 

Bel-liger,  -iger  t  -laticus  (9)  hd.  eyn 
strit-   (5  &c.),   streyt-trager,   -dreger   (5), 
-furer,  -bar  man  (110).  eyn  strid  drager 
(7).  eyner  der  ein  strit  fürt  (68). 
*Belliger  v.  Beelphegor. 

*BeUiger-ere,  -are  streyt-tragen ,  -es 
vorgen  (9).  fechten  (110,  132). 

*BeUi-,  belle-,  bele-rici,  myTobala= 
nus  belliricus  bellerische  myrobalaneu 

(143). 

Bell-is,  l  -ius  (144),  -ium,  -i  (Ki.)  {i. 
paschanthemum)  maß-lieben,  -bliimlein, 
madliebleu  ,  massusselen  ,  osterblumen 
(143).  zeitloßlen,  mülinblumlin  (144). 

*BeUi-tripa,  -trista,  -tropa  v.  -crepa. 

*BeUoferus  ((•/'.  bellarium?  beluo?) 
i.  buecellosus  (70). 

*Bellones  v.  Beluo. 
Bellua  V.  Belua. 

*Belluones  v.  Beluo. 
Bellum  strit  (5,  22).  hd.  stritt  (19), 
stryt  (5"),  striyt  (13),  streyt.  strid  (21, 
23).  orleuge  (loo).  vrlage,  kyfo,  vnfride 
(74).  volcwich  (99).  b.  campestre,  nauale 
feit-,  wasser-streit;  b.  indicere  ein  stryt 
verkünden;  b.  tentare  scharm-utzelen, 
vai'.  -iczeln  (g4). 

Bellus  schone  fll,  19).  hd.  schon,  schon 
(67)  o.  SU-,  si-  (67),  seu-  (70)  -berlich. 

*Bel-lus  (147),  -lutus  (147,  Gl.  m.), 
-utus  /  -uinus  (^.  turpis  t  belue  similis 
Br.)  {cf.  abolitus)  heslich;  heet-,  eys-, 
le-,  schuuys-lyck  (147). 

*Belobug  &c.  r.  Beelzebub. 
Bel-ua  (Br.  &c.  ital.),  -ue  (8),  -lua, 
-lena  (G)  (^.  eatellus  75,  piscis  in  mari), 
eyn  mer-fysch  (5'',  74),  hd.  -wunder,  hd. 
nd.  -wonder,  -tier  (74),  -swiu  (22).  hd.  eyn 
groz  (5),  groß,  graßs  (3),  nd.  grot  visch 
(22,  74) ,  mer-v.,  mere  fiße  (18),  mar  fisch 
(G).  thier  (iio).  tyr  (8,  9).  dir  (99).  vreis= 
lieh  tir  (100).  welffer  (75). 

*Beluare  mertierisch  leben  (74). 
Beltiinus  {cf.  bellus)  velec  (99).  vn= 
vernunft'tiü  (110). 

*Beluis  V.  Peluis. 

*Beluo,  g.  -onis  viehischer  mensch  in 
seyneu  siten   0.  geschefften;  belluones 
hurer  (74).  bellones  i.  lecc-  vt  ver-  {st. 
vor-)  -atores  (76). 
Belutus  V.  Bellus. 

*Beniastrum  beyfiiß  (i43). 

*Bemer  v.  Vomer. 

*Ben  t-.  Baen. 

Bene  hd.  nd.  wol.  hd.  wole.  woil  (5). 
wale  (99).  wall  (132). 

Benedieere  hd.  wole,  wol,  woil  spre^ 
chen.  «rf.wolspreken.  scgin  wonscheu  0. 
fluchin  o.  vol  sagin  o.  danckin,  loben  (8). 
gescgen  t  wünschen  l  v'sagen  t  dancken 
{  Ionen  (9).  benedigen  (5",  es),  beuedyen 
(11,  19,  7.5).  ge-b.  (110). 

*Benedieta  {monialis)  benedictenerin 

(!)• 

*Bene-,  bvm,-  (149)  -dieta  {herba,  i. 
fulia)  benedi-cte  (85,  96), -cht  (93),_-cten 
wurtz  (74  sim).  bundicte  (i49).  karioffel- 
wurtz,  gundreb  (74).  vi-schina  (93)  aus 
lat.  branca  vrsiiia? 


BEN 


71 


*Benedicta  altertuch   {i.  tega  74.   cf. 

Gl.   m.   1,   645). 

BenedictinUs  hd.  nd.  eyn  benedict- 
iner,  -ner  (1). 

Benedietio  benediung  (75).  eyn  sagen 
sene  (5").  zuwurf  gutter  ding  &c.  (65). 

Benedietus  geseg-ent  (7,  1,  4),  -not 
(76),  -et  &c.  (Gä).  geben-idiet  (5V -ediet 
(17,  23),  hd.  -edeyet,  -edigt,  -edit  (21). 
benediget  (22).  n.  pr.  benedict  (18). 

Bene-facere,  -ficere  (11)  wol  diin 
(191  wacl  doen  (11). 

Benefaetor  wol-duner  l  -teder  (19). 
waldcder  (11). 

Benefaetum  woltat  (3). 

Bene-,  beni-ficentia  giit-dat  (15), 
-dait  (7j,  -heit  (uo),  -tieung  (68J.  gut 
tete  (63).  woltetigkait  (76).  guter  (9), 
gutz  (8)  gebruchunge. 

*Benefieere  r.  Benefaeere. 

Beneficiare,    -ri   hd.    gottis,    gotes» 

gots  gäbe  geben,  nd.  goddes  gaue  gheuen 

i  wol-gh.  (23),  -dat  (22).  hd.  wol  dun  sim. 

lehen  herwerben  (17).  pfrund  lyhen(iio). 

Benefieiatus  ein  gepfruntter  (65). 

Benefieium  hd.  eyn  gots-,  godis-  (5") 
-gäbe,  -gab,  -gobe  (6),  -gaub  (76).  nd. 
godes  gaue.  hd.  wole-,  woil-,  wol -dat, 
-date  (13),  -dayt,  -dayd  (19),  -dat  (12), 
-dot  (110),  -that,  -tadt  (65),  -thun  (7), 
-tetickeit  (15).  nd.  wol  da'^t  (23);  wael- 
(lli,  wel-  (sg)  -daet.  willige  woltetigkeit 
(15).  lehen  (10,  i4i  &c.).  pfrunde  i'6.5). 

Benefie-us,  -ius  (8),  beni-fleus  (9), 
oft  t  -uolus  wol-tctig  (9),  -tedig  (8). 

Beneltngvpatus  (^.  facundus  Bx.)  wol 
-gesprachig  (75),  -sprechende  (19).  wael 
sprckendo  (11). 

Benemeritus  wol-verdient.  var.  -ge- 
dienet (110).  die  yt  wal  v.  halt  (132). 

*Beneolentem  {herba)  ags.  mag-edhe, 
var.  -adhe  i  Oi^). 

Bene-plaeere   (89),    -plaeitare    (11) 
wael-  (11),  wel-  (89)  -behaghen. 
*Benere  rutten.  boken.  (100). 
Beneualens  gut  mutig  (15). 
*Beneuocus  v.  Beniuolus. 
*Benific-entia,   -us  v.  Benefie-entia, 

-US. 

*Benifolus  v.  Beniuolus. 

Benign-e,  -iter  hd.  gut-,  gut-,  gietten- 
(76),  wirdig-,  wurde-  (67),  wirden-  (68), 
genem-  (110),  godertijr-  (132)  -lieh,  gutt- 
o.  senfftmuttik-Ieich  (1).  gotliken  (22). 

Benignitasgutti-  (9\  gutte-  (8),  ^uthe- 
(5")  -keit.  goedertierenheit  (89.  cj.  prc, 

G.  Wtb.   2,   655). 

Benignus  i.  bene  dignus  ('  Br.|  nd. 
wirdig.  wcrdi  -g  (5),  -ch  (13,  22).  würdig 
(6).  wirtig  (21).  gut-ig  (1),  -tig  (8),  -lieh 
(10\  -tlich  (12).  gucttig  (^64).  gudig  5I'  . 
gieitig,  gabreich,  milt  (88).  gytlikeii  (13). 
mynnesam  (15).  miusam  (63).  woldedig 
(17).  angenem  (110).  guder- (i09),  goder- 
(132)  -tiren. 
*Bemranula  v.  Baianula. 

Beniuolentia  hd.  willig-,  willi-,  wille- 
keit;  gut-willikeit  (5'-,  9),  -wildekeit 
(18).  nd.  willicheit.  guts  (63),  gutes  (7, 
15)  willen,  wolwilligeyt  (13).  ernst  (7,  15). 

Beni- uolus,  -folus  {i.  bene-fieus, 
-uocus  18)  hd.  willig,  gut-,  wol-  (7,  7G), 
woil-  (5)  -willig,   nd.  wilUch,  wol-w.,  € 


72 


RES 


(18) 


.)  na.  wcrg 
wirk  pestulU'  (9). 
ia 
h.  V.  Kt.  beta?)  boiza 


vhtii-h  ('2*2).  waKU-dii-k  (181.  winlig  (21). 
giitif,'  (4V 

Benna  t-iu  boiiii  o.  karcli  (Das.). 
Bentiim  (c/.  Gl.  m.)  hd.  wcr^  ,  werck- 
t-tillc.  wirk  pv 
*Beonia  c.  Peonia. 
♦Bera  [cf.  ci.  m 

(Snm.   vi). 

♦Berago  c.  Borrago. 

♦Beranula  &c.  r.  Baianula. 

*Berbena  c.  Verbena. 
Berberis  (herha,  ?.  bugia  q.  v.  U4, 
oxyacantha  7:0  kolshals  (9).  i'rbs-al  (73, 
9:0,  -aleu  1112),  -ipp  (74).  versi-c-li,  -Itz, 
suriuicl»  (7i)id.  saurach),  i)aisselbt'r  (j:i). 
poy-,  bay-ßol,  prünu'l,  woin-dliiig,  -hng, 
aug-.  augou-souer,  wilchvcimcb  (74). 

Berb-ex  (7\  -ix  (J),  -icus  («s,  110) 
widiliT  (7).  hamim'l(iiosiw.).berbicaow/s 
femina  (Br.  &c.) ;  /.  sonus  et  producit  illam 
{<(Uahaiii  bi  (<>8).  sc-liaip  (i47).  berbicinum 
si-aifin  (104V 

*Berbinca  v.  Pervinea. 

*Berca  i-.  Perca. 

*Beribalbvun  ays.  greatcwj'rt  (94''). 
Berillus  [(jemina  Br.  &c.;  speculum 
presbiterorum  mit  veterum  68,  110.  d.  i. 
Brill),  f  berla  (74),  perülus  t  perela  t 
barillus  (7.5)  beri-ll  (2),  -11c  (5^,  7,  bji.), 
-Uoii  [-5^).  bari-U,  vai:  -lle  [CiK  -llcn  l 
parilleii  (7.5).  hd.  nd.  bril,  brill,  brill-e 
(21),  -eu  (7.5).  prillc  (3).  perle,  fein-, 
Tvasser-p.  ( 74 ).  iperel  (  7.5 ).  ein  berlin 
(G),  perlin  (17).  cristal  (76).  pi-sleht  t 
-lent  (Gf.  6,  7  78). 

*Bema  (s/.perna).  t  bacco  (93)  bache 
p*'',  Sum.y  Suin-b.  (Twinjjer).  bach  (21,  93 
bachen  (9).  xt.  verna  ags.  higre  (94,  i36 

*Bern-eca  (89),  -icla  (i40.  Fr.),  -icula 
(124),  perneea  (93),  barnaces  {pl.  Gl. 
m.  cf.  engl,  bamacle),  l  branta  [i.  anser 
scoticii,^  124,  140)  bäum-  (Fr.),  boem-(89) 
-gans.  ber  ivolaiile  93). 

*Beniiciu8  {fl.  in  Rhetia)  be-,  we-rnitz 

(i:!5i. 

*Be-,  bo-  (147)  -mix  («.  agates  q.  v.) 
beni-  ^22,  147],  ageteu-  (23),  agaten-  (147), 
ayte-  t  a-  (12)  -stein,  -sten  (22,  23). 

*Berogmen  v.  P3n:'aemon. 
*Berrannula  v.  Baianula, 
*Berruca  v.  Verruca, 
*Berrus  (tu«,  verres  X  ber,   bar?) 
ags.  baar  (94,  136,  Hpt.  .5,  198). 
Bersa  v.  Byrsa. 

*Bersili-uni,  -cum  (144)  (c/".  presilium) 
presill  (144).  bresilien  lioltz  (112). 
^Bersumius  i-.  Brasmus. 

Berul-a,  i  -e  (.Sum.  v),  -us  (herba  t 
lapis  76.  cf.  berillus),  betu-lea  (143), 
-ra  (96)  {frz.  berle;  aun  lauerula  143; 
cf.  Dz.  wti).  470)  bereu-  (Sum.),  pern-  (3, 
74)  -zunge  (74,  Sum.),  -czung  (3),  -tatze 
i  -klee  (74).  berin-  (Sum.),  beren-,  bede- 
(47),  beke-  (149),  wasser-,   t  bach-  (143, 

Ki.)    -bunge    (47,     96,    143,    149,   Sum.,    Ki.), 

-buge     (8.5).    Wasser -merck,     -peterlein 
(berula  143V  pachmyntz  (74). 

^Besasa  v.  Bisora. 
Bestia  [i.  vrsus  8,  9)  thyr  (5^).  tyr 
(9).  dir  (8).  d^r  (li^^).  eyn  vnver-nunftig 
sim. ,  -nunstich  (22) ,  -stendig ,  -standen 
(68),  rißens  &c.  (65)  hd.  ticr  sim.,  nd. 
der.  eyn  noß  (17.  cf.  Goth.  wtb.  1,  227.  2, 
118). 


RKT 

*Be8tia  pl. ,  //.  -arum  ( 7nisav.  aus 
bestiarium?  X  pasta?)  die  weid  von 
den  btsticn  (68). 

Bestialis   viclii.sclien   (75).    beestlich 
(132).  viuu'rnunt'tig  (uo). 

Bestialiter  tliier-  (uo),  bceste- (132), 
vnvcnuinftig-  (68)  -lieh. 
*Be8tiare  v.  Brutire. 

Bestiarium  thiergart  (uo). 

Bestiarius  einer  der  wilde  tiiier  hütet 
(HO),  kuhyrt  {Hh).  ein  beesten  iiijrde(i32). 

*Besti-nus,  -us  ((;i.  m.)  i.  tyrannus  l 
crudclis  (76). 

*Bestorta  v.  Bistorta. 

*Bestualia  v.  Westualia. 
Bet-a,  -e  (9ü),  -um  (97),  betha,  peta 
(</.  ü.),  bleta  (cf.  blitus)  hd.  nd.  crut 
(w;e«.  kraut  xaTsloXV).  hd.  eyn  crut. 
kol  (4).  koel  (68,  76).  een  coele  (1O8).  M. 
nd.  ( eyn )  rom  -  es ,  hd.  -ischc ,  -ischer, 
-sc  (7),  rom-sclie  (67),  -es  (21),  rymsche 
(17)  kole,  kol,  koile  (67).  remischer  kel 
(91).  eyn  spruß  l  vß  spring  l  roinesche 
koyl  (19).  romisehkruut  (74).  nd.  hd. 
(149)  ags.  bete,  bioza  l  malta  (beta  Sum. 
cf.  Gf.  3,  233).  pieße,  biese,  plateißke(74). 
piessen  (.50^).  biesseu  (9i).  beyt-  of  beyc- 
(97),  bets-  (8.5),  bez-  (96),  beyz-  t  pej's- 
(■4),  beiß-  (125),  beys-  (8j,  biß-  (17),  bys- 
(5i>),  weyz-  (9),  weyß-  (1,  3,  8  Anh.,  75), 
ays-  (50'^)  -kole,  -kol,  -toi  (sie  85),  -chol 
(1),  -koel  (^12,5),  -kol  (50»>),  -krut  (75), 
-kraut  (3).  hd.  niang-olt,  -elt  (33).  gart= 
crawt  (3.  cf.  artemisia,  abrotanum). 
inola  (io5.  X  enula).  lambertiue  (99). 
lembertinghe^  leminerscocle(i08).  uuege= 
rieh  (beta  Gf.).  poleten  (bleta  üoi^). 

*Beta  (arbor)  v.  Betula. 
*Betha  v.  Batha. 
Beta  [;l.  litera)  busthabe  (8). 
Bet-,  beth-  (Br.)   -aceus  adj.  dim.  i. 
de  betha  exiatens  (Br.).  s.  junge  sprossen, 
■vvurzel  von   mangold  (Ki.).   bet-,  beth-, 
bed-  (7)  -acia  eyn  kole  Struck  (ö).   eyn 
k}nn   \i.  paruum    olus    21).    bethaeium 
krautniis  (9).  becius  durst  {cf.  thjrrsus, 
maguderis ) ;  i.  abscisus  (7) ;  i.  q.  betuus 
adj.  (66   &c.   cf.  Cell.   Nr.   303). 
*Betamula  v.  Baianula. 
Beth-,  bet-ania  ein  stat   (mss.  mog.). 
interpr.   domus  obediens    (Br.).    ein   hauß 
der  vndertanigkeit  (76). 
*Betani-a,  -ca  v.  Betonia. 
*Betaphola  v.  Baianula. 
*Bethar  v.  Beuer. 
*Betegar  f.  Bedegar. 
*Bethilvim  v.  Essedum. 
Bethlehem  eyn  stat  (5).  betlehem  (1). 
*Betonia  v.  Beto-,  bota-nica. 
Bet-,  beth-  (47,  Br.),  bett-  (144,  Sum.), 
vet-  (105),  bat-  (87*,  i46)   -onica,   gew. 
betonia,  bethoni-a,  -e,  beth-oma   {g'-j, 
70,  134),   -ania  (68) ,   betani-a,  -ca  (87) 
hd.  nd.  betoui-a  (io5),  -e,  -en  (18),  -en 
krut   (7) ,  -ge   (5) ,   -ck    (91).    beta-   (6\ 
bato-  (87=1,  146,  BM.),  bathe-  (4,  17,  95), 
batse-  (93),  bathae-  (bm.),  pate-  (4)   -nie, 
-nie  (i46).  patoni  (bm.).   pathonienkraut 
(74).   batt-unia   (Sum.  vi),  -yuge  (8).   we= 
j  thoiiica  (4).  bestron  (87).  eereubreiß  (i44). 
boh.  bukwicze  (4.    bei  Kon.   bucheichel). 
I  ags.  byscopwyrt  (94=»). 
':     *Betoritum     {aus    petorritum,     cf. 
petorieum)  wagen  (93). 


BIß 

Bethphania  {cf.  Gl.  m.  h.  v.)  v.  XSpi^ 
phania. 

Bethsaida  i.  probatica  piscina  (Hr.). 
en  wisch  dijk  (23). 

*Bettonica  v.  Betonica. 

*Bet-  (5«,  134  &c.),  beth-  (76),  bec- 
(76  &c.)  -ula  {aux  vitula  xbucula?)  i. 
iuuencula(//.  f.),  (ZaraM«zwuuenckula(7). 
Bet-,  beth-  (11)  -ula,  bedula  (8i>, 
11,  »;8,  iiü),-ala  {in  den  meisten  Drachen), 
-ella  (3),  bedul-,  t  pedul-  (Gf.)  -anea, 
-lanea  (i4i),  beta  (94,  i:i6)  (arbor)  piri-, 
bir-clia  (Gf.).  M.  birck,  birck-e,  -eubaume 
.sijn.,  pirck  (74).  berk-e  (11,  94),  -enboem 
(11,  89).  ags.  berc  (i36). 

*Betularia  v.  Tormentilla. 

*Betu-lea,  -ra  v.  Berula. 

*Betuus  V.  Betaceus. 
Beuer,  g.  -ri  (Pap.)  {i.  castor,  öfters 
mit  dem  Zusätze  .secundum,  et  in  theuto-, 
theutu-nicuin),hiu.a,r  (G.  cf.ital.  bivaro), 
bivria  (122),  betha  (3.  -ar?  -an?)  {cf. 
bidria,  biuera,  briuia  Gl.  m.  1,  681. 
castor.  Aber,  fibex)  ein  biber  (3,  ss). 
Otter  (G.  /.  q.  fiber  (u;  1. 

*Bezola  {i.  albula  caerulea,  piscis) 
blaw-ling,  -felckeu,-f eichen,  flecken,  baal, 
balheneu,  albock,  renchen  &c.  (i40). 

*Bia  i.  tibia  (76) ;  violentia  gr.  ßt« 
(Pap.,  Br.);  via  (5,  21,  (Ü.  m.). 

*Biacita  v.  Beacita. 

*Biaculus  (aus  iaculus)  lint  worm  (8). 

*Biachematus  solt  (11),  st.  sott  fatuus 
i.  biothanatus? 

*Byalitas  czweylichkeyt  (b^). 

Biangularis  hd.  zwey-,  zwi  -  (76), 
nd.  twc-winckclich,  hd.  -winckelicht, 
-winkellecht  sim.,  -winglecht(17),-winklet 
(68),  -eckecht  (7),  -eckig  (18,  76). 

Biangulus  zwene  (7),  ^wen  (5,  G,  4, 
76),  zwey  (17,  21),  twene  (23),  twe  (22) 
wincke-1,  -11  (4),  -le  (22). 

*Byaphor  starcker  von  leyb  vnd  sei 
(74),  aus  bi-,  bic-  (147)  -anor  i.  animo 
et  corpore  fortis  (Pap.);  an  lijff  ind  an 
syele  starck  (147). 

*Biathanatus  v.  Biothanatus. 
Bibaculus  v.  Bibo. 

*Bibales  hd.  drinck-,  trinck-  (G,  4,  74, 
76),  tranck-  (3),  drang-  (5,  17),  hd.  (13) 
na.  dranck-gelt,  -geilt  (3). 

*Bibanella  i:  Pipinella. 

*Bibara  v.  Bibeca. 

*Bibarius  v.  Bifarius. 
Bibax  V.  Bibo. 

*Bib-eca  (19),  -era,  -ara  (74)  est  su= 
perßuitas  bibendi  {76,  129);  s^up.  byebende 
{sie  19).  vberfluss-ig  trincken  i  -igkeit 
trinckens;  bigura  vbertrinckung  (74). 
drynckens  oevervloediclieit  (i47). 

*Bibell-is,  -us,  bipp-  (93),  big-  (Gf.) 
-ellis,  f  bipennis,  bi-  (i36^),  pi-  (zeuss) 
-pinnis ,  biber-a  l  -us  (Gl.  m.)  {cf.  Gf . 
3,  43,  212)  hd.  parte  (3,  104),  harte,  hart, 
worff-b.  (7,  21),  hellen-b.  (110);  byhe-1, 
-In;  biel,  zwerch-b.  (7);  bieln  (5^»,  10), 
eyn  klejm  b.  (18);  beyhel  (ee,  134), 
peihel  (75),  peil  (1) ,  beyl.  nd.  byl  (99), 
bilen  (23),  vil  (22.  X  lima?).  zwerch- 
(88),  twer-  (93),  streit-  (9i)  -agst.  sulexe 
(22i>).  zul  ecze  (23).  stil  exse  (22).  schwert 
(68).  hackel;  wnrff-hack,  -biel  {i.  triceps 
75).  beende    (106.   aus  bisacuta  q.   cf.). 


BIB 

bipennis  ad),  vff  (es),  zu  (iio)  bejden 
syteu  schnyden  {ptc).  cambr.  dinaut 
(Zeiiss). 

*Bibera  r.  Bibe-ca,  -llis. 
Bibere   hd.    nd.  dri-,    dre-   (99),  hd. 
tri-ncken. 

*Bibertituni  v.  Bipartitus. 
*Bibex  V.  Bilix. 

Bibi-le,   -lis,  -bile  (Gl.  m.)  daz  man 
drincken  mag    (21).   allerley    daz  man 
dringen  mack   (5).    allerleye  dinck   dat 
men  drincken  mach  (23 1.  trenck  tranck  (9). 
*Bibinari  i-.  Bobinare. 
Bibinella  i\  Pipinella. 
Bib-io,  t  -o  l  -ro  i^Gi.  m.) ,  -Iio  (74, 
148,  Br.),  t  bisio  (75")  {i.  mus-tio,   -sio; 
zinsilla   rjall.  cineelle  122,   cf.   zinzala 
gcdl.  cincerelle  Gl.  m.)  win-,  wein-  (^3,  i», 
74,  75),  -wurm  (3,  Gf.),  -worin  (8),  -muck 
(64,  74,  75),  -mug  (93),  -mugge  (95). 

Bibex,  g.  -icis  i.  pugna    inter    duas 
partes  (ßr.).  krieg  zwischen  zweien  per= 
sonen  (74).  bibix  geveclit  &c.  (147). 
*Bibil-ere,  -ire  v.  Biblire. 
*Bibiiiari  &c.  v.  Bobinare. 
*Bibix  i'.  Bibex. 

Biblia  eyii   groß   buch   (21).   bib-lie 
(5»^,  23),  -el  (64,  110). 
*Biblibris  v.  Bilibris. 
*Bib-,    bi-    (4)    -limen   {cf.  biblire) 
sawer  (4),   schoffen   (9)   kompost.  l  mat 
(9.  c-f.  matte  Colostrum  &c.). 
Biblio  V.  Bibio. 
*Bibliotarius  i.  custos  librorum  (76). 
Biblio-teea,  -theta  (1),  -tha,  -ta,  -ca 
buch-kainer  {{)),  -ka  mir  [sie  8).  liboi--ye 
(5,   22,   23),   hd.  -y,  -ey,  -ig  (49).  libarei 
(Ki».).  libri  (21). 

*Bibliotista  {i.  orthographia)  rechte- 
schriffte  (74). 

*Bib-lire  (70,  vinum  biblit  m),  -ilire 
^76),  -ilere  (75,  76),  -tillire  (uo),  -ulire 
(66  &c.  X  bul-,  bu-lire),  bil-bire  (75, 
108,  Br.,  Ki.,  Fr.),  -bere  (75,  Br.),  -usre 
(4,  76),  -uire  (76),  bulbere  (lOü)  geren 
(4).  jeren  (76).  gern  als  das  bier  (75). 
helfen  (IO6,  io8),?ghisscu,  als  uiost  oc-ht 
ionc  bier  (108).  gurrein,  gülcken  (Fr.). 
glucksen  (kj.). 

Bibl-ius  (Br.),  -ios  (9  &c.),  -us  (9),  pl. 
-ii,  -i,  bab-li  (71;),  -ili  (74)  {l.  artifices 
peri-,  para-  76  -fissimi:,  i.  lat-omus,  -ami 
cf.  Gl.  m.  1,  675''',  ess'^)  qul  sculpunt  et 
poliunt  (&c.  schilten  0.  bolieren  ( 76 ). 
kuustem-eichwerckleute  (74).  hd.  steyn 
metze,  i  seyden  wcber  (-us  9). 

Bib-lus,  -los,  -olus  (76),  -ulus  (IG, 
68,  132),  billus  (47)  {(ßuxsi  aquarum  bi= 
bulus)  semede  (16).  große  mer  semde 
(8,  9).  bintz  (68,  87).  bunz  (85).  buux 
(47,  149).  byes  (132). 

*Biblus  i.  victus  in  biblioteca  neringe 
(231 

Bib-o,  -ax,  -ulus,  -olus  t  -olosus 
(76),  -aculus  l  -osus  (125)  hd.  nd.  dre-, 
hd.  dri-,  tri-,  tre-  (9,  4)  -ncker.  trenger 
(8).  eyn  druncke  (17).  seuffer,  wemgänsel 
(135).  fuUflasche,  trunckenboltz  (125). 

*Biboles  dunckel  (7.  aus  bibales  X 
bibolus?). 

*Bibolus  V.  Bib-o,  -lus. 
Bi-,    by-    (8)  -bona,    biboma   (85), 
bib-  (149),  birb-   (47),   bid-    (96)   -onia 
{cf.    agrimonia)    oder-menie    (sum.    v), 

DiEtENBACH  Glossarium. 


BID 

-menye  (96),    -menge  (8),    -meine  (149), 
-meien  (85),  -meinst  (47). 
*Bibul-ire,  -lire  v.  Biblire. 
Bibulus   {i.  arenarius   64;    cf.  bib- 
lus,  -o)  binseu-  iKia.  x  biblus),  bimsen- 
(Ki*».),  sandt-  (64l  -stein. 

*Bica  V.  Bicca, 

*Bicanatus  ein  som  (6).  en  zom  (23). 

*Bicare  wandern  (8,  9).  Cf.  bit-ire 
(129,  Gl.  m.),  -are  (i42,  Br.), -ere  (Ki.&c), 
-i  (i42  q.  V.)  i.  pergere,  ire,  ambulare 
&c.  bittit  ambulat  (Gl.  m.). 

Bicarium  (11,  Gl.  m.),  beeari-us  (ui), 

-o  (Gl.  in.)  {cf.  baechan  beker  (11). 

*Bicca,  bica  {instr.)  bick  (89).  steeu^ 
bicke  ill).  bickel  (6). 

*Bice  V.  Mora. 

Bicell-um  f  -inium  (74),  -ium  (74, 
147),  bicli-uium  (147),  -nium  (Gl.  m.) 
zwygadenig  hauße  1 74).  huyss  dat  twee 
onderslege  hevet  als  kremerhuyse  (147). 

Biceps  tweehofdech  (99). 

Bicinium  sauck  twyer  mynsehen(i47 ). 
*Biclip-iatus,   -peatus   (19)  twischil= 
dich  ridder  (11).  eyu  schyldig  i-itter  (19). 
*Bieliuiuni  v.  Bieellum. 

Bicooa  !  i.  capri  balatus  f  Somner)  ags- 
haefer-bleta  l  puu  (Gl.  Aelfr.).  liebre- 
(i3rt),  hraobre-  (94;  -bletae. 

Bieolor  zweyerley  farb-e  (7  &c.),  -eu 
(iioi,  vorwitli  (132). 

*Bicolo-,  bicolle-  (76)  -ratus  zweyer- 
leye  geferbet  (21  sim.). 

Bieornis  zweyhornig  (es). 

Bicorpor  zwi-  (Gf.),  zime-  {sie  I4i) 
-lichamer. 

*Bieta  v.  Biota. 

Bicubitus  (i.  mensura  &e.,  et.  pro 
eubito  Br.)  zweue  elen  bogen  (6).  zwen 
eilen-  176),  ein-  (21)  -bogen,  twe  elen-b. 
(22).  von  zweyen  elen-  (110),  el-  (68)  -b. 
eyner  der  zwen  eln-b.  hait  (7).  eyns 
elen-b.  lang  (17).  eyn  elenboge  (5).  eU 
pogen  (4'). 

*Bicus  {st.  piei)  lingua  speehteszunga 
(Gf.). 

*Bidella  &c.  v.  Bdellium.  Atramen= 
tum. 

*Bidell-us,  -ius  v.  Bedellus. 
Bidens  {m.  instr.,  f.  ouis  Br.  cf,  bidus) 
hd.  gabel.  nd.  galfel-e  (22,  23),  -le  (132). 
ghesole  (22.  flagellum?).  geselle  (22^). 
vorck  (132).  grepe  (22.  cf.  Br.  wtb.  1,544). 
greifa  (Gf.).  eyn  dinck  dar  men  medde 
herket  (22~i,  mede  hacket  (23).  hd.  rech-e, 
-en;  kar-ste  {5^,  67,  Gf.),  -st,  -seht  (66); 
eyn  scliafF,  schofF  (6,  8).  schap  (22). 
schai'ff  {instr.  acutum  d.  X  ouisf).  scarp 
(99).  schafft  {ansa  IS.nd.  grepehx  om«s ?). 
Bidental  {cf.  dental)  schawrslach= 
tigstat  (74).  stat  do  man  die  schaff  scliin= 
det  (schnidet?  7).  en  stede,  dar  dat  water 
valt  (23),  dair  die  blyxem  (147),  der 
donner  (132)  sleyt.  botental  est  locus 
vbi  boues  mactantur  (76). 

*Bidental  v.  Ouis. 
Bidentare  (prs.  i.  fedio  sie  139)  gra-- 
ben  (8.  9).  v'-gr.  (17). 

*Bidogus  V.  Biduus. 

*Bidonia  i-.  Bibona. 
Bidria  v.  Beuer. 
Bidriga  (x  prc.  ?)  v.  Hübrida. 
Biduanus  v.  Biduus. 


BIG 


73 


Bidu-bium  (7,  Gl.  m.),  -vium,  pidu- 
uium  (104),  -gio  (y.  runcina)  qq.v.  ker= 
tare  t  rebemezer  (ii7).  rebmeßer  (7). 
sehselin,  snitesähs  (Gf.  4,  256.  6,  91). 

*Bidus  {cf.  bidens)  karst  domit  man 
hacket  (74). 

*Biduuiuin  {cf.  bidubium)  quoe  post 
duos  Maritas  vidua  est  (139). 

Bidu-us,  -um,  -anus,  bidogus  (21) 
hd.  zweiie,  zwen,  nd.  twe,  twie  (11)  dage, 
hd.  tage,  zwey-,  zwair-  (1)  -tagig  (1,  70), 
-dagig  (5^),  -tegig  (110).  zweier  dag  alt 
(-anus  75),  zijt  (-um  17). 

Bienn-is,  -ius,  vor.  -us  (70),  bihemis 
(7),  bin-ius,  -nus  (1),  bimus  t  bitrius 
(9),  bifaldus  (23)  hd.  zwey-ierig,  -jerick 
(5^),  -iar  (8),  -iarig  (1,  75).  zwi  gerick 
(9).  zwej'cr  iar  alt  (17).  nd.  twe-jarich 
(23),  -j.  kint  (binius  22.  aus  bimus). 

Bien-,  biger-  (22)  -nium,  bimatus 
ftd.  zweyer,  zwey  iar  zit  sim.  nd.  twier 
jar  tijd;  twe  jar.   zwey   iar  (8,   75).   ior 

(25). 

*Bifaldus  v.  Biennis. 

*Bifares  v.  Bifores. 

*Bifarius  v.  Vluarium.  Bifores. 
Bifar-ius,  -us  (9),  buf-  {66  &c.  q.  cf), 
biv-  (;')'■),  bib-  (i36*^),  obif-  (76)  -arius 
{i.  bi-linguis,  -loquus,  -formis,  -ssidus 
76)  hd.  zweyer-,  zwaver-  (1),  zweyger- 
((3) ,  nd.  twyer-,  twigcr-leye ,  -ley  [b^), 
-lay  (1,  9),  -leyge_(G).  zwyfaltig  (es). 
zwy-,  zwey-sprechig  (110).  zweyerley- 
redig  (7),  -rede  (18).  der  zw.  rede  hat 
(9).  hcl  lugen-,  lugen-  (3),  legen-  (5),  nd. 
loghen-hafftig  sirn.  dubbelafticli  (132).  ein 
czweifeler  (4). 

*Bifari-a  {i.  bis  mqjta  134  &c.),  -us 
[i  bigamus  74)  {cf.  bifera  Gl.  lu.,  binaria) 
zwir  ver-heirat  i  -mahelt  (75). 

*Biflforari  {cf.  bifarius)  betriegen  (74). 

*Biffores  v.  Bifores. 
Bi-,  by-fidus,  biuidus  (9)  zweyspeldi- 
g  (8),   -ck  (9).  entzwey  spalten  (68).  en= 
cuegespellen   (100).   ontzwey  gesplyssen 
(132).  in  tuen  gespleteu  (99). 

*Bifidus  (x  fides)  lose  von  truweu 
(19).  bij-gleubig  (12).  -glaube  (10),  -ge= 
lauben  (13). 

*Bifium  V.  Biuium. 

*Biforcare  v.  Bifurcare. 
Bif-ores,  -fores  (76),  -ori  (86),  -ares 
(21),  -arius  (22),  -os  (17)  duro  (86).  eyn 
zweyfeldige  doir  (5).  hd.  zweyueltig  (7), 
zwifeltig  (76),  czwi-  (4),  czu-  (21)  -feldig, 
zweueldig  (17),  zwyfal-t,  -tig  thor,  tor, 
dorc  (7),  dor  (17),  dar  (21),  thuren  (110). 
tweuoldichghe  dore  (23).  zwo-d.  (8).zwey- 
(68),  twiger-(22)-dor.  tzwey  valdoren  (i32 j. 
zwy  faltiercn  (110^.  aus  zwj-falt  thuren 
(uoa).  eri  valde  dore  (19).  val  duer(ll). 
gebaldene  thor  (9).  val-,  vou-doren  (lOs). 
eyn  czwyfehg  dinge  l  dale  {sie  18). 

Biformis  hd.  zwei-,  zway-  (1),  cuei- 
(100),  nd.  twe-formich  (23,  100),  -fonnen 
(22),  hd.  -formig,  -formecht  (21),  -form 
(7).  twigerleye  (22). 

*Bifos  V.  Bifores. 

*Bifurca  zweizing-gete,  var.  -let,  gabel 

Bifu-,  bifo-  (74)  -rcare  geben,  taylen 
(74).  deylen(7).  spalten,  cliben,  var.  cleiben 

(75)- 

Big-a,  -es  (76)  {i.  carr-uea  (.  -uta  1, 

-ota  66,  currucal  hd.   nd.   karre,   kare. 

10 


74 


mi. 


hii.  klirr,  kiirrfn,  karu,  garr-e  o.  -en  (1), 
k:irriili  HiV  küiolip  (10).  w«gon(lH).  pl. 
kair;  karrli   loU  tss). 

*Bigam-u,  -ia  /wcycr   man  wip    (8''), 
frav     i\). 

Bift-a-mus,  -nus  [  1 )  hd.  z wever,  tzway r 
(1),  /wt'piM-  (!>3\  zwacr  (ts'M  wib»'  (8), 
wiluMi  U.  -'^  wilxM-  (17,  7-.).  woih  (1,  Vi) 
man,  ein  man  (7.")\  onian  (ii:iV  man  der 
zwi'i  weibor  hat  g«'lieht  /  aiuer  der  itziuit 
die  anilorn  frawen  hat  (75). 

Biga-rius,  f  -tor  (cil  ein  kurt/.cr  {ans 
ml.  kordo-i  wagen  /  v'm  w.-niachiM-  von 
zwt'i  rodoron  liio».  (\vn  kordc  w.-krndcr 
(1:12).  kl'-,  rar.  ka-rrer  (^üiV  karnfplicrdt 
(is.il 

*Bigellis  {y<  higilV)  v.  Bibellis. 
Big-enus,   -ens  (7.'»,    76,   uo),   -men 
(13t))  ^</.  hennaphrodita)  zwoy  .sichtig 
(61  twesh'i'htiili    ■_'•)).  zwid-arn,"f((7-. -ran 
(7.5). 

Bigera  /•.  Andromoda, 

*Bigernium  r.  Biennium. 

*Biges  r.  Biga. 

*Bigeta  r.  Biota. 

*Bignien  r.  Bigenus. 

*Bigota  &c.  r.  Biota. 

*Bigura  r.  Bibeea. 

*Bihemis  r.  Biennis. 

*Bijanus  r.  Beanus. 

"^Bylagosus  >:  Biliosus. 

*Bil-,  biji-  ibini-?  10)  -alis  (^/biUx) 
lendcn-cr  ^l!li,  -icr  (^11). 

*Bilandari  r.  Blandiri. 

^Bilatis  r.  Bilis. 
Bilb-ire,  -ere  r.  Biblire. 

*Bile  ^.-•^  bilis)  ags.  atr  (94),  art  (ise). 
Bilex  r.  Bilix. 

Bi-,  bib-  ( 1 1  -libris  hd.  zwi-,  geiv. 
zwev-wichtig,  -gvvichtig(75),  -wittic  (100), 
-fechti^  {SIC  21),  -pmit  (7),  -pfimd  (7g), 
-pfmidig  (uo).  nd.  twe  wagich. 

*Bilibniin  twi  giuisticli  (11). 

*BiIiinen  v.  Bibliinen. 
Bi-,  be-  (7«)  -linguis  (/.  bilo-quus, 
-gus;  duplicator  7.  v.  76)  der  zwo  zun= 
gen  hat  (8).  czwcj'-czuugit  (21),  -zungig 
(110).  zwi  zongicht  (5).  twe-tunghich  (22), 
-tougech  (90).  zwcyerley  zuugc  (7,  9).  ein 
liebkaller  (88).  ain  zwifeltiger  (76). 

*Bilio  V.  Bilis. 

*Bilioiiare  r.  Bobinare. 
Bil-iosus,  -osus,  -ogus  (iw),  bylago= 
sus  1,21)  /id.  grim-mig ,  -ig,  -miger  (7), 
-mick  (iH):  zornig,  czornick  /  tnrbik  (^9); 
drurig  (81,  trauerig  vud  wunderlich  (64); 
graussanier  (76),  grusum  (17).  nd.  grim= 
mich,  tornich. 

Bil-is,  -US  1^67),  -e  (5,  v.)  i.  fellis 
et  ir§  secles  (Br.);  pellis  circuindans  fei 
(66  &c.),  £A  (sie  184),  feil  (68).  das  fei: 
bilipellis  clrcmn  fei  (21).  (c/.  cistifellis. 
vesica).  hd.  nd.  gallen- .  galn-  (5'>,  17. 
21)  -blat,  -pladt  (1),  -blait  (.')»'',  7), -blut 
(21),  -bitcrm  (93.  t/.  bilum),  -hut  (17), 
-feuchtigkeit  (7.5).  hd  zorn;  zorn  blat 
(17).  nd.  torn.  der  sode  (i2.i). 

*Bili-s,  l  -o  (74)  (i.  talpa  74,  76) 
scherre;  molt-,  maul-werffe  (74).  Cf. 
bilchmaus  slm.l  bilatis  genus  ammalis 
im.<füli  (i36'>)  V 

*Bilis  (X  vmbilieus)  iiabel  (74). 
Bil-ix,  gew.   -ex,  -lis  (76),   -ijt  (9), 
-alis  &c.   {q.  V.),   bibex  (74)  {i.  lorica 


RIN 

Br.  &c.,  t  pugna  11,  duplicium  7.s,  ventis 
pilosa  76)  Zwillich  (7),  -icli  (fii),  -che 
(17),  ing  (7.'>).  aqs.  tuilj  (lat.f  bilex  /. 
luriva  tuilj  1  t:'>)./o/vc«van  tzwcy  inalgen 
(L-Ja).  ban.ser  (117).  j)antzer  (71).  czwey 
vcl.lig  j).  (9).  plate  (11,  23).  blate  (19). 
halsbareh  (11).  ain  kotz  (76). 

*Billus  V.  Biblus. 

*Bilogus  r.  Bilinguis.  Biliosus. 

*Biloquus  r.  Bilinguis. 

*Bilosus  V.  Biliosus. 

*Biluedo  >:  Blauedo. 

*Bilu-ere,  -ire  r.  Biblire. 

'■'Bilum  (/.  ainarum  5  &c. ,  cf.  bilis) 
l)itt('r  (7ii). 

*Bilundius  {cf.  bilandari)  ogen= 
d^-enre  (M7). 

*Biinaleus  cyn  vry  vader   (147). 

'■'Bimaritinum  v.  Bithalassus. 
Bimar-itus,  -tus  (i2!i,  Hr.),  -ius  (i2!i 
&c.),  -eus  (117,  (;i.  m.)  [i.  bis  maritus 
129  &c.,  adulter)  hd.  e-,  ee-brecher.  epre^ 
eher  (3).  ebrecker  (22).  ouerspielcr  (1.32). 
-ius  tzweymeiinick  (19).  zwey-  (66,  68, 
69,  70),  zway-  (i.'?4)  -meinig.  twimannich 
(11).  man  van  twecn  wijven  (i47). 

*Biinarius  v.  Binarius. 

Bimatus  v.  Biennium. 

Bimembris  zwey-,  zwi-  (7.5  varr.) 
-glidig  (7.5),  -gledig  (5).  nd.  tweled-ich, 
-eeh. 

Bime-nsis,  -stris  zweier  montalt(17). 

-"Bimo  V.  Binio. 

Bimodus  zway  mes.sig  (1).  czwey 
moßick  (.')). 

Bimpinella  v.  Pipinella. 

*Bimus  V.  Biennis. 

Binare  zwirn  machen  ( 17 ).  czwir 
pflügen  (9).  zwcfeldigin  (8). 

*Bin-  var.  biu-aria  {cf.  bifarius, 
bimaritus)  zweyer  mannen  eyn  wip 
{i.  biganaa  7.5). 

*Binariuni  v.  Bobiare. 
Bin-,  bim-  (7)  -arius  hd.   eyn    zwo 
zal  (mss.  inog.).  zwey-zal  (6,  66  &c.),  -zelig 
(7.5,  110).  zwen  zol  (76).  twe  tal  (22). 

*Bine  zwi-,  varr.  zwei-,  zwa-ling(7.'i). 

*Binia  v.  Binio. 

*Bini-cus,  -dus  v.  Binodus. 

*Binidas  r.  Binitas. 
Binies  zwir;  zu  zweyen  malen  (7.5). 
Bini-o,  -a  (76),  bimo  (8)  {i.  tragma 
76 ;  siiinmus  9.  nt.  nummus  (f.  bisan= 
tius,  dragma)  phennig  (8).  besunder 
(9).  tuß,  var.  taus,  vff  dem  wurffei  (7.5). 
tauß  auf  einem  w.  (71).  das  dauß  (112). 
ein  duß,  var.  tauß,  2  äugen  (64). 

Bini-tas,  -das  (7)  {öfters  i.  binarius) 
hd.  zwo-zale,  -zal.  nd.  twe  tal.  zwey- 
celig  (18),  -feldigkeit  (5),  -deylig  (17). 
zwifaltigkeit  (7.5 ,. 

*Bin-ius,  -nus  v.  Biennis. 

*Binod-us,  -is,  bini-dus  l  -eus  (1") 
hd.  zweyfeldig ,  zwydeldig  (18)  knauff 
(ms.s.  inog.).  czwofeldig  kneuff  (21).  eyn 
zwey-  (7,  67),  zwy-  (66,  69,  70,  76,  1.34) 
-feltiger  (7,  76),  -feltig  (69),  felflftig  {sie 
70),  -faltiger  (134),  -faltig  (66,67)  knöpf, 
knoph  (7).  nd.  eyn  twevel-dich,  -ch  knop. 
zwey-knopfig  (6),  -knopfig  (68,  110).  dub= 
bei  knoepachtich  (132). 

Binomi-s  (Br.^,  -us,  l  -nis  (68)  zwey- 
uamig  ( i;s),  -nemig .  var.  -nemmig  (uo). 
*Binula  v.  Baianula. 


BIR 

Binus  (/.  geminuH  .'>")  zwo  zal  (21). 
zwey-zelig  {(]),  -feltig  (7\,  -deylig  (17), 
-erlev(7.5).  tzwey  vnd  tzwey  (19).  czwc= 
veldfck  ding  (fi).  twi-e  (2:5),  -glic  (22). 
twefal-lieh  (22),  -ig  (23).  pl.  bini  zwen 
vnd  zween  (ß.i).  tue  en  tue  (99). 
*Biora  v.  Biretum. 
*Bi-,  by-,  big-  i2.Ji,  byg-  (7)  -ota, 
bio-tha,  -ata  (76),  bigeta  ((>),  bicta(78), 
byoga  (())  i  /.  dyota  7.  v. ;  van  protensuin 
In  alliim  \ ;  hybrid  aus  bi-  =  gr.  dy-, 
vi'.  X  biud.s,  beod&e.  Coth.  wtb.  1,  303) 
zwiorigsvas.slin  (2). /trZ.  ?if/.  stände,  8than= 
de(  schände  ?  22 ).  hd.  stan-d  (<),7'i),  -ne(18), 
-duer  (76),  -tner  (1,  2),  -tt  l  potig  (voc. 
a.  14.5.")  iSm.).  stentner,  kuff  (74).  .stendel 
(49).  zcntener  {sie  7).  ouis  (11.  biota 
inissverst.  aus  bidens  i.  ouis?). 

Bio-thanatus,  -thanatos  ku),  -tho= 
natus,  -tenatus  ((;i.  m.)  -thenater  ( 76), 
bitantus  (9),  bia-thanatus  (147),  -ehe= 
matus  (7.  V.  hierher'^)  {i.  bis  mortaus ; 
fatu-m,  -US  Br.  cf.  Gl.  m.)  zwyr-tot  (9), 
-gestorbener  (74).  twy  doyt  (i47).  das 
zwiro.st  todt  (64). 

Bipalium  weinksirst  (12.5). 

Bipartire,  -ri,  bipertire,  bi-  t  dis- 
partisare  (7.5)  hd.  in-,  ein-  (67),  en-  (70, 
1.34),  eilt-  (18),  an-   (17)  -zwey   deilen, 
teilen,  in  zweystuck  t.  (68,  uo).  in  zwei 
teil  gelegt  0.  gesetzt  (7.5).  twe-   (22),  en 
twe-  (23)  -delen.    teylen   l    stucken   (9). 
deilen  o.  zu  st.  machin  (8). 
*Bipartisare  {cf.  prc.)  zweiteilen  (75). 
*Bipartisatio  Zweiteilung  (75). 
*Bipartisatus  zweiteilt  (75). 

Bipartitus,  bibertitum(i36)  hd.  ein-, 
in-  (4),  en-  (5),  an-  (17)  -zwey  geteilt, 
gedeilt.  intzuegedelt  (13).  en  twe  (23), 
eyn  twey  (22)  ghedclet.  gedeylit  (8). 
gestückelt  (17). 

Biped-alis,  -ius  hd.  zweyer,  zwayr 
(1)  fuß  lanck,  ful.^  lang,  fuß  lauff  (8). 
zwey-fußig  (7),  -fußig  (ß).  twe  votig  (22). 
zwen  fuße  (5j,  süß  {sie  21).  zwaypen= 
ckung  (76). 

Bipannis  v.  Bibellis. 
*Bipennula  v.  Pipinella. 

Bipertire  v.  Bipartire. 

Bipes  zweyfussig  (7.')). 

*Bipinnis  v.  Bibellis. 

Biplex  (Br.)  zwefcidig  (17). 

*Bippellis  V.  Bibellis. 

^BjHpsas  i.  situla  {q.  cf.)  wassercalb 
(100.  i.  <[.  gordius  aquatieus  Nmn.),  aus 
dipsas,  X  iUil.  biscio  id.  ? 

*Biraemen  v.  Pyraemon. 

*Birbiealiolus  {cf.  regaliolus?)  ags. 
eordhling  (w**). 

*Birbonia  v.  Bibona. 

*Bircus  {aus  birrus)  v.  Vbea. 

Bi-,  by-,  bir-  (t4,  Gl.  m. )  -retum, 
bi-,  rar.  pi-rretus  (75),  birietrum  (11), 
barritus  (12.5),  birr-us  (19,  89,  104,  125), 
-a  (8),  biora  (9),  gyrra  (IG)  (i.  bonetus 
125,  inleus  magistralis  3.  cf.  birreto  auri^ 
culari  Dz.  Wtb.  51)  eyn  berigen,  daz 
hudigen  daz  man  viider  der  kappe  se= 
czent  (5*^).  Äf?.  bir-et,  -ret, -rete  (17).  bireth 
(23,  70).  byriet  (uo).  beret  (97).  bereit 
(109).  barethe  (67  sim.).  harte  (133).  par= 
rete  (7).  pirret  (75).  bone-t  (i32),  -tte 
(107).  beff  (biretum  19.  cf.  beffa.  Sm.  1, 
156).  ein  miicze  (9).  mutze  (i09).   nacht- 


BIS 

muts  (i07),  -mutzsch  (.132),  hd.  -haube, 
-haub,  -hübe,  -hub.  khape  (loi).  kaff  (11). 
eyu  köre-  (5,  18,  19),  koi'-kappe  (8,  9, 
16,  19,  89),  hd.  -huot,  -hut,  -hotte  (18), 
-kut  (21).  eyii  wibi  kor  hüte  (17.  X 
arbitrium !). 

*Birex  /.  rex  habens  («6  &c.),  qid  habet 
(76  &c.)  duo  regna.  daz  zwey  rieh  luit 
(8).  en  koiiiiig  de  twe  rike  heft  (23). 

*Biria  v.  Bria. 

*Byrix  v.  Birrus. 

*Birle  phcral  ((!f.  3,  347). 

*Biro-ma,  -nia  r.  Bryonia. 

*Biropus  V.  Pyropus. 

*Birra  v.  Biretum. 
Birr-atus,  -osusgeroiidig;  -utusger- 
nig,  var.  -iiig ;  zipf ■,  zip-lot  (7.'>). 

*Birretrum  {aus  birotum  X  petor= 
ritum?)  karr  (7.5). 

Birretu-m,  -s  v.  Biretum. 

*Byrreus  v.  Byrseus. 
Birria  onuut  rait  des   heren    (i47), 
cf.   Gl.  m.  h.   V.;  birrhia  n.  pr.  viri  qui 
viriliter  constdebat  domino  suo  (Br.). 

*Birrosus  f.  Birratus. 

*Birrus  v.  Biretum. 
Birrus  {i.  ninus),  by-  (ßr.),  bi-  (110) 
-rrhum,  gew.  bi-,  by-  ((if. )  -rrum  (i. 
vestiraentaiii  grossunt  t  pilosum  sim.,  fehlt 
in  den  M.ss.  mos.  und  /st  in  3  nur  als 
Synonyme  von  birrus  deutsch  glossiert, 
in  6(i  &c.  gar  nicht,  dagegen  von  birrus 
sinus  als  vestis  grossa  &c.  unterschieden), 
birus  {gall.  geron  gi.  m.),  byrex  {i.  co^ 
cula  breuis  Hpt.  f),  1:11.  X  bilexV),  pirus 
(i04  V.  eortum)  (birru-s,  l  -m  3)  hd.  eyu 
schoß,  sclioße  (77),  schos  (G),  schoyß  (5). 
nd.  schot.  hd.  (9,  19)  nd.  ghere,  geer  fll). 
M.^gere,  ger  (70),  gyer  (3),  gereii  (75), 
gern  (8),  gern  (12).  eyn  gerne  an  eynem 
rocke  (10).  chozo  (120  sini.  cf.  Gf.  4,  sö.";, 
.538  sq.).  ruhe,  coclice  (loo).  slipi)e  (11). 
slj'p  (19).  farneinanne  (12).  (birr-hum, 
-um)  feit-  (ho),  groß  (g8)  -mantel. 

*Birrus  schräm,  stalbroeder  [in), 

*Birrutus  v.  Birratus. 
By-,  bi-,  be-  (gi.  m.),  bu-  {q.  cf.  117) 
-rsa  (^.  peius,  corium  ca.  m.,  c.  bouis  t 
cloaca  110,  Br.),  bus-a,  -sa  (133)  {i.  c.  b. 
66  &c.,  110  See,  cf.  bosa)  Imt  (117  Jtc). 
ein  schancz  (G.  cf.  b.  i.  Carthago  (•«•= 
cumdata  corio  bouis  Br.  V).  sehuß-  (19), 
zyt-,  ve7-b.  chyth-  (89.  aus  schyt-)  -kanier 
(«.  cloaca).  privait,  secreet  {id.  147). 

*Birsea  v.  Brisca. 

*Byr-seus,  -reus  (i36)  ags.  ledir- 
uyrhta  (i36),  -imyrcta  (94). 

*Birus  V.  Birrus. 

Bis  zwir  (5,  4).  zwir-ett  (76),  -net  (7). 
czwernt  (21).  twe  warf  (99).  twige  (22). 
twie  (23). 

*Bisa  u.  Bisse. 

Bisacut-a,  -um.  (7g),  bisagutum.  (4) 
{i.  bouer  t  ferrum  aratri  4,  instr.  agrico- 
larum  76 ;  prov.  bezagudo,  afrz.  besagüe 
s.,  bescut  adj. ;  cf.  bibellis.  Gl.  m.  1,  «95 
sq.)  czwey  scharff  (19).  twe  scerpe  (89). 
twischarpich  (11).  ein  schar  (4). 

*Bisanti-um,  -a  (74)  by-  (68),  py-  (76) 
-  santz.  bysuntz.  ( 74  ).  constantinopel 
(66    &c.). 

Bisan-tius,  -cius,  byzanti-us,  -a 
{sc.   moneta  110   &c. ),    bysancius    (74), 


BIS 

bissonticus  {i.  tremissus  i4i)  {cf.  binio. 

Gl.   111.   1,   863   sq.  Fr.  1,   100^.    BM.,    167)   die 

inyntz  (68).  guidein  pfennig  (74).  besun- 
der  (9). 

*Bisata  v.  Bisora. 

*Biseardus  v.  Bistardus. 

*Bisellus  (/.  cuneus)  beisei,  meissel  (Fr.)- 
Bisextus  &e.  v.  Bissextus. 

*Bisio  V.  Bibio. 

*Bislingua  v.  Lingua  pagana.  Vuu= 
laria. 

Bismalua  (cf.  alcea.  Dz.  wtb.  214) 
ey wisch-,  ibisch-,  bisch -wurtz;  weyß-, 
groß-pappel  (i.altea,  ibiseus  74).  ibesch-e 
(Suiu.  v),  -en  (96).  yvesehe  (47).  ipsclia 
(93).  homes  (96.  cf.  huemst  &c.  althaea). 
semde  (149). 

Bismalua  syluestiis  feiriß,  lowenzan, 
hochleüchten  (144). 

*Bisnaga  v.  Visnaga. 

*Bis-ora  (.50^),  -ata  (sum.  vi),  -siata 
(74),  bas-ara  (47),  -sara  (74,  Sum.  v), 
-saca  (8.5),  balzara  (961,  besasa  (ßifjaaaä 
Diosc.  et  syriace;  arab.  bezer,  vasae 
143)  ruta  (sum.  vi),  wilde-rute  (Sum.  &o.), 
-raute  bassara,  -pflantz  bissiata  (74). 
wildrute  (,5oi»,  143).  hermelraut  {i.  harm- 
ala,  -ola  143). 

Bisp-ellio,  -illum  &c.  v.  Vespilio. 
Bisse,    bisa  (104,  I4i)  {aus  bes)  en 
waghe  [pondus)  van  achte  wichten  {vn= 
cius  2.3).  wage  (104).  wega  (i4i). 

*Bissertus  bisert  (99);  aus  dissertus 
X  byzarrus  biesard  (ku.)?  cf.  bisetus 
IjaniMs  (Gl.  m.)? 

Bis-,  gew.  bi-sextus,  -sextilis,  bi= 
sixtus  (Gf.  1,  610)  zwir  sechs  (4),  seshe 
(,')).  zwiret  sechs  (76).  zwirnet  sechß  (17). 
czwert  seß  (21).  twige  sesse  (22).  twic 
seste  (23).  zweiffertig  ( 75 ).  ein  iar  so 
zwen  sunnentag  buchstäben  sint  (G).  hd. 
schalte-  (12),  schalt -iare,  -iar.  hcl.  nd. 
schrickeljar  (109).  bissextilis  schalthaf^ 
tig   (110    siin.). 

*Bissiata  v.  Bisora. 

*Bissidiuin  {aus  bis  X  dis)  wieder^ 
sprach  174). 

*Bissidus  V.  Bifiarius. 

*Bissinare  twy  gaeu  (i47). 

Bissinus,  color  b.  (22)  i.  vestis  de 
bisso  (76).  daz  von  scherter  gemacht  ist 
(G).  tnntuchen  (75).  synnawaffeuklayde 
(74).  en  clet  van  bliante  (23).  wit  nar 
(22).  bissinacha  ( i4i,  Gl.  m. ),  bistina 
(7),  vestis  byssina  (Br.)  zwillich  rock  (1). 

*Bissiualia  {ans  stiualia?)  heuse  (11). 

^Bissonticus  v.  Bisantius. 
Biss-us,  -o  (119)  (/.  iacinetus  1,  5''; 
greci  papaeem  vocant  76)  schechter  (17. 
wett.  steif-sch.;  c/.  rubilinum  Sm.  3,  4i3). 
scherter  (6.  scMoeiz.).  zwirne  (2.5. X  bis?), 
tzwyrn  (19,  81).  twijn  (i07).  flachs  (9.5). 
wisser  flahs  (93).  weysseleynwat,  pawra= 
plued,  synnawaffen  (74).  wyß  lyneu  o. 
syden  (iio).  ein  wijß  schienbar  cleyt  (_6ö). 
hd.  nd.  bli-,  blei-  (3)  -ant,  -and  (1).  liam 
(49).  Icembent  ( 107 ).  baldich  ( 9«.  aus 
baidach  i.  q.  Bagdad,  ebenso  baldekin, 
nhd.  baldachin  c/'.  Fr.  1,  5i  .s^.  bm.  79). 
sabvn  (119  sim,.  cf.  Gf.  6,  64,  67.  Gth. 
wtb.  2,  179).  tnntuch  (70).  dammast  (10). 
samme-dt  (10),  -1  (49).  pheller  (9).  phel 
(8).  bocrae-1  (los),  -n  (99,  106.  mhd.  bucke- 
rän    &c.  ital.    buccherame  frz.   bougran 


BYÜ 


75 


mit.  bucra-,  boqueran-nus  &e.  cf.  gi. 

in.  h.  vv.  Dz.   wtb.  74.  EM.  276).   en  bok- 
(23,  V.  iimb.),  blick-  (8b)  -eral. 

Bistard-us,  -a  (9i,  Gl.  m.),  bisear- 
(94),  viscar-  (i47),  pistar-  {q.  v.),  bistra- 
(3)  -dus  {aus  auis  tarda  cf.  Gl.  m.  1,  701. 
Dz.  Wtb.  247)  hd.  nd.  trap-pe,  -ganss 
(147).    hd.    trapp,    trap ,    drappe,    drap 

(49,   Br.). 

Bistor-ta,  -ica  (47),  bestorta  (93), 
bustorca  (149)  (^.  limonium  144,  colu- 
brina)  natter-,schlangen-wurtz(i43  .<m.). 
nl.  naterwortel  (143).  nieder- wurtz  (i49), 
-wort  (47).  Schlippen  [in). 

*Bitabasmus  v.  Bithalassus. 
Bitha-,  bita-lassus,  -lassis  (i4i), 
-lassum,  t  -lapsum  (^  147 ),  -lassium, 
-laissum  (23),  -lastum  (68),  -lasmum, 
-lasmus  l  -basmus  (17),  bathilasa  (i36), 
dithalassum  (Gl.  m.)  vbi  duo  inaria  con- 
veniunt  (106),  -currunt  [\1)\  i.  bimariti? 
num  (i3o);  bithalassu-m  i.  concursus 
duorum  rnarium  t  vestigium  in  luto  pres^ 
sum  (Br.  sim.),  j.  talaflfus  1,147);  -s  i.  vest. 
latroni  im-pr.  t  qd.  cicatrix ,  sed  -m  i. 
locus  pericidostis  in  muri  (66,  69,  70,  134); 
l.  ]).  [1  &c.);  'niare  l  profunditas  (6  &c.). 
zuime-rilihha  (Gf.  2,  821),  -lechan  {sie 
Sum.  acc.  ?).  dat  mer  eder  de  grünt  (23). 
vmstappc  in  kot  getritten  (9).  twyer 
meere  of  see  sameukompste ;  in  den 
dreck  eyn  voitspair  (i.  talafius  (i47j. 
fuß-,  voet-  (132)  -stapf  (iio),  -stap  (8, 
132),  -drappe  1 17),  -tritt  (68j.  erde  leyme 
(7.  X  bitumen?). 

*Bitantus  v.  Biothanatus. 

Bitidus  {i.  bifornds)  van  formen 
twicrley  (147). 

*Bitiligo  V.  Vitiligo. 

Bitorius  v-  Biturus. 

Bitriscus  r.  Paristulus. 

*Bitrius  v.  Biennis. 

*Bitubus  [olus,  cf.  intuba?)  surgi 
(i3(i.  cf.  sorgi,  sorg-,  surg-samen  &c. 
sorgum  &c.  143,  eher  als  surio  &c.  por= 
rum  Gf.  6,  273). 

Bituligo  V.  Vitulamen. 
*Bitumalium  i:  Tithymallus. 
*Bitumatum    ( secundum   aliquos  sed 
haud  verum)  limscherb  [7'>). 

Bitumen  ( if.  asphaltum.  bitha= 
lassus.)  hd.  nd.  lyin,  lyem  (97).  hd.  lyme, 
leim,  ert-lym  (8,  loo,  117),  -lin  (96).  hars 
m.  (85). 

Bituminare  hd.  nd.  limen. 
*Bitunus  ags.  heope  (Lye ;  aus  mora 
dumi?  auis,  cf.  biturus?). 

Bituria  est  regio  prope  byrre  (19.  cf. 
Gl.  m.  1,  702). 

*BiturUS  (104),  bitorius  (,94^  Gl.  Aelfr.), 

pintorus  (Gl.  Aeifr.)  {auis  i.  rupido  104. 
cf.  pieontus.  bitunus.  butorius.  cu- 
puda.)  rentile  (104).  ags.  wra;nna  (94"), 
freuna  (Gl.  Aelfr.),  angl.  wrcn,  cf.  pari- 
stulus ? 

*Bitus  i.  lignum  quo  vincti  flagellantur 
&c.  (Dz.  Wtb.  .57). 

*Biuar  v.  Beuer. 

*Biuaria  v.  Binaria. 

*Biuarius  v.  Bifarius. 

*Biuera  v.  Beuer. 

*Biuidus  V.  Bifidus. 

*Byuigum  v.  Biuium. 

10* 


BLA 


^Biuiosus  M.  vol,  voll  ilT),  hol  {sie 
M),  voll  if»),  vil  ("21),  wilde  (stc  18) 
\vcj;osilu\v<l-«',      »Ml.    vul    wc'chf?i'.sclic(lt> 

Biuiuni  ,'/.  bifldus,  biftirivis)  two 
volilich  (H9). 

Bium-m.  -s,  biflum  (7),  byvigum 
^^>''l  i/.  disei'imen  /ui.  ;*»/.  wo^f-,  /id. 
w»'g-3fhotlt-  vl3.  2;}).  /((/.  -sciu'iile,  -scliaid 
^1.  4,  7(ii.  -.scliadi-  i«t;  21  >,  -sclifyduiifji' 
^5").  vi'cstcydc  [SIC  97).  tzwcy  wc^yik 
(191  twi  wi'gic'k     11'.   twf  wo'^iu-  (,22j. 

*BivTia  r.  Beuer. 
Byzantius  r.  Bisantius. 

*Byzarrus  '•.  Bissertus. 

*Blaci-  /  pi*imicul-  (136«'),  blati-  l 
priuicul-  11...  (•/■  blatte-,  blatti-,  plate- 
(;l.  m.V'  -arius  (n/s.  bvrdistrju-  [IL  o. 

*Blacta  '•.  Blatta.  Ei'icine. 

*Blactea  v.  Blatta.  Bractea. 
Blac-  it.  tu,  i:!2.  Ki.  i,  bla-terare, 
blact-eare  (^8''),  -are  ^^4),  -ire  (Ki.),  blat- 
ere  ,7(;  .  -ire  tui  fsonus,  vox)  arietis  (64, 
Ki.);  blactai'um  (4,  76V,  camelorum  {ui, 
BY.j  -ire  Ki.  I ;  /.  stulte  loqui  (i,  Br.  &c.), 
balbutrie  [sie  Br.).  stammeln  (8).  bleb- 
bezon,  -zeren  iGf.  3,  242).  belfern  (lu). 
laforen  iSsV  clapperen  (88,  i2ßl  pladereu 
(126).  nereisch  i74i,  torlich  blaterare, 
schimpflirhen  blatire  i^64)  reden,  geelicli 
(no),  gelijch  (i.''.2)  sprechen,  toben  (9). 
blecken  wie  ein  widder  blact-erare; 
schreyen  wie  ein  cameel  -ire  i  Ki.  i.blacter- 
a,  -ia  c.9t  sonu-^  respertiUonis  (U6  &c.,  no 
&C.V  placta  flo<lermaußgedon  (74.  cf. 
blatta  .  blater-a  (i4i,  Br.  &c.),  -ea  (ai. 
m.i,  balthea  (3,  75)  i.  sonus  ranarum; 
frosch-  (68,  7.5),  der  fr.  (iio)  -ge-schrey. 
der  vorsehen  geluyt  (132). 

*Blactero  ain  klappennaul  vnd 
seh  wetzer  (9i). 

*Blac-,  bla-  (Br.),  blat-  (Gl.  m.)  -teus 
{cf  blatta  est  color  varwe  (23).  i.  pur= 
pureus  t  blaviius    Hr.,  61.  m.). 

Bladum,  blandum  (76,  99),^^.  blada, 
bleda  ,1',  blanda  (21,  76),  blaga  (6) 
{sg.  amne  quod  crescit  in  graminibus,  pl. 
segele.^  virentes  76)  hd.  nd.  crut  l  koni. 
kraut  14).  korn-e  (10),  -t  (13).  kern  (7). 
körn  gulde  !l7i.  säet  (21).  satgrun  (74). 
geseyt  getreyde  (3).  getrai-d  (l,  75),  -de 
(74).glietrede  > 2;5).frucht(^75).roDfuter  (9). 

*Bladus  '•.  Batus. 

*Blaffabilis     '•/.    bafFare)    ba-,    bla- 

Slick    ^CC.    1  147  >. 

*Blaga  V.  Bladum. 

*Blancinea  c.  Blantinea. 
Blancus  wiße  ( 10). ])lcych  (12).  blanck 
(11.  12 1. 

*Blanda  v.  Bladum. 

*Bland-are,  -ere  i:  -iri. 

*Blandaria  »■.  Blandonia. 

*Blande  sachtclcke  (99).  senflFtmutig= 
lieh  i75).  sussiklich  &c.  (65). 

*Blandibellus  &c.  v.  Blandus. 

*Blandi-cia,  -e  v.  Blandities. 

*Blandimen  ( cf.  biblimen,  belbi- 
cium,  blanterare)  gest  (98). 

Bland-iri, -ire,  f  -ere  (75), -are (66  &e.), 
plandiri  (74),  bilandari  (8)  {i.  lenirej 
/id.  senft-,  .^euff-  i  21)  -inodig,  -mutiglieh 
(75),  sanfmu-tig(7),-diglichen  (17),  ssanff 
(b^),  senfft  &c.  (6.5),  7id.  sachtmod-eu  (22), 
-ignen  (23)  reden,  r.  r.   (21).  senfftmuti= 


BLA 

gen  (1,4,  -ere  7.5).  senft-en  (9),  -igin  (8). 
sänftlen  (Fr.  2,  Ms).  /id.  snieyehe-n  (19), 
-In.  scnicyclilen  (hh).  smeche-n  (22),  -In 
(10).  snickcn  (11,  99).  licbko.scii,  Hinstcni 
(74).  Iiei)licli  zu  thon,  den  falben  hcng.-^t 
.streiehlen(88).  geleychlinerey  treyben((i4). 

Blandi-ties,  -cies,  l  -tio  (75),  -cia  (1), 
-tie  /*/ ,  -e  pl.  (71!),  plandicies  (71) 
.senft't-iuutikfit  t  -ikait  il),  -mutigkeit 
(7.5),  -iiuuliekeit  i  17  ).  senfmudig  ( 4  1, 
senft'te  (.SH),  timcyclicnde  i5),  smechende 
(76),  schmeiclilende  vil'>')  ameicheleeht 
(7),  smeliehe  (18),  smekele  (22),  sniech= 
like  (23),  /id.  schmeichel-,  schemlich  ((>) 
rede,  senfftlichen  redden  o.  smeicheln 
(21).  smekinge  (99).  lickerung,  zututlung 
(Ss).  schmaichoit,  liebkoser  (74). 

*Bland-onia,  -onica  l  -ona  (.Sum.  11), 
-omo  s5),  -aria  (Uf.),  brandonia  (U9), 
pladeona  1  Suin.  11 )  (i.  lanaria,  strua 
tus  q.  i-.j  wullinai87, 101,  130,  149,  Sum.V). 
bullen  (7i.  wil-lene  (Sum.  v),  -ma  (85). 
wislina  (47).  coli  (-ona  Sum.). 

*Blandum  (i.  genus  nauis  Pap. ;  anders 
Gl.  m. !  V.  Bladum. 

Blandus  i  /.  lenis ;  d^m.  bland-ulus, 
-icellusBr.,  -ibulus,  -ibellus  7ti)  senfft-e 
(75),  -ig  (1),  -ich  (13).  senfthic  (14^). 
zamfticli(23).sachte(99).M.senfft-,  semft- 
(9),^  senf-  (21),  san£Ft-  (5,  18,  19)  -mutig, 
-muttig  (67),  -muetig,  -mudig  (5,  17), 
-modig  (18,  21) ,  -modyck  (19),  -mutigit 
(9).  nd.  sachtmodich.  lind  (76).  siecht  t 
sineichel  (12).  smechhaftig  [p^].  smcy= 
kich  (132). 

*Blaimiare  v.  Blanterare. 
*Blantage  v.  Plantago. 
*Blantanus  v.  Blatanus. 

*Blanterare,  -ri  9)  eren  (8.  st.  ieren). 
ejtern  (i)).  bla-,  ble-  (8)  -nniare  yeren 
(9).  ierin  (8).  cf.  blandimen.  biblire. 
blictrire  &e.  Sc/iwerlic/i '.  fiÄsvva  mucus. 

*Blan-  (75'',  76),  bla-tinea,  -einea 
(76)  (i.  albugo  oculi,  aus  blancus)  wiß 
im  angen  (75). 

Blanx  i,  scabellum  (Gl.  m.).  bene  mo= 
ratus,  kii  {ags.  ?  145). 

*Blaptisecula  v.  Blaueolus. 

Bla-s,  -tus  u;8),  g.  -tis  (uo,  Br.),  -eis 
(110  var.)  vnwyß  (68).  geck,  thor,  nar 
1110). 

*Blasco  V.  Blasto. 

Blasphem-are,  -iare  1  ital.  biasimare 
frz.  blämer  &c.)  in  got  übel  sprechin 
"(8).  lestern  (9,  21).  got  1.,  gedenck  wider 
got  hon  &c.  (65).  hon  spreken  (23), 
spotten  (hon  vb.  ?  22).  /id.  honen ,  spot= 
teu,  v'-sp.  (21,  4),  spoten  (18),  spatten 
(21),  sehenden,  schelten  (15,  uo  &c.  cf 
.»^m.  3,  360),  smehen.  beschympeu,  fluo= 
chen  1^19).  driegen  (11,  19).  tricgen  (68 
&c.).  vlokeu  (11).  nerleich  (1),  nerlich 
(21),  ferlich  (5^,  21)  reden,  zii-r.  (1). 
verliken  spreken  (22).  misbeidin  (si.  i. 
q.  missbieten  .sm.    1,  222.  cf.  bm.  I88). 

Blas-phemia,  -pemia  (10)  -femia 
(13),  balssemia  (21)  smacheit  in  got 
gcdan  o.  honheit  (8).  gots  lesterung, 
schentlich  gedenck  (65).  gotscelta  (Gf.). 
got  scheltin  \Tide  sine  heiligun  (Anz.  8, 
102).  schentliche  smochheyt  i  schemme= 
liehe  honeyt  (9).  spottimge  (5).  be-sp. 
(19).  v'spotuug  (6).  /id.  nd.  spotte-  (18), 
spot-,  spat-  (21),  Scheltwort,  -wart  (2i, 


BLE 

4).  v'smehung  (7).  honcsprache  Ü2). 
hoyn  sprake  (13).  hone  sprechen  (10). 
schcndung  (4  1. 

Blas-phemus,  -aeus  «r//.  12)  got- 
.scclto  i(;f. ),  -.schi'lder  l  sehender  (12). 
/id.  eyn  nerliehsiireeher.  uarleich  zu-spr. 
( 1 ),  ferliehen  rede  (18).  eyn  verlick 
spreker  (22).  en  honsperker  (23).  /id. 
si)()-  (3),  spo-tter.  be-  '22),  v'-  [ß,  7) 
-spotter. /tr?.  honer  8,  9),  vnerer  (9),  schel= 
ter  (66,  69,  134),  lesterer.  besehoinper 
t  vloker  (11).  beschympet  l  befluocht 
(19).  vorhardet  23). 

*Blassana  elifago  (Sum.  vi.  cf.  lilifa= 
gusPi. 

*Blasseus  v.  Blasphemus. 

Blasto  gasthuys-,  hospitael-meyster; 
blasco  kemcrlyng  (i47j. 

Blata  V.  Blatta. 

*Bla-,  blan-  (76),  bola-  uilp/i.  bla- 
132),  cf.  pla-tanus  (i.  sambucus;  riscus 
75)  hd.  holder,  h.-baum.  holoider,  vlyer= 
boem  (132).  holer  pawm  (4).  holler  (75). 
ac-  (66,  70j,  a-  1134),  0-  (6,  69),  al-  (22, 
23)  -hörn. 

Blatea  ^.  genus  purpure:,  mus;  pr(B= 
segmina  quce  de  calceis  eraduntur  (129, 
Br.  cf.  blatta)  kot  o.  dreck  das  an  den 
schuhen  hanget,  var.  den  seh.  an-h.  (74). 

*Blater-a,  -ea,  -e,  -are  v.  Blacterare. 
Blatta. 

=^Blateus  v.  Blacteus. 

*Blatiarius  v.  Blaciarius. 

*Blatinea  f.  Blantinea. 

*Blatire  r.  Blacterare. 

*Blatrea  v.  Bractea. 
Blat-ta  (93,  94),  -a  [i.  lucifuga, 
vespertilio,  genus  muris,  purpuraT&r.),gew. 
blact-a,  -ea  (76,  iin)  yi.  vesp.  t  cingidus 
regalls.  cf.  bractea),  placta  ( 74.  cf. 
blacterare  1,  blatea  (q.  v.),  batta  [i. pur= 
pura  139)  /id.  nd.  vleder-mus,  -mis  (11), 
/id.  -muß,  -maus  (4).  tleddermiyß  (19). 
ratz  (76).  glissend  wrn  (93).  blatera  dat.? 
species  purpure  120).  purperklaid  (74). 
blat-ta,  -a  i.  pigmentum,  haui  \ags.  color) 
blavum  (136*=.  cf.  blacteus).  ags.  bitul 
(i36),  betl  (bosw.). 

Blatteus  v.  Blacteus. 

*Blattisosella  v.  Blaueolus. 
Blatus  V.  Blas.  Ablas. 

*Bla-,  pla-  (3),  i  fla-  (1),  i  bU-  (5'>. 
cf.  gil-)  -uedo  biau-  (76),  blae-  (18),  bla- 
(51),  17),  gel-  (ob)  -keit,  -kait  (76),  -heyt  (5^). 

*Blaueolus  (112),  bla-,  bra-ueola, 
blap-,  bap-,  bab-,  bat-tisecula,  bap= 
tisescera,  blattisosella  1143)  kornblum 
(112,  143.  (/.  flauiola).  baptisecula  erd= 
pfriem  1112.  i.  q.  genista  sagittalis  Nmn.). 

*Blauere  v.  Flauere. 
Blau-eus,  -ius,  -us,  -is  (4),  -idus  (68, 
uo)  {i.  fiaueus  3.  aus  flauus  X  glau= 
cus?  cf.  plaucus  &c.  v.  flaueus)  {cf. 
Goth.  wtb.  1,  311)  /id.  blaw,  blawe  (17), 
plav  (3),  blae,  bla  (5'',  21).  nd.  blau, 
blaeu  (97). 

*Blaviidare  blaw  machen  (uo),  wer= 
den  (68).  blauw  verwen  (132). 

*Blauilitiium  v.  Flauilinium. 

*Blauipes  (auis,  cf.  artoganus  &c.) 
blawfuoß  (68,  uo).  blaevoes  (132). 

*Blauis  &c.  i-.  Blaueus. 

*Bleetere  v.  Flectere. 

*Bleda  v.  Bladum. 


BOA 

*Blerao  i\  Blennus. 
*Blenniare  v.  Blanterare. 
Blenn-us,  -o  (&c.  Gl.  m.  v.  blenones), 
blemo,  (j.  -onis  Ul)  (i.  stuUus,  färcosus, 
impndicusBr.)  smeycher  (19).  sincker(ll). 
Blennus  {piscis)  meergropp,  zybel= 
fisch  (i-io). 
*Bleria  '•.  Sorlearius. 

*Blesia  {cf.  blesus,  blas,  blennus)  i. 
stultitla  (110  &c.,  13  t  &c.),  i.  q.  bli-eea, 
-tea  (Pap. ,  nach  blesus) ,  -cia  raseiye, 
onsynniclioit  (ni). 

*Bleso  lispe-n  (17),  -In  (42). 
Ble-,  blas-  (i3(>c,  Gf.  2,  280),  l  bale- 
(76)  -sus  (i.  hispidus  1;  X  balbus  76) 
hd.  nd.  lisp-,  lisb-  (9.5)  -ende,  hd.  -ciider, 
-indor  (4,  9.5),  -eud  (1),  -en  (KJ),  -euer 
(7),  -eler,  -er  (8b,  64,  76),  -ein  {ptc.  18), 
-ick  (10),  -izer  (104V  lisp  (IIV  lesp  (99). 
lischbeler  (iiß).  wilspende  ('23).  wispich 
(22).  stamler  (110).  a  a  a  hans  («7  Mrg.). 

*Bleta  V.  Beta. 

*Bletula  (piscis?)  en  bley  (11). 

*Bletus  '•.  Blitus. 

*Bliea  nulisclml  (7.5). 

*Blicca  V.  Ballerus. 
Blicea  &e.  r.  Blesia. 

*Blic-rire,  -tere  &e.  v.  Blietrire. 

*Blictor  (•.  PoUinctor. 

"^Blictriens  gcreiidig  (75). 

*Blict-rire,  -rare  (147),  -erire  l  -ere 

^7.5  varr.),  -ire,  blierire  (iio'>),  blutire 
(76)  (i.  cercuisiam  spuniare  8;  vinum 
bibul-lit,  -it,  aqua  ebuUit,  vinum.  blietrit ; 
ceruisia  bl.  61)  lul.  nd.  gpi-eii,  hd.  gern, 
ieren  (6,  76),  ceren  (3),  oft  mit  dem  Zusätze 
hd.  als  daz  bicr,  als  b.,  als  b.  o.  win  (76), 
als  der  wine  ader  biere  (19),  nd.  also  ber 
sim.  gren  gern  (5'').  ghesten  (147). 

*Blic-,  t  plic-  (74),  blu-  (109)  -trum 
{i.  spuma,  sp.  ceruisie;  cf.  Sm.  1 ,  333) 
schiun  von  byer  (110).  iest  von  pier, 
pieriest  (74).  yest  (134).  gest  {b'o,  19,  67, 
77,  109).  geste  t  liefen  (10).  gheste  (147). 
geest  (68).  goßt  (3,  üg).  geust  (3).  gyst 
(132).  gere  (77;. 

*Blicus  V.  Blitus. 

*Blid.us  (aus  biblus  X  blitus?)  raer 
symden  (17). 

*Blipes  siiel  (11).  swel  (19).  Aus  ali= 
pes  .snely 

Blitea  i-.  Blesia. 

Bli-tus,  t  -ttus  (125),  -cus,  -rus  (47, 
8.5),  -tum,  -bletus  (10,5)  {gr.  ßX^TTO?, 
ßX^TTOV,  gall.  blette  112,  hisp.  bledo  &c. 
Dz.  wtb.  470,  bredos  awjl.  blytes  höh. 
blijt  143 ;  i.  intybus  47  &c.,  beta  125,  Pap., 
sturbeta  .Sum.  aios  stur  beta)  stur  (47, 
85,  96,  Sum.,  Gf.).  stir  (cf.).  stier  (105). 
steyr  (1).  scur  [sie?  149).  meyer,  hanen= 
kämm,  gänßfuß  (i43).  beizcol  (Sum.). 
milteukraut  (Ki.).  schmierig  mangold, 
guter  heinrich  (Fr.),  ags.  clate  (94,  136. 
engl,  cloth-bur  Bo.sw.). 

*Blixia  V.  Baxea. 

*Blota  V.  Bailote. 

*Blumbum  (.s/.  pl.)  bly  {b'"'). 
Blundus  V.  Flaueus. 

*Blut-ire,  -rum  v.  Blictr-ire,  -um. 
Bo-a,  -ha  (3),  -as,  -ya  (7),  t  -na  (12.5), 
bea  (74,  76)  {i.  stellio  t  lacerta  75,  co= 
codrillus  74)  hd.  nd.  lint-,  lind-  (23,  53, 
74),  t  hassel-  (12.5)  -worm,  -wurm  (3,  6, 
74);  l  eyn  brut  (16).  slang  die  die  schoffe 


BOG 

I  heckt  0.  sticht  (74).  adechß,  vlg.  egleß 

(75). 

Boa  i.  tumor  peduin  prae  itinere  (i4ö. 
cf.  Gl.  m.).  das  geschwelle  der  fuße  vom 
gehn  (Ki.). 

*Boalc-a,  -e  (Sum.)  {cf.  buglossa) 
ohscü-  i.suin.  VI),  hosen-  (I3i)  -zunga. 

Boare  {houm,  vaccaruvi)  rufen  als  dye 
oscheu  (5).  rofen  als  eyn  oßc  (^18).  ochsen- 
(4,  67),  ossen-rufFen  (7, 4),  -rop  (22),  -bolken 
(23),  -geschrey  (67.  xboatus).  ruffin  (8I'). 
pullen  als  die  ochsen  (7ü.  cf.  rugire). 
bul-  (12),  bol-  (109),  belc-  (132)  -ken. 
brüllen  0.  brum-inen  (66  &c.),  -len  (134). 
schrillen,  ble-,  varr.  bler-ren  (65).  moczen 
(12).  muhen,  var.  miigen  .ficut  bos  (64). 
lugen  als  ein  ku  (B).  lyen  (es),  lieen  (76). 
lotten  (8).  luttin  (9).  tuten  (99). 

*Boaria  v.  Cachlas. 

*Boarium,  forum  b.  (Ki.),  t  boatrium 
(74),  l  bo-  (74),  o-(75)  -uilla  ochsenmarckt 
ill.  c). 

*Boatio  v.  Boatus. 

^Boatrium  v.  Bo-,  bou-arium. 

Boat-us,  -io  (\S>)  lud-unge  (8''),  -inghe 

{bouis  22).  lieung  (76).  tut  (99).  bruUug 

-tio,  gebrulle  -tus  (18).  ochsen  (68),  der 

0.  (110)  geschrey.  ossen  gekrysch   (132). 

*Bobalsamum  v.  Opobalsamum. 

*Bobell-um,  -ium  {i.  stabidum  ai.  Aeifr.) 
(c/".  bouile  sim.)  ags.  falaed  (94,  i36),  fald 

(Gl.   Aclfr.). 

*Bob-erator,  -ieinator  v.  Bobinator. 

Bob-,  bomb-  (9, 147,  Gl.  m.,  Ki.),  bomp- 
(76)  -inare,  t  -icare  (147),  bou-  (Gl.  m.), 
bib-  (136*')  -inari  i.  eon-uiciare  sim,, 
-ficere  (sie  76),  -uiciari  i  clamare  t  mu= 
lieris  menstruce  sanguinem  inqxiinare  (Pap.). 
lestern  (8,  9,  64).  sehenden  (^bobinare, 
inde  buob  64).  roepeu;  verwaten;  qwait- 
wunschen,  -sprcken  &c.  (i47).  v'slahen 
in  siuem  hertzen  (6).  vorslan  in  sime  h. 
(23).  Cf.  bib-,  bibil-ionare  (gi.  m.).  bubi- 
(129),  bilio-  (148)  -nare  i.  menstruo  saiv^ 
guine  inquinari.  bulbitare  pueruli  s.  ma- 
culari;  binarium  vbi  sanguis  mulier is 
menstruae(i-2d).  bu-^bul-bino  i. menstruo 
i  puptili  sanguine  maculor,  inde  bulbito 
frequ.;  bubinacium  i.  sanguis  menstruose 
mulier  is  (76). 

Bob-,  bobie-  (Br.)  -inator,  bobi-  (8), 
bobe-  (9)  -rator,  bombinator  (147)  i. 
conuiciator,  tricosus,  inconstans  (Br.)  ;  pl. 
i.  incon-,  in-  (136^)  -stantes  (136*',  Gl.  m.), 
-.Vi!,  bubulei  (6.  X  bouinus).  kwhirte  (9). 
vnstede  kuhirt  (8).  onstanthaftich  (147). 
*Bobire  v.  Bombizare. 

Bobia    ags.    flot  (Gl.  Aeifr.).   bubla 
i.  platissa  floc  (94*). 
*Bobonica  (herba)  ags.  hratele   (si^). 

*Bobo-  (1),  bobe-rella  bob-orcU  (1), 
-ereil  (4  ohne  lat.  Glosse),  -ereile  (23K 
(-ereilen  physalis  alkekengi  Nmn.  sim.). 

*Bobulus  («iisbibulus?)  siua  (Sum.  vi). 
Bocetum  stabulum  bom  (Sum.  aus  st. 
boum  ! ). 

*Boeetus  i.  dominus  (76). 

*Boe-io,  -ia  (67,  Gl.  m.),  -ium  (76.,  124), 
-i  (133),  -US  (5''),  bot-io  (66,  75  var.,  134), 
-rio  (75),  -ia,  -ium  (124)  {i.  callus,  duri= 
des  manum)  swel  (21,  22)  in  der  haut 
(21).  swellen  t  dy  swolst  vt  in  manu  (S). 
je-swelle  (5),  -swel  (ö^),  -swil  (74),  -swolle 
17),  -swolt  (7),  -swulst  (6,  4,  75)  in  den 


BOL 


77 


henden  vnd  fussen  (7.5).  ein  geschwer  das 
hart,  hert  in  der  haut  (66  &«.),  hut  (67, 

68,    UO)   ist.    Cf.   Dz.   1,    317   Sq.    Celtica   Nr. 

265.  Goth.  Wtb.  1,  282;  vll.  X  botryon, 
ßoTputov,  ßo&pia;;,bothrium  ?«ZcMs  cavum 
m  orulo,  bothor  arab.  tumor  &c.  (124); 
cf.  botr-io,  -o  (76)  quod  exit  de  sarmento 
quando  tur-  (Hr.),  thuri-  (76)  -geseit 
(frz.  bouton  &c.);  et  quod  p>endet  de 
cingulo  ( Br.,  .nm.  lOs).  vß-  0.  vff-kymen,  t 
äugen  der  k.,  die  ruß  schiesse-n,  var. 
-nde,  k.  (65).  een  botte  (germen,  papula, 
hydrops  Kii.)  t  madom  (los). 

*Bodellus  V.  Bedellus. 

*Bodo-,  bode-gar  v.  Bedegar. 

*Boeta  (i.  riseus;   anders  Gl.  m.;  cf. 

bootesi)    ein    loch   o.    ritz   in    pariete  l 

fenestra  (110  sim.).  masier  ?  m.-,  inetsier- 

gat  (Kii.),  daraus  ein  mosiger  gart  (!  68). 

Boetes  v.  Bootes. 

*Boe-tia  (Pap.),  -eia  (11),  -tica  (aus 
boeotia)  ein  kunigrich  (68,  110).  lanfc= 
scap  (11). 

*Boetici  hrindirarae  (Gf.). 

*Böfo  V.  Bufo. 

*BoflForus  [aus  bosphorus)  ossen  patt 
of  wech  (147). 
*Bofrag-a,  -o  v.  Borrago.  AfFodillus. 
*Bofula  hunerkorp  (16). 
*Boglos-sa,  -sus,  -us  v.  Buglossa. 

*Bo  -,     bu  -     (  74,    Sum.,   Ki.  ),   be-    (  149  ) 

-gula  [i.  eosma  t  cinoglossa  l  digitus=: 
uere  74.  cf.  eonsolida.  bug-illa,  -lossa.) 

WUnt-   (74,    96,    149,    Sum.   V),     WUude-   (8.5), 

vn-    (47),    wiß-   (5)    -crut,    -kraut   l 
himdtszung  (74).  birau  (öo).  güldeugünsel 

(Kib.). 

*Boha  V.  Boa. 

Boh-,  bo-ernia  hd.  bohemer-  (21), 
boeraen-  (18),  boiiem-  (67),  behem-,  behe= 
mer-  (5,  76,  134),  behenien-  (5,  17),  pehe= 
mer-  (75),  nd.  bohemien-,  bcmen-,  beme= 
ren-lant.  pehem  0.  huzzen  (71). 

Bohemicum  (idioma)  bemisch  (ö^). 

Bohemus  hd.  eyn  behem  (17),  behem-e 
(75),  -er,  beheym  (21),  behm  (4),  bemer 
(18),  nd,  beme. 

*Boya  V,  Boa. 

Boia  (Br.),  boya,  boje  (109),  bog-ia, 
-a,  baga  (Gf. ),  bora  (6)  (i.  conpes  t 
pediea  93,  torquis  damnatorum  Br. )  ein 
pin  (torquis  X  torquere)  der  bosin  (6). 
eni  pininge  der  bösen  (23).  isen- halte 
(93),  -baut  t  fessel  (110).  fesser  (17,  132). 
fuß  ysen  der  fancknyß,  var.  fencknüß  (75). 
hals-  (4,  75),  halß-  (3)  -eysen.  eyn  ht 
eyn  eyner  kyttin  (21).  kede,  beide  (109). 
bong  sim.  (Gf.).  beie  (93). 

*Bolaium  v.  Pulegium. 

*Bolamite  v.  Balanitis. 

*Bolanus  bolan-der  (76),  -a  (pl.  Gf. 
3,  102). 

*Bolas  V.  Bolis. 

*Bolatanus  v.  Blatanus. 

*Bolatea  v.  Balata. 

*Bolbo  V.  Bulbus. 

*Bolbonac  v.  Bulbonach. 

*Bolea  i.  salamandra  (i45);  terminus 
(Gl.   m.). 

*Boleium  v.  Pulegium. 

*Bolena  gr.,  redemptor  lat.  loser  (74^. 
red.  taberne  (76).  lo  tabernario  (Gl.  m.). 
bo-,  bol-  (Pap.)  -lona  i.  redemptor  taber- 


78 


BOL 


narum;  c/.  bolones.  1 12  v.  bulones.  (;i.  m. 
V.  bolonae. 

*BoleB  '-.  Boletus. 
Bo-,  /  po-  (71).  bol-  (;•<;),  ba-  (iv>) 
-letiis,  f  boletum  (mt.  )  {i.  fungus,  spon 
gea )  biiltz  (123).  hii.  ml.  swain.  hd. 
äcltwaiiiiuc,  scliwiim,  awuni  (!i:t).  scliwcm^ 
nu'  ("()),  swaini).  ort-  (17),  herzen-  (ii»), 
hirzcs-  bol.  l  liu.>*-  boU.  (luO.  liirz-  (87V 
hir-  [Kü,  .Silin,  v).  (loni-  (70  -swam,  swainp 
(st;').  /«/.  inori-h-t",  -il  [\)).  pliifora  (Sum.  vi). 
pljiflVr-  (!i:t,  (!f.  3,  :i;jo),  pfifl'er-  ((>,  74), 
pliht'r-  (1.  h  ähnelt  dem  f),  pitVcr-  (17  &.v.), 
poffo-  (13),  pcpci-  (•J2'''',  !i7),  mutter-  (77), 
eger-  («8,  74,  Ob.),  (Inisch-7  rech-  (iiou.), 
pret-  {in.  prot-  fungus  7:)),  kreße-  (7t) 
-liiigr,  -ling^li,  (!i7\  -h"nge  (7i\  -liiighe  (22^'), 
-linck  {22),  -liiie  (13),  -liiich  (fif.),  -liu 
(7.')'',  ;»i ).  krebßwurtz  (74).  krebotz-  ^ 
grebers-wortz  (in;),  crebeswort  (-us  8.';). 
CO-  (i:t2),  po- (107) -mpernoel.  i)addi'Stoi'l 
(107). 

*Bolgla  r.  Bxillaquilon. 

*Bolhanae  1:  Bulbonach. 

*Boliciator  (/.  qui  facti  acus)  na-, 
iio-dler  (75). 

*Bo-,  po-  (74)  -licium  {i.  reseruaculum 
acutuH  7.'))  nadel-,  nodel-  (75  var.)  -bein 
(7.5),  -pain  t  furtz-og,  -ud  (74). 

Bolida  /  honor  (X  honus,  onus?), 
magnus.  ((/.  (;i.  m.  v.  bola)  prijs  Sn^. 
(147). 

*Bolides  &c.  r.  Bolis. 

*Boli-nus,  -vus  \-i\))  l.  heruldus  (75), 
jocuhdor  principis  (49),  leccutor  luulta 
^arrolans  (3).  her-  (4,  49,  74,  75,  70),  ber- 
(3),  ech-  (75)  -olt.  liedsprecher  (74). 

*Bolis  V.  Bolus. 

Bolis  /.  rnas.sa  plumbi  cßc.  (Senkblei; 
Br.  67'm.);  vus  nutrimenti  <&c.  in  naui  (3 
sim.)\  locus  petronus  (76).  hd.  (Mss.  mogr., 
Voce.  cxquo)bpif!e-,  spiß-,  si)eis-,  spciß-faß, 
l  -frühen  (74)  des,  eins  seln'if-mans,  -man 
(21);  spise  vaz  dez  schifl'  manis  (5); 
speiß  vaß  des  sckiffnians  (i34);  eyn  spiß 
faßdes  Schiffs  (17);  eyn  speis  faß  des 
schiefs  (4).  nd.  spise  vat  des  schopnians. 
bloystack  (9).  ein  lade  (3).  das  lod  (lu). 
lüj'de  (12).  leude  (13).  boles  loet  (11). 
bol-is  (10,  f.8,  110),  -as  (3),  -ides  (3,  49), 
-idis  (66  &c.,  94''),  -idus  (69,  134),  -ida 
(4),  ibolidus  (76)  i.  massa  plumbi  &c. 
Senkblei-.,  IL  c).  ancker  (3,  10).  enckel 
(49).  ein  instrument  (68,  110)  da  mit  die 
scliiffman  die  tiefte  der  wasser  messent 
(110).  ays.  snndgerd  (94<''). 

*Bolis-inus,  -mus  r.  Bulimus. 

"^Bolivus  V.  Bolinus. 

*Bolletus  >■.  Boletus. 

*Bollire  r.  Bullire. 

*Bolluga  (herba,   cf.  buga;  bolluca 

&c.  ci.  '!>.?)  bungen  (.Sum.  v). 

Bo-,  ba-  (alph.  bo-  76)  -lones,  -lona 
(147)  [cf'.  bolena.  Gl.  m.  v.  bolonae)  i. 
piscatores  qui  diuersa  gen&ra  piscium 
vendiint  (76).  fischer-buden  l  -kramm, 
schrägen  (Ki.).  taverneii  verloisser;  bolo 
vischmenger  of  vercoper  (i47). 
*Boloca  V.  Bailote. 

*Bolonia  {cf.  polonia,  bolani)  i. 
prouincia  proxima  apud  bohemiam  bolo- 
nier  land  (76). 

Bolonivun  v.  Fenicium. 

*Boltio  (bolta  Gl.  m.)  v.  Jactus. 


BOM 

*Bolum  [herlxi;  l)irke,  gnll.  bouleau 
ci.  IM.)  \viir(hi;  rudüc  l  caput  da  bcidii 
.«ainciit  sint  (.Sum.  Vi). 

*Bolumo  bb'Htcrn  (17). 

*Bolu8,  poAo;  {Iterbu)  igd.skno.snen, 
schwertel-,  leuscli-,  liesdi-ried,  h-usclien, 
dcgenkraut,«^.  walerlisch,  cHnd('hicr.s(  143). 

Bol-us,  -is  (H,  9)  [i.  morsellus)  hd. 
biß.   bi.s.se  dl),  nd.  bete. 

Bolus,  borus  ;^96j  {cf.  ematites)  blut- 

(47,   85,   96,    149,   Silin.   Vj,  golt-  (74)  -Stein, 

-sten  (85). 

Bombacium  \cf.  bomb-asium,  -ici= 
nus,  -iciuni)  bainnwolle  &c.  (Ki.). 

Bombar  i^ä^. -ax?  c/.  bambartium  v. 
bombicium)  r.  Bombata. 

Bombar-da,  -ta  ( 74  ),  bumb-arda, 
-orda  (-21),  -ordia  ^22,  23),  bomperda 
(76)  buchse  (74).  bichs  (35).  pichs  (76). 
besehe  (,10).  eyn  donner-  (i-i^^,  23,  109), 
doner-  (1,  18),"  denue-  (7),  tunder-  (Ü), 
dorn-  (18  22,  74),  schal- (^3)  -buchse  (3), 
-jmclisen  (1),  -pusch  (74),  -busch  (5'>,  (J, 
7),  -busciie  {b),  -bosche  (12),  -busse  (22, 
23),  -boeß  (18).  eyn  strijd  ader  donner 
bossen  aih  r  eyn  steyn  busse  (17).  eyn 
dummer  losen  {sie  21j. 

*Bombardicus  buchsen  scliutze  (75). 
*Bonibardus  buchs-^en  meister  (75). 
*Bombarta  v.  Bombarda. 

Bom-basium,  -bacium  (3,  74,  Ki.  </. 
cf.),  -pasium  (76),  l  -narium  (66,  uo, 
134),  bumba-sium,  -cium,  bambosium 
(^147),  pannibasium  (75.  X  pannus)  {i. 
ioppa  t  diplois  &c.  75,  147,  va^tiinentuni 
factum  de  bombice  3.  bombix  q.  cf.  74, 
bombax  Ki.,  woher  vll.  sämtliche  Formen, 

(jeqen     ,Sni.    4,     77    sq.    Wcigand    .Syn.     2218) 

wamb-iß  [b^),  -ovs  (11).  wamm-aß  (i34), 
-iß  (17),  -ez  (5),  rid.  -eß,  hd.  nd.  -es,  -esch 
(G).  -iiß  (7).  wäwaß  (74).  wams  (13). 
bamaz  el  zupon  v.  a.  1424  Sm.).  bom-beis 
(3),  -mais  (1).  iacke  (3,  77,  147).  Scheck, 
iopp  (74).  ioppen  (1,  3,  7.5).  iope,  scheke, 
schuhe,  troye  (i47). 

*Bomba-ta,  -ee  (47),  -x  (149,  .Sum.  v), 
-r  (85)  baumwollen  krut  (96).  boirawollen- 
(,Sum.),  bouuwoUen-  (i49),  bouwellen-  (47J 
-kern,  bowowenkere  {sie  S5). 
Bombax  v.  Bomb-ata,  -yx. 

*Bomb-ex,  -es  r.  Bombyx. 

*Bombicare  v.  Bobinare. 

^Bombicia  i'.  Bombieina. 

*Bombicianator  v.  Bombieinator. 

-'Bombieina [herba, i. scariola)  schar-t 
l  -ley  (74.  X  -lach  cf.  sq.). 

*Bombi-eina,  -eia  (66  &c.),  -ssina  (74), 
bompicena  i^76j,  bumbicina  (7)  hd.  eyn 
scharlacli.  eyn  sar-rucke  (17), -tock  (22). 
zardok  (23).  seyden-doch  (18),  -gcwande 
(74).  bomwol  tuch  (G).  baumwollen  kleyd 
('64).  baüwül  (genus panriil).  pcham  (22). 

*Bombici-nator,  var.  -anator,  bom= 
bismator  (76)  (cf.  polymitarius)  siden 
weber  1^  75 ).  bombicinare  i.  purpura 
facere  (76,  Br.). 

Born-,  bon- 1 93 )  -bicinum,  -bicinium 
(68)  hd.  siden.  s.-wat  (uo),  -woll  (^68\ 
-wcrck  (68,  uo). 

*Bo-,  bu-  (f)b),  ba-  (2)  -mbicinus, 
bombisi-nus  (17),  -us  \23),  bombieiu- 
s,  -m,  bombacium  75^,  vmbasius  (74), 
babismusv76)  (^.barganus  ö^",  parchan- 
us  2,   3,   -dus   1)    parch-ant   (1,   2),    -ä 


BOM 

(23),  -ant  tuech  (3).  barg-en  (5''),  -ein 
(-einV  17).  bombictnus,  bacius  (^V5'') 
seydcin  tuch  ( 1 1.    beumwoUe   (2).   pouin- 

bollen  (75"),  -wollin  (75''). 

*Bomb-icium,  -acium  (74),  bamba- 
tium  (91),  -rtium  (i25)  ü.  bombyx  74, 
125)  i.  linuru  aindldinsirnum  ex  Aegypto 
(125),  pawm-  (74),  baii-  (12)  -wolle.  baü= 
wolc  (10).  bonwol  (9i). 

*Bombiciu8  n.  Bombicinus.  Parcha= 
nus. 

*Bombiculus  wasser -sewsung,  -do^ 
sung  (74). 

Bombilare  r.  Bombizare. 

Bomby-,  bombi-lius,  ßofißüXlo; (i  12) 
{cf.  ital.  bombola  Uz.  wtb.  389)  gutter 
kolb  (112).  eng.ster  (109,  112,  Kii.).  kluk- 
(109),  klock-  (Kii.)  -glas,  bo-,  ho-inmele 
{i.  fucus   Kii.). 

Bombina-re,  -tor  v.  Bobina-re,  -tor. 

*Bombinicesies  sitwurme  (Sum.). 

*Bombisi-nus,  -us  v.  Bombicinus. 

*Bombismator    1;.  Bombieinator. 

*Bombissina  v.  Bombieina. 

Bomb-yx,  -ix,  -ex,  -ax,  -es  (sg.  74, 
pl.  76),  bumbix  (cf.  bomlaicium)  hd. 
syden-,  seyden-  (1,  76),  syd-  (68),  sit- 
(8*^'',  99),  laub-  t  laubes-  (74),  palmaet- 
(11)  -woiin,  -wormeu  (99),  -wurm  (es, 
74).  -wurem  (1),  -wurmli  (93),  -wurmlin 
(76),  -wormichen  (5'').  spinn  t  worm  (9V 
hd.  bäum-,  bom-  (6) ,  boym-  (5''.  verscIi. 
von  baym  arbor),  pawm-  (1),  pouin-  (75''), 
pou-  (75'i),  bov-  (93),  bau-  (7),  bom-  (22, 
68,  125),  boem-(97)Arf. -wolle,  -woll,  -wolu 
(17),  -boU  (1),  -walle  (125),  -wUe  (22), 
-uoel  (97). 

Bombi-  (1,  76,  Br.  &c.),  bumbi-zare, 
-sare,  bombo  (7(;),  bumbo  (42)  (i.  pedere 
76  &e.,  t  stercorizare  1  ;  vox  upum  Br. ; 
bombisare  sonus  a.  quem  faciunt  in 
tonatu  76)  hd.  ia-,  fu-  (G),  tb-  (2),  ve- 
(42)  -rczen.  nd.  verten.  fisten  (2).  feysen 
(1).  schissen  (75).  bombio  i.  vociferare; 
bompinare  i.  bombisare ,  clamare: 
bombiso  t  bonpilo  apam  brumlen ;  boni= 
haXMSvoxapiuiii  humliuug  als  die  pynen 
thun;  immen-styinme,  -gedone  (74). 
bombi-re,  -lare  (Heu.  &c.),  bonibiliare 
t  bobire  (i4i),  bouire  (Gl.  m.)  ,  bubire 
{q.  V.)  apum  vox;  bommelen  (Hen.). 

Bombulum(Gl.  m.)  trummein,  puckcn ; 
b.  bellicum  t  absolute  bellicum  hehr- 
pueken  (125). 

Bombum  (Gl.  isid.)  i.  q.  bubum  i 
sorbellum  sang  (Gf.). 

*Bombus  ((/.  vertigo)  anspin  (Sum.). 
Bom-bus,  -US  (i36),  t  bondus  (76), 
bumbus  hd.  forcz,  worcz  (9),  furcz  (6, 
4,  75),  f.  nicht  gar  schayß  (1).  nd.  vort. 
hd.  scheyß;  tist  (75).  In  bombis  {alph. 
bu-)  captantur  rumb-i,  -is  (uo»,  132) 
in  dem  vnwetter,  var.  vngcwitter  facht 
(uo),  onweder  fenckt  (132)  man  die 
stoer,  Staren  (uo  var.). 

*Bomer  v.  Vomer. 

*Bomnarium   v.  Bombasium. 

*Bomolo-  (uo),  bomol-chia  {i.  scur- 
rilitas  uo,  vicium  eutrapolie  12;  aus 
ßcojjioXoxia)  luderig  (49).  lodder-ije  (16), 

-y  (12). 

*Bo-,  po-  (74)  -molochus ,  bomol= 
chus  (IG,  49)  {i.  scurra)  lu-  (49),  lod- 
(16)  -derer,   herolt   {cf-  bolinus) ,   sma= 


BOR 

roczer  (125).  vbertreölichei-  iu  schympflFeu 
0.  in  sj)7loii  (74). 

*Bompasiuni  v.  Bombasium. 

*Boinperda  v.  Bombarda. 

*Bompieena  r.  Bombicina. 

*Boiiipinare  v.  Bombizare. 

*Bonius  V.  Bombus. 

*Bona  V.  Boa. 
Bona  lychtnmlj,  gutte  (ss). 

*B.  equina  1  i.  phaseolus)  peerdsboone 
(Kii.)    boona  bohue  (ki.). 

B.  gratuita  vnv'dint  gaben  (15). 
B.  mobilia  vareude  liaue  (22). 
B.  venalia  vngeborn  gaben  (15). 
Bonariiim    bouder     (es ,    lot).    i.    q. 
iugerum  KU.),   morgen  (132),  hd.  hufe 
(i09)  landes. 

Bonasus,  ßövaaoc,  bosanus  (i40far.) 
muni-,  mone-stier  (140).  wild  biiffel  (112). 
*Bonasus  (X  banausus,  cf.  beanus) 
i.  pellifex  t  ein  grobe  (6). 
*Bonausia  v.  Bannausia. 
*Bonbieinuni  v.  Bombieinum. 
*Bondus  V.  Bombus. 
*Bonellus(  a?zfZer.s  r;i.  m.)  kleinguter  (74). 
*Bonia  (cf.  bunium?)  luislouch  (9g). 
•*Bonibiliare  v.  Bombizare. 
Bonifaeia     r.     Vuularia.    Lingua 
pagana. 

Bonifaeius  eu  eglien  name  t  en 
paues  (23). 

Bonitas  gude  (ö^').  guthait  (76).  guyd= 
heyd  (l!l).  guttigkeit  (4). 

Bo-,  ba-  (1)  -nonia  (cf.  polonia) 
eyn  stat  in  ytali-a  (18  &c.),  -en  (22), 
-enlant  {b).  bononie  (5'').  banoni  (1). 

*Bonosa    haselhun    (ss    &c.).    hassel= 
huen  (125). 
*Bonpilare  v.  Bombizare. 
*Bontonia  v.  Botanica. 

Bonus  hd.  nd.  (22)  gut.  gut  (1,  6). 
gud  (19,  23).  '  ^        h      y,    j 

B.  henrlcus  wundkraut,   schmerbel 

(13.5). 

'^Boona  r.  Bona  equina. 

*Boorsinthea  {aus  bereeynthia )  i. 
mater  deorum  (76).  mutcr  der  gode  (74). 
Boot-es,  t  -US  (i2.t),  boet-es  (12,  Br. 
&c.),  -as  (23),  -a  (^76),  butis  (Gf.  6,  662) 
(/.  VTsa  cell  &c.  12)  ohs-inare  (119.  cf. 
Gf.  1,  141),  -ncre  (sum.).  eincho  (Gf.  1, 
346).  euck  (7.  cf.  BM.  4,  '34).  dumeling  12. 
cf.  däumling^ar.s  currus  Sm.  1, 370).  wagen= 
man  (12.5  Mrg.).  en  sterue  t  eu  voder  (23. 
missv.  aus  b.  sequitur  plaustrum  quasi 
bubulcus  Br.V 

*Bopola  V.  Propola. 

*Bora  V.  Boia.  Borrago. 

*Bora-eus,  -tus  v.  Baroehum. 

*Bora-eho,  -go,  -ga  i:  Borrago. 

*Borania  r.  Botanica. 

Borax  [i.  giimmi  12)  bor-as  (85),  -raß 
(12).  buras  (93^.  craden  stevii  (19).  ped= 
denstoel  (11.  cf.  boletus). 

*Borb-eta  (9.5),  -ocha  [piscis)  lumpen, 
almucen,  älquappeu  (109).  lompe,  ael- 
quappe  (ku.).  trisehe  (9.5.  cf.  truscb  &c. 

gadus  Iota  Fr.   2,   393.   Sm.   1,   500.  Nmn.). 
*Bordo  V.  Burdus. 

Bor-eas,  -ias  (23),  -eus  (i3g)  nort 
(90).  uoert(^ll).  noerden;  boream:  versus 
in  dat  (norden  (80).  hd.  nd.  nort-,  norden-, 
nord-  7),   t  wester-  (.\nz.  8,  410),    stern- 


BOS 

(9)  -wint,  -wind  (7).  nort-  (17,  23,  77), 
norden  (5b) -west.  ags.  eastnorthwind(94), 
eu.stnorduind  (i36).  schind  den  beugst, 
scliinden-b.  (b.  aquilo  135,  v.  a.  I6I8,  Sm. 
3,  371). 

*Boree-aquilo  v.  Ventus. 
BorgeUa  aufruhr  (Ki.). 

*Borina  lyst-,  behend-igkeit  (74). 
Borysthenes  [fl)  der  nepper  (135). 
Bori-th,  -t  (.Sum.),  -eh  (67,  76),  -s  (11, 
19),  burieh  (47),  buryt  (i49)  [i.  herba 
fullonum,  herbam  fulauam  acc.  sie  76 ; 
cf.  sq.)  swertlach;  wat-vvxirz  (Gf.).  wet 
(47).  beyt  (?  149).  vertela  (Sum.  iii.  aus 
swertela  ?).  cart  (19).  caerde  (11).  carde  (99). 
Bor-,  bo-  (64'>,  149),  bos-  (149),  po-  (64« ), 
por-  (73, 74),  bur-(.5''),  ba-(6),  be-  (74),  co- 
(,73,  143)  -rago,  bora-cho  (21),  -ga  (74), 
bofrag-o  (74,  .Sum.v),  -a  (112.  'x  bos  cf. 
buglossa),bora(Ki.),brutiea(i22),&js.siü. 
?  bori-  th,  -s  {cf.  p7-c.)  {i.  buglossa  t 
euphrosinon73)  hd.nd.ejn  crut,  das  mau 
isset  (G),  dat  men  et  (23).  eyn  erat  (21. 
aus  crut  X  cart?).  scarl-ey  f.  (4),  -eye 
(47,  80),  -eige  (bofr.  Sum.  v).  scharley 
(8,  74,  149).  Starlei  [lö).  gegenstraß  (73). 
borra-ge  (,borr.  Sum.  v),  -sie  (23),  -ssye 
{'22),  -si  (17).  barrasie  (22).  barazce  (i49). 
burrase  (p^).  bora-ge  (85),  -che  (64),  -ch 
(123),  -tse  (bor.  47),  -w,  boh.  -g  (4).  bor- 
etz  (64),  -rets  (7),  -etsch  (91,  110,  Hätzi.), 
-retsch  (73,  123,  Ki^),  -rieh  (73),  -retich 
(76).  buretz  (64^).  burr-etsch  1112).  -itsch 
(110''),  -iß  (73).  puretsch  (boraga  74). 
poiT-ag(  74), -ey  (68).  porich  (125).  bernarge 
(132).  tjall.  bourachc  (122). 

"^Bortilicium  v.  Fortalicium. 

*Borus  r.  Bolus.« 

*Bor-us,  -nus  (^96)  {herba)  brandesto-c 
(85),  -g  (149),  -re  (96).  braudenstoe  (sie? 

i7). 

Bos  hd.  nd.  rint,  runt  (11),  osse  (8^, 
22).  hd.  ochß,  ochss  (4),  ochse  i  varre 
(9),  osche  (5).  asche  (21). 

Bosa  kuedreck  (74). 

*Bos-a,  -sa  (19)  {cf.prc.  .?byrsa)heyme= 
licheyd  (19).  en  heiuielicheit  (11). 

Bos-,  bouis-,  boui-eida  ochsenschla- 
her  (68),  -ger  (im),  osseu  sleger  (132). 

*Bosculus  ein  klein  ochßlin  (110). 

*Boshardus  v.  Bastardus. 

*Bos-inus,  -mus  v.  Businus. 

*Bosrago  v.  Borrago. 

*Bossa  [anders  Gl.  m.)  v.  Bosa. 

^Bossaris  v.  Bassaris. 
Bos-,  bu-  (76)  -sequus  ochsentreiber 
(75). 

*Bostab-ulum,  -ilum  (8)  ochsen-  (9), 
oschen-  (^8)  -stal.  oßen  stalle  (17). 

Bo-,  bu-  {b^)  -Star,  -sta  (Gf.  3,  349), 
hostar  (104)  {cf.  Dz.  wtb.  47i)  hd.  (13) 
nd.  ko-,  hd.  kuo-  (iio<=),  ku-,  kuge-  (6), 
kie-  (iio-'i),  rindir-  (104),  rindor-  (17,  64, 
117)  -stal.  pferrich  (Gf.).  ochsen  kripj)e 
(9).  oschen  cruppe  (8).  krup  (uo«).  krupff 
(110^).  kripff  (iio'').  kruft  (68).  ags.  scipen 
{i.  bouiale  Gi.  Aeifr.). 

Bostar  (x  bo-,  bu-stum)  i.  locus 
vbi  Corpora  boum  (Br..  Pap),  hominum 
{76),mortuorum{69,  110  &c.)  cremantur  sim. 
stede  dair  men  die  mynschen  verbernet 

(147). 

*Bostardus  v.  Bastardus. 
*Bostarus  nesselkraut  (4). 


BOU 


79 


*Bostis  V.  Pestis. 

*Bota  koder  im  schuch  (74). 

*Bota  {i.  cymba)  boot  (Kil.). 

*Bot-,  both-  (6)  -alus  (aws  boletus  ?) 
swam  iß,  22). 

*Bothana  v.  Bothona. 

^Botanica  (47,  Sum.,  versch.  von  herba 
b.),  botoma  (85),  bontonia  (96).  betonia 
(149),  borania  ( Sum.  v)  (cf.  hierobotana 
i.  verbena  Nmn.)  isirn  (Sum.).  isirnwurz 
(Sum.  VI.  yser-u  (47),  -en  (85),  -e  (149), 
-enhart  (96). 

*Botare  v.  Potare, 
Botaurus  {auis)  moß-,  ror-reigel,  ror- 
trumm,  -dumb,  lor-,  meer-,  vr-riud,  moß= 
kuh  (143). 

Botellus  V.  Botulus. 

*Botental  v.  Bidental. 

*Botheolicula  v.  Bothonicula. 

*Botin-us,  -i  (i4i),  butina  [cf.  botis 
cloaca  Gl.  m.?)  lacha  (Gf.  2,  100  scp  3, 
87).  lach  (  vor  botraeion  i.  apium  risum 
141.  X  risusPi. 

*Botio  &c.  ;•.  Bocio. 

*Botolica,  botholieula  &c.  v.  Botho- 
nicula. 

*Botoma  v.  Botanica. 

*Botho-na  (94,  117),  -ma  (119,  120, 
127.  Sum.,  Gf.  3,  149),  bothana  (l36), 
batho-ma  (74,  Bosw.),  -nia  (76)  {i.  vrna, 
dolium)  eim-bri  (|i27),  -ber  (120),  -er  (74, 
119).  emb-ir  (lu),  -er  (Sum.),  ags.  -rin 
(94,  136),  -reu  (bosw.). 

*Bcthonicula  (ise),  botholi-eula, 
-tula  (121),  -nula  (94),  botheo-  (117), 
poto-  fi27,  130)  -licula,  -liculus  (127), 
boto-  (Gf.  6,  660),  bato-  (130)  -lica  {cf. 
prc.)  sio\d{ii"i,  119,  120,121,  Sum.).  stouph 
(^130).  stouphilin  (i27).  ags.  stoppa  (i36), 
stappa  (94). 

*Bothor  r.  Bocio, 

*Botraca  {i.  bulmus  &c.,  aus  ßax= 
pOLyoq  cf.  sq.)  a-,  eegh-desse  (147). 

*Botra-cion  (94*  141,  v.  botinus), 
-ssion  (_Sum.  v),  -eius  (Sum.  vi),  batra= 
chium  (143,  Ki.)  {i.  apium  risu-m  143, 
-s  I4i)  selbiszunge  (_Sum.  v).  ephe  (Sum, 
vi),  zungeufroschlein,  borris  (Ki.).  was- 
sereppich;  hauen-,  huuer-,  rappen-fuß, 
gleiß-,  spiegel-blum,  schwdh.  glitze2ifäun= 
lein  &c.  (143).  ags.  clufdhuug  {a^^). 

*Botrio  &e,  v.  Bocio.  Botrus. 
Botr-us,  -io,  -ia  (86),  potrus  (.5'') 
hd.  trub-o  (Anz.  5,  464),  -e  (8),  -en  (75); 
drubo  (86),  trubel  (6  sm.);  wyn-,  win-, 
wine-  (10,  19)  -drube  (10  &c.),  -drübe, 
-drubeu  (13),  -tvub,  -truvele  (96),  -drubel 
(19),  -trubil  (.5^'),  -trubel  (75),  -trubel 
(5,  6);  weiu-traube  (9,  m),  -traub  (i34), 
-trauben  (75),  -draub  (67),  -per  (1).  nd. 
wiu-dntfele,  -drufel ;  wijndroue  l  ippmes 
{lat.f  11). 

*Bottirum  v.  Butirum, 
Bot-ulus,  -ellus,  butulum  (76)  blut- 
(110),  brot-  (125),  mot-  (132)  -worst. 

Bouarium  (^'.  bostar  75,  boatrium 
74;  cf.  bouilla)  och.senstal  (75).  riuder= 
marckt  (74). 

*Bouenettim  {i.  transenna :  X  boui= 
nus)  bocuen-nct  (kü.). 

*Bouer  (/.  ferrum  aratri  3,  4 ;  in= 
ferius  ar.  et  est  ferrum  latum  76;  lignum 
feri  vt  est  lance.a  ;5 ;  l.  teres  75 ;  cf.  bisa= 
euta;   aus  bomer   =  vomer?  fehlt  in 


80 


BRA 


110  &1-.  «/)(/  in  ihn  Voce,  ox  quo^  hd.  scliar 
(4^;  8cliiir  ,  pHnfjli-  (j\)  -yat'u,  -ovseii  (!>, 
7-1).  iiluilekHi'lmr;  ein  schuft  (3).  spielJ 
sriiam  17  1.  -.'.1. 

Bouiale  v.  Boattir. 

Boiiicida  c.  Boscida. 

Bouil-ln,  -lum  (m;  &o.),  -e  (71,  (ii.  m.). 
bou-,  bo-  (7  1)  -arium  {q.  rf.)  L  stabil^ 
lum  Itoimi ;  lorits  rbi  lioncs  vriiilr-  l  saeri 
fint-btnitiir  boiiiU-a,  -e  iir.)  /ul.  ku-  siin.. 
kii-:-  t(\\  oclissi'ii-  (71),  iid.  ossen-stal,  l 
-inaickt  ^T•l).  vicli-m.  {7'>). 

Bouinari  /•.  Bobinare. 

Boiünus  riiidi'n(22'»).  ryiidcr-en  (22'»), 
-rill  [n ). 

*Botünus    (X  prc.    i.  buflfb,  Jmtrio 
<l'v.     hocuc   (Kil.) 

Bouiscida  v.  Boscida. 

*Boulare  r.  Baulare. 

*Bouulciis  c.  Bubulcus. 

*Boxa  r.  Bucea. 

Brab-,  brau-  (ol,  brabi-  (1)  -ancia 
hd.  nd.  brabant,  eii  staii  (2:5).  brauant 
(3,  5,  (56).  br.-land  (76).  jn-auaiit  (17). 
pbant  (6).  hruaniid  (1).  bräfant  (7). 

*Brabanti-nus,  -us  (f)!'),  briamanti= 
nus  (7iO  pba-  lO),  brabo-  (5^,23)  -nder. 
*Brabiger  v.  Baburrus. 

Brabium  v.  Brauium. 

Bra-ca,  -ka,  -ga  (8«),  -ge  ipl.  7«).  -ce 
f^iio),  -cha  (110),  -ehe  \j}l.  itr.),  -cca  {(jr. 
ßpaxxa  ULM,  -ccae  [pl.  21  &c.)  («.  calige 
76,  femo-,  femu-rale,  lumbare,  reno 
&c.)  ein  bruoche  {IS)),  hd.  bruocli,  bificb, 
broah  (86).  pruch  (1,  3).  hd.  nd.  (<)!*) 
bvucb.  nd.  brock,  brok;  eii  bruock  (11); 
broech  (132);  nedercleyd  (22>>).  nyderwat 
(3).  hie  gorott  (,2t.  cf.  hüffclbaut  MB,  132  V). 
hacze  (i.  cf.  hozocaliga  ib., schioerlich>< 
böhm.  hacc  Badehetnd).  büchseii;  iiludor-, 
schiffers-hoseii ;  lange  &c.  Iiusseerjacke 
(114).  windir^clier  filtzrock  (112). 

Braca-le,  -rium  v.  Bracile. 

Bracare  brach  anlegen  (64).         > 

Braccati  beclaidet  0.  angethon  vn^ 
beschoreii  o.  kotzet  klaidt  t  mit  nider- 
kl.  o.  -wat  o.  bruch   (88). 

*Bracc-eola,  -ola,  -ia  &c.  v.  Braete- 
ola,  -a. 

*Bracci  brake  tot  vlas  of  henuep  (147). 

Bracchus  brackliiind  (Heu.). 

*Bra-cea  (7,  2-t;  mensura,  aber  -tliea 
i.  baltheus  (;i.  m.),  -sea  (6),  -eia  (3,  5, 
74),  -tea  (21,  22),  -ta  (18),  -etea  [ne,  67. 
74,  134),  -ctia  (97)  (i.  fibula)  hd.  nd. 
Spange  (3,  5,  22).^  hd.  sjiang  (7,  66,  67, 
74,  i34l  für-  (74),  für-  (6),  for-  (18)  -spang. 
Spatel  (,97).  eyn  mautel-spang  (74),  -snure 
(7  stm.),  -schnür  (66  &c.),  -suore  (18,  21). 
-snor  (22),  -stonvel  spange  (24.  c/'.  fibula). 
rinck  {n).  bratze  (22). 

Bracetun  v.  Methodus. 

Bracia  r.  Bx'a-cea,  -ncia,  -sium. 

Braciatorium  v.  Brasiatorium. 

Brac-ile, -ille(9),  -ale  (3  &c.),  -arium, 
brach-ile  18,  Hr.),  -ale  (es,  99,  110,  Br.;, 
-arium  (110)  {i.  lumbare;  -ile  et.  ciiv= 
guluni  renum  Br. ;  cingulua  laediante  quo 
Irraca  tenetur  3)  bröchc  (ii9).  priioch, 
bruochach  &c.  (Of.  3,  277  sq.)  bruc'aho 
(i2o).  broicke  t  nederkleit  (147).  bröch- 
(Gf.),  bruoch-  (19,  bm.),  brüh-  (104),  hd. 
nd.  (99)  bruch-,  bruec-  (11)  -riem  (11. 
110»),  -riemen  (no*«:),  -rem  (68),  -bendel 


BKA 

{•{•>),  -gordel  (99),  hd.  -(•uirtile(io.j\  -giirtel, 
-gortel,  -gortil  (8'').  lund-(!iier  (3),  -ciiyer 
(147),  -nor  (im),  -er  (24,  68).  ietdiier  (»ic 
iio<;).  f/(d/.  braycr  (ci.  n..),  biaieul  (122). 

*Braciolu8  v.  Brachiale. 

*Bracium  v.  Braaium. 

*Braconia  n.  /ji:  croelit  aiihe  (:')!>). 

*Bx-aco8a    wilde    pastenacli;     vogel-, 
vogcls-nest  (11  aV 

^Bractea  c.  Bracea. 
Brac-,  brat-  (76,  121,  Gf.),  bra-  (117, 
14"),  .Sinn.,  rap.),  blac-  (7.''>i>.  cf.  blatta) 
-tea,  -cia  (3),  blatrea  (,129)  bleeli  (7, 
96,  121).  plcch  (117,  sum.j.  gul(i-ein  (9), 
-en  (8j  bleeii.  golt-,  gold-blat  (67,  76), 
-tafel  (75) ,  -fei  (3.  cf.  cadmia).  ailber 
tafel  (75,  117).  iiusca,  bedela  (gl),  en 
])late  f  leininene  (lOs). 

Bractearius  (/.  bullarius  125)  speiu 
geler  (,12.">).  bleelimaclier,  goldyelilager 
iKi.). 

Bract-,  /bracht-  (12.5,  Pap.),  l  bracc- 
(4)  -eola,  braccola  (21)  silbern  bleeh 
(8,  ;»,  21).  silbi'r-taffel  (67),  -tafel  o. 
blatt  (76).  geslagen  goltj  senekelualde 
(X  braca?  74).  bract.  ein  fur.spang  an 
dem  mantel  (cf.  bracea  i;  bracc.  ])leeh 
(4).  bratteol-um  pedela  (c/.  bractea) ; 
-is  lobileiou  (uf.).  bratheola  (X  britil 
sim.  ?  cf.  brachiolum  Gl.  m.  ?)  ain  zigel 
{parfs  frenl  711). 

Bracteolarius  (i.  ducturarius)  gold= 
sleger  (12.")).  flinderlein.schlager  (kl). 

*Bracte-us,  -os  (74,  85,  .sum.  v),  -as 
87),  bra-thes  l  -tus  iKi.),  bartheos  (96), 
barctenus  (149)  seuiböm  (87).  sefen= 
pawm  (74).  seven-,satten-baum  (Ki.).  saiii- 
boiim  (96),  -beim  (Sum.),  -bom  (149). 
stamboy  {sie  85).  bracheus  veygen- 
paum  (74). 

*Bractia  v.  Bracea. 

^Bractiare  v.  Brachiare. 

*Bractiiiare  {cf.  bracci,  fraccinare) 
na  braken  (147). 

*Bractiuium  v.  Braxiuium. 
Brach-  v.  Brac-. 
*Bracheolum  v.  Brachiolum. 
*Bracheus  v.  Bracteus. 

Brachial-e,  -ia  (111),  braciolus  (8j 
{i.  dextrocherium  Br.)  aram  ysen  (76). 
arm-zier  (88),  -bouc  ((if.),  -sehin  (88,  91, 
Hl),  en  eledinge  des  armea  (23).  enn- 
elle  (7),  -el  (95),  -il  (8).  gestiekter  ermel 

(88). 

"^Brach-,  bract-  (132)  -iare  hd.  nd. 
hel-.sen,  -ßen  (17,  68)  mit  den  armen  (17). 
zwingen  cum  brachüs  (76).  fruntlen,  var. 
freuntelen  (hol  küssen  (132). 

Brachiologia  eyn  lang  sin  mit  kor= 
czeu  Worten  (17). 

Brachi-,  brache-  (8)  -olum  schild- 
echin  (8),  -iehen  (9). 

^Brachionister  {i.  armilla)  armzug(8s). 

*Brachitensa  {cf.  cubitus.  tripta.) 
elaft'te-r  (1,  74),  -rn  (17),  ein  leng  des 
menselien  als  einer  außreichen  mag  (74). 
Brachium  hd.  nd.  arm. 

*Bradiga-bo,  -lo  (Gf.),  -co  (Lye)  ags. 
feld-hoppe  (Gf.  4,  832),  -uuop  (94),  -swop 
(Lye),  -uns  (l36). 

*Bradipes  {hybrid  aus  ßpaÖUTTS?) 
stoeliaro  (i(i3). 

Bradium  v.  Brauium, 


BRA 

*Bradu8  {cf.  gi.  m.  h.  v.  f)  zwy-formi= 
gcr,    gestaltiger  (74  bis). 

*Braga  v.  Braca. 

*Bragum  r.  Brauium. 

*Bramel-ia  liiTi  (buTV)  worcz  (8.  cf. 
brunella;.  -Ia  liiamkriit  (9V). 

^Bramus  rly.  brach  (r  durchyeslri- 
chen)  a  bachin  fp-ece  ((>);  cf.  bro-mius 
Br.  &c.),  -nius  (68),  -mu8  i.  bachus  a. 
bromin  /.  coinedcre. 

Bran-ca,  -cha  (143)  leonis  {cf.  acon- 
cilla)  lowenfuß  (143,  Ki.). 

Bran-ca, -cha  C 143),  -ee  (47)  vrs-ina, 
-ea  (47)  (/.  equapium  73)  bereu-  (47, 
73,  Sum.),  baren-  (s.";),  beriie-  (13  Mrg.), 
bere-  (13),  berii-  (10  &c.),  ber- (8)  -clawe 
(13,  73,  85,  149,  Sum.),  -clae  (8,  10  sim.'), 
-da  (47.  au.i  -ela),  -tap  (73).  pernklee  (74). 
groß-  i  rol.i-epich  { 73 ).  baren  tapen, 
welsch  barnklaw,  wisen-,  graß-kol  (144). 
*Bräcia  «lange  (8''.  aus  spangcV  cf. 
bracea  j. 

Bran-cia,  -tia  (68,121),  -chia  (77,  99), 
-che  ( 49C,  88),  -cie  {'.)),  braciae  {pl.  Lye), 
grancia  {q.  v.)  kinnebacho  (121).  kyne^ 
back  (12),  eyn  kitf  (18)  an  ey  fische. 
eyn  keyii  backe  an  den  fischen  (■5'').  hd. 
eyn  kin-bake,  -back,  keiiebach  (21), 
kynekaeke  (133.  cf.  Kil.)  in  piscibus,  von 
einem  fisch  (68).  viseh-cao  (93),  -or  (3). 
kaecke  der  visschen  (kü.).  kywe  (9,  13). 
kiefFe  (49*=).  kyff",  grot  (77.  X  spina  pis= 
eis?),  kyffel  (10).  eyn  kiwe  der  fogel  (8). 
affs.  cian  {jjl.  94,  136,  Lye).  chela  (Gf.), 
flössen  0.  die  federn  blasen  (88). 

*Branco  r.  Brancus. 

*Brancon  [i.  faux,  cf.  prc,  sq.)  chowe 

(Suin.). 

Branc-us,  -o  (74,  76)  {i.  guttur;  ca= 
tarrhu.s,  ßuxu.s  ascendens  a  faueibus, 
corissa  t  frenesis  l  letargia  (75)  kyn- 
back  (11(1,  134),  -backe  (i33),  -backen 
(v.  a.  1477).  kynneback  off  kake  (i32). 
keneback  (19).  kele,  strate,  gorgel  (147). 
da-  (121),  de-  (ii7)  -mpho.  Aus  in  cli 
kelen  (93).  flüssig  (24).  hirnsucht  (75). 
rotz  (74). 

*Brandana  v.  Bardana. 

*Brandare  v.  Baulare. 

*Brandella  eyn  rodestock  (19);  cf. 
brande-r,  -ra  i.  andena  {in.  m.)V 

*Brandes  {i.  faber  qui  tenet  ferrum, 
aus  brontes,  vll.  X  brander  cf.  prc.) 
eysenhalter  (74). 

*Brandica  scheyle  (9). 
*Brandium  v.  Prandium. 
Brando  een  walm  (i08.  Strohfackel), 
*Brandonia  v.  Blandonia. 
*Bransica  v.  Brassica. 
*Branta  v.  Berneca. 

*Brasdenarius  {i.  nummus  epidaris, 
tressisi  brasiK'nninck  (KU.). 

Brasia  v.  Euphrasia. 

Brasiare  ma-  (75),  mu-  (74,  75)  -Itzen. 

Brasiator  hd.  rae-,  mu-  (1)  -Itzer. 
maltz  macher  (1). 

Bras-,  brac-  (Gl.  m.)  -iatori\im  hd. 
maltz-,  maltß-,  var.  maldß-  (110),  meltz- 
(5,  4),  hd.  (13)  nd.  molt-hus  sim.  maltz 
(76).  m.-tenne  (74"). 

*Brasica  v.  Brassica. 
*Brasicia  v.  Braxiuium. 
Bra-sium,  -cium  (.sum..  Gl.  m.),  -tium, 
-sum,  -cia  (117),  pracium  (i4i)M.  maltz- 


BRA 

m.  do  man  bier  vs  macht  (6  sim.),  vß 
bniwt  (68),  aiiß  breut  (i34  stm.).  malss 
(i4i).  maltzy  (67).  melcz  (;')).  molt  (13,  22). 
nd.  ags.  malt. 

*Brasiuin  {st.  pr.)  andoiMi  (sum.  vi). 

*Bras-mus,  -ma  fos),  -umeus  (iio), 
-umius,  -ius  (24,  75),  -ura  (9),  bersu- 
mius  (125),  pra-smus  (04.  9i),  -sinus 
1^125,  Ki.),  -sius  (Ki.j,  - xina  {i.  phoea, 
salea  (!f.3,  283),  pris-sa  (11),  -ma,  ^. -me 
lll,  20),  bresmia  (ci.  m.)  {piacis  cf.niti. 
232.  pictileus.perca.)brech-s  (^134),  -ssem 
(iio^''),  -sscn  (^76).  prexen  (9i).  preclisam 
(64).  brachsen  (24).  bras-um  (21),  -sem 
(5),  -em  (9),  -men  (17),  -me  (5'%  22,  9«), 
-ra  (1),  -seil  (V.  a.  1477).  braümen  [Ks^.). 
pras-em  (74),  -m  (3),  -inen  (Ki".).  bres-eme 
(11),  -em  (G,  20,  69,  70),  -sem  (110*),  -sen 
(V.  a.  1477),  -sin  (68).  breüeme  (1).  bi'eys= 
sem  (132).  bevß  (18).  herlJen  (125). 

*Brassago  {L  bassara  &e. )  wilde 
rawte  (74). 

Bras-,  bra-  (76,  86,  96,  Sum.),  bran- 
(16),  bar-  (74,  95),  ba-  (75,  85)  -siea, 
-sico  (94'i),  brasse-ta  (74),    -a   (110,  132) 

COllo    (Sum.).    koli   (86).   koel    (67  Mrg.,   lio). 

keel  (91).  rdmselie  kole  (87  nim.^.  ronii=^ 
sclierkole  (74).  krauß  t  römisch  kol; 
kolkraut  (73).  romes-kuile  l  -krut  (13). 
-coel  (85),  -kol  (96).  wisköl  (149).  rosinko 
isic),  witeol  (47).  bruenkoel  (i25).  moy.s 
(i32).  kumpost  (74).  benyts  (12.  cf.  spi= 
nacium).  seczling  ( IG ).  pflantz  (  ([uasi 
planta  75).  ags.  wuducerhlle  {}m^). 

Brassica  lacuturris  t  tritiana  kabis 

(144). 

*Brasum  i.  Brasium. 

*Brasum-eus,  -ius  v.  Brasmus. 

*Brata  v.  Braeea. 

*Bratea  i\  Brac-ea,  -tea. 

*Brateca  v.  Bratua. 

*Bratens  swame  (.^um.) ;  aus  .sanibonm 
brathes  sim.  v.  bracteus  ?  cf.  bra-,  bru- 
tes  "pißAGi  i^cA.  m.)V  braticius? 

*Bratheola  u.  Bracteola. 

*Braticius  (<;/'. bratens ?)  scuenne  {lOi)- 

*Bratislauia  v.  Vratislauia. 

^Brattea  v.  Bractea. 

*Brattealisplohlicher,plechilinen(Gf.). 

*Bratteatus  gefedelgoldöt  (Gf.). 

*Bratteol-um,  -is  v.  Bracteola. 

"Brat-ua  (ca.),  -eca  t  batheca  {ein. 
i.  leodium;  luticha  (i30,  Gf.). 

*Bratum  {st.  pr.)  wisse  (IG). 

*Brauancia  v.  Brabancia. 

*Braueola  v.  Blaueolus. 
Braueta  (Br.  c/.  Gl.  m.  1,  770^^)  vber- 
winder,  wettlon-nemer,  -geber  (74). 

Bra-uium,  -uum  t  -yum  (74),  -bium 
(114),  -dium  i,i36=S    141,  Gf.,  (ii.  111.)  {aus 

ßpaßsTov)  zyl  (74).  lauffe-r  t  -  rs  (74), 
ieuffirs  (5^),  ;des  leufFers  (7  &c. ),  eins 
lovffers  (G),  lopers  (23),  lewffel- 1  poten- 
(1),  lauff-  (8,  9),  botten-  (110),  haut- (Gf.) 
-lone,  -Ion,  -loen  (^5),  -Ion  t  sig  (9).  we= 
delopers  (22),  weclde  lopes  (23)  aanck. 
leuffers  dranck  (18).  geweill  (132).  klein- 
ot  (114),  -heit,  lobe  kröne  (65).  forateila 
(Gf.). 
*Braxadiura  v.  Braxiuium. 

Brax-are,  -ire,  baxare  (1)  {cf.  pra= 
xare)  hd.  nd.  bruwen,  borwen  (23).  hd. 
bruen,  brwen  (5^),  brühen   (5,  21),   bre- 

DiE>ENBACH   Glossarium. 


BRI 

wen  (4,  66),  breuen  (i34),  prewen  (1), 
brauchen  (67);  bier  bruwen  sim.,  sieden 
(76),  machen  (6). 

Bra-,  pra-  {q.  v.)  -xator  lul.  nd.  bru= 
wer,  byer-br.  (110).  hd.  bruer,  bir-br.  (8^), 
bi'ewer, breuer  (i34),  prew-er  (4),  -meister 
l  pirprew  (74).  brew  o.  maltzer  ( 76 ). 
biev-sieder  (7),  -sider  (76),  -macher  (6). 

Braxatorium  bruwe-  (17),  bruw-  (es), 
bru-  (uo),  bruyewe-  (i33),  brauwe-  (19), 
brew- (9),  breu-  (i34),  prew-,  brauch-  (67), 
bier-  (76)  -huß,  -hause  (67),  -hawß  (134). 

Braxatura  gebra  (4). 

*Brax  -  auium ,  -ibium  &c.  v.  Bra= 
xiuium. 

*Braxire  v.  Braxare. 

*Braxi  -  uium ,  -  nium  ( V  3 ) ,  -  num 
(24),  -mum  (74),  -uum  (G),  -bium  (7, 
74),  -lium  (ä  &c.),  -dium  {du,  67,  134), 
-um  (1,  110),  -uia  (4,  76),  -ua  (9),  -a 
(8),  brax-sidium  (21),  -adium  (133), 
-auium  (1ü7,  est  instr.  br UMUiidi  GS),  bra- 
ctiuium  (77),  -sicia  (117,  Sum.),  pando^ 
xinium  igall.  brassin  122.  ><  pando= 
ehium)  hd.  wirtz,  wyrtze  (66),  wurtz 
(HO,  134),  wrtz  (77),  wortze  (67),  wercz 
tlÜ),  werthß  (7).  wert  (13,  18,  22,  23). 
werte  (109).  vert  (97).  wors  ofraout  (107). 
iiew  (110),  geioren  (6)  bier.  vngeghert 
(22).  viig.  ber  i23i 

*Brecanica  v.  Britannica. 

*Brediarium  i:  Breuiarium. 

*Brem-is,  -ensis  (ö^J),  prema  (i3o) 
(cm.)  brem-is  (1),  -en  {ö^,  22^).  prema  (i3o). 

*Brenda  v.  Briima. 
Brenthus  {auis)  raew,   holbrot  (i40). 
Brephotrophium  tindel-  i  kind-huß 

(88). 

Bresmia  v.  Brasmus. 
*Brethanice  v.  Britannica. 

Braue  {i.  littera  v.r.  &c.)  ein  brieff 
quem  papa  sigiUat  Sc.  mitsinem  bitsch-e, 
vai'r.  -et  (65). 

Breuia  die  timne  im  meer  (i35). 

Breuiare  hd.  ku-,  ku-  (24,  iiof),  ko-, 
verkü-  (15)  -rtzen.  kor-ten  (22),  -czigen 
(17). 

Breu-,  bred-  (ä^)  -iarium,  breui- 
arius,  -es  (17)  hd.  eyn  bcde-  (5,  18,  21), 
bedt-  (68),  bett-  (24),  betli-,  bet-buch, 
-boch  (18).  eyn  verde  bock  (22).  ein  ab- 
gekürzt betbuch  (uo).  hd.  breu-iere  (7, 
17),  -ier,  -ir  (64'',  70,  134).  brieter  (24,  64«, 
76,  93).  bredier  (5^).  reuwer  (66). 

Breuiatio  kurcze  schrifft  (4). 
*Breuiatura  kurtz  (76),  kortz  (7)  ge= 
schritft.  g.  per  tytellos  (G).  v'-kurtzte  (ö), 
-korczt  (17),  -korcz  (21),  -korthet  (22), 
vor-kurczigyte  (5''),  -tytelt  (23)  scrifft, 
schritft.  vorkorcen  (18.  X  breuiare). 
*Breuies  v.  Breuiarium. 

Breuiloquium(e.  moralogium)  kurtz= 
redigs  (74). 

Breuis  hd.  kurtz,  kortz.  nd.  kort. 
*Bria  {aus  pia  mater?)  hirnhut  (Sum.). 
*Bria  v.  Briga. 

Bri-a,  l  -da  (19),  -ca  (67),  brya  (147), 
biria  (8)  svöo?  a^'^zm  (Gl.  m.).  vas  pefre= 
grinorum  &c.  (66  &.c.).rnensura  (66  &c.,Pap.). 
in.  t  f  soll  (9).  m.  quelibet;  terra  vbi  fiunt 
honi  casei  (Br.  cf.fromage  de'Bvie).  farina 
(67).  rnensis  t  meöl  {.sicS.  cf.  cyathus?  ««6- 
mel  cf.  67,  vll.  aus  einem  altd.  Worte  für 
mensura  missverstanden  ?).  maße  (100).  maß 


BRI 


81 


(17).  mas  (1).  mate  (99).  i.  sobri-etas,  -olus 
abstinenci,  sober-,  maytsam-heit  (147). 
*Briamantinus  v.  Brabantinus. 

*Bribipium  {cf.  leripipium)  gall.  bec 
de  soler  (122). 

*Brica  v.  Bria. 

*Brietire  c.  Brutire. 

*Bricula  {cf.  brittula)  syntlauff  (74. 
aus  snitlaueh  X  hintlaufF), 

*Brida  v.  Bria. 

*Briensis  ags.  ha-  (94),  ho-  (1 36)  -nduyrp. 
Briga,  l  bria  (74)  (/.  rixa  q.  cf.)  hd. 
nd.  schclt-,  schilt-  (21)  -wort,  -wart  (21), 
-worde  (23).  kyfehing  (74).  ein  krieg  (G, 
75),  vrloge  (74)  mit  werten  (74,  75).  grat-, 
var.  gratz-wer  (75.  cf.  sq.,  Sm.  2,   124.  3, 

113.    BM.   566). 

Briga-re, -ri  (uo)  {i.  rixari)  hd.  nd. 
schel-den,   hd.  -ten.   krit'gen  (G,  75,  uo). 
kyfeu  (uo).  grantwereu  (75.  cf.  prc). 
*Brigonia  v.  Bryonia. 

Brindella  {herba)  bockshorn  (Ki.), 

*Brin-na,  -a,  prinna,  pr\iina,  brenda 

(I04)   {cf.    Gl.   m.    1,  7S9.   Cclt.  Nr.  428)  hunt- 

az  (104,  Gf.),  -as  (Gf.).  himdaz  (ii7,  121). 

Bryon  {cf.  soldana)  moß  (i4o).  meer- 
l  corallen-mooß  (Ki.). 

*Brion,  ßptov  kletteu-korffel ,   -petei'= 
lein,  acker-p.,  -kl.  (i43). 

Bry-,  bri-,  brig-  (12),  bir-  (91)  -onia, 
briona  (i49),  bri-  (3),  pri-  (74 ),  bir-  (80) 
-oma  hd.  stick-,  stich-  (Fr.),  stuc-  (Cii.  m.), 
smer-  (93  sim.),  schmär-  (i44),  raß-  (143), 
rasel-  (91,  125),  schieß-  (73)  -wurtz,  -wrk 
{sie  Gl.  m.).  nd.  schitwort.  wildkurbiß  (74). 
wilt  kürbiß  (112).  wildecuruiz  (i3i).  hvn= 
des  kVrbz  (87).  Imnds-kürbseu  (73),  -kürbs 
(143,  144),  -rüben  (Kl.),  liilge,  helge  (149) 
bereu  (85),  bern  (47,  149).  heilige  byrn  (12). 
haidelper  (3.  cf.  broma).  wilden  zitwen 

(144,     150). 

*Brionia  c.  Broma.  i.  ossa  alba  et  nigra 

(148). 

"^Briorva   {herba)    tuiiahn    (105.    aici 
brom-a  q.  v.,  -us  twalch  Nmn.). 

*Brisacus  eyn  viole  (17.  aus  brassica 
koley). 

Bris-are  («  -in  Br.  &c.),  -in,  -care 
(68),  -chiare  (Gl.  m.  ital.)  {i.frangere,  ex~ 
primere  die.  ef.  Dz.  1,  3i8.  Goth.  wtb.  B. 
54)  vß-trucken  (68),  -persen  (132),  -legen 
(uo).  breken  (147).  wein  aiüJ  torcken  (64). 
Bris-ea,  -ea  (23,  76),  birsca  (9),  prista 
((/.  V.  46),  bursia  (74)  u'.  fauus)  raz  (1. 
cf.  Sin.  3,  125.  Weig.  Syu.  Nr.  2205).  ruß 
wasser  [o^.  missv.  aus  wafl'er  cf.  liung- 
weffel,  -waben  Weig.  l.  e.).  honig-seyni 
(9),  -sam  (74).  hoiiuig  sain  (8.  cf.  Weig. 
i  c).  honich  seeme  (147).  en  suel  der 
{animcdf)  l  was  wert  (23.  i.  e.  hd.  wachs- 
wirze  ef.  brisica). 

*Bris-care,  -chiare  r.  Brisare. 

*Brisea  v.  Brisca. 

*Bri3iea  (c/.  braxiuium,  brisca)  wirz 

(Sum.   VI). 

*Brisis  (^.  ebrietani,  cf  briseus  t. 
bacchus  Br.)  truckenlieit  (74). 

Britannic-a  (Us),  -i  {pl  129),  brit= 
tannica  flos  t  brethanice  flores  Im), 
brit-  (139),  buri-  (.fap.),  barri-tanici  (iii, 
Pap.,  Gl.  111.),  -ceniti  (76  j  sunt  flores  süuestres 
^76  sim.).  loffelkraut,  M^.  lepelcruyd  (143). 
britaniee  ags.  iiaiwen-iiyldele,  var.  -ydele 
(94a).  brecanica  walt  bloeme  (147). 

11 


82 


miv 


HntisiniB  «•.  Paristulus. 
Hiito  cyn  liritciuT  (f)'*).  liartonicr  in 
JVaiK  Ivi.'iili  ^l3.^^. 

»Brittula   ( cf'.  bricula,  pretula  &c.) 

Mllitoloucll   (Sniii.V 

♦Britiis  '    Bnicnis. 
•Briiiota  r    Priuota. 

Briuia  ' .  Bouor. 
•Biixa  '  Circulea. 
Broc-a,  -ca  (^uh\  -o  (10),  brucca  (!•, 
lUp/t.  bro-  110)  (/.  rtiii,l  belua  man'na  '.), 
68,  uo;  cf.  (Jl.  m.  1.  102  sq.)  cappo  (100./.  q. 
/apf«n.  A-*'"/«»  (iolniris  r,i.  m.\.  win  tza]ip(> 
(15M.    wjjiit:ippi'    11».  Hier  wuiidor  i9  . 

Brocare    i/V;.  brocher  i;i.  m.),  bro 
tare   [(>k   biiicare  fJ3)  [t.  stiere )^  liegen 
(H).  tosanifde-n.  (23). 
*Brocca  r.  Broca. 

*Brocca  i^/.  subula ;  At/«o«o  isn.c/".  «</.) 
oKsen  of  .siiul   (i^9).  brocc-ae  (ci.  m.),  -i 
Hie.  aciis  lifftiee  qulhiifi    mortui  in  cilicio 
siiiintur  («8,  110,  niiii.  r,\.  m.). 
Broccus  r.  Brochus. 
*Brocio   s  ff.   brochus,   x   bocio?) 
ki(>iil»  (IV 
*Brocula \  (f.  brocca)  i/all. broche(i22). 
Brochus.  ppoyo^  gelt  itc.  (112). 

Brochus,  broccus  (ns,  i47\  brucus 
(i'ap./,  brutus  iut\  bruccus  (9),  bron- 
chus  (110,  132)  {i.  habens  tinnida  labia 
110  &c.>  bleckzau  (lu).  groz  lippeicht 
(9).  hoch-li'ft/.ig,  -mündig  {,110  sim?).  des 
eyne  oevoivle  lypp  dicke  is  (i47). 

Brodium  (</'.  prodeum)  hd.  weych 
broyd  /  hiixl  mit  brode  l  hronwe  soyt  l 
Bopp  aut  muß  (19^;  geweicht  brotmitsup= 
pen  (68) ;  brnwe,  brwe  (i34),  brue  (21,  110), 
browe  (18\  brohe  (5\  bruegi  (93),  brug 
(G\  brye(13),  briey  (.7«).  bruye  (67),  brue 
l  supp  (1),  suppe.  fleischsuppen  (7,'>V 
sopp.  gewevckt  broit.  bierenbroet  (132). 
8od  (22ab.)  'söd.  iuchthe  (28).  iuche  (22b). 
juge  (109).  en  moyse  (11).  wos  (22''.  st. 
mos). 

*Broel  (brolium  &c.  Gl.  m.)  ags.  edisc 
(94,  i3i;V 

*Broel-arius,  -learius  (i36)  ags.  edise^ 
ueard    ;nV  -uard  iise). 

*Broin-a.  -us  (Sum. ).  bronya  (96), 
brionia  (.00)  (c/.  brora,  briorva)  havere 
(17,  !<t;V  habero  (sum.  1.  liabre  (.io).  hancre 

(sie    141' 1. 

*Bronchus  \eanis,  cf.  bracchus)  ein 
bracken  (125). 

^Bronchus  r.  Brochus.  Bruncus. 

*Bronya  >•.  Broma. 

*Brora  r.  Farrago. 

*Brotare  '■.  Brocare. 

*Bruca  geratina  i  /.  tortela,  quondam 
vellarum,  Itali.-<  nobilis  eruca)  hede- 
ricli  ,  1 44V 

*Brucare  v.  Brocare. 

*Brucca  r.  Brocca. 

*Bruccus  r.  Brochus. 

*Brueetalus  v.  Bucephalus. 

*Brucia  (.ins,  «^.  broca?)  bechela(ii7. 
/.   (;f.  8.   43.  4,   384V 

*Brucire  v.  Brutire. 
Brucus  >:.  Brochus.  Naricus. 
Bru-cus,  -chus,  -cchus  (125),  -ichus 
(94),    -tus     23.  X   adj.).    burtus    (22),  I 
britus    •  gaU.    haneton   ou  uue   mousee  1 
122;  hd.  kef-er,  -fer,  -fir  (5^),  -fern  (21), 
chevir   (loi),   keuer.   wilde  (X  brutus) : 


BRIT 

k  /  meyg-k.  (brucus  23).  keyfer  ''i). 
keiver  (si).  kieuer  (11).  ags.  cefr  (»4, 
i:iii.  fehlt  hei  Hokw.).  zever,  sever  (109). 
))r«>cnkefer  tiM).  ain  wiirni(9i).  rupHene 
(99.  ef.  ital.  bruco  crnva).  ruppe  (i2.5). 
wilder  liewsehnckel  1 74  V  hd.  hauwe- (5), 
hau-  (7,  21,  13:1),  heu  ,  mat-  (ö)  -schrecke, 
-schreck,  -sreek  ^21),  -schrick  (7),  -sreg 
(133).  wilde  /  eyn  kal  springke  (22. 
rf.  Hr.  wtb.  2,  974).  sprciikel  (i09).  hoy- 
spr.,kiiel.><preiiger  (I32i.  sprinc-hane(i08), 
-hacn  (1071  iiestoffel  (7«.  oherd.  Staffel, 
heu-st..  straffei). 

*Brudo  V.  Qluto. 
"Brugensis  ic/m.i  pruek  (74). 
*Brugus  '•.  Bruscus. 
*Bruin-  r.  Brum-, 

Bruma,  bruina  ( X  pruina  cf.  Oeitica 
Nr.  310.  oz.  Avti).  390)  hd.  da/,  kaldc.  nd. 
dat  kolde.  winder  (9).  hd.  nd.  wiuter. 
de  kolde  w.  (22).  mit-w.  (uo).  frust  (17). 
hd.  riffe,  riene  (10).  reyff.  nd.  riim  (i08. 
cf.  .Sm.  3,  sfi).  gereym-et  (2),  -t  (1).  tuft 
(9.5.  weit.  duft). 

Brum-,  bruin-alis,  brumosus  (17) 
hd.  nd.  wiiiter-,  winder-  (9)  -lieh,  -lick. 
frustig  \n  reyn  kalt  (17).  reyffenlich{74). 

Brum-are,  -ere  t  -escere  (es,  uo), 
br\iin-are,  -ere  t  -escere  (7g),  brun-are, 
-Ire  friesen  (l^i,  74)  als  daz  weder  (18). 
hd.  ge-fr.,  -frisen  (3,  69),  -frieren.  be= 
vriesen,  rijpen,  kalden  (i32).  frisen  sicut 
in  yame  [sie  st.  hieme  21).  fresen  ut  aer 
(5).  vrescn  alse  dat  weder  (23^,  wender 
(22)vrust.  winteren  (uo.  132).  nffe  vallen 
(6).  hd.  ryfen  (uo),  rjifen  (69),  rcyffen, 
De  r.  (^9),  'rewffen  (70).'bruinet  hct  riimpt 

(108). 

Brumarius  ;■.  Im-br. 

*Bruinast-a,  -es  v.  Bumastha. 

*Brumata  fierba)  prunnreich  (74). 

*Brumat-ieus,  -us  v.  Brunaticus. 

^BrumeDa  >:  Brunella. 

^Brumosus (anders  Gl.  m.)  v. Brumalis. 

*Brunare  v.  Brumare. 

Bruna-      ai.    m.).    pruna-    (5"^,    74), 

bruma -ticus,  brumatus  i22,  23)  hd.  nd. 

brun.   7(6?.   bravn   (3),    braun,  praun  (74, 

7.i),   braut  (7V   bruyn   (132).   sanguinien 

(66    &c.). 

*Brun-cus  (94),  -chus  [st.  bronchus 
ags.  uurot  (94),  urot  (i36). 

Brunda  (Gl.  m.),  bruda  (139)  i.  .solida 
(II.  c.)\  cornu  l  caput  cerui  (^Gi.  m.).  ags. 
lieorzes  heafod  (Gl.  Aeifr.). 

*Brune  \st.  prune)  gloot  (Gf.). 

Brun-,  brum-  (8, 17],  burn-  (96)  -ella 

cf.  brameliai  brun-,brim-  (17,  96)  -wurtz 

J49),    -worcz,    -wort    (47,   8.t).    phlumen 

Sum.  V.  cf.  prunellaV  braunnellen,  gott= 

heil  (143). 

*Bruneta  (herba;  po/imus    Gl.   m.)   v. 
Consolida. 

Bruni-cus,  -tius  {i.  equus  breuior, 
marmus)  brun  (i3o). 

^Brunire  ;•.  Brumare. 
*Brunsbig  [ciuitas)  brunswig  (1).  brun- 
wicensis  brunwyc  ey'n  grot  stat  (22'^). 

Brunus  {.^t.  pr.)  kriechbom  (24). 
*Brurigo  [st.  prur.)  ?•.  Outella. 
*Bruris   {vermis,  st.  pr.?)   siure   (104. 
cf.  surio). 
*Bru8ciaculum.  v.  Cotula. 


BlIB 

*Bru8cum  (sc?  st?  cf.  Gl.  m.  1,  813, 

814.    Gpllica    Nr.    33«)    broech    (11). 

*Bruscu8,   t   brug^uB    (96),    t   ruscus 
(i43)  steinbreche  (96,  Sum.  v).  stainprech 
(74).  stenhieke  (17,  s.'i).  maulJdoru  (i43). 
brus  (iiüi.  breusch,  brusdi  (Kr.). 
*Bru8sia  r.  Prusia. 
*Bru8U8  V.  Brutus. 
Bruta  '•.  Nurus. 

Brutalis  i.  brutus  (12  &c.).  vnfer^ 
nyftich  (13). 

*Brutenu8  [cf.  Prutenus)  pruse  (.5'»). 
Bruteri  prezziin  i  Wc.s). 

Brut-ere,  -ificare  r.  Brutire. 

*Brutica  v.  Borrago. 

*Brutinare  dutin  (S).  tucken  (9).  Cf. 
sq.  \  brutinina  melodin  i.  hrutorum  clamor 
(Gl.  111.)?  oder  aus  buccinare? 

Brut-ire,  -ere  ( i;r.  &c.),  l  -ino,  /  -ifico, 
t  -eo  (76),  brucire  (23),  burtire  (22), 
brictire  (74)  (/.  bestiare  7.5)  nd.  dor,  hd. 
tor-,  dor-hafftig,  dur-heftig  ((i),  -hauffit 
(21),  vihisch  (i34),  vihesch  (69),  vichest 
(66  &c.),  geckachtich  (132),  vnvernufftig 
(74)  werden,  vnvernunftig  sein  (uo).  vih^ 
Hell  tun  (9).  vichlicli  leben  vnd  thun  (75). 

Brutum  vnuor-nunftich  (23),  -nuftig 
(7),  -nonftig  (.5)dier,  der  (23).  wilde  (12). 
wilt   (8,    13).   fehe   (8).  viech  das  da  ar= 
beitcn  mag  (7,5). 
"^Brutus  r.  Brochus.  Naricus. 

Brutus,  burtus  (22.  v.  brucus), 
brusus  (23)  i.  stultus,  immundus  (Br.). 
wiUU-  (9,  22).  wilt  (10).  w.  osse  (8^).  vnv'- 
nunfftig  (17,  64),  -nuftig  tier  (b).  eyu 
dore  (7,  23).  dul  (23). 

*Bruxellus  (ciu.)  pruclißel  (74). 

*Buba  V.  Parea.  Bubo. 
Bubala,  bubula  (uo,   Gf.),  pubula 
(i4i)   ein  wylde   kuo  (uo*),   kuw  (iio'J), 
ku  (68).  wisintin  (ui,  Gf.). 

Bubal-us,  -lus,  -is  (94),  bubulus, 
babalis  (i36i  {cf  bufalus)  ej^n  wilder, 
wilde  (19),  wild-  (.i3),  wilt-  (8'',  23),  walt- 
(12),  \T-  (23,  .50^,  102,  104)  hd.  ohsse  (6, 
12),  ochse  sim.,  achs  (1),  osse  (8'>,  19, 
22).  wesent  (8,  9).  wesynt  (9).  wisint 
(102).  wizent  (100).  wisentum  (50*>).  ags. 
nesand  (i36),  uusend  (94).  buuel  (18). 
buffel  (13).  puffel  (12.5V  schuuot  {i.  ani- 
mal  in  galia  bubalus  22.  X  bubo  q.v.). 

*Bubastus  {aus  bumastus?)  /.  tumi^ 
dus  ((5,  23);  liquor  qui  fluit  de  racemis 
(3,  76).  ein  geswellender  (6).  en  geswllen 
(23).  traben,  treber  von  win-ber,  -pern 
(75).   glatwircz  (3).  tresteiT  (76). 

*Bubeda  v.  Pubeta. 

*Bubestris  v.  Buprestis. 
Bubilare  v.  Bubire. 
Bubile  ochßenstal  (88). 

*Bubilla  V.  Bugilla. 

*Bubina-ciuin,  -re  v.  Bobinare. 

Bubire  {cf.  bombizare)  vox  apium 
humsen,  susen  (88).  butio  (buteo)  bubit 
(64,  123).  bubere  schreyen  wie  ein  rohr^ 
dommel  (kl),  bubilare  {cf  pubilare) 
bubonis  vox  (123,  Gl.  m.). 
*Bubla  V.  Bobla. 

I       Bubo   {auis   i  pestis;  cf.  bubalus), 

ibubu   (94  j  136),   bufo   (94),  bulio  (75), 

jbuba  (100)  hd.  huwo  (95),   huo  (84,  103, 

104),  huwe,  hue,  hüw  (64),  hw  (34),  haw 

(9,  64'',  88),  t  arws  {pestis,  st.  ars?  9). 

hirwe   (sie)  o.   suche  (pestis  8).  aurhuw 


BUC 

(112).  huruh,  villi ,  puhiiw  (iii).  huck 
(22'>).  huic(ioo).  auff  (75,Sm.  1,  3i).  ahd. 
ags.  uuf.  auf-fe  (74),  -fei  1^45).  eyffel  (1). 
hd.  stein-aufF  (112),  -keutz  (6ö),  -kutz, 
-ble  (19.  aus\\c);  kutz  (7,  21),  vle  (iio'>), 
eule,  eul  (88,  110),  eyl  (134).  ul  (4.';). 
huile  (107.  cf.  BM.  742).  schuffaus  (112. 
hd.  Form  cf.  Fr.  2,  230b).  schuffut  (109). 
schuf  vot  (22,23).  schofud  (99).  scußuyt 
(125  bis,  cf.  V.  asion).  bicker  (ein  wogel 
sie  147.  X  sq.  V).  gir  {miluus  22).  fleder-- 
muße  (18).  widliopff  (6.5.  Mrg.). 

Bubo  (ßsßcüv  112.  i.  Intertrigo,  pa^ 
ratrimma,  anus ;  cf.  prc.)  hd.  kipp-, 
kyp-,  hd.  (19,  74)  nd.  bick-ars,  -ei-s  {i)^, 
22ab,  109,  147),  -arst  (49V  wolf  {1,  6). 
schlier  (112,  i35,  V.  a.  ifiis).^?^.  schlieren, 
hagdruseii  (lu). 

*Bubola  f.  Bubiila. 
Buboni-um,  -on  stern-   (i43),  klein 
mager-  (Ki.)  -kraut,  wegstrau  (Ki.). 

*Bubrestis  v.  Buprestis. 

*Bubu  V.  Bubo. 

*Bubula  V.  Bubala. 

*Bub-ula,  l  -ola  (75),  -uUa  {i.  bu= 
glossa  74)  rinderzuugo  (87).  rintkrut  (75). 
ochssentzuug  (74). 

Bub-,  bou-  (i3g)  -Ulcus  hd.  kuwe- 
(7),  kug-  («),  ku-  m,  kuo-  (110),  kie- 
(76),  kue-  (1  &c.),  koe- ,  ochsen-,  riiider- 
(9  &c.)  -hirte,  -liirt ,  -herter  (1.  9).  nd. 
ko-,  ve-  (99)  -herde.  Schwaiger  (i4i). 

*Bubulcus  (herba,  cf.  buglUa  &c.) 
hundesribbe  (9fi). 

*Bubulicon  v.  Bucolicon. 

*Bubulla  r.  Bubula. 

*Bubulta  V.  Battudo. 
Bubulus  V.  Bubula. 

*Bubuin  V.  Bombum. 

*Bucalniuin  v.  Buphthalmus. 

*Bucanus  v.  Buccinus. 
Bueca,  buxa  (8),  boxa  (9,  18)  {i.  buffa 
147)  Tid.  nd.  backe,  hd.  backen,  back, 
hol-b.  (U2, 115),  kynn-b. ;  packen  (^l),bache 
(9),  bach  (8,  i.  maxilla  21).  bücke  (8.  cf. 
ags.  buc  v.  bueculaP).  bukel  (lo.  cf. 
buccella).  bufte  («'.  oris  inßatio  81). 
buff  mit  opgeblaseii  kynbacken  (147). 
wange  (9,  W,  22).  hd.  waiig.  wenger  (7). 
moiit  (99).  miuid  (i4i).  ein  niuntful  (i. 
q.  bucceä  12.5). 

*Sueealdns(  i.allec  desiccatum  buckin-k 
(109,  132),  -g  (110).  buycking  (68). 

*Buecalinoii  i:  Buphthalmus. 

Bucc-are,  i  -ulare  (76)  {i.  buecam 
inflare  &c.  Bi.,  labium  mouere  76)  dren^ 
gen  de  wangen  (23).  buffen  maken  (147). 
hörn  auff  plasen  (04). 

Buccella  [i.  crista  galee,  scutum  &c. 
17,  buceeUus  q.  v.  110)  hd.  brock,  biß, 
biße.  beße  (14).  pyssen  (3).  snede  (8). 
snydde,  stucke  (l?).  schnitt,  stuck  (76). 
snitten  (1).  schnyte  (4).  buckelchin  (17). 
ein  brockel  t  biiJ  brots  ( 65).  ein  nuint-, 
var.  mont-  (65),  mund-  (64)  -vol.  est 
morsMs  part«s;bucillaeinsciue  {nd.)  brot 
(8^).  bucella  brosem  (91). 

Buccellarius  r.  Anelator. 

Buccellosus  v.  Belloferus. 

BuceeUus  hd.  biße,  biß,  bis  l  snitte 
(6),  bische  (5).  bete  (22).  snyde  (7,  18). 
snede  (5,  22).  hd.  eyn  brock,  stuck  (21 
&c.)  von  (aws  vel?)  ef  snyde  (21).  stock 
(18).  stucke  (22). 


BUC 

*Bucc-en,  -icen  v.  Buccinator, 

*Bucceta  v.  Buceta. 

*Buccicus  V.  Buggens. 
Bucei-na,  -ria  (8),  busina  (11),  t 
bucina  (i47),  basuna(i25),  bueena  (76) 
i.  tuba,  classicum)  bus-ine  (99),  -un 
6),  -awme,  -aun  (91,  iioi>,  134),  -on  (iioa^). 
pusa\v-n  (1),  -ne  (4).  bußan  (68).  bos-une 
(8b,  12),  -sune  (10),  -aune  (67),  -ine  (23). 
bas-ime  (5,  22),  -uyne  (147),  -auen  (125), 
-awm  (9).  besu-ne  (7),  -n  (97).  buesumme 
(11).  hörn  (9).  her-  (93),  t^t-  (8)  -hörn, 
dromet  (4).  trumett  ("6).  trump-e,  -et, 
claret  (i47). 

*Buccinalis  i.  animal  gener atum  per 
mixHonem  equi  et  thauri  (76),  aus  buee^ 
phalus  X  bucentaurus? 

Buccinare  hd.  bus-uncn  (6,  no^), 
-imiicn  (110a), -aunen  (76,  iio^,  134), -anen 
(68),  -nnien  (69),  -awmen;  bos-unen,  -unen 
(8b),  -a^vmen  (9).  besunen  (7,  23).  trumme- 
ten,  var.  -n  (110).  trompen  (132).  im 
hörn  plasen  (64). 

Bucc-inator,  -an,  -ieen  (Br.)  bosuner 
(17).  hornbloscr  (9).  Iicrhornblaser    (93). 

*Buccinum  [herba:  art  von  sclineckeii 
Ki.)  rittersporen  (143). 

Bucci-nus,  -us  (7,  7fi),  bucanus  {i. 
clangw  a  bueena  76)  cl.  tube  der  besu= 
non  (7).  lud  (23),  eyn  (5),  der  21),  dat 
(22)  lut  von  bosun  (21),  der  ba-,  be-  (23) 
-suncn.  busaiiincnland  (sie  74.  aus  -laud). 
basuyiieu  {)i  tniinpetten  geluyt  (i47). 
tun  llat.  ?  76).  schahneyer  (8b). 

*Bucciria  v.  Buecina. 

*Buceius  r.  Bueeinus. 

Bue-eo,  -o  (8),  -cones  t  baehuni 
(pl.  141),  baeunis  (139)  {cf.  Gl.  m.  v. 
baecones;  142  i.  bucones;  butro,  aueo= 
nes,  baburrus)  i.  stult-i  (i4i),  -us  l  gar- 
7-idu.''  (Pap.);  rustic-i  (i42),  -its  (139).  do- 
rechtig  gebucr  (17).  torecht  gefadir  (8). 
narr,  Schmarotzer  &c.  (Ki.).  schwatzer 
(64).  pauß-  (Ki. ),  pfauß-  (Das.)  -back. 
bauscchtig  (Das.). 

*Bueeola   v.  Bueeula. 

*Btieeula  {cf.  bueula)  suciga  (f>f-)- 
Bue-,  i  bu-  (iipt.)  -eula  {i.  buc-ula, 
-cella;  tegumentum  bueearum  125.  pars 
galee  &c.  ßr.,  gemis  rasorwn  Hpt.,  regula 
i  eamillum  114.  cf.  bueul-a,  -us.  ba^ 
eula.  (!i.  m.  1,  .SSO  sq.  S59.  3,  38)  raiit- 
pauc  (Gf.),  -bogen,  iatts.)  -boga  ^geuuaigi 
[pl.  -as  Hpt.  f),  200,  2oi).  ags.  bucc  (94). 
das  visier  am  heim  (9i  sim.).  die  seul 
des  grandeis  (ii4.  cf.  sucula). 

*Bueeulare  vb.  Buecare. 
Buc-,  bu-eulare  {/.  labium)   lab-al 
(127),  -il  (117,  119,  Gf.).  lauitroc  (120). 

*Bueeu-,  buci-  (sum.)  -larius  ohsi-  (104), 
ochs-  ( .suiii. )  -  nar  ( cf.  bootes. ).  helm- 
slaegher,  beckeiieel-maecker  (Kil.  :  buc= 
eula). 

Bueeus  {i.  hircus  Gl.  m.)  en  schope  (19). 

*Bueeda  v.  Buceta. 

*Bucena  v.  Buceina. 
Bucentes  ein  wespen,  hummel,  brame, 
horn-nusse  (Ki*^.). 

*Bueentia  {herba)  tusentblettere  (96). 

Buee-phalus  (76  &c.),  -falus,  -felus- 

(68),  brueetalus  {alph.  bu-  6"),  bucifal 

(110),  hueciD.silis{q.v.)estequus  alexandri. 

*Bueerna  {cf.  Gl.  m.  v.  bucerium)  v. 
Vacearia. 


BUE 


83 


*Bucer-us  (46,  120),  -tys  (119),  -um 
(139),  bueherus  (76)  {i.  bubalus;  pecus 
bubalum,  vox  inepta  139,  c/.  142  v.  bucer) 
wisant  (119).  wiesent  (120). 

*Bue-eta  (11),  t  -eda  (139),  -ceta  (19, 
141),  -ita  (129,  139),  -etum  (Br.),  bac- 
(i04),  but-  (75)  -etum  {i.  pascua  129, 
139,  hostar  104)  osscn-  (11,  19),  vich- 
(75)  -weyde.  riudirstal  (104). 

*Bucifal  V.  Bueephalus. 

*Bucilarius  v.  Buceularius. 

*Bueile  {cf.  butilla  Gl.  m.)  eyn  waßer 
fayß  (19).  en  wateruat  (11). 

*Bucilla  V.  Buccella. 

*Bucina  {aus  baeea?)  ags.  begir  (94, 

136). 

*Bueina  r.  Bueeina. 
*Bucita  u.  Buceta. 

Bucleamen  ags.  heort-hama  (Gl. 
Aeitv.  midriff  Bosw.). 

*Buclio  pole  {lat.f  in). 
*Buco  V.  Buceo. 

Bueoüe-on,   -um,  bubulieon  (19) 
hirten  (8,  9),  der  h.  (17)  gesang.  ein  bi- 
schoff  brieff  (6).  ein  biscopes  bref  (23). 
Bueolus  rindirhirte  (104). 

*Buestalinum  {aus  buphthalmus?) 
ags.  hwit  magedhe  (94*). 

*Bucsus  1-.  Buxus. 

Buc-ula,  -cola,  1 /.  facula  sic  76)  iuug 
rynd  (es),  kuelin  o.  kelblin,  varr.  kalbe, 
kalb  (110).  kalba  (127).  eeii  veersken  (los). 

*Bucula  i:  Bueeula. 

*Bueulare  r.  Buceulare. 
Bueulus  [i.  paruus  bos;  l  bouinus 
0;  /  n.  pr.  enui,  untersch.  von  bucepha= 
lus  134  &c.)  oße  (17).  osch  (8j.  ochse-1 
1,9,  75),  -leyn  (9).  cleyn  stier-  (es,  110), 
ochs-  (iio)  -lin.  rindern  (6). 

*Bu-,  ba-  (136)  -eulus  {cf.  bueeula) 
ags.  randbeag  (94),  rondbueg  (i36), 
nordbaeg  (iipt.  f).  197). 

*Buehalmus  v.  Buphthalmus. 
*Bueherus  v.  Bucerus. 

Buda  {ciu.)  ofen  (1,  4).  offen  (10). 
oueii  (12). 

Buere  {i.  perfundere,  non  est  in  vsu 
Br.)  neczen  (9,  17).  anwißen  (17). 

*Budibeta  {aus  butubata?)  suntloca 
secreta  (23). 

*Budicus  (  '.frz.  bouder  ?  )  v.  Ario- 
pageta. 

Bu-falus,  -phalus  (r)b),  -ffalus  (124), 
-folus  (21),  -farius  (67)  (cf.  bubalus) 
buf-  (17),  bu-  (5b,  21,  23),  wu-  (1)  -fei. 
rillt  (3).  ogse  (5b).  oße  (21).  oschgin 
{dim.  5). 

*Bufarius  v.  prc,  sq. 

*Bufa-,  bufo-  (76)  -rius  [i.  ventosus, 
mendux  &c.  aus  bifarius  X  buflf-o? 
-are,  -aria  Gi.  m.?)  lieger  (74).  lug-ner, 
-enhafftiger  (75). 

Buf-fo,  -o  V.  Bubo.  Bufo.  Bouinus. 

Bu-,  buf-,  bb-  (18)  -fo,  buso  (122) 
(?'.  rana  terrestris,  ve.rmis  venenosus  76, 
rubet-a,  -um,  but'ea  5b)  hd.  krotte  (6, 
43,  93),  krot,  kroth  (16),  chrot  (2,  i4i), 
chrott  (1),  cröt  (8),  krote  (3),  krut  (7); 
kra-,  kre-,  krey-  (18),  nd.  cro-de.  eyn 
ert  krot  (9).  vtze  (22).  vtse  (?),  vocke 
(22b).  eyn  ce  (5  st.  vce?).  oketa  {nach 
Wackemagei  Schreibfehler,  doch  vgl.  u. 
a.  oberhess.  oikch),   creta    (127).   pedde 

11  * 


84 


illL 


(11,  iivi,  IUI),  piiilii«' i;';i,  in;»),  frosc  (l04). 
brt'Jworin  cJ'J*').  i/n/l.  criipHiit  (lasi). 

*Buflfti  («iiitlrra  <ii.  m.)  v.  Bucca. 

•Hufohis  Sic.  r.  Buftilus. 

*Bufoimria  '•.  Cotxilu. 

*Butoriua  r    Biilurius. 

*BllgU   Jur/iil)    l)llli;;llt>n    ^suin.    V). 

BuR-Rons  fi.'),  (11.  111.  1.  sati"''),  -geus 
(in.  ms),  -eus  (7(1.  rnp.^,  -enus  (ii), 
buccicus  (t])  {i.  spad-o,  -us  7t:)  ciii  gc- 
Kiiiftfii  ros  ((>).  m;iv(l(ii  <>.  aiisgcsiiytcn 
jifer<k'  (7lV  »Ml  \  l.i;:lu'siic(li'M  |MTt  ('2.'5). 
*Bup:Klo88a  r.  Biiglossa. 

*BuiB:ia  ^  /irrlxi,  /.berberis  /  spiniuineta 
1  ll)k;itziiioro(8).  saiiracli.crlisi-leii,  wein 

lagclin  (,Mi)- 

*Bug-  f  bub-  (•'(;")  -illa  (i.  buglossa 
7."»,  baccidia  in;)  ochsen-  (7.'>),  huiulis-  (S\ 
luiiult's-  (17,  s->,  W),  Imnt/-  1 1  üO,    liiuiü- 

(17)  /('/.  -/.ungo,  -zuiig,  nd.  -tiiiige. 
*Bugilon,    bulia   [S^]    singvonc   (8ö). 

ciiigrtiiu'  '  :ii;). 

Bug-lossa,  -losse  (n4*),  -lossus  (oi), 
-glossa  (iioi\  -losa  i87,  ii«),  boglos-sa 
(!m;,  in),  -sus  [Hi],  -us(iu),  /  bulgussa 

(18)  (cf.  bogula,  bugilla,  boalca)  hd. 
(7)  na.  osson-,  oslieu-  (^21),  hd.  ohsscn- 
((>),  ochsin-  (4),  ochsen-,  oschen-  (!),  8, 
4:»<"'),  achson-  (1),  rindcs-  (7,  Smn.  vi), 
huiul(>s-  (sum.  v),  hertes-  {s5)  hd.  -zunga 
(87),  -zungc,  -zniig,  -znngen  (1,3),  -czonge 
(21),  7id.  -tnnglic.  bugcl  (87,  uc.  aus 
bugilla  ?  ff.  artemisia  ?).  ags.  foxes  glofa 

*Bula  v.  Bulla. 

*Bulaquilon  '■.  Bullaquilon. 

*Bulbere  r.  Biblire. 

*Bulbij  {herba)  liundes  ben  (47).  bullj 
hmit.-ipain  (lüO. 

*Bulbi-nare,  -tare  r.  Bobinare. 

*Bulbo-nac,  -nach,  -sa  ( folliata), 
bol-bonac,  -hanac  inonveiel  (i4:i). 

*Bulbonium  scharten-,  bruch-,  Avcger- 
kraut  {\X'a\. 

Bul-bus  [alph.  -lus  G8  &c.),  -lus  (8, 
110),  bolbo  (.suin.  vi)  bungo  (cf.).  bol 
(Sura.  vi),  bollf  (Fr.).  zwiboUe  (l4!)).  zwip= 
poln  (.Sum.  v).  zwi-  (85),  cy-  (47)  -pollpn. 
knobloch  l  zwnbel  hopt  (es),  eyn  zybel- 
haubt.  var.  -hapt  (110).  eyn  hoefft  cypels 
offt  vllocks  (132).  mer  zwickil  (8.  st. 
zwibilV  herba  f).  j)l-  bulbi  nindwurtzehi 
(112  sim.). 

*Bulbu8  (piscis)  v.  Bullus. 

*Bul-cio  (121),  -cia  (sum.),  -tio  (127), 
pul-eio,  -zio,  -tio  \q.  r.\  -eius,  -so  (7. 
V.)  (cf.  Gl.  111.  vv.  bol-ta,  -zonus,  bulzo) 
bolz  (121,  sim.  Gf.  3,  114).  zein  (Sum.). 

*Bulc\is  V.  Bullus. 

Bulg,a,  -e  ( l!»j  {cf  pulga.  vulga.  Celt. 
Nr.  30!>)  eyn  wat-  (91),  ledder-  (19)  -sack, 
lederen  sach  (11). 

*Bulganica  v.  Vulgago. 

*Bulgussa  ?•.  Buglossa. 

*Bulij  r.  Bulbij. 
Bvd-iraus  f  -imia  (Ki.),  -ismus  f 
-ima  (147  1,  -una  {i-2'.>),  bolis-mus,  -inus 
(76),  delismus  (17)  der  gitze  (17).  geicz 
(74,  Sm.  2,  Sit),  vnsetelich  hunger  C8). 
vnczeydick  hungir  (9).  ochsen- (Ki.),  muno- 
(70)  -sucht,  kuhliungcr  (Ki.).  etenslnyst 
als  en  hont  bol.;  beer  groyt hunger (147). 

*Bulio  V.  Bubo.  Bugilon,  Bullio. 

*Bulire  v.  Bullire. 


BUN 

♦BulißmuB  '■.  Bulimua. 

Bulla,  bula  (21),  pulla  (74j  ('/.pro 
oella^  hd.  platcr-a  (11»),  -e  (100),  blatorn 
(uo  gi/ii.)  ni  oijiia;  bleterJiii  im  wa88er 
(88);  w.-platerii  (7.'-)),  blctter  (7),  -l)lat 
(fii),  -blas  (8), -|)lose  (9),  -.schell  ((>),  -plaßc 
die  im  wasser  erscheyniien  so  es  regnet 
("l).  waterbubbel  (iriü).  bodcle  (a^«^;  22'', 
23).  bulle  iüipic  21).  bulge  [in  balicionc 
afmc.  [),  22,  Fr.  cf.  Br.  Wtb.  1,  1.58).  bulg 
(17^.  bürg  {sie  7).  binden  (in  aqtia  12). 
l)rod  (  :  nhd.  brodeln  nach  Woinami)  o. 
choch  {sie  2).  bröd  o.  ehöt  (7i).  wrott  o. 
ehot  (1). 

Bulla  hd.  Spange,  spaiig;  gurtel-spang 
(<;4),  -spengeliii  (7).  geziertgürtelspenglin 
(9,3).  rinch  (117).  schale  (12.5).  calz  (Gf.  3, 

114). 

Bulla  ehafti  (104).  hd.  eyn  rorai-sche, 
-scher  (110,  1.34),  -li  (21),  römischer  ((ji, 
remß  (18),  baliist-  (8)  bricff,  briff  (8,  21). 
nd.  i-omesch  bref,  l)reff.  bulle  (.'i*').  bull  (fi4). 

*Bullaqu-ilon  (17),  -elon  (7.)),  -erlon> 
bula-  (i4:ti,  bulo-  (m)  -quilon,  bolgla 
(74),  niaculon  (X  dia-culon,  -quilon 
vnguetifuni  Gl.  m.)  l  abollena  (sum.  v)  (/. 
mändragora)  alrawn  (74).  alru-n  (140), 
-ne  (17,  47,   7."),  8.5,  96,   Sum.). 

Bullare  sigleii  ((>4,  6s). 
Bullare  r.  Bullire. 
BuUarius  v.  Braetearius. 
*Bulliculus   der   wall   im    sieden   (110 
sim.). 

*Bul-lio,  -io  (7.))  {i.  lixatura  7.5,  tumor 
aqnc  buUientis  66  &c.)  siedung  (7.5).  aufF 
Wallung  des  wassers  (74). 

Bul-lire,  -ire,  -lare  (110,  Kl.),  bollire 
(8)  hd.  sie-,  .sy-,  nd.  -zie,  see-,  se-den.  hd. 
nd.  wellen  hd.  wein  (17),  wallen  (67,  68), 
er-  (7),  vff-,  aufF-wallen;  quellen  (110), 
brodeln  (13). 

Bullitus  sudt  (7.5). 
*Bullo  seliarrbier  (143). 
*Bul-lus,  -bus  (132),  -eus  (76)  {piscis) 
schly,  var.  schley  (iio).  sley  (132).  milch= 
ling  (76). 

*Bullus  V.  Bulbus. 
*Bul-mago ,  -nago  (Fr.),  -maga  (8), 
ital.  bul-iraaca, -inaca ,  -maca &e.  (Nmn. ) 
wibiscric  (Sum.  v).  wibes  krich  (96).  wei= 
berkrieg  (Fr.,  Nmn.).  winnencruch  (sicsr,). 
wip  crut  (8). 

*Bulmus  r.  Botraca. 
*Buloquilon  v.  Bullaquilon. 
Bulpare  (cf.  pulpare)  miluorum  vox 

(Gl.   m.). 

^Bulsare  v.  Bursare. 

*Buluna  v.  Bulimus. 
BumaS-tha  (Hr.),  -ta,  -tus, -tes,- tis, 
-te  (Gf.  &c.),  l  bamaste  (147),  brumast-a, 
-ea(alph.  bu-  110),  vua  bumamma  (9i) 
repa  (nf.).  ein  grosser  wj^ntrub  (110). 
groß  weinber  (91),  wyntruben  {es),  brieg- 
len,  heunischc  trauben  (Fr.  cf.  balatine). 
groit  wijndruyff  (i47). 

*Bumb-  V.  Bomb-. 

*Bumba-eium,  -sium  v.  Bombasium. 

*Bumbord-a,  -ia  &c.  v.  Bombarda. 

*Bumbux  somis  columbarum  (,139). 

*BurQex  v.  Pumex. 

*Buneeta  {cf  baccus)  bramberewurtz 

(Snin.    V). 

*Bunda  bungen  geluyt  (147). 
*Bundicta  v.  Benedieta. 


BUR 

Bunium,  ßaviov  wild  kresse  (112). 
*Bunta  (!rn  (.sum.  cf.  UM.  416.). 
*Buntinga  (auis)  geisthammer  (Hi-n.). 
Buprest-is,  -ris,  bub-restis  (10,  12, 
13,  m),  -estris  ((;i.  G,  g.üs)  (pia-  (10,  13, 
112,   Fr),   8wa-   (12),    kn'i-  (v.   a.    ifi>8), 
knoe-  (116),  ««(/Z.  kno-lster.  gauchkai)ffer 
(116).  rebestichil  (Gf.).  ein  giftich  zevcr 
(109). 

Bupthalm-us  (itr.  &<•.),  -on  (110), 
butalm-us  (76),  -on  (7,  7.5  &<•.),  buc- 
almum  (9),  -calmon  (81,  buta  {i;r,  &c.), 
bust-a  (70), -olamen,  wtr. -ulamen  (7.5) 
groli-augen  (8),  -augcter  mensch  o.  thier 
(7.5).  groHougig  (9). 

Buphth-,  but-  '17),  buch-  (75)  -ab 
mus,  butali-cium  (17),  -na  (19),  bup= 
talmon  (Sum.)  husuurz  (Sum.  vi),  oßen^ 
zuiige  (19).  eyn  doder  blum  (17).  toter 
pium(7.5).rind.s-l)lume  (Kl.),  -ang  (114,  Fr.), 
ochsenaug  (112.  Ki.).  ganßblum,  kudillc 
(Das.).  kulitil  (114,  Ki.i.  kt'inig.'^kerze  (Ki.;. 

*Burb-ilia,  -alia  l  -ulia  (g1.  m.)  ia:= 

gcwcide  I  147). 

*Bureiola  (  cf.  portulaea)  burzi-h, 
-la  (Gf.). 

*Burdositas  («.dicterium&c.)  buerde, 
iock,  spyl,  scherts,  ga])bery  (147). 

*Burdundia  v.  Burgundia. 

Bur-dus,    -do    (141,    Sum.,    P,r.    &c.),    t 

-ga  (alph.  -da  69,  134),  bordo  (.'j'')  (ex 
cipio  et  asina  66  &c. ;  gcnus  cameli  ex 
equa  et  asino  141.  cf.  Dz.  wtb.  61)  hd.  nd. 
inule.  hd.  inul,  maul  (66,  134),  multier 
(110).  burd  (B.M.)  bürdavn  (3).  kele  fSum.). 
eyn  perde  fole  (17j.  phard  esell  (1). 

Burdus  (i.  sutor  vestiarius)  ags. 
reamer  ((ii.  Aeifr.  X   seamer   cf.  prc.f). 

*Burel  lum  (i.  mensa  Gl.  m.),  -um 
(7),  -lus  {jmnnus  Gl.  m.),  t  but-rellum 
(3),  -ellum  (4)  (cf.  Dz.  Wtb.  77)  eyn  duch 
daz  von  linen  (7,  21),  davon  lin  {sie  b) 
vnd  von  wollen  i.st  gemacht,  eyn  dock 
de  van  linen  vnde  van  wullen  (22),  w. 
wände  (23)  is  ghemaket.  tuch  von  ley=: 
nein  vnd  (oder)  wullem  (gu  sim.),  lynen 
tuch  (68).  beyderley  dochlin  vnd  wiln 
(18).  airden-dey  (.5  &c.),  -tey  (uo^),  -day 
(2,  Hactzi.).  dirdunday  (74).  dii-ithajdio*^). 
dyertey  (132).  (Formen  u.  a.  ba  Sm.  1, 
394.  tirletey  rojiow.K  eu  slestuke  (23.  i. 
e.  pannus  silesius?).  ein  tecke  (4). 
teyck  (3). 

*Burga  f.  Burdus. 

*Burga  spina  (i.  neprus)  kreütz-, 
wfiben-beere  (144). 

Burgarius(c/".  ciuis)  bui-ger  in  keiner 
stat  (9.3). 

Burgensis     hd.    bürg- ,    borg-    (21), 

burger-  (7),  nd.  borch-man  ,   ader  iröw 

(6).  hd.  burger.  eyncn  der  in  eyuer  stat 

wont  ader  uffey  sloß  (17).  portener  (132). 

*Burgrauia  bürg  grafin  (18). 

Bur-,  bürg-  (22)  -grauius,  burgi= 
comes  hd.  bürg-,  borg-  (21),  bur-  (76), 
pur-  (4),  nd.  borch-graue ,  -greue  (11, 
23),  hd.  -gi-afe  ('6),  -graffe  (5»)  -graff, 
-grauf  (76)  -kraff  (4),  -grefe  (6),  -grefFe 
(17,  21). 

Burgimagister  burgermcister  (es, 
110). 

*Burg-o  (3),  -io  i.  celebatus  (74), 
castratus  (3,  74,  76),  keuschgeporner 
(74);  vU.   aus  burgon-e   (Pap.),  -es  (Gl. 


BUS 

m.)  i.  castra  t  cauUs ,  x  buggens? 
burdo  ? 

Burg-ones  (23,  (U.  m.),  -o  oues  {sie 
6)  sc'hoff  stall  (6).  scapestalle  (23). 

Biirgu-lio  (76,  Heu.,  Hr.),  -lium  (74, 
7(>,  Br.),  -rio  in),  -riiim  (Hen.)  {i.  crinis, 
comis  74  (jcnitaUum)  fisel-,  fotzen-har 
(74),  -haar  (Hcn.). 

Burg-,  burd-  (1)  -imdia  burgund-e 
(5b),  -ie  (1). 

Burgundio  vß  burgundien  (110). 

*Burgundus  v.  Burgus. 

"^Burguri-o,  -um  r.  Burgulio. 
Burgu-s,  -ndus  (23)  (z.  castrum  1, 
forti-  Br.,  borti-  21,  forta-  5''  -lieium) 
ein  bürg  (68,  76),  t  vcst  (76).  purg  (1). 
purck  (4).  borg  (13).  borch  (22).  hd.  ein 
burg-festunge,  -festigung,  burck-f.  (i34), 
borg  weysong  (sie  21).  nd.  eyn  borchues- 
tinge.  kleini  vesti  (93).  castel  (110). 

*Buribuctius  v.  Spirilliim. 

*Btirich  V.  Borith. 
Bur-is,  -US  (!t!j),  purim  {acc?  127) 
hd.  phlogis  hobit  (,127);  plilug-  [1,  b^), 
pflüg-  (ü  sim.),  pflüg-,  pfluk-  (!)),  phulck- 
(3),  plug-stertz,  -stherczc  (9),  -heubt  (bm-^i, 
"-riester  (6).  nd.  plochstert,  ploechstart 
(11).  rie-  (6,  75],  ri-  (1,  16),  vei-,  var. 
re-  (75)  -ster.  riestere  (7.')).  holt  (99). 
ags.  scaer  (ise^,  uö),  prinfir  (145).  {i. 
stlua")  geytz  (68^  93).  gaitz  (G,  76,  88) 
am  pfliig  76).  getz,  pflugestartz,  reut= 
eysen  (74). 

B\irista  i.  rusticuft  agens  agrura  (76). 
ackorman  (11,  19 1.  pfluog-heber,  man  o. 
wyb  (110).  man  0.  wyb  daz  den  pflvig 
hebt  (681. 

*Buryt  r.  Borith. 

*Buritanici  v.  Britannica. 

*Burnella  v.  Brvmelia. 

*Burra  {i.  hara)  stiga  (of.  6,  624). 

*Burrago  v.  Borrago. 
Burrum  ags.  briiu-n  (94),  -m  (i36). 
Bursa  hd.  nd.   budel.   hd.  bu-    (16), 
beu-    (110),   pew-    (1)    -tel;    bydel    (18), 
seckel. 

Bursa  l  pera  [q.  cf.^  pastorls  ( /. 
sanguinaria,  crispula  &c.)  teschelkraut, 
gens  kreß  &c.  (73).  bursul-a,  -um  hen= 
nenkersse  (85). 

Bursare  (8,  Br. ),  im-b.  (es  &c. ), 
bulsare  (9.  X  pulsare)  gelt  in-drucken 
(8),  -stossen  (9).  seeklen  (64). 

Bursarius  budel-  (5,  21,  22),  hd. 
bydel-  (18),  pewtel-,  beytel- (134),  seckel- 
macher,  -mecher,  -maker  (22).  hd.  nd. 
bude-,  pewt-  (1),  seke-  (6),  sek-  (2)  -1er. 
bm-s-ier  (132),  -ierer  (110  sim.),  -chierer 
(67\  -euer  (11,  191  burßner  (74). 

*Bursia  v.  Brisca. 


BUT 

*Bursieida  pewtelschneider  (4). 
*Bursifragus  ?•.  Bustifragus. 
*Bursinus  v.  Businus. 
*Bursul-a,  -um  v.  Bursa  pastoris. 
'^Bursum  ein  bnrß  (18  Mrg.). 
*Bvirtire  v.  Brutire. 
*Burtus  v.  Bru-cus,  -tus. 
*Bvirus  ('.  Buris. 
*Burus  (c/.  birrus)  kozzo  (Sum.). 
*Busa  r.  Byrsa. 

*Busa  i.  dcyjectu.s  (76),  i.  q.  buzi  (i'ap., 
Gl.  in.). 

*Busamis  v.  Businus. 

*Busanium  r.  Pusonia. 

*Buscula  (aus  pustula  x  bocio)  pla= 
ter;  geswil  in  der  hande  [n). 

Buscumducis  {du.)  hertz-ogen,  var. 
-iigen  busch  (65). 

''^Busequus  v.  Bossequus. 

*Busina  v.  Buccina.  Businus. 

*Busin-us  {i.  candela  ci.  m.),  -a  (19), 
bursinus  (22,  es),  bos-inus  (5b,  6,  7), 
-mus  (22,  23),  busamis  (21)  (i.  sinusiö, 
par.f  vestis)  hd.  bu.s-am  (3,  21,  76,  133), 
-em,  pusem  (1,  74,  7.5).  bos-ym  (5^^  -em 
(5,  7,  132),  -eme  (19),  -me  (23),  -men  t 
besmen  (22).  beßem  (es),  puß  (6). 

*Bussa  V.  Byrsa. 

*Busta  V.  Buphthalmus. 
Busta  {ans  busca  x   arbusta?  cf. 
Dz.  wtb.  7m)  i.  orbor  rami.y  truncata  (Gl. 
Linrtonbr.). 

*Bustar  v.  Bostar. 

*Bustardus  v.  Balschardus. 
Bustare    toten    graben    0.    brennen 
(68,   110).   die  doden  grauen   off  bernen 
(132).  begraben  (64). 

Bust-,  busti-,  buste-,  bustu-arius 

hd.  toten-,  totden-  (ti7),  todten-  (i34), 
totten-,  toden-  (iioi>)  -graber;  dotengre= 
ber  (110^).  nd.  en  dodeiigreuer. 

*Busticera  v.  Butistera. 

*Busti-,  t  bursi-fragus  i.  qni  frangit 
bustum  (76),  fraudat  busta  &c.  (75). 
toten  rauljer  (74,  75). 

*Bustolamen  v.  Buphthalmus. 

*Busto-,  vstu-larius  1  /.  teneta)  ofen- 
stab  (74). 

*Bustorca  v.  Bistorta. 
Bustuarius  v.  Bustarius. 

*Bustulamen  v.  Buphthalmus. 

Bustum  grap  (8).  gra])p  (6).  grab  (9, 
110).  grayb  (19).  graf  (99).  toten-grab  (74, 
75),  -prenstat  (74).  ags.  beel  {i.  ustrina 
136^,   145). 

Bustura  grebnyß.  toten-gr.  (75). 
*Buta  V.  Buphthalmus. 

Butal-ieium,  -ina,  -mon,  -mus  v. 
Buphthalmus. 


85 

*ButeDum  v.  Burellum. 

Buteo  {cf.  but-orius,  -ro,  -io)  brobu= 
xen  (109),  -xe  t  -se  (ku.). 
*But'ca  V.  Bufo. 

*Buterus  (?'.  bouinus)  rynderein(74). 
*Butetum  v.  Bucetum. 
*Butic-en   m. ,    -ina  /.    (i.   buccina, 
tubanista,  taratantarizat-or,  -rix  &c.) 

basuynre,  trumper,  claretter  (147;. 

*Butüagus  burggraue  (74). 

*Butiligo  V.  Vitulamen. 

*Butüia  V.  Botinus. 

*Butio  {cf.  buteo)  ags.  cyta  (94=»). 

*Butyrolaganum  eyn  botterflade(i25). 
Bu-,  pu-  (74,  93),  bot-  (5'>)  -tirum, 
butrum  i22,  23)  {i.'  serum  104)  butte-r 
(19),  -rn  (17,  18,  1,  2).  bitter  (6).  put-er 
(74),  -ter  (1,  4).  bot-ter  (5  &c.),  -tyr  (5i>), 
-ere  (22),  -tere  (22'>),  -re  (99).  bodere  (23). 
schmaltz  (73, 111).  vngelittert  (76),  butter- 
(2),  milicli-  (74)  -sclimaltz.  milchsmalz 
^Sum.).  anco  (117).  anke  (74,  93).  hancho 
(119).  ancken  (73).  ank-smer  t  -pine  (104). 
anchsmere;  die  cig-  l  butt-eren  (Sm.  4, 
234). 

*Butis  V.  Bootes. 

*Butistera,busticera  (1 29)  toten  greber 
(75). 

*Buto  V.  Butro. 

*Buto-nium,  -mum  (ki.)  rietgras  (KU.). 
But-orius  (12,  Gl.  m.,   Ki.^,  -or  (Gl. 

m..   Fr.),   -eo   (q.   cf.    141,   Gl.   m.)   {auis,    cf. 

bu-  KU.,  bos-  Ki.  -taurus)  roredrumer 
(-Ü'  12).  eyn  roesdomme  o.  rohrdommer 
(125).  roer-domp,  -trompe  (ku.).  pittouer 
(Fr.). 

*Butrellum  v.  Burellum. 

*But-ro,  t  -o  (75),  -eo  (i4i,  Gl.  m.), 
-eon  (Pap.)  i.  iuuenis  (i4i.  Gl.  m. ,  Pap., 
Br.).  clamor-  l  garrul-osus  ein  schrier  (75). 
ein  klaffer  (6). 

*Butros  buckes  seyl  (19). 

*Butrum  v.  Buttrum. 

*Butu  V.  Asarum. 

*Butulum  V.  Botulus. 

*Buxa  V.  Bucea. 
Buxum   bosbaum   (8^) 
(17).  buchs-  (6),   bußbaum- 
baumeii-  (7),  boßbaiunen-  (5)  -holtz.  bus= 
bomen  holt  (22). 

Buxus,  bucsus  (23)  hd.  buchs-,  buchß-, 
bux-,  puchs-  (1,  2),  bugs-  (5^),  bus-,  buß- 
(5,  8),  boß-  (7),  bos-,  boße-  (17),  boysche- 
(19  Mrg.),  pox-  (4)  -bamn,  -bom  (6),  -beTm 
(7),  -bam  (8),  -buame  (133);  balsum  (sie 
12).  nd.  bosebom,  buusboem  (11). 

Buxus  i.  tibiol-e  ivse^),  -ae  (Gl.  m.) 
aus  nd.  buxen  tibialia. 


boßbeymen 
(76),  bochß= 


C,  K,  CH 


CAC 

^Caba  (</.  cabo)  hengcst  sinu  (of.). 
*Caba  (oiis  cabo  X  gabata?)  t.  vn- 
(/it/d  i'nul  ("i;'».  hucrt",  rf)IJliiifl' (71,  75). 

*Cababu8  v.  Cacabus 
Caball-,  cavall-,    eamel-,   camell- 
{i.  dromed-l -arius  maraliscalli  slm.  (_(rf.). 
Caballi  '•.  Caboli. 
Gab-,  cap-  (ui),   cau-   {ni.  <:i.  m.), 
cac-  (;i\  gab-  yni,  sum.)  -allus,  cabalus 
(i))   hd.   nd.    heufr-est,    hd.    -ist,    -st,    -s 
(13).    hd.   (13)    nd.   i'os.    hd.    roß,   roscli 
(7).  ritrot*  (ss).   ^rolJroß    (75).    ein   troß= 
pferdc  (tu),  reyßouer  (i25.  c/".  Fr.  2,  107. 
Sm.  3,  i2fi).  maiden  {i.  vilis  equus  2). 

Cabannaria  (rf.  ci.  m.  h.  v.)  ein  hanff- 
acker  (Ki.  X  cannabis). 
Cabanus  r.  Tabanus. 
*Cabarrus  umrstal  i  7  t). 
*Kabe  v.  Karabe. 
*Caberna  '•.  Zaberna. 
Cabaesius  gcitzluil.*  (Ki.). 

Cabiare  {i.  perforare  Br.,  Gl.  m.)  lo= 
cluTcn,  W/r.  lecli(n'n  (64). 

*Cabo  r.  Crabro. 
Cabo,  capo  (lu.  q.  cf.),  carbo  (67), 
scabro  (19)  (/.  capallus  grandis  i4i, 
equus  casti'atus)  hd.  nuinich  (6ti),  munch, 
nionch  (U7).  ein  geniuneht,  rar.  gemüncht 
pft'rdt,  varr.  rofs,  roß  (uo).  roß  (17). 
rune   (i09). 

*Cab-oli  (74,  7fi),  -aUi  (23,  i24,  Pap.), 
cacabi  (dl.  m.  2,  13»)  {cf.  cauan)  sunt 
lemures  (124),  aues  noctumi.  nachtuogel 
(74). 

*Cabolus  r.  Campolus. 

*Cabriolus  >•.  Capreolus. 
Cabro  v.  Crabro. 

*Cabu-s,  -lus  {anders  v,\.  m.)  v.  Ca= 
cabus. 

Cabus  {i.  mensura,  stercus  i  vesicula 
coluniharum,  displicentia)  ein  maß  (68, 
110).  vicr-tcl,  -ing  (Ki''.).  cu  verde  vat 
(22).  crop  (11).  gropp  (19).  ein  hoe  kymie; 
maz;  minpft  (9).  fiackin  {aus  hoe  kiu 
X  cacabus?)  o.  reuffen  heupt  (8). 

*Cacaba  v.  Cacabus. 

Cacabaceus  rauschend  (ki.). 

Ca-,  cac-cabare  [cf.  calcabare,  ca= 
tarey  perdicum  vox  ( Gl.  m. ).  schreyen 
wie  ein  rebhun  (ki.).  chütelen  (iien.) 

*Cacabarius  kachler  (iio).  kessel-,  l 
kachel-  ( 6« )  -  macher  ( 68 ),  -  mecher  t 
boetzer  (132),  -bletzer  (110). 

Cacabatus  v.  Caccabatus. 

Cacabi  v.  Caboli. 

*Cacab-olus,  -ulus  t  -ulum (dim.  Ki.) 
hafaii  (Gf.). 

Cacabon  {cf.  cacabare)  rebhun  (Ki.). 


CAC 

Cac-,  kak-  (70  -abre  yef.  karabe. 
mncaber.  typabrum.  i  bern-  (36\  ayt- 
(74)  -stein. 

*Cacabulta  r.  Catapulta. 

Cacabulu-s,  -m  r.  Cacabolus. 

Caca-,  ca«ca-,  caco-  (gi.  m.),  cacu-, 
caucu-  (Gf.i,  t  cata-  (8,  9|,  cala-  (75),  l 
caba-  {alph.  caca-  76)  -bus,  caccabis 
(141),  caca-ba  (Sm.  3,  101),  -ua  (io4,  isi, 
141),  -uus  (MI),  -lus  (18.  X  kachel), 
t  cabu-8  t  -lus  t  calutus  (17),  catha= 
rus  (fi'>\  (jr.  xc£x-aßo;,  -xaßo;:,  -aßt] 
(124)  (l.  lebes,  fodula,  piropus,  ollip&- 
tra,  cucuma,  pantrum,  scutella ;  uncus 
ferreas  in  quo  pedum  —  st.  pendet  — 
caldarinm  97.  cf.  cremacula.  Goth.  wtb. 
2,  4!)4)  hd.  chache-le  (Gt.),  -1  (Anz.  8,  99''), 
kachel.  chuhmo  sim.  { Gf.  4,  360  sq. ). 
Schüssel,  kar  (6).  ein  hafFe  der  da  sudt 
sonans  lack  lack  lack  (g.'j).  wallender 
hafen  (93).  haiff  (17).  steinna  (Gf.).  rina 
(131,  141,  s.u.  l.  c).  deckel  (5,  17,  18,  21). 
hd.  hafen-d.  (64I'),  -teckel  (ß),  -deck  (1, 
64<:),  -dekch  (71).  nd.  groppeu  deckel, 
gropen  decker.  sturcze  (9).  sturtz  (8,  4, 
641^,  Sm.).  styrtz  (64*=).  hd.  keßel,  kessel. 
nd.  ketel.  ags.  cetil  (94,  136).  Arf.  kessel-, 
nd.  ketel-hake  (12,  22,  23),  -haken  (13, 
75),  -hacke  (cabus  &c.  17),  -hack  (eat. 
8,  9),  -hag  (5),  -hacli  (21),  -hocke  (9), 
-hock  (17),  -hocken  (10),  -henck  (19), 
-henckel  (76),  -hab  (6),  -phaniie  (7),  -ring 
(75).  hochel  (12).  hale  l  rinck  (18).  eyn 
halen  f21).  hele  (.5'>,  97).  kelter  (132). 

Cacabus  {herba)  schlaff  kraut,  Mrg. 
kocli  haber  (Ki.). 

*Cacadenion  ;;.  Cacodemon. 
*Cacad6u  [i.  laudula,   aids  in  india) 
leriche  (iO(i). 

Caeaferri  v.  Cadmia. 
Cacalia  (^.  lilium  conuallium)  mey- 
(73),  inaien-    (Ki.)  -blumen.  weißer    carri 
l'Ki.  1. 

Cacalismus  {galliimrum)  das  glucken 

(Ki.). 

*Cacallus  i-.  Caballus. 

*Cacalus  v.  Cacabus. 

*Cacamilla  r.  Chamaemelum. 

*Cacaputia  ?'.  Cataputia. 

*Cacarcus  v.  Caparcus. 
Cacare     kacken    ( 68 ).    schy  -,    var. 
schei->sen  (110). 

*Cacau-a,  -us  i;.  Cacabus. 

*Cacca  ein  kuwe  dreck  (7  Mr<r.). 

*Caccab-are,  -us  r.  Cacab-are,   -us. 

*Cac-,  ca-  (Gl.  m.)  -eabatus  ags.   be- 
smittod  (94'J). 

*Caccine  v.  Cachinus. 

*Caccub-are    (i4i),  -ire   (gi.  m.)   {cf. 
cucubarej  noctuarum  vox. 


(Ki.).  catefaetus  chi  male 


CAC 

*Caeedonius  v.  Chalcedonius. 
*Cacedulus  {(ins  xaxo^BAo;,  x  cace= 
polusV)  boßerkneciit  (74). 

Cacem-  (ki.),  l  cacen-  (i4i),  ycw. 
cace-,  kace-,  kathe-  (8,  132)  -phaton, 
-faton  (141),  -fatum  (8.  X  fariP),  i 
-phatus  (Br.)  (i.  malus  sonus  .sim.)  eyn 
böser  lut  (8).  poßcvlaut,  poßgedon  (74). 
sauzoten  &c.  (Ki.) 
parla  (gi.  m.). 

Cacentus  v.  Cracentes. 
*Caces-ia,  -sia  &c.  v.  Cachexia. 

Cacethes  v.  Cacoethes. 
*Caciafistula  v.  Casia. 
*Caciatrix  v.  Silago. 
*Cacidemon  c.  Cacodemon. 

Caeillare  v.  Gracillare. 
*Caci-raa,  -iiia  v.  Cadmia. 

*Cacimnare,  cacinn-are,  -us  v.    Ca= 
chin-are,  -us. 

*Cacirare  c.  Cauterizare. 
Cacobus  V.  Cacabus. 
Caco-,  caci-  (74),  gew.  caca-demon 
boßergeist  (74).  tewtil  (9).  teufel  (8). 

Caco-  (88,  Ki.),  cac-  (Br.  &c.),  cach- 
(6s)  -ethes  boeser  syt  o.  brauch  (ss). 
boß  sitteii  (110).  boeß  manier  (68). 

*Cacomica-nus,  -mus  (i36)  ags.  log= 
dor  (i36,  Hpt.  1, 198),  nach  Leo  st.  caco- 
mechanus  logedhere. 
Cacosia  v.  Cachexia. 

*Cacubalum,  x<xx8ßa>.8|ji  oiosc.  nacht= 
schatt  (144 ). 

*Cacubus  V.  Cacabus. 

■*Cacuciu-m  slee ;  -s  slcbani  (8) ,  aus 
acacium ! 

Cacula  i.  seruus  mil-es  (i36''),  -itis  t 
ligna  arida  (i36,  i4i,  Gl.  m.).  uuintthurri 
(Sm.  1,  391).  fram-^fran-kueht  (Gf.).  ein 
trosser,  kriegsmans  kuecht  (Das.).  i. 
Cursor  en  loper  (22).  i.  scala  currus  wa= 
genleite-r,  -rn  (75.  X  cauilla).  eatula 
lauffer  (74).  calcula  /.  Uxa  &c.  (Br.,  gi. 
m.).  baide  t  loeper  {in),  nuncius  cursa= 
tilis  ein  lauf-  (uo),  lou-  (68),  loef-  (i32)_ 
-1er.  cuculae,  eaucul-ae,  -us  {i.  lixce  serui 
milituiii  (i'ap.,  (ii.  m.).  caleulus  i.  seruus 
vt  in  planctu  :  vidi  calculum  militan= 
tem  (76);  vnde  Plautus  :  mdeo  ealcu- 
lam  militarem  iBri. 

*Caculla  V.  Cuculla. 

*Caculum  [i.  cingulum)   gordel    (i47). 

Cacum-ari,  -eus  v.  Cachin-are,  -us. 

Cacumen  hd.  dye  hohe,  hohe  (67), 
höh  (66),  hoche  (uo),  hoch  (4),  hoe 
hege  (10).  ain  yetliche  hehi  (76).  hoghe 
ouer  h.  (22).  hoechte  (i32).  spieze  (17), 
ein  wippel  (3). 


CAD 

Cacuminare,  -ri  (17)  {i.  sublimare 
7H,  acuere,  X  aciiininare)  firston  (127). 
hoch  machen  o.  werden  (17).  hoecheii 
(110).  boeuen  scharpen  (i32). 

'^■*Cacliare  ergeni  (8, 9),  aus  cacos  (ßr.), 
caehos  (hh  &c.)  gr.  i.  mnluia. 

*Kacherisia  {i.  q.  casearius  ai.  m.). 
chaschar  (Sum.).  kas^ekar  s^im.  (Gf.). 

"^Caehethes  v.  Caeoethes. 
Cach-  (Ki.^.  cac-  (Kr.)  -exia,  cac- 
(125),  eath-  (8,  17,  74,  76),  cat-  (7.5) 
-esia,  cac-etia  (120),  -essia  (147,  Gl.  m.), 
-osia  (Br.),  -eria  (147),  ca-,  ka-thesis, 
cates  (74)  [i.  mala  vexatio  Br. ;  X  eaco= 
ethes)  vngeschiekte  lidmaß;  boßer  syte, 
boße  gewonheit  (74V  b.  gcsteltniß  o. 
böse  scldckunge  (8).  böse  (8),  pose  (7.5) 
gestalt.  boß  setziinge  (17).  bedroef-, 
bedruck-iiisse ;    swairmoed- ,   trur-icheit 

(147). 

*Cachina,  volugena  gall.  moe   (122). 

*Cachi-inia,  -na  r.  Cadmia. 

*Cachi-,  cachin-,  cacim-  (7.5''  Mrg.), 
cati-  (1,  74),  cate-  1I8)  -nare,  cach-, 
cac-  ( 108)  -innari,  cacumari  {i.  subridere 
76)  hd.  nd.  laclieii,  imoderate  (11).  be-1. 
(19,  74).  hon-1.  (66,  68,  134).  lut,  spotlich, 
vil  1.  (110).  gecklich  1.  (^t32).  hd.  spotteu. 
hd.  nd.  be-sp.  vei--sp.  (76).  spoten  (^134). 
vor-sp.  (18).  beschimpen  (22).  bespielen 
(74).  kuttern  von  lachen  (75).  kyttern 
(19,  74,  88.  cf.  Sm.  2,  283,  343).  kachen 
schlagen  165).  cliachazen  (Sm.  2,  277.  cf. 
Gl.  4,  363  ;  im  Böhm.  Wald  kachezen). 
kichern  (i2.')).  liecheln  (".'>'' Mrt;.).  gacheln 
(Pict.  cf.  gychlen  garrire  ib.).  geicheln 
(Fr.  1,  312^^).  sehet-  (Kii.),  schat-  (132),  scat- 
(107),  {nnl.  scha-),  schot-  (^iio^c)^  scot- 
(iiot>)  -tcren.  scikeren  l  scachen  (108). 

*Cachinatio  das  gachlen,  lachen,  kit- 
teren  (126). 

*Cachin-ator,  -no,  cathinator  (74) 
ku-  {-i^),  ki-  (88)  -tterer.  gichler  (126). 
lautlacher  (74).  der  sj)Otlich  lacht  0.  laut 
(88).  cuchinones  i.  derinores  (129). 

*Caehiii-us,  -nus,  -num  (8,  9,  Cf.), 
cac-  (99),  cath-  [1,  74)  -innus,  -inus  (74), 
cac-  i  cas-cine  fjjl.'^  fu.),  cachm-uin  f 
-o  l  cacumeus  (i.  deriseo  m)  choch  il). 
kach  (Ob.  749).  chahatzen,  chachizunga 
sim.  (Gf.  4,  363).  kachen  schlagk,  kecher= 
lieh  lachen  &c.  (60).  huoh  (Gf.  4,  686). 
au-  (134),  hon-  (69,  70 ),  vnnutz  (68),  spot- 
lich (iio)  -lacliung.  gelachter  (75).  laut= 
gelechter  ( 74).  hide  lachen  (23).  lach  (6). 
Spot  [S  &c.).  ge-  (21),  be-  (23)  -spot.  (-um) 
lachende  spot  (8,  9).  (-us)  verspott-er 
(7,  76),  -e  (1).  bespotte-t  (5),  -r  (^22).  grisinge 
(99.  cf.  grijsinge  rictus  Kii.).  lach-  l 
schatter-  (i32l  schetter-  (Kii.)'-inge. 

*Caehl-as,  -a  (Ki.)  {i.  bupthalmum, 
cappacoranla,  boaria  &c.  143)  streich-, 
sterck-,  stein-bluin(  143).  ochsenaugen(Ki.). 

*Cacliin-um,  -o  v.  Cachinus. 

*Caclios  V.  Cachare. 

*Cada  V.  Caecia. 

*Cada  [i.  aruina  Gl.  m.)  {'bertrefflich= 
keit  (6).  i.  exLmia  ouer-dreplichcyt  (23), 
-erlicheyt  (22).  i.  anima  ain  sei  (76. 
au,i  aruina  insel":'"). 

Cadabundus  r.  Cadibundus. 
*Cadagtiniluin  {i.  caldariolum)  kesse= 
lein  (74). 
*Kadainon  v.  Cardamum. 


CAD 

*Cadallus  v.  Cataplexia. 
*Cadaner  v.  Cadauer. 
*Cadapuppa  v.  Catadupa. 
*Cadasta  v.  Catasta. 
Cada-uer,   -ner  (7.5a)   ays  (22).  ayß 
.5  &c.).  aes  (11,  16,  alph.  ans  7.5»*^'').  aeß 
12,  132).  äss  (13).  aß  (8).  aße  (18).  hd. 
aß.  ascze  (21).   asse  (06).  oß  {5^).  ans 
(t.i'').  ein  todter  corpel  (126).  /trf.  sciiel-m, 
me.  scholm  (6).  scholm  (65).  karonie  (ku. 
frz.    charogne    cf.    Diez    2,    283);    daher 
kronie,  kroongie(Kil.),  corue(99,  108,  KU.), 
cranghe  (106),  gelder.  creng  (ku.).  totelip 
(93  sim.).  viiyl  bcest  (132).  ein  faul  tliier 
(110).  pride  (lOs).  prij,  prije  (ku.). 

Cadax   (^.   claudus  Br.  &c.)  lam   (76, 
147).  angestorben,  erbling  (74). 
*Caddopatia  v.  Cardopatium. 
*Cadea  iSt.  cardia  sijn.'i)  herczestych 
(19). 
*Cadeinoniuni  v.  Cardamomum. 

*Caden-tula,  -culai^'i;,  claudencula 
(1.  X  claudere)  valthor  (1.  i.  q.  vallum 
75).  valltür  (71).  fall-  (17).  falle-  (8,  IG), 
velle-  (9)  -sloß.  cadula  gull.  loquet  (Gl.  m.;. 

*Cadepassio  r.  Cardopatium. 
Cadere  hd.  nd.  valleii.  faln  (18j.  stnu 
cheln  eugslichen  (12). 

*Cades  r.  Clades. 
Cades  /.  species  iuniperi  nothae  (Gl. 
m.).  7«.  ntr.  i.  fons  vbi  erit  iudicium  t 
sanrtum  &c.  (Br.,  sim.  110  &c.  hebr.).  des 
lestcn  ordels  stedo  of  fonteync  (i47). 
cadix  hl  fönte  (Gl.  m.). 

Cadesa  («.  scortum  Gen.  38.  Br.  hbr.) 
huor  (110). 

*Cadia  /.  arbor  cuius  fructus  dicuntur 
quisquilie  (71;) ;  papauer  siluaticum(i4i); 
lo  fiore  del  i)apavero  (gi.  m.).  steynboum 
(49).  codia  i.  papauer  (10,  Pap.,  Gl.  m.) ; 
lo  capo  del  papavero  (Gl.  m.). 

*Cadi-,  cada-  (76,  Gl.  m.)  -bundus  /. 
crebro  cadcns  (Gl.  m.);  qiii  cerebro  cadit 
{^ic  7ii).  vallcnde  (11.  19). 

*Cadiciator  v.  Caduceator. 
Cadima  &c.  v.  Cadmia. 
Cadiolus  (Br.)  eyn  eymer  (19). 

*Cad-ium,  -o  i.fi.Htula{Ti.  76j. pfeif (74). 
Cadix  V.  Cades. 

Ca-  (114,  Ki:),  ga-  (93)  -dmia,  kad- 
{gr.),  kat- (a9-ai.) -imia,  calmitia  i^lat), 
ca-  t  ci-dima  ((;i.  m.).  cathi-mia,  -mea, 
-nia ,  -  nea ,  catma  /  cath-  l  cli-  i 
chli-mia  (124),  cas-mia  (11),  -inea(19), 
-ilia  metalli  (21,  76),  -sibia  {66  &o.), 
-uica  (17),  cad-  (120),  cat-  96,  149),  car- 
(47),  cac-  (8.5)  -inia  (ferri  8.")),  caca- 
(Gl.  m.),  caminea-  (149),  camena-  (47) 
-ferri,  ca-  (75),  co-  (u)  -china,  cacima 
(85),  catinea  {terra  que  in  es  conucrti= 
tur  125)  [i.  immunditia  cuiuslibet  metalli 
66  &c,,  110  &c.  cf.  calciton)  silber  uöl 
(93).  goltfel  {i.  residentia  ex  auro  &c.  75). 
goldes  folli  {in  anulis  sub  margaritis  V4, 
nhd.  folie).  schume  (11,  19).  golt-  (10), 
gul-  (13),  silber-  (10,  12,  96,  149)^  silver- 
r47,  85)  -schume,  -schum,  -schum  (85). 
floß  (cadima  125  aus  PUn.  l.  34).  sinde-1 
(17),  -r  (47,  96).  sinter  (cam.  149).  sijnter 
(cacinia  85).  cobalt  (^.  cobaltum);  ver= 
schmeltzt  ertz  (114).  gallmey  (Ki.),  eben= 
falls  aus  cadmia,  wie  mit.  cal-ia,  -ania, 
-amina,  -ammaris,  frz.  calamine,  ital. 
calamita  {Magnet)    und  gia-,   ge-,  ze- 


KAK 


87 


Ilamira;  lapiskal-  (74),  lapis  cala- 
(Ki^  Mrg.),  tal-  {v.  magnes)  -minaris 
galmey  (ki".  Mrg.),  kalmei(74);  caehy-, 
cachi-,  kaki-mia  (124,  Parac.)  X  caco= 
chymia  (Gl.  m.). 

*Cad-o,  -on,  -one,  -onna  v.  Cadium. 
Calcatrippa.  Cassona.  Chlamys. 

*Cadocatur  v.  Caduceator. 

*Cadop-atia,  -otia  &c.  v.  Cardopa.^ 
tium. 

*Cados  V.  Cadus. 

*Cadua-,  caduci-  fKi.  -fer  pote  des 
frides  (74). 

Caduceator  ,  cadu-  (68  ,  74) ,  cadi- 
((6)  -ciator,  cadocatur  (i36<^)  z.  pontem 
{aus  fontem  cf.  cades?)  l pacem faciens 
(74,  76).  suner  (93).  fried-,  t  pnick-  (74) 
-macher  (74),  -nemmer  t  -legaten  (114), 
-bott  (68,  110).   die    den   frid   außrieffen 

{j)l.    91). 

*Caduceuma  unnschiligarta  (Gf.). 

Caduc-eus,  -ius  fridstab  (91  sim.). 
^Caduciator  r.  Caduceator. 

Caducus  hd.  ml.  vallende.   walsuch= 
tig  {sie  4).  v'genklich  (64).   vorgenglich, 
wert-,  tit-lik  (22). 
*Cadula  v.  Cadentula. 

Cadula  ng.  pl.  {cf.  cad-a,  -uca 
Gl.  m.)  smalcz-grib  (8^,  -croppe  {pl.  9). 
eyn  smelcz  grieffe  (17).  schmaltz  aas  da 
trojjffet  von  gebratnem  fleisch  (110). 
schmaltz  tropffen  von  dem  gebrate-n, 
var.  -s;  trouff  vom  gebraten  am  herde 
o.  vom  dürren  fleische  (75).  dropelen 
van  gebraeden  vleysch  (132).  cligen  {i. 
frustra  [ex  adipe  22). 

Cadurcu-m,  t  -s  (125),  carducum 
(68)  {i.  tentoriam,  cf.  tend-a,  -eta)  krom 
(68).  krame  t  tent-e  (132),  -et  (iiobc). 
kromme  o.  tent  (iio»).  kram,  kremer- 
decke,  kymel  ob  ainem  bett  (88).  ein 
])anhuie  in  ecclesia  (125). 

*Cadus  ploder,  krancker  (74). 
Cad-us,  -os  legelen  (8,  99).  eyn  win- 
legeln  (8),  -lauch  (17).  wein-lage  (9),  -faß 
(64,  91).  ame  (125).  Ac?.  eymer,  meß- (25), 
halber  (111)  eymer.  nd.  emmer  (11,  132). 
ags.  arabras  {jjI.  94,  136).  vrne  (100).  hd. 
eyn  oley  faiß  (19),  ole-,  ol-faß.  kriig 
(65).  knicke  (11). 

*Caebertuum  v.  Vestibulum. 

*Caeeia  (145),  cada  (••**€  136**)  2.  caligo 
oculorum. 

*Caefalus  v.  Cephalus. 
Kaeyium  v.  Keyo. 

*Caelox  V.  Celox. 

*Cae-,  ce-  yv.  gagio),  aus  cim-meria 
i.  silua  obscura  (i48). 

*Caenubium  v.  Cenobium. 

*Caerassius  r.  Cerasus. 

*Chaerogryllus  v.  Chirogrillus. 

*Caeruce  v.  Ceruchus. 

*Cafasso  (^.  q.  ascia)  thehsala  sim.  (Gf.). 

*Cahos  V.  Chaos. 
Kays  V.  Keyo. 

*Ka-,  ke-ysün  lubstick-el,  -same  (74). 

*Kakimia  v.  Cadmia. 

*Kakukilla     in     einem     Mäusesegen 

(3    Mrg.): 

0  sancta  kakukilla  tu  remoue  fa= 

stiualla  virgo  serena 
Quod  tibi  decelis  precepit  vox  sancti 
michahelis 


88 


CAL 


()  sancUi  kakukilla  tu  rnnuue  glires 

tl  inurtK  »/»•  ihmio  Hin 
I*roi>trr  lim  suncta    iitrrita    adeo  tibi 

»Hilf  triulitii 
Ora  nuinque  fr  n?  {jjater   noster)  in 
horreo  scrifte. 
*Cala  [anderx  <ii.  m.  &.•••,  '/.  cadmiaPj 
iluolistein  {*'). 
*Cala  i'.  Luteola. 
*Calab\i8  '•.  Cacabus. 
♦Calncium  spun  jrriiii  (6).  slosso  (lOü. 
Ol**'    X^'^C'OV?   rf.  calazia  yemma  yran^ 
(liiiiM  i\ip.  /.  7.  chalazias  Ki.). 

*Caladarius  1:  Calodarius. 

♦Caladrippa  r.  Calcatrippa. 

*Caladrium  v.  Caldarium. 
Caladri-us  (Br.  Sc),  -o  (IT),  -on  (v. 
charadrius  ).  cala-,  calla-  (.'{1.  calan- 
{7:>,  ci.  111..  Kr.  1,  ini-')  -drus,  calanarius 
(TA)  uiiix.  i.  alcedo  i' ardea  101;  rcrini'^ 
i.  curculio,  gi-yllus  (;i.  m.,  ir. ;  cf.  cha 
radrius,  galandra,  aedon,  acanthis, 
ataarellus)  /nl.  nd.  ga-,    k<a-   [3,   l.J,  23, 

97,    Kr.,   Cl.in.).    gal-   (,10).    fJO-  (75)  -lumltT. 

gonlainnu'l  .  4:i\  lirelio  (17).  liaigir  i,i<u). 

*Calafus  /•.  Colaphus. 

*Calaina,  </.  -me  [untersch.  von  -mus 
lialiii '  lialiii  mit  iler  acrcu  (i47). 

*Calamacius  r.  Calamare. 

*Calamaeorus  r.  Cannacorus. 

*Calamale  &c.  Calamaula  &e. 

*Calamala  r.  Calamare. 

*Calainancus  &c.  v.  Calamentus. 

*Calainandrma  r.  Chamaedrys. 
Calama-re,  -rium,  -le  mm»^),  l  -cius 
(741,  cal-mare  [;1'1'^\  ~,i),  -omale  (76)  [i. 
pennale)  hd.  sclirib-gczug  (6  sim.),  -zuig 
(7«  mrt.),  -kodier  (110);  gcschribziig  (.03). 
tiiit-  (9),  ine-  (^los)  -hören,  t  koker  (lOs). 
diutentaß  (74).  tederfeßlin  (64).  peunal 
(66  &c.).  cal-anial  ^t!6  &c.),  -iemmar  (74), 
-mar   (221*,  74),  -mair  (5),  -nier  (22V 

Calama-tus,  -ucus  v.  Cal-amentvis, 
-yptra. 

Calam-aula,  -ala  {l{\'\,  -ella(^&c.  Gl.  m.) 
{i.  lunna  cum  qu((  quis  conit  19;  aus 
itaÄajiauXo?  x  calamidae  fistuke  orga^ 
norum  Vgnt.)  ein  roir  hörn  (19).  en  riet 
hoern    11). 

Calamau-,  calama-  (17),  calamel- 
(Vgiit.)  -larius  (y.a>.a}iauATj?)  ein  bleser 
(17).  ein  bla.^^cr  dl  i. 

*Calanaen  v.  Celamen. 

*Calainent-a,  -is,  -um  v.  Calamintha. 

*Calamentra  { i.  metreta  &c. ,  cf. 
calamintha  I  getreid  meß  (7.')). 

*Cala  -mentus  ( 7.5  ),  -  mancus  (,  76  ), 
-manca  i(;i.  .veifr.),  -mantus,  -matus, 
-maucus  ^&c.  Gl.  m.  2,  62.  Br.),  ealo-ma^ 
ticus  f  -niacus  (Gl.  m),  -maucus  (iipt.  5, 
197),  -macus  (,136)  [i.  galerus  Gl.  Aeifr., 
aus  camelaucus  X  caliendrum  ?  1  plech- 
hulK'I.  vnr.  -liüblin  [7'>).  arjs.  liat't  (Gl. 
Aelfr. '.    haetll   '136),    hec   ^Hpt.). 

*Calamida  v.  Chlamys. 
*CalamiIla    ( i.    manutergium )    ags. 
line  (Lyei. 

Calamina  v.  Cadmia. 
*Calami-nose,  -ter  iamerlidi  (75). 
*Calainiiiosus    gantz-arm.    var.  -ar; 
iameriich     .'>  1. 

Calam-intha  (U3,  Ki.),  -inthum  (143), 
-enta,   -entum,    -entis    ( I4i ),    -ita  V 


CAL 

calementum  (i«5),  calo-  (64*>,  74,  123), 
cula-  (Hi)  -menta,  cluslamentum  (8.5), 
calmetum  {  v.  cementum  )  i  /.  menta= 
struni)  IkI.  körn-,  koren-  (64^)  -mintzc, 
-niintf  (i;i  .Mrn.),  hintz  (7,  12.'»),  -  pintz 
(64,  123),  -blnine  (49),  -krut  (G).  cliorcn 
chrawtt  niyntzen  (,1).  corne-  (22,  23), 
stiMi-  (^47),  stecu-  {xic  s.") )  -niinte.  karn- 
(21),  .stej'ii-  (^8,  IG,  70,  96,  143),  berg- 
(91,  143)  -mincz.  rolinnntzeii(,/.  salamica, 
terrealia  7.")).  briidtinynch  (13.  a«.s'  krude= 
invntzV).  lavende  \47.  ans  -lamenta?). 
wihlfr  poley  (Ki. ).  wizto.ste  (^.Sum.  v). 
wi.-isi-  koste  (h.")).  weiliwurtze  (^calem.  /. 
colocasiUTQ,  nepitha  125).  rade  (17). 
raten  yn  dem  koren  (t).  treid-,  korn- 
metzen  (calamenta  7'>,  cf.  calamentra, 
aus  inintze  X  metzen  metreta).  biii- 
nuczc,  -cze  \i.  nepeta  Xw/..  8,  4i).i''.  X 
inineze).  .sennjutze  calamentvim  I4!i. 
aus  stenniintze). 

Calamist-rare,  -are  (134)  cruyß  (19), 
kriiühar  (68,  110)  maclien.  krinusmaken 
(,11 ).  eronkelen  (108). 

Calamistratus  krauß  (64).  ge-strelet 
(1-1-M.  -krußt  m;s.  110),  -crult  (i3'_>). 

Cala-,  cla- 1 1)  -mistrum  i.  cinerarius 
(147);  est  histr.  in  quo  pi.stantur  nebule 
(')).  crisjxi  panes  instr.  faciendi  crispos 
erines  gekrusset  iiar  (no  sim.).  eyn  ysen, 
eysen  (4)  do  man  krawßs  liar  (1),  cruß 
hare  (17),  cruz  hair  (.')),  krunip  iior  (6), 
mit  auf  har  (5'')  maclit ;  oder  eyn  kriilj 
ysen  (21)  do  man  kraus  brot  yne  bekt 
(4),  da  man  kruß  brot  in  bccket  (21), 
da  man  vnrat  jniie  b.  (5),  da  mit  man 
offenlatten  bachet  (6j.  eyn  yseren  dar 
incn  medde  {'2:1),  krus-ys.  dar  men  (23) 
krus  brot  inne  beckot  (23),  backet  (22). 
spanhar-huba  (Gf.  4,  754),  -eisen  (sm.  3, 
.566).  eyn  krul-  (8,  9),  chrüU-  (,93),  lirauß- 
(64)  -j^sen,  -eysen  (9.  64).  eyn  krol  (19). 
en  kruul  (11).  randiscr  (99),  radisscn  (loo) 
(:  reiden  crispare?).  kruß-  t  kreusel- 
(75),  kryßp-  (li)  -eisen,  dor  in  man  kruß 
prot  pecht  o.  damit  man  das  har  krauß 
macht  (74). 

*Calamita  v.  Calamintha. 
Calamit-a,  -es  eyn  laup  frosche  (19). 
laub-  (7,  110),  lob-  (75),  ror-  (64) -froscu. 
en  lopfvorsche  (11). 

Calamitare  i'.  Calamizare. 

Calamitare «'.  calamosum/af-ere  (68j. 
betrüben  ( 110).  arm.  eHende,  droef  maciien 
(i32  sim.). 

Cala-,  cla-  (1)  -mitas  vn-salde  [ß^, 
22),  hd.  -selde  (;')),  -sehligk  (,21),  -sei  (74), 
-selikeit,  -selig  (8),  -silhch  o.  arm  (17). 
armuot,  grosse  be-trieptnyß,  varr.  -trub^ 
nyß,  -truebnuß  (iioj.  ffrouicheit  (11). 
(h-ubekeyd  (19).  gantze  armut  (75).  a.  on 
ende  (74).  groisse  katiuiciieit  ind  armoit 
(132).  hd.  nd.  ia-,  ga-  (5,  70),  jau-  (76)  -mer. 
gewiechte  (19).  wewite  (99).  hd.  widder^ 
mut  ■'Hm.  wedermut  (13).  vnglucke  (10). 
hagel  1/.  tempei^tas  125). 

*Calamiter  v.  Calaminose. 
*Calamites  ygenaiM  Ki.j  v.  Calamita. 

Calamitosus    vnseli-g   (8),    -ch    i9). 
dorfftig  (17).  durstig  (8).  vol  kumers  o. 
vnselikeit  (110),  armut  (68),  katyuicheit 
ofF  droeuicheit  (i32). 
*Calamitus  v.  Catamitus. 

Calami-zare,  -sare,  -tare  (8,  9,  17) 
halm  (75),  in   e^"  h.   (8,    17),   in   dem  h. 


CAL 

(9}  pfi-  (7.5).  phi-  (8),  pfey-  (9),  pij-  (17) 
-ffen.  Hingen  (17).  froli-ch,  -eben  (9)  s. 
(8,  9,  17).  (i.  ralamos  coUigere)  aliern 
(110'").  e-  (110»),  (•(!-  (68)  -heren.  aeren 
off  arncii  (i32). 

Calammaris  v.  Cadmia. 

Calam-  (rf.  calamit-,  calamin-)  -osus 
V.  Calamitare. 

Calamus  (oft  i.  culmus  7.  cf.)  hd.  nd. 
iiahu.  liain  (93).  haehn(97;.  ror  (110  *//«.). 
roer  l  penne  (9).  riet  (99,  132^.  knepf 
{pl.  76).  /((/.  eyn  feder,  eyn  «criff-f.  (.')), 
sdiribe  fuddcr  sim.,  selirip  federn  i21), 
seriben  l  fiddern  ysic  18j.  nd.  serif  vedere. 
griffe!  (93).  eyn  niasse  gerte  (.')).  eyn  maß 
zweyer  schrid  t  Heiß  (8).  wase  zwi-it 
schrete  iMf!)  t  vlis  (9).  eyn  wol  riechende 
krut  (8.  (f.  sq.).  zitwar  [melius  eeduariiun 
7.5).  ags.  teors  i9i».  i.  e.  penis). 

Calamus  aro-maticus,  -hemesis  (47) 
kahnuß  (9i,    va:>).   zedwar  (47j.    heydens 
ceduer  (12).  hemelzitwar  (Sum.  v).  iieiin- 
licher  (75),  -ischer  (74)  zitwan. 
*Calan-arius,  -deus  v.  Caladrius. 
*Calandula  v.  Calendula. 
Calania  v.  Cadmia. 

*Calanus  [aus  clamis  X  calantica?) 
V.  Chlamys. 

*Calapandria  v.  Calopodium. 

*Calaphus  v.  Colaphus. 
Calare  [cf.  calere)  i.  la.care,  deponere 
(Hr.).  ruffen  (uo).  laden,  losen,  en  wech 
don  (22). 

*Calare  v.  Calcare. 

*Calaria  \cf.  clatria)  klajjper  (9). 

Calaria  i.  nauis  deferens  ligna  (19, 
sim.  Br.).  hut  fleeht  (19);  en  huetvlecht 
(11);  aus  nl.  hout-?  holtzschiff  (110). 
holtscyiJ  (i47). 

*Calarium  (X  co-  X  ee-llarium?) 
/.  carboiies  urdentes  (148).  keiner  (9).  eyn 
kolnir  (8). 

*Chalas  v.  Chalcis. 

*Kalasina(/.y  V«^)/ien  &c.,o.us  klasma  ?) 
In-ock,  kroenie  (147). 

•^Calaton  v.  Chalciton. 

Calator  {.sacruui  niinistere  dV  76)  ein 
bodtefphert  (i25).  knecht,  kirchendiener 

(Ki.). 

*Calatori\im  v.  Colatorium. 

*Calatripa  &c.  v.  Calcatrippa. 

"^^Calatrosus  eyn  nagel  (17).  en  uegel 
(11).  ^  e,      l     . 

Cala-tus,  -thus,  gala-tus  (Suin.),  -tho 
(104)  i.  sporta  (1,  74);  quasillus  (9i  &c.). 
hd.  ehorb  (1).  korb  (iio),  korp  (4, 74,  77), 
kurbb  (93),  korbelin  (7);  eyn  drage-  (5), 
drag-  (56),  trag-  (G),  spindel- (88, 91, 111), 
scheuen-  (8,  19),  schone-  (9)  -kor]),  -korpt 
(8),  -korb  (56,  91),  -korpul  {aus  korp  uel!) 
napf  (9).  n.  i  keßpor  (74).  nd.  korf,  drach- 
k. ;  sehene- (23),  scheue-  (99)  -vat.  ensceen^ 
barch  (se.V  st.V)  i  kloet  (11.  cf.  carcil= 
lum,  cartallus).  sunibri  t  zeuina  (i4i,  siin. 
Gf.).  zeina  (120).  zainni ;  galatho  chasichar 
(104).  zain  (Sum.).  alts.  kiesevath  (Hpt.  5, 


199).  kype  (22i>,  74),  vs  eyn  koreff  smal 
vnd  dep  (22''),  als  ein  kupestockfisch  (74). 
kypp  (77).  mand  (110).  man  (iio<=).  man= 
deken  (132). 

*Calazia  c.  Calacium. 

*Chalban-e,  -um  v.  Galbanum. 

*Calca  u'.  calx  Gi.  m.)  v.  Caltha. 


CAL 


CAL 


CAL 


89 


*Calcabare  {cf.  cacabare)  perdicum 

vox   (l4l). 

Calcabor  (ealiaber?  vestis  monacho- 
rum)  scheppeler  (21). 

*Calca-crepa,  -crippa,  -dippa,  -drip= 
pa  V.  Calcatrippa. 

*Calcaneator  sporer  (74). 
*Calcaneuni  v.  Cardo. 

Calcan-eus  (*.  calx  Br.  &c.),  bissw. 
-ius,  -eum  (91)  nachspur  (74).  hd.  eyn 
fuß-,  tuez-  (4),  foße-  (21),  nd.  vot-,  voet- 
(132)  hd.  -trit,  -tritt,  -trappe  (19),  -trap 
(3),  -drappe  (17),  -drap  (18,  67),  -stapf 
(6,  74,  76,  110),  -stapffei  {i5),hd.nd.  -stap 
i  -spaer  (132),  -spor,  -spore  (5),  -spoyre 
(67),  -spar  (21,  22),  -gespor  (110),  -pfat  t 
-tzenhen  (74).  fuß  (8).  tritt  (ti).  drit  (21). 
driet  (5).  dret  (18).  tret  (22,  23).  fers-, 
vers-ina  (121),  -a  (10),  -lue  (i04),  -ene 
(99),  -enne  (93),  -en  (91,  110),  -e  (97).  fers 
(13).  verße  (74).  ferß  (19).  fersch  (17). 
hacke  (11,  110).  spaiiader-  (74). 

Chalcanthum,  ^aX^tav^ov  (lu),  calc-, 
calt-  (Sum.  v)  -antum  (*.  atramentum) 
atermint(47).  atirment  (sum.).  enkent  (85). 
vitril,  kupfferwasser  (ii4  sim.). 
*Calcaquippa  v.  Calcatrippa. 

Calcar  i.  spo-  (i36S  i45),  spe-(Gi.m.) 
-ronus  {cf.  üal.  sperone);  aneile  {q.  v. 
104).  hd.  nd.  spore.  hd.  spor,  sporn,  spoir 
(19).  spare  (22).  spaer  (11).  sporen  (ö^, 
13).  sporne  (10,  7.'><i).  sparu  (21,  alph.  75). 
ags.  spora  (isr.c,  145). 

Calcare,    bissw.  calare   hd.   tretten, 
selten  treten ;  tr.  mit  fersenen,  varr.  ferßen, 
versen   (110),   fuessen   (g4);   dretten  (5i>, 
67),  dreteu  (5),  dreden,  dryden  (21),  dreu= 
den  (13).  nd.  treden,  trappen  (22"). 
*Calcariator  spa-,  var.  spo-rer  (75). 
*Calcariiira  sporleder  (i30). 
*Calearius  {anders  v.  faber  c.)  kalik= 
brenner  (9iV  kalkborner  (125).  sch'ryt  l 
fuß  spor  (5".  st.  calcaneus). 
*Caleatiosus  ags.  spurul  (136^,  145). 

Calcator  ain  tretter  (76). 

Calcatorium  dret  schuber  (7).  tret- 
zuber  (74,  75,  93),  -gelt  (76). 

Calca-,  calcä-  (87),  ealo-  t  calea- 
(74),  calci-  t  calia-  (85),  cala-  (3,  7,  8, 
9,  74),  cal-  (49)  -trippa  fi3i,  149,  Sum., 
Ki.  &c.),  -tripa  (74,  85,  101),  -drippa(7), 
-dippa  (104,  Sum.),  -trepa  (144),  -tropa 
(3),  -t'ta  (9),  -crippa  (47),  -crepa  (20, 
Gl.  m.),  -quippa  (96),  -treppola  t  calci= 
trapa  (i43),  gall.  chaucetrape  (Gl.  m.), 
ehaußet  rappe  (143)  (herba)  i.  q.  Carduus 
niger  (Gf.  3,  872),  cardo  (8),  cadone  (9), 
saliunca  (20,  Gl.  m.),  palliolus  (Gl.  m.  st. 
paliurus?),  virga  pastoris  (74),  girgil= 
lum  (3,  74.  X  colum  sim.  ?).  wilde  roese 
(20).  distil  (131).  hd.  weg-,  wellen-,  raden-, 
Stern-,  nl.  sterre-distel  (i43).  zeis-ala  (Gf. 
l.  c),  -ela  (101),  -la  (87),  -e  (7).  cärto*(Sum., 
Gf.  4,  490).  karte  (9,  74,  85,  Sum.).  kart 
(8).  carde  t  aklera  (47).  aquileij  (149).  acke= 
ley  (17).  akaleye  (85,  96).  agleie  (Sum.). 
kune  t  katzenkraut  (74).  sporegras  (104), 
X  calcar  wie  rittersporn  (Ki.).  ein  garen= 
rocke  (3).  garnstock  (49).  wyndel  t  haspel 
(cala-,  calo-tripa  74). 
*Calcatus  v.  Lipperus. 

Calce-  (Ki.),  ealci-amen  (8,  Ki.),  -anien= 
tum  {ofti.  calceus,  sotular)  Äd.  gischuohe 
(104);  geschu-we  (8),  -he  (65),  -ge  (9),  -de 

DurKNBACH    GLOSSARIUM. 


(16),  -ch,  -chtz  (7);  geschuhde  (6);  schuhe 
t  menge  der  seh.  (65);  beschuchung  (67). 

Calc-eare,  gew.  -iare  schuhen  (6). 
schu-chon  (141),  -wen  &°,  17),  -en  (8,  9). 
schoen  (5).  schon  (22).  schuoch  an-thun 
(iio),  -thon  (68).  beschuohen  (Das.). 

Calcearium  v.  Caleeus. 

Calee-arius,  -ator,  -olarius  (111), 
calcifex  (Sum.,  Ob.)  {cf.  SU-,  so-tor)  eyn 
schuoch-mecher  (17),-macher  (64).  schuch- 
m.  (76),  -suter  (Ob.).  schü-  (m),  sgu- 
(Sum.)  -ster.  schomaker  (11). 

*Calceatrix  schuochmacherin  (64). 

Calcedo  affterleder  (74). 

Chalc-,  calc-,  vlg.  cac-  (124),  earch- 
(114,  12c)  -edonius,  calci-donius  (1,  5i>, 
9),  -doneus,  -daneus  (75),  -tonius  (3) 
ein  edil  stäiu  (9).  ydel  gesteyn  (8).  calci- 
hd.  -dou,  -dan  (751*),  nd.  -donie.  carce= 
donier  {gr.  xapXTgööviO?  114,  126).  katze- 
donij  (123),  -dony,  var.  -don  (64),   -udon 

(125   Mrg.). 

*Calcemel  (calamel?)  i.  calcaneum 
uuldarjjani  (Gf.  3,  129). 

Calceolarius  v.  Calcearius. 
*Calceron  v.  Calciton. 
*Calcesta  v.  Calyptra. 

Cale-eus,  -ius,  -earium  {cf.  -eamen) 
hd.  scuoh  (104),  schuoche  (17),  schlich 
(6),  schuch,  schoch  (.'j),  schock  (21).  nd. 
scho,  schop  (11),  scoe  (99).  caleeus  ro= 
stratus  spitzsehu ;  calcei  elauati  l 
suppaeti  gelapte  schwe  (125). 
*Caleia-  v.  Calcea-. 

Chalcidi-cum  t  -um  (Gl.  m.  2,  i^^. 
Ki.),  cal-citum(74),-dieiun  {i.  deambu= 
latorium)  spacirhauß  (3).  spacierstede 
(147).  vmbganck  (74).  ein  platz  vmb  zu 
wanderen  (68). 

*Calcidonius  &c.  v.  Chalcedonius. 

*Calcifex  v.  Calcearius.   Calopifex. 

Calcifraga  {cf.  erithmum)  raeer- 
fenchel,  -bacillen, -peterluin  (173).  weißer 
stehibrech  (144).  steiniarron  (Ki.). 

*Calcilum  ags.  iacessure  (94^^.  g^eces 
siir  Bosw.). 

Calcina  {ital.  cf.  Gl.  m.,  caleula,  cas= 
tina)  hd.  nd.  calck.  chalich  (1).  eyn 
kalc  rose  {^2^^^).  kale-  {11),  koln-staup 
(5",  21),  -staub  (17,  74),  -stocke  (21). 
kol-stop  (6),  -stob  (76),  -stubbe  (23). 

*Calcis  kalck  (i4i). 

Chalcis  negrepont  (ki^.  ).  ehalas, 
nigropontus  niclas  pforten  (125). 

*Calcita  v.  Calciton. 

*Calciter  v.  Calcitro. 

*Calcit-on ,  -a,  calchit-on  (74) ,  -a, 
cal-aton  (3),  -ceron  (18)  {aus  ehalcos 
X  cadmia?)  i.  q.  resultat  de  ferro 
quando  purgatur  in  fornace  sinder  (3). 
sindel  (75).  s.-  (21),  sindter-  (94)  -steyn, 
t  -eisen  l  flawdach  (74.  cf  squama. 
Fr.  2,  273).  hamer  sclack  (18).  hammer= 
schlag  (110).  vierspranckel  (107). 

*Calcitonius  v.  Chalcedonius. 

*Calcitrapa  v.  Calcatrippa. 

Caleitrare    hd.  sla-gen ,   -hen   sim. ; 
wider-sten  sim. ,   -sti'cben   (9 ,   65   Mrg.), 
-sperren  t  -spenig  sein  (65  Mrg.).  nd.  slan 
wedder  stan.    achter    vyß    slaen    (132' 
dreden    l    stoyßen    (17).    trappeln    (8 
trampeln,     purczeln  (9). 
*Calcitripa  v.  Calcatrippa. 


Caleit-ro,  t  -er  (74),  t  -osus  (125) 
i.  rusticus  (74,  129).  paur,  gepaursman 
(74).  der  hert  tryt(68).  harttre-der  f  132), 
-tender  (110).  das  hinder  sich  sleeth(i25). 
schlagend  roß  (91). 

*Calcitum  v.  Chalcidicum. 

*Calcius  V.  Caleeus. 

*Chalconiista  v.  Alchimista. 

*Calcossmaragdos  v.  Calculus. 
Caleula  V.  Cacula. 
Caleula  {cf.  calcina)  kalck,  t  gemma 
&c.  (110  &c.).   hd.  k.-,   gew.    kalg-staup, 
-staub,  0.  ge-stobe   (67),  -stup,   -stupp. 
Stoff  (132) . 

Calculare  {cf.  die-,  defalc-,  comput- 
are)  hd.  rech-enen  (9j,  -nen,  -en,  -nung 
dun  (21);  reichen  t  raitten  (1);  vß- 
rechen  t  -ecken  (65);  zeleu,  zeln,  zalen 
(67).  nd.  rekenen,  teilen. 
Calculator  rechner  (64). 
Calculosus  siech  von  dem  stein  0. 
vom  giyen  in  lenden  (110).  stienich  (11). 
grauelachtich  (i32). 

*Calculus  V.  Cacula. 
Calc-ulus,  -olus,  -alus  (1)  i.  carbo, 
bona  ratio  &c.  (Br.) ;  comp-utus  (1), 
-OS  (145);  abaculus  (111);  smaragdus 
(22.  X  calcossmaragdos  gemma  i4i). 
en  sten  (22).  steyn  (5'\  22^^,  75,  91)  im 
Übe  (75) ,  morbus  eyn  suke  (22t>).  ein 
klein  (68,  110),  sinwel  (93)  steinlin.  sant- 
(49),  harn-  t  nyeren-  (75),  härm-  (4), 
harem-(l),  reysender(9),  bret-  (64)  -stein. 
ags.  tebelstan  (94),  tebiltan  t  labillus 
[sie  136),  calc  (94,  136).  gryeu;  fend, 
var.  vende  (64).  veud  (74,  93)  im  schach= 
tzagel  (74).  kis-ling  (I4i),  -elinch  (i2l 
sim.).  rech-uug  (1,  65),  -enung  (65  ^;ar.), 
-enpfeuig(iii).  zantaro sm. (Gf.).  gluend.e 
kol;  daz  firde  teyl  eyns  heilers;  gut 
vir  nufft ;  geglopt  Ion  von  gode  (8). 
gute  wor  nunft;  gelobt  Ion  von  gote 
(9).  zal  o.  arbeit  (8,  9). 

*Calcus,  chaleus  (Br.)  i.  fex  t  §s  (Br.). 
barme  [t)  hoffen  (i47). 

*Calchotypus  v.  Aurichalcarius. 

*Caldanolum  {(f.  sq.)  bessilruck  (9. 
aus  kessilriuck  ?). 

*Caldari-,  caldri-  (7),  caldal-  (8), 
-olum  kessilichin  (9).  eyn  kesselin  (7). 
cleyn  kessel  (8;. 

Caldar-ium,  -ia  (95,  Br.),  -ius  (22), 
-e,  ealadrium  (6),  ealdena  (19)  ha. 
kezil  (121),  chessil  (95),  keßel,  kessel, 
bad-k.  (91),  kesel  (13),  kessi  (93.  c/.  Goth. 
wtb.  2,  448).  nd.  ketel. 

*Cald-ea,  -e  (68),  kaldea(74)  kaldey 
(74}.  chalden(l).  kalden- (6,  23),  caldeen- 
(5ab)  -laut. 

*Caldellumt.  sorbitiuncula  wat  warms, 
kandeel,  suypen  (Kii.). 

*Caldena  v.  Caldarium. 

*Caldes  v.  Clades. 

*Caldeus  ein  calde-ischer  (74),  -scher 
(5b). 

*Caldica  ags.  iiuefl  (i36). 

*Caldicaria  v.  Corbita. 

*Caldicum  v.  Chalcidicum. 

*Kaldreda  v.  Galantina. 

*Caldriolum  v.  Caldariolum. 

*Cale  uiua  v.  Calx  viva. 

*Calea  v.  Caltha.  Caliga. 

*Caleatripa  v.  Calcatrippa. 

*Caleb-dra,  -ra  v.  Calyptra. 

12 


00 


(^AL 


•CnlodnHus  »•  Cftlodnnua. 
•Cnlodoinon  r-  Culodomoii. 
•Caledopondinn  r.  Seolopendria. 

Cale-,  cali-fucoro  /i<l.  ml.  wann  ina 
cln-n,  inakcn.  hitzif^fii  («3). 

Calefactorstiib(>u-heiz(>r(Ki.),-'icylior 

(isaV 

Caleftictorixim  .slochistock  (i«:.1. 
Cftlefleri  h<L  ml.  warn»  wi^rden,  nia 
chi-n  ^4). 
♦Calementimi  r.  Calamintha. 
♦Calena   lart    von  pokaK'n  o.  hochoni 
Ki.  hierher f  r/.  Kr.  r.  ^Mutk)    cvn    nwor 
j;l(>ck   19.(7".horologiuni).vt)<'rclo(tke(ll). 
Kalendariiun  ein  kalfiiilcr  (18). 
♦Calendix  r.  Claxendix. 
♦Calendrum  r.  Caliendnun. 
Calend-iüa,    -ola    (11),    calandula 
(iiiM  \i-  antica  7i;  cf'.  areola.  caltha.) 
hfilifre   brr  ('M  golt'  blumo    (19).   gold-- 
hlonu«  iU).  riiipol-e  (T.s,  .-»e ,  U9,  Sum.), 
-hmne  («c  iri\  -plum ,   -kraut  (74).  rin= 
gel  (17.  n).  rintgflo  (8.^).  righele  (47). 

Ca-,  coe-  (:u)  -lentes  ags.  hac-  (94), 
hat-  (i.sc)  -tendae. 
*Caleola  r.  Calicula. 
*Caleopia  r.  Caliope. 
*Calependina  v.  Scolopendria. 
Kalepodius  1:  Calopodium. 
*Calepsoi'  c.  Calipsor. 
Caleptra  &c.   ( </.   calyptra)  l  ca= 
pullulunnBr.);  ;/eiiusmitre  lfru(ju»i[i4:i). 
*Calera  i:  Cholera. 
Calerare  /.  properare  t  ligna  portare 
(Br.  ef.    sq.  I ;  caligare  (Gl.   m.).   drageii 
(IW.  holt  dr.   (!n). 
Calerarius  r.  Calo. 
Cal-ere,   -o    (17),    -ire  (6,  22)   heiß 
iTiachtMi  ^(>\  worden  (uo).  warm  w.  (68). 
Ar?,  liitzcu.  hitten  (i.  esse  t  fieri  calidum 
2'2i.  hctten  icaleo  ich  hette  11\  wormen 
o.  schynen   (8).  wci-nion  l  scheyneu  (9). 
fimiorTi^/c)  l  schin ;  dragen  ( 17.  cf.  prcc). 
i.   vorare   lioißen;   ^Jr/.    vi    caret  stqnno 
(st.  cailere  ^.  r.^  cluck  siiiin  busheit(18). 
caleo  es  mit  lust  vor  stan  (64).  calo  es 
husten  <  st.  hasten  ?),  ylen  (cf.  calerare), 
ruft'en  [cf.  calare;  19). 
*Calere  v.  Callere. 
*Cale-stia,  -stra,  -tra  r.  Calyptra, 
^Caletrum  r.  Calo. 
*Kaleuersari  (hj/brid)  wol-wandeln  t 
-leben  mit  den  menschen  (74). 
*Calgeo  V.  Caligeo. 
Calia  V.  Cadmia. 
*Caliandnun  r.  Caliendrum. 
*Caliarius  '•.  Calo. 
*Caliatripa  r.  Calcatrippa. 

Chalybe  -  ius  t  -us  (Ki.) ,  calipeus 
steh-n  (22^).  stählig  (Ki».). 

Chalybs,  {jew.  cali-bs,  -ps  hd.  .stagel 
(13),  .stahel.  t  st.-smid  (74.  cf.  calipsor), 
stale.  hd.nd.  stal  (5'-,  21,  23),  stael  dl, 
19,  9-  99).  ecchol  (104.  cf.  aciarium). 
fewroysen  (111).  scharsach  (74).  roest  {i. 
fuligo  19).  chrueha.  krueke  sim.  (Gf.  4, 
591.  (/.  calopodium). 

*Calibser  r.  Calipsor. 

*Calicarius  r.  Calo. 

*Calicula  v.  Caligula, 

*Calicul-a  (Ui,  Gf.),  -us  (Br.),  cal- 
eola  (i.'ii),  -ida  t  -lida  (Gf.),  -dus  (Gl. 
m.  hierhfr?).  gallic-a  (i4i),  -ola  (121), 
galle-ola  (n7j,  -tum  (131),  gal-eola  (127, 


CAL 

«um..  Gf.),  -ida  /  -lida  (Gf.)   (achwerlich 
alle  aiui  calyx)  gol-ita  (i3i),   -iita  (t-ii), 
-ida  (ni),  -da  ((tr.).  gcbit-a(iai), -ta  (117). 
alneaph  (.smn.). 
*Calicularium  myd-somer,   -wynter 

(117). 

*Calicularius  r.  Calo. 
*Calidariu8  r.  Calodarius. 
♦Calid-itas,  -us  n.  Callid-itas,  -us. 

Caliditas  iiitze  (10).  wirme(75).  wai-m- 
lieit  (t!). 
*Calidola  r.  Caligula. 

Calidris  (auix)  bauin-heckel,  -kletter= 
lein  (i:i.^). 

Calidus  kd.  nd.  warm.  hd.  heiz  (5), 
heiß,  lieys  (4).  nd.  het,  heit  (11). 

Calie-,  calia-  (74,  76),  cale-  (3,  74, 
7.5)  -ndrum  [i.  cal-antica  kü.,  -amatus 
l  -eptra  l  mitra  &c.  Br. )  kay.serlichc- 
haub  (74).  kutzhuot  (03,  Gf.  4,  804).  ejm 
ruher  k.  (64).  filczhut  (3,  74,  75,  76).  tim= 
paen  (Kii.). 

*CalifF'a  i\  Acalephe. 

Cal-iga,  -igia  (uo),  -igo  (64<",  76),  -ea 
(18)  {i.  subti-  i-m^ ,  subta-  145  -laris) 
hd.  nd.  cyn  hos-e,  -se  (5),  -i  (104);  ha.se 
(11,  12),  hd.  hoße,  hoz  (1),  hoß.  ledrein 
hoz  o.  stifel  (v.  a.  1455  Sm.).  beingewaut 
&c.  (65).  scoh  t  SOG  (120.  cf.  caligula). 
kaliziun,  chelissa  (joZ.  Gf.4,  390  sq.).  kouce 
(99.  cf.  caleia).  kousse  (kii.). 

*Caligal-e  hoßtuch    (74);  -a  i.  liga; 
coligale  hostueh  (76). 

Caligare  v.  Calerare. 

Ca-,  eal-  (75  var.)  -ligare,  callidare 
(134)  hoseu  (11).  hoßen  (74).  h.  an-legen 
(75),  -thun  (68,  74,  110).  hoesen  antrecken 

(132). 

Ca-,  cal-  (221')  -ligare  tuncke-n  (1), 
-len  (9),  -rin  (8).  dunke  -  Ilen  (7),  -ren 
(23),  -r  werden  (22).  hd.  dunckel,  ven- 
ster  (13)  w. ;  finster  machen  (ilO);  fin-, 
fen-  (133),  diu-  (8''),  du-  (19)  -stern.  duust- 
(11),  donk-  (99)  -eren.  schem-mern  (77), 
-cren  (22''),  -en  (22)  vor  den  oghen  (22ab). 

Caligarius  v.  Calo. 
Caligarius  hosenmacher  (91). 

Caligatus  iL  miserrimus  Gl.  m.)  giche= 
lasonot  (131.  rf.  chelisa  ealiga). 

*Cal-igeo,  -igio  (7),  -geo  (67)  {i.  inteU 
Ugo;  cf.  callere)   ver-   (7,   66,   134),  vor- 
(18,  22)  -nemen.  ich  v'neme  (5). 
*Caligia  r.  Caliga. 
Caliginare  dunckel  (17),   vinster   (4) 
werden,  dunckeln  (5,  21). 

Calig  -  inosus ,  -niosus  (76),  bissw- 
-osus  duucke-1  (8),  -lecht  (.5),  -lechtig  (17), 
-lieh  (21),  -rieh  (22),  -rlich  (23).  sere  dunke= 
liehen  (18).  donk  er  (99).  du-  (19),  duu- 
(11),  hd.  vin-ster.  vol  vinsteruuß  (68  5«m.). 

*Caligio  V.  Caligeo. 

*Caligo  V.  Caliga. 

Caligo  (g.  -onis  5)  hd.  tunckel  (16, 
4),  t.-nisse  (ino),  -heit  (1,  8);  dunckel, 
d.-heit,  dungel  (5),  tunckle  ^  trübe  (112); 
finster  (4),  v.-nus  sim.,  -keit  (65),  -nischeit 
(9) ;  winterheit(«'c8).  dunker(22).doncker= 
heit  (132).  du-  (19),  duu-  (11)  -sternisse. 

Caligosus  V.  Caliginosus. 

Call-,  calli-  (75  var.,  127)  -gula  (8, 
74,  75,  93,  117,  Sum.),  -cula, -dola  (i.  j[;ar2*a 
caligo  76),  pl.  -gole  (7),  -cule  l  gallicule 
(Gf.  4,  390)  {i.  liga  l  sublig-a  9  ,  -ar  74; 
f.  Ceit.  Nr.  197)  soc  (86).  socchus,  chelcUi 


CAL 


(187).  chelisa  (Gf.).  linsoeh  (121).  sochili 
(117,  120,  Gf.).  sccklin  (7).  hosen-senckel 
(74),  -tuch  (75.  cf.  caligale).  hoülin  (8). 
hos-  (93,  Sum.),  hoße-  (74)  -iicstel. 

*Calim-bum(Gf.),-pum  (aus  chalybsP 
vf.  cadmia?)  ari-zzi  ((.f.),  -sai  (141). 

*Caliinpu8  »;.  Carpo. 
Ca-,  /  ka-  (Hr.)  -liope,   -liophe  (76), 
l  caleopia  (119  &c.)  i.  musa  &c. ;  musca 
bonum  faciens  sonum  (76). 

*Calip-eus,  -s  ".  Chalyb-eius,  -s. 

*Calipson  {i.  velamen)  hülle,  hultuch, 
dccklach  (74). 

*Cal-ipsor,  -ipso  ( g.  -onis),  -epsor  (74), 
-ibser  (9),  -ipter  (i48)  i.  venditor  f errat 
7ncnfornm{iiH);  v.ferriin,  76);  quifabrica^ 
Ivandit  calibem  (75).  stahilchofo  (Gf.).  sta- 
holsehmidt  (75).  ysen  virk(MifFer  (8  sim.). 
eysen-or  (9),  -man  o.  -uerkauffer  (74). 

Calyptra,  gew.  caleptr-a,  -o  (76),  l 
caleb-dra  l  -ra  (74),  celept-ra  (76,  gi. 
m.),  -ia  (129),  calest-ra  (inc,  gi.  m.),  -ia 
(76)  {cf.  Gl.  m.  2,  II  &c.)  ?■.  mitra;  m. 
tegens  Caput;  pilleus,  galerus,  cal-ama= 
tus,-iendrum,comatium,catic-,cap\ill-, 
caped-ulum,  cuphia  equi  iBr.);  genus 
mit-rae,  -tre  t  metribilia  t  frug-is, 
-es  (cale-ptra,  -stra  ist;);  mirteum 
genus  frugis  (celeptra  Gl.  m).  en  huue 
(11).  eyn  bot  hübe  (19).  eyn  eysen-  (4, 
74,  76),  ysen-  (76)  -hut.  hoet,  couele  (lOs). 
stfirtz  (111).  stauch,  schlair  (91).  caleptra 
uuefsinnest  (Gf. )  i.  q.  XOiXVjÖpa,  cal- 
etra,  -oetra  (136^),  -oestra  (i36*.  X 
oestrum?),  -cesta  (94^),  l  celetra  (gi. 
m.)  i.  locus  vhi  vespae  nasc-  t  nutri-un= 
tur;  wespen-nest  (Ki.).  ags.  hwite  claefre 
(94»),  huittidabrc  {sie  136),  cf.  hwit- 
claefcr  white  clover  Bosw-  als  Bienen^ 
futterf  X  caltha? 

*Calire  ?'-  Calere. 

*Calis  V.  Callis. 

*Calitria  v.  Calo. 

*Calitrice  v.  Gallitriehum. 
Cal-ix,  -X  l  -atus  (64^)  stechal  (Gf. 
6,  637).  kil-ich  (5),  -lieh  (8).  kylig  (5b). 
kel-ich  (i3),  -lieh  (132),  -ch  (7  &c.),  -chk 
(21),  -c  (22),  -ge  (14a).  napf  (9).  naufp 
(8).  trinckgeselnrr  (65,  91).  ein  hu-,  var. 
hy-ltzes  tr.  (64).  stouf  (104).  hilß  c./r2«?= 
tus;  trinck^las  c.  vitreus  (91).  liden 
(8.  c.  i.  passio  &c.  76  in  biblischem  Sinne). 
gotes  martir  (9).  bekerunge  (8,  9). 

*Calix  {aus  culex)  mukka  (127). 

*Calixtorium  &c.  v.  Calxiatorium. 

*Calladrus  r.  Caladrius. 
Callere,  calere  (q.  cf.  64,  99)  clugin  0. 
hartin  (8).  hert  werden  (9),  sin  (5).  lis^ 
tig  seyn  (9).  hd.  kluck,  gluck  (7),  klug 
(76  &c.),  gnug  (6),  geschid  (76),  nd.  clok 
sin  in  malicia,  in  boßheit  (6,  76).  mit 
lust  vor  stan  (64).  fizison  (Gf.). 

*CaUia  v.  Diacolea. 

*Callid-a,  -are  v.  Calig-ula,  -are. 
Cal-,   ca-liditas   hd.  nd.  listicheit, 
arge-,  arg-  1.  sim.,  -list  (68,   110).  argli= 
stig  l  behendekeyt  (uob).  weischeyt  (9). 
sicher-  (8),  boß-  (6)  -heyt. 

Cal-,  ca-  (9,  97,  134)  -lidus  {sicut 
semia  eyn  äff  7)  hd.  listig;  arge-  (ö^), 
boze-  (100)  -listic ;  clug  sim.;  sicher  l 
wyse  (8);  weys  (9),  fizuser  sim.  (Gf.  3, 
737),  diffig  (Hen.),  diftig  {untersch.  von 
deftig  solidus  stieler),  tui.  listich,  arghe- 


CAL 


CAL 


CAL 


91 


1.,  vies  (97.  cf.  Br.  Wtb.  1,  398;  bei  Kil. 
morosiis  phantasticus ;  erinnert  an  ahd. 
fizus  mhd.  fiez). 

*Callig-  V.  Calig-. 

*Calligatu-r,  -s  v.  Genicator. 

♦Callipodium  v.  Calopodiiun. 

*Calliphones  v.  Cernulus. 

Cal-lis,  -is  (22),  -li  (11 7)  {i.  metho= 
dus)  hd.  steig,  steick  (3),  stig  (5*»),  fuß- 
steig,  -stig  (68),  -pfad  (91),  -phait  (7), 
-pait  (5),  -put  (8).  stich  ( 19,  22 ).  stech 
(18,  23).  phfat  (12).  phat(ioo).  pate  (18). 
päd  (22).  weg  (6  äc).  weck  (18).  wech 
(11,  22).  herte  getreten  wcge  (9).  hert 
gedreten  weg  (8).  een  ghetreden  weechs.; 
ken,  een  mampat  (los).  lauter  0.  trib= 
ner  weg  (88).  leist  {in)- 

*Callis  {herba)  bezelworts  (9g). 

*Callo  V.  Calo. 

*Callominari  v.  Calunmiari, 
Callosus  ( i.  duriis ,  forüs ,  pinguis ) 
einer  d'  vil  swilen  an  d'  henden  hett  von 
grosser  erbeit(G).  volswels(i32),  schweltz 
(68).  herte  hencle  (9).  der  hert  hende  als 
eyu  buwer  (8). 

*Calluin  [i.  q.  callus  75,  1-20 ;  cf.  oi.  m. 
2,  47)  cal  (11),  cf.  kal  nucleus  poial  t 
piri,  aber  gale,  gaelc,  gal.  galle  callvis 
Kil.,  wozu  hd.  galle  Fr.  1,  siö^^.  bm.  isd^^. 
Callus  swel  in  manu  l  in  pedibus 
(21,  22).  sweel  (19).  swehl  (12.0).  ein 
swile  in  der  hant  (ß).  swil  (11).  svil  {iw). 
schwyl  (68,  110»),  schwiel  (iio'^),  o.  bal 
(68)  am  fuß  aim.  schwülen  (i34,  Ki»'.). 
hd.  svvelle,  ge-sw.  (7),  -swile  (5),  -swel= 
che  (i33),  -schwclch  (66,  70),  -swulst, 
-schwulst,  swulst  (2).  fuse  l  hende  ge= 
swil  (9).  fuß  o.  hinder  ferß  {sie  8).  ain 
geschwullu  in  der  hand  {ig),  eyu  bal 
(22ab)  vnder  dem  vote  (22»),  harde  dicke 
hut  vnder  den  voteu  (22^*).  die  bell  onder 
den  voesscn  (132).  elde  (22*)).  eelt  (KU., 
Br.  wtb.).  herte  (91).  swarte  {i.  cutis 
lardi  3,  74,  7.5)  am  speck,  sed  multi  di= 
cunt  oppositwa ;  terren  iu  der  handt,  [i. 
vola,  concauitas  manus  t  pedis  (7,5)  i.  q. 
thern  am  fues  i^Avent.  Sm.  1,  397). 

*KaUus  scarlaken  ( 81 ) ;  cf.  xakxfj  ? 
callomelinus  (fii.  m.)? 

*Calnietuin  v.  Cementum. 
Calmitia  &e.  i:  Cadmia. 

*Calinum  /.  q.  pendet  t  cadit  de  can= 
dela  kertzen-trouff,  var.  -tauff  ( 75 ).  Cf. 
calami  i.  haste  candelabrorum  (Br.)? 

Cal-o,  l  -onus  (76),  t  -erarius  (Br.), 
-iarius  (76),  -icarius  (11),  t  -igarius 
(147),  -icularius  (19)  holtz-,  liultz-  U\ 
nd.  holt -trager  (11,  19),  -treger  (4), 
-dreger  (11,  19,  147).  trosser  (125,  Das.). 
droßer  (88).  troßbub  (Ki.).  kalo  gr.,  lat. 
laxa  {aus  lixa,  Br.);  i.  gal-ee  (110  &c.), 
-lieae  (gi.  m.)  niiUtum.  gleyen  {aus 
galeyen)  schepen  (132).  cal-onis,  l 
-itria  (74)  holtz  schif  (64,  74,  93);  -etrum 
snelleschiff  (74).  calones  {naues)  ver-^ 
nawn,  karr-adin,  -odiu  ( Gf.  4,  466 ) ;  i. 
nauiculae  t  cellae  (gi.  m.),  gale§  (Br.), 
gabar  (136»)  militum;  cf.  Gl.  m.  v.  eal= 
bares,  ca-  t  cal-lones  gabar  calliarii 
t  Celle  militum  t  galiares;  callo  miles 
(i4i),  calomes«.  galiaria  militum  (136^). 
calpes  i.  galeae  m.  {ize^.  Gl.  m.  2,  49). 
ealbis  merces  militi  pro  virtute  (i36<=,  sim. 
ealbas  pl.  Pap.).  Colones  helme  der  rit^ 
ter  (74). 


*Calo  V.  Calor.  Calopodium. 
*Colobalsamum  v.  Silivun. 
*Calobisia  v.  Calotibia. 
*Caloea  v.  Caltha. 
*Caloeasla  &c.  v.  Colocasia. 

Calocertatorium  (Gl.  m.)  i.  paramen= 
tum  mulierum,  gall.  ridoir  (122). 

*Kaloeleps  holtz-diep,  -steler  (74). 

*Calo-,  t  eala-  (74),  cale-,  cali-darius 
{cf.  calopodium)  hd.  leist,  schuoch-1. 
(110).  nd.  lest,  leest. 

Calo-  ("6,  Gl.  m.),  geio.  cale-demon 
engel  (8,  9,  17).  got  (8,  9).  eyn  gut 
duffel  (17). 

*Caloe-stra,  -tra  i.  Calyptra. 

*Calofex  f.  Calopifi5x. 

*Calomacus  &c.  v.  Calamentus. 

*Calomale  v.  Calamare, 

*Calomenta  v.  Calamintha. 

*Calomp-  V.  Calum-. 
Caloniaeus  v.  Calamentiis. 

*Calon-is,  -us  i-.  Calo. 

*Caloped-iuni,  -ria  v.  Calopodium. 

Calo-,  colo-  (76,  147),  colu-  (8*>)  -pes, 
t  -pediura  l  -podius  (147)  {pl.  -pedes 
Gl  m.,  -pides,  g.  sy.  -pedis  134  &c.)  hd. 
holtz-,  holscz-  1,18),  hiiltz-  (,17,21),  hult- 
(19),  hui-  (5»b),  holt-  (22, 133)  hd.  -schuch, 
-schuoche  (19),  -schoch  (5»*^,  21),  -scho 
(18,  22),  -schuge(i33).  holscli,  tryp,  stille= 
ganck,  plattyn  (147).  holsche  (221^,  109). 
klomp  (11).  «f/.  pattyuc  (io<i.  ital.  pattino 
frz.  patiu  &c.  <f.  calopodium). 

*Calopi-,  colopi-  ( 7<!),  calophi-,  calo-» 
calci-  (17,  Ob.  V.  caleearius)  -fex  hd- 
eyn  holtz-,  holscz-  (18),  holt-  (,3j,  hulcze- 


^21),  hulcz-  (17),  hui-  (5^)  -schuchinccher, 
-scfunnaeher  (6),  -schumeichor  (3),-sclioch= 
mecher  (f)*»),  -schemecher  (21),  -schoch- 
meister  (18),  -schuster  (1),  -schoer  {b\ 
-scher  (17),  -schuche  {sicc,~)\  eyn  schuchw't 
(17).  nd.  holschen-maker,  -meker.  holtz- 
sche-,  trippen-maclier  (132). 

Calo-podium,  -podius(i47),-pedium, 
-pedria  (12),  -polmea  {i.  forma  ocrearum 
76),  kalepodius  f  callipodium  (sum), 
calapandria  l  colupedium  {S^),  colo- 
poda  (sum.  III),  -pedium  (1,  76),  calo 
(111,  Ki.)  i.  baculus  ligneus  t  pes  l.  (Br. 
&c.).  staff,  stock  (147).  hd.  leyste  (8, 
9),  leist,  laist  (1,  70,  76,  Sum.),  leiten 
(3),  leste  (81').  lest  (22,  23).  ags.  laeste 
(Gf.  2,  2.51).  holtzschuoch  (91,  iio).  hold= 
f'chuch  (126).  trippe  (109,  110,  KU.),  tripe 
(110).  tripp  {iiovarr.,  Binnart ;  tripp-schuhe 
crepidulae  Stieler),  triep  (97).  klompe, 
holblock,  pa-,  pla-ttijn,  (Kil.).  platyn  (68). 
podium,  chalybs  crueke  sim.  (Gf.  4, 
;')9i)  hierher 'i 

*Calophifex  v.  Calopifex. 

*Calophista  v.  Colaphista. 

*Calophonia  v.  Colophonia. 

*Caloquincida  v.  Colocynthis. 
Calor,    calo   (22)  hd.   hitze.  nd.  hi-, 
he-,  hee-tte.  uuirmine  (104).  wyrm  (m). 
werm-ede  (22,  77),  -de  {b^). 

*Calornes  v.  Calo. 

*Calo-tibia,  t  -bisia  (19)  eyn  schluck 
(19).  en  schinke  (11). 
*Calotripa  v.  Calcatrippa. 

*Calpar  {i.  catinum)   erden  vat,   e. 
schottel  (147). 

*Calpiniea  ags.  hramsa  (isei»). 


Calpis  {cf.  calo.  142  p.  43.  Gl.  m.  2, 
49)  eyns  ritters  (17),  ritter-helm  (8,  9, 
17),  -hör  (9).  xöofiia  (Gl.  ra.).  Hierher  calpa 
(calpers  ?)  die.  confusio  latine  eyn  storm 
t  Störunge  (17)  V  cf.  calpa  Gl.  m.  l.  c. 
pugna ...,  motus . . .  (xccXtit] J  ? 

*Calpodialast  v.  Curruca. 

*Calsedix  v.  Claxendix. 

*Cal-tha  (in),  -ta,  -ea  (74),  -ca  (85, 
96,  141,  149,  Sum.  v),  -oca  (genus  floris 
nach  calta  76).  einmal  eulta  (Gf.)  {i. 
calend-a,  -ula  111.  cf.  viola)  cle  (loo, 
117,  120,  Gf.).  chle  (i04,  i4i).  bej^-  (85),  be- 
(47),  bm-  (96,  Sum.),  ben-  (149)  -suge. 
byusaug  (74).  körn-  (111,  125  Mrg.),  rin= 
gel-,  gold-blume  (ii4).  leber  bluom  (76). 
ags.  redeclabre  (i36),  readeclefre  (94»). 

*Caltantuin  v.  Chalcanthum. 

*Caltrippa  v.  Calcatrippa. 
Calua  {oft  i.  caluaria  q.  v.)  dy  kulbe 
{i.  OS  capitis  vbi   capilli  esse   consueuere 
125.  cf.  apex,  Vertex;   i.    q.  kolbe    Fr. 

2,    532.    (/.    .Sai.   2,   292). 

Caluare  cal  (8,  9,  110),  glatzig  (64) 
maL-hen.  cael  maken  (11). 

*Caluari  v.  Caluere. 

*Caluari-a  [i.  calu-a,  -icium),  -e  ( 1 1  g^»), 
l  -um  (120),  cauaria  (/.  rotunditas  capitis 
121)  eyu  hirn-becken  (7),  -schal  (91,  111). 
herne-  (100),  dotten-  (64),  höbt-  (95) 
-schedel.  hirnscheddel  (i25).  haupt-schal 
(70), -schüdel(I)as.).hoptscUall(^76).todten- 
kopf  (75),  -heupter  (^/.  6.')).  panono- (Gf.^, 
(liep-  (25),  schedel-  (Das.)  -stat.  calicheit 
(147).  kaelheit  tuschen  die  wynbrauwen 
(132).  hd.  kalheit,  stirn.  gibilla  (121). 
gebe-1  (Sum.),  -Is  (iioi*).  gipolsceini  sim. 
(Gf.).  beynhueß  (-ivun  i25).  ags.  heafod= 
panne  (94»). 

Calu-aster, -usglatz-er,  var.  -ter  (75). 

*Caluaites  v.  Caluities. 
Calu-ere,  -ari  (8)  hd.  be-triegeu  (8  &c.), 
-trigen,   -tregen,   -dryegeu  (18).   nd.  be= 
dreghen  (22). 

Caluetum   sax.   mersc    (mariscum; 

Gl.   m.). 

*Caluia  est  piscis  qd.  (76). 

*Caluilium  gurgel,  kel  (76.  aus  eal= 
uitivim  kel,  kal  missv.  f). 

*Caluisa  v.  Colaphista. 

*Caluisium  i.  diss-  (23),  dest-  (6) 
-ipatio.  dump-  (6),  dum-  (23),  cael-  (11) 
-heit. 

Caluiti-,  gew.  caluici-es,  -um,  calua= 
ties  (134),  eaulitium  (Sum. )  chal-auua, 
-uui  sim.  (Gl.),  -we  (Sum.).  calua  (121), 
kelwin  (93).  hd.  chal-  (1),  kail-,  hd.  nd. 
kal-,  koi-(23)-heit.  kalekeitdes  heubts(7). 

*Calumari  v.  Calunmiari. 

*Calumbar  u.  Columbar. 

*Calumen  {i.  locus  ealuarie  X  co^ 
lumen)  houptstat  der  enthouptung  i 
rabensteiii  (75). 

Calum-,  gen.  calump-,  calomp-  (76), 
calumo-  (7)  -nia  hd.  laster.  falses  lasters 
zyunge  (8).  valschis  1.  czeyn  (9).  falsch 
verclagung  (65),  besagung  ader  schen= 
düng  (7).  scheld-unge  (19)  -Inge  (11). 
vnrecht  rugunge  (100).  getwungen  (71), 
getzwungen  (1)  ayd.  trubsal  (74). 

Calumni-,gfe?ü.calumpni-,?  callomin- 
(18),  calum-  (7),  columpni-  (l),calompm- 
(76)  -ari  vnschuld  an  ziehen  (1).  vuschult 
an  zihen  {b^).  hd.  fals,  falsch  sagen  (15,  4), 

12* 


02 


CHAM 


b.>-h.  «rf.  vttUchpii  (2:1).  vlas.li  (22)  ho 
sfL'li.n.  fnlsolilii'h  bfziiKfii  (11).  vi'lsch 
Hih  lHMlraf.'lu'ii  [\Si).  fclslvcli  hi-trapen 
(iss).  h(l.  ;i(/.  stluMulfii.  h(i.  Icst-nii, -mi 
{7«V  luwIiwHrfii  ^lif.  (liS).  (liMit/.lfii. 
auli  d.   (Hen.). 

Calum-,  grw.  caliunp-,  calomp-(V6) 
-niator  tal»  (5.  23»,  Af/.  falsch,  falsch-o 
(17),  or  (110)  Kaijor  (i),  bes.  (7fi|, 
-.««eppr  ( iS,  23\  vor-,  ror.  bo-elagor  (iio), 
};«'/iig  (17V  /)</.  /i(/.  scluMidov.  i;;f-srb.  (t)). 
hil.  It'stortM-.  stuinptHcnT(ii-.').  v'driicker, 
valsch  wropgher  (i3a). 

♦Calumonia  r.  Calvimnia. 

*Calumpnia  r.  Calumnia.  Columna. 

♦Calus  (sutoris,   calcificis    .^^um.)   zwi 
chol  (Siim.V   /.   ras  dx:  per  quod   musta 
colantiir    ( Hr.   rf.    coluB    sim.).  i.   bonus 
(xa//>;;  (;i.  m.i. 

*Calustr-ivim,  -um  r.  Colostrum. 

*Calutus  '■.  Cacabus. 
Caluus  h(l.   kail.    hd.    nd.   kal,    kaol 
(11).  t-yner  der  ein  kale  houbt  hait  (7). 
glatzig  (•!4\ 

*Calx  f.  Calix. 
Calx  m.  versene  (22).  fersen  (iio). 
verßin  (esV  verße  (iio«").  vus  seue  (loo. 
X  verssene).  fuoß  (9i).  ferse  (16, 4).  pherse 
(9).  fers  (8).  ferße  ^^»>v  f^rß  (77).  ende 
(8,  9).  hack  (i32t.  pl  haken  (cf.).  scis-h. 
(Sum.  nach  calcaneus  uerse ;  aus  fus-h.?). 
Calx/.  ((•/■.  calcis)  chaleh  (ui).  cal= 
lick  (85).  hd.  ciilk.  kalg  (67,  68,  iio»). 

Calx,  cale  (8'>)  viua  lescale  (ss).  lent 
{sie  8'' ).  vngelost  kalck ;  extincta  gelost 
(125). 

Calxia-,  calx-  (74),  calix-  (8,  21,  76) 
-torium, -storium  ^7ti).-teriumi(8)  kalk-, 
kalg-  i7h)  -ofen  (8  ),  -oflPen  (21,  74,  76), 
-haws  (9). 

Cam-a,  t  -en  (7,ö),  canea  (76)  (?'.  hreuis 

lectux   76   i^im.   cf.    Dz.    Wtb.     474.   Celt.   Nr. 

157)  kurcz  bette  (OV  bett  (7.5),  bede  (8). 
eyn  bettlin  (110),  kleinß  b.  (64),  bedde= 
ken  (iss")  vS  (64*>),  by  der  erden,  auf 
dem  erdtrich  i64'i.  raispet  (75). 

*Camabon  r.  Chainaeleon. 

*Cama-  (8,  85,  Sum.  v),  cauma-  (74\ 
como-  ^sum.  v)  -cion,  f  -cio  (74),  cam^a- 
ssion  (74),  -tica  (47)  (i.  saümita  74,  cf. 
chamseleon ,  cam-aleuca ,  -ereon  &c.) 
hd.  >id.  dist-ele,  -el,  -ü  (8). 

*Camadr-eos,  -is  r.  Chamaedrys. 

*Camaleon  r.  Chamaeleon. 

*Camaleu-ca,  -nca  /  -nta  (74),  ca^ 
mel-unca  (8.  uü  K  -emita  (47)  {cf. 
chamaeleon,  eamacion  &c. )  diste-le 
(47.  149,  Sum.),  -1  (74).  vnkrut  (8). 

*Camamilla  &c.  v.  Chamaemelum. 

*Camandreos  r.  ChamaBdrys. 

*Camare  v.  Comare. 

*Camarica  1 1/.  eamacion  &e.)  distele 

(149). 

*Camaru-s,  -m  (Ki.)  (c/.  gamarus) 
hogerkrebs.  kleiner  meerbar  1 140). 

*Cama-ssion,  -tica  v.  Camacion. 

*Camba  v.  Gamba. 

*Cam-ba  (106,  Gl.  m.,  Ki.),  -ma  (ku.), 
-bus  (11,  19)  (cf.  camus)  bruw  hueß 
n9).  brou-(ll).  brouw-,  pan-j^Kü.),  paeu- 
(106,  Kil.)  -huus,  -huys  (KU.),  brauhaus  (Ki.). 

*Camba-sius,  -rius  (01.  m.,  Ki.)  bruwer 
(19).  brouwer  (11).  bräumeister  (Ki.). 

*Chambia  kämme  ein  stat  (74). 


CA1\I 

*Cambi-color,   -culor  (8)   wechsiluar 

(8).  wt'i.-*  .><ilher  (s-ir  9!V 

Cambire  1,4.  circinare  141)  Ad.  wech- 
t<c\u,  -ßlen  ^««  ,  110).  wess-  (13K  weß- 
(19),  weßh-  (8)  -ein.  wese-  (h^,  17,  22''), 
wi8.se-  (11),  wis-  (»9) -len.  bu-  /ku-  (22^), 
bu-  (1091,  p(>u-  (74)  -ten.  buthen  (74). 
*Canibitor  r.  Campsor. 

Cambium  wech-sd  (93),   -slung  (1), 
-ßclbank  (li.s,  110).  wes.s-il  [b^),  -ele  (22). 

*Cambo  i-.  Chamaeleon. 

'Cambolus  r.  Camp-olus,  -iductor. 

^Cambota  &c.  v.  Cambuca. 

''^Chambroch  i.  trifoUum  (124),  aus 
f/ncl.  seamhrach,  seamrag,  cmjl.  sham^^ 
rock  id. 

*Cambsor  v.  Campsor. 
Camb-uca,  -uta  (&c.  c.l.  m.) ,  -utta 
(Gf.  3,  678.  cf.  -orta  &c.  4,  405),  -ota 
(86,  i.  gabeta  of.),  conbuca  (75h)  hd. 
nd.  kule  {morbus  5'').  kewl  (74).  kolb-e 
(19),  -en  (13).  oholben  {1).  kolb  (68,  74). 
uagel-k.  (74).  krob  (49).  krucka  (86,  i. 
gabeta  Gf.).  knuttel  (75).  bisohoff-stab 
(76),  -stap  (75j.  uerla  {i.  virga  episcopa.= 
lis  Gf.  aus  ferulaP). 

*Cambucare  kolben  (es). 

*Cambus  v.  Camba. 

*Cainea  f.  Canna. 

*Cameactis,  chamaeacte  (Ki.)  latich 
(Sum.).  attich,  acten .    niederholder  (Ki.). 

*Camedentes  v.  Canini. 

*Cainedreos  v.  Chamae-drys,  -pytis. 
Cham-aedrys  l  -aedrops  (Ki.j,  -aerops 
(143),  -endros  (85),  cam-edreos  (47,  lU 
&c.),  -edrios  l  -adris  (i4i),  -adreos 
(sum.  v),  -andreos  (93),  -edus  (^i^), 
-itrium  (105) ,  cemedreos  (64'>\  gam- 
atreos  (24),  -atroes  (47),  -andria  (49, 
74,  141),  -andrea  (95),  -endra  (75),  -an^ 
diros  (74),  gramandrea  (47),  calaman= 
drina  1143)  {i.  camepitheos  64  siin.\ 
colloeusium  t  cap-ar,  -us  74 ;  trixago, 
linodrys ,  serratula,  teuer ium  143; 
quercul-a  143,  -a  24,  47  t  -us  47  minor) 
gunderebe ,  lere  (Sum.  vn).  line  {gr. 
47).  leuchte ;  ayer  m  der  pfannen  o.  im 
smaltz  gamandria  (74).  helfft,  frawen= 
biß  (73).  bla-menderlin  (73),  -manderle, 
blaw  menderle,  klein  bathengel  (143). 
hd.  gamandre ,  groze  g.  (Snm.  v) ;  ga^ 
mand-er,  -erlein  (143).  nd.  gammandere 
(85).  vergiß  nit  mein  (64  sim.).  \.  m.  u. 
(91  sivi.).  V.  man  n.  (49).  ags.  heortclseflfre 
(94a). 

Camelarius  v.  Caballarius. 
Cham-elaea,-aelea,  ya\i-t\aia.,  -aO^aia 
(126), -oc).ct('a  (114)  zyland  (114  &c.). 

*Camelemita  v.  Camaleuca. 

Chamae-,  gew.  came-leon,  camelion 
(147)  {herba.cf.  camaleuca,  camellea  &c.) 
thobari  (loi,  i.  oualida,  amalatia,  api- 
ana  Gf.).  chlette  (104).  distel,  eberwurtz 
(Ki.  &c.).  hülse  (147). 

Chamas-,  came-  (6,  23) ,  cama-  (93, 
141,  147),  gama-  (74,  147)  -leon,  cama= 
bon,  g.  tis  t  cambo  g.  onis  (76)  [animal 
simüis  lacerte  141.  i.  pardulus  23.  X 
cameleopardus)  moU,  unck,  eyn  feuijn 
dyer  (147).  zwerweudter  wurm  (74).  zü= 
Verwender  (zuiverwehter  Wackem.)  wrn 
(93).  ein  klein  leopart  (6).  ein  luttik 
pard  (23). 

*Cameleopardus   i-.  Camelopardus. 


CAM 

*Cameli-cium ,    -ceum,    -num    (104) 
olbininiz  (101).  kainel-en   (19),  -ijn   (11). 
♦Camelina  v.  Dorella. 

Camella  nuttir-  (3),  putter-  (74), 
butter-  (75),  blunek-  (49),  blump-  (76) 
-vaü  sim.  botter-vaiß  (19),  -uat 
(11,  147).  kerne  (11.  c/.  Goih.  wtb.  2,  47o). 
kerve  {sie  98).  rurkubel  (75). 
*Camellariu8  v.  Caballarius. 

*Camellea  1  cf.  chamelae-a,  -on  &c.  ? 
chamaemelum?)  agn.  uulfe8camb(94,i36). 

*Camellis  v.  Camelus. 
Camelo-  (.6,  Hr.),  cameleo-pardus, 
-bardus  (75)  {cf.  chamaeleon)  kammal-, 
var.  kamrael-bart  (75).    kamclopart  (93). 

*Camelunca  v.  Camaleuca. 

Camelus  ulvinda  (ki).  uhient  (100). 
olbent  (102).  ehamel  (1).  kamel  (5,  22,  4). 
hd.  k.-,  kemel-,  kemmel-tier  sim.  kemel 
(99).  kembel  (93). 

Camelus  /.  funis  nauticus ;  fumus 
n.  {hie  132).  came-,  var.  cami-llum  i. 
funem  nauticum  (i36).  camillis  i.  finia 
nauticus  ( 76 ).  camellis  schif-sayl, 
-Strang  (74). 

Cham-aemelum  (k..),  -emellum  (91), 
-emilon  (m),  chomo-  (85),  camo-, 
came-  (alph.  camo-  61;,  69,  134),  cama-, 
cano-  (17),  gamo-  (74),  caca-  (Sum.  v) 
-milla,  camomella  (105),  cama-  (96), 
eami-,  var.  gami-  (75)  -nilla  i.  arundo 
(17.  X  canna  j.  megedeblomen  (85). 
megdeblome  (47).  meyde-  (96,  Sum. 
v),  hd.  kamillen- blumen.  meddc-  (17), 
ritter-  (8)  -blum.  mcteblume  (149).  maid-, 
wis-  (74),  weys-  (3)  -plum.  weyzeblume 
/..  bm.  rmcn  (4).  wolfhunha  (105).  ags. 
sc  brada  wulfes  camb  (camemelon  alba 
94a).  öpffelkraut  (i26).  hd.  nd.  kam-ille, 
-illcblume  (6),  -il  (5^,  17),  -mil  (10,  64bV 
hd.  gamillen.  mile  {sie  5).  kömmel  (uerscA. 
von  kumel  C3rminum  4). 
*Camen  v.  Cama. 

Camena  sengerin  (Gf.).  fleute  (3,  ö*», 
23,  77).  flovte  (22ab,  74).  floeyte  (97). 
flöte  (100).  äeyt  (13).  flete  (9).  fife  (Gf. 
3,  330).  piffe  vlO).  pijff  (i32).  pfyflf  (68, 
110).  nd.  pipe.  coppe-piff  (77^.  holer-pfeiff 
(3).  -phewf  (1).  holderpfyffen,  var.  hol= 
lerpfieff"en  (75).  ags.  sangpipe  (94).  s_uß= 
donendspil  (74).  ein  schiff  (6.  st.  schilf). 
*Camena  ferri  v.  Cadmia. 
*Camenata  v.  Caminata. 

Cham-ffipitys,  -aepithys  (93),  -epi= 
thyos  (125),  cam-epitheos  t  -edreos 
(64  &c.),  -ephiteos  (i49),  -ephitis  (Sum. 
vi),  -pices  t  -ipiteos  (74),  -ipileos  {sie 
Gl.  m.),  -piteos  (Sum.  v)  i.  arugo  (125); 
aiuga,  abiga  (143  &c.);  quicula  maior 
(149.  •<<.  quere),  harhowe  (Sum.  vi),  jhe 
lenger  jhe  lieber,  hynschkraut  (73).  io 
lenger  ye  über  (125).  gamanderlein  (Gl. 
m.).  eleine  gamandre  (Sum.  v).  groß  ga= 
mander  camip.,  klein  g.  camp.  (74). 

Camera  hd.  nd.  kam-er.  -mer  (7,  4), 
-mir  (8),  -mern  (17,  21),  -mere  (8b).  leube 
(21).  gewelb  (9i,  111). 

Camerare  krummen  (22) 

Cameraria  kamer-yer  (132),  -wib  (110). 

Camerarius  hd.  kam-erer ,  -merer, 
-rer  (93),  -mer  maister  (65);  kem-mcrer, 
-mer  (21),  -erling  (110),  -erer  (5,  22). 

Cameratus  ge-krummet,  -bogen  (110), 
-krymmet  (68),   -krommet,  -welfft  (i32) 


CAM 

*Cainereon    ( c/.    camacion   &c. )   v. 
Cardus  siluaticus. 

Camerus  v.  Camirus. 
Chamae-rops  v.  -drys. 

*Cainesete  ags.  ellcnwyrt  (94^). 

*Caraestria  v.  Campestre. 

*Chametilia  ein  Steinlinde  (125). 

*Cainetra  i.  kamera,  comodtun  ka^ 
mer,  gemach,  slaffgadem  (74). 

*Kaineturri  v.  Ramentum. 

*Caniicella  v.  Camitella. 

*Camillis  v.  Camelus. 

*Caimllviin  (i.   camella  Ki.)   v.  Buc= 
cula. 

Camillus  i.  puer  ingenuus  &c.  (Br.). 
edelkinde  (74). 

*Cainiinen  {cf.  eaminus)   des    fewrs 
egenuiige  (9). 

Camina  dypstein  (19).  diepsaen  (11). 
pl.  -Sie{cf. -ata)  i. camerae  kemuaten (71). 

*Caininaria  rauchswalbe  (125). 
Camin-ata,  o/<  -eta,  -atiun(Gi.  Aeifr.), 
camenata,  comin-ota  ( 75 ),  -eta  (5'^), 
cäneta  ( 17"),  keminada  (Gf.)  hd.  nd. 
kcmcn-ada  (23),  -ade,  -otc  (8).  hd.  chem- 
inata  (Gf.),  -nateri  (1) ;  kemna-de,  -d(21^, 
-ten  (7.5),  -t  (4);  kem-met  (3),  -itt  (76), 
-t  (6).  ein  tummonar  (9.  verschrieben?). 
ags.  fyvliüs  (Gl.  Aeifr.). 

*Caininea  v.  Cadmia. 

*Caniinella  v.  Cyminella. 

*Caniinilla  v.  Chamaemeluin. 
Caminu-s,  -m  (8»')),  cornuus  (5^) 
schor-  (13,  22,  23),  scor-  (100),  nd.  sehoer-, 
schar-  (i09),  hd.  scoren-  (Gf.),  schoren- 
(5*^),  schorn-stein,  -tein  (100),  -steu  (ö'', 
22,  23),  -stien  (11).  ouen  (22).  owen(ioo). 
ofen  (e.")).  bac  ouen  (23). /<«.  backe- (17), 
back-,  bach-,  cyt-  (•;'>.  cf.  bm.  427),  eyn 
heiß  (7),  kalck-  (5)  -ofen,  -offen,  -offe 
(17),  -oben  (öi»,  18).  herdstat  (9  Anh.,  «5, 
67,  76).  rauch  hich  (21).  eyn  fuer  muer 
(17).  fewr  maur  (1).  des  fewres  behelt= 
nisse  t  eygcn  wonung  (9  Anh.  cf.  cami= 
men).  esse  {ib.,  93).  kem-it  (67,  76),  -mit 
(es),  -mich  (64).  chumich  (2.  cf.  Sm.  2, 
299).  schlathut  (111). 

*Camipiteos  &c.  v.  Chamaepitys. 
Cam-yrus  (Gl.  m.),  -irus  (Gf.),  -erus 
i  -urus  (i4i,    Br. )    i.    curuus    (Br.  &c. ). 
chrump  (i4i,  Gf.). 

Camis  {'cf.  cantus)  i.  Ugnum  sine 
ferro  que  cantumrf^c.  (i4i,  Gl.  m.).  felei; 
canis  lelgunt  (Gf.).  camites  jjZ.  falie  (Gf.). 
felg-a  (117,  121),  -e  (sum.). 

*Cainisa  t\  Canaisia. 

*Cainisale  v.  Camisiale. 
Camis-ia,  -ea  (76),  -a  (94,  Gf.,  Sm.  1, 
325),  -sa  (i36)  hem-idi  (104),  -ede  (99), 
-at,  var.  -et  (64),  -met  (22),  -t  (17),  hd. 
-de,  -d,  -pt  (Mss.  mog.),  -bd  (134).  hemp  (21. 
wetterau.  hemp).  ags.  haam  (i36),  haem 
(94).  phayd  (v.  a.  145.5  Sm.).  camisam 
annalem  {cf.  anuabile)  iar-,  viealem 
dorf-hemidi  (Gf.). 

*Camis-iale  (11,  19),  -ile,  -ilis  ( &c. 
Gl.  m.  2,  72),  -ale  (104),  t  -ea  (76),  t  -ia 
(li),  campsil-e  (76),  -is  (Gl.  m.),  capsile 
( t  sirma  74 )  {cf.  anuabüe)  hemitlachin 
sim.  (104,  127,  Gf.).  hemdelachen  (Sum, 
hembt  loch  {sie  19).  hemtlaken  (11 
hemptlin  (7).  iarhemide  (104). 

*Camistruin  {aus  canistrum)  i.  ear- 
cillum  (134). 


CAM 

*Camistniin  temis  (127.  c/.  canistrtun 
teme ;  aus  eamisia  cemis?  cf.  Gth.  wtb. 

2,  526). 

*Caini-tella,  -cella  (22)  {i.  placenia; 
cf.  cauona)  ein  flad  (6).  vlade  (22). 

*Camitrium  v.  Chamsedrys. 

*Camix-ius,  -tus  l  comixius  (Gl.  m.) 
i.  verbosus,  loquax  (Gl.  m.);  oritus  red= 
perer,  kleffiger  (74). 

*Camina  v.  Camba. 

*Caininula  ?  assarum  nebelwrz  (Sum.). 

*Cainoatim  v.  Curuatim. 
Camomilla  v.  Chamaemelon. 

*Cainones  v.  Campio. 

*Cainos  a.  Camus. 

*Campa  {cf.  eampolus.  capra.)  rech- 
muter  (74).  czigen  geyz  (9). 

*Campa  {cf.  Ceit.  Nr.  157)  hamma(Gf.). 
Campana  hd.  glocke  {i\  glock,  gock 
(18),   glüke   (13),   glogge   (93),  glacken 
(21).  nd.  klocke,  kocke  (22). 

Campana  {cf.  enula)  i.  e-,  a-  (^5,  6) 
-rinis.  alant  ( b,  (ä,  22 ).  a.-worcz  ( 17 ). 
olant  wurcz  (4).  olent  worcel  (18). 

*Campanale  glock-e  (5^),  -en  kloppel 
(19),  -hauß  (76).  klocken  kleppel  (11). 

Campanarium  glock  hues  (19).  kloc- 
hus  (22). 

Campanarius  glockener  (5^).  eyn 
docken  luder  (22). 

Campanator  {cf.  prc,  edituus)  hd. 
glocke-,  glock-,  glock-  (4,  67),  clocke- 
(7),  mes-  (134),  meß-uer.  glockenleutor 
(110).  glockngiesser  (76).  ein  sig'rste  (Gj. 

*Campanella  glocke-1,   -nhal  o.  schal 

(75). 

*Campanella  {herba)  i.  conuoluulus 
zaunglocken,  winde  (i43). 

Campanile  hd.  glocke-  (17),  glock-, 
glok-  (9),  glog-,  verb.  gloggen-  (93), 
glogg-  (Sm.),  glocken-  (110),  glack-  (21), 
gluck-  (8),  kloc-  (22)  -hus  sim.  uuentil= 
stein  (Sm.  4,  106.  cf.  coclea). 

Campanula  i.  nola  schelle,  glocken 
(93). 

Campanum  v.  Nola. 

Campariusplatzhuter!(Ki.).  flurschütz 
(&c.  Fr.),  floelierte  (125). 

Campe  {fehlt  in  den  Mss.)  hd.  rupe, 
rup]i,  krautwurm. 

*Campebra  t".  Camphora. 
*Campeolis  v.  Campolus. 

Campest-er,  l  -ris  (75)  {i.  qua-  t 
squa-drus  75)  velt- ,  veld-  (5^,  64) ,  l 
schilt-  (75)  -man  (1,  ö^»,  22,  75),  -wachter 
(75),   -streyt  (64.  cf.  campestre  bellum 

Gl.  m.). 

Cam-pestre,  -pastria  (Das.), -pistria 
(75  V.  anaboladium ) ,  -estria  (76)  (^ 
perisoma  7  6  ,succmctorium  &e.)  schurtz= 
tuch  (Kl.),  scoerte  (97).  nider-kleid  (kl, 

Fris.),   -gewand  (Das.). 

*Campices  v.  Chamaepitys. 

*Campidoctor  v.  Campiduetor. 
Campidona  kempten  ein  stat  in  swa^ 
beu  (74). 

*Campidue-ere,  -tus  v.  Condue-ere, 
-tus. 

Cam-piductor,  -pidoctor  l  -psolus 
;  -polus  t  -bolus  (74)  kempere  (Gl.  Mar.). 
kempff-er,  -master,  -streytter  (74).  ein 
feltfurer  (uo).  pleiter,  vlg.  geleitzman 
(75).  ain  hoptman  (76).  vorvechter  (68, 
132). 


CAN 


93 


Campio,  t  caphio  t  condo  (147),   l 
cardones  (74)  i.  gladiator  (ßr.).  vechter 
(68).  swei't-speelre  (147),  -furo,  -feger  (74). 
eandones   ( aus   cond.)   i.    gladiatores ; 
camones  {alph.  ean-)  i.  leccatores  (76). 
*Campiteos  v.  Chamaepitys. 
*  Camplastrum  v.  Cataplasma. 
*Campnale  v.  Canale. 
*Campo  V.  Caupo. 
*Camp-,   eamb-,   l  cab-   (Gf.),   cap- 
{v.  dama)  -olus  {cf.  capreolus,  caupu= 
lus,  camp-a,  -iductor)   rech   (75,   119, 
Gf.).   rehc   (100).   felis   campeolis   rech 
cigelinc  (121.  cf.  nhd.  rehkitzeV). 

*Campos  {y^st.  compos"  Leo)  ags.  fae= 
gen  (136). 

Camps -are,  prs.    -o,   cämso    (17), 
capso  (66  &c.)  i.  cambire  (kl);  fle- (Br. 
&c.),   ble-  (76)  -ctere.  beugen,   flechten 
(17). 
*Campsil-e,  -is  v.  Camisiale. 
*Campsolus  v.  Campiduetor. 
Camp-,   camb-,   can-sor,  eambitor 
hd.  nd.  wesse-,   wisse-   (11),   hd.   weße-, 
wese-,  wehssc-  (G),  wechs-,  wechß-ler. 

.  Campsorium  hd.  eyn  Wechsel-,  nd. 
wesscl-banck. 

Campulus  fcldil  (75).   refental,  reb-, 
reu-enter  (74). 

Campulus  v.  Caupulus. 
Campus  (i.  area  (in)  hd.  nd.   velt. 
platz  (111).    campi  i.  equi  marini  (i4i). 
Cam-phora,    -fora,   -phera   (sum.), 
-pebra  (8),   canfora  (74.  93)   [herba  8, 
64  &c.)  ka-  (12,  91),  ga-  (4,  74) ,_  a-  (64, 
123,  125)  -mpfer.  camph-or  (85), -ir(Sum.^, 
-er  (47,  96,  Sum.).  canfer  (93).   kafir   (8). 
ka-  i  ko-  (74),  ga-  (3,  bm.)  -ffer. 
Camurus  r.  Camirus. 
*Ca-,  cha-mus  udj.  chrump  (Gf.). 

Camu-s,  -m  hier  (kl,  gl  m.). 
*Camus  V.  Canus. 
Cam-us,  -OS  (i36),  -um  (86,  Gf.),  gew. 

ehamus  (gr.  X^V-^'^  n*),  canum  (75)  {cf. 
lantinum ,  capistrum,  helciura,  epi= 
rhedium)  chamo,  cam(Gf.).cham(chain? 
86).  chun-t  (2),  -tt  (1).  brem-yß  (68),  -ß 
(66  &c.).  piß  im  zäum;  halß-,  rüden-bant 
(75).  gebi-ß  (18,  21),  -s  (93),  -seh  (5).  ein 
kromp  biß  (7),  krump  gebiß  (75,  76).  ein 
pferd  gebyße  (68  sim.).  bettel  (109;.  brey= 
dell  (132).  hd.  zu-  (5),  zy-  (68),  zi-  (10), 
zye-  (18),  zo-,  zö-  (8),  nd.  to-gel.  en  rink 
an  deine  bete  in  deme  tome  (23).  hal- 
ffter  (17),  -ter  (11,  109),  -gtre  (99),  -se 
(19.  cf.  Goth.  Wtb.  2,  514  sq.).  maulkorb 
(114).  ags.  suol  (i36.  i.  q.  sol,  sdl,  engl. 
sole  Bosw.,  nicht  etwa  aus  swol  cauma) 

*Camus  i.  lapsum  an  ruina  (i4i). 
Canab-  v.  Canap-. 

*Canabrum  v.  Cantabrum. 

*Canabum  v.  Canapus. 

*Canabus  (cf.  (Ji.  m.  h.  v.)  v.  Canna= 
bus.  Canapus. 

*Canacella  v.  Cunicella. 

*Canache  dachs-schlieff'er   (&c.  Ki».). 

*Canadella  [cf.  channa)  kleiner  gin- 
lisch (140). 

*Canaf-a,  -el,  -um  v.  Canapus. 

*Canale  {cf.  ital.  canile  sim.)   hunt- 
hus  (104,  131,  141),  -chelle  (104). 

*Canale  v.  Cantabrum. 
Ca-,  gew.  can-nale,  -nalis,  campnale 
(19)   {cf-   imbrex,  fistula)   hd.   chanali 


94 


CAN 


«rät.  (Of.U  kuii-iil  ^110),  H'I  (7,  c,f.),  iiol, 
-del,  -er  ^7«);  ken-el  (93),  -er  (,9ik  käiiel 
(Fru.),  wan8iT-k.  (135),  -rinne  (7ä), -goBse 
(iss).  -ganp  (-le  ««,  iio),  -soige  (Akt.), 
-locli  (-18  6h),  -lauft'  iiioi  (In  das  wasser 
vÜgat  (JioV  i'vn  wailJcr  gaiick  (!!•").  wa 
t«'rganc(llV  waÜi-steiu  (^13  Mrg.1.  ror  (9ij. 
rori'  (3,  it).  trog  (»J).  lin  canalibusi  in 
trogen  (7).  drognn  (Sm.  '2,  7i«).  nuoskin 
{d.  pl.  Sm.)  nuscil.  niisclie  (74).  nöhin  (</. 
pl.  of.).  ein  noch  (-tn).  nacli  (i35).  iiaacli 
(D«i>.V  sihleni-  t  puch-grabo  (Aur.V  kall, 
sluyse  (13*).  hd.  rinne,  ge-r.  (Acr.^,  rin= 
neu  (1,  4,  13:>),  ryiiden  21),  ritine  (S''\ 
sinne  (9.  st.  rinne?),  tachrynn  (in),  hd. 
(13)  na.  ein,  en  renne,  dar  dat  (22),  dat 
aar  (23)  water  inne  lopet.  gote  ^io;>). 
gate  (ll,  1Ü9).  andacht  l  andechtigkeit 
(74.  aus  anzuclit  sim.  missverst. ! ).  con^ 
dut  (93).  deu-  {»»),  teil-  (FrU.)  -che!,  griippe 

(109.   (/.    Br.    Wtb.   2,  .iö3.  lioth.  Wtb.  2.  420). 

en  inolen  bedde  (11).  nioUen  bed;  ad= 
fallen  {lat.f  als  Quellengrundloch  erklärt; 
2V. 

*Canali-a,  -cola  (Ki.)  (i.  fax  plelns) 
kanai'lic    Kil.). 

Canaliculus gerin-  f  rutz-lein ;  kerbe, 
rinse  (.^itr.).  krinii  zum  Spanner  o.grandel 
(113.  cf.  succulal 

*Canania  r.  Canonia. 
*Canaparia  /.  q.  Artemisia  5.  v.  (i*3). 
*Cana-peiushanften(13):-beuslienffin 
(75 K  -binus  lunffe  (on:   -vineus  hana= 

fiiur  ((.;f.). 

*CanapeDus  v.  Canapeus. 

*Canapesem  hanofsauio  (of.). 

*Cana-peus,  -pus  lUO'.  -penus  (,')''), 
-pes  [i'.>  >.  -pillus  (74 1,  -pellus  [in],  -beus 
(7.=)),  -bicea  1125).  canopus  (ns)  [uuis) 
M.  hantie-  i^ö'-).  hanflf-  (4),  hentfe-.  lieuff- 
(18  &c.).  henif-  (1),  hennepe-  (23).  liepe- 
(22)  hd.  -ling,  -lig  (18,  4),  -linck  (3,22>. 
-liuch  (23),  -lieh  (77).  -lein  (1).  hanif- 
(2),  hanff-  (75,  110)  -vogel.  hanf  ^^uk  (G'. 
schoeß-,  rar.  scheß-lin  (fi4.  cf.  ce3rx). 
graßmuck  <t.  curruca  74). 

*Canapopi8  hanfßn.'sur  (74). 

Canap-us.  -um  ( ligumen  17,  85),  -ium 
(9t; ).  canopus,  canab-us  1 75,  110,  Sum.  u), 
-um  Ulli.  Br. ,  (if.).  -is  (t>8),  cannabu-s 
(121 1,  -m  ( 91  \  canobiun  \G8),  ehanabum 
t  canap-is  l  -e  f  can-ops  l  -avus  t 
-eva  (t;t.  ,  caniua  1^1 2u,  121,  ot.i,  canni- 
ua  (87.  117,  (if.),  -na  (Sum.  I),  coniua 
^68,  i3i),  hannaue  (121,  Sum.,  Gf.),eanaf-a 
(104),  -um  (87»,  105,  146)  hd.  han-uf  (se, 
Gf.),  -of  (131  \  -iff  (1  sim.),  -ef  i.Sum.),  -ffe. 
-ff.  hanff- Stengel  (17),  -sam  (^^canafum 
87,  146).  henef  (96).  hannep  '  11\  hennep 
(22).  hanol  (canniua  Sum.  11  .  auif  (ii7) 
:  aniz  (s7),  anijs  (85).  canafel  süvatica 
ags.  hsenep  (94^).  canabum  et.  henffeu 
seil  0.  schniir  (110),  corde  (132). 

Canapus  siluaticus  wilde  hanff  (8). 

Ca-,  ka-  1^87-S  i46)  -naria.  l  canarium 
(143)  nl.  ledt-,  lidt-,  hd.  nl.  hunds-gras, 
hd.  l  -zahn  (i43).  sur  ampfer  (87»,  i46). 
klainklet  (91). 

*Canatum  (8 ',  canotnim  cetewar  (^8j. 
czyddevrar  (19).  seduar  (11).  zyt-wein 
(66,  70),  -wen  (69,  134).  zydwyn  (i33). 

Canaup  winhus  (i3i,  141). 
*Canav-ineus,  -us  v.  Canap-eius,  -us. 
*Cancabrum  i-.  Cantabnim. 


CAN 

♦Cancarides  v.  Cantharis. 

*Cancella  r.  Cancell\im. 
Cance-,  canci-  (;"»''),  cranca-  (77)  -llare 
gader  (r)\  gegitter  (21),  tralgen  (132) 
inaelien.gett('ren(iio).  sthrenkeiMt),  8,  9). 
sciiranken  (99).  be-schr.  (23).  scrauckelen 
(11).  be-ser.  (22).  dye  hemle  vz  recken 
yh^,  vber  einander  tun  (4.  nhd.  ver- 
srhrenken).  beslcyssen  (18).  löchern  {&>). 
tilgen  (12).  dilgen  (17).  bloß  schrifft 
ilurchstreiciien  o.  vertilgen  (110).  durch 
dy  geschrif  strichen  (9).  außle.xchen  (111). 
kritzeln  {b^,  Ti).  erisselen  (22'').  czirklen 

Ceuicellaria  (dignitas  76)    kantzley 

(75). 

Cancellarius  eyii  scliacz  linder  (19). 
/u^  cance-,  keiize-,  kencz- (lOi,  «rf.  kense- 
1er.  hd.  eyns  grosen  hern  scriber  sim. 
nd.  enes  groten  lieren  scriuer. 

Caneellum  en  steyghergat  (11.  d.i 


Treppengitter  f).  kantzel .  getter  (64). 
cancella  stie  (Sum.);  sunt  alrä  [altaria:) 
l  loctis  vbi  canonici  staut  (8**). 

Cancellus  i.  intersticium  inter  pro= 
pugnacula  \VA.  m.),  pr.  inuratorum  (Br.), 
in  choro  inter  scolares  et  laijcos  (76); 
fenestra  reticulata,  ala  palatii  {16,  Br.), 
ad  p.  (Gl.  m.);  paruum  forameti  parieti 
(Gl.  m.),  -is  (Br.);  mognum  f.  quartum  in 
numero  in  quo  solent  columbc  nidificare 
nidos  &c.  (76).  gattir  o.  kibbiii  loch  (8. 
ct.  nl.  kijcK-venster  ?).  gat-ir  (9),  -er  (1, 
BM.),  -ter  (4,  75,  77),  -tern  (iii).  gad-der 
(12),  -dre  i23),  -ir  (13),  -ern  (lU),  -dre 
(22''^.  kathar  (75'i.  goder  (22).  hd.  getter 
[i.  Jen.  ret.  76 ;  in  fen.  t  pariete  66  &c.). 
ge-g.  (6,  125).  gättry  (93  Mrg.i.  gitter  (66, 
111).  gi.'-g.  (4).  -giter  (21).  eyn  gegeicU 
dercz  (17).  can-cell  (931,  -tzel  (1,  75). 
-celin  (99).  predigstul(75).  schuoler  banck 
(19.  cf.  prc).  loch  t  viuster  (fenestra 
reticulata  (67  &c.).  vensterkeu  ^99).  ge= 
schrenckt  fenster  (i26).  schran-ke  (22«), 
-c  (12,  23  sim.).  hd.  schau-ck,  -g  (5*>,  133). 
geremniecz  (12).  kleer  kauck  i^ll).  tralge 
(132).  tralie  (107).  stryrken,  verb.  in 
stryn  (^13 1. 

Cancer,  g.  -cri  ^  8,  9)  d.  naca  i4i. 
Gl.  m.),  cancra  w.  nata  14 1)  AtZ.  kreb-iß 
1^5^,  21),  -eß  (19),  -is  (5,  9),  -ß,  -s.  kreps 
(68).  krefis  (132).  creuet  (22»^,  9$).  creft 
1^99).  krieft  (llj.  kreuz  (23).  hymmel 
zeichen  (8,  9).  {i.  morbus,  fem.  15,  g. 
-ceris  8,  9)  der  kreps  (91).  der  frau- 
weu  we  (8).  kolb-e,  vor.  -le  (m.  membri 
virilis  75).  kewle  (9).  ein  bozer  swcre 
der  de  \'il  löchere  hat  vud  seyget  stet- 
leich  ein  (4).  ags.  hiifueru  (i36»),  liefern 

(l36l^). 

*Cancillare  v.  Caneellare. 

*Cancta  v.  Cantharus. 

*Canda  v.  Canna. 

*Canciabarda  v.  Cantharis. 

"^Candabra  v.  Cantabnim. 

*Candari-da,  -des,  -es  v.  Cantharis. 
Candari-us, /.  -a  1,2.  lotri.c  11.  \i.  q. 
candidari-us,  -a  Br.  cf.  candator  Gl. 
m.)  wescher  (19).  wascher  (11). 

*Candauo  v.  Gandinum. 
*Candea   est  nauis  eo  quod  sit  longa 
(76).    Cf.  caud-ea  (h.  v.),  -ic§   nauicul§ 

(Br.,   Gl.   m.).   floSSe   (Ki.). 

Candela  hd.  nd.  kertze.  kerse  (22). 


CAN 

kyrtz-e  (.')»•),  -en  (m).  kircz  (17).  schanz 
del  (110,  Kr.  2,  161. /rs.  chanaelle). 

Candel-a,  -aria  t  -a  regi-s,  -a  (143) 
{herba)  konigs-,  feld-,  vnholden-kertz 
(143).    himcibrand    (91,    i43).     wulkraut 

(91,    125,    143). 

*Candela-bra,  cf.  -brieus  (Gl.  m.), 
-ria  liechtnieß  (74). 

Candela-brum,  -ferum,  -ucrum  (67) 
hd.  nd.  In-,  hd.  leu-,  lei-,  ly  üh)  -chter. 
lucther  (13).  liechtstock,  latcjrn  (110). 
kerz-stali  (74.  76),  -stal  (64).  kerstal  (93). 

Candelaria  [herba]  v.  Candela. 

Candelaria,  c.  festiuitas  (65)  ein 
hochzyt  der  kertzwyhung  (65).  licht- 
nie-sse  (Ki.i. 

Candens  glimig,  schindig  (17).  glueiit= 
eysenfarbi  iii).scliien-,  i-arr.schin-bar(65). 

CandereÄrf.glitze-n(iio),  -rn;  glißen 
(18),  glysseu  (76),  gleyßen,  gleisen  (67). 
glincern  (23).  hd.  nd.  schmen.  wyß  (8*>), 
weiß  (76),  wit  (23)  seh.  wiß  {  seh.  (.5). 
hd.  scheyneii.  weys  seh.  t  w.  blicken 
(9).  wiße  sdiin  (21).  blincken  (132). 

*Candere  (aus  tundere)  i.  verberare 
stozzou   (Ö^). 

*Canderius  v.  Cantherius. 
Candes  .sunt  vasa  fi-   (142,  Gl.  m. ), 
ve-  (76)  -etilia. 

Candescere  hd.  an  heben  zu  schey= 
nen;  anfallen,  var.  beginnen,  schiueu  0. 
glitzeu  (iio);  glitzern,  l  glijßen  (17). 
glisseu  (18).  glintzern  (23).  glinstern, 
glogen  (22j.  bernen  (22«^).  bornen,  gluen 
(77).  glemmen  (22'^).  schineu  (6,  8). 

*Cancii  v.  Succulcandi. 

*Candibolus  r.  Candidolus. 

*Candib-ulum,  -olum(^76).  -alum(68, 
132)  {in.str.  bra.vandi.  cf.  fundibulum) 
hd.  schuff-e  (3,  74;,  -en  (63j, -eU21,  iio;; 
schuff  iMss.  mog.),  schufel,  schauffei, 
schapffe(74);  schaff-e  (67), -en  (63);  schaf 

(76).    SChup    (132). 

*Candica  v.  Caudea. 
*Candicides  i:  Nocticula. 
Candiculus  v.  Candidulus. 
*Candida  r.  Consolida. 
Candidare  hd.  wiß,  weiJ3  machen,  nd. 
wit  maken.  hd.  blei-,  plei-  (3,  69),  play- 
(1)  -chen.  nd.  bleken  (22).  glyssen  (18). 
Candida-ria,    -trix,    eandaria     (11) 
(i.    lotrix)     bleicherin    (49,     68,     110). 
bleyckorsche  (132). 

*Candidariuin  plaiche  (74). 
Candidarius    {i.    fullo)     ein    weyß 
gerber  (3,  74).   irrher,  plaicher  (74).  en 
louwer  ill). 

Canciidatio  wiß-,  schiiibar-machung 

&C.   (65). 

*Candidator  bleicher  (110). 
Candi-dulus,  i  -culus,  -bolus  (76), 
eand-ulus,  -olus  eyn  clcyn  schin  (17). 
ein  ding  das  klein  schynend,  var.  scnei= 
nen  ist  (iio).  ein  wenig  schynend  (68). 
wat  blinckende  (132).  en  luttik  glaus 
(22).  weißlecht  (Das.). 

Candidus  hd.  schyneude ;  wiß,  wiße 
(21),  7id.  wit  seh.,  sch'ine  (7),  schin  (18, 
21),  Hecht  (8).  schinender  (6).  schin  far 
(17).  schienbar  wyß  (65).  weys  seheynigk 
(4).  hd.  weiß-schein  (76),  -scheynig  (66), 
-scheinend  (i34),  -schynig.  wyß  (8'>,  17). 
wislich  (9).  weiß  vnd  klar  (64).  glisßende 
{5^).  glantzig  (1).  blanck  vt  nix  (125). 

*Candilena  v.  Cantilena.  Condueta. 


CAN 

*Candire  v.  Condire. 

*Candities  grawi  (Gf.). 

*Candolus  v.  Candidulus. 

*Candones  v.  Campio. 
Candor  hd.  nd.  schin,  scheyn  (4,  76, 
110).  glaiis  (22).  wyß  (64). 

*Canducta  v.  Conducta. 
Candulus  v.  Candidulus. 

*Canea  v.  Cauea.  Cama. 
Canea  kleyen  (Ki.). 

*Can-ere,  t  -ificare  (76)  hd.  singen, 
loben,  [jprt.  cätini)  zinghen,  louen  (22). 
lobsingen  (67).  oflFenbaren  o.  wäre-  (8), 
wor-  (9)  -sagin.  kreyon  (i26).  gallus  csnait 
t  cantat  kreth,  kuckert  (125).  canio  iui 
itum  i.  diuido  (76)  aus  carire  X  eano 
i.  diuino  (Br.) !  ? 

Can-ere,  -escere  (S^^J,  9)  hd.  nd. 
gi'awen.  graven  (3).  graen  (5).  groben 
(9).  hd.  granwe  (19),  gro"  (6),  grae,  gra, 
grau,  gro  (4)  werden,  grizen  (11). 

*Canetritum  {i.  centemorbia)  egel= 
graß  (74). 

*Caneua  v.  Canapus. 

*Canfora  v.  Camphora. 

*Cangianta  {aus  ital.  cangiarc)  i. 
vertis  polymita  can-giant,  -iant  (KU.). 

*CangiuiiJ  11.  Agramen. 

*Cania  ?■.  Cauea. 

*Canibetuin  hanffgarten  (7.';). 

*Caniclada  r.  Caniculata. 

*Canicola  v.  Canieula. 

*Canie-olus,  -ulus  &c.  v.  Cunieulus. 
Canic-ula,  -ola  (7)  [i.  paruus  canis 
Br.)  hundtlin  (60,  110).  hindiin  (76,  134). 
hund-ekin  (23),  hd.  -in,  -en  (5'>).  linnt 
ynne  (22).  hnntin  (66,  70).  hiintin  (iio'^'). 
hyndcn  (21).  zolii  (104).  czöliin  (9).  zup^je 
(7).  teue  (9!)  &c.).  liundstern  (64). 

*Camcula  {herba)  v.  Caniculata. 
Canicularis  huntlich  (19).  hnndisch 
(75).  dies  caniculares  die  hunds  tag  (68, 
110). 

*Cani-,  coni-  (4),  cerni-  (Sum.  vii) 
-culata,  can-ielada  (Sum.),  -ulata  (74), 
-ieula  (47)  bils-a  (87),  -e  (74,  Sum.).  bilisa 
(Sum.  vi),  bilre  {ii).nd.  belne  (sum.  vii). 
bylsc,  pilse  f.,  boh.  bliin  (4).  bille  t 
semen  eius  (47). 

Caniculus  (?'.  q.  -la  Br.  i.  sacrum  in^ 
caustmu  Gl.  m.)  Imndel  (75). 

*Canicus  v.  Caninus. 

*Canificare  v.  Can-ere,  -tifico. 

*Canilla  brachimia  sim.  (Gf.  3,  277). 
brecha  (.Sum.), 

*Caniniia  {i.  cinomia  q.  cf.)  huntz= 
fliegen  (7.5). 

*Canina  (herba)  gens-,  eiter-blume 
(95).  hunde-fell,  -fleisch  (Ki.).  kleine  klette, 
pfafl"enluß  (125).  hundß-muck  i  flieg  (i. 
cin-ifes,  -enos  (74). 

*Canineca  {i.  Colchicum)  zeitloß, 
herbstblum,  hundshoden  (144). 
*  Canini,  c.  dentes,  cäni-  (17),  eame- 
(9)  -dentes  forder-  (8),  -hinder-  (17), 
hunds-  (91),  Schrot-  (9)  -zene.  sg.  kriph= 
zan  (93). 

Cani-nus,  i  -cus  (11),  -nicus(75  var.) 
hundi-ch  (11),  -n  (75).  ain  hindischer  (76). 

*Caninus  v.  Cophinus. 

*Canipeuni  v.  Conopeum. 

*Canire  v.  Canere.  Carire. 
Canirubus  hag-butte,    -rosenstaude 


CAN 

(Ki.).    hotten,    hanebutten,    wein-hag, 
-dorn  (144). 

*Caniruta  hundsraute  (143). 
*Canis  v.  Camis, 

Canis  (i.  animal  latrabile;  j)i^''i^j 
Stella-.,  vnio  q.  cf.  93)  hd  nd.  hun-t,  -th 
(5b),  -dt  (i;o),  -tt  (1).  hont  (11).  rode 
(22^).  hd.  ein  stern,  nd.  sterne,  steern 
(11).  hd.  hunt  Stern,  esso  (i.  vnio  93). 
en  visch  (11).  dorsch  (1,  5^*^).  meerhunt 
(93). 

Canis  lingua  v.  L.  c. 

*  Canis  ponticus,  t  marinus  (7.5)  mer= 
hunt  (75).  biber  (74,  93). 

Canis-trum,  t  -ter  (^88), -erum  (i36), 
cami-  (134),  cauu-  (22)  -strum  ^.  co= 
phinus  .svm. ;  car-cilluin(66, 134), -allum 
(67);  sportula  (Br.);  calatus  (110);  fis- 
cella  t  -tina  (7.5).  hd.  korj) ,  korb  (88, 
110),  kurben  (75).  nd.  korf.  hd.  nd.  eyn 
drage-,  droghe-  (22),  hd.  drag-  (7,  21), 
trag-,  derge-  (17),  proth-  (3),  brot-  (9, 
17),  scluissel-  (1)  hd.  -korp,  -korb,  -karp 
(21),  nd.  -korf.  hd.  zeyne,  zein  t  flechte 
(7.5);  zene  (8'').  teme  {.•iic?  Fr.  2,  ses"^. 
cf.  eamistrum).  rorin  (8).  schene-vas 
(8''),  ;vat  (22,  23).  kipe  (22).  kratt  (88 
kretlin  (64).  kreuntzeu  (75).  kreutze  (74 
hantfaß  (66,  67).  zwieg  (zwing?  65  Mrg. 

*Canita  {anders  Gl.  m.)  suegela  (i4i). 
swegila  (i3i). 

Cani-ties  {allg.  -eies),  -tudo  elte  t 
grciiwe  (135).  grauut  ((if.).  hd.  grauwc- 
(19),  grauwi-  (6:>),  graw-,  gra-,  grawi- 
(9,  22),  grawe-  (17),  grau-  {b^),  grab-  (Ij, 
grae-  (21),  gro-  (6,  4),  grijs  (11)  -heit, 
-cheyt  (22),  -heyd  (19),  hd.  -keit. 

*Caniua  v.  Canapus. 

*Canna  selierling  (Sum.). 
Canna,  kanna  (sum.),  canda  (13), 
cauda  (77),  camea  (8)  {i.  cannella, im- 
brex  64;  cf.  cantis)  hd.  nd.  ror.  hd. 
rorra  (Sum.),  rorre  (21),  roir,  roer  (^9,  77). 
reet  (85).  ruin  (149).  ken-el,  wir. -nel  (64). 
hd.  eyn  orgel-rore,  -ror,  -rorr,  -pfiff  (G), 
-piffe  (17).  en  orghelen  pipe  (22).  der 
gerad  halm  von  dem  knepHin  zuo  dem 
andern  (64). 

*Chann-a,  -us  gin-fiscli ,   -maul,  -ner 
(ginnet  alzeit  i4o). 
Cannab-  v.  Canap-. 

*Can-(Gf.),  ca-  (Sumii)-nabus  {herba?) 
labal. 

*Cann-,  calam-acorus  (einzwiekdorn 
o.   mittelgewachs   zwischen    der  acker- 
wurtz   vnd   dem    röhr)    indianisch  blu= 
menried  o.  lilgenrohr  (i43). 
Cannale  v.  Canale. 

*Cannator   {qui  facit  eannas)  roren= 
meister  (75). 

Cannella  v.  Canna.  Gl.  m.  w.  ca-, 
ean-nella. 

*Cannellus  i.  panu-s,  -lus  spuol  (64). 

*Cäneta  v.  Caminata. 
Cannetum    ror-ach    (74),    -ot    (76). 
locus  da  ror  wechst  (110),  da  riet  wechßt 
(68).  rore-kasten  o.  -brun  (75). 

*Canneus  i.  gannio  lecker,  liedspre= 
eher  (74). 

Cänidentes  v.  Canini. 

*Canniduca  v.  Catadupa. 

*Canni-na,  -ua,  eanobum  v.  Canapus. 

*Canobolagiuni     ( i.    anaboladium,  ( 


CAN 


95 


subtile)  rocket,  subtijl  lijnen  cleit  aever 
die  cleider  (147). 
*Canodium  hast  (8),  cf.  canatum? 
*Canoniilla  v.  Chamsemelum. 

Canon  geistli-ch,  -chs  (75),  -k  (23), 
gestlick  (22),  gotlieh  (8,  9)  recht,  rechte 
(9),  reicht  (3),  t  ordung  (8),  orden  (9), 
gesetz  (7,  75),  gericht  (21). 

Cano-,  cono-  (5^),  cana-  (7)  -nia 
canon-ie  (5^,  22),  -ey  (66),  -y  (68,  76). 
caneny  (18).  cauan  (7).  thummerye  (5^). 
{i.  canonicatus  q.  v.)  ein  kor-  (110), 
thom-  (69),  thum-  (i34)  -herren  pfrund, 
frund  (134). 

Canonica  (21,  76),  e.  secularis,  ca= 
nonicvQaris  {sie!  7)  hd.  eyn  tlium-, 
tum-,  tum-,  thom-  (69),  dum-  (7),  dom- 
(18,  22),  domme-  (21),  doym-  (5),  chor- 
(11  ob),  kor-  (110)  hd.  -frauwe,  -frawe, 
-fraw,  -frau  (7),  -frow  (6),  -fry  (76),  nd. 
-vrowe.  nonne  (es). 

Canonicatus  canonye  (ö**).  en  cano= 
nieat  (23).  domprouene"(22). 

Canonici  reguläres  regier  (1,  71, 
Sum.  3,  64).  regeler  (5'').  cf.  regularis 
canonlih  (Gf.  4,  453).' 

*Canonieularis  v.  Canonica. 

Canonicus  eyn  tiuim-  (5b),  dum-  (7), 
dorn-  (5,  22),  ha.  kor-,  kore-herre  sim. 
geistlich  h.  (65).  canunich  (Gf.).  eyn  ka= 
non-ig  (18),  -eck  (22»),  -ick  (68). 

Canonisatio  erhebung  der   heiligen 

(75). 

*Canonista  eyn  die  dat  geystHche 
recht  weyß(i32).  der  das  g.  r.  weißt  (110). 
Canoni-zare,  -sare  hd.  erlieben,  e. 
die  heiligen  (75).  her-heben  ^ -hohen  (17), 
-beben  dum  lierren  ( 7 ).  nd.  er-,  ver- 
heuen.  erherben  (5).  erhohen  (6).  in= 
schriben  (  65 ).  eonosatus  i.  in  altum 
erectus  (76). 

*Canopegium  v.  Conopeum. 
Canop-eia,  -eya,    -ia  hd.  nd.   egyp= 
tcn  laut.  Cf.  IJgiptus  anope  (127). 

*Canop-eus,  -ius  (G)  {i.  galerus  q.  v.) 
ein  bilgern  hut  (6).  wanderhot  (22). 

*Canopium  ^.  medius  cortex  sambuci 

(47). 

Canopium  &c.  v.  Conopeum. 

*Canop-s,  -US  v.  Canapus. 
Canop-us,  t  -ia(Br.)2.  terra  pharaonis 
(76) ;  ciuitas  egypti  (Br.  cf.  Gl.  m.  2, 125  sq.). 
Canor  {i.  sonus  Br.,  anders  Gl.  m.)  hd. 
eyn  gesang,  eyn  dÖne  (12),  helle  (9),  h. 
-keit  (8),   heilickeit   (9  &c.),   heel  (8»), 
helen  (13).  hoghen  t  vrowen  (22). 
Canorosus  hogelich  t  vrolic  (22). 
Can-orus,  -tor,   (4),   -erus,  -osus  t 
-otus    (17)   sanchpar    (1).  sangbar   (5^). 
sehalber  (9).  schawer  (w  aus  Ib)  o.  helle 
(8).  helli-ch  (8b),  -c  (13).  wolhellend  (no). 
heyle  lüde   (17).   ludeude  {Q9\  hd.  ein 
singer.  hd.  nd.  senger.  canora  kingilonti 
&c.   (Gf.  4,  454,  564). 

*Canotum  v.  Canatum. 

*Canotus  v.  Canorus. 

*Canpolus  &e.  v.  Caupulus. 

*Cäso  V.  Campsare. 

*Cansor  v.  Campsor, 

*Canstantinopolis    v.    Constantino= 
polis. 

*Kanstra  (kan-,    kar-istia?)    eyn 
chorde  (17). 

*Cantabr-o,  -um  v.  Cantharis. 


96 


CAN 


CAP 


CAP 


Ciint-,  canc-  (7*.  Sam.),  cont-  /  cat- 
{i\t.),  call-  (.Silin.)  -abriun,  cand-  (74 1, 
cat-  (1^  -abra  /.  brenda  (im  nim.  cf. 
brinna  ; /(/r/M  r,  -rex  tritici  ^17,  (if. ); 
juin/ttiiitittiiin  Jrtiinenti  f  /uriiif  [  Hr.  ) ; 
caiiale  (lif.);  a'hus  crtHu;«  (7(!).  klia  (Of.)- 
clieii  f  cliliwc  (Sum.)-  fleye  (85).  weytzcii 
kloyon  (tu),  woizcne  (96))  weyß-  ( 16  i 
-clyen.  w'lJcii  c-ly  (17).  woain  sclun  (»ir 
H\  grios  kli}.jin  (G).  waytzin-kleyi'n  / 
-griistf  (74).  weisen  krüseli  (!»;i).  hunt-a/ 
(i04,  (if.),  -aß  (7.5  .tim.),  -!is  {l  canale  i4i). 
hunctz  ali  (1).  hundas  (74). 

*Can-tar,  -thara  r.  -tharus. 

*Canthar-,  stann-,  plumb-arius  {(■/■ 
cantrifex)  kaniiengyslJer  (12:>). 

Cantare  singen  (;'),  21,  es),  lobsagen 

*Cantar-e,  -i  v  Cauter. 
Cantharis  (Ki.),  canta-rida  (64l>&c.), 
-rides  (9,  6i^,  74),  -ride  (pl.  22),  -reda 
( (;4'',  sum.,  Gf. ),  -redes  (ß4*=),  -bro  ^ 
candarida  (76),  cand-,  canc-  (Sum.  v) 
-arides  (sg.  a^,  pl.  S**,  Sum.),  -aries 
( .s'(/.  17)  [i.  verinis  terrenus  corrodenn 
cadauera  Hr.,  o  candore  H^)  güldene 
wr.-ne  (Sum.  V).  gruen ,  var.  gryen, 
kefferlin  (64).  clene  worme  (22).  eyn 
glimchin  (17).  glymen  (S^).  glei-imclien 
(9).  siur-e  (Sum.),  -o  (Gf.  6,  273).  zanger-, 
ascher-,  golt-wurm  (74t.  schroter,  roß= 
kaefer  (124  &c.).  cantharus  imipil  (cif.). 
canterus  wibel  (121).  cantabrum  (i. 
letofagus,  hilena  ?.->),  candabarda  (74) 
wurme    in    todtengrebern    (74).    toten- 

W.   (75). 

*Cantar-ius,  -riis  v.  Cantherius. 
Cantarus. 

*Cantharopolis  kanstadt  (88). 

♦Cantharus  v.  Cantharis. 
Canth-,  cant-arus,  cant-arum  (Gl. 
ui.),  -ara  (Gf.,  Gl.  m.),  -ar  (i4i),  -er\is, 
-erum,  gew.  -rus,  -rum,  cancta  (121.  st. 
caneta?)  kanna  (121).  channa  (Gf.).  hd. 
nd.  kanne.  kau  (17).  kann  (68).  czinein 
t  holczen  kanne  (9).  zynnen  0.  hulczen 
kan  (8).  chau-nala  (Gf.),  -ele  (104).  can^ 
neta,  ehanta  diu.  (Gf.).  kant  (67,  69,  110, 
134).  kande  (7).  chandel  (1).  kandel  (sc, 
74,  75,  111).  kantel  (Ui).  chenuinc  (Gf.). 
becken  (8,  9,  17).  naph  (i4i).  schußel 
(8,  17).  Schussel  (9).  cantara  {corbis) 
spiliuuit  (Gf.  1,  744). 

*Cantharus  trachter;  cantarius  trih= 
taere  (Gf.  5,  520). 

*Cant-,  cath-  {alph.  canth-  76)  -arus 
(e.  lapi.'i  duruK  vini)  win-,  weyn-  (66,  74, 
134)  -steyn  (7,  18,  66,  76,  134),  -stain  (74), 
-sten  (22). 

*Cantelena  v.  Cantilena. 

*Cätelosus  V.  Cautelosus. 

*Canter  v.  Cauter. 

*Canterio  v.  Caurit. 

*Cantertum  {aus  eantherium  ?  cane= 
tritvun?)  retich  (Sum.  v). 

Canth-,  eant-,  cand-  (104)  -erius, 
cantar-ius  (Gf.),  -rus  (76)  bothnk  (22.  i. 
spado,  castratus  equus  t  vervex  i.  q. 
hamel  Chytr.).  münch  (114).  munch  (110). 
minch  (91).  hin  (Gf.).  heng-ist  (104,  Gf.), 
-st  (76).  Wallach  (114).  der  bock  0.  gani= 
wende  opificis  i.  q.  znataxa;  cantherü 
dachlatten  (125). 

*Canteruium  (aw«  cantharus  ?)aimer 

(Sum.). 


♦Canterus  &c.  v.  Canthar-is,  -us. 

Canticare  (i./requaitcr  cantare  7«,  Br. 
st.  -tare)  singen  (19,  Ki.). 

Canticum  (i.  cantus  7.  c. )  hd.  ge= 
sang,  -ck.  nd.  zank,  lied  (/.  cantilena 
1).  c.  canticorum,  cantica;;/.  das  pucli 
der  niynn  viul  auch  der  lieb  (1).  hd.  eyn 
bucli  der  lyebe,  der  liede  (7),  in  der 
bybel  (an),  c.  elegans  i  lasciuus  ccmtus 
eine  leusche  (12.')). 

*Canticus   (:   xavDo;,  kante)  ramft 
(8).  ranft  (9).  ra'nft  (8b). 

*Cantificare  sanck  machen  (19).  cani^ 
fico  /.  cano  (76). 

Canti-,  cante-  (22'^),  l  candi-  (76) 
-lena  a  cantus  tt  lenis  ( !  Br.),  quasi 
c.  de  lena  (!  7g).  hd.  lied.  vulg.  liedel, 
liederlich,  frolich,  lichtiglich  on  sorge 
(75).  1yd  (69).  liet,  sang  (17).  lith  (5^). 
leet  (22).  leyt  (22b).  j-gy  (22ab).  carmen 
o.  condncten  (66,  70).  ein  stucke  {i.  carv= 
tki  compositio  125). 
*Cantis  v.  Cautes. 

Cantis,  cautes  (11),  cantiscamia 
(.5b.  camia  aM6- canna!)ror(ll).  ?'.  canna 
orgelror  (1).  eyn  vrgelrore  (5b).  p^.  can- 
tes  (Br.  &e.,  i.  aule  q.  v.  75)  argelroren 
(7.5).  orgelpfyff  (fis). 
*Cantius  v.  Glanus. 

Cantor  seiiger   (5b,   93,   110).   singer 
(91,  76,  68,  no<=).  gesangmeister  (75). 
*Cantor  v.  Cento. 

Cantri-fex,  -fusor  {cf.  cantharus. 
Gl.  m.  2,  i3.i)  hd.  nd.  kannen-,  hd.  kan-, 
kandel-  (1,  66,  75),  kanten-  (67,  76,  134) 
hd.  -gießir  fl7),  -giesser,  -geßer  (5),  -gis= 
ser,  -gußer  (7),  -macher  (75),  nd.  -gheter. 

Cantrix  sengerynne  (5b). 
*Cantrus  &c.  v.  Cantharus. 

Cantus,  g.  -tus  hd.  gesan-g,  -ck  (1, 
19).  zanck  (11). 

Can-tus,  g.  -ti,  -toris  (9)  (i.  5.  camis, 
modiolus,  radius)  hd.  Speiche  (3,  95), 
speich,  rad-sp.  (110),  sp.  an  einem  rade. 
nd.  eyn  specke  in  dem  rade.  velge  (8, 
9,  23).  vellig  (2).  velg  (1,  i-iypl.  velliche 
(11),  uelgi  (104),  feige  (19),  volgun  (i3i). 
nabe  (6,7,  18)  in  dem  rade  (6).  wayn- 
n.  (17).  nab  (64,  93).  scheue  (125). 
*Canvun  v.  Camus. 

Canus ,  camus  ( 9 )  hd.  nd.  grau, 
eyn  grawe  (22,  23),  grawer  (76),  graw 
(68),  grae  (7,  21)  man.  hd.  grawe,  graw, 
grabe  (5),  grw  (9),  gra  (8),  grae.  grawe 
nar  (17).  grahaer  färb  (m).  griis  (11). 
griyß  (19).  gryß  (69).  greiß  (134).  greyße 
(66).  greyse  (7o).  cani  capilli  gryß,  var. 
grauß  har  (110). 

Chaos,  cahos,  chos  (136)  {i.  confu= 
sio)  vorstoringe  (23).  abgrunge  (100).  scha-, 
sche-ndung ;  anfangk ;  vinstrin  der  helle 
(74).  hd.  fyiister-ung  (19),  -uuß  sim.  hol! 
helltiefe;  ein  vnderwall  (25).  ags.  dualma 
(i36),  duolma  (94). 

Capa  V.  Cappa. 
*Capa   i.    spada   t    tribula   (76);   aus 
oxaTiavirjV  cf.  sapa,  zapa  sim.? 

Capacitas  begriffeliehkeit  (17  sim.). 
genemegheit  (99). 

Kapadinarius  v.  Kappadenarius. 
♦Capallus  V.  Cab-allus,  -o. 

Capana  ein  liütte  (6). 
*Capar  &c.  v.  Capparis.  Chamsedrys. 

Cap-,  cac-  ( 147 )  -arcus  i.  pistor 
beccer  (100).  becker  (147). 


*Caparium  v.  Ceparium. 

*Capariu8  {anders  Gl.  m.)  v.  Capar= 
ruB.  Caprarius. 

Caparo  kutte,  haube  (Ki.). 

*Capar-ru8,  -iua  (11)  nemer  (19).  cm= 
iner  {sie  11).  Cf.  ital.  caparra  arrha, 
frz.  accaparer. 

*Capar-u8,  -is  v.  Capparis. 

*Capat-enus,  -eus,  -inus  v.  Capito. 

*Capatula  v.  Catapulta. 
Capax  hd.  begri(ii-ch,  -eher  (7),  -chea 
(21);  begreiHicli  [qui  inultum  capit,  i.  q. 
compreliensibilis  Stielcr) ;  begrifl'e-licli  (17), 
-nlich  (6,  68).  begrip-lich  (23),  -ehck  (22). 
grifick  (18).  ain  begriffiger  (76). 

*Capax  V.  Capparis. 

*Capcella  v.  Capsella. 

*Capcis  &c.  V.  Captiosus. 

*Capec-e,  -ium  v.  Capeta. 
Capedo  i.  capacitas  l  ingenium{i6y 
beger-ekeit  (8),  -ikeit   (9).   begriffliche.it 
(75).  eyn  span  t  imgentum  &c.  (19). 

*Capedo  {piscis)  v.  Capito. 
Cap-edo,  t  -is  (On.  a.  1735)  gelte  (Ki.). 
butsche  (Ou.  Sm.  1,  226.  i.  doliolum.  cf. 

Gr.   Wtb.   1,   51). 

Capedulum  v.  Calyptra. 

Capella  cap-ell  (93),  -eile  (17,  22b), 
-pel  (64).  ain  kiain  kirch  (76).  eyn  kerke 
(22b).  ^.in  himeltz,  var.  gehymels  {euca^ 
ristie  &c.  65). 

Cap-ella,  -rella  gitz-ella  (93),  -lein 
(Ki^*.).  kicilli  (127).  eiitichizzili  {pl.  141). 
kitzlin  (76,  110).  chapellae  chetele  (104). 

Capellanus  capel-  hd.  -lan,  -län  (22), 
-an  (5).  hd.  cappel-an  (6),  -ane  (7),  -lan; 
cappl-an  (110),  -on  (68,  76). 

Capellare  {i.  capello  legere  Ol.  m.) 
decken  (iio).  be-d.  (es). 

Capellatus  gedeckt  (132). 
*Capellus  eyn  iung  bock  (^19). 

Capellu-s,  -m  {i.  cidaris,  pileus  104) 
huet  (11).  höt  (104). 

*Capent-im,  -ula  v.  Captencula. 
*Capenus  v.  Carpinus. 

Caper  pockch  (1).  pock  (75).  bock 
(5).  bocke  (17).  hd.  nd.  bok.  hoch  (14^). 
bog  (5b,  8,  21).  bück  (11).  hd.  steyn-, 
geiß-bock.  geyten  boec  (97).  rech  (104). 
i.  porcus  djjnisus  ags.  baar  (i36<=,  145). 

Caper  siluestris  rechbock  (49). 
*Caperabalsamuni  {cf.  capparis  &c.) 
balsamrinde  (74). 

Caperatus  &c.  v.  Caperrabat. 

Capere  hd.  be-griflfen,  -briflfen  {sie 
21),  -greiffen;  grifen  (18).  nd.  begripen. 
nemen  (17,  68).  vahen  (65,  68,  110).  ver- 
steen  (110). 
*  Capere  s.  v.  Capparis. 
*Caperra-bat  phamff;  -ta  i.  rugosa, 
cowfracto  (141);  cf.  caperare  i.  inter-  (Gl. 
m.),  ir-  (148)  -rogare;  cap-  (Gl.  m.),  ca- 
peratus i.  rubosus  {sie)  t  inequalis  (76); 
i.  rigidus,  erectus  (148,  Gl.  m.).  .:• 

Capes-sere,  -cere,  compescere  {alph. 
cap-  134)  (i.  cum  desiderio  capere)  nemeu 
(1,  5b).  mit  begerde  (17),  begird  (68,  76), 
lust  (7)  nemen.  ich  n.  begerunge  (21), 
neme  mit  b.  (5).  mit  b.  be-griffen  (8), 
-greiffen  (9).  ik  neme  mit  gheringe  (23), 
nemme  mit  be-gh.  (22). 

*Capet-a  {anders  Gl.  m. ),  -o  (9)  (i. 
elitella  74)  reyff  (8).  reff  (9,  17).  refe 
dorauff  man  tregt  (74). 


CAP 

*Cape-ta  (19),  -tiiin,  i  -tium,  -tus 
(147),  -ce  l  -cium  (22)  i.  soccus  (75); 
ped-vdus  (75)  -ile  (3,  5^),  -es  (10)  (aus 
tapetum  sim.  X  carp-eta,/r2.  -ite  engl, 
nl.  -et  cf.  Gl.  m.  2,  14,  155  sq.,  23o?  und 
X  capitivun  sim.  74)  toppet  (22).  vmb= 
hang  (19).  schodoch  (13).  fuß-tuch  (3, 
75),  -duch  {Ji^,  12),  -dache  (10),  -hadern 
o.  socken  (75).  liaiiptduch  (74).  sock  an 
den  voit  (147). 

*Capetenus  v.  Capito. 

*Capetus  &c.  v.  Capeta. 
Capica  v.  Capito. 

*Capicellum  v.  CapiteUum. 

*Capicus  V.  Capsicum. 

*Capiduluin  v.  Capitivun. 
Capidus  V.  Capu-lus,  -s. 

*Capientula  v.  Captencula. 

"^Capil-amentum,  -atura  v.  -litium. 

*Capilla  (i.vena  capitis  76,  cephalica) 
hauptader  (74), 

*CapiUa  [st.  capella)  v.  Cardo  celi. 
Capillare  Hechten  (11,  19). 
Capillatura  {i.  ornatus  l  spissitudo 
capillorum  7«.  cf.  capillitium)  horis  (8). 
hör-  (9)  -zirunge.  en  tziriuge  des  toppcs 
(22).  de  c.  muUeribus  est  sua  cura 
pfflechten  (3  Mrg.). 

Capil-litium,  t  -amentum  l  -atura 
(75)  {cf.  -latiira)  dicke,  dick  (8,  75)  hör 
(9),  hare  (8,  17),  locken  hars  (75). 

*Capi-,  capu-  (Br.)  -Uulvim,  -Uum 
(11)  (i.  mitra)  eyu  hübe  (19).  huue  (11). 

Ca-,  cap-pillus  (i.  cineinnus)  hd. 
zoph  (7),  zopf  (12),  zop.  nd.  top.  har 
(110).  liaer  (11,  19,  m).  hd.  locke  (g7), 
lock,  log  ( 17 ),  locken  ( 3 ).  eyii  har-1. 
(öl-),  -lock  (7(i) ;  hör  log  (Ü) ;  heubt-  (18), 
houet-  (22)  -lock ;  heupt  lach  (21) ;  lock 
hars  (7). 

Capillus  veneria,  v.  e.  (87),  ^  c.  terrae 
(143)  (herba)  wieder-tat  t  -tan  (74).  wi^; 
dertot  (3).  wodertam  (Sum.  v).  iuucfrewen- 
(ib.),  frawen-  (74),  fraiien-  (8),  frauwen- 
i  venus-  (143),  vrowen-  (47,  14!»),  minneii- 
.  (96)  -har.  mawrrauten  (143).  mauranteu 
{sie  125).  steenrute  {pl.  -i  v,  85).  velt= 
quenela  (i3i).  stein-farin  t  -farm  (Sum.), 
-varn  (87).  eselsfarn,  meichclkraut  (143). 

*Capilus  V.  Capulum. 

*Capiona  v.  Caprona. 

*Capis  V.  Cap-us,  -sicum. 
Capis  {cf.  cap-edo,   -ita)   drinckge= 
schirr,  wasservaß  (ss). 

*Capissidilis  i:  Cassidilis. 

*Capistea  {cf.  cap-paris,  -rudis, 
aealentum,  frigidarium  &c. )  kabuz  (Gf.). 
Cap-,  eop-  (147),  ear-  (Hpt.  5,  198), 
i  scaph-  (125)  -isterium,  i  -istriiun  l 
-istria  (74),  capristrium  (104)  {cf.  ca- 
pistrum,  eorytus,  alueolum)  muolt-ra 
(93,  Gf.,  Sm.),  -er  (64).  möltra  (Hpt.).  mvltere 
(.Sum.).  mul-chter  (74).  -ter  (1,  74),  -der 
(9),  -te  (8),  -de  (3  &e.).  muolt  (76  sim  ). 
mulde  (8).  mold-e  (11,  23,  74,  125),  -em 
(97).  mul  (22).  trog  (9,  76).  pferdßtrog 
(74).  nar-teu  (12),  -thyn  (18  Mrg.),  -t  (21). 
wan  (68,  107,  110,  147).  syb  (110).  sijf 
(132).  seef  (107).  hasib  (1).  redsib  (74). 
reiter  (Kja.). 

Capistrare  binden  (19).  ziglen  (64). 

*Capistrum  v.  Peruinca. 
Capistrum    {cf.    capisterium )    hd. 
halffte-r,   -rn.   (21).    haffter,   molde   (77). 

OlEFENBACH     (tLUAS  AKIL' M. 


CAP 

hal-ster  (133),  -ter  (22),  -tre  (23).  multer, 
redesib,  pferdßtrog  (74).  zäum  (110).  zom 
(68).  bintseile  (10  &c.).  maulkorb  (75 
Mrg.).  hovpt  gestudel  (93.  cf.  capitale). 
gigetun  (tV  uV  -ris  I3i). 

*Capita  {i.  capra  Gl.  m.)  v.  Capito. 

*Capita  {i.  gauata  i30,  cf.  capis) 
kebita  (127).  geb-ite  (104),  -eta  (i3o). 
gepiza  (Gf.). 

Capital  {cf.  sq.)  v.  Rica. 

Capita-le,  i  -1  (74)  est  pars  capitis  hd. 
heubit-  (51^),  heubt-  (17,  18,  19),  heupt- 
{h,  21),  höpt-  (6  sim.),  haupt-  (76,  iiob), 
haubt-  (64,  110),  hawp-  (4),  nd.  houet-, 
er-  (8»J)  -küssen  (8^,  17,  18,  22),  -kussin 
(6),  -kossen  (21),  -kuß  (4),  -pfulb  (76), 
-polbe  (19),  -stul  (110),  -stat  (68,  110), 
-gut  (64),  -buchstap  (5^),  -bostabe  (5), 
-bostab  (21),  -bokstaf  (23).  en  grot  b. 
(22).  clmissin  (104).  anhebenturteil  von 
haubt  (74). 

Capitalior  hoch  listiger  (65). 

Capit-alis,  -ulis  (fiiJ)  haubitlich  (5t>). 
v'neinig,  inechtig  (17).  ein  hülle,  varr. 
hülle,  bulle,  o.  haubt-tuoch,  -gut  (110). 
Iiulle,  heufftdoech,  hoet'tgelt  (132).  hevpt 
gleit  {.Ht.  geilt)  i.  summa  peccvmie  acapite 
inchoata  (3). 

*Capitaliuni  v.  Capitolium. 

Capit-aneus,  -anius,  -oneus  (3)  hd. 
höbt-  (G),  hovpt-  (93),  haupt-,  haubt-, 
heubt-,  heupt-  (5),  hopt-  (67),  heup-  (13), 
lievt-  (3),  nd.  houet-man,  -man  des  vr- 
lüges  (93).  capiteniger  (110). 
*Capita-nus,  -tus  v.  Capito. 

Capi-tellum,  -cellum  (22),  cappi 
tellium  (3)  knauff  (75,  125),  knaupf  (75'') 
vff  einem  gebuw  (75),  zimnier  (75'').  knop- 
ilgiu  (5''),  -elken  (22).  chlaius  chiiopflein 
(1).  clilain  knopphlein  (7i).  pfcyler  decke 
(9).  phyler  deck  (8).  dat  heuftt  van  den 
calunen  (132).  tölder-,  schöpff-lin  (126). 

CapiteUum  v.  Capitulum. 

*Capitenus  v.  Capito. 

*Capitia  {cf.  sq.)  v.  Captio. 

*Capitiguluni  v.  Capito. 
Capitilauium  c.  Caputlauium. 

*Capitiosus  ( aus  capit  -  X  eapti- 
osus)  begriffe-  (17),  bcdreg-  (21),  be= 
dregne-  (23)  -lieh. 

Capi-tium,  geio.  -cium,  -dulum  (125) 
{cf.  capu-,  eompi-tium)  hd.  houpit-  (Gf.), 
houbet-  (100),  höbet-  (32,  120),  houbt-, 
haubt-,  haupt- (69, 74),  heubet-(19),  heubt- 
(9),  heupt-  (5,  17,  21),  houp-  (34),  heyp- 
(13),  hopt-  (7«),  haut-  (IG),  nd.  hoft-  (99), 
hoelt-  (11),  hoevt-  (97)  -loch,  -loh  (Gf.), 
-loch  (120),  -lach  (21),  -hule  (74),  -hole 
(ö**),  -hol  (100),  -gat  (11,  97),  -gaed  (19), 
-slop  (99),  -duch  (16),  -fenster  (74),  -fin= 
stcr  (17)  an  einem  cleid  (iio),  an  den 
kleydern  (68).  scheydel  (capitis  ornamen= 
tum  10).  kogel  (8,  125).  gugel  (9i).  kapp 
(91,  125).  koller  (12  &c.).  kragen  (13).  hut 
(iii).  ags.  hood  (94,  Dz.  wtb.  95).  schap^ 
pert  so  die  weiber  im  regen  tragen  (126). 

Capit-o,  -on  (Gf.)  i.   truncus  arboris 

(Gl.   m.).   slegil   (Gf.   6,   782). 

Capito  (7,  19,  67,  74,  76,  87,  93,  95, 
104,  106,  Br.,  Sm.,  Gf.,  Ki.,  Kil.),  cap  -  ita 
(7),  -ica(Br.),  -edo(119,  120,  125,  V.  Hamb., 
Br.,   Sum.,   Gf. ,  Anz.   8,   98),    -pedo    (Gf.), 

-itatus  (88) ,  -itanus  (18) ,  -itenus  (75, 
Sm.  3,  105),  -etenus  (74),  -atenus  (1,  5^, 


CAP 


97 


7,  17),  -ateus  {b^),  -tenus  (66,  69,  76, 
134),  -atinus  (51»,  18  &c.),  -itigiüum  (19), 
-osmus  {i.  alloqua  75),  caphatenus  (21), 
cavena  (Sm.),  copto  [i.  gobio  74),  cupi= 
tellus  (125)  {piscis,  i  gurg-  106,  eurc- 
Kii.  -ulio;  agrestis  timidis  animal  eyn 
grußlich  diere  capita  7;  cf  allo-sa, 
-ta,  tinca,  earabus,  gobius,  tructa, 
redo,  graeius)  hovpting  (93).  kuliiaubt 
(9).  kaulhaupt  (74).  culhouuet  (capedo 
Gf.  4,  387,  759).  keuling  (21).  kulin-g  (125, 
V.  Hamb.),  -gk  (capito  19).  kule  {b^,  17, 
22ab).  külbe  (kowe?  7).  dolb  l  kube  (74). 
kobe  (5,  19  &c.).  kopp-e  (75).  -ut  (74). 
choppen  (1).  chappe  (Sm.  2,  317.  Gf. 
4,  355).  quappa  (cappedo  Gf.).  grab 
(capito  7).  grop  (135).  gropp  (74).  grupp 
(67,  76).  nippe  (66).  roppe  («9,  134).  rut 
teu  (1.  cf.  Sm.  3,  118,  170).  rufolck  (76, 
HO),  al-aut  (87,  119,  120,  Gf.),  -int  (104), 
-nt  (Anz.  l.  c),  -et  i  fern  (Ki.).  croß  (18). 
mun-ewa,  -va;  cutto,  caudin  (Gf.).  tute 
(capedo  125).  rinne  eapitenus,  riene 
cavena  (Sm.).  clab-ot  (106),  -bot  (Kii.). 

Capit-olium,  -alium  (8^),  l  -ologium 
(74),  -ulogium  (4),  t  -ulum  (66  &c.)  hd. 
nd.  rat-,  rait-  (7),  raid-  (17),  raut-  (68), 
rot-  (4),  dinch-  (8b),  dinck-  (9,  23),  ding- 
(8,  9  Anh.),  capittel-  (19)  -hus  sim.,  -haws 
(9,  4),  -hauße  (74),  -hues  (19),  -iius  (8b) 
zu  rom  (68,  110).  houpstat  m  amto^e  (75). 

*Capiton  v.  Capito. 

*Capitoneus  i-.  Capitaneus. 
Capitosus  {cf.  ariopageta)  evner  der 
eyn  groß  heubt  hat  t  nach  sim  "eigen  h. 
lebt  (17).  hyriiig,  eygensinnig  (64). 

*Capitt-ellum,  -ulum  v.  Capitulum. 
Capitular-ium,  -e  (93)  hd.  nd.  capi= 
telhus  sirii. 

*Capitulis  V.  Capitalis. 

*Capitulogium  v.  Capitolium. 
Capit-ulum,  -tulum  l  -teUum  (5b) 
hauptel,  var.  heüplin  (75).  hd.  capit-tel, 
-el  (110),  rat-huß,  -hauß. 

*Caplis  gheyten  stal  (147). 
Caplosus  i.  illisus   (Gl.  m.);  illesus 
ongeq wetzt  (147). 

Capna  v.  Caprona. 
Capn-os  (Simi.  &c.),  -US,  -um,  -ium, 
-ites,  -ogorgium,  -ogorium  (i.  fumaria 
&e.  143)  hanen-uoz  (Sum.  vi),  -spor,  -sporn, 
donnerflug,  holwurtz,  erdraucli  (143). 

Cap-o,  -po,  -US  {i.  gallinacius  sm.) 
hd.  kappe,  kapp  (6),  kap.  hd.  nd.  kap- 
pun,  -un  (97).  hd.  kap-une,  -pune,  -uen 
(125),  -aun,  -paune,  -pawner  (1),  -pon  (69, 
76),  -on  (68,  uob),  -pan  (16),  -phan^-han 
(3),  -hun  (8),  -pen  (67).  koppawn  (66,  70). 

*Capo  V.  Cabo.  Capus. 

*Capodium  v.  Copadium. 

*Capolus  V.  Campolus. 

*Caposmus  u.  Capito. 
Cappa,  capa  (11,  110)  {i.  ornamentum 
capitis  11,  cappucium  93)  hd.  nd.  kapp- 
e,  -a  (5,  17),  -en  (75);  läppe  (sicll).hd. 
kapp,  kugel  (75).  küogel  (93)._a^5.  cocula 
i.  Capsula  94,  caspula  136 ;  sei-  (94),  scin- 
(136)  -cing;  snod  (136). 

Cappa  eho-,  co-,  ce-  (3)  -ralis  hd- 
nd.  kor-,  hd.  chor-  (7  &c.),  kore-kappe, 
-caph  (7). 

*Cappacorania  v.  Cachlas. 

*Kappade-,  kapadi-  (Gl.  m.)  -narius 
{i.  titeranus  &c.   147)   bereyt,   willich 

(147). 

13 


08 


CAI» 


•Capimtioc-«,  -ium  (•»•'*  kniuß  lactuc 
(9n.  wilt  ^.illx-if  1,1»«  1. 

Cap-pnris  (Br. ,  (U.t,  -ans,  -parus 
(«i).  -arus  V2.  i»«^  -ar  i  ;•:!),  -ere  (Uk 
-ax  /  «apperis  (74^  (•■  lanugo  (if  ,  fu 
nütomirum  tl;  -;'•  conehis,  gentiana, 
cap-istaa,  -^udis  &c.  ■  oiirian  12'.  fii- 
ziaiH'  (.96).  ponciaono  (85).  piiJauwo  («5. 
<•/'.  Niiin.  f.  pippaiO.  kapp-crii  i^iti).  -res. 
varr.  -8  (iio).  pipporn  (74).  eabiis  /  bartz 
i'i.s).  «las  crifu  (i.  X  capnos  /.  fumus 
terre  sim  fx  caprasmus?).  swadcn  1 7.">i. 
floci'lio    (;t.  .  riiHit'lblumtMi     li.i). 

*Cappependiiun  r.  Capucipeudium. 

♦Capperatus  '■.  Capen-abat. 

♦Cappillus  r.  Capillus. 

*Cappitelli\im  '•.  Capitellum. 

*Cappodiviin  r.  Caprudis. 

*Capprinus  '•.  Cyprinus. 

*Cappuciixm  '■.  Caputiuni. 

*Cappus  '-.  Capiis. 
Capr-a,7  -ella  .'1  .  carpa ( 'i'i*'). campa 
((/.  v.)  hd.  gaiz  inu"i,  geiz  (^fSi.  gaiß  (76». 
govii.  geisrV.  ,18).  geis  (13,  67,  93);  reoli- 
goIlJ  (4!i^.  -inne  (UU);  ziege  (5),  cz>-ge 
(4),  czig  (0).  zego  (7.S).  M.  nd.  tzeghe 
(11.  Ä  i-2.i^.  ci-gt'  (14*).  seghe  i:2r2^''^). 

*Capra  siluestra  <  ct.  caprea^  ein  wilde 
geyli    t)  ■ 

*Capragina  v.  Galega. 
Capr-,  cap-  8'  -arius  geiß- (,8).  gaiß- 
(7fi),  izigen-  (i'i.  czegeii-    l^'  -hirte,  -hirt. 

*Caprasmus  r.  Carpasinus. 
Capr-ea ,  -ia  ''.  capra  .•■■i/i'csfn'.<!  Br.. 
rupi-c.  :»i.  do-  ;>"i.  du-  7  -rcas,  ibex 
76)  hd.  rech  (84) ,  r.- ,  ree-  (5^  -muter, 
-geyß  (.7,  6.5).  rieh  mutter  (21).  re  moder 
(Ä*»»).  rhee  (125).  rehtaiz  (104).  re-  (93), 
czigen-  (9)  -geis.  T^-ylde  geyß  (no).  geißin 
(8).  hyiide  (97).  gemß  191).  ganis  (95). 

*Caprego  '■.  Galega. 

*Caprella  r.  Cap-ella,  -ra. 

*Capre-,  capri-ola  rehe  geyscz  (18). 
reeligais  (74V 

*Capreol  -  inus ,  -\is  (fhs.)  (fungus) 
rlicling     14:?,  Fris.). 

Capreolus  9:^.  v.  .-».  leis).  pl.  -li  {i. 
corimbus  ;•!.  pampinus  91 ,  fila  vitis 
76.  (/.  capra  v.  &c.  Gl.  m.  2.  isi,  is-2) 
krcpht'lin  (  101  \  reb-.  reben-  ( Da.s. ) 
-gtbelli  (9:i),-gablin.  -kranipff.-zinck(Das.), 
-blat  (9i).  zwick  an  den  reiben  (V.  a.  leis). 
die  wind  an  dem  weinstock  (76).  band= 
stutzen    tignorum  125). 

Capre-,  cap'-  (5*>,  6),  gew.  capri-, 
cabri-  i;f.  4.  286)  (camp-  &c.  q.  v.) 
-olus,  caprielis  (Ob.  127.3')  hd.  rech.  nd. 
re  (22'\  971.  ags.  raa  (US).  hok  (6).  po= 
ekel  (75).  bokelken  (14*).  hd.  nd.  re-, 
hd.  rech-,  reech-  (68),  ret-  (104),  rehe- 
(.^.  18),  richp-  (21).  holtz-  (75\  steyn- 
(8b)  -bok  (23.  93),  -bück  (11,  ^\  'hd. 
bocke,  -bock.-bochk  (18),  -bog  (8».  12. 
74.  Ob.),  -bagk  21),  -kalb  (68),  -kalp 
-iolus,  -bock  -eoKis  19).  rech-,  stein- 
becklin  (64).  ain  klains  rechoocklin  \sic 
76).  ein  rhebocehen  (125). 

*Capr-e8  (47j.  -os  ?'.  fimus  capr-e 
(149),  -SB  (47);  cf.  caparis  ('.  fuiniten= 
drum  ß '. 

Capreus  (Br.)  ein  wilder  bock  (68, 110). 

*CapriH  V.  Caprea. 
*Capria    terra)  capren  (S**). 
*Capricalca  [auis,  cf.  grygallus)  scot. 
capercalze  i.  e.  wilde  pferd  (140). 


CAP 

*Capricium  '•  CJapucium. 
Capricornus  yi.  eglo-,  rhino-  Br. 
-ceros,  -teros  9.-»)  rech  (  7.i).  bock  (es). 
hd.  .stein-,  steynne-  (13),  /  rech- (9) -bock, 
-bagk  (21).  nd.  stenhnck  (22);  en  en- 
iiorn  (23). 

*  Caprielis  1:  Capreolus. 
Caprificu-8,  -m  (sum.  vi)  [i.   ficus 

silvaticus  i.!««")  e-,  el-  (49) -bich  (12,  49), 
-hiclie  (^lOi.  sprincwrz  (.sum.V  mnrpoum 
(Ci.).   wilder    l  egyptischer   feigen  Daum 

(Das.). 

Caprifolium  ( /.  carpenus  1 8.  mater 
sylua  144,  matri-8.  u;i.  -osilue  74) 
wynd-en  (12),  -e  (74).  wege-  (8*^).  wald- 
(143) -winde.  /  -meistert  -lilgen,  speck-1., 
zäunling.  sternleberkraut,  hertzfreud 
(143).  gilgenkonfort  (144).  hagendorn(18i. 
gaißblat  (si  &c.).  harten  -  trulin ,  var. 
-trewlin,  holtz  (74). 
*CapiT.latia  geizzin  {ca.). 

Caprile  hd.  geiß-,  czigen-  (9)  -stal. 

Caprimulgus  gaißniolch  (77).  nacht- 

raain  'Fris.),  -rab  (Ki.). 

Caprinus  [ifetidusl  ad  caprum  per= 
tinens  19)  czig-en  /  -ein  (4).  segheu  (22''). 
bock-en  (22),  -ig^boczende  (19).buckicn 
(IIV  geissisch  (Fris.).  geißschwanini  (Fr.), 
rafunn  ( Gf.  2,  495.  cf.  capriuns  frz. 
chevrons  Sm.  3,  58.   caprones   &c.  (U. 

m.    2,    ISiV 

*  Caprinus  arbor  {cf.  caprifoliiim, 
earpinus,  vU.  span.  cambron  &e.  Dz. 
Wtb.  474)  hagebncken  1  11.  X  bück 
caper\ 

*Capriola  r.  Capreola.  Silago. 

*Capriolus   v.  Capreol\as, 

*Capiipilia  schamlot  (Ki*.  Mrp.l. 

*Caprisare  pockeln,  vlg.  stincken  als 
die  geiß  (75). 

*Capriseus  sauwfisch  (140'. 

*Capristrium  v.  Capisterium. 

*Capro  (i.  fraus,  a?/.<  captio  ?  /.  caper 
Gl.  111. 1  drogene  ill.  19). 

Cap-rona,  -iona  (76),  -na  (Gl.  m. ) 
(i.  iuba  equi  76)  pferdmohnen,  schopff 
&c.   (Ki*.). 

*Capros  r.  Capres. 
Caprotinus  {gr.  i.  stercorai'ius  lat.) 
drecktriber     i25V 

*Cap-rudis,  -udium  (76),  -utium 
(143).  -podivim  /  -udar  t  -us  t  -sula  t 
-sella  (7)  cf.  -istea,  -i>aris)  cappueß 
muß,  copost  koyl  il9i.  cabuuskoel  (11). 
cabaßkraut  (76).  kappoß  1  7.  X  kapse 
capsa  sim.fi.  breyt  kraußkohl  (143). 

*Caprum  {i.  pyramis»  eyn  kegel  (19» 
66  &c..  110  &.C.). 

Capsa  enthaltnußs  1 1.  ynt  heldenisse 
(5*^).  en  heltnisse  f  en  .«chap  (23).  be= 
haltuuß  (Das.).  eyn  schafft  rede  (cf.  to- 
reuma);  eyn  wait  sack  l  bilgerins  tes 
(7).  tesch  (110  &c.).  pilgieim-tasch,  -sack; 
part  (74).  sack  (5).  ledersack  (64).  lade 
(74,  110  &c.).  doese  (132).  kai-mier  (Fris.). 
hd.  schan-ck,  -gk  (21).  kist,  trog  (110). 
puchtrog,  knmpf,  pl.  trunen  (Agr.).  käst 
(91,  iiTi.  kästen,  tutter  (I14).  e\m  spise 
kaste(22vchefsa(in4,  Gf.).kafsa  «m.  (Gf.). 

Capsa  farinaria  melbkast  (91). 

C.  libraria  buchkast  (9i). 

C.  patens  hund  (Apr.). 
*C.  vesttnaria  gewand-  (iii),  gwand- 
(91)  käst. 


CAP 

Capsa-ces,  -x  /.  guttus  Da«.)  olkriig 
(Da-v,  Ki.>.  eyn  vat  dat  XII  eyiner  maeckt 

(147). 

»Capsale  idim.)  r.  Capsula. 

*Cap8anius  >•.  Capsarius. 

*Cap8are  r.  Campsare. 
Caps-arius,  /  -illus  (74),  -orius  / 
-anius  i76>  ii.  arcularius  Chytr.,  equun 
(IUI  fert  capsam  4.  rustns  resfiiim  in 
Oalueis;  cf.  sagmariuS'  ein  j)fcrd  das 
den  wotsa<k  trct  ■  1 '.  iifcrt  das  den 
vales  o.  den  watsack  trcgt;  roß  mit  dem 
V.  o.  w.  o.  säum  (75).  velischerpferde 
(74l.  samroß  (76).  seu- (17),  stu- (s?.c.*  5), 
sey-  (7)  -mer.  sniddiker,  disclier  (Chy  r.). 
doosmecher  (132).  gwandliieter  (ni).  ab 
zielier  (111I. 

Capsax  '■.  Capsaces. 

•Capsella  ?•.  Caprudis. 
Caps-ella.  f  -ula  ( q.  cf. ),  capcella 
(22 1  (j.  cistella  120)  tas-ca  (120),  -che 
(Sum.).  da.-^clia  .121).  tesche  (9i).  kist 
ader  schanke  (17).  ki.«te  l  schap  (22). 
capselin,  cheifso  (Gf.). 

*Capsiea  (t.  sudes  molendini)  mulsteck 

(75). 

Capsicum  (cf.  siliquastrum  1  india 
nischer  ptVffer  (126  &c.  1.  capsicus  i.  herha 
sparsata    cre.9ccns;    capis    hebr.    herha 
calide  nature;  capicus  arbor  (76). 

*Capsidilis  &c.  v.  Cassidilis. 

*Capsile  r.  Camisiale. 

*Capsillus  V.  Capsarius. 

*Capsis  r.  Captiosus. 

Capsisi  f/.  capsa    ags.  cest(94) ;  caest 
caenax  dat.f\  t  index  tertio  (x36). 
Capsona  r.  Cassona. 
*Capsorivis  v    Capsarius. 
^Capsula  V.  Cap-rudis,  -pa,  -sella. 
*Caps-ula,  f  -ale  (75)   h'l.  nd.   lad-e, 
-en  (21),  -eken  (132),  -el  /  laftel  (75.  cf. 
Sm.  2,  446).  lad  (6,  76).   Icdliu   (110).  ein 
klein  1.   (es),   eyn  leist   (21.  atis  kist?). 
ki.^te    (23!.    kist    (.ö).    käste    (22,    101). 
klaiiis  kastlin  (91).  casse  (S'').  cafse  (99). 
scheucklin   (8).    schreinichen    (9).   arch 
(6).  bare  (99,  101). 

Ca-,  CO-  (3,  74,  76)  -psus  ein  ver= 
deckter  (68,  74),  ouerdeckte  (i32),  hant- 
(3,  74),  band-  (76)  -karre,  ags.  betogan 
craet  (Gl.  Aelfir.).  cambr.  ochcul  {instr. 
secans  Zeuss). 

Capten-eula  (64,  74,  BrA  -tula  (129, 

147.   Gl.   m.i.   -sula   (Gl.    m.    2,    187),   cap- 

tacula  (76),  -ientula  t  -entim  (i36), 
-entula  (75)  (i.  captio  i36,  decipula  64, 
rete  auium  75 ,  verborum  deceptio  sim. 
76,  Br.)  .'Strick,  fall  (ji).  vogelschlag  (64). 
sclilagkgarn    1 75Y    in    woirden  bedroch 

(147). 

*Captenvis  v.  Capito. 
Cap-tio,  -cio  {in  allen  Hss.),  -itia 
(68)  (i.  deceptio,  äolus,  laqueus)  arge- 
list  (3,  18),  -listekeit  (21), -listicheit  (22). 
arglistickeit  (4).  strick  (3).  strig  o.  dro= 
gene  (8.  cf.  capro  1.  strik  f  drue  l  tugeue 
('d.secretumXfrati.if).  strid,  begriffunge, 
gefengniß  (17).  vancenisse  (99).  betrug 
(1101.  droch  (132).  tragheit  [i.  dolus  68). 
Cap-tiosus,  geic.  -ciosus,  -eis,  -sis 
(3"!  hd.  7id.  arge-,  hd.  arg-,  argk-,  arck- 
hd.  -listig,  -listick,  nd.  -listich.  voll  arger- 
list  (17).  lagende  (8.  9). 

*Captiua    eyn  worffschufel  (19).    en 
werpschufele  (11). 


CAP 

Captiuare  hd.  nd.  fangen,  vaen(ll), 
van  (22).  hd.  fa-,  pha-  (17),  fo-  (3)  -hen, 

Captiuitas  hd.  gc-fengniß  sim., 
-fenckenisse  (19),  -fangnuß  (gs). 

Captiuus  hd.  gefangen,  -ener,  -ner. 
nd.  ghevaen  (11),  en  vangen  (23) ,  eyn 
ghe-v.  (22). 

Captus,  </.  -i  hd.  begriffen,  gefangen, 
empangen  (17).  beroii-ot  (g8),  -fft  (i32). 
mente  c.  von  synnen  be-raiibt,  var. 
-roupt  (uo). 

Captus,  (].  -US  begrirtliclikeit  (tiT)). 
*Capuci- ,  caputci-  (49) ,  cappe-  f 
leri-  t  retro-(7,')j  -pendium, -bendium 
(76)  (*.  leri-,  liri-pipium  3,  7.5)  eyn 
kogel-  (^3),  kugel-  (49),  gugel- (7,5),  capen- 
(76)  -cziphel  (3),  -zipfel,  -zyp  (49). 

*Capud  i\  Caput. 

*Capude  v.  Cupuda. 

*Capud-ar,  -ium  v.  Caprudis. 
Capula  kappe  (4). 
Capula  [i.  vas  mnarium  ansatum  110 
&c.)  der   gon   (Hen.).  gelte,   stuntze   &c. 
(Ki'i.). 

*Capiil-a  {sy.f),  -us  l  -um  (^.  apex 
Gl.  m.)  first  (Gf.). 

*Ca-,  ta-  (104),  tap-  (ui,  Gf.  G,  G78), 
ti-  (114,  120),  tip-  (Gf.  1,  92)  -pula  (aui.-i, 
i.  mesenca,  aranea)  uuazzerstelza  (of.). 
hd.  waßir-  (104),  wasser-,  nd.  water- 
stelze  (104),  -steltz  (ui),  spinne,  -spin, 
-spenne  (22).  hd.  mey.s-e.  -el  (75),  meyß. 
na.  mese  (11,  107).  mel-,  meil-  (3)  -meise 
^8),  -meys  (9),  -meisse  (3) ,  -meyße  (S^l 
i.  q.  parus  caeruleus  (Nmn.). 

Capulare  suyden  (11,  19).  mit  dem 
gon  0.  kellen  sehopffeu  (Pict.  cf.  capula). 

Capularis  [i.  mortis  76,  ferri  Pap. 
diynus)  tots  vvirdig  (7.5). 

Capullulum  v.  Capillulum.  Calyp 
tra. 

Capulum  (cf.  capulus;  la.  m.  2, 190) 
halffter  (7,  93).  zugel  (64).  hileze  (i. 
restis  19.  cf.  capulus).  liilte,  reep  (11). 
*Capulum  0.  Caputixun. 

Capulu-m,  l  -s  (Gl.  m.,  Ki.),  capilus 
(147)  {i.  feretrum)  bare  (11,  19,  ki.).  bor 
(8.  t/.  capulus).  die  paer  (111).  doden 
bair  (147).  todten-truhe,  -bamn  (Ki*.). 
capuli  L  lectl  funchreH  anpo-gi  (i3i), 
-g  (141),  missverst.  aun  aut  rogi  cf.  Gl. 
m.  V.  capulus. 

Capulu-m,  -s  v.  Capula. 

Cap-ulus,  -US  (7.)),  -idus  (nicht  vor 
15  Jh.;  untersch.  in  5,  7,'.),  gapulum 
(141)  hd.  helza  (121,  ui.  cf.  Gth.  wtb.  2, 
514);  helcze  in  gladio  (8),  liilze  (100), 
hilcz  (8) ;  ge-hileze  {b^,  9,  74),  -hiltz  (1), 
-hültz  (75),  -liolcz  (1(3) ;  eyn  ge-hiltz  (;>, 
17,  7:.),  -hultz  (4,  Gii,  134),  -holcz  (3.  7), 
holcz  (18),  helcz  (19,  21),  hefft  (G8,  75) 
an  eynem,  eym  s werte,  swert,  o.  mes^ 
ser  (^75).  ein  swert-geholcze  (3),  -hefft 
(75),  -kuauff  (capulus  (5);  swertsknopff 
(capi-dus, -US  75);  swert  (capulus  19); 
heft;  {nd.  ?)  helte  (104).  nd.  hüte  (11, 
22ab,  23)  in  (22''),  an  (23)  deme  swerde; 
eyn  toghel  an  der  dor  (22) ;  grepe  toghe 
den  deren  (22'') ;  hantfeste  an  en  doere 
of  vynster  (147).  plugstercz  o.  bor  (8. 
cf.  capulu-m,  -s).  pfulg  l  for  stelcze 
{sie  9). 

Cap-us,  bissw.  -pus,  -o,  -is  (i4i),  l 
-idus  (75)  hd.  fal-eho  (84,  119,  i4i,  Gf.), 


CHAE 

-ko  (87),  -ch  (45),  -cke  (3),  -ck.  stoswalke 
(100).  haue  (Gf.).  en  muschet  («.  falco 
108.  cf.  alietus). 

*Capus  V.  Cap-o,  -rudis.  Chamae= 
drys. 

*Capusa  auis  (76),  aus  capu-s?  -la? 
Capu-t,  -d  (,5b,  22^)  höbt  (6).  haubt 
(1).  haupt  (7,  93).  Iieubit  (5^).  lieubt  (19, 
27'').  heiipt  (,5,  IG,  21).  hopt  (17).  hupt 
(27a).  heyp  (8'').  houet  (14*,  22*1^).  hoot 
(108).  cop  (22''). 

*Caput  gall-i,  -inaceum  (143)  han- 
heupt  (,8),  -hoibt  (Sum.  V),  -keshuz  (47). 
hanen-hoiibit  (9«),  -habt  (14D),  -köpf  l 
widhopffenkraut  (143).  hanuenhaubt  (74). 

*Caputium  v.  Caprudis. 
Capu-tium,  -cium,  t  |-lum  (17), 
cappu-,  capri-  (109)  -cium  hd.  ko-, 
ku-,  go-  (75),  gu-  (91,  134)  -gel.  nd. 
koghele,  couel  (11,  106).  gugü-  (74), 
kul-  (uo)  -Imt.  hd.  kapp.  nd.  kap-pe  l 
-ron  (109),  -roen  (106),  -erun  (99). 

*Caput-,  capiti-  (Gi.m.J  -lauium  höbet= 
wahel  (Sum.).  houptwaliila  (i3i).  hoiipt= 
laehin  (Gf.). 

Caputpurgium  {cf.  Gl.  m.'h.  v.)  luft= 
Wort  ( 47). 

*Caputtegium  ijall.  eoivrechieff  (122). 
Capharnaum  hd.  eyn  cleyn,  stat.  en 
wicbelde  {i.  opidum  22). 

*Caphatenus  v.  Capito. 

*Caphinus  c.  Cophinus. 

■^Caphio  ü.  Campio. 

■"Caphus  V.  Cauus. 

*Karabe,  krabe  ^64*^),  kabe  (64a^),rabe 
(64'',  123)  {i.  yainnia^sucrinum,  asjjkaüuni 
nigrwn  i24.  cf.  cacabre)  aug-  (64'',  125), 
au-  (123),  aeh-  (G4"'':),  agg-  (i44)  -stein. 

Carabrio  (cf.  crabro  X  caradrioj 
/.  yenus  animalis  nmscae  siiuilis  (Pap.), 
y.  auis  mustele  .v.  (sie  Br.). 

Cara-,  care-  (93),  cora-  ^74)  -bus, 
carobeus  (122,  Gl.  m.),  earepus  (,64,  74) 
{piscis,  i.  gu-,  cu-bio  74,  cf.  capito, 
carpo;  yenus  scarabizoruni.  124,  cancro= 
ruiii:,  cf.  prc.'^)  carpho  (87)  charfo  (91). 
carpe  (100).  groppe  (93  sini.).  gropp, 
kuulhaupp,  kopput,  dolb  (i.  </.  dol  Sm. 
1,  365);  earepus  inerinusehel  (74).  krabbe 
(Ki.).  yall.  sieurou  (122),  suron  (,Gi.  m.). 

Cara-,  caro-  (93),  car-  (64),  earani- 
(76)  -bus  (/.  scapha  ex  vimine  et  crudo 
coriü  Br.  ■sim.,  nauicula  7)  e3'n  wit  (7. 
wiinenY  t/".  weidliug  sim.'^).  schiflin  (93). 
tisehfr-sch.  (6i).  ays.  scipincel  (94'^). 

*Caraca  v.  Carrata. 

*Caracia  (ans  cerasum  x  acaeia?) 
sieben    i(!f.). 

*Caract-a,  -er  v.  Catarrhaeta. 

*Caractare  v.  Charaxare. 
Cha-,  yetv.  ca-racter  (i.  iniago,  nouus 
vultus,  stilus,  fiyura  &c.  Br.  sirn, ;  reyula ; 
ferrum,  colaratum  &c.  Pap.)  ein  ge-druckt 
(1,  4,  75,  76),  -truck  (3),  -drockt  (17), 
-bracht  (75.  nhd.  -prägt),  inge-drucket 
(öab,  8'',  23),  -trueket  (G),  -drugk  (21), 
vngedrueket  (18),  eingedruckt  (75),  vnv' 
-gencklich  (9  Anh.  sim.),  -borgelich  (17), 
-treiblich  l  ymmer  werhaft  (9  Anh.)  hd. 
zeichen  Am.,  z.  der  sei  (76),  czeygin  (ö^), 
zeygen  (18,  21),  nd.  teken.  gemercke, 
mal-zeichen  (114,  126).  z.  der  ngur  (75). 
eyn  z.  daß  man  eym  perde  bornt  (17). 
teken  (99).  prack,  gebrackt;  schlag  vff 
dem  pfeimig  (75). 


CAR 


99 


*Caraeter-are,  -isare  (g5)  vnverdilge^ 
liehen  zeichen  (12).  ein-,  t-arr.  en-,  ent-lich 
vnd  glicii  machen  (65). 

*Caraetis  v.  Catarrhaeta. 

*iCaractrix  (*'.  q.  character)  *.  forma,, 
ymayo,  ephiyies  (75). 

Caracutium  w.  Carridueium. 

*Charadra  wasserriß  (Agr.). 
Cha-,  ca-,  radrius,  ca-,  ka-radrion, 
cara  drion(i36),  caladri-on, -o  (<■/'.  -us) 
l  -US  (76)  (i.  auis  albi  coloris  76,  Br. ; 
laudula,  aloda,  laris;  cf.  carabrio, 
caladrius,  galandra)  lerieh-a  (119  sim.), 
-e  (104).  heigr  (Gf.  4,  799).  griel,  triel  (140). 
riel  (Ki.).  galander  (Fr.). 

Charagma,  caragina  (76 )  i.  impressi-o 
(Br.),  -ones  (76).  bilduuß  (Ki.). 

*Carale  {aus  Choräle?  anders  Gl.  m.) 
hd.  eyn  pfaffen-  (tu;  &c.),  paffen-  (19) 
-stuole  (19),  -stul  sim.  nd.  en  papen 
stuel  (11). 

*Carallum  v.  Carcillum. 

*Caranibus  v.  Carabus. 

*Charantia  v.  Momordica. 

*Carapenus  r.  Carpinus. 

*Carascopus  c.  Catascopus. 

*Caratia  r.  Cerasum. 

*Caraula  v.  Choraula. 

*Charax,  i  car-as,  -assias,  -assius 
(Ninn.),  -utius  (125)  (piscis)  kar-aß,  -iß 
(140),  -utzchen  (125). 

Cha-  (Ki.),  ca-  (i4i,  Gf.j,  co-raxare, 
caractare,  corago  (76)  (i.  scribere  19, 
76)  hd.  era-zzon  (Gf.),  -ssou  (i4i),  -tzen 
t  ritzen  (Ki.).  schriben  (17).  screiben  (9). 
seheribiii  (sie  8). 

Carax-,  coraxs-  (,76)-atio  *'.  scriptura 
(,76).  ays.  gescrit  (Gl.  Aelfr.). 

*Carbas  gehurndmerwuuder  o.  ein 
vogel  wachseut  auff  eim  pawm  T  vre= 
lande  (74). 

Carbas-eus,  -ius,  -inus,  -mus  v. 
Carpasinus. 

Carb-asus,  -asum  (76),  pl.  -asa,  -osa 
(Gf.  3,  235),  caruasa  [per  v  scribi  oportet 
141)  hd.  sa-  (8''),  sie-  (12,  21),  se-gel. 
nd.  zeghel.  2>i-  segela  t  blatrun  (Gf.  X 
carbunculvis);  segle  (99);  ein  siegel 
doich  t  eyn  schiff  daz  keyn  bodem  liat 
(17).  ein  rade  (7).  weddel  (i.  flabrum 
125).  zarte  kleine  liiiwat  (,88).  scliyrdok, 
rein  dünne  dok  (loö). 

*Carbatim  r..Carptim. 

*Carbenus  v.  Carpinus. 

*Carbiostor  (aus  carbo  +  ustor)  eyn 
kühl  boruer  (18  Jtrg-.). 

*Carbo  v.  Cabo.  Crabro. 
Carbo    (cf  carbus)    hd.    kole,   kol, 
eolen  (19).  koel  (lu).  kale  (11,  17,  21). 
chol,  za-  i  la  -ntere  (104).  c.   ignis  ein 
brinn-  t  gluw-ender  kole  (65). 

Carbon  aquaticus  (auis   uo,  piscis 

Ki.)    SCliarb    (140,    Ki.). 

*Carbona  v.  Corbona. 
Carbona-rius,  -tor  hd.  koler.  kaleuer 
(11).  ein  kol  macher  (G8),  kolen  brenner 

(110). 

Carbonella  [i.  fri-xa,  -ssa  74)  ge= 
praten  fleiseli  auff  kolen  (74).  en  kael= 
harst  (11). 
*Carbosa  v.  Carbasus. 
Carbvm-,  carvun-  (76),  caruu-  (1) 
-culus  hd.  carfim-kei,  -eil  (5''),  -kclstein. 
carbun-kchel(2),-cule  (22),  -celstein  (14»). 

13  * 


10(1 


CAR 


uhil  l)lat<Ta    Sum.  VI),  ags.  spvrnp  (nO, 
»pivnj;  ( !•'»•*' 

•Carbus  >•   CirVnxs.  Curubus. 

'Ciu'bus  \>-f.  carbo«  kolii    J'.»). 

•Ciirca  \»t.  caccaP)  inist  (Sum.^. 

•CiircHlluni  r.  Sovox. 
Cui-canniun  »■.  Ci-ango. 
Carcellus  '•.  Cartullum. 
Carcer    /.  foi*-,  fo-ceps  i  ii.  >c  can 
cor  <;i.  m.>   k.T-kiii.T   i  1!>,  22"'',  2:?,    i), 
M.  -ki-r,  -kt-rii     17»,  -clifl    c":)!.  kcucluMi 
(1121.  cyn  ytotk    \\'l).  gt'fciK'kiiiis    n  1 1 1. 
prt's-um    (22'M.    -uwn   (74).  pl.   -res  /. 
eimoriim  repnQiilnm  in  ludis    der   slaK  f 
«Mii  .>il;U'ili;  hlicluMi  (12.').(/.  bloch,  IjIoi-Iv). 
liuiff-,  rcini-strifk  iss). 

''Carceracius  r.  Carcerarius. 
Carcerare  hd.  k»^-,  kfi-  (134)  -rt-keni. 
kiM-clitii'n   iiio),    -konern    (22).   in   ge- 
fiingnnß  sin  («8). 

Carcera-rius,  -eins  1 7.'>'' )  ringliuotcr, 
di.b-wartcr.  -sclicrg.  var.  -werter, 
-srherig  {'n). 

*Carceria  porulorum  genus  (us.   -ria 
aus  -sia  vf.  sq.).  ags.  lumtliju-lu  (f)4). 
Carces-ia,  -sia  ;■.  Carchesium. 

*Carcill-um,  -ium,  cari-  (7.^),  eara- 
(67)  -llvun  \>.  can-,  cam-  134  -istrum; 
ans  cartallum,  doch  dav<m  untersch.) 
hd.  hant-,  band-,  hut  (5)  -vaß.  nd.  en 
luidc  vat  u/.  Kr.  Wtb.  1,  66.5).  hd.  (18) 
nd.  drage-,  "dreghe-  r22),  hd.  drag-  (21), 
dra-  (133),  trage-  (6).  trag-,  ayer-  (7.5) 
hd.  -korp,  -korpp.  -korb  (76,  134),  -karp 
(21),  -korpe  (133).  nd.  -korf.  kluer  (21. 
i.  q.  klau-der,  -r  fiscina  Fr.  1,  .520.  cf. 
kloet   calatus,  cartellus  11). 

*Carcilogo  r.  Cartilago. 

*Carci-,  kare-  (.sum.  vi)  -ola  [herba) 
wit-esa  (101,  103,  Sum.),  -tes  (7). 

*Careius  r.  Cartius. 
^Careum  v.  Carue. 
*Carcus  [cf.  prc.)  kuiin>lsaft't  (74). 
*Carchedonius  v.  Chalcedonius. 

Carche-    t!)l,    110,    125    Mrix.,    Hr.,   Pict.). 

gm-,  carthe-,  /»'«.«-v.  carte-,  carta-sium, 
carch-  iiJ7i.  carth-  (1,  11,  1081.  cath- 
(io,>ä),  carc-  ( 136,  141,  Gl.  m.)  -esia,  -essia 
(Gl.  m.),  carceria  (q.  v.)  i.  pocula,  spe= 
lunca  t  smiDnitas  nrboris  nauis  (Br. ); 
8.  mall  (136);  summa  pars  veli  (110  &c.); 
ciiiibia  poculorum  (Gl.  in.);  c.  7?.  genera 
(141);  antempne  (pl.  l,.b^).  hd.  segel-, 
sycgel-  (21),  nd.  zeghcl-stranck,  hd. 
-strangk  (21),  -sträng  (17,  76),  -schrang 
[sie  7\  -strenge  ipl.  5**),  -strickh  (car= 
thesium  1 ),  -seil  (70),  -stil  (6).  straug 
am  segel  (7.5).  eyn  seyle  l  eyn  stranck 
(IS),  mastbaum  (17).  in.-hoe  (8).  wind-ase 
(c.  troclee  &c.  los;  -as,  -asse  trochleo, 
rechamiis  Kii.).  wedderban  (19).  weder= 
haen  (11).  skeuchiuaz  (127).  ein  sclienck= 
faß  o.  kinn  uin).  die  krausen  [vas  Pict.). 
ain  triiK-kgeschir  mit  zwayen  hantheben 
(91),  tzueeii  haben  (125  Mr?.). 

*Cardacus  v.  Cardamvun. 

Cardamine  f.  Cardamum. 

Carda  - ,  cardo  - ,  carde  -  22'' ) 
-inomuin,card-oniomi(Sum.  V),  -amonus 
(47).  -amum  (96),  -onum  (68),  carda-, 
cardo-,  cardi-  (74,  132),  cade-  (76) 
-monium  eard-amom  (21),  -amomli  (93), 
-omomlein  (i43),  -emom  (5^''),  -emomen 
(47),  -emume  (Sum.  v),  -amumel,  -omoiii, 


CAR 

■imoiii  74),  -ainonien  (22),  -tnionie  (22''), 
-oinonie  (18),  -oinaii  d),  -oiaon  (7),  -emon 
i7i!l.  rnu(liiii(l\vnniie  i cardomonium  71). 
lintViiiat  (cardomoniuni  .{.  <■/.  id.  hoef- 
lijail  hd.  Iiuflatticli  tussilago  farfara 
Nihil.,,  parilj-  .ii:i),  paiadiLi-  1  Ki.; -körner. 

Cardam-um,  -on  (»4«,  Ki.),  gew.  -us, 
-ine  (11:1,  Niuii.,  Ki. ),  f  -omum  (Gf. ), 
card-omum  (8),  -omu8U7),  -oniu8(i49), 
-omotrum  ( 1(»),  -emonia  /  -emoniale, 
rar.  -imoniale  (7:)),  -anu8(G),  /  -acus 
(74),  -onium  (5''), -onum  (68),  cadainon 
(Sum.)  creisso  (Gf.).  eress-a  (Sum. ),  -o 
(-um  121),  -amen  (KJ),  -eu  sain  (8).  hd. 
nd.  wild-,  hd  vvilt-,  wilder-  (-us  121), 
wilte-  (16,  Gf.),  wil-  {b),  winter-  (143), 
brunne-  (cardamomum  Gf.j,  born-  (8) 
-eresso  (121,  Gl.),  -kres.se  (5,  8,  95,  149), 
-creli  (16,  74,  143),  -eriiü  (8), --keß  (sie 
76),  -kersc  (47,  85),  -kirsehen  (I7j.  kreß 
im  wasser  (75).  ags.  cjerse  (94»).  tracheu.; 
wort/,  (96).  (cardamine)  gauehblume 
(143);   bachmintze    (Ki.). 

*Carde  v.  Cardo. 

''Card-ella,  -uus  ays.  tliistil  (136). 

*Cardell-a,  -e,  -us  v.  Carduelis. 

*Cardemo-muin,  -nia  Sic.  v.  Cardam- 
omum, -um. 

Cardetum  {i.  locus  vbi  cardui  cres= 
cunt)  kartteiigewechst  (74). 

*Cardi-a,  -on    (76),   cordion   (134)  i. 

cor  (Br.   &c.). 

*Cardi-a,  l  -aca  (75)  est  qd.  morbus 
[<iS,  itij.  herzisiiht  (Gf.).  hertz-sm-ht  (75), 
-kuopt'  am  herczen  (76). 

Cardiaca  (9i,  143 ),  c.  meli-ca / -tica, 
meli-ca,  -ssa,  molu-ca,  -cca,  -cha, 
-uana,  -cana,  maseluc  ((/.  pro.,  cordia- 
ca,  -na)  hertzge- spann,  -sperr  [herba 
143).  kertzkraut  (ii5). 

Cardiacus,  eordia-cus,  -tus  (76) 
hertz-esuc-htige  (120  s/m.),  -suchtig  (.8,9), 
-rytiger  (74),  -reich  (iio^),  -erich  (UO»'', 
132),  -haftig  (68). 

*Cardiana  v.  Cordiana. 
*Cardianus  v.  Gardianus. 
*Cardicola  v.  Carduelis. 

*Cardimoni - ale,  -um  u.  Cardam- 
omum, -um. 

*Card-ina,  -ona(8)  (c/.cardopatium  ?) 
hederic'h  wurczel  (16).hedderichwurcz(8). 

*Cardinales  pl.  angelwjiide  (62). 

Cardinalis  kd.  kard-iual,  -inayl  (19), 
-enale,  -enal  (5). 

C.  virtus  (3),  V.  c.  (9.  v.),  gew. 
cardinales  virtutes  pl.  hd.  augel-  (65, 
6  7,  iiu),  engel-  [sie  S),  die  l'uraemsten 
(68),  zucht-,  czog-  (21),  zieht-  (76),  zeit- 
(134),  künig- (6)  -Hch,  czuehtelichen  (18), 
czuchtige  (3),  zoehtig  (7)  tu-,  du-  (6), 
do-  (5,  7,  18)  -geut,  tugenden  (iio),  du= 
gett  (67;,  dogheit  (21.  aus  nd.  doghet). 
nd.  tucht-,  got-like  doghet. 

*Cardin-is,  -us  v.  Cardo. 

*Cardiopatia  i-.  Cardopatium. 

*Card-o,  -e  t  i.  ranna  fumi,  cf.  caminus) 
kumich.  ktnipt,  rouehroren  (75). 

*Cardo  v.  Cerdo. 
Card-o  [gew.  g.  -inis),  -us  (120)  hd. 
nd.  ang-el,  -o  (93),  -e  (17,  120).  eyn  ang 
da  dye  dore  in  get  (21).  hd.  thur-,  dur- 
(68)  -angel.  a.  an  der  dore  (18).  henck= 
sei  an  einem  doer  (i32).   hd.  nd.  hasp-e 


CAR 

(f)'',  12,  132),  -el,  hespo  (22a'>)-  herre  (93, 
107)  acii  en  dore  (107.  c/.  Gth.  wtb.  2, 
504).  lurliyn  die  geet  in  dem  acker  nach 
der  plaga  mitternacht  (64). 

Cardo  celi,  celicardo  (7«)  (i.  polus; 
duo  poli  i.  dae  capille  l  stelle  76)  nymel 
angel  (1).  »^yn  aiigc  atler  eyn  heinol 
hasto  (;')•>.  aus  lia.s))e  X  astrumP). 

Card-o  {ge>n.  g.  -onis),  -onis  [aus  g.), 
-one  (lo:)),  -ones;>;.  (85,  96),  -inus,  -inis 
[grece  76),  -ulus,  oft  t  -us,  -uus  (77.  cf.) 
hd.  nd.  dist-el,  -il  (8),  -ein  (17).  dijstel 
(11).  hd.  karta  (103),  kart.  pl.  carden 
(85,  96).  tresp'  (8). 

*Cardo    vulgo  calcaneum    (i4i);  cf. 
calcatrippa  P  acutis  calcaneiBfrutetisque 

(Gl.  m.  2,  30'')  missverstandet)? 

*Cardo   rotunda   {cf.  cardopatium) 
eberw(jrcz   (I3i;. 

*Cardobacia  v.  Cardopatium. 

*Cardobenedictus  v.    Cardus   bene 
dictus. 
*Cardocellus  v.  Erigeron. 

*Cardomo-mi,  -mum,  -nium,  -trum 
&c.  V.  Cardam-omum,  -um. 
*Cardona  c.  Cardina. 
*Cardone  v.  Cardo. 
*Cardonellus  r.  Carduelis. 
*Cardones  '•.  Campio.  Cardo. 
*Cardonis  v.  Cardo. 
*Cardonius  v.  Cardamum. 

Cardo-,  cardio-  (47,  149),  caddo- 
(96),  cado-  (64,  123,  125),  cade-  (3,  8) 
-patium  (91,  143),  -patia,  -paeia,  -ba= 
cia  (17),  -potia  (125),  -pana  (7,  95,  103, 
131,  Sum.,  (tf.),  -passio  (.3,  8),  carlina 
(143)  (cf.  cardo  rotunda;  card-ina, 
-opia?)  hd.  eher-,  heber-  (103),  ebers- 
(loi),  eben-  (96),  beres-  (Gf.)  -würz  sim. 
nd.  everwort  (47,  85). 

*Cardopia  [i.  cordamum ,   tybsma  ; 
cf.^wc.'^)  erdtwurtz  (74). 

Cardopus      brot- kästen,     -kessel, 

-schrank  (Ki.). 

*Cardua  (piseis)  foren  (75). 

*Carduallus  v.  Carduelis. 
Cardu-eella,   -ella    (75)    [herba,   cf. 
barba  senis)    liaber-moch   (75),   -mach 
(74.  -milch  Gl.  m.). 

*Cardueum  v.  Cadurcum. 
Card-uelis,  -uelus,  -uellis  (100),  i 
-ugellis  (75),  -uellus,  -uallus  (102), 
-uvellus  (120),  -ellus  (120,  136*'),  -ella 
(94,  Hpt.  5,  198).  -eile  ((jf.),  -onellus  (8), 
-icola  (125),  corduellus,  ca-  (8  Anh.), 
CO-  (9)  -romellus,  caro  (11)  hd.  nd. 
vincke  (23) ;  distel-,  dijstel-  (11)  -vincke, 
gew.  -vinck,  hd.  -vincho  (81  &c.),  -uiiichi 
(104),  -uinch  (102),  -zwig  (6),  -z^\^glin 
(Kays.),  -ziu  (Gf.),  -wizo  (117),  -wecke 
(loo),  -vogel.  zuui-stilatinco  (cardelle  Gf.). 
tistel-vogel  (64^),  -zwange  (87).  rietvinck 
(68).  ags.  distyltige  (Hpt.),  thisteltwige 
(Bosw.),  linae  "thuigae  (136.  linetwig  a 
liniiet  Bosw.),  liiieee  (94).  hd.  stig-ilitz 
(3,  f)^],  -elitze  (9,  17),  -elicz  (3,  4)  -litz 
(75  &c.  cardu-ellus,  sed  -elis,  varr. 
-gellis  distelvogel  75).  stegeli-cz  (8), 
-tze  (23),  -sse  (22),  -stike  (22'>). 

*Carduella  v.  Carducella. 

*Carduell-is,  -us  v.  Carduelis. 

*Carduellus  distel  (23). 

*Cardugellis  v.  Carduelis. 

*Cardulus  v.  Cardo. 


GAR 

*Carduncellus  v.  Erigeron. 

*Cardus  [cf.  cardo)  kd.  distel,  suwe-d. 
(19).  ags.  srnseltliistel  (i)4^).  cruceworz 
(Sum.  V).  wulvesmalt  (85.  cf.  c.  siluati^ 
cus). 

C.  benedictus ,  eardo-b. ,  cardus 
büdais  (17) ,  c.  bundans  (149)  crutz- 
(U9),  crewz-  (3,  74),  crus-  (96),  bern- 
(9i)  -wurtz.  kruze-  (47),  cruce-  (85)  -wort. 

*C.  colonius  swarcz  distelii. 
C.  niger  zeisella  (Sum.). 

*C.  pharius  feit  disteln  (17). 

C,  kardus  ( 74 ) ,  cordus  ( 7  )  silu- 
atieus,  -asticus  (47),  -estris  (74)  {i.  ca= 
mereon  i4i;  cf.  cardus)  wolffs-milcho 
(7),  -milch  (149).  woluis  inilinch  (103). 
wolff-milcli  (8),  -inilich  i  -kraut  (74). 
wlvcs  melk  (47). 
*Carduvellus  v.  Carduelis. 

Carduus  (in  Mss.  mog.  vmi.  cardus 
oft  untersch.)  hd.  dist<l,  linde  d.  (c/. 
tribulus)  l  tistel  (93).  distilin  (104). 
Stichel  (herba  npinosa  19).  wiß  senff  (8). 

C.  altilis  artisch-aut  (i44),  -ock  (Ki.). 

*Carea  v.  Carue. 

*Carebus  v.  Carabus. 
Care-ctum  {locus  &c.  7  &c.),  -tum 
(8,  7K,  Gl.  m.),  -ctrum  {herba  7),  -dium 
{cf.  sarectum)  stat  do  daz  crut  (earex) 
weist  (8).  en  stede  dar  smit  {st.  snit) 
gras  wesset  (22).  riethe  (101).  riet  (7,  Gf. 
sim.).  rietahe  (103,  Gf. ;  ricdach  sm  auch 
für  einzelne  Pflanzen  cf.  Sm.  3,  ifi6.  Gf. 
4,  1153-,  ried  von  jeher  sowol  für  cares., 
wie,  gleich  ahd.  ags.  hreod  136  &c.,  für 
careetum).  busch  (110).  luy.sbosch  (132). 
lesche  (99).  sah-arahi,  -er,  -r,  saer,  sar- 
ili,  -ahahi  (für  Ort  und  Pflanze  Gf.). 

Ca- ,  car-  (ür.)  -rena  {est  vulgare 
ytalormn  a  carentia  ciborum  &c.  6.5. 
cf.  quadragena)  spise  ab  brechen  (7). 
abprechung  der  sp.  (7.5).  spiße  gebroche 
(17).  kar-ene  (65  &c.),  -ren  (68),  -en  ab= 

»laß  (101),  -een  aflaitz  (132),    -yn  aflates 
(22),  -ine  (22b),  .rat  (75^). 

*Carena  v.  Catena. 

*Caredula  niese  worcz  (8). 
Carenum  v.  Carue. 
Carenum  i.    mustum   (76,  129,  Br.); 
tertia  pars  nmsti  (Br.) ;  nobile  vinum  &c. 
vnfan  siv   (7).   wyii   vfF  den   trittenteyl 
ingesotten  (64). 

*Careo  v.  Carue. 

*Careoflfolus  v.  Caryophyllum. 

*Kareola  v.  Carciola. 

*Carepus  v.  Carabus. 

*Carere  v.  Carire. 

Carere  hd.  nd.  ent- ,  en-,  eyn-  (13), 
vm-  (99)  -beren,  hd.  -bern.  beren  (22^). 
enpern  (66).  entperen  (70).  mang-elen 
(67,  110),  -ein  (6),  -len  (22,  68,  76,  134). 
dornen  (22).  v'derben  (17). 
*Charesis  v.  Catachresis. 

Caretum  v.  Careetum. 
*Careuin  v.  Carue. 

Car-ex,  -ix,  cavex  (109)  {cf.  sarex, 
alga)  sah-ar,  -arah,  -sar  (Gf.j.  saeher, 
var.  sar  (75).  sair  (lOS).  hd.  nd.  segge 
(Br.  Wtb.  3,    736.  Nnin.).   hd.   segger  (Nmn.). 

ags.  secg,  sech  (136).  engl,  sedge.  dan. 
segg.  {gadhel.  seisg.  kymr.  hesg  &c.  v. 
Cell.  Nr.  146).  hd.  swertel  sim.  nac  (Gf.  2, 
1014).    ried    (75).    hd.   nd.   riet;   wijld-r. 


CAR 

(132).  snident-r.  (93).  schnydtriedt  (74). 
ryet  schwerte-l  (64Ö),  -r  (64").  ryetsch 
wetter  {.sir  64a).  hd.  riet-,  ried-,  liß-  (Fr.), 
nd.  snit-,  sint-  (i09)  -gras,  snyde  grasse 
(10).  snyyd  grais  (19).  lisca  {i.  filix  Gf. 
2.  281).  lesch  (108).  luyes  (132).  scharp 
krut  (22,  23).  varwe  (22.  x  filix).  pintz, 
schiem  (75.  cf.  alga).  schilflf  (3,  5,  21). 
schiff  (75ab).  schleff  (74).  schilcrut  (8). 
schauff  (21). 

Caria  r.  Caries. 

Cariare  vcrohnen  (147). 

Charybdis   (126),    cari-bdis,    -pdis 

(7.5^),'  -ptis  (76),  -bidis  (75)  .schiff-not 
(110),  -broch  (8).  bodenloßesschiff  (74). 
ineerschlunt,  dumpfei,  gump-el,  var.  -pfel 
(varr.  du-,  gü-)  o.  kunckel  {cf.  cunicu= 
lus?)  diuerso  vulgari  sc.  franck.  schwap., 
mr.  Schwab.,  rin-,  var.  rcin-lender,  wir= 
bei  im  wasser  (65).  w.-wirbel  (65),  -werffe, 
werffe  (74).  varlich  stat  im  mere  (75). 
ein  strudelichter  ort  &c.   (i26).  zeeanxt 

(132). 

Cari-ca,  -ta,  -cia  {v.  aeeasia) ,  -x 
{gew.  -X  arbor,  -ca  fructus  palme)  hd. 
figa  (121,  Gf.),  fyge,  feig  (134).  eyn  dürre 
(8),  dor  (21),  gederret  (7)  fig-e,  -en  (21). 
gedruckter  feigen  (75).  f.-  l  palm-frucht 
(74).  eewyge  {sie  8).  fich-effele^^^.,  -boum 
((!f.).  -X  vigheboem  (11).  -ca  verdorret 
V.  (11),  figenbaum  (19).  -x  ein  dürr  (66 
&c.),  durrer  (134)  feygenbaum.  -ta  vrucht 
(8'').  -ca  mor-e  (19),  -hei  (134),  -chel  (66, 
69),  -geln  (133). 

*Carica  {i.  austiria)  or-smere  (Gf.i, 
-salb  (()).  or  zalue  (22).  Cf.  caricum, 
xapixov  medicamentum  (124)?  cervimen 
ohriMi.schmalz  (Ki.)? 

*Caricapsa  v.  Farricaptio. 
Cari-cia  v.  -ca,  -stia. 

*Caricum  golt-wurcz  (3) ,  -worcz  (8). 

Cari-es,  -a  hd.  nd.  vnreyn-icheit,  hd. 
-ikeit,  -keit  (5).  vnrenich  (22).  hd.  uuri- 
(104),  worme-mele;  worm-mel  (8),  -meil 
(3),  -eyl  (13).  verrotheit  (99).  olm,  als 
olmich  holt  (147). 

*Carilago  ags.  grund-suopa  (136^,  -sopa 
gristle  Bosw.),  aus  cartilago  grurzapa 
dicitvr  rusticae  (136^),  kaum  X  carinse 
fcex  grondsop  (KU.),  kd.  grundsuppe. 

*Carillum  v.  Carcillum. 

*Carillus  v.  Caryophyllum. 
Carina  {i.  media  pars  nauis  134  &c., 
lembus  93,  scapha  75)  schiff-boden  (93), 
-bodem  (7),  -bäum  (17),  -bauch  (9),  -buch 
(8,  16).  eyn  cleyn  schiff  (3,  5) ,  schiffel 
(75).  eyn  cleyne  schip  (22).  en  schep 
(23).  eyn  nacke  (22).  zu-,  pr.  scho-llen 
(75).  nuesch  (134).  eyn  kran  (17.  nhd. 
schiffskran.  X  kän?). 

Carinare  be-spotten,  -rispelen  (i32 
siin.). 

*Cariiiarius  dreckdreger  (147). 

*Carinatum  yrdin  scussel  (64). 

*Carinia  v.  Cadmia. 

Ca-,  ka-rinthia  cherinthin  (95).  ka= 
rentein  (1).  kernthen  (12). 

Cartathus  (Ki.),  corinth-us  (110),  -i 
(66),  -iani  t  cam-i,  -ioli  (125)  {cf.  prc. 
X  eorinthius)  einer  von  kernten  (iio). 
kerten  (125).  menschen  also  genant  corin^ 
then  (65). 

*CariobaUum  {cf.  sq.?  caryophyl- 
lum?) möl  küpt  (8). 


CAR 


101 


*Cariobulla  ( i.  pectaculum)  kamprad 

(74). 

*Ca-,  car-riola  (auis,  i.  cornicula  Gf.) 
daha  (121,  Gf.).  taha  (Gf.).  tüU  (2.  i.  e. 
nhd.  dohle,  nicht  dill  Sm.  1,  364).  eyn 
wasser  hun  (19).  waterhoen  (11). 

*Cariolum  v.  Corialbum. 

Caryophyllata  (i43),  cariofila-ta 
(74),  -ca  (93),  gario-philata  t  -filatrix 
l  -filax  {herba,  ein  crut  Mss.  mog.),  -filata 
(21,  47,  74),  -pbilatum  (10,  12)  gran-aff 
(10),  -affel  (12).  korfliata  (10).  gariofilat, 
garafel-wurtz,  -kraut  &c.  (143).  ganian^ 
dre  (93).  i.  benediete  {lat.f  24).  bene= 
dict-e  (47),  -enwurtz  (74,  143).  negeleiii= 
kraut  (car.  74). 

Caryophyllu-m  t  -s  (Ki.),  cario-, 
kario-  (4,  öofi),  cari- (133),  chario- (lu, 
125)  -phyllon  (109),  -phyllum  (in  sim.), 
-philum,  -philuB  (6,  74,  111  &c.), -filum. 

(68,  69,  133,  134),  -fiUuS  (50<1),  -filuS  (3, 
66,  69,  133,  134),  -pholum  (22,  4,  87), 
-folum  (1,  b,  66,  68,  110  &c.),  -folus  (3, 
9,  19,  68,  93,  107,  110),  -foli  {plA).  -fu= 
lum  (7),  -phalum  (ßb,  76),  -phalus  (11, 
74,  76),  -ballum  (V  q.  v.).  -phyllsea  {arbor 
Kii.),  -phylli  (s.i),  careoffolus  (8,  17), 
carillus  (75),  gario  -  philum ,  -filum, 
-filium  (99  t,  -filus,  -folus,  -fulus, -pha= 
lus  l  -phalvun  (75),  -lus  (24  .s.  m.),  garo= 
filum  isura.  VII),   garrio-filum  l  -filus 

(68),   -pholum    (67),    -folus  (3,  67,   134  &c.) 

(ca-  und  ga-  oft  alph.  gesondert,  doch 
ohne  wesentlich  verschiedene  Glossierung) 
iiagel  (1,  75).  n.-baum  (-US  75).  negi'l  (75). 
n.-gin  (18),  -gen  (13),  -kin  (23),  -ken  (24, 
125),  -kinkrude  (22),  hd.  -lin.  -leyn,  -in, 
-ein  (74),  -e  (9i),  -inbom  (-us  76), -ablüm 
(-US  111).  näg-ilin  (134),  -elin  (9i),  -el 
(50'').  negelli  (87,  93).  n.-bovn  (93).  ne= 
chelehe  (Sum.  vii).  neygelin  (21).  n.-bawm 
(-US  3).  hd.  (Mss.  mog.)  nel-gin,  -chiii.  eyn 
nelekin  (5b).  flegelkive  (85.  aus  negel= 
kiue?).  groffels-,  geroffels-  (99),  groS'el- 
(Kii.)  -negelin  (garr.  68),  -iiaghel,  -kruyt 
negel  (132).  ghir-,  ghcn-offel  &c.  (Kil.). 
vilette  (109).  cario-philum,  -folum  (iio 
&c.),  -folus  (19),  -phalus  (11)  hd.  mus= 
cat-  sim. ,  hd.  (19  &e.)  nd.  mut^katen-, 
musschaten-  (22)  hd.  -bluet,  -blut,  -blued, 
-bluome  (19),  -negel  (11),  -negelken  (22). 
gario-filus  (47),  -lus  (24)  agrestis  brun 
iia-  (24),  lias-  (47)  -selwort. 

Cari-,  kari-  (Sum.),  carr-  (76)  -osus 
( i.  putridus  t  vetustus  Br. ,  iucundtis  t 
delectabilis  i45.  X  ear-iosius,  -e  Gl.  m.) 
warciger  (Sum.).    aelt  (11).   olmich  (147). 

*Cariota  v.  Carota. 
*Carip-dis,  -tis  v.  Charybdis. 
Car-ire   (Br.,   Gl.   m. ),  -rire  t  -ere 
(Gi.m.),  carno  (17),canire  (76.  cf.  canere) 
i.   diuidere  {IL  c).  deylen  (17). 

Cari-sa  (129,  141,  Pap.,  Gl.  Plac,  Gl. 
m.),  -SSa    (Fest.    cf.    Schwenck    h.   V.),    -sia 

147,  Br.),  -sea  (76), -ta  (74)?.  lena,  laena, 
lana  (76,  Gl.  Piac. !)  vetus.  verlegne  woll 
(76),  wolle  t  auis  (74).  maghet  die  be- 
driechlick  is  (147). 

*Cariscus  i.  musca  modica  (i36).  ags. 
cinebeam  (94). 

Cha-  (Br.),  ca-risma  {i.  numen  1. 
cf.  caristia)  heil-ge,  -ige  (3),  -ig  (1) 
gäbe  (3,  8),  gnad  (1),  genade  (5b).  g. 
des  heiligen  geist  (75).  creßem  gnade 
(17). 


102 


('Ali 


•CaristA  r.  Caristia. 

*Cari8ta  ( /.  kerso  <i.  »/.    Aijx .)    com. 

Ih'K'I"    (Zi-imii). 

♦Chnristelochia  i<;/'.  aristol. i  luytuli 

*Cari8tex"ium  r.  Capisterium. 

Ca-,  cha-  i^ss,  iir.),  ka-  11 )  -ristia,  / 
cari-cia  f  -sma  (ii7),  ca-  (22^»,  '23\  ka- 
(Si  -rista,  charitia  (Hr.i  /kI.  ikL  durc, 
ilur,  //(/.  (liKT  (17k  (lirc  ^18),  tün>  (<!), 
ti'wer,  tciir.  tliiiwcr  /id.  zyt,  /.cyt  d-^  &c.), 
lui.  tijd,  ti(i  ^22''^  t'  (22)-  tluizit  [.•<ic  as) 
tlu'ure  (uo).  duro-  ^21),  dur-  (7)  -kt-it. 
du-  (ö^,  8),  ti'W-  (1,  9),  wo-  (S)  -rungi". 
i'iii  devrt'uiig  (,3).  pl.  hoclizytliclio  fest 
der  frund  (88).  gudertiiTon-,  incillijdsuin- 
lu'it   Ovre.  (147). 

^Carita  >:  Cari-ca,  -sa. 

Ca-,  cha-,  ka-ritas  (car.  /.  penuria, 
char.  i.  amor  >>-,  jii.,'.,  «8)  hd.  liebe  .s/wi., 
libc  (5''),  1.  -koyt  (8'').  nd.  louo,  lieffte 
(i;i2).  niiiin  (Tu),  gnade;  gotos  gcnad  f 
lieb  (9).  ein  guodryehe  lieb  gotlielier 
eyiiykeit  (g.5  Mig. ).  eyn  liebe  craft  dez 
willen  o.  eyn  1.  geselsebafft  o.  eyn  leben 
der  sele  (8).  liebe  in  gode  eyn  draeht 
geselt.schaft't ;  eyn  sele  in  der  ewigen 
Seligkeit  der  ußerwelten  il7).  car.  teur-o, 
-ung;  char.  liebe  (Sh). 

Karitatiuus  lieb-  (UO),  lief-  (v6-i) 
-licli. 

*Carites  (r/'.  carue)  weißkummelwein 

(143). 

Charitia  v.  Caristia. 
''Cariton  gnade  <>.  danck  (74). 
Ca-,  cha-  (Kr.)  -ritudo  thcure  (iio). 
thyrung  (üsi. 

''Cariu  &e.  v.  Carue. 
'^Carix  c.  Car-ex,  -ica. 
Carlina  c.  Cardopatium. 
*Charniaf-,    carmes-    (Ki.)     -inum 
earinasin  cu).  rothe  färbe  (Ki.). 

Cannelita  vnß  frauwen  bruder  (7). 
frauen-br.  (74).   carmeli-t   (1,    7.5),   -ter 

vr)S  22). 

Carmen  («.  cantilena  7.  v.  75)  kd. 
ge-dilit  (G),  -dicht,  -ticht  (7.5  &c. )  von 
gesang  (7.5).  dieht  (9»j.  lieht  (5).  lieth 
(67).  lied  (HO  &c.).  1yd  (69).  lyt  (21). 
let  (22).  gesang  (76). 
*Carnienus  v.  Carpinus. 

Carminare  anspreeiieuo.  segnen  daß 
vihe  vor  den  wolffen  &c.  (74). 

Carm-,  carp-,  crap-  (17),  ^carz-  (117) 
-inare  (X  carpere)  zeis-in  t  -alon  (H7), 
-en  /  slagen  (.')).  wolle  Hueken  ^  czeissen 
(9).  w.  tecsen  (U)8).  woln  plueken  (17). 
wol-zeisen ,  -schlalien,  grenipeln,  kam- 
peln, -men  (75).  kommeleu  (114  niia.). 
liecheln(7.5Mrg.,  ii-i,  r:>6).tzocken,heekeln 
in  hortu  (12,5). 

Carminatia  das  herchelcn  ii26). 
Carminator  krenipler,    wollkainnier 
(Ki.). 

*Carminator  \i.  carminum  factor)  ein 
lied  dichter  l  Sprecher  (110  &c.)  vp  der 
straissen  (132). 

*Carniinisare  zoubern  (7.5). 
*Carminisator  zouberer  (7.5). 
Carmula    vr-lnge  ( i4i ),   -löge   (Gf., 
Hpt.   5),  -gule  (Sum.). 
*Carniulentu8  r.  Carnulentus. 
*Carmus  v.  Carpinus. 


(^AR 

Camab-um,  -adis,  -adiuni,  /otova 

ßa'5l-.;,  -ov,  /  zarnab-um,  -  adium, 
arnabo  {arah.  zurmbeti,  <'t.  i.  zedoaria 
111;  X  carui  nabbathaeum?  <■/.  carue) 
matt-  o.  wieß-kiuinnel  (Uii). 

Carnale  '•.  Carnarium. 

Carnalis  vieisehlio  (lli.  vlesghic  (!>!»). 

Carnalitas  liijhcher  wolust,  Heiscii- 
iich  bewegliehkeit   ((iö). 

Carna-rium,  -lium  (i;»),  -le  (v,\. 
-Vcifr.)  I«.  macellum  11.;  cf.  ossorium) 
eyn  paynhaws  ('.i  Mrg. ).  heyniudi  (17, 
77).  todten-b.  (75).  vlciseh-hawße  (74), 
-luuis  (11),  -gaden  (74,  91,  v.  a.  I6I8), 
-kamrner  (12.5,  Uas.),  -rech  (111),  -banck 
(Fris.),  -markt  (74).  ags.  flaese-hus  ((U. 
.\eifi-.j.  metzig,  selial  (Kri».).  karn-er  (75, 
BM.),  -yr(i.  pera  carnaria  12').  t/.  capsa). 
gerner  (47,  BM.).  kern-,  our.  ker-dcr  (74). 
wieme  (l-'r.  2,  441».  cf.  Br.  wtb.  3,  259). 
*Carn-eator,  -ifex  (c/.  carrinator) 
riaisch-iKicker,-licckel,  metziger,  heneker 
(74). 

*Carnellum  v.  Cerebellum. 

*Carne-    l  carni-  (Fris.; ,  corne-olus 
(93),  -lius  (64,  91,  123)  (geiuina)  corne-ol 

(64,    123),    -1    (91).    CUrmiol    (Fris.). 

Carnes  v.  Caro. 

Carnes  fer-ine,-ilesi  7  ),-aruni,ferina, 
caro  f.,  carni-f.  (5"^)  hd.  nd.  wilt-,  wild-, 
in  Hss.  gew.  wil-pret,  -brat  (5,  13,  23), 
-bredc  (22),  -broden  (11),  hd.  -\n-dt  (1, 
5'',  75),  -praet  (Das.),  -preth,  -brät  (i34), 
-bret,  -brecht  (uoi^).  welprecht  (21). 

Carneus  vlesclieu  (22''). 
*Carni  v.  Carue. 
*Carniferina  i-.  Carnes  ferine. 

Carnifex  [cf.  carneatorj  hd.  nd. 
vleyscli-,  hd.  Heiß-,  Haisc-  (104),  tleusc- 
(17),  Üeuseh-  [ö^)  -houwer  (11,  110),  hd. 
-hauwer  (ö^**  sim.),  -  hewer.  -hacker, 
-manger  (104),  -man  (3,  70).  fleischa-wer 
(iio''),  -cker  (66),  -kcher  (71).  hd.  fleischer 
(4);  metz-eler,  -1er,  -iger  (B),  -ger.  en 
knoken  liower  (22).  iiencker  (65,91,  93). 
dieb-li.  (iiü).  henger,  bluetrieliter  (i25j. 
zuchtiger  (65). 

Carnifici-na,  -a,  -um,  carnifitium 
(134)  [i.  mac-ellum,  -cellum,  -ella  1)  hd. 
fleisch-,fleiß-,«c^.vlesch-,vlech-(22)-banck, 
-banch  (23;, -bang(()),-panck  (Ij,  -jjankch 
(71);  -huß  (68,  uo).  eyn  sciierne  (22), 
scluiern  (11).  (hd.  scharren,  in  Frankfurt 
schirm  f.  cf.  Fr.  2,  164^).  metz-el  (132), 
-ig  (67,  75,  110),  -ige  t  schinthuß  (Ob. 
1039).  der  rabensteiii  (125). 

*Carniolus  v.  Carneolvis. 

*Carniosus  (<f.  earnusi  madich  (11). 

'Carnis  v.  Caro. 

Carnis  maceracio  dez  libes  jjHegiie 
(8).  des  1.  kerkelich  plegung  mit  spijß 
(17). 

Carnis-priuium,  -priuia  (22),  -preu= 
ium,  -breuium,  carniualia  (125)  hd. 
vast-,  ffasse-  (5''j,  faß-  (ö,  66,  76,  iio), 
fas-  (125  Mrg.),  vas-  (134)  -nacht,  -nath 
(77).  die  vasten  (-priuium,  ?o»i -breuium 
faß-,  vas-nach  untersch.  (>6,  134).  vast(d- 
(22,  132),  dy  vaßen-  (i25j  -auent.  fastl= 
oben  (77). 
*Camo  V.  Carire. 

Carnvdentia  {i.  crassitudoBr.,  piguedo 
76)  vaistigkeit  (74). 


( ^A  R 

Cam-,  carm-  (76)  -ulentua  Heiseli- 
ei'litig  (Fris.),  -icht  i    weich  (Ki.). 

*Car-nus  (11  1,  -tinus  (76)  vi.  verinis 
in  ra.sHOj  (ins  tarmus,  'f.  carniosus) 
ein  mad  (76). 

*Caro  {auis)  v.  Carduelis. 
Caro,    carnis   i21i   h<(.   nd.    vleiseh. 
vh-scli  (23).    vleeh   (22.   cf.  carnificina). 
Heiß  (21).  tloyscz  (18).  infrn.sclicn-,  in  pl. 
vihe-rtei.scli  ((5).  carnes  pl.  quec  (11). 

Caro  bou-,  ceru  ,  lepor-,  lup-,  ou-, 
porc-,  vitul-,  VTS-,  vulp-ina  rindcrin-, 
liirs.sen-,  car.  iiirsctiien-,  hasen-,  wolf-, 
schaf-,  sau-,  var.  seu-.  kellx-rin-,  bereu-, 
fuchß-fleiseh  (6i). 

Caro  ferina  v.  Carnes  ferine. 
C.    fumigata    rii-,    rar.     gerau-chet 
fleyscli   1,64). 

C.  lerima  v.  Caroperina. 

*Carob-eu8,  -us  c  Carabus. 

*Carobus  /.  carnis  cibio  est  -species 
co'uris  vrine  (76),  st.  viridis  uf.  car= 
pasinus). 

*Karoforus  (a«,v  carniuorus?)  gyrig 
mit  essen  (68,  110). 

*Caromellus  v.  Carduelis. 

*Caronella  (ans  carbonella  x  caro) 
gerost  o.  gebrant  Heisch  (75). 

*Carop-ara.  (74),  -era  *.  opera  carri 
(Gl.  m.) ;  funis  cum  quo  nauis  trahitur 
(76);  ligamen,  lyne  domit  man  das  schiff 
zeicliet  \H). 

*Caroperina,  caro  lerima  (75'^)  aus 
c.  ferina  x  perna)   pachenflaisch  (75). 
Caros  V.  Carue. 

*Carostopus  v.  Catascopus. 
Car-ota,  -iota  ((it.)  (frz.  carotte  &c.) 
morach  (Gf.).  mohre  (Ki.). 

*Caroti-cae,  -des  (Gl.  m.)  arteriae 
herzatharun  ( 131). 

*Caroum  v.  Carue. 

*Carpa  i-.  Capra.  Carpo. 

*Carpa,  y.  -pe  getyinmer  van  holt  (147). 

'•'Carpasinus  c.  Carpinus. 

*Carpas-inus  (8),  -sini  (136),  -imus 
(6),  -mus  1^17),  -mis  (22),  -ius  (Br.  &c.j, 
carbas-inus  1^12."«),  -mus  (76),  -ius  l  -eus 
(74),  caprasmus  {i.  viridis  uo.  x;  pra= 
Sinus  V)  gülden  far  o.  grüne  (8).  gruu 
(6),  grone  (22)  varwe.  grüne-  (74),  golt- 
(17, 75)  -färbe,  grien  (110).  ai/s.  gresgroem 
(136).  herratz  (125.  cf.  arracium). 

Carpathus  (mons)  der  krummbach, 
kre-  vnd  se-mnitz  (I35j. 

Carpella  {cf.  corbus)  ags.  sadulbogo 
(136),  radotpoga  t  sadolboga  (Gl.  m.). 
*Carpelsamus  v.  Carpobalsamum. 

Carpenta  (/.  abstula  93,  astula  ligni 
Br.)  hd.  zimmer;  z.-span,  -spou  (68,  uo); 
cziminern  (21,  67),  zymer  l  schräg  (76); 
scrag  (77),  schran-g,  t  -n  (74);  spauu 
(93),  eyn  spane  (18).  spene  (6),  spon  t 
panck  t  sehayt  (74);  bircha  (121).  nd. 
tymmer,  iiolten  t. ;  schräge  (23,  147). 

Carpentare  hd.  zym-mern,  -eren  {b^, 
76);  zimbern  ((5),  tziemernt  (13).  nd. 
tyininer-en,  -n;  timbren  {^9),  cluteren 
(22''.  klütern  Br.  wtb.). 

Carpenta-rius,  -tor  hd.  zimmer-, 
zymer-  (i74),  zimber-  (6),  nd.  tymmer- 
man. 

Carpentum  [cf.  carpenta)  hd.  czy= 
merneß  (18);  zimmer-niße  (5),  -inge  (8''), 
-axt  (68),  -messet   (66    &c.);  hacke-  (17), 


GAR 

liac-  (18)  -m. ;  zimberysen  (6).  nd.  tjTii^ 
m<'i-nisse;  krudcvaer  (genus  cum'  11.  cf. 
kruywiigen  sarracum  Kii.).  gebuwe; 
sliddc;  wane  (17).  wagin  (i04).  cyn  ge^ 
hobelter  (7.'>),  behänget  (i25l,  hangende 
(lOü),  verdeckter  o.  frowen-  (iio),  ouer= 
gedeckt  off  ionfferen-  (i32),  vastnacht- 
((ii")  -wagen,  siede  (8).  flode  (Iß),  schh'tt 
(91).  rotuasel  (7.-,).  bircha  (Gf.).  speae  (tj). 
span  (12).  schrane,  Mrg.  {  spane  (10). 
scraghe  (13).  schräge,  eyn  banck  (22*»). 
scln'jte  (75).  a  carpentis  encke,  byrither 

(125). 

*Carpen-tus,  -us  r.  Carpinus. 
Carpere  [cf.  carminare)  hd.  zey-,  zay- 
(1,  3,  76),  zeu-  (75),  rey-  (7)  -scn;  wolle 
(4,  6),  woln  (17)  zeysen;  grempelen  t 
kämmen  (lanam  75);  rißen;  be-,  er-  (iio) 
-griffen,  hd.  nd.  plu-,  phlii-  (1),  pflu-(8), 
füi-  (9),  plo-  (18)  -cken.  wolplikent  (13). 
pluczen  (21).  vloechen,  berispen  {i.  re^ 
prehendere  132).  hd.  nd.  stra-  (,9,  13,  14»), 
hd.  straf-,  sti-aif-  (10),  reuf-  (125)  -fen. 
jiuß  roden  (3).  riten  (22).  bre-chen  (12, 
7.;,  125),  -cken  (13),  -kcn  (22),  -gen  (14^). 
Carpesium  ( c/".  sistra)  mohrenpfeffer 
(142).  cubeben  (Ki.). 

*Carpinare  v.  Carminare. 
Carp-inus  1143.  Ki.),  -inaaoi,  -enus, 
-enis  (1),  -ennus  (11),  -ens  (75,  100,  Gf.), 
-entus  (S4I,  f  -asinus  (G) ,  ca-  (75), 
cara- 1117)  -penus.  earbenus  ( 1 4:1 ),  carm- 
enus  iiTi,  -US  (lall.  eharme  ci.  m.) 
(carpens  i.  ornus;  capenus  /.  sangui= 
narius,  homicida,  ramus  75.  cf.  cor- 
nus)  hd.  nd.  hage-,  hd.  hagan-,  (Uf.), 
hagin-  (84,  104,  117,  Gf.),  hageii-,  haeu- 
(100),  hayn-  (3,  149),  ham-  (102)  -bncha 
(117),  -bocha  (84,  121),  -buch  .sim.  (75, 
87,  95,  102),  -pnch  (74),  ])nchen  holtz  (1), 
-poiche  (104),  -bnke  (100),  -bücken  (11), 
-pntten  (3).  -bntten  (22,  149),  -butte  (47), 
-dorn  (6).  hanhodlin  (135,  Das.).  arscru= 
czel  (3.  i.  q  krützelchen  im  he-i.'i.  Hin- 
terlande, arsch-kitzeln  in  der  Wetterau 
u.  s.  w.,  -kratzein  Nmn.,  frz.  gratte-cul 
rosa  eanina  .  hartricgelen  1  capenus  75). 
angl.  hard-  /  horii-beame  (143).  spindel- 
(143,  Ki.) ,  lein-  (Ki.) ,  sie-  (16)  -bäum, 
viginboim  (Sum.  v).  Steinlinde  Ki.). 

Carpo,  e.  f  tincta,  e.-t. ,  /  -nicta 
(74),  -neta  (21),  -tita  (23),  carp-io,  -is, 
-edo  /  -US  (75),  -a  (tio).  eorpedo  (d,  74, 
76)  (piseis,  qd.  postis  76!  i.  cassidu= 
lus  l  calimpus  9)  hd.  nd.  karp-e  ,  -er 
(107),  -en  (4),  -lan  (9i).  hd.  kar-j),  -phe 
(3,  95),  -ph  (7).   -pffe.  -pf.  chapph   (1). 

*Carpo,(/.  inis  \cf.  carnarium)  vleisch 
Wime  (11). 

Carpo-,    t  xilo-    ii?r.),  syro-   (147) 
-balsamum ,    carpoba-  ,     carpe-    ( 6 ) , 
-Isamus  hd.  baisam-,  balsem-,  baisamen-, 
nd.  balsemen-,  balsmen-rinde,  hd.  -holtz, 
nd.  -holt,  gesafft  von  baisam  (_68). 
*Carpon-eta,  -ieta  v.  Carpo. 
Carporare  ho;iwen  «fcc.  (147). 
*Carpotareos  nuzblumen  (96). 
*Carpoti-ncta,  -ta  v.  Carpo. 

Carpsella  i-.  Carsella. 
*Carptator  kruethacker  (125). 
Carp- ,    carb-   t    carba-    (76 )    -tim 
zucklich,  schnell  (88). 

*CarpuLis     (cf.    campulus    sim.)    v. 
Pelena. 


CAR 


CAR 


103 


Carpus  V.  Carpo.  Chart-,  cart-,  carth-arius  {i.  papy= 

*Carracutium  v.  Carriducium.  ropeus  125)  pajjier-er,  -macher  (125  &c.). 

Car-rata    {jä),   -aea    fuder   weyn   l  *Cart-,  carth-  (17) -arius  [animal  7h) 

w.-f.    ^75).    eyn    fiioder    ^vyns    (19).     en  mandU  {S.fasciculus  chartae?  cf.ca.vua,?). 

voderwijns  (11).  eyn  marder  (17,  76.  X  martarius!). 


Carrena  v.  Carena. 
*Carrere  schneiden  (74). 
Carricare  fazzou  (Gf.) 
*Carriducium  (76),  carr-  (Pap.),  car- 
(139,  Gl.  111.)  -acutivun  i.  vehiculum  alti.s= 
simarum  rotarum. 

*Carriga  v.  Carruca. 

*Carrinator  c/  .carneator)  i.  earnium 

laniator  (129);  carminum  lacerator  \i6). 

*Carriola  v.  Cariola. 
Carrire  v.  Carire. 

*Carrosus  v.  Cariosus. 
Carr-uca,  -uta  (1,  76  1,  -usta  (gi.  m  ), 
-ota,  -uga  1 18  i,  -iga,  curruca  \i.  carrus, 
cartellum  Gt.,  biga)  hd.  nd.  karre,  kare 
{'2-2).  hd.  karr,  karr-en  (4,  69,  110).  -ich 
(()),  -uh  (Gf.).  kam  (7,  18,  69,  70).  karch 
(88,  Das.,  Pris.)  mit  zweycn  redern  (88). 
garre  (Sum.).  wagen  (93). 

Carru-earius,  -charius  i9i,  ca.  m.), 
f  -eator  I68,  110),  -tarius  gall.  carton 
f  -starius  gall.  caron  (122)  kar-rer,  war. 
-eher  (uo),  -renmann  (6s), -i-emeker  (11). 
Avagner  (93).  wagen-man  (91),  -macher 
von  zwei  rederen  (iio). 

Carruchum  getäfeltes  schlafgemach 

(Ki.). 

*Carruga  v.  Carruca. 

*Carrulus  (der etwas  fuhretKi.)  chreho 
(Gf.  4,  590.  X  garrulus?). 
Carrum  waghenbret  (11). 
Carrus  [cf.   carruca   &c.)  kar-e  (5, 
iin),   -rieh   ((j) ,    -r    (68,    91)).   wag  (9i). 
wagen  (7,  22). 

*Carru-ta,  -tarius,  -sta,  -starius  i-. 
Carruc-a,  -arius. 

*Cars-  (17),  earps-  (8,  i;i.  m.),  scarc- 
t  scars-  (Gl.  ni.)  (Xcaps-?)  -ella  [gall. 
esearcelle  Gl.  m.)  zer-sacke  (17), -sag  (8). 
Carta  ein  buch  o  zedell  (6).  brif 
(99).  vngeschrieben  brieffe  (74).  brieff 
vtf  o.  von  pergamen  (75).  bermend  (93). 
blat,  carth  (88).  carten  (23).  hd.  pap-ir 
(91  &c.),  -eyer  (112.  wett.). 

*Carthafige  r.  Cataphrygii. 

*Carta-filago,  rar.  -pilago  (/.  filago, 
impia,  gnaphalium  &c.)  rühr-,  heinscli- 
krant,  eiigelblümlein  &c.  (i43). 

Carth-,  Cart-ago  eyn  stad  (5),  Stadt 
(7).  kartageu  (5'\).  cartliago  (1). 

*Cartagus  r.  Catarrhus. 
Cart-allxim,  -allus,  -ellum  (ß9,  134, 
i.  carruca  Gf.),  -ellus  (11,  19.  94,  136), 
carcellus  (11?  gi.  m.),  -illum  (&c.  q.  v.), 
quartallum  (q.  v.)  cratto  (120).  carruh 
.sim.  (Gf.).  hd.  schußel-.  Schüssel-  (6,  iio^), 
sehissel-,  schoßel-  (17,  21),  schossel-  (4), 
win-  (8,  16),  mist-  (74),  scheuen-  (19) 
-korp,  -korb ,  -korpt  (3),  -kiirp  (7),  -karp 
(21,  4).  7id.  schotel-,  schottel-,  scotel- 
(11)  -korf,  -koreff,  -karf  (11);  kloet  {cf 
carcillum)  l  screen-  (streen-?  cf.  eala= 
tus)  -ka^rf  (11);  nl.  teenenkorfken 
(Martenez);  male  (-US  99).  bast  (8).  ags. 
wi-  (94),  pi-  (136)  -ndil. 

Carth-,  cliart-  (91)  -amus,  cartamo 
(i36)  wilder  saffr-an  (i43),  -a  (91).  ags. 
lypbeorn  (i36.  st.  lybcoru  ?). 

*Cartapüago  v.  Cartafilago. 


*Cartarus  v.  Catarmis. 
*Carthatupla  *;.  Catadupa. 
*Cartella  r.  Cartilago. 
*Cartellu-s,  -m  v.  Cartallum. 

*Carthesia  {i.  carbana;   cf.  sq.,  cor= 
ban)  oppher  stockh  (1). 

*Carthesi-um,  -a  &e.  v.  Carchesium. 
Car-tilago,  -tillago  (8,  99),  -thilago 
(125),  -tilaga  (94),  -cilogo  (23),  -üago 
iq.  V.),  -tüla  (8),  -tella  (Sum.),  casica 
(9)  hd.  crust-ula  .mn.  (Gf.),  -ele  (loo,  i04), 
-el;  chruste-1  (1),  -le  (.Sum.);  kruo-  (93), 
cro-  (2),  kro-  (95)  -stel ;  krosteln  fleisch 
(6).  kro-sel  (13.  Gf.),  -ßel  (8),  -sselt  (8^), 
-.seile _(22'>),  -seien  (23),  -sie  (99),  -se  ^ 
intestina  auce  t  anete  {sie  22.  i.  q.  nhd. 
gekrose!).  weleck  knoke  yn  dem  vlesche 
(22>>).  taheyt  der  knoken  t  march  (23). 
ags.  naesgristlae  (94,  i36.  ags.  engl,  gristle 
nordfries.  grü-,  gi-ö-ssel).  hd.  chru-,  kru- 
(74,  75),  kro-,  kro-  (Fris.)  -spei,  karspei- 
len  (Ob.  763,  836).  kurpel  (75).  kroppe-1, 
-len  (.Sm.).  enos-peln  (5),  -tel  (7),  -ele 
(106).  hd.  kroß-  (Fr.),  kruß-  t  weych-, 
var.  kruschpel  w.-  (64),  wich-  (125),  kros^ 
sei-  (12).  knoster-  t  gnorbel-  (19),  knor= 
bei-,  knorpel-,  gnarpel-  (3,  21),  knarbel- 
(133),  knarber-  (5'»),  knorft'el-  (uo«,  132), 
knorsel-  /  krach-  (iio),  kraehel-  (132) 
-bein  sim.  krobel-pain,  -ein,  harwachs 
(74).  prustlefhl  (104).  brustlefel  (Sum.). 
brot  leffcl  (cartilla  8.  hierher  f  cf.  co= 
Stella),  orlepp-el  (casica  9),  -Iin  (91.  cf. 
c.  i.  discrimen  auricul^,  Br.).  eyn  ampel  (lÖ). 

*Cartilarius  v.  Cartularius. 

*Cartilium  [i.  graminarium,  aus  eor= 
tüium?)  anger,  lig.  wisen  fleck  (75). 

*Cartill-a,  -ago  v.  Cartilago. 

*Cartiludium  karteiispil  (75). 

*Cartinus  r.  Carnus. 

*Car-tius,  var.  -cius  {piseis  cf.  cra= 
tius?)  lachß  (64  1. 

Cartophilacium  hd.  buch-,  bucher- 
(88)  -kast,  o.  schryn  (ss). 

Cartu-,  carthu-,  carto-,  carti-larius 
hd.  brift'  dreger  sim.  ein  brieiier  t  blader 
(5).  kartenmecher  (carth.  i25j. 

*Cartulio  r.  Cortulis. 

*Cartulositas  [i.  astucia,   aus  eaute^ 
lositas)  liste  (74). 

*Cartuna  r.  Quartana. 
Carth-,  gew.  cart-usia  chartusey  (1). 
carthuß  (17).  hd.  nd.   cartuser-,    carstu= 
ser-  (23),  hd.  carthuser-,  kartheuser-,  car- 
tusiler-  (6)  -kloster,  -ordiii  {b^,  75). 

Carth-,  cart-usiensis  hd.  nd.  kartus- 
er,  -uler  (6).  hd.  kartheuser,  -ewzer  (4). 
charthauser  (1). 

*Carua  (cf.  garba)  maudila  (87). 

*Caruasa  i\  Carbasus. 

*Carucus  {i.  pyrenasus)  der  brenner 

(135). 

*Caru-e,  -i,  -o  (67),  car-eo  (143,  Sum.), 
-ea  l  -iu  (Gf.),  -os  (i43,  144,  Sum.  vi), 
-ni  (93),  -um  (114, 143,  Ki.),  -eum  t  -ium 
(143,  144),  -enum  (Ki.),  -oum  (143),  -cum 
(121),  -nabum  (&c.  q.  v.),  ctr-eo   (i3o), 

-CO   (Gf.),   -Ce    (85,    96,    Sum.    V),    -te    (47), 

cyror  (47),  sarto  (Gf.),  cicero  (i3o)  {i. 


10-1 


(WS 


CAS 


CAS 


oyminum;  */.  m.  wtb.  im)  kar-wc  (f)). 
-vcv  {KO.  -ne  (Sum.  v),  -bea  (lu).  cuini 
^suin.  VI"),  kfimi  (9.1).  i'liiiiii  (lt.  kum  (2). 
coinf  in  tloiii  «^arilc  (L'2'm.  koin-oii  Ci.'J), 
-«■I  0_*"Ji.  -mel  (iil).  höhl.  Iiofl'-kaiiiyu  (i:i'J), 
-kuyiii  o»""-  kii-  (no''i,  kiiin-  (">),  ky- 
(75,'  iio«\  kye-  (IH)  -iiu'l.  volt-  (."],  17,  7i, 

96,    180,    Sum.,    (Jf.),    fehl-   (,9.S)  ,    wilt-    (8;'>), 

wot-  ((-.f.),  wildor-  (74),  gart- (47,  74,  i2i, 
Gf.),  garten-  (19  &.•.),  matte-  (ü),  inatt- 
(U»\"inat-  (114),  matten-  (i44),  wiesen- 
(Kl.\  wielJ-  (i4.'t),  roiMcs-  (s:i"i  -eliumi  ftim. 
(lic).  -knmi  |!»;0,  -kämme  (Oi,  -kome  i «.">), 
-kSmen  (47),  -kummieli  (114),  -kümmieli 
(144I,  -ehnniel  (Sum.),  -kumil  (is.t),  -kumcl 
(66,  74,  N."»,  .snm. ,  Gf.  &c.\  -kummel  (14:1), 
-komel  (17,  9«),  -kommel  (11)),  -eiimel  (3), 
-humil  (.«o  1211.  \vilker.-<e  i47).  lierze- (47, 
Sum.  vV  herte-  (s.i)  -blat.  liarthowe(caros 
Suin.  viV 

Carum  reddere  leff  maken  (22). 
*Carunca  (/.  aratrum  (;i.  m.;  hieraus 
ploicli  ((/•.  X  plock?  X  earies?)  etter^ 
ploek,  luiu'ke;  l  i.  mucus  der  na.-icn  ssnot- 
ter,(j\vabter,  onreynicheit  uyt  dem  mondc 
of  der  na.sen  (147). 

Caruncula  rieyschlin  (64). 

Cainis,  karus  (9)  hd.  lieb,  liep  (')), 
lieiip  (t)  .  liepe  (i:!3),  lyj),  lip.  nd.  lef, 
lief  (99).  hd.  nd.  dure,  dmver  (i33),  diier 
(17),  dur  iftaiJ),  ture  (6).  tewr  d),  teur 
(134  i.  tewer  (2).  holt  (22i>). 

*Carutius  r.  Charax. 

*Carvxin-,   caruu-  v.  Carbun-culus. 

*Carzinare  v.  Carmmare. 
Casa,  cassa  if)'")  (i.  domus,  lar  &c.) 
hd.  nd.  hu-,  hd.  hy-,  bu-  '9i  -tte.  hüte 
(10).  hus  (93).  huß  (8).  hiiße  i5i>).  haws 
(1).  alt  hus  (14^).  eyns  armen  niannes 
hauß  (lU).  eyn  büße  Imeß  0.  kawe  ut 
pa.st-,  metallari-,  hortulan-orum  (i2.'>.  nd. 
kave  Br.  Wtb.  2,  7.">.'>.  oberd.  die  kauen, 
kiiawii  Sm.  2,   273). 

*Casa  (/.  cassis)  hirtzen-garn,  -netz 
(7.5,. 

*Cascalistra  [turcarum)  cretischer  se= 
sei  (1431. 

*Cascme  v.  Cachinus. 

*Cascogabe  v.  Castologaloe. 

^'Casea  r.  Casia. 

Caa-eale,  -iale  (22i,  -eariiun  (19) 
keL^efaß  (74).  kese-vayß  (19),   -vat  (22). 

*Casearia,  a  caseis  l  butjrro  dy  me= 
gerschen  (i23.  nhd.  meyerin). 
*Caseariuin  r.  Caseale. 
*Caseatum  keßpru  (74). 
Caaellae  stadel,  scheuren,  kornboden 

(Ki.  I. 

Cas-eus,  -ius,  -iuus  (1)  hd.  nd.  ke-, 
kee-  (11"),  kes-  (21),  ka-  (99)  -se.  khes 
(111).  keß  (7C).  kaß  y9\.). 

*Caseus  fuligineus    /.   iuncata)   ein 
schuphkeße  (12.5). 

Cas-ia.  -ea  (7«),  -sia,  cassia  fist-vda 
(74,  Sum.  v),  -ola  (22),  -ularis  (Ki.).  c. 
lignea  (smn.  w),  caciafistula  (I221  wih= 
boum  üim.  (121,  127,  sum.  vi.  Gf.  3,  122. 
BM.  129).  benen  cnit,  ben  blum  (8).bokis- 
(Sui.i.  V»,  poekß-  (74)  -hörn,  casia  (1). 
cassia  fistel  (22).  cassie  fistule  (Sum.  v). 
gall.  caciafistre  (122"). 

*Casiale  v.  Caseale. 

*Ca8ica  v.  Cartilago. 

*Casideli8  v.  Cassidilis. 


*Ca8idicuB  r.  Causidicus. 

*Caailia  r.  Cadmia. 

*Ca8ilid-a,  -is  v.  Cassidilis. 

'•"Casiludus  r.  Cassidolus. 

*Ca8-ina,  -ma(i3(i')  [cf.  ciata;  andern 
Gl.  111.)  ays.  eae.st  (i3(;<",  I4.'>\ 

*Casinea  v.  Cadmia. 

*Casiu-8,  -US  ('.  Caseus. 

*Casla  (ff.  casi-a?  -naVj  uy.s.  liedcn 
(Gl.   m.l. 

*Caslonia  r.  Caanomia. 

*Casina  v.  Casina. 
Casina  (<//•.,  fulgetra  lut.  Hr.  i.  fulyur, 
hiatu.i;  aus  y6.a\La.  x  cpaofia   gi.  m.j 
iiimli.-^cher   blicken   (75).   .sehin    alse   de 
blixeme  i22i. 

*Casmaticon  v.  Oscitatio. 

^Casmia  v.  Cadmia. 
Cas-nomia  (74,  129,  139,  147,  Gl.  m.), 
-timonia  t  -tiomia  (Gl.  m.),  -loma  (76) 
(«M.v  cynomyia?)  i.  musca  vene-nosa,  -fica 
>  7(;).  VI  rgiffte  Hieg  o.  muek  (74).  tenijude 
vlyeghe  (147). 

*Caso-ma,  -na  v.  Cassona. 

*Caspula  V.  Cappa. 

'Cassa  V.  Casa.  Cassis. 

■'Cassa  (cf.  casiaPi  egelgraß  (3  Jirg.). 

*  Cassa  (nomen  nauis,  var.  auis) 
larseiiefl'  1,7.5). 

"•  Cassaltrum  [i.  alumen)  beizstein 
(Sum.  vi),  i.  q.  cossoldor  v.  alumen. 

Cassare  hd.  kraftloß  («.'>),  vnnutz  (uo), 
zu  uiciit  machen,  vor-storn  (17,  22), 
-strowen  (23).  zer-  (64,  68),  zu-  (17) 
-breclieu.  v'warlußen  (17).  ver-teiln(75), 
-tayleii  i^l ).  v'yteln  (b^.  cf.  cassus).  tilgen 
(4).  außdilgen  (Das.).  unduen  (99J. 
Cassari  negagan  [sicf  86). 

'' Cassa-rius,  -tor  vernichter  (74). 
Cassarius  (^.  retiariua  Br.)  ein  uctz- 
(74,  110),  necze-  (3),  garn-  (68)  -Stricker, 
-macher  (68,  110). 

Cassatus  v'stovt,  zubrochen  (17). 

*Cassauiuta  [erba)  ertrauch  (17). 
Casse  vmme  sus,  tho  v'glieues  (22). 

*Casseligo  v.  Cassilago. 
Cassia  v.  Casia. 

*Cassianus  1/.  anulumterre,  panis= 
porticus;  cf.  cassauivim?)  erd-uuß, 
-apffel  (74). 

*Cassib-ea,  -ia  v.  Cadmia. 

*Cassibula  sehloßgatter,  schlagk  yli). 

*Cassica  v.  Cassita. 
Cassid-ilis,  -ile,  -ule  (10),  -ulus 
(Gl.  111.),  -ele  (136 1,  -is  (^. -is  I9j,  -apera 
(120),  casi-delis,  -lida  \v.i.),  -lidis  (75), 
cassili-s  (iioj,  -dis  l  -de  (75  varr.), 
capsidil-is  (76),  -e  (Gl.  m.),  eapissidilis 
(129)  i.  esc-,  est-  (76)  -arius;  sip-,  si- 
(147)  -tacius  l  m.o-,  lo-culus  (129,  147, 
Gl.  m.).  hd.  e-,  eil-,  t  neh-  (75),  ne-  (8,  19j, 
au-  (76)  -ser.  nezer  (13).  weßer  (16).  eßer 
(19).  vogeleßer  (74).  asar,  zersack, 
watschk-o,  var.  -er  (75).  eens  vochgelereu 
ae.sac  t  de  cudel  achter  van  den  nette 
(108).  eyns  voghelei-s  off  hiji'deii  mail 
off  sack  (132).  eins  vogelers  o.  hirten 
sack  (110).  eines  voglers  te.sch  (68).  vogil- 
sach  (9),  -sag  (8).  burissa,  malaha  (Gf.). 
muhsina  (1201.  tascha  (120,  (u.).  ags.  pung 
(i36).  helmfuter  (.Sum.  :  cassis). 

Cassi-dolabnim,  -odolabrum,  -do= 
librum  (18)  {in-str.  doliatoris  3.  cf.  do^ 
labra;   i.  erista  75.  X  cassis)  hd.  nd. 


heim-,  helen-  (76),  hyln-  (21),  hei-  (110) 
-barde  (22,  56),  hd.  -bard  (67,  110),  -harte, 
-hart,  -barthte  (««),  -harten  (21,  75).  -part 
(74),  -parten  (1.  3),  -bret  (18).  heilparte 
(3).  helb,  rar.  heim,  l  Stil  an  der  liaeken 
o.  biel,  cur.  beiel,  am  pfii  (75). 

*Ca88i-  (66,  110»),  cassio-  (1  io*>)  -dolus, 
casiludus  (134)  i.  medicus. 

*Cas8idul-e,  -us  v.  Cassidilis. 

*Caasi-dulu8  (9),  -odolus  [piscis) 
karp-e  (9),  -fen  (pl.  Gl.  m.). 

*Caas-ilago,  -iloga  (sum.  v),  -IIa  (8), 
-eligo  ( 16 ),  catil-ago  (8),  -ogo  ( 16 ) 
pilsen  (149),  bilse  (47,  Sum.)  f  scmen  eins 
(47,  449).  bissie  {sie  85).  bilsin-  (8,  17), 
bylsen-  (74),  pil.sen-sam  (8),  -.somen  (3 
Mrg.),  -sane  (casseligo  16),  -krut  (8,  16 
17"),  -kraut  (74  1. 

*C£issili-de,  -dis,  -s  v.  Cassidilis. 

*Cassiloga  r.  Cassilago. 

*Cassinur  ays.  senix  (94),  missverst. 
aus  casnar  i.  senex. 

*Cassiodolabruin  v.  Cassidolabrum. 

*Cassiodolus  v.  Cassid-olus,  -ulus. 

"^Cassis  V.  Cassus. 
Cassi-8  ig.  -dis),  -da  (125),  -de  (145) 
(et  pro  helmo  Br.)  hd.  heim,  heln  (93). 
eyn  hehn-,  heilm-  (21)  -zeichen  (.'),  18), 
-czeigen  (21),  -tekeu  (22);  -spitze  (7). 
ysen-  (16),  eisen-  (7.5)  -luit.  ein  ißernhued 

(125). 

Cas-sis  {g.  -sis),  -sa,  -a  {q.  v.)  hd. 
eyn  netz,  do  man  tier  mit  fohet  (8); 
garn.  nd.  nette,  eher-  (9),  wilt-  (5'',  6, 
23),  wild-  (1),  hirtzen-,  hasen-,  jager- 
(75),  iag-  (64)  -necz  (1,  9,  64,  75),  -garn. 
eyn  garbe  (22.  st.  garneV).  sstrick  (7). 
hamen  (Gf.  aitck  rmd.-.,  nhd.  ham  bm). 
spinnenweb  (74).  pl.  casses  spiimwep 
(76).  spinne-  (104),  spenne-  (100)  -weppe. 

Cassi-ta,  -ea  (125)  (i.  corydalus  125, 
galerita)  ein  lerch   (125\  heu-  l  kobel-1. 

(135). 

*Cas-,  ca-,  cap-  (Gl.  m.)  -sona,  ca= 
soma  (Br. ),  cnazonas  {acc.  pl.  Fest.), 
cadonna  (in.  m.),  corona  [v.  seta)  {i. 
acus,  instr.  pectendi)  hd.  purste  (66), 
bürste,  burst,  byrst,  borst  (67),  broste 
(133).  borstel  (132).  Ius  kamp  (97). 

*Cassula  (du.  hassie)  hd.  nd.  cassel, 
cliassel  (1).  qd.  ciu.  cassel  oder  ein  easte 

-1   (66,   67,   69,    134),   -U   (68,   132),   -le  (l33). 

casper  (7.  cf.  casulaP). 
Cassula  v.  Casula. 
*Cassula  {cf.  cassilago?  casutha?) 
drußwurtz  (74). 

*Cassu-la,  -ra  (75  varr..  Gf.)  {i.  ferrum 
cum  quo  vulnerantur  luppi  3  sim.,  anders 
Gl.  m.)  fellida  (öf.).  sensen  (3).  wolff- 
seges  (76),  -sense  (74,  75),  -senße  (74). 

Cass-us,  -um  (125),  -is  (8)  hd.  nd. 
ydel.  tydcl  (18).  ytel  (8,  uo).  vii-  hd. 
-nichtig  (125),  -nutze,  nd.  -nutte. 

Cass-utha,  -ytha,  cus-cuta,  i  -cura 
(Sum.  v),  -tuca  (74)  -ote  (47),  castuca 
(74,  85)  {i.  androsac-e  73,  -es  143  l  po= 
dagra  lini;  p.  Sum.  v.  rosa  padaglim 
47)  tothcr  (Sum,  v).  rorcr  (47.  aus  toter?), 
todte-rn  (ii4),  -r  als  in  flaehß  (74).  fl,- 
dottern  (i43),  -seyden  (74,  143).  nessel-, 
vnserfrawen-s.  (74).  doder  (85).  tottern, 
seiden  (73).  filtzkraut,  ränge  (i43). 
wengewide  {sie)  winde  (sum.  V) 


CAS 

Castaldus  cumistadul  (i3i.  cf.  Gf. 
6,  (i53 ).  versorger  o.  beschirmer  der 
kirchengutere  (74). 

Castan-ea,  -ia  cast-anea  (22^^,  -anee 
(ö''),  -anie  (17,  19,  47l,  -ane  (16),  -onie 
(96),  -enieu  (sum.  v).  kest-ina  sim.  (Gf.), 
-en  (66,  91,  134),  -e  (6).  cesten  (8).  kosten 
(67).  hd.  (5*^)  nd.  kastanien-,  hd.  kesta= 
nien-(i25),  kestinne- (84),  chestiime-(i04), 
cestenne- 1  cesten-  (93),  kesten-,  chesten- 
(1),  questen-  (bm.  228),  kästen-  (18) 
-bäum,  -bom,  l  fructus  eius.  ags.  cistim= 
beam  (i36). 

*Castaneum  (X  costaPj  ribbe  bra^ 
din  (8i>). 

Castan-eus,  -ius,  -ius  pannus  (11, 
22)  castaneen  bom  (22^).  cesten  bam 
(98).  grone  ( 98 ).  gronlaken  (22j.  gruu 
töch  (6).  dimckel  fayr  (19).  en  duncker-- 
gat  (11). 

*Casta-  (74,  76),  casto-nicus  {i.  fan^ 
cola  75,  flos  siliginis  3,  74)  ein  koren- 
(3,  4),  kovn-  (8,  74,  75,  76),  rocken-  (75) 
-plum,  -blum,  -blumen. 

Castella-nus,  t  -rius  (68,  110)  burg^ 
behuoter  (93).  castellan  (110). 

Castellum  hd.  eyn  kleyn,  kleyne  (4), 
nd.  luttek  stad,  hd.  stat,  statt  (6),  b'g 
(17),  castell  (68).  stet-lin  (25  sim.),  -tel, 
marckt,  schloß  {i.  opidum  751.  oast-el 
(5b  Äc),  -eel  (11).  wicbelde  (22).  wasser= 
käste  (Agr.).  gayte,  renne  (147). 

Casterium   roeyryem   stede   in  den 
schyp  (147). 
*Casticus  (('/.  castronus?)  i.  aper{i(j). 

Castificare  kusch  vnd  reyn  machen 

(65j. 

*Castigalor  v.  Castologaloe. 
Castigare  kusch  makeu  (22''.  cf. 
castificare).  speugen  {i.  abstinere  22*^, 
74).  hd.  nd.  cast-igen,  -igern  (5),  -yeii  i^lT, 
99).  hd.  kest-igen,  -eyen  (4).  py-  (17), 
pei-  (76)  -nigen. 

Castigatio  straf  vor  der  that  (91). 
*Castilogalue  &c.  v.  Castologaloe. 
*Castimargia  v.  Castrimargia. 
Castimonia  hd.  ku-,  ku-  (6) ,    keu-, 
nd.  kuu-scheit.   kus-   (22) ,   zukuse-   i'21) 
-heit.  kusch  reyunekeit  (8).  hd.  nd.  rey= 
uicheit.  hd.   reinig-   (iio),  rcyui-,  reyn- 
keit.  abprechung  der  wollust  (7.'>). 

*Castina  {cf.  calcina)  kalckrose  (74). 

*Castinare  v.  Crastinare. 

*Castolo-galoe  (5),  -galue  (7,  74,  76), 
-galube  (17),  castilo-galue  (21),  -galce 
{i.  vitreolum  2),  -ge  (6),  casto-galoe 
(22),  -goloe  (23),  -gaUie  (17),  -lagee  (76), 
-gabor  (1),  eastigalor  (5>J),  castrios(16). 
cost'os  (8),  caseogabe  (3)  (i.  gallicia  t 
dragantum  l  vltriolum  74.  cf.  Sm.  2, 
29.  BM.  458)  hd.  galitzen-,  galitzigen-  (5), 
galitzit-  (öt»),  galitzigeß-  (17),  galliczen- 
(6,  8),  kalitzen-  (4),  kallisien-  (21),  cali= 
sixt-  (17)  -stein,  nd.  gallicien-,  galitzien- 
sten. 

*Castonicus  v.  Castanicus. 
Casto-r,  -rius  (94^  136,  Hpt.  5,  198) 
(piscis!  9)  hd.  pi-,  bi-,  bie-,  be-  (7,  21) 
-ber.  bebir  (19).  hd.  nd.  beuer.  befer  (13). 
ags.  beb-ir  (ise),  -or  (Hpt.  l.  c);  befor 
(94a).  eastor  i.  aries  eastratus  (Gl.  m.) 
cf.  castronus ;  castoralis  i.  qui  seipsum 
castrat  (76). 

Castor-ium,  -eo  (Sum.),  -ia  (127),  -ius 
(17,  21)  piber-  (1,  3),  Ac?.'  beber-,  biber-. 


CAS 

byeber-  (18),  byefer-  (12),  befer-  (13), 
beuer-  (22,  47),  biuer-  (S^»,  85)  -gail  (1, 
3),  -geyl,  -geyle  (22,  96),  -gall  (1),  -galle 
(6,  21),  -ghere  (85),  -hod  (76),  -hode  (18), 
-hodin  (50),  -hoden  (7),  -neher  (17),  -nier 
(74),  -crut  t  -worcze  (17),  -würz  (87,  Sum., 
Gf.).  luppo  (127).  peinwurtz  (74). 

Castra  (oft  sg.  f.,  g.  -e)  hd.  ein  ge= 
czelt.  gezolt  (7).  bürge;  ritterschaft  in^ 
einer  reise  (93).  veldtlseger  (111).  veld= 
gleger  (91).  lager  (125).  legerstat  t  zeit 
(88).  Wagenburg  (88,  125).  teilten  (132). 

*Castracana  v.  Galega. 

*Castraliter  v.  Casualiter. 

Castra-metari,</etü.  -inentare,  -men= 
tari  gezelt  vff  geslagen  (10  sim.).  geczel 
of  slagen  (13).  feit,  varr.  am  f.,  ain  feld, 
schlagen  (64).  zu  veld  ligen  (91).  schlos= 
ser  buwen  (110),  budin  (8).  wuden  {sie 
9).  tenten  richten  (132). 

Castrangula  («'.  mellimorbia,  scro= 

phularia  &c.)  braun-,  säw-wurz  (i43). 

Castrare  vz  sniden  dye  iioden  (5). 
gelczen  ulJ-sn.  (17).  g.-  (12),  aus-  (9) 
-lichten,  lichtin  (8).  lyppen  (19,  67).  lub= 
ben  (99,  132).  hd.  ver-,  geyl  vß-  (110), 
hoden  auß-  (76)  -sclinydeu  sim.  heylen 
(13,  21,  22j  als  man  de  soe  (fee?)  doth 
(21),  alse  men  den  wee  {sie)  det  (22). 
helen  (22'',  23)  also  men  deme  quecke 
doyt(23).  boten,  lit  werpen  den  vee  (22''). 
zam  machen  (64). 

Castratura  {cf.  in-c.)  falz  o.  nuet; 
nute  o.  faltze  als  in  holtz  o.  pretern  (74). 

Castratus  fuß  {st.  vß-)  gelet  (8).  vczey= 
lytli  {i  castrunus  13). 

Castrensis  hd.  bürg-,  borg-  ( 18),  bruck- 
(3),  purg-  (75),  nd.  borch-man,  ader  eyn 
frauwc  (17),  -vogt  (iioj,  -saß  (75), -grauf 
(es),  -greue  (132). 

Castri-,  casti-  (75, 76),  [potius)  gastri- 
(Br.,  Gl.  m.),  gastre-  (66,  133)  -margia, 
-mergia  ( :  mergere  68,  69),  -maria  ("6) 
vnkuscheyt  (')'').  %aikewschait  (1).  hur  (1!. 
meretrix  &c.  75).  ouerat  (99).  freßikeit 
(17).  vnmeßege  fraßekeit  (8).  vnmessig- 
(69),  vnmässi-  ii34)  -keit.  (castr.)  ouerdait 
in  spyse  o.  dranck  (i32).  vberfluß  in  spyß 
0.  trank  (68,  110).  rulleri  (70,  110).  buch-= 
wlle  (Sum.).  vngheuocheyt  (22).  gastri= 
mergia  guls-  t  ouerflod-icheit  1132). 

*Castrios  v.  Castologaloe. 

Castr-onus,  -unus,  -inus,  crastri= 
nus  (7,  22''),  cast-or,  -icus  {qq.  v.)  hem- 
ling  (76).  hd.  nd.  ha-,  hd.  ham-,  he-  (66) 
-mel.  schoffe  (18).  ein  ster  schopcze  (3). 
eyn  de  dy  hoden  vz  geschniden  (10).  eyn 
bußeling  (12).  botliu-g  (22"),  -c  (22).  byde-- 
linch  (13  Mrg.).  chastrawn  (1). 

Castrorum  acies  strijt;  c.  eohors 
beer  (18  Mrg.V 

Castros  v.  Costrus. 

Castrum  hd.  purg  (1),  purk  (4),  bürg, 
burgk  (21,  66),  burch  (5''),  borg.  7id. 
borcli.  sloz  (5).  schloss  (91).  sluß  (7). 
slaß  (21).  slät  (22'').  geschloß  (64,  75). 
zeit  (76).  geczelt  (17).  ein  here,  var. 
her  (64). 

*Castrunus  v.  Castronus. 
*Castrus  {i.  gallus)  haue  (i47). 
*Castuca  v.  Cassutha. 

Castula  («.  cesicium  125)  bade  tu= 
eher,  kettel  (i25).   bad-tuch   (114,  Das.), 


CAT 


105 


Die 


ftNBACH     GLOSSARIUM. 


-ehr  (Das.).  padtfleck  (111).  vnderschurtz 

(64). 

^Castularius   {i.  spado;   arcarius  Gl. 
m.)  heningest  (Gf.). 

*Casturciuin  v.  Nasturcium. 
Castus    hd.  ,  nd.    kusch,    hd.    kusch 
(6),  keusch,  keysch  (64),  küsse  (21),  kuß 
(18).  reyn.  nd.  kus,  pur,  reyne. 

Casuale  ein  ding  das    sich   von   ge= 
Schicht,  var.  vn-g.,  begibt  &c.  (65). 
Casualis  geuellich  (loo). 
Casualitas  euenture  (22). 
Casu-,  castr-  (133)  -aliter  hd.   ge-, 
zu-fellig.  ge-fellich    (19),   -vallich  (132). 
zufällig    (134). 

*Casuica  v.  Cadmia. 
Casula  garvenhoip  (147). 
Cas-ula,  -sula  (110  var.),  -iola  t 
-ubula  (Kil.  cf.  Gl.  m.  2,  237  sq.  ital. 
casipola)  (^.  vestis  sacerdotalis,  planeta 
presbyteri)  messachel  (93.  cf.  Goth.  wtb. 
2,  513  j.  missihachil  (127).  cas-ucula 
(127),  -uckel  (110),  -uyfel  (KU.),  -eile  (17), 
hd.  -el,  -sei  (21).  en  kaersufele  (11). 

Casula  huttgin  (17).  ain  klains  heiß= 
lin  (76).  kleinhus  (93).  eyn  armes  henslin 
(64).  eyn  bufellig  (X  casus)  hußÜn; 
hutte,  var.  hüte ;  tabernackel  mit  stucken 
gemacht  (65). 

Casus  hd.  nd.  val,  ge-  (11,  19),  zu- 
fl)  -val;  eyn  falle  (7);  lucke  (22),  gluck 
(21).  handel  (75).  ge-schicht  (1),  -schiecht 
(8),  -sieht  {sie  9). 

*Cata  {bestiola)  ags.  merth  (i36",  145. 
cf.  meardli  Bosw.). 

*Catha  sec.  grecos    {cf  eathalexis) 
wllcnkornenheyt  (22). 
*Catha-  oft  st.  eata-. 
*Catabal-lum,  -um  v.  Catabulum. 
*Catabelta  v.  Catapulta. 
*Cathablasis  (-aß  =  asis?),   katha= 
bladum    eyu     hackebred    ( 17 ),    speck 
brcyt  (18). 
*Catabr-a,  -um  v.  Cantabrum. 
*Catabul-a,  -ca,  -ta  v.  Catapulta. 
Cata-,  catha-bulum,   -balum,  -bal= 
lum  {aus  captabulum)  ein  gemein  stal 

(110    &c.). 

*Catliabumba  (  ans    cata-cumba  X 
-busta  ?)  raststat  da  die  heyligen  rasten 

(74). 

*Catabus  v.  Cacabus. 
Cata-  (Br.),  catha-  earisia  {i.  ancilla 
dolosa  <&c.  Br.,  mastigia  147)  maget  die 
baeven  den  anderen  ontruwe  ind  loiss 
is  (147).  eeu  loddinghe  scalc  ende  be^ 
hindich  (108). 

*Catacismus  i-.  Catechismus. 

*Cataeizare  v.  Catechizare. 
Cataclysmus,  cathaclism-us ,  t  -os 
(74),  catthaclisinus  (76)   {i  diluuium) 

sinflucht    (2    &c.    cf.    Sm.     1,    584.  3,    254). 

sint-äut  (3),  -flu  (93),  -Aus  (G),  -fluß  i 
-flucht  (74).  vluet  (11).  en  mere  zant  vlot 
{sie  22).  wölken  brüst  (7  Mrg.). 

Catacumba  scheißhauß,  priuet  (74). 

Cata-chresis,  -eresis  andari  (Gf.  1, 
377).  charesis  i.  abusio  t  malus  mos 
boß  gewonheit  (75). 

*Cathadula  v.  Catapulta. 

Catadup-a  (gl  m.,  Ki.),  -Ia  (3,  75,  Gl. 
m.),  carthatupla  {alph.  cath-  76),  cada- 
puppa  (Sum.,  Sm.  4,  137),  canniduca 
{male   16.   X   canna  +    ducere)    flut- 

14 


lOG 


CAT 


(8,  8),  flud-  (16)  -rinno.  v^re  (sum.).  wore 
(Sm.V  imilsclmß  (T.Nl. 

•Cataibriitos  &o.  v.  Cataporates. 

*Cat«Kita  r.  CatiRita. 
CathaKraphare  alisiliicibcn  (t;i). 

*Cathayda  r.  Catliogia. 

«Cathalemsia     r.    Epilepsia.     Cata 
plexia. 

*Cathalexi8  /.  j>rr/cccio  ratioiiiti  vol 
kciutiilHit  i^iv  morgiMifnu"  [75.  X  cata- 
mane). 

♦Catalicum  /  disticvun  [i.  (j.  cathar 
nicum  c,\.  m.)  garst  die   twe  kiiiit    lieft 

*Catalus  V.  Catulus, 

Cata-,  (jcir.  catha-mane  allmorgen, 
fnio,  Vortags  iii).  gar  vro  [2'2). 

Cata-,  cala-  (94)  -irütus,  -mytus 
(1201,  nrc.  -niitum  (ot,  iipt.  5,  -.'02.  at:) 
(i.  mollis,  ganyniedes;  gamimidis  i 
stuprnni  1S6'';  succubam  !U ;  cf.  cillo) 
kitilalon  (Hpt.).  kijlatVn  (sie),  dioehuu, 
gosollen  (Gf.  5,  ii>*.  <),  i87).  ags.lcoi  {si). 
*Catamus  r.  Cathomus. 

Catanance  (xotTT/ayxrj)  r.  Datisca. 

Catanus  r.  Gaya. 

Cathapares  r.  Cataporates. 
*Catapelctatio  v.  Cataplectatio. 

Catapirate-s,  -r  v.  Cataporates. 
^Cathapladum   (cf.   kathabladum  ?) 
spultleck.  vuriat  in  der  kucheii  [n). 

Cataplas-ma,  -mus  (G,  22),  -matio 
(76),  -ta  ^22'*),  catha-  [ß,  75,  76),  cam- 
(7\  em-plastrum  hd.  nd.  pla-,  bla-  (21), 
bloo-  (11),  hd.  pfla-ster.  phlastir  (95). 
ptlaster  zcu  wunden  {i).  weisel  in  ein 
wunden  ;  wiok  (75).  beyu  duch  (8).  ge- 
stossen  salb  f  krutt  (6).  gestoten  zalue 
{  krut  (-mus  22V 

Cataplasmare  hd.  salben  (75),  wiin: 
den  s.,  w.  salbni  o.  binden  (8).  hd.  nd. 
eyn  pla- ,  hd.  pfla- ,  plai-  (5),  bla-  (21) 
-ster  hd.  vff-,  vber-  (68)  -legen,  off  eyn 
vninde  1.  (5),  nd.  vp  eyne  wnde  1.,  uff 
leygen  (21). 

Cataplect-atio ,  -aton,  -on  (68), 
catapelctatio  (3)  uuizi  (Gf.).lesteruuge(3}. 
*Cata-plexia,  -phexia  (75»).  -lemsia 
(3.  f.),  cathelensia  (7(!)  (a2ts  eata-plexis 
X  -lepsia  X  apoplexia)  der  valleud 
siochtag  (93).  liintallender  sichtuni :  ca= 
dallus  qui  eum  patitur  (70). 

*Catapodi-a,  -um  r.  Catapotia. 
*Catapolta  v.  Catapulta. 

Cata-porates,  -poratis  1  ns),  -poracis 
(so),  -pirates  (riaut.),  -pirater  d.ucii.). 
-prates  ((.l.  m.),  -forates  (64),  -fiorates 
t  cathapares  (147)  ankerbli  (64,  93). 
enkerli  (80).  ags.  sundline  (94).  corde 
an  en  loit  &c.  (147). 

Catopo-tia.  -dia  {sg.  i4i),  -tium  { 
catuputia  !G1.  m.)  pillul-a  (111),  -en  (91). 
Schlugpillen  (ii4). 

Cathapuera  gelecrde  maghet  (i47). 
*Catapulcia  v.  Cataputia. 

Cata-,  catha-,  katha-,  catta-  (3,  7), 
caea-  (147)  -pulta,  -polta  (19),  -pulca 
(75b\  -bulta  (3,  76,  147),  -bulca  (17,4), 
-bula  (3,  7,  74),  l  -belta  (Gf.),  -dula  (81, 
capatula  (7.5)  {i.  sagitta  barbata  Br., 
s.  hamata  3.  cf.  T>z.  wib.  582  über  cha= 
dabula,  afrz.  caable  &c.  :  xaxaßoXr^ ) 
stra-hel  (4),  -el  (lOS),  -1  (3,  8,  74,  76), 
-le  (7.1).  donirstrala  (i3o).  poltz  (74), 
bolz  (8,  17,  19  &c.).  bulcz  (8^).   eyn  fo= 


CAT 

gel  boltz  (7).  apera,  .sper,  phederari  (of.). 
fedcler  {8.  mhd.  pliedeiare  &e.).  fier  (19). 
en  vier  (11).  en  i)iil  (11,  147).  ain  groß 
ani))r(>8t  (!»i).  ein  .slau<leren  (3).  slawder, 
slinger,  sleneker  (7 1).  dnnderbiichs  (110). 
donrebu.'ise  /  elover  (ii>7,  109,  132.  c/. 
eoluvr-ü,  -ine  canna  colubraria  Kii., 
Biim.).  bucliß,  sobolJ,  8cliaeflin  («s).  oestal 
((/.  angarium)  l  een  springliael  (los). 
sprinek-hael  {auch  i.  <y.  -haen  locusta), 
-gael,  springael,  spnnglicl  (Kil.  ufre. 
espringa-le,  -rde,  e.spingarde  &c.  c/. 
Roqiicjort  h.  Vf.,  mit.  spingarda  </.  v.). 
Cata-,  catu-  (96),  caca-  (1,  sum.  v), 
cra-  (s.s)  -putia,  -pucia,  -pucium  (47, 
96) ,  -pulcia  (ai)  {cf.  citocacia)  hd. 
spring-,  erucz-  (12),"  kreutz-  t  pey-  l 
grind-  (74)  -wurtz.  springe-  (47),  sprinc- 
(8.5,  .Sum.)  -wort ,  -worz  (suin.).  sj)ring- 
(öo*-,  73),  dryb-  (74),  treib-  t  scheiß-  (73) 
-körner,  -korner  ^74).  spreiigelkörnli  (93). 

*Cathaphexia  v   Cataplexia. 

*Kataphigia   (  /.   poliphagia )    vrait- 

SCap    &C.    (147). 

Cataphra-ctus,  -ttus  (SS).  -tus  (91), 
-tta(i25),  -ctus  eques  (Das.)  ein  gewap= 
neter  o.  geharne.ster  mau  (ss).  kü-  (Das.), 
ky-  (91)  -risser.  koritzer  (125). 

Cata-phrygii,  -frigii  iBr.),  -friga  {sg. 
8).  catha-  (68),  cate-,  cathe-fagi,  -fage 
(6  7 ),  carthafige  (a/yj/e.  cath-  76)  ketzer  (8). 
*Catarcum  v.  Catarrus. 

*Catare  {cf.  cacabare)  perdieum  vox 

(123). 

^Kataricum  ?.  comu  cerui  rasiua  (24). 

*Catharisare  v.  Citharizare. 
Catarrhact-a  t  -es  (75  sirg. ),  cathara- 
eta,  bissw.  -chta,  t  catharecte  {pl.  4), 
caract-a  (76i.  -is  (94),  -er  (i36)  [i.  aque= 
ductus,  fleuma  lü,  nubifragium  t 
nimbus  75;  sunt  meatus  fluuii  qui  per 
rotas  molendini  diuiduntur  4)  hd.  walJer- 

schoß    (Mss.   mog.),   -Schuß  (74),   -SchuS    (1, 

3),  -schucz  (4),  -fluß,  -flut  (16j,  -vloet 
(132),  -ganck  (8).  nd.  water-schutte  (221», 
23),  -sluck  (22).  ags.  uuaetertruch  (94), 
uaetertroech  ^(136).  hd.  schütze-  {b'°), 
schütz-,  schucz-  (3),  schotz-  (9,  i32), 
schliß-  (88,  91  &c.),  schoß-  (125),  schos- 
(75  Mrg.),  scutte-  (13),  nd.  schutte-bret 
(5b,  11  &c.),  hd.  -breit  (3),  -porte  (uo, 
132),  -gatter  (75  Mrg.,  88,  Gf.  &c.),  -getter 
(l25);  cf.  Fr.  2,  236,238  {wo  auch  halb  nd. 
wasserscbiitting) ;  Sm.  3,  4i2,  424;  schütz-, 
schuß-gatter,  doch  auch  schütz  agger, 
schützen  meatumaquaeimpedire. — hd.nd. 
wolckeu-,  walken-  (22),  welcken-  (ö)  hd. 
-brach,  -pruch  ^-prust  (74),  -brüst,  -brunst 
(67),  nd.  -borst,  -berst  (i07).  -barst  (132). 
venster;  prediger  der  himelischen  lere 
(74).  platsch-  (65),  platzsch-,  var.  platz- 
(75)  -regen. 

Cat-,  cath-,  kat-arrus,  catharus, 
carta-rus  (16),  -gus  (Gf.  6,  845),  catarrus 
{i.  reuma  22^),  catarcum  {l\)  snud-er 
(74),  -erata  (Gf.),  -del  (7).  sclmude-r  (74, 
110,  134),  -vif.  (68).  snup-pe(5b,  12,16), 
-pen  f.  (66  Mrg.),  -pfen  (49).  die  schnupf 
(68,  110).  snupfeu  (63).  snoppe  (^19).  der 
sn.  (17),  snopp  (18).  snop  (r.  &c.).  snube 
(71).  snuve  (22,  85).  suve  {sie),  dumpe, 
tracheit  (22^),  snawp,  dumpffe  (74).  dumpf 
(77).  tampho  (Sum.).  snauekute  (11). 
strau-ch  (2,  74,  111),  -che  (74),  -chken 
(1),   -kken  (3,    75).   pfnysel   (64).  pfuisel 


CATH 

33).  bip.sez  (18.  cf.  pituita).  flußerbrust 
93).  nasedrop  (i32).  eatarr  (9i). 

Carthartica  jjurgatz  (91,  111). 

*Catharticum  ags.  libl)  com   (94»). 

*Chat-,  cat-arus  adj.  {i.  mundus)  reine 
(121). 

*Catharu8  s.  (t/.  cantarus,  catarrus) 
linipe  (7'/.  lignuta  8).  eyn  hele  (.')i>.  av^ 
cacabus,  (•/".  cremacula). 

Cata8c-((!4'',  74,  n7,Br.,(;i.  m.),cara8c- 
(64«=),  carost-  (76)  -opus  i.  exjHorator 
(76,  Br.) ;  scafa  ein  an-,  var.  vn-gehenekt 
schifrtin  (64).  scapli  (of.  c/.  64).  floßschiffe 
(74).  i.  scapha  scheep  uyt  eyuen  holt 
gehouwen  (147). 

Cat-,  cath-,  cad-  (1081  -asta,  ca^ 
thasca  (74)  {i.  equu-,  ecu-leus;  lectun 
fcrrcus-  tormentum;  t.  in  moduin  scale 
76.  ef.  scalas  .  .  .  de  catastis  &.  Gl.  m. ; 
compes  132;  columbnr  l  pcgma  Kil.)  scala 
(119.  X  scala?).  agi<.  gloed  (94),geleod 
(136);  hyrdla  t  fyr  thollena  {g.  pT.  94b). 
rostisen,  j)olet,  harpha,  ritebouma  {genus 
tormenti  Gf. ).  hd.  nd.  eyn  ranie,  rcme 
(6,  22),  ranien  (21),  hd.  ram,  ra^m  (63), 
rayeme  (133),  rejTne  (3,  13)  hd.  dar  an 
man  die  leut  martert  0.  ram  der  weber 
zu  den  tuchen  (75);  do  man  daz  tuch, 
da  man  dye  duch  siin.  au  truck-,  druck- 
et,-net,-ent(v.a.i477),druckt(63),durucket 
(^133),  siecht  (21,  flechtV  4);  nd.  dar  men 
doke  uppe  (22),  want  inne  (23)  droghet. 
marter-,  kreutz-,  tuch-ram ;  galg  (74). 
ghayole  (108.  i.  q.  gaioole,  gnioole  Kil. 
mit.  gayola,  gabiola  frz.  geole  engl. 
gaol,  jail  carcer,  cauea  q.  cf.).  kaecke 
(Kil.;.   kachs  (132). 

*Kataaus  {i.  catilio  &c.)  vrait,  gul= 
sich  1147). 

*Catauiuin  i'.  Catinus. 

*Catha-zare,  -sare  (9),  cattaso  {jprs. 
pr.  catorum  76)  (c/.  catellare)  mowen 
(76).  mauczin  (8,  9). 

*Cathazizare  r.  Catechizare. 

*Kathecis  gnllici  lacteas  vocant  (6). 

*Cathecium  baumwoln  (17). 

*Cathecum-enus ,  -inus,  -ius  v.  Ca= 
techumenus. 

Catechismus  (Gl.  m.),  cathe- (76  &c.), 
cata-,  catha-,  catho-  (4)  -eismus,  i 
-cisinus  (76)  (/.  instructio  sim.)  lernung 
(68).  leringhe  (132).  hd.  tauff-,  toff-  (6), 
dauff-,  douf-  (56),  nd.  dope-segen,  -ganck, 
hd.  -gang,  -stein. 

Catech-,  catet-  (Pap.),  cathetez- (Br.), 
cathez-  (Br.  &c.).  cathaz-  (Gf.),  catac- 
(136)  -izare,  cathesieare  (Gl.  m.)  ar^ 
Staupen  (Gf.).  den  gelauben  predigen  i 
leren  i  binden  (9).  glaubin  1.  (8).  den 
cristen  louen  leren  (22).  er.  machen  (110). 

Catechumenus  (gi.  m.),  eathecum- 
enus  (74),  -inus,  -ius  (12)  gelaubiger 
vud  nicht  getaufft  (1).  Aiige-dauft  (5b, 
12)  -teuffter  (110).  halber  Christen  (74). 
gecrysmet  (12). 

Ca-,  ka-thedra,  -thedrum  (22)  hd. 
eyn ,  eynes  (18)  bischoffs-,  bischoff-  (5), 
bisuff-  (7),  nd.  biscopes-,  i  babists-  (17), 
meister-  (5b,  18)  -stol  (5,  18,  22),  hd. 
-stule,  -stul.  lerstuol  (93).  sessel  (91,  uo). 

CathedraUs  ecclesia  thum,  thum^ 
kirch  (75). 

Cathedrali-tius,  i  -cub  ( Ki. )  i.  aao= 
tus,  vin-ulus,  -iolus  archschalck, 
hohrnspygel,  loßmensche  (125). 


CAT 

*Kathefatuin ,  eatefactus  &c.  v. 
Cacemphaton. 

*Catefagi  &c.  v.  Cataphrygii. 
Cath-,  cat-egia  poltz   (75).  geschoß, 
pfeyl;  cathayda,  thaya  schoßlantz  (74). 
eatela  gavelyn,  lanci  (147). 

Cath-,  cath-egoricus  predigende  (19). 
Gate-,   cathe  -  gorizare ,  cathogori= 
sare  (9)  predigen  (9,  68). 
*Catela  v.  Cathegia. 
*Cathelare,^«*s. -lo  waifFen,  winden (2). 
^Cathelensia  v.  Cataplexia. 
Catella  ketten-,  speng-lin  (93). 

*Cate-,  cathe-,  eati-  {q.  cf.  6,  7,  22) 
-Uare  {cf.  cathazare)  musen  (6,  7,  18, 
22).  mfssen  ader  kiczeln  (21).  wins-iln 
(8),  -ein  (9). 

*Cate-Ilus,  -mili  &c.  v.  Catulus. 
Belua. 

Cat-,  car-  (64*=),  cath-,  kath-  (17) 
-ena  hd.  ein  kett-in  (7,  65,  91),  -en,  -enn 
(63).  keetten  (11).  kete-n  (21),  -ne  (99). 
ked-ene  (19,  22i>),  -en  (5  &c.),  -in  (5b),  -e 
(17,  18,  22). 

*Catenare  v.  Cachinare. 
Cat-,  cath-enare  binden,  pinden  (64) 
mit  (4,  64,  76,  110),  mit  der  (5,  7),  mit 
eyner  keden  (5,  22),  hd.  ketten,  keten 
(4,  68),  kethen  (69,  7o),  kyeden  (18), 
kydden  (21). 

*Chatenaria  v.  Curcuma, 
Cathenatus  geketent  (99). 

*Cathenuin  &c.  v.  Catinus. 

*Kathephaton  v.  Cacemphaton. 

*Caterasus  {i.  asm-us,   -aticus;   aus 

catharrus)  amborstych,  dempich  (147). 

Katherina    eyn     eygen    uam    (8). 

katlirein    einer     heiligen    iungkfrawen 

namen  (74). 

*Katheristicus  {st.  cauter.  X  eha^ 
racter?)  der  da  zeichen  hat.  vt  sxiper- 
sticio  hatherisHca  est.   vberflussikeit  des 

flaubens  der  da  geschieht  mit   zeichen 
er  crutze  ^6.5). 

*Kateruarius  &c.  v.  Cateruarius. 

*Caterrus  v.  Catarrus. 
Ca-,  ka-terua  schare  (65,  99).    scare 
(100).  schar  (8*1*,  9).  eyn  schar   betteler 
(8).  huff  des  volcks  (75).  rote  (99). 

*Cateruare  scharen  (11,  19).  zu  samen 
seh.  (9),  gen  (8).  samen  (17).  volg  t  s. 
{sie  9).  Volk  sammen  (8).  hd.  samein 
sim.  ver-s.  ein  schar  (110).  huffein  (7,  21, 
75)  das  volck  o.  die  schar  (75).  hauffen 
(18).  huffen  (13).  hupen  (22). 

Cateruarius  (Br.,  Gl.  m),  kater-ua= 
rius,  -narius  (76),  -pharius  (17)  haupt- 
(9),  heupt-  (8),  horer-  (17)  -man. 

Ca-,  ka-  (9)  -teruatim  {i.  curuatim 
76  aus  turbatim)  sammelich  (7).  semlich 
ader  mit  ey  großen  hauffen  (17).  hd. 
schar-leich  (4),  -lieh,  -liehen  (18).  scher- 
lich (5,  6),  -echt  (8,  9).  scarhaft  (100). 
hd.  nd.  ge-schart,  -sarpt  (21.  r  aus  m?). 
bischaren  (11).  brant  t  brensen  (loo.  X 
cauteriatim?). 

*Cate-s,  -sia  &c.  v.  Cachexia. 

*Cathesia  v.  Carchesium. 

*Cathetieus  {azis  cacheeticus)  boßge- 
synter,  -naturter  (74). 

*Catetizare  &e.  v.  Catechizare. 

*Kathiata  {aus  kyriaea?)  kirche  (74). 
Caticulum  {la  rmtria  Gl.  m.)  v. 
Calyptra. 


CATH 

*Catigita  i.  liric-us,  -en,  -ina  leire-r, 
-rin  (75),  aus  cati-,  cathe-  (Gl.  m.),  cata- 
(130)  -geta  i.  doctor,  lerari  (i3o);  cf. 
catillare. 

*Catilago  v.  Cartilago. 

*Catilare  v.  Catillare. 

*Catile(c/.caudaequina.terefiniiuni.) 
i.  teriphirium  vogehvicken;  i.  millefo= 
lium,  lolium  garwel  l  katzenzegel  (75). 

Catilio  V.  Catillo. 

Catilla  V.  Catillvun. 

Cat-illare,  -ilare  (75),  -ellare  {q.  v.), 
-üiare  (75  varr.,  Br.),  cathilego  {prs.  17) 
{i.  titillare;  deglutire;  vagarl  75.  cf.  Gl. 
in.  2,  294b.  Gf.  3,  707  sq.  i.  q.  eati-,  cate- 
llare  Ki. ;  sonare  vt  catulus  Br. ;  vox 
catti  64,  Gl.  lu.)  hd.  kitz-ehi,  -len,  -eilen 
(3,  9);  küczellen  (3);  ku- (9^,  ky- ?  keu- 
(V.  a.  1477),  ke-  (8,  133) -tzeln;  ^  kratze^ 
len  (97).  ketelen  (11,  68).  pirsen,  vmb-p., 
varr.  -lauffen  {cf.  Ceit.  Nr.  313.  Weig.  Syn. 
Nr.  1035.  byrsch  catus  Fr.  1,  100).  slinden 
(17).  ih  nascon(jJ7-s.i2i).  schlemmen  (Das.). 
*Catillare  ( i.  lirare ;  X  catigita) 
liren  mit    der  leiren  (75). 

Cati-Uo,  -lio  (75,  Br.), -lo(75),-llarius 
(Gf.),  -lator  (Gl.  m. ),  katill-ator  {&>), 
-lus  (17)  {i.  gluto,  colax,  scurra,  vagus, 
leccator  <&c.)  ein  neischer  (3).  uescere 
(u  aus  n?  Gf.  3,  708 ).  pirser,  vmb-p., 
varr.  -lauffer,  -loffer  (75.  cf.  catiUare). 
ein  spiUer  (17).  kobolt  (8^).  gutverdempf= 
fer  (i26).  tellorschlecker  (91). 

Catill-um,  -us,  i  -a  (ki.)  kruse,  var. 
krause  (110).  kreis  (68).  kroesen,  nap 
(132).  napff  (68,  110).  salsensehussel  (111). 
test  (Ki.).  trimällen  (Pict.  cf.  deuorantia). 

*Catilogo  V.  Cassilago. 
Cathimia  &c.  Cadmia. 

*Catin-,  cathin-  v.  Cachin-. 
Cat-inus,  -intim,  -enus  ( 1 1  o'^),  -auium 
(76),  cath-inus,  -enum  (7)  {i.  parapsis) 
saltzcar  (127).  sulzschar  (104). kar  (91,  93). 
kaar  (Das.).  eyn  karnaph  {siel),  hd. impi, 
becher.  naph  (5).  naupf  (8).  nappe  (17, 
18).  nap  (21,  22).  korp  (18).  hd.  schussel. 
yrdine  seh.  (^64).  nd.  schotele  sij7i.  schoßiU 
kin  (8^).  kruse;  win-kruß,  -krug  (110). 
kroesen,  wijnpot  (132).  krausei  (3).  schale 
(8).  eyn  schal  o.  spotten  (5i>.  x  cachin= 
nus).  gebeta  (Gf.).  tiogel,  zargen-t. ,  ge-- 
reute,  furherd,  ziugrubo,  spor  (.A.gr.). 

*Cat-inus,  -tinus  s.  adj.  chezzin  (Sum.). 
ketzen  (5,  18).  kitzin  (6).  kytzeu  (66,  70). 
kette-n  (22),  -s  (Hj.  keezick  (19).  kyczehi 
(21).  eyn  ketzlin  (7,  76).  beltz-en  (67), 
-lin  (69,  134),  peltzen  (66,  70)  i.  de  cato 
f  actus,  sicut  pellititim. 

*Catma  &c.  v.  Cadmia. 

*Cathoca  [herba,  i.  q.  alipiades)  cige^ 
linde  (Gf.  5,  627). 

*Cat-,  cath-ocinus  [aus  catochei  tot- 
suchtiger  (75). 

*Cathocismus  v.  Catechismus. 

*Cathocolla  {herba)  hundts  schnabel 
(75!. 

*Cathocrophium  (aus  caco-,  ptocho- 
trophium?)  hauiJ  der  armen  o.  dürfti- 
gen (74). 

*Kathodoxus  {aus  cacod.  Gl.  m.)  hoch= 
fertig  (110).  hoeuerdich  (i32). 

Catholica  fides  criste-nlicher  glaub, 
var.  -n  gelanb  (64). 

Catholiee  kirstenleke  (99). 


CAU 


107 


Katholicon  ein  puch  der  latein  (1). 

Cath-,  kath-,  cat-olieus  {i.  ortho= 
duxus  8)  hd.  glou-  (68),  glau-,  gleu-  (5^, 
8)  -big,  -biger  (5^).  goet  kersten  l  gh&= 
louich  (i32y.  cristen  (8,  64*=,  110).  er.- (8), 
kirsten-  (99)  -man.  strenger  liephaber  des 
glaubens  (75). 

*Catolus  &c.  v.  Catulus. 

Cat-,  cath-omus,  -omos  (i4i),  -amus 
{i.  ßagellum  (&c.)  besimo  (Gf.).  peitsch, 
gaisel  (74).  ein  geisehel  mit  ruten  gemäht 
(6).  en  gheytzel  von  roden  ghemaket  (23). 
eiserin  flegel  (75). 

*Cathoplodimgohe-must(75ab<=),-niust 

(75<l). 

*Catho-phexia,  -plexia  v.  Cataplexia. 
Epilepsia. 

Catta  r.  Cattus. 
*Cattabula  t'.  Catapulta. 
*Catthacli3inus  l:  Cataclysmus. 

Cattaria  katzen-kraut,  -nept  (i43). 
*Cattaso  V.  Cathazare. 

Cattinus  i-.  Catinus. 

*Cattula  [vestis,  pars  v.)  eyn  czyppe 
(19).  tympe  (11.  cf.  leripipium  &c.). 

*Cattulus  v.  Catulus. 

Cat-tus,  -US,  -a  (104),  cathus  (76) 

hd.  chazze  (104),  katze,  katz.  nd.  katte. 

catus  katter  (53).  i.  belua  marina  (141, 

Pap.)  aus  bellica  maehina?  X  cete? 

*Catula  V.  Cacula. 

Catula  teefken  (108.  dim.vonteevfe). 

Catulaster  («'.  adolescentulus,  lo  cane 
salvatico  Gl.  m.,  palpo  {  delenificus  74. 
cf.  catillo)  smaicher,  senfftreder,  zututt= 
ler,  liebkoser,  greyffer,  taster,  federclau= 
ber  (74). 

Catulit  {i.  subat,  Ubidiiiatur)  das  huru= 
bei  ryt  yn  (125). 

Cat-ulus,  -olus,  -alus  (7\  -elus  (9), 
-ellus,  -tulus   (3,  8),   catholus   (.5)   ein 
iunck  dier  (catvilus  110).  hd.  welff;  w.-, 
welf-er  (75,  bei  Hm.  pL),  -i-igen  (3),   -gin 
(5^),  -gen  (5),  -lin  (76),  -le  (91),  -eil  (1). 
weischin  (9).  Avolffelin  (7).  en  welpen  (22, 
99).  keczeleyn  (9).  eatelle  et  catemili 
ketzlin  ((5,  8).    • 
*Catuputia  v.  Cata-potia,  -putia. 
*Katurbita  v.  Cucurbita. 
Catus  V.  Cattus. 
*Caua  v.  Cauea.  Cauare, 
*Caua  putin  (Gl.  Cass.  cf.  Dz.  Wtb.  94). 
*Caualla  &c.  v.  Cauilla. 
Cauall-arius ,    -us  v.   Caball-arius, 

-US. 

*Cauan  wihilla  {auis  i4i,  Gf.  1,  643. 
cf.  strix  &c.).  wichilstain  (*.  bacula  104). 
Cf.  cauanna  &c.  noctua  (ca.  m..  Dz.  Wtb. 
594).  ags.  ulena  {g.  pl.  o-it»}.  wihilstein 
penas  (Gf.  6,  690);  wihilstein  7i.  loci  {af. 
1,  708);  wihelstaiu  i.  q.  taedifer  brant= 
eysen  (Sm.  4,  5i;  vei-sch.  von  wihstein 
perpendiculum  (ziem.  647). 

Ca-,  CO-  (Gf.)  -uare,  caua  {i.  perfo-- 
rare  sie  6)  hd.  holen,  hd.  vß-  (68),  durch-, 
hd.  nd.  dorch-holen,  hd.  -holn.  auß-hoe= 
leu,  var.  -hülen  (64).  helen  (13).  halen 
(11).  holern,  hulchen  (75).  hd.  hol  machen, 
vßsnyden,  gruppen  (77).  gropen  (22^). 
graben  (5^,  Gf.).  durch-gr.  (68,  76,  110), 
-löchern  (i34).  lochen  (12).  lechern  (18). 
hol  vnder  vuren  (6). 

*Cauaria  v.  Caluaria. 

14  * 


108 


CAU 


\ 


Cauatura    Ngnornm    pur    r/uar/t    sibi 
tiiiitiio  roiiiiiiKjiintur  nut  (".»S). 
*Cnucubu8  r.  Cacabus. 

Cauc-ulus  &c.  r.  Cacula. 
*Caiida  r.  Caiina. 

Cauda,  olim  coda  (u'r>)  hd.  zagi-l. 
c/.iigil  (..'»'')•  t/aglifl  (.23).  siiglicl  l  stcit 
(±>»'').  zalo  (IS),  zoyl  (it).  czoUf  (21).  /t^. 
Bwaiitz  (»;,  I,  vr>.  /.  penis  i2.-i),  scliwantz. 
wadi'l  (7«)-  stertz  {u,  im,  133). 

*Cauda  caballina  (i43.  v.  cunicellal, 
cabanila  01^'  cabugula  (19  V  equina 
(.•{.  8,  -:i,  11,  snm.)  {herha)  plicnlcszail 
sum.).  ryn  kaczen-czasol  (1!),  73),  -wedol 
^73).  kattonstart  (11).  pintz,  pferdßczagel, 
scliatVttMiliawo  ^7i).  roßsc-lnvantz,  schafft^ 
how,  kantenkraut,  taubenroek(73).  vogcl 
(:5\  fogil-  (8^  -wick. 

*Cauda  porcina  {herha,  i.  peuceda^ 
num  113  1  wcilJ  ötainprech  (s'i).  wiß- 
steiubnich  {vib). 

Cauda-,  coda-  ( ss,  i>.t)  -tremula, 
tr.-eauda  t^Vl)  yital.  codatremola ;  auis) 
bach-  (64\  wassor-  (88)  -stoltz.  ein 
ackermenchen  (<.  mota^illa  125).  quecke- 
stertz  (12). 

Caudatus  geschwentzt  (110).  gester-t 

(99),    -tzt   (132). 

Cau-dea  (c/.  Gl.  m.  h.  v.),  t  -tica  (93. 
anders  Gl.  m.,  Br.),  -diea  (Br.),  cand-ea 
(g.  V.),  -ica  1147)  schiflin  (93).  auffge= 
pogenschiffe  (74).  revijr  scheep  (147). 

Caudex  block,  klotz;  c.  fartorius 
hackelklutz  (125). 

Caudica  v.  Caudea. 
*Caudistrum  zagilpein  (Gf.  3,  130). 

Cau-ea,  -ia,  -a,  -eua  (8>^),  meist  auch 
can-ea,  -ia  (?.  cauerna,  domuncula  pasto^ 
ris  d-r.)  eyn  fogel-  hd.  -hus,  -haus,  -huße- 
(18\  nd.  -huus  (11),  -huis  (22''\  -bur,  hd. 
-korp  sim.,  -keffet  (64),  -keffich  (67), 
-kebige  (12).  wygel  (sie!)  hues  (19). 
hirten-huß  (8),  -haws  (9).  hueterhuß  (75). 
hittlin  {pastoris  76).  eyn  tier-  (8),  dier- 
(17),  tyr-  (9),  dyr-  (8»>)  -gart,  -hof  (8^,  9). 
wewer  {cf.  viuarium)  l  grub  (9).  cule 
l  gruuc  1,99).  hulc,  var.  hoel,  keller  (110). 
eyii  hoelkiiyl  off  kelre,  off  eyn  korffgyn 
(i32).  erdhol  (93).  hd.  buer,  baver  (3). 
nd.  bur.  hd.  keuia  sim.  (Gf.) ;  kebige  (7), 
kebge  ^5,  10),  kybgen  (21),  kafige  (6); 
kef-ich,  -it  ^76),  -fet  (2);  kyfit  (74), 
cheuina  (Gf.),  kefin  (n.  pict.),  keben  (13), 
kebsen  (Alber.),  kieuie,  koye,  ghayole 
(108.  ff.  catasta).  meissen-kar  (77). 

*Cauella  i.  ductus  aque  ("6);   dolium 
pote-ga,  -che  (Gf.). 
*Cauentuinkavent(i09.c/'.conuentus). 

Cauere  hd.  vor-,  ver-  (67),  fur-seheu, 
-seyn  (21),  -kummen  (65).  vorsyen  (132). 
hd.  bewarn,  warnen  (6,  76),  hüten  (9), 
beb,  hüten  (6V 

*7?'auere  v.  Flauere. 

Cauem-a,  t  -us  (75)  hd.  gruobe, 
grübe,  grub,  grobe  (,5),  grabe  (21,  70), 
grape  (18),  grab.  nd.  groue  (22),  graue 
(23).  graff,  kuyl  (i32).  kule  (19,  22,  23). 
hule  (65,  uobl  hulc  (6,  Fris.).  hole  (18). 
bol  (110).  riß  in  eim  stain  (3,  75). 
klufft  (125\ 

Cauemosus  diep  (11)-  holechtig, 
locherlich  iKris.). 

Cauemula  loch  am  kinbacken ; 
bolel  (75'>. 

*Cavex  V.  Carex. 


CAU 

*Cauiciu8  humelvisch  (98). 
Cauilla  (,»r.  &c.,  Gl.  m.  2,  307.  i.  dö- 
veptio,  rixti ;  clauus;  Stella  76.  ital. 
caviglia,  cavicchi-a,  -o  frz.  eheville 
port.  chavelha  ■yiau.  clavija,  alle  aus  lat. 
clavicula  cf.  Dicz  2,  2üi)  bodroeh  (132). 
bcdregiugo  (22).  betrieguug  (uo).  eyn 
holcz-  (19),  hultz-ner,  var.  -er  (75)  na- 
gel.  on  holtiu'gcl  (11).  eyn  glockenswen- 
gol  (17).  ein  nagel  in  ein  loch  (65,  «8, 
110),  da  man  die  bratwurst  an  heiuket 
o.  fleisch  (110  sim.).  durluog  (93.  cf. 
appendix).  ruffer  (133).  doppe,  jx'gghe, 
prop  ( 117 ).  eyn  leyter  au  eim  wagen 
(64).  w.-l.  (71,  93  81771.),  -gleyse  (7).  how-1. 
(74).  cauillus  (Gl.  m.)  phelga (Gf.).cauall-a 
i.  -atio;  -ator  calumpniator ;  -antur 
tergiuersaiitur  (i4i). 

*Cauillare    (x    cauilla    clauus)    v. 
Confibulare. 

Cauillare ,  selten  -ri  {cf.  prc. ;  X 
cauus)  vzgraben  (5  sim.).  durch-holen 
(17),  -born  (9).  auß-holcrn,  -saineln  (74). 
betriegen  (7,  8).  verklagen  (110).  bespot= 
ten  (68,  uo,  132V  außyben  (v.  a.  1477). 
kyffeu  (18).  kyfen  (uo).  keyfen,  kyfeln 
(74).  kiffeln  (21,  77,  v.  a.  1477).  kyueln 
(9).  keyflen  (1).  cheyffelu  (3).  kyefeln 
(5'>).  kefeln  (5).  keuelen,  k.  mit  worden 
(22).  keiten  mit  worteu  (75).  v'kloeghen, 
kijueu  (132).  hd.  klap-ern  (i34) ,  -pern 
(69) ;  claffen;  zwe-  (7),  swe-,  schwe-  (64), 

fa-    (113,   Fris.)   -tzen;   speyen  (Fris.,   Ki=i.). 

Cauillatio  betrieguug  (110).  bedreg-, 
v'kloegh-Lnge  (132).  huhc  l  spot  (bm.  729). 
spott-unge  (8,  9),  -erij  (17).  ge-sp6tt, 
-spey  (Fris.).  bar-at  (8''),  -aet  (99,  1O6), 
-acht  (100).  beraet  (11).  berayd  (19). 
kiffel-  (21,  4),  kyfel-  (18),  keffel-  (17), 
kefel-  (5)  -unge.  keuel-,  wesscher-inge 
(22).  wescherij  (17).  swetzunge  (6,  75). 
schwetzung  (68).  klaff-ung  (uo),  -erey 
(67).  klefferey  (66,  70,  v.  a.  1477).  klap-- 
per-y  (69),  -ey  (134).  stumpffierung  (112). 
caviller-ey  (V.  a.  1477),  -ye  (i33). 

Cauillator  schwe-  (76),  swe-  (75), 
fa-  (113)  -tzer.  fatzmann  (Fris.). 

Cauillosa  positio  geferlich  für-  t 
dar-gebung  (es). 

Cauillum  spot  (8).  spotte  (17).  en 
stede  dar  keuelinge  schut  (22).  stumpfe 
fierwort  (112).  eyn  spedael  (19),  en  spittael 
(11),  aus  spot?! 

Cauillus  r.  Cauilla. 

*Cauina  v.  Cauma. 

*Cauinus  v.  Cophinus. 

*Caula  V.  Caulis. 

Cavila  hd.  schaff-,  schaf-,  scha-  (13), 
schof-,  nd.  schape- ,  ovvi-  (i04),  ^roß-  (64l, 
pfirch-  (75)  -stal.  scafftal  (100).  zun  (8). 
pfeiTich  (65,  75). 

*Caulare  pferrichen  (75). 

*Caulerronia  {herha)  konische  (47). 

*Caulestruni  halßslag  (74). 

Caul-is,  -a  {v.  maguder),  -us  (5,  18), 
kaulum  (s7«,  146),  pl.  caules  (87),  c. 
capitat-us  (125),  jpl.  -i  (111)  hd.  nd.  kol. 
hd.  kole.  chol  (104).  koel  (66,  uo,  123, 
134).  kqyl  (19).  kol  (87=»,  146).  eyn  moß 
ader  kole  (21).  eyn  muß  kole  (7).  romes^ 
kol  m.,  romesche  kokel  m.,  höh.  capusta 
(4).  kraut  (4.  weit),  krut,  kabbas-,  gab= 
bas-,  gabaß-.  kappas  krut  (75).  kol  krutt 
(6).  grien  krut  (123).  kabis-  (9i),  weyss- 


CAU 

(111)  -kraut,    kuiupstkoel   (12.5).   steugel 

(91). 

Cum  Jolio  cauli    culum  tu  tangere  noli 
Si  frnngitur  kolblat  tibi  vinger  in   ars 
gat   (3   MrR.). 

Caulirap-a  (113),  -um   (Ki.),   caulo^ 
rapa  idbcnkoiii  (143).  k(')lilrube  (Ki.). 

*Caulistrum     {cf.    acalentum     &c.) 
cuinpo.st   (sum.). 
*Caulitiuni  v.  Caluities. 
Caulus  &c.  V.  Caulia. 

*Cauiiia  l  Corona  equi  {i.  iuba) 
mond,  var.  mon,  ain  pferd  (75). 

*Cauma  {st.  caruia)  ror  (Sum.  v). 
Cau-ma,  -ina  (4,  76,  99)  hd.  hitze. 
nd.  liitte  (22),  heyte  (11).  hytzde  (i32). 
hitzung  (18).  ha.  brant;  br.  von  der 
sunnen;  eu-,  ent-,  an-  (68,  69,  134)  -zun- 
dunge,  -zinduiig  (68,  134).  vntfengiugg 
(23).  entfengiche  (22).  kon,  miltaw  (74). 
reghen  die  warm  is  (147).  eyn  doppe  (18). 
rime  (99).  gehaige  (93).  gihei  .«m.  (Sm. 
2,  127).  hehci  (.Sum.).  caumata  turniza 
(Sm.    1,  399.  cf.  estuarium). 

*Cauniaci-on,  -o  v.  Camacion. 

*Cauniaeuriae  ags.  eordrastae  (i36), 
nach  Leo  irrig  '.frz.  chaumiere,  vielmehr 
=  caumenia,  chameuniae ,  ']((l\Le,wiOL 
i.  humi  cuhatio  (Gl.  m.). 

Cau-ona,  t  -ena  (19)  {i.  placenta) 
vlade  (11).  flayde  (19). 

Caupilus  f.  Caupulus. 

Caupo,  campo  (9)  i.  stabularius 
(109);  tabernarius  (93).  ein  schenke  (9). 
schyuke  (13).  hd.  nd.  eyn  win-,  wijn- 
(132),  wein-  (21  ,  4,  134)  hd.  -schenck, 
-schenker  (22),  -schinck  (18),  -senck  (21), 
-mau  (22,  23),  -tappre  (99),  -tepper  (11, 
23),  -tzepper  (132),  -zephner  (7),  -ruffer 
(5''),  -roffer  (5)-,  -roper  (23).  winreuffer 
(21).  privmaister  (sum.,  Gf.  cf.  pulsa^ 
nia  :  puls?^.  zepffer,  reyffer  (74).  roper 
(23).  uuUer  {qui  vinum  cum  aqua  miscet 
ad  propinandum  104 ).  tauerui-r  (99), 
-erer(93).  kroger,  wert  (i09).  wijrt  (132). 

Caupolus  V.  Caupulus. 

Caupona  ^.  tabern-a  t  -aria  (Br. 
&c.) ;  i.  caupo  (12).  hd.  krug.  schen-k  (12), 
-keu  (10).  win-schenkerin,  -hus  (93). 
tauerne  (99). 

Cauponula  pilkroch  (109).  conpo= 
nula,  caupuncvila  i.  taherna  (129). 

*Caupulis  (-1  =  lar  ?)  en  scheepelier 
(ie'  11),  c/.  capularis  =  scapulare  (Gl. 
m.),  nl.  schapelaris  (Kii.). 

Caup-ulUS  (11,  19,  75,  76,  93,  Gl.  ra.V 
-Olus    (Gl.    m.     &c.),     -ilus     (l41.     Gl.    m.), 

canp-olus  (7i),  -ulus  (64=),  camp-ulus 
(9,  64'',  Gl.  m.),  -olus  (Gl.  m.)  {i.  hreuis 
nauis  11,  nauicula  piscatoi'is  &c.)  klein 
schiffe  von  leder  gemacht  (74).  wor  schiff 
(9).  schiflin  (93).  fischer-scli.  (64),  -zollen 
(75c<i),  -kolbeu  {sie  75ab).  schiffjchin  (19). 
*Caupunari  ver-schencken  0.  -kauffen 

(64). 

Caupus  {i.  obba)  ags.  cuppe  (Gl.  Aelfr.). 
*Caurio  {aus  cautio?)  heilich  ampt 
off  dyenst  (i47). 

Caurit^an^Äer  (123,  Ki.  &c.).  canterio 
est  proprie  pantherearum  (76). 

Causa  hd.  sache,  sach,  sag  (13). 
zake  (11).  vrsach  (es),  haudel  (91). 

C.  effieiens  hd.  ein  wi-,  wu-,  wu-, 
wü-  (6)  -rckeude,  wurkundu  (63),  werck- 


CAU 

ende  (22,  68),  -onden  (21),  -en  (18),  wurck= 
lieh  ( 65 )  hd.  Sache,  sach,  vr-s.,  or-s. 
(18,  21),  nd.  -sake. 

C.  finalis  hd.  ein  ende  (7),  ent-liche, 
-lieh,  endeliche  (i32),  zu  endende  (3,  17, 
67),  zu  entlich  (5),  zu  entliche  (18),  zu 
ende,  vßresende  (63)  sache,  sach,  vrsach 
(ß,  15,  65,  ho)  darvmb  ein  ding  gemacht 
ist  (iio),  off  wairomme  (i32).  ein  ende 
zulende  sach  in  ewikeit  (63).  dye  endeß 
vrsach  (15). 

C.  formalis  ein  gestaltlich  (68,  iio, 
134),  Stellende  (8,  15),  hd.  zu-,  nd.  to-st., 
zu  stendliche  (7G),  zu  stene  (21),  zcu 
czelende  (4),  formende  (15),  zugeformet 
(7),  thorisende  (23.  cf.  prc.  63),  schick= 
lieh  (6),  (dye)  zuschigkende  (15),  so  ge= 
schaffen  t  so  geboren  (es)  hd.  sache, 
sach,  vrsache  (6,  15,  iio),  nd.  zake  (22), 
orsake  (23).  eyu  sache  die  ein  wesen 
gifft   (132). 

C.  raaterialis  mogelich  (8),  ein  moge= 
liehe  (4),  dye  mugelich  naturlich  (15), 
materliche  (76, 110),  materglich  (65)  vrsach 
(als  erd,  stein,  holtz  110),  sach  (8,  1,  76). 
ein  naturlich  muglikeit  (63.  cf.  sq.).  ein 
materie  dair  men  vat  vyß  macht  (132). 

C.  naturalis  eyn  natur-lich,  -lik  (22) 
sach  (7),  vrsach  (6),  mogelichevt  (5  sim.), 
muglichkeit  (70),  moghelich  (23),  modi= 
cheyt  {sie  22),  wirckung  (68),  wurckung 
(69,  134).  eyne  natur  wirckende  sache(3). 
*Causape  v.  Gausape. 
*Causape  (xcaseus)  chasecliar(Sum.). 

Causare  sachen  (1,  18,  21).  be-s.  (75). 
vor-s.  (19).  nd.  zaken.  klagen  (13). 

CausariArf.  sachen (mss.  mog.);  s.  vben, 
var.  yeben  (110) ;  sagen  (66  &c.).  schyckin 
(ö^»).  beklagen  (11,  69,  134).  clagen  t 
werden  beseyt  (19,  67),  besagt  (66  &c.). 

Causa-rlus,  -tor  v.  Causidicus. 
*Causica  v.  Caustiea. 

Causidico  (i.  causam  ago  t  profero) 
ain  sach  vß  Sprecher  {sie  76). 

Causi-,  cause-  (4),  ^casi-  (76)  -dicus, 
causa-rius  (49,  76),  -tor  (76')  eyn  sachen- 
(5,  6,  7,  75),  zaken-  (22,  23),  sach-  (17, 
18,  76) -weider  (5,  18),  -walde(17),  -wolder 
(22),  -wolde  (23),  -waltiger  (75),  -vß 
Sprecher  (6,  7.  cf.  prc).  hd.  ein  vor-, 
für-  (76),  zu-  (17)  -spreche,  -Sprech  (17, 
76),  -Sprecher  (8,  21,  4).  en  vorsprec  l 
plaidierre  (11).  plajdirre  (99).  talmau  (81). 
kleger  (10,  49).  red-er,  var.  -ner  (64). 

*Caustella  v.  Clustella. 

*Causterium  Schornstein  (19).  schoer= 
sten  (11). 

*Caus-tica,  -iea  (49),  eonseica  (75)  zu- 
(i4i),  zi-  (Gf.)  -ntra.  zun-ter  (74,  Sum.), 
-der  (75),  -ger  (49). 

*Causula  {st.  casula)  v.  Tages. 
Caut-e,    -im   (11,    19)    behendec-    t 
cluch-  (19),  gewiß-  o.  sicher-  [ß),  gewei*- 
(9)  -lieh,  kluekeliche  (11). 

Cautela  [oft  i.  q.  eautio  q.  v.)  hd. 
nd.  bewar-unge,  -inge.  wäre  (99).  besur= 
gung  (18).  Sicherheit  (6&c.).behendekeyd 
(19  sim.).  behocudicheit  (11.  u  X  n? 
cf.  sq.).  klockheit  (132). 

Caute-,  cäte-  (221»),  eautu-  (6,  21) 
-losus  {i.  cautus  1)  bewar-sam  (5,  22, 
4),  -unge  {sie  21).  webarsam  (1).  war= 
summe  (17).  gewarnter  (6).  wise  (7).  vor= 
sichtig  (17,  18).  behend-e  (19,  uo),  -lieh 


KEB 

(68),  -ich  (132).  behuedich  (11).  hd.  vol 
beheudikeyt,  fursichtikeit  (69).  condig 
(77).  cundich,  snedich  (22^).  ein  vorteil- 
lischer,  der  da  alwegen  vorteil  sucht  (65j. 

Caute-r  (af.  5,  234),  -ria  (8  &c.),  cu= 
ter  (i4i)  hd.  brant,  prant  (i4l).  polz  (Gf.). 
theuuon  d.  pl.  (Gf.  5,  234).  cauteri-um  l 
-ola  (Gf.),  -olum  (119,  Gf.),  -0(141),  canter 
(104)  {i.  pulcio  104, /errwm  i4i)  cantar-i 
(127,  Gf.),  -e  (119).  cauteri;  douil  (Gf.  cf. 
theuuon  Grundbed.  urere).  polz  (104,  i4i). 
bolz  (119  &c.).cauter-em  ags.  throsm(94); 
-e  ferrum  i.  haam  (94),  fam  (i36). 

*Cauteria  i.  lentigo  (66  &c. ).  ein 
gebraut  zeichen  (110). 

Cauteri-are,  -osare  &c.  v.  -zare. 

Cauteri-um,  -es  (127)  {cf.  cauter) 
prant-,  pren-eysen,  o.  das  loch  das  nach 
dem  prant  wirt  (74).  hd.  nd.  ein  brant- (13 
&c.),  hd.  brenn-  (119*»  &c.),  borne-,  born- 
(8),  bürn-  (6),  zeichen-  (110),  zechen- (93) 
-isaren  (ii9'>),  -yseren  (22),  -yesern  (13), 
hd.  -ysen,  -wnde  (23),  -reyd  (17,  18.  cf. 
andela).  ags.  mcrisaen  (i36),  mexrisern 
(94).  hd.  ein  ysen,  eysen,  bor-  (67),  bren- 
(70)  -ysen  da  mit  man  einem  durch  die 
backen  brcnt  sim.  prannt  wunden  die 
dye  artzt  machen  (1).  ein  gebraut  won= 
den  (21).  eyn  gebraute  wunde  (5'').  brant 
(95).  zeychen,  als  rotkrutz  von  osterich 
(64'').  zaichen,  als  rott  creytz  von  esten= 
reych  (64"). 

Cauteri-zare  (Br.  &c.),  -sare,  -osare 
(76),  -eare  (64),  cautherisare  (3),  cauter- 
iare  (7,  76,  132,  Br.),  -are  (9),  cacirare 
(8)  {i.  cauterio  innrere;  dur-are,  -ere 
76)  zeichen  mit  eim  ysen  (iio).  bernen 
mit  eym  yser  (132).  mit  eysen  prennen 
ein  zaichen  (64).  brant  pr.  (9),  burnin 
(8).  hd.  v'herten,  beharten  (18),  behirten 
(17).  nd.  vorharden. 

Caut-es,  -is  (93,  108),  eantis  (1)  stain 
(1).  ein  herter  stein  (110).  eenhardescaerp 
keye  t  steenroetse  (108).  rucher  schroff, 
heldiger  felß  (88).  rokc  t  vels  (99).  mer= 
fluo  (93).  ror  (11.  X  cantes). 

Cautio  {cf.  cautela)  hd.  sieher-,  nd. 
seckcr-heyt.  zekerlicheyt  (23).  hd.  gewis-, 
gewisse-  (12),  weiß-  (67)  -heit.  wijßheyd 
(19).  wäre  (99).  bewarung  (5^^).  bebarung 
(1).  laeste  (11).  scripgeziuge  (119  sim.). 
hantfesti  (25).  bekanntnuß  (9i).  ein  for= 
maet  (125). 

*Cautulosus  V.  Cautelosus. 

Cautus  hd.   sicher,    vor-   ( 17 ) ,    fur- 

(65),  vm-  (ö'')  -sichtig,  klock  (5,  22).  hd. 
clug.  kluc  (13).  klueck  (11).  kloech  (i32). 
geware  (99).  behendlich  (es). 

*Cautus,  g.  -ti  dranck  (11).  nauis 
species  (Gl.  m.). 

Cauus,  caphus  (3)  {i.  eoncauus,  va= 
cuus  10,  antrum  5,  110)  hd.  nd.  hol. 
hole  (7,  10).  hol  (12).  hale  (18).  halich 
(11).  holich  (19,  132).  locherichtick  (19). 
vßgeholet  (17).  eyn  hoel  (5).  ein  huel, 
varr.  hule,  hüle,  0.  ein  loch  (110). 

*Cauustrum  v.  Canistrum. 
Caxitare  gallorum  (gi.  m.)-! 

*Cebellus    eyn   sadel   (19).    en   zadel 
(11).    Vrm.  aus  tebellus  zabel  (20.  q.  v.)  \ 
missverstanden.  \ 

*Keb-,  kep-  (24),  t  eheb-  (143)  -uli, 
chebulus  (Ki.),  myrobalanus  cheb-, 
chep-,   cep-ula  (143)   (X   ebulus;    cf. 


CED 


109 


emblica)  adic  (24,  47).   schwartzbraun 
myrobalanen  (i43). 

*Cecaciter  plint-,  plintz-lich  (74). 
Cecare,  cecul-tare,  -eare  (Br.),  -ptare 
(76)  hd.  nd.   blint  machen,  maken.   bli- 
(5b  9,  19),  blij-  (11),   ble-  (8,  99)  -nden. 

*Cecerates  der  lucht  beweghelicheit 

(U7). 

Cecias  (xotixia?  114  &c.)   v.  Ventus. 

*Cecicula  v.  Cecula. 

*CeciLia  (st.  Sic.)  cecylien  laut   (5^). 

*Cecita  v.  Cicuta. 
Cecitas  blintheit  (11,  19  &c.). 

*Cecius  der  cale  berg  (t25  Mrg.). 

*Cecodia  pedeme  (85). 

*Cecucia  v.  Cecunia. 

*Cecuda  v.  Cicuta. 
Cecul-a,  -US,  -um  (16),  -io  (93),  cec- 
ola  (19),  -uba  (8,  11,  19,  74),  -icula  (Gf. 
6,  785),  cicina  (91)  ein  blindlin  {dim.  a 
ceeus  110).  ein  plint-  (3,  104,  Gf.),  blint- 
(8,  9,  16,  100),  blind-  (6),  blinde-  (95), 
blinden-  (76,  93),  blinder-  (17)  -sleicher 
(17),  -sleich  (3,  8,  9),  -slich  (93),  -schleich 
(16,  91),  -schlich  (6,  76),  -sliche  (95,  104), 
-slinggo  (Sm.  3,  452),  -slingge  (100,  Gf.). 
multworff  (19).  wantworp  (11).  vinster 
(74),  eyn  v.  weg  (17,  cecuba  8),  wege 
(9,  74).  cecvila  t.  via  ceca  (76). 

*Ceculicen  v.  Cicuta. 

*Ceculptare  sim.  v.  Cecare. 

*Cecumalum  {alph.  cer-)  ein  lameU 
(6).  ceru-,  cern-  {sie  74)  -nalum  en  clinke 
(22).  kling  {i.  clepa  74.  i.  q.  lamina,  veru= 

tum   Kil.). 

Cecu-nia   (11,  19,  Gi.  m.),   -cia  (19), 
-n    (i36),    -mia   {  cicunia   (147)  {i.  q. 
cucuma,  noctua  Gl.  m.  2,  319,  8i3,  8i5) 
nachtrave  (i47).  vle  (11,  19). 
*Cecuricen  v.  Cicuta. 

Cecus  hd.  nd.  blind,  blijnt  (11),  blent 
(99).  hd.  blind,  starnblind  (76).  storblint 
(77).  ein  blin-d  (6),  -der  (18,  4). 
*Cecut-a,  -icen  v.  Cicuta 

Ceeutiens  blinczinder  (9). 

Cecutire  blinczen  i  wenig  sehen  (9). 
begynneu  zu  (19),  tzo  (132)  blinden,  ha. 
blindt  werden. 

*Ceeha  v.  Zecha. 
Ceda  V.  Seheda. 

*Cedare  (  :  cedere )  virdriben  ( 19 ). 
v'driuen  (11). 

*Cedaria  {st.  setarium  q.  v.  ef.  eedas 
Gl.  m.  2,  220)  eyn  mel-  (19),  ziehte-  (11) 
-budel. 

*Cedaris  r.  Cidaris. 

Cedere  {caedere, jirt.  cecidi ;  i.  fertre) 
hd.  slahen,  slagen  sim.  slaen  (14,  19,  99). 
slon  (9).  hauwen  (14).  hd.  brechen,  sny= 
den.  vorhawen  5  c.  gladio  kopphen,  den 
halß  abhawen ;  c.  virgis  tzu  der  stupen 
slan  (125). 

Cedere  {jjrt.  cessi)  hd.  wichen,  ent-w. 
weichen  (9).  wigen  (13, 14).  wyechen  (132). 
nd.  wiken.  hd.  rumen.  r.  eyn  wahteu 
(22b). 

Cedes  {i.  occisio,  occasi-o,  -a  7, 
strages,  mors)  slacht-unge  (3,  19),  -inge 
(11  si?n.).  man-slechtunge  (9),  -dot  slahen 
(8).  hd.  todt-,  dot-schlag;  nider  slag  (1), 
nydderlage  (10),  mort,  tod  (67),  todtung 
(65).  fal  (5).  falle  (7).  val  (22).  vall  (6). 
falluug  i  eyu  falck  {sie!  21).  wallung 
{sie  18).  vallinge  (23).  nyderfallunge 
{(■,6,  70). 


110 


CVA. 


*Oedex  f.  Ceyx. 

Cetlri-a,  /  -na  {■;>>)  ^xs^pla  ;  nt.  oi. 
ni.  4ic.^  I.  cedri  reaina  /  siiccus  [H\) ;  s. 
doladis  ^7.  e\) ;  ynce  cedromeda  (m). 

luMIlH    lUf.    4.    t»4ö). 

*Cedricula  nin  kliiiiior  e-»'(l<rb()in  {in). 

»Cedri-,  cedrini-  (f)'!  -pomum,  p. 
cedrinuin  ^1,  f)»*),  c.  p.  (22,  23)  hd.  oyii 
eoilrin  ,  zedorn-,  codar-  (i;?,  us),  zeder-, 
z.-baum-,  lodiT-pHwin-.««/.  coder-,  tzi'dci- 
(23)  -a|>i)i'l,  /itl.  -aplihl  (,1\  -appt'el. 

*Cedromeda  r.  Cedria. 

♦Cednim  [cf.  sq.)  zittor  (8). 
Cedrxis  koder-  ^1),  oedar-  («8,  G(.), 
hd.  nd.  coiler-,  zcder-  (|23),  oederii-  (3, 
21),  czidorii-  (18),  cziddorn-  (17),  zittcr- 
(8)  -bom.  hd.  -pawm  (1),  -bauin,  -baym 
(51»),  -bam  (8).  pr.  ospen  (:  zittor!  21). 

*Ceduariiun  v.  Zeduarium. 
Cedula  v.  Scedula. 

*Cefal-cia,  -ica  r.  Cephalica. 

*Ceftilus  V.  Cephalus. 

*Ceges  c.  Ceyx. 

*Ke-yo,  -io  (75),  -go  (76),   koyo  (ji) 

{cf.  Sm.   2,   128,    129.     Dz.   Wtb.   95.    Celt.    1, 

iiß  sq.)  i.  lignum  extensum  ante  vias 
castrorwn  sim.  {II.  c).  ein  slaek  (3), 
slagk  (74),  sehlag  (4\  werren,  vlg. 
schrancken  (75).  kay  i.  cancelle  hebrei- 
cortiin  (76),  cf.  kaeyium,  kays  &e.  (Gl. 
m.  4,   298,   301,  303). 

Cheiri,  keiri  {arab.)  gelb  veieln  (7-t). 
*Keysim  r.  Kaysim. 

Ce3rx  (eißvogcl  Ki.,  vll.  Grundform, 
mit  der  sich  der  deutsche  Vogelname 
7)nscht),  ceix  (3),  eedex  (4),  cerex  (9), 
corex  (,17),  coyes  (74V  ceges  (tG',  gew. 
sege-x,  -r  ii;7,  76  1,  ciar  (17!.  eifieina 
(1201  zys  (9).  ozißige  (17).  zißig  (IG). 
tzysing  ( 125 ).  eiseek  {'22^).  sisex  (22). 
tj'schyu  (23).  czißegin  (21).  tzjsgiu  (12, 
18).  czyßchin  (ciar  17).  zisch-chiu 
(segex  17),  -gin  (5),  -in  (10).  czeiscke 
(3,  4).  eysticke  (ö^).  zeyssel  (1).  zijs- 
(7),  zyß-  (69,  (110),  zeise-  (66,  70),  zeyß- 
^68,  74),  zeiuß-  (134),  zinse-  (67),  zinß- 
(6,  76)  -lin,  -leyn  (70,  74),  -li  (6). 

Cela  sg.  f.  (17),  pl.  n.  {sg.  -um  9) 
smelez-tegil  (9),  -dyegel  (17).  celium 
tegil  (130,  Gf.).    tigel  (Gf.  5,  378).  tigele 

(Suni.K 

Ce-,  ca-  [ßlph.  ce-  76 1  -lamen  (/. 
celatura  Br. ,  anders  Gl.  m. ;  i.  penus 
7") ;  das  verbergen  Ki.)  v'bergiing  0.  büue 
(6.  engl,  ceiling  sim.).  puny,  tylle  (74^. 
helunge  (19).  helliing  (76).  behelinge 
(11).  en  zul  an  der  uoren  (22).  keller= 
halß  (75).  cheler  1 1). 

*Celamentum    i.  laquear,  solarium; 
anders  Gl.  m. )  bone,  tefel,  soler  (74). 

Celare  iinclus.  caelare  i.  sculpere) 
hd.  nd.  helen,  hellen  (22),  heln  (18).  hd. 
vorheln,  v'hel-en,  -igen  (88).  ver-pergeu 
(64),  -bergen  (88).  behalden  (12,  18). 
hutten  (77).  hyden  (13).  schulpen  (22). 
decken  (8,  9).  hd.  graben,  gr.  ader 
hauwen  in  ey  holcz  ader  in  ey  steyn; 
pingen  (17'. 'steyn  hauen  (10).  ver-  (7), 
vß-  (65,  HO),  formen  (18,  21,  22,  23) 
graben,  nd.  grauen,  inolen  (19). 

*Celarium  v   Cellarium. 
Celate  henielken  (22). 
Ce-,  eoe-    (91)  -lator  graber  (8,  9). 
er-gr.  (9i).  dreßler  (125). 


(JEL 


Celatura  hd.  grabnnge.  nd.  grauingft 
htt.  nd.  formen  ,  fi)rni-  (C,i>)  -gr.,  -graben 
(7).  ein  form  vßgegraben  (110),  vyßge^ 
graifFt  (1:12).  gegraben  form  (69,  134). 
Iieiii  /  graft  (117^.  erhevei  (^120).  snyden 
bil  (21).  eyn  scliinende  (23),  sehnende 
(22),schmen  (Schilden  ausgestr.b),  schmet 
(7),  .steyn  (18)  bilde,   v'bergunde  (17). 

Celatu-8,  -m  hcmelik  (22).  gehobbelt 
(a  celo  125).  vßgegraben  o.  gemalt  (vaü 
vaa  64  1. 

*Celciber  v.  Celtiber. 

*Celebatu8  v.  Celibatus. 
Celeber,  celiber  (/.  celicus,  celer 
q.  V..  festitius  1,  expers  connubii  64;  cf. 
celebris  &c.)  hd.  hym-lisch,  -elsch  (67), 
-mclsche  (7),  -mels  (5).  nd.  hemelsch. 
hoch-zijdig  (5),  -zytlieh  (76),  -tidieh 
(23),  -tidicheit  (22).  hogetideg  (99).  hd. 
rrev-  (1),  feyr-,  er-Hcli.  veierleich  (2). 
fyroar  (68). 

*Celeberriin-a,  -um  (9)  loblich  (9). 
lobelich  dag  (8).  größte  viertag  (lü).  aller 
grÖster  veyrtag  (9). 

Celebrare  hd.  fi-,  fey-,  feu-  (67)  -ern. 
vireu(G,  22).  vieren  (11).  flyßigfyren(68). 
hd.  feyrlich  eren,  ern  (21).  eren  (5,  22, 
76).  wirdigeii  (17). 

Celebre  feurlich  (67).  {st.  celere) 
suellicli  (17). 

Celebris  vir-  (22),  feyer-  (4),  lob-, 
her-  (65)  -lieh. 

Celebritas  veirleichait  [verb.  aus 
erl.  1.  cf.  honestas).  hogetide  (99). 

Celebrum  hd.  fir-  (G,  68),  fier-,  feyer- 
(66)  -lieh,  -liehen  (21). 

Cel-ebs,  -eps,  -ibus  (19),  i  -ibanis 
(•^2),  i  -icus  (1,  19),  i  -itus  (76)  i.  ce= 
lestem  vitam  ducens  (Br.  cf.  caelibes 
eaelestis  i3ö,).  einer  o.  eine  die  ein 
hymlesch  leben  fieren  (68,  *"m.  110).  die 
ein  heilich  leuen  leyt  {ducens  izi).  \\jn\- 
lische  (1).  hyramelscne  (^19).  himlisch  (64). 
hemmeis  (109).  virlicn  (22').  kusch  t 
reyn  (8).  kewsche  l  reyiie  (9). 

*Celecra  v.  Celox. 

*Celech  (22 ,  76,  Smn.)  ,  ceolech  (76) 
{st.  coheleth;  i.  ecclesiastes ,  t  eonei= 
nator  .•^um.)    kerlich   (22).    lautrechtere 

(Siuu.). 

*Celedoneus  v.  Chelidonius. 
*Cheledonia  v.  Chelidonia. 
*Celept-ia,  -ra  v.  Calyptra. 

Celer,  celor  (1)  (j.  repentinus ,  ve= 
lox,  celeber)  hd.  7id.  snel,  snelle  (10). 
schnei,  iach.  bald  (75).  balde  {5^).  pald 
(1).  hd.  behende,  risch  (22",  23).  riß  (5). 
resch,  rosch  (77).  rasch  (22»'^).  rascheu= 
dich  (22**).  geringe  (19).  ringf^rig  (v.  a. 
1618  1.  endelieh  (77). 

Celeranter  snelliken  (22). 

Celerare  ylen  (12,  22).  schnell  eylen 
(64).  klokeu,  suellen  (22).  haesten  (11). 
haisten  (132). 

*Celerari-a,  -us  v.  Cella-trix,  -rius. 
*  Celer  atus  v.  Sceleratus. 
Celere  i-.  Celeriter. 
*Celeris  more  (74). 
Celeritas  hd.  snel-keit,  -Hgckeit  (9). 
ring-e.  -färtigkeit  (i.  agilitas  V.  a.  16I8). 
Celer -iter,  -e  hd.  nd.   snel -lieh,  { 
-hken  (23),  -leken  (22),  -lelich  (5),  -klich 
(6).  hd.  schnel-liglich,  -ghch  (76),  -lenk= 


OEL 

iicn  («"h")  ;Tehend-lich   (67),   -iglich.   rad 
thohanf  (22»'). 

*Celerrima  snel  (8).  schif  geschrey 
(9.  X  celeuma). 

*Cele8  himelischer,  frummer  &e.  (88). 

Celesti-nus,  l  -s  (G,  110)  hiniclscher 

(15).   himel   ])irten   (1.    cf.   conueraua?). 

hd.  nd.  celcstiner,  eyner  vß  dein  ordeu, 

nd.  in  dc'ine  inoneke  orden. 

Cel-estis,  -este  udj.  adv.,  -icus  (18), 
-itus  adj.  {b'^,  76)  adv.  hd.  hymmel-s, 
-es  (.'■)''),  -sehe,  -isch  (.')'»),  -schliche  (7). 
himlischeii  (1).  hemel-sch  (22),  -s  (11, 
132).  hommels  (21).  von  oben  (68).  van 
boeuen  (132). 

*Celestus  r.  Sceleratus. 
Celetra  c.  Calyptra. 

Celeum-a,  -o  (76),  ceulesma  (88)  {i. 
clamor  mtut-icus,  -arum  l  messorum  sim., 
aus  celeusma)  ein  schiflfers  o.  meycrs 
liede  o.  gesang  (110,  sim.  132).  een  schipp 

fers  of  maijers  leis  (107).  seh.  efte  meiera 
efte  sank  (109).  lyt  (99).  schefsaiic  (Sum.). 
schiff  gescluei  (88).  g.  der  schiffleute  so 
si  in  noten  sind  0.  ein  yglich  uot-g.  (74). 
merinin  (Gf.  2,  774).  ^ 

*Celia  (c/.  sprintillai  gruuzig,  gruz- 
zinc  (Gf.  4,  344). 

Celiacus  morbus,  coeliaca  &c.  (Ki.) 
dy  ruer,  Mrg.  dy  i-ottrür  (125). 

^Celibanis  v.  Celebs. 

Celibatus,  celeb-atus  (76,  110),  -itas 
(67)  hd.  reyiiikeit  sim.  mag-  (9),  mat- 
(8),  may-  (17)  -tum.  kuscheit  (8).  kewsch= 
keit  (9). 

*Celiber  v.  Celeber. 

*Celibus  V.  Celebs. 

*Celicardo  v.  Cardo  cell. 

*Celices  v.  Celox, 

*Celicocus  poUeye  (85.  cf.  iuliana, 
pulegium). 

*Celicus  V.  Cele-ber,  -stis. 

*Celidomia  i'.  Chelidonia. 

•  Che-,  gew.  ce-lidon,  g.  celidonis, 
celid-o,  g.  -inis  (68)  swalbe  (17).  schwalb 

(68). 

*Chelidon  equi  huffholen  (iii). 
Cheli-,  gew.  cell-,  chele-,  cele-,  cili- 
(Gf.),  cene-  (104)  -donia,  cheli-,  alchym. 
(acoelo)  coeli-donium  (143),  celidomia 
(76)  i.  hirundin-ea  (85),  -ina  (143).  erun= 
dinia  t  cretarus  ( 74 ) ,  au-,  fa-bium, 
esclara  (143).  hd.  nd.  scliel-,  schelt-  (22), 
hd.  schelli-  (4,  Gf),  sceUi-  (104,  Gf.), 
schelle-,  scheel-  (68),  schöl-  (93,  Das.)  hd. 
-wurcz,  -worcz,  -burcz  (3),  -kraut  sim., 
nd.  -wort  (schel :  que  oculos  cecucientis 
refortat  23).  hd.  nd.  golt-,  hd.  gold-  hd. 
-wurtz,  -worczel  (19),  nd.  -wort,  -wortel 
(llu  grintwrz  (eil.  Gf.).  eselwurtz  (74). 

Celidonia  agrestis  memiich  (74). 
C.  minor  beinwrz,  rietachel  (Gf.). 
Celidoniacus  breit  swert  (i47). 

Chelidonius  (Ki.),  celedoneus  swal= 
benstein  {in  ventre  irundinis  19).  zwalueii= 
stien  (Hl.  celidonie  [nomen  lapidis  23). 

Chely-,  geic.  celi-drus,  ce-  t  che- 
Inidriun  (76),  cylydros  {ex  xuXsiO  voluo 
125)  eychschlang  (125).  slynder  (KU.),  een 
sliendere  {qd.  serpens  108). 
*Celifonia  v.  Colophonia. 

Cell  fulmen,  var.  c.-f.  himlischer 
bhcken  (75). 

*Celim  {i.  partim)  taylich  (74). 


GEL 

*Celmdr-a,  -ia  (es,  ai.  m.),  cilinclr-a 
(76),  -ia  (75)  {cf.  celox..  Gl.  m.  V.  che= 
landium.  Dz.  wtb.  588  v.  chaland)  est 
magnum  vehiculum  (76).  raub-  (iio),  roufF- 
(132)  -schiff,  raißschlitten  (75). 

*Clie-,  ce-lindrum  v.  Cilindrum. 

*Chelindros  liasilin;  celyndros  hesi= 
liua  staba;  krapfilin  (Of.  4,  lOGO);  aus 
colurnus  X  cylindrus? 

*Celiola  v.  Cellula  memoratiua. 

*Celiphonia  v.  Colophonia. 
Chel-ys,  gew.  -is   schneck  (88).    lut 
("88),  laut  (91,  12(!)  0.  harpff.  eyne  feddel 
?.  vigella;  eh.  magna  eyne  geygen  (125). 

*Celisteriuin  {aus  cl.  ?)  celister   (74). 

*Celitus  V.  Cele-bs,  -stis. 
Ce-,  ci-   (9)   -lium,  celum  (64*=)    i. 
eeltes  (Br.).  grab-eysen  (9),  -stickcl  (64). 

*Celiuin  v.  Cela. 

Cella  hd.  nd.  celle.  hd.  cel.  nd.  tzelle. 
hd.  kam-mer,  -erlin  (68).  cleyn  kammer 
(17).  keller  (9i).  käler  (in).  Stadel  (125). 

*C.  eanaria  {st.  carn.)  fleischgaden  (9 1). 
C.  lignaria  ags.  fin  (136",  i45). 

Cel-,  ce-,  ca-  (q  v.)  -larium  hd.  nd. 
keller.  kelre  (6,  11).  clieller  (i04).  hd. 
keler.  speißkast  (9i).  spißkainer  (65). 

Cell-,  celler-,  eeler-arius  kelnari 
sim. ;  puur(Gf.).  hd.  nd.  keiner,  hd.  keller. 
kelder  (18).  kelrewerdre  (99). 

*Cell-,  cel  -,  celler  -,  celer  -,  cellar- 
atrix,  celeraria  (76)  keiner-  hd.  -ynne 
(5b),  -in,  -n  (5),  nd.  -sehe,  che-  (1,  71), 
ce-  (3)  -hierin  (dfs  Klosters  1).  keller- 
hd.  -in,  -n  (21),  nd.  -sehe,  kelderin  (18). 
schaffnerin  (75). 

Cellere  {cf.  cillere)  slahen;  regen  t 
czwinczern  (9).  slan;  regin  o.  zwincern 
(8.  cf.  8m.  4,  307). 

Cellula  ain  zellin  (76).kalterloin  (Ki».). 

C.  cerebri  liiruschidung  (93). 

C,  cella  (;")'>)  memoratiua  {in  capite 
110)  die,  eyn  gedenkende  (7  sim.),  ge= 
deuck-  (5,  6,  68),  ghedenke-  (22),  denk- 
(18,  74)  kamer. gedencken  der  k.  im  heufft 
(132).  eynk.  der  gedechtniß  (17).  celiola 
i.  memoria  gedechtnyß  (67). 

*Ce  -,  che  -  Inidrum  v.  Chelydrus. 
Cilindrum. 

*Celocasia  r.  Colocasia. 

*Celonis  &c.  v.  Celox. 

*Celophium  v.  Coliphium. 

Ce-,  cae-  (i36)  -lox,  t  eel-otis  t  -onis 
{  onix  t  -undria  l  -untria  (147.  X 
-indra  &c.  q.  v.)  snelle  schiff  (9  sim.). 
snel  scheep  (147).  jageschip,  pinke,  snicke 
^109).  chiol  t  varm  (i4i,  Gf.).  kyH  uarin 
(Gf.  3,  574).  ags.  ceol  (94),  geol  (i36). 
eel-ices  t  -ecra  herikochun  (i3o). 

*Celsa  keysers-  (16,  17,  74),  keyser- 
(8,  9)  -hoff,  keyserßhoffe  o.  scgelpawm 
(74).  mastbaum  (10  &c.).  i.  musculus  vitae 
das  ferg   (113,   123). 

*Cels-fal  -far  v.  ClefFal. 
Celsitudo   hoch-keyt   (7),   -eit    (68). 
hohe  (17,  iioac).  hohy  (110''). 

*Celsitus  {cf.  celticus)  edler  o.  hoch= 
geporner  (74). 

Celsum  ein  böge  (3).  hoch  (9  &c.). 

Celsus  hd.  hoch,  vber-h.  (^.  excel= 
sus  1). 

Celt-es,  -is,  -e  (93)  gall.  cisel  (17  &c.). 
hd.  mei-ßel,  -ssel.  hd.  (3,  17,  4)  nd.  mey= 


GEN 

sei.  stain  maissei  o.  kramppen  (1,  Sm.  2, 
386).  steiu-meissel, -bickel  (75).  bick  (18). 
bicke  (22).  bickel  (19  &c.).  beitel  (109). 
beizel  (132).  grabestichel  (3).  grab- 
stickel  (64,  75,  HO),  -ysen  (76)  zu  den 
steinen  (75).  viela  (93). 

Celtiber  nomen  populi  (ßr.).  ceUtiber 
i.  populus  volck  (7).  celciber  ^■.  populus 
hispanie  (132). 

*Celtica  {herba)  hertestunge  (47). 
Celticus    i.  nobilis,    a   celsus    (Br.). 
wapengnoß  (76).  edel,  edlung,  furnemcr 
(74). 

*Celtrum  instr.  sculpendi{3),diuidendi 
49) ;  i.  eeltes,  molatum  (75).  pick-e 
3),  -el  (75).  wecken  (49). 

*Celtulus  meißel  (8'').schrot  eysen(75). 
Celu-m,  -s  (8,  9,  17,  99),  eoelum 
(91)  {cf.  eelivun)  grafhisarn  (86).  grab- 
-ysen  (8),  -eyscn  (91).  greysin  [sie  9). 
howiser  (99).  meissel  (8,  110).  m.-chen 
(125).  mcisell  (17).  beyzell  (132).  Schaber 
{i.  scalprum  8s). 

Celum  hd.  nd.  hi-,  (93,  99),  he-  (22, 
132),  hd.  hym-,  hye-  (5),  hum-  (7,  19), 
hom-  (21)  -mel. 

Celum   capitis  dat  hemelse  boeuen 
in  dorn  mondo  (i32.  i.  q.  hemelte  pala= 
tum  KU.  mhd.  himelze  laquear). 
*Celun-dria,  -tria  v.  Celox. 
Celus  V.  Celum. 
Cema  v.  Scema. 
*Cemedreos  v.  Chamsedrys. 

*Cementare  tünchen (75). t.  mit  inortel; 
polen  kelchen   (71).  m.  abruren  (75). 

*Cement-arium ,  -ifodina  ( 8^ ,  75 ) 
kalk-  (17) ,  kole-  (sic  8t>)  -grübe.  morteU 
hauen,  var.  raorterliaw  (75). 

Cemen-,  cem-  (Sum.)  -tarius  i.  calx 
kalck  (5).  kalck-,  kalch-  (4),  kalg-  (8) 
-sieder  (7),  hd.  -burner,  -bernre  (11), 
-mechcr  (S*»),  -meker  (23),  -maker  (22), 
-menger  (4).  muren  mecher  (19).  morter-, 
merter-  (iio*^)  -macher  (6),  -kuecht  (110). 
mur-are  (121,  Sum.  sim.),  -er  (10,  76). 
mawrer  (9).  mj^rer  (13).  stein-metzler 
(132),  -mecce  (100).  stenbiccre  (99).  mort- 
rer  l  -elrurer  (vö). 

*Cementifodina  v.  Cementarium. 

*Cementilinire  kellen  (22i>). 

*Cementor  eyn  murer  (7). 
Ce-,  ei-  (74)  -mentum  hd.  nd.  kal-ck, 
-ch  (7,5),  -t  (13),  -g  (8b,  76,  HO),  chalk 
(95).  mort-er  (6),  -rer  (3),  -el  (110b). 
mort-er  (1,  74,  75,  110),  -re  (99).  mertel 
(76,  88).  mortel  (75).  m.  von  kalg  (es). 
spis  (76). 

*Ceme-ntum  limphidium;  -tum  ags. 
merisc,  später  calmetum  merix  (ise), 
aus  calamenta?  cf.  meric  mint  (Bosw.). 

*Cemeria  v.  Caemeria.  Gragio. 

*Keminada  v.  Caminata. 

*Ceminodia  v.  Centinodia. 

*Cemtarius  v.  Cementarius.  . 

Cena  hd.  abent-,  abint-,  obent-  (5^, 
4),  aubent-  (76) ,  naht-  (6)  -eßen.  nd. 
auent-etten  (22),  -maell  (132).  auens 
mael  (11).  hd.  nachtmal.  coena  saliaris, 
opipara  ain  kostlich  mal  (91). 
*Cenabates  v.  Scenobates. 

Cena-culum,  -torium,  -tio  (91),  ceno= 
culium(75)  (Xscena?)  cena-culum  in  sv^ 
periori,  -torium  in  inferiori  parte  domus 
(76);  -culum  i.  vaporarium  (91);  sola= 


GEN 


111 


rium,  palaeium,  lobium,  architricli= 
nium,  accubitus,  refeetorium  (75); 
comessarium  (Sum.) ;  gentaculum  (5^). 
hd.  eß-,  eße-  (8^) ,  essen-  (9 ,  75) ,  ete- 
(11),  muos-  (Gf.,  BM.),  mues-  (3),  mus- 
(1,  10,  22,  71,  99),  muß-  (4,  75),  nd.  mos-, 
hd.  Sommer-  sim.  -hus  sim.  ein  herlich 
esshus  (93).  muosgadem  (119).  eß  leube 
(17).  Stube  cenatio  inferior ;  eyn  som= 
merleuben  eenac.  superius  (125).  lobe 
(95).  lauben  i  soler  (2,  75)  dar  vff  man 
gewonlich  ißt  (75).  hutte ;  ein  fletz  (75). 
stub  (91).  morgen  esßen  (5^).  heimlichs 
red-  t  sprach-huß  (75).  re-  (133),  reb- 
(19)  -bender.  hd.  nd.  reuent-er,  -eer  (11). 
closter  (17). 

*Cenaculum  (st.  tenaculum!  q.  cf.) 
krampe,  clamme  (22). 

*Chenalop-es,  -eces  (126,  Ki^.),  -leces 
(Ki^.)  pl.  stoppelgenße  (125). 

Cenapenum  v.  Conopeum. 

*Cenapoliuin  v.  Cenopolium. 

Cenare,  coenare    (loe),   conari    (1) 
hd.  abent-,  zu  a.-,  des  auentz   (132),   zu 
naht-    (6),    zu    nacht-essen.     eten    (99). 
bruden  (106). 
*Cenarga  v.  Cianga. 
*Cenarophalus  v.  Cenorephalus. 
Cenat-orium,  -io  v.  Cenaculum. 

*Cendere  hd.  an-  (76,  110),  en-,  ent- 
czunden  (3,  iio<=),  -zünden,  -zinden  (es, 
76,  110).  ent-,  en-  (23)  -pheugen  (5,  21), 
-fengen  (22,  23).  Hechten  (75). 

*Cenebubula  veltquenel  (Sum.). 

*Cen-ecla,  -omia  vlyeghe  (147). 

*Cenedela  sayt  (8). 

*Cenedonia  v.  Chelidonia. 

*Cenic-us,  -os  v.  Scenicus. 

*Ceno  (cenon  Br.)  grece  commune 
ydelczel  (19.  aus  V.ow6q  X  X£v6?). 

Ce-,  sce-  (8,  9,  es),  ci-  (76)  -nobita, 
cenobica  hd.  closter-man,  0.  -wyb  (110), 
-wyb  (68),  -mönsche  (93),  -leüt  {pl.  91). 
mon-nich  (8),  -ch  (9).  conuent  bruoder 
0.  Schwester  (64). 

Ceno-,  sceno-  (es,  Br.),  caenu-  (ise^) 
-bium,  l  -dochium  (ö^b,  21)  hd.  clo-, 
chlo-  (95),  kloi-  (132)  -ster.  hd.  feit-  (16), 
iunckfrau-,  iunfrauwen-  sim.,  [iunfrp-  (21), 
7id.  iuncvrowen-closter,  -clauster  (67). 
refental  (33,  64.  X  cenaculum). 

*Cenobium  v.  Cenobrium. 

*Cenobodes  v.  Scenobates. 

*Cenob-rium,  -ium  (5^,  es),  cin- 
obrium  (1,  22),  -obrum  (64),  -aberis 
(110)  hd.  ze-,  ce-,  zi-,  nd.  ci-,  sy-  (23) 
-nober.  cen-obir  (5''),  -abre  (17),  -eher 
(5).  rate  dinte  (6). 

Cenocephalus  v.  Cynocephalus. 

*Cenoaitato-  (1),  tenocita-  (9),  tena= 
cito-  (17),  cenotato-  (16)  -rium,  i.  q. 
cinociclo-  ,  cinoeicloco-  ,  cinogloti-, 
anocicloti-torium ,  cinocielocutorum 
(Gl.  m.  2,  429),  afrs.  esclot-overe,  -oure 
(escluse  du  moulin)  schoss  prett  (1). 
schoß  bredt  (17).  schütz-  (le),  schucze- 
(9)  -bret  {mole  16.  cf.  Fr.  2,  238".  .Sm.  3, 
424,  410.  schieß-  versch.  von  schutz-bret). 

*Cenoculium  v.  Cenaculiun. 

*Cenodoch-  v.  Xenodoch-.  Cenaeu= 
Ium.  Cenodoxia. 

*Cenodoria  {i.  factum  ex  ceno)  hafen 
werck  (75). 


112 


CEN 


Ceno-,  aeno-  ^7.'0,  sceno-,  cono-  (22) 
-doxitti,'.'*-'.  v,\4.-.\-doxa,-duxa,-doxium. 
-doehia(^7.'.).cenoduxiunn;5\8cenoduxa 
(K,  17)  yd.-l  (S,  17.  '2-2).  yU-l  (uo\  hd. 
vniiutz  o.  *'itfl,  oitcllicli  l  eitel  weltlieli 
(75\  oppeclie  (S)  ere. 

CenodoxuB  eer-frytip,  var.  -gevttig 
(no).  pliijrirli  vaii  ydell  gloricii  (Kia). 
gyer  lUU). 

*Cenofactorium  &c.  r.  Cenouecto^ 
i-ium. 

Ceno-factorius,  -fectorius  (76)  {aus 
coenum  x  schoenos  X  cenobrium!) 
i.  qui  operatiir  in  t  cum  ceno  (TtiV    eyn 
seyl   inecher  f    eleyber  (^9).    ein  ainten 
maclu'i-  vlJ  cynober  (f.s). 

*Cenofegi  '•.  Cyniphei. 

*Cenofertorium  r.  Cenouectorium. 

*Ce-,  sce-nolentia  kotig  gestanck  (75). 

*Ceno-,  cenu-  (^!»!»,  Kr.),  sceno-  {Tr,\ 
f  scelo-  ^7(0  -lentus  quo-  (8),  ko-  (75), 
kot-  v9)  -tig.  sliclecteg  (99). 

Ceno-  t  cenu-  (gi.  m.),  coeno-  (Pap.), 
ceto-  (74)  -lentus  (i.  renouatus,  aus 
xa'.vo^)  vcrnewtor  (74). 

*Cenolobium  ( aus  cenobiumxscena 
X  lobium?)  absitle  (100). 

*Cenoniia  v.  Cjnionisria.  Cenecla. 

*Cenonia  v.  Cynomyia. 

*Cenonoctorium  v.  Cenouectorium. 
Chenonomus  v.  Anetarius. 

*Ce-,  sce-noplectrum  mist-kreul, 
-hacke  (7,-)). 

*Ceno-,  coeno-  (Gl.  m.),  cena-  (19) 
-polium,  -palum  (11),  -porium  (75)  {t. 
celarixim  7.i,  7ti ;  aus  XO'.vOT;a)Ä!.ov )  trisor 
(19).  keller  (75).  richte-  (11),  rieht-  f 
koeh-  (19)  -baiick. 

*Cenophagiuni  r.  Scenotaphium. 

*Cenophali  &e.  c.  Cynocephalus. 

*Cenophegia  &c.   r.  Scenophegia. 

*Cenophegium  &c.r.Cenouectoriiun. 

*Cenore- ,  cenaro  -  phalus ,  -falus, 
cenosopalus  '76i  (X  cjrnocephalus) 
i.  staöulum  t  homo  habens  caput  caninum 
&c.  (76).  huudis-  t  huntz-  (9),  hunt-  (8, 
17)  -stalle  (17). 

*Ce-,  sce-nosus  kotig  (7.0). 
Cenotaphium  &c.  v.    Sceno-,   epi- 
taphium. 

Ceno-,  sceno-  (!,  8,  9,  4,  74)  -veeto^ 
rium,  -fectorium,  -factorium  il,  5,  4, 
74),  -vegium  (,110'',  132),  -vegum  (uo»), 
-vehum  ('66  &c.),  -veum  (147,  Gl.  m.), 
-phegium  (5,  7ii),  -pheiglum  l  -phium 
?-plectorium(7.5l, -pheium  74),-pheum 
(74,  134),  -fertorium  UG.  x  ferre), 
cenono-  (9).  confe-  iii4^')  -ctorium  \est 
instr.  quo  portatur  cenum;  cf.  bastema. 
portentula.  gerula.  gi.  m.  2,  232,  .503. 
Sm.  1,  189.  BM.  145)  trag-  (74),  mist-  (5, 
17,  74,  75,  76),  rade-  (1,  ö*»,  16,  4),  rode- 
(8)  -her  (8,  74  &c.),  -bere  (8),  -bern  (17), 
-beren  (1),  -per  (74),  -trag  (75).  mist-  (68K 
kat-  t  dreck-  (110^),  kot-?  treck-  (110''), 
slije-  (132)  -karr. 

*Cenozefano  &c.  v.  Cynocephalus. 
Cens-arius,  -erius  (76,  üi.  m.),  { 
-uarius,  var.  -artnus  (75),  -vialis  zius^ 
man  {10).  der  zynß  gibt  (68,  76),  z.  o. 
schätz  enpfahet,  var.  entpfacht  (110). 
censualis  i.  dans  censum  zinßbar  (65). 

*Censatio  (i.  estimatio  76)  achte  t 
beradinghe  (22),  beregunge  (77). 


CEN 

Censere  hd.  czelen,  l  ezeygen  (9V 
zeln,  z«'gin,  nemen  (8).  nennen  (8,  9). 
sdiatzen  (1,  65).  schetzen  (^64,  77).  achten 
(1,  f)*»,  65,  77).  urteilen  (19  sim.).  ordeleu 
(99,  132).  orclnen  (no).  ordinieren  (68). 
gebieten  (os,   no).  glubeii,  lialten  (65). 

Censerius  v.  Censarius. 

Censio,  inf.  -ire,  -ere  rein-igen  (21, 
23),  -gen  (J^).  reneglien  (^22). 

Censi-tus,    -cus    zinlJinan   (10  sim.). 
rieh  (8).  reych  (9). 
*Censius  v.  Cesia. 

Censor  [i.  rim-  t  preti-ator  145) 
riehter  (7  &c.).  reycher  (9.  cf.  censitvis). 
erteiler  (93).  straÖer  der  sitten  (91). 
berisper  van  quaden  sedeii  (i32).  schult^ 
heyß  (12.*)).  ags.  echtheri  (i45). 

Censua-lis,  -rius  v.  Censarius. 

Censura  gericht  (9,  65).  gewalt  (8, 
9).  macht  (,110,  i32).  ordeel  \_99).  vrteil, 
banne  &c.  (65).  de  bam  (^22.  c/".  bamus). 
wreetheit  (132). 

Census  ^ptc.   2.   decl.)  eyghen  mau 

ai). 

Census  (4.  decl.)  hd.  zin-se  (5'',  7), 
-ße  [>S"),  -s,  -ß.  czeus  (13).  ceyus  (97). 
tyns  (22).  gelt  (8,  9,  77).  gilt,  reut  &c. 
(65).  reute  (77).  schacz  (19,  no).  schat 
(11). 

''Centamen  aventmail  dair  meu  aever 
kijft  lud  schyld  (147). 

*Centarius  v.  Centenarius. 

*Centharus  v.  Centaurus. 
Cent-aurea,-auria,  -ausia  (6),  -aurica 
(104),  -uaria  (76),  -aria  (7,  21,  22),  -agria 
(3),  zentauria  (^87,  i46),  certaurea  (i49) 
{i.  chironia,  anopelos  125)  hd.  nd.  wunt-, 
wuutt-  (1),  wut-  (22),  hd.  wund-,  wont- 
(17,  67)  -krut,  hd.  -kraut,  -chrawtt  (1). 
wints  brud  [sie  6!).  guth  crut  (ö'').  vn= 
kraut  1^74).  hd.  über-,  biber-  (73  Mrg.), 
biefer-  (74),  beuer-  (17)  -krut,  -kraut, 
tusent-  (45),  tausent-  \Ta,  125),  dusent- 
(lU)  -guldin.  hundert  g.-krut  (91).  gold= 
wrtz  (87,  146).  golt-phim  (74),  -heit  (49). 
gart-heyd  (13,  74),  -hayde  l  -heyd'  (74), 
-enheyde  (73).  ryder-  (rydel-  ausgestr.) 
-blom  (13).  ringelblum  (centavirea  maior 
149).  wutscherliug  (5).  hd.  ertgall-a(87&c.), 
-e.  erdgall  (64,  74).  ergal  (125).  engal  {sie 
114).  eei-tgalle  (11).  boh.  zemyzlucz  (4. 
i.  e.  zemezzluc  erd-galle).  landaw  (73). 
cent-auren  (132,  gen.  4),  -aur  (74),  -er 
(Gf.).  auri-n  (12),  -ne  (85,  96,  149,  Sum.), 
-nie  (47),  -nkraut  (73).  crateme  (93).  matreia 
(c.  minor  95).  meter-n  (17),  -e  (^.  febri= 
fuga  Suin.  v).  hercz  span  (21). 

*Centauria  {i.  q.  centuria  66  &c.)  est 
turba  centum  homtnum  (67,  68). 

Centaurus,  eentharus  (76)   halfwijf 
haltVie  (11). 
*Centausia  v.  Centaurea. 

Centenari-us,  -a  (75,  93)  hd.  ceute= 
ner.  ce-  (93),  ze-  (75)  -ntner. 

Centen-,  cent-  {la)   -arius  hundert- 
hd.  -zale,  7id.  -tal. 
*Centenodia  v.  Centinodia. 

Cente-nus,  -simus  der,  nd.  de  hund- 
erste.  hd.  -irste  (5''),  -erzte,  -ertst  (7), 
-erdest  (134). 

Centenus  hund-irstig  (ö^),  -ersticli 
(22). 

*Cente-s,  -us  l  recenteus  (74)  ein 
sneek  (6).  sneckeuhauße  (74).  windeisten 
(22). 


CEN 

Cen-tesies,  -tesis,  -ties,  -cies  hd. 
nd.  hundert-,  hiindor-  (99),  hondert-  (7, 
11)  -werbe  (17),  -werp  (21),  -werve  (11, 
22),  -worve  (23),  -waruen  (99),  hd.  -male 
(5,  7),  -mal,  -mol  (fi). 

Centesimus  v.  Centenus. 

*Centeus  «;.  Centes. 

*Centicosus  v.  Centus. 

*Centidonia  0.  Centinodia. 

*Centi-,  centum-  (143) -grana  kobiß- 
wurtz  (74).  fingernagelkraut  (i43). 

*Centünana  ijierba)  ribba  (Gf.). 

*Centi-,  centum-  (143,  Ki.) ,  centu- 
(Fr.)  -morbia,  t  -morbium  (143),  -mor= 
bida  (f  -trabida  ^^47),  -livorbia  (96), 
-terbura  (,149)  igel-  (Sum.),  egel-  ^47,  96. 

143,    149,    Fr.),     eilgel-    (Ki"'».),     eyl-    (Fr.) 

-gras,  -kraut  (143,  Ki.).  schlangen-,  pfen= 
nig-kraut  (i43).  dusent  craft  (47).  dru8= 
Wort  (85). 

*Centina  v.  Sentina. 
Centi-,  cente-  i  cemi-  (.Sum.),  cen- 
tum- (143,  144,  Ki.),  CentO-  (Gf.  4,  582), 
cyco-  {q.  V.)  -nodia,  -donia  (4)  (i.  corri- 
giola  143,  -ola  1,  7.  cf.  plantago)  hd. 
nd.  wege-,  wega-  (Gf.),  weg-  (1,3,  143, 
144)  -breita  ( 95,  Gf.),  hd.  -breide ,  -prait 
(3),  -breten  (105),  -tieta  (105,  Gf.),  -trede 
(12,  47),  -tede  {sie  85),  -drede  (13),  -trit 
(73.  143),  -dritt  (144),  -graß  (73,  i43,  144), 
-rute  (Sum.),  -roch  (1).  spori-  (Smn.),  denn- 
(143)  -gras,  dnetreht  {sie  Gf.  4,  582).  blut= 
kraut  (143).  hertze-wurtz  (6),  -gespan  (17). 
hertz-gespanne  (4),  -bone  (5).  herte-spon 
(22),  -spau  (23). 

Centi-,  centu-  (76)  -peda  asselwurm 

(Fr.),  na-  (114,  Ki.),   no-  t  o-   (ii4)   -ssel. 

*Centiramiai  8),  ceteramina(5)  {herba) 
katzen  zal. 

*Centis  [st.  sentis)  eyn  dorn  (23). 

*Centiterbura  v.  Centimorbia. 

*Cent-o,  -on  (i4i,  Sum.),  -rum  (Gl. 
Aeifr.),  l  cantor  (9)  («'.  pannus  cum  quo 
lupanati'ices  se  mundant  Sc.  70  sim.)  vrawen 
wische-  (9),  frauwen  wiß-  (17).  wusch-  (75), 
fuß- (17),  basen-(,6)  -tuch,  -dueh  (17),  oder 
seldcu  reyu  (8).  fotzentuchlein  (74).  ein 
stiuckend  kleid  (1  lo^i).  ein  vuyl  stinckende 
cleyt;  vilt  (132).  vylte  (147).  filtz  (68,  141, 
Sum.).  ags.  feit  (gi.  Aeifr.).  geuiltz  uf  der 
schribschindeI(93).kuss-in(^iio^),-en(i32). 
kolter  &c.  (Fr.),  ein  gacke  (125.  «M.  jacke). 
meister  gesanck  (75). 

*Centones  sg.  {cf.  prc.)  viltz  mecher 
(6).  gefilt  sciioppen  o.  golter  (91).  gefut= 
tert  schaiaun  (125  Mrg.  cf.  Fr.  2,  158«.  Sm. 
3,   342). 

Centonia  v.  Santolina. 
*Centomc-a,  -um  (Ki.)  {i.  santonic-a, 
-um  143 ,  absinthium  ponticum  47) 
worm-  (8),  wrm-  (47),  wunt-  (i49)  -crut. 
wurm-  (143),  wundt-  (74)  -kraut,  worme^ 
rijc  (85).  möer-  (ki.),  santonisch-  (i43) 
-wermuth.  nl.  alssen  van  Xantoigne(i43). 

Centoni-zare,  -sare  {i.  tonos  compo= 
nere  76)  hd.  gesanck  anheben  sim. 

*Centonodia  v.  Centinodia. 

*Centor  v.  Filtor. 

*Centra  v.  Exentera. 

*Centrare  [i.punctare  ig,  cf.  centrum, 
XSVTdv)  stapfen  (9>  stopfin  (8).  stoppen 
ader  eyn  stappen  (17). 

*Centrias  {aus  cenchri-as,  -s  Ki.  cf. 


CEN 

cent-,  eenc-ris  Gl.  m.  u.  v.  miliaris)  v. 
Amindutus. 

Centrin-a,  -es  {pl.  Ki.)  {pisds  Gl.  m. 
cf.  xevTpiTTJC)  vvefftz  (91).  wurm  mit 
fliigehi  &c,  (Ki.). 

*Centriplex  v.  Centuplex. 
Centrix  {i.  lupa  dio-   Gl.    m.,   dia- 
76  -bolaris,  meretrix)  hur  (74,  75). 

*Centrix  galli  v.  Centrvun  g. 

*Centrosus  v.  Filtrosus. 
Centr-um,  t  -o  (76,  Br.,  Gl.  m.)  {et.  i. 
terra  76,  Br.,  fungus  t  patella  125)  tupf= 
fei  (75).  tüpfle  (^Fr.)»em  punckt  l  dippfel 
mitten  im  kreiß  (65).  der  p.,  var.  punt, 
t  lochel  im  kreiß  des  cirkels  (75).  mitten 
in  dem  zirkel  (8,  9).  m.  in  (64).  m.-yunen 
o.  puntlocli  (74).  ein  mittel  ynne  (15). 
mittirliimil  (127).  ein  ast  (125).  ein  harter 
ast  o.  knorn  im  lioltz  (Kl.). 

*Centrum  v.  Cento.  Crocola. 
Centr-um, -ix  (14»)  galli  (i.g.-tricum 
143,  verbena  &c.  73)  han-  (sum.),  hanen- 
kamp  (8,  85,   Sum.),   -cam   (47).   hannen= 
kraiip  (74).  scliarlen  (i4f)). 

*Centuaria  v.  Centaurea. 

Centum  hd.  nd.  hundert;  vlg.,  zenten 
corniter  (75). 

Centum  capita  (*'.  eryngium,  ingui= 
nalis,  aster  atticus  i43)  golde  t  wercol 
(47).  gelde  (149).  mannstreuw,  bracken-, 
wallen-,  raden-,  krauß-,  nl.  cruyß-  (i43), 
brach-,  roden-  (ki.)  -distel. 
*Centum-  v.  Centi-, 

Centuncul-us,  -um  t  -aris  herba 
(144)  rur-  1,144),  rühr-  (i43),  röhr-  (ki.) 
-kraut,  ror  (144).  mattenflachs  (ki.,  Fris.). 

Centunculus  hodder;   kolte,   decke 

(126). 

Centu-,  centri-  (fj**)  -plex  lumdirt-, 
hunder-  (17,  21)  -talt  (5),  -volt  (22), 
-valtig  fti),  -feldig  (5^,  17),  -male  (7), 
-warp  (21). 

Centuplicare  hundirt- machen  (8), 
-vach  {sie  9).  hundertfaltigen  (64). 

*Centu-plus,  t  -plex  (66  &c.)  hd.  nd. 
hundert-,  hunder-  (21,  67,  110)  hd.  -zale 
(Mss.  mog.),  -falt,  -faltig  (^69,  134),  -voldich 
(22),  -warp  (21). 

Centurio  eyn  herre  vbir  hundirt 
rytter  (5**).  hundert  r.  herr  (1).  ein 
hundert  r.  messiger  (65).  gewaltiger  vber 
h.  r.  (64).  der  h.  r.  hat  suh  se  (8).  ein 
her,  hauptman  (88),  o.  capiten-ier  (88), 
-iger  (110),  -ig  (110b),  -g  (iio<i)  vber 
hundert  man,  krieger  (88).  ein  hoptman 
der  vnder  im  hat  hundert  knecht  (68). 
rotmaister    (91).    scoltheiza    (Gl.   Mar.). 

*Centurire  hirschin  über  hundirt  (8). 
vber  hundert  herschen  (9). 

*Centus  {i.  turba,  aus  centuria  x 
coetus?  eher  cf.  sq.)  schar  (6,  22.  aus 
scharpV). 

*Cent-us,  -icosus  {aus  sent.)  scharp 

(147). 

*Cenudochium  v.  Xenodochium. 

Cenulentus  v.  Cenolentus. 

Ce-,  see-num  {i.  sporcieies,  pro= 
luuies,  labes,  limia,  voluptabrum  1, 
75)  vnfla-t  (1),  -et,  vbelhueß,  strunt  (20). 
quayt  (66,  70),  boß  (66  Mrg.  nl.  quayt, 
quät  malus),  qwat  ( 17,  69 ).  qwadt 
(134).  quot  (8).  woyt  (5).  kaat  (68).  kaut 
(67).  kait  (7).  koet  pfiel  (125).   kot,  kot- 

DiEtENBACH   Glossarium. 


CEPH 

pfutzen  t  -  lechen,  var.  -  lachen  (  75 ). 
wuest  (64).  ful  (8).  wlnisse  (11,  19).  eyn 
phul  (5).  pol,  hör,  slam  (22).  ghoer  (108. 
cf.  Gth.  wtb.  1,  215).  slym  (17).  shc  (99, 100). 
slijc  (106,  108).  bruch  (8^).  bruc  (99).  bru 
(106).  dreck  (11,  132).  ein  pfitz  (es). 
adel,  sump,  poil,  onreyn  (147). 

*Ceo  V.  Ciere. 

*Ceolech  v.  Celech. 
Cep-a,  -e,  -is  (87,  i46),  sepa  {q.  v.) 
louh  (141).  lauch  (110).  louck  (132).  sniti= 
louh  (104).  aschloch  (io5).  ci-  (85,  96), 
tzi-  (23),  si-  (22)  -polle.  ci-  (47),  si-  (85), 
czwip-  (4)  -pol,  i  -polle  {sg.  pl.  4). 
czipell  (9).  zypel(i32).  zib-,  zyb-olle(95), 
-ol  (6),  -uel  (4),  -el  (110,  i34),  -ein  («4). 
tzibal  (125).  cib-üU  (93),  -el  (8  7).  zühul 
(87,  146).  scebcl  (13).  zwi-ppvU  (4),  -uulie 
(105),  -fal  (1,  50%  -fei  (66,  91),  -bei  (5^, 
10, 111),  -blen(73,  126).  swibel  (5).  zwebe-1 
(7,  8i>),  -11  (17).  eyn  czuebeln  (21).  zwo-- 
bel  (8  &c.).  boUen  (,126,  144).  olich  (73). 
oyllieh  (v.  a.  1477).  ulk,  ulch  (KU.),  uick, 
uich  {altnl.  Nmu.^.  oinjun  (^99).  oi-,  a-juyn 
(KU.),  ozwn  (108). 

*Cepa  V.  Sepum. 

Ce-,  ca-parium  zibolmuß  (6).  zwobeU 
muß  (8).  zwippelmus  (9).  zwebelmuß 
(17).  eyn  zwy-,  var.  zy-belgarten  (uo). 
eyn  lioiÖ'  dair  louck  of  vllich  {cf.  cepa) 
in  waßt  (132). 

Ceparius  zwybel-gärtner  (Ki.).  eyner 
der  z.  verkoft  (68),  pflantzt  0.  verkoufft 

(HO  shl.    132). 

Cepe  V.  Cepa. 

*Cepe-,  t  cephe-  (8)  -tonium  (8,  74), 
-conum  (85),  cep-lecomium  (sum.)  -rito^ 
rium  (47)  holl-ouch  (Sum.),  -auch  (8,  74), 
-euch  (85).  allouc  (47). 

Cepi  haben  gefangen,  var.  hab  an-g. 

(65). 

*Cepiacum  v.  Apiacum. 

Cepina  Zwiebel-   (ki.),    bollen-    (126, 
Fris.)  -garten. 
*Ce-  l  se-pire  tuynen  (147). 
*Cepis  V.  Cepa. 

*Cep-lecomium,  -ritorium  v.  Cepe- 
tonium. 

Cepphus  (xsTlcpo?  126,  auis)  kepflf, 
Wismar  (ii4).  weißmeyer  (Ki.).  weiß-  t 
wiß-mewe  (126). 

*Ceps  (^.  sepes)  tuyn  (147). 

*Cepta-le, -re  (9)  pigrot(9).  bopgerot 
(8).  Fm'mell  vgl.  pogrct  antela;  pogra^ 
ten  pergula. 

*Ceptrum  («.  septum  Gl.  m.)  v.  Seep= 
trum. 

*Cepula  &c.  v.  CepuUa.  Kebuli. 

Cepul-la,  t  -a  (Ki.),  -e  (99)  biestloek 
(85).  zwibel-schalotten,  var.  {wetterau.? 
cf.  Wd.  Nr.  1509J  -Schlotten  t  -schnittlein 
(Ki.).    schalomes  (99). 

*Cepul-lo,  -o  (76)  {aus  epulo?)  {i. 
vorax  t  gulosus  (74,  76). 

*Cepum  V.  Sepum. 
Cepus  v.  Cippa. 

Cephal-algia,  -argia,  -aea,  -ea,  -ia, 
-a  (67),  ceph-argia  (67),  -aria  (74),  -ula 
(68)  haupt-wee  (111),  -we  (91),  -wetag 
o.  siechtag  (74). 

*Ceph-,  cef-,  eeu-alica ,  cefalcia  (1) 
hd.  houbt- ,  haubt- ,  haub-  (1),  houpt- 
(76),  heupt-,  häuft-  (7),  nd.  houet-ader, 
-ander  (76),  -odir  (8,  9),  -oder  (6). 


CER 


113 


Cephal-us,  -um  (66, 70,  134),  -e  (110), 
-an  (Pap.),  -im  t  cephas  (74,  ßr.)  haupt 
(74).  hawbt  (9). 

*CephaIus  i.  aliquis  qui  habet  caput 
sepultum;  prodium  ex  cepis  t  bipere  et 
alys  speciebus  aromatibus  ad  carnem  (76). 
stultus  {gr.  xscpaX(üV  Gl.  m.).  hauptloser 

(74). 

Ce-,  ze-  (87)  -phalus,  ce-  (i36),  cae- 
(Hpt.  5,  197)  -falus  {pisds)  kar-pho  (87), 
-pe  (6,  22).  meerasche  (Ki.).  ags.  heardh= 
ara  (i36),  haerdhera  (Hpt.) ,  heardra 
(943'.  raullet  Bosw.). 

*Cephar-gia,  -ia  v.  Cephalalgia, 

*Cephetonium  v.  Cepetonium. 

*Cephilacium  {vestis)  gall.  amuche 
(122.  cf.  almucium  &c.). 

*Cepliirus  v.  Zcphyrus. 

*Cephula  v.  Cephalalgia. 

*Cera  v.  Sera. 

*Cera  hd.  wahs  (6) ,  wach-s  (4 ,  76, 
134),  -ß;  wasch  (i^t),  wasclis  (110''),  waz 
(17),  waß  (21).  nd.  was,  vas  (23),  wais 
(132).  cera  non  liquefacta  unge-nodiget 
t  -uettet  was  (85). 

*Cera  {cf.  coxa)  diech  (Gf.  5,  118). 

*Cera  {instr.,  aus  serra  ?)  en  riue  (11). 

*Cerac-ita,  (104) ,   -ulum  {anders  Gl. 
m.),  -ula  cha-,  ke-rzili  (i3i,  Gi'.).  charchi- 
lin  (104.  cf.  carchlich  lychnus  Gf.). 
Ceragium     wachsgeld     (Ki.).    angl, 

WaXSCOttS   {pl.    Spelm.). 

Ceragius  v.  Cerealium. 
*Ceralis  u.  Cappa  choralis. 
*Cera-mina,  -nnia  &c.  v.  Ceraunia. 

Cerare  uuahsen  (86).  wech-sen,  varr. 
-ßen,  wychßen  (iio). 
*Cerarium  v.  Cerealium. 

Cerarius  ein  wachß  verkauflfer  (110). 
waß  verkoifcr  (es),  liet  mecher  (49). 

Cerasa  purpurea  brunnekersen ; 
precotia  amareln  0.  weiß  kersßen  (125). 

*Cerasco-mium ,  -nia  (Ki. )  rother 
Steinbrech  (i43).  wild  pastney  0.  pest= 
nachen  (Ki.). 

*Ceraseum  v.  Cerasum. 

*Cer8iseus  (color ;  arbor  v.  cerasus) 
prun  (Sum.). 

*Ceraster  v.  Cerealium. 

Cera-stes,  i  -tes  (74)  horn-uurm  (86, 
Gf.),  -slanng  (1),  -slang  (53).  gehorne 
wrn  (93).  eyn  slange  mit  liorn-e  (22), 
-en  (23),  -ern  (5,  21),  hörnern  (6).  horn- 
echt  (8),  -icht  (9),  gehurnde  (74)  slange. 
schlang  (76). 

Cera-,  ceru-  (8)  -sinus  kirsbamen  (8). 
kirsch-farb,  -roth  (Ki.). 

*Cerasium  v.  Cerasum. 

*Cera-,  cero-,  ceru-  (3,  4,  75),  eiro- 
(5'')  -stinus,  cerestinum  (21),  cerosi^ 
mus  (?  7)  hd.  eyn  hornicht  (3),  horen- 
(1),  hörn-,  har-  (7),  nd.  horne-visch, 
-fische  (7),  -fiße   (21),  -slange   (5^,   17). 

stur  {i.  sturio  &c.  75). 

*Cerastur  v.  Cerealium. 

*Ceras-um  (110  &c.),  -eum  (68),  -ium 
(125),  in  den  Mss.  stets,  in  den  Drucke 
werken  geto.  {alph.  auch  in  _  68 ,  uo) 
cerus-um,  bissw.  -a  cherseperi  (Gf.).  en 
kertze  her  (22).  cerseberen  bom  (-um 
sie  22t>).  ker-se  (5),  -s  (18),  -ß  (75). 
cherßen  (1).  kir-se  (11,  67),  hd.  -s  (8), 
-ß  (21,  69,  75,  134),  -sehe  (17,  70),  -seh. 
kries  (93).  krieß  (68).  wysselbere   (22^). 

15 


111 


CER 


Coras-iis,  -eiis  (fix),  caerassius  ( i :««\ 
eeruBua  {r.  jtrc.)  chcra-  (1),  kt>is-  (IH, 
07),  korlJ-  (7r.),  korsf-  (Oi^),  corsc-  (2"2''), 
kiTSobor-  (22),  kcrtzcbern-  (23),  kusso 
ixTon-  (lOii) ,  kirso-  (G,  11),  Arf.  kirs-, 
kirli  (f).  21,  TC),  kirsi'ii-,  kursoii-  (i:m). 
kirso-  (10«),  kirsclien-,  ktrssohcn-  (3), 
kcrscliiMi-  ^iii^.  krios-  (!i:t ,  '.):,),  kriolJ- 
(f.s)  -bom.  Äf/.  -biiuin  sim.,  -pawin  (1,  2), 
-bovn  ^!>;i).  -bim  (!».">),  -baym  (5''),  -bcr 
(sie  22'').  a(/s.  cisirbeam  (»l).  cysiibcan 
(LS.;). 

♦Gerätes  «".  Cerastes. 
Cer-,  caer-  (:ii)    -atum  (121)   (c/ 
ceronia,  malagma)    /uj^pflasler    (Ki.  )• 

f/.Olll    ^l-.'.">.    /.    '/.    /Ug    Fr.,    Sm.). 

Cer-aiuüa,  -annia  (lOs),  -amna  (;/. 
orvini  117).  ,7'(r.  -amina,  -tamia  (o?) 
((•/'  acroceraunia  I  /.  cxultati-ones  vndn^ 
rinn,  -o  a<iHoruiii  in  tempestatc,  alti  montes 
ad  mare.  stt'viniitzcii  (i.'}2).  zccbaren 
(tos),  der  gbelven  stygyiige  (147).  cera- 
unie  }>l  (117.  Br.)  -mna  (U7)  i.  rubi^ 
liana  wyiuliuyff  die  roit  is,  pl.  want  sy 
glyiiimt'ii  al.s  vuyr  (117). 

Ceraunos  ein  faleuner  stein  (Gf.). 
*Cerc-ylus,  -illus  (147),  -iclus  (i3(;) 
((/.  -urvis,  -uron?)  navis  ags.  aesc  (94, 
136).  -srhocp  dat  cdcyn  is  (i47). 

Cer-,  cero-  (74)  -copa  i.  certator  (147, 
Br.).  kijver  (,147).  krieger,   strej'ter  (74). 

Cerco-,  certho-  (i  10)  -pithecus,  -phy= 
tecus  (,110,  Pap.),  cyrcopetitus  (147)  [i. 
niainon  Pap.  cf.  ngr.  ,ua'.;i8  &c.)  mer- 
(111).  mor-  (91)  -katz.  circopediti  hahent 
cadaa  (st.  caudas)  (pias  .simpliccs  b-imee 
iion  hahent;  cvirra  /  trieopedi  siint 
siinee  (7(i).  clur-a,  /  -us  (c.i.  Piac).  -ia 
(Gl.  m.  5.  V.,  Ki.)  i.  shnius,  cercopithecus 
(Gl.  Piac.) ;  simia  (i45) ;  äff  (Ki.). 
*Cerdare  gerwcn,  loen  (11). 
*Cerdiiium  epi  lo  stanp  (stäup?  5^). 

Cerdo,  credo  (122),  cardo  (16)  7id. 
lou-  (77),  lau-,  lo-wer.  lo-ber  (b'^),  -her 
(5,  21),  -er  (132),  -erre  (11),  -glierwcr 
(22»>,  23).  hd.  nd.  ger-wer,  -weer  (11), 
-uer  (132),  hd.  -ber.  garber  (4).  hd.  ledcr- 
gerwer,  -gerbe,  -gerwe  (93),  -reyder 
(132).  ledrer  (iio).  altreiß  (Ki».). 

*Cerdoleuin  (i.  cespes)  lokese  (noch 
jetzt  am  Main),  loekloß  (74). 

*Cerdoniuin  (?'.  aluta)  lowe  (17). 
*Cerdonius  ledrerhuudt  (74). 
*Cereacas  r.  Cunieulus. 

Cereali-um,  i  -s  (147)  i.  locus  vbi 
panis  et  cibiis  paratur  a  ceres  (Br.).  bach-, 
brot-huß  (HO),  beckerye  (132).  pfistry 
(68).  broit-,  spyse-stede  (147).  crealium 
gail.  grenier  (Gl.  m.).  cere-,  eeri-alia 
pacb-  (130),  part-  {de  Gf.)  -gcschirre. 
cer-alia  i.  artna  pastorum  (76  st.  inst.) ; 
-aliViS  i.  pi stör  (68  &c.  vf.  Gl.  m.  2,  3.'5i); 
-agius  (<;i.  m.),  -eagius  (a  cera  Br.), 
-easius  (i2!'\  -easeus  (147),  -aster  (76), 
-astvir  (74)  i.  pistor  qui  ad  modum  cere 
(X  ceres)  pastam  deducit  (76  sim.). 
beeker  (147).  kiieter  o.  wurcker  eins 
taygs  (74).  cerariiun  i.  domus  vbi  panis 
inscinditur  (1%). 

*Cerebelluin  v.  Terebellum. 

Cere  bellum,  -bella,  -uella,  -fella 
(76),  -sella  ü  I,  -brellum,  -Uum,  cerueUa 
(Gl.  m.,  Gf.)  [i.  cerebrum  6«,  carnellum 
75,  cranium  76.  crineum  sie  7,  caluaria 


CER 

&c.  !>:i.  mdenia  100  cf.  menica)  hd.  nd. 
liirne-  di;»,  i-.'o  &c.),  iiiriii-  (loi,  Gf.). 
(JC11J.  hd.  birii-,  liiren-  (1),  gebireu-  (3), 
gtliirii-  (f)),  breglu-n-  (22)  hd.  -.schale, 
-.schal  (1  &c.),  -rcba  (iin  &c.),  -rebe  (104), 
-reuo  t  -reue  (Gf.),  -creba  (120),  -schedol 
(5,  0,  21,  93),  -sciuMdei  (4),  -scheyde  (3), 
nd.  -cop.    hernevel   (100).    iiensekcn  (»9). 

hl)p.sciui(iol    (!I3). 

*Cerebincus  {st.  terebinthus)  eyn 
wiracli.sbauiii  (\1). 

*Cerebrellum  (X  crinea,  wie  crineum 
X  cranium)  die  swaerde  (11). 

*Cerebrellum  c.  Cerebellum. 

*Cerebrina  liirii  Avorst  (!)  &c.). 
Cerebrosus  vol  liyrn  (68).  (piait  van 
li.,  ousiiiiiicli  (.132).  boßhirnig,  dol  (iioj. 
liiruwistick  (49.  s  st.  e). 

Cere-,  cero-  (76)  -brxim  hd.  nd.  hirne, 
ge-h.  (;')»!'),  lierne  (14-1.  loy),  ghe-li.  (109), 
bereu  (22''),  bcrsene  (09),  breglien  (22»", 
23).  hd.  hiren  (4),  hirn.  die,  al.  (Tat  h.  (132). 

*Ceredo  [i.  vermis  ligni  122,  st.  teredo) 
holtworm  (11). 
*Cerefegia  v.  Xerophagia. 
*Cerefella  v.  Cerebellum. 
*Cereferarius  r.  Ceroferarius. 

Cerefolium  &c.  v.  Chaerephyllon. 

Ceremonia  v.  Cerimonia. 

Cereolus  stai)cl  (14'''). 

Chaere  - ,  chaero  -  phyllon ,  -folium 
gew.  ceri-,  cere-,  cero-,  cerui-  (i3i), 
ciro-  (76  1,  thero-  (;')•*),  teri-,  tere-,  terri- 
(75''),  peri-  (74')  -folium  cherii-illa  (121), 
-ille  (104),  -el  (105).  hd.  nd.  keru-ole  (23), 
-ila  (131),  -ella  (86),  -ele  (22,  47),  -el.  hd. 
kerb-ele  (4,  96,  149),  -le /.  (4),  -ol 
(3),  -el,  -ein  (21),  -elkrut  sim.-.,  kirbe-1, 
-le  t  -In  (17);  ko-  (3,  4),  ku-  (69,  i34j 
-rbel.  earuel  (11).  kertzenblat  (75).  ger^ 
wella ,  glise ,  funlTilettir  (87).  klee  (76, 
cerif.  X  trifolium).  corbis  {sie  cerif.  3). 
konele  (149).  ags.  euuillae  (ceref.  94, 136). 

Ceres koru  (100).  fullerij  in  spißen  (6.5). 

*Cere-sella,  -uella  v.  Cerebellum. 
Cranium. 

Cerethi  ags.  hieaperes,  raedeherre 
(94'').  cerethi  et  pheleti  {cf.  felechus; 
nhd.  creti  und  pleti)  indecl.  erant  cohortes 
&C.  Reg.  2,   8  (Br.). 

*Cereuilla  v.  Nonoculus. 
Cereuisia  &c.  v.  Ceniisia. 
Cer-eus,  -us  (7),  l  -inus  (125),  -ulus 
{v.  ceruleus)  das  von  wahs  ist  geniaht 
(6).  we-  (14»),  wes-  (22),  wees-  (11)  -sen. 
wacliß-farb  (125),  -stock  (110).  hd.  eyn 
wechsen,  wasseu  (132),  bevvnuden  (12) 
kertze,  kertz,  liecht  (91  \  osterstock  (110). 
o.-kertzeii  (c.  paschalis  125).  kertz-, 
var.  kretz-liecht  von  wachß  (64).  waslicht 
(11).  hd.  kertze.  kersehe  (22).  tortyse 
(108,  KU.  sim.) 

*Cerex  v.  Ceyx. 

*Cerica  wige  (85.  st.  carica  vige). 

*Cerida  horn-bloser  (8,  9),  -blaß  (8), 
-loz  vih_  {sie  9),  aus  xspa?  X  x^pu^, 
ceryca  i.  buccinator  sim.  (Gl.  m.). 

*Cerifolium  v.  Chaerephyllon. 
Cerill-um    {Uni    Gl.    m.,    Gf.),   -a   {i. 
tradula  104,  Sum.)  {a%is  yßip^D^QC,')  rist-a, 
-i  (104),  -e  (.Sum.). 

Ceri-,  eere-monia,  -monie  pl.  {a 
xepa?,  cera,  cere-re,  -is,  -te  oppido)  hd. 
nd.  geistlich,  gest-elich  (21),  -lic  (22)  hd. 


CER 

gesetz,  nd.  ghesettc,  recht  (17),  gebot 
ader  opfer  (»),  feirtag  (134),  wisc  l  ge= 
woiibcit  godis  din.stes  (12).  hd.  pl.  gciat^ 
liciic  gesetz-e  (66),  -te  (67).  heilige  zeit 
(75).  kirchen  zerunge  (17).  oppher  (9). 
oppir  (H).  vihe  opfer  o.  was  oppfcr  (6). 
vee-  (22),  ve-  t  vas-  {sie  23)  -opper. 
wechsiie  ojiffer  l  sun.st  ein  o.  (88).  com 
oi)j)her  (100).  honi-lcym  (8,  9), -salbe(8). 
/il.   klainct  (v.  a.  mih  .Sm.).  heyltum  (64). 

Cerimoniale  sunderliche  gemeynhcit 

(74). 

*Cerimoniare  Ar/,  opjif-irn,  -cru.  opph- 
(7),  off-  (81'),  opp-  (.-1,  21,  23)  -ern. 

*Cerinus  v.  Cereus. 

*Cerisiola  ?-.  Crinacula. 

*Kerkesis  (*.  pennula)  spuelc  dair 
meii  <>p  sj)yiniet  (147). 

*Cerna  (9.  ital.),  crena  (x  crema  ?) 
{cf  Gl.  ra.  w.  cer-mea,  -nea)  lap  (8,  9). 
laipe  (17). 

*Cernea  v.  Crinea. 
Cernere  hd.  sehen,   zen  /'22).   bcsien 
(99).  schauen  (8).  sichten,   rhäden  (ii4). 
pro-feu  (5),  -uen  (22). 

*Cernicose  r.  Ceruicose. 

*Cernicula  v.  Cernoides. 

*Cerniculata  v.  Canicvdata. 
Cernida  mcelljiidcl  (147). 

*Cernnalum  v.  Cecumalum.    Clepa. 

*Cernoides  {i.  vermis  in  vrina,  cf. 
cernicula  i.  zinzala  Br. ;  ciplex)  harn-, 
var.  harm-wurm  (75). 

Cernulus  {i.  argutulus,  ealliphones, 
lux  mundi  d:c.  (f.  fastuosus)  ein  dunckel 
gued  (125). 

Cernu-lus,  -us  (/.  adinuentiuus, 
decentarius,  polisenus  &c.)  abel,  sub= 
tijl,  rijcksinnich.nauvundich,  cloick(i47). 
Cer-nuus,  -uus  (76,  109)  sienlec  ^99. 
cf.  cernere).  öt-  (i09),  oit-  (132)  -modich. 
demietig  (es),  nidergeschlagen  (65).  an= 
dechtig  (110).  deuoit  (132). 

Cernu-us  sock  an  den  voit  (147);  -i 
sohl  (Sum.  cf.  Gf.  6,  185);  socci  swit  sinc 
sola  (Br.,  Gl.  m.,  st.  solea).  certius  i.  in= 
clinacio  capitis  in  {.st.  en)  uicli  l  dicitur 
soccus  l  soleus  en  zok  eder  zoke  (23). 

*Cherobin  v.  Cherubin. 

*Cerobrum  v.  Cer-ebrum,  -oma. 

*Ceroeensu-ralis,  -alis  (147,  Gl.  m.) 
wastinsich  (11,   147). 

Cerocensus  wastins  (11). 

*Cerocopa  v.  Cercopa. 
Cero-,  eere-ferarius,  cerophirarius 
(i.  acolythus  s/??;.)  Ärf.  nd.  kertzen-,  ker= 
sen-  (22),  kirtzen-  (17)  -dreger  (5^,  17,  22), 
-dreghere  (23),  hd.  -treger,  -trager.  bren- 
der  (93). 

*Cerofoliiun  &c.  v.  Chaerephyllon. 

*Cerolaphus  v.  Xerolaphon. 
Ceroma,  c.  sacrum  1 120),  t  cero-tum 
(76,  Br.),  -brum  (76)  (cf.  ceratum)  i. 
eommixtio  herbarum  t  vngentorum  sim. 
kempffer-  0.  ringer-salb  (74).  dy  olgunge 
(125). 

*Ceron,  g.-onis  {i.  ineptus)  onge  acht 

(147). 

*Ceronium  v.  Ceratum. 
*Cerophagia  v.  Xerophagia. 
*  Cerophirarius  v.  Ceroferarius. 
Cerostatum  (Gl.  m.  2,  352)  stalkeerse 
(11.  cf  ahd.  kerzistal  sim.). 
*Cerostinus  v.  Ceraatinus. 


CER 

Cerotum  v.  Ceratiun. 
*Cerpallus  v.  Serpillum. 
*Cerpe  v.  Credites. 
*Cerpülviin  (c/.  serpillum)  velt  kole 

(47). 

*Cerpula  v.  Crinacula, 
Cer-ritus,  -utus  (23),  l  -ebrosus  (125) 
vnsinnig  (91  &c.).   dob-icht  (110;,    -encbt, 
thul,  tliorich,  i-aßenicht  (120).  douendich 

(23). 

Cerrus  zirren-  (Fris.,    Ki. ),   zirmen- 
(Das.)  -bäum. 
*Kerso  v.  Carista. 

Certamen  {i.  lis  o^")  hd.  nd.  strit.  hd. 
streit,  strijt  (17),  kämpf,  kemph  (7), 
kamp  (21).  eiu  k.-vechtinghe  (22).  kryg 
(5^^.).  chrieg  (1). 

*Certaniia  v.  Ceraunia. 

Certare  hd.  nd.  striden;  kern-,  ken- 
(12),  kym-  (13)  -pen.  hd.  stri-,  strei-ten; 
kem-phen  (7),  -pfen-,  fechten,  befesteu 
(5,  21,  22,  23.  X  certus). 

Certatim  strteliche  {sie  100). 
*Certaurea  i-.  Centaurea. 

Certe  hd.  wer-,  war-  (76),  sicher- 
(5t>,  6,  üö),  gewiß-  (17),  wisseng-  (7G), 
wißec-  (7),  wisch-  (5)  -lieh;  wilJhchen 
(21);  für-,  vor-war;  vorwair  (5).  h(^.  wer-, 
wis-liken. 

*Certerculis  {aus  cratereulus)  cleyn 
cop  (147). 

Certificare  hd.  sicher,  ge- wisse  (7), 
-wiß,  -wis  {Vj  macheu.  nd.  wisse,  wis, 
war  makon. 

Certifieatus  war  l  wis  ghemaket  (22). 

*Certilago  c.  Opilago. 

*Certis  v.  Cirtis. 

Certitudo  gewiß-  (5»>,  17),  wis-  (11) 
-heyt,  -keit  (17). 

Certhi-us,  l  -a  (i4o),  -as  (ki.)  {auis) 
rimienkleber,  baum-heckel,  -kletterlein 

(140). 

*Certius  v.  Cernuus. 

*Certhophyteevis  v.  Cereopithecus. 

*Cert-,  rix-osus  kriegi-sch,  -ger  [ih). 
Certus  hd.  ge-wiß,  -wys  (12),  -wisch 
(5,  10);  sicher  (es,  uo),  warhafftig  (17). 
nd.  wisse,  wis,  secker. 

Cerua  hd.  nd.  binde,  hd.  hin-da  (93), 
-den,  -d,  -ne,  -te  (104),  -denkalb  (17). 
hund  (91). 

*Kerua,  kiki  (73),  kici  (Ki),  l  cici 
{ital.  tica  144)  [i.  ricinus,  cataputia 
maior,  sesamum  agreste,spargula&c.) 
zecken-,  creutz-,  wunder-  (73),  wundel- 
(144)  -bäum. 

Ceru-aria,  -iocellus  {i.  elaphicum 
&c.)  hirtz-aug,  -morellen,  -pastenach, 
-kraut  (143). 

Cherub  eyn  engel  (5,  6,  7,  23  &c.) 
vß  dem  köre  cherubin  (7). 

Cherubim  eyn  engel  vz  de  köre 
(5,  21  sim.),  vs  de  chor  (6),  auß  dem 
Kor  cherubin  (i34  sim.),  vsser  dem  hymel 
eh.  (110).  en  engelsch  chor  (23). 

Cheru-,  ceru-,  ehero-bin  eyn  engels- 
(5,  21),  engel-  (7,  22)  -köre,  -kol  {sie 
22).  hd.  ein  kor  (18,  134  &c.),  chor,  core 
( b^ )  der  engel.  en  e.  vt  deme  chore 
(23).  eyn  engelsch  schar  (6). 

Ceru-ehus  (Gl.  m.,  Schwenck),  -chius 
(Ki.),  -tus  (23,  64),  -ca  (23),  eheru-eus 

(Br.  &c.),   -tus  (6,    147),  -lus  (74),  -cM  {pl. 

\ZG^)i  -ea  (Gf.),  keruca  t  sceruch  (74), 


CER  . 

eaeruee  {pl.   iss»),   sorica   {q.  v.)   {aus 

XepöXO;;  cf.  Gl.  m.  2,  348,  359,  39l)  l. 
suiamitas  l  funis  mali  l  i.  q.  secundum 
ventuin  mouetur  (Br.) ;  arthemo  (64) ; 
artemon  (93);  venti-,  vento-  (64^)  -lo= 
gium  (64,  74,  93,  147),  -nabulum  (94); 
remuleus  (of.) ;  lin-eae  yUii'^) ,  -icae 
(i36'J)  in  arbore  nauis.  wintmerki  (93). 
wynd-gemerck(64, 74),  -fanck  (74).  weter-, 
wetter-  (6)  -hano  (Gf.),  -han  (6,  74).  we= 
derhane  (23,  147).  lina  (Gf.). 

*Cerveliera  slappe  (Sm.  3,  454).  Cf. 
ital.  cervelliera  (Kopfbedeckung  cf.  Gl. 
m.  vv.  cervelleri-a,  -um),  aber  auch 
ceruica. 

Ceruella  v.  Cerebellum. 
■*Ceruiboletu-m,  -s  ^Anz.  i854,  Nr.  8) 
hirtz-  (4,  17,  Anz.),  hirs-,  hir-,  hyrsis-(4) 
-swam. 
*Ceruica  v.  Ceruical. 
Ceruica  i.  alapa,  colaphus  gall.  colee, 
brisee  (129).  backen- (22),  halss-(i47),  hal- 
(U)  -slach.  halß-schlag  (76),  -streich  (74). 
Cerui-cal,  -calis  (18),  -calia  (7;,  -tal 
(8),  -ca  (üi':)  uuanchuissiu,  petti  (io4). 
hd.  (18)  nd.  wangen-,  hd.  wange-  (21), 
wangel-  (7),  heubit-  (b'^),  heubt-  (7,  10), 
heub-  (13),  heupt-  (17  &c.),  houpt-  (49), 
haupt-,  haubt-,  hopt-  (76),  schulter- 1  or- 
(110),  aer-  (ss)  -cusscu  (7,  22  &c.),  -cussin 
(7,  18,  134),  -kissen  (49,  91),  -kysen  (13), 
-kossin  (5'^),  -kossen  (17),  -kuschen  (10), 
-chüss  (58),  -kußlin,  var.  -kyßlin  (64). 
küss-i  (93),  -in  (G  sim.).  kuschen  (i33). 
polster  (3  Mrg.).  pulewe  (99).  eyn  heubet 
polbe  (18  Mrg.).  hoeft  polu  (11). 

Ceruicaria  hals-  (143,  Kl.),  zapfflein- 
(Ki.)  -kraut. 
*Ceruicatus  v.  Ceruicosus. 
*Ceruicorn-u,   -ia  {herba)   v.  Cornu 
cerui.  Silago. 

Cerui-,  cerni-  (76)  -cose  {i.  arrogante)- 
76,Br.,celer-atiin,-iter  (76)fierleken  (99). 
Cerui-cosus,  l  -catus  (os,  75,  110), 
-tatus  i^7(;j  hd.  hals  starck,  halschstarcke 
(17).  hart  (11).  hart-  (110),  hert-  (68) 
-nackig,  hoch-mutig  (75), -uertig  ^freuel 
(9).  fier  (99). 

*Ceruifolium  v.  Chaerephyllon. 
Ceruiglossa  {herba)  hd.  hirtz-,  hirt-, 
var.  hert-  (110),  nirs-  (3),  hyrsch-,  hir^ 
czcn-  (5'>),  hirßeii-  (1)  -zunge,  -zung.  hercz 
czongen  (21).  nd.  hertes-,  hertze-  (23) 
-tunge. 

*CheruiUum,    seruiU-um,    -a   {hisp. 
cherivias ;  cf.  chaerephyllon)  «Z.serillen ; 
hd.  girgele;  gi-,  gei-crlein;  ge-,  gö-rlin; 
klingel-,  kritzel-mohreu  &c.  (i43). 
*Ceruincula  v.  Crinacula. 
Ceruinu-s,  -m  (i04)  hirzi-n  (100),  -niz 
(104).  herten  (99). 
*Ceruiocellus  i-.  Ceruaria. 
*Ceruip-a,  -pa  (75),  coruipa(5'')  (aws 
ceruisia  X  vippa)  eingedunckt  in  bier 
(75).  b.  vnd  prot  ein  kost  (74).  beyt  {aus 
beyr  ?)  merrung  (ö^").  bijr-sop,  -broit  (147). 
Cer-,  ser-  (20),  cere-uisia,  ceruisea 
(67)  hd.  nd.  bier,   biere  (7),    ber   (22), 
byr   (4),  beyr  (85),  pier  (104,  111).  cerui^ 
sie  gener a  slrmtza,  hintzmannus,  ra= 
strum  (125). 
*C.  batauica  keute  (109).  kuyte  (kh. 

cf.   Br.   Wtb.   2,   765). 

C.  crassa  dickebier  (125). 


CES 


115 


C.  lora  kofent  (ki.). 
*C.  monasteriensis  gruyssinck   (109). 
Cf.  gruss-,  gruysen-bier  c.  ex  furfuribus 
(gruys)  cocta  (kh.). 

C.  pincernarum  schenk-,  schinke- 
bier  (85). 

C.secundaria(c/'.ceruisiola)scherpe-n 

(Fr.   2,    175),   -nt   (114). 

*Ceruisi-a  (110),  -ana  (68),  -ale  (11, 
75)  bier-wisch  (11,  uo,  132),  -staet  (11). 
pierzeichen  {vbi  venditur  ceruisia  75). 

*Ceruisianum  byer,  vnd  brot  (110), 
mit  brot  gesotten  (68),  ind  broet  geso= 
den  (132). 

*Ceruisiaria  pruhus  (117). 
*Ceruisiarius  pierprew  (111). 
*Ceruisiola  scherber,  dunbier  (109). 
*Ceruital  v.  Ceruical. 
*Ceruitatus  v.  Ceruicosus. 
*Ceruix  v.  Cimex. 

Ceruix  {i.  polsus  5^)  hd.  nd.  hals- 
adere  (22,  Gf.),  hd.  -ader.  hd.  halß-,  der 
balz-  (5^),  hal-  (93)  -ader;  hinder  hals 
(64,  125) ;  der  nack.  nacke,  ge-nack, 
-nacken,  gnick  (75).  ags.  hnecca  (i45).  eyn 
heubt  (17).  starckhalsig-,  widerspenni- 
keit  &c.  (65). 

*Ceru-la,  t  -sa  (100)  {cf.  ceruleus  &c.) 
crunti  (Gf.  4,  332).  zitvarwe  (loo).  spaens 
wyt  (i32).  ags.  haui  (i36),  haeuui  (94). 

Cerul-eus,  -ius  (6,  18\  -us  {i.  glaucus 
pannus  (j  &c.)  hd.  gel.  gele  (99).  geel  als 
das  wachß  (110.  X  cera).  wechssin  (-us 
76).  grau  geel  als  die  zee  (i32).  dunckel 
grüne  (65).  hd.  ein  gel,  gelb  tuch,  duch. 
nd.  en  gel  dok. 

*Ce-,  l  ge-  (Gf.)  -ruleus  {cf.  gorülus) 
brachvogel,  chlun  {auis  112).  charpho 
sim.  {piscis  Gf.). 

*Cerum  {st.  serum)  wacke,  hoy  (11. 

cf.   Goth.  wtb.   1,   243.  2,   747). 

*Cerunalum  v.  Cecumalum. 

*Cervincul-a,  -um  v.  Crinacula. 

*Cerus  V.  Cereus. 

*Cerus  {aus  ceruus  X  ceros,  eeras?) 
ags.  eich  (i36). 

*Cerus-  V.  Ceras-. 
Ceru-sa,  -ssa  (85,  91,  105),  -la(^.  i'.), 
serusa  (74)  {<:f.  stibium)  hd.  nd.  bly-, 
bli-  (149),  blyg-  (85),  hd.  bliwe-  (17),  blye- 
(21),  bley-,  pli-,  pleyh-  (3),  pley-  (1)  hd. 
-wiz  (47,  105,  149),  -wiß,  -wiße  (110),  -fiß 
(8),  -wis  (13),  -weyß  (1,  134),  -\yeys  (3, 
9),  -wit(22,  85),  -varwe  (Gf.).  weisser 
anstrich  [vultus  9i). 

*Cerusio  («'.  glutinosus)  camecht  (77). 
Cf.  cerussia  {vrina)  i.  alba  ut  eerussa 
(Parac.   12). 

*Cerustinus  v.  Cerastinus. 

*Cerutus  v.  Ceruchus.  Cerritus. 

*Ceruucula  v.  Crinacula. 

*Ceruus  v.  Cernuus. 
Ceruus  hd.  hir-tz,  -tze,  -ß,  -s  (1,  9), 
-seh  (66),  o.  bind  (1).  her-tz  (13)  -tze  (23), 

-ß    (125),    -t   (22=il>). 

*Cesania  v.  Cesonia. 
Cesar  (cf.  augustus,  ceso)  ein  merer 
hd.  des,  dez  riches,  nd.  des  rikes,  t  eyn 
keyser.  ainer  deß  rychs  (7  6). 

*Cesaraugusta  {auch  getrennt)  keise= 
riu  (75). 

*Cesaria  {aus  cetaria;  cf.  cessaria 
Gl.  ni.?)  taverniersche  (i47). 

15  * 


HG 


CES 


Cesaries  ^*.  coma74;  </.  cirrus)  liar 
(1).  «ibge-  /  1)0-  (75),  kuit/.  1)0-  («5) 
-schnitti'ii,  raitl  (7).8pan-{a7'\  t;3),injuiiies 
(H),  maiifs  (9),  miinss  (,'Ji)  har  «m., 
Imz  (S),  hor  (".»).  ein  ha-  (»>),  wa-  (71) 
-itzer.  urHs  (loi).  srhopff,  lock,  laub, 
paltra  (74).  schöpfte  /  »'in  locken  har, 
vttr.  liacrs  (tä). 

Cesia,  caesia  ^  97 )  ( i.  lenticula ) 
spniftole  ^11).  sproittol  (ti7).  oiii  sproot 
(«s,  IM),  lyiili  ilent.  u()''VluylJ(Xlens, 
</.  -dis?!  iiol  styi)  oikUt  ogonto-).  Cf. 
cesseos  vario  oculoa  (lafi-^);  caessios 
variopocvilus ;  consius  glaucis  oculis  l 
IcntijjiiKisiia  (1 :)(;'' V 
*Cesiciiim  r.  Castula. 

Cesius  (^cesseos  &c.  r.  cesial  sproit= 
achtieh  (,132).  cessius  {/'.  glaucus)  ags. 
ualdo  negi  (136«=.  „wealhcn  ege"  Leo; 
eher  au.-^  guaJd-u,  -a  glastuin) ;  ualdeuez 
(U5). 

Ces-o,  l  -ar  1/.  postiunusi  gpschnit- 
ton  kint  von  der  mutor  [ib).  ausgesniten= 
kinde  (74). 

Ceso-,  cesa-  (75)  -nia  {i.  crista  75, 
cai'unciüa  in  fronte  equini  pulli  Br.  p. 
i  vaballi  76,  polli  3)  ein  kamp  (3).  k. 
der  hauen,  h.-k.  (75). 

Cesp-es, -is  Äd.  was-um(12),  -em,-sem 
(5),  -en  hd.nd.  -e.  was  (fi4'-,  76).  waß  («4^, 
91).  hd.  walJe.  wahse  (6).  wrase  (22i>, 
23).  wrose,  sode  (loo).  grase  (10).  rase 
(3,  5»>,  8'',  17,  22'>).  rasen  (4,  75).  resthe 
(107).  resch  (99,  lOS).  en  torf  (22  &c.). 
durf  (8V  lokese  (74.  cf.  cerdolevim). 
*Cespieator  torfgreuer  (11). 

Cespi-tare,  -care  (8, 11)  {i.f ödere,  ca= 
dere,  offendere  ßr.  cf.  procidere,  reet 
ditiare)  vesken  (99.  cf.  prc).  grasen  (10. 
cf.  prc).  graben  (17, 68).  toruen  (11).  vallen 
(6  &c.).  valen  (1).  wanckeln  (5).  sna-ppen 
(74),  -ben  (2  &c.),  -uen  (13,  22»^),  -velen 
l  strumpelen  (^109).  kd.  strn-ben  (18), 
-eben  (9,  69,  76),  -cheln,  -clielen,  -chellen 
(7);  Sträuchen  (4,  70,  74,  174).  gletten  {i. 
labi  77).  stiunlen  (76).  herzornen  {offene 
dere!  171 

Cespitato-r,  -rius  {i.  stemax,  suf= 
fossus  &c.  125)  zeiter  (10).  zelder  (12). 
strucber  (125). 

*Cessabilis  off  herlich  (18). 

Ceäsare  hd.  uff-,  off-,  auf-,  nd.  vp- 
horen,  -hören  [d,  14,  67),  -heren  (13,  76), 
-hern  (8).  wichen  (13  Mig.,  110).  teissen 
(99.  t  st.  c;  oder:  taesig  Br.  wtb.??).  nl. 
cesseren  (Binn.).  verlaußen  (68). 

Cessatio  teissinge   (99).   (i.  sacristi= 
tiumi  eesse  (Kil.). 
*Cess-eos,  -ius  v.  Cesi-a,  -us. 

Cessodiiim  (oi.  m.)  v'swerunge  (12). 

Cest-iculus,  -icillus  (9i,  Alb.),  -illus 
(Alb.),  -uellus  (76)  [cf.  cestus)  ein  ring 
in  coqutna  (9i),  qm  superponitur  capiti 
ad  portandum  al.  (110).  haubtring  (fhs. 
sim.).  bausch  (91V  wisch  (132).  kutzel 
(Aibems,  noch  jetzt  wettermi.). 

Cestreus  (/.  mugil)  meer-,  pfeil-alet, 
-harderen  (140). 

*Cestniin  grabestickel  ( 125 ).  grab= 
meissel  (126).  bremese  (11.  az/s  oestrum). 

Cestron,  xloxpov  {i.  serratula  Szc.) 
betonif-n,  braun  bathengeu  (73). 
*Cestuellus  v.  Cesticulus. 
Cest-us,    l   -ieulus   (74)   i.   seutum 


CEU 

rohmdum  [dt) ;  claua  t  contus  (64) ;  ancile 
(75).  gall.  targie  (oi.  m.).  eyn  bliecule 
(8'').  <"in  strit-  (110).  yü-,  war.  cyseu-ner 
(64)  kolb.  kempfkolben  (74).  wapper  (107 
&c.).  bökeler  (3).  puekler  (75).  prawtgurtel 
{muüernm  74).  gestickt  werck,  das  gcbreine 
(/'.  acupictmn  &c.  125). 

Cesus,  cessus  (10,  22.  a  cecidi  ces- 
sum  10)  ge-dodet  (17,  21,22),  -doet 
ll8),  -doyt  (5),  -toedt  (76),  -tot  (4),  -sla^ 
gen  (17  sim),  -snydden  (12),  -sneden(13), 
-snitzte,  -hawen  (125).  besniden  (10). 

Cet-a,  -e,  -i  (•)),  -us,  set-a  (7.  r.), 
-ta,  zeta  (110  &c.)  hd.  nd.  wal-,  hd.  wate-, 
walle-  (()),  wael-  l  groß-  (i2h),  walt-  (1, 
10,  110),  walde-  (18),  wald-  (77),  walch- 
(8)  -visch,  -liß  (8,  18,  77),  -fis  (93).  wail 
tische  (Ji). 

*Cetha  V.  Sareimen. 

*Ceta  (St.  seta)  bürste  (10).  börste 
(12,  22).  birst  (13). 

*Cetabulxim  v.  Oxiphalus. 

*Cetaciuin  {aus  set.  q.  cf.)  meelbudel, 
seve,  tempse  (147). 

*Cetanea  v.  Cetaria. 
Ceta-,  cete-  (143,  144)  -räch  steintarn 
(144,  Ki.).  miltzkraut  (143,  Ki.).  Cf.  Gl.  m. 
V.  ceterah. 

Ceta-ria,  t  -nea  (76)  {i.  taberna,  a 
ceto)  tab-,  taf-ern  (74).  fischlache  &c. 
(Ki.).  eetarium  i.  macellum  (76);  flaisch= 
panck  o.  metzg  (74);  locus  vbi  cete  ven= 
duntur  &c.  (Br.) ;  pl.  fischkrahn  (Fr.). 

Cet-,  cip-  {alph.  cep-  76)  -arius  i. 
piscator  (76.  X  caparcus  i.  pistor  Gl. 
m.?).  fischhändler  (i26). 

"*Cetauca  tah-a  (Gf.),  -e  (Sum.). 

*Ceterach  v.  Cetaraeh. 

*Ceteramina  v.  Centiramia. 
Ceteri  dye  (17),  de  (18),  den  (76) 
andern. 

Ceterum  mer  (110).  vort-  (22),  ffor- 
(ö*')  -mer.  aber  (68).  ob  ir  {st.  obir)  das 
(9).  voert  (11). 

*Cete-inim  (st.  -ris)  paribus  mit  de 
andern  glich  (7),  mit  a.  glichen  (15) 
gezuge  {l  15)  ob  daz  ander,  auch  (7), 
alles  (15),  glich  ist. 

Ceterus  i.  reliquis  (1);  alius  (110). 
ander  (1).  hd.  nd.  eyn  a. 

*Ceti  V.  Ceu. 
Cethi  i.  lignum  album  {in  Spingeri 
itin.  Ind.  Gl.  m.^.  cethim  (22),  cetin  (6), 
cetun  (5'^),  sethim,  lignosechin  (76) 
arbor  imputribilis  (125.  X  cedrus  id. 
66  sim.) ;  ligna  &c.  (76).  vngeful-ith  (5"^), 
-t  (6)  holtz.  vn  vulet  holt  (22). 

*Cetison   faeis   [aus  cytisus)   galla 

(Sum.   W). 

*Cetolentus  v.  Cenolentus. 

*Cetra-,  tetra-  (74),  cetar-  (76),  eetu- 
(148)  -mentum  blacha  (117,  120).  bläche 
(Sum.).  plagacha  (127).  dinten  (74).  dynte 
(8  &c.).  tiut  (9). 

Cetus  ii.  agmen  &c.)  menig  (1).  schar 
(9).  schaer  (11).  .schar  folk  (8).  eyn  ge- 
meyn  sammenunge  {b^).  s.  der  leute  (9). 
Ceu  (G,  22),  cete  (7),  ceti  (5,  18,  21) 
{cf.  seu)  hd.  nd.  also ,  abso  ( sie  7 ). 
rechtsam  (74). 

*Ceualica  u.  Cephalica. 
Ceuere  ruckersen,  ketteren  (lOS). 

*Ceue8  V.  Cillo. 

*Ceulesina  v.  Celeuma. 


GIB 

*Cia  {st.  Ischias  sim.  'i)frz.  hance  (122). 

CianeuB  graw  0.  gryß  wasser  (110), 

al.s  w.  (i32).  l)laualwer  (Sum.).  plauarwer 

(Hl). 

*Cian-gaiG),  pl.  -ge  (ii7,  120,  127,  Gf.), 
-yae,  tzangae  &c.  ((;i.  m.  (J,  696),  zangae 
{ib.,  Ki.),ngr.  sg.  TOa^yt,  T(^cqy.i  n.  {Stiefel; 
T^a-^-Käpri:; ,     tCotyYap'-o; ,     bei    nesych. 

OayY^P^^?  Schuster  rgl.  u.  a.  Theocharopulo« 
Vocab.  251),  cialonga(76),  cyolanga  (74), 
clangie  (2)1.  7),  cenarga  (i4i,.sm.  2,250. 
Gf.),  genarga  (104)  {i.  caliga  &c.)  ein 
hose  (6,  74).  lio,sun  (120  &c.).  hosen  (7). 
lederhos-a  (i4i),  -e  sim.  (104,  Sm.,  Gf.). 

*Ciar  V.  Ceyx. 

*Ciara  &c.  v.  Tiara. 

*Cyare  v.  Cieo. 

*Cyarga  ein   korp  (»i),  st.  torb,   torf 
nach  ciaria  /.  cespis  que  potest  conburi  (76). 
Ciatica  v.  Ischias. 
Cyathissat  er  ryst  {vt  cum  bibimus 
125.  i.  e.  rorat  cf.  Fr.  2,  120). 

Cyathus,  ciatus,  cietas  l  chyatus 
l  cutus  (136),  cratus  (9.  x  crater?) 
eyn  nappff  der  da  ist  gemacht  als  eyn 
hörn  ader  als  eyn  fische  (17).  naph  (5'', 
10).  napph  0.  chopf  (1).  nap  (13).  koph 
(10).  choph  (3).  köpfli  (93).  trinckopff 
(110).  drinck-geschyr  (68),  -pot  (132). 
mez  (Sum.).  ags.  bol-a  ( 94 ),  -ae  (cutus 
136).  stovf  (120).  stuzen  (75).  stotz  {i. 
ealix  76.  cf.  Sm.  4,  674),  daraus  missverst. 
schoß  (8) ;  {i  sagittaria)  schos  (9).backeh- 
lygeu  (125  Mrg.  vgl.  die  folg.  Wvj.). 
mviol  (Gf.  2,  720.  Sum.).  magolla  (ui). 
inagele  (91,  Voce  a.  1532,  1618  Sm.).  C/. 
magellel,  makhollein,  Schweiz,  mayel, 
myhcl,  nhd.  myol  &c.  (Sm.  2,  556.  St.  2, 
205).  migale  mygelin  (64.  v.  enistis). 
migel  vv.  fiala,  micili.  mit.  roiolium 
lombard.  miolo  rhaetor.  majöl  St.  l.  c. 
cyathus,  bei  Carisch  majola,  migiola, 
mijola  Steingut,  Schiis.-^el  davon,  das 
ital.  maiolica,  maiorica,  nach  der  Insel 
{cf.   Gl.  m.,  Ferrari,   Menage  h.  V.)  benamt. 

Cibare  hd.  nd.  spiscn.  hd.  speysen, 
spißen  (5^),  essen,  neren  (17). 

Cibaria  uueganest  (Gf.).  hd.  spise  l 
koste,  spyßschiff  (64). 

Cibarium  {i.  eibus  Br.)  spise  (7, 11). 
grop  sp.  (8).  speilJ  (76).  kost  (7).  grobe 
k.  (9).  richtebanc  (11,  Br.  Wb.  2,  45i.  nhd. 
anrichte  /.). 

Cibarius  spyeß  brot  {seruorum  64). 
*Cibator-iuin,  -a  l  ciba  (i.  mensa  que 
et  assideba  dicitur  76.  cf.  cibf  Gl.  m.,  Br.) 
spiß  gaden  (75). 

Cybiste-r  (Ki.,  Kil.),  -ter  ?  eymbaehus 
hille-biller,  tuymeler;  cymbachum  &c. 
agere  tuyraelen,  hille- 1  hiele-billen(Kii.). 

Cibolum  V.  Ciborium.  Crocula. 

Ci-,  CO-  (93)  -borium,  l  cibo-mium 
(76),  -Itun  (Gl.  m.)  vnsers  hern  licharas 
büße  (5),  fronleichnamspuchs,  t  keffs 
(74).  vnses  hern  hilghen  licha-mmes  (22), 
-m  (23)  busse.  eyn  sacraments  büß; 
czerheyd  (17).  hellegtam  unßreß  herrn 
(5'').  kriste-lbüchse  (93),  -n  bychs  (64^). 
crismen  budiß  (64^).  ain  krist  bichs  (76). 
gotz  lichnam  haws  (1),  huß  (75).  zibori 
(75).  gehuse  (8  &c.).  gehewse  (9).  getorncze 
von  gehauwen  steyne(12),  c/.  cibumeum 
i.  epistiliuin  stoffel(75) ;  cf.  v.conopeum. 

Cibus,  ciHus  (7)  hd.  nd.  spise  i  kost. 
hd.  speise,  chost  (1). 


GIB 

Ci-,  ti-  (64)  -butura  {i.  archa  64  sim., 
arca  cib-aria  Gi.  m.,  -iaria  Br.,  cistella 
Gl.  Aeifr.  aus  xißcoTOi;  X  eibus)  ein 
tet-,  var.  dat-lin  (64).  ags.  cofe  t  capi 
{l.  c).  dair  men  spijsc  in  sett  (147). 

*Cica  {i.  dolon;  aus  sica)  stock  of 
staff  dair  cyn  steckpryem  of  mess  ver^ 
borgen  in  is  (ut). 

Cie-ada,  -lada  (134),  -ade  (i?.6)  hd. 

frill.  krikcl  (99  &c. ).  krekcl  (9  7,  107). 
eim-o  (84),  -e  (3,  9,  102),  -lin  t  -chin 
(8),  -ilin  (i04),  -elin  (10,  12),  -ichin  (17), 
-gin  (5),  -eke  (22»'),  -cl  (6  &c.),  -eldyn= 
gen  (133),  -elmnß  (7.  wett.  haminelmaus), 
-och  (67.  St.  -moch),  -uch  (v.  a.  1477). 
heumchin  (18).  hemeke  (22).  hiemck  (11). 
mucheim  (8().  hd.  treck-,  dreck-wibel, 
-wobei  (133,  V.  a.  1477.  Sin.  4,  3). 
hoistafFel  (93).  Stapel,  welsche  housprink 
(109).  hd.  hew-,  ho-  (68)  -schreck,  -schrickel 
(64<=).  cigalen  (9i).  ags.  human  (i36). 

*Cieartius  (c/'.  citamus,  cicidon)  ror= 
apffel  (74). 

*Cica-,  tica-  (7.5)  -marica  (1),  -merita 
(8^,  7t)  {i.  lignum  super  quo  sedent  gal- 
line  7.5)  lianpawm  (1).  hanenbaum  (7.5). 
hunrehort  (»'').  Cf.  aucamatuta.  crista. 

Sm.  2,   198.  Ziem.   714».   BM.   227. 

Cieatrix  lih-loi  {nom.),  -laoa,  -lauui 
{acc.  (if.  2,  163  sq.).  lijck-klauwe  {vnguU 
um  vestigium,  sie!  Kii.).  (fries.)  licklave 
(Richth.  901.  Br.  wtb.  2,  7i).  liclauer  (11). 
lykteiken  (c,  signetum ,  stigma  109, 
Br.  Wtb.  l.  c).  nd.  lioktekcn.  ul.  lick-, 
lijck-,  lit-,  lid-,  wond-teecken ,  lijckscne 
(cic,  nota  ku.).  lijtzcychen  (132).  eyn 
lyne-  (10,  12),  lin-  (18)  -zeichen,  -z. 
der  wonden  (12).  hd.  nd.  wunden-,  hd. 
wonden-  hd.  -zeichen,  -zeigen  (21) ,  nd. 
-teken.  Jid.  nar-wc  (12, 16,  77),  -be,  -b,  -ben 
(21),  -pe  (9).  narre  (7).  nare  (13,  22",  28). 
vare  (22).  varbe  (7.'ia'jc).  are,  also  dar 
eyn  heft  gewundct  wesen  (22'').  zeichen 
(5).  masen  (2,  75,  iii).  mase  (u,=)).  mas 
n^).  maß  (64,  75b,  110)  einer  wunden 
(110).  maßen  (7.5).masel  (1).  schräm  (4,6.5). 
schäme  (sie  6!)  varr.).  snatte  (6,  Fr.  2,  312. 
Goth.  wtb.  2,  282).  an-,  am-,  wund-mal 
(i26).  ein  wonde  (67  &c.). 

*Cieea  {instr.  hellic.)  frz.  mis^ricorde 
(122).  Cf.  Citta? 

Ciceum  appels  coeren  van  granaten ; 
navel  van  on  wolft'  (147). 

*Cyceda  v.  Cicuta. 
Cicend-ela,  -ula  &c.  v.  Cieindela, 

Cicer,  cycer  (63),  citer  (7,  76),  eier 
(95),  cisser  (Gl.  m.),  siser  {q.  cf.n,  112), 
ciaera  {sg.  6,  23,  j)Z.  3  &c,.),  eisara  (;;/. 
1,  Gl.  m.),  ciseta  (67),  citru-,  citri-Uus 
&c.  {q.  V.)  kiche-r  (3,  75),  -ra  (Gf.),  -rn 

(3,91,  110).  keche-r(7),  -rn  (12).  kechern 
(10).  kirchernkraut  (64).  czycke,  Mrg. 
keyker(13).  kekern  (22).  cisa  (Gf.).  cyser 
(6,  93,  95,  Gf.).  hd.  zysern,  ziseren,  zyßern 
(66).  gisloch(Gf.).  bone  (eisera  23).  smalsat 
.(11).  ri's  (100).  ryß  (es),  rijs  (132).  ein 
puch-ecker  (3],  -acker  {i.  terph-,  ters- 
inium  75).  heiden-brein  (i.  q.  polygonum 
fagopyrum  Nmn.) ,  t  -brcinkicher  (75), 
-körn  (4).  heidelkorn  (125).  kritzclmor 
t  morch  (74.  cf.  eheruillum,  pastinaca, 
morella).  gritzelmeren  (112.  cf.  Fr.  1, 
374t>).  cicer-o  i.  cicer  (Gl.  m.);  -on  est 
herba  in  nocte  crescens;  cicer  i.  trian- 
gulum  i  genus  ligni;   cit-er  t  -nüli  t 


CYC 

-rillus  i.  ligumen  tr.  ad  modum  pise 
(76),  cf.  ciperus  i.  iuncus  trianqulus 
(Gl.  m.)? 

Cicerbita  v.  Lactucella. 

Cicercula  {ital.  cicercMa)  cicererbis 
(91).  2)1.  chicherrun    (127).   arauuiz   (Gf.). 
circircla  arewurz  (Sum.  vi  hierher?). 
*Cieero  v.  Carue. 

Cici  &e.  V.  Kerua. 

*Cicida  (8,  16),  cycida  t  cydida  t 
cydula  (9)  {auis)  holcz-  (8 ,  9) ,  halez- 
(16)  -meyse. 

*Ci-,    ey-    (74)    -cidon    {cf.  cic-um, 
-amus?)  eych  appil  (8).  tannapffol  (74). 
*Cicimus  v.  Citimus. 
*Cicina  v.  Cecula. 

Cieindela  (ki.  &c.,  Gl.  m.  2,  416,  v:o 
viele  Formen),  cinei-dela  (Gf.),  -ndula 
(Ki.),  -ndalus  (i3i),  cicen-dela  (118,  i. 
lusula  genus  scabronum  Br.),  -diila  (11, 

22,   84,   93,    100,   117,    121,   127,    Sum.,   Gf.), 

-duluin  (147.  i.  thuribulum,  licinus, 
candela  Br.),  -cula  (Gf.  4,  559),  citen- 
(19),  eince-  (9,  Gf.),  cinci-  (17),  eeci- 
(8),  uecicen-  (102)  -dula  \i.  nitela,  ni= 
cedula,  cleno  sie  Sum.,  vlrendula,  glis 
glitis  Gf.  4,  289)  gleimosm.,  glimo  (Gf.). 
glmie  (100).  chleue  (102).  cleno  (84,  117, 
121,  127,  Gf.).  golduuiuil  (118).  liechtmuk 
(Das.).  lichunus  (131).  viogendur  (11.  ur  st. 
vurV).  eyn  fonck(19).  wyroicksvat  (i47). 
cvaceA.\x\a,est  ferrumin  quopendit  licmen 
inlampade  (66).  lainpen  rado.  ror  (9).  rcr 
(,S).  rorecam  (17).  zachen  in  der  lampin 
t  wiech  (75).  en  krusel  {herba  sie  22! 
vielmehr  Hängelampe  cf.  Br.  wtb.  h.  v., 
kruysel,  krosei  Kii.  cf.  v.  crueibulum, 
wofür  nach  Gl.  m.  ob.  thuribulum  steht). 
cicindele  [i.  candele)  cicindalun,  var. 
eicuntenne;  (clesinu)  leohttaz  (Gf.).  zys 
(cincedula  df.  5,  7ii).  cisli  (93.  cf. 
ceyx,  ficedula). 

*Cieinus  {anders G\.  m.)  hundis-,  hun- 
des-  (8)  -luß  (8),  -laus,  -boys  0.  -lauf 
( sie  9 ),  cf.  acarus  ricinus  liundslau-s 
(Num.);  cici,  cicinum  =  ricinus  &c. 
(Ki.  cf.  kerua). 

*Cycla  gr.,  mimice  t  ludicre  lat. 
schympfflieh  (74). 

*Ciclad-e,  -es  ;■.  Cyclas. 

Ciclades  sunt  insule  {in  egeo  mari 
134  &c.)  eyn  wert  l  eyn  insel  (6).  werde 
o.  i.  (74).  werden  (22).  eylant  (110).  ci= 
cula  eyn  were  (17). 

*Cicladis  {cf.  cyclas,  pigillus)  churze 
holt  (Gf.  3,  113).  c,  cyclade  hema  (121, 
Gf.);  chemis  (Gf.  4,  946),  atis  camisia  i.  q. 
cyclas,  andromeda  (endromis),  woraus 
eedromeda  o.  v.  cedria,  so  auch  der 
Pflanzenname  {?)  hema  X  hemidi,  wenn 
nicht  eher  r=  ags.  hem  i.  q.  oplar  (opl) 
ora,  orarium,  cyclas,  tvie  auch  chemis 
=  ags.  cemes  {cf.  Gth.  wtb.  2,  502,  526)? 

Cyelam-en  (64,  74,  91  &c.),  -inum, 
-ina  (94a),  -inus,  gr.  xuxXa|Jiivog  (114), 
cytlamen  (149)  {i.  vulgago  114,  panis 
poreinus  &c.  143)  swein-  (125),  schwein- 
(641^,  91),  schwim-  (64<=)  -kraut.  Schwein-, 
sauw-brodt  (i43).  herdephele  (Sum.  v). 
ertnoz  (i49).  erdt-apfel  (77,  134,  Sm.  i, 
104),  -nabel  (i43),  -nuß(74).  ags.  slite  (94-^). 

Cyclas,  cicla-s,  -de  (11 9),  -des  (23, 
104),  -dis  {q.  v.),  elidas  (1)  {i.  trabea, 
stragul-ea,  -um)  got  weppe  (119  sim.). 


CIC 


117 


eyn  golt-w.  (95),  -wepp  (7).  hd.  (eyn)  ge- 
bildet, -billet  (21,  67),  -pildet  (1,  2),  -molt 
(6)  tuch,  duch,  nd.  ghebeldet  doc.  eyn 
wiltniß  t  eyn  gebild  ding  {sie  18).  ber- 
lunz  (109).  mantel  (9,  104).  edel  m.  (8). 
ein  köstlicher  m.  (68).  ein  m.  kostlich 
geziert  o.  bestickt  (110).  gewant  (9).  sin= 
uuel  cleid  (93).  vnterrock  (lu).  kuers, 
koers,  kiers  (Kii.  cf.  andromeda,  cul= 
eitra).  ags.  oplar  {i.  oraria   gi.  Aeifr.). 

Cyclopedium  {vlg.  pedagogium)  ein 

pedagoch  (125). 

*Ciclus  {st.  siclus)  silber  gewicht  sim. 

(1,  5b,  17,  4). 

Ciclus,  clicus  {i.  cireus  &c.  121)  ein 
zyrckel  (68,  lio).  ring  (121).  rep  (99). 

Ciclus  lun-,  sol-aris  ein  zale  des 
louffs  des  mones,  der  sunnen  (65). 
"^Ciconale  v.  Zeduarium. 
*Ciconia  wotich  {nach  circuta  serlinc 

Sum.   vi). 

*Ciconia  v.  Cydonia.  Citoeacia. 
*Ciconia  i.  ceeitas  a  cecutior  i.  obse= 

quor  (76). 

Ciconia  {i.  ibis)  hd.  nd.  stor-ck,  -ch, 
-ich  (4,  Gf.),  -eck  (22b),  hd.  -g.  storch  (45). 
starg  (21).  strorc  (102).  stroch  (m  storch 
verb.  3).  storch  snabel  {auis  sie  9).  ode- 
bare  (7),  -uare  (99  &c.).  oed-ber,  -ver  (147). 
ede-bar  (23),  -beer  (22),  -bere  (22b),  -fare 
(13).  a-  (13),  oi-  (132)  -deber.  heileba-te 
(109),  -rt  {nnd.  um  Braunschweig). 

Ciconi-a,  -um  (lOs)  (?'.  toUeno  &c.) 
born-liacke,  -buum,  Mrg.  -stang  (i25). 
pruunenstang  (91).  brunneuschwengel 
(Ki.).  swank-roede  (Kii.J,  -rode  am  sode 
(109).  een  sixene  (108.  t.  q.  sicksene  toU 
lenon  KU.). 

*Ci-,  ki-  (75*1),  ri-  (75bc)  -conides  {i. 
homines  rostrati  3)  menschen  die  schnab= 
leu  haben  (75).  schneblicz  (3,  Sm.  3,  48i. 
cf.  cimex,  tinea;  surrones  snebiliz  Gf. 

6,   838.   Ziem.   405). 

*Cyconodia  {cf.  centinodia)  sporgraß 

(74). 

*Cicop-leum,  -elum  (Gl.  m.)  i.  sepe^ 
dum  tovlucht,  outwijck  (147).  adiutorio 
(Gl.  m.). 

*Cicor  V.  Cicur. 

*Cicorea  v.  Cichorium. 

*Cicotrinum  v.  Serophularia. 

*Cicuca  &c.  V.  Cicuta. 

*Cicula  V.  Ciclades. 

*Cicunia  v.  Ceeunia. 
Cie-ur,  -urius  (Br.),  -or  (76)  {i.  pru- 
dens  &c.  Er.)  weyß  (76). 

Cicurare  kloicklick  wat  doin  (i47). 

*Cycuris  chornwurm  (Sum.). 

*Cicu-  (68,  147),  cicur- (110  &c.),_;cin= 
cur-  (Gl.  m.)  -ris,  cicurres  (147)  i.  por= 
cus  natus  ex  apro  siluestri  et  domestica 
porca{'ßr.  &c.).  vercken  gebairen  vauen 
wilden  beer  ind  van  eynre  tamer  soigh 
(147). 

*Cicurit  (123),  cycurrit  (64)  gallus. 

*Cieus  V.  Citus. 

Cicus  kernhautle  (111).  das  heütle 
zwischen  dem  kern  (91). 

Cicu-ta,  -ca  (8),  -ita  (86),  -da  (1), 
eecuta  (74.  s.  u.),  cytuta  (4, 110b),  cituea 
(4),  ciruta  (85),  ciconia  {q.  v.j,  cima 
{q.  V.)  sceri-  (Gf.),  sccre-  (86),  scer-  (100), 
scher-  (68,  74,  99,  HOC),  schir-  (3,  74, 144}, 
schar-  (75,  110)  -ling,  -linc  (99,  100,  iiQC 


118 


(!V1> 


aceruiutr  i,(Jf.  (>,  a5i).  schcr-nig  ^h7),  -ring 
(76),  -lieh  (Mo'').  8cliiirl-Hcl)  (7),  -ey  (11). 
rnsciido  scliirlynck  (ms),  wotich  l  ai'rlicli 

(Suiii).    WllfSciT-   (Snm.),    WUtScluT-  (4,  7.'>), 

w(»t9(ht'r-  (^!Mi),  wutzcr-iT.'!,  "O.wiintsi-lior- 
(4),  wiiiitziT-  (!"i),  wiU  si'iiir-  (H"'),  wi 
schor-  (4),  weidsi'lmr-  (•»!•)  -liiir.  -ling 
(h*».  49,  !U),  -linfje  (Tr,).  worczliiig  (8). 
wortlu'liiic  (8.'>).  Wüterich,  wundscherletz, 
ziogcritraut  (144).  wict-torich  (üi), -»'ricli 
(In),  -tricl»  (t!4),  -riech  (12:)).  wot-cricli 
(95).  -ric-h  («3).  witrccht  (12.")).  widere^ 
wispole  (Sum.  v).  wodo-vvspelo  f  -skeriie 
(Sum.  VII),  -scern  (13).  uuodeuuoslo  {cf. 
consa")  f  storkosnauel  (Sum.  vii).  ags. 
unodo-miishie  (i36),  -uislae  (94);  woae= 
wistlo  i  liyint'lic"  (^94»);  hy-  (94),  huy- 
(136)  -nil)lieu('.  wcde-wiudcl  (8^),  -wene 
(85).  huiite.-^clu'rnela  (Sum.l.  kolbki'rncii 
(50^")'  mc^dt'bom'u  i47).  olbs  (3i.  <■/.  cyg= 
nus).  olvicz  (32).  brifholder  (^100).  buch- 
olter  (Of.  3,  43^.  -iio  (/.  gentiana  104. 
c/".  puc'hihi  sambucas  Gf.V).  /joh.  bolchlaw 
(4,  143).  das  kiiopHcin  an  dorn  strohalm 
(tu),  pypkrut  (i:.si.  pijfkrnyt  (t32).  pfiffen 
(110).  saekpfVuf  (li.  eecu-ta  pfeif;  -da 
sackpfeiff;  -licen  saekj)feiffer,  pfeiffen 
(.«c  I ;  cyceda  pf.-lioltz  (74).  cecita  i.  qemis 
jistide;  cecuricen  qui  canit  in  tali  ßstula 
(76)  i.  q.  ci-  (Br.),  ee-  (129)  -euticen  /. 
qui  canlt  cum  ci-  (Hr.).  ee-  (12m)  -cuta. 

Cicu-,  ini  Re(jister  cuci-taria  myrr= 
hen-,  nappen-korffel,  n.-mohren  (143). 

*Cicharba  v.  Lactueella. 

*Ciehorgus  gesehrayiger  o.  loter  (74). 
Cichor-ium  (c.f.  &c.),  -ea,  cicorea 
(17,  sum.i,  ge-  t  go-coria  (9),  cytore 
(149).  cita-ria  1,7.').  71;  1,  -la  (3),  citro-, 
t  tro-ximum  1 1  i.'i)  ü.  amarago,  ain= 
puUa,  ambu-beia,  -gia,  sponsa  solis 
143)  Ad.  weg-wart  -weise, -rieh (76),  -lug 
(73,  143,  Fris.).  wcgerein  (75).  weygebreit 
(3).  niOrgram  (7.').  (/.  maiorana).  huut- 
(17),  hint-loufte  (.Sum.),  -louste  [sie  80. 
neben  -loute  incilia  i.  e.  intyba  q.  cf), 
-lofte  (47),  -loifte,  -lophte,  -lopht  (Gf.), 
-luft  (9),  -leufle  (17,  143).  hulpe  (i49). 
sunncnwürbel  (ü4).  sonnen-wirbel,  -weud. 
-wonilel. -kraut  (73,143).  cycoreamaior 
hyndlauff,  wegwart  (74). 

Cida-,  cido-  (11),  ceda-  (110,  132) 
-ris,  -rim  uio\  ^ -ra  (7<;.  Gl.  m.)  {i.  pil-, 
pi-,  pel-leus,  tiara,  mitra),  citiera  ii. 
m.  imperialis  7«;.  X  tiara)  hübe  (8). 
haub.  hut  (9).  hotili  (119  sim.).  bischoff- 
hut  [8  sim.},  -crovn  (93).  biscops  crone 
(11).  bischoffs-miter  i  -hoet  (132). 

*Cidere  sniden  (22). 

*Cydida  r.  Cicida. 
Cidima  c.  Cadmia. 

*Cyd-,  cid-,  cit-,  cith-  (75),  eed-(74, 
75).  cie- (32) -onia,  citania(ii7\  citon- 
ius  [J'ructu-s  glatus  71;),  -ium,  -eum, 
-icum  (-krut  10.  neben  -ia  -krut  K»,  12), 
(X  xoTiavov  ficulus)  cot-,  coth-,  coet-, 
quoct-  (75)  -anum  sim.,  cotone-vun, 
-a  [arbor  144).  eota-mius  {cirbor  sum.), 
-na  (pl.  i.  mala  coeogna  Br.  o?t.v  ital. 
cotogna).  quot-anum  (11).  -anus  i3, 
11,  23 1,  -tanus  (4),  -tinus  (134),  -inus 
(19).  -inum,  co-  (7),  coc-  (21)  -tinus, 
coccinum,  eottanae  {j)l.  Gf.),  quit-ones 
t  -i  [pl.  4),  sidonus  (Gl.  m.  2,  496), 
einodo-meum  (19),  -nium  (22).  cinus 
{q.    V.  11 ,    19) ,  malum  cidonium   &c. 


CYG 

{q  v.\  m.  cutognum  (Gl.  m.)  [gcw.-Mxa. 
jfrmtus,  -US  arbor,  warnach  Vorxlchendvs 
zu  eraänze.n;  die  deutschen  Glos.sen  für 
den  Baum  führen  wir  nur  als  -b.  auf, 
wo  sie  von  den  hVurhtnamen  abweichen) 
chotin;  cluitinii  (.Mari?,  zu  coropodion 
.'it.  coronopodion?  117.  cf.  ci.  4,  367). 
clnitini- (^117 1,  ehutcn-  (.Sum.),  kutin-  (H4), 
küttinen-  {\i\),  eoten-  (B.M.  22«),  kyten- 
(134)  -b.  hd.  kut-iuua  (95),  -teune  (93), 
-ten,  -eu,  -e,  -tc  (74,  75);  küttin  (G), 
kiitten  (73,  93),  küten  (3,  32,  87),  kvt- 
ten,  kittin  (76),  kyeden  (13),  kutlie, 
kutt  (74),  kitte  (69),  kyt  (i34),  kiet 
(49).  eyn  (juedeni-e  (19,  22),  -mebauni 
(19).  (ined-ani  (21),  -en  (17),  -enbauin 
(5,  7,  19),  -enboeni  (11),  -enbom  (23), 
-ten  (125),  -e  (11,  13,  23,  47,  80),  -eboem 
(11),  -de  (22).  quit-dam  neben  -tebuum 
(67),  -tem  (8),  -ten  (>')),  -tcnbaum  (8,  11.')), 
-enbauin  (4,  102).  quid-dum  (12),  -am= 
bäum  (5),  -iehem  (73),  -e  (18) ,  -de  (10), 
-den  (12),  -denbaum  (5,  19),  -denkrut 
(-ia  lü),  -te  (lU),  -ein  neben  queddein-b. 
(üb),  queten  (96).  qvette  (75).  cuydden 
krut  (-ia    12). 

*Cidoris  v.  Cidaris. 

*Cidrax  v.  Storax. 

*Cidrinuin  v.  Citerum. 

*Ciduca  {aus  cicuta)  v.  Cjnna. 

*Cydula  r.  Cicida. 

*Cidula  (cf.  scidula)   leiterbon  (93). 

*Cidus(i.sueus;  aus  zythus?)  drieide 

(Sum.   VI). 

Cieo  prs.  eiere  inf.,  ceo  cere,  cio 
eire,  ciliare  (Gl.  m.),  cyare  (G)  (i.  vocure, 
mouere,  comjregare)  bewegen  (iio).  yleu 
(5,22).A(Z.  eylen.  haesten(ll).  snelleu  (22). 
hd.  nd.  laden,  in-1.  (5),  schnell  1.  (66). 
vore  1.  l  eschen  (22).  hei-schen  (17), 
-ßen  (21),  -sen  (5).  hd.  ru-,  rie-  (76), 
roe-  (i32)  -ffen.  ruepcn  (11).  dagen(i32.) 

*Cier  V.  Cicer. 

*Cyera  v.  Tiara. 

*Cietas  v.  Cyathus. 

*Cif-  V.  Scyph-. 

*Cifatrilliuni  v.  Cifraculum. 

*Cifira-  v.  Cifra-. 

*Cificina  v.  Ceyx. 

*Ciforus  V.  Afforus. 
Cifra  [i.  tipus  &c.  75)  hd.  nd.  cif-er, 
-re  (5b).  zif-  (i34),  zyf-   (110),   zijf-   (7), 
cey-  (67)  -fer.  figur  (75). 

*Cifra-,  cifira-,  cifro-  (7,  76),  cista- 
(1)  -culum  ißd,  69.  70,  134),  -ticulum 
(67,  133),  -cüium,  -cillum  {^2:2),  -tilium 
(1,  7  &c.) ,  -tilum  (76) ,  -pilium  (75), 
cifatrillium  (U7),  ciphatrillum  (22''), 
safatrilium  (5.  v.)  (cf.  dica,  linipilus) 
har-  o.  tlaehß-schwiugen  (75).  eyn  zwing 
l  eyuzifern  breth  (7).  cifer- (76),smytz- 
(133),  Schmitz-  (66,  69,  70,  134),  schuyt- 
(67),  swinge-  (3,  5,  22),  swing-  (1,  74, 
147),  swynghel-  (22^),  sAvinncn-  (18)  -bret 
sim.  -pret  (1) ,  -pretli  (74) ,  -breit  (3), 
i  -brod  (18),  -block  (22^). 

Ci-  (Gl.m.),  cy-(i29,  Br.)  -gnitus  vox 

j  (^ygni. 

Cy-  (Hr.),  ci-,  ein- (9) -gnus,cin-nus 
,Gi.  m.),  -US  187,  122.  c/.  frz.  cyne  Dz. 
wtb.    96)   [i.    olor ,  color  9.  cf.   cicuta) 

elb-iz    (84,    103),   -iß    (74),    -Z    (SV),    -S    (34, 

93),  -seh  (Fris.,  Pict.).  elvicz  (32).  hd.  nd. 
swane,  zwaen  (11),  zuan  (97).  hd.  swan, 
Schwan. 


CIL 

Cihare  c.  Cieo. 

Ci-,  spici-lega  Junger  spatz  (Ki.). 

*Cilerea  v.  Silerca. 

*Cilex  lajjis  t  hcrba  (76);  cf.  Cilices. 
Silex. 

*Cyliaca  v.  Dysenteria.  Cf.  cili-a 
(XO'A'.a)  /.  venler;  -aeus  ([ui  in  ventre 
habet  jjassionein  (Br.);  -acisis  i.  ventris 
solutio  nimla  (148). 

*Ciliada  (cf.  cilias)  zal-a  (i4i),  -e  (sum.). 

*Ci-,  Chi-  (lir.)  -liarcha  ((/.  cille  gr. 
mille  Idl.  17)  der  gcwalt  liat  vber  tu= 
send  (93).  gewaltiger  yber  tausent  ritter 
(64<^^).  fürst  über  dusent  (8),  vber  tawseut 
(9). 

Cilices  (sg.  Cilex)  seereuber  (110).  zee= 
rouers  (68,  132). 

Cil-,  l  Sil-  (4,  74,  7.-.,  76),  ein-  (74) 
-icium,  camisia  cilieina,  clizana  (Gf. 
4,  290)  hd.  nd.  eyn  hären ,  hd.  herein 
(74),  hören,  herreii  (7,  4),  hören  (67 )  kleit, 
klet  (22),  claidt  (1),  gewant  (8,  9),  hemde 
(6,  74).  harra  sim.  (Gf.  4,  982). 

*B[ilider  r.  Cylindrum. 

*Cylydros  c.  Chelydrus. 
Cilindr-a,  -ia  v.  Celindra. 

*Cy-  (sm.),  ei-  (2,  3,  110  &c.),  cM-,  ee- 
(3,  Hpt.5, 209), che-lin drum,  eilin-drium, 
-orum  (69,  134),  chilendrium  (49),  cy- 
(2,  110, 114,  i32,Das.),chi-(9i)-lindrus, ee- 
l  ehel-nidrum  (76),  silindria  (pl.  /.  sein- 
dula  7.'.).  kilider  (loi)  (i.vectis;  lignum 
nauis  per  quod  dependet  velum;  lapis  i 
instr.  quo  terra  arata  equatur;  tribula 
23.  cf.  einendrium,  ehel-indros,  -ydrus) 
hd.  schindel,  liultzen  seh.  (75).  scindel 
(134).  schin-dele  (23,  147),  -tel  (2),  -dorn 
(ö^j,  -deck  (22).  schit  (49).  welle  (Fr.). 
welli-stcin  i  -boum  (i27).  w.-,  welle-blech 
(121,  .Sum.),  -blec  (120),  -bloc  (117).  uuellec 
alopche  {sie  iipt.  /.  c).  wal-ploch  (e.  ligneus 
114).  -stein  (Das.).  egt  (76).  eycte  (4).  ein 
*eygen  (3).  uuagenroide  (Sm.  3, 157).  schlach- 
l  ber-scheit  (2).  blowel  (91).  slegil  (104). 
vleghel  (23).  gryndel  (132).  mastboum  im 
schiff  (110,  132). 

*Kilis  quedam  vena  (76).  leberader  (93). 

*Cilium  i'.  Celium. 

Cilium,  bissvj.  eilum  braw  (93).  hd. 
äugen-,  ougen-  (3,  G),  augc-  (8,  12),  aug- 
(1,  9,  66  &c.),  oug-  (49,  68,  76),  au-  (13, 
17),  heubt-  (7)  -braw  i  -brau  (66  &c.), 
-brawen  (91,  110),  -brauwcn  {pl.  68),  -broug 
(49).  -brage  (G),  -brahe  (8),  -prahc  (7), 
-prahen  (17),  -brade  (5),  -bra  (21,  3),  -pra 
(1),  -braen  (10,  12),  -bran  (3),  -broe  (18), 
-proe  f  -lijt  (9),  -brura  {h^).  nd.  oghen 
brisn,  ogho  brauen. 

*Cilius  V.  Cibus. 
*Cilix  (/.  capsella  Gl.  m.)  v.  Silex. 
*Cilla  V.  Scylla. 
Cillaba  v.  Cilliba. 
Cil-lere,   -ere   (7,    7fi),   -lire  (8)   (i. 
mouere  110  &c.  (/.  cellere)  bewegen   (7, 
18).  rieren  (68).  rueron,    wenchen   (i32). 
wencken   (68,    110).    czwinczern   (8.  >< 
cilium?). 

*Cillia  V.  Tilia. 

Cill-iba,  l  -aba  i.  mensa  cibatoria 
(Br.);  m.  rotunda  t  quadrata  {110,  Gl.  m.). 
ein  sehrybtisch  (Gl.  m.).  dysch,  eet  taife 
fei  (147). 

Cillo  [cf.  silo,  tiUo)  i.  catamsrtus, 
eeues,  cinedus  &c.  ketzerbube  (120).  i. 


CYM 

cui  superius  ciliiim  plusquam  celleret, 
a  cilone  t  chilone  (124).  eil-  (Br.,  Gl.  m.), 
ci-  (125)  -lones  i.  komines  angusti  capU 
tis.  cilo  TipoxIcpoXoc,  Xo^Öc  (125).  spitze 
köpf  (Fris.,  Ki.)-  cliilo,  "^OMiV  i.  labeo 
(12:')).  lancbeclio  (cn.).  cyllo,  cylon  ge= 
Stummeiter  &c.  (Ki.). 

Cilum  f.  Cilium. 
*Cyma  (c/.  stima)  putterscheib  domit 
man  außputtert  (74). 

Cyme,  cima,  zima  (93),  einna  (s?) 
ein  gipplicl  (3).  scliiune  0.  wipfel  l  knyspel 
l  pnok  l  Wipfel  an  ruton  o.  an  blumeu 
(9).  wcpeu  (s.5.  v.f.  wepo  cornus  Kii.,  X 
wipfolVj.  hyfen  (9«.  i.  e.  cornumj.  wyspel 
(8,  16).  dy  wußpen  {i.  flagella  pl.  t2.5). 
eyn  dolle  uff  eyTn  bäum  (17).  tolden-, 
var.  toldel-spitze  (gi).  tolrlc  t  sp.  (12:5). 
estenspitz  (93).  (X  cicuta?)  scher-linc- 
(47),  -ning  (87).  scornig  (cima  i.  ciduea 
149).  ein  kaum- 1  sproß-lcin  am  kohl  (Ki^). 
*Kyma  v.  Kymus. 
^Cymabulum  v.  Cymbalum. 

Cim-alia,   l  -eyae   ((;i.  m.),    l  -oba 
(6f.),  t  rimalia  (sum.)   [i.  bolbo  Gf.  5  cf. 
cima,  cimoleya?)   böl  (Sum.,  Gf.  3,  9R.) 
der  wipfelfall  (Gi.'m.). 
*Cinialio  soatahuot  (Gf.). 

*Cimarum  sambuei,  cymex  s.  (74) 
{cf.  cyma)  holundernknoph  (Sum.').  liol= 
derknopf  (7i).  cunarum  rubus  nagen= 
doruerknoph  (Sum.  v). 

Cymatilis  {l  vndulata  vestls  91)  was= 
serblaw  (114).  scliamlot  (91). 

Cymba,  cim-ba,  -ina  (17),  cum-ba 

(9,  76,  Br.),  -a  (7ii)  {cf.  carina)  nach-e 
(8),  -en  (12).  farm  (75).  kanc  (10).  kan 
(12).  kaan  (9).  kahne,  weidling  (Fris.). 
kauwe  (17).  boet  (111  zull  (74).  zidl  (2). 
zulk  (32).  eyn  cleyn  scliaepken  (132).  flat 
scip  (8g).  ays.  scip-faet  (Gl.  Aeifr.). 

*Cimba  {i.  membranvun,  eommis= 
sura)  flech  (sum.). 

*Cimba  [i.  campana  monackorum  &c. 
cf.  cymbalum)  tischglocken  (75). 
*Cyinbachus  r.  Cybister. 

Cym-balum,  -ballumi  (47),  -alum 
(18),  -abulum  ((3.  X  nabulum?),  zym.= 
balum  (IG),  eimb-alum,  -ulvun  (g7), 
-olum  {prov.  cimboul  Gl.  m.) ,  cinbol- 
um  (Gl.  m.),  -to  t  cinolum  (7g)  [pl.  i. 
aeitabula  Pap.,  eitabula  que  cum  belle= 
matia  simul  percutiuntur  Br.)  zymbou, 
cymb-alom,  -olon  (rf.  pl.  Gf.).  hd.  cym-, 
zim-,  zyn-  (iio^)  -bal;  zimbel,  cim-bel 
(93),  -mel  (21);  zymmel  (16,  gg,  7o);  cym- 
el  (18);  -bilge  (5^);  timbeigen  (5).  nd. 
siin-,  cin-bcl.  hd.  schelle,  cleyn  seh.  (17). 
sehel  (13).  scellikin  (Gl.  Marienf.).  kling- 
(21),  klingen-  (18,  es),  klupff-  (6)  -ysen, 
daz  die  goltsinide  habent  (6).  clingel- 
(23),  kregel-  (22)  -yseren. 

Cymbium  {vas)  galeen  (112). 
*Cymbolum.  v.  Symbolum. 

*Ciinbria  {i.  ciphus  75,  76,  l  vas 
peregrinorum,  vlg.  nappa)  uapflf  (75). 
koptf,  faß  o.  geschirre  domit  man  das 
getranck  teylt  (74). 

*Cimbulum  v.  Cymbalum. 
Cimeyae  v.  Cimalia. 
*Cimentum  v.  Cementum. 
*Chymera  hur  (74). 
*Cimes  [i.  letus)  frolicher  (74). 
*Cymex  sambuei  v.  Cimarum  s. 


CYJM 

Ci-,  cy-  (120),  si-  (17)  -mex,  ein-ex 
(121),  -inifex,  -inifes,  -eues,  ginfex 
(33),  ceruix  (9)  Ärf.  nd.  want-,  vant-  (97), 
wan-  (121)  -lus,  -lucs  (97),  -lusch  (5),  hd. 
-luß.  hd.  wantz  (9  &c.),  wantz-e,  -en  (1, 
2,  64),  -ke  (12.5);  wentek  cimex  (11), 
cim-  (75),  eini-  (74),  eine-  (3)  -pes  {i. 
tarmus  75)  mott-e  (3,  11),  -en  (74).  mad-e 
(11),  -en  (7.5).  rupe  (11).  schab  (74).  Mit 
diesen  Formen  zusammen  fliessen folgende, 
in  welchen  sich  zugleich  Mischung  zeigt 
mit  axvi(|^,  ivie  (nach  dem  Br.  ausdrücke 
lieh)  mit  eynomia  „a  cynos  canis", 
sowie  (sicher  in  conopis^  mit  XU)VW(j^, 
ngr.  xöVBTti:  eyni-  t  seyni-  (Br.),  eini-, 
seiui-,  t  sini-  (74),  cino-  (76),  t  sciri- 
(Gf.  fj,  690),  seni-  (94,  136)  -fes  {g.  -fis 
Br  ),  eyniphes  (msc.  Das.),  eini-,  seini- 
phes,  -pes,  -fex,  cineues,  eiplex  [q.  v.), 
eon-iex  (76),  -opis  (of.)  (^.  eul-ex,  -ices, 
parue  musce;  zinzala  l  cernicula  Br. 
cf.  Gl.  m.  2,  427,  86.5.  6,  120)  snacken  il) 
cleyn  fliege  (8).  schnacken  t  seer  klein 
fingen  (iio).  schne-cken,  varr.  X -ggen, 
schnock  (cini-fes,^.  -fis  64').  schnack  (74). 
mucca  sim.  (scini-fex,  -fes,  -pes,  cono= 
pis,  einomia  &e.  Gf.  2,  654).  mucken 
(3).  muck  (76,  iio").  ags.  mycg  (i36), 
mygg  (94);  gnaet  (seinifes  t  tudo  Gl. 
Aeifr.).  cleiu  much  (i02j.  kleine  muckliii 
(68).  wassermuck  (Das.).  eyn  rot  (5,  21, 
22,  23),  roit  (7),  rode  (17)  muck  (5,  7), 
muke  (17),  mugge  (23),  mughe  (22), 
fliehen  (21).  hunt-flivga  (121),  -fiiega 
(Gf.j.  hundesfiige  (16).  honß  fliegen  (17). 
hundßmuck  (74).  hutmug  {sie  93).  milben 
(cinofes  7G).  seinifes  suebilazir  (127.  cf. 
cieonides).  knellizze  (se.aws  sneblizze?). 

*Kymfea  i\  Kympha. 

*Kymi  v.  Kymus. 

*Cimiare  („a  eimex"  made)  maden 
(11).  Cf.  cimieare  wanzen  haben  (Ki.) ; 
von  W.  reinigen  (Freund)  ;  XOp'.^SlV  (Gl.  m. 
von  xopis,  nicht  blandiri,  v)ie  es  dort 
gedeutet  wird). 

*Cimiym  v.  Cinum. 
Cimiltne  v.  Ciminile. 

*Cimina  v.  Cymba. 

*Kimiiia  v.  K}Tnus. 

*Cy-,  eu-,  ea-minella  {i.  muriola, 
ammium)  ammey  (i43). 

Cimi-nile  (11,  147,  Br.,  Gl.  m.),  -line 
(Gl.  m.,  Ki.)  {i.  bae-,  bat-inum)  haut- 
en,  147),  water-  (147)  -vat. 

Ci-,  var.  cri-minium  {du.)  herman= 
stat  (75). 

Cy-,  gew.  ei-,  bissw.  eu-,  ku-minuin 
{i.  earui),  t  cumin  (47)  chum-i,  -in,  -il 
dm.  (Gf.),  -e  (105),  -ich  (i4i).  chüme  (49). 
cume  (100).  com-in  (99,  100),  -en  (Sum. 
vu),  -c  (221»).  camijn  (i32).  cymmin  ror 
(6).  kumT  (87).  romsche  kumi  (93,  95). 
kyme  (13).  comi;  karden  (cumin  47.  st. 
karben?).  korue  (22).  peper-k.  (22), 
-come  (22b).  czymey,  kvmel,  boh.  kmyn 
(4).  hd.  ku-  (134,  Sum.  V),  kum-  (7,  6g), 
küm-  (111),  cu-  (3),  ky-  (67  Mrg.,  uo), 
kym-,  kye-  (18),  ko-  (21  Mrg.)  -mel.  kom- 
el  (17,  21,  23,  96),  -mel  (5^^),  -mil  (8^. 
pfefferkumel   (74).    pefferkummel    (12). 

ku-   (74,   75),   ku-    (87,    146),    ki-    (  76,   91  ), 

kym-  (68)  -mich. 

Cyminum  Aethiopum  raden  (47), 


CIN 


119 


Ci-,  coe-  (91)  -miterium  hd.  kirch-, 
nd.  kerck -hoff,  kirch-  hd.  nd.  (11)  -of, 
hd.  -offe  (8''),  -off.  kirgoff  (21).  kerchof  (23). 

*Cimoba  v.  Cimalia. 

*Cimoleya  [cf.  prc.  ?)  steenslip  (ss). 

*Cim.oma  v.  Cynomyia. 

*Kym-pha  (74),  -fea  (9),  kyn-  (47), 
ku-  (17)  -phen,  cinifen  (74)  {lierba  aus 
nymphaea?)  grensing  {IL  c). 

*Kym-us  (?'.  faba  74),  -i  pon  (74). 
boneu  (9,  47).  kyma  lepra,  kimina  1. 
(47),  kinta-1.  (85)  bonen  puluer  (8,  9). 
gepuluerte  h.  (47).  gepliczebome  (szc  85). 

*Cinaberis  v.  Cenobrium. 

*Cinadul-us,  -a  {aus  cinaedus) 
ebrcche-r,  -rin  (74). 

*Cynaglossa  v.  Cynoglossa. 

*Cinagulator  v.  Cingulator. 
Cinamol-gon,   -ogus  &c.   v.  Cyno- 
molgus. 

Ci-,  cy-,  ein-  (123)  -namomum, 
eynamonium  (4),  einomo-mum  (64), 
-nium  (76),  ei-  (los),  ein-namum  czy= 
nam-omey,  -yn,  -in,  cyuemein,  czinimem, 
czymayn,  cym-ey,  -in  msc.  (4).  cinnamo= 
men  (96).  cinam-on  (65),  -ayn  (5'').  sina= 
min  (Gf.).  cin-eimen  (Sum.  v),  -ment  (87). 
zinmen-t,  -d  ( 93 ).  cymin  t  minte  (47). 
ziniei  (64*^).  zymet  (64t>,  123).  zeygin  (8). 
kommel  t  zungen  reude  {sie  10).  cyment- 
f  125),  zimmaut-  (65),  czimat-  (1),  zimmet- 
(9i),  cymias-  (12),  zimmy-  (75)  -rinden 
sim.  cinaerinten  (50^).  eymetrenen,  Mrg. 
rindeke  (13).  ryndekcn,  eyn  edel  rinde 
(22''j.  kanneyl  (132).  caneel  (22^,  108). 
kneel  ( 11 ).  scorse  van  canele  ( 108 ). 
scortsule  (99). 

*Cinamomus  zimmendbovn  (93). 
Cinamulgum  n.  Cynomolgus. 

*Cyn-apium,  -oselinum  hunds-,  gleiß- 
peterlein  (143). 

Cinara  {i.  Carduus)  artischo-ck  (Ki.), 
-ß  l  strobildora  (143). 

Cin-ara  (Br. ,  Gl.  m.),  -era  i  -ia  (76) 
{aus  hehr,  kinnor)  instr.  musicum;  -era 
et  euigies  ludi  in  foro  allata  (76). 

*Cinbolto  &c.  i-.  Cymbalum. 

*Cinccio  v.  Cinetus. 

*Cincedula  v.  Cicindela. 

*Cineia  (c/.  cincinnus)  meny  als  an 
den  pferde  (74). 

Cinc-,  tinc-  t  tinet-  (i47)  -iare  {cf. 
tintiare,  tvctica,ve) passerum  vox  (Gi.m.). 
schrien  als  die  spercken  (75).  der  muy- 
schen  of  luynyncks  geluyt  (i47). 

*Cineiber  v.  Zingiber. 

*Cincidela  &c.  v.  Cicindela. 

*Cincillare  v.  Scintillare. 

*Cincillulat  regulus;  zinzillulat 
irundo  (123.  cf.  zinzulare). 

*Cinein-alis  (i43),  -nalis  herba  (Ki.^ 
{i.  verbena  minor  143.  cf.  cineumalis) 
welsch  eisenkraut  &c.  (i43).kraust's  kraut 

*Cincind-alus,  -ula  v.  Ciemdela. 

Cincin-,  cinci-  (i47),  l  tvmic-,  pann- 
osus  (147,  Br.,  anders  VA.  m.\  cf.  sq.)  die 
bloit  ind  oevel  gecleydt  is  (147). 

Cincinnus  i. pan7iiculus  (bt.).  plaggen 
{i.  vestes  attrite  147). 

Cin-einnus,  -cinus,  -cionus  (11), 
-tinnus   (1,  6),  -thinus  (76),  -tinus  (8), 

-tillus  (1),   -nUS  (125,   Ki.   cf.  Dz.  Wtb.  96) 

(?.  eapUlus)  loc  (13).  lock  (1).  loch  (i04). 


120 


CIN 


rx/.  l»>iki'.  {jniwHloek  [9).  cnislo}?  (8). 
laiicloiicli  (loo).  f^hcsj)«'  (lue.  orln'culus 
Sic.  KU.).  goiH'l-  (it!»\  rüspel-  (na),  crüspel- 
(7),  bispol-  (S7'')  -har.  dwerl  (22).  wirueltop 
(11).  roli  ist'ii  (,().  /lierhcrf). 

*Cincino8us  r.  Cincinnosus. 
Cinclus  [(iitin)  lyliklirkcr  (,i»«).  stein- 
piikor,  -boilior  (uo),   -bicker  l  wa8ser= 
stt'lt/.  n-ic). 

*Cinctilio  r.  Scintillare, 
Cinc-,  cin-torium  (/.  cingulus;   cf. 
anaboladium)  fjmtol  (,17).  /id.  scluucic-, 
si-hircz-  1,10)  -tiu-li  (\),  IG),  -duch. 
Cinctura  siMickd  (7-j,  76). 
Cinc-tus,-cioi^ll)  gurdingo  (ll).prait 
gürtfl  i'ti).  ;iiu  braitlc  uaclitlmb  i^7r.). 

^Ciiicumalis  r.  Trichomanes.  Cin 
cinalis. 

Cincurris  v.  Cicuris. 

*Cinda  kaimc  (9). 
Cindalismus  das     spicken,     fiekcn, 
ptutzt'rn  (,Kr\).  «Z.  fijckeu  (116). 

*Cindatu-in,  -s  (9,  Gl.  m.)  {cf.  sindo. 
Gl.  m.  2,  :!29  ,*<^.,42.''))  ziiidol  (8).  czondel  [9). 

*Cindere  [cf.  ci-,  scin-dere  sniden  (22). 

*Cindula  >:  Scindula. 

*Cine-,  cini-  (9:i)  -ndrium  {i.  torris. 
ticio  93.  cf.  cylindrum)  braut  (7,  93). 
schijt  ^7>. 

*Cinenos  v.  Canina. 

*Cinepes  &c.  v.  Cimex. 

*Ciiier  r.  Ctnis. 

*Cinera  r.  Cinara. 
Cinerarius  v.  Calamistrum. 

*Cineratio  {agri.  i.  incensio  stipularum) 
rutte  prunst,  daraus  varr.  rütte  bluost, 
ruet  blust ;  quia  cinis  saginat  fayst  macht 
dtMi  acker  (g4). 

*Ctnere,  prs.  cinno  ( 17 )  hd.  nd. 
singfii. 

Ciner-eus,  -ius,  l  -itius  [i.  henetus, 
griseus  125 )  aschig  (68).  eschig  (110, 
13-21.  aseheiifarb  (Ui).  graw  (125). 

*Ciiierica  ouis  eyn  grau  scaep  (97). 
c.  auis  est  cinercum  habens  colorem 
(Br.).  cinericas  oues  cinerLs  colorem 
hahentes  (Pap.  i. 

Cineric-ius ,  -  eus  ( cf.  einereus, 
subcinericius)  hd.  eyn  ding  von  aschen 

fcmacht  sim.  cjti  brot  von  eschen  ge= 
acken  (17).  ascherich  (22).  escich  (6). 
oßon(18V  eyn  oßson  koch  (21).  einereus 
i.  dos-inus  l  -ninus  equus  (Pap.). 

*Cinerulentus  vol  aschou  (^11,  110), 
esschen  (132V 

*Cineus  r.  Cinicus. 

*Cinex  f.  Cimex. 
Cingere  hd.  gu-,  go-,  gy-,  gi-rten. 
vmbegürtcn  'A .  giu-dcn  (11).  hd.  zusa= 
men-gurten  sim.,  -rucken  17),  -drucken 
(21).  nd.  tozaine-n,  -de  dr.  i  gorden. 
schirtzen  (19). 

*Ciiiglare  gorten  (ö*»). 

^Cinglossa  v.  Cynoglossa. 

*Cingnus  v.  Cygnus. 
Cing-ula,  -ola  (of.)  {equi,  seile)  gurt 
(7,"),  91).  gorte  (8t>).  gegiirte  (8,  9).  roß^ 
gurt  (75).  en  perdc  gorde  (22j.  ain  pfert 
girtel(76).  darm-  (Sum.),  dam- (93)  -gurtel, 
daratis  entstellt  da.z  in  gultel(ioo);  daren= 
garde  (99).  stegereif  (Gf.).  sattelriem  (75). 

*Ciii-,  cina-  (1)  -gulator  hd.  gurtel-, 
gyrtel-niacher,  -mecher.  nd.  gordcl  inaker. 
gurte-   (17),   g'te-  (5b),  gorte-  (18,  21), 


CIN 

gorde-  (23),  gurt-  (1,  66,  134),  girt-  (76) 
-ler. 

*Cing\ütare  v.  Singultare. 
Cingulum    eyn    perdeß    ader    eyns 
andern    diers    gortel   (17).   gurdcl    (»9). 
gordel   (11).    darngurtili    (104).   vrowen- 
gurtel  (G  sim.),  -gordel  (22). 

Cingulus  ((/.  cinctorium)  hd.  gur- 
tel, niannes-g.  (G  .vm.).  gurtel  (64).  gortel 
(10).    g.   hominis   (8^).   eyn   ini-nschen-g. 
hl),  girte-1  (21),  -11  (7.i)-  g'tel  (ö»»).  gur-- 
(lel  (f)).  gordel  (22j.  eyn  vorgurthe  [b^). 
gurt,  schürt/,  (t;')). 
*Cinia  v.  Cinara. 
*Ciniciuni  v.  Cilicium. 
Cini-cus,  f  -dus  t  -fes  l  cineus  (74) 
hu-  (71,  iKi),  hu-  (74 1  -ndiscil. 
*Cinifen  v.  Kympha.  Potentilla. 
Cinife-s,  -x  &c.  u.  Cinicus.  Cimex. 
Canina. 

Cinifii  V.  Cyniphei. 
Ciniflo  [(/all.  souflet  la.  m. ;   i.  orna,^ 
iitentum    mortuorum    t    mulierum,     14.'>) 
kraußhar-macher ;      fewr-m. ,      -plaser , 
-plauser  (74).  vuyrbleser  (147). 
*Cinindrium  v.  Cinendrium. 
Cyn-iphei  (.Pap.,  Br. ),   -ifii  (Gl.  m. ), 
-ubii  (Gl.  .s.  Germ.),   cenofegi   (76)   sunt 
hirci  maiores  (a  ßuuio  africe    cjmiphis 
Br.  S'im.).  ciniphe-s,  -us  gi"oit  bück  (i47). 

*Ciniphes  wauthuyss  («c  147.  cf.  ci= 
mexj. 

Cines,  einer  asche  (ü*»,  23,  4,  104). 
ouer  t  assche  (22).  asge  (99).  hd.  asch, 
esche,  esch  (76,  93,  iio),  esse  (12),  essen 
(21). 

*Cinis  prionei  [herba,  i.  q.  eusole, 
titimallum)  braehwrz  (Gl.  1,  1050).  liola 
(101,  130.  cf.  Gl.  2,  210). 

*Cinna  v.  Cyma. 
Cinnabaris  v.  Cenobrium. 

*Cinnamuin  &c.  v.  Cinamomum. 

*Cinno  v.  Cinere. 

*Cynnomulgus  {aus  cinnamolegus 
Br.  X  cynomolgus)  die  den  knele  ver= 
sament  (,147). 

*Cinnura  (c/.  eumera)  korpp  doriu 
die  armen  ir  körn  behalten  (74). 
Cinnus  v.  Cincinnus.  Cygnus. 
Cinnus  [,i.  tortio  oris  Br..  torti  0.  Gl. 
ni. ;  commixtio  verum  proportionabilis  76. 
Br.  cf.  concinnus,  einerei  glich  czwo 
czungen  in  gesange  t  eines  anders  din^ 
ges  (9).  glich  zu  genge  {sie)  in  dem 
sänge  o.  eyns  iglicheu  dmgis  (8).  des 
niunts  toedruckyug  (147). 

*Cino  ((/.  lino.  bulcio.)  zein  (Sum.). 

*Cinobatus  v.  Cynosbatus. 

*Cinobita  i:  Cenobita. 

*Cinobrium  &c.  v.  Cenobrium. 

Cyno-,  cino-,  ceno-,  zeno-,  coeno- 
(1201  -eephalus,  -zephalus  (Gf.).  eino- 
chephalus  (11).  -cefalsus  (127),  ceno= 
zefano  (Gf.)  [animal  &c.  cf.  Gf.  4,  759) 
halü'hunt  (19).  balfhont  (11).  hunt-hobito 
(127 1,  -hoboto  (119),  -hobitc  (104),  -houbet 
(121),  -houbte  (sum.),  -höbet  (100).  hun= 
hovbeto  (120).  hundshauptiger  (74).  hun= 
diseher  mensch  (7.')).  pavian  (Ki.i.  eeno: 
phali  simiarum  species  (Gl.  m.).  cheno- 
palisgenus  monstri  dicti  qr  canina  capita 
habeant  [sie  Pap."). 

Cinoeielotorium  &e.  v.  Cenoeita= 
torium. 


CIN 

*Cinoch  V.  Cinoth. 

*Cinochephalus  v.  Csmocephalu». 

*Cinodomeuni  &e.  v.  Cydonia. 
Cyno-,  (jeV).  cino-,  Cyna-  (mi»),  ein- 
(09,  133,  134),  cion- (47) -glossa,  quino- 
closa  [i.  lapella  Mo;  (hcrba,  cf.  bugula) 
hd.  nd.  hundes-,  hd.  hundß-,  huncz-, 
huntze-  (133),  honß-  (17),  hundc-  (lo.")), 
iiunt-,  hund-,  hirß-  (76)/t<i.  -zungc, -zuug, 
nd.  -tunge.  hundes  rip  (8).  a(js.  ribb-e 
(94»),  -ae  (i3ß). 

Cinoglotitorium  v.  Cenocitatorium. 

*Cynoia  v.  Cintilla. 

*Cinolum  v.  Cymbalum.  Nabulum. 
Cyno-,  cino-,  ceno-  «  cenon  i. 
commune  64)  -mjria,  (jew.  -mia,  cino- 
meya  (9),  -migia  ii36),  cenonia  (64^=), 
cimonia  (1),  canimia  (75)  [cf.  cimex) 
hd.  nd.  hundes-  (ö,  22  &c.),  hundÜi-  (5''), 
hundeß-  (18),  hondes-  (21),  honts-  (11), 
hons-  (7),  hd.  hunds-,  huntz-  (1  sim.), 
hunde-  (6),  hunt-  (121  &c.),  hund-,  gemeyn 
(8),  gemeyne  (9)  -fliege,  hd.  -flicga  (93, 
121),  -flieg,  -flyech  (70),  -fleige  (7),  -flcge 
(5),  -vleghe  (22),  hd.  -fligen  (5*»,  9  sim.), 
-fluig  (76),  -fluige  (104),  -fluge  (9.5),  -flew= 
gen  (1),  -muck  (64,  76,  91),  l  -luß  (18). 
snakl  (1). 

*Cyno-  (Pap,),  cino-,  cjma-  (ki.)  -mol= 
gus,  -molus  (19),  -mulus)  (^11),  cina- 
mologus  l  -molgon  l  -mulgum  (ki.) 
{auis)  niarekolfi'  (19).  kaiander  (11). 

*Cinomo-mum,  -nium  v.  Cinamo^ 
muza. 

*Cinon  f.  Cinum. 

*Cinopedus  v.  Chytropus. 
Cynos-,  cino-  (ii7)  -batus,  ? -baton 
(Ki.)  jiundisberi  (ii7).  saur-ach,  -auch, 
hagdbrn  (143).  eglentier  (109).  baccae 
cynosbati  hagebutzen,  hahnbutteu,  bie- 
ten (Ki».). 

*Cynoselinuni  v.  Cynapium. 
Cino-th,  -ch  (11,  19,  76)  {hebr.  i. 
lamentatiolat.,  threnigr.  (Br..  Gf.,  stm.Pap.) 
hantslag-inge  (11),  -ynge  Jhe'^o  (19.  i.  e. 
hieremice  Pap.),  trinson  (Gf.  5,  542.  i.  q. 
mnhd.  trensen  stöhnen  keichen,  besonders 
—  nicht  ausschliesslich,  vne  nach  Hm.  1, 
496  —  von  TJiieren  gbr.). 

*Kynphen  v.  Kympha. 

*Cinsorium  v.  Scissorium. 

*Cinta  V.  Citta. 

*Kintalepra  ?•.  Kymus. 

*Cintilla  &c.  v.  Scintilla  &e. 

*Cintilla,  cynoia  ( 74 )  {herba)  sindouwe 
(96).  synnaw(74).  C/.  alcliimilla  sin-dau, 
-nau  (^Nmn.). 

*Cintillo  ycf.prc?  scintillare?)  syn^ 
den  (17). 

*Cin-tillus,  -tinnus,  -thinus  &c.  v. 
Cincinnus. 

Cintorium  v.  Cinctorium. 
*Cintra  schon  weder  (17).  slußel  ve= 
der  lö'^i. 
*Cinturnium  v.  Gutturniiun. 

Cinubii  v.  Cyniphei. 
*Cinulus  {st.  scindulus?)  dil  (cf.). 
*Cin-um,-on(7.=i),  cynum(74),eimiyTn 
(96)  krieeha  (93).  krichen  (8).  kriech  (75, 
76).  pflum  (7«).  eyn  prum  bäum  {1\  ginse-- 
bare  (ss).  ziegenpart  (74).  eigen-  (Sum.  v), 
cegen-  (47,  96),  czyge-  (149)  -bart. 

Cinus,  cynus  (102,  Gl.  m.)  {i.  lentia= 
eus,  gall.  aubespine ;  fraxinus,  esche  x 


CYP 

cinis?!  earaaus  Gf.  3,  120.  4,  592.  cf. 
BM.  228)  hd.  chriech-  (121,  Anz.  8,  97.  Gf.), 
kriech-  (84,  93),  kriechen-,  chrich- (i04), 
kr  ich-  (8),  krychen-,  kyrcheu-  (16,  70), 
kriken-(47),  kreken-(13Mrg.,  22),  hd.  pru= 
men-.  plumen-  (18),  mel-  (95),  qnidden- 
(19),  quedeii-  (11),  esche-  (ö*»,  21),  esehen- 
(4),  eßen-  (18)  -bäum,  -bom  sim.  eyn  asche 
(5).  esch  (17).  esche  (23).  achs  (1).  ein 
bircke  (3). 

*Cmus  V.  Cygnus. 

*Cinzala  v.  Zinzala. 

*Cyolanga  v.  Cianga. 

*Cionglossa  v.  Cynoglossa. 
Cyparissa  nacht  bild  (147).  ciprasse 
sunt  nocturne  imagines  (76). 

Cyp-erus  (73,  12.5,  149,  Ki.),  -eris  (73), 
-irus  (1251,  -rus  (110),  cip-erus,  -erum 
(4).  -arus  (47,  9ii,  Sum.  v),  -aris  (76,_  96), 
-perus  (3),  -rus  (sum.  vi)  ^.  radix  iunci 
(149).  uuizgaligan  (Sum.  vii).  wilder  galg- 
an  (74,  93,  125),  -en  (73),  -ant  (kl). 
piperboum  (sum.  vi),  ciperu  d.  pl.,  boh 
plany  zel  (?  4).  zyperbaum  (110).  schaff 
fenhew  (3).  riet  (95).  detle  t  {sie)  semede 
(47).  {i.  iuncus  triangulus  Gl.  m.)  driekesem- 
ede(Sum.  v),  -de,  {andre  Hand)  trukesenke 
{sic)\  papavi  (90).  zitewar  (87).  glocken= 
blumen  {i.  gladiolus,  ligustrum  125). 
Cipro  {st.  cino?)  pniinboum  (Gf.  3,  122V 

*Cipio  V.  Cippa.  Scipio. 

*Kipioc  (X'jpio;)  V.  Adonai. 

*Cypirus  v.  Cyp-erus,  -rius. 

*Ciplex  {vermis  cf.  eimex)  ein  nielen 
(3).  {i.  virea,  erugo)  milb-e  (74),  -en 
(75).  harnwunn  (76.  cf.  cernoides). 

*Cippa  klobe  (8,  9).  cobe  ( sie  16). 
eippus,  cepus  i.  rete  (Gl.  m.).  cipio  (x 
scipio  q.  V.)  i.  bacidus  ad  capiendum 
aues  aptus  vogel  klob  (7ti).  cyppus  {pe= 
dum  reoncm  s.  u.)  cloben  1,75). 

''Cippare  stocken  captiuos  (7).  stocken 
(5'J,  9).  stogkin  (8).  stokeu  t  blogern  (13 

Mrg.). 

*Cippicustos  stock-warter  0.  -Scherge, 
var.  -schirge  (70). 

*Cippo  V.  Gibber. 

*Cippria  v.  Cipria. 

*Cippus  V.  Gibber.  Scirpus. 
Cip-,  cyp-,  ci-  (1),  cu-  (8^  11,  19), 
sip-  (147),  stip-  (öl")  -pus  {i.  neruus, 
truncus,  cumulus  terre-.,  cf.  cippa,  gib- 
ber) hd.  stock,  stock  in  einer  gefang- 
nuß  (68),  der  gefangen  (75).  ein  fangen 
stock  (125).  stok  (22,  95).  stoch  (95,  141). 
sthok  (13).  stog  (Sab).  Stack  (5I').  stoech 
(99).  hauff  erden  t  kirchufF  t  stocke  l 
bloch  da  man  gefangen  lüde  ynneseczette 
(19).  erden  hoep  l  kirchof  l  stock  t  bluec 
daer  men  die  gheuangen  in  seetten  l 
littien  (11).  diep-  (7,  8i>,  19,  93),  dieb- 
(75,  76),  dief-  (11),  dum-  (75)  -stock,  -stog 
(8*>).  block  (49).  pyngereytschap  (147). 
hd.  sarch.  sarck  (iio^J,  132).  sarg  (67, 
134).  dotengrab  (110  .  dodengraff  (132). 

*Ciprasse  v.  Cyparissa. 

*Ciprassus  v.  Chrysoprasus. 

*Cipress-inum  (8),  -issimum  (7),  -um 
(93)  cipressen-,  cipres-  (93)  -holtz. 

Cy-,  ei-pressus  hd.  nd.  cypressen-, 
hd.  cypressin-,  cippresse-  (76),  cypreß- 
(1),  eypres-  (93),  zipres-  (75)  -bäum,  -bom. 
shst.  adj.  cipress-in  (8,  75<i),  -en  (75),  -e 
(105). 


cm 

*Cip-ria,  -pria  (76)  cipren  (1),  hd.  nd. 
cipern-,  cyperen-  (22),  zippern-  (67),  zip- 
per- (134),  zyper-  (69)  -laut. 

Cy-,  cap-  (i36)  -prinus  ags.  forn- 
aeticli  (94^,  -eticali  (i36);  cf.  forn  tur= 
nus  {piscis  Lye)? 

Cipris  vnkeuscheit  (74). 

Ciprius  hd.  eyuer  vz  dem  laude 
(cipria)  sim.  virgo  cypria,  leinnia 
liohrmedichen  U2ö). 

*Ciprius  [iierba,  cf.  cyperus)  meyde 
blomen  17).  cyp-rius,  -irus,  XUTlsipo?, 
iuncus  ciper-oides  t  -inus  cyper-, 
bintzen- Schwerte!,   nl.    waterbloembiese 

(143). 

Cy-,  ci-pselus  {i.    apos    i25,  apus) 

steyr  (91).   speir    (Fris.).  mauer-,  rhiein- 
(Ki.),  haus-  (Fr.)  -schwalbe. 

*Cipus    ( aus    eepe  ? )   cambr.  cenniu 

(Zeuss). 

*Ciphariuni  in  bürge  of  buere  (vuere  V 
11). 
*Cipharius  naep  mecher  (19).  en  uap 

maker  (11). 

*Ciphatrillum  v.  Cifraculiun. 
Ciphus  V.  Scyphus. 
*Chira  c.  Hirna. 

Chiragra,  gew.  eir-ogra,  -agia  (8), 
-egia  (2)  hd.  nd.  haut-sueht,  -zucht  (22. 
2),  -sigt  (17),  -lidsulit  ( 93 ).  hd.  kramph 
(iO),  kramp,  der  kramp  in  drr  haut  (5, 
68).  hende-krampf  (8),  -kramp  (17).  hend' 
krUph  (9).  das  poiiagra  in  der  liandt 
(91J.  daß  czipperlein  ador  gosicht  in 
henden  (i25  Mrg.).    hend   zipperla   (111). 

*Cirbus  {cf.  dz.  wtb.  448)  /.  scruti= 
num  (7  t);  omasum,  Omentum  (74,  93); 
reticulum  (75);  büdmig  (93).  zir-bus,  t 
-bum  (6  Anh.).  t  -ibum  (76)  /.  Omentum 
(74,  Gl.  m.) ;  intestinum  (6  Anh.,  76); 
wamp,  uetzlein;  sirbus  schiner-n.  (74). 
netz  (6  .\uh.,  74,  Ki.) ;  netz  am  tliier  (75) ; 
noetz  t  instrumentum  strick  ( "6 ). 
carbus  v.  omasum.  scirbum  arab.  ven= 
tris  pinguedo  (Gl.  m.). 

Circa  hd.  nd.  by.  bey  (i34).  alumbe 
(99). 

*Circe  v.  Carue. 

*Circenare  v.  Circinare. 

*Circillio  i-.  Circumcellio. 

*Circinna  v.  Circinus. 

Circ-inare,  -enare,  -inire  1^67),  -itare 

(Gl.  m.)  {cf.  circuire.  cambire.)  hd.  zir= 

kein,    vmczirkelen    t    vm    <^reyssen   (9. 

kreiß  X   reiß  c/.    circinus*.   vmb-gen 

(17),    -gOU   (67). 

*Circiner  v.  Circius. 

*Circinna  v.  Circinus. 

*Circino  {cf.  cii-culator)  rizziri  (Gf. 
2,  559). 

Circin-us,  -um  (121),  -na  (i4i)  {i. 
machinula  apud  carpentarios  &c.  Br.  cf. 
circulus  I  hd.  ci-,  zi-rckel.  cir-kii,  -eil 
(Gf.).  zirzel  (6).  czirczel  (2).  c'k-yl  (5>J), 
-el  (23).  crikel  (22).  cirke,  eyn  tauge 
dar  men  cirkele  mede  maket  (22^).  riz= 
za  (119).  riza  (121).  ryß  (64^).  riss  (93). 
reyf  (8).  passe-r  (io9),  -re  (108).  pesser 
(99). 

*Circ-inus,  -inus  (75),  -ina  (gi.  m.), 
-ius  {q.  V.),  curcilla  {v.  opilago)  i.  ven= 
tus  (18,  75);  V.  qui  dtuerse  et  aeriter 
circuitum  facienda  volat  (66  &c.);  ital.  la 
aura,  ventesello  (Gl.  m. );  terrificium 
i  opilago  wint-sprieß,    var.  -spreis  {cf. 


cm 


121 


sprewl  V.  turbo),  vlg.  sturmwiudt  (75) ; 
sut  Westen  wint  (18.  cf.  circius). 
*Cireircla  v.  Cicercula. 
*Circis  V.  Cirtis. 
*Circitare  v.  Circinare. 
Cireiter  AfZ.. durch,  durg  (18).  dorch 
(17,  22).  by  (17).  akimbech  {sä). 

Cireiter  annos  dorch  de  iar  (22). 
Circitor  v.  Circulator. 
Ctrci-us,  -ner  (75)  siide-  (5),  sud-  (1), 
süt-  (13),  zut-  (23),  suden-  {b^,  17),  sust- 
(22),  mittag-  (75)  -wiut  (11,  75),  -west, 
-vvyest  (5'J).  schwirbel-  (110),  drayende 
(i32),  dryerhand  (68!)  wynd. 

*Circopediti  &c.  v.  Cereopitheeus. 
Circu-ire,  -ere,  -rie  (21),  -mire  (11, 
110,  134)  {i.  ambire)  hd.  vmbe-  (1),  vmb-, 
vm-,  vmme-  (8,  22),  omme- 1  om-  (11)  hd. 
-gen,  -geue  (7),  -geen  (9,  69,  134),  -gehen 
(18),  -gon,  -gan  (21,  22),  -gaen  (11). 

Circuitores,  circumforanei  knapp- 

secke  (125). 

Circu-,  circum-  (110)  -itura  (es), 
-itus  (4.  ambitus)  hd.  ein  vmb-,  nd. 
VTnme-ganck,  des  spacierens  (75). 

*Circula  (z.  visitatlo  Gl.)  i.  instr.  fer- 
reum  sc.  (7«),  fabrorian  (74),  sperr-hack 
(76),  -hock  (74). 

Circulare  bedregea  (11). 

Circular-is,  t  -iter  (68),  -e  (6)  rin= 
geh'-cht  (iioij),  -t  (17).  vmbge-riugelt 
(66  &c.),  -riglet  (sic69), -rigelt  (134).  rond 
vmb  (68).  rynk  l  runt  (13).  ront  (18).  r. 
-om  (132).  schibele-st  (6),  -t  (65).  cirkei- 
eclit(5),  -ich(5b,  21,23), -ert (17),  -echtich 
(22).  trunt  also  en  scive  (22'').  senewelt 
(22). 

Circu-,  t  circum-  {einmal  Gf.  2,  059) 
-lator  einzircklcr  (uu),  -er  t  vmbkreyßer 
(74),  i.  qui  famam  portat  (bi-..  Gl.  m., 
circumli  Gf. ;  gr.  d^u^Xf]^.,  galt,  lierault 
Gl.  m. ;  cf.  circino)  ri-,  riz-zari,  reizare, 
malari  (Gf.  2,  559).  gauckler,  zanbrecher 
(91,  126).  Spinnenfresser  (91).  stat-,  lant- 
knecht  i.  circitor,  lietor,  lorarius; 
leutier,  wiltfange,  bliebliirniclit  i.  cir= 
cumforaneus  &c, ;  pl.  hippentreger  (i25). 

Circulatorius  i.  qui  lect-ulos  (Gl.  m.), 
-OS  (Br.)  tornatilesfacit.  i.  luduspuerorum, 
sedentium  in  circulo  (7  &c.),  post  quorum 
tergum  discurrit  puer  tmiis,  portans  ali= 
quid  in  manu,  quod  ponit  retro  aliquem 
sedentium  ignorantem  (95,  sim.  76),  hoc 
ponit  Hieronymus  in  quodam  prologo  (7, 
76),  vulg.  gurtulli  trag  ich  dich  (95), 
gurtelin  drage  ich  dich  (7). 

*Circulea    {i.    brixa;    cf.    erustula) 
bvytzel,  wyndeliug,  krekelingh  (i47). 
*Circulio  v.  Circumcellio. 
*Circulium  nebigers   dro  (9).  ciricu= 
lum  neb  begers  {sie)   dree  (8). 

*Circulum  i.  crinis  t  ornamentum 
capitis   (76).   i.   o.   crinium  harpant  (74). 

Circulus  {i.  circus  q.  v.;  instr.  ear= 
pentariorum  c&c.  cf.  circinus)  hd.  nd. 
circk-el,  -il  (9).  rinck  (7,  65).  riug  (110). 
schussel-r.  (111).  schibelecht  o.  reyf  (8, 
65).  rayff  (in),  rep  (99).  rissa  (95).  riß 
(64).  kreugel  {panis  125). 

Circum  hd.  vmb.  vmme  (22).  by  (17). 

Circumamic-ire ,  -tari  (76)  vmb 
cleyden  (19).  om  kleden  (11). 

Circumamictus  vmb  cleyd  (19).  omme 
cleet  (11). 

16 


122 


nu 


♦Circvunenp-ere,  prs.  -io  uomcii  (csV 
oft"-  /  in  11.  ^l.Si.  ix-y  n.  (1).  /j(/.  vmb-ii., 
-uüyiin'ii  (:\),  -grifffii  ( 17,  -r)),  -phaoii  (17), 
-fiiiii;»'!!  (iioV  prs.  icli  vinl)  ,  alliim-  (f)), 
nlmiiiiii'-fj;lViu>iiu', -iinnt'in'in, -nyin(7ti'). 

Circum-cüllio,  -tellio^ri),  circ-ulio 
(9\  -illio  \S^  aiii  nuuicli  <lfr  iillwc^  vor 
dor  cfll  spncii'i  t  {n<).  viiihswaylVif^tT  ni. 
(74).  vnsti'ff  mimicli  (S''l,  niciisrli  (.yic  Di. 
♦Circum-ceptiis.-cerptus^JJj.-sc^ptum 
(8)  hii.  viiihi'-,  yin  Ix'-  {sie  IS),  vinb-, 
vm-  (T«") -fangen  (S\  -griffen,  -grifen  ("(O. 
fid.  vmnie-,  he  grepeu. 

CircTuncidere  [tf.  -scindere)  vnib 
sneytien  (3).  ])escliny<ltMi  als  die  iuden 
thiui  (TsV 

*Circuincindere  >\  Circumscindere. 

Circunicingere  vmme  gorten  (14). 

Circumcirca  hd.  vmb  vnd  vmb. 
vninie  vn(io  vninie  (22).  vnibenduin  (>')). 
yn  und  yn  (18).  aller-  (19),  alre-  (11) 
-wegen. 

Circtuncisio  l)osflniyden  der  iuden 
(-.s). 

Circiuncisus  beschnitten  iuden  (75). 

Circumcurrere  hd.  vmb-  si7n. ,  yn- 
(18)  -lauften,  -loÖ'en,  -loffen  («s),  -lofen 
(76).  iid.  vninie  lo])en. 

Circumdare  /«/,  vinbe-  sim.,  yn-^18)i 
nd.  vnnne- ,  oni-  hd.  -geben .  -greiffen 
(3),  -vahen  (9),  -dun  (19),  -done  (18), 
-don  (21,  22),  -doen  (11).  circondo  ik 
vninie  do  (2.")). 

Circumducere  vniin(>  füren  (8  sim.). 
*Circtuiifallere  (X  -vallare  7.  i'.  cf. 
constipare)  beli(>gt>n  (8). 

Cireumferentia  ii.  perifera  /  girviin 
75)  das  vssertheil  eins  dings  (iio).  dz 
Wasser  (sich  von  einem  ding  (es),  hd. 
eyn  vmb-schranek  (3,  74),  -gang,  -hange 
(7),  -tragunge  sim.,  -wesen  (Ib),  -went^ 
lieh  (8),  -sweyf  (8,  9'),  -sweiffe  (7.5'^), 
-sclnveiffe  (ts«),  -weiffe  (75''),  -waiffe(7ö<i). 
nd.  vme  draginge.  bort  (b^).  i.  2^aries  . . 
vt  mons  eyn  b(>rgk  hart,  eyn  ende  (17). 
bor  rant  {neben  bort-r.  ripa  22j.  c.  rote 
fellg  (64'").  ein  feige  (e4b),  velg  (74,  93) 
an  einem  rade  (6t,  74). 

Circumferentiale  daz  usserst  an  eim 
kreiß  ((ii.  vmb-dragung,  -gang  (17).  eyn 
borte  (.'1).  bort  (7,  22).  bore  (18). 

Circumferre  hd.  vmbe-,  vmb-,  nd. 
vme-dragen ,  hd.  -tragen ,  -geben  {nach 
-dare  21).  -füren  (65).  beti-iegen  (65). 

Circumfodere  vm  grabiii  (8). 
*Cireunifolare  ?'.  Circumuolare. 

Circumforaneus  v.  Circu-itores, 
-lator. 

Circumfulgere  vniselieinen  (fis). 

*Circum-fulsus,  -wlsus,  -uulsus  {von 
-fulcire  X  -fulgere)  vmbe-  (3,  5),  vmb-, 
vm-  (76),  nd.  vmme-festet  (17\  -festiget 
(21),  -ge-f.  (3,  7),  -be-f.  (18,  22),  -beschi^ 
nen  (7,'i),  -geschinnen  (6). 

Circumfundere  vmb  giißen  (19). 
omgi(>teu  (11 1. 

Circumgirare  rum-,  kugelet  rumher- 
kereii  (r>5). 

*Circuimnce  -  ssio ,  var.  -nsio  {in 
diuinis)   ein   vmgang  der   drion  person 

&C.   (65). 

Circumire  v.  Circuire. 
*Circumitu-ra,  -s  v.  Cireuitus. 
*Circumlator  v.  Circvdator. 


CIR 

Circumligare  vni  binden  (9). 

Circumlinire  vinuie-,  vm-amern  (8), 
-smyreii  (9  xivi.). 

Circumluere  vmme  waschin  (8  *m.). 
vmb  wecli.s.selien  (17). 

Circuniluuium  locux  quem  aqua  n'r 
CHiiißiiit  al.s  die  mayiiaw,  cur.  maien 
awu  (64). 

Circiun-pedea,  i  -pedilie  (76),  -pes 
^7i)  (/.  sandali-a  71,  -ci,  c(äcei  /ratrum 
minorum  76,  scandalia  l  send  <i:c.  Br.) 
bisclioirseluich  (74J.  sockel  (76).  traban- 
ten  (la«  &c.). 

*Circiunpellis  ein  rok  der  vff  die 
fiiöse  gat  (()). 

Circumponere  hd.  vmb-,  in-  (18) 
-setzen,  -sitzen  (^21),  -legen.  W.  vm-leggen 
(23),  -liehen  (22). 

Circumquaque  {cf.  -circa)  vmb  vnd 
vmb  (7),  vm  (68).  alleuthal-b  (76,  110), 
-ben  (Ij,  7,  uo'').  vmbeiidum  von  (5), 
vuib  von  (21),  vmb  vnd  (i),  yn  vnd  (18) 
allent  halben,  vmme  van  allent  halueii 
(22).  umbedude  (99j.  om  en  tom  {sie  107). 
om  vnd  om  (132). 

*Circumsc'ptuni  v.  Circuniceptus. 

Cireuru-scindere  (19),  -cindere  (11) 
vmb-  (19j,  om-  (11)  -snyden. 

Circumseribere  besehuldigen,  bc^ 
stratV'U,  merckeii,  vßdyl-en,  besliißin, 
vmb  kommen  (19).  be-straÖen,  marken, 
wt  (lelegen,  besluten,  om  comen  (11). 

*Circuinscriptorie  klükelich  (17j. 
kluekelicke  (Hj. 

Circumscriptus  beschuldicht  (11). 

Circvun-sepire,  -sipere  (8)  vmnn" 
zunen  (8j.    vm    czewiieii   (9j.   vmbzynen 

(76), 

Circvun-septus,  -spectus(17,63)  vmb-, 
vm-zunt  (17,  uo'»),  -zyut  (iio),  -geziiit 
(76),  setzt  (68,  110).  vmbesclilossen  (60). 
be-slossen,  -fangen  (63). 

Circumsilire  [i.  invadere)  hd.  vinb- 
sim.,  in-  (18j,  nd.  vme-  sprmgen.  hd.  an-, 
ent-  (7),  vmb-  (17),  vm-  (iio)  -lautfen.  nd. 
anlopen. 

*Cireuinsipere  v.  Circumsepire. 

*Circumspargere  vinfaren  (76). 

*Cireviinspectaculuin  v.  Amphithea^ 
tr\iin. 

Circximspectio  wisheyt  (22).  fur= 
sichtikeit  ('>5j. 

Circumspeetus  hd.  vmb-  sim.,  vraine- 
(23),  vor-  (lU,  15,  22),  für-  (68,  110),  für- 
(G)  hd.  -sichtig  sim.,  -sihtiger  (6),  -siechtig 
(lU),  nd.  -zichtich.  ysythic  (13).  voersienlie 
ill).  veskopect  (V22). 

^CircumspectTos  v.  Cireumseptus. 
Circumspicere  vor-,  vmb-seheu,  be- 
hudcn    (19).    capen,    vmme    zen   (22*^). 
vor-,  om-sien  (11). 

Circumstantia  hd.  eyn  vmb-standuug 
(5,  ü),  -steudunge,  -stenuunge  (67,  133), 
-stendigkeit  (,iio'>),  -stant(75), -stant  des 
wereks  (65),  -stende  das  die  ding  erlicht 
werden  (76),  -wesen  daz  die  ding  er= 
luehtet  (7).  nd.  vme  standinge.  daz  die 
dinge  besweret  0.  lichtet ;  der  wyße 
sogetanheit  (15).  beswern-usse,  -iß  (8) 
der  sund-e  (8),  -en  (9).  vmb-faug  (17), 
-sichtick  {vor  c.-spectus  18j.  die  gele= 
genheit  (68).  belegenkcit  (18''). 

Circiunstare  vmb-  vm-sten  (8,  9, 75), 
-stain  (19).  om  staen  (11). 


KYR 

*Circumtellio  r.  Circumcellio. 

Circumtextu-8,  -m  (76)  (</.  circuni 
uestiunij  /.  pal-  Kii.  m.),  fo-  (76)  -lium 
rolandum,    ijr.   cyclas    (<;i.    m.),    cicliun 
{acc.  76) 

Circumtueri  vm  Hehen  (9). 
^*  Cireumvagari  vml)  lauffen  (19).  om 
lopen  (11  j. 

Circumuallare  Ix'- (9),  um -legen  (9, 
61),  -fallen;  -geben  mit  nacht  /  mit  einem 
geleger  (-.••>). 

Circumuehere  vm-furen,  -sleiffen  (9). 
vmme  sleiffin  (8). 

Circumuenire  betrieg-in  (8),  -en  (65), 
listiclicli  bey  eynem  komen  l  eyjien  be= 
trigen  (9).  be,scliuldigen  i  bynden  (11,19). 
viubdun  (19).  omdoen  (11).  ver-,  vor- 
(lüo)  -selielcken  (110),  -schalken  (68,  109, 
132),  -rassen  (i32). 

Circumuentio  sclialckheit  (iio).  ver- 
schalckung,  -radtnuß  (68).  betruchlicheit 
(65).  barat  (uu). 

'''Circuin-uestium ,  -textviin  (64«.  cf. 
-textusj  i.  ciclas  eyn  sv'wcl  o.  gestept, 
va7\  sinwelles  o.  gestern,  kleyd  (64). 

Circum-uolare,  -folare  vm- fliegen 

(8),  -fligen  (9). 

Circumuoluerevm  w.elczin  (9).  vmme 
roren  (22). 

*Circumuulsus  v.  Circumfulsus. 
*Circurie  r.  Circuire. 

Circu-s,  l  -lus  (7.  cf.)  schcbelich 
vmbgank  (9).  scliibelacht  l  vmbgang  (17). 
rin-ek  (7),  -ckt  (i32),  -g  o.  kreyß  (110). 
kr.  des  cirkels  (75).  waterrinc  (99). 

*Kirchia  v.  Kyriea. 

*Cire  (St.  seire)  wißcn ;  ciokenden  (18). 

*Cire  V.  Giere. 

*C5ire  (■'it.  circinussi/n.  ?)  rize  {zwischen 
piscator  tind  sedile  loi). 

*Ciregia  v.  Chir-,  cre-agra. 

*Ciren  v.  Siran. 

*Ciren-eus  {me.  corr.  74),  -us  {pe.  acuta 
Br.),  -ea  {me.  corr.  76),  cyrenseus  (Pap.), 
e'repta  {alph.  cir-  21.  aus  cireneus  X 
correpta !)  i.  heres  {II.  c).  eyn  herbeling 
(21).  erbekind  (74). 

*Cireo  v.  Carue. 

*C3rreps  v.  Cirips. 

*Ciriacus  {i.  crinitus)  die  vele  hairs 
heft  (147). 

*Ciriandruin  v.  Coriandrum. 

*Ky-  (19),  kyr-  (74)  -rica,  kirri-ka 
(11),  -ca  (76),  kirchia  (65)  i.  domusregalis 
(76).  kunigeßliauße  (74).  kir-ch  (65),  -che 
(19),  -ke  (11). 

*Ciriculum  v.  Circulium. 
Chir-idota,   -odota   (Das.),    -odita 

(111,  Pap.)   {aus   X=ipi3cUT0<:    cf.    Gl.  m.  2, 
395)  ermclrock  (111  sim.). 

Kyrie,  ele-,  le-yson  erbarme  (9). 
herre  erb.  dich  (8,  64,  7.5). 

*Cy-,  ci-,  ti-  (74)  -rillus  {i.  surio  75. 
cf.  ciro,  siro,  saturassis,  cantharis) 
sur,  Ij'eß  (74).  hantwurm,  wasser  sure 
(75).  hand-sury,  varr.  -süry,  -seyrin  (64). 
czigenbart  (9.  cf.  spirülum,  cinum). 

*Cirigicus  v.  Chirurgus. 

*Cirips  ein  wirtil  (9).  cyreps  wir  teyl 
{sie  8).  eirops  ein  fordeyl  {sie  17). 

*Cyris  &c.  v.  Cirres. 

*Ky-,  kyr-  (74,  110  &c.)  -rius,  t  -reos 
(74),  kyrri  (147),  kirr-i  (129,  Gl.  m.),  -ios 


cm 

t  --OS  (76)  {aus  XO"^PO??  ito^-  ciro)  i.  por- 
cus  {II.  c).  eyn  swin  (8).  swein  t  parck 
(74).  cryme,  soege,  mutte  (U7).  Ne  dicas 
kirrie  eleison  (tü). 

*Cirmenta  est  illud  qnod  natat  super 
liquore-s  (3),  -ni  in  (76)  vase  ut  recens 
jimmat  potus.  ein  wolger  (3.  c/.  wo-, 
wu-Iger  turunda  Fr.,  Ki.,  Sm.  4,  «9). 

*Kirraiiidactila  v.   Hermodactylus. 

*Ciro  i.  sanccio  ik  hilghe  (^2"2). 
Ci-,  l  ey-  (74),  Chi-  'Br.)  -rocopus, 
-rocupus  (68)  {i.  vnguentarius ;  aus  my- 
rocopus  (/.  cf.  ><  ceroma  ?  c/.  cirobalsa= 
mus /.  vageatum  &c.  76;  ciron?  salbeu- 
macher,  -verkauffer  ^74).  ein  apotecker 

(68^. 

*Chirod-ita,  -ota  v.  Chiridota. 
*Cirofolium  i\  Chaerephyllon. 
*Cirog-ellus ,  -illus ,  -inus  v.  Chiro- 
grillus. 

Cirogia  repe,  seyl,  touwe  (147V 
*Cirogilluin  v.  Cirres. 
*Cirog-ra,    -a    &c.    v.    Chir  -  agra, 
-otheca.  Creagra. 

Cyrographare  mit  der  liaudt  sclirey= 
ben  (g4). 

*Cyrographia  v.  Chirographus. 
Chirographum  handfesti  (^2.5,  m3,  Of.). 
Chi-,  gew.  ei-rographus ,  C5rrogra= 
phia  (64'*)  haut-  hd.  -feste,  -vest,  -festung 
(5,  18),  -schrifft,  (land-  sie  64«)  -gesclirifft, 
-t'estin  schryber  (ö^*) ,  ad.  -vestinge.  hd. 
schuld-,  scheffen-  (G)  -brieff. 

Chiro-  (110,  Gl.  m.),  ciro-,  tiro-  (11, 
19),  siro-  (Gl.  m.),  curi-  (1)  -grillus, 
ctioe-(Ki.),  chae-  iFr  1.  ssü«)  -rogryllus, 
ciro-,  cyro-gillus  (tg,  14i  &c.),  -gellus 
(6),  -gvillus  l  -grissus  (Gl.  m.),  -grinus 

(66,    70),    -ginUS   (69,    1341,    Ci-    (Gl.    m.),  O- 

(77)  ■ -rogullus,  sirogalus  («'.  cuniculus 
Gl.  m.),  ehe-,  Mrg.  chi-rogylius  {i.  echi= 
nus  terrestris  12.5)  («w.s  /OipOYpuAAiO?  sm.) 
hd.  nd.  egel  [i.  erinaceus  Mss.  mog.).  igel 
(95).  ygel  (l),  4,  BJiO-  yggel  (7).  gresinck 
t  ericius  grise-grat  (-graut)  l  yle  (10). 
grebin-ck  (5**),  -g  (/.  gryllus  74.  cf.  Fr. 
1,  369**,  372.  BM.  562).  grefyng  (131  gre= 
vin-ck  (9  Anh  ,  23) ,  -gh  (/.  grillus  22''). 
grobing  t  muhverck  (77).  gro  vink  {sie  9j. 
gren-ing  (50«),  -ugk  (17).  greuuck  (gre= 
mickV  8).  graßmuek  {sie  ig)  chreiiich 
(«c  1.  ><  grus).  grutzer  m.  (Bibi.  a.  isss 
Fr.  1,  380).  hermel  cir.,  eychhorn  tir. 
(19).  eykorn  (11).  ecorn  (99).  caniniehen 
(Ki.\  hd.  (voec.  ex  quo)  mer-katze,  -katz, 
-kartz  (69). 

*Ciro-gus,  -llus  r.  Chirurgus. 

*Ciro-logia  t  -mantia  (75),  -mansia 
(76)  hantkunst  {ib). 

*Cirolog-ia,  -us  v.  Cirurg-ia,  -us. 

*Cirom.a  &c.  r.  Chironomus. 

*Ciroman-sia,  -tia  v.  Cirologia. 

*Ciromant-a  (68),  -ia  (i32),  ehirono= 
man-ta  l  -s  (Br.),  -tia  (iio)  (x  chiro= 
nomus)  hant-spiler  (68, 110),  -speler  (132). 
Chi-  (110),  ci-  (132),  cy-  (es)  -roman^ 
tia  warsagmig  (110),  goickelye  (i32)  iu 
der  hant. 

Chi-,  ci  -  romanticus  warsager  vß 
der  hant  (no).  wissage  durch  bescha= 
wung  der  hende  (75).   hantbesyer   (132). 

*CirorQomon  v.  Chironomus. 

*Ciron  der  dye  macht  der  krude  zu 
erste  fant  (19).  Chiron  qd.  grcecus  fuit 
medicinam  iumentorum  inuenit  (Pap.). 


CIR 

Chirones  v.  Siro. 
Chironia  v.  Centavirea. 
Chironomanta  &c.   v.    Ciromanta. 
Chironomus. 

Chi-,  chy-  (125),  ci-ronomus,  chi-, 
ci-ronomas,  chironimus  iFris.),  chi-, 
ci-,  schi-ronomon ,  -romomon,  ciro- 
nomum  (132).  -nomen  (7...  f.  paniseca), 
-mon  l  -nomans  t  -nomanta  (i47), 
-mancus  (:x  -mantes;  t  -ma  yia)  (aus 
}(£'.povöji.o;)  schiruiel  i.  timicator ;  sprin= 
ger  (93).  ein  morischger  o.  kochersper^ 
gertäntzer  (Fri.<.).  en  speler  [i.  iocvda= 
tor  23).  loterbub ,  gauckler  (88  S2m.). 
nettoboeue,  coechler,  vareude  man  (i47). 

*Ci-,  cy-  1,74)  -ropes  es<  vestis  de  serico 
t  caaapo  (76).  seydenklayde  (74). 

*Cirops  V.  Cirips. 

*Cyrophus  ipiscis,  i.  turonilla;  cf. 
sirolus?  serra)  stecheling  (5**). 

*Ciror  v.  Carue. 

*Cirorgicus  v.  Chirurgus. 
Chiroa  v.  Cyrus. 

*Chi-  (i3ü,  Ziem.),  ci-rostringa  {cf. 
lubripellium)  hant-winch  iSum.),  -wine 
l  -wie  (Gf.  1,  720),  -winga  (130) ,  -wing 
(100),   -winde   (7),  -zwinge   (74),   -twinc 

IZiem.). 

Chi-,  gew.  ci-rotheca,  -roteea,  cirog- 

a,  -ra  hd.  haut-,  heut-,  henc-  (6) ,  hen- 
(69)  -schnell,  hend-schuech  (76),  -schug 
(70j.  iiant-schw  (9),  -zhowe  (5),  -cze  (.ö**). 
hinscluig(l7).  han.sche(22at').  henßag  (21). 
Ciroteca  ferrea  eyn  ysern  hantschu 
i.j''). 

Cirotecarius  hantschuchmaclier  (7.5). 
hanschemeker  (11). 

*Cirotraphus  c.  Giruneula. 
Cirp-  V.  Scirp-. 

*Cirpus  V.  Scirpus.  Veredus. 
Cirr-atus.    -itus   (68)    vol    har,    ein 
zopflTe-chter ,   var.   -ter   (iio).   einer   der 
vil   (68),   gezupfl't   o.    kraus    (Fris.)   haar 
hat. 

*Cirrepta  v.  Cireneus. 

*Cirr-es  (ii4),  -is  (76),  -his  t  ciris 
(Ki.),  cyris  (74),  gr.  xslpt?  ?  xippt?  (114) 
lerich  (19).  lerche  (74,  Ki.).  eu  lewerich 
(11).  wifalter  {auis  76.  vor  cirogillum 
est  genus  pupilionis.  X  chirogrillus). 

*Kyrrica  &c.  v.  Kyrica. 

*Cirris   stein   auff  dem   sehaehtzabel 

=^Cirritus  v.  Cirratus. 

'^Kyrrius  &c.  v.  Kyrius. 

*Cirrorg-ituus,  -us  v.  Chirvirgus. 
Cir-rus,  -us  (75  varr.),  -tus  (5,  7), 
currus  (9)  (c/.  cesaries,  coma)  bal-zer 
(bm.),  -tzan  (93).  hd.  ein  krol.  krul  coppe 
(8).  eyn  kop  (18).  kopph  (17).  zopph 
(10).  zoph  (7).  zopf  (6,  76).  z.  von  dem 
har  (110).  z.  von  liaar  gemacht  (es),  hd. 
zop ,  czopp ,  lock.  nd.  top ,  toep  (85). 
har-scopff  (64),  -zupften  (Fris.),  -flechten 
(75). 

*Cirrus  (aw5  scirpus)  risch  ader  schilp 
(109). 

Cirsum  (^.  moniga)  craidwagen  (147). 

*Cirsterna  v.  Cisterna. 

*Cirte  V.  Carue. 

*Cirtella  v.  CUtella. 

*Cirtilla  sper-hack  (8) ,  -hogk  (17), 
-hoken  (9). 


eis 


123 


*Cirtis,  circis,  certis  (23)  {piscis)  hd. 
nd.  bricke,  prijck(i32),  pric  (i07),pryecke 
(133).  hd.  brick,  prexe  (66,  69),  bräxe 
(i34),  prechß  (nob),  prehß  (iio*),  prete 
(70),  brief  (1),  certe  (3). 

*Cirtis,  c.  tabula  (147)  i.  instr.  ludendi 
in  alea  (12,  97  &c.).  bricken ,  schyven 
cf.  Kii.  h.  V.),  taiflen  in  den  brede  to 
speien  (i47).  ein  stiue  {sie  97). 

*Cirtus  V.  Cirrus. 

*Cirugitus  v.  Chirurgus. 

*Cirmnea  trackenwurtz  (74). 

*Cirundras  {aus  turimda  cf.  cir= 
mentaP  cylindrusPj  eu  walte  (22). 

*Cir-urgia,  -ologia  (74)  wuudtartzney 
(74).  ersetrie  (99j. 

Cliirurg-us,  -icus,  chi-,  cy-,  gew. 
ei-rologus,  cir-\irgus  (9,  13) ,  -urgieus 
(74),  -rurgicus  (99),  -rorgus,  geio.  -ogus, 
-orgicus  (76),  -rorgituus  (7),  -ugitus 
(8),  -igicus  (10),  -ollus  (18)  hd.  wunt- 
(1,  6),  wund-  (68  &c.),  wond-,  wonde-  (7), 
wonden-  (77  &c.)  -artzet,  -artzt,  -artzeu  (77). 
wunden-artzet(65).  -arczt  (9),-arcz  (5^,  66)= 
-arste  (23).  einer  der  w.  heilen  kau  (ci) 
rurgicus  es),  w.-  (10),  wundend-  (13, 
-arcze.  ersetre  van  wonden  (99).  lyb-  (65), 
leib-  (64)  -artzet. 

*Cyrus,  chiros  (129,  Br.)  {aus  X=''p) 
haudt  164). 

*Cyrus  i.  strango  (Pap.),  cirus  i.  strän- 
ge t  -bo,  it.  arbor  aucis  (gi.  m.). 

*Ciruta  i:  Cicuta. 

Cis  hd.  nd.  by.  bcy  (76,  134).  dabey, 
bey  dem,  enhalb  (75).  an  diser  seyt  (110), 
syten  (es),  dis  side  (99). 

Cisalpinus  albner  {i.  homo  habitans 
in  alpibus  75). 

*Cysania  v.  Zizania. 

*Cisara  v.  Cicer. 
Cjsar-cinare,    -tinare   (6)   {aus  eis 
X  dis  -\-  sarcina)   eut-   (6),   vnt-  (22) 
-laden. 

*Cis-cillus,  -ellus  (Gl.  m.)  ags.  heard- 
heui  (i36j,  -heawa  (bosw.);  haerdhaeu 
(Hpt.  5,  197). 

*K:yser  rynt-  \19),  runt-  (ruuc-?  11) 
-vleisch. 

*Cisera  sim.  v.  Cicer. 
Cisiarius  karrenraan  (i35).  kär-cher, 
-ner  (Ki.). 

Cis-imus  (11,  Gl.  m.),  -inus  (Gl.  m.), 
-mus  (75,  76)  i.  pellicium  t  animcd  pellU 
tum  -mus,  an.  fetens  gall.  vers ,  et  quis 
(Gl.  m.).  an.  paruum  pilmuß  (75.  ff.  gHs). 
an.  de  cuius  pelle  fit  subductnra  vestium, 
t  mus  latens  iuxta  viam  (76).  en  rette 
(11.  aus  ratte  X  cismos  /.  scissio  Pap.?). 
Cf.  zisi-,  zise-,  cis-,  sise-mus  glis  (Sm.  4, 289. 
Gf.  2.  873).  mus  citellus  f  noricus  zysel 
(140).  cricetus  z.-maus  (V.  a.  1618.  cf. 
hamester).  cist-ella,  -rolla  (8,  17)  i. 
mus  siluestris  (76  &c.).  walt-  (8,  9,  17,  74), 
feld-  (IG)  -mus,  -muß,  -mauß.  cUssemus 
(X  glis?)  i.  mus,  sorex  com.   logoden 

(Zeuss). 

*Chisinaria  v.  Ptisanarium. 

CisiiimlauoTiarn  (Agr.).  gutschen(i35). 

Cisma  &c.  v.  Schisma  &e. 
*Cysole  V.  Eusole. 
*Cis-or,  -sor,  -sura  r.  Sciss-or,  -ura. 
*Cisser  i'.  Cicer. 
*Cissema  v.  Cisterna. 

Cista,  scista  (ö^)  hd.  kist.  kisth  (18). 
kyste  (22).  chisten  (1).   kisten,  vlg.  ar-, 

16  * 


121 


CITH 


al-niuricM    ^7.•>^.    /*</.  lul.  ^14)    casto.    ««/^. 
cfPt  [H!>).  uns  0>.'0. 

♦Cifltiifellis  /•.  Cistifellis. 
Ciatar-ca,  -tium,  -tue  &c.r.Si8tarcia. 

*Ci8tarcien8i8  r.  Ciaterciensie. 

*Ci8tarna  r.  Ci8terna. 

*Ci8tatilium  t:  Cifraevilum. 

*Ci8tella  V.  Cisinius. 
Cistella   mcisa    i(;i.).   nu-issii    /.   cli 
tella,  tascii  /.  capsella  (120). 

*Ci8tercia  r.  Cistrictia. 

*Cister-,  cistar-  < .')''),  cistri-  (f.  1) 
-ciensis  fid.  >ul.  grawe,  graw  (tr),  gro- 
wor  (ti"!,  graor  (7),  grab  7ti.  grabe/. 
(1)  munifh  (1),  iminc!i  (76),  niünch  (ti), 
mon-ich^7\  -ik  (28\  -nik  (22\  hd.nonno, 
imin  (D/u/.  Olli  imiucli  des  selben  ordo-n. 
-ns.  o.  Boriiardi  (iio^i. 

Ci-,  cir-  (Sum.)  -sterna,  cis-tarna 
(21),  -serna  (18)  santprun  (Sum.  x  sir- 
tis?).  bruim  (uo).  born,  putze  (132V 
putzi,  butza,  phrozze  (Gf.  3,  350  sq.). 
eyii  kulp  (.11'  17^-  <"!"  voi'  wallen  (sie) 
Schacht  (9).  hd.  cis-tern, -tarn  (21), -seru 
(18).  zistern  (6).  cisternc  dar  water  iniie 
is  (22). 

*Cisticia  v.  Cistrictia. 

*Cisti-,  cista-  (74)  -fellis,  scistiuellis 
(93),  cistis  (76,  Gl.  111.),  ital.  cistifellea, 
(bliis  cystica,  fei  Nnm.)  (cf.  bilis  fei, 
vesiea^  /.  receptacultun /eZZ/s  (Gl.  m); 
repagulum  (76).  gallen-blater  («4,  7.5), 
-balg   ('ts) .  -palg  (74). 

*Cistifex  hd.  chist-  (1),  kisti-  (18), 
kist- ,  keste-  (5i*),  schri-  (76)  -ner.  ein 
kisten-macher  (7) ,  -mccher  (ij) ,  -maker 
(22),  -meker  i23). 

Cistis  V.  Cistifellis. 

*Cistor  V.  Scissor. 

*Cistriciensis  v.  Cistereiensis. 

*Cist-rictia  (iio),  -rieta  (70),  -ricia 
(66,  74,  76),  -icia  (67,  76,  132,  134),  -ercia 
(75)  i.  fouea  ad  capiendum  lupos  [IL  c). 
wolffgru-b  (76),  -be  (74,  75). 

*Cistrolla  v.  Cisimus. 

*Cistrum.  {st.  sistrum)  taben,  eyn 
cleyiie  buiighe  (22''). 

*Cita  V.  Citta. 
Citabula  v.  Cymbalum. 

*Citala  >•.  Cichorium. 

*Cit-amus,  -omus  (Ziem.)  citelosa 
(Sum.   VI). 

*Citania  v.  Cydonia. 
Cithara,  i  citara  (76),  citera  (3,  13) 
{.  ranagloria.  lex,  instrumentum,  gaudium, 
tribulatio  (76).  hd.  har-pha  00),  -ph  (5), 
-pff,  -ff,  -fe  (1),  -feil  (4).  harpe  (13,  22). 
harp  (21).  herpf  (93).  herp  (82).  hd.  ge- 
setze  0.  frewde  (es  sim.). 

Citare  hd.  nd.  laden.  I.  zu  geriht 
(6),  vor  gherichte  (22),  zu  recht  (iio), 
zum  rechten  (75).  vorbitten  vor  gerith 
(77).  tagen  zu  recht  (68).  dagen  (99). 

*Citharea  {aus  eitherea)  lieb,  wollust 

&c.  (74). 

*Citaria  v.  Cichorium. 

*Citaricus  (aus cithereus)  y.  Rutuba. 
Cith-arista,  -rista,  -areda  (Suni.), 
-aredus,  -aridus,  -arus  herpfer  (93). 
herpher  (1).  harffer  (5^,  19).  harper  (22). 
einer  der  vff  der  harpffen  schlecht  (68). 
hd  nd.  ejni  hai'pen-,  hd.  harpffen-,  harl^ 
fen-  (19),  harff-  (18)  -speler  (19,  21,  23), 
hd.  -spiler,  -spiller  (17),  -spielet,  -spielen 


CHYT 

/.  (18),  -schlaher   (110»),  -sclilaer   (110h) 
roddure  (Sum.). 

Cithari-zare,  -sare,  catharisare  (1) 
liarprtcn  (C).  Iierpfcn  (1).  iiaritcn  (23). 
h.  s|)h'n  (.WC  22). 

'Citharus  v.  Cithariata. 

*Citharus  {jnscis)  inullen,  psiw8t(l09). 

Citatio  hd.  nd.  lad-ung,  -Inge.  1.  zum 

rechten    ntt).    1.  (iio),  tagung    ins    >ii^n^ 

vor  gericht.  lade-  (17),  lad-    (^64)  -brieflf. 

Citatus  hd.  nd.  ge-laden,  -daget  (99, 

132),  -riifft  (uo^).  angerufft  (iio''j. 

*Cite  V.  Cito. 

*Citella  r.  CliteUa. 

*Citellu8  V.  Cisimus. 

*Citendula  u.  Cicindela. 

*Citer  V.  Cicer. 

*Citera  v.  Cithara. 

*Citeria  ( /.  maseara  &c. )  budde, 
-spoick,  inoin.  schoeduvol,  liailars    (147;. 

*Cithern-are,  -us  r.  Cithrinare.  Ci= 
trinus. 

*Citerum  f  cidrinum  zedrin  holtz  (7). 

*Citicum  V.  Cytisus. 

*Citiera  v.  Tiara.  Cidaris. 
Citimus   /.  proximus    (Br.);    vltimus 
(76).  ciciraus  der  letzte  (9). 

*Citiprion  {aus  septemtrio !)  das 
.siebent  gestirn  (76). 

*Kitire  i.  dragantum  (24). 
Cyt-  (127,  143),  cyth-  (Ki.),  eith-  (Br. 
Gl,  ni.)  -isus,  cithisis  (Sum.),  citicum 
(Sm.  4,  278)  (frumentum,  genus  fruticis) 
gebroz  t  zepfe  (Sum.).  zepphe  (sm.).  cep= 
phin  {acc.  127).  geißklee  (143). 

*Cytlamen  v.  Cyclamen. 
Cito,  selten  citehd.hAlA^,  bald,  schnell. 
nd.  bolde.  hd.  nd.  snell,  snel.  snell-ich 
(19),  -iken  (22b),  .eke  (99).  zu-  (5"),  tho- 
(22^)  -hant.  ringe  {adv.  Br.  Wtb.).  ge-r. 
(109,  132),  -ring  (68,  110).  gheringh  (KU.). 
drade,  schere,  van  stunt  an,  van  stuudes 
(22b).  trad  (134).  tradt  (69).  drath  (69,  7o). 

*Citoca-cia  (i3o),  -cium  (Ki.).  -ria  l 
citocia  (Gl.  in.),  citiiocacia,  vlg.  ciconia 
(Pap.)  (c/.  coccognidium,  cataputia)  /. 
herba  qua  cito  ventrempurgat  (Pap.,  Gl.m.). 
i.  lactaridia  sprincwrz  (i3o).  seydelbast 

(Ki.). 

*Citomus  V.  Citamus. 

Chiton  kith,  kithen,  kuth  (49"). 
*CitonasmLUs   (cf.   ciconia)   prunneiu 

Staug   (74). 

*Citonidium  v.  Coccognidium. 

*Citor  i.  fauilla,  fumus,  vapor  (147, 
148).  ameren,  asch;  roick;  swadem  (147). 

*Cytore  v.  Cichorium. 
Citra  {i.  eis)  by  (6,  22,  76).  bij  (17, 
18).  bey  (66  &c.).  an  diesem  ort  (110). 
disehalb  (100).  hie-,  var.  hier-dissent, 
neher  (65).  benyden  (12).  beneden,  Mrg. 
nedewich  (13). 

Citr-ago,  -eago  (i.  apiastrum  &c.) 
mutter-,  mclissen-,  hertz-,  frawen-,  byn-, 
pfafFen-kraut  (73). 

*Citralla  v.  CliteUa. 

*Citrangula  citronenbaum  (i43). 

*Citrap-ida,  -us  &c.  v.  Chytropus. 

*Citr-ella,  -illa  v.  CliteUa. 

*Citrillus  V.  Citrullus. 

*Cithri-,cither-nare  geile  machen(lO). 

Chytrinda    ludus    deß    rupfflins   o. 

byrenschuttelins,  doppfschlagens  (112.0/". 


CIT 

Fr.  2,  92*).  nl.  bierkensoet  f  pruymen 
eeten  (135). 

*Citrinum    rciinbiunien,    morenkraut 

(l25j. 

Citri-,  cithri-  l  cither-  (10)  -nus 
gehve-  (65),  dotier-  (i4o),  toter-  (125) 
-färb,  geile  (10). 

*Citri  semen  robe.saine  (.Sum.  vi). 
*Cithri8ta  v.  Cithariata. 
Citro  vntbuten,  vtwendich  (22). 
*Citrol-lu8,  -us  i.\  Citrullus. 
Chytropus,  chy-,  cy-  (88),  ci-  (132) 
-trapua,  gr.  X^'P^'^^^'iy  gew.  (mss.  mog., 
Voce,  ex  quo,    110  &c.)  sitropes  (sg.,  nur 

If,  pl.),  SiCCOpeS  (75),  ci-  194,  136,  Br.), 
Si-     (Hr.l,     SCy-     (Gf.    4,     361.     C/.     2,     819) 

-tropodes,  l  -tropedes  (Br.),  t  -dropodes 
(Gf.),  scir-  (74),  sie-  (76)  -opedes,  citr- 
opida  (148),  -apida  (88)  i.  mactra  (i48). 
i.  vas  l  olla  cum  tribus  pedihus  (66  &c., 
110  &c.).  sunt  coquendi  causa  vasa  fictilia 
c.  tr.  p.  (ur.j.  sunt  vnsa  (sie)  tres  pedes 
habentia  ad  coquendum  apta  (76).  est 
chroca  (i36),  crocha  (94.  nach  Moue 
ags.)  super  ui  (i36),  iv  (94)  pedes.  mara 
i.  truta,  .tt.  truUa,  daher  missverst. 
chuchmara  sim.  (Gf.).  hd.  mit  drin 
fußen;  eyn  ding  (17),  faß  (18)  mit  drin 
fußen,  eyn  fat  mit  trien  futcn  (23),  dren 
Voten  (22).  dry-  (75).  trei-  (i26),  drei- 
(114)  -fuß.  trefft  (Fr.),  haff  (ss).  sico-, 
sitri-pes  ilrcyfuysiger  kochafen;  sciro- 
pedes  irdinefaß  mit  dreycn  o.vier  fusseu 
(74).  si-,  a-tropes  eren  haflen  {i.  lebes 
75).  citropes  ein  erin  vas  {i.  vasfictile  G). 
ein  erden  vat  (23).  degel  (17).  eyr-tegel 
(9),  -egel  {sie  8).  citropida,  cytropeda, 
cinopedus  (100)  teyc-  (8,  100),  deyg-  (17 
&C.J,  deech-  (11)  -drog,  -drock  (8),  -troch 
(11,  100).  teyg  trog  t  multer  (9). 

*Citrositas  {cf.  sq.)  schoenheyt,  cru= 
sicheyt  (147). 

*Citrosus  {i.  pulcher,  choruscus,  cris^ 
pus  &c.:  uacli  Citrus  duftend  Freund)  abel, 
huypsch,  moy,  wey-,  ghe-delick  &c.; 
cruyss  (147). 

*Citroximum  r.  Cichorium. 
Citr-uUus,  -ullum  (22^),  -ülus  (76), 
-olus  (Gl.  m.j,  gew.  pl.  -ulli,  -oUi,  sg. 
curullus  (1)  (cf.  cicer)  hd.  chi-  (1),  ki-, 
ke-  (7)  -eher;  kichern  .«^.pZ.  kech-ir  {b"^), 
-ern  (21).  keichern  (10).  kircheren  (4). 
kyechirn  (19).  secker,  kichern  (tegumen 
eitroUi  77).  kekern  (22).  sekeren  (22^). 
erdapt'el  (64).  hd.  nd.  wicken. 

Citrum  malang  (93). 
Citrus  malang  bovn  (93).   citer  (91). 
citrinatbaum  (11+). 

*Citta,cita(74)(Xcybae,cibaefe.sserae 
129,  Gl.  m.y  cf.  sordissa)  ludus  in  (3), 
pickel  sw^e;- (8b)  glacie.  radper;  schlitt; 
sehleyffung  o.  heltzung  (cf.  haliczen  labi) 
auff  einem  eyse;  scheibe  (74). 

*  Citta,  atta  (Gf.  2,  532),  cinta  (127) 
{i.  cortex;  cf.  cicus?)  rinda  (ii7,  120, 
127).  rinta  (Gf.). 

*Cittim.  i.  structim  (76)  aus  eitatim 
i.  statim  (Br.  sim.). 

*Cittus  V.  Citus. 

*Cituca  V.  Cicuta. 

*Citula  sm.  v.  Situla.  FariT.captio. 
Ci-,  cy-  (100),   cit-  (76)  -tus,  cicus 
(8)   hd.  snell  sim.   slen   {aus  slien,  nhd. 
sliuno),  ghac  (100).  gech,  var.  geech,  f 


CLA 

gerad  (uo).  haestende  (132).  balde  vnd 
gemirkt  (17).  behender  (68). 

*Cytuta  V.  Cicuta. 

*Ciu-alis  (66  &c.),  -ilis  (es  &c.,  110), 
-ilitas  (66  &c.)  i.  ad  ciuem  pertinens  (IL 
c).  burgerisch  (110). 

*Ciu-alis  (68),     -ilitas    burgerschaft 

(68,    75,    110). 

*Ciuibia(i.euperadoliuin,  sinum  &c.) 
melckvat  (147). 

Ciuis  hd.  nd.  burge-r,  t  -rin  (7),  -rsen 
(■5,  21),  -r  in  stat  (93).  purger(l).  borgher 
(22).  ])l.  ciues  eelute  (65). 

*Ciuissa  hd.  burgev-in,  -ynne  (5^), 
-sin  (21),  -schin  (17),  -seh  (19).  burgessen 
(18).  nd.  bu-,  bo-rghersche. 

Ciuitas  hd.  stat  sim.  nd.  stad   (14). 

*Cium  tille  (Sum.  vi). 

*Ciuos  V.  Scyphus. 

*Ciupella  ags.  liulfestran  (f  oder  s  94. 
cf.  hull'estre  rainy  Bosw.). 

*Clabatiim  ags.  ge-  (i36),  gy-  (94) 
-byrdid  (bearded  Bosw.). 

*Clab-er,  -rio  {cf.  glab- )  gryndt, 
scharpflfcr  gr.,  iuckung,  kretz,  rawde  (74). 

*Clabruin  {st.  fl.)  wan  (19).  on  wanne 
(11). 

*Clabula  (z.  talea)  knebel  (v.  a.  16I8). 
Clac-endix,  -index  &c.  v,  Claxendix. 
Clades,  glades  ^1.  cf.  cl.  o  gladius 
quasi  glades  Br  &c. ),  eades  (8.  X 
cadere  ?),  caldes  (9),  claden-  (74),  clade- 
i  clande-  (147)  -cula  {i.  strages)  gach 
tod  (1).  der  geende  doth  (ö*)).  nunger 
(191.  sterbe  vor  h.  (74).  h.  o.  durzit  (8), 
daraus  hwir  twirschit  {sie  9).  plage  (8'', 
68,  75).   ein   pl.    (5,  18,  22),  plag   (76), 

Slahe  (21),  bog  {sie  G),  hd.  schlag 
es  dodes,  hd.  tods.  iDlage  der  nat  (75^1»;), 
not  (75'!).  ein  todtschlag  (110),  dotschla= 
hung  (68)  per  gladium.  schelm  (74).  ein 
sterbet  (110).  sterfte  (147).  pestilen-z  (68, 
110),  -ei  (147). 

*Cladia  ags.  wefl  (94). 

*Clado  V.  Clauare. 

*Claerus  \cf.  clatru-m,  -s)  gater  (1). 

*Clafter  clafter  i.  lenghe  (22'>). 

*Clagiacula  v.  Claneulum. 
Clam,  t  elan  (66  &c.)  hd.  heymt  -  (7, 
18),  heyni-,  henn-  (6),  hem-  (9),  nd.  heine- 
(22,  23)  -lieh,  -liehen  (18),  -lick  (23).  hd. 
v'-,  vor-,  vcr-heln,  -helen  (8'^),  -helle 
(21),  -hohl  (5).  vorholen  (22). 

*Claina  {piscis,  cf.  eluma)  ae  (Gf.). 
Clamare    hd.  rü-  (19),   ruf-,   rof-  (5, 
18)  -fen.  nd.  ro-  (22),  rue-  1 11),  ru-  (99) 
-pen;    Serien   (220).   schryen   (76,  110). 
sclirigeu  (6).  schreyen  (9). 

*Clamd-  V.  Cland-. 

*Claniiculuni  v.  Claneulum, 

*Chla-,  gew.  cla-midare  cleyden  (8, 
9).  decken  (11,  68,  iio).  yn  weysen  (9). 
Chlamys,  ela-mis,  t  -nus  (9),  eala- 
mida  (136^,  145),  -nus  (8)  (X  clauus) 
hd.  nd.  mantel.  eyn  cleyt  (8*>).  waldklain 
{sie  76).  hd.  ein  ge-waldet  {sie.  21), 
-falden,  -falten,  -feiten  (iio»),  vnge-neet, 
-nät  (134),  -neyt  (67),  wrf.  gheuoldet  cleit 
sim.  vele  (93).  veyle  {i.  cadon  9).  feyle 
(8).  kittel  (1). 

*Clamis  v.  Clauus. 

*Clamistrum  v.  Calamistrum. 
Clamitare  scbrien  (8). 

*Clamitas  v.  Calamitaa. 


CLA 

Clamor  hd.  rufife,  ruflf,  roffe  (18), 
roflf  (ä),  geruff  (68),  ruflfung  (19),  ge- 
schrcy  sim.  nd.  rop,  ruepinge  (11),  ge= 
ruchte  (99),  schrgh  {sie  22).  doeß,  ruschen 

(88). 

Clamo-rosus,  -sus  voll  geruff  (68). 
volgorochs  (132).  schraik(77).lutschi'yen= 
der  (no).  vil  red  vnd  geschrey  (64). 

*Clan  V.  Clam. 

*Clanare  verhelen  (67). 

*Clanconi-a,  -atis,  var.  clauconia 
{aus  glaucoma)  inackel  o.  mal  o.  mase 
o.  weysserfleck  in  äugen  (74). 

Claneulare  hd.  nd.  decken,  be-,  ver- 
(76)  -d. ;  helen.  hd.  v'-h.,  -bergen  (17), 
-pergen  (64). 

*Clan-,  clami-  (8^),  con-  (7)  -culum, 
clagiacula  (21)  sbst.  hd.  heim-lichkeit, 
-likeit,  -elichheit.  hemili-  (6),  hemel-  (22) 
-cheit.  hd.  nd.  v'holen-,  t  verhelen-  (74), 
verhiiylen-  (133)  -heit.  v'hel-ekcit  (S*»), 
-en(17l,  -ung  (6). 

*Clanculum  (x  clangor)  gedone  (74). 
Cla-,  CO-  (7)  -nculus  Af?.  Tieym-elich, 
-lieh,  -liehen  (9).  v'borge-n  (17),  -uen 
(9).  hemeli-ch  (22),  -ck  (23),  -eher  (7). 

*Clanculus  lej-thundt  (74). 

*Cland-,  oft  elamd-. 

■^Clandecula  v.  Clades. 

ClandestinareÄf/.  nd.  helen.  hd.  v'-h., 
-heln.  hulden  (18).  heimlich  machen  (4), 
dun  (8),  senden  (9.  X  destinare!  ), 
zu-s.  ( 75V 

*Clandestine  hd.  heim -lieh,  -liehen 
(17,  68).  hemeliken  (22).  verborg-enlich, 
varr.  -lieh  (65). 

Clandestinum  hemelicheyt  ( 22 ). 
heimlich  tut  (75).  verhehl  getou  (9). 

Clandestinus  hd.  heym-lich,  -lieben 
(68)    haymleicher  (1).  hemelich  (22). 

*Clanga  (/.  phalanga)  slach-  {  ren- 
boeni  (147). 

*Clanga  {cf.  clang-or,  -ere)  wildge= 
schrey  (74). 

Clangere  {tubä;  aquila  clangit  141 
&e.)  hd.  nd.  schel-Ien,  -11  (18,  21);  kling- 
en, -len  (68).  hd.  schallen,  trummeten  «S:c. 
(Fris ).  tuten  (99). 

*Clangie  v.  Cianga. 

*Clango  {ef.  prc.'i)  struppe  (9). 

Clangor  {vox  tube  t  anseris  141)  hd. 
nd.  klang,  schal,  hd.  klanck,  bosawmen- 
kl.  (9),  schalle,  ge-sch.  (110,  132).  hall 
(6).  galme  (22b). 

*Clanus  V.  Chlamys. 
*Clapsillus  V.  Cubalus. 
Clara,  claura  (7)  adj.  n.  pr.  mulieris 
dar  (18,   21,  22).  klair  (5).   claure   (7). 
pur  (.5,  22).  puer  (21).    reyne  (22).  hd. 
reyn,  lu-,  lau-ter. 

Clara  contemplaeio  diuine  pulcliri= 
tudinis  lauter  bekentnisse  glotlicher 
{sie)  clarheit  (9  Anh.). 

*Claratum  v.  Clepa.  Claretum. 
Cläre    {X  clam)    hd.  dar-,    der-, 
klar-  (134),  schon-  i  heim-   (uo)    -lieh; 
lauter,  luter-,  cleyr-liche  (132). 
*Clarea  v.  Glarea. 
*Clarefae-tio,  var.  -cio  leuterung  (75). 

Cla-,  clau-  (7)  -rere  hd.  nd.  dar,  hd. 
clair,  klor  (6)  sin,  nd.  zyn.  schynen  (10, 
12).  er-sch.  (65).  offenbaren  (9). 
*Clare8  {ß.  in  Carinthia)  die  glan(i35). 


CLA 


125 


Clarescere  dar  (22),  erclert  (65) 
werden,  leutern  (75).  offenbaren  (8). 

Clar-etum,  -eta  t  -ida  (74),  -attun 
(127,  Gl.  m.)  {ef.  pigmentum,  mellicra= 
tum,  mulsum,  merum,  vinum  &c.  Br- 
wtb.  3,  422)  hd.  luter-,  lauter-,  nd.  lutter) 
(22,  23),  lotter-  (11),  chlar-  (1),  soiß-  (i32. 
-dranck,  hd.  -tranck,  -trang  (6),  -drang, 
klaret  (64). 

Clarificare  Intern  (8).  claremaken  (99). 

Clarisstmus  der  von  sim  eigen  werk 
geedelt  wirt  (93).    der  aller  schinbarst 

(65). 

Claritas  hd.  nd.  clare-  (19),  dar-, 
clair-  (5)  -heit.  schone-  (12),  schinbar- 
&c.  (65)  -keit. 

Ciaritudo  edel-heit,  var.  -keit  (uo), 
-dom  (132). 

Clarus  hd.  nd.  dar,  ciaer  (11),  clayre 
(133).  luter  (10,  12,  110).  scheu  (76).  er= 
leycht  (64). 

*Clasendix  v.  Claxendix. 

*Clasina  {aus  clasma)  ags.  pace,  mal 
(94b). 
*Clasitum  v.  Classieum. 
Clasmatarius  ags.  husburucel  (Gl.  m.). 
Classarius  {i.  tubieen pr.  militum  Bt.) 
ein  trometer  (68),  ritters  tr.  (uo). 

*Classen  r.  Classis. 
Classendis  v.  Claxendix. 
*Classes  &c.  v.  Classicvim. 
Classicarius   {i.  proreta  Br. ,   tubicen 
Gl.  m.)  ein  stt'ur-  (uo),  stur-  (68)   -man. 

*Classicularius  zerouer  (97). 

Clas-sieum,  -sicon  (3),  -situm  (Br.), 
-itum  (76),  -sica,  -ses  (Sum.)  hörn  (68, 
uo).  eyn  here-  (7),  her-,  wie-  (Smn.) 
-hörne  (7),  -hörn  (9,  76,  Sum.),  -hören 
(3).  trom-et  (68),  -met  (uo»),  -pet  (uoc), 
-pt  (uoi»).  busine  (99). 

Class-is,  -en  (18)  {i.  sonus  navium  6 
sim.  ef.  X>vaais)  wasscr  platzung  (1,  2, 
75).  der  lut  an  dem  schiff  (5),  der  von 
dem  seh.  kommet  (21),  von  den  schiffen 
(18,  133).  laut  von  dem  schiffe  (74).  dat 
lud  in  deme  schepe  alse  dat  water  sleyt 
(23).  de  lut  an  deme  scheppe  t  eyn  bulghe 
(22).  schiff-lut  (75),  -dang  (67),  -samnunge 
(75),  -menge  (67,  76),  -menig  (74).  strit= 
schifmengi  (93).  ein  schiff  o.  vil  seh.  (66 
&c.).  do  fil  seh.  Stent  (8).  vergaderinge 
(132),  samlung  (68),  ver-s.  (uo),  zulend 
(75)  der  schiff,  scheepinge  (99).  ein  rotte 
{in  eollegio  125). 

Classitum  v.  Classieum. 
*Clastrum    {aus  clathrum  q.  v.  X 
claustrum  id.  Gl.  m.?)  ein  gatter  t  ein 
gehulcze  (3). 

*Clater  {i.  vectis,  repagulum  cf.  cla= 
tru-m,  -s)  rigel  (93). 
*Clateria  v.  Clatria. 

Clatire  catulorum  (Gl.  m.). 
*Clatrare  {cf.  clatr-ia , -um)   clappe= 
ren  (9).  deppern  (8).   ver-rigelu,   -sper= 
ren.  beschhessen  (88). 

Clat-ria,  -eria  (76)  {i.  instr.  ligneum 
loco  campanarum\  cf.  clotoria)  ein  clap= 
per  (3).  tafel  (76). 

*Clatr-o,  -US  {cf.  calcatus?)  waycher^ 
mensch  (74). 

Cla-,  clau-  (76),  elea-  (i36)  -trum 
clotoria,   clautrus)  hd.  gade-r   (5, 
m   (17);   gatte-r,   -rn   (6);  getter. 


{ef.   cl 
18),   - 


lL»(> 


LL\ 


gadilo-r  (2n,  -r.'  (22^.  «mi  pulilon  sohro 
kjhi'i  ^2.'<.  «/  scliraglu'  fnlcntm).   reg*'!  / 
silirniiik    (,is.s>.   oyii.   oii    liiltlo    ycf.   (Uli. 
wti..  *J.  :>n;^  oiu-r  ilrr  knihbcn  y'£.\),  oboii 

Ans  \i\\dv  intsifvrr.yt.  liilcz  {i]ht(Ui  \'S)\ 
g.'-liilt/ (r>\ -lu'iloz  ("in. -liolt/.  (7),i,-hiilc/e 
claatrum^.  krippo  (10).  rautl  i^etniorum 
l.'l  Mi>;.i.  lanffi'  (.")'').  eil  ropr  (23).  (t. 
vectis)  frrumlel  ^8'')-  i^riiidfl  von  der 
tliuivn  ttiiS).  V!in  cli>r  doeron  U:t2).  ein 
rigt'l  (5),  8s,  HO,  i.i-i)  vor  einer  tlmr  (im). 
rii^ell  (G).  riogel  (7).  ain  feiender  an  der 
stieg  (,91).  i.  lorica  glenter,  ofen-gl., 
fenstereysen  (in),  uy^.  pt'arro-c  (94),  -c 
{sie  i3t0. 

Cla-thrus,  -trus  rigel  i  1,  1.'5)  von 
holtz  ^loMi-^.V  riegel  \M^.  een  hanieyde 
(io8,  KU.  sim.).  pandaiter  (7i).  pawren- 
(.fjV.'i  -  laitter  (nach  })resepe  IV  clathrl 
l  chataracte  pensiles  .schut/.gitter  (i2.") 

Mr>.'.V 

*Clatrus  r.  Clatro, 

Claua  hd.  nd.  knie,  kuele  (.i2.')).  kcvlc 
(3  •  keul;  ezenkichte  kewlo(9).  kyle  (18). 
stanga  t  cliolb  (  m  ).  cholbo  i9."i).  hd. 
kol-b,  -be,  -ben  (13).  nd.  kolue.  streyt= 
kolb  (iii).  cn  kuse  (m.s-</-.  defcndendi  11, 
io!t,  132;  cf.  Br.  AVtb.  k.  V.  als  Stockciseii). 
kuj-se  (U7,  Kii.).  kudso  (ku.).  staff  (132). 
*Clauare  r.  Cluere. 

Cla-uare,  -do  {11),  -uerare  (8)  neg- 
eln  i,.")!.  -elen  (8,  22).  -len((J).  nalen  (it). 
Helen  i21).  hd.  ver-nagelii,-naglen,-iiegeln 
(67  1.  -negellen  (7).  mit  keulen  (clauis) 
slahen  (9).  mit  knien  slan  (8).  mit  kolbon 
schlaheii  (7.'>).  keinen,  spykeren,  nagelen 

(132). 

*Clauatria  i-.  Clotoria. 
Clauatus  genieligelt  (9;").  sbst.  rinck-, 
var.  riuggen-schuoeh  (64). 

*Clauca  ifructus;  aus  earica?  cf.  sq.?) 
fige  (19). 

*Clauc-les,  -ulus  yv,(.)  wihe  (Gf.),  wize 
(Sum.    \isclie. 

*Clauconia  v.  Clanconia. 

*Claudencula  v.  Cadentula. 
Claudere  sliezsen  1^4).  sleßen  (5).  sly- 
ßin  a9)-   schlilicn  (21).   sluten  (22).  be- 
sließcn   l   zu   tliun   (7).    hd.    schliessen, 
bc-schl.  zn-don  (13),  -sehließen  (17). 

Claudicare  liinchin  [b^).  hd.  nd.  liiu= 
ken.  henken  1^21 1.  halten  (99,  a.  Wtb.  2, 
524:).  scheyff  gaen  (132). 

*Claudic-orius  (76),  -arius  nui  cito 
Claudicat  t  saepe  (Br.).  serhinckender  (76). 

*Claudicus  i-.  Claudus. 

*Claudimeiitum  >:.  Plaudamentum. 
Claudulus  hinckeud-e  (11),  -er  (16). 

*Claudura  zwey  pfyfflin  an  einander 
gemaclit ,  lin  alteruin  altera  longius  est 
(64). 

Claudus,  -icus  (^18),  l  clodus  (22j 
hd.  nd.  Innckende.  hmkct  (64).  hynken 
(13).  hd.  eyn  hinckender,  heynkcner  (21) ; 
lame.  nd.  lam,  halt  (99).  krop-  (19),  kro- 
(11),  kre-  (107),  kry-  (uo^c),  kryp-  (68, 
110*)  -pel. 

Clauellati  cineres  weedasch  (147). 
pottaschen  (Ki.).  clautUatum  weyd  asse 
(12). 

*Clauerare  v.  Clauare. 

*Clauia  i.  borda  {st.  cloaca  i.  burca 
Gl.  m.),  cella  (76.  X  clausa?). 


CLA 

♦Clauicarius  v.  Clauiger. 
Clauici-mlialum,  -lubolum  (67,  76), 
-nabuluni  il)  eyn  elaui  -  (1,  b^),   klaff- 
ir))-ciinbel,  -cinalx'l  (1). 

Clauicordiu-m,  -s  (76)  clauieordi  (1). 
Clauicvdarius  \i.  clauiger  110)   eyn 
hyezi!  (9). 

Clauiculus  I  /.  clauillus  7.  v.  76 ) 
kneiiÜ-,  pHoc-,  negel-,  i\)\n\\- \8c.  ijactilia 
i.  e.  kleine  fngt)  -clieii  (i26). 

Claui-ger,  l  -cularius  (iin),  -carius 
(68)  .sliißeltreger  yl  siiii.'.  sclilü.s.seltrager 
{iU)  sim.).  .slosßeldreger  1 19).  slusser  (9). 
sluter  (11).  kellcr  l  .scliatther  {15). 
*Clautllatum  v.  Clauellati. 
*  Clauillus  (i.  clauiculus,  primus 
clauis)  tiriiagel  <76).  nagelin  (7.'»). 

_  Clauis  .slnßel  \ii^> .  7).  slu.ssel  [S^>). 
slii!?.sel  (93).  .slüsel  (7).  tilysel  ^13).  slu.sel 
(5).  slosseln  (,21).  sleisel  (14).  hd.  sehlu-, 
sehlo-  (4),  schli-  (,76)  -.ssel.  slotel  (11.  23). 
slottel  (22). 

*Claur-a,  -ere  v.  Clar-a,-ei'e. 
*Claus  {textorisf)  ags.  tiebere  (94*). 
Clausa  eyn    elusc  (5).   (aque)  unori 
(^.sni.  4,  i37j.  tück  (91)  i.  q.  docke  obtu- 
ramentum  piscinae  (Fr.  2,  375'^),  nauale 
(Kii.),  enc/l.  dock. 

*Clausare,  -ri  (G)  {cf.  clausor  obsi-- 
dione  claudens  Gl.  m.)  stormen  eder  an 
lopen  i22).  {i.  sulcari,  inuadere)  stiinneii 
t  in  lötfen  (^G). 

*Claustella  v.  Clustella. 

Claustrarius(«.serarius)  slosßei\i2ö). 

Claustrum  hd.  nd.  kloster.  kloester 
(11).  hulzinsclos  (93).  pl.  schlege  {mon= 
tium,  vicorum  &c.  V2b). 

ClauSU-ra,   -la  {b^,  65,  74,  .Sum.,  Alber.) 

{cf.  cvd-,  conclu-sura)  pizivne  (Sum.). 
slißung  (ö'^  sm.).slutinge(22).  sluyssinghe 
(132).  Arf. Schliessung,  be-sehl.,-sclisßung 
(18),  -siesunge  (ö**).  sloß  {11).  schlink 
(74,  Alb.   cf.  Fr.  2,   200a.   Sm.   3,  454).    greil^ 

del  (,74).  piunte  (clausuras  Sm.  1,  288. 
cluasara  Gf.  3,  342). 

*Clautruin  v.  Clatrum. 
*Clautrus     1/.    clatrum,    eancellus) 
gatter  o.  sehranck  (74J. 

Clauus,  clamis  (so)  nagul  (95).  hd. 
nd.  nagel.  nayl  (,5''i.  nale  (18).  ueyyl 
(19).  jsen  negel  [pl.  1).  luten  0.  harpffen 
nagel ;  nachsehalt  rüder  (64).  Steuer-, 
va}\  stur-  (64),  stewrßruder-  (74) ,  stür= 
ruoders-  (93) ,  stürrüdel-  i  so) ,  luten-  l 
harpffen-  (64)  -nagel.  lyckdorn  (85  j. 
agersten-  (Fru.),  ägersten-  (Das.),  huner- 
(111,  Das.),  hiener-  (9i)  -aug.  knie; 
Stange  (23.  X  claua).  knauff;  i.  tumor 
inguinum  tzaeke ;  cl.  morticinii  tz.  im 
wilden  fleisehe  1 125). 

*Clauus  asseralis  bret  nagel  (16). 

Cl.  axis  leine  (112).  lan  t  leuchse  l 
rungnagel  (74). 

Cl.  tabernaculi  hameie  (i09,  132.  t/. 
clatrusj.  nagal,  chegil,   zelt-ch.   ((if.   4, 

362). 

*C1.  tegularis  lut  nagel  (IG). 

*C1.  tignalis  spar  nagel  (16). 

*C1.  veneris  {herba)  g'"enßig  (17). 
Clax-,  das-  (88),  clac-  i.Fcst.),  cal- 
{ulph.  clax-  Pap.)  -endix,  classendis 
(Gl.  .\eitr.),  clac-endex  (136'',  141),  -index 
(,136^,  Gl.  m.j,  clac  index  {sie  94), 
calsedix  (88  Mrg.)  i.  con-cha,  -ca,  cocta 


CLE 

(94,  136".  aa».  sie  Mouc)  sperfoter  (? 'Jf.). 
ays.  sweoruer  Hi'eath  (,(;i.  Aoifr. ).  ein  sigel 
buchßlin  (88).  wympel.s  &c.  oeverdecksel 

(14  7). 

*Cleatrum  1:  Clatrum. 

*Clebia  v.  Dobula. 

*Cleb8  (,(/.  cleps)  dieb  (75). 

*Cleb8edra  v.  Clepsydra. 

*Clef-  (119,120),  celif-(ii7),  cel-(i04), 
cels-  (,141)  -fal,  cels  far  (127),  clessal 
(bal,  ir,  vola  m.  4,  566)  ten-ar  (ii)4, 
127), -er  (141),  -ir  (104).  C'/'.  ir,  yr  ten-ar, 
-ra,  -re  (^Gf.  5,  437).  vola  i.  ir  iq.  v.) 
teuer  (9,  Ziem.  406).  bal  (100).  ir,  vola 
irhende  {b^).  Aber  tenar  ic.  scheint  früh 
niissverst.  aus  mit.  tenar  i.  e.  öcvap  i.  q. 
vola  manuB,  ir,  hir  'Gl.  m.).  Nac-k 
Kuhn  ent-ipricht  deutsch  done.  Für  das 
von  Sm.  1,  397  verglichene  thern  *.  0.  v. 
callus.  bal  scheint  das  nhd.  ballen  {in 
der  Hand)  zu  sein,  ir  das  mittel  der  hand 
(91  sim.). 

*Clematus  qui  conori  non  infunditur 
(76).  besche-mpter  ,  -iiter,  geschendter 
mit  gesehrey  (74.  X  claraatus;. 

*Clemax  scema  (94,  i36.  ags.  sie 
Jione)  st.  climax  i.  schema. 

Clemens  barinhertzig  (7).  gnadig  (1). 
gnedig  (10,  12).  genedi-g  (.5'^),  -k  (13). 
gutig  (8).  guttig  (9).  luter  g.  (65).  gietig 
(76,  110).  gutwillic,  suze  (100).  sute  (99). 
milt  (68).  goedertyren  (132). 

dementia  gencdickeit  {b^).  gnede= 
keit  {11).  gute  {S).  gutte  (9).  gietikeit 
(,110).  clarnuitikeit,  luter  guttigkeit  &c. 
(65).  sachtheit  (99).  miltigkeit  (68).  goe= 
dertyrenheit  (i32). 

*Clemis  v.  Clenus. 

*Clemsedra  r.  Clepsydra. 

*Clenit-a,  -us  v.  Clinicus. 

*Cleno  r.  Cicindela. 

•'■■Clenodarius  ein  iubilie-r  (110),  -rer 
(6s).  iuwelier  (132). 

Clen-,  gew.  elin-,  a.lm-{q.v.)  -odium 
(in  110,  132  uutersch.  clin.  klein-ot,  -et 
con  clen.  -heit)  hd.  klein-ot  (,G,  69,  110), 
-at  (75,  134),  -et,  -id  i,5''J,  -heit,  -het  (17). 
clen-ode  (23),  -ade  (22),  -et  (132)._  ge= 
smeid  (1).  geschmeide  (75).  ein  iubel 
(68).  iuweel  (132). 

*Cle-nus,  -uus  i,alph.  -nus  (134),  -mis 
(22,  23),  -ophus  (18;,  elenus  (75) 
(yXsTvo?,    Y/J.VOC,    gliuon;   sluv.    klen; 

cf.   ebenUS.    Popowitsch    355.     Sm.    1  ,     585. 

Nmn.  w.  acer  campestre,  flader)  flader 
(75).  fl.-  (1,  b'^,  23,  74,  Gf.),  clader-  (18), 
Üeder-  (22'^^),  fledern-  (6)  -bom ,  ha. 
-bauin  sim. 

Cleo-,  /  cle-  (Gl.  m.)  -pare  ge-schyen, 
-Valien  (i47). 

*Cleorcium  (nomen  amasie,  i.  gloria 
mea,  aus  cleos  X  philorcium)  meynere 

(74j. 

:j,Clepa  (22,  74),  cleppa  (22b),  klepa  l 
claratvim  (77)  (i.  cernnalum  74)  klin-ck 
(77),  -cke  (22ab),  -g  (74).  cleppe  (22b;  t 
klippc  crepitaculum,  crotalum  Kii.). 

*Clepare  (c/.  clepere)  v.  Manticu= 
lari.  Cleopare. 

^Clepea  (:  clypeus?)  eyn  scherbret 
(8  b.  cf.  anticipa). 

Clep-ere,  -pere  (9)  hd.  stein,  stelen, 
heimlich  st.  (68,  110).  nd.  stellen. 

*Clepius  V.  Clypeus. 

*Cleppa  V.  Clepa. 


CLI 

Clep-s,  -US  (93),  -sor  (8),  clebs  {q.v.) 
hd.  diep,  dicb,  dewp  (1),  dip  (3,  5i>,  8). 
Clepsammi-um,  -dium,  -dion  saiid= 

uhr  (FHs.  &c.).  l-eiSUr(V.a.  I6I8,  Sm.  3,  130). 

*Clepsedr-ia,  -aria  (74,  Gi.m  d.  tabern-a 
(7fi),  -aria  (Gl.  m.).  schcnckhauß  (74).  cle= 
sedraria  tavorniersche  (147). 

Cleps-ydra,  -idra,  -hydra(7i),  gew. 
-edra,  cleb-  (sum.  &c.),  elop-  (5i>)  -sedra, 
clemse-  t  clypsi-dra  {i.  onelogium  &c. 
136^)  hd.  nd.  trc-,  hd.  dre-,  tri-,  tra-cliter. 
dre-hter  (6),  -gter  (17),  -cther  (13),  -tlier 
(S'').  hd.  zapfF.  czap  (19).  tajjpc  (99).  hau 
i  bipp  (2.  cf.  Sm.  1,  29i).  wasser- ;  sand- 
seyger  (120).  sprnzze  (sum.). 

*Clepsor  V.  Cleps. 
Cleptus  verstolener  (74). 

*Clephancyasis  v.  Elephantia. 

*Clere  (</.  Gl.  m.  h.  v.)  a.  {inde  cliens) 

dienen  o.  buckin  (8).  dinen  (9).  ß.  {i. 
vetere  17.  st.  fetere,  inde  cloaca)  .stinken 
(8,  9,  17,  147).  y.  {inde  clauis)  uf  slißin 
(8).  auf  süssen  (9).  6.  {inde  coclea  9; 
clima  leytcr  8)  .stigin  (8).  steigen  (9). 
£.  [inde  claua)  slalien  (9).  slan  (8).  C-  {inde 
clauus)  in  gen  (8).  yngen  l  fugen  (9). 
fl-  {inde  gloria)  herschen  (9).  hoitschin 
{sie  8).  •&.  {inde  coclear)  «uffin  (8). 
sawffen  (9). 

*Cleriealitas  pfaftliait  (76). 
Clericatus  ein   staut  t  stat  der  ge= 
wiehteii  &c.  (65). 

*Clericia  i)fafheyt  (9). 
Clericulus   cleyn   paff  (8).    synn   in 
einer  lere  (74). 

Cle-,  cole-  (22'')  -ric\xs,  ?  clerus  (64) 
hd.  prister.  j^faffe  (6).  ])haff  (7).  paffe 
(5'>).  pape  (22ai').  pj^^j-p  j^^gj,  vLierwelter 
zu  der  geistlicheit  (88).  eyner  der  do 
dy  erste  wyliung  hat  vnd  helt  sicli  als 
ein  schuler  (17).  priester  o.  seh.  (64). 
ein  gewichte  person  (65), 

Clerimoni-a,  -um  (66  &c)  hd.  pfaff-, 
paff-  (5j  -heil,  papscap  (99).  klerckschaff 
(132). 

Cleronomus  erbe-  (19),  arf-(ll)-kint. 

Cler-us,  -OS  (c/.  -icus)  hd.  pliaff-  (8), 
pfaff  (1,   6) ,   paff-,   nd.    pap-    heit.    hd. 
pristerschaft.  vergaderinge  van  klercken 
(132).  eyn  phaff  (7),  paff  (18). 
*Clesedraria  v.  Clepsedria. 

Cletella  v.  Clitella. 
*Cleticon  (t.  benedieta,saxifraga;  cf. 
cleucon,  gliconus?)  stainbreche  (Sum.). 

Cleto  {cf.  cliton?)  clemer  (81^). 
*Cletula  (:  cleta  crates)  eyn  honckeln 
stirczc  (5''). 

*Cleucon  v.  Gliconus. 

*Cleuus  V.  Clenus. 

*Cli  muri-oth,    got  diech  (Gf.  2,  846). 

Cliba-narius  (74  &c.),  -rius  (9,  74) 
offen-, (8),  ofen-  (74,  iioi»),  owen-  (9),  ouen- 
(i32)-mecher,-inacher.protpeck,ofner(74). 

Cliban-icius  (64'',  110,  Br.),  -icus  (64<=, 
74,  130,  Gl.  m.),  -ites  (Gl.  m.),  -acius  (74), 
-eius  (76)  kraut  das  in  dem  ofen  gesotten 
ist  (76).  brot  gebachen  in  dem  ofen  (64). 
ofenprot  (74).  canstella  (i3o). 

Clybanuin  testaisin,  scartisarin  (Gf. 

1,    490). 

*Clibanus  (x  cliens)  i.  serutis  nobilis 

(76). 

Clibanus  {i.  fornax,  furnus;  tumu- 
lus;  cumulus /em)  oeuen  (97).  off  (68). 


CLI 

hd.  backe-  (.5),  back-,  bach-  (9,  64,  76, 
93  uoi'c),  paeh-  (1),  furge-  (8),  prot-  (75) 
-oflcu,  -Ofen,  -offe  (8),  -oben  {hh),  -ouen 
(93),  -hoff  (iio'').  nd.  vak  auen  {sie  22). 
ein  hev-schober  (3),  -huff,  var.  -huffe  (es). 

*Clibarius  v.  Clibanarius. 

*Clibetus   (.s-<.   clinicusPj    ainer   dem 
in  dem  bauch  we  ist  (76). 

*Clib-is,  -US  V.  Cliuus. 

*Cliconuni  v.  Gliconus. 

*Clicus  V.  Ciclus. 

*Clidas  V.  Ciclas. 

*Cliencul-a,  -us  v.  Clientul-a,  -us. 
Cliens  {cf.  scutifer)  dieuer  (68,  110). 
knceht  (68).  knegt  (99).  kuech  (14).  edei- 
(1,  71),  schilt-  (3,  7),  Schild-  (1),  schul- 
(s«c  17),  hoff'-  (75),  heren-  (132),  dieust- 
l  herren-  (uo)  -kneeht,  -chuecht  (71), 
-dreger  (7).  diust-bote  (9),  -bode  (8). 
dienist-  (104),  hoff-  (65)  -man.  reuter, 
reiter  (75).  elientes  sunt  pedites  ainer 
der  aiin  di«  nt  mit  gan;  ministrales 
vero  ei^uites  ainer  der  da  reytet  (76). 
Clienta  dinst  (8,  9).  diuste  (81»). 

*Clientare  hd.  die-,   dye-,  (9,  21,  4), 
nd.  de-nen.   ronneu  die  pfert  (75). 

Clientel-a,  -la  (Gf.)  din„t  (,^,  18j.  d.- 
lude  (7j.  denst  (22).  d.-maghet  (23).  gi- 
diginu  (Gf.  3,  108.  cf.  sq.). 

Clien-tula,  gew.  -cula  (i.  famula  4j 
dinst  (4.  cf.  clienta).  hd.  d,-,  dinst-, 
hoff  (75)_-maget  (18),  -magt,  -meyt 
(17,  21),  -dirn,  meid  0.  jungfrauw  (75).  -lul. 
denst  maclu't  (22). 

Clien-tulus,  gew.  -culus  {i.  q.  cliens) 
der  für  den  der  furs])reeh  redet  (93). 

Clima,  g.  -atis  ein  laut  (6,  13,  Mrg. 
scop  V6).  hd.  nd.  eyn  lant-schafft,  -schaff 
(:j,  21),  -sehap  (22).  saffe-(V  17.  aus 
hint-Vj.  geinerke  (loo).  vichbilde  {sie  9). 
eyn  groiß  deil  der  werlt  (5'').  ein  groß 
tail  der  weit  (1).  elimatra  nostra  vnser' 
laut  (15). 

*Clima  et.  est  scala  {76).  gen.  -e  eyn 
leyter  (8,  9).  laiter  (i3o). 

Clima-bulum,  -culum  &c.  v.  Cluni^ 
culum. 

*Climatius  {i.  clibanus)   back   aven 

(147). 

*Cli-,  chli-mia  v.  Cadmia. 

*Climitum  {i.  gladiolus  cf.  climictum 
i.  gladius  t  spata  76.  v.  eluniculum) 
swertel,  scluiydtriedt  (74). 

*Climus  i.  sol  (76). 
Clinare  hd.  neygen.  nd.  nighen.  by= 
gen  (4).  bocken  (18). 

*Clinatica  v.  Crinacula. 

*Clingere  {anserum  est  9.  cf.  clangor 
&c.)  hd.  nd.  clingen,  luden,  hd.  lutin 
(8),  lu-,  lau-,  ly-  (76)  -ten.  klingien  (6s). 
cliueken  (132,  Gl.  m.  q.v.).  ^ms  klingen, 
clangere  X  clingit  =  e-,  ex-,  e-ludit 
(Gl.  m.)  X  luden  y 

Clin-ieus,  -itus,  -cus  (76),  clenitus 
(74,  76)  {i.  paralyticus  &c.)  crump  man 
(22).  lamer  (76)  (-us,  -a,  -um)  daz  ge= 
gicht  (17  Mrg.).  pett-ryser  (74),  -ris  (2). 
bettrieß  (kl),  clenita  i.  lectus  infirmo= 
rum  (76).  siechpett  (74). 

Clinodium  v.  Clenodium. 

*Clin-,   anaclin-terium,    lotterbette 

(125). 

*Clinus  ein  ruog-  (110),  rust-  (68)  -bat. 
restbedde  (132). 


CLI 


127 


*Cliotropia  v.  Elitropivun. 
Clipeola  rynck  (147). 

*Cliperia  v.  Clotoria. 
Cly-,  cli-,  clip-,  cle-peus,  clip-,  cip- 
(7),  cle-pius  hd.  nd.  schilt,  scylt  (13). 
buckeler  (81").  profeuße,  Mrg.  pafeüße 
(125.  vgl.  u.  a.  Sm.  1,  278).  pauesen  (75). 
elipeum  helüm  (38). 

*Clippi-  (8),  gliffe-  (16)  -fer  schilt- 
furcr  (8),  -knceht  (IG). 

*Clypsidra  v.  Clepsydra. 

*Cliptella  V.  Clitella. 

*Clyron  v.  Cliton. 

*Clisco  {frz.  glisser)   creso   (117.  cf. 

Gf.    4,    615). 

*CLissemus  v.  Cisimus. 
Cly-,  cli-,  cri-ster,  -stere,  -sterium., 
clistrum  (s.  u.)  kliestier  (93).  ehste-r 
(22'J),  -rye  (132).  cristenr  (1).  kristier  (74, 
Qi.bayr.,  öst.,  oberlaus.),  kristier-ung  (110), 
-ysen  (76),  -zeug  (clist-er  75,  -rum  74, 
75),  -er  (-er,  -ere  75),  -sack  (-erium  75). 

*Clister-izare ,  -isare,  -e  (74)  krist- 
iern  (74),  -ieren  (HO),  -er  machen  (68). 
clist-ieren  (110),  -yer  setzen  (132). 

*Clistibio  {i.  augur)   wairseger   (147). 

Cli-,  clit-  (1),  clip-  (147),  cle- ^  cre- 
(Gi.  m.),  cri-  (8,  76),  cir-  (9),  ci-  (7)  -tella, 
citr-alla  {alph.  cli-  10),  -ella  (17),  -illa 
(IG)  (^.  sella  a-nni;  i.  q.  stiperponitur 
asino;  pondus  nimis  graue  sim.;  inacula 
in  libro  76 ;  sporta  cf.  clita  &c.  crates 
Gth.  wib.  2,  536.  cletella  G1.  m. ;  Dz.  Wtb. 
595)  mcis-a  (121),  -ichar  (Of.), -enkar  (74, 
75).  hd.  ein  reff,  reffe  (10,  75).  greffe, 
greff;  reff  l  gereff  dar  vff man  tregt  (75). 
reyff(3).  raiff  (1).  reuff  (17).  raff  (ö'').  tragreff 
(67).  ain  reff  do  man  etwas  vf  tregt  (76). 
eyn  reffe  (5),  riffe  (21)  da  man  off  dreit. 
en  ref  dar  men  vppe  drecht  (22),  dr§get 
(I09).purdin,  krentze  (74).  kotze  {i.  sporta 
7).  bort  (8,  9,  17).  ort  (9).  esel-sattel  (75), 
-satel  (74),  -satil  (8,  9).  eyn  esels  sadeln 
(17),  -stal  (16).  schwer  (68),  ein  schwerer 
(88,  110)  last.  1.  der  perde  (147).  waut= 
seek,  buntel,  feieisen  {pl.  88).  brieftasch 

(64). 

Clito  kuniges  0.  kayssers  sun  (74). 
ags.  aedeling  (Gl.  Aeifr.). 

*Cliton,  i  criton  (Sum.  v),  eUron  (74), 
clyron  (8)  (herba)  klelie  (17).  klee  (74). 
ele  (8,  47,  85,  96,  Sum.).  ags.  clate  (94»). 

*Clitonium  v.  Gliconus. 

*Cliua  läppe  (11).  läpp  (19).  Aus  lappa 
cliiie  missverst.? 

*Cliuare  {calceos,  cf.  prc.)  läppen  (11, 
19). 

Cliuatius  v.  Clunax. 

*Cliuis  v.  Cliuus. 

*Cluitas  i.  fluxuositas  (76)  lein-,  ni= 
der-,  uidertruck-,  varr.  len-,  laim-,  nider= 
duck-ung  (65).  halt  vbi  elientes  solent 
morari  (75). 

Cliuosus  hald-echtig  (i35,  Fns.),  -icht 
0.  stickel  (Ki^.). 

Cli-uus,  -uis,  -bus  l  -bis  (7),  -wus 
(100)  s.  adj.  {i.  coU-is,  -um  7,  paruus 
mons,  ascensus  montis)  hal-da,  -a  (Gf.  4, 
854),  -de  (95),  -le  (7),  -d  (93).  berghalde 
(135).  afhalt  (99).  flach  (1).  vlak,  flot, 
eyn  schotel  dey  nicht  dep  eyn  is  (22^). 
niderick  (3.  cf.  decliuis).  stigel  (49.  cf. 
accliuis).  stiger  (10).  stecket  (78).  stigke-- 
lieh  de  berg  vff  (17).  staig  (9i).  ein  staige, 


1L>8 


CLU 


i<<irr.  Btij?«'.  »tcif;.  an  rim  berg  /  ein  hogi«, 
vor.  li'.lu-  ^cliuus  «.'.).  giiug  vff  o.  üb 
.•iufii  b«Tf;  /  Ki''*t"'K  (,7.'.  I.  amberch,  so 
nit  H«'r  bot  li  is  (Chyir.l.  sti-iiiwiTili  (loo^. 
»ti-vgt«  f  gcf^«'.  gi'ü  wi'iki-  ii:5).  gclic  (f)''). 
h<l'  fiu  aufl'-,  aulJ-  (.ßi)  -gang  (.accliuus 
id..  doel.  abgiing  Vo.o.  ox  quo"). 

*Clnuu8  c.  Cluma. 
Cloaca,  cluaca  yc/.  latrina,  triste 
gum,priueta)/i</.scliili-,scUis-(^()l,schoili- 
(i;uu  sobois-  (.4,77),  scbüli-  (17),  nd.  sebit-, 
sprai'b-  (i::»,  i->)  -bus,  /t</.  -bauli  «»i.  on 
srbijt  grau»'  \^2;5).  spracb- (.Zi.m.),  boiinol- 
(loi;)  -camere.  lioimlicb  zu  der  natur; 
si'cri't  o.  b.  gcmacli;  s.  des  bcinilicbon 
goniarlis  (73).  eyu  beymolirb  gcniacli  (7). 
eyn  b.-  (21),  liynlicb-  (5)  -keit.  sccret  [ch. 
isi).  agotucbt  (lO'J.  aux  aquaeductus). 
anzuclit /em.  (in,  i2t;,  Gr.  Wti».  .530).  elu-^ 
grübe  (Fris.).  wassorlauf  ((?4).  lt>wblni  xim. 
(Ob.").  (Wo  bmul.^gri'bon  (vnder  der  crd 
91).  culo  (2'2^).  ganc  (ou). 

*Cloaca  (X  coclea)  cyu  wildcl  steu 
(22.  aus  windolston). 

Cloacare  vn-rein,  -suber,  -flotig  iua= 
eben ;  vennasgon  (88). 

Cloacarius  ein  scbyßbußfeger   (uo 
&c.).  racker,  viller  (i09). 

*Cloa-,  clo-ceria  v.  Clotoria. 

*Clocer-tum,  -ium  ((.;i.  m.)  en  balf 
pennyng  (i47). 

*Clocitatus  cerv/  vox  (i29). 
Clodus  r.  Claudus. 
Cloes  rogau  (Gf.)   i  /olles  f  plu-uia 
(Gl.  111.),  -ma  (Pap.);  nauigium  (Gl.  m.). 

*Clonis  (loi),  clunis  («'.  conglutinatio 
aiorum  109)  (aus  glomus)  klawen  (i09). 
claufo  (i04). 

*Clopsedra  v.  Clepsydra. 

*Clophvis  V.  Gophus. 
Chloris  gruutiuck  o.  kuttvogel  (135). 
Chlorion  (auis)  wonitz,  zeisel,  wide- 
wal  ^114,  126).  witeuwal  (Fris.).  wietenwabl 
(Ki».V  zei-,  birs-sing  (i26). 

*Clorosphis  v.  Glorophis. 

*Clos  V.  Glossus. 

*Cloto-  (5,  7,  22,  74,  76) ,  clote-  (17), 
cloce-  (66,  67,  70,  iio),  cloace-  (68,132), 
cluto-  (G).  clipe-  (aljyh.  clo-  69,  134) 
-ria,  clauatria  (21)  {cf.  clatr-ia,  -um, 
clepa)  hd.  eyn  valle-  (5,  7) ,  fal-,  fall-, 
falt-  (74)  -j'seii,  -eysen  (74,  134),  -messer 
(74)  an  eyner  tore  (7) ,  thur  (66  &c.), 
thureu  0.  laden  (110).  ein  fall  vssen  (sic) 
an  einem  tlior  (68).  fellsloü  (74).  cling 
(17).  klinek  (on,  7o).  kloffel  (6).  kleppe 
(22). 

*Cluaca  V.  Cloaca. 

*Cluare  v.  Cluere. 

*Cluasara  v.  Clausura. 

*Cluciculus  V.  Duciculum. 

*Cludere  (prs.  claudo,  alp?i.  cludo 
76)  be-  (6,  18),  zu-  (17,  76)  -sließen  (17), 
-schliessen  (6,  76),  -slißen  (18).  to  sluten 
(22'. 

*Cludiculum  v.  Clunicvilvun. 
Cluere,  i  cluare  (74),  ?  clauare  (76) 
(i.  splendere,  re-apl.,  defendere)  scbinen 
(22).  sebin  (21).  scbeinen,  scbirmcn,  bc= 
scblissen,  duncken  (74).  beugen  l  boren 
(9).  zesamen  fiegen  (64). 

Cltdnabulum  v.  Cluniculum. 

*Cluina ,  clunis  (2) ,   clnuus   {sie  74) 


COA 

{ptscin,  cf.  clama,  silurus)  liecehe  (i04i. 
barbc  (An/..  K.  9s).  barm  12,  74). 

Cluma  V.  Gluma. 

*Cluminator  {aua  calumniator )  v. 
Sycopbanta. 

Cluna-bulum,    -culum  &c.   r>.  Clu 
niculum. 

Clunagitare  (<;/'.  Gl.  in.  h.  c.)  in  coüu 
(piando  ne  tnonent'  vir  et  midier  inuicem 
(76).  mannesnnkeu.scben  (74). 

*Clunax  /.  fornax  (76.  aun  clibajius, 
tvie  cliuatius  (ii.  m.  ?). 

*Clunedulum  cn  bodensac  (11). 

Cluni-,  cluna-  ((ii.  m.),  cludi-  (i.i2) 
-culum,  t  -dum  t  -dum  (Gl.  m.),  -culus 
(74,  93).  clu-  t  clui-nabulum  (Ci.  m.), 
clim-aculum  (Gl.  m.),  -abulum  (8,  9), 
-ictum  (76.  cf.  -itum)  («.  spa-tha,  -ta, 
-da,  pugio  93,  splendona  &c. ;  foramen 
in  panniH  circa  latus  f  in  camisiis  mu^ 
Herum;  aus  clunis  latus)  (>  i  n  k  lein  s  t-  b  wer  t= 
lin  {imsim.).  swert  (9).  swert  cuöseii  (8). 
stieb-  (93),  steeb-  (74,  Das.),  seyten-  (74), 
nu'tzger-  (Das.),  scblacbt-  (Fr.)  -messer. 
fautsoen  (io9.  afrz.  faucbon,  cf.  framea). 
bant-gat(68), -vatU'if  11,  daraus:),  -l'aiß 
(19),  -loeb,  in  vestibus,  au  einem  rock 
(19,  110  &c.).  ein  slip  (132),  sclilupff  (UO). 
sijtgat   an  der  vrouwen  cleider  (i47). 

Cluniculus  {cf.  pro.)  dy   kule  (_125. 
cf.  Fr.  1,  548).  biiner  bindertail  (Das.). 
*Clunior  v.  Cluones. 

Clunis,  i?Z.  clunes,  glunes  (127)  (*. 
renes  t  toxe  76.  cf.  coxa,  nates,  pyge) 
eoffa  (Gf.)  goff-a  ( 120  &«.),  -e.  (93,  BM.). 
Imiflfc  (104).  hd.  nd.  eyu  leude,  ende  (sie 
17).  hd.  Icnden  sg.  pl,  lyudeu  (13).  hd. 
nd.  ars-,  hd.  crs-bilie  (16,  23,  i32),  -belle 
(9,  22,  BM.),  -pel  (4),  -ball  (6),  -pal  (3), 
hd.  -packb  (1),  backe,  -back,  -krin  (75). 
krin,  varr.  kruu,  krum  (75). 
*Clunis  f.  Clonis.  Cluma. 
*Cluones  (c/.  cluis  Gl.  m.,  clito)  sunt 
filii  regum  t  nobiles  (76).  clunior  i.  no^ 
bilior  (Pap.). 

dura  V.  Cercopithecus. 

Clus-a,  -orium  Icd.  ciuse  (18),  cluß, 
klau-se.  -s,  -ß.  nd.  eins. 

*Cluslamentum  v.  Calamintha. 
*Clu-,   clau-   (94*=)   -Stella  [i.  serra 
94^,  anders  Gl.  m.  2,  488?)  ags.   clust-or 
(94),  -er  (136)  t  loeae;   hepse  t  loea;  -o 
loee  l  fasstene  (94^). 
*Clutoria  v.  Clotoria. 
*Co-,  con-   mit-  in  vielen  neuen  Zu- 
setzungen  in  75,  wovon  im  Folgenden  nur 
wenige  Proben. 

*Coac-ere,  -uare  (Gf.)  [i.  acitare)  ir- 
(121),  gi-  (Gf.)  -8ureii.  essich  maeben  t 
werden  (76). 

Coa-ceruare,  -dseruare  (76),  -curare 
(1)  hd.  bu-,  hau-,  bri-  {sic  21)  -ffen.  7id. 
bu-,  bo-pen.  bu-  (5,  8),  hew-  (Ij  -ffeln. 
zusaineu-buffen  (65,  uo),  -heuffen  (18), 
-bringen  t  zu  beruffen  (es). 

*Coaceruus,(7. -uibauff  (19).  liope(ll). 
*Coaeies  /.  locus  vbi  omnes   nerui  et 
vene  concurrunt  (76).  stat  do   die  ädern 
zusamenlauffeu  (74). 

Coacte  bezwunglich  (75). 

Coactio  bezwingung  (75). 

Coactor  vugclter  (135). 

Coactum  {i.  q.  quactum,  coagula= 
ttun  Gl.  m.)  rennisal  (Gf.). 


COA 

*Coactura  v.  Stigma. 
Coactus   b(!-    (,75),    zu    vil    ge-    (es) 
-zwuiigen.  gbedwongen  (11). 

*Coacuare  v.  Coacere. 

*Coad-,  co-herere  zu  anliangen  (75). 

^Coadseruare  v.  Coaceruare. 
Coadunare  //(/.  zusainen-,  zubauff- 
(17 j  -lugen,  -l'uelien  (ö),  -eynegeii  (21), 
-v'eynigen  (<]),  -pallen  t  -kuglen  (74). 
zusam  ainigen(l).  tosainen-vogben,  -eni= 
glieu  (22).  to  bained(!  enegben  (23).  kle,a= 
seil  (7t). 

*Coagitare  v.  Cogitare. 
Coagitare  hd.   zusainen-,    nd.   tosa^ 
inede-iagen,  -yagen  ((J) ,  -gagen  (5,  21), 
hd.  -iiautfen,   -trueken  (68,  76),  -tragen 
(134),  -tryben  (110).  -rittlen  (76). 

*Coagitator   (ii.  fullo)  wa-,   we-lcker 

(75). 

Coagitatus  ge-ruttilt  (9),  -rottelt  (8). 

*Coagniendo  v.  Coaugmentare. 

Coagulare  hd.  rynneu  (13,  18),  ge-r., 
be-r.  (5),  reynien  (21),  siben  (76),  gew. 
mit  dem  Zusätze  als  milch,  aizo  m.  (3), 
als  (Hern,  rennen  (99).k('ß-r. /zusameu-r. 
als  die  milcli  (75).  rönnen  als  m.  (132). 
also  melc  to  sammde  lopet  (22).  runneu 
(23) ,  ge-r.  (68)  alse  melc  runnet  (23), 
als  moleken  (68).  berynden,  leben  (17). 
lippeu  (G).  be-iiberen  (133).  -licbberen 
(06,  70),  -leberen  &c.  (Gth.  wtb.  2,  152). 
lab  maeben  (Fris.).  laf  magen  (14). 

Coagulatvim  lac  renne  (95). 

Coagulum  gi^runiicii  milch  (8,  9). 
keß-ryune,farr.  -rynn,  -rin  (11  o),-renn  (75). 
renn-y  (64),  -a  t  keslupp  (93^.  renn  (1, 
71).  ren  (75).  rinsel  (22).  rintzel  (23). 
rense-1  (99),  -Is  (132).  spinrust  (Sum.  vi). 
lap  (5ab,  9,  85).  lap  t  lebesal  (12).  liebsal 
(21).  labe  (17).'  lab  (1.  71,  77).  lob  (74). 
layp  (19).  lyppe  (13,  18).  lipp  (ß,  uo). 
laff  (22='b,  47).  lac  (23).  quagel  (11,  109). 

Coale-scere,  -re  (i.  crescere,  nutrire) 
waschen  (8,  9).  futern  (9).  futiu  (8).  coali= 
cus  i.  nutritus  (76). 

*Coangulare  v.  Congelare. 
Coangustare  zu  twingen  (8^).  zwin= 
gen  (68).  hd.  eng  (76),  bange  machen, 
perseii  (99).  zusamen-,  nd.  tosamede- 
presseu  (6,22),  -pertzen(23j,  M. -trueken, 
-drucken,  -dricken  (18),  -dringen  (21), 
-notigen  (uo). 

*Coantrum  v.  Coriandrum. 

Coaptare  bcqwemelieb  machen  (6). 
*Coarduere  v.  Coarguere. 

Coare  {i.  inclinare  &c.)  bücken  (147). 

Coar-guere,  -duere  (76)  straffen  (9). 
stroffen  (8).  mit  strafen  (14).  • 

*Coarstes  wagenspurck  (3  Mrg.).  Cf. 
coarsare  (Fr.)  =  coassare?  oder  aus 
castra  ? 

Coartare  hd.  nd.  e-,  dwe-  (22),  dwi- 
(11),  hd.  twi-,  zwi-  (6,  68,  uo),  betwi- 
(9),  dri-  (S**)  -ngen.  enge  machen  (5*^). 
zusamen-zwingen(l8),  -noten  (75).  persen 
(99). 

Coartatus  getwuugen  (4).  gezwun= 
gen,  getrungen  &c.  (65). 

Coassare  beschiessen  (iio^^^  132)^  be- 
sehlicssen  (uo^)  mit  breden  (i32),  brit^ 
teren,  tefereu  (uoj.  plancken  (uo,  132). 
zusamentafelii  (Fris.). 

Coas-,  coar-  (Fr.)  -satio  {i.  contabu= 
latio)  ein  be-scbytz(uoac),  -schütz  (110^), 


coc 


coc 


coc 


129 


-8chotz(i32),  -Schliessung  (pr.). zusammen 
täfferung  (i26).  täffer   t  bune  (135). 

Coaugment-are  (kl),  -ire  (9),  coauc= 
mentare  (8),  coagniendo  (76)  meren 
(8,  9). 

Coa-,  qua-  (17,  76),  quo-  (1,  2)  -xare 
frosch-quaken(21),-geschray(7G),-gschray 
(1).  schrien  (75),  rochtzen  (74)  als  die 
frosch.  vlg.  heckatzen  {ih^.  cf.  hechezen 
&c.  Sm.  2, 143),  bekatzen  (75b.  cf.  beckitzen 
&c.  Sm.  1,  150).  quacken  ader  schrihen 
als  eyn  froß  (17).  quaxen  wie  die  fro= 
sehen  (Fris.).  gwaxen  (126). 
Cobaltum  v.  Cadmia. 

*Cober  {i.  grauis)  swere  (74).  cobar 
i.  onus  &c.  (147,  148).  borden,  last,  pack 
(147).  cobor  i.  exuberans  (i48.  hierher  f). 
chobar  ß.  in  babylonia  interpr.  onus  l 
grauitas  (Pap.). 

*Cobia  {t  trintas/c;  piscis  ;  c/.  eubio 
V.  carabvis;  gubea)  forinna  (121).  cobio 
meerkrappe  (ki.). 

*Cobillus  {aus  globulua?)  spiel  balle 
(8).  spiel  bal  (9). 

*Cobiuin  {cf.  colobium.  cubrum.) 
kittel  (8).  ketil  (9). 

*Cobor  V.  Cober. 

*Coborina  (z.  colma,  fuli-na,  -gena) 
kuchen  (74). 

Cocarius  ags.  cocsed  (Gl.  m.). 

*Coccanus  v.  Coccineus. 

*Cocceiu.uin  v.  Coccinum. 
Cocceus  V.  Coccineus. 

*Coccinium  v.  Coccinum. 
Coceina  v.  Coccineus. 
Cocc-,   coet-inea,   rot   purper   (25). 
rott  kleyd  (64). 

Cocc-ineus  (99,  color  c.  22),  -inus 
(21),  -anus  t  -us  (125),  -eus(68,  125),  -ina 
(91)  rot  (21,  99).  rotfarbe  (68).  sammet= 
färb  (125).  gelbfar  (91).  geel  uar  (22). 

*Coccineta  (cf.  coeula)  ein  kelle  (6). 

*Coccinuni  v.  Cydonia. 
Coecin-um,  -eum  (1,  Gf.),  -ium  (Gf), 
-US  (64,  97),  -eus  (98),  coxlnum  (22), 
coctonum  (125),  coccimum  (74),  coc- 
eenium  (8),  -umum  ( 136  )  {i.  coctus, 
Purpura,  rubeum,  fenicium)  reizza, 
rezz-a,  -e  (Gf.).  rotez  (120).  die  rötti  (so»). 
rot  tuch  (9),  duch  (8),  duche  (8i>),  pfellel 
sim.  (Gf.).  ein  rotter  pfeller  (64).  gode= 
uuebbi  (86).  purpertuch  (74).  purpurn 
duch  (17).  purpurgwant  (1).  p'purgewant, 
semit  (6).  semmit  (46).  sammut  i  duch  i5). 
»am-yt  (22ab),  -it  (98),  -idt  (17),  -et  (18, 
74,  110),  -met  (21  &c.),  -mat  (67,  74),  -at 
(134).  seyden  (74),  edel  (18)  gewant. 
want  (23).  syden  w.  (22).  fluhel  (12).  flue-1 
(22  &c.),  -el  (97),  -le  (13).  bursat  (68,  69, 
134),  burschat  (67),  borschat  (66,  70) 
{Formen  bei  Fr.  1,  1471».  Sm.  4,  158)  aus 
mhd.  bortside? 

Coceinus  v.  Coccin-eus,  -um.  Cy= 
donia. 

*Coccysare  {galli,  i.  gloci-re,  -dare, 
eucurrire;  cf.  sq.)  kockeloeren  (kü.). 

Coecix,  eocy-x,  var.  -r  (110)  guck- 
er  i  -auch  (Fris.),  -gouch  (110).  kuckuck 
(132). 

COCCO-    (Sum.,   Ki. ),     COCCUm-     (73), 

coco-,  coto-  (i05),  cito-  (47)  -gnidium, 
-nidivma  (47,  Sum.,  Gf.),  -nidum  (86,  Sm.), 
-nidrium  i  -nodium  (74),  conconideon 
(125),  cocti  lidion  {i.  vmbilicum  veneri 

Dl£F£NBACH    CLOSSAAIVM. 


i4i)  {i.  thymelea  i  linon  i  mezerea  &c. 
73.  cf. citocacia.  laureola.  alypum.  Sm.  4, 

226,   251)     cit-   (105),   ci-   (Sum.,   Gf. ),   ZCi- 

(73)  -lant.  ciugenhndenbern  (47).  zege= 
ling,  springkorn  (74).  zuiln  beri  (86,  Sm.). 
zeilerber  (2).  zeidelpast  (73).  hitz-  (2), 
sprmc-  (73)  -korner.  spring-,  spin-wrz 
(87).  kellers-  (73),  keller-  (125)  -halß. 
kelrßhalßsame  {i.  semen  aureole  74). 

*Coccola  {cf.  cocula)  eyn  erden  dop= 
pen  (21). 

*Coccula  {cf.  cocula.  cogo  Gl.  m.) 
kagletfel  i  eyn  schiff  (21). 

*Coccular  v.  Coclear. 

*Cocculea  v.  Coculla. 

*Coccum  gnidium  v.  Coccognidium. 
Coc-cus,  -cum  (Gf.),  gew.  -tus,  cot= 
tus  (i.  coccineum,  tinctu-ra,  -s,  pur= 
pura,  ostrum  &c.)  hd.  nd.  rot  snor,  snuer 
(81»),  garen  (99),  phell-o  (121),  -ol  (Gf. ),  -il 
(8,  Gf.),  pfeller  (9),  färbe  (110  &c.),  samet 
(65).  roit  snore  (18).  hd.  sam-at,  -mat, 
-mut  (5),  -yt  (.5^),  -et  (13),  -met  (21), 
-mit  (68).  semyt  (6).  zamit  (22),  pfello= 
tuch  (93).  want  (6).   edel  w.    (22),    hd. 

fewant.  goltroet  (11).  gelfar  (67   Mrg.). 
ruago  sim.    (Gf.  4,  593.  aus  crocus). 
krilago  (se).   mer-snegge   (95),  -schneck 
(76).  coccum   bis  tinctum  ags.   uuiloe 
read  (91),  uusluc  reud  {sie  136). 
*Coccus  V.  Coccineus. 
*Cocilla  V.  Cocula. 
*Cocy-r,  -X  v.  Cocey^. 
*Coclea  V.  Coclear. 

Coclea  selten  cochl-ea,  t  -eum  l  -is 
(i25),  colchea  (iio>^),  cloaca  {q.  v.)  hd. 
nd.  windel-  ( 17,  Gf.  &c. ),  hd.  wendih- 
(117),  Wendel-  (18,  67  Mrg.  &c. ),  wedil- 
(119)  -sten  (5'',  22,  117,  Gf.), -stehen  (17), 
-stein,  -stain  (46,  134),  -stau  (Gf.),  -steym 
(18),  -stieg  (67  Mrg.).  krumpstiegel,  var. 
krumm  stieglin,  an  einem  thuru;  schi- 
belichter  thurn  (74).  schijbelicht  toru; 
gewehn;  snegel  huß  (17).  vmbeganc  in 
turri  (100).  kuchthuru  (74).  hd.  snecke, 
sneck ;  schueck-,  sclmecken-  (68,  134) 
-hauß.  snegken-  (21),  snighen-(22),  snig= 
ges-  (23),  sieckeu-  (132),  egel-  (5,  56) 
-hus  sim.  mer  mosscheie  (loo).  tro-  (Fris.), 
dro-  (Das.)  -tteuspiudel.  dorgel  spülen, 
dorckel  spiille  (Das.). 

*Coclea-bolum,  -bulum,  -le  v.  Co= 
clearium. 

Cocl-ear,  -eare,  -iar,  -iare,  -ea  (22^^, 
46),  -earium  (9i),  selten  coclilear,  coc= 
ciüar  (75)  (2.  me/isura  <&c.)  hd.  lef-fel,  -il 
(104)  -el  (76), -fen  (18);  seltne?'  lo-,  lo-ffel. 
nd.  lep-el,  -eil,  -pel;  grod  lepel  (22'>). 

Coeleare  snecken  hus  0.  sneck  (6). 
*Coclea-rium,  l  -r  (22),  -le  (22^,  74, 
77),  l  -bulum  (74,  75),  -bolum  (77),  eo= 
eliarium  (11)  hd.  leffel-,  lefel-,  loffel- 
(74,  75),  loffel-,  sliffel-  (49.  cf.  nd.  slyf 
cocula),  nd.  lepel-bret,  -korbel  (75),  t 
-kreb  (74),  -lad  (46,  76),  -faß  (68,  110), 
-faiß  (19),  -vat  (11),  -futer  (74,  75). 

*Coclearius  loe-,  le-ffelmacher  (68, 
110).  loef-,  var.  le-fler  auis  (110). 

*Cocleum  (cf.  cocula)  i.  omne  vas 
causa  coquendi  paratum  (76). 

*Coclia  {i.  emna;  aus  cochlear  Br., 
Gl.  m.)  mate  van  en  halven  eymer  (i47). 

*Coclia-r,  -re  v.  Coclear. 

*Cocliarium  v.  Coclearium. 


*Coc-lidium  (3,  74),  -tilidum  (75), 
-tilidus  (74)  {i.  pes  pomi  t  peri  3)  stil 
am  apffel  (75).  ein  aphel-  (3),  obß-  (74) 
Stil. 

*Coeli-men,  -num  (11.  19)  cf.  eoclea= 
rium)  leffel-futer  (10),  -foder  (12),  -bred 
(19).  lepelbret  (11).  lefelfas  (13). 

*Coehlis  V.  Coclea. 
Coco  V.  Coquere. 

Coco-  {bissw.  alph.  croco-),  coce- 
(1),  eorco-  (104,  141,  Gf. )  -drillus,  t 
-dillus  t  -drilla  (Gf.),  selten  croco-  {alph. 
coco-  110)  -dilus,  -  dylus,  -dillus  ? 
-drillos  (Gf.\  -drillus  (Hpt.  5,  201),  codi- 
(68),  eoetril-  (76),  croco-  (22),  crocu- 
(10)  -lus  i.  mala  bestia  in  terra  et  in 
aquis  volans  &c.  (76).  en  der  (22).  nich- 
us  (121,  127,  Gf.),  -is  t  nthhus  (104).  hd. 
lint-,  linth-,  lincthe-  (13)  -wurm,  -worme 
(10,  12),  -worm  (5^  13),  -wurmlin  (75 
varr.).  wassertrach  (75).  codrill  (93). 
kutsch-,  kucz-,  kut-  (77),  koko-,  kochel- 
(Ziem.)  -drille  sim.  allegardcu  {ab  hisp. 
lagarto  Hen.). 

*Cocolla  V.  Coculla. 

*Cocomd-rium,  -um  &c.  v.  Cocco= 
gnidium. 

*Cocta  {anders  Gl.  m.)  v.  Claxendix. 
Coctanum  &c.  v.  Cydonia. 

*Cocti  lidion  v.  Coccognidium. 

*Coctilidu-m,  -s  v.  Coclidium. 

*Coctinea  v.  Coccinea. 
Coct-io,  -ura  hd.  koch-ung,  -ene  (5), 
-erij  (17),  -erey,  -erin  (18).  kogeri  (21). 
gekochde(6).  kokerigc  (22).  welliuge  (85). 

*Coctonum  v.  Coccinum. 

*Coctrillus  ('.  Cocodrillus. 

*Coetula  /.  coquinatrix  (76). 

*Coctulum  kochen  gefeße  (17). 
Coctura  v.  Coctio.  Stigma. 

*Coctus  V.  Coceus. 
Coctus   hd.  gekocht ;  g.  0.  ryff  ding 
(iio).    gckachet    (21).    nd.    ge-kocket, 
-kecket  (23). 

Cocul-a,  -la  {i5^),  t  -ta  (75)  sg.  pl. 
(i.  vasa  omnia  coquendi  causa  parata  pl., 
von  dem  deutsch  glossierten  sg.  untersch. 
in  66  &c. ;  instrumenta  coquine  75.  cf. 
coc-levim,  -cula,  -cola)  des  kocks  vasser 
(132).  erden  vase  (5).  hd.  koch-leffel, 
-loffel.  koUeffel  (i34).  kocke  leppel ;  slef 
(23).  koken  lepel  (22).  sleff  (22»^).  slyf 
(109).  hd.  eyn  schif  (69,  134),  schyffe. 
kuchen  geschyrr(75,  iio).ain  grosser  haf 
(91).  nuschil  (Gf.  2,  iiOG).  ags.  olfata  (Gl. 
Aelfr.). 

*Coc-ulla,  -illa  (66  &c.,  107,  110  &c.), 
-oUa  i  -culea  (3),  -ulea  (4),  -ulca  (22), 
cochlear  (112)  {instr.  coquine 'd.,  murato- 
toris  4,  apud  excoctores  metallicos  112. 
cf.  Fr.  1,  338,  509)  hd.  nd.  kelle  (3,  5, 
22,  4),  gelte  (66  &c.,  107,  112).  hd.  kell 
0.  gelt  (134  &c.).  geelt  (110).  goelJt  t 
schaf  (76).  eyn  scheppel  (21),  keller 
boUe  (18). 

*Cocvdla  (untersch.  von  cocula  q.  v.) 
eyn  koch  leffel  (5). 

*Cocvilta  V.  Cocula. 

*Coculum  laide,  sprute  van  em  boem 

(147). 

*Coculus  V.  Cuculus. 
*Cocumer  v.  Cucumer. 
*Cocumum  v.  Coccinum.  Fenicium. 
*Cocurrex  v.  Curex. 

17 


i;^() 


COE 


COG 


Cociis  hd.  kooli,  kiicU  (21),  choich  *Coeuita8  glicli  aldor  (17),  altheit 
(1041.  nd.  kock,  kok.  I  (18,  7«). 

♦Cochon  '•.  Conchis.  |      »Coeuiternitas  mit  cwickeyd  (19). 

»Coohüia  yin  ci.  m.  iiunsirrst.  f)  v.\  Coeuu-s,  -m  /u/.  gclich  (19),  glich, 
Cndmia.  gleich  (3,  i),  »«Z.  euen  (»3)  alt,  alter  (6), 

•Coehi-niB.  rar.  -tus  (i.  achiron.x    »'wig  t   au   ewigkeit    l  oben   alte    (15). 


giielijc  olt  (22) 

Co-,  cof-finus  V.  Cophinus. 
*Coga  puttfu.slegcl  o.  kog  domitman 
die  rayff  treibt  (7i). 

I      *Cogaria,  cogorea  (19)  garucn   hanl 
I  (11).  eyii  garheu  band  (19).  Aus  garba 
'  X  cogera  /.  corrigia  (Oi.  m.)?  cf.  cogo= 
lus,  cogrerium  {(tcernus  feni,  hladiib.)'i 
*Cogelare  r.  Congelare. 
Cogere  hd.  twi-,  zwi-,  betwi-,  bezwi- 
(21)  -ngen.  zwineu  (13).  dwiiighen   (11). 
be-dw.  (23),  -dwenghcn  (22).  dribin   (8). 
vergaderen  (132). 
*CogiUa  V.  Togilla. 
*Cogillatim  v.  Togillatim. 
*Cogillum  (  X   coagulum)  keym  o. 


cocytuai  lielHiilJ  (".■>). 
*Cochi8  c.  Conehis. 
Cochl-  V.  Cocl-. 
Cochlear  r.  Coc-lear,  -ulla. 
Cochles  eiiieiigig  (ssl. 
Codatremula  r.  Caudatremula. 
*Codax  zai)ie  (Agr.). 
Codex  btuh  (iio).   böge  (14).  codex 
pucii  (1). 

*Codia  V.  Codion.  Cadia. 
*Codia-minum ,    l    -num    (i44)    hor- 
lunigshluinen  (143.  144). 
*Codicelkis  '•.  Codieillus. 
*Codicillarium  /.  bibliotheca  (7(0. 
Codicill-i/*/..-us  sg.  versigelt-sehrifft, 
-notel  (74).  instrumeut  (9i).  gemächts- '  lap  ^741. 
brief  (Fris.).  |      *Cogiralis  v.  Congirare, 

Codic-illus,    -ellus,  -ulus   buch-lin  i        Co-,  coa-  (76)  -gitare  deneken   (10, 

(8),  -lein  (9).  ein  cleyn  boiehsgyn  (i32).j  21,  23,  68).  hd.  gc-,  be-  (6),  hinder-  (65) 

*Codilu8  V.  Cocodrillus.  1  -deneken.  besynnen  (22).  pensen  (99). 

Codi-on,  -nus  (1G\  eadi-on  (,s.5).  -a         Cogitat-io,  -vis  gedachtnußs  (1).  hd. 

{q.  v.){hcrba;  a  codiB.  papaiierXQ)  man-,  ,nd.  g(^d(;c\it-,   gedech-   i23)   -eniße   (17), 

manen-  (s.5)  -eoph  (Sum.  v),  -cop  (47,  85,  j  -enes  (21),  -nis  (5),  -mtß  (66  sim.),  nd. 

96).   mascmheupt   (10).    wachzheid    (sie I -nisse.    bedechtnislJ   (6).  gedenck-eniß 

16).  wilder  lattuckisalat   0.  latticbkraut    (5b)^  -enisse   (11),   -nes    (18),    -nuß   (68). 

(Ki.).  _  ,  betraebtung  (65).  bedraebunge  (8).   be= 

*Codria(c/".  55.  Codropaw^morJuven.)    denckunge    von   des    wilden   mutes  be- 

hauße  der  armen,  kodrey  (74).  kumernisse  (9). 

*Codru-s,   -p    {sie  (75^)   koder ,   vlg.\        Cogitatus  s.  ptc.  ge-danck    (65,  69, 
der  nit  gern  sieht  essen  vnd  trincken(75).    134),  -decht  (17). 

*Cod\iin  {textoris)  sper-yseu  (8)  -eysen  |       Cogn-  bis-nc.  congn-. 
(^^-  i        Cognatamedder,  weseke(i09).mome, 

Coe-  r.  Ce-.  ^.Qj.   nium,  geborn  frundin  (65). 

Coeduliumeinzuspyß  (iio),zusamen!        q^.^  ^^^.  ^-g)  -gnatio  hd.nd.  mage- 

;  hd.  mag-,  mog-  (6).   sypp-,  syp-,  gesyp- 


spysung  (68) 

^Coelentes  '•.  Calentes. 
Coemere  mit-kauffen  (9),  -keuffin  (8). 

Coequalis  gelich  (68).  glich  (19,  76, 
110*').  lick  (22).  ghelijck  (11).  eben  (68, 
110).  euene  (22).  eben-  (1,65,  110),  mit- 
(8,  9)  -gelich,  -glich,  -gleich  (1).  glich- 
meßig ;  gotlich  vnmeßunge  (15). 

Coequare    hd.    glich ,     gelich    (68), 


(64),frunt-  (uo&c.)  -schafft,  -schaff  (5,19), 
nd.  -scap  (11), -scop  (22)  uß  geburt  (110), 
vom  vatter  (agnatio  von  der  mutter, 
var.  mater;  affinitas  von  v.  vnd  m.  64). 
syptel  (12).  frund  (46). 

Cognatio  adoptiua  ein  angenomen 
fruntschaft  (63). 

Co-,  con-  (76)  -gnatus  hd.  mag,  maig 


gleyeh,  eben  il7)  machen,  geliehen  (5).    (17,  19),  mog  l  frunt(6);  frund,  freund 
glichen  (19,  76).liken,  euenen  (23).  glich!  \d.  nd.  vruut.  «rf.  mach  (22),  maech  (11), 
eben     ^l^.   ghehken    (11).    eue-gh.   (22).  j  wrunt  (5ic  23).  muotermag  (93).  kibornir, 
"'Coequeuus   '  z.  coetaneus,  coeuus)  |  chumilinc    (104).    Schwager,    schwiger, 


geleichaltig  (1).  gleich  (134  sim.) 
Coequus  glicher  (6). 

Co-,  coh-ercere  hd.  twi,  zwi-,  czwi- 
(3),  betwi-  (17),  bezwi-,  nd.  dwi-,  spe- 
(109)  -ngen.  vben  (110).  v'bieten  (8). 
gurtten  (60V 

*Coere-,  cohert-  (19)  -ibilis  betwinge- 
(19),    bezwing-,   var.    bezwenck-    (110), 
bezwingen- (68\  dwinge- (11)  -lieb,  -lieh 
vbung,  varr.  vbig,  yebig,  vben  (iio). 
*Choeres  v.  Coberes. 

Choerogryllus  v.  Cliirogrillus. 

Coetaneus  i  cf.  coequeuus)  hd.  glich-, 
eben-alt.  glich-alter  (S^),  -aldirs  (8), 
-es  alder  (9).  eveu  (11,  23),  euegelike 
(22)  olt,  aelt    (11).  mit  zeitig  (75). 

Coetemitas  ewigkeit  (65). 

Coecemus  ewick  (19).  ewich  (11). 
glich-ewick  ilO),  -ebig  (76),  -mit  ewigk 
(65).  mit-  (12),  glich  mit-  (15)  -ewigkeit. 


geschwij,  schweher  (65) 

Co-,  con-  (76)  -gnitio  hd.  bekente- 
(5),  bekent-,  bekende-  (18),  hd.  nd.  be= 
kant-,  erkant-  (76)-nisse  «fwi.  erkennung 
(5b). 

Cognitus  hd.  nd.  be-,  hd.  er-kant. 
erkeut  (76). 

Cognomen  (a  parmtela  vt  lindern 
75.  cf.  agnomen)  hd.  zu-,  nd.  to-name, 
hd.  -namcn,  -nam. 

*Cognomi-nalis,  -nis  (i32),  -us  (i47) 
geuanne  (132,  147).  gnanne  (.Sum.). 

Co-,  con-  (76)  -gnominare  hd.  zu-, 
nd.  to-namen,  -n.  geben  (6),  -samen  {sie 
5),  -nenden  (17). 

*Cognominis  &c.  v.   Cognominalis. 
Cognoscere  hd.  nd.  be-,  hd.  er-ken= 
nen.  t  bekende  (17).  erken  (18). 

*Cognoscibiliter  erkentlich  (75). 


COL 

Cohabitare  hd.  mit  eyn  ander  (21  &c.), 
by  eyn.  a.,  nd.  mit  eneme  andern  (23), 
mit-   (8,  9),   midde-  (18),  by-    (6,  110) 
-wonen,  -wonnen  (18),  -von  {sie  21). 
*Cohercere  v.  Coercere. 
*Cohercinus  anhangender  (74). 

Coher-,  condepend  -  entia  mit  an= 
hanginig  (75). 

Coherere  (/.  condependere  75)  hd. 
au-,  mit  an-  (9,  75),  zu-  (18,  21,  67),  nd. 
to- ,  zusamen-  ((>)  -liangen.  anhenckin 
(8).  mede-kleuen  (23),  -eruen  (22.  x 
herea). 

Coheres,  choeres  ( 9 )  hd.  mit-erbe, 
-erb,  -erbeling,  -erblinek  (9),  -herblinck 
(3),  -erfgename  (132).  nd.  mede  eruo. 

"'Cohers  v.  Cohors. 

*Cohertibilis  v.  Coercibilis. 

Cohibere  zu  heben  (18,  76).  to  heb- 
beu,  dwingen  (22).  twingen,  zu  halden 
(5).  tringen,  czeme  machen  (9).  straffen, 
zwingen  (64).  be-zw.  (68,  uo).  zemcn  (8). 
vorbiden  (10,  14).  v'bcden  (13).  v'bye= 
den  (12). 

Cohibitio  dwanck  (22).  hindersich 
haltung  &c.  (65) 

Cohors,  cohers  (76) ,  coars  (67 ,  93) 
scare  (100  .sm.).  hd.nd.  schar,  500  orum 
(6  &c.),  volck-s  (uo),  -eß  (68).  ritter  sa= 
menunge  (9).  s.  der  r.  (8).  ein  her  zcmeu 
gemant  (93).  die  vsser  gewer,  var.  ausser 
werc  (64). 

Cohortari  trösten  (8b,  9).  drostin  (8). 
ermanen  (UO).  zusamen  vermauen   (,68). 
Cohum  spanseyl  (uo). 
*Coyes  V.  Ceyx. 

*Coincessio  eyner  persone   weseu  in 
der  andern  (15). 
*Coiiiclinare  mit  neygin  (8,  9). 
Coin-quinare ,  -quare   (69)   hd.  nd. 
beflecken;  v'vu-reynigen,  -renighen  (22), 
-rengen  (18),  hd.  -reynen.  beschissen  (21). 
*Coinqvimatio   sur,   vnde  dicimus  so 
bleib  in  diner  sur   (75)  =  nhd.  {weiter.) 
„so   bleib  in  deiner   soße   (sauce)*';   cf. 
sur    muria,    garum,    salsvira    unreine 
Flüssigheit  (Sm.  3,  28i). 

*Koyo  V.  Keyo. 
Coire,  coyre  hd.  by-  (21),  heimlich 
bey-,  h.  be-schlaffen.  nd.  byslapen.  heym= 
melich  beslaffen  (5).  eeleych  peyslaffen 
(1).  mit  en  ander  gen  (17).  mitt  einn-a. 
geen  (iio).  an  gen  (8).  zusamen-geen  (65), 
-gon  (68).  brüten  (8,  virorum  75).  braw- 
ten  (9,  i.  futare  75).  helsen,  minnen, 
keien  {st.  g'heien;  75).  hiwen  (99).  on= 
kuuscheit  doen  (11).  stigen  als  die  pferd 

(75). 

Coitus  vnkuschung  (uob).  liplich 
Vermischung  (65).  hiwelech  (99). 

Col-ä,  öfters  l  -us,  -um  sihe  (5,  6). 
hd.  sich-,  sych-,  seich-,  sige-  (5),  seig- 
(3) ,  seyh  -  (66) ,  sye-tuch ,  -  duch ;  syhe 
Qoche  (19) ;  siech  doch  (49) ;  sye.  erbseppe 
(74).  en  zigge  als  meu  erwitte  dor  zig= 
get  (23).  eyn  sighe  t  eyn  teuel  (22).  zie 
(11).  sib  (6).  sybe  (110»'').  seist  (77). 

*Colabi  V.  Collabi. 

*Colacer  v.  Collateralis. 

*Colac-t\xla,  -ulum  v.  Colatum. 

*Colafisa  f.  Colaphista. 

*Colandrum  v.  Coriandrum. 

*Colapsus  V.  Colaphus.  Collapsus. 


CHOL 

Cola-,  calo-  (147),  cal-  (07)   -phista 

(76,   Gl.  Dl.),  -Uisa  (66,   67,    70),  -fisa   (69), 

-siua  (134)  l.  moneta  (IL  c.  ans  colly= 
bista  i.  monetarius?).  muute  (it7). 

Colaphivim  v.  Coliphivun. 

Colaphi-zare,  -sare  hd.  nd.  hals  sla= 

feil.  hd.  halß-,  ha'ssen-  (8**),  an  den 
alß  (110),  an  h.  (68)  sla-,  sclila-hen,  -gen. 
halz  slagin  (8).  halßstreich  geben  (65). 
Cola-,  kola-  (suin.)  -phus,  -pha  (6.5), 
-psus  (22),  cala-phus  (51»,  22),  -fus  (22^) 
hd.  nd.  hals-,  hal-  (11,  \n),  hd.\\A\Ü- hd. 
-slac  (121  sim.),  -slag,  -sclag  (69),  -slagk, 
-schlag,  -slacht  (3),  nd.  -slacli,  -streich 
(65,  iio).  ha'sslach  (Si*.  cf.  prc).  eyn 
slach  (22ab).  buf  (22^.  weti.).  ehiie  (i2i). 

Colare,  collare  (i34)  hd.  sihen,  sei= 
heil,  oft  durch  ein  tuch,  d.  ein  dinck 
(125),  als  die  milch  durch  ein  tuocli  (iio 
sim.).  sichen  (76).  sygen  (13,  14).  seigeii 
(3,  8,  77,  125).  siggeii,  sichten  (88).  syeu 
(13).  zien  (11).  syecu  (97).  sighen,  rene= 
ghen  (22).  ziggen,  reynigen  (23).  dorch 
(23),  dor  (22)  enen  do'k  wringhen.  ringen 
(0  durch  eyn  duch  dringen  (fi).  eyn  durch 
dringen  (21).  durch-drucken  (6),  -siegen 

(Fris.). 

*Colare  v.  Colere. 
Colarium  v.  Collarium. 
*Colasiua  v.  Colaphista. 
*Colastruin  v.  Colostrum. 
*Colathea  i.    vcstis    qui  sub  pedihus 
ponitur  t  ornamentum  lecti  golter  (67,  76). 
*Colatidis  ays.  singrene  (94'»^). 
*Colatonia  (aus  colophonia?)  siwrze 

(105). 

*Co-,  ea-  (i2i)  -latorium  siha  (121, 
Gf.). 

*Colatorius  rayniger,  fegfewer  (74). 

*Cola-tuin,  -culum,  -ctula  ainer  der 
erst  von  acker  gaut  (76). 

*Colatus,  colophinus  (X  cophinus) 
hier  sylie  t  krutsyge  (i,  qualus  75). 

*Colauisa  v.  Colaphista. 
Colax  neyscher  (3).  lecker  (68,  110). 
Schmeichler  (110). 

Colco-thar,  -tar,  t  -har  (Ki.)  {i.  chalei= 
tis,  vitriolum  fixum  <&c.  73,  124,  Gl.  m.) 
Vitriol,  victril  71.  (73).  rother  vitriol  (Ki.). 

*Colchea  v.  Coclea. 
Colchis  mengreller  land   (112).  min= 
grellien  (Ki.). 

Chole  V.  Colus. 

*Coleandruni  v.  Coriandrum. 

*Coleferuni    ius    ( cms  colifarium  ?) 
cambr.  iotum  (Zeuss). 

*Colegeo  V.  Collegare. 
Colem-a,  pl.  -ata  (76,  Br.),  -mata 
(129),  -urata  (76)  sunt  mixtlones  oley  quo 
olim  pungnantes  vngebantur  (76  sim.).  co- 
lena  salb  der  ringer  (74).  Cf.  collema 
i.  glutinamentum  (Gl.  m.)  ? 

*Colena  {i.  cunilogalica)  wej'ßmintz 

(74). 

Cho-,  gew.  co-,  eol-  (3),  ca-  (22) 
-lera,  col-ora  (21),  -ere  (134)  daz  swarze 
(4),  verbrent  (91),  verprent  (76),  vorprant 
(3),  hd.  v'-,  ge-  (75)  -brant,  erwermit  (5), 
ver-,  nd.  vor -wärmet,  -wermet  (23), 
vber-  (93),  in-  (15)  -hitzig,  ynn  hitzung 
(63),  ii-hiczet  (8),  erhiczt  l  heys  (9  Anh.), 
heiß  (12,  15),  dürr  (1),  dürre  (5^,  21), 
dorich  (23),  dul  (22)  blot,  hd.  bluot, 
bluet,  blut,  pluet  (1),  plut  (3).  koler  o. 
inhiezig  (9).  vress-am  (22),  -em  (22^»). 


COL 

*Coleratus  v.  Coloratus. 
Col-ere,  -are  (1)  vben  (1,  8^).  oben 
(5^^).  hd.  ereil  [est  agrorum  9;  für  arare 
und  adorare).  zieren  (8,  iio).  cziren  {  an 
beten  (9).  an  betten  (8,  65).  lieb  han 
(110^).  vonen  {sie)  0.  lip  habin  (8).  buweu 
(65,  76,  95).  telen  (99). 

*Coleriea  {aus  coleraxcolica)  seuche 
douon  einer  ser  vndewet  0.  zu  stul  geet 

(74). 

*Colericus  v.  Clericus. 
Cho-,  gew.  co-lerieus  hd.  eyn  trucken-, 
drucken-  (5),  drucker-  (17)  -hitziger,  dur^ 
rer  h.  (75),  truckner  gitziger  (76)  mensch, 
trucken  vnd  heiß  (iio).  tr.-hitzig  (66). 
droglic  hetter  (22).  dracken  hafftig  {5^). 
droghenhaftigh  (23).  gezornig,  geemütig, 
harnuitig  (65). 

Coles  vnkrut  (9i).  rebschoß  (Ki.). 
Coleus  niercn  hod  (9i). 

*Coli  {i.  dolores  ventris  Pap.,  Gf. ;  cf. 
colica)  cholorin  s?m.  (Gf.  4,  390). 
Choli  {cf.  prc.)  v.  Colus. 

*Coliandrum  &c.  v.  Coriandrum. 

*Coliandruni  (cf.  prc.  x  seoria?) 
sinter  (nach  crocus  sintvarwe  Sum.). 

*Coliba  en  scliute  (11);  i.  q.  colim- 
pha  nacicula  urinatoria  (Gl.  m.)V  oder 
i.  q.  colis  {surculus)  scheute,  schote  (Kil.) 
cf.  colima  &c.? 

*Colibertia  (X  collibentia)  guust, 
verheiKkimlJ  y'ti). 

Colibertus  v.  Collibertus. 

*Colibi  V.  CoUabi. 

*Colibium  v.  Collibium. 
Col-ica,  -lica  (6),  -ita  (76)  (pestis,  i. 
q.  tormen  111,  Das.;  cf.  col-i,  -eriea) 
eyn  sucht  des  nidersten  darms  da  dye 
spiße  uß  get  vnd  kommet  von  eym  ge= 
swer  so  ist  vmb  daz  gemecht  geswoUen 
vnd  hat  großen  wetiun  vnd  wiln  von 
dem  steyn  daz  der  dye  darm  zu  sainen 
drocket  das  dye '  spise  nit  heruß  kan 
kommen,  etwa  kommet  il5  das  dy  nature 
also  dorre  wirt  das  dye  spise  nicht  heruß 
mag  (17).  hd.  daz,  das  krym-  (6,  68),  kry- 
(134),  grim-men.  gryni  (in).  grymmet= 
sichtag  (74).  grimme  muter  {n).nl.  moeder 
(116,  iiifirmitas,  wie  die  folg.  Namen;  cf. 
uteri  strangulatio  das  auffsteigen  der 
bärmutter  115 ;  die  bermuetter  wird  stei= 
gend  Sm.  2,  658.  Mitunter  scheint  kalt  &c. 
aus  kolt,  kolcke  &c. ,  dieses  aus  colica, 
entstanden),  hefemuter  est  colica  sed 
slemczig  sit  tibi  lecta  (3).  heuemoder 
(85).  heuen-  (9),  lief-  (3,  8,  4),  heb-  (1, 
2,  3),  hebe-  (5),  haff-  (2,  3),  her-  (75), 
bern-  (76),  per-  (4,  2,  3)  -muter, 
-mueter  (2),  -muetter  (4),  -mutter  (3,  3). 
die  kalthefmuter  (74).  eyn  kalde  hebe 
muter  (5),  heue  muthir  {5^).  dy  colde= 
pijs  (97.  cf.  stranguria).  daz  kalde  (18). 
en  kolt  (23).  kolk  /.  (13,  109,  en  suke 
22*^).  kolck  (22).  kolcke  ein  suchte  (74). 
werwnt  (93).  darm-gicht  (74,  91),  -gegicht 
t  -sucht  (75).  ein  seuche  ander  seitin 
(4).  lancevel  (107.  i.  q.  lanck  euel  iliaea 
passio,  chordapson  &c.  aus  lancke  üia 

KU.). 

*Colicinthia  v.  Colocynthis. 

*Colicu2n,  colocus  (94a')  ags.  aebor; 
drotae  (i36),  eofordhrote  (94,  a  squil 
Bosw.). 

*Coli-folium ,  -pholium,  -fium  (75, 
76),  colotervun  (?  16)  (c/.  colus)  ein 


COL 


131 


rocken  oder  blat  {sie  8).  ein  r.-blat(76), 
-plat  (3),  -blayd  (19),  -seil  (75) ,  -fei  (4, 
74),  -uel  (9,  11).  rackensnor  (16).  kunckel= 
schnür  (75). 

*Coligale  v.  Caligale. 

*Coligeri-um,  -atiun  gall.  courge  (122). 

*Col-ima  (129),  -imia  (67,  76),  -oma 
(Br.,  Gl.  m.),  -imus  {q.  V.)  i.  calamus 
cum  sua  spica  {II.  c). 

Colimbus  waterleyde  (147). 

*Colim-,  comel-  (85)  -enta  {cf  colima 
X  calamenta?)  louchvasen  (96.  cf. 
dipsane  Gf.  3,  705).  lonthenase  {sie  85). 

*Colimidum  galt,  cocque  plumet  (122). 

*Colünpha  &e.  v.  Coliphium. 

*Col-imus,  -mus  {i.  calamus;  cf. 
colima)  halm.  schreibfeder  (74). 

*Colion  V.  Coriandrum. 

Coli-,  COla-  (6  7,  76,  Gl.  m.),  COlo-  (129), 

celo-   (i47)    -phium,    coli-fium,    -phia 

(Sum.,  Gl.  m.),  -mpha  (8,  19),  -npha  (11), 
-nifra  (-mfra  ?  9),  -mpia  (19),  ^r.xtoXi'cpiov 
(lU.  cf.  XoXAi^?)  i.  panis  qui  post  merU 
diern  comeditur  (129),  pistus  est  (76), 
laborantibus  datur  (Br.).  chuchel  (Sum.). 
hornaffe  (8,  9.  cf.  artocopus  «See.),  deißer 
(8._  cf  deitscher,  dätscher  Gebäck  in 
Griessen,  henneb.  tätscher?),  eyn  snede 
brots  (19),  broess  (11).  kempff-  (74), 
keimpfen-  (93),  starck-  t  krafft-  (114) 
-brot.  broet  ongegestet  &c.  (147). 

*Colipholium  r.  Colifolium. 

*Colyrium  i;.  Collyrium. 

*Colist-a,  -um  {cf.  drotheca,  troelea 
&e.)  hd.  runge  (Mss.  mog.). 

*Colistrum  (cf.  colum)  hoppfen  seich 
(1).  sijduch   (17"». 

*Colistrum  v.  Colostrum. 

*Colistum  V.  Colostrum.  Colista. 

*Colita  V.  Colica. 
Col-labi,  gew.  -abi,  -aby  (23),  -ibi, 
(22)  hd.  zusamen-,  zuhauff-  (8I*),  nd.  to= 
samede-,  tesaraue-  (99),  tegader-  (lOs) 
-gliden  {hd.  nur  8b),~-vallen,  7id -gliten, 
-glitten  (66,  70),  -glinden  (18),  -leyten 
(67),  -glitschen  (69, 134),  -sliffen(6),  -falden 
(21),  -scifelen  (108.  cf.  schij-,  schuy-flfelen 
labi  KU.). 

CoUabus  (xoXXaßo?)  i.  spina  dolii 
zapfF  (111).  wir-bel,  -tel;  art  des  brotes 

(Ki.). 

*Collaeensis  v.  Collateralis. 

*Collacion-,  eoUoc-,  eoll-acio  samen- 
callyng,  -spraicke  (i47). 

*Collaconnare  {i.  coUoqui)  callen  to 
samen  (147). 

Colla-,  conla-  (104),  colle-  (67,  76) 
-ctaneus  spunn-ibrodir  sim.  (Gf.),  -ebro= 
ther  (Gl.  Mar.),  sbuinnibroider  (104).  ein 
mit-sughng  (74),  -sougeling  (6),  -seghng 
(76),  midde  siigeling  (18).  seglinck  (9). 
mitge-seuget  (5),  -seigit  (21).  mede  ghe= 
soghet  ißi).  te  zamen  ghevodet  (11). 
zusamen-genert  (110),  -gesüget  (19).  tzo= 
Samen  gevoyt  (132). 

*Collactare  mit  sengen  (74,  110).  zu= 
samen  weiden  (68.  aus  voden). 

*Collanus  v.  Colonus. 
Col-,    co-lapsus    zusamen    gefallen 
(110).  bevallen  (22). 

*Collare  v.  Colare.  Colus, 

*Collariiun  v.  Collyrium. 
CoUa-,  cola-  (10,  Gl.  m.),  cala-  {q.  v.), 
eollo-   (19),    colli-  (75,    147),   colle-, 

17  * 


\:)'2 


COL 


(c/.  ooUy-^  -rium  hd.  Iials-bant,  -thug 
(100),  -fVtfon  v74);  binde  tiich  in  collo 
(3);  goll-ir.  -er;  i-o-.  kii-  (17)  -lli-r.  lol 
leer  (111.  -yt"r  tisa),  -m-r  ^loo).  clycer 
(117).  kellor  {22).  keelborch  (11)).  krage 
(18.  22.  U7).  -en  (10). 

*Collatha8ia  r.  CoUatio. 

CoUa-teralis,  f  -censis  (7«)  -ter  (8, 
148).  colacer  (H)  (X  latere!  X  colax?) 
».  aditUer  (148);  .s-oc/«.s-  [la).  seitwertig 
(Fris.^.  sobulor  (22.  loo).  tuscher  (tj,  22, 
10!)^.  falsche  (S).  vlsaehe  {b-ic  (9). 

Collaterare  /u  sitiu  (8),  czu  der 
Bcyten  (9)  siezen. 

♦Collatinentia  i.  vonferentia  (76).  mit- 
einanderreilung  (74). 

CoDatinus  v.  CoUatiuua. 

CoUa-tio,  f  -tvira  t  -thasia  (74)  (c/. 
coUacionacioi  gehch-  (5,  6  sm.).  licke- 
(22),  hit-  (28.  aus  liic-)  -uisse.  geleichnus 
(74).  glichen-is  (21),  -nesse  (18).  gleychnyß 
(67).  spräche  (12).  abent-^esprcche  (7o), 
-dranck  (12).  to  sprake  (22).  ein  schon 
rede  (iio).  schoen  sermoen  (132).  coUa- 
tion  lt!8),  -cie  (99).  -cy  (t32).  lihung  &c. 
(6.-)).  beleuung  (3).  lehenschafft  der  gcist-- 
lichen  (T.i).  hofel  (8>'.  X  collis?  dola- 
tura?  t/.  colli-culum  ?  -biiim?).  eonlat- 
io,  -i  (136).  ags.  ambechtae  (94,  136). 
*Collatio  patnim  der  altfader  spräche 

(12)- 
*Collatiue  colatz-elich  (68  &c.),  -lieh 

(llOj. 

Collati-UUS  (126,  Br.,  Ki.).  -nus  (76, 
Ki.)  L  capax,  largus.  c.  venter  ein 
grosser  bütterich  (126).  dicker  wanst 
(-nus  V.  Ki.). 

Collator  liher  (75). 
*Collatura  v.  Collatio.  Colügatura. 
CoUatus  virlehennet  (19).  v''leent(ll). 
*Collaustrum  v.  Colostrum. 
*CoIIebia  v.  Collobia. 
*Collecasia  v.  Colocasia. 
Collecta   sam-enung  (5,  18),  -enong 
(21),   -lung   176).   -inge  (22).  zameninge 
(23).  gute  samuung  (1).   gud   samenung 
(5b).  gesammelt   gebet  (65).  gebet  (68, 
iio).  oratz  (68).  hd.  nd.  coUecte.  zupus 
(Apr.).  pl.  schudte  (l•^  stipule  que  colli= 
guntur  i2.t.  cf.  coliba?). 

CoUectaculum  (i.  alue-us,  -olus)  troch 

(Gf.)- 

*Collectaneus  v.  CoUactaneus. 

*Collect-aneus,  -anius  l  -anus  t 
-icus  (74)  (2.  conturalis  5'^ ;  aws  collega 
X  lectusi  slaff-  (5»^.  74),  schlaff-  (18, 
21),  sloff-  (17).  schloff-  (6),  schaf-  {sie 
76)  -geselle,  -gesell  (6),  -gesel  (76).  slap 
ghezelle  (22). 

*CoUeetare  {aus  delectare  x  lae= 
tari?)  vrowen  (22). 

*Collecticus  V.  CoUectaneus. 
Colleetio  virsamenunge(19).yer-  (110), 
zusamen-  (68)-samlung.  v'gaderinge(ll). 
ein  tzosammen  v'g.  (132). 

Collectus  hd.  zusamen-,  zuhauff-  (5), 
nd.  tohope-gelesen,  -gelessen  (22). 

Collega,  bissw.  colliga  geselle  (5, 
18).  g.-schaft  (Sb).  ghezelle  (22).  mit- 
(110),  mede-  (17),  sende-  (ö*»),  sent-  (3), 
sennt-  (1)  -gesell  sim.  mit-,  mite-  (9), 
mete-  (8),  midde-  (17;  -bette  (9),  -bode. 
cumpan  (74). 

*Collegare  gesel-len  (8,  9),  -schafft 
machen (68,  iioj.  colegeo  i.  socio &c.  (76). 


COL 

CoUegium  hd.  stifft;  geselle-,  gesel- 
.scliafft  (der  atifft  7.s).  nd.  stiebte;  zel-, 
ghe.sel  seou.  eyii  doininerij  adcr  eyn 
hohe  schule  (17).  coUey  (.')*').  gotz  büß, 
closter  (75).  kirch  &c.  (6,i).  samlung 
(64,  65).  ziinft  (64).  c.  canorücorum  eyn 
thum  (i2r>). 

*Collera  v.  Cholera. 
CoUerium  v.  CoUarivun.  CoUyrium. 

*Colleriuia  («y'.  acalentum?)  einsuer- 
krut  (8>>). 

*CoUeuie8  v.  CoUimies. 

*Collibare  [i.  mordere  17)  v'beyssen 
(9).  vorinuortin  o.  virbisin  (8).  mit  oppern 
(H). 

*Colliber  (i.  columbar)  halsyson(17)- 

CoUibere   zusamen   gelüsten,  willig 

sein  (110  &c.).    tzosamen  gelieuen   (132). 

Colliberta  ein  gefryet  weib  (110), 
wyb  (68j.  ein  gehuert  wyff  extra  seruU 
tutem  posita  (132). 

Colli-,  coli-,  colo-  (9)  -bertus  es 
(Schweiz.)  fry  gelassen  sun  (93).  mit 
einem  anderen  gefryet  (68).  ein  ge- 
frcyt  (110),  -huert  (132)  man  qui  est  lioer 
/actus,  aigener  mensch  (75).  eygener  (9). 

Colly-  (Gl.  m.),  colli-,  colo-  (130) 
-bista,  i  -vista  (gi.  m.),  -nista  (iioc), 
-besta  (76)  [cf.  colaphista)  munizari 
(130).  gab-geber  0.  -nemer  (74).  ein  pfen-, 
varr.  pfenb-,  pfennig-wert  kremer  (110). 
Collib-ium,  -nun  (68,  132),  colibium 
(19)  (i.  bellarium;  mun-,  tom-  19 
-usculum  pomorum  t  pirorum;  clino- 
dium  75;  aus  x6)Außo?X  xoXoßlOV  cf. 
collybista)  clein  penniucks  wair  (132). 
klein  pfen-,  varr.  pfenb-,  pfenning-wert, 
pf.-werck,  o.ware,  war  (110).  cleinat  (75). 
miideche  (19).  kor  rock  (3,  9).  eyn  kare 
ruke  (17). 

*Collibium  (c/.  colliculum)  hert  hobel 
(9  cf.  erden  bohel  collis?). 

Collibrare  zusamen  wegen  (110). 

*CoUica  V.  Colica. 

*Collicerare  (I  litera)  buchstab-en; 
-eu  zuzamensetzeu  (74). 

*Collicium  i.  torus  halspein   (Gf.  3, 

129). 

*CoUicium  v.  Collyrium. 

*Colliculum  {St.  -us;  cf.  coll-atio, 
-ibium)  houel,  hobel  (14). 

CoUidere  letzen  (19).  mit  v'-l.  (17). 
hd.  zusamen-1.  (5,  6),  -trucken,  -drucken, 
-brechen  (68),  -stossen  (iio),  -riben  (b)\ 
zu-r. ;  zereyben  (1).  verseren ,  letzigen, 
schedigen,  zerkni-tschen ,  varr.  -sehen, 
zuknüschen  (65).  nidder  slahen,  zu  scho= 
den  (17).  to  zamede  zereghen  (23).  to 
Samen  seren,  riuen  (22).  tesamne  hurten 
(99).  que-ssen  (11),  -tzen  off  stoissen  (132). 

*  Colliga  V.  Collega. 

*Colliga  hantzwehel  (75). 
Collig-are,  -ere  (22)  hd.  zusamen-, 
nd.  tosamede-binden. 

Coll-igatura,  -atura  (109)  hd.  eyn 
zu  hauff-,  zusamen-,  zemen-  (67)  -bin- 
dung,  -pinden  (4).  nd.  en  to  hope  bin= 
dingne.  hd.  ein  zusam-nunge,  -ment  (69), 
-enbindung  (76)  als  ein  gepunt  flachß  o. 
als  ein  garbe  kornß  sim.,  alß  die  garben 
(76).  zu  baff  bindin  als  eyn  boßen  slaß 
{sie  21).  ein  bürde  flachs  0.  ein  garb 
korns  (i34).  en  böte  vlasses  (22^,  23, 
109,  147).  böse  flaß  (S*").  eyn  büße  flasch 


COl. 

(5).  boßflachse,  var.  ein  poß  flachs  (74). 
ein  bfichschloß  (sie  6).  boße,  balle  (17). 
gebullt  (17,  110).  gehont  (132).  pall  (1). 
pallc!  {lat.  palla) ,  sauin,  altertuch  (75). 

*Colligere  v.  Colligare. 
Colligere  hd.  zusamen-, Jtrf.  tosamede- 
lesen.  -le.sein  (8),  -leysen  (21),  -samlen 
(h8).  hd.  sainine-n,  -In  (10).  v'gadereu 
(11).  tzo.samen  v'g.  (132).  abwysin ,  ir= 
kriegin  (H).  abweyseii,  erkrigen  (9). 

*Colli-giuin,  t  -rium  (66  &c.)  {aus 
collyrium  X  colligatura)  ein  bindung 
alß  ein  pflaster  (6«  &c.) ,  als  mit  einem 
pfl.  (110),  als  man  pfl.  leit  («8,  sim.  132). 

*Collimi-e8,  -o,  allimies,  collubium 
i.  sorditas  (76).  coU-ubies,  -euies,  allu^ 
uies  pfafiheit  (74). 

*Collincire  v.  Collintre. 
Collinere  viecken   (23).   hd.  nd.  be-, 
de-  (sie  (22)  -vi.  vermasen  (110).  be-smiren 
(6),  -smeren  (17),  -scheysen  (21). 

Collin-ire,  -cire  (76)  -ire  ä.c?.  nd.  be= 
smeren.  hd.  be-schmyren,  -schmyeren. 
besymeren  (y  ausgestr.)  mit  neyden  (9). 
schmirben  (76).  salben  (76,  67). 

*Colliiii8ta  V.  Collybista. 

*CoUipendium  (cf.  cattula,  rhedale, 
focale)  halsjiant,  komat  (74). 

CoUyri-da,  -s  (Ki.),  gew.  collirida 
(xoXXüpa  lu,  Hesych.,  xoX>iupiöa   apre, 

7igr.  xaXspi  Bretzel)  brecita  (Gf.).  bret^ 
stellen  (iio).  preczl  (4).  snede  brots  (99). 
drieckecht  brot  (8).  weck  o.  krapffen  in 
dem  ofen  o.  in  der  eschen  gebachen 
(110,  «771.  132).  weg,  semelrucke  (-incke?), 
moycz  (=  nhd.  mutze?  oder:  mutschel 
spira«m.*  17).  zelte  (75).  phannenkuoch 
93).  crakelinc  (107).  krekelen,  britzelen 
132). 

Coll-jrrium,  gew.  -irium,  bissw. 
-arium  (17  &c.),  -erium  (19,  22  &c.), 
-icium  (8),  -igium  (q.  v.),  cullirium  ib°), 
colyrium  (91)  {aus  xoX>.-upiov,  -spiov 
114.  x:  collarium)  ein  bind  o.  pflaster 
zu  den  ougen  (67,  76).  binde  (18).  hd. 
b.-duch  t  pla-,  bla-ster.  pint-  (1),  binth- 
(3)  -tuch.  binduch  (21).  swede  (5''  &c. 
cf.  emplastrum;  Fr.  2,  244.  Sm.  3,  529). 
sweb  (1.  cf.  swebe-duch,  -pflaster  &c. 
Sm.  3,  527).  hd.  oug-kiselbi  (127),  -mal 
(127,  Gf.);  oucsalba  6tm.  (Gf.) ;  äugen  (sie 
5b);  augen-plaster  (75),  -salbe,  -salbunge 
(17),  -waßer  (19).  oghen  zalue  (22). 
*Colltrium  v.  Collarium. 

Collis  hd.  kleyne  böge  (10);  ein  klein 
berg,  berglin  (68).  berg(17).  berglij  (46 
.szm.).  hobel  (5*^).  hobeigen  (13).  hubbel 
(12).  hubel  (3).  hewffel  (1,  3).  hoppel 
(77).  hüebel,  huovel  sim.  (bm.  647).  huvel, 
lareug  (100).  houel,  brink  (22).  buhel  (6 
sim.).  büchel  (93).  erden  bohel  (16).  pühel 
(111).  byhel  (76,  110).  hörst  (125). 

Coll-isio,  -esio  (8)  stosunge  (8,  9). 
stotinge  (99).  c.  confusa  swatten  vnd 
toben  (fluuiorum  der  wasser  62). 

Collistrigium  (i.  columbar)  pilorijn, 
pellarin  (kü.).  pranger  (Ki.). 
*Collistrum  v.  Colostrum. 

CoUyvista  v.  Collybista. 
*Collobia    brut    gäbe    (9).    coUebia 
fronte  gate  {sie  8).  Cf.  Collibium.  Co^ 
lobia  (Gl.  m.). 

CoUobium  v.  Colobium. 
*Collocacio  v.  Collacionacio. 


COL 


COL 


COL 


133 


Collocare  seczin  (19).  mit-s.  (8).  secz= 
sen  (9).  sotten  (99). 

*Collocasia  v.  Colocasia. 
*Colloctari  v.  CoUuctari. 
*Collocusinm  v.  Chamsedrys. 
Collocutio  V.  Colloqviium. 
*Collogevcida  v.  Colocynthis. 
*Collo-pendium ,  -pedium  (67),  -pa= 
divim  (,9,  109)  (equi)  commot  (8,  9).  kom= 
moch  (sie  109).  hals  syl  (67). 

Colloqui  zu  sprechen  o.  reden  (110). 
*Colloquiiieida  &c.  v.  Colocynthis. 
Collo-qmum,  -cutio  (99)  hd.  zusa= 
men-sprechunge,  -spräche  (5^),  -redung 
(67,  76).  nd.  tosamen-,  tosamede-spre^ 
kinge;  te  samne  spraginge  (99).  hd.  ge= 
Sprech,  zu  hauff  kosunge  ader  eyn  uber- 
dracht  der  rede  (17). 

*Colloriuin  v.  Collarium. 
*Collosus  V.  Colossus. 
*Collosus  {i.  jnnguis)  vct  (147). 
*Collubi-es,  -um  v.  Collimies. 
CoUuctari,  eolloctari,  -re    ringen 
(9).  mit-r.  0.  schirmen  (17).  worstelen  (99). 

Colluctatio  hd.  mit-ringunge,  -ryn- 
gen  (21),  -ranung  (18).  nd.  mede-wran: 
ginge  (23),  -vraginge  (22). 

CoUudivun  spil  (121,  Sum.).  offen- 
o.  snod-spil  (74).  schemp  (100). 

*Colludiuin   (X  collum)   halß-tuch 
(76),  -doch  (67). 

Colluere  reynigen  (17).  beflecken 
(18.  X  coUinere?). 

Collum  Ärf.  nd.  hals,  halß  [h^,  17, 110). 
Collumbar  v.  Columbar. 

*Collvimbinus  v.  Columbinus. 

*Collurio,  xoXXupiov  drostel  (112). 

*Collus  {st.  tholus  q.  v.,  anders  Gl.m.) 
first-  (8,9),  wollen-  (9)-bawm(9),-bam(8). 

*Collus  V.  Colus. 

*Coll\istrum  v.  Colostrvun. 

*Colma  V.  Coborina. 

*Colmus  V.  Colimus. 

*Colobalsamum  v.  Silium. 

*Colobertus  v.  CoUibertus. 

*Colobista  v.  CoUybista. 
Colo-,  gew.  collo-,  coUi-  {q.  v.)  -bium, 
eolobum  (136)  ein  kleyt  (8i>).  cleet  (99). 
vnder-  (68,  88,  110),  onder-  (107),  leib- 
(88),  wit  (8),  woyt  nenis  (9.  aus  sugne= 
nie  sim.f)  -rock,  sugnenie  [i.  toga  95), 
cf.  sugenie,  suggeny,  suckenige,  succa^ 
ney,  sukney  succa,  vestis  monialis,  socke^ 
ney  toga,  stola  (ob.)  i.  q.  socca,  socha, 

succama,  soseania,  mgr.  Oöxoviot.,  frz. 
sousquenie,  souqueni-e,  -lle  (Gl.  m., 
Ziem.  444).  (kirsat  surkolt  0.)  sukeney 
surcatus  (74).  suken  (Fr.  2,  356*).  —  sorket 
(107).  soercoet  (los).  ein  sele  (feie?)  die 
dy  dutsche  hern  hon  (17).  ein  leube  (8^. 
aus  -lobium?  x  leib,  weit,  l.-chen, 
-lein  exomis,  amiculum  Fr.  1,  eoo^?). 
mantel  (93).  gestimblet  (x(wXoßov)  klaid 
o.  m.  (88).  iunckfrawen-m. ;  kuehirtenkapp 
(74).  gottwebbi  (121).  ags.  hara  (94),  hom 

(136). 

*Colobostruin  v.  Colostrum. 
Colo-,  coUo-  (47,  93),  calo-  (11,  17, 
104),  celo-  (121),  i  coUe-  (74)  -casia, 
-cassia  (47),  -casium(i25.  v.  calamintha), 
-cassium  (93),  -tasma  (67,  76),  -cissia 
(17)  hd.  nd.  wild-iu  (121,  Gf.),  -u  (95), 
-e,  wilt,  feit-  (Gf.)  hd.  minza  (120  &c.), 
mincze,  mentze  (8),   mintz  (67,  74,  76), 


mensch  {sicf  9),  münz  (95),  münze  (104), 
nd.  minte  (47,  85),  meente  (11).  wassere 
bohnen  (ki.). 

Colo-cynthis  (ii5,  143),  -cynta(Pap.), 
-quintis  (143,  Br.),  -quintida,  -ehintida 
(101),  -quintidis,  -quineidis,  -cincias 
(121),  -quintula  (3),  -cintula  (sum.), 
colo-,  collo-  (3,  23,  76),  calo-  (1)  -quin= 
cida,  collo-quinstis  (76),  -quintinda 
(107),  -quicida  (4,  67,  76),  -gevcida  (3), 
colicinthia  (Gf.)  ein  korbes  (17).  hd.  nd. 
wilde,  wild  (1,  3,  76)  curbiz  (loi),  ku- 
t  ^kü-rbicz  (3),  kurbi-ß  (ii5),  -s  (1,  9), 
kurbs  (6  sim.),  kirbs  (76),  corb-icz  (4), 
-eß  (12),  -s  (8),  kern  (sie  ö*»),  7id.  carues. 
wildiu  churbez  (121).  wilkirlies  (13).  lub- 
(67),  lieb-  (76)  -stickel.  wilder  lubstockel 
(74),  lusteck  (75).  apffel  von  alexandria 
(74).  nl.  quintappel  (143).  scherlinek  (i3?). 
scaerlinc  (107).  scharling  (110).  scitwrz 
(Gf.).  sprinc-worcze  (19),  -wort  (47). 
czegelic-k  (3).  smir-uwa  (Sum.),  -iwa  i 
colgerste  (Gf.).  roruette  (47.  cf.  r6hr= 
weide  ligustrum  vulgare  Nmn.). 

*Colocus  V.  Colicum. 

*Colomaticus    (cibus)    cambr.    barr 
(Zeuss). 

*Colomis  V.  Columis. 
*Colon  V.  Colonus. 

Colon  {cf,  colus)  der  groß-  (64,  Fris.), 
grimmen-  (Fris.)  -darm.  weckerling  (Fris.). 
bodler  (64).  stroubscliaaflP  (i4o). 

Colona  {i.  rustica,  vill-ica,  -ana) 
meyerin  (75). 

*Colonea  v.  Calo. 

Colonia  huobi  [i.  raansus,  oriola 
104).  ain  new  besetzte  stat  (91).  ain  newe, 
var.  n.  b.,  ynwonung  (64). 

Colonia   {ciu.)  hd.  koln.  koeln  (68). 
koll  (uob).  Chol-  (71),  cho-  (1),  col-  (5^, 
75,  110«=),  ko-  (67)  -Ion.  colne  (17,  22). 
*Colonius  V.  Columis. 

Col-onus,  -on  (100),  -lanus  (21)  {i. 
rusti-  i  villi-cus  (75 ,  terre  cultor)  hd. 
nd.  acker-,  artwiune-  (loe),  houe-  (9.  23), 
hd.  hof-,  hoff-,  bu-  (100),  bau-  t  paw- 
(75),  reb-  (64)  -man.  houiscal  (104.  hove= 
schale  Ziem.),  hd.  mayr,  mayer  0.  holden 
(1),  meyer  (5),  maiger  (47).  nd.  meyger. 
buiüte  {j)l.  2.^). 

*Colop-es,-edium,  -ifex,  -oda,-odius 
V.  Calop-es,  -odium,  -ifex. 

*Colophinus  v.  Colatus. 

*Colophium  v.  Coliphium. 

Colo-,  calo-  (93),  cell-  (sum.v)-phonia, 
-fonia  {herha  103  &c.  i.  resina  frixa  i3i, 
pix  greca  93)  harz-uch  (i03,  Gf),  -och 
(101).  gcsedan  harz  (I3i).  krikenspoch 
(47).  crisbe-ch  i  -th  (Sum  v),  -t  (85). 

*Color  {aus  olor)  v.  Cygnus. 

*Color  ags.  aac  (94,  ise).  arbor  (76 
V.  corallus).  corallus,  occit.  coral  i. 
quercus  (Gl.  m.). 

Color  hd.  nd.  varwe,  varbe.  hd.  färb, 
verbe  (18).  gestalt,  be-schonung,  var. 
-Schonung  (65). 

*Colora  V.  Cholera.  Coloria. 
Colorare    hd.    ferben.    nd.    varwen. 
verbinn  (9).  werbin  (8,  18).  be-schonen, 
var.  -schonen  (65). 

Colo-,  cole-ratus  hd.  gefer-wet  (6, 
18),    bet,  -bt.  nd.  ghe-varwt,  -verwet. 

*Coloria  {a  colora  gr.  i.  circulus  lat. 
19.  aus  colurus)  vmbsnid  (19).  vmme= 
snede  (11). 


*Colorus  {i.  coloratus  Gl.  m.)  mans' 
lieh  (11.   aus  colosus  cf.  sq.  =  statua 
manlich  Gf.  ?). 
Colos  V.  Colus. 

Col-OSSUS,  -OSUS  (67,   76,  Br.),  -loSUS 

(iio),lossus(S2cGf.)  (c/.colorus)  irminsvl 
(i20,  sim.  Gf.).  ein  ruland  (ii4).  des  men 
doden  luyden  nae  mact  als  grave.  sarkeu. 
bilde.  (147). 

Col-ostrum,-ustrum,-lustrum(Das.), 
-aatrum  (4,  46),  -istrum,  -istum  (74), 
-listrum  (1, 7i\  -laustrum  (8),  -usterium 
(11,  19),  -obostrum  (i36),  calustr-um 
(19),  -ium  [i.  lac;  lae  nouum  t  eoagulatum 
sim.-.!  biblimen  75;  grossum  quod 
reperitur  in  cero  —  st.  sero  —  post  con= 
coxionem  19.  Viele  deutsche  Formen  s.  in 
Gth.  wtb.  B.  30)  biist  (19).  biest  (6,  11). 
pyst  (8).  piest  (1,  4V  beest  (97,  98).  best 
(22V  hd.  (mss.  mog.)  bist,  binst.  bienst 
(93).  bist-  (17),  sur-  i  herbst-  (75)  -milch, 
priest  o.  newnnlich  {sie  74).  das  feißte 
an  der  kuge  (6).  a5'5.beost(i36).milchram 
(111).  ain,  der  pfaff  (46,  76,  Sm.  1,  306). 
matte  (19,  75),  t  hotte  (cal.  19.  i.  q.  lac 
scyston  Kil.  cf.  biblimen).  hoy  t  wey 
(11.  hoy  =  hotte  '.  hotten  coagulare  Kil., 
Schweiz,  concutere,  cf.  hotzlen  suceutere 
Pict.,  oberd.  corrugari  sim.  u.  s.  m.  wey 
wäre  demnach  ganz  von  hoy  zu  trennen^ 
gegen  Goth.  wtb.  1,  243). 

*Colotasma  v.  Colocasia. 
*Coloterum  v.  Colifolium. 
*Colpar  V.  Culpar. 
Coltax  lam,  manck  (147). 
*Colubar  v.  Columbar. 

Coluber  walt-  (6,  65),  holcz-  {h^\ 
wasser-  (65)  -slange  sim.  wald  nater  (1). 
eyn  slange;  eyn  bocke;  der  tufFel  (17). 
unkh  (53). 

Colubri-na,  -a  (67,  93),  columb-rina 
(3,  4),  -ina  (47),  -aria  (96,  8um.  v),  co= 
tumbaria  (85),  colu-burnia  (76), -caria 
(47),  corobrina  (5^),  colibus  (3)  {i. 
scabiosa,  serpentaria  93,  conthea  87, 
draeonica  Sum.  vii,  dragiintea,  bistorta 
&c.  73.  X  colvimbaria)  hd.  nater-,  natir- 
(4),  natter-  (76),  notter-  (3  sim.),  nottir- 
(3),  noter-  (6),  nother-  (5^),  brach-  (87) 
-wurtz  sim.,  -wurcel  (18),  nater-zungen 
(1),  -krut  (iio).  nd.  nader-  (23,  47),  ader- 
(22),  nadel-  (coluc.  47),  flater-  (85)  -wort. 
Serpentin  (93 ).  wecndistil  ( Sum.  vii ). 
luchen,  sehlippen  &c.  (73).  öoA.  hadowka 
(4.  hadinec  Kon). 

Colvim  {cf.  cola)  ein  hopphen  seygen 
(3).  seych  tuch  (4).  seyher  (111,  Ki.), 
trotten-  l  wein-seyhe  (74).  seef,  teems 
(107).  ags.  lorg  couel  (i36<i,  145.  cf.  colus). 

Colvunba  hd.  tub-a  (84,  93  &c.),  -e 
(6),  -in  (64,  68);  tub  (76),  taube  (9,  66), 
taub  (69,  134),  daube  (67,  Fris.),  dube 
(Mss.  mog.);  du-  (17,  21),  däu-  (111),  teu- 
(70,  91, 110),  tey-,  var.  tu-  (64)  -bin.  chüttin 
(pict.).  nd.  duue. 

Columba-r,  -re,  -rium  tub-  (68,  93, 
110,  Gf.),  dub-,  var.  dup-  (65),  duppe- 
(17),  duyff-  (132)  -hus  sim.  tuben  nest 
(75).  daubenschlag  (111).  tawbhauß,  t. 
-loch  (74). 

Co-,  col-,  ca-  (66)  -lumbar,  colubar 
(Gf.),  t  colhber  (17.  q.  v.)  {i.vinculum; 
iugum  bouis,  t  equi  1^2:,  pl.  i.  loca  con^ 
caua  in  naui  &c.)  hd.  hals-,  halß-ysen, 
-eysen  (9,  66,  134),  -band  (110),  -ring  (74, 


134 


COL 


9S^.  komiiu-t  (17.  MO),  pibaroyl  (182). 
chrii'in'l,  kiicl)«'!,  clu'nt'hil  (r<juoruni  Sum. 
c/.  tii  4,  .^7l•.).  knt'bil  iiii).  kocbil  ((}f.). 
nalu'iiloili  (!kO.  lüiienlocli  in  «•incr  t'i-lilJ; 
ryini'iiloili  in  oiiifii»  schitVe  (TJ).  rioin- 
lovclnT  luiiitis  />l.  i.'io). 

♦CJolumbare  (i.  pullos  producerc)  tu-, 
tan-bcln  (J-i). 

♦Columbaria,  ;/.  -ie  (ii7)  iiiict  (na), 
roi-yriciii  iraffii  in  di'in  scliyp  (ii7.  c/. 
cohimbarK 

*Columbaria  [c/.  verbena,  colubrina) 
oysi'nkruut  i^;*). 

Columbaria  (ein.)  kolniar  oin  reich 
stat  in  t'lsali  (7i). 

♦Columbarius  i:  Coliimbus. 
Columbarius  daubler  (Kns.).  taublor, 
taubenvoii^t  (Ki.). 

'Columbina  ^<;/'.  colubrina,  aquile? 
gia)  vogelkraut  (74). 

Co-,  col-  (loo)  -lumbinus,  coluin= 
brinus  (3)  hd.  eyn-valtig-  ((5),  -veldic 
(100),  -feltig,  -feldig,  -veltiglich  (7ö) 
sicnt  columba.  ainfaltigixt  (kO.  eyvo-  (22), 
entva-  (23)  -Idieh.  schleditiglich  (75). 

♦Columbrina  v.  Colubria. 

*Columbrinus  i:  Columbinus. 
Colvunb-us  i' -arius  (74,  75)  duphorn 
(5**).  dubern  (.')).  duve  arcn  (22^).  duvar 
(23).  hd.  tu-  (6),  du-  ,  taw- ,  tew- ,  däxi- 
(lu),  deu-  (67)  -bcr.  taw-ber  t  -bler(74), 
-per  (75<i),  -ben  haws  (9).  duffer  (22). 
duvcrinc  (107,  109).  tub  kuto  (93).  tau= 
berkutter,  var.  tuben-k.  (64,).  chut-(pict.), 
ku-   (68),  kau-  (Das.),  keüt-   (i35)  -ter. 

kutt   (46). 

*Columbus  {piscis)  stichling  (135). 
Columen  [textoris:  i.  sustentaculum  ; 
alacritas  129,  Br.  c/.  .sr/.)  räma  (Gf.).  gratt 
(112).  graat  (115).  oberster  baick  (U2). 
gruntveste ,  hauptseul  (as).  dapperheit 
(147). 

Col-umis.  -omis,  var.  -onius  (64) 
(i.  incolumis  68,  iio;  sanus ,  alacer, 
hinc  ine.  i.  infirmus  Br.)  gesund  t(c4,  68, 
110).  starck  (110). 

Colum-na,  geiv.  -pna,  t  ealumpnia 
(76)  hd.  nd.  sule,  sul.  hd.  suel  (17),  saule 
(67),  sauel  l  siel  (77),  saul  (76,  91,  134), 
seul,  sewln(iii),  suyl  (iio'i).  eyii  eysule 
(5^.  ein  fürst  sul  ('ö.Xeulmen).  brißsul 
(93  Mrg.  Ehrensäule  f '.\)Y(.^\Ü  later?).  hd. 
phey-  (3,  9),  pfey-,  pfy-,  pfil-  (77),  pi- 
(8,  17,  18)  -1er.  pilerne  (11).  eyn  vffent- 
haltung  (65). 

Columna   diffamatorvun  i  ignomi:: 
niosa  der  karckc  (125.  aus  kake). 
Columpna  libri  columen  (b^). 

*Colum-nare,  gew.  -pnare  (i.  statuas 
facere)  zulen  (23).  syeln  seczen  (18). 
suln  (21),  sulen  (6),  colum-nen  (68,iiot>), 
-en  (110»)  machen. 

Colum-naris ,  -pnaris,  -pnalis  (2), 
-pniaeus   (46)   hd.  sulen-  (5),   sül-,  (6), 

suel-    (5^),    sul-   (46),   SuU-    (67,   69,    76\ 

seul-formig.TifZ.  zul  forme,  eyn  suln-f.  (21). 

*Coluirmarius  eyn  sul-,  varr.  suyl-, 
saul-,  seul-,  0.  pfyler-macher  (68,  110). 

Colunmelli  hunds  tande  (147). 

Columpna  &c.  v.  Columna  &c. 
*Columpniaeus  v.  Coliunnaris. 
*ColuiQpiiiari  f.  Calumniari. 
*Colvmces  reichgeitiger  (74). 


COM 

*Colupe-dium ,  -s  c.  Calo-podium, 
-pes. 

ColurnuB  /'.  Corulinus. 
ColUrus  ein  ochsen   sehwantz  (110), 
osseii  stertz  (i.'>2). 

*Col-u8,  -tus  l  -lare  (i25)  (c/.  col-a, 
-um)  lioppen  .^ij  (17).  seichtueh  (i34&c.). 
siduche  (8).  .sytuecli   (125).    en  zige  dok 

(22). 

*Colu8  ('/.  colum)  ngs.  lorg  (13«<^, 
145);  nuilinod  (isn"). 

*Col-us,  -OS  f  -on  gr.  l  chol-us  lat, 
-e  l  -i  gr.  (i.  fei  l  aliud  intestinum,  in 
phi/sira  die.  int.  culare  Br.)  {c/.  Colon) 
nii'tteldarn  (9:;)-  after-  (6),  arß-  (75), 
krunier  (64)  -dann,  kalck  [intestinum  10. 
(•/'.  colica).  bud-,  var.  kutt-ler  (64). 

Colus(UMs  tholuSjtolus)  _^«W.pomme-l 
(122),   -t  (Gl.  m.). 

*Colus  (cf.  pro.,  sq..  eolifolimn; 
missv.  aus  cholus  &e.  i.  fei  Br.'^t  rucke 
(19),  en  rocken  (11)  i  fei. 

Colus  (cf.  i)rc.)  hd.  cuncla  sim.  (Gf.); 
ku-,  gu-  (74,  91)  -iickel;  gunggel  (64^); 
rock-e  (9,74),  -en,  -ensteck,  var.  -enstecken 
(65);  rock  (8,  76),  rogke  (SiJ),  roch  (104), 
racke  (51»),  rack  (21),  rucken  (17).  wocke 
(22^1^,  98,  109).  eweke  (.szc  V  98). 

*Colus  columbina  i-.  Equisetum. 
*Colust-erium,  -rum  v.   Colostrum. 

Colutea  senet;  welsche  linsen  (114 
sim.).  schaaf-1.  (143). 

Com-  vor  Lippenlauten  oft  con-. 

Coma  {i.  iidia  75,  trica  5'' ,  mnis 
equi  4.  cf.  eesaries,  eirrus)  vahs  (7,  27, 
93).  hd.  flecht,  ge-fiecht,  -flocht  (^tcVlO); 
zopff.  vlechte  (23).  top ,  vlecte  (22). 
vlescht  (132).  czoph  (5^,  132).  zop  (10). 
schopff  (6,  68,  75)  am  pferd  (75).  schop 
(5,  8).  schup  an  der  stiren  (4).  kalues= 
crop  (47).  baltzer  (6). 

*Comand.ere  i.  simul  mandere  t  man^ 
ducare  (76).  mid  eßen  (17). 

*Comanexus  magtzopff  (74). 
Comare,  camare  (64^)  (cf.  eomere) 
hd.  nd.  schinen  sim.  glintzen  (22).  glin^ 
cern,  schmucken  (5'').  zieren  (64).  strelen 
(64,  110).  flechten  (68,  110). 

*Comaseulus  [cf.  commaseulare )  i. 
fortis  i  virtuosus  (76). 

Comatiee  ( i.  breuiter  &c.  Br. )  uß= 
kurtzisch  ( uoa).  auffßkürtzest  (110^). 
vfi'ßkurtscht  (iio*>). 

Comaticus  (i.  versißcator  i  diuisus 
t  abbreuiator  compendiosus  Br. )  vers- 
dichter, -macher  (74). 

Comatium  v.  Calyptra. 
Comatulus    der    hangend    har    hat 
(lio  sim.). 

Comatus   wol   ge-heret  (88),  -haret 
(68,  110^),    -höret,  varr.  -hoert,  -höret,  i 
-flochten  (110).  wailgehairt  off'  ghevleecht 
(132).  schopfficht  (75). 
*Combastus  v.  Compaseuus. 
Combibere  mit-trincken  (9),-drincken 
(8,  14). 
*Combiga  karre  (9,  17).  kart  (17). 
*Combiliator  v.  Compilator. 
Combinare  hd.  zusamen-fugeu.-fugen 
j  ^21),  -fiegeii,  -fuchen  (5).  zesamen  fu^^gen 
!i46).   nd.   to   samede   voghen.    samenen 
I  (Sb).  samein  (9).  v'anderen  (8,9).  zwirn  (?) 
I  machen  (17).  enighen  (22). 


COM 

Comburere  hd.  v'-bomen,  -burnen 
(8),  -bürnen  ((5), -brennen  (mc/ti  m //««.), 
-prnen  (9).  nd.  v'IxTnen  (22,  99),  -bar= 
neu  (11 ).  bernon,  bruen  (i32).  burnen  (19). 

Combuatio  burnung  (19).  vorbar: 
uinge  (11).  prunst  (75). 

*Comcentus  v.  Coneentus. 
*Comeare  v.  Commeare. 

Comedere  hd.  eßen.  in  essen  ent= 
pfahen  {varr.  inessen.  entpfahen.)  vt.  c. 
Christum  (65).  mit  essen  (fJl,  3).  mit  ey 
eßen  (Kl),  (eschen  (ö).  nd.  eten,  etten. 

Comedi-a,  -um  (17),  commodia  (23) 
vnucze  gesanck  t  ge  vreß(i  (9).  vnnucz= 
liehe  gefreß  (17).  burghe-  (22),  dorp-  (23) 
-sank,  paurisch  gesang  ( 75 ).  versinge 
(99).  comed-i  (91),  -ie  (68). 

*Comedicus  (i.  medicus)  mediciinre 

(147). 

Comedus  v.  Comieus. 

Comedo,  commendo  (132)  fraß,  gyti= 
ger  (110).  frauß  (68).  vraes  off  gijrlich 
(132).  prass,  guotverzerer  (91). 

*Comelenta  v.  Colimenta. 

*Comerare  v.  Commeare. 

Comere  (c/.  comare;  hd.  zie-,  czy-, 
cze-,  ce-ren,  -rn.  smocken  (17).  her 
flechten  t  hör  czyren  (9).  har  slichten 
0.  zieren  (8).  z.  0.  zemen  (6).  hd.  nd. 
kemmen.  kennen  (76).  kommen  (22). 
kimben  (99j.  strelen  (64j.  como  ick 
kemmc  l  börste  (23). 

Comes  hd.  nd.  geselle,  wander-  (1, 
ö'',  71),  weg-  (9)  -g.  g.  o.  gespan  vff 
dem  weg,  der  reiß  0.  fart  (75).  gevert-e 
(8),  -te  (9).  hd.  nd.  greue,  graue  (18,  67, 
93,  99).  hd.  grefe,  greffe,  greff  (77),  graffe 
(66),  graff  (1),  graf  (4,  134),  graut  (76), 
grofe  (6),  grof  (9). 

*Comesat-'io,  -rix   v.   Comessat-io, 
-rix. 

Com-essari,  -messari  (76),  -messare, 
-esare  (iio,  nr.),  -mesari  (21)  (X  com= 
mensari  q.  cf.)  hd.  wol ,  kosthch  (es) 
leben,  gierlichcn  eßen  (17).  freßsen  (21). 
vnmessiglich  fressen  in  geselschaft  (no). 
vorasen,  Mre;.  wertscaffen  (13).  werscapen 
(99).  qwassen  (17,  22> 

Com-essatio,  -esatio,  -mensatio  (22, 
110'"')  (/.  simul  comestia  10,  12.  cf.  comi= 
tatio)  hd.  wirtschafi"t,  nd.  wer-schop  (22), 
-scap  (99).  vroß  (9).  gefreße  (8).  fraßheit 
(25).  vbergefrcsserij,  quaß  (17).  vnmes= 
sigkeit  (110).  ein  collatz  (125).  zu  häuf 
gedragen  ut  sociifaciunt  (12.  unser  pique= 
nique).  haiiff  drack  (10). 

Comessator  freßer  (8,  9,  110).  pra-, 
var.  bra-sser  (iio). 

*Comes-,  come-  (110)   -satrix  fre-  i 
pra-,  var.  bra-sserin  (110). 

*Comessor  v.  Comestor. 
•    Comestio  spisen  (22). 

Comes-tor  l  -sor,  commessor  (64) 
(i.  comedo,  vorator  76)  esser  (75).  mit- 
e.  (64). 

Comet-a,  -es  hd.  nd.  not-,  hd.  not^- 
(21),  noit-,  mit  harschinnender  (93),  ge= 
schöpfte (77. -schöpf),  comeet-  (68)  -steine 
(7,  22),  hd.  -steren  (1,  2),  -sterem  (b^), 
-Stern,  ein  stern  der  eyn  zal  (cawrfaw)  hatif 
mit  eim  pfogen  swantz  (19).  pf.-zwast  (49). 
pfawenschwantz  (91).  pfaben-,  varr.  pfa; 
hen-,  pfeben-schwantz  an  dem  hymel(64). 
comet  (65,  91). 


COM 

*Cometei  v.  Comitei. 

*Coinetissa  v.  Comitiaaa. 

*Cometiua  v.  Comitiua. 

Com-icus,  i  -edus   (74,   93)   (cf.  co= 

mitus)  pawrischer  getat  (74),  geburscher 

getad   {rerum  rusticanarum  93)    dichter 

{verb.  aus  richter  93).  hofiF-  0.  manier-lich 

(68). 

*Comin-eta,  -ota  v.  Caminata. 

Cominus  [i.  cxan.  manu  12  &c.)  hd. 
nah.  nah-e  (8^),  -cn  (7),  -et  dabei  (70). 
nohet  l  ley  {sie  9).  by  (8^^).  van  bj  (99). 
tzu  haut  (19). 

*Com-ire,  -eo  {prs.  17)  {cf.  eom- 
itari,  -meare)  mit  gen  (17).  mede  wan= 
dem  (11). 

Comis  hübsche  (8**).  wissenhaft,  ma= 
nyrlich  (110). 

Comi-,  conunen-  (8)  -tari  hd.  niit- 
(110),  nach-,  noch-,  nae-  (18),  nd.  na- 
volgen.  fulgen  (19).  uach-f.  (5).  zu  ge= 
seilen  (17).  mit-geen  (65),  -wanderen 
(8,  9). 

*Coniitatio  (X  comessatio)  eyn  zu 
semeu  dragt  (17). 

*Comitatitia  geselleschafft  (8*)). 
Comitatus  gesel-  (65,  75,  110),  ge= 
seit-  (17),  geschel-  (4),  hd.  graue-,  graf-, 
graff-,  grole-  (6),  grab-  (17),  grebe- (.'i'') 
-schafft  (des  wegs  75).  nd.  greuescop. 
nach-  ^68),  noch-  (6),  mit-  (110)  -volgung. 
nach  gefulgt  {ptc.  17).  in  eomitatu  in 
geferte  (25). 

*Comi-  (67),  come-  (76)  -tei  {aus  com- 
-ici  X  -edi)  sunt  poete  quifabulose  gesta 
hominum  exprimunt. 

*Coniiter  v.  Commendator. 

Comitia  sg.  greue-  (19),  grauff-  (76) 
-schafft. 

Comitia  jjL  wal  der  oberung  (88). 

Comi-,  come-  (69,  134)  -tissa  gra^ 
finna  (93).  hd.  grof-finne  (5b),  -finde  (18), 
-fin,  -in  (t),  68).  greuiune  (5,  22). 

Comit-,  comet-  (5'>,  17)  -iua,  -ina 
(76),  -ura  (1,  6,  18)  hd.  geselschaft  sim., 
o.  wonung  (66,  69,  70,  134),  wandcl-ung 
(18),  -long  (21).  eyn  wande-r  (1,  7,  74), 
-rnde  (23),  -rne  (ö^,  22),  -rn  (5,  17), 
-Ibere  (76)  hd.  gesel-schaft,  -le  0.  gefert 
(74),  nd.  sei-  (22),  ghezcl-scop. 
*Comittere  v.  Conjicere. 
*Coniitus  (i.  eomedus  76,  fac-etus, 
-undus,  tv'banus;  cf.  com-is,  -ieüs,  -ptus) 
hubesche  (19).  houesch  (11).  ain  burister 
(76.  aus  burischer  . . .  dichter). 

Comixius  v.  Camixius. 

Commanere  mit-bliben  (8),  -wonen 
(9). 

Commanipul-aris  (121,  Ki.),  -o  (Ki.), 
-US  l  commonipolarius  (76)  {cf.  com= 
milito)  hergcsello  (121).' spießgesell  (Ki.). 

Commassata  zusamen  ge-mischt,uar. 
-müscht  durch  einander  als  einteigk(65). 

Commater  {i.  patrina  5^)  eyn  mit- 
(5),  mittel-  (21)  -müder;  midde  mutter 
(18);  nd.  mede  moder.  geua-tra  (93), 
-dersche  (132),  -ter  (1,  7,  76),  -der  (8^). 
gevadir  frauwe  (5^»).  gefadir  (8).  goetel 
(110).  gottel  (6).  amme  (21). 
*Cominatrinus  mumenkindt  (74). 

Com-meare,  -meari,  -eare,  -erare 
(18)  hd.  zusamen-,  mit-  (8,  9),  mid-  (19), 
nd.  tosamede-,  tegader-  (99)  -gan,   hd. 


COM 

-geen,  -gen,  -gon  (6),  -ieen  (18),   -wan= 
dem  (19). 

*Commeatos,  conmeatus(i36)  sondae 
(i36),  sandae  (verb.  aus  sca-  94). 

Commemorari  deucken  (19,22).  hd. 
gc-,  dran  ge-  i  hinder-  (65)  -dencken. 

Commendare  hd.  loben,  gelaben  (21). 
nd.  louen.  hd.  nd.  be-,  ent-  (9),  em-  (76) 
-velen,  hd.  -phelhen  (9,  76  sim.),  -vellen 
(3,  21),  -fein,  brysen  (65,  68,  75'',  110). 
bryßen  (75). 

*Commendar-e ,  -i,  -iensis,  -ium  v. 
Commentar-i,  -iensis,  -ium. 

Commendatitia  lobe  briff  (8).  lob 
brif  (9). 

Commen-dator ,  -tator  (5,  66  &c.), 
com-ptor  (.5),  -iter  (66  &c.)  (x  eom= 
mentator)  beuelher  (68,  iio).  befeldener 
(19).  hauptman  (10).  commen-derer  (17), 
-ter  (75),  -dyr  in  eynem  orden  (110). 
comen-dur  (93),  -ther  (74),  -tewr  (1). 
kummen-durer  (22),  -thur  (5^).  kumpt- 
ur  (12),  -er  (23).  commelduer  (11).  kam= 
meter  (21).  comi-tcr  (66  &c.),  -ther  (134 
&c.),  -ttcr  (76),  -tev(r  f  chummotewr  (Fr. 
1,  172).  eyn  kommer  tuher  {sie  5).  hd. 
vß-,  auß-legcr.  duder  (22,  23).  be-d.  (21), 
-dyder  (18). 

*Commendatorium  v.  Commentato- 
rivim. 

Commendatus  ge-lobt,  -breist,  varr. 
-breisset,  -bryset  (75). 

*Commendo  v.  Comedo. 
Comme-nsalis,  -nsales  (22),  -ssalis 
(21.  X  comessari)  hd.  tisch-,  tusch- 
(68),  dische-,  dißhe-  (21),  disse- (18),  nc?. 
tafel -  geselle ,  hd.  -gesell,  kostgenger, 
mitesser  (im),  commensaill  (132). 

*Commensari  ( cf.  comessari  )  wirt^ 
schaff-te  n(9),  -in  (8),  -en  (8'').  wole  leben 
(7).  quayssen  (5).  mit  einander  cßeu  vnd 
drincKen  (18). 

*Commensatio  v.  Commessatio. 

*Commenta  [anders  Gl.  m.)  solt  als 
man  den  rcutern  gibt  (74). 

Commentaculum  ein  heyigen  stab 
(12.5). 

*Commentari  v.  Comitari. 
Commen-tari,  -dari  (iio^^),  -dare 
(21)  hd.  nd.  glosern  l  dichten,  i  maken 
(22).  glozieren  (11).  hd.  glos-eren  (21), 
-ieren,  -iern,  -yren  (9),  -en  {8^),  -en 
machen  (6) ;  vßlegen.  exponern  (17). 

Commen-tariensis,  -turiensis  (i36), 
-dariensis  ( 94 )  ags.  ge-,  gi-  (94)  -refa 

(Gl.   .A.elfr.),   -roefa  (94,   136). 
*Commentarii  cantzeler  (7). 

Commen-tarium,  -darium  (iio»), 
-torium  i  -tiim  (22)  {i.  armanum  corn^ 
mentorum  Br.,  carcei-  Gl.  m.)  vrdaht  (Sum.). 
dichtung  (5).  hd.  be-dutung,  -deutunge 
(66),  -deutung  (134),  -teutunge  (70), 
-dudung,  varr.  -dytung,  -dydung  (no), 
deudunge  (67);  glos-e,  -unge  (8^),  -erimg 
(19).  nd.  gloz-,  glozer-inge. 

Commenta-rius ,  -tor  ausleger  (9). 
eyn  meyster  der  vßlegunge  (8).  gloser 
(8b). 

Commentarius  rechenbuch  (88). 

Commientator  {cf.  commen-dator, 
-tarius)  betutter  (6).  vßleger  o.  gloß-, 
var.  groß-macher  (110).  der  eyn  glose 
macht  (8).  gloserer  (19). 


COM 


135 


*Commentator  (x  commentum?) 
raetersche  (7). 

'^Commen-tatoriiun,  -datorium  (18), 
-tatorius  (76)  {i.  exposicio)  tichtung  (3). 
betytung  t  glose  (18).  bedeijtung  t 
glosierung  (76). 

*Commentium  v.  Commentum. 

Commentor  ußleger  (17). 

*Commentorium  u.Comm-entorium, 
-onitorium. 

Comment-um,  -ium  ( Sum. )  hd.  nd. 
glose.  hd.  glos.  ußleginge  (14).  schof 
(Sum.  cf.  Gf.  h.  V.).  com-ment  ( 65 ),  -ent 
t  nue  gedieht  (18).  eyn  gedichte  ding 
(21).  en  nighe  (22),  nigge  (23)  dichtet 
dink.  eyn  nuwe  dichtung  (5).  eyn  bij= 
gerichte  ;  eyn  uberdracht  merunge  (17). 

*Comenturiensis  v.  Commentarien= 
sis. 

*Commerca  v.  Cumera. 
Commercari  zu  sameu  kauffen ;  glich 
weßeln,  glich  vVandeln  (17).  kauffman= 
schafft  triben,  kauffen  (iio).  koffinan= 
schafften  (68).  sondei'linge  kopmenschaff 
doen  (132). 

Commer-cium,  -tium  (134)  (^.  com= 
mutatio,  mercipotus  &c.)  vnder  eyn 
ander  fodunge  (5).  v.  en  a.  vodinge  (23). 
mit-fogunge  (8),  -wonunge  (9).  wesse= 
linghe  (22).  vmme-w.  (23).  wesselong  l 
eyn  vmbkeyff  (21).  weschel,  kovfschatz 
(93).  eyn  wechslel  {sie  4).  wechselkauf 
(12).  hd.  wirtschafft,  werscop  (13  Mrg.). 
v'dingung  l  losuug  (18).  tausch-,  varr. 
keufl-,kaufl-ery(iio).ver-mangelinge(i32), 
-mengunge  (66  &c.),  -machlung  (68).  hd. 
kauff-tranck  (1),  -drang  (17),  -manschacz, 
-wesel  (7).  kouf  (100).  win-  hd.  -koff  (6), 
-kauft,  -kop  (22). 

*Commesari  &c.  v.  Comessari. 

*Commessalis  v.  Commensalis. 

*Commessor  v.  Comestor. 

*Commili-tari,  -ari  {sie  iio»),  t  -tare 
(76.  110)  rittern  (9).  ridden  (99).  ritter= 
schafft  triben  (69),  treiben  (134),  üben 
(17),  erholen  (110).  herschen  (66  &c.).  hd. 
nd.  torn-en  (22),  -eren,  -ieren  (8^,  10, 
11),  hd.  -iren,  -eyen  (18),  -eij  (sie  21).  tu- 
(6,  68,  not'),  thu-  (110^),  du-  (76)  -rnieren. 
uorniren  (3). 

Comm-ilito,  t  -olipola  t  -anipulus 
t  -onipolarius  (76)  mit  ritter  (8,  9).  die 
tzamen  ridder  sinnt  (?  11).  pl.  -ones 
torniringe  (99).  rott-  t  bursch-gesellen 
(135). 

Comminari  hd.  nd.  er-,  hd.  her- 
schrecken, -screcken  (5).  vorschricken 
(22).  drauwen  (17).  dreuwen  (132).  tro^ 
wen  (76).  dreigen  (99).  zusamen  -  dragen 
(132),  -trewen  (uob).  tr.  mit  worten 
(uoac).  ver-  (132),  er-  (23)  -veren. 

*Comminiscere  v.  Commiscere. 
Comminisci  denken  (22).  ge-d.  (8,  9). 
weit-,    wijt-,  wit-d.,  visieren  (iio,  132). 
glotzin  (8).  ratiscon  {prs.  i4l). 

Comminuere  hd.  laßen  ( 7 ) ,  mit  1. 
(68),  mit  ader  1.  (75),  blut-  1.,  vor-1.  (3). 
nd.  blot  laten.  minren  (99).  minderen,  in 
klein  stucken  brechen  (110).  zerknischeu 
&c.  (65).  zu-ribin?  -malin  (8),-reyben  (9). 

*Comminutor  mit  lasser  (75). 

*Commirari  v'wundern  (6). 
Commi-scere,   -niscere  mischen  (8> 
9).  ver-  (110),   zuhauff-   (17),  zusamen- 


136 


COM 


(68)   -mini-heii.  iniiif^cn  (99).  mongen  (8). 
tu-,  «</.  to-Hiimiii  in.  i^ll,  l!*)- 

Commissum  »uiulc  t^f),  21.  '22).  inyssc 
datli  v;'>''^    Ix'Ui'lrh  ^cs,  iio).  bofolleu  («s). 

Commissiira  [  tahalarum ;  cf.  corru 
paRO.  cimba.  i  /ulu-iun^c  ( (i « ).  nslt 
(vtstimn  104.  inissr.  uns  iiuot?).  naeth 
(i2.1t.  (t(fs.  c'iinbing  (lad). 

♦Commissiira  (aus  -stura)  v.  Com; 
mixtio. 

Comniissus  hd.  bofol-lien,  -t-n  (18). 
h(l.  ml.  bi'iiolfii.  bi'ViiU'ii  (11).  t'iiptollu'ii 
(7(;).bi-schul(litilu>t  (22).  beschildiget  (18). 
beatodigrt  (.')).  gesaut  (,19). 

Committere  hd.  nd.  befel  -  cn ,  hd. 
-heil,  -leu  ^3,  21).  i'iipliel-lieu  (9,  7g), 
-len  (8V   ich  oiiphile   yprs.  951.    schuldu- 

fhtMi  i22).  vor-si-h.  (23).  schildigeu  (18). 
osrhul-digon(.ö).  -lig('n(21).  äcZ.  v'-schul - 
den,  -schuldigen,  czu  sanien  fugen ;  sun= 
den  (9"i.  mit  lassen  (ot). 

Commi-xtio,  -xtura,  -ssura  i99) 
misehunge  (17).  v'-m.  (17,  iio).  ein  zu= 
sainen-ni.  (es),  -mengung  (iio).  miuginge 
(99). 

Commixtus  gemixte  (17). 
*Comm.odabilis  {st.   commend.,  vll. 
loben  Xlihen)   lobelich  (8).  löblich  (9). 

Com-,  co-modare  geben  (17).  hhen 
(17,  iio).  gemach  haben  (17),  Hhen  (5. 
X  leben!),  ghemak  leuen  t  lyen  (23). 
gheraakeliken  (22).  lenen  (99,  132).  mit= 
teylen  (iio).  entlehen  (7).  baten  (132). 
fugen  (7,1). 

Commodatarius  dem  man  licht  o. 
der  entlehnet  etwas  (88). 

Commode  nuzlich  (69  Mrg.).  bequem^ 
lieh  (<i5). 
*Commodia  v.  Comedia. 

Commoditas  (,ty'. -dum)  bequemlich^ 
keit  (17).   fruclit,  nutzbarkeit  (65). 
*Cominodolus  v.  Commodus. 
*Commodositas  gemachsamkeit  (ü8). 

Commod-um,  l  -itas  (147)  mach  (77). 
hd.  nutz,  eyn  gemach,  g.  des  nutz  t  fug 
(75).  nd.  ghemak.  kammer  (VI,  77).  baet 
(132).  bäte,  orber  &c.  (147).  profijt 
/132,  147L 

Commod-us,  {oft  t)  -osus,  -osius  (1, 
ö"^},  -olus  (1101,  inssw.  comodosus  hd.  ge= 
mach-sam,  -lieh,  -liehen  (21).  genugsam 
{b^).  ghemak-ich  (23),  -sam  (22ab).  hd. 
beqwem  l  gemeche-  (17),  gemäch-  (i34), 
gemeeh-lich.  gemeinliehen  {sie  18).  orber-, 
profijt-lich,  nutz  (i32). 

Commolere  zu  haufF  malen ;  hunger 
sterben  (17). 

*Commolipola  v.  Commilito. 
*Com-  l  de-molire  zu   mischen   (75). 

Commolitus  (^.  contritus,  conteri= 
tus  23)  zu.  zer-  (6,  76)  -riben  (3,  5,  18), 
-ribben  (7),  -reben  (21),  -kunczet  (6.  .tt. 
knuczetV  cf.  u.  a.  Sm.  2,  377).  nd.  to- 
wreuen,  -vrewen  {sie  23). 

Common-ere,  -ire  (11)  manen  (8,  9, 
11).  zusamen   (19),    tosamen-   (11)   -m. 

*Commonipolarius  v.  Coinin-anipu= 
laris,  -ilito. 

Commoni-,  communi-  (  76 ),  coni= 
men-  (8)  -torium  {i  locus  vbi  predica^ 
tur  t  epistola  legitur  76  ;  epistola  t  pic- 
tadum  Gl.  Aelfr.,  analogium  Twinger) 
lettener  t  berfrit  (tw.).  ein  predig-stule 


COM 

(17),  -stul  (8,  9).    ays.   acrend...  gescrit 

(Cl.   Aelfr.). 

Commorarl  wonen  (1:5).  niit-w.  (8,  9)- 
rasten,    bliblieh  sin    &c.    (65). 

Commori  hd.  mit  sterben. 

Commotio  bewegung ,  drurichkeid 
(17).  bcrurnisse  (99). 

Commotus  bewegunge,  czorn;  be^ 
wegt,  heiczoint  (17).  vHornet,  vmino: 
dich  (22). 

Commouere,  -ri  (8)  hd.  bewegen ; 
mit-,  nd.  niedc-b.  ezoni  (17).  erczornen 
(9).  rißin  (8).  grammachen  (i32). 

Commulcere,  -  ri  ( 9 )  weichen  (8). 
weichen  (9).  mit  weich  machen,  mid  zu 
smelczcn  (17j. 

Communicans  gotz  leichna-m  (1), 
-ms  (2)  nemer. 

Communicare  hd.  gemeynschaft  ha= 
ben,  niit-h.  (9),  haldeu,  machen  (65). 
ghenieuscop  liebben  (23).  inonegen  (99). 
vbertrag,  einlichkeit,  glichnuß  haben 
&c.  (65).  hd.  nd.  be-richten,  -rechten  (5'', 
18)  mit  den  sacramenten  der  gots  recht, 
varr.  ge-r.  (75),  cum  corpore  (5  &c.),  mit 
godes  lichem  (21),  m.  g.  licham  (22),  m. 
goddes  liehenam  (18^,  m.  gode  {23),  m. 
dem  sacrament  ( 65 ).  sacr.  enphahen  ; 
mit  einander  teilen  (68). 

Communicatio  moneginge  (99). 
Com-,  co-munio  {i.  -itas  q.  v.)  hd. 
eyn  gemey-ne  (67),  -n  (69,  134),  -nschafft. 
mit  teilte  geselschafft  (65'>'  Mrg.).  hd.  nd. 
eyn  commu-ne,  -nie  (23),  -nien  {b^), 
nd.  -n. 

Communis  hd.  nd.  meyne  (77),  ge-m. 

Communitas  gemeyn-eheit  (11),  -et 

(22),  hd.  -heit, -schafft,  -burgschaff  (65). 

*Communitorium  v.  Comonitorium. 

Commutare  hd.   v'-wandcln,   -wech= 

sein,  zu  samen  dragen  (17). 

Commutatio  virwandelunge  (8  sim.). 
zu  Samen  trachte,  gedechtniße  (17). 

C.  ydeomat-is,  -um.  der  sproch  zu= 
samen  tracht  o.  vorwandelunge  (9). 
der  Sprechesamen  craft  (9  Anh.).  der 
spräche  zu  sammen  treffde  (15). 

*Comod-are,  -osus  v.  Commod-are, 
-osus. 

*Com.ocion  v.  Camacion. 
*Chomomilla  v.  Chamaemelum. 
"^Compacio  v.  Comparatio. 
Compactio    Verbindung   (110).    zu^ 
sameii-v.  (68),  -drickung  (18). 

Compactus  hd.  zusamen-,  zesamen- 
(1),  nd.  tosameu-drucht  (22),  -gedrucht 
(21,  23),  hd.  -gedruckt,  -getruckt  i  ver^ 
bunden  (110),  -gedrockit  (5^),  -geton  (6), 
-gelobt  (6  &c.  cf.    pangere),  -gelobent 
(18),  -geloben   (68),  -geleyt  (21),   -gelet 
(5).  tosamen-  (23),  mede-(22)  -ghelouet. 
dicke  (10,  12).  dijeh  (13). 
*Compadiuin  v.  Copadium. 
*Compagare  vugeu  (19).   vogen  (11). 
*Compagere  v.  Compangere. 
*Compages  v.  Compunctio. 
Compag-es,  -o,i  -e  (67)  (-0  i.  oracio, 
combinatio,  iunctura;  -es  iu.  membrorum 
66  &c.,  110  &c.   -es  i.  iu.,  ingressus;  -o 
i.  coniunctio  Pap.  -es  v  commissura  125. 
-es,  -i  genus  calceamenti   Gl.    m.)  fuege, 
fuge,   spundung   (125).  glid   fugung  zu^ 
samen  (75).  z.-f.,  var.  -fugund,  der  glider 


COM 

(110).  lidfuejji  (93).  leet  geucgnisse  (99). 
viugenge  {atc)  der  gelit  (9).  futunge  (sie) 
der  glidder  (8).  v'gaderuisse  der  leden 
(132).  glid  (1,2).  eingeleych(68),gleych 
(69,  110),  glaich  (134)  -es.  werb  (1).  ge^ 
werb  (2).  weruel,  grindel  (23.  X  re-, 
pro-pagulum  gryndel  147).  sandale  (17). 
*Compaginale  i.  instr.  valens  orgwnicia 
(76).  loch  boltz  (8,  9). 

Compaginare  {cf.  compangere)  fu= 
giii  (8,  9).  zuhauff  vugen  (19).  to  hope 
vogen  (11).  zusamen-fugeu  (65,  iio), 
-fahen  {sie  68).  eynigen,  verhieben  (65). 

Compago  V.  Compages. 
*Coinpanandium     ( aus    com-pran- 
dium  x  -panaticum)  zömose  (.Sum.). 

*Compa-ngere ,  t  -ginare  (75)  zu= 
samen  drocken  (17).  z.-fugen  das  geader 
gebein  vnd  fleisch ;  fl.  vnd  bein  vff  ein= 
ander  fugen  (75).  mit  singen  (6.  cf. 
pangere).  mede  gheliken  (22). 

Compa-r,  -re  (17)  hd.  glich,  gleich, 
gelich  (68);  mit-g.  (5),  -glich  (17,  76), 
-gleich  (1),  -ebiu  (5*»).  nd.  mede-ghelick, 
-gheraden. 

Comparabilis  zugelychen  0.  zuuer= 
koffen  (68) ,  daraus  gebildet  zu-glichig, 
-kauffig,  var.  -glcichig,  -keufflg  (iioj. 

Com-parare,  -perare  (x  -parere, 
-perire)  hd.  zugen  ,  czeugen  (9  ,  76) ; 
geli-  (5),  gelei-,  gli-,  glei-chen;  kau-, 
ko-  (68,  76),  keu-  (17),  sho-  (loo)  -ffen; 
gelten;  schicken  t  machen  (17).  glich 
m.  (68),  achten  (21).  gheli-  (22,  23),  gli- 
{100),  glic-  (13)  -ken.  chepcn  (8**).  kopen 
(22,  99).  entscheinen  (1).  horsam  wesen 
(22).  ge-h.  halten  (6).  vberkumcn  (6,  65). 

Compa-ratio,  -cio  (9)  hd.  glich-unge, 
-niß  sim.  geleiehunge  (9).  gleichunge 
gegen  mas  glich  ^  (9  Anh.).  geyn  maß 
(IT),  gegeuwage,  zuglichung,  vnderscheit 
(65).  lickuisse  (22).  ver-kauffung  (iio), 
-koffung  (68). 
*Compare  v.  Compar. 

Com-parere,  -perere  (x  -parare) 
er-,  ent-  (2)  -schynen  (68,  110), -scheinen 
(2,  75)  mit  der  ^)erson  gegen wirtiglich 
(75).  vor  äugen  sin  (no).  bewisin  t  ge= 
steeu  (8).  sich  bewisen  t  ertzeigen ; 
furkummen  (60).  vertoenen  (i47).  tzounen 
(i32).  gesten (9). gheliken;  liorsam  holden 
(22).  M.  gehorsam  hal-ten, -den,  sin,  sein. 
*Compariri  v.  Comperire. 
^Compartiri  v.  Compertiri. 

Com-pascuus,  -bastus  (76)  ager 
wyt  laud  (iio).  verlaßuer  acker  (64). 

*Compa8sare  {cf.  com-parare,  -pen= 
sare;  anders  Gl.  m.)  ghelden  (loe). 

Compa-ssio,  -tio  (11)  hd.  mitleydunge. 
nd.  medelidinge  (11) ,  entfarmnisse  (99). 
*Compatens  v.  Compatiens. 

Compater  hd.  vatter  (77);  ge-v., 
-vater.  ge-vader  (7,  8^,  132),  -vaaere  ib^\ 
-vadre  (99).  mit-fatter  (5),  -gefater  (21), 
-geuatter  (66,  134).  vadder^mede  vader 
(22,  23).  petter  of  vader  (11).  ein  pfettern 
(6). 

Compati  hd.  mit- ,  nd.  mede-liden, 
hd.  -leiden,  entfarmen  (99). 

Compat-iens,  l  -ens  (66  &c.)  hd.  mit-, 
midde-  (18),  nd.  mede-lideude,  -lidig 
(6,  22),  -leidig  (1), -lideng  (21), -lidinghe 
(22),  -liden  (5,  18,  21,  110),  hd.  -leydent 
(67),  -leydeuder.  gedul-tig  (6),  -dig  (17). 
*Compatio  v.  Compassio. 


r 


COM 


Compatr-iota  ,  -ata  ( 9 )  ( «.  con- 
terraneus  l  lantzmannus  125)  hd.  nd. 
lant-,  lants-  (11,  18.  99),  hd.  laimd-  {\\ 
landes-,  lands-  (67),  lamlß-,  lantß-  (68), 
lantz-,  laiiß-  (7)  -man. 

*Coinpatrix  v.  Gecula. 

*Conipauperari  mit  arm  sin  (65). 

Com-pedire,  -pidre  (G),  -perere  (7) 
fesse-rn  (1),  -In  (,65).  fesßern  (ö^»).  in  f. 
sließen  (17).  sl.  m.  f.  (19).  fahen  (17). 
in  die  ysen  halten  t  bringen  (,65).  hd. 
nd.  bestri-ckeu,  -chen  (21).  hindern  (6, 
18).  spannen  (11 ,  19)  mit  holden  (11). 
neghelen  (22).  in  den  stock  schlahen, 
eompedibus  mit  fußbanden  (110). 

Compeditus  hd.  gefeße-rt  (m-ss.  mog.), 
-lt.  in  dye  fesser  (5,  6),  de  beiden  (22) 
geslagen.  gefangen  (18,  75)  mit  den  fussen, 
var.  fiesseu  (70).  genegelt  (6,  22).  genelt 
l  eyn  fesser  geslan  (21).  gespan-nen 
(11,  19j,  -en  (99). 

Compellare  hd.  sprechen  (6),  zu-spr. 
nd.  to  sprecken. 

Compellere  hd.  driben,  treiben;  zu-, 
zusamen  -  driben,  -triben,  -treyben  (9). 
nd.  driuen,  vor-dr.  hd.  tvvi-,  zwi-,  betwi-, 
bezwi-,  tri-,  var.  dri-  (65),  nd.  dwi-, 
bedwi-ngen. 

Compendia  korcz  vnd  nucz  (17). 
notz  lere  vnd  korcz  (8). 

Compend-iosus,  -osus  (7)  hd.  churtz 
(l,  2),  kurtz,  kurtzc,  korcz  (18,  21)  vnd, 
oder  nutze,  nutzen  (7),  nutz,  nucz  (6), 
nocz  (18,  21),  uutzesam  (5^).  nd.  kort 
(23),  langk  (22)  vnd  nütte.  noch  by,  var. 
nach  bey,  emander  (i)  kurtz  (no). 

Compendium  kurtz  vnd  nutze  (9). 
*Conipendosus  v.  Compendiosus. 

Compensare  {i.  trutinare  t  reddere) 
hd.  nd.  gelden.  gelten  (6,  7,  8^).  ver-g. 
(68,  iio).  gülden  (99).  wegen  (i  10).  wiegen 
(7).  schetzen  (7,  67,  76).  acht-en  (7,  67), 
-nen  (76).  glichin  (8,  9). 

Comperare  v.  Comparare. 

Comperendinare  erstrecken ,  vor= 
lengen  (noi. 

*Coinperere  v.  Comparere.  CorQpe= 
dire. 

Com-perire,  -periri,  -pariri  (8;  {cf. 
eom-parare,  -portari)  hd.  nd.  finden, 
erbinden  (sie),  ervaren  (9).  ir-  (8),  her- 
(7)  -farn.  becoren  (99).  vberkommen(iio). 
*Coin-pertiri,  -partiri  (es)  zusamen- 
(68),  mit-  (110)  -teilen. 
*Compertor  erfinder  (75). 

Compes  fuß-band  (64,  67,  110),  -fessel 
(76).  ein  ringk  an  fussen  (65).  hd.  feiie-r, 
-re  (8b),  -rn  (17,  21).  nd.  veter  (107), 
vetre  (99).  hd.  eyn  ysen-,  eysen-  (1,  74^, 
eysnin-  (i34),  ysern-  (69),  eisern-  (66,  70) 
-feßer,  -fessel  (69,  134),  -halflfter  (1,  76), 
-halt  (65,  74),  -halte  (93,  95).  helde  (13, 
22ai>).  heilte  (6).  boye  (107).  ein  stack 
meister  [b^).  gewaltiger  seiner  fuß  (75). 
*Compescere  v.  Capessere. 

Compeseere  stiln  (18).  hd.  stillen, 
ge-st.  (76).  zwingen  (68,  110).  betwingen 
(19).  bedwingen  (11).  sik  sturen  (109I. 
sich  enthalten  &c.  (65).  swegen  (13). 
sweigen  (99). 
*Conipetanea  &e.  v.  Compitum. 

Competens  hd.  mit-  (7,  21),  mittel- 
meßig  (7  &c.),  -messig,  -mesig,  -messick 
(5^,  6),  -menßig  (18), -massig  (1),  -maßing 
(21).  nd.  middel  -metich  (23),  -mechtich 

DiEFENBACH     GlQSSAHIWM 


COM 

(22).  bequem  (68).  b.-lich  (17).  eben  (76). 
zimlich  (110). 

Competentermesseclich(6).beqwem= 
li-ch  (17,  68J,  -chen  (65). 

Competentia  hd.  mittel  -  messikeit, 
-mesigkeit,  -mißkeit  (21).  nd.  middel- 
meticheyt  (23),  -mechticheyt  (22).  be= 
qwcmlichkeid  (17).  gnugsamme-,  geuug= 
sam-keit,  vß-komung,  -kommens,  -kura- 
menß,  versehung  (65  varr.). 

Competere  hd.  eben,  glich,  eben 
glicli  (tj),  zymlicli  (67),  zusammen  (12), 
bequjm,  nd.  even,  ghelijk,  vel-gli.,  be= 
quen  e  sin.  hd.  eben-,  ober  eyn-  (8),  be- 
(3)  -komen  sim.  zymen  (110).  geberen, 
var.  begeren,  zugt  iiorn  &c.  (65).  gevallin 
(8  sim.).  mede  bydden  (22). 

*Compiciuni  &c.  Compitum. 

*Compidre  v.  Compedire. 
Compilare  hd.  sam-en,  -enen  (8t>), 
-ein  (5^,  7),  -len  (^46);  zusamen -lesen, 
-setzen,  -stellen  (110);  ver-  (46,  76),  vol- 
bringen;  obbeln  (7).  nd.  sammen;  ver= 
gaderen  off  stelen  (132). 

Compilatio   [in   ludo)   ein  hortzibe 

(125). 

Com-pilator,  -büiator  (76)  semme= 
1er  1,7).  zusammen  leser  (8,  9).  dichter 
(22).  zemeii  setzer  (64). 

*Com-,  var.  ca-  {alph.  com-;   q.  cf.) 
-pitium  hauptloch  (65). 

Com-pitmn,  -picium,  -petvun,  -picta 

[pl.  Pai).|,  con-petvun  (136),  -pit  (100), 
darneben  In  den  Voce,  ex  quo  und  den 
Gemmen  nur  lat.  glossiert  [est  vhi  multe 
vie  conueniunt)  compet-a  t  -anea,  -ania, 
-enia  (67)  hd.  ein  wege  scheide,  weg= 
scheid,  weyge  scheydunge  ^3).  ein  weich 
scliyd  (134),  schid  (,69).  wegc-schcde  (23, 
99),  -stede  (8b),  -steide  (6,  22).  wechge= 
sclieyt  (132).  heingarte  {i.  locus  vbi  rustici 
diebus  festivis  conveniunt  ad  jocanduni 
95.  cf.  Sm.  2,  67).  liaingart  (2).  dincstule 
(100.  X comitium ?  mallum  in  compito ?). 
ays.  tuun,  dhrop  ii36). 

Compla-,  compli-  (Gl.  m.),  comple- 
(76)  -centia  behage-  (8),  beheg-  (9,  19), 
beheghe-  dl)  -licheit  sim.  gefallung  (76). 

Complac-ere,  -are  (46)  hd.  gefallen 
(134);  mit-,  miteinander  (68),  wol-gefal= 
len  (68  &c.) ,  -behagen,  mede  bcghagen 
(23).  mit  smecheln  (8).  beheglicli  seyn 
(9),  machen  (19).  beheghelic  makeu  (11). 
heylich  sin  (17). 

Com-plaudere ,  -plodere,  -pledere 
(6 ,  21 ) ,  concladere  t,  18.  X  elaudere 
manus  i.  complodere  Br.  ?  cf.  complec= 
tere)  hd.  nd.  üantslagen  (complaudere 
5,  23  &c.).  handschlahen  (4  6j.  hd.  hende, 
die  heud  (6,  68,  110)  zusaraen-slalien 
sim.,  -slan  (8),  -schlagen  von  freuden 
(iio),  t  haben  (6).  In  /olgenden  Glossen 
die  Form  complaudere  nur  in  76 :  zu= 
samen  slageii  (8^).  hd.  nd.  mit  den  hen= 
den,  hennen  (18)  bletzen  (5),  hd.  zu= 
samen-  (21  &c.),  nd.  tosamede-,  toliope- 
klopfen  (76),  -kofen  (46),  -cloppen  (18, 
22,  23),  -hacken  (22,  23),  hd.  -slagcn 
sim.  hd.  fal-ten,  -den.  virsellen  congr. 
sociorum  (19).  tozamen  zeillen  (11). 
*Complecentia  v.  Complaeentia. 
*Compleetare  ( aus  complacare )  i. 
mitigare  (76). 

Compleetere  hd.  zusamen-knupffen. 


COM 


137 


-knyffen  (69),  -binden,  vmme   fahin  (8). 
vmbfahen  (16*).  vmfen  (9). 

*Complectere     {untersch.    von    com= 
plaudere)  i.  manus  concutere  (66,  67,  70). 

Compleeti    betwingen;    mit    armen 
vmbfahen  ;   lijden    ( 17  ).    begriffen   (65). 
vmme  grifen  (14).  vinb  gene  (19).  helsen 
(100).  pine  hdin  (8).  peyn  leydeu  (9). 
*Compledere  v.  Complaudere. 

Com-,  t  sup-  [löi  -plementum  vol- 
bringunge  (75),  -kummenheit  o.  merung 

(65). 

Complere  hd.  ir-  (8),  er-,  gancz  er- 
(1),  g.  her-  (5b),  nd  vor-vullen.  -füllen 
(6) ,  -lillen  (67,  76) ,  -fuln  (5b).  herfollen 
(17).  hd.  nd.  vullen-  (23),  follen-  (19),  folle- 
(17),  vol-,  hd.  voln-bringen,  -brengen. 

Completorium  hd.  vor-  (3),  vol-, 
fol-,  foln-brengunge,  -bringunge.  vol-br. 
der  complet  (es),  oder  c.  (110),  der  tag 
zijt  gebet  (75).  wllenbrenghinge  (22). 
hd.  nd.  ein  comple-t,  -te,  -de  (5b).  nacht 
sanck  (22). 

Complex  {cf.  compos)  ein  beser  ge= 
sei  (64).  böse  geselle  18b).  hd.  nd.  g., 
gsell  (76),  gunner  (75)  in  malo  (21),  in 
malicia  (7),  in  bösem  (5),  in  bösen  (23), 
eyn  boseme  (22),  ym  poßen  (1),  yn  de 
bosseii  (5b),  in  boßheit  (46,  75,  76),  vnd 
in  vbel  (75),  zu  posen  dingen  (9),  zu 
besen  d.  (8).  helpe  (99). 

*Complexari  vmbfahen  (110). 

I  Complexio  art,  nature  (77).  art  o. 
eygene  natur  vß  der  fier  dement  eygen= 
schafft  (64).  eyn  comple-x  (1,  7,  76),  -xe 
(.5b),  -xie  (5.  22). 

!  *Complexionari  {in  Vocc.  ex  quo  ausser 
67,  76  nur  tat.  glossiei't  i.  complexionem 
formare  t  cognoscere ;  in  Br.,  Gl.  m.  nur 
ptc.  -atus)  hd.  arten,  arden  (22,  23,  46). 
erten  (76).  hd.  dylien,  deyhen  (74).  digen 
(23,  74).  dyen  (22).  ge-dyen  (5),  -deren 
{sie  76).  quinen  (23).  be-qu.  (22) ,  -quem 
{sie  5),  -cleyben  (74).  vmbfahen  (67). 

Complicare  vallden  (9  sim.).  mit 
faldin  (8).  zu-fugen,  -zelen  (17). 

Complicentia  r.  Complaeentia. 
*Complicium  {aus  compluuium   X 
collieiae?)  dachtreuff  0.  trauff  0.  trupff 

(74). 

Complodere  v.  Complaudere. 

Complosis  manibus  (  cf.  compos ) 
mit  gevalden  henden  (9). 

Complosus  gefalden  (10). 

Compluere  be-  (65),  mit-  (76)  -regnen. 

Complutus  hd.  be-regnat  (46),  -reg- 
net, -regent,  -reynet,  -renet  (21),  -reget 
(67),  -ren  als  ej'n  deyg  o.  mortel  (12). 
nd.  bereghenet.  gefuchtet  (iiob). 

*Compluuialis  slage  finster  (8).  slag 
venster  (9).  ain  trieffen  tuch  (76). 

Compluuium  (i.  latrina  125)  trouf 
(104).  drauff  (17).  dach-drauff  i,7,  8),  -tröf 
(121),  -triffe  (9).  lovink  (i09.  cf.  Br.  wtb. 
2,  79).  ein  snuße  (125).  ein  lant  reyen 
(3).  landregen  i  est  cisterna  in  qua  pluuie 
conueniunt  (76). 

*Compodium  {aus  compositum)  v. 
Prigidarium. 

Componere  hd.  zusamen-,  zuhauf- 
setzen,  -legen  (9),  -bringen  (65).  nd.  to 
hope  zetten.  begrabin  o.  zieren  0.  diech=! 
tin   0.   sach  beriechtin  18).   begraben   l 

18 


138 


COM 


CON 


CON 


zu  mm-ln'ii  /.  ornare  /  tirlitcu;    Sachen 

ln'i  iclitcn  (,!•!. 
•Compongere  r.  Compungere. 
*Comportari  [<ius  comperiril  frogin 

(3).  vn.-.Mi  .<n. 
♦Comportov  c/".  /'/<•.)  /.  inventor  (ve). 
♦Coniporus  r.  ConiputUB. 

Comp-os,  -US  (5'»,  81,  /  -otens  («fi 
&.-..  nc  &o. '.  concopus  (8)  (Xcomplex'i 
hd.  ml.  viigiliiiuiliu.  cyn  viig.  gcselo  o. 
niayte  (inin,  gesell  o.  iiiagt  tu),  i;n\  boli 
g.  {fi),  boso  gesel  (18).  ein  gehiuid  gesell 
(«c  67).  ej'H  hose  geselle  t  evn  mag  (ä/c 
5.  X  miigd  X  inaehtV  en  boze  ghezelle 
/  meeliicli(*23i.  niachliek  (.sVc22).  mechti-g 
(17),  -ch  (,lo).  mit  meehtig  (7).  weldeeh 
(!»9).  geweld-ec  lool,  -ig  (9).  weidig  sinis 
selbis  henileii  mach  und  X  complosis 
manibus  8).  er  langer  t  erwerber  das 
er  begert  (,88). 

Compositio  znsamen-  (21,  6.5),  z\i= 
hautV  .'),  (ii  -Setzung,  -Satzung,  nd.  en 
to  lii>iH'  settiiige. 

Compositor  ze  samen  setzer  (7fi). 

*Corapos-ituin,  -tus  (Ki.),  eonpostum 
(KU.)  (/.  firigidarium  &c.)  gumpist  (Ki.). 
eompost  (^ <;.'),  iCi.,  Kii.  i.  e.-ehrautt  (1).  kum- 

pOSt    (2,    IS.    Hö.    71,    77),    -pst    (6),     -OSt    (2, 

3),  -ppes,  kajipes,  haubt  ?  stinkend  kraudt 
(6.5  varr.).  chummost  (2).  kapp-is  (8),  -uß 

Compositum  em  gesamit  {b^) ,  ge= 
fonn-et  i  1  ■.  -rt  (6,  23)  ding,  nd.  dink. 

Compositu-m,  -s  hd.  zusamen-,  zu- 
hauff-  (5)  -gesetzt,  -gesecz  (15),  -gesatzet 
(f>  &c.),  -gcsatzt,  -gesast  (17),  -gesatz  (20). 
iid.  tho  hope  sat.  ge-stucket  (12, 17),  -stickt 
(10),  -stacket  (9),  -läppet  (10,  12).  frit- 
sam  (77).  be-scheyden  (77),  -rieht  (17), 
-queme    12i. 

Compostus  ?■.  Compositum. 

Compot-ista,   -us  v.    Comput-ista, 

-US. 

*Compotus  {i.  q.  prc.  f  aus  coinpos= 
tusPi   compot  (!I9). 

*Com  -  prandinare  i.  comedere  (76); 
-prendiuare  essin  (8,  9) ;  -prendio  eßen 
(17). 

*Comprandium  (c/.  companandium) 
zfimöse  (of.). 

Comprehendere  hd.  zusameu-halden, 
-griffen  (19);  be-gr.,  -greyflFen.  nd.  tosa= 
mede  holden ;  begripen.  vmfaheu  (65). 
nemen  (17).  der  gründen  (23.  cf.  sq.). 

Comprehensio  begriffunge   (8).  vol- 

frifunge    9).  durch-gi-iindung  (63),  -grun= 
unge  (9  Anh.,  15). 

*Comprehensor  ein  begi'iflfer  alicuius 
rei;  b.  gots  t  der  Seligkeit;  ein  niesser 
gots  yfrultur  deo  65).  de  bestett  in  den 
treüden  ist  l  gots  nießer  l  ein  durch= 
grunder  l  ein  oegriffer  des  ewigen  richs 
(15).  ein  gebrficher  gotz  und  der  ewigen 
froden  (e.s^. 

*Compremere  v.  Comprimere. 

*Comprendi-nare,  -o  v.  Compran= 
dinare. 

Comprendo  c/'.  prendere)  mit  fischen 

(17). 

Compressum  zusammen  gewugkelt 
(15). 

*Comprestare  leyhen  (1). 

Com-primere,   -premere   hd.   zusa 
men   schmucken   («5) ;   z.-,  zuhauflf-,  czu 


haiiflen-  (.'3),  nd.  tohone-,  v'-  (11,  19,  iio). 
viidersich-   (6.5)   -drucken,    hd.    -trucken, 
-triieken  (3),  -truken  ((!),    -drocken    (19, 
'21),  -dringen,  -drengen  (18). 
I      *Comptor  e.  Commendator. 
*Coniptus  s.  ti.  Contus. 
Comptus  ;V'-.  hd.  ge-czyeret,  -zierd 
(61),  -czyi't  l  hoch  (9).  wol  geschickt  in 
sinen  sitten;  g.  in  guten  s.;  geschnu'idig 

(75). 

C.  sermo  gezerte  rede  o.  sermone 
(«!i  späfere-i  Mir.). 

*Compulcio  (sf.  -Isio)  dwanck  (11). 
Compulsor  noter  («2). 

Com-puiictio,  -pages  (21)  ruwe  (8). 
beru-weni.sse  (8'',  23),  -weniß  (.5),  -enisse 
(22>,  -enes  (21),  -wunge  (17),  -runge  (9), 
-ung(]8).  beriiwnüst  (16).  schmertz  ruwes 
vnd  leids;  kniscli-  i  picnnig-  i  stippf- 
vnd  trib-ung,  tarr.  stupfFund  &c.  des 
hertzens;  vnwirschkeit&c.  (65).  knistunge 
(Reg.  Beil.).  ])in  o.  3'fcrung  (l>).  stechung 
(^18,  211.  borung  (76). 

Com-pungere,  -pongere  (8)  (i.  sti- 
mulare  3)  hd.  nd.  ruwcn  (13  Jirg.),  be- 
r.,  -rwen  (13),  -ruuuen  (46),  -ruhen  (21). 
hd.  ruen  (8,  9),  ruunge  (sicb),  berewen, 
geroren  (7),  stechen,  boren  (76),  bricke= 
len  (3),  zu  stupffen  (6).  st.  zu  leidung  o. 
leyt  bilJ  vff  die  treheren  (65).  trurig  nia= 
cheu  o.  vnmutig  (iio).  nd.  steken,  be^ 
stecken,  stoten. 

*Compungitiu-m ,   rar.  -um  das  das 
stupö't,   piuiget,  tribt  zu  etwas  (65). 

Computare   hd.   zelen,  achten   (17), 
rech-en,  -neu.  nd.  rekenen. 
Computatio  getal  (99). 
*Computere  &c.  v.  Computrere. 

Compu-,  compo-tista  recher  (8,  9). 
czeler  {ib.,  16). 

Comput-rere,  -rire,  -rescere,  -ere 
-escere  h/l.  nd.  fulen.  hd.  faulen,  v.-f., 
-fulen;  vor  fulin  (8).  v'mo-  (8),  v'mor- 
(9)  -dern. 

Com-putus,  -potus,  -porus  (7)  hd. 
rech-  (ö),  rechen-  (7),  reclieuu-  (ö^»),  rechn-, 
berechen-  (17,  21)  -unge.  nd.  reken-inge, 
-schop(22i>);bereckinghe(22).zalpoh(Gf.). 

*Comum  V.  Consa. 

*Comvmio  v.  Communio. 

*Comus  V.  Conus. 

*Con-  f.  Com-.  Co-. 

*Conab-ila,  -ula  v.  Cunabula. 

*Conabitator  f  st.  conhab.)  v.  Contu= 
bernalis. 

Conamen  pine  (99). 
Cona-ri,  -re  (69)  (X  elam.are  ?  con= 
eionari?  concire  ^.  conuocare  Br.  ?)  hu= 
gen  etwaz  zu  dun  (12).  hd.  (17)  nd.  ar^ 
beiden,  hd.  arb-eiten,  -ayten  (9);  erb- 
eyten  (7,  8,  66),  -j-ten  (69),  -eden  (19). 
flißin  (8).  pinen  (99).  rof-fen  (5,  21),  -en 
(18).  rouen  (22).  rupen  (23). 

*Conari  r.  Cenare. 
Conatus  (c/.  eonari)  hd.  nd.  arb-eit, 
-ait  (1,  76).  erbeyd(19).  ertbech  (sic21!). 
zwingnuß  sien  selbs  &c.  (65).  flysse  (13). 
ruf  (46).  ruff  (5,  21).  rofung  (18).  rof  (22). 
rup  (23). 

*Conbuca  v.  Cambuca. 

Conca  r.  Concha. 
*Concaleare  v.  Coneulcare. 

Conealere  ir-  (8),  er-  (9)  -warmen. 


Concambium  wechsel  (Rum.). 
*Concatenati-ca,  -o  v.  Fibula. 
*Concatenatura  v.  Valium. 
Conca-uitas,  -nitas  (i3i)  hul-e  (65), 
-in  (68).  hole  (i;r,  var.).  holig-  (70),  holi- 
('66,  69,  131),  hole-  ((i7)  -keit.   hol-  (lio), 
hael-  (11)  -heit.  hoylheyd  (19). 

Concauu-m,  -s  hd.  nd.  hol.  hd.  hole, 
hoel  (5,  9),  hoyl  (19i.  inge-  (8,  9  Anh.), 
vm-  (8)  -bogen,  in-  t  vm-gepogen  (9). 
diff  (18).  fe  1    ^        V    ; 

Con-cedere,  l  -descendere  t  -sentire 
(75)  (X  concidere)  hd.  lehen,  leyhen, 
v'-l.  (9),  -lihen  ^G,  65),  -hengen  t  bescheren 
(65);  geben,  lien  g.  (17),  ieben  (18).  zu= 
geben  (65,  75)  mit  worten  vnd  willen 
(76).  to  gheuen,  schaden  (22).  lenen  (14^, 
22).  leenen  (143).  leyncn  (22'').  louen  (99). 
virfallin  (8).  concesserim  gihaiicta  (ui). 

Con-,  com-centus  ii.  discantus  5'*) 
eyn  einhellig,  var.  trechtiges  (64),  gut 
(110),  mit-  (6),  czusamen-  (ö^)  -gesang. 
mede  sanck  (22).  zu  somraung  des  ge= 
sanges  (1). 

Conceptacula^jZ.  hülsen,schefen(i4o). 

Coneeptio  eyn  em-  (76),  ent-pfahung 
(76,  110),  -fauug  (18),  -pfengnuß  (65), 
-pfanckiij'ß  (75). 

Conceptus  entpfangnuß,  schwanger- 
keit, var.  -ichkeit  (65).  vermerkung  (64). 

Concernere  besehin  (8,  9).  mit  sehen 
(14). 

Coneessio  louinge  (99). 
*Concessor  ags.  gised  (145). 

Concidere  {i.  simul  cadere  l  colorem 
vultus  mutare;  facieni  m.  15;  me.  br. 
caret  supino  Br.,  sup.  concasum  (iio  &c. ; 
cf.  coneedere)  ver-  (9),  mit-  (14),  zu= 
hauff-  (17),  zusamen-  (65)  -vallen.  ver= 
stellen,  malen  (15). 

Concidere  zer-  (110),  zusamen-  (68) 
-schniden. 

*Concientari  {bis)  layd-,   var.  laydt- 
lachen  (71). 

Conciliabuliim  v.  Concilium. 
Coneiliarever-sunen  (100  5m.),-sienen 
^-eynigen(iio),  -gaderen,  insetzen,  vi-ede 
machen  (132). 

*Conciliastruni  i.  consortium  (76). 
Conciliatio  ags.  uaeg  (145). 
Conciliatrix  huorniacherinna  (i3i). 
Coneili-um,  t  -abulum  (iio&c.)(X 
consiliiun)  rat  (8,  110).  rayd  (19).  böße 
rot  (,9).  rat  samnung  (1).  ein  sanunelung 
des  rats  (65). 

*Concilla  i.  operarius  (in). 

*Concillerare   {st.   concelerare)    mit 
yleu  (17). 

*Coneijie  v.  Coneinnus. 
Conein-ere,  -nere,  -nire,  -are,  -nare, 
coneionare  (65  var.')  {i.  simul  concordare 
t  canere  -nire  neben  -ere ;  s.  t  concorditer 
canere-nere  66  &c.)  hd.  nd.  singen  (gew. 
-are  mss.  mog.).  hd.  mit-,  nd.  mede-s.  (gew. 
-ere  ib.).  mit  en  ander  s.  (-no  17).  glich 
s.  (-nare  8,  9).  midde  sengen  (-ere  18V 
loben  (-are  (8,  9.  cf.  -ere  pradicere  Pap.), 
zusamen  setzen  (-nare  65). 

*Concingere  mit  gorten  (14). 

*Concinnabulum  \i.  fibula)  ein  hefft 
(12.5). 

*Coneinnare  v.  Concinere. 
Concirme  beugelich,  l  eyntrechtlich 
(17)  Inder  stymme  (17),  stime  (5).   bey= 


CON 

gelich  l  myt  drechlich  in  der  steym  (21). 
bogelichenstymmcu  (18).  bachlich  i  mede 
gheliken  der  stene  ('22).  mit  dounlich 
mit  der  stim  (tu),  hoff-,  eintrechtig-licli 

*Concinnire  v.  Coneinere. 
Concin-nus,  -e  (7)  (X  eoncin-ere, 
(/.  -ne)  hd.  gleich-  (4),  heymlich  gut 
(64),  mit-,  nd.  mede-sauk  (21,  22),  hd. 
-gesang,  -singigor  (1),  -sengick  (5*^), 
-hellig  (iio).  raidde  gesauck  (18).  glich 
sang  (7). 

*Concinus  v.  Conciosus. 
Con-cio,  -tio  (88,  134,  Sum.),  -scio 
{8^)  («'.  cantus  l  turba  t  conuocatio  l 
allocutio  ad  popidum,  a  verbo  conci-nno 
134  &c.,  -o  -s  -re  110  &c.)  gesemue  (.sum.). 
ein  menigiu  zemen  geruoft  (i>3).  schar 
(25).  das  volck  au  der  predig;  })r.-stul 
(88).  geselleschaflft  (8'')-  selschap  (9y). 

*Conciona-lium,  -bulum  sampnung, 
gesprech ;  stat  eins  concils  o.  ein  g&= 
sprechs  (74). 

*Concionare  v.  Coneinere. 

Concionari  mit  (eon'.j  redden  (7). 
anspecken  (loo.  cf.  Sm.  3,  böf>.  Goth.  wtb. 
1,  325).  plaidiren  (99),  daraus  blat  dinen 

{sie  8b!). 

Concionatorsprachare(i2o).speckere, 
rnfere  (lOo).  reder  (64).  an  r.^(8,  9).  plai= 
dirre  (99).  rotmeister  (75).  sönare  (i2i), 
sonare,  sounere  (cif.)  ><  eonciliator. 

*Conciosus  i.  clamor  l  clangor  gra^ 
cilis  (76).  Cf.  concinus  i.  cantus  subtilis 
(Pap.  i.  canticus  ül.  m.)? 

Coneipere  hd.  ent-,  en-,  em-phahen, 
-phagen  (3),  -phaeii,  -phohen  ((5),  -phaugen 
(10,  12),  -pfahen,  -faen.  eyn  fallen  (18). 
entpfahen  in  muter  leibe,  var.  mutter  lyb 
(7ö).  nd.  vnt-,  ent-fanghen.  begrifen  (14). 
begreyffen  (1).  genesen  cum  pueris  (7). 

Concipiones «'.  stelle  eo  quod  .'iecundum 
astrologos    coneipientibus    adautantur 

(76,   sim.    129,    Br.). 

*Coneipo-  i  coneupi-dolua  aliqua 
tuba  compitus  (76). 

Coneitare  hd.  nd.  er-,  vor-  (22),  be- 
(18) -wegen;  erwecken  (^65);  lier-weygcu 
(21),  -bergen  [sie  (5);  laden,  tagen  (68. 
cf.  citare).  beruifen  (8^).  ermanen  (65). 
reißen,  czornen  (17).  er-cz.  (9).  porren 
{cf.  ineitare),    tzostechen  (i32). 

*Choncis  ags.  hebernum  (Hpt.  5,  196). 

Concit-,congi-ariuraherrengabe(74). 

Coneitus  hazlich  (8^).  heßlich  (8). 
haestich  (11).  hastech  (99).  snel  (22). 
snell  (6,  9).  resch  (9).  gereclie,  gyeryche 
(19). 

Conciuia  mit  burger  (8,  76).gebur  (99). 
*Concladere  v.  Complaudere. 

Conclamare  ad  arma  ein  tzeterge= 
scbrey  machen  (125). 

*Conelariuni  {aus  coelearium?)  eyn 
kair,  eyn  miilde  (19). 

*Conelauare  negeln  (19).  neghelen 
(11).  M.  zusamen-,  m?.  tozamede-negelen, 
hd.  -nagelen,  -naglen,  -nalen  (17,  21), 
-fugen  0.  -schlahen  mit  negelen  (75). 

Conclau-e,  -a  (1)  heymlich  gemach 
(9),  wonung  (65).  verschloßner  g-  (75I. 
verspert  g.  (in),  verslossenhaus  (A 
beschlo-ssen  stat  (65),  -ßne  kamer  (91). 
kem-enade  (5,  22),  -menad  (21),  -pnat 
(1,  2).  schornsteyn  (7.  X  caminata). 


CON 

Conelau-ls,  l  -us  l  -e(76)  besloßen 
(9),  lieymlich  b.  (8)  gemach. 

Conelau-um,   -ium   (67),  -sum  (lis) 
{i.  secretum  t  interior pars  clausa)  lieim= 
lieh  gemacli(  110).  eyn  cluß  (17).  clause  (4). 
*Conclauu-s,  -m  keinnat  (4). 
*Conelobare  v.  Conglobare. 
*Conclodere   {cf.   concla-,  complau- 
dere?) liacken  (74). 

Concludere  hd.  zu-,  zusamen-  (21), 
be-sließeu,-slißen,-slissin(8,9),-scliließeu, 
-schliessen,  -schlisßen  (5^),  -slußen  (10). 
nd.  be-,  to-sluten.  binden  (14). 

Conelusio  hd.  zu-,  be-sließung  sim. 
vor  slußunge  (10).  nd.  to-,  be-slutinghe. 

Conclusura  (cf.  clausura)  piint  (75). 

Conelusus  beschlossen  (75). 

Concomitantia  nachvolgunge  (15). 
'''Concomitare  zusammen  gesellen  vff 
dem  Wege  (75). 
'^'Coneonideon  v.  Coecognidium. 
*Coneopus  c.  Compos. 

Concoquere  [cibos)  ab  deyen  (88). 

Concordalis  v.  Concordia. 

Concordare  hd.  vber  eyn ,  iber  aiu 
(76) ,  ober  enander  (18") ,  nd.  ouer  en 
uragc^n,  hd.  tragen,  drecteu  (17),  dinchen 
(21),  kumeu  (76).  ein  hellig  werden  (6), 
sin  (65). 

Con-cordia,  -curdia  (ö^)  mit-haldung 
(7),  -heldung  (21).  hd.  eyn-,  hd.  (.^b,  18) 
na.  en-dreciiticheit  sim. ,  hd.  -trechtikeit 
sim.,  -tretickeyd  (19)  -trachtikait  (1), 
-draehtigkeit  (68),  -trechtung  (110),  -helli= 
keit  (0,  6.'.).  snne  vud  fridde  (75). 

Concordia  (^Ä er Jrt,  i.  eupatorium  &e. 
i43)odermeni-e(Sum.  v), -g  (.143).  mennig 
(Ki.).  bruch-  (143) ,  brück-  (Ki.)  -wurtz. 

Concor d-ia  t  -ialis  (i43),  -aus  Ki.) 
{i.  argemone )  argemonerosleiu  (i43). 
bruckwurtz  (Ki.). 

Concorditer  ein -heiliglich  (iio), 
-drechticklich  (17),  -draciitig  (68). 

Concors  hd.  nd.  eyn-,  en-  {b^,  18,  22) 
-drachticli,  -dreclitich  (13,  18,  23),  hd. 
-dreehtig,-trechtig,-trachtig  ( 134),  ■  dreeh= 
tekeit  (8),  -drich  (21),  -hellig  (0,65,67), 
-muttig  (65).  aintruclitig  (1). 

*Concrapulans  (*'.  coepulans,  eon= 
ueseens)  mitesser  (75). 

*Concrapulari  mit  essen  (75). 

*Concreare  zusamen-schaffen  (110), 
-schepffeu  (68). 

*Concreatio(c/'.  6(/.)gleich  geformirt(3). 

*Concreat-us,  -a,  -um,  conerimatum 
(23)  hd.  mit-  (66,  110,  134),  gelich-,  glich- 
geborn  (^110,  134  &c.),  -geporn  (66),  -ge-- 
barn  (5),  -geschaffen,  zusamen  (110), 
glich  mit  (65)  geschaffe-n,  -t  (iio^). 
lijk  geboren  (22).  formeret  dink  (23). 
-a  glich-geborn,  l  -geschaifen  (9)  dinck, 
ding   (8).    gleich-alde   t  -geborne   dinge 

(9  Anh.). 

Concrem-are,  -ere  (99)  bernen  (99)- 
brennen  (65).  v'-br.  t  -zeren  (65),  -bur- 
nen  (8). 

Concrep-are,  -ere  (9)  hd.  nd.  singen, 
mit-s.  (1,  9).  zusamen-s.  (ßs),  -schrveu 
(110).  scheiden  (9).  vor  angeste  ruopnen 
(19).  entzwey  brechen  (69,  134). 

Conerescere  zusamen-  (68) ,  mit  vff- 
(110)  -wachßen. 

Concretu-m, -s  (68,110)  zu  hangung 
(7).  anhangende  natur  mit  dem  wesen ; 


CON 


139 


angewachsen    (65).    zusamen  ge-runneu 
(iio"*),   -rönnen  (68,  110b). 

*Concrimatum  v.  Conereatus. 

*Conctari  v.  Cunctari. 

*Conctus  V.  Contus. 

*Coneub-are,  -ere  v.  Concumbere. 
Coneubina  [i.  pelex  75)  ein  buol 
(iiü  sim.),  boyll  (132).  hd.  bey-weyp, 
-weib  (134);  _zu-wip  sim.,  -frawe  (18). 
nd.  en  to  wif.  vnelich  wijp  (17).  ynen= 
delich  wipp  (sic  7).  vnechte  wif  (22). 
kebis  wip  (8).  kebs  weyp  (9).  chebis 
(104).  kefse  (99).  beysleitlerin  (3).  by- 
sleferin  (16),  -sleuern  (14),  -slaperinne 
(23).  enpeke  (22.  cf.  ganea).  i- ,  hi- 
meril  (75).  pfaffeukellerin  (i)i). 

*Concubinare  bysloffen  (0). 

Concubi-narius  (65),  -nus,  -tor,  -tus 
(68)  buler  (65).  by-schlaffer  (es,  uo^^), 
-scliloffer  (110"). 

Concubitus  ( cf.  prc.  )  be-  t  bij- 
schlaffung  (65).  hiwclec  (99). 

*Concudere  v.  Coneutere. 
Con-culeare,  -calcare  hd.  tre-,  tret-, 
dret-  (67)  -ten.  hd.  nidder-  sim.,  vnder- 
(10,  13 ,    4) ,   zu- ,   nd.   neder- .   mit-   (14) 
-tredcn, -dreden  (7,  8'M4,  17),  hd.  -dre^ 
ten,  -dryeden  (21),  -tretten  (6),  -treiten 
'3),  -treydeu  (13)._  vnder  die  fieß  tretten 
68).  vudersich  bringen  vnd  tretten  (65). 
Concula  v.  Concli-a,  -ula. 
*Conculu-m,  -s  u.  Claiieulu-m,  -s. 
Concu-mbere,  -bere,  -bare  hd.  by-, 
bey-,  be-slaffen,  -sclaffen  (18),  -schlaffen, 
-slai'en   (14,  21),   -schlafen   (68),    -sloffiu 
(8) ;  mit  sloffen  (6).  nd.  by  slapen. 
'Concundere  v.  Contundere. 

Concup-ere,  -iscere  hd.  nd.  beger-en, 
-ent  (13),  hd.  -n. 

*Concupidolus  v.  Concipodolus, 

Concupisc-ens,  -ibilis  begerlich  (8, 
9).  begirlicli  (^65,  68,    110),   liplich   nacli= 
gend,    verb.    in    naigend ,    begird    ( 93 ). 
lustig  (,8). 
*Concupiscenter  begherlike  (11). 

Concupiscentia  beger  -  unge  ( 19 ), 
-inghe  (22).  begird  (68,  110). 

Concupisc  ibilis  v.  -ens. 
*Concurbita  v.  Cucurbita. 
*Concurdia  v.  Concordia. 

Coneurrere  to  hoep  lopen  (11). 

*Coneus  {anders  Gl.  m.)  v.  Conchus. 
Contus.  i.  concauus  (i48). 

Concussio  schlag-,  tresch-,  quetsch-, 
druck-ung  (65).  schuddinge  (99). 

*Coneussor   schu-   (11),    scliii-    (19) 
-dder. 

Concussus  geschut  (11,  19). 
*Concuta  {instr.  sutoris   8,    76)   grosc 
(9),  groß  (8)  sehene. 

Coneu-tere,  -dere  (66,  67,  68,  7o) 
hd.  zu-slahen  (9),  -schlahen  (17),  -slan 
(8),  -brechin  (8,  9),  -schuodeu  (19).  schud= 
den  (11).  zuo-slagen  (14),  -slaen  (13).  zu 
hauff  slagen  (21).  zusamen  {sie  18).  hd. 
z.-slalien  (6),  -slagen  (.5),  -schlagen,  i 
-schmidden  (68,  uo»),  -schmyden  (110''). 
nd.  to  samede  slan. 

Con-cha,  (-cha  marina  65<',  95),  -ca, 
-gha,  -chium  (76),  ^  -chus  (125),  ? -eula 
(121),  t  -Chile  (10)  {i.  ostreum,  limax; 
ßt.  pro  ipso  jjisce;  peluis  l  pacinum 
lOi;  fabae  tunica  109)    siiecke   (3,  5^,  9, 

18  * 


MO 


CON 


10).  öuoke  (»>V  siifchko  (S).  snockh  ilV 
»iiyk  ( l.'iV  snig  (,'i2V  eyii  lucro  sclincck 
(«A).  nior-8iioppf  (^ !>.'>),  -8clicri)li  iü.O.  mxmi- 
schal  (•!.'■>"'  Mtk-V  Af/.  ein  siicckcMi-,  sncck  , 
scIiiuH'kon-,  scluuH'k-,  scliiiogen-  (4ti), 
sonckfu-  {(>,  S^  &c.) -Ims  nim.;  inus-culla 
(tsj),  -cIh'II  (tiS),  -clu'l,  -sei  (4,  5,  7); 
inos-cliol  (101  -schalo  (i;i:J),  -sei;  nuschcll 
((!.'>  rar.);  selia-la  (!i.">\  -llo  (It)),  -1.  ntl. 
luus  clu'le  i22'').  -schel  (IH;  schelle  (22). 
crenefseale  i^ü!'),  bonenpale  (ioü)-  t7,\verg= 
ualJ  conch-a,  -us :  ein  deckel  i.  coch= 
lea,  openulum  &v.;  ein  leth  /.  apex 
(12.5).  pechir  (loi)-  khorca  conca,  lebe- 
tes  (•••VI'  (!i.  K.  r.f.  4,   i.">i). 

*Conche  r.  Conchis. 

*Conche  {inntr.  mus.  cf.  Chorus)  pla= 
tersi>yi'l  i  r.'ö\ 

*Conchen  c.  Conchis. 

Conchil-e,  -ium  ^Sum.),  conquilium 
(04.  i3fi)  (/.  2>'scl.'i  in  conchis,  testudo) 
hd.  snecken-,  sneek-  (1),  ygel-  (7),  nd. 
sniggen-,  snighen-hus  sim.  schnegg  (2). 
sculp.  niossel  (i07,  sim.  132).  schilt  (Sum.). 
ags.  scel  /  nuilnc  (01),  uurluc  (i36). 

*Conchis  /.  ^>/.sc"/s  tinde  tingitur  pur= 
purci  (Pap.). 

Conch-is,  -in  (7«\  -en  (5''),  -e  (12), 
coeh-is  (74),  -en,  cunchin  (i4i)  (lierba, 
legumen;  l.  maris  ui ;  bladum  quod 
coUigifur  tempore  veris,  cf.  swade  in  zwei 
Bedd)  swarlen  (1.  3,  17,  21,  i.  i.  q.  cap= 
paris  7ö,  paniciun  Nmn.,  oryza  minor, 
dactylon  Fr.),  swad-em  (74),  -e  (5^'',  23) 
de  mcn  nieyget  (23.  i.  q.  foeni  striga 
Kii.  cf.  Wd.  1693).  swat  (22).  wedel  (12.  cf. 
Sm.  4,  22).  eiu  mat  (6). 

Conch-,  conc-\ila  eyer-   (64),   eiger- 
(93)  -sehal.  ein  schal  (67  Mrg.). 
*Conchus  (aus  conthus)  v.  Trudes. 
*Conchus  i.  lapin  in  concha  (76  &c.), 
mari  (Pap.),  pcrl-in   (110),  -e   (97,    132). 
concus  7ina  pietra  (Gl.  m.). 
*Condal-  v.  Condil-. 

Condeeentia  zim-,  gebur-,  quein- 
licheit  (6.5). 

Condecet  geczeniet  (19). 

Condem-nare,  in  allen  Hss.  -pnare 
hd.  nd.  v'-tumcn  (9),  -tomen  (5),  -dumen 
(8,  99),  -doemcn  (132),  -dornen  (22).  hd. 
v'dam-en  (6),  -nen  (68,  no^,  134),  -men. 
*Condempnatio  verdumenisse  (99). 
*Condempnatus  ver-dumet ,  -  ortelt 
(17). 

Condensare  hd.  dick  machen,  wer= 
den  (1).  dicke  maken  (22).  dicken  (8»^,  23). 

Condensatus  dicke  (S**). 
*Condependenter  mit  anhenglich  (75). 

Condependentia  r.  Coherentia. 
*Condependere  ( cf.  coherere)  hd  mit-, 
zuhauff-  (17),    zusamen-,   nd.   tosamede- 
hangen.  -liengen  (.5),  -hencken  (7). 

Condere  hd.  nd.  bede-cken,  -ncken, 
{sie  4),  buweu.  hd.  buen  (21),  bawen  (9), 
pawen  (1),  zymmeren  (68),  machen, 
stiflften,  stisten  {sie  76),  schycken  (.5*'). 
nd.  maken  l  stiebten  (23),  schippen 
i  schichten  (22).  vmbseczen  (17).  bergen 
(8'>,  9).  ver-b.,  -stossen  (110).  in  sieh, 
vlg.  in  im,  behalten  (75). 

Condescendere  c/'.  coneedere)  hd. 
ab-,  nyedei-  (5),  nydder-  (21),  nider-, 
mit  enander  n.-  (18),  nd.  neder-,  mede- 
stigen,  -schigen  (-sthigen?  21),  hd.  -stei^ 
gen.  äff  clymmen  (i32).  nidern,    neigen 


CON 

8.5).  zu  naigeii  (46,  76).  zii  willen  werden 
H7).   mit  lydeu    (  110),    -leyden    (9).  vor 
gel)in  o.  mit  lidin  liahin  (8). 

Condescens-io,  -um  (63)  zil-  (es), 
znge-  (15)  -neygunge. 

Condicere/^Z.  s))rechen ;  zusamcn-spr. 
((),  S'').  nd.  to  saniede  spreken.  s(>ezin 
(8,  17).  siezen  l  dynen   (9).   dienen  (8). 

*Condicio  (X  contradictio)   weder- 

sagunge  (5''). 

Condictio  («y.condit  o)  gedinge  (65). 

Condictum  \i.  pactum)  ein  ver-bunt 
(68),  -i)oiir  1,132),  -bot  (110). 
*Condigloma  v.  Condyloma. 

Condignu-s,  -m  wert  (22).  zusamen 
(68),  glich  t  genugsam  (6.5)  wirdig. 

Cond-ilare,  -olare  (8,  9j,  -olo  t  -oleo 
{prs.M)  lusteil  slan  (8).  mit  feusten 
(9),  fußen  {sie  17)  slahen.  mit  finsten 
schluhen  (76). 

Coudy-,  l  eondo-  (Gl.  m.),  condig- 
(148)  -loma  i.  glandula  (148).  liartc  bla= 
ter,  feigwartzeii,  st.  fickards  kranckheit 
(Ki.).  truckblater  (Das.). 

Cond-ilomatica(7.5,  passio  Bi-.),  -olo» 
matica  (3,  est  p.  76),  -  olamaticapasis 
{vna  dictio  7«),  -olvmatica  (74),  -olatina 
{i.  nodositns  verborum  76.  st.  membro= 
rum)  der  kram-t'  (3),  -pf  (74.   75,  76). 

Cond  -  ilomaticus ,  -alomaticus  (3), 

-olinaticus  (76)  {i.  nod-,pustid  -osus)  kno= 
dicht  (3). 

Cond-ylus,  -ilus  (74  &c.),  -iolus  (19), 
-olus  (11,  68,  74),  -alua  (3),  -olon  (76), 
-US  (74)  («'.  nodus  digiti  t  anulus  110  &c.) 
kno-gel  (19),  -kel  (11),  -rchel  (110).  knor= 
ren  um  die  gelfiiche  (Fris.),  gleiche  (Ki»), 
ein  knoehel  dz  an  den  fingeren  wachßt 
0.  ein  tingerknod  (Das.).  kunchel  (125). 
kynß,  keu,  knuchel  an  den  gelaichen  -us ; 
knoch  -olus  i.  nodus;  knuehels  der  ge= 
lieder  -ilus  (74).  knebel  (es,  Ki.  cf.  Fr.  1, 

258".    Sm.   1,   368). 

Condimentum  all  gericht  (1).  ey\\ 
bij-g.  (5'',  17).  byspise,  biessen  (65).  nd. 
kruae.  hd.  gekrude  (mss.  mog.) ;  ge-kraut 
(-kaut  sie  70)  t  -wurtzt  speyse  sim.  (Vocc. 
ex  quo),  krut  worcz  (21).  spyß-wurtz  (65, 
110),  -kruyt  (132).  hd.  nd.  (23)  wortze. 
wurcz  (46).  wirtz  (76).  wer-  t  salc-cen 
(18).  ge-saltzen  o.  -  wirtzet  (68).  salse 
(99).  smac  (100).  cwnsel  (lOs).  ku-,  kuy- 
ndsel  (Kil.). 

*Condiolus  v.  Condylus. 

*Condis-um  iSum.  vj,  -a  (74),  -ia,  -i 
(47)  {herha)  die-  (.Sum.),  dyp-  0.  dy-  (74) 
-tan.  die-  (96),  dig-  (47),  dyo-  (85)  -dam. 
Condita  fercula  gewurtzt  essen  (75). 
Conditaneus  gesultzt  (125). 
Condi-tiOj^ez«.  -cio  {q-cf.)  hd.  eygen-, 
aygen-  (1,  46,  76),  gonth-  {b"^.  cf.  Sm.  2, 
311)  -schafft,  egen-sch.  (13),  -schap  (23), 
-schop  (22).  hd.  naturlich  Schlacht  (63), 
art  (8,  9,  15) ;  n.-keyd  (17  sim.),  -ait  (1). 
nathuerlicheyt  {b^).  naturliche  (9  Anh.), 
eyne  n.  (3),  natyliken  (13)  art,  t  synne 
t  weys  t  vrkunde  (9  Anh.).  vndir  scheit 
(9).  weltlieh  vnderseheid  (65).  gedinge 
(6,  65.  cf.  cond-ictio,  -uctio).  eyn  vor- 
werde (132J,  -waerde  (107). 

*Conditionalis  by  coudicien  (132). 
Conditionare   vorwarden  (11).  vir= 
waren  (19). 

Conditor  schepper  (22). 


CON 

*Conditu8  {aus  conductus)  eeleide 

(22). 

Conditua  behalden,  verborgen,  ge^ 
buwet,  (17). 

Conditua  bereit  mit  worczen  (17). 
ge-wortzet  (5),  -wurtzt  l  -saltzen  fuo), 
-krudet  (l25),  -kruyt  (i32j. 

Cond-o,  </.  -onis,  -oris  {V.^),pl.  -ones 
(129)  {i.  gladiator  a  condo  is  Br.  cf. 
campio)  sehe-  (U7),  seht-  (19),  scha- 
(11)  -rmer. 

*Condoctorinu8  v.  Conductitius. 

*Condola-maticapasiB,  -re  v.  Condil- 
omatica,  -are. 

-Condolare  (i.  conducere;  myden  (19). 

•Condolatina  v.  Condilomatica. 

*^Condoleo  v.  Condilare. 

Condolere  hd.  bedruben  (17);  mid= 
de-b.  (li») ;  mit-betrucbeu  (46),  -betrüben 
(9),  -betroben  (5,  18),  -bedroben  (21), 
-truren  (6,  8,  76 j,  -trawren  (i)) ,  -druren 
(7),  -lyden  (68,  110).  nd.  mechr  bedrouen. 

*Condolinaticus  v.  Condiloinaticus. 

*Condolo-ma,  -matica,  -n  v.  Condyl- 
oma, -omatica,  -us. 

*Condolum  halssslaeh  (147). 

■^Condolu-natica,  -s  v.  Condil-oma; 
tica,  -US. 

Condonare  (e.  ignoscere)  hd.  mit-, 
v'-geben.  hd.  v'-g. ,  nd.  vorgheuen  eiu 
dinck,  hd.  ding,  vergelten  0.  quitlasseu 
(110).  quijt  .scheiden  (132_). 

Condonatio  mitgab  (75). 
*Condonator  mitgeber  (75). 

Condormire  beschlatfen  (75). 

Chondrilla  gele  wegwart  (140). 
*Conducator    (X  caduceator)  hyu^ 
leger,  sunmacher  (74). 

Con-,  i  campi-  (75)  -ducere  (cf.  con= 
dolare)  hd.  füren,  mit-f. ;  leyden,  ge-1., 
-leytin  (8),  -layten ;  be-  (4,  75),  ge-leiteu ; 
pleiten,  vlg.  gleiten  (75) ;  dingen,  ver-d., 
midde-d.  (17);  dynen  (13),  verdringen 
(68);  verlyhen  i  nutzlich  seyu  (110). 
huren  ^profijtlich  sijn  (132).  mie-  (6,46), 
™y-  (^.  9)>  me-  (5)  -ten.  mi-  (ö^),  mei- 
(77),  me-  (22)  -den.  be-steen  (5,  65),  -steue 
(12),  -stan  (7,  46). 

*Con-,  ean-  (74)  -ducta  {i.  carmen; 
canti-  110  &c. ,  candi-  76  -lena;  afrz. 
condui-t,  -s)  lied  (74).  eyn  gedieht  lyth 
{b^).  eyn  canduc  (21). 

Conductio  ge-dinge,  -leide  (17),  -leit 
(75).  beste-eung ,  var.  -nnuug  (65).  ags. 
giuisa    (145). 

Con-ductitius,  t  -doctorinus  (76) 
mytc-  (8),  mit-  (9)  -knecht.  huyr-  (i32), 
hur-  (109)  -link;  daraus  fierling  (68.  X 
ducere).  zemet  scalc  (Gl.,  Mar.),  verlylich 
ding  (110). 

*Conductium  ags.  giindi  (V  136*'. 
gimdi  aus  gimedi?). 

Conduetor  leyde-  (8),  leyt-  (9) ,  leyds- 
(11),  geleytsch-  (19)  -man.  fiirer  (19). 
gleytfurer,  var.  gleytzfierer  (64).  be- 
standuer ,   var.  -stenner   (65).  vorhuerre 

*Conductosus  i.  in  suo  hospitio  qd^ 
sibi  conduxerat  (76). 

*Conductum  ags.   gearnwinde   (94*). 

Conductus  p<c.   hd.   ge-furt,   -fürt, 

-leitet  (5,  6),  -leyt,  -  leydt  (110),   -laytt 

(1),  -leyd  (18),  -dinget,   -müthet  (Ki»), 

-midt  (17).  glait   (76).  geleydet  (21,  22). 


CON 

gehuyrt  (132).    daz   vmbzins    uermietet 
wirt  (-um  93). 

Con-,  l  campi-  (75)  -ductus,  -ditus 
{q.  V.)  s.  hd.  nd.  geleydc.  hd.  gcley-d,  -t 
(75),  -dt  (iio);  belcyt-eu,  -ung  (46).  a 
eonduetu  ein  einroßer  (125). 

Condulcare  süßen  machen,  süßlichen 
reden  (17). 
*Condus  V.  Condylus. 
Condus  L  ciphufi  (76,   Br.,  Gl.  m.). 
Condus  eyn  eynncmehr  (125). 
Conestabulariusstal-meister.-knecht; 
haußwirt  (74). 

*Confabula  {i.  socia  quae  confabula= 
tur  Gl.  m.)  mere,  geklefFe  (74). 

Confabulari,  gew.  -re   mit-kosin   (8, 
9),   -reden   (17).  fauelen  (99).   tzosamen 
proten,  claffen,  sprechen  (132). 
Confabulatio  mitredung  (65). 
*Confalere  v.  Conualere. 
Confectio  makade  (99). 

Confectum  hd.  nd.  conf-ec  (21),  -ect, 
-ect'  (23),  -yt  (110). 

Confectus  geki-enck-it  (8),  -et  (9). 
erbauen  [gladio  125). 

Con-federare,  -federe  (8''),  -fiderare 
(22),  -siderare  (76)  hd.  geloben  (17);  zu= 
samen-g. ,  -globen,  -gluoen  (4),  -geben 
(21),-sweren;  mit-sw.  (9);  zusamene  sicher 
ren  (100);  versichern,  vir  sychern  (19), 
verbinden  (110),  z-wingen  (17).  ontseke^ 
ren  (11).  vndersekern  (99).  tosamede  Ionen 
(22). 

Confederatio  sekerheit  (99). 

Confederatus  eyd-,  var.  layd-genoß 

(64). 

*Confedere  v.  Confederare. 

Confedustus  ( i.  coniuratus )  ge= 
schworn  (76). 

*Confentualis  v.  Conuentualis. 
Con-ferre,  -tulere  (i6^)  hd.  zusamen- 
tragen  (6,  65),  -sprechen,  -reden  (76).  ko- 
sen (9).  geben  (6,  8,  9,  4).  gheuen  (23). 
glychen  (110).  verleichen  (16*^).  nd.  toza=^ 
mede-draghen,  -spreken. 

*Confertatus    {i.  facvindus   cf.  prc.) 
redezam  (22). 

Confertire  füllen  (68, 110).  confortio 
i.  repleo,  eon-spissio  i  -stipo  (76). 

*Confertoriuni    {textoris)   techsisen; 
ferrum  c.  dehsihisen  (Gf.  1,  490).  dehsile 

(104). 

Confertus  geful-lit  (8),  -gich  (-gitli? 
9).  gefilt  (uo).    ver-volt  (i32),  -fylt  (68). 

Confessio  hd.  bichte,  bihte  (6).  hd. 
nd.  bicht,  bygte  (99) ;  beken-nung,  -ninge, 
-düng  (21),  -tenis  (5),  -tnyß  (110  sim.). 
bekantnuß  (76).  veriehung  &c.  (65). 

Confessor  gotis  beichtiger  (9).  bich= 
tiger,  furweser  der  kirchen,  verieher  (es). 

*Confestare  zins  samln  (6).   den  tins 
zacken  {congregare  22). 

Confestim  hd.  nd.  ende-lich,  -liken 
(22).  snel-lich  (19),  -like  (11).  snel  t  reß 
(21).  czu  hant  (9). 

Confibulare  [prs.  i.  con-uallo,  -fero 
t  cauillo  76)  zu  hauflf  hefften  o.  spann 
(17). 

Confi-cere,  -tere  (5*>)  hd.  machen,  all 
m.  (125).  wider  vnder  im  ander  machen 
(1).  mischen  (9,  110).  mengen  (22).  zu 
riben;  voln  brengen  (51*).  bereyten,  voU 
bringen  (110).  (consecrare)  wandeln  (1,5**). 


CON 

dirmen  {mhd.,  schw.,  weit,  tirmen) ;  sege= 
nen  (65).  gotes  leychnara  s. ;  toten  (9). 
gotis  licham  senen:  dodin  (8).  hilghen 
(22). 

Confictor  {i.  q.  fietor  75  &c.)  dichter 
(23). 

Confida  i.  dubitator  (142,  Gl.  m.) ;  qui 
cum  allo  fidem  habet  (76). 

Confidenter  truweliken  (22). 

Confidentia  be-  (es),  ge-  (110)   -tru= 
wung.  truwe  (22).  trowe  (99). 
*Confiderare  v.  Confederare. 

Confidere  gleubin  (8).  mit-gl.  (17). 
gelauben  (9).  louen  (22).  hd.  nd.  truwen 
(22),  be-tr.  (11) ;  ge-tr.,  hd.  -trawen,  -druen 
(13,  21). 

Configere  stechen  (17).  sticken  (11, 
19).  hefften  (65).  zusamen-h.  (es,  110). 
beste-ten  (9),  -digen  (17),  -gin  (8). 

*Configurare  glichen  (17). 

*Confilaretzusamen  (binden  ausgestr.) 
brengen  (19). 

*Confinalis  gefreundet  (64). 
Confinis  nahe  (17).  eyn  nach-,  noch- 
(6,  9)  -gebur  (6),  -gebure  (5),  -gebuer 
(21),  -gebaur  (67,  70) ,  -gebawer  (66), 
-gebor  (17),  -bur  (8^^),  -buer  (es),  -buwer 
(69),  -bawr  (9,  134) ,  -per  (4).  nagebuyr 
(132).  nackebor  (18).  naber  (22).  gebur 
(99).  möge  (9).  gefründt  (64). 

Confinitas  nach-  (110),  naege-  (132) 
-burschafFt. 

Confinium  hd.  m.arcke.  mark  scheyde 
(8).  möge  scheyd  (9.  x  -schafft,  cf.  con= 
finis).  greynicz  l  landes  scheydung  (3). 

*Confi-re,  prs.  -o  (-eri  Ki.)  vßmachen 
t  gemacht  werden  (65). 

Confirma  v.  Consolida. 

Confirmans  {st.  -are?)  vei-men  (22''). 

Confirmare  {i.  configere,  consti= 
tuere)  firmen  (1,  5^,  17,  4,  75)  als  man 
die  kint  firmt  (75)  stedigen  (11).  hd.  nd. 
be-st. ,  -stedeghen  (23),  hd.  -stetigen, 
-stätigen  (i34),  -steytigen  (3),  -stegin  (8), 
-staten  (75),  -wern  (17).  hd.  vestmachen. 
vermelen  (23). 
*Confirmate  mechtick,  starck  (69  Mrg.). 

Confirmatio  firmung  (1 ,  ö^  ,  4 ,  64, 
75).  vermelinge  (22'J,  23).  beste-tung  (6), 
-ttung  (67),  -düng  (5),  -diughe  (23),  hd. 
-ydung  (21),  -digimg,  -tigung,  -gung 
(46).  bewerunge  (17).  vestigung  (es),  be- 
V.  (110).  vestinge  (i32). 

Confirmatus  gestyrket,  bewert,  be= 
stediget,  confmt  (17).  ghevermet  (22). 

Confiscare  (X  viseus!)  limen  ?  rent 
Samen  (19). 

*Confitere  v.  Conficere. 

Confiteri  hd.  nd.  bekennen  i  bichten. 
mit  wiin  bek.  (17).  verleben  (65,  75)  die 
sund  (75). 

Conflages  ort  da  vil  wind  hin  wehend 

(88). 

Conflare  smelczen  (17,  100).  gisen 
(100  siin.).  gieten  (99).  blasen  (es,  99). 
zusamen  bl.  0.  giessen  o.  schmyden  (iio). 
zerfliessen  als  das  ertz  (75). 

Conflatile  hd.  eyn  gössen,  ge-g-,  be- 
g.  (4),  gegaßen  (21),  geflossen,  zerflossen 
t  geschmeltzt  (75),  geblasen  (uo),  nd. 
gheghot-en,  -ten  dink,  hd.  ding. 

Conflat-ilis,  -us  (9,  17),  -um  (125) 
gießhch,  zusamen  blaslich  (iio).  gego- 
ßeu   (17),   -sen   (13).   ytel  gegossen  (9). 


CON 


141 


ydel  gegussen  (8).  zusamen  blasen  (19). 
gesmolczen  (10  &c.).  gesmultzen  (125).  ge= 
smelczt,  zu  geblasen  (17). 

Conflatio  czu  blasunge  (17). 

*Conflatolum  (c/'.-orium)  blaessebalch 

(11)- 

Conflator  czu  bleser;  smelczer  (17). 
schmeltzer  (9i). 

Conflatorium  {i.  q.  suffl.)  essa  sim. 
(Gf.).  esse  (8,  12,  4).  eße  (13).  ess  (1). 
eß  (9,  46,  76).  esche  (5^,  12).  eschen  (17). 
ese  (22äib).  heze  (23).  erße  (77).  es  in  der 
schmit,schmeltz  hute(75).eeß-,?  schmeltz-, 
varr.  eyt-ofen  (es),  ouen  (99).  hobel  (19). 
hd.  blais-  (19),  blaß-balg.  blaesbach  (132). 

Conflatus  v.  Conflatilis. 
*Conflibo  i.  colligo  (76). 

Conflictare,  -ri  (  es  )  kyfeii  ( es ). 
stryt-,  varr.  stry-,  strei-ten  (uo), 

Conflictatio  ein  kyffstrit  (uo).  keiffi: 
streit  (uo''). 

*Conflictor  stirmer  (76). 

Conflictus  [i.  bellum)  hd.  sturem 
(1),  Sturm,  storme.  hd.  nd.  storm.  ein 
Sturm  red  (46).  strit  (13).  stridt_  (10). 
wechinghe  (132).  i3inung  (6).  pynigung 
(110).  ptc.  gestirmt  (76). 

Confligere  hd.  nd.  sto-,  stu-  (4),  stu- 
(46),  sti-  (76),  ste-  {b'o),  instii-  (1)  -rmen. 
stormen  in  warten  (18),  mit  worten  (5). 
pinigen  (6,  iio),  m.  w.  (6).  kiffeln  (5). 
striten  (8).  streyteu  (9).  stricken  {sie  17). 

Confluctuari  im  zwitzzwatz  seyn, 
nit  wissen  was  zu  thun  ist  (Fris.). 

Confluentia  cobelencze  (17). 

Confluges  da  vil  bsech  zusammen 
fliessen  (91). 

Confodere  hd,  graben;  be-  (uo), 
mit-  (61,  durch-  (8)  -graben,  stechen  (8). 
er-  (9),  her-  (17)  -st.  wnden  (23).  wonen 
{■sie  22).  wuo-  (76),  wu-  (75),  wo-  (21), 
wol-  (46)  -len.  foln  {sie  18). 

*Confolare  v.  Conuolare. 
Confor-aneus  (Gl.  m.,  Ki.),  -inus  (96) 
i.  vnius  fori  vicinus  (76  sim.). 

Conformare  hd.  gelichin  (5),  glichen; 
glich,  gleych,  einlich  (es)  machen, 
prauchen  (le^).  nd.  gheliken. 

Conformis  M.ghch,  gleich,  nd.  ghelijk 
(11),  gh.-wesich  (22).  einlich,  ein-,  glich- 
formig  (es). 

Conformitas  gelycheit  (es). 
*Conformiter  glichliche  (17  sim.). 
Confortare   hd.  nd.   ste-,    sta-  (11), 
sti-  (17),  beste-  (4,  75)  -rcken. 
Confortatio  besterckung  (75). 
*Confortire  v.  Confertire. 
*Confossio  durchgrabung  (es). 
Con-fouere,  -uouere  {alph.  -f.  134) 
hd.  neren,  nern,  ge-n.  (5,  21).  fuden  (5, 
8b).  foden   (18,   22).    futren   (4).    hegen 
9  &c.).  hegin  (8).   gönnen  (21).   gynnen 
67).    verwermen  (99).    dorqueoken  (106. 
or-  =  oberd.  der-.). 
*Confouere     {i.     simul    fouere,    X 
conuouere)  mit  globen  (uo). 
Confractio  broke  (99). 
Con-fragum  (74,   76  &c.),   -fragium, 
-fregium  (es)  est  locus  vbi  multe  arbores^ 
sunt  confracte  (76  sim.);  vbi  flaut  multi 
venti  (76.  X  conflages;  sim.  Br.,  Gl.  m.); 
in  quo  crescunt  fraga,  erber  how  (76),  t 
frage  erpern  (5).  ertberen  (22).  bramber 
(110).  pawmpruche  (74). 


\i-2 


COS 


Conft-ftR-UB,    -OBXXB    (llllickfl    (,«8,    110) 

voll  ili.kiiii  liolt/   f   linstiT  ^iio). 

♦Conft-atro    /.    ft'atriao   /  fratri  it.tsi 

fliilo    yli'K 

♦Confrej?ium  r.  Conft'ogum. 
CoiiIVicare,  -ri  [i.  conterere)  /id. 
oraii  ,  liiiu  [sir  r>\  kia  ,  kro-  (tü),  ml. 
klo-,  cloi'-  (,132)  -weil,  cnivi'ii  (."i).  kiac/.oii 
((),  I,  110,  13 1).  hd.  ri-,  rei-bi'ii;  zu-, 
zusHim-n-  (17)  -riben,  -reybeu  (9),  -treiben 
(>-/(•  t).  nd.  wri-,  ri-,  rey-ucu. 

Confringere  hd.  prechen  (1);  zu-, 
zoi-  vi'Ot  -bri'clieu.  breken  (11).  myt  cn 
amlor  to  breken  (22). 

*Confrixorium  oyn  roist  l  bradopan 
(19).  roosti-r  /  braetpanno  ( 1 1). ein  rost  [i). 
Confugere  hd.  mit-  ((>),  zu-flioheu, 
-flicchen  i^üs).  -Hyeon  (18).  -Heben  (5,  21). 
-ttigeii  (S),  -dien  (i).  nd.  to  vlcn.  bidden 
(17). 

*Confiigitatio  r.  Confutacio. 

*Confiilsa  r.  Coiiuulsa. 

*Confiilsus  [cf.  prc.)  gewovfft  (17). 
Confiuidere  («'.  confutare  8,  9, 
blasphemare  4  &c.)  czusamcn-gyssen 
(9),  -fugen  (8,  9).  bcgiessen  (iio).  vir= 
stören  (19).  vorstoereii  (11).  hd.  lestern, 
sebenden.  ge-scb.  (G).  scyuen  (st-?  13). 
bescheinen  (5'^  Mrg.).  bescbeymen  (3). 
besehamen  (iio  sim.).  v'-thumen  (.ö), 
-turnen  (8.  9\  -dumeu  (99),  -dornen  (21, 
22). 

Confundi   scbam  rot  (7«)^   betrübt, 

fesebent,  vneer-,  varr.  inner-,  indcr-lich, 
etrogeu  k:.'))  werden. 
*Confurare  i-.  Confutare. 

Confuse  verscbeyden  gemeynde  (15. 
aus  gemeiigde). 

Confusio  hd.  v'storunge.  versturinge 
(11).  vVießunge ;  vn  v'scneiden   gemen- 

fet  vnaerscbeid  (17).   vnunderschidlich= 
eit  (&c.   t;,5).   mengung   (no).  schemede 
(19).  sehand  (C8,  110).   la-   (68),  le-  (110) 


-sterung. 


*Confusor  lesterer  (4). 

Confusus  besebam-et  (es),  -pt  (110). 
beti-ogen  (gö). 

*Confuta  i.   qui  patitur  verecundiam 
(76);  cf.  eonfutuare  nothzuchtigen(Ki.). 

Confu-tare,  -rare  (100)  {cf.  confun= 
dere)  lul.  v'-smalien ,  -smeben,  -smegen 
(3),  -smoben  (G)  sim.  smeben  (8,  9). 
vneren  (100).  sebenden  (17).  vmb-tun 
(5),  -donen  (21).  nd.  vorsman  {  ^^nme 
äon  (22);  vndun  (99).  vindeu  (8t>.  «ms 
vnduu?).  ze  nicht  machen  (65).  bei'ispen 

(1.32). 

Confu-tatio,  -gitatio  (los)  verschme= 
hung(  110).  scofterture  (99,  i08.c/.schoffie= 
righeyd  opprobriuvi  <icc.  Kil.). 
*Confutisteriuin  gijuge  (99). 

Confutuare  v.  Confuta. 

Congaudere  hd.  mit-frauwen,  -frewen 
(9).  mede  vrouwen  (11). 

*Congelainen  v.  Congelumen. 

Congelare,  -ri,  eogelare,  coangu- 
lare  (8,  17.  X  coag.)  zuhaufen-  (66  &c.). 
zubuffen-  (69),zubauff'-  (17,  133),  zusamen- 
(18,  68),  ge-,  zuge-  (uo),  tzo-  (132), 
Samen  ge-  (67),  ver-  (99)  hd.  -friesen, 
-friezen  (4),  -frießen  (1, 17),  -frysen  (69), 
-vrisen(9,  77,  99),  -gefrieseu  (68),  -frieren 
(6,  110).  frisen  (21).  ^Tesen  (22).  zu 
samen  gerynden  (17). 


CON 

Congelatio  vorst  ()»;i). 
•Congella  r.  Congerra. 
•'Congel-umen,  -amen  (7i)  {cf.    con 
gerrai  /.  coiujrcijdlio  .sim.  (vci.  samebiiig 

l "  "• 

Congemere   wt-ynen   (8).   init-w.  (9). 
mi(hlc  .'^iitVczen  (19).  mede  züchten  (11). 
*Congena  >:  Congerra. 

Conger  v.  Congrus. 
*Congera  r.  Congerra. 

Congerere  hd.  zusamen- ,  iid.  tosa- 
mede-,zuliauß'-(8i,ziiliaufen-  (9)  -dragen, 
-(h-eghcn  (II?,  22),  hd.  -tragen. 

Congeries  sammchmg  (65).  bufen 
(13).  luiuf  (12).  steyn-h.  (9),  -huffe  (8 
sim.).  ej-n  butV  (17,  68),  bufe  (;')'')  steyn. 
en  hupe  stene  (22).  zesam  getragen 
hauff  (1). 

*Conge-rra,  -ra  (76),  -na  l  -IIa  (74), 
-rro  (114)  [i.  collect-or  t -rix  stipularum) 
stu-,  sto-pbilare  (sm.  3,  65i).  stupf-ilari 
(Cf.  6,  6')9),  -1er  (74,  76).  sam-))ffler,  -1er, 
eberer,  halmleser  (74). schwetzgesell  (114). 

Congesta  eollaza  (i3i). 

Conges-tio,  -sio  samenunge  (8''). 
zu.'^aininen  tragunge  (9i,  -tauvnge  (.«'c  8). 

Congestus  geheuffet  (19).  ghehopet 
(11). 

Congiarium  v.  Concitarium. 

Congirare  hd.  vmb-  (18  &c.),  mit- 
(G),  mit  vmb-  (17  &c.),  nd.  mede  vmme-, 
garn  (110  &c.)  -winden,  -wenden  (G,  17, 
18),  -gen  (17).  cogiralis  i.  rotimdus  {ig). 

Congire  i.  per   augmentum  crescere, 

congerere    (Br.);    equare   (i47,  Br.).   even 
maken;  gaderen  (147). 

Congiu-m,  -s  mezeimpri  (&e.  Gf.  3, 
149).  sechßechtrigmeü  (741.  drey  maß 
(111).  stubichen  (ii4).  zuber  (131,    141). 

Con-globare,  -gloare(  g7,  76),-elobare 
(18)  («'.  q.  conglomerare  q.  v.)  baln, 
kuczhcht  machen,  cloß  m.  (17).  kloßen 
(ö,  21).  klosen  (G).  cloten  (22).  zu  sam- 
meu  windin  (8  sim.).  chiwen  wemien  (18). 
kiggel  schiben  (21).  kewlicht  machen 
(4.  cf.  kauhebt  Fr.  1,  504). 

Conglobatus  gebalt;  -übst,  balle, 
cloße  (17).  kugelet  (65). 

Con-glomerare ,  -glominare,  -glo= 
mare,  -glumerare  (tg)  zu  sammen  ley- 
meu  (9.  X  conglutinare).  garn  (19), 
gaern  (11),  kniliii  garus  (76),  vff  eyn 
einen  (17)  winden,  vff  klinge!  {sie  8). 

Conglomeratio  knoil  von  zwirn  (75). 
*Conglunierare  v.  Conglomerare. 

Conglutinare  n.  coniungere ;  xcon= 
glutire)  hd.  zusamen-fugen,  -fogen  (211 
-sec'zen  (17),  -klecken  (G),  -binden  (es), 
-limen,  -slinden  (5,  G), -schlinden  (ee&c). 
nd.  tosamede-voghen  {  sluten  (23), 
-stucken  (22). 

Conglutinatio  zu  sammenunge  (8, 9). 
*Conglutio  V.  Displodere. 

*Conglutire  hd.  nd.  v'slinden.  ver^ 
schlindeii  (69,  134).  vir  slingen  (8).  vir= 
shichen  (19). 

*Congn-  V.  Cogn-. 
Congratulari  hd.  frau-,  fre-,  fro- 
(67),  freu-  (08) -wen.  frowen  (6,  22).  mit 
er-fr.  (75).  frolieh  syn ;  sich  frewen  mit 
syne  frund  (iio).  verblyden  van  syns 
frunds  geluck  (132'. 

Congratulatio  mit  -  erfxowung  0. 
-freud  (75). 


CON 

Congredi  hd.  zu  7id.  to  stride,  hd. 
strid,  strit,  ntrcite  (3),  streyt  fjan,  hd. 
geen,  gen,  genen  (21),  gein  (.3),  len  (18), 
goii.  in  streyt  gcen  (i34).  zu  hauff  gen 
(21).  zu  Samen  dreden  i8'm.  ainfirtigcn 
(19).  aciivccrdighen  1 11 1.  aueverden  (loe). 
kyuen  (22). 

Congregaresainen(17,21).zusainen-s, 
(75).  zuliauff  8.  (19).  zii  ö.  lesen  (G).  hd. 
sam  «'hl,  -len;  versamleii  1 110) ;  zamsam= 
neu  (75'');  zusaiiKMi  samlen  {GH).nd.  sam= 
me-nen.  -len;  te  hope  gaderen  (11). 

Congregatio  zanieii-,  vcir.  zam-8am= 
nunge  (75). 

Congressus  ii.  conflictus)  zusamen- 
gen  in  die  .strit  (8),  -gefugeii  in  dem 
strite  ,9). 

*Congros  v.  Congrus. 
Congrue    hd.    gelieh    (9),    glich   (8), 
füglich  (7.5),  zimlieli,  bequem. 

Congruere  glichin  (8,  9).  glich  (17, 
76),  hd.  nd.  bequeme,  beqweym  (3),  b&: 
qwemlich  (17),  genem  (G,  no),  ezymlich 
(4)  sin,  hd.  sein,  zymmen  (110).  temen, 
lympen  (22i>). 

*Congruitas  fuglichkeit  (75). 
Cong-rus,  -ros,  -er,  -rum  (Gf.)  {jns^ 
eis,  (f.  clebiaj  hasela,  heselinc  (Gf.  4, 
lOGi).  eyn  eseling  (19).  heslink  (109). 
heßling  (i25).  helseme  (11).  meerael, 
seepaling,  weis  (114).  wy-,  var.  we-lhyn 
(64).  cunchin  (Gf.  4,  454). 

Congruus  hd.  nd.  bequem-e,  -dich, 
hd.  -lieh,  komlich  (Fris.).  bekeme  (9). 
Orden- tlieh  (8),  -liehen  (9).  eigent-lich 
(8),  -heben  (9).  zyrolieher  (110). 

*Congrux  {cf.  congrex?)  i.  cetus  i 
cohors  (tg). 

*Conicere  v.  Coniicere. 

*Conieulata  v.  Caniculata. 
Con-iector,  -neetor  (18,  76),  -iectu= 
rator  (68!  eyn  wener  (5,  18,  22).  ineyner 
(GS,  110).  entwerffer  (67,  67).  veger  oder 
craw  {aus  träum,  (/.  sqq.).  bescheyden 
(9).  antprcst  («.  interpres  86.  a.  d.Lat.). 

*Coniectorare  v.  Coniecturare. 
Conieetura  eyn  vor-prufunge  (19), 
-prouinge  i22),  -bruffuug  (5),  -brfuiig  (18). 
vbVffung  {sie  G).  eyn  fore  proff  (21). 
wenuiig  ( 18 ).  vegunge  oder  craw  be= 
scheydunge  (9).  trachte  (^99).  hd.  dunckung, 
be-d"  (110),  prubunge  (133)  in  'inalo. 

*Coniecturaliter  entwerfflich  (75). 
Coniect-urare ,  -urari,  -orare  (76 1, 
eonnecturare  (18)  entwer-  hd.  -ffen, 
nd.  -pen,  mit  worten  willen  0.  gedencken 
(75).  duncken  (17).  berumen,  meynen 
(110).  v-m.,  wenen  (68).  erraten  (65).  trawm 
(9),  drawm  (8),  drumbe  {sie  17)  be- 
scheyden, l  -duden  (17),  -deuten  (9). 

*Coniect-  l  prefig  -  uratio  entwerf= 
fung  (75). 

*Conieeturator  v.  Conieetor. 
Conji-,conij-(m  denmeisten  Drucken), 
coni-  (76,  Mss.),  cooni-  (76)  -eere,  eo= 
mittere  (G),  prs.  con-ieio  (21),  -nicio 
(22,  23)  hd.  nd.  du-,  do-  f21),  di-  (13) 
-ncken;  tinchen  (76).  raden  (10  sim). 
wenen  (9).  moden  (13).  uß-  (8),  aus-  (9) 
-legen  o.  vornemen.  hd.  ent-,  en-  (21), 
mit-,  zusamen-  (es,  110)  -werffen,  er-w., 
verb.  in  -werben  (.5).  nd.  ent-,  eynt-  (22) 
-werpen.  prs.  ich,  ick  (22)  acht-e  (22), 
-en  (21),  echte  (23)  i  wilko-re  (23),  -r 
(22),  -rn  (21). 


CON 

Conila  i.  myrrh-a,  -is  wild  kdrffel, 
kelberkern  (73).  cun-ila,-ela(Ki.) dosten, 
wolgemuth,  costentz,  bergmuntz  (i43). 
tosten  (iii).  i-  thymbra,  satureia  josep= 
len,  hunerfull,  sergenkraut,  cuuel  (73, 
143);  saturon,  sa-,  sc-denei  (73).  kunel, 
qiiendel  (Fi-.),  conuca  quenel  (Gf.  4,  454, 
678). 

*Conisa  v.  Conyza. 

Coniscat  capra  stutzt  (125). 
*Coniua  v.  Canapus. 
*Conmbere  folgi-n  (8,  9). 
*Coniuere  v.  Conniuere. 
Coniugale    animal    ein    gesel-lisch, 
var.  -seh  thire  (6.5). 

Coniugalis  hiberch  (9fi). 
Coniugare   hd.  zu  nd.  to  der  ee,  E 
("6),  hye  (21)  pinden  (1),  binden  (3),  v'-b., 
griffen  (7G).  zusamen-b.  ^10),  -geben  man 
vnd  wip  mit  ee  der  kont-,   var.  kundt- 
schafft  (75).  heilichen  (132). 
*Coniugere  v.  Coniungere. 
Coniugium    lul.  dye    nd.   de   ee,   e 
föb,  21).   nd.  dat   echte   (23),   e.   leuend 
(23).    hd.   elich    leben;    gesam-ent    ee, 
-melt  E  (10)..vermehelung  (';4).  gemahel= 
schafft   (75).   bischlaffung    {r^b).   hiwelec 
(99).  hillich  (132). 
*Coniuitim  v.  Conuiuiiara. 
Coniunctim  ro  samde  (22). 
Coniunctio  zu  hanff  fügung  (19). 
Coniu-ngere,  -gere  zusammyn  fugin 
(8).  hd.  zusamen-,  zuhauff-,  nd.  tohope- 
vogen,  hd.  -fugen,  -tun  (65),  -zelten  (23). 
Coniunx  v.  Coniux. 

Coniurare  hd.  nd.  be-,  zuhauff-  (17), 
zusammen-  (8,  9)  -swern  sim. 

Coniuratio  hd.nd.  beswer-unge,  -inge. 

Coniu-x,  -nx  hd.  hus-frauwc  sim., 
-wirt  (6,  76).  ein  huß  frf  (21).  nd.  hus- 
vrowe,  -glienote.  wif  of  man  (99).  ein 
geheilicht  man  off  wijff  (132).  gcmahel 
(68,  110).  elich-g.  (65),  -menscho  (93). 

Con-yza,   -isa  (c/.  cvuiilago)    floh= 
kraut,  gole  müntz,  grosse  m.,  dür-,  don- 
ner-wurtz  (73).  hundtsaug  &c.  (143). 
*Conlactaneus  r.  Collactaneus. 
*Conlat-i,  -io  v.  Collatio. 
*Conliniito  {i.  polio,  X  lima)  has-o, 
-inun  (Gf.  4,  1048,  cf.  800). 

Conm-  V.  Comm-, 

Connectere  zusamen  -  küpfen  ( 9 ), 
-kneppen  (8).  zu  hauff  knoppen  (17).  te 
zamen  knuppen  (11). 

*Coniieet-or,  -urare  v.  Coniect-or, 
-urare. 

Connexum  zusammen-gebiinden  (9), 
-knoppen  (8).  zugezwungen  (15). 

Con-niuere,  -iuere,  -niuire  (77),  t 
-ninuere  (76)  hd.  wincken,  w.  mit  den 
äugen,  nicken  (77),  achten  (17),  verwilli^ 
gen  (uoV  nd.  wenken. 

*Coimopium  &e.  v.  Conopeiun. 

Connubere  ver-hyren,  vai'.  -heüren 
(110).  by  schlaffen  (68).    hyllichen  (132). 

Connubium  hd.  by-,  bey-,  pey-  (1,  4), 
eyn  by-  (5*>)  -slaffunge,  -sloffunge  (6), 
-slaffen  (5t>,  4),  -schla'ff  (10);  eyn  bislaf 
(12).  nd.  by-slapinge  (23,  132),  -slapen 
(22),  -wesinghe  (132).  hoch-ziij  (8,  110), 
-zijd  (17).   brut-,  vm-.   braut-lauff  (110). 

Connumerare  midde  zelen  (19).  mede 
teilen  (11). 

*Conodoxia  v.  Cenodoxia. 


CON 

Conofigio,  g.  -onis  i.  meta  (147,  Br. 

cf.  Gl.  ra.  h.  V.) ;  obligatio  in  die  nuptiarum 
vur  den  bruytschat  off  bruloft  to  vol= 
brengen  dye  gelayfte  (147). 

*Conoilla  v.  Conucula. 
*Cononia  v.  Canonia. 

Conopeum  (</r.  xcov&TlsTov  114),  con= 
nop-eum  (gi.  m.) ,  -ium,  gew.  eanop- 
ium,  -eum,  -oeum  (91),  -egium  (75), 
-um,  -ilum  (76),  eanipeum  (60),  cena= 
penum  (5")  (i.  rethe  mmcarum  18  &c. ; 
X  can-opus,  -apus)  hd.  nd.  vmme-, 
hd.  -vnnb-,  ym-  (13),  vber-  (12)  -hauck, 
hd.  -hang.  hd.  fliegen-  (es  &c.),  fligen-, 
tawben-  {  vincken-  (9,  60),  dubin-  (5*^), 
winter-  (74)  -netze,  -netz,  -garn  (es). 
Schnaken  garne  (10).  spin-wepe  (18), 
-wep  (75).  stovphüli  [i.  ciburnium,  epi= 
cilium,  lacunar  93.  cf.  ciborium  Fr. 
3,  322.  BM.  680).  croue  (100).  hanffen- 
(19),  hanf-  (67)  -dacht,  hannepen  dueck 
(11). 

*Conosatus  v.  Canonizare. 
Conp-  V.  Comp-. 

*Conpes  V.  Cornipes. 

*Conplacieior  sonftiger  (9). 

*Conponula  i:  Cauponula. 

*Conpostum  v.  Compositum. 
Conquadrat  se  Caritas   vnbe-,   var. 
vnb-weglich  ist  die  liebe  (65). 

Conquassare  hd.  zu-,  zer-  (6,  69,  76, 
134,  Fris.),  zusamen-  (es,  110),  nd.  to- 
schudden  (8^,  22),  -schoden  (17),  -sehnten 
(9,  4),  -schütten  (110'^),  -schytten  (iio»), 
-schuttelen  (68),  -sehotteln  (8),  -queßeu 
(18),  -swingen  (8,  22),  hd.  -brechen,  7id. 
-brecken.  erschütten  (Fris.,  Ki».). 

Conquassatus  ge-schutt,  varr.  -schut, 
-schüt  (uo),  -schüttelt  (es). 

Conquaternare  quater-nieren  (68,110), 
-u  setzen  (110). 

*Conq'uare  mejmen  (8**.  .st.  conqueri?). 

Conquer-i,  -ere  hd.  nd.  clagen. 

Conquestio  clag-unge  (19),  -inge  (11), 
-e  (6.5). 

*Conquestrius  v.  Coquester. 

Conquestus  ptc.  hd.  nd.  geclaget.  s. 
beclagung  (110). 

*Conquiescere  r.  Conquiniseere. 

Conquieseere  hd.  rasten,  rosten  (99). 
ruwen  (8).  ruen  (9  &c.).  lainen  mit  den 
elbogen  vff  (75). 

*Conquilium  v.  Conehile. 

Conqui-niseere,  -eseere  (9)  hd.  nd- 
nigen.  mit  dem  heupt  n.  (17).  hd.  ney= 
gen,  naygen  (134),  nicken  (9).  wincken 
(8,  110).  w.  mit  den  äugen  (17).  wenken 
(11).  steuren,  vlg.  vffleinen  (75). 

Conquinisium  (herba  f  st.  -sco  ?)  nigo 

(104). 

Conquirere  hd.  er-,  her-werben.  nd. 
vorweruen.  erkrigen  (9).  irkriegin  (8). 
winnen  (99).  er-forschen,  -fragen  (110). 

Conradus  (oft  i.consilium  ratum  dans) 
cunraed  i.  audax  consilii;  a  castrensibus 
kuntze,  a  rusticis  curd  (125). 

Conregnare  mit-hirschin  (8) ,  -her= 
sehen  (9). 

*Conrogare  (untersck.  von  eorrogare 
8)  mit  bitten  (8).  i.  congregare  i  inui= 
tare  (66  &c.),  iniuriari  (110  &c.). 

*Consa,  comum  {herba,  cf.  eicuta) 
wedewsle  (47). 


CON 


143 


Consangwineus  hd.  nd.  eyn  frunt, 
wrunt  [sie  22).  hd.  freun-d,  -t;  -t  vatter 
halben  t  des  bluts  von  geburt  (75).  eins 
frunds  geblut(iio).  gesypte  (16).  sipbluot 
(93).  eyn  mag  (17).  maig  (19).  maeg  (99). 
maech  (11).  maych  (132). 

Consang-winitas  kunne  (21,  22).  kun 
(5).  hd.  nd.  mage-,  mog-  (6),  hd.  frunt-, 
freund-schafft,  -scop.  eyn  gesucht  (21). 

Conscendere  hd.  mit-  (17),  vff-,  vber- 
t  mit  vff-  (60)  -stigen.  aufsteygen  (9). 

*Conseica  v.  Caustica. 
Conseientia  sam-  (9,  13,  23),  san- 
(5,  12,  19,  22),  sin-  (17)  -wiczigkeyd  (19), 
hd.  -witzekeit,  -wicikeyt  (13),  -wiczkeit(9), 
nd.  -witticheit.  witscap  (11).  gewyßne  (76, 
iiot')o.  kentnyß(no'').gewisneo.kemiisse 
(110^).  wisse  (8).  ein  gewissen  (9,  4).  hd. 
die  wiß-  (6),  wys-  (18),  wissen-,  gewis= 
sen-  (65) ,  weyssen-  (6g)  -heit.  bekente= 
nisse  (8*»).  erkantnuß  (65).  sen  (99).  hd. 
nd.  vor-,  hd.  v'-,  vei'-,  vir-nunft,  -nonfft 
(5,  18,  19),  -nufft,  -noft  (21).  vernyfthich 
(13).  gotes  vorchtikait  (1).  gotfurchtikeyt 
pb).  kentnisse,  conscientie  (132). 

*Conscientiose  gewissenlich  (75). 

Con-seientiosus,  -senciosus  (76)  {i. 
timoratus  1)  hd.  got-,  gots-,  gotz-  (110), 
ge-  (67)  -vorchtsam  (1),  -furchtig  (es), 
-forchtig,  -ferchtig  (76),  -fuchtig  (18), 
-fochtig  (17,  21),  -fortig  (6).  nd.  gode 
vruchtich.  gewissender  mensche  (75). 

Conscindere  auf  reyssen  (9).  zu  ri= 
sin  (81.  ze  rißen  (17).  ze-  (17),  vß-  (19), 
vt-  (11)  -sniden. 

*Conscio  V.  Concio. 

Conscire  mit  wyssen  (9  sim.). 

Conscius  (/.  reus)  hd.  nd.  schuldi-g, 
-eh.  wyß-  (68  &c.),  -wisse-  (67),  misse- 
{sic  19)  -lieh,  wissen-d  (uo),  -haftig,  ge^ 
wissener  (es),  wietlich  (11).  wethech  (99). 

Conscribere  weder  scriuen  (99). 

Conscriptio  wederscrift  (99). 
*Conscutello  i.  comedens  cum  vno  de 
vna  sciäella  (6). 

Consecrare  hd.  wy-,  wey-hen.  nd. 
wygen,  wyen.  zu-eigen,  -heiigen,  dirmen 
daz  sacrameut  (65.  cf.  confieere). 

Consecratio  wyhunge  (19).  kerm-isse 
(147),  -eße  (125)  i.  dedicatio  templi. 

Conseer-etalis ,  -atalis  (sie?)  ags. 
ge-hala  t  -runna  (/.  symm.istes  Gl.  Aelfr.). 

Consecutio  nachfolgung  (4).  hd.  er-, 
her-  (17)  -werbunge.  nd.  er-,  v'-weruinge. 
*Conseeutiue  nachfolglich  (65). 
*Consedere    {i.    inuadere   Gl.   m.)    v. 
Considere. 
*Consenciosus  v.  Conseientiosus. 

Consensus  hd.  nd.  (147)  vol- ,  nd. 
wl-bort  (11,  17,  22),  -burt,  var.  -bert 
(147),  -bord  (23),  -wort  (5,  9).  M.  mit- 
hellung,  -hewung  {sie  es) ,  -heilig  (»), 
-haltunge ;  v'-heugung  (18),  -hengnis  (21) : 
folgunge  (8,  9),  gehorchunge  (9),  will, 
willgung  (68),  verwilligung  (65,  110),  gu-, 
var.  gy-nuung  (iio),  gunst,  zu-g.  {i.  ad= 
missio  65).  consent  (132). 

Consentaneus  volgich  (13).  ge-v.  (8^, 
23).  ghevolget  (22).  gefolgi-t  (8  simX 
-ck  (9).  volger  (4).  nach  fulger  (17). 
ful  wortig  (.5).  gewlbordet  (22).  vulbord= 
icheyt  {sie  23).  genoichlich  (132).  mi 
helfer  (10).  gutwillig  (110). 


144 


CON 


Consentire  {i.  assentire,  adquies 
cere ,  concodoro  7.  im  vol-,  \vl-  ['2'2) 
-woittMi  (w  Ulis  h  i/tüiiilert !  f)) ,  -woit 
pi'in'ii  liti,  -bDi-cU-n  ill,  2'J),  -biu<l»'n, 
«•<(»•.  -bordi'u  (117).  wolboroii  ^13).  fuol 
wiTilcn  (77).  fid.  giiiiiicii  (ito'>').  gyn. 
iH'ii,  iiiit-luililcii,  -halten,  -holen  (8), 
-hellen  (i:,).  -holn  (17),  -helfen  (10).  nd. 
mede  holden,  hd.  v'wil-ligen  (68,  134), 
-gen.  hengen  (.\vcutin.).  vor-h.  (3,  12,  4). 
fnlgen  (81  volgen  (8>',  t».  v'-v.  (17).  go-- 
horgen  (l7t. 

Consequenter  anheug-  f  nachfolg- 
lich  («.">). 

Consequi  volgon  (110).  nach-  (8,  4). 
mit- (17\  er-  ((>,  17,  18) -folgen,  erkrigon 
(it).  erwerben  (G  sim.).  (lerbcrben  (3). 
erweruen  (22).  vberkonien  (uo). 

Conser-ere,  -e  (8'')  pflanczen  (9,  68). 
zusanien-|)ri.  l  -seyen ,  var.  -plantzen  i 
-sewon  (110).  planezin  (^8).  seien  ((>8).  an 
eyn  voigon  (i  17).  gevoehen  (8'').  geucgen 
(99).  c.  manum  t/.uhaiitte  tzyhn  (125). 

*Consertiin  zu  hauff  (17). 

*Conserua  r.  Consolida. 

*Conserualis  glielies  wcses  (8). 

Conseruare  lialden  (99).  hd.  be-, 
haut-  (üö  I  -halten ,  -halden.  bewareu 
(11.  17). 

Conseruatorivun  käste  (22). 

Conseruire  mid  dienen  (17). 

*Considei'are  v.  Confederare. 
Considerare  hd.  nd.  merken,  mirken 
(17.  21 1.  nicken  [st'c  5).  vffmerckung  hon 
(65).  prouen,  liken  (22). 

Consideratio  merckunge  der  ge= 
dancken(9).in  dem  »edanck(8).  merckuug, 
vff-ni.,  hinderdencKuug  (65). 

*Consideratiuus  merck-  (iio),myrck- 
(132")  -lieh. 

Con-sidere,  gew.  -sedere  hd.  mit- 
(8),  bey-  (9),  darby-  (f,5),  zuhauff-  (17), 
zusamen-,  zeraen-  195)  -sitzen  (^-sed.  17), 
-seczen  (-sid.l7).  nd.  tozamen-zitteu  (23), 
-setten  (11,  22). 

*Consid-ium,  -um  v.  Consilium. 

*Consi-dus,  -tus  (22,  23),  -stus  (4) 
{i.  locatus,  t/.  consitus)  ge-seczet  (18), 
-saezet  (21),  -satzt  (5,  4),  -set  (23),  -sat 
(22). 

Consiliari,  -re  (76)  hd.  rat,  rot  (6), 
raut  (76)  geben,  i  uemeu,  nicmeu  (76). 
ratz  fragen  (110).  7id.  rad  gheuen. 

Consiliarius  raat-  (68),  ratz-  (110) 
-man. 

Consilia-rius,  -tor  hd.  nd.  eyn  rat-, 
rad-  (23),  rath-  (66),  raat- (68),  ratt- (67)1 
rait-  (18),  rot-  (6)  hd.  -geber,  nd.  -gheuer. 
ain  rautgeb  (76). 

Conslligo  {i.  pes  leonis  144,  hellen 
borastrum  i  pedicularis  143)  leüßkraut 
(i3ö,  143,  144).  schlangenwurtzel  (144). 
schwartz  nießwurtz  (143). 

Consi-lium,  -dium  (10),  i  -dum  (tg, 
Gl.  m.)  hd.  nd.  rat,  raet  (11),  rad  (14, 
23).  hd.  rat  (12),  rayt,  rayd  (19),  radt 
(10),  raut  (76),  rot  (6).  eyn  rat  dez  ful= 
ckis  (.5b). 

*Consimarga  v.  Cosmarcha. 
Consimilis    glich   ( 6,  er, ).  en-,  varr. 
ein-licli  (6.T).ÄfZ.mit-gelich,  -geleich,-glich, 
-gleich,    midde    glich    (18).    nd.    mede 
ghelijck. 

*Consistanter  von  de  gestilte  {S^). 


CON 

^Consistari  (anti  flstus  nt.  viscus? 
<•/.  ussistero  andeven    1 17  Vjkleben  (74). 

Consi-stere,  -tare  (lit)  bii  stain  (19). 
by  .sfeen  (iKi  nim.).  bieten  l  Wesen  (.'')). 
w.  /  mit.ston  (6).  m.  i  w.  sin  (7«).  mit 
Mten  in  e}*  w.  (17).  hd.  mit-w.,  -seyn 
(4),  -stau,  -ston,  -ütanen  (21);  midde 
.sten  l  sin  (18);  gruntlieh  setzen,  nd. 
mede  stau  f  wezen. 

Consist-orium,  -erium  (76)  hd.  nd. 
rat-,  raet-  (11),  rad-  (23),  rat t- (6.5),  rot- 
(«5),  raut-  (76),  rait-  (18),  rayd-  (19), 
dinek-  (9,  99,  Gl.  Mar.),  drinc-  {sie  121), 
ding-  (8»»'),  recht-  (18),  rielite-  (23),  hd. 
rieht-,  gerieht-hus  sim.  rumio  {i.  rupis 
alta  Gf.  2,  r)i(i). 

*Consistus  V.  Considus. 
*Consitare  v.  Consistere. 
Consitus  («.  ornatus  diver simode  plan^ 
tatus  t  locatus  3.   cf.   considus)   gimbe= 
tote   ( 120,   sim.  Gf.   1,    202).    ge-pHaiiczt 
(9),  -planczt  (17),  -peilczt  (3.   cf.   Sm.  1, 
282  sq.). 
*Consobitus  v.  Consopitus. 
Consobrina   ein   schwester   dochter 

(68,    110). 

Consobri-,  l  sobri-,  consubri-  (94, 
136),  cossofre-  (Gf.)  -nus  gatulinc  (Gf.). 
hd.  eyner,  e^r  swester  son  t  kint;  eyn 
sw.-,  Schwester-  (68,  76,  110  &c.),  suetir- 
{sic  104),  sister-  (10),  geswister-,  geswi= 
stergid-  (93),  mumen-  (9.5,  Gf.  4,  4.57) 
-killt  sim.,  -sun  (68,  9.i,  104,  110),  -son  t 
-kind  (76).  nd.  en  zuster  kint.  ags.  gisuir- 
giä  (i36),  -ia  (Bosw.);  gesumgion  (94). 
pl.  mumen-  l  hoemen-sune  (100).  swester 
kiuder  (9).  tzweier  sw.  kint  (66  Mrg.). 

*Consoeialis  mitgesellisch  (75). 
*Consocialiter  mitgeselliglich  (75). 

Consociare  massehop  maken  (11). 
*Consocietas  mitgeselschafft  (7.5). 
*Conso-dalia,  -ladia  v.  -lida. 

Consodalis  v.  Consors. 

Consola-men,  -tio  hd.  nd.  trost, 
troest  (11).  hd.  trüst  (4),  drost. 

Conso-,  consu-lari  hd.  nd.  tro-,  hd. 
dro-,  tro-  (6),  tre-  (76),  dro-  (67)  -sten. 
*Consolarius  trostlick  (23). 

Consolatio  (c/.consolamen)  AcZ.  tro-, 
dro-  stuug.  ergetzli-chkeit,  var.  -heit  (65). 

Consolator  ti'oester  (64), 

Consolatus  getröstet  (6). 
*Consoldi  {cf.  sq.;  conslligo ?)  i.  cor= 
tex  t  medulla  ellebori  (47). 

Conso -lida,  l  -ladia  (maior  73), 
-dalia  (47,  96),  Candida  maior  (85), 
gunsula  (q.  v.),  t  Solidago  (73.  134,  Ki.), 
con-firma  t  -serua  major  (143)  {cf. 
lolium)  gew.  c.  maior  beyn-welle  (96, 
Sum.  c.  minor  deine  b.  Sum.),  -wel  (73), 
-weil  (143).  beywene  (85).  beuenel  (47. 
X  pipinella).  hd.  wal-,  wald-  (75),  t 
wähl-  t  walm-  (74)  -würz,  -wurt  (93).  nl. 
waelwortel  (143).  svarzwrze  (105).  swartz- 
(74),  schwartz-,  schmeer-  (143),  schartz-, 
schautz-,  sehmertz-  (73),  wiz-  (87)  -wurtz. 
hirschmangolt  (i43).  consul  (93).  cunsele 
(87).  gülden  gunsel  (U3),  guldin  guntzel 
(73)  c.  media,  singruone  c.  mediana 
(131).  wundencruet  consolida,  bogula 
(85).  mazscbutz  {sicV  wuntkraut  i.  bru= 
neta,  bugl'a;  gawciiel  c.  minor  (74) 
gottheil,  braunnellen  c.  minor,  bru-, 
pru-nella;    maßlieben,    madlieblen   &c. 


CON 

e.  minor,  Solidago  minima  &c.  (143). 
nierginlduiii  ^c.  minor  81.  c.  regalis 
ritersi>oni  (iu,  i2'.,  143). 

Consolidare,  -ri  hd.  sterckeu.  mit 
stirken  (17).  stricken  (23).  vcstigen  ((5). 
hd.  be-,  mit-  (18),  mit  be-  (5),  nd.  mede 
be-vestigen.  mit-  (17,  76),  be-  (3,  21). 
-festen.  soldyren,(i32),-eren,Ioeden  (147). 

Consolidare  ferrum  yseren  loden 
(22"). 

Consolidus  starckcr  (74). 
*Con8ona  geselle  (9.  aus  gehelle  Vx 
consors?). 

Consonanti-a,  -o  (99)einhellikeit(6.5). 
undudrageiiisse  {sie  99.  <f.  sq.). 

Consonare  /*'/.  mit-,  nd.  medc-ludin, 
hd.  -luten,  -lauten,  -lawtten  (1),  -hellen, 
-dinen  (76).  eintrechtig  vbertrag  hon  &c. 

(65).  • 

Consonum  mit-  (8),  gliche-  (8")  -lu- 
den, glich  lauten  (9). 

Consonus  hd.  mit-,  mittel-  (2),  nd. 
wal-  (99)  -ludeude,  hd.  -luden  (21),  -lutcnd, 
-luten  (110''),  lautent  sim,,  -ludig  sim., 
lawtig  (2  &c.),  -laut  (75),  -ballig  (4),  -heilig 
(6,  67^  -soner  (76.  c/.  dissonus).  nrf.  mede 
ludich.  ein-hellig  (es),  -  treclitig,  var. 
-dreehtig  (110). 

Consopire,  -ri  hd.  ent-  (8»*»,  9),  mit-, 
zusamen-slaffen,  -schlaffen,  -sloffen  (8,  9, 
17),  o.  slumen  (8).  nd.  vnt-  (99),  to  8a= 
mende-  (23)  -slapeu.  -re  i.  simul  l  leni= 
ter  dormire  suß  -,  var.  lief-  lieh  mit 
schlaffen  (110).  tzosamen  -  slaiffen  t 
-slumeren  (i32).t./acerec?.  ontslapen  doen 
(i32).  entschlaffen  (uo). 

Conso-pitus,  -bitus  (76)  ent-slummit 
(8),  -sluinet  (9),  -schlaffen  (65). 

Consors  {i.  sodalis,  con-s. )  hd.  nd. 
geselle,  hd.  gesell ;  mit-,  glich-  (8),  ge= 
luck-  (1,  5".  X  sors)  -geselle,  gefeilig 
( sz'f  64).  medegheselle  t  venuot  (107.  i. 
q.  ven-it  i47,  -noot,  veyn-out  &c.  Kii.). 
gade  (22b,  77). 

Consortium  gesel-  (12,  22),  geselt- 
(17)  -Schaft,  -scop  (22). 
*Consparsio  v.  Conspersio. 
Conspeetus  angesicht   (65).  aenghe= 
sieht  (11).  aiugesechte  (19). 

Conspergere  besprinken  (99). 
*Conspernor  v.  Consternari. 

Con-spersio,  -sparsio  (76)  i.  farina 
per  aquam  conglutinata  sine  fermento 
(Br.  &c.).  pape  (99).  c.  noua  ein  vermi= 
schung  des  melbes  vud  wassers  on  heffel 

&C.   (65). 

Conspicare,  -ri  (17)  {i.  spicas,  aristas 
colligere)  ahereu  von  (uo),  aren  van 
(132)  körn  lesen,  erhören  (s^c  68!).  eren 
(17). 

Conspic-ari,  prs.  -or,  -ior  (18)  hd. 
ansehen,  prs.  ich  a.  (5,  18,  21).  ik  anse 
(22).  inf  behendelichen  (9),  behentlich 
(8)  merken. 

Conspicator  {i.  speculator  &c.  Gl.  m.) 
ein  verspeher  (68). 

*Conspic-ellum,  -illum  (76),  -ilium 
(Ki.),  -ulum  (Gl.  m.)  i.  locus  üd  con-  (75), 
in-  (76)  -spiciendum  aptus.  außhang 
(75).  beschawenstat  (74). 

Conspicere  schowen  (i4i).be-schawen 
(9),  -schauwin  (8  sim.),  -sieben  (18  Mrg.). 
sehen  (16^,  75).  mit  secheii  (13).  anseen 
(22).  gucken  (75). 


CON 

Conspicilia  augenspiegel  (9i). 

Conspic-ilivun ,  -illum,  -uluxn  v. 
-ellvun. 

Conspicuus  hd.  nd.  dar.  klair  (5). 
clor  (^6).  luter  (21).  hd.  dorch-,  vor-  (10) 
-sichtig,  -syechtig  (12).  v''nemelich  (9). 

Conspirare  hd.  zusamen-,  nd.  tosa- 
men-blaseu  l  sweru,  hd.  sweren,  beswern 
(21).  hd.  z.-plasen  (1,3,4),  -raten  (3,75), 
-raden  (18),  -geloben  (7G;,  -vei-binden  («ö, 
iio)  in  boß  0.  gilt  (iio),  -stupffeu,  var. 
stipffen  (65).  mit  einander  vber  eins 
werden  (75).  undersikei'en  (99). 

Conspiratio  (i.  speculatio  in  malo, 
alph.  conspic-  66  &c.)  hd.  eyn  raut  (76), 
zusamen-rat  (5, 21),  -rayd  (18),zcu  sammen 
in  rat  (4),  nd.  en  to  zamen  rad  in  malo. 
eenradegheit  (99  sim.).  geselschaf  in 
bösem  (6;.  parthy-  0.  ein  verbunt-machen 
in  bösem  (iio  sim.).  p.  m.  t  zusamen 
verbinden  (es),  sprach  der  bedenckung 
(75). 

Conspirator  ein  zusamen  verbinder 
(no).  v'spier  (c/.  eonspicator),  meut= 
maker  (107,  sim.   i32i.  pl.  boß  ratgeber 

(76). 

Conspiss-are,  -io  (r.  confertire) 
behren,  erb.  (Ki*.). 

Consponsor  mit  gelober  (9). 
*Consponsvis(«.con-federatus,-spieu= 
US  &c. ;  ianitrix  Gl.  m.)  claur  (76). 

Conspuere  spihen  (18).  speyen  (4). 
spuwen  (6).  hd.  nd.  be-,  ain-  t  midde- 
(19),  mede-  (11),  hd.  ver-  (vocc.  ex  quo) 
-spyen,  -spigen  (22),  -spuen  (99,  132),  hd. 
-spihen  (8'',  19, 69),  -speynen  (67),  -speygen 
(3),  -spuwen  (68). 

Consputus  bespuwet  (es),  verspeyet 
(110).  bespyet  (132). 

*Constabulare  i.  ad  stabtdum  dticere 
(76).  stalliu  (8,  9).  zu  stalln  (17). 

*Constagnare  v.  Stagnare. 

Constans  hd.  nd.  stete,  hd.  stat  (i34), 
stat  (1),  stete,  stedt,  stet  (76),  steet  (iio). 
gestadech  (99).  stanthafft  (es).  volstant= 
aftich  (132). 

Constanter  stetlich  (17). 

Constantia  hd.  steti-,  stäti  -  (i34), 
stetti-  {67),  stetig-,  stede-  (5),  besteti- 
(65)  -keit,  nd.  sted-  (22),  volstautaft-  (132) 
-icheit. 

Constantia  (du.)  constentz  (75^).  cost- 
entz  (75ac,  76),  -nitz  (1,  75'^),  -nes  (75<i) 
an  dem  boden  see  (76). 

Co-,  ca-  (5*")  -nstantinopolis  con= 
stantinopil  (5^).  constant  in  opel  {siel). 

Constare  hd.    steen;  zusamen  -  ston, 
-sten,  -steen.  -than  (70).  nd.  tozamen-stan, 
-blasen  (22.  st.  conspirare).   hd.   oflfen-, 
nd.  open-baren,  hd.   -bar  syn.  vti'enborn 
(21).  offinbaren  0.  wisseclich  sin  0.  stede 
sin  an  gude  (8).  wissenclich  seyn  an  gut  1 
t  an  böse  (9).  wißlichen  sin  o.  stede  sin ! 
gudlich  ader  boßliohe  {17).  hd.  7id.  kost- \ 
en,  -on  (95).  gestet  (1).  constat  multumj 
es  gestat  vill  (65.  cf.  Sm.  3.  598).  { 

ConsteUatio  {i.  fatum  &c.)  gestir=' 
nung  (74). 

Con-stemari,  -spernor  {alph.  eonst- 
i.  contristor  l  mente  deficio  134^  hd.  er= ; 
schrecken  (Mss.  mog.) ,  i  omechtigen  (9). 
verstocken  t  in  laid  verherten  (76).  nider- 
geschlagen  in  gemein  (110).  derneder- 
werpen(99).verveirt  off  verslagen  werden 

UlEFENBACn    G1.O98AHIVM 


CON 

van  hertzen  (132).  veruert  o.  verschlagen 

(68). 

Consternans  v.  Contemans. 

Constematus  erschrocken  (8,  9). 
amechtig  worden  (9).  ver-veirt  t  -slagen 
(132),  -irret  t  -schlagen  (iio)  im  hertzen. 

Consternere  niderwerffen  (68,  no). 
streyen,  var.  strewen  (110). 

Con-stipare,  -stipari  (8,  75),  -stir= 
pare  (69,  i34),  -sipare  [^alph.  const-  7g) 
{i.  simul  sti-pare,  -rpare  69,  134;  replere 
t  condensare  t  circum-fallere  t  -dare  76. 
X  -vaUare,  eonsepire?)  hd.  in  dem 
lybe,  leyb  (1,  9)  ver-harten,  -herten  (1, 
(i,  9,  75)  im  pauch  der  dreck  (75).  nd. 
in  deme,  den  (22)  liue  v'harden.  yne 
liebe  for  haltin  {sie  8).  bedecken  i  stecken 
(9).  hd.  be-  (8),  vmb-stecken  cumfloribus. 
be-stopffeu  (110),  -stoppen  (19,  es,  99), 
-spotten  (11). 

Constipatio  hertung  (e4). 

Constipatus  verhert  (1,  75)  in  dem 
leib  (1).  vorliart  in  de  übe  (ö**).  hert  in 
dem  bauch  (64).  verstopfft  (110). 

Constituere  hd.  nd.  bestedigen.  hd. 
be-steydigen  \^>lj,  -statigen  (i34),  -stet^ 
tigen  (67),  -stetigen,  seczin  (8,  9).  in- 
(iiü),  vH-  (65)  -seczeu.  setten  (11).  besiezen 
(17).  bestellen  o.  zu  wegen  bringen  (75). 
küsten  {ad  precium  19.  cf.  constare j. 

Constitutio  seczunge  (19).  settinge 
(11).  vff  saczung  (es),  gesecz  (10).  be^ 
Stellung  (75). 

Constitutus  gesaczt  (17).  bestelt  (75). 
*Constract-a,  -us  v.  Contract-a,  -us. 
*Constrepare  i.  fornicari  (76)  st.  con= 
stuprare. 

Constringenter  enge  ader  hyrtlich 
(17;. 

Constringere  hd.  twingen  (8,  4),  be- 
tw. ;  zwingen  (tJ,  18,  76).  nd.  dwingen. 
hd.  zusamen-,  zuhauff-,  zuhauflen-  (66), 
nd.  tehope-binden  (11,  19,  68,  110) ,  hd. 
-twingen  (8^*^),  -zwingen,  -drucken  (8,  9), 
-drocken  (17),  -tringen  &c.  (65;. 

Construere  buwen  (19).  bauwen  (11). 
duden  (11,  19i.  czwiugen  (21.  X  con= 
stringere). 

*Construx  (apum)  v.  Costrus. 
*Consubrinus  v.  Consobrinus. 
Consubstantialis  glichs  (9,  15),  eyus 
glichen  (17),    ainß   (65,  67  Mrg.)    wesens. 
*Consucia  v.  Consutura. 

Consu-ere ,  -are  (8)  uehen  (5,  18, 4). 
nähen  (21).  negen  (6,  S*»,  22,  75).  neggen 
(23).  neien  (3).  ueen  (76).  hd,  zu- (67,  68, 
110),  zusamen-nehen  (17),  -neyen  (es,  110), 
-naen  (i34),  -newen  (67).  tzu  haufF  suen 
neben  (19).  nd.  tehope  nayeu  (11).  biis= 
sen  (6). 

Consue-,  in  den  meisten  Mss.  conswe- 
re,  -scere  hd.  nd.  wonen  (22i>);  ge-w., 
-won  (18),  -wanen  (1);  plegen. 

Consu-.  consw-etudo  hd.  nd.  won- 
(77),  gewon-,  wonent-  (85)  -heit.  gewaneit 
(ö*^).  gewoente  (i32).  plegesede  (19).  sede 
(99).  ziede  (11). 

Con-,  t  as-,  a-,  bissw.  dis-  {sie!) 
-suetus,  -swetus  hd.  ge-wont,  -want 
(4),  -won  (68,  110).  nd.  ghevvonet. 

Consul  hd.  rat-  (5),  rot-  (6),  ratiß- 
(öt»)  -herre.  rad-here  (22),  -her  (21).  hd. 
rat-,  rats-  (17,  134),  ratz-  (64,  110),  raatß- 
(68),  nd.  raets-man.  rat-frauwe  (17),  -gebe 


CON 


145 


(18),  -geb  (4),  -geber  (65).  der  oberst 
gewalt  zu  rom  (91).  ein  iar  richter  ze 
Rome  (c.  romanus  93).  burger-  (111), 
am-  (113)  -mayster.  oberster  potestat 
(Fris.).  ags.  gerefa  (Gl.  Aeifr.). 
*Consulari  v.  Consolari. 

Consulere  {i.  consultare  q.  v.  9) 
raten  (5,  4).  raden  (8,  22).  hd.  rat  fragen 
(13),  haben,  geben,  rot  g.  (6). 

Consultare  hd.  rat,  rot  (9),  raits  (147) 
fragen,  nemen  (no'i.  berait  (132),  beraat 
(68)  n. 

Consultator  die  rait  heist  (132). 

Consult-e,  -o  (135)  wißlich  (17).  mit 
rat  (65.  so  wetterau).  vß  betrachte  gemute 

(125). 

Consultor  rat  ft-ager  (8).  rot  be  geber 
(9).  einer  der  raat  sim,  begert  (es,  110). 
*Consultoriuni  rat  hus  (22). 

Consultus  rat  geber  (8,  es),  rot  fre= 
ger  (9).  wol  beraten;  der  rat  (110).  ratt= 
lieh,  wyeß,  vermmfftig  (88). 

*Consuma-re,  -tus  v.  Consumma-re, 
-tus. 
*Consuniax  i.  vir  potens  (76). 

Consumere  hd.  v'zeren.  vnnuczlich 
v'cz.  (3).  wersccren  (sie  13).  v'teren  (22). 

Consum-mare,  -are  (Pap.;  alle  Mss.) 
vollenden  (1).  voln  endigen  (5**).  vollen 
(8»^).  hd.  vol-  (8,  9  &c.),  vollen-  (19,  21), 
voln-  (5,  18),  wol-,  Mrg.  zuo-  (13),  vor- 
(4),  ver-  (67),  nd.  wllen-bringen,  -brengen, 
-prengen  (4). 

Consum-matus,  -atus  vollen-,  var. 
vol-  (65),  voln-  (17)  -bracht. 

Consumptus  ver-  (17,  75),  ge-  (75) 
-zert. 

*Consura  i.  ornatum  saeerdotalis  l 
capitis  eyn  körn  (21.  st.  tonsura  eyn 
krön). 

Consurgere  vff  stain  (19).  opstaen  (11). 

ConSUS    (76,  129,    Pap.,  Ki.),   COSUS  (76) 

i.  deus   consiliorum  {II.  c).  gott  der  an= 
schlage  (Ki. ). 

Consu-tura,  -tio,  -cia  (67,  68)  hd.  nd. 
nat,  naad  (23).  hd.  uath  ('^1),  naat  (68), 
nayt,  not  (G),  naiit  (76). 
*Conta  V.  Contus. 
Contabere  abe  uemeu  (8).  ab-n.,  hin= 
vellig  werden,  erfawlen  (9).  virfulen  (8). 
*Contabemium  v.  Conuiuium. 
*Contabruni  v.  Cantabrum. 
Contabulare  besclüessen  mit  breteren 
(es,  iio),  blancken  (88),  plancken  (iio^. 
132,  Fr.  2,  179).  besold- ^  täff-eren  (Hen.), 
teffelen  (Ss). 

Contabulatio  v.  Coassatio. 
*Contacio  v.  Lis  eontestata. 
Contaetus  bebastunge  {sie  19).  beta= 
stinge  (11). 
*Contagia  v.  Contagio. 
*Contaginari   (x   -taminare  q.   v.) 
vVnreynigen  (6). 

Contagi-o,  -a,  -um,  contegi-o  i  -um 
(76 )  hd.  be-,  vß-  (51«)  -fleckunge,  -flickuug 
(1),  -flechung  (21),  -fleckt  (6).  nd.  be-- 
vleckinge.  vnreyn-isse  (S^),  -nekeit  (8). 
vnrenickeit  t  schorf  (9).  coke  (99).  koghe 
(147,  Kii.  vaccarum  &c.).  koge  (9.  cf.  Sm. 
2,  287).  cole  {sie  8)  t  schelm  (-a,  von  -o, 
-um  untersch.,  wie  auch  in  den  meisten 
Drucken,  -a  für  Krankheit),  anerben 
sucht  0.  suchtunge  (75).  -o,  -a  anhan= 
gende  sucht  (no,   134),  seucht   (66  &c.), 

19 


14<) 


CON 


«uoR  ort"  l>.-Hcokil<>,  hfsnu'tto  kioiickde 
(mal,  o.  l)ctlt«ckti«  knmcklicit.  "(ir.  kraiig- 
ki'it  iii>)  ein  im  liaiifjet  gosicht  {ci).  -o, 
-um  riKÜgk  iiiiriiniiig  >ic.  («ri).  -um  ciii 
kiiiiuklii-it  »iio  t'yin'v  von  andoni  oiht 
als  l)liiti'n'u  (i\ol 

Contagioseaiihengo-lich,  varr.  -dich, 
-tlirli  i7.'>V 

Coutogiosus  {hi88io.  est  morbus)  oyn 
ane  i,lSi,  au  liangoiuler  «ühtiger  ( (»  \ 
-haiigon  sii'oli  (,18^  -li.  siichto  fiH,  -hau 
goiulc  siulit  [^^^.  -liiMigiili  Silke  f2-2\  -heu 
gcr  zukc  i23) ,  -hangung  sichtuiu  (i), 
-oihen  l  -ding  (75).  orbsicchtag  (tu»). 
vnrevne  vlO).  coighs  (U7).  kopscli  o. 
seht'lniisch  (9).  anolinich,  l)esnutlich(i32). 

Contagi\un  f.  Contagio. 
*Contagiuml)t«dt'rkuug(,7ti.xtegere). 

Contaminare ,  -ri  v'vii-,  v'on-  (18, 
21)  h(t.  -reyniMi,  -rcynigcn  ("il,  22,  as), 
-royngon  (I8i. /i(/.  vnrevnigtn,^  bcniasen 
(noV  voiinasgen  (88).  betleckeu  (11,19). 
virsjiottoii  (8,  9V 

Contari  c  Cunetari. 
*Conthea  {(tits  dracontea?)  v.  Colu 
brüia. 

Contegere  bedecken  (11,   19). 
*Contegi-o,  -um  c.  Contagio. 

Conteni-nere,  -pnere  [in  allen  Hss.) 
kd.  v''-sinehon,-selimelien,-schmahpn(i.3i), 
-smohen  (G),  -schmähen  (es,  76).  nd.  v'- 
sniaen  i^ll),  -sman  (22),  -snieden  (93). 

Contemplari,  -re  kd.  nd.  be- .  we- 
(1)  -trachten,  -scheu  (9),  -schowen,  hd. 
-schauweu,  -schawcu,  -schauen  (13),  -sieu 
(8'»).  -sinnen  (5).  drachten  (18). 

Contemplatio  be-scliauweuisse  (5,8''), 
-schawuylJ(,67 ).  -schoweuissc  (23),  -schaii= 
iiecz  (21),  -schawuug  (7o),  -schouug  (76), 
-schowinghe  (22).  ande-  (6i),  iio),  andä- 
(i34)  -chtig  beschawung.  b.  jynweudig 
(4).  tvachtinge  (22^).  himmeltrechtikeit 
(e.'i).  betraclituuge  des  ober.^teu  gotis  f 
ynnige  andacht  f  bewegung  ^  des  ynui= 
gen   geistcs   audacht   t  bekeutnisse   de 

fruudelosen  gotis  l  bek.  der  obersten 
inge;  eyn  yunige  beschawungc  de 
obersten  gutes  f  geistes  (9  Anh. ,  sim. 
15).  betrachtunge  des  obcristen  gutes  l 
audacht  l  bewegung  in  innersten  geistes 
(9V  betr.  dcz  ubersteu  g.  o.  yuneclich  and. 
o.  beweunge  dez  geistes  (81.  ein  be= 
trachtung  dez  obersten  gutz ,  ein  an= 
dechtig  bekeutnüß  dez  grundlosen  götz 
(63.  Gleich  mannigfach,  aber  anders  redi= 
giei't  ist  t;.i). 

*Contemplativa,  ars  e.  (Ki.)  i.  theo= 
rica,  speculativa  schuoUichi  kunst  (33). 
spekulierkuiist  iKi.). 

C.  vita  schawlich  leben  (65). 
*Contemplatiue  beschaulich  (3). 

Contemplatiuus  (^  i.  speculatiuus ) 
hd.  beschaulich  sim.  vnnen  b.  ( 4 ). 
inwendig  beschewlich  (1).  beschewelichen 
{sie  18).  beschow-lich  (23  sim.),  -enlich 
(68).  hd.  betra-chtlicher,  -htelich  (6). 
*Contempnere  r.  Contemnere. 

Contemptibilis  verschmechlich  (64). 

Contemptibiliter  verschme  -  licli , 
-chentlich,  -henglich,  -henlicli,  schnodig-, 
schnodich-lich  (ri.5  varr.). 

Contemptio  v'smehung  (6). 

Contem-tvis  (4),  -ptus  ptc.  s.  hd.  v'- 
smahet  (5),  -smatte  (18),  -smehet  (5'', 
21),  -smet  (4),  -smecht  (9),  -schmecht, 


CON 

-Bchniehung  »im.,  -smeht  t  -smohung  (»i\ 
-.sniahung  (1,  19).  nd.  v'sma-t,  -giugn  (11). 
snialiungc  ( 10). 

Contendere  hd.  kriegen,  krigen  (9, 
1111'').  stryden  (8'',  23).  kyuen  (11).  myt 
Worten  k.  (23). 

*Contenere  v.  Continere. 

*Conten8i-o ,    -osus    v.    CJontenti-o, 
-O8U8. 

Contentare  kriegen  f  freydig,  var. 
freudig,  sein  (ii<>).  zuiVyden  stellen  (68). 

*Contentari  hd.    ge-   (1,    4,   68),   be- 

(67),  vernugen,  -nugen  (67,  iioc),  -niegen 

(68),  -gnugen(7o).  ghenogheu  (23).  guügen 

(5).gnungen  (18).  gnuengen  (.5").  gnongen 

21).  genügen  liabcn  (G).  pe- o.  bc-nugig 

7.i),  vrcdich  (i32),  zufryd  (68)  sin  sim. 

*Contentatus  ver-nugt  varr.  -uügt, 
-niegt  (1  lü).  beuiegt,  zufryden  gestelt  (fiSj. 
Conten-tio,-cio,-sio  (76)  (aus  conten- 
tusx  -dere)  /(f/.genugung(G),  gnugunge ; 
gnogung  /  cyn  czeymug  (?  21).  gheuo- 
glnge  (23).  krieg  (6,  76).  krygunge  (8 
sim?).  brigunge  (s/cV)  t  strcytunge  (9). 
strit  mit  unrede  (Anz.  8,  loi»»).  kyff  (19). 
kijf  ill).  kyffung  (ns). 

Conten-tiosus,  -eiosus,  -siosus  (c/. 
prc.)  foUe  (10),  fol  (12)  kriegcs.  kriegig, 
strytig  (110).  ain  kriegsamer  (76).  ein 
krieghaftiger  (6).  eyn  kiefeludc  mensche 
(5).  eu  kiucrnde  mynsche  (23).  en  kiucr 
(22).  kibbelik,  kyvich,  strytsam  (109,  s«m. 
132).  streithafticii  [A).  wort-,  var.  wetter- 
licher (64).  geluchtliche  menß  (18).  hd. 
genugsam  (68),  genugsam  («7) ;  eingeuug- 
(66).  guug-  (69,  134),  gegnug-  (70)  -sam 
mensch  o.  krigsam. 

*Contentor  (anders  oi.m.)  krieger  (76). 
Contentus  ge-,  pe-  (75),  be-  (68,  76) 
-nugsam  (1,  7.5),  -nugig  (6),  -niegig  (68, 
76),  -nogich  (23),  -nug  (i.  sufficiens  4). 
gnugick  (5).  gnonginck  (21).  gnogsam 
^18).  griinthlic^i  (5'>). 

Conterere  (/.  eonfricare)  hd.  zu-, 
zer-  (6  &c.),  t  hin-  (6.0)  -riben,  -reyben, 
-triben  (6),  -broßmen  (Fris.),  -brechen 
(9),  -knitschen  (110,  Fris.),  -kuischen, 
-schlissen  (65).  iiien  (13).  nd.  ^vTiueu  (99); 
to-wr.  t  -riuen  (22,  23). 

*Conterniin-arius  ein  mit-ender;  -us 
(/.  confinis,  vicinus)  -ende,  -end  (vocc.  ex 

quo). 

*Conter-minarius,  -minus  (110),  -mus 
(9),  -nus,  (8^),  -ius  (8)  gebuer  (8).  gebawir 
(9).  nacli-bu-wer  (iiot>),  -bur  (68,  76),  -baur 
(110).  nage-bur  (5),  -bor  (18).  uabere  (23). 
nebm-  (22).  nacbur  (8''). 

Conter-minium,  -minvum,  -nium 
(8),  -mum  (9)  bur-  (5,  23),  vor-  [sie  22), 
borg-  {sie  21),  borgcr-  (18),  gebur-  (8', 
gebuer-  (S^),  gebawr-  (9),  nachpawer- 
(4),  nachbur-  (76)  -schaft,  nd.  -schop. 
lantmcrke  (100). 

Conterminus  r.  Conterminarius. 

Con-ternans,  -stemans  (Gl.  m.  2, 
686.  Gf.  3,  216)  hd.  dryyerig,  dreyjeiig 
(9).  bisindiu,  brisentia  {vacca,  vittua  Gf.). 
bizcende  (100). 

Contemari  in  daz  dritte  iar  gen 
(8  .9/»).). 

*Contern-ium,-us  v.  Contermin-ium, 
-arius. 

*Contemix  v.  Contumix. 

Conterrere  hd.  erschrecken. 


CON 

Conterritus  veruart  (99). 
♦Contes,    kontes    (87,    U6 )    (herba) 
hundcszung  («7.  m;).  gall.  ronse  (122). 

Contestari  hd.  be-,  midde-  ( 19)  -ziigen 
19&c.),-{Z(!wgen,  -c/.igcn(  18,21  ),-zwingen 
sie  67).  hd.  nd.  be-tugheu  (23),  -wereu 
8,  9),  -sworen  (8,  9,  19),  -zweren  (11), 
swerrcn  (ani. 

Contestatio  bezug-ung ( u 0),  -nuß(68). 

Contexere  hd.  nd.  stricken  &c.  zu= 
samen-8tr.  l  -wurcken  (7.5).  striken  (G, 
22).  Sterken  (18).  wircken  lä,  21,  4).  ge-w. 
1 13  .Mrt'.).  werken  (18,  23).  hd.  weben, 
tziiliaiiff-w.  (19).  nd.  weuen,  tehope-w. 

Contextum  i.  curuum  («6  &c. ,  76, 
110  &c.)  kruinp  (5,  18,  i).  kromp  (21). 
kr  um  (23). 

Contextus  gestricket  (23).  gestriket 
(6).   gestrecket  (18).   geweb-t   fiio),   -et 

(66.    69,    70,    134),    -CU   (12,    18,    67,    68).     ZU= 

sameiige-weben  (65),  -fueget  (69  spätes 
MrR.).  gewonden  (12).  gewirk-et  (10,  76), 
-eit  (5).  gewercket  (21,  22).  gcwur-kt 
(6),  -cht  (4).  geworck  l  gewirck  (3). 
ghewroch  (23). 
*Conticanum  v.  Conticinium. 
Conticere  hd.  swi-,  schwy-,  schwei-, 
swin-  (21)  -gen ;  vir-swigen  (8),  -sweygen 
(9);  stillen,  nd.  swyghcn. 

Con-ticinivim,  -ticilium  C76) ,  -tica= 
num  (67),  -ticium  (d,  -tremum  (9)  kd. 
nd.  stilheit  von  (iio),  in  (68)  der  nacht, 
geiv.  vt  tempore  noctis,  hd.  stillekeit  sim. 
Schillinge  {sie  99).  swigendi  naht  (i.  in^ 
tempesta  99). 

Contigna-re,  -ri  sparrcn  (19).  sporeu 
(11).  huß  (8),  haws  i9)  .sperren,  eyn  huß 
bespcrn  (17).  buenen  off  soller  machen 
(132).  bitten  (110),  keperen  (KU.  cf.  antes 
contignare).    tegader   k.    (i08).    zusamen 

wetten  (Fris.). 

*Contlgnariu8  latten  macher  (110).  die 
balcken  off  buenen  macht  (132). 

Contignatio  sparre  (12).  ein  gesperre 
(19).  gadcn  (91,  Fris.).  boden  (91,  125  Mrg.). 
bueu,  soller  (132).  bune  (125  Mrg.).  bine 
(91).  soler  (111).  lattung,  zu.^amen  hefftung 

(110). 

Contignatus  ghespoort  (11). 

Contignum  margarpache  (Gf.  1,  29). 
*Contignus  ein  sparre  (6).  en  spare 
(23). 

Contigua  sunt  eyns  reichet  an  daz 
ander  (12). 

*Contigua-re,  -ri  (gi.  m.)  i.  esse  tfieri 
contiguum,  contingere  (es  &c.,iio  &c.).iyeren 
(10). 

Contiguitas  vnmittelkeit  (18). 

Contigu-um,  i  -a  (18)  vnmittel  (18). 
naheit  t  bywesen  (15).  vnderscheiden  (9 
Anh  ,  12,  Ib  &c.).  nehe  (12).  nehende  (9 
Anh.).  zwey  die  sich  nach  rürend  (63). 

Conti -guus,  -nuus  [verdruckt  110b) 
(?'.  conßnis,  vicinus,  proximus;  als  vic. 
cum,  media  .'dm.  von  continuus  vic.  sine 
m.  unterschieden,  doch  damit  gekreuzt) 
by  eu  ander  (13,  18)  vnnüttel  (18).  bey 
ej'u  ander  (4).  an  mittel  pey  (1).  on  (b, 
67),  gancz  on  (7),  by  eyn  ander  an  (5) 
\Tider-laß,  -loß  (7),  -los  (6).  by  an  ander 
last  (-sc?  21).  by  an  vnderlad  (23).  by 
ane  middel  (22).  allernechst  (68).  nahe 
bey  (110). 

Continens  Äd.  kusche,  kusch,  keusch, 
kuß  (21).  chewschenthalter  (2).  kewschal= 


CON 

ter  (1).  einer  der  sich  enthelt  in  lust 
(4).  ein  beheber  (64.  c/.  Gr.  wtb.  1331  ff.). 
kebich,  vlg.  gehebich  (75.  cf.  Sm.  2,  i36, 
140).  rein  (110). 

Con-,  abs-tinenter  euthaltlich  (75). 

Continentia  hd.  ku-  (5,  76),  keu- 
scheit.  kuse-  (21),  kus-  (6),  kus-  (23) 
-heit.  messickeit  (4).  beliebichkeit,  hebung, 
haltimg  (65).  ent-h.  (75). 

Con-tinere,  -tenere  (5*^)  mit-  l  yn 
sich  (5,  6,  21),  in  sik  (23),  midd-  (18), 
mede-  (22),  beheblich  &c.  (65),  hd.  nd. 
ent-halden,  -liolden  (22,  23),  -halten  i^G, 
65,  76).  in  sich  ziehen  o.  halden  (1).  ent- 
h.  in  lost  (18).  pegrifFen  (le**). 

Contingens  auenturlich  (22). 
*Contingenter  auenturleke  (9a). 

Contingere  hd.  ge-,  be-  (6,  75,  76) 
-schehen,  -scheen  (5),  -scheyen  (3),  -scheyn 
(21),  -sehen  (18).  geschyen  (132).  sehen 
(22«,  23).  scheyn  (22).  ge-puren  (9),  -boren 
(8,  65),  -biiren ,  -hören  (65  varr).  ruren 
(8).  be-r.  (65).  an-r.  (9),  -roren  (17).  mit 
ruren  (6).  be-gegen,  var.  -gegnen,- geben, 
erreychen  (65).anreken(i32).gelucken  vß 
geschick-,  var.  geschiclit-sam  vorge-bens, 
var.  -nens  (75). 

Continua  gans  an  vnderlat  (23).  c. 
sunt  dye  sint  eyn  (12). 

Continuare  hd.  zu-fogen,  -fagen  (21), 
-fugen,  nd.  to  voghen.  zu  samen  fugen 
(6).  enden  (18).  voln-  (5),  vul-  (23) 
-e.  foln  herten  (12).  feilen-  (10),  vol- 
^65)  -bringen,  stete  seyn  (9),  antriben 
(15),  antreiben  (9  Anh.).  stet  an  ey  ding 
sin  (17).  sted-egen  (8b),  -igen  (11).  stete= 
lieh  an  sin  ( 8 ).  hd.  on,  hd.  nd.  ane  (22),  an 
vnder-laze  dfln  (13),  -loz  volfuren  (9), 
-laß  folgen  (21),  hd.  -laß  treiben,  -loß 
tr.  (134),  -loiz  triben  {b^),  -laiz  trihten 
{idc?b),  -lös  treyben  (1),  -lauß.^stetteug- 
lich  tryben  (76),  nd.  -lat  (22),  -lad  (23) 
driuen. 

Continuatio  stctekeit  (8  sim).  stete 
an-driben  (8),  -treiben  (9  Anh.). 

Continu-e,  -o  [bissw.  unter  seh.)  hd. 
stet,  stat  (134),  stets  (110),  hd.  nd.  stet- 
{9^,  22),  stede-,  stetec-  (8),  steytec-  (21), 
stedec-  (18),  stetig-  (4)  hd.  -lieh,  -liehen, 
nd.  -liken,  geio.  mit  dem  Zusätze  hd.  an, 
on,  nd.  ane  vnder-  hd.  -laß,  -las  (67), 
-loß  (134),  nd.  -lat.  onvnderlauß  (76).  e 
vnd  e  (5b).  sonder  aflaten  t  vertreek 
(132).  allentelen,  alle-tyd,  -weghe  {i. 
assidue,  sedule  22^).  zuhaut  (65).  altoes 
(99). 

Continuitas  gancz  an  mittelung  (18). 
mit-inwendigkeit  (15),   -eyn   wendickeit 

(9  Anh.). 

Continuum  vndeilsum  (5).  vndelsam 
(23).  eyn  deylschem  in  mente  (21).  vnteil- 
ig  (65),  -samkeit  (9  Anh.).  do  nicht  zwi- 
schen (9),  -ssen  (8)  ist.  hd.  an  vnder-loz 
(9),  -loskeit  i  -scheyt  (9  Anh.),  -scheyd. 
an  mittel,  unzeglich  (63.  cf.  contraetor). 
emsig  aneinander  (65). 

Continuus  (i.  immediatus  5^.  cf. 
eontiguus)  hd.  nd.  gantz  nd.  gans  an, 
nd.  ane,  hd.  on  vnder-  hd.  -laiz  (5),  -laß, 
-loß  (134),  -laßen  (21),  nd.  -lat,  -lad.  an 
myttel  (5^).  gantz  an  m.  (5^,  18).  an  m. 
g.  (1).  g.  by  (110).  seer  nachby  (es). 
stedeliken  (13).  stede  (11).  altoes  (99). 
emziger  (Sum.). 
*Contio  V.  Coneio. 


CON 

Contiqma  reghenstede  (147). 
*Conto  V.  Contus. 
*Contondere  v.  Contundere. 
*Con.tondere  scheren  (6ü  &c.,  110  &c.). 
Con-thoralis,   -thoral  (9),   -tiiralis 
{i.  coUectaneus  q.  v.  ö^)  bet  genoß  (8). 
bette  genösse  (9).  ein  byliger  (64). 
*Contornix  v.  Coturnix. 

Con-torquere,  -turguere  hd.  zu-  (8^), 
zusamen-pressen,  -bressen  (3;,  -twingin 
(8ab,  9),  -zwingen  (110),  -trucken  (76), 
-proflfeu  (21),  -quetzschen  (6).  tzosamen 
parsen  (i32j.  nd.  tozamen-persen,  -per- 
tzen  (23).  pingin  (8).  peynigen  (3,  9). 
draien  (99). 

Contra  hd.  wid-,  wi-  (4),  wye-  (5), 
we-  (18,  23)  -der.  iegen  (99;. 

Con-tracta,  t  -tractus  ;-trada(74), 
-stracta  (7),  -trata  {i.  vicus)  hd.  stra-ze 
(5),  -ße  (21),  -sse,  -ß.  straus  (76).  strause 
(67).  straiße  (7).  stroß  (4).  eyn  cleyne 
strate  (22).  hd.  gascz  (18),  gaß.  en 
gasse  (23,  74).  gegede  (74). 

Con-tractare,  -treetare  (22^,  74,  110) 
liand-elu,  -len  ( 76)  t  gutUch  thmi  (7),  g. 
dun  l  male  (5),  gietlich  thon  (76).  halde 
guthlich  [sie  21).  gutteliche  don  i  male 
(18).  nd.  handelen  t  god-,  got-liken  don 
t  male.  hd.  ver-  (68j,  wol  handeln  sim., 
o.  tractieren  (110).  strepelen  (22'>.  cf. 
Hr.  wtb.  2,  1061).  stroffeln  (74). 

Contraetio  mynnernisse  t  wj'dder 
tzal  (19). 

*Contractor  \st.  -ter?)  vnverzogelich 
((/.  unuerzogentlich  indifferibilis  75. 
nhd.  unverzüglich ;  unzoglich  continuum 
q.  f.),  umcrwerund  (63). 

*Con-tractus,  -stractus  (8 )  ein  lammer 
(6).  lam  von  kranckheit,  krum  (iio).  hd. 
krup-,  kru-il),  krus- (7),  krop-,  crö- (9), 
kry-  (13,  76),  krip-  (10,  18,  68),  nd.  kro- 
pel.  erofel  (77).  ver-crompen,  -crepelt 
(132).  ingepfrengt  (62).  willo  (9).  zwyer 
w.  (8).  en  eninge  (23).  verphliehtung  (1). 
kauffung  (uo).  knypfung  (67).  geding, 
gowerb  &c.  (65).  ein  con-  (110),  co-  (68) 
-tract.  comenscap  (132). 

Contrada  v.  Contraeta. 

Contradicere  hd.  wider-,  widder- 
wyeder-,  weyder(5b) -sprechen?  -sagen, 
-reden  (6,  8),  -sin  (8).  sal  widersprochen 
werden  (9  Anh.).  nd.  weder -spreken, 
-zeggen. 

Contradietio  hd.  wieder-sprechunge, 
-sagunge  (10,  12).  nd.  weder-sprekinge, 
-tael  (11). 

Contradie-tionis ,  -ans  (17)  iinpli= 
catio  hd.  seines  selbis  (9) ,  sins  selbs. 
sein  selbs  (74),  sins  selber  (12)  wider- 
seczikeit  «m.,  -Setzung  (63),  -sagen  (10), 
-Sache  (12), -sacheit  (74),  -stiaffunge  (17). 
str.  an  im  selber  (63).  ein  straffen  von 
ym  selber  (15). 

Contrahere  hd.  zusamen-,  zuhauff- 
ziehen,  -ziechen  (76),-zehen  (5^^)^  -czyhen 
(9,  4),  -pressen  (7).  nd.  tosamen-teen  (23), 
-rekenen  (11).  tzosamen  trecken  (132). 
rympfen  (9).  czugrifFen,  elich  werden  (17). 

Contrayerva  (a.  d.  Span.)  gifft-heyl, 
-wurtz  (Ki.). 

Contralitera  (i.  antapoeha)  contre= 
brief  (kü.). 

^Contrapignus  (i.  hypotheca)  ein 
vnder  pfandt  (110).  tegen-pant  (i32), 
-bandt  (68). 


CON 


147 


Contrariari  hd.  widder-,  w.-wertig 
(6,  110)  sin,  sein,  weder-zin  (23),  -wesen 
(22).  gegen  sijn  (132). 

Contrarietas    hd.    widder-,   wieder- 

(5),  hd.  (18)  nd.  Aveder-keit,  -heit  (21), 
-cheyt  (23) ,  -ieheit  t  -mode  (22),  -wer= 
tickeit  (4). 

Contrarius  hd.  widder  (7,  21),  wedir 
(5H  wyder,  wieder,  nc?.  weder  (23).  hd. 
widder-wertig ,  -wartig  (134)  in  verbis 
et  m /actis,  -spennig  (67),  -sach  (65), 
-czeme  {c.cibus,  Gegensatz  von  gcneme  4). 
Contrata  v.  Contraeta. 

*Contrauersia  v.  Controuersia. 

*Contrebiscere  beloemen  (7). 

*Contrectare  v.  Contraetare. 

*Contrem-iseere ,  -escere,  -ere  hd' 
bybeu  (8^),  er-b.  (4),  beben,  er-b.  (5), 
her  bieben  (17).  nd.  beuen.  zittern  (6, 
76).  her-z.  (65).  bidman  (76).  erbydem  (9). 

*ContribilLs  v.  Contribulis. 
Contribuere  zu-gebin    (8),  -legen  i 
-schissen  (9). 

^Contribulare,  -ri  hd.  be-truben, 
-trüben  (G),  -trieben  (76,  110),  tryben 
68),  -treiben  (iio«),  -troben  (18),  -drüben 
(21).  nd.  bedrouen.  vmb-tryben,  var. 
-treiben  (110).  tzosamen  quellen  off 
bedroeuen  (132). 

Contribulatus  getroschener ,  ge- 
knüschter,  varr.  zerkni-tster,  -ster  &c. 
f65).  be-trubt,  -kümmert  (ilo),  -triebt 
(68).  tzosamen  gequelt  off"bedroefft  (132). 

Contrib-ulis,  -ules  (sg.  pl.),  -ulus 
(94),  -ilis  (8)  niaghe  (2'6).  ags.  meeg 
(94).  gemage  i  magschaftt  (7).  maschafift 
fl3).  mage-  (5,  11,  22),  mach-  (99),  moge- 
(19),  mege-  (8»»),  cume-  (121),  frunde-  (8) 
-linge,  -hngen  (8^),  -Hng  (8,  19).  wrlink 
(9).  mit  burger  (8,  9). 

Contristare  besweren  (8^). 

Con-,  an-  (63)  -tritio  {i.  eompunetio 
q.  cf.)  hd.  nd.  ruw-e.  -en  (6).  rewe  (9,  4). 
rew  (134).  rouwe  (11).  roug  (49).  rowe 
(99).  ruhe  (21).  volkomene  rew  (9  Anh.). 
beru-wenissc  (8^),  -winge  (23),  ung  (67). 
bedrup-nlße  (5)^  -nes  (21).  bedrofnisse 
(22).  bedrignes'(18).  hd.  betrubung.  be= 
wegung  des  herzen  zu  rweu  (63). 

Contritus  {cf.  eommolitus)  hd.  gc- 
(21).  zu-,  zer-  (134)  -riben.  gercben  (5). 
wreuen  (23).  ghe-wr.,  -reuen  (22).  zer= 
stossen  (110).  ruwig  (19).  ein  ruwiger  (6). 
ge-  (110),  be-  (23)  -ruwet.  beruwen  (67, 
68).  rouwich(ll).  7j(?.bc-trupt  (5),  -trübet, 
-trübt,  -triebt  (68,  76).  nd.  bedrouet. 

Controuersari  kriegin  (8).  krigen 
(9).  vecliten  (68,  110).  stryten  (68). 

Contro-,  contra-versia  widder  (12). 
hd.  w.-  siin.,  wedder-  (8^)  -wartikait  (1), 
-wertikeit  (6).  -spräche,  -spreclie  (21), 
-sprechung,  -dal  (81-.  aus  nd.  -tal  cf. 
contradietio),  -parthie  (10).  nd.  weder- 
kallen  (23),  -cheyt  (22).  vneynikeit  (110). 
vechtung  (68).  krig  (8,  9).  krieg,  spau, 
zang  &c.  (88).  w^rung  (8.  i.  q.  werrung 
Sm.  4,  135  sq.).  werung  (19).  zwey-dracht 
(8,  10,  20),  -tracht  (3,  88).  zwedrathe 
(13).  czewunge  i  bereyunge  (9).  czeygen, 
zweit-dragen  (77).  twist  (132). 
*Conttus  V.  Contus. 
Contubern-alis,  -ialis,  -io  hd.  gesel- 
lich,  -liehe  (8^),  -lig  (6),  -leich  (4),  -ich 
(13).   geselle  (8t>).   g.  in  dem  wolleben 

19  * 


MS 


GON 


(75 ). mit-K.,  -zortT -nio, Kozori^ -alis ^ ii o). 
pnoz  .1-1'.  i  i-'tV  goiiolJo  ^7|.  «•'>"'•■  ('• 
rusticus,  conabitator  104V  8tan)rud»'r 
(74).  j,'!UVell>i<)(lfr  iia2.  c/.  sq.).  ugs.  gi- 
oo^tii  ^^l:^^:\  -clopfa  (rerb.  nu.s  -dapta 
94)  «^  gfdi  vhtaV 

Contuberni-um,-a(i5)(^/.conuiuium) 
/i(/. H'/. gt's»'llt>-(,r».8'',  lOo^.gesol-.Ki^-^fliall- 
(21 V  si'l-  (23),  wirf-  (2.'>~i  -schafft,  -scoi>. 
czimft't  il.S).  gültf  (ti).  glu'ldo  (2:{).  laocli 
(lin.    c/.    Fr.     1,     ")6t^".   Sm.    2,    127).    paffol 

(132.  c/.  Fr.  1,  312V  /.nsaineu  «iinnung 
dov  Icyen  (75). 

*Contudus  r.  Contundus, 
Contueri  aiu  f*rlu'n  (19).  an.sien  (11). 
bfschirmyn  (8,   0^.   mit    fechten  (8.  atis 
schiriiu'ii  =  fochtont.  wörchtcn  (9). 

*Contulere  v.  Conferre. 

*Contulis  r.  Cortulis. 
Contuma-cia,  -tia  («i,  i;u)  recht- 
v'smt-liungo  (18  "l .  -v'smevnge  (  ö«*» ), 
-v'smahtMi  ^21),  hd.  -vcrsinahung  si7n., 
-vorsmaingo  (23),  -vorsewincu  (4).  hd. 
ver-schnu'hung,  -schmaung  l  -achtung 
(70),  -schmäbuug  {sie  134)  dos  rj-clit-s 
(66),  -ens  (7.5  &c.),  -on  o.  gegen  den  richter 
o.  obersten  l  wideispanigkeit  (  7.5 ). 
v'smoliung  des  gericbtes  (6).  v'smahenisse 
(8'').  vreuelhnig  l  vorsmeobnisse  (9). 
freuel  er/.aigung  (64).  v'suniniße  (8). 
honsprake  (2^2.  cf.  contumelia).  vnwerde 
(t)!>\  verbartbeit  (132). 

Contumaeiterveraclit-.far.verdacht-, 
widerspauig-,    vngeborsammig-lieb   (7.5). 

Contumax  recbt-versmaber  (1),  -vor= 
smebir  (5'',  4).  en  richte  vor  smar  (23). 
vorsmeher  0.  vreueller  (9).  versmaheude 
(8^).  versmedende  (99).  eyn  frefeler  (8). 
hd.  Avidder-willig,  -spennig  (6.5,  110), 
-spanig  dem  rechten  0.  gebot  (7.5),  -stre- 
biek, -sprechig  < 65).  vngehorsamer  (4, 65). 
hochfertig  (ijs).  ver-achter  (64,  75)  t 
-schmaer  des  recht-s,  -cn  0.  der  ober= 
steil  (751. 

Contum-elia,  t  -ea  (76),  -ia(i48,  Gl. 
m.)  (Ä/.ssv".  X  -acia)  hd.  nd.  lastcr;  1,- 
(21),  schelt-,  schmehe-  (es)  -wort,  -woert 
(11\  lesteriing  (H,  65).  1.  des  rechtens  ("öV 
lioiinnge  (5).  lesterbch  h.  (18).  houinge 
(23).  hon-  (18,  23,  66,  70),  hon-  t  spe- 
(12),  boen-  {b\  honUch  (10),  bynhg  (13), 
Spot-  (1),  me-  (99.  St.  mes-),  baß-  (21), 
an-  (7)  hd.  -spräche,  -sprach,  «rf. -sprake, 
sprechen  (lOi,  spregen  il3).  spottunge 
(5V  ver-sp.  (65).  schaiid  (es,  110).  schen= 
düng ,  schamperung ,  schentlich  für 
hebung  l  vor  weiffung,  schmacheit  Sc. 
(65).  vorsmechunge  (9).  virsmeiiuge  (8). 
•winerspeniiig  (75). 

Contumeliari  hone  (18),  hoen-  {b^'^), 
an-  (7),  boffertlichen  (21),  zorniglicb  (7fi) 
-sprechen.  bon-s]ireken  (22) ,  -spraken 
(23).  spotten  (5).  hd.  lestern.  hoch  reden 
(6).  bescheidin  (11,  19). 

Contumelio-sus,  -lus  (64*^)  spottelicb 
(5).  spotlich  (1).  spytich  (132).  laster- 
[h,  23),  hd.  lester-Hcb,  -ich  i23).  laster 
Sprecher  (6).  hd.  vol  lasters.  lesterer 
(18,  64).  hon-spreckych  (23),  -sprekelich 
(22).  scbamperer  mit  worten  der  die  lüt 
schendt  (65).  rampe  -  nireude  (99)  :  -n, 
-neren  coniütiari  (KU.). 

Contumere  vff  swellen  (19).  ver= 
schwellen  (110).  sweellen  (11). 

Con-tundere    {oft   alph.   conto-), 


CON 

-cundere  (  b^^ ) ,  -  tondere  zu  -  stozzen 
(5«i>),  -ötolien  (18,  21).  zusamen-  (110), 
zer-  (i.S4)  -.stosaen,  to  stoten  (23).  ver-, 
/er-zerren,  plueii,  wir.  ])lüw('n  &c.  (65). 
.scliarben  (77.  den  koiil  &c.  Fr.  2,  162<^. 
Sin.  3,  397).  schaven  (kol  22'».  scharven 
Hr.   wti>.   2,   611). 

*Contu-ndu8,  -dus  (9)  keselink  (8, 
9).  cottundus  est  Utpis  in  vesica  t  no. 
auis  (Te). 

*Contuo8U8  (/.  oculus)  oghe  (U7). 

*Conturalis  v.  Conthoralis.  Collecta= 
neus. 

Conturbare  /to?.  be-truben ,  -trüben 
(5),  -trobeu  (18),  -drübin  (19),  -drüben. 
tid.  be-drouen  (22),  -druuen  (99).  mojen, 
quälen  (109).  moyen,  quellen,  drouen, 
turbyren  (132).  verzagen  (65). 

Conturbatio  bedrufnisse  (99). 

^'Conturbida  i:  Cucurbita. 

*Contvirgere  zwccllen  i^ll). 

*Conturguere  v.  Contorquere. 

*Conturiiix  v.  Coturnix. 

*Contiu'nus  [anders  Gl.  m.)  v  Cothur- 
nus. 

Con-tus,  -ttus  (1),  -ctus  (49),  -c\is 
(9),  -ta  i  -to  (Gf.),  cuntus  [i.  lectus  in 
naui  76),  CO-,  cu-mptus  {nauis,  pisca= 
toris,  Uni,  rusticoi-um  loco  haste)  kule 
(8,  9).  kevl  (3).  eyn  vische-  (5,  22),  stoß- 
(12),  pumpe-  (23)  -kule.  eyn  vische  kuke 
{sie  23).  hd.  kolbe,  kolb,  eiserin  k.  (75); 
eyn  fische-  (21),  vischer-  (t!,  7,  75)  -kolbe, 
-kolb.  nd.  kolue.  pulse  (13).  vische-puls 
(109).  ein  fische  ungel  t  hammen  (10). 
sturle,  storle  (9).  fischerstorl  (i25  Mrg.). 
ein  stor-leu  (3),  -stauge  (Ki.).  stakel  (der 
schiffleuthe  Fris.).  Strudel  (</mc>  piscator 
perscrutat  a(jtiam  1,  2).  fischrudel  (jc?.  4). 
rüder  (Gf.).  vischerstang  o.  strempflfel  (91. 
cf.  formarium).  sta-kel  (Fris.),  -cke  (125), 
-ekel  0.  stoßstaug  (135)  der  scliiffleuten 
sm.  stossel  [nauis  so),  stossel,  var.  ste= 
sei  (nauis  64).  stötscha  (nauis) ,  stösche 
[i.  fuscina) ;  blüwel  (93).  weßblüwel  (18). 
scalt-a /.  (Gf.),  -e  (104).  a^s.  c?. /)/.  spreo- 
(94),  spreu-  (i36)  -tum.  hd.  nd.  swiiige, 
hd.  Swing  [gew.  cu-,  co-mptus/mj).  schaft 
(9).  gerde  (99).  glefing  (i.  hasta  longior 
125).  sahs  (Gf.).  uab  (75).  contus  vi^eus 
ein  spechtzer  [vas  125). 

*Convalare  v.  Conuolare. 

Con-ualere,  -uallere  (76),  -f alere  (3), 
oft  t  -ualescere  wyder  gesuuten  (b^). 
hd.  w.  ge-sunt,  -.'^und,  -sont  (18),  nd. 
weder  sunt,  sund  werden,  nesen,  bequi= 
neu,  raden,  beclyueu  also  eyn  böm  (22^). 
auf  kummen  (3). 

Conualescere  hd,  wider-,  wol-  (1), 
7id.  wcder-mogen,  hd.  -mugen,  -magen 
(18),  gcsimt  machen  lö**).  anrahen  ge- 
sundt  werden  (68,  69,  134),   zu   w.   (110). 

*Conuallere  (cf.  con-ualere,  -fibu^ 
lare)  i.  circumdare,  co^igregare,  repellere, 
protegere,  componere  (76). 

Conualüs  tal  (6).  taal  (9).  dal  (21, 
23,  108,  110).  dale  (es),  dalle  (8*').  delle 
(108).  dail  (7  &c.).   eyn   mit-   (8),   mede- 
(22)  -dal  (nach  d.  Lat.!).  groß  tal  (75). 
*Conuca  v.  Conila. 

Conucula,  conoilla  [i.  colus  129) 
(ital.  conocchia  &c.)  chunchla,  cho-,  clo- 
nacla  sim.  (Gf.  4,  454  sg.). 


CON 

Conuellere  vor-geeii  (9),  -gen  (8). 

Conuena  biswjnc  (i4i). 

Conueniena  hd.  eben.  e. -leich  (2), 
-chomleich  (1),  -koinmig  (5'"),  -körnende 
(19).  eybiui  (3,  21).  euene  (23).  beiiweyme 
(3).  beque-m  (5  &c.),  -me  '^23),  -  mleich 
(2j,  -mlich,  betlich  (17.  cf.  imprecabilis. 
BM.  171.).  gefuglich  ((>).  cziinlich  (4,  76). 
gencm   o.  ('ben   .syn  (ptc-   110). 

Conuenientia  l)equem-ekeyd  (19), 
-igiieit  (10),  -lichheyt  (W').  bequenikait 
(1).  bechomheit  (3).  vbertrag  (es). 

Conuenire  (/".  congruere,  decere;  cf. 
circumuenlre)  hd.  eben-,  be-  (1),  zu- 
samen-,  zuiiauff-  (7),  vber-  (ß) ,  vber-, 
vber  ein-,  ober  eyn-,  obir  eyn-  (21),  nd. 
even-,  ouer  en-komen,  hd.  -Icumen.  eins 
werden  (67,  110).  mid-,  mid  ver-dingen; 
an-phahen,  -sprechen  (17).  an  reden  o. 
miden  o.  vormüten  (8).  v'myten  (9). 
twingen  (8,  9,  17).  fugin  (8,  9).  ghewe= 
ghcn  (loe). 

Con-,  cor-  (1)  -uenticulum  samenung 
(21).  s.  böser  leute  (9).  b.  lüde  s.  (8). 
hd.  nd.  böse,  hd.  heym-elich,  -lieh,  -liehe, 
boß  h.  (110),  böse  h.,  b.  t  h.,  beß  t  h. 
(76),  pose  h.  (75),  haymleich  (1),  böse  (6), 
eyn  vnheyllige  (b""),  nd.  hemlic  sam- 
enung, -eninge,  -menung,  -elung,  -elinge, 
-lung,  -mung  (1),  versamlung  (es,  110). 
heymlichc  böse  stimung  (75). 

Conuentio  einigung  o.  vertra-g,  var. 
-ck  (110).  zusamen-kummung  (68).  tzo= 
samen  kominghc  t  ouerdracht  (i32). 

Conu-,  conf-  (5'')  -entualis  hd.  nd. 
eyn  conuent-,  kauent-  (23),  hd.  covent-, 
kofi'ent-  (21),  kofent-  (5'')  -broder,  hd. 
-prüder  (3),  -bruder,  oder  Schwester  (76, 
110).  eyner  der  in  eyn  cauent  bort  (17). 
-  Conuentus  ptc.  zu  hauff  kommen, 
v'geget  (17). 

Conuentus  s.,  cauentum  (q.  v.)  hd. 
eyn  samenunge  sim.,  s.  geistlicher  lüde 
eynes  ordens  (17),  s.  der  bruder  in  den 
clostern  (75 ).  couent  (4).  en  cauent  (23). 
hd.  eyn  con-uent,  -fent  (ö^"). 

*Conuentus  [cf.  ptisana)  couent  das 
byer  nechst  bej'  dem  pesten  (74). 

Conuersa  eyn  geistlich  swester  (7), 
lay-,  var.  leyen-schwester  (64). 

Conuersari  wandeln  (70  Mrg.).  mit-w. 
(8).  wand-lung  (1),  -elinge  (23),  -el  füren 
(65).  handel-en  (22,  4),  hd.  -n.  mit  sameu 
sin  (5).  vmb  gene  (19).  vmmegaen  (11). 

feselczschafft  ader  gude  rede  üben  (17). 
d.  gesellich,  selig  (sie  10)  sin;  by-,  bey-, 
be-  (70)  -wonen,  oft  in  bona,  geporen  (^). 
gebarn  (17). 

Conuersatio  (xconuersio  q.  cf.)  hd. 
ein  gesellich  (3),  geistlich  leiben  (3,  21), 
leben,  nd.  en  ghezellich  (22),  geystlic 
leuent.  bekerunge,  gud  rede  ader  geselcz= 
schafft  (17).  by-(65),  mit- (110) -wonung. 
wandelunge  (70  Mrg.).  gaistlich  wandlung 

(76). 

*Conuersatiuus  {cf.  conuersari)  sel- 
t  gud-igman  (10). 

Conuersio  (x  -satio)  bekerung  (19, 
110)  zu  got  (110).  bekorunge  (8).  byTiuo= 
nung  (6).  eyn  geistlich  leben  (5,  18). 

*Conversiu-e,  -us  hyn  vnd  her  (12), 
here  (10). 

Conuersus  ptc.  s.  (cf.  beghardus) 
kd.  eyn  geistlicher  ''7),  leyen-,  leyben- 


CON 

(21),  lay-  (64C  74),  ley-,  leg-  (6),  nrf.  lech-,  1 
conuers-  (17,  23)  -broder  (21,  22,  23), 
hd.  -bruder,  -br.  in  evm  closter  (iio). 
eyn  conuor-s  (2),  -sc  (18).  hd.  nd.  bekart, 
l  beghart  (74,  Fr.  1,  76).  hd.  beker-t, -ter 
(74).  pt'irtinc  (1,  bm.  9o).  bertliug  (c. 
laicus  Ob.  128.  cf.  Sm.  1,  203).  nuwc  ge^ 
born  (12). 

Conuert-ere,  -i  hd.  nd.  be-kern, 
keren,  -kieren  (11). 

Conuescens  mid  eßendc  (17  sim.). 

Conuesci  hd.  niesseii,  nysseu  (69); 
mit-nicßen  sim.,  -niiczen  l  -brauchen  (4), 
-gebruchen,  -gebrochen  (18),  -essen,  nd. 
mede  bruken.  essen  mit  andern  (75). 
wirtschaff-tin  (8,  9),  -en  (8»>). 

Conuexum  pedis  vff  dem  spaime 
{aber  palmus  dy  spanne;   125). 

Conuexus  hd.  nd.  hol.  hole  (7).  holle 
(18).  hole  (12).  hoel  (5).  hd.  vß-,  aus-  (9) 
-geDogen,  gebougedon  &c.  (-xa  Gf.  3, 
40).  puß- ,  verb.  in  pukl-ochtig  (1.  cf. 
globus  &c.).  hopet  (99).  ags.  hualb  (94), 
halb  (136). 

Conui-eaneus,-canus,-cineus,-cinus, 
bissw.  -taneus,  -tanius,  -earius  (7(!)  eyn 
mit  nach-gebur  (.'>),  -gepaur  (74),  -bur 
(76);  mid  nachgebor  (17).  nachper  (4). 
naber  (11).  mecYe-n.  (22),  -neybere  (23). 
mithoffer  (74). 

*Conui-cere,  -tere  (7),  -ciari  (8,  9, 17) 
(^.  perpendere,  ojyinari;  aus  con-jicere 
X  vitiari)  wenen  (5,  7,  21,  22).  wanen 
(23).  achten;  v'nicht-,  v'vnreyn-igen  (17. 
c/".  eonuiceri).  v'slagen  (17, 21),  v'slan  (22, 
23),  ober  slayn  (5\  zu-slieffen  (-sliessenV) 
{  -suchen  (7)  in  synem  hertzen  (5,  21, 
23),  in  sim  h.  (7),  in  syme  herten  (22). 
betrachten  (5).  lestern  (8,  9,  17). 
*Conuicere  v.  Conuieeri. 
*Conuicere  (i.  perpetrare ;  aus  eon= 
ficere)  verschulden  (1). 

*Conui-ceri,  -cere  (4),  -teri  (22),  -nceri 
(69,  1.34),  -ncere  (G,  17,  23),  -ciari  (y. 
conuieere)  {i.  coinquinare;  aus  vieium 
X  vincere)  vn-  (7,  23,  66,  70),  on-  (21), 
vor  vn-  (3,  6,  18,  4)  -reynigen,  -reyngen 
(18,  21),  -reyn  (4).  vnrenighen  (22).  ver= 
unrainigen  (i34).  v'unreynen;  mid  uber= 
winden  (17).  mit  wbirwynnen  (21).  mede 
v'winnen  (23). 

*Conuiciari  v.  Conuicer-e,  -i. 

*Conuicin-eus,  -us  v.  Conuicaneus. 

*Conuieiuin  {aus  conuiuium)  ein 
iegliche  zergeselschaft  (60  Mrg.). 

*Conuiciuin  {i.  perpenditun ,  cf. 
conuieere)  fursetzung  im  hertzen  o. 
gedenckung  (74). 

Conmcium    laster    (16).    Scheltwort 
(4).  schamperkeit  &c.  (65). 
Conuictus  leben  (125). 

*Conuincer-e,  -i  v.  Conuieere. 

*Conuitaneus  v.  Conuicaneus. 
Conuitare  einladen  (kl). 

*Conviitare  hd.  mit-,  nd.  mede-v'mi= 
den,  -vormeyden  (3),  -y'smiden  {sie  21). 

♦Conuitare  ( aus  conuineere ,  cf. 
eonuiceri)  vberwinden  (74). 

*Conuiter-e,  -i  v.  Conuieer-e,  -i. 
Conuiua    hd.    wirtschafft    (1) ;    gew. 
w.  l  eyn  geselle;  w.-  (65),  wurtschaft-  (6) 
-g.  nd.  werscop  i  en  ghezelle.   gemasso 
(141).  mit  zerer  (39).  tzechegast  (125). 


coo 

*Conuiuare  hd.  wirt-,  wurt-  (6,  iio^) 
-schafften,  -schaffen  (5, 21) ;  -Schaft  haben, 
-hau  (6),  machen  (18),  triben  (67).  nd. 
werscopen.  zusainen  zeren  (68).  hoflen 
(^.  opipare,  comessari  75). 

Conuiuatorium  v.  Epulatorium. 

Con-uiuium,  -uicium  [q.  v.),  -iuium 
(Sum.)  hd.  goume  (.Sum.);  wirt-,  wrt-  (6), 
wurt-  (67,  iio'>) ,  gesel-  (18)  -schafft, 
-scharfft  (5).  na.  wert-  (11),  wer-scop 
(22ab),  -scap  (11,  99).  ein  volleben  (125). 
hoffatel  {i.  contu-,  var.  conta-bernium 
75).  malzyt,  zerung  (uo). 
*Conuiuorium  v.  Epulatorium. 

Con-uolare,  -folare  (3),  -valare  (8'') 
hd.  mit-  (110),  zusamen-fliegen ,  -fligen 
(3,  9,  4),  -fliehen  (7),  -flyeen  (18),  -flehen 
(5,21),  -fließen  (8'i).  nc?.  to  samen  vleghen. 

*Conuolsa  v.  Conuulsa. 

Conuoluere  tzu  hauff  weltzeren  (19). 
zusamen-weltzen  (110),  -keren  (68).  tzo= 
samen  wenzelen  (132). 

Conuolutio  capillorum  tfilorum  stren 

(74.   cf.    Sm.   3,    680,   687). 

Conuolutus  uigewoUen  (62). 

Conuoluulus  {animal)  raupp  (9i). 
(herba)  weiß  glockeublumen  (9i).  zaun= 
glocken,   winde,   baum-w.,  nl.   wranghe 

(143). 

Conus,  comus  (9)  {i.  apex,  surmnitas 
galee,  acies  quadrantis,  fructus  cipressi 
&c.)  knop  (7,  23,  49,  132).  hd.  knopff, 
knöpfe  (133),  chnoph  (71),  knaffe  (5''), 
kneuff  (lU),  knauft',  kn.  off  dem  hus  (ö). 
clobe  (^8,  f)).  hack  (^110).  haeck,  top  (.132). 
heinspitz  (93).  der  spitz  auff  dem  heim 
(^91).  h.-deck  t  kleinat  vff  einem  h.  (75). 
liemlzeichen  {sie);  eyn  bruch  (17).  hd. 
eyn  luibsch  bürg  i^Mss.  mog.).  hubs  (21), 
hibs  (^18)  borg.  nd.  en  houesch  borch. 
tanapphel  {i.  nux  picea  I2.i). 

*Con-  (9),  eo-vti  mit-gebrauchen  (9), 
-gebnich  t  geselschaff't  han  (12). 

*Con-uulsa,-uulsus(^76 ), -fiilsa,-uolsa, 
-uulta  (^68)  {i.  croca  3,  74,  vannus)  hd. 
nd.  wan.  ha.  wanne,  wann,  wann  (7), 
wände  (18,  66,  7o),  wurffschauffel  (3,  74). 
Conuulsus  {cf.  prc.)  tzuwullet  (125). 
verstrupft,    gekrämpft    (Fris.).    verrenkt 

(Ki.). 

*Conuulta  v.  Conuulsa. 
*Coonicere  v.  Conjieere. 
*Cooper-are,    gew.    -ire   hd.    helffen, 
niit-h.  nd.  nied(>  helpen.  bekummen,  mit-: 
wurcklich  sin  (65). 

Cooperator  ein  mit  wurcker  (65). 
Cooper-culum,  -torium,  -imentum 
{bissw.   tmtersch.;    i.  teg-men,  -imen; 
cf.  velamen,   oper-imentum ,  -torium 
&c.)  deck  (1,  5,  76).  ge-  (69,  i34),  buoch- 
(75)   -deck,   deckin    (68),   coopert  (110) 
vber   ein  buoch  (-torium).  swef  decke 
(id.   22b).  nd.   deckinge,   be-d.   hd.  be= 
deckun-ge,  -ghe  (19).  deck-lach  (7),  -el 
(-culum  HO),  dechsell  (^132). 
*Cooperire  v.  Cooperare. 
Cooperire   decken   (7).  hd.  nd.  be-, 
mit-  (67),  zusamen-  (68)  -decken,  ^-dencken 
(9).  czu  tecken  (3).  vberziehen  (65). 
*Cooperiri  {st.  -ari?)  drosten  (17). 
Coopertorium  v.  Cooperculum. 
Coopertus  bedeckt  (11). 
Coors  V.  Cohors. 


COP 


149 


*Copadines  pl.  (X  erepido?)  stein= 
clippe,  rudse,  steygerheit  (147). 

Co-,  cu-  (i3i,  141),  ca-  (147),  eom- 
(8,  9)  -padium,  -podium  (74,  76,  147), 
-pidum  (74)  prato  (ui  &c.),  t  svili  (127), 
t  zendrinc  (11 7.  cf.  tararieenus.  Sm.  4, 
274.  Of.  3,  285.  5,  686).  gcprateiis  i.  assa= 
tura  (74).  stuckfleisch  (74,  147).  slont= 
brade  (8.  aus  slouc-?);  slasbroten  (9); 
c/.    schleg  -   t  lend  -  brat   lumbus    sim. 

Sm.  3,   445.    1,  269.  BM.  234.  —  weltcwahso 

(Sum.^.  uuildi  faso  (e.  quod  in  collo  bouis 
&c.  jacet\  sie  Of.  3,  705).  ain  buoch  (76). 
*Coparillus  v.  Troperillus. 
Copia  {i.  exemplar ,  abundantia  <S;e.) 
fülle  (5).  folle  (5b).  vuUicheyt  (23).  hd. 
men-ige  (75),  -gy  (110),  -ge.  vberflu-ßekeit 
(8),  -ssichckeyt  (9).  huff,  huffung  &c. 
(65).  genug-ende  (8b),  -de  (18  Mrg.),  -sam 
(88).  gnugekeit  (6).  ghenuocht  (11).  no= 
ginge  (14).  hd.  eyn  abe-,  ab-,  abge-,  vz-, 
vß-,  auß-,  vßge-  (110),  nd.  ut-scrift,  hd. 
-schrifft,  -schrif.  nach  formung  (3).  weder- 


f. 


brief  (11).   exemplar  (6,  68).  na.  cop-y, 
-ey.  erlaubtnuß  (88). 

Copiare  hd.  vz- ,  vß- ,  vs-  (6) ,  aus- 
(1),  abe-  (7),  ab-scriben,  -schriben,  -schrey= 
ben,  vß  scrifen  (13).  nd.  ut  scriuen.  co= 
pieren  (110).  menigen  (75). 

*Copicosa  V.  Copiosa. 

*Copidum  V.  Copadium. 

*Copi-osa,  -eosa  (7)  hd.  vol-,  nd.  vul= 
len-_,  voUeu-komelich  (5,  7,  22,  23),  -ky= 
melichen  (18),  -kemelichen  (21),  -kom= 
menheit  (4).  mit  samich  (23). 

Copiose  vol-komlich  (69,  134),  -kum^ 
lieh  (66),  -kummelich  (7o),  -kummenlich 
(67).  vellecliche  (100).  weldeleke  (99). 
genugsamigklich  ( 75 ).  iiochliken  (23). 
huffen-lich,  var.  -tlich  (es). 

Copiositas  genugsamigkeit  (75). 
Copiosus  vol-kommen(iio),  -kummen 
(68),  -kuraelich  (76).  voln  kommeHch  (17) 
genug-samig  (75),  -heit  (8b.  aus  -eit  ptc. 
pss.  ?).  ein  ge-,  vffge-,  var.  vff-huffter  (65). 
geaisirt  (99). 

*Copisterium  r.  Capisterium. 

*Copla  {vestis  Gl.  m.)  v.  Copula. 

*Copodium  v.  Copadium. 

*Copo-  (22b),  cupe-  (147,  ku.),  eup- 

(74)  -rosa  coperock  (22b).  kupfferrauch 
(74).  copperrait  (147).  coppa  rosa,  gall. 
couperose,  angl.  eoporouse,  hisp.  ea= 
parrosa  i.  chaleantum,  vitriolum,  atra- 
mentum  sutorium  koper-roose,  -water 
(Kii.  cf.  coperose,  schoenmakers  swartsel 
atr.  sut.  116).  Aus  eupri  rosa  {cf.  Dz. 
wtb.  111). 

Cops  reicher  (74).    ryck  (i47). 

*Copsus  V.  Capsus. 

*Copto  V.  Capito. 
Cop-ula,  -la  (IG),  -ulum  (7.  v.).  cupla 
(104,  Sum.,  Gl.  m.)  (/.  chamus  75,  pastura 
104,  Sum..  coniunctio)  Arf.  eniigung.  Arf.  nd. 
v'bintnisse  sim.  hd.  v'bmte-  (5  &c.), 
v'binde-  (18),  verbunt-  (69,  110,  134),  pmt- 

(75)  -niß,  -miß  (134)  zur  ee  (5),  des 
sacrament  der  ee  (75).  hd.  nd.  baut,  oft 
canum.  hunde-  (8),  hundes-  (9)  -bant. 
hund-  (76),  wind-  (75),  hetz-  (74)  -strick, 
hunde  seil  (9).  hunt  stal  {sie  16).  halte 
(104,  Sum.).  cop-pil  (9),  -le  (99).  kuppeU 
sail;  henckelpawm;  mistgabel  (74.  cf. 
cup-la,  -ula).  vortruwenisße(5b).  copulse 


150 


('OK 


honkillHima  (OK  BIm.,  BM.  »87.  cf.  cupla. 

Fr.    1,   4  1i   .«//). 

Ck>pulare  virsainim-ii  (^li<).  v'gadüren 
(11).  öoilon  (^ !•!»).  hd.  c-zu  tui<[en;  tiowon 
(9);  e  (h^),  zu  clor  co  binden  (r)'>,  19), 
v'  b.;  flirh  lutle.  o.  b'wt  u),  eliehc  K'vto 
(3')  uiaoluMi.  «</.  to  der  e»'  v'l)yinu'u, 
elikc  hidi'  makcn. 

Copulatim  \i.  coniuncti-m,  -o  t>,s) 
ziibianien  (uo).  verbuntnulJ  {d»). 

Copulat-iuus,  -US  i  Ut)  bandiobi23). 
bendiik  i  litV 

Copulathius  kup-  (Ki.\  ko-  (^-i!))  -pler. 
*Copul-um,  /  -a  (;t)  hd.  nd.  baut 
(Mss.  moir.).  rudon  baut  (3).  czn  sanienunge 
manni'S  viid   wcybcs  i^9>. 

Cophinarius  i.  iiui  cophinos  facit  l 
vendit  f  portal  i Br.).  kerblor  (75).  karb-lor 
l  -inacher  (75<1).  korb-m.  (68,  iio),  -ver^ 
koflVr  (es). 
*Cophinum  oyn  clostor  (17). 

Coph-,  /  coflf-  (75\  cof-,  caph-  (i,'?4), 
cau-,  can-  (7)  -inus  ^i.  ficella  &c.)  hd. 
cliorp  (^lOi'l,  korp.  nd.  corf.  hd.  nd. 
dragc-,  hd.  drag-,  trage-,  trag-,  drac- 
(17),  dragk-  (21);  brot-  (8,  9)  Ärf.  -chorb 
(1),  -korb,  -korp,  nd.  -korf.  korp  zu  dem 
brot;  gezeinter  korb,  vlg.  kretzen  (7.0). 
kreze  (9.-.).  laue  »,23,  109),  grot,  dep  (23) 
korf.  kype  (23,  74.  109).  eyn  zip  (17). 
kypp,  inande  (147).  ags.  mand  (94). 

*Coph-yurQ,  -ia  (Gl.  m.),  cuph-eum 
(76  >,  -ia  (Gl.  m.)  [cf.  eucupha)  aiii  klains 
hietlin  (76).  hudhikeu  (100). 

Coquere, ;>rs.  coquo,  coco  hd.  kochen 
l  siden,  kachen  t  seden  (21),  sedin  (8). 
nd.  kocken,  coken,  ick  koke  prs..  sieaen 
(99\  zeden.  hd.  nd.  gar .  gran  {sie  18), 
vflf(17),  warm  (7)  machen,  maken.  i«<ra«*. 
wellen;  frans,  ent-,  ver-w.  (8.5). 

*Coquest-er  /.  coqiiinarius  {q.  v.  74); 
i.  cocus ;  -rinus  /.  qui  panem  coquit  (76); 
-rus  lo  pi Store  iGi.  m.);  -rius  f  conque= 
strius  becker  (147). 

Coquimellumdamascenenboem  (i47). 

Co-,  quo-  (136)  -quina  («'.  CTil-,  pop- 
inai  hd.  cluieh-in  (104\  -ein  (Auz.  8,  99^^) ; 
kuch-in,  -en,  -i  (93) ;  küchin  (6),  kochen, 
koghen  i21i.  nd.  en  kokene. 
*Coqviinalia  v.  Tinale. 

Coquin-,  popin-,  fuligen-,  oflf-arius, 
coquester,rriiscelliokoch,sapj)enniucher 

(74  i. 

*Coquiiiatio  kuchen-spyß,  var.  -speyß 
(7.^.). 
"^Coquinatrix  v.  Coctula. 
*CoquineUa  li.  prvm-us,  -iens  Gl.  m.) 
i.  coca  f  puella   (76). 
Coquus  V.  Cocus. 
Cor  hd.  her-za  (i4i),   -tze  (5»''),  -tz. 
nd.  herte,  harte. 

*Cora  vnkiskorinfahs  (127.  aus  coma 
vngescoran  fahs  Of.). 

*Corabinus  v.  Corallus. 
Corabus  v.  Carabus. 
Coraeinus   (piscis)  rot  (Anz.   8,   98). 
kar-usch  (^Fris.),  -auseh  (Ki.). 

Co-     (147,    Br.   &c.),     che-    (Br. ,    Ki.) 

-ragium  ^.  munus  t  donum  (i32  &c.");  vir- 
ginale  funus  (76,  141,  Pap.);  v.  signum  l 
virginalis  pompa  circa  mortuum  &c.  (Br., 
Gl.  m.).  hulpe  (132).  ags.  medena  bergen 
(Gl.  Aelfr.  i.  e.  virginum  sepvltura).  hals^ 
rinc  (i3i,   141.   X   tho-,   to-ragium?). 


COR 

iunffcrii-ck  tcycken ,  -cke  monstryng; 
daii.ss,  rey ;  doden  tipecl ;  gclycknitiscn 
vortbrcngyng  ( 147). 

*Corago  /•.  Borrago.  Charaxare. 

Coragorium /.  rongreyatio  viuentium; 
corrogare  /.  congregare;  corrugatio  /. 
congrcgatio  l  indignatiu  (76.  c/.  corro 
gatioi. 

*Coral  yaus  thoral  q.  cj.)  eyn  deck 
(19).  culter  (8). 

Coralius  v.  Corallus. 

Corallina  mccrmooli  (143). 

*Cora-llus,  -lius  (Br.),  l  -binus  (a 
colore  arhore  qiiadam  —  c/.  color  —  l 
lapide  quiddui  ttc.  76)  hd.  kor-al,  -all, 
-alle,  -ayl  (ö),  -eile,  -el  (21);  ciiorall  (1), 
dn-oll  (2).  nd.  kralle  ill,  22.  23). 

Corallus  {arbor)  v.  Color. 
Coram  hd.  nd.  by.  hd.  bey.    da  bey 
(3).  by  na  (23). 

*Corambus  (  aus  chor  -  iambus  X 
-agus  G;  ««5  corymbus  X  carabus  X 
eorium  17?)  ein  fürste  des  tanzes  [ß). 
eyn  schifi'  von  simden  vnd  mit  leder 
überzogen  (17). 

*Corarius  c.  Coriarius. 

*Coraueta  v.  Cornuta. 
Cho-,  gew.  co-,  ca-  (Gf.)  -raula, 
choraulis  (8s),  cor-ola  (74),  -aules  (74, 
147),  -cula  \i.  ioculat-or  Gl  m.,  -rix  Br., 
Gl.  in.,  agonista  74,  76),  -eula  (-cula?  7) 
[i.  corea  3,  e.  laudabilis  7.5.  cf.  afrz. 
Carole  &c.  Dz.  Wtb.  086 ;  in  schv)eiz.  Pa^ 
tois  coraula  Tanzlied,  Chorgesang  f)  tanz- 
ari  (Gf.),  -er  (74),  -maister  (76,  Sum.). 
dantzer  (7).  danssleyder  (147).  rej-en  furer 
(8,  9).  korschuler,  singer  (88).  spoelman 
(11).  kempffer,  streitter;  layter  der  pfaff= 
lieyt;  saytenspil  (74).  lob-,  loben-  (74) 
-tantz  (3,  74,  75),  -dancz  (3). 

*Coraulinus  v.  Corulinus. 

*Corax  V.  Thorax. 
Corax  (/.   coruus    vitulus    i4i)    rapp 
76).  rabb  (Fris.).  rabe  (19).  i-aue  (11). 

*Coraxare  v.  Charaxare. 

*Coraxatio  f.  Caraxatio. 

*Coraxo  !  cf.  prcc.)  i.  scriba  sie  dictus 

(76). 

=^Corba  {cf.  sq.)  gäbe  (21). 

Corb-an,  -ana,  -anan  (7r,^},  -anä  (8), 
i  -anum  (9j,  -ona,  -onan,  carbon-a,  -am 
{acc.f  Gf.)  \i.  ablatio,  donum,  gazophyla^ 
dum;  carthesia  q.  v.)  hd.  nd.  opper-, 
offer-  1,5^2),  hd.  oppher-,  oppter-,  gelt- 
(19),  kirch-  (3),  pfenuig-  icarbona  25) 
-stock  sim..  -stagk  (21).  gemein  pfcunig 
(corban  25).  pf.-sack  {lö).  stoc  (lOOj.  stock 
l  ein  kercker  {sie  8'»).  troso-  (treso-)  -faz 
(Gf.  3,  731).  schacz-kammir  (8),   -kamer 

(9). 

"^Corbida  v.  Corbita. 

*Corbin-ius,  -us  i-.  Corbius. 
Cor-bis,  -vis  (136),  -pis  (Gf.),  -bus, 
-ben  f94,  136;.  chorbis  (Gf.)  {i.  qualus 
Kii.)  chorp  (104),  kor-pp  (19),  -b  (64, 110), 
•f  (109).  kaerf  (11).  almusen  korb  (75). 
kretz  (91).  kratten  t  zeine  (Fris.).  zeyn, 
var.  z.  krat  (64).  ags.  couel  {cf.  colum) 
t  mondi  (136);  mond  (145),  mand  (94). 
stote-  (99),  stoet-  (132),  stuyck-  (KU.) 
-mande. 

Corbi-ta,  l  -da  (76)  i.  caldicaria 
(147),  auis  l  lectus  -da;  nauis  sportata 
sicut  corbis  (76) ;  n.  oneraria  (Br.)  {hisp. 


COR 

corbeta,  gnll.  corvette)  ein  groß  («4, 
lim,  lancK.'^am  (64,i  .scliitf.  lastschiff  t 
naw(!  (PriH.),  näwen  (126).  scheep  dat 
last  dregliet  (ii7). 

*Corbitaria  f.  Orbitaria. 
Corbi-u8,  -nus,  -nius  (129')  tz\vey= 
hcrczick  (19l.  twiliartich  (11).  (lubbel  of 
twe  herte  liebnde  (i47).  dubbell  van 
hertzen  (i32).  von  h.  (*jc)  o.  zweyher= 
tzig  (110).  zwifeltigs  hertz  (75). 

*Corbo  korb-,  var.  kerb-macher  (110). 
maiidenmeclicr  (132). 

Corbon-a,  -an  v.  Corban. 

Corbul-a,-us(i.  sportula  125 )  ko-,  var. 
ke-rblin  (Uo).  ej^n  cleyn  korbchin  (17). 
korffgyn  (132).  ein  prebendt  (-a  125). 

*Corbus  ii.  merenda,  annona  &c.) 
eten  vur  den  aevend  eten  (i47). 

Corbus  V.  Corbis. 

Corbus  (c/.  carpella;  ags.  sadulboga 
(Gl.   m.). 

*Corclau-a  (147),  -ia  ^  cordauica  i. 
interior  cella  (Gl.  m.).  des  herten  alre 
myddelste  (i47). 

*Corcodrillus  &c.  v.  Cocodrillus. 

*Corcosmus    (?   cf.   corchorus?   go- 
rosmum?)  schaf  rieh  (22.  t/.  equisetum 
hyemale  schafruß  Nnm.). 
Corcula  v.  Choraula, 

*Corculio  V.  Curculio. 
Cor-culum,  -tulum  (76)  hertz-el,  var- 
-lin  {':>). 

*Corculus  {quasi  cordis  cultor  76) 
hertz  liebig  (110).  die  sijn  h.  bewart  (i32). 
Corchorus,  xoo'/fjorjz,  1  ?.  pilosella 
major,  pulmonaria  gallica  t  aurea  &c. 
143  ;  cf.  podagraria.  corcosmus.)  buch- 
k(Shl,  -spick,  -lattich;  wuud-1.,  milch= 
wundkraut  (143).  gauch-el  (ii4),  -heil  t 
hunerdarm  (i26.  Fris.). 

Chorda,  gev).  corda  (i;'.  zona,  sona 
IG,  s.  campanarum  3,  9)  hd.  seyte,  seitte 
(8),  seyt,  sait  (76,  134),  saitten  (1),  satin 
(104).  seyde  (22,  100).  zeyde  (11).  seuthe 
(5*').  seude  (13).  sendwe  (64°).  syenen 
(64<=).  senue  (104).  serwe  {sie  93).  sen 
{91).  seyl  (17,  93).  suure  (16).  schnuor 
(110).  snoher  (17).  snoer  (11).  ein  swope 
suuhr  (125).  strick  (1).  glockenstranck 
(3,  9).  lyne  (loo).  corde  (5^). 

*Corda  regia  {herba)  besuge  (47). 

*Cordaciter  wil-   (110),    wijs-  (i32), 
hertz-  (110.   132),  beherzen-  (75)  -lieh. 
*Cordamum  v.  Cardopia. 
Cordate  wiß-  (17),    dapfer-  t  weiß- 

(Fris.)   -Hell. 

*Cordator  saiten  macher  (75). 

Cord-atus,  l  -ietus  (70)  {cf.  cardia= 
eus)  geherczit  (8,  9).  hertz-hafftich  (110), 
-hafffer  (74),  -sam,  keck,  klug  (88).  kun-e 
(5,  8'*),  -er,  weyser  (74).  kuu  (21).  kone 
(18,  23).  wal  gebart  {sie  132).  ge-hert, 
-inoidt  (147). 

Cordauia  v.  Cordana. 
*Cordax  {i.   audax  t  sapiens  66  &c., 
76.  cf.  Gl.  m.  h.  V.)  wyse    (7,  iio).   wyß 
o.  ghertz  (68).  stoltz  (110). 

Cordet-enus,  -inus,  -tna  (5^)  hd. 
mit,  midde  (18),  l  außwendig  (66  &c.) 
dem,  den  hertzen.  mit  h.  (68,  76).  nd. 
myt  deine  herten;  hertliken.  vssewen= 
dig  {i.  sine  libris  6,  76).  weißlich  ( 76. 
cf.  cordatus). 


COR 

Cho-,  co-rdex  seitere  (Sum.).  seyl 
treger  (uo).  schnuor-  (uo),  schiiier-(68) 
-machor. 

*Cordiaca  {cf.  cardiaca.  cordiana.) 
brustsuclit  (75).  hertz-ryt  (  7i ),  -gspan 
l  -gespeiT  (73),  -gespcnst  {herba  91), 
-adcr  (P4). 

Cordiacus  v.  Cardiaeus. 
*Cordialis  i.  auis  dulciter  canens  (110) 
aus  corydalis  id.  (Pap.). 

Cordialis  hertz-lich  (3),  -enlicher(75)- 
Cordialiterhertz-licli,uar.  -iclicli  (65). 
Cordi-ana,  -na  (21),  t  -gena  (74),  l 
-eta  (7.")),  cardiana  (lO!))  {herba,  dolor; 
cf.  eordiaca  &c.)  hd.  hcrczcn-  (3,  5,  7.5), 
hercze-  (18),  hercz-,  nd.  lierte-span  (23, 
74,  75,  109),  -gespan,  -gespanc  (18,  69), 
-spaiig  {herba  76),  -gespaiig  (/«.  1),  -krut 
(68),  -kraul  (7.5).  hertzenkraut  (74).  her= 
Span  (4). 

*Cordiara  v.  Cordiera. 
*CordiatU8  v.  Cardiaeus. 
*Cordiein-iviin ,   -nium   (x  concin- 
ere,  -nus)  einhellikeit  mit  dem  hertzen 

(65). 

*Cordi-era,  -gera,  bissw.  -ara,  -ora 
(cf.  cordla-ca,  -na)  hd.  hertz-,  liertzon- 
(3,  5ah),  nd.  liertc-crut,  -krud  (23),  hd. 
-kraut,  -chrawtt  (1),  -worcz  {b^). 

*Cordieta  ?■.  Cordiana. 

*Cordietus  i'.  Cordatus. 

*Cordige-na,  -ra  v.  Cordi-ana,  -era. 

*Cordyla(c/".  5'/.)r.  Siler  montanum. 
Cord-yla,  -IIa,  -illa   (inscis)   dobel 

(Alberus.  cf.   Fr.   1,    200*1).  tliuuill  (Ki.).  eine 
kleine  thoninne  o.  thunny  (Fris.). 

Cordintime,  cortintimo  (  76 )  von 
gantzem  hertzeu  (74). 

Cordinti-mus,  -nus  (75  varr.)  hertzen^ 
lieber  (75). 
*Cordion  v.  Cardia. 
*Cordiora  v.  Cordiera. 

Cordolium  {ital.  cordoglio   &c.  cf. 

Dz.  Wtb.  1111  bertz-we  (uo),  -webe  (fhs., 
Ki.),  -leyd  (Ki.). 

*Cordomotrum  v.  Cardamomum. 

*Corduellus  v.  Carduelis. 

*Cordulanuni  v.  Corduualum. 
Cordum,  foenum  c.   omat   (88).  ob= 
mat,  emd,  grummet  (Fris.). 

*Cordus  V.  Cardus. 
Cordus  spater,  zeitiger  (74). 

*Cordu-ualtirQ,  -lanum  (11)  (  cf.  Gl. 
m.  2,  111,  721  &c.)  corducn  (11,  19). 

Cho-,  geic.  eo-rea,  l  -rus  {q.  cf.)  (i. 
circuluü  cuius  centrum  est  diabolus  75) 
hd.  tantz,  dantz,  dantze.  nd.  dans, 
riughe-d.,  danscb  (11),  rcy.  reyge  (74, 
125).  reye  (8^).  raye  (74).  " 

*Corearius  [cf.  cor-,  eorrig-iarius) 
ein  rimeu  sueyder  (3). 

*Corea-rius,  -tor  v.  Coriarius. 
Cored-ulus  (141,  Er.  &c.),  -ellus  (129), 
-ula  (9.3),  toredula  (74),  corydal-us 
(125,  Pap.),  untersch.  von  -is  (Pap.),  wie 
corid-alis  neben  -ulus  (Gl.  m.),  cordialis 
{q.  V.)  (i.  cassica  &c.    125,     monedula 

q.  V.  74,  93;  aus  XOpuSaXo?)    tule    (93). 
wid  böpff  (6  7  Mrg.).  ein  lercb  (125). 
*Coreisare  v.  Corisare. 
*Coreula  v.  Choraula. 
Coreum  v.  Coriviin. 
Coreus  ledern  (22'>). 


COR 

*Corex  V.  Ceyx. 

*Corgo    {aus    erg  ?     anders   Gl.  m. ) 
ummer  so  (147). 

*Cori-album  (13,  17,  22^,  74  &c.  v. 
albicoreum.  aluta.),  -ambum  (7,  18) 
-abum  (5,  17,  21),  -abium  (23),  -agum 
(12),  -alum  (4,  74,  133),  -elum  (18), 
-olum  (66,  70,  107,  HO,  132),  -ola  (5'>), 
eariolum  ialph.  co-  134)  {aus  corium 
album  X  coriolum  dim.,  das  der 
Uebergänge  wegen  cmch  hierher  gestellt 
ist)  e-  (13,  22'',  74),  er-  (5),  i-  (5^,  74) 
-rieb,  ercbe  (17).  ereb  (12).  ercb  krude 
(23).  erg  in  calcio  (21).  dünne  leder  (22b). 
duun  weiß  1.  (-album)  t  geyrhet  clein 
I.  ( 74.  cf.  aluta).  ( ein  1 10,  132 )  cl.  1., 
ledder  (7)  an  den  scbuchen  (67  sim.), 
sebuben  (66  &c.),  scbuowen  (7),  scboen 
(5,  18),  an  dem  scbucb  (4,  110).  cleen 
leder  aen  den  scoen  (107).  ryem  (uo). 
querdel  (107,  132).  lasch  (5).  loisc  (loist  ? 

17  Mrg.). 

*Coriand-er,  -rum  (i.  qualus)  stoit= 
corflF  &c.  (147). 

Cori-,  core-  (3),  ciri-  (8),  coli-, 
koli-  (87.  i4n),  cole-  (19,  76),  col-  (101, 
i2i)-andruni,  cori-ander  (4),  -aodrum 
{sie  134),  -annum  (^143),  -anum  t  -um 
(143,  144),  -arius  (7),  eoli-andrus  (17), 
-on  (74),  corradris  (22''),  coandrum 
( 94a )  hd.  coriander ,  c.  -  crut,  -  kraut, 
-kernlin  (64^).  nd.  c.-crude.  coriand-re 
(96),  -ern  (23),  -ern  krutte  (18).  corean= 
dren  craut  (3).  corr-  (22''),  ciri-  (8),  cre- 
l^Sum.  VU),   coli-   (87,   95,     146,     Snm.),    col- 

(11,  19),  eal-  (64C)  -ander,  -andur  (95). 
cboll-inder  (i05),  -antir,  ebuUantar  sim. 
(Gf.).  kullandar  (sc).  coUindir  (120,  sim. 
Gf.).  kolinder  l  krollo  (101,  Gf. ).  bol- 
entcr  (Sum.),  -undir  (8),  :under  l  boter 
sie  9 ).  boulder  ( 49  ).  holder-bere  -um, 
-bäum  -US  (17).  eolgras  (holus  7i.  101, 
121,  .Sum.,  Gf.).  koruilla  i.  cgrifolium; 
stabewrz  {sie)  i.  abrotanum  (121).  eber- 
(Sum.  v),  eder-  (47),  beder-  (85),  bederix- 
(96)  -wortz  (96,  Sum.), -wort,  spriueuuort 
(Sum.  vn).  luopi  (Gf.  2,  77).  wantz-elkraut 
(Naturb.),  -endill  (143).  ags.  cellendre  (94»). 

Coriandrum  confeetum  eonfect  von 
coriander  (1). 

Coriare  lidern  (75). 

Cori-,  core-,  corr-  (93),  cor-  (76) 
-arius,  coreator  (64)  hd.  nd.  leder-, 
hd.  ledder-,  scbuocb-  (93)  -maeber  (9,  93), 
hd.  -mecber,  nd.  -maker,  -zouwer  (i32), 
-gerber  (91).  letbermakere  (Gl.  Mar.). 
garber  (4).  loer  (5).  lederer  (64,  uo,  111). 
*Coriarius  v.  Coriandrum. 

Corica  r.  Coryza. 
*Coricapistrum  ain'liderin  balfter  (76"). 
*Coricarius  (/.  cantor,  cf.  chori-canus, 
-tanus,  -cista  ci.  m.)  spei-   (19),   spoel- 
(11)  -man.  zenger  (11). 

Corycium  bulgen,  reit-,  sattel-tascbe 

(Ki.). 

*Corieus  v.  Corytus. 

Corydalus  &c.  v.  Coredulus. 
*Corielum  v.  Corialbum. 
*Corigola  v.  Corrigiola. 
Coryletuna  v.  Coruletum. 
*Coril-lus,-us(49)  (i.  reservaculum 
49,    Saccus   in   quo   seruantur  fusa;  aus 
cartallus  X   corytus  X  quasillus?) 
spindel-sack  (3,  74,  75),  -korb    (74,    76), 
-scbaup  (74).  spilkorp  (49,  75). 


COR 


151 


*Coril-lus,  -ius  (11)  {piscis,  cf.  cara-- 
bus)  karp-p  (19),  -ff  (74),  -e  (11) 

*Coryluin  v.  Corulum. 
Corylus  v.  Corulus. 

Cor-ymbus,    -imbus,    -inibus    ( 

sustentaculmn  colli gens  et  expendens  76), 
-inibi  {sg.  7),  -ymbi  {pl.  Pap.),  -imbi 
{pl.  136"),  -nubij  {i.  ligamina  que  ligant 
vitem  (76)  {sg.  i.  fructus  hedere  Er.  &c., 
cacumen  isetJjPap.;  pl.  i.  bacliae  in  hedra 
i36i>,  hederarumbacca},uucet  anuli  vitium 
Pap.)  wijnstocks-  (147),  reben-bant  (7, 
147),  -gebelein  (74).  rebklam-er  (123), 
-mer  (64).  crapben  {acc.  pl.  i.  vuas  Hpt. 
5,_  209.  cf.  Dz.  Wtb.  181  V.  grappa).  ags. 
ifig  erop  (94a).  drubo  (121).  fruebt  von 
epbai  (91).  epbeuberlin  (64,  123).  epbaw- 
borlin  (64).  bintzelbeer  (Ki.).  ags.  leae- 
trocas  (94,  136).  scbiffschnabel  (Ki.). 
corimbis  t.  nabibus  (i36.  cf.  corambus). 

*Corincari  v.  Comicari. 

*Corincus  v.  Corytus. 

*Corinib-i,  -us  v.  Corymbus. 

*Corinthus  &c.  v.  Carinthus.  Cory- 
tus. 

*Coriola  v.  Corrigiola. 

*Coriola  i.  Capsula  ledersack  (64). 

*Coriol-a,  -um  v.  Corialbum. 

*Corisa  v.  Coryza. 

*Corisator  tantzer  (75). 

*Corisatrix  reiber  in  (75). 
Cori-,  corei-sare,  selten  cho-,  co- 
rizare  (/.  girum  dyaholi  facere  76)  hd. 
nd.  dan-tzen,  -zen  (11),  -sen  (22»^).  hd. 
tantzen.  reygen^rayen  (74).  reiben  (75). 
reyen  (22^,  147).  danssen,  swantzen  (i47). 
Cor-ytus,  -itus,  -Ithus,  t  -yntus 
(129),  -intus,  -inthus,  -incus,  -nitus 
(9),  -nicus  (74,  76),  -nichus  (8),  -icus 
{iii),  Xd.  -ythi  (91),  -ithi  (Gf.), -iti  (111), 
chorintus  (147),  curitus  (104)  {i.  pha= 
retra;  capisterium  74;  theca  arcuum 
-tus,  sagitfurum  -ntus  129;  Saccus  in 
qua  ducitur  arcus -ncus  76)  pogascheidi 
{2^1.  Gf.).  arnbrustscheid  [i'j).  böge-  (Gf.), 
bogen-,  pogi-  (104),  pogen-  (74,  75)  -fuo= 
ter  (91,  ui,  Gf.),  -uoitir  (i04),  -kocher 
(74,  93),  -kucber  (75).  kocber  (19,  68,  uol. 
caicker  vur  en  schütte  (i47).  deck  (uo), 
reck  (132) ,  rock  (68)  vber  ein  bogen 
sim.  bulge  (74).  holfte  (9).  bulf-e  (8,  74), 
-ter  (74,  135). 

*Corium  v.  Coriandrum. 

Cor-ium,  -eum  hd.  nd.  leder.  hd. 
Icdd-ir,  -er.  büt  (104). 

C.  bouinum  rindrein  leder  (1).  ryn= 
dern  ledir  (5^). 
*C.  molitarium  semiß  {5^). 

C.  ouinum  schaffen  leder  (1).  scheffln 
ledir  (ob). 

Cor-yza  (Ki.),  -isa,  -ista  (8, 9),  -ica  {i. 
fructus  ad  nares  11,  19,  la  rema  del  capa 
sie  Gl.  m.)  nase  drauff  (8).  naß  tropfe  (9)^. 
nasen-dropp  (19),  -dropel  (11).  fluß  zu 
der  nasen  (us).  flußer  n.  (sie  93).  strau= 
eben,  pfnisel,  scbnuppcn  (Kia.).  innerst= 
Strauch  {i.  catarrus  interior  74).  pfnusel, 
schnupfe  (126),  pnüssel,  scbnauppen(i35). 

Cho-,  co-rizare  v.  Corisare. 
*Corlampula  i.  sarcina  scilicet jculum 
vnde  omnis  corlampuda  non  a  feis  tuta 


(76 


*Corlegium  v.  Curlegius.  Coturnix. 
*Cormicare  v.  Cornutare. 


152 


C\)U 


COR 


(X)R 


•Cormutare  vcrlnwen  1 7.  i.  c.  pit/rencere 
cf.  sm.  2.   loi.  .♦  zu  cornutarePi. 

♦Cornu  Jierba,  «y.  cornum    riitc  \\\). 

♦Cornucula  v.  Cornicula. 

♦Corne-liua  -olus  f.  Carneolus. 

♦Cornica  r.  Cvirruca. 
Coriii-,  corin-  7tii  -cari  schry»'n  als 
tiiv  kri'Wfii  ^7i:).  kackcii ,  si-hrcyfii  wie 
eiiu'  krAlie  (,Ki*.).  wie  ilio  kracii  kU'i)pon 
(Voc.  «.  1618).  vngeiiemliih  sprechen  (^8,9). 
Corni-cen,  /  -cens  t  -crepa  iUr.\ 
pl.  -centea  /  -eines  i^iüsit,  cornu-centes, 
-trope  76)  liorn-,  lun'rn-  (11),  /iiukeii- 
^70,  8S)  -blosser  (II,  19;.  -blascr  i7r>,  88, 
lio).  -blaÜt-r  (68). 

Comicul-a,  -a«  i»4\  corna-  (^;u.  is«»!. 
curni-  i^isü*^)  -cula  \auls')  kalia,  taha 
(c;f.\  kn-y  ^iio'').  kU-ine  kray  (Kri.s.).  ein 
kreiii  ^68,  iio''),  kracgyu  (132).  ags. 
iraunat.'  ^^;•4,  i:?ri»).  cr§  ^i.H6'^\  crae  (145); 
eomicul-a  ciao  (iS6),  -ae  chj-ae  (94). 

*Cornicula  (vestis,  cf.  corneta  Gl.  m.) 
gall.  foruete   1 122). 

*Comicvil\ira  harflechten  (75). 

*Comi-cus,  -chus  v.  Corytus. 
Comiger  i-.  Cornupeta. 

*Comilla  [pi^cis,  cf.  curonilla)  grun^ 
dein  (V-  Hamb. ). 

Comi-,  con-  \alph..  com-  Tti).  eorru- 
(74)-pes  (i.  cabaltus  74,  76,  dexh-arius  76) 
orohti  mosci  v'-*"-  ^'  -t''-"-  gi"oßroß  (74). 

*Comitus  V.  Corytiis. 
Comix  hd.  craia  (84),  kreia  (87), 
krähe,  krawe,  krae,  chra  (104,  141),  cra, 
ehr»  (45),  kräh  (iiö),  kra  (i34i,  kreoi), 
krew  (64*^,  67),  kreu  (si*^),  kräy  iFris.), 
krey  (68,  110),  kreg  (b),  krieg  (34\  croe 
(69,  77,  111),  kro  (9.  4).  nd.  kreghe  (22  , 
krege  (22'»),  kregge  (23*,  kreye  (11);  ka 
(22*".  t.  q-  mon-,  axjr-edula  Gf.  4,  359). 
ramo  (77).  ram  1,94  .  rabe  (10).  rab  (1). 

*Ck)mu  V.  Comum. 
CJornu  hd.  fid.  hnrn,  hören  (22'',  8i), 
hörne  (7).  zinck;  ille  canit  in  comu 
der  blast  vff  dem  zincken  (75).  hörn  i 
arm  des  (9.  17),  arm  dez  (8)  cruces. 
hoch-  (8,  9),  hof-  (17)  -fart.  gewalt  (8, 
17).  irdische  g.  (9).  gäbe  dez  heilgeu  (8, 
17),  gobe  des  heyhgen  (9)  geistes.  spicze  iu 
dem  streyte  t  anvüruuge  (9).  spitz  in 
dem  strite  (8),  in  ey  Striae^  anfechtunge 
(17).  die  Kinderspitz  {exercitus  64'"). 
moghentheit  [i.  abundantia  11).  vber= 
tiussickeyt  (9\  pl.  comua  krimme  au 
dem  wasser  (ss).  gehurner  vnde  dicitur 
der  hirß  hat  ein  gehurn  (var.  ü  =  u  75). 

Comu   eemi  {cf.  silagoi  hirezhorn 

(Sum.i. 

Comu  venatoris  iegerhorn  (75). 

*Comubii  i-.  Corymbus. 

*Comueentes  f.  Cornicen. 

''Comueta  v.  Cornuta. 

*Cornulus  v.  Corulinus. 
Com-um,  -u  \^-,i.  lir.i,  -us  a  um 
(fmctus  10),  -a  \q.  cf.  sg.  125,  pl.  12, 
Gf.)  hagebute  (13).  hagenputz  (74).  hayn= 
bothe  (5*^).  habutte  (16).  haboteu  {pl.  12). 
hapt  (10).  haibuczel  (1,  3.  cf.  aqq.  eomus. 
hainbuzel  Sm.  2,  i98.  hagebut-ze  i.  q. 
-te  Pop..  Nmn.  neben  hetschepetsch  id.  ib.. 
Fr.  1.  haspen  pSschen  1 1.  cf.  hesperlein 
Sm.  2,  254.  hespcl  mespilus  germanica 
Nmn.).  halcz  poczel  (2).  bottel.  dir-litz, 
-lein   (Hen. )     thierlein,    kurbeer    (Pris.). 


curnoliaperi  siiu.  kk.  ."J,  204.  4,  4!t6).  hve^ 
fen  (74).  han-liiHe  »8),  -heffe  (17).  -klosßer 
(corna  testicularia  12.'.).  wippchen  (125). 
wiepe(ll).  wii)e  (lon).  hagwurtz  («4,  123.) 
slecii  \y\).  arßkutzel  (7ii. 

Cornupeta  (/.  comiger  9)  stozere 
( 100).  eu  Stute!  (11).  stoetele  (99).  stossende 
tye  (3).  stüsßinde  vih  (9).  stoßende  wy 
[sic  8).  das  mit  hörnen  (98),  den  ho-, 
rar.  he-ruereu  lUü)  stoßt,  (lat  mitten 
hörn  stat  (132). 

*Comupi8  horu  visch  (9). 

Co-,  ChO-  (.Sum.).  t  o-  (Gf.).  a-  (lOO) 
-rnua,  -cortius  (95 1  [jnscis  l  herba  76. 
cf.  ornusl  hagen-  (1),  hage-  (G),  hag- 
(64,  67,  77,  93,  123),  han-  (ä*»),  schlech- 
(74),  sleen-  (21),  slec-  (ä),  sie-  (23)  -dorn, 
eyn  hagen-  (iio»),  hack-  (7),  butten-  (68, 
69,  iio^J,  134)  -doriibaum.  hain-butten= 
bäum  (3j,  -oottenbaym  (.')*'),  -potteru= 
bäum  (19).  putten-  o.  hagenputz-  (74), 
butten-  (b,  75).  buttel-  (i32),  butel-  (107), 
bottel-  (Hen.),  haenbutteln-  (5j.  hapten- 
(18),  haybüczel-  (1 1,  heibutzel-  i  habutzel-, 
var.  halbutzel-  (75 ),  hiöer-  (77).  hanheitifen- 
(8),  haynhyöen-  (133).  hanhiffen-  (66), 
hanyffeu-  (21),  heneheffcn-  (17),  hauß^ 
hyffen-  (70),  sleen-  (18),  wiepen-  (11), 
wippchen-  (i2j),  wipel-,  weipken-,  ter- 
link-  (109),  tierlin-  (144),  thierlein-  [HS, 
Fris.).  dirle-  (126).  speleoren-  (107,  132), 
churui-,  ehui-iu-,  chuiruil-  (Gf.),  corne- 
(99),  coruel-  {  kurber-  (144  &c.),  arliz-  (lOO, 
Gf.),  erlisch-  (7),  erlis-  (95),  lim-  (84), 
lern-  (102)  -bäum,  -bom  »im.  ahorn  (sum.). 
hanbuchen  Ib.  X  -butten).  hagliewepe 
(23).  dirrleiii  (lu).  hartriegel,  kürbeeren 
(143).  mella   (104). 

*Cor-nuta,  -nueta,  var.  -aueta  [gall. 
cornuette:  ritter-blum,  -sporen&c.  (143). 
Cornuta  facies  (Exod.  34)  ein  glißende 
antzlitz  uSj.  glinster  antlecz  i9). 

*Cor-nutare,  -nutari,  -micare  (8). 
-mutare  (V  q.  v.)  hd.  nd.  blasen  (99,  Mss. 
mog.)  iu  (laz  horu  (21).  h.  bl.  (8),  blaßen 
(17),  blosen  (9).  tuteu  (96).  düytten  (19). 

*Comutare  [cf.  comuta)  ginsteru, 
schiueu  tlT  . 

*Cornutes  v.  Terebella. 

*Comutrope  v.  Cornicen. 

*Comutus  geliornet  (19.  68,  110). 

*Comuus  V.  Caminus. 

^Corobeor  v.  Corroborare. 

*Corodis  ig.'  idis  i.  ßnis  t  additio 
(110). 

"^Corolinus  v.  Cotulinus. 
Corol-  ^110,  132,  Br.),  corre-larium 
/.  sei'mo  sequens  ex  premissis  Vocc.  ex  quo, 
Gemmae);  premium  sc.  Corona  (Br.j.  uach- 
lauffende  t  -schießende  rede  (7).  eyu 
ynfalle  (12).  glychuisse  (19).  corol-laria 
tzugabe  (125);  -arium  i.  premium  (iio. 
132,  Pap.),  corone  pr.  (76). 

*Corolus  V.  Corulus. 

*Coromellus  v.  Carduelis. 

*  Corona  v.  Cassona.  Seta. 

*Corona  \i-iu.  \  ehern  1  .  cbron  (sic'i). 
Coro -na,  -n  (iS4)  {i.  diadem<i, 
tonaura:,  choru.^  t  circulus  125)  hd.  nd. 
crone,  clirou  (li.  cron  [S^^,  110),  crovn 
(93).  schappel.  krantz  (65.  Das.).  schap- 
pelein  i^Fris.).  siugeltantz  (125).  blatte 
(17,  Gf.).  blat(8).  blatt  (76).  platte  (b^). 
plat  (77).  der  mittel  cirkel  inter  album 
tt  pupiÜam  (64). 


Corona  florida  ein  schappel  (65). 

*C.  imperialis  iherbd]  konigs-kron, 
-lilien,  id.  key.-^er.scroonen  (143). 

*C.  monachi  l  sacerdotis  yi.  vrina= 
ria,  lectiminga,  dens  leonis,  rostrum 
porcinumi  pt'affen  blatt,  -kraut,  -.stiel, 
-ri)lirleiii;  saw-riissel.  -.Hchnabel,  -bluin ; 
weg-,  wiesen-.  Iiunds-Iattiih  ;  eyer-,  hunds- 
bluin-,  pippaw;  Kchiceiz.  wyenschwantz; 
//e«Ä.  .soniinerdorn  ;  nl.  eaneker-,  scorst-, 
pissen-,  perds-bloem  (143). 

*C.  solia  sonnenkron  (I43). 
*C.  terrae  guiidel-.  grundt-rab;  erdt= 
epheuw;   nl.   onderliauer   (143).  gunder= 
mann  (Ki.). 

Coronamenta  (parerga  gr.  sc.  tex^ 
forum)  laubwerg  (i25). 

*Coronamentariu8  v.  Coronarius. 
Coronare  krönen  (19,  23).  crenen  (8*»). 
Coronaria  mohrenkraut  (us).  feder- 
neglein,  n.-.  gras-blumen  (Ki.). 

Coronarium  {metallum,  aurum)  con= 
terf'ey  (i25i. 

Coronarius  ciiiis  crou-asche  (Chytr.). 

Corona  -  rius ,  -  mentarius  krentz- 
mecher  (125). 

Coronatus  [moneta)  krön  (111). 

Coroneola    ( herba )     farbpfrimmen, 
heydenschmuck  (143).  herbstrose  (KL). 
*Coronica  v.  Chronica. 

Coronula  krantz-,  kron-lin  (65). 

*Coro-,  corono-podion  &c.  v.  Crono= 
podia.  Cydonia 

*Corotusta  v.  Torotusta. 
*Corpedo  <  ati.s  carpo  q.  v.  x  torpedo  ?) 
quedam  postis  (76.  aus  piscis?  pestis?). 
*Corperale  *•.  Corporale. 
*Corpis  1-.  Corbis. 
*Corpolentus   v.  Corpulentus. 
Corpo-,  corpe-    (  74 )    -rale  hd.   nd. 
eorp-oral,  -orale  (21 1,  -eral  (74),  -erayl  (5^). 
Corporalis  hd.   lipli-ch,   -cheu   (21). 
liip-  (19.  76),  Hb-  (110),  lybe-  (ö*»),  leip- 
(134).  leib-  (4^  -lieh.  nd.  liflic. 
Corporalitas  liplichkeit  (17). 
Corporaliter  leiblichen  (134). 

Corporati    ^eiusdem  congregationis) 
glich-  (10).  zunft-  (12)  -bruder. 
Corporeus  liflic  (22). 
Corporicid-a,  -ia   (Gl.   m.)   metzger 

(Ki.). 

Corpulentia  lybig-  (75*>),  leibig-  (74), 
leibi-  (75*).  liplicii-  (65  var.)  -keit.  leip= 
licheit  (65).  wol-leibichait  (1),  -lebekeit 
(18),  -gelydigkeit  174),  -machtikeyt  (5"^). 

Corpu-,  corpo- (76) -lentus  (?".  crass- 
us.  -atus)  libig  (75).  leibiger  (74).  leipp= 
haft  (Gl.  a.  1418  Sm.).  hd.  nd.  wol-,  wole- 
(7).  groß-  (64),  grot-  {99)  hd.  -leibig 
(1,  64).  -gelibet,  -geübter  (6), -gelipt  (7), 
-geleibt,  -geleipte  (66).  -gelebet  (18), 
-gelyderter  (74),  -mechtig  (5^),  nd. 
-gheliuet,   -ligameg  (99). 

Corpus  hd.  nd.  lich-am,  -em  (21); 
ligame  (99).  hd.  Uch-.  leich-  (134)  -nam. 
lip  (6.  no).  Hb  (75,  76).  leib  (4).  corper 
(1,  75a).  körper  (75*»).  corpel  (us). 

Corpus  dominicum  gots  lichnam(17). 

Corpusculum  libel  (75).  eyu  cleyn 
liclmam  (17\ 

*Corradris  v.  Coriandrum. 
*Corrarius  v.  Coriarius. 

Correetio  beßerunghe  (19). 


COR 

Corrector  {scolarium)  Streicher  (75). 

Correctus  gebeßert  ( 19  ).  ghebotert 
(11). 
*Correlari\iin  v.  Corollarium. 
*Corretoriura  holczwedel  (16). 

Correspondentia  mit  antwurt  (75). 

Correspondere  hd.  antworten,  hd.  nd. 
mit-,  mid-(17),  vvidder-(17, 18),  entgeyne- 
(19)  -antwerderi  (21,  22),  hd.  -antworten, 
-antworten,  (5^*),  _  -antwurten  (6,  75), 
-antwirten  (76).  glichen  (19). 

*Corriga  &c.  v.  Corrigia. 
*Corrigare  naß  machen  (110  &c.). 
*Corrigarius  v.  Corrigiarius. 

Corrigere  {i.  corripere,  arguere, 
increpare  &c.)  hd.  zuch-,  zieh-  (67,  76), 
zoch-  (5**),  czugs-  (3),  czucz-  (18),  nd. 
sech-  (22),  tuch-  (23)  -tigen.  czugticlien 
(13).  hd.  straf-,  stra-  (14,  68,  69),  straif- 
(10),  strof-  (8),  stro-  (9)  -fen.  streichen 
(75).  czu  triben  t  hauwen  (7).  castien 
(17).  beßern  (1^9,  65).  beteren  (11).  büß 
seczen  t  zu  de  besten  halden  (12). 
*Corrigia  v.  Corrigiola. 

Corrig-ia,  -ea,  -a  (5,  8),  -iviin  (4,  110) 
hd.  ryeme,  r.  von  leder  (17),  riemen  (67), 
ryem  (6,  134),  r^me  (12),  ryme,  rim, 
rem  (68,  93),  remen  (13).  nd.  reme  (14, 
23).  gurtel  (es),  schnuor  (110).  schuoch- 
riem  (e.'i),  -rinck  (76). 

*Corrigiare  gurten  (68,  110).  schnu-, 
var.  sclniye-ren  (110). 

Corrig-iaiius,  -arius,  -iator  (7.'>), 
eorearius  {q.  v.)  ( i.  fren -  l  scorte- 
arius  125)  hd.  ryemen  mecher  (19);  r.-, 
rymen-,  rem-  (es)  -snyder  (125),  -schni= 
der,  -Schneider,  riemer  (75). 

Corrigiola  i.  parua  corrigia  (Br.). 

Cor-rigiola  (143),  -rlgila  t  -rigibula 
C74),  gew.  -rigiila,  -igola  (76),  -riola(17, 
22,  23,  4,  93),  -iola  (5i>),  -rigia  (69,  134) 
(^.  centinodia,  cottidiana)  wind-a  (93), 
-e  (74).  weg-windc  (74),  -graß  t  -tritt  (143), 
-ebreid(17).  denngraß  (143).  hertzspan  (5), 
daraus  vll.  hirczbeyn  (5^).  wir-och  (5,  es, 
110),  -auch  (7,  18,  67).  Weyrauch  (152). 
wy-  {G9),  wey-  (i34),  weye-  (ee,  70,  i5i) 
-räch,  wyr-ock  (23),   -ick  (22). 

Corripe  czuchtig,  schraff  (szc  9  Anh.). 

Corripere  (0/.  corrigere)  hd.  ku-, 
ku-  (6),  ko-  (18,  19),  beku-rczen.  korcz 
machen  (17).  hd.  zu-,  nd.  tu-chtigen.  hd. 
nd.  straf-,  hd.  stra-,  strauf-  (76)  -fen. 
scheiden  (22).  erwutschen  (Pris.). 

Corriual-is,  -es  die  zuo  samen 
trincken  (110  sim.).  mitbuler  (Fris.). 

Cor-roborare ,  -obeor  {prs.    76)  hd. 

nd.  ste-,  hd.  sti-rcken. 

Corroboratus  gestircket  (19). 

Corrodere  hd.  nagen,  be-,  ge-  ifi^) 
-n.  naggen  (152).  gnagen  (3,  17,  23). 
knagen  (11,  132).  schraden  (22b). 

Corrogare  {cf.  eonrogare.  corago- 
rium.)  same-n  (17),  -In  (8,  9).  hupen 
(23). 

*Corro-,  corru-  (76) ,  t  congre-  (4, 
76)  -gatio  hewf-  (4),  heufe-  (stieier)  -lung. 

*Corrosi-nus,  -uus  (147)  (i.  asparilla 
&e.,  cf.  corsanda)  schafftenhawe,  pintz 
(74).  schafriet  {i.  papapirus  (i47). 

*Corrosorium  schab-isen  (93,  bm.), 
-eyßen  (55),  -messer  (64 ,   74) .   radier-m. 

(74). 

DiEFENBACi]  Glossarium. 


COR 

Corrud-a,  -ago  stein-spargen  (143). 
wilder  sp.  o.  spergen  (Fris.),  sparge-s  t 
-I  (Kia). 

Corru-ere,  -gere  (22)  hd.  vallen ;  mit-, 
czu-  (9),  in-  (8),  nd.  mede-vallen. 

Corrugare  run-celen  (100),  -ken  (99). 
*Corriigatiou.Cor-rogatio,-agorium. 
*Corrugere  v.  Corruere. 
Corrumpere  storin,  brechin  (8).  hd. 
czu  breclieu.  zuo   bregen  (13).   v'-   (9), 
zur-  (8b),  zer-  (es)  -stören,  v'derben  (9). 
ryßen(19).  zerrissen  (65).  enschicken(62). 
*Corrupes  v.  Cornipes. 
Cor-,   CO-   (76)    -ruptela   pruch   (1). 
bruch  (5b).  broch,  v'storunge  (17).   abe^ 
brech     t    klofft    (18).    virstorniße    (8). 
snetzen  (21V  snitzel  an  dem  rock,  zadel 
'5).  zoden  (7).  zot  (74,  75)  au  dem  klayde 
74).  stratelea  (22,  23).  uulheit  (99). 

Corruptibilis  brechlich  (110  sim.). 
zer-br.  (67  Mrg.), -storlich(iö.,  110).  broijs 

(132). 

Corruptio  virstor-  (8),  vorstör-  (9), 
wor  werd-  (9  Anh.),  zubrech-  (8^)  -unge. 
v'treiplichkeit  (9  Anh.).  uulinge  (99). 

Corruptu-m,  -s  (12,    76)   i.   fructus 

(76.  st.  fractus).  zubrochen  (8b).  wl  (100). 

beschymmeln  ut  panis  (12). 

*Corru8  V.  Chorus. 

*Corsanda  {i.  equitium  &c.,cf.  cor= 

rosinusj  grosser  ackerschafftenhew  (i43). 

*Cors-tilus,  -ulus  {lo  herede  Gl.  m.) 
gevryhet  erfgenaem  (i47). 

*Corta  V.  Torta. 

*Cortaluin  v.  Erigeron. 

*Cortauisas  {cf.  curtamisia  Gl.  m.) 
churtimesfel  (Gf.  3,  469). 

Cortex  hd.  rinde;  usser-r.  (93);  hd. 
nd.  r.,  hd.  rind,  rende  (18)  ha.  eynis, 
eynes,  eins  ig-,  ygk-  (5,  7),  ieg-  (6),  yet- 
(i34)  -liehen,  nd.  itlikes,  enes  itliken 
dinges,  ane  des  brodes  (.5, 22, 23.  untersch. 
von  crusta).  bare  (11).  byrck  (12).  en 
broke  (23).  börste  (77).  schale  (17,  75). 
schelff  (110).  schelle  (132).  scheletz  (es). 
schule,  scorse  (107).  scorce  (99).  schin 
(Avent.).  hei  (75.  mhd.  helwe).  pl.  dy 
scheben  vom  flachß  (125). 

*Cortex  bunne  bungenrinde  (Sum,  v). 
C.  mandragore  almrinde  (Siun.  v). 

*Cortieare  hd.  schelen.  nd.  scheellen. 
slyßin  (19.  weit,  bönen  schleißen). 

*Corticineus  i.  dominus  (76). 

*Cortilis  V.  Tortilis.  Crispus. 
Co-,  l  cu-  (Gf.)  -rtina  hd.  nd.  vor-, 
\va- {11, 7 e),hd.  für-,  vmb-hanck,  hd-hang, 
-hange,  für  hang  am  bet,  des  lietes,  der 
schlafkamer  (75).  serg,  decke  (Das.).  en 
craem(ll.^.  q.  tabernaculum  institoris 
KU.).  gardijn(i32).eortiiie/iZ.  rugelachen 
(120).  ruck  tucher  (65). 

*Cortintiino  v.  Cordintime. 

*Cortius  V.  Cornus. 

*Chortonicuin  ( Gallia )  uualholant 
(Wessobr.). 

*Cor-  i  con-tulis  (9),  cartulio  (8.  x 
cardo)  ange-r  (9),  -1  (8) ;  aus  eurculio 
anger. 

*Cortuluin  v.  Corculum. 

*Cortvim  i  pirus  chozze  (104)  i.  q. 
kottus  i  byrruxQ  kozzo  (Gf.  4,  539). 

*Corturnix  v.  Coturnix. 

*Cortus  {cf.  turtus)  schiltkrot  ein 
wurm  (74). 


COR 


153 


Cortusa  alp-,  berg-sanikel ,  wund-, 
heyl-glockchen  (143). 

*Coruare  v.  Cubare. 

*Coruenticulum  v.  Conuentieulum. 

*Corues  v.  Coruus. 
Coruina  vox  rappen  gesang  (es). 

*Coruipa  v.  Ceruipa. 

*Corvis  V.  Corbis. 

*Corula  V.  Corulum. 

*Coru-,  eory-  (Gf.)  -letum  hasalahi 
(Gf.).  hasel-busche  (19),  -husch  (11). 

*Coru-,  coro-  (16),  corau-  (3,  75) 
-linus,  colurnus  (121  &c.),  eornulvis 
r64b)  hes-iliner  (Sum.),  -eliner  (121),  -elen 
(16),  -sein  (8),  -ebrier  (120),  -eler  stock 
(75).  ein  hesellen  steiken  (3), 

*Corulis  hassel  (7). 

*Cor-ulum,  -ylum  (es,  110),  -ula(5b) 
nd.  hasel,  h.-not.  hd.  h.-nuß,  -nosez  (5b). 
-noczs  (18);  hassel  noß. 

*Cor-ulus,  -olus  (16),  -ylus  (es,  iio), 
-ilus  (121  &c.)  has-el  (3),  -1  (102),  -sele 
(47),  -le  (96).  hesele  (16).  hd.  nd.  hasel-, 
hassel-  (7),  haseln-  (18)  -bäum,  -bom, 
-stud  (93).  hazel  nuz  (4). 

*Co-,  fo-rulus  {cf.  forulus,  cor-ilus, 
-ytus)  beygurtel,  zerseckel  (74). 

*Cho-,  co-rulus  {cf.  choraula)  eyn 
vor-danczer  (12),  -dentzer  (lOj. 

*Corum  zaumleder  (64). 

*Coruptela  v.  Corruptela. 

*Corus  {i.  pellis  suh  collo  bouis  t  fo^ 
ramen  in  muro:  X  tho-,  fo-rus)  stelle 
hol  (19). 

*Corus  {i.  crudelis,  superbus;  aus 
toruus?)  grewlicher  o.  hochfertiger  (74). 

Corus  {cf.  ventus)  ost  sudost  (1). 
ortwest-,  nortost-wind  (126).  chorus 
nort-oist  (5),  -ost  nord  (1). 

Co-,  gew.  eho-rus  (xopo?)  kornmase 
(100).  corenmate  (99).  scheppel  (22).  wein 
scheffil  (9).  wispel  (23). 

Cho-,  co-rus  hd.  nd.  eyn  schar,  i. 
locus  sanctus  &c.  hd.  eyn  köre,  kor  (9, 
75),  chor  (8,  75),  choirr  (5b),  kar  (75). 

Cho-,  CO-,  cor-  (8)  -rus  ein  pfeiff 
mit  secklin  (91).  sackptlfFe  (75).  pfiffen- 
(25),  blatur-  (95)  -spil  {instr.  mus.  95.  cf. 
conche).  ein  orgel  mit  czweyn  roren 
(8,  9). 

Co-,  cho-ruseare  hd.  bli-cken,  -ckzen 
(6),  -xen  (68,  110),  -gzen(i33),  -gsen  (i52), 
-tzgen  (67),  -czen  (5,  69,  70,  76,  134), 
-cken  als  daz  weder  luchte  ader  bliczt 
(17).  plitzen,  schawren  (74).  nd.  blix-, 
bhxe-,  blies-  t  blys-  (22)  -men.  blicknig 
t  schyne  (18.  X  -atio).  hd.  nd.  schinen. 
scheynen  (9).  erschienen,  luchten,  wet= 
ter-1. ,  varr.  -  leichen ,  wertterleuchten 
(65).  wedderleugen  (13).  gleissen  (Fris.). 
zwitzeren,  erschüttelen  (Das.). 

Corusca-tio,  i  -men  (76)  [i.  fulgur  3) 
pli-xeu  i  -czen  (3),  -gtzunge  (133),  -gzung 
(152). plitz  ;schawr(74).blick-ung  (5b,  18), 
-e  i  schin  (17).  schynung  (8b,  18).  scihn  alse 
blicsme  (23).  biixem  (22b,  132).  blix  (110, 
132).  blitz  des  weters  (75).  hym-elicz  (1), 
-lycz  (3),  -liczen  (4). 

Coruscatio  leuior  wetterlucthen(i25). 

Coruscus  schiubare,  luter,  clare  (17). 
scheinend,  glitzig  (Das.).  glantzend  (Fris.). 

Coru-us,  -es  (75  varr.)  hd.  hrab  (4), 
rab,  rabb  (Fris.),  kolckrab  (Ki.),  rabe, 
eyn  swartzer  r.  (7);  rappo  (93),   rappe 

20 


154 


COT 


(»4,  87),  r«iii>.  iK^.  «Ml  iiivon  (23),  niue 
(<i;>\  nitMif  ^11)-  ciiio  aux  i^io-t).  krump 
srliniibfl   (Unis  75). 

Conuis  [pisri.s)  linsol  [•.\a). 
*Cho8  r.  Chaos    Cos. 

Cos, chös(i2o),  cox  (i:u;),  cosus  (Of.), 
cos  olearis(nn«.,Fr.)  (*.  lapsorium  </.  f.) 
h(i.  wt'/.i-  (,101),  wetze-  (7),  woce-  (13), 
wetz-,  weit-  (.^)) ,  wet-  (125),  slif-  (cf.), 
sclif-  (93),  sehleif-  i  ol-  (78),  ol-  (Das.,  Fr.) 
-stein,  -stain,  -stheiu  (17).  nd.  eyn  wete 
Bteeii  (22),  slijpsdeii  (11).  ags.  liueti.stan 

Chosdrus  r.  Costi-us. 
♦Cosina  (ous  consobrina  cf.  d?..  wtb. 
11!))  inagiu  (V.  s.  o.iiii). 
*Cosma  r.  Bugiila. 
Cosm-archa  (Hr.),  -iarcha,   -arius, 
-arita,  f  consimarga  (7(>)  i.  princeps  in 
mundo  (cons.  7«),  totius  mundi  (Br).  fürst 
o.  herre  ("i),  prince  (1-17)  der  werlt. 
Cosmarchia    der   werlt   furstendoin 

(147). 

Cosmicus  werent-  (^132),  wern-  (17), 
weit-  (iio)  -lieh,  wei-lthck  (U7). 

Cosmus  werlt  (U7,  Sum.).  die  welt(65). 

*Cospis  V.  Cuspis. 

*Cossofrenus  v.  Consobrinus. 
Cossus  (/.  teredo)  holt  worin  (i47). 
Costa  hd.  lybe  (4),  rieb  (16),  rieben 
(114),  rebe  (125),  rippe,  ripp.  nd.  ribbe 
(22ab),  rebbe  (99),  rof  l  rafe  (22'')- 

*C.  can-,  equ-ina  {i.  lanceol-a,  -ata) 
sj)itz  wcgrich,  nl.  hontsribbo  (143). 

*C.  ovina  schaffripp  (143). 

*Coste  i.  decas,  gentos  (Br.  aus 
-xoatig?). 

*Cost-e,  -ula  rebewurtz  (7,5). 
Costella  V.  Costularia. 

*Costella  [cf.  cartilla  v.  cartilago) 
brot  leflel  (8,  ;)). 

*Cost'o8  V.  Castologaloe. 

*Costos  V.  Custos. 

Costr-us,  -ux  (Gf.),  ^  -es  (74),  chos= 
drus  (941^,  Gl.  Aeifr.),  castros  (130,  Gl. 
Aelfr.,  Gf.),  construx  (8,9)  {i.  diix  apium; 
grece  dicunt  duces  apum  130 ;  aus  oestrus, 
cf.  costus;  vll.  wiso  X  wefsa?)  uuiso 
(127,  Gf.).  wis-il  (104),  -el  (9),  -sei  (8). 
weysel ,  byuenkunig  (74).  ags.  seo  beo- 
moder  (94'>). 

*Cost-ula  V.  -e,  -ularia. 

*Cost-ularia  (76),  -ula,  t  -ella  (Br.) 
ribe  14).  ripp-lin  (75*»,  76),  -el  (75). 

Costu-s,  -m  (87,  105,  141),  gr.  xÖgtoc 
(114),  tostus  (5.  V.),  custos  (g.  v.)  velt 
mincze  (8'^).  sent  mergeu  myncz  (17). 
kaneel  (19).  coste  (87).  kost  (47).  tost 
(Sum.  v).  wilder  saluan  (7.5).  wolgemuot 
(91).  plos-  (10.5),  laß-  (7.'))  -wurtz. 
Costurarius  v.  Custos. 
*Costus  i.  panis  siliginis  (148).  rücken- 
(9),  ruck-  (8)  -brot. 

*Costus   {aus  cossus?    aus  oestrus, 
cf.  costrus?)  slang,  vnck  (74). 
*Cosus  V.  Consus.  Cos. 
*Cota-rQius,  -na  &c.  i-.  Cydonia. 
*Cothelaficula  v.  Cotula  fetida. 
Coticula  goltstein ,   probirsteinchen 
(12.5). 
*Cotid-  V.  Cottid-. 
Cotyla  V.  Cotula. 
*Cotinus  r.  Cydonia. 


COT 

CotmuB(j.  scotanum  &c.)  prcsilgen 
holtz  (11.1).  fjlrl)er-  (Ki.),  wilder  ol-  (i43, 
Ki.)  -bauin. 
*Cotognidium  v.  Coccognidivuu. 

Coton,   cothon   {i.  portu8\  p.  artifi^ 

Cialis  Gl.  in.)  ge.stad  (88).  haeue  (t32). 

*Cotoneatum  {(f.  cydonia)  ain  ge= 
inailit     kitten     imc    91).     eyngeuiaciite 

(lUitten    (I2.i    MrR.). 

*Cotomix  ;;.  Coturnix. 

*Cottenus  i.  vermis  qui  nascitur  in 
faba  l  porcus  marinus  (76). 

*Cot-,  CO-  (uo),  quo-  (125)  -tidiana 
{adj.  s.  nd.  pestis;  nomcn  piscis  sie  «7, 
68,  uo)  hd.  teglieli-e,  -IJ  (67,  68),  -s  (Uo); 
tägliehe  (134).  dcge-  (5,  7,  18),  deygc- 
(21),  dach-  (22)  -Hch,  -lieiien  (18).  deghe.^ 
lik  t  vresen  pestis  (2;>).  tag-  (l),  dege- 
li<'h  frielien  (1,  17),  fryslien  (5b).  daü 
teiehliclien  friseu  (3).  ain  tegolicher  ritte 
(6).  das  tegliehe  riten  (12.')).  daz  kalde  (5). 

*Cot-,  CO-  (uo)  -tidianus  lid.  dege-, 
deyge-  (IG,  21),  dage-  (19),  tag-,  teg- 
(uo)  -lieh;  tag-  (i34),  tege-  (6)  -liclicr. 
nd.  deghcli-k,  -x  (11). 

Cott-,  cot-  (uo),  coth-,  quott-,  quot- 
idie  hd.  nd.  alle  dage,  hd.  tage  (3),  tag. 
hd.  all,  al  tag.  dege-  (5,  17),  deyge-  (21), 
tege-  (6)  -lieh,  -licliin  (5).  nd.  deghcliken. 
quottidie  (X  quot  dies,  quoties)  wie 
vil  dage  (18).  weydickc  (12). 

*Cottula  i.  mensura  vini  (i.  q.  cotula 


i.  q.  cotme 

Br.   &c.),  t   lacUS   (75),   t  puteus  (3,    75,    76) 

qui  mpisterio  est  schaf(76).  sumpft'(75). 
ein  sumph  (3). 

*Cottundus  V.  Contundus. 

*Cotturnus  v.  Cothurnus. 

*Cottus  {piscis,  i.  gobio  fluuiatilis) 
gropp  (140). 

*Cottus  V.  Coccus. 

*Kottus  V.  Cortum. 
Cotula  (cf  cottula)  mate  van  andcr= 
half  (147). 

Cot-ula,  -yla,  -ila  (Fr.  {i.  crispula 
herba,  crespul-a,  -us  143)  streich-,  sterck-, 
stein-blum  (143).  spind  (Fr.). 

Cot-ula,  f  -ila  (74)  fetida,  cotila 
(Fr.),  cothelaficula  (17)  (i.  bufonaria, 
bruseiaculum,  solis  seculum,  m  Hetrv^ 
ria  vlg.  cota  143)  hd.  nd.  huudes-  (96, 
Sum.  &c.) ,  hd.  hunds-  (143  &c.),  hunI5- 
(17),  kuh-  t  krotten-  (143)  hd.  -blumen 
sim.,  -plum  l  -tistel  (74),  -distel  (Fr.), 
-dill  (143),  nd.  -blome  (47,  85). 

Cotu-,  contu-,  untersch.  von  conte- 
l  cutu-  (76),  cortu-  (95),  coto-  (8),  conto- 
(3  &c.,  alpfi.  coto-  18)  -mix,  cotur-trix 
(t'x)  t  -tis  (19),  -nus  (</.  V.  74)  {i.  per= 
dix,  ortigometra,  orthogemeta  1,  quas= 
quila  93,  corlegium  76)  est  qd.  auis  (3), 
a.  regia  (76)  in  arahia  nascens  quam 
greci  ortige-  (76),  orthiogru-  (3)  -atam 
(aws ortygas ^Z.  rap.,  ortogon  Br.)  vocant 
ab  ort-  (76),  orth-  (3)  -igia  insula  cfc-c.  ; 
alii  vero  eam  vocant  orthigiam,  nigi-i 
bigardum  (3).  {cf.  pygargus,  bistardus, 
orty-x,  -gometra)  waeh-tnl,  -til  (95), 
-tel  (5,  7,  10,  contu.  76);  -el  (93).  watthel 
(77).  qua-ckel  (107,  132),  -ekele  (loe), 
-ccle  (99),  -tele  (S^j.  sneppe  (11,  19). 
brach-  (5,  8,  67,  76),  broch-  (9),  bruch- 
(3)  -vogel,  l  -hun  (9).  hd.  hasel-,  or-  (76, 
95),  rcppen-  (64),  reppe-  (17),  rep-,  rip- 
(21),  rapp-  (7),  nd.  rap-hon  {b^,  13,  23, 


CRA 

68),  hd.  -hün.  -iiuen  (1),  -hun,  -han   (21, 
76).  per-  (107),  pa-  (132)  -trijs. 

Coth-,  cot-  (74,  7.';),  cott-  (75,  76),  , 
cont-,  tect-  (,75)  -umufl  {i.  menti  t 
grepita  75)  hd.  viltz-  (1,  9,  75),  streyt- 
(74),  bunt-  (9),  punt-  (74,  75),  both-,  bot- 
(19)  -sclnieh,  -seliuehe  (9),  -schw  (19). 
bosscucli  (loo).  nd.  böte  (99),  butschoe 
(11).  cotumi  kotzinge  (Gf.  4,  539). 

*Cotumu8    ( X    turnus ,    coturnix) 
repliiin;  turnas  ein  muntze  (74). 

*Coturt-is,  -rix  v.  Coturnix. 

*Couare  v.  Cauare.  Cubare. 

*Coura  V.  Coxa. 

*Cousquilla  ii.  q.  cossa  Gl.  m.  cf.  Goth. 
Wtb.  2,  238)  gull.  cosse  (122). 
Couti  V.  Conuti. 

*Cox  V.  Cos. 

*Coxa  V.  Toxa. 
Coxa,  coura  (76.  X  crura?],  cera 
(<?•  '^O  {cf  gösse)  hd.  diech  {vt  in  crure 
7  .«rem.),  d^che  (12),  diche,  dich,  dihe 
(uo»),  dyh  (9),  deych  (13,  Gf.),  dieg  (5), 
tiech  (6),  tich  (3),  dege  (10).  dycher, 
dyher  n.  pl.;  der  hangenden  lancken  g. 
pt  (4).  dye  (19,  90,  99).  dee  (23).  dey 
(109).  ags.  thcoh  (i36).  gewerb,  gleich, 
schloß,  var.  schoß  (65).  gescloß  (64,  Sm.V 
beindicki  (93).  wade  (3).  brat  (88,  uo). 
brade  (132).  schenckel  (17).  enckel  (76). 
gofife  (121).  hufft  (88).  ein  ripp  (68.  X 
Costa). 

Coxale  lendenyer  (i47). 
Coxendix  hufft,  diech,  brat  (88).  die 
schloss  der   hilft,   t  morbus  die   sciatic 
(91.  cf.  Ischias). 

*Coxima  i.  lactuca  agrestis  (47). 

*Coxinum  v.  Coccinum. 
Coxula  diechel  (75). 
Cra  rabengcschray  (74). 

*EIrabe  v.  Karabe. 

Crab-ro,  -rona,  -ones  {pl.  U8), 
cab-ro,  t  -o  (75),  carbo  (76),  scab- 
ro,  -o  (7),  -rones  {sg.f  23),  -ones  {sg. 
b'^),  -iones  (pZ.  1),  acrab-ro  (11,  12,  19, 
20,  Br.),  -o  (3,  8,  9),  -io  (53),  strab-o 
(19,  20),  -aus  (IG),  -us  (11,  19),  gubru» 
nes  {pl.  Gf.  4,  1039)  i.  scara-  (75),  scarre- 
(19,  20),  scra-  {ib. ,9,  Br.  &c.) -beus,  -bius 
(9)  (cabro  differt  a  scabreo  uo)  wybel 
(9).  wysel  (strabeus  IG),  wobbel  scrabro ; 
pherde  woubel  strabus  (19).  weuel  (11, 
20).  ros-  t  perdc-w.  strabus  (11).  kafer 
(6).  en  querqueuer  (-ue'  23).  bathtkever 
(95).  bacli-  {aus  bacht  lutumf),  raiß-, 
laub-keffer  (7).  roß  -  kefer  (75,  uo), 
-würben  (75^),  -wurm  (751»).  schrot  (53, 
75)  est  genus  brucorum  der  kefer  (75V 
schroter  (1).  scroder  (scabrones  23). 
Wespen  (3).  pfherde-w.  (125).  pferdßflieg 
(uo).  ags.  uaeps  cabro;  hirnitu  crabro 

(136).   hurn-uß  (64,   Fris.),   -auß   (91,   Sm.), 

-iß  (G),  -is  (100),  -üssel  l  -essel  (73).  horn- 

Uz(l2l),    -Z   (102),   -Uß   (Ki».),    -US  (l4l),   -iß 

(17),  -neuß  (111),  -ig  (12),  -ing  (125),  -eßel 
7),  -oberon  {pl.  us).  hörn-  (114),  hurm- 
V.  a.  1618)  -seu  t  horlitz.   breem   (uo). 

ijremen  {pl.  73).  eyn  stradit  (scabrones 

5^).  schabe  (seabro  vermisll.  X  scabra?). 

crabrona  ein  böse  fliegender  wurm  (G). 

ein  boß  fliende  (17),  en  böse  vlegheude 

(23)  worin. 

Cracca  v.  Aracus. 

Craee-,  crage-  t  crea-  (Gl.  m.)  -ntes, 

cacent-i  {pl.  Pap.),   -us   {sg.  Gl.  m.)    {i. 


CRA 

graciles,  c/.  1-12  v.  cragentes)  geschlanke 
leute  (Kia). 

*Cracma  v.  Craeouia. 

*Cracius  {piscis,  aus  graeius)  crasse 

(5b). 

*Craco  V.  Trago. 
Crae-ouia,  -ina  (66  &c.)  (ciu.)  chracw 
(1).  crakau  (ü).  krako-we  (23),  -w  (2"2i. 
*Craculus  i'.  Graculus. 
*Cradula  v.  Tradiüa. 

*Cragedia  {au.-i  tragedia  herrenlob 
cf.  trageria)  hern  lof  (23).  hirnloff  (sie  6). 

Cragentes  r.  Cracentes. 

*Craraacul-a,  -us  &c.  v.  Cremaeixla. 

*Cramula  (i4i  unglossiert;  c/.  crem-, 
crin-acula)  iirgule;  chella  (of.).  preclie 
{Uni?  Simi.V 

*Crancallare  r.  Cancellare. 

*Cranea  v.  Crinea. 

*Crane-lla,  -um,  -us  v.  Cranium. 

*Crango  {i.  collumbar  colli  76,  cf.  car= 
cannum  01.  m.  ?  mm  cl.  krago?)  cragin 
(8).  krag  (kräng  16). 

*Craru.ale  {cf.  cremacula  &c.)  hoyl 
(19).  en  hael  (11). 

Cran-ium,  -evun,  -aus  l  -ella  (G4), 
erineum  i^/.  ceresella  ?•,  graneum  (93) 
(era-  i.  cri-nium  t  de  crinibus  factum 
76.  cf  crinea)  eyu  hirii-schedel  (27i>), 
-scheydel  (8).  -schal  (6).  hyernschaln, 
var.  hirenschal  (64).  hirne  panue  (11). 
eren  {sie)  beckeu  (19).  enbreghen  cop  (23). 

*Cranopadia  v.  Cronopodia. 

*Crapinare  v.  Carminare. 

*Crapucia  v.  Catapucia. 
Crapula  (/.  gul-a,  -ositas  75)  hd. 
fraß,  fraß-e  (10),  -heit  (75);  fraiß  (5), 
fr-äß  (12),  frauß  (68),  froß  (77),  gefraß 
(70),  fressen,  fr'eßiiyg  (2ö),  ft-esnie  (93. 
cf.  frassenie  Ob.  408),  vcresserige  (6), 
fr-eßerij  (17 !,  de  fr'aßung  (18),  vber  fraiß 
(19) ;  ubir-  (8),  ober-  (13)  -essen,  nd.  vras 
(22ab),  ouer  at  (23),  aueraet  (11).  frillery 
(iio).quoßrij  (17).  quaß,  swalk  (74).  quas, 
swellich  (22t>).  quoß  (77).  {Cf.  Goth.  wtb. 
2,  602).  gulsicheit  (132, 147).  miarage  (c.f. 

1,    962). 

*Crapula  (cf.  crepula)  v.  CJueius. 
Crapulari  hd.  v'eßen  (6),  fr'eßen.  nd. 
vi-eten.  uber-essin  18, 9), -füllen  (4).  frassig 
werden  o.  sem  (7.5).  zeuil  fressen  (64). 
quassen  (5,  74).  eßeu,  qu.  vnd  drincken 
(17).  eßsen  ader  quoßeu  (21).  quaßen 
(12).  quaysßen  (5^).  qwossen  (3).  quasen 
(22^1').  quatzen  (23).  quatten,  vaistwer= 
uen,  schwalken  (74).  hd.  wol,  woil,  der 
fole  (18)  leben. 

Crapulatus  ubir  sat  (8).  oeuersadet 
(132).  uuorager  (Gf.  1,  962). 

*Crapulose  quaßic-  (17),  gefressig- 
(75)  -lieh. 

*Crapulositas  frasserey(75).  gulsicheit 

(147). 

Crapul-osus,  t  -ator  (76)  frißig  (21). 
ft-assig  (1,  75).  ge-fr.  (75).  fi-assig  (i34). 
fressiger  {le  sim.).  fuUer  (4,  110).  qwaßig 
(17).  quassiger  (74).  eyn  quaysser  (5). 
quatzinge  (22,  23).  gulsich  (132,  147). 

Cras  /.  erastinus  (69,  70,  134) ;  in= 
crasttao  (5^).  hd.  nd.  mor-gen,  -ne  {b^'^, 
22ab),  -n  (6,  18,  67).  mou  (21). 

*Chrasalina  v.  Crisola. 

*Crasmare  v.  Oscitare. 


CRA 

Crassari,  -re  (11)  fet  machen  (17). 
meesten  (11).  feisten  (8). 

*Crassari  (x  grassari)   grulich  dun 

(8),  tun  (9). 

*Cra8satorium  v.  Crissatorium. 
*Crassetudo  v.  Crassitudo. 
*Cra-,  gra-ssetum  {cf.  cru-,  lu-cibu^ 
l\im)  tygel,  tegel  (74). 

*Crassin-a  (Sum.  vi),  -ela,  -ella  (7) 
uelt-quenela  (100,  Sum.  vi,  Gf.)  -cenula 
(Sum.  VI),  quellen  (7). 

Crassi-,  crasse-   (5^)  -tudo,  t  -tas 

(66  &c.,  HO  &c.)  hd.  fette-,  fethe-  (5b),  fet- 
(17),  feißtig-  (68,  no),  feißti  (7),  faisti- 
(1,  76),  feiste-  (8),  feiß-  (91),  sath-  (7) 
-keit,  -kait  (1,  76),  -keid  (17).  vaistichait 
(2).  vetticheyt  (23).   vetheyt  (99).  feyste 

(64). 

Crassu-la,  -da  (so)  {cf.  fabaria) 
blade  lose  (19;.  swel-  (^8),  dros-  (96;  -wortz. 
druusAvort  {%ä).  dens\vxirz  (Smn.  v).  er. 
maior  erdpheffer  (Snm.  v).  erd-,  heiß-, 
mawrstein-pfeffer  (74).  fette  henne  (Ki.). 
drußworcz  (8  &c.).  druswort  t  ertpeper 
(47).  ertfesse;  douderloek  (85).  er.  minor 
{cf.  crisola,  scroph\üaria)  truß-,  katzen- 
wurtz,  niaur-,  steiu-pfeffer  (74).  stenpeper 
(47).  steeupoplie,  eattenwort  (sö).  carten^ 
worz ;  crasula  vermicularis  steiupheffer 
(Sum.   V). 

Crassus   hd.  nd.   vet.   hd.   fet,    feth 

(5''),  fette  (18),  vetthe  (19),   feißt   (110), 

feist,  faßt  (64»),  feyste  (64b),  vaist  (1,  2) ; 

feist  o.  ful  mensch  (8). 

*Crastina  (.s<.  -are?)  vermorgen  (74). 

Grast-,  crath-  (8b),  cast-  (9)  -inare 
morg-euon  (18,  22,  23),  -ene  protrahere 
(5),  -neu  (76),  -en  werden  (17).  marge- 
nen  (21) ,  -n  (4).  hd.  vi'i-,  nd.  vor-,  var- 
sten.  lenger  fristen  (8).  hd.  nd.  v'lengen. 
hd.  vV.iehen,  vor  czigen  (3). 

Crastinus  {cf.  cras)  morg-en  (67), 
-nig  (1),  -nick  (19),  -nich  (22,  23),  -euch 
(5,  18).  marge-n  (11),  -nleich  (4),  -lieh 
(21).  mornig(7,  110).  mornlieh  (6).  mome 
der  tag  (5). 

*Crastrinus  v.  Castronus. 

*Crasula  c.  Crassula. 

*Crate  i-.  Grates. 
Cra-ter,  -ther,  -tera  {bissw.  untersch.), 
-tus  (V  V.  cyathus),  t  -tulus  (147),  -tis 
l  chrather  (76)  hd.  napfe,  napf.  napp 
myt  tween  oren  of  henghlen  ( 147 ). 
nap  (99).  coph  (ii7j.  köpf  (93).  hd. 
becher,  pecher  (4),  hoff-p.  (-ra  111).  nd. 
becker  (23),  beker  (Hl  zynnen  kan  (8). 
crater  trog  (111).  prunnen-  (91),  born- 
(125  Mrg.)  -troj:-.  schawer  (125.  cf  Fr.  2, 
166).  craticulus  i.  paruus  ciphus  (76). 

*Gratera-rius,  -tor  (76)  becherer  (8). 
nepfmacher  (76). 

Gra-tes,  -tis,  -this,  -te  (86),  grat-es 
(Gl.  m.),  -is  (75)  {i.  suppedaneum  t  a\x- 
stentaeulum  70)  hd.  ?ifZ.  hört.  Äd.  horte, 
hur-t,  -dt  (68),  -d  (1,  2),  -de  (4).  katzen- 
hurt  (93).  eyn  geflecht  hört  (5b).  harst 
(86).  hd.  rost,  royst,  niest  (125).  nd.  roest- 
er  (11  sim.),  -re  (99).  gerust  der  murer 
(75.  X  rost).  hd.  nd.  viecht.  hd.  flechte, 
siecht  {sie  1),  fleichte  (3),  flekch  (2), 
flech  (18),  fleck  (7),  wlech'(13).  matt  (6). 
ein  ege  (43).  ain  zain  vff  dem  karren 
(76).  crates  ferree  ein  schling  {cf.  slenge 
Br.  wtb.  2,  821) ;  cr.,  virge  i  pertice  cra^ 


CRE 


155 


ticie  dy  staken,  tzungerten,  Mrg.  tzaün 
pfele  (125). 

Cra-,  gra-  {q.  v.)  -ticula  hd.  roste, 
rost,  rosch  (76),  rost  (12),  royste  (152), 
roist  (13),  eyn  ysen  r.  (7).  nd.  roster 
(22,  23).  ein  kleyn  rost  (66),  -rostlin  (68, 
110).  rostisin  (104.  cf.  Gf.  1,  489).  rosti= 
sen  (93). 

*Graticulus  v.  Grater. 

*Gratillum  («  us  crates  xcartallum  ?) 
tragkorb  (741. 

*CrathLiiare  v.  Crastinare. 

^Gratis  v.  Grate-r,  -s. 

*Gratulus  v.  Grater. 

*Cratus  i:  Gyatus.  Grater. 

*Graxare  (i.  scribere  Gl.  m.  aus  cha= 
raxare)  coruorum  vox  (i4i). 

Greacentrum  spicknadel  l  fleisch- 
hacken (Ki.),  -hack,  nl.  vleesch?  lardeer- 
priem  (116). 

*Greagra  i.  abominatio  (i48). 
Grea-gra,  -cra  (Pap.),  -ga  (8b),  eea- 
(120),  tea-,  te-  (75),  carrea-  (1),  eiro-, 
i  cito-  (3)  -gra,  cir-oga,  -egia  (2), 
creos  (49<'  aus  .,dicitur  a  creos  &c.") 
{i.  fuscin-a,  -ula,  fueina  68,  fu-  75, 
SU-  76  -stinula,  furca,  farea  &c.)  hd. 
nd.  krau-wel,  -hei  (21),  -el  (17,  49c); 
kroii-  (11),  kro-  (22,  23,  Chytr.),  kra-  (110), 
kreu-  (134),  kre-  (9,  4,  93)  -wel.  crowil 
(120,  Gf.).  kröl  (95).  kroel  t  karst  (6). 
kravel  (3).  krail  (115,  Fr.,  Gl.  m.).  kräel 
(1).  chrew-il  (119),  -chel  (1).  kreul,  crebel 
(4).  kreuel  (69,  Ki.).  krogel,  kriel  (75j. 
Krempel  (1,  4.  cf.  fuscinula).  knebel  {i. 
furca  ad  nee-,  var.  nect-andum  75). 
crapft  (49).  eyn  greitf  (5).  en  grepe  l 
en  gaffele  myt  dren  tacken  (22,  23).  hd. 
nd.  (22)  gabel;  g.  mit  drey  zincken  (76), 
mist-g.  (eirogra  (74I  forke  (chytr.). 
Grealium  v.  Cerealium. 
Greantes  v.  Gracentes. 

*Greare  {aus  credere)  globin  (8). 
Greare  hd.  schafl'eu,  be-sch.  (75), 
schafeu(13),  scefpho  {prs.  ui),  schop= 
pheu  (1),  schepfi'en  (68).  ?i(Z.scheppen  (99). 
icht  (8).  ich  {sie  9)  von  nichte  machen 
{i.  ex  nihilo  aliquid  facere). 

Great-io,  -ura  (i.  plasma)  beschat 
fung  (75). 

Greator  schopffer,  vlg.  beschaffer  (75). 
schep-pcr  (5,  18,  22,  Auz.  8,  100),  hd. 
-fer,  -pher  icht  vonnit(15'i.  sepper  (21). 
Greatura  {cf.  creatio)  schepp-unge 
(5),  -inge  (23).  schephunge  (16).  hd. 
schepf-ung,  -iiung  (4.  mhd.) ;  schopffuuge, 
schaifung  (70,  134),  be-sch.,  var.  -schof= 
ftmge  (75).  geschep-nisse  (9),  -fft  (68). 
ge-schopff,fa»'.-schöpflF(75).  gotis  gesehofp 
(8b\  schepsell  (i32).  eyn  ding  das  ge= 
schaffen  ist  (17).  creat-ure  (5,  7),  -ur 
(23,  76,  HO),  -or  (22). 

Greb-er,  -rus,  -us  (3)  {i.  frequens, 
spissus ,  sedulus ,  assiduus  &c.)  hd.  nd. 
stede.  hd.  stette  (6),  stet  (4),  steyte  (3), 
sta-  (1),  stä-  (134),  ste-tig;  stetiglich 
(68).  dicke  (5b).  emßig  (110^  sm.). 

*Grebersia  {nauis)  esel-zul  (2.  cf.  Sm. 
4,  254),  -tzuU  o.  nollholtz  (74.  cf.  grafa= 
sium). 

*Grebida  {cf.  cre-,  tre-pida)  styfel 
t  stutze  (74.  missv.  aus  styfel  fidcimerv^ 

tum). 
*Grebo  v.  Grebr-eo,  -o. 
Grebra  munuscula  mang-faltig  gäbe, 
var.  -feltig  gebung,  alias  krem-sel,  varr. 

20  * 


i5r> 


CRE 


-Uel,  krotzol  (e.i.  cf.  kramp,  augsb.  kramut 
xettin,  HtMia  Sm.  2,  sh.s). 

*Crebrare  *'.  Cribrare. 
Crebr-e,  -o  hd.  sti-t-licli  (fi,  4),  -ip 
(8, in.  -i};licluM),  (Iccliilion  (i,'>2),-toiiglich 
(67).stoitlulH:l).statiklich(i34).8ti'dc(17). 
Creb-reo,  -ro,  -o,  prt.  -ui  (i.  detiimm 
esse  rt  i>arii\i  r.ii  &c.,  esac  f  ficri  d.  iJr.  Sc.) 
hd.  nd.  dicke,  hd.  dirk,  dikc  (G),  <lig 
(21)  wcson  ,  hd.  sin,  sein,  wordoii  (!$, 
iioV  dyg-  (i''»-').  dick-siim  (>i'c  Hü,  70,  i.'>i, 
ifta  rtu.v  dick  sfiii).  wilii'ii  (-bo  17),  dick 
als  (^-bro  t.  dcnsuin  fieri  i)  ein  want  (aus 
dick  wcsoii  als  ein  w.V 

Crebrescere  beginnen  zu ,  tzo  (132) 
ver-nienigen  (iio,  i;!2),  -mainigen  (llO^). 
Crebrifurus  diefstede  (in). 
Creb-ro, -o  fiio*»)  {i.  parca  Br.,  Gl.  m. 
c/.  aratiuncula)  ein  beddeken  van  erden 
tusscbent/.wei  toren(i32).eiu  bede-chung 
(110  ?'«r.),  -ckuug  (sie!)  von  erden  zwi- 
schen zwei  furchen  (68,  110). 

*CrebruiQ  v.  Cribrum. 

*Creb-rus,  -us  v.  Creber. 

*Crebundium  r.  Crepimdium. 

*Crecitare  r.  Creticare. 

*Crecop-,  creocop-  l  crepop-  (3), 
cretob-  ( 1 3 1 ,  Sum.),  cretab-  (,127),  cregog- 
(76)  -ulus,  -olus  (22,  23,  127,  Sum.)  {cf. 
cretallus)  wcsp-eu  (21),  -e  (3,  5,  22,  n). 
west  (7).  wcpftz  (76).  wesfs  ;  mistel  (74! 
wispel  (23).  eyn  brem  (18).  liore-  (i3i), 
hor-tubil  (131,  Sum.  iv),  -tu bei  (Sum.)  aus 
erspare  ><  onocrotalus? 

*Creda  (i.  crida  Gl.  m.)  v.  Crepida. 

CJredere  hd.  gelau-  (9),  glau-,  glo- 
(6),  gleu-,  glei-  (21)  -ben;  geleubin  (5). 
nd.  louen,  ghe-1.  hd.  bürgen,  borgen  (9, 
11,  13). 

*Crederiuin  v.  Credites. 
Credibilis  gleuplich  (8). 

*Crediees  v.  Credites. 
Creditarius  (fehlt  in   den   H.is.)  hd. 
glaubhafl'tig.  gelouffachtich  (132). 

*Creditas  (cf.  sq.)  ags.  geleafiPulnys  (94). 

*Credi-  ( aZ^^/i.  crepi-  110  &c.)  -tes  (mss. 
raog.),  -tas  (18,  21,  66  &c.,  110  &c.),  -ces 
(4),  creticus  (7.  cf.  h.  v.)  hd.  zwifel-dig. 
-ig  (18),  -hafftig  (110),  -ichkeit  (21), 
zweifel-dig^  (17),  -tig  (7),  -hafftikeit 
(66  &c.),  -haflftikait  (i34)  in  corde,  in  dem 
hertzen.  Cf.  crederium  (es,  110,  132)  i. 
dubium;  crep-eron  id.  (ßr.);  -erus  (110 
&c.),  -orius  (76)  i.  dubius;  -ere  i.  dubi- 
tare,  spissare  (Pap.  cf.  crebreo);  -e  l 
cerpe  i.  dubiose  (76^;  -eeors  (anders 
ital.  -acuore  frz.  crevecoeur)  twiuelich 
in  deine  liert-en  (22),  -zen  (23). 

Creditor  gleu-  (8,  9,  75).  glo-  (76), 
ge-  (ibyar.)  -ber.  ein  beyter  der  beza- 
liing  die  ym  vß  steedt  (n.5).  gelter  den 
man  bezalen  sol  (75).  die  denandern  bor= 

fhet   (11).   eyner  der  du  ioht  geborget 
ot(17).  borge-re  (100),  -r  (9).barger  (4). 

Credo  ein  crede  (b^). 
*Credo  f.  Cerdo. 
Credulitas  der  glaub   (65).   gheloue 
(22).  onzwyfelheit  (68). 

^Credulus  hd.  gelo-  (9),  gleu-,  glau-, 
gloi-  (6)  -big;  glei belieb  (21).  nd.  ghe= 
louich. 

Croentata  v.  Crientia. 
*Crefrare  v.  Cribrare. 
*Cregogulu8  v.  Crepopulvis. 


CRE 

Crema  (itnl.) ,  grema  [i.  episerum 
5'»)  8mant(19,  74,  lO!)).  roumc  (74).  roum 
^132).  room  (t07).  rome  (11).  milchroin 
(68).  sane  (on,  107).  matten  (."i''). 

♦Crema  brant  (uo). 

*Cre-,  cri-  (74),  cra-  {alph.  cri-  6; 
7  1,  101,  121,  127,  Gf.),  gra-  ((),  S,  17,  64, 
74,  93)  -macula,  crema-sculus  l  -sclus 
&c.  (gi.  in.),  -ria  (74,  76),  cram-aculus 
f  -male  (Gl.  m.),  -ula  (7.  cf.)  l  grani- 
mala  (UD.  gram-arla  (!).),  -mula  (141) 
{cf.  crinacula.  gi.  m.  2,  766,  776.  Goth. 
wtb.  2,  494)  hah-ala  &c.  (Gf.),  -cle  (104), 
-el  (8'').  habila  (121).  hala(i3i,  141).  hagel 
(74).  hohel  (G,  74).  kessel-h.  (8),  -hol  (9), 
-hack  (-ria  74),  -ring  (76).  eyn  hole- 
ring  cram.,  -wige  (?)  gram.  (17).  hael 
(11,  93).  hely  (64).  hol  (9). 

*Cremale  (gall.  cramilli-e  122,  -on 
(ii.  111.  cf.  prc.)  schornsteyn  (19).  schoer= 
stien  (11). 

Cremare,  t  -ri  (74)  (cf.  erspare  hd. 
bor-  (mss.  mog.),  bur-(19),  bren-  {Drucke), 

Kren-  (4,  74),  nd.  ber-nen.  burren  (74"). 
oru  (17).  v'borren  (21).  bru-wen  (8^), 
-Jen  (99).  hd.  roi-  (mss.  mog.),  ro-  (12), 
re-  (49)  -sten.  sengen,  v'stroyen  (22'>). 
pin-igen  (17),  -gen  (21),  -eghen  (23). 
*Cremaria  v.  Cremacvila. 
*Cre-  (7.5*J,  100),  tre-marium  (i.  tripes 
75)  luch  scirben  (100.  cf.  crucibulum 
&e.).  kesselfuß  (75). 

Cremasc-lus,  -ulus  v.  Cremacula. 
*Cremena  v.  Crumena. 
*Crementare  wa-  (11),  way-  (19)  -ssen. 
Crementum   hd.   wachs-unge,   -umb 
(2),  -en  (76);  waseh-(5),  waß-uuge;  wags= 
ung  {ö^},  wayssunghe  (19);  gwechs  (134). 
nd.  was-singe,  -dorn,  mannessarae  (74). 

*Cremeu-m,  -s  &c.  v.  Cremiu-m,  -s. 

Crem-ium,  f  -eum  (19),  -inum  (47), 
-um  (Alb.),  crenium  {q.  v.j,  gremi-um, 
pl.  -a  (2,  33,  .Sm.,  Gf.)  (t.  frixorium, 
siccamina;  holocaustum;  quod  remanet 
inpatella  de  carnibusfrixis,a\cca,mer\.t\xni 
lignorum  t  frixorum  in  p.;  aus  cremare 
X  xpijjivov,  crinea  q.  cf.)  durri,  thorri; 
d.  paum(Gf.).spacha  (1191»,  121,  Gf.).  spach 
(101).  kühn,  schleissen  (Ki^.).  sproyß  t 
drapp  (cremeumi  19.  i.  e.  surculus,  race= 
mus).  hd.  criebo  (not"),  griu-po  (Gf.),  -b 
(2) ;  grieb-o  (Gf.),  -e,  -e  die  geschmelczet 
ist  (10  Mrg.);  grübe  (95),  greub  (134), 
grewbeu  (1,  Fris.),  grieb,  gribe  (21), 
griben  (13),  grybeu  (12),  grebe  (5,  125), 
grife  (3),  griffe  (8),  greifen  (Fr.),  griefen 
(Gl.  m.),  griue  {  qwot  (9).  nd.  grywe 
(109),  greu-e  (23),  -en  (22^^,  132)  off  ein 
kadebrade(i32).  gryeve,  cade(i47).  brade 
(109).  griemen  (71).  kromel  (75).  kresche 
(Fris.).  kranken  (krauken?)  o.  martrer 
(1).  gebrant  oppher  (17).  swar-te  (5,  74. 
133),  -t  (18,  74),  -de  (23,  109).  schwarte 
(67,  152).  eyn  swert  (21). 

*Cre-mius,  -maus  (5,  21),  -minus  (6, 
21),  -nis  (74)  (i.  paratus,  pronus ;  fehlt  in 
116,  132)  hd.  bereyt.  nd.  bereyd  (23), 
breyt  (22). 

*Cremu-nium  (U7,  148),  -tium  (Gl. 
m.)  (i.  holocaustum,  cf.  eremium)   offer 

(147). 

*Crena  v.  Cema. 

*Crena  {aus  threna  x  carena?)  i. 
fle-tus  (67  &c.,  110  &c.),  -ctus  (66);  versus 
'.  vt  caream  erena  stren-uo,  -ue,  -o. 


CRE 

Crena  krinne,  kerl),  heilen  (Fris.). 
krumme  (Ki».).  pl.  krinn-,  zinn-lein  an 
den  bh'ttern  (135). 

*Creni8  v.  Cremius. 

*Crenium  v.  Cremium. 

*Crenium  en  cranie  (11). 

*Crenium  (aus  cremium)  zuntter  (1). 

*Cre-nium  (74),  -mium,  l  gremium 
(Gf.),  cromin-on  (147),  -um  (.Sum.  v) 
(hcrba  74 ;  i.  gramen  nounm  per  sectionem 
lyrimam  Gf.,  cf.  Sm.  2,  550,  vrm.  st.  post 
s.  pr. ;  demnach  aus  cremium  siccamen, 
X  xp6{JijJ.U0V  ?  Keine  besondere  Pflanze  f 
vgl.  amaclitsblohin  paeonia  officinalis 
Nmu.)  ama-cht  (85,  Sum.),  -che  (74),  -th 
(47,  101),  -t  (Sm.),  -d  (loa,  Gf.).  hunts  loick 
(i.  cepa  canina  147). 

Creobula  wilde  krausemunze  (Ki*».). 

*Creocopulus  v.  Creopulus. 

*Creones  /.  auis  pibisci  (8'^). 

*Crepa  (i.  crypta  Gl.  m.,  capra  Ki.) 
V.  Crep-ida,  -ta, 

*Crepacvd-a,  -um  (iZG^)  i.  tabula  per 
quam  passeres  terrentur(i36^) ;  t  qua  a 
segetibus  territantur  aues  ags.  cledr  (i36*. 
cf.  cleadur  a  clatter,  drum  Bosw.).  C/". 
crep-itaculum ;  -ula  est  illud  quo  /m= 
gantur  volucres  de  segetibus  (76,  sim.  75 
V.  cucius). 

Crep-are,  -ari,  -ere  (-ere  i.  cre-pare 
HO,  132,  -mare  68,  -mari  Br.  l  dirump- 
ere,  -i  Br. ;  -are  i.  sonare)  hd.  brechen 
(6,  68),  zer-,  enczwei-br.;  prechen  (74), 
zer-,  zu-pr. ;  prasten  t  hellen  (-ere  74) ; 
brcsten,  zu-br.,  -presten  i  auffkeinen 
(74);  schrinden  (7.5);  rizen  (14),  rißen, 
zu-r.,  -reyssen  (9);  phiphet  (se'cioo);  luten 
(-are  68,  110).  hd.  nd.  barsten  (11,  132), 
bersten  (14,  23,  75),  spliten  (99),  splyssen 
i  schueren  (i32),  luden  (-are  11). 
Crepatus  geschrunden  (75). 

*Crep-e,  -ecors  v.  Credites. 
Crepedo  v.  Crepido. 

*Crependium  ((/.  crep-undium,  -ita= 
culum)  wig-  (9),  wiegen-  (8)  -baut. 
Crepere  vb.  v.  Crepare. 
Creper-e  adv.,  -us  v.  Credites. 
Crepi-da,  -ta  (16,  74,  76),  -ea  (8,  9, 
19),  creda  (11,  19),  criped-a  (64),  -is 
(120)  {i.  claui  militum  f  magni  subtu= 
lares^Z.  -dae  Pap. ;  clareares  i4i,  glarea 
res  Gl.  m.,  sandalium  KU.,  ocrea  t 
stiualis  93,  calcius  crepans  10)  schuch 
kirne'  (10).  grosser  seh.  (74).  filcz-  (8), 
felczs-  (16)  -seh.  \\qz  schue  t  boeze  (9V 
botschuoche  crepica,  buyß  creda  (19). 
buete  (11).  calotzchen  (125).  cloczen  { 
fußsolchin  qui  induuntur  in  hyeme  (12V 
slodse  (Kii.  i.  q.  sloitze  sandalium  147). 
slose  (132,  KU.),  schlösse  (110).  stiual  t 
lederhos  (93V  stj^fel  (64).  zokel  (Gf.  cf. 
Sm.  4,  225).  crepidas  i.  q.  sola  (x  soleas  ?) 
astericha  (Gf.  1,  502.). 

Crep-ida,  -a  (8''),  pl.  -idae,  -ides,  gr. 
xpTjTiiöci;  {cf.  artocopus  &c. )  crappfe 
(8b).  kräpf-  (113),  kräp-  (iiö),  kröpff- 
(112)  -lein. 

Crep-ido,  -edo  (1,  Gl.  m.)  (i.  cauerna, 
riparum  ab-,  ob-ruptio,  summitas,  montis 
exfremitas  &c. )  hd.  prestung  ( 1 ),  zu 
brestunge.  nd.  berstinge,  to-b.  loch  in 
ey  steyn  (17).  hol  (68).  hoyel  (132).  häli 
{  sticchili  (117).  bäli  (sie)  ^stecchili(i2o). 
hale  t  stekel;  want  (Gf.).  bort  am  ge= 


CRE 

stad  (Fris.,  Ki.).  ein  g.  des  wassere,  ein 
land  (88). 
*Crepita  v.  Crepida. 
CrepitacTÜum  prunnoda  {pl.  Gf.  )• 
kleffunghe  (19).  clapp-inge  ( 11 ),  -er  ? 
kloterbusse  (109).  klingbuchslein  (Fris., 
Ki.).  klaffer,  kiiiderklapper,  schlotterlein 
(Ki^.).  eyu  wijgen  liet  (17).  wiegen  bant 
(8).  wigen  tuen  (9). 

Crepitare  bresten  (19).  ganaisten  t 
bratzlen  sicut  ignis  (76).  dick  vil  luten 
(iio  sim.).  krachen  (75,  Ki. ).  ki-,  kui- 
rren  (Ki^.). 

Crepitudo  zerbrechung  (6).  zcu  pre= 
chung  (4). 

Crepitultim  ein  flitterbende  (125). 
Crepitus  krach-er  (7.'5),  -ung,   brast= 
lung,  don  (88).  klapff,   thon    (Fris.).    hal 
^88,  110).  gelut  (68).  geluyt  offbarstinghe 
(132).  furtz  o.   truntz  (74.  c/.  Fr.  2,  392). 
Crepitus  lupi    fist,    wolffs-,   buben- 
fist,  nl.  bovyst  (143).  popist  (Ki^). 
*Crepondiuin  v.  Crepundium. 
*Crepopulus  v.  Creeopvdus. 
*Creporius  v.  Credites. 
*Crep-ta,  -a  (iioa^.  Gl.  m.)   i.   cauema 
vbi  ponuntur  oss-a,  -ua  mortuorum  (66  &c. 
110   &c.,    untersch.    von    crypta)   grufft 
(iio'>f^).  krufft  (68,  uoa). 

*Creptus  {cf.  crepitus)  prast  on  der 
mif  (74). 

Crepudia  (r/.Gi.  m.  h.  v.)  r.Crepundia. 
*Crepula    v.     Crepacula.     Crapula. 
Cucius.  Datisca. 

Crepu-ndia,  -dia  (23,  74),  -ndi  (i36) 
sg.  pl.  i.  ruditnentum  in  facie  (66  &c. ); 
puerilia  ornamenta  indita  (ßr. ),  p.  o. 
indicia  (i4i,  Pap.)  que  expositis  infantil 
bus  adhibentur ;  i.  orn.  t  inicia?  cuna- 
lia,  -bula  [nx)  \  pucrorum  initia  incu- 
■n.ah\x\.a,,  insignia.  cunabulum.  (Pap.); 
munile  guttoris  (i36.  aus  monile  gut= 
turisV  (c/.erependiurQ.  inicie.)  kli-  (114), 
kla-  (Ki.)  -ppcrwcrck.  schlotterlein  (Ki^'.). 
klepperlin,  goschwaigung  0.  schenckung 
der  kind  (ss).  kindcrzier  (111).  kynt- 
(21),  kun-  (6),  kuu-  (66  &c.),  kune-  (19), 
kone-  (5),  kon-  (23,  152),  kon-  (67),  hon- 
(22)  -heit.  grobheit  des  antlutz  (74). 

Crepu-,  crepo-  (11),  crebu-  (76) 
-ndium  (/.  cunabulum  Br.  &c.  cf.  crep- 
undia,  -endium)  wyege  (11,  19).  wieg 
(76,  110).  wege  (18). 

CJrepusculum  demerunge  (9).  be-d, 
(5).  dencrunge  (5'>).  schemer-unghe  (19), 
-inge  (11),  -tut  (108).  schymerunge  (12). 
auent  (99).  fin-,  du-sternisse  (10).  moi-gen 
rode  (8).  zwisehan-  (93),  zwischen-  (91) 
-liecht.  zw.  tag  vnd  nacht,  morgen  o. 
abend  (110  sim).  vortage  (62).  schnachts 
o.  sehmoi'gens  ee,  t  wile  vnd  zyt  dar, 
man  wol  erkennen  mag  tag  vnd  nacht 
von  ein  ander  (75). 

Crescere  hd.  wah-  (6),  wach-,  wachs- 
(76),  waß-  (21),  wa-  (77),  ways-  (19),  nd. 
was-sen.  waschen  (5).  wasßin  (5^).  was= 
czeu  (18).  waßen  (17). 

*Crespinus  v.  Crispinus. 
*Crespolina  v.  Santolina. 
*Crespul-a,  -us  v.  Cotula. 

*Crestantia  (X  chrysos?)   vbergul- 
tes  faß  (74). 

Greta  {i  calculus  Mss.  mog.,  argilla 
Br.)  hd.  cri-,  crij-    (17),   crey-   (3)    -de; 


CRI 

crid,  kreid.  nd.   krite,   krijt   (132).   wyß 
erdtrich  (64).  lett  (9i). 

Greta  figularia  thoen  (125). 
Gre-ta,  -tha  marina  v.  Grithmum. 
Greta  rub-ea,  -ra  rod  crite  (22b).  hd. 
nd.  roet-  (132),  rodel-,  rudel-  (22),  hd. 
rotel-,  rotel-,  roetel-  (uo),  rottel-  (67), 
rettel-  (76),  retel-  (134),  redel-  (18),  trut- 
(74,  Fr.  2,  393c)  hd.  -stein,  -stain,  nd. 
-sten.  rotstein  der  zimmerleut  (75). 

*Cretabolus  v.  Grecopvdus. 

*Gretallus  ein  diere  (8^.  cf.  prc.f 
kretal  mumia  Gl.  m.?). 

*Gretha-muin,  -nus  v.  Grithjnum. 

*Gretanus  {i.  laycus)  lay  (74). 

*Gretarius  sbst.  {i.  designator  sc. 
militum)  einfurirer  (n5). 

*Gretarus  schelwurtz  (74). 
Gretella  v.  Glitella. 

*Creti-ca,  -pa  {i.  tonitru  &c.)  donner 

(74). 

Greticare,  crecitare  (8)  besseren 
(8).  czu-b.  (9).  genesen  (11,  19).  gesunt 
werden  (17).  bekeren  (42). 

Cre-,  t  ehre-  (es,  uo)  -ticiis  {i. 
medicus,  iudex,  iudicialis,  dies  iud.,  d. 
inditialis  infirmi  74)  ordelich  (68,  uo, 
132).  anfengklichertag  eins  krancken 
(74).  medicijnre  (147). 

*Greticus  v.  Credites. 

*Crethinus  satiua  (  cf.  crithmuin ) 
gartenbacillen  (143). 

*Gretipa  v.  Cretica. 

*Crethma  v.  Grithmum. 

*Gretob-olus,  -ulus  v.  Grecopulus. 

*Gretum  album  hunde  dreg  (9.  sonst 
album  graeeuna  weisser  Hundedreck  als 
Pur  ganz  geltend;  aus  excretum  X 
creta?). 

Grex  (auis)  matkern,  schrick  (112). 
sfhritz  (Ki.). 

*Ghriare  {i.  seuire;  cf.  Gl.  m.  h.  v.  ?) 
grymmeii  (1). 

*Gribare  v.  Gribrare. 

Gribellum  sip  (104).  seep  (19).  hasip 
(141).  ain  klaiu  sib  (74). 
*Gribillum  biidel  (11). 

Grib-,  creb-  (94),  cref-  (i36)  -rare, 
-rari  (25),  -are  (23,  69,  133,  152)  hd.  reden, 
mele-r.  (18),  raden  (Fris.),  reyden  (i52), 
redden  (i33),  rethen  (70);  red-  o.  lyt-eren 
(68);  ?  ry-,  rey-,  rai-  (75),  reu-  (69,  134) 
-tern.  vaen  (1,  3.  cf.  Sm.  1,  506  Gf.  3,  727). 
faen,  fehen,  siebiu  (75).  syfften,  budelen 
(132).  ags.  siftan  {II.  c).  ha.  si-,  sy-,  nd.  zi- 
(23),  schi-  (22)  -chten.  sehen  (6.  X  fe- 
hen ?).  zeuen  (23).  bewteln  (4,  Fris.). 
temesen  (loe). 

Gribr-arius,  i  -io  (125),  -ator  (112) 
sibmacher  (91).  sybarer,  varr.  syb-,reyt-, 
ryt-,  ritt-erer  (es),  seber  (125).  rader  (112). 

Grib-rum,  -um  (70),  crebrum  hd. 
sip  (3,  5b,  95),  sipp  (5,  6),  syp  (10,  4), 
siep,  seip  (8,  21),  sep  (13),  syb,  sib,  sieb 
(8),  seb  (125),  sehe  (18).  sibe,  redesiebe, 
melreding,  reutere  (74).  ritra  (i4i).  ritere 
(104).  reithern,  raiter  (75).  reite-r  (ki.), 
-rn  (Fris.)  i  bentel.  zeue  (23).  zieue  (11). 
seve  (loej.  sef  (99).  syff  (132).  tem-es  (106), 

-iß   (Fr.    2,    368^),    -pf  (99). 

Gri-eetus,  -ticetus  i  -tieus  (125)  ham- 
(Fris.),  hamp-  (125)  -ster.  ziselmaus  (v.  a. 

1618). 


CRI 

*Gricta  v.  Grypta. 
*Gricula  v.  Grustula. 


157 


Grientia  ( i.  pallia   Gf. ,  missv.  aus 
palea  ereentata  cf.  Gl.  m.  vv.  ereentum, 
crient-a,  -ia  &e.)  hemidi  (Gf.  4,  938). 
*Criinaeula  v.  Grem-,  crin-aeula. 
Grimen  hd.  nd.  laster.   hd.  bosheit 
(100),  schände,  schand. 
*Grinienta  v.  Grumenta. 
*Criiaina  v.  Grumena. 
Grtminari   {i.   calumniari\  in  seipso 
angustiari   75)   hd.  nd.  la-,   hd.  le-stern, 
l  werden  gelästert  (19).   ic  laster  of  ic 
warde   lästert   (prs.   11).   sehenden   (4). 
scheiden  (10,  12).   beschuldigen  o.  wer- 
den beschvddiget  (es,  uo).  straiffen  (10). 
fressen,  hermen,   kumern,  be-k. ;  be-k. 
in  leid  vnd  iamer  (75). 

Griminatio  frass-al  o.  -m\g{iä.cf.prc.). 
*Grirmiiium  v.  Giminium. 
*Grina  v.  Grinea. 

*Grina-,  erina-  (75),  crim,a-  t  ceruin- 
(76),  eeruu-  (75),  cerun-  (3,  75),  -eula, 
-eulus  (63),  -culum  (3),  cri-  (5),  cli- 
(5b)  -natica,  cerisiola  (76),  cerpula  (11), 
cramula  (?  q.  v.) ,  trun-cula  (75,  76), 
-tula  (75.  s.  M. ),  tueula  (3,  76.  s.  u.), 
tutula  74,  75.  s.  u.)  {i.  festuca - lium, 
-rium,  linis,  racena,  frang-ina  i  -ulum 
i  fragina  75 ;  aus  cremaeula  hahel  sim. 
jyiissv.,  kaum  X  carminare)  hehel  (76). 
heche-1  (5,  18,  76),  -In  (17).  heichel  (3). 
hevgel  (21).  hachel  (4,  75).  heckel  (63). 
hekele  (11,  23).  breche,  prechen  zum 
flachs;  tu-,  trun-tula,  tiffa,  triflfa, 
strifFa  swinge  zu  dem  flachs  hare  0. 
hanffe  (75).  prech,  flachßpreche,  swin-g, 
-ck  ;  Swing-,  var.  schiwngk-stock  o.  -stul 
(74).  ein  swingne  (tueula  3). 

Grin-ale,  -ile  (uo  &c.)  {i.  sertum,  s. 
ex  rosis)  hd.  krantz,  krenczel  (9),  schap- 
(mss.  mog.),  schep-  (13),  scha-  (i52) 
-pel.  scape-ll(93),  -el,  peel,  crants  (147). 
haer  snoer  (90).  kämm  (es),  kamp,  huue 
(132).  kap  t  hub  {ad  crinem  pertinens 
uobc),  bub  (arf  crimen  ^.  sie  uo). 

Grinalis  (acus)  spenula  sim.  (Gf.  6, 
34s).  sipinila,  ruil  (Hpt.  5,  200). 

*Grinatica  v.  Grinacula. 

*Grin-ea,  -ia,  t  -a  (75),  -eta,  riaeta 
(134),  cran-ea  (77),  -ia  {i.  crinia  76.  cf. 
eranium),  cremium  {q.  v.),  cemea  (9) 
hd.  swar-te,  -ten  (9),  -t;  schwärt,  swert 
(6).  hd.  swa-,  swae-,  swai-  (i32)  -rde. 

*Grineum  v.  Gerebellum.  Granium. 

*Grineus  harin  (75).  hören  (22). 

*Grinia  v.  Grinea. 

*Grinieinus  herin  (6). 

*Grini-cius,  -tius  (uob),  -rius  (1)  {i. 
cilicium)  hd.  nd.  eyn  hareu  (23,  4,  es), 
hd.  harein  (1),  harn  (21),  hären  (134), 
heren,  heyr-in  (152),  -en  (3),  herecht  (I8) 
hd.  cleyt,  kleid,  tuch  (1,  5b),  nd.  dok. 

*Grinicius  adj.  harlich  (8b). 

*GrLaicus  hericht  (76). 
Grinile  v.  Grinale. 

*Grüiinula  {a  crinia)  swartel,  varr. 
swert-el,  -liu  (75). 

*Grinirius  v.  Grinicius. 
Grtnis  hd.  nd.  har,   haer  (11),   hare 
(16),  hair  (19),  här  (7,  17),  haur  (93),  hör 
(27=1).  griffern  in  daz  hair  (5). 

Grinis  passus  breyt  har  (64b).  preyt= 
har  o.  lang  ze  loczen  (64«).  zer-streltea, 
-thanes  haar  (Fris.). 


158 


CHI 


»Crinisnro  liarcu  (75'»).  nuiffoii,  Imr 
vli-r.  ^7.•.l. 

♦Crinitius  r.  Criniciue. 
Crinitus  [i.  capillatus)  hd.  fj;o-liaiot 
(*21 ,  liN,  110^.     Iiiiit  [IM),  -horut.  -liert. 
tul.  i;lii'lu'r-t'ix("t  f_*;)\  -glift  {'2'2t.  riuicli  (4). 

*Crinixim  r.  Cranium. 

*Criped-a,  -is  c.  Crepida. 

*Crippa  r.  Ci'srpta. 

*Crip8are  }::i(.'zeu  wyc  ilit'  liitre  (67 
Mr^l;  •"•■'■  luiiire,  (/.  cris-pire,  -sari; 
cucurire;  gracillare;  ^aty.oiM  1 1-' >,  wet 
teraii.  ga-,  go-tzcrn  ror/ymirc  i7r/(j///He? 
odii-  goczeii  =  kcttcron  crissor  (i08)V 
Ci-ypta,  (jeir.  cri-pta,  f  -cta  (sc),  f 
-ppa  (5i>,  8>'.  21").  -ta  (3,  IS,  7i).  crepta 
{q.  V.)  )i(l.  ein  cnit'to  i,H'M,  knift,  kenfft  (.sie 
1S4),  kroft  (12,  49,  152),  croffte  l  koifft 
(10).  gruft  (1,  3,  9.  74).  grofp  (8\  hd.  nd. 
kluft  (23,  -7,  125),  kloffta«),  klust(22). 
klncht  (22''),  krocht  (11  &c.)  in  ecclesia 
(77\  oft  \iH\or  hd.  einer  kir-diin,  -clien. 
-gen  (21).  nd.  encr  kcrkon.  cluirt  (uo"). 
saroll.  Schrein  (74).  swebbogen  (5'').  po- 
dorawn   [9  Anh.). 

*Cripta  {i.presejie)  krip  {sie  7«.  missv.^. 

*Cris  {missv.  Abkürzung?)  hergesello 

(121  I. 

*Crisare  {aus  XP^ao?)  v'gulden  (19). 
Crisari  r.  Crissari. 

*Crisatvis  virguldct  (19\  vorgnlt  (11). 

*Criscvis,  (j.  -ei  iair  gcwoentlic  van 
XII  inaj'iidcn;  reglien  i.  pluuia  (147). 

*Criseus  v.  Chryseus.  Griseus. 
Chryseus  (Ki.).   cris-eus,  -ius,  -us 
(76)  gülden  (li,  19).  giilden  (Ki-'>.). 

*Crisis,  krisis  (.';um.)  i.  aurum  l  iudU 
dum  (66  &c.,  110  &c.),   t  vnctio  (iio  &c.) 

{aus  XP'J'^Os  X  xpbi;  X  XPi'^^t?)  ordel 
{  aurum   (ID.   bechorde  (Sum.).  beker-d 
a  morho  (9.3\  -ung  des  siechtagen  (2). 
*Crisius  v.  Chryseus. 
*Chrysius  {fluuius  in  Hungaria)  die 
krapff"  ( i25\  körös  (p.ischoff  AVib.). 

Chrisma,  gew.  crisma  chrisiin  (125). 
kris-am  (65,  68),  -om  (68),  -em  (6  7,  76, 
110,  134),  -en  (69),  -sam  (65),  -sem  (18). 
hd.  nd.  kres-um  (12),  -im  (5''),  -em,  -sem 
(21),  -en  (70),  -me  (99)_.  creßem  (17). 
dopsei,  erijsdom  {i.  vnctio  132). 

Crismale  v.  Chrismatorium. 

Chri-,  gew.  cri-smare,  -smari  (.ö'') 
kris-amen  (18.  68),  -emen  (67),  -men  (1, 
76,  110,  134).  kres-ernen  (5'',  23),  hd. 
-semen,  -men  (66,  70),  -sem  {sie  21). 
krismen  an  strichen  (6).  kresem  an= 
streichen  (4).  olyen  (132). 

Chrisma-,  gew.  crisma-torivun,  -tile, 
-le  hd.  krisam  faße  (18 1,  krcsam  vaz  (öi; 
cresim-  (5'*),  crismen-  (21)  -vas;  krisem-, 
kressem-  (21),  kreßemen-  (17)  -vaß. 
kresem-vas  (se),  -vayß  (19),  vat  (23). 
chrisem  haus  (1).  oly  vaß  (i32). 

Cris-matus,  -tatus  ^8)  gecrisampt 
(65).  gesalbit  (8  . 

Chrysoeolla  berggrun;  buiris  zum 
loten  (135).  borras  (Ki.). 

*Crisol-a  (8),  -oeaiina  (sö),  -otamia 
(47,  9r.).  -otarina  (74).  crissolomia  ym), 
ehrysolachan-on,  -um,  /  chrasalina  {i. 
crassvüa  minor  i44j,  grisoloearuia  (24), 
gresoloeamia  (snm.  v),  gr.  XP'J^öXaxavov 
melde  (24,  Sum.  v).  melte  {i.  atriplex  74). 
milteu    (i26,   143,   144).    schiß -m.   (i26 


CRI 

moltcn  ,  wilde-,  jicheiß  tnelten  ,  guter  l 
stoltzer  heinrieli,  schinerbel  (14:1).  mist 
melde  (8,  47,   85,  96). 

Chriso-  (74),  criso-litus,  t  -licus  (76) 
eyn  erisol-ite  (5),  -itt  (1),  -yt  (23),  -t  (74). 

*Chry80-mala  (111),  -mela  pomerantz- 
en  (111),  -ken  (125).  (piitten  (Ki.). 

*Crisopassu8  &c.  /•.  Chrysoprasus. 
Chrysoplytes   gold-    o.   kretz-   (135, 
FH8.\  kratz-  (Ki».)  -wascher. 

*Chrysopolis  (c/m.)  ingoldstat  (88.  X 
guld !). 

Chryso-prasus  /  -pastU8i(/CHi»irtKi.), 
geu'.  crisopassus,  ciprassus  [lapis  virU 
dis  cum  aureis  .stelli.'^  76 1,  gr.  Xp'J^OTiaOTO? 
(i.  auro  asper sus  i2'j)  hd.  nd.  eyn  criso- 
-pas,  hd.  -paß,  -p  (3). 

*Crisost-imus,  -omus  (74,  76)  gulde-- 
munde  l  vbergulte  (74).  ober-  (5,  18), 
vor-  (23)  -guldet.  v'gollet  (21).  vergildet 

(7(!\ 

Crispa  {i.  pliea,  placentula  Gl.  m.) 
eyn  strymcle  (19).  strime(ll).  cen  struue 
(lo.s.  i.  q.  struyue  ^jZacento  &c.  147,  Kil. 
cf.  scriblita). 

Crispans  fladerechtig(Fris.),  fadericht 
(Ki".)  t  geblümt. 

Crispare  hd.  cruz,  kruß,  krns,  i'aid 
(75)  machen,  krusen  (19,  107).  cruzen 
(11).  krausen  (Fris.,  Ki'').  nd.  cruselen  l 
kerspen  (los),  crunkelen  t  crullen  (107 
&c.),  cronckelen  (132).  i.  iaculari{iil,'BT.). 
schyeten  (147). 

Crispatus  gekruset,  bekrunkelt  (109). 
gecro-lt,  -nckelt(i32).  kruß  gemacht  (110). 

Crispes  (i.  lips-anium,/aZs(7i  -onium 
Gl.  ra.)  kaffs  o.  heiligenpuchs  (74). 
*Crispicies  v.  Crispitudo. 
*Crispinum  v.  Lactueella. 

Crisp-inus,  -ina,  -ula  (47,  85,  96, 
Sum.  V),  crespinus  (lierba,  cf.  cotula) 
erb-esib  (.Smn.),  -sipp  (v.  a.  16I8),  -sei 
(143).  be-  (Ki».),  pe-  (Kib.),  ve-  (143)  -rsich. 
berbser-,  paissel-  (ki.),  peissel-  (143) 
-beer  {  saurach.  kri-  (85,  96),  kir-  (47) 
-speie. 

Crispire  {cf.   eripsare)    gallinarum 

(Gl.   m.). 

Crispi-tudo,  -cies  (4),  -tas  {v.  crispus) 
krausheit  (4).  kruyscheyd  (19).  cruuscheit 
(11). 

*Crispua  {flos)  fyayle  (19). 

^Crispvda  v.  Crispinus. 
Crispus  [i.  erispitatem  habens  110 
&c.,  cortilis  sie  1,  5'')  hd.  nd.  krus.  hd. 
cruß.  krauß,  chraws  (1);  kruysse  adj., 
eyn  krolle  (19) ;  krusch  (10),  cruspe  (.ö''), 
krusp  (5),  krausp  (4),  krisp  (Gf.,  BM.), 
cruspelicht  (Jeroschin),  raid  (1,  75).  crul 
(99). 

*Cris-  (74  &c.),  cri-  (74,  76)  -sari  {i. 
fricare  (lOs);  actio  mulierutn  in  coitu  {n, 
76).  hurerey  triben  (75).  kreisten,  anch-, 
var.  anth-tzen,  tren-sen,  -tschen  (74). 
kettereu  (losi.  stolpekutten  (11). 

*Crissarium  hurerey  (75). 

*Crissator  hurenwirt  (75). 

*Cri-,  f  cra-  (74)  -ssatorium  huruhauß 
(74).  bordeelhuys  (lOs). 

Christ-,  crist-  cf.  Xp-. 

Crista  hd.  nd.  hanen-,  bannen-  (70), 
hauet-  [sic  22),  haue-  (11.  18,21),  hanne- 
(9),  hd.  han-,  vogl-  (1).  fogel-  (17)  -kamp, 
-champ  (1),  -kam,  -kambe  (17),   -bäum 


CRO 

(68).  kampo  (8'').  kainp  (9<»).  krön  der 
hauen  o.  der  iu-nnen  (75).  hd.  zeychen, 
crey  (8,  9l,  heim  (1).  li.-  7id.  -tecken,  hd. 
czeiciien ,  -zeugen  (13),  -harten  (75). 
heilzeigeu  {sie  77).  heimsziert  (93).  das 
zier  auff  dem  heim  (91).  struß  (125).  feder- 
j)U8ch  (111).  cimmi'r  (g(dce  mo).  ti-  (108, 
109),  te-  (107)  -nuner,"  top  11:12)  van  den 
heim.  boh.  hrzieben  (/.  tmlea\,  klenot  (a. 
d.  D.   1).  V    ^         ' 

*Cri8ta   (herba)    kreidt   (73.   cf.   crey 
prc).  waldhirschen,  brauner  augentrost 

(143). 

Cr.  gall-i,  -inaria,  -inacea  (/.  fistu= 
laria  &c.)  rodel,  nl.  ratelen  (143). 

Cry-,gew.  cri-stallus  hd.  nd.  crista-l, 
-11  (1,  G),  -lle  (19,  23). 

*Cristamea  v.  Crustaria. 
Cristatus  hd.  nd.  gekem-met,  -et  (23). 
getzymmert  op  dem  heim  (i32). 
*  Cristatus  v.  Crismatus. 
*Chri8tega  v.  Tristega. 
^Cristeleyson  crist  erbarme  dich  (8). 
*Cristere  &c.  v.  Clyster. 
Christiana  cristin  (1). 

Chri-,  cri  -  stianismus  cristinwerch 

(1),  kerßdom  l  kyrstenwet  (i32).  criste= 
lieh  ordi'iiuug  (G).  hd.  nd.  cristen-lant, 
-glaub  (17,  110),  -wyß  (68),  -sidde  (17), 
-heit  (93). 

Chri-,  cri-stianus  ein  crist-an  (93), 
-en  (64).  hd.  nd.  kristen-,  kyrsten-  (132) 
-mensche,  -mynsche  (23),  hd.  -mensch, 
-man  (6,  21),  -er  (5'^),  -lieber  (64). 

*Cristil-a,  -la  n.  Cristula. 

*Cristoga  f.  Tristega. 

*Crist-ula,  -ola  (199),  -ila  (3),  -illa 
(67,  7t>).  chri-,  var.  ehry-stula  (110)  (i. 
ixos,  iron  lept'  125.  cf.  capuda,  miluus, 
accipiter,  loaficus  &c.,  burgund.  cristel 
engl,  kestrel/;-^;.  cresserelle  &e.  neuprov. 
ratier  nhd.  rothelweihe,  röttclweibel, 
rittelweier ,  rüttelgeier  falco  tinnun; 
eulus  Nmn.)  e}Ti  wihe  (10).  Jul.  nd.  rodel-, 
radel-  (13,  22»^,  23),  rode-  (99),  hd.  rotel- 
rottel-  (110,  125),  royttel-  (152),  roddel- 
(19),  rutel-  (4),  rudel-  (12) ,  ruddel-  (17), 
rcydel-  (18),  rot-  (67,  74,  76)  hd.  -wihe, 
-weyhe  (74,  134),  -wye  (13,  18,  19,  152), 
-wy  (5*^),  -^ey,  -weyn  (4.  cf.  malberg. 
weiano,  veganus,  rodelkiuino  erodion 
Sm.  3,  167),  nd.  -wige,  wywe  (109), 
-bristlin  (67,  76).  wannewehel  (74).  wint-, 
■wiuth-  (3),  wind-  (2)  -wehe  l  -wa  (75), 
-wji  (2,  3),  -bae  (1).  boh.  postolka  (4). 
Cristus  crist  (.5''). 

*Crisus  V.  Chryseus. 

*Crita  V.  Crypta. 

*Crithamum  r.  Crithmum. 

Crithe  (morbus)  ein  waren  (126.  weit. 
war  n.).  wernickel   (m).  gersteu  (zwu- 
schen  den  untern  augbramen  Fris.).    g.- 
koru  l  meerigel  (im  aug  Ki.). 
I      *Critella  v.  Clitella. 

*Critie-etus,  -us  v.  Cricetus. 

I       Crith-mum,  -mus,  -amum,  ereth- 

'  mum,  -amum  marinum,  -anus  marini, 

-ma  marina,   -a  m. ,   ereta  m.  (Ki.)  {i. 

\  batis  m.,  salsa  m.,  rineum  mariniun, 

,  baticula ,   bacilla ,    ealeifraga ;  herba 

diui   petri,    sampetra)    meer  -  feiichel, 

-bacillen,  -peterlein  (i43). 

*Criton  v.  Cliton. 

Cro-  f  eru-acia  krabat  (75). 
*Croea  v.  Conuulsa. 


CRO 


CRU 


CRU 


159 


*Chroca  v.  Chytropus. 
Crocare  v.  Crocitare. 
*Crocca  v.  Crocea. 
*Croccvi8  {i.  vncus  Gl.  m.)  v.  Crocus. 
Crocea  {i.  cuna  (&c.   i-n,  Br.,  Gl.  m.) 
wyeghe   (ii7).  kiiidoswiege  (74).   wagen 
(11,  19). 

*Crocea  (cf.  trocea,  drotheca  &c.) 
runge  (9). 

*Crocerus  v.  Procerus. 
Croc-eus,  -ius  hd.  nd.  geel,  gel  (21), 
gell  (9).  hd.  gel  geferwet  (6);  geel- (68), 
gel-  (134),  gele-  (69)  -färb;  gel-we,  -e, 
-be  färbe  (er.  color  65  varr.) ;  gele  f., 
g.  farwe  (18).  nd.  gliel  varwe  (23),  gel 
warde  {sie  22).  gclbrot  als  saffran  (75). 
s.-,  saflFer-  (75  var.)  -geel  (111),  -färb  (75, 
125).  blaich  fro  (76). 

*Croci-abulurQ ,  -bulum,  -balvim  v. 
Crucibulum. 

Croc-itare,  t  -ire  (110),  {  -are  (Br.), 
-o  l  crotico  (prs.  ig),  t  eruxare  (Gl.  m.) 
rapcn  gschray  (1).  schryen  als  die  rap= 
pen  (iio).  rauen  schrighen  (23).  raben 
gageii  (2).  koßen  (9).  rassen;  crochen 
als  die  raven  (147). 
*Crocius  V.  Croceus. 
*Crocli8,  g.  -idis  [i.  delphicus)  scheib= 
lechter,  synwelcr  (74). 

*Crocodilla  (^.  ane-,  an-blatum  i.  q. 
dentaria  sine  foliis)  anblat,  freysam- 
kraut  &c.  (i43). 

Crocodilus  &c.  v.  Cocodrillus. 
*Crocola  {i.  centrum)  lialsbeyn  (147). 
*Croco-,   crocu-  (76),  croto-  (Gl.  m.) 
-lare  clappern  (9) ,  klepperen  (76)  sieut 
ciconie. 
*Crocolus  V.  Cocodrillus. 
Crocoton   schaube    {vestis  mulierum 
111,  Das.). 

*Crocula  {dim.  a  crocia  Gl.  m.)  i.  cibo- 
lum  (76),   aus  crotalum  i.  cymbalum 
(Pap.)? 
*Croculare  v.  Crocolare. 
*Croculus  V.  Cocodrillus. 
Croc-us,  -cus  (136),  -um  (74,  9i)  {i- 
coccus  Gf.  q.  cf.)  nd.  nd.  saff-aran  (76), 
-eran,-eraen  (85),-raen  (ll),-erain  (19, 152), 
-eron  (6),  -cren  (67,  77),  hd.  -ran.  suffran 
(88).  soffraen  (99).  crügo  (120.  c/.  coccus). 
cröge(i2i).sintvarwe(sum.).seydfarb(74). 
*Crocha  v.  Chytropus. 
*Crodea  v.  Drotheca. 
*Krolla    sonnen-,    sunn-wurtz    (74). 
springe-  (47),  sprinc-  (24)  -wort. 
*Croina  v.  Cronio. 
^Cromella  wihsela  (Sum.  vi). 
*Crominuni  &c.  v.  Crenium. 
*Croiiiopedia  v.  Cronopodia. 
Cronculus  (i.  pus-tula,  -ula)   ags. 
ang-reta  (Gl.  Aeifr.),  -seta  (Bsw.). 
*Cronia  [aus  chronia)  färb  (74). 
Chronia  v.  Cronio. 
*Cronica  [herba)  wilt  kerse  (96).  tra= 
chenworz  (Sum.  v).  drakenworp  {sie  47). 
tranfheswort  (sie  85). 

Chro-  (110),  cro-,  coro-nica  eyn  coro= 
nike  (5^,  17),  ein  buch  da  in  stet  man= 
cherley  scliichth  (17).  chronicken  (110). 
cron-ig  (5),  -eke  (23).  eyn  canonieen 
{sie  21).  konike  (.sie  22). 

Cronicus  weltlenfiftiger  (74). 
*Cronio,    chronia  (i?r.) ,  croma  (147) 
langer  seuchen  o.  wetag  des  leybs  (74). 
suyckte  dair  men  lang  an  qwelet  (147). 


*Croniton  (i.  temporale)  titlich  (23). 

*Cronna  {aus  mare  cronium?)  toutinu- 
ri  (i4i),  -on  (131). 

*Crono-podia,  t  -bodia  (75),  crano= 
pädia  (.5''),  cromopedia  (^.  reumatica 
74)  (aus  geranium  x  corono-podia, 
-pus)  storcke-  (S^) ,  eyn  storg-  (5t>), 
storcken- ,  var.  starchen-  (75) ,  kranich- 
(74)  -snabel,  -Schnabel  (75). 

Chronus  {ß.  in  Lituania)  die  mimmel 
0.  pergel  (135). 

*Cro-,  gro-ppera  {i.  postilena)  krop^ 
pier,  achtcr-kr.  (kü.). 

*Crossularia  sprijcwort  (85). 
Crosta  V.  Crusta. 

*Crostari-a,  -us  v.  Crustari-a,  -us. 

*Crostin-ea,  -ium  v.  Crustumiutn. 

*Crostula  v.  Crustula. 
Crotalum  (i.  barbitum ;  cf.  croeula) 
strofeddel ;  2>^.  -la  hritzchen  {lamina  <&c. 
d.  i.  Handpauken  \  125). 

*  Crotico  V.  Crocitare. 
Crotolare  v.  Crocolare, 

*Crua,  curua  (8^)  schob-ir  (8),  -er 
(9);  aus  trua  schaufei  (91)  V 

*Cruacia  v.  Croacia. 

*C]rualia  &c.  v.  Crurale. 

*Cruceum  v.  Cruciatus. 

*Cruciabulirai  marter  (ziem.). 
Cruciamen  pyne  (11,   19).   hd.  pin-, 
pynig-,  peynig-,  peyng-  (67)  -unge. 

Cru-ciare,  -tio  ( prs.  76)  hd.  nd.  pj^nen 
(11,  19),  pinigen.  hd.  pingen ;  peyn-igen, 
-gen  (67).  krutzigen  (5^,  110). 

Cruciarius  misdadich  (11).  missede- 
der  (19). 

*Cruciata  {herha)  modeiger,  speren= 
stich,  creutzwurtz  &c.   (73).  creuzkraut 

(Fr.). 

Cruciatio  quel-,  quelig-,  kestig-, 
pynnig-ung  (65). 

Cruciator  hd.  pyni-,  peyni-,  pin-  (76), 
nd.  pinc-ger. 

*CruciatoriU8  (-tenus  11?)  pynick 
(19).  pinich  (11). 

Cruc-iatus  sb,st.,  t -ium ( 1 10  &c.),  -eum 
{i.  crux  t  tormentum  76)  crutzunge  (ö''). 
chrewtzung  (1).  pin  (110). 

Cruciatus  ^te.  hd.  gepiu-iget,  -get(17, 
21),  nd.  -eget.  hd.  gepeyn-iget,  -get. 

Crucib-ulum,-ulus,(8,9)-olum(Br.,Gf., 
Gl.  m),  -olus  (Gl.  m.),  croci-balum  (3), 
-bulum  (74),  -abulum  (75)  (^.  lueerna; 
mort-arium,  -irium  l  triterium  75 ; 
mordarium  3 ;  cf.  crusibulus)  pann ; 
luchtschirbc  (17).  leucht-  (9),  luch-  (8) 
-schirben.  lutzer,  tigel  (74).  tegel  (i. 
crassetum,  aus  tr.  gebessert  93.  i.  q. 
jncard.  cracet  cf.  Gl.  m.  2,  196).  schmelz- 
tiegel,  test  (kl),  morsel  (3).  morser  (74, 
75).  cruci-bulum  crüsül  (Gf.  4,  6I6.  cf. 
Gl.  m.  2,  796,  801);  -bolum  smerecrosel 
(Gf.). 

Crucifigere  hd.  krcutz- ,  krutz-  (6), 
kritz-  (76),  krucz-  (21),  pin-  (6,  17),  hd. 
nd.  cruc-igen,  -egen  (21,  23).  an  daz 
crice  negeln  (13).  an  eyn  crucz  neylen 
(17). 

Crucifixum  marter-  (64,  93),  kreuz- 
(64)  -bild. 

*Crucilentus  v.  Truculentus.  Tiran= 
nus. 

Crucium  {i.  vinum  insuave  Gl.  m.), 
er.  vinum(Ki.),  crutiumv.  (125)  herber 
wein,  magenkratzer  (Ki).  suer  wyhu(i25). 


*Crucium  v.  Cruciatus. 
*Crucus  {auis  cf.    curruca,  paristu= 
Ius)  goltammer  (19).  en  gelegurze   (11). 

Cmadelis  hd.  nd.  grim-,  gry-  (1,  134) 
-mig.  grym-(iio),  grymme- (22),  greme- 
t  gi-use-  (21),  gruwe-  (6) ,  grwe-  (18), 
hd.  gru-,  gry-  (76),  grüß-  (17)  -lieh, 
grimm  (64).  scharpf  (6).  wreyd  t  böse 
(19).  wreet  (11,  99).  grezelick  (22).  ein 
blut-reussiger  varr.  -rüstiger,  bluetrussi= 
ger   (65.   cf.  Sra.  3,   138). 

Crudelitas  hd.  grimmi- ,  grimme-, 
greme-  (21),  grimli-,  t  herbi-  t  blutrusti- 
(65),  gruwelich-,  grußlich-  (17),  wreyd- 
(19)  -keit.  hd.  nd.  grimm-,  grymmel-  (22) 
-icheyt.  grulicheyd  (19).  wretheit  (99). 

Crudeliter  gru- ,  herschreg-lichen 
(17).  wretleke  (99).  rot-,  grym-lich   (74). 

Crud-ere,  -escere,  -o  -is  (19),  -eo 
-es  -ui  (Br.  &c.)  (i.  inualeseere ,  esse  l 
fieri  crudum  Br.)  wreyden  (19).  wreden 
(11).  rauch,  ruch,  rohe,  scharpff  sin 
(no^i^c).    rouch  werden    (68).  roch   sein 

(64). 

Cruditas  roe-keit  (18),  -heyd  (19), 
-heit  (11).  roheit  (110).  füll-  i  vberess- 
ung  (88). 

Crudus  («.  non  coetus)  hd.  ruch  (4), 
roch,  rohe,  roh  (75),  raw  (64^),  rowe, 
row  (6).  hd.  nd.  roe,  ro  (5'',  22").  grew- 
lich  (9).  wreyd  t  grymmick  (19).  hd. 
vngesot-en,  -ten. 

Cruenta  bestia  grülich  tyr(8),tyir  (9). 

Cruentare  hd.  nd.  blo-,  hd.  blu-,  blo- 
(5b),  bluo-  (19),  blü-  (8i>)  -den.  hd.  blutin 
(8),  blu-  (76),  blue-,  blu-,  plie-_  (76) 
-ten.  blutig  machen  (6,  110).  sweissen, 
plut-sweissen  (75). 

Cruentatus  ge-bludet  (5),  -blodet 
(21,  23),  -blut  (4),  bluotet  (76),  -blüttet 
(6).  beblutet  (uo).  blutig  (68).  bl.  ge= 
macht  (65). 

CruentusAd.blud-ig,-echt(5)-,blutdyg 
(152);  blue-  (151),  blu-  (6),  blu-,  plu-tig. 
blodich  (18,  23).  die  edelst  complexion 
als  vom  luft  (74). 

Cru-mena,  -mina  (136^),  -nimina 
(148),  t  -ina  (19),  t  -ma  (66  &c.,  74,  Br.), 
i  curma  l  cremena  (68),  crimina  (136^) 
(i.  marsu-pium,  -beum  1,  bursa,  locu= 
Ius,  Saccus;  sacculum  scorteum  crim., 
pera  crum.  136^,  cf.  crumenta)  Arf.  by-, 
bey-  (3,  9),  pä-  (i,  3)  -gurtel,  -gortel  (8»^), 
-girtel  (21).  7id.  by-gurdel,  -gordel.  seckel 
(6,  93).  zer-s.,  ruflyausbeutel  (74).  budel 
(99).  neßer  (125).  ags.  follae  (l  pera  ise''. 
cf.  crumenta). 

Crumenarius  peutler  (111).  taschner, 
seckler  (Ki.). 

*Cru-,  cri-  (8,  9)  -menta,  trumento 
q.  V.)  volg-e  (74),   -er   (1,  8,  9).    vogler 


,2).  Öf.  tristega.  secutorium.  vo-,  vu- 
Uegher  vas  vinarium  (Kii.);  ags.  follae 
{v.  crumena). 

*Crumento  i.  burso  (76). 

*Cruntmina  c.  Crumena. 
Cruor  hd.  phiot  (76),  phit  (74),  bluot 
(110),  blut,  blut,  bluyt  (i52),blote(18).  nd. 
bluet  (11),  blot.  v'gossen  (6, 65),  vzgeflozen 
(93),  außgeflossen  (74),  gerunnen  0. 
gehevert  (m)  blut  sim.  sweycz  (9). 
sweiß  (8).  schweiß  (64,  75)  des  pluets  0. 
plutschweiß  (75).  tror  (.Sum.).  tron  (74). 

Crup-a,-pa(y'?'3.  Croupe,  ital.  groppa 
&c.  cf.  Dz.  1,  289,  302)  Imppfe  (8b).  hopf 
(6).  hoppe  (23).  goepe  (99).  crewel  (uo). 


KiO 


CKTT 


Cni-rnlo  t«/.  (H) ,  pl.  -ralitv,  -ralia 
arma,  -alia  alpfi.  -rolia  (7ü\  -rialia  (;")), 
-rnria  ^17).  -rida  ('^  »H  curalia  (7.  v.) 
(i.  aniKi  rruriiin  l)  htl.  bi'yii-,  boy-  (.'5), 
ii'iii-  i7;.\  piiiii- ( l,  7»), /arm- (r))-wapi'ii 
1,  f),  'j.'l,  7J  x-c.),  /((/.  -woppon  ['M,  -wont'ii 
V)),  -{ri'wautl,  -f::i'\vaiit .  -grat  ^75).  btün- 
liarn-nscli  {M),  -isch,  -esfh,  -rscht  (uo 
iHirr. ).  bcyiigowant  o.  wappoii  d?  oiu 
krost  (,»!<■.,  151.  missv.  und  versetzte  Glosse 
zu  criista). 

Ciniratvia  wol  geboint  (ca,  110). 
*Cruri-alia,  -da  c.  Crurale. 
*Cruri-cula,  -culus,  -cuta,   -sculus 
V.  CuiTuca. 

Crus  hd.  beyii,  bain  {le,  i3i),   payii 
(4\  brliinbain  (!m).  iid.  bcn,  bieii  (11). 
*Crus-ariu8,  -caria  r.  Crustari-us,  -a. 
Cruscumulus  v.  Crustuniulus. 

*Crusib-ulus,  -ukun  (;t;i),  -ilis  (77) 
(/.  picarium  5'',  ciatua  /  porr-  f  pror-, 
varr.  prot-ectorius  75.  if.  crucibulum) 
hd.  krus-e  (5,  18),  -en  (75),  -diu  (67), 
-ein  (133);  cruß,  kruße  (77),  kraus  (3, 
1),  kraulJ  (4,  134),  krausen  (66),  krawßen 
(i),  clirausen  (2).  krüsselin  (6),  kreusel 
(75).  nd.  krus  (22),  kros  (23),  croes  (22''), 
crusul  (99.  c/.  Gl.  m.  h.  v.,G{.  4,6i6).krug(l, 
4).  booher  {b^). 

Crusm-a,  -ata  {pl.  G(.)  ruorä  dero 
seiton  (Gf.).  castagnctte  (Ki.\ 

*Crusmulus  &e.  v.  Crustumulus. 

Crust-a,  -um,  erosta  (5^,  9)  (i.  la= 
mina  &e.  Br.)  hd.  nd.  rinde,  oft  von, 
van  brode.  rindt  (1).  renne  (14).  reyn= 
den  von  dem  brot  (21).  brot  rinde  (8). 
hd.  krust,  krost,  o.  korst  (1.52).  nd.  corste 
(11,  85).  ranft  (75,  93,  95,  Fris.).  ranff  (Ki».) 
rufe  (auf  einer  wunden  Fris.,  Ki*.).  tünche 
(ib.).  dünche ;  die  gleste  am  geschirr  (Das.). 
stuche  (crusta  141).  stuck  (i32).  blech  (9). 
crust-e  l  -nie  lapidee  schi-  i  scheb- 
berstein  (i25). 

*Crusta  (c/.  crustica)  viertayl  des 
ertrich  (74). 

Crustare  hd.  nd.  rind-en,  -e  (6),  runde 
(18)  machen,  maken.  anbernen  (12.1.  n/;(?. 
anbrennen),  berappen  (Fr.). 

Crust-  (Br..  Gl.  m.),  crusc-  (76),  crost- 
(74)  -aria,  crlstamea  (76)  i.  taberna  {II. 
c).  taber-n,  -nerin  (74). 

Crust-  (01.  m.),  crost-  (74),  erus-  (76) 
-arius  lo  tauernario  (Gl.  m.).  i.  taberna^ 
rius  (76).  taberner  (74). 

Crustarius  tuncher  (Fris.).  dmicher, 
gles-,  glet-ter  (Das.).  donnecker,  lem= 
klicker  (109).  nl.  placker,  leemplecker, 
plasteraer  (1161. 

Crustatus  tafflet,  ciustiert,  bedeckt, 
be-,  ge-setzt,  vmbgeben  mit  marmelstain 
o.  ander  stucken  (ss). 

Crustica  (c/.  Gl.  m.  h.  v.,  crusta)  huf= 
geld  (Ki.). 

*Cru8ti-mea,  -nea  &c.  i:  Crustu= 
mium. 

*Crustmiuiii  v.  Crustumulus. 

Crust-ula,  -ulla  (i36),  -ulum  (76  &c.), 
-olum  (121),  -ila  (75,  i.  os  in  pectore  76. 
ahd.  cf.  cartilago?),  erostula  (8)  {i. 
cirevilea  i  cricula  22'^,  durus  panis  95) 
breci-la  (121),  -ta(Gf.).  brezze(95).  pretze; 
ranft-,  plech-lein  (74).  eyn  pre-czel  (9, 
125),  -Zellen  (17).  bretz-g  (76),  -stell  (6" 
-stel  (8),  -lin  (64),  -el,  vlg.  brotrinde  (75 


CUB 

rindekin,  kriippcl,  ziniicr  (23).  crustigeii 
(8'').  krustclin  (G).  foclianza  dm.  (Gf.). 
creugclc  (22'').  ugn.  Iialstan  (i36). 

Crustum  ( i.  edulium  ,  /ragineiUum 
panis  lii-.,  placenta  Fr.  c/.  crusta)  sangen 

Crust-umium  {genus  piri  Hr.),  -umi- 
num  (112  .vm.),  -\ima  l  -umus  (Gf.), 
-inea  (3),  -imeura  fructus  -imea  arbor 
(76),  crostin-ium  a.  -ea  fr.  (74)  spcr- 
((if.),  spertli-  (Hpt.  f),  209)  -pira.  spera^ 
meisa  ((!f)-  parisbirn  (112).  ein  phirscn 
bavin  (3).  pfirsich,  pf.-pawm  (74).  pfer- 
.sich,  pf.-bom  (76). 

*Crustu-,  cruscu-  (Br.,  Gl.  m.),  crutu- 
(110^),  crus-  (74)  -mulus,  -tinium 
(147),  -siculus  (Gl.  m.)  [i.  twaor  crurum) 
paingeswulst  (  74  ).  beinge  -  swel  ( 132 ), 
-schwel  (68),  -schwer  (110).  an  den  beyn 
gswelle  (147). 

*Cruti-o,  -um  v.  Cruci-are,  -um. 

*Crutumulus  v.  Crustumulus. 
Crux  hd.  crutze,  kriize  t  galge  (93), 
czrucze  (ö^»),  krütz  {(>),  kritz  (76),  creutz. 
nd.  cruce. 

*Crux,  crux  chri-,  cri-sti  {herba,  i. 
fraga  74)  eyn-  (8),  em-bere  (8,  85),  -bre 
(96),  -ber  (Sum.  V).  ciubore  {sie  47).  erper 
(74). 

Cruxare  v.  Croeitare. 

*Cuardus  {i.  lepus ,  a  gall.  couard) 
kuwaerd  (ku.). 

Cuba  {cf.  cupa)  budin,  butin  (86, 
Gf.  3,  87).  putigin  (104).  chuofa  (ui). 
chöphe  */m.  (Gf.). 

*Cubale  (mss.  mog.)  hd.  vmb- ,  vme- 
(9)  -lauff. 

*Cubalus  (23,  4),  tub-alus,  -allus 
(147),  -ulus  {(rrundform?),  -ilus  (3),  -illus 
(4,  75), -anus  (76)  (^.  clapsillus  147;  ba-, 
bac-cillus)  kle-phel  (3,  74),  -pfel  (4), 
-ppfil  (8),  -flfel  (74),  -ppel  (9,  20),  -pel 
(11,  23,  147),  hd.  clop-fel  (4),  -pel  (mss. 
mog.),  clipffel  (75),  knipfel  (76)  in  einer 
glocken  (74),  yu  der  gl.  (4),  in  der  docken 

(147). 

*Cubana  {mts  tubana?  cubella?  cf. 
epitabulum?   deurus)   schand    bruoch 

(76). 

Cubare,  couare  (99),  coruare  (8'') 
{i.  incubare  8**,  cumbere)  hd.  (5)  na. 
ro-,  hd.  ruo-  (76),  rü-  (6,  67),  ru-wen.  rwen 
(70).  ruen  (9,  4, 66),  rügen  (69).  ruyen  (i52). 
rohen  (21).  rogen  (5, 14).  roen  (18).  rasten 
(19).  rüsten  i  liggen  (11).  hd.  ligen,  legen(9). 
sloflPen  (17).  prutten  (1).  bruden  {8^,  99). 
brieden  (75^).  brietelen  (75). 

Cubatorium  bedde-stat,  -kamer  (11). 

Cubeba  hd.  nd.  cubeb-e,  -in  (1),  -en 
(47),  -li  (93).  eyn  kuben  (21).  k.-korn 
(76).  cübiber  (3).  kyperber  (Fr.  1,  178''). 
cobebe  kraut  als  pfeflFer  (74). 

Cu-,  tu-  (11.  19,  20)  -beUa  stan-der 

(6,  23),  -de  (9,  19,  20,  Su,n.),  -te  (104),  -de 
vat  (11).  schände  (8).  kubel  (6). 

*Cubella  {aus  cubeba?)  frutex  (148). 

*Cuber  \cf.  tub-or,  -er)   tuuder  (47). 

*Cubera  {st.  tub.  ?)  i.  Verruca  (i48). 
wa-^czel  (9).  worczel  (8). 

*Cubeus  (5^  culleus?)  ledersack  (19). 

Cubicularis  lucerna  nacht  liecht  (91). 

Cubieularius  betticameraeri  (127). 
hd.  kam-erer,  -ere  (loo),  -merer;  kem-, 
hd.  nd.  ke-merer.  kemmener  (21).  kammer 


cuc 

knedit   (17).   kcnuncrling   (110).    kamer- 
(10c),  kenuT-  (11)  -linc. 

Cubiculum  (i.  dormi-torium,  -ta= 
torium,  reclinatorlum,  lectus,  cubile 
q.  V.)  /if/.  kain-ere  (8''j, -er, -incr.  besloßcüi 
(8,  9),  slaufl'-  (f)!'),  sehlauf-  («8l,  sc  lilafi- 
(110  «/m.),  slan-  (23),  beth-  (19)  -kanier 
sim.  bethstaycl  (19).  slaffhaus  (4). 
*Cubicus  V.  Cubitus. 

Cubile  gadcni  (gi.  a.  i4ih  Sm.  2,  15). 
sdaffgaden  (93).  slaff-  (f)),  slaiff-  (19), 
Schlot-  (6)  -kamer.  sloff  kainmir  (8,  17) 
der  dire  (8).  czir  tir  bette  l  leger  (9). 
slaf  hus  (14).  schlafpeth  (m).  gutscheii 

(Fris.,   Ki".). 

"*Cubio  {i.  masculus  74,  142,  Gl.  m.,  Br.) 
kiuib  (74).  man  (i47). 

*Cubio  V.  Cobia.  Carabus. 

*Cubisonium  gall.  gainbons  (122). 

Cubi-tus,  -cus,  cumitus  (v.  s.  Oalii 
cf.  Dz.  wtb.  117)  hd.  nd.  den-,  hd.  eilen-, 
ein-,  el-  (4),  illen-  (21),  yln-  (17)  -böge, 
-bogen  (17,  22  &cA  -bog  (68,  93),  pog 
(4,  93),  -bagcn  (16,  21),  -böwen  (6).  ele 

0.  closter  {sie  8).  claf-dra  (Gf.),  -ter  (12, 
13,  16).  adj.  {i.  eubicu-laris  1 ;  -s  i. 
quadratus  110  unter  seh.)  dnbogin-  {b^), 
elbogen-  (1),  anderhalbs  fuß-  (17)  -lanck 
sim. 

*Cubo  {i.  incubus)  alph  o.   alp  (75). 
*Cubrum  {i.  linea  vestis  76)  kittel  (3, 
74,  75). 

Cubus  starcker  leip  (74). 
*Cuceulus  V.  Cuculla. 
*Cucelle  V.  Cutella. 
*Cucitaria  v.  Cicutaria, 

*CU-   (75    &c.),   tu-   (11,  74,  75),  gU-  (74) 

-cius,  -tius  (11,  64'>)  (t.  cre-,  cra-pula, 
terrificium  74,  priapus,  larua,  «'MmcZ  5M0 
fugantur  aues  in  segetibus  75,  i.  forma 
que  terret  aues  in  campo  10,  signum  quod 
ponitur  incanapo  ne  aues  semina  t  plantas 
stirpentd)stvv/Q\\invineis{\).hxQinsQ\y--aQn, 
-euen,  -erchen,  preinscheuhen  (75.  cf.  ini= 
lium).vogel-schewhe(74),-schue,-scbewe, 
-scheuwen,  -seh.  in  dem  getrcid ;  schuhen 
abhorrere,  unde  equus  abhorret  cucium 
(75).  eyn  boczemau  (12).  griwel  (11).  ku-, 
varr.  kü-,  ky-tzlin  {auis  64.). 

*Cucoll-a,  -US  V.  Cuculla. 
*Cucrepita  {aus  Cucurbita)  agrestis 
wildkurbiß  (74). 

Cucub-are,  l  -ire  {G\.m.)  {noctuarum 

vox  64  &c.  cf.  caccubare)  wiglen   (128). 

Cucufa  V.  Cucupha. 

*Cucula  V.  Cuculla.  Cacula. 

*Cucula  {auis,  cf.  currucajmaise(i04). 

Cf.  cuculartim  cucusare  {sc.  vox  Gl.  m. 

1,  624,  doch  cuculorum  2,  8I6). 

Cuculare  {cuculi  64, 123  &c.)  guggen, 
schreien   wie   der  gugger   o.   guggauch 

(Pict.). 

*Cueulio  V.  Curculio. 

Cuculio  (cf.  sq.)  reis-haube,  -hut, 
nebel-kappe  (Ki.). 

Cuc-uUa,  -ula  (6,  18,  2,  134),  t  -ullus 
(Kl.),  -culus  (91,  111),  -ollus  / -olla  (76), 
caculla  (.')i>),  cuUa  (9,  lOs),  culcella  (9), 
gugulla  (8,  9)  {cf.  caputium,  retropen= 
dium,  liripipium)  cugula  sim.  (Gf.  4, 
362).  kogel  (17).  hd.  k.-zippe,  -czep  (18). 
eyn  kappen-kugel  (5^'),  -kogel  {6^^), 
-coghele  (23),  -czagel  (71),  -zipfel  (76). 
coue-1  (11),  -le  (108),  cappe  (9,  17).  kapp 


cuc 


CUL 


CUL 


161 


(91).  hals-k.  (in),  monnichs-  (8),  monchs- 
(9,  132),  monnischis-  (8\  monsch-  (93), 
manch-  (7ö)  -cappe  sim.,  -ouercap  (132). 
chappen  zagel  (1).  chappe  czippel  (2). 
munich-gugel  (75),  -kngel  (110).  munichß 
kut,  var.  minich  kutten.  0.  gugel  (i.  a-, 
var.  e-culeus  64).  munclisgugel  (2).  kugel 
czippel  (i).  kutten  zipfel  (ü).  kotte  (.21). 
kixtt  (91).  miiichs  kut  (76).  papierhäuß= 
lein  (Fris.).  diite  ^schannutzcl(,Ki''.).  huUe 
(78).  offena  (86). 

*Cucul-larius,  -io  sim.  munich  (Gf.). 
monche  (,8).  mönch  {9j. 

*Cucul-lus  V.  -la,  -US. 

*Cuculopanis  gouclies  amphere  (Sum. 
VI),  panis  caculi  gotisampfer  (Sum.  cf. 
trifolia,  accedula^. 

*Cuc-,  tut-  (74),  vlic-  (,75)  -ulum  {cf. 
aldonium,  vlpicium)  aschlach  (1,  75). 
hollauch  (!•'•  '^)- 

Cuc-,  kuc-  (11),  guc-  (5b,  64^),  gug- 

(8^1^.  7,  74),  eOC-1^8)  -ulUS,  t  CUCUIIUS  (Fris.) 

{psallere  nesclt . . .  nini  guck  guck  Br.  cf. 
curruca,  tucus)couh  (104).  gouch  (34,  84, 
KM.),  goch  (6).  gauche  (S^).  gaueh  (8  &c.). 
gaug;  rustice  cuk  qicis  te  tulit  Inic  stas  hie 
quasi  cocok,  verb.  in  kukuc  (13).  goch, 
gugger  (34).  eyn  guc  guc  (5),  gug  gug 

(17,    74,   Wd.).   guguk  (74,  Fr.),  guck-guck 

(19),  -gauch  (110),  -goch  (es),  gug-guch 
^-ug  (87),  -ku  (91),  -govch  (93),  -ger  («4^=). 
gutguoch  (45).  AcZ.gutze-  (,8),  gutz-,  guczen- 
(,19)  -gauch.  goczengaug  (21).  kug-uk  (,9), 
-guk  (1).  hd.  nd.  kuku-ck,  t  -uck  (11); 
kuck-uc  (23),  -uyck  (132). 

Cucuma  v.  Cecunia. 

Cucuma  {et  caeabus  86,  Gl.  st. 
Galli ;  a  sono  feriwris  sicut  caeabus 
g.  c/". ;  i.  culina  148;  vas  eneum  c&c.  Br. 
c/".  Gf.  4,  36o)  ocohma,  cohcma  (86). 
kachma  (121).  crugula  (127;.  deegcl, 
duppen  &c.  (i47). 

Cucura-er,  -is,  eocumer  (4),  cumura 
(75)  {i.  Cucurbita)  hd.  korwicze  w.  (4); 
kürb-icz  (4),  -iß  (9i),  -is  {9),  -z  (87),  -ß 
(110),  -s  (6);  cürbs  (3);  kurb-iz  (8.5),  -ß 
(69,  70\  -s,  -isch  (5^),  -en  (75^ ;  churbiz 
(104);  kyr-bß  (uob),  -bs  (110^),  -pß(68); 
kirb-iß  (10),  -es  (,13),  -siG7);  korb-iz  (8^, 
96),  -eß,  -is,  -es  (21),  -ß  (,66,  101),  -s  (17, 
18).  koyrbeß  (i52).  coeruese  (,47).  korue-s 
(23),  -se  (11,  109),  -Ise  (78).  curuete  (99). 
gorken,  cucumern  (Fris.).  erd-öpfel  (93), 
-apphel  [i.  pedo  1).  ortappel  (47,  80,  96). 
comvoerde  (107).  cuccucslooc  (loe).  eyn 
flesschensaem  (132).  ags.   pope-g    (,i36), 

-i   (Lye). 

^Cucumer-arius,  -arium  (76,  Br.,  (;i. 
m.)  .  -atio  [30'^)  \i.  curturbita  76.  cf. 
Cucurbita)  kurbizgarto  (121,  Gf.).  korbis- 
garte  (,5),  -garten  (21).  kurbs-  (6),  kürbß- 
(3oa),  kirbiß-(67),  kyrbß- (iio»),  kurbes- 
(70),  kurbß-  (69,  iiob,  i34).kyrpßen-(68), 
kirps-  (76\  korbeß-(66,  i5i),  korbs-  (18) 
-gart,  -garten  (uo).  koruesgarde  (23). 
ags.  aeppelhus  (Gl.  Aeifr.). 

Cucumerarius  {i.  qui  cucumeres  cus- 
todit  t  vendit  Br.)  eyn  die  flesscben  be= 
waert  (132). 

*Cucumerarius  (X  cumulus)  ein 
hauff  (19). 

Cucu-pha,  -fa  ein  hübe  midieris  (19). 
huue  (11).  coife  (122).  kräuter-kapplein, 
-mutze  (Ki.). 

DlEFtNBACH     GLOSSARIUM. 


*Cucurata  v.  Cucuzata. 
Cuc-,  cont-  (6,  9,  23),  eonc-  (10  &c.), 
kat-  (17)  -urbita,  cut'bita  (5^) ,  cuc- 
repita  {q.  r.),  -ardita  (76),  -urbula 
{balneatorum  91),  -urbitula  (Fris.)  {cf. 
cucumer,  loo  die  Formen  von  kürbiß 
zusammengestellt  sind)  cucumer  (18,  2, 
Gf.).  en  veetsen  (108).  veetse  (Kii.).  kopph 
(12.5).   kepfle    (91  j.    laßkopif   (111).  eine 

viutuß    (Fris.). 

Cucurbit-a,  -are  v.  Curruca. 

*Cucurbitinapyralämpersclien(Fris.). 
Cucurb-itula,  -ula  v.  -ita. 
*Cucurdura    (pellis:,    .st.  cucutium?) 
wlle  ill). 

Cucu-rire, -rrire  (125,  Gl.  m.),?  -brire 
(147)  solet  gallus  (i4i.  Gl.  m.),  des  hanen 
(i47).  kroen  (67  Mrg.).  kauteren  (128). 
kuttcrn(Fris.).  kurren  (Ki.).  kuckern  (i25). 
cuturio  {gallinarum  in  ouando)  gatzgen 

(76J. 

*Cucumiuin  (i.  cacumen,  X  cothur= 
nus?)  (lat  iioychsto  van  eenighen  dyngh 

(147). 

Cucusare  v.  Cucula. 
■*Cucu-zata,    -rata    (94)    ags.     laep- 
aeuuicae  (i36),  -iuince  (Hpt.  5,  197);  hlea= 
pewince  (94);  i.  q.  engl,  lapwing. 
*Cuchinones  v.  Cachinator. 
Cudere  hd.  nd.  sme-,  hd.  smi-,  smid-, 
smie-,  schmy-don,  l  slan  (23),  hd.  schla- 
hen,  gew.  cum  rnalleo,   mit   dem   hamel 
malleo  (ö),  mit  hcmern(76).  slalien  (21). 

Cudis  {i.  malleus  Br.  cf.  tudes)  slage 
(8).  Slang  {sie  9). 
*Cudit  comeriüm  v.  Cumerium. 

Cudo  smitstock  (Gf. ).  smidestoch 
('Sum.).smid;aXjJicov  (Gl.  m.).  muntzmaister 
(88). 

*Cudricus  broet  stap  (-scap?  11). 

*Cuere  (.s<.  tueri!)  beschirmen  o.  sehi= 
nen  (8). 

*Kufor-dos,  -tisim    (74)   i.   cinamo- 
mum  (24).  zymyn  (74). 

*Cugila  t  tasca  pera  ( Gf.  4 ,  387. 
deutsch  =  kiulla?). 
Cui  weme,  wem  (75). 
Cuias  hd.  welch-s,  -es  (67,  76),  nd. 
■\velke-s,  -rs  landes.  welcherley  handes 
{sie  17).  von  welchen  lande  (8*^).  von 
wayß  landeß  (19).  waß  landß  0.  parthy 
(110).  vonwanen(l3).  uan  wat  lieden  (99). 

*Cuicca  {piscis,   aus    tructa)   vorne 

(V.   Hamb.). 

Cuius  weß  (19).  welchs  t  wes  (75). 
CuiusmodiAd.  welcher-,  welger-  (18) 
-ley,  -lay  (4,  76),  -ley  mosse   (3) ,   -leye 
dacnich    (i32).    nd.    welker-leyge    (23), 
-leye  (22  k 

Cuiusque  elikes  (80). 
*Culamenta  v.  Calamintha. 
*Culandum  {cf.  cluniculum  ?)  tolch, 
waidner  (91;. 
*Culare  v.  Culeatus, 
*Culcella  V.  CucuUa.' 
Culcit-ra,    -es    (94,  136),   cultrum 
(81',  99)  (i.  lodex,  lectus;   cf.  vltrum. 
Ceit.  Nr.    171.   Wd.   2218)   tecke  t  teicke 
(3).  küssen  (65).  eyn  plumen  federn  kus= 
sen  (17).  deck  loch  (10.   st.  -lach),  eyn 
ruch  deck  (iio).  hd.  {8^,  152)  nd.  ko-,  hd. 
cu-,gu-(l,  4),ki-(6),go-lter  culte(8),kult 
(i32).  colte  (22,  23).  gulsterbett  (Megiser). 


boh.  koltra  (4).  kuerse  (11.  cf.  cyclasl. 
kotz  (1,  2,  3).  pfulwen  (Fris.).  bette  (93). 
ags.  bedd  (IL  c).  bet-  (93),  pet-  (111) 
-ziech.  bedt  darauff  man  ligt  o.  ziech 
(91).  vnterpeth   (111).   serge   (49.  cf.  Fr. 

2,    150a.   Sm.  3,'  282). 

*Culcitruin  {i.  lectitega  75.  cf  lectega) 
petti  (104).  vedar  peti  (i4i).  en  vedder 
bedde  (23).  kussin  (6). 

*Cul-,  eull-eatus,  cuUatus  (68)  {i.  in 
culleum  missus)  v'damnet  zu  dem  todt 
(110).  verdampt  (68).  peinigen  {sie  69 
Mrg.).  ertrenckt ;  culare  in  aim  sack 
ertrencken  (76). 

*Culcus  V.  Culeus. 

Culeola  gruu  nußschalen  (iio  sim.). 
bratschgen  (Alber.),  brätscheu  (Pict.,  bm.). 

Cul-eus,  -leus,  -cus  (76)  sach  (104). 
eyn  herdreng-  (17;,  raartel-  i  wasser- 
(75),  marter-  (93),  czer-  (9),  haber-  (111) 
-sack,  moztsahc  (100.  st.  muos-sach). 
fulter,  dünimel  feßlin  (ei^-).  ein  futter 
feslin  (64C).  ags.  cylli  (culleum  145). 

*Culex  r.  Culus. 

Cul-ex,  -ix  (i36,  i4i)  hd.  mucca  (104), 
muck-e,  -en  (13),  muck,  mugk  (1),  mücke 
(3),  micke  (10),  mocke  (4),  mok  (21), 
mog  (18).  mugge  (23,  93,  95).  mighe_(22). 
mugk,  waut-z,  -lauß  (74).  ags.  michic 
longas  tibias  habens  (136).  snek  (6). 
schnack  (73).  schnock  (111).  fliege  (10). 
gulse(Fr.).zizala(i4i.tT//i.  lat.cf.  zinzala). 
*Culicilega(e'.muscipetaae«.s  fliegen-) 
Schnäpper  (Fr.j. 

Culi-gna,  -ngua  {i.  vas  rotundum  76), 
-na  {i.  cucuma  i48)  eyn  vorstolpe  l 
deckel  (19).  vuerschulpe  (11).  trinckge= 
schirr  (Ki.). 

Cul-tna,  -nia  (9,  i36),  -ma  (76),  chu= 
lina  (Sum.)  chuchil  (Sum.).  hd.  kuch-e, 
-y,  var.  -in  (64).  coclie  (9).  kokene  (11). 
kukene  (49).  ags.  coacas  ( ?  st.  cloacas  ? 

136). 

*Culingua  v.  Culigna. 
*Culisterium  v.  Culus. 
*Culistergium  arswüsch  (6). 
*Culium.  V.  Culmen. 
*Culix  V.  Culex. 
*Culla  V.  Cuculla, 

CuUeus  r.  Culeus. 
*Cullirium  v.  Collyrium. 
*Culma  V.  Culina. 
*Culinaticus  i.  versificator  (76). 
Culmen,  ^  culium  (17)  hd.  hohe,  hoe 
(9).  hege  (13).  hee  (18).  hoglie  t  hoc  (23^. 
hoch  (4).  hoeeheit  (11).  hocheit  (68, 110). 
hohe  ere  (17).  eyn  fyrst  (12).  culmin-e 
an  der  hohe  (30^^),  spitz  (9i).  -a  helraer, 
Stengel  &c.  (65). 

Cvüminare  hoen  (8).  hohen  schos= 
sen  (9). 

Culmites,  g.  -icium  ricke  luyde  (i4  7). 
Culmus   (z.  calamus   t  volliculus   i 
dens    maxillorum   76.  X    columellus 
sim.)  hd.  nd.    lialm.   stro-  (64),   stupflel- 
(74)  -halm.  stopp-el  (19),  -le  (11).  schreib^ 
feder  (74).  ein  stroen  tach,   var.    streen 
dach  (64).  ags.  uuryd  (i36). 
*Culiiia  trotroue  (8**). 
*Culnia  v.  Culina. 
Culpa  hd.  nd.  schult,  schul  (14),  scholt 
(11,  12,  99,   152),  siinde  (23).  hd.  schuld. 

21 


Iß2 


CUM 


Culpabilis  s.liul«!  i«  (4).  -yck  (19), 
-erh  (!n»K  straf-,  »uiitru-her  (»;ä). 

♦Culpnnons  v.  Culpo. 

♦Culp-ar,  -er  \  ;'>.  7t;\  colpar  (5'') 
(i.  leutor;  rum  mulirres  pcilunt  tuuc 
inculptuit  illos  ranes  '5)li(l.  ii<l.  bracko. 
hviuk  ein  üpilhimt  (74).  brag  (13,  21,  152). 
hiua  iti).  i»rai'k  (1  siiii.).  jiroek  (7')).  brac- 
lumt  ( ;)7  ).  tVowfu  buiid  (7(;V  fraweii- 
hmidi'l  (7.>»\  -liüiidlin  (7r)''),  -huntlin  (64), 
-liundloin  ("4). 

Culpare  /e/.  seluildij^L'u,  {j^c-sch.  (18). 
/nl.  ml.  bo-sch.,  straffen.  //(/.  scliel-den. 
-cn  ^18V 

*Cvilpea  (pisn's.  i.  alosa;  aus  clupea) 
alseni,  eltz,  nievcnfiseli,  inanheimer  ptort 
(112). 

*Culper  r.  Culpai*. 

*Culp-o,  -oneus  [i:  pero.  ci.  m.). 
-aneus  1  (/.  sculponea")  gel)iu)rn  (f»3), 
bunt-  i7(i>,  preys-  i^tu')  -seliuoeh.  eng- 
(64*'),  punt-  t  gepundcn-  (74)  -schucTi. 
gobnyrs  schoo  (i47). 

*Culptriini  slappe  (9). 

*Culsura  [cf.  clausa,  clausura)  vvori 
in  aqua  (ku"). 

*Culta  r.  Caltha. 

*Cultatorium  r/'.culterniiin)unonicl, 
S(jnf.  ct.  aliquando  cultrum  bilhouwe 
(g(.  4,  708). 

*Cultellifex  nießer-smed  (8),  -smyt 
(5'').  messer  sniid  [1).  mestmeker  (22'>). 
C\üt-ellus,  -ellum  1 1),  -er,  -rum  (7(;, 
Of.)  hd.  mezzir  ^104),  melier,  hd.  nd. 
messer.  metz  {i?,2),  raess  (11).  inest  (22). 
sahs  (f.f.V  sehnitzer  (-er  111). 

Cviltellus  klin(ke(Agr.).  messerlin  ((i). 
Cultellus  anceps  degen  (125). 
*Culter  assularius  knifft  (125). 
*Culternuin   t^cf.   cultatorium )    eyn 
wyrten  (19).  wiruel  (11). 

Cultrum  \J,.  patella  Br.,  Gl.  m.)pau &c. 

(147!. 

*Cultrum  1-.  Salgamum.  Culcitra 
Cultellus. 

Cultura  wi-  (106),  we-  (99)  -nninge. 
buwung  (tiö,  110).  bubery  {sie  68).  aekers 
arbayt  (641. 

Cvdtus  hd.  vb-,  vb-  (6,4),  vyb-(i52), 
yeb-  1^18,  68,  no»),  jeb-  (67),  ob-  (5,  21), 
zier-  (110)  -unge.  ovinge  (23).  zierd  (7g). 
pic.  geziert,  gebuwc-t,  -n  (68,  110). 

Cultus  diuinus  godes  dinst  (10). 

*Culuc-ulus,  -alus  {auis  cf.  curruca, 
capula,  lucilia)  wazirstelce  (ii7,  Gf.  6, 

67M. 

Culul-lus,-us  Immpe  &e.(Ki.).  kraus-e 
(12.'.  Mrp.),  -en  (91,  in),  kruse  (111  Mrg.). 
weinkrauß  (lu).  ein  munch.s  tringkopff 
(110  .  ein  monclis  driiu-ki)Ot  (132). 

Cul-us,  -ex  (!)i),  /  -isterium  (c6  &c.) 
ars  (5,  16,  22,  9.s).  arß  (.')'>,  67).  arseh(6). 
ers  (23).  eyn  ars  balle  (17).  außtruck  (91). 

Cum  wanne  (5*»»,  23).  wan  (21).  hd. 
mit.  nd.  mede.  durch  (vnltu  tuo  diu 
angesiclit  <;,")). 

*Ctiinba  V.  Gamba.  Cymba. 

Cumba  >•/'.  cymba)  ags.  thurruc  (91). 

Cumer-a,  l  -ia  t  commerca  (76)  i- 
sporta  eyn  korppe  (17).  ein  groß- 
korb  da  man  körn  in  thut  (110,  sim.  132). 
darra  {Q.(.  cf.  Ob.  25o).   korn-kast   (iii). 


CUM 

-luißlin  («4*>),  -bcyrtin  (ö4<').  käst  (u<w 
rusticoruin  l  re.'teruatoriuui  frumenti  74). 
*Cumeriuin  simi-y.sen  (8),  -eyseu  (9). 
spule  ißen  (17).  cudit  comeriüm  eyn 
rilbeyzere  (it.s.  aus  rib-?). 

*Cumex  (/.  »cutella  profundior  Gl.  m.) 
eyn  louse  in  curro  (19j. 

*Cuminella  r.  Cymlnella. 
Cuminum  &c.  r.  Cyminum. 

'*Cumitus  V.  Cubitus. 

*Cumius    cf.  cunus)  i:  Traco. 

*Cummi  (nt.  gummi)  ags.  teru  (l36). 

*Chumolare  v.  Cumulare. 

'Cumphus  ((/.  gumphus)  latten  na 
gel  (76). 

*Cuinptus  V.  Contus. 
Cumu-,  chumo-  (l)  -lare  [cf.  exag^ 
gerare)  hd.  buffen  ((i,  60,  68),  h.  niaeheu 
(110),  iuit'en  [7a),  bautteu,  heiffen  (_21;, 
liuftelu,  beull'ehi  (67),  saraen  (17),  sam= 
men.  nd.  hui)en. 

Cumulus  1,/.  tumulus  93)  hd.  huft'o 
(93).  huffV,  bufe  {b^),  hilft,  iuif  (76), 
hauff,  häuften,  nd.  hupe  {22^},  hop  ^22-'»''), 
hoep  (11).  samenimge  (17). 

*Cumura  [i.  cucu-mis,  -rbita)  kurben 

■(75). 

Cuna  (i.  cunabulum)  hd.nd.  wieg-e, 

-en  (1),   wige,   weyge   (1.52),   wege   (5, 

23).   hd.   meg.    wyge  (3,  4),  wych  (18). 

wage,  lecli  (38).  grutt  (^9).  hocze  (12,Fr.). 

*Cuna  {aus  xüjxa)  wale  (12,  17). 

Cunabul-um,  -a  t  cona-bula,  -bila 
(Gf.)  uuaga  iSte-,  lagarida  &c.,  ludra(Gf. 


wiega   (95).    wege  (5).    klein    wage   (G 
wegelin  (8'>  sim.).    wegheken  (23).    {pl.) 
kinds    wiegen   0.   wagleu    (Das.).   wigi-n^ 
baut  (8,  9).  kussin   (9). 

*Cunacul-a,  -um.,  -us  v.   Cunieulus. 

*Cunalia  v.  Crepundia. 

*Cxin-are,  -o  prs.  wiegen  (76),  daraus 
weichen  i.  mollire  (77). 

*Cunaruin  rubus  v-  Cimarum. 
Cun-cta,  -ctatio,   -ta   (iiö) ,  -tamen 
(76)  sünuinge  (8).  seumiuig(9).  verzieung, 
zuifehuig  (6.5). 

*Cunctalis     («.    generalis    Gl.    m.)    v. 
Cunctis. 

Cunc-,  conc-,  cun-,  con-tari,  -tare, 
cunicari  ;())  icunctari  /.  morari  t  dti- 
bitare  \  contari  i.  inquirere  Br.  &c. ;  die 
Bed.  terrere  vll.  aus  dubitare  X  rWarcn 
X  v'veren)  hd.  nd.  er-,  v'-  (22)  -varen. 
hd.  vorsehin  (8),  ibrseii  (18').  erforschen, 
ouder-polsen,  -sueken  (conctari  108.  cf. 
contus).  cun-ctari,  -tari,  -icari  ((3) 
harren  (67,  76).  siimen,  zwifeln  (8).  säu- 
men, czweyueln  (9).  twiueln  (99).  er- 
(G),  her-schrecken  (6,  63),  -fregken  {sie 
(21).  vor-serecken   (23).   -scherken   (22). 

Cunctatio  (c/.  cuntaeio)  v.  Cuucta. 

Cunctipotens  /.  deiis  cuncta  potens 
(Br.).  alniechtig  (7.5). 

*Cunct-is  i.  dea  vini potens  {cf.  prc.  !) ; 
-alis  /.  dea  elementorum  (76). 

Cunctu-s,  -m  (yi)  all  (7,0).  alle, 
iczliche  (17).  yt-  (4),  iet-  (88)  -lieber, 
yetlichs  (91). 

*Cunchin  r.  Conchis. 
*Cun-ellus,    -ulus,    -io    {inde    -ire) 
dreck,  struut  (lii). 

Cuneo  firmare  kylen  (22^). 
Cuneus    {i.  phalanx,  panis,    eibus, 


CUM 

lapis  (pii  cum  fulinine  descendit  01,  via 
■subterranrn.  confnirtio  ligni ,  instr.  cum 
quo  diuiduntur  ligiia  i»;  sim.,  instr.  car- 
pentarioruvi,  epischidion  Da».,  instr.  ad 
ßnnandum  stilum  in  ferrainento  Br.)  hd. 
wecke,  weck  I panis  <fcc.).  wegk  (134). 
wegge  (11,93).  weg  (17,21).  weghe  (22). 
weygo  (23).  ags.  ueeg  (i4.->).  wek  l  turba 
l  spital  (6).  .-«'peydel  (74,  76,  112.  cf.  Sm. 
3,  5.-i7).  ai)eitter  iHen.).  8pil  (8'')-  phile 
(17).  hd.  kile,  kil,  kiel  (ri.'i,  Heu.),  keyle, 
keyl,  chcil  (1).  hd.  nd.  kyl.  kydel  (110). 
keidel  (13.5,  Fr.),  kugel  («8).  knie  (10.  cf. 
cunieulus).  luk  (22).  zwickel  (carpew= 
tariorum  1,  3,  7.5).  die  bisß  (Pict.),  ein 
bissen  o.  wecken  (Ki'M,  b.  o.  weggen 
(Fris.)  holtz  zu  spalten,  bissenkeil,  beiscl 
(74).  beissel   (Hen.).  biß  (Das.,   Fr.  cf.   BM. 

193).  beitel  (11,  Kii.).  klijf-b.  (kü.).  eeu 
b.-speke  (lOs).  beytzell,  kegel  (132). 
ineissel,  rotzkengel,  wegense  (Fr.),  stral 
(64).  strüczel  {panis  3).  eiu  her  gcorde- 
not  zestriten  (93).  geordeiitz  here  zum 
streyt  (74).  lieerspitze  (Fr.),  spitz  {agminis 
91).  hd.  nrl.  .schar,  schaerc  (11),  schare 
(i32),  schair  (5).  di-upo,  tlirupo  (Gf.  5, 
2.51  sq.). 

*Cunex  (x  cimex?)  ein  wam-mes 
(23 1,  -seh  (6). 

*Cunicari  v.  Cunctari. 

*Cuni-,  eana-cella,  arcontilla  [i.  as- 
perella,  equisetum,  cauda  caballina 
&c.  cf.  aconcillai  katzen-wa(U^l,  -zagel, 
-heim,  schaftteuhew,  roßwadel,  kanten- 
kraut, taiibenroeken  (us). 

Cunicula  (i.  q.  conucula  colus  Gl.  m.) 
kunkens  hol    11).  caninenloch  '19). 

Cunieulus,  selten  canicul-us,  -a, 
-um,  cunacul-us  / -a  i  -um  (in),  cani: 
colus  (?'.  cxm-eus,  -us  q.  v.  7.5.,  via 
.subterranea  a^J  capiendum  vrbes,  fossa 
in  qua  morantur  lepores  et  cuniculi,  sulctis 
14.5,  foi-amen  t  canalis  i36,  animal)  chu- 
(1),  ku-  (ih)  -nigel.  kun-iglin  (64,  100*»), 
-glin  (110"),  -gel  (75).  kiinglin  (G).  künig- 
lein  (iio<"),  -el  (3),  -le  (Das.).  kingel  '49). 
koniglein  (Fris.,  Ki^.).  kongel  (23).  k.-chin 
(12).  cunin  (99).  hd.  can-jni,  -yne  (10), 
-inichen  (Fris.,  Ki^.),  -ynchen  (125),  -ichen 
(5b),  -elichen  (3).  küniculus  (m).  chunol 
(95).  cihiolt  (93).  küUe,  kylle  {animal 
Da.<i.).  kuUe  (cunie.  i.  via  subterranea  7). 
vrliig  gruebe  (93).  noch  {i.  foramen  Gf. 
2,  1015).  teuchel  o.  kanel  (Fris.).  stoln; 
partes  cuniculi  teil  o.  kuckus  (Agr.).  ein 

kuckuß    (12.5.    cf.    Fr.    1,    5.54'i.     .*<m.   2,    27). 

lorich-in  (loo,  127,  Gf.),  -i  (117)  aus  lau= 
rix.  larsch  (canicolus  7.  schv:erlich  X 
dorsch  canis).  euniculos  ags.  smi-  (94), 
smy-  (136)  -gilas;  eereacas  nach  sm., 
später  als  lat.  Glosse  dzirch  tubicitaes 
erklärt  (i.it;). 

Cunigunda  n.  pr.  kunueke  (22'>). 

Cunila  v.  Conila. 

C.  gallinacea,  cunilogalica  ?  colena 
(74)  weyßmintz  (74).  bergmuntz,  costentz, 
dosten  (i43). 

Cunilago  {i.  se-,  he-rpillum)  kunlein, 
costenz,  hüner-kol,  -serb;  {i.  conyza, 
pulicaria)  durrwurtz  ,  luindsaug ,  floh= 
kraut  (143). 

*Cunilingus  {i.  lambens  alicuius  nates, 
st.  cunn.)  ars  lecker  (64  Mrg.). 

*Cunilogalica  v.  Cunila  gallinacea. 
*Cunire  {anders  Gl.  m.)  v.  Cunnire. 


CUP 

*Cimna  v.  Cunnus. 

*Ctin-nire,  -ire  (ii?)  stincken ,  vbel= 
rioclien  (74).  rotten,  viiylen  (i47). 

Cun-nus,  -us  (22),  -na  (74,  75),  i 
gtmnus  (93),  gonna  (74)  schäm  der 
wiber  (88).  fud  (1,  74,  75).  fut  (93).  fotz 
(74).  kiitte  (22). 

*Cunnus  v.  Cvmus. 

*Cunt-a,  -amen  v.  Cuncta. 

*Cuntacio  won-unghe  (19),  -inge  (11), 

*Cuntari  (c/.  cvmetari)  wonen  (U,  19). 

*Cuntatus  wonende  (19). 

*Cuntus  i".  Contus. 

*Cun-us,  -nus  (Pap.),  eumius  (v. traco) 
{i.  foramen  Br.,  Gl.  m.,  Pap.,  occuWt  via  et 
subterranea  Br.,  draco  7.5.  c/.  eunieulus) 
eyn  weeg  vnder  dye  erde  (19).  gang  / 
heymlicher  vßgang  vnder  der  erden  (70). 
eertwech  (11). 

*Ctinus  V.  Cunnus. 
Cup-a,  -pa,  -ta  (S**)  (c/.  cuba)  hd. 
nd.  nap  (8^,  11  &c.).  vaß(iiü).  chorinuaz 
(i04).  winuas  (93).  ein  füderick  faß  (3). 
toder  (18).  Ärf.  fuder,  f.-vas  (7.5),  f. 
v/eynß  (21).  wcinstande  ( FHs. ).  putt, 
standte  (74).  dryling  (75.  c/.  Fr.  1,  20G). 
kueff  (1,  2).  kueffen  (7,5).  kuphon  (i2.''>). 
küffe  (3,  8).  kufe  (9).  kuff  (17  sim.). 
kop  (19).  kyp  (68).  eupe  (11).  cope  (23). 
ein  kupffere  krug  (64).  kiibel  (6,  74). 

*Cupadi\ini  v.  Copadium. 

Cupedi-a,  -e  (lu),  euppes  (74) 
lustliehc  speyse  (74).  kostlich  speiß  (91). 
neschery  (12.')).  schleck,  schleckerbißlein 
(Pris. ).     leckerbißle,    priesterkostichen 

(114). 

Cupedi-,  cupidi-,  cupicli-  (6S.  cl 
aus  d),  cupiti-  (66),  cupide-  (147,  Br.), 
cupido-  (11)  -narius  {qu.  denariorum 
eupidus!  Br.  &c. )  eyn  kauftinan  (17). 
maiükremer  (114).  slomer  (12.')).  schleck= 
koch  (Fris.).  sidelkech  [pl.  9i).  meersnian 
(11.  i.  q  circitor  &c.  Kii-).  pennynck^ 
ghyerich  (i47). 

Cup-,  gub-,  lub-ella,  gubellus  vi. 
sisireol,  angaria)  stant-a,  -er  sim.  (cf. 
6,  607  sq.). 

*Cupera  i.  brata  (76). 
*Cuperadolium  r.  Ciuibia. 
Cupere  (i.  affieere,   pistere  1)   Jul. 
nd.  begern  sim.  rammen  (62). 
*Cuperosa  v.  Coporosa. 
*Cupielinarius  v.  Cupedinarius. 
*Cupida  birida  (i4i.  st.  gir.  ?). 
*Cupide  &e.  r.  Cupuda. 
Cupidenarius  &c.  r.  Cupedinarius. 
Cupid-itas,  -o  beger-ungc  (17),  -ekeit 
(5,  21 S  -icheyt  (23),  -ich  (22),  -licheit  (18, 
66).  begyrlickeit  (70  sim,.).  gyerlieyd  (19). 
ghiericiieit   (11).    griti-   (6),    gyti-   (6.")), 
geiczi-  (4)  -keit. 

*Cupidonarius  v.  Cupedinarius. 
Cupidus  beger-ic  (19),  dich  (21),  hd. 
-ig,    nd.   -ich.    hd.   girig,   be-g.    (68,  7C), 
-giidich.   girlich   (64).   grit-iger  (6) ,   -tig 

(49). 

*Cupi-fex   (-fer  Gl.  m.)   knffen-   (110), 
kypcn-  (68)  -macher. 

*Cupitellus  V.  Capito. 

*Cupitinarius  i:  Cupedinarius. 

*Cupius  r.  Cupuda. 
Cupla,  cuppla  ( 76)  (c/.  copula,  doma) 
henchilboum  (Gf.  3, 123.  cf.  hengel-,hangel- 


CUR 

baiim  sim.  Fr.  1,  412  ff.),  first   vflP  dem 
tach  {{.  pinnaculum  75). 
Cuppa  V.  Cupa. 
*Cupparus  v.  Suparus. 
*Cuppes  V.  Cupedia. 
*Cuppla  V.  Cupla.  Doma. 
Cuppula  V.  Cupula. 
Cupreus  kopperen  (19,  23).  kupflferin 

(HO). 

*Cuprifaber  cupher-  (93),  kupper-smit 
(9,  93),  -smed  (8). 
*Cuprifadia(s<.-fodina)kuppf ergrübe 

*Cuprosa  v.  Coporosa. 
Cuprum    hd.   kuppfer,    cupher   (93), 
cuffer(9i),  kupper  (96),  kopfer  (4),  chopifer 
(141),  copphir(5i'),  kopher  (66, 152). /irf. «d. 
copper. 

*Cupta  V.  Cupa. 

*Cup-uda,  -ide  (4.5),  -idae  (84),  l  -ius 
(Sm.  3,  167),  capude  (Gf.),  rupido  (mäs 
i.  q.  biturus  104)  rotila  .si'm.  (Gf.  2,  487). 
rotil  184).  rcutile  (i04).  hil  (45). 

*Cupula  kueti'el  zudem  saltz  (75.  cf. 
cuppula  scdis  Gl.  m.).  mistschüttel  (8^. 
cf.  copula). 

*Cupus  V.  Cippus. 

*Kuphen  v.  Kympha. 

*Cupheum  v.  Cophyum. 
Cur  hd.  war-vmbe  (17),    -vmb,    -vm 
(110).  wo  so  (23).  wese  (21). 

Cura  hd.  nd.  sorge,  sürge  (8).  sarge 
(4).  erczney,  ruclie  (9).  rock  (22^).  ruecke, 
achte  (147).  Marg.  ruß  stale  frist  isen, 
als  dut  dy  sorge,  de  wyß  si  non  vis 
credere  tunc  lautif"  dar  (17) 
*Curale  v.  Curtile. 
*Curalia  (ans  crur.)  yall.  housiaux 
(122.  cf.  cural-ha,  -la  ^.  dumetum  Gl.  m. 
X  housse  sim.?). 

Curare  hd.  nd.  sorgen.  roken,.war= 
uemen,  artzedyen  (23).  warden  (/.  spec^ 
tare,  durare  22^').  gancen  (99.  cf.  G.  Wtb. 
2,  386).  gheysen  (Kil.).  ertztien  (5).  arcz= 
dyden  (21).  artzneyen  (ni  sim.).  heylen 
(1,  9).  h^l  mach  {sie  8). 

Curatio  gheysinghe  (lOs).  gesuntheit 
i  hoilung  (65). 

Curatiuum  das  do  wirckt  gesuntheit 

Curator  formunder  (10).  kinds  vogt 

(64). 

Curatus  kerspel  paff  (19).  kirspeU 
pape  (11). 

Curax  sorfeldyck  (19).  zoercliuoldich 
(11).  sneller  (74.  X  currax). 
*Curba,  anthlia  galcraba  (Gf.  2,  383). 

Curcilla  v.  Circinus. 

Cureulia  repe  of  seyl  in  den  wynt- 
storm  gebruyct  (U7). 

Curculio  V.  Gurgulio. 

Cureul-io  (iio,  Gf.),  -eo  (43),  -iun= 
eulus  (Gf.  4,  539),  curg-  (91,  127),  gurg-, 
eart-  (r.  cortulis).  coro-  (i4i,  Sum.  iv), 
euc-  (136)  -ulio,  gurg-ulo,  -uleo,  -uUo 
(8,  95),  -ilio,  -urio  (11),  gugul-o  (8^), 
-lo  (79),  cor-  t  con-tulis  (q.v.)  [i.vermis 
frumenti  t  fabe,  v.  nasrens  infructu,  mus 
agrestis;  cf.  capito)  ham-istro,  -elstre, 
amstra  (Gf.  4,  954).  animcü  segetes  corro- 
dens  quod  rustici  coziui  vocant  (Gf.  4, 
539).  ang-ar(Gf.),-er  Sum.  iv).  enger-inch 
(121  sim.),  -ich  (120),  -linc  (Sum.).   engir^ 


CUR 


163 


ling  (127).  wurm  0.  bone  {sie  8).  bon- 
(68),  melb-  (91),  treid-  (75),  weyn-  (9) 
-wurm,  wübbel  (7).  wibil  (95).  wybel(iio). 
korn-w.  (110),  -weuel  (132),  -milbe  (Fris.). 
ein  werren  (43.  i.q.  werre/.,  wett.  war 
n.  gryllotalpa).  clab-ot  (99  &o.),  -bot 
(KU.),  -et  (8i>).  bremscze  (19).  breems  (11). 
bromese  (109).  eyn  rupes  (97).  ags.  aemil 
(94,  136.  emel  a  weevle  Bosw.). 

*Curcuma  [i.  capistrum  i  sandalium, 
Gl.  m.)  i.  ehathenaria,  tantanus,  claiia 
cuyle,  cuyse  (147). 

Cureuma  v.  Terra  merita. 
*Curealis  v.  Curialis. 

*Curetis  i.  in-,  de-scriptio  denarij  &c. 
quia  facit  monetarius  habere  curam  ne 
falsarius  habeatur\  etiam  est  dea  (67,76. 
cf.  curitis)  ein  gemeide  (3).  gepreche 
auffeiner  muntze (74).  ain  pfening  schlag 

(76). 

*Cureus  v.  Curius. 

*Cu-  i  cocur-rex  (cf.  currax)  i.  abilis 
ad  currendum  (76). 

Curia  hd.  nd.  hof.  hd.  hoff,  hoffe  (5. 
18),  hof  (12),  hoiff  (10),  hoypp  i  hayff 
(19).  rathuß  (110). 

*Curgulio  v.  Cure-,  gurg-ulio. 
*Curiales  v.  Curule. 

Curi-,  eure-  (5^)  -alis  {cf.  facetus) 
hd.  hub-isch  (5i>),  -seh,  -ß  (21).  hobisch 
(5).  hofisch  (75).  houesch  (23).  haefch 
(11).  hoiielinc  (121).  hd.  hoffe-  (6),  hoff- 
(iio),hof-lich.  ein  huber  (Fr.),  esago  (120). 

*Curialista  frequens  curiam  hof  volck 

(68). 

Curialitas  (i.  faceei-a,  -tas)  hd.  liub-, 
hubes-  (19),  hobi-  (ä),  nd.  houe-scheyt, 
-scheyd  (17,  19).  hd.  hof- (t;),hof-licheit. 
sorge  &c. ;  c.  leuis  lichte  s.,  ly-,  lye-der- 
lichkeit  (65). 

*Curicul-a,  -us  v.  Curruca. 
*Curi-ensis,  -us  (74)  ruter,   rusener, 
hovemau  (22*^).  reyter,  rays-er,  -iger  (74). 
*Cvirigrillus  r.  Chirogryllus. 
Curio  V.  Curius. 
Curie  {i.parochus)  pastoor,  prochiaen 

(Kil.). 

*Curiolum  v.  Pictaeium. 
Cviriose  ernt^tleke  (99). 
Curiositas  fürwitz  (91).  verwirtz  (sie 
63).    vorwitzigkait    (67    Mrg. ).    virwiczi= 
ekeit    (9).    suberlichkeit    (8)'.    hoflicheit 
(68,  110).  cunoßheit  (132).  erneste  (99). 
Curiosus  («.  facetus  die. ;  superbus  10, 
13)  hd.  vorwiczig,  virwiczick  (9).  wcydc= 
lieh  (5'').  wanchlig  (1.  cf.  Gf.  1,  69i).  hof= 
lieber  (76).    hoffelich  (64).   houesch  (22). 
sorg-sam  (6),  -feltig  (68,   iio).   sorchuoU 
dich  (23).  vermeßen  (10,  13). 
*Curis  v.  Curix. 
Cu-  (68,  132"),  cur-ritis  {cf.  curetis) 
i.   iuno   t   dea   curarum    (110    &c.),    belli 
(Br)   a   cura  t  potius  a  curru.    der   zu 
wagen  ficht  o.  stryt   (^iio).   die   vp   den 
w.  vecht   (i32).  die   vfi  den   wapen  {sie) 
veehten  (68). 

*Curitis  {cf.  prc.)  v.  Curix. 
*Curitus  V.  Corytus. 
Cur-ius,  -eus,  -io  (110, Br.)  hubessche 
(19).  hof-  (76),  hone-  (23)  -man. 
*Curius  V.  Curiensis. 

21  * 


H)4 


CUR 


CUR 


CUT 


*Cui'i-x  /.  rirtitn  quei/am  (Iti);  -s  /.  v. 
f  forliltiilo,  iii'le  -tis  i.  /ortis  tfcc.  (,P«p.). 
tiomeii   iiiiK'tiig  {'>',). 

*Curlo-^u8,  -yus  (i>.s\  -gium,  corle 
piuni  /.  conte-  f  cutu-rnix  m)  [<•/.  nn/l. 
curlow,  Jrz.  courlis,  corlieu  &c.  Kulm 
ZoitM-hr.    i.    1  />.  L''i:0  orliiiii  (7i>).    rchlioii 

*Curma  /•.  Cruniena. 

*Curmedalis  [c/.  -diale  »;i.  m.)  cur- 
inodiili  1 1 17 1. 

*Ciirnicula  v.  Cornicula. 

*Curonina  (pisrix,  i.  themo,  fund- 
ulus,  -iculus,  -icula  74.  c/.  turo-,  cor- 
nillai  f^iiindcl,  snicrlc  (74).  niorokc  (98). 

*Cun-a  r.  Cercopithecvis. 
Currax  (cf.  curax,  corex)  louf-liaftig 
(68),  -iu'litich  ^l.■^2). 

Currere  kd.  lauft'en.  nd.  lopcn. 

*CuiTicula  [i.  vchlculum  trusatile  Ol. 
ni.)  r.  Curruca. 

Curriculu-m,  i'  -s  (S8,  iio)  (?'.  inter^ 
uallum  &c.  ss)  »mii  loiifl\(!ö'i.  vnigcnde  zit 
(8),  zeyt  (9).  ein  kloinor  wog;  zwisclino 
(88).  wegliu  (uo). 

*Curriculus  v.  Curruca. 

Currifex  wage-  i.ü,  9),  wag-  (1),  wege- 
(10)  -iior. 
*Currifi-ugujn  ineelbudel  (i47). 

*Currineuin  est  e<iuonim  ad  cwn'eiip 
dum  aptorum  (76). 

*Curritus  '•.  Curitus. 
^Curruca  v.  Carruea. 

Curruc-a,  -vila  (Pap.),  t  hu-  (i25), 
cu-ruca,  /  curriculus  (!>3\  comica  [alph. 
cur-  7t;  i.  crucus  7.  v.yi.  cucul-us  chytr., 
-a  Pap.,  linosapap..  wt.  &c..  ficedula  140, 
galgalus  Kii.,  hjrpolaus  12.))  est  auis&c. 
t  nie  qui  cum  credat  nutrire  filios  suos 
nutrit  alienos.  dr  a  cuculo  (^Br.  &c.) ;  dr 
quiimputat projjrios  pueros  minuere  {sie 
76).  mücke  (Fr.),  gras-m.  (Ki.  &c.),  -miig 
(93),^  -niiisch(i4o).  graßmuek  [iiosim.]. 
graseniyi'k  t  goltaincr  (19V  gelegorse 
(io9).golegorße(i25).ghei'l  gor.sc,  -gliersse 
(kü. ).  grcinerlein  (Fr.  cf.  acredulaV 
diidpiidop  ^haiirei  (Chvtr.  pro  tali  vivo  dr 
Cucurbita  1 10  &c.,  vb.  curucare,  cucur^ 
bitare  .  Daran  yrenzo) :  curricul-a  (.ö'', 
9i.  -US,  euricul-a  {-m,  117).  -us  (34), 
CO-  (8\  gu-  (8'',  17,  7.5)  -ricula,  cruri- 

cula   1^4.  Ol.  Trev.,  Of.  1,349),  -CUta  (lf»2), 

-culus  11.51,  -sculus(87.Xparisculus?i, 
culuc-ulus  f  -alus  q.  v.  (?'.  anasi^ö'',  cal= 
podialast  ii7.  =diode  :m.  cf.  Fr.  1,  203. 
sm.  1,  srts.  2,  399.  Nnin.  «•  lanius,  1.  ex^ 
cubitor  &c.)  wareh-engil  (84,  Of.),  -oiigil 
(Ol.  Trev.),  -clgel  (34).  warkoiigel  (,87). 
wortliengil  (117).  wart-kciigil,  -gengel 
(S^).  uuarg-ingel  («rf.  Of.),  -augel  /  wergil 
(Sm.  4,  1.54).  (wa-,  ga-rtenkiH'iigel  Nmn.; 
vjetterau.  zu  Kindern  gesagt  warcli-,  worg- 
eiigel  laniator  vestium).  waltriugel  {que- 
dam  auis  7.5).  wachtel  (17)  wasser-lmon 
[76),  -hun  1 8,9\  -hon (5'').dorndrachsel(34). 
*Curruluni  r.  Curule. 
*Currus  ;-.  Cirrus. 

Currus/if/.Hf/.  wag-en,-e(6).  wag  (68). 

C.  falcatus  Streitwagen  ($4). 

C.  vi- ^ merc-atorvira  straßwegen(75). 

Curs-are,  -itare  sted-e  (17),  -elicli 
(5,  18).  -elikeu  (23),  steydelichen  (21), 
stet-Iich  (4),  -eclich  (8),  -tiglich  (76)  hd. 


lautVen,    loft'en   (70) ,    ud.    lopen.   rennen 

(±>lM. 

♦Cui'satilis  iouftender  (es),  lauf-fende, 
-licli  I  HO). 

Cursibilis  snel  (19). 

Cursilis  leut'fig  (7.5). 

Cursilitas  laufflx'gierdc  (Ki.). 

Curs-im,  -um  (22,  23)  ki  zaio  sim. 
(Of.),  -zolo  1119).  hd.  na.  ylich,  itlik 
(.SIC  23);  -snel-  (17,  23).  lanf-  (ö'»),  onde- 
(18),  end-  (7(;)  -lieli.  balde  v-i)- 

Cursitare  v.  Curaare. 

Cursor  lid.  laut-,  lenf-,  loi-  (ü),  ley- 
i^21),  iot"-  (7«)  -t'er.  nd.  loper.  Iackey(i3.5, 
Fris.). 

Cursorie  hd.  i-,  ey-,  ci-  {sie  134),  lauflF-, 
leiift'-,  It'iif-  (G),  lof-  (68),  loffen-  (76),  snel- 
(17;  -lieh,  ilichen  (21).  »u/.  y-,  ende-liken. 
laehende  (*?,  7.5).  bald  (7.5). 
*Cursvun  v.  Cursim. 

Cursus  hd.  lautf,  lonff,  loff ,  lawfTc 
{b^),  loff  (,76).  nd.  lop,  loep  (99). 

C.  bacealaurü,  var.  bacularii  vffge- 
legt  t  -setzt  arbeit  («5). 

C.  creature  wirck-  vnd  nutzbar-lich^ 
keit  (üö). 

Curta  V.  Curtis. 
*Curta  i.  culex  (76). 
*Curtal-e,  -is  v.  Curtil-e,  -is. 

Curtare  hd.  ku-  i^ö'',  7,  81»,/,  ki-  (76), 
ko-rtzen.  nd.  körten,  korczigen,  korcz 
machen  (17). 

Curtamisia  v.  Cortauisas. 

Curtife-r,  -ruirni04,  acc.Gi.)  houistat 
(i04,  Of.).  maierhof  (Sum.). 
*Curtiga  v.  Curtis. 

Cur-tile,  -tale  (Of.),  -ale  (11,  Sum.) 
hone-  (121,  .Sum.),  hoff-  (76)  -stat.  hundes 
.stalle  (19).  eu  hontstal  (11). 

Curt-ilis,  -alis  ^Sum.)  {i.  area  93) 
eyn  acker  eut-  i  v"-lehen  (7).  hof  (104). 
hof-  (93),  houe-  (Sum.)  -stat.  closterlicher 
(74). 

Curtina  v.  Cortina. 

Curt-is,  -a  (ii7,  Gf.,  Gl.  m.),  -iga  (5^) 
hove  (.Sum.).  hof,  selehof  ;^^i2i).  hoph  (117). 
hoyff  (19).  hoff  ip^,  11,  110)  vor  einer 
biirg  (110).  hof  eines  prelaten  (68).  hof- 
(74),  hoff-  (7)  -stat.  hotfrcyt,  closterhofe, 
hub  (74).  thumhof  (76).  tumhern  hoff 
(9,  75).  bricke  nppe  den  wortafelen  (22''). 

Curtisanus  curtisan  (76). 

Curtus  hd.  kurtze,  kurtz,  churtz  (1), 
kortz,  kort  (13). 

''Curua    anders  gi.  m.)  v.  Crua. 

Curua  ossa  rukki  pain  (104). 

Curuadae    ackerpliighe   (Gf.  3,   360. 

cf.   Gl.   m.    1,    748.   Dz.   Wtb.   600   Sq.). 

Curuare  hd.  nd.  krum-men,  -ben  (6), 
-en  (i34),  -p  machen  (5).  krommen  (21). 
krimmen  (76).  biegen  (65). 

*Curuatiin   (X  turbatim)  i.  camo- 
t  cateru-atim  ("n)- 

Curue-a,  -are  v.  Curruca. 
Curuea  [vas;  nauis  Gl.  m.)    crugela 

(l30,   Of.    4,   .590). 

*Curue  chrump  (i4i). 
Curuit-as,  -ura  hd.  nd.  krumheit. 
Cur-ule   74, 03),  -ulis  (.Sum.,  Br.),  -ules 

(74),   -ules  seile   (64),   -ulus   (74,   Gl.   m.), 

-ulo  (g.  -ulonis  75),    -iales  {aljih.  -ules 


(7,  -ruluin(i3i,  Mi)  {t.tributialas)  richter- 
7),  64,  74),  lant-r.-,  (7.5),  ritter-,  verb.  in 
riht-  (93),  dinch-  (i3i),  dine-  isic  ui), 
Ualz-  (Sum.)  -Stnol,  -.still  (64'>,  74,  7.5\ 
-stufe  (7).   -stiele     Kit''). 

^Curulis  )•.  Lectica. 

*Curul-i8,  vtirr.  -ua  plutrichter   (75). 

*Curul-i8,  -lum  (oi.  lu.)  spijse  rast  of 
taiffel  (14  7). 

"Curullus  r.  Citrullus. 

*Curul-o,  -US  V.  Curul-e,  -is. 

*Curuulua  kruj)el  (75). 
Curuus  hl/,   nd.    kruin.    hil.   kruinp, 
kroinp,  gebogen  (lio). 

*Cusare  [i.  loipü,  aus  causare,  ko.sen) 
sagen,  sprechen,  reden,  snattern,  wat- 
scheu (74). 

Cus-are,  -sare  snieden  (U,  19).  stede^ 
liehen  sm.  (18).  stet- i?einpßig-lich  smiden 
(74).  stedek-  (21),  stetic-  (7)  -liehen  slagen. 
stetlich  slahen(17).stettenglicii  schlahen 
(76)- stede-lich  shuMi  (.')),  -likeii  slan  (23). 

*Cuscu-ra,  -ta  v.  Cassutha. 

*Cusidura  [milanesisch)  nät  (Gf.). 

*Cusinus  V.  Cussinus. 

*Cusote  r.  Cassutha. 

*Cuspas  ( /.  commissuras)  legget  (  ?  Gf. 

2;      1.55). 

Cuspis,  cospis  ,  .öl',  94,  136)  hd.  spieß, 
spies  (1,  6,  93),  spyße  (7),  .spiß,  sjjise 
(13),  speiße  (8^).  ysern  sper  pr.  spiyß 
(19).  spere  1  uo).  sper  (11,  22).  spies-cysen 
(111).  spiet  i  ort  (99).  spis  t  erc  {sie  loo). 
spet,  pek  (23).  ags.  palcster  (94),  plaster 
(136)  c/.  palistas  [aics  balistae)  battering 

j  rains  (bosw.). 

*Cussare  v.  Cusare. 

'  *Cussia  1  i.  q.  tusctna  &c.  7.  v.  cf.  sq.) 
zusse  t  cliozze  ( 104). 

Cus-sinus,  -inus  (23).  ^ -sinale  (es) 
hd.  nd.  ku-,  /;'/.  ku-  (6),  kii-  (7.5),  cu- (3), 
ki-,  ko-ssen.  kuschen  (133).  chuz  (2). 
chnßs  1^1).  kuß (4).  bolstar [i. puluinar  75). 

j      ''■Cussus  (/.  q.  cusus  Gl.  m.)  ein  slag  (9). 

I      *Custis   {aus  fustis  X  cuspis  P)    ain 
'  stang  (76). 

Custodia  hüte  (6).  hut  (17,  21).  hude 
,  (yi').  huyde  (5).  hide  (13).  hode  (18,  23). 
behut-ung  (iio), -nis  (65).  behietnuß  (76). 
huetder  warnung  (75).bcwarunge  (19&c.). 
warde  (22'')-  wachte  (99).  gerbeluiß  (17). 
Custodiarium  warthus  (i4i). 
Custodiarius  v.  Custos. 
Custodii-e    hd.    huettin    (G),    hüten, 
be-h.,   -huden,   -hoden    (21),  -warn.    nd. 
huden  (99),  Ijcwaren. 

Cu-,  co-stos,  custodi-,  costur-  (bm.. 
Gl.  m.),  t  tliesatir-  (ö^,  93)  -arius  hd. 
'  hut-  (3,  6),  biet-  (67),  hye-  (i34\  hie- 
(68),  hu-ter;  hudcr.  hoder  (18,  21,  23). 
hierde  (11).  kustor  (93).  ku-  (17,  75),  kü= 
(G),  gu-  (bm.),  ko-  (5,  21,  23)  -ster.  ver= 
warer  (132). 

*Custos  iherha)  wischminze  (96.  X 
eostus).  c.  ortorum  papenplat  (47).  e. 
viae  {i.  solsequium  &c. )  wegwart  &c. 

(143). 

Cu-,  gu-  (1)  -strix  hd.  behud-  (7), 
hut-,  hyet-  (i34),  hiett-  (67,  76),  hod- 
(18)  -erin.  hodersche  (23).  huyderscyne 
(133).  hd.  kust-erin,  -erinne  (ö*»,  19),  -rin 
(17),  -ryne  (i33).  custerin  (3).  kosteri-n 
(21),  -nne  (23).  gustrinn  (1,  71). 


DAG 

*Custuca  V.  Cassutha. 

*Cu8tus  kalt  (sie  st.  kolc)  2)r.  wayß 
blater  (19).  eu  kolek  (11). 

*Cuta  (weiter,  kaute,  auch  bei  Fr.  1, 
504;  anders  Gl.  m.)  eyn  dobbel  stein  i 
ein  riste  flasis  (8^). 

*Cutela  {i.  pellicula)  hiitili  (i3i,  141). 

Cutella  (9,  71).  cucelle  (/.  pru-,  bru- 
rigo  cutis,  cf.  cutieus  ;  aus  cutis  X 
kützelii?)  die  kretze,  kretzighaut,  der 
iuck  (74).  iockunge  (9).  ruckunge  {sie  8). 


DA]\I 

Cutella  {cf.  seut.)  waterpot  (11). 
*  Cuter  V.  Cauter. 
*Cut'bita  V.  Cucurbita. 

Cuti-CUS  (74,  Br.  &c. ),  -tUS  (Ki.)  i. 
corruptus,  stupratus;  stipatus  110)  ge= 
brochen  (un,  132).  kretziger  o.  eine  die 
nimmer  iuncfraw  ist  (74). 

Cutis  h(l.  nd.  hut,  hud  (23).  hd.  haut, 
hüte  (17),  huit,  hudt  (10),  hutt  (6),  hutte 
(18),  menschenhud  (93).  mott  (Agr.). 

*Cutius  V.  Cueius. 


DAM  165 

*Cutta  V.  Tragias. 

*Cuturgia  ( i.  domus  pauperum,  aus 
tugixrium)  hutte  (11)    hotte  (19). 

*Cuturio  V.  Cueurire. 

*Cuturnix  v.  Coturnix. 

*Cutus  V.  Cyathus. 

*Cuuiiia  {cf.  Gl.  m.  2,  862)  boting, 
kueff  (75). 

*Cliuvue  {auis)  tacha  (Hattemer  cf.  Dz. 
Wtb.   595). 

*Czucarcandi  v.  Succulcandi. 


D 


*Dabar  v.  Daber. 
*Dabderiamin  v.  Dabreiamin. 
*Daber  i.  tonsor  rasor  (i43). 

*Dab-er  t  -ir  i.  gcmma  in  incdio  ora= 
culi  et  interpr.  loque-la,  -ns,  ira,  adula= 
tio ;  dabin  i.  oraculum;  dabren  i.  dies, 
et  liber  paralipomenon  i.  q.  dabereiamin 
(76).  dabir  t  dauir  /.  oracuhim  d'c.  (Br.  &c.), 
loquela  (110  &c.).  dab-yr  i.  l.  (Pap);  -ar 
i.  verbum  (i42). 

Dab-,  dabe-,  dabde-  (134)  -riamin 
{i.  sermo  dierum,  paralypomenon  Br.  &c. 
hbr.   cf.  prc.)  teghch  predig  o.  red  (75). 

*Daeia  (^.  q.  taeia  Gl.  m.  &c.)  schale 
ein  trinckgeschirre  (74). 

Dacia,  bissiv.  datia  (?'.  dania  10) 
dene-marck  (3,  ll),-marikch  (71),  -marcko 
(13,  19,  22),  -marg  (5''!.  hd.  denno-  (12), 
denn-  (nu),  den-,  diene-  (10),  den^l-  (9) 
-marck.  denmarckt  (110  &c.).  den-  (17, 
152),  dem-  (67),  nor-  (7)  -marg.  Dacia 
repensis  [sie)  dy  wallachy  (12.5). 

Dacia,  datia,  daria  (5'^)  {quod  dant 
mercatorcs  de  locis  in  quo  vendunt  1.  cf. 
locarium)  stat-  (1,  7i,  7.5^),  stayt-  (ö*»), 
stet-  (4),  stal-  (7.5a),  un-  (Sm.)  -gelt,  -geld- 

*Dactalus  v.  Dactylus. 

*Dactilos  V.  Peonia. 

*Dactilus  [i.  erreus,  mento  74,  mem= 
brum  virile^,  quasi digitus  ?)  zerl5,  zumpff, 
zysel,  fisel  (74). 

Dact-ylus,  -ilus,  -ulus,  -alus  (i4i), 
-ylicus  (12),  dat-tilus,  -tulus,  -ilus  \16), 
-ulus  datteln  (9).  dattcl  (68).  d.-kern  (12, 
64,  110).  hd.  nd.  d.-,  dattelcn-,  dactel- 
(133,  143),  dacktel-  (7),  dateln-  (17),dadel- 
(3),  dadilen-  (22)  -bäum,  -bom,  -boom, 
sandel-  t  sigel-bawm  (datulus  4).  dat^ 
tulus  sim.,  dactili-botri  (101,  Gf.),  -ba= 
ter  (7),  -berti  (^74)  lange  drüben  (7), 
drvbin  (101),  ti-uben  (Gf.),  wjai  drube 
(8),  wein  trawb  (9).  lang  trewbel  (74). 
dattilon  {i.  fructus  palme)  dadeln  (13). 
detellin  t  ketzgin  (10).  dactyli  conchi 
känel,  nagel  0.  fingermuscheln  o.  scha= 
len  (114). 

Daeus,  dagus  t  danus   (10)  hd.  nd. 
dene,   denne  (23).  dyeue   (10).   denel  (9. 


cf.  dacia).  tennmarckter   (74).   ein  den=  l 
inarg,  einer  uß  d.  (17).  Daci  gotthorum 
soio/e5(  i4i,Pap.),f/t'gethoruni(7eHere(Br..) 

*Dacus  denne  i.  via  in  horreo  (sie  7 !). 

*Dacus  (aus  daxus)  ein  daß  (17). 

*Daffondia  v.  Daphne. 

*Dafidus  V.  Tafidus. 

*Dafn-eleon,  -ida    &c.    r.    Daphn- 
elaeon,  -e. 

*Daga  V.  Deca. 

*Dagata  masdarm  (9). 

*Dagus  V.  Dacus. 

*Dalaturae     {aus    dolatura?)    ags. 
braedlaestu  aese  (136). 

Dalmatia  lantschaff  (19).  winden  {i. 
sclauia  12.5). 

Dalmati-ca,  -a  (134)  hd.nd.  dyaken-, 
hd.  dyaeken-,  dicker  (sie  7!),  sar-  t 
euangelier-  (75)  hd.  -rock,  -rucke  (5^), 
nd.  -rok.  ewangeli-ers  (93),  -ger  («5),  pry= 
sters  (19)  klcit.  declachen  l  ruckelin 
(21).  dalmatica  (bm.). 

Dalum,  dolon  (Kii.,  Gl.  m.)  vorder 
segel  (80).  s.-fuos  (93),  -fuß  o.  kleiner 
s.  (74).  der  klein  s.  vornen  in  dem  schiff 
(64).  ags.  lytel-s.  (Gl.  Aeifr.).  focke  (ki1.). 
henneken,  bonet  (147). 

Dam-a,  gew.  -ma,  -ina  (136'^),  -na, 
-pma  (7,  9),  t  {bissw.  untersch.)  -mula, 
-ula,  l  -mola  t  -ucula  {in)  i.  capra 
agrestis  cap-reoli  (Pap.),  -reole  (i4i), 
-rioli  (Br.),  -oli  (136^')  siinilis.  i.  eaprea 
(dam-a,  -ula  dim.  110,  132,  Br.),  unt.von 
damma  daehß  (,110),  dasse  (i32).  hd. 
dachs  (67,  134),  dachß,  daße  (17),  days 
(19).  nd.  das  (11).  grutsch  ( damna  t 
melota  1.  cf.  grentsch  mus  ericetus 
sim.  Nmn.  2,  65i).  dama  (120  sim.).  dam, 
damlin,  dam-,  dan-hirtz  (lu).  dan  (99). 
daini-li  (i4i,  Gf.),  -l,  -rism.  (Gf.);  tamil 
(Sum.);  dämme  m.  (77);  eyn  dammel 
tiere  (7);  tier  (104)  dam-mula,  -ula 
(104),  l  -ma  (7).  demli-n  (64),  -ng  (Das.). 
dendcl  (9i).  gem-tz  (93),  -eß  (43),  -ß 
(dama  76),  -ps  (7),  -s  (kl),  klein  gemtz 
(^dammula  93).  hint-,  heinc-  (100)  -chajp 
(Sum.),  -calb  (100,  Gf.).  binde  (8,  9,  17). 
hynne    (7).    rechziege    (17).    czigengeis 


(damula  9).  wildegayß  (damma  74). 
steingeiz  (dammula  Gf.).  eyn  walt  es= 
sei  {id.  18  Mrg. ).  elha  (bm.  428).  ags. 
eola  (i36).  hd.  biber  (66  &c),  bibber  (7j, 
beber  (133).  nd.  beuer  (132).  ater  (7). 
Otter  (6,  64,  74,  ^,  lustrus,  castor  75, 
dama  76).  gauff  {animal  75).  hermlin 
(damma,  vo7i  dama  untersch.  76).  hd. 
nd.  hemme-  (23).  ham-,  liamp-  (22i>), 
hanbe-  (75),  hamer-  (dammula  100), 
han-  (10),  hau-  (9)  -ster,  i  femella  liu= 
muli  (damma  23).  hamstel  (18).  kornne- 
(10),  korm-  (18)  -worm.  scher,  maul- 
werffe,  -worff,  moltwerff  ( dam-ma, 
-ula  74). 

*Damare  {i.    capere,   aus    domare?) 
vangen ;  an-grypen,  -tasten  (i47). 

Damascenvim,  d.  prunum  damascen 
(91).  mascheu  (111.  aus  da-maschen?). 

Damascus  {ciu.)  damas-ck  (5'',  bm.), 
-cen  (1).  domas  (bm.). 

Dama-,  damas-,doma-  (74)  -sonium, 
3a|J.aoau)Vlov  (125)  (/.  alisma  143)  kreß 
(74).  kers-e  (85),   -en    (47).    lucianskraut 

(143). 

*Dameria  v.  Demetria. 

*Dam.idon  v.  Daphne. 

*Dam-ina,  -ma  v.  Dama. 
Damium  v.  Damum. 

*Dammaleon  v.  Daphnelaeon. 

*Dammificare  v.  Damnificare. 

*Damna  v.  Dama. 
Damnabilis  verdemplich  (62). 

*Damnalaon  v.  Daphnelaeon. 
Dam-,  damp-nare  vor-,  vir-  (19), 
ver-tumen  (9),  -thumen  (66,  70,  i5i), 
-tomen  ö^b),  -dumen  (19),  -dummen  (152), 
-duemen  (11),  -duymen  (i33),  -dornen 
(23),  -dommen  (21),  -damnen  (69,  76, 
134),  hd. -dämmen,  -dampen  (6).  vrtai= 
len  (76).  hd.  nd.  schaden,  bescheydagen 
dampnari  (21). 

*Damna-bulum,    -torium    temnicze 
(125.  i.  q.  carcer  Fr.  2,  308). 

Damni-,  dampni-,  dammi-  (23) 
-ficare  hd.  schaden  (9,  76),  be-sch.  (19), 
seh.  nemen  (75),  zcu  seh.  prengen  (4), 
schedigen  (6,  9),  be-sch.,  -seheidigen 
(17).  nd.  besehe-,  beschey-deghen. 


!()() 


DAP 


Dnm-,  damp-nosus  //</.  tioln-illirli. 
Daui-,  damp-nuni  //(/.    wl.   seliad-f, 

-cn  (-.'{'.  /"'•  M'liiul. 

♦Dampdon  r.  Dapline. 
♦Danipma  r.  Dania. 
♦Danipn-  r.  Damn-. 
*Dampneoluni  r.  Damnelaeon. 
*Daiiipno  r.  Daphne. 
*Damu-cula,  -la  r.  Dama. 
*Danividen  r.  Daphne. 
*Daru-um,  -iuni  kji.   m.,   Ki.)   //</.  of- 
fi'iihar  opji-ir  ^S>,  -for  «m.  (Mss.  mog.). 
Dancia  c.  Dantiscum. 
*Dancus  r.  Daucus. 
*Daneta  c.  Tanacetum.  Athanasia. 
*Dania  &c.  r.  Dacia.  Valeriana. 
Danista  c.  Dantis. 
*Danphinicen  r.  Daphne. 
Dan-tiscum,  -cia  ^1),  -tz  i^Ti)   (du.) 
daiitzk  (liö).  danc'Z  (1,  7i). 

Danub-ius,  -eus.  Ister  (is)  ßmiiu^ 
in  O!?toii(li  de  thiiiowc  [22).  dye  thun= 
nauwi-  in  striclit  yb^).  hd.  tu-  {lä),  dü- 
( 17  1.  du-iiuu\vo;  thunawc  (66,  70),  tuuaw, 
duenaw  (1),  dy  diiiia  (3),  thon-ow  (68), 
-aw  (91,  114);  touau  (120),  don-aw,  -au, 
-cau  (21),  -ug  (49).  de  dunowe  (23). 
Danus  v.  Dacus. 

Dan-US,  -ista  \^i.  vsurarius,  venera= 
tor  sie  -g)  wuc'horer  (74,  no).  woeck- 
(147  ,  wofch-  (132)  -ener. 

Dapare  (i.  edere  Gl.  m.)  andern  liitcn 
essen  f  zu  e.  geben  t  anrichten  die  spise 
(7ö^. 

Dapa-,  /  dapi-  (147)  -tietis  speyß-, 
ofiVn-lich,  gobhafftiger  (74).  apenbair, 
kuudifli,  wittich  (147). 

Dapax  (74,  76,  Br. ,  Gl.  m.) ,  dopax 
(70 1,  dedax  li.  loquax  75,  eloquens) 
sprechig  (17).  ge^iire-eh  (8),  -che  (9). 
redbar  (76).  klaÖer,  swetzer  (74).  gcspay- 
big,  var.  -wig  (7.t). 

Dap-es,  -is,  -s  (1,  8,  9)  M.  ?»Z.  spise. 
hd.  spiß  (17,  68),  speyss  (1),  speyse. 
speis,  drachten  (93).  werscaef  (loo).  erste 
gerichte  i9).  irdische  rieh  {sie  8). 

Dap-ifer,  -piuer  (8^')  hd.  ud.  spise-, 
hd.  spiß-,  spr}-**"-  (19),  an-  (7)  -dreger. 
spisen  treger  (G).  hd.  speys-,  speiß-, 
essen-  (1,  4,  75),  schussel-  (70)  -trager. 
spiser  (8'').  dafeldyner  (12).  truhtsaizo 
(127  sim.).  truchses'  (114).  truckseß  (75). 
arus-zete  (Gl.  Marienf.),    sete  (39).  droste 

(22ab,    78). 

*Dapifero  i.  dapes  fet-o  (76). 
"^Dapilenus  &e.  v.  Dapsilis. 
Dapina-re,  -ri   au    richtin   (9  sim.). 
speyseu  [in<.  spiß  geben  (17). 
Dapis  V.  Dapes. 
*Dapitieus  i-.  Dapsilis.  Dapatieus. 
*Dappiuer  v.  Dapifer. 
*Dapracocti  v.  Daphne. 
Dai)s  V.  Dapes. 

Dap-silis,  f  -iticus  l  -ilosus  f  -ilen= 
tus  ^  -üenus  761  hd.  inilde.  hd.  nd.  m., 
hd.  railte.  ein  nmlt  (68)  hd.  der  spis-e. 
-eu,  speise.  si)eis,  spyeß  (69),  nd.  van 
spisen.  speyß-  (1),  speis-  (4)  -mild,  spyße 
milde  (5*>).  hd.  nd.  spise-,  hd.  spiß-lich. 
geb-sam  (6),  -haft  (8). 

Dapsilitas  mihlekeit  (9 .«/?!.).  froch= 
birkeit  ^8;.  truchbar  {sie  9).  spyß-  (69), 
speis-  (134)  -licheit. 


DEA 

^Dapsis  \4,  firt,  ir>2,  Ms«.  mog.)  iiiilte 
())'.   /((/.  nd.  niilih'.   Tiiild   1  O. 

^Dapsus  barbatus  r.  TapsuB. 

Daphne  (Ki.),  dafiiis  (47,  Sum.  vi), 
dam-pdon  fs.iK  -idon  f  -pnidon  (70, 
-viden  (üih,  danphinicen  i/.  laureola 
Sum.  v)  htrperpawni  (74  1.  lorbernboni  1  47i. 
hirbüuni  (!ti;,  smn.  1.  laurboeni  h:>  .dampno 
(Sum.  VI),  daftiida  (  itt; ) ,  daffondia  l 
dapracocti  il7i,  diffunda  ill,  19), 
diffinida  1  s.')  1,  diasmida  ^  74),  dafnecocte 
[ii.  au.t  daphnes  cocciPi  lor-per  (74j, 
-bern  [IL  c).  bckcicr  (11,  V.l  <■/.  bacca 
lauri). 

Daphnelaeon  1  KiV  dafneleon  (/.  lau 
rinium  471.  dam-maleon  [herba!  H), 
-nalaon  (74),  -pneolum  (17)  lorber  ole 
(S).  lorol  (74). 

*Daphonia  r.  Diaphonia. 
Dare,  do  hd.  geben,  nd.  glieueu.  spre^ 
chin   (8,   9).    virlihen  (8).    vMeyhen   (9). 
geben,  sprechen,  lyheu  (17). 
*Daria  v.  Dacia. 

*Darra  eju  schabe  (19).  schaue  (11). 
^Darrus  i.  fertilis  t  augmentatus  (19). 
i.  q.  dardus  [iaculuin  Gl.  m.). 
*Dascula  r.  Didascalicon. 
Dasypus  haß  (.si<). 
Data  ein   datum  an  (110),   von    (68) 
einem  brieff. 
*Datedola  v.  Dedalus. 
*Datia  v.  Dacia. 

*Datica  [i.  subtemen)  uueual  (()(.). 
*Daticius  v.  Dediti\is. 
*Datilus  i--.  Dactylus. 
Datim  geblicli  (7.')). 
*Datisca    /.  crepula,  vnguis  milui^ 
nus,  vnguimiluia ,  lut-um,  -ea,  -eum, 
-eola,     guadarella,     catanance    &c.) 
streicii-  0.  stcivk-kraut  (143). 

Datiuus  hd.  gober.  geiber  (3).  gheuer 
(23).  geb-  (3,  19),  gheu-  (11),  v'geb- (17) 
-elich.  hd.  geb-ig,  -haft  (81.  gybig  (69). 
gibig  (134). 

Dator  dargeber  (7.5). 
*Dattulus  &c.  V.  Dactylus. 

Daucus,  dancus  (sum.  v)  [cf.  sistra) 
hundistille  (Sum.).  liunden  dille  (85).  hun- 
des-d.  (8),  -titel  (96),  -bhune  (96).  moren 
(47).  wiltmore  (10).  wilde  mor  (12).  wiU 
dermorhcl  i  pasternag  (74).  geisli  (93). 
beerwurz,  Vogelnest  (114,  i3ö). 

*Daui-dicus,  -ticus  ( :  Dauid)  starck 
(11,  19). 

*Daxus,  daxis  (G),  dacus  (17),  dissi- 
miliert von  taxus  arbor  q.  v.,  das  für 
das  T/der  in  den  Mss.  ausser  3,  11,  19, 
20  nicht,  in  Druekwerken  (68,  110,  Br.^ 
selten  vorkommt,  in  i25  neben  taxo  (c/. 
dama,  meles,  melota)  hd.  tachs  (iio), 
dahs  [iii,  daclis,  dachß,  daxs  (4),  dasche 
(5''),  das  (20),  daß  (17),  daiße  (21),  daysse 
(19).  nd.  dasse.  greue  (i2.i).  ein  swein 
igel  [i.  melota  3). 

De  {i.  a)  aue,  af,  van  (22^). 

Dea  god-  (19,  99),  gad-  (11)  -inne. 
gottin  (65). 

*Deadema  r.  Diadema. 

Dealbare  hd.  wißen,  weissen,  ver-w. 
(134),  wischen  (5),  wiß  machen,  nd.  witten. 

Deamare  liep  (9),  gar  lip  (8  sim,.), 
gar  vast  lieb  (75)  haben. 

Deamatus  gar  lip  gehabt  (9),  hat  (8). 


DEB 

Deambula  -  crum ,  -trum,  -torium, 
f  -cra,  rurr.  -tra  (75),  deambultra  (76) 
ganck  (11,  19).  vmb-g.  (8,9,7,';),  -hanck 
(7.')  var.).  ein  platz  zu  wanderen  o. 
spatziren  (110  sim.).  hmgarun  pl.  {('.{.). 
vmbelof  t  usgeschos.sun  lobe  (9.5). 

Deambulare  hd.  nd.  wanderen,  hin 
vnd  Iier  waniKlu  (G).  vinb  gen  (8).  vmme 
g<'cn  [\h. 

Deambulatio  langara  ((if.).  wandc= 
rung  (68,   110). 

*Deambultra  &c.  v.  Deambulcrum. 
*Dearcurare  v.  Dearturare.  Deonii= 
nare. 

Dear-,  dea-  (si)  -restare  entsetzen 
(68).  ensyczen  [i.  arrestarionem  infrin- 
gere  (18^').  untsetten  (si).  arrest  abthun 

(110). 

*Dearticulatius  (/«Vf/-e  gleiclmiger  in 
aller  sunderliclieit  biß  uff  das  letzt  (65). 
Deartuare  entglyden,  als  braten, 
huner  zer-,  var.  erlegen  (110^.  entladen 
(sie  neben  dearcuare  i.  diuidere  76). 
glayeh  abschneyden  (64). 

*Deatrum  f.  Theatrum. 
Deaurare  vber-  (4),  hd.  nd.  v'-guldeu. 
vorgülden  (3).  vergilden  (67,  76). 

Deba-chari ,  -cari  (99)  frolich  dun 
(8).  vrechlichen  (81»).  töbelich  tun  (9). 
wretleke  don  (99).  dobeu  o.  wüten  (110 
sim.).  bescheleken.  hohleren,  .  .  anfallen 
vnd  bochen  wie  ein  voller  zapif  (i26). 
deba-chatur,  -ccatur  (142)«.  perbach-, 
pervag-,  pervacc-  (142),  perag-  (Pap.) 
-atui\    debachiliatus   i.    in.'<anus  (  76 ). 

*Debalteor  v.  Deblaterare. 
Debel-lare,  -iare  v9j  uber-striten  (8), 
-winden  vnd  bestreytten  (64).  vmme  strey= 
ten  t  vm  fechten  (9).  vir  feechten  (19). 
beruechtcn(ll.  b  .s<.  v,  X deblaterare?). 
veghten  (99). 

*Debellaticus(Xdebilitatu8?)cranck 

(11,  m. 

=*Deberare  v.  Debriare. 

Debere,  -ri  (ö*')  hd.  schuld-en,  -igen 
(5'').  hd.  nd.  schuldig,  sehyldic  (13)  sin, 
sein,  schuld  machen  (68,  iio).  sollen 
(5^).  sullen  (11,  19).  scholen  (23).  gelten 
(75).  geben  (17).  debet  schal  (:22'^). 

Debibere  vßdrineken  (ll). 

Debilis  krafft-loß  (65),  -laß  [bis  88). 
hd.  nd.  kranck,  hd.  kräng,  kranch  (18) 
von  zoru  (8,  9).  hd.  swach.  nd.  swak. 
blöd,  var.  blöd  (65).  pled  (75).  Marg.  zu 
debile  corpus  (3): 

wer  da  hat  eyn  krancken  leyp 
vnd  ayn  springens  iuuck  weip 
vnd  eyn  wicz  "knoch  (?)  seyn  kern 
der  übet  selten  aue  czorn. 

Debüitare,  -ri  hd.  swechen.  nd. 
swaken.  swagen  (21).  hd.  nd.  krancken 
(5,  23),  krenken.  kranck  werden  (7), 
machen  (6S,.  110).  kräng  m.  (17). 

Debilitas  krankhait(76).  krancheit(4). 
*Debio  V.  Dobula. 

Debite  uan  sculte  (99).  recht  (65). 

Debitor  hd.  nd.  schuld- ener,  -iner 
(22,1,  hd.  -iger,  -ner.  schultman  (11,  19). 
gelder  (16).  gelter  der  do  bezalen  sol 
(75).  d.  prineipalis  der  furderst  schul- 
diger (lOi. 

*Debitrare  v.  Deblaterare. 

Debitum  hd.  nd.  schult,  scolt  (99), 
scholt  (13,  14,  152).  hd.  schul-d,  -de  (6). 
geltschult  (75).  plicht  (22i>). 


(9) 


DEC 

Debitus  hd.  nd.  schuldi-g,  -cli, 
-ck  (19).  plichticli  (22i>).  recht-fertig 
(5  &c.),  -uerdich  (23),  -firtig  (17),  -firtick 
(19). 

Deblat-erare ,  -rare  (23),  deblace= 
rari  (8),  depleeterare  (9),  debalteor 
(76),  debitare  ((!)  i.  diuulgare  ( Br.)  ; 
defulgeo^  infamo(7G);  exer-are,  -tare 
in-,  dif-,  ef-fiduciare,  expadire  (i47). 
dorlicli  sj)reeliin  (8).  torlich  roden  (9). 
berochtigh(>n  ( 23 ).  schwetzen ,  klap= 
percii,  bladeren  (i26).  apenbaren,  kun= 
digen,  melden,  vortscggen  (i4  7). 
*Deboletus  {aus  bol.)  swamm  (74). 
*Debrare  v.  Delibare. 

De-,    dee-    {alph.    de-    8)    -briare, 
-breare  (Br.),   -berare   (9)   truncken  (8, 
64,  ,76,  110),  druncken    (fis),   truckcn 
machen,   werden  (64,    76).   debri-at 
treuchit  (127).  -co  erdrenco  (Gf.). 

Debriatus  sertrunckper  (7  t). 
*Debrico  v.  Debriare. 

Debrigare  v.  Disbrigare. 

*Debruc-io  i.  insania;  -esco  in  in- 
cipio  decipere  ( 76 ).  debrutescere  i. 
desipere  (129). 

*Dee-a,  -as  {q.  cf.),  ^-adis  (19),  daga 
l  diga  (Kii.,  Ol.  m.)  {i.  tribulum,  pugio, 
trusile)  degc  (&'>,  22).  degen  (1,  23,  7,';). 
d.-  (19),  stech  (7.5)  -uießer.  degent  (17). 
dagghe  (kü.).  tegen  (G).  stoter  (23). 

Decacuniinare  abstiiinU'n,  die  bäum 
stücken,  den  doklcr  o.  grotzen  an  bäu= 
men  abhawen  (i26).  kipfFen,  den  tolden 
im  bäum  abhawen  (ss).  dolden  (i4()). 

Deca-chordum,  l  -chordus  (110  &c.), 
-eordum,  -cordiuin,-curdiuin  {b)  hd. 
ein  S})yel,  soitenspil,  S!iittensi)il  (1)  mit 
zehen  seyten,  saitten  (1),  snoeren  (1.32). 
en  spei  myt  teyu  sej'den  (23).  czehen 
salter-seyten  (9),  -s^tik  saltcrunge  (8). 
rotte  (22'>,  74). 

Deca-chordus,  -cordus  {cf.  prc.)  von 
czehen  seyten  (19).  van  tieu  snaren  (11). 
zehanscitigemo  d.  xg.  {\nz.  5,  4G4).  ein 
spil  mit  czen  saithin  (ö^"). 

*Decacurdiuin  i-,  Decachordum. 

*Deeadere  (22'>,   74),   dis-cadere  (17, 
74),   -eidere   (74)   rysen    (17,    74).   risem 
(sie  22'>).   langksamfallen   (74).   lengsem 
(22'>),  lancsam  (17)  afvallen. 
*Deeades  i:  Derades. 
*Decadis  v.  Deeas. 
Decalanzare  v.  Degallinatio. 
Decalcare  übertünchen  (Ki.). 
Decalcare  v.  Deeuleare. 
Decalog-os,   -us  red,   reden  (9)  von 
den  zehen  gebot  en  (8),  -ten  (9).  rede  die 
do  hat  z.  stuck  t  verß;  z.  gebot  (65). 

Decaluare(?.  caputamputare,  cf.  calua ; 
et.  est  i.  q.  deeallo  76.  X  decollo)  hd. 
nd.  kal,  hd.  kale,  kayl  (5)  machen, 
maken.  hd.  nd.  doden.  doten  (110).  dotten 
(6,  67).  totten  (66,  70). 

Decaluare  hinderwert  bedriegeu  (17. 
cf.  caluere). 

Decan-ia,   -atus   hd.  dech-any 
-aney  {im),  -ennie  sim.,  -enei  (21), 
(110),    -ny  sim.,    -ney  (67),    -antey 
tech-any  (75),  -antij  (75  var.),  -eney  (66); 
decany  (6.9).  nd.  dekenie. 

Decanus  hd.  dech-en,  -an  (Fris.), -ant; 
tech-an    (6,  75,  93),  -ant   (75  var.),    -ent 


(68), 
-eny 

(70' 


DEC 

(66).  nd.  deken,  decken,  rottmeister  (114, 

Fris.). 

Decapitare  ent-,  vnt-  (23)  hd.  -heu= 
beten  (19),  -heubten  (5,  7,  17),  -heuten 
{b^),  -höpten  (6),  -haupten,  -haubten, 
-heupten  (67),-heypten  (18),  -lieypen  (21), 
nd.  -houedon  (22,23),-hoefden(ll),-koppen 
(22).  sterben  (5,  7,  21). 

Deeap-olis,  -ulis  (76)  ein  houbt  stat 
vber  ander  zehen  (65). 
*Decapulatus  i.   decies   multiplicatus 

(76). 

*Decarniculuin  v.  Discriniculum. 
Deca-s,  -dis  (11)  zehenne  (8).  czehen 
(9).  ein  deker  (12).  decker  (ll).ein  getzail 
van  tzehenen  (132). 

Decedere  hd.  nd.  v'-scheiden,  -schai- 
den  (12,  76),  -scheden  (23).  scheiden  von 
disem  elend  (75).  hd.  sterben,  steruen 
(13,  23).  staruen,  ontwiken  (11).  entwy= 
eben  (19j.  enweg  gau  (99).  decedit  von 
{sie)  schyt  (38). 

*Deeedere  v.  Decidere. 
*Deeeleri  i:  Desteliri. 
Decem  hd.  zehen.  nd.  teyne  (22,  23). 

December  hd.  der  nd.   de   winter-, 

erst  w.-(75),  andere  w.- (4),  hart-  (10,  12, 
13,  74,  77;»,  harde-(22b),  slacht- (7),  wolff- 
o.  crist-  (125,  Fris.),  wolffs-  0.  heylig  o. 
Christ-  (114)  -maned  (1),  -mant  (ö,  12,  21), 
-mane(13),  -man  (4, 22'\  23,  74),  hd.  -mont, 
inond  (77).  der  zehend  inonat  (uo).  vol= 
rot  (41). 

^Decem-bium,  -dium  v.  Deeendium, 
*Deeeinmalis  v.  Decennalis. 
*Deceminutatoria  vestitim  i.  e.  decem 
paria  l  vcstcs  noue  (76). 

*Decenin-alis ,  -ium  v.  Decenn-alis, 
-ium. 

Decempeda    i.     pertica    mensuralis 
(Pap.);  p.  (129),    port-ica  (Br.)  ,    -a    (76) 
decem  pedum.  ein  thier  von  zehen  tussen 
(110).  z.  fueß  (75),  fuzse  (4)  lang. 
*Deceniplex  v.  Decuplex. 
*Decenipnis  v.  Decennalis. 

Dece-ndium,  -mdium  (74,  Gl.  m.), 
-mbium  (76)  zehen-tagig  (74),  tag  lanck 
(9).  dage  (8). 

Decennarius  czen  czal  (5''). 

Decenn-alis,  -is,  -us  (1),  deennalis 
{sie  134),  decimalis,  decem-nalis  (66), 
-malis  (8''),  -pnis  (51»),  dec-ionalis  (133), 
-ianis  t  -ennium  (7)  x  iair  (5),  zehen 
iar  (17)  alt.  x  (21),  teyn-  (23)  -iarich. 
hd.  zehen-,  czen-  (f)**,  133)  -iarig,  -iärig 
(134),  -jerig,  -ierick  (3,  5^),  -marg  (8'^), 
-inerg  (i33). 

Decen-,  decem-nium  {cf.  prc.)  hd. 
X  iare,  ior  (G).  nd.  teyn  (23),  ten  (22) 
iar. 

*Decennns  v.  Decennalis. 

Decens  hd.  zeme-,  zym-  (65)  -lieh. 

Deeentarius  v.  Cernvxlus. 

Decentrix?'.  nauis  eompta  (Br.,  Gl.  m.). 
scheep  dat  genomeu  is  (i47.  aus  eompta 
X  dempta?). 

Deceptatio  {i.  disc.  Gl.  m.)  vechtin= 
ghe  (22). 
*Deceptibilis  v.  Despectabilis. 

Deceptio  bedrieg-unge   (19),   -inge 
(11).  betricg-  (8,  65),   betrig-   (9)   -unge. 
trugne  (Anz".  8,  loi'').  beschysserey  (65). 
*Deceptiue  betruglichen  (65). 

Deceptor  betriger  (4).  bedregher  (22). 


DEC 


167 


Deceptus  betrogen  (19,  76).  bedragen 

(11).  ö  V  . 

*Decerare  v.  Decorare. 

Decere  hd.  zem-en,  -den  (5),  zim-en, 
-men.  temeu,  eueneu  (23).  hd.  nd.  be= 
qwemcn.  zemelichcn  (18) ,  zimlich  (67), 
bequem  (17),  geneni  (76)  sin,  sein.  ge= 
burn  (75).  decet  iß  czemet  (17  &c.).  sce= 
mct  (13).  zimpt,  lig.  bequeinit  (75).  et 
temet  (11),  geuoget  (99). 

Decernere  hd.  sehen  (18),  be-s.,  -seyen 
(21),  -seyn(13),  -schau\ven(7), -schöuuen 
(6),  -schauen  (18).  nd.  be-seen,  -sen. 
scheyden  (14).  vnder-  (19),  onder-  (23) 
-.seh.  mittelmcßig  erkennen  (16).  richten 
(8,  9).  rechten  (14).  ab-  (9),  vor-  (8),  in- 
(110),  vft-  (88,  uo)  -seczcn.  bedenckin 
(8,  9).  wilte  (8),  villeu  (9)  han.  uß  geben 
(17).  ein  Statut  machen  (ss). 

*Decerniculum   &c.    v.  Discernicu= 
Ium. 

Decerpere  {cf.  decerpere)  hd.  abe-, 
ab-,  nd.  af-plucken ,  -pflücken  (66 ,  70), 
-flugken  (69),  -fluckeu  (7,  9, 134),  -plocken 
(18),  -pligken  (13),  -prechen  o.  -tzucken 
(74),  -brechen  (7,  9,  4,  67),  (ab-)  rechen 
^  -trucken  (76),  -rissen  (18Mrg.,  110), 
-ropffen  (B).  plucken  (11).  plukeu  (100). 
plocken  (99).  plogken  (21).  von  vilen 
erwelen  nenion  viid  ziehen  (64). 
*Decerta  l  glandis  aichele  (Sum.). 

Decertare,  decretare  (19)  stritten  l 
kempfen  (65).  stryden  (19).  stx'iden  (11). 
kriegen  (19,  76). 

Decessor  vor  varer  {\)).  für  farer  (8). 

Decessus  sterbunge  (19).st'uinge  (11). 

Dece-tero,  -tro,  -t'e  {i.  amplius  q. 
cf.)  vor-baz  (5),  -baße  (7  sim.),  -bas  (1), 
-baß  men  (17),  -bas  mer  (4),  -mer  (iio;, 
-bat  (23).  worbaß  (13).  hd.  für-,  für-  (6) 
-baß  (67),  -bas,  -hyn  (68).  vort-me  (19), 
-bat  (22).  voert  meer  (11). 
*Decianis  i\  Decennalis. 
*Decibare  (/.  cibum  auferre  66  &c.) 
prot  vor  dem  munde  abschniden  (75). 
spisen  (19).  ent-,  eynt-  (22),  vnt-  (23) 
-spisen,  -speisen  (76).  spiiß  abziehen  (17), 
abtragen  (110),  entrageu  (es). 

Deci-,  {bissw.  untersch.  deci-,  deei-), 
dece-  (8),  desci-  t  descin-  {q.  v.)  -dere 
hd.  abe-,  ab-,  nd.  af-,  of-  (14)  -vallen, 
-sniden,  -schnyden  (7,  68),  -schneiden  (4). 
-sneyden  (3). 

*Decidu-s,  -us  v.  Desidiosus. 

Decies    hd.    zehen   male    (5),    mal, 
maile  (7),  werbe,  werb,  stunt  (4).  czeiea 
werp  (21).  nd.  teynwerue. 
*Decefarius  v.  Decufarius. 

Decim-a,  -e  pl.  ( 69,  134 )  hd.  { der ) 
zehe-nde,  -nt,  -n.  czinde  (5'',  9).  czeu= 
gent  (13).  nd.  teynde  (23),  tiende  (11), 
thegede  (22).  tetzmann  ( 74.  cf.  Goth. 
wtb.  2,  652).  d.  animalium  fleiszeheude 
(12). 
*Decunalis  v.  Decennalis. 

Decimare  verzehenden  (7,  76).  teen=: 
den  (11).  den  czehendcn  geben  (17,  64). 

Decima-rius,  -tor  hd.  zehen- der, 
-den  {sie  8),  -tman.  zehent-  (68),  czey- 
hende-  (21),  zende-  (18),  czinte-  (17)-ner. 
zehener  (6).  ver-z.  (110).  teynder  (23). 
tiender  (11). 

Decimatus  gehzehend  (7).  hd.  ze= 
hen-t,  -der  (67).zenhcnde  (5.50WJe«.).czey= 
hen  (21).  verzehenet  (uo).  teghedye  (23). 


1(18 


DEC 


DEC 


DEC 


*Deciino,(/. -onisi'.  ouisiiptr  decimaiu 
('ii\  lieceni  {im  &o.)  aoininatur.  luTSflifr 
vber  ziliou  ^7*). 

Deci-,  decu-  (">'')  -modus  /chcii 
iiiiitisij;  (1).  i'zciniu'Ssic'k  ^J''). 

*Deciniu8  c.  Decius. 

Dec'imus  (/.  -ma,  -matus  IS)  Inl. 
tl»r  Zilien  ili"  niin.,  -stc  (,75).  der  zoiider 
{16\  i-zoyhon  (21).  nd.  teynde,  die 
tiondf  \  11  >. 

Decimus  septimus  der  sibonzfheste 
(7:.>. 
*Decingere  c.  Discingere. 
*Decini8  &c.  v.  Decunx. 
*Decionalis  c.  Decennalis. 
Decipere    hd.     be- tiiegt-n  ,    -trigen, 
-trilien  i^9  ,   -drygou.   hd.  nd.   bo-dregen 
(5,  14,  "23),  -driegcn. 

Deci-,  desci-  (b8),  disci-  (5''),  dici- 
(^Sum.\  decu-  (7o)  -pula  hd.  nd.  valli'. 
//(/.  vall,  fahl  (21);  inulJ-lalK',  -vall  (,68), 
-val.  nd.  musoval.  hd.  wolff-,  wolft's-  (,17) 
-grübe,  dru-ch  ((Sf. ),  -cht  (^9  Anh.), 
-he  (Sum. ),  -ge  (,12).  dru,.  also  dar 
me  de  wolve  niede  veyt  (22'').  drauclie 
domit  man  die  wolff  grcyfet  o.  vahet 
(741.  bodriege-  i8'').  bedrech-  (23)  -iiisse. 
spriiu'kel  (12.5).  spreiikel  (Ki.).  kippe, 
trappe,  meisekasteu  (Fr.),  vffslag  (17). 
vojrel- schlag  (C4,  76),  -hären  (,Fris.). 
walza  (Gf.). 

*Deciscere  r.  Desciscere. 
Decisio  (/.  contcatio^  tobl   leod  (127) 
aus  tod-1.  cf.  toh-1.  epitafium  (Gf.  2,  199). 

*Decissitari  v.  Desciscitari. 

*Decistei'e  v.  Desciscere. 

Dec-ius,  -uus  (1),  -imus(22)  (i.  tasser, 
talu^,  ta.villus;  noinen  latronis  76)  hd. 
wu-,  wo-,  wi-rffel.  nd.  worpel.  teerlin-g 
(74,   110),   -ck   (132,    Kil.)   cf.   Fr.  2,   368.  sq. 

üobbel-stien  (11),  -stein  (132).  ein  laster 
{i.  crimen  G,  23). 

Declamator  ein  schryer  t  vber  0.  zu 
vil  schryer  ui-i). 

Declarare  hd.  eieren,  er-,  her-  (7) 
-clercn,  -klären  (i34).  nd.  er-,  ver-claren. 
herclaret  (21  ).  hd.  offen-,  vflen-,  nd. 
opeu-bareu.  hd.  vz-,  vß-,  aus-legeu,  -1. 
die  bedeutuyü  der  vcrstantnylJ  (75); 
zieren  (65);  klar  (76),  luter  (17)  machen; 
erlutereii  1  <i  > ;  leutern. 

Declaratio  auiilegung,  erclerung ; 
leuterung  der  sach  (75). 

Declinabilis  neiglich,  der  da  lieder=  \ 
lieh  et  faciliter  wicht  (65).  j 

Declinare  hd.  abe-,  ab-,  nd.  af-kereii, ' 
-kieren  t^U ),  -uegeii  (18  Mrg.,  22^),  -bo= 
gen  t  -wyken  (221-),  -wichen  (8),  -steygen 
(74),  -tretten,  t  -wenden  (75).  hd.  wiclien 
t  naigen  (76),  neygen,  weichen  (9),  wij=  j 
gen  l  beugen  (17).  nd.  nigheii  (23), 
declineii  (99).  sigen  (127).  lielden  (77). 
geprauchei.  (74).  i 

"^Declinatum  /.  mulcedo. 
*Declin-us,  -is,  -ans,  -ator  ontwijcker  1 

(147).  ' 

Decli-uis,  gew.  -uus,  -nis  (Br.)  adj. 
sbst.  stickel  (17,  77).  hd.  uider-,  nidder-, ! 
nyeder-  (5)  -sticklig  (1),  -stichlich  (3), 
-heldig  (5,  19),  -heilig  (7,  110),  -gang(fi8), 
-ganck  (19),  -gehe  (p^) ;  ge  herneder  (21) ; 
heldig  (1);  dale-  (17),  dal-  (18),  hynder- 1 
-heldig ;  talheilig  (6) ;  nieder  sich  geheldet  1 


(Das. );  das  n.  s.  lialdet  (Fri«. );  hindere 
hengig  (7.%),  abgang  u.  ili'.icensus  t:>  sim.) 
an  einem  berg  <>.  lioliel,  rar.  büiiel  (7.'>). 
eyii  apt  goyii  (.•>•/(•  19).  nd.  af-gaiick  (11), 
-hat(9!i);  steyglier  dal  (23);  neder,  n.-ig, 
-heldicli. 

Decliui-tas,  -s  (</.  y^v.)  nederheldi- 
keiti/)),  -cheyt  (23).  dallieliligkeit  (18 
Mrn.).  iiiddrrteldckeyt  (21 1.  hd.  hiiider- 
heldikeit,  -liellikeit  (134);  nider-neiguiig 
(«8,   110),  -kait  (76). 

*Decnnalis  r.  Decennalis. 

Decollare  hd.  hals  abliaweii,  den  h- 

abe    liauweii.    nd.    den    hals    afhowen; 

vnthalsen.    ent-liobten  (({) ,    -hauptin  (9), 

-heuptin(8),-lieubeten(l9).  kopphen(i25). 

*Decollare  i)fl'enbaren  (74). 
Decollatus  eiitheiibt  (16). 

*De-colleo  i :  collum  76),  -challo  (Of), 
-callo  (  ruma  de  collo  (Sum.)  kel-brato 
((if.),  -brat  (Sum.).  lialßbrat  (76). 
Decolor  viigeferbt  (64). 
Decolorare  hd.  ferbeii  (8,  9),    ent-f. 
nd.  entvarwen  (U),  untverwen  (99). 

*Deeonfugione,  statione  ags.  hydde 

(l36). 

■^Deconuallis  i.  niagna  vallis  (76). 
Decoquere,  dequoquere  (8j  sieden 
(8).  kochen  (9,  18,  4).  ab-  (65),  ver-  (88), 
wol  (17),  folleclich  (7),  foln  komelich 
(5),  foUen  komelichen  (19),  volkum-  (3), 
volkome- (21,  66),  volkoramen- (110),  volU 
klimmen-  («7,  68),  volkom-  (134)  -lieh 
kochen,  kogen  (21).  vulienkomelike koken 
(23).  ver-busen,  -thon,  -zeren  vetterlich 
erb  (88). 

Decor,  decus  hd.  ziere  -e,  -luig; 
czere  (19),  czyr  (4),  zerungc.  zyrung 
(66),  zirhait  (1).  naturlich  schön  decor: 
ere  decus(9).?irf.  tziringe,  tzijrouge  (i32). 

*Decorare  v.  Decoriare. 
Decor-,  decer-,  decus- 18, 9, 17,  Gl.  m.), 
decuss-  (Ki.,  Ol.  m.)  -are  hd.  zie-,  zi-, 
ci-  (99),  sye-  (11),  ze  •,  (1,  17),  e-  (7)  -reu. 
schone  maken  (23).  decörare  l.  ornure  (66 
&c.,  110  &c.),  venustare  (Br.) ;  i.  q.  decoriare 
(22,  23);  decörare  /.  honorare  (66  &c., 
Pap.),  Omare  (76).  decusare  i.  vemistare, 
adornare  (Br.);  t.  sculpo  [von  cudere?) 
i  de  inusto  a  viso  f  orno  (76).  decursare 
i.  Itonorare  (Pap.?). 

Decoratus  hd.  gezieret,  g.  mit  der 
ordenung  (75).  schon  (iJo). 

*Decoreatus  v.  Decoriatus. 

*Decoriare  v.  Decorare. 
Decor -iare,   -are  (22,   23)    hd.  nd. 
schin-den,  -ten  (56),  -nen  (23).  schnyden 
{sie)  t  schelen  (6.  c/.  deeorticare ).  schy= 
nen  (13).  ville-n  (19,  23),  -nt  (13). 

Decor-iatus,  -eatus  (76)  geschin-det 
(9),  -t  (8).  abgeschundncr  (76). 

*Decorniculuin  v.  Discerniculum. 
Decorticare  lid.  schelen,  abe-,  ab-sch. ; 
scholn  (G).   nd.  scheellen   (11),   schellen 
(99),  af-sch.  (23).    fiUen  t  schinden  (75). 

*Decorticarius  filier  (75). 
Decorus  hd.  ge-ziert,  -zierter,  -cziret 
(17),  -czirit  (ö'-),  -czeret  (21),  -zirde  (7). 
nd.  getziret  ^22),  ghesirheyt  (23).  zierlieh 
(65).  hd.  schon,  na.  schoen  (11).  dec-6rus 
geziert;  -örus  erber  (110). 

*Decouarius  c.  Decussarius. 

*Decous  V.  Decunx. 
Deere-,   detre-mentum    (Mss.    mog.) 


ober  wayssung  (19).  afwassinge  (11). 
hd.  abe-,  ab-iicmiinge,  -iieiiieii(8),-zieliuiig 
(7);  X  detri-,  det'-  (8,  ;t,21)  -mentum 
(/.  daiimuiii,  lartura,  demintäio  66  &c.,  110 
&c.,  jjciiuria  75)  laster  ^ll,  19).  minrc= 
nisse  (11).  af-neminge(23),  -megyghe  {sie 
22).  verlulJ  (i32).  abe  meynung  (21  st. 
-neymung).  sehade  (8'»,  9).  schau  (68). 
abgang  au  der  narung  (75). 

^Decrepere  ( aii.i  decerpere )  ent= 
pflocken  (74). 

*Decrepidus  c.  Decretus. 
Decrepita    hd.    eyu    vber    alt   wyp, 
weib  (1),  frauwe  (19).    eyu  aide    fr.  (.'>). 
en  ouer  alt    wyf  (23).    alt    wip   (76).   d. 
etas  bogeuruckig  alter  n;:,). 

*De-crepitare,  -crescere,  -ficere  ab- 
wachsen, -nemen    an  den    krefi'teii  (75). 

*Decrepitudo  (c/'.  decrementum)  abe= 
wayssung  (19).  afwassinge  ^  auer  aelder 
(11).  altikeit  (18).  krum  von  alter  (110). 
Decrepitus  /id.  eyu  vber-,  über- (6), 
vbir-  (.^)i'),  ober-alt  man,  -alter  man 
(1,  iio);  vber-,  vuer-  (100),  vberig  (12), 
gar  (8,  9)  alt.  auer  aelt-(ll).  en  ouer- 
alt  (23),  -olt  (22)  man  alt,  bugrückig 
(64).  einen  bogenruckter  (65).  bog-rucket, 
-rückig  (v.  s.  i.").  Sm.).  moder  (75). 

Decrescere  hd.  ab-,  nd.  af-wassen, 
hd.  -wachsen,  -wach/Jen,  -waschen  (i34), 
-waßsen  (21),  -wayssen  (19),  -wasen  (5), 
-nemen  (17),  -n.  an  den  krefften  (75), 
hinder  sich  wassen  o.  abiieymen  (67  Mrg.). 
fur-nemeii  t  -setzen  im  gemute  (74). 

Decret-alis,  -ale,  bissio.  l  -um  eyn 
de  cretale  (18).  decretal-  buoch  (76), 
-bok  (23).  decretin  buther  {pl.  sie  b'^). 
rechtbuch  (65). 

*Deeretare  {i.  decernere  Gl.  lu.)  v. 
Decertare. 

Decret-um,  l  -ale  (75)  {cf.  -aus)  hd. 
gesetze.  nd.  ghesette  (23).  schig-  (8), 
sehi-  (9,  17)  -kunge  o.  vlJgelegt  dinck 
(8),  ausgeleget  d.  t  gebot  (9).  gesatzt 
recht  (68,  75).  vrteil  (110).  eyn  geczirt 
(21),  decret-  (1,7,  23),  decreten-  ö^o) 
-buch,  nd.  -bok.  hd.  decret. 

*Deere-tus,  -pidus  {inde  -alis  10) 
{atis  discretus)  bescheiden  (10,  12). 
v''stendig  (12). 

*Deerin-,  decrip-  v.  Diseern-iculum. 

*Decru-,  decro-stare  de  rinden,  rein= 
den  (21)  hd.  von  de,  ab  dem  (76) ,  nd. 
van  deme  brode  sniden.  rinnen  /  brot 
sn.  (18).  abe-  (19),  af-  (23)  -rinden,  ab. 
schniden  die  rinde  von  dem  brot   (75). 

Decubare  v.  Decumbere. 
*Deeubarius  v.  Decufarius. 
Decubitus  süycht  (19). 
*Decubrare  bescharen  (Gf.  6,  532). 
*Decudes  {sg.,  pl.  Gl.  m.)  v.  Decurio. 
*Decuf-,  decuv-    (5''),   decub-    (76), 
geio.  decup-,  deeuper-,  decou-,  deeif- 
arius  //(/.  zehener-,  zechner- (76),  zehen= 
her-    (5),   zehender-,  czener-    (5*^)  -ley, 
-lay,  -ley  reder  (X  fari  19) ;  ein  zeliener- 
leyer  {66  sim.)  \  ein  zauberer  (5«c  decup. 
67,  152).  nd.  teynerley-ge,  -e. 
*Decul-are,  -eare  v.  -tare. 
Decul-,    decal-care    vuder-    l  lam- 
treden    (17).   nidertretten    (76).    vallen 
(14).   walcken,    werren    (decalcare    74). 
Decul-tare,  -eare,  -are  (76)  verber= 
gen  (9).  sere,  ser  v.  (8,  17,  19). 


DED 

Decu-mbere,  -bare   hd.  nd.  kranck 

sin,  ligeu  (14).  kräng  sin  (6).  siechin  (8). 
sieben  (9).  siech  (19),  siec  (11)  wesen. 

*Decuinodus  v.  Decimodus. 
Dec-vmx  (Ki.),   -ous   (8),   -inis  (9) 
czehen  vntzen  (9),  vncz  (8). 

*Decup-arius,  -erarius  v.  Deeufarius. 

*Decupitus  V.  Desidiosus. 

*Decu-,  decem-  (94)  -plex,  -ples  (7) 
hd.  zehen-feltig ,  -feldig,  -l'eldyck  (19), 
-valtig  (6,  67,  68,  134);  cogen  vaidig  (13); 
czwei-feldick  (3) ,  -feldig  (4).  nd.  teyn 
voldich. 

Deeu-plum,  -pulum  (8)  hd.  zehen- 
vjilt,  -fald  (19),  -falte  (.69),  -veitig  (81»), 
-feldig  (8),  -feidick  (3),  -vach  (9).  nd. 
teyn  volt. 

*Deeupula  v.  Decipula. 

*Decupulosus  (i.  fraudulentus)  be= 
trogenlieh  (76). 

*Decupuliiin  v.  Decuplum. 
Decu-rio,  l  -res  t  -des  (147),  t  -rius 
t  decimo  (74)  [quasi  vnus  de  curia!) 
der  gewalt  hat  (93),  herscher  (74),  ritter 
(8,  9)  vber  zehen.  z.  r.  herr  (1).  ein  herre 
vbir  z.  r.  (ö^).  aever  tyen  ein  oeverste 
(147).  (X  curia  X  mansus)  ein  dinc- 
(131),  hof-  (3),  höbe-  (77)  -mau. 

*Decurnicluni  v.  Discerniculum. 
Decurrere  hd.  vor-,  ver-,  vir-  (19), 
ab-,  nider-,  zurück-,  enweg-  (1)  -louffen, 
-lauffen,  -laiffen  (19),  -laffen  (1).  nd.  vor-, 
af-,  oucr-lopen ;  ouer  rucken  l  gliden  (23). 
ab-  (17),  ober  ruck  (5)  gliden.  über  ruck 
glinden  (19).  vbcrn  rucken  fallen  (7). 
vber  rieh  griffen  (21).  baken  (6.  i.  q. 
gliden  cf.  backein,  bagizen  Sm.  1,  149  : 
bak  =  ruck?  das  jedoch  hd.  buch  lautet). 

*Decur-,  decus-,  decu-sare  v.  Deco- 
rare. 

Decussis  zehen  scherf  (8,  9). 
Deeuss-us,   -or   (9)    vor-smecht   (9), 
-smed  (8). 

Decutere  ent-slahen  (9),  -slan  (8). 

*Deeuvarius  v.  Deeufarius. 

*Decuus  V.  Decius. 

*DechaUo  v.  Decolleo. 

Dedal-us,  l  -eus  (i47)  (i.  artifex  Br. 

&c.,  cernulus  q.  v.  147)   smaidar   (Gf.  G, 

828).    synnreichor,    hassiger;    o.    aigner 

name  (74).  datedola  i.  ingeniosa  (136**). 

*Dedax  v.  Dapax. 

*Dedecentia  missededunge  {sie!  19). 
mistainge  (11.  cf.  sq.). 

Dedecere  vnzymmen  (68,  110).  mis- 
staen,  -taemen  (Kii.).  onbetzernen  (132). 
impers.  et  misteet  (11).  ess  missededet 
(19). 

*Dedecius  v.  Deditius. 
DedecorareÄfZ.vneren,  sehenden  (110). 

*Dedecorus  lesterlych  (19). 
Dedecus,  dedicus,  dedicor  hd.  nd. 
laster.   vumer   (9.   vmner?    unmsere   X 
unere?).    schand  (9,  68,  iio).  fuere  [sie) 
schände  (8).  vnzierung  (iio), 

*Dedenis  v.  Deditius. 
Dedere  gefangen  (19),  er-  (9)  -geben, 
g.  sich  den  feinden  (75).  gefenisse  gelo= 
ben  (13). 

*Dederius  v.  Deditius. 
Dedicare  hd.  wihen,  weyhen  (9,  66, 
70,  134),  wichen  (67).  hd.  nd.  wigen  (23), 
Wien. 

Dedicatio   hd.  kyrche-  (19),  kirch- 

DlEFENBACH    GlOSSAHICM 


DEF 

wihung,  -wichunge  (67),  -wiunge  (5),  -wihe 
(6),  -weyhe  (66,  70).  kirweihung  (i34). 
kirgwiung  (21).  kerc-wiginge  (23),  -nisse 
{sie  221»).  ker-  (78,  99),  kir-  (5^)  -misse, 
kyrmeß  (17,  4).  kyrmis  (132). 

Dedicare  {i.  obliuisci  quod  didieerat 
66  &c.  st.  dediscere  q.  v.)  v'-  (7),  widder- 
(6),   ab-   (8),   ent-  (19)  -sagen,  enslahen 
[sie  9).   vnsegen   (8i>).   vnt  seygen  (23). 
ontzeggen  (11).  äff  seghen  (22).  abspre= 
chen  (74).  lauckin  (8).   leugen   (9).   hd. 
wider-,  weder-,  nd.  unt-  (99)  -leren,  -lern 
(18). 
*Dedicius  v.  Deditius. 
*Dedic-or,  -us  v.  Dedecus. 
*Dedicus  gebhaft  (8). 

Dedignari,  -re  (5,  65)  vn-würdigen 
(6),  -wirdigen  (1),  -w'digen  (23),  -wir= 
dig  machiii  (8).  entwyrdigen  (19).  ont= 
weerdighen  (11).  untwerdeii  (99).  virw'= 
digen  (ö^»).  volberdighen  (22.  X  volbor= 
den?),  czornen  (17).  vngunstig  wesen 
(16).  nicht  wellen  t  versmehen  (9).  vn= 
willen  (17).  dedignaris  mori  vn- willig 
t  -wirsch,  varr.  -würß,  -wirst,  bist  du  (6')). 

Dedignatio  vnwirdi-ckeit  (9),  -gkeit 
(8). 
*Dedirnuus  v.  Deditius. 

Dedi-scere,  -cere  {Mi  &c.)  hd.  ent-leren 
(8),  -lernen,  widder  lern  (17).  wider  lernen 
(70).  virlern  (19).  vorlern  (28).  veleren 
(8^^).  kunst  abe  leren  (12).  vergeßen  (17, 
64,  68,  110)  die  kunst  (64). 

Deditio  vff  gebung  {castri  64).  willige 
g.  (110),  er-g.  (6s).  /Airgifft  (127). 
*Deditio  {st.  dedicatio)  wyhunge  (19). 
*Deditius  (110),  dedeeius  (68),  t  de= 
ditus  ein  ergeben  (110).  ded-,  t  dat- 
(74,  147)  -icius  eygener  willig  (7).  hir= 
bergen  (17).  die  sych  gevangen  gevet 
(147).  vberwunden  feinde  die  sich  erge^ 
ben  haben  {pl.  74).  dedirnuus  qui  se 
sponte  dat  in  seruum  (76).  dederius  (9), 
dedenis  (8)  der  sich  willeclich  git  (8), 
ergibt  williclich  (9)  ezu  dinst.  dediti- 
tius,  -cius  der  sieh  ergeben  hat  o.  er= 
gibt  (Ki.).  auß  gnad  aufgenomen  (fhs.). 

Deditui  rustici  qui  educandis  apihus 
pracsertim  occupabantur ,  saxon.  gotli= 
sekin  (Gl.  m.). 

Deditus  {cf.  deditius)  hd.  ergeben. 
nd.  gegeuen  (99). 

Deducere  leiden  (21,  22,  23).  M.ge- 
(.5),  be-  (7),  v'-,  nd.  enweg-  (99)  -leyden. 
hd.  ver-leiten,  -laidden  (152).  abe-  (5,  21), 
af-  (22,  23)  voren.  hd.  ab-,  ver-  (17,  110), 
weg-  t  hen-  (19),  got  ezu-  t  verre  weg- 
(9)  -füren  sim.  vor  firn  (18).  enweg  füren 
(G).  hene  vueren  (11). 
*Deebriare  v.  Debriare. 

Deesse  absin  (75). 
*Defadare  v.  Defedare. 

Defaleare  {bissw.alph.  deua-)  est  ali- 
quid ab  aliquo  iure  debito  in  solutum 
computare  (Br.  cf.  Gl.  m.  h.  v.  hisp. 
defalcar  &c.  Diez  wtb.  137  v.  quitare) 
hd.  rechen;  abe-,  ab-r.,  -rechnen,  -reggen 
(13),  -brechen,  -prechen  t  -raiten  die  zal 
o.  die  schult  (7,5),  -raytten  (1),  -slahen, 
-slagen,  -slan,  -schlahen  sim.,  -meygen 
(6),  -schnyden  cum  falce  (iio),  -ziehen 
in  der  rechnung  (64).  ent-  (19),  äff-  (132) 
-rechenen,  off  keruen  (i32.  cf.  dica  &c.). 
afslaen  (11,  i3i).  afslan  l  rekenen  (23). 
ont-r.  (11). 


DEF 


169 


*Defall-are,  -erare  v.  Deuallare. 

Defamare  {cf.  diflfamare)  ent-eren, 
-rochtigen,  virlumenden  (19).  ontroch= 
tighen  (11). 

Defamatus  verschr  ey  t(Fris.).beschrie  n 

(Ki.). 

*Defasciareent-(iio),ont-(i32)-binden. 
Defatigare  ser  mued  machen  (iio). 
Defatigari  {^'o),  defetisei  (114) 
defecis-ci  (9),  -ti  (8,  9),  -cor  [i.  deficio, 
vincor  Pap.),  dififacisor  (76),  difBcisci  (8), 
defitescere  (^.  euanescere  10),  diffitis= 
cere  (Gl.  m.  3,  127)  hd.  müde  werden, 
verswinden  (10).  ich  werd  mied  (76). 

Defe-care,  gew.  -tare,  -dare  (134), 
desecare  {v.  eflfebruare),  diffetare 
(5)  hd.  luter-in  (8),  -en  (19),  -n;  leu-, 
lau-  (134)  -tern.  nd.  lütteren,  luter  (6), 
rein  (68)  machen,  reinigen  von  den  tru= 
sen  (iio).  hd.  schumen,  schimen  (13). 
sweyfen  (9). 

Defe-catus,  -tatus,  -datus  (8*')   ge= 
lutert  (8).  geluthert  (17).  gelewtert  (9). 
luter  (19).  gesubert  von  heffen  (68). 
*Defecis-ci,  -ti  v.  Defaticari. 
Defectio,    defictio     {cf.    defectus) 
berste  (99).  amecht  (85). 

Defectiuus  gebreclich  (11). 
*Defectuose  brechcnhafftiglich  (75). 
*Defectuositas     brech  -  enliafftigkeit, 
var.  -afftigkeit  (75). 

*Defectuosu3  hd.  gebrech-  (5,  76), 
gebrechen-  (21),  brechen- 1  prechen-  (75) 
-haftig,  -aftig  (76);  gebrech-,  gebreche- 
(17),  geprech-  (1),  gebresten-  (68)  -lieh; 
bresthaftiger  (G).  nd.  gebroch-  (23),  ge= 
brock-  (22)  -aftich.  schal,  also  den 
drancke  vorgheyt  syn  smack  (22^). 
*Defeeturu  ags.  aspringendi  (i36). 
Defect-us,  t  -io  (65)  hd.  gebrech-e, 
-en  (67,  75),  -unge  (9),  -sam  (19);  ge- 
brech (4,  65  var.,  110,  134),  -bruch  (17, 
65  var.,  75),  -brüst  (65,  68),  -bresten 
(10),  -breste  (G),  -brest  (7,  65,  76');  bre- 
t  pre-chen  (7ö).  nd.  broke  (22^),  ghe- 
brocke  (22),  -broken  (23),  -breck  (11); 
berste  (99).  ab-pruch,  -gang,  mangel  (75). 
blodigkeit  &c.  (es). 

*Defeda-re,  -tus  v.  Defecare-re,  -tus. 
*Defe-dare,  -tare  (17),  defadare  (5), 
defirdare  (1)  hd.  vn-,  v'un-reynen.  vn-, 
ent-  (19j,   nd.  ont-   (11)   -reynigen.   be- 
solen  (19),  -zolen  (23),  -salen  (109),  -soi= 
len   (17),    -Stolen  (-scolen?  21),  -solgen 
(3),    -seligen   (1).    sudeln    (75).    hd.   be- 
schysen  (21),  -schyssen,  -scheissen. 
*Defedator  sudler  (75). 
Defedatus  beschissen  (70). 
*Defegere  v.  Deuehere. 
*Defelicitare  v.  Deominare. 
*Defen    {indecl.    i.    dedicatio)  kirch= 
weich  (74). 

*Defend-are,    -ire  i.  fatigo   t   fexo 
{untersch.  von  -ere  76). 

Defen-dere,  -sare  hd.  nd.  weren.  er- 
l  ent-w.  (75).  warn  (7).  hd.  beschirmen, 
beschermen  (13,  23).  beschauren,  be= 
hüten  (77). 

Defendiculum  (i.  arma)  woffen  (75). 
*Defendire  v.  Defendare. 
Defensare  v.  Defendere. 
Defens-or,  l  -ator  (75)   beschyrmer 
(19).  erwerer  (75). 

Defensorius  beschyrmlich  (19). 

22 


170 


DEF 


Deferbere  r.  Deferuere. 
•Deferentia  r.  Deuorancia. 
Defßrre,  differre     alph.   def-  5.  cf. 
h.  f.^  i'ii  w.H-h-  f23),  entwc};-  (21)    -dra^ 

fjrn.  hd.  »-nwcfr-  ((;6  &c.),    entztvey-    (ÖV 
liiiwfj:-  (tJsV  liin-  («*»,  110.  1341,    011-  (9) 
-traptn;   nitdragiu  (H);  ercn,    besagen. 

hesohon.    en    trau,    ontfuren    ( 17 ).    be= 
.sohulditreu  (iio).  wroepcn  (^las). 

Defer-uere,  -bere  (ss)  sieilen,  lii(z<'n 
(17i.  vfflioioii  P.;  verdobon  («8).  sj'deu 
(9).  suyden  (*jV  8). 

Defessus  mnde  (19).  nmede  (11).  hd. 
imido  gemilcht. 
*Defetare  r.  Defe-care,  -dare. 
*Defetatvis  v.  Defecatus. 

Defetisci  v.  Defatigari. 

Deficere  hd.  v"-^en  sim..  -Raiie  (10), 
-gaiit  (13),  -gern  ysic  b).hd.nd.  vorgan. 
bregen  ^13'|.  gc-br.  (14).  hd.  zu  brechen, 
ge-br.,  -brechin  (5),  -precheii  (74),  -bre^ 
sten.  nd.  ge-  (sn),  to-  (23),  en-  (22) 
-brecken.  niyssen  (22'').  fellig  (123,  lii'uioL 
iig  (9  .Ajih. ),  siech  l  müd  (17),  ablegick 
(6.=)^  werden,  hd.  ab-nemen,  -legen  (9 
Anh.).  erligen  o.  zürnen  (74).  deficio  i. 
derelinquo  zw  nahen  (7(;).  deficiunt  se 
besweget  s.i).  defecerunt  (g^cnwa)  vrardu 
bleich,  namu  ab  3sV 
*Defictio  V.  Defectio. 

Defigere  stide  sin  (8),  stete  sein  (9) 
an  eyner  stat.  stecken  (9).  feste 
etegken  \%). 

Definire  cf.  determinare)  e-  (19), 
ee-  -  II I  -iidigen. 

*Defirdare  v.  Defedare. 

Defitvon  ist,  maugel  ist,  o.  brist  (88). 

Defiteri  i.  abnuere  (Pap.),  laükin 
(8^.  loukenen  (9). 

*Defitescere  v.  Defatigari. 

*Deflagitare  h'czurnen  an  süne  ina= 
eben     17  . 

Defleetere  boegeu  (99).  vngestalt 
madien  (/.  dcclinare  t  deformare  76). 

Deflere  hd.  beweynen.  bescreyen  (11). 

Deflorare  ^■nkuscheit  üben;  einer 
jungfrauwin  ir  kuscheit  benennen  (sie 
17).  iiinfraülicheit  beneraunge  (5).  iunck- 
frelichait  niemen  (76).  iuncvrowichet  (22), 
magtum  (iio).  magedum  (99),  magdum 
(8^),  mattnm  (8) .  niagdom  1,68)  nemen. 
junferlichkeyt  (7).  jüffrowelichkeyt  (b^), 
iunffraukeit  (21),  imufrowelicheyt  (23), 
niaittuni  (9)  benemeu.  er-,  be-rauben  i 
ent-r.  der  iungfrawschafft  (75).  jung= 
frawen  be-r.  irer  keusheit  u).  be-r.  des 
blüinenß,  varr.  der,  die  blumen  der 
iunckfroulichkeit;  ein  iuncfrouwe  ver= 
uellen  (ß.i).  hd.  vernn- ,  ent-  (19) ,  nd. 
ont-  (11)  -reynigen.  vn-  (.'>,  23,  76),  on- 
(21)  -ereil,  notzärren  (9).  vßbluen  (125). 

Deflorata  beraubit  des  mattiims  (8). 
berawbungc  des  magethumes  (9). 

Defloratio  entraubunge  f  beraupniß 
deriiingfrauwschafft(7.5).  Ar/,  beraubuuge, 
betriegung  (65  var.)  der  ere ,  jiuiffrau= 
lieber  ere  [b  sim.),  der  iungfrenlichkeit 
l  verfellung  der  inngfraiiwen  (65).  ne= 
raiingder  jungfralickeit  (7).  vnreynunge, 
benemungc  jungfräulicher  ere  (17). 
bluwenisse  (S^).  vntblominge  (23).  eyn- 
bloginghe  (22). 

Deflorator  berauber  der  iungfrauw= 

schafft  v''^)- 


DEF 

*Defluentia  hinfliisrtigkeit  (65). 
Defluere  //'/.  eiiweg-,  ent-  (18  ^.), 
vnf-  i8''),  abe-(19),  ab-,  von  o.  nb-(iie), 
hyn-  i  vii-  («5), nicht  (17)  -tlielien,  fliessen, 
-Hissen  (9),  -fliyßen  (19),  -Hißen  (5), 
-ri(yßen(18),-Hes.seii  (76). en  wech  vleteii 
(23).  afuUeten(ll).  affliesseu  off  floissen 

(132). 

Defodere  begraben  (19).  grauen  (11). 

Deforis  h  /.  vß-,  nsse-,  von  vß-,  von 
auü-weiidig,  -wt-nig  (5),  -weniiig  (18), 
-winiiig  i21i.  buwint,  Mrg.  eitbuten  (13). 
van  Imteii  (23,  132).  von  enßaßen  (19). 
dair  vyssen  (1S2). 

De-,  dif-  (75)  -formare  hd.  \  er-,  inis- 
167),  -miß-  (70)  -stellen,  v'stelen  (9).  hd. 
nd.  vnge-stalt,  -schaffen  (G,  75),  -schickt 
(110),  letlik  efte  eislik  (109),  lelicli  l 
myß-  (132)  machen,  maken,  i  sein  l 
werden  (75).  beHicken  (62).  giiTo  [pra. 
141.  c/.  Gf.  1,  453). 

Deformatio  Zerstörung  (65). 

Deformat-us,  -a  vugeschaffen  wor^ 
den  (65).  entschöpft  (25). 

De-,  di-  (77),  dif-  (5»>,  22»>,  75)  -for= 
mis  hd.  nd.  vnge-stalt,  -stlat  (67), 
-schaffen  (75).  wan-,  van-  (22**)  -seh.  (74), 
-schapen  (22b,  109).  lelich,  myßinacht, 
liesselich  (132).  eyslick  (221').  eistlich  (77). 

De-,  dif-  (75)  -formitas  hd.  nd.  vn= 
gestalt-keit  (17),  -ikeit  (67),  -ikait  (76), 
-heyt,  -liclieyt  (68.  110).  vngesteltnis  (5). 
vnstaldicheyt  (22).inißinacheit,  heßlicheit 
(110).  mismachtheit ,  hesselicheit  (132). 
vngeschaffVnheit  [ß.  75).  vuhubschigkeit 
(65).  vermaelung  1^62). 

De-,  dif-formiter  vugestaltlich  (75). 

Defraudare  hd.  be-triegen,  -trygen 
(66),  -tregeu  (.5),  -drigen  (5*»),  -trugen  i 
-schissen  (75),  -trüben  (sie  7),  -troben 
(18).  bedregen  (21,23).  laichen,  tuschen 

(75). 

Defraudator  lie-triger ,  -scheisser, 
leicher  175). 

*De£reeare  v.  Defricare. 

Defrensus  (cf.  Gl.  m.  v.  defrens)  i. 
defensus  (76). 

De-frieare,  -freeare  (10),  -frucare 
(8),  -futare  (8,  9.  X  -feearePi  riben  t 
sclioue  machen  (10).  abkraczin  (-fut.  8, 
-Me.9).  luterin  (8).  läutern  (9).  abtruck= 
uen  i.  abfitertjere  o.  seriucken  (74). 
*Defructuare  ontvroraen  (132). 

Defructiim  v.  Defrutum. 

Defruo  /.  doleo ,  consumo  (96.  aus 
defrugo?). 

Defru-tum,  -ctum  gesoteu  wein  (9i 
sim.).  treubelmiiß  (126  sim.).  gefangen 
wyn  (64!.  ags.  coeriu  (136). 

Defugere  hd.  abe-,  ab-,  enweg  (6), 
an  maiicherley  stat  (21)  -fliehen,  -flie= 
eben  (76).  -flehen,  nd.  af  vlen,  au  man= 
ni^e  stede  vlen  (23).  in  menigen  steden 
bliueu  [SIC  22). 
*Defulgeo  v.  Deblaterare. 

Defunetus  vorscheyden  (5^).  ver= 
schaiden  (1).  vorgegaugen  (18).  hd.  dot, 
gestorben,  ghestoruen  t  dode  {22).  eyn 
tode  (5).  ain  totter  mensch  (76).  begra= 
ben  (8,  9).  abgesaczt  (17). 

Defung-i,  -ere  (i.  ab  officio  cessare 
67,  134).  diffungere  ^5)  hd.  sterben  o. 
vergen.  nd.  steruen,  vorgan  (23).  zeigen 
(76).  stherbeii  (sch-V)  laßen  (17).  begra= 
ben  (6).  hd.  abseczeii. 


DEG 

*Defutare  v.  Defricare. 

*Degallinatio  naht-  (Gf.  G,  254),  natb- 
(ui)  -sjiiigara.  Cf.  decalan-  (Gl.  m. ), 
dekalani-  vHi)  -zare  /.  iian  letida  de- 
rantnrc?  Eher  gallicinium  ? 

*Degencia  ycf.  degere)  eilende  (i47). 
Degener  hd.  nd.  vn-,  on-  (11)  -edel, 
-edd(  1  (22);  nicht  wol,  nicht  woil  (5), 
uüt  wol  (G),  hd.  vii-erlich,  -eelich  (i34) 
geborii  vt  spur  ins.  kehßkiiit.  bastert  (17). 
buw-erscli  l  -ri.sch,  vtirr.  Imw-  /  hu-risch, 
bawersch  /  beweriöch,  buw-rs  l  -erisch 

(65). 

Degenerare  hd.  nicht,  n.  nacii  (1. 
18,  4),  nicht  noch  (17),  n.  vß  (21),  nit 
(G),  mit  (sie  5'',  69,  134)  siner,  seyner 
art  fulgen  (ö=»''),  volgen,  nachfolgen  (ne 
&c.),  leben  (17),  flyeeu  (18).  syner  art  iiacli= 
folgen  (sie  67).  nd.  nicht  siner  ard  vob 
ghen.  siiiem  geschlecht  nitt  nach  volgen 
(110  sim.).  auß  dem  g.  geraten,  vlg.  wyder 
syn  gesiecht  thun  (75).  hd.  vnedeln.  on= 
edelen  (11).  vn-adlich,  varr.  -edlisch, 
-edelsch  machen  (65).  vntslagteu  (99). 

Degere,  desere  (21)  (/.  liuere  Br. ; 
paupertate,  de  p.  v.  a  de  et  ago  X  egere) 
hd.  in  armut  (ö,  7).  ärmlich  (9),  ermelich= 
armiclich  (75)  leben,  t  inori  (5,  7).  arme, 
lic  leuen  (11).  armut  (1,  14,  21,  uo), 
armod  (23)  lideu,  levden  (1). 

Degerere  x  dig.)  hd.  vz-,  vß-  (6), 
abe-,  ab-tragen.  nd.  ut  draghen  (23).  ver- 
dawen  (7).  verdeuwen  (76). 

Deglupta  beschnittener  (Ki.). 

''Deglutator  v.  Degulator. 
Deglut-ire,  -tere  (4)   {i.  catillare) 
slinden  (23,  4).   hd.   ver-sl.,   -schlinden, 
-schlicken   (64)    -schlucken   ( 134    Mrg.). 
nd.  vnrsluken  (23). 

*Deglutto  [aus  deglu-bo,  -ptO)  i.  de 
cortico  l  abstraho  (76). 

De-,  di-gradare,  -gradari,  di-,  de- 
(74,  75)  -gradiare  \i.  gradiari  74)  von 
gewalt  (6,  18),  von  dem  g.  (1),  von  der 
g.  (17) ,  von  siner  g.  (.5^''  sim.) ,  eynen 
V.  s.  g.  (7),  eynen  von  seinem  g.  (134), 
von  sinem  g.  (,66  svin.),  eynen  v.  s.  grad 
(iio).  vom  ampt  vom  dienst  o.  von  der 
wirdigkeit  (75)  setzen,  ßetten  (ö^) ,  ab= 
setzen  (17.  4,  75),  entsetzen  (66  &c.).  ents. 
der  weiunge  (75).  van  siner  ghewalt  zet= 
ten  (23).  ab-seczin  (8  sim.),  -steigen  t 
-faren  (74).  ensetzen  (110).  vntgen  (8''). 
entgradiren  (99).  uidern  (9).  nyddern  (8). 
di-,^  de-  {alph.  di-)  -gradare ,  -gradari 
(66  &c.)  hd.  ent-  (_Mss.  mog.),  ab-  (66  &c.) 
-setzen  l  vVerffen.  nd.  entzetten  l  v'- 
werpen  (23).  degrädo  i.  de  gradibus 
descendo  (76). 

*Degradator  /.  depositor)  absetzer 
( 75). 

Degradatus  hd.  von  der  gewalt  ge^ 
satzet  (5  sim.);  abge-satzt,  -setzt,  -setz 
(iio).  entsetzet  (68).  geuyddert  (17).  ent- 
(19,  21,  22),  rat-  (23)  -gradet. 

*Degradi  v.  Degredi. 

*Degradiare  r.  Degradare. 
Degrassa-ri,  -re,  degressari  (69)  (cf. 
degredi)  irren  (8,  9,  75j.  verirren  (66  &e.). 
vir  yrren  (19).  irre  gen  (17).  erren  (4). 
vneren  (6.  23  missverst.f).  grasen  leren 
{de  8^).  hindern  (75).  vertüernen  (11). 
be-rauben,  -uechten  (110). 

*Degrassio  vertiierninge  (11). 
Degratulator  v.  Degiilator. 


DEL 

Degredi,  degradi  [auch  i.  q.  digredi 
q.  V.)  hd.  ab-,  enweg-,  nd.  enwech-gan, 
hd.  -gen,  -geen,  -gayn  (19).  hd.  ent-gene 
(17),  -geen  sim.,  -lauften  (18).  ir  gon  (iio), 
verirren  (68)  of.  degrassari. 

*Degressor  verirren  (69,  i34,  wo  6C  &c. 
degrassor  verirren  haben). 

*Degrussanter  ( st.  degrass. )  vn= 
mensch-,  giym-licli  (74). 

Degulare  verschlinden  (110). 

De-gulator,  -gratulator  (17),  -glu= 
tator  {i.  deuorator  76)  freßer  (5,  17). 
vresser  (9).  geit-  vnd  fress-iger  (64). 

*Degülus  i.  lectator  l  minimus  (76) ; 
i.  mimus  landtfarer ;  f arnd-,  spil-inan  ( 74). 
*Deh-,    de-ibere    hd.    vf-,    auf-losen, 
-binden  (17). 
*Dehibitus  uffgelost  (18). 

Dehinc  darnach  (19).  daer  na  (11). 

Dehi-scere,  -stere  (74),  t  -bescere  (9) 
geuen  (8).  gewen  (9).  gheuen  (100).  gebbin 
mit  dem  mule  (17).  verswinden  (74).  ab= 
nemen  (8,  9,  17).  offen-  (8,  9,  74),  uffen- 
(17)  -baren,  dehisciat  ags.  tecinid  (i3(>). 

Dehonestare  hd.  nd.  vn-,  ent-  (19, 
08,  110),  ont-  (11)  -eren,  -heren  (68). 
undern  (21). 

Dehortari  dovon  sprechen  (125). 
*Deibere  v.  Dehibere. 

Dei-,  deij-cere  hd.  vß-  (19),  ab-,  v'-, 
hin-  (110),  nyder-  (68)  -werffen.  m/.  vor^ 
werpen  (23),  verwarpen  (11).  abnemen 
(17).  vß  in-bi-ingen,  -werffen  (65). 

Deiectio  verwarpinge(ll  ).v'werffung ; 
d.  oculorum  ni-  t  vn-derschlagung  der 
ougen  (65). 

Deierare  v.  Deiurare. 

Deificaregoydlych  machen  (19).gotlic 
maken  (11). 

*Deificatio  gotlich-,  gotformi-keit(75). 

*Dei-fice,  -uoce  (7).  hd.  gotli-ch  (5,7, 

69,  134),  -clien  (17  &c.).  got-  (G),  goet-  (76) 

-lieh,  godlychen  (19).  gottlick-e  (11),  -en 

(22). 

Dei-ficus,  -uicus,  -uocus  (7)  hd- 
gothlich  (17  sim.).  gothcli-in  (5  &c.) ,  -e 
(67),  -er  (7  &c.).  goydlyche  (19).  got-  (6), 
goet-  (76)  -lieber,  gotlik  (23).  gottlieh  (11). 

Deiformis  gottbrmiger  (65). 

Deinceps  (c/.  sq.)  hd.  dar-,  do-  (6) 
-nach,  -noch  (6,  17).  nd.  dar  na.  vortan 
(132).  mnv,  var.  nun  fürbaß,  hinfür  (6.')). 

Dein-de,  t  -ceps  (66  &c.,  110)  hd.  dar- 
nach, -naych  (19),  -von,  -vmb  (17);  do 
von  (6);  hernach  (134);  dornoch  (70).  wd 
dar-na,  -van;  daer  na  (11),  dair  nae  (132). 

Deintegro  [i.  rursus  110)  van  nyeten 

(132). 

Deintus  van  binnen  (11).  von-b.  (19). 

Deitas  hd.  nd.  gotlieit.  die  g.  wesen= 
lieh  (65).  goydheyd  (19). 
*Deiu-oce,  -icus,  -ocus  v.  Deific-e,  -us. 

Deiu-,  deie-  (19,  Br.)  -rare  sere  (9), 
ser  (8),  vnnuczlich  (19)  sweren.   lyegen 

(11,  19). 

Deiurium  meyneid  (110). 

*Dekalani2are  v.  Degallinatio. 

Delabi  (i.  deieere  q.  v.  67)  hd.  nider-, 
nidder-,  nyeder-  (5),  ab-  (4,  110),  nd. 
neder-,  ont-  (11),  af-  (108)  -fallen,  -faln 
i  -glinden  (17,  18), -glienden  (21),  -gliden 
(11,  19,  23),  -gliten  (5).  gliden  (99).  sei- 
feien  (108).  abhin  schlipfi"en  t  fallen  (126). 
*Delabr-a,  -um  v.  Delu-,  dola-brtun. 


DEL 

Delacerare  ryten  (22). 
*Dela-  l  delo-  (alph.  dilo-  76),  dilo- 
(pap.)   -phon  i.  for-titudo   (76),   -mido 
(Pap.)  serpentum,  i  est  auis  (76),   i.  ibis 
qimsi    SeiXta  6(p!.&v  (Pap.). 

*Dela-re,  -tare  (Gl.  m.)  ruegen  z.  aecu= 
sare  &c.  rusticorum  (75). 

Delargiri  mildeclich  (8),  mildiclichen 
(9)  geben,  milliclichen  lieben  (17.  aus 
ieben?). 

*Delassatio  ags.  tiurung  (i45). 
*Delatare  (cf.  dil.)  breyden  (19). 

Delatare  v.  Delare. 

Delatio  v.  Delatura. 

Delator  {i.  aceusator)  hd.  be-sager, 
-cleger  ^ -cleffer  (110),  -ruger  (3),  -roger 
(21).  peruger  (75).  wrugere  (99).  hd.  ru-, 
ry-  (13),  ro-  (12)-ger;  meider,  anbringer 
(iio);  ver-clager  (68),  -leger  {sie  67). 
schucz  (13.  cf.  nhd.  schütz ,  fliu'schütz 
sira.).  ver-lumder  (fhs.),  -leumbder  (ki^). 
-tretter   (64),   -rfetschcr  (i26).   kalthans 

(128). 

Delat-ura,  -um  (8),  -io  (-ura  110, 
134,  -io  M\  &c.  i.  proditio,  detraCtio;  -io 
i.  accusatio  134)  hd.  be-sagunge,  -rogung 
(21),  -clagung  (110),  -remnnge  (66  &c.); 
rugunge.  wrug-  (99),  wrog-  (23)  -inge. 
anbringung  (110).  -ura  ver- sagung  (68, 
134),  -lierung  (68). 
*Delatus  (st.  delutus?)  gelittert  (8,  9). 

De-,  di-  (ö**)  -lectabilis  hd.  nd.  lust- 
elich  (11,  18),  -elick  (22),^  -ich  (23),  hd. 
-ig,  t  -iglich  (75),  -lieh,  lustlich  (6). 

*Deleeta-bilitas,  t  -mentum ^  -tio  (75) 
lust  (75).  lust-ekeit  (b  sim.),  -icheyt(23), 
-lichkeit  (7  sim.),  -elcheit  (22). 

Delectabiliter  lustiglich  (75). 

Deleetame-n  l  -ntum   lustigs  ding 

(75). 

*Delectamentum    seculi    salbenver- 

kauifer  (74). 

Delectari  hd.  nd.  lust-en,  -igen.  hd. 
gelüsten,  glusten  (6).  lustlichen  leben 
(110).  versoeten  (99). 

Delectat  hd.  eß  nd.  et  lustet. 

Delectatio  Inst-e  (11),  -berkeit  (19), 
-igiing  (76).  lust  (4,  75).  sugung  des  Wol- 
lust, suß  sugung  (65). 

*Delectum  (i.  delictum  Gl.  m.)  Hbe 
in  got  (8.  X  dilectio?). 

Delectus,  delictus  (9)  vßwelunge 
(8).  die  auserwelung  der  ritter  (9  sim.). 
ein  kiesung  (110). 

Delegare  hd.  senden,  ver-  (17),  vß- 
(69),  auß-  (134)  -s.  zenden  (23).  sinden 
(13).  entpfelhen  (ns). 

Delegatus  dem  etlichsachempholhen 

ist    (93). 

Dele-,  deli-nificus  {i.  plande  loquens 
76,  catulaster  q.  v.  74;  (/.  gelefieus) 
semfte-  (8),  senfte-  (9)  -Sprecher. 

Delenire  n.  Delinire. 

Delere  (X  deluere?)  abe  weschen  (5). 
ab-  (9,  110),  vß-  (68)  -wischen,  vßthun 
(110).  wt  docn  (11).  hd.  ab-tun  (6),  -tun, 
-thun,  -dun,  -ton  (76),  -thon  (69);  diUgen 
(5i>,  21).  dilgen,  vß-d.  (19).  delghen  (23). 
dilcken  (76).  ab-d.  (67).  vßtilcken  (69). 
auß  tulgken  (i34).  nider  slagen  (lOsm.). 

Deletus  vßgedylget  (19).  abgeton  {i. 
abolitus  75). 

*Delfin-ion,  -us  v.  Delphi-n,  -nium. 

Delia  diana  l  chebis  (127). 
*Delibamen  opfferung  (110). 


DEL 


171 


Delib-are,  -erare  (66  &c.)  smacken 
(7).smaken  (ll).smeckin(8ab6'?m.).  kosten 
(8,  9).  win  k.  (75).  kusten  (17).  essend 
ding  opfferen  (110).  bloß  an  ein  ding 
dupfi"en  (126), 

Delibari  hd.  geopp-ert,  -fert  werden. 
nd.  gheopfert  warden  (11).  sterbin  (8). 

DeUbatio  hd.  smeckunge,  t  kostunge 
(10). 
*Deliberare  v.  Delibare. 

Delib-erare,  -erari,  -rare  (23)  hd. 
nd.  be-,  hd.  wol  be-dencken  i  -raden. 
wael  beraden.  (11).  hd.  be-dyncken  (13), 
-raten  (110),  -gaben  (76),  -drachten, -trach= 
ten  (7,  65).  irlosin  (8). 

Deliberatio  berayd  (19).  beraet  (11). 

DeUbitare  {frequ.  i.  q.  delibare  Ki.) ; 
X  delicare?)  wondin  (8).  winden  (sie 9). 
Cf.  delic-o  i.  vulnero  (76);  -are  i.  dedi= 
care  weihen,  opfern  (Ki.). 

Deli-,  de-  (19)  -brare  schel-en  (88), 
-len  (125).  scheellen  (11).  stelen  (19.  aus 
Seelen). 

Delibuere  smerin  (8).  besmyren  (9). 
bestrychen  (19)..bestriken  (11).  ghesaluet 
{sie  23). 

De-libutus,  -lubieus  (8)  ge-  (9),  be- 

(8)  -smert.  be-strychen  (8,  19),  -str.  mit 

fuchtigkeit   0.    ole    (75),    -streken    (23), 

-Sterken  (8^). 

*Delicans  {cf.  delicatus)  i  mollis  (76). 

Delicare  v.  Delibitare.  Delirare. 
*Delic-atudo,   -iositas  {q.  cf.)  wollu= 
stikeit  (76). 

Delic-,  delig-  l  dilig-  (Gf.),  deUti- 
(110),  delici-  (22)  -atus  lid.  nd.  lecker-, 
lecher-  (77),  lust-  (4)  hd.  -haftig,  -haftich 
(23),  -astich  (22),  -achtich  (es),  -haft  (12), 
-icht  (17).  hd.  czart.  zartliug,  meisterlos 
(Fris.).  süße  byß  (12).  smehhar,  smecha= 
lieh  (Gf.).  weldech  (99). 

Delieere  ab-,  110),  af-  (132)  -locken, 
swygen  (8). 
*Deliee-re,  -scere  v.  Delitere. 
*Deli-eiare,  bisw.  -ciari,  -or  (76)  hd. 
nd.  wol-,  hd.  wole-  (21  &c.),  woil-  (7)  hd. 
-leben,  -leybe  (21),  -lusten,  -lustigen 
(68,  134),  nd.  -leuen.  lust  haben  (19,  75V 
ver-went  (81^).  weeld-en  (99),  -ichen  (11). 

Deliciatum    tectum    hauß   so    eine 
tachkeele  (deliciam)  hat  (Ki^.). 
*Deliciatus  v.  Delicatus. 

Delici-e,  l  -tas  (76),  -um  {q.  v)  czert= 
liehe  kurczweil  (9  Anh.).  zirlich  kurcz- 
wyle  (8),  -wille  (9).  kyrczewil  l  wldage 
(13).  kurtzwilig  (7).  zärtlich  (7,  76).  woyl 
dayge  (19).  woldaghe  (23).  gut  dage  (21). 
weelde  (99).  luste  (5^).  lust  (1).  hd.  Wol- 
lust (76),  -lost  (18),  -nust  (38). 
*Delieio  v.  Delitere. 

Deliciositas  süßlustig- 1  lustlich  sus= 
sig-keit  (65). 

Deliciosuswollustyck(19).vol  wollust 
(110),  genoichden  (132),  großer  not  (68. 
cf.  deHcium). 
*Delicitas  v.  Delieie. 
*Delicium  {cf.  sq.)  v.  Delictum. 

Delici-um  sg.,  pl.  -a,  gew.  -e  {q.cf. ; 
X  delictum)  hd.  wol -lust  (19),  -luste 
(6),  -lost  (5),  -dage.  weeld  (11).  pine  {pl 
7,  sg.  23).  pyne  (19).  pin,  ein  pin  {sg. 
18,  68,  110).  hd.  pyn,  pein,  peyne  sg., 
woleleben,  wollust  pl.  (66  sim.),  groß 
not  pl  (68.  missv.  a.  d.  Nd.).  greis 
genoychde  (132). 

Delictor  tonter,  sunder  (74). 

22  * 


172 


DEL 


Delic-tum,  -iuin  (7^,  -uum  (r.i.  m.) 
hfl.  sunt  (f»,  71!).  Mimi  ^1),  smidc,  s.  in 
pot  (i>V  vnd<'rwcg<Milossijj- ,  vcisumlich- 
Koit  [f'SK  mcsdat  \w^. 
*Delictu8  '••  Delectus. 
Dolictus  utt'ter  -olaylien  (10).  achter 
lafiMi  ill). 

Delicuum  v.  Delictum. 
^Deligare  i  /.  ilissolnerr  7«,  irarfere  r.i. 
iii. ;  hindcn  Ki.)  ufi"-  uS\  auf-  [\))  -biudin. 
*Deligatus  r.  Delicatus. 

Deligere  vli-kiescn  (es),  -(>r\vclen(i  lo). 
ablfsrii  (7-1). 

*Delimbare  {sf.  sq.)  swacliou  (74). 

*Delünbus  ^(7".  de-,  e-lumbis)  plodcr, 
kranckor,  swapfior  (74). 

*Delimo  r.  Doliuia. 

*Delmctoriviin  v.  Electuariiim. 

*Deliiiificus  r.  Delenificus. 
Delinimentum    0*75.     thuaclil    ( 136. 
thwahl   ointmcnt  Bosw.).  pl.   menge   der 
siissigkoit  &c.  («5). 

Deli-,  dele-(i2(;)  -nire,  ^ -niari  (11) 
sachten,  sauffton  (19).  lynien,  beschmieren 
(68,  110).  versüncn,  befrideu,  dultig  vnd 
zam  machen  (126).  beschoneu  (65). 

Delinquere  Ar?.  Sunden  (7,  iio),sunden 
(6),  sund-,  sünd-  [\1)  -igen,  misse-dün 
(8),  -tun  ^9i.  mesdun  (99).  hd.  v'laßen 
sim.  virlayßen  (19).  gude  werck  v.  (19), 
v'laten  (22^.guot  w.  vnderwegen  Iaßen(76j. 

*Delior  v.  Deliciare. 

Deliqu-ium,  -eum  (,distilanien  dh- 
76)  ein  gebrech  (iio). 

Deliranientum  hd.  irre-,  nd.  erre- 
ganck.  -gang  (7),  -gengicheyt  (23).  tor- 
(8,  9),  dor-  (17),  nar-  (110),  gec-  (68), 
verwisselt-  (99)  -heit.  raserj'  (68).  ver= 
spotten  (^2.5). 

Delir-,  delyr-  (i47),  delic- (1,  r.i.  m.), 
delit-  (5'',  129)  -are  {i.  discordare, 
distordo  76  ,  deuiare,  exorbitare)  hd. 
ir,  yr,  irr,  irre  (1  &c.),  vnrech-t  (5),  -te 
(23)  gan  sim.  irren  (5,  9).  toren  (9).  erren 
(8*>).  dorin(8).  daben  (19).  teupelen  (i26). 
dol  0.  dobig  sin,  rasen  (23,  68).  raßen 
(17).  rosen  (66  &c.).  roßen  (69).  reven  (231 
alpern  (3).  uyt  der  voiren  buwen  (147). 

Delir-us,  -ius  (S*»),  delorus  (1)  {i. 
devdus,decrepitus,s<o^/f/?<5<£-c.)irrgengig 
(1).  yrre  genge  (19).  erregengich  (23). 
hd.  ejTi  nd.  en  ersam  {sie  5),  rase-nder 
(18),  -nde  (19,23),  -n  (21,  22)  hd.  mensche, 
mensch,  mentssche  (17],  menße  (21),  nd. 
myusche.  eyn  vnsinnigeß  menthß  (7). 
raßendig  (17).  teupeler(i26).  vn-wise(8), 
-weyse  (9),  -wiß  (17).  der  do  get  in  die 
abeVwitz  (65).  dodd  (i47).  dodesch  (8^). 
dwallies  (109).  verwisselt  (99).  ein  uarr 
(69,  134).  narret  (64). 

*Delisinus  v.  Bulimus. 

^Delitare  v.  Deli-rare,  -tere. 
Deli-tere,  -tescere  (74  &c.),  -tessere, 
-cere  (Sv  -cio  [prs.  76),  -ceseere,  -tare 
(9)  (-tere  i.  deorsum  latere;  -teseere  i. 
diu  l.  t  moram  facere)  nd.  sculen  (99  &c.). 
schulen  (11,  12,  23,  74).  schulden  (22). 
scholen  (.5).  schelen  (21).  spülen,  sweif= 
feu  (17).  swayben,  sweucken ;  verpergen 
(74).  wege  sin  t  sweissen  (6).  weg  weben 
i  spoln  (18).  geswollen  (i.  valde  latere 
10).  ftilen  (19).  haben  (hoben?  13).  los-- 
cen  \i.  atteiitus  esse  Sm.  2,  505).  v'swin= 
den,  loschen  t  sweygen  (9).  swygen  (8). 
losgen  (127).  lange  luchtin  (delicescere  8). 


DEM 

Mnimitffaclic,  mir  noch  nicht  durchweg 
\dciitlirhe,  ^fissvcrständiiisse  hnhen  hin- 
(jewiichcrt.  Aus  .schulen  */'M;v/f;  1.  spulen 
sim..  rll.  X  deluere,  mit  dm  Si/noiii/mm 
swayben.  .sweiften  (sa  st.  ff  i\),  auf  welche 
i'irlleit'ht  sw»>ygen  einwirkte;  2.  3.  die 
Formen  hei  10,  19.  Die  Glossen  H,  1« 
hangen  zusammen,  weben  aus  swebenV 
Wesen  =  sinV,  vjoran  sich  vyieder  13 
schlifssf.  hiditin  vll.  aus  hischen  X  de^ 
lucescere  ? 

■^Delitiatus  v.  Delicatus. 
Delitus  abgestriclien  (74). 
*Dellerium  v.  Telia. 

Delonge  hd.  von  nd.  van  ferren  (R, 
23.  6«\  verne,  hd.  ferre,  verhe  (67),  ver 
(18,  7fi\  ferrem  (co,  134). 

*Delophon  r.  Delaphon. 

*Delorico  i.  coueo  ("n). 

*Delorus  r.  Delirus. 

*Delos  )■.  Deuernuvun. 

*Delphicus  v.  Delsus.  Croclis. 

Del-phin,  selten  -phinus,  -finus,  -um 
(10).  l  dilphin  (75)  hd.  mere-,  hd.  nd. 
mer-,  mor-  (ni^i  -swyn,  hd.  -swin.  -sweyn 
(1,  9,  21,  4),  -schwyne  (77),  -schwem, 
-schwen  (67),  -sau  (75),  -wunder  (100). 
delphini  carnes  sehespeck  (125). 

Delphinium,  delfinion  (94*)  (herba) 
rittersporn  (Ki.).  ags.  fugelespyse  (94*). 

*Delsus  (itol.  gelso  c/.  Dz.  wtb.  407) 
niaiilbeerbaum  (91). 

*Delsus  i.  insula  rotunda  vt  apollo 
colitur  (aus  delphos  Pap.  X  delos) ; 
delsicus  /.  rotundus  {m);  delphicus  irf. 
V.  croclis. 

*Delubicus  i-.  Delibutus. 

Del-ubnim,  -abrum  (1)  {i.  fanum, 
vanum  .o'\  templuni  ydolorum)  eyn  go= 
dis  tempil  (5V  eyn  apt  godes  tempyl 
(19).  abgotz-  (1),  aptgote-  (9),  apgodV 
(8),  en  afgodes-  (23)  -tempel.  vinster(6), 
duster  (19,  2-3)  walt,  wlot  (23).  kyrcher 
(19V  en  kirke  (11). 

Delucidare  (c/.  dil.)  hd.  nd.  er-,  ir- 
(8),  her-,  vor-  (18,  22),  ver-  dio),  %'ir- 
(19)  -luchtin  (5,  8),  -luchten,  hd.  -luhten 
(6),  -leuchten,  -lichten  (68,  76,  110';,  -luch= 
tigen  (19).  hd.  offin-  (5),  offen-,  uffe«-, 
nd.  open-baren.  uffinbar  herluchten  (17). 

Deludere  spotten  (67).  hd.  nd.  v'-, 
be-.spotten,  -doren.  dorn  (18).  be-d.  (5), 
hd.  betriegcn  sim.  hd.  nd.  bedriegen. 
be-  (5^),  v'-  (12)  -spieln.  v'simpfen 
(-snupfen?  9).  fatzen  (126.  vgl.  u.  a.  Fr. 
h.  v.\ 

Deluere  Äf?.abe-waschin(5''),-weschen 
{11') ;  reynigen. 

Deliiinbis  kranck  (19). 
*Deluin  V.  Delphin. 

Delususbotrogen(19).bedraghen(ll). 

Delutare  kaatigen  (126). 
^Demact^re  {i.  occidere   /6)   abe   tun 
(8,  9).  toten  (9i.  doden  (17). 

*Demaculare  {i.  polluere  76)  befleckin 
(8).  vnrey-nen  (9\  -n  (17). 

Demandare /;r/.  en-,  ent-  (67,  68, 110), 
ont-  (11),  Widder- (17),  ge-bieden  (11,  17, 
19),  hd.  -bieten,  -pyten  (9).  nicht  v'bid= 
den  (17  V 

Demane  frohe  (5,  21).  frowe  (öl»,  7). 
fro  (18).  vro  (23).  fruw  (69).  fruge  (6). 
frühe  (152).  frihe  (67).  frue  (66,  70,  110, 
i5i).fru(76,i34).frü(68).zu-?sch-morgens 

(75). 

Demar-chus,  -culo  (76)  i.  j^rinceps 


DEM 

super  decem  (Br.),  duces  (76)  X  de= 
narchus. 

*Dema-tan,  -than  (74)  {aus  semit. 
dam  thannin  sim.t)  {herba)  trachenblut 
(sum.  v).  trackenplut  (74). 

*Dematinu8  /.  testis  (76).  ' 

Deme-are,  -rare  (18)  hd.  Iiindersich 
gon  sim.,  -wertig  gene  (7),  -werp  gein 
(21),  -wertigen  (76).  achter  -  wort  (23), 
-wert  (22)  gan.  hd.  zurucke  gen  «m.,  zu 
rick  gehen  (18),  zu  retcke  {sie)  geen  (5). 
abgon  (68). 

*Demedria  v.  Demetria. 

Demembrare  zu-lidin  (8,  9),  -legen 
(17).  ontledeu  ill). 

Demens  hd.  a-,  an-  (67),  am-  (8),  o- 
(6),  vn-,  on-  (7,  143)  -mechtig,  -machtig 
(134),  -mehtig  (6).  nd.  vmnechtich. 
anemigtig  (21).  onmutig  (.«ne  »le/ite  110). 
\'nsinig  t  doli  («8  sim.).  vnvroet  (99,  132). 
taub  (126).  hertzloys  (132). 

Demensio  {cf.  dim.)  maße  (8''). 
Dementare,   -ri  wiioden   l   tüoben 

(7).  hd.  to-  (4),  do-,  da-ben.  douen  (23). 
dorin  (8).  toren  (9).  wilden  (17).  wutten 
(66,  151,  152).  wüten  (70,  134).  wietteu 
(67).  wyten  (69).  rotten  (-ri  76).  rasen 
(-ri  68).  dol  machen  ( -re  68  sim.). 
aulmagen  (13).  amechtig  sin  0.  wer= 
den  (75). 

Dement-ia,  -ico  (8*>),  -acio  (76)  {i. 
vehementia)  hd.  amechtigkeit  sim.  omeh- 
tikeit  (6).  hd.  nd.  dor-,  tor-  (4),  dol-  (68, 
110),  dum-  (8^),  zot-  (11)  -heit.  vnsinni= 
keit  (68).  täube  (126). 

Demere  hd.  abe-,  ab-,  vß-,  auß-,  auö- 
nemei) ;  abe-  i5,  21),  ab-,  nd.  &i-6.or\,  hd. 
-thun,  -dun,  -dune  (66,  i5i),  -done  (152), 
-thon  (68),  -rechen  (5),  -reken  (23), 
-brechen  (7),  -dreden,  verb.  in  -reden 
(21).  hd.  ablegen,  sunderu',  hyn  thun 
(110;. 

Demereri  hd.  v'-dyeueu,  unß  v'-d. 
l  miss-d.  I  1),  vordynen  (4),  v'dingen 
(21).  nd.  v'denen.  v'dumen,  entgelden 
(17).  schuldigen  (18).  hd.  nd.  be-  (69, 
134),  v'-sch.  v'schulligen  (21).  verschuh 
den  (76).  virloren  (19.  st.  -foren).  vervo= 
reu  (11). 

Demergere  (t/.  dim.)  er-  (65),  ver- 
drenkeii  (99). 

Demeri-tum,  -um  (7)  hd.  ver-  (67, 
68,  152),  vn-  (5,  69,  70,  134),  bose,  böse 
(6),  boeß  (76),  vbel  (19)  dienst,  dinst, 
-denst  (i52),  donest  (21).  nd.  ouel  denst. 
Verschuldung,  verschult  ding  ( 65 ).  hd. 
v'wirck-ung,  -ender  vndienst  (15). 

*Demetare  {i.  detruncare  fruges) 
ab-machen  o.-mageu  (75*<=),  -megen  (75^), 
.mehen  ("5'^).  abehauwen  (74). 

Demetere  {i.  incidere  Pap.)  mehen 
(19)-  meyeu  (11).  malen  (99).  demeto 
i.  abseindo  (Br.),  accingo  zerbrich  (76). 

Demetiri  {cf.  dim.)  meßen  (8''). 
*Deme-tria,  -dria  (96),  -tina  (47), 
dameria  (75)  {herba)  ysem  (47,  143). 
ysen-  (143),  yseren  (85)  -hart.  ysren= 
hartz  (96).  eisen-hart  (75,  143),  -rieh, 
-kraut  (143). 

Deminuere  {cf.  dim.)  mynnirin  (8). 
mynnern  (9). 

Demirari  wunderen,  ver-w. ;  wunde^ 
rens  aflaitcn  (147). 
*Demisis  v.  Deunx. 


DEM 

Demittere  hd.  ab-  (8),  nider-  (9) 
-loßin;  uidder  laßen  «m.  wc?.  nederlaten. 

Demoeratia  i.  principatus  (iio). 
temogracia  gebufols  fi-auenlicher  gewalt; 
tymogracia    geb.    tugendlicher  gewalt 

(93). 

*Demolire  v.  Demollire. 

Demol-iri,  -liri  v'triben  t  v'derben 
(9).  virt'bin  o.  d'bin  (8).  v'struen  (V), 
v'dii-ben  (17).  v'storen  (23).  wüsten  (2.5). 
verwsten  (99).  zermischen  {i.  conquas= 
sare  &c.  75). 

Demolitio  {i.  quass-atio,  -io)  zer= 
mischung  (7.5). 

*Demollicere  (cf.  demuleere)  seunff= 
tygen  (19).  zachten  (23). 

Demol-lire,  -ire  (es)  (i.  valde  t  deor^ 
sum  mollire  t  indurare  Br.  &c.)  weych, 
vast  w.  (68)  machen  l  verhärten  (es,  110). 

*Demolliri  v.  Demoliri. 
*Demom  v.  Demiim. 

Demon  {i.  leinata  &c.  1,  sciens  iQ,pl. 
aeria  animalia  141)  hd.  du-,  deuf-  («7, 152), 
tui-  (70),  tuf-  (68),  tu-  (69),  tew-fel;  kun^ 
stiger  tüffel  (65).  nd.  de  duuel. 

Demonia-CTiSj-tus  Tid.  bese-ßen,  -ssen. 
nd.  bezetteu  (23),  besetcn  (22).  tüfelsch 
(6).  dufelsch  l  dabende  (19).  duuelich  l 
douende  (11).  teuffelhefftig  (110). 

*Demoniatio  (cf.  sqq.)  dufelschekeyd 
(19)- 

*Denioniatus  v.  Demoniacus. 

Demoniosus  v.  Demonlentus. 

Demonium  («.  demon  1)  der  tuffel 
(7).  tufelhafft(76).  dufels  (8b,  18).  dyffels 
(21).  tüffelnüß,  varr.  tufelniß,  ein  tufel 
(6.5).  teufelnuß(iio).  dufel-heyt  (5),  -keyt 
(7).  duuel-cheyt  (23),  -schop  (22).  eyn  irte 
wechge  (5^.  x  deuium). 

*Demon-  (X  temu-?)  -lentus  i.  de= 
mane  (aus  demone)  plenus  (nach  demon- 
tenticus  ^.  -iosus  76). 

Demonstrabilis  bedutlich  vnd  oflPen^ 
bar  (65). 

Demonstrare  hd.nd.vrysen  (110),  be-w. 
hd.  wißen,  weysen  (4),  be-w.  zey-  (76), 
tzey-  (147),  czai-  (4),  zoy-  (6),  to-  (99) 
-gen. 

Demonstratio  bewysinge  (111.  tona= 
nisse  (99).  vertoenyng  (147).  nott  bewe- 
runge  &c.  (65). 

*Demontenticus  v.  Demonlentus. 

*Demophons  teuffei  (74). 
Demor-ari,  -iari  sumen  (8).  sawmen 
(9).  wf^.  merren  (i.  impedire).  demoratus 
i.  moratus  (76). 

*Demorosus  i.  plenus  mora  (74,  76). 
voller  weyl  (74). 

*Demotiea  (cf.  demoeratia)  ange= 
pornetugent  (74). 

*Demotrieus  (aus  democritus?)  ^. 
iudex  populi  (76). 

*Dempsa  i.  terra  solita  et  ponderosa 

(76). 

Demptio  außge-numen,  varr.  -nomen 

(75). 

Demptu-s,  -um  ußgenomen  (8^).  ghe= 
nomen  (11). 

Demuleere  senft-en  (9),  -igen  (8). 
sanftmudigen  (17).  sachten  (99).  weichen 
(132).  er-w.  (110).  ver-smeken  (i32),  -schme= 
hen  (68!). 

*Demultilare  v.  Demutilare. 


DEN 

*De-  e-mulus,  durchechter,  nachuoL 
ger,  hoffertiger  0.  freunde  o.  veinde(74). 
Dem-vim,  -om  azlazzost  (127).  hd.  zu 
(8b),  zu  de  (7),  zum,  nd.  to  deme  (23), 
ton  (22),  teil  (11)  lesten.  zu-lest  (19), 
-leetzte  (9),  -lectzt  (9  Anh.).  zum  letzsteu 
(110  sim^. 

Demu-tilare,  -tulare,  -tulari,  -Itilare 

{d)  M.  ab-,  v'-,  vu-(19)-hawen,  -hauwen; 
gelid  abhawen  (76).  nd.  v'howen.  absui- 
den,  v'stummelu  (17).  bestomiln  (8,  9). 
stümplen,  ab-st.,  -schroten  (fhs.),  -mutzen 
(i28).  lernen  (110).  v'-l.  (5,  9,  74). 

*Denaria  zan  fleyß  (7). 

*Denariatum  eyn  pennynck  werd  (19). 
en  pennic  wert  (11). 

*Denariatus  v.  Denarius. 

Denarius  zehen  zale  (19,  21).  teyn 
(23),  eyn  (22)  tal.  phennig  (7).  penn-yg 
(5b),  -ynck  (19),  -ich  (22).  hd.  pfenni-g, 
-ng.  heller  (5,  65). 

*Denar-ius  l  -ratio  i.  maledictio,  -latus 
i.  maledictus  (76). 

Denaticata  v.  Depigis. 

Denegare  hd.  v'sagen.  nd.  vorsaken 
(22).  wegern  (19,  22).  weygern  (21,  23). 
verwegen  (5).  hd.  lenken  (5,  17),  ver-1., 
-leugnen  (134).  leyken  (21).  v'l.  (7,  18). 
vor  laucken  (4).  verlegnen  (76). 

Denigrare  swarczen  (19).  swerczen 
(5bj  io).  swarten  (11).  swerten  (23). 

Denigratus  geswarczet  (19). 

Denique  (i.  eque  bene  75)  hd.  dar- 
nach sim.  vud  d.  (21),  dar  na  (23).  von 
dar  nahe  (18).  dannoch  (66  &c.).  zu  dem 
lesten  (B).  te  utterst  (99).  vngewißlich 
(17).  ouch,  ouch  mee  (65). 

Denobilitare  vnedel  {siclT,  sf. -In?). 
hd.  nd.  vned-el,  -del  (7)  machen,  maken. 
entadeln  (G). 

De-,  per-noctare  hd.  nachten  (iio). 
be-,  ver-  (68,  132)  -n. 

Denocte  vber,  nd.  ouer,  zu  (5b),  by 
(G)  nacht. 

Denodare  vff  knoppen  (19).  ont= 
knuppen  (11).  entcropen  (99). 

Denominare  nonnen  {dd). 

Denotare  (^.  denucliare  8)  hd.  nd. 
be-duden,  -tüden  (7),  -tuten  (6),  -dewten 
(4).  nennen  (9).  nemen  (8).  mercken, 
vßkiesen  (110). 

Denotatio  stroffunge  (9).  scheltunga 
(Gf.  cf.  deuocatio). 

Dens  hd.  zane,  zan.  tzant  (132).  tant 
(11,  99, 147).  tan  (22, 23).  tzacke  {instr.  125). 
eyde,  eege  (17).  dentes  exerti  schifer^ 
zän  (i26);  precisi  vorderzen  (64);  pri= 
mores  bytkens  (chytr.  cf.  Fr.  1,  78^). 
Cf.  eanini.  maxillaris.  molaris. 

*Dens  caballinus  (^.  hyoscyamus) 
bilsen  &c.  (143). 

*Dens  cani-s,  -nus  hermodactylen 
(143).  hundszahnkraut  (kl). 

Dens  leonis  (herba,  cf.  Corona  mo= 
naehi)  feiriß  (73,  91). 

Densare  hd.  dick  machen,  naturlich 
dick  werden  (75),  herteu  (64),  züsamen 
tringen  (Das.).  nd.  dicke  maken,  dicken 
(11). 

Densatum  hd.  dick  gemacht,  dickeit 
(5).  nd.  dichticheyt. 

Densere  dick  werden  (4,  110). 


DEN 


173 


Denaetum    bomdickecht   (9).    dick 

bäm(8).  buschechtig  ader  dicke  walt  (17). 

Densitas  ein  dicke  (65).  d.   t  kache 

(Das.). 

*Densula  v.  Mensula. 
Densus  hd.  dicke,  dick,  keck  (Fris., 
Pict).  kach;  vilechtig,  zamen  getrungen 
(Das.).  nd.  dicht. 

*Denta  zanfleisch  (75). 

*Denta  (jpiscis,  aus  tenea)  sleihe  (74) 

*Dental  i.  fulmen  iouis  ad  simiUtudh 
nern  dentis,  inde  bidental  locus  a  ful= 
mine  percussus  (76,  sim.  129). 

Dentale  (cf.  dentarium  &c.)  ein 
yser-in  (6),  -en  hd.  zan,?idtan.  eysny- 
tzan  (74).  ysen  zange  (17).  hd.  ein  zan- 
ysen,  -eysen  {instr.  medic).  das  wag= 
eysen  (128).  der  wäg-ys,  -iß  (Fris.,  Das.). 
der  weg,  die  sech  (126).  sech  (74,  75). 
seche  (17).  der  eisni  zan  0.  seche  im, 
in  einem  pflüg  (74).  das  sach  (Fris.). 
pflug-sech  (91),  -haubt  (Fiis.),  -haupt  (Fr.), 
-grundel,  varr.  -gründel,  -grindel  (64). 
nd.  ploghovet  (Fr.),  span-nagel  (9,  74, 132 
Gf.) ,  -negel  als  an  einem  wagen  (74). 
ege,  rech  (110).  beytel  (108).  hd.  zan-, 
zann-  (17),  zau-  {sie  134)  -fleisch. 

Dentalia  (vomeris,  cf.  dentilia)  molt= 
bret  (Gf.).  pflogis  houbit  (127).  Io  ferro 
di  cauare  U  denti  (gi.  m.). 

*Dentalium  ysen-  t  zen-zange  (17). 
Dentana  v.  Dentarium. 

*Dent-are,  -ire  (110,  Ki.)  {i.  dentes  ad= 
quirere)  czannen  (9).  zanyin  (8).  zahnen, 
zahne  hecken  (Ki^.).  zen  machen  (64). 

Dentaria  hanenfuß  &c.  (i43).  zan= 
kraut,  schuppenwurtzel  (Ki.). 

*Denta-rium,  -ria  (gl  m.),  -na  (Br., 
Gl.  m.,  Ki.),  t  -le  {{q.   cf.)  {instr.  medic.) 
zang   (76).    zanzang    do    mit    man    zen 
außpricht  (74).  hd.  zan-,  czen-  (9)  -ysen, 
-eysen. 
*Dentat-a,  -um  v.  Erpiea. 
Dentatus  ghetandet  (11). 
Dentel-,  denti-laria  (i.  plum-bago. 
-pago  Ki.)  Wasserpfeffer,  flohkraut  (143). 

*Dentena  tanttang  cf  yser  die  tande 
mit  uyt  te  trecken  (147). 

*Denter  v.  Dentex. 
Denter  p7'o   Unter,  gall.  petite    nef 
ague  (gi.  m.).  i.  nauis  (Br.),  auis  (sie  76) 
ab  anteriori  parte  ad  modum  dentis  ac= 
cuta.  streyt-  (64,  74),  snel-  (93)  -schif. 

Dent-ex,  -ix  (19,  ii7,  Sum.),  gew. 
-rix,  -ris  (76),  -er  t  -erata  (17),  dex^ 
trix  (G,  23)  {piscis,  i.  vibex  Sum.,  luceus 
19,  lutius  G)  walera  (ii7).  waler  (Sum.). 
carpho  (87).  stiche-  (49),  stich- (10) -ling. 
stechel  (12).  heche-le  (19),  -In  (17),  -de 
(G).  heckel,  snoeck  (109,  i32).hecht  (132). 
heket  (23).  schnock  (68).  zanbrachßmen 
(140).  meerbrechsen  (Ki».).  tanthay  (ein 
visch  147). 

*Denticrepus  kleppertand  (kü.). 

*Dentifieium  v.  Denti-ft-icium,  -scal= 
pium. 

*Dentifragus  i.  dentatus  (76).  zan^ 
brecher  (75). 

Denti-fricium,  -ficium  t  -scalpium 
{q.  V.  110  &c.)  zan-stür,  -puluer  (91). 

*Dentiginosus  spitzig  (75). 

*Dentigo  zanfleisch  (4,  74,  75,  76). 


171 


DEN 


I 


Dentiloria  r.  Dentellaria. 

♦Dentile  /«/.  r/.ano-  U'')>  y-'H'»   tuiit- 
(^i-i:"!  -ritisih.  scrli    (i'> ,  !»3).  ricstor  ((■f.). 

Denti-legus,  -negus  {:ti)  i.  <iui  deii= 
ttd  luihtt  fractos  ^"t;,  129). 

*Dent-ilia,  /  -alia  (4,  7«)  sunt  rostra 
("t;  ,  rustra  itratri  cyii  oisern    rzau  {\). 
rii'sitcr  ^lOü,  (.if.),  hogcda  ((if.  1,  na). 
Dentiloquus  ein  zaliiispuror  (iii). 
*Dentina  '".  Dentiua. 
'*Dentinegus  r.  Deiitilegxis. 
Dentire  r.  Dentare. 
*Dentire,  ij.  -is  plug  yscn  (19).  plucch 
yseron  (11). 

Dentiscalpiaria  v.  Visnaga. 
Denti-scalpium,  f  -ficium  (iio  &e.) 
da  man  ili«'  /fn  mit  syln-rt  (iio).  dair 
men  die  tzonde  mit  cleirt  (132).  zan- 
stiiror  (su),  -stourer  (is.";), -schorer, -grii^ 
ber,  zaiischabcrle  (i26). 

Denti-ua,   -na    lid.    zaen-   (5),   zau- 
nd.  taut-  {\\,   ii7\  tham-   (23),   tennen- 
22),  -vloisi-h,  -vlcsch    (22,   23),   -flousch 
17),   -äeys   (12),  -fleiß   (18).   das  fleisch 
"as  in  den  zenen  hangt  (75). 
*Dentix  v.  Dentex. 
*Dentoriura  [instr.  rasorum)  eyn  zene 
zang  (7). 
*Dentositas  ^.  plenitudo  dencium  (76). 
Dentosus  /.  dentibus  plenus  (7C  Br.). 
vol  zeiu"  (7ö). 
*Dentria  r.  Dentula. 
*Dentrices  v.  Dentrites. 
^Dentris  v.  Dentex. 

*Dentrita  pro  caplllis  decerpendis 
refi'  (49). 

*Dentri-tes,  -ees  (Pap.),  deutrieis  (70) 
i.  lapt's  arbureus  (76,  Pap.),  t  sueeinum 
a  dendros  arbor  (Pap.),  ein  ualenuiu 
gemma  (r.f.).  drindides  qd.  lapis  a  drind- 
os,  -US  (jr.  arbor  lat.  (Br.). 

*Dentrix  v.  Dentex. 
Dentrix  (c/.  prc,  sq.  X  hechel  pis= 
eis?)  i.  carminarium,  gall.  serin  (Gl.  m.). 
heeliel  {Uni  12.5). 

*Dent-ula.  -ria  (74)  {Uni)  ein  riffel 
(3,  74,  7.^)1.  Hachs-r.  (74). 

*Denucliare  (i  denodare  q.  v.,  reuelare 
76,  cf.  deniindinare)  melden  (8,  9). 
offen-baren  (9),  -bovin  (8). 

Denudare  kd.  ent-bloßen,  -blossen, 
-bloßen  (i.öi),  -blossen  (6),  -bloyßen  (19), 
-blosen  (17,  152),  -plosscn  (4),  -decken 
(17),  -kleyden(19).enblessen(7fi).  vntbloten 
(23).  ontcledeu  (111.  abzielien  die  cleider 
(75). 

Denudatus  eut-blost  (7.5),  -kleydet 
(19).  ontcledet  (11). 

*Denumdinare  v.  Denundinare. 

Denunciare  hd.  ud.  entbcden.  hd. 
ent-,  en-,  em-  (66) -bieten, -bietten,-bieden 
-byteden  (152),  -pieten  (4).  verkund-igen 
(5,  65),  -en  als  die  geistlichen  thnnt  (75). 

De-,  e-nunciatio   verkundunge  (75). 

De-,  pro-nvinciator  verknnder  (75). 

Denun-,denü-  (9),deniun-  (8)  -dinare 
{i.  diuulgare  G\.  m. ,  pubUce  prohibere  t 
vendere  76.  cf.  denu-cliare,  -neiare) 
v'bieten  (8).  v'biten  (9). 

Denuo  hd.  zu  dem,  zum,  nd.  to  dem 
anderen,  ander  (i5i,  152)  male.  hd.  andir 
wirb  (8);  ander-werbe,  -werb  (i34),  -web 


DEP 

(«6,  151>,  -werd  («H,  70),  -worbe  (7),  nd. 
-werf  (23),  -weit  (9  Anh.),  -wayt  (9). 
widervarnc  (sie  22). 

Denus  zeheiid(l).  der  z.  ((>«),  zehender 
(17),zt'lu'ndst(iiit),czenhende(4.«;e//«-aj^.). 
zeiie-n(8),  -ndig  (76),  -nnyck  (19),  -dlich 
{(i).  zenig  (5).  zen  (18).  X  mal  (21).  tenich 
(22). 

Denus  septenus,  d.  septimus  (76) 
sibenzehendig  [in),  sehen  cenig  (18). 
zeben  zenig  (5).  syebenczehennyck  (19). 
seilen -tenich  (22),  -tcynich  (23).  VXII 
mak-  (21). 

*Deobllgatio  entledigung  (65). 

Deoccupare  (/.  preocc.  75,  rem  occu- 
patam  dimittere  Gl.  m.)  eutwernen  (9.  w 
st.  vV  -ncn  st.  -veuV).  verkninincrn  (75). 

*Deoniinare  {i.  defelicitare ,  dear- 
cuare;  aus  omen)  arm,  verdartiijck 
makeu  &c.  (147). 

Deon-erare,  -orare  (X  dehonorare) 
lid.  ent-,  nd.  vnt-laden,  -bindin  (21), 
-bürden  (19).   lestern  {i.    vituperare  17). 

*Deoneratio  enthidnng  (7.5). 

*Deonorare  v.  Deonerare. 

*Deonu-,  deoni-  (9)  -stare  ab-  (8), 
ent-  (9)  -laden. 

*Deordinare  hd.  ent-,  nd.  vnt-wyscn. 
hd.  ab-w.  (ü,  69),  -weysen;  ent-wiiien, 
-weyhen,  -ordnen  (iio),  v'ord-en  (17), 
-inen  (9).  vir  odenen  {sie  8).  v'-  (17), 
misse-  (8,  9)  -schicken. 

Deordinatio  vnordenliclikeit ,  ent= 
scliickung  (65). 

Deorsu-m,  -s,  t  desursum  (68,  110, 
132)  (t/.  desuper)  hd.  hinder-,  nider-, 
nyeder-,  hd.  nd.  neder-  (11,  13,  21  &c.), 
nide-  (81»),  wider-  {sie  76)  -wert,  -wart 
(3,  11),  -Wort  (13,  23),  -wercz  (4,  75), 
-wertig  (76),  -warters  (21).  niden  (75). 
zn-nidern,  -iiidren  (110).  beneden  (i32). 
uieden-  t  oben-herabe  (7).  o.-herab  (G). 
von  obene  (9).  hd.  zu-  (110),  hinder-ruck, 
-rugk.  acliterrugge  (132).  gegyn  tal  (4). 

*Depacc-  (19),  depax-  (23)  -ionare 
vir-  (19),  vor-  (23)  -dingen. 

Depaeisci  dingen  (1).  fryd  (9),  frede 
0.  globe  brcchin  (8).  yntsayn  (132). 

Depactare Af/.  nd.  v'dingcn.  v'demgen 
(21).  v'dienen  (76).  vordyncn  (4).  gedenge 
machen  (18).  vir  plichtin  (8).  v'-plichten 
(17),  -phlichten  (_9). 

Depac-tio,  -cio  ge-dinge  (9),  -dinck 
(8).  dyuge-  (19),  ding-  (5)  -gelt. 

*Depaginare  r.  Depannare. 

*Depalidatus  (1  st.  11?)  v.  Rutus. 
Depallare   i.   seruire    ( 76 ) ,   paUium 
exuere  (Gl.  m.). 

Depa-nnare  (Pap.,  Gl.  m.),  -nare  (Ki., 
Gl.  m.) ,  -ginare  (/.  dilacerare  76)  zer- 
reissen,  -lumpen  (Ki.). 

Depas-cere,  -ci,  -ceri  (75),  -to  (prs. 
76,  Hr.)  hd.  nd.  v''hungern  \i.  de  pascendo 
conrodere  i).  verfuren  das  vidi  an  tuter, 
vlg.  er-,  var.  hcr-hungern  futers  halben 
(75).  entneren  {b^,  74).  wüsten,  osen  (74). 
sterben  (17).  prs.  frizzo  (117).  vreße  i 
verechce  (100).  verzeren  (76,  132).  voeden, 
vyßweiden,    verhongeren  (i32). 

Depauperare  hd.  nd.  arm  machen, 
niaken,  i  werden  (110). 

Depauperari  arm  werden  (75). 

Depauperatusverarm-pt(iio),-t(68). 

*Depaxionare  v.  Depaccionare. 


DEP 

Depectere  hd.  nydderwert  kemmen; 
uß  reuflVn  (17),  auf  reysen  {sie  9). 

Depeeuniare  hd.  be  -  schaczin  (9), 
-schätzen,  -schetzen  l  fangen  (123).  nd. 
bcBcatten  (81). 

Depellere  virtribin  {Hsim.).  v'driuen 

(11).  enweg  driben  ( 17).  weg  treyben  (9). 

*DepeUic  -  ari ,   -iare,   -ulari  (Gl.  m.) 

hd.  be-triegen,  -triegin  (8),   -trigen   (9), 

-driegen  (17). 

*Depeliieulator   betryeger    (19).    be= 
drieger  (11 1. 

Dependere  an-  (11),  ayn-  (19)  -han= 
gen.  nider  hengen  (9).  nieder-  (8),  ab- 
(74)  -hencken. 

*Depen8ulare  (ns  st.  S8)uff8lißin  (8). 
auf  süssen  (9). 

*Depensuo  i.  refero  (76.  dus  resero 
cf.  prc.?). 

Deperi-re,  -ri  v'derben  (8*'',  9).  vir= 
gene  (19).  v'gaen  (11). 

*Depervintur  ags.  meldadum  l  roac= 
tum  (ags.?  i36). 

Depi-  (Br.),  depy-  (Pap.),  depn-  (61. 
m.)  -gis  i.  xaxaTiUY-o?,  -U)V,  cynaedus 
Gl.  111.);  denaticata,  .sme  natibus ,  nam 
pyga  extrema  pars  corporis  (Pap.);  sine 
naribus,  a  de  et  piga  quod  est  surnmi- 
tas  narium  Br.  cf.  piga,  pirula). 

Depilare  hd.  vz-,  vß-,  czu-reuffen  t 
entliereu.  vß  rofen  t  cntfarn  {sie  18), 
vs  ropffen  ((j).  zu  ruffin  (8).  vß  reiffen 
hare  (21).  har  vßreffeu  (76).  auß- reffen 
(152),  -raffen  (i5i).  ropen  (99).  hd.  vß- 
(69),  auß-rauffen,  -reiffen  (67).  vt  ropen 
(22).  vnthorcn  (^23).  liaertien  (11).  vß  rißen 
(17).  abscheren  (68,  110). 

Depilatorium  baisse  (112). 
Depilis  kal  (iio). 

Depingere  malen  (19  &c.).  ab-m.  (110). 
ent-m.  (23),  -maln   (5,   21).   molen  (99). 
aia-m.  (ö).  entwerffen  (68  &c.). 
*Deplaides  v.  Diplois. 
Deplangere,  deplongere   (19)  wey- 
nen    19).  be-w.  (11). 
*Deplecterare  r.  Deblaterare. 
*De-,  ap-plectere  abplettern  (74). 
*Deplenare  v'borgen  (9).  vir  lyen  (8). 
Deplere  ledigen  (8,  9).  wijndrincken 

(1321. 

Deplicare   1  i.  pUcas  deponere  3)  hd. 
auf-  (9),  ent-phalden  (3),  -valden  (9  &c.), 
-falten,  uff-  (8),  vnt-faldin  {S^^},  -volden 
(23),  -wonden  (99). 
*Deploidis  v.  Diplois. 
*Deplongere  v.  Deplangere. 
Deplorare  hd.  sere,  ser  weynen.  be- 
w.  ser  weyn  (18,  21),  wen  (6).   zere  we= 
nen  ^23).  zeher   wainen   (76).   bekarmen 

(132). 

Depluere  beregenen  (11,  19). 
Deplumare  feder  (5,  22),  fid.  federn, 
plumen  (19,  23)  plucken,  plogen  (21), 
rauffen  (4) ,  vßzieheu  i  reffen  (76) ,  ab= 
ropffen  (6).  feddern  zeysen  (7).  entfede= 
reu  o.  })hlucken  ( 1 ).  vogil  rawffen  i 
pflücken  (9).  fogel  berauffin  (8).  bereuf= 
fin  (17).  berupffen  (64).  deplvunentur  ge= 
rupffet  (42). 

*Deplumator  ain  vogel  0.  hun  beref= 
fer  i  75). 

Deplutus  beregen-et  (19),  -t  (11). 

*Depol-ere,  -Iare  (Gl.  m.)  {i.  romani- 
sare  i  trucidare  &e.  147)  castyen,  pla= 
gen  &c.  (147). 


DEP 

*Depo-line,  -nile  (94*)  ags.  wefta  (94a) ; 
uueftan  de  exitu  anime  (isG). 

Depol-lare  v.  -ere, 

Deponere  hd.  ab-,  cnweg-  (5,67, 152), 
entweig-(21)-setzen.  affseceul  13).  enwech- 
zotton  (23),  -loggen  (llj.  abc-  (19),  nider- 
(9)  -legen,  nedern  (8).  hd.  befellen.  eyn 
eyt  sweren  (9).  wetton  (127). 
*Deponile  v.  Depoline. 

Depontanus  den  s}^ls  ievensverdrut 

(U7). 

Depopulare,  -ri  hd.  v'-wusteu,-busten 
(1).  hd.  nd.  v'-wuesten  (11),  -wosten  (99), 
-vosten  (sie  23),  -wonsten  (21),  -winsten 
(13,  18),  -stören  (4),  -derben  (110).  wost 
machin  (5).  sackman  maelieu,  durch  die 
heuser  lauffen  (65).  abschlahen  dasvolck 
o.  vertilgen ;  berauben  das  v.  an  imselbs 
(75).  entplünderen  (126).  verbergen  ^  zer- 
schlitzen  (126),   -schleiffen   (Das.,  Fris.). 

Depopulator  vorwuster  (8,  9). 

Depopulatus  vor-wüstet  (9),  -wust(8). 

Deportare  abe-  (19),  enweeh-  (99) 
-dragen.  entragen  (75).  ontdregen  (11). 

Deportatio  ewige  hilfe  (9),    ewege 
hulf  (8)  in  dem  rechten. 
*Depos  (cf.  compos)  pleder,  krancker 

(74). 

Deposcere  hd.  bitten,  byten  (9). 
heysschen  (19).  eyschen  (11).  eisken  (99). 
heyzsen, vordem,  erwcrben(4).  werbiu(8). 

Depositarius  absetzer  der  spiß  von 
dem  bret  (76).  befellunge  (apud  quem 
res  deponitur  10). 

Depositio  der  begrebnyß  tag  (64). 

Depositor  hd.  enweg-  (5),  hinweg-  f 
eut-  (74),  ab-setzer.  enweeh  zetter  (23). 
benumcr  (8). 

Depositvun  spar  schätz  (1,  71).  be= 
numpt  dinck  (9.  cf.  prc.).  beuolen  dinc 
(100).  hindergelegt  gut;  zu-,  by-legung 
(64).  hinder  eyn  gelegt  schätz  (65). 

Depositus  abgesetzt  (75). 

Depostfetant-es,  -ibus  (9,  10,  13) 
{ps.  11'^  10)  i.  de  ouibus  (74,  Br.).  rfr 
(dicitur)  loco  post  oues  vetustas  [sie) 
i.fructiferas  (76).  alfterzittigun  (U9).  von 
fructebarn  s.  schafen,  Mrg.  die  v'dragen 
sin  (13).  von  trechtegin  schosin  {sie  8). 
von  vutrechtigen  schaffen  (9).  von  den 
Schöffen  (74). 

Deprau-are,  -ari  (b^),  -or  prs.  (100) 
hd.  nd.  v'snodeu,  ergern,  v'ergeren.  seer 
verärgeren  (68,  110).  hd.  v'-sehnoden(74), 
-suodeu,  -schnöden  (76).  bosern  (S**). 
-Yor-b.  (18,  65).  bosern  (37a).  igverboze 
(100).  poseren  (2).  zursteren  (65).  besehe^ 
digen  am  gut  (75).  vnrecht  machen,  vor^ 
keren  (75  Mig.j. 

Deprauatio  besched  -  unge ,  ua?-. 
-igunge(75).zerst6rlich-,boswilIi-kcit(65). 

Deprecari  hd.  nd.  bidden.  hd.  bitten ; 
seer  b.  (68);  fur-b.  (110).  pitten  (4). 
flehen,  var.  flechen  (65). 

Depre-dari,  -dare  (76),  -tari  (3)  hd. 
be-rauben,  -ruben  (S^),  -roben  (76).  7id. 
berouen. 

Depredatio  roef  (99). 

Deprehendere  hd.  be-griffin,  -greyf= 
fen.  nd.  begripen.  erwischen  (9). 

Depressa  faeies  niderß  vnd  hinein= 
gebogen  antlitz,  antzlit  (65). 

Depressio  virdruckunge  (19).  v'dr  uck= 
inge  (11). 


DER 

Depressus  nyedcr  i  v'drucket,  sijde 
(5).  v'truckt  (uo).  nidder  i  v'druget  (21). 
nider  (1,  5"^).  n.-gedruckt  (76),  -getrück 
(3).  hd.  vnderge-druckt,  -truckt,  -truck 
(67)  0.  ver-dreden  (152),  -dretten  (67), 
-tretten.  verdreuen  (132).  erdrockt  (18). 
abgetrukeit  (6).  neder-set  (22),  -zud  (23). 
vordrueht  (22). 

Depretiari,  -re  fl9)  hd.  nd.  be-,  ent- 
(19),  ont-  (99),  hd.  v'-lonen.  vor  Ion  (18). 
ontlauon  (sie)  i  vilipendere  (11). 

Deprimere  hd.  nd.  v'-,  be-  (17) 
-drucken,  hd.  v' -  drogken  (21),  -trü= 
k^en  (6),  -trucken,  -dringen  (4),  -driben 
(7).  werdrigken  (13).  vnder-  (es),  nider- 
(65,  76)  -trucken.  drangen  (9).  beswerin 
(9  sini.). 

Depromere  (cf.  promere)  hd.  singin 
(8),  besingen,  vßsprechen  (65),  ablangen 
(Fr.),  vntdun  (99). 

Deprope  hd.  von  nahe,  nahen  (5,  7), 
nach  (68),  neben  (76),  naer  (18).  van 
(23),  vor  (22)  na.  nach  by  (110). 

Deproperare  ylen  ( 19 ).  eilen  eins 
eilens   (126). 

Depsere  beeren  {cf.  .«^m.  1,  187),  knät= 
ten  &c.  (126).  wurcken  (Fris.). 

Depsiti  -  GUS ,  -  tius ,  -  eius  panis 
wolgoknätten  brot  o.  von  gebrochenem 
teig  gemacht  als  die  murreri,  hüllwecken 

&C.   (126). 

*Depti-ciuin,  -uum  v.  Diptycha. 
Depubis  (i.porcHt  lactans^  speneuarch 
(Gf.).  vorcken  dat  noch   suyghet  (i47). 
Depugis  V.  Depigis. 
*Depulinare  ( :  pulmo  ? )   verdemp£= 
fen  (74). 

Depulsus  virtryben  (19).  v'dreuen 
(11). 

Depurare  hd.  Intern,  t  initern  (7). 
luttern  (23).  v'-I.  (18).  lytteren  (76). 
entlutern  (6).  lewtern  (4).  hd.  reynigen, 
ent-r.  (134). 

Depurgare  abkeren  (75). 

Deputare  (i.  amputare  5'')  bisello 
(prs.  i4i).  hd.  geben,  nd.  gheuen.  hd.  nd. 
be-,  pe-  (75)  -scheyden,  -scheden  (23). 
abschaiden  (18).  seczen  (19).  zetten  (11). 
hd.  schicken,  ordiniren  (110).  benumen 
(9).  vntwenen  (8^').  goachten  (18).  vor= 
Schreinen  {cf  Fr.  2,  225.  .«im.  3,  5io),  l 
über  slaben  (6).  scherden  (99).  abe  ha= 
wen  (5''). 

*Deputator  scherdre  (99). 

*Dequatere    abschlahen  (75). 

*Dequoquere  i:  Decoquere. 
Deradere  hd.  abschern. 

*Derades,  d.-rana  (76),  derodes  (17, 
19),  deradies  (75),  decades  (i47)(«.  »-a?*« 
qd.  3,  tortuca  147,  aus  tardigradia  ? ) 
schilt-krote  (3),  -krotte  (4),  -krot  (6,  7, 
74,  75,  76),  -kroydo  (18),  -krade  (5^^), 
-krede  (17,  21),  -ped  (147),  -padde  (23), 
-bade  (19)  vna  legt  eyer  (5  Mrg.).  eyn 
schercz  fedder  (21.  i.  q.  echiiiometra, 
legt  viel  eyer  Aiber.  ?'.  Fr.  2,  175). 

*Dere,  ^rs.  deo  dis  geven  sych  ge= 
vangen  (147). 

Derelicta  sax.    laf  l  vorlaeten    wif 

(Gl.    m.    5,    662). 

Derelinquere  hd.  nd.  vnderwegen-, 
vnd-  (22),  v'-,  gud  vor-  (23)  hd.  -laßen, 


DES 


175 


-lassen,  nd.  -laten.  virlayßen  (19).   irlo= 
ßin  (8). 

Deridere  hd.  v'-,  hd.  nd.  be-lachen. 
spotten  (19).  hd.  v'-,  nd.  be-sp. 

*Derisipila  wil-  (cf.),  wilt-  (Sum.  vi) 
-uurz. 

Derisor  hd.  spotter.  hd.  nd.  be-,  hd. 
v'-sp.  be-lacher  (5,23),  -lecher  (21,  152). 

Deriuare  hd.  von  eyn  ander-fließen, 
-flisen  (76),  -süßen  (18,  Mrg.  i  abflissen), 
-schßen  (21,  Mrg.  t  flißen),  -sleßen  (5). 
von  eynem  andern  komen  ader  fliezssen 
(4).  nd.  enander  (22),  van  en.  (23)  i  af- 
vleten  i  af-velten  (23),  -comen  (11).  hd. 
abe-,  ab-fließen  sim.,  -kommen  (19), 
-gezogen  (5).  ußflißen  (13).  rysen  (13). 
ab-r.  (12).  scheyden  (8b).  geschieht 
werden  (17). 

Deriuari  flyessen  (65). 
Deriuatio  afcominge  (11). 
Derocare  &e.  v.  Eruneare. 
Derodere  (x  deradere)  ab  schaben 
t  scheren  (76). 

*Derodes  v.  Derades. 
Derogare  hd.  ab-pitteu  (1),  -bitten, 
-biten  (134),  -binden  (7),  -nyssen  (74), 
-messen,  -ziehen,  abe-  (8^),  af-  (132) 
-trecken,  af-bidden,  -nieten  (23).  schulden 
(17).  eer  ab-schn.  (65,  iio).  schynden(13). 
sehenden  (8,  9).  hd.  misse-,  mis-  sim., 
vbeluer-  (74)  -sprechen.  7id.  mi-  (11),  me- 
(99)  -spreken.  myn-dern  (74),  -nern  (23, 
70  Mrg.).  minder  machen  (18).  belaidigen 
0.  schaden  (74). 

*Derudare  v.  Erudare. 
Deru-,  derubi-ginare  v.  Eruginare. 

*Derueare  &c.  v.  Eruneare. 

*Desapere  v.  Desperare. 
Deseendere  nydder-  (19),  ueder-  (23), 
hd.  ab-,  nd.  af-stigen,  hd.  -steigen,  abgan 
(75).  afclimmen  (132). 

Descensus  abgang  (75). 

*Deseernere   (^.   sellam    deorsum   re-- 
mouere,  st.  destemere)  entsatteln  (74). 
Desci-dere,   -ndere   {alph.  dec.  23, 
76)  {cf.  discin-,  deei-dere)  hd.  absnyden 
sim.  af  Valien  (23). 

*Deseieo  v.  Descisco. 

*Deseipula  v.  Decipula. 

*Descipule   {aus   deciptJa  X  disei= 
pulus!)  eyn  junckwolff  (19). 
Descire  vergessen  (64). 
Des-,  de-  (132)  -eiscere  hingon  (110). 
enweeh  gayn(i32).  deeistere  2'.  desistere 
abe  stene  (10). 

*Deseisc-,  deeiss-itari,  descissitare, 
desisticare,  -ri,  desistari  hd.  nd.  er-, 
hd.  her-,  nd.  vor-varen.  vorschin  (9). 
ir-v.  (8).  herforsen  (7).  er-forschen  (74), 
-farschen  (4.  cf.  Sin.  1,  549.  G.  wtb.  1, 
370).  zweyffeln  (74). 

*Desci-sco,  t  -eo  (76)  i.  ignoro  (76), 
desipio  (Pap.) ;  -o  i.  minus  sapio  (Pap., 
Gl.   m.,   Br.). 

*Descissitare  v.  Desciscitari. 
*Descortare  v.  Procare. 
Deseribere   hd.   ab-,    be-,    vß-_(17) 
-schriben,  -schreiben,  nd.  af-,  be-scriuen. 
*Deseriiiiale  v.  Discerniculum. 
Deseriptio  eyn  vmbrede  (15).  beschri= 
bung  (65). 

Deseeare  hd.  ab-,  nd.  af-howen,  hd. 
-hauwen,  -hawen,  -schneiden  (75). 


170 


DES 


DES 


DES 


*De8ecare  r.  Defecare. 
Desecrare  fiitwyluii  i,iio).   outwion 

(13S). 

*De8eis  c.  Deses. 
*De8elire  v.  Desilire. 

Deserare  /.  scpanire  (Hr.),  obscurian 
f'iH-tff  (  I .  <y".  desero K  uulsclilicsscn  (ki.  : 
sera).  wost  (21),  woste  (23),  wüst  (iJ), 
wusti'  (4),  wiist  (17),  wiest  (7ü),  woist 
(5),  vaste  (22).  winsti'r  (18.  a?<«wüstx 
viiiftcr)  machen,  makcn.  abeseg'en  (i.  '. 
serra). 

^'Desere  r.  Degere. 

Deserere  hd.  v'-laßi-n,  -lasen,  -lossen 
(ti),  -laussen  (7(!),  -liej>en  (er));  lo7,scn(4); 
vmli'rwfgen-lul}in(8),-lüsscn(9) ;  begeben. 
71(1.  vorlaten,  beglieuen.  wüst  machen  (17). 

Desero  hd.  zu  aben-de,  -t,  -den  (21), 
enden  (18^,  obent  i«"),  aubent  (76).  des 
abinds(17).  nd.  tho  auende.  schier  (69  &c.). 

*Deserrare  absegen  mit  der  segen  (75). 
Desertor  ein  verlasser  (65).  der,  eyner 
der  (17)  sich  selber  lest  (8),  lestert  (9), 
V'flucht  (17).  der  sig  v'lest,  -Mrg.  sich 
v'let  (13).  flieher  von  sinen  herren  im 
velt  o.  im  streit  (7.t).  wostcre  (100).  pl. 
hoff  ludigen  (7.  klingt  an  die  ludaigen 
hofmarch  Sm.  2,  441). 

Desertu-m,  -s  (23)  wüste  (110).  wiesti 
(76).  wostin  (93).  wostine  (99).  wust- 
(19),  wost-  (23),' wixest-  (11)  -enye.  hd. 
wnst-,  wüst-  (6),  wost-  (21),  woyst-  (5), 
wüsten-,  wosten-  (18)  -ung.  wüstüuge 
(^3).  wylteuysse  (19). 

Desertus  ä  J.v'la-ßen,  -ssen.  verlaissen 
(132).  nd.  v'laten.  wüst  (12).  wj'ste  (13). 

Desertiire  hd.  nd.  v'-dienen,  -deenen 
(21^.  -denrn  (23),  -dynen  (4). 

Dese-s,  -is  (76)  (i.  desidiosus)  hd.  nd. 
trege.  hd.  drege.  drag,  drayek,  fule(19). 
traech  (11).  vnwiß  (17).  schlouffer   (i4i). 

Desemre  wretleke  dun  (99). 

Desiccare  virdrockennen  (19).  v'dro= 
gen  (11). 

Desidera-nter  f.-biliter  begirlich(75). 

Desiderare  hd.  nd.  beger-n,  -ne  (19). 
*Desidera-rius,  -tus,  -bilis  begirlich 
(6ö).  begerlych  (19).   beghcrich  (11). 

Desidere  {i.  pigrum  esse  66  &c.)  vn 
vi-uten  (8,  9).  vntwenden  (23).  treg  syn 
(no). 

*Desideriaria  i.  taherna  (7g). 

*Desiderio  v.  Desidiosus. 
Desiderium  hd.  begere-  (ö),  begerre- 
(21),  begirdi-  (7),  begerlieh-,  begirlich- 
keit.  begher-icheyt  (23),  -in^e  (11,  22). 
hd.  be-gerungc,  -geer  (19),  -girde,  -gerte 
(132),  -langung  (88). 

Desidia  drag-  (8^,  19),   trag-  (1,  68, 

-keit  (110), 

traecheit  (23). 

ful-  l  dblegig-keit  (65). 

*Desidiare  ablaßen  (,)  drege  sin  (19). 

*Desidiari    v'drießen   (17).    v'drissen 

(9).  vir  drißin  (8). 

Desidiosus  seer  treg  (110).  verdroßner 
(65).  d.  t  decidu-us  (74,  75),  -s  (75)  vn= 
gelerter,  beswerter  ( 74 ).  tumwitziger 
(75)  cf.  Gl.  m.  3,  27^.  decupitus  i.ignarus 
t  desidiosus ;  desi-ose  i.  pigre,  -derio 
i.  morose  (76). 

Designare  hd.  be-scheyden  ^-zeichen, 
zaichen  (^134), -zeigen,  -zeichnen,  hd.nd. 


.L/coiuj.«.    uia,j;-    v^u    ,     1..,,,      ij 

110),  trog-  l  fawl-  (9)  -heyt, 
-keyd  (19).   drocheit  (8).   tra( 


be-tzeikcnen  (1.12),  -tiitten  (6),  -tuden 
(7),  -(luden  (f)»',  23).  wcysen  (1).  sunder 
lieh  nennen,  varr.  nemen,  nemen  (65). 

Desi-,  dese-Ure  hd.  abe,  nd.  af- 
springen. 

Desinere  hd.  ab-,  v'-,  darvon-  (65) 
-lalien,  -lassen,  -loßin  (8)  -lozsen  ^-lossen 
(4),  -laußen  i  -laussen  (76).  nd.  af-,  v'- 
laten. laßen  (12).  lasen  t  ynden  (13). 
enden  (17).  af  komen  (99). 
*Desiose  v.  Desidiosus. 

Desipere,  despere  (9)  torlich  tun  (8, 
9).  nit  smacken  (110  sim.).  schmaekloß 
werden  (65).  vnuernunfFt  nemen  (110). 
erren  (23).  ver-gecken  (132),  -sotten  (99). 

Desipiens  toret  (04). 
*Desistari  v.  Descistari. 

Desistere    hd.    ab-  nd.   af-stan,    hd. 
-sten,  -stant  (13),  -gan  (12),  -lassen  (68), 
-1.  von  dem  werck  (75).  ha. 
vnterstan. 


vndersteen, 


*Desisticare,  -ri  v.  Deseitari. 
Desitus  verlaßner  (iio). 
Desolare,  -ri  hd.  wüsten  (8'*),  v'-w., 
woysten(,'j'ii'),-moysten(5''Mrg.),-wunsten 
65  ),-wynsten  ^ -steren  (13),-storen,-lassen 
65,  110).   zerstören  (6).  nd.   v'-wosten, 
-wuesten  ("11). 

*Desolari  betrüben  (19).  bedrouen 
(11).  myßtroesten  (132).  mißtrosten  l 
verlassen  (110).  verlossen  (75). 

Desolatio  hd.  v'-wustung,  i  -lassmig 

(110),  -woystunge  (5),  -wüsten  (i34), 
-Störunge  (17).  wostung  (18,  21).  wuste= 
nunge  (17).  Zerstörung  (G).  betrupeniße 
(19).  wosten-ye  (22),  -ige  (23).  ver= 
woestnisse,  noet  aflaissen  (132). 

Desolatorius  droystlich  {i.  tristis  10). 
verwüstend  (Ki.).   verloschen  {carbo  65). 

*Desopire  {cf.  diss.)  er-  (110),  ent- 
(68)  -wachen,  von  dem  schlaff  (68).  ent- 
springen van  dem  slaeff  (132). 

*Desorsuni  v.  Desuper. 

*Despeet  -  abilis  (65,  76),  -ibilis  i. 
deceptibilis  t  despeetus  (76).  ver= 
schmeehter  (65). 

Despectio  virsmahing  (19).  v'smainge 
(11). 

Despeetus  sbst.  ptc.  hd.  v'-smehet, 
-schmecht,  -schmacht  (i34),  -smaheyt 
(18),  -schmähet,  -smoht  (6).  nd.  v'-smat 
(23),  -smalich  (11).  schmacheit;  in  des= 
pectum  tui  dir  zu  leid ,  zu  tratze, 
dratz  (65). 

Despe-,  despi-rare,  desapere  (aljih. 
desp-  134)  (c/".  disperare) /id.  v'-zwifeln, 
-zweyfeln,  -zwyfflen  (68),  -swibeln  (5), 
-zwufcln  (17),  -czyweln  (13),  -zagen  (75), 
nd.  v'-twiuelen  t  -tzaghen  (23),  -sagen 
(22).  ezweiueln  (9).  misse-  (19),  wan- 
(132)  -hoffen,  mishapen  (11).  mestrosten 
(99). 

Desperatio  hd.  v'-zwifelung,  -czwei^ 
feiung  (4),  -zagkeit  t  -zagung  (75),  -zavng 
(()).   entsitzung  (65).  missehoffung  (19). 

Desperater  verzager  (75). 
*Desperatorius  missehoffer  (19). 

Desperatus  hd.  v'-zwifelt,  -zweifeU 
ter.  v'-twiuelt  (23),  -ezagt  (1,  75).    wan= 

hoffich    (132). 

*Despere  v.  Desipere. 
*Despicare  virsmehin  (8,  9).  dreschen 
(9  Anh.).  are  (23),  v'-  (22)  -strowen. 


^Despicari  eher  (7),  er  (21)  strauwen. 
eren  straulien  (»'.  spicas  sjicrgere  T)).  ehern 
stroewen  (76).  dreßen  (19).  Arf.  dre-,  tre- 
schen.  dersschen  (132). 

•'■Despicere  {cf.  prcx.)  eangenlesen, 
kornehern  (74). 

Despicere  hd.  hinder-wert,  -wertig 
(7),  -werdig  (G),  -wertliehen  (76),  -sich  t 
vbel  (74)  sehen,  seezen  (20),  suchen  (7). 
nd.  achter-wort,  -wart  zeen.  miß  an= 
sehen  {h"^).  hd.  v'-smehen  sim.,  -smahcn 
sim.,  -sinohen  (6).  nd.  v'-sman,  -smaden 
(99).  licht,  schnöd,  nvrge-n,  varr.  -ns, 
nirgeiiß  fürhalten  (6,5). 
*Despirare  v.  Desperare. 

Despoliare  entrauben  (75). 
*Despoliatio  entraubung  des  gutz  (75). 

Despoliatus  cntraubt  (75). 

Despon-dere,  t  -sare,  -ere  (17), 
dyspondere  {i.  subarrare  1)  hd.  nd. 
v'-truwen.  hd.  v'-druwen  l  -  drauwen 
(mss.  mog.),  -drauen  (21),  -driben  {sie  18), 
-truteii,  -druten  (68),  -dreuten,  -luben 
(3).  v'loben  (^9),  globin  (8)  eynem  manne, 
vor-loben  ader  -hayzseu  (4).  ondertrou= 
wen,  belouen  (i32j.  be-uelhen  (9  Anh.), 
-feilen  (19),  -uelen  (11). 

Desponsare  {cf.  prc.)  be-radeu  (10, 
11,  19),  -trouwen  (i32),  -truweu  (19), 
-druen  (13).  vortraven  (3).  v'-truweu  (23), 
-drwen  (5'^),  -druwen,  var.  -druten  als 
durch  ein  kleinheit  (es),  -druhen  zu  der 
E  (17).  druten  (68).  v'-loben  (18),  -laben 
(17j.  hin  geloben  (65).  v'-mahelen  (65), 
-mehelen  (110).  ere  erbieden  (17).  zu 
manne  (8),  dem  eman  (9)  geben.  vervin= 
gerleu  ( 1.  i.  q.  subarrhare  q.  v.  3.  cf. 
Sm.   1,   543). 

*Desponsatile  wypel  (22^.  cf  G.  wtb. 
1,  153  mit  Ntr.,  Fr.  2, 449.  M.  ü.  theristrum. 
Kil.  V.  wimpel). 

Desponsatio  betruunge  (19).  tru- 
winge  (11).  truenisse  (99). 

Desponsatus  geheirat,  vlg.  vermahelt 

(75). 

Despuere  weg-speyen  (9),  -spuen  (8). 
vß-spyen  (17),  -spuwen  (68,  iio).  ver-sp. 
(iiob).  auß  speüwen  (iio<=).  vnder  sich 
spirtzen  (64). 

Despu-mare,  -tare  (74)  hd.  schewmen 
(3,  9);  schumeu,  vz-,  vß-,  nd.  ut-schumen. 
hd.  auß-schaumen ,  -schaymen  (74).  vß 
schimen  (18).  ut  zenden  (22). 

*Despumariura  ein  schume,  schum, 
schäume,  schäum  (110  varr.).  schuym  (i32). 

Despumatus  ge-schumit  (8),  -schaw= 
met  (9). 

*Desputare  v.  Despumare. 

De-,  di-squamare  schupen  i  ent-sch., 
-schelen  (19).  ontschellen  l  schueben  (11). 

Destallare  v.  Desticare. 

Destare  {i.  valde  stare  Gl.  m.)  absteen 

(74). 

*Destata  v.  Testata. 

*Desteliri,  de-,  di-stilire,  destolare 
(66  &c.),  distollere  (ki.,  Gl.  m.),  deceleri 
(21)  {i.  deprauare)  v'-snoden  (5,  23), 
-sneden  (22).  hd.  v'-schnoden,  -schnöden 
(6,  21,  134),  -sniden  (18). 

Dest-,  desc-  {q.  v.)  -ernere  {i.  de= 

sellare  Genes.  XXrV  Br.  &c.,  XXIII  76) 
anderswohin  betten  t  absatteln  ( 75 ). 
getzen  lad  genisen  (7).  prs.  ich  enclaid 
{sie  76).  ich  entlade  (95). 


DET 


DET 


DEU 


177 


Dest-ieare,  -allare  {var.  Gl.  m.)  so-, 
üu-  (i4i)  -ricum  (los  sorix  geluyt  (i47). 
*Destilire  v.  Desteliri. 
Deatillare  us-drieffen,  -fleissen  (49). 
Destina  v.  Destines. 

Des-,  de-  (9)  -tinare  fid.  senden, 
zeenden  (11).  sciierden  (99).  enpietten 
(1).  entbieten  (75).  marehon  (ui). 

*Destin-es,   -a  (Gl.  m.)  [i.  tibicen  l 
flustrum  147.  aus  fulcrum,   cf.  Gl.  m.) 
schairpost,  stutte  (147). 
*Destipatio  v.  Caluisium. 
*Destitator  i.  pugil  (76). 
Destituere  hd.  bij-  (19),  ab  -  seczen. 
ontsetten  (11).  vntdun    99).  vnder-wegen 
(8),  -wen  (17)  loßen. 

Destitutus  entsayßit  (19).  ontsat(ll) 
*Destolare  v.  Desteliri. 
Destructio  wostinge  (99). 
De-,  di-  (5'')  -struere  äc^.  nd.v''-,  zu- 
(7)  -stören,  l  -brechen  (7).  hd.  zer-  (6), 
ver-storen.  v'stueren  (11).  vorstern  (18). 
worsteren  t  breggen  (13).  distüre  ztwe^ 
howin  (8*^.  hierher  f). 

*Desubliraitas  abirhät  abir  swag(17). 

Desudare   switzen   (8»^).   er-sw.   (9). 

erbeyten  (8).  pinen  (11, 19).  s witzig,  var. 

schweissig,?  schwitzend  werden  &(.-.  (es). 

*Desudere  i-.  Desuere. 
Desuefacere  vß  der  gewonheit  brin= 

gen  (110). 

*Desuere ,  deswere  (  4 ) ,  dissuere 
{untersch.  in  110,  i32),  desudo  is  ere  i  7h) 
[i.  destruere;  /i(Z.  trennen  (^üö);  vff-,  auf-, 
t  en-  (110)  -trennen,  -drennen  (8),  -drenn 
(17).  ent-  (19,  110),  vnt-  (8'',  99),  ont- 
(11,  1.32)  -neben  {9^,  19),  -naien  (99), 
-neyen  (diss.  11,  110.  132).  hd.  zu-,  zer- 
rißen,  -rissen,  -risen,  -reissen.  zerzerren 
(6).  nd.  to-ryten  {;>2],  -riehen  (^23). 

De-,  dis-suere ,  -suescere ,  in  den 
Hss.  -sw^ere,  -sweseere,  diswescere 
(4),  disueo  yprs.  7g),  vnt-  (8'J,  23»,  hd. 
ent-woncn,  -wenen  (9,  es),  vnge-won  (68), 
-wonlich  (110)  sin  (dissuere).  ontwennen 
(11).  enwoen  (13). 

De-,  di-  (76),  dis-suetudo,  -swetudo 
kd.nd.  vngewonheit.  mi-,  on-  (21)  -gewan= 
heit  (3,  21,  102).  entwonung  (18). 

Desultoriusi,/.ioeulator)gogkler(76). 

Desum  abe-  (19),  af-  1 11)  -wesen,  -sin 
(19). 

De-super,  -sursum,  -sorsum,  -orsvun 
hd.  von  oben  ab  (110),  herab  i^G),  rab 
(76) ,  nyeder  sim. ,  hernider.  von  eben 
nidder  (^21).  abin  hernidder  (17).  von 
enbophen  (19).  van  bauen  (11).  van  (22), 
wen  (13)  bouen  neder.  wo  euene  her-n. 
(22).  huf  (119). 

Desursum  u.  Deorsvun.  Desuper. 
'^Deta  est  instr.   musicuni.  deticen  i. 
qui  canit  in  deta.  (76). 

Deteetus  entdeckt  (76).  ondecket  (11). 

Detegens  entdeckenne  (19). 

Detegere  hd.  ent-,  en-,  auf-  (9),  nd. 
vnt-,  ont-  (11)  -decken  (9,  11  &c.),  hd. 
-deken  (6) ,  -tecken  (5) ,  -bloßen  sim., 
-blossen  (134,  i5i),-blußen (18), -plosen  (4), 
-Wessen  (76),  -blesen  (13),  nd.   -bloten. 

Detemperatus  vnwyrdick  (.ö). 

Detendere  hd.  ab-,  nd.  af-,  vnt-  (S*»), 
ent-  (68,   110)    -spannen,  hd.   -span.    pe= 

DlEFEVBACH     GlO^nS  %RIi;>l. 


greiffen   mit  vfflialtung  (75).    ent-   (19), 
wt-  (11)  -recken. 
*Detenere  v.  Detinere.         '' 
*DetenBio  ein  entspannung  (110). 

Detenta-re,  -tio  v.  Explora-re,  -tio. 

Detentio  enthaldung  (17).  festunge 
l  haltenisse  (10).  behaltung  (65). 

Detentus  (t.  captiuatus  4)  hd.  ab-, 
vff-,  off-,  auf-  (4)  -gehalten,  -gehalden. 
enthalden  (17).  upghehelden  (23).  afghe^ 
holden  (22).  abgespant  (7G).  gehindert 
werden  t  geheft  l  behcmpt  (60). 
*Deterare  v.  Deteriorare. 
*Deterere  v.  Deter-iorare,  -rere. 

Deter-ere ,  -rere  (99)  Ad.  zu-,  zer- 
(110),  abe- (19) -riben,  -reyben  l  -treten, 
(19),  -dreden  ^17).  nd.  afwriuen  (11).  zu 
nicht  machen  (17).  ver-slijssen  (132), 
-deruen  (99,  132). 

Detergere  ab-,  nd.  af-wischen  (9,  11), 
-weßin  (8),  -wossen  (19). 
*Deteri-are,  -olo  v.  -orare. 

Deterior  arger  (68,  110).  argre  (99). 
hd.  nd.  erger.  böser  (21).  boeser  (76, 110). 

Deter-iorare,  -iolo  (17),  -are  (9), 
-iare  (tS),  -o,  is  i05  var.)  hd.  ergern.  hd. 
nd.  v'-e. ,  vorerghen  (^23).  snoder  (9), 
snode  (8)  werden,  posern ,  schwechen 
(74).  böser  (iio),  arger  (es)  machen.  bo= 
Seren  (65). 

Deterius  agere  dester  böser-,  varr. 
boß-,  bol3-licher  thun  o.  würcken  (65). 

Determinare  (/.  de-,  dif-finire)  hd. 
enden,  vß-,  auß-,  gar- (9),  vol- (4) -enden. 
hd.  nd.  endigen,  vz-e.  (5).  zu  ende  bren^ 
gen(17).  bescheit  (19),  eygen  ^  zu  eygen 
^^65)  machen,  ey genlich  setzen  (65).  be^ 
scheiden  maken  (11).  bescheden  (22*>). 
hd.  auslegen. 

*Deteronomius  u.  Deuterononiiuin. 

Deter-rere,  bisw.  -ere  hd.  er-,  der- 
(4)  -schrecken-  trawen  (65). 
*Deterrere  r.  Deterere. 

Detestabilis  sehentlic  (11). 

Detestari  vnmenschich  (5 ,  18) ,  vn- 
monschlich  (Ij),  vnmynsch-lich  (22),  -lik 
(23),  onmeßelichen  (21)  sin.  v'smehen 
(17  sini.).  durchechtigen  \^6ä).  virfluchin 
1^8  sim.).  hd.  nd.  v'-tumen  (9) ,  -dumen, 
-ducmen  (11),  -nychten  (13). 

Detestatio  vn-wursch,  -wirseh,  -würß 
verwerffung  (65). 

Detestatus  vor-bannen  l   -nicht   (8, 
9).  vor-    (9),    vir-  (8)    -flucht,   v'nichtigt, 
v'bant  (17). 
*Detieen  v.  Deta. 
*Detinare  v.  Destinare. 

De-tinere,  -tenere,  -tinuo  (76)  hd. 
uff-,  auf-,  ent-halden.  autt'halten  mit 
fancknyß  (75). 

*Detondere  v.  Detiindere. 

Detonsus  beschoren  (11,  19). 
*Detorbare  v.  Deturbare. 
*Detor-culari, -quere  auß  pressen(75). 
*Detorperare  v.  Deturperare. 

Detorquere,  t  -ri  (4) ,  deturquere 
vz  pinigen  (5  sim.).  vß  linigen  {sie  76). 
vt  pineghen,  up  dreghen  (23).  vnt-dragen 
(8*^),  -draien  (99).  vz  tringen  t  fragen 
(5).  aus  pringen  (-ri  cf.  g.  wtb.  l,^34o) 
t  noten  (4).  vff  drucken  (7).  vs  triiken 
(6).  vertrucken  (110).  hd.  vß-,  auß-tr., 
-drucken ,  -graben  ( 3 ) ,  -pressen,  oft' 
dryden  (21).  detorsit  hat  rauß,  ruwß 
getruckt  (65). 


Detra-,  detre-ctare   (/.    detrahere 

q.  V.  8,  9,  frequenter  d.^  handeln  (ly 
hd.  mische-  (5),  miß-,  mi-  (6,  8t>),  quait 
{  mysthad  (i33),  mißtad-(66,  i52),mittat- 
( sie  76 ),  -sprechen,  nd.  misse-,  mys- 
spreken.  hd.  abzyehen,  hinder-clafien, 
-reden  t  eer  abschnyden  (110).  ach= 
terdaffen,  verraden  (132). 

Detract-io,  -atio  (4)  aftir-  t  hinder- 
(9),  nach-  (4)  -rede,  achter-reder  (8), 
-spraeck  (11).  hindersprache  (19).  nat= 
terstich  l  byß  (65). 

Detraetor  nachreder,  eer  entzieher 
(110).  abzerrer,  wiettrich  (38).  natter= 
Stecher  (65).  achterclaffer,  verrader  (132). 

Detrahere  hd.  abe-,  ab -ziehen, 
-czyeen  (18),  -czeheu  (Jy^,  21),  -zyhen, 
-scheen  (5),  -ryssen  (65);  hinder-claffen, 
-reden,  -sprechen  (19).  af-ten  (23), 
-trecken  (11,  132).  achter-claffen  (i32), 
-spreken  (11).  nachreden  (110).  eines  gut 
wort  t  lymut,  varr.  leinmut,  limuud, 
mindern  (65).  hd.  an  die,  dij  (9)  ere 
sprecliin  (8),  reden,  mit  geben ;  plengen 
{cf.  Br.  Wtb.  2,  337)  t  mengen  (121 
er  abschnyden  l  abziehen  mit  wor'ta 
einer  in  des  andern  ab  wesen  (75). 

Detrectare  v.  Detractare. 
*Detrementum  v.  Decrementum. 

Detricale  czoph  (3).  har-schnuor  (76), 
-schnüre  (75),  -snur  o.  -flecht  (74). 

*Detriinent-arius,  -orius  lester-  (19), 
lastcr-  (11)  -lieh. 

Detrimentum  v.  Decrementum. 
*Detriturigine  ays.   agnidinne    (i36). 
Detritus   abegereben    (19).    afgher= 
wreuen  (11).  verslyssen  (i32). 
*Detroncare  i:  Detruncare. 
Detrudere  ver-  (110),  ab-  (68)  -stos= 
sen.  verstoten  (99). 

Detru-,  detro-ncare  {cf.  demetare) 
hd.  abe-,  ab-,  vor-  (S*»),  nd.  af-howen 
(6,  23,  76),  -sniden  (81»,  11,  19),  hd. 
-hauwen,  -hawen.  hd.  ent-,  en-stocken, 
-stocken  (i34),  -stegken  (21). 
*Detrunculum  v.  Discerniculum. 
*Detulare  {untersch.  von  deeulare) 
i.  declarescere  (76). 

*Detundere,    detondere    (71;)  absla= 
hen  (4). 

Deturbare  hd.  be-truben,  -trüben  (6), 
-trieben,  -troben,  -droben  (21),  -drüben 
t  -driegen  (17).  nd.  bedrouen. 

De-turpare,   -torbare   (18),   -torpe- 
rare  (21)  hd.  nd.   vu-,   v'vn-,   ent-   (110) 
-reynigeii;  v'niehtigen,  sehenden,  vnrei- 
nen  t  v'nütigen  ((3).  hd.  viiichten.  schemd 
(18).  v'storen  (22).  ful  machen  (110). 
*Detvirquere  v.  Detorquere. 
De-uallare,  -faUare  (76),  -fallerare 
(18)     {cf.   munire)    vorplancken   (3). 
blancken  (4).    be-bl.   (5),  -planken   (23), 
-pflantzen  {sie  6).  hd.  be-liegm  (8),    -le- 
gen   (17),    -siezen  (9,    17,   18),   -setzen. 
nd.  bezetten.  belaucken  t  scheiden  (21). 
*Deuantagium  vor-teyl(19),  -del  (11). 
*Deuas  v.  Deunx. 
Deuastare,   -ri    hd.   nd.   v'-heren   i 
-wosten.  hd.  v'-,  zer-  (67)  -wüsten,  -woy= 
sten,  -honen  (7),  -storn,  -stören  (67,  134), 
-stören  o.  -koren  (i52).  stören  {S^).  ver. 
derben  (68,    110).  virdirben  (19).   birau- 
bin  (8).  roben  (es),  roeuen  (132). 

Deuastatus  zerstört,  verder-bt,  var. 

23 


178 


DKII 


DEX 


DIA 


•pl    (iioV    \«rtlorl)on   [H»).   gjinlz    vi'id., 
I)eri>ufl't  [I3i^. 

Deue-liere,  -iere,  -re  ilMI,  defegere 
^IS)  /((/.  cnwcjr-.  Iiinwcj;-,  //./.  ciiwocli  , 
«•weck-  ilS),  aw.-;;-  (21),  imveff-  i8'M, 
wog-  ('^),  aV>-  (S),  hin-  (iio)  -vorrii, 
-vueron  (11),  hd.  -furon,  -furon  (G),  fio^ 
ivii.  -foni  l-2l\  -fiirii  (18\    -farcn   (7(0. 

Deuellere  r.  Diuellore. 

*Deuendicare  v.  Deidndicare. 

Devenire  nicht  (17),  «Mit-  (8,  i») 
-komiiuMi. 

*Deuere  r.  Deuehere. 

*Deuer-nuuni,  -bium  (7i\  delos(7i, 
1 17;  i.  ciiniien  ijiiod  ante  mwtiuim  vani^ 
tur  (7t;l.  klaji;,  klajj-  o.  laydge-sangk  (7i). 
schrey  /  dvoof-,  dodeii-saiuk  i.  tren- 
iim,  -a,  nenia  (U7). 

Deuesper-e,  -a  (21)  hd.  zu,  nd.  to, 
to  (lor.  vesptr-  lid.  -zijt,  -'/.cyt,  nd.  -tijd. 
zu  abfut  zijt  (21).  vespeizyt  {i.  hora 
vesjierannit  üs,  iio). 

Deuexus  aflalt  (99). 

Deuiare  i  /.  delirare,  exorbitare  (/. 
viare^i  aimiggon  (Sm.  4,  4(;).  hd.  irre  gou 
sim.,  irren  (15),  tto).  7id.  erre  gan,  dwelon 
(11),  dwalen  (99  &c.).  wichen  von  wegc 
(65).  ab  weg  /  v(J  dem  weg  irr  gen  (iio). 
vvß  di'm  woeh  eracu  (132). 

*Deuicino  schiro  (8,  9). 
Deuictus    vorwuuen     (22'').     vbor= 
wunden    worden  ((i.)"). 

*Deviin-,  deuen-dicare  [i.  vlcisci  76) 
ir-  (8),  eut-  (17),  ge-  (9)  -rechen. 

*Deuiscei'are  ent-,  ont-  (132)  -weiden 
(iin),  -darnien  (üs.  132). 

Deviitare  .schucn  t  flehen  (19).schuwen 
Ql,  132).  8chiweu  (99).  raydcn  (65).  ver  m. 
(110).  fliehen  (76). 

Deuium  daz  auuiggi  (sm.  l.  c).  hd. 
eyn  irre-,  irr-,  ir-weg.  irweck  (19,  4).  ab 
weg  (6).  eyn  jrriger  (67),  wilde  (12)  weg. 
irre  wege  in  dem  wald'  (9).  irrung(19). 
nd.  en  erre-  (22),  ere-  (23),  dwail-  (132), 
dweel-  (11),  dool-  (107^  -wech;  dwelinge 
(11 V  zu  lecz  (8.  X  denuo?). 

Deui-us,  -a,  -um  irre  weg  (17). 

Deui-us,  -a,  -um  Arf.irre-gang,-genigk 
(21).  ir-,  irr-  (1)  -genek  (4),  -genhig  (5i, 
-gengig  (1,  5b),  -geneklich  (18).  irrig  (G, 
110).  von  wpgk  (lU).  erregengich  (2üJ. 
dwalende  (132). 

Deunx  11  unzeu  (Ki.\  ailff  lot  (91). 
deuns  10  uncie  (Br.).  deuas  id.,  zelien 
lot  (7(!i.  demisis  elffe  vnez  (8). 

Deuocare  abforderen  (110).  afroeffen 
(i32).  fluochon  (ui.  X  deuotai'e). 

*Deuo-catio,  l  -tatio  i  -ratio  (i- 
maledüü'o  na  &c.,  110  &c. ;  cf.  denotatioi 
scheltu-ga  (1 21),  -nga  (Gi.).  .«prachuuge  (8). 
Deuoluere  hd.  ent-,  l  vnib-  (75),  nd. 
vnt-wenden,  -wennen  (18),  -wenen  (21). 
enwyuen  (13).  ab  foln  (17).  ab  vollen  (V) 


(17),  -woltziing  (67).  out  Wendung  (l,  7«) 
/   iiinweg  (SIC  4). 

Deuolutorium  (Ol.  m. )  garnwinde 
(11,   19). 

Deuolutua  angeiiallen  (68,    132). 

■Deuoruncia  a/p/i.,  rerdrur/ct  duorä^ 
cia(76),  dif-,var.  de-terentia  (7."))  i.  data 
de  qua  caditfrumentam  in  niola[T6),sui>er 
molarem  in  molendino  (7.')).  gos.sen  {cf. 
Siu.2, 7r)),rar.golsen/  triniineg(7.i).  triuiel 
(76).  Cf.  die  triniällen,  darein  mau  da.s 
körn  auft'  seliiitt  lias  e.s  autl"  die  rellen 
trage  inilindibulum ,  catillus  (i'ict., 
stalder).  trenielle  van  de  nieulen  «rf.  (Kil.). 
fr::,  tremie,  treniaille. 

Deuorare//f/.  i'relJen.»irf.vreten.  frißeu 
(21).  hd.  nd.  slinden.  hd.  v'-sl.  (G,  21), 
-sehlinden,  -.selduuden  (126),  -zeren  (7, 
65j.  zu  mit,  rarr.  nüt,  nit,  nicht  machen 

(65). 

*Deuoratio  v.  Deuocatio. 

Deuoratus  verschlundeu,  in  sich  ge= 
.schluckt  (65). 

Deuotare  gelobde  (9),  globe  (8)  bre: 
eben,  verloeuen  (132). 

*Deuota-rius  (-ria  Gl.  ra.)  ein  audeth= 
tigcr  (iio).  ein  audechtig  (68),  yunich 
(132)  mensch. 

Deuotatio  v.  Deuocatio. 

Deuotaturus  ags.  uuergeudi  (136). 

Deuote  andcchtiglich  (75). 

Deuotio  iiinokeit  (9  sim.).  gotlich 
i.  (8).  gotiichkeit  (9).  ymiieiieit  (23).  hd. 
an-daht  ((>),  -dacht,  -dächtikeit  (134), 
-dechtikoit.  cntzuntiiiß .  bluender  geist 
&e.  (65). 

Deuotus  /;(/.  innig  l  audechtig;  yu^ 
nick  (9);  got-lich  (8,  9,  68),  -lobig, 
-fochtig  (7).  nd.  inuich.  andechtieh.  gode- 
lich  (8''),-louic!i  ?-vnichtich(22),  -leuesch 
(23).  got  loeuich  (132).  vlitech  (99). 

Deuouere  hd.  ent-  (4),  v'-Iobeu.  nd. 
v'-  (23,  132),  be-  (99)  -louen;  lauen  (11); 
verwaten  (99);  entwenden  (22.  X  deuo; 
luere).  v'lumendeu  (7). 

*Deurus,  trubucna,  trabuona  dioh= 

brach  aim.  (Gf.).  tribuc-a,  -es  i  -us  (Gl. 

m.),  -na  (Sum.)  diech-  (Sum.),   thia-   (127) 

-brach,  dich  pruob    (i04).  i.  q.  tibraca, 

tybru-cus,  -gus,  tubr-vicus,  -acus(74), 

-agus,  -oeus   (i4i)   ocreae  ,.quod  tibias 

j  braecasque  tegant"  [Gl.  m.  G,  6V2).  pruch 

I  (74;.  tributa  diechbrato  (121.  X  suffra= 

]  glne.'^  Gf.    0 .    285).    tuburcus   i.    braca; 

I  cubana  schand  bruoch  {hierher?  76). 

I       Deus  got  (11,  IG,  4). 

j       Deutei'ia  {i.  lora  &c.)  leurentranck 
(Fris.).  laur,  Mrg.  kofent  (Ki^). 

Deuteronomium ,  /  dtitero-  (Br.), 
detero-  (6ö\  m  f/en //*s.  deutro-nomius, 
devtronomij  (1)  hd.  eyn  buch  der  an= 
derung  (G),  verauderung,  bibcl  (110).  dz 
buch  des  anderen  gesctz  (65),  der  nüwen 
vud  der  alten  gesalzt  (65 Mrg.).  daspuch. 


Mrg.  ader  abewenin  (8).  hd.  ent-  (ä),  ab-  ,  der  anderen  ee  (1.  sim.  3,  Ob),  gesetz 
weltzen.  wol  welczeln  (19).  vntweltzeleii  (65).  deutron  t  deuteron  gr..  premium 
(8'').  weltzern  (7).  ane  fallen  (10  sim.').  {st.  primum!)  lat.;  deutmai.  vicesimus 
wentelen  (11,  99).  entwenden  ^  wenckeu  nonus ;  deutronomins  i.vic.n.libermoysi 
(4).  hinab-wahlen  (l26),  -wallen  (Fris.).     \a  deutron  /.  viginti  (76). 

Deuolutio  eyn  vale  (152).  zu  val  (1.  1     *Deutrieis  r.  Dentrites. 
d.  i.  zufalUndes  Gut),  ane-fallc  (10),  -vail  '      *Deutrogamia  ander  hochzyt  (75). 
(t.  emölumentum  5).  hd.  nd.  an-val,  -fal       *Dewinare  v.  Dwinare. 
(13),  -faln  (21),  -geval  (5''),  -walt  (8),  -vall  i     *Dex-imius  (76\  -timus  (129.  X  exi- 
? -zall(G), -zal  (21), -tal  (22.23). ab-follunge  imius)  i.  optimus  l  dextra  parte  positus. 


Dexter  reht  ((>).   hd.   nd.   recht,   ge- 

r.  («7,  no).  rcclitej-  (23,   68,   76).   r.-liän= 

dicii  (11).    rechthaudich   (19)-    reth   (77). 

vorder  (22'»,  77).  zesem  (Anz.  8,  503). 

*Dextina  {st.  textrina)  webeihus  (93). 

'Dextor  (st.  textor)  weber  (76). 

Dext-ra,  -era  hd.  eyn,  die  recht, 
gerecht  (67),  ml.  en  rechter  (11,  22,  23), 
vorder  (22'')  haut,  zesem  I7i). 

*Dextracilium  v.  Dextrocherium. 
Dextra-le,  -lia  (7,  8),  l  -riola  (Gf.), 
-liola  (86,  111)  (/.  ornamenta  7)  hd.  nd. 
ann-bug  (7),  -wapen,  -woppen  t  -czirung 
(4),  -leder  (G),  -ione  (23).  arme  wapen  t 
eyn  Vorhang  in  cutari;  ar^m  woppen  t 
eyn  worhang  an  eim  altare  [b").  hd. 
nidder-,  iiider-,  vor-  (110)  -hang  des  aU 
tars.  dye  nederhant  {sie)  des  alter.s  (132). 
altar  tuch  (lui).  alter-tuch  (G),  -dok  (22,23). 
seytenhang  (1,  71).  en  ziidliane  (23).  en 
syt  hanek  (22).  zirheit  der  heiide  (8). 
armilon  (s6.  cf.  armille  i.  dextrariola 
Pap.j.  risteilun.  restiluii,  menihha.  bouga 
sim.  (Gf.).  dextriolum  dem.  a  dextrale 

(76). 

Dextralis  {dicitur  securis  ßr. ;  cf.  do- 
labrum)  ein  bartte  (3). 

Dextrariola  v.  Dextrale. 
Dextrarius  (i.  asturco  75)  hd.  zei- 
ter, -der,  -Icr  (18),  -tener  (21),  -dener 
(132),  -tner  (110).  nd.  telder  t  zomer  (23). 
hd.  Iiant-,  haiid-pfert,  -ros,  -roß.  roß  an 
der  haut  (75).  ros  (9).  ors  t  hieust  (11). 
eyn  mutterpherd  t  hengeste  (19).  sawmer 
(1,   3,   53). 

*Dextiin-a  /  -um  ^st.  textr.  cf.  dex= 
tina  dunck  (75). 

"*  Dextriolum  v.  Dextrale. 

'^'Dextris  i.  locus  vbi  quondam  dextras 
dedcrunt  in  manibus  et  sie  fidem  ibi  con- 
firmabant  (76). 

*Dextrix  v.  Dentex. 
,  *Dextrocilium  v.  DextroeheiT.um. 

"^Dextrocinai'i  siezen  ayn  der  rechten 
band  il9). 

*Dextrocinium  sitteu  an  der  rechten 
hant  (11).  i.  q.  dextrocherium  (8,  74.  cf. 
sq.). 

Dextro-,  dextra^  (49)  -cherium  (Br. 
110),  gew.  -chilium,  -cilivun  (21,  49,  74, 
76),  -hilium  (7'>j,  -cinium  (8.  74),  -nium 
(9).  -philium  (18)  («.  dextrale,  bra^ 
chiale  q.  v.)  zerunge  (7).  arm-z.  (5  &c.), 
-zierung  (G),  -tziriuge  (23),  -siringe  (22), 
-wapen  (18),  -wopeu  (74),  -ysen  (76). 
armbzirung  (49).  czirheyt  (8,  9).  nider= 
hang  des  altars  (74). 

Dextro-rsum,  -ssum  (3) ,  -sum  (76) 
hd.  zu  der  rechten  syten,  seyten,  hant 
(4),  .syten  wert  (19).  totter  rechter  zijt 
wart  (11).  zu  der  gerechten  band  (68). 
recht-sidig  (5.  &c.),  -sitig  (6),  -sedig  (18), 
-sittig  (21,  76),  -seytiek  (3),  -seitig  (75), 
-zidich  (23).  rechsidich  (13).  rehsiclitig 
(G).  rechtig  (4). 

*Dya  heiig  (8,  9).  est  equiuocum  &c. 
(76).  dia  i.  genej-osa  (Pap.),  t  potius  dyo 
gr.  (Br.).  dia-,  oft  dya-  im  Folgenden. 

Dia-betes,  -detes, -tetes(76)  seuche 
so  eins  den  baren  nit  gehaben  mag  (74). 
i.  immoderatus  fluxus  wine  (76). 
*Diabola-s,  -ris  v.  Diobolaris. 

Diabolicus  dufels  (5).  duffels  (7). 
ein  dufelscher  (6).  dyfels  (21).  diuels  (18). 
duuelsch  (23).  tewf-licht  (4),  -elisch  (70 


DIA 

i5i),  -felisch  (134).  dcufel-isch  (ße),  -seh 
(67,  152),  tufel-ig  (69),  -hafftig  (uo),  -hef= 
tiger  (76).  duifelschlich  (es). 

Dia-,  dya-bolus,  -bulus  i.  sathan, 
demon,  mammon ,  leuiathan,  pluto, 
labrutus,  tintinulus  (7-)).  (eyn,  der)  duf- 
(5),  tu-  (7,  76,  76),  tu-  (6),  dy-  (21),  teu- 
t  toi-  (75)  -fei.  duuel  (23). 

*Diabularis  v.  Diobolaris. 

*Dyaca  v.  Diea. 

*Diacalainenthum  confect  o.  ti'eseney 
von  katzcn-  o.  bcrg-inuntzcn  (i43). 

*Diaciuni  {i.  diarium  (74,  75)  tage- 
(9),  tag-  (74,  75),  dage-  (8)  -Ion. 

*Dyacolator  {st.  ioculator)  v.  Eme= 
licus. 

*Diacolea,   callia,    dio-c.   chamillen 

(143). 

*Dyacolus,  diaeulus  (147)  {aus  dica= 
culus,  X  dyacolator?)  klaffiger,  ge= 
Sprecher  (74).  die  onnutlik   sprect  (i47). 

*Dia-,  dy-(5'^)  -eonare  dyaken,  ewan= 
gelier  (G,   76)  hd.  wihen,  nd.  wygen. 

Diaconatus  hd.  nd.  dyaken  orden. 
diak-ony  (uo),  -ener  (7). 

*Dyacones  v.  Diaconus. 

*Diacontum  v.  Draeontea. 
Diaconus,  dya-eon  (65),  -eonis  t 
-konus(l)  hd.  nd.  dyaken.  diake  t  diache 
(BM.).  diacken  (68,  11 0).  lid.  dyaeon. 
diaec  (11).  dechen  (19.  cf.  deeanus).  alul. 
ia-cuno,  -guno,  icaho,  lach-o,  -ono  ((Jf. 
1,  594).  ewangeli-er  (ö^»,  6,  64,  76,  93, 
BM.),  -ger  (-is  1),  0.  leuit  (64'').  dyaeon- 
es  t  -US  epistier  (65<=.    i.  q.  subdiacon- 

US   64'J). 

Diacrydium  v.  Diagrydium. 

Diaculon  r.  BuUaquilon. 
*Diaeulvis  v.  Dyacolus. 

Di-,  de-  (i36)  -adema  hd.  dyadeui 
sim.  hd.  nd.  kröne,  haupt-  (4),  kunigs- 
(110),  kunigis-  (9),  kongiV  (8),  kunglicli 
(65)  -cron,  -crone  (9).  höbt-  (G),  houet- 
(23)  -golt.  heipt  gult  (21).  bunt  (i09). 
schappel  (12). 

*Dia-,  dio-  (96)  -dema  {herba)  pappel-e 
(85),  -en  (96). 

*Diadeinale  crantz  (7j. 

*Diadetes  v.  Diabetes. 

*Dyadragraa  v.  Didraehma. 

*Diadrigiuin  v.  Diagrydium. 
Diaf-  V.  Diaph-. 

*Dia-fanus,  -fonus,  -finus,  -fFenus, 
-fFonuin,-floneitasv.Diaphan-eitas,-us. 

*Dyaferis  &c.  v.  Diaphoresis. 

*Diafra-ga,    -matis  v.  Diaphragma. 

*Diafresis  v.  Diaphoresis. 

*Diagerdio  v.  Diagrydium. 

*Diaglitis  {herba  cf.  glis)  rotladeke  (47). 
Dia-grydium  [i.  seammonium,  aus 
ÖaxpuötOV  nach  124),  l  -crydium  (Ki.), 
-gridium(47,  Ki.), -gredio  (Gf.),  -gerdio 
(Sum.),  -drigium  (85),  dyagredion  (96) 
(herba,  collyritim)  poz-  (Sum.),  pos-  (Gf.) 
-wrz.  scam-monie  (96),  -onie  (85),  -ponie 

(47). 

*Dyalatare  v.  Dilatare. 
Diale-etica,  gew.  -tica  {i.  loyea  1) 
uuarspracha  (Hpt.  10,  370).  dialeektike 
(BM.).  hd.  zweyer  (17),  zw.-lei,  -lei  mensche 
(18),  zweigerleig  (6),  zweier  lüde,  nd. 
twier   1.   (23),   twiger  1.   (22).  zwaierlai= 


DIA 

luter  (7e)  rede,  logick  (88).  bekenntenisße 
(5b).  chunst  der  warhait,  bekentnuß  (1). 
ein  kunst  von  disputiren  (es),  ein  konst 
om    zo    disp.    of  wederleyden  (132). 

*Dialectieus  («.  loycus  1,  facundus 
76)  gespre-ch  (8),  -ehe  (9).  ein  wort 
mecher  (5t>).  ein  lerer  des  redlichen 
krieges  in  kunsten  (93).  warhait  weschawr 
{sie  1). 

*Dial-ieia  (66  &c.),  -itia  (132),  -thea 
(74),  -tea  t  -tia  (7, 11,  19)  {i.  qd.  vnguentwm) 
altee,  eyn  salb  (74).  dieltey  (7).  zalue 
van  beren  crude  ende  van  bonwollen 
wortelen  (11).  salbe  von  beren  crude 
vnd  von  bäum  wollen  worczeln  (19). 
eynrehande  salff  (i32). 

Dialis  teglich  (uo).  daglich  (132). 
gotspfennig  {i.  arra  74).  i.  sacerdos  iouis; 
dyalis  i.  rottidianus  (76). 

Dialogus  zweyer  rede  (8),  sproehe 
(9).  ene  sprachieh  (8^). 

*Dialtea  &c.  v.  Dialicia. 
Diamas  diamant  (uo  &c.). 

*Dyameron  zwen  dage  (8),  tage  i 
electuarium  (9  &c. )  /.  q.  dia-moron 
(Gl.  m.  &c.  i.  q.  3ia  fioptov  124),  -meron 
(ßr.),  -mptus  (^.  elect.  76).  maulbeersaft 

(Fr.). 

Diametralis  glich  (17). 
Diametraliter  gerichte  (9).  geriecht 
(8). 

*Diamptus  &c.  v.  Dyameron. 

Dia-,  dya-,  dy-na  (^.  luna  «6  &c., 
hesperus;  cf.  Dz.  wib.  399)  mano  (127). 
abent-  (ö-ib,  21,  74, 76),  obent-  (18),  auent- 
(23),  hd.  morgen-  ^66  &c.)  -sterne,  hd. 
-Stern,  l  -steur  (74).  nachtfare;  gottin 
der  ieger;  ab-g.  der  keuscheit  (74). 

Dianaria  beyfuß,  bück  (i43). 
*Dianteos  i.  nigra  spina  (47). 

*Dyanus  i  dynamedia  der  crude 
cracht  ind  macht  (147). 

*Diapasta  {herba)  kabuz  (95). 

*Diapen-dium  (76,  uo  &c.),  -dion  (74), 
-idion  (134  &c.),  -te  (Gl.  m.)  i.  electuarium 
valen.'!  ad  pectiis  {IL  c).  latwerg  zu  der 
prust  gehornd  (74). 

*Diapensia  (/.  consolida  maior,  sani= 
eula  &c.)  sa-  t  sen-nickel  (143).  Avund-- 
kraut  (73). 

Diapente  v.  Diapendium. 

*Diaplasma  v.  Diapsalma. 

*Dyaplois  v.  Diplois. 

*Diapondius  i\  Dipondium. 

*Dyaporis  v.  Diaphoresis. 
Dia-,  dya-  (147)  -psalma,  -pslama 
(23) ,  -plasma  (8,  76) ,  -phosma  (6)  ein 
halber  (6),  en  half  (23)  psalm.  halb  (9), 
half  (99)  salme.  halp  (8).  in  den  psalmen 
en  weynich  swygens  (147). 

*Diaphan-  (uo,  Ki.),  diaphon-  (132), 
dyaffon-  (66  &c.)  -eitas,  -itas  (i52,  Ki.) 
durchsichtigkeit  (uo).  dorschynicheit 
(132). 

Dia-,  dya-phanus,  -fanus,  -ffanus, 
-phonus,  -fonus,  -sonus  (4),  -ffonum, 
-finus  (öt"),  -fFenus,  -phanicus  (17)  hd. 
durch-schinig, -scheinig,-sinig(6),-sichtig, 
-seichtig  (8),  -siechtig  (17).  dorschinch 
(23).  dorchschynich  (22).  doersienlich(ll). 
dorsenich  (i32). 
*Diaphon-a  v.  -ia. 


DIA 


179 


*Diaphoneitas  v.  Diaphaneitas. 
Dia-,  dya-phonia,  -fonia,  -phona 
(75),  -sonia  (3.  x  dissonancia  id.  3), 
daphoma  {i.  diss.nauium  76.  -it.  vocum) 
vngcleich  sanck  (9).  vn-ghch  (8,  75), 
-gleich  (3)  gcsanck,  0.  thon  (75).  zweyer-- 
hand  geluyt  (132).  myßhellung  der  stym 
(uo).  dy-,  di-asonus  i.  dissonus  (66  &c.). 
mißiiellig  (68). 

*Diaphoratum(mMZtaforamina  h  abens 
vt  cribrum)  eyn  siep  (17). 

Diaphor-esis  (Ki.),  -is  (8),  dia-foris 
t  -fresis  (76), -forosis  (134),  dya-fforosis 
(66  &c.),  -feris  (74),  -poris  (9)  (i.  aperitio 
pororum)  o-,  u-  (8)  -ffenunge  der  sweiß- 
(8),  sweys-  (9),  swaiß-  t  leyb-  t  duust- 
(74)  -locher,  -locher  (9). 

*Diaphosma  v.  Diapsalma. 
Dia-,  dya-,  di-  (75'J),  i  sia-  (74) 
-phragma  (Ki.),  -fragma,  -fraga,  -fra= 
matis  {pelUcida  qd.  76)  die  weiche  am 
buch  (65).  daz  dünne  vnder  reiben  {Rippen) 
l  alio  moc?o  leckuchen  (9).  rech'  kossunge 
(8).  ritkuch  (/.  infirmitas  opilatio  ■'iplenis 
75.  cf.  Henteria).  ryttkuch  o.  die  haut 
zwischen  dem  ingewayde;  prustfei  (74). 
Diaquilon  v.  BuUaquilon. 

*Di-,  dy-aria  v.  Diarrhoea. 

Dia-rium,  -cium  {q.  cf.  8,  9)  hd. 
tage-,  dage-spise  sim.,  -speyse  (9,  74), 
-kost  (9),  -lone,  -Ion.  dachloeu  (11).  laß- 
zettel,  rapial,  kleckbuch  (Fr.),  tagrodcl 

(Fris.). 

Diarrhoea  (ki.),  geio.  dya-,  dia-ria, 
-rua,  diarria  (10,  11,  93,  Gf.)  wcsrigu 
ruora  (93).  die  ruer  (64).  dy  rore  da 
nicht  blut  bij  ist  vnd  dy  kost  ist  gedaut 
(17).  dimnscheiß,  var.  {weit.)  dihiuscliyß 
(75).  lapscheiße  (10).  7id.  nl.  lop.  das 
vßlauffen  (uo).  uzganc  sim.  (Gf.).  de 
vletendebueck  (85).  buuc-  (11),  buch- (132) 
-ouel. 

*Diar-,  dyar-,  t  dia-  (uo,  132)  -teria, 
-theria  (74)  [i.ßuxusventris  Gü  &c.,  uo  &c. 
cf.  prc,  dysenteria)  der  blutflul.)  (uo). 
der  rot  vßgang(68).  der  bloetganck  (i32). 
rur,  twanck  (74). 

*Dyaseolia  v.  Didascalicon. 

*Dyaseoliee  (/.  separat-im,  -orie&e.) 
abscheidenlich  (74).  Cf.  dia-stoli  (Ki.), 
-scholi  t  -scholes  /.  d/cta-  l  distinc- 
tores  legis  (Br.). 

*Dyascolus  v.  Didasealus. 
Diasintetieus  {a  diasent-etiea  l 
-ascia  76.  i.  q.  diasynth-etica  t  -actica 
i.  jiars  gramruatice  de  constructione  Br.) 
der  in  latin  wort  zesamen  gefuegen 
kau  (93). 

*Diasmida  1:  Daphne. 

*Dyasonia  &c.  v.  Dyaphonia. 

*Dyasonus  v.  Diaph-anus,  -onia. 
Dissonus. 

*Diastol-iea,  -icvis,  -us  v.  Didascal- 
icon, -icus,  -US. 

*Diasutis  scheyduug  t  virlorn  sele 
(19),  verloren  ziele  (11),  aus  diasirtos 
i.  figura  locutionis  ...vt:  nequaudo  rapiat 
vt  leo  animam  meam  (ßr.)! 

*Dyatentanus  reigch-er,  -lieber  (74). 

*Diateria  v.  Diarteria. 

*Diatesanus  v.  Dioeesanus. 

*Diatetes  v.  Diabetes. 

*Diatim  v.  Dietim. 

Diauol-e,  -aris  v.  Diobolaris. 
23  * 


180 


Die 


DID 


DIF 


Dibellum  In  secondn  Imtaya  (ci.  m.). 
ilic  .•iiidcr  strijt  (i  itV 
♦Dibripare  r.  Disbrigare. 

Dica,  /  dyaca  {-,a)  (i.  tuhuhi  f  cautio 
l  chiirta  pr.  rf>i  coiitüutitr  .siinimti  dchiti 
&c.  Br.  &1-. ;  inrixio  /dcta  in  lingiio  76.  cf. 
apoca.  paricle.  diptycha.)  hd.  rait-, 
reell-  (,"■'•  ^-  >'>'*lu'n-,  ktil)  lioltz;  rocluMi- 
dnfol  h\  -zettol(7i\ -stock  (Un;  koibo, 
kerb,  korp  (5«*'),  kerfo  (8*'),  korft\'  (ti6, 
isä).  kerne  i22).  kerf  ^13,  23'').  k.-stoc 
(!)!)  «»■»».)•  -steck  (»is).  kerbf  tm).  kann 
( 1 ).  carue,  terue  ( eerue  ?  22*» ).  carf= 
stock,  scholt  ccilel  (147V  raibascli  (i 
atu^tjestr.  1.  </.  roib-asdi  Kr.  1,  :i7^? /6.  2, 
:m  rawiscli ;  sm.  4,  s.i.  ss\  rabüscli  {^). 
rocliiHinglMuh,  rlj.  raiti>ucli  (lä).  merek- 
/  schuler-tafol  (64). 

Dicacitas,  dictatitas  (76)  hd.  clafF- 
licit  1 7 1 1,  -Ulli;',  .-^clnvatzung  (111)").  swotz- 
heit,  spriH'luMilioluMt  (7i).  viinutz  red 
(«8^  bonüi'li  worden  (i32). 

Dica-culus,  -tulus  (c/.  dyacolus) 
kU-lVr  (11.  19i    wcssor  (19). 

^Dicalis  r.  Dicibilis. 
Dicare  fid.  wvIkmi,  weihen  (1,0,  74), 
wyen   8^,  wigon  (.V').  geben  (110),  trewen 
(9);  ge-  (17\  v'- (8) -truwen ;  vesten(74), 
beste-tegin  (8.  9\  -degen  (17). 

Dicai'e  <n  dica^  hd.  kerben;  an-,  en- 
(69)  -k..  -kerlTen  (8, 13,  6«,  1.51,  i.i2i.  kyrwen 
(9).  kernen  (22).  caruen  (11).  raytten  (1). 
entraiten  (134).  zesameu  ficgen  (64). 

Dicax  hd.  kleff-er,  -ger  (18"\,  -isch 
(8,  91.  klaffer  (68).  ein  klaffiger  (i;u). 
kle]>])esch(23).  eyn  wesscher(23).  s wetzer 
(ß,  i:^2\  scliuetzer  (76  -sim.). 

Dicere  hd.  sprechin  (5,  7),  sagen,  nd. 


.spr(>ken,  seglien  (22'>, 


>eatren 


(99). 


Dici-,  disci-,  dissi-bilis,  dici-(9, 17), 
diea-  (S)  -lis  (dicibilis  i.  ingeniosus 
76)  hd.  Sprech-,  sprcclien-  (7g),  nd.  sprek- 

(23)  -lieh,  -lieber  (76).  sprechel  (17).  sinne- 
(5),  syuue-  [S,  22\  sind-  (21),  syn-  (9), 
zin-  (23)  -rieh,  -reich  (9).  -riek  (22).rerig(7). 

*Dieio  v.  Ditio.  Titio. 

*Dicipula  v.  Decipula. 
Dict-amen,   f   -um   (75)   hd.  nd.  ge- 
dichte,  -diechte  (8).  dyechtung  (19).  sage 
(7.5).  dictanea  sxjit  verha  iocosa  (76). 

Dicta-rrmus,  -mnum,  -mirmm  (7, 
-m.  nigrum  ion\  -mpnTiin  (96),  -nnum 
(8.  U'ii,  -mium  (741,  -m  (80),  -nus  \ib., 
68,  132^,  -mus  73.  Pap..  Ki.  1,  -neum  (76), 
dipta-,  dsrpta-  (12,  64)  -mnus  yK\. ),  -mus 
(3, 16,  7.'ib,  Ol,  125,  Sum.),  -mum  ( 1 2 5 ) , -rmus 
f  74, 75a,  95,  96, 123,  alph.  dict- 110'').  -nnum 
(87).  -mius  (8)  {i.  pulegium  syluestre, 
vstilago  rustica  &c.  73,  condisia  q.  v.) 
dicta-m  l  -nie  (km.),  -n(8.')).  dittanime 
iOrf.).  dichtam  (]2i.  dipta-m  (73,  bm.),  -u 
(91,  93).  dyptaiii  (4).  liwiz-  (Gf.),  wiz- 
(121),  wiß-  (7).  wis-  (95,  105),  wisse-  (87), 
hirtz-(75),  gibt- (dictamnum nigrum  Gf.), 
gicht-  (8,  73,  74,  96  1,  gich-  (hhi).  git- 
(85).  aesch-  (143)  -wurza  (87),  -wiirz, 
-worz.  -wort  (dictam  85).  stafuurt  (U8i. 
ronie.«ch  f  runiesch  (96),  romes  (85)  kerse. 
römischer  kole(74).pfeffer-(64&c.).peffer-, 
fphiffer-  (125)  -kraut,  -krud  (Iß),  -krut 
(diptamius  8).  libwurz,  waldlilien  &c. 
(73  .  krut  das  ysen  vß  den  wunden  tut 
(68,  .'nm.  132).  czurnplat  (3). 

*Dictanea  i:  Dictamen. 

*Dictan-num,  -us  v.  Dictamnus. 


Dictare   hd,   nd.    dichten,    dyechtcn 
(19).  didien  (13).  ticliten  (9,  4).  vorsagen 
o.  lesen  das  man  scliribt  (110,  «'«).  :32). 
in  im  sclhs  linden  /  einen  geben  (65). 
*Dictatitas  v.  Diacitas. 

Dictator  hd.  n  I.  diciiter.  ticliter  (4). 
erfiinier  (7"i). 

Dicterium(»y.burdositaäj  ein  Spruch 
o.  rynn-  (110).  eyn  gedycht  o.  ryin  (68). 
selimutz-  o.fatz-(Fris.),  Schmitz- o.  sprich- 
(Da.» ),  .Stichel-  (Ki.)  -wort, 
Dictica  r.  Diptycha. 
Dictio  hd.  sprediungc.  ?u/.  sprekinge. 
//'/.  eyn  worth,  wort,  vocabel  (110  &c.). 
sagnng  i65). 

*Dicti-ta,  -ua  f.  Diptycha. 
Dictum  (t.  verbum)  gesprochen  (110). 
das  geseyt  ist  (es,  sim.  132).  ein  gesang 
/  lere  (65). 

*Didactus,  didoctus  (9.  X  doetus) 
geler-et  (8),  -nig  (9,  75..  gelart  (17). 
*Didamus  v   Didimus. 
Didas-calare,  -colare  meister  machen 
(110)   digasto  /.  duceo  (76). 

*Didascalcus  v.  Didascalus. 

"^Didas-calicon  meisterschaft  (8,  9); 
-colicon  i  -tulon  i.  viagit<ter{-iG)\  -colion 
stat  do  (SC.  mau)  meisterliche  rede 
lernet  (74) ;  -ealon,  -colon  est  locus 
cbi  docetur  -ealia  («8  &c),  -colia  (7o), 
-coliea  («9,  134),  dyascolia  (üh,  i5i,  i52), 
talis  (67)  doctrina.  diastoüca  i.  doctrina ; 
dascula  /.  eruditas  (76). 

Didasc-alicus,  -olicus,  -olitus  i  -oli= 
tum  (76).  t  didasta-  l  dyasco-licus  (74) 
i.  magistralis  t  doctrinalis  (Br.  &c.);  scrino 
magistralis;  sermonum  genera:  tragiiia= 
tica,  heremonetica  et  diastolicus  l  geuus 
didascolicum  (76 ).  meister-lich  (17  j,  -rede 
(8,  9|.  m.-  t  ler-liche  r.;  r.  t  wider-r.  (74). 
Didasc-alus,  -olus,  -ulus,  -alcus  (/. 
studens  5'',  22 1,  dya-scolus  i,9, 19 1,  -stolus 
(IL  i.  docton'  7G,  versch.  von  discholus 
q.  V.)  hd.  lerer  (93),  meyster,  ni.-lich  (,19;. 
mester  (99).  meensterlich  (11).  student 
(5^).  X  diastol-us  t  -a  in  Ki.  als  Rech= 
nungs7-evisü)-  irklärt.  didastulus  i.  ma- 
gister  t  loquax  t  pedagoga  (76)xdica= 
culus,  das  in  66  &c.,  110  &c.  alph.  didase- 
eingeordnet  ist. 

*Didascolus  ä.  dragmaticus  cf.prcc.) 
red  der  frage  vnd  antwurt  (75). 

*Didascuius  r.  Didascalus. 

*Didastalicus  v.  Didascalicus. 

*Didast-ollca,  -ulon  v.  Didascalicon. 

*Didastulus  v.  Didascalus. 

*Did-axis,  -vixis  (9J  hd.  lerunge. 

*Didimare  {i.  diuidere  l  dubitare  76) 
zwiueln  (17).  hd.  (Voce,  ex  quo)  dei-,  tey-, 
tai-len. 

Did-imus,  -amus  (17)  zweyfeler  (8). 
zwiÖLler(l7,65).zweyuelero.czeweyerley 
name  (9).  zwifel-hafftig  (68),  -heflftig  (xio). 

*Didim-us,  -o,  -on  (96).  -a(87),  dim^ 
nos  (47),  dyndime  (/.  lapacium  74  . 
dida-  (17).  diti-  (Sum.  v)  -mus  Jierba 
cf.  didome  /.  cynosorchis  Ki.)  hasin-  / 
lian-öra  (Gf).  haseu-,  haßen-  (17)  -ora 
(Sum.),  -ore  (8  &e.), -oren  (74), -bore  (i()i). 
hantsora  (i03).  didiscus  {arhor  76.  hier- 
her t). 

*Didoctus  )•.  Didactus. 

*Didoleteca  v.  Doctilotheea. 


^Didome  r.  Didimus. 
Didra-chma   (11»,  Hr.),  -gma,   dya^ 
dra^fma  (8)  e^i  gewigte   (99 1.    zwey    gc- 
weiclit  (8).  perabni ;   (juaz  (Of.   cf.   Goth, 
wib.  2,  455). 

Didrachmum  gantz  ort  {nummus  111). 

Diducere  deilen  o.  ziistrauwin  (8). 
sundern,  teylen,  czu  .streweu  (,9). 

Diductus  v'furt  (17). 
*Diduxis  i).  DidaxLs. 

Diecly-  (Ki.),  dielcy - stinda  i^ludus 
3'.£Ax63-'.V(5a)  poort  houden  (u6,  KU.). 

Diecula  ein  hittich  dach  (23).  tegel, 
varr.  tag-el,  -iin  (75i. 

*Dieperdulum  v.  Perdulum. 
Dierectus  *.  malus   dies  (Hr.).   qwait 
dach  (147). 

*Diem-iu8,  -us  (/.  sipialidus  dbc.)  wan^ 
schapeu,  eyslik  &c.  (i47). 

Dies  hd.  dag,  tag.  nd.  dach  (14,  23). 
dies  f  ferie  [septimanae) :  I.  (dominica) 
hd.  nd.  son-,  hd.  suu-,  sunnen-  (G,  6iS 
93),  sonnen-  (7),  sunue-  (64) ,  soiit-  (ö^»), 
11.  hd.  inon-,  man- (22'',  93),  mayn- (147), 
mang-  (;')'>),  III.  afftermon-  (91,  135), 
dinglies-  {22^),  dyns-  (147),  dinst-  {ö^S, 
zins-  (64,  93,  135).  erich-  (64«^),  eri-  (ili), 
IV.  gudes-  l  wocus-  (147),  V.  (d.  jofis 
5'')  donrs-  (91),  dorns-  (64),  dors- (iV/amz. 
Urkk.  a.  1512),  donner-  (22''),  donres- 
(147),  duus-(5''),  tuns-(93),  pfintzs- (111), 
VI.  (d.  feneris  tb^)  hd.  nd.  vry-,  vrig- 
(22'').  fryd-  (5''),  VIT.  {cf.  sabatum)  sa= 
ters-  l  samps-(i47)  hd.  -tag.  -tliag  (5''), 
nd.  -dach.  IV.  (d.  merctuns  ö'»)  mit- 
hd.  -woch,  nd.  -wecken  (22''). 

Dies  ai-tifieialis  schinender  tag  (93). 

Dies  ferialis,  profestus  (111)  [cf. 
feria)    werkeldach    22''i.  wercktag  (111). 

Dies  naturalis  tag  vud  nacht  ze^ 
saimn  (93). 

Diescere  hd.  tagen,  beginnen  oder 
t.  (68).  anheben  t.  (110),  zu  t.  (76).  hd. 
nd.  dagen.  hd.  tag,  dag  werden,  diescit 
/.  dies  incipit ;  diet  i.  dies  fit  (76). 

Dieta(c/".2;eta)Ä(7.  tage-,  hd.  nrf.  dage- 
reyse  t  -vart.  dach-vart  (22),  -vor(23),  -wart 
(13).  tag-rayß  (1).  -raj'se  (9,  74), -Ion  (9), 
-haltiiug,  -weyde,  -fart(74),  -wcrck(7,  74, 
75).  tagefart  t  dagreyse  (7).  dage-fort 
(8''), -wethe  (Gl.  Marienf.).  tagewada  (l27). 
tage-  (ziem.),  dag-  (6)  -weide.  summer= 
hauß  (91). 
*Dieta  v.  Dyota. 

Dietare  tagewenden  (100,  .Sm.  4,  103. 
cf.  tagewcide  2>7-c.).  hd.  dag-,  tag-,  nd. 
dach-reysen,  t  -wercken  (75),  l  -werden 
l  -setzen  (74),  hd.  -bescheyden.  eyn  dag 
reyse  geben  (5).  dage  reiß  seczen  (17). 
verdagen  199). 

Dietarius  Stubenknecht  (91).  tag- 
loner  l  -Mercker  (75). 

Dietim,   diatim   (17),    dietiim   (68) 
teg-  (iio),dege-  (17,  132)  -lieh,  -lichs  (i32). 
*Dietus  /.  maior  dies  (76). 
*Difanteria  r.  Dysenteria. 
*Difellere  u.  Diuellere. 
*Diftabulare  t:  Diffibulare. 
*Diifaciscor  r.  Defatigari. 

DiflFamare  (c/.  def.)  hd.  cjn  böse 
gerucht,  b.  wort  (6),  bösen  lum-ut  (5, 
21),  -ont  (7),  ain  boßeu  schein  (76)  ma^ 
chen.  nd.  en  böse  gherochte  makeu  (23^. 
hd.  v'-Iumenden   (17   &c.),  -lomden  (68), 


DIF 

-linnfitcn  (6),  -lumigen,  varr.  -lymigoii, 
-leumigon  (65),  -Icumeu.  ent-  (11)  -roch- 
tigen.  bercthigon  (13).  boruchten  (l32). 
lestern  (75).  Jid.  schel-den,  -ten;  schen= 
den  (S,  9,  iio);  be-sch.  (76),  -scheinen  (17). 
hinder-  (uo),  be-  (i32)  -claffen. 

DifFamatus  firleidot  (127).  vbel  nach- 
geredet (76).  beruclit,  beelafFt,  van  quade 
name  {v.i2).  verlonidet  (68).  verlymt,  ge= 
schendet  (uo). 

Di£fainialesterung(75).verlümung(e5). 
*Diffateri  ((/".  difEiteri.  diffatus.  aus 
diffari    X    diffamare  ?)    v'inern    ( aus 
v'mt'bi  verb.  17.  inhd.  venniEren). 

DifFat-us,  f  -icus  (74)  v'mert  (17). 
argweui.schcr  (74). 

*DifFecare  v.  Defecare. 
*DifFectio  (/.  dissolutio)  vnfur;   mu= 
licheyt   o.   Verlassenheit  zwischen    man 
vnd  weyp  (74). 

*Difiedare  v.  Diffidare. 
*DifFerentia  v.  Deuoraneia. 
DifFerentia  hd.  nd.  vnder  -  schei= 
dünge,  -scliedinge  (23),  -scedinge  (14), 
-scheidlichkeit  (es),  hd.  -scheyd,  -scheyt, 
-scheyd  von  dem  andern  (9) ,  -schidin 
(13).  eins  wesens,  0.  dings  (63)  von  dem 
anaern  vnder-scheidunge  ( 9  Auh.  2 ), 
-schaid  ;  sunderung  ( 63  ).  scheldinghe 
(132).  hd.  zwey-,  -zway-  (1,  71)  -tracht, 
-trachtung  (63).  twidrachticheit  (11). 
Dififerentia  rationis  eyn  weise  (X 
wesen)  von  der  andern  vndcrsclieidunge ; 
eyner  weiß  v.  d.  a.  weyse  scheidunge 
(9  Anhh.).  rationale  est  d.  hominis  form- 
ige, -liehe  wescnlichkeit,  form  in  der 
materig  (65). 

Diflerentia  rei  eynis  dinges  vnder= 
scheidenheit  (9  Anh.).  del,^  dinges  vnder- 
scheit  (15). 

*Differre  v.  Deferre. 
Differre  hd.  ent-,  en-,  an-  (^17)  -zwei 
tragen,  -dragcn;  czwei  tr.  (4);  v/-,  vß-, 
eweg-  (21),  nd.  entwe-,  ut-dragen,  i 
zehen  (5).  hd.  v'/ichen  sim.  vor-czyen 
(13),  -tighcn  (23).  versten  {sie  99).  be 
ziegen  (7).  ver-  t  vnder-zieelien  (76). 
v'-lengen  (5,  17,  132),  -langen  (68), 
-trecken  (132).  ofhaldcn  (12).  schaden 
(17,  18).  scheyden  (5).  vnder-sch.  (7). 
schelen  (23,  132).  ut  worten  (22).  toeuen 

(132). 

*DifFetare  r.  Defecare. 
*Diflfetisci  r.  Defatigari. 

Diffi-  (19),  diffu-  (23),  diffa-  (11) 
-bulare  entbinden  (19).  uplosen  (23). 
ontklaj)i)en  (11). 

Diffic-ilis,  l  -ax  ( 147 )  hd.  swere, 
schwer,  schwär  (i34).  swar  (13,  23,  100). 
schwer  zu  leren  (68),  alß  lernung  (110). 
swar,  swer  zu  thun,  geschehen,  erbetten, 
erbieten  (75).  swer-,  moeye-lick;  lastich 
(147).  licht  lere  {sie  22). 

Difficiliter  v.  Difficulter. 
*Difficisci  V.  Defatigari. 

Difficultas  hd.  swer-de  {p^),  -lieit; 
schwer-heit,  -licheit  (69),  l  nitt  gut  ge- 
varr.  ze-,  zu-thon  (uo).  schwär-  (68,  134), 
swar-  (23),  zwaer-  (11 )  -hcit,  -licheit 
(134).  beschwer-ung  i  -igkeit,  muge,  vaj'?: 
muge,  muhe  (65). 

Diffic-ulter,  -iliter  hd.  swer-  (19), 
schwer-,  schwär-  (68),  «rf.  zwaer-  (11) -lieh. 

Dif-fidare,  -fedare  (a  dis  et  fedus 
10,  12)  hd.  ent-  (9,  10),  wider-sagen.  nd. 
-weder  zeghen  (23);  unt-  (81),  ont-  (11) 
Seggen,  engegen  (19.  st.  ensegen). 


DIF 

*Diffidatus  {aus  diffi-  X  diui-dere) 

i.  diuisus  (76). 

Diffidens  miß-truig,  varr.  trauwig, 
-traurig  (75). 

Diffidenter  miß-truiglich,  varr.  -trau= 
wigiich,  -truriglich  (75). 

Diffid-entia,  -ueia  (67,  102)  misse- 
trüvngc  (.5),  -drurigeu  ( 21 ).  hd.  miß- 
truwung,  -truung  (67,  75),  -trawunge 
(70,  134),  -drauwunge,  -trewen  (4).  mis- 
truwinge  (23j,  -trouvve  (11),  -truwigkeit, 
varr.  -trurikeit,  -traurigkait  (75).  vu-trw 
(76),  -drue  (13),  -druwigheit  (10). 
mysglaube   (12). 

Diffidere  (^.  terininare,  de-t.   X  difr 
Andere,  dividere,  diffinire)   hd.  nicht 
o.  miß-trawen  (1);  nit  getrawen   sm. ; 
misse-,  misße-  (5''),  miß-,  nd.  mis-,  mes- 
(99)   -truwen    (5^'',   23),   -trouwen    (11), 
-trowcn  (99),  hd.  -druwen,    -druen  sim., 
-druung  {sie  21),  -drosten   (18).  endigen 
(5).  v'-c.  (7,  23).  deileu  o.  sijaldin  (8  sim.). 
*Diffidueia  v.  Diffidentia. 
*Diffiduciare  i-.  Deblaterare. 
'^Diffigere  afnemen  (14). 
Dif  Andere  ( t/.  diffidere)  holcz  spal= 
den  t  deyleu  (12).  spalten;  von  einander 
klyben,  varr.  klieben,  0.   schyten,  vaiT. 
scliitten  (iioi.  van  eyn  clouen  (i32). 
*Diffinida  v.  Daphne. 
Diffinire   {i.  determinare;  ef.  def.) 
endigen    il9).   eendighen,   Mrg.    ercleren 
(11).  vol  enden   (1).   richten   t  vßlegen 
(12).  vßsprechen  was  ein  ding  von  syner 
natur  .sey  (uo).  entliehen  reden  (75). 

Diffinitio  hd.  ein  vß-endung  t  -spre= 
ehung  (7),  -legunge;  endunge  (10,  75); 
v'-  (10),  be-  (12) -richtunge;  ein  entwei'^ 
funge  eins  wesens  (15) ;  eyn  rede  dye 
da  spricht  sim.,  do  seyt  (17),  eym  sagt 
(18)  waz  eyn  ding  an,  von  (ü)  siner 
naturell  si  sim.  nd.  dat  is  rede  de  dar 
sprict,  spi-ieket  wat  eu  dink  an  siner 
uature  sy(23),  ys(22).  eynsdas  anspricht 
was  ein  ding  ist  an  seiner  eignen  natur 
(4).  gnugsamer  vßspruch  dar  in  begriffen 
wirt  die  materig  vnd  form  (65).  durch- 
sumulen  (25). 

Dtf-,  in-fiteri  {i.  infateri  76,  reca= 
pittdare  q.  i-.;   X  difficere  68,  132.  cf. 
diffateri)  Ad  misse-  ^_19),mis-,  miß-sageu, 
-Segen  [W^),  -machen  (68).  nd.  mis  -saken 
(11),  -niaken(i32).  messecken  (99).  mysß 
falli'ii  (67).  vor-saken  (22),  -zeken  (23). 
Diffitiscere  v.  Defatigari. 
Diffodere     maneherley    wyß    (uo), 
mauig  syns  (68)  graben. 
*DiflForcio  v.  Diuortiare. 
•DifForm-  v.  Deform-. 
DifFortvmium  boß  gluck  (uo).  vnge- 
lick   (68). 

Diffringere  maneherley  wj^ß  (110), 
mangerley  syns  (68)  brechen,  mennich-- 
syus  breken  (i32). 

*Difiubvilare  v.  Diffibulare. 
Diffugere  v'flihen  (9).  vor  fliegiu  (8V 
fliecheni^68).weidlichlauffeno.fliehen(uo). 
meiinichsyiis   wildlich   louff'en  off  vlyen 

(132). 

*Diffuiida  V.  Daphne. 
Diffondere     durch -gißin_  (8    sim.), 
-gyssen  (v).   gieten  (99).    spreieheu   (62). 

*DifFungere  v.  Defüngi. 

*Diffusiuuni    vß  -  gussig ,     -  gußlich, 
außguslich  (es). 

*Diforniis  r.  Deformis. 

*Difragma  v.  Diaphragma. 


DU 


181 


Diga  V.  Deea. 
*Digasto  ?'.  Didasealare. 

Digerere  ( i.  explicare ,  ordinäre, 
euacuare)  hd.  deuweii,  ver-d.  [76),  dewen 
(4,  70,  151),  ge-d.  (4),  vor-d.  (4),  dowen 
(134).  dowen  (9,  22»^,  42).  v'-d.  (22»^,  68). 
dawen  (42).v'-d.  (18).  dauwin  (8).  dauwen 
(75).  v'-d.  (7  &o  ).  v'-tauwen  (19),  -towen 
(6),  -duwen  (11, 99),  -dougen  (49),  -dauen 
(5).  beschribin,  schigkin  (8).  beschreiben, 
schicken  (9).  yteln  (.5). 

Digestibilis  verdew-,  varr.  verdeuw-, 
verdeug-lieh  (uo). 

Digestio  hd.  dauvnge  (5),  dcu-,  varr. 
de-,dog-ung  (75),dauwung  (64, 75b);  ab-d. 
(65),v'-d.(66),-dawung, -deuwung,-dewung 
(4,  70,  134),  -deung  (69),  -tauweung  t 
-tauweniße  (19).  nd.  v'-dowinge,-duenisse 
(11).  gidowiti  (l4i). 

*Digestiosus  virdauwick  (19).v'duelich 
(11). 

Digestum  AfZ.  gedieht-  (67,  76),  digest-, 
digesten-  (5''ii',  23),  dye  gesten-  (21)  hd. 
-buch,  -puch  (1),  nd.  -bok.  eyn  dyest 
(22).'  ein  buch  von  dem  gesatz  (68). 

Digestu-s,  -m  gedewet  (63).  abge^ 
dauwet  (65). 

*Digita  {zur  Unter.sch.  von  -us!)  zehe 

(Sum.). 

Digit-abulum,  l  -um  (142,  Pap.),  -ale, 
-alis,  -ile,  -eea,  -ica  (64),  -egium  (11, 
19),  digitheca,  f  ditigia  (74)  hd.  nd. 
vinger-huet  (1,  11),  hd.  -hiiot,  -hut, 
-hudt  (uoi'),  -huyt  (5),  -hotte  (18),  -hot 
(22),  -hod  (23). 

*Digit-alis,  l  -ellus(/ie?"ia  Ki.)fingerhut 
(Ki.).  /.  qui  magnos  habet  digitos  (76). 

Digitare  i.   digitos  facere  t  digitis 
monstrare  (Bv.,  sim.  va.  m.)  \  cirothecas  l 
annulum  ad  manum  ferre  (76). 
*Digit-eca,  -ica  &c.  v.  -abulum. 

Digitus    hd:.    nd.    vinger.    v. -breite 
{mensura  agrestis  64).  d.  pedis  ten/.  (ss). 
*D.  salutaris  chetefinger  (Gf.). 
*D.  uere  v.  Bugula. 
*Digmaurina  {aus    digma  id.  Br. V) 
eerewerdyeheit  &c.  (147). 

Dignari  hd.  nd.  wer-,  wur-  (68),  wür- 
(6),  hd.  wir-,  wor-  (18)  -digen.  wer  dich 
maken  (22).  gewerden  (99).  zu  rade 
werden  {i.  dignum  duccre  10,  13). 

Dignatio,  digraeium  (17)  gonst  (17). 
gunst  (76).  g.  der  genaden,  vreydekeit, 
geruchunge  (9).  gnade  (9  Anh.,  17).  eyn 
gunste,  geruchen  (9  Anh.V  gnaduuge 
(15).  w'dekeit  (8,  17). 

Dignatiuum  (-us  /.  benignus  Gl.  m.) 
gnadehefftig  (15). 

Dignatum  genad  0.  gunst  (9).  gnaden, 
gonst  0.  gilt  (8). 

Dignitas  wirdeckeyd(19).  werdicheit 
(23). 

Dignus  hn.  wur-  (6),  wir-,  wer-  (5, 
13,  23),  weer-  (11)  -dig,  -dich  (11,  13, 
23),  -dick  (19). 

*Digracium  v.  Dignatio. 
*Digradare  i.  q.  degradare  q.  v. 

Di-gredi,  -gradi  (4),  degredi  {q.  cf. 
5,  6)  hd.  ab-,  nd.  nf-,  euweg-  (6),  hijr 
ind  dair  (i32),  hyn  vnd  dar  (uo)  -gan, 
-gayn  (i32),  hd.  -gon,  -gen.  missegene(19). 
misgaen  (11).  abwychen  (75). 

Digressio  misse- (19),  mis-  (ll)-ganck. 

Diiu-,  dimi-  (22),  dun-  (74  bis) 
-dieare,  diuidicaere  (1)  hd.  nd  besinnen 
t  entrichten,  besenneu  t  endrechteii 
(21).  besunnen  t  entrechten   (5).  besun 


18l> 


DU. 


\m[ 


DIN 


en  (1),  ilcron  (l  eiitriohton  22).  besni- 
den  (18.  «<.  bcsiiuU'n).  afriohti'ii  ( U  ). 
VT-  (*i»),  virvr-  (15t)  -toylon.  «'ikcuinMi 
(71,  7:.)  mit  n-cht  (tT)).  ven-iulcni  (7i). 
.si'hcidfii  (71,   iio).  ont-scli.  (7i). 

Dilubi  /((/.  iibo-,  ab-,  »d.  af-vallfii. 
an  iiicmiijrlu«  stedc  valloii  (2:5).  guleytiii 
(8).  L'lt'ytcu  (St).  {ilidiMi  (99).  af-gl.  (11). 
gliiuk'u  (19).  ab-jrl.  (,17).  pipftVn,  strnu 
ilifii  (74).  hin-f allen  l  -schliffen,  vcn-. 
-.■^i'liliipffcn  ((!.■>). 

Dila-,  dilu-  (ll)-cei'are  zu-rilMn 
(8  &c.),  -rovssen  (,St).  kleyon  l  crasscn  (11). 

*Dilaininator  [cf.  sq.)  betrujrcnlichor 
rcdor  (7i). 

*Dilania  {aus   dilemma?)    betrugen= 

lilluTOdl'    (7  1). 

Dilaniare  .«olicrn  woln  von  den 
sebaiffen  tl!»).  scboren  widle  van  scha= 
])on  (11).  teschoren  (99).  verscboron  (132). 
zerris.-icn  (iio  &o.). 

Dilaniatio  rißiuige  (8).  zu-r.  (17). 

Dilaniatus  zer-zert  (no),  -ryssen  (68). 
vorschoirt  (132). 

*Dilanimare  {cf.  dilania)  betrugen; 
lichredeu  (H). 

Dilapidare  JuL  v'-steynen,  -steyn 
(18,  <;7),  -steinigen  (uo),  -strowen  (gs); 
zu-strewon  (9), -straiiwiu  (8);  werfin(8); 
v'-w.  (9),  -zcrn  (1);  vbel,  vbhel  (21), 
oppoclich  (7)  v'zeren.  oucl  v'teren  (23). 
verquisten  (i32). 

Dilargus  vast  niilt  1 7.5).  garmilter  (74). 
*Dilasterü-.m  (oms  dilacerium)  pyne, 
qwett/.ynge  &c.  (147). 
*Dilatanter  außstrecklieh  [i'>). 

Di-,  dya-  ['}^>),  de-  {q.  v.),  dil-  (134) 
-latare,  dilatero  (17)  hd.  breitmachen. 
nd.  bret  l  wit  (22),  nun  (221')  niaken. 
hd.  brey-teu  (ö,  es),  -den,  praytten  (1). 
nd.  breden.  außkiuden  vnd  beroyteu 
(64).  vß-b.  (7),  -breiten  i  -strecken  (6.i). 
preyten  aus  einander  (4).  rumen  (22''). 
wyden  (17).  vir-w.  i  -leugcn  (19).  v'-wi= 
den  l  -leengen  (11 1.  hd.  weyteu,  wyten 
(()8),  wytereii  (6.5,  iio). 

Dilätatio  hd.  breyt-,  breyd-,  berait- 

(134)  -unge.    breidonge   (17).   bi-edinge 

(23).   verbreydinghe    (132).    vor  czyung 

(5*').  erwytcrung ( 1 1  n). außstreckunge(75). 

*Dilatero  r.  Dilatare. 

Dilatio  verziehnnu'  (1,  110  /.virzieunge 
^8).  v'zog  (12).  uffzug  (17).  vir-  (19),  ver- 
wes) -lengung.  v'lengenisse  (11).  frist 
(10  &c.).  verst  (81,  106).  layde_,  löge, 
ertzurnung(74).breyd-nng(21),enisse(8D). 

Dilator  verzieher  (C'i). 
*Dilectabilis  r.  Deleetabilis. 
^^Dilect-,   altr-  (i29)   -icula  {.  parua 
nutrix  (76,   läi»),   amatrix   kleine   lieb= 
haberin  (74). 

Dilectus  lyeji  (19V 
'•■Dilechimus  /.  seueriis  (7f>). 
*Dilicostes  &c.  v.  Dilopostes. 
*Diligatus  v.  Delieatus. 

Diligens  lul.  tii-,  Hei-ßig  sim.  nd. 
vlitieli.  ern.-itlich  (132).  geno- ^  ach-tiger 
(74).  lyep  haben  (19). 

Diligenter  flißlich  (17). 

Diligentia  flyß   (;>,   76).   fleiß    (69). 
vliit  (23).  fliseh(ö).  flißHchkeit  (17).  fleys= 
sigkeit  (70    shn.).    fli.sczung  (18).   erust- 
lieheit  (132).  bedagte  (99). 
*Diligere  v.  Diluere. 

Diligere  /trf.lieb,  liep,  lip  haben,  han. 
lieffliain  (132).  nd.  lef,  leff  (22)  hebben. 
minnen  (99). 


*Dilipode8  c.  Dilopostes. 

'Dilla  [heröa)  corii.  tauolen  (camhr, 
lappa  Zciis.s). 

*Dilopo8tes  (17),  dili-potes  / -podes 
(75),  -costes  (3),  dilepostens  .'nui.t  tiyna 
clrcuinfcrcucia  quiöun  vtlnnir  loco  muri 
scliranekbog  ( "11 ).  j)k)(h  werck  l 
tarreß  (/.  vallutn  lifpwnm  quo  vtirnur  loco 
muri,  propugnaculum  7.5.  rf.  Fr.  2,  362« 
i'.  tarra,s).  eyn  blaneke  (17).  jjlancken 
(3).  VermiUhlirh  entstiinden  aus  „as.'iei'e.s 
t  {(jcrni.)  diele  ijjsius  pontis"  (m  vh.  a. 

1322  «/>.  Hoiischel  (/.  VA.  in.  3,  12I'>),  dic 
/ii/bn'deii  Mis.v(j<'bnrtt'n,  etwa  auch  postes 
mit  pontis,  mischend. 

*Dilophon  r.  Delaphon. 
*Dilphin  r.  Delphin. 

Dilucere  dagin  (8).  tagen  (9). 

Dilucescere  sehiin^ii  (10,  12).  tagher= 
prechen  (74).  impers.  lichtet  (uo).  yt 
lachtet  (i32). 

Di-,  de-  iq.  cf.  76  &c.)  -lueidare  hd. 
ir-,  er-,  her-,  hd.  nd.  v'-lucliten.    hd.  er= 
leuchten,  vorlittcn  (49).  virluchtigen  (19). 
v'claren  (11). 
*Dilucidum  v.  Diludium. 

Dilucidus  vast  luter  (75). 

Dilucul-uni,  -o  (62)  (/.  tempus  matu= 
tin-uni,  -i,  hisaio.  d.  matutinum  hd.  nd. 
morgen  (IG,  111)5  m.-stuude,  -rote  (65), 
-stt'rnde  {&>.  aus  stunde  X  gestirnte), 
margon  tijt  (11).  dagering  (Fr.V  daguuge 
(12).  fro-d.  (5).  vro  daginge  (23).  frohe 
daung  (21).  fruwe  dagen  (7).  vor  tag 
(93),  tags  (62),  dage  (18).  abentstunde 
(13).  sj)atuachtuug  (74). 

Diluculum  vespertinum  hd.  abeut-, 
obent-rothe  l  -stund;  spate  (6),  spait 
(7).  spede  nach-,  nah-  (6)  -tuiige.  spade 
nachtinge  (23).  uacht-spaut  (76),-hauinge 
(f)".  St.  th-V). 

*Dilu-dium,  -cidum  (132),  -dia  {pl. 
74)  mangerley  spile  (74).  maiu-herley 
spil  (8).  "spyl  stat  (68).  spiel  ]ud5  (iio). 
Sjiijlban  (i32). 

Diluere,  diligere  (22.x  diligen)  we^^ 
schin  (8).  waschen  (9).  hd.  ab-,  nd.  af-w., 
hd.  -wescheu,  -wesßen  (19).  -woschcn  (5), 
-dilgen  (7,  18),  -diligen  (21),  -ducken 
(67),  -tylgen,  nd.  -deleghen  (23).  syberen 
{76).  rej'iiigen  (9  sira.). 

*Diluit  verborgen  lyt  («'.  latuit  65). 
*Dilu-mentiim ,  -tio   (/.   ablatio   75, 
76)  abweschung  (75). 

Dilutus  ir  waschen  (8). 

Diluuium  ein  groß  gewesser  (110). 
fluß  (7,  68).  rioeß  (77).  fluyt  (19).  vloet 
(11).  flut  (99).  hd.  sint-flut,  -fluyt  (5ab), 
-flutte  (18).  -flucht  (2,  Sm.  3,  27.5),  -sclaicht 
{sie  71),  -fluß  (69,  70,  152),  -Aus  (6).  sin- 

flut     (75),    -flucht    (3,    V.    a.     1418     Sm.), 

-flos  (13).  zint  vlot  (23).  sünd-  (126,  v.a. 
1618),    sund-  (134)    -fluß.    swiud    flus 
0.  guß  (1).  wasser-flut  (10,  12),  -gewitter 
(?  G).  v'schwemmung  (i26). 
*Dimediare  v.  Dimidiare. 

Dimembrare  zu-lidin  (8,  9),  -glid- 
den  (21),  -entgle'den  (5),  -legen  (1,  17). 
gütlich  teilen  (4).  t.  in  glid  zu  glidden 
(75).  to  leden  (23).  ont-1.  van  lede  tzo 
lede  (132).  entglyden,  von  glyd  zu  glyd 
(110).  edern  (7). 

Dimen-sio,  -eio  (22),  -tio  (gö  var.., 
68)  {cf.  demensio)  hd.  maß  t  ineßunge 
sim.,  massung  (i34).  manigerley  maß 
(75).  meßen  (18).  niate  t  metinge  (23). 
libis  gi-ose  (,5).  libes  groß  (17).   leibes 


groß  t  loyplich  groß  (9  Anh.).  liplich 
große  (15).  1.  t  nit  groß  («jV;  12).  lip  ge= 
dinck  (8). 

*Dimergere  {cf.  dem.)  vir-  (8),  her- 
(17)  -dreiicken.  der  tryncken  (9).  fer- 
senkcii  (17,  6.5). 

'  Dimet-iri,  l  -ari  (75,  kl)  hd.  meßen 
sim.,  ab-ni.  (75),  manigerley  in.  (G,  75); 
ina-,  me -ncherlei  wise,  wyß,  weyß,  manier 
(68,  110)  messen,  nd.  nieten,  ineniger= 
leyge  wijs  meten. 

*Dymibri  {cf.  prc.)  mcncherley  wiß 
(21). 

Dimicare  hd.  nd.  vechteii;  sehe-  (13, 
23),  sclia-  (11),  hd.  schi-nnen. 

*Di-,  ti-  (93)  -micator  hd.  schirme-r, 
-1  (93).  scharmer  (11). 
I  *Dtmi-culus,  -nuculus  /.  (jladius,  l 
pugio  (75)  dimica-toris  (75),  -ris  (76). 
schirm-  (74,  75,  76),  per-  (/4,  75),  fecht- 
(74)  -swert,  -Schwert. 

Dimi-,  dime-diare  hd.  lialp-,  halb-, 
in  halb  (64),  enhalp  (.5)  deiln,  teilen. 
nd.  in-  (23),  eyn-  (22)  -half  delen.  deiln 
(17,  19).  deylcn  (11).  halben  (17). 

*Diniidi-ator,  -cor  (8i>)  deyl-er  (8^), 
-re  (11). 

*Dimidicare  v.  Diiudieare. 
Dimidius  hd.   halp,   halb   (76).   half 
(23).  hallef  (85).  mittel,  delsam  (5»»). 

*Diminuculus  '•.  Dimiculus. 
Diminuere    ( cf.    minuere ,    de-m., 
dirimere)  hd.  min-nerii,  -dern,  -deren,  nd. 
vormynren  (23).   ader  lossen  (G).  teyleu 
l  ablaßen  (7). 

Diminutio  hd.  myiin-,  mind-erunge. 
myrung  [sie  G). 

Dinainutus  hd.  ge-,  nd.  vor-mynnert. 
hd.  -mindert,  ge-  (6),  ghe-  (11)  -minret. 

Dimissus  sermo  herab-,  rab-gelassen, 
-glosseu  in  das  mittel  (65  varr.). 

Dimittere  hd.  v'-,  nyeder-,  mit-  (21), 
ab- (5'')-lazzen(,öi'),-laßen, -lassen, -laißen, 
-lossen,  -laussen  (68,  76).  loßin  (8).  laten 
(11).  neder-1.  l  boghen  i  v'gheuen  l  an= 
hanghen  i.  indulgere  t  lat  dik  Ionen  i. 
deferre  (23).  hd.  beugen  t  v'geben  l 
anhangen  (Mss.  mog.).  anhencken  (7). 

*Dimius  lang  (8).  dinuus  i.  longus  l 
procerus  (76). 

*Dimnos  v.  Didimus. 

*Diniotio  entwerung  (19). 

Dimouere  ent-  (19),  ont-  (11)  -weren 
{aus  verren  X  wegeii'^).  verren  (99). 

*Diniulg-are,  -ere  (b^)  offenwaren  (1). 
melden  (5''). 

*Dyinum  v.  Dw^inum. 

■*Dynain-edia,  -idia  (i29j,  dinadena 
(76)  [cf.  dyanus) apoteke t raedicijuboick 
(147).  /.  potestas  herbarum  <&c.  (129,  Pap.), 
dynamis  (Pap.);  est  media  p.  h.  (76), 
locus  vbi  medicina  recondititr  (76,  129). 

*Dinas-tia  (7G),  -cia  (ßr.),  -tiea  (8,  17, 
74,  76),  -ei  (74)  (i.  apud  egyptios potestas 
Br.,  p.  l  dignitas  eligendi  imperatorem, 
75)  köre  (8).  wirdekeit  (17).  gewalt  0. 
wirdigkeit  ein  kouig  0.  kayser  zu  er= 
weleu  (74). 

*Dindima  p)l-  (>■■  loca  montosa  76.  cf. 
dind-imus ;  -yma  mons  phrygice  Pap.) 
pirgische  lannde  (74).  hoch-berg  (68^, 
-gebirg  (uo).  heylige  Verborgenheit  (i47). 

*Dyndime  v.  Didimus. 
Dindimus   berg   (110).  cybels  berch 
(132). 


DIP 

Dinoscere  bekennen  (11,  19). 

Dinotus  bekaut  (11,  19). 

Dintrire  mw^telarum  (i23,  Gl.  m.). 
*Dinuinerabile  zelich  (es). 

Dinumerare  zelcii,  er-z.  (6ö). 

Dinutis  V.  Dimius. 

Diobo-  t  dio-  (88  &c.),  diouo-  (Pap.), 
diauo-  (I5r.l,  diabo-  (76,  U7),  diabu- 
(76)  -laris,  dyabolas  (74),  pl.  dia-(Hr.), 
dio-  (Pap.)  -uole,  t  diuoitres  (147,  Br. 
cf.  Gl.  m.  3,  108)  {l.  vilis  mcrcator  vt  leno 
l  meretrix  q.  cf.  7(;j  deijjel,  gemeyne 
fravv,  fraweu-wirtin,  hure  (88).  hur,  vn= 
keugch  (74).   liuyre  &e.  (i47). 

*Diocallia  v.  Diaeolea. 
Dioc-,    diät-    (1)    -esanus    hd.    bi-, 
weich])!-  (1)  -schoff. 

Dio-eesis,  -tisis  (18,  19)  hd.  bist-um 
(6),  -um,  -umb  (08,  i?.4).  bisstum  (7). 
bischtum  (17,  110).  pisthum  (4).  eyn 
winstung  bistum  (18).  byscopdom  (23). 
bescherunge  (8).  stiift  (19). 

*. . .  diode  V.  Curruca. 

*Diodele  (47),  dyodella  (8.i)  {herba) 
garwe. 

*Diodeina  v.  Diadema. 

*Diodemedea  v.  Diomedia. 

*Diolaris  v.  Diobolaris. 

*Dioliteri  ii.  polypodium;  aus  dry 
opteris?)  stein-var,  -varm  (Smn.). 

Dio-med-ea,  -ia,  -ie  (93) ,  diorneda 
(23)  [cf.  memioydes)  fahke  (3,  4).  zid^ 
aich  (23).  mer-togeli  (93),  -uogel  j'.alloles, 
-spin  dio-,  yarr.  diode-medea  (7.5).reiger 
(Ki.).  ags.  swan  (94'^). 

*Dion  knofloc  (47). 

*Dionarius  i.  qui  denarium  non  valet 
et  denarius  qui  gratia  nummi  honorem 
suuin  ammittit  (70  nach  diabularis). 

*Dio-,  do-  (16),  i  edo-  (74)  -nisia 
(«'.  hedera  124)  kranich-  (IG),  kranch-  (8), 
honig-  i  wegewarten-  (96),  hyntlauff-  l 
wegwart-  (74),  wegewaren-  (47)  -blume, 
-blumen,  -blomen  (47),  -plum  (74). 
Dioplois  V.  Diplois. 

*Dyornale  v.  Diurnale. 

*Diorneda  r.  Diomedea. 

Dyo-  (Br.  Kl.),  dio-,  die-  (76)  -ta, 
dyo-tta  (91),  -tha  (64),  dtotha  {sie  49), 
{cf.  biota,  vigeta)  eyn  kanue  (19,  110), 
kopff  (7.'))  mit  zwcyu  oren.  pu  kan  mit 
tween  oren  (11).  zwcj-  0-,  var.  e-riger 
kopff  (G4).  hd.  wiu- ,  wein-  (3)  -stände, 
-staiitner  (7.5).  stände  zu  wine  o.  zu 
biere  mit  zweien  oi-en,  stantner  (i.  ono= 
for-us,  -ium  75).  stendel  (49).  mitzwein- 
hanthaben  (93).  ain  grosser  irdener  haf 
(91).  ein  groß  yrdener  top  (i25  Mrg.). 
kupen  (97). 

*Diotisis  V.  Dioeesis. 

*Dipale  r.  Dipsane. 

*Dipa-,  dipe-  v.  Dipo-ndium. 

*Dipla  r.  Diplum. 

*Diplare  [i.  duplieare  i  geminare 
66,  129  &c.)zweu-  (17),  czwif-  (4)  -eidigen. 
tweuoldighen(23).dupel  o.  zwifachmaehen 
(110). 

*Diplodiarius  ein  wammeßmacher  (iio 
sim.). 

*I)iplodiatorius  i.  duplicator  i'es= 
Üum  (110  &c.  cf.  diplois  i.  duplex  vestis, 
Xdiplomatarius)  alßein  kurßener  (110). 
vodener  (132). 

Di-,  dy-,  dyo-,  dya-,dis-  (7.5*^)  -plois. 


DIP 

-ploys   {i.   duplex  vestis   l  v.  militaris ; 
wamasius  l  iopula  74)  eyn  dupel  (110, 
132),  hd.  zweyfehiig  shn..  zwyfaftig  (es), 
zwiualt  (93),  zwifechtig  (1\  zwyfach  (64, 
75),  zweyfacht  (8),  czwvlich  (5^)  kleyt, 
kleid,  schaid  [ih^].  nd.  tweuoldich   elet 
sim.  zwifeldekaitfSb  sim.).  wamm-as  (22^), 
-eß  (68,  110).  Jacke  (12,22,  74,  109).  eyn! 
gacken  (19).  jecke,  Scheck  (74).  schecke  1 
(10,  18»^,  74).  iope  (22'^  sim.).  ioppe,  iop, 
schöpf-,  ^schopp,  wames  (74).  rote  golter 
(7.5).    tröge   (12.    cf.    v.  triplois).   troye  I 
(22L',  74).  caspan,  uuintlahan  depl-aides, 
-oidis  (?.  sagum  Gf.  6,  346  sq.). 

Diploma  (/.  epistola  110)  bull  (91). 
ba.sbord  (114.  aus  passeport). 

Diplo-ma  (gi.  m.),  -nia  (Br.  &c.)  («. 
duplex  locutio)  gefalden  zedel  (8).  dip= 
plon-ia  i.  sedcs  que  duplicatur ;  -etatus 
i.  dipplicator  (76).  diplo-nius  i.  dupli= 
eatvis  (Br.);  -natarius  (er.),  -masarivis 
(Pap.)  i.  duplicator  {varr.  Gl.  m.  3.  i40). 

*Dyplosus  abge-scheidener.  -sunderter 
(74).  diplosa  i.  diuisa  separata  (Pap.). 

*Dipl-um,  -a  {i.  thabeta  ex  vtraque 
parte pilosa  -ii)  falde  (8).  eyn  ruchdepche 
(17),  ruwe  dept  (8)  zu  beydcn  siteii. 

*Dipolus  zwoifeltig  (6). 
Di-,  dy-pondium,  -pondius,  -pen= 
dium,  l  -ploydum  (741,  -pondio  (127), 
-pondus  {g.  -eris  17,  /.  pondus  duorum 
obidorum  l  alencium  st.  hallensium 
76),  -pandium  (67,  i.-)2),  dy-  (5''),  du- 
(111,  Ki ),  dis-  (13  )  -pondium,  diapon^ 
dius  l  de-  l  dis-pondeus  (71;),  dispen- 
dium  (8'',  134)  ein  wichte  (8''),  hd.  ge= 
wicht,  hd.  nd.  gewichte,  gew.  duo  minuta 
Änie?i.s,  von  zweyen  sclierffen  (74).  zwifeU 
tiges gewiclit (75). geweicht (8, 21).  czwey- 
gcwichte  (öi>),  -wichtig  (17).  czway  ge- 
wichtig ding  (1).  zway  pfund  (91). 
Sechser  {nummus  \ii).  ziquazze  (i27.  von 
quaz  didraehma  q.  v.). 

*Dippane  v.  Dipsane. 

*Dippl-ieator,  -onia  v.  Diploma. 
Dipsacus  (/.  q.  diptanuis  sum. )  \viz= 
uurz   (.Sum.).  bubenstreel,  weber-karten, 
k.-distel  (143). 

*Dips-a  (^64),  -as  (ki.)  ,  -is  t  -aidis  l 
disis  (76),  dispa-s  (74,  76,  93),  -des 
(Gl.  m.),  -ges  (Pap.),  gypsa  (Gl.  in.), 
gipsam  (acc?  I4i )  wasser  wrn  (93). 
durst-sehlang  (64),  -shiugo.  wißwurm(74). 

*Dip-sane  {aus  ptisana  q.  v.  durch 
tipsana),  -pane  l  -als  (IG) ,  -tane  i 
dispane  (8)  loches-  (101  Gf.),  -lovches- 
(i2i),  locliis-,h)ches-,lauch-  (8, 16)  -vahsun 
(loi).  -vasun  (i30,  Gf.),  ^  -vesini  ^ -vepin 
(Gf.i,  -fosun  (dippane  16),  -vesun  (8), 
-samen  (dipale  16),  -sam  vdiptane  8). 
Cf.  fasa,  fesa  (Gf.  3,  705  sq.),  fahs  coma, 
fahsum  radix  {ib.  447  sq.). 
Dipsas  V.  Dipsa. 

*Dipsidis  en  deel  (11.  X  dipodia 
pars  versus  Gl.  m.?). 

*Dipsis  V.  Dipsa. 

*Diptamus  &c.  v.  Dictanmus. 

*Diptane  v.  Dipsane. 

*Diptari  sten-,  erwar-,  erwer-wort  (47). 

Dipt-yeha,  -iea  (74,  7.5,  Br.,  Gl.  m.), 

icium  (i4i),    depti-cium   (I4i),   -uum 

Gl.  m.),  gew.  dicti-ea,  -ta  (64*=),  -ua  (21) 

i.   diabolus!   t   tabida  parua   76)    tabel 

(5).  tauel  (21).  daiffel  (7).  sclirib-tafel  (110), 

-tofel  (6),  -taffein  (17).  schnf-tafele  (22). 

en  t.  aar   men  in  scrift  (23).    zijt-  (11), 


DIR 


183 


dicht-  (64b,  71)^  wachß-  (74)   -tafel.    ein 
teutschc   tafcl  (64^).   schuler   dafel  (18). 
ein  entwerf  dofel  (G).  vnder  tufel  (8.  cf. 
o.  diabolus).  eyn  tafel  fuder  (17). 
"^Diptongus  V.  Diphthongus. 

Diphthera  lederesgoUer  (111).  dy= 
phera  peltz  (j25). 

Diphth-,  dipt-  (i4i)  -ongus  zwiliu= 
ter  (Gf.).  zuiluiter  (I4i). 

Dirades  i.  aspera  (Gl.  m.)   aus  dira 

id.   (Pap.). 

Dire  scharp,  grulich,  hart  (17). 

Directe  nach  dem  schlechten  wege, 
schlechts  on  mittel,  sti-acks  (65).  anrieht-, 
ledig-lich  (74). 

Direetio  leyt-,  für-,  rechtfertig-ung 

(65). 

Direct-iuus,  t  -us  (74)  (c/.  -iyxsilitera, 
Gl.  m.)  an-rechtich    (22b),    -richtiger    0. 
gesanter  (74). 

Directu-rus,  /.  -s  (66  &c.)  sol  (110), 
sal  (i32)  schicken. 

Directus  reht  o.  eben  (6).  hd.  ge- 
recht (17),  -rethte  (19),  -rieht  (67),  -rech= 
tiget,  -schicket  (68,  110),  -sang  (-säg  17). 
richtig  (17).  auff-r.  (1).  an-r.  (.ö,  21), 
-richtich  t  -gherichtet  (23),  -rechtich  t 
-richtet  (22),  -rechten  (21),  -gericht  (5). 
vnrechtig  (18).  opghericht  (11).  schlecht 
(75).  ziclitig  (76.  st.  richtig?),  in  directa 
im  herten  weg  (25,  Gl.  in  Lucam).  d.  via 
der  schlecht,  strack,  kurtz  wege  (65). 

*Diregere  v.  Dirigere. 

Direptus  genomen  (110  &c.). 

Dirigere,  diregere  (65  varr.)  hd. 
richten,  hd.  nd.  an-,  auf-  (4),  op-  (11), 
aus-  (1)  -richten,  vff  riethen  (19).  meistern 
(8,  9).  rihten  o.  schiken  (6).  schicken 
(110  &c.).  senden  (7&c.).  schlechts  vß-in, 
var.  -hin  füren  (65).  rechtfertigen  (12). 
ledigen,  besuudern  (17.  cf.  sq.). 

Dirim-ere,  -mere  (76),  -ire  (1),  dimi= 
nuere  (7.  verschr.  cf.  h.  v.)  {i.  diruere) 
hd.  nd.  leiligen.  lidigen  ( 6 ).  ledcghen 
(23).  snnderen  (76).  hd.nd.  be-s.,  -sondern 
(7).  hd.  seheyden.  be-sch.  (11, 19).  scheeden 
(99).  d.  bellum  strytt  vuderzychen  (64). 

Dirip-ere,  -pere  (76)  hd.  zu-rißen  l 
-rucken;  zu-,  zer-reissen;  zuo-risen  l 
-ricken  (13).  to-rucken  ^  -riten  (23), 
-reten  (22).  zu  roppen  (18).  zer-ropffen 
t  -zerren  (6),  -brechen  (110).  hd.  nd. 
benemen.  rouff  nemen,  hijr  vnd  dair 
plonderen  (132). 

Diritas  grimhcit  (110). 

Diriuare  (c/'.  der.)  ut  vleten  (23). 

Diru-ere,  -gere  (8b)  {cf.  dirimere) 
hd.  zw-,  v'-storn, -stören;  zer-storen(i34), 
-steren  (76);  fallen  (21);  zu-,  zer-,  ver- 
(110)  -f. ;  v'-treybeu  (9  sim.),  -deruen  (132). 
zu  vir  storein  0.  tribin  (8).  v'sturen  (11). 
to-stoteu  l  -Valien  (23).  czu  brechen  l 
vmme  keren  (9  sim.). 

Dirumpere  hd.  rißen  l  bi-echen  (110), 
zu-r.  t  -br. ;  zu-,  zer-reissen.  to-ryten 
(22),  -riehen  (23).  zur-,  zer -trennen  t 
-zeren.  -zerren  (65).  schoeren  (132). 

Diruptus  zerrissen  (76). 

DirusÄrf.  grusam.  grußelieht  ?freyße= 
lieh  (21).  gresehck  (22).  vreslik  (23). 
freßlich',  sciiarph  (7).  freyslich  (12). 
vreisligen  sin  (13).  freystlich  (5).  fresick 
(5b).  fressig  (76).  scharp  (5,23).  hd. 
schar-ph,    -pff;   vnbarmhercz-ig ,   -ekeit 


184 


nis 


1)18 


DIS 


(sie  S).    viuiioii-,   viiiiu'iisch-liclu'r   (6:>). 
wri-et  (11).   Iiessig,  gretig,  grau,  grimm 

(88l. 

Dirutio  v'-storuug(19),-8tuoringc(ll). 

Dirutus  abjrt'faln  [17).  uidcr  gefallrn 
(uoK  /ATstort  \t!><).  vt'idorui'u  (,i».i). 

Dis  [i.  liiiics,  diiibolus,  pluto,  bis 
tili  Jio/)  rych,  rcyih  (iio  &-c.  V  {rot  dvr 
ritlitiuiiT  [(iiuitinntm)  vud  der  lu-llischen 
(88).  dispulto  /.  inferior  deus  (76). 

*Disacerare  i^:  acus)  caucn.  wannen, 
criensou  (io,s^. 

Dis-,  di-  (Si,  de-  irr..  <;i.  m.)  -brigare 
(/.  warandalizare  si,  pacificarc  7(i.  cf. 
Gl.  m.  3,  146.  Dz.  Wtb.  69)  entwerren 
(S,  0).  vrien  (si). 

*Disbrigator  kriogschaider  (74). 

*Discadere  r.  Decadere. 

*Discalciare,  /  -ri  (7,'))  hd.  ent-sclunven 
(i),  -.siluu'U  [i .  75),  -sclniochen  (76), 
-schlichen,  -schuhen,  -schuhen  (67), 
-schoen.  vntschon  (23).  schuch  vlJ-  (iio), 
ab-  (75)  -ziehen,  parfuß  gan  (75). 

*Disealciator  schuch  abzieher  (75). 

Disca-,  discu-  (Ui)  -Iciatus  barfußer 
f  waltbnider  (es),  parfuß  (75).  vngiscuo= 
hoter  (141). 

Discaligatus  barbeinig  (125). 

Discantare  hd.  nd.  discant  singen, 
discaiitieren  ^^67,  76). 

Discantus  (cf.  eoncentus)  hd.  nd. 
discan-t,  -tiriing  (18).  gut  (6),  lustlich 
(IT'l  gesang. 

Disce-dere,  -re  f  -ro  (17)  [cf.  6ds= 
eindere.  dissidere.)  hd.  abe-,  ab-,  nd. 
af-gau  /  -scheiden  sim.,  hd.  -brechen, 
?i<i.^-breken.  wvcheu.  wvt  hindan  wychen 
^65).  ontwiken  11 ).  v".scheiden  [1).  sterb-in, 
-en  (8,  9,  \l,differt  a  decedere  st.  no&c). 
wegcziehen  (!•).  enweg  füren  (17). 
*Discediiim  abscheidungc  (17). 
*Discen  -  dire ,  -tio,  -sor  v.  Dissen- 
tire,  -sor. 

^Discenteria  v.  Dysenteria. 

Diseeptare  hd.nd.  scheiden.  Schilden 
(21j.  hd.  schelten,  krigen  (9,  65).  zancken 
(68,  110).  strideu  (10,  12).  widerwärtig 
machen,  sin  o.  werden  (75). 

Dis-eeptatio,  -cipaeio  (8)  kriegunge 
(8).  krieg,   zwifel  (65^.  zanck   (68,  iio). 

Discept-ator, -or  kiffe-(21, 152),  keiff- 
(66).  kefel-  (51 .  keue-  (23),  czweife-  (4,) 
-1er.  kiffiger(7).  krieger  (76).  M.  zancker, 
l  klaffer  t69.  134),  klef-fer  (7o\-ler  (i5i). 
*Disceptiue  widerwertiglich  (75). 
*Disceptuni  /.  septum  transuerfum 
{st.  dis-s.  liese.  lijst  i^ku.).  ags.  nette 
(94a). 

*Discercio  v.  Diseretio. 
*Discercorare  [st.  disstere.)  reynegin 
(8). 

Discer-e,  -ere  (5*>)  {i.  instruere  3)  hd. 
nd.  leren,  hd.  ler-n  (Mss.  mog.),  -ren  (21), 
-nen. 

*Discernentia  vnderscheydung  (19). 
ouderscheidenisse  (,11). 

Discemere  ( -c'to  s.  u. ;  t  decemere 
7  7)  hd.  be-sehen,  -schöwen  (6),  -schau- 
wen  (7),  -schauen,  nd.  be-zecn  (23), 
-seyn  (22).  hd.  vnder-,  nd.  onder- 
scheyden.  schichten  (77).  hd.  er-,  her- 
(17)   -kennen,   yunerlichen   (69),   vnder- 


schiedlicl»  («5)  erkennen,  richtin  o.  8un= 
dirn  (8,  9).  dcilcn  (11).  to  rcten  (22). 

Dis-cemiculum,  -criniculum  ( "ti ), 
-crinile  i^  Ib. ),  -criminale,  -criminalia 
ypl.  117,  120\  -criminales  [sg.  19),  -cri 
nale  (7i;,  110),  -criniale  us),  -crimen 
(9.3^  de-cerniculum  (loo,  iji,  130,  Sum.), 
-crinaculum  (7^,  -criniculum  (G,  17), 
-c'niculum  (8),  -corniculum  (74,  Mss. 
iii.)i;.  ),  -cumiclum  y\).  -carniculum, 
-trunculum  \^\  -ci'ipiculum  ^7n),  des= 
criniale  S'')  (X  dis-cern ere, -crimen, 
corniculum,  decor,  crinis)  /((/.  nd.  har-, 
hare-  (7,  19,  21),  hair-  i5.  7),  hör-  ((3,  8, 
9\  heren  (4I,  hals-  (18),  schcidcl-  (11, 
19),  t  Scheitel-  (110,  93)  -snßr  (6),  -snur 
o.  -flecht  (74),  -snuher  {  -snuer  (17), 
-snure  (8''),  -schnüre  (7,  4 ),  -schnuor 
(110  sini.),  (^discr.  eyn  scheydel)  -suoher 
f  (decom.  hare-)  -snower  ^19),  -snore 
(ö,  18),  -snor  (23),  -snoer  (ll),  -nadol 
(93),  -band  (76),  -bant  (8,  9\  scheide- 
(17),  vnder-  (ender-)  -bant  (17,  Sum.,  Gf. 
3,  137').  -pant  (12Ü.  borte  (100).  faswit 
(117).  harscaida  (120).  Selten  Unterschei- 
dungen, wie  discri-nale  pr.  seruorum. 
-niculum  i.  ornamentum  virginalis  capi= 
tis.  -nile  o.  inulierum  (76);  -minale  har= 
haiib;  sciiaitel-nadel. -.stefte  1^74);  undir= 
bant.  decerniculum  harsnur  (i30). 

*Discerpcio  entpluckuiig  (19). 
Dis-cerpere,  -serpere,  -erpere  (10) 
hd.  zu-,  ent-  (19),  nd.  to-,wt-  ( 11)  plucken, 
-flucken  (9').  hd.  zu-rißen,  -risen;  zu-, 
zer-reissen.  nd.  to  riten.  abrvssen  (110). 
zurzerren  (65'i.  aff-plucken, -sdioren  (132). 
schlieren  (99.  /.  r/.  schoren,  scheuren 
rumper e  Kil.). 

*Diseerpere  inus  disserpere)  slichen 
.^icut  serpcns  (18"). 

Diseerptus  entplucht  ( 19 ).  wtglie= 
plucket  (,lli. 

*Disc'to  zu-rißen  /  -plucken  {st.  dis= 
cerpo  I ;  her  kennen,  richten,  sundern 
[St.  diseemo;  17 1.  discretare  /.  discer- 
nere  (76\ 

*Discibilis  {cf.  dicibilis)  gelernig (75). 

*Discidere  '■.  Dissidere.  Decadere. 

Discidium  (x  dissidium)  dodunge 
(17).  zweygung  (6).  vneinikeit  (110^. 
seheydung  zwischen  man  vnd  wyb  (110 
siin.).  twist  (132).  twidrach  (23).  v-  (8''), 
um-  (99)  -miime. 

Discinctus  entgurtet  (110).  vngurt 
(68).  ^rtghegort  (11\  hinlessig  {  vnfruotig 
(91). 

Discindere  ab-schnydeu  i  -scheren 
(68,    110  . 

Dis-,  de-  (14)  -eingere,  distire  (76) 
hd.  vff-,  auff-,  off-,  hd.  nd,  of-  (13,  14,  7), 
äff-  (14,  31,  abe-  (3),  ab-  (75),  vp-  (23), 
wt-  (11,  99),  ent-  (9,  19),  vn-  (8'>)  hd. 
-gurten,  -gurtten  (3),  -girden  (13),  -girteu 
(76),  -gorten  (8*^),  -gurden  (13  Mrg.,  99), 
-golden  (11,  14,  23"). 

*Discipatio  r.  Diseeptatio. 

Disciplina  hd.  nd.  nd.  lere,  leer  (11). 
1er  (4).  hd.  lare  (Mss.  mog.),  lerunge  {9>o). 
leringhe,  castijngiie  (132).  Ärf.  "zucht, 
zoht  (6),  zocht,  tzoechte  (19),  czogt  (21). 
tuch  (13).  tucht  (23).  ziichtekeit  o.  giit 
wandelünge  (8).  doget  (99).  kunst  (93). 

Disciplinare  hd.  nd.  leren,  lernen 
(19).  hd.  zueht  (7,  76),  zoeht  lern,  lernen 


(76);  zucht-in  (8),  -igen;  zuhtcn  (6); 
zochtigen.  nd.  tuchtiglien.  castien  (11, 
191  slaen  (132). 

Disciplinatio  czotigungc  (19). 

*Disciplinator  czoehter  (19).  zucbti^ 
ger  {  straffer  (75). 

Disciplinatus     czuchtig     (5'>,     75). 
geczotigit  (i;t).  ghetuclitighet  (11). 
*Discipula  v.  Decipula. 
Discipula    iungerin    (UöV  lertochter 

(64). 

Discipulus  hd.  nd.  iunger.  lern-(64c), 
lere-knab  (64),  -kint  (19).  leerkijnt  (11). 
eyn  vnderteuiger  (17). 

Discissus  eiitsnidden  (17). 

Dis-cludere,  -claudere  hd.  vß-,  vff- 
sließen,  -sciiließen  sim.  off  sleßeu  ^^,'>). 
enezwey  sliißeu  (19).  nd.  vp-,  ontwe-  (11) 
-sluteii. 

Disclusus  ausgeschlossen  (134  sim.). 
*Discofiferus  v.  Discophorus. 
*Discolerare  r.  Discolorare, 
*Discolia  vii-fruutliclieit  (10),   -frunfc: 
lieh  ynic  12),  -stedckeyd  (19),   -tzucht  l 
aweyse  (74).  onstedicheit  (11). 

Discolor  s^bst.  adj.  hd.  nd.  mis-,  hd. 
misse-,  miß-,  manche-  (5),  manig-  (7,  64), 
maiiclierley.  manigerlay  sim.,  vngUch 
(8ai>)  varwe\l6,  18,  23),  hd.  färbe  (5  kc), 
varb  sbst.  adj.  inanichvarwich  (23).  myß= 
verfft(i32).mesfarwech(99).vngestalt(17). 

Discolo-,  bissw.  discole-rare  misse- 
[b,  7,  18),  miß-  (74),  lul.  nd.  ent-,  vnt- 
(23)  -varweii  (18,  23),  -verwen  (6,  22), 
-färben  (i'),  hd.  -verben,  -pferbeu  (1). 

Discoloratus  misse-  (5),  mißhe-  (21), 
myse- (18), miß-(^17). mis- .23, 76j -geferwet 
(,i;l),-geferbet  (5,  76),-ferbet(17),  -varwet 
(23),  -varwe  (,18;.  entferbt  (110).  ontverfft 
(132).  hd.  mengerley,  manchcrley,  mit  m. 
(67),  mit  mangerley  färb  (68)  geferbet, 
gefärbt  (6;>i. 

Dis-colus,  -colis  ( 104),  -culus,-eholu8 
(Br.  &c.)  [i.  discors  a  schola,  X  öuaxoXo? 
cf.  Dz.  Wtb.  124;  diuersas  scolas  visitans 
6)  ain  vnzichtiger  landloffender  sclmoler 
(76).  einer  der  von  der  schul  lauft  (68). 
ver-  t  vmb-laufer  [l).  lant-laufer  (7,  18), 
-leuffer  {b  &c.),  -leyfer  (21),  -lopere  (23). 
scholer  (5,  22).  en  varende  seh.  (23). 
varender  schuler  (70).  winckel-sch.  (110). 
böse  schyler  [Vd).  vn-gezoginer  (65,  104), 
-zuchtitj  (,8),  -stede  (8"),  -siddig(17),-sindig 
(21),-se"dig(18).  vu-  (23),  eyn-  (22)  -sedich. 
ongestalt  (i32).  koustabel  (12). 

*Disconpendiosus  lang  vnd  vnnuezam 

(5b). 

*Dis-consulere,  -consullere,  -culere 
(6)  hd.  nd.  weder  raden.  hd.  wider-,  eut- 
(110)  -raten,  -roten  (G),  -rautten  (68,  76), 
-reden  (21). 

*Discontinuare  von  einander  trennen 

(65). 

"^Discontinue  ablessiglich  (75). 

'■^Discontinuitas  vnstedekeit  (18). 

*Discontinuus  vn-  (5),  vn  nie  dan 
{sie  7).  mittel  (4),  an  m.  (17),  mit  m. 
(1,  3),  nicht  mittein  (.5^)  gantz.  mede  (22), 
vntmede  (23)  gans.  hd.  vnstet.  gantz  v., 
der  kein  ding  endet  (110).  onsteydig(21). 
vnflißig  (18).  ablessig  (75). 

Disconueniens  Äd.  vn-eben,  -zimlich, 
-bequeme,  nd.  vneuene. 


DJS 


DIS 


DIS 


185 


Disconuenientia  hd.  ««Z.vnbequem- 
elicheit  sim.,  -iclieit  (22),  hd.  -ekeyt  (66 
sim.).  bequomeheit  {sie  21).  vnzimlich= 
keit  (67  sim.).  vnbekuntlichait  (i34). 

Disconuenire  hd.  vneben  nd.  vn 
euene  komen,  kumen  (6).  nit  iber  kumen 
l  ains  sin  (76). 

*Discooperire   (x  cooperare)  mede 
lielpen  (23). 

Disco-operire,  -perire,  -perare  (5^) 
hd.  ent-,  en-,  wol  be-  (6),  vff-,  ofF-,  ob- 
(13,  Mrg.  of-),  nd.  ont-,  be-,  vp-decken, 
-deken  (5^,  13).  entplessen  (64). 

Discoopertus  entdeckt  (69,  134). 
entdecket  (11). 

*Discop-ella ,  -ulla  (85)  schyle-   (47), 
slic-  (8.5)  -wort. 
*Discoper-are,  -ire   v.  Discooperire. 

Diaco-phorus,  -forus,  -ferus,  -fferus 
(76)  trohodseze  (100).  tröhsaz  (121).  truh= 
sace  (Sum.).  teler-  (74),  schussel-dreger 
(5),  -treger  (8),  -trager  (68,  74,  110). 
essen-tr.  t  truchseß  (75). 

Discordantia  enczweydrechtikeyd 
(19).  plang,  verdrieß  (74). 

Dis-cordare,  -tordo  ijprs.  76)  {i. 
delirare  q.  v.)  hd.  zwey-  (7,  18),  ent= 
zwey-,  nd.  twe-,  twey-  (22^),  ontwie-  (11), 
eu  twe-dragen,  -di-eghen  (11,  22*^),  hd. 
-tragen,  -trachten  (7).  zwytrechtigen(76). 
twisten  (132).  missehellen  (6).  twyen 
(22'').  vneyndrechtig  (8),  nit  eyns  t 
vneins  (65,  110)  sin. 

Discordator  v.  Diasensor. 

Diacordia  hd.  cyn  zwey-  (5'*'',  18  &c.), 
zwi-,  zwy-tracht  (5,  110),  -dracht,  -drach= 
tikeyt  (i52),  -drechtigkeyt  {b^ ,  67), 
-trechtikeit,  -trachtig-keit(68),  -dreckeyt 
(18).  nd.  twydrach  (23).  missehelle  (Anz. 
8,  10t).  twistheit  (132).  czweyung  (4). 
vn-  (99),  on-  (1O6)  -minne.  vnwj^llen, 
vordret,  plau  (22**.  c/.  plenghen  jurgia 
Seminare  ib.  und  das  Folg.).  plang  l 
verdrieß  (74). 

Discora  hd.  zwey-,  zwy-  (66 ,  68), 
vnein-  (81»)  -trächtig  (134),  -trechtig  (66 
&c.),  -drechtig,  -drachtigh  (110),  -ti'achtig 
(68).  entczweytretick  (19).  nd.  twydrach= 
tich,  ontwiedregende(ll).  missehelliger. 
(6).  kriegisch  (8). 
*Discortator  v.  Diasenaor. 

Discrasia  vnzurecht  (^12). 

Discrepantia  ontwedreginge  (11). 

Discrepare,  -ri  (i.  diacordare)  zwey= 
trechtig  (  18 ,  110),  zweydracht  (17) 
machen,  sin  (110).  hd.  zweytre-,  zwitra- 
(134)  -chtigen;  entzwey-,  eynzwey-  (6,  7), 
entzway-  (1,  2)  -tragen,  -leiden  (12). 
nd.  entwe  dragheu  (23),  ontwie  dreghen 
(11),  discordiren  ("99).  scheiden  (17  sim.). 
mißhellen,  nit  einhellig  sin,  wichen  (65). 

Discrepatio  streit  mit  vnge-fur,  vlg. 
-stume,  var.  vngstum  (75). 
*Discretare  vnderscheit  machen  (65). 

Dis-cretio,  -cereio  (11)  (/.  gnoma  1, 
gnama  5^,  ineptia  q.  v.)  hd.  bescheiden- 
heit,  -keit,  (18,  21).  beschedenheyt  (23). 
bescheydicheit  (132).  vnderscheydung 
(19).  onderscheidinge  (11).  v'sin-nung 
(5b),  -nikait  (1),  -chait  (2).  synnig  list 
(12).  wißheid  (17). 

Discretor  ertzpucher  (i35,  Agr.). 

Discretua  hd.  nd.  bescheiden,  be= 
scheden  (23).  hd.  wise,  wyß,  weiß.  nd. 
wijs.  weyß  ratig ;  {i.  gnarus)  versunncn 
(1).  vor  sonnen  (5^).  hd.  zuchtig. 

DlEFKNBACH    G  LOSS  AKIL'M. 


Discrimen  laster  (11,  19,  es),  hd. 
zwi-faltig  {i3i),  -feltig,  zweyf eidig,  nd. 
twiuolt  (23),  tweynot  (22)  laster.  wege- 
scheide  (5  sim.),  -schade  (23).  schade 
(8,  65,  68).  werniß  (8).  schand  (68). 
vnderscheid  (88,  iio).  scheide-1  (111,  -len 
(19).  sehaitel  (74,  i.  glaba  i  glabella, 
linea  que  diuidit  capillos  capitis  muUeris 
76).  hd.  Scheitel,  sch.-nadel  (93.  cf.  dis= 
eemiculum).  strel ;  kampff,  teilung  (88). 
angest  (99).  anxt  (132). 

*Diacrimina  {cf.  prc,  sq.)   schaytel- 
nadel,  -stefft  (74). 

Discriminale  &e.  v.  Diacernieuliun. 

Discriminare,  dist'nüno  (17)  ziscei= 
tilon,  giuuilton  (Gf.).  scheyteln  (9).  schey= 
delen  l  deylen  (11,  19).  scedelen  (100). 
vnderscheydin  (8). 

*Discrin-ale,  -iculum  &c.  v.  Discer- 
niculum. 

Discubare  v.  Discumbere. 

Discubitus  sa-,  varr.  se-,  t  si-tzung 

(C5). 

*Diseulciatua  v.  Discalciatua. 
*Diseulere  v.  Diaconsulere. 
*Diseulus  V.  Diacolus. 
Dis-cumbere ,    -eubare ,    -eumbare 

auf  der  erd  essen  (1,  4).  hd.  eßen,  essen. 
nd.  etteu,  eten.  siezen  (19).  sitten  (11). 
mit  rue  sitzen  vnd  am  tisch  essen  (75). 
zu  dische  (8),  zu  tische  (9)  siczin. 

Discurrere  hin-  vnd  her-  (110),  ent= 
gegen-  (75),  hd.  nd.  ent-,  hd.  -lauften, 
-loffen  (76),  nd.  -lopen.  vmb-löfFen  (6), 
-reyen,  -schweiff"en,  -ziehen  (88). 

Discursus  ent-,  weg-  (110)  -lauff'ung 
(18,  110),  -lop  (23).  vmbloff  (6).  hd.  eyn 
lauft',  ent-1.,  besijt  1.  (17).  en  to  lop  (22). 
ent-  l  mengerlai-loff'ung  (76). 

Discua  (i.  tellerium,  acutella,  map= 
pa,  mappella;  instr.  ligneum  t  plum- 
beum  ad  ludendum  aptum  3  sim.)  eyn 
werft  t  eyn  bly«  kloße  (21).  wurff  l 
pleyklotz  (74).  eyn  worp  (22).  eyn  in 
worfi"  t  ein  blihen  kloz  t  eyn  disch  (5 
sim.).  en  in  worp  (23).  en  bligen  (23), 
bhen  (22)clot.  cinpley  worff  (3.  cf.  bley= 
wurf  &c.  bolia  Fr.  1,  109).  hd.  nd.  disch, 
teller,  teler,  plendel,  Schreibtisch,  zwehel, 
kinderspil  (74).  teile  (95).  hd.  deller.  eyn 
bli  klop  (7).  eyn  kloß  von  blye  (18).  bal 
o.  rieh  tisch  o.  bechken  schüsil  o.  haut 
zwehel  0.  asch  (8).  dischtuch,  lylaeh  (65). 
schüßel  (19,  68,  88).  scutra  (120V  scotele 
(99).stoel(ll).schotel-bret(22b),-brot(22, 
23).  pal  t  motzen  ( 75.  ein  hölzernes 
Wurfzeug;  aries?  cf.  mutz  Fr.  1,  68O? 
Schweiz,  matze?).  disco  ludere  den 
stain  stossen  (88). 

*Discu8  aolis,  rotula  s.   {i.  cham8e= 
melvun)  chamillen  &c.  (i43). 

Diaeussio  ent-richtunge  (17),  -schein 
düng  (,110).  vßtreschung  (6.5). 

Diacussus  vnder-scheyden  t  -slagen 
(19).  endanncn-,  var.  endan-geschlagen 
(65). 

Discutere  {%.  disserere,  quatere,  sub^ 
tiliter  indagare)  schütten  (1).  richten  (7). 
be-r.  (10).  enrichthen  (13).  hd.  nd.  ent-, 
nd.  vnt-richten,  hd.  -rehten  (G),  gew. 
-rechten,  scheidin  (8).  hd.  nd.  vnder-, 
hd.  ent-scheiden.  hd.  vnder-,  nd.  onder- 
winden  (11,  19,  100),  -vinden  (loe).  er= 
fundein  (so^l.  entwerren  (9).  entzwey 
slaen  (5  sim.).  enzwayschlahen  (76).  eyn= 
zwey    slagen    (7).   nd.    entwe-,  entwey- 


slan.  schichten  (22^).  diso,  noxam  stob= 
ken  und  blocken  (125). 
Discholus  V.  Discolus. 
*Diaeeare  v.  Dissecare. 
Dys-,  dyss-,  gew.  disa - enteria, 
discen-  (4),  dysstn-  (af.)  -teria,  dis- 
aenterea  (93),  -sintheria  (99),  -interia 
(Gf.),  -erteria  (76),  difanteria  (136^), 
sinterea  (,Sum.  11)  {i.  diarteria,  liente^ 
ria,  cyliaca  4  sim.)  hd.  plut-  (69),  plut- 
(64C,  75,  152),  hd.  nd.  (99)  blut-,  nd. 
blot-ganck,  hd.  -gang,  -sixht  (8^),  -sucht 
(75),  -sogt  (99),  -scheyß,  var.  -schyß 
(64),  -fluß  (69,  134).  rure  m.  (4).  rot-r. 
(75),  -ruor  /.  (91).  buchwee  (19).  rote 
weben  (8).  der  rot  siechtag  ( 93 ).  de 
rode  utganc;  het  r.  buek-evel  (85). 
vzganc  (Gf.).  auß-,  hufl't-gang  (114).  nuz- 

(Sum.    II),    ZUZ-     (Gf.    5,     714.    cf.    6,      14l) 

-suht.    die   scarfe  kolre  (Anz.  8,  493). 
*Disentericos  vzcane  (i4i). 
*Diserere  v.  Disserere. 
*Diserpere  v.  Discerpere. 
*Diserteria  v.  Dysenteria. 
Disertus  v.  Dissertus. 
*Disgargare  v.  Disgregare. 
*Disgrasiare    i.    distemperare    t    de 
gradu  vite  l  sanitaüs  destituere  (76). 

Dis-gregare,   -gargare  (1)   {i.   dis- 
pergere,   -perdere)    hd.  nd.   scheyden. 
hd.  vß-,   von   einander   (75  &c.)   -seh.,    l 
teilen  (75).  strauwen  (17).   strowen  (23). 
v'sprewen  (7).  zertrennen  (75). 
*Disieere  czu  werften  (9). 
*Disinteria  v.  Dysenteria. 
*Diais  V.  Dispa. 

Disivmgere  enczwey  fugen  (19). 
ontweuoghen  (11).  scheiden  (22).  zer= 
trennen  die  gesellen;  von  ein  ander 
nemen  (75). 

*Di-  l  in-solentia  i.  diauetudo  (76). 
*Disonus  v.  Dissonus. 
*Dispages  &c.  v.  Dipsa. 
*Dispane  v.  Dipaane. 
Dispar  hd.  vn-gelich,  -glich,  -geleich, 
-gleich,   -geluck  (68),    -enlich    (69,   134), 
-eben,  -ebenmassig   (1).   nd.    vn-gelick  l 
-euene;  onghelijc  (11). 
*Disparare  v.  Disparere. 
Disparare  vnglich  machen  (110). 
*Dispareio  v.  Dispertiri. 
Dia-parere,  -parare,  -perare  (8)  hd. 
nd.  v'swinden.  v'suinden  (8^).  v'swenden 
(99).  hd.  verschwinden,  machen  v.    (65). 
sehenden  (23).  scheyden  (22).  hd.  v'-sch. 
Disparitaa  vnglich-keit   (7,  18),  -eit 
(75,  110).    vngeluckheit    (68).    vngleich. 
vnterscheidlicheit.  (6.5^^  Mrg.). 
*Di8paraior  v.  Dispergere. 
*Diapartisare  v.  Bipartire. 
*Diapa8  v.  Dipsa. 
*Di8pedioaus  v.  Dispendioaua. 
Dispellere  zu-storin  (8,  9),  -strewen 
(9),  -strauwen  (8).  v'-str.  l  -storn  (17). 

Dia-pendere,  -pondere  (9)  {i.  dia= 
penaare  17.  xdisponerej  vßgeben  (12). 
entscheyden  (9  &c.).  teilen,  von  einander 
strauwen  (65).  schicken,  entschuldigen, 
h'leuben,  uffziehen  (17). 

Dispen-,   diapon-   (69,   i34),   diape- 

1)  -diosus  hd.  lang ,  hd.  nd.  lank,  lannck 

^1  sim.)  t  vnnütz  (6),  oder  vnnutz  (69,  134), 

vnd  vnucz  (1),  vnd  vnnutte  (23),  /id.  vnd 

vnnutzlich,  vn  vne  nicz  (18),  vn  nucze= 

24 


186 


DIS 


lii-b  (17i,   /   vn   noezelich  (21),    vivi  vi» 
iiiiizsaiii  i  i). 

Dispendium    vniiAtz   /    lauj;   (G).   I. 
vimitt/.  nil  /  inildckfit  (S^i.  t-u  laiik  vn 
zuilti-    wocli   r->^^-    viiimt/.    vlJ^ab    (uo). 
etwas  verloren  si'liudi, «8). vMiiy.Sjquotzinge 
(i-M).  hd.   11(1.   schalle,  strid  [7). 
'Dispendium  r.  Dispondium. 
^Dispennare  i)liu'keii  (\':h. 

Dispennere  ausdeliiHMi  (Ki.). 

Dispens-a,  f  -oriiuu  (74)  ein  vßgab 
(uoV  spy.sekamnier  (10,  fiiV  spise-  (11\ 
spis-  (!»:tV  sj)eyÜ-  (<i)  -camer  (11.  7l) 
-padtM»  (71,  !>;<V 

Dispensare  [cf.  dispendere)  hd.  er- 
lauben (1),  -lauben,  -loben  {ts),  -leuben, 
-lanffen  \\H\.  -leyben  (21).  lanben ;  er-1. 
vber  <lie  gemeinen  recht;  auHoßen  die 
gesatzten  r.  (7.'i).  orleup  geben  (5).  vor 
lazzen  (5'').  ablassen,  herlychteren  &c. 
(65).  wijt  deylen  (i32).  nd.  erlouen; 
ghenadiehen  (11).  entschuldigen  (8,  9,  7.5) 
von  gemeinen  rechten  (7.5).  dispensieren 
(uo).  besorghen  (81).  v'sten(17).  vorstan 
(23).  hd.  vorstoren  (Mss.mog.).  v'stern(18). 

Dispensatio  hd.  er-leubunge  (5)» 
-laubung, -lobuug(76).  dispensierung  (usi 
110).  herlosunge  (17).  milde  hd.  gäbe,  nd- 
gaue.  Ordnung  l  vß  rilitung  (6).  erwer= 
bung  (21).  vor-steunge  (8),  -steudinghe 
(23),  -langhinghe  (22).entschuldigung(7.5). 

Dispensatiue  heilsamlich  (6.5). 

Dispens-ator,  f  -or  (m)  (i.  q.  spisarius 
Sm.  3,  .t78.  i.  procreator  7«  st.  procu- 
rator)  vs  rihter  (BV  hd.  vß-,  auß-geber, 
-genger  (49).  hd.  nd.  vorstender.  forc- 
stenner  (21),  -stenncr  (18).  vorsteer  (8). 
vorst6rer(4).  bottclijr(t32).  Schaffner  (uo 
&c.).  ein  heilsamer  vmteiler   t   scheffner 

(65).   spisar  (Sm.  3,   578). 

*Dispensoriuni  v.  Dispensa. 
Dyspepsia  vn-dawung  f  -dawligkeit 
(lu),  -tewung  (126).  böse  deuung  (Fris.). 

*Disperare  v.  Disparere. 

*Dispare  vorfureu  (9.  '/.  disperdere 
zu  wreii .''). 

*Disperare  (ans  desp.)  vir-  (8),  vor- 
(5^)  -zwifeln. 

Disper-dere,  f  -gere  (5.  v.)  hd.  v'-terbin 
(8),  -derben  (uo),  -liesen,  -ließen  (17), 
-lyessen  (i.ii),  -lyssen  (i52),  -lesen  (m.ss. 
mog.),  -lieren,  -lyren  (69).  hd.7id.y''-\ezen 
(23), -stören,  spreiden  (99).  zu  wren  (100). 
Disper-gere,  t  -dere  (66  &c.)  {i.  dis^ 
parsior  f  distribuo76)  /irf.  strauwen  (8*^) ; 
v'-str.,  -strawen,  -strauen  (17),  -strewen 
(70).  hd.  nd.  v'-stroweu  (23,  68,  76), 
-stroghen  (22),  -stroien  (i32),  -lesen  (7). 
stroghen  (22).  struwen  (19).  zer-streuwen 
(69),  -strowen  (134),  -streyen  (uo).  zu- 
strauwen  (8),  strewen  (9),  -storn  (7). 
zerstören  (6).  vßteilen  (uo).  spreyden 
(11).  sprengen  t  strengen  (22*'). 

Dispers-io  l  -us  verstroiet  (132).  zer- 
strowet  (68),  -streyung  (uo).  disper-sus, 
-tus  {i.  diuisus  76)  geteylt  (65).  di8per= 
siones  zur-strauung  l  -Störung  (65). 

*Dis-pertiri,  -parcio  prs.,  -pertus 
ptr.  (76;  vß-,  wol  vmb-teilen  (65). 

*Dispicator  {cf.  Gl.  m.  3,  159)  piniger 
(6,  23). 

*Displaeare  &c.  v.  Displicere. 
Displicentia   hon    (22^).   hone    (74). 
schab-  (74),   schav-  (22'')   -ernack  t  vn= 
wylle. 


DIS 

Dis-plicere,  -placere,  -placare  (lu) 
hd.  misse-,  miß-,  mis-,  mit-  (2\)  beliagen, 
-hagon  (17,  i5i,  152),  -haben  {sie  19), 
•Valien,  nit  (7),  vbel  (4)  gefallen,  nd. 
mishaghen  (^23).  schelen,  scliadeii;  /".  q. 
jnpedire  ecnebben,  vuljagen  (22'').  wy= 
derdryeß  Ihun  (65).  displicet  misse- (19), 
et  Ulis-  (11)  -liaget. 

Displod-ere,  -ire  i  i.  dis-,  con-cutere ; 
conglutio  /  (lilacero  sie  76)  ^-ßscliuttcn 
(68,  110).  vyßselmdden  off  drucken; 
scharpliclien  ondersodieu  (l3i).  band 
auff  ton  (61). 
*Disploi8  V.  Diplois. 
*Displonatarius  {ait-f  diplomatarius) 
i.  duplicator  twywcldigher  (147). 

Displosus  {i.  distinctus  76)  vß-geschut, 
-gctruckt  (110  ,s-im.). 

Dyspnoea  kyster-,  keichächt-  (126), 
engbrunst-  (Fris.)  -igkeit. 

Dispondere  v.  Despondere.  Dispen= 
dere. 
*Dispondiosus  v.  Dispendiosus. 
*Dispondiuia  &c.  v.  Dipondium. 

Disponere  hd.  nd.  schicken,  seh.  sich 
in  einen  handel  o.  sach  (75).  sigcken 
(21).  be-gageu  (ib.),  nd.  -iaghen  (22), 
-ghaden  (23  &c.),  hd.  -reyteu  (7,  65,  76), 
-stellen.  Arf.  ord-euen  (uo),  -enyren  (152), 
-inieren;  vßrichten  t  gefallen  (ti).  vor 
vir.'iaißen  (19).  v'satinghen  (11). 

Dispositio  schickunge  (9  Anh.,  63). 
zu-sch.  \ib.,  7,  76).  ein  zugeschigkunde 
(15).  scluckliclikeit  &c.  (65).  hd.  gestal-t, 
-tnuß  sim. ;  gute  gestalt.  geschauuß 
(63).  bereytuug  (9  Anh.). 

Dispositus  geschickt  (8,  75j  mit  den 
glidmaß  (75).  gestait  (68,  uo).   schapcn 
gestal  (22''j.     dispositum   ab    eterno 
angeschlagen  von  ewigkeit  (65). 
*Dispiilto  V.  Dis. 

Disputare  von  eym.  einem  ding 
zwej'erlcy  mainung  haben  (76),  wenunge 
h.  (17,  18),  wonung  h.  (7),  wege  halten 
(75),  waue  haldeu(5),  von  h.  (21),  wanung 
machen  (4).  van  enerae  dinge  twierleyge 
wan  holden  (23).  zwey-weuen  (9),  -drach= 
ten  (8).  czeuerleuw  auhalden  (13).  dis= 
puteren  (ö^). 

Disputatio  disputerung  (5''). 

Disputator  ein  widerwerfer  in 
kmisten  (93). 

Dys-,  dis-pliilus  ein  boß freund  (110). 

^»  Disquamare  v.  Desquamare. 
Disrvunpere  zu-rucken  (5''),  -reyssen 
(9),    -brechin    (8).    ryßen    (19).    riten   i 
spielten  (11). 

Disruptus  [i.  dis-copulatus ,  -per= 
ditus,  -sociatus  76)  enczwey  geryßen 
(19).  outwieghesplotcu  (11). 

*Dissanus  vnsuut  '22''). 

*Dissar-tire ,  -cire  (76)  hd.  ent-neen, 
-neyen,  -ueygcu  o.  vff  trennen  (uo); 
eu-tr.  (9);  zer-reissen,  -zerren  (6);  zu 
rißen  sim.  nd.  to  riten. 

*Dissartus  zerrissen    68). 

*Disseedere  v.  Dissidere. 
Dis-,  di-  (76)  -secare,  l  dissieere  (74; 
hd.  entzwei-haucn,  -teilen  (74).  eyn  zwey 
hauwen  i7).  rab  h.  (65).  enzwai-  (76), 
enzwei-  (6),  entwe-  (23)  -howen.  cappen 
(99).  splijssen,  pyuigen  (132). 

*Dissedere  v.  Dissidere. 

*Di8sediuin  v.  Dissidium. 
Disseminare  hd.  samen,  czamen  {sie 


DIS 

9)   werfen,    dcilen    (17).    vnglich    segeu, 
varr.  aelien  (75). 
♦Disaendere  v.  Dissidere. 

Dissen-sio,  -cio,  -tio,  -tiones  (65), 
-BUS  hd.  eyn  zwi-,  zwey-  (21  &c-.),  zway- 
(1),  nd.  cn  fwey-  '22  ,  twe-  (23)  -dracht. 
-drach  (22,  23),  hd.  -traclit.  -trachte  (67), 
-trachtnng  76),  -trachtikait  (1  «t»».).  vnt 
zwey  dragunge  8'').  zwibmff  (75).  wer- 
(8),  irr-  ^17j  -unge.  offin  Unwillen  (.\.nz. 
7,  loih).  vnwilligvuig  (  uoj.  Hchelinge''iS2). 

Dissens-io  zweytraciit  (69,  134);  -us 
zweiung  (69),  zwayung  (i34;. 

Dis-sensor,  -censor  1  /.  discor-dator, 
-tator  76)  eyn  vuhclliger  luo;.  menger, 
cleffer  (17;.  twistmecher  (132;. 
*Dissenter-ea,  -ia  v.  Dysenteria. 

Dis-sentire ,  -cendire  (^22; ,  -  censio 
(76)  lid.  entzwey-,  enzwey-,  entzwi-  (75) 
-tragen,  eyn  zwey  tragten  (1).  vntzwey- 
(8''),  twe-  ^22),  entwe-  (23)  -dragen,  t 
-volen  (23).  zwi-  t  zway-  trachten  (76). 
zwcyfeln(l).  euczaifen  (2)  schelen  (l32). 

Dis-,  di-  (76)  -serere  wol  spregen 
( 13).  wißlicli  sprechiii(8).  weyslich  streiten 
(9j.  kretin  (^8,  9.  (/.  Fr.  1,  547  sq.  nl. 
kreten  irritare  .nm.). 

*Disserpere  v.  Discerpere. 

Dissertim  redelich  (17). 

Dissertitudo  gesprechkeit  (8). 

Dis-,    di-sertus  gespre-ch  (8),   -che 
(8'»),  -ke  (99)  wis  rcdich(23).  i-edsprechig 
(65).  gelert  o.  wol  redet  (e4). 
*Dissibilis  v.  Dicibilis. 
*Dissicere  v.  Disseeare. 

Dis-sidere,  gew.  -sedere,  -scedere 
(8),  -sendere  (8''^,  -cidere  (22)  hd.  nd. 
misso-stau,  hd.  -sten,  -dan  iS*"),  -stehen 
(74.  cf.  Ob.  io.-)4  &c.),  -schehen  (9),  -gen 
(18).  hd.  entzwey-ti-agen  ^'7??.,  -siezen 
(19V  ontwe  sitten  (11).  twey-  (22),  entwe- 
(23)  -draghen.  hd.  ab-,  mit-  (69)  -stan 
sim.  krumpi sehen,  var.  krumisch  sitzen 
sicut  faciunt  vxores  cum  non  diligunt 
nos  sed  dissident  a  nobii^  (75). 

Dis-sidium,  -sedium  (17),  -siduiim 
(76)  zwey-  (17),  twi-  (23)  -dracht.  zwi- 
tracht  (68,  uo).  zwayträchtikait  (?'.  dis= 
sensus  1). 

Dissilire  zer-springen ,  -spritzen, 
-brechen,  -knellen  (88). 

Dissim-ilare ,  -ulare  abweysen  (1). 
glichin  (sic8}.hd.  vn-glichen, -gleichen, 
vnglich  werden  (7).  ontliken,  vinsen  (11). 
vir-  119),  ver-  (99)  -swigen.  spotten  (z. 
suhsannare  4).  verachten;  liederlich 
lassen  hingeen;  durch  die  finger  sehen 
('65/.  ober-s.  (ö^).  vberzehen  (100).  ouer- 
sen  (23),  -seyn  (22).  hd.  (Mss.  mog.)  vbel 
(18).  vbbel  (21),  obel,  eben  {sie  17)  sin; 
honen ;  hoeu  (18).  v'tragen  (9).  helen  (23). 

Dissimilis  hd.  vn-gelich ,  -glich, 
-gleich,  nd.  vnghelik. 

Dissimiliter  ^•nglichlich  (75). 

Dissimilitudo  vnglich-keyd  (19),  -eit 

(75). 

Dissimulare  v.  Dissunilare. 
Dissimulator   ein  falscher  annemer 

(65). 

*Dissiiitheria  &c.  Dysenteria. 
Dis-sipare, -tiperare  {&>.  X  -tempe^ 
rare?)  strauwen  (5,7).  v'-str.  (5^  10).  zer- 
str.,t;ar.  zurstruwen  (65).  czu  strewen  (9). 
strowen  (23).  drauwen  (21).  t6wen  (trowen 
6).  hd.  brechen,  zer-,  czu-br.  deylen  (8, 


DIS 

11).  verteylen  (29^).  myn-nern  (7  &c.), 
-ren  (6,  23).  dorchbrcngen  (132).  vnnutz= 
lieh  verbringen  (110).  hd.  vbel,  ibel  (76) 
v'zer-n,  -ren  (6).  vorteren  (22).  ouel  v. 
(23).  stören  (8*^,  10).  hd.  v'storn.  hd.  nd. 
v'-,  hd.  zer-storen,  -stueren  (11).  v'-  (6), 
zer-  (134)  -stören  (6).  sto-  (66,  i5i,  152), 
stu-  (70),  sti-  (67)  -rmen. 

Dissipatio  v.  Caluisium. 
*Dissistere  {cf.  des.)  abe  sten  (5**). 
*Dissnidiuin  heue  lot  (8^)  st.  heuelot 
fermentatvun  ?   heuebloch  structrum? 

Dissociatus  gescheydeu  (8). 

Dissoluere  hd.  uff-,  off-,  auf-,  nd. 
vp-losen.  auf-losen  (3,  134),  -lozsen  (4). 
off-  (18),  er-  (76)  -lesen,  hd.  v'-laßen, 
-lasen  (5).  nd.  vorlatcn  (23).  vß  laußen 
(76).  hd.  weich,  nd.  wek,  kräng  (17) 
werden,  machen  (76).  en-  (19),ent-  (6, 
68,  99),  ont-  (11)  -binden,  -benden  (99), 
-lidigen  (6).  sieben  (9).  hd.  sterben, 
dowen  (ys  22^).  op-d.  (23). 

Dissolui  vßflussig  t  vnbehebe  t  zu= 
trent  t  geil  werden,  zurlech-nen,  varr. 
-eren  (60). 

Dissolute  gcil-lich,  -iglicb,  -glich  (6.5). 

Dissolutio  {cf.  diflfectio)  vorlossung 
(4),  erlesung  (76).  entlosung  (6).  ufflo= 
sunge(17).  v'-lassung  (1,5),  -lassen  (63), 
-latinge  (23),  -laßerung  (21).  vnbehebig-, 
lichtfertig-keit(6.5).  hd.  ontbiiidung.  ein 
wilthirt  (63.  st.  dissolutus  cf.  wild^ 
fang). 

Dissolutus  vffgelost  (17).  offgeloste 
(18).  entlüset  (6).  hd.  v'-laßen,  -lassen, 
-lasen  (5).  nd.  vorlaten.  ruchloiß  (10). 
entbunden  (68,  110).  hin-  (75),  far-  (es) 
-lessig ;  -lesig,  ains  vngeord-entcs,  -enten, 
-en  lebens  (75  varr.f  ebenturlich  (12). 
vn-gebunder,  -behebiger,  -beheber;  zei'= 
trent  durch  boß  sitten  de  do  die  reiffe 
zersprungen  sind ;  /.  raml-erin,  -ig,  vor. 
-ing  ( 6,5 ).  eyn  juffkind  ( i.  adolesrens 
perditus  126,  Pict.,  mhd.  Fa.stnachtssp.). 

Dissonantia  (<'.  dyasonia  q.  c/'.)inisse^ 
hellung  ((3).  vnoinhelligkeit  (6.5).  awi= 
sicheit  (11). 

Dissonare  hd.  misse-,  miss-,  miß-, 
misch-  (5)  -hellen  (6,  110),  -helligen  (75); 
-lawtten  (1),  -lauten,  -luten.  mys-  (22), 
hd.  miß-,  vuglich  (7,  S^J),  entczwey- (19), 
ontwe-  (11),  ouele  (23)  -luden,  falsch 
singen  (17).  mit  senen(7ü.  st.  missingen  ? 
cf.  consonus  mit  soncr  ib.). 

Dis-,  di-  (76),  i  dya-,  ab-sonus 
vn-  (iio),  miß-  (7.5) -hellig.  misse-hellung 
(sie  6),  -leutigkeyt  {sie  152).  Jid.  nd.  mis-, 
hd.  miß-,  mische-  (5),  mit-  (1),  eyn= 
czwey-  (51*)  -ludig,  -lawtig,  -leutig,  -lutig, 
-ludende  (17),  -luten  (76).  awis-e  (19), 
-ich  (11  &c.). 

Dis-,  i  ab-  (Br.)  -sopire  er-  (110), 
ont-  (132)  -wecken. 

*Dissquamare  i'.  Desquamare. 

*Dissta-ntia,  -re  i:  Dista-ntla,  -re. 

*Disstercorare  v.  Discereorare. 
Dis-,  di-  (76,  1.52)  -suadere,  -swa= 
dere  hd.  ent-,  nd.  vnt-raden  l  -wonen. 
ent-raiden  (7),  -raten  (110),  -wenen  (17), 
-won  (18).  en  Worten  (21).  hd.  abe-, 
weder-,  wider-raden,  -raten,  -ratten  (67, 
151),  -rautten  (76).  raden  {sie  22). 

Dissuasio  ent-  (110),  wider-  (68) 
-ratung. 

*Dissudare  {i.  humiliare)  diemutigen 

(74). 


DIS 

*Dissuefaetio  v.  Absuefactio. 
Dissuere  v.  Desuere. 
Dis-,   di-   (7(i)  -suetus,  -swetus  }id. 
nd.  vngewonet.  ent-waneyt   (5i>),  -wannt 
(1),    -wnt    (2),   -wont  (17),   -wenet    (68). 
eynwont  (18).  vngewanet  (21). 
*Dissuria  v.  Dysuiia. 
Dissutus  vngenehet    (19).    vntneyet 
(llj. 

*Disswe-re  &e.,  -tudo  v.  Desue-re, 
-tudo. 

*Distabueret  ags.  asundum  (i36  : 
aswun-an,  -den  Bsw.). 

Di-,    dis-stantia    hd.    vnder-schcyt 

-scheid,  -scheidenheit  (9  Anh.),  -schei= 
düng  (65),  -schaiden  (76),  -scheiden  verre 
(15),  -seh.  ver  (63).  verr  vnderscheit;  ein 
weyte  czwischen  czweier  dinge  entczwei= 
tragunge  (9  Anh.).  Äd.  zwystandung  (69, 
76);  zwey-st.,  -stcunge  (5).  entwe-stan= 
dinge  (23^,  -standich  (22).  ver-heyd  (19), 
-heit  (67,  152),  -unge  (6),  -nisse  (8^).  hd. 
verr-,  nd.  veer-heit.  die  verre  t  wyte 
(65). 

Di-,  dis-stare  hd.  abe-,  nd.  af-,  off- 
(18),  von  ander  (18),  von  eyn  a.  (75  &c.), 
weyt  von  eyn  a.  (134),  wyt  von  eyn  a. 
(69;,  von  eyn,  weyt  von  eyn  (66,  70), 
verre  ((i),  entzwey-  (8),  nd.  entwe-  (23), 
van  en  ander,  van  yen  (11)  stan  sim. 
(abe-sten  t  von  eyn  a.  stau  5,  ebenso 
untersch.  -stanen  und  steyn  21),  ligen 
der  verre  vnd  wyte  halben  (75).  weyt 
sein  (67). 

Distemperantia  hd.  vnmesse-  siw., 
vnmißi-  l  vnferti-  (17),  vnmetich-  (^13), 
nd.  vnmechti-keyt.  vnmeß-,  vnmäss- 
(134)  -ung  (18),  -igung  (6,  69,  134).  vn= 
mosheit    (4).    ongetemperijrtheit    (132). 

Distemperare  hd.  vn-meßigen  sim., 
-msissigen  (i34),  -rnißigen  (17),  -meßgen 
(18).  nd.   vn-metighen   (22),   -mechtigen 
(23).  onmechtich  machen  (i32). 
ab  sin  (17). 

Distemperatus  vn-meßig  l  -geduldig 
(10),  -fertig  (1,  75.  cf.  Sm.  1,  567). 

Distendere  hd.  nd.  recken,  regken 
(^21).  reken  (6,  13).  hd.  vz-,  vß-,  nd.  wt- 
recken.  hd.  sperren,  nd.  speren  (22,  23). 
vz-sp.  (5).  Sporen  (18).  hd.  spannen, 
rockizin  l  spien  (8''.  X  eructare !). 

Disten-tio,  -sio  wtreckinge  (11).  ^xo- 
delickeit  o.  evbeit  (8). 
*Distentorluin  gezelt  (49). 

Distentus  vßgereckt  (68,  iio).  gespert 
(HO),  gerächt  (8). 
*Distieuin  v.  Catalicum. 
*Distilamen  v.  Deliquium. 
*Distilire  v.  Desteliri. 
Distillare  hd.  vß-tryeffen,  -dryeffen, 
-dryffen,  -dryben  (18),  -tropffen.  nd.  vnt= 
drupen.   ab-   (19),   von   im   (60)    fließen. 
nd.  afvlieten.  scheyden  {vor  distinguere 
vnder-sch.  152).  hd.  distillyeren.  distillans 
fauus  trieffender  honig-,  hung-raß,  -roß 
(65  varr.). 

Distinctio  viidirscheit  (ö**,  8). 

Dist-inguere,  -ingwere,  -iwere  (8), 
alph.  auch  diseinguere  sclieyden  (7).  nd. 
nd.  vnder-,  onder-  (11),  ent-  (12)  -schey= 
den.  vnde(23),  be-  (99)  -scheden.  deylen 
(10,   67  Mrg.).   tailen  (76).  zerteylen  (67). 

*Di8tinguere  v.  Distringere. 


DIS 


187 


*Distiperare  v.  Dissipare. 
*Distola  Stegreif  (Gf.). 


Distollere  v.  Desteliri. 
*Distorbium  v.  Disturbium. 
*Distorcia  v.  Distortio. 
*Distordo  v.  Discordare. 

Distorquere  vß-trucken(i  io),-drocken 
(17).  US  truken  (6).  hd.  uff-,  off-tragen, 
i  trucken  (7).  zu  drucken  (8*»).  vt-  (22), 
vp-  (23)  -dreghen.  pynigen  (68,  110).  ent= 
czwey  pinen  (19).  entwe  pinighen  (11). 
vntdrajen  (99). 

*Distortare  ^■.e.dare  zech  machen  (76). 

Distor-tio,  -cia  (1),  -titas  (75)  hd. 
ayschlichait  (1) ;  eyschelich-  (5^),  heßlieh-, 
t  grauwelich-  (152)  -keit.  haßlichait(i34). 
nd.  eyslic-heyt,  -et  (22).  grulichheit  (5). 
scheuzlichkeit  (4).  vnge-schaffenheit  (75), 
-Staltnuß  (17).  ongestaltkeit  (21).  v'kiert= 
heyt  (11).  le-,  gruwe-licheit  (132). 

Distortus  hd.  aysch-  (1),  eysche-  (5l>), 
ließ-,  haß-  (134),  hes-  (5),  scheucz-  (4), 
Scheuß- (75) -lieh.  7i(^.  eyslic;  wanschapen; 
mischlic  gcstalt.  hd.  vn-g.,  -geschaffen 
(75);  vir-keret  (19),  -karet  ^  böse,  Mrg. 
awysig  (12)_;  v'kert.  eusslichen  t  awis- 
eligen,  Mrg.  -ich  (13).  aewisig  (10).  grauwe= 
liehe  (i52).  gruselichen  (18).  grob  (6). 
verdrieslich  (132). 

Distractus  vnmodig  t  verdacht  (10, 
12).  zerzert  (60).  vngizoginer  (141V 

Distrahere  hd.  ent-  (110),  ver-  (es, 
69),  entzwey-ziehen,  -czyhe  (i52),  -tra= 
gen  (5),  -scheiden  (21).  entwey  teyn  (22). 
entwe  then  t  vendere  (23).  verden  (5,  i. 
vendere  18).  v'keuffen  (17).  erlengern  (67). 
entzucken  (75). 

*Distria  ( at.  dustria  ?  cf.  hist-or,  -rio  ?) 
schylig  wort  (8). 

Distribuere  hd.  geben  {S^),  vß-g., 
-gewin  (21),  -ieben  (18).  nd.  ut  gheuen 
(23).  hd.  deilen,  deulen  (13);  vmb-,  nd. 
vmme-,  om-  (11),  hd.  nd.  vnder-,  hd.  v. 
andern  (18),  v.  einander,  vir-  (8,  9)  hd. 
-deylen,  -deyln,  -teilen,  nd.  -delen.  fyelen 
geben  (12). 

Distributio  deyl-unge  (19),  -inge  (11). 
teilung  (68,  110). 

Distributor  teiler  (es,  110). 

Distriete  strenglich  (65).  nauweleke 
(99). 

Districtio  zwungung  (18). 

Districtusj3te.  sbst.  ge-  (18),  be-  (110) 
-zwungen.  strenge  (110  &c.).  hd.  eyn  ge- 
byet,  -biede,  -bot  (76),  -bod  (21)  in  ey, 
aim  (76),  einem  (4)  land,  laut,  lande,  nd. 
en  ghebede  in  en  land  (23);  gebcyde  in 
enem  lande  (22).  eyn  gebyet  l  eyn  lant 
(6).  gepiet  (1).  gebyde  (5^).  gebitten  (77). 
gery echte  t  hereschafft  (19).  gebcyde, 
genchte  (22).  ghericht  i  heerschapdie 
(11).  vriheit  {i.  territorium,  jurisdietio 
(8i).  marckscheydunge  (10).  eyn  ge-m. 
(12).  gegent  (75). 

Dist-ringere,  -inguere  {sie  iia''^)  hd. 
twyngen,  be-tw.,  zwingen.  ?if/.  dwingen, 
be-dw.  bindin  (8, 9).  senftlich  (8),  semft= 
lieh  (9)  rurin  (;i.  leidter  tangere).  engurten 
(95).  streuffeln  {plantas  i25).stupfen(Fri.s.). 
*Distruere  v.  Destruere. 

Disturbare  betrüben  (19),  -drouen 

(11). 

Distu-,    disto-    (75   varr.)    -rbium 
storichheyt  (81).  struß,  varr.  strauß  (75j. 
*Di8uadere  v.  Dissuadere. 

24  * 


188 


DIU 


♦Disueo  &c.  r.  Desuore. 
Dy-,  dis-  (,10^   -siu'ia   liain -stiengo 
/     wind«'  iKi.l.  kjiltsciclif  i^lO). 

Dithalassiun  r.  Bithalassum. 

Ditare,   -ri  ('-2^',  n),   diuitare   hd. 
rii'li,    nich    inaclu-n.    »d.    rike    makcn. 
rfiih  woriloin9).  richin  (8).  rcirliou  ("t). 
rik.Mi  (22''). 
*Ditella  id  ans  c\)  csolssattol  (74). 
*Ditigia  r.  Digitabulum. 
*Ditimu8  }'.  Didimua. 
*Ditinus  r.  Dunius. 

Ditio  j^ebyt't  (h),  -birde  (12),  -bideu 
[l:i\  -Wt(Ü),  -bede  \23),  -loyde  (s/c  23), 
-biodiiug  (7),  -piotuii};  (4).  macht  (12). 
gewalt  (10  &c.).  her-  (,9),  hir-  (8)  -schafft. 
I>f1e<:(>  (125). 

Ditor  (?•&.?)  ags.  gifyrdro  (i36.  ge= 
fjTdhrian  to  promote  H.sw.). 

Diu  hd.  nd.  lange. 

Diua  lioiligo  st^lige  tVaw,  o.  goettin 
(88). 

Diuar-icare,  -icari,  -tiari  (i34)  vir 
ruocho-  (.10),  vor  roch-  (ö),  vor  ruche- 
(8),  ruch-  (^9),  ro-,  verb.  in  roke-  (13), 
vorroke-,  1,23),  vorrücke-  (11),  verwar- 
(75)-losen.  ver  riichc  lesen  (S**).  v'ruclaßon 
(1<).  rüge-  (67),  czu  rugc-  (i52),  zu  ruck- 
{sic!  <J6,  68,  69,  70,  110,  134)  -lassen, 
-lausscn  (68),  -bygen  (iio).  v'rochnus  l 
zu  sehenden  machen  (21).  vor  war  laßen 
(18).  für  wor  lossen  (6).  vff  laßen  t  zu 
gritten  (7).  zergricklen  (i26).  groten 
( Wackius).  zer-grittcii,  -griggen,  -griggdn, 
{loetterau.)  gragoln  (Fr.),  zcrgirttcn  (76). 
sich  krummen  (iio).  kroin  ofF  manck 
machen  (i32). 

Diuaricatus  zergreitet  (n.'i). 

Diuaricosus  rrichcloys  (12).  ruchloiß 
(lOJ.  verwarlosigcr,  geruch-tafftiger, 
-afftiger,  -tnisser  (74). 

*Diuartiari  v.  Diuaricare. 

Diuellere,  difellere(3)  hd.  vz-,  vß-, 
auß-fallen  (21),  -fein  (18),  -feilen,  -willen 
(7),  -ritten  (6),  -rocken  (17),  -rucken 
(9),  -reckin  (8),  -zerren  (110),  -rcuffen 
(17),  -wortzeln  (5),  -wurtzen  (76),  nd.  vt 
vellen.  hd.  nd.  v'-,  hd.  zu-,  zer-storen, 
hd.  -storn.  -storn.  v'-ziehen  (17),  -teren 
(23).  scheiden  (17).  abe  rysßen  (19).  vnt 
villen  (8'>).  af  scheren  (11).  entreckeu  (96). 

Diuent-ilare,  -ulare(i.52)  wehen  (7). 
werffen  (iio).  ver-schudden  (132),  -schul- 
den (68 !).  außbreiten  mancherlei  l  in  m. 
(75). 

Diuerberare  hd.  zu-slahcu,  -slan  sim. 

Diuersi-clinium ,  -culum,  -duum 
V.  Diuerticuliiin. 

Diuers-ificare,  i  -o  iprs.  7c)  hd.  vor 
manchirleyen(8),v'mancherlein(Mss.mog.). 
.verwandeilen  f  mangfaltigen  (65). 

*Diuersiraod-o,  -e  mancher  hande(ll). 
manger  h    wise  (19). 

Diuersio  abe-  (19),  ab-  (69)  -keruug. 

Diuersltas  manger-handekeyd  (19), 
-leykeit  (us).  abkoruug  (18). 

*Diuersitriclm-ivim ,  -us  v.  Diuerti= 
culum. 

*Diuerso  v.  Diuersificare. 

Diuer-,  diuor-sorium  (c/.  diuerti= 
culum)  hd.  eyn  gemeyn  nd.  meyne  l 
ghemene  husswn.  gemein  v-,  o-flFen  büß  t 
hutte  (65/.  g.  sende  (gemeins  ende  75^') 
t  g.  stat  aller  weit  (75).  offen  herberg 
(91).  hd.  gast-herbergi  (Gf.),  -hus,  -huß, 


Dill 

-huz  (100),  -husch  (10).  ellenthcrberge  l 
ab8cyte(74).  m(M-chtachopf  (25).  hospit-al 
(5),  -acl  (11).  .spit-ale  (18),  -al  (3.  7i). 
-fal  (1).  spctel  (21). 

Diuersus  hd.  maiuhcr-,  manger-  (13, 
19),  nd.  nianigcr-,  nieiinig(>r-  bände,  -han 
(13).  hd.  mancher-,  maiiiger-  (6),  menger- 
(68)  -ley.  abgekorte  (18).  diuersis  colo- 
ribus  inongerlay  färb  (shi. 

Diuertere  hd.  ab-,  l  zu-  (74),  nd.  af- 
keren,  kernt  (13),  -kieren  (11).  abeckerii 
(152).  ziilenden  (74). 

Diuer-ticulum,  /  -siculum  t  -siduum 
(76),  -siclinium  i  -sorium  (Hr.),  -tium 
(^100),  -sitriclinium  l  -sitriclinus  (147) 
i.dmcrsitas  l  ßexui>'  viarum  (Br.,  sim.  76), 
-sorium  ct.  locus  remotus  ab  alio  (Br.V 
-ticulum  i.  l.  secretus  vbi  diuer se  vie 
simul  verluntur  (66  &c.,  110  &c.).  heymlich 
stad  (17),  sage  (8).  hemelich  stat  (8'>). 
eyn  heymelich-keyd  (19),  -eit  (11).  wege- 
scheide  (lU  sim.),  -scede  (100).  scheidweg 
(64).  ab-sch.  (110).  eyn  affscheydinge; 
wech  van  eynander  wech  (132).  vele 
weglie  by  eyn  (147). 
*Diuertili8  außfurlich  (75). 

Diues  hd.  rieh,  reych.  7id.  rike.  diti: 
bus  rilichaii  (i4i). 

*Diuiales  /.  littere  imperiales  l  impe^ 
ratore.i  constitute  (76)  cf.  diualis  i.  impe^ 
rator  (Br.),  Gl.  m.  h.  v. 

*Diuicluu8  trege  (G) ,  trach  (23).  C/. 
diuidia  (X  inv.)  i.  taedium ,  molestia, 
tristicia  (i2i).  Gl.  m.). 

Diuidendus  teilsam  (75). 

Diuidere  hd.  deiln.  hd.  nd.  dey-,  deu- 
(13),  nd  de-,  hd.  tei-,  tai-lcn.  entzwei 
setzen  (ö'JJ. 

*Diuidicare  v.  Diiudicare. 

Diuid-  (147,   Br.,   Gl.   m.),    diutn.-   ((6) 

-ieulum  i.  castellum  in  diuisione  terrae 
rum  positum  (76  sim.).  slot  of  borch  op 
eynre  laiitsclieydyugeu  (147). 

*Diuidimus  v.  Diuidiuus. 

*Diviidiue  teilsamlich  (75). 

*Diuid-iuus,  -imus  (102),  -uus,  i  -ius 
(76),  t  diuis-iuus  t  -us  (^76,  129)  hd.  tail-, 
teil-,  deil-,  deul-  (13),  diel-  (49),  nd.  del- 
sam. 

*Diviinaculum  {i.  locus  diuinationis 
76.  cf.  -la  i.  sortes  Pap.)  gotheyd  (19). 
Diuinamentum  v.  Magmentum. 
Diuina-re,  -ri  hd.  zauber-n,  -yen 
(110);  zöbern  (6),  czabcrn  (21),  czeube- 
ren.  nd.  teueren  (23),  touorn  (22).  wickeu 
(19).  \vitighen  (11).  wizzagen  (loo).  wissa- 
gen  (10),  -seu  {sie  13).  hd.  vor-,  vir-  (8) 
-sagen,  -Sachen  (13);  eyn  ding  vorsagen 
(17);  wäre-,  war-,  wair-  (5),  wor-  (G) 
-sagen,  nd.  vor  saghen  (22),  warzaghen 
(23).  hd.  nd.  raden  (futura).  hd.  raten, 
ratden  (66,  i52j,  rauten  (68). 

DiuinatorÄc?.zoube-,  z6be-(6),zaube-, 
zaub-,  zeube-,  zobe-  (76)  -rer.  tzouuener 
(i32).  eyn  wicken  wicker  (19).  wiß  sage 
(8).  ware-seger  (18),  -seyger  (21).  war- 
hd.  -sager,  -seger  (»b,  17),  nd.  -zagher. 
hd.  wor-,  vor-  (5)  -sager.  wissage  der 
zauberey  (75). 

Diuine  v.  Diuinitus. 

*Diuiiüculum  v.  Diuidiculum. 
Diuinitas  hd.  nd.  got-heit,  -lichkeit 
(3,  18). 

Diviin-itus,  t  -o  (76),  -e  hd.  nd.  got-, 
goet-  (76),  got-  (134,  151),  gott-   (6)  hd. 


DOC 

-lieh,  -liehe  (5'',  im,   i.-is^   -liehen   (21, 
134),    nd.    -like ,    -liken. 

Diu-inus,  -us  hd.  nd.  got-,  gott- 
-lidi,  -leich  (1),  -liehe  (1.52),  -lik  (23). 
gotliclier  (I34,   isi). 

Diuisibilis  teilsamlich  (75). 
*Diui8iuu8  V.  Diuidiuus. 

Diuisum  duylt  (3Hj. 

Diuisura  ritz,  schrantz,  klack  (i26). 

Diuitare  v.  Ditare. 

Diuitie  hd.  rych-,  rich-tum  (G),  -tum, 
-fumme,  -tumb  (uo),  -tung  (76).  reych- 
tumme  (152),  -turne  (70,  i5i),  -tumb  (i34), 
-tumbe  l  -tungc,  var.  -tingc  (75),  -tung 
(88),  -tümmer  (3),  -tuiner  (4).  riebe  dage 
(19).  rikedom  (23).  richdoem  (11). 

Diuitiositas  (ci.  m.)  rycheyd  (19). 

*Diuolgare  v.  Diuulgare. 

Diuoltres  v.  Diobolaris. 
*Diuorsorium  v.  Diuersorivun. 

Diuortia-re,  -ri,  dififorcio  (76)  hd. 
nd.  scheyden.  eelich  seh.  (75). 

Diuortium  hd.  scheydunge,  eeliche 
seh.;  abe-  (5'*),  eiit-  (18)  -seh.;  seh.  der 
E  (G) ;  seh.  zwischen  man  vnd  frowen 
(68).  schedinger  der  e  (23).  ee  schaidung 
(1).  schadung  (21).  schedenisse  (99).  sun= 
derunge(ioOj.  ab-scheid,  -scheit? -schied; 
-scheyd  t  -scheydung,  -scheyden ;  -scheit  t 
-schide  (65  varr.). 

Diur-,  dyor-  (5'')  -nale  hd.  nd.  diu-, 
dyo-  i5f>)  -rnal,  en  bok  (23). 

Diurnare  {cf.  diutinarej  tagweil  thun 

(74). 

*Diumitas  lancksamkeyt  (18). 

Diurnus   (i.  durans  per  diem)  tagig 
(1).  dagyck  (f-)^).  hd.  nd.  degelich. 
*Diutenus  v.  Diutinvis. 
*Diu-tinare,    -tumare,    -mare    (76) 
lange  sumen  (8),  sawmen  (9),  ver  synen 
(17). 

Diu-tinus,  -tenus  hd.  lang-,  hd.  nd. 
lanc-sam.  langig  (1,  23).  vnden  ^  mitten 
lang  (17).  langwirig  (76). 
*Diuturnare  v.  Diutinare. 

Diuturnus  («.  diurnus)  dage-  (5), 
deige-  (17),  lanc-  (5^)  -lieh,  vast  lang 
(uo). 

Diu-ulgare,  -olgare  hd.  ofi'en-,  uffen- 
(7)  barn,  -bern  (18),  -warn  f  vermern 
(74).  nd.  oppenbaren^  vrechtighcn  (23). 
v''kundigen  (10).  kuutlich  (110),  kundich 
(132)  machen,  kund  thun  (es),  luter 
machen  dem  gemeinen  voIck  i  dem  ge= 
meinen  man  vßschrien  (65). 

Diuulgatus  gebreit  (8). 

Diuulsus  vßgerutet  (uo). 

Diuus  {cf.  diuinus)  gottlicher  monsch 
(6).  lufft  (76.  cf.  dium  der  1.  126). 

*Dixunare    {nach  mundare,  cf.  ex- 
scumare?)  lawttern  (1). 

Do  V.  Dare. 
*Dobula  (125),  cyprinus  d.  (Nmn.,  Fr. 
1,  4.22.  frz.  clobule),  debio  (87,  Sm.  2, 
244),  lebia  (Ki.),  lebra  (95),  clebia  (Gf. 
cl  aus  d)  {piscis,  cf.  congrus)  has-ila 
{87  sim.),  -il  (95),  -ele,  hessling  (Fr.  &c.). 
ein  dobbeln  (125). 
*Doca  bore  (98.  st.  deca?). 

Docere  lern  (1,17,18),  o.  leren  (17). 
hd.  nd.  ler-en,  -ren  (5^) ,  -neu  (4,  uo 
Wetter.). 

Docibilis  (?'.  docilis)  lersam  (75,  uo). 
vlg.  gelernig  (75).  lerlich  (68).  ge-1.  (8). 
wiß-  t  lern-lich  (17).  leirlich  (132). 


DOL 

Docüis  hd.  lerig  (5^) ,  ge-1.  (6 ,  8), 
-lernig,  -lirnig  (1,  76);  1er-,  lern-haftig. 
nd  ler-haftich  (23),  -afth  (22),  -ich 
(11).  leyrafftich,  sagelieh  (i32.  X  dici- 
lis).  gehorsam  (64). 

Docillus  &c.  V.  Duciculum. 
*Docilocata  v.  Doctilotheca. 
*Docina  v.  Doctrina. 
*Doctiloqui  mpisterlich  reden  (74). 

Doctilo-quus,  -gus  (c/.  spennolo= 
gus)  i.  eloquens  in  doctrina  (76). 

Doctilo-theca  (76),  -teca  (8),  doci= 
locata  (148)  {aus  doctua  X  dactilo= 
theca)  i.  gy mnasium  {iis)\  scolasticorum 
domus  (76).  schuler  huß  (8).  didoleteca 
(X  didascalus)  i.  scola  (76). 

Doctor  /id.  nd.  lerer,  lerre  (99).  ein 
fürweser  der  kilchen,  kirchen  (6.5). 

Doctorare  hd.  nd.  leren,  hd.  lernen, 
doctor  werden,  doctoir  machen  (132). 
doctoren  (5*»). 

Docto-,  doetu-  (üt")  -ratus  lerer  (S**). 
hd.  meyster-er  (18), -ij  (17),  -y  (es),  -ey, 
-schaff  (5  .  en  mesteringe  (23).  eyn 
magisteri  (21).  doctors  wirdikeit  (110). 

Doc-trina,  -tunentum,  -ma,  dogma 
hd.  nd.  lere,  leer  (11).  hd.  1er,  Iser  (20), 
lare (17), lernung(75).  dogma  lerunge  (4). 

Doctrinale  hd.  eyn  buch,  puch  (1, 
75),  nd.  eu  bok  der  lere  (23,  70),  hd- 
von  nd.  van  der  1.  (22),  1er  (1,  76),  hd. 
lare  (mss.  mog.,  untersch.  von  lere  doc= 
trina). 

Doctrinare  lernen  (19).  leren  (11). 

Doctrix  lerer-  hd.  -in,  -eyn  (i52), 
nd.  -sehe  (23,  132). 

*Docturatus  v.  Doctoratus. 

Doctus  hd.  nd.  gelert.  hd.  ge-leret, 
-lart  (17,  21).  -lard  (5^). 

Documentuni  v.  Doctrina. 
*Dod-,  dog-  (7.5)  -acivun  hd.  (mss.  mog.) 
rede  budel.  mel  beitel  (7.5). 

Dodona  (dea  glandiumBr.  &c.)  büsche 
(19).  busch  (11).  forst  (127).  dodena  eat 
regio  t  friictus  arboris  t  i.q.  dyana  (76). 

Dodrans  nun  vncze  (8).  neun  lot 
(91).  eyn  seherif  (19).  en  scharp  (11). 

*Dogacium  v.  Dodacium. 

Dogma  V.  Doctrina. 

Dogmaticus  {i.  docibilis,  cf.  doma= 
ticus)  lersam,  vlg.  gelernig  (7,'5). 

Dogmatisare  leren  (17). 
*Dogmatus  gelert  (75). 

*Dol  (cf.  dolo.  pol.)  chol-bo  (i4i,  Gf.), 
-po  (Gf.). 

*Dola  (anders  Gl.  m  ),  dolabell-a,  -um 
V.  Dolabrum. 

*Dola-bita,  -tor  eyn  hauwer  (19). 
hobler  (uo).  Schaber  (ss).  schauer  (132). 

Dolab-rum,  bisw.  -ra,  i  -ella  i  -eh 
lum  l  dolviraen  (147),  delabr-um  i  -a 
(64),  dol-iabrvim  (1),  ^  -atorium  (75, 
125,  126),  -atrium  (75),  -atura  (q.  cf.), 
t  -a,  t  -atoria  (Gf.),  -aturia  (Gl.  m.), 
-ubra  {i.  bipennis  f  asitia  lapidaria 
i4i),  adola-tra  (Gf.),  -tura  (21)  parta 
(21,  Gf.).  ein  hofel  adder  ein  partte  (3. 
cf.  dextralis).  parten  (1,  75).  hd.  barte ; 
b.  da  man  mit  holtz  howt  (6) ;  bartt 
(134),  hart  0.  hobel ;  ain  port-h.  (76).  schrot- 
h._(iii).  hobbel  (17).  ein  bart  do  man 
mit  ebnet  0.  ein  zwerchagst ;  del.  helem= 
bart,  var.  helpart  (64).  nd.  barde  sim. 
bilde  (X  dolium)   l   ein  worffbart  (7). 


DOL 

schave  (iO(>,  147).  sehaef  (107).  schau&: 
metz  (dolatura  132).  forbyheln  (12). 
schnitmesser  ( ui ).  zimmer-  t  werck- 
hacken;  raiffmesser;  dola-brum  t  -to- 
rium  t  -triimi  kueffer  geschir  (75). 
adolata  (ptc?)  bartet  (Gf.). 

Dolare  hd.  hawen  (70),  be-,  nider-h. 
sim.  hauwin  (9).  nieder-h.  (8).  pehawen 
(1).  houwen  (11).  hd.  nd.  be-howen,  -ho= 
velen  (23).  hd.  hobeln,  be-h.,  -hublen 
(4),  -hofieln  (21),  -schaben  (es),  -schauen 
(8),  -reuden  (i.  preparare  13).  hoffeien 
(3).  heuelen  (13).  vberhubeln  (n4). 
v'hoblen  (7).  schaben  (19).  slan  (8).  uff= 
slagen,  cloppen  (17.  cf.  doliare).  ebnen, 
schlichten  (64).  sclyten  (13).  schniden 
mit  dem  reiffmesser  (75).    scesson  (Gf.). 

Dolator  v.  Dolabita. 
*Dolatoria  v.  Dolabrum. 

Dolatorium  {cf.  dolabrum)  zug-(i2'>), 
tzoge-  (125)  -messer.  ein  schab  platz  (es), 
schaue  plaets  (i32\  hobelbanck  (110). 

*Dolat-rium,  -ura,  -uria  v.   Dolab^ 
rum. 

Dolatura  {i.  q.  dolando  auffertur,  quod 
dolatur,  cum  quo  d.)  hoblung  l  glettung 
(110).  schabung  (es),  schauel-,  effen-inge 

(l32). 

Dolatus  scessot  (i4i). 

*Dolea  {aus  dolium)  putigli  (Gf.). 

*Doleator  v.  Doliator. 

*Doleum  v.  Dolium. 
Dolere  hd.  smertzen(.'i,  74);  sm.liden. 
smirtzen  (74).  sinerten  (23).  leiden  (17). 
leyt  sein  (9).  we  thun  (7),  done  (13).  tru= 
ren  (6).  druren  (8).  druuen  (99).  drouen 
(11).  hd.  be-druben  (17),  -trüben,  moyen 
(8.5). 

*Doliabrum  v.  Dolabrum. 

*Doliare  (fassen  Gl.  m.)  clop-pen  (17), 
-phen  (8),  -pfen  (9). 

Dolia-tor, -rius(iii,  125,  Ki.),  dolea= 
tor  butte-  (5),  butte-  (3),   but-   (69,  70), 

put-   (66,    74,    75\    put-    (l5t),    pÜtt-    (lll) 

-ner.  botticher  (125).  nd.  bode-ker,  -ler 
(22,  109).  hd.  budden  mecher,  bender, 
boden-b.  (17),  bude  bendir  (5*>),  binder 
(76),  schaf-b.  (134),  pinter  (1,  66),  pinder 
(70,  75),  sehe-,  var.  scha-ffler  t  kiieffer 
(75).  kiefor  (77).  cupenmaker  (11). 

*Doliatorium  sehe-,  var.  scha-ffler  0. 
kueffer  werck  stat  (75). 

Doliolum  bitsch,  hültzen  kanten 
verpicht  &c.  (Hen.  cf.  capedo). 

*Doli-,  -dolo-  (8,  17),  doleo-  (3) 
-teca  (3),  -tega,  -thega  (4),  -tecta  (16) 
(i.  tectura  dolei  3;  cf.  epicauterium) 
koffen-  (.3),  botte-  (4),  bade-  (81  -schilt, 
boden  deck  (16).  bade-budde  (8>>),  -hut 
(17).  padhub  (75.  bütte  X  bad!). 

»Doliuia  (120),  delimo,  g.  -onis  (76) 
(?'.  eruca;  cf.  dula)  grasewrm  (120). 
krautwurm  (76). 

Dol-ium,  -eum  butte  (6).  bütt  (91) 
butten  (70).  butde  (102).  buttde  (67).  but 
(69).  buth  (76).  putt-e  (66),  -en  (isi). 
putt  (74).  pot-ing  l  -ung  (75).  budde 
(7  &c.).  bude  (62).  bidde  (10).  bode  {^^, 
13,  21,  23).  bodem  (11).  bodene  (22"). 
bötte  (4).  vaß  (es,  110).  vas  (76).  leit- 
(Anz.  8,  98),  lith-  (i4i)  -faz.  winuas  (93). 
lagel  (110).  kuyp  (132).  wein-kuff,  -faß; 
z5me,  var.  zum  (74.  cf.  zumme-n,  -1  _Sm. 
4,  262).  kufe  (Pr).  koffe  l  deyse  (3.  i.  q. 


DOM 


189 


dese,  dose  Fr.  193^.  dosen,  döste,  desten 
Sm.  1,  401,  402  sq.).  brenten ,  prenten, 
vlg.  brenckel,  brencklin  (75).  schaff  (i34). 
Dol-o,  -on  {cf.  dol)  schwert  scheide 
(8&C.).  swertstaeb(i25).  stabswert;  stab-, 
schab-  i  radier-messer  (74).  pl.  streit.^ 
kolben  (91). 

*Dolon  {gr.,  obscurum  lat.)  dunkel  o. 
vinster  (74). 

Dolon  V.  Dalum. 

Dolor  hd.  smertz,  schmertz.  nd. 
smert-e  (23),  -el  (22»)).  bedrupenisse  (19 
sim.).  der  we-tag,  -tung ,  -tumb  (4.  cf. 
Sm.  4,  2).  wethu-ng,  van:  -ung  (75). 
zeericheit  (11).  rouwe  (99). 

Dolorare  schmertzen    liden    (110). 
ruwen  (es),  row  hayn  (132). 
*Dolosa  {ciuitas  in  jtalia)  doloß  (76). 

Dolositas  schalckheit  (es),    loeßheit 

(132). 

Dolosus  argelis-t  (17),  hd.  -tig,  nd. 
-tich.  drughafftig  (17).  loes,  bedroeglich 

(132). 

*Dolu-bra,  -men  v.  Dolabrum. 

Dolus  list  (4,  88).  hd.  nd.  argelist, 
•'liste  t  bctregunge  (5).  hd.  be-triegung. 
-drigunt  (21).  nd.  bedreginge.  drogende 
(8).  vn-chüst  (.'Vnz.  8,  loit»),  -truwe  (ss, 
110).  losheit  (99).  upsate  (109.  vb.  -en). 
ain  zuber  (x:  dolium?);  boeser  an- 
schlag  (ss).  betriebung  (x  dolere,  cf. 
Gl.  m.  3,  185);  beß  list  (76). 

Do-ma,  -matis  (76^,  -gma  (7)  {i. 
astigium  t  cuppla  75)  hd.  fürst,  forste, 
opasa  t  obasa  (Sm.),  virste  (1,  8*'),  first, 
fürst  (6),  vierst  (1),  fyrst  (12),  forst  (i52), 
wers  {sie  13) ;  first  ain  ayme  huse  (19), 
an  eynem  huß  (uo);  fürst  von  dem  huß 
(6S);  gib-,  gi-,  ge-bel;  geben  (77);  gibel 
am  zimer  (75) ;  dach ;  ein  dach  fyrst  (67) ; 
suel  t  schifl  (17).  nd.  verst,  gevel  (i09), 
dak. 

*Doma  {herba)  grensich  (105). 

Doma-bilis,  -lis  hd.  gut  zu  zemen; 

zem-lich,  -eliche  .«'m.,  -klich  (6).  czymli-he 

(152),  -ch  (3,  i.  decens  75).  gezemet  (do= 

malis  8.  cf.  Gl.  m.  h.  v.  ?).  "temelic  (23). 

*Domale  {i.  dentale  74)  sech  (74,  Gf.). 

*Domalis  v.  Domabilis. 

*Domam  seitenspiel  mit  rieht  (25. 
Gl.  in  Joh.). 

Dom-are,  -ari,  t  -itare  (75)  hd.  ze-, 
za-  (134),  dam-  (u3,  126),  dem-  (Fris.), 
täm-  (113),  nd.  te-,  tem-men.  tarn  maken 
(23).  pe-,  var.  be-ndigen  (75).  kurre  (4), 
heimlich  (75)  machen,  0.  werden  (75). 

*Domarium  huisß  gibbil  (19).  en 
huusgeuel  (11). 

*Domasonium  v.  Damasonium. 

*Domastici  {alph.  don-;  aus  Aonaf 
tista  Br.)  ketzer  (76). 

*Domaticus  {aus  dogm.)  gelerter, 
clugcr,  weyser,  leych-,  list-,  trugenhafft- 
ger  (74). 

Domatio  pendigung  (75). 

*Domatis  v.  Doma. 
Domatus  (i.  refrenatus  &c.)  pendig 
0.  gezeumpt  (75). 

*Domeeium  v.  Dumetum. 

*Domestica  huß  frauwe  (19). 

Domesticus  zam  (1, 5^,  8»>,  74).  kurre 

(74).  tarn,  quer  (22^).  hd.  nd.   hus-,    hd. 

huß,    hauß-    hd.    -genoß,    -genoyß  (5) 

-herre  (19),  -hebig  (110),  nd.  -genot  (99), 


IIH) 


DON 


DOR 


DOT 


-glionofc  (23\  luH-r  (^11).  t'iii  liußliclior, 
liciiiisiliiT ;  pl.  -ci  liußgesiiul,  brot-, 
hrofling  (•>.■>). 
*Dometium  v  Dumetum. 
Doinicella  hd.  iuiig- ,  hd.  nd.  iunc- 
vrowt',  Itd.  -fnunvo,  -t'riiu,  -fro  (6).  jun- 
ffrauwe  (f)),  -pfrauwe  (19),  -ff  (21). 
ionrkfrou  (IIV  ioufer  (i32). 

*Domicellare  ioiickcrscup  driuen(ll). 

Domicellus  hd.  jung-,  juiick-,  iungk- 
herro,  -hör.  lul.  nd.  mnehor.  iuncKcr  (1, 
5,  18).  ionker  (11).  constaiiel  (13). 

Domicilivun  [i.  donius,  vtenmlia  d. ; 
sumiki.i  d.  7t;,  hahitacio  auis)  hd.  wo= 
imiigc;  huli-\v.  (19),  -raut  (es),  -rait  l 
-fogcl  (17).  -fugcl  \18).  Imyßrait  (132V 
haußrat  («7  Mrg.).  woningo;  bur  (23). 
hd.  nd.  vogel-lms  sim.,  -bur  (22) ,  -korp 
(6).  bohusung  (6.5,  Jio).  d.  pullorum 
liiucrbaU-k  (191. 

Domicula  v.  Domuncula. 

Domina  Itd.  frauwe,  fraw,  frow  (6), 
frf  (21).  vrowe  (23,  tiv).  bulc  (88). 

Donainare,  -ri  (Mss.)  hd.  nd.  her-schen, 
-scn  (18),  -ßcn  (5),  -seopon  (22).  hoirsen 
(21).  hirschin  (8).  herschafft  trybeu  (es). 
virhcron  (19).  v'hceren  (11). 

Dominatio  hd.  her-schafft,  -schoff 
(17).  gcwalt  (17).  lierschender  g. ;  pl.  die 
hcrschendon  eiigel  (65). 

Dominator  hd.  nd.  herscher,  hd. 
herser,  hirscher  (17).  eyii  herschapie 
drager  (132). 

Dominica  v.  Dies. 

Dominiealis  herlich  (77). 

Dominicus  herliclie  (17,  19).  heerlich 
(11).  heilig  (17).  d,  dies  der  herlich  tag 

(65). 

Dominium  hd.  her-,  hir-  (8) ,  eigen- 
es) -schafft,  herscop  (23).  heerscap  (11). 
erschapye  (132). 

Dominosus  hersch  (10).   herse  (12). 

Dominus  (/.  her-us,  -os  1)  hd.  eyn 
herre,  herr,  her  (21,  88).  here  (23).  beer 
(11).  eyn  hymmelschc  herre  (17).  sire 
109).  hußvatter  dem  man  gehorsam  sol 
sin ;  buler  («s).  dompnus  eertsheer  (11). 
donus  ein  ritter  {i.  miles  68,  110).  ridder 

(132). 

Dominus    sabaoth    der    herre   des 
hoeres,  varr.  her-es,  -eß,  -rens  («5). 
Domistadium  haif-stede,  -stat  (147). 
Domitare  f.  Domare. 
Domitor  da-  t  ta-mmer  (ii3). 
Domitrix  zamarin   (i4i).    dammerin 

(113). 

Domitus  hd.  gezem-et,  -t,  -pt  (5,  67). 
ghetem-e  (23),  -pt  (11).  zemet  (18). 
gedempt;  sbst.  dämmung  (i26). 

*Domnoiiiam  prettono  lant  (Wessobr. 
cf.  Ceitica  passim). 

Dompnus  v.  Dominus. 

Domun-,  domi-cula,  domun-cia 
(iio),  -tio  (i32),  -culi  {x^l.f  ui)  husili 
(i4i).  cleyn  hues  (19).  hußlin  (110).  huyß- 
gyn  (132). 

Domus  hd.  nd.  hus,  huus  (11),  hues 
(19).  hd.  huß,  haus,  hauß,  hausse  (152). 
gesin-de  t  -ne  l  saramelung  (65).  heim; 
vado  domum  ich  gen  h.  (75).  d.  in  siluis 
heck  (77).  d.  parrochialis  pernerhus, 
wedeme  (22^). 

*Dona  V.  JDonum. 

*Donacia  v.  Donatio. 


t 


*Dona-,  donu-  (76)  -cium  (66  &c.,  76, 
110  &c.),  -tium  (134),  -rium  (74,  Br.,  Ki.) 
i.  locus  vbi  dond  seruantur  {U.  c).  stat 
donian  die  opffer  destcmpels  hinlegt  (74). 

Donacius  r.  Donarium. 

Donare  hd.  geben,  dar-g.  (75),  gaben 
(76).  be-g.,  verzyheu,  ablassen  (65).  nd. 
gheuen. 

Donarium  v.  Donacium. 

Dona-rium,  -ria  {s;/.  22,  pl.  65),  -cius 
(17)  {i.  donum  ü6  &c.,  uo  &c.)  hd.  gäbe. 
nd.  ghaue,  gheuinghe  (22).  gelt-stock 
(uo),  -block  t  donayt  (132).  sult  (19). 
tzolt  (11).  Pfenning  (7G).  eyn  phennig(17). 

Donatarius  einer  dem  etwz  gegeben 
wirt  (65). 

*Donatim  geblich  (75). 

Dona-tio,  -cia  (i52)  hd.  gebunge, 
dar-g.  (75),  gabung  (76),  be-g.  i  gäbe 
(65) ;  gobe  (6).  nd.  gheuinghe. 

Donatista  v.  Domastici. 

Donatiu-um  (110,  132),  -m  (68)  sold 
(uo).  soldye  (132). 
*Donatium  v.  Dona-cium,  -tiuum. 

Donator  hd.  geber,  gaber  (76).  nd. 
gheuer. 

Donatus  hd.  gegeben,  nd.  ghegheuen. 
Donec  hd.  nd.  also  lange,  hd.  als-1., 
-ver  (ß). 

*Donisia  v.  Dionisia. 
*Donucium  v.  Donacium. 

Donum,  l  dona  (76)  hd.  gäbe,  gab, 
gobe  (6),  vergeben  gab  (93).  nd.  ghaue. 

Donum  gratuitum  inol-  (9),  möl- 
(8)  -schätz. 

Donus  (cf.  dominus)  ritter  (147). 
*Dopax  V.  Dapax. 
*Dorca  7\  Dorcas. 
*Dorcadion  wizwurz  (.Sum.  vi). 
Dor-cas,  l  -ca  (74),  -ehas  (8),  -x  (Ki.), 
durcas  (7)  (i.  capr-a,  -ea  qq.  cf.,  t  n. 
pr.  mulieris;  d.  ??iea  «'.  mea  amasiuneula, 
nomen  leccatoris  76.  cf.  dorcium)   geyß 
(uo).   steingayß  (74).   ein  hytt   (68.  i.  q. 
hett  Sm.  2,  256).  iir.  n.  eyner  frauwen  (S). 
*Dorcillus  V.  Duciculum. 
Dorcium   (a    doreas   q.    v.   Br.,    cf. 
visvmeula)  augelweide  0.  liebs  (74). 

Doreo  (uo,  Br.,  Gi.m.),  dureo  [alph. 
do-  68,  132),  dordonus  (74)  {i.  vorator  &c., 
aus  lureo?)  fresser,  slicker,  slinder  (74). 
ein  fraß  (uo),  vraes  (132).  vrait,  gulsieh 

(147) 

=^Dorcus  V.  Dorica. 
*Dorchas  v.  Dorcas. 
*Dordonus  v.  Dorco. 
Dorella  iL  ehamselinum,  cameltna) 
leindotter  (143). 

Dorica  kricchysch  (68).  ein  kriechi= 
sehe  sprach  (uo).  griechsche  zail  (132). 
dorcus  a  um  eyn  erieche  (17).  doricus 
kyrche  {sie  8).  i.  thuringus  teut.  doring 
(10). 

*Dori-,  doru-  (Gl.  m.^  -lus  (/.  messi= 
cus  74)  lo  servo  (Gl.  m.).  schalckhaffti^ 
ger  knecht  (74). 

*Dorlicus  meyer  ( 81 ),  herba,  aus 
blieus  ? 

Dormi-re,  -tare  hd.  sla-,  schla-,  slai- 
(19),  schlau-  (6S)  -ffen.  nd.  slapen. 

Dormitare  {i.  dormire  t  appetitum 
dormiendi  habere)  naffatzen  (75,  sim.  üf.). 
naftzen   (76).   netzen   (7,   Fr.   cf.   Sm.   2, 


721).  iiyken  (13).  loddern  (10.  cf.  Sm.  2, 
524  sq.).  slumen  (9).  .shimmen  (12).  slom^ 
meren  (132).  .sclilomeren  (uo).  beginnen 
zu  slafen  (9),  .slofHii  (8  sim.).  vaken  (99). 

Dormitatio  aloinmeringe(i22).  8chlo= 
merung  (uo).  vack  (99). 

Dormitator    ( i.    homo    naud    &c. ) 

Schliffel    (  V.     a.     161«). 

Dormit-orium,  -atorium  (u.  cubi= 
culum)  hd.  slaff-,  slaf-,  slaiff-,  schlauff- 
(68),  sloff-  (17),  scliloff-  (G),  nd.  slap-hus 
sim.  dorin-eter  (23  &c.),  -etre  (99),  -enter 
(uo,  HM.),  -iter  (i32).  ^ 

*Dornaco  doraegkem  (74). 

Doronicum  gembsenwurtz,  schwin- 
delkraut (143).  graffoy  (i44). 

*Dorotheca    (behaltnuß   der   spiesse 
Ki.)  V    Drotheca. 

*Dorrel-la,  -a    (11)    {aus   torrela?) 
phannen  ysern  (19).  pan  yser  (11). 

Dorsal-e,  -ia(i()4)  ruccalaichin  (104). 
rugge-  (11,  Gf.),  rock-  (8,  17)  -lachen, 
-laken  {\\\  -duch  (17).  bancauch  (17). 
tapete  (Ki.).  len  an  aim  sessel  (76).  C/. 
dorsuale  Schabracke  (Ki.,  Fr.). 

Dorsi-  (93),  dor-(75)  -spina  ruggrat 
(93).  ruck  gradt  (75). 

Dorsuariu-m,  -s  v.  Dossuariu-m  -s. 

Dorsum  rugge  (23,  93).  hd.  rucke, 
ruck,  rugk  (134),  ruke  (6),  rucke  (3),  rick 
(18),  rocke  (16,  17),  rogk  (21). 

*Doruieacio     wedercompts      in     syn 
eygen  (uv). 

Dorulus  V.  Dorilus. 

Dorx  V.  Dorcas. 

Dos  {i.  arra,  dotalicium,  donatio) 
morgen-  t  brut-,  eyn  vor  weg  m.-  (17), 
en  margen-  (11),  prut-  (1),  prewt-  (4), 
für-  t  zu-  (65)  hd.  -gäbe,  -gab,  nd.  -gaue. 
gäbe  (65).  gebunge  («'.  dosis  8).  morgen- 
gob  (6),  -royd  {sie  19).  eyn  dorff  {i. 
domus  plebani  ib. ).  pharr-,  pharre-  (5), 
pfarr-  (7i),  pfar-  (6),  par-  (18,  21)  hoff, 
parhoph  (5^).  wid-imo  (i4i),  -dem  (75), 
-deme  (  dos  ecclesie  5 ).  wy-  ( 74 ),  we- 
(23,  100)  -deme.  wedde  (106).  hanttrowe 
(77).  mahelsehatz  (74).  hußstuwer  (88). 
lipgedinge  (17  sim.).  dotes  liplich  mor= 
gengab  (63). 

Dos-inus,  t  -ninus  (Pap.),  t  -ius 
(Gl.  m.^  i.  cinereus  {IL  c,  i4i);  equus  asi- 
ninipili{G\.  isid.).  ags.  assedun  (Gl.  Aeifr.). 
rottenval  (11).  rattenfalle  {sie  19).  dosi-n 
(Pap.),  -s  (i4i)  ^.  equus  quod  sit  color 
eius  de  asino  idem  et  cinereus  ( I4i ), 
cyreneus  (Pap.).  Cf.  tusin  giluus  (Gf.  5, 
460),  thasin  melena  (sum.  vi/? 

Dosis  i.  dos  gebunge  (8).  i.   donatio 
oder  medecin  (uo).  artzny  (68). 
*Dos-is,  -ninus  v.  Dosinus. 

Dos-,  dor-  (Gl.  m.)  -suarium  iiunen= 

tum  saumroß  (Fris.,  Ki.).  packbeeste  (ku.). 

*Dos-,  dor-  (Gl.  m.)  -snarius  sbst.  sack= 

trager,  ballenbinder,  rauhknecht  (135). 

pack-,  torf-draegher  (kü.). 

Dotale  begäbet  (3). 

Dota-litium,  -tilicium  (76)  morgen- 
hd.  -gäbe,  -gab,  -gaub  (76),  nd.  -gaue, 
-giffte  (132).  gaue  (22).  lyb  ding  (76). 
lip-  (10,  49),  leip-  (9),  lyb-  (123)  -gedinge. 
liep  gud  (19).  lijftucht  (11).  brut  stat 
(22b). 

Dotare  hd.  gaben  (2),  be-g.,   -goben 
(4,  77).  nd.  begauen.  morgengabe  geben 
19),  machen  (65).  margen  gaue  gheuen 
11).  wedemen  (99).  beroden  (77). 


DRA 

*Dotatilicium  v.  Dotalitium. 

Dotatiis  bewidcmpt  (Auz.  8,  i05^). 

Doxa  ere  (17).  eere  (99). 

Draba    hederich     (Ki.).    i.    thlaspi 
bawrensenff  (i43). 
*Draca  v.  Dra-cena,  -chma. 
*Dracca  v.  Dragma. 

Drac-ena,  -a  (74,  93),  -ona  l  -otica 
(76)  drackin,  vor.  .dreciiin  (64).  drekin 
(93).  drachyne  (125).  drac-a  ti'ack-iu, 
-ena  -lein  (74). 

*Draciuin  &e.  v.  Drachma. 

Draco  herba  v.  Dracuncellus.  Py^ 
rethrvun. 

Draco  {cf.  traco)  hd.  dracho,  drach, 
trache  (3),  trach  (6,  66,  i5i),  drack  (67), 
drak  (93),  track  (i34).  nd.  drake.  erthol, 
dol  (74).  wegk  vnder  der  erd  (75). 
*Dracona  v.  Dracena. 

Draconarius  v.  Draconomus. 

Draconia  v-  Draconita. 
*Draconica  v.  Dracon-ita,  -tea. 

Draeoni-ta,  t  -a  [lapis  Br.),  -ca,  -tes 
(124)  naterii-  (17),  notir-  (8),  notter-  (9) 
-steyn,  l  -woicz  (9).  schlaugenkronlein 
(124).  turelioys  (i25). 

*Dracon-oinus,  -arius  (Br.,  Gl.  m.)  i. 
signifer  (76),  vexillifer. 

*Dracon-tea  (Sum.  v,  vii  &c.),  -tia 
(94I',  136,  (if.),  -tium  (143,  Gf.),  -tum  (/. 
geron  85),  -ica  \vv.  colubrina,  draco= 
nita'),  diacontum  (96),  drag-ontea  (64), 
-tmtea ( 85,  Sum.  v,  v. columbaria),  -uncia 
(96),  -antea  (95),  -antes(75),  -entea(8), 
-enta  (74),  dracun-tea  (^Sum.  vi),  -culus 
(143)  drachin-,  drake-  (96)  -wortz  (8,  96), 
-viz  (Suin.  v).  drachen-  (143,  Gf.),  tracken- 
(64),  nater-  l  slang-  (Gf.)  -würz,  l  -kraut 
(143).  natter-  (143),  wandt-  (74)  -kraut, 
uatur-  (95),  wurm-  (75)  -krut.  iid.  nader- 
(Sum.  vii),  drage-  (85)  -wort;  draecken- 
^  speer-wortel  (143).  a^*.  grimrodr  (i36), 
gimroder  (94'»). 

*Draeotica  v.  Dracena. 

Drac-uncellus  (Ki.),   -unculua  hor= 

tiüanus  &c.   (143),   -o  herba  (i43,  Ki.), 

dragon-e  (143),  -cellus  (143,  Ki.)  dracon- 

(143),  dragon-  (Ki.)  -kraut  t  draconcell. 

*Dracuii-ctilus ,  -tea  v.  Drac-ontea, 
-uncellus. 

Drachma,  dracma  \i.  pondus  l  de^ 
nari  gemis  Br.  sim.,  cf.  dragma)  quintlin 
(91).  halbsort  (111).  Cf.  dra-cium  ghe= 
weht  (11);  -tium  gewechte  (19);  -eina 
van  eynre  uncien  dat  achte  deyl  (147); 
-eine  uno  peso,  -ca  onus  pellium  {G\.ia.). 

*Dragagantum  v.  Dragantum. 

*Dragante-a,  -s  v.  Dracontea. 

*Dra-,  draga-  (sum.  v.  vi)  -gantiun 
{cf.  tragacantha,  castologaloe ,  copo= 
rosa)  hd.  nd.  dra-,  tra-  (95)  -gant.  flit 
(Sum.  VI),  galitzstein  ;  kupffer -  wasser, 
-rauch  (74). 

*Dragent-a,  -ea  v.  Dracontea. 
Drageta  \cf.  tragea  &c.)  ptaftenfut= 
ter,  trißnet  (Ki=i.). 

Dragma  (z.  questio,  cantus ,  genus 
carminis,  fabula ,  manipulus,  pondus,  p. 
denarii,  denarius;  aus  öpa/fi-T],  -l<;, 
öpayfi«,  öpdfia,  cf.  drachma)  vraighe 
(147).  gesang  von  der  liebe  (75).  eynge^ 
sanck  o.  zalspil  (8).  czalspille  0.  ein 
pired'  (  ?  9).  eyn  zaspiUe  (17.  i.  q.  wet- 
terau.  zaspel  /.    Tfieil  von  zäl  /.  garns 


DEO 

manipulus  fili ,  auch  auf  der  Rhön  Sm. 
4,  290.  cf.  tradvdus).  perala  (Gf.).  virtel 
(8^).  acht  teyl  der  vntz  (64).  ein  geweicht 
(8).  phennig  gewicht  (1).  pennig  gewychte 
(ob),  g.  -atis  i.  genus  carminis;  g.  -e 
pysant  sc.  nummus  (9.  cf.  bisaneius, 
tragma  t-.  binio).  dra-ga  (11),  -cca  g. 
-cce  (19)  i.  implecio  manus  en  goepsen 
(11).  eyn  geyfferscher  vuUe  (19). 

*Dragmatice  (e.  questionarle  &c.  cf. 
prc,  sq.)  klach-,  sachen-lich  (74). 

*Dragmaticus  (aus  dram.  cf.  didas= 
colus)  i.  questionarius  de),  interrogatiuus 

(Br.    &c.). 

*Dragon-e,  -cellus  v.  Dracuncellus. 

*Drag-ontea,  -untea,  -uncia  r.  Dra= 
contea. 

*Dramus  v.  Dromo. 

*Dran-ces,  g.  -eis  l  -cetis  (i.  fannus, 
pilosus,  sicarius  &e.)  bobbijn  (i47). 

*Dranium  ? .  sacrificium  in  apto  loeo  (76). 

*Dransis  dicitur  ille  qui  cespitat  (9). 
Drapettnda  (ludus)  atzelbergpn(ii2). 
blindmaus  {i.  myinda  Ki.). 

*Dratium  v.  Drachma. 

*Drauc-a,  -us(Ki.)hunde  menner(i25). 

*Draulus  ist.  tr.)  brysproeckich,  de= 
fielt  in  K  (147). 

Drensare  cygnorum  (141  &c.). 

*Drensere  [i.  musitare  &c.)  pratten, 
pruylen  (147). 

*Drilex  {aus  trilix)  drilich  (i3o). 

*Drinarius  f.  Trinarius. 
Drindides  &c.  r.  Dentrites. 
Dri-norare,  -uorare  /  -uolare  (147), 
muste-  Ü47),  mustel-  (Gl.  m.),  mustu- 
(141)  -larum  des  weselkens  geluyt  (147). 

*Drior-,  dryop-  (143)  -teris  insu-za, 
-ce  (/.  polipodium  sum.  vi),  wald-,  stein- 
farn  (143). 

*Dris-tin,  -um  (Gl.  m.)  lo  tribunale 
(Gl.  m.).  richtstoyl  van  elpen  beynen  (i47). 

*Driuo-lare,  -rare  v.  Drinorare. 

*Dro-cheta,  -deca  v.  Drotheca. 

*Droma,  g.  -tis  {aus  drama?)  gegen= 
gesanck  (74). 

*Dromadari-a,  -us  v.  Dromedarius. 
Drom-eda,  f  -edus,  -idus  (i36),  -oda 
(8)  (genus  camelorum  cf.  sq.;  i.  animal 
velud  equus  76  sim.)  rauit  (8.  aus  pa- 
raueredus?  cf.  angl.  rabbit?V).  wild 
pfert;  olpende  (9).  ags.  äfyrid  obbenda 

(136).  _ 

Drome-darius,  -tarius  (i34)  %.  qut 
ducit  dromedos,  camelaritis  (Br.  &c.). 

Dromed-arius,  ^-aria,  l  -a  (n.q.cf.), 
-US,  -OS  (67, 76),dromi-  (i36),droma-(74) 
-darius  dromed-ari  (75),  -ar  (IG),  -el  {5^). 
drome-  (2),  dromel-  (1),  trummel-  (74) 
-thier.  olpen-te  (9),  -de  (8).  ags.  seorit 
mon  (i36). 
*Dromidus  v.  Dromeda. 
Drom-o,  -onius  /  dramus  (76)  (i. 
nauis  velox  <&c.  cf.  velona)  snel  wit  (8), 
snell  weit  (9)  schifl'.  ags.  aerc  t  barth 
{nauigium  Gl.  Aeifr.).  dromones  i.  naves 
t  qui  nauibus  imperant  (Br.).  scaltich  (Sm. 

3,    360). 

Dromo  eji^n  sleyfFer,  pr.  fule  (19). 
sleper  (11.  i.  q.  sleyp-er,  -voot,  -been  atta 
Kil.  ?).  fauler  schlinge!  (Ki^.  Mrg.). 

*Dromoda  v.  Dromeda. 

*Dromod-,  dromon-  (Gl.  m.)  -arius 
{cf.  dromo)  schnelleschiffurer  (74). 


DUC 


191 


Dromonius  v.  Dromo. 

*Dro-,  doro-  (1,  7)  -theca,  -teea,  dro- 
tena  (22"^),  -tica  (5^,  18),  -deca  (3),  -eheta 
(74),  tratega  (i.  lignum  aratri  GL  m.), 
drueta  i  crodea  f  trocia  (74),  troehus 
(Gf.  4,  355,  cf.  370  sq.)  (i.  baceulus  3, 
contus,  elaua,  ca-,  var.  co-mbuca  75. 
cf.  troclea,  trocia,  croeea,  furcale, 
forale,  furale,  humerulus,  colista. 
Vrm.  aus  trochlea  alle  mit  t,  c,  d  anl. 
Formen)  grießpret;  ein  lauff(74).  runge 
(3,  5ab,  17,  22,  23)  ofF  dem  wagen  (5), 
an  ey  wey  (17).  wagenrunge  (22.  cf.  Br., 
wtb.  h.  V.).  rung  (7,  74)  an  einem  wagen 
(74).  rynge  (i52).  ein  ringe  (67,  132).  ring 
6,  66,  68,  69,  70,  110,  134,  151 )  in  curru 
(110).  rone  (18).  kipa  (Gf.  l.  c).  chiph  (3. 

cf.   Sm.  2,   318  Fr.   1,   515«=,  Ziem.  IM^,  Höfer 

2,  134).  kipphel  (1).  knuttel   (75.    oberd. 
knüttel,  runge  fustis). 

*Drudis  drat  (i3i).  trath  (i4i).  Cf. 
drudes  i.  gratos  (Gl.  m.  3,  232)? 

*Drumentum  v.  Dumetum. 
*Drupedus  v.  Lippere. 

Drusus  i.  patiens,  rigidus,  contumax 
(Gl.  m.).  i.  paciens  t  infirmus   (76).   dru= 
stum,  asperum  uneareisin  sim.  (Gf.). 
*Dtotha  V.  Diota. 

Dualis  zwiuelhafftig  (17).  zwefeldig 
(19).  twiuoldich  (11).  dübelt  (i32). 

Dualitas  [i.  du-  l  altri-plicitas)  hd. 
zwiualti-  (1,  6),  zwifelti-  (76),  zweyfelti- 
(7,  iio),  zweyfelde-keit. w£?.  twiuoldicheit. 
czwey  czal  (ö**). 

*Dua-lium,  -rium  (Gl.  m.  i.  q.  doa= 
rium,  dotalitium)  liepgut  (19).  lijf= 
tocht  (llj. 

*Dubare  v.  Dubitare. 

*Dubia  zwifel  (5*»). 
Dubietas  zwifelheftig  {sie  76). 

Dubiosus  vol  zwiuels  (17).  euentur= 

lieh  (22). 

Dub-itare,  l  -are  hd.  zwi-fen  (5), 
-fein,  -ueln  (17).  czwey-ueln  (9),  -feilen 
(3),  -fein  (4).  nd.  twiuelen. 

Dubium  hd.  zwi-fel,  -uel  (17);  cze= 
weiuel  (9),  zweyfel-1,  -lung  (4).  nd.  twiuel. 

Dubius  hd.  zwifel-er  (6),  -haftig; 
czweifel-h.  (4).  czeyffelhafftick  (3).  vn- 
weyß,  var.  -wiß  (64).  nd.  twiuel-ich, 
-haftich  sim. 

Duea  la  formula  (Gl.    m.).    kese  vat 

(147). 

*Ducadetum  ags.  suur  milc ;  ducica= 
dus  oximeli  melicratio  (i45),  cf.  duleaei- 

dus  oiuyXuxu?,  -um  Y^uxuTitxpov  (Gi.m.). 

Due-atus,  eratus  (11)  gheleyde  (11, 
81,  99).  geleydet  (19).  geleyte  (123).  leyt-, 
fur-ung  (65).  herztum  (5,  21).  hertzog 
(7).  hd.  h.-,  herzöge-  (6,  19)  -tum  sim., 
-rieh  (19).  herczochtluim  (3).  eyn  her= 
czog-  (5^),  hirczoch^-  (17),  nd.  hertoch-, 
hertich-dom.  hd.  nd.  ducate  («.florenus). 
hd.   ducat.  dogkat  ( 21 ).  docat  (76). 

*Ducente-,  dueenti-narius  hd,  zwey 
hundert-zale,  -zelich  (110),  -faltig  (68). 
nd.  twe  h.-tal. 

Ducentenus  der  hunderst  {sie  7), 
zwei-h.  (18,  76),  -hunderste  (3),  -him= 
dertzte  (5).  nd.  twehunderst-ich,  -ech. 
zweihundert  veitiger  (6).  zw.-  t  zwei= 
hunder -stet    (21).    czwirhundirt    stunt 

(*)■ 


\\)2 


DHE 


DUM 


DUR 


Duueiitosiuiua  hd.  lier  zweyliumler 
tztt'  (f)),  -8te.  ml.  twehuiuli'i-ti'gi'ste  (2*2), 
8to  (-23). 

Duconties    hd.    zwcy  -,    v/.u   czwey- 
(3),  «</■  twi'-liiiiuii'rt  fid.  mulc.  mal,  luol 
(7ü),  wcrp  fJl),  werbe  (17),    /u/.    werve, 
vart  (4.  cf.  Fr.  1,  241). 
♦Ducentinariixs  *;.  Ducentenarius. 
Ducen-tum,  -i,  -e,  -a  /id.  zwt;!-,  nd. 
twelunidcrt.  twiehoiidert  (11). 
*Duceratus  i".  Ducatus. 
Ducere   /id.   nd.   vo-,   vuo-   (.11),    /id. 
fu-,  fii-   (G),    fie-,    wy-  (13)  -ren.  /id.  nd. 
K-ydeu,    ledeii   (22).   hd.    leyten,    gel. 
truwen  l    ein    wijf  tr.    (i32).    ein    wib 
nenien  (uo. 

*Ducetuin  (i.  q.  inductilis ;  /.  salsu^ 
cium;  qq.  v.)  Schübling  ald  magenwurst 
(!»3).  weiiistel  (Sum.). 
*DucibiLis  &c.  i'.  Duciculum. 
*Ducibulu8  V.  Duci-culum,   -Uulus. 
*Ducicadus  v.  Ducadetum. 
*Duci-culuin  ((if.),  -culus  (104,  Gl.  m.), 

-OlUS   (121,    Ki.),    -UUS   (74,    7.i    &c.    l.  Clep= 

sydra;  paruus  ditx;  adj.  Gl.  m.  3,  238. 
Hr.),  -bulus  (74  &c.),  -biüum  (11),  -bilis, 
-llis  (Si»),  ducellus  (5''),  docillus  (76, 
152,  auc/i  adj.  v>t.),  ductileus  (19,  76, 
Br.  ebenso),  dociulus  i  dorcillus  (76), 
dulciolus  f  cluciculus  (Sum.  cl  aus 
d)  /id.  zapf-o  (121  sim.\  -i  (104),  -e; 
czaphe  (3),  zapphen  (1k  zaph,  zapff, 
zapffen  vor  ein  vaß  {i:->),  czapp-e,  -cn 
{i\  cappc  (ö*»).  7id.  tappe,  tap.  kop  (21). 
trechter  (ductileus  11).  drechter  (19, 
152).  pippe  (74). 

*Ducili8  {i.  duciculus  Gl.  m.)  außge= 
uig  (ut  ferrum  75.  cf.  ductilis). 

*Ducillare  tzapphen  (12.5).  czappen 
(19i.  tappen  (11).  entzepffen,  ab-,  auß- 
lassen  (74). 

*Ducillator  zepffer(no).  tzepper(i32). 
tepper  (147). 

*DucillvQus  ein  klein  zeppflin  (6). 
ducibuluB  {sonst  nü:/it  demin.)  en  klene 
tappe  (23). 

*Duci-llis,  -llus,  -olus  v.  Duciculum. 
Duc-,  dux-issa  /id.  hertz-oginne  (19), 
-ogin,  -oching  (3)  -ugin  (18),  -en  (21). 
hircz-ochin(17),  -auwinne  (5'').  hortzogin 
duc;  h'tzegin  dux.  (6).  nd.  herteg-, 
hertegli-,  hertich-,  hartog-inne. 

*Ducius  ifahri)  kuoltrog  (75). 
Ductil-e  shst.,  -is,  -e  adj.  geslage- 
ner  (120  .sim.),  -n  {malleo  (10,  12).  slah= 
perding  (74).  gesmiet  (49),  eyn  Siegel 
(missverst.  aus  ,.malleus  ductile  cudit^' 
Br.);  geleydet  (19).  Icide-lich  (11),  -dich 
(100).  licht  furig  (8). 

Ductileus  V.  Duciculum. 
Ductor  ain  fierer  (76). 

*Ductoria  (x  auct.)  marckschiffe  (74). 

*Ductrtmannus  v.  Mannus. 

*Ducturarius  {i.  bracteolarius)  gold= 
sleger  (12.5). 

Dudum  /id.  lang.  1.  zeit  (67).  /id.  nd. 
lange,  harde  1.  (99).  von  langest  (iio). 
lesten  (1.^2). 

Duellare  /id.  mrf.  kem-pen,  /id.  -phen, 
-pfen.  hd.  strijden  (Mss.  mog.).  striden 
(11).  duilare  vberwildigen  (ö*»). 

Duellator  /id.  chempher  (1),  kem- 
phir  (Sb),  -pfer,  hd.  (18)  nd.  -per.  stri- 
der  (i7). 


Duellum  hd.  clnunplt  (1),  kam  plu- 
(152),  ph  (5''),  -pff.  /id.  nd.  kainj). 
kenipt  (8).  strijd  (17). 

*Duiden8  schaip;  alt  wijft'  (i47). 

*Duilare  v.  Duellare. 

*Duinum  &c.  v.  Dwinum. 
Duitaa  zviachenunge  (.Sum.). 

+Dula  {herba,  i.  eruca,  cf.  doliuia) 
wilder  senrt'  (i4i). 

*Dula  (i.   anciUa ,    habra  &c.)    ags. 

thiln   (Gl.   Aelfr.). 

Dulcaci-dus,  -um  v.  Ducadetum. 

Dulce-do,  -or,  -oratio  süzcliait  (2). 
/id.  auße-  sim.,  sussi- ,  siissi-  (3),  siisyg- 
(151),  siessi-  (68,  76),  suß-,  soys-  (13), 
suysse-  i67,  152),  suessig-keit.  suß-  (iioj, 
süße-  (8i>)  -heit.  zot-  (23),  zuet-  (11) 
-icheit.  zü.se,  wollost  (-or  8).  suß-  (8), 
sus-    (9),    sieß-   (76)  -machunge    (-atio). 

Dulce-scere,  -re  (3)  hd.  süße ,  süße 
(3),  sueß,  nd.  zote  &c.  werden. 

*Dulciolus  f.  Duciculum. 
Dulcis  /id.  süße,  sueß  (66,  70),   suß, 
suyß  (67,  152),  süße  (G),  sueß  (i5i),  sieß 
(68,  76),  soyß  (13.  wetterau.).  nd.  zote  (23), 
zuete  (11),  sute  (99). 

D.  melodia  süßer  thon  (75). 

*Dulcisapor  siesser   gesehmack   (76). 

*Dulcisapus  {quod  dulce  sapit  129) 
süße  von  gesiuack  (J9).  zuet  van  smake 
(11).  dvilcissapa  ags.  coerim  (i36.  cf. 
detructum). 

*Dulcisiola  pHonien,benigen-,  ptingst-, 
gicht-rosen  (i43). 

*Dulcissapa  0.  Dulcisapus. 

Dulcor  V.  Dulcedo. 

Dulcorare  hd.äaez  (4),  süß  (1),  süße 
siin.  machen,  zote  maken  (23).  wole 
lebiu  ,8). 

Dulcoratio  v.  Dulcedo. 

Dulia  (i.  theosebia;  ancilla  76), 
dulium  (8,  65j  helligen  dinst  (ö*^).  crea= 
turen  anbetthen  (15).  ane  betunge  crea= 
turlich  heylekeit  (8).  anbeten  creatur- 
lich-e,  var.  -er  heylikeit  (9  Anh.). 

Dum  /id.  nd.  wanne,  hd.  wan,  wann, 
wenne,  wen  (4).  wanner  (142).  als  lang, 
so  dan  (65). 

Dum-are,  -ere  (11)  {i.  spinare  Br.) 
durnen  (19).  doernen  (11). 

Dvime-,  dumen-  (9,  23),  drumen- 
(8),  dumice-  (no)  -tum,  dume-,  var. 
dome-tium,  -cium  (75)  /id.  dorn-pusch, 
-busch,  -hecke  (13,  18,  91).  heckig  (75). 
/id.  durnen-  (Mss.  mog.),  nd.  dorne-  (23), 
doernen-  (11)  -busch.  darn  büße  (21). 

Dummodo  (oft  i.  dvun).  /id.  also 
(19,  iio),  als,  nd.  alzo  (11)  lange,  albez 
daz  (5»J). 

Dumosus  buschechtig  (17).  doernich 
(11). 

Dum-,  selten  dun-taxat  hd.  nd.  all- 
eyne,  -ene  (23),  -een  (11).  außgenomen 
vnd  hindan  gesetzt  (75).  dissesmez  (/. 
tantummodo  ö'^). 

Dumus,  ditinus  (^93)  («.  rubus; 
saltus  öl»;  Spina  10)  hegk  (1, 134).  hekcli 
(2).  hd.  nd.  hecke,  durnen-h.  (19).  ge-h. 
(5ab).  hack  (5).  hage  (8^,  23,  88).  hd.  nd. 
h. -busch.  hag  (74).  haen  (100).  han  (8). 
/id.  hagen-dorn  (7),  -pusch,  -busch  (7,  67, 
134),  -husche,  -bosch  (es),  heyn  büß  (21). 
hagelbusch  (22).  husche  (17  sim.).  haich-b. 
(132).  bosch  (G).  pusch  (5).  p.-hagen  (9). 


bagen-p.  {sie  151).  reche  (10).  stude  (13 
&c.).  heidel-berstrud  (93),  -stud  (64,  88, 
i2.'j).  dorn  (hk,  110).  doern  (11).  rauher 
busch  (91 ).  mora-dumi,  -dumum  (93, 
von  Wac/cemagel  in  ditimi  gebcnscrt !), 
-dium  (74,88)  [i.  q.  mora  fruticum  125) 
heidel-  (64,  74,  75,  88,  93,  123),  hol-  (b^, 
111),  i)rain-  (74),  brarn-  (75"),  brom-  (75*>) 
-her,    -per  (74). 

*Dundicare  v.  Diiudicare. 

Duntaxat  v.  Dumtaxat, 

Duo  hd.  zwen  (mss.  mog.),  zwey  (7,  19, 
21,  uo).  zwey  ding  (6).  nd.  twey  (22), 
twe  (23),  twie  (11).  hd.  nd.  beydc. 
*Duo  .S-.  myld  gever  (147). 
*Duo  duis  (i.  tribuere,  dare,  soluere 
iJr.  aus  duim,  anders  Gl.  m.)  geben  (19). 
gheuen  (11,  I47j.  gelden  (11,  19). 

Duo  -  decennis  ( -  decimus  verdr . ) , 
-dennis  zwelffierig  (110  sim). 

Duodecies  czu  czwolf  mal  (3).  hd. 
zwelf  male,  mal  ;  zu  zw.  maln  0.  ferten 
(75);  zwölf  mol  (6);  zwelft  mal  (76); 
zwolfF  werbe,  czolffwerp  (21).  nd.  twelr 
weruc. 

Duodecim  hd.  zwolflF,  zwölf  (6), 
zwälflfe  (111),  zwelff,  czolff  (21).  nd. 
twel-eue,  -ue. 

Duode-cimus,  i  -nus  (66  &c. )  hd. 
der  zwo-,  zwe-,  nd.  twe-lffte,  hd.  zwelfft, 
czwlofte  (3). 

Duoden-arius,  i  -us  (Mss.  mog.)  hd. 
zwolff-,  zwelf-  (67,  68,  76,  uo),  zwcyfcldig- 
{sic  18)  -zale,  -zelig  (uo),  -faltig  (68); 
der  zwölf  zalig  (G);  dy,  die  czwolfte 
(3),  zwelfFte,  zwelfft  zal.  Schilling  (74). 
-arius  twelf  tal,  -ua  tweluich  (23). 

Duode-nus  v.  -cimus,  -narius. 
*Duorancia  v.  Deuorancia. 

Dupl-are,  -icare  hd.  zweyfel-digen, 
-tigcn,  -gin  (18).  zwolfeldigen  duplare, 
zwoffaltigeu  duplicare  (21).  zweueldigen 
(13).  zwifaltigen  (76,  134).  tweuoldighen 
(23).  zweifaltig  (6),  zweueldig  (17),  czwy- 
fach  (4),  -fachtig  (75),  -falt  (uo),  -faltig 
(68)  machen,  dupelen(uo).  dubbelen  (132). 
*Duplarium  ( anders  Gl.  m. ;  cf.  dui= 
num)  tzwern  (125). 

Duplex  {cf.  duplus)  zwifachtig  (75). 

*Duplica-nus,   -rius   (Br.,  Gl.  m.)  die 

twen  partyeu  in  loisheit  guustich  is(i47). 

Duplicare  v.  Duplare. 

Duplicator  v.  Diplodiatorius.  Dis^ 
plonatarius.  Bilinguis. 

Dupliciter  zwifal-  t  zwifach-tiglich 
(75). 

*Duplicium  {i.  q.  bilix  q.  v.)  zwil-ing 
(75),  -hing  (1). 
*Duplicius  zwifa-ch  i  -cht  (75). 

Dupl-us,  -ex  {q.  cf.)  /id.  zwi-faltig 
(6,  68,  uo),  -feltig  (69,  70,  134),  -fach 
(4);  zwey-feltig,  -feldig;  zwefeldig,  zway= 
faldig  (1).  nd.  twiuolt  (11);  twe-uolt  -us, 
-uoldich  -ex  (23). 

Dupondium  v.  Dipondium. 

Dixra  mater,  d. -meter  (64^)  die 
vssernhyernschale ,  var.  ausserhyren^ 
schal  (64).  ußer  hyrn  (27b).  usserhirnuel 
(93). 

Durabilis  warhaftich  (22^).  duerhaff= 
tich  (132).  we-,  duy-rechtich  (i47). 

Duracinum  weichsei    (9i).  hartling 

(Hen.). 


EBE 


EBR 


EBU 


193 


Duramen  i.  testa  l  Sectio  (7g). 

Durare  hd.  harten  {b^^,  es),  v'-h. 
(.11),  herten,  harne  (lO);  hart  werden 
(17),  machen  (es);  weren;  wol  (12),  lang 
(110)  weren.  nd.  harden  (23);  volstendich 
blijuen  (i32). 

Duratio  werhaftikeit  (9  Anh.,  es), 
werigkeit  (es). 

*Duratiuum  werhaftig  (es). 
*Durcas  v.  Dorcas. 
*Durco  V.  Dorco. 

Dureo  {i.  trieris  7S,  lii,  cf.  h.  v. ;  pl. 
-ones  naulgia  fluwiatilia  Gl.  m. )  schiff 
dry  zelig  o.  mit  dryen  zelen  der  rüder 
o.  mit  dryen  mastbaumen  (75). 

Dure,  duriter  hart-lich  (5,  110),  -lic 
(23),  -liken  (22).  hd.  hert-liche,  -lieh  (3), 
-liehen  (21),  -eclich  (6),  -iklich  (i34), 
-iglich,  -ikleichen  (1),  -tenglich  (67), 
-ttenklich  (es),  -enlich  (76),  -erlich  (ö*^). 
*Durego  v.  Thurego. 

Durere  {i.  durum  fieri  Br.)  hart  wer= 
den  (10, 12,  68),  sin  110).  virhertin  (8,  9). 


*Duria  v.  Duritia. 
Duribuccus  v.  Duripucius. 

*Duringia  v.  Thuringia. 

*Duriosus  v.  Durosus. 

*Duripucius  awderputz  0.  eudrischer 
(74).  Cf.  duribucc-us,  -ius  (147)  i.  qui 
nunquam  vult  aperire  os  (Br.  &c.);  eute= 
risch  id.  (sm.  1,  129).  die  den  mont 
steeds  toe  heldt  (147). 

Duriti-a,  -es,  duria  (76)  hd.  harte-, 
herti-,  herte-,  herthe-keit.  hirtekeid-(17). 
hardicheyt  (23). 

*Durosus  hert  (76).  duriosus  i.  durus 

(129). 

*Dur-tus  {piscis  9),  -sus  (gi.  m.) 
dors  (9). 

Durus  hd.  hart,  herte,  hert.  nd.  hard. 
Dustria  i.  nobili-tas  (74.  i.  q.  in-d. 
76,  Br.),  -8  (76.  i.  q.  dustrius  110 &c.)  adel, 
edelkeit  (74). 
*Dustruin  druuh  (Gf.  5,  254). 
*Dutamare  v.  Dwinare. 
Duteronomius  v.  Deuteronomium. 


*Duuinuin  v.  Dwinum. 

Dux  hd.  furer.  hd.  nd.  vorer.  fure- 
(5ab,  7),  vor- (22),  geleidß-  (110b),  glcydß- 
(68,  110*)  -man.  hd.  hertz-oge,  -og,  -ag 
(21),  -Gg  (18).  hircz-oche  (17),  -ug  (19), 
-auw  (5b).  nd.  hert-oghe  (23),  -eghe  (22b); 
hartoghe  (11);  vorste  (14). 
*Duxissa  V.  Ducissa. 

*Dwi-  (23),   gew.    dui-   {alph.  dwi-), 

dewi-  (3),  tvi-   (17)  -nare,    dutamare 

(6),  dimare   (Sm.  4,   309)  hd.   zwirn-en, 

-ig    {sie    76),   zwernen    (18),  zwiermen 

Sm.  l.   e.) ,  czweren   (21).   garn   treben 

17).  nd.  twernen. 

*Dwi-,  duui-(6},  twi-,tvi-  (17),tvii- 
num  {cf.  engl,  twine),  twinum  i  twi 
(5b),  dymum  (Sm.  l.  c.  cf.  dimus  = 
biinus  Pap. )  hd.  zwir-n,  -en  (1,4,  76). 
ztwirn  (8b).  zwern  (5b,  12, 18,  21).  zwierm 
(Sm.  l.  c).  twern  (23).  fadem  (4).  netze 
(8b).  neycze  (13). 

*Duinus  {alph.  dwi-)  zwornt  (7). 


E 


Ea  darvmb  (9  &c.). 
*Ea  polis  {i.  exemplar)  en  by  teken  (23). 
Ea  tempestate  zu  der  selben  zit  (8), 
czeit  (9). 

Ea-tenus ,  bissw.  •  zinus  ,  -propter 
dar-vmbe  (99) ,  hd.  -vmb ,  ^imme  (8b, 
100),  -ymme  (13).  dorumme  (Ö).  bij  ader 
mit  dem  selben  (17). 

*Ebannire  vyß-  (132)  vß-  (68,  iio) 
-bannen. 

*Ebannitus  vyß-,  vß-gebant,  -geban= 
net  {ib.). 

Ebanus  v.  Ebenus. 
*Ebar  v.  Epar. 

*Ebdasilon  {aus  heptaphyllon)  sye^ 
ben  bieder  (17). 

*Ebdoni-a  (8) ,  -ada,  -oda,  -ida,  -eda, 
hebdoma-s,  -da  (Br.)  hd.  wo-,  wa-  (8), 
wu-  (6),  w-  (21)  -che.  nd.  wek-e,  -en. 
achte  dage  (5b). 

Ebdoma-darius  sim.  Iv.  prc.),  -rius 
(8)  eyner  der,  dye  (18)  dye  wochen  helt 
(18),  had  (21).  en  de  de  weken  holt  (23). 
eyn  wochen  halder  (5),    wechen   beider 

(132).   hd.    {cf.  Fr.    2,   4ÖS'\    Sm.  4,    12)   WO-, 

wu-chener.  wochin  man  (8b).  woche-(19), 
wec-  (11)  -lieh. 

*Ebdoina-datiin  sim. ,  -tim  (3)  hd. 
woche-,  woch-,  wuch-(6),  vuch-(7),  wolch- 
(3),  wochen-  (4),  wochig-  (75)  -lieh,  weclik 
(23).  wekelink  (22).  alle  (es),  all  (iio) 
wochen.  by  wechen  (132). 

*Ebdoniarius  v.  Ebdomadarius. 

*Ebdoniatim  v.  Ebdomadatim. 

*Ebdomida  &e.  v.  Ebdoma. 

*E-,  he-  (Bt.)  -bdoas  (i.  spacium  VII 
dierum  Br.)  seuen  tal  (23). 

*Ebedo  V.  Hebetudo. 

DlEFI^NBACH     GlOS.SAHIUM. 


*Ebedus  (cf.  ebeta,ebulus)  ebech  (23). 

*Ebelus  V.  Ebulus. 

*Ebelustre  v.  Ebilustrium. 

*Eb-  (alph.  erh-  47),  erb-  (ye)  -enenti, 
ebenuenti  (ss)  {Jierba;  aus  erba- 
oenanthe)  garwe  {II.  c). 

E-,  he-benus,  ebanus  {estarbor  in- 
com-bustibilis ,  -stibilis ,  -buscibile ; 
cf.  clenus)  flader  (7S).  fl.-  (4),  fladren- 
(3),  vledern-  (13)  -bawm.  eibe  (74). 
wuet-(74),  wut-  (5*b^  17),  wint-  (1)  -scher^ 
liug.  wotscerlink  (23).  wedesch  here 
{sie  22).  butschürling  (1).   ebenus   (bm. 

409). 

*Ebere  &c.  v.  Hebere  &c. 

*Ebeta  ebeschlouch  (9e).  ebeth  iue 
mesch  eyn  crud  twierleye  (22b).  Cf. 
e-,  hi-biscus  ibisch  (Ki.  &e.)- 

*Ebet-are,  -atus,  -udo  r.  Hebet-. 
Ebibati  v.  Epifates. 

EbibereArf.  vß-,  nd.  v'-  (ll)-drincken 
sim.  (e.  gr.  ebibe  culum  132). 

^Elijidudo  V.  Hebetudo. 

*Ebilus  V.  Ebulus. 

*Eb-ilustrium  ,  -ilostrium ,  -illust= 
rum  (9),  -elustre  (i.  bis  gemina  lustria 
sc.  XX  anni  ig;  aws  bilustre ?)  zweyer 
zit  jar  (8).  XX  jar  (9).  zwenczig  jare  (17). 

*Ebit-  V.  Hebet-. 

*Ebolu-m,  -s  V.  Ebulus. 
Ebor  V.  Ebur. 

*Eboriuni  [aus  orobus?)  vogelwicken 

(96). 

*Ebredio  ags.  hrisil  (Eosw.). 
*Ebrex  i.  senex  (76). 
Ebri-are,  -ari,  -etare,  -etari  hd.  nd. 
druncken ,    v'-dr.    ( 22 ) ,    hd-    truncken,  I 


trucken    (4),    droncken    (132)    machen, 
maken,  i  werden  (7,  64). 

Ebri-etas,  -ositas  hd.  truncken-, 
druncken-  (18  &c.) ,  nd.  vordruncken-, 
vol-  (110  &c.)  -heit, -keit  (18).  vbertranck 
(9). 

Ebriosus  gantz  truncken  (110), 
droncken  (132). 

Ebrius    hd.    druncken.    nd.    vor-dr. 
foUege-dr.  (10).  truncken  (69,  70).  trucken 
(4).  droncken  (11,  132).  vol  (110,  132). 
*Ebula  V.  Ebulus. 

Ebul-Ure,  -ire  (11,  64,  es)  hd.  vbcr-, 
vber  sich  (es),  ab-  (8),  auß-  (64),  vß- 
(17)  -sieden,  -syden.  auer  zieden  (11). 

*Ebvil-litio ,  -itio  vbersich   siedung, 
syden-digkeit,  varr.  -nigkeit,  -igkeit  (es). 

Ebu-,  ebo-,  ebi-,  ebe-  (3)  -Ius, 
ebul-a  (SS,  96),  -um  (iseb,  ui),  -i  (94a), 
ebolum  (94*,  sum.  11),  euoli  (Sum.  II) 
{cf.  ebedus.  meatrix.  nigella.  Gf.  1, 
153.  BM.  66)  hd.  at-tah  (i4i),  -ach  ^ -che 
(Sum.  II),  -ich,  -tich.  attich-krut  (es), 
-kruyt  (132).  adche  (93).  addich  (7o). 
adich  (74,  96).  etich  (85).  adrech  (77). 
retich  (10).  adik  (13,  23,  47,  -us  8S). 
adek  (22).  adeck  0.  adich  als  iung  ho-- 
luuder  ein  kraut  (74).  adeke,  eyn  crud 
also  iunc  alhoren  (22b).  acke  (95).  acten= 
staud  (Ki*.).  ebich  (5b).  ebche  (21).  nl. 
habijck  (143).  harstreut  (47).  heylender, 
Sommer  holder  (73).  a^s.  uualhurrt  (i36b), 
ellenwyrt  (94*). 

Ebur,  ebor  hd.  helphini-  (104),  hel= 
fen-  (1)  -pain;  helfin-  (12),  helffen-,  helff- 
(7S),  elephanten-  (110,  i32)  -bein,  -dyer 
(19).  elpen-  nd.  -ben,  -bein  (132),  -dier 
(11),  ags.  -derban  (i36).  juorie  (99).  iuoor, 
auoor  (Kii.). 

25 


i\n 


KCL 


Ebiir-nous,  -inus  (  7  )  h<l.  liolfton 
bcyiun.  \oii  li.  (11).  lu-lflVii-boyufi-lif 
(,;")),  -Ix'vnigk  (21),  -briiiig  i?.'»), -l);iyiu'iii 
(IM.  t'lpiii  hi'iu'u  (11),  -briiicli  (23). 

♦Ebui'sator   vU-xockU-r    (ü4'M.   auüge 
ht>r  (t!l>'K 

•^Eccum  (17,  7r)\  ellam  (74,  ~r>)  sicdi 
(l>t'^l7i.  S(l\;i\vr  (lio  o.  disse  (75).  syhaii 
dio  (74). 

Ecce  hd.  sich,   sycho  (i33,  I5i,  i.i2). 
zicli  /  ZI'  (23).  SU  (22»'').  sech  hie  (9o). 
/id.  iiym.   uim,   iioino   (133)   wäre,    wair 
(r>);  iiyt'in  war.  si-hawp  (7.5). 
*Eccinc  .-sicli  hie  (loo). 

Ecolesia  lid.  kirche,  kirch.  kijich 
(132).  cliirch  (1).  kirj;  (21).  kerke  (23). 
kircli  (1)),  kilh  (!>3)  l  kristenheit. 

E.  filialis  zukirche  (7.5). 

E.  kathedralis  pistumb  (1). 

E.  metropolitana  byschup  (5''.  epis- 
copus  bi.-?iliofl'  >b.). 

E.  militans  cly  do  vechtcnde  ist  (9). 
die  V.  fiistt'uhoit  (12,  15)  wider  vnrech- 
ten  glauben  (15). 

E.  triumphans  dy  do  sygenthaft 
worden  i.st  (9).  die  syegehaftige  cristen= 
heit  (12).  gesighaflftig  wider  die  vnglaiu 
bigeu  (15). 

Ecclesiare  zu.samc<n  ruffen  (19).  to 
zanien  ruej)en  (11). 

Ecclesiastes  hd.  ein  buchSalomonis 
(110  sim.),  der  weit  verschmehung  (G,5), 
von  der  .sanieliing  sim.  (samhuig,  same= 
nunge)  der  werlt  sim.  (weit,  werlnt 
1.52).  das  pueh  der  verschmeehung  diser 
weit  (75).  der  vppikait  der  weit  (1).  der 
werlt  versmehung  (7).  der  wernt  versii^ 
menung  (21). 

Ecclesiastlcus  hd.  kirch-er  (6),  -er 
herre  t7i,  -her  (()7),  -ener,  -ner  (69,  70, 
134),  -lieh  (öl*,  19,  110).  kirgener;  in 
der  sameniing  (21).  eyn  buch  von  der 
same-nunge,  -hing  (7)  der  dogent  (5,  7, 
sim.  65).  das  puch  der  uewen  weishait 
(1).  sigriste  ((J).  kerklic  (23).  kirke-  (11), 
kyreh-  (i32),  kirch-  (uo),  crist-  {  cri^ 
sten-  (65)  -lieh,  o.  von  der  kirehen  (iio), 
off  van  der  kijrchen  (132). 

*Eceula  (aus  ital.  eccola  ?)  siech  siech 
(17). 

Eecvun  (17,  75),  ellum  (74,  75)  siech 
das  (17).  schow  den  (75).  syhauden  (74). 
*Ecia,  ij.  -e  eyn  brille  (18). 
*Ecleta  V.  Heetheea. 
*Eclygma  v.  Electuarium. 
*Eclipea  v.  Eclipsis. 

Eclip-sari(ll,  19),  -ticare(19),eglip- 
pitare  (8),  -pieare,  -to  (17)  hd.  gebrechen. 
nd.  gebree  hebbcn  (11). 

Eeli-,  ecly-psis  gebroch  (17).  ^ehrest 
(11  Mrg.).  ver-schvveinmung,  -bleiehung 
(126).  abgang  der  planeten  schyn  (75). 
e.  lune  mones  finster  0.  verleschung ; 
e.  solis  sunncn-f.  o.  -schines  vnderzug 
(64).  eclipea  i.  obscuritas  l  ludus  (76). 

Eeli-,  ecly-pticus  gebrech-  (uo  &c.), 
gheblec-  (11)  -lieh. 

Ecloga  V.  Egloga. 

E-  (64),  e-  (Br.),  6-  (8i),  gew.  i-  (Br. 
&c.  ngr.  OU),  y-  (1).  hi-  (S*»)  -conomia, 
hyconia  (79).  ico-roia  (uo,  132),  -nia 
(8,  68)  vor  steunge  (8,  9).  hulJ-haltung 
f  -habung  (75).  huusraet  (81).  die  kunst 
von  regierung  des  hauses,  var.  büß  (64), 
hußgesynn   zu    regieren    {st.    -ica  es). 


ECH 

liausmufer    (.</.  -ma    1).    drot.'^eap   (79). 
drolJe  saninient  (8''.  cf.  econoinus). 

J^-  (Hr.),  i-,  y-  (93)  -conomica  huß 
sorg  (110).  (kunat)  gelert  seldc;  cin.s 
luisgesindes  ( 93 ).  eyn  konst  oni  eyn 
huyß  oH'  ianiily  tzo  regeren  (132).  yco- 
nicoriun  (libcr)  von  der  haus  gschat't  (1 ). 

E-,  i-,  y-,  hi-  ( 0,  S'>,  2.)  i  -conomus,  e-,  i- 
coninius,  -conomicus,  yconamus  (tJ), 
hyeomus  (79),  l  echomidus  (7«j  (/.  dis- 
peiisator)  hd.  nd.  vor-,  v'-  (7j  -stender, 
-steniicr  (IH),  -stelier  (3,  .j).  fiirstlier 
(4.  (f.  forest-,  luc-arius).  forst  ma  ister 
(76).  ein  liau-,  varr.  liey-ßliclier  man 
(iH).  iuißkneeht  (125).  hd.  seliatl'ner. 
lius-sch.  (110),  -wert  (22),  -wurt  (6), 
-haber  (75),  -vader  (23).  drocsote  (79). 
droßeße  (»h).  dro6sae-t,  -rt  (KU.),  sehaffer 
(9).  schelfer  (S).  eyn  dispenserer  (i32), 
bestell(>r  van  dem  Iniyßgesinde  (i32), 
der  hußge.syns  (68). 

Econtr-a,  -ario  hd,  widder,  w.-vmb 
sim.,  her-w.  (17).  nd.  wed-er,  -der. 

Econuerso/irf.  widervmb.  w.-om(i32). 
weder  vme  (23). 
*Ecor  V.  Echo. 
*Ecosmen  v.  Elicosmon. 

Ecquando  wenn  joch  (126). 

Ecquid  hd.  sii'ch  was.  sye  wat  (l32). 

Ec-,  en-quis  ist  etwar  (88). 

Ecstasis  &c.  v.  Extasis. 
*Ecteca  &c.  v.  Heetheea. 
*Eeuleus  r.  Cuculla.  Aculeus. 

Ecu-,  acu-,  selten  equu-leus,  eculius 
(75  varr.)  [i.  catasta,  expansale  Br., 
expensale  6,  patibulum  &c. )  niarter 
bovu  (93).  hd.  galgo  (Gf.),  galg,  elag 
(sie  uo).  /ic?.«o?.galge.  sper-g.  (5),  -galgen 
(9).  eyn  snel  eyns  galgen  (17).  eyn  snelle-g. 
(3).  üypstock  l  gake  sual(19j.  kacke  (12). 
stock,  kaeek  (11).  stog  (8^).  notstal  (4). 
eyn  rang  (7).  ram  (21,  6,  75)  der  weber 
zu  den  tuchen  0.  daran  man  die  leut 
martert  (75).  reme  (13,  22).  vcn\{vbisus^ 
penduntur  carnes  75).  rauie  (13,  152). 
pynrani  (uo,  sim.  132).  ross  ec.  in  carco'e; 
ressHn  equ.  (9i).  das  rosschen  (125). 
eruleas  (  i.  mediastinus ,  pilorium ) 
pranger  (3). 

*Echaliuiii  v.  Euchalium. 
*Echare  wider  hellen  (75). 
*Echates  i.  dea  magorum  &c.  (76)  aus 
Hecate. 

Echemythea  (£X*[J^^^'-'^)  verschweig= 
samkeit  (i26). 

Echid-na,  -gna(i25)  otter  (125).  ater 
(132).  nater  dio). 

*E-  t  v-chinastrum  1/.  pul-,  peri- 
monia,  pelonitis,  TCsXovtT'.i;,  geran-ium, 
-ogeron  &c.)  windischer  storekenschna^ 
belsim..  nl.  knol)elachtig  eranebeck(i43). 

*Echüina  &c.  v.  Echitudo. 

*Echinum  (^.  abomasium)  saltcr,  bök 
(109).  Verwechselung  mit  dem  Psalter 
(salter)  der  Wiederkäuer!  i.  q.  echinus 
die  mannigtaltc  (Ki.). 

Echi-nus,  i  -uus  (i4i),  echminus 
(piscis  <£•(■.  76),  ethsrmus  (jx  v.  Hamb.) 
glasauaz  (Gf.).  buso  (i4i,  Gf.).  huse  (Sum.). 
huze  (v.  Hamb.).  ygel;  kestenigel  {i.  e. 
hülse;  i26).  kastanien  schlw  [i.  calyx 
echinatus  109.  cf.  Br.  wtb.  2,  842). 

Echites  aern   stein  (19.  X  aetites). 

*Echi-tudo  (76),   -nna,   g.  -nnadis 


EDE 

(129,  147),   -nadea  (pl.  Pap.)   est  insula 
que  dam  (in),  -lU)et  (129).  eylant  (147). 

*Ech-iuus,  -minus  v.  Echinus. 
Echo  (  //.  -onis  uo  &c  ) ,  /  icheos 
(looi,  ichoos  (120,  121,  Sum.),  ecoF,  g. 
-ris  (9i  galiu  (13,  100,  121,  141,  Sum.  &c.). 
hil.  wider-  sim.,  hd.  nd.  weder-galm  (8, 
9),  -galle  (.5),  -schal,  hd.  -s.-hall,  -hal, 
-thon  (126).  -luit  (19),  -geluit  (i.!2),  -ruep 
(11),  -cianek  (uo,  132)  als  in  den  buss-^ 
chen  (132),  weiden  (uo).  ags.  uuydumer 
(136),  wuduma're  (Bhw.). 

*Echola  i.  consohrina  (76). 

*Echoniidu8  v.  Economus. 
Edacitasvraz-(8h),  fraiß-(19),  vraet- 
(11)  -heit.  hd.  freße-  .sim.,  fras.si-  (134), 
freßig-,  freezig- (9),  freyssi-  (3),  freßlich- 
(68).  frisch-  (fj)  -keit.  freßerij  (17,  uo). 
frasserey  (4).  nd.  vress-  (23),  vrass-  (132), 
werd-  (22)  -icheit. 

Eda-culus,  -sculus  hd.  frasse,  fraß, 
fraiß  (19).  l'rayße,  vressich  (132). 

*Edagium  ( :  eda  boMerna  Gl.  m.  =: 
rhedagium  q.  v.  :  rheda)  wagen  0.  roß= 

ZOl   (64). 

*Edaliu-m,  -s  {de  manzare  Gl.  m.) 
si>eise  {untersch.  von  edi-,  edu-lium  67, 
152,  jedoch  identisch  mit  edulium  Nr.  1 
in  66  &c.). 

*Edani  v.  Edera. 

*Edasculus  v.  Edaculus. 

Edax  hd.  freezig   (9) ,    freßig.   vre3= 

sieh  (23).  vrazzich  (81").  frassig  (4).  vrae= 

tich  (11).  vraet  (99).  wars    (100).   werch 

(22).  frisch  (G).  eyn  freßger  (18).  schleitzer 

(126).    rficll    (25.    cf.    Sm.   3,    19). 

Edecumare  v.  Edicomatua. 

Eden,  edem  {i.  delicie  paradisi) 
wollust  (17).  wolust  (7). 

Edentare  hd.  zende,  zene,   zen   vß- 
brechen,   -ziehen   (8).  nd.    de   tenue   vt 
breken. 
*Edentarius  zanbrecher  (Uo). 

Edentatus  zane-  (10),  zen-  (12)  -loiß. 
zanloß  sicut  puer  (8).   zantlos  s.   senex 
(9).  ainer  dem   die  zen  vß    gefallen   o. 
gebrochen  sind  sicut  senex  (76). 
*Edentoniatus  v.  Edicomatus. 

Edentulus  zan-loß  (uo,  s.  puer  8), 
-loz  (4),  -laß  (17),  -fleisch  {sie  68),  -lucket 
(64,  uo).  zant-los  (s.  ^^wer  9), -loyß  (132). 
czenelose  (13).  on  zen  (64).  tantloes  (11). 

Ede-,  edi-pol  {i.  per  §dem  pollucis 
Br.,  adv.  iurandi)  hd.  Scheltwort,  bei 
dem  hauß  edelpols  (74). 

E-,  he-dera,  edra  (8,  75),  hedra 
(133),  edrea  (23),  edam  (11  Mr§/)  ephaw 
(7,  64,  uo,  123).  epfau  l  maucrpfau  (ii4). 
ebhaw  (hed.  110^).  ephew  (67,  uo^). 
cphei  (91).  ephee  (76).  abhew  (uo'*).  ebheu 
(ed.  uüc)  cbh6we(15).ebowe(95).  ephew-, 
ephe-,  ebeien-baum  ;  wild  ej^h-eu,  var.  -eu 
(75).  eböm  (n).hd.nd.  ebich.  ebb-,  ew-yche, 
ebeche(19).ebechhee(Sum.).abech(ioi).ep= 
pich(68,  75).  y  wesche  (22).  ybische  (5).  ebe= 
schlo  (47).  ibenloub,  wintergruen  (125). 
eygloff  (85).  eyloef  (11,  132).  yflöf  (109). 
iuc  t  aucy  {arbor  23).  ein  ibc  t  ylme 
(3).  eib  (74).  ib  {arboi-  75).  eyben  (4). 
j-fe  (13).  paum-  (9),  bäum-  (8),  wede- 
(11,  109,  74),  weden-  (85),  wed-  (47,  74, 
1  132),  welle-  (Sm.  4,  30)  -winde,  ags.  uuido 
i  uuindae  (136*^);  ifeg  (136^^).  weminde  t 
ingroen  (107).  wintaw  (7).  pawmbinden 
i  (edere  3).  grund-rebe  (100),  -reb,  -eram, 


EDI      - 

asch  (74).  ed-era,  -ra  arborea  ebich 
(17,  153).  eyn  esche  (17).  edera  nigra 
ebhowi  (101).  ags.  eordhifig  (94a).  e. 
terrestris  gund-eram  (8),  -ram  (9,  85, 
96),  -raue  (47).  giinne  clrobe  {sie  17). 
grund-reb  (i53),  -reben  (144).  grundt-, 
gundel-räb,  nl.  onderhauer  (i43). 

Edere  hd.  sprechen,  reden  (8,  9), 
machen,  zelen,  zalen  (6),  eßen,  offen- 
barin,  -baren,  -barn,  -born  (6),  geberen 
{  buwen  («is).  nd.  sprecken,  secgen  (99), 
maken,  telen,  teken  (22),  eten  (99),  etten, 
mitten  (85),  oppenbarun. 

Edes  hus  (5).    huus    (11).  hues   (19). 
huß  (8,  HO),  haws  (9). 
*Edibilis  v.  Edilis. 
*Edicare  hochernuichen  (74). 
*Edicari  hocherworden,  enteren  (74). 
Edieere    hd.    ge-bieten,  -b.   als   die 
welthchen  (75),  -byton.  hd.  nd.  ge-bieden, 
-beden  (19,  23),  -pieten  (4),  -benden  (18), 
-breyden  (21) ;   beyden    (22);    kun-den 
(4),   -digen,    -gen    (21).    v'-kunden    (6), 
-Kondigen  (17).  außruffen  (75). 
*Edicium  v.  Editio. 
Edico-,   edito-,   edento-  (76),  edu- 
(17)   -matus  [i.  exstirpatus  "6 ;  ef.  Gl.  m. 
3,  263)  hd.  ans-  (9),   vß-geworffen.  edo- 
(76),  ede-  (Br.)  -cumare,  l  -gmare  (76) 
i,  excerpere. 

Edictor  gebieder  (11,  19). 
Edietum  {i.  editio  (/.  v.  no  &c.)  hd. 
nd.  gebot,  hd.  kundunge,  aus-  (4),  vß-k., 
-kiindignnge,  -ruffung  (75);  anschundiing 
(l.c/.  instinctus ;  Xauscundung  ?).  gebod 
t  vß  kunning  (21).  gebott  t  v'kundung 
(6).  gebotte  t  v'konnung  (18).  en  bot  l 
vtkundinge  (23).  machung  0.  verkyn- 
düng  (67).  außgeriefft  bot  (uo).  gebiet 
der  weltlichen  (ind.  der  geystlichen; 
75).  eynes  wertlicheu  fürsten  gebot  (3). 
koningis  g.  (8,  9),  t  gesecze  (9). 

Edicula  breidihus  (93).ihußlin"(8). 
hauslein  (9). 

Edific-are, -ere  pawen  (1,  4).  bawen 
(9,  134).  hd.  nd.  buwen.  huser  b.  (110). 
buhen  (5,  21).  czimmern  (19,  68,  110). 
stiebten  (99). 

Ediiieatio  stichtunge  (99).  nutzbar^ 
keit  i  besserung  (65). 

Edificator  pa^vmaister  (1). 
*Edificatoriuin  ein  nutzlich  ding  (65). 
Edificium,  t  edinphium  (76)  (/. 
maehina,  fabriea  71,  frabrica  1)  buw 
("6,  110).  buwe  (12,  19).  hd.  nd.  ge-b., 
-bauwe  (152)  -bue  (17),  -bu  (21),  -bav  (7), 
-bou  ( 49 ),  -paw  ( 1 ),  -pew  (9),  -bewe 
(70,  151),  -bew  (134),  -bude  (5),  -bucz  (8), 
-buescz  (18),  -zymmert  (8),  -zimmer  (es). 
buete  (22).  czimmer  (9, 19).  tzymmeringhe 
(132). 

Edilis  sbst.  {i.  edituus  110  &c.)  hd. 
hus-,  huß-,  haus-wirt  (8,  9),  -warter  (68), 
-verwarter  (93),  -huter  (75),  -bieder  (110 
sim.^.  spiel-  t  schaw-  (88),  kijrch-  (132), 
kircheil-  (110),  paw-  (123)  -meister.  haii= 
genpfleger  (88).  pl.  kirchpropst  o.  pfleger 
(91). 

Edi-  (132),  edu-  (76),  edibi-  t  esibi- 
(110)  -lis  esserlich  (110,  132). 

*Edili-um,  -tium  (110)  i.  vo-,  fo-,  (3) 
-racitas  ^  dignitas  in  domo  {lo,  uo,  134. 
c/.  eduUumj.  fraßamkeit  1,74).  querder 
(8,9).  geiczi-(3),  großlich-  (iiclS) -keit. 
'*Edili-,  edi-  (es)  -um,  l  -tas  (74), 
-tium  (68,  110,  132),   edicilium  (es)  i. 


EDU 

dignitas  edilis,   als  solchen  ampt   (132). 
;  torwarterey  (74). 

*Edinphium  v.  Edificium. 
*Edima  v.  Endiuia. 
^Edipol  V.  Edepol. 
Edis  ü.  aula)  sail  (19).  zael  (11). 
Edis-serere  (Br.),  -sere,  -serare,  -cere 
(76,  110),  -erare  (76)   hd.  vßlegen  sim. 
be-tewten  (9),   -dudeu  (17).   wißlich  (17, 
75),  subtiel  (74)  reden,  exponiren  (99). 

Edi-tio,  -eio,  -eium,  t  -ctum  (uo  &c.) 
hd.  machunge;  ge-m.  (6,  21),  -bietung; 
gebunge  (67,  152).  nd.  ghemakiuge  (23). 
buunge  (5).  gebot  (110,  182). 

*Editomatus  v.  Edieomatus. 
*Editor  V.  Osor. 

Editus  hd.  gemacht,    nd.  giiemaket. 

Edituus  (j.  campanator  74,  cf.  edilis) 
hueter  der  kirehen  (75).  huß  Imdir  (8). 
haws  vater  (9).  raeßner  (64,  74,  91): 
glockler,  kirchwart  (74). 

Edo  schlemm-,  fress-,  sufF-,  brass-, 
schleck-,  full-er  (ss). 

Edocere  leren  (9).  heruß-1.  (es). 
*Edocu-,  edog-mare  v.  Edieomatus. 

Edomare  czenu-u  (19).teemmen  (11). 
*Edomsia  v.  Dionisia. 

Edra  (£Öpa;  i.  sedes  episcopalis  76) 
bischoff  stul  (8). 
*Edr-a,  -ea  v.  Edera. 

Educare(^.'rt«;?7Ve,  dueere)  hd.  nereu, 
er-n.  fuden  (8).  fueden  (ee).  voeden(i32). 
fyden  (13).  voden  (23).  fochten  (21).  hd. 
futer-en, -n ;  futtern ( i5i),  fuoren  (76  .sim.), 
fuercn  (i52),  turn (rfwcereS), füren («winVe 
6,  9).  vustcren  (99).  voert  stueren  {sie 
11).  hd.  er-,  nd.  v'-quicken.  erkornen  (7. 
aus  erquicken  X  erko-men?  -bereu?), 
vßbringen  ziehen  (65).  erczen  (1). 

Educatio  futung  (8).  fudung  (8''). 
fuedung  (66,  i5i).  voedinghc  (i32).vodiiige 
(23).  weydung  (68).  vertunge  {sie  9).  hd. 
futerung,  furunge  (i52),  furung  (67), 
vß-f.  (76),  furung  (3).  leydinge  (Ü).  hd. 
nerunge,  er-n.  (3,  uo),  -quickung,  -qui= 
gunge  (21),  -kickung  (76). 

Edueatus  derzogen  (75). 

Educere  füren  (uo).  hd.  vz-,  vß-,  vs- 
(6),  auß-,  auf-  (3)  -füren  (67),  -füren, 
-füren  (3,  6),  -fieren,  -foren,  -foru  (18), 
-faren  (12  &c.),  -ziehen,  -zehen,  -leyten 
(uo).  vyß-  (132),  vor-vorn  (22),  -leyden 
(11,  132).   vt  ten   (22).    iungen  ten  (23). 

Eductio  außfurung  (75). 
*Eduetor  außfurer  (75). 

Eductus  entleidet  (19).außgefurt  (75). 

Edulis  f.  Edilis. 

Edul-ium,  -um  {v.  escina)  {cf.  edi= 
liumi)  hd.  nd.  spise  sim-.  querder  (16). 
fraußhait  (7).  aet  (106). 

Edulus  i.  estor  f  vorator  (Br.). 

E-,  selten  he-dulus  zickel  (49).  kitzel 
(75).  huetel   (81.  cf.  Sm.  2,   256).   phretfc^ 
clien  {auis  125). 
*Eduinatus  v.  Edieomatus. 

E-,  selten  he-,  hoe-dus    {i.  prellus 

Voce,   ex    quo,  147)    hd.    kitz    (1,    75),     chi_Z= 

zin  (104),  kytzin  ,  kutzin  t  kufflin  (7), 
kützlin  (65),  kiczel  (53),  kitzlin  (64,  uo), 
gitzi  (93).  geiß-gin  (132),  -lin  (3,  75^, 
uo),  -el  (75-'*).  eyn  iunge  geyscz  (18, 
21),  ziege  (17),  zege  (5).  eyn  iunck  sege 
(22b).  ziken  (6).  tzicken  (23).  czickel  (4). 


EFF 


195 


czick-  t  czege-leyn  (9).  zygelchin  (12). 
ein  czicztliche  {capra  iuuenis  3).  hd. 
bock,  back,  (67,  152),  bog  (8).  bück 
(147).  nd.  hoken  (22ab,  23),  hoyken  (11). 

*Eester  (*.  pie-us,  -a;  a.  d.  Nl.)  ex-, 
aels-ter,  eyn  vogel  (147). 

*Ef-  bes.  in  76  öfters  st.  eff-. 

*Ef-,  efif-  v.  Eph-. 

EfifabiUs  hd.  sprechlich  (19);  vß-, 
zu-,spr.  sprekelich  (11). 

*Effabiliter  außsprechlich  (75). 
*Effacere  {i.  faeere  Gl.  m.)  hd.   strafe 
feil,  stroffen  (8). 

*Effaltes  V.  Ephialtes. 
EfFamen  spräche  (19).  spraeck  (11). 
Eflfa-minare  (Br.),  -minari  (uo  &c.), 
-rnari  (66  &c.)  /.  loqui. 

Ef-fari,-ari  i  -rari(76)  hd.  sprechen, 
zu-  (8),  vz-spr.  auß  reden  (64).  nd.  vt 
sprecken. 

*EfFarnari  v.  Effaminare. 
*EfiFebyon  v.  Ephebian. 
*Ef-,  ex-  (Pap.,  Gl.    m.)    -februare  {l 
expu-rgare    Gl.    m.,   -gnare    sie    pap. ; 
desecare  76.  st.  defecare  q.   cf.)   luteren 
0.  schumen  (8).  leuteren  l  schewmen  (9). 
*EflFebulare  v.  Efiibulare. 
Effebus  V.  Ephebus. 
EfFector  würcker  (65). 
Effectus  s.  ptc.  hd.  ein  gesclii-ht  (6), 
-cht.  _getain  (19).  ghedacn  i  daet   (11). 
hd.  tat  (9),  that  (134),  dat,  dayt  (19,  133). 
voln-   (5b),    vor-   (4)   -brocht.    volpracht 
ding(l,  65).  volbrachtig-  (74),  volbrachte- 
(5),   follenbrachti-   (7),   folenbrati-   (13), 
folbroch-  (21)  -keit.  vuUenbrachticheyt 
(23).  werck  (uo,  132).  Wirkung  (7  sm.). 
gewircket   (15).   geworch-te  i  -t  (9),  -t 
ding  (74).  ein  gewurckt  wesen   (63).  ein 
end  (68).  eyn  begir  begriffen  (8). 
*EflFeminalis  wibischen  (75).  • 

*EfFeminalitas  v.  Effeminatio. 
EfFeminare  hd.  v'wiben.  nd.  vor 
wiuen.  vber  weyben  ( 1 ).  weibischen 
(64).  wyplich  {sie  152).  wyplichin  sin 
(19).  wijflich  wesen  (11),  sijn(i32).  kranck, 
wibisch  syn  i  machen  (uo).  w.  leben 
0.  thun  (75).  vnt-machin  (8b) ,  -maken 
(23).  goczczen  (9.  cf.  goße  t?.  efFeinina= 
tus). 

Effeminate  gebrechelich  (17). 
EfFemina-tio,  t  -litas  (75)   wibunge 
(5a).  v'-w.  (18,  21).  wibscheit  (75).  v'dor= 
benheit  (8b).  vordomicheit  (23). 

EfFeminatorium  hurhuß  (68).  huer= 

huyß    (132). 

Effeminatus  hd.  v'-wibet ,  -weihet 
(134,  152),  -beibt  (1).  nd.  vorwiuet  t 
blöde,  v'wijfft  (132).  wybischer,  fleisch^ 
Hoher  (65,  uo).  weych  von  fleißlicher 
kranckeit  i  goße  (8.  cf.  efFeminare, 
semiuir,  sinpubium).  waych  von 
menschlicher  art  (9).  vnerlich  (8b).  eff. 
gat  schlechts  vft"  die  hufften,  als  ein 
pelltz  vff  synen  ermelen  (65). 

*Effemineus  wiblich  (75). 
Ef-ferare,  -ferrare  (23),  -erare  l 
-erari  (76)  grymmen  (8,  9).  grymmig 
sin  (17).  freydigen  (9).  fredigin  (8).  hd. 
greus-,  greuß-  (88),  graus-,  greu-  (uo), 
wreyt-  (132)  -lieh  thon  sim.  wild  l 
vnwirß  i  greulich  (88),  wreet  (i32) 
machen,  wieten  (76).  vor  iaghen  (23). 
EfFeratus  gantz  wild  (64). 

*EiFerbere  v.  EfFeruere. 

25  * 


11)0 


EFF 


EFF 


EGI 


Efforre  Inl.  \z-,  ud.  vt-dragon,  -dar- 
gfu  ^S'M,  /((/.  tnigcn.  hd.  crlu'litMi,  sich 
crli.  ^lll>).  v'lioogcn  {i:\t).  loben  (!>). 

Efl'or-uore,  -bere  hd.  er-,  \wx-,  ir- 
liirzt'ii,    wiiniu-ii,  -winiuMi  (17).  Jiussydcn 

Effbi'us  //(/.  f^rymmi-g, -rk(0).  frot-zig 
(IM.  l'n'liigi,S).  wilder,  vngt'zi'mi)tt'r  (iio). 
wrt>i-t  ^11,  i;i-').  vrt'slik  {'l'.\). 

Eflfe-,  eflii-stucare ,  efftisticare  (*". 
raiituriarc  de  bmiis  suis)  v'-e/.chen  (HO, 
-ziflu'M  (uo),  -tzoriMi  (Kt-'),  -tyon  (ll). 
vli  der  liand  gehen  vnd  vorwerftVn  mit 
ein»  liahn  1,110).  vy.s  der  hant  gcuen  ind 
v'worpen  mit  eynem  iiahn  (i,'?2).  vter 
hant  glienen  (11). 

Effestu-,  efRistu-,  effusti-catio  (i. 
abdiratio  (il.  m.)  v'-zyliung  («s),  -tzyc- 
nis.se  (i:!2),  -zieehnilJ,  varr.  -zychniß, 
-zieliniß.  -zaiehnulJ  (iio). 

Effeta  wiirbas  inerrnfnuditbar  frawe 
(9).  forbaß  men  (sie  17).  entleret  (64). 
*Effetare   [t  st.  c)   reynigeu  (8,   9). 
sweyö'en  (9). 

Effetus  v'.siegen  (10).  gelte  (12). 
*E£fialtes  r.  Ephialtes. 
*Effibu-,   effebu-   (17),   effibo-    (76) 
-lare    auf  knopfehi   iß),   uff-huffehi   (8), 
-losin  (8.  17),  -Span  (17).  ent-,  out-  (i32) 
-spannen  (^uo  &c.). 

Effica-cia,  -tia  (134)  mäht  (6,  S^), 
hd.  nd.  maeht.  m.  folebracl.t  (18)  maicht, 
wijßheit  (i-A-2).  meehtekeit,  kraft  (8,  9). 
witzekeit  (17).  vohvortzam  l  sane-w. 
(5.  c/.  conscientia).  wohvart-  (1),  wol= 
brat-  (2)  -samehait.  vulbortzamicheyt 
(23).  wortumkeit  (21).  wißheid  (17,  68). 
hd.  veruuuffte  sim.  wurcklikeit  (iio). 

Efficaciter  starkeliehe  (17). 

Efficax  eyner  der  eyn  iglich  ding 
li(;htelieh  mag  vß  gelegen  (21).  einer 
der  lieht-lieh  (7,  37^),  -eclich  (6),  -ig 
(5),  leichtiglich  (4)  ein  ding  macht. 
en  de  lichtliken,  ghelichlikeu  (22)  en 
dink  maket  (23),  maken  (22).  nd.  nd. 
mechti-g,  -eh.  m.  mit  der  wurckung 
(7.5).  mächtig  (8'').  hd.  nutz-,  nd.  uut-bar. 
nützber  (37^^).  nutz-nemer  (67),  -sam  (4). 
vol  wortzam  i  uotze  (5).  wohvart-  (1), 
wolbrat-  (2),  wllenbor-  (22)  -sam.  \u\- 
bortzam  (23).  begyrich  (70  sim.).  bege- 
rich  (uo,  132).  begirlieh  (69,  134).  lyp= 
lieh,  begrijflich  (17).  fruchtsam  (17,  4). 
tetig  (9).  doende  (11). 

Efficere  hd.  nd.  werden,  würcken  i 
tun  (9).  wirken  t  foUcnbringen  (12). 
w'kin  (8).  hd.  foln  komclich,  folkom^ 
melich,  voUekumlich  sim-,  volkumen  (76) 
machen,  zeren  (17). 

Efficiens  wirckende   (12). 
*Effiduciare  v.  Deblaterare. 
*Effigere  auhefften  (3). 

Effig-iare,  -ere  hd.  bild-in  (8),  -en, 
-e  macheu  (17). 

Effigies  pild  (1).  hd.  nd.  bylde.  beide 
(23).  byldnuß  (es),  gestalt  (110,  132). 
ein  bydde  gestelteniß  (sie  5'').  glich- 
nisse  (9),  -niß  (8).  gligenis  (13).  eyn 
apt  got  (7). 

*Effigi\iin  V.  EfPugium. 

*Effimera  v.  Ephimera. 

Efflare   uß   blasiu    (8).    aus   blosen 

(9,   6,5). 

Efflere  aus  weyueu  (9). 

Efflorere  blueu  (8,  9).  vß  blueu  (17). 


Effluere  über  flißin  (8).  hd.  uß-  (17), 
\ber  tiießen. 
*Effocilare  ertjuicken  (9). 

Effodere  [i.  extum-bare  /  -ulare 
77)  hd.  vz  ^rabin  (;')),  vß  ,  auß-graben, 
-gr.,  vlg.  einen  toten  menschen  vom 
gral)e  (7.5).  nd.  ut  grauen. 

Effontire  i.  venenose  loqui  (ßr.).  fenyn- 
liek  ealleu  (147). 

*Effractabilis  ags.  hus  brycil  (145. 
cf.  efFract-arius,  -or  Gl.  m.). 

Effractor  hd.  vß  brecher,  auspre- 
eher  (9). 

*Effractorium  {Uni)  breche  (135). 
Effi'actus  zersteret  (64). 

*Ef  -  fVangere ,  -fringere  (Br. )  uß 
breciieii  (17). 

Effrenare  vß-zemeu  (7,  68,  110), 
-zyeinen  (18).  aus-czemeu  (i5i ,  152), 
-zämen  (i34),  -zeumen  (75).  ontzomen 
(132).  uff-zeumen  (17),  -zeymcn  (21).  up- 
tome  (23),  -temen  (22). 

Efifren-atus,  -is,  -us  vnge-  hd.  -zame 
(7.5),  -zemet,  -zärater  (134),  -zemit,  -zempt 
(67),  -zemer  (69),  -zeumt  (18),  -tzoemt 
(132),  -temet  (23),  -breidelt  (99  sim.). 
vnczawm  l  wilder  (9).  hd.  nd.  wilde,  wil 
(21).  böse  (19).  wreet  (11). 

*Efirmgere  v.  Effrangere. 

*EfFrodasia  v.  Affrodisia. 
Effron-datus ,   varr.   -tus  [cf.  -dare 
(il.  m.)  verschempter,  stiruloser  (65). 

Efirons,  efrons  (76)  hd.  vn-sinnig, 
-schamig  (4,  68),  -schemig,  -schämig  (134), 
-schemmig  (6),  -scheymiger  (21).  hd.  nd. 
vn-,  on-  (11,  132)  nd.  -schemich,  -siunich, 
-Schemel  (11,  19,  132),  -zemig  t  -sonnig 
(18),  -kennig  (67,  i33,  152).  hd.  scham- 
melos  sim.,  scheme-loz  sim.,  -lus  (21). 
schamlose  l  schemig  ( 7 ).  scheraolos  l 
schemich  (23).  schautloß  i  verschempt 
(76).  eyn  de  eyn  luttich  vorhouet  heft 
(22). 
*Effron-tus  v.  -datus. 

Eflfugare  uß  gagin  (8).  v'flihen  (9). 

Effugere  ent-  hd.  -fliehen,  -pfliehen, 
-flehen  (17),  -flegen  (5),  -fleen  (21),  -vlyeu 
(132),  -komen  (23).  vntulien  (99).  en-  (18), 
euweg-  (6),  uß-  (7)  -fliehen. 

EfFu-,  effi-  (8)  -gium  hd.  nd.  flucht, 
fluht  (G).  flüchte  (8'^).  floche  (18).  vlogt 
(99).  hd.  vß-  (141),  zu-flucht,  -flocht  (5, 
133,  1,52).  fluchtig  (8). 

EfiFugus  fluchtig  (110  &c.). 
*EflFul-cire  i.  plene  fulgere  (le);  -tire 
sere  czireu  (9).  zu  czieren  (8). 

EfFulgere  zu-  (8),  uß-  (17)  -schinen. 
sere  scheynen  (9). 

*Effultire  v.  EfFulcire. 

*EflFumare  auß-iüechen  (75),  -reichen 
(75cde)^  -reculien  (sie  75^). 

*Effiuiiigare  aus  reucheu  (9). 

*EfFuncare  v.  Eruncare. 
Effondere  hd.  vz  gißin(  5),  vß  gießen, 
vs  gießheu  (6),  auß  gyssen.  «rf.  ut-gheten 
(23),    -ghieten    (11).   efiFunde  frameam 
zughe,  zuch  vß  din  schwert  (65). 

*EfFuranB  [cf.  efirons)  schemelos, 
vnsinnich  (22). 

*Efi\irencia  (ur  aus  ici ?)  i.  effectus(76). 
Efiiisio  uß-gießunge  (17,  65 ,  75), 
-fließunge  (65). 

*Efilist-icare,  -ucare  &c.  v.  Efiiestu^ 
care  &c. 


Effüsus  cntHchhipfi't,  vßgcwuscht, 
herußgegossen  (65). 

*Tlff\xtare(i.  conßteri  (ii.  m.)  v'-smahiu 
(19),  -.sinaen  (11). 

Efhitire  i.  eßuiidere  l  stulte  loqui 
^110  &c.);  foras  inittcre  t  sieut  garruli 
inejjtc  loqui  ( l'ap. ).  uß  gißin  (8).  au.s 
gissen  (!().  efucio  iui  itiim  /.  aficio  7ion 
afundo  (  celando  profvro  (76).  efHitio 
i.  Joris  nliquid  effiuidere  sine  eßeetu(V!ip.). 

*Efrari  ?;.  EfTari. 

*Efucio  f.  Eff\itire. 

*Egecero-n,  -s  r.  Egoceros. 

*Egenius  r.  Eugenius. 
Egenus  [i.  ege-ns,  -r)  dorff"-tig  (17, 
23),  -haff"tig  (.')).  hd.  durff"tig.  dorstich 
(22).  hd.  nd.  arm.  hd.  siech ,  sich  (21), 
kranck,  crang(17),  brusthafftig  (88).  nd. 
zek  (23). 

Eger,  egrus  (69,  134)  (i.  tristis  t 
infirinus,  ef.  prc.)  hd.  siech  i  arm.  siehe 
(9).  aiec  (99).  hd.  nd.  kran-ck,  -g  (i52). 
durfl'tig  (5''). 

Egere  hd.  du-,  do-rff'tig  sin,  sein.  nd. 
dorf-,  dors-  (22)  -tich  zin.  notdürftig 
sin  (()).  kicht  [aus  not)  dorft'tig  (21). 
dürfticlichen  leben  (9).  durfteklich  lebin 
(8).  dorfl'en  (7).  be-d.  (19,  uo),  -hüben 
(14),  -hueuen  (11),  -hoeuen  (132).  bohofen 
(13).  nicht  habin  (5,  7),  hebben  (23). 
armut  (75»«^),  a.  lyden  (T5^)  am  gut  vnd 
an  gesuntheit. 

Egerere  schissin  (8  sim.).  scheyssen 
(9).  vßwerff"en  (64).  dauwen(17).  zu  stul 
gen  (1,  515).  ut  dreghen,  to  stole  gan, 
schiteii  (23). 

*Egerincus  i.  tolincus  (139)  aus  egeri- 
mus  i.  toUimus  (142). 

*Egerniinare  ufi"  sten  (8  &c. ).  auf 
steen  (9). 

*Egerosus  (i.  medieus)  medicijnre  (147). 

Egescere  arm  werden  (110  &c.). 

*Egesta  („st.  -are"  Leo)  ags.  ascre- 
paen  (^i36). 

Egestas hd.  durfi'tig-,  durfi"ti-,  doi-ffti-, 
dirftig-  (76),  notturfti-  (67)  -keit .  be^ 
durftlichcit  (uo).  nd.  dorf-,  dors-ticheit. 
notturft  (17).  ermut  dorfi"tig  (5).  arm= 
mut  (8  sim.).  armuede  (11).  kommer 
(13).  behoefi"te  (132). 

*Egestator  schi-,  var.  schei-sser  (75). 

Egesti-o,  -a  (74)  treck,  mist  (74). 
thier  dreck  (1).  schyßung  (5^,  75).  dau= 
ung  (7).  vßwerffunge  des  trecks  (75). 

Egestuosus  vol,  voller  (74)  armut 
(68,  74,  uo),  armoitz  (i32).  dii-ftiger  { 
betler  (76). 

Egestus/;'/.  v'-dauwetswre.,-zeret(12). 

Egil-lopa,  -opa,  -opium(Br.),-lopium 
(11,  19),  -opta  (76),  -oca  (8),_-ora  (49), 
eglota  (17),  aegilops  (Ki.)  cincho  (Sm. 
4, 273).  äugen  swer  (9  sim.).  en  oge  weerde 
(egillopa  11).  Werner  (19,  49,  Fiis.,  Ki.). 
en  wcne  (11). 
*Egillopicus  weuich  (11). 
*Egy-,  segi-  (143^  -lops,  t  elopa  (125) 
(Äeria  )accalay  (125).  gauch-,  taub-haber, 
twalch,  nl.  dravick  (i43). 

*Egilo-ca,  -pa,  -ra  &c.  v.  Egillopa. 
*Egipc-  V.  Egipt-. 

Egi-pius, -pea  (49),  -ppea  (76),  -spia 
(8)  (i.  vultur;  i.q.  aegypius  Ki.,  aqömoi; 
126)  trappe  (9,  76).  diapp  (8,  49). 


EIA 

Egip-tiaci,  var.  -ciaei,  dies  verworf- 

fen  tag  (b.s). 

Egyp-tius,  -cius,  -tinus  (5*»)  eyn 
egypt-er  (5,  76'i,  -yer  (5*^). 

Egyptus  egiptin  (5).  hd.  nd.  egjpten 
lant.  anope  (127.  cf.  eanopeia). 

Egis/irf.  schilt  (17,  75  &c.)  mitpockfeln 
vberzogen  oder   geißen    (75) ,    der   mit 
eyner  ziehen  hud  ist  bezogen  (17).  brust= 
blech,  bantzer  (88).  egidam  geizifel  (Gf.). 
*Egispia  V.  Egipius. 
*Egle  V.  Egoceros. 
*Eglippicare  &c.  v.  Eclipsari. 
*Egloceros  &c.  v.  Egoceros. 
Egloga    [i.    sermo    cajn'inus   '.   Ct'4) 
ziegen-   (17),  pleccende  (3),   stinckende 
(7.5)  rede,  bleykende  stym  (8).  klagende 
stimme  (9).  beraet  (11). 
*Eglota  f.  Egillopa. 
*Egloteros  v.  Egoceros. 
*Eglutire  v'slinden  (11,  19). 
Ego  hd.  ich.?ir/.ik, ick.  ich  selber  (21). 
Ego,  g.  -onis  wcrlt  (i47).      * 
Ego-  (128,  Br.),   ege-    (U7)    -ceros, 

-ceron,  aiyo/spo?  ( 128),  ^ei«.  eglo-ceros, 
-teros,  -ceron  (74),  -eereus  (?'.  caprinus 
&c.  76)  (cf.  egle  t  ege  capra  7fi)  eyn 
Steinbock  (9,  128),  -pock  (74),  -bück  (147). 
eynhornik  bok  (9).  eynhorn  bog  (8). 

Ego-idem, -ipse,  -met  hd.  ichselb-er, 
-es  (18),   -s   (110),  -el    (21").   ich   seinen 
(i32'i.  ick  sulues  (23").   eck   sulven  (22^). 
*Egola-re,  -tus  v.  Eiula-re,  -tus. 

Ego-n,  -ne  ichicht  (74). 

Egre  crenglich  (17). 

Egredi    anß-geen  (i.34),   -gehen   (3). 
hd.  vz-,  7}d.  vt-gan  sim. 
*Egredula  v.  Acredula. 
*Egregare  1/.  disgr.  110  &c.)  scheiden 

(17,   21,    76). 

*Egregi-tare,  -are   (76)    cdeln  (8,  9). 
edel  machen  (17). 

Egre-gius,  t  -x  (76)  hd.  nd.  edel, 
e.  t  vßerwelt  der  knnst  halben  (75), 
wijs  -sim..,  achtbar,  hd.  achtber,  ach-ber 
-per  (1).  acht  werp  (de  21).  herlich, 
vßerkoren  {iio  sim.).  vbertreflicher  (65). 
auß  der  schar  gesetzt  (75). 

Egressus  pfc.  s.   hd.  vz-,   vß-,  auß- 

gang,  -ganck,  -gancke  (19),  -gangen  (6), 
-gegangen,  nd.  ut-gan  t  -gegan  (23). 
*Egrex  V.  Egregius. 

Egrimoni-a, -viin  (01.  m.),  egromama 
(76)  trurikeit,  kranckeit(iio).  droeuicheit, 
krenckde  (132). 

Egritudo  hd.  siech-,  nd.  zek-,  hd. 
nd.  kranck-heit.  krangheid  (6).  sicheit 
l  kranchcit  (5). 

*Egroinama  v.  Egilmonia. 
Egrotare,  -ri  (4)  hd.  siechen,  sieben. 
nd.  Silken,  seken.  siech  sin  (17).  hd.  nd. 
krancken. 

Egrotus  hd.  syech,  sieche,  sich  (18). 
sik  (13).  seck,  kranck  (22).  zekich  (23).. 

*Egrus  V.  Eger. 
Eho  loß,  losa,  hae  (126).  oho  (Fns.) 
Eia ,  eya,  eye,  aye,  age  hd.  nd. 
ach.  ache  (5).  t  och  (110).  ach  ia  (75). 
ye  (7).  ey  (23,  74).  ach  oder  en  (133, 
152).  nudunu  (eia  vfiilitum  properantium 
clamor  i4i).  nu  wolan,  nun  w.,  nuw 
belan,  t  syest  ermant  (es),  eye  zu  (76). 
ey-nun,  -wolannu  (74). 


ELB 

*Eiactus  V.  Eiectus. 

*Ei-,  eij-cere  hd.  vz-,  abe-  (18)  -werf= 
fen.  US-  (13),  nd.  ut-werpen. 

*Eicion  ags.  haranspeccel  (94».  wild 
hurrage  Bosw.). 

Eie-,  eia-  (74,  75)  -ctus,  {i.  via  indi= 
recta,  dispendiosa)  vugerechter  weg  (75). 
ein  vmbe  weick  {%).  vm-  (76),  vmb-  (4, 
74,  75)  -weg,  -wege  (74).  e.  maris  ags. 
wrec  (Gl.  m.). 

*Einicedo  v.  Emicedo. 

*Einorrois  i*.  Emorrois. 
Eiul-,  egol-  (.ö^j,  euit-  (7)  -are  hd. 
hu-,  heu-,  hey-  (64*=)  -len,  schrien  (110 
sim,\  strimpen  [i.  plorare  12),  treuen 
(5i>),  weynen,  gellen  l  greynen  (126). 
Carmen  (11,  132).  suchten,  bewenen, 
iancken  (los). 

Eiulatio  carminge  (11). 

*Eiulator  carmer  (11). 
Eiu-,  ego-  (5b)  -latus  holen  (8).  cla= 
gung  (5'').  venunge  (S^). 

Eiurare  sere  (8,  9),  uß-  (17)  -sweren. 
*Ekana  (die.  deus)  ein  ange-sicht  das 
ein  yglichen  ansieht  (65). 

Elabi  hd.  vz-,  en-  (17),  nd.  ut-,  ont- 
(11)  -gliden.  hd.  vß-gliten  (21),  -fallen, 
auß  gleyten  (3),  vs-gleuden  (i3),  -flies= 
scn  (6).  encliden  (100)  hd.  ent-glinden 
(19),  -fallen. 

Elaborare  arbeiden   (8).   ver-a.   (7). 
vor-a.  (23).  seer  a.  (132), arbeitten  (110). 
hd.   v'-,    vz  -  arbeiten  ,    -  arbaiten  (  76 ), 
-erbeiten,    -erbenden    (21),    -erbeyden, 
-erbeden   (18).  auß-arbeiten  t  -macheu 
(75). 
*Elactoriuin  v.  Elaterium. 
*Elactuarium  v.  Electuarium. 
*Elampor-cus,  -ticus  r.  Elate. 

Elangw^ere  sichin  (8,  9). 

Elapsus  eutgliden  (19).  ontgleden 
(11).  v'ganghen  (23). 

Elargiri  vß  gebin  (19).  vtgeuen  (11). 
außgeben  miltiglich  (65,  75). 

Elate  sbst.  (iXctTr;  x  elatus;  i. 
arbor  la,  folia pabnantm  Br.)  palmbleter, 
palmeuuipfela  (el.  palmarum  Gf.).  hoch 
zwige  o.  palmen  (8).  h.  czweyg  0.  p.- 
pawm  (9).  pletir  (i3i'>).  elamp'or-cus  ?. 
pictu-  l  eela-ra  palmarum;  -ticus  i 
vestibulum(76),  ef.  elam^■.  porticus  (Pap). 

Elate  adv.  hochfertig-  (68,  110), 
hoeuerde-  (132)  -lieh. 

Elate-,  elacto-  (74)  -rium  wilder= 
kurbißsat,  dripkeru(74).  eselskurbs-safft, 
s.  von  wilden  gurcken,  kimmerlingen 
&C.   ('Ki».). 

Eiatinegundel-^  grundel-reben  (126). 
erdwinden  (ii4.  Fr.),  grunder-  l  grund- 
raann  (Ki.).  veiel;  hunerdarm,  vogel= 
kraut  (i.  alsine  143). 

Elatio  vber-mut  l  -tragung  (es), 
-hebung  (1).  hoffartickeit  (18). 

Elatus  vberhebig  (1,  ö*»,  7).  ouer- 
heuich  (23),  -hebbich  (22).  hd.  hoch- 
fertig (9,  76),  -muthig  (4);  hoff-ertig, 
-artig  (18).  hofert  (13).  obermutig,  lun= 
dig  (5).  hd.  nd.  kundig,  ho-k.  (22).  kun:- 
nig  (21).  kindig  (18).  stolcz  abe   (12). 

*Elax  (alx)  elehe  (104).  elahin  (i4i). 
muschel  (i.  eonca  Sum.  X  helix). 

Elb-idus,  t  -US  (147)  (cf.  sq.)  myd= 
del  varwe  tuschen  wyt  ind  swart  (i47). 
vayl  (19).  vael  (11).  elwez  (-um  Sum.). 
elbisch  (Gl.  m.). 


ELE 


197 


*Elbola  &c.  V.  Vinum  heluolunu 

*Eleb-erus,  -rum,  v.  Elleborus. 

*Ele-cebra  (129),  -bra  (76)  i.  meretrix 
ab  eliciendo. 

Electio  hd.  vz-,  vß-,  auß-kyesung, 
-kesunge  (5).  nd  ut  kesinge.  erwelung 
(4,  67).  v8-erw.  (6).  außerkoren  (76). 
köre  (10).  köre  (99). 

*Electirum  v.  Electrum. 

*Electra  schale  (17).  stole  (9).  schabe 
(8).  fliet,  fleod  (127). 

Elect-rum,  -irum  (i36)  geschmeltzet 
golt  (7,  ?_5).  golt-smeltz  (93),  -stein  (4). 
schmelczi  (i4i).  gismelze,  prungolt  (127). 
gesmelze  (100,  Sum.).  metal  (22).  metael 
(11,  108).  m.  van  gold  iud  syluer  (132). 
ys  vulna  also  ten  (stannum;  22'').  bovn= 
troffa  (93).  weralttiurida,  quecsilabar 
(Gf.).  mess  (53).  meß  (68).  hd.  messin-g, 
-c  0.  lawter  harcz  (9).  missing  o.  luter 
h.  (8).  mattä  (22'',  23.  i.  q.  mithan  plu}7i= 
bum  cinereum  Chytr. ).  conter-uey  (7), 
-fei  (Fris. ,  V.  a.  1618),  -fei  (17),  -feil 
(Fr.),  -felß  (5'').  cuntervey  (3).  gunder- 
fei  (77),  -fein  (1,  3,  75,  109),  -far  (1). 
gunter-vei,  var.  -uai  (65),  -fe  (88),  -fech 
(109,  Das.).  kuntrufeu  (70).  een  steen; 
clebber  (108.  cl.  gummi  Kii.).  aug-  (Fris.), 
ag-  (126),  born-  (125)  -stein,  glas  (Gf. 
cf.  glesum).  glock-  (19),  cloc-  (11,  1O8) 
-spise.  ags.  elothr  (ise),  eolcfang   (94''). 

Ele-i  eia-  (5'',  Pap.)  -ctuarium  (i. 
diamoron  q.  v.) ,  ele-  (11),  li-  (22) 
-ctuaria ,  electu  -  i  delincto  -  riuin  t 
eclygma  (Kii.)  hd.  nd.  latw-are  (1,  74), 
-  eri  (  76 ) ,  -  are  ( 3 ) ,  -  erge.  laquarie 
(23).  lectuarie,  confeckt  (132).  ein  lant= 
were  (sie  18).  lecker-itz  (132),  -worcze 
(12) ,  -koste  (10  .  gebacken  crud  (18), 
kruyt  (1321. 

Eiectus  hd.  vz-,  nd.  vt-gekoru,  -vir- 
korn  (19),  -ghocorn  (23) ,  -^hecarn  (11). 
hd.  vß-,  auß-erwelt.eleeta  mala  vorlesen 
appel  (22b). 

*Elechus  V.  Elegus. 

Eleg-ans,  -rius  (1),  eligans  (b^), 
elogons  (22)  (i.  gratialis  75 )  hd.  nd. 
weyde-lich,  -lik.  waid-lich  (134),  -enleich 
(1).  wegde-  (22),  wede-  (5'',  22'')  -lik. 
herlich  (110  &c.).  schon  (21).  scone  (99). 
vßer  mazen  schon  (8).  auserwelt  schöner 
(9).  vsserwelter  (60).  hovesch;  suverlick; 
slacht,  myddelmetich  also  eyn  suv. 
mynsche  (22'').  ge-rad,  va7'r.  -rede,  vnd 
lang  (75). 

Eleganter  vß-leslich,  -erleslich  (es). 
geradiglich  (75). 

Elegantia  schoneheyd  (19).  schonne= 
keit  (8).  schoenheit  (11,  132).  schon-heit 
(110),  -de  (9).  weldicheit  (132).  geradig^ 
keit  (75). 

Elegia,  eligia  (147)  arm-oede  (147), 
-uede  (11),  -ude  (19).  ramspoit  (147). 
elegi  ^.  versus  de  misefi-ia  facti  (19), 
miserorum  (Pap.),  el-egis,  -eya,  -iatum 
Carmen  de  miseria  sim.  (76).  elogus  verß 
von  der  armut  gemacht  (li).  ele^o  ags. 
geddi  (136).  Cf.  elegus. 
*Eleginare  v.  Elenigare. 
*Elegrius  v.  Elegans. 

Eleg-us  (Br.),  -ius  (i.pauper,  miser) 
arm  (11).  ele-gos  (Pap.),  -chus  i.  miser 
(76),  castigat-us  (Pap.),  -io  (76)  X  elen^ 
chus. 


198 


VAÄ 


ELI 


ELI 


♦Elemare    ( <;/'.    eleiügare ,    elimare) 

ll'UtiTll.    roviiif^fii   (74). 

£lemontarlu8  (i.  <jul  lUscil  abicitale 
US.  c/.  ii'i.)  /id.  stt'ren-  (3,  4),  stern-, 
Bternt'ii-,  hd.  iid.  storne-nicystor ,  nd. 
-ini'stor.  /irf.-seygcr  (."]), -sflier,  -bedonter 
(74).  iiu'istor  vs  stt'inen  (9),  den  sterren 
(8).  wcttertroiisor  (73'. 

Ele-,  eli-(;VM-inentum  hd.nd.  dement. 
bmlistabc  (S,  i*). 

Elemosina,  l  eloa  (74),  i  eloaroga 
(1471  (*.  roga  74,  U7)  iiliu-üse  (23),  -o.soii 
(5.  21),  -uso  (133),  -üsen  (G),  hd.  -usen, 
-ülJ«*  (f»*»),  -usse  (11),  -ysse  (t32),  -isse 
(147).  aylmosen  (19).  alemis8e(22).  alnisse 
(22''). 

Elemosynarius  vßgeb(>r  des  almusen 
((55).  a.-jj:eber  (G.s).  alinysgeuer  (i32). 
abmisiier  (iio).  spitaler  (75). 

Elencorum  (liber)  das  pucli  von  der 
bewarten  red  (1). 

*Elenenoli  (/.  galanga,  aus  elenion- 
enulai  galjian  (Sum.). 

*Ele-nigare,  -nigenare  (i33),  -ginare 
(70,  151),  -uigare  ((!? ,  "6.  tf.  h.  v.)  (i. 
purißcare)  reyu  madieii  (iio,  132). 

*Elenariuni  ( :  helenium  ?)  korbis  sam 
(8.. 

*Elentropium  f.  Eliotropium. 

*Eleon  r.  Elyon. 

'■*Eleontius  (('.  baronicus;  cf.  clean= 
teus  Gl.  ra.  ?)  bauritzich  (147). 
Eleoselinum  v.  Paludapium. 

*Eleotropiuin  r.  Eliotropium. 
Elephan-tia,  -cia,  -tinus  imorbus), 
eleua-ticus  i  -ncia  (76).  elephancyasis 
(4)  iniselsiioht  (4).  lielahesutli  (Sum.). 
hellfantsiKt  (Ob.).  vallender  vbel  (9). 
fallen  obil  (8).  valleude  sucht  (17).  feld^ 
siehe,  maletzei,  aussatz  (126).  malazei 
(Ki».). 

Ele-phas  \verhum  Utuanicum  125), 
-uas  (7ü),  -phantus,  -fans  (99)  hd.  nd. 
elephant.  hd.  lidf-ant.  -licli  (12),  -entier 
(75,  120).  eleuant  (7).  helph-int  (104),  -e 
(84).  oly-  (132),  ol-  (99)  -fant.  elpen-dier 
(11),  -der  i22i'). 

*Elephiatus  v.  Eleuigare. 
*Eleuaneia  v.  Elephantia. 

Eleuare  hd.  uff-,  auff-,  off-,  abe-  (19), 
er-  (9)  -heben,  erhaben  (6).  vp-heuen 
(132),  -hauen  (22),  -richten  (22). 

*Eleua-s,  -ticus  v.  Elepha-s,    -ntia. 

*Elemgare  \i.  parificare  .  planifacere 
76.  cf.  leuigare,  eie-mare,  -nigare) 
hubein  (4).  hoffellen  (3).  elephiatus  i. 
purgatus  (76). 

Eleutherus  fryhe  (12). 

*Elibris  glich  mit  erledigt  (75).  geleich= 
gefreyet  (74). 

Elibrltas  gliche  erled-igunge,  varr. 
-unge  (75). 

*Elieare  {aus  eliquare,  X  elices?) 
i.  effluere  t  emaneo  (.sjV  76). 

*Elice  V.  Elixe. 

Elicere  (/.  extrahere,  eligere,  ducere) 
hd.  vz-,  nd.  ut-locken.  lochin  (8^).  hd. 
vz-kesen  i  -zehen  sim.  (Mss.  mog.);  vß-, 
auß-,  aus-  (9)  -ziehin  (8),  -ziehen,  -czihen 
(9),  -czyegen  (152),  -kisen  (14),  -kiesen, 
-erwelen,  -lehen  {st.  zehen?)  i  -sondern 
(7),  -sundern.  ut-zundern  t  -teen  (23), 
-trecken  (11). 

Elices  {i.  lacrime  t  eruptiones  aqim- 


rnm  l  fontes  &c.  (76)  quoll-,  qucck-prunn ; ' 
Hioßeiidc  i)iunncn ; außt/.ii«liung  der  was- 
ser;  zeher  (74).  w. -furchen  (Kl.),  -furren 
(Fris.).  rinnen  0.  greblen  (9i). 

♦Eliclatus  utghclocket  (11).  eUcitus 
/.  amissu.s  (7(;). 

*Elic-inujn,  -umen  (  :  helcium?) 
wagen-  (9),  wane-(17),  wan-  (8)-gcschirre. 

*Eli-citore8  (7ii),  -tores  (r.l.  m.),  -cores 
(129)  i.  hu-,  o-rtulani  {IL  c.),  ab  aqua 
elicienda  (76);  cf.  elicatores  ((!i.  ra.),  X 
olitores  ?  helitores  phlanzare  ortolani 
kartari  (tu.  Ker.). 

Elicitus  V.  Eliciatus. 
Eliconius  weyscr  (74). 

*Elieop-ia,  -la  (8.5),  elyocopia  (74) 
{aus  heliotropiiun ,  elitropia)  springe 
krawt  (7i).  si'rincwort  (47,  85). 

*Elicores  v.  Elicitores. 

*Elicosnion,ecosinen(85)(aM*hedyos= 
mos)  niiiitc  (47,  85). 

*Elicrisiuin  {aus  heliehrysiiin)  son= 
ncngoldbiuni  (U.'J)- 

*Elicumen  v.  Elicinum. 

*Elychinum  &c.  i\  Ellychnium. 
Elidere  (/.  ledere,  valde  1.,  destruere; 
decipere,  X  eludere,  eligere)  Icczen 
(19).  quetzen(i32).  quetschen  (110).  quees: 
sen  (11).  hurten  (99).  laidigen  (1).  zer^ 
kni-schen,  var.  -sten  (64).  vß-tilgen  i 
-triben  ( 65  ).  auß  -  schlagen ,  -  reiferen 
(Fris.).  entwurgen  (4.  cf.  mhd.  entwürken 
destruere).  heylich  rat  fragin  (8,  9).  vß 
kyssen  (21.  X  eligere). 

*Elyea  (/.  ILca)  Wasserträger  (74). 

*Eligans  v.  Elegans. 

*Eligare  r.  Elimare. 

Eligere   hd.  nd.  kiesen,  kysen  (14) ; 
vß-,  ut-kesen,  hd.  -kyesen,  -keßen,  -erweln. 
erwelen  (7t>). 
*Eligia  i'.  Elegia. 

*Eligniare  {cf.  liemen  &c.)  keers 
snutten  (ii"). 

*Eliguviis  V.  Elingtiis. 

*Elimare  {st.  eliminare)  vs-  (6),  vß- 
(iio'i)  -stossen. 

Eli-mare,  -gare  (76)  hd.  vz-,  nd.  ut- 
filen.  hd.  vß-f.  als  schlißel  (76),  -fieln 
(18),  -f.  mit  der  fiel  (75),  -figeln  (G), 
-welen  (7.  X  eligere).  veylen  l  berich= 
ten  (9).  beriechtin  (8).  vijleu  (132),  fylen 
(uo)  t  vegen.  auß  fegen  0.  keren  (Vocc. 
ex  quo).  re}Ti-uigen  (19),  -ichen  (11). 

Elymas  {i.  magus  Br.)  zawberer  0. 
gemeyner  name  der  vbelteter  (74). 

Elimatim  (Er.)  der-  (110),  dar-  (es), 
ciaer-  (132)  -lieh. 

Elimatus  seer  gefegt  (68),  vßgepur= 
giert  (iio),  vyßgepurgijrt  (132). 

*Elimbus  i-.  Elumbis. 

*Elimentum  v.  Elementum. 

*Eliminare  (s<.  elimare)  fyelen  ?  vegen 

(110^). 

E-,  ex-  il)  -liminare   {cf.  extermi^ 
nare)  hd.  vz-,  vß-,  vs-,  auß-,  aus-stoßen,  \ 
-stoißen,  -stozsen  (4),  -stossen,  -schosen  ; 
(21),  t  -triben  (110),  -enden  (1),  -bannen! 
(68  &c.).  nd.  ut  stoten  (23).  ver  stazzen 
(8^).  vß  dem  lande  stoßin  (8).   aus  dem  [ 
1.  stossen  (9).  vß   dem   huß   (110   varr.), 
vyß  dem  dorpel  (i32)  stossen. 
*EKmum  v.  Euula. 

Elinguare  die  tzongen  vyß  nemen 
(i32).  die  Zungen  vßschniden  (iio). 


Eli-nguis,  geio.  -ngwis,  -guiüs  (G) 
hd.  zung-,  Zunge-,  zungcn-  (8»^,  21,  110) 
-los,  -lolX  -losse,  -loz,  -loiz,  -geloß  (21),  -loß 
o.  zunglosig  ( 1 10).  tzongloyß  (1 32).  tungen= 
!os  t  cn  kleffcr  (23).  tongeloes  (11).  suiider 
tungp  (99).  stamelenter  (Sum.).  klepper 
(22).  hd.  cyn  snepjicr  (ms.s.  mog.).  ent 
sneper  {sie  7).  eyn  wcczer  (21.  cf.  Sm. 
4,  204),  swetzer  (G).  smuche,  vndutz  {i. 
idiota  125). 

*Elinium  v.  Enula. 

^'Elyocopia  r.  Elicopia. 

*Eliocripius  v.  Eliotropium. 
Elyon   {hbr.  i.   excelsus  Br.) ,   eleon 
(76)  böge  (11). 

*Eliops  schlang  (75).  hele-  l  he-ops 
(76),  helop-os  (Pap.),  -es  (129),  -S  (Ki.), 
hel-p  (  -pinus  ((u.  m.)  unguis,  piacis 
(Gl.  ra.,   Ki.). 

*Elioselinum  v.  Paludapium. 

*Elio-,  hello-,  gcio.  eli-,  seltener  heU- 
tropium,  elio-tropios  (9),  -tropus  (94^), 
-cripius  {i.  lapis;  solsequium  7(;),  eleo- 
(96),  elen-  (85)  -tropium,  eli-tropia  (47, 
85,  96,  i.  gemma  93) ,  -troprium  (5  &c.), 
cliotropia  (Sum.  vii)  {i.  incubus  sylva^ 
ticus  sie  Br.,  häufig  i.  solsequium  q.  cf.) 
wirbel  (4).  sunnen-,  sonnen-  (75),  sonne- 
(17)  -Wirbel  (7,  17,  75,  7.:),  -weruel  (22), 
-werdel  (23).  sundwerbtl  (18).  ags.  sigel 
hweirfa  (94^1).  golt-bluome  (19),  -blome 
(11).  mateliefblom  (107).  matzoißblom 
el.,  marienbioem  hei.  ( i32).raorgenbluom 
hei.  (110).  wege-wart  (5,  G,  el.  68,  uo), 
-wyß  (110),  -luge  (75).  ringe-1  (7),  -le 
(47,  85,  86).  reggele  (Sum.  vii).  hint-lepe 
(elentr.  85),  -bere  (eleotr.  96). 

*Eliotripium  i.  taberna  (76),  aus  elius 
i.  bacchus  (P.ip.)  -|-  trophium?  terpium? 
Eliquare  {cf.  elicare)  syhen,  vß  dreyf= 
fen  (19).  sien  (99).  czyn,  syden  (9.  X 
elixare).  zehin  (8).  zeugen  (17).  ondru= 
pen  (11).  eynich  dinck  snidtzen  (132). 
ein  ding  schmelzen  (uo). 

Eliquere  {i.  -are  68)   smeltzen  van 
im  seluen  (132).  sdimeltzen  von  im  sel= 
ber  (uo). 
*Elirifagum  v.  Lilifagus. 

*Elis-a    (Gf.),    -sa    (Sum.,    Hpt.    5,   198) 
{aus  elixa?)  fochenza  {IL  c). 
*Elysii  V.  Alsatius. 
Elisio   quetzinge    (i32).    quetschung 
(uo).  betrugnuß  (68.  cf.  eli-dere,  -sus). 
*Elisis  V.  Elisus. 
Ely-   (Br.),   eli-sius  i.  valde  solutus 
(Br.).   die  onbehPvcht  in  to  mailvry   {sie) 
is  (147). 

Elissa  V.  Elisa. 

Elis-us,  l  -is  (75),  Usus  (75»'"=)  ge- 
quetzt  (132),  -quetschet  (uo),    -quesset 
(11),  -leczet  (19).    nider  geworffen   {5^, 
8,  9).  betrogen  (68).  auffgelost  (75). 
Elitores  v.  Elicitores. 
^Entropium  &c.  v.  Eliotropium. 
*Eliuoum  (s/.eleborum)i?.  Veractum. 
*Eliustrum  v.  Heliustrum. 
*Elixa-pium,   -vium   (49)'(c/.   eli-, 
ely-xum  ^.  q.  in  aqua  solum  decoquitur 
a  lixa  i.  aqua  Pap.,   Br.)   wasser   kraut 
(3,  4).   com-  (öai^),  kum-   (74,  76)   -post, 
gumpst,  capß  (49).  kappes  (21). 

Elixare  vß  sieden  (110  &c.).  gar  sieden 
(8),  syden  (9),  machen  (3,  123).  browen 
(13).  broen  (12).  brigen  (49). 


ELO 

*Elix-arius,  -o  gar  brcder  (17,  18). 
*Elixaviuin  v.  Elixapium. 
*Eli-xe  (76),   -ce  (iio  &c.,   Pap.)    est 
maior  vrsa,  constellatio. 
*Elixo  V.  Elixarius. 

Elixus  geso-den  (5'',  17),  -ten,  varr. 
-tten  (ü4).  woil  (5  &c.),  wal  (i32)  gosoden. 
hd.  wol  -g.,  -gesotten,  -vßg.((>8),  -gekocht 
(4).  gesotin  o.  gar  (8,  9j.  gar  gesotten 
(1),  ghekocket  (23).  rede,  gare  (22i>). 

*Ellani  V.  Eccam. 

*Elleb-arus,  -erus  v.  -orum. 

*Elleborum  (X  herbetum  ?)  eyn  krut= 
gart  (19).  elobrum  cruuthof  (11). 

EUe-borum,  -brum,  -borus,  -berus 
(8,  76),  -barus  (67  Mrg.),  -foro(iii),  ello= 
boru-s  (23),  -m  (6),  eleb-rvun  (75''),  -erus 
( 17  ) ,  eliuoum  ( v.  veractum )  (album, 
nigruna,  oft  vermischt),  ein  erat  (8'').  en 
krut  (23).  nieß- 1  wiß-wurtze  (75).  wizcrut 
(96).  nis-wurcz(4),  -burcz  (3).  nyzwurcze; 
boh.  swath  (?)  ducha  korzeny  (?);  el. 
daz  swarcze ;  höh.  swatljce  ducha  kor= 
zyene  (4).  nyese-  (10  &c. ),  neze-  (13), 
neyß-  (67  Mrg),  nase-  (12),  niez-  (100) 
-wortze  nies-  (47),  nase-  (85)  -wort  crist= 
worcze  (17).  hilge  kirstes  kruut  (e.  albus 
11).  hemera  (127,  Gf.).  hemer,  h.-wurz  &c. 
(Nmn.,  BM.,  Sm.).  germarrun  (elleboros 
127).  gernier  (87,  93,  95).  sitro  (i4i).  sutir-, 
suir-,  sittir-,  sitti-,  (Gf.),  suter-  (74,  Sum.), 
siter-  (95),  sutten-  (7),  sut-  (85),  suu- 
(100)  hd.  -würz,  -worz,  nd.  -wort  (Je«. 
eil.  nigrum).  schelworze  (47).  scamponic 
(11,  47,  iSum.  VII).  eleborica  centaurie 
(47).  ags.  pocdibergae  {„st.  wedeberge" 

136). 

*Ellenius  v.  Enula. 

*Elleus  (aujicpuTOV  aXXo)  ags.  uahiyrt 

(Hpt.  5,    196). 

EUy-,  eli-chnium,  elychinum  (ss) 
(c/.  licmen)  der  tachten  (126).  dacht 
(88,  111).  zoch  [sclopeti  lu).  zache  (v.  a. 
1618  &c.  Sm.  4,  238).  eyn  leynbeth  (132. 
cf.  V.  licmen.). 

*Elloboru-m,  -s  v.  Elleborum. 
EUum  V.  Eccum. 
*Elluo  V.  Helluo. 
*Elniobus  &c.  V.  Elumbis. 
*Elna  V.  Enula. 
*Eloa  &c.  V.  Elemosina. 
*Elobrum  v.  Elleborum. 
Elocare  aussetzen  (74,  75). 
Elocatio  aussotzung   (75). 
Elocatus  außgesetzt  (75). 
*Elodium   {aus  helenium)  alant  (8). 
*Elogionia  [cf.  sq.,  elegla  sim.)  barm= 
herticheit  &c.  (147). 

Elogium  (X  elegium)  vor-,  wor-  (9) 
-tumnisseo.  weynlich,  0.  clegelichen  ge= 
sanck  (9),  0.  clegelich  (8).  cl.  rede  ader 
stymme  (17).betzal-o.  lon-ung  des  vbels  ; 
gotlich  sprich- ^ant-wort;  vbelhandlung ; 
puch  der  Sachen  i  der  poßen  getat; 
mißtat;  verdaranung;  trurigsesanck(sic) ; 

fesanck;   bedeuter  0.  dulmetsch  poßer= 
ing;  gute  rede,  guter  leumut,  zeugnuß 
(74). 
*Elogons  V.  Elegans. 
*Elogus  V.  Elegia. 
Elongare  verr  hindan  kummen,  wyte, 
ver  machen  (65). 

Elongatio  verr-,  wyter-,  verzyh-ung 
(65). 


EMA 

*Elopa  V.  Egylops. 

Eloquens  (t.  dapax)  eyn  schon-  (5, 
76),  sone-  (18),  sun-  (21)  -Sprecher,  -spre= 
chen  (76).  eu  schone  spreker  (23).  schon 
spruchig  (4).  hd.  ein  wol-redender, 
-Sprecher.  woI-.sprechen  {ptc.  110),  -red= 
sam  (64).  wal  sprechende  (172).  redehafe 
tig  (17).  wt  sprekelich  (11). 

Eloquentia  auß  sprechung  (75). 
schon-spr.  (70),  -spräche  (es),  -red  (110). 
schoen  sprechende  (132).  wolred-endig= 
keit,  varr.  -endikeit,  -enkeit,  -igkeit  i 
wol-,  red-sprechigkeit  (65). 

Eloqul  hd.  offenbar,  uffinbar  (17), 
suber  (9),  suberlich  (8),  vß-,  auß-  (75) 
-sprechen,  -reden  (9,  17,  75).  openbar 
(23),  wt-  (11)  -spreken.  ridden  (21).  uffen- 
(7),  offen-  (21)  -barn. 

Eloqui-um,  -es  hd.  eyn  vz-,  vß-,auß- 
sprache,  -spruch,  -sproch  (18),  -sproche 
(152),  -sprechunge  (19).  das  vß  gesprech 
(62).  auspruch  (4).  vußspraich  (i32).  ut 
sprake  (23).  stroffe  (9). 
*Elox  V.  Esox. 

Elsatia  v.  Alsacia. 

Eluaerum  labe  (Ob.). 
*Eluatum  {vinum,  aus  elsatum)elseßer 
(19).  eelsecter  (11). 
*Elucabratores  v.  Elueubrare. 

Elueere  zu-  (8),  er-  (110),  vß-  (68, 
132)  -schinen  (8).  sere  scheyncn  (9). 

Elucidare  hd.  er-,  her-  (17),  nd.  vor-, 
wt-  (11)  -lachten,  hd.  -leuchten,  er-  (76), 
ver-  (68,  132)  -lichten,  erluchtigen  (18). 
vß-  (8),  aus-  (9)  -legen,  hd.  uffen-  (17), 
offen-,  nd.  open-baren.  bclütren  (62). 

Elueubrare  irAvachin  (8).  erwachen 
(9).  elumbare  i.  vigilare;  eluea-  t 
elugu-bratores  sunt  vigiles  (76). 

Elucus  i.  sendsomnis  l  languidus  (74, 
76,  129).  seuchender  (74).  ein  dummcl 
im  köpf  &c.  (Ki.j.  Cf.  elütus  (X  eluere) 
i.  mundus,  madidus,  insipidus  (iio  &c., 

l?r.)  V 

EludereAc?.v'schimpfen,virspotten(8). 
Eluere  vß-waschen   (68 ) ,    -weschen 
(110,  132).  eluo  (cf.  helVio?)  igarne  (100). 
*Elumbare  &c.  v.  Elueubrare. 

El-umbis,  -imbus  (17),  -mobus  t 
-mubus  (^9)  vnmechtig  (9,  17).  hufloß 
(75).  krank  in  den  lenden  (110  &c.). 

*Elumbra  i.  craticula  que  in  candelis 
describitur  (76). 
*Eluo  V.  Helluo.  Eluere. 
Eluta  verrunnen  ding  (74). 
Elutus  V.  Elucus. 
*Elzatia  v.  Alsatia. 
*Emacere  v.  Emarcere. 
Eman-are,  -ere   (76)  hd.    vz-fließen 
sim.,    -gießen   (7),    -quellen  (5).   nd.   wt 
vUetcn  (11). 

Emanatio  (^.  generado,  spiracio  &c.) 
vßfließung  (65).  naturlich  vßdießen  (15). 
perhafftigkeit  (74).  berhai'tikeit  t  yn 
blibende  aus  trucht  aus  ganczem  blei- 
bende auskunft  beider  went  (9  Anh.). 
*Emaneere  v.  Emarcere. 

Emanc-ipare,  -uare  (8j  dienstfrei 
(76),  dinst  fry  (8),  dinstes  frey  (9j,  vry 
(11,  132  sim.),  fryhe  t  selpmuudick  (19), 
seellefmundich  (11)  machen,  maken.  hd. 
nd.  v'-,  er-  (8^)  -leyden,  -ledeu  (23), 
-ledigen  (9),  -ledegen  (83^).  vß  deme 
brode  dun  (19).  vtem  br.  doen  (11).  hd. 


EMB 


199 


vß  füren,  lose  lasen  (13).  entbinden  (19). 
außgeben  der  gefenckuiß  halben  0.  ver= 
bundens  dienst  (75). 

Emancipatus(/.  expulsus)vorleyt(3). 
*Emancuare  v.  Emaneipare. 
*Emanere  v.  Emanare. 

Emango  {st.  mango)  gros-  {st.  ros-) 
-hirte  (9j. 

*Emantes  v.  Emicedo. 

*Emantices  v.  Ematites. 
Emanuel  got  by  vns  (65). 
Ema-rcere  {alph.  -nc.) ,  -cere  (152), 
-neere  (67,  76)  {i.  deficere)  hd.  dore, 
dirre  (76)  werden,  seer  (68,  132),  vß- 
(110),  vir-  (8,  9)  -dorren,  -dürren  (9). 
begynnen  zu  siechin  (8),  sieben  (9).  hd. 
gebrechen. 

*Ematices  v.  Ematites. 

*Ematicus  v.  Emina. 

*Ema-tites,  -tices  (Sum.  v),  -ntices 
(^.  bolusarmenus  74),  -chites  {aus  hae^ 
matides)  hd.  blut-,  valde-  (19)  -stein, 
-stant  (Sum.).  plutstain,  rotelerde  (74). 
en  parstien  (11). 

Emax  {i.  emptio  auide  facta  75) 
schlick-,  forr.  schlic-kauff  (75).  käufferig 
(128).  krem- 1  mertz-eler  (126).  kauffman 
(8,  17). 

*Embanum  nezele  (Sum.). 

*Emb-ar,  -er  (74)  {cf.  empos?)  i. 
impatiens  (74,  76).  vnleidender  (74). 

*Embat-es,  -um  v.  Embotum. 
*Ember  v.  Embar. 

*Emberiza  {auis)  emmeritze;  e.  pra= 
tensis  wiesemmertze  (i4o). 

*Embi-licus,  -tus  v.  Alembicus. 

Em-blema,  l  -plema  (75),  -lemma 
(136)  {i.  massa  auri  75)  golt-knollen  t 
-knopff  (75).  stug  guldis  o.  vme  snet 
(8).  ags.  fodor  (Hpt.  3,  196),  fothrt  (l36). 

*Emb-,  emp-lica,  empeli-ca,  -tica 
(sc.  myrobalanus)  aschenfarb  myroba= 
lanen  (i43). 

Embolis-mus,  -simus  (76) ,  emobi= 
lismus  (152)  (^.  super habundancia  <&c., 
et.  immoderatus  appetitus  76.Xbolimus) 
das  drciczende  manet  (4).  der  XIII. 
mon  (21),  mande  dez  iares  (5).  der 
driczehende  mont  (17).  de  dritteynde 
(23),  druttende  (22)  man.  dreytzehend^ 
monschein  (74).  dz  vberlaufft  nach  XII 
monschynen  (^110).  dat  ouerlouff  van 
tzwelft  maenschynen  (132).  eyn  uber= 
slechtig  jare   (10,    12).    obermoß   (18b). 

be 

vnmessiger  vngezir  freßcn  o.  fraß  o. 
über  wasch  {sie  8.XboLimus,  bulimia 
cf.  Gl.  m.  3,   288). 

*Emborium  {cf.  emporium)  schyeß- 
(19),  schijt-  (11)  -kamer.  slafkamere(Gf.). 
Embot-um,  -us  (8,  23,  75,  76),  -ns 
{sie  74),  -es  (3,  4,  75),  embat-es  (74), 
-um  (49),  embutum  (Gl.  m.)  («'.  infundi- 
bulum;  ital.  imbuto  &c.  cf.  Dz.  Wtb. 
19>.;  o.  ambotum)  trichter  (3,  4).  richtir 
{sie  8).  schüfe  (4).  schuff,  triechter, 
slawch  (74).  schofte  (3).  schofe,  Urg. 
schope  seppel  (13).  schaf  (12,  76).  schu= 
fei  (49).  kuof  l  scluch  (76).  kueffer  kar 
(75).  eyn  guß  schußel  (10).  kraen  (23). 
Embrio  kint  in  muter  leib  das  noch 
nit  sei  0.  leben  hat,  l  vngeporn  kint  (75). 

*Embris  {i.  temperies)  gestumigkeit 
in  Wasser  (74). 


200 


KMI 


EMI 


EMO 


Embutiini  r.  £nibotuiu. 

Eineiliuni  wa^on  mit  laderon  (U7). 

Eme-,  eniel-  (iivi  -lious  est  dyaco- 
(^7(!),iocu-vi5;!»,  ii'^l-lator;  </(i//.  jugleour 
tta/.  lo  jociüatore  ^cil.  m. ).  coochU-r, 
lu'tti'bocvi'  (147).  CV".  temelici  i.  iocu 
latores  (^ci.  m.  •'>,  ">i;o)  ;  ii.  v.  thymelicus. 

Emeiubrareauli-gt'liiliU'n,  vai:  -gliil 
dt'i»  (Ti)). 

Emembratus  ivußgcjulcrt  (7:.). 

Emenda  //(/.  bez-  (i:>i),  boß- .  bess- 
oriiiigi'.  ncL  beteriiige.  bolJ  (12).  boyUe 
m).  buchslJ  (Ü).  böte  [22^;  2^)  vor  boso 
aat(2*2'').  stniti'(UOi.  wiuidcl  i.  melioratio ; 
bnu'h  /.  pofiKi  [!').  brok(>  (2'2'M. 

*Eniendactica  v.  Hermodactylus. 

Einendare  hfl.  possern  (1),  p.  sich 
in  sitti'ii  des  lebeus  (75),  beßern,  besern 
{i:\).  iid.  bettern  (23),  beteren  l  boten 
(22^).  /i(l.  vz.  vz  der,  nd.  ut  der  sehult 
komen.  in  schulde  k.  (7).  czuclitigen 
(8,  9). 

Emendatio  besserung  (IV 

*Einenencia  r.  Eminentia. 

*Emeiüa  i:  Emina. 

♦Emerdactiea  v.  Hermodactilus. 
Emere   /id.  gelten;   kauf-,   ko-   ((?), 
keuf-,  kei-  (21),  kcyf-  (14)  -teu.  nd.  ko= 
pen. 

Emergere  vz-,  vß-,  auß-,  off-  (18) 
-swymmen,  -swymen  (.133),  -schwymen 
(134),  -schwimen  (7«),  -zwcmmen  {i.  ex~ 
surgere  100),  -schumen  (7),  -schinen  ((j, 
&>).  vyß-  (132"),  ut  (23)  -sweinnien.  swi= 
men  (21V  uff  sten  (8).  auf- komen  t 
-steygen  (9).  auß  dem  wasser  heben  (7.'5). 

*Emerinox  naturlick  dach  &c.  van 
XXIV  ureu  (147). 

*Emeritritio  r.  Emetritea. 

Emeri-tus,  -cus  Iid.  v'-,  vnv'-dienet, 
vn-v'dienter,  -v'dinte  (18).  nd.  vnvorde- 
net.  de  heft  wol  dint  (99).  der  vol  dient 
hait  (i32).  einer  der  wol  gedient  hat 
(110).  alter  ritter  (8,  9,  64).  stuppert  \i. 
emissarius  q.  cf.  5). 

*Emeru-ere,  -o  i.  excedo,  euado,  erwn^ 
pno,  efugio.  alahoro  (7ti).  ent-wuschin 
(8),  -wischen  (9). 

*Emetati  ergangane  (i-ii). 

*Eine-tritea  l  -trecius  (131^),  -triteo 
l  -treteus  (i4i),  -trita  fehris  (Gl.  m.), 
-eritritio  (us),  hemi  -  triceus  (ßr. ), 
-terceus  (147),  emi-triteus  (93.  ui),  -tre= 
teo  (127),  enutricheus  (7ü!  (ffiixpixala) 
khela-  (127),  gele-  (i3i'»,  i4i) -suth  (i4i), 
-suht.  zwiualt  dritegic  ritte  (93).  scharpe 
febris  (147). 

Emi-  {st.  hemi-)  -cadium,  -cudium 
(61.  Aelfr.) ,  -tatorium.  (76)  {i.  olla  11, 
vas  olei  76  sim.)  warmespot  t  olyvat  (11). 
ags.  elefat  (ci.  Aelfr.).  haltfaß  (Ki».).  eyn 
koyl  doppen  (19). 

Emicare  hd.  vz-,  vß-,  nd.  ut-luchten, 
-lichten  (18,  76).  us  lühten  (6).  hd.  schi= 
nen  (8),  vß-sch.;  scheynen  t  leuchten 
(9),  auß-1. 

*Eini-,  eni-  (47),  eini-  (103),  fini-  (7, 
Gf.),  quini-  t  vini-  (47),  erru-  (101), 
rnmi-  (85,  87,  .Sum.)  -cedo,  -tedo  (7), 
emantes  (85)  {mis  haema,  vll.  X  icti= 
nos  wilder  knoblauch  Ki.  ?)  brach-loch 
(87,  95,  103,  Gf.),  -rud  (101).  brac-loec 

(85),   -loc   (47),  -louch   (96),   -lof  (47),   -loff 


(8S).  bruihlach  (7).  bramlob  (  I  rumex 
Silin.),  prachwurtz,  wolffsniilch  (74).  vlot- 
steen  (85.  X  ematitesV). 

*Emici-re,  -ri  {aus  am.?)  zierin  (8). 
cziren  (9). 

*Emicraneu8  v.  Emigi-aneus. 

*Emictorium  (aus  am.?  emvmcto- 
rium  X  emingere?)  en  swet  dok  (23j. 

*Eniigra-m,  -mus  v.  -neus. 

*Emigi'an-ea ,  -tia  außwanderung  o. 
sehaychiiig  sei  von  leib  (74). 

Emi-graneus,  -granius  t  -craneus 
(75),  -granium  (Fr.),  -gramus  (75'')  («, 
verinis  capitis  76,  Br.)  hoiiptwurn  (93). 
hauptwnrm  (64,  74,  75).  arhol ,  ar-,  or- 
lialni,  -halben  (75).  emigram  /.  vermie 
5M<V/((wbrunnenwurm(76).ylwsl^fi.txpavia, 
emigrane-a  (74,  Gl.  m.),  -um  i.  dolor 
capitis  (7ü);  vrspriuckliche  kranckheit 
des  haubpts  {n)\frz.  migraine. 

*Emigrantia  v.  Emigranea. 
Emigrare  //(/.  nd.  scheyden  (18),  v'- 
sch. ,  wandern;  vorscheden  l  wardern 
(23).  hd.  vz-wandern,  -wandeln  (7),  -wan= 
dien  (76),  -wadeu  (18),  -gen  (17).  v'wan= 
dein  (7).  vyßverluisen  (132).  sterben  (19). 
staruen  (11).  varen  van  der  werelde  (99). 

*Emilamentuin  v.  Emolimentum. 

*Emimire  v.  Eminare. 
E-,  he-mina,  emna  (v.  coelia),  l 
eminus  (127)  mez  (Sum.).  mate  (8b).  win 
muß  (sie  8).  halb-seidle  (123  sim.),  -sto= 
bichen  (125).  hempte  {ib.).  stouph ;  cha= 
nali  [i.  canalis  Gf.).  kanali  (^127).  pegel 
(109).  eminae  stechal  (Gf.  6,  637,  von 
Holtzmann  ohne  Noth  in  urnae  verbe-i- 
sert).  emenia  i.  mensura  dtc;  ematicus 
i.  canalis  (76). 

*Emina-re,  -ri  (Ki.),  i  emimire  (76) 
(X.  emanare?  i.  effluo,  eicio,  erumpo, 
discun-o,  staturio  —  st.  scat.  — ,  ebuleo 
76.  cf.  emeruere?)  iiß  drawin  0.  werffin 
(8).  aus  drewen  l  aus  werffen  (9).  dräuen 

(Ki.). 

*Eminens  (?)  eyn  dniß  (18  Mrg.). 
Eminentia,  emeneneia  (10^)  /tf/.vber-, 
ober-schinunge ,  -scheinunge ,  -schinisse 
(8''),  -dretunge  (5).  obenscheinunge  (9). 
ouer-  (132),  bauen-  (23)  -schininge.  vir= 
hengeniß  (8).  hocheit  (110).  hoichheit 
(132).  die  hohe  vbertrefliehkeit  (65). 

Eminere  hd.  vber-schinen,  -scheinen, 
-schin  (18).  oben-  (19),  bofeu-  (13)-schyen. 
noch-  (6),  bouen-  (22,99,  132),  bauen-  (23) 
-schinen.  übertreten  (8).  yberdreden  (13). 

*Emingere  (?.  mingo  t  purgo  nasuiii 
ventris  76.  alph.  nach  emungere  110  &c.) 
vß-  (110),  vyß-  (132)  -seychen. 

*Eminus  v.  Emina. 

Eminus  hd.  von  nd.  van  verne,  veer 
(11),  hd.  fer,  verren  (4,  68),  verrem  (110). 
hd.   ferre. 

Emisanum  i-.  Enterium. 

*Emis-perium,  t  -serion  (76),  -speria 
(Gl.  .\eifr.),  -perioni  ii.  semiscireulus 
i36\  selten  hemi-spherium,  -sperium, 
-speria  {l  hesperiae  Gf.)  {i.  orison  &c.) 
hd.  ein  halber  (75,  76),  halb-,  iialp-, 
nd.  en  half-rinck,  hd.  -ring,  -himmel, 
-hummel  (21),  -spar  (91  j,  -synwelkeit 
(74),  -sene  wellikeit  (9  Anh.  2),  -sonne 
velle  (9  Anh.  1.  st.  sinewelle),  -rinck  als 
weit  als  einer  den  hymmel  siet  (4),  -ring 
an  der  sper  des  hymels  als  weit  als  wir 


den  hyinmcl  sehen  mögen  (7.'>).  der  halb 
hyinel  den  wir  .seinen  (110).  eyn  lialj)  deyl 
des  heinm(!ls  (.'')'').  die  helft  (i32),endel 
(22)  van  den  heniel.  en  h.-del  (^23).  die 
helffte  van  de  iiyniell  dat  wijr  syen 
ötaende  in  dat  velt  (132).  dyc  übehelft 
des  hymels  (71).  die  vber  hui  des  hymels 
(1).  dy  vber  best  (lieft?)  des  hiinel  (2). 
oberster  h.  (75).  das  halt»  teil  eins  syn= 
wellen  dings  (65).  ags.  liealf-tryiidsel  (Ol. 
.\clfr.).  halb  cluuia  {l  italia  Gf.  4,  567). 
hemi-spherium  (uo),  -sperius  dz  halb 
syiiwel  ist  (110).  dat  half  ront  is  (i32). 
halb  rondt  (68). 

Emissariumtzapphe,  laßgraben  (i2.i), 
Emissarius  (*.  cquus  fortis  et  velox, 

badius  75;  cf.  admissarius)  rcin-o(i2l. 

Gf.),   -e  (104),   -ischer   i  -isch  ros  (.Sum.). 

scelo  (Gf.).  schel-o  (Sum.),  -er  (74),  -le  t 

zeiter  (7).   hd.  nd.   gul.   hd.  gule,  gaul. 

fol  (75).  gorre(23).  lauffe-r  (1),  -ntpferde 

(74).  louffend  pfert,  louffender  bot  (75). 

bod   (8).   stut-   (8),   styeck-   (19)  -phert. 

stupp(!rt  {i.  emeritus  5). 

Emissio-nes  ( 8),  -nis  tue  die.  munera 

&c.   (17)    nidderlaßunge;    fruchtberkeid 

(17).  fruchberkeit  (8). 

Emistis  v.  Enistis. 

*Emistorium  v.  Epieausterium. 

*Emitaculum  v.  Epitabulum. 

*Emitatorium  v.  Emicadium. 

*Emitigium  v.  Semitogium. 

*Emitr-eteo,  -iteus  v.  Emetritea. 

*Emittere  hd.  vß-,   ver-  (9)   -senden, 
wt  seynden  (11). 

*Emiumeckern(19).  en  voet(boet?ll). 
Emiemma  v.  Emblema. 
Timm-,    emon-oton    {aus    cjjtfioxov^ 
meisel  (Ki*».). 

*Emmunitas  v.  Emunitas. 

*Einna  v.  Emina. 

*Emo  (gegenüber  themo  2;  cf.  temo) 
wagen-  (3,  8''),  span-  l  rur-  (1)  -nagel. 

*Emobilismus  v.  Embolismus. 

*Emobtoi-cus,  -s  v.  Emoptoiea. 
Emoycus  v.  Ennoicus. 
Emola  (76,  Br.),  emula  {i.  olla  erea; 
cf.  Gf.  1,  252.  aenulum  Gl.m.)  gella  (121. 
i.  q.  aemula  Gf.  1,  202).  eyn  messen 
duppen(7),  kopperenpott(i32),  kupfferen 
hafen  (iio). 

*Emolar-e,  -i  v.  Emulare. 

*Emolatus  (X  eiulatus  cf.  emulari) 
hulern  o.  weyn  riezen  l  weynuge  (9). 
Emolere  hd.  vß  malen. 
Emoli- ,     emolu-mentari    ge-nißen 
(21),  -nissen  (3). 

Emoli-,  emolu-,  emolo-  (i36),  emila- 
(8)  -mentum  (i.  deuolutio  q.  v.,  fructus 
de  molendina  (ßc. )  zu-fall  (6),  -val  (1), 
-faln  (17).  an  valn  gut  (5).  to  val  (23). 
hd.  nd.  gewin.  g.  von  der  arbeit  vnd 
der  mue;  frucht  der  a.  vnd  des  gewins 
(75).  genet  (22b).gemainer  nutz  (1).  fi-omme 
(8  &c.).  lone  (13).  multer  (18  Mrg.).molchtere 
t  winninghe  (^i08).  ags.  fulteam  (i36). 

*Emolir-e,  -i  v.  Emollire. 
Emo-,  bissic.  (mss.  mog.)  emol-liri, 
emuLire  (7),  emolor  (11)  {i.  vinctor  t 
deficio  l  seduco  76,  extra  moliri,  acquirere, 
niti)  hd.  vß-,  nd.  ut-arbeyden,  -pinen.  hd. 
vß-,  auß-arbeyten,  -arbayten  (76,  i34), 
-erbeyten,  -erbenden  (21).  uberwindin  0. 
be-triegin  (8),  -trihen  (9). 


EMP 

*Emollere  weich  (132  &c.),  morwe(i32), 
lind,  var.  lyn,  0.  senfft  (uo)  werden. 

Emol-,  emo-lire,  emoliri  (4),einvilare 
{q.  V.)  weych  machen  (110  &c.).  er-  (65), 
aus  er-  (4)  -weichen. 

*Einologiuin  (c/.  emologare  OM«hom. 
Gl.  in.)  wedde  (123). 

*Einolo-,  emolu-  v.    Emolimentum. 
Emonere  vß-  (19),  wt-  (11)  -manen. 

*Eniongere  v.  Emungere. 

*Einonitio  vß  manunge  (19). 
Emonoton  v.  Eimnoton. 

*Emo-ptoica  (  19 ) ,  -btoieus  ( i4i ), 
-pticus  (7ü),  -roidus  (17.  X  so.)  (c/. 
empyicus)  blut  spyende  (17).  der  da  blut 
spyet  (19).  emptoycidy  do  blut  rechsin; 
omoptoyci  das  seint  dy  das  plut  rehent; 
emptoys  seuehe,  daz  ist  der  do  plut 
rechsint  (4).  emphoyca  plutrochßung 
(74).  i.  q. emobtois  (i4i ),  haemoptoe  (Ki.). 
Emorroi-s,  -de  (120,  i4i),  -da  (i3i^), 
-des,  -dus  (1),  emor-oida  (Sum.  11), 
-oides  (Megeub.),  -rides(4),  -rodia(i4i), 
-reus  (74,  93),  einorrois  (io3),  enoror- 
(6),  amorro-  (17)  -ides,  morruita  (isi^^, 
141,  als  deutsclie  Synony ine  gesetzt  ^nm.\l\ 
vll.  X  myrmicea)  (inßrmitas,  t  serpens 
74  Br.,  varix  isii^,  i4i)  ist  ein  ader  an 
dem  hynderen  venstere  dy  blutickt 
dicke  sere ;  seuehe  wenne  von  dem 
menschen  nidene  blut  get  (4).  afteradern 
(Megcnb.).  hd.  blut-,  blut- ,  blutte-  (18), 
pluet-  (1),  plut-  (4,  74,  75),  nd.  blot- 
ganek,  hd.  -gang,  -jang  (21),  -fluzzida 
(103),  -fluß  (75),  -wrn  (93),  -wurm  {ser^ 
pens  74),  -suget  schlang  (64).  warza 
(131^,  141).  werza  (Sura.  II).  wasserblatern 
(19).  ficblatera  (120).  eyn  vic  blatern 
(17).  vie  blater  crescit  in  ocvdo  (8.  sie 
aus  eulo).  vohen  fist  (50^.  cf.  bovist 
fungus).  emor-reus,  -roys,  -inus  einer 
der  plut  pruntzet;  schlang,  ein  wurm 
wenn  der  einen  menschen  heckt  0. 
sticht  so  plutet  er  sich  tode;  emorrois 
vnterslang  (74).  enoroy-de  ^.  vene  &f. 
quarum  fluxus  -s  (76).  Adj.  emorroi- 
dus,  -ssus,  -ssa  (75),  -cus,  emor-ruosus 
t  -rogius  (76),  -rogia  (i4i),  -gius  (Gl. 
m.),  hermaroissa  {i.  mulier  i&c.  76)  iraw 
o.  man  die  den  fluß  des  bluts,  bluetz 
hand,  hant,  hondt  (75). 

Emotus  abgeschidner  (74). 
Erneuere  scheiden,  ab-sch.  (74). 

*Empedes  v.  Ependiten. 

*Empeli-ca,  -tica  i:  Embliea. 

*Einpericus  v.  Empiricus. 

*Emperiuin  v.  Empyreuin. 

Empetr-on,  -um   {cf.  trichomanes. 

polytrichum.  adiantum.)  vcnus-,  frau^ 

wen-haar ;  mauwrrauten ,  eselsfarn ;  harn= 

kraut(i43).steinrauden,  weißer  stein  (Ki.). 

*Empidiarius  i.  qui  congregat  gazam 

(76). 

Emp-yema,  -yina(74),  -ina  (76)  (c/". 
ox3n:'egniia)  aiterrechsung  (74.  cf.  einor= 
rois.  ayter  ausreichsen,  galle  vzgerah- 
sinen  Sm.  3,  10). 

Empyi-  (Gl.  m.),  empi-  (Br.  &c.)  -cus, 
emphieius   (Pap.)    {i.   spuens   sanguinem 
Br.   &c.    X    hsemoptoieus)    blutspuwer 
(110  &c.). 
*Emp-yma,  -ina  v.  Empyema. 

Empyreum,  gew.  empir-eum,  -reum, 
-rium,  bissw.  emp-,  emph-  (18)  -erium 

DjEFENBACH     GlOSSARIUM 


EMPH 

hd.  der  ob-rist  (1),  -erest  (76),  -irste, 
-erste,  oberste  (6),  vbirst  (21),  aberste 
(17)  hi-,  him-,  hym-,  he-  (21),  hem-  (5^) 
-mel.  nd.  de  ouerste  hemel.  fueren,  var. 
feuren  (75),  vnrecht  {sie  8)  hymmel. 

Empireum  adj.  von  füre  (8^^). 

Empi-    (Br.) ,    emphi-    (74) ,   empe- 
(64,  74,  Pap.)  -ricus  artzat,  crfarner  artzt 
(74).  laudt  farender  artzet  (64). 
*Empiteosis  v.  Emphyteosis. 
*Einpitieius  v.  Empticius. 

E-,  l  i-  (110),  t  a-  (68)  -mplastrum, 
t  ampluxtrum  (67)  hd.  nd.  pla-,  plae- 
(11,  132),  hd.  plila-,  pfla-,  bla-ster.  zich= 
plaster  (75).  faska  (ui).  bet  {aus  bint) 
duch  (8).  swetige  (3.  i.  q.  swedunge, 
schwed  Sm.  3,  529).  swed  ein  ertzncy^ 
tuch  vnd  gehört  zu  den  wiinden  (74). 
swode  (77).  eyn  artzt  {sie  7).  gretetvch 

(Sum.). 

*Empleina  v.  Emblema. 
*Empleticu8  v.  Epileptieus. 
*Emplica  v.  Embliea. 

Empore-,  empori-  (Pap.),  enpori- 
(i4i)  -tica,  emporica  (Br.)  {charta)  ma= 
culatur  (91). 

Emporium  {cf.  emborium)  reitch- 
(Gf.),  rietth-  {sie  i4i)  -amera.  marck, 
blatz,  kauflf-liuß,  -stat  (74).  empur-ium 
(129),  -eum  (76)  i.  emptorium }  -eon  i. 
conuentus  populorum  (76). 

Empos  {i.  patien-i  etnptor  Br.  cf. 
embar)  vndultiger  kauffer  (74).  lijdsam 
coeper  (147). 

Emp-,  empi-  (1 52),  em-ticius,  emti- 
titius  (Ki.),  -cus  gckaufft  {S^,  19).  hd. 
ein  g.,  gekauffter  t  kaufft  (75),  kaufter 
(4),  kauffer  (7),  nd.  en  ghekoft  (23), 
koft  (22)  knecht.  quijt  ghecocht  (11). 
chöf-  (121,  Gf.  sirn.),  copht-  (Gl.  Mar.) 
-scalc;  -man  (Gf.).  ags.  ceap  cnext  (i36). 

Emptor  hd.  kou- ,  kau- ,  keu-,  key- 
(21)  -ffer;  koiffeler  (6).  nd.  koper. 

Emptorium  ( ef.  emporium )  hd. 
kautf-hus  Ä'm. ,  -stat.  kaufft  stad  (21). 
hoff  stat  t  krame  huß  (17).  mar-ck  (8), 
-g  i  -t  (19),  -ket  (11). 

*Emptra  empster    mus   montcmus  in 
Saxonla  (untersch.  von  hamster  125). 

Emptrix  kau-  (uo),  keu- (es) -fferin. 
kouffersche  (i32). 

Emptus  gekaufft  (19j. 
*Empureum  &c.  v.  Emporium. 
*Emticus  &c.  V.  Empticius. 

Emphasis  /.  expressi-o  loquendi  {bt.), 
-ua  locutio  (76);  exaggeratio  (Pap.). 
emphatres  /.  exagregatio  {sie  76). 

Emphatice  kit  {i.  e.)  ppbrlkhp  (i4i) 
=  oparliho  ?  cf.  phasis  opfaroth. 
*Emphatres  v.  Emphasis. 
*Empherium  v.  Empyreum. 
*EmLphicius  v.  Empyicus. 
*Emphiricus  r.  Empiricus. 

Emphy-,  emphi-,  enfi-  (mss.  mog.), 
empi-  (76),  l  amphi-  (i47,  oi.  m.)-teosis, 
-teusis  (49),  -teotum  (74)  (j.  inelioratio; 
cf.  ampleotis)  beterynge  van  lande  &c. 
(147).  ein  erblich  besten-dung,  var.  t 
-nung,  eins  erbs  zu  besseruug  (65).  erb- 
lehen  (76),  -recht  (74),  -ecznisse  (19). 
erfpacht  (11).  pacht  gut  (12).  dinst-recht 
(12),  -reth  (49),  -knecht  (18^).  bode-nzinß, 
var.     mzeins  (64). 

Emphy-,  emphi-,  enphi-  (93)  -teota. 


ENA 


201 


-teuta  (74),  -teus  (4),  emphiteo-theca, 
-teta  (147),  -ticus,  -thecarius  adj.,  eufi= 
teoticunnis  (81)  hiem  rechter  (si).  vn= 
geberhaftes  gevildes  buman  (93).  pau- 
(74),  erb-  (4,  74)  -man,  -ling  (4).  herb= 
linck  (3). 

*Emphoyca  v.  Emoptoica. 
*Emuctorium  v.  Emunctorium. 
*Emula  V.  Emola.  Enula. 

*Emu-,  emo-lare,  -lari,  {i.  amare, 
odire,  inuidere\  sequi)  hd.  lyep-,  lip-  (8), 
lieb-  (fi4,_76)  -haben,  -han  (b);  haßen, 
hoffen  {sie  8).  nd.  lef  hebben  t  baten, 
folgin  (8,  9).  nach  fulgen  (5).  noch  ful= 
ligen  (21).  ver-  (64),  vir-  (9),  v'-  (1,  11), 
na-  (22,  23)  -volgen,  in  veintschafft  (64), 
in  bösen  (23). 

*Emulare  {aus  emollire)  i.  lanire, 
mittigare,  hlandire  (76). 

*Emulari  (^.  lamentari,  aus  eiulare, 
ef.  emolatus)  chlagen  (1). 

Emulatio  nyt  0.  liebe  (8).  gramheit 
(4).  durchechtung  &c.  (65). 

Emulator  lyepljaber ,  nachfulger, 
hesser  (5).  kd.  nach-,  nae-  (18,  132),  nd. 
na-volger.  hd.  arg- ,  ark-  (8)  -dencker, 
-denckir  (8»^,  9). 

*Emulcare  v.  Emunctare. 

*Emulcens  ü.  ableetans  76)gelustende 
(8). 

Emulctrare  ein  melck-gelten  (Ki.). 

*Emuleum  est  herba  qd.  (76). 

*Emulire  n.  Emoliri. 

Emulus  vygent  (19).  wynt  {sie  8). 
feind  ab  inimicor,  nachuolger  ab  imitor 
(64).  eyn  echtiger  (b^,  23).  achter  (1). 

*Emunctare  {est  nauium)  czu  dem 
uberhaldeu  (9).  uberheldin  {sicS).  emul= 
care  {st.  rem.)  /.  nauim  ad  litus  dueere 

(76). 

*Emunctoria  sg.,  gen.  -e  {cf.  munetor) 
shrotisen;  colezanga  (Gf.).  clofft  ?  czange 
(19).  klucht  t  kalck  tange  {st.  kale-t.? 
11).  ags.  candel  thuist  (i36.  ef.  sq.). 

Emun-,  emu-  (Mss.  mog.),  emi-  {q.  v.) 
-ctorium  (emunctoria  i.  forpices  23) 
snuczel  doche  (19).  snutel  dueck  (11). 
surcze  tuch  (81*).  schur-duc  (99),  -holtz 
(74),  -eysen  {n^fabrorum  65).  snuterken 
(109).  snuzunga  (86).  zanga  (121).  snucze- 
(17),  snvcz-  (8)  -ysen.  eyn  kertzen  snuetz 
(132).  eyn  clufft  da  man  eyu  liecht  mit 
abe  bricht  (17).  eyn  abroch  (77,  110)  zu 
Hechten  (uo).  ab  brech  (68).  butzer  (91). 
putscheer  (123).  licht-scher  (75),-schirchen 
(125).  har   scheren  (23).   reistholtz  (93, 

Ziem.). 

Emundare  vß-  (19),  auß-  (75)  -roy^ 
nigen.  wt  reynichen  (ll). 

Emungere,  emongere  hd.  sim-czin, 
-tzeu;  snu-  (6),  sni-,  snew-  (9)  -czen. 
suutzen  daz  licht  (5),  dye  nasen  (21). 
liecht  schnutzen  (iio).  nd.  snuten  (132); 
ut-sn.  (11),  -snunen  de  nasen  (23),  -sn. 
de  nezen  (22).  scliimen  dye  nasc  (18). 
schiren  (49).  snubenil2).  ÄfZ.  vß-snutzen, 
-trucken, -drucken,  -drichen(49).  wischen 
(8).  reyn  machen  (64). 

Emunis  vry  (uo  &c.). 

E-,  em-munitas  hd.  nd.  vriheit.  hant- 
feste (Gf.). 
*Emusearium  v.  Muscarium. 

En  syet  (i32).  nem  war  (68). 
*Enactus  herworben(19).  v'woruen(ll). 

26 


202 


KNK 


ENI 


ENO 


♦Ennncisci  vir  ,  liirworl)eiii  11))  v'war 

lU'll    (,11). 

Ennre  /n/.  swimmcn  ('.h,  iil5-8w. 
Enarrare  iiftiiil>;irf  sprcoliin  (8),n'don 
(17).  ()rtVnl>ann  ^IH.  vlJ  s|)ri'clicn  ((;.■■>,  iio). 
wtspiviki'iM  11).  v'-zolleu  (132),  -künden 
(110),  -kimdipMi  (65). 

Enatare  vft'  swiminiM»  (69  Mrg.). 

♦Enatatio  ußwatun^  (62). 
En-,  in-   (</.   cf.)   -eaustum   (Unten 
(iio,  iS2).onck  (132).  encauatus  i. iniustiis 
{sie  76). 

*Encenatiis  vor  wit  iß.  jHc.  von  wieu). 
encematus  /.  inuocatiu^  (7t;). 

*Enceneatus  kirchwoy  (4). 
En-cenia,  -chenia,  -cenium  (23,  st) 
{aus  iyxa'.via  X  ^sv'.O'^^/.exenium'ikirfli- 
weynng ('^\  -wyhin (fis),  -wio  (8).  wyhunfro 
(17*.  kiiwihi  (2.)).  knrbo  {l)  wilning  (7). 
kirichwaht  ( I2i,  mn.  (;f. ).  kerkmi.ssc 
(io!)>.  k.ijnnisscn  (1.12).  meß-krom  (iio''^), 
-körn  (HD")  [aus  -kroni  =  kramp  xenia 
.sm.  2,  o8.i).  liantgifto  (109,  iio  &c.).  nyge 
iar  (23).  on  orliko  zondo  (8i). 

Eneeniare  v'-nnwen  (8),  -ntnven  (9). 
wyen  i  nnwo  benomen  oynor  wende  (8). 
wechen  l  new  ben.  ein  gewande  (9). 
begliinnen  (11.  19). 

*Enc'ea  [sf.  interea?  entera?)  dar 
ine  (,8'') 

Encl-isis,  varr.  -esis  (7.i),  -ysis  nei- 
gung  (74,  75). 

*Enchenia  v.  Encenia. 

*Enchericlion  r.  Enchiridion. 

*Enchinius  >:  Euchimus. 
Enchi-,  enche-ridion  hd.  hantbuch. 

*Enchiridon  [i.  anulus)  viugerlein  (74). 
Enchrista  salb  (123  &.e.). 
Ende-cas  [i.  vndecim  Br.),  -gas  (Ui), 
-ncas  (8)  zoheu  iar  (8).  z.  iar  alt  (17). 

*End-elechia  ( ngr.  Aussprache  von 
h/ztkix^ia),  -ileehia,  -elichia  (  ui ),  t 
-elitia  (74),  -elicia  (68,  Br.),  -elchia, 
-echia  {i.  anima  munrla  t  mundana, 
perfecta  etas,  perfectio)  volkuraenlielis 
alter;  volpringung  an  dem  korpelj  ge^ 
liedmessigkeit  (74).  volkommen  aldir  ('S 
sim.).  der  seien  erst  gewerbe  ader  folle 
bringen  an  dem  libe  (7).  der  erst  ge= 
werb  o.  volbringung  an  dem  leib  (76). 

*Endencas  v.  Endecas. 

*Endere  i.  informare  (16).  bildin  (8, 17). 

*Enderma  v.  Endiuia. 

*Endilechia  v.  Endelechia. 

*Endimia  gemeinetod  y'.vA.  cf.  epide= 
mia).  geuüdistel  iT4.  x  endiuia). 

*Endinia  v.  Endiuia. 

*Endir-a,  -e  v.  Andena. 
End-iuia,  {ital.  <jcc.  aus  intybea  Dz. 
Wtb.  131),  -iuium  (9),  -inia  (74),  -uuia 
1,  Sum.  v),  -una  (67,  1.52),  -ima  (85), 
-imia  {q.  v.),  -erma  (96)  hd.  su-,  sau- 
(73),  sew-,  du-  (73,  85),  fehe-,  geuß-  t 
leber-  (73),  mege-  (Sum.  v),  mar-  (74) 
-distel.  maijdiestel  (153).  grensing  t  gen- 
ßotzungen  (125).  genßzung  (73,  91).  anti- 
vien  (143),  -ffien  (73).  endiui-en  (73), 
-krut  (68  sim.).  cnduuie  (1). 

*Endris  v.  Enhydros. 
Endromis  &c.  v.  Andromeda. 

*Endu-na,  -uia  v.  Endiuia. 
Enea-tor,  -Stores  (j}l.  76)  i.  lirie-en 
t  -inator,  corni-cen    t  -crepa  (Br. ), 

-fices    :,76). 


Enecare  ersiahiii  (8,  9).  doden  ( 17). 

*Enectere  [i.  Jirmitcr  Ugarc  7«)  feste 
liindiii   (S  Äc). 

*Eneptu8  r.  Ineptus. 

*Enerbones  sunt  pnupercs  pi-  l  pa- 
stores  (76).  au^f  ebiones  i.  pauperes 
(Pap.),  p.  piscatores  (129). 

*Ener-,  en-  (8,  17)  -gare  (i.  operari 
intus)  in  wendig  arbeytin  (8).  eyn  wenig 
[sie)  erbciden  in  der  sele  (17). 

*Energare  ( aus  ener-uare  c/.  -mis, 
-miter)  v'kliben  (B). 

Ener-gia  (alpk.  -uia  110  &f.),  -uia 
(134  &c.)  (/.  intcrior  labor,  operatio  t 
efertu.<<)  wijßhej'd  (19).  dobende  [H). 

Energumenus,  energu-,i7e?i".nergu-, 
f  neorga-  (71),  ergu-  (^120),  exgu-  (76) 
-minus,  nergumnius  (133)  toponter 
(Gf. ).  a  wizzig  (127).  vnarbaitsamer, 
kruppel,  teuflFelhatVtiger,  besesner  (74). 
besessen  ^8,  75,  125)  mit  dem  teuffei  (75). 
*Enerm-is,  -us  {aus  eneruis,  cf. 
energare)  v'klel)ct  (6). 

*En'-,  enor-miter  {cf.  prc.)  ermelich 
(17). 

Eneruare  hd.  lernen,  er-1.  (4).  hd. 
nd.  v'-l..  -lamen.  -nielen  (22).  hd.  lamen 
(10),  lam  machen,  schwechern  (64).  ent- 
(64),  vß-  (65)  -edcrn,  -mergeln  (65  var.). 

Eneruatus  hd.  vorlemet,  verlimet 
(21),  virlamet  (19),  verlambt  (68).  v'laemt 
(132).  lam  o.  kranck  in  glidern  (,iio). 
außgeadert  (75). 

Ener-uis,  -uus,  -uuis  (76),  -wis  (.5'') 
hd.  nd.  v"-lemet,  -lamet.  v'lempt  (5). 
er-lamt  (68),  -lemit  (4).  lame  (10).  elende 
(7).  crane  iino).  verdoren  (99).  v'melet 
(22.  cf.  eneruare).  ane  wopen  {b^.  X 
inermis). 

*Eneuni  /.  eregum  t  terribilis  (76). 
Eneus  {i.  de  ere  f actus  76)  hd.  ercz- 
in  (65),  -en  (8) ;  ein  ding  von  ircz  (18), 
daz  irn  ist  (2i),  von  ere  gegoßen  (17), 
von  erd  gemacht  (76);  ein  ding  daz 
von  ertz.  artz  (i34),  yrtze  (i52),  irtz 
(7)  gemacht  ist.  g.  von  metal  (110).  ge= 
maicht  von  metalle  mit  kunsten  (132). 
eren  (65,  75).  glockenspei.sen  (75). 

*Enfiteosis  &c.  v.  Emphyteosis. 

Engaddi  balsaras  garde  dair  he  wes= 
set  (147). 
*Engare  v.  Energare. 

Enhydros  laquam  in  se  cantinens) 
der  schwetterstaiu  (V.  a.  leis  Sm.  3,  552). 
enidros  i.  gemma  ah  aqua  vocata  (i4i). 
en-ydxis  (129),  -idrus  ^ -idra  (74), -dris 
(74, 76)  i.  colvher  in  aquis  viuens  (76  sim.). 
wasserslang  (74).  enyd-ros  i.  coluher  &c.\ 
-ius  i.  gemma  aquant  exudans  (Pap.). 

*Enicaptatum  [aus  ennea-phonum, 
-chordum?)  i.  lira  octo  sonarum  (76). 
*Enicedo  r   Emicedo.  { 

*Enicma  i-.  Enigma.  j 

*Enict-are   (76,    129),   -icare  (76)  i. 
pernoctai-e  (129),  per  noctem  vigilare  (76).! 
*Enyd-ius,  -ros  &c.  v.  Enhydros.     I 

Enigma,  eniema  (5*>,  ,  22*»)  {i.  pro- 
blema,  -plewma,  parabola  &c.,  sermo 
obscurus  d';c.)  eyn  \orborgen  rede  (17), 
legiK'  ( legene  ?  8.  st.  vßlegung  ?).  duiickel 
betrachtung,  dückel  betrachteg  (65).  re^ 
der-sch  (74,  88),  -s  (18),  -sen  (21),  -sehen 
(17),  -nyß  (77).  retter-sen  (70),  -ßen  (69), 


-achen  (68).  riterschcn  (134).  re^^erseh 
(iin).  rethers  (49'').  radelse  (13,  22,  23). 
r^delse  (12).  retdel.sen  (i5i,  152).  redel- 
flchen  (19),  -ßen  [tui).  ratsal  (3,  7i).  rat 
nutz  {st.  ratnnß)  oder  latezal  (1.  st.  rat= 
sal?).  rctsel  (133).  reet-sel  (11),  -zell 
(i32).  retzel  i  retsclie  (74).  ra>therle  (112). 
retinsse  {sie  .'i'').  redernyß  (77).  retel- 
merchen  (125).  ra<bner  (22'').  mere  (19). 
rat  was  i.st  das:  es  stet  vf  etc.  (4).  en= 
kenteniß  (18  Mr«.).  gliehnu.sse  {9  sim.). 
bezenchen  (5.  7nhd.  bizeichen).  obstrum 
(8''.  nlph.  epigma). 

Enigmatizare  virborgen  r<>de  sagin 
(8),  geben  (9).  retterisch  aiiff-g.  (ni).  rat 
(8),  rotsal  (9)  gebin. 

Enim,  e. -vero  hd.  warvmb  mw. ; 
vor-,  ver-,  v'-,  vur-ware,  -war  sim.  wann 
(76).  auer  wante  (23).  ouer  wente  (22). 
*Enisium  v.  Anisum. 

*En-,  em-  (64^',  Pap.)  -istis,  {  migale 
(64)  {pro  vno  hausto  sufficit;  cf.  cya; 
thus;  Ol.  m.  V.  emissus)  mygelin  (64). 

Eniti  vß-erbeden  (1 9), -arbeitten  11 1 0). 
van  pynen  in  arbeit  sitzen  (l32). 

*Enitus  eyn  spade  t  eyn  brack  (18), 
aus  enucus  i.  spado?  cf.  v.  eunuchus. 

Enixa  gebornde  0.  vor  flißen  0.  ge= 
neyget  (8).  leiplich  geboren  (4).  v'loist 
van  kinde  (i32). 

Enixus  hd.  vz-,  vß-,  auß-gearbeyt 
sim..  -gearbeytet  ^6),  -geerbet  (18,  21), 
-geerbeyt,  -gepiniget,  -gepinget.  ge- 
arbeit  t  -boren  (,110  &c.).  gheworuen 
(11).  utghearbeyd-et  (23),  -iget  /  utghe- 
pynghet  (23). 

*Eiineomatieus  r.  Ennoimatieus. 
*Ennodare  v.  Enodare. 
Enno-icus,   -yeus   (dl.  m.    &<-. ,   ab 
ennos  capra  et  icos  custos  76),  enoycus 
(b^),  emoycus  (i.  mango,  agaso,  pastor 

:  &c.  Gl.  m. ).  emo-  l  -eno  l  eglo-icus(75), 
enoycus  (74).  ermoncus  [q.  i-.),  aego= 
nomus  {Gi'undform  X  ennus  q.  v.?)  i 
aepolus  (125)  geyß-  (6,  64,  75),  gaiß- 
(-4),  geis-  (93),  czegin-  (5''),  zege-  (8) 
-liirte.  tzygenherte  (125).  tzegheuherde 
(23).  gayß  herter  (1). 

Ennoi-  (Br.),  enneo-maticus  i.  acci= 
dentalis  tovallich  (147). 

Ennon  {hbr.)  eyn  dal  (8). 
Enn-os,   -us    (i.   caper;  habitator  t 

jyrofundum  Gl.  m.  3,  307.  Br.;  habitatio, 
h.  capi-arum;  grece  i.  q.  lat.  capra^  76) 
eyn  bog  (8).  Cf.  portug.  enho  einjähri= 

I  ges  hirschkalb ,  wol  auch  asp.  ennodio 
Dz.  Wtb.  487.  Hat  sich  Ivvo?  mit  hebr. 
21.  a.  Wö7-tern  und  Etymologien  gemischt? 
Voc.  76  miscld  enn-os, -a, -on  MW f/ enno= 
sitheus  X  IvvoaiÖa?,  evoaiYOl&c,  im 
Br.  ennosigeus  i.  Ncptunus ;   i.  profun^ 

I  dum  silentiwn   (  :  aiyöcv),  vjosu  hoi-a  en= 

j  nutigii  („a  gall.  nuit"  Gl.  m.)  zu  gehören 

,  scheint  cf.  contieinitim  nach  Foi'm  und 
Sinn. 

'.      *Enocliare  v.  Enucleare. 

I  Eno-,  enno-  ((3),  enu-  (5'')  -dare  (X 
enudare  17,  64)  vz-  t  off-  (5),  vff-  (17), 
vff  ken-  {.iic  b^)  -kneuffen.  vff  knauffen 
(18).  anf-knypffen  (64),  -knewflen  (1).  hd. 
vß-,  auß-knenffeln  (133,  152),  -kneifein 
(21),  -knopffein,  -knepfeln,  -knipffen, 
-knyphen  (6).  vyß-  (i32),  ut-  (23),  ent- 
(11)  -knopen.  ent-knoppen  (19),  -bloßen 


ENU 

(17),  -ploessen  (64).  hd.  uffen-,  offen- 
baren, den  knopff  des  zwifcls  vff  thun 
(65).  v'claren  (i32). 

Enodis  on-nadt,  -knepff,  var.  -nodt, 
-knepffig  (no). 

*Enodus,  enudus  (6)  sbst.  adj.  vn- 
knauff  (18) ,  -gekneuffelt  (19).  aneknop 
(23).  ein  knöpf  (6).  knauff  (17).  knaff 
(21).  kneuffel  (5). 

*Enola  ags.  paerl  (Gl.  m.  q.  v.). 

*Enola  V.  Enula. 

*Eno-,  selten  oeno-,  ono-phorum, 
-forum,  honoforum  (19j,  ono-forium 
t  -ferius  {i.  diota  q.  v.  7.5),  -phorus 
(7C),  -forus  (8,  9),  -ferum  (6  &c.),  one= 
ferum  (74)  laytfaß  (74).  win-,  weyn-  (9, 
74,  88)  -faß  (8,  G4,  74),  -vas  (9),  -roß  {dv, 
6),  -kanne  (132  sim.^,  -kant  (88,  110), 
-geschirr  (88).  wynfaß  l  winnefaiße 
(19).  wijnvatt  (11).  wynschenkel-  l  tip- 
kanne  (i09).  onopherum  Schnecken  {st. 
schenken  X  onica?)   vaß  (76). 

Enorm-is,  -us  vnordenlich  (1,  64). 
böse  (19).  lelich  (132).  wreet  (11).  vnda= 
dech  (99).  vast  unrechter  (7.5). 

*Enormiter  v.  Enermiter. 
Enormiter  vientlich   vnd  vast  (7.5). 
vber  die  regel  (6.5). 

*Enoro-yde,  -ys,  -rides  v.  Emorrois. 
*Enoston  (c/.elicosmon?)  milze  (sum. 

VI). 

*Enphiteota  v.  Emphyteota. 

Enporitica  v.  Emporetica. 
*Enqviis  v.  Eequis. 
Ens  hd.  ding.  hd.  nd.  dinck.  ein  iglicli 
(17),   ieglich   (6)   ding,   syn  (5^).   wesen 
(8).  wißen  (18). 

*Ensarius  [i.  ensium  artifex  Gl.  m.) 
eyn  hauwende  meßer  (19).  en  groet  mes 
(11). 

Ensieium  doitslach  mit  dem  s werde 

(147). 

Ensiculi  swertili  (i4i). 

Ensifer  swert-dreger   (10),  -sknecht 

(75). 

Ensis  hd.  swert,  stechswert  (125). 
*Ensole  v.  Eusole. 
*Enter  wesenhch  (65). 
*Enterare  {.st.  exent.)  ußweiden  (17). 
Enteri-um,  -on   t   -a,   t  entra  (7«) 
{i.  emisanum  piscis  76.  st.  omasum?) 
ingeweid  (17). 
*Enterogenia  v.  Eterogema. 
*Entiana  v.  Gentiana. 
Enthymema  {i.  festinata  conclusio) 
eyliche  beschließung  (74).  ein  schnei  ant- 
wurt  (110),  haest  antwort  (i32),  heßlich 
{sic\)  antwirt  (68). 
*Entitas  dingligkeit  (74). 
*Entra  v.  Enterium. 
*Entrisia  v.  Incerpias. 
Enucl-eare,   -iare,   eno-,  enun-  (1) 
-cliare   hd.   kirnen    (6) ;   vß-k.,   -kernen 
(5,    75,    110),    -kern,    -keren    (1).   nd.   ut 
kernen,  die  kern  vff  thon  (68),   vpdoen 
(132).   offenbar    machin   (5).   uffin-   (17), 
apen-  (11)  -baren,  v'claren  (132). 
Enucleatius  klerlicher  (30^). 
Enuclia-te,  -liter   offenbar-,   grunt- 
lich  (17). 

Enu-cus,  -chus  v.  Eunuch  us.  Gerro. 
*Enud-are,  -us  v.  Enod-are,  -us. 
*Enul-a  (66  &c.,  110  &c.),  -um  (76,  Gl. 


EPE 

m.),  enu-m,  dim.  -lum  (Br.)  i.  caldarium 
{II.  c).  ein  kessel  (110  &c.).  enumum 
ags.  Cetil  (i36). 

E-,  selten  i-,  he-  {b^),  hi-  (Gf.),  öfters 
hin-nula,  hinulus  (76),inola  (.Sura.),enola 
(69,  134),  emula  (110  var.,  147),  himila 
(Sum.  vi),  humula  t  elna  (sum.),  hilna 
(47),  öfters  enula  i.  eampana  (q.  cf), 
häufiger  e.  c.  {missv.  enea  pro  c.  eren 
ding  65  V),  innule  campane  (94"),  geiv. 
i.  q.  e-,  he-  (5^),  a-  (.5,  6)  -rinis,  erinnis 
(enula  i.  flinx  l  laturicium  74j  hd.  nd. 
alant.  hd.  a.-wurtz,  -wurtzel  sim.  alent 
(80).  hd.  a.-wurtz,  -worcel  (18).  nl.  a-, 
ga-lantwortel  (i43).  lantwurz,  alar  (los). 
olantwyn  (19).  eine  (47.  cf.  elna).  ags. 
sperewyrt  (94").  brachlöchj  (Sum.  vi,  ^. 
emicedo  Gf).  hirtzzunge  (hinnul-a  7. 
X  -US?).  Iiirßung  (76).  ueia  i.  elinium 
(Gf.  ^.  e.  helenium,  sXevtov).  elimum 
viula,  veia  (sum.).  ellenius  alant  (Sum. 
VI).   Cf.  elenenoli. 

Enumerare  retin  (8).  reyten  (9).,  rede 
verzclcn  (17). 

*Enumum  v.  Enula. 
*Enuncliare  v.  Enueleare. 
*Enutriator  v.  Enutritor. 
*Enutricheus  v.  Emetritea. 
Enutrire    vudeii    (19).    voeden    (11). 
auffhalten  mit  dernarunge  i  erneren(75). 

*Enutri-tor  i  -ator  ernercr  (75). 
Enutritus  gefudet  (19). 

Eo  dar-vmb  (ß),  -vmme  (23).  eo 
debil-,  fort-,  mel-,  pe-,  grau-ius,magis 
l  plus  dester  schwechcv,  stercker,  besser, 
böser  i  erger,  schwerer,  nior  (75). 

Eode-m,  -mmodo  in  der  selben  moß 
(6),  zuluen  mate  (23),  soluen  m.  (22). 

Eo  melius  habere  ent-  (23),  en-  (22**) 
-netcn. 

Eo  peyus  habere  entghelden  (23). 

*Eos  ein  laut  {i^^),  land  (6). 

*Epactica  v.  Epatica. 

*Epactum  eiugedinge  (17). 

*Epadicus  {aus  hepaticus?)  gheel 
varwe  (147). 

Epadire  {i.  dicere,  manifestare  Gl.  m.) 
vffen-  (19),  apen-  (11)  -baren,  callen, 
spreken,  iehen,  cotren,  cosen,  proten, 
pralen  (i47). 

*Epantica  v.  Epatica. 
Epar,  ebar  (i4i)  hd.  lebber  (13,19). 
nd.  leue-r,  -re  (23). 

*Epa-,  t  eupa-(74),  jepa-(Gf.),  epac- 
(5i>,  76),  epan-  (47)  -tica,  l  -torium  (75. 
X  eupatorium)  hd.  leber-ader,  -oder 
(6),  -ayder  (133),  -crut  (75  &c.),  -crawt, 
-wurst  (Gf.).  leuer-adere  (23),  -blome  (47). 
1.-  (132),  leuern-  (22)  -ader.  lynwurtz 
(eup.  74). 

Epaticus/K^  leber-siech  (91), -suchtig, 
-sichtig. 

*Epatorium  v.  Epatica.  Eupatorium. 

*Epdanum  v.  Eptalum. 

*Ependi-ten  t  -cen  (i3i),  -ton  {i. 
indumentum  t  viantile  76),  epedieen  (i47), 
epidi-don  (19),  -diden  (11),  -decen  &c. 
(Gl.  m.  3,  314),  ependeton  (Gl.  Aeifr.), 
efetidem  (i36),  empedes  {i.  amictus  ig) 
(aus  iTtSVÖUTTfj?)  monches  kleyd  (19). 
monike  cleet  (11).  cleyt  der  moniken 
(147).  lachan (i3i).  ags.  cop  (i36, Gi.  Aefr.), 
hoppada  t  vpernud  (Gl.  Aelfr.). 

*Epensio  dinghelt  (11). 


EPI 


203 


*Epi-  öfters  st.  ephi-. 
*Epibacha  v.  Epibata. 

Epibades ,  Bmßddec,  ( 126 ) ,  melius 
epibatides  (Ki.)  fahren,  schuyten  (Ki.). 
weidling  (l26,  Fris.  cf.  Sm.  4,   28). 

Epiba-ta  (74,  93),  -cha  (64)  vber- 
furer  (64.  i.  q.  ferge),  -gefuert  (93),  -ge= 
furter  (74). 

*Epibati  &c.  v.  Epifates. 
*Epicalamum  {cf.  epi-tabulum  ?  -tha= 
lamium?)  bruchech  (9  Anh.). 
*Epicalium  v.  Epicolium. 

*Epicamen  {cf.  epitaphium?)  man= 
inge  (11). 

*Epiearista  {st.  eucharista?)  eyn 
forste  der  hoimclichen  dinge  (19).  en 
vorste  der  heymeliken  dinghe  (11). 

*Epicarius  v.  Erpiearius. 

*Epi-,  ephi-  (ß ,  7  ,  19)  -causterium 
(19  &c.),  -cauterium  (6,7,  152  &c.), -caus= 
torium  (147,  Hr.,  Gl.  m.),  -caustrum  (Gl. 
m.) ,  -custerium  {i.  sedes  sutorum  ib.), 
-caterium  (66  &c.)  i.  locus  vnguentorum 
ad,  instr.  super  igncm ;  solarium  puellare, 
furnarlum  l  caminus  -caut.,  -cat.  66  &c., 
?-caust.(iio&c.) ;  sedes  scriptoris -cauat. ; 
coopertorium  dolii  -caut. ,  -eaust.  hd. 
schribe- (8),  schrib- sm.  (66  &c.),  schreib- 
(74,  134,  i5i),  schreip-  (152)  -stul,  ^ -filtz 
(74).  schricbe-bret  t  -stuole;  ephic. 
schornsteyn ;  spynneweppe  ( 19.  cf. 
emistorium  spinwep  7.'i).  schaerstien  t 
spinnenweebbe(ll ).  roickghat ;  raithuyss ; 
ordels-,  gerichtes-stede  (147),  enclausur 
(i.  sedes  scriptoris  23).  rauchvank  (1). 
fuorsturz  (7  5).  {t  -caut.)  gluo-  (93),  gluot- 
(BM.  641)  -haven.  eynrehaud  stoue  dair 
vuyr  onder  is  (132).  kemmet  {t  -caut. 
110).  ein  pflaster  vber  eingebranndte 
wund  (134).  ein  plaster  off  eyiier  ge= 
brauten  wonden  (133),  vff  eyn  g.  wond' 
(152),  auff  ein  gebrante  wunde  (66  sim.), 
oder  gebraut  wund  (68).  tuch  vff  dem 
schribstul  (75).  ein  filcz  auf  dempulbrett 
(64).  -caut.,  -cat.  (66  &c.)  eyn  plaister 
t  eyn  gebraut  wondc  (5).  en  plaster  i 
en  swede  {cf.  emplastrum)  l  ene  brant 
wuden  (23),  eyn  brande  wnde  (22). 
eyn  plaster  (17, 18),  eyn  swele  (sie  17)  uff 
eyner  gebranten  wonden.  eyn  balter, 
eyn  sleied  (lei  aus  w)  off  eyn  gebrant 
wonden  (21).  eyn  plaster  t  eyn  hohel 
(6.  wol  cremacula).  schornsteyn  (7,  66 
&c.,  68,  132).  kämet  (67).  kamyn,  kem= 
mich ,  rauchloch ,  slat ,  eß ,  plaßpalg, 
gluthaffen,  fewrmawr,  pflaster  (74). 
schrijfbret  t  schriuerstoel  (11).  poden 
über  ein  vaß  ( 75 ).  boden  schilt  {cf. 
doliotheca);  eyn  plaster  auf  einer  ge= 
brauten  wunden  (4). 

Epicedium  v.  Epitaphium. 

*Epicell-ium,  -um  vinger-huet  (11), 
-hut  (19). 

*Epicena  zole  (11). 

*Epi-cenon  (19.  cf.  Gl.  m.  3,  Bis), 
-cenum,  -chenum  {aus  STtwoivov)  ge= 
menget  (11,  19).  g.  gesucht  (8),  gesliecht 
(9).  boueu  gemeyn  {supra  commune  132). 

*Epicerion  en  werstat;  epicuria.(-iu8 

i.  defemor  Gl.  m.)  werestap  (-scap?  11). 

Epicerna   {i.  anathema  Pap.  ab  £7it- 

XTjpoc  Gl.  m.)   der  hoestebanne  (19).  die 

hoghesle  ban  (11). 

Epi-ciclus,  -eieulus  t  -ticulus  (74), 

2G* 


204 


EPI 


EPT 


EPI 


-cilium  \H,  !»s\  -sileuin  »•  epiatylium) 
(I.  juiriiii^  rirciilu/i  av/^xt  majorem  Br., 
anabrntriiim  7t,  canopeum  &c.  !).!, 
tyburnium  71,  7S;  xepistylium  7.  r.) 
>;«'t«tel-,  gftfflelt-tiiiig,  tylpawm,  groli- 
pri't.  -peft,  spi-rlaoli.  Ii3mlitz,  iift'torscyl, 
stawl)lml(>.  tiiwbliullin;  -cilium  (t/. 
-stylium^  stofiVI  (7»t.  stovpliiili  (os). 
hiini'l  ol)  i'iiifiii  altar  l  bct  /  tistli  [!:■>). 

*Epicinuin  kima  epicus  X  -cinereX 
epi-nicium,  -nichia  Hr.,  -lechia  7«.  i. 
Jistiuitas  iiro  rUtoria  siin.)  zo{x«'voc'htiiigo 
saiick  /  (iies  victorie  (11).  epi-cinia  pl. 
lol)luli  (laiiklu'rkoit  ^  65.  cf.  epicus); 
-nichion  /  -nirion  /.  victoris  dei  palma 
(fcc.  i^Br.  / ;  -meron  /'.  Urus  christopro  victoria 
dedita  (^"n). 

*Epicogiuia  v.  Epitogium. 

*Epi-coliurti ,  -coleum  .")''),  -Collum 
(6),  -culium  /  -taliumi  ',74),  -calium 
{i.  pensum  q.  v.  7),  -tolium  i^li),  77), 
-stilium  (9)  \i.  ttuperior  pars  coli)  hd. 
oyii  ober-,  vbor-wackc  (1"2),  -wolkeu  {sie 
G),  -wock  (19),  -rocken  (5),  -racke  (^5''), 
-rock  ^7,  18,  19.  X  -colleriiim?  -to= 
gium?),  -rocke  (,77),  -rucke  (9),  -ruck 
(74,  7.ii  am  rucken,  pr.  vber  halß  (7.5. 
X  collumi.  kunckel  (76).  klob-,  reiste- 
flachs;  ensjun  o.  spyndel  mit  gam;  ein 
wag  o.  das  man  wigt  (-talium  74).  elter 
(altaris)  duch  (21).  7id.  en  ouer-wokenne 
(22b),  -wockedc  t23),  -kede  (sie  22);  auer 
rocken  dl). 

*Epicollerium   hd.  ein   vber-,   ober-, 
nd.  outr-  (i32i  -rock,  hd.  -rocke. 
*Epicollum  r.  Epicolium. 
Epicopanum  fleiscbbanck,   anrieht^ 

tiscb    iKi.l. 

Epicroculum  v.  Epitrophium. 

*Epiculium  v.  Epicolium. 

*Epic\iria  v.  Epieerion. 
Epicurus  (i.  pestis,  vestis,  vo-,  fo- 
rator;  s.  adj.  75.  cf.  phelax)  des  obro^ 
sten  selde  an  liplicher  wollust  ist  (93). 
pauchfuUer  l  mensch  der  sin  selikeit 
setzt  vff  essen  vnd  trinckeu  (75).  lecker 
(110,  132;.  frczzer  (8^).  freßer  (5).  ein 
■VTOS  (9).  fraß  (75). 

Epicus  ( i.  laudabilis  Br.  &c. )   lobe- 
(19i.  laue-  (in  -lieh. 

*Epicusteriuin  v.  Epicausterium. 

*Epicheina  r.  Epitome. 

*Epichenitum  v.  Epithymum.. 

*Epichenum  v.  Epicenon. 

*Epicliima  v.  Epithema. 

*Epiclii-mum,  -num  v.  Epithymum. 

*Epichome  v.  Epitome. 
Epidecen  i'.  Ependiten. 
Epi-demia,   -dimia  gemeyn-e  sucht 
(123 1,  -er  tode  0.  die  pcule  (74).  eyn  ge= 
raeyn  toit  t  suchte  (7).  ga-,  vlg.  ia-merig 
tod  t  pestilentz  (75). 

*Epididen  &c.  r.  Ependiten. 

*Epidiinia  v.  Epidemia. 
Epidrom-on,  -us  /  -os    04.  Br.)  de^ 
groß  segel  binden  in   dem   schiflf  (64). 
hindersegel  (74,  so). 

*Epifates  {cf.  Gl.  m.  3, 31  s)  ags.  faerbenu 
(136''.    cf.   fsrbena    a  eeorl  Bsw.).    epi- 
(i36b,   n:),  ebi-  (136^,   Gl.  m.)   -bati  i. 
laia\  -bata  leye,  leecke  '147). 
Epifora  v.  Epiphora. 

*Epigergium  11),  ipo-  (3.  11,  19,  4), 
ephi- ;  19)  -girgium,  -pergium  (3),  hypo- 


(148,  Br.),  ypo-  (74,  147,  Ol.  m.),  hyper- 
(la.s,  Br.)  -pyrgium,  ipopigerium(oi.in.), 
yperbigi-on  /  -um  (7ti)  (i.  fidcrumfo^ 
(•(triiivi  148,  andena,/Vn-u7/t  qiiod  sustinet 
i(j)icin ;  v;/l.  die  I<ormen  v.  anticipa) 
brant-yseren  (11),  -ysen  (ip.  19),  -reyte 
(3,  4),  -roido  (147).  braiidredt  1125). 
prantroyt  (74).  eyn  winch'ysern  (eph. 
19).  en  wcentyser  (11).  herdrani  (t.  an- 
:  dena  la). 

*Epigia  V.  Epiphora. 
I      *Epi-glotum,  -grilotum  (19),  -glottis 
ji,64,  74),   -glatum   (7.i)    [i.   coopertorium 
oris,  iiia,  vuula ,  palatnm,  faux)   krag 
,  (7t;).  ein  gume   (3).    gumme   (4).    gum   t 
i  gam  (7.5).   kelen-   (19),   keel-  (11)  -ader. 
I  goderloin  vorn  am  hals,  einmal  (sie)  kalß 
I  (74.  cf.  Sm.  2,    17.  i.  q.   nd.   kader   nach 
Fr.),  attemblat  (64). 
*Epigna  r.  Sitapolium. 
*Epigram-a  ;,•    -ma. 
*Epigraniia  meisterschrift  (11,  19). 
*Epigramista  meister-schrieber  (19), 
-schriuer  (11). 

Epigram-ma,  -a  1 74)  vbir-  (8).  vberge- 
(64),  uff-  (17)  -schrifft,  uff  ey  brieffe  (17). 
vbersclirieffte  (74). 

Epigraphia  vbergeschrifft    vff   dem 
1  toten  stein  (75). 
j      *Epigrilotum  v.  Epiglotum. 

Epigr-us  (147,  Br.),  pl.  -i  (2'.   claui, 
\  aus  STi'.spo?)  holtznagel  (64).   ags.  nae= 
j  gier  (Gl.  Aelfr.).  nagel  dair  myt  man  holt 
negelt  (147). 

[  *Epikeia  [neben  epiecia  gr.  viansue= 
I  tudo  lat.  i.  e.  ETUc'.xs'.a)  keusch  (iio), 
I  kunst  zu  (66)  leben,  konste  lauen  (132). 
j  vngeschriben  recht,  by-r.  &c.  (60).  sit- 
i  tigetugent  sich  naigent  zu  mittler  inasse 
habend  in  den  geschrieben  gesetzen  (74). 

*Epikei-zare,  -sare  durch  die  viuger 
sehen  (68,  in  bono  110).  dor  die  v.  sj^en 
(132).  vrteylen  nach  geschriben  rechten 
mit  der  maße  der  miltikeit  (74).  epikei- 
zatores  qui  non  egent  brillis  quum  per 
digitos  conspiciunt  (110  &c.). 

*Epilagare  v.  Epilogare. 

*Epilanium  kloester  (11). 

*Epilare  ent-horin  (8),  -herin  i,9). 

*Epilechia  v.  Epicinum. 

*Epilediuin  v.  Epirhedium. 
Epilem-a,  -ma  v.  Epilimma. 

*Epüemsia  &c.  v.  Epüepsia  &c. 

*Epilentum  {i.  vehiculum  puerorum 
cf.  pilentum)  kints  kerch-el,  -lin;  var. 
kius  waincl  iT5). 

Epile-psia,  -mpsia  (Gl.  m.),  -msia 
(3,  141),  -mpsis  (141),  -nsia  (Br.  &c.), 
-ncia,  -ntia,  -nisya  dl/,  -nsicia  (76), 
-nsis  (3 ,  8) ,  ephilencia  {ib.)  (i.  apo- 
plexia,  cathophexia  75  &c. ;  cf.  eata= 
lemsia  e!<t  pa-^sio  epilenticorum  141) 
daz ,  dat  valbnde  vbil  (5,  b^) .  ouel 
(11.  85,  132),  leit  (eph.  8).  das  valubel 
(2,  125).  Valien  vbel  (1).  sant  Valtinß 
(  .'  Valien)  plage  (125).  fallende  sucht, 
var.  Sichtung;  hinfallender sichtum,  vor. 
siechtuinb  (75).  der  fallent  siechtag  (76, 
110).  der  hinfallende  siechtung;  daz  vab 
lende  (4).  der  slack  (19).  di  wirbel-  (3), 
wurbil-  (8)  -sucht. 

Epile-pticus,  -mpticus  (141),  -nticus, 
-nsicus,  -nsiatus  (76).  ephilen-  (i36),  ^ 
emple-    ut;  -ticus  die  dat  valland  oevel 


lieft  0*7).  die  dat  ouel  (jyrc.)  heuet  (11). 
0*7«.  uuoda  (136). 
*Epilimedis  r.  Epimerides. 
Epi-limma  (  kl  ).  -lema,  -lemma  (129), 
ephilema  1 76),  eplema  (cn.  m.)  i.  empla- 
strum,  -ustrum  120)  blaistcr  (19). 
plaester  (11 ). 

Epi-logare,  -lagare  {cf.  reiterare, 
recapitulare,  diffiteri)  reden  vor  ander 
(8).  wider  r.  (17,  75)  l  w-sagen  ein  <iing 
noch  ein  male  (75).  dy  re<l  vor  ander 
weten  (9).  antworten,  eyn  ding  vor= 
brengen  (17).  weder  halen  (^11).  widerumb 
sagen   in  eyncr  summen  «Sc.  (65). 

*Epilogo8itas  vbir-  (i3i''),  ypir-  (ui) 
-spracliili. 

Epilogus  kurcz  vor  ander  rede  (8). 
eyn  widde  rede  (9). 

*Epymachus  ixophim.  Pir.  Attacus. 

*Epimea  v.  Ephimera. 

*Epimemia  icf.  sq.)  ags.  nest  (i36). 
Epi-menium  (76,  Gl.  m.),  -menia  (Br.), 
-mencia  l  -monium  (19),   -monia  {i. 
dona  76)  czins  -monium;  maint  czinsse 
-mencia  d9V 

*Epymera  v.  Ephimera. 

*Epimerides  v.  Ephimerides. 

*Epimeron  v.  Epicinum. 

*Epi-,  ephi-  (19)  -miticus  bagcrlich 
(19).  vogeerlich  (,11).  Cf.  epithymia(Gi. 
ra.)?  epimone  {i.  desiderium  Br.)V 

*Epim-ories,  -urides  v.  Ephimerides. 
Epinirion  &c.  v.  Epicinum. 

*Epyomatus  r.  Attacus. 

*Epi-pia ,  -thea  ( i.  musca  equarum 
76),  epyppi  (i.  maccor  equ.  Gl.  m.) 
pferdes  üyG^Q  (19 1.  en  perts  vliege  (11). 
Epipteron  v.  Epiteron. 
Epi-,  ephi-  (64^).  t  beth-  (74)  -phania 
der  erschynlich  tag  (64).  der  XIII  tag 
(110).  dach  (132).  oberst-e  (75),  -age  (74). 

*Epiphare  peert  scliümen  (11).  epi= 
phyare  i.  equum  ornare  (Gl.  m.  3,  3i7). 
epythiare  pert  vertziereu  (147). 

*Epiphegion  v.  Ophimachus. 
Epiphium  v.  Ephippium. 

*Epiphon-ima ,  -ema  (  Ki. )  (i.  causa 
contentio)  agn.  efat,  rcub  (145). 

Epi-phora,  -fora,  -thera  (76),  ^  -gia 
(11).  ephifora  (19)  (i.  morbus  oculorum 
qui  lasciuia  die.  110;  lyppitudo  oculorum 
Pap. :  lippa  in  oculo  sc.  quando  pellis 
subducitur,  et.  funis  in  naui  76;  gr. 
iTii'-popa  Gl.  m.  3,  315)  augenwe  (ss). 
star-pliut  (3),  -blint  (4).  schelheyd  (19). 
sciieelheit  (11). 

Epi-rhedium  (Ki. ),  -redium  (93), 
-redia  [sg.  CTf.,pl.  i.  minora  vehicula^r.), 
-raedia  ii.  maiora  v.  Pap.),  -sea  {i.  currus) 
l  -radium  (9) ,  -ledium  (/.  corrigia  in 
sclla  76),  -rredia  {est  superior  pars  rote 
et  dicuntur  omnes  p>artes  .sziperiores  te- 
etre-gentes  76).  kutscha  (Ki.).  chomat  (93). 
sielo  (Gf. ).  sele  episea;  gegenleder  l 
tasche  -radium  (9 1.  stiglederi  -ledium  76). 

*Episceilum  v.  Epistrillum. 

Episcop-atus,  -ium  äc?.  pysthum  (4); 

bist-üm,  -um,  -om  (18),   -umb  (76,  134), 

-thum  (110).   bischof-  (68),  byscop-  (23), 

bis- (22),  byß- (132)  -dorn,  bischtom  (ö^). 

Episcopus  ii.  presul)  hd.  bisch-uff 
(7).  -off.  bißoff  (21).  byscop  (23).  vber^^ 
seher.  vffmercker  (65) 

Epischidion  v.  Cvmeus. 


EPI 

*Episea  v.  Epirhedium, 

*Epis-erum,  -erium  (76), -enien  (17), 
-truin  (8)  (;  serum  lactis;  i.  grema  5^. 
cf.  crema)  hd.  matte  -e,  -cn  (5'',  4). 
tophen  (1).  topfiFen  (75).  Cf.  u.  a.wetterau. 
matten,  kaes-m.  serum,  ebenso  bei  Stieler 
1249.  Fr.  1,  «;49;  käümatli  coaguliom 
(Alber.) ;  matt-e,  -en,gaU.  -onslac  schyston 

(KU.). 

*Episileum  v.  Epi-ciclus,  -stylium. 
Epi-stylium,  -stilium  {i.  q.  stilo 
superponitur  76  sim.),  -stultira  (18'',  132), 
-sileum  (76),  -stalium  (8),  -stolia  (i48), 
-stilia  (6f.),  -Stella  (supermissa  121), 
-teUum  (75''c<i),  -cilivun  (v.  epiciclus) 
{i.  Caput  t  capittellum  colunme ;  f  jialeum 
meretricale  76.  X  epiciclus:  ciburnevun 
7,5.  cf.  epiciclus)  eyn  fuß  under  pyner 
suele  (17).  sulhovpt  (93).  sto-ffel,  var. 
-pfel  (75).  pfeyler  (3).  philer  (18**).  pyler 
(10,  12).  p.-deck  (8).  bolster  (121,  Gf.). 
pfärtin  (112).  pfatlin  (li5). 

*Epistilium  v.  Epicolium. 

*Epistil-ium,  -e  (Gl.  m.)  brief  (m)- 

*Epistites  cn  krael  (11),  cf.  grale  v. 
ephippium. 

Epist-ola,  -ula,  ep.  i  litera  missiua 
hd.  sende-,  scnt-,  sant-  (75,  9i),  sind- 
(21)  -bricff,  -brif  (4),  -briff  (21).  zende 
bref  (23).  episte-1  (75),  -In  (5^). 

Epistolar-e,   -iura    ein   epistel-buch 

(64,    68,    110),   -boich   (132). 

*Epistolia  v.  Epistylium. 

*Epis-trilluin,  -cell um  (76)  (fr?<.9  epi= 
styliura?)  i.  siiperior  ^jars  cell  (76), 
teli  et  eins  ferri  pfeileisen  (75). 

*Epistruin  v.  Episerum. 
Epistula  V.  Epistola. 

*Epistuluin  V.  Epistylium. 

*Episumen  [i.  obsonium)  zu-  (Sum., 
Gf.),   zo-   (120),   ze-   (121)  -möse,   -müse 

(Sum.). 

*Epita-bulum,  (3),  -gulum  (17),  emi= 
taeulum  (alph.  epi-  8)  (cf.  epicalamum, 
cubana)  sant-bracli  (3),  -broch  (8), 
-brucht  (17). 

Epi-thalamium  l  -thalamum,  -tar= 
lamia,  -thelamium  (i36),  -tulamium 
(23),  -talamen  (8*^),  -talmium  (134), 
-talanum  (74),  -talnium  (66  &c.)  brnt-- 
lauff  gesang  (110).  bruloft-  (68,  132), 
bruut-  (11)  -sanc.  s.  brutlacht  (23).  vir- 
relich  s.  (8^).  elkorn  (74). 

*Epitalia,  equitalium  (x  equitare 
75)  reit-stiffeln  (4),  -stifel  (3,  75),  -iual 
(75).  epytalie  i.  occree  de  coreo  t  panno 
et  .subduci  nolent  alys  caligis ;  equisti^ 
bilia  est  instr.  sutoris  (76). 

*Epitaliuin  {cf.  prc.)  v.  Epi-eolium, 
-taphium. 

*Epitalmium  &c.  i\  Epithalamium. 

*Epithamium  v.  Epitaphium. 

*Epitanista  i.  procurator  epulorum 
kuchenmeister  (7.5)  aus  epitaphista  i. 
procreator  epistolarum,  X  epistata? 
Tafislac;  ? 

*Epita-phista  (129),  -tista  (Gl.  m.), 
epithaph-ista  l  -tia  ( 76 )  i.  scriptor, 
procreator  (-ista  76)  epistolarum. 

Epi-taphium,  -tafium,  -thaphium 
{S^,  75),  -thauium  (75),  -thasium  (6,  74), 
-thamium  (136),  -talium  (74),  ^  -cedium 
(64),  ephitanum  (19)  i.  suprascriptio 
lapidum  tumulorum  sim. ;  ceno-taphium, 


EPT 

r^arr.  -thaphium,  -thauium  (75);  Car- 
men quod  dicitur  sepulto  corpore  (1S6.X 
epithalamium).  gegraben  (8),  grabs^ 
über- (93),  ober-  (4)  -schrift.  vberschricffte 
(74).  grab  (8b).  grof  scrift  (23).  groß 
geschrift  (6).  vber-g.  vff  dem  grab  (64), 
den  toten  grebern  (7.5).  grab  malung 
(19).  graf  malinge  (11). 

Epita-tista  v.  -phista. 
*Epithea  v.  Epipia. 
*Epythecum  v.  Epithetum. 
*Epitegium  v.  Epitogium. 
*Epithelainium  v.  Epithalamium. 

*Epitelium  v.  Epistylium. 

Epi-thema,    -tema  {cf.   -chima    i. 

i.     unctio    de    succo     76?)    wiec    (1071, 

wijch  (132)  in  die  wonden.  wiech  in  der 

wunden  (iio).  wegk  in  die   wonde   (68). 

*Epithera  v.  Epiphora. 

*Epitergium  eyn  wyß  bilde  (19). 

*Epiteron  ( herba )  hopfeu  (76),  aus 
epip-etron?  -teron  Wasserlinse  (Ki.)?? 
Epithe-tum  (Br.),  i  -ton  (88),  -cum 
(6.")  var.)  Zusatz,  zugelegt  ding  (88).  ein 
wort  der  eygenschafft  t  ampperkeit, 
ampper  eins  dings,  sictit  dicimus  dz 
ding  t  der  mensch  hat  die  amper  0.  art 
an  ime  (6.5).  Cf.  amberlaur  /.  te  tic  (.Sm. 
1,  .58) ;  mhd.  am-päre,  -pffire  (BM.  147), 
ahd.  ant-,  anta-para  signum  (Gf.  3,  i5o). 
.Schweiz,  amper  n.  getosc  (.stid.)  hierher  f 

*Epitia  V.  Ephippium. 

*Epythiare  v.  Epiphare. 

*Epiticulus  V.  Epiciclus. 

*Epi-thymum,  -thimum,  -chenitum 
(76)  i.  thuri-  (147),  turri-  (76),  turi- 
bulum  (76,  129),  -cremium  (129). 
rochuaß   (76). 

Epi-thymum,  t  -thymus  (143),  -ti= 
mum  t  -chimum  (9),  -timus  (Sum.  vi), 
-chinum  l  eptinio  (74)  («.  flos  thymi 
Br.  cf.  Gl.  m.  3,  323^^)  blumo  des  bine= 
crutes  (sum.  vi),  eptinio  pynplum,  epi= 
chinum  kleestat  (74).  velt  kumel  epit., 
beyn  blume  epich.  (9).  liltzkraut,  thym= 
seiden  (143). 

Epi-togium  (Gl.  m.).  -cogium   (122), 
-tegium  (i.  supra  tega  V6)  vberrick(Ob. 
1703).  gall.  houche  (122). 
*Epitolium  v.  Epicolium. 

Epi-tome,  -thome,  -thoma,  -chomie 
l  -chema  (76)  kurtz  red  (68,  110).  ein 
kortz  sermoen  (132). 

Epitrophium  i  domus  in  qua  alww= 
tur  pauperes  infantes  (Br.). 

*Epitro-phium,  -chium  (11),  epicro- 
colum  (^147),  -eulum  (i4i.  Gl.  m.),  -cum 
(Gl.  m.^  herencleyt  ( 19).  en  haerk  kleet 
(11).  geel  cleyt  (,U7). 
*Epitulamium  v.  Epithalamium. 
Eplema  v.  Epilimma. 
*E-,  de-,  dis-plieare  ontvalden  (147). 

*E-  (19),  ex-  (129.  St.  exs-)  -polia 
rauip  {i.  preda  19). 

Epomis  kullenzipffel  (i35).  reiter- 
(Ki.),  leid-  (135)  -kapp. 

Epop-s,  -es  widhopff,  kot-,  kat-han 
(110).  eyn  wydhop  off  huyp  (132). 

*Eptalum,  epdanum(76)  {i.  septupl- 
ex  (148),  -um  (76)  (:  iTCxa)  sieben  feldig 
(8,  17). 


EPHI 


205 


*Epta-silon,  -fyllon  l  -folium  (i36), 
-filon  (94%  Sum.  VI)  (STtxacpuXXov)  siben- 
(9,  Sum.),  sieben-  (8)  -bletter,  -blat  l 
Wegerich  (Sum. ).  ags.  gilodusr  (i36), 
gelodwyrt  (94^,  Somn.);  sinfullae  (-folium 
136). 

*Eptinio  V.  Epithymum. 

Epto,  g.  -onis  .  memoria  (147,  Br.). 
gedecht-,  gehoich-niß  (147). 

*Eptria  v.  Ephippium.  Sidile. 
Epulari,  -re  hd.  eßen.  nd.  etten.  wirt- 
schaften (9).  schinbar- 1  her-lichen  essen 

(65). 

*Epulaticus  V.  Epulonus. 
*Epulat-,  i.  conuiuat-  l  conuiu-  (147) 
-orium  spißgaden   (75).  werscaps  stede 

(147). 

*Epulcare  i.  excludere  (76). 
Epule  {jpro   spirituali,    sed  epulum 
pro  corporali  Br.  &c.)   hd.   spise.  lecker 
sp.  (110,  132).  Wirtschaft  (8). 

Epulicenium  eetvate  alreley  (i47). 

Epulo  freßer  (19,  88).  en  vuerre  (11). 
zergesel  (65).  hd.  nd.  lecker. 

Epul-onus,  -aticus  die  vol  wer^ 
scappeu  is  (147). 

Epulum  {in  pl.  sunt  fercula  bona  75) 
hd.   nd.  gerichte  l   spise.  pose  sp.  (75). 
geryechte  (19).  ain  essen  (76). 
*Ephat  V.  Ephot. 
*Epheba  swalbenwurtz  (74). 
Ephebi-  (Br.  &c.),  ephoebi-  (129)  -an 

(129,    147,    Br.),     -On    (Gl.   m.),    -a    (6    &c.), 

ephebeia  (Sum.),  euphebia  (121),  efFe= 
byon  (23)  (i.  locus  vbi  iuuenes prostitue^ 
bantur;  lupan-a6, -ar;  lacus23)  huorhus 
(121  sim.).  der  bösen  vrowen  hus;  enpol 
(23).  ein  pfutzer  (6). 

Ephe-,  effe-bus  {i.  valde  lucidus  sc. 
puer  iuuenis  et  imberbis  Br.)  junck  schone 
mensche  (9).  gar  schon  engel,  schon  m. 
(8).  onbart  (64).  junglin  an  hart  (uo 
sim.).  jongelinck  sonder  bartt  (i32). 

Ephemera  v.  Ephimera. 

Ephemeron  wizwrz  (Sum.)  wiesen= 
zeitlos,  vchtblumc   (143). 

*Epheson  einhelme  (19).  ein  heim  (11). 

Ephesus  [urbs)  solöger  (127.  türk. 
aja  Soluk). 

Ephi  (Br.)  ein  maß  drier  scheffel  (17). 

Ephi-,  effi-  f  olph-  (147).  elf-  (74) 
-altes  (i.  incubus)  scrate  (120).  maer 
(147).  die  nacht-mayr  (i32),  -meyer  {sie 
110).  mare  ist  ein  trugnusse  des  men= 
sehen  vnd  kumpt  von  seinem  plut,  lebern 
vnd  hingen  wen  im  dz  auf  seinem  her= 
tzen  ligt  (74). 

*Ephicau-steriuni,  -terium  n.  Epi= 
causterium. 

*Ephifora  v.  Epiphora. 

*Ephigirgium  v.  Epigergium. 

*Ephilat  est  regio  sc.  in  deanlaut  i. 
terra  indioa,i.  q.  euuilach(76).  euil-iath 
(Pap.),  -ath  ßli US  Chus,  l  terra  (Br.). 

*Ephilema  v.  Epilimma. 

*Ephilen-cia,  -ticus  v.  Ephilep-sia, 
-ticus. 

Ephi-  (93,  Br.),  effi-  (74),  ephe-fKi.) 
-mera,  epünea  (11)  einstages  sucht  (93). 
fieber  das  da  kumpt  von  der  sunnen  0. 
von  kelt  o.  von  heyßer  speise ;  epymera 
kaltsichtag  der  einen  tag  wert  (74).  die 
caelde  dagelix  (11). 


206 


Kgi 


T 


Ephi-,   epi-   i|ll.    14,  19)  -merides,  j 
yac.  epi-murides,  -mories  (17),  -limedia  ' 
(Tt!)  ki'ib-  (.14',  /iti.  kvru-  (^m««.  ihok),  niit- 
(76)  -hültr.  kerbo  stocke  (19).  karf  stock 
(11\ 

*Ephimiticus  r.  Epimiticus. 
Ephippiarius  sctelcr  (iss). 

Ephippium,  ephi-  (19),  epi-phium 
ross  y.uvii  (!i:t).  eyii  siidol  vp  eyii  portt 
(i;<i).  ein  sattel  vff  einoin  pferif  (iio^i.  i. 
falera  satclldocko  km),  fjc/.aclt  (11.  aus 
gozadi'lt).  eyn  frralc  {r/.  kracl  epistites; 
«jorreol  sitn.  gorellus,  helcium,  tomex 
Kil.  &o.);  cyn  flyt  [soiint plilebotomum;  19). 
epiphya  ;</.  m«rf  per  quod  equu.i  trahit 
ciirrum  sit  l  afl'eisil  /  c-j^  lippi'tudo  ocu^ 
loruut  (7t;.  <7".  eptria  r.  sidile;  01.  m. 
3.  317-'»;  epi-phora,  -phaeaV  epitia,  y. 
-orum  lies  pcrts  t/.iorlu-it  (U7). 

*Ephiphania  v.  Epiphamia. 
*Ephitanuin  i:  Epitaphium. 
*Ephon-ea,  -ia  v.  Euphonia. 

Eph-ot,  -oth,  -od,  -oc  (2 IV  -ut,  -at, 
-ud,  -er  (,68),  -tit  (i!7,  1.52)  luMnidi  iGf.). 
eiu  iuden  cascl  l  ein  enge  leynen  liemde 
(3).  kasil  o.  enge  lyuen  dueli  (8).  hd. 
ein  iuden-gewant,  -gewand,  -gwana  (es), 
-kleyt  (18).  ein  ioden  misgewant  (132). 
ein  luden-  (110),  iudden-  (132),  uidden- 
[sic  21)  -messcgewant.  eyfi  in  de  (152), 
einer  jn  eim  (67)  m.  oder  messegenger. 
garawi  sim.  (Gf.).  eiu  ioden-gherwite 
(22),  -gherwant  (23.  X  gewant!).  mantel 
(11).  paffen-m.  (19).alba.  alpa;  ahsalpein 
(Gf.l. 

Equa  [i.  vola  9.  aus  rf.  folaV  i.  rwa.- 
cina  7.i)  mer-ch  (1,  10,  64«,  75,  76),  -hin 
(6,  64p),  -he  (75,  104),  -ie  (99,  loe).  stud- 
en  (75),  -t  (123).  strincz  (9.  /.  q.  .strinzen, 
strietzen.  feldstriken  equi  indomiti  Fr. 
2,  34S.  cf.  weit,  umherstrenzen  otiose 
vagari  strunzen  /.  /.  q.  bair.  stranzen/. 

.Sm.   4,   (;87    sq.   cf.    Br.    Wtb.    2,    1072    sq.). 

kobel  (9,  Fr.  1 ,  430''.  slav.  kobyla,  cf. 
blinde  kobel  Sm.  2,  276).  gurr  (75,  Fr. 
1,  361^).  veld-  (93),  Stut-  (Sm.  3,  673) 
-pherit.  feldyn  (Peucer.).  /irf.  pfert-,  phert-, 
pert  ,  pherde- ,  pferts-,  pfardß-  (i34), 
phertz-  (iö2),  hd.  nd.  perde-  hd.  -muter, 
nd.  -moder.  perdin  (18).  moder  (i09). 

*Equalicia  v.  Equaria. 

Equalis  hd.  glich ,  gl.  gebaren  (75). 
gl.  lip  (8).  glige  (13).  ge-luch  (132), 
-leich  (67).  hd.  gleich,  ghelik  (23).  ebben, 
sleitht  (77). 

Equ-alitas,  /  -itaa  l  -amentum  (76) 
hd.  glich-,  gleich-eit ,  -heit.  ein  gliche 
l  glich-likeit,  var.  -igkeit  (65).  eben-meßig 
(5), -mißig  (21),  -miBekeid  (17),  -glichuiß 
(75).  euen  mechtich  (23).  nu  euene  me= 
tig  (22). 

*Equarriata.  g.  -te  brygandyn,  eynre= 
ley  harnesch  (147). 

Equanim-is,  -us  hd.  geduldig,  nd. 
duldich  (11).  von  glycher  maße  (iio). 
von  glichem  gemiet  (68).  van  gelijche 
mode  (132). 

Equanimitas  glijchsamheit  (68,  132). 
lydsamkeit  (110). 

Equanimiter  eyndrecht-lich  (i32), 
-ig  (6Si,  -iglich  (110). 

Equare  hd.  geli-  (5),  gli-,  gelei-  (64), 
glei-  (4)  -chen.  gligen  (13).  gheliken 
(11).  hd.  glich,  gleich,  eben  (17)  machen. 


EQU 

ebenen  (5).  eben  (1,  4).   evenen   l  s\\c\\- 

teu  (23). 

Equ-aria  iioi,  Br.) ,  -aritia  (Ui), 
-aricia  (Gf.,  Br.),  -iria  t  -iricia  (Br.), 
-iritia  (9.'>),  -alicia  sg.  ("«)  (<'.  armeiitum 
equorum  t  i-arcarum  Br.,  mullitudo  bru- 
torum  quoritvique  76)  stiiot  (95,  1(11,  111, 
(if.).  equirea  .stut  (9.  cf.  h  v.).  equiria 
strute  ( ZiiMii.  cf.  G.  wtb.  2,.3io).equirrea  {i. 
cunucntu.i  dcc.  equorum)  cn  stod  (23), 
.stoot  (22).  en  staut  van  peerden  (11). 
Formkrcuzungen  s.  u. 

*Equari-a,  -cia  v.  Equirria. 

*Equastrum  /.  ras  vini  (76). 

*Equerinenta  v.  Equimenta. 

*Equerrea  &c.  v.  Equirria. 
Eques  (/.  equest-er ,  -ris,  cliens 
75. ;  sedens  in  equo)  hd.  reit-  (1) ,  rei- 
(75),  rit-  (68,  126),  ry-  (iio»),  rut-  (no^), 
reut-  (iio<",  126)  -ter.  rider  (17).  ryther 
(5**).  aiii  reittender  (76).  reisiger  (Fris.). 
kürisser  (126).  hoft'man  (75).  eyn  aie  zo 
perd  is  (132). 

*Equest-aneia  (76  &c.).  -eneia  glich 
scheyduuge  (8  &c.).  i.  equa  llgatio  t 
seperatio  (76). 

Equester  i.  qui  vadit  in  equo,  cf. 
eques)  hd.  eyn  reytt-  (1,  4),  rit-  (1), 
rid-  (5,  18)  -ender;  reydener  (21),  reisi= 
ger  (6),  ruther  (i33),  rcuther  (67  sim.); 
ry-  (69),  rit-  (64**),  rei-  (134),  reit-  (64c, 

74)  -ter.  hd.  nd.  rider.  reider  (8).  reute^ 
risch  (88,  126).  te  orse  (99). 

Equestris  peerde  liierde  (11).. 
*Equiciuin  v.  Equitium. 
*Equi-  /  equo-  (7.5)  -cius  (^.  mango) 
roßbub  i7ö).  rostuscher  (93). 

Equidem  hd.  aber,  auer  (18,  23). 
ouer  (22).  sicherlich  (HO  &c.). 

Equidi-alis,  -um  v.  Equinocti-alis, 
-um. 

*Equi-dium  (.>).  -um  (3,  4),  -gium 
(8,  9,  74),  -gerium  {^,ä).  -rria  (8,  17.  cf. 
h.  V.),  -rea  (6,  16)  em  wethe-  (3),  wette- 
(8,  9,  17),  wett-  (75),  velt-  (74),  roß-  (8, 

75)  -lauff,  -laufft  (17),  -laus  {sie  9).  wet 
leuffer  (16).  est  locus  do  man  die  roß 
vff  bereitett  (6.  cf.  equirium).  renweg 
(i.  Stadium  75).  roßmarokt,  stut  (74). 

*Equifer  &c.  v.  Equiferus. 

*Equiferare  t.  Eqviiparare. 

Equife-rus,  -r  (Gl.  Aeifr.),  -ri  (2, 
74,  Sm.)  \i.  ferus  equus  Br.)  stuot-  (95), 
stut-  (2,  74,  Sm.  3,  673)  -ros ,  -roßer  t 
beseheler  (74).  wild  pfcrt  vnd  roß  (75). 
^vilde  phert  (8,  9).  ags.  w.  cyunes  hors 
(Gl.   Aelfr.j. 

*Equig-eiT.um,  -ium  v.  Equidium. 
Eqviile  rossstal  (91). 

*Equiletum  {aus  equisetum?)  pfef- 
fer  i74). 

*Equileus  (aits  ac-  X  equ-uleus)  i. 

Stimulus ;  pullus  equinus  t   asinus  (i45j. 

*E-,  ae-  (136,  146) -quimanus  zu  bey= 
den  henden  (^8,  17).  ejmer  mit  b.  h. 
gleych  brauclilichen  (64).  recht  vnd 
lincket  (19),  end  locht  (11).  ags.  bilypti 
(145),  bylipti    (136.   „St.    twilaefte"  Leo). 

*Equi-,  equer-  (sö),  equina-  (75) 
-menta,  -minta  (47 1,  menta  equina  t 
caballiua  i  mentastrum.  (143)  ros- 
mintze  (96).  -mintz  (9).  roseu  minte  (85). 
roß-muntz,  -baisam,  wilde  m.  (i43).  wild 
mintzen  (75). 


EQIT 


Equi-,  aequi-  t  aequa-  (Ki.)  -inen= 
tum  I oll n  für  den  8j)riMghengHt ;  gleich= 
gewicht  &c.  (Ki.K  will-  t   ly-kauff  (i25). 

*Equinalis  c.  Equisetum. 
*Equinamenta  &c.  v.  Equimenta. 

Equi-noctialis,  gew.  -noxialie,  l 
-dialis  (3,  Br.)  ab-  t  eibeii-iiaclitick  (3). 
hd.  eben-,  obciit-  {sie  4)-naciitig,  -nechtig 
(17,  4).  euen  nachtlik  (2.3). 

Equino  -  ctium,  -ccium,  -xivim,  t 
-xialis  (7.5),  t  equidium  (75,  Br. )  so 
tag  vnd  naht  glich  wurt  (6).  hd.  eben-, 
hd.  (18)  nd.  euen-,  ewen-  (71)  -nachtig 
(1,  23,  71),  -nechtig  (76),  hd.  -nacht, 
-gleich    tag  vnd  nacht  (75). 

Equinotus  gename  (8*».  cf.  v.  eqm- 

UOCUS). 

*Equinox-  v.  Equinoct-. 

Equinus  rdssin  (126). 
*Equipallere  v.  Equipollere. 

*Equiparantie  relatio  leyt-en,  varr. 
-uiig  zu   eiin   anderen  dz  eyni  glich  ist 

&C.    (65). 

Equi-parare,  -pperare  (9),  -ferare 
(11)  hd.  glichen,  nd.  ghelik-en  (23),  -ich 
maken  (11).  hd.  glicli,  gleich  (1)  machen. 

Eqviipensare    gliche    wyegen   (19). 

fhelikich  weseu  t  rechte  richten  l 
encken  (11).  gleich  schetzen  (64). 
Equipollentia  gli-  (6,  69),  glei-  (i34) 
■chung.  hd.  golicli  macht;  g.-,  glich-, 
gleich-machung;  glich-  (17,  133),  gleich- 
(4,  152)  -gemacht;  glicli  gutheyd  (19). 
glige  (13),  ghelike  maket  (13,  22), 
macht  (23).  ghelijck  guetheit  (11).  glycheit 

(110   &c.). 

Equi-pollere,  -pallere  (9),  l  -ualere 
(75)  {i.  parificar-e,  -i)  hd.  glich,  gleich, 
oberein,  vbercin,  glich  vb.  tragen,  dran 
(8).  ubir  ejni  dreden  (17).  uff  eyn  tre= 
den  (18).  ouer  en,  glijch  ouer  eyn  (132) 
draghen,  dreghen  (22).  eben-clich  wert 
(7.5"),  -lieh  werden  (7.5^).  ghelijch  gued 
wesen  (11).  gliche  gut  sin  (19).  glichen 
(7).  glych  schynen(65,  110)  in  der  wage 

(65). 

^Equipperare  v.  Equiparare. 

*Equirea  v.  Equi-dium,  -rria. 
Equiri-a,   -cia,   -tia    v.    Equaria. 
Equirria. 

*Eq\ii-rium,  -rriuin(i32),  ^ -staeium 
(75)  i.  cursus  equorum  t  locus  ybi  cur= 
runt  (68,  110,  132).  stut  l  perdebäne  (12). 
stued  von  wilden  phcrden  (19).  marstal 

(75). 

*Equirrea  v.  Equaria.  Equima. 

*EquiiTeus  stued  von  pherden  (19). 

^Equirria  v.  Equidium. 

*Equi-,  eque-rria,  -rrea,  equi-ria, 
-rea,  t  -rieia  (74,  75),  t  equari-a  t 
-cia  (3,  76)  hd.  stut  (74);  ros-,  roß-, 
rosse-  (7)  -marckt,  -marck  (4),  -marte 
(133),  -mart,  -mert  (17),  t  -here  (-ricia 
i.  grex  equorum  75). 

*Equirrium  v.  Equirium. 

Equi  -  setum ,    -  seta,   -selis,  -nalis 

(herba   t  salix),   hipp-oseta,   -uris   {i. 

c\inicella,  colus  columbina  &c.)   roß- 

wadel,  -schwantz.  taubenrocken  &c.  (143). 

Equiso  roßmeister,    stalknecht  (88). 

Equista-tium,  -eium  (cf.  equirium) 

eyn  pherde   stalle    (19).    pferdt-    (110), 

perd-  (i32),  peerde-  (11),  mar-  (75)  -stal. 

*Equi-stibilia,  -talium,  v.  Epitalia. 


ERA 

Equitare  [i.  equum /aeere  t  militare, 
aus  equus  X   aequus)   hd.  nd.   riden, 
rieden  (11).  hd.  ritcn  (6,  08,  iio),  reyten. 
hd.  nd.  recht  innchcii,  maken. 
*Equita-s  f  -tio  reiterey  (75). 

Equitas  hd.  nd.  reelit-,  rech-  ^22) 
-iclieit.  hd.  rechtif^keit,  ge-r.  sim.  glich= 
heit  (uo). 

Equitatus  (i.  reysa  8i)  ptc.  s.  hd. 
nd.  reysc.  ain  raiß  l  raison  (76).  rais 
(1.  <f.  Sm.  3,  i2r>  sq.).  raise  (70).  reiße 
(6).  rese  (99).  reysig  (8).  r.  folck  (12). 
der  reißige  (125),  raisig  (v.  a,  16I8)  zeug, 
versamlung  mit  reisigen  (uo).  v'gade= 
ringe  van  perden  (i32).  ein  getreng  von 
pferden  (68).  reytung  (1).  ridunge  (5&c.). 
rid-  (23),  rieht-  (11)  -inge.  ge-reden  (5, 
23),  -rieden  (17),   -ritten    (6).  girit   (Sm. 

3,    164). 

*Equitissa    («ms  eques   X    aequus) 
fi-aue  der  gerechtigkoit  (74). 

Equi-tium,  -cium,  -tum  (134)  {{.locus 
vhi  indomiti  equi  servantur  t  grex  equorum) 
ein  strut  (iioi>c).  sti,t  (iina). 

*Equitiuin   {cf.  equisetum)  v.   Cor= 
sanda. 

Equiualentia  genugsam   Vergeltung 

(65)- 

Equiualere  {i.  parificari,  confern, 
assimilari;  equipollere  <[.  v.)  hd.  gelich, 
glich  gesuiit  (kräng  h  ausgestr.)  sin.  nd. 
like  zunt  zin.  glich  bcduden  (17),  mögen 
^19,  75).  ghelike  moghon  (11).  - 
*Equiuin  v.  Equidium. 

Equiuocatio  zwo  naturen  die  einen 
namon  haut  (15). 

Equiuoce  gleich  vngewisses  namen 

fjememede  der  namen  (9  Anh.).  wanper= 
ich,  vngewißnamlich  (74). 

Equiuoeus   kenammo,    gnanno   (Of. 
2,    1085    sq.).   genannc    (99).   hd.   gelich, 
glich  genant,  gelicnemelich  (13).  ghelike 
noinich  (23).  zwey  feldig  (8).  beyderwan 
(12). 
*Equocius  v.  Equicius. 
Equor  mere  0.  stürm   wint  (8).   see 
(99).  breide;  ein  plaen  anger  (125). 
*Equotriba  rossstricgler  (9i). 
Equuleus  v.  Eculeus. 
Equus  sbst.  hd.  nd.  j^ert.  hd.  phert, 
pfert   sim.,   phard   (1).   gur,    gurr   (75). 
nd.  perert  (99),  perd,  peerd;  page(22''). 
roisi  (104). 

Equus   adj.    hd.   nd.   recht ,    ge  -  r., 
-rechtig  (132).  glich  (10).  gelympig  (12). 
Era  muncze  (19).  en  munte  (11). 
*Era  V.  Hera. 

*Eraeeietuin  v.  Eramentum. 
*Eracina  v.  Ericius. 
*Eraciuin   {i.  cista  in   qua   excutitur 
farina;  cf.  setacium?)  einrede-,  bytel- 
(76)  -faß  (3),  -vas  (4,  76). 

*Era-,  hera-  (i4i,  143,  Gf.)  -clea,  -clia 
(Sum.)  hanincamp;  pibcnella  (Gf.).  hanen= 
oham-pf  (i4i),  -p,  pibinelle,  garwa  (Sum.). 
waldnesseU'.  hereul-ea,-ania  gliedkraut 
(143).  ags.  calcatrippc  (^941.  cf.  calca= 
trippa).  erensek;  erclea  berenclawe  (96). 
erklete  wutich  (87,  i4fi). 
*Eradere  v.  Eradicare. 
Eradere  hd.  vz-,  ab-  (67,  68)  -schaben. 
wdut-schaven(23),-schinen  (22  :radius?); 
äff  schaeucn  (132).  hd.  ab-,  vß- scheren, 
abetun  (9).  vß  graben  (18).  us-grafen  t 
-roden  l  vse  worceln  (13.  cf.  sq.). 


ERE 

Eradicare,  i  -iare  (76),  l  -ere  (12 
&c.)  (j.  extirpare)  hd.  vz-,  vß-,  auß- 
wurczen  (4,  75),  -wortzcn  (7),  -wurezeln, 
-wortzelen,  -roten  (7),  -roden  (5,  10), 
-rodden  (12),  -rutten  (6),  -rutten  mit  der 
wurtz  (75).  auß  der  wurtz  ziehen ,  zer= 
steren  (64).  wurtzeln  (es,  uo).  geden 
(77).  7id.  ut-wortelen,  -roden,  -grauen, 
-pluckcn  (11). 

*Eradius  v.  Erarius.  Eruca. 

*Erafagus  i.  q.  errabundus  q.  v.  (76) 
st.  errovag-us  cf.  -are  (Gl.  m.). 

^Erafolium  v.  Pragifolum. 

*Erai'  v.  Erros. 

Eramentarius  glockengysßer  (125). 
Era-,erra-  (23)  -mentum,  -nientum 
(11),  -ccietum  (8^")  {i.  erugo,  res  de  ere 
facta,  vas  escariorum  76.  X  eranus?) 
rustick  t  kopper  (19).  ruestic-  (11),  rusc- 
(23),  res-  {S^)  -heit.  erfaz  (Gf.). 

Erarium  {{.  thesaurus,  locus  68,  lucus 
110,  132)  hd.  geltkist,  schätz.  sch.-kam= 
mir  (8*^),  -kamer,  steurseckel,  gemeiner 
stock  (88).  pfenningthurn  (135).  en  pen= 
nich  schrien  (11). 

Era-rius,  -dius  (18,  75  varr.) ,  l  ar= 
charius  (7)  hd.  ertz-,  entz-  (sie  152), 
artz-  (i34j  -gießer,  -giesser,  -keyfer  (7). 
irtz-  (18),  u-tzen-  (21)  -gisser.  ertze  gheter 
(23).  artzschmeltzcr;  rad-schine  l  -schmit 
{i./aher  eris  70).  gropengyßer  l  glockcn= 
smyt  (125).  behutir  o.  gyser  o.  muncz 
meyster  (8).  muntz-ner  (68),  -er  (132). 
myntzer  (uo).  gelt.stock  (65).  der  stat 
seckel  (04).  drenßkamer  (7). 

Erator  {cf.  Gl.  m.  1,  U3^  3,  33o) 
rike  /  aliquis  canens  in  erea  tuba   (11). 

*Erb-a,  -arius  v.  Herb-a,  -arius. 

*Erbenenti  v.  Ebenenti. 

*Erbica  v.  Erpica. 

*Erbipolis  v.  Herbipolis. 

*Erbuin,  eruum  (114,  i43,Ki.),herbum 
(Ki.),  t  ereium  (76)  wicke  (8,  17).  erven 
(114,  143).  roßwicke  i  erbsen  (Ki.). 

*Erbus  {arhor)  arn  t  pledern  ;  ermus 
aheru  bäum  (19).  ermus  ahoern  (11). 

*Ercantilla  v.  Aconcilla. 

*Ercium  v.  Erbum. 

*Ercle  (hercule  Br.)  gewißlich,  bey 
got ;  herckle  beyherii  erckelshause  (74). 

*Erclea  v.  Eraclea. 

*Ercolaris  v.  Ercularis. 

*Ercula  (X  enula)  alant  (19). 

*Ercu-,  ereo-  (17),  hercu-  (143)  -laris, 
-larius  (85)  {cf.  potentilla)  grenßiug 
(17,  74).  grensin-c  (47,85),  -g  &c.   (143). 

*Ercus  V.  Erificilis. 
Erebus  v.  Herebus. 

*Erecius  v.  Ericius. 

*Erectorium  gall.  dresuoer  (122). 
Ereetus^^■gerechtit(19).opghericht 
(ll).schlechts,  stracks,  vber  sich  gereckt 

(65). 

*Erechthides  v.  Erigeron. 
*Eregum  v.  Eneus. 

Erem-  v.  Herem-. 
*Erenire  v.  Redimere. 
*Erenaum  v.  Aenum. 
*Erenus  v.  Aereus. 

Ereptus  vß  genomen  t  virlosit  (19). 
v'loest  (11). 

*Eresiriea  v.  Ireos.  ^ 

*Eretrum  v.  Pyrethrum. 


ERI 


207 


*Ereus  {i.  eneus)  'er-  l  erd-ern  (19). 
ertzen  (S^V  eerin  (uo).  eren,  coperen 
(132).  kupfferen  (68).   metallen  (68,  132). 

*Ereus  v.  Erreus. 
Erf-,  eru-(76),erfr-ordia,  t  erfurtum 
(Ki.),  erphurdia  (120)  {du.)  ert-  (70,  isi), 
erd-  (69),  erdt-  (74),  eserf-  (5^)  -fürt,  -fort 
(152).  hd.  er-,  erff- (1) -ford.  erforde  (22^, 
74).  erphurt  (125).  erfarte  (i33). 

Erga  hd.  nd.  by.  hd.  ent-,  en-,  eyn- 
(133)  -gegen;  ent-  (21),  eyn-  (7)  -geyn; 
geyn  eyn  (8);  dar-by  (6),  -vmb  (18). 
eyn  ey  genen  (22).  teghen  (11,  132).  en 
ieghen   (23). 

*Ergasculum  v.  Ergastulum.  Lanea. 

*Erga-sta,  -ta  (8,  Br.)  (^.  Operator  76) 
erbeter  (17).  erbeyter  (8). 

Ergaste-rium,  -lium  (sum.),  erguste= 
rium.  (74)  {oft  i.  ergastulum)  werc-hus 
(120),  -kamer  (7),  -hauße  l  kercker  (74). 
werchgadem  (sum.).  mensterscap  (11). 

*Ergastium  kaufhauß  (3). 

*Ergastulare  in  den  kerkener  setten 
(11). 

Ergas-,  argas-tulum,  -culum,  argus= 
tulum  (132)  {oft  i.  ergasterium)  kerk-re 
(99),  -euer  (11,  19),  hd.  -er.  karker  (4). 
pressung,  stock,  kethenen  (77).  hacht 
(132).  werchus  (100).   diebfencknyß  (75). 

Ergata  v.  Ergasta. 
*Ergediacres  i.  labor  compulsionis  (76), 
cf.  ergodioctes  exactor  operis  (Gl.  m.). 

Ergo  dar-  hd.  -vmb,  nd.  vmme. 

Ergodioctes  v.  Ergediacres. 
*'Erguminus  v.  Energumenus. 
*Ergusterium  v.  Ergasterium. 
*Eria  (Ip'.ov)  wolla  (sum.  vi). 
*Eribus  v.  Herebus. 
*Eriealcum   ('.  aes  X  aurichalcum) 
messi-ck  (3),  -g  (75),  -ng  (4). 

*Ericanum  ein  rore  (19).  riet  (11). 
Aus  ericetum  (lerica)? 

Eri-canus  t  -sonus  i.  qui  eanit  cum 
ere  (Br.).  die  myt  inetale  geluyt  maect 
("147). 

*Ericiba  v.  Erisiba. 

*Ericinatius  v.  Ericius. 

*Ericin-e,  -ie  pl.  {i.  verneta,  blaeta) 
gleiswurm-  o.  voge-lein  (74). 

*Ericinumi  ( pellicium)  igelin  (Sum.). 

*Ericips  v.  Eripes. 

*Ericium  est  vestis  super ior  (76). 
Eri-cius,  -nacius,  -naceus,  -nicius 
(75),  -tius  t  -einatius  (74),  erecius  (i52), 
l  irinacius  (75),  irr-  (67  Mrg.),  ir-  t  eri- 
(147)  -macius,  hir-  (11,  19),  irr-  t  min- 
(147),  eruct-  (75)  -icius,  eracina  (147), 
iri-cius,  -tius,  icinus  (75,  uo  &c.,  147), 
erma-rius  (76)  -cius  (74,  76,  et.  i.  lepus 
l  gens  in  palida  76)  i.  hi-  (75),  i-  (74) 
-strix.  hd.  nd.  egel.  egell  (132).  hd.  ygel, 
ygell  (76),  igil  (121  &c.),  yggel  (13),  yegel 
(8''),  ygchel  (19).  erinacius  seu-,  var. 
sau-ygel  [neben  ericius  ygel  64).  mur= 
munto  (Gf.).  eritius  swincgel ;  {pomorum) 
ein  hulßen  (125).  * 

*Ericius  ^.  mercurius  t  dea  furiorum 
l  f%iria  infernalis  (76)  aus  eriimys  X 
hermes  ? 

*Erico-pa,  -parta  {lo  gran  principe 
Gl.  m.)  eyn  groß  fuerste  (19). 

*Erictonus  a  um  kyyffenden  (19  : 
Erichtho  ?  aus  spiöufio?  ?).  Cy.  eristicus 
zänkisch,  haderhaft  (Ki.). 


208 


ERl 


♦Eridii  giduuerk  (Of.). 

*Erifeon  {>•/.  sq.,  erision")  ags.  lidhwyrt 

(94»). 

♦E-,  i-riflcilis  l  ireus  (i.  borithGf.), 
ercus  (^74)  (</.  ireos)  wiit-  (<Jf.),  wart- 
(71)  -wurz. 

♦Eriganum  ein  nune  (19). 
Erigere  fi<i.  vfF- ,   off- ,  auft'- ,  nd.  vp- 
(22'',  i:!-'),  ut-riihtcn.     vff  rvcrliti'n   (19). 
off  lockrn    [  18  &o. ).   of   lu'ben   (13).   ut 
sprekoii  [2',)).  pas.  erhebt  werden  (6.5). 

Eriger-on,  -um,  gr.  TjpqepuiV  (i26), 
urigeron  sum.  vi',  i  erigon  (Pap..  Ki.), 
/  erechthides  f  hydrogerum  f  gerontea 
{i.  herbu-,  corta-lum,  petrella,  cardo-, 
cardun-cellus,  herba  papp-a  f  us  ii3) 
crecwort  {i.  senecivun  ."^um.  vn).  creutz- 
(i2<!  &c.),  sen-  (,74,  Fr.)  -wurz.  baldgreiß, 
grindkraut  (i43).  waterkcrse  (47). 

*Erigul-us,  -ans  (i09)  {vermis;  '. 
eruca?)  zeche  (i'ö).  teke  (lOö). 

*Erimacius  v.  Ericius. 

*Eriinere  (:  redlmere  X  eripere) 
loylien  (13  Mrg.).  losen  (12,  13).  er-1. 
(23),  -losen  (6). 

*Eriini-gio  (94"),  -o{aus  erin-is?  -gi?) 
ags.  liyndberige  (94»),  hindbrere  (136). 

*Erina  v.  Hernia. 

*Erinaciua  &c.  v.  Ericius. 

*Eri-  V.  Cri-nacula. 
Eryngium(Gt.  gr.  T^pu^yiov),  ering-e, 
-i,  -im  (47),  irring-i  (9  &c.),  -us  (17),  iu- 
(153),  i-ringus  (64,  74,  153,  Sura.),  irrangi 
(10).  hirin  (Sum.  vi),  hei^  (Gf.),  vii 
nervia  {alph.  er-  105.  cf.  septenerbiaj 
distel  (Sum.).  feh-  (Gf.),  feeh-  (64*',  Sum. 
VI,  Gf.),  fych-  (64«=),  veher-  (Sum.  vi),  velt- 
i  kraulJe-  (12.5),  walt-  (17,  96),  wallen- 
(143,  144),  wollen-  (i26),  bracken-,  raden-, 
krauß-  (143),  krus-  (i-^s),  brachen-  (i26, 
144),  mar-  (-4),  mer-  (9),  mort-  (12,  13), 
morte-  (10)  -distel.  walczern  diüstel  (17. 
u  ausgestrichen  ?).  wallende  distelmorhen; 
prackelwurtz  (74).  wegetre-tta  (lOö),  -de 
(47).mannstrew  (126,  143, 144).  eilend  (144). 

*Ertnicius  f.  Ericius. 

*Erin-is,  -nis  v.  Enula.  Erinnys. 
Erinnys,  gew.  e-,  he-rinis,  heremis 
(8)   helle   czorn    (8,  9).   belli-  (110 1,  hel- 
(132)  -sehe  dolheit. 

*Erinosus  n.  Herniosus. 

*Erioiiius  v.  Erroneus. 

*Erios  &c.  V.  Erros. 

Eripere  hd.  losen,  hd.  nd.  er-,  v'-l. 
lösen  (9).  er-l6sen  (6,67,  t34),  -loesen(76), 
-loysen  (7,  152),  -lesen  (18).  ver-loesen 
(133),  -lossen  (68).  ledygen  (Si»).  nd.  nemen. 
hd.  vß-n. 

*Eri-pes,  -cips  (7c)  ( :  aes  Br.  i.  velox 
76,  Pap.  cf.  alipes)  gizaler  (130).  dye 
metalen  voete  heft  (i47).  das  erin  fueß 
hat  (88). 

Eripica  v.  Erpica. 

*Erip-  V.  Erp-,  erupt-icare. 

*Eri-  V.  Er-picarius. 

'^'Erippitare  v.  Erupticare. 

^'Eris  V.  Ireos. 

Eris  flos  ( c/".  erugo)  spansgron, 
kopperbrun  (109). 

*Eris-iba  (19),  -eba  (147),  -ibe  (ui, 
Gl.  m.),  -ma  (11,  19,  147),  ericiba  (11) 

{atis  £puc3tßTrj)^siginus  &c.  ( 147) ;  rubig-o 
(19,  Gl.  m.), -a(i47);  erugo messi-s  (Pap.), 


EkO 

-um  (Gl. m),  daraus  me88inck(ll),  miss^ 
ing  (19)!  rost,  ruester  (147). 

Erysim-on.-um.yr.  ipuot{iOV,eri8ion 
(.Suiii.  VI),  l  irio  (irt)  {cf.  eruca)  ruta 
(Sum.).  hederich  (128,  143).  ackerkol,  weg 
senff(u3).  bclg.  wirte  (»<.  wittc)  niostaert, 
ital.  irione  (128). 

Erysipeltis  (Ki. ),  eris-ipila  (12), 
-ipala  (74),  -pula(ll,  19,  Gf.),  iresipila 
(121)  (/.  sacer  ignis  12,  i.  s.  74,  raötes 
19;  (/.  Gl.  111.  3,  334)  flehtindcz  fiur  (cf. 
3,  37(1 ).  tlechtinde  morbus  ....  rubore 
slamnico  /.  rubescente  (121).  wylde  furc 
(12).  wildß  t'ewr,  sant  anthoni  plag  (,74). 
vnreyne-  l  dabin-keyd  (19).  onrevnicheit 
(11). 

*Erisma  r.  Erisiba. 

*Erisonare  niyt  nietale  geluyt  maken 

(147). 

Erisonus  v.  Ericanus. 
*Erissis  doghonheit  {W.aus  erysipelas 
siin.  doucnlieitV). 

Eristicus  i-.  Erictonus. 

Ery-,  eri-thacus,  eritachus  (Gl.  m.) 
(i.rubeculauo.<n<s£pt&axo?x£pu&pöc) 
rot-krojifF  (i40),  -brustlin  (110,  i4o).  roit- 
borstchen  (132).  rotelein,  wald-,  winter-r. 

(140). 

E-,  he-  (129)  -ritudo  i.  dominatio 
(Gl.  m.  &c.),  deriuatio  (76). 

*Erklete  v.  Eraclea. 

*Ermacius  v.  Ericius. 

*Ermadactili  v.  Hermodactilus. 
Ermana  v.  Erumna. 

*Ermarius  v.  Ericius. 

*Ermefrodicus  v.  Hermaphrodita. 

*Ermendactica  v.  Hermodactilus. 

*Ermenia  v.  Ermonia. 
Ermfes  f.  Hermes. 

*Ermicalium  {st.  fornic?)  Instr.  ad 
fornicem  formandum  (76). 

*Ermifroditus  &c.f.Hermaphrodita. 

*Ermodactila  &c.  i-.  Hermodactilus. 

■^Ermoncus  {cf.  ermos.  ennoicus?) 
czigen  lijn-te  (9). 

*Erm-onia,  -enia  (76),  armenias  (74) 
{aus  ipixffjzia.  t  dolmeczunge  (8).  dul= 
metsch  ,  außweys-,  bedeut-,  straff-ung 
{i.  nrgumentatio  cfcc.  74). 

*Ermonodostili  v.  Hermodactilus. 

*Ermos  (cf.  ermoncus.  ennos?  er^ 
muli  cervulique  Gl.  m.  3,  334  ?)  czige  (9). 

Er-,  her-(Ki.),ex-(aZ/JÄ.  er-  76)-mula 
{von  herma)  eyn  handeloz  (8),  banden 
loß  (17)  bilde. 

Ermuli  v.  Ermos. 
*Ermus  v.  Erbus. 
*Emi-a,  -osus  v.  Hemi-a,  -osus. 
*Ernodactillus  v.  Hermodactilus. 
*Erobium  v.  Orobus. 

Erodere  nagen  (68,  uoj.knageu  (132).  | 

E-,    gew.    he-,    ho-    (136)    -rodius 

(Ipcu^'.oc  '•  herod-eus,  -ion,  t  -ium  (7.5), 
heridion  (76).  horodins  (94)  [i.  ardea 
141,  artaganus,  capus  &c.)  fal-ucho, 
-cho;  ponm-,  uuite-,  wald-,  wilt-faleho; 
waldhabuh,  iierfogilin  (Gf.).  herfalke  (102). 
ags.  uualhhebuc  (94,  i36).  hd.  nd.  falcke. 
walcke  (79).  hd.  falck.  ein  ghijr  of  f. 
(132).  eyn  gyer-  (19),  grif-  (77)  -falck. 
fuHcha  (141).'  hd.  blaufuoß  (110);  plow- 
(75),  blog-  (49),  blaw-,  bla-fuß.  bla-fueß 
(151),  -fusse  (152),  -fuyße  (i33),  -uus  (13), 


EHR 

-vot  (23j.   i)laufii8   (3).  plafus  (1).   plab 
fuez  (2j.  blofueß  (4).  blaefoeß  (18). 

Er-,  ex-  ( 1 )  -ogare  hd.  geben  (8,  9), 
vz-g.,  auß-g.  arnun  lutcn  (75),  vß  leben 
(18).  nd.  ut  gheuen.   teilen  (iio),    deileu 
(132)  l  spenuen. 
*Eroica  v.  Erpica. 

Eros  ein  gute,  al.  boese  schnede 
:  liebe  (88). 

*Ero8  V.  HeruB. 
i  Erpic-a,  -la  (131),  erbica  (76),  eri- 
j  pica  (68,  (ii.  in.),  herpica  (7i),  erptia 
I  (Gl.  m.),  eroica  {sie  134),  he-  (Ki.), 
i-  l  u-  ( Swck. )  -rpex,  herpea  (104), 
arpi-ca  t  -ta  {s.  u.)  [i.  sarpa,  surpa 
5'',  stiua,  rastrum,  sarculum,  traga  t 
traha  75,  dentat-um  ib.,  -a  1.  i/.impex) 
ruth  (2).  rewttel  i.  stiva;  eg  aren  {er- 
innert an  ajren  arare,  steht  aber  verin. 
st.  aten  s.  u.;  schwerlich  Ein  wort  mit 
eg  vgl.  egern)  i.  rastrum  <&c.  (1).  egern 
(i.  r.  71).  hekida  (i4i).  egida  (121,  i3i), 
-i  (104).  egede  (5,  23).  egde(68,  .Sum.).  egt^ 
sech  (76).  hd.  eyde,  egc,  egen  (21),  egge(49), 
egke(47),eg  (2, 134).  eghe  (132).  aten  (t.  3. 
aytten  (Häzl.,  bm.  410),  vgl.  egen  (75). 
ags.  egdae  (136^»).  hd.  schlytde,  schlitt 
»im.,  siede  (i33).  winmesßer  (17).  rybe 
(19).  riue  (11.  i.  q.  radula  KU.,  Br.  wtb.). 
griitsele  l  welle  (los).  irpex  ege  (8). 
ysen-  (8),  eysrin  (9)  rech,  irpices  {i. 
rastra  dentata)  egeden  (i32).  egen  (110). 
arpi-ca,  -ta  grietsel,  egghe  1107).  riue 
(11,  19).  harppe  t  eyn  egde  {^^).  herck 
(132).  hawe,  karst  (110).  rech  (68), 

*Erpicanus  v.  Erpicarius. 

Er-,  eri-  (Gl.  m.)  -picare  hd.  nd. 
egen.  arpitare  grietseleu  (107). 

Er-,  t  e-  (74),  eri-  (76)  -picarius, 
-picanus  (75),  arpagarius  {equus  Gf.) 
egid-are  (121  &c.) ,  -er  (104).  egger  (11). 
eyde  phert  (8).  egen-  (75),  egde-  (74) 
-roß.  acker-  t  ackert-  (74),  wagen-  (9), 
weyd-  (16)  -pfert.  ags.  egderi  (ise*»). 

*Er-pila,  -tia  v.  Erpica. 

*Erphurdia  r.  Erfordia. 

Errabundus   {i.  erratilis,  erafagus 
76,  erroneus    &c.)    irrer,   v'kerer,  irre 
genger  (17). 
*Erradicus  f.  Erraticus. 
*Erramentum  r.  Eramentum. 
Errare    hd.    (74)  nd.    erren.    errent 
(13).  hd.  irren  (des   wegs  o.  an  der  ver= 
nunfft   75);   irre    gon   (6),    gayne   (133), 
geen,  gen;  ir-  (7,  75),  irr  (76),  irweg  (75) 
gan;   ergen  (18),  jrrs   gehen    (126),   irü 
gon    (pict. ),    zwifelu.    schwifelnt,    Mrg. 
czifeln  (13).  dwelen  (23).  v'dwalen  (132). 
dolen  (99).  bisteren  (221^).  vor-b.   l   ver=: 
irren  ( 74). 

,  Erra-tieus,  -dicus  (76)  {oft  i.  erro= 
neuo,  exorbitus,  erratilis  19)  hd.  irrig, 
abwegig,  err-  t  afweg-ich  (23),  -et  (22). 
irrenden  (19).  irsam  (8).  eyn  abeweg  i 
irrigk  (21).  erwegicg  (17).  ebenweck  (18). 
abgessig  (1,  3.  cf.  Sm.  2,  74).  dorerch= 
ricli  (8°).  zwifelhaftig  (10).  dwelende 
(11).  v'dwalende  (i32). 

Erra-tüis  v.  -bundus,  -ticus. 
^Erratio  mißtritt  (126). 

Erratum  (i.  peccatum)  irsal  (uo). 
v'dwalinghe  (132).  sunde  (68).  versum= 
nisse  (68  sim.). 

Erratus  us  irrung  (65). 


ERR 

*Erreus,  ereus  (76)  {i.  dactilus  q.  v. 
74,  muto,  ment-ula,  -ola  &c.)  zagel 
(64).  zumpff  &c.  (74).   zump  (93). 

*Erripitare  v.  Erupticare. 

Erro,  </.  -onis  wilde  (19).  wyltloper 
(147).  landfai'er  (88).  vmbschweyffer  (88, 
126).  weytswayftiger  (74).   vagant  (i26). 

Erron-eus,  -ius,  erionius  (76  v. 
giratiuus)  hd.  irr-er  ( 4,  76 ),  -ig,  -ich 
(21),  -ichtig  (17),  -is  mutis  (8).  nd.  errich; 
dwel-ich  (23),  -ende  (11). 

Error  hd.  irrunge.  nd.  erringe,  irtum 
(17).  irsal  (75).  dwel-  (23),  v'dwal-  (i32) 
-inghe. 

*Er-ros  (8),  -ai'  (17),  -ios  {i.  morbus 
araoris  76;  aus  eros?)  wetut  der  (17), 
weytage  oder  (8)  liebe,  eriosi  i.  taliter 
egrotcmtes  (76). 

*Errucedo  v.  Emicedo. 

*Ersicla  v.  Resicula. 
Erube-re,  oft  l  -scere,  -ri  scha-  (11, 
110,  132),  hd.  sehe-,  sehey-  (17),  schu- 
(19)  -men.  rot  werden  (5°).  hd.  nd.  r., 
roit  (7)  w.  von,  van,  vor  (1,  3)  hd. 
Schemen,  scheymen  (17),  schamhait  (1), 
schemede  (23),  schemden  (5),  schede 
(12),  schänden  (3,  7). 

*Erubesca  schäm  (76). 

Erubescens  schemelich  (23). 

Erubescentia  scliam,  schemli-,  var. 
schenthch-keit   (6,5). 

Erubescere  hd.  schäme-,  scham-rot, 
-rott,  scheme  royt  (133)  machen.  scham= 
rot  werden  (6).  von  sehenden  {b'^), 
schänden  (4)  rot  w.  rot  maken,  voi-= 
sehenden  (23).  rot  scriuen  (22).  rot  (21 ), 
rote  (18),  royt  (5,  7)  machin,  l  r.  scri-- 
ben  t  Schemen  (5,  18,  21),  r.  sterben 
v'schemen  (7.  v' awsv.  =  ue^.*).  Schemen 
(8,  9, 22).  schämen  (8I1).  hone  werden  (22). 
Erubiginare  v.  Eruginare, 
E-,  he-  (i2ü)  -ruca,  einmal  Yuca,  (Gf.), 
l  rucula  {herba  i43),  erug-a  ( ;)9,  Of., 
Gl.  m.),  -o  {q.  V.),  t  eradius  (74)  (herba, 
modicus  vermis)  grase-  (120  &c.),  kraut- 
(74),  krut-  (6,  75,  76),  col-  (10«),  chol- 
(95)  -wurm,  -wrn.  hd.  nd.  rupe.  hd.  rupe, 
rup,  rauppe  (4,  75),  rapp  (74),  rupp  (Sm.), 
rupe  (3).  rupse  (Kil.).  rupsene  (99,  Kil. 
cf.  Gr.  Gr.  3,  368).  hunclissatil  sim.  (i. 
eynomia  Gf.).  wifalter  (33).  hd.  wild, 
wilde,  wilder,  velt-  (3),  hwiz  (Gf.),  wiz 
(Sum.),  weiz  (4),  wein  (73)  sen-af  (Gf.), 
-i£f  (75),  -ef  (101,  Sum.),  -fFe  (17),  -ff,  -ich 
(Sum.  V.),  sänf  (105).  nd.  wit  senep  (8.>), 
senp  (47).  boh.  byla  horczicz  (4).  aruizza 
(Gf.  1,  465).  eruckh  {herba  1).  irich  (eru- 
ea,  var.  -um;  aus  eruca,  wie  erukh, 
eher  als  aus  ederich  sim. ;  cf.  Gf.  l.  c. 
Sm.  1,  97.  0.  V.  albicorium,  wo  Mischung 
ganz  verschiedener  Wörter  wahr.scheinlich 
wird),  raucken  (i34).  rocquelen  (12c. 
gall.  roquette  Gl.  m.  vgl.  erukh  u.  das 
Folg.).  ernockel  l  römsche  kole  (10). 
ger-nol  (93),  -heb  [nach  gerhab  prohe= 
res  75 ).  hd.  nd.  hed-erich,  -rieh  ( 74 ), 
-derich  (19,  21),  -deriche  (17).  ederich 
(11).  eddeich  (76).  hüttrich  (x  erugo 
hüttenrauch  ?)  {  wilder  sänf  (io5).  snite= 
louh  {i.  pratula  104).  tulli  (105.  cf.  dula). 
gall.  escalongue  i  chatepelose  (Gl.  m. 
i.  q.  angl.  caterpillar) ;  eschalongne  (122). 

*Eruea  geratina  v.  Thalietrum. 

*Erueeare  v.  Eruncare. 


ERU 

*Erucia  v.  Erugo. 

Eruet-are,  -uare,  -ari  (75),  -uarl  (70) 
{i.  ructuare  1,  75.  cf.  v.  ructare;   ruc= 
tum  facere,  gurgulare  75,  ex-puere,  -pri= 
mere,   emittere,    proferre,    letari;    bissw. 
unterschieden  -uare  i,   euertere  Gl.  m.  cf. 
eruncare ;  quasi  de  pleno  extra  nunciare 
67,  76)  reyßperen,  rothtzen  (74).  rustern 
(17).  hd.  vß-,  auß-r.,  -rusteren,  -rustiren 
(152),    -ristern  (18),  -ruspern,   -risperen, 
-reuspern,  -reyspeln  ( 74 ),  -rodin  ( 8,  wo 
sonst    -rustern    &c.,   aber  bei  9    reden), 
-raffen  (4),  -roffen  (10),  -tzygen  (70,  i5i, 
152),  -sprechen  (110  &c.), -werffen  (1,  5t>). 
vyßrispen  (132).  roppen  (8).  riipczen  (9). 
roepsen  (99).  of-reybzen  (12),  -rocen  (13), 
-rostern  (21).    reubeten   cum  collo   (S*»). 
(-uare)  vff  rubczen   (6),   up   rofen   (28) 
mit  dem   munde,   reubzen   t  raffa-tzen, 
var.  -rtzen,  t   golkotzen   ( 75 ).   gurtzen, 
rochtzen(65).gorbsen(i26).g6rpsen(Fris.). 
vff  rüsten   (G).    up-rosten  (22),  -rostern 
(23).  hd.  nd.  vor-,  hervor-,  hd.  erfor-  (21, 
152),  erfur-  (i5i),  herfur-brii)gen,-brengen. 
v'-   (8b),   foln-   (18),   vol-    (9)   -bringen, 
reden  (9).  hd.   nd.  singen,  recht  sin  (17. 
aus    singen),  sagen,  frewen    (74).    -are 
er-freuwen  (69),  -fruen  (134). 
*Eructare  v.  Eruncare. 
Eructatio  ii.  singultus  74)    vßwerf= 
funge   (8).   walgynge   (85).   sucken   t  de 
sune  (snuue?  22).  sote  das  ist  so  die 
speyse  aufsteigt  aus  dem  magen  in  den 
mundt  (74). 
*Eructicius  r.  Ericius. 
*E-,  de-  (7)   -rudare   (ausser  67,   76, 
nur,  aber  überall,  in  den  Hss.  i.  purgare, 
rüdes   extra here,   elimare    76;  cf.  erud- 
erare,  -iare)  hd.  nd.  vegen.  reinen  (6), 
-igen  (7),  -machin  (5). 
*Erudare  v.  Erudiare. 
*Erudatio  (st.  -itio)  lere  (22). 
Erud-erare(/iü'/<<  in  den  Hss.),  -irare 
(19)  (i. pur  gare,  rudera,  ejicere)  hd.  fegen. 
i.  rudera  ejicere  vulneris    (110»'=,    132), 
vul   mißt   (iioi>)   oder  (uoi>),  off  (132) 
dreck    vßtragen,    vyßdragen  (132). 

*Eru-diare,  -dare  (21),  -dire  (17), 
-ginare  (3)  (aus  rud-is,  -us  X  erugo) 
vz-,  vß-filen  (5,  21),  -filn  (17),  -fiegen 
(18).  auß-  (3),  eysen-  (4)  -feylen. 

Erudimentum  lere  t  Iare  (19).  leer 
(11). 
*Erudina  v.  Erundina. 
*Eru-   (8),    erun-dinare   (aus  eru- 
derare,  -ginare  vegen   x   trutinare?) 
weg-in  (8),  -cn  (9). 
*Erudina-re,  -tor  v.  Erugina-re,  -tor. 
*Erudirare  v.  Eruderare. 
Erudire  hd.  nd.  leren   i  an  wysen. 
lernen  (9,  110}.  1.  i  leren  (8).  wisen  (7). 
hd.  vnder-w.,  -weysen. 
*Erudire  v.  Erudiare. 
Eruditor  hd.  lerer. 
Eruditorium  seuolhus  (141.  e  st.  c). 
Eruditus  gelere  (S^). 
Eruere  (i.  euacuMre,  Uberare)  hd.  nd. 
ledigen  t  erlosen,   ledegin   t  der   losen 
(3).  losen  (10).  v'-l.  (i32).  losen  (12).  er- 
1.  (67,  134),  -lossen  t  -ledigen  (68),  -lesen 
(18,  76).  lesen  (13).  außerledi-gen,  varr. 
-ngen    (75).    ent- rinnen,    var.   -rennen, 
-pfallen  &c.  (65).  hd.  vßwerffen.  nd.  ut 
werpen.  ontseetten.  (11).  | 


ERU 


209 


Eruga  v.  Eruca. 

Eru-,  t  erubi-  (Gl.  m.,  Br.),  deru-  i 
derubi-  (Br.),  irru-  (76)  -ginare,  eru= 
dinare  (74)  (i.  eruginem  t  rubiginem 
aufferre  Br. ,  erugine  consumi  110,  132) 
fegen  (1).  hd.nd.  swert-,  zwert-  (7)  -fegen, 
-feigen  (21).  vz  dem  roste  fegen  (5^). 
rostig  werden  (65).  hd.  vor-,  ver-  (76) 
-rosten,  rost  abschleiffen  (64).  berosteren 
(13). 

*Eruginare  v.  Erudiare. 
Erug-,  erud-  (74)  -inator  feger  vom 
rost  (75).  hd.  nd.  swert-veger,  -feher  (5), 
-feiger  (21). 

Erugineus  rostig  (110  &c.). 
*E-,  ae-  (38)  -rugo,  erucia  (22b)  (^. 
corruptio  .^egetum,  eruca,  e.  farine  76; 
vermis  qui  nascitur  in  estate ,  rodens 
segetes  l  sugens  sanguinem;  rubigo,  amor 
pecunie;  aus  aeru-go,  -ca  X  eruca  X 
irtiga,  jrrugo,  hiru-go,  -do  q.  cf.)  kraut 
wurm  (1,  74).  rupo  l  mele  tauvve  (i.ver^ 
mis  5  &c.).  ruppe  (8'').  rapp  (74).  mild 
dauwe ,  rupen,  heiderich  (cf.  eruca), 
meßinges  rod  (17).  messen  roff  t  mylde 
dau  t  rup  (21).  hd.  wy-  (67  iic),  woy- 
(152),  wo-  (133),  wub-  (66,  70,  15l)  -bei. 
weueli  (132).  w§vel  (i09).  egel  (6  &c.). 
eghel  in  den  water  {i.  yrudo  147).  echele 
(22).  en  yse  (i.  vermis  sugens  sanguinem 
23.  i.  q.  ijse  hulcus  KU.?  oder  st.  ijle 
sanguisuga  KU.,  Br.  wtb.).  {i.  vermis  &c. 
cf.  aurugo)  mili-,  mil-tou  sim.  (Gf.) 
mil-taw  (8),  -tauwe  (10),  -dau  (13  &c.), 
-b  l  -tau  (74),  -stob  (i.  eruca  farine  76), 
-we  (25).  mel-daw  (38),  -dowe(23).niilchdv 
(Sum.).  schimbli  (e.,  e.  m  grano  (Gf.  6, 
498).  rost  (6  &c.).  röste  (10).  royst  (i52). 
ruest  (11).  messing-  (18,  4,  74),  hd.  mes= 
singes-,  nd.  missinges-,  meßer-  (7)  -rost, 
-rot  (4),  i  -rot  (74).  rost  l  rot  am  ysen 
(75).  restekeit  (8^).  hutte  rook,  eyn  stene 
ys  (22b).  kopperok,  spangesgron  (85). 

*Erugo  i.  litigiosa  mulier  ab  eris  gr. 
Us  (Pap.). 

*Eruiliuin  wilde  kechern  (143). 

*Eruleas  r.  Eculeus. 
E-,  ae-  (25)  -rumna,  in  den  Hss. 
ervunpna,  ermana  (i39,  Pap.)  hd.  nd. 
kum-,  ja-,  hd.  chum-  (1),  krum-  (sie  110b), 
kom-,  ko-  (18,  21,  i52),  ya-  (13),  ga-  (5), 
jo-  (6,  21),  jam-  (4)  -mer.  kum -mir  (8), 
-er  (134),  -ber  (6).  vnselde  (74).  schemede; 
erüia  schamede  (8b).  arm-uot  (76) ,  -ut 
(25),  -ut  (110),  -ot  (23).  ongeuellichkeit 
(132).  vngefell  (88,  110).  arbeit-,  triep- 
selikeit  &c.  (88).  mesquame  (99).  Schlund 
(25.  missverst.  aus  derEtym.  ab  e  et  rumen 
der  räch  (65,  sim.  Br.). 

*Eruinnare  v.  Eruncare. 

*Eruranus  vnselder,  notiger  &c.  (74). 

*Erunipare  v.  Eruncare. 
Erumpere  (i.  rapere  75)  hd.  vz-,  vß-, 
auß-,  uff-  (()),  zu-  (67)  -brechen,  nd.  ut 
brecken  (23).  vß-  (4,  76,  110),  auß- (i5i, 
152),  vyß-  (132) -sprechen,  ^ -ryßen  (110), 
l  -schoren  (132).  freuelichen  nemen  o. 
reissen,  vlg.  zucken  (75). 

*Erumpna  v.  Erumna. 

*Erumpnosus  kumniirlichkeit  (sie  8). 

Eru-ncare  (68,  129,  i39,  i42  &c.,  Pap.), 
-ntare  (66,  i32,  i5i),  -tare  (69,  70,  134), 
-mptare  (152),  -mpare  (67,  76),  -ctare 
(132)  (i.  radicitus  euertere  t  eradicare  Pap. 
sim.,  euellere  t  vellicare  129,   destruere; 

27 


210 


ESC 


fehlt  in  dm  Ifsn.)  fid.  zu-,  zer-,  vor-,  vß- 
bnvlu'ii.  v'-tlcrbon  (•;»),  -(Ifnicii  ^i32'i. 
^4»!  iilcicIitT  Stelle  hat  iio  erunuiare  /. 
ermnnani  ]><iti.  Die  Ihtleutiiii;/eii  lehnen 
fieh  tni  erumpei'e.  Zu  eruncare  aus 
JHiten  &c.  (foium.)  (jeliören  deruncinare 
(C.\.  m.'i;  eruccare  *.  meliere  ^7ii);  efftin- 
oare  i".  railieitns  eriiere  (139,  Pap.);  fll. 
eructuare  /.  enertcrc  (Gl.  m.).  Vr/l.  nurli 
der-uere,  -niere,  -ucare,  -ocare,  -rocare , 
-vmare  &c.  /.  cuertcre  [Gl.  m.). 

*Er\in-,  eru-  ( in;  ^  -dina,  -dinia  (7j) 
ic/.  hiriindinaria,  chelidoniai  sclu'lle- 
(9),  scel-  \f>:^},  stlu'l-  ^47,  74,  aci  -wmtz 
(9,  li).  -wort. 

*Ervindinare  r.  Erudinare. 

*Erüia  r.  Ei'umna. 

*Enintare  o.  Einuicare. 

*Eruoi-dia  c.  Erfordia. 

*Erupt-  li  '  ■  erip-  ^  7<;  )  -icare,  er- 
(i20^,  ex-  1^147,  i'ap.,  Gl.  lu.)  -ippitare  /. 
oec-,  oss-  (76,  14?)  -itare.  ginen  il4). 
gheiion,  gcwen  (14?).  Aus  eructare  X 
hippacare  </.  i:  .'^'m.f  erpicare  i.  q. 
occare,  icoraus  oscitare? 

Eruptio  ont.<prinirniig,  lieruli.-^toßiing 
(c.'iV  er.  foris  cot't  (22^».  i.  q.  hd.  copp 
ructus  cf.  V.  ructare.  G.  wtb.  2,  296). 

Eruptus  vlJgewoi-ffen  o.  renffen  (8. 
cf.  eru-etare,  -tus\ 

Erus-care,  -trare  (7i;),  aerucare(i29) 
{i. era invnum  völligerem zuhaufi'e  smclczeii 
(17).  gelt  zesamen  raspeu  (64). 

*Erusigia  [nach  eruditor)  /.  agilitas 
t  gestarinn  rerum  suh/ilis  in  rluctio  (76). 
*Erustrai'e  r.  Eruscare. 
*Ervisus  s])niilJig    l'.t  .  spnietich  (11). 
^Einitare  r.  Eruncare. 
Erutus  ex  imo  pectore  {cf.  eruptus  ?) 
kroclizfiule  v'--  • 

Eruum  cf.  erbum,  emca,  aluta) 
irh  (Sum.).  ags.  oarfan  ;Gf.). 

*Eruus  lans  aruus)  wayde  doriunen 
sieh  das  fych  neret  (.74). 

Es  cre  (.6).  er  [23).  eer  (22).  hd.  nd. 
ertzo.  artz,  vlg.  ortz\75).  ircz  (18,  21). 
spise  [22^).  knpffer(iin).  coper  (99,  132). 
kopper  23).  k.-  (21),  glocken-  (19  &c.), 
docken-  (i32),kloc-  (11)  -spise.  gelt,  metal 
(ho,   132). 

*Esatia  i:  Alsatia. 

*Esavirus  v.  Escaurus. 

*Esaus  hcrba .  cf.  ligustrum )  hart 
drogern  ^8). 

*Esb-ria,  -um  &c.  r.  Espurium. 
Esca  [cf.   escina)  hd.  nd.   spise.  hd. 
speyz  (4  sim.),  speiß,  speis,   essen  (6). 

*Esca  ebat  (Sum.  v.  st.  ebah?). 

*Esca  {an^  exta)  sultze  (5''). 

*Escadia  v.  Escanea. 

Eacal-e,  -ium  ;^74)  spyse-vayße  (19^. 
-vat  1,11  .  aossac  (107,  132)  oin  spijß  tzo 
dragpn(i32).  ein  eßsack  o.  vas  spyß  zu 
tragen  iiio).  spoyßlegel  (74). 

*Escalus  r   Esculus. 

*Escamatismus  '•.  Scenatismenos. 

*Escan-ea,  -ia,  -da  ici.  m.\  -eus,  g. 
-ee  (147^.  escadia  1I8.  x  schode?)  \i. 
pisa ,  j).  viridia ;  '.  esca ,  cf.  cibaria ; 
schoten  folliculi  X  scliottcn  hattudo 
schott  0.  arbais  schaid  ( 1.  cf.  G.  wth. 
2,  238,  771).  kyffarbeiß  (74).  eyn  erbeiß 
schote  (17).  eyn  hülse  von  einer  erweissen 


(6).  arbiß  (75).  oritschode,  paile  (147). 
Schot  {pisorum  !■•).  eyn  scliote  (pina 
r>  &C.1.  schoten  1 10,  17),  ailcr  uiohken 
a.  ^^•ln■tft  (7.  1'.  (/.  schefo  Sm.  3,  33:»). 
.-eliut  (211.  schoduu  (13^.  schodc  (,22''). 
senile  (2^^).  scho-te  (66.  151 ),  -te  (70), 
srhar  [6').  schare  (i52)  o.  molcken.  ein 
gcrunne  milch  (i34). 

Eseapium  i  latronum )  ag.i.  ut-lep, 
-Icipa   ,  ci.  in  ). 

Escare  [i.  nhare  t  auibus  comedere 
dare  7ii  spyse  geben  [W),  geuen  ^ll)- 
spysen  ^65).  4tzcn,  essen  (Kl.). 

Escaria  1  c^t  jneti.'<a  cibis  plenn)  ein 
bereiter  (i:i4i,  wol  gespyster  (ih)  tisch. 
*Escariu-s,  -m,  estarius  (75  rar.,  7«) 
>  i.  qui  sempa-  comedit.  et.  para  aucupis, 
sie.  76 ;  bursa  in  qua  ponitur  esca  pro 
rio  4.  rf.  cassidilis,  loculus,  mar8u= 
pium,  pera    eser    .').  17 1.  neser  i4,   75). 

Escarius  (  Br.  &o.),  esca-  (76,  Gf), 
escau-  is7.(;f.),  estau-  \y.  Hamb.i,  esco- 
(.•^uni. ),  esau-  (8'»,  9)  -rus  {pisci.s;  aus 
scarus  X  esox?  sturio?i  huso  iGf.). 
huse  8'').  liawse  9  .  Imse,  Mrg.  l  hülsen 
18.  X  escanea!).  sture  (Sum.).  erlin-g 
,87),  -e  (.s/c  Gf.  1,  4,4)  i.  q.  cyprinus 
phoxinus  (Nemn.).   Cablau  (V.   Hamb.). 

*Escarlata  (i.  anethum)  dill  (i4i). 

*Esearus  i.  Escarius. 

*Escatiles,  g.  -as  trint  (Ceis.  apnd  Fris.). 

•'Escaurus  v.  Escarius. 

*Eseelaurus  ■  auis)  eyn  draü  (7),  d 
st.  c,  cf.  V.  esternulus?  ^4«  gleicher 
Stelle  stehn  esporiolus  (»!),  espiolus  (>"'i 
i.  animal  magnum,  cf.  v.  aspriolus. 

*Esc-ina,  -a  {i.  edulum)  speyße, 
Vögel  sp..  vischaße  (74  . 

*Escinius  (ow<  echinus?)  mersweiu 
74  ■. 

*Esclara igall. esclaire  v.  Chelidonia. 

*Escorus  V.  Escarius. 

*E3creare  v.  Excreare. 

*Escua  (cf.  sq.)  schudele  (8''). 

^Escula  {hei-ba\  mispe-1  (17),  -le  (47\ 
-len  (S.-,  .  mistel  (74).  spene  (17.  cf.  sq , 
sperbouin  escvilus?  spenilinc  prunus? 
X  ascula?).  scodeke  (Gf.  cf.  esula. 
escula,  escanea?). 

'''Esculeinistelemvorz(;i6).sper\-vn(ioi). 

Esculentus  essig ,  11 2, 1 26  &c.).  speissig 

(112).  vol  spyß  (110),   sjiyseu   (68),  van 

sp.    1132). 

*Escviluni  hd.  nd.  ini-,  hd.  ue-spel. 
mes-peLu  (21),  -pellenboem  (97),  -stel 
(7^.  ne-  (134),  wis-  (13)  -spelu. 

Esc-ulus,  -alus  (lOö"),  -olus  (3), 
hesculus  q.  ■v.'^  X  aesehylus;  i.  sor= 
bus  /  nesperusRr.')  hd.  nd.  mispel-baum, 
-boin.  -boein  f  -tere  (108).  mespech  o. 
nespel  pawni  fl).  nespel  (49).  hd.  n.-, 
nespeln-  (7)  -bäum,  nespilpoum  (104). 
nespe  bom  (6).  nispelbam  18).  wi.<?pel= 
bäum  (19).  mistel  (76).  m.-  i  aschel-baura, 
asche,  esch  l  eschel-oselu .  ixir.  -öselu 
(75).  eschil-(i2i  sim.),  amhd.  sper-,  spere-, 
spir-boum.  wnldiu  eih .  sleiz-elh  (Gf.). 
hageich  (Ki.).horsel eiche  (126).  idere  (100). 
ogs.  beceae  (i3tj'>). 

Eschara  v.  Eskera. 

"^Eschechim  v.  Essedum. 

*Esd-,  est-  ( Gl.  m.  q.  cf.^  -rita  i.  cana- 
pum  vf>i-  m).  -bum,  -pus  &c.  hennep 
(147).  essetritum  chanapa  (i3i,  141). 


^: 


ESC 

*Eaeberus    [ans   elleborus?)   eyseii^ 

WUrtZ    (74). 

'^Eseda  est  qd.  auis  (Vocc.  ex  quo,  aenn 
iiise ). 

♦Eeedum  v.  Essedum. 

^Esentia  v.  Essentia. 

""Eser  ra  rum  /  estor  fresa-er,  -iger 

(74). 

Esibilis  f.  Edilis. 

^Esio  etinge  (11 ). 

*E8itium  r.  Isicium. 

*Eskera  poeve  sitjier  vultus  (81 )  i. 
])of,    bot'    bu'caruni    iußatio    (Kil.). 
eschara  i.  crusta  (124);   rüffe   auf  einer 
wunden  iKi».  c/".  Gl.  m.  /j.f.  t/nt/t.skerda; 
gall.  escare ). 

*Esmaticus  r.  Asthmaticus. 

*Esola  V.  Esula. 

Esox,  esux,  exsox  (120),  elox  (121) 
hd.  huso  (93,  Gf.),  salmo  (i2i),  salme 
(i04).  lahs  (104  &c.),  lach-s,  -ß  (7),  -ße 
fi33);  lechse  (pl.  87).  lächs  (2),  lags  (3), 
laesch  (10),  laysch  (5),  lasse  (18),  laße 
(17.  77).  läse  (13),  laß  (»•>,  21).  laiß(19). 
lasch  (23).  las  (8",  22»'').  laes  (97).  eelft 
(11). 

Esperus  f.  Hesperus. 

*Espidus  Küwi  hisp. )  schar-,  var. 
schra-pfl'cr,  grynd-.  kretz-iger  (74). 

*Espiri-o,  -olus  r.  Aspriolus. 

*Espurium  cf.  eupatorium^  salben 
blume(9).esprium,  l  esbiun  (71  ■  .«albey- 
t  lilien-i)hmi  (74  ). /.  flos  lilifagi  /  saluie 
salbeienblumen  (Snm.  v).  esborium  saU 
venbloeme  (85).  esbria  salvie  tflos[ii). 
hesbura  hunichischiewurz  (100.  cf.  eyx- 
phorbium). 

Esse  hd.  nd.  wesen  t  sin.  hd.  sbst. 
ein  w.  sien  (75^).  sein  (1). 

Esse-da,  -cla  (.v/c  Sum."t  slite  (3).  slit 
(49).  slyede  (12).halßschlitlin,  ein  kerch-, 
lar.  ker-lin  das  men  an  dem  halß  zucht, 
var.  zeucht  ifii).  silo  (i4i,  .Sum.,  Hpt.  5, 

198). 

*Essedes  ein  hangder  wag  (6). 
Ess-,  es-  (68 ,  133)  -edum  (i.  bethi= 
Ium  io6^.  aus  vehiculum  i4i)  wagen 
(11, 19).  hd.  ein  liang-euder,  -ende,  -end, 
-en  (67,  152),  -e  (66,  70,  151)  wagen,  wage 
(70,  151).  em  hangerder  wag  (68).  sam= 
böcli  1  120  sim.),  daher  eschechim  i. 
sambuccus  (76) ;  cf.  Gl.  m.  6,  5  f.  sabuta. 
—  i.  bastema  i.  e.  vas  eneum    l  plech 

(Uli. 

Ess-,  es-  4  -entia  hd.  eyn  wesen, 
weisen  (21).  nd-  en  wesent  (22,  23). 
wesinge  (loe).  wese-  (15) ,  wesen-  (es) 
-lichkeit. 

*Essetrituin  f.  Esdrita. 
Estacula  v.  Estatula. 

*Estarius  r.  Escai'ius. 
Estas  hd.  nd.  so-,  som-,  hd.  su-,  Sum- 
mer, die  zomer  (11). 

*Esta-tula,  -cula  {dim.  Br.)  krauck 
Summer  (IIOj.  .«onier  (132). 

*Estaurus  v.  Escarius. 

*Ester  \aux  oestrus)  bisewrm  ( 121, 
130).  piß-  t  biß-wurm  (74). 

*Es-  r.  S-terlingus. 

*Estemulus  1  auis  cf.  frz.  etoumeau, 
cnich  .span.  estarna  i&e.  Dz.  wtb.  332) 
kreia  'los,  of.).  krey  (74). 

Estimare  hd.  nd.  achten  l  wenen. 
wen    (18).    waneu   (23).    waneu   (i34). 


ETC 

schetzcn  (6,  65).  meinen  (68).  louen  (11, 
132).  laben  (19).  werderen  (132). 

Estimatio  achtiinge  (8).  wenunge  (8^). 
waen  (99). 

Estiuare,  estuare  (1,  68,  69,  134)  {i. 
ad  vmbrani  in  estate  sedereBr.)  hd.sum- 
ereii,  -ern,  -mern.  nd.  someren.  sommern 
(17).  Summer  werden  (75). 
*Estiuare  v.  Estuare. 

Estiuum  (aest.  sbst.  c/.  Gl.  m.  3,  365^. 
Br.)  farricli,  pl.  pharricha  (Gf.  3,  346). 

Estiuus  hd.  Summer-,  siimer-,  siimer- 
((3),  somer-,  sommer-,  semmir-  (8)  -lieh, 
semmerlicheu  (18).  summerig  (75).  zomer= 
lieh  (11).  somelic  {sie  23). 

Esto  willahn  (12.')).  wer  is  ek  {con^ 
jimctio  23). 

*Estoinaeator    slimando    t    urmageo 

(Gf.   2,    211,    ti53). 

*Estrilingus  v.  Sterlingus. 

Estrita  v.  Esdrita. 
*Estuare  v.  Estiuare. 

Est-uare,  -iuare  {alpli.  -uare  r>8), 
etuare  (67  Mrg.)  (/.  feruere)  Jt,d.  hitzen. 
heitzen  (68).  heissen  (i32).  heiß  syn  (iio). 
bitten  (,23).  heiten  l  barnen  (11).  burnen 
(19).  wermen  (8'').  weltzen  {ut  fluuii  69 
Mrg.  cf.  wallen  sim.).  losciien,  gruntwallen, 
strotzen  (71). 

Estuarium  («.   stufa,  stuba,  stüpa 

8^')   turnitZ    (7.5.    cf.   Fr.  1,    203^'.   Sm.  1,    398 

sq.).  durnitz  (1  &c.,  verlesen  diwunz  71 
bei  Mone).  dürnutz  (1).  dorntz  (5).  dornse 
(22ab,  23).  dortze  (109).  hd.  stube  (66,  70, 
i.5i),stobe.staue  (11).  ein  stoue  vol  hyezden 
(132).  hd.  päd-  (75),  batt-  (67),  bad-stube, 
-stub.  baid  stöbe  (7).  hitzstuben  im  bad 
(75).  hicz  gaden  o.  summir  huß  (8). 

Estus  hd.  hissa  (ui),  hitze,  hitz, 
hijtz  (1).  bitte  (23).  hcette  (11).  heyß 
(132).  gruntwalhuig  (74,  93). 

Esula,esolaÄrf.wolfes-(10&c.),wolbeß- 
(i2r)),  wolf-  (49),  esels-  (3),  esel-  (75), 
himds-  i  teufrels-(73)  -milch,  milch- (95), 
brand-  (93),  brach-  (75)  -kraut,  -krut. 
esel  (87,  146).  Stute  (85  st.  scute?  cf.  sqq., 
escula).  Springsamen  (i43).  e.  maior 
wolffes-,  wolff-,  groß  w.-  (110)  -milch, 
wolff  milich  (21,  74).  wlues  melc  (23,  47). 
groß  o.  klein  schottel ;  treib-  i  prach- 
wurtz  (74).  e.  min-or,  -o  {sie  23)  mynner 
(1).  dein  wolff-niilch  (iio),  -wortz  (153). 
hd.  esels-,  esel-  (.5'>,  7,  21,  4,  74,  76)  -milch, 
-mynne  (7).  esulamine  (23).  scodeke  (47). 

Esuriens  hungerig  (6). 

Esuries  (*.  famelicus  74)  hd.  nd. 
hunger.  hongcr  (11,  17).  hungrig  (i4i. 
Xprc).  smacht  (22*').  hungersmacht(74). 

Esurire,  -ri  hd.  nd.  hungern,  der-h. 
(75).  hongeren  (i32).  smachten  (22^). 

Esus  hd.  eßen.  e.  t  geßen  (5, 18,  21). 
g.  i.  comestus  (66  &c.).  g.  o.  essung  (69). 
geess-en  0.  -ung  (134).  eßung  (19).  nd. 
eten,  ghegetcn,  etinge  (11).  hunger  (8^). 
honger  (17). 

*Esux  V.  Esox. 

Etvnd  (6).  vnde  (23).  vndauch  (7  &c.). 

Etas  fid.  aldir,  alder,  alter  (es),  aelder 
(11).  older  (22,  23). 

Eteetera  vor-baß  (18,  21),  -beß  (132), 
-bat  (23).  forbas  (5).  vor-,  fur-baß  vnd 
ander  (66  &c.).  farbas  on  a.  (i34).  vort  a. 
(132).  vnd  andersch  (110). 


ETHI 

Etenim  vnd  och  (6).  vnde  ok  (23). 
endoch  (18). 

*Etheopia  v.  Ethiopia. 

Ether  hd.  nd.  hym-,  he-  (22,  23,  132), 
hum-  (19,  21),  hd.  hy-,  hi-mel.  luff't  (74, 
110).  obberst  1.  (8).  daz  oberste  luff  (.5^). 
lufftes  vmblaufft  (74).  lucht  (132).  wulken 
(12).  nd.  heuen  (22,  Anz.  8,  100  &c.). 

Ether-a,  t  -ea  (76)  (^.  splendor  ^tlieris 
Br.)  schijn  (11,  19). 

Ether-eus,  -ius  hd.  hymmel-sche, 
-scher,  -seh,  -s,  -iehß  (69).  hymel-iseher 
(40,  ;5i),  -scher  (66),  -s  (133,  152),  -ich 
(110).  liymlisch  (68,  134).  hemelsch  of 
luchtich  (132).  hu-  (21),  he-  (23)  -mmelich. 
luff'tlich  (110).  clair  (19).   daer  (11). 

Eterne  eweklich  (6).   eweliken  (23), 

Eternum  ewychliken  (23).  das  ewig 
gut  sc.  deus  (65). 

Eternus  hd.  ewig.  nd.  ewych. 

Ete-  (Hr.),  et-roelisis  manchirley 
beygue  {st.  -unge;  8),  wonunge  (sie  17). 

Ete-  (75.  Br. ),  hete-  (63),  gew.  et-, 
eth-  (76),  ent-  (15),  eut-  (es),  eute- (69, 
134),  exte-  (not»)  -rogenia,  -rogenium 
(es,  75,  134)  vnglich  (15),  vnglicher  (63, 
65),  vngeleichen  (9  Anh.  2)  nature.  vnglich 
genaturt  an  yn  selber  (15).  czwene  ge= 
lieber  naturen  (9  Anh.  1).  eterogenium 
ding  das  da  vngleicher  natur  ist  in  synen 
teilen  (75). 

Etesticulare  hoden  außhawen  (64). 
*Etheus  {i.  palUdu.s)  plaicher  (;4). 
Etesie   dy  hundes   tage    (seint   sor- 
leich  4). 

Etiam  hd.  auch,  vnd  auch  (5).  och 
(0).  ioch  (62).  iohe  y  in  rest  l  auch  (21). 
oeck  (11).  vmmer  ock  (22).  vmmers  ^  ok 
(23). 

Ethiea,  etica  (93)  (X  heetica)  ein 
kunst  von  der  tugent  (64),  diu  lert  guot 
sitte  (93).  ein  buch  von  den  sitten  0. 
tugenden  (88).  stetlich  konst  (17).  sech= 
liehe  kost  {sie  8).  swine-  (5),  swint-  (74) 
-sucht,  swinde  suchte  (19).  der  swinend 
siechtag  (eth.  93).  abnemen  die  sucht 
also  genant  o.  etkum  (74). 

Ethice  stetlich  (17). 

Ethicorum  ilibcr)  das  puch  von  den 
wetlichen  syten  (1.  cf.  Ob.  193). 

Ethicus    sittig  (110).    sedich    (132). 
syedig   (12).   sede-lieh   (18'j),_  -lik    (13). 
ugentlicher  meister  (64).  manierlich  (110 
sim.). 

Etymologia  (110),  ethimolo-gia,  -ya 
bedute-  (5,  133),  bedut-  (23),  bedude- 
(8^,  132),  bedeute-  (152),  hd.  bedeut-  nisse 
sirn.  betutnuß  (es),  berutenes  {sie  21). 
bedutunge  (17  &c.).  bedudinge  (11).  hd. 
vß-,  auß-legung.  eyn  genczlieh  vß  ley= 
gunge  ( 8t> ).  eigenschafFt  t  krafft  des 
Worts  (65). 

Ety-,  eti-mologus ,  ethymologicus 
(93)  betuter  (es),  beduder  (132).  der  la= 
tinschen  sunderlichen  wort  betuten  kan 
(93).  vßleger  (110). 

*Ethinioloya  v.  Etymologia. 
*Ethymus  v.  Echinus. 
*Ethion  {i.  gaudiosus  &c.)   blijdlick 
&c.  (147). 

Ethi-,  ethy-,  eti-,  ethe-opia  hd. 
moren-,  der  m.,  moren-  (6),  more-,  mor- 
(19,  23),  moer-  (11),  dat  m.-  (132),  mort- 
{sic  21)  -lant. 


EUA 


211 


Ethiops  hd.  eyn  more,  more  (6).  hd. 
nd.  mor-,  moer- (132),  moren- (110) -man, 
oö'  wyf  (132),  o.  wyb  (68,  uo). 

*Ethiopum  {herba)  ratten  (74). 

*Etna  l  lagos  gr.  (ethnos  i  laos  Br.), 
populus  lat.  Volke  0.  diet  (74). 

*Ethna  hitz  der  lieb,  fewr  (74). 
Eth-,  eeh-  (5,  18)  -nicus  hd.  beide, 
vngelauber  (19).  valbe  (Fr.),  ethnici 
yeprar  (:  vepra  callidus  Gl.  m.'?  oder 
i.  q.  in  latibulis  Fr.  2,  450c?)  Maniehei 
winekelprediger  (1). 

*Ethro  (?■.  tab-1,  -o;  aus  nd.  eter?) 
befleckung  der  sunde  0.  faulung  (74). 

*Etroclisis  v.  Eteroelisis. 

*Etrogeni-a,  -um  v.  Eterogenia. 

*Etropia  i.  vas  aptum  ad  braxandum 
(75,  76).  kulschaff  (75).  prewfaß  (74). 

*Etuare  v.  Estuare. 

*Etuealum  {aus  gentaeulum?)  mor= 
ghen  bor  (vor?  22^). 

*Etula  {herba;  «Msaeetula?)  ampfre 

(104). 

*Ethus,  g.  -ti  (e.  sinus)  schoit,  slvp 

(147). 

Euaeuare  hd.  nd.  ledigen  t  rumen. 
hd.  ent-1.,  (3),  reumen  (152),  räumen, 
auß-r.  (75);  leren  (7),  vß-1.,  auß  laren 
(134);  1er,  ydel  (19,  132)  machen,  idelen 
(11). 
*Euaeuare  v.  Euaporare. 

Euadere  hd.  nd.   ent-,   eynt-  (22'>), 

vntr    (22,   23),    ont-    (11,  i32),   en-  (13) 

-wichen  (6, 76),  -wischen  (13, 75),  -wuschen 

8), -woschen  (17),  -woßen(5),  -wisschen 

22);  -wischeren  (22'',  23),  hd.  -rinnen, 

rynnen,  -drynnen  (21,  67),  -renen  (i33), 

-rennen  (132 ),  -renden  (13),  -runueu  (23), 

/irf. -geen  sim.,-gene  (19),  -gayn(i32, 133), 

-lauffen, -löffen  (6),  nd.-gaen  (11),  -komen 

(22b),  -bloßen  (21.  st.  -woßeu  V  X  euagi= 

nare?).  en-gon  (6),  -gau  (7). 

*Euadiare  {cf.  -atus  Gl.  m.)  phant 
losin  (8).  pfant  (9),  pant  (17)  loßen. 

Euagari  vß- (e6),vmb-(uo)-schweiffen. 
entrinnen  (es). 

Euaginare  vß  der  schaid  ziechen  (76). 
auß  der  scheyd (75),  scheydeu  (i34)  ziehen, 
von  seh.  ziegen  (7),  zehen(18),  zucken  (6). 
swert  t  messer  aus  czihen  (9).  sw.  uß 
ziehin  o.  m.  (8).  eyn  m.  vz  der  schey- 
den  ziehen  (110),  czehen  (21),  scheen 
(5).  hd.  vß  ziehen  sim.  swert  vß-z.  (es), 
vyßrecken  (i32).  bloseu  (13).  hd.  ent-, 
eu-bl. ,  -bloßen,  bloißen,  -bloaen  (12). 
bloißen  (10).  vnt-  (23),  ent- (22)-bloten, 
en  mest  ut  der  scheden  (23).  en  m.  ut 
der  seh.  ten  (22). 

*Eualide  est  foramen  per  quod  exit 
far  de  mola  ad  faricapsam  (76).  Cf. 
euchalium? 

*Euan  {i.  bachus  p.ap.,  Br.)  v.  Euan- 
gelium. 

Euanere  hd.  nd.  v'-swinden,  -swenden 
(10),  -sweyden  (21),  -schwinen  (25),  -spin= 
nen  (49),  -werden,  (100).  bezwingen  {sie 
18).  irswinden  (8), 

Eu-,  {gew.alph.  nach  eu-)  ew-ange= 
lista  hd.  nd.  ewangeli-ste,  -er  (6,  75). 

Eu-,  ew-angelium  i.  bona  l  di-, 
per-uersa  nuneiatio  (vocc.  ex  qtw,  cf. 
euan  i.  peruers-io,  -um  ib.)  euangel-ig, 
var.  -y   (75).   botten-   (113),   petin-  (Gf.) 

27  * 


L>12 


EUD 


-brol  ('/.  loticopium).  ew.  f^iit    virkun 
duiigo;  ou.  l»i»li  hotsi'liatt't  i^!^). 

Ell-,  ew-aiiRelizare  h(L  nd.  |)i('(ii;;('ii. 
ouanjjt'HtJ  pr.,  siigfu ,  losen  o.  lernen 
(tä).  hrediRen  (G  &c.)  die  heilifjje  dinj; 
a\).  nredeken  ('22).  };ut  ding  kundigen 
(5>>).  Iiilghe  dink  ut-k.  {2\\). 

♦Euanicus  v.  Euanitus. 

*Eiiani-liu8 ,  -dus  (tüü)  i.  qui  cito 
euane-t  (th),  -seit  (7t>,  I2!t). 

*Euan-itus,  -icus  (1 1),  -a  (rap.)(iabende 
(19).  danende  (,11). 

Euans  v.  Euanitus. 

*Euapelu8  {atis  eutrapelus?)  v.  Bar= 
dus. 

*Euapor  dampf  t  dunst  (76). 
Euapo-,  euacu-  (18)  -rare   hd.   vz-, 
vß-,  n(L  nt-swadenien,    -swamedcn    (,21), 
-waden    (,13),    -wasonien    (9i)j.    hd.    vß-, 
auß-schwadenien,  -ehtnicn  (()),  -dunsten 
(««,    7.5,   13t),   -tunsten   f   -braten   (75), 
-dempffen    (uo),   -dempeu  (18).   hiczen 
(19).  heruß-richeu,  -riechen  (65). 
Euaporatio  verdempfung  (76). 
Euare  (i.  imanire  t  euacuare  66  &c.) 
ydelin,  dabin,  doren  (19).   idelen,  dauen 

Euasio  ent-gangung  (tio),  -ioutiung 
(68).  ont-ganginge  l  -louffinge  (i32). 

Euax  (»'.  gaudium  t  nomen  principis 
66  &c.,  interj.  letandi)  eye  (18).  hei  (Ki.). 
pey  (4).  ey,  mohnirwart  (74). 

*Eubion  v.  Euohe. 

*Euca  (enca?  mis  d.  -eukeV  gr. 
ivvcOt?)    niineuke  [piscia  9). 

*Eueari-cio  gut  gnade  (8).  -ton  i. 
bona  gratia;  -s  l  -tus  i.  aliquis  bone 
gratie  etc.  (76.  cf.  euchari-s,  -stia). 

*Eucari8tia  i-.  Eucharistia. 

*Eucaste-na,  -mia  (76)  {cf.  inclusus) 
clußner  (Vö'').  clossner  (75a). 

*Eucraton  gutir  nature  (8).  i.  al, 
habens  honam  naturam  (76). 

*Eucrepia  v.  Euprepia. 

*Eucripe  v.  Euterpe. 

*Eu-,  e-  (75'i)  -chalium  {i.  lucanar) 
rauehlocli. 

Eucharis  gut  (68).  angenem  (uo). 
goet  ind  gracioselich  (i32). 

Eucha-,  euca-,  gew.  euka-,  ewka- 
(4)  -ristia  der  lichnam  vsers  hern  (7). 
der  heihge  1.  vnser  li.  (5).  godis  1.  {o^). 
der  liehenam  vnser  hern  (21).   der   hei^ 


lige  leichnani  Christi  (4).  gotis  Hchnam 
"      ■     "  -Ighe  1.  (22,  23;        "       "^ 
giiad  &c.  (65).  vngemeling  (18'^).    sacra= 


(8).  de  hilghe  1.  (22,  23)  godes  (22).  gut 


ment  cristi  (75).  das  heihg  s.  (64).  wizzot 

(Smn.). 

*Euche   iß-^xh   ^^*  Bede)   Schätzung 
(19).  schattinge  (11). 

*Eucheta  v.  Eutheca, 
Euchimus,     enchinius     (74)   {aus 
Ei))(U}xo?  Gl.  m. ;  L  bene  loquens  t  gratus 
76.  cf.  euthonius)    wol-sprechende  (8), 
-redender  t  gnemer  (74). 

Euchius  eyn  guet  soen  ( 147 ).  ein 
got  (132),  gut  (68)kint;  vßleger  (110.  c/". 
prct)-.,   et  est  nomen  bachi  {IL  c). 

*Eudium  i.  altum  (76). 
*Eudoxa  vnnucz  ere  (8). 
Eudoxia  gude  gestalt  (17). 
*Eudris  v.  Idrus. 


EUG 

Eue-here,  -gere  (18)  hd.  nd.  vz-,  ut- 
voren.  hd.  vs  füren  ((>);  vß-,  auß-furen, 
fyrn  (18),  -fieren.  vys  voereu  (i32). 
*Euellatrix  ieterin  (75). 

Euellere  hd.  vß-,  auß-ru])fen  (76), 
-reiitfen  (.''),  7,  134),  -reifen  (21),  -reyffen 
(i.''>2),  -reiffin  (8),  -rauften,  -ruftin  (17) 
dye  wurlzlen  (76 1,  wurtzel  (7),  wortzeln 
(5,  21j.  (auß  rauffen)  geten  o.  wurtzeln 
(66  iftvi.).  vß-w.  0.  reufen  (68j.  getten 
(6!>,  134).  ieten  t  vßzichcn  (75).  Jetten 
(67).  geden  (133,  152).  uß-g.  (7).  ghcden 
(23).  ut-ropen  (23),  -roden  (22)  de  wor= 
telen.  rüden;  roden  (77).  vß-r.  (17,  18) 
mit  den  worczeln  (17).  aus  rewten  dy 
wurtzen  (4).  vs  ruten  (6).  vß-ruten, 
var.  -riitton,  l  -getten  (65),  -reuten  t 
-graben  (110).  vyßroden  weynen  off 
vj'ßtrecken  (132).  vßwerfen  (18).  abwi= 
sehen  (9).  virlosen  (19).  v'lozen  (11). 
*Euena  elistore  (!)6). 

Euenire  hd.  ko-,  kom-,  kum-men ; 
vß-,  auß-,  auß  geluck  (75),  hier  vß-  (65), 
zu-  (19),  nd.  ut-,  to-komen  .tim.  vs  kumen 
(6).  gefallin  o.  gescheen  (8  .mn.). 

Euent-ilare,  -ulare  (7C)  (2.  diseutere 
&c.)  v'-sehuten  (uo^),  -schütten  (68, 
iioac),  -schulden  (sie  132). 

*Euentualis  aventur-  t  mis-  i    twue- 
lik  (22h). 

*Euentuare  wagen,  abentheuren  (74). 

*Euentulare  v.  Euentilare. 

Euentus  aben-  (10),  eben-ture  (10, 
12),  -tewr  (1).  evcnture  (22^).  auentuer 
(132).  ebettyre  (13).  gluck  ^  zufal  (8&c.). 
au  geucrde  (8).  gefalle  (19).  gheual  (11). 
geschichte  (5'>).  begebung,  glucklich 
kummung  (65). 

Euentus  contrarius  wydder-stoß  l 
-hacke  (12). 

Euersio  (cf.  sq.,  auersio)  bisturcida 
t  habihi  (i4i). 

E-,  i  sub-uertere  vnderwenden  (3). 
hd.  vmb-,  nd.  vmme-keren.  vs-  (6),  vir- 
(19)  -k.  v'kieren  i  ondersueken  (11).  hd. 
vnder-  (19),  durch-suchen.  be-  l  for- 
stUTzen  (cif.).  vmb  storczen  ( 17 ).  stür= 
czen  i  durch  czihen  t  meystern  (9).  er- 
storen  (64). 

*Evertigo  v.  Euestigio. 

*Euertorium  v.  Eufortunium. 
Euesti-gio,  -o  (8)  vff  dem  fusße  (125). 
zu  haut  (8).  evertigo  (i.  statim)  ngs.  an 
lande  (136). 

*Euferisse  v.  Hermaphrodita. 

*Eufir  V.  Euphrasia. 

*Eufiteotieunnis  v.  Emphyteota. 
Eu-fortunium,  -ertorium  (17  '. 
vertere),  -orcium  (67.  :  diuorcium)  hd. 
nd.  gut,  gud  (17,  22)  hd.  glucke,  gluck, 
geluck  (68),  nd.  ghelucke.  guot  gelucke 
(67),  glick  (76).  guet  geluckh  (1).  goet 
gluck  (132). 

*Eufra-ria,  -sca  &c.  v.  Euphrasia. 

*Eufrasia  cost,  spijse  (147). 

*Eufrosina  v.  Euphrosynum. 

*Euga  V.  Euge. 

*Eugastorium  (i.bona  taherna  76.  aus 
yaOTvip  X  d.  gast?  X  ergasterium ?) 
gut  creßhem  (8.  oberd.  kretscham  &c. 
a.  d.  Slav.). 

Euge,  eiiga  (8^)  eya  (8^).  ia  (loo). 
ai  (99).  huy,  hey  (i26).  euge  ist  ein  zei= 
chen  der  freud  (75).  wol-mich,  -dich, 
-uns  wart  (71.  cf.  euax) . 


EUM 

*Eugenia  {i.  bona  dispositio  76.  aus 
£UY£V3ia)  gut  (8),  gude  (17)  gestalt. 

*Eugenius  edel  (11).  ydel  (8).   euge^ 
nu8  /.  ferax   t  feralis;  egenius  i.   no= 
hilis  (76). 
*Euia  biehart  (8'>). 
*Euiare  v.  Euirare. 
Euibrare  er-schiitten  t  -schüttleii  t 
-waggen  (76). 
*Euic-lare,  -ulare  v.  Euinculare. 
Euidensgar  merkcldeich  (2),  merck= 
lieh  (7r)i>),    merglich   (G,  75"),    mirklich 
(17),  merlic  (23).    ia   merkleich    (1).    ge 
mogelich  {sie   5'>).  hd.   offenbar- e,   -en 
(19).  aponbaer  (11).  cnket  (22'>). 

Euidenter  gar  mirklichen  (17).  of= 
fenbar-  (110),  offent-  (65),  dar-  (68)  -lieh, 
claer  (132). 

Euidentia  hd.  uffen-,  offen-barunge. 
nd.  oj)e nbaringe. 

Euidere  hd.  offen-,  vffen-,  nd.  opea- 
baren.  offenbar  syn  (110  sim.). 
Euigilare  entwachen  (75). 
*Euil-iath,  -ath  &c.  v.  Ephilat. 
*Euympnys  v.  Eumenis. 
Euincere  widderkriegen  (10  &c.).  for= 
dern  (10). 

Eui-nculare  (17,  oi.  m.),  -culare  (8, 
76),  -Cläre  (9)  vß-losin  (8) ,  -laßen  (17). 
aus  loßcn  (9). 

*Euiculatus  i.  genitalibus  priuatus  {ig), 
aus  enuculatus?  steht  bei  eunuchos 
=  enucus  s.  u. 

Eui-rare,  -are  (68),  eiurare  (132) 
krancken  (68).  krencken  (uo,  132).  lub= 
ben  (132).  euiro  i.  nobilitare  (76),  st.  de= 
bilitare  (129,  Br.  cf.  Gl.  m.  3,  377). 

Euis-eerare,  -serare  (23),  t  -care 

(75)  hd.  ent-,  vz-,  nd.  ut-weyden.  hd. 
gellen,  vz-g.  (5).  die  dermeu  vyß  doea 
(132).  die  derm  us  tun  (68). 

Euis-cus,  t  -tus  (74)  (cf.  ibiscus; 
nach  Gl.  m.  aus  gr.  sßloxo<;)  homes  {herba 
47).  i-  t  ey -bisch  {i.  edera,  malua  sy= 
luatica  74). 

*Euisserare  v.  Euiscerare. 
*Euistus  V.  Euiscus. 
Euitaneus  v.  Euiternus. 
*Euitare  v.  Eiulare. 
Euitare    hd.    v'  -  miden  ,     -  meiden, 
schuwen  (11,  132),  daher  scheiden  (110). 
vmbgaen  (5  sim.).  vmme  gan  (23). 

Euitatio  hd.  v'-midunge,    -meidung. 
schuwinghe  (132).  Scheidung  (110). 
*Euiter  nu  ewig  (es). 
Euit-emus,  -aneus    (76)    ewig   (5). 
by-  i  halp-ewig  (10,  12).  ewiclich  (9). 
*Eukaristia  &c.  v.  Eucharistia. 
*Eulagie  v.  Eulogia. 
*Eulobium  v.  Eulogium. 
Eulogi-a,  -e  (127),  -o  (86),   eulagie 

(76)  {i.benedictiones,  munuscula  c&c.)  gäbe 
0.  segen  (8).  ouelei  (127).  ofelene  (se). 
pirtunna  (Gf)- 

Eulo-,  {„a  quo  differt")  eulu-  (76) 
-gium,  eulo-ymn,  t  -bium  (74)  {i.fomen, 
bonafama&c.)  rede  (74).  gut  rede  {Ssim.), 
wort  t  lob  (uo),  limet  (49).  eyn  goet 
wort  off  sermoen  off  fame  (132).  cleinode 
(99).  clenode,  to  samene  kosinge  (23). 
stam  (-gium  i.  stirps  74). 

Eu-menis ,  -manis  (8) ,  -menes  sg. 
pl. ,  -menides  pl.  {i.  anime  infernales), 
-ympnys   (76)   seien   in   der  heln   (8). 


EÜPH 

heische  dolheit  (iio  &c.).  eu-,  heu-  (127) 
-menides  ha-,  haz-zisa  (127,  Gf.). 

*Etunorchus  (ch  st.  phl  wol  beschick 
(8). 

Eunuchia  i.  fades  (147,  Br.).  ansieht, 
antlaits  (147). 

Eu-,  ew-  (4)  -nuehus  (i.  spado  &e.) 
lu-  (6),  le-  (5,  18),  lo-  (23,  152)  -geuer. 
hd.  lug-euer,  -11er.  lubbet  (11),  gelippet 
(19),  gehelit  (8)  man.  trut  (127,  Gf.).  na= 
turen  sonder  kullen,  sed  spado  die  ge= 
lubt  is  artificialiter  (132,  sim.  enuchus 
68).  dem  die  hoden  sint  vßgeschniten 
(110).  der  aus  geschniten  ist  (4).  enu- 
chus, -cus  aus  gesnitten  (1).  gesneden 
(23),  vz-g.  (5)  pert.  eyn  p.  de  uß  gesnyd= 
den  ist  (17). 

Euo  eweclich  (7). 

Euocare  vß-,  hervß-  (es)  -ruffen  (19), 
-rieffen  (68,  110),  -roeffen  (132).  wt  ropen 
(11). 

Euohe,  cUOi,  eubion  (74)  mauw,  eyn 
geschrey  (126),  stymm  (74)  eynes  vnsm= 
nige-ns  (126),  -n  (74). 

Euolare  hd.  nd.  vz-,  ut-fliegen,  -flegen. 
hd.  vß-fligen  (9,  41),  -fliehen,  -flehen  (21). 

*Euoli  V.  Ebulus. 

Euoluere  vßhin-weltzen,  -schieben, 
-walen  (ss).  vß  weltzeren  (19).  ut  wente= 
len  (11). 

Euomere  hd.  nd.xli-,  ut-spien,  -spywen 
(iio),  -speien  (9,  68),  -spuwen  {  -schütten 
(65). 

*Euorcium  v.  Evifortunium. 

*Eupatica  v.  Epatica. 

Eupa-,  eupau-  (Sum.  v),  epa-  (.Sum. 
vi),  l  hepa-  (143)  -toiium,  eupatoria 
t  hepatitis  (i43)  (i.  sclaregia  (Gf.  6,  540. 
slareia  .Sm.  3,  385.  agrtmonia  &c.  143) 
scar-aleia  (Gf.,  Sm.  IL  c),  -elcia  (Sum.), 
-leie  (85).  scraleve  (9ß).  wildiselbin  (93). 
■wilder-,  velt-saluay;  hanff"-,  alp-krautt 
(74).  wild  (153),  wilde  salb-en  (9),  -eie 
(Sum.),  -ey  (64),  selbe  (12,  150),  selb  (125). 
wilt  salvie  (47),  salve  (85).  wild  safi^ran 
(3).  wizu  minza  (Sum.  vi),  odermenig 
&c.  (143).  leber-kraut  (91),  -kletten  t 
-baisam  (143).  konigs-  (143),  i  künigund- 
(9i)  -kraut,  hertzkle  (153). 

Eupatorivun  adulterinum  v.  Phil^ 
trum. 

*Eupo-,  euxo-peetina  {herba)  leissup 

(Gf.,   Sum.). 

*Eu-  (cf.  exo-)  -porium  {herba)  porro 
(131). 

Eu-prepia,  f  -erepia  (147),  -propia 
(76),  -tropia  (11.  xeutrapelia)  schoen- 
(i32,  147),  scoen-  t  stier-  (scier-?  11), 
schon-  (68,  410)  -heit.  tzyeryug  (147). 

*Euphebia  v.  Epebian. 
Euphonia,   ephon-ia  i  -ea  (76)  gut 
lut  o.  suß  gedon  (8).  guot   gesang  (64). 
muly  sang  {v.  a.  1477). 

Euphorbium  honesworz  (96).  hunes- 
(47),  hus-  (85)  -wert,  ceruela  (i3i). 

Euphra-sia,  i  -gia  (143,  Ki.),  eufra- 
sia,  t  -sina  (74),  -sca  (100),  -ria  (47), 
euf-rosia  (Sum.  v.),  -ir  (?  3),  brasia  (Sum., 
Gf.  4,  864),  frasia  (5.  v.)  {cf.  afErodisia) 
luchte  (9,  12,  47,  64,  85,  100,  Sum.).  licht- 
(3),  leuchten-  i  -wundt-  (74)  -krawt  {cf. 
lichtenkraut  ehelidonium  majus  Nmn.). 
augentrost   (64,   91,    123,   143).  selb-,  sei- 


EXA 

(i3i)  -heila,  t  -heile  (.Sum).  salveia  (Gf.). 
wnt-crut  (47). 

Euphrosynum  ,      eufrosina     (  96  ) 
wormwortz  (96).  Ochsenzungen  (Ki.). 
*Euralis  osten  (19).  oester  (11). 
*Eurare  ;;.  Evdrare. 
*Eurigo  V.  Aurigo. 

*Euripus  [i.  maris  estuatio,  ventus  tur- 
binis  &c.  Br.  &c.)  win  vaiß  (19).  mellicher 
(Sum.).  euripi  uuiari  (Gf.  1,  i087). 

Europa  v.  Asia. 

Euro-subsolanus  v.  Ventus. 
*Euröta   [herba)   hedderich  (19),   aus 
eruca  ? 

Eurus,  ewros  (4),  ourus  (v.  ventus) 
hd.  osteu-,  oster-,  auster-  (10),  ost-  (17), 
nd.  oesten-  (11,  132),  oest-  (99)  -wint. 
ust  vint  (21).  oest  (11).  oyst  sudoyst(5). 
ost-sutost  (22),  -zudost  (23),  -su  dost 
(sie  5*>.).  sutoest  (97).  oest-s.  (85).  Südwest 
(4).  bysa  (Anz.  8,  406). 

Eusebia  gut  ere  erbietimg  (65). 

Eusebius  milde  (19). 

Eusitia  v.  Esitium. 
*Eu-,  en-  (85;,  cy-  (loi)  -sole,  -solae 
(130),   -sule  (87)   [cf.  esula)  brach-  (87, 
101,  130,  Sum.),  sprach-  (87,  Sum.)  -wurz. 
brac-wurz  (103),  -wort  (85),  -lof  (47). 

Eu-theca  (17,  Gl.  m.),  -cheta  gut  huß= 

rat  (8,  17). 

*Eutentilla  {axis  euzomon  X  poten= 
tilla?)  wild  senp  1^47). 

*Eutepe  V.  Euterpe. 

*Euterogeni-a,  -um  v.  Eterogenia. 

*Eu-terpe  {i.  musa  delectans  bene  76, 
sim.  Pap.j,  -tepe  (17),  -cripe  gelusticlich 
gesanck  (8).  lustliche  gesang  (17). 

*Euthonius  [aus  euchimus  X  tonus, 
X  euphemius?)  wol  redende  (17). 

*Eu-trapelia  ( Ki. ),  -trapolia  ( 12 ), 
-tropolia  freudentugent  (74).  ein  guter 
wandel,  wunsamkeit  (65). 

Eu-trapelus  (ki.),  -trapulus  l  -tre= 
pxilus  (110  &c.),  -tropulus  (74),  -trepalus 
(93),  -trapilus,  -traplus  (132  &c.)  eyn 
spyel-(^i32j,  spil-  (iio)  -dichter,  ein  spiler 
0.  d.  (68).  tugenlicher  Schimpfer  (93). 
freudentugenthafftcr  (74). 

*Eutrapolia  v.  Eutrapelia. 
*Eutrep-alus,  -ulus  v.  Eutrapelus. 
*Eutrogenium  v.  Eterogenia. 
^Entropia  v.  Euprepia. 
*Eutrop-olia,  -ulus  v.  Eutrapel-ia, 

-US. 

Euum  ewig  (9).  aelder  (11).  euus 
/rf. ;  ewin  in  perpetuum  (23  &c.).  euum 
vngeprechlich-,  alwegwern-ding  (74).  der 
werlt  tijt  als  die  began  (147). 

*Euxopectina  v.  Eupopectina. 

*E-wln  V.  Euum. 

*Ewros  V-  Eurus. 

Ex  hd.  vz,  vß,  US  (6),  auß,  vys  l  vyß 
(132),  von,  geyn  (7),  durch  (es),  nd.  ut, 
van  (23,  132). 
*Exac-ciduator,    -tor    stockmeyster 

(147). 

*Exaccino  v.  Exacinare. 

Exacerare  (Br. :  acus,  g.  -eris ;  i.  pur^ 
gare)  rein  machen  (110,  132). 

Exa-cerbare,  -teruare  ( 7 )  {i.  vuas 
acerbas  colli gere;  cf.  exacinare)  hd. 
bittern  (6),  vß-b.,  v'-b.  (17),  auß-b., 
-bitern  (i34),  vorpittern  (4),  bitter  machen 


EXA 


213 


(10,  12),  zijt  bieten  (7,  ivo  vß  bittern  5 
steht),  dersauren  (75),  fertigen  (21); 
an-  (5),  vn-  ((7)  -f. ;  anfirtigen  (17).  an- 
verdighen,  reytzen  (23).  reißen  (6,  8, 
14).  reysen  (9).  czornen  (19).  sere  er-cz. 
(9),  v'czorn  (12),  v'dorn  {sie  10).  seyr 
verczünen  {sie  13).  v'czeren  {sie  68). 
irzurnen  (8, 10).  zirnen  (67,  76).  toernen 
(11).  v'tornen  (132).  irren  (67,  76).  v'-irren 
j  (6,  7),  -erren  (23,  99),  -eren  (5,  22),  -bo= 
sen  (19),  -wreden  (11).  anuechten  (76). 
arechten  {sie  67).  gram  machen  (110, 
132).  druueu  plucken  (132). 

^Exacerbatio  zornunge  (8).  her-z. 
(17).  virczoruug  (19).  verzerung  (68). 
v'zorninge  (132).  v'tueringe  (11).  erringe 
(99). 

Exacerbatus  v'tzornt(i32).  v'zert  (68). 

*Exacere  virsuren  (19).  v'zuereu  (11). 

*Exacinare  {i.  acLnos  eximere  Ki. 
hier  X  cinus!)  vß  der  esche  (8),  aus 
der  asche  (9)  ziehen,  exaccino  i.  ex= 
cineribus  traho  (76). 

Exaeticum  [unter seh .  von  eanterium, 
cf.  Gl.  m.  V.  eantarinum)  garst  myt 
seskautigen  aeren  (147). 

Exa-ctio,  -ecio,  -tio  (ise^)  Ar?,  schätz 
(123);  schätz-,  schetz-  (6),  beschatz-  (4, 
68,  134),  beschetz-,  besczecz-  (18),  be= 
saczen-  (^21) ,  schoß-  (5) ,  beswer-  (17) 
-unge;  geschoß.  gewerf  (74).  stewr 
(1).  beyd  (21).  vugelt  (3).  beschattinge 
(23,  132).  schotinge  (23).  tribung,  zwing- 
nuß,  -lichkcit  &c.  (65).  vffsatz  (125).  ags. 
gebies  monung  (136*'). 

Exactionare  {i.  extimare  75)  hd. 
schätzen  (5*^),  be-sch. ,  pe-sch.  (75), 
schetzen,  be-sch.,  -schätzen  (134),  -seczen 
(21),  -schössen  (1),  schoß  nemen  (5), 
besweren  (17),  betwingen  (12) ,  tewren 
(75),  aus  enden  {nacJi  exliminare  1). 
nd.  beschatten. 

*Exactionatio     {i.    extimatio)    pe= 
Schätzung,  vlg.  was  wert  ist  (75). 
*Exactionator  [i.  extimator  (75). 

Exactionatus  gestaigt  den  zinsman 
an  der  gult  (75). 

Exactor  {i.  oppressor  75,  81)  hd. 
schoßer  (1,  ö'');  be-sch.  (5),  -schatzer 
(8,  68),  -schetzer,  -schatzer  (134),  -seczer 
(21).  nd.  beschatter  (23).  schätz  nemer 
(1).  varcrafter  (81).  Schinder,  vlg.  be^ 
schwerer  der  armen  (75).  ags.  haecepol 
(Gl.  Aelfr.  cf.   Gl.  m.  V.  cacepollus). 

Exactrix  heisch-  l  ford-erin  (65). 

Exactus  gezwungen  (13). 

Exacu-ere,  -are  sere  scherfen  (9), 
schirpen  (17),  scharpff  machen  (110), 
spiczen  (8).  auß-sp.  0.  scherpffen  (75). 
seir  scarp  machen  (132).  weczen  (19). 
weetten  (11). 

Exacutioauß-spitzung^scherpfFunge 

(75). 

Exaduers-o,  -um  (76)  gegen  (76.) 
dar-gen(76),  -geyn  (21),  -geyn  ober  (18), 
-en  ieghen  (23),  -eyn  geghen  (22),  -vmb 
t  Widder  (7). 

*Exagelare  v.  Exalare, 
*Exageratio  v.  Exaggeratio. 
Exagg-erare,  -regare  (7) ,  eexagge= 
gare  (65  var.)  i.  cumu-,  chumo-  (7) 
-lare  hd.  besweren.  nd.  beswaren.  huffin 
(8).  hofl'en,  var.  huö"en  (65).  vff-h.  (110), 
-heben  (es),  ophouffen  (132).  merin(8,  9). 


2U 


KXA 


Exa«-,  exa-  Ol,  4,  1 1 o  var.)  -geratio  /id. 

vfflmtVinig     (HO),    -lu'buiif;    i««).    eyiin 
o|ihoiiiiiii};e  (13«). 

♦Exaggregare  r.  Exa^gerare. 

*Exagiuin  (((/.•>•.  haiidmitta  (i;i(;). 
Exa-lare,  -gelare  (,1S),  -lere  (75*i><;) 
i^i.  </<-  f  i  uajwrarf ,  s/nriliiin  emittere, 
alas  cffendere  cf.  alare)  /iil.  v/-,  vlJ-, 
auli-,  vylJ-  [liii)  -swadenuMi  "(5),  -swe- 
im-ilou  (,21t,  -rieclioii  (ij),  -truckcn  (f)  &c.), 
-triukiuMi  I  74\  -drnokon  (7  &c.),  -attenieii 
[6»),  -atmen  (iio),  -adenion  ii.'i2),  -dün- 
sten (1\  -riechen  /  -gristen  /  -denimeu 
(7.'>\  -la^en  /  -drogen  (V\i  iit-tiuiadenien 
t  -droghen  {'22),  -wasenicu  l  -brodiMi  ('2',i), 
-dornen  (,!>!),  lO«).  deniptleii  (17V  vli-d. 
0.  -dnnsten  von  erd  (,:•;).  dein]ton  (\S). 
dunst  vlJ  der  eroken  (7.  st.  erden),  hd. 
den  geist  vft' ^ebin  sim.  (8,9,  ~i)\  letz= 
ten  snft/.en  laßen  (iio);  sterben,  steruen 
(132  .  atmenatzen  o.  atmen,  var.  atliem 
haben  iTäi.  vV.eren  (10).  dye  arme  auß= 
recken  [l-v. 

*Exalatio  hd.  vz-,  v'-  (17)  -druekunge; 
vß-,  auß-trnckung,  -dragung  (18),  -duff= 
tunge  [11),  -attemung  (iis),  -atmungdio), 
-riechung  i,7.">),  -brodiuig  /  -brodemung 
(Fr.),  broden,  swaden  (.")'').  bradem,  swa= 
dem,  tamptt'  \ii).  ut-brodinge  i  -was- 
minge  (23),  -droghinge  (22),  -domenisse 
(ooV 

•^Exalbere  wiß  (8),  weys  (9)  bleichin. 

*Exalere  r.  Exalare. 

Exaltare  hd.    er   hohen,    -hohen  (G. 

i5i\  -hoi'u  ("21),   -hoben  (i.'i2),   -hoben 

(67),  -heben  (.'>,  iio).  irhoen  (4).  derhohen 

i  hochuerten  (9).  v'-hoghen  (23),  -heuen 

(132). 

Exaltatio  er-iioung  (i),  -hohuiig  (75), 
-hobung  (i;.")). 

Exaltatus  er-haben  i  -hocht  (75). 

Examen  swarem  (1,  2).  suai'm  (141). 
hd.  nd.  swarm.  swarm  bine  (3),  beyne 
(23).  ymmcswarm  (22"^).  imme  van  byhen 
(147).  swalm  (12).  swar-,  varr.  swrI- {alph. 
swar)  -men  (75).  v'-cherung  (1),  -horunge 
(6) ,  -horunge  i  eyn  ortel  (7  &c. ) ,  -h.  i 
eyn  ortej-l  (5,  18),  -h.  eyns  orteis  (17). 
vorhoringe  f  ordel  (23).  hd.  ir-  (8),  er- 
farunge.  vorsucliung  (5^).  pruyfsel  (132). 
wag-  (1),  woge-  (8),  wagen-  (75)  -zunge. 
*E-,  he-  (Br.)  -xameron  {i.  Über  VI 
dierum  Br.,  sim.  65)  buch  der  werck  o. 
der  sechs  tag  der  gesch-opflF,  -opflf,  -cpt 
gottes  (65).  Wochen  werg  (17).  wache 
wert  0.  Ion  (8). 

*E-,  he-  ( Br. )  -xametrum  ein  vers 
hd.  von  sechß  fußen,  van  seß  voesseu 
(i32).  von  ses  (8''),  »"eße  (5  sim.)  fassen, 
van  ses  voten  (23),  sesse  vuten  (99). 
examitus  von  seße  maßen  (27). 

*Exaniin  {st.  exanimis)  blode  (8). 
Exa-minare ,  -nimare  ( 65  var. )  hd. 
nd.  varen(22) ;  er-,  hd.  her-,  v'-varen. hd.nd. 
v'-,  vber-  (es)  -hören,  v'heren  ((jb).  irhorin 
(8).  eyn  ding  recht  vß-achten  l  -ecken 
(6.5).  hd.  v'-suchen,  -sugen  (21),  -sochin 
(5),  -Sachen  (?  19).  nd.  vor  sokcn.  hd. 
beweru.  proeuen  (132).  prüfen  (4).  vir-pr. 
(19).  probern  {h,  21).  prouen  (23).  be-pr. 
(11).  gelutert  probare  (18  Mrg.). 

*Ex£miinare  [cf.  exanimare)  blode 
(5,  23),  blut  (7)  machen,  maken. 


EXC 

Examinatio  vorhorunge  (8). 
Examinator  vcrhorer  (»54). 
Exa-mitum,  -nneum  (8)  sam-it  (16), 
-mit  (8).  -ict  (76),  -maut  (75). 
*Examitus  i\  Exametrum. 

*Exam-osim, -urs  ^<;f.)  /.  diliuentissime 
a  musis  i.  rcgula  (141).  g<'rniiho  ((if.). 

*Examu8-8is,  -cus  a  um  {sie  11)  (j. 
amussis  tif.)  winckel-holcze  (19),  -holt 
(11).  rige-  (i4i),  rih-  (Sum.  Gf. )  -stap, 
-Stab  ((-.f.). 

Exan-clare,  -ilare  (i.S2)  (/.exhaurire) 
IciiU'ii  o.  dulden  (77).  vyßputzen  (132). 

Exangue  verbum  ein  wort  on  blute 

l   dot    W.    (6.t). 

*Exanilare  u.  Exanclare. 

^Exanimare  v.  Examinare. 

Exa-nimare,    -minare   (66  &c. )    (t*. 

debilitare,i)erterrefacere,occidere)\\'sv\vv6= 

cken  (1()).  doden  i,17,  132).  dottcn  (110). 

virblutin  (<y".  examinare  i  o.  sterben  (8, 9). 

ExaxLime  hd.  dot-,  dotte-  (21),  dot- 
(6),  tot-  (7)  -lieh,  dotlic  (23). 

Exanim-is,  -us  hd.  vn-,  on-  (21,  76), 
a-  (f))  -mcchtig.  v-  (23),  on- (1:52) -mech- 
ticli.  selluß  (65).  todt  (uo).  doit  (i32). 
doet  (99).  dotlich  (8).  tedlich  (76).  au-, 
var.  an-  {alph.  au-)  -witzig  (75). 

*Exanis  v.  Exsomnis. 
"  *Exanneum  v.  Examitum. 

*Exaplum  (/.  exemplar,  liberaria) 
liberey   (74i. 

Exarare  hd.  auß-ackern,  -roden  (3,  4). 

dz  feit  rütten  t  buwen  (65).  hd.  nd.  vß-, 

ut-plogen    /   -ereu.    verseren    (76.    aus 

vßereu?).  vz  plugen  (5).  vtf  ereu  ((>). 

*Exarare  iX  exanimare)  sterben  (ö). 

Exarde-re,  -scere  hd.  sere  begern 
0.  burnen.  vast  i68j,  gantz  (6öj  brinnen. 
seir  beruen  (132).  aus  prynnen  (9).  vir= 
bornen  (19).  v'barnen  (11).  inbrunstig-en 
(uo),  sin  (65).  liep  haben  (17). 

Exarmare  zem  machen  (88). 

Exaspe-,  exaspi-rare,  -rari,  exspe= 
rare  (8'')  seharpÖ'  machen  (uo  siia.). 
erzürnen  (uo).  v'-tzoruen  (i32),  hd.  -irren, 
-iren  (18) ,  -erren  (22 ,  23) ,  -harten  (19), 
-harden  (11).  erren  (8'').  schcntlich  vft 
heben  (65).  reyczen  (9,  65)  zu  zorn  (65 
var.).  reißin  (8  sim.).  betrüben  (17). 
pinigen,  vß  arbeiten  (65). 

Exasperatio  reißuuge  (8). 
*Exaspirar-e,  -i  v.  Exasperare. 
*Exateruare  v.  Exacerbare. 
*Exatio  V.  Exactio. 

Exaudire  hd.  nd.  er-,  v'-,  hd.  her-, 
ex-  (tiic  9)  -hören,  geweren  (74).  zwiden 
(143 ;  Ziem.),  twiden  (14',  22^).  en-tw. 
(22b).  ge-zwijden  (17,  21,  74),  -zwihen 
(5). 

Exauditio  er-  i  ver-horung  (75). 

Exauditor  horre  (99). 

Exauditus  erhört  (75). 
*Exauterisare  {cf.  sq.)  virhoen  l  obir= 
treden  (19). 

Exautorare  {i.  extra  autoritatem  po- 
nere  Br.  &c.)  vrlob  geben  in  de  krieg 
0.  der  kriegschafft  berauben  (ss). 

Exbrigare  entwerren  (8,  9,  74).  auß- 
kryegen.  -kyffeln  (74). 

Exe-  oft  ex-. 

Excalce-,  excalci-,  extalci-  (76)  -are 
hd.  vß  sehnen. 


EXC 

*Excalere  vindcn  (8'»). 
*Excandere  licht  werden  (9 ).  gar  liecht 
w.  (17).  gar  lieh  seliincn  (8).  vß-8ch.  (uo). 
Excandescere   bcHcliynen   (68).    be= 
gyruien  tzo  öchynen   off   tjuait  {iratuin) 
werden  (i:»2). 
*Excatare  (a  au.s  ä)  vntsiiigen  (8**). 
Exeaturizare  v.  Exscaturizare. 
Excauare   vßlioleii   (6s).   vyßlioelen 
(l62).  hol  macheu  (uo). 

Ex-  l  ob-  (75)  -cecare  hd.  nd.  blin- 
den(17),  v'-,  her-  (7).  hd.  er-bl.,  hd.  -blenden, 
blint  machen  (  uo  &c.). 
*Ex-,  t  ob-cecatio  erblindung  (75). 
Excecatus  v^'biyiit  (10). 
Ex-cedere,   -edere  ]ul.  vbcr-treffeu 
(6,  65),  -tretin  (8,  9),    -treden  (18  sim.), 
-geen  (4,   uo)  in  suuden  (4),  in  sunnen 
(18).  ober  treyten  (3).  ouer-  (23),  v'-  (7) 

fan  in  suuden.  vbiigin  in  der  sunde 
1).  verbergen  (aus  vbergen  in?)  sinden 
{i.  2>ccco.  in  obliuionem  venio  76).  wijter-, 
w.  hinuß-geen  (65).  hd.  sund-cn  (8),  -igen, 
abe-gen  (17),  -scheiden  (14).  mlsdoen  i 
v'hoghen  i  auertreden  (11). 
*Exeedra  («.  draco)  merwunder  (74). 

Exeellens  vbertreff-eude  (uo),  -er 
(68).  boueugaende  (l32). 

Excellenter  vberswenc-  (17),  vber= 
treffen-  ii(8),  hocli-  (132)  -lieh. 

Excellentia  [^i.  extollentia  </.  v.  ig) 
vber-swanck  (13,  65,  Sm.  3,  54i),  -ci'aft 
(12),  -treffung  (uo),  -treffeulieit  (68), 
-trefHichkeit  (65).  ober-tredungen  (5), 
-waßen  (8).  hochfertekeit  (8).  houerdicheit 
(11).  hocheit  (132). 

Exeellere  iber  hoelien  tretten  i  treffen 
(76  1.  M.  vber-treffen,  -treten  .*//«., -treden, 
-bogen  (8'>  sm.),  -hoen  (5),  -waschen  {i. 
excrescere  8).  v'-hoghen  (23),  -hoen  (19). 
nd.  ouer-treden.  -liowen  (22).  bouen  gaen 

*Excellvis  vber  swentzig  (1.  cf  Sm.  3, 

545). 

Exeelsum  hoch  (8). 

Excelsus  hoch  (6).  lioich  (19).  hoge 
11).  vber-hoe  {b  &c.),  -höhet  (17),  -houng 
18).  ouer-ho  (23),  -ghehoweu  (22). 

*Exeelsus  v.  Exeessus. 
*Exeentrare  v.  Exenterare. 
*Exceptiovßnem-ung(uosm.),-euung 

(19). 
*Exeeptoria  Zerstörung  (74.  aus  zis= 

terneV!). 

Exceptori-um,  -a  (74)  zisteru,  see 
(74).  cisterne  (8).  eyn  pule  (17). 

Exceptorius  hd.  nd.  vß-,  ut-nemer, 
bissw.  hd.  -memer,  -nemig. 

Exceptus  vß  genomen  (19). 

Excerebrare  auß  hiruen  (88). 

Exe-,  ex-erpere  hd.  pluSken;  vz-, 
nd.  ut-pl.,  -nemen.  enplicken  (13).  vß 
zupfen  (7).  auß  zaisen  (2).  aus  rawffen 
(1).  vyß  trecken  (132).  vß  strecken  {sie 
68).  roppen  (10). 

*Excertare  smacken,  entseczen,  affdou 
(14). 

Excessiuus  ein  vber-treter,-sch  wenck- 
lieher  (65). 

*Excessus  v.  Exesus. 

Exe-,  ex-essus,  excelsus  (8)  eyn  vber- 
tred  (18),  -gang  (21)  der  sunde.  ouerganc 
der  s.  (23).  ibergang  der  schuld  (76).  hd. 
vber-gang,    -tredung  (5),  -treffung  (6). 


EXC 

misse- tat  (8),  -dayt  {  broche(19).  misdaet 
i  brake  (11). 

Excessus  ment-alis,  -is  (63)  sins 
selbs  vbirgang  ( 15),  vber-swiiidung  (63), 
-swencliche  begriffunge  (9  Auu),  -troffende 
b.  (15).  furgriffung  (63).  yn  czuckunge 
des  geistes  (9  Anh.). 

*Excibilatores   sunt  qui  furantur  de 
bmusantequam  heres possit  hereditari  (76). 
*Exeibilium  v.  Excipulum. 

Exe-, ex-idere(r?/.  i  bissw.  untersch.) 
hd.  vß-,  vff-  (10)  -sniden;  vß-,  ver-  (es) 
-houwen  si7n.  hd.  nd.  vz-,  wt-vallon.  ent- 
V.  (9),-pbellin  (8),-pahi  (17).auß-schnitzen 
i  -hauwpn  (7ö). 

Exeidi-um,  -o  (76)  hd.  vz-,  vß-sni= 
dünge,    -schnidung    (7),   -hauwung    (<i5). 


aus  sneidung  (1).  v'derb-  (uo),  v'deru- 
(^132)  -nis.  hd.  tot-,  hd.  nd.  dot-,  dat-  (5), 
doet-   (i32),   doit-  (7)  hd.  -slag,  -schlag, 


nd.  -slach  (23,  i32),  -slan  (22).  snidinge 
(23).  vt  snidigen  (22).  got  slage  (21). 
vmbkerungc  (8*'). 

*Excid-olus,  -uus  (Br.)  i.  qui  cito  (76), 
facile  (Br.)  cadit.. 

*Exeindere  {aus  -ciderex  -scindere) 
hd.  vß-snyden,  -hawen  sim.  (Mss.  mos;.). 

Excipere  hd.  nd.  vz-,  ut-uemen.  auß 
iieymen  (3). 

*Excipiuu-in,  -s  v.  Excipulum. 

Excipula  fiscli-korb  l  -ruß  («s),  -lialter 
(Ki.).  falle,  meyßkiste  (i25).  ain  flach  o. 
Schlacht  im  wasser  (9i). 

Exci-pulum  (3, 7.5),  -pium  (cif.),  -pius 
(i3o),  -bilium  (7.5,  76),  exupulum  (147) 
ein  eyber  spiß  (3).  lieber-  (ii7,  130),  eber- 
^Gf.)  -spiez.  swinspieß  (75).  iegers  spyet 
(147). 

Excipulum  laßbecken  (135). 

Excipulus  aal-,  fisch-fang,  antroff 
(112). 

Excire  aus  ruffen  (9).  driben  (5''). 

Exeitare  hd.  nd.  wecken,  er-w.  vcr- 
w.  (132).  weken  vs  dem  sloff  (6).  vß- 
heißen  f  -laden  (17). 

Excludere  hd.  vz-slißin  (8  sim.),  -be= 
sließen, -schießen  (17),  -scheyden.  nd.  ut-, 
ut  be-sluten.  hecken  {gallinarum  12.5.  cf. 
excubare). 

Excludo  V.  Exeutere. 

Exelusiue  außsehließlich  (-.i). 

Exclvisor   tor-wachter  (74),    -warter 
i  sperrer  (Ki.). 
*Excobie  v.  Excubie. 
*Excoeiare  r.  Excueiare. 

Excoetor  solimeltzer  (.\gr.). 

Excogitare  irdenckin  (8  sim.). 

Ex-colare,  -colere  (i34),  -eulare  hd. 
syhen,  vß-,  vs-  (ß),  auß-s.,  -s.  als  milch 
(110),  -seyhen,  -siben(69,  134),  -rytern(G8). 

Ex-colere,  -tollere  (6)  hd.  wircken. 
hd.  (21)  n(?.  wercken.  wurcken  (4).  auß-w. 
(75).  flißig  buwen  0.  eeren  (110).  flijssig 
bouwen  (i32).  loben,  eren&c.(6.5).  winnen 
(99).  acker  buwin  (8  sim.),  buen  o.  ge= 
wynnen  (17),  gwynnen  o.  cziren  (9). 

*Excolere  v.  Excolare. 

*Excolloeta?  fergrozziuiu?  (Gf.4, 344). 
Excommunicare  von  der  gmain 
schaiden  (1).  von  der  gemeynschafft  schei= 
den  (17  sim.),  triben  {b^}.  von  der  cri= 
stenheit  dribin  (5),  abscheyden  (7).  van 
der  menscop  der   er.  schaden   (23).  hd. 


EXC 

bannen,  v'-b,  (11,  19).  hd.nd.  in  den  ban,  ' 
van  (22)  den,  hd.  tuon  sim.  in  ban  dun 
(5).  in   den    bände   dun  (17).  in  dem    b. 
thmi  (7).  zu  banne  tun  (6). 

Excommunicatio  ausgemaynung  (1). 
hd.  sehuidunge,  vß-sch.  (ö^')  von  der 
meynschafft  (5),  ge-m.  (21),  gemeyn 
(Ö'V,  cristenheit  (4).  schedinge  van  der 
menscop  (23).  bannung  ((j,  110).  v'-b.  (17). 
v'waßunge  (17). 

Excommunieatus  hd.  in  den  ban, 
einer  der  in  den  ban  ist,  nd.  in  den 
van  (22)  ge-dau,  -dayn  (i32),  hd.  -than, 
-ton.  ge-(6ö),  v'-  (17, 110) -bannet,  -bauter, 
t  -waßen  (17).  eyner  vß  der  gemeyn 
geschatzyt  (.5'').  aus  der  gemain  gesetzt 
(1).  vßgemeinsamter  (110).  geschoden 
van  der  menscop  der  cristenheit  (23). 
*Excore-  t  decortic-arius  filier  (7.5). 

*Excor-iare,  -eare  (i.">2)  hd.  nd.  vil= 
len.  willen  (23).  hd.  schinden,  nd.  scliin= 
neu  (23),  sniden  (22),  streufen  (23).  auß- 
leyffelu  (66,  70,  i5i,  152),  -leuffelen  (69), 
-leuffeln  (134),  -leyfften  (las),  -schelen 
(110). 

Excoriator  schelmen   Schinder   (75). 

Excors  hd.  nd.  vu-,  on-  (69,  70,  134), 
an-  (i-i2),  a-  (132,  133,  151)  -mechtig, 
-mächtig  (134),  -machtig  (4).  hd.  hercze= 
loße  (19),  hertz-loß,  -loyße  (i33).  harte 
loes(ll).  weych  van  hertzeu  (i32).  thore 
(9).  dore  (8j.  kräng  (21).  lotfeigcn  (v.  a. 
1618.  cf.  Sm.  2,  518).  ein  vnbesinnter 
tüppel,  tölpel  (i2ü).  v'zwitelter  (7.  cf. 
expersj. 

Ex-creare,  seltner  -screare,  escreare 
(74)  hd.  vß-spyen,  -spuen  (12),  -speyen 
l  -reyspeln  (74),  -werften. 

Excrescere  vz-  1 8^^),  über-  (8)  -waßin. 

Excubare  hd.  wachen ,  vnt-w.  (8^). 
waken  (14,  23).  bruoten  (76).  bruden  (10). 
hd.  vß-,  US-  (()),  auß-bruten,  -brieten, 
-bryten,  -brueden  (i33, 152),  -bryeden  (18), 
-preuteu  (7ö'i),  -prieten  (75),  -bruden  die 
eyer  (7),  -bruen  (5),  -brutein  (6),  -brai^ 
ten  {vt  gallina  134),  -siezen  t  bröden 
(12),  -secen  (13),  -liecken  (17,  49).  ut- 
brueden  (11),  -zitten  ut  imlli  (23). 
*Exeubere  entwachen  (75). 

Ex-cubie,  -cobie  (i33),  -cubia  (81) 
hd.  wachunge.  vo-w.  (5'').  wakinge  (23, 
132).  warwakinge  (22).  waeht-e  (8),  -inge 
(132).  seilt-  (81),  schil-  (64)  -wacht,  schilt^ 
wach  (64^). 

Excubitor  hd.  wechter  sg.  pl. 
*Excuclare  (:   eucius   q.  f.;   cf.   ex= 
cociare  gl  m.?)  wisch  vß  nemen  (8). 

Excudere  etwas  mit  schlegen  auß 
einem  pringen  (64). 

Excudia  gall.    escou-veste  (Gl.  m.), 
-che  (122). 
*Exculare  v.  Excolare. 

Excumbere  hd.  wachen,  nd.  waken. 

*Excumulare  {cf.    extumulare)   hd. 

vz-,  uß-,  vs-    (6),    auß-,    nd.  ut-sammen, 

hd.  -samein,  -sammeln,  -graben,  -hauffen 

(75),  nd.  -grauen. 

Excurrere  vß  lauffen  t  vor  dem  mal 
1.  (17).  vber  daz  mal  (8),  mol  (9)  laufTm. 

Excursus  außlauff  (75). 

Excusabilis  beschuldelich  (11). 

Excusare  hd.  nd.  ent-schuldigen, 
-Schilden  (18),  -schildigen  (21),  -schulgeu 
(133),  -reden  (10).   auß-r.   mit   entschul= 


EXE 


215 


digung  (75).  beschonen,  ein  mentlin  dar- 
fur  o.  -vber  hencken  (^65). 

Excusatio  ent-redung  (62),  -schul-- 
diunge  (17). 

Exeussio  außschlagung  (75). 

Excussorium  swingbred  (125).  erib= 
rum  exe.  der  beutel  in  der  muhle  (Ki.). 

Exeusus  platinyrt  (125). 

Exeutere,  t  excludo  (4)  hd.  nd. 
vz-,  ut-slan.  Jid.  vz-,  auß-,  aus-  (4)  -slahen 
(4  &c.),  -slaen,  -schlagen. 

Exdiuerso  herwidervmb  (65). 

Exdorsuare  {pisc.es)  streuff.  n  (125). 
ausgrädeln  (Ki.). 

Exeerabilis  hd.  nd.  vner-lich,  -lick, 
-liken.  verinaledi-gt  (68),  -et  (99),  -elich 
(132).  vorfliicht  (8,  60). 

Execrare,  -ri,  exsecrari  i5'^)  hd.  nd. 
vneren.  ent-weichen  (1),  -weyen  (75), 
-wen  (23).  zweyen  (6.  aus  vzweyen?). 
bannen  (68).  v'-b.  (i32).  maledien  (11). 
v'-m.  (132),  -haßen  (12.  h  st.  wV),  -waden 
(8'^),  hd.  -fluchen,  -tumen,  -diimen. 
*Execrare  r.  Exenterare.  Exequare. 

Execratio  hd.  v'fluchunge.  v'-male^ 
dijuge  (132),  -wadenisse  (8t>). 

Executor  vol  bringer,  -für  er  ,  aus: 
richter  (74).  vor  volger  (9).  v'-ender  i 
-Schaffner  (64). 

*Exedera  v.  Exedra. 
*Exedere  v.  Excedere. 

Ex-edra,  f  -edera  i  -edora  l  -hedra 
(74),  -edia  (8''),  -etra  (i36)  {i.  cathedra, 
bissw.  absis)  .stul  {S^).  stoel  (99).  prister 
stul  o.  finster  gewelin  (8).  hd.  seßel. 
en  secttel  voer  en  vurster  (11).  vor= 
feilster  {nach  seßel  19).  außgeswayft't 
enges  venster;  fursprechstul ;  oberster 
stul  der  priester ;  pulpet ;  treß-,  schatz- 
kamer (74).  vynster  buten  wijt  ind  bynnen 
engh  (147).  en  wtghespannen/  vleemsche 
vinstre  (108).  ein  ausgeschossen  lumpf 
o.  vmlauf  an  thürnen  (74).  en  sijt  (7). 
absiti  (104,  Gf.).  tliuerehhus  (86,  Gf.). 
kamara,  opasa  (c.f.). 

*Exemere  r.  Eximere. 

"''Exemmium  /.  stirjjs,  progenies,  genus 
(76). 

Exemplar  {öfters  i.  exemplum,  copia 
qq.  cf.)  ein  bispel  (G).  ein  bilder  (6,  8). 
ein  nach-b.  (19),  -form  {o^,  17,  21,  4). 
en  na  forme  (23).  bilduug  t  fiir-b.  (65). 
bij-zeichen  (17),  -zeigen  (5'%  21),  -zeugen 
(13),  -teken(23).  eyn  ^eczuger(18).  copye 
(17).  das  (64),  eyn  buoch  da  (93)  man 
abschribt. 

Exempl-ar  t  -um  (9)  diuinum  got= 
liches  lebens  ebenbilde  (9).  ein  bilde 
gotlicher  bekentniß  (15).  bilder  gotliches 
bekentnisses  von  etlich  ynbildung  creatur 
czu  bekennen  (9  Anh.,  «»».15).  creaturlicli 
bild  t  inbildung  (63,  sim.  9  Anh.,  15). 
vncreaturlich  yngesigel  (9  Anh.). 

Exemplare,  -ri  na  beeiden  (11). 

Exemplariter  ebenclichlich  (75). 

Exemplum  hd.  bilde,  hd.  glich-,  nd. 
lic-  /  na-b.  licbelde  (22).  gelich-,  by-, 
be-  (10)  -zeichen.  Ar?,  glichmß,  gleichnus. 
nd.  ghelikenisse  (11).  bey.spil  (3).  eben- 
pilde  (3),  -bild  (75).  exempel  {b'^).  das 
man  schribt  (64.  cf.  exemplar). 

*Exendra  v.  Exentera. 

Exeni-a  pl,  sg.  -um,  exoiüum  (\S) 
gab  (18).  pres-ent  (99),  -int  l  hensichte 
(108).  ags.  inadmas  (Hpt.  5,  194). 


216 


EXE 


♦Exen8-U8,  -ie  (oi.  m.)  {au«  exsensusi 
toroolitor,  troger  (74). 

Exen-tera.  -teria  ('e),  gew.  -tra, 
-dru,  -trum  (,7:.»>.  extentera  j^isöK  i 
centra  ^r.i'"''^  (i.  intestina  piscium)  ge- 
wid  /  «iiid  /  -buet  (1  i.  put  (75).  das 
gopiitt  {l.  3.  71)  als  111  dfii  tii'ni  (n). 
gojiüttf  i8).  gobutte  (5.  23).  oyii  gobhit 
(1().  dvt'  bhit  sicut  de  piscibus  ('2.1).  hd. 
gt'weyilc  (,.')»',  7.  i\\  oyn-g.  (17,  18),  iii-g. 
uisciüm  sim.,  in  einem  fisolie  (7).  viscHi 
iii-g.  (TS),  iiiglu'want  (107).  ingerewschs 
in  den  visclien  (1.  c/.  .sm.  ä,  UOl  tisehupp 
(74).  aijs.  anseot  (sie  isiO,  -sceat  (Usw.). 

Exent-erare,  -rare,  -rahere  (7), 
-erizare  i^Br.),  -erire  l  execrare  {22^1, 
excentrare  (106)  (i.  incesma  pi-sciiim 
cctra/tcre  sie  Tfi)  putten  (  1,  ^ ).  butten 
(2*2ai',  23)  l  weden  (23).  butken  l  w. 
^execr.  22*»).  kd.  nd.  vz-,  ut-iiemen.  hd. 
visch  (9),  geweide  vz-n. ;  gebat  ußneymen 
(21^;  vß-,  ent-,  et-  (3)  -weiden;  fiscbe  w., 
geln  (17),  gyllen  (13);  gellen,  visch 
ent-g.  (6).  vysspien  (132").  scurpen  (99, 
106).  j!>r.'J.  scurffo  (ii7).  schurphe(Sum.). 
ig  scerphe  (loo). 
^Exentrum  r.  Exentera. 

Exe-quare,  -crare  (6)  hd.  nd.  sli-, 
schli-  (7),  slie-  (8i'),  sie-  (18)  -chten. 
schliliten  (Gi.  hd.  glich,  gleich,  siecht, 
schlecht  machen. 

Exequari  gesucht  werden  (17). 

Ex-equi,  ."^elten  -sequi  hd.  volgen  (li; 
nach-,  noch-,  vlJ-  (7),  er-  (65),  nd.  na- 
volgen.  nachtuigen  (5).  be-gayn  l  -gene 
(19),  -gaen  dl),  doen  (99).  valdun  (8^). 
hd.  nci.  vuilen-  (23),  vol-bringen,  -brengen 
(i32\  -füren  (65).  eruordernt  (13).  zu 
werck  legen  (65).  erfüllen  mit  Worten 
vnd  mit  wercken  (75). 

*Exequiale   toten-   (93),   dotten-  (64) 
-buoch. 

*Exequialia  seien  gered  (8). 

Exequie  hd.  begenck-,  hd.  nd.  be= 
geucke-,  begeng-,  begent-  (23),  beglien- 
(11,  13),  greb-  t  besingk-  (88),  begreb- 
(1,  10,  74)  -nisse  nim.  der  dodeii  {22,  23). 
begeu-ckniz  der  doten  (5),  -gknuß  der 
todten  (74).  doden-begeugniß  (18  Mrg.). 
bedenkenes  der  d.  (21).  grebdere  (93). 
bi-grabeu  (13),  -graft  (12).  leichrest  l 
beygreff  (74).  eyn  liehe  (17).  lip  bevilh 
(6).  utigghe  (81).  nachfolgung  (18). 
*Exequium  seien  dinst  (8). 
*Exerare  v.  Deblaterare. 

Exercere  hd.  vben  l  driben.  i'ben 
(6).  yeben  (110).  stetlich  oben  t  triben 
(5).  treyben  (1).  oben  (21).  ouen  (23, 132). 
veuen  (11).  uven  (99).  driuen  (23). 

Exercitare  vben  (1,  4).  oben  (14). 
ouen  (23).  hd.  stetigs,  stedes  (i33),  ste^ 
tiglich,  stetteuglich  (67)  vben,  ieben. 
steetlich  ouen  (132). 

ExerciLatus  geubit  (8). 

Exercitium.  hd.  vb-,  vb-,  ieb-,  ob- 
unge.  nd.  ou-,  oeu-  (i32),  vu-  (11)  -inge. 

Exercitus  hd.  nd.  her  t  schar,  hör 
(91).  herefart  (19j.  her-vaert  (11),  -hordig 
(,7  :  horde  V  st.  fardig  ?).  ein  here  fulckes 
(5).  hd.  ein  schar  folckes.  geordenter 
des  volcks  zu  dem  strit  (75). 

Ex-erere,  -ere  (9)  ( i.  manifestare  &c. 
Br.  c/.  expapillare)  be-wisin  (8),  -wey= 
sen  (9). 


EXH 

*ExernÜ8  viigewaffend<'r  (74). 
*Exerpere  v.  Excerpere. 
*Exer8  V.  Expers. 

Exertare  v.  Expapillare.  Deblate 
rare. 

Ex-ert08  t  -peditos    v  11  bekümmeret 

(l(t(M. 

*Exeruiter  \st.  exerter?)  unernust- 
lichu  (,Gf.). 

*Exe8  ( i.  missell-us,  -ius  </.  v.  cf. 
fornacale.  pistendriun. )  oucu-scuozel 
(130),    -öcuzzil,     -scuzel,     -scä.\el  (Gf.  6, 

564). 

*Exes8U8  V.  Exce88us. 
Ex-esus,  -ce8SU8  ^G)  hd.  vß-,  auß- 
geßcii,  -gcessen,  -goßen  (76),  -freßen  o. 
genaget  (17),  -gerodet,  -geroddet  (21), 
-gerüret  (G).  vß  gessen,  gebissen  t  be- 
nagen (110),  -nagt  (68),  -knaegt  (iS2). 
nd,  ut-gheten  t  -got  (22.  cf.  -goßen  76 ), 
-ghevreten  t  -gherodet  (23).  gantz  ver= 
zeret  (64). 

*Exetra  v.  Exedra. 

*Ex  falange  ags.  obthreathae  (i36. 
threat  phalanx). 

Exfebruare  v.  EfFebruare. 

Exfe-,  exue-stucare  heehiln  t  swin= 
gen  (8  &c.).  v'zichen  (8).  entkleiden  (Ki.). 

Exfretare  schiflen  (14). 
*Exguminus  v.  Energumenus. 

Exhaurire,  -ri  (76)  hd.  vz-  (loo), 
vß-,  auß-,  vs-  (G,  68),  vyß-  (i32),  nd.  ut- 
kreftigen,  hd.  -kr estigen  (s^'c  5),  -schep= 
fen,  -scheppen,  -schöpften,  -schoppfen 
(6),  -schuppen  (132),  -cepfen  (68),  -zep= 
phen  (100),  -gißen  (21),  -putten  i^i'l,  23j, 
-putzen  (66,  132,  133,  152),  daraus  missv. 
-spurtzen  (68,  69,  70,  loi),  -spritzen  i,i34), 
-sprechen  U33). 

Exhaustus  hd.  nd.  vz-,  ut-gekrefti= 
get.  hd.xli-,  auß-.  vyß-  (137)  -geschepft, 
-gcscepft(68),  -geschupt  (i32),  -geschöpft 
fet,  -gescheppe  {IS),  -gescheyt  (5),  -ge= 
schut  (21),  -geputzet  (66,  132,  133,  152), 
-gespurtzct  (69,  70,  i5i),  -gesprutzt  (134). 
erschopft't,  krafi'tloß  (110).  gantz  ent= 
schöpfet  (64). 

Exhedra  v.  Exedra. 

Exherbare  mit  wurtzel  ußrauffen(88). 

Exhered - itare,  -are,  (81)  irbeloß 
machen  (17).  enterben  (19).  vnt-  (81), 
ut-  (11)  -eruen.  erb  besiezen  (8,  9). 

Exheres  herbelos  (loo). 

Exhibere  hd.  nd.  bewisen.  beden 
(22i>).  hd.  nd.  vz-,  ut-,  an-  (22^)  -beden, 
-beyden  (22).  hd.  beweysen ;  er-byten 
(9),  -bieten,  -bieden,  -beyten  (i32,  152). 
gebeten  (21).  aus  pietten  (1).  presentireu 
(68,  132).  erzeigen  (65,  73,  110).  dar- 
strecken, -setzen,  -geben  (65). 

Ex-,  l  pro-  (75)  -hibitio   liplich  be= 
wisuuge  (15,  76).  erbietung  (75). 
*Exhiciiim  v.  Exitium. 

Exhila-,  exila-,  exhile-  (76,  134), 
exMUu-  (7)  -rare  hd.  frolich,  sere  fr. 
(18),  frolich  (3,  9)  sin,  sein,  machen, 
wunsamlich  fr.  m.  (65).  nd.  vrolic  zyn. 
frauwen  (8'').  heruß-sprechen  i  -sprey- 
ten  (65). 

Exhilarari  hertzlieh  freud  im  lyb 
er-zeigen,  var.  -zeugen  &c.  (65). 

*Exhilarescere  hd.  begynnen  frolich, 
fast  fr.  (75),  gar  fr.  sin,  sein,  zu  sin  sim. 
gunnen  fr.  sin  (18).  pey-  (152),  py-nigen 


EXI 

(aus  beginnen  !)  o.  fr.  sine   (iss),   seyne 
(152).    anfallen    fr.    zu    sin    (fis).    fr.    sin 
(uo   siiit.].    nd.    beghinnen     vrolic    zyn. 
*Exhil-erare,  -lurare  v.  -arare. 
Exhinc  dariiuch  (19j. 
Exhoc  des  halb  (65). 
*Exhone-   r.  Exhono-,   exone-rare. 
Exliono-,    exhone-    (132)  -rare   hd. 
nd.   vn-,    ont-    (132),    vs-   (G)    -eren.   ou 
henni  (21). 

*Exhorbitare  i-.  Exorbitare. 
*Exhorcia-mu8,  -ta  f.  Exorci8-mu8, 
-ta. 

Exhortari  hd.  er-,  vor-,  ver-manen  ; 
ratin  (8),  raten,  roten,  zwingen,  zu  lier^ 
teil  l  rysen    (18).    to    herden    (23).    zu 
reyßen  (17).  zeyßen  (2.   cf.   .Sm.  4,  288). 
Exhortatio   anmanunge  (17).  dorste 
(8''). 
*Exiccare  &c.  0.  Exsiccare  &c. 
*Exiciari  {aus  excitare)   vorwecken 
(22). 

*Exidere  r.  Excidere. 
*Exigallium  &c.  v.  Oxygala. 
Exigere  (  i.   requirere )    vollen-   ( 7 ), 
vuUen-  (23),   vol-  (1)  -bringen,  hd.  foln 
brengen.  hd.  nd.  hei-,  ei-  (11,  68),  ay-  (1), 
e-   (23),  heus-   (13)   -sehen,   hcißin   (19). 
heisen  (143).  bidden  (11,  19).  begeren  (6). 
füren    (8.    i.   e.  fordern). 
*Exiguitas  kleinheit  (11). 
Exiguus  (i.  lulus,  pus-  i  paux-illus 
3,  modicus  <&c.)  chlain  (3).  hd.  nd.  klein, 
lutzel,  flg.   wenig  (75).   luttel   (99).    ein 
kleiner  f  weniger,  f  vnachtbar  (65). 
*Exilarare  v.  Exhilarare. 
*Exilere  v.  Exilire. 
Exiliare,  -ri  hd.  in  das  eilende  triben 
(110);    elend-en    (S^),   -e  lidin    (8  &c.) ; 
bannen. 

*Exilire  (texilia)  klene  doghen  (23). 

Exil-ire,  -ere  hd.  nd.  vz-.  ut-springen. 

Exilis  [cf.  V.  gracilis)  klein  (8»*',  9, 

65).  klein-,  chlain-  (1,  2),  ciain-  (3)  -tatig 

(3,4),  -tetig  (2).  -tagig  (1),  -dechtig  (5), 


dogheeh(^).  smal(9).Ärf.  snode,  schnöd; 


duchtig  (5'').  klene  dogich  (23).    cleyne 

'     '      h(22).         ■  " 

gering  (64). 

Exiliter  cleinlich  (17). 

Exilium  hd.  nd.  el-,  en-  (109),  ene- 
(5b),  ee-  (11),  hd.  e-lende.  hd.  elend, 
ellendic-  (9),  elende-  (8)  -keit. 

*Exilium  [aus  auxilium!)  hilft  (18). 

Exi-,  exe-mere  hd.  vz- ,  vß-,  auß-, 
vyß-  (i32)  -keuft"en,  -keysen  (21.  X 
-kiesen),  -ziehen,  -trecken  (i32),  -strecken 
{sie  68),  -dun  (17),  -nemen,  -bürgen  (8,9), 
-gelten,  -gelden.  nd.  ut-,  to-kopen.  ut 
tien  (11).  v'koffen  (6).  uff'  lauff"en  {sie  7). 
erlosen  (110). 

Eximi-etas,  -tas  edel-  l  groß-  (19), 
groet-  (11)  -heit. 

Eximius  vber-trophleich  (1),  -treflich 
(65),  -dreffelich  (17).  vorneme  (12).  edel 
(11,  19).  hd.  grozze  (8^) ,  _  grocze  (13), 
groß.nd.  groet  (11).  min- 1  mi-nigklich(75). 

Exim-,  exin-prouiso,  exinprouis-u, 

-e  hd.  von  vngeschicht  (Mss.  mog.).  vnver= 
sichtlich  (76).  hd.  vn-,  an-  (i33),  ayn- 
(152),  on-  (134)  -vorsichtiglich  sim.,  -fir= 
sichtenglich  (67),  -Versehens  (68),  -v'sich= 
tikeyt  (7).  vn  (7o),  an  (i33),  ayn  (153), 
on  (134),  ein  (70,  151)  wene-ns  (69,  134), 
-s  (70,  133,  151,  152).  onuer-syenlich  i 
-seyns  (i32),  -sichtig  (68).  on  geverd  (6), 
vrberlich  {i.  exinobrupto,  inopium  74). 


EXO 


EXO 


EXP 


217 


Ex-in,  -inde  dar-vmb  (65),  -nach  (19). 
daer  van  (11).  sint  (99). 

♦Exinammitas    (mm    aus    nim)    v. 
Humilitas. 

*Exinanescere  v.  Exinaniscere. 
^Exinanire  (X  eximere)  us  koffen 
(6).  ut  kopen  (23). 

Exinanire  hd.  nd.  v'nicht- ,  v'nith- 
(13),  led-,  lid-  (6),  hd.  eynveld-igen.  hd. 
v'nichten.  sich  v'n.  (65),  ernideren  (iio). 
uideren  (68).  vernederen  (132).  geuersert 
l  gefremdet  (6.  st.  -itus).  entfremden 
(76).  wandeln  (12).  v'-w.  (10).  snode  (19), 
vnderthon  (e?)  machen,  snoet  maken 
(11).  iritalo  {prs.  i4i).  außosen  (74). 

*Exinan-iscere ,  -escere  (1)  v'-eytlen 
(1),  -ydeln  l  -nichten  {b'^). 

Exina-nitio,  -tio  (74)  eyn  vernede= 
ringhe  (i32).  geußer-,  wandl-,  außos-  (74), 
ernyder-  (iio),  vernicht-  (es)  -ung.  vß- 
schepffung  l  -lerung  (65). 

Exinanitus  vornicht  (4).  v'nichtigt 
(17).  zu  nicht  gemacht  (8).  ge  eynuel= 
diget  (8,  9). 

*Exinatio  v.  Exinanitio. 
Exinde  v.  ExLu. 

*Exin-obrupto,  -prouisu  Szc.v.  Exim^ 
prouiso. 

Exippitare  v.  Erupticare. 
*Exippitator  gewer  (i47). 
Exire  vß  gene  (19).  wt  gaen  (11). 
*Exireuma  v.  Oxyregmla. 
Existens  wesenden  (19). 
Existentes  an  gegen  stan  (38). 
Existentia  solbstendigkcit   {\b,  63). 
das  wesen  (65). 

Existere  hd.  nd.  wesen ,  syn.  lid. 
wesin,  seyn.  ent-gegon  (ö,  4),  -geen  (5"), 
-ieghcn  (23),  eyn-yeghen  (22),  -geyu  (21), 
-g.  wirtick  (7),  gewirdich  (18),  hd.  gegen-, 
geyn-  (17,  133)  -wertig,  -wyrtig  (152), 
-wurtig  (67,  134)  stan,  hd.  ston,  sten, 
steen,  syn  (iio),  sin  (7).  tegenwordich 
wesen  (132). 

Exis-,   t   ex-   {q.   v.  9)   -timare   hd. 
nd.  achten ,  meynen ,  wenen.  wanen  (4). 
dencken  (8).  ge-d.   (7). 
Existimatio  wan  (99). 
Exitialis  hd.  nd.  dot-,  hd.  tot-,  todt-> 
tot-  (6),  tott-  (67),  dott-  (18),  doit-  (132), 
dat-  (8),   sterbe-  (8),   pyne-   (19),  pijn 
(11)  -lieh,   -Hc  (23).   totleich  (4).  zustor= 
bicli  {sie  8^). 

Exitium,  exhicium  tod  (tg).  dot 
(21,  23).  doyt  (18).  dayt  (5).  sterbunge 
(8).  zustornisse  (8^). 

*Exito  ags.  steh  l  proditio  (i36). 
Exitus  vßgang  (19).   wt  ganck  (11). 
Exlex  {i.  ex  lege  positus,  fehlt  in  den 
Hss.)  on  gesatz  (110).  sunder  wet  (132). 
auß  dem  gesetz  (75).   hd.   vß-,   vs-  (68), 
auß-setzig  {ex  lege  ><  leprosus  !),  t  malle- 
(66,  69),  male-  (70,  134),  mal-  (67)  -tzig. 
*Exliberare  vorkeren  sich  (57). 
Exlimiinare  v.  Eliminare. 
*Exmula  v.  Ermula. 
*Exnodosus  knotig  (75). 
*Exoborium  v.  Exoporrium. 
*Exobruto  {quasi  ex  easu ;  cf.  obrupte 
i.  subito  Gl.  m.  u.  V.  B.;x  exabrupto) 
vrbergern  (75). 

Exoccupare  ontslain  (132). 
*Exoeia  v.  Exotica. 
Exochos  treffenlich,   furbuntig  (88). 

DlFFtNB^CH     GLOSSAHIUM. 


*Exodia(xexedra)  en  stol  der  prester 
(23). 

Exodiarius  vorsenger  (11,  19). 
Exodium  gesanck  (9). 
Exodus  das  puch  des  ausgangs   (1, 
75,  Ob.)  der   chinder  von   israel   (1,  Ob. 
193).   eyn  buch  des  ußgangeß   (7),   dez 
ganges  (5).  vß-  (19),  wt-  (11)  -ganck. 
*Exogare  v.  Erogare. 
*Exolaticus  v.  Exulanus. 
Exolere  {i.  tristari)  hd.  nd.  ent-,  nd. 
vnt-werden.  antworten  ^7).  hd.  vnwirdi^ 
gen  (vocc.  ex  quo),  v'-swinden  t  -gen  (8, 
9).  betrüben;  waßen  (17).   vpwassen  off 
stinckachtig  ruychen(i32).stincken(iio). 
Exoletus  gewachssen  o.  vber-g.  (9). 
ubir  waschin  (8).  vpgeuoet  of  gewassen 

(132). 

*Exolonus  V.  Exulanus. 
*Exomologi-a,  -o  v.  Sintice. 
*Exompne  &e.  v.  Exsomnis. 

Exo-,  exho-nerare  hd.  nd.  ent-,  vnt- 
(23),  ont-  (132)  -laden,  -laten  (22), -lasten 
(110,  132),  -luchtin  t  -schotiu  (8),  -lich= 
ten  t  -scluitten  (9),  -purden  (4). 

*Exonium  v.  Exenia. 

*Exopor-,  exopo-  (7,  i3o),  exobo- 
(Gf.),  exupo-  (Sum.  vi),  expo-  (74)  -rium, 
-reum  ( 7  )  ( holus ;  '.  porrum )  phorro 
(Silin.),  pforrisamo  (i30,  Gf.).  phorsame 
(101).  porsam  o.  empor  {sie  74!).  beram= 
sam  (7). 

Exop-,  exo-,  ex-  (i33)  -posito  hd. 
gegen-,  geygen-  (iio^),  gcge-  (13),  geyn- 
(17),  engcyn-,  dargeyn-  (12)  -vber.  gegen- 
(133),  entgegen-  (.ö)  -ober,  yeghen-  (22), 
teghen-  (22'>,  132),  en  ieghen- (23) -ouer. 

Exorabilis  erbitlich  (88). 

Exorare  hd.  flißli-ch,  -chin,  -dien, 
fleißigliclien,  vol-,  volon-,  foln-komelich, 
-komelichen,  nd.  vlijttlicke  (11),  vullen= 
komcliken  bidden,  hd.  bitten,  bieten  (7), 
betin  (8),  betten  (110),  beden.  an  betten 
(6).  foUicii  an  beden  (17").  v'krygen  (132). 

Exor-,  exhor-bitare  vß  der,  var.  dem 
wagenleyß  kummen  (65).  hd.  vß  land 
(110),  ir,  irr,  vnrechte  (23,  4,  76)  gan, 
hd.  geen  sim.  erren  (23).  dwalen  (132). 
*Exorbitio  i.  stulticia  ad  liramen  (76. 
cf.  lirare). 

*Exorbitus  v.  Erraticus. 

Ex-,  exh-  (ö^j  -orcismus  hd.  swe= 
runge,  be-sw.,  -segung  (71),  -sengung  (1). 
nd.  be-sweringe,  -zegheninge  (23),  -sehe- 
ninge  (22).  segung  (76).  senunge  (5).  eyn 
segen  (7,  15). 

Exor-,  exhor-  (ö^)  -eista,  -tista  (1) 
hd.  nd.  beswc-rer,  -erre  (11).  eyner  ader 
eyn  dye  eyn  beswert  (18). 

Exorcizare  hd.  nd.  besweren.  be= 
sueren  (19). 

*Exordialis  beginlich  (11,  19). 

Exordinare  der  weiunge  entsetzen 
t  entwyhcn  (75). 

Exordiri  hd.  nd.  beginnen  t  anvan= 
gen.  hd.  an-vahen  (1),  -fahen  (5^),  -phaen 
(17),  -heben,  an-h.  (68),  beginnen  (132) 
zu  sprechen,  begin  (17,  21).  beginden  t 
ane  fan  (18).  begunnen  an  zu  heben 
{de  7). 

Exordium  hd.  beginne,  an-b.  nd. 
beghin,  an-b.,  -heuinge.  begin-sel  (99), 
-tniß  (8).  begynnisse  (9).  hd.  an-hab  (68), 
-heben  (5),  -hebunge,  -fang  (6.) 


Exornare  zieren  (6).  vol-z.  (8).  wol 
czyren  (9). 

Exors  V.  Exsors. 
*Exortista  v.  Exorcista, 
*Exosare  hasßiu  (19).  baten  (11). 
*Exoscitare  wyt  vff  geuwen  (65). 
Exoseulari  küssen  (132). 
Exossare  vzbeynen  (8^).  beyn   auß- 
ziehen   (64).    ein   bein   abhouwen    (110). 
eyn  voeß  off  been  affhowen  (132).    kna= 
ken   benemen    of    biene   of   houwen  t 
krenken  die  knaken  (11).  menken  (loe). 
Exossatus  alter  o.   ploder   o.  kran= 
ker  (74). 

Exosus  {i.  perosus  1)  hd.  v'-hasset, 
-hast,  -hassen  ( 49 ) ;  vorhasß  (18),  vol 
hasßis  {b^) ;  ein  ha-,  ha-  (i34),  he-ssiger; 
geheysick  (3),  heßig  (19),  gantz  h.  (64) ; 
hasic  (100).  hass-unge  {sie  152),  -ende 
(132).  vorhatet  (23).  gehat  (99).  hatich 
(11).  vir  smeet  (8).  gekriget  o.  vorsmecht 
(9).  freßen  (17).  ge-fr.  (8).  gekrencket 
(1^).  vß-g.  (8). 

*Exo-tica,  -cia  (8)  {i.  vesüs  peregrina 
&e.  Pap.)  fremde  cleyt  (8,  9)  o.  gewant 
(9).  pilgraym  klayde  (74). 

*Exotin  gr.  peregrinare  lat.  wallen, 
pilgreynweyß  geen  (74). 

*Expadiare  (c/.  epadire)  v.  Debla= 
terare. 

*Expagare  hd.  beczalen  (mss.  mog.). 
Expandere  hd.   vz  ,   vß-,    vs-    (49), 
auß-,  nd.  ut-recken, -rechen  (49),  -strecken 
(68,  75,  110),  -spannen  (7,5),    -breytin  (8, 
9),  -spreitten  (67),  -spreyden  (8''). 
Expansale  tuochram  (76). 

*Expans-iculum  l  -orium  ein  vor- 
(3),  für-  (1)  -hanck. 

Expansio  außspanming  (75). 

*Expans-orium,  -iculum  {q.  v.)  hd. 
auß-,  vß-hang,  -beug  (68,  70),  -geheng. 
uphenginge  (23).  hd.  nd.  vor-,  fore-  (17), 
off-  (5)  -hanck.  für-  (6),  vm-  (69,  134) 
-hang,  rick  {b).  raem  (i32).  eyn  spere 
tuch  (19).  en  spier  laken  (11).  en  teppet 
(23).  hungertuch  (66  sim.). 

Expansus  hd.  nd.  vß-,  ut-gerecket, 
-gerack  (8).  streb  t  done  (77).  stref  t 
don  (22^).  streue  t  stiue,  Mrg.  stijff,  strak 
(13).  außge-streckt  t  -spannen  (75). 

Expapillare  {i.  deludere  sie  76, 
denudare  129,  Br. ;  exoluere  Br.,  exerere 
129,  Gl.  m.,  exertare  l  expectorare  129) 
deylen  (11). 

*Exparere  beren  (22),  aus  expauere 
beuen  ? 

*Expars  v.  Expers. 

*Expastus  dyr  hunger  (8). 
Expaue-re,  -scere  hd.  er-,  her- 
schrecken, -sehr,  vor  forcht  (75),  beben, 
er-b.  (75),  byben  (17),  bibben  (6G,  70, 
151).  nd.  beuen  (109,  i32),  bouen  (23). 
bidinen  (68,  69,  74,  134).  er-b.  (110).  hd. 
zit-,  zi-,  ci-  (18)  -tern.  hd.  nd.  v'veren. 
hd.  für-,  für-,  for-,  for-  (67),  fir-  (76j, 
fo-  (7,  17),  nd.  wru-ciiten.  wayben  (74). 
weyben  i  wegen  (Fr.  2,  426^,  428^-)-  eysen 
(11).  entsitzcn  (65). 

Expauescere  (i.  terrere)  erkomme= 
ren  (75). 

*Expeetaeulum  (i.  spectaculum  Gl. 
m.)  V.  Expectatio. 

Expectare  hd.  beyten.  hd.  nd.  bey= 
den.    uut-b.   (99).   beden   t   eklen   (?)  ^ 

28 


218 


EXP 


FAT 


EXP 


hoia.-n  ,22'»).  waclitfii  (.11,    22^).   vffcnt 

lllllll'll     Iti.'ll. 

ExpecUi-tio,  /  -culum  (7«)  boytung 
(«8,   iio~).  Ix'viiin^o  (iss). 
*Expectatoriuin  wjiithiiefl'  («4'=). 
Expoeforare  >:  Expapillare. 
*Expedarmatu8  gcwappfutcr  o.  vdu 
fuli  anff  f;-.  i:»). 

*Expedic-iuus,  -us  v.  Expedit-iuus, 

-US. 

*Expedicus  v.  Expeditus. 
Expedire  licliton  (7).  hd.  7id.  be-, 
hd.  vÜ-,  ikI.  an-ricbton.  beriorlitin  (8). 
vlJ  nnlitfu  (133).  Jnl.  »d.  biM|ntMiu'  sin. 
vortltMii  (^!>  &i'  V  fortifTcu  [V2).  eiidiglion 
(221  zu  bauff  koinen  (^17).  out-  (la-i).  wt- 
(11)  -komuieiTii.  boriMileii  {'M)).  hd. 
nucz  sin,  .sein.  nd.  nutte  zin.  expedit 
hd.  iz  (8),  iß  (17),  es  ist  nncz.  yt  is 
mitz  (132).  eß  boizcinet  l  ebenkumment 
(19).  et  eucu  koint  (IIV  it   vromet  (99). 

Expeditio  bc^scheft-okeit  (.'S,  21), 
-ieboit(,2;)).  gosi'bofftniß  (17V  bcscliicknis 
(49).  scbickunge  t  verwanuige  (10). 
ervaringc  (23).  bescheydfnhcit  [Vi).  ont= 
koinineringe  (i32).  rayse;  ausricht-  t 
bokanff-igkeit  (74).  hd.  vßricbtung.  vs 
ribtnng  /  reiß  (G).  rose  (99).  rais  t  boer 
(76).  ber-vart  (8,  120  &c.),  -vaert  (11), 
-wartb  (100).  bebrtzoeg  (i2,i).  rüstung 
(123  sivi.). 

*Expeditiue  anßiiplitigUcb  (75). 

Expe-ditiuus,  -diciuus  (.5''),  -diuus 
(134),  -titius  (7)  hd.  nd.  bescbeff-  tig, 
-ticb,  -nig  (ifiV  gescbeftig  (7).  scbeffig 
(17).  bescbyde  (12).  bekauffiger  (74).  hd. 
ricbtig  (7\  vß-,  an-  (21),  be-r.  7id.  ent= 
ricbtifb.  vß  rocbtig  (i32, 133).  eyndrecbtig 
(18.  st.  ej'ut-r.).  wacker  f  rasch  t  lusticb 
(22). 

Expeditor  außricbter  (7.5). 

Expedi-tus,  -cus  hd.  aiiß-,  vß-goriebt, 
-gerac'bt  (1.t2\  -ricbtig  (i5i).  usritsam 
(49).  gefurdert  (8).  bereyt  (11,  19). 

*Expedmus  v.  Expeditiuus. 

*Expeius  habere  ontgeldcn,  scbaden 

(74). 

Expellere  hd.  vz-  sim.,  v'-triben, 
-dribcn,  -treiben;  uß  slaben  (7).  auß= 
schhibcn  (75).  nd.  ut-,  v'-  (11)  -di-iuen, 
-slan  (22). 

Expendere  i/.  exponere  7.5)  hd.  vß-, 
auß-,  vm-  (7f>)  -geben,  -g.  gelt  o.  gut  (75), 
-recken  (ot^.X  extendere);  v'czeren.  na. 
ut  gbeuen;  tcreu  (11). 

Expens-a,  gew.  -e,  -as  (7),  -us  (11) 
hd.  nd.  ko?t,  koste  (3),  kust  (7),  coest 
(99),  kosten  (14).  hd.  vz-legunge  (.5,  7), 
-legum(76), -gebunge,  -gäbe  (18);  gebung 
(67);  zeru-nge,  -ng,  vlg.  -inb(75).  vyßgeu- 
(132),  utleg-  t  ther-  (23),  ter-  (11)  -inge. 

Expensus  vir-  (8),  ver-  (110)  -zert. 
vyßgeleeht  (132). 

*Experementum  v.  Experientia. 

Expergefacere  erwecben  (19).  vff= 
■wecken  den  scblefferigen  («5). 

*Expergentia  v.  Experientia. 
*Expergietus  v.  Experrectus. 
Expergiscens  irwocbtin  0.  irfarn  (8). 

Expergisci  hd.  wecken,  hd  nd.  er-, 
nd.  v'-w.hd.  berwegken  (21);  er-werken 
(8*>),  -wachen;  vz,  vß,  auß,  vsser  (6), 
von  (19)    dem  slaff,    sleflF  (6),  schlaffe, 


Hclibiff  wecken,   wachen    (67,    133,    i.'52), 
er-w..  entw.  (9).  go-  (10),  vyß  dem  sbieff 
ont-  (i32),  von  schlaffer-  (6«)  -weckt  wei- 
den. ikI.  waki'ii,  ent-w.  (22'>,  23)  ut  denir 
sla])e   (22,    23/.   vonjuickqnel   {\H).   ont 
springen  (11). 

*Exporiatio  r.  Expiatio. 

Experi-,  experg-entia  /  experi-, 
expere-  (1)  -mentumhd.nd.  ervar-ungc, 
■inge,  -nis.se  (8'»),  -nuß.s  (1).  hd.  be-vind- 
ung,  -i'yndunge,  -syndunge  (70  bisj  ir>i). 
enptint-  ((!,  (>.■>),  ent-  (6.5  vai'.)  -liclieit. 
onderviiulinge  (11).  gewisse  erkanntnuß 
(61).  bewisung  (19).  ersuchuug  (67).  be- 
öoiliinglie  (132). 

Experimentalis  emphintlich  (62). 
Experimentum  v.  Experientia. 

Expei'iri  hd.  nd.  ervaren.  emijliinden 
(62).  vnderfenden  (19).  onder-soiclien 
(132),  -vindeu  t  wtgaen  (11).  voreschen 
(23). 

*Expernus  v.  Expers. 

Experrectus  hd.  erwach-et,  -t,  -en 
(76).  herwagt  (21).  hd.  nd.  er-,  nd.  v'-, 
ent-  (68),  ont-  (132)  -wecket,  ent  wacht 
(17).  ontwaken  (11).  vorquickung  (18). 
?.  ^jer  se,  expergietus  ^jer  alium  vlgi^ 
lans  (76). 

Ex-pers ,  -pars  (23),  -ers  (134),  l 
-pernus  (76)  nicht  deyl-hafftiek  (19), 
-ecbtich  (11).  tail-  {de  4),  maugel-  (64) 
-haftig.  vndelhaftich  t  aue  del  (23j. 
outeilbafft  (110).  hd  an,  ou  teyl,  teyle. 
ane  deylie  l  sonder  deyl  (i32).  enig  {i. 
carens   1.   ahd.   oberd.   änig   mhd.   ajiiec 

cf.   Gf.    1,   286.   EM.   41.   Sra.    1,    62). 

Expertus  hd.  nd.  ervaren.  erfaren= 
der  mensch  (75).  erforst  (18).  entpfun= 
den  (G).  vill  versucht  (iio).  die  vijll  ver- 
soclit  hefft,  gcsyen  vnd  gebort  (1320- 
kundtlicher  (64). 
*Expes  f.  Exspes, 

Expet-ere,  -ire  [S^)  hd.  bitten,  bie= 
tcu  (7),  bedeu  (21),  byden  (4).  nd.  biddeu. 
ei-  (8%  11,  68),  ai-  (76),  e-  (23),  hd.  hey-, 
heu-  (19)  -sehen,  hd.  hey-ßiu,  -ßen, 
-ssen,  -sen  (21).  beußen  (18).  fadren  (4). 

*Expetitius   i-.  Expeditiuus. 
*Expianien  v.  Expiatio. 
Expiare  reyn-  hd.  -igen,  -gen,  -neu 
(8''),  nd.  -ighen,  -ichen. 

Expia-tio,  -tus  (18),  -man  t  experi= 
atio  (76),  reyn-gunge  (8),  -ung  (18). 

Expiatus  hd.  nd.  gereyn-iget ,  hd. 
-get,  -git  (21).  geraiget  [stc  76).  gesu- 
bert  (68).  versunet  (iio). 

Expigno-,  expingne-rare  phant  (8), 
Infant  (9),  pande  (17)  losin. 

Expila-tam  ags.  aritrid  (136.  „st- 
ahrydded"  Leo),  -re  i.  depilare  (ßr.  cf. 

Gl.   m.   3,   427). 

*Expingnerare  v.  Expignorare. 

Ex-,  exs-pirans  sterbender  (9).  geist 
uffgebcn  (8). 

Expi-,exspi-rare,-rari  beruß  e-,  a-tte- 
men  (6.5).  sei  auff  geben  (1).  v'scheiden 
(29).  virgan(19).  enden  (17).  hd.  sterben, 
sterueu  (132).  staruen  (11). 

Expla-nare,  -riare  (8)  hd.  nd.  be- 
richten, -duden,-diden  (99);  slichten.  vß-sl. 
(5),  -dilgen  (18),  -legen  (65).  hd.  siecht, 
schlecht,  eben  (6)  machen,  hd.  be-duten 
-deuten,  -deuden  (152).  richten  (21).  dili= 
gen  (17).  v'-bergen  (17),  -borgen  (8,  9). 


Explere  hd.  vß-,  vol-,  foln-,  nd.  ut- 
briiigcn,  hd.  -breng<ui.  hd.  vß-  (7),  off-, 
yff-diin,  -tlnin  shn.  nd.  vj)don.  hd.  er-, 
ir-,  vir-  (19),  nd.  ver-  (11,  132)  -vullen. 
endigen   (G). 

Expletio    hd.    vz-    (ö),    voln-    (17) 


-brengnnge  ;  vß-bringnng,  -breyngung 
(21),  -))ringn  (76;.  iuüS  .^pnTige  (3).  vor- 
tuinisse  (19).  v'wbiiHse  (11).  e.  libri  ut 
bringinge  nes  bokes  (23). 

Explicabilis  iireclilier  (i4i). 

Explicare  hd.  vz-,  vß-,  auß-,  vnt- 
(8''j, «(/.  ut-ricliten,  hd.  -rechten  ^ -sprc= 
gfii  (13),  -spreclien,  -falten,  -falden. 
au.sfcltig  (sie  1).  vffenbaren  (19). 

Explicate  v.  Explicite. 
Explieatio  vrrechida  (i4i). 
Explicatus   hd.    nd.    vz- ,    ut- ,    vn- 

(22j  -gericlitet,  hd.  -gericht,  -gerechte 
(133),  -gereckt  (i32),  -gesprochen  (110, 
132),  -gebroclien  68),  -gefalten  (66,  69, 
134),  -falten  (70,  i5i),  -gefalden  (132,  133, 
152),  -gefaltet  (68).  geoffenbaret  (110). 

Explici-t,  -unt  vb.  de/,  ende-t,  -n  (75). 

Explic-ite,  -ate  (4)  hd.  offeii-barlich, 
-bairlicii  (i32),  -berlicli,  -berlicbe,  -bcr= 
liehen,  nd.  openbarliken.  vsser-,  V88= 
sprueh-lieb  (65). 

Explodere  sehenden  (9  &c.). 

Explorare  (i.  detentare  75)  hd.  v'-, 
er-  (8'\),  au.s-  (9,  75)  -spehen.  vorspen 
(8).  sphahen^(21).  spigen  (22^).  vorspicn 
(22).  auß  spuren  (3,  4).  vß  spern  (18). 
nach-sporen(7),  -spiren  0.  spechen  (76). 
v'-  (6),  vß-  (65)  -spreclien.  erfarn  (10, 
4,  110).  vnderfinden  (19).  onder-winden 
(sie  11),  -solchen  (132).  vßholn  (17).  vre- 
(23),  vrei-^ey-  (147)  -scheu,  spuren  (75). 
spoeren,  versoecken  (i47). 

Exploratio  (?'.  detentatio)  auß-speh= 
ung  /  -spuning  (75). 

Explorator  hd.  speher.  auß-sp.  (75). 
v'-sp.  (21),  -speger  (22), -Speer  (23),-sme= 
her  (sie)  l  -reder  (5),  hd.  -spurer,  -spirer 
(67),  -sporer  (133).  spurer  (3j.  auß-,  (75), 
nach-  (134)  -sp.  spiger  (22^).  spirre  (99). 
retscher  (6).  er-sucher  t  -farer  (110). 
ein  heimlicher  vff-loser ,  var.  -loßer  l  -ho= 
rer  (65).  ein  nauwechter  oft"  ondersoycher 

(132). 

Expluere  (i.  effundere  Gl.  m.)  vßreynen 
(19).  wt  regenen  (11). 

Expo-,  expol-  (76)  -liare  hd.  be- 
rauben, -röben  (6),  -rauwen  (5).  be-roben 
(23,  76),  -rouen  (22,  132),  -schinden  (4), 
-Schinnen  (22),  -snyden  (7),  -schulden  (5). 
schinden  (9;.  schudin  [sie  8).  schinen  (23). 
vut  cleyden  (8^). 

Expoliari  sam-ebi,  -pnen,  zusamen= 
setzen;  stelen  (74). 

Expolire,  -ri  hd.  sli-,  schli-,  sie-  (i33) 
-chten.  hd.  nd.  uß-,  ut-slichten,  -siechten 
(5),  -richten,  -bolieren  (110),  -gletten 
{iö).hd.  siecht  machen,  cziren  (9).  scieren 
(stieren?  11).  v'tzeren  (132).  vyseren 
{sif  19). 

Expolitus  vß  gletet  (75^). 
*Expolliare  v.  Expoliare. 

Exponere  hd.  uß-seczen  (19),  -legen, 
-geben,  v'mideu  (10),  -lihen  (12).  leynen 
t  dutten  (77).  dieden  (99).  beduden'(19). 
*Exporiuni  v.  Exoporrium. 

Exposcere  bietin  (8).  beten  (9).  for- 
deren (65). 


EXQ 

*Exposito  V.  Exopposito. 

Expostulare  heischen(9).iiß  heuschen 
(17).  heißen  mit  geschrey  (8).  gewynnen 
(17). 
=*ExprerQere  i'.  Exprimere. 

Expressus  Arf.vz-gedruckt,  -getruckt, 
-getrücket  i  -gesprochen  (6),  -druckung 
(18).  ut  ghedrucht  (23).  offenbar  (iio). 

Expri-,  expre-  (4)  -mere  hd.  nd. 
vz-,  ut-drucken  ,  hd.  -trucken  ,  -dricken 
(13,  18),  -tringen  (3),  -bringen  (8^.  br 
ausvfv),  -sprechen  (Ö),  -spregen  (13), 
-redden,  -reden,  v'neraelichen  (9),  v'stent- 
lich  (17),  lut  (75)  reden,  offinbarin  (8). 
apenoaren  (11).  wringhen  (22''). 

Exprobare  priiphen  t  mevcken  (19). 
prueuen  t  marken  (11). 

Exprob-rare,  -icare  (70)  ii.  impro- 
bare  t  -perare  66  kv.,  -brare  110)  hd 
nd.  scheiden,  be-sch.  (8).  schyldeu  (21). 
hd.  schelten,  spotten,  uff  heben  (25.  cf. 
Sm.  2,  139).  lesterlichen  uff-  t  fur-h. ; 
schampperen  (6,5.  cf.  Sm.  3,  36i).  sclien^ 
den  (7).  ver-wissen  (110,  132),  -witen  (11), 
hd.  -wisen,  -achten  (68.  z.impr.).  lästeren 
(11,  19).  vloken  (23).  straffen  (9).  strotiin 
(8). 

Expro-bratio,  -peratio  (18;  (i.  cre-- 
patio,  in-cr.  &c.)  hd.  v'  weysung,  -weys= 
sunge,  -wissung  (  110),  -wissongc  (i32), 
-weisnicz  (4),  -wißenis  (18  sim.),  -wißniße 
(5).  vor-wytnisse  (23),  -wijt  (8^).  v'niclit= 
unge  (68).  wor  wise  0.  stropliunge  (8). 
Scheidung  (21).  vffhebung  der  laster  t 
schandlich   vffli.  (g5).  vloc-k  (23). 

Expromere  vß  senden  (17).  besingen 
(8,  9,. 
*Exproperatio  v.  Exprobratio. 

Expugnabilis  vberwintlich  (S**).  auß= 
streitlich  (75). 

Expu-,  expvm-gnare  //(/.  vß-,  wt-, 
(11),  er-  1110),  be-  (68,  132),  an-  (65) 
-vechten.  fechten  (67).  hd.  vber-,  ober-, 
vß-  (17)  -winden,  -wunden  (i34).  v'-  (23. 
68,  132),  ge-  (8,  9)  -winnen.  vz  striden 
(5  &c.).  vs-  (6) ,  ir-  ( 8 )  -striten.  er-  (9), 
auß-  (75)  -streyten. 

Expulsio  außschlagung  (75). 

Expulsus  vß  getreben  (19).  wtge- 
dreuen  (11). 

*Expungnare  v.  Expugnare. 

*Expurare  vß  reynigen  (5^). 
Expurgare  hd.  nd.   reynigen.    vß-r. 
(19).    reyngen   (21).    hd.   rein   machen  l 
vß-keren,  -kerne  (i33).  suberen  (68). 

*Ex-quamare,  gew.  -qw^amare, 
-sqwamiare  hd.  fische  schonen,  schöpfen 
(7),  schuppen ,  schubben  (^68") ,  schupen 
(134),  ^schupen  (67").  fischuppen  (66). 
schupen  (1).  ent-sch. ,  -sehuopen  (110). 
schuppin  (8,  9).  fiß  seh.  (IS"),  schleppen 
(6,76)  als  visch  (6).  soppen  (21).  schoeben 
afdoin  (147).  schubben  t  vlomen  (23). 
vß  schelen  ( es ).  vyßschellen  off  spyen 
(132).  abnemen  (123). 

Exquirere  hd.  nd.  ervarn.  vnder- 
viuden  (19),  -sagen  [sie  68).  ondersochen 
(i32).  ersuchen  (110).  vß-vorschin  t  -geen 
t  begern  (8,  9).  vßholn  t  bedencken  (17). 

Exquo  nach  dem  mal  (21).  hd.  sint, 
nach  sint  (5)  dem  male,  sinte-  (17), 
sinte-  (18)  -m.  zint  de  m.  (23).  sint 
eymal  (3),  dem  mayle  (i33),  dein  mol 
(4).  auß   welchem  ;   auß   t  sit  dem  mal 


EXS 

(75V  Sitten-  (76)-  syten-  (69),  seyt  ein- 
(70),  seyten-  (67),  seyte-  (134),  seyta-  (68) 
-mal.  sind- 1  noch-denmaln  (74).  sytmalen 
(110).  siten  mail  (7).  sit  des  mols  (6). 
want  (132).  wan  (68). 

Exs-  oft  ex-. 

Ex  -  scaturizare  {pullos  &c.  aqua 
calida  Gl.  m.  3,  432),  -caturizare  (Gl.  m. 
Br.),  -staturisare  (19),  -staterisare(17), 
-statrizare  (8),  -statisare  (9j,  -storlzare 
(11)  vogel  weiden;  plucken  (17).  be- 
pfluckeu  (9j,  -pluckin  (8).  brueii  (19). 
broeijen  (i06).broyen  (11).  seatu-,  seati- 
(20)  -rizare  vogel  plucken  (11,  19,  20). 
brugen  also  man  hunre  bruget  (42). 
staturicio  ut  flittung  der  burne  \sic  23). 

*Exscelarata    {cf.    herba    scelerata) 
hanenwoz  (sum.  vi). 

Exscreare  v.  Excreare. 

Exscribere     vßschriben    ( 19 ).    wt 
schrillen  (11). 
*Exscumare  vz  schumen  (S''). 

Ex-siccare,  -iceare  (60  var.,  75^), 
-icare  (g.">)  derren  (8,  9,  17).  auß-d.  (75), 
-dorren,  -saugen,  ver-syhen,  -seihen  (65). 
driigin  (8),  vir-dr.  (19).  truken  (9). 
v'drogen  (11). 

Exs-,  var.  ex-iceatio  außderruug (75). 
*Exsolium  sal  (ut.;. 

Ex-soirmis,  -sompnis ,  -sumpnis, 
-onmis,  -omnus  (67i,  -ompne  (74),  -anis 
(7)  hd.  wach-,  i  vrwach-  (74)  -enlich  (74), 
-und  (_4j,  -ende,  -euder  iGj,  -ent,  -end, 
-en  (21  (,  -heit  \j).  wakende  (23,  132). 
vnrethte  (8*^). 

*Exsopire  von  dem  slaff  vtf  erwecken 
119). 

Exsorbere  virslindeu  (8, 9).  vß  suppen 
(14). 

Ex-sors,  -ors  hd.  nd.  vngeluck-,  nd. 
vnlucke-,  hd.  vngluck- ,  vngelucke-  t 
vnglit-  {b^),  vngliig-  (133,  152)  -sam.  vn= 
glicksum  (18).  ongluck  (2i).  vnge-luckeit 
(8''),  -gluckich  (lit),  -lukich  (9).  vngluck:= 
iger  (G).  ongluck-ig  (uo),  -lieh  (i32j. 
ougheluckich  (11).  vß-  (8),  aus-  (9) 
-gescheiden. 

*Exsox  V.  Esox. 

*Exsperacio    {aus    exspiratioj  vor= 
schedinge  (23). 

Ex-spes,  -pes  (75)  vß  (8),  ane  (9),  an 
(75)  hoff-cmmge ,   -nunge  (75).  zweifeler 

(75)- 

Ex-spuere,  -puere  vz-,  ver-  (b") 
-spihen  (ö^'',  %^).  hd.  vß-spuwen,  -spyen, 
-spyhen  (i33),  -spuczen  (21).  auß-speihen 
(67;,  -speien  (66).  vysspien  (132).  ut 
spigen  (23). 

*Exsputare  vz  spyen  (14). 

*Exsqwaniiare  i-.  Exquamare. 
Exstare  uften-,   offen-  1^9)  -baren  (8, 
9),  -bor Heil  wesen  (19).  apenbaerlike  w. 
(11). 

*Exstasire  v.  Extasire. 

*Exstatrizare  &c.  v.  Exseaturizare. 
*Exsternus  v.  Externus. 
Exstillare   uß   flißin   (8).  aus   trifen 

(9,    75). 

Exstringere  vast  noten  o.  zwingen 
(75). 

Ex-,  de-struere  außbrechen  (75). 

*Exsuleare  vß-graben  (8, 9, 17),  -forgen 
(17).  exuleo  i.  effodeo  (76). 


EXT 


219 


*Exsunipnis  r.  Exsomnis. 

Exs-,  ex-uperare  hd.  vber -treten 
sim.,  -windin  (8). 

Exsurgere  v.  Exurgere. 

Ext-  oft  at.  exst-. 

Exta  hd.  sultz-e,  -eu.  nd.  zulte.  ram= 
panien  (17).  hd.  ingeweide,  yngw-ayd 
(134),  -eyde  (132).  herteslach  ■/*.  (Chy  r. 
i.  q.  hartslag  Br.  wtb.).  das  geheuck  (135). 
wamme  (74).  extum  darm  (7).  kuwe 
gewey  (8). 

*Exta  (X  exequie)  by  graft  (8). 

*Extabe-re, -seere  siechin  (8).  suclieln 
(17).  stiucken  (9  &c.). 
*Extacitus  {st.  extaticus)  außger ucht- 

0.  vberswenck-lich  (74). 
*Extalciare  v.  Excaleeare. 
*Extäl-is,  -US  (3,  74)  (X  talus)  fuß- 

loß  i  -laßer  (1),  -loßer  (74).  lam  (11). 

Ex-tälis,  -tale  (i36,  Hpt.),  pl  -tales, 
i  -tani  (Br.),  t  -toles  (Of.  1,  190)  [i.  ext- 
-um,  -a,  cf.  stantinus,  marisca,  podex) 
darm  (Gf.).  ars-  (i4i,  Gf.,  bm.),  ars  (^?) 
groz-  (141),  groz-  (101  &c.),  croz- ?  throz- 
i  droz-  (Gf.),  pag-  (19)  -dann,  pl.  -darma 
(141  &c.).  groz-,  croz-  (Gf.)  -mago  (101, 
Gf.),  -magga  (120).  innodli  sim.  (Gf.).  ags. 
snaedil  l  thearm  (i36),  suedil-daern  t 
-wurm  (Hpt.  5,  196).  aphtarlinga  pl.  (sm. 

1,  35).  gebutte  (8). 

*Ex-,   exs-tasire  vnmechtigen   i  be= 

swindelin  (19).  beswimelen  (11). 

Extasis  hd.  nd.  vn-,  on-,  in  on-  (i32), 
a-  (66,  i5i)  -macht,  vn-mechtigkeit  (das 
eim  geschwindet  66),  -gemach  (Ü).  vn- 
(17),  on-  (21),  am-  (8),  a-  (67,  133,  152) 
-mechtig.en-zukkuug(l,  12,  es),  t  -zigung 
(1).  czutunge  {a^).  ende  (19).  twalm  (9). 
ein  indrii-ck  (74),  -ckung  (63)  des  geistes. 
entbreitten  (49.  i.  q.  entpretton  bm.  259I'). 
vberswingunge  (62).  swindung  (74).  be= 
swimelinge  (11).  erstitzung  (88).  ein  er= 
stumuug  o.  entsetzung  des  gemuts  (Da.s.). 
ents.  der  sinn  (88). 

*Extaspex  f.  Extispex. 

*Extat  vb.  imp.  der  oben  stet  (5).  eyner 
oer  o.  (7j,  ober  (133),  vber  (66,  67)  stat. 
der  abe  steet  (18).  der  vber  stet  (21). 
der  (23),  dar  (22)  af  steyt.  vß  stet  (110 
sim.).  auß  steet  (i34).  vberstat  (&9,  70). 
het  ys  (132). 

Extemplo  v.  Extimplo. 

Extendere  hd.  nd.  vz-,  ut- recken, 
vyßtrecken  (132).  hd.  vß-strecken,  -span- 
nen (67),  -stigen  (17).  ober  treyten  [i. 
excellere  l  transgredi  3 ).  vber  gon  in 
sünden  (6.  cf.  excedere).  ragen  t  streven 
(22b).  spie-,  varr.  spi-,  spei-ren  («._  dila= 
tare  vt  venatores  faciunt  75.  cf.  speirwat, 
speyerwaden  Sm.  3,   575).   firdeno  {prs. 

141). 

Extenebrare  erleuchten  (9). 

Extensus   doon,   stref,   vtgherecket 
(23). 
*Extentera  i-.  Exentera. 

Extentus  flach  (75). 

Extenuare  dünnen  (8at>,  9,  23).  don= 
nen  (99).  hd.  nd.  dünne,  hd.  dun,  dünn, 
dynn,  tun  (133),  diu  (18),  donne  (17), 
don  (21).  doeu  (132),  derin  (7),  dumm 
(134),  durehl  (1)  machen,  maken. 

Extergi  -  faeium  (129,  i47,  Gl.  m.), 
-phanum  t  -mentum  (76)  *.  mappa  (7C, 
129),  togiUa,  gausape,   faci-,   manu- 

28  * 


t?LM) 


KXT 


terRium,  -muiidvuu,  -piarium,  tergi 
montarium  (i*9).  dwele  (U7).  | 

Exterior  homo  ko-,   var.   kc  -  rppol 

m.  ^rti^- 

♦Exteris  r.  Exterris. 

Exterius  //</.  vli-,  luili-,  ussi;-  (6) 
-weiitlig,  -windic  (21),  -wenig  (fi).  von 
vßon  (fisl.  van  buysscn  (i32).  cn  but«Mi 
(2:^). 

Extemiinare,  f  extiriare  (7h~)  (cf. 
extrudere)  /h/.  vz-,  vIJ-,  vs-  (6),  auß-, 
vol-  (75),  tolloii-  (7),  ver-  (b^) ,  nd.  nt- 
endcn,  -siMiden  (18,  134),  -stoßen  (18). 
nstosson  (Jo).  hd.  zn-stozzen,  -stoßen, 
-stoißen  (7).  -schoßen  (21),  -stören  (8b). 
t<>  stoten  (23).  vß-  (25),  v'-  (65)  -triben. 
v'wu.sten  f  virdirben  (19).  v'-wuesten  l 
-danion  (11).  v'stellen  (faci'em  9  &c.). 

Exter-minium,  -nium  (76")  hd.  vß 
cndnnge.  nd.  ut  endinge.  vorstorunge 
(8).  zn  Stornisse  (8^). 

Extemvun  vß  wenig  (17).  vß  vendig 
krig  (8). 

*Exterogenia  ?'.  Eterogenia. 

Ex-,exs-(ioo)  -temuB  vremede  (loo). 
de  butt>rste  (23). 

Exterrere /k/.  er-,  ver-(i32') -schrecken, 
ersrecken.  vorschercken  (3).  v'veren(19, 
23). 

*Exter-,  exte-  (es),  cf.  extor-ris 
elend-e  (11).  -ick  (19).  vß(uo),  buyssen 
(i32)  lands. 

Exterritus  v'veert  (11). 

Exterus  vrem-ede  (loo),  -de  (99). 
*Exticare  vz  bi'ennen  (8^). 

Ex-,  f  exis-  (9)  -timare  ahten  (6). 
achten  (23V  wenen  (9). 

*Extima-re,  -tio,  -tor  v.  Exactiona- 
re,  -tio,  -tor. 

Extimere  sere  furchten  (8),  vorch- 
ten  (9). 

*Extiinplo  (Mss.  mog. ,  nie  extemplo) 
hd.  nd.  zu-,  to-hant. 

Extimus  hd.  der  leczte  (9),  leste. 
*Extinctoriuin  liechtschirm  (75). 
Extinctus  geleschet(19).  gheleeschet 

(11). 

Exting-uere,  -uuere,  -were  hd. 
leschen,  vß-,  nd.  ut-1.,  -1.  en  lecht  (23). 
loschin  (6).  leescheu  (11).  hd.  vß-lessen, 
-leßen,  -blasen,  -don(18)-,  dempen.  blis= 
gen  (99).  doden  (132  shn.). 

Exti-,  i  resti-  (147),  extir-pare  (,,a 
stipare;  /.  emittefe,  euacuare  Br.  &c.) 
ydell  (132),  zu  nicht  (110)  machen,  idel 
{  ledich  maken,  ruymen  (i47). 

*Extipex  V.  Extispex. 

*Extiriare  v.  Exterminare. 

*Extirizare  zerteneu ;  vnde  in  pas= 
sione  extirizaverunt  (76). 

Exttr-,  t  extre-  (7c)  -pars  (i.  ab= 
stirpare  75 ;  cf.  exstipare)  roden  (22'>). 
hd.  nd.  vz-,  ut-r.  hd.  vß-,  auß-,  vyß- 
(132)  -raden  (21,  66,  132),  -rayden  (133), 
-reiden  (67), -ruoten^  wurzeln  (7),  -ruten 
(65),  -rutteu  (65  var.,  no), -ritten (6),  -rit= 
ten(76),  -reutten,-reytten(6'ic),  -wortzeln, 
-roffen  (es),  -graben  (8^).  auß-reuten, 
var.  -rutteu  vß  dem  geschlecht  (75).  ut- 
wortclen  (23),  -plucken  (11). 

Extis-,  extas-  (76),  t  extir-  (67), 
t  exti-  (66  &c.),  extin-  (i47)  -pex  koche- 
1er  (132).  gockler  (es),  warsager  (110). 
wairseger  &c.  (U7). 


EXT 

*Extole8  V.  Extalis. 

Extollentia  (/.  excellentia  q.  u.)  er- 
h('l)ung  (65,  75,  110).  vpheuiughe  (132). 
virliohcyd  (19).  hochfertig  (9).  hoffart 
(8''). 

Extollere  hd.  er-,  vor-  (18),  ufF-  (8), 
vber-  (1,  9)  -heben,  er-  (23),  ver-  (132) 
-heuen.  vÖ' erhaben  (6).  erhogen  ifi^). 
virliohin  (19). 

*Extollere  ?-.  Excolere. 
Extorquere  hd.  nd.  vz-,  ut-pinigen, 
-mauen  (11,  19).  p.  l  zwingen  (21,  75). 
hd.  vz-,  vß-,  auß-zw. ,  -twingen,  -tru: 
cken,  -drucken,  -pressen,  -kragen  (12). 
ab-twingin  (17),  -triugin  (8,  9).  erkrigen 
(13).  ut-dwuigen  (23),  -dringen  (22), 
-parsen  (11).  vysspreitzen  (i32). 

Extor-ris,  -is  (es)  elendich  t  vremt 
(132).  eilend  (110).  ifremd  (es,  110).  baU 
lyng  den  dat  vuyr  in  den  land  verbai= 
den  is  (i47). 

Extorsio  ge-,  be-  (S*»)  -twang  (8»^), 
-twanck  t  abetwingunge  (9).  notigung 
(65). 

Extortus  hd.  vz  sim.  ge-twungen 
(8b),  -trungner  (65),  -truckt  (110), -druckt 
(68),  -zogen  (3,  17),  -presset,  -preßt, 
-prest,  -preßin  t  -wonden  19).  vyßge= 
spreytzet  (132).  wtghe-parst,  -woiinen 
(11). 

Extra  hd.  yz  (5),  vß,  vs  (6);  vß- 
wendig  (65),  -windick  (19).  nd.  ute  (23) ; 
buten  (99);  on-  (11),  en-b. 

*Extractare  {cf.  extricare)  berichtin 
o.  uff  dechtiu  (8). 

Extractio  außzug  (75). 

Extrahere  vß  czyehen  (19).  wt  tieu 
(11).  ladwergen  (49). 
*Extraneuni  v.  Extremum. 
Extraneus  hd.  nd.  vz-,  ut-lender. 
vß-lenden  (13),  -lensche  (17),  -leyder  (18). 
ause  leudiger  (6  7).  eyner  vß  dem  lande 
(21).  ein  fromder  (6).  from-mede  (19), 
-de  (17).  vreemde  (11).  vrimde  (99). 

Extraordinarie    vßwendig    der   oi"= 

deulichen  zyt  (65). 

*Extraportare  außtragen  (75). 
Extreme  endlich  (75). 

Extremitas  daz  laste-  (5),  hd.  nd. 
die.  de  lesti-,  Ictsti-  (ee,  151),  letste  (67, 
152),  letzi-  (70),  leste-  (133),  liste-  (21), 
vßer-  (69,  110),  ausser-  (134)  hd.  -keit, 
jirf.  -cneit.  leczhait  (4).  endunge  (75). 
das  end  (110).  dat  ende  (132).  das  vß= 
wendick  (19). 

Extremo  hd.  zu  dem,  ziim  (67),  czum 


las-,    hd.  letz-,    lets-ten.    zu-letzt  (110), 


(4),  nd.  t^n    (132),   demme   (22),   to   (23) 

-letschst  (es). 

Extremum  ein  (4),   daz   leczte    (5^) 
ende. 

j  E.  digiti  das  forder  teil  am  finger; 
I  e.  terre  dz  ende  der  weit,  das  letzt, 
:  var.  letscht  t  iungst  teil  (65). 

E.  Judicium  dz  letst  gericht  (76). 

,  E.  primum,  pr.  e.  (23,  46),  extra= 
I  neum  pr.  ( Vocc.  ex  quo )  hd.  daz,  das, 
j  nd.  de,  dat  ( 132 )  erste,  vorde-rste,  -r 
I  (3,  23,  46,  76)^,  -st  (uob),  -rest  (134),  -rst 
1(110,  152),  forderst  (i52),  vurste  (132) 
j  ende,  e.  to  ersten  (23),  selten  end.  das 
;  vsser-teil,    varr.   -teilt,   aussertail    (iio). 

extr-emum .     -  aneum    vltimum     hd. 

daz  nd.  de  leste  siin.,  hinderst  (6)  ende. 


EXU 

*Extrepar6  v.  Extirpare. 

*Extr-ex,  -ix  (76)  (t.  occiput,  ponterior 
pars  capitis)  nowe  (Of.  2,  ins),  nac 
(Gl.  Mar.),  iiack  (8).  nacke    (9).  nol  (i27, 

Of.    4,    1131). 

Extricare  hd.  nd.,  vff-  vp- losen, 
hd.  -lozcn  (4),  -loßen,  -lossen,  -loesen, 
(132),  -lesen  (18,  69),  -lassen  (67).  enflos: 
sen  (sie  152).  hd.  cnt-  (es),  vß-,  auf-  (9), 
nd.  ont-  (132),  ut-vlechteu.  Arf.  vß  riben. 
nd.  ut  wriuen.  außziehen  (75).  uffen  (17), 
offen  (9)  l  berichten. 

Extringere  vff  stricken  (110).  vyß 
bezwanck  doen  (i32). 

Extrins-ecus,  -ece,  -ice  (i.  ab  extra) 
hd.  vßwendick  (19),  außwendig.  vßerlich 
(65).  vßwart  o.  von  vsseren  (110).  vyß= 
wart    off  van    buyssen    (i32). 

*Extrin8ecu8   a  um  (i.   extraneus) 
ein  fremder  (es),  fremd  von  vs8en(iio). 
vremt  van  buyssen  (132). 
*Extrix  V.  Extrex. 

Extrudere  hd.  vß  stoßen,  aus  stos^ 
sen  (9).  extrodere  i.  exterminare  (76). 
*Extruere  (X  pro.)  Verstössen  (67, 

152). 

Ex-,  exs-truere  hd.  nd.   zu-    (7),  v'- 

storen, -storn  (i5i).  zer-storen  (6)  -steren 
(76).  erstorn  (i34).  tzymmeren  (es,  132). 
timbren  (99).  bawen  (9).  buwen  (8).  vß-b. 
(uo),  -buen  (17). 
Extum  V.  Exta. 

*Extum-ulare,  -ilare,  -bare  (75.  cf. 
effoderei  ( c/.  excumulare)  vz  grabin  (S^ 
sim.).  wt  grauen  (11). 

Exuberantes  entwente  kint  (74). 

Exu-berare,  -verare  (8),  -brare  (11) 
genügen  [S^^,  9).  gnugen  (17).  beknyg= 
lig,  Marg.  genogen  (1.8).  fruchtberen  (69, 
134).  vbergeuglich  sein  o.  werden  (75). 
vuden  (19).  voden,  wt  vloyen  (11). 
*Exuberatus  &c.  v.  Ablactatus. 
*Exubrare  v.  Exuberare. 

Ex-,  exs-udare  hd.  sweyßen  sim., 
schwitzen,  vß-schw. 

Ex-,  exs-udatio  außschwitzung  (75). 
*Exuere  ist.  exurere)  brujen  (99). 

Exuere  hd.  vß-zehen  (5),  -ziehen 
-zyechen  (66),  -jechen  (sie  76),  -cziheu 
(4),  -eigen  (13),  -dim  (17),  -thon,  var. 
-thuon  (110). 

*Exu-  V.  Exf-estucare. 

Exugia    ags.    gihsiuiga    l    gescinco 

(Gl.   in.). 

Exul  hd.  nd.  e-,  el-lende,  -lender. 
v'wyset  (12).  ein  verschickter  (es),  ball- 
yng  (147),  -inch  (i32),  -iet  (si). 

^Exula-nus  (17,  76,  147),  -ticus, 
exol-onus  t  -aticus  (76)  elende  (17). 
ballyng  meker  (147). 

Exulare,  -ri  (9,  es)  hd.  nd.  elenden 
(9,  23) ;  eilende  liden  sim. ;  iu  das,  dat 
e.  gan,  gayni,  hd.  geeu.  gebannen  wer= 
den  (110,  132).  verbannen,  ballyngleggen, 
ver-driven,  -senden,  onteynden  (147). 
*Exxda-ticus  v.  -ns. 

Exulatus  uytgelacht,  verdriven(i47). 

Exultans  vrolick  (23). 

Exultare  hd.  frau-,  freu-,  fre-  (9), 
nd.  vro-wen.  von  vssen  sich  frowen  (6). 
freud  bewiseu  vsserlich;  vff-spriugende 
i  -springlich,  var.  -spruncklich  freud 
(65).  sich  erheben  vor  freuden  (65),  freud 
i  sich  emboeren  (ss).  fraude   han  (7). 


FAB 

freude  driben  (17).  frelichen  laßen  (13). 
bliden  (99). 

Exultatio  frölich  geleße  (9,  63), 
geberd  (es),  geberd  (es),  froli-chkeit  (10), 
-ch  (12).  vßspringende  vßerlich  freude 
(es),  wunn  (es). 

*Exultio  vrfehe  (74). 
Exiindare  vber  flißin  (8  sim.).    vlo- 
eyen  als  die  see  (147). 
*Exungia  v.  Axungia. 

*Exupera    patricalis    {i.    tetrahit) 
gliedkraut  (i43). 


FAB 

*Exuporivim  v.  Exoporrium. 
*Exu-  V.  Exei-pulum. 
*ExuLrere  (x  exuere)  uß  ziehen  (7). 
Exurere    v'brunnen    (17).    v'barnen 
(11).  bornen  (8b).  vir-b.  (19). 

*Exurgere  hd.  vff-,  entgegen  vff-, 
nd.  entieghen-stan  sim.  oiF  stayne  (l33). 
vp  staen  (1S2).  engegen  ston  (6).  elen= 
den  t  abtwingen  ( :  urgere,  X  exulare !) ; 
exsurgere  auf  steen  (9).  exs.  uffsten  (8). 
Exustio  brujnge  (99). 

*Exustulare  würgen  (123). 


FAC 


221 


Exustus  außgebrennet  (e4).  v'brant 
(8^).  v'barnt  (H). 

Exutus  vß  geczogen  (19).  ut  getagen 
(11).  ge-trent,  -scheiden  (es). 

*Exuverare  v.  Exuberare. 
Exuuie  cleider  (8).  alte  (ts),  aide 
(9),  alt  (16)  cleider.  vßgezogen  hämisch 
t  cleider  von  den  finden  (110).  vyßgetzo= 
gen  harnes  t  cleydere  van  den  vyanden 
(132).  hader  75).  hude  (99).   vordel    (81). 

*Exuuire  cleyden  (8^). 


F 


F  in  Hss.  öfters  Pf. 

Paba  hd.  nd.  bone.  hd.  bon,  pon  (1) ; 
bün  (4),  pun  (75),  bane  (3),  pan  (2).  boen 
(132). 

P.  confracta  knutschte  bonen  (iss), 

P.  fresa  v.  Presus. 
*P.  inuersa  v.  Scrophiilaria. 
*P.  lupina  wilt  bonen  (47). 
*Paba-,  fabi-  (134)  -eium  {l.  q.  fit  de 
fabis  76)  hd.  nd.  bonen-,  bone-  (i32, 1S2) 
-stro,  -stroe  (19,  132,  152),  -strow  (67,  68), 
-straw  (69). 

Paba-go,  -lia  außreuttere  von  den 
bonen  (iss).  wild  st.  iohannesbrodt  (143). 

Pab-aria,  -ria  (9)  {i.  crassula  143) 
drus-  (9),  druß-  (8)  -worcz.  puck  (7S). 
fotz-zwang,  -wein,  fetthenne,  donderbone 
(143).  lu-  (47),  lo-  (96)  -meke.  linrieke  (85). 
*Pabariuin  (bohnenzoU  &c.  Ki.)  eyn 
bon  bry  (17). 

Pabarius  {i.  cantor  Br.)  ein  bonen- 
(68,  110),  bon-  (132)  -esser.  sengher  (147). 

Pabella  fabe-le  (11),  hd.  -1,  -11  (133). 
mer-el  (75),  -chin  (8,  9). 

Paber  s.  hd.  nd.  smit.  hd.  smid  (1, 
5,  21),  schmid,  schmit,  smet,  smeth  (18), 
smyedt  (10).  ein  Werkmeister  in  herter 
materie  (93  sim.).  handtwerker  (91).  adj. 
behynde  (13).  sinniger,  hubscher  (74). 
f.  ahenarius  v.  h.  v.;  calcarius  sporer 
(91) ;  cultrarius  meßerer ;  laminarius 
pladtner;  vascularius  scheffler  (111). 

*Pabera  v.  Palera. 
Pabercula  v.  Pabra. 

*Pabicium  v.  Pabacium. 

*Pab-  {aus  tab-),  put-,  putr-idus 
vuyl,  onvarsch  (147). 

*Pabiuin  {aus  aubium)  v.  Chelidonia. 

*Pabo  V.  Pabulus. 

*Pabobalsamum  v.  Poliatum. 
Pabor  fut.  reden  wirt  (17). 

*Pabr-a,  -issa  (oi.  m.),  -isa  (Br.),  dem. 
-illa,  fabercvila  {i.  fabri  vxor)  smydin 
(9).  smedin  (8). 

Pabrat-eria,  -ica  (7e)  i.  locus  t  ciuitas 
vbi  habitant  fabri  (76  sim.).  smid-getzier 
0.  -stat  t  du.  campanie  (74).  der  werck- 


luyde    tzyerong;   i.   ergasterium  werck= 
stede  (147). 

Pabre  adv.  sinlich  (9).   kunstich  (67 

Mrg.). 

Pabre-,  fabri-facere  hd.  meisterlich, 
o.  kunstlich  (9)  machen;  smidden. 

Pabrefactus  künstlich  gemacht  (9). 
-um  das  is  kunstich  behende  gemaecht 

(67   Mrg.). 

*Pabria  v.  Fabaria. 

Pabrica  hd.  smide  (5),  schmide  (67), 
sinitte,  smidt  (1),  Schmitt  sim.,  smith 
(18),  smit,  smitten,  schmitin  (70).  nd. 
smede.  geczcvwe  (100).  hd.  nd.  gebu-we, 
-wet  (10),  -de  (5),  -w  t  ge-rust,  -rüst, 
-ryst  (es  varr.).  bauw,  werckstat,  feuer= 
pfeyl(64).czymmer  (19).  tzimmer-y  (125), 
-inghe  (132).  timmer  (11).  ordenung  eyns 
buwes  (iio).frabriea  gepaw  (1). 
*Pabrica  v.  Falarica. 

Fabricare  hd.  smiden  sim.,  buwen. 
hd.  nd.  smeden.  meisterlichen  machen 
(75).  zy-(iio),  tzy-(i32),  ti-  (11)  -mmeren. 

Pabric-ina,  -a  smidtin  (74). 
*Fabricola  v.  Pabrilla. 
*Pabrifacere  v.  Fabrefacere. 

Fabril-e,  -is  (49,  99),  -ia  {pl.  8,  9, 
11,  108)  hd.  smide-,  sm.ede-  (i32),  smet- 
(8)  -gezauwe;  smidde- (12),  schmid- (1S2) 
-gezau;  smid-,  schmid-,  smit-gezug,  -ge= 
zug(6),  -zeug  t  -geschirre  (74),  -geczeug, 
-gtzeuge  [sie  isi),  -geziech  (49).  smyeae 
gezuck  (10).  eyns  smedes  getzowe  (132). 
en  sm.  touwe  (11).  ge-t.  (99,  lOs).  en 
smede  towe  (23).  geczewge  (9). 

Pabrilla  v.  Pabra. 

Fabri-lla,  t  -cola  (4)  smydde   stöbe 

(19).   ein  schmette  {i.  parua  fabrica  4). 

*Fabri-na,  -us  (iio^)    smisse   (lOs). 

smydtstede  (132).  schmitte  (68).  schmit 

(HO). 

Fabrissa  &c.  v.  Pabra. 
*Pabrius  v.  Pabrina. 

Pabula,  ffagula  (5)  hd.  nd.  mere. 
hd.  mer,  mär  (3,  134),  mar  (1),  mergin 
(5).  fabel   (110  &c.).    gedieht  red  (110). 


sage  t  gesweczte  {pl.  62).  saghe  (107). 
fabulae  aniles  tant  vnd  maere  (i26). 
*Pabulanius  v.  Pabulonius. 
Pabulari,  -re  (c/.  babulari)  hd.  nd. 
mere-,  hd.  mer-,  mär-  (134),  meren-  hd. 
-sagen,  nd.  -zeygen  (23).  mege  {sie) 
seghen  (22).  mer  sprechen  (3).  reden  me 
sen  (17).  meren  (74).  fabu-  t  quacke- 
lieren  (88).  fabelen  sprechen  off  sagen 
(132).  fabel  0.  gedieht  ding  s.  (110). 
schwetzen  (65,  88).  schwatzen  vnd  vn= 
warheit  sagen  (e4).  kosen  (8,  9,  65). 
claffen  (19,  78).  klappen  (11). 

Pabularius  saghen  seggher  (107,  sim. 
108).  fabel-sprecher  (132),  -sager  (es). 

Pabulator  mere-  (74),  mer-  (75), 
maghrle-  (128)  -sager.  tandter  (i28).cleffer 

(110,    132). 

Pabulatorius    klapperhaftiger   (es). 
klappich  (11).    ein  fabelschriber   (110). 
*Pabulatrix  mersagerin  (75). 
Pabulo  fabuleerre,  die   saghen  ver= 
trect  (108).  fabeldichter  (110  &c.). 

*Pabulo-  (9,  74,  76),  fabula-nius  mer 
tichtir  (8,  9).  meretichter  (74). 
Fabulositas  sagmser  (126). 
Pabulosus  klapperer  (es). 
*Pabulus,  fabo  cleffsche  (17). 
*Pabundus    {versch.    von   facundus) 
i.  loquax  (76,  129). 

*Pfaeaster  {i.  gumphus.  cf.  fagus, 
falcaster)  huffnagel  (19). 

*racca  {st.  vaeca)  kuwe(5b).  kuoe  (8^). 

*Paccüiium  {st.  vaec.  q.  cf.)  heydel= 
bere  (5^).  faccinea  {sunt  fraga  quedam 
76)  erd-  o.  bran-ber  (76).  erdper  (3). 
heydelber  (3,  4).  factimen  erberbaum; 
faxinaria  erber-  var.  er-krut  (7S). 

*Pacecies  &c.  v.  Pacetia. 

*Paeelus  v.  Paselus. 

*Pacera,  g.  -re  aventuer,  fabel,  saghe 

Pacere  hd.  machen  o.  tun  stm.,  dun 
(8a'>).  m.  etwaß  (7),  icht  von  icht  (21),  vst 
von  nicht  (n  ausgestr.  5).  maken  icht 
van  nichte  (23),  ichte  (22).  doen  (11). 
faeit  deyt  t  doyt  (ss) 


'OOO 


FAC 


♦Pacea  {^anUtra  ai.  m.)  v.  Fasoes. 

♦Fnoes-core,  -sero  r.  Fnciscere. 
Face-tia,  -cia,  -sin,  -cies,  -sies,  i>l. 
facitiae  r.>i)  (i.  curialitus)  htl.  luil)i- 
(f)'",  hui)-.  Iiop- ('.)),  m/.  lioiu'-,  hacl-  ^ll) 
-scht'it.  Iiuhi.s-  iSi»),  hubs-  fil),  lml»lJ- 
(^ISi,  hof-  (lasK  rlug-  (uo)  -liolt.  hul)o^ 
silu-yil  il!tV  hubsililiait  (,1).  -kcyt  (7). 
-eit(*).-lii.'ln'it  (KU). hubsflii- (««'»,  huhsilu'- 
(8),  hubschi}?-  ^tii»,  70,  i.5i),  hobiscli- 
(133,  152),  ht'lHiih-  (ii,  67)  -keit,  -eit  (6). 
hoft'-  l  maiiiiT-lichcit  (fis  .?/??}.").  ein  hofo- 
lic'h  gi't-wft/.  /  seliympfiVcdo  (ni  sim.). 
ag».  j:;jiu  (üi,  i3(!). 

Facetus  (i.  curialis,  vrbanus)  Inl. 
luib  isi-ho  (5),  -osihc  (19),  -iscli  (.")'',  81"), 
-sclio,  -seh.  -s  (12,  21),  -ß  (18).  hyp.?ch 
(67,  68).  nd.  ho-  (i.'Ja),  hon-  (22),  haii- 
(23)  -osch;  haefsch  (11).  hopschi-  rt'clo 
an  yni  hat  i9).  ein  kluger  o.  hoffcliflier 
i-oiler  (64).  hof-,  hof-  (6)  -lic-hor  (G,  7i;), 
-lieh  (110).  \^hubsch,  h.  i^  zu  (66  &c.), 
zy-  (67,  68],  zi-  (134)  -chtig.  schympflF- 
lich  (ot\  -Ig  (12G\ 

*Facia  ( X  fauces  ?  cf.  facias)  goumo 
(ui>. 

*Faciale  (anders  ci.  m.)  v.  Faseia. 
Facialis  icf.  fascialis;  Gl.  m.  3,  44?) 
snidig  (sindig?  7.  X  acialis?\  -lis,  -le 
ein    gemacht    antlitz,    anzlit.     scheu-, 
schal-liart,  schanipar  (H.)  vcut.). 

*Facianus  r.  Fasianus. 

*Faeias  (</.  faei-a,  -es)  wangun  (Gl. 
Cass.   rf.  Dz.   Ävtb.    18.")). 

*Faciculus  v.  Faseieulus. 
*Faeidire  v.  Fastidire. 

Facies  ant-litz  eyiis  diers  (7),  -lit 
(6),  fid.  -litzc,  7id.  -lat.  antz-litze  (27*', 
133),  -let  (K)),  -elt  (21).  ancslat  (14). 
hd.  aiige-sieht,  -seehte  (19). 

Facies  du  wirdes  dun  (17). 
*Faciet-enus ,    -inus    (5^)    hd.    mit, 
mitte  (18)  dem  aut-litze,  -lit    (6),   ancz- 
licz  (18),  -elit  (21).  7id.  myt  deme  anlate 
sim. 

Faciletum  r.  Facitergivtm. 

Facilis  hd.  nd.  licht ;  1.  zu  lerue  (19), 
zu  leren  (i32),  zu  lernen  (69  ,  uo),  toc 
leren  (11),  om  tzo  1.  (132),  zuthumno), 
zu  arbeyten  (65).  liht  (6).  hd.  lichte, 
leicht;  1.,  Icucht  (67),  leychte  (9)  zu  lern, 
zu  lernen,  lichtlich  (7.5).  ring  (1).  ring= 
fertig  (62).  ring  zu  geschehen  (75).  ge- 
ring (2). 

Facultas  lichte-  (8),  leychti-  (9), 
ringtha?tig-  (i28)  -keit.  vermegenlichait 
zu  gnottem  (91). 

FaciUter  lichtl-lich  (8),  -liehen  (8»>). 
leychtelich  f  kun.«t  (9). 
*Facillare  v.  Vacillare. 
*Facilo  &c.  f.  Fadulus. 
*Facinare  v.  Fascinare.  Farcire. 
Factno-,    facine-     11)    -rosus   vol 
boßheit  (110),  mlßdat  (68),   van  quader 
dait  (132).  misdadich  (11). 

Facinus  hd.  nd.  misse-,  mis-  (22), 
hd.  miß-dat.  -tat  (76,  uo),  -tot  (6,  9), 
-dait  (5,  132).  meyntath  (100).  hd.  nd. 
sunde.  ding  0.  tat  die  den  andern  schadt 

(75). 

*Faciola  (i.  ora  vesümenti)  ain  säum 
(tg).  .«am  an  einem  klaide  0.  ger  (74). 

*Faciscerc  [aux  faces-cere,  -sere  x 
fatiscere)   begerlich  tun  (9    sim.).  sich 


FAC 

giin  auflf  tuon  («4").  gar  müde  werden 
ader  machen  (17).  faces-cere  (110  &c.), 
-sere  /.  cum  desidcrio  faccre  l  vcKsare 
l  rccedere  ^Iir.  &c.)  facisso  i.  incipio 
facerc  l  cum  des.  fucio  (76).  facisci  i. 
abundc  faccre  (76);  mnltum  anhclure  (66 
ic.i;  /.  faxare  off'te  thtin  (75). 

Faeitergium  .swiMikii  (üS).  fescetraga, 
fezcetragi'la  1/.  palla  cf.  f),  50i).  fatzo 
lin,  fatzeun-,  tock-lein(7it.fasciter-givun 
(.Sinn.,  Pap.),  -ium  (/.  palla)  sese-  {sie 
121),  feze-  (Sum.)  -traga.  ftici - tragula, 
-tergula  yi.  tnappa  Ol.  m.),  -tergulas  [pL 
111  ifecitrag-hi  iiiO,  -ele  iiot).  -tergium, 
-terium,  -letuni  antlitztuch,  vif/,  faeilct 
(75).  -thera  est  cestis  va7'i/K  coloriötis 
decorota  (7ii).  -tera  i.  vestis  polimita 
gemalts  cleid  (75).  klaide  von  mancher^ 
leyfarbc  (71). 

*Facitiae  v.  Facetia. 

*Facitragula  z>.  Faeitergium. 

*Phacolia  (cf.  Gl.  m.  i-.  phacuUa)  bake 
van  en  verke  (147). 

*Facta  r.  Parca. 

Fac-,  facti-tare,  fastieare  {q.  v.)  gern 
thuu  (iio).  dickwil  doen  (132). 

*Factinien  v.  Faccinea, 

*Factinosus  v.  Factiosus. 

Fae-tio,  gew.  -cio,  -io  (7)  {i.  proditio 
Br.)  v'ret-nuÜ  (7g),  -niß  (7).  zu  sainmen 
swerunge  (8,  9).  wandelunge  eyns  wesens 
(8).  michil  wand,  eynes  dinge.'' ;  meldunge, 
betrigunge,  lystickeyt  (9).  bitteruge  o. 
listekeit  (8).  gmaehuiig  (75).  strit  (Sum.). 
rott,  parteiung  (88). 

Facti-,  gew.  facci-,  factin-  (76)  -osus 
hd.  nd.  strit-,  hd.  strid-,  streit-,  werck- 
(75)  -haftig.  hd.  nd.  argelis-tig,  -t  {sie 
152).  strijt-  l  partij-achtig  off  p.-inachen 
offmeutmeclier  (132).  widerstritisch  party 
0.  p. -machen  o.arbeytsam(iio).gescheftig, 
boßhaftig  (Gij.  widemerig  (81*).  v'reder 
(10).  betrieger  (8).  botriger  (10). 

Factitare  v.  Factare. 

Factum  dayt  (19).  daet  (11). 
"^Facula   ( st.    vaccula   cf.  facca )   v. 
Bucula. 

Facula  d.  fax  cp  v.  1)  hd.  nd.  fackel 
t  wisch,  cleyu  f.  (8),  weysch  (8'').  fakel 
t  wiße  (18).  hd.  wusch,  wusclie  (19,  133, 
152),  wosch  (5),  woße  (21),  wiscz  (13). 
blas  (13,  23).  tortys  (100).  lorre  (147). 
liechtstab  (75). 

Faculare  vackelen  maken  (147). 

Faculen-tia,  -a  hd.  schyn,  schein, 
scheyne. 

Factilentus  scheinlicher,  lauter  (74). 
schiiu'iide  l  ciaer  (11). 

Facultas  hd.  mugeu  (1),  macht,  m. 
der  zeitlichen  guter  t  der  kunst  vud 
wirdigkeit;  zunfft  (7.i).  hd.  nd.wr\-,  vrig- 
(22),  frei-  (4)  -heit.  hd.  rieh-,  reich-  (9) 
-tum.  konst  (17). 

Faculus  V.  Fadvilus. 

Facvmde  v.  Affatim. 

Facundi-a,  t  -tas  (74)  Sprech-  (8), 
gesprechi-  (9),  redsprechig-  t  wolredig- 
(65),_  redesam-  (51»),  redsam-  (1,  4,  74), 
redlig-  (74)  -keit.  wolsprechung  (68).  gut 
gesprech  (110).  schoen  sproche  (132). 
fraschmundigkeit  (74  cf.  Fr.  1,  288^-  Ob. 
408  *  ahd.  frastmunti  secretum?).ags.1ihooi 
(94),  pucod  (136). 

Facunditas  rede-samekeit  (,ö),  -sam= 


FAG 

heyt   (22),   -samichcyt   (23),    -ßemkeid 
(17),  -suiiikeyt  (18V 

Facundus  {cf.  fabundus)  hd.  nd. 
redesani.  hd.  red-sain,  -sum  (18),  -lichcr 
(74),  -bar  t  -bcr  t  -per  nr,),  -dig  (7); 
red-,  ret  snreehig;  wol  reuender  (04,  65), 
-sprecheuue,  -ge.«j)rech  (76),  -gsprcch  0. 
-brcdt  (88);  sprochig  (7),  sprechig  (8), 
be-s|)r.  (12);  gc-sur.  f  -Hprachig  (75), 
-spreche  (9, 4),  -.sprach  (126),  -sprege  (13). 
fraschmuuder  (74). 

*Ffacuu8  {.lt.  vacuus)  ydel  lechtig  (.ö^). 

*Fachelizare  v.  Falelisare. 

*Fadex  (herba:  st.  frutex?)  stude 
(8,  9k 

*Fadiiun  &c.  v.  Vadimonium. 

*Fadulus  eyn  fes.ser  (17).  vessel(13). 
faidulus  füzzil  (Gf.  3,  737  s(p).  faidilus 
fczel,  swertuezz(!-l  (Gf.),  -r  (Sum.).  ueßil 
(104).  ueizil  (127).  faidilus  fezel  (Gf.). 
sechel  (117).  fagidulus  swcrtzfessel  (74). 
vagidilus  ix  vaginaPj  suertuczel  (Gf.). 
facilone  fazzil;  fascinolae  uezzil  (Gf.). 
facilones  fezzil  (Gf.).  faltstole  (104.  X 
faltilones).  fascilo  fescil  (104).  fazinole 
fezzil  (i3i'').  fasselas  faciun  ((;f.  hier- 
her?). Cf.  faculus  l  facilus  Gl.  m.  3,  447. 

*Ffafus  V.  Fauus. 

*Faga  {cf.  fagalla)  worffschufel  (19). 
schof  gauel  (11). 

*Fag-alla,  -uUa  (19)  gabbel  (19).  eu 
gauel    11}. 

*Fagari  yaus  (paYEiv  xfagus)  essen; 
puehelpetzen  (74). 

*Pliagedena  der  worm  (125  sim.). 
*Phageli-cus,   -dus  (110)  i.  comedens 

(Voec.   ex   quo,   Gcmmaei.   essender   (74). 

*Pha-gelium,  -legium(i34)  i.comestio 

(Vooc.  ex  quo,  Gemmae).  CSSUllg,  speise  (74). 

*Fagidulus  v.  Fadulus. 

*Pliagifacetus  i.  honentus  hospes  &c.\ 
honeste  comedens  t  est  über  &c.  (Vocc.  ex 
quo,  Gemmae).  erwirdiger  gast,  hübscher 
esser  (75).  ersamlicher  eßer  (74). 

*Fagiinentuin  c.  Fag-inetum,  -inen= 
tum. 

Phagin  v.  Fagire. 

*Fagina   [i.  coopertorium  &c.    76.   st- 
vagina)  scheyde  (3,  5^).  schneide  {sie  4). 
Fagina  puochchiniu  (127.  cf.  sq.). 

*Fagi-netuni,  -mentum  (76)  i.  locus 
vbi  abuudant  (Br.),  habitant  (76)  fagi. 
puch-enwald,  var-  -erforst  (75). 

Fag-inus,  -ineus,  -mus  (76)  hd. 
buehin;  b. ,  biechin  (es),  boken  (i32), 
von  buchem  (uo)  holtz.  buchin  (6). 
buchhulcz  (21).  boken  (23).  bücken  (11). 
*Fagi-re,  -ri,  -o  {i.  comedo  76),  pha-, 
fa-gin  (Br.  &c.),  fago  (i32),  fagari  (q.  v-) 
{aus  (paysiv)  essen  (9  &e.). 

*Fagi-re,  -o  {i.  fleo  76.  st.  vagire) 
kinder  weynen  (.5^). 

*Fagitriciuin  {i.  fructus  fagi;  cf.  sq.) 
bnch-,  var.  biech-len  (uo). 

*Fagi-,  fago-  (Ki.)  -triticum  boeck= 
weytze  f'i32). 

*Fag-iuin  (129),  -men  (76)  i.  summum 
edificiurn;  aus  fastigium? 

*Fag-,  fagi-mentum  eckere  als  vou 
den  puchelu  (74). 

*Fagmus  r.  Faginus. 
Fagolid-ori,    -oros   (Br.),  -ores   (76, 
Pap.),  -ari  (76)  i.  du-  (76),  mandu-cantes 


PHAL 

sannas  l  seneci-as  (ci.  m.  &c.),  -um  i. 
bruen  kres  t  semina  (76). 

*Ffagula  V.  Fabula. 

*Fagulla  V.  Faigalla. 

*Faguin  puch  piiclilein  (1).  buch  (18). 
buechelli  (93).  bu-,  var.  bic-chel  (ö4). 
buch  ecker  (5  sim.).  bok  (23). 

Fagus,  fragus  (94)  hd.  buch-a  (95), 
-e,  puocha(i4i),  poiche(i04),  buch,  buch; 
eyii  buch-,  buchen-bauni,  bucbin  bom 
(b) ;  biochcu  (10),  bycge ,  Mrg.  buchen 
(13).  nrl.  boke  (23),  büke  (99);  bueken- 
(11),  bokeii-  (i32)  -bocin.  rt£^.y.boec-ae(94), 
-ce  (i3fi ;  uuoiianbca;n^e/(öriÄ?<fusarius) ; 
fau  boc  (136). 

*Fagus,  fugus  (75'^)  {i.  obex,  clauus 
in  axe  cf.  h.  vv.,  faeaster,  gumphus  &c.) 
lauer  am  rad  (75). 

*Faysanus  &e.  v.  Fasianus. 

*Faidilus  &c.  v.  Fadulus. 
Fala,  phal-a,  f  -tun  (17),  i  -o  (g. 
-onis  75),  i  -anduin(Ki.)  {i.  turris  lignea 
l  (lomus  vbi  imagines  &c.  venchmtur; 
pwta  ciuitatis  76)  arcker  (4).  ercker  (3 
&c.).  erber  t  holczen  tor  {sie  9).  hulczin 
dureu  (8).  hultzen  thurn,  var.  thur  {lö). 
ein  hulzener  turn,  var.  hilcziucr  tureu 
(64).  hülze  thürn  {pl.  9i ).  slag  t  lant-- 
were  (10  &c.).  slack  t  ein  lautwcrc  (3). 
vor-,  ])ol-werck,  holwig,  wyghauße  o. 
schranck  (74).  slach  (-13).  sclirancken  l 
valgattorn  vor  emer  stat  o.  schloß  (75). 
ain  leczin  vor  ainer  stat  (46.  cf.  Sm.  2, 
529.  Ziem.  217).  eyii  rinde  bäum  l  rinl)am 
(17.  i.  q.  hd.  reinbr'uun  nd.  nl.  rcnböm 
arhor  terminalis).hc\-ghiA  (21.  gall.hcMi-oy 
Gl.  m.).  perfert  (4).  halle  (110  &c.).  krom 
(110).  ain  hitt  (76).  een  blochuis  (lOs). 

*Falacarius  ein  mai-der  (6).  Verm. 
aus  falcarius  ein  mader. 

*Falagimen  v.  Falarica. 

*Falan  (8,  9,  76),  phal-an,  -on  (66  &c.), 
-anus  (7),  -ay  t  -ax  (23)  {gr.  i.  iniago 
lat. ;  locus  vbi  scruantur  sancti  9,  76;  cf. 
fala.  balafium?)  hd.  nd.  ein  bilde,  bille 
(17).  eyn  stat  do  man  heiltum  helt  (,8). 
Plialandum  v.  Fala. 
Fa-,  pha-,  pa-  (KL)  -langa,  flanga 
(5.  V.)  {häufig  X  fala ;  cf.  phalanx,  per= 
nestus)  hd.  nd.  stange  t  specr.  hd. 
stang,  staut  (21),  spere  (17).  win-ghmder 
{  -glender  (75).  pale  \iitis  17).  mast- 
(17),  loz-  (8),  los-  (9),  tzober-  (i25)-baum. 
zobii*-  (8),  czuber-  (9)  -stange.  scliar 
(8.  cf.  phalanx).  scar  (9).  pranghe  t 
stake  (22'').  staecke  (i47).staiidaert  (107). 
hamey  (107,  132).  kandel  (21).  kendel 
i  rynne  (5.  X  phala?  vgl.  das  Folg.). 
en  renne  bom  (23).  ein  schlag  ( 4 ).  ein 
slach-  t  drey-  l  ren-boem  (132).  eyn 
drei-  varr.  try-,  tryb-baum  (110.  i.  q. 
draey-boom  obex  versatiUs  Kii.). 

*Falanga  v.  Falangis. 

*Falanges  vor-rynner  (8),  -renner  (9). 
eyn  forrynder  (17).  Cf.  rcnböm,  rynne 
&c.  ■w.  fala,  falanga? 

*Plialangia  ein  schare  (23.  aus  pha^ 
lanx).  Stange  (125). 

*Falangls  eocamunti,  eokimundi  i.  q. 
uparitali  supervacue  ( Gf.  2,  su).  X 
fallax?  loie  fallanx  et  falanga  seil, 
turba  l  pertica  trugenhaftig  (76). 

Pha-,    fa-,  fal-langium   {i.   aranea) 
eyn  spyn  (110  &c.). 


FAL 

*Phalanter  v.  Palanter. 
*Falanus  v.  Fasianus, 
*Phalanus  v.  Falan. 

Pha-,  fsi-,  selten  fal-lanx(x  falanga) 
hd.  nd.  schare,  hd.  scliar,  scharvolcks 
(110  sim.).  schaer  (132).  schere  (22). 
tendeo  ((if.  3,  540).  schoz  (8).  geschos 
(9).  stang  (46,  102).  fiugerglidt  (111). 

Falari-ea,  -ta,  -a  (17,  Gf.),  -ae  (94), 
fallariea  (3i,  falatrica  l  falcari-a  f 
-vun  (,,a  falee")  i  falagimen  (76),  fala= 
ricum  (129),  fabrica  (64'')  {est  telum  ro-- 
tundum  &c.  76,  129)  phetarari  (Gf.).  phy= 
deler  l  ebene  hoe  (9.  i.  q.  nd.  evenho 
hd.  eib  /.Fr.  1,  218.  cf.  areubalista). 
bettcler  t  bcy  hohe  {sie  8).  eben  (17.  i. 
q.  eib).  uuagastria  (127,  Gf.  1,  73o).  baU 
ster  (Gf.).  pleyde  (3).  slauder  (3,  74). 
sling  (68,  74).  slingcr  (132).  schlinger 
(110).  schlencker  (7).  stabsling;  stat  tore 
(74).  vuyrpijl  (147).  feür-  (91),  fuer-,  var. 
icyer-  (64)  -pfeil.  donderbusse  (lOs).  iri-ig 
ags.  tecagladn  (94)  st.  theca  glacln  [ise). 

=*  Falaricus  {i.  bale-,  fundibul-arius) 
alawdrer,  slingcr  (74). 

*Falarita  &c.  v.  Falarica. 

*Phalax  v.  Falan. 
Falcare  sicheln  (1).  abschnydcu  mit 
sichlcn  (110).  snydiu  (8,  9).  schnideu 
{y)^).  hd.  megen  ( 67,  68,  76  ),  mehen, 
maeu  (i34) ;  in  den  Voce,  ex  quo  m. 
als  man  das  gras  mädt  (i34),  gras 
nieget  (es),  daß  graß  mehet  sim.  mey- 
gen  (23).  meyen  (132).  meyn  (7).  raacn 
mit  der  sensen,  var.  segen  (75).  krym= 
men  (64). 

Falcaria  (falx  falc.  /.  q.  falcastrum 

q.  V.)  sichcl  (110).   scnse   (19j.    cn   zieht 

(11).  ein  großer  boltz  (Ki.  cf.  falarica). 

Falcaria     sichel- kraut,     -  mohren, 

acker-,  feld-bacillen  (143). 

*Falcari-a,  -um  v.  Falarica. 
Falcarius  hd.  eyn  senße-,  sensen-, 
segeß-  (134),  segessen-  (67,  152),  seng= 
ßen-  (69)  Sichel-  (69,  134^  -mecher,  -ma= 
eher,  en  seysen-  (23,  132),  zeyseu-  (22) 
-mecker,  -smyt  (132).  eyn  sensen-mew 
(18),  -smyet  (12.5).  seges-  (76),  sessen- 
(75=1),  seusseu-  (75^),  sichel-  (110)  -schmid. 

*Falcaste-r,   -re   (76)    (c/.    faeaster) 
i.   hamus  l  vnc-tus    (76),    -us   /   -inus 

(129). 

*Falcastor  sensen  smyt  (9). 
Falcast-rum,  l  -um  (76)  (^.  feone= 
seca  76,  feni-aria  l  -secaria  75.  cf. 
metastrum)  hd.  sege-use  (102),  -iiß  (1), 
-US  (10,  64,  71),  -ß  (67);  sengße  (69), 
sense,  senhsse  (12),  sensse  (9),  s.  der 
mader  {alph.  segenß  75),  senße  (ö'»), 
sanße  (75).  seyße  (75).  seyse  (23).  seytze 
(22).  seyssen  to  meyen  (i47).riutseginsa 
l  getisin  (ii7  sim.).  sehe  (loo).  sichel 
(iio  &c. ).  sekel  (i32).  gertisen  (Gf. ). 
schnait-ysen  l  -messer  (Sm.  3,  497)rmege 
(49,  77).  halsveßil  (8'').  hauetel  (99). 
hafteel  (106.  bipalium  KU.),  ags.  mx\= 
dubil  (94,   136). 

Falcator  sensen  smet  (8). 
Falcatus  dictur  currus  besmyddet(12). 
f.  currus  hd.   besmeyt   (13),    besla-gen 
sim-,  -hen  (10)  wagen,  wan  (8). 

*Faleerium  v.  Falernum. 

*Falces  {sg.  f)  v.  Falcis 


FAL 


223 


Palcie-ula,   -ola  {dim.    76)   reb-  o. 
gert-messerle  (i26).  pl.  sehchilun   (i04). 
*Faleilia  sichlin  (8). 
*Falcinellus   (auis)   sag3'-ser,   sicliler 

(140). 

*Falciola  sichileiu  (9). 

*Falc-is,  -es  (94)  ags.  uudubil  (94), 
uuidubit  (s/c  136);  sigdi  (?)  riftr  (94,  136). 

Falcis  V.  Fascium. 
*Falcistrum  est  tectura  quedam{i6). 

Falco  hd.  falcke.  walke  (23). 

Falconarius  felcke-  (19),  valke-  (i32), 
valck-  (68,  iio)  -ner. 
*Falcvim  v.  Fulerum. 

*Falelisare,  fachelizare  (12)  vnzu= 
recht  werden  {,,Galienus  de  ingenio  sa- 
nitatis''  10,  12). 

Fa-,  pha-,  fal-,  flfel-  (5'*)  -lera,  fa- 
(9),  pa-  (Gl.  m.)  -lora,  fabera  (9),  pha= 
lere  (9i),  folea  (22),  falerium  ((if.), 
falle-tra  (8t>),  -na  (4)  hd.  nd.  gesmide; 
g.  des  ( 21  ) ,  nd.  enes  perdes.  eyn 
perds-  (18),  perde-  (5),  pherde-  (5^)  -ge= 
smide.  pfardgeschmeyd  (i34).  pferd  ge^ 
schmide  (67  sim.).  pherd  gesmeid  (1 
sim.).  gesmeyde  der  pherde  (3).  gezierd 
((3,  76)  0.  gesmid  eines  roß  (6),  geschmeid 
an  einem  roß  (76).  ghesmye  van  enem 
paerdc  (i07  sim.).  gezierde  des  pherdes 
(7).  perde  gezug  (17).  satalziugi  (Gf.). 
gereite;  schudir;  govertivre  (sum.  i.  q. 
covertiure  bm.  869).  giraite  (127).  gereyt 
von  pferden  (68).  eyn  getzugh  van  per- 
den  off  cyrait  (132).  pferd  deck  o.  ge= 
schmid  (110).  satel  deck  (64).  ross  teckiu 
(93).  ros  decke(19).  roß-deck(8),  -decke 
(91),  -d.  {  dek  (4). 

Fa-,  fal-lerare  ziren  equos  (9).  zie= 
reu  (8  &c.).  cyren  (132). 

*Faleriana  (st.  ^ral.)  valcrian  (93). 

*Falerium  v.  Faler-a,  -num. 
Faler-num,  -ium  (9),  faleerium  (69, 
134),    valernum   {q.  v.)    gut    wiu    (8^. 
guotter  (64),  ccdil  (9)  weyn.  raintal  (91). 
Falernus  r.  Falon. 

*Phales  (X  pales)  i.  domus  pauperis 
arme-,  var.  Axmes-hi[viii(}  l  dea  jjastorum 
gottin  der  hirteu  (,74). 

*Falianus  v.  Fasianus. 

*Falica  v.  Fulica. 

=^Falidire  {aus  fastidire  ?  c/.  valida?) 
virsmahin  (19).  v'smaen  (11). 

Faliseus  [i.  culter  l  seeuris  Pap.)  sew= 
sack  (in),  plümpling  (Fns.). 

*Fallacia  {cf.  fastema)  tricguuge  (6). 
be-tr.  (1),  -trigung  (4),  -trichuuge  (5), 
-dreginge  (23),  -trugnuß  (76),  -tryegen-- 
hafftikeit  (18).  drygunge  (19  &c.).  dri^ 
gelichkeid  (17).  betruglichkeit  (65).  pl 
drogenc  (11). 

*Fallacium  (st.  palatixxm)  pallas  (5^). 

*Fallaera  krancli  damit  man  wein 
abzielit,  var.  vfjn  abzeucht,  vnd  stein 
vffhebt  (75). 

*Fallangium  v.  Phalangium. 

*FaUanx  v.  Phallanx.  Falangis. 
Fallax. 

*Phallanx  {alph.  pa-,  aus  palans?) 
i.  vagus,  fugiens  flichtiger  (76). 

*Fallarica  v.  Falarica. 

*Fallatia  ist.  vallatio)  v.  Septum. 
Vallacia.  cf.  Fastema, 

*Fallatio  lugene  (Sum.). 


224 


FAL 


Fall-ax,  -ox  (1),  -anx   (76)   trugon- 

1,  :»;  .  fiÜK<'i»-  (^"^'  trogen-  (5),   hd.  nd. 

drogcii-.    «Iriogo-  (17K    brtryogon-    (18), 

lupon-  (7)  li'l-  -hnftip,  nd.  -luhtich  (11), 


i' 


-haftii-h  (2-J,  2^).  bo-truglich  (.cj),    -dru 
pt'iii'ii  (71  tryogor    (f.4t.   falsdi    t  vnge= 
witifli  (10^.  fji'ls  l  niysiiniwig  (12). 

♦Fallena  &c.  v.  Falera. 

*Fallerare  r.  Falerare. 
Fallere   hd.   nd.    bcdricgiM».   hd.   bo- 
triogon,   -trigeii,   -drigoii   t  tVlsen   (13). 
feyloii,  vormisson  (23).  dreghon,  tuschen, 
geekcn  i22»>). 

*Falletra  r.  Fallera. 

*Fallimonia  v.  Fellemonia. 

*Fallio  1^/.  asuatura,  cf.  farcillio)  aiu 
prat  (76). 

*FalIox  '•.  Fallax. 

*Fal-luin,  -nius  v.  Falon. 

*Phalo  i\  Fala. 

*Falon  weiiiberck  (9).  falum  eyn 
will  borg  (17).  i.  vinea  (i48).  i.  locus 
vbi  crescunt  bona  vina  (t!6  &c.).  fallum 
id.,  et.  ein  hei;  falernus  i.  mons  in  quo 
er.  b.  V.  (110).  fanvun  yalph.  falum)  i. 
m.  in  campanea  vbi  crescit  bonuin  vinum 
(76).  falmus  win  bere  {sie  8). 

Phalon  i.  iinago  ^66  &c.  cf.  falan); 
yr.  i.  lignum  lat.   {neben    calon   id.  Br.). 

*Falora  '•.  Falera. 

Falsare  hd.  nd.  va-,  ve-lschen.  fel- 
sen  vö\  -ßen  (21).  falch  macheu  (67). 

Falsarius  hd.  nd.  ve-,  fa-  (68,  uo, 
132).  fei-  (I5i  -Ischer.  fa-  (ö^,  18),  fe- 
(5)  -Iser.  folßer  (21). 

False  falschlich  (75). 

*Falsidius  [est  quidam  tribunu-i,  aus 
falcidius)  richter  (11). 

Falsificare  u'.  falsare  66  &c.)  felschin 
{b^,   7")).  falscli  machen    iio  &c.). 

*Falsigrama  ein  falsche  geschrifft  (64j. 

Falsigraphvis  <  Gl.  m. )  ein  falscher 
schriber  ( 64). 

Falsiloquus  falscher  reduer  (75). 

Falsitas  falscheyd  (19).  falßheyt  (5»^). 
valscheit  (11.  4,  75). 

Falsus  hd.  nd.  valseh.  fals  (5).  falß 
(21).  falss  (Hj.  falsheit;  falsum  falß; 
flFlm  vnwar  {ö^). 

*Phaltes  r.  Psaltes. 

*Faltilones  waltistula  ( i3i ).  walda: 
stuola  (i3i,  141').  uendistul  (Gf.  6,  664). 
fantilones  uendilstut  ( ?  ib.  3,  540).  ful= 
tnim  (cf.  h.  f.)  stul  t  ualstül ;  vol- 
ochtetra  t  -octena  {  -hoctetra  ( -hcstecra 
Gf.")  valtstuol  (131.  cf.Crf.  I.e.).  valotretra 
waltstul  (74).  voluctra  waldstulo  i7.ii. 
gewalt  stuol  i76^.  philocteta  valdelstvl 

(Snm.    r\'). 

*Phaluin  V.  Fala. 

*Falum  V.  Falon. 

*Faluppa  i.  palea)  aghe,  kaflP  (U7). 
Faluus  falber  (74). 
Falx  {oft  i.  falcastrum;  alte  Formen 
u.  a.  bei  Gf.  6,  89.  bm.  667j  .seg-ensa  (93), 
-insa  (141),  -esse  (66,  i5i ,  i52),  -eß  (67, 
134),  -es  (91),  -eisen  (Fns.).  ssegeyscn 
(i26,  128).  belg.  seyssene  i  zeyne  (izs). 
seyce  (22).  segen  i  sans  (i).  sich  t  sens 
{  senß  (5).  hd.  si-,  sie-,  sig-  (19),  se-  (125) 
-chel;  sichil  (8,  9),  sygel  (13).  hant-  l 
zan-  t  ern-sichel  (75).  nd.  zekele  (23), 
sekele  (22),  seckel  (147),  zokel  (Uj,  sikle 


FAM 

(99),  heckele  (22).   heph   (7).   heppe   ^9). 
happc  (74).  rcDincsser  (74,  93). 

Falx  arboraria,  l  f.  syluatica  (99) 
hag-  (i2ti,  13.'>K  .stok-  i^itii)  -messer.  heppe 
(Ki.).  hope  (991.  gertel  (126). 

*P.   dumaria  kreel   (9i).   hagmesser, 
gert-er,  -ner  (Das.). 

F.  foenaria  säg-eysen  (i35),  -yß, 
nieeg  (Das.). 

F.  putatoria  heep,  rSb-,  schneid- 
messer  (Das.). 

Fama  hd.  liumint  {b),  lum-ant  (7, 
12),  -unt.  -ut  (21  j,  -elt  (8).  lim-unt  (18), 
-ut  l  -ung  (65);  lobsamige  red  i  lainten 
(75*'),  laimeuteu,  vlg.  leumat  (75«),  laen= 
ten,  vlg.  leümut  (75");  geruch-t,  -te  (19). 
roethe,  Mrg.  geructhe  (13).  rochte  (23). 
ghe-r.  (22).  gcricht  (10).  iiimerde  (99.  </. 
nieuw  maere  nuntium  Kii.).  lob  mer  (9i). 
hd.  lobe  (134),  lob.  roffe  (18).  geschrey 
(6s,  Fr.),  geche  t  guft  (Fr.V  fama  volat 
es  schilt  vß,  ist  vßgeschollen ,  gatt  die 
mere  (65). 

*Famare  v.  Famere. 

Famare  guten  liumint  (5),  guden 
lumut  '21 1,  gut  lob  (76)  geben,  limuden 
(18).  v'lumauden  t  \ü  sprechen  (17).  be^ 
tüchtigen  (19).  wol  ber.  (22),  rochtighen 
(23).  be-r.  (11).  loben  (7,  4). 

*Famatorium  wiedertragung  o.  rede 

(74). 

Famatus  ein  ver-  t  be-rumpter,  varr. 
-rumpter,  berufter,  gezygener  (65). 

Fame-licus,  t  -ticus  (66  &c.),  l  -rius 
(76)  hd.  nd.  hungcr-ich,  -ech  (22),  hd. 
ig,  -ieht  ('18),  -ing  (ä).  hongerich  (i32). 
fastendo  {i.  ieiunus  als  lat.,  verm.  miss- 
vei'.tt.  ahd.  Glosse  zwischen  satvirus  und 
famelicus  1). 

Famen  yi.  loquela  76)   wort   0.   rede 
(8,  9,  4). 
*Fa-  V.  Fo-,  la-mentum. 
Fam-ere,  -are  (76),  -escere   hd.  nd. 
hu-,  ho-  (11,  132)  -ngeren. 

*Famereus  {aus  funereus?)  doitdre= 
ger  11471. 

*Famerius  c.  Famelicus. 
*Fames  v.  Fomes. 
Fames  hd.  nd.  hunger.  h.  o.  floß  an 
einem  viseh,  v.-feder  grece  pina  (74.  X 
pinna!).  honger  (11,  13,  132). 

Famescere  anheben  zu  hungern  (18). 
der-h.  <7ö). 

*Fameticu8  v.  Famelicus. 

Famfa-,  l  fanfa- (i36.  ztaZ.).?  famfo- 

Gi.  m.)  -luca  {aus  pompholyx  cf.   Dz. 

wtb.  138)  ags.  lea-,  lae-  (i36)  -sung,  faam, 

uuapul  (94,  136),   vapul  (Gl.  m.i.  famfe^ 

lucas  ags.  Isesuugae  (Hpt.  5,  197). 

*Famia   boeß   geruchcze   (19).   quaet 
gherocht  ill). 

Fami-cus  (147,  Br.,  Gl.  m.),  -tus  (76) 

i.  locus  siluestris  iuxta  contra  vbi  solent 

I  deambulare  astrenses  {sie)  ad  pellendum 

famem,   vnde  in  cornuto  :  officium  futi 

jaciunt  famito  marcatii.  e.  tali  loco{7G). 

i  garbredery  (i47). 

1        Fami-dicus,  -ticus   (17)   (?*.   quimi= 
dicus  qui  certa  dicitur  136,  garrulus  Gl. 
i  m.j  wort-  (8),  wor-  {sie  9)  -haft.  warhaff= 
I  tig  (sie  IT). 

Familia  (a  femur  Br.  &c.)   hd.   nd. 

fesinde.  gesunde  (10,  18).  huß-g.  (7)  hd. 
US  gesind  sim.,  haußge-synd  (134),  -sin 


PHAN 

3).  hauöhab  (i26).  hiwisc  (104).  eehalten 
65).  maisnide  (99). 
*Familiari  {cf.  famulari)  vnderdenig 

sin  (.'')). 

Familiaris  hd.  nd.  lieyme-,  heymme- 

(5),  heume-  (13),  heme-  (8^,  23),  gesel- 

18,  19),  hd.  dienst-,  dinst-  (4),  dienstbar- 

110)    lieh,  -lig  (H^),  -lech  (99).    kisuasir 

104).  dienstber  (76).  frund  (iio).  heym=^ 

lieh  in  vruntschaflft  (i32). 

Familiaritas  gescl-schaft  (19),  -scap 
(11).   sunderlichkeit  &c.  (65).   dienstper^: 
keit,  gemeinschafl't  (74). 
*Familitium  dienst  (75). 
*Faniilium  dinst  (19).  dienst  (11). 
*Familla  v.  Fauila. 
Faminare  sprechin(19).  spreken  (11). 
*Famiticus  v.  Famidicus. 
*Famitu8  v.  Famicus. 
*Fammum  (ausfaminum?)  wort  (76). 
Famositas   weituierigkait  (76).   mer= 
liclikeyt  (LS). 

Famosus  marer  (i4i).  weitmerig  (Y6). 
wit  inirckelich  (fi).  wid  rnerckelich  (21). 
wide   merclic   (23).  mere   (99).   mcrlich 
(18).  merclich  (6,  7).  achtber  i  gar  mirk= 
lieh  (17).  verschreit  (128).  wollewntig  (1, 
3).    leumter,    gclumeter;    g.,    varr.    ge- 
lümter,    -lamter   mensch   (75).    läum-  i 
lugen-haft  (Fr.),  ver-rulimt,  -schreyt(Fri3.). 
Famula  hd.  magt   (67),   meydt  (66, 
70);   dienst-,    dinst- magt,  -magct  (132), 
-maygd  (5),    -meit.   denst    maghet  (23). 
dir-ne  l  -en  (75). 
*Famula  (herba)  frawn  kraut  (9). 
Famulamen  v.  Famulatio. 
Famulari,    -re    viider-    hd.    -denig, 
-tenig,  -tanig  (i34},   -dinstich  (18),  nd. 
-denich,   -danich  sm  sim.  dinstbar  sein 
(76).  vndetennig    machen    ( -ri  67 ).    hd. 
aieneu,  dynen  (9,  4). 

Famul-atio,  -atus,  -amen,   -icium 
(76)  hd.  dienst,  dinst.  7ul.  denst. 
Famulosus  liiensthafftig  (75). 
Famulus    kneht    (8*^).    hd.    dienst-, 
dinst-,  nd.  denst-  knecht.  hd.  diener. 

*Fan  (c/.  fano?)  i.  longum  cingulum 
quo  pueri  ligantur  in  cunis  (76). 

*Fanaieus  v.  Farnaytos. 

*Fanalia  v.  Funale. 

*Fanariolus  v.  Fariolus. 
Fa-,  pha-  (64,  75 j  -natieus  sacerdos 
der  afgodycn  (i32),  abgoet  (iio).  kuster 
der  kirchen  (75).  irre-  (17),  vn-  (110),  on- 
(i32)  -synnig.  doli  (110).  mit  stonden 
aoll  (132).  manig,  var.  menig  (64).  fana: 
tica  est  res  falmine  tacta  (76) ,  arbor 
fulmine  t.  (129). 

*Fancola  v.  Castanicus.  Flauiola. 
Flammula. 

Fanculum  {cf.  prc.f)  i.  fe-  (142,  Gl. 
ra.),  fu-  (141.  Gl.  m.)  -niculvun. 
Fanellus  v.  Vanellus. 

*Phan-es,  -on  (Vocc.  ex  quo),  fanes 
(Gemmae)  i.  cipparitio  {II.  c).  crscheliiimg 
(74). 

*Fanfaluca  v.  Famfaluca. 

"^^Fanga  v.  Vanga. 

*Fann-i,  -icarii  v.  Pannus. 

^Pannus  v.  Vannus. 
Fano  fan  t  hant  fan  t  manippel  (65). 

*Phan-ola,  -ula  {sacerdotis  23,  i. 
manipula  sac.   18.  cf.  prc,  pa-,   pan- 


FAP 

nula,  planeta)  stole  (23).  stale  (18). 
stal  (f),  ü,  7i,  110,  V.  a.  1477.  l.  stobulum 
sie  74).  stall  yVil).  stau  (7).  stul  (i.  sedes 
de  21).  schale  (17).  schal  (74). 

*Phanon  v.  Phanes. 

*Phansiiia  v.  Phantasma. 

*Pantale  v.  Fatale. 
Fantasia  gcspeiiste  (G).  truguisse  o. 
eyu  selb  körnende  ynbildunge  (9  Anh.  1). 
elbisch  betrugnisse,  eynbildunge,  selb 
körnende  vnbedocht  {ih.  2).  sins  selbs 
getruguili  o.  selber  kommende  iiibildunge 
vud  dye  ym  leydet  (15).  eyn  inbildung 
{  unbedachtes  yukummen  t  ein  trugnuß 
(63).  trygnyß  (4).  betroguiz  (.5).  gedrug= 
niß  t  vngedumme  (17).  vngetume  (16). 
bedryegnis  (18).  gespottenes  (21).  nd. 
spot-  (spoc-?  22),  spok-  (23  &c.)  -nissc 
gedenck  in  dem  heupt  (8).  be-denckunge 
(67),  -diinckunge  (66  &c.),  -dencknisse  (68, 
132).  droume  rede  (62).  hd.  nd.  fantas- 
ie,  hd.  -y,  -i  (f)),  -ey. 

Fantasiari,  -re  (1,  2,  68,  74),  fanti= 
sari  ( 76 )  hd.  nd.  trachten.  Iid.  be-tr., 
-drachten  (i33),  -duncken,  -dencken  (68, 
132).  tracli-ken  (1),  -en  (2).  druchten  (21). 
drucken  (18).  ay-,  grau-seu  (t.  horrere 
74).  hd.  fant-asyren,  -isieren  (134),  -esern 
(17) ;  phautisicrn  (67). 

*Fantasis  i.  cella  in  anteriori  -parte 
capitis  (76).  f.  tella  (.sie)  in  dem  fürder^ 
deil  dez  heupts  (8).  Cf.  cellula  memo= 
ratiua. 

Pantasma  (-ata  ^vZ.  21.  62),  f  fasma 
74),  phasma  (Br.),  phan-tasma  i  -sma 
148)  be-triegnußs  (1  sim.),  -trugniß  (ci» 
sim.),  -tr.  des  trauins  im  schlaffe  (75), 
-trugnuß  ^-dunckeuhcit  (134,  wo  fantasia 
fehlt),  -drugniß  ( 132),  -trocnisse  (8), 
-dryegnisse  (18),  -duncknisse  (66  sim.), 
-duncisse  (V  5**)^  -dunckcnheit  (68,  i34l, 
-dencknisse  ? -droefnisse  (132).  trugnuß; 
traehtnuß  von  vnwissendcn  dingen  (74). 
trugnuß  (63).  trigniß  (4).  betroguiz  t 
dufels  bedungnis  (5).  bedrugnes ;  des 
dyfels  spottenes  i  duckenes  (21).  ge= 
drucknisse  (81»).  eyn  drog  (19).  droch 
(13).  drock  (11).  gitroch  (i4i).  ghcdroch 
i  bocken  i  cen  droem  (108).  droge- (23), 
droch-  (22).  dunk-  (22,  23)  -nisse.  duuels 
spotuisse  (22).  duuelich  spoknisse  (23). 
zaubery  (110).  liplichstingsersclünung 
(93).  bildungen  (62). 

*Fantasta    vngedom    (17).    eibischer 

(74). 

*Fantastari  rasen,  toren  (74). 
Pantasticus  irrsynnig  (1).  irre  sinni-g 

(17),  -ck  (5^).  trugelicher  i7).  trug-  (G), 
tröge-  (5),  druge-  (S^),  druch-  (21),  dryge- 
(18),   droghe-   (23)    -lieh.  pl.  halbnarrcu 

(62). 

*Fantilones  v.  Faltilones. 
*Pantisari  v.  Fantasiari. 
*Phanula  v.  Phonola. 

Pa-,  pha-,  va-  (1)  -num  {cf.  delu= 
brum)  hd.  nd.  bedeluis.  hd.  pet-  (74), 
betli-,  bet-hauß.  gotz  huys  (132  sim.).  ab- 
gotshauße  (74).  eyn  huß  (21).  tempel 
(14,  18,  23).  apt  gode  tempil  (8).  mon= 
ster  (99). 

*Panum  v.  Palon. 

*Paonius  v.  Pauonius. 

*Papulare  v.  Vapulare. 

*Papulpa  [aus  apluda?)  galt,  faitas 

(?   122j. 

DiEt  ENUACH     O'lOSSAKIUM 


PHAR 

Par  hd.  nd.  mel,   mele,   meel.   melb 

91).    meyl    (IH).   simelin  mel  (6).   tinkel 

,91,  96).  dinkel(85).  weytz  o.  speltz(iio). 

weyß  (7).  speit  (132).  gryeß  l  gryeßmel 

(65).  encorn  (100). 

Par  candidum  ammelkorn  (Chytr.). 

*Faraballum  {st.  sar.)  ledir  lioße  (8). 

*Parago  v.  Parrago. 

*Pharan,  paran  (17)  {hbr.)  wtiste- 
(9),  grüß  wusti-  (I7j  -nunge. 

*Pharaphonista  v.  Paphonista. 

*Farato-mae ,  -blas  (Pap.)  {i.  syrtes, 
,,si.paraetoniae LMcare")  santquel  (isi^). 

*Pharatrura  v.  Pharetrum, 

■•*Parbicula  {auis)  merling  (76). 

*Parca  v.  Purca.  Creagra. 

*Phareas  v.  Pharias. 
,  *Par-cillio,  -silio   (11)  slacht-   (19), 
slac-  (11 )  -brade. 

Parcimen  {i.  caro  concisa  minutata 
Br.  &c.  cf.  sq.)  hd.  wurst.  //'/.  nd.  worst. 
worscht  (17).  ein  brotwurst  (4).  pl.  farci- 
mina,  -nia  (76)  sunt  carnes  minute  incise 
wurste  {iW  &c.i.  wurst  (134).  worste  (132, 
133).  volsell  van  worsten  (132).  wirst  fyll 
(68).   sivlle  (.Sum.   (•/■.   Gf    h.  V.). 

*Par-cina,  -sina  (11)  srmt  carnes 
diiiise  (11),  .'iecate  (19),  ndnute  vnde  fiunt 
farcimina  {von  fareimina  unter. ich.;  66 
&c.  cf.prc).  gehagel  (19).  helkelse  (11. 
st.  heck.). 

Parci-,  farti-re,  -nare,  /  farsi-(i47), 
faci-    [alph.   farc-    76)    -nare    hd.    nd. 

worst(^,  lid.  wurste,  wurste,  wurst,  worst, 
worsten  (132),  wirscht  (17)  machen, 
maken.  worsten  (11).  hd.nd.  vullon.  hd. 
füllen  willen  (13).  welln  t  niesten  (9). 
einschojjpen  (126). 

*Parcinia  v.  Parcimen. 
*Fareinosiis  i,  tortuosus  t  curuus  (76), 
scahic  infectvx  (oi    m.). 
*Pareseus  i\  Phariseus. 

Pha-,  fa-,  va-i5''),  -retra,  pharitra 
(1)  koger  (21).  keger  (13).  hd.  clio- 
(104),  ko  ,  ko-  (3,  12,  151),  ku-  (7,  18, 
20)  -clier.  pijl-  (132),  pfil-  (110)  -kocher 
^geschutz  sim.  koker  (23).  bocker  (67'c22). 
kakcr  (11). 

Pha-,  fa-retratus,  pharetraetus  (110) 
sneller  (74).  gekochert  (uo  &c.). 

*Phar-etrum,  -itrum  t  -atrum  l 
-etum  (74).  -etrus  (4)  hd.  boltz.  ront 
(21),  schibiet  (G)  boltz.  schibelichter 
pfile  o.  b.,  varr.  holtz  (75).  schilacht  lioltz 
(7).  eyu  zile  bolcz  (18.  cf.  Sm.  4,  252). 
czil  polcz  (4,  47).  eyn  czele-  (17),  rueh- 
(5i  -bultz.  en  runt  holte  (23>.  eyn  pile 
(17). 

Far-fugium,  l  -ranum  (i44i,  -fara 
(143,  Kii.),  -fenum  ^Ki.)  (i  populago  143, 
KU.,  tussilago  l  vngula  eaballina  Kii.) 
brandlattich  l  roßhub  (126,  144).  dotter-, 
mooß-,  matten-blum  ( 143).  peerds  klauwe, 
hoefbladen  (KU.). 

*Pargia  {aus  herba  marie?  q.  cf.) 
weyßwiirtz   (74). 

Pari  hd.  sprechen,  nd.  spreken. 
sprecken  (19).  reden  (17).  redden  (G). 

*Pharialis  {cf.  farissa?  epiciclus. 
tyburnium.)    sper  lach  (9.  cf.  hm.  924). 

Phar-ias  (74,  Ki.),  -cas  (23)  auffricht= 
liehe  slang  die  aufirichtlich  geet  (74l 
en  slauge  de  dar  geyt  (23). 


FAP 


225 


*Paricapcia  &c.  v.  Farricaptio. 

*Pharieid-a,  -ia  (23)  {allg.  untersch. 
von  paricida  &e. )  hd.  nd.  dot  sleger. 
tüd  schiesser  (i34).  mans1acht-er,  -iger(74). 

*Pharicidium  {cf.  prc.)  dot-  hd.  -slag, 

-Schoße     (152),    -schoß   (67),  -SchoS,  TIC?. 

-slach.  totschösse  (isi).  tod-.  doet-  (132) 

-Schuß    (69,    UOa,    134),     -Schutz    r68,    132), 

ofl'  die  schützen  gewalt  halt  (132).  todt-- 

Slag    (74). 

*Faridus  v.  Parius. 

Parina  hd.  nd.  mele,  mel.  melb  (64=). 
melle  (22).  mell  (no).  meel  (64'^,  132). 

_*Farinaea  {cf.  sq.)  eyn  boese  wijff 
die  oere  boysheyt  onder  medicinen  be= 
drijft  (147). 

*Pharinacia  ?-.  Farmaeia. 
Farinale  a(/,v.  lueale  hus  (ni.   Aelfr.). 
*Parinare  melbelen   (751. 
*Farinat - apula  ,    -um    ?•.  Parmae- 
opola,  -um. 

*Farinatus  vol  meyls  (13). 

Parin-ula,  -ola  ein  wi-,  var.  we-ntzig 
melbs  (65).  rnclbcl  (7.->). 

Fa-,  fana-  (129)  -riolus  puchticliter 
(74).  i.  poeta  t  dictator  (76,  129),  propheta 
qui  fatur  (Gl.  m.),  hariolus  (138). 

Phari-seare,  -zare,  -sare,  fariscari 
(74)  {i.  diuidere  &c.)  scheytlen  {\)).  ent- 
rechten  (74). 

Phari-,  fari-,  fare-seus  {i.  diuisuus  &c.) 
ain  gaischlich  igaistlich?/  lud  (G).  eyn 
geytlich  judde  ,7)._  eyn  abgesciieydener 
{b'",  9,  65).  a.  geist  (Kaisersb.).  abege= 
scheiden  {10,  12).  no  gut  dunckelgut  (12). 
eyn  glißencr  1  7,  17).  glisener  (17).  pl. 
die  paydent  halber  (1,  3.  cf.  ])aident= 
halbncr  praevaricator  Ob.). 

*Parissa  {st.  sar.,  x  pharetra  pijl= 
kaickcr  147?)  eyn  phylehach  (19).  pijl= 
haeck  (11). 

*Paritalia  vuarni-nnias  (Gf.). 

*Pharitr-a,   -um  v.  Pharetra,  um. 

*Par-ius,  -idus,  -rius,  -ridus  {nur  in 
Mss.  niog.,  aus  farreus  :  farrago  X  varius) 
hd.  nd.  gemeng-et,  -ich  [22).  bunt  (farius 
17). 

*Farma  v.  Farraeum. 

*Farmaca-pla ,  -pola  v.  Pharmaeo- 
pola. 

Parma-,  pharma-  (Gf. ),  i'ormi-  (]4i, 
Sum.)  -ceutria,  -centria  (132,  i4i),  -zeu= 
tria  (Suiii.)  zoubrarin  (Gf.).  zubirara(i4ij. 
zöbererc  (Sum.).  zauberin  (110).  touersche 

(132). 

Farma-eia,  -tia,  -tica  (76)  salben  o. 
erczeny  (8).  poisun  (99).  farina-cia  t 
-tum  e-'^f  medicina  salben  uar  (7).  far- 
maeia (66  &c.),  -inaeia  (67  &e.)  e.^t  cesus 
{St.  eensus?  cf.  pharnatia  (ü.  m.),  casus 
(70)  pilorum  (X  pillularum ?). 

Far-macum,  -inatum(74i,  formaton 
{16}  salb  (74,  76,  '^■^).  salbung  (74). 

Pharmacopola,  farmaca-pola  (74, 
(93),  -pla  (8),  formaco-  (64),  frinaca- 
(76),  farinata-  (7)  -pula,  l  sarmatacula 
(74)  salb-verkotfor  (93),  -verkofer  (76). 
salben-virkcuffer  (8),  -v'kaulfer  (7,  64,  74). 
smer  snydrr  (8).  apotecker  (111  sim.). 
*Farmati-a,  -ca  v.  Farmaeia. 
'Parn-aytos  (8),  -aieus,  -oycus  (76), 
für-  l  fa-naicus  (74)  {i.  cippus)  stog 
(8).  stoc  (120,  Sum.).  stoch  (121).  stock, 
yt.  der  gefangen,  diepstock,  block  (,74). 

29 


226 


FAR 


FAS 


FAS 


*Farnatuin  »•.  Parracum. 

•Fai-noycu8  r.  Farnaytos. 

*Pliaro  i<;/'  pharao  iijypt-  i ■  cexar  Hr.) 

koiiuif;  (iS). 
*Farra  r.  Farro.  Ferra. 

Far-racuni  {iii,  \w.,  v.\.  m.),  -ratum 
(74),  -rata  {j>l.  Pap.),  -natum  (7t;)  i. 
pilis  i.r  fariaa /actus  ['6),  puls  ex  farre 
/Vi(7<i  /  /)iii(jin\-<  ciöu.s  (Br.  xiin.).  imU3  von 
Ulli,  luflinuli,  inuliinel  i^Til  nu't'lbry  (i  17). 

Far-,  fa-  (7(i),  for-  (Ui.  m.),  fo-  (7) 
-rago  (,  /.  filis  herba  l  auena ,  mixtura 
pabulorum  etc.)  atztz  {<juod  dutur  porcis 
O'i  inpingumdum  \).  hd.  grop  (5),  grob, 
gemengt  (75), gcini.'^cht't  (7.  ".'>),  gemii?clilet 
(lÄii)  fuoter,  futtiT.  grat  (,)  vcy  wdor 
(23).  srate,  Mrg.  grot  (13).  groß  kleycn 
(.*«<•  77).  grii'ße  /  klion  (11).  grewzz  (1). 
gvews  ^71).  grutzon  t  grioß-.  rar.  grios- 
mol  (Kinderspeise  7.5).  griu'zo  (12,  17) 
multzer  (i.s.i).  gnitz,  wick;  schulcr, 
sanipming  der  seh.;  vngereden  mel  ("4). 
wieken  ^7»;).  wigken-  (17),  weekin-  (8) 
-gemenge.  ein  miseh-,  rasp-,  zusammen- 
sehwarb-leten  ( 126.  cf.  Sm.  2,  t>4-'.  3, 
141,  54s).  gerstin  bluost  (64).  gsehod  (75.  j 
cf.  weit,  fiitter  vor-,  vor  das  vidi  schüt- 
ten ;  schütte  Strohs ;  u.  s.  w.  cf.  Fr.  2, 236).  | 
«<7.v.scaefr(j.brora /(?/..*  i45.  c/'.broma?L  t 

*Farranum  r.  Farfugium. 
Farreus  weytzin(iio).  meelich  (iS2).  j 

*Farrica-ptio  (ßfi  &c.,  74,  iio  &c.),  -ptia  ' 
(Gl.  \n^.  -pcia  (17),  -psia  (74),  -tia  (76),  ! 
fari-capcia    ( 23 ) ,    -carpstia   f    farni= 
captia    (gall.   txemoure  &c.,    quia    far 
capit  Gl.  in.),  fax-  i  fa-  i  ca-ricapsa  | 
(75'.  farrikapsia  (8)  ii.  cisfa  que  capit 
farinam ;  capsa,  eitula,  sulgarium  &c. 
75)  mel-  hd.  -käst,  -käste  (i33  1,  -kasteu  t 
-uaß  (75),  -waß  (8)   -kist  (23,   68,   110), 
-kyste(i32).  eyn  cast  (farinen).  penteU 
käst  hie  74'i. 

*Farridus  i-.  Farius. 

*Farrigo  v.  Farrugo. 

*Farrikapsia  v.  Farricaptio. 

*Farrius  r.  Farius. 

*Farr-o,  -a  {cf.  reda)  sehlit-teu  t 
-kuehen  '  75). 

*Fa-,  fe-  [aljyh.  fa-)  -rrugo  (quasi 
farris,  ferris  erugo  i.  itnmundicies 
alicuius  rei   110  &c. ,   cf.    ferrugo)    rost 

(110,    13-2). 

*Farr-ugo,  -igo  (19)  in  spica  dop  (11, 
19).  kuop  (19). 

*Farsa  vriirst  (.Sum.). 

*Farsa  /.  fatigata  (139). 

*Farsaria  v.  Tussilago. 

*Farsilio  r.  Farcillio. 

*Farsina  v.  Farcina. 

*Farsinare  v.  Fareire. 

*Farsus  wol  gefuUit  (8). 

*Farta,  g.  -te  vol  (8). 

*FartHgo  Schuber  (2.  cf.  Sm.   3,  3i3). 

*Fartalia  /.  patella;  aus  sartago? 
cf.  faritalia)  phanne  (Sum.). 

*Fartaliciuin  v.  Fortalicium. 

*Farticia    feig    do     mit    man    wurst 
macht  (74.  cf.  ladum  &e.). 
*Farti-nare,  -re  v.  Parcire. 

Fartor  hd.  wurst-,  wurst-  (7),  wärste- 
(6),  wirscht-  (17),  hd.  nd.  worst-macher, 
-meeher,  -maker.  wurster  (74,  93).  fuller 
(8b).  kuter  (23*.  kotter  (74).  meczler  (18). 


Fartorium ,    fore-  /    foc-oreum   (t . 
locu-i  carnißciutti    rbi  intestina  i-miindant 
75)   worst-  (8j ,    kottel-   (4),    küttel     (3),, 
kutel-  f  enddel    f  sidcl-  (75)  -hoff.  j 

Fartiun    füll,    wurstfulle,    gehackt 

»lei.-<(li  (7i).  fülle  (126).  wlni.sse  (11). 
Partus  />ti-.  irwilt  (13).  I 

Far-,  fer-tus,  f,   panis   flad-o   (120, 

121),    -e    (100,    .Suni.).  , 

Pharus     vyn    groß    berch    (18).    en 
grut  i).  in  (lerne  mere  (23).  turn  auf  «lern 
inere  (9i.  allergroster  t.  iu  dem  m.  hcy 
alexandria  (74).   eyn   dorn   uff  (8),  orfe  , 
(17)  dem  m.  1 

Pas,  phas,  pas  (76)  vr-  (19),  or-  (8'')  ; 
laiii).  or-laub  (5),  -lof  (23,  100).  erlaubt  , 
(7).  hd.  zime-,  zemc-.  ezini-,  zein-,    bil- 
/  get    (88),  nd.   teme-lich.   behorlich  off 
eyn  weth,  opgesetzt  o  deo  (i32). 

*Fas  ?■.  Fascis. 

*Phasallus  v.  Vasallus. 

*Fascenni-a,  -na  &c.  v.  Fastema. 

*Fascennine  r.  Fescennina. 

*Faseeoli  v.  Fascialis. 
FeLseea  jjI.  li.  honores  66  &c.)  erc(17). 
ags.  god-uuebh    (94) ;    faces    guoduueb 
(136);  cf.  Gf.  1.  646. 

Pas-cia,  -tia  ( 75  var.,  76),  -ci  (8^), 
-ciga,  f  -ciola  (66  &c ) ,  t  -ciala  f  fa- 
eiale  (147),  uascia(l())  (i.  arphago  147) 
windel  (S*»).  w.-snur  (iö,  77),  -suore  (13), 
-snor  (23),  -snoir  (147),  -baut  (11,  22^), 
-band  (19).  windel  o.  wage  snur  (6).  hd. 
wage-  (16),  wig-  (49),  wickel-,  wegkel- 
(21),  wikel-,  bar-  (12^  -snure,  -snore, 
-snur,  -schnür,  -snor,  -snoer  (19).  bind 
(93).  binde  (23).  bende  (loo).  bentlel  (7). 
bürsten  bender  (8).  hosenpeutle  jjL  (in). 
wiegpannt  (1).  wigen-  (4),  wiegen-  (76), 
wegen-  (5,  23),  wagheu-  (22'),  wickel- 
(1  io),wige-  f  mamm  e-  (99.  cf.  f.  mamillarum 
132  &c.),  manne-  (108),  wynde-  (147) 
-baut,  veeschc  (108).  windel  doeck  t 
snoer  (132 1.  piude  da  die  kint  gebunden 
werden  in  der  wagen  (75).  eyn  zwenger 
(17.  cf.  altn.  tlivengr  corrigia  nhd. 
zwinge  copula  u.  dgl.).  vberinuder  (75). 
iebermieder  (76).  ower-  l  ober-  (75), 
vnder-  (76)  -henide.  liste  (Sum.).  müder 
als  auf  einem  frauen  hemde  (74).   halß- 

(Fris.). 

*Fasci-alis,  -ale,  -a,  -cvilus,  -olus, 
-ola,  faseeoli  U4i),  fasiola  (104)  win- 
diuga  (127),  -tinga(i4i),  -tinge  (104), 
-dinch  (121,  Gf.),  -dinc  (120,  Sum.). 

Pasci-are,  -ari  (ui),  -re,  fastior 
{pss.  76j  winden  off  snoren  (132).  win- 
deln {  betrigen  (9.  X  fascinare).  ein- 
fatschen  (126).  wickeln  (m).  in-w.  (110). 
binden  (iio,  132). 

*Fasci-cula,  t  -ola  (75).  t  -s  (1)  en 
grot  baut  (23).  wintschuure  (75). 

Pas-,  fa-  (47)  -ciculus,  t  -cillus  (74) 
bundelin  (7).  gibuntilo  (i4i).  gebun-deln 
(47),  -telin  (sum.\  -t  (17).  bunt-  off  pex- 
chen  (132).  paquet  (i26).  bort  (13).  borde 
(23).  bürden  (11).  burd-  (65,  110),  buscli- 
(65)  -lin.  borcieuken  (99).  purden  ;  welle= 
holtzs   (74).   garbe   t  sichling    (16).   f. 

i  mirre  eyn  gebundelin  vngeniachs  l  bit= 

!  terkeit  ('12). 

I      *Faseiga  v.  Faseia. 

\      *Fas-cile,  -sile  (11)  (puerorum)  hair= 

I  seyle,  Mrg.  ein  herenseyle  (19).  haerseel 

!  (11)- 


*Fascilire  r.  Fastidire. 

*Fascillu8  '•.  Fasciculus. 

♦Pascilo  ('.  Fadulus. 

*Fa-  V.  Fi-,  fu-scina. 
Pasc-,  fast-,  fac-,  fass  -  inare  win- 
den 11,  19).  i)e-\v.  (17i.  wickelin  (19;. 
beburden  (l).  ))epurden  i3).  sieren  (108). 
v'-s.  (11),  -schireii  (99),  -siehern  (8'',  9). 
vergalstereu  (126,  Fris.).  hd.  zaubern,  be- 
z.  (;■)'>),  czevberen  (3  sim.),  verzobren  (25). 
toueren  (132;.  betriegen  (H).  begeuckeln 
(9).  breuwen  {ut  anes  108.  cf.  brauwcn 
Omare  Kii.j.  fas-tio  /  -tineo  l  -sio  i. 
incanto  t  adulando  decipio  (76). 

Pascinatio  zeubernisse  (8).  mascrunc 
{i.  laus  stulta  Gi.  2,  88 1,  i.  q.  ags.  mals^ 
crunga  Goih.  wtb.  .m.  17). 

Pasc-,  fass-inator  zcuberer  (8;.  ein 
zovbrer  mit  werken  (93.  c/".  incantator). 
Pascinine  v.  Fescennina. 
*Fascinolae  r.  Fadulus. 
*Pascinula  v.  Fuscinula. 
Fascinum  zober  ii2ij.   zhober  (100). 
hd.  zaub-erey,  -rey,  -ery.  touerye  (132). 
Pasciola    /.  fasci-a,  -alis,  -cula  qq. 
V.)  hd.  binde  (7),  arm-b.    kicinbind  (93). 
bendle  o.  sehnierle  (91  sim.).  halßgollerle 
(126   sim.).    wagen-   (iio),   wickel-   (68), 
wint-  (75)  -schnür,  eyn   lays   off  wonde 
bendelchen  (i32j.  loßbendel  (42).   lesser 
bind  (93). 

*Fasc-.  fass-  (11)  -iolus  ii.  fascialis 
q.  V.)  beudel  (looj.  bint-ryeme  (Id).  -ryem 
(11). 

Pasci-s,  f  -cula  >1),  f  fas  i'65,  100) 

hd.  nd.  bord-e,  -ene 'i06j.  burd-enc  (99), 

-iu  (68),  hd.  -e.  last  168  &c.).  i)aimdt  (1). 

fartel  iHen.  cf.  fardello  &c.  Dz.  wtb.  199). 

*Pasciterium  &c.  i\  Pacitergium. 

*Fasciuni  eyn  wyege   (19.   cf.  falcis 
id.  Gl.  m. ;.   ^fassinüm   wiege  t  p'apus 
priapus,  X  fescennine?  llj. 

Fase,  phase  ii.  transitus)  hd.  vber-, 
ober-  (5)   -gang,   übirfart  (8).   ouerganc 
(23,  i32j.  phasae  (^jcr  j^weni)  phase  (Gf.). 
*Phasedes  &c.  v.  Fasianus. 

Fase-,  phase-,  base-  (Gf.;,  phaze- 
(141),  face-,  faze-lus,  t  phasellus  (126), 
pahselus  '76;  hd.  eyn  groz,  groß,  kleyn 
(66  &c.)  schiff,  groz  sclieff  (3).  schiflin 
(93,  textons  8j.  schiffelein  (9).  luttik 
sehep  (23).  eyn  schiff  '8,  19).  en  schip 
(11).  stuveseif  (Gf.;.  ain  schif  mit  aim 
bom  (pahs.  76j.  waidling  (74,  fas.  76). 
caue  scbeff  1).  cauesclief  (2/.  kaue  (5^, 
10,  23).  kaen  (12;.  ein  clejm  schifflin 
(i34j,schepchen  of  boetcheu;  acheu(i32). 
nachen  (7  &c.).  nach  (21,  49).  nagen  (13). 
nawen  (126.  cf.  Sm.  2,  667).  zolle  (8.  cf. 
icymba).   tuUe  (9).   chiel  (i4i).    fasell 

I  (Fris.). 

.       Fa-,  pha-selus,   -seolus,  fasiolus 

!  (Sum.  w)  degumen)  wolff  streel  (i.  lupi= 
nus  64).  fas-öl  (93),  -ein  (143,  Fris.),  -ilien 

I  (76).  fäßleu  (126  sim.).  arwiz  (Sum.). 

I      *Fases  r.  Pasces. 

Fasci-,  phasi-,  fassi-  (i36),  faci-  { 
faysi-  (11),  phase-,  fase-,  vas-  {q.  f.), 
fays-  (19),  fes-  (i47),  fali-  l  foli-  (9), 
fal-  (8),  fursi-  (94»)  -anus,  fasionus 
(76),  phas-edes  (23),  -ides  (76)  hd.  pha-, 
fa-,  va-sant.  phas-hant  (9),  -eiit  (19), 
-eben  (-thon?  20),  -yau  (22),  -elhan  (4). 
hd.  fas-yant  (5^),  -an,  -chan  (1),  -ihon 


FAS 

(84),  -elhun  (4,  75).  vas-and  (6,  9),  -han 
(45),  -huon  (102).  faßhaii  (9i).  fysan  (152). 
feu-  t  pheu-  (23),  foy-  (22)  -san.  pheiz- 
t  veiz-  (11),  feys-  (132)  -aen.vesayn  hoen 
(147).  moer-  (los),  byrcken-  (77)  -hane. 
vrhan  (88).  ags.  uuor-,  por-   (94a)   -hana 

(94ab),    -hoiia   (13G). 

*Fasiolus  V.  Faselus. 
*Fasionus  v.  Fasianus. 
*Fasis  sete  zu  brechen  (8). 
*Phasis  V.  Emphatice. 
*Fas-ma  g.  -me,  i  -matis  {i.  idioma 
Gl.  m.;  c/.  fantasma)  nachts  gedwesniss 

(147). 

*Fasselas  i'.  Fadulus. 

*Fassianus  v.  Fasianus. 

*Fassile  v.  Faseile. 

*Fassina-re,  -tor  v.  Fascina-re,  -tor. 

*Fassinuni  v.  Faseium. 

*Fassio  V.  Fascinare. 

*Fassiolus  v.  Fasciolus. 

*Fassorium  v.  Fossorium. 
Fassus  bekaut  (8). 

*Fastanum  {alph.  fasc-,  cf.  fusta= 
num)  sardök  eft  parchen  do'i).  saerdock 
t  fasteyn  offt  sarack  (132).  ein  sarck  {sie 
110).  serg  (68). 

*Fastema  /.  clausibilis  fallacia  ain 
vogelschlag  (7g).  Cf.  fascen-ia  (,Br.),  -nia 
(74),  -nina  (147,  Gl.  m.)  i.  clausibilis 
vallatio  (Br.,  Gl.  m.);  hainey  ufFstaecket 
(147);  plausibilis  fallacia  schmachende 
trucknuß;  zawberin  (74.  X  fascinare). 

*Fastenime  &c.  v.  Feseennine. 

*Fastendo  v.  Famelicus. 

*Fastia  v.  Fascia. 

*Fasticare  {cf.  faciscere)  i  frequenter 
facere  {ig). 

Fasti-diari,  -diare  (134),  t  -dire 
(110a),  t  -re  (68,  110,  132)  v'drie-ssen  (G, 
75,  132),  -ßen  (134).  v'dryes  (132),  v'drieß 
(68),  v'druß  (110)  machen,  fastire  vV 
smohen  l  hochuart  triben  (G). 

*Fastidigium  v.  Fastigium. 
Fastidiose  verdrießlich  (75). 
Fastidiosus  hd.  v'drieß-,  v'driß-, 
v'triß-  (18),  v'dries-  (1),  v'dreß-  (21), 
v'druß-  (8^),  nd.  vordrct-lich.  ver- 
driessig  (69,  110,  134),  -triessig  (iio^'), 
-drußig  {  -achtig  (i28),  -drisselich  (152). 
v'drossen  (8,  68,  75,  76).  vol  verdries 
(132).  maßleidig  t  vnwirsch  (i26).  hoch- 
lart  (8),  -fertiger  (75).  : 

Fas-tidire,  -eilire  (7),  facidire  {alph. 
fast-  76)  {cf.  fastidiari)  hd.  v'-triessen 
(110),  -trißen  (18),  -driessen,  -drißin,  , 
-drissen.  -dreißen  (8^),  -smchen  sim.  \ 
v'dricßunge  doyn  (.5).  v'dreßing  don(20). 
verdryßung  thun  (7).  vordreten;  vorsam 
{st.  -sman);  houart  driuen  (23).  v'drieten 
(11).  hochfart  treiben  (1).  nicht  mögen 
^  v'smaen  l  Avalgen  {i.  tedere  (132).  ercken  I 

(I2fi). 

Fastiditus  verschupft  (i26,  Fris.  cf.  j 
Sm.  3,  380;  versch.  von  «<je«.  verschnupft ' 
=   vcrdroßen   cf.    Sm.  3,   494).    erleidet , 

(Ki».). 

^Fastidium  v.  Fastigium.  I 

Fastidium  {i.  tedium  t  superbia)  hd.  v'- 
drießung,  -driessung,  -drißung  (5),  -dries 
(1),  -dryße  (19),  -druß  (65,  es),  -droße 
(10),  -droß  (8b),  -dreßenes  (21),  -drossen-- 
heyt  (8,  9,  75).  v'-drietzynge(i32), -dret^ 
nisse  (23),  -driet  (11),  -drit  (99).  sode 
(105).  hochfart  (68).  verdrossene  h.  (75). 


FAT 

Fastigatio  der  spitz  (126). 
Fasti-gium,  -dium,  -digium  (12)  hd. 
hohe,  hoe,  hohe  (67),  hoche(68),hoge(8b). 
hoghe  (23).  eyn  h.w'schop  (22).  hoicheyd 
(19).  hoecheit  (11).  hocheit;  eere;  ein 
fürst,  forst  (110  sim.).  hd.  furste,  forst 
an  eym  huse  (18),  fyrste,  fyrst,  ferst 
(13).  verst  (23).  gybel  (111). 

*Fastinare  &e.  v.  Fascinare. 

*Fastior  v.  Fasciare. 

*Fastire  v.  Fastidire. 

*Fastiseere  v.  Fatiscere. 

*Fastiualla  v.  Kakukilla. 

*Fastuluin  v.  Flasco. 
Fastuose  trug-,    listig-lich  (74).  ein= 
bildisch  &c.  (Kia.). 

Fastuosus  hofFertig  (110).  voll  houerd= 
ien  (132).  protztz  t  hehrlich  t  kundig  t 
guetduncken  l  dunckelguet  (125). 

Fastus  adj.  sbst.  hd.  zeme-,  zim-, 
zjanme-,  nd.  teme-lich.  bran-ckisch,  -ck, 
-ger  (75).  hd.  hoch-  (8),  hof-fart.  stoltze 

(I26). 

*Fasula  gall.  vesse,  fesse  (122). 
Fata   ('.  Parca. 

Fat-ale,  -alis,  -ilis  (3),  fantale  (8^) 
glucklich  von  got  (110).  abentewr-, 
geluck-,  rescher-,  tod-licher  -is;  -e  id. 
o.  der  tode  (74).  hd.  eben-,  aben-,  auben- 
(68),  oben-  (8),  offen-  (6),  nd.  euen- 
turlich.  eben  dorlich  (18.  X  fatuusP). 
ebenthuerlich  (17  .^im.).  obent  duerlich 
(21).  ewentewerlich  (3).  obenttirhch  (49). 
vrlacliher  (.'^um.). 
*Phatanus  v.  Platanus. 

Patare  {i.  fato  destinareax.  m.)  wicken 
(19).  bescheren  (76). 

*Fatari  {i.multa  loqui  Gi.m.)  v.  Pateri. 

Fatatu-m,    -s     hd.    nd.    beschert. 

beschcyrt  ( 152  ).    beswert  (4).  gestoret 

(18).   gescherpht  (7).   beschaffen   (2.  cf. 

Sra.    3,    332). 

*Fate  V.  Fatetum. 

Fat-eri,  -ere  (1),  -ari  (134)  {i.  loqui 
134  &c.)  hd.  nd.  bekennen  t  bichten.  hd. 
be-ke)ien,  -scheyd(m.  offenbaren,  belyden 
(132).  lyen  of  gien  (11).  begien  (99).  be- 
(iio),  ver-  (G,  64,  75,  88)  -iehen,  mit  vn= 
willen  (6),  das  gelogen  vnd  ver-leugken, 
var.  -laugknen  die  warheit  l  vegeben 
(  75 ).  betzwungenlichen  v'gehen  ( 64 ). 
beichten  (4  &c.). 

*Fates  {st.  vates;  c/". fatua Marc.  Gap.?) 
prophete  (8). 

*Patetuin  ags.  ?  faregem  (ise^.  s^face- 
oder  fata-tum?  Leo)  =  fate  foragem 
(i36b.  cf.  prc.  '.  lat.  forago?). 

Fati-dicus,  -licus  (76.  X  -loquus)  [i. 
ydolatre  pl.  100,  sortilegus  Pap.,  saeri= 
legus  t  mathematicus  76)  bescerere  (100). 

Patiga  hd.  müde-,  mudig-,  mudi-, 
müde-  (i5i),  mode-keit.  modicheyt  (22, 
132).  mued-igkeit  (110),  -ung  (2).  mudung 
(1).  muunge  (8). 

Fatigare  hd.  müde,  muyde  (102),  müde 
(6),  mied  (67,  68),  hd.  nd.  mode  machen, 
maken.  muhen  (19).  muhen  t  hellgen 
(126).  muwen  (8).  müden  (9).  moyen  (11). 
vmb  treyben  (64). 

Patigari  müde  werden  (17). 

Fatigatio  miedekeit  (67  sim.).  mud-e 
(i26),  -ung  (65).  muglose  (l26). 

Patigatus  hd.  müde   i  m.  gemacht 


FAU 


227 


stm.  m.  gegangin  (8).  mode  (21,  23). 
gemodet  (21).  mug-  (126,  Pict.,  Das.), 
mucht-  (Pict.)  -loß. 

*Patilieus  v.  Fatidicus. 

*Fatilis  V.  Patale. 
Fat-,  fast-  (76),  fac-    {q.  v.)  -iseere 
i.  lassari,  marcescere,  abtmdanter  aperiri 
(Br.) ;  lasso,  ahundo,   marcesso  prs.   (76). 
auffklecken  (126). 

Fatuari,  -re  dorin  (8).  toren  (9). 
thoren  (68),  geck  oft'  dorich  (122)  ma=: 
chen.  nerrisch  m.  0.  thun  (110).  sich  er= 
gauchen  (126). 

Patue  gecke-  (132),  thor-  (68),  uer- 
(110)  -lieh. 

*Fatues  mer-linsin  (96),  -kuse  (85). 
Fatuitas  vnsynn-e  (12),  -ickeit  (10). 
doer-  (11),  thor-   (68),   nar-  (110),   geck- 
(132)  -heit.  narrey  (126). 

Fatum  (  cf.  parca )  vergengclichen 
dingen  anhang  nach  gotes 'fursichtig= 
keyt  außgaug  (64).  gluck,  schicklichkeit 
des  glucks  (65).  gluck  von  got  (110). 
be-scheret  (13  &o.),  -schiße  (10).  der 
tod  (64).  dot  (8).  hd.  aben-,  eben-  (5,  9), 
oben-  (8),  nd.  euen-ture,  -tur  (23), 
-tuer,  -tewre  (9),  -teur  (67,  134).  e-  (17), 
o-  (21)  -bentduer.  abentdure  (8^).  eben 
dore  (18.  cf.  fatalis).  ofentür  (G).  vrlage 

(Sum.). 

*Fatus  V.  Paustus. 
Patuus  hd.  nd.  dore.   hd.  thor,  toyr 
(5,   7),    thorechtig   (Fris.).    doer  t   geck 
(132).    ghek    (22*»).    vngeschmack    (126). 
tolmiger  (74.  cf.  manisare). 

*Favagello  v.  Favelago. 

*Pauata   {cf.    Gl.  m.   3,   486'>)  pungo 

(Sum.   VI.   .'<m.    1,   287). 

*Paueio  volburt  In  qwaiden  (i47). 
*Fauciosus  {cf.  fau-  Gl.  m.,fac-tiosus) 
V.  Artox. 

Faudicus  {i.  palpanista)  der  gunst 
sat  (8).  g.  -sagiger  (74).  wairsegen  {sie 
19).  waersegger  (11).  war-  (es,  110), 
wair-  (132)  -sager.  plumenstricher  off 
smeeker  (132).  ein  falwen  hengst,  var. 
henst,  stricher  (110). 

*Pav-elago,  var.  -agello,  ital.  fevo^ 
scello  (i.  serofularia  minor)  feigwar= 
tzen-,  schorbocks-,  klein  schol-,  meyen- 
kraut ;  feigblatern ;  rammen  -,  biber-, 
pfaffen-hodlein  (143). 

*Pa-,va-(i04)  -uellus  (a?««  flabellus ? 
anders  Gl.  m.)  wint-a  (141,  Gf.),  -ile  (104). 
*Favenis  v.  Fouenis. 
*Fauer  ( aus  fauor  X  vafer  ? )  ge= 
feiiger,  weyser,  t  stultus  (74). 

Pauere  hd.  nd.  gu-,  u-  (99),  gü-  (G), 
gy-  (67),  go-  (21),  vergy-  (64)  -nnen. 
gun  (18).  gynden  (13,  76).  hel-phen  (19), 
-pen  (11).  lieb  (9),  lip  (8)  habin.  holt 
sin  (17).  wrighen  [22^^). 
*Pauide  (aus  aviide)  v.  G-elluans. 
Fau-,  Vau-  (G),  fam-  (IG)  -illa  hd. 
nd.  (ein)  vsel.  hd.  üsel,  vßel  (65,  69, 
134).  vssel  (65  var.)  v-  (5,  16),  v-  (12) 
-sein.  Vsele  (81»).  yse-1  (G),  -In  (18).  isel 
(49).  V-  (74),  y-  (65)  -nscl.  eyn  as= 
sein  (21).  ozele  dat  van  deme  vorbran= 
ten  stro  wert  (23).  üssele  van  stro; 
grude  t  kole  (22b).  osele  l  grade  (22). 
ein  ozelen  (3).  osel  (i33,  152).  ossele  (8). 
ags.  ysle  (94''').  fule  i  feule  (Das.  a.  d. 
Lat.  wie  falawiska  &c.  cf.  Dz.  wtb.  136). 

29  * 


22S 


FAU 


FEB 


FED 


ualwisko  (loi  «>».>•  f' IwtTSchen  (93). 
fiil  liso  11  Mri;.'.  wiscl»  Silin. ).  -misoh. 
gluiist.  <'rlo.>;cli<'iit'r  piiiist  «Heii.V  pneist 
(FrU.I.  »'in  erlÄschon  giieist  (Dm.).  er= 
losclnior  ffonist:  pluii.«"  nsfil.  plunz(Fr.). 
pciiisf  f  aiiiitz.  »'irr  gnist.  .{laniMst  f 
(Muritz  (64).  nd.  ponstre  (nn  &c  ).  gewp= 
Store  i7.  w  st.  u).  /"/-  aschon  in  neron 
die  piK^i^t  gt-trofluMi  cf.  (i.Mh..  wtb.  "2, 
i7s)  siml ;  belg.  eii  ircnoisttT  /  glioblusto 
glioistcr«'  (128't.  eyino-ren  (74|.  -r  {W^. 
emcro  /  lievt  asclie  ^22*^).  lieyßc  a.(74i. 
atnt'r  /  glojicl»  a.  iChytr.V  glu»'t  of  en  a. 
(11 1.  glut  l  pssfhen  (19).  glud  (18).  glo= 
heil  Uli),  hd.  tuuck.  nd.  viinke  (leo), 
vonck  (1.3S).  flige  (61.  sprenckel  (109, 
iin,  1321. 

Fauillaceus  äschächtig  (^i26t.  asch- 
erlitig     1 -'S  \. 

Fauillare  rf.  (ü.  m.  h.  v.')  i.  cauil- 
lare  /  circwnuenire  (76). 

*Pauillus  ( :  fauus"!  weyspl,  bynenku^ 
nig  (711. 

Fauis-or.    -sor    vischer    (U").   ags- 
lift\t«rf    ''.  (uhdator  Gl.  Aelfr.). 
*Fauitiosus  poß  guustig  (75). 

Faun-US,  -os  \'.u)  scrate  (im  sim.). 
voU'iicel  (;»;ii.  pl.  uualt-scrocliel  l  -seaze 
(v.i.).  ags.  wiidt'  wasau  i  94 ).  fann-us 
bobbijii;  -i  f  -icarii  sijnt  affgaede  der 
walde  ^147). 

*Fauoneus  r.  Fauonius. 

FauoniuBa  /.  leue  ;Br.  &c.i,  lene  (76) 
odium.  balJ  ano  (8),  on  (76i  sacli.  hasse 
an  j^athe  ilT).  hat  dye  liclitlick  ver= 
gheit  (147). 

Fauon-ius ,  -eus ,  vau-  <  v.  ventue;, 
fa-  ^!ii  -onius,  fauonius  (7tii  kd.  nd. 
west-.  weiten-,  wcste-  (i>nU  \yester- 
(7.  67.  13 1),  abeut-  (75),  ags.  uuestsud- 
wint. 

Fauor  hd.  nd.  gunst.  hd.  gonst. 

Fauor-abilis,  f  -osus  (74)  hd.  nd. 
günstig;  liebg.  (77);  guustig  (6);  gunst- 
ilii-h  [r)^  .  -ilig  (13),  -lieh.  -lif.  gun.?lic 
(2"2).  gynstlich  :'67V  %Tistelech  (ofn.  guu= 
nelith  (^"21 '.  gonstig  f  konstig  t  lieblich 
(17).  holt  ."")■  gnung-h.  (74). 
*Fauorabilitas  gunst  i7.=;'i. 

Fauorosus  i-.  Fauorabilis. 
*Faus  [i.  ^'lua  Gl.  m.)  v.  Faux. 

Faussarius  ay.".  steva  (Gl.  Aelfr.). 

Faust-ini  t  -e  abeutewr- ,  -selig, 
tod-lich    74  . 

Faustitudo  abrntewr- .  tod-licheit  t 
Seligkeit   [li). 

*Faustuni  v.  Frustum. 

Fau-stus,  -tus,  fatus  (76)  hd.  ge= 
luk-,  gluck-.«ain,  -lieh,  gluck-ieh  (i32), 
-selig  (Hl.  seliger,  abentewr-.  tödlicher 
(74).  zelich  (11).  eyn  ebenturlicher  5, 
7)  menthß  (7i.  ebentduerliche  (17).  eyn 
eben  dore  (18).  eyu  event  duvlicher  (21). 
en   euenturliker  (23). 

*Faustus  gun.ste  (8^). 
Faustus   .x.    g.  -us  ^/.  faustitas  Gl. 
m.     ghiok    (6ts.    110).  geluck   l  vurspoet 
i  -waluait    132). 

Fautor  hd.  nd.  gunne-r ,  -re  (23). 
gonuiT  (7.  i.<!2).  gunder  (18).  gyuder(13). 

Pautrix  gunn-   (7.ö),  günn-,   auffent- 
halt-.  heistend-  (126)  -erin. 
*FautuE  >:.  Faustus. 
Fauu-s,  -ni,  ffafus    fi^)  (t.  brisca) 


hd.  seym  ;  honig-s.,  -sam  (7.'5), -sain?  (),    met-er(l'2),  -ter  (i».^),  -ern  (17  &c.),  -ram 
4V    .sani"  (i»,    .«^anin. -seume  flO,  i33,  i.si,    l  -terev  (74).  mertert   s.tV  ordtgall  (143). 
■  •■i.i,  -roß  (C.  128),  -ros  («).  -rasse  (134),        *Pebrire  >:  Pebricitare. 
raß.  mrr.  -ral..en,.reß.  -roeß,  /  -waben  \        ^^^^^^  ,^^f   ^,^,^  ,^^,,,,^.    ^^,^^  kaltwee, 


(«.')).  honieh-seine  (14).   -zeni   (23).    zeein  !  j^ 


(11.  (!8).  zeni  (23).  hoenich  raegh  oft' 
seeni  das),  honick  («s).  hunig-.stim  (7.'<), 
-raße  (M).  raß  (Aiberusi.  honig  iin 
waeliß  {in)).  honiiig  .stokeli  r2).  huu^'- 
racß  /  -raß  (t;.5).  -wcttel  («7i.  die  süße 
d»'s  iiunigß  o.  der  wapp,   rar.  wab  (k4  i. 

*Pauu-8,  -m  gunddig  .-^in  (18.  ans 
hunig.'^eiin  X  gunstig  '.  lauere). 

*Fauus  (X  faunusi  got  des  waldes 
o.  l'eldes  o.  honigs-iin  {H). 

Faux,  faus  (iU'»)  ein  baikezan  o. 
der  g'.unme  ((56,  7o).  baekenzau  tti;i,  i:!4). 
l'agzane  (132,  152).  guoino  i  i4i).  hd.  nd. 
gvune.  der  guoni  (iio).  gfiin  i  kiiine= 
back  (Hl.  guni  (r4  &c.)  in  dem  inund  ;74). 
gomme  (17).  hd.  kiu-.  »jrf.  kene-  i  keune- 
backe.   der   kinde    back    f   daz    rot   in 


frie.sen  d,  17),  triezen  (3);  ,'^uehte;  dy 
kalte,  die  kalt  sucht,  seuehte  (66,  70, 
i.ii).  dye  kalde  sciiche  (152).  der  fro- 
((5).  fro-  (88),  fre-  (14,  126)  -rer,  freer 
(13).  dat  kalde  (132).  koldc  (i09).  de  k. 
.•äuke  {2"2  .  die  rede  ^  caildc  11).  byfer- 
sucht  (X  biben?  <:/'.  febrifiiga  biber- 
kraut)  l  knlde  (12).  ritte  f  suht  (93). 
ritt  o.  vicber  (76).  den  riten  tacc.  4). 
ritten    7.')).  fcber  (i26,  132). 

Febris  acuta  dye  quartainc  (.'S). 

F.  cottidiana,  terciana  der  teglich, 
driteglicli  ritte    mh). 

*Febritare  v.  Febricitare. 
Februare    hd.    reyn-igen ,    -egin  (8). 
rainni  iclu^ii     76). 

Februarius  horu-uug(l  &c.),-ug(7,  77), 


dem   fisch   (18).    kynpaek.    paekeuholin  j  "»g  V ;") ,  -">ek  (23),   -unt  ( -mont  .■*  5" ) 
(74).   der   räche   (7*4,   76).   wangen    ^13).  K^PUi-1^. -kel/.  (Fr.),  spork-el  (i47),  -il le  ? 

der  gitz  (125.  i.  q.  geiz  pSAi^Oi;  Sum.  2,1      ^,,  ,     ,       '  '  ...  ,        ' 

89?)    eingang  der  Itat  (64).  pl.  klusen  j -.-^ebula  .w«Y  msa  vectilia  (76),  aus 
(88).  ag.s.  weo  (94»).  ,  ünbula  6'.  v.  üctilia? 

Fax,  faxis  iis-)    [i.  facula,  funale)  '      *^?P^  (sf-  »i-  m.    h.   v.;    .■^t.    flega?) 
kd.  nd.  fackel,  kyne-f-  vl3).    faehel  (93).  i  '^^^'«'bil  l  phflaeke  (9). 


faike-lu,  lar.  -n  (75;.  Ä(i.  schaup,  schopp 
(6),  schaub  yl,  4),  schabe  (i52l,  schautt'e 
(^13).  liecht  0.  puchel  [st.  pnschelV  1 ). 
tor-tyse  1 132),  -ditze  (i09),  -scheu  (V2e 
«im),  wysche  (,8'^  sim.).  weysch  (5).  wiße 


Fee-,   fest-,   perfic-ialis   parsevaut 
(^147.  a/rz.  persevaut  mhd.  persant). 
*Fecicedula  v.  Ficedula. 
*Feciniuni  v.  Fenicium. 
Teclum  {alph.  feb-  i4i ;  c/.  febula? 


(14).  wisse  (13).  wüsche    (19).   wiis  (12).;  ^r.'-^.'iry'-'}^       ii     i        '      ^.^ 

wis  i  Wasch  (22,.   blas  (23).   wipe  (.06.  ir«"'^  '^^^''^'-f-^'    -3  vehlachan  (i3i>^).  vel= 

108).  wase  M08).  brant  .  loe).  '    '^"^^  ^^^V-" 

*Faxare  r.  Faeiscere.  *Fecordxa  ,..t.  veo  wemudikeyd  (.ob). 

„_,      .  .^       .    .  Feculentus  truß- Meym-achtig(i26). 

^Faxinana  >■.  Faceinium.  ,,^fi^^^   ^^^^    j^^^^^.,^    .{^^    ^^j  =,;^^^; 

'^Faxinus   ^cj.  fraxinus ,  alph.  fax-    ^^llo).  gestlich  ii32). 
110,  132)  asch  v6.  67.  76).  asch«  .75).Ät/.       *Feculentus  r.  Fetulentus. 
nd.  esche.  aspe  (69,  133,   134).   espe   (66,         -,  ,         i,  r      i     i 

70,  151,  152).  essche-.  Marg.  esscheu-holcz  ,,^^^^,'^^^J^.  ^f  frucht-bar,  -ber,  -per 
.13).  hd.  ospen-,  eschen-,  eßsen-  (21),  |  i,!^' "''f'"'?'^ '1.^'^  ^'^p'!  (6^- ^'/^^^lit-- 
esseu-  (18),  aspeii-  (7)  -bäum,  -bom:  ^*^»''  voller  tr.  ^  n  wol  frochtbar  (5), 
frvssen  (b^:  ous  fraxmus?).  swauger  macheu.  n^.  vro.-htbarich  dl), 

vulle  vruchtbar  (23)  makeu;   dugen  \n= 


Faxis  V.  Fax 
*Faxire  i.  •>'f7;t'Wre  (76')begraben(8,9). 
*Fazelus  &c.  v.  Faselus. 
*Fazinole  v.  Fadulus. 

Pheb-e,  -es  mane  (11,19).  die  maen 
(132).  mon  (68).  der  mon  (iio). 

*Phebes  fcf.  prc.)  got    der   weyßheit 
(74). 

Phebus,  f  febus   (75)   sonne  (8,  19). 
zonue  (ir.  sunue  (9,  75).  dye  son  t  der 
mote  {sie  17).  mon  (9).  tag  (75). 
^Febimus  v.  Fibrunis. 
*Febrefugia  v.  Febrifugia. 

Febri-eitare,  -citari,  -cinare,  -tare, 
-re  hd.  daz  kalde  (i33,  152),  kalt  (66,1 
70,  I61),  k.-wee  (134),  -we  (64,  69).  frie=  | 
sen,  frießen,  tresen  it))  haben,  hau^  hayu 
•133\  leiden  (6i)./liden  17).  den  frorer 
hau  B.  die  suclit  haben  (7).  die  kalt 
sucht  liden  (68'.  hd.  i'risen,  friesen  d^''- 
tioberen(li.  kaltwehig  sein  (126).  vreseu 
(23,  dat  vresent  (22,,  rede  (loe)  hebben. 

Pebricula   ein    feberle   f   kaltwehle 

(126\ 

Pebrifug-a,  -ia  S7).  febrefugia  fiber- 

(3).   vyber-   (9),    ifieber-  f  biber-   (143), 

-krawt."  mat-rona  (105),    -irna  (127,  i3i), 

irna  (87).  -renn  (93).  -reia  (95),  -ere  (47). 


lugen 
wrucht  (22).  t'ruhtbereu  (8^ ).  fruchten  (77). 

Fecunditas  hd.  fruhtber-  (8^),  frucht= 
ber-.  fruchtbar-  (68,  110 ),  fruhbar-  (65), 
frochber-  (81,  wolfrochtbar-  i5).  fruchti- 
(17),  mütterlich-  ((ib).  drachti-  vl9)  -keit, 
-heit  (,681.  vul  vruchtbaricheyt  ('22,  23). 
drachtieheit  dl). 

Feeundus  hd.  frucht-par  (1).  -bar, 
-ber.  -ig  ( 17  .  wol  (4),  vol  (7, 18  >,  vul  (23),  vn- 
(22)  -vruclitbar.  frochtber  (8).  wol  frocht- 
Ijar  (.")).  fol  fruckber  machen  (sie  21). 
vrochtbarieh  {\1).  trachti-ch  (11),  -ck 
(19).  geylode  (ö^). 

Feda  i.  /ex  (75);  fex  olei  f  vini  (76), 
V.  f  aeeti  (Gl.  m.). 

*Fedalis  wepjngairti  (104.  cf.  pedalis). 

*Fedare  r.  Federare. 

Fedare  vn-  (5,  6),  v'vn-  (9, 17),  ont- 
dl  I  -reyuen.  hd.  nd  vn-,  hd.  v'vn-reynigen, 
hd.  -rej'ngen.  vnrein  machen  (67).  solen 
(22,  75).  be-s.  (17.  23),  -sodeln  (5),  -selben 
(9),  hd.  -sulpern.  kleyben  (75).  stenckeu 
^76). 

Pedatus  (t.  maculafus)  beclei-bet(75<i), 
-det  ,7nabc.  X  n(j_  bekladdert?). 

Ped-erare,  -are  (8'',  9)  hd.  geloben 
(9  &c.)  vor  gelt  (5),  mit  trauen  (75); 
globen  ^8ah&c.)  für  gelt  (6),  vmb  g.  (76), 


FEL 


FEM 


FEN 


229 


körn  g.  (7V  zusamen  globen  (fis).  gelaben 
vor  gelt  (21).  gelanbcu  vergen  {sie  18). 
gelubd  (1),  globde  (^^),  vrede  (i.S2), 
pmitgenoü  vnd  tVid  (fi4)  mach(>n.  vor= 
luMsstMi  von  gelt  (4).  loiu-n  verschult 
(22),  uppe  woker  (23).  getruweii  (10  &c.). 
fryedeii  (19).  vrodeu  (11).  sich  zusamen 
verbinden  (iio). 

*Fedir  v.  Fudir. 

*Fedona    vngotreues-,     neydisch-tier 

(74). 

Fedosus  (i.  fedus  r.r.,  feculentus  Gl. 
ni.)  vol  vnraiuigkait  (70). 

*Fedre-fragus,  -fagus  v.  Fidefragus. 

*Fedula  {arbor,  aus  ferulax  bedula  ? ) 
pirgk  (74). 

Fedus  adj.  stinchund  (1).  stinck-lich 
(88),  hd.  -ende,  -eiit,  -end,  -unge  (t.52), 
-endig  (5),  -ich  (i32),  -ech  (23).  stingket 
t  gal  (vor  fei  21).  ontreyn-t  (11),  -en 
(19). 

Fedus  .s.  hd.  lobede  (77),  ge-1.  (5,21), 
-lobde,  -lubde  (10,  12,  4),  -lubd  (uo), 
-gloptc  (8),  -lobecze  (19),  -lopniü  (18). 
glubd  (1).  lofte  (23).  lauede  ^  pacht  (11). 
vrede  (11,  19,  132].  frid  (iio).  pcys  (132). 
ozins  (19).  v'-bindtnuß  (9i),  -buntniß  f 
-heissnng  (65),  -heysnys  (4).  puntgenoß 

(64). 

*Fegedo  grieben  (sum.  (/.  (if.  4,  3io). 
*Phegeton  v.  Flegeton. 
*Fegillum  sydin  ryse  (8). 
Fei,  feil  (134)  hd.  nd.  galle.  hd.  gall. 
*Fel  draconis  cigelinta  (Sum.). 
Fei  terre   ijierba,   i.  febrifuga  &c. 
143)  metern    (17).    materie    (96).    auri-a 
(143),  -ne  (47). 

*Phela-x  (74,  7.5,  7«),  -tes  l  philax 
(75),  pl.  velaces  («'.  jnngues  et  crassi  7«) 
leibiger,  vaister  (74).  /'.  epieurus  fuller 
mit  essen  vnd  drinckeu  (7.5).  philates 
faist  menschen  (74). 

*Fele  V.  Felena. 

*Fel-echus,  -leti  (17),  -ethi  (01'')  {cf. 
cerethi)  «(/.:>.  eorodmen,  fetheheres 
yrneres  (!)4'').  bcschirmer  (8,  17). 

Fele-na,  -s  (/.  ceru-a,  -us)  hirtz, 
var.  hirs,  l  hind  (75).  felis  pech  l  hartz 
(74  aus  hirtz  missv.  ?).  i.  anser  siluestris 
(Gl.  m.) ;  capreolus  (Pap.,  Sum.),  cerua 
l  dama  (Pap.),  rech  (Sum.).  feie  i.  folis 
sc.  carpulis  t  damma  (vh). 

*Felethi  v.  Felechus. 
Felfulesbet  v.  Fulualabia. 

*Felibon  gesta  (Sum.  vi). 

*Felicina  [aus  fil.,  i.  q.  filix  minuta) 
ags.  coforfcarn  (94''). 

Felicitare  selick  machin  (19).  zelich 
makcn  (11). 

Fellcitas  hd.  selich-,  seli-,  selde-  (21) 
-kcyt.  zalicheyt  (23). 

*Felinus  (;  velum?)  segil  (b^). 
*Felipendula  v.  Filipendula. 

Feiire  vox  pardorum  (Gl.  m.). 

Felis  V.  Felena.  Furuneulas.  Cam= 
polus. 

Felix  hd.  selig,  sälig  (134).  se-  (18, 
22>'),  ze-  (11),  za  (23),  sei-  (132),  sal-  t 
hil-  (22b)  .lieh. 

*Felix  V.  Filix. 
*Fell  V.  Fei. 

*Fellator  sonderbarer  hurer  (ki^.  Mrg. 
e  dial.  Dilherri). 


*Fellax  (fello  X  fallax)  betrogener 

(8).  argheii.stich  (23). 

Felle-, felli-  (74.  76),  falli-  (75)  -monia 
(i.   dolus   76.   cf.   fellonia)   trogene   (8). 
vntrew-  t  list-  (74),  arglist-  (75)  -igkeit. 
Cf.  fellibilis  i.  subdolus.  amarus  (Pap.). 
*Fellenus  {„de  feile")  hinter  (.^«c  19). 
*Ffellera  v.  Falera. 
*Felleti  v.  Felechus. 
Felleus  hd.  bitter,  beter  (13). 
Fellibilis  v.  Fellemonia. 
*Fellicus  (r/.  fellitus)  gallig,  vlg.  bitter 
als  die  gall   (75). 

*Felliinonia  v.  Fellemonia. 
Fellineus  galliner  (i3i,  i4i).fellineis 
oculis  i.  caesis  (Pap.),  var.  coesiis  (ci.  m.). 

"^Fellis  rech  heub  (7),  aus  felis  rech 
hiiidV 

Felli-tus,    -cus    hd.    bitter,    byeter 
(151).  hantig  (74). 

*Fellium  i.  psalterium  (76). 

*Fellonia  {cf.  Gl.  m.   v.  felonia)   vn= 
trcw  (74). 

*Feloeena  v.  Ficedula. 

^Ffelter  {st.  veiter)  eyn  wynt  (5^). 
Feitrum  v.  Filtrum. 

*Felum  ?'.  Filum. 

*Femaria  v.  Fenaria. 
Femella  jung-frawe  (18),  -frau  (7j. 
iuniVauwe  (5^).  junfrf  (21).  freugin  l 
mctchin  (17).  fi'owlin ;  sy,  pl.  syc  (77j. 
iuncvrowc  (23).  wiueken;  se  (22'').  wybis 
iiamc  (8). 

*Femellanus  gotz  (8.  cf.  efFeminatus). 

Femellarius  wyp- (19),  wijf- (11) -lieh. 

Femen  hd.  cyn  wibes-hoff,  -hufte, 
-lioflFc;  wcybhufl'te  (74);  weybcs-hufft, 
-hüffte  (67).  weibs  (i34),  der  frawen  (4) 
huff.  lurf  (93).  hufft  (13).  en  wiues-hof 
(23),  -huft  (22).  hifi't  t  lenden  (68).  wijflfs- 
(I32),wibes-(iio)-l.,ofidyen(i32).vreuwcn 
lecnden  (11).  frauvven  lende  (19).  dich 
(100).  die  '^99). 

*Femigene  vlisjicne  (85)  awsferrugine 
vilsiicneV  Doch  vgl.  folia  asgyptiaca. 

Femina  lid.  frouw  ( 76),  frauwe,  fraw 
(8),  ffrow  (G).  frowe  (14).  vrowe  (23). 
frf  (21).  wyp  (19).  weyb  (4).  wijf  (11). 
weybspild  (111). 

Femin-,  l  femor-  (6,  17),  t  femu- 
(74)  -ale  [cf.  sq.)  frowen  mäht  (6). 
frauwen  gemecht  (17,  73\  lendiner  (17). 
brüch  (.Sum.). 

Feminalia  ncder  hemmcde  (100).  i. 
prace  l  moralia  (76),  s^.  femor-,  femur- 
ale,  -alia  {cf  femorale),  frauwen-  (5), 
vrowcn-  (2o),  wibe.-^-  (7),  weybes-  (66  &c.), 
wijt's-  (132)  -gemcchte.  weibs  gemächt 
(134).  frawen  gemacht  (18).  tr|-  gemech 
(21).  frouwen  dechsel  {quoa  tegit  femora 

&C.    132). 

*Feminella  (i.q.  tanacetum  balsamita 
Nmu. )  frauwen-worcz  ( 17  ),  -crut  ( ö^" ). 
frawnwurtz  (1).  en  vrowcn  warte  (m'c23). 
Femin-eus,  -us,  -inus  hd.  frauwe-, 
frowe-  (6),  fruwe-  {b^).  frau-  (21),  freu- 
(17),  wyp-,  weyp-,  weih-  (134),  wib-  (68), 
wijf-  (132)  -lieh,  fra^wisch  (126).  wybisch 
(HO),  vrowelic  (23). 

*Femora  lenden  (4).  en  rot  rok  {i. 
rufata  23). 

Femorale  {i.  feminal-e,  -ia  qq.  cf., 
ventrale  74,  braca)  bruch  (21, 110).  bruoh 


Gf.).broick(i32).  pruech  (1).  pruchgürtel 
74).   ncdyr   cleyt   (5^*).  en   neder   clet 
(23).  lende-r  (67.  74,  134),   -ner  (66,  109 
&c.),  -nder  (i5i).  gesajß  ( 126  sim.).  cyn  nian= 
lies  huffe   (8.  X  femur).  pl.  -lia   broc 
(99).  nidcr-claid  (3),  -gewant  t  bräßmen 
(126).  braßmen   (Fr.). 
*Femuale  i'.  Feminale. 
Femula  [i.  puella  Gl.  m.)  meydel  (4). 
Femur  huft'e  (?'.  femen  10).    liufF  (1, 
h^,  76).  hd.  nd.  ein  mandes-  (21),  manues-, 
mans-,  hd.  manß-huf  (23),  -huflF(21,  134), 
-hufft,  hd.  -huffe,  -hoff,  -hoffe  (8^),  -hoffe 
(12),  l  -lenden  (HO  &c.),  l  -dye  (132).  ein 
man  hufft  (69).  en  huppe  (11).   die  t  de 
(109).  knke  (96).  Oberschenkel  (ui). 
Femurale  v.  Feminalia. 
*Fenabilis  (st.  ven.)  vail-,   kauff-per 

(74). 

*Fenale  {i.  fenagium  Gl.  m.)  v.  Fenile. 
*Fena-ria  {i.   domus   rustica  Gl.  m.), 
-lia  (76),  fenu-  (3),  feni-  (75a),  fem-  (7a'') 
-aria  segensa  (falxf.  121  sim.).  sense  (8). 
eyne  grase  sichel  (3),  gras  sense  (4). 
*Fendere  {st.  Andere)  löcheren  {h^). 
*Fendere  v.  Frendere. 
*Fendum  v.  Feodum. 
*Fe-,  se-  (74)  -neea  {cf.  sq. ;  aus  fenU 
seca?)  sichel  (74).  ein  graß  s.  (ß). 
*Fenecium  r.  Fenicium. 
*Fenera  [cf.  feneca)   senße   (17).  en 
gras  sekclc  (23).  graßsichcl  (74). 

Fen-erari,  -orari  (65),  {  -erare  l 
-ixari  (147)  hd.  wuchern,  wocheren  (132). 
wokcrn  (11).  w.  twevolt  (23).  vanvoker 
w.  (22).  hd.  von  wocher  (17  &c.),  wucher 
(6,  7,  76)  wochern,  wuchern  (6,  7,  17, 
76).  von  Wucher  w.  entwuclicrn  (4).  von 
wocher  w.  {b^),  aus  wucher  w.  (1)  nemeu. 
woicker  geven  of  necmen  (147).  leenen 
(99).  gut  uß  lyhen  (12). 

Fene-,  vene-  (76),  feno-  (93)  -rator 
hd.  wuche-,  wuoch-,  woche-  (8)  -rer;  ein 
czwy-  (4),  czwey-feldig  wuchercr,wogerer 
(5).  zwifaltig  wucher  (G).  eyn  czweyfel- 
tiger  wcygcrcr  (21).  wokener  (11).  nd. 
en  twcvol-t,  -tich  wokcrer. 

Fenest-ella,  -rella  {c<i^)  {cf.  Gl.  m. 
h.  V.)  guotscribari  (Gf.  /.  q.  fenestrello 
76).  fensterlin  (64).  gluckfenster  ?  gutzer= 
lein  /  bej'cl  (Fr.). 

Fenestra,  frestra  (i4i  ,  Gl.  m.  cf. 
dacorom.  ferestra)  hd.  fenster.  f.-  (111, 
126),  tag-  (128  sim.),  tach-  (i26)  -loch. 
hd.  nd.  finster,  f.-lade  (7).  venstre  (99). 
bcyen  (i26^ 

*Fenestrale  veiister-ram  (76),  -ramen 
(5b),  -holtz  (6),  -bret  (4,  75),  -lin  (dim. 
75).  finster -rame  (5),  -schranc  (23), 
-schancke  ader  -lade  (18  &c.;,  -ganc  (22). 
eyn  geremetz  (17). 

Fenestrarius  feustermecher  (i25). 
*Fenestrell-o  (76),  -a  (Br.  &c.)  i.  parua 
fenestra  (76  &c.);   ho7ms  pastor  l  nobilis 
'scriptor  (76.  cf.  fenestella). 

*Feniaria  v.  Fenaria.  Falcastrum. 
*Fenic-a,  -ena  v.  Feniseea. 
Phcenicea  v.  Phoenix. 
*Feniceum  v.  Fenicium. 
Fenic-eus,  -ius  (cf.  sqq.;  phcenicia= 
tus  V.  badius)  gcllicht  (3).  rot  (8).   rot 
färbe  (17). 

*Fe-,  fi-  (i36)  -nicia  (phoen.)  ags. 
baeso  (94),  beoso  (136).  herba  wienwurz 

(131). 


230 


fp:n 


WA] 


FER 


Fenic-ium,  -eiim,  -um  (ise),  fene^ 
ciiuii  {7i-  ,  fecinium  (isi,  Sum.)  (/. Arr/xi 
l\illonuni  (//(j'  niijntm  /iirit  tincturam 
Itr.,  /(.  tili fdti III  bolonium  «/«c  n.  f.  pietu 
ram  7«;  coc-cinum  ,v/m.,  -umum  i3ii) 
wann  (i87).  rotcz  (120).  rezze  (Sum.,  Gf.). 
ri'chf  (121). 

♦Fenicium  (».  acerbum  feni,  st.  ace- 
ruus  f. I  atj.s.  hrt'i'   (if. K 

*Fe-,  phe-nicium  c.  Feniculvun. 

*Fenicius  c   Feniceus. 

*Femcola  r.  Feniseca. 

*Phcenicoptervun  v.  Phoenix. 

*FcBmculastruin  roß-,   geiß-feuchel 

(i4:tl 

Fenic-ulum,  -ium,  -ulus  (i7),  veni= 
culum  if)''),  finuclum  i!>4»),  finiculus 
1,91,  i3t!)((;/<  ?. panicum ;(•/'. pannichium) 
fon-ich  (141),  -ih  t  -ichil  (io4),  -ichel  (1, 
105),  -ikel  (G.  125),  -ekol  (96),  -chil  (4), 
-chel  (5  &c.),  -ckol  (23),  -col  (47),  -ffel 
(17,  21,  isi).  venne  coel  (11).  ven-ichel 
(8i>),  -ekol  (85),  -col  (22),  -colt  (97),  -chel 
(132  &c.),  -chil  (9),  -kol  (87),  -gel  (ö»»). 
agts.  fiuugl  (94,  136),  fiiiol  (94»).  boh. 
wlasky  coper  (4.  st.  kopr).  fe-,  phe-, 
foe-nicium  phonich  sim.  (Gf.). 

*Feniculusporcinusi'.Pantedonium. 
*Fenicuin  v.  Fenicium. 
Fenicurus  (rt?«A')  rot-  (110),  roit-(i32) 
-stört. 

Fen-ile,  -ale  TGf.),  venile  (64)  haw- 
( 7 ) ,  hcw-  (64^^),    ho-   ( 93  )   -gaden.   hev 
schune  (8).    liouestadel   siin.  (Gf.).  hew- 
schuwer  t  -bune  (88),  -wagon  (64''),  -poden 
(11 1).  hilde,  dar  dat  hoy  op  ligget  (109). 
*Fenilega  ,/.  rastellus)  reche  (Sum.). 
Feni-,  fenis-.foni-  t  frugi-(74)-seca, 
feni-seta   ( Gl.  m. ) ,   -steca  ( 8  ) ,    -secia, 
-secator,  -sea  (Snm),  -eena  (i3o;,  -cola, 
-ea  (75  wirr.),  -fex  (91)  niad-ari  (121  sim.), 
-ere  (sum.),  -er  (74).   hd.  nieder,   heu-m. 
(75).  magder  ('10).  graß-  (125),  hew-  (110), 
how-  (68)  -nieger.  hoy  meyer  (132).  heuer 
(74). 
*Fenisecaria  v.  Paleastrum. 
Foenisecium  hewet  (91).  heuet  (Fris.). 
Penix,  phenix  (  74 )   (  auis )  eyniger 
vogel  in  arabia  (64),  auft   dem   ertrich 
(74).  feni-chs  (75),  -x  ib'^). 
*Phoenix  v.  Ventus. 
PhcEni-x,    -copterum,   -cea  herba 
mauß-gerst,    -körn,    taubkorn,    meissn. 
fursthaber;  -x  lowendistel  (i43). 
■^Fenixari  r.  Fenerari. 
Fenogrecum  v.  Fenum  greeum. 
*Fenor-  i-.  Fener-. 

^Fensum  [xt.  pensum?)  wirteii  t  eyn 
wirtel  (19).  en  wiruel  (11). 

*Fenuaria  v.  Fenaria. 

*Penulum  anlehen  (Snm.). 
Fenum,  venum  (64=)  hd.  houwe  (96), 
hauwe,  howe  (ü),  hawc  (18,  70),  heuwe 
(16),  hau  (8,  21),  how  (134),  hew  (4,  64, 
69)',  heuw  (67).  heu  (23).  heuch  (22''). 
hev  (47).  huo  (103).  hov  (22).  hoj  (99). 
hoy  (132).  hoey  ri47"i. 

Fenum  greeum,  fenu-  (47),  feno- 
(Sum.  V.)  -gr.  fenugrec  (47).  fremigree 
(85).  romskle  t  diolde  (87,  i46).  romischer- 
klehe  (75),  -klee,  zeytkraut,  kriechisch= 
hewe  (74).  krieschheuwe  (75).  crischowe 
(Sum.).    kriechshöiwe  (93).   krichis   hew 


(9).  sybon  getzcyt  (125,  135).  ziegen-  t 
bocks-horu  (13.1 ).  aijs.  wyllecerse  (94*). 
Fenus  hd.  zwifalt,  zwi-,  zwai-  (i34) 
-faltig, /wcy-faldig(i33), -feldig,  zwyfildig 
(8)  Wucher,  wocher.  dobbel  oft'  tziucl- 
(lich  w.  (132).  zwofcldig  wogen  21). twevolt 
wokcr  (23).  rtfjT*.  spcar-uua  (94),  -ua(i36), 
sonst  passer. 

Feod-,  selte7i  feud-,  bissw.  fend-. 

Feodalicium  lierwede  [l.  supellex  81). 

Feoda-lis,  -rius  bclcent  man  l  wippe 
(13).  hd.  eyn  lehen-,  leen-,  nd.  len-  (23), 
leyn-  (22),  beleu-  (ö)  -mau.  lehen  herre 
(17,  75). 

Feodare  hd.  nd.  belenen.  hd.  leheiicn 
(110,  134);  bc-1.  (4),  -leheiiden  (17),  -leiicn, 
-leen  (18),  -lylicn  (7).  Ichcn  (68).  ent-1. 
(G).  1.  verleihen  o.  nemcn;  li-,  var.  lei-, 
t  le-hen  guter  der  erbstuck  (75).  verliehen 
(11). 

Feodarius  v.  Feodalis. 

Feoda-  (I5i-.),  feodo-tarius  adj.  leben 
man  /  frauwe  (10).  beleiicnt  man  l  wip 
(12). 

*Feodatio  Ichenscliaftt  der  weltlichen 
(75.  cf.  coUatio). 
j      *Feodium  c.  Feodum. 

*Feodotarius  v.  Feodatarius. 

Feodu-m,  -s,  fendum,  feo-  t  feu- 
dium^l),  pheodum(8i)Äf/.  lelien-,  lihen- 
(8>^),  len-  (5'',  22,  23,  4),  leen-  (13,  18, 
132),  liehen-  {sie  3),  lingen-  (49)  -gut, 
-gud  (22),  -guyt  (132),  -goet  (i32),  -gutte 
(18).  ertleenglioet  (81).  hd.  eyn  lehen. 
lechcn  (5).  len  i23..  leyn  (22). 
*Feoneseea  v.  Falcastrum. 

Pera  hd.  nd.  wilt  (ej'n  w.).  wild  (1,21). 
ein  gewild  (110,  126).  weit  i^'^).  dier  (99). 
hd.  wilde  diere  (10),  tier  sim. 

*Feraeitas  v.  Ferocitas. 

*Feraculum  {st.  ferc.)  scliotcl  (11). 

*Ferago  v.  Ferramentum, 

Feralis  {i.  mortalis ,  lugu- ,  fune-bris 

Bt.  sim.)   thir-   l   wildt-   (110),    wilt-   i 

wreit-   (132),    trure-  (8),    dot-  (17,  23) 

-lieh,  -lic.   grimig  (75).  alts.  eislik(]i8). 

*Peralitas  [i.  feritas  66  &c.)  wretheit 
(22). 

Feraliter  fyeeh-,  fych-,  fye-lich  (65). 
Ferax  (x  ferox)   dracheit  t  wreet 
(11).  tratick  l  böse  (19). 

*Ferax  {auis)  eyn  stircze  t  beynstereze 
(19).  en  quectstart  (11).  fer-ix,  -ex  (11) 
grüne-  (19),  gruen-  (11)  'Specht  (Xme= 
rops). 

*Ferbena  v.  Verbena. 

*Ferbere  v.  Feruei'e. 
Ferculum  (?.  vehiculum  76  &c. )  hd. 
(74,  75)  nd.  richte;  r.  van  spise  (22),  r. 
der  spisen  (11).  hd.  nd.  ge-r.  hd.  ge-rieht, 
-riechte  (8),  -recht  (18);  ein  spise,  speyß, 
.speis,  essen  (75).  assen  (4.  X  asch  ?).  dische 
t  schußcl  i  asch  (8).  wirtschafttraht  (93). 
tracht,  muß ;  lauft'erpuchs,  gefeßdorinnen 
man  dye  speyße  tregt  (74).  sidele  i 
mushuz  (loo).  bette  (8).  wagheii  (11). 
schütte  (65). 

Fere,  ferme  by-nahe  (68,  110),  -nage 
(110  var.),  -nach  (19),  -noch  (7),  -nae(i32). 
vil-nacliet  (fere  3),  -na  (23).  volnae  (11). 
walna  (99). 

*Ferenarius  i  i.  vexillifer  t  sagittarius. 
villifex  sie  68)  ein  schütz  (68,  110,  132). 
ferren-  (iio),  feren-  (74,  Pap.,  132   &c.), 


feri-  (17)  -tarius,  ferendarius  (11),  fere= 
trarius  (76.Xphar.)  (i  ve-,  fe-xillifer 

&c.  06  &<.'.,  sagitarius  76,  miles  portana 
hastaiu  ctv;.  1 10  «im.)  .sciiutze  (17).  schütz 
(.5).  schuytte  (i47).  en  schutter  (11).  pan= 
nerfurer,  vannentrager  (74).  ruter  ofF 
reisencr  (132).  ryter  o.  rcysiger  (iio). 

*Pereteca  (c/.  sq.  x  theca)  des  doits 
belialtsam  (i47). 

Fere-,  phere-  (9i),  veri-  (17)  -trum 
(i.  bacapuluB)  hd.  nd.  bare,  doden-  hd.  -b., 
-bore  (17),  -stock  (22).  dotten-  (110), 
doiden-  (132)  -baer.  eyn  lieh  baire  (7). 
bore  t  sarg  l  lichtkare  (17).  hd.  bar, 
bor    (G).    lihchar    (iü4).   totenbam    (65 

Marg.). 

*Ferex  v.  Ferax. 

Feria  {cf.  dies)  wurk-  (9),  wer-  (8, 
77.  wett.),  feir-  (uo)  -tag.  ein  werthag 
(5i>).  hellickdag  ^19).  iiilch-  (11),  vijr- 
(132)  -dach.  pl.  firra  (120  sim.).  firrun 
(2.  undaciones  121). 

*Feriabilis  ficrlich  (7). 

Perialis  hd.  nd.  ficrlich.  degelieh 
{8^}.  wcrntlichc  (17). 

Feriare,  -ri  hd.  nd.  vieren,  feyren  (9). 

Perifera  eyn  grymmick  (19),  wreet 
(11),  hyllicli  wilt  (147)  dyer. 

Ferina  {cf.  caro  f.)  mitti-,  mittila- 
carni  (Gf.  4,  265  sq.). 

*Ferinum  ags.  hold  (94,    136;  in  der 
altnord.  Bed.  caro  ?). 

Ferinus  hd.  nd.  wilt- ,  hd.  wilde-, 
wild-  (7),  wil-  (21),  beeste-  (132)  -lieh. 
nd.  wilt.  hd.  wild-e,  -terende  (i26),  -ecli= 
eben   (18).  worsam  (6).  wret  (23). 

Ferire,  bissw.  -ri  hd.  slahen,  schla- 
hen,  -gen  (7).  sclageu  (13).  slain  (19). 
slaen  (11,  132).  slan  (8).  tulpen;  {cornu) 
putschen  (i26). 

*Peritarius  v.  Ferenarius. 
Feritas  freyde-  (8),  wret-  (23),  wreet- 
(11),  grym-  i8,  uo),  grulich-   (S^)  -keit, 
-heit  (11,  23,  110).  boißheyd  (19). 

■^Feriu-s,  -m  l  affarium    {i.  usura; 
cf.  Gl.   m.   vv.  feri-um,   -ones  wovcher 

(130). 

*Ferix  v.  Ferax. 
Ferme  v.  Fere. 

Permentare  teisem  (6,  uo),  deisam 
(uo''),  deysem    (132),   vrhab   (1),  weich 


"),  dey 
lue:  {1 


vnd  lug  (126)  machen,  deyssemen  (12). 
deigeu  (21).  hefel  l  vrhab  setzen  (75). 
hd.  nd.  suren.  hd.  suern,  suwern,  saw= 
ren.  hefeln  (67).  lieblen. 

Fermentator  gruißer  (19).  gruuter 
(11).  gruyter  (147). 

Fermentatus  gesuert  (18).  gehauen 
(99). 

Fermentum  {i.  zima)  vrhab  (1,  7i, 
74,  75,  Sum.).  hefel  (7  &c.).  heuile  (104). 
heff-el  (106),  -tel  (74).  bevel  (107).  hofel 
(64).  hebel  (93,  126,  Fris.).  heuesel  (99). 
teysem  (G).  deisem  (uo).  deissam  t  dei= 
schey  (10).  tesem  t  gyr  (74).  deißman 
(49).  desem  (107).  grüß  ^  gest  (19).  gruyt 
(147).  gruut  t  geest  (11).  ein  saver-  (3), 
sawer-  (4)  -teick.  hd.  sur-  (ö*»),  suer-teyg 
(9),  -deig  (5ai>  &c.),  -deick,  -deich  (13). 
saurteig  (74).  zurdech  (23).  hd.  suwe-, 
seu-   (l34),  saw-rig  (Voce,  ex   quo). 

*Fermentum  v.  Ferramentum. 

*Fernesis  &e.  v.  Prenesis  &c. 

*Pernisivim  {st.    vern.)   fernis    (22'')- 


FER 

Fero-,  fera-  (76)  -citas,  ferocia  hd. 
grusam-,  gruwclich-  ((5),  grimmi-,  gry= 
mi-  ,  gryme-  (i32),  frolich-  (7)  -keyt. 
grulichheyt  (21).  grim  (uoV  grim- (133), 
gruwel-  (2.-})  ,  grawel-  (22),  gryl-  (76) 
-icheyt  (22).  wretheit  (99,  132). 

Ferociter  freidig  (68).  wrect-  (132), 
grim-  (iio)  -lieh. 

*Ferocuin  v.  Froccus. 

*Ferola  großroß  (7i). 

*Ferola  w.  Ferula. 

*Fero-,  flfeto-  (5b)  -nia,  -ma  (69,  70, 
1.51),  t  -nica  (76),  -na  (1,  74)  -phia  (3, 
4)  [i.  TlOÄuOTecpavo? ;  dea  agrorum  Gl. 
m.,  dea  agr.  f  j^uellarum  Pap.,  dea  ferenda 
76,  129,  t  n.  pr.  mulieris  76.  X  vero= 
nica;  qd.  fons  l  jjalus  Hr.,  fons  66  &c., 
pons  70,  sonus  69,  134,  viale3  &c.)  hd. 
Steg,  steig  t  stigel  (7,5).  ein  stegk  (66), 
Steg  (69,  134),  steck  (70,  i.5i),  Stege  (152) 
vber  ein  wasser.  brugge  ouer  w.  (i32). 
ein  bruek  oder  ein  \v.  {sie  68).  ein  steg 
daimui  ober  geet  (5),  doman  vber  gait 
(7),  d.  V.  gat  (67),  do  man  iber  gaut 
(feronia  76).  stech  (23).  stich  (22).  steickt 
(3).  stecht  (5^).  gotin  der  ackere  (74). 
godynne  van  eym  wasser  genant  fero= 
nia  (147). 

*Ferotiens  v.  Ferox. 

*Ferotilla  (fe'ot.),  fiszula  (ä«c?  102) 
ein  zwiual-ter  (17),  -der  (102). 

Ferox,  verox  (5'^)  [i.  atrox  q.  v.  cf. 
ferax)  hd.  grymini-g,  -ck  (19).  nd. 
srriinmich,  wreet  (99,  132),  vreslic  (23). 
freyß-ehch  (21),  -lieh  (Hen.).  freßig  (7), 
v'esselich  (6),  X  vorax?  vertreselich 
Mrg.  für  das  ausgestr.  verhyteligen  (13). 
gru-iielieh  (5''),  -sam  (5),  -liehe  [i.  fFerus 
8b).  hoehtragen,  dapfter,  rouw,  rauch, 
gehertzt  (126).  lesterlicher  schalck  o. 
sunder  (75).  manhafft,  inuotsam  (83).  t 
ferotiens  {equus)  das  gerne  lecket  (125). 

*Fe-,  fa-rra  weisser    gangfisch   (i40). 

*Ferr-a,  -aria  {i.  verbenaca)  eysen= 
kraut  &c.  (i43). 

*Ferrago  {agri  portio  Gl.  m. ;  cf.  142 
h.v.,  ferramentum,  mallicinium)  iiame- 
rschleg  (7.5),  -Isbacli  (1O8.  b  st.  1). 

*Ferranien  v.  Ferramentum. 
Ferramentarius  v.  Ahenarius. 
Ferra  -  mentum ,  -men,  -go,  fera- 
(132),  fer-  (69,  70)  -mentum  beslaheu 
mit  (19),  beschlahung  von  (110)  ysen. 
beslach  van  yseren  (11,  132).  hamerslagk 
(10  sim.). 

Ferrare  hd.  beslahen  (Mss.  mog.). 
Ferraria  v.  Ferra. 

*Ferraria  minor  bruchwurtz  t  odei"= 
menig  (73).  sa-,  sen-nickel   {i.    sanicula 

&C.    143). 

*Ferrarium  hamir  (8,  17,  76). 

Ferra-rius,  -tor  besieger  (11,  19). 
ysen-,  eysen-  (4,  75)  -keuifer  (75),  -v'keuf- 
fer  (8,  17),  -smyt  (ö^,  4,  93).  smydt  (132). 
hd.  schmi-d,  -dt. 

Ferrata  carpenta  {i.  ferrati  currus 
4,  76.  cf.  gamba),  ferrecarpent-a  l  -um 
(75)  ein  behang-ner  (4),  -er  (3)  wagen, 
ein  peschlagner  w.  mit  eysen  (75). 

Ferrator  v.  Ferrarius. 

Ferratus  beslagen  mit  yser  (132). 
beschlagen  mit  ysen  (110). 

Ferre  hd.  tragen,  dragen  (8^,  132). 
dreghen  (22'>).  hd.  nd.  begern.  lidin  (8). 


FER 

leyden  (9,  132).  lyden,   sagen   (110  &c.). 
sprechen  (8,  9). 

*Ferrecarpentum  v.  Ferrata. 

*Ferrefodina  v.  Ferrifodina. 

*Ferrentarius  v.  Ferenarius. 

*Ferres    eher    (5^),    aus  verres   x 
ferus? 

Ferr-eus,  -ius  yser-iu  (uo),  -en  (11), 
-n  (19).  eyse-rin  (75),  -n  (126).  van  yser 
(132). 

Ferricula  v.  Ferrucula. 

*Ferrieula  isern  sehuffeln  (17).   vsen 
schufel  (8). 

*Ferrifaber  eysenschmit  (75). 

*FerrLfieina  isensmitta  (93). 

*Ferri-,    förre-fodina    ysen    grübe 
(17  sim.). 

*Ferriginea  v.  Ferrucula. 

*Ferripex  {cf.  forpex)  eysenschar  (2). 

*Ferrius  v.  Ferreus. 

''Ferruca  v.  Verruca. 
Ferru-ca,  -nca,  -neus  (75,  76),  fe= 
run-ca  (2j,  -ta  (1),  -cus  (74)  eyn  ring 
(12)._  ysen-  (76),  eysen- (74),  eisener  (75), 
yserin  (6),  yseren  (23),  eysuer  (1,  2)  rinck, 
hd.   ring,  rinkch  (2).  ysern  senckil  (5^). 

*Ferru-  (Pap.),  var.  ferri-  ( üi.  r 
-cula  i.  ferri-  ( Pap. ),  ferru-  ( Gl.  n 
-ginea,  nigra  ferrei  coloris. 

*Ferrugare   v'rosten    ( 10    &c. ).  bero= 
Stern  (13). 

*Ferrugenia  {cf.  sq.)  eyn  swartz  rock 
(7),  aus  swartz  rot? 

Feri-uginea  v.  Ferrucula. 
Fer-,  ver-  (.5^),  fe-  (76)  -rugo  {i. 
ferri  rubigo,  (f.  farrugo)  hd.  rost.  nd. 
rust.  sinder  (8''^  17^  47^  gg).  eyßen  sin- 
ter  (1).  eisen-rost  (75  sim.),  -schnider 
[sie  75).  yßen  czunder  {sie  5^).  swartze 
varwe  (132).  schwartz  fai'b  (110).  pl.  vil- 
speue  (96),  -spone  (47). 

Ferrum  yser-en  (23),  -n  (22).  yser 
(i32).  isirn  (104).  iser  (99).  hd.  ysen,  yßen 
(13),  eysen. 

Ferrumen  (z.  gluten)  lym  (uo,  132). 
furnüß  (Ki-''.). 

Ferruminare  lymeu  (iio).  an-1.  off 
soldyren  (132). 

Ferruminatus  ags.  gisuetit  (i45). 

*Ferrunc-a,  -us  v.  Ferruea. 

*Ferrutaria(ty'.ferulana)rostgestock 
(9). 

*Fertebra  {cf.  vertebra)  v.  Vertibula. 

*Ferticillum  v.  Fractilhun. 

*Fertidis  v.  Fertilis. 

*Fertigo  v.  Vertigo. 

*Ffertilabrum  v.  Vertilabrum. 

Ferti-lis,  -dis(7)  hd.  frucht-bar,  -ber, 

-berick  (1(3).  vruchtbar  (^?)   erdig   (23). 

vrochtber  (8,    11).   frochbar   (5).  fiuch= 

bare  (10).   draehtich  (11).  berhaftiger 

(Sum.). 

Fertilitas  hd.  fruchtbar-,  fruhtber- 
(6  sim.),  frochtbar-  (5),  frochtber-  (8), 
fruchber-  (21)  -keit.  vruchtbaricheyt  (22, 
23).  voltit  (99). 

Ferto  {i.  XII  solidi ;  XII  sollidi 
goctinge  sc.  gewandrie  13;  quadrans  q. 
V.  cf.  Sra.  1,  633.  Ob.  388.  Gl.  m.  3,  513 
sq.)ftm  vier-dunc(i30),-dung(2,5),  -donch 
(81),  -tung  (4),  -driuig  (1),  -ding  (93),  -del 
(Uj.  fier-  (6),  fer-  (18)  -ling.  virtüng  (3). 
eyn  fir  düng  (7,  4),  dingk  (21).  verdiu-g 
(13),  -ck  (23). 


FES 


231 


Fertum  opffer  (68,   iio).   offer  (i32). 
*Fertus  {x  prc.  f)  v.  Fartus. 
*Fer-u,  -utum  (f  st.  v)  spiße  (8). 

Fer-uere,  -bere  hd.  hitzen.  heitzen 
(68).  heißin  (19).  heissen  (i32).  bitten 
(23).  heyten  (11).  hitzig  sin  (76,  iio).  h. 
l  sydenig  werden  (65).  heiß  machen  (7). 
hitzigen  (67).  hd.  bur-  (19),  bor-,  ber- 
(13,  23,  132),  bar-  (11),  bren-  (iio)  -nen. 
born  (18).  fuern  (17).  siedln  (8).  syden 
(9).  strodlen  (65,  i26).  toben  (iio).  fora 
litibus  feruent  es  wimßlet  mit  zancken 

(126). 

Feruescere  anheben  zu  hiczen  (17). 

Feru-idus,  -ens  hd.  hitzig,  nd.  hit= 
tich.  heyssieh  (132).  zornig  (64).  brunstig 
(64,  iio).  burnde  (19).  sudig  t  sutig  (126). 

SUttig    (126,    128). 

Fer-ula,  -ola  (i36)  schuoler  ruth  t 
i.  q.  filex  farn  (93).  eyn  schule  ruth 
(7).  rorin  steck  (8).  ror  staf  (23).  crucke 
l  palmiterium  (11).  krocke  (19).  bare 
(17).  ferul-,  stecken-,  galben-kraut ;  pfrim- 
men,  genst,  genster  (143).  birckwurtz 
(i26).ferb-, gilb-,  streich-blum;  wütschen, 
ackerpfrimmen(73).  ags.  sescdhrote  (94^), 
aesc-throtac  (94),  -drotae  (i36.  -throthe 
the  big  fennel  Bsw.). 

Ferul-ago,  -a  syriaca  &c.  galben= 
kraut  (143). 

*Ferulana  {cf.  ferul-a,  -aria,  ferru: 
taria)  rüge  (rungen)  steck  (8). 

*Ferularia  {i.  forale  q.  v.  76)  ruten 
{st.  rungen  X  ferula  ruten)  stock  (76). 
kypfstock  (74).  Schemel  {super  axem23). 

Ferunca  &c.  v.  Ferruea. 
*Ferunculus  v.  Furunculas. 

Feruor  hd.  liitze ,  liitz.  nd.  bitte, 
hitzde  (132).  hitz-  i  burn-ung  (19).  hett- 
t  barn-inge  (11).  brant  (uo  sim.).  lieb; 
grundtwjillung,  strotzung  (74).  sied-ung 
t  -enigkeit  (65). 

Feru-,  i  frix-orium  {cf.  sq.)  fritpanne 

(147). 

*Ferurium  kessel  (74). 
Ferus  adj.    sbst.    hd.   nd.   grirami-g, 
-eh.  freydig  (8).  scheutzlich ;  ein  rsewling 
(i26).  eyn  eher  (19).  en  euer  (11). 

*Ferus  oculus  v.  Asyla. 

*Ferutum  v.  Feru. 

*Fesanus  v.  Fasianus. 

*Fescenni-are  v.  -nare, 

*Fescen-nina,  -ia  (9),  - ni^xm,  pl. 
-nia  (*'.  ca7itus  nuptiarum)  f  -nie  i  -nine 
(HO  &c.),  -ini  {carmina  contra  fascinum) 
t  -ine  {i.  laudes  &c.  Br.),  fas-cennine, 
-cinine  (Br.),  -temme  ^ -tennee  ^ -temina 
l  -tinea  pl.  (?6),  fescinne  (cs),  fiscenie 
(141),  l  feste-nne  (74),  -uma  (i48)  {i. 
cantus  circa  pueros  l  nuptiarum,  mitunter 
durch  die  Form  unterschieden)  susenynne 
(10,  12,  13).  wyge-leit  (8),  -lynk  {sie  9). 
gesang  vber  die  wyegen;  brutlauff-g. 
(UO).  eutslaff-g.  der  kinde  l  frauen-g. 
so  sie  die  k.  wiegen;  et.  pro  laudihis 
lobe  (74).  senghe  ouer  die  wijghe;  bru= 
loffsangen  (i32).  profescenninis  est  can^ 
tus  ut  sußa  liebe  ninnen  (10  Mrg.).  fes- 
cenninus  (Br.  &c.),  -cennius  (uo), 
-tenneus  (76)  i.  nuptialis. 

*Fescenni-nare,  -are  (68)  wygen  off 
syngen  (132).  wiegen  o.  s.  (uo).  wyhen 
0.  betriegen  (68.  X  fascrnare). 

*Fescinne  v.  Fascennina. 


FES 


♦Fescitudo  r.  Pessitudo. 

♦Fesaare  iiiiidf  inHcliiri  (IHV    imutlcii 
(II. 

*Pe88-,   fesc-    (.{)   -itiido   //'/.   iimili  , 
imuie-,  nii'uli-,  inicdi-,    ihdiIc  koit.   iiiiid 
lii'if  (inii.  nd.  iiunliclit'yt.  nioctlicyl  (,i:!'.M. 

Fesaus  inöde  (10).  mued  (1).  iiuicdf 
(11).  müde  H>,  0.  myi'd  (ss,  tsi).  inii'iU' 
(IHM.  A(/.  Hfl.  imidi",  mydc  [\'^),  inode, 
inoccU-  ^^l;l•.''l.  mmU'  von  gi'daiK'kt'u  [\^]. 
abifgi};-  vH'  dorn  wcgc  [(>'<). 

*Festaculum  c.  Festucalium. 

Festare    i/.   festiuare  et;  &c.)   fyren 
(Ith.  vieren  dl),  bnuigeu  (?.'>). 
*Festenne  &c.  v.  Fescennina. 

Festialis  r.  Fecialis. 
■"Festicolium  r.  Festucalium. 

Festin-anter,  -e  /id.  nd.  ylic-li.  ylicho 
(17).  hd.  eyl-onde  (ir,),  -ig;  zau-,  zog- 
(6\  zeii-  (17),  ezawe-  (132),  towe-  (23), 
naeste-  (i32),  yU'nt-(iio),  yleiie-(t>t()-lic'h. 
flux  (liii).  bald  (Vc;). 

Festinare  hd.  nd.  ylen.  /id.  eylen. 
zawon  ;  bell-,  laut-,  drat-geen(74). snellen 
(11,  15)).  baesten  ^132).  iiasten  (;».');.  tawen, 
yaglieu.  lofen  (22*^). 

Festinatior  behender ,  ryscher , 
schneller  (75). 

Festinus  /id.  snello,  siiel,  sehneil. 
geczauwelieh  (/.  ipes  b^).  riseh  (ö).  ylig 
(13-.').  eylieh  (67).  behencl  (68,  iio).  haes= 
tich  (i:$2l. 

Festiualis  (c/.  festiuus)  hochczyde= 
lieh     15»  . 

Festiuare  hochzyt,hoec'htzij(U'n  (i32) 
halden  (18,  132),  halten  (68),  haben  (iio), 
oif  vyren  ii32),  o.  fyren  («s).  hoehtiden 
viren  [23).  /id.  firen,  fierii,  teuren  (67), 
vevren;  v.  die  heiligen  tage  (7.t);  hoeli- 
tzftlieii  sin  (7),  -zideii(.^)''),-zijten,  -zeytten, 
-zeyteii,  -zenten  (67',  -zijdigen  (17). 
hogeziden  (21;. 

Festiuitas  hoch-gezeyt  (66,  "O,  löi), 
hd.  -zijt,  -zeit  (4,  134),  -zeuttlichkeit 
(67),  -zidekeyt  (18),  nd.  -tit.  boieh-  (5), 
hoeeh-  (11,  132),  bog-  (21)  -zijt,  -eit 
(sie  IT). 

'*Festiuitatus  boehzijtlieh  (19). 
Fest-iuus,  -US,  -alis  ( i.  celeber) 
hoeh-  /id.  -zytig,  -zeytig,  -zidig,  -zeutig 
(67),  -zitlich,  -zidelich  (19),  -zeitlich  vnd 
-wurdiglielieii  ( ir, ) ,  nd.  -tidieh.  hoeeh: 
tijtlieb  (11).  zu  der  hogezijt  (21 1.  fro^ 
liehe  (19).  vro-  (11,  uo,  132),  fier-  (10 
»im.),  fest-  iiK»),  feest-  (132)  -lieh. 

Fe-,  ve-stuca,  festula  (6)  /id.  ahen 
{  agel;  Jirg.  kave  [12) -^  age-n  (64'',  74, 
75),  -len,  -In;  ano,  ane  von  flalJ  (18), 
ayne  (9,  12  Mrg.),  eyne  (.5»'),  an  (21), 
anen  (5);  ein  inugklcin  (74);  eyn  niuke 
go.stupe  Staupe  (17);  gestupe  (19), 
staub,  stäup;  st.  in  der  sonne;  ein  tcv- 
begin  {i.  puluis,  sie  3).  Stoff  off  kaff 
(132).  styppe  (10,  13).  stope  i8).  stamp 
(9).  stupffei  (126).  schabe  (4).  sclieff(22''). 
scheue  (22^,  23,  47).  seheevo,  fese  (147 ). 
schele  (?'.  luscus!  77).  fesa  ((U.).  en  vesc 
van  den  eledern  (23).  ein  vas  von  den 
cleidern  (6).  ein  feschin  (10).  veßen  (1). 
halmsblat  (93).  halm  (i4i). 

Pestuc-a,  -ago,  t  [quasi)  auen-ago, 
-ula  (144)  laub  haber.  garsten  ratten 
(144).  haberkraut,  twalch  (143;.  drauick 

(KU.). 


FEX 

*F68t-ucalium,  -ucarium,  -icolium 
I  7  ).  -aculuni  ( 71; ;,  -ucabulum  ( 71 ), 
vestuca  lium,  -bulum  {i.  crinacula  7. 
cf.)  /t(/.  ein  heciie-1,  -hi  (17;  iitl  puryaiiduin 
liniini.  liegeln  (21).  liaehel  (4).  hecken 
(i;>l  en  ribbe  ysercn  (23).  rib-ysern  (22), 
-i.xen  (<),  21).  /id.  .-zwinge,   -stock  (74). 

*Pe8tula  c.  Festuca. 
Pestum   (t.  festiuitas;    liijuum   quod 
su.stentat  plura  liyna.  in  suinmitate  domus 

ibc.    cf.     (Jl.   m.     /1.    V.     Dz.    Wtb.    627  )      /id. 

heiligtag  (-(;),  feyertag  (4),  veirtage  (74), 
fierdag  siiu.\  eyn  fry  dag  )21);  vier  ai 
hag  {sie  ;')'').  vier  (14).  virdach  (23).  /id. 
lioehzit  siin.  Iioychzijt  (19).  hoechtijt 
(11).  hogetide  (yo).  vndcrslag  t  stendel 
(19).  ondersekch  (llj.  haerdjalc  (107, 
132).  fur.st  (110).  rirstpawin  (74). 

Festum  s.  viti  f  s.  lueie,  va7\  a. 
iohannis  baptiste  sunncnweudtag  (7.')). 

Festus  dult  (Sum.). 
Feta  treclitig  (8,  9.  cf.  Dz.  wtb.  62s). 
vaceas  fetas  chuai  mit  ciialbirun  (Gf.). 
*Petalis   [cf.   extalis)   grozdarm   (Gf. 

;■),    226). 

Fetare  gebt^rn  (8,  76,  11 0).  geboren 
(i)).  iungen  (127).  frueht  bringen  (68), 
geberen  machen  (110).  vortbrengcn; 
vruchtbar  machen  (132). 

*Petellus  (i.  vitulus  76.  cf.  auetella  i. 
vitula  &c.  141)  chalp  sim.  ('M'.j. 

Fetere,  prs.  fetigo  vi  (14)  /id.  nd. 
stiiicken. 

Petiditas  stanck  (5j.  gestancke  (17). 
stinck-ickeit  (18),  -endicheit  (23),  -heit 
(68),  -licheit  (110,  132),  /id.  -ung,  steyn= 
kenheyt  i21).  vnrainigkeit  (76). 

Fe-,  ve-  (;V*)-tidus  /id.  «rf.  vnreyne, 

vurenich    (22),    .stinck-ende,    -Inder   (9), 

-en  (18),  -endecht  (öl*),  -endich  (13  Mrg., 

23),  -enlich   (13),    -ender   t   vnsufcr   ((i). 

*Fetigo  V.  Fetere. 

^Fetonia  i\  Feronia. 

Fetor  /id.  nd.  stanck.  /id.  sthank 
(13),  ätang.  ge-sianck,  -stang  (4). 

*Fetositas  stanck  (11,   19). 

*Petosus  (/.  fetidus  66  &c.,  plenus 
fetu  t  fetore  iio  &c.)  stinckende  (19). 
fruchtbar  i9,  110).  vrucht-  (i32),  frocht- 
(8)  -bei-. 

*Petu-ca  i.  /labcns  t  portans  fetus; 
-la  i.  midier  paruos  /i.f.;  -eina  i.  can^ 
tus  cum  quo  mulier  temptat  eijcere  fetum 
(76),  cf.  foecutina  causa  qua  m.  f.  ej. 
tentat  (129)  aus  foetutina  stinkende 
orter  (pl.  Ki.),  i.  foetorum  colluuies  (Gi.m.). 

Fat-,  fee-  (75  varr.)  -ulentus  [i. 
fetidus  9  &c.)  /id.  stinkende. 

Petura  vasel  (109). 

Fetus  adj.  /id.  fruchte-  (13),  frucht- 
bar sim..  -per  t  perhaffter  t  voller  (74). 
drechticke  (17).  drachtich  (i32). 

Pet-us  s.,  l  -ata  (76)  libes  (8),  ab^ 
gennd  (1),  aiigebunde  (.sie  71)  frueht. 
fr.  des  leibes  (9).  tracht  (19).  dracht 
aniiiudis  l  mulieris  (11). 

Peud-  V.  Peod-. 
*Feudiuni  v.  Feodum. 

Fex,  feda  (y.v.).  vex  (8)  gerben  (1, 
3,  71,  7.^).  gare  ^  gert  ^  geyst  (22).  geste 
(12).  gest  (22,  110,  132).  ge-,  var.  g-leger 
im  wein  ( 7.5 ).  truosina ;  faeces  tro= 
sacli  (Sm.  2,  415).  /id.  truo-  (6,  75,  110), 
tru-  (68,  126,  134),  trus-  (49),    dru-,  drfi- 


F113 

(67),  drus-  (12),  druys-  (i32)  -.sen.  bicre 
driisen  (7;.  dat  dros  ^22'',  8.5).  getros 
(11)0).  bcnne  (22,  .58;.  banne  (11).  breinc 
(23).  bome  (109).  heben  ("•).  iieven  (8). 
lieve  (23).  heue  (19).  /id.  Ii<'fen,  win-h. 
(21).  h.  von  bver  (17).  pirluff  ( 74).  beffe 
(11,  132).  win-h.  l  -liefe  (81.  heff  (68, 
110).  heffeii  (131).  haiiiffeii  (121;).  lioue. 
(18).  fex  ciuitatis  das  scliandlich  hndel 

0.  buffel    volck  (126). 
*Pexillifer  v.  Perenarius. 
*Pfexillum  [st.  vex.)  fane  (.'S''). 

Fi-,  selten  phi-ala,  oft  fiola,  flöla 
(li),  fialia  (8),  viola  t  vialis  (7i),  viale 
ipoculuin  ex  vitro  64^',  aber  vinale  p.  ex 
vino  64'')  glas  (8'').  glase-copb  (121), 
-  cop  (11).  glaßecohp  (100).  gesin  (de) 
vesli  (93).  ein  gleßin  (110),  glasen  (i32) 
vas.  ein  glaü-  (68),  trinck-,  m-,  wirauch- 
(74)  -vuJi.  eyn  laiick  glas  (22''').  schale 
(11).  eyn  schale,  Mrg.  koderuff  (19).  kut= 
ter-holff  (;■)),  -olff  (70).  kute-    (69),    kutt- 

(66,    74),    kutte-   (l.'.l),    gOttC-  (12,  67,   152), 

gutt-  (75''),  gut-  (134),  chud-  (71),  kud- 
(2),  kode-  (22'',  23),  godc-  (10,  18),  gude- 

(5»)   -rolff  (C/.    Fr.    1,    387'',   561''.  BM.    594). 

godrolffe  (17).  kotrulffe  (i3?;.  guttroff 
(75'i).  gutteruff  (21).  kiidrelf  o.  kuff  kar 
(1).  cate  rolf  (m7).  gutter  (7.   cf.  staider 

1,  489).  gürtelin  (G).  migel  (6,  74.  cf. 
cyathus).  stauf  (Das.).  kelch  (9).  kilch 
(8).  doplet  (112). 

*Piala  {cf.  figella)  vedele  (23). 
Fiber  {animal  t  /lerba;  cf.  viber. 
vibex.  fibex.)  /id.  fibar  (i3i,  i4i);  bib- 
ar  (ib.),  -ur  (i4i),  -er;  bye-,  be-,  pi- 
^  le-  {sie  9)  -her;  bel)ir  (8),  befer  (18); 
bireke,  pirgk  (74).  beuer  t  berke  (23). 
eyn  birg  o.  eyn  alen  krug  (21.  X 
fiala?).  /id.  nd.  otter. 

*Fibeus  v.  Vibeus. 

*Pibex  {cf.  jirc,  vibex)  birckc  (3  , 
19,  4,  76).  pircken  t  bercken  (75).  pir= 
eben  (1).  pirgk  (74). 

*Fibia  [rf.  sq.)  jjckelhawbe  (9). 

Fibra,  vibra  (17)  ader  {i.  neruus  1, 
17,  110,132)  am  hals  (iio).  ein  halß-  (68), 
halcz-  (18),  hals-  /id.  -ader,  -ädere  (23), 
-aydder  (133),  -oder  (6,4).  spange  {i.ax= 
milla,  perichelides  74.  cf.  fibula)  becken 
hübe  o.  i)olz  (8.  cf.  prc).  das  port  am 
wasser ;  pl.  lemperi  o.  zipff el  ( /ecor/«  <&c.) ; 
ziserle  vnd  beiwurtzle  (i26).  ags.  libr= 
laeppan  {pl.  94,  136). 

*Pibra-ns,  -ans  (94)  ags.  ri.sa-  (94), 
rip-  (136)  -endi. 

*Pibrare  {i.  neruos  extendere  &c.\ 
fortiter  mouere,  jacida  proijcere  76,  can= 
dere  5''.  X  vibrare)  e-  (17),  a-  (75) 
-dern.  schweneken  (76).  glißen  (5''). 

*Pibratus   gczäserlct    vnd    liaaracht 

(126). 

*Fibri-us,  -nus  (Ki.)  bybern  (17). 

*Pibrum.  {aus  cribrum  X  vibrare?) 
eyn  sijp  (5). 

*Pibrunis  ein  biberin  (9).  febimus 
berynne  (8). 

Pib-,  vib-  (ö''),  bissvj.  fix-ula  («'. 
brac-ea,  -teola,  concatenati-o,  -ca  120) 
nuschil(i2i).  nuskel  (ino).  muskil  (120). 
Jid.  nd.  Spange ,  vorspan ;  mantel-snor, 
-snur  (G),  -schnür  (7).  /id.  vor-,  fur-span, 
-spang;  ring  (G),  riiiKC,  schu-r.  (125).  rin= 
gel  an  der   frauwen  cleidern   (75).   spa= 


TIC 

gen  (13).  vorspaug  t  mantel  (18).  man= 
del  snure  (S*^).  zunge  in  ey  gurtel  t 
snuer  t  splndel  (,17).  spenglin  (68,  iio). 
vaelle  (95.  cf.  vel  v.  bracea;  velsloz 
pessula  Sm.  3,  460?).  brae  (12).  bratze 
(23).  gaspen  (109).  gesperr  (111).  rorberg, 
schlurffen,  anwurffe  {pl.  Agr.).  honeworff; 
klammern  {fabrorum) ;  heilte  {vulnerum); 
fixula  kramphe  (125).  ein  brusthefftlin 
0.  am  mantel  o.  ein  schöner  gurtel  ring 
(64).  hefftel  (74).  hecht-  (loe),  het-  (los), 
heck-  (132)  -sei.  heizzilo  ^Gf.  3,  737). 
ags.  sigil  t  hring-ae  (ists),  -lae  (94). 

Fibulare  heften ,  binden ,  spannen 
(110,  132).  vor-  (11,  19),  zu-  (5),  to-  (23) 
-spannen,  mit  der  spangen  (5),  bratzen 
(23).  zu  spann  (17).  hd.  spengeln  (vocc. 
ex  quo),  czu  sammen  spengen  (4).  ein= 
ringgeu  (126).  inbreisen  (76). 

*Fibulator  speugler  (77). 
Fibulatorium  hakeken  l  haexken(ll). 

*Fibulatura  naruuo  (Gf.). 

*Fibulus  rinck  an  einer  gurtel; 
rinckel  am  schuch,  et.  in  freno  (75). 

*Fibuo  («rtc/i  fibulo)  i.  loquor  (76), 
aus  fabulor?  cf.  folo-bs  (Pap.),  -ps 
(148)  i.  sermo? 

*Ficaria  fiewrz  (Sum.). 
Fiearius  figen-kaufFer  (110  sim.), 
-v'kauffer  t  v'keuffer  (8).  veygen  vor= 
kawffer  (9).  i.  sutor ,  alut- ,  pellip-arius 
(129.  cf.  ficones).  pl.  i.  vani  {st.  fauni 
Br.  &c.),  al.  homines  v.,  satiri,  incubi  &c. 
(76). 

Fi-,  vi-  (i36)  -catum  (z.  jecur  76  &c- 
cf.  Dz.  wtb.  140)  leuer  (11).  a^6-.  libr  (136). 

Fi-,  fis-  (9,  87,  120,  134,  i.  piscis  129), 
vi-  (9,  34,  37,  64,  Bosw.),  vis- (11,  20&C.). 
feci-  (102),  sin-  (5.  f.),  spis- (9) -cedula, 
fice-tula  (47,  85,  94,  121,  136,  Hpt.,  Gf.), 
-dulus  (11,  19),  -eula  (i4i),  ficit-  (94»), 
fieid-  (oiJi.fidee-  (75),  sicec-  (104),  spieec- 
(74),  sepicee-  ^Gf.  4,  762.  cf.  h.  v.),siiieed- 
(s.  M.),  cicen- (s.  w.),  cicend-  (93),  cinced- 
(Gf.  5,  711) -ula,  spitella  (i.  lueilia  IG), 
felocena  (102)  {cf.  curruca)  sncph-o 
(87,  Gf.),  -a  sim.  (i20,  141,  Gf.),  -e  (100), 
-er  (7;.  sneph  (45).  snepfe  (i04).  snepiff 
(74,  110).  riet-su.  (64,  93).  riedschneck 
fid.  75).  hd.  nd.  sneppe.  snepe  (4).  snep 
(5,  21).  sneeppe  (11).  snippe  (13,  23). 
snyp  (12).  snech  o.  rüch  (1).  schnebe 
droschel  (75).  hasel-  (13).  waßer-  (18) 
-hone,  grase-mucke  (19),  -mucke  (102). 
hd.  gras-,  graß-mücke  (3),  -muck,  -mugk. 
gras-musch  (11),  -vincke  (9).  fincke(lO). 
ags.  suca  (Hpt.  5,  198),  sucga  {Bi^^.  cf. 
auxC3t)^l?  id.),  hegesugge  (ßosw.).  wust= 
ling  (114).  zeißlin  (9i).  cisli  (93).  zys 
(eine.  Gf.).  gey-  (1,  74),  ge-  (74)  -bitz. 
bach-stertz  (7),  -stelz  (eicen.  37).  hegi= 
Sterz  (sepic.  Gf.  4,  762).  wasser-  (9,  16, 
vic.  34,  37,  spie.  74),  pach-  (74)  -steltz. 
finieffa  (V  st.  sneffa  V  ficetula  Gf.  3,  526). 
{herba)  clivarn  (85).  chiwaru  (47). 

*Ficella  {cf.  fiscella)  i.  pars  brachii 
l  vas  (76);  ficilus  i.  os  hr.  (Gl.  m.). 

Fie-etum,  t  -izetum(76\  t  -ulnetum 
(147),  -entum  vygecht  (8,  9).  vigen-, 
figen-hauff  (5),  -hoyp  (19),  -huflF(76),  -hoff 
(18,  21),  -hoffe  (Sb),  -hof  (23),  -holtz  (8), 
-garte  (17,  19).  dair  vele  \'yghen  wassen 

(147). 

*Ficeus  V.  Ficulneus. 
*Fieicio  v.  Filigo. 

HlEFEMlACH    G  LO!S<«AR1UM 


FIG 

*Ficidula  v.  Fieedula. 
Ficilus  V.  Ficella. 
*Ficinetuni  {untersch.  von  figmentum) 
i.  composi-  t  forma-tio  (76). 

*Ficionariuni  {st.  tic.)  dayr  men  vuyr 
myt  staict  (-'47). 

*Ficitula  v.  Fieedula. 

*Ficizetum  v.  Ficetum. 

*Fienien  &e.  v.  Figmen. 

*Fico  (/.  ficuum  comestor  t  deuorator 
i  calumpniator  76,  defuratorS)  ein  feygen 
fresser  (3). 

Fic-o,  -on,  2^1-  -ones  ags.  sco  (Gl. 
Aeifr.).  soche  l  schvhe  (Sum.).  socscuha 
(120,  Gf.  sim.).  sochscua  (i4i).  söchschova 
(121).  soescuohe  (104).  hososcuoha  (127). 
fichones  finehun  (Gf.)  hierher f 

*Fico-fanca  (8),  -uanta  (9),  -fanitiea 
(76)  {aus  ficophagus  X  sycophanta) 
veygen  vroz  (9).  tigen-freßer  (8),  -esser 
(76).  lesterer  (8,  9). 

*Ficonissa  &c.  v.  Fitonissa. 

*Phiconus  v.  Fito. 

*Ficouanta  v.  Fieofanca. 

*Ficta  [aus  fiola?  anders  Gl.  m.)  i. 
calix  vini  l  vas  amplum  (76). 

Fictile  hd.  nd.  eyn  erden,  erdin  (19), 
erdern  (132),  irden  (7.  12)  hd.  raß,  vas, 
nd.  vat  (23),  gevesse  (9),  geweß  (8), 
haff"en  o.  krug  (75),  tuppeu  (66,  70,  151), 
kuppe  (69),  kupp  (134),  duppen  (132), 
doppen  (67,  152),  poth  (19),  pot  (11). 
eyn  vaß  von  erden  gemacht  (^8,  sim.  68). 
getreyt  faß  (64). 

Fictilis   das   lichtiglich   zu   giessen 
ist  t  erdig  (iio).  dat  lichtelich  tzo  tem- 
periren  is  l  crdisch  (132). 
*Fietiiiiuin  v.  Fietitium. 

Fictio  ein  falsch  bewisunge  (15,  63). 
ain  falsche  beweisung  ("6).  ein  f.  frewntp 
schaff  l  falche  tat  (9).  eyn  fals  wisiuig  t 
gediclit  (7).  falchs  fruntschafft  (8).  vn= 
meyiiung  valche  beweysunge  (9  Anh.  2). 
dyechtungc  (19;.  vensinge  (99). 

*Fieti-tium ,  gew.  -cium,  -nium  (7) 
eyn  dichte  (22),  hd.  ge-d.,  -dicht,  ghe= 
dicte  (23),  getichte  (9),  dichtinge  (11). 
ein  erdociit  ding  (6).  lugene  (9).  logen 
(8).  vnmere  (221*). 

Fictor  tichter  (64).  vensere  (99). 
vynser  (147). 

Fictus  ge-logen  t  -dichte  (8^),  -macht 

0.  -dicht  (75),  -mustert  (i25). 
*Fieuleus  i.  seitor  (76). 

Fieulnea  [dim.  a  ficus  76  &c.)  figen- 
böm  ((3) ,  -bauin  (5) ,  -baym  {b^) ,  -pawm 
(1) ,  -bom  (23).  feygen  bawm   (4).   cleyn 
vyghenboem  (i47). 
*Ficulnetuni  v.  Ficetum. 

Ficulneus,  ficeus  vyghenboems(i47). 

Fieus,  vicus  (i47,  i.  fieulnea  1)  hd. 
fige,  feige,  veyg;  fi-,  fey-genbaum,  vig= 
bovn  (93).  nd.  vighe,  vighen  bom ;  vighe 
(132),  vijck  (147),  vick  (22»''),  wijk  (23) 
mfirmitas  piscium,  eyn  cranckheyt  der 
visch  (147) ,  crunclieyt  der  vische  (221"), 
eynrehande  ongeinach  (132).  (fieus  m., 
g.  -i,  in  110  &c.  von  f.  f.  g.  -us  untersch., 
morbus,  passio)  hd.  fig-,  ligen-  (iio'^) 
-wartz,  -werzen  (93).  fig  (2).  verg  (fieus 

1.  zwischen  caput  de  partibus  piscium  und  j 
c.  de  passionibus  naturalibus  animalium; 
cf.  Fr.   1,   259   sq.   Sm.  1,  515,  559.  Gth.  Wtb. 

1,  36i).  eyn  bücke  {piscis  5^). 


FID 


233 


*Ficus  V.  Vieus. 
*Fichones  v.  Fico. 
*Fida  V.  Fidis. 

Fid-e,  -eliter  hd.  glaub-lich,  -haftig. 
gleub-  t  truwe-  (iio  &c.),  geloef- ^  trowe- 
(132)  -lieh. 

*Fideee-n,  -na  ;;.  Fidieen. 
*Fidecula  v.  Fieedula.  Fides. 
Fidedignus  glaubhafftig  (75). 
Fi  de-,  fidi-  (Br.)  -fragus,  t  -frangus 
(75),  fedre-fragus,  var.  -fagus  (74)  trew- 
los  (9),  -pruchig  (74,  75).  dru-  (8),  drug- 
(49)  -loß.  druwe-lois  (13),  -loiß  (10).  fride^ 
pruchel  (74). 
*Fidegellina  v.  FigeUina. 
Fideieomroissvun  gelaublich  beuelh= 
nyß,  var.  glaublich  befelhung  (64). 

Fideiubere  purg  sein  (1).  hd.  bürge, 
bürg,  bürge  (G),  byrge  (67),  byrg  (134), 
burger  (13),  borg  (21,  132),  nd.  borghe, 
to  b.  (23)  werden,  w.  vorden  andern  (11). 
vorheysscn  (4). 

Fideiussio  burgeschafFt  (8,  9). 

Fidei-,  fide-,  fidii-  (5^)  -ussor  hd. 
bürge,  bürg,  bürge  (3,  G),  nd.  borghe, 
oft  vor  schult,  berge  (13).  borghere 
(81).  purg  vnd  borg  (70).  eyn  vorspreche 
(19). 

'^Fideiussoria  purgschaö"t  (75). 

Fide-lia,  t  -na  (64,  76)  hafen  (64). 
irdin-h.  (74,  93).  erden  vas  (110),  pott 
(i32).  hefen  i  krieg  (76).  großdorfi  (74). 

Fideliator  seelgerether  (gl  m.). 

FideUs  {i.  fidus)  nd.  truwe.  hd.  nd. 
ge-tr. ,  -trev  (6),  -trew  (4),  -trwe  (18), 
-trouwe  (132V  -dru  (21).  trwich  (11). 
gelawbig  (9).  glaubig  {i.  credulus  1). 
gleubig  (17).  globig  (6).  gleubhaff'tig  o. 
warhafft  (8). 

FideUtas  hd.   getruwe-,   gedrii-  (8), 
getrewic-  (9)  -keit.  dedrii-  (sie  21),  ghe= 
truwic-  (23),  truw-  (22),  gctrew-  (4)  -heit. 
Fideliter  {cf.  fide)  geloublich  (76). 
Fidella  v.  Figella. 
*Fidellus  chulp  (Gf.). 
Fidem  prebere  t  iubere  purg  wer^ 
den  (70). 
*Fidena  v.  Fidelia. 
*Fideneia  v.  Fidieen. 
Fidens  triwende  (39). 
Fidentia  freymutigkeit  (125). 
Fidere  druwen  (13,  14).  nd.  truwen. 
hd.  nd.  ge-tr.,  trouwen  (132),  hd.  -trau= 
wen,  -trawen  (1,  134),  -trewen  (4),  -drau= 
wen  (152),  -druwen  (133),  -truen  (17).  hd. 
lo-  (12),   gelau-   (9),   glau-,   gleu-ben. 
ghelouen  (11), 

Fides  {dim.  fidecula)  trou-  (132),  tro- 
(99),  hd.  trau-,  drau-  (67,  152),  tru-  (19, 
68),  dru-  (133),  tre-  (70)  -we.  trew  (69, 
134).  truw  (iio).  trw  (11).  Äf/.  gelaube, 
glaube,  glaub,  glauben  (13),  globe 
(6).   loue  (22^1').  ghe-1.  (23,  132). 

Fid-es,  -is,  -a,  -us  (16)  hd.  seyte, 
sait  (76,  134).  seitte  i  ein  snor  lanificum 
(6).  senden  (13).  zeyde  (23).  snaer  (132). 
suare  (16).  siiare  (8).  snar  in  fiella  (81"). 
snur  (9).  glockenstranck  (17). 

*Fideus  (/.  finus  Gl.  m.)  v.  Fidius. 
*Fidenssor  v.  Fideiussor. 
*Fidiale  leube  (19.  aus  nd.  love  fides 
X  Solarium?),  solre  (11). 

*Fidia-inus  (129),  -nus  i.  amicus  fidem 
seruans  (76),  amans  (129). 

30 


234 


FIG 


Fidi-cen,  -cina  {-f.,  la»  &c.1.  -cium 
(7h),  fide-cen(,i3i\  -cena  t«-),  -nciai,i;i;{) 
(i.  qui  t  ijue  canit  in  fidc,  cf.  sq)  seytcn- 
singor  (iio).  -spiolt-r  (7). iusiiareiisyugfu 
(i8i^.  fid.  spil-,  spiel-,  snole-  (,13).  nd. 
spel-inan.  geyger  (ni  sim).  liarpft'-or  (64, 
88),  -eschlager  (»»). 

Pidi-cina,  -cena  {rf.  prc.)  hd.  spiel 
frainvo,  t.j)il-trau.  -t'row  (^b).  spei  vrowe 
(Ä?).  eyu  seyten  sjiilcryii  (4). 

Pidicula  v.  Figella. 

Fidiciüe  duiuscliruhe  (125). 

Pidift-agTos  r.  Fidefragus. 
*Fidiiussor  v.  Fideiussor. 

Fidis  V.  Fides. 
*Fidius  7  1  Äc.) ,  fideus  nomcn  halb- 
nlcu^i^■ll  viid  -got;  adiicr.  boydeininitteb 
tiiiger  do  mit  man  swert;  i.  anularis 
golt-liuger,  -trager  (74).  gult-  (21).  gold- 
(7tj).  ha.  nd.  golt-vinger,  -vingerlin  (18). 
eyu  viiigerlinck  (^1.32). 

Fidueia  getrue  dinst  1,8.  cf.  fidxis). 
truwe  ^18, 19,  es),  v'trawung  (91).  getraw- 
ikait  (134),  -kait  (1).  getruwig-  (69), 
getrauig-  (i5i),  getrauy-  (66),  getrew- 
(70)  -keyt.  gotrauhe-t  (^i52),  -yt  (ei).  trou 
f  ghelo'ue  (11).  glaube  (19).  globde  t 
zuu'sieeht  1I8  Mrg  ). 

Fiducialis  trwc-  (11),  druwe-  (19), 
gctruwi-  (18),  glietruwe-  (23,  68),  hd. 
getrw-,  getru-,  getrau- (67),  getrou-  (132), 
getreu-  (70,  134),  getreu-  (löi),  gedrau- 
(152),  gearu-(21, 132)  -lieh,  -liehe,  getniw 
(iio). 

*Fiducialitas  getrukeit  (17). 

Fiducialiter  getruelich  (17). 

Fiduciarius  hd.  nd.  eyn,  eu  ge-truwe 

-truwer,  -druer  (21),  -druwer  (133),  -drau= 

wer  (67,152),  -trewer  1134),  -trouwer  (132). 

*Fidula  V.  Figella. 

*Fidulare  i^i.  figellare;  fidelu,  geigen 

(74). 

Fidus  (i.  fidelis  q.  cf.)  ein  getruwer 
(()).  getru  (8).    gedrue  1  21 )   getrw  (1). 
getrewe  dinst  (9.  st.  fidueia. 
*Fidus  V.  Fides. 
*Fiella  &c.  v.  Figella  &c. 

Pieri  hd.  nd.  werden,  w.  gemacht 
(19).warden(ll).fitschuet;fiuntscheeyn 
(85).  fiat  eß  werde  (19i.  et  warde  (11). 
*Fifetera  (/.  best/'a  maritia  quae  aquam 
adtrakens  et  iterum  effundendo  naues 
dim€rgit\  splinza  (i3i).  i.  q.  fusitera  = 
physeter  (C.i.m.),  cf.  s]5ritzwall  physeter 
(Ki.  .  balaena  physalus  (Xmn.  1 ;  auch  vll. 
die  Fischnainen  sprinz-,  sprenz-ling  (.Sm. 

3,    5S>2). 

*Figella  {cf.  sq.)  v.  Frigellus.  Nigella. 

*Fi-gella,  -gela  (3,  -ella,  -della  (Gl. 
m.),  -dula  (12.  64,  75.  93 1,  -dicula  (91, 
120  ,  -gilla,  vig-,  vi-,  flig-  i  i.  stefFäus ^ 
-ella  Jnstr.  mus. ;  et  auis  t  herba,  cf. 
frigelius,  nigella)  ein  fidella  (ö**).  hd. 
nd.  vye-,  wi-  (9),  hd.  fi-,  fid-,  fe-del. 
nd.  vedele.  fiddelen  (19).  giga  (93).  gyge 
(10  &c.).  geyg  v9i).  eyn  lut  (21).  quinteru 
(125).  Bes.  ödella  hd.  nd.  viucke  [auis). 
hd.  fiugk  61,  fing,  fig-, fi-ella  («'.zizania. 
st.  nig'ellai  rad-e  (23\  -en  (5,  21),  -el 
(74).  ratt  ifiella  76).  ratyn  (4). 

*Fig-,  fi-,  vig-,  vi-ellare  hd.  fidelin 
(18),  fifdelu  (7,  20),  fid-eln,  -dein,  -leu, 
fedeln.  vie-  (11),  ve-  (23,  132),  fy-  (110) 
-delen.  vellen  (22). 


PHIL 

*Figel-  snn..  flgu-  (6)*)  -lator  lid.  nd.  \ 
vede-,  hd.  tide-.  fid-,  viede-  1,20),  vydde- 
(19i  -1er.  gyger  (Ü,  76,   113). 

*Fi-,  flde-  1,75)  -geUina  fidel  bogen 

i4,    75). 

Figere  stecken/  eleubeu  (5&c.).  stcch- 
o  {prs.  1411,  -in  (^8«''),  -en  (1,  i)  hd.  nd. 
sti-,  /a/.  ste-cken.  nd.  eleu-.  klie-(7ii),  cley- 
beu.  kleuen  (18,  23).  spaldeu  (17.  missv. 
auA- kliebenX  Andere),  vestigeu  (68  &c.). 
heffteu  (110).  hechten  (23).  hetteu  i 
vatteii  (^i^).  negeln  (49). 
*Figilla  r.  Figella. 

Fig-  bis.iw.  fic-men,  -mentum,  i. 
figium  l  fictum  (,76)  ein  gemacht  (1,  5'', 
75;,  gestiÖ't  (,20)  ding.  hd.  nd.  dicht-unge, 
-inge,  -iii.sse  (22).  nd.  ge-tichte,  -ticht, 
-dicht,  -mächte  (lu),  -lichnisse  (9). 
gliihiüß  (S).  heiftung  (110). 
*Figulator  i-.  Figellator. 

Figulus  [i.  ollarius  luti  compositor ; 

fiui  facit  vllas  5,  21)  hd.  hauanari  (I4i); 
laf-,  hai'e-,  haÖ-  (1),  haue-  (6),  hefe-  (i5i, 
152),  heute-  (13j,  vorbe-  (S^  rfurbeu?), 
dippe-  (18),  vi-  (5,  21)  -ner.  top-  (9), 
dop-  (17),  dap-  tö),  gro-  {±2).  grop-  (23) 
-per.  duppen-  (5",  12),  heften-  (8),  hefen- 
(10),  pot-  (132) -macher.  potteinater  (99). 

Figur-a,  -e  (ö*^)  \i.  forma ;  maneries 
t  slages  —st.  similagesP  —  f  signaeulum 
1)  hd.  gostalt.  g.-  (1.  9  Auh..  1321.  stalt- 
(23),  staiti-  (13),"/(f/.  gestehe-  (5),  gestelti- 
(15  sim.),  glich-,  gleiche-  (152),  gleich-, 
scepe-  (11)  -nisse,  hd.  -uusse,  -nuß,  -nis, 
-uiß,  -nisse  eyns  wesens  (15).  gelichunge 
t  worschein  (9).  figure  (5).  ein  f.  aldie 
iji^).  figncr  (21).  uott  (77). 

Figuralis  hd.  nd.  figur-,  figuer-  (17, 
21)  -lieh.  -lic. 

Figuralitas  figurlichkeit  (18).  figuer- 
licldieyd  (,19 1. 

Figurare  gestalt  geben  (76).  glichin 
(8  sim.).  gelikeu  (,11).  bildin  (8.  9).  zeychen 
(5^).  figur-en  (7,  22,  67),  -eren  (23,  132), 
hd.  -ieren,  -iren.  -erii.  figuer  11  (21,  133). 

*Figurosus  creft'tig  (5*^). 

*Figus  i.  pilax  75.  cattus  siluestris 
3,  75.  76)  ein  wilde-  (3,  74,  75),  walt- 
(74)  -kacze. 

*Fü  baldrian  (9). 
Filacista  r.  Filatista. 

Filac-,  phylae-,  fila-,  phila-teria 
(cf.  lacinia.  Gl.  m.  3,  553  sq.  5,  286  sq.) 
perment  daran  die  zehen  gepot  ge= 
schriben  waren  (74).  dynne(iio),  dünne 
(132)  pergament,  in  quibus  X  precepta 
erant  scripta,  ruom-  t  zaupar-giscrip ; 
phechar,  cechar  t  brieveliu  {sie  Gf.  3. 
324).  brieuil-i  (Sum.),  -in  (i3o).  brie£F  (25). 
sawm-(9),  zawm- ( 8) -vesen  cf.  sq.).  bleho 
(86).  ger  0.  same  am  gewande  (74). 

Filac-,    fila-terium  gcschrift  der  X 
gebot  ,9i.  Schrift  der  zeheu  geburt  («c 
8).  ein  säum  (17,  110)  an  dem  gewande 
der  Widder  geslagen  ist    (17).   zom  (68 
soem  (132).  zedel  (5.  21).  zadel,  lode  (St" 
stra-del  .23  .  -tele  (22).  tafele  (22"). 

*Filactrum  icf.  prcc.)  v.  Filetum. 

*Phila-delplius,  -derphia  f  -rphia 
{i.  fraterna  dilectio  76.  cf.  ngr.  «(SspcpO?) 
veste  lieb  l  bruderlich  lieb  (9). 

*Phila  -,  philo-  (Br.)  -geus  (aus  phle^ 
gon  X  ipogeus  q.  v.)  pferde  der  sun^ 
neu  (74).  i.  quartus  equus  solis  (Br.). 


FIL 

Filago,  carta-f.  (q.  v.)  wünd-  (74, 
91,  125,1.  riilir-,  iieinsch-  (i43)  -kraut. 

*Fil-ama,  -oma,  firama  (11,  19)  kuß 
(74,  au.i  cpiAT^fxa)  (juccksilber  (19,  74). 
quic  siluer  (11). 

*Filamengarn  (Sum.).  .•5pynwerck(i47). 
*Filamena  v.  Filomena. 
*Filandu8  v.  Filaudus. 
*Philangu8  (o/.  philargirus)   liebha= 
ber  der  zeitlichen  ere  (75). 

Phila  -  ntropia ,  -  tropia,  -  ntropa 
hd.  mensclie-  (17),  mensch-heit.  liebe 
der  menschheit  (9).  «rf.  de  mynscheit 
(23)-,  mildighen  (22).  barmhert  -  hd. 
-zikeit,  -zkeit,  -zig  (8),  nd.  -icheit. 
demii'tikait  (76). 

Philantropice  barraherczig  (18). 
*Philantropos  liebe  (8,  9). 
Philantrop-os,    -us   (i.  lap-a,   -pa) 
■hd.  klette.  eleth  (3),  große    klete  (125); 
kleb-eren,    -kraut    (i26,    Fris.).    nd.    en 
crasse  (U). 

Pilare  hd.  nd.  spinnen,  vedemen. 
federn  machen  (5).  garn  treieii  (110), 
drayen  (132).  hd.  zwirnen. 

*Philar-cia,  -gia,  -gicus  v._  -giria, 
-girus. 

Philar-,  filar-giria,  t    -gia  l   -cia  l 

-tia  (75)  liebe  der   zytlicheu   ding   (75). 

1.  des  geldis  (8),  guldes  (17),  goldes  (9). 

Philarg-,    filarg-irus,   l  -icus  (68, 

147    &c.),    -iUS   [^6?,,    147),     -US    (74,     75,     76) 

giczig  (8).  geyczig  (9).  girig  (17,  iio, 
132).  liebliaber  des  gelts  (74,  75)  o.  der 
zeithchen  guter  (75).  geltgyrich  (i47). 

*Philarphia  v.  Philadelphus. 

*Philartia  i\  Philargiria. 

*Filastica  v.  Filatista. 
Filateri-a,  -um  v.  Filacteri-a,  -um. 

*Philates  v.  Phelax. 

*Filatissa  spinner-in  (68,    iio),    -sehe 

(132). 

Fila-tista  (74,  Gl.  m.),  -cista  (i29, 
147,  Gl.  m.).  -stica  ("76),  -tor  \ll.  c.)  spjTi= 
ner,  fadraer  (74).  spyuresche  umb  loyn 
(147). 

*Philatropia  v.  Philantropia. 

*Philatrum  v.  Psilothrum. 

*Fil-,  phil-  (74)  -audus,  -andus  (74, 
76),  -iaudus  (8),  -iaridus  i,17)  (awsphi- 
lautus  Ki.  X  laudare)  selbsliebhaben= 
der  (74).  hd.  der  sich    selber  lobet  sim. 

(Mss.  mog.). 

*Fila-x  (74),  -xa  o<  cpuXaaastv)  faß 
dorin  man  etwas  befielt  (74).  vat  wat 
in   to    bewaren    (147).   lo  vaso  da  vino 

(Gl.   m.). 

*Phi-  v.  Phe-,  pi-lax. 

*Filcicula  1  c/.    fili-cula,    -x)  farau 

(Sum.   11). 

*Philebama  v.  Filocopus. 

*Füed-erus  (81.  -rosus  (9),  filodurus 
(17),  philiodru-s  t  -ß  (74)  {aus  (<piXo* 
Xotöopo?  ?)  eyu  affter-koser  (74),  -koßer 
(17).  Hp-  (8).  "lib-  (9).  lieb-  (74)  -haber. 

*Fileius  ags.  brog  (136*^). 

*Philentuin  v.  Pilentum. 

*Filependula  v.  Filipendula. 

*Philetrum  v.  Psilothrum. 
Fil-etum,  l   -aetrum  ( i47 )  vadem 
(11).  ^traiick  garns  (147). 

*Philetum  v.  Pilentum. 

*Filex  V.  Filix. 


FIL 

*Pilfel  V.  Fulvalabia. 

*Filia  hd.  nd.  do-,  to-  (5^,  4)  -chter. 
dogter  (99). 

Filialis  dochterlich  (11). 

*Filiaridus  v.  Filaudus. 
Filia-ster,  -sticus,  t  -tor  (74)  hd. 
nd.  stief-, -stef-  (23,  97),  steif-  (8>>,  132), 
hd.  stiff-,  Stil-  (9),  schif-  (8),  stuf-  (76), 
stewf-  (1)  hd.  -sun,  -son,  nd.  -sone,  -soen 
(11,  97).  eydem  (4).  eiden  (93).  aiden 
(74).  toh-  (93),  toch-  (74),  doh-(6)-terman. 

*Filiastica  v.  Filiastra. 

*Filiastica  (i.  que  compangit  filum) 
zwir  ,  var.  zwi-nerin. 

*Filia-sticus,  -tor  v.  -ster. 
Filiast-ra,  -ica  {i.  priuigna  q.  cf.) 
hd.  eyu  styeffe  {unter seh.  von  msc. 
styeff  152),  stieff-,  stewff-  (1),  stifF-,  schif- 
(8),  steif-  (49,  132),  ?id.  stef-dochter.  snur, 
smisweib  (74). 

Filiatio  kintlieit  (65). 

*Filiatus  v.  Foliatus. 

*Filiaudus  v.  Filaudus. 

*Filicein  {acc.  f  cf.  fili-cum,  -x)  farm 
i  farmahi  (of.).  farn  l  viusta  (lat.f)  t 
filix  (i4i).  ags.  fearn  (94). 

Filico  ruiF-yaii,   -igan ;  vnsteter    an 

Worten  (74).  vnwarhafFtiger  mensch  (75). 

Filicula  ( cf.  trichomanes)  rotter 
Steinbrech;  engelsuß  (i26).  stein-,  eich- 
fahren (Fr.). 

*Filieum  {aus  filie-tum,  cf.  -em  &e. 
carex.)  saharalii  (i4i).  farmahi  (Cif.). 

*Filigo  {cf,  fuligo)  mais  {cf.  maese 
macula  KU.  sim.Y)  t  ruße  quod  crescit 
ex  ficicio  {aus  focacio  ?)  retro  ignem  (8^). 

*rilinium  (cf.  filacterium)  eyu  zed^ 
del  (7). 
*Philiodru8  v.  Filederus. 
Filiola  {cf.  Gl.  h.  v.,  Gf.  3,  333,  496) 
phellola  (pannus  operimentum  calicis  ?) ; 
uillo-1,  -lin  (Gf.).  philol  (93). 

Filio-lus,  l  -sus  (66  &c.)  eyn  cleyn 
son  (17).  en  sonne  (22).  philol  (93).  filiol 
sim.  (Gf.).  pl.  -li  kinderhn   (65). 

*Fil-  V.  Flex-,  nauc-ipendere. 
Fili-,  t  phili-  t  vili-  (74),  file-  (85) 
-pendula,  gr.  cpiXiTCSViSsX«  (143)  stein= 
breche  (96).  groz  st.  (sum.).  großstain= 
prech  (74).  stenbreke  (47,  85).  rot  stain= 
brech  (91,  143).  rote  stempreth  {sie  \iä). 
wit  akleye  (47).  meila-n  {9Z),  -ndt  (74). 
varen  (11). 

Philiste-a,  -s  (132)  hd.  nd.  das,  dat 
laut  dei',  von,  van  phiUstijm. 

Philistei  vnbesclmitten  (68,110),  011= 
besneden  (132)  heyden. 

Philistijm  vnbeschnitten  volek  (68). 
onbesneden  v.  als  heyden  (132). 

*Filium  {i.  filum  aquae  Gl.  m. )  v. 
Philtrum. 

Filius  hd.  nd.  sone,  sonne  (23),  zoen 
(11).  hd.  sun,  sün  (6),  gew.  son.  fili-us, 
-a  adoptiu-us,  -a  eyn  erkoren  sun  o. 
dochter  (110).  eyn  vysserkoeren  soen 
oflf  d.  (132).  fiüus  adoptiuus,  adulteri= 
nus,  legitimus,  primo-,  vni-genitus 
erweiter,  eebruchlicher,  eelicher,  erst-, 
var.  erstge-,  einge-borner  sun  (64).  filii 
Israel  kinder   von  isrl  {b^). 

Fi-,  t  vi-  (75,  77),  fe-  (136,  Sum.  v) 
-lix,  -lex  (17,  93,  Gf.),  -nix  (47)  {cf. 


PHIL 

ferula,  filicem,  foUix,  earex)  varin 
(varm?3).  farin  (12).  farm  (i04,  Sum.  v). 
varne  (8,  9,  77).  v.-kud  {sie  13).  farn  (7, 
47).  f.-  (110),  vn-  (17),  glaßeschen-  (75) 
-crut.  glaßaschenwurtz  (75*1).  pharn  (19). 
varbe  {sie  9).  ein  narre  {sie  17!).  vaern 
(132).  fayraen  (85).  barm  (.Sum.  v).  ags. 
fearn  (94),  ferun  (i36).  alant  (47,  85). 
huchila  {piseis?  auisf  Gf.). 

Filix  minuta  {cf.  felicina)  ags.  eofor 
fearn  (94^). 

*Filla  {anders  Gl.  m.)  benedictenwurtz 
(125). 

*Fillum  indicum  pibendia  (Sum.  vi). 
Phyllum  welsch  bingclkraut  (i43). 

*Philo  1-.  Lictor. 

*Philobalsainuin  hd.  salbe  (9,  21,  74) ; 
edel  s.  (8);  s.  von  baisam  (18);  s.,  .«alb 
besser,  eyn  b.  s.  (17)  dann  baisam.  nd. 
zalue  better  wanbalseme(22),  vanbalsme 
(23). 

*Philobo-lia,  -ma  v.  Pilocopus. 
Philocalus   eyn   gut   liebhaber   (68, 
110).  goet  lieff  hebber  (i32). 

Pilo-eopus  (18,  66  &c.,  74,  110  &c.), 
-ropus  (75),  -labus  (7g),  philo-compos 
(125 ),  -compus  l  -pompus  l  -popus  (Gl. 
m.  aus  9lX6-XOJJL7CO?,  -TlOfXTlO?),  phile= 
baina(9),flo-bonia(67, 74,  i32),-comptus 
i  -toeus  {q.  v.)  i.  amator  iactantie  {II. 
c).  liebhaber  (74).  1.  des  ruoms  (75),  der 
beumung  (-copus  74.  st.  berumung).  lieb 
der  berumunge  (9).  berumenisß  (18). 
peynlich  vif  dy  arbeyt  (125).  philobo- 
ma  v'rumer  der  liebe  (17) ;  -lia  rede  des 
rums  (74);  -Uta  i.  amator  iactantie  (66 
&c.),  sapientie  (110  &c.). 

*Philocteta  v.  Faltilones. 

*Philog-enus,  -§us  v.  Ipo-,  phila- 
geus. 

*Philo-gister,  -hister  (uo),  l  -tätieus 
t  phloister  (74)  i.  amator  visionis  (&&  &c., 
74,  110  &c.).  liebhaber  der  weißheit  (75), 
des  gesichts  o.  der  sehung  (74). 

*Filogogus  V.  Filologus. 

^Philohister  v.  Philogister. 

*Filolabus  v.  Filocopus. 
Filo-logus  (iioac),  -gogus  (uoiJ), 
-sogus  (66  &c.,  68,  75,  132)  i.  amator, 
animator  (133),  mater  (iio»)  ra-,  ora- 
tionis.  ein  liebhaber  der  rede  (68,  iio), 
vernunfft   ( 75 ).   eyn   minner   der  reden 

(132). 

^Filoma  i'.  Filama. 
Fi-,  phi-,  phy-  (5^)  -lomena,  fila= 
mena  (9),  filomera  (99)  nacht-  hd. 
-igal,  -egal  (5^  13),  -gallo,  -gal,  -igail 
(58),  -egale  (22),  -agal  (23).  nach-  (16), 
nagte-  (99)  -gale.  grasmu-cca  (Sum.),  -ga 

(87). 

*Philomites  {aus  -mythus)  liebhaber 
der  mere  (74). 

Philopo-mpus ,  -pus  v.  Filocopus. 

*Philophistoricus  v.  Philostericus. 

*Phi-,  t  vi-  (74)  -lorcium  i.  amasia 
(76).  eyn  lebichen  (12),  Hebechin  (10). 
liebes-  l  mein-lieb  (74). 

*Piloropus  V.  Filocopus. 

*Filosaga  id  est  verba  composita  (76. 
cf.  filosogus). 

*Philosella  v.  Pilosella. 

*Filosogus  V.  Filologus. 
Philo-,  filo-sophya  (phya)  lieb  der 
weißhait   (9i),    naturlichen   kunst   (65). 


FIM 


235 


liffliche  k.  (12).  hd.  nd.  naturlick  k.  sim. 
die  _k.  von  (110),  const  van  (132)  den  na= 
turlichen  meysteren. 

Ph.  moralis  eyn  chunst  (1),  kunst 
(3,  5)  der  tugent.  k.  der  dugend  (6), 
der  jugent  {sie  46),  der  doghet  (23), 
von  der  dogent  (18),  der  sitten  (91).  hd. 
(mss.  mos.)  konst  der  dogen-t,  -de  (17), 
bissw.  togent. 

Ph.  naturalis  (nälis)  {cf.  phisiea) 
hd.  nd.  naturlich  kunst,  Jid.  konst.  na= 
tuerlich  kunst  (46).  die  k.  der  natür^: 
liehen  ding  (91).  k.  der  nature  (5>>).  eyn 
k.  von  der  natur  (18).  n.-liche  k.  t  n.-l. 
weysagung  (3). 

Ph.  rationalis  die  logica  (91). 

Ph.  sermo-cinalis,  -nionalis  (4)  hd. 
nd.  kunst  hd.  konst  der  rede,  hd.  ridde, 
redde,  von  der  r.  (7). 

*Filosofos  {herba)  andorn  0.  grens  (96). 
Philosophus  sim.  (phus)  ein  natur= 
lieh  wisser  (1),  n.  kunstiger  (ö*»).  ein 
naturlicher  meister  ((5).  lieb -er  (64"), 
-haber  der  weißhait  (91),  kunst  (64). 
upar-,  unmaz-uuizzo  (Gf.). 

Ph.  naturalis  naturlich  hd.  meister, 
wisser  (5),  nd.  wetere.  eyn  natuerlich 
wiser  (17). 

*Philo-stericus,  -storicus  t  -phisto= 
ricus  (74)  {i.  historiographus  75)  lieb= 
haber  der  neuen  mer  (75).  vber  in  den 
hystorien  (74). 

*Philosus  V.  Pilosus. 

*Philotantieus  {cf.  flotöcus)  v.  FhU 
logister. 

*Filto  meydeborges  ber  (23). 

*Filtor  (i.  centor)  vyltineker  (147). 

*Filtra  v.  Filtrum. 

*Filtrifex  filtz-macher,  -mecher.  vilt= 
macher  (132). 

*Fil-,  cen-trosus  vyltich  (147). 

*Philtrum,  fihum  (9)  (cf  sq.)  wilde 
pasten-ach,  -ey,  hisp.  cauathoria  sal= 
vage  (143).  wasternach  (9).  hirtzklee, 
künigund  kraut,  wasser  dost  i.  eupa= 
toriura  adulterinum  (73). 

Filt-rum  i  -a  {cf  cento)  eyn  fyltz 
l  quedam  hcrba  (66  &c.  cf.  prc).  fi-, 
t  fe-  (Gf.,  Gl.  m.),  vi-  (17)  -Itrum  hd. 
vilcz.  nd.  vilt,  vylte  (i47).  viltrum  (,,« 
viUis")  heren  tuch  (64).  hutt-rauch,  var. 
-räch  {i.  arsenicum  album  75). 

*Filtruni  v.  Fulcrum, 
Filum,  felum  (76)  hd.  garne.  hd.  nd. 
vad-,  fad-em,   -am   (21),   -an  (i4i),  -ym 
(5b),  -en  (6,  13,  4).  fad  (91). 

*Pinialia  v.  Funale. 
Fimare  hd.  nd.  misten,  messen  (11, 
22).  tungen  (5). 

Fimarium    mist-huflfe   (19),    -huffen 
(110),  -hoep  (132), -hof  (68).  mesthof(ll). 
Fima-rius,  -tor    mist-er    (110    &c.), 
-trager  (74).  meester  (11). 

Fimbri-a,  -um  (122)  {i.  limbus, 
-ora  &c.)  säum  (uo),  som  (68)  an  einem 
cleid.  hd.  säum,  säume,  seume  (7), 
seyme  (12),  söm  (6),  sam  (9,  21),  same 
(lü).  nd.  som  (23),  soem  (132),  zoem  (11). 
zerkaefert  säum;  belege  (128).  blaege  t 
wulst  (126).  vmbleg  (111).  wolst  (ii4). 
hast  am  rock  (75).  gerhe  (5).  gere  (17, 
21).  ghere  (23).  geren  (10  &c.).  gern  (25). 
liest  (132).  vese  (106).  fase  t  treimo  (120. 
cf.  triem  Sm.  1,  490  :  lt.  trama?  trem= 

30  * 


2M] 


rio 


hil.  (Iroinil  Of.  5,  ssi  »q.  ?).  traro;  tlinido, 
tnitllin  siin.  (r/.  mjs.  thnvd  engl,  ihr i'sul); 
tnibeu  /  vastMi  «irr.  ^j/.  (cif.).  tmdcl; 
zatii'l;  stiu-l»  ^17,  21).  zopf  (7).  aall. 
oiirlt'  (122V  f.  manice  ?'.  supera  orilJ 
am  t'iint'l  (TS). 

Fimbriare   scumon  (tu ,   7.')).   baston 

(^^^-  e 

Finibriatus  boleget  t  verwolstet (U4). 
bolcit  f  vorbraMiit  (I2ti). 
*Fiiueton  /.  aiirum  (76). 

Fimetiun  mist-gmob  (9i),  -stat(iii). 
*Finieus  /.  os  aperiens  (76). 

Fimus  hd.  nd.  mist.  mestz  (13).  mcst 
(9v)  inoss  (11).  mos  ^22).  baw  f  kaat 
(126).  gor  (Ot.  fimogor  .-»Vc  141).  doisc 
(Sum.   cf.  Gf.  5,   23l). 

♦Fimus    {st.  fiimus?)  terre  ertwort 

(S.'i). 

*Phina  v.  Phinna. 
Finalis  hd.  nd.  oiit-,    ende-   (18,  21, 
132),  eeude-  (11)  -lieh,  -lic 

F.  conclusio  entlichor  bcschluß  (75). 

*Finalitas  endt>liohkoyt  (18). 
Finaliter  ondo-lioben  (132),  -lieh  (21), 
-lic   (23).   hd.    nd.    ent-lichen,    -lieh   (6), 
-likon. 

Findere  hd.  nd.  spalden.  hd.  spalten, 
zer-sp.  l  -cleibon  (75).  schnyden  (110'). 
chluipit  (find.it  ui'i.  cliben  (75).  klou= 
bin  (5).  uft"  eliiben  (17).  cluuon  i  clowen 
(22).  clouen  (11,  132).  klecken  (74).  spli= 
ten  (99).  spleyten  (11).  splyten,  cloeven 
(U7).  slyißeu  (19).  off  rißen  (18).  dey-- 
len  (21,  147). 

Fingere  hd.  nd.  di- ,  hd.  ti-chten. 
dihton  0.  stifften  (6).  denken  (23).  hd. 
ge-,  er-  (9)  -d.  trachten  (18  Mrg.).  be-tr. 
(65).  ertratten  (49).  machen  i9).  schaffin 
(8,  9).  schleppen  i  tosamede-  (23),  to= 
nope-  (22)  -zetten.  hd.  zusamen  setzen, 
stechen  mit  eyner  nalden  (5.  aus  stich= 
ten  :=  stiften  X  figere?).  stechin  l 
nelen  (ö^).  ha^ftnen  (1261.  vensen  (99). 

*Finicedo  i-.  Emicedo. 

*Finicia  v.  Fenicia. 

*Finiculus  v.  Feniculum. 
Finire  hd.   enden,   hd.   nd.   endigen. 
vuUen-   (23),    follen-   (7)   -bringen,  hd. 
voln  brengen  (5  sim.). 

*Finis  [zwischen  ligianum  u.  fauilla) 
ags.  aerce  (94^). 

Finis  hd.  nd.  ende,  eynde  (11). 
Finis    intencionis   die    leczte    (9), 
leste  [12).  leliste  (10  wh.)  meynunge. 

*Finitedo  v.  Emicedo. 
Finiti-mus,  -uus  (19 ,  132)   endelich 
(19).  nach-  (68,  110),  nae-  (132)  -buer. 

*Finix  V.  Filix. 

♦Phinna  (17),  phynna  (1,  74),  phina 
^75)  {cf.  pinna,  mantile)  eyn  phinne 
(17).  zweck  (75).  zweck-,  past-nagel  (74). 
zwickhel  (1). 

Fiola  V.  Fiala. 

*Finuclvun  v.  Feniculum. 

*Phynula  (t/.  phinna)  pfrymlein  (74). 

*Fiola  [herba,  cf.  viola)  hd.  nd.  fiole. 
eyn  fyoln  (17).  fiel  (21,  110).  hd.  fey-hel, 
-al  (1),  -el  (4),  -elrose  (3),  -ol  m.  t  viole 
/.  i4i.  vigol  (6S).  vioel  (132).  vihel  (67&C.). 

♦Fiolarium  fialen  garten  (19).  fiolen 
hof  (11). 

*Fi-,  vi-  [b^,  6,  74,  75)  -olata  vigol- 
(6),  vigel-  (68),   Violen-  (ö**,  132),  fiolen- 


FIS 

(23)  fioln-  (17,  133),  fieln-(21),  fiel- (110), 
fioyl-  (ö),  veiol-  (74),  teiol-(3),  voil-  (1), 
foiiiel-  (66),  fihcl-  (67)  -krut,  hd.  -krant, 
-ohrawtt  (1),  -cruyt  (i32).  fialkrant  o 
das  oleetmuiiiiii  goniaclit  vß  d(>in  kraut 
(75). 

*Phiphatrum  r.  Psilothrum. 
*Firama  r.  Filama . 
*Firctum  1/.)  quercinum  (47). 

Firmaculum  hd.  nd.  vorspan.  vor- 
(8'M,  voir-  (108)  -gospan.  für  sjiange  (Gj. 
einbaut  (100).  hecsel  (108). 

Firmamentum  hd.  nd.  vest-unge, 
-inglie  (23,  132),  -igungo  (68,  75,  110), 
-enunge  (17)  des  gestirns  t  sterckiuige 
(75).  grünt  fostin  (6).  firmam-ent  (11), 
-et  (öh).  werr  n.  (Anz.  8,  502). 

Firmare  hcl.  nd.  vest-en,  -igen  (1,  7» 
75),  -emn  t  vast  maken  (23).  veesten  t 
starken  (11).  Sterken  (22).  stirken  (17). 
be-feston  (13),  -stcdigen  (8*^). 

Firmatio  vest-  t  bestet-igunge  (75). 

Firmatura  v.  Sera. 

Firm-e,  -iter  hd.  fest-lich,  -liehen, 
-eclichen  (152),  -egliche,  -englich,  -dich 
(()).  nd.  vestlic,  vastlikeu  (22).  sterck- 
leich  (1),  -lieh  (110,  132).  stetclich  [b""). 
stetig-  (66,  69),  stettigk-  (i5i)  -liehen, 
statiklich  (i34).  gewiß  (17). 

Firmitas  starek-heyd  (19),  -eit  [\\). 

starcheit  (,22).  hd.  starg-  (5),  vesti-,  feste-, 

fest-   (5)  -keit.   sterkede   (6).  vasticheit 

(23,  132).  stcdekeid  (17).  stetikait  (76). 

*Firmula  molen-ysercn  ( 1 1 ),  -ysen  (19). 

Firmus  [i.  solidus,  ratus)  hd.  nd. 
starek.  starg  [b).  hd.  feste,  vest  (1,  2). 
vast  (23,  132).  bestedeget  (8*'). 

*Phironia   {i.  barbitum)   rubeblein 

(74). 

"^Fisalidos   [aus  physalis)   dropworz 

(Sum.    V). 

Fiscale  kunniges  vngelt  (8).  konigis 
in  gelt  (9).  koninges  rente  (11).  herren 
reut  (68).  heren-renteu  (132),  -czyuß  (iio). 
sezins  (3).  czyns  (4).  solt  (17).  ain  gilt 
(76).  fisclieh  {i.  villa  86). 

Fiscalinus  froni  scalc  (104) 

Fiscalis  i.  colligens  in  fiscum  eyn 
stumeler  1, 17).  rentmeister  (110,  132). 
fiscal  (uoj. 

*Fiscedula  v.  Ficedula. 

*Fis-,  fi-  (74),  vi-  (98)  -cella,  -cilla 
(94),  -cellus  f  -eillus  (94^),  vistela  (76. 
V.  mulcrum),  oft  f  fiscina  [i.  eanistrum, 
cophinus)  ein  klein  korbelin  ^6),  korb 
von  stro  (68),  eorffken  van  stroe  (J32), 
bintzeu  korblin  (110).  corbelin  (100). 
korbe  (ß^).  korblein  ao  mit  mau  visch 
fahet  i  v.-rewse  (74).  en  cleue  korf  (23). 
en  kaerflinc  (11).  hude;  roden-  i  slot- 
korf  (,109).  ruse  i  körp  (12).  korp  (10). 
drage-k.  [b^).  ryse  (10,  13).  krezli  (95). 
zainfaz  (Gf.).  zeinle  i  kratle  (126).  ags. 
tae-  (94),  te-  (136)  -uil,  -nel  (94t>).  vissele 
(99).  fiscz  kfirp  (131.  melkvat  (98). 

*Fiscenie  v.  Fescennina. 

*Fisce-ptura  (sum.),  -pha  {equi)  bint- 
riemen  (Gf.,  Sum.). 

*Fiscilis  f.  Fissilis. 

*Fiscilla  r.  Fiscella. 

Fis-cina,  -tina  (75).   -sina  (49,  los), 

-tra  (6),  fascina  (Sum.,  Gf.,  Hpt.),  viscina 

(76  f.  mulcrum)  [i.  eanistrum,  fiscella 

&c.)  ein  kose  faß  da  man  kese  in  macht 


PI  IIS 

(10),  machen  (19).  hd.  koeß-vas,  -vaß. 
kese-,  kez-  (9)  hd.  -korp,  -kar  (12),  nd. 
-vat.  chasi-  (104  sim.),  chesi-  (Hpt.  .'>), 
ohes-  (Sum.),  kaso-  (100)  -char.  keßkar 
(49).  kiMse  naph  (3).  koiI)elin  (7).  matten 
korp  (19).  hatten-  {i.  q.  hotten-)  -caorf 
(11).  wissele  (108).  fisker  [i.  f\iBcina, 
tricuspis  (Of.).  techcr  (?  cf.  Sm.  1,  437) 
hafen  (67  Mir.),  zeinen  (i26). 

Fisclum  ag.f.  eloseoeche  (Gl.  m.). 
Fiscocintus  v.  Fustanum. 

*Fi8cosu8  (/.  lubrii-us,  st.  viscosus; 
cf.  <ii.  m.  3,  572)  slym-ick  (19 1,  -ich  (11), 
-echtig  ij-)^). 

*Fiscula  [i.  redditus  regum,  i.  q.  fiscale) 
solt  (18). 

Fisculus  budel  (11,  19). 

Fiscus  küngs-  (9.3^,  trcse-  (I09),krc8e- 
(22),  dres-  (13),  drvs-  (12),  dris-  (10), 
drester-  (ö''),  schacz-  (4)  -kamer. 
fisceamera  (86).  trese  kemere  (23).  kamer 
da  mau  gelt  helt  (5'').  fronehof  (Sum.). 
spar  biß  (49).  houpt-  (ui),  hode-  (Gf.) 
-balc.  butel  (8).  bewtel  (9).  ags.  big 
gyrdol  (Gl.  Aelfr.). 

*Fiscus  (X  viscus  q.  cf.)  slyme  (19). 
fogel  lim  (17).  dann  (66  &c.),  o.  plutragent 
d. ;  mistel  (74). 

*Fiscus  {cf.  prc.)  v.  Longio. 

*Fiselus  {aus  fiscella,  cf.  fisclum?) 
olkrugk  (74). 

*Fisenila  ehuuarn  (105),  cf.  filicula 
eichfahren. 

*Phisiarcha  [i.  deus)  fürst  der  natur 

(74,    75). 

Phisica  [i.  philosophia  naturalis 
75)  natürliche  kunst  (64,  75)  o.  erczney 
(64).  natuerlich  konst  (17). 

*Phisicorum  {sc.  liber)  das  puch  von 
der  natur  des  leichnam  (1). 

Phi-,     fi-sicus     hd.    arcz;     artz-at 

(110b),  -et  (iioa*^),  -it  t  -t  (7),  -e  (17).  arste 
(23).  puchartzt  (74).  eyn  natuerlich  arcz 
(17).  natürlich  (8i.  u.  meyster  (9,64,75). 
m.  der  natu-r(iio), -ren  (132).  ein  magister 
von  natur  (93). 

*Phisillos  {ans  physicos)  ags.  leeeas 

(94,    136). 

*Fisimus  d.  terremotus,  hyatus,  cf. 
h.  i.  fissura   Br.)  erdbevyng  of  ryting 

&e.  (147). 

Physio-  (Br.),  physi-  (75  varr.), 
phiso-logus  {i.  qui  loquitur  de  natura  &c. 
Br.)  ein  naturli-ch  rede  (64),  -eher  mei= 
ster  (75). 

*Phisio-,  phiso-,  viso-  (1,  5*>,  23,  74) 
-nomia,  -mia  [b'^)  (X  visus)  nd.  gesiebte. 
hd.  nd.  an-,  ane-  (10)  -g.  hd.  gesicht  (21), 
ane-g.  (17),  an-g.;  naturlieh  g.  (64);  ain 
n.  kunst  der  vsserlichen  zeichen  jm  Übe 
(65);  ant-litze(12), -lutz(74);  phis-onomy, 
-onomei  (134),  -omye  (67,  133), -emy  (68); 
gestalt  (74). 

Fisis  uature  (8,  9). 

*Phisologus  V.  Physiologus. 

*Phison  hd.  eyn  wasser.  nd.  en  water. 
Ph.,  Gion  {q.  cf.),  Tigris,  Ewfrates 
dz  sind  die  vier  wasser  die  aus  dem 
aradeis  fliessend  (1).  daz  sunt  fir  w. 
ie  vß  dem  paradise  flyßen  (ö^). 

i      *Phisonomia  v.  Phisionomia. 

'      *Phispilio  {aus  vispilio  X  phito?) 

I  en  kocheler  (23). 


FIT 

*Fi8sariu-in,    -s    ( 76 )    speidel    ( 76 
kidel  (49).  fissorium  i.  cuneus  (Gl.  m, 
*Fissatus  speldig  (17). 

Fiss-,  fise-  (76),  fix-  (147)  -ilis  spel- 
tig (76),  -dig  (8).  gespeldich  (9).  spalt- 
(68),  cloue- (132)  -lieh,  cloevelick,  geiyng 
to  cloeven  (147).  duftiger  (7.5,  117). 

*Fissina  v.  Fiscina. 

*Phissitocus  V.  Psittacus. 

*Fissor  holcz  hauwer  (10,  12). 
Fissorium  v.  Fissarium. 
Fissvun  Schrunden  im  arß  (126). 
Fis-,  fi-  (136^),  vis-  (49),  vi-  (76),  t 
ris-,  scis-,  sei-  (136*')  -sura,  t  fisterna 
(6)  {i.  pedica  76,  sim.  49.  c/.  fixvira)  hd. 
chlewb-  (3),  clob-  (5i>),  spald-  (10)  -unge; 
spalt,  spaide  (ö^b,  9),  spald  l  criß  (21). 
klob  (21,  76),  klog  (49).  clufft  (7.5).  kloue 
t  rete  (23).  rette  l  ritte  (22i>).  riet  (100). 
hd.  ritz  (6),  risße  (18),  rysse(i5i),  reyse 
(1.52),  riß,  risch  (5).  schoer  (132).   spliß 
t  spleiße;    klunse;    krimme   &c.    (Fr.). 
crinne  (9).  scrund-a  (121),  -e  (100).  klack 
(l26.   Fr.),   ags.  sloae  (136^.  slog  Bsw.). 

*Fissura  (X  fiseella  sim.)  kese  vat 

(147). 

Fissus  {i.  diuisus ;  '.  Andere  X  fin= 
gere)  spalten  (8^).  ge-sp.  (110,  141),  hd. 
-spalden,  -clubet  (19),  -klobeu  (110), 
-clouen  i  -clauen  (132),  -sneden  (11),  hd. 
-dicht,  ein  gediht  (6).  en  ghedicnt-e  (23), 
-en  (22).  schrundig  (Fr.). 

*Fistici  (/.  pistacia)  pimperuußlein 

(143). 

*Fistigria  (herba)  funffinger  (74). 

*Fistina  v.  Fiscina. 

*Fistis  V.  Penula. 

*Fistol-a,  -ire,  v.  Fistul-a,  -are. 

*Fistra  v.  Fiscina, 
Fistuea    Steinsetzer    (ii4).    schwär 
(Das.).  schwir-ren  (Fris.),  -en;  besätzst6s= 
sei;  heyen;  bätz  hundt;  schleger  (126). 
jochschlegel,  belg.  heyblock  (128). 

Fistueare  hej^en  (Fr.). 
*Fistuire  v.  Fistulare. 

Fistula  nuosche  l  dolun  (acc.  p^.  Sm. 
2,  712).  tüchel  (126).  teuehel  (.91  &c. ). 
eyn  leide  rinde  (17).  canal  (Gf.).  kendel 
(e.  cannale  5).  hd.  phifi'  l  rore ;  pfiffe, 
pfiff,  pheiffe  (3,  9),  pfeyffe  (66),  pfeiff 
(134),  pife  (13),  pyiff  (19),  piffe.  pfeif, 
ryime,  ror,  feygplater  (74).  pipe  (23, 
132).  rar  (4).  rorberg  {pl.  Agr.).  röhr; 
stritze ;  haue  (125).  zapff  am  vass  (91). 
kule  (8).  sue^ili  (i04  .«»«.).  swegel  (93). 
fleut  (i32).  floite  (99).  vloyt  (82).  schalmy 
(64).  fistel/.  (morbus  9i  &c.).  fissel  (93). 
eyn  lopen,  de  loch  off  wonde  (132). 
schreib-ried,  -röhr  {herba  143).  wolsgalle 
^100).  fistola  {herba;  cf.  casia)  fistola 
(1).  fistula  pastoris  {herba)  hirteupfeiff 

(91). 

Fist-ulare,  i  -olire  (76),   -uire  (129 
hd.  pfeyf-  (66,  134),  pfyf-,  pif-,  pij-  (17 
-fen.  pipen  (23).  Acuten  (110,  132). 
Fistularia  v.  Crista  galli. 
Pistulator  hd.  pfif-,  pfe^'f-  (66,  134), 
pif-,  pi-  (5b),  py-  (132),  pijf-  (17)  -fer.  nd. 
pipere  (23). 

*Fistulicen  pfiffer  (88). 
*Fistulifer  swegler  (93). 
*Fiszula  V.  Ferotilla. 
Fi-,  phi-,  fy-,  psit-  {q.  v.)  -taeus, 
phitieus,  fitagus  (es)  hd.   eyn   sytich, 


FLA 

sitti-g  (133),  -ch,  -cus  (68);  sichtig  (21), 
sedig  (17).  zetich  (23).  sedek  (22).  pape- 
goe  f  -yen  (19),  -goye  l  -geye  (11),  -gey 
(66,  132  &c.).  pepegey  (132).  papagey  (69, 
134).  phitieus  yßfogel(67).  jnßuogel  (76). 

*Phitare  {cf.  fitonissa)  toten  frogcn 
i  aufwecken  (9).  totin  0.  uffwcckin  (sic8). 

*Phiteeus  ( aus  pitheeus )  ags.  apa 
(94),  capa  (i36). 

*Phitieus  v.  Fitaeus. 

*Fitilium  {cf.  fitellus  =  vit.  76)  ags. 
aeger-gelu  (94). 

*Fi-,  phi-to,  -ton,  -tonus,  phitonicus 
(110  &c.),  phieonus  (5^)  {st.  pyth-)  wisser 
(1).  wicker  (5^,23).  wecker(18).  geukeler 
(19).  gauckler  t  zauberer  (fiton  110).  ein 
gockler  o.  ein  tufel  (fito  68).  ein  koche= 
1er  duuel  (fiton  132).  kokeler  (11).  czew= 
berer  (8,9).phiton  ein  sclilang  (68,  110). 
slange  (i32).  weyßheit,  irwegig,  helle= 
mundt ,  hinterclaffung ,  slang ;  zawbrer 
0.  der  durcii  den  poßen  gaist  redet; 
viton  slang,  vnck  (74).  phitones  vuis= 
sagon  (141). 

*Fit-,  pyth-  (49)  -onieus,  fitonitus 
(132)  besessen  (110,  132).  ein  besessener 
(68).  kocheler  (132).  zufferer  (49). 

*Fit-,  phit-,  fic-  (8)  -onissa,  phit- 
(132)  phic-  (5b)  -onista  wisserin  (1). 
wieker-sche  (23),  -ynne  (.5b).  weckers-en 
(12),  -sin  (18).  aufwcckerin  der  toten 
[SIC  9.  cf.  phitare).  hd.  ezeuberinne  (9 
sim.),  zoubererin  (68),  zaub-rara  (i4i), 
-erin,  -erej  ( 64^ ).  touersche  ( 132 ).  sele- 
(74),  sei-  (93)  -beswererin. 

*Fitonitus  v.  Fitonicus. 

*Phitos  [azis  phoea?)  mer-kalb,  -katz 

(74). 

*Fitta  V.  Vitta. 

*Fius  fi.utlia  (141,  Gf.  3,  45l). 

*Fixellium  v.  Frigium. 

*Fixilis  V.  Fissilis. 
Fixorium  {i.  clauus  Pap.,  eultellus 
4.  cf.  fixorius  c.  i.  sica  Gl.  m.,  fixoreium 
i.  eutellus  sc.  trusile  76)  ein  czerper 
(4.  cf.  frz.  serpe  &c.  Dz.  wtb.  724.  u.  v. 
sarpa  ?). 

Fixula  V.  Fibula. 

*Fixu-m,  -s  [8)j,{aus  frixus)  rostik 
(9).  gefdstit  (8.  aus  gerostit  X  gefestit 
fixus). 

Fixura  {cf.  fissura)  hd.  kleub-,  kleib- 
(76) ,  cntglaub-  (18)  -unge.  cleuuinglie 
(23).  stich;  gespalten  vnd  offne  wunden 
(75).  riß  (17).  narb  (21).  hd.  wunden-, 
wonden-zeichen. 

Fixus  (^.  stabilis)  gestieke-t  (19),  -n 
(11).  gehefft  {  stendig  (110).  be-st.,  var. 
-standig  (75).  genest  l  staudich  (132).  hd. 
feste  (10),  stete  (8,  9),  stode. 

*Fixua  V.  Fixum. 

*Flaba-nus  (76,  94,  129,  136),  -nicus 
{„vll.  St.  flagrarius"  i36),  -rius  (Gl.  m.),  t 
flangus  (94)  (z.  custos  porcorum;  sero= 
farius,   subulcus    129)   ags.   suan    (94, 

136). 

Flabellum  {i.  flabrum,  venticapium 
139.  cf.  favellus)  hd.  vradil  (104),  wadel, 
wedel,  wych-w.  (110),  weddel  (7),  widdel 
(19),  wedelchin  (17),  waeyerle  (i2e).  wayer 
(132).  wegers  (22b).  weygel  (23).  wegel 
(22).  quest  (110).  quast  (132).  vliegen 
quast  (11).  foche  (10).  fu-  i  fa-cher  (Ki^. ). 
puster  (22b,  io9.) 


FLA 


237 


Flabilis  giplaslicher  (i4i). 

Flabrum  («'.flabellum  g  f.  X  flagrum) 
hd.  wedel.  win-de  (104),  -da  t  -ta  (Gf.). 
blaßt  (126).  blaßbal§(19).  blazebalch  (11). 
waire  (99).  flegel  («.flagellum  12).  picze 
o.  kutechte  {'st.  knut.?)  geissei  (8.  cf. 
flagrum). 

*Flabum  {st.  flauum   13  6)   ags.  gelu 

(94,    136). 

Flaec-,  flact-encia  (?.  arentia  76, 
Gl.  in.,  arescentia  76)  durr-ickeyt  (9), 
-ede  (8). 

Flae-ere,  -tere,  -eeo  {prs.  100),  -ere 
(68,  132.  i.  marcere  t  arescere,  untersch. 
von  flaceeo  languidus  sum,  so  dieses  von 
flaeteo  uo)  dorren  (8,  9,  74).  dürr  (110), 
dor  (132),  hd.  mager  werden,  magern 
(74).  virdrocken  (19).  v'drogen  (11). 

*Flac-eeus,  -teus,  -tius,  -tus  (Gl.  m. 
&c.)  hd.  (Mss.  mog.)  dürre,  dorre  (10,  11). 
döt  (12). 

Flaceidus  luck ;  lamp-end  i  -äelitig 
(i26  sim.).  ludenlecht  (128).  kranck  (110, 
132).  slap  hangende  (132). 

Flac-eor,  -tor  (74  &c.)  {i.  mareor) 
durrung(iio).  eyndorringhe(i32).  mager, 
dorreter  (74).  eyn  magerer  (es),  ein  pfinne 
an  eime  swin  (6).  finne  (5).  finde  (17,  21). 
vinne  i  sure  (23.  cf.  siro  &c.). 
*Flaet-  V.  Flaec-. 

Flaigella  («'.  apex)  wippel  o.  schösse 
(114).  dolt  (64b  123).  dold  (64C).  geysele 
(22). 

Flagellare  hd.  gcys-,  gej'ss-,  geyß-, 
geist-  (6)  -ein.  geysellen  (19).  geytz-  (23), 
geyc-  (22),  gheys-  (11)  -eleu. 

Flagellator  geyseler  (18). 

Flag-,  l  flau-  (Gf.)  -ellum  eyn  dünne 
ast  (7).  uuifil  (Gf.),  hd.  gaisel  (1,  2,  76, 
134),  geyßel  (ö^b),  geissei,  geisel  (9), 
geistel  (6),  geischel  (75»).  geysell  (132). 
geysele  (22).  geytzele  (23).  gheysel  (11). 
gessle  (99).  swep  (77).  swepe  (11).  sweppe 

t   SWOppe   (109).   Vlllat   (Sum.). 

*Flagena  {aus  flagellum  X  fragina?) 
flachß-pluwel,  var.  -plewel  (75). 

*Flag-  (meist  alph.  flang-),  flang- 
endula,  flagundula  {i.  medius  piscis 
1),  flange-ldula  (21),  -dula  (5b),  -ngula 
(4),  flandegola  (7)  eyn  halp-  (5,  7,  21), 
halb-  (69,  74,  75,  134),  alp-  (18),  hoel- 
(4),  vnser  frawen  (75)  -fisch,  -fiß  (18, 
21).  en  half  visch  (22),  wich  (23).  ein 
walfichß  (3).  flander  {piscis  .5b).  fluoder 
(1).  schölle  (110  &c.).  hd.  scholl,  schulgen 
(5).  blat-eyß  (i52),  -isen  (21),  -hvse  (133), 
-tyß  (67);  plat-ys  (es),  -eyß,  -eißlin  (134), 
-islin  (HO),  -yßlin  (69).  pladijß  (132). 

Flagitare  hd.  bitten  t  ^e\\en.  hd.nd. 
bidden.  biten  (4).  byten  (9).  pitten  (77). 
fleen  (5b).  vlen  t  eschen  (23).  heyschen 
(5,  65).  hd.  heyssen.  vmb  etwas  müssen 
o.  kaelen  l  trenglich  bitten  (126). 

*Flagitare  v.  Flagrare. 
Flagitator  gutzier  t  gyler  (126). 
Flagitiosus  sundig  (8b,  75).  boßhaf= 
tig  (64,  uo).  vol  quaets  (i32. 

Flagitium  hd.  nd.  laster,  quäle,  pine, 
sunde.  s.  contra  deum  (9),  wider  got  (8), 
w.  got  allein  (75),  o.  schreiende  heis= 
cunge  (sc?  st?)  0.  bete  (8);  sehr,  i  hey= 
sehende  t  beth  (9).  hd.  quäl,  pein.  miß 
tag  (1).  schände  (132).  schand  (uo).  (uo) 
boß-  (uo),  quait-  (132)  -heit. 


238 


FLA 


♦FlnRiton  r.  Flegeton. 
♦Flagor  ckisii  {Uz.  Wib.  lis-i). 

Flii«rn  slotci'  {iw). 

Fhiffi-ans  iniitiutf  (M).  briiuieut  (7«). 

Flii|2;rantia  nnv-,  rcw-scliick  bren= 
juuif,'  lies  tiiwrs,  f'ouwerlJ  (05  varr.). 

Flag-rore,  -itare  (i.  ardere  69,  70, 
i34l  ri;uninen  as  für  (6).  broinuMi  in  im 
si'lber  ^iio).  bonu'u  in  ym  seinen  (132). 
hd.  bryn-  (tis),  bur-,  bir-  (1.'}),  bor-  (^8''), 
v'pren-  (1),  nd.  bar-  (11)  -nen.  inbrünstig 
sin  (134  Mrg.). 

Flagrare  r.  Fragrare. 

Flagrio  tropii  l  lecker  (125).  keib  t 
lotter  (»2tiV 

Flagrum  streieh  o.  sclilag  (110). 
hettze  eft't  ein  slaeh  (^132).  knecht  gaysei 
(9.  c/.  flabrvunl.  geisel;  bramcr  crut; 
braber  il71.  ruott  (91). 
*Flagundula  v.  Flagendula. 
*Flaigegellus  {■•<(.  flagellus)  driscila 
(Gf.). 

*Flam-  V.  Flamm-, 
*Flamectum  v.  Flamjneolum. 
♦Flamen  v.  Flamen. 

Flamen  ui.  a.  (/.  prelium  l  s.  spiritus 
t  presbyter)  blas-unge  (19),  -inge  (11). 
blaast  U2e).  hd.  nd.  wint.  adein  (100). 
ödem  0.  heiiger  geyst  o.  prister  (8,  9). 
priet^ter  (1  &c.). 

*Flam-enta  paffin  wyp  (8).  -ita  (76, 
Gl.  m.)  i)liafftn  weyp  (9).  pfeffin  (74). 
-inia  /.  filia  sacerdotis  (Br.).  -inea  pf'ef= 
fin,  pfaft'entocliter  (74). 

*Flamigenus  (-genus  X  flamingus) 
flemig  {iioinen  (jentis  75). 

*Flamignus  flammig  (7.  /.  q.  flaniin= 
gus  cf.  prc). 

*Flamina  v.  Flamma. 

Flaminare  v.  Flamminare. 

*Flaminea  v.  Flamenta. 

Flamineum  /.  flammeolum ;  sacer= 
dotium  7G)  atjs.  biscoper  (?)  huf  (Gl. 
Aelfr.). 

*Flam-ineus  v.  -ingus,  -mineus. 

Flamin-gus,  -eus  (10 1,  flammjnigus, 
(74)  (i.  ruteli    74)   fla-   (ob),    flam-    (74), 
fle-  (12)  -ming.   via-   t   vle-mingh   (22*^). 
eyn  flemmig  (5,  22).   flemi-gk    (10),   -g 
(18).  en  vlerainc  (23).  eyn  flymant  (21). 
Flami-nia,  -ta  v.  Flamenta. 
*Flamitm'a  lo  (221^). 
*Flamium  i-.  Flammeiim. 

Flamma,  bissw.  flama,  flamia  (1), 
flamina  (94)  hd.  nd.  flamme  /.  dye  fl. 
von  füre  (5).  eyn  flam  t  füre  (7).  die 
flam  o.  die  glut  (68,  110),  dye  loe  (66  &c.), 
der  loe  (i5i),  der  lon^  (17),  eyn  lan 
(21)  von  dem  fuer.  die  flam  off  die  gloyt 
van  dem  vuyr  (132).  flam  (6  &c.).  der 
flam  (64).  loen  (77).  law  (1,  3,  71).  louch 
m.  (i04,  Sm.  2,  46i).  laum,  lauen  (75<i), 
unde  die.  der  lamn,  lauch  (lä^)  hat  in 
das  essen  gesehlagen  (75.  cf.  Fr.  1,  587^. 
alts.  liumo  V).  loghe  van  ueme  vure  (23). 
ags.  blaeed  (94),  bled  (i36). 

*Flamma  {cf.  flammula)  sammet- 
blume,  tausentschon,  floramor,  nl.  flu= 
welbloemen  (i43). 

Flammare,  flamo  (76)  (^.  incendere) 
vlammen   (23).   bernen    (23).    bern   (18). 
brennen    (i).   entbor-nen   (5),  -ren   (21). 
ludern   (17).    flodern    t    scheynen    (9 
schinen  (8). 


FLA 

*Flammariu8  fcurer  (74).  /.  ticioniu 
rius  vnyrtsaicker  (17). 

*Flani-,  fla-  (76)  -masco  (/.  inripiu  t 
de.iidcro  Jlainiiiare  66  &o.)  hd.  nd.  ieli  nd. 
ik  beginne  hd.  begin  zu  bornen,  to 
bernen,  to  bernde.  oegcimen  zu  beru 
(18).  behende  (sie)  zu  burren  (21).  an= 
heben  zu  brinnen  (76).  flammesc-or, 
-ere  (99)  icli  beger  zu  bümen  ((5).  bliu 
ken  (09). 

*Flammeariu8  (Iflammeum)  8chlair= 
weber  (91).  tuehler  (12«). 

*Flammeola  vechil  (9).  weehtil  (8). 
Cf.  sq.  (feehiciii,  fogel),  eher  als  feehel, 
foehel  flabellum  (Fr.  1,  283^),  orfer  wei= 
chel  ■=  weil  (.sm.  4,  455). 

Flam-,  fla-meolum  (/.  flammeum 
110  &c'.,  flamum  74.  cf.  prc.)  oral  t  orel 
(Gf.  1,  462).  rise  (Gf.  2,  54o.  cf.  v.  flam= 
meum).  bvuthul  (75).  fechlein,  sehleier, 
getzierde  (74).  schier  (76).  ein  sleyer; 
eyn  fogcl  1 17.  cf.  jirc.).  sturcz  (3,  2.  cf. 
nimbus.  flammeum.  .Sm.  3,  66 1.  Fr.  2, 
354).  wimpel  1^23 1.  flammeetum  (et  aus 
ol)  hoeft  cleet  (11.  cf.  flammeum). 

Flamme-re,  t  -scere  ( 147)  flammen 
(19,  147)  in  sych  selven  (i47). 

Flammesco,  -or  v.  Flammasco. 

Flam-,  fla-meum,  flamium  i^ll)  {i. 
mauorte  t  virginale  141.  cf.  flammeo= 
lum)  heupt  eleyd  (19).  mutz  (i32). 
Schleyer  0.  hübe  (110).^  eyn  brude  {sponse) 
luter  Schleyer  (7).  glas  sehleyerlin  (i35). 
slewer  (9).  brutliüU  (75,  93).  sturtz  (64). 
rise  (11). 

Flamm-eus,  -ius  furig  (8).  fürin, 
varr.  feu-,  fu-wrisch  (65).  hd.  fla-,  fle- 
mmig. flam-nik ,  Mrg.  -mick  (19).  vlam- 
mich  (11,  132).  blakende  (106).  gluedig; 
bloß  0.  bare  (17). 

*Flamniia  (?)  v.  Flamma. 

*Flam-,  fla-  (76,  Gl.  m.)  -minare  {i. 
incendere)  entzun-den  ( 9 ) ,  -nen  (8). 
brinnen  (76). 

*Flani-mineus,  -ineus  (76)  {i.  filius 
sacerdotis  78.  cf.  flam-enta,  -us)  pfaf= 
fensun  (74). 

Flammineus  \i.  luteus)  dottergeel 
(111). 

*Flammyngus  v.  Flamingus. 

*Flammiuoma  wölk  mit  flammen  (8). 
flammig-e  l  -er  w.  [li).  eyn  flam-wolekeu 
(110),  -spuyr  (132).  fuerwolcken  (75). 

Fammiuomus  flammig  (iio).  vlam^ 
mich  (147).  daucze  t  fomens  {sie)  ex  se 
flammas  (19). 

*Flammius  v.  Flammeus. 
Flam-,  t  fla-  (64,  74),  fam-  (125) 
-mula,  t  flamma  (143)  {i.  pespulli  74) 
hörn-  (74),  burn-  (8^),  braut-  (i25  &c.), 
brenn-  (64«),  bren-  (125)  -krut,  -kraut, 
brendull  (93.  cf.  galliricum.  Schweiz. 
brendeli  nigritilla  alpina).  grenßing; 
hauenfuß;  swefelprech;  wassersemde 
(74).  bnmet-,  fewer-,  adonis-roßlein  (143). 
wazzer  seyme  ( 96 )  frammula  berne- 
crut;  framula  eyterswarmen  (85).  flan= 
tula  kornes  krut  (96),  st.  born  krut 
hierher 'i  oder  zu  fancola  kornblumen 
(75)  cf.  flauiola? 

Flammule  (metalli)  flittern  (125). 
*Flammus  v.  Flamus. 
*Flamna  rot  sac  (9),  sag  (8). 


FLA 

*Flam-on,  -en  (85),  flosmus  (74) 
{herba,  (f.  blandonia)  vvllin  (105).  wul- 
lin  (74).  wolle  (96).  widben  (85). 

*Flamula  v.  Flammula. 

*Flamum  v.  Flammeolum. 

*Flam-us,  -mus    (i48)    [cf.   flammi= 
neus)  i.  proles  .yjuria  (148).  phalVin  kint 
(8).  pfafleii  kynt  (9). 
Flana  i;.  Flaua. 

*Flandegola  l-.  Flagendula. 

*Flandra  v.  Flandria. 

♦Flandr-ensia ,    -iensis   (Br.),    -inus 
(147)  vlanders  mynsch  (i47).  flander  (5*"). 
Flandr-ia,   -a,   vlandria   (22'')   hd. 
flander  ((3),  -ren  (1),  -rn.  flanndern   ein 
landt  (74).  vlanderen  eyn  stat  (22''). 
Flandriensis  v.  Flandrensis. 
*Flaneus  v.  Flaueus. 

*Flanga  flachßpleuel  (74).  ein  stange 
(^.  ha.sta  3.  (/.  falanga). 

*Flangendula  &c.  v.  Flagendula. 

*Flangus  {aus  fungus)  i.  boletus 
(75);  de-b.  swamm  (74).  suam  (i3i). 
protswamme  (Sum.  Iii.  Gf.  (1,  878). 

*Flangus  v.  Flabanus. 

*Flantula  v.  Flammula. 

*Flanus  v.  Flaueua. 

Flare  hd.  nd.  bla-,  blo-  (G,  9,  4,  77), 
blau-  (76),  blai-  (7)  -sen.  hd.  blaßen  (17). 
wehen,  ween  (66),  waen  (i34).  weyen 
(68,  132).  wegen  ('ii^a^J,  76).  wewen  t  hus- 
ten (10).  pusten  (23).  puschen  (5).  win= 
den  (2'2'').  seuseu  (74).  an  ettemen  (65). 
Flas-co,  -cula,  -to,  -tela,  -culum 
hd.  nd.  flasche.  vlessche  (i32).  hd.  flesche, 
fleß  (18),  eyn  flessen  (21).  flascones 
putirichi  (io4.  cf.  Gf.  3,  9o).  fla-  i  va- 
seulum  ,  -seula,  i  fastulum  (64r'>) 
fleseliliu  (64). 

*Flatia  wormwoi-tz  (96). 
Flatilis  windig  (110  &c.). 
Flato  (i.  arthocaseus)  gall.  flan  (122). 

*Flatrum  i  q.  Clathrum  (Gf.). 
Flatu-s,  -m  (70)  blasunge  (5,  68). 
wind-bl.  (110).  blasinghe  (23,  132).  ha. 
blase  (21,  67,'  133),  blasse  (i52),_  blos(6), 
blast  o.  wind,  winth.  ein  blastwinth  (70). 
waeung  (1,2,  71).  weunge  (5'').  weyginge 
(23).  pust  (5,  23).  zele  (8). 
Flaua  die  gelbe  sucht  (kl). 

*Fla-ua,  -na  (74,  76,  Br.)  {i.  spica 
matura)  zeytiger  eher  (74).  eyn  riff"aher 
(110).  eyn  rijpe  ader  (132). 

Flauedo  hd.  nd.  bla-,  blauwe-  (19), 
blauw-  t  gelb-  (65),  blau-  (76,  110,  132), 
blay-  (133),  bla-  (6),  plab-  (1)  -heit. 
blaekeyt  (18).  gelbe  l  gilbe  (65). 

*Flauelinium  &c.  v.  Flauilinium. 

*Flauellum  («.'  flabellum  Gl.  m.)  v. 
Flagellum. 

*Flaueola  v.  Flauiola. 
Flaue-re,   -scere,    kauere  {ib^^'^),  i 
blauere   {Tö)   bloen  (8,    9).  growen   (8). 

faalwen  (126).  hd.  geel,  gel,  blau,  blaw, 
lawe,  gra,  nd_.  ghel  i  bla  (23),  vael 
(132),  val  (110),  valb  (es)  werden,  blauw 
ferben;  plow  machen,  sein  o.  werden  (75). 
*Flau-eus,  -ius,  -idus,  -us  (Br.  &c.), 
flan-us  i  -eus  (76)  {i.  blundus  Br. , 
blaueus  4,  plau-eus  74,  -eus  3)  hd.  nd. 
blawe,  blau,  bla.  hd.  blaw,  blae,  blauwe 
(19),  blo  (6),  brunblaw  (98),  geyle  (18). 
geel  (iio  &c.).  gilblicht  (4).  golttHch  (3). 


FLE 

rod  t  wiß  (17,  sim.  65).  falb  (65,  75). 
flauus  val  (76,  95,  100).  vail  (7).  gel  viid 
goltfar  (65).  blaychgaeHhonigfarb  (111). 

*Flauicoin  -  atus ,  -us  (Ki.)  falofahs 
(Gf.). 

*Flamdus  v.  Flaueus. 

*Flauigola  v.  Flamola. 

*Flaui-,  flaue-linum,  -lineura,  blam= 
linium  (147),  flaui-lirium  l  -lium  (3), 
-lonium  ( 6 ) ,  flaue-linum ,  -llinum, 
-lineus  (74)  hd.  (5)  nd.  kogeler,  vud  ist 
bla  lincn  duch  (5).  hd.  gug-eler,  -1er,  o. 
1.  tuch  (68),  blaw  leynin  tuch  (134),  blae 
linen  d.  (7  sim.),  blauwe  1.  doche  (19). 
ein  blouwe  1.  dok  (loe).  ein  blau  1.  deck 
o.  ein  blautuch  (110).  kouelaer  ofF  blaw 
lijnen  doeck  (132).  gegelot  (:  gel  X 
gegeler)  bla  Ün  duch  (21).  plow,  var. 
plaw  (75),  plawe  (74),  liuwat.  bloe  leymet 
(4.  cf.  Sm.  2,  471).  plaü  leibet  (3).  blawe 
lynen  want  (221»).  foge  (=:  nhd.  vech 
variu^s?)  guguler  (18).  blau  gugler  (76). 
hd.  go-,  gie-  (10),  gy-  (13)  -geler.  coe= 
gheler  (147). 

*Flau-iola,  -igola  (7),  -iosa  (1),  -eola 
Teg,  70,  134),  i  frauiola(74).fancola(75) 
[cf.  eastanicus,  flos  siliginis,  flammula, 
rubiola)  hd.  korn-plum  (74),  -bluine, 
-blum.  k.-  i  rocken-bl.  (110).  k.-blome  off 
rogghebloem  (132).  choren  pluem  (1). 
en  körne  blome  (t)  ruschelinc  (23).  eyn 
krön  blom  (21).  weyt-  (125),  weyd-  (64, 
123)  -blum. 

*Flauius  V.  Flaueus. 
Flauus  V.  Flaueus. 

*Fleba  {ngr.  cpXeßa)  ädere  (23). 

*Flebethomare  v.  Flebotomare. 
Flebilis    bewein-    (126),    betrüb-    t 
schrye-  (19)  -lieh,  bedrueuet  i  schreyelic 
(11).  wainbar  (88). 

*Flebot-anus,  -imus  &e.  v.  Flebotom- 
ator,  -um. 

Flebo-tomare,  -tomor  (42),  -timare 
{l),gew.S.e\3.ho-toia.are,-tuna,re,-teuiSive, 
-tomatisare ,  flebetbomare  (  76 )  ( i. 
minuere,  munire  sie  1)  hd.  lassen,  die 
ädern  1.  (68,  110).  1.  vff  der  a.  (75).  blut 
1.  zu  der  a.  (17.  nhd.  zur  ader  1.).  ais  1. 
(8^).  ader  lossen  (9).  loßen  (42).  laißen 
(19).  koppe- (152),  köpf  (133),  die  äderen 
(132)  lassen,  koppe  (21),  kappe  (5)  seczen. 
coppen  [i)  zetten  (23).  stugen  (5,  23). 
ha.  schrep-,  schre-  (7.  weit.),  schra-  (18), 
scra-  (stra-?  5),  schro-  (8)  -ffen.  fytusen 

(76). 

Flebo-,  fleo-  (93),  fieubo-tomator, 
fleuboto-mus  sim.,  -nus(l),  flebo-tanus 
(2),  -thanus  t  fleta  (74),  fleubetarius 
(16)  hd.  leßer,  leser  (8),  loßer  o.  scherer 
(42),  lasscr  vff  der  ader  (75);  ader-1., 
-lausser  (76),  -laisser  (132),  -leißer  (10), 
-later  (13).  ayder-layßer  (i33),  -leßern  i 
fintuser  (7).  vindtauser,  studier  (74). 
schraffer  (18).  schreffer  (16).  stuger  (13, 
23).  kopper  (13,  18b). 

Flebotomia  ,  gew.  fleubo  -  tomia, 
-mia  (7)  hd.  laßunge;  ader  laißung  (7), 
-laß  (75).  loßung  zu  der  ädern  (21).  ziit 
zu  der  a.  laßen  (17).  schrepffung  i  laus- 
sung  (76).  schrafung  (18).  stuunge  (8). 
stuginge  (23). 

Flebotomum,  gew.  fleubo-tomum, 
-tomus,  -thonixim  (5^),  -tinum  ^ -tenus 
(75),  fleubetonium  (221»),  fleobotomus 
(93),  flebum  (5,  21,  66  &c.),  fledum(67), 


FLE 

fleuum  (7),  fle-  (Gf.),  fleo-  (127,  Sum. 
-tomum,  fleetirium  (19),  floga  (5.  u. 
hd.  schrepff-  (4,  110),  laß-,  lauß-  (76) 
-ysen,  -eisen,  fledima  (127,  sim.  Gf.  3, 
360).  vletemen  (22^).  flieteme  (42).  fleitein 
(8).  flied-em  (68),  -eine  (Sum.),  -in  (93). 
nd.  vlieme  (11  &c.).  vlym  (132  sim.).  hd. 
phliet  (1),  fliete  (110),  flyet,  flied  (i34_), 
flite,  flieth-en  (Ki^),  -te  (8L>)  ;  flete  (5, 
21),  fleht  (17),  flyt  (19),  flydt  (69),  flytte 
(4),  phlier  (3.  cf.  Sm.  1,  591).  fledomum 
ags.  blöd  saex  (Hpt.  5,  196).  floga  flieteme 
i  anterior  jjars  (8'J). 

Phlebotomus  strafferig  {sie?  i9^). 

*Flebuni  v.  Flebotomum. 

*Fleeeip ender e  v.  Flexipendere. 

*Flecino  {i.  caro  crescens  in  vulneri- 
bu-s)  wild  fleisch  (75). 

*Fleema  &c.  v.  Flegma  &c. 

*Flecta   {cf.   flocc-us,   -anus)   sehne 
ball  (76).  sne  plog  (8). 

Flecta  {cf.  plecta)  matte  (100).  ags. 
hyrdel  [i.  crates  Gl.  Aelfr.). 

Fle-,  i  ble-  (76)  -etere  hd.  nd.  kru-, 
lid.  kro-,  kry-  (13,  68) ,  cri-  (76)  -mmeu. 
hd.  kromp  machen  (5);  ney-  (8, 17),  bie-, 
pie-  (75),  pei-  (75^^),  bey-,  bew-,  bo-  (3), 
nd.  bo-  (11,  132)  -gen.  bücken  (68).  flihto 
{prs.  i4i). 

*Fleetibilis  böge  t  lengelick  (22'' j. 

"^Flectipendere  v.  Flexipendere. 

*Flectirium  v.  Flebotomum. 

*Flectrum  {st.  pl.)   lyern  sloßel  (19). 
liereii  slote  {sie  11). 

*Fledomum  &c.  v.  Flebotomum. 

*Flega  plecze  (8).  eyn  blacze  (17). 
Flege-,  phlege-  (Br.) ,  phege-  (75*^), 
gew.  flagi-ton  (X  flagit-ium,  -are?), 
Üex  (23.  i.  ßama  76.  aus  ^hlos.)  hd.nd. 
die,  de  helle,  heln  (21).  hell  (76).  phle= 
geton-  (Br.),  flegi-  (76)  -teus  i.  flameus 
(7G  sim.). 

'Flegien  v.  Flegmen. 

*Flegiratus  pa])pelblumen  (96). 

*Flegiteus  v.  Flegeton. 
Fleg-,  ptileg-  (Br.),  flec-,  flem-,  fle- 
(11,  74),  flew-  (1),  fleu-ma  hd.  wasser-, 
w.-icht,  -echt,  -recht  (21),  -ig,  -achtig 
(132),  -flietig  (93),  -sich  (15),  wass-,  weße-, 
wess-,  wässe-  (134)  -rig,  wissenlich  (63), 
fla-,  var.  fle-tig  (74),  eyterig  (68)  blut, 
blut,  pluet  (1),  plut  (74),  bluyt  (133), 
bloet  (132).  nd.  waterich  blot.  wasserecht 
sucht(74).  waßerflut  (fleuma  i.  Cataracta 
sie  16).  water  vloth  (fleuma  sie  22).  rotz 
(8,  74,  HO,  mse.  126).  ratz  (16j.  quijl(ll, 
KU.),  der  koder  (126).  snud-rot  (74),  -er 
(93).  flegmata  ags.  horh  (94,  136),  hrog 
(94a). 

Fleg-,  flec-maticus  ehalt  fewchtiger 
(1).  kolt  vuchtich  (23).  hd.  kaltsuchtig. 
eyner  der  do  (18),  eyn  dinke  dz  da  (17) 
ist  kalde  vn  fueht.  rotzig  (8,  126).  kode= 
rig  (126).  tebig  (75).  tzege,  zehe  t  seyger 
non  rosch,  resch,  nit  rosch  (65  varr.). 

Flegmen  i.purgatio  naris  (76),  enflure 
de  sanc  (Gl.  m. ).  phlegmen  i.  tumor 
sanguinis;  phleumon  i.  morbus  cum 
rubore  Sc.  (Br.).  phleg-  t  ple-mina  i. 
vlcera  &c.  (Br.  sim.).  plemen  in  den 
banden  reeten,  spleeten  of  keenen(i47). 
flemen  i.  ploramen  t  flentium  humor 
(129);  tumor  sanguinis  (148).  mas-ala 
(i3ib),  -ale  (104),  -ela  t  -el  (Sum.).  flegien 


FLO 


239 


i.  ploramen;  flencium  i.   humor  sc.  la= 
crima  {sie  76). 

*Flem-a,  -ma  v.  Flegma. 

*Fle-men,  -ncium  &e.  v.  Flegmen. 

*Fleobotom-  v.  Flebotom-. 

Flere  hd.  nd.  weyuen.  wenen  (23). 
weyn  (18,  21).  greynen  (126).  schryen 
(110  &c.). 

*Fle-su$  t  -teletus  (-tta  Gl.  m.,  gall. 
flez)  helbutt  (i5o). 

*Fleta  {anders  Gl.  m.)  v.  Flebotoma= 
tor. 
*Fleteletus  v.  Flesus. 
*Fletomum  v.  Flebotomum. 
Fletus  hd.  weyn-,   schrey-unge.   nd. 
weninge.  schreynghe   (132). 
Fleub-  V.  Fleb-. 
*Fleubetarius  v.  Flebotomator. 
*Fleubetonium  &c.  v.  Flebotomum. 
*Fleubomia  i-.  Flebotomia. 
*Fleuma  v.  Flegma.  Catarrhacta. 
*Fleuum  v.  Flebotomum. 
*Fleuus  (i.  vanus  Br.,  Gl.  m.,  danus 
sie  74)  Wucherer  (74). 
"^Flex  V.  Flegeton. 
*Flexatura  hd.   krumm-,    beug-   (5)? 
byeg-  (6),  pieg-  (75)  -unge.  krum-  (23), 
kromm-  (132)  -inge. 

Flexibilis  hd.  beuge-,  beyge-,  beyke- 
(18) ,  gebeuke-  (19) ,  pieg-  (75) ,  biegen- 
(7c)  -lieh,  byegsam  (6).  boghe  (22^). 
bociilic  (23).  gebogelijch(ll).  swac  (22»''). 
Flexibilitas  piegung  (76).  bug-,  varr. 
byeg-,  biig-lichkeit  (65). 

*Flexi-,  flecci-,  flecti-  {cf.  floeci-; 
e.  fili- 3.  si.  vili-)  -pendere  krump  maehin 
(8) ,  beugen  (9).  b.  i  krumpen  (17).  hd. 
v'nicht-en  (3,  4),  -igen  (Mss.  mog.). 

Flexipes  das  geng  0.  bieglich  fueß 
hat  (88). 

Flexura  felga  (Gf.).  biegung  (76). 
Flexus  hd.  nd.  ge-krummet  l  -bogen, 
-krumpt  (5),  -krumt  i  -neigt  (17),  -beugt 
(17,  19),  -kromct  (21),  -krommet   (i32). 
krumpt   (134).   sbst.  bück  i  ranck  (126). 
*Flico  [cf.  filico)  V.  Girouagus. 
*Fligella  v.  Figella. 
Fügere  hd.nd.  pini-,  hd.  pin-,  peyni- 
gen.  beygen  (18.  X  flectere). 
*Flinx  V   Enula. 
*Flocaria  v.  Focaria, 
*Floccanus  flecke  de  niue  i^). 
*Flocces  V.  Floces. 
Floccifacere    snode    machen    (19), 
maken  (11). 

*Floccifactor  v.  Fraseilector. 
Floceifaetus  bosegemacht  (19). 
*Floecifiei-re ,  -um  v.  Frasci-Hgere, 
-legium. 

Flocei-,  flocti-(2  parui-,  vili-,  nihili-, 
nauci-,  leui-,  ef.  flexi-)  -pendere  hd. 
nd.  v'nichtigen."  v'-nichten  (75),  -nitigen 
(13),  -smahen  (11),  -smaen  (11).  ver-  (68, 
HO),  niet  (132),  snode  (17)  achten,  sehen- 
den (8,  9). 

Flocco  (-are)  vlocken  l  snewen  (108). 
*Floe-cius,  -tius  (11),  l  -eus  (110  &c. 
cf.  sq.)  pluck  (19).  vlocke  (11). 

Floc-eus,  -tus  (11,  19),  -ktus  (74) 
{cf.  prc.)  eyn  plucke,  Mrg.  eyn  fluck  (19). 
vlecke  (11).  eyn  vlock  l  noppen  (68, 132). 
ein  flocken  (110).  wollflock  (128).  lock= 
wollen,  ein  flam  schnees  l  vilis  schnöd 


240 


FLO 


(74')  oyn  locken  wulloii;  chiuleron  von 
uor  \v.;  kleine  Htubemle  fivtzle  {ii6).  pl. 
falien  (i«:.). 

Flo-,  floc-ces  pl.  weinheffen  (,111). 
ti;i^ler    /   kiieoiiteu-wein  (ijiti). 

*Flo-comptu8,  -tocus  (,8)  (cf.  filoco= 
pus^  iiib  tler  begerung  (9).  liebe  o. 
beniinungc  (8). 

*Floctipendere  i:  Floccipendere, 

*Floct-iu8,  -US  &c.  r.  Flocc-ius,  -us. 

*Ploga  V.  Flebotomum. 

*Plogiare  (<(<i.v  flagitare?)  vnplichten 
022'M. 

*Phloister  v.  Philogister. 

*Florare  bloemen  nuiken ;  syngeu 
ditJC'iint   yiil). 

Flor-,  flori-  (Ki.)  -arium,  flor-etum, 
-idum  ein  blunieugartou  (litt;. 

*Floratio  bluw-,  blüg-ung  i  blüde(65). 

*Florator(/.discantor  ibaeven  sengher 

(147). 

*Floratura  bloyt  dat  uter  den  boemen 

sijpt    ^147). 

*Flore-alis  i:  -us. 
Floren-tia,  -eia,  -tina  (5^)  (cimtas) 
florentz  (1,  76).  florantz  (5^). 

Florenus  hd.  nd.  guld-en,  -ene  (23), 
hd.  -in,  -('.  doren  (1). 

Florere  hd.  bliuven,  blwen  (9),  blucu 
(17,  i,  133,  134),  blowen  (18),  bblowen 
Ib^),  blugen  f6,  65  var.),  blugen  (es), 
blyen  (13,  67),  pluen  (IV  plieen  (76), 
blohen  (5),  bloyen  i^ll,  23,  132).  blogen 
(22).  blujen  (99).  blumen  (8).  hd.  grünen, 
gronen  (7<;). 

*Flores  armerij  v.  Flos  amoris. 
*F1.  kan3illarumkalnillunblunlen(8<^ 

146). 

Fl.  muscati  muscat  plu  (1).  muschaten 
blumen  tö'')- 

Fl.  sambuci  holunder  blume  (4,  sim. 
.Sum.J. 

*F1.  tunici  n.  Flosamoris. 
Floretvim  {cf.  florarium)  der  bloe= 
men  bewaeistede  (147). 

Flor-eus,  t  -ealis  (147),  -ens,  -idus 
bluende  (19).  blumig  (68,  110).  blomich 
(132).  bloeinechtieh  (i47).  florida  Corona 
ein  schappel  (e.i). 
*Floreuiii  v.  Plorvim. 
Florianus  {n.  pr.  f)  floe'ke  (22).  pl. 
sunt  heretici  1^66  &c.). 

Floridare  blumen  machen  0.  pflickeu 
(110).  blomen  in.  off  plueken  (132). 
*Ploriduni  v-  Florarium. 
Floridus  v.  Floreus. 
*Floripendere  {cf.  floeeip.)  ,zierlich- 
achteu,  -schätzen  (74). 

*Floripendidus  zierlichgeschatzt , 
zierperlicli  (74  •. 

*Floritum  binde  auff  den  pawmen  (74). 
*Floritura    ital.  fior.)  blu-et  t  -unge 
(77). 

*Flor-uin,  -eum  ( 7 1  i.  semperuiua) 
huß-,  haus-  (4),  hauß-  (3,  74)  -wurtz  (^74, 
76),  -bürcz  (3),  -worez  (7,  4),  -loch  { 
singruu  (74). 

Flos  yi.  glos,  thima  ö*»)  hd.  pluom 
i,9ij,  blum  (6,  67),  blume,  blum  (18,  134), 
blumme  (7,  13).  bloeme  (i32)  blome  (23). 
blut  (7).^blust  t  blühet  (i35).  blust  (i26 
sim.).  plue  (111).  Marg.  zu  3: 

Dum  flos   odorem  perdit    et     virgo 
pudorem 


FLU 

Tuuc  flos  fit  dorre  et  virgo  manet 
eyn  horre. 
Flos  amoris,  maris  (74),  campi  {i. 
premorsa,  herba  petri  74)  nmiia-  (l), 
maricn-  [('),  22.  23),  /id.  niergen-  (f)"'».  (/. 
Sin.  2,  616.  Ol).  io6(i),  gew.  inorgcn-rose 
sim.,  -rosen,  -roescn  (132),  -roselin  (7), 
-roselin  (6),  -roseken  (23),  -bloym  (,')''), 
-bluninn>gen  (5).  meig  blumen  (49).  hd. 
mayen-  (134),  niey-blutn.  iiynicl-,  himc- 
slussi'l;  .sl.-,  fridlo.s-,  fridloli-plum  (74). 
flos  amoris  inorgin  rolJin  (21).  amor 
roßen  (1).  Horamor  l  tauscnt.schdn  (73). 
flores  armerij  [cf.  armerius)  {  tunici 
i  caryophylli  (144),  flos  tunetanus  &c. 
(143)  thuni-sblnm,  saminat-blum,  -roßlein 
&e.  ( I43).graßnag('liii,fri('senauglin(i44). 
flos  campi  vridel  (47).  vridels  äuge  (9). 
friedeis  ouge  (96'.  bedesuoghen  (s/c  8.5). 

*Flos  ferrugineus  isenblome  (87). 

*Flos  siliaci  (Sum.  v),  ciri-  (47),  eyr- 
(85),  syri-  (74)  -acus  (*'.  flos  maluae47. 
ef.  ros  syriacus)  bai)ilnbluinen  (Sum.). 
weyßpappclpluin  (74).  pallenblom  (85). 
Flos  siliginis  {cf.  prc,  castanicus, 
rub-,  flau-iola)  koru-  (74),  koren-  (3) 
-plum. 

*Flos  syriacus  v.  Flos  siliaci. 
Flos  tunetanus  v.  Flos  amoris. 

Flosculus  hil.  bluomechin  (19)  i  eyn 
cleyn  blum-giu  (21),  -lyn  (69),  -lin  (i34), 
-lein  (70);  blum-chin  (17)  -lin  (110); 
blume-line  (i33),  -leyn;  plumleiu  (1); 
blumme-gin  (5*'),  -gen  (5),  -lin  (7); 
blyeme-  (oi),  bliem-(68)  -lin.  bloem-  (i32), 
blome-  (22,  23)  -ken,  -ke  (22).  blustleyn 

(128). 

*Flosmus  f.  Flamon. 

*Flotöeus  V.  Flocomptus. 

*Fluccus  (cf.  floccusi  eyn  lucke  ;  eyn 
hader  mart  (17). 

*Fluctar-e,  -i  v.  Fluctuare. 
Fluct-iuagus,  -ifagus,  -uosus  (cf. 
girouagus)  vloedicli  (i32i.  vnfle-tig,  var. 
-dig  (sie  110).  fluctuosus  vTi  steidig  (21). 
hd.  nd.  vn-stede,  -stette  (6,  74),  -stet  (74), 
-steter  0.  fluchtiger  (74).  wilde  (11,  19). 
flussig  (75). 

Fluct-uare,  -uari,  -are,  -ari,  flutare 
(76)  [i.  va-,  fa-cillare  &c.)  hd.  swy-, 
schwy-,  swo-  (7),  swe-  (21),  nd.  zwe-  (i32) 
-mmen,  gew.  l  fließen  sim.  swinde  fl.  (6), 
vleten  (23).  schwinde  tuschen  (4.  cf.  Sm. 
1,  326.  Weigand  1834).  vloyeu  (11,  132). 
reuen  (21).  schiff  wanckeln  (9).  wancken 
(1).  schugkeln  o.  zwyfeln  (8).  zweyfeln 
(9).  zittern  (8,  9,  76). 

Fluctuatio  hd.  fließunge  sim.  vhes- 
singe  (132).  vlucginge  (ll).vlut-,  wanck-, 
ezeyuel-unge ;  angist  (9).  hd.  zwyfelunge. 

*Fluctum  [ad  vehendum)  eyn  floß  (17). 

*Fluctuose  flüssig  (75) 
Fluctuosus  V.  Fluctiuagus. 
Fluctus  ü.  procella,  fluxus,  maris 
inundatio),  flutus  (.")''),  luctus  (1.  cf. 
luxus  =  fl.  Gf.  3,  753)  ein  flos  {l  flu= 
XUS  3).  floß  (17,  18,  21).  fluß  (5»'',  67  &c.). 
flute  (8'').  fluth  (66,  152).  flut  (5b).  fluyt 
(133).  flude  (9).  vioet  (11,  132).  vlot  t 
bulghe  (23).  bulge  (125).  eyn  bolge  in 
aquis  (21).  eyn  bulie  in  dem  waßer  (17). 
ein  schwanck  (i26).  schwalg^  ciuiele  (Fr). 
wclla  [i.  procella  93).  wal  (6).  walle 
(Fris.).  wellen  vnd  tinnen  des  mores  (91). 


FLU 

tunen  des  meres  (Keys,  bei  Ob.).  tliunn 
(53).  thiinn  (1).  tünn  (7i).  t?in  (2.  6<.tün). 
Cf.  tunen  im  wasser  procella;  tunen 
schlagen  o.  laufi'cn  procellare  (7.0).  nd. 
dunvn {Wellenschlag  lir.  wtb.  1,  272).  duy- 
l  dcy  ninglie  fluctus  decumunus  (Kil.). 
procella  uhd.  tnnist  &c.  (Gf.  5,  430.  Goth. 
Wti).  2,  617).  Sturm  im  wasser  (88.  cf. 
fluxus).  (fluctus)  vnde  (8).  luude  (5.  cf. 
procella;  vrm.  ans  vnde  cf.  ob.  960). 
lünden  (Alberu«  V.  Fr.  1,  628").  fluctibus 
maris  lunden ;  e  ponti  fl.  uß  den  lünden; 
fluitantibus  procellis  die  wellenden 
luiKJcn  (62).  fluctu  intluzze  (i4i). 

Fluenta  {ct.  pro  sapientio)  fließende 
(18).  flißeuen  (21).  ffliesse  (G).  fliesse-nde 
(110   &c.),   -nt  (66,   70),  -n   (134).   flyssen 
(69).  fluß  (67).  vletende  (23). 
*Fluentina  v.  Pila  fl. 

Fluent-um,  -e  (1)  {i.  flumen)  gifluz^ 
zida  (141),  fluzcsal  (Sum;.  fluß  (66  &c.). 
flöße  (18,  133).  floß  (21).  flus  (1).  fflos 
(6).  flute  (8»').  flut  (5b).  vlot  (23).  ein 
lauffende  (19),  flissend  (110),  vliessende 
(132)  wasser.  lopende  water  (11). 

Fluere  hd.  flie-ßen,  -sßen,  -ssen ; 
flvißen  (19),  flisen  (13),  fleßen  (.5).  nd. 
vleten  (23),  vlujcn  (99). 

Fluetum  v.  Villutum. 

Flu-men,  t  -mentum  t  -ctus  (75), 
oft  t  -entum,  -uius,  -strum  eyn  fluß 
(75  &c.)  des  wilden  wassers  (75).  fliß 
(16).  fluit  (19).  flut  (96).  vloet  (23).  wasser 
(6).  des  w.  (5b).  eyn  w.  (17).  der  runß 
(riui  126).  bach  (ui). 
*Flumi  (t/.  flumus  «1.  m.'?)  seraedehe 

(Sum.   cf.   Gf.   6,    222). 

Fluon-a,  -ia  v.  Fluuonia. 

Fluor  {i.  fluuius  66  &c.)  fluit  t  iiaß= 
eyd  (19).  vluet  t  natheyt  (11). 

*Flu-,  fru-  (i36)  -stra  {i.  vnda  7  &c.) 
ein  Strom  (3).  stram  («".  motus  aquarum 
4).  ags.  unda  {l)  hraen  (94.  cf.  balena); 
unde  i  raen  (i36). 

*Flustrum  v.  Destines. 
Flustrum  n.  fluuius  66  &c. ;  flvunen 
q-  V.;  malacia  Kil.;  quies  110  &c.,  motus 
Br. ,  procella  9  maris;  stilla  10)  sturm= 
weter,  bewegung  des  meres  (74).  kalme 
zee  (Kil.).  reghen-,  water-schuym  (i47). 
waßer  (19).  vloet  (11).  anfechtunge  (9). 
droppe(lO).  a^s.ytha  {ü.\xstra.  pelagi 9 i^). 
Fluta  V.  Murena. 

*Flutare  v.  Fluctuare. 

*Plutus  V.  Fluctus. 
Fluuidum  {i.  madidum)  naß  (76). 

*Fluuies  irgosseni  (i4i)  i.  q.  proluuies 
irgozzini  (Gf.). 

Flu-uius,  t  -or  (66  &c.  110  &c.),  t 
-strum  (66  &c.)  hd.  eyn  fließende,  fliessend 
(1),  flißen  (21),  schifi"rich  (93),  flut-,  fluyt- 
(133),  fluß-  (69,  70,  134)  -wasser.  fließen= 
der  bach  (91).  fluß  (75  &c.)  des  de-,  var. 
te-glichen  wassers  (70).  flöße  (14).  des 
flyßen  (5^).  floz  stürm  (2.  cf.  fluxus). 
vloes  (132).  en  vletende  water  (23).  riujre 

(99).    wag   (Fr.). 

*Flu-uonia(76),  -onia  (Ki  ),-ona  (Pap., 
Ki.)  i.  lucina  (Pap.) ;  luna  t  dea  seminis 

(76). 

Fluxibilis  flussig  (75). 

Flvixus  ptc.  sbst.  {cf.  fluctus)  hd. 
gefloßen.  nd.  ghevloten  (22).  eyn  fluß 
(6).  eyn  floß  t  straum   (17).   flos  stürm 


FOC 

(1.  c/.  gurges,  fluuius).  storm  t  gewel 
(49).  Strom  (22b,  77).  stram  von  dem 
•wasser  (74).  straiick  ('22^).  en  vlote  (23). 
vluet  (99).  durch  flyßig  {morbus  b^).  fl. 
naris  nase-drauf  (12),  -droppe  (10).  fl. 
ventris  weich  lip  (12). 

*Fob\iin  V.  Folium. 

Foea,  selten  phoca,  phora  (Sum.)  {i. 
brasmus  q.  v.,  praxina  i  salea  Gf.,  bos 
marinus  127,  m.  vitulus  110  &c.,  piscis 
23 ;  cf.  phitos)  hd.  nd.  eyn  mere-  (7,  10), 
mer-,  mir-  (1)  hd.  -kalp,  -kalppe  (i33), 
-kalb  (1,  67,  68,  134),  -kalf  (23),  -wonder 
(10),  -rind  (93),  -kue  (1),  -schwein  (76), 
-swin  ( Sum. ),  -swein  ( 74 ).  merichalbir 
(phoce  141).  see  hunt  (110).  zehont  (132" 
brahs-ina,  -ema  (Gf.).  prachse  (Sum.,  Gf. 
prahsiiie ;  X  brahsiiie  vaoiBca  prach-inne 
t  -e  lacieca  st.  lyeisca  (104).  selach  (127, 
Gf.  6,  189.  cf.  salea).  secl  (22,  i).  sele  t 
geyst  {sie  74!).  zele  (23).  ein  zal  (98). 
zahne  (11).  salme  (19,  66  &c.).  salm  (110 
&c.).  bolch  (19). 

Focale  (/.  q.  cattula  q.  v.)  hals-tuch 
(125  &c.),  -koller  (114).  zympf  {vulg. 
collipendium  Fr.  2,  478*^).  belg.  timp 
(i28).  sceermbret  (108). 

*Foeap-is,  -a  (Gl.  m.)  gall.  tarte  (122). 

Fo-,  flo-  {&>)  -caria,  l  -earista  (110 
&c.),  forcarta  {alph.  foc-  134.  cf.  sq.)  {i. 
coneubina)  fiur-emhm  {acc.  i^l.  Gf.  1, 
2,52),  -arun  sim.  (ib.  3,  677).  kebis-  (8), 
kebes-  {S^)  -wip.  kosch  weyp  (9).  kivie 
106).  bule  (110).  hd.  ein  kochin,  kochin 
134, 151, 152),  kuchon(i33).ein  kokersche, 
feochenwarster  i  bocl  (132).  kell-erin, 
-nerin  (74).  amy,  boil  in  onecht  (147). 

*Focaris  {adj'.Br.:,  st.  foraris  u.  dyl.f) 
eyn  tafelen-  l  natelen-voder  (22). 
*Focarista  v.  Focaria. 

Focarium  {cf.  forarium)  herdstat 
(68,  110).  beert-  (132),  vuyr-  (147)  -stede. 
hert  (4). 

Fo-,  for-  {al2}h.  fo-  i34)  -carius  {i. 
fadeits  ignem  l  panis  cinericeus  66  &c. 
cf.  Gl.  in.  h.  V.)  fevver  macher  (9).  t'uer- 
mecher  (8j,  -stein  (75).  koch  (8,  9).  ascher- 
ledel  t  -brechtel  (75),  -legelein  t  -prudel 
(74).  uenrer  (Sum.). 

Focatius  V.  Entrisia. 
*Foceps  (st.  forceps)  v.  Career. 

*Focicollis  ( eminentia  foci )  biliierd 
(Hen.). 

Focilare  v.  Foeulare. 
Foeillare  hd.  hibcn  t  erquicken.  wei= 
eben  (st.  queichen  cf.  foeulare)  o  neren 
(17).  er-n.  t  -kicken  (64).  voeden  (132). 
*Foeipula  v.  Forcipula. 
Focolare  v.  Foeulare. 
*Focoreuin  v.  Fartorium. 

*Fo-  {aus  so-X  ve-)  -cors  wemudiger 

(5b). 

*Foeular  {i.  locus  vbi  fit  ignis  76)  fivr= 
stat  (Sum.).  eyn  fnre  ader  eyn  blasbalck 
(7).  feur-  (141),  fuer-  t  hert-  t  brant-  (75) 
-stat.  hcrd  (75). 

Foeu-,  foeo-,  foei-lare  (cf.  repofo- 
cillum)  focker  o.  plaßpalg  (74).  focher 
t  plaspalck  (3).  focher  (4).  ags.  cord 
(foeulare  Gl.  Aeifr.  st.  lieorct). 

Foeulare  vb.  fuer  (ü8,  110),  vur  (132) 
machen,  vuyrstaicken  (i47).  vueren  t 
voeden  (132).  queychiln  (8).  quecheln  (9). 
gewonden  (o  oder  e;  i.  fauere  14.  X 
fouere). 

OlFft-NB  ^CH     GLOSSARIUM. 


FOL 

Foculus  {i.  focus  66  &c.)  cleyn  hert 
(8).  herd-lein  (9),  -el  (75). 

Foeus  (i.  ignis  &c.  76.  cf.  prc.)  hd. 
nd.  hert,  beert  (11,  132).  hd.  herd.  h.- 
(93  Mrg.),  fuer-  (19)  -stad.  herd-  (64c), 
hert-  (6),  für-  (93),  fewer-  (9),  fuer-  (8) 
-stat.  feur  (64*=). 

*Focus  adj.  V.  Fötus. 
^Foderare    {i.   futrare   75,    fodrum 
exigere  Gl.  m.,  fodere  68)  fu-  (110),   vo- 
(132)    -deren,    vnderziehen    mit    einem 
futer  (75). 

Foderatura  fuderung  (110). 
Fodere  hd.  graben,  nd.  grauen,  fullin 
(8).  wulen  (sicut  porci  9).  wolen  (77). 

Fodicare  wenig  graben  (8, 9).  grüblen 
t  stupffen  (f.  animuhi  126). 

Fodina  grübe  (17).  fodinae  partes 
kuckus  edder  del  (109). 

Fodium  i.  fodrum  (Gl.  m.),  reserua^ 
culmn  (76). 

*Fod-ula,  -ola  («.  eaeabus)  hd.  kachel, 
kogel  (21),  koll  (i34),  kelle;  koch-k., 
-lotfcl  (134),  ^  belle  (133,  152).  b.c. 
schapf  (67). 
*Foecutina  &c.  i;.  Fetuca. 
Foederat-us,  -as  (94)  ags.  getreude 
(94),  gitreeudae  (136). 

*Foeininüicum  v.  Mariparum. 
Phoen-  V.  Fen-. 
*FofFerus  v.  Fossorus. 
*Folatruin  ( st.   sol.    aus    Solanum ) 
naclit-schade  (19),  -scale  (11). 

*Fol-ca  t  -ia  (genus  maiae)  spinnkrab 

(140). 

*Folera  v.  Falera. 
*Folia  V.  Folca. 

*Folia  8egyptiaca  vlspoen  ( 47.  cf. 
femigene?). 

Folia  lauri  lorber  laup  (9).  lorbern 

lof  (47). 

*Folianus  v.  Fasianus. 
Foliatum  (8,  9,Br.),  folio- (Br.),  foli- 
(8,  Br.  &c. ),   fabo-   (9)   -balsamiun  (i. 
folium  balsami  Br.)  edil  salbe  (9).  ydel 
salb  (8). 

Fo-  {16,  133,  Gl.  m.),  fi-  (129  &c.)  -liatUS 
^.  curuus  quia  folium  cido  cadit  (76),  fil- 
um  (Br.),  -iura  (Gl.  m.)  cito  curuatur. 
Folibalsamum  &c.  v.  Foliatum. 

*Foliee  v.  Fulica. 

*Folinicia  v.  FoUentia. 

*Folis  V.  Felena. 

*Pholita  (i.  viuerra  125)  phret,  Mrg. 
hermlcin  (125).  wiselgschlecht  (9i). 

Folium  hd.  nd.  blat.  hd.  laup,  laub, 
laupe  (133),  laube  (67),  lovbblat  (93), 
plate  i  laubesplat  (74),  blatt,  blait  (7), 
blayd  (19),  plat  (76).  blöd  t  lof  (23). 

*Folium,  f.  museatum  (9),  fobum 
(96)  laup  (9).  muscaten-louf  {9ö),  -lof 
(47),   -loef  (85). 

Folium  sambuei  vleder  loff  (85). 
*Folix  V.  Follix. 

*Folle,  g.  -is  stc^yn-  (19),  steen-  (11) 
-kule  {cf.  steyn-k.  lapidicina  147). 

Fol-lentia,   -litia,   -onitia   (Gl.  m.), 
-inicia  (129),  -micium  (76)  i.  vanitas. 
*Follicula  (cf.  -lus)  v.  Theca. 
*Follieulosa  (c/.  migo)  magesanie(74). 
FoUieulus  (i.  follis)  blasbal-  hd.  -g, 
-ck,    nd.   -eh.   hd.  hülse,    hulsehe    (93), 
hilß   (49),   holßeu  (17).   schotte   (125). 
korensecklin  (64).  ane  (7). 


FOM 


241 


Follis,  fullis  (5b)  {cf.  prc.)  hd.  nd. 
blas-,  blase-  (8,  22),  blaese-  (11),  blaeß- 
(132),  hd.  blaß-,  plas-  (1),  bloße-  (21), 
bloß-  (6,  49),  blos-  (9)  hd.  -balg,  -balck, 
-palg  (5b,  6),  -palck  (1),  nd.  -balch, 
-blasch  (22).  balg  (i4i).  palch  (104).  puster 

(22b,    109). 

FoUitia  v.  Follentia. 

*Follix  (st.  filix;  cf.  folix  herba  76) 
farn  (6).  varne  (23). 

*Follo  (i.  molendintim  fullonium  Gl. 
m. ;  st.  fullo)  eyn  wollen  böge  (5b).  ein 
welker  (G).  verwer  (23). 

*Follus  cf.  forulus)  bigurdel  (11, 19). 

FoUus,  fifulus  (5b),  fullo  {q.  v.)  nare 

(1).    narre   (5b).   nar  (6).    hd.    nd.   dore, 

thore  (69  &c.).  doir(5).  tar,toer,  tor(75). 

*Folmicium.  v.  Follentia, 
Folonitia  v.  Follentia. 

*Folops  &c.  V.  Fibuo. 

*Foltrum  v.  Fulerum. 

*Folu  stinca  (Sum.  vi.   cf.  satyrion). 

*Foluere  v   Fuluere. 

*Folumen  v.  Volumen. 
Fomen  («.  fome-s,  -ntum)  hd.   nar- 
(67,  76,  134),  ner-,  vud-   (19),   fod-    (5), 
futer-,  fur-unge.  nd.  vodinge. 

*Fomentari,  -re  neren  (8).  fuden 
(19).  voeden  (132).  wüten  (9).  füren  (68). 
voden  (23).  vueden  (11). 

*Fomentum  (X  tom.)  v.  Lectega. 
Fomentum  brvtesal  (Sum.).  hd.  nd. 
erquick-ung(-,  -inge.  hd.  eyn  qvvigwung 
(21).  nar-  (110),  gener-  (5b),  vud-  (19), 
fud-  (17,  152),  futer-  (8),  für- (65,  68,  I5i), 
linder-  (9i),  zuwaerm-  t  zutuschl-  (126), 
reiß-  (8  &c ),  reiss-  (9)  -unge.  vuedinge 
(11).  vntugen  {sie  9).  voetsel  l  vonck 
(132).  funck  (110).  pl.  suuedunga  (Sm.  3, 
529).  famentum  salbe  (3,  8,  9,  17,  74, 
76).  arczetij  (17).  arcztye  (8).  erczney  (9). 

*Fomer  ist.  vomer)  sech  (9,  16). 
hert  (8). 

Fom-es,  -ix  (Gf.  3,  448),  fames  (a^/>A. 
fo-  134)  (^.  fomen,  ligmim  ariduni,  fun- 
gus,  yscha  &c. ;  hastida  minuta  139; 
radix  Br. ,  Gf.)  hd.  nar-  (9),  ner-,  fod- 
(5b),  fud- (8b),  wnd- (s/c  100),  für-  (30^,65) 
-unge,  vnd  beweglichkeit  zu  der  sund 
&c.  (65).  vod-  (23),  vued-  (11),  to  negh- 
(22)  -inge.  geyle  reyczung  {t)  naturliche 
neigunge  ^verkarter  naturen  wider  spe= 
nigkeit  (9  Anh.  2).  zu  naigung  der  sund 
(1).  reißunge  der  sunde  (5b).  eyn  ver= 
kart  nature ;  widderspennig  ore  Sprünge 
t  zu  neugunge  der  sonde  (17).  verkert 
nature  t  naturliche  ueygunge  (15).  vor= 
kartir  nature  widderspeukeit  0.  oi]t= 
Sprung  (8b).  vorkart  natur  t  wider  spenig 
(9).  vrsprung  (9,  68 ).  eyn  oerspronck  off 
voetsell  (132).  dnrr  holtz  (8b,  9).  dürr 
schyt  t  absclilag  (64b,  123),  dyrschytt 
0.  eyn  dyrrer  a.  (64«)  des  baumes  t 
zundel.  z.  o.  sp£en  (91).  z.  o.  hamer= 
schlag  (76).  hd.  zundcr.  cunder  (100). 
fluckspain  ^  schwumle  (126).  peddek(i09). 
brant  (uo).  fahsun;  fomites  t  incita= 
menta  fahsohti  (Gf.). 

*Fomes  i.  dy  saluatici  (76.x  fauni  ?). 
F.  emanacionis  vrsprunck  gotlicher 
dinge  (9  Anh.  1). 

F.   nature  geyle    reyczunge   natur= 
lieber  bewegunge  (9  Auh.  1). 
F.  suauis  suß  begird  (65). 
31 


242 


FOR 


FOR 


FOR 


*Fomipetu8  v.  Pormipedus. 

♦Fomicio  /.  oriio  i,7h). 

«Fomitus  {st.  vom.)  spimige  (5''). 

*Fonaix  r.  Fomee. 

•Fonaliti  '•.  Funalia. 

*Fo-,  80-narius  gcsangk  (74). 

*Fonascii8  &c.  r.  Phonicus. 

*Foneixs  >  .v/.  fauonius,  cf.  fou)  w oster 

Phonicus  frut,  wol  [H)  si-  (74),  sy- 
(9i,  s(>-  'S)  -iijjiT.  wolgestympter  (74). 
foni-cus,  -tus  /.  m«,^7(•M»•  (VOCC.  ex  qnol. 
fonascus  c^-t  »lagistcr  nirans  et  clari^ 
Jicon.^  (•()(■<■<  /loininiim  ^i  lo  &c.),  cf  fonasg- 
mn  /  -o  indcil.  ijd.  potio  etc.  {Wv.  vf. 
Ol.  m.  h.  f.).  en  stoinme  niaect  men  guet 
mit  dosfii  ilranck  ^u"^- 

*Foniseca  r.  Feniseca. 

*Fonitus  V.  Phonicus. 
Föns  hd.    prmi   (üiO,   bnni .    bninn, 
biuniio  1 1;?),  bron  {h,  8>',  t;s) ,    burn    iß>), 
born.  bor*n  \b^).  nd.  borne. 
Fontalis  r.  Fontaneus. 

*Fontana  prtmitas  onxnis  emana^ 
nacionis  vrspruicklicher  verhaftickeit 
erste  vrsprung  gotlicber  aus  trucht  (,9 
Anh.   2). 

Fontanalia  {Itidi)  bornfart  (125). 
Fonta-,  fönte-  (8^,  fote-  (9\  fonto- 
t  froto-  thV  fonti-  t;74,  i-2_').  froti-  (74), 
fronte-  (i2>)  -nella,  fronticella  (11, 
19)  {i.  concaiütas  retro  in  occipite  &c. 
76l  holiu  bey  dem  nack  (74).  uacken- 
grube  (9),  -grabe  (8).  iiacke  (11,  19). 

Fonta-neus,  -lis  (62)  brunlich  (62, 
65V  brunueuwasserig  (112). 

Fontanua  ein  bruimeumaim  (110). 
eyuer  der  by  eim  briuineu  wonet  (68). 
eyn  die  vp  äie  foutepi  wonet  (i32). 

*Fontenella  r.  Fontanella. 
Fonticulus  eyn  bruunel(4).  brunde-, 
var.  brüii-liu  (75).  prünnle  (91).  brinn- 
(76),  borne-  (7,  8i>,  23)  -liu ,  -chin  (8»»), 
-kc  (23).  borii-chin  (17),  -gin  (5).  pl.  i. 
lacrime    76). 

♦Fonti-,  fonto-  v.  Fonta-nella. 

*Fontire  fenijnlick  reden  (i47). 

*Phora  V.  Foca. 

*Fora  i.  temo ;  rf.  forale)  di  -,  var. 
dei-cbsel  (^75). 

*Foracio  v.  Foramen. 

*Foracitas  v.  Voracitas. 
Foracvdum  v.  Furfuraculum. 

*Foradere  füren  l  eren  ^(>). 

*Foraga  v.  Forago. 

Foragines  {i.  extremita-s,  -tes  corU- 
fwruin)  freusen  (iio).  frentzen  (i32). 

Forag-o,  -a  (?.  ßlum  tfec,  t  herba  76. 
X  borago)  sebeidgarn  (91,  110,  Alber.). 
eyn  seheyde  draet  ym  laken  (1.32). 
swaiffpret  (75.  cf.  lieiari).  fitz  (74\ 

Forale  hd.  nd.  span-nagel.  -negbel 
(22),  -dremel  (68)  in  curru,  an  eimc  wa= 
gen  (tj).  in  aiuem  w.  (76),  in  deme 
wagheue  (,23).  ej-n  spanne  nale  au  e}' 
kam  1I8).  wagen  nagel  in  wagen  (7.i). 
riui-u.^  leuchßbol  (74).  rungestock  (Ziem.). 
deysel  (3).    deysael  (4). 

*Pora-men,  -cio    c/.  -re)  inarcktvnge 

(147). 

Foramen  i.  forus,  lar)  hd.  loch, 
lach  1,21).  eyn  greber  t  eyn  hale  (17). 
eyn  hur  (110).  hol  (23).   hell  (11).    hoel 


(iS8).  hoyl  (19).  rizz  t   chhimsen  (71). 
gat  (99).  f.  aeus  phorte  (9). 

Foraminare  (/.  forare,  per-f.)  hd. 
liol,  hoil  (1.12),  locher  (68)  uuichcn. 
löcheren  (tio). 

Foraminosus  löcherig  (75). 
*Foraniu8  r.  Forestarius. 
Forare     löchern    ( 1 ).    hoyl    niaehin 
(19).  hol  uiaken  (11).  hörn  (8''). 

*Forare  (X  forrare)  voren  (23.  X 
boren  i. 

*Forare  {st.  vorare)  fre.sßen  (b^). 
geitigcich  fr.  (64). 

*Forare  (x  forum)  marckten    (i47). 

*Forarium  (alph.  focarium  q.  cf.  in 
4  Ausgg.\  X  fornarium  q.  v.\  anders 
Gl.  m.)  die  t  da.^  elJ,  es  in  der  Schmitt 
ten  (65). 

*Forarius  {unter seh.  von  focarius) 
fuerschurer  (75). 

Foras  {selten  i.  foris  q.  cf.)  hin-  (7), 
in-  vl8),  enn-  (5),  eyn-  (21)  -uß.  hin- 
(23),  heu-  (22)  -vte.  onbußen  l  ontvßiu 
(19).  buissen  (132).  hd.  auß-hin  (i26), 
-wendig,  dofure  (8t>). 

*Foratus  r.  Forratus. 
*Forcar-ius,  -ta  v.  Focari-us,  -a. 

Forceps  («.  forcipula,  forpex,  for= 
fex  qq.  cf.)  hd.  zanga  (Gf.),  clui't-z.  (127). 
czauge  (3,  4),  zang,  yseu-z.  (noj,  scara 
(Gf.),  schere,  hd.  blech-,  plech-,  nd. 
blec-,  yserin  |5'»).  iserin  (11),  hd.  ysen-, 
eisen-  (1,  75)  -schere,  -schar  (1),  -schar 
(i34).  eißen  scher,  var.  yßne  scheer  (64). 
eyn  scheer  oflf  tzange  dair  men  yser 
mede  halt  off  mede  snyt  (132).  abebrech 
(49).  clufti  f  ehluppe  sim.  pl.  (Gf.). 
*Forcia,  foseia  (Gf.)  scäri  (Gf.,  Hatte- 

mer.   cf.    Dz.    Wtb.   632V 

*Forcieula  v.  Forcipula, 

*Forcinula  v.  Fuscinula, 

*Forci-,  furci-  (8).  furcip-  (Snm. ), 
foci-  (uu)  -pula,  forci-,  forfi-  (s.  u.), 
forti-cxila,  forcibula  (Hpt.  5,  i98)  (X: 
furca?)  chliibba  (Hpt.  l.  c).  ehluppe  (i04, 
Gf.,  Suni.).  kluppa  f  klappa  (Gf.).  cluft 
(8  cap.  de  arboribus;  Gf.).  clofft  (8,  17). 
klonet  (klonet  V)  o.  czeychen  (X  for= 
cista?)  0.  czeugelein  (9).  hd.  zange ; 
ein  klein  z.,  zang  (forc-  i33.  fort-,  alph. 
forc-  134  -ieula),  scherlin  (68  &c. ), 
scheirgin  (fortic.  i33.  cf.  forficula).  ein 
scharlin  (forcipula  134),  seherliu  (75). 
ain  klains  zengliu  (76).  tauge  (11).  eu 
klene  (23),  kleyne  (22)  t.  (forcicula), 
schere  (forcipula  22).    ghiotzanga  {id. 

127). 

*Forc-,  frot-  (74)  -ista  i.  signum  con^ 
sulum  (74,  76).  rat-  (8),  rot-  (9)  -hern 
zeichen;  rattherren  zaicheu  (74).  Aus 
franeis-cse  (Pap.),  -t§  (ßr)  i.  insignia 
qiie  ante  consules  ferebantur  vf  secures  c&c. 

*Forcius  icf.  formadius    sim.)   kese 
(19 1. 
*Forcoreum  v.  Fartorium. 
*Foreula  v.  Forsicula. 
*Forcus  V.  Frocus. 
Forda  kalberkuh  (126). 

*Fordaliuin  ( lac  fordae  ? )  cambr. 
lefet  (Zeuss). 

Fore  [i.  sistere  ö^)  hd.  nd.  weseu, 
wsen  \ß),  weßeu  (1).  syu  (  ü6  &c.).  es 
sol  sin  (iio).  sali  weseu  (i32). 


Fore-,  fori-facere  niifisedun  {Id  sim.). 
nüsdoen  (II).  sundin  o.  boülich  dun  (8). 
sundigen  f  vbel  tun  (9). 

*Foreflacere(X  forum)  uiarckteu  (74). 

Forefactum  missedait  (19).  myß-that 
(110),  -dat  (r,8),  -daet  (i32).  misdaet  (11). 
*For-ena,  -eua  (152).  -ona,  -envda, 
vo-  (1),  ho-  {q.  V.)  -rena,  horona  (64<=) 
ein  for  (3,  4).  hd.  for-hen  (17,  64*'),  -ne 
(5),  -hei  (133),  -hcln,  -chelu  (68),  -ein 
(17,  18),  -rein  (21).  vor-ne  (23),  -cn  (132), 
-hei  (110).  furu  (G).  füren  forena,  ferhin 
horona  (64<"). 

Forensis  cf.  popularis)  ein  marck= 
man  o.  vßlonder  (iin).  ein  van  buyssen 
off  die  hüten  is(i32).  pl.  marcklude  (16). 

Fores  hd.  eyn  thore  (5,  67,  133),  thur, 
tor  (Ö).  dore  (8,  18,  23).  döre  (7).  thuren 
pl.  (e+i»,  110).  tyren  o.  heuser  (64^).  hußer 
(64'>).  doren  (11,  132).  heckethor  (120). 
heu  dor  (22).  fordcrhußthur  (75). 

*Forescere  vailen ,  kauffmachen, 
marckten  (74). 

Fore-sta,  -stas  (7),  i  -ta  (74)  {i. 
silua)  hd.  vorst.  eyn  fürst  (7).  farst,  vlg. 
forst  (75). 

Fores-,  f  fore-  (74)  -tarius,  i  fora: 
nius  (12)  (i  lucarius,  i  viredus  74.  cf. 
economus,  indagator)  eyn  fürst  ineyn= 
ster  (7).  yeger  l  forster  i  liolcz  bewerer 
(12).  vorst-er  (74),  -her  (75).  wolthoeder 
(81). 

*For-eta  (97),  -ica  ( :  forare)  spikel- 
boor  (107),  -boer  (97.   i.   q.   spijckerboor 
terebra  Kil.).  spikerbaer  (11,  132).  win=r 
der  (19). 
*Foret-  1-.  Forest-a,  -arius. 
*Foreua  v.  Forena. 

For -fex,  -uex  hd.  scare  l  scera 
(Gf.),  scher,  schj-r  (125).  wät-scäri  (127), 
-schere  (.'«um.),  waut-  (22),  tuch-(l),  auch- 
(17),  doch-  (18),  hd.  garn-,  nd.  gaern- 
(11).  Schrot-  (9),  srot-  (8),  snider-  (93), 
sclmider-  (75),  fi-awen-  (76)  -schere  .tim. 
geM-ant  scherer  (-fex  o^ ,  wie  in  pelli:: 
fex  &e.). 

Forficul-a,  -us  (125),  foruicula  (i52) 
hd.  eyn  klein  nd.  klejnie,  kleue  schere, 
scherleiu  (68,  152).  knip- schere  (i32), 
-schirchen  (125). 

Fori  pl.  weite  (88),  das  ruw  (110)  in 
dein  schiff,  dat  roiff  in  dem  scheppe 
(132).  (roef  coneameratio  Kil.  ags.  hrof). 

ForiapZ.;dunndreck  i  blutterten  (126). 
petteringhe  (KU.). 
Foriare  v.  Forire. 

*Forica  v.  Foreta. 

*Forica  i^pl.  76.  i.  cloaca,  publica 
cluaca  &c.)  sumpf  (8).  sump  o.  aytzucht 
(9.  cf.  aqueductus  &c.i.  sprach-  (126), 
scheiß- (74)  -hauß.  schyßhuß(iio).  secreet 
(132).  kackhuys  (KU.  . 

*Foricaria  /.  arsenieum)  rattenkruj'd 

(KU.). 

Foricule  pl.  eyn  leeth  ( 125.  d.  t. 
Fensterladen),  schnepperlein  (Agr.). 

Forifacere  v.  Forefacere. 
*Forinauia    {aus    fori   natiis)     des 
scheeps  hol  syden  (147). 

Forinsecus  adv.  adj.  von  vßin  (19), 
vssen  (110),  vßweudig  (133).  hd.  vß-,  auß- 
wendig.  außwendiger  (66).  van  buyssen 
(132),  buten  (11). 

*Forinum  (?'.  formarius  q.  v.)  eyn 
stamp  (18). 


FOR 

Foriolus  scheissig,  durchlauffig,  blut= 
terig  (i26).  petterer  (KU.). 

*Fori-re,  -are  (Ki.)  {i.  merdare  iio, 
132)  vßwendig  gon  (68).  vßen  gene  (19). 
buten  (11),  buyssen  (i32)  gaen.  petteren 

(KU.). 

Poris  {cf.  foras)  dar-  (21,  i33),  dan- 
(7)  -vß.  vsseii  (75,  iio).  außen  (75).  hd. 
da-,  do-,  von-  (68),  hin-  (75)  -vßen,  -außen, 
außwendig  (66  &c.).  hyn  auß  (4).  draus= 
sen  1126).  daussen  (75",  126).  dussen  (75). 
(wett.  dauß).  van  t  dar  buyssen  (132). 
do-  t  von-  (125),  ent-  (19)  -büßen,  dar 
vte  (23). 

*Forlanus  {ital.  furlano)  freyauler 
(7i). 

Forma  hd.  gestalt.  staltiiisse  (23). 
ge-st.  (6),  -steltenis  (5).  eyn  fforma  (^5^). 
forme  (11).  die  hupsche  (126).  leist  («. 
ealopedium  4,  93,  formas  i4i).  durchs 
schlag;  tzug-  {  gyes-yßen  (125). 

^Formacia  v.  Wormacia. 

*Formaeopula  v.  Pharmaeopola. 

*Forniad.eus  v.  Formadius. 

*Forinadia  v.  Formaria. 

♦Formadivun  keß  (76). 

*Forma-dium,  -le  (/.  fissina)  keß-e, 
-kar,  -werck  (74). 

*Forma-dius,  -deus,  -gium,  formen 
dius  (16)  kesse  (21).  kesc  (93).  k.-nappe 
(17),  -kare  (6,  7),  -werck  (5,  23,  76).  ein 
quarck  (5,4).  ein  kwarck  keyß  (3).  quarg 
(ö*»).  quart  (7).  zwarg  (16).  twarck  (1,  8, 
9).  twrolt  (1). 

Formale  {cf.  formadium)  eheß  charb 
(1).  chiKschar  (3).  eyn  kese  naplie  (133), 
kes  kare  (67),  keeß  nap  (132).  hd.  Icuß- 
(134),  keß-napff,  t  -korp, -naphe  ?  -kare 
(152). 

*Formapendum  v.  Formipedium. 
Formare  hd.  machen  t  gestalt  geben, 
magen  (13).  raaken  (23).  eyn  staltnisse 
m.  (22).  bilden  (8,  9).  schaffen  (19,  65) 
in  eigne  gestalt  (65).  formeren  (19). 
scheeppeu  (11). 

Forma-ria  (Gl.  m. ,  Gf.),  -dia  (sm.) 
sweiga  (Gf.,  Sm.). 

Formarium  {awifabrl;  cf.  eontus) 
stein-  phel  (1,  11), 'hd.  -pfel  ,  -fei  (3), 
-pel  (5,  21,  23).  ste-,  var.  stre-mppfel 
der  goltschmidt  (75).  strempfel  (1.  cf. 
Sm.  3,  685).  schepper  (22). 

*Formarius  stamp  (18).  stempil  (5**). 
kesemacher  (6). 

*Formas  ags.  winenloci  (?  i36,  nach 
Leo  st.  winelice  formosus;  vll.  rynen= 
loci  cf.  formae  Gl.  m.  3,  629). 

Form-ata,  -atum  t  -ula  (110  &c.)  hd. 
ein  phaffen- ,  pfaffen- ,  paffen- ,  papen- 
(132),  pafflieit-,  paffeit-,  wij- (17)- brieff. 
pfaffenlieitbriefe  (74).  ains  priesters 
hopt  brieue  (76).  en  papheyt  bref  (23). 
hd.  ein  format. 

*Formaton  v.  Farmaeon. 

*Formatium  v.  Formatum. 

*Formatuni  v.  Formata. 

*Format-um  {cf.  Gl.  m.),  -ium  tunil 
(130).    tuuil   (?Gf.  5,   352). 

Formatus  ge-macht  t  -stalt  (17). 

*Formedius  v.  Formatius. 

Formella   (i.  instr.    sutoris;  paruus 

cascus;  piseina,  missverst.  aus  fiscina !) 

hd.  eyn  leyste.  nd.  leest  (11 ,   132),  lest 

(23).  kese  (8).  k.-vaße  (8b).  keß-vaß  (49, 


FOR 

110,  132),  -napf  (4),  -kar  sim.  (öf.),  -lein 
(74).  kessenapf  (9).  nappe  (17).  gech= 
wurtz  (74).  hd.  (Vocc.  ex  quo)  tischteych, 
fiß  diche,  ^wyher,  weyher,  weyer.  for- 
mellas casei  chasa  sim.  (Gf.  4,  5oo). 

*Formell-a  l  -us,  -um  (104,  141) 
wahs  laip  sim.  (104,  Gf.).  vuasleip  (i4i). 

*Formeus  uuethil  (i3i). 
*Formex  t\  Sculptor. 
Formic-a,  -ula  (110),   fornica  (127) 
hd.  am-aiz  (2),  -ayß  (\),  -aez  (i27),  -eyß 
(67,  110),  -aß  (53),  -elie,  -eß,  -ysße  {b^\ 
-bayß   (64),    -iieis    (93j  ;    onmeyß     (68); 
om-maiß  (67,  134),  -eiß  (69,  73,  114),  -iß 
(16) ,    -ezse   (4) ,   -eß    (7)  ;  eymesse   (3), 
em-eize  {96),  -eyß  (6,  64),  -eß,  -es   (13); 
semys  (111).  ayrasche   (i47).   aemt   (132). 
ameten  ^;;.  (85).  ampte  (109).  eempte(jl, 
147).  empte  (78).  emete  (23).  mire  (99  &c.). 
Formicaleon  ameiakung  (93). 
Formicalis    fewrzang   (91).  pl.   sunt 
fordpes  fabrorum  (76).   zwangen    (2.   cf. 
Sm.  4,   306.   Gl.  m.    3,    632).    Schere   der 
smede  (147). 

Formicatio  {morbus)  pocken  (132). 
bocken  (110). 

*Formicentria  v.  Farmaceutria. 
*Formic-eus,  -inus  eemptesch,aymsch 

(147). 

Formidare,  -ri  (22'J)  hd.  für-,  vor- 
(9,  66,  70).  fer-  (69),  lu-  (18,  21),  fo- 
(7.  wett.  io-),nd.  vru-,  vro-,  ontvro-chten. 
für-  (19),  fuc-  (13)  -then.  hd.  beben, 
byeben  (18).  bauen  (23).  bedinen  (7). 
cetern  (5),  Schemen  (8,  9).  eysen  (22^). 
unlcien  (99).  ontsyen  (132).  erschrecken 
(110). 

Formido  {cf.  tormidoj  hd.  fu-  (133), 
fo-rchte;  furcht,  forcht,  fucht,  focht; 
eyn  gestalt  (:  forma?);  byben  (17); 
bcbunge  (19);  angst,  schreck  (69,  134). 
vruchte  (22).  vrochte  (23).  anxt  (11, 
132).  bevinge  (11).  vare  (23). 

Formido-,  formidu-losus,  t  formid- 
olentus  l  -ulus  (147)  forchtig  (5).  fociitig 
(17, 21).  fuchtig  (18).  vrochtich  (23).  czage- 
(17),  sage-  (21),  sach-  (23),  sorg-  (5) 
-haftig.  sorch-.  anxt-feldich  &c.  (i47). 
ververt  (99). 

*Formid-osus  t  -olus  aiixtelich  (23). 

*Formidulosus  &c.  v.  Formidolosus. 

*Formidus  (i.  calidus  76,  129,  Gl.  m., 
calllidus  74)  ein  vorchtiger  (9).  warm 
(76).  weyser,  kluger,  laicher-,  hochfert-, 
arglist-iger,  ge-swinder,  -scheider,  schno= 
der  (74). 

*Formilla  v.  Fornella. 
Formiped-ia,  -ium,  -a,  forpedium 
(19),  formapendum  (49)   {i.   form-ula, 
-ella)  hd.  leyste,  leyst,  fuß-1.  (8),   laist 
(76).  leest  (11,  132).  lest  (23,  49). 

*Formipe-dus  {auis  5,  66  &e. ,  eyn 
fogel  17),  -tus  (1,  3),  fomipetus  («. 
spicus  5'')  gibis  (1).  gawbicz  (3).  kiuit 
(22).  tywit  (23).  spechte  (5^). 

*Formisecus  («'.  obuius;  st.  forinse= 
cus)  entgegin  (5*^). 

*Formissime  aller  eynlichst  (65). 

*Formissimus  aller  glichst  (65). 

*Formizeutria  v.  Farmaceutria. 
Formen  feur  0.  hitze  (74). 
Formositas  furwitzikeit  o.  hofelicheit 

(62). 


FOR 


243 


Pormosua  hd.  nd.  wolgestalt^  schone, 
schon  (67,  134).  schoen  (11,  132).  hd.  wol 
geschicket,  suberliche  t  hubisch  (133). 
seuber-  (66,  70),  syber-  (67,  68),  suuer- 
(132)  -lieh. 

Formula  U.  q.  form -atum,  -ella, 
-ipedia  (/(/.  V.)  leyst  (21).  eyn  richt-buche 
(17),  -bloch  (8).  willst  {mulierum  111). 

Forn-aeale,  -acule  (74),  -atale  (7), 
-icale  (64)  ofen-  (7),  offen-  (64),  ouen- 
(93)  -geschirre.  ofen-geschir  (74),  -schus= 
sei  (^.  pistendrum  75.  cf.  exes).  pL 
aevendsgereytschappen  (147). 

*Fornacal-e,  -ium  {-ia,  festa  dee  Br.) 
vur  den  aeven  vroude.  blitschaf.  ghesel= 
schaff  (147). 

*Fornaearium  v.  Fornarium. 

Fornacire  in  den  aeven  baicken(i47). 

Fornacula  ofenn  (110).   ein   kleiner 

offen  (68).   eyn  cleyn  ouen  (i32).   ofelin 

(110).  kachelof  (91).  dola  {i.  fistula,  cloaca 

Gf.  St.  fornicula?). 

*Fornaeule  v.  Fornacale. 

*Forna-culum,  i  -lium  (75)  ofen= 
knicken  (75).  ags.  herth  (Hpt.  5,  i96). 

*Fomaeulus  ein  kleyn  ofen  (66  &c.). 
kachel  (17). 

*Fornalium  v.  Fornaculum. 

*Forn-,  foro-  (74),  for-  (q.  v.)  -arium 
{i.  con-  i  suf-flatorium  74, 75)  eyn  esche 
(5,  7)  in  der  smitten  (5).  es  in  der  schmit 
t  schmelzhutte  (75).  plaßpalg  (74).  hd. 
esse,  eße,  eß.  nd.  ese,  eze.  fomacarium 
est  fornax  fabri  (76). 

*Fornatale  v.  Fornacale. 

*Fornatieus  dat  in  den  aeven  ge= 
backen  off  gekaickt  is  (147). 

*Fomatura  {st.  tom.)  gitraunga  s«m. 
(Gf.  5,  239). 

For-,  fur-nax  (-nus  q.  v.)  hd.  eyn 
oben  (ö'^i'),  ofen,  offen,  of  (9i),  ofe  (67), 
offe  (8).  hd.  nd.  ouen.  auen  (11).  esse 
(93).  esße,  var.  esß  i.  caminus  (64). 
oue  (17).  eydt  offen  (65.  i.  q.  cami- 
nus Ziem.). 

*Fornel-la,  -ua  (47),  for-  (Sum.  vi), 
fro-  (i3i)  -milla  siechworz  (96).  sichr 
(85),  schi-  (47)  -wort,  swintwrz  (Sum.). 
suinwurz  (i3i). 

*Forrtica  v.  Formica. 

*Fornicale  v.  Fornacale. 

Fornicari  vnkcusheit  treiben  (4). 
vnkuß'heyt  driben  (21).  vnkeusch  sein 
(76).  vnkuscheyt  don  (23).  vnkuschin  {b^). 
vnkußen  (18).  vnkew-  (9),  vnku-  (8) 
stlich(-sclich  ?)  lebin.hurerrij  drijben(17). 
vnzucht  (10),  vbcrspyl  t  vnzuchtlichen 
(12)  dun.  rurtiegen  (5).  ruffen  (7,  23). 
kevesen  (106). 

Fornicaria  v.  Fornicatrix. 

Fornica-rius ,  l  -tor  eyn  vnkusch 
mynsche  t  ruffer  (23).  eyn  i-iffegen  (5). 
ruffgen  (7).  horer  (17).  ain  eebrecher  t 
kuppler  (76). 

Fornicatio  vnkuß-lieit  (21),  -ung  (18). 
ruffung  (Ob.).  riffunge  (5).  refferij  (17). 
ruffinghe  (23).  kecsdom  (lOs). 

Fornicator  (</.  -arius)  hd.  nd.  yn= 
kuschcr.  hd.  vnkußer,  vnkeusch-er,  -ött , 
{i.  mechus  1).  riffchin  (8).    ruffer  (i09). 
die  keesdom  doet  (108). 

Forniea-trix,  -ria  vnkeusche  frau, 
var.  vnkewersch  frawe  (64).  ein  heimlich 
bül-,  varr.  bfil-,  bu-lerin  (65). 

31  * 


244 


FOR 


Fornilium  minhr.  iniinutolau  (zeu»«; 
nus  minutal). 

Fomix  jiowelbo  (S*»,  93).  swcbe-boge 
(lOV  -bogen  eil),  svi'bogo  (loo).scbnipogo 
(uh.  swobüg-o  ^8»'^  -2'2^),  -eu  (13  &.-.I. 
swebego  (5).  ewib-  (75«,  49),  swi-  (1,  ts*»), 
schwij-  (65),  Swing-  [d)  -bogen,  -pogen 
(1.  {»).  swin«"-  (11.  cf.  Sm.  3,  523),  swig- 
(22),  swy-  (23)  -bogbo.  swinbog  /  ^ÄMira 
j)€tre  gt'leß  (-\).  goseges  zeiibcn  (8). 
gesogis  t'zoehon(9).  lu'hn  (8,  9).  vnkuschc 
frauwcn  huß  (,8).  linr  bus  (8'").  buren- 
(1),  burren-  (9)  -baws.  burnbauß,  poß= 
wpyp  (74).  eyn  böse  wip  (fj  &c.).  en  b. 
wif  (23V 

*Fornixs  v.  Furnus. 

*Foroarium  v.  Fornarium. 

*Forona  v.  Forena. 

*Forpediuin  *•.  Formipediiim. 

Forpex  scari  (104  &c.).  fabs-sc.  (i27). 
hd.  bare-,  hd.  nd.  bar-,  baer-  (11),  bar= 
hier-  (iio),  baibirers-  (i32),  scherer-  l 
gewant-  (75),  pelk-z-  (9),  twerch-  (95), 
smet-  (81  -scbere.  forpic-e  rade  (104); 
-es  scbere  (ui). 

Forpieula  eyn  kloyu  scberleiu  (70, 
151),  bare  sebere  (5  &c.)  en  hittik  scher 
(22).  ou  kleue  barscher  (23). 

Forrago  r.  Farrago. 

For-,  fo-  i^l9'i  -ratus  gefiltert  (19). 
gevodort  (11). 

Fors  (Xf ortia)  Arf.  vber-,  Obergewalt, 
varige  (? bange?)  g.  (5^).  ouer-gheualt 
(22),  -ghewolt  (23).  ge-luck  (132),  -lyek 
(67).  hd.  gUiek.  znfall. 

*Fors  slurf;  segelwiut  (12). 

Forsan  {i.  for-sitan,  -tasis,  -tel  hd. 
nd.  villichto.  hd.  villoicbt.  willich  (18). 
billich  (110,  132).  billics  (107~).  licht  (12). 
eß  maglicht  (l'.t).  machlicht  (11).  maschin 
(99). 

*Forsi-,   for-cula  kleinscherlein  (74). 

Forsitan  1/.  for-san, -te  &c.)  vellich 
(21).  hd.  villeicht.  by  e-  (132),  a-  (106) 
-iienturen,  auentyren  (68). 

Forta-,  forti-  (!t3.  Br.),  borti-  (21), 
farta-  (^23 1  -licium,  fortalium  (9)  {i. 
biirg-us,  -a  5'')  hd.  bürg  (93);  b.-feste, 
-festnngo  (67,  133);  sloz-  (5),  sloß-f. ;  eyn 
f.  des  slosses  (5'').  en  slot  vestinge  (23'). 
borch-v.  (132),  -slot  (23).  ein  feste\9, 12). 
bol-  (HO,  132),  pol-  (74)  -werck.  eyn 
starck  b.  (68),  sloß  (110,  132).  hd.  eyn 
sloß  (133),  schloß,  ein  vest  gesloz  (1). 
vestigunge  eines  geschlosses  (75). 

Fortass-is,  -e  (/.  forsan,  forttiitu) 
hd.  misse-,  mis-,  miß-licii.  mis-lic  (-is 
22,  23),  -liken  (-e  22).  mislicht  (-is) ;  mag 
geschehen  (-e  i.  fortuitu  1).  mis-leich 
t  -leicben  (-is  i.  fortuito  1).  magsein 
(75).  tiUicbte  (5'').  f.-lich  (21). 
Forte  V.  Fors-an,  -itan. 

*Fortex  r.  Vortex. 

*Forticula  v.  Forcipula. 

*YoTtieuhxra.yi.miiiiitiuncula(i\.m.,pala 
ferrea  3,  4,  fossorium  75)  ein  eyse-rene 
(4), -rn  (3), -11(74)  schavfel.  grabschupfel 
t  stech  schuffei  (75). 

*Fortifacere  sterkin  (8). 
*Fortifex  scherer  smyt  (9). 

FortiPcare  hd.  stercken.  starken 
(11).  hd.  nd.  starck,  vast  (i32),  hd.  starg, 
fest  machen,  maken. 

Fortilicium  v.  Fortalieium. 


FOR 

*Fortinella  v.  Vertenella. 
Fortis   starckh    (1).   hd.   nd.   ntarck. 
stharkc  (13).  starg  (;),  21). 

Fortiter  stercken- («s),  stercke-  (132), 
stcrck-  («5,  110)  -lieh,  vß  großer  macht 
(65). 

Fortitudo  sterck-o  (;V',  12,  4),  -eyt 
(18).  .stergkeyt  (21).  starg-  (b),  starc-  (23), 
man-  (12)  -heit.  stirke  (17).  cragt  (99). 

Fortuit-u,  -o  {\){cf.  forte,  fortasse) 
mis-leich  (4),  -liclien"  (18),  -lieh  t  ob= 
noehleicht  (74).  mißlich  gluck  (7).  by 
geuall  1 132).  zul'ellig(i;8  &c.).  moggoscheen 
(sie  5'*). 

Fortix-itus,  -tus  (1)  (i.  fortun-eus, 
-ium  7)  ghick-haftig  (i.  fortunus  7), 
-Seligkeit  (75).  gluehafftig  (5).  hd.  abcn- 
turlich,  -tu(!rliclie,  -tewrlicli.  ewen-  (2), 
gen-  (1)  -tcwrleich.  eben-turlich  (5), 
-tuerlich  (17).  ouentur-lic  (23),  -lieh  (132). 
auentyrlich  (68).  ghelucke  (23).  gluck 
(18).  obcnturlich  (^?)  gluck  (7).  glugk 
{i)  obent  duerlich  (21). 

Fortuna  hd.  nd.  gelucke.  hd.  gluck, 
glug  (7).  Zufall  (110).  euenture  (i32). 

Fortvmare  glucksam  werden  (17).  hd. 
gl.  (18),  gelucksam  (4),  gluck-icht  (.5), 
-icke  (19),  -lieh  (21,  110), -selig,  glycklih 
(67).  geluck(68, 132),  glug  (7, 133)  machen, 
gheluckich  maken  t  wolgen  (23).  glucken 

(75). 

Fortvmatum  tempus  lune  l  gud  tyd 

(22'^). 

Fortunatus  i^  i.  fortu  -  nus,  -itus ) 
hd.  geluck-  (4),  gluck-  (5,  18),  glug-(i33), 
glyck-  (67)  -sam;  geluck-,  gluck-,  glucke- 
(17)  -selig,  gkucksalig  {.nc  134).  geluck- 
lich  (8b,  68),  -ich  (11),  -et  (23).  glucki-ck 
(19),  -g  (iioi.  glichigt  (21). 

*Fortuneus  (cf.  fortuitus)  ebenthur= 
lieh  (5"). 

Fortuniixm  glucke  (17).  gluck  (iio). 

geluck    (GS,    132). 

*Fortunus    {cf.   fortu -natus.   -itus) 
gheluckich  (22). 

*Fortu-tus  V.  -itus., 

*Foruex  r.  Forfex. 

*Forviicula  v.  Forficula. 

*Forulana  (currus  cf.   forale)   rung= 
stock  (9). 

Forulus,  f  follus  (8,  11,  19,  76. 
cf.  h.  V.)  {i.  bursa,  scriptorium,  cista 
Ubrorum,  Saccus  in  quo  figella  ponitur 
&c.  76,  gall.  fourel,  soufflet  (122,  Gl.  m.) 
sack  zu  der  lawtten  o.  taschcn  vald  (1. 
cf.  Fr.  1,  246).  lutensaek  (75).  eyn  sack 
do  m.au  bucher  in  treyt;  Mrg.  watsack 
(7).  buch  sack  0.  betel  sak  i  putel  tor 
(9).  buch  sag  0.  wedil  sag  o.  butel  o. 
spicher  (8).  eyn  sag  (5).  en  zak  (23). 
budel ;  .sacke;  dore;  fach  (17).  ein  ta^ 
sehen  fach  [o^).  eyn  wocher-  (18),  watt- 
(74),   bug-   (21)    -sack,    eyn    stag    (21). 

Eeutel,  seckel,  plaspalck,  schreybpret, 
eygiirtel,  weschplewl,  hamer,  sawl, 
pilde  in  stein  gegraben  (74).  by-gurtel 
(19,  uo),  -gurdel  ^ -gordel  (ll),"-gordell 
(132).  schrib-  (68,  uo),  schriff-  (i32)-bret. 
wesche  bluel  (8  &c.).  wasch  blewl  (9). 
foruli  Ubrorum  kensterle,  scbäfftle,  ar= 
mergen;  agrorum  furchen,  leißle  (126). 
Forum  market  (23),  -ckt  (14,  66  &c.), 
-ck  (8,  88,  in),  -g  (19),  -te  (ö'',  i33), 
-t  (5  &c.).  gericht  (65,  74).  g.-zwang  (88), 


FO'I' 

-stad  (17).  f.  cupedinis  schleckmarckt 
(135).  f.  frumentarium  trayd-,  8cruta= 
rium  tentel  uiarck  (in),  gre-  (n2),  gii- 
(135)  -mix'lmarkt.  f.  scr.  l  pomercale 
plundemarkt  (Chytr.). 

*Forum  schifius  rüder-  o.  rimen-loch; 
sacke ;  venster  (74). 

Forum  iulii  frey-  l  frig-aul  (74). 
*Foru8   richthauß  (64).    marckt  (i34. 
/.  7.  forum  64). 

Forus  (i.  foramen;  pl.  fori  q.  v. 
cf.  corus)  loche  (17).  loch  (.^'',  21,  75) 
in  der  weinpreß  l  im  schiff  dar  durch 
der  enckel  get  (75).  ryemenloch  (74). 
stuer  hol  (8).  hol ;  kamer  tor  i  auswenig 
tor  (9).  eyn  phel  (19). 
*Foruta  v.  Lacuna. 

*Forutarium  (cf.  formarium)  stempf= 
fei  (75). 

Fos,  phos  iBr.)  wur  (9.  st.  vur). 

*Foscia  V.  Forcia. 

*Fosmarus  {balena)  rußor   0.  rostin= 
ger  (140). 

Fossa/if/.  grabe,  grübe,  l  grab  (8  &c.). 
aiu  grub  o.  graben  (76).  graue  (23,  i32). 
graclit  (99).  f.  silicata  gefuttert  grobe 
(125).    fossas  ducere   schorffen    {miner. 

135). 

Fossal-e,  -em  (152)  {i.  fossorium 
q.  V.  68,  75)  hd.  grab-e,  -en  (i33,  152). 
grab  (21,  69,  134).  grape  (18).  grcbelin 
(7).  graue  (23,  132). 

Fossare  graben  (68).  dick  vil  gr. 
(iio).  dick  wil  grauen  (i32). 

Fossarius  i  solifossor  bergbube  (125). 

Fossator  haist  ain  graber  (76).  ein 
gr.  (68,  110),  greuer  (i32). 

Fossatum,  fussat-um  t  -a  (5^)  grabe 
(5*').  stat-gr.  (8),  -grab  t  grübe  (,9).  ein 
großer  grab  (iio).  ein  groisse  graeff  of 
ein  dobbelgraue  mit  groissen  dyken 
(132).  ein  graben  (4,  65j.  ge-gr.  {ptc.  68). 

Fossatura  grab-unghe  (19),  -ung  (68, 
HO),  grauinghe  (11,  132). 

*Fossile  ein  grabe   stocke  (17).  grab 
stecken  d). 

Fosso-r,  -rius  hd.  gra-,  gre-,  grey- 
(18,  21)  -ber.  greuer  (23).  grauer  (i32). 

Fo-,  fa-  (1)  flfti-  (5^)  -ssorium,  fos= 
soria  (Gf.  4.  708)  {i.  forticulum  t  pala 
75,  sareulum  f,  rastrum  &c.  Gf.,  sculp- 
torium  t  r.  7)  houuua  67m.;  craba  i^Gf. 
4,  307,  707).  houwe  (BM.).  howa  (121). 
how,  var.  haw  (75).  eyn  hauwe  (7).  schorr 
(Sm.  3,  395).  hd.  nd.  spade,  om  tzo  grauen 
(132).  Arf.  ein  spat  (134),  spatt(69);  grabe-, 
grab-  schit,  -scheit.  grab-ysen  (7),  -schuf= 
fei  (64),  -schufel  (67,  110),  -schupfel  (75). 
schuuel  (93).  scbufeln  {21).  schuffein 
(17).  hantschauffel  (75). 

Fossorius  v.  Fossor. 
*Foss-,  sofT-  (147)  -orus,  fofferus  (9) 
{aus    phosphorus)  liecht-  (8),  licht-  (9) 
-treger.  lychtdreger  (i47).  leuchter  (9). 

*Fotalis  vodeliche  (19).  vuedelich  (11). 

*Fotenella  v.  Fontanella. 
j        Fotilis    (Br.),    fouibilis    (66    &c. )    {i. 
I  nutribilis)  ner-  (17),  erner-  (110)  -lieh. 

j      *Fotor  nerer  (17,  110}.  bruot  chappo 

|(141). 

1  Fötus,  focus  (74)  gefued  (19).  gevuet 
(11).  gheuoet  (132).  ge-butet  (9),  -salbet 
(9,  74),  -wermt  (74),  -fürt  (110).    er-  (68, 


FRA 

iio),  ge-   (74)    -ncrt.  fotibus   vuirminon 
(Hpt.  5,  202). 

Fou-ea,  -ia  hd.  grübe,  grab  (19,  110). 
loch  (iio).  grac'fF  ;  kuyl  t  putz  (132). 
graue  f  graf  (11).  cule  (11,  19,  22^). 

*Fo-,  fa-  (i3i)  -uenis,  fouenus  (Gf.) 
(cf.  fotor)  bruotheiina  (i3i,  i4i).  prut= 
hcnni  (Gf.). 

Fouere  hd.  neren,  er-n.  (12,  110), 
gneren  (18).  vodcn  (5,  23).  foden  (12). 
fuden  (8'').  vucden  (11).  hd.  nd.  er-,  hd. 
her-quickfn.  wcrmcn  (23).  warm  machen 
(17).  wcrmblc  geben  (126). 

*Fouia  V.  Fouea. 

*Fouibilis  v.  Fotills. 

*Fouomus  V.  Fauonius. 
Phoxinus  (piscis)  pfell  t  plrill  (115. 
cf.  pelanus).  oHritzc  (Ki.). 

*Frabrica  v.  Fabrica. 

*Fraca  v.  Fraga. 

*Fraccma  v.  Fraetina. 

*Fracc-,  frax-  (74),  bract-  {q.  v.)  -inare 
brecken  (23).  braken  (22).  bre-,  flachspre- 
chen (74). 

*Fraccinmm  (aus  vacc.  X  fracium 
sim.)  heydelber  (74). 

*Fraccinus  v.  Fraxinus. 

*Fracia  v.  Frasia. 
Fracidus  ( cf.  Dz.  wtb.  403 )  brockel 
(12.5).  tcyg  l  fratt  t  mattechtig  (i26). 

*Fraeillum  v.  Fractillum. 

*Fracisio  i.  loqxior  (7(j). 

*Fracium  v.  Fraga. 

*Fracina  v.  Fraetina. 

*Frac-  V.  Frag-men,  -mentum. 

*Fractibilis  v.  Frangibilis. 

*Fracti-cenus,  -tius  (Ki.)  zerbrechlich 

(75,    Ki.). 

*Fractillare  {cf.  fractilata  vestis  Gl. 
m.  &c.)  hackelen  die  kleyder  (147). 

Fract-,  frat-,  frac-,  frit-,  l  frut- 
(1,  74),  fertic-  (19)  -illum,  frit-ilum 
(75,  Gl.  m.),  -ellum  (3,  4  &c.)  {i.  piper-a, 
-alium,  -arium,  -etum  &c. ;  molinellum 
in  quo  piper  teritur  &c.  cf.  Gl.  m.  3,  651, 
667,  674,  683)  pfeflfer-mul  (74,  75),  -mol 
( 4 ).  fractillum  peffer-moln  ( 17  Mrg. ), 
-körn  ( 19 ).  fratillum  pepercoern  (11). 
ferticillum  (X  vert.  ?)  id.  (11).  pep= 
pfermolen  (19).  fritellum  pheffer-mule 
(12),  -mul  (3).  peffer-mole  (10),  -moylle 
(13).  frutillum  i.  pi.peralium  t  paruum 
edificium  (3).  furtillum  kleingepew  (74). 
frutilium  ain  klaiuer  bauw  (76). 

Fractillus  hackel  t  snutzel  an  den 
kleyderen  (147). 

*Frac-tina,  -cina,  frac-,  frag-ma, 
frag-,  frang-,  l  frax-  (74)  -ina,  fran= 
gulum  {Uni,  i.  serta  76,  crinaeula  q.  v.) 
ein  breche  (3,  9,  4).  flachs-br.  (7.5).  br. 
do  man  fl.  mit  pricht,  fiachßprech 
(74).  brech  (  76,  77  )  zu  dem  flaß  (77). 
broche  (17).  broch  (8).  en  brake  (vlas23). 
Fract-io,  t  -ura  (i32  &c.)  brech-ung 
(110),  -inghe  (132). 

Fracti-tius  v.  -cenus. 

*Fraetorio  mit  sticcliele  {ascia  Gf.  3, 

633). 

Fractura  (cf.  fractio)  bruch  (110). 
broke  l  schart  (22^). 

Fractus  bruch  l  schart  (77).  braken 
(11). 

Frag-a,  -ea  (69),  -ra  (11,  69,  74,  134), 
-um,  -viria  (74),  -a  bacis  (1),  firaca  (94*) 


FEA 

{cf.  confragum)  hd.  {selten)  erd-,  hd.  nd. 
ert-besc  (11),  -bere  (23,  4),  -biere  (7), 
hd.  -ber,  -berr  (76),  -per  (66,  70),  -byr 
(12),  -bir  (8),  -bern  (19).  erthebere  (100). 
hd.  er-per,  -pir  (5>>),  -pere  (19),  -bere  (10), 
-beer  (132),  -pher  (17),  -pber  (67).  bram- 
(110),  rot-  (75)  -ber.  rotpir  (2.  cf.  Sm.  3, 
166).  bere  (8,  9,  105).  frag-a,  -aria  (153) 
ertberkrut  (68,  no).  erpcrcrut  (17,  153). 
ertberen  cruyt(i32).  ags.  obtt  (94),  obea 
{sie  136).  fragum  erdber  (110  sim.).  fragus 
ertber  -bom  (68),  -Stengel  (110).  erdberen 
boem  (132).  erbirbaum  (Sb).  erperstaud 
(74).  ags.  boecae  (94.  X  fagus?  cf.  u.  v. 
fragus) ,  streawberige  (  94» ).  fracium 
gall.  freze  (122).  frage-  (Gl.  m.),  framen- 
(76)  -tum  i.  locus  vbi  crescunt  fra-gi, 
-mi  (76). 

*Fragare  craken ;  ruyschen  als  wynt 
of  boeme  (147). 

*Fragare  v.  Fragrare. 
Fragari  (non  est  in  vsu  Br.)  hel-ffen 
(74),  -pcn  (22). 

*Frage-  v.  Fragi-folium. 

*Fragia  witwort  (80). 
Fragidica  v.  Fragitida. 

*Fragi-,  frage-  (Sum.  vi),  era-  (19.  st. 
fra-)  -folium,  fra-volium  (105),  -solium 
(96) ,  frassofolia  (  Gf. )  ertberen  blayd 
(19).  ertebere-  (105),  ertbers-  (Sum.),  eert= 
besen-  (11)  -blat.  beren  krut  (96).  erd= 
brama  (Gf.). 

'Fr2ig}i.\3{i.debiUs)hd.  kräng,  kranck; 
naturlicii  kr.  (9),  n.  kranckheit  (8); 
gebreche-,  zerbruch-  (126),  nd.  breke- 
lich. 

Fragilitas  hd.  kranckeyt,  kranghoit 
(110).  blodigkeit  (65). 

*Fragilitas  v.  Frugalitas. 

*Fragiiia  v.  Fraetina. 

*Fragi-tida    {i.  stilus  129,    147.   aus 

acppayi?),  -tidas  {'acc.  pl.  i.  cauteria 
Gf.  5,  680),  -dica  (Br.,  Gl.  m.)  zangara 
(Gf.).  griflfel  (147). 

*Fraglans  richinde  (9).  wol  riechende 
(8). 

Fraglare  v.  Fragrare,  fraglat  per 
r  ad  odorem  pertinet,  per  1  ad  flammam 
et  ignem  (i4i).  Cf.'R.&facit  ardorem  sed 
fra  largitur  odorem  (Br.  &c.  ?;.  fragrare). 

*Fragma  v.  Fraetina. 

Frag-,  -frac-,  fra-men  hd.  ein  stucke ; 
ein  broehen  (4,  110),  ge-br.,  -bruchen 
(133),  zubrochiu  (5,  18,  4),  brocken-,  nd. 
to-br.  stucke,  hd.  stuck,  stick  (18).  broche 
(19).  broch  (12).  brock  (11). 

Frag- ,  frac-mentum  ( i.  buccella 
66  &c.)  hd.  bruch  (67,  152),  broche,  broch, 
brock   (Voce,   ex  quo,   Gemmae),  brach  (21), 

brockel  (4),  prokel  (1).  en  broke  (23). 
stucke  (5b,  8).  stuck  (7).  gorore  {i.  frag= 
men  9). 

*Fragmus   {aus   fagineus?)   puchina 

(141). 

*Frago  {cf.  sq.  ?)  maß  an  den  bäumen 
(17). 

Fragor,  frang or  (8)  (^.  sonus  ar= 
borum,  s.  in  fractione  a.)  pruch  (1.  cap. 
de  carpentariis).  eyn  brech  {b^).  chradem 
(Hpt.  5,  202.  Gf.).  chrac  (Gf.).  krach-, 
brastl-ung,  doeß  (ss).  prast  eins  pavvms 
( 74).krach ;  schrantz ;  knall;  das  kraschlen 
t  brasehlen  (126).  crakynge  (i47).  eyn 
nacke  (17).  ruschunge  (19).  gerusge 
99).   rusinge  van  bomen   (11),  boemeu 


FRA 


245 


(i32).  eyn  ryssung  von  bäumen  (iio). 
pawm  rusch  (9).  bäm  rusche  (8). 

*Fragra  v.  Fraga. 

*Fragraeia  erpher  crut  (17). 

Fragrantia  gesmacken  (v.  a.  1474). 
wolriechunge  (75).  guter  geroch  (65). 

Fra-,  fla-grare,  frag-are,  -lare  {q.  cf.) 
hd  rich-in,  -en,  riechen  (17);  wol,  woil 
(7)  r.,  ruchen  (19,  68,  134,  Mrg.),  smecken 
(1,  7,  4).  rieken  (99).  ruken  (23).  wol  (23), 
wal  (132),  wael  (11)  ruken. 

*Fragrare  (X  flagrare)  bernen  (23). 

*Fragula  eyn  cleyu  bere  (17).  bern= 
krawt  (9).  hd.  ertberencrud  sim.  erper= 
kraut  (74). 

*Fragularia  brambere  (Sum.). 

*Fragu-ria  (aiis  -laria),  -m  v.  Fraga. 

Fragus    (i.   subfrago    75;    curuatio 

genuum   t  ipsum  genu   Br.  &c.)  kneibug 

(75).  ein  kny  schweübe  (3).   knie,  knie= 

piegung  (74). 

*Fragus  v.  Fraga.  Fagus. 
*Framb-oses,  -rones  hintperi,   hind= 
bere  (Gf.  3,   205.  cf.  Dz.  wtb.  634). 

Frame-a,  -n  (chytr.)kamp-  (9),  kemp- 

(8),    Stap-     (100),     Stai-     (11,     Gl.    Marienf.) 

-swert.  eyn  staeffswei'cz  (19).  en  sweert 
l  fausoen  (108.  cf.  clunieulum).  swert; 
wild-,  iag-,  schwein-spicß ;  vntrew  des 
rachsals  (74).  messer  (a  fractura  64). 
preen  (-ea);  en  langer  preen  (Chytr.  cf. 
premula).gl£en  l  pfriemen(i35),schaefielin 
(126).  ploh  (Gf.  3,  359).  ags.  aet-gaeru 
(94),  -guru  (136). 

*Framen  v.  Tramen.  Fragmen. 
Framea. 

*Framentum  v.  Fraga. 

*Frammula  &e.  v.  Flammula. 

*Frana  francken  (74). 

^Franaferetes  l  martomamij  {popu= 
lus)  kerlinger  (74). 

Fran-cia,  -tia  (i5i)  hd.  francke-  (17, 
133), francken- (67,  75,  I52),franck-,  fracke- 
{h'o),  franch-  (19)  -rieh,  -reyche  (i52); 
frauckreich.  nd.  vrank-rike,  -rijck. 

Franci-gena,  -ena,  -gina  (ö''),  -ona 
(23)  (eyn)  frantz-user  (5),  -enser  {n\ 
-euser  (23),  -oy  t  -oy.ser  (74),  -ois  (75). 
frangiger  {h^).  franck-ester  (7),  -sosor, 
eyn  de  vt  francken  ys  (22''). 

Francis-ca,  -ta  (7*6,  Br.)  {i.  latronum 
lancea  76.  cf.  foreista)  helenbart  (76). 
reubers  glicz  (8).  eyn  glene  (19).  glauie 
(11). 

*Franeiscimus  {st.  -inus  sc.  monachus) 
par  fuß  (1). 
*Franeis-ta  v.  -ca. 
*Franckfordi-a,  -s  v.  Franc vordia. 
Frane-o,  -ko  (74),  firancko  {b^)hd. 
nd.  francke.  hd.  eyn  franck  in  germania 
110).  frey,  freyer  (74). 

Franeonia  francken  {b^,  75).  hd.  nd. 
fr.-lant.  eyn  fr.-land  (7). 

*Francvordi-a  franckvort  ;-s  francken 
vordein  der  marcke(22'').  franckfordi-a 
franckfurt  ein  stat ;  -s  id.  in  marck  (74). 
Francus  eyn  franck  (18),  frantzos 
(110),  frantzoyß  (132).  fransois  (99). 
pfennig  (74). 

*Frandiola  v.  Fraudula. 
Frangere  hd.  brechen,  nd.  brecken, 
brekeu. 


21(5 


FRA 


FRA 


FRK 


♦Prang-,  IVnct-ibilia  [i.  tei'ilia)  mur« 
her,  proi-li-licli.     pcriich  t,7.i). 

FranKit>i^il»^ini  brci-he,  ri'tsclie  (Kl*.)« 
♦Fi'nngina  r.  Fractina. 
+Fi*angor  r.  Fi-agor. 
*Frangula  <  i.  auornus)  faul-  t  lauß- 
bniim  iirt^t.  pijl-  /  yporcktMi-hout  (Kil.). 
*Frangulum  c.  Fractina. 
*Fi'antia  v.  Francia. 
Fras-ca   -ta   {l\)   ris   (Sum.).   vallont 
l;iub  \7-lK 
*Fi'ascia  v.  Fraaia. 
•"Frascilector     ^i.    floccifactor;     cf. 
fi'£isca)  (iwackli'y  (ii?). 

*Frascilegium  i^/.  flocciflcium)  qwa= 
c'kol)-i',  vijsoviuse,  struiitsaghe  (it7). 

Frasciligere     {i.     floccific-o,     -ire) 

qwaikt'U'ii,  vijsovjisoii,  struntsaghen(i47). 

*Fra-8ia,  -cia  (85)  [st.  euphrasia  </. 

V.)  worm-  (47),  wrin-  (85)  -wort,  selphela 

(i05).salueia  (Sum.).  frazia  wizuoz  (sum.v). 

*Fras-olii.vm,  -sofolia  v.  Fragifolium. 

*Frasta  f.  Fraaca. 

Fra-,  phra-  (Br.)  -stes  Sprecher  (8). 

ain  rodner  (76). 

Frater  hd.  bruoder  (19),  brudcr  (mss. 
uiog.).  broidir  (i04).  broder  (23). 

Frater  germanus  bolobroder   (22''). 
Frater  patrualia  vador  halp  brudcr 
(5'').  vater  liab  {sic^  prüder  (1). 

Frater  vterinus  (c/".  h.  v.)  müder 
halp  bruder  (5'').  niutcr  halb  prüder 
(1).  hole  van  der  moder  weghen  (22'^). 
*Fratereida  i-.  Fratricida. 
Fraterculus  hd.  ain  klainer  bruoder 
(76);  bruderlin  (uo),em  kleins  br.  (134); 
ein  klein  br.  (es),  bruder,  brodei-chen 
{i3-2),  bruderchin  (17).  bruederli  (93). 

Fratere  /.  sordere,  displicere,  tergere 
(Br.).  mys-gadeii,  -hagen  (147). 
*Fraterina  v.  Fratria. 
*Fraterinus  v.  Fraternus. 
*Fraterna  v.  Fratria. 
Fraternalis  bruder-  (68,  iio\  broder- 
(132)  -Heil. 
*Fraternalis  v.  Fratruelis. 
*Fraternaliter  bruderlichen  (110). 
Fraternitas  bruder-,   broder-   (132) 
-schafft  (r.8,  uo),  -schaff  (10,   132),  -lich= 
keit  (65).  bruedersehap  (11). 
*Praterniter  bruderlich  (tio). 
Frater-nus,  -inus  (110,  132)  i.  filius 
fratris  (fis,   uo,  132,  Gl.  m.). 

Fraternus  bruder-  (19),  bruder-  (3), 
broder-  (132)  -lieh. 

*Fratertera  {wie  mat.)  bruder  wip  (10), 
Fratilli    lang    zotten    (uo).    lange 
noppen  (i32). 

Fratillum  v.  Fractillum. 
*Fratisco  [aus  fractisco  ?)  i.  dissoluo, 
{frango,  aperio  (7fi). 

*Fratola  (j)isci's)  teppicher  (uo). 
*Ffratrago    (i.    gramen;    missverst. 
aus  farrago)  gras  (5''). 

Frat-ria  l  -riasa  brudir  wip  (8). 
-rissa  i.  vxor  fratris,  -ria  id.  t  filia  fr. 
i  congregatio  ( Br.  &c. ) .  -erina,  var. 
-erna  i.  v.  t  f.  fr.  (uo). 

*Fratri-ada,    -cida  (7,   8)  {missverst. 

aus  todtcr   sim.!)   eins   bruder   tochter 

(67),  dochter  (8,  133,   152),   doichter   (7). 

Fratri-,   frater-   (21)   -cida  der  sin 

broder   hat   erslane  (18).   einer  der  sin 


bruder  zu  tod  schlecht  (S8).  morder 
Seins  br.  (75).  j)ruder  toter  (1).  hd. 
ein,  eins  (uo)  lirudcr  tctter  (76), -doder, 
-tutylager  (.')•'),  -todsciilagcr  (uo  &»;.); 
ein  bruders  todter,  toter  (tsij.  brod('r= 
doder  (21,  23)    eyna  broders  cioetsleger 

(132). 

Fratriasa  v.  Fratria. 
Frat-ruelis  sg.  pL,  -ruelea  pL,  -ruilis, 
-uelia,  -ernalis  (68)  das  seind  zwayer 
brieder  siun  o.  zw.  Schwester  kind  (70). 
bruüer  sun  o.  doehter  (UO),  son  (8), 
kint  (93).  myns  br.  sone  (7).  broders 
s.  of  dochter  (132).  bruders  sun  o.  toch= 
ter  (68).  broder  kint  (18).  bruodirsun 
(104  sim.).  brothersune  ((Jl.  Marienf.). 

*Fraudala  s.  Fraudula. 
Fraudare  trigen   (9).   driegen   (i32)- 
hd.  nd.  be-dr.   ha.  be-drigen  (13),  -trie= 
gen,  -trüben  (7). 

*Fraudiola  v.  Fraudula. 

*Fraudi-  i.  vili-pendo  (76). 

*Fraudo-  v.  Fraudu-lentus. 

*Frau-dula,  -dala  (12,  17),  -diola 
(8,  9),  -gula  {b^),  f  Crandiola  (74)  go- 
(74,  75),  ga-  (74)  -lander.  eyn  golden- 
(7,  17),  hd.  nd.  golt-,  hd.  gold-amer, 
-heyner  (17).  golt  ammer  (4),  -haminer 
(3),  -hamer  (13,  74),  -animir  (8),  -tam= 
merlein  (152),  -amenng  (74).  gold-emer 
(76),  -emnier  (18),  -ummer  (12).  gult 
liammel  (21).  got  amir  (."")'').  emer-  (69, 
110,  134),  emmer-  (66,  70,  i5i)  -ling. 
merlinehe  (8^).  eisuogel  (74,  75).  eysen- 
gart  (74). 

Fraudulenter  bedriegeliche  (17). 
Fraudulentia  (/,  fra,us,  ple7iusfraude 
133)  betriegung  (6).  vol  b.  (66,  70,  i5i). 
groß  b.  (69,  134).  be-trygung  (5^,  ij, 
-tregunge  (5),  -dreginge  (23),  -trogenhcit 
(68),  -trugniß  (uo),  -driechnissc  (132), 
-drigerey  (67),-drubunge(i33),  -drybunge 
(152).  trügenhaftigkait  (76).  drogen-e(ll), 
-de  '(19). 

Fraudu-,  fraudo-lentus  vol  betrugs 
(uo),  bedrochs  (132),  betrieguns  (68),  be= 
driegunge  (17).  betrogener  (5'').  hd.  trug- 
(1),  trugen-  (6),  trogen-  (5),  dragen-  (21), 
bedriege-  ;7),  betrugen-  (69,  134),  betro= 
gen-,  bedrogen-  (i33,  152),  vol  trugen- 
(76),  logen-  (18)  -haftig,  -hafft  (i34). 
di"ogen-haftich  (23),  -achtieh  (11). 

*Fraugula  v.  Fraudula. 

*Frauiola  v.  Flauiola. 

*Frauoliuin  v.  Fragifolium. 
Fraus  be-trugeniß  (.öt»),  -trygniß  (67), 
-trugnuß  (69).  -tryegniß  (13*)>  -trupniß 
{i  decepcio  7),  -trieglichkeit  (66,  70,  i5i), 
-trigunge  (17),  -triegung  (76),  -drogen 
(152),  -trug  (68,  uo),  -drog  (i33),  -droch 
(132),  -schiß  (i26).  trieg-,  laich -ung, 
bschyß  (88).  drugen  (13).  trugene  (100). 
droge  (14).  drogheue  (23).  heymlich  be= 
trogen  (8).  vn-truwe  (69),  -truw  (76), 
-trew  (91,  134).  losheit  (99). 

*Fra-wiuin  ( :  fraga ,  fragifolium  ?) 
citerbramen  (47). 

*Fraximina  eberkraut  (74). 

*Fraximus  v.  Fraxinua. 

*Fraxinare  ?'.  Fraccinare. 

Fraxinella  {i.  polemonium)  asch= 
wurtz  (143). 

Fraxinetum  i.  locus  vM  cres«*«^  asche 
(76). 


Praxi-neus,  -ueus  (75"),  traciniua 
(18)  hd.  nd.  eschen,  e.-holtz  (G).  asschin 
(19,  75).  espen  bäum  t  essen  (18).  essen 
bäum  ,21). 

Fraxini  Semen  aslochessamo  (.Sum. 
VI). 

Frax-,  fracc-,  prax-  (ni,  136)  -inus, 
fraximua  (94)  {(f.  faxinus)  asche  (75). 
asch  (7,  67,  74,  76,  84,  99,  141).  hd.  nd. 
esche.  esch  (85).  eesch  (11).  eisch  (6). 
ehsse  (12).  estken  (escken?  10).  aga. 
aesc  (94),  esc  t  aaste  {sie  i36).  boh. 
yessen,  Jessen  (4).  hd.  asche-  (8''),  esch- 
(75),  eschen-,  esscheu-  (19),  essen-  (18, 
4),  flader-  (i)  -bäum  sim.  espen  (uo). 
e.-baum  fi53).  espel  (49).  slintpaum  (Sm. 

3,   451). 

*Fraxiueu8  v.  Praxineus. 
*Fraxura  {st.  frix.P)  stecke  (22»'). 
*Frazia  v.  Fraaia. 

Prea  gewalt  (74). 
*Frebula  v.  Friuolus. 

Freciunant  v.  Fritinnit. 

*Fremebundegrimmeu-(iio),grimme- 
(132)  -lieh. 

Fremebundus  grym(uo).  grimmich 

(68,    132). 

Fr  emer  e  {leonum  ui ;  i.  murmurare) 
hd.  nd.  brum- ,  bin-  (22) ,  brom-  ( 10 ), 
prum-  (75),  grim-,  grum-  (69,  108),  ha. 
pre-  (Gf.),  brym-,  brin-  (.ö),  grißgra-  (25) 
-men,  -men  vor  zorn  (75).  hd.  to-,  do-, 
dob-  (12),  da-,  dau-  (3)  -ben.  nd.  doven 
(23),  dauen  (11).  wuden  (17).  rasen  (19). 
murmuriren  (uo,  i32).  die  zen  byßen  vff 
einander  [l)  in  vnwursch-,  i;ar.  vnwirsig-, 
l  vngestumig-keit  durchechten  (65). 
proUen  (107).  brüllen  l  borlen  t  bne= 
sehen  (lOS). 

Fremitus  («'.  fremor;  murmur  fera^ 
rMm)Ä'/.  bl•^n-,brimm-,bvum-(l34),grumm- 
(69),  grymm-,  tob-  (6,  76),  dob-,  dab- 
(17,  19),  tewb-  (4),  ras-  (19)  -unge.  nd. 
brym-  (22),  brumm-  (23),  grymm-  (i32), 
proll-  (107),  dau-  (ll)_-inge.  hd.gvymm- 
ig  (66,  70),  -ekeit.  grimig  (i33).  zorn  (7). 
gezembt  (76.  st.  g^zewi  ptc.f  X  frena= 
tua?). 

Premor  dabunghe  (19).  ein  grimm- 
(68  &c.),  tob-  (uo),  broU-  (i32)  -ung, 
-inghe  (132)  ex  furore  mentis. 

Fren  {i.  tenuissima  pellis  cerebri, 
exagitatio  mentis  &c.   a  frendere,   aus 

(ppT;v)  hirn  (19).  h.-haupt  (8),  -heupt 
(17).  harsen  (11).  rasery  (68).  eyn  rase= 
rye  komende  vyß  de  herne  of  hersene 
(132).  ein  tobung,  kumpt  vß  dem  hirn 
(uo). 

Prenare  zam  machen  (17).  hd.  zau-, 
zeu-  l  ze-,  za-  (134),  zey-,  tzo- (132),  «c?. 
to-men. 

Prenariua  v.  Corrigiarius. 

Pre-,  fe-  ( 9 )  -ndere  {i.  dentes  com/= 
primer e\  aprorum  vox  i4i.;  cf.  stridere) 
mit  zenen  (6),  zen-  (49),  zan-  (68,  i34) 
-klaffen,  hd.  zen-clappern,  -bißin  (8). 
zcne-beysen  (9),  -klapern  (10),  -clappern 
(frendeo  ea  ere  7).  zene  vff  ein  ander 
bissen  ( 75 ).  knersschen  mit  den  tzen= 
den  in  tzornigem  moede  (132),  zenen 
von  zorn  (uo).  gryßgramen  i  die  zen 
wetzen  vff  einanderen  (65).  tenne  cleppen 
(23).  wetten  l  criselen  metten  tanden 
(108).  zäunen  (8,  9).  grausen  (5,  22,  23). 


FRI 

graßen ;  frendeo  es  ere  ich  brich  {prs. 
Das.  c/.  Gr.  wtb.  Sil),  grinsen  (8'>).  gnmeu 
(5,  21,  22).  grymmen  (7g).  hd.  nd.  grinen. 
grill   (21).   glisten  (10).  beuen  (22). 

*Frenecatus  {i.  equus ;  cf.  frenellatus 
Gl.  in.?)  ross,  orss,  paghe  &c.  (i47). 

*Frenefactor  zovnflecter  (93). 

Pre- ,  fer-  ( 1 )  -nesis  ( i.  apostema 
cerebri  ex  calore,  rabies  &c.)  hirn-  (8,  76), 
hern-  t  swindeln-  (17),  wirbel-  (4),  dobe- 
(12),  dabende  (11),  dorechtige  (19),  hd. 
lallende,  falende  (133),  fallen- (67)  -sucht, 
der  vallend  siechtag  ( C8 ).  die  vallende 
suygde  t  v'woitheit  (132).  hirnwut-ung 
(88,  110),  -igkeit  (65).  hiren-butikait  (1), 
-wutickeit  (4 ).  vn-  (23),on-(i32)  -sinnicheit. 
hd.  vnsin-heit  (5),  -nikeit.  vn  sindekeyt 
(21).  hoypt  geswer  (93).  debig  (49). 

Prene-,  freni-,  ferne  (1,  2,  3)  -ticus 
{ital.  fametico)  liieren  wuetig  (2).  hiren= 
butig  (1).  hirn-wutigor  t  -wustiger  (65). 
hd.  vn-,  hirvn-  (8)  -sinnig,  nd.  vn-,  oer- 
(11)  -sinnich.  vnd  sindigK  (21).  eyn  vn= 
gestemer  (6).  briinig  (5.  ><  frendere). 
onvroet  (11).  zaumer  (18.  X  frenum! 
schwerlich  st.  zanner :  frendere). 

*Preni  zetlon  am  rossgered  (91). 

*Preniticus  v.  Preneticus. 

*Prensus  v.  Presus. 
'Frenum.  hd.  zom  (6),  zoum,  zäume 
(7,  133),  zäum,  czawin  (2),  zeyme  (10), 
czam  (1,  16,  21),  zom  (es),  tzoem  (132). 
zovn  (93).  tom  (23).  prittil  (104).  breidel 
(99).  pyß  (Hl),  schoß  (19). 

Prequens  hd.  nd.  stede,  Stade  (107). 
hd  stct-e,  -te.  staetig  (1).  stedich  (18). 
steydig  (21).  cmßig  (65,  69,  110,  134). 
geng  t  haufTechtig  (126).  decke  (99). 

Prequentare  stedc-  (18,  22),  stedec- 
(133),  steyte-  (21}  -liehen,  liken  (22). 
stetigen  (6).  stcdigen  (7).  steden  (23). 
stettecklicli  (  76  ),  stettlich  ( 1 )  treyben. 
stedeklich  suchin  (5).  stetiglich  thun  (68, 
110).  stedelichen  doeii  (132).  oben  (19). 
ouen  (22).  oefenen  (11).  emßig  syn  (69), 
seyn  (134). 

Prequenter  stedeklich  (5^). 

Frequentia  hd.  stedi-,  stede-,  stetig-, 
stetti-,  emßi-  (69,  134)  -keit.  nd.  .ste-, 
sta-  (107)  -dicheyt.  vbuiige  (110).  eyn 
grosse  ma;iinige  vnd  vile  (i26). 

*Preso  V.  Priso. 
Prestra  v.  Penestra. 
Presum  aureum  v.  Auriphrygium. 

Presus,  frensus  (76)  {cf.  lopieus) 
gebrochen  (110.  132).  cicera  (Ki.),  pisa 
fresa  gerollte  (i35),  gereumlete  (Ki^.) 
erbsen.  durchgeschlagen  erbiß  (110). 
dorgeslagen  ertzeu  (132).  faba  fres-a, 
-sa  gerolte  (135),  gerellet  (126)  bonen. 
*Pretim  i.  diuisim  (76)  i.  q.  frustatim 

(Br.). 

*Pretor  helffer  (74). 

Pretum  daz  mere  (17).  mer  (8,  9). 
meer  (11).  grim  mer  (25.  cf.  fr.  fr emit 
et  insanit  66  &c.).  sunt  (109). 

Pretus  {jitc.  afrvor  i.  vsus  76)  bruch- 
inde(19),  -ende  (132).  bruk-(ll),betrouw- 
(132)  -ende,  forcht  leser  der  alle  ding 
hulffe  thut  (75). 

Pi-iare   zerbro-samen   (Ki*. ),   -ßmen 

(126). 

*Pribula  &c.  v.  Priuolus. 
Pribusculum  v.  Priuiculum. 


FRI 

Pricare  hd.  krau-en  (67),  -wen.  hd.  nd. 
kra-,  clo-  (22,  23),  clou-  (11)  -wen.  hd. 
kra-tzen,  -cen  (13).  kretzen  (42).  krelen 
(1).  fiekeln  (Ki^.).  wryuen  (132).  reiben 
(76).  riben  t  gniden  (100).  ripit  (fricat 
i4i).  ficken  (i26). 

*Prica-  (11),  fric-tor  krauwer  (19,68). 
krawer  (110).  clauwer  (132).  clouwer  (11). 

*Pricatum,  frica-,  frita-tus  {cf.  liba= 
fricatus,  fritilla)  eyn  eyer  kuch  (17). 
eyger-kuch  (6),  -koke  (23). 

Pric-atus,  -tus  (7,  76)  ge-krauwet 
(5,  21),  -clowot  (22,  23),  -craut  (17), 
-kratzet  (7,  76). 

*Prlcinnire  v.  Pritinnire. 
*Prictor  v.  Pricator. 

Prictum  pragelung  (Ki*.). 

Prietus  (c/.  fricatus)  gepragelt  (Ki=^.). 
*Pricumi-are,  -re  v.  Pritinnit. 
*Pridari-a,  -um  v.  Prigidarium. 
*Prifulus  V.  Priuolus. 
*Prigdaria  v.  Prigidarium. 
*Prigdola     {cf.    frigere.    fricatum. ) 
phanzelte  (Sum.). 

Prig-dor,  -us,  -iditas  calde,   vorst 

(147). 

*Prig-ella  (11,  19,  67,  68),  -illa  (66, 
&c.),  frinilla  (iio^bc,  alph.  frig-)  {i.  auis 
que  frigore  cantat,  cf.  sq.)  goll  (76.  cf. 
u.  a.  V.  amarellus.  Nemn.  1,  1477.  2,  455. 
i.  q.  gold-ammer,  -finck,  poln.  gil).  royt 
fiole  (19),  roet  fioel  (11),  X  frixella? 
eher  aus  figella  viucke  {cf.  sq.)  X  f. 
=  Viola?  —  rotbrustlin  (110).  roet^ 
stcrtzchen  (i32). 

*Prig-ellus,  -rellus  (8),  -illa  (125), 
fring-ellus  (34,  121,  Gf.),  -illa  (Hpt.), 
-ella  (94,  136,  Hpt.),  -uilla  (125),  figella 
(6,  23  &c.)  [cf.  prc.)  hd.  nd.  vincke,  distel- 
v.  hd.  vinck,  d.-v.,  -fing  (8).  uincho  (121). 
finco  (Gf.).  fing  (6,  17j.  vinkch  (2).  ags. 
finc  (U.  c).  hd.  buch-,  buch-,  hoch-  (45), 
buochs-  (93),  puch-  (75)  -vincke,  -finck, 
-ffing   (7).    gold  emmcr  (76.  cf.  prc). 

Prigens  [i.  insaniens  76)  erhaset  t 
zaghaft't  (i26).  Cf.  fi-ig-or  (142),  -us  (Pap.) 
i.  timor. 

*Priger  v.  Prigor. 

Prigere  pf.  -gui  hd.  friesen  (8,  10), 
ge-fr.  (66  &c.).  fryscn  (12,  77).  ge-  l  er- 
fr.  (9).  frießen  (68).  frissen  (21).  fresen 
(5).  vresen  (23).  A-rysen  (132).  ge-frieren 
(110,  134),  -fryren  (69).  kalden  (8,  19). 
er-k.  (9).  caelden  (11).  kalt  werden  (8b, 
4). erquicken  (re  co  5^).  frige-t  im  freuset 
(125).  -o  es  frewret  mich   (i35). 

Prigere  7;/.  -xi  bachen  (49).  b.  in 
der  pfannen  (68,  110).  backen  (10,  12, 
13).  b.  in  der  paunen  (132).  ro-  (8ab,  23, 
100),  roh-  (12),  roi-  (10,  13),  roe-  (5),  ro- 
(6\  rue-  i  ru-  (125),  rü-  (4),  re-  (49)  -sten. 
roschen  (7).  smelczen  (17).  broten  (8,  9). 

Prigescere ,  i  in  -  fr.  (75)  hd.  kalt, 
swartz  (ftb.  X  nigreseere)  werden.  an= 
heben  frisch  vnd  k.  zu  w.  (75).  v'-kalden 
(5  &c.),  -keldcn  (17),  -kolden  (23).  er- 
kalten (7),  -kelten  (6). 
*Prigia  v.  Prisia. 

Prigidare  hd.  kalt,  nd.  kolt  werden, 
hd.  machen,  kolden  maken  (22). 

*Prigidari-um ,  -a,  fridari-um  (121, 
Gf.),  -a  (Gf.),  frigdaria  (isib,  141,  Sm.  3, 
241;  auch  i.  craticula  141,  cf.  -ium  Gl. 
m.  3,  677)  {i.  herba  qd.  sc.  compo-dium 


FEI 


247 


76 ,  -situm  q.  v. ,  murium  i  salinum 
i3ib,  salina  Gf.,  acalentum,  elixapium 

&c.)  sulza  {sg.  pl.  121,  127,  i3i,  141,  Hpt. 
5,  198.  Gf.).  sultze  (8,  9,  Sum.).  solcze 
(19).  zulte  (11).  cump-ost  (6,  74,  76),  -est 
(22b),  -st  (23).  comp-ost  (7),  -est  (5), 
-pest  (18).  kumst  (22).  cunptpist  (49). 
cupest-  (3),  kompes-  (4),  gumpeß-,  var. 
gumpuß-  (75)  -kraut,  capp-uß  (7),  -es 
(21).  galreg  (6). 

Prigidarium  {balnei)  kielkessel  (91). 

=•  Prigidarius  kul-kamer,  -gaden  (74). 
Prigiditas  hd.  kalt-lieyd.  (19),   -heit 
(110),  -igkeit  (68);  kelde. 

*Prigidorium   {cf.  frixorium)   harst 

(Sum.). 

Prigidulus  kaltlecht  (126). 
Prigi-dus,  -tus  (q.  v.)  hd.  kalt.   nd. 
kolt,  kaelt  (11). 

*Prigilis  V.  Priuolus. 
*Prigilla  v.  Prigell-a,  -us. 
*Prigillus  {i.  aleum)   knoblach  (75). 
Prigio  eyn  barduerwercker  (132). 
*Prigitare    {i.  frigus  deducere)  kalt 
werden  (76). 

*Prigi-tus,    varr.   -dus  kalt    worden, 
tregfe,  fuler  (65). 

Prigium  i.  fixellium  (74);  litera  {st. 
mitra)  pontificalis  {7 g).  eyn  bischofF-haube 
(74),  -huot  0.  gestict  kleid  (110).  eyn 
bysschoffs  hoet  ofif  bestickt  cleyt   (132). 

Prig-or,  -er  (81  kelde  (19).  das  kalt 
{i.  febris  t  ira  110).  dat  kalde  (132).  zit- 
teruiige  (8,  9). 

Prigorosus  frostig  (8).  vrostick  (9). 
*Prigrellus  v.  Prigellus. 
*Prigulat  graculus  (123),   cf.  frigula 
genus  auis  (Pap.)? 

Prigus  (^.  coactio  hyemis  76)  hd.  nd. 
keld-e,  -en  (17).  keltin  (66,  68).  kelte 
(8b,  70,  134).  kelt  (7,  110).  kalt  (69,  133). 
nd.  calde  sbst.,  calt  adj.  (132) ;  caelde 
(11),  kulde  (23  &c.). 

Prigut-ire,  -are  (76),  firugutire  (147) 
(i.   subsan-nare   129,   -are  ig)  zitteren  t 
schnallen  vor  frost  (i28).  schaderende  of 
bevende    kald    lijden   (147).    von    kelte 
ruffen  (110).  van  keldcn  roefFen  (132). 
*Prinacapula  v.  Parmacopola. 
*Pringe  (apen,   merkatten)    die   ruw 
ind  vyltich  syn  (i47.  cms  sphinx?). 
*Fringell-a,  -us  &e.  v.  Prigellus. 
Pringillago    kohl-    l    spiegel-meise 
(Ki.).  plackaerd  (kü.). 

*Pringillo  vi  vtum   singen  als   eyn 
brachfogel  (14). 

*Fringuilla  v.  Prigellus. 
Pringul-are,   -ire    (147)  gabriarum 
vox  (Gl.  m.),  grabunorum  (i47). 

Pringultire  binken  o.  bellen  wie  ein 
fink;  zwitschern  &c.  (Ki.). 
*Prinilla  v.  Prigella. 
*Prinitare  der  heymken  {cicada  147). 
Printinnire  v.  Pritinnit. 
Priscus    groen;  vrisch,    varsch   als, 
vleiscli  (147). 

*Prisgone  ('.  ruscus)  hules  (i3i). 
Pris-ia,-ea, /frigia(6  :&c.)  hd.  Mesen 
(1),  frysen  (5b) ;  fr.-,  frisen-,  friesen-  (6), 
friese-  (10),  fryse-  (12),  frießen-  (17). 
fresen-  (5),  fries-  (132),  frieß-,  nd.  vresen-, 
vres-lant. 

Prisinga  {ciu.  in  bauaria)  freysiug(76)- 


248 


KKI 


Friskin-oum,  -ga  (of.  </.  Ol.  m.  ;J, 
•48(1  Hij.)  fri.-kiii  (iS7l.  frussing  (Of.). 

Friso,  freso  (■))  fid.  eyii  frit'S»^  frit>(J 
(f.8,    iio),    fiii'ÜloiKler    (,13J),    iViae    [b'*'), 
frt'ssf  (f)),  nd.  vri'se. 
■♦Priss-  c.  Frix-. 

♦Frissoriuiu  (.>.<.  foss.)  grabacheit  (7i). 
Prit  tias  grotzlc  (126). 
♦Fritamentuni  ro.r  mcndae  (l29)- 
Fritatus  c.  Fricatum. 
♦FriteUum  r.  Fractillvim. 
*Pritico   /   fruticem /«(70  ltuoIi   \^'i 
Of.  4,  ."ios). 

Fritilla  smaltzkucho  (i25). 
Fritillaria  lritillarii>l)luin  (Ki.). 
Pritillum  i\  Fractillum. 
Fritillus  briittspil  /  spil-brcntc  (i26 
nivi.  cf.  .Sm.  1,  2(;0.  <li('  proiit  o.  laret  o. 
pretsj)!!  i^'ti).  branck  t  tr/irbter  (112). 
Pritiluin  v.  Fractillum. 

Pri-,  frin-  (Gi.  m.)  -tinnit  hirundo 
{Hl,  \\T.),cicadayvi3,  iii,  Gl.  m.).fritinare 
l  ft-iuito  e>it  cWtarum  ( 76).  fi'ecinnant  i. 
aiies  cantant  (Pap.).fricinnireilercleynre 
vogloii  gohiyt  (it7).  fricvuni-re,  -are  i. 
hirundinare  &c.  (M8). 

Friui-  t  frigua-  (i26),  fribus-  (128) 
-culum   i^ff.  Gl.  111.  ;5,  683  &c.)   ein   spaii 
zwisfbon  zwcyen  ehcinenscben  (i26). 
*Friviito  i;.  Pritinnit. 

*Priuo  fieiu'-,  fref-,   frc-licher    t  \n= 

verminftigor  (6.')). 

*Friuolare  t'iouehi  (75). 
Priuolarius  spfugleki-cBmcr  (126). 

Priuole  freu-  (7  Mrg.,  7.5),  fref-  (8), 
frob-  (17)  -elicb. 

*Friuolentia  hd.  freuel  (7.5);  fr.-heit, 
-keit,  -icbkeit  iG),  nd.  -icheyt.  frefteb'ch- 
keit  (7).  fribulikeyt  (18.  cf.  sq.).  frefel- 
(5,  67),freyfel-(21)-heyt, -keit(67).frebel- 
keit  (1.52),  -luige  (17).  vnnicchtigkeit  t 
viibeqiieinlicheit  (08).  ydel-  l  onnutzlic- 
l  onbequeein-beit  (132).  hd.  mutwyllikeit. 

Pri-uolus, -bulus,  -fulus(18),  l  -gilis 
(7*i),  fruuolus  (1)  hd.  frauel  (1);  fre-fel, 
-iielle  (17),  -uelich  (8), -iieler, -beler  (123, 
152),  -fcler  (5,  67),  -ffeler  (7);  fribuler 
(18),  vnuutze.  nd.  vreuel;  v)i-nütte  (23), 
-iiuttick  (22).  on-nutz  (i32),  -nocz  (21). 
trugene  (100).  ydell  i  logenacbtich  (i32). 
lugenliafftig  (es),  nichtssolleud  (128). 
nitsollig  t  liederlich  i  nachgültig  (i26). 
finuula  alt.'i.  gebose  /Hpt.  h,  200).  fribvda 
i.  fictilia  (129).  frebula  irdinfaß  (74). 

Frixa,  frissa  (/.  carbonella  129) 
herst  (97).  eyn  crap  off  gebradeu  vleysch 
(132).  krapf  (68,  110).  braten  fleisch  (110). 
*Prixare,  frissare  (3)  hd.  nd._  ro-, 
roe-  (^,  13^2),  ro-  (G.  67,  i3-t),  ro-  (3), 
roi-  (7),  ru-  (19,  i)  -sten.  roschen  (68). 
roesteren  (11).  braten  (iio).  braden  (132). 
hd.  smeltzcn.  krischen  (5).  griechen  (1). 
grieben  (3). 

*Frix-,  friss-(76) -atura  (c/.  frixura) 
i.  actio  frigendi  &c.  (Gl.  m.);  co-  (Br.), 
coa-  (76)  -ctura. 

*Prixatura  fristung  dez  lebes  (18). 
*Frixella    (cf.    frigella,    artocreas) 
roffi-ol  (109,  110),  -oel  (i32). 

*Prixile  kuchlein  (74). 
*Prixi\im  v.  Prixum. 
*Prixor  ein  kuchenbccker  (10  &c.). 


FUG 

Prixori-um,  -a  («'.  patclla  23,  sartatfo 
Ol)  hd.  brat-,  brot-  (8,  9,  110),  brait- 
(132),  schini'ltz-  (7),  snialc-  (100),  rost- 
(7,  93),  rost-  (04,  Gf.)  -phanua  (of.), 
-plianne ,  -pfanne  ,  -paniie.  phaiiii-a 
(111,  (!f.),  -e  (3).  i)anne  (.''),  13)  vnder 
dem  braden  (13).  pan  (21).  roester(ll). 
rosch  (68).  r.-p<aiin  l  schart  (74).  hd. 
rost,  roste,  brade  ( li)).  tigel  (3,  4).  degel 
(5).  stampf  (9).  stamp  (8).  scharte  (f)  S:c. 
(•/■.  Sin.  3,  401).  sdiajie  (23,  109).  scrape 
(strapeV  22).  griupo  (Gf.).  grieffe  (17). 

*Prixorium  pratum  ( cf.  nebula) 
rest-wiß  (49). 

Prix-um,  -ivHn  (68)  chrose  (Sum.). 
gerost  t  gebr(>gelt  in  oleo  (65).  ein  gc- 
rost  <hng  o.  pfannen  kuoch  (110).  eyn 
roest  l  eyn  olich  kocych  off"  pannen: 
koich  (132).  ein  rosch  (68).  geroschet 
(6i).  ags.  afigen  (94,  i36). 

Prix-ura  t  -atura  {q.  cf.)  rostunge 
(S'^).  rostung  (G),  roistung  (7) ,  rustung 
(4),  kreysehunge  i5),  krisung  (21),  cris= 
singe  (23)  des  vleisches,  \Ieisch  (4), 
fleiße  (21),  vlesclies  (23).  sineltzung  (1). 
hd.  gerost  fleysch.  geroyste  fleysche 
(133).  gebraten  fleisch  0.  gerostet  (110). 
gcbraden  vleysch  vp  der  roester  (132). 
grybi'  {i.  cremium  iV'). 

Prixus,    frissus   (76)    hd.  ge-rostet 
G),  -rostet,  yai\  -rescht  (64),  -rost,  -roest 
76,   132),   -rost   (67,   134),   -royste   (l33), 
roistet  (7),  -roschet  («4,  68),    -krescliin 
(5b),   -kriset    (21),   nd.    -crisschet    (23), 
-cristet  (22),  -smcltzt  (."i,  3),  -grewbt  (3), 
-griebet    (1) ,    -gribet   (2).     Mxam    ca= 
craupta  (Sm.  2,  99). 
Proceus  v.  Frocus. 
*Froctuis  («.  vilis)  schnoed  ("o). 
Proe-us,  -um  {acc.  ?  i4i ),  -cus,  -tus 
(8,  11),   ferocum  (131^),    forcus   (cüph. 
tro-  i.  tunica  76)  roch  (104,   i4i).    roche 
(i3i*>).  rok  (8,9).  rock  (76).  rueck  (awi-s-.' 
11.  X  graculus). 
*Prodea  v.  Frodissa. 
*Frodes  (cf.  frodissa)  schowm,    iest 
(74). 
*Phrodilorum  v.  AfFodillus. 
*Frod-  (3,  9,  76),  frond-   (17),   frot- 
(8j  -issa,  frodea(74)  (i.  dea  amoris  76, 
maris  3,  74.  ex   spuma   maris  gr.   fro= 
des  q.  cf.  3,  frodos  76.  d.  i.    acppoöiTYj) 
gotinne  (8).  götin  der  lieb  (9).   eyn  go= 
din  der  liebe  (17).  gotiu  des  meres  (74). 
*Promilla  v.  Pornella. 
Frondator  \auis  (76,    129,  Gl.  m.  &c. 
cf.  spieus ;  illc  qui  colligit  frondes  &c. 
C6    &e.)   boemsnyder    (i32).  bäum-    (110, 
135),  bom-  (68)  -schnider,   -rauper    (135). 
loubare  (127).  estlauber  {qui  colligitfron- 
des    75).     speht    (121).    lopfroscn    (104). 
laupfros  (Gf.  2,  834). 

Fronde-re ,  -seere  hd.  law- ,  lau-, 
lou-ben ;  zwigen  (9),  esten,  broßen  l  knop- 
pen  (19).  spruten(ll,  132).  unt-spr.  (99). 
Af/.  bluwen,  pluwen  (68,  69),  blühen  (21), 
blugen  ader  grünen  CG),  bluen  (18,  66, 
70, 134),  bluen  (i5i),  blien  (13,  67).  plieen 
(76),  blohen  (5),  zwig-bl.  (5^).'  bloyen 
(23).  vlogen  (sic  22).  blumen  (12).  groyen 
(132).  grünen  (64,  iio). 

*Prond-es,  -is  (11,  17,  Sniri.),  -us  (8'') 
pl.  bletter  (G)  lovb  (Sum.).  louber  (100). 
löiber  (93).  telghe  (23  sg.f).  sg.  cn  tel= 
lige  (11).  ast  (G.  8'').  eyn  laup  (17). 


FRU 

Prondeus  loubiner  (i4i). 
Fondifer  bb^ttcrechtig  (i26). 

*Prondis  v.  Frondes. 

*Prondissa  v.  Frodissa. 
Prondosus  astalathi  (Gf.).  estig  (75^. 
loubuollrr  (i4i).  laiibechtig  (i2fi).  twi= 
ghich  (11).  vol  zwige  (8''),  oletter  (110), 
blacdcren  l  loeueren  (i32),  van  wueren 
(11.  8t.  wueren  V). 

Pronesis,  fronisis  (76)  {i.  prudentia 
110  &c.)  clugheyt  (9). 

Pronitus  v.  Pronus.  Frunicus. 
Prons,  g.  -tis,  fros  (13ü)  hd.  stir-en 
(4),  -n,  -ne,  -nen  (88).  stern  (21).  sternc 
(22'').  steyrn  (18).  gestirn,  g.  ain  haupt, 
vlg.  am  hirn  {i.  sineiput  75).  vor-houpt 
(77),  nd.  -honet,  -hoeff^t  (i32),  -hoft  (99). 
voerhoeft  (11).  vornhouet  (14).  tinno 
(104,  Gf.).  ags.  hleor  (94,  i36).  perfriciüt 
frontem  er  hat  sich  verschemt  (88). 

Frons  g.  -dis  laup  (10).  1.  gruu(12). 
loef(99).Äf/.  blat,  zwig,  zwick  (ö**),  zweyg, 
zweid  (1),  czway  (2).  ast  (64).  twich  l 
ast  t  telghe  (23).  zinck  (i33).  czecke 
(i52).  czelgc  (19).  czelch  (125).  tellige 
(109).  fr.  festiua  eine  meyge  (125). 

Frontale  {cf.  cattula)  sterntuech 
(125).  styrngeredt  {equi  111).  harbant  o. 
das  die  stiem  ziert  (88). 

*Pront-icella,  -enella  v.  Pontanella. 

Prontispicium    gybbel   (19).   geuel 

(11,  132).  gewelb  {sie  68).  vnderteyle  an 

gepewen  als  an  maurn  o.  vesten;  tynne; 

praitiime  o.  angesicht  der  stirn  (74). 

Frontosus  eyn  großstirniger  (110). 
qui  habet  magnam  frontem  eyn  groes 
voerhoufft  t  onschcmcl  (i32).  onscemel 
(11).  hd.  vn-schemiek  (19),  -schemig, 
-schämig  (68). 

*Frontulosus  cleyn-heubig  (19),  -hoef= 
dich  (11). 

*Fron-us,  -itus  (Br.)  weyser  (74).  wyse 
&c.  (147). 

*Pros  V.  Prons. 

*Protinella  v.  Pontanella. 

*Frotissa  v.  Frodissa. 

*Protista  v.  Porcista. 

*Frotonella  v.  Pontanella. 

*Pruanum  v.  Prugidemium. 

*Prueare  {st.  fruneare)  v.  Sandapila. 

*Pruetetum  v.  Pruteetum. 

*Fruc-,  fru-  (3)  -ticale  {i.  atriplex 
q.  V.)  melde  (5^,  23).  meld  (1).  mold  (3). 

*Fructicare  sproßlingwachsen  (74) . 

*Pructices  (i.  breues  arbores, aus  ft*uti= 
ces)  die  standen  (76). 

*Fructi-ferus,  -uorus  (21)  hd.  ff'ruht- 
(G),  frucht-,  frocht-  (5),  fruch-  (18),  fruc- 
(21)  -bar,  -ber  (G,  21,  4).  vruchtich  (23). 
vber  fruchtig  (1). 

Pruetificare  hd.  nd.  fruchtbar ,  hd. 
frochtbav,  fructber  (21),  fruchtber  (132) 
machen,   maken.   frucht  bringen  (8,  9). 

Fructifieari  {i.  cresci  76)  waßen  (8). 

Pruetificus  hd.  frucht-,  fruch-  (67) 
-bar.  vruclitber  (132). 

*Fructiuorus  v.  Pructiferus. 
*Fructum  {pro  fructus   Gl.  m. ;  hier 
X  frutex)  eyn  somei-lade  (17). 

Pructuosus  fruchtberck  (19).  vrocht= 
barich  (llj.  fruchsame  (77). 

Fructus  hd.  fruht  (G),  frucht,  fruct 
(21).   vrucht   (23).   vrocht   (11).   eyn   ert 


FRU 


FRU 


FUG 


249 


Wucher  (7).  obs  (93).  oves  (22^).  ouet 
(23).  geuicß  (126).  fr.  aromatici  wol 
riechend  frucht  (1). 

*Frudex  v.  Frutex. 
Frugalis,  fruotalis  (i4i,  Gf.)  ginus= 
ser  (141).  guiuzzer  (Gf.).  kd.  geim-sig  (8), 
-gik\9),  -cklich  (5),  -glich,  -ugliche  (i33). 
gruglich  {sie  21).  genüßlich  (6).  gheno- 
gich  (22),  -chlic  <,23).  bcderue  (99).  mes= 
sig  t  zj'ttig  (iio).  radich  i  sober  ^  mes= 
sich  i  profitelich  (i32).  milt  o.  mechtig 
{sie  68). 

Fruga-,  fragi-  {alph.  fruga-  i34) 
-Utas  genuße-  (8),  genugsam-  (9),  genugic- 
(4),  messi-  (iio),  myltig-  (68)  -keit.  vro^ 
megheit  (99).rad-  i  mayss-icheit(i32).  deß 
woUusts  abbrach  ^126). 

*Fruganum-  v.  Frugi-demium. 
Frug-es,  -e  (8j  [i.  bleda  i  annona 
1,  frumentum  23)  getraid  (1).  getrade 
(9).  hd.  nd.  körn,  coern  (11).  hd.  frucht, 
fruchte  (8).  ein  gewechß  on  eher  (64. 
c/.  frumentum).  prouande  (i32).  sangen 
(Fr.  2,    149«). 

*Frugesteca  v.  Frugiseea. 
Frugi  gebruchlich  (7  Mrg.).  mesig  o. 
genuclich  (8). 

••^Frugi  vb.  v.  Frui. 

=^Frugid-emiare,  -are  (68,  iio,  132) 
{i.  metere  75,  nach  vindemiare  gebildet; 
aus  erne  viessis  missverst.  spica  cf. 
aristari&c,  doch  nach  bm.  446  :  eru^am'^ 
mentum.  Tenne)  schniden  in  der  erne  (75). 
körn  snidcu  (6),  absniden  (17),  ablesen 
(iio),  ernen  (5,  22),  arnen  (^23),  eren  (1, 
17,  18),  ehern  (7,  66,  69,  70,  76,  iio,  133, 
151,  152),  ahern  (i34),  echeren  (68),  ahern 
(6").  körn  ofi'  aren  lesen  off  vergaderen 
(132). 

*Frugidemiator  {i.  messor)  schnit-er, 
var.  -ter  (75). 

*Frugi-,  frtii-,  fruganum-  (22)  -de= 
mium ,  frugiden-ium ,  -num  ( 7 1 )  («' . 
messis  t  abscisio  75 ,  spica  calami  76) 
schnit  in,  t  schnitz,  var.  schuit-heit  {aus 
schnit-zeit!),  der  erne  (75).  chorn-aren 
(1),  -ern  (7i).  korn-ern  (5  &c.),  -arn  (23), 
-ere  (17),  -eger  (7),  -eher  (66,  69,  70,  76, 
110,  i5i),  -aber  (67,  i33,  152),  -äher  (i34), 
-aer  (132),  -rede  (G).  korne-erne  (22), -ere 
(5*^).  ehern  l  ernd  (76). 

Frugifer  fruchtbar  (110  sim.). 

*Frugiliga  {i.  spermologus ,  auis) 
ruchen,  häher,  gorza  (112). 

*Frugisec-a,  t  -ator  (,125),  frugi-  t,9, 
76),  frugest-  (8)  -eea,  -a  (76)  mader 
^4,  74).  kornmeger  (125).  sniter  (9).  sneter 
(8).  heuer  (74). 

*Frugus  messink  {sie)  t  genugelich  t 
nucze  (,9).  ags.  uncystig  l  healful  (i3fi), 
heamol  (94). 

*Frugutire  v.  Frigutire. 
Frui,  bissw.  frugi,  ptc.  frui,  fruc-, 
fre-tus  hd.  nd.  anhangen  \,i.  adherere). 
bruken  (23).  brugen  (13).  hd.  ge-bru= 
eben,  -brauchen,  nießen  (6,  iiü,  126). 
ge  n.  (7),  -nißin  [ip).  nuczczen  {i.  vesci 
4).  geleben  (126).  fruitur  (?)  gelustiget 

(25). 

*Fruibilis  bruchsam  (75). 
*Fruibilitas  bruchsarakeit  (75). 
*Fruieior     i.    frutices     emittere     vß 
sprißen  (17). 
*Fruidemiuin  r.  Frugidemium. 


*Fruinuin  v.  Frunium. 

*Fruitio  bruchung  (75). 

*Fruloiiiuin  v.  Frunium. 
Frumare  f.  Frumitare. 
Frumen  {cf.  rumen)  slunt  (8,  9,  741. 
Schlund  o.  eintruck  (76).  schlunt  t  m= 
druck  (75).  der  schluck  (i35).  kele  (8). 
vber-k.  (9).  eyn  gum  (21).  gurgel,  intruck 
(74).  das  gurgele  (i26,  135).  ucco  (,,huch 
ags.  huf'  i36^).  eyn  stratte  (132). 

*Frumen  {abl.  frumine,  cf.  frunicus 
sim.')  V.  Infrunitus. 

Frumentare,  -ri  (125,  147)  getreyde 
samraen  (8),  samen  (9).  körne  s.  (17). 
tervve  of  weyt  versamenen(i47).  vßtzyhn 
na  futter  (125). 

*Frumentaria  sehopffwurtz  (74). 
Frumentarius  körn  schrib^r  (125). 
*Frumen-,  tri-tieeus  terwych,\veytich 

(147). 

Frument-,  tritic-osus  vol  terwen  of 
weyts  (i4V). 

Frumentum  hd.  nd.  körn,  alles  eher 
gewechß  (64).  sehertrayd  (iii).  hd.  ge= 
treyd,  frucht.  wej'tz  (110).  weyß  (65, 
68).  waiß  (76).  weytze  (132).  weyt,  broit 
coern  (147)  terwe  (io9,  132,  147).  tarwe 
(99).   dinckel  (65). 

*Fruminare  schlnntatzen  (75). 
*Fruminere  (?  cf.  frunire)  gerben  (3). 
*Frum-itare  f  -are  {i.f ödere  75.  Gl.  m.) 
graben  (75.  X  gerben?). 

*Fruinitor  ii.  f  ossär  sim.)  graber  (75). 
*Frumium  v.  Frunium. 
*Fruncare  (nasum  Br.  (/.  frz.  froncer 
&e.  Dz.  wtb.  156)  v.  Sandapila. 
Fruncatio  {cf.  pro.)  v.  Sanna. 
Fruniare  gerben  (75). 
*Frunlator  v.  Frunitor. 
*Fruni-cus  (76),    -tus,  fronitus  (Br.) 
{i.  sapiens,  cf.  fronus)  weiß  (76).  weyse 
(9).  wyse  (8). 

Frunire  ii.  fruinum  conuicio  sie  76) 
hd.  gerben,  lowen  (8),  lohen  (17).  lohe 
t  loe  machen  (74).  beyßen  (19). 

Fruni-tor,  t  -ator  ( 75  )   gerber  (91 
leder-g.  (76).  rot-g.  t  loer  (75). 
Frunitus  gegerbet  (9). 
*Frunitus  v.  Frunicus. 
Fru-nium,  t  -nvim  1^75),  -mium  (74), 
-lonium  (75,  76 1,  -inum  (J.je)  lov-  (93), 
loe-  (74)  -rinde,  lowe  (12i.  lowe  (7).  lohe 
(17).    loe   (8,  9,  74,  75)    als   die  ledrer 
haben  (75),  von  rinden  o.  basten  gesoten 
(74).   lüh   (4).   ain   laesch   (frunium  e. 
allutum  76).  beyßen  beyß  (19). 
*Fruotalis  v.  Frugalis. 
*Fruriasis    {aus  Phthiriasis?)    der 
luyse  en  groten  hoip  (147). 
*Frussar  gurlät  (121). 
Frustare  stuck  macken(75V  zerteylen 

(64). 

Frustatim  stuckigk  (75). 

*Frustibula   (cf.  fusti-,  fundi-bula) 
slenckir  (9). 

Frustr-a,  -um  (76)  hd.  vmb  sust,  -sost 

(7),     -SUnst     (68,    69,     176,     110,     134),     -Suß 

(ö).   vmme   sus    l   vorgheues    (231   vme 
sust  t  eytil  (9).  vergebe-n  (21,   uo),  -ns 

(68,     133)"^,    -nß    (69,    70),    -S    (66,    67,    15l), 

-ß  (152).   ZU  virgebeniß  (19).  teuergeeffs 
(11).  vergeffs  (132).  vnnucze  (8,  4). 
*Frustra  v.  Flustra. 


DiEFF\BACH   Glossarium 


Fru-,  fu-  (8)  -strare  zu  nicht  ma^ 
chin  (8,  9,  76).  betri-egin  (8),  -gen  (9). 
verspajtigen  (i26). 

*Frustrum  v.  Frust-ra,  -um. 

*Frustrum  geruste  {nauis  9).  geroste 
(8). 

*Frustrus  a  um  idel  (8^>). 
Frustulum  stucklin  (110). 
Frust-um,  -rum,  i  faustum  {i.  spelta 
74)  hd.  nd.  Stucke,  hd.  stuke  (9),  stuck, 
stuck  (6),  sticke,  ein  teyl  von  einem 
holtz;  spelter  o.  spreyssel ;  frustum 
Wassers    bewegung    (74.    X  flustrvim). 

*Frutare  [ef  sq.,  fucare)  smicken  (3). 

*Frutatus  {cf.  fucatus)  geschmjTigt 
(■t)- 

Frutec-,  fructe-  t  fnite-  (74)  -tum 
rispe  (5).  risp  t  zwyg;  Mrg.  summerlade 
(7).  rispe-Ue  (8'^),  -ken  (23).  rcspelle  (loe). 
ripc  (22V  rippe  (Vocc.  ex  quo),  ripp  (134). 
eyn  riselin  (6).  eyn  suyrlandt  dair  ryet 
weyst  (132).  ein  land  (68),  sure  1.  (no) 
da  riet  wechst.  stand-  (9),  stud-  (8), 
crud-  (8,  9),  gestreuch-  (74)  -ech,  -echt 
(8).  stawdenge wechst,  hufft,  hurst  (74). 
studengewechse  (93V  gestcud  (i26).  eyn 
zyle  (18).  ghelouwede  (11). 

*Fruteria  ( cf.  prc. )  rispeken  ader 
rys  (109). 

Fru-tex,  -dex  (ö^»)  hd.  ein  summer- 
lathe  (3),  -lat  (7,  8,' 110),  -latt,  -lade, 
-zwig  (6).  sommer-latte  (5, 4),  -lad  (21).  en 
somer  telge  (23).  hd.  eyn  sproße,  sprusse 
{b^),  sproz  (2).  sprute  (23,  109).  eyn 
spruyt  off  eyn  vyschschoet  off  telghen 
(132).  Sprößling  (74).  proß  (1).  schoß 
(110).  scheßling  t  zwyg  (88").  hd.  stude, 
Staude  (9,  75),  tude  [sie  12).  kymme  (77). 
ge-struß,  var.  -streüß  von  holtz,  hecken 
(75).  ein  nide-r  (64,  123),  -rer  (88)  btuun. 

*Fruticale  v.  Fruetieale. 

*Frutil-ium,  -lum  v.  Fraetillum. 

*Fruuolus  V.  Friuolus. 
Phthiriasis  ( morbus )    leußwe   (  88 ). 
lausigkait  (9i). 

Phthisis,  ptisis  (88)  die  derre  (91). 
lungensitii  (49V  geschwer  0.   fluß  (ss). 

*Fuca  (<■■.  recümitus;  anders  oi.  m., 
Ki.),  i  fucum  (75)  geschmu-gt,  var.  -ckt 
mit  vßwcudiger  zier  der  färbe  (75).  ge= 
ferbethar  (74). 

*Fuca  V.  Furea. 

*Fuca  (j.  diplois)  vuyck,  eyn  wijd 
cleyt  (147). 

*Fu-  (3,  9,  4),  ful-  (76)  -ealium,  fusca- 
lium  /  -rium  (4,  75  &c.  q.  v.),  fuga= 
lium  (75)  swertze  (3,  4,  75),  swercz  (9), 
schwertz  (76)  der  schuster  (75). 

Fucare,  futare  hd.  nd.  smu-,  hd.  smy- 
(10),  sma-  (18),  schmyn-  (4)  -cken.  hd. 
zeren,  gern  (sie  18).  tziren  (23).  firmßen 
(10).  verbiu  (8,  9).  ferben  (64).  anstrei= 
eben  färbe  als  die  wei-,  varr.  wy-,  we- 
her thun  l  pestreichen  vnder  dem  an= 
gesiebt  (75).  wvß  (uo),  blanck  (68,  132) 
machen,  blancketten;  mit  blanckette 
bestrikeu  (lOs).  priinseln  (1.  eher:  braun, 
als  mit  Sm.  1,  264  zu  brennen  ;  indessen 
vgl.  brfmsen  bm.  268). 

Fucatus  gesmucket  {pietura  &e.  5). 
kiuarita  (-ta  127I.  be-trogen  (8,  -drogen 

(17). 

*Fuceardus,  fuggerus  (e.  mon-  t 
pant-opola)  focker  (kü.  cf.  Sm.  1,  iicsq.). 

32 


250 


FUG 


*Puo-.  fii-cimen  v.  Pulcimen. 

*Pii-,  fus-,  tilph.  fti-  (  Voic.  ox  quo) 
-ciiin  {xt.  olTicina  Ol.  m.,  hier  st.  ftis- 
cma,  (iiifi  (jleichwol  ühciuill  nochmals 
an  nciner  alph.  Stelle  ijlossicrl  ist)  hd. 
crmu'l,  krowol,  krcwl  (7o),  krul  (i34) 
o.  hack,  liork  i6!),  7o),  back  {ific  151 ). 
kiowt'l  (23).  kruwcl  (22).  ain  korell  (76). 
kraithd  yb).  knik  ((5).  krapli  (7). 

*Pucire  c.  Putire,  Pulcire. 
Fucosus  wyß(iio).  blancachtich  (es, 

♦Pucuin  c.  Puca. 

Pucus,  futus  (8),  fugus  (loo)  {i. 
aniimd;  color,  stybium;  rf.fuca,)  hd.  oyn 
suiviickol  (17  &c.),  .smickungc  (5),  ou 
sinik  (23)  i  hd.  eyn  hommel,  luimmcl  (5), 
nd.  cu  liouiel.  vlige  l  huinel  l  crt 
veyii  (.s*.  bcyiiW  ligi'udc  varb  i  sniickc  l 
treuge  (^'.D.  groU  tligo  o.  ort  bcne  fucus; 
bygiiide  [st.  lyg.)  tarbc  futus  (8).  gi-oü 
fliege  0.  ert  bere  {siel  17).  hchrbcnc 
(i25).  treno  (I2i  sim.).  trene  (loo,  lOi). 
treu  (9.5).  trän  (i28).  ti'icn  (74).  alts.  drani 
(fuci  de  mulo,  vespae  de  asino  ii8).  dreno 
(127).  hd.  nd.  huinnielc.  hd.  hoin-,  Im-, 
selten  lium-,  nd.  lio-mel.  ein  bluniel  {>>ic 
6).  wcsp-e  (110,  132),  -ol  (7).  wcfftz  (C8). 
horu  neßel  (?'.  apis  18).  voriiiße  (,/.  color 
10).  fyrniß  (12).  verniß  (49).  anstrich 
f  91).  frawn  salben  do  mit  si  sich  daderen 
(1.  nd.  i.  q.  oberd.  kledeln  Sm.  2,  3,53). 
soet  (90.  (/•  fuligo). 

*rudalberane  t  valeriane  buckes= 
bart  (47). 

*Fudir,  fedir  (104)  [i.  culter  exente^ 
rarius  i3i'',  endire  of.  B,  .54.5  i.q.  andena 

?'.f. ;  c/.  schuvfeiyen  S111.3,  399)  .scurfisarn 
laii»,  141,  Gl.),  scurphiuv  (Gf. /.  c).  scurf 
fuir  (104). 

*Pvii"el  V.  Fulualabia. 
Pufurio  V.  Furfarius. 
Puga  hd.  nd.  fluch-t,  -te  (i33,  152),  -e 
(17).  flodit  (5).  floch  (21). 

Puga  daemonum  v.  Perforata. 
*Pugalium  v.  Fucalium. 

Pugare,  fvmgare  (i34)  hd.  nd.  vlu-, 
fu-  (18),  fo-(5'^)  -ehtigen  t  iagen.  ffluhtig 
machen  (6).  Hewhen  (9).  flehen  (21).  fliegen 
(i.  fugere  7,  133).  hd.  gagen,  yaen  (13), 
jachen  (2),  iechen  (ü4i,  ieuchen  t  weg 
treiben  (75).  vß  triben  (110). 
*Fugas  flucht  (7). 
PugaxAf/.fln-,  flo-(21),  fu-(18)  -chtig. 
nd.  vluclitich.  dick-wil  vi.  (i32),  -vil 
fluchtig  (110).  flieher  (7.5).  ring  (i26). 
iagende  (11).  jaghende  (19). 

*rugens  (equus)  lewffer  (9). 
Pugere   hd.  fliehen,   flyhen  ri2,   66), 
fliegen  (10,  133),  äff"  flegen  1 51^).  flien  (13, 
14).  vlyen  (132).  vlien  (11).  vlen  (23). 
*Fuggerus  v.  Puccardvis. 
Pugiens  fluciitig  (5). 
*Pugigo   (<^(?M  fuligo?)   wasserrauch 

*Pugilla  eyn  fyge   (19).  vigen  boem 

Fugillare  feuer  schlagen,  auß-slahen 
(74),  -schlahen  (70).  fuer  schlachen  (68). 
vuyr  (132,  147),  wer-  (11)  -slaen. 

Fugillatores  schade  of  scheine  der 
duvle  dye  vuyr  niakcn  (i47). 

Pugillus,  f  fung-illus, -\ilus(76)fuer- 
fur-   (67),  fuir-  (76),   für-  (es)   hd.  -yseu. 


FUL 

-atahel  (67,  110),  -staol  (U,  19),  -stayle- 
(133).  hd.  eyn  feur-,  fewc-r-eyseii  fAre 
ißen   (5).   eyn  stael  yser  (132). 

Pugitiuus  hd.  fluchtig,  flAhtig  (6). 
nd.  vhiclitich. 

*Pugitus  s.  vlocht  (11).  flucht;  adj. 
fluciitirk  (19). 

*Pugu8  V.  Muncus.  Pague.  Pucus. 

*Pula  (/.  custodia  76.  aus  V>'jXri)  hüte 
(8j.  Imt  (9). 

*Pul-amen,  -ciinentum,  -tura,  -trum 

pettgetzierde  (74). 

*Pulaso-n,  -r  (9)  {{.  custodiens  76. 
aus  cpuXotaatov)  huter  (8j.  hutter  (9). 

*Pulbor  {altdeutsch?}   all  echte  socn 

(117). 

*Pule£tiium  v.  Pucalium. 

*Pulcedo  {i.  palor,  candor,  radius) 
glautz  (75). 

Pul-,  fuc-(76),  fu-eimen,  fulcimen= 
tum,  fulsimen  (11)  {cf.  fulamen)  hd. 
nd.  bevest-unge,  -inge,  -euunge  (17),  hd. 
-igunge,  festunge.  vestingen  (13).  bestet-, 
bestat-  (134)  -unge  (3,  4,  75),  -igung  (68, 
6!i,  134).  czerung  (19).  sier-  (11),  tzyr-  i 
ondersetz-  (132)  -inge.  fulinnnt  (es). 

Pul-,  fui'-  {aljjh.  ful-  134),  fu-cire, 
fulsire,  fustire  (74)  vestighen  (23).  bc-, 
ge-  (76)  hd.  -festigen,  -festen  (17,  22). 
vnder-,  vnter-  (66  &c.),  onder-  (132)  hd. 
-setzen,  -siezen  (21),  7id.  -zetten,  -slcuren 
(iio),  -steyren  (iio'"),-stiren  (iio*>),  -sturen 
(65,  88),  -schrägen  l  -staen  ( 132),  -steen 
(110),  -spreissen  (76),  -stutzen  t  stifeln 
(74),  -stiveln  (Ob.  I809.  cf.  Goth.  wtb.  2, 
337).  steueln  l  zieren  l  warnin  (8).  arsti= 
fulen  (Gf.).  be-statten,  var.  -steten  mit 
vndersetzen  (70).  cziren  (9,  132).  czeren 
(17),  ziern  (74)  i  smucken.  sieren  (11). 
vmb  dim  (5  sim.).  vmme-setten  t  -don 
(22).  ofi'  spynelu  (12).  spriuzan  (Gf. ). 
spry-,    sprei-sseu,  vffenthalten,  vestigeu 

(88). 

Pul-citus,  -cius  (9),  -tusge-warnt  (8), 
-want  (9),  -czeret  (19),  -siert  (11), -ziert 
iio),-tzijrt  (132).  vuder-setzet  (68), -satzt 
110).  onder-stat  l  -stechen  (i32). 

Pul-cra,  -tra,  futria  (76)  })l.  bistel 
(77).  dy  schrägen  (12.'>).  penchi ;  .spriuza 
(Gf.). 

*rul-crare,  -erari, -trare  tzyren(17). 
bette,  beddc  (i32)  tz.  (9,  132),  zieren 
(8).  be-zieren,  -decken  (110).  schrägen 
onder  bedde  machen  (132,  shn.  68).  sie= 
ren  (11). 

Pul-erum,  -trum,  falcuin(i3irt,  fut- 
rium  (76)  I  /.  culcitra  75  ;  fulamen  q. 
V.  74,  ornamentum  l  pes  l  sponda  lecti 
sim.)  fulcrum  liniberga  l  S])riuzzida 
(117.  vf.  Gf.  6,  401).  pett-  (74,  75),  bedt- 
staffel  (75,  91),  -stoll  (126),  -stol  (74). 
betstoU,  tischstollen  0.  fuss,  helg.  bed= 
schrägen,  tafelschrage  (11 6).spanpeth  (111 
sim.).  fedarpete  (fulehro,  fuleimento 
Gf.  3,  50).  staaglen  (116,  126).  kolter 
(8'^).  geferbte  deck  o.  kotz  (10,  filt^ 
rum  75a).  fu-,  fo-  (8),  (x  fi-)  -Itrum 
eyn  bedde  cieyt  of  schräge  van  b. ; 
eyn  bedstafi"  (132).  eyn  betkleid  0.  zierd 
als  kutter,  varr.  gutter,  golter  (iio). 
bette  czirunge  (9).  bet-fuß  (fu.  8),  -stat 
(iiol.  i.  reclinatorium  iiuck-,  lotter- 
bethlin;  g^'tsch-,  var.  gütsch-lin  (64). 
gezirt  bette  (8,  9).  herintuoch  (93).  vilt 


FUL 

(23).  voder  (11).  fuoder  (19).  fueter  [cultri 
1).  stul   l   vaistul    (130.   cf.   faltilones). 

*Pulex  V.  Piüica. 

*Pulfu  r.  Pulualabia. 

*Pulfur  r.  Purfures. 

*Fulga  V.  Vulgago. 
Pulgere  hd.  nd.    schinen.  hd.  schey= 
iicii,    .•<cliyen    (13).    l)linv(>n    (19).    bluycn 
(11). 

Fulget-rum,  -um,  l  -ra  t  fulgens 
ethra(74)  (fehlt  in  den  Hss.)  hd.  scheyn, 
sclu'ync.  schiju  (132  &c.).  bligs  (135). 
blitzig  (126).  wetter-leich  (126),  -laich 
(112),  -leucht  (128,  135).  nl.  wederlic'.it 
(116).   doiirackst  i74). 

*Pulgi-ditas  {i.  claritas  76),  i.  q.  -tas 
(66  &c.).  schin  (7). 

Pulgidus  hd.  nd.  schin-ende,  -lieh 
(110, 1.12),  -bar(6),  äc?. -ig. schy inende  (21). 
sclieini-ger  (74),  -g  (i34j.  blickende  (-da 
8>').  bluciide  (19). 

*Pulgigula  anas  meissn.  rusgen  (uo). 

*Pulgina  V.  Fulgio. 

*Fulginare  (i.  fulminare)  hd.  blicken 

(Mss.  moK.).  bligzeii  (()). 

*Pulginare  v.  Puliginare, 

*Pulginarius  (st.  fulin.)  i.  cocus  ain 
koch  (76). 

*Pulginius  V.  Puliginosus. 

*Pulgino  V.  Pulgio. 

"^Pulginosus  V.  Puliginosus. 

*Pulgio,  f/.  -onis  {i.  putredo;  c/ fuligo) 
roost  (11).  fulia  t  (-)  liga  t  fulgino  (a 
fulgo)  i.  herbat  putredo  fumi  sc.  nigredo 
&c.  y-,{\). 

*Pulgitas  V.  Pulgiditas. 

*Pulgitiuus  scheiniger  (74). 

*Pulgo  V.  Fuligo. 

Fulgor  i.  splcndor;  fulgur  l  fulmen 
64,  fulg''a  8)  hd.  nd.  schin.  czyerheyd 
(19).  blueynge  (11).  blick  (8).  blig  (8^). 
blixen  (3).  wetter  glast  o.  schlag  (64). 

*Fulg-iu',  -or  [i.  coruscatio,  casma, 
eelifulmen  70  sim.)  hjraelicz  (1).  hym- 
lycz  (3).  himlischer  blicken  (75).  blicke 
ader  weder  liecht  (17).  Ad.  blick,  blick-en, 
-ung  (7).  bligze  6).  blichze  (95).  blixene 
(11).  blisme  (23).  blitz-ge  (93).  -g  (128). 
blitz  vnd  tonder  (126).  donrstrale  (95). 
wetter  glast  0.  schlag  (64).  fulgur  schin 
(7,  2.5).  scheyn  (4).  fulgura  blitzen  (9). 
blick  (8). 

Fulgurare  (i.  fulgere,  fulminare, 
choruscare)  hymlitzen  (1.  cf.  ^^rc,  .Stiel er 

661.    Fr.    1,   403'   Sm.    2,   197    cf.    531  ).     hy= 

melbliczen(7.5).Äd.  blitz-gen  (67,  76, 135), 
-en.  pleckitcen  (9).  bliesen  (99).  blixe-men 
(132),  -nen  (11).  blismen  (23).  wetter- 
laicneu  (76),  -leichen  (126,  Fris.),  -leuchten 
(135).  putzen  (68).  plixen  (110).  blig-tzen 
(152),. -zen  (133).  scheinen  (64). 
*Ful-ia  V.  -gio,  -igo,   -lo. 

Ful-ica,  -ice  (II8),  -ix  (88,  94,  H7, 
125,  136,  Sm.),  -ex  (125).  folice  {auis 
marina  i4i),  falica  (147)  (^■.  speralus  5'') 
peli-cha  (Sm.  1,  170),  -cza  (in),  beleb 
(140).  belh-  (126),  bollh-  f  belch-  (140) 
-ine  (126).  bellhenn  sim.  (Fr.  1,  80.  bm. 
102).  bolhennen  (Fris.).  pelgrim  (23).  hor= 
bollern  l  .swartzducher  (i.  larus  125). 
schwartztaucher,  zapp,  bleß,  blessing 
(140).  anitchunne  (104,  sim.  Gf.  4,  44^1). 
merefogil  (Gf ).  meridier  (H8).  hd.  mor- 
(91),  hör-  (93,  95,  100,  Gf.),  har-  (75),  her- 


FUL 

(64,  88),  hale-,  hal-  (5^),  hd.  nd.  (u?) 
hagel-,  nd.  hael-  (i07,  i32),  sehne-  (v4) 
-gans.  scharb  (9i).  blaefuß  (10).  wede= 
hoppe  (3).  widhopfife  (75).  wide  hop  (4). 
ags.  gano-t  (136),  -d  (94);  dop-  (i36), 
dup-  (94)  -aenid. 

*Fulicus  glantz  ender  (7)  st.  fuluus 
glantzcnder. 

*Fuligena  v.  Fulina. 

*Fuligenare  v.  Fuliginare. 

*Fuligenarius  v.  Coquinarius. 
Pvili-,   ful-   (11)    -ginare,    -genare 
(75  var.)  ruißin  (19).  roesten  (11).  remig 
machen,  rem-,  ram-,  ritss-igen  t  swei'tzen 
(75).  rnossig  machen  (fi4). 

Fuligin-eus,  -osus,  fulgin-ius?  -osus 
(11),  fuligenus  {i.  fumigosus  ir>)  rauchig 
(75).  rouchig  {sc.  niger  tg).  rußerick  (19). 
ruestich  (11).  russig  (75). 

Fuligo  ( i.  nigredo  ab  igne) ,  fulgo 
(23),  fulgio'&c.  {q.  V.),  fuli-a  (tg),  -um 
(75)  ruost  (93.  wett.  rüst  m.).  ruoß  (68, 
76,  110,  i4i).  ruß  (G,  G7).  rucß  (66,  70, 
132,  151).  ruz  (9).  ruße  (12).  russe  (152). 
ruß  (5'',  17,  4,  75,  134).  ruß  (7).  rus  (95). 
rus  0.  rauch  (1).  ruiß  (69).  ruyße  (i33). 
riis  (8).  roße  (18  &c.).  royß  (.o).  alts.  hrot 
(Hpt.  5,  200).  rote  (8^).  rot  (23).  roet  (22i>). 
soet  (99,   108). 

Fuli-na,  i  -gena  (74,  75)  kuch-i  (93), 
-e  (9),  -en  (74,  75).  kochin  (8). 
Fulinarius  ein  koch  (132  &c.). 

*Fuli-num,  -um  (74)  swartzer,  rot 
(74).  i.  rubeum,  nigrum,  montosum  (76), 
cf.  fulua  i.  rubea,  flaua,  munda  (Pap.). 

*Fuli-um  f.  -go,  -num. 
Fulix  i'.  Fulica. 

*Fulla  {i.  herba  fuUonum  t  sandix 
74,  herba  ex  qua  colorantur  blauii  l  san= 
dix  75,  h.  cum  qua  sol  agit  [st.  solent] 
colorare  iiannos  4;  cf.  fulia  herba  0.  v. 
fulglo;  fullanum  i.  h.  ad  lauandos  sor= 
des  £&('.  70 ;  fullo,  fullonum  s.  u.)  rüte 
(4).  weidt  (75).  waydt  do  mit  man  die 
tuch  ferbet;  schai'-t,  -lay  (74). 

FuUare  vollen,  onder  water  stecken 

(147). 

*Fullis  V.  FoUis. 

Fullo,  foUo  {q.  V.),  fulo  (19)  woll 
pogen  (1,  74.  i.  q.  pertica  fullonis   75. 

cf.  BM.  1,  179).  cyn  wollen- (.0,  7),  wllen- 
(23),  woln-  (17),  wol-  (21)  -bogen,  -böge 
(5,  17).  hd.  wal-,  walg-  (i33),  wäl-  (7), 
wel-ker.  walger  (i52),  ein,  en  alt-  (9,  2), 
wUen-  (23),  bot-  (22)  -welker,  -wärcker 
(2).  der  duch  walkt  (7  Mrg.).  weckener 
(19).  wescher  (7).  wescherin  (25).  weski 
i  lauentari  (141,  aus  fullo  i.  lauanda^ 
rius  Br.  cf.  Gf.  1,  1081).  lad- (lav-)  entere 
(Sum.).  vulre  i  hoet  (11).  volre  (106,  132, 
147).  vUer  (8'').  vulerde  (8).  weber  (74). 
gewant-Av.  (76),  -snijder  (8),  -Schneider 
(2,  76).  schlachtgwauder  (91).  wolnschla= 
her  (75).  wollen-  (10),  wllen-  (13)  -sleger. 
ferber  (17,  2,  74).  vorher  (3).  virnbuezzer 
(93).  knapp  (112).  tncher  (88). 

*Fullo  [herba,  cf.  fuU-a,  -onum)  kart 

(17). 

*Fullo  {cf.  follus)  dore  {i.  stutus  sie 
17).  tore  (9). 

*Fullonia  knappenstube  (112). 

*Fullonum  {herba,  aus  cardo  f.  sim.) 
borich  (23).  fullanumi  est  herba  ad  lauan^ 
das  sordes  &c.  (76). 


FUM 

Fulmen  hd.  nd.  doner  - ,  donner-, 
donre-  (132),  hd.  tunre-  (6),  tonner-  (7), 
tonr-  (93),  dunner-,  donder-  (70,  110, 
134)  hd.  -slag,  -schlag,  nd.  -slach.  don= 
ner  axt  (74).  straal  (109,  /.  i26,  Fris.). 
straalstein  (i26).  blix  (110).  blix-em  (132), 
-ene  (11),  -en  (68).  blics-en  (99),  -me  (22). 
bisme  {sie  23).  blicke  (19).  blick  (77). 
blyg  (152).  blitzen  (.5).  hd.  blitz,  hagel 
schoß  (76).  wolmen  t  volgor  blicgk  {b'^). 
Fulminare  {i.  fulgurare  q.  v.)  donern 
(9).  blitze  (8b).  schinen;  uß  geben  (17). 
impers.  es  schlecht  (135). 

*Fulnus  V.  Fuluus. 

*Fulo  V.  Fullo. 

*Fulosa  {herba)  sprinze  (104). 

*Fulsi-men,  -re  v.  Fulei-men,  -re. 

*Fulsuleserach  v.  Fulvalabia. 
Fultr-  V.  Fulcr-. 

Fultura  {cf.  fulamen)  vf-  (9,  17), 
off-  (8)  -halduiige. 

Fultus  V.  Fulcitus. 

*Fulua  {cf.  fulinum,   fuluus)  blaüg 
(19).  blanck  (11). 

*Fulva-  (85),  fulfu-  (47)  -labla  {aus 
arab.  fu-,  fi-lfel  /j/per  143  -f-  alba?)  i. 
piper  album  \  n ).  wit  fesser  \sic  85). 
fufel  i.  piper  nigrum ;  felfulesbet  lant- 
(.s-^.  lanc-)  -peper  (47).  fulphor  swart^ 
peper  (85).  fil-,  fu-,  fau-fel  i.  areca 
(143).  fulfu  (^■.  p.  a.  j  wizphephir;  f. 
lesiat  swuzpeffer  (  Sum.  v ).  fulsulese^ 
räch  /.  melanopiper  swartzer  pfeffcr  (74). 
Fuluedobrannhait  ('O.hd.nd.  glantz- 
ung,  -iiige,  -halt  (1),  -ekeit  (ö**). 

Fulue-re,  -scere,  foluere  (8)  hd.  rot, 
brun  (49),  braun  (76)  werden. 

*Fulum  V.  Fuluus. 

*Fuluor  schyne  (12). 

*Ffalus  V.  Follus. 
Ful-uus,  -nus  (69,  134.  alph.  öfters), 
-uum  (lio),  -um  (8,  9,  121),  -win  (100), 
-va  (q.  f.)  hd.  glanez.  glantz-e  (17),  -ig 
(1,  75),  -ende  (5).  -ede  (23),  -it  alzo  golt 
(5'').  glinzede  (22).  bruyn  roet  (i32). 
brunrot  (68,  iio).  goltvar  (loo).  rot  (8,  9). 
gult-  (G5  Mrg.).  rotgeel  f  golt-,  leber-, 
meßing-  (111)  -färb,  rotez  t  elewez  t 
prunez  (120  sim.).  schinberlich  (7). 

Fuma,  l  funa  (Gl.  m.)  i.  terra  (76); 
rheda  minor  (Gl.  m  ).  C/.  funda  vnapars 
maris  (Pap.)? 

*Fuma  rauch-hoyl  t  loch  (19).  roeck 
hol  (11). 

*Fumale    v.     Funale.     Fumarium. 
Fumigale. 

Fum-are,  -ere  hd.  rau-,  reu-,  roe- 
(76),  ro-  (6),  rie- (68,  110),  ro-  (i32)  -chen. 
nd.  roken. 

Fumaria  v.  Fumiterra. 
Fum-arium,  -arius,  a  {q.  v.),  l  -ale 
(9),  t  -igale  {\'),t  -iciosum  (7."0  (2.epicau- 
terium,  -sterium,  caminusj  hd.  rauch-, 
rouch-,  rouc-  (looi,  roch-  (6),  roch-  (13, 
49,  76),  nd.  roc-  (23),  rock-  (22),  roec- 
(99).  rouc-  (loo)  -hus,  -hauße  (74),  -hole 
(10),  -hol  (22),  hd.  -loch,  -gat  {9S),  -vanckch 
(1),  -fang  l  -roren  (75).  chemi  (95).  kempt 
(75).  kemmat  (76).  kämet  (67).  hd.  schorn-, 
schor-  (70)  -steyn.  fewer  hut  (4). 

*Fumerale  i.  fumi  aptum  (76). 

"•"Fumerare  rauch  machen  (14). 
Fum-ere  v.  -are,  -eseere. 

*Fumerus  v.  Funereus. 


FUN 


251 


Fum-escere,  t  -ere  (66  &c.),  -igare 
(1)  hd.  nd.  beginnen,  gegynn  (18),  begern 
(6),  anfahen  (110,  134)  hd.  zu  rauchen 
sim.,  zu  riechen  (6,  68,  110),  tzo  rochen 
(132),  nd.  io  rokende.  roicken  in  sych 
selven  (147).  raucken  (1).  berauchen  (67). 

*Fumicarium  rouchloch  (76). 

*Fum.iciosum  {cf.  fumarium)  rauch- 
fagk,  var.  -fack,  -roren  (70). 

*Fumieosus  v.  Fumidus. 

*Fumidare  ;.•.  Fumigare. 

*Fumiditas  raucheyd  (19).  roecheit 
(11). 

Fum-idus  ? -ieosus  (V6),  -osus  (Pap., 
Br.)  vol  rochß  (70). 

Fumigabundus  gelijck  roickerech= 
tich   (147). 

Fum- igale,  bisstv.  -ale,  -ule  {cf. 
-arium)  hd.  rauch-  sim.,  nd.  rok-,  roech- 
(i32)  -finster,  lul.  -fenster,  -fenter  {sie 
74),  -loch,  -fankch  (1,   71). 

Fumi -gare,  l  -dare  i  110  &c. )  {cf. 
fumescere)  roechen  t  be-r.  (i32).  bereu= 
chen  (iiohc).  bereicheu  (iio^).  beroicken, 
smoicken  (i47).  riechen  (es).  /«(?. rauch-in, 
-en,  -ig  werden  o.  sein  {i.  fum-are,  -eseere 
75).  nd.  roken.  earo  fumigata  ruchet 
fleisch  (64). 

*Fumigarium  eynn  roeych  offte  roech 
vinster  (i32).  ein  rouch  venster  (es),  da 
mit  man  etwas  bercuchet  (110). 

*Fumigosus  rauchig  (75). 

*Fumitara  v.  Fumiterra. 

*Fumitendrum  {cf.  sq.)  v.  Capparis. 

*Fumiter-ra,  -re  ( 64 ),  -ia,  seltner 
fumus  terre,  l  fumitara  (74),  t  fuma= 
ria  t  herba  fumida  (143)  (c/.  eapnos) 
hd.  katzen-kirbel,  -kirbcn  (17),  -kurbil 
(5"),  -kurbel  (69,  134),  -kerbel  (t4,  110), 
-korbel  (143),  -cle  ('7,  18),  -klee  (76), 
-klauen  (17),  -krut  (21).  katten-  (23), 
katzen-  (132),  nl.  duyve-  l  dunen-  (143) 
■keruel.  ratzenkerbel  (fumitara  74).  cha= 
ren  chorbel  (1).  dubeii  kirbel  (17).  hd. 
tuben-,  tauben-korbel  (U3), -kröpf;  ert-, 
erd-rauch,  -wurtz  (74).  nd.  ert-nut  t 
-galle  (47).  nl.  ferdtroock,  grys-crom, 
-ecom  (143).  pockspart  (74).  nuunen-krüt 
(13),  -kraut  (143).  nonnen-krudt  (13  sm.), 
-worcz  (13  Mrg.).  schone  vrowe  (47). 
scoene  eutte  (85). 

Fu.mosus  V.  Fumidus. 

*Fumvile  v.  Fumigale. 
Fumus    hd.    rouch    (gs),    roch   (6), 
rauch,    rauche   (133).   roech  (132).    rok 
(23).  rock  (11).  roeck  (22^). 
Funa  i\  Fuma. 

>Funabilus  (</.  sq. ;  equus  funaUs ; 
V.  odorisequus)  pendiger  t  verlegener 
hunt  {qui  ducitur  funiculo,  verschieden 
von  funambulus  75). 

*Funabul-arius,  -us  r.  Fvmambulus. 
Funale,  fumale  (gs,  uo''.  alph.  fun- 
132)  {i.  lychnus,  lucinus,  lieinus,  lig= 
nus,  licmus,  fax  qq.  cf,  candel-a,  -ab= 
rum,  funis  ardens  in  candela)  ein  ge= 
bnnden  kertze  (5.  cf  funalium).  stocke 
kertzen  (75).  kertz-  (i32),kertzen-  (iio«-''), 
ketzern-  (iio^)  -garn.  keersgaern  (107). 
leemet  (107,  132).  wicchen  (110).  hd. 
dacht,  docht.  seillih  (Hpt.  5,  203.  Gf.  6, 
188).  fonale  stuppe  t  daht  (Gf.).  fu-,fo- 
(120)  -nalia  i.  lignalia  (Gl.  m.);  est  can^ 
dela  torta   ad  nodurn   geflochtne  kertze 

32  * 


FUN 


(7.s\  diiht  (ii'>).  (Iahte   (,/.   stup^    lucer 
narum  laol    windlirchtor   (,91).    fanalia 
sunt  Btupa  lacrimarum  (!  7«).  fliualia 
stautki-nzfii   (,/.    candele    19).    fundalia 
I.  candelabre  (148). 

Funalis  varkcl  (ii<\  issV 

Fuualium  gowuiulen  konz  ;^8,  II). 
*Punam  ounn  (i4i.  gehört  zu  ftimax). 

Funam-,  funan-  f!i:0.  funä-,  funa- 
bulus,  funabulariuB  (6i)  cyiier  dov 
vtV  (Umu  seil  got  ((),  61,  110).  oyn  iht  der 
vff  »-ynor  lyiien  kaiii  ghene  (19).  eyu 
der  vj)  dem  sevl  off  eorden  speelt  (132). 
oyner  der  vff  (len  seyteii  spilet  (68).  een 
die  oppei-  liereii  sjuielt  (11).  seyl-ganger 
(93),  -stiger  f  treyler  (treyterV  9). 
*Punariiun  ('.  funus?)  inysse  (22^). 

Fiuictio    offenbar   andaeht   (17).  off. 
ameelit   /   gebrauelmiige    (9).   off.    oder 
gebruehuiige  (8V  l)rucliung  (65). 
*Punda  V.  Fuma. 

Funda  (/.  fundibula,  rete)  tasclia 
(iSii*).  desehe  (D.is.)  .sliuga  (i>3,  95,  120, 
Gf.).  sliiika  (Gf.).  sliug  (1).  sclding  (64, 
76).  sclyiig  (64'-").  aiu  schlingen  (iioc). 
sleiig-e  (109),  -ura  (Gf.),  -erra  (121),  -ere 
(Gl.  Marieuf.V  -Cr  (23).  slencher  (49).  hd. 
sie-,  schle-ncker.  nd.  slinge-re  (107),  -r 
(11,  109.  132).  sehlinger  (68,  iio»).  slin= 
cker  (13,  18).  hd.  nd.  slu-,  schlu-  (75), 
shnv-  (9,  4),  schien-  (66,  7o)  -der.  scldau^ 
dern  (m).  der  feiraer(ii6,  Pict.,  V.  a.  I6I8). 
fauiner  (Fris.)  ruckeuetz  (125).  wurffgarn 
(43).  nl.  worpnet(il6).  ein  vischer  garn  o. 
netz  [C.i).  seupe,  Mre.  von  fi.schen  (13. 
vil-isv.  c/.  V.  fundibulum). 

*Fundalia  v.  Funale. 

Fvuidalis  slinc-,  slin-lich  (Gf.). 

Fundamentum  grünt  (68).  gront 
(132).  hd.  nd.  grnnt-veste,  -festung  (7); 
funde-  (11),  funda  ment ;  fulmuut  (10,  22^, 
65,  auch  X  fulcimentum  q.  v.).  hd. 
grundfest,  fiire  mure  {!).  vulraont  (ö**). 
V0I-.  fol-mont  (17).  -munt  (ö),  -lemundt 
i  -maß  (74),  -moili  (17),  -umant  (21)  pful= 
ment  (i26,  128).  phumiit.  (93). 

Fiiudanus  ( /.  rusticus  colens  fu)v= 
dum  66  &c.)  hoffman  (4).  ackerer,  pa\v-er, 
-mau  (74).  landt-bauer    (110),    -bouwer 

(132). 

Fundare  {i.  fundamentum  facere  l 
cum  funda  iacere  66  &c.)  gruudiiesti  (76), 
gruntfestung  (7),  eyn,  en  fundament  (22), 
voil  mimt  (5),  fuUimant  (21).  folmunt 
(18"),  wlmot  (23)  machen,  maken.'funde= 
ren  (si).  hd.  buwen,  buen  (13).  stifften 
(8,  9,  75V  schichten  (22). 
*Fundaster  v.  Fundulus. 

Fundatus  {ico  66  &c.  funditus  haben) 
von  grund  auf  gefieret  (07).  von  (133). 
altznmale  von  (152)  grünt  off  funder-te 
(133),  -et  (i52).  altzo  mail  von  gruudt 
vp  fundiert  (i32). 

Fundere  giesscn  (68,  110,  132).  gißen 
(8  &C.J.  gissen  (14).  gj'ssen  (9).  geißen 
(8'').  gieten  l  sturten  (11).  storczen  (19). 

*Fundeus  v.  Fundiilus. 
*Fundibaliim  v.  Fundibulum. 
Fundibilis  v.  Fusilis. 
Fundib-ula, -ulum, -alum  (u.  sinda) 
(j.  funda)  sling-e((3,  Gf.\  -er  (132).  slen= 
ger  (8*»,   23).    hd.    slencker,    schlen-ger 
(110),  -cker  (7). 


FTTN 

Fundi-bulariuB,  f  -bulus  /  -bulista 
v75),  f  -larius  (Gf.),  /  -tor  (126.  (w.)  {cf. 
falaricus)  shngare  (121  xim.).  scldinger 
(75,   i2ii).  sh'ueke-rer  (.')),  -ncr  (21).  slcn 


ger-er  (23),  -maker  (22).  slewdercr  (9.  4).  ] 
ut  r  mit  \8v.  l\uida  8),  der  schling  (68), 
der  schienger  (in»)  wirfft,    wurfft  (110).  | 
die  mit  slyngh(>r  wyrj)t  (1.12).  ein  bilden] 
meister    18).  | 

*Fundibulum(ty. -la;  instr.  hraxandi\ 
76   ic.    (/.   candibulum)    schap-ph   (1), 
-pfe  (74),  -pfen  (1).  schuf-e,    (i"),   9),  -fe 
(3,  .'i»',    16,  4,   74).  schop-e  (23),  -pe  (17). 
stopi)e  (scoppe?  18).   schijjp  (12). 

*Fundicola  v.  Rubeta. 

*Fundicula  elippe  {aucupis  125). 

*Fundiciüus  {-.  Fundulus. 

■^Fundiculus  (?)  fulpe  (V  98). 

"^Fundilarius  r.  Fundibularius. 

*Fundil-us,  -lus  c.  Fundulus. 
Funditor  v.  Fundibularius. 
Fund-itus,  -atus('2.  f.)  hd.  alzomale, 
als-  (6.s),  al-,  all-zumal,  altzu  inail  (7) 
von  gründe  vff.  off,  aiifl"  nim. ;  altzunial 
(Sb);  vngrunt  offe  {sic  13);  von  gründe 
«■?»„  von  vnten  (4)  auf  sim.\  von  gruu 
(18).  nd.  van  gründe  vp  (23),  vp  van  gr. 
(22').  griintlich  (110, 125).  genczelich  (19). 
ganselike  (11).  allebedille  (22,  23). 

Funditus  euertere  zu  grund  ersto- 
ren  (64*').  zegrunt  verstoeren  (64*=). 

*Fundosus  grundi-k  (19),  -ch  (11). 

Fund-ulus,  -ula,-iculus,  (3,  8'',9,  22'', 
4,  76),  -illus  (12,  13,  77),  -ilus  l  -eus 
(76).  -aster  (23,  75,  76)  hd.  nd.  gruud-ele  , 
(12,  22),  -el.  -ein  (19),  -eliuc  (23),  -elingh 
(22b),  -eling  ,^3,  yb,  17),  -elinch  (13), 
-ilgeu  \ö^).  grondeliu  (i32).  smerl  (4). 
smarle  (12).  sehmerlein  (74).  smerling 
(13).  merle  (3).  steinbiß  (/.  pificalus  77). 
stenbite  fundiculus;  rule  (22'').  sangel 
(75). 

Fundvun  [i.  ima  pars  aque  66  &c.) 
hd.  nd.  grünt,  teuffe  (8,  9).  eyn  bach 
(19),  baciie  (67,  i33,  152).  der  bode-n  (66, 
69,  134"»,  -m  (70).  gront  off  boede  van 
eyn  vaß  (132). 

Fundus  hd.  eyn  grünt,  gront  (11). 
eyn  stucke  landes  (110,  132).  poden  (9). 
hd.  bod-em  (8,  4) ,  -e  (7),  -en ,  -in  (95). 
ain  boden  o.  grund-b.  \i.  pars  vasis  76). 
hd.  nd.  vor-,  hd.  fore-werck.  furwerg 
(21).  fiirberck  (4).  vorweg  [sie  9).  sway 
t  hnb  (2).  ein  lehen  guot  0.  acker  (64). 
f.  arenosus  sten  grant;  f.  enagmatus 
bar  bloet  (22'\). 

*Funebrire  we-  (9),  wey-  (8)  -elagen. 
Funebris    doyt-    (19),    dode-     (8''), 
cleg-  (110),   schrej'-   (132),   schrien-   (68) 
-lieh. 

*Funebri-um,  -s  (6)  hd.  lich-gezug 
(7,  133).  -zug  (6),  -eugezau  (ö^),  -enge= 
zaiiwe,  -zeug  (69);  leych-,  toten-  (1,  75) 
-gezeug,  -zeug  (75,  134).  eyu  geczuche 
(152).  eyn  glich  gecz\n"  {sie  21).  (leich-, 
licht-zeichen  ob?).  lijk  ghetowe  (23). 
lick  ghetewe  (22).  bare  (17,  132). 

Funerare  sterbin  (8,  9,  17).  begra- 
ben (68,   110),  -ueu  (132). 

Funer-eus,  -ius,  -us,  fumerus(i53) 

tot    (66,    70),  todt-  (69,  110,  134),  tot-  (151), 

dot-  (5,  22),  doet-  (11),  doit-  (132,  133), 
dott-  (67),  doth-  (152),  dat-  (21),  dode- 
(23)  -lieh,  -lic. 


FÜR 

*Pune-,   funo-   (S**)   -scere   (?.   Innere 

Ol.  m.)  doden  (17).  dodelich  werden  (Sb). 

Funestare  (?'.  inqumare,  funere  inqu. 

Br.)  dotin  (8).  er-toten  l  -worgcn  (9).  tul 

(110),  vuyl  (132)  machen. 

*Punestavere  [in  94  getrennt  -a  vere, 
jyraet.  f  inj',  xt.  -are?»  ags.  smito-n  (i36), 
-r  (94). 

Funest-e,  -o  (22)  hd.  nd.  dot-lich, 
-liken.  sunt-  (9,  17),  fuc-  (?  8)  -lieh. 

Fiinest-us,  -is  (68)  todt-  (110),  doet- 
(132)  -lieh,  dodclie  (23).  bedrubct  (17). 
besmytzt  (132).  erfreuter  eins  anaern 
todts  o.  einer  leiche,  o.  vcrmeiligter  von 
einer  1.  (74). 

*Fungare  v.  Fugare. 
Fungi  hd.  ge-bruehen,  -brauchen,  nd. 
bruken,  ge-br.  nuizzo  {pra.  i4i).  imezen 
(1).  neten  l  ge-n.  (22^). 

*Fungia  (panis)  staubsemel  (125). 

*Fung-illus,  -ulus  v.  FugUlus. 

*Fungino  schwammino  (i4i). 
Fungus  n.  centrum,  boletus;  cf. 
flangusi  hd.  nd.  swain.  hd.  schwämme, 
schwam,  swamp,  swaümp  (8),  swan(17), 
swumme  (^)^.  (i25),  pirpawmschwam  (74). 
swemme  l  poggenstole  pl.  (Chytr.).  pad- 
denstol  (109).  peddestoel  (132).  eamper= 
noel  dat  vter  eerden  wast  (108).  moterlinck 
(22^].  prot-  {ad  e-sum  75),  phiffer-  i'8,  .Suin. 
iu\  pfiffer-  (9,  9ij,  piffer-  (8»'),  peffer- 
(l(i)    -ling.    -linch  (.Sum. ).  phiffirlik  (9). 

OSel    (109.    cf.    Fr.    2,    3 4«=), 

Fvmiculus  niaz-  (Gf.),  dein  (8)  seil, 
chlain  sail  (1).  seyl-ichiu  (4),  -chin  (17). 
seiliehen  (5").  strickelenn  (3).  strcngekyn 
(23).  sehn  o.  buchen  (125). 

Funifex  hd.  seyler;  s.-  (18),  seyl- 
mccher,  -macher.  7id.  zel-mecker,  -wynder. 

*Funis  V.  Fimus. 
(  FunisAd.  seyH  Strang,  seylbant  (12). 
I  seyt  (17).  straiick  (17,  i).  streng  (125). 
I  zel  i  stranc  (23).  zeel  (22).  strick  o.  reiff 
!  110  &c.).  rep  (22'',  109).  rep  sei  neben 
repsel  t  snor  (22^).  lyne  (11.  19).  leyne 
{nauium    77).  f.    ductarius  prmmensail 

I  (91). 

*Funoscere  v.  Funescere. 
Fun-us,  -is   (iio'')   hd.    liehe,   lyech 
(18),  leiche  (9),  leich.  liik  (23).  lick  (22ab). 
lijch  off  doede  (132).  dode  (11,  19).  e}Ti 
lych  {  dote  (110).  toter  leib  t  toten  lijch 
(75).  Schelm  (68). 
*Phupho  {cf.  pufo,  bufo)  ertcrot  (102). 
Für  hd.  diep.  dvepe  (i52),  dieb  (i34), 
din  (5).  dieff  (i32).'dief  (11).   deef  (^2). 
def  (23). 

Furabula^Z.  duy-,  vyn-sternisse  (147). 
Furaculum  v.  Furfuraculum. 
*Furale    eppel    (1    st.    keppel?).    eyn 
ronge    van   den   wagen   off  raede  (i32). 
ein  ring  an  einem  wagen  (68,  110). 
*Furalis  mystgabel  (111). 
*Furare  v.  Furrare. 
Furari  hd.  nd.  Stelen,  hd.  stein.  die= 
berei  pflegen  (7,5). 

*Furari  {aus  uriari)  dabennig  sin  (19))- 
*Furarius  vüdeuer  (79). 
*Furatura  v.  Furiatura. 
*Furba  i.  dea  tenebrarum  (9.  :  furuus). 
gotynne  oder  finterniß  {sie  8). 

Fur-ca,  -ta  (5^),  bissw.  farca,  fuca 
(133)  hd.  gab-il  (8),  -el, -bei.  kappel(7i). 
garcabile  (104.  cf.  furcula).  gaffe-le  (23), 


FÜR 

-1  (132).  gaucl  (11).  vorke  (19,  23).  furkel 
(5,  7.5).  galge  (5b/,  11,  14).  goysele  {i. 
flagella  22).  hake   t  zwisele  (Sum.). 

Furcale  {in  ctirru,  i.  ferrum  rotam 
tenens  iio,  132,  trabale  74,  75,  limo  75; 
cf.  für-,  for-ale,  drotheca  &c.)  eyne 
loue  in  dem  wagen  (7  sim.).  eyn  lonne 
(68),  Ion  (G'J,  134)  in  curru.  ein  lun  an 
eim  wagen  (6).  leuchse  an  einem  w.  (74). 
leissen  am  w.  (75).  ain  lyssen  (76).  lissel 
(ß7).  lunse  (5).  luns  (23).  ein  lonse  in 
dem  weyn  (21).  ein  lonß  an  dem  wayn 
(17).  leins  (107).  lunßnagel  (110,  132). 
ronghe  (11_,  19).  runge  (4).  kipfF  {sunt 
IV  in  curru);  k.-loch;  spor  o.  ruiig(75). 

'''Furc-arius,  i  -ifer  (75)  gabel  treger 
(9).  dieb  (76).  sprussel  t  laiter-spr.  (7.")). 
furtarinus  gabil  trager  (8). 

*Furcatus  (^.  q.  gall.  fourchu  Ol.  m.) 
gehenckt  (110). 

*Furcelles,  g.  -lium  liangstcde  (147). 

*Fureellus  kapala  (Gf.).  gabele  (104). 
Furcifer  {i.  furcarius  q.  v.  75,  76) 
dyp  (3,  4).  galg-enbub  (110),  -art  (68, 
132),  -ensehwenckling  i  keib  (126).  lod= 
derboeff  (132).  prantscurger  (104).  vir= 
scurgo  i  fuirscurigi  (Gf.  6,  542). 

*Furcilla  (i.  homo  ferax  (76),  vorax 
(120). 

*Fureilla  gabel  -  a  ( G  f. ) ,  -e  ( Sum.). 
strau-  (125),  strew-  (in),  hew-  (i)i) 
-gabel. 

Fureill-a,  -e,  -es,  t  furcell«  (Gl.  m.) 
dy  schuckeln  am  wagen  (125). 

Furc-,furs-  (11)  -illare  hencken  (es). 
hangen  (11,  110,  132).  op-h.  (147).  würgen 
(110).  worgen  (132). 

*Furcippula  &c.  v.  Forcipula. 

*Fiircire  v.  Fulcire. 
Furcula  cleyn  gabel   (S^).   gart-g. 
(141),  -gabela  (Gf.).  furckel  (75). 

*Furculal-e  t  -ia   {cf.  furcale  &c.) 
ein  ruDge  {scale  3). 
Furectus  v.  Furo. 

Furere  (2  cjg.  17)  hd.  to-,  do-,  duo- 
(7)  -beil.  nd.  doven  (23),  dauen  (11). 
wüten  (7).  wieten  (68,  110).  woeden  (99). 
tören  (9).  dollen  (i32).  hd.  nd.  ra-,  rae- 
(132),  ray-  (133,  152)  -sen.  greymick  sin 
(14).  brymmen  (17). 

*Furetu-m,  -s  v.  Furo. 

*Furfanus  {miis,  cf.  sq.)  kyuet  (11). 

*Fur-farius,  -varius  (i3i).  -für  (3,  4, 
75,  Br.),  -furio  {genus  auis  isid.,  Pap.), 
fofurio  {sie  Br.)  doru-drail  (I3i,  i4i,  Sm. 
1,  398.  Gf.  5,  501  sim.),  -dregil  (84,  Gf.), 
-drösle  (102),  -droschel  (bm.  400).  snerker 
(3,  4).  schmerck  (75). 

*Furfueies  tham  (9.  aus  kam?). 

Furfu-r,  -ra  (132)  ?id.  nd.  elien,  cli= 

fen.  hd.  cleyen,  clyhen  (19,  75»,  133), 
liiwen  (751^),  kliehen  (17),  chlivve  (104), 
cly  (8),  kleyben  (64«=),  ein  kleib  (i,i34), 
klew  (9),  gruseh  (134),  grusch  (12G,  Fris.). 
krusch,  belg.  gruys  t  semel  (128).  grysch, 
varr.  grast,  grüst  (64).  grieß  (110).  cleyn 
meel  ofF  semelen  (132).  semele  (8, 79,  99). 

Furfur  {auis)  v.  Furfarius. 

Furfu-  ri3i,  141,  148),  forfo-  (148), 
fu-,  fo-raeulum  ^.  terebra  bora  (i30). 
i.  tenebras  (i48).  Cf.  Gl.  m.  vv.  fura-bula, 
-culum. 

Furfures  (crinium)  nyß  (88).  fuchße 
in  den   harn ,  Mrg.    heiiptschuplen ;   (00= 


FÜR 

seorurn)  melen;  (carnium)  pfinuen  (125). 
kliwen  (141).  zemis-a,  -se  (141,  Gf.  5, 
668.  Sra.  4,  263).  ags.  sivida  (94,  136), 
sifedha  (94,  Bsw.),  siofodha  (bsw.).  fulfur 
cemise  (104). 

Furfureus  das  von  clyen  gemacht 
ist  (08,  110).  dat  van  semelen  is  (132). 

*Furfur-enum,  -inum,  -ium  (3,  16), 
-um  (17)  Schimmel  (farijie  3,  5,  21). 
stäup-  (9  &e.),  fuß-  (8)  -mel. 

Furfurio  v.  Furfarius. 
*Furfurum  ii.  Furfurenum. 

Furia  [i  furor  q.  cf.)  hd.  to-,  tho-, 
do-bunge.  tobgung  (9).  dob-  (S^),  dou- 
(23,  79)  -euisse.  douinghe  (22).  taben-  t 
griinmic-keid  (19).  grimmicheit  t  dauich 
(11).  wietung  (68).  raserye  (132).  pl. 
heliische  pein  (75). 

Furi-alis,  l  -osus  (110  &c.)  grym- 
mick  (19j.  grimmicli  l  dauich  (11). 

Furiare  v.  Furire. 
*Furia-  (9),  fura-  (8),  furi-   (ß^  ,    79) 
-tura  wunder-  (9),   wondir-   (8),    vuder- 
(8b,  79)  -nisse.  Aus   furia  X   türrare? 

Furiatus  cr-wildet  (126,  Fris.,  Ki».), 
-täubet  (Fris ),  -täubet  (Ki^.). 

Furi-bundus,  -osus  (bissw.  unwesent- 
lich geschieden)  hd.  tob-ig  (1,  7),  -end 
(110),  -euder  (9),  -endig,  -indig  (5^).  dob- 
ende  (17),  -endig  (5),  -ung  (18.  dabunde 
(19).  dauende  (11).  douend-e  (99),  -ich 
(23).  grimmig  (17).  vnsinniger  (G,  9). 
wütend  (4  sim.).  doli  (110,  132).  rasende 
t  raesen  (132).  raysenig  (152).  rose-n 
(iio),  -nig,  tobig  (134). 

*Furina  v.  Furna. 
Furi-osus  v.  -alis,  -bundus. 
Furire  toben  ((j,  4,  74).  doben  {b^'^). 
rasen  (5).  brimmen  (5,  18).  burnen  t 
brummen  (21).  bornen  {i.  ardere  7). 
brumlen(76).  hd.  nd.  grimmen,  grummen 
(22).  y.ornig  machten  (18.  i.  q.  furiare 
110  &c.).  wüten,  stumen,  poldcrn  (74). 

*Furita  v.  Lueilia. 

*Furitura  r.  Furiatura. 

*Furinarius  v.  Furnarius. 

*Furna  i.  nigra  (7 ,  133.  i.  q.  fiirua 
t  fusiea  Pap.)  swartze  (7).  i.  piscaria 
(Gl.  m.);  fur-na  (Vocc.  ex  quo),  -ina  (134) 
i.  iurgium  (rtMsnigrum?)  M.  wu-,  wut-, 
wo-tunge. 

*Furnaicus  v.  Farnaytos. 

Furnare  yn  den  aeven  stechen  of 
baicken  (i47). 

*Furnarinus  ( cf.  ital.  fornarino ) 
offen  mej'ster  (8). 

*Furn-,  l  furm-  (74)  -arius  {i.  pistor 
75)  hd.  kalk  mej'ster  (9).  oben  mecher 
(19).  auen  maker  (11).  ofenhitzer  (75). 
hd.  peck  (66),  beck,  becker.  phister  (93 
sim.).  pistcr,  ofner  (74). 

*Furnax  v.  Fornax. 

*Furnellus  {anders  Gl.  m.)  ouelein  (9). 

*Furnere  {cf.  furnus  s.  adj.)  swirczen 
(19).  zwarten  (11.  alph.  furuere). 

*Furneus  v.  Furuus. 

*Furnitergius  obewuße  (19).  ouen- 
(131.  Sum.),  auen-  (11)  -wisch. 

Furnus  sbst.  ouin  (104).  oven  (9). 
offen  (8).  oben  (19).  auen  (11).  eyn  backe 
oue  (17).  hd.  bach-ofen  (6,  134),  -offen 
(69,  110),  -of  (67,  68);  back-ofen,  -ouen 
(93,    132),   -oben    (125).   bac    ouen    (23). 


FÜS 


253 


bagkoff  (21).   bagoffen   (133,   152).   ofen= 
loch  (4.  i.  q.  fornus  76). 

Fur-nus,  -neus  (11),  -us  (132)  adj. 
(i.  obscurus,  niger  66  &c.,  cf.  prc?  X 
furuus)  swartz  (5,  19,  74).  zwart  (11). 

Fur-o,  i  -etum  (147),  -etus^  -eetus 
(Gl.  ra.)  murmel-  (74,  93),  murmul-  (75) 
-tir  (74),  -tier.  eyn  mormer  dyer  (17). 
fret  (14  7). 

*Furo,  g.  ris  dorecht  (19). 

Furor  czorren  (4).  czorn  t  grimme= 
keid  (17).  torn  i  doviuge  (23).  grymme 
(12).  grimmigheit  (10).  tobunge  (110,  133). 
dpbunge  (5).  täube  t  taubsucht  (126). 
tobkeit  (6).  dauentheit  (11).  douenisse 
{99).  hd.  wu-,  wut-,  wiet-,  wie-tung.  rasery 
(132).  dorehechtikeyd  (19). 

*Fur-  (23),  fu-rare  futern  (6).  vudern 
(8").  voderen  (23). 

*Fursarius  (aw?« ;  s<.  furfarius?)  gell 

(34). 

*Fursianus  v.  Fasianus. 

*Fursillare  v.  Furcillare. 

*Furta  V.  Furea. 

*Furtarinus  i-.  Furcarius. 

*Furtifer  {i.  ferens  furtum)  hd.  dyep, 
dieb  (134),  dype  (i33),  dip  (5).  dief  (11). 
wolf  (9).  ' 

*Furtifex  diep  (17).  dip  (18).  dief  (11). 

*Furtillum  v.  Fractillum. 
Furtiue    heym-    (68,    110),   heme-   l 
dyef-  (132)  -lieh,  dieplichen  (110). 

Furtiuus  dib-ischs  (3),  -big  (21). 
dippig  (18).  dyebick  (5).  defich  (23).  hd. 
diep-,  dieb-  (68),  nd.  dief-lich,  -liech 
(67).  dubeß  (4). 

Furtum  hd.  dieb-erey  (1,  75),  -erie 
(5),  -erij,  -eryghe  (19),  -stal  (68,  75).  diup 
stali  (Anz..  8,  102).  diep-stal  (6,  16,  110), 
-stall  (7).  duberie  (ö^).  düberey  (4). 
deverige(23).  diefte  (11).  duue;  gestolen 
gud  (22b). 

*Furvarius  v.  Furfarius. 

*Furuere  v.  Furnere. 

*Furun-culas,  -cus  (i36),  -icus  (94), 
ferunculus  {i.  felis  145)  ags.  meanth 
(94),  meard  (i36),  maerith  (Hpt.  5,  198) 
merth  (145);  majrdh  &c.  weasel,  märten 
&c.  (bosw.  cf.  eata). 

*Furus  V.  Furnus. 

*Furuus  swarcz  (8,  9). 

*Fusa  baldriaen-kervel  (85). 

*Fusa  {i.  stamen  fuso  inuolutum  Gl.  m.) 
hd.   nd.    spille.    hd.    spin-del,    -nel   (77). 

*Fusa  (X  fiscina?)  kesekorb  (75). 
keßkar  (76).  ein  keisc  korp  (3). 

*Fusa  [nauis)  v.  Fusta. 

*Fusablam  v.  Fustibula. 

*Fusale  (z.  stamen  fuso  inuolutum  Gl. 
m. ;  lignum  fusarii  5.  cf.  fusarius;  Fr. 
2,  486.  Neran.  V.  zwickholz)  czweg-  (4), 
zweck-  t  Zwickel-  (75)  -lioltz. 

*Fusanum  v.  Fusarius. 
Fusare  spillen  (11).  spynnen  (74). 

*Fusarinus  v.  Fusarius. 

*Fusarium  spinnelkorp  (77). 

*Fusarius  adj.  spil  beimen  (17). 
Fusa-rius,  l  -rinus  (75),  -num  (143) 
zweck-  (74),  sczweck-  (3),  gele  (12),  spil- 
(5b)  -holcz.  hanhodlein,  nl.  papenhout 
(i43).  hd.  nd.  spil-,  spille-,  spillen-baum, 
-bom.  spilling(21).  sjj.-bam  (8).  hd.  spinnila- 


254 


FUS 


(Of.).  spintul-  (.BM.I,  apviincl-,  spiiidl- 
(1),  spiiiiltl-  ^l.J.  7-1,  7fl,  143,  UM.),  suinle- 
(9ä\  epini-  oos\  spyolii-  (.18),  zwcikholtz- 
(7ü),  wouclel-  (üil-biiuin  aim.  atjs  uimniui- 
(»4),  imonan-  (fagus  sie  is«),  wana-  (Bsw.) 
-bcMin. 

Ftisarius  i.  qrd  fa<nt  fiisas  (C6  &c.). 
spillen-mochcr/  verlcoiiffer  {is-2),  -machcr 
o.  -vcrküuftcr  (iio). 

*Fu8arius  (loiiic/cil  (^sm.  4,  i'^i.  auisf 
cj.  fur-farus,  -sarius?). 
*Fuscaliuin  x\  Fucalium. 
*Fuscameii  v.  Fuscatio. 

Fxiscare  lucwiioii  (V\.  briinen  (loo). 
hd.  /((/.  bruii,  /<</.  braun,  bron  ((!7\  brun 
farbo  (7">),  swaitz  ((5)  inachtMi,  makcn. 
A(/.  swtv,  schwe-,  swa-  (132)  -rtzon.  swar; 
teil  (.221  swerteii  (.23).  vei-dunklcii  (i26). 
*Fuscariuni  swercz-e  (3),  -en  (4). 
srhwertz    sutoris  7<!). 

*Fusca-tio,  -men  bnui  färbe  (7.5). 

Fuscedo  hd.  nd.  brun- 1  val-,  braun- 
(66,  67,  13-1),  prawii-  (1),  bruen-  t  vael- 
(132).  falb-  (68),  fayl-  (133),  bla-  (17)  -heit. 
blcv-  (f),  ()j,  ble- \23)  -oheit.  geilikeit  («'. 
glaucedo  q.  cf.  3). 

*Fuscibula  v.  Fustibula. 

Fus-cina,  -tina  (^75  var..  76).  t  -sina 
(7.  141'.  fascina  (u>i,Gf.\  fiscina  {q.  v.) 
(i.  creagra,  eontus  q.  v. .  stimula  i 
stiga  7.').  Instr.  ferreum  tridens;  cf.  fucina, 
das  auch  die  folgenden  Formen  in  den 
Hss.  öfters  glossieTt)  aiigel  [piscatorum 
3.  cf.  fiscina  &c.).  biborger  (91).  fiscber- 
gere  (i-26  ,-ger(Mi(r28').ÄrZ.  cro-  (igiVchro- 
fioi).  kro-  "(8)  -^v^l;  krau-,  kreu-  (68,  69), 
hd.  nd.  kra-  (110,  irt2),  (.'rou-  ( 11),  kro- (.78) 
-wel.  krauol  (HV  krowl  (9,  70,  74).  krcul 
(134).  fuscina  haclic;  fussina  /.  furca 
ein  roclu'ii  w).  lie-wliochcl  (9i).  chraoco 
(Gf.  4,  589).  eratcapala  {ib.  127).  fisker 
(14O.  viscliprkolb  in),  stachd  (75). 

Fusci-,  fusti-  75),  susti-  (76),  fasci- 
(121),  foci-  ( 18 1.  forei-  G1.1  -nula,  -uula 
(Tö^'e)  f.  creagra  q.  cf.)  krawcl  (18,  !i9). 
krol  (95).  crowel  (22).  kruwel  dar  mon 
dat  fleis  medo  ut  den  kotel  of  pot  trekt 
(109).  kr.  edder  vorke  (Chytr.).  gab-len, 
-el,  goblen,  vlg.  cro-,  crau-wel  (75  varr.). 
chrempel  (3,  71). 
*Fuscus  sbst.  V.  Fusus.  Infueatus. 

Fuscus  ( i.  brumatieus  1 )  hd.  nd. 
val  t  bruu.  bru^ai  (132).  hd.  brawn, 
swartz;  prawn  l  gelrot  als  golt  (74), 
braum  t  blaich  (76),  valb  (69,  134),  val 
t  fal  (8i>),  fale  t  dunekel,  fail  (5,  13), 
bleich  (17  &c.),  blach  (17),  blutfar  (66, 
69,  70,  134),  moreuscliwartz  (m).  nd. 
blec. 

*Fusibilis  v.  Fusilis. 
^Fusica  i  nu-<  fusca)  v.  Furna. 

Fu-,  fus-silis,  fus-,  var.  fund-ibilis 
(75)  hd.  gieße-  (68»,  gyes- (132  &c.),  giße- 
(21),  giß-,  gis-  (9),  geyst-  (sie  18)  -lieh; 
giessig  (i26,    128);   gego-ßen,  -ssen.  nd. 
gheghot-en  (22,  79),  -ten  (23).  eyn  ding 
das  man  gie.sseii  mag  (lis  t  -le  110). 
*Fusim  v\<tiaut  (17). 
*Fusiola  spindelin  (65). 
*Fusis  (/.  palus,   cf.   ftistis)   phale  t 
steck  t  .Stab  (7:. 

Fusitera  r.  Fifetera. 

Fusor  giesser  1,110  &c.).  buchsen-g. 
(f.  tormentarius  75  Mrg.). 


FHT 

Fu-,  fus-  (.  1(»,  75 )  -sorium  gieß- 
(68,  75,  IUI),  gyß-  <1()),  gicH-  (9;)),  hant- 
(7),  ol-  (75),  stortz-  (i32)  -faß,  -uius 
(75,  93). 

*Fussat-a,  -um  v.  Fossatum, 

*Fu8seta  (})annus)  fu.'<.-<et  (Kil.). 

*Fus8ile  (st.  fossile)  grabe  stuck  [b^). 

*Fussilis  r.  Fusilis. 

*Fussina  r.  Fuscina. 

*Fus-  v.  Fos  ,  fu-sorium. 

*Fusta  (baulH)ltz  Ki.  (f.  <n.  m.),  numn 
fusa  nl.  frz.  fuste  (Kil.). 

*Fustadica  v.  Fustanum. 
Fvistan-eus,  -icus  (thorax)    fustey= 
mm  avambeys  Kil.). 

Fustan-vim,  i  -eum,  .Mrtt.  l  -ica  (Ki»), 
-ium  (1211  &c.  I,  -nitum  (lii.  m.),  fustia-- 
num  (Ki.),  fusco-tinctum  (129),  -torium 
i  fiscocintus  ((;i.  m. )  {cf.  fastanum. 
ngr.  alb.  (p8axav£>J^a  ital.  fustagno  &c. 
Dz.  wtb.  157)  fusteyn  (Kii.).  liarciiet; 
.Mif.'.  fustadica  lienibd  (Ki^^.).  fustome- 
lum  (jall.  iustaiie  (122). 

Fust-.  fusc-  {cf.  fund-)  -ibula, 
fustibalu-s  (Gl.  m.),  -m  (Ki.),  fusablam 
(9)  slcnger  (17).  slenckc-r  (8),  -n  (9). 
stabsiing,  poler  (74).  silileuder,  schieße 
prügel  (Ki.).  fusc.  est  parua  inachina 
cum  fundo  et  baculo  pendente  (76). 

Fusti-gare,  -o  (17)  mit  knotteln  slan 
(8  sim.).  mit  .stocken  f  cluppclcn  .slaeii 
(132).  mit  stecken,  i  clipiVlen  (iio),  klup= 
pcrn  (68)  sehlalien. 

*Fustig-,  fustu-  (Ki.)  -arius  die  mit 
stocken  cyii  anderen  slaet  (132).  einer 
der  mit  stecken  schlecht  (68). 

*Fustin-a,  -ula  v.  Fuscin-a,  -ula. 

*Fustire  (X  fustis?)  v.  Fxileire. 
Fustis  [i.  fustuin  1)  vust (11).  buyst 
ysic  108).  fu.stling  (110.  cf.  Fr.  1,  575).  ein 
czwan  stecken  (3).  zwangsteck  (74).  steck 
(68,  74,  76).  steck-e  (9),  -en  (75).  steche 
(104).  steke  (95).  stock  (132).  cluppel 
(12,  108).  knüt-  (113),  knut-  (9,  16,  125), 
knot-  (17),  kuo-  (8)  -tel.  Stange  l  kule 
(10).  kewl  (4).  stang  i  sehit  (17).  seheit 
(1).  kolb  (65).  bengel  l  treml  (ii3). 

*Fustiuula  V.  Fuscinula, 

*Fustonieluin  u.  Fustanum. 

*Fustrare  v.  Frustrare. 
Fustuarius  v.  Fustigarius. 
Fustum  kloppel  (17i.  eyn  kl.  hultz 
(5).  ein  knuppel  (74),  knupfl  (1.  cf.  Sm. 
2,  375)  holtz.  h.-kli]ipel  (18).  en  cluppel 
(22),  knuppel  (23)  holtes.  knottel  / 
schit  (17).  kolbe  (G). 

'^'Fustus  f.  Fusus. 

*Fusula  (c/.fulcrum )  spriuza^  spruiza 
(Gf.). 

*Fusuin  V.  Fusus. 

*Fusum  [i.  instr.  lepronortim;  breui 
ventilahrum  qd.  fit  de  folys  armorum  76. 
cf.  interfusum;  Gl.  m.  w.  fusu-s,  -m) 
vssetzel  schlatterlin  o.  ir  klaffel,  var. 
klapfFel,  o.  klepperlin  (75).  klepperholtz 
(66  &c. ).  kleperholtze  (i52).  bete-  (8), 
pette-  (9)  -clappir. 

Fusus  ptc.  ( sc.  crinis )  zer-strilet, 
-gengt.  -zauset  (126). 

Fus-us,  -tus  (74),  -eus  (9.5),  -um  (125) 
hd.  spin-del,  -nel,  -uilc  (104),  -le  (95). 
Spille  (8,  22b).  spiel  (5).  eyn  laderhulcz 
(21).  claff  (7).  claffe  (95).  klepper  (76). 

*Futa  beschissen  hur  (75). 


FHT 

Futare  (j.  arguere,  confundere  &c. 
66  &c.)  straffen  (7,  9).  strophin  (8).  8chen= 
den  (7). 

Futare  daini»fen  &c.  (Fris.,  Ki.\ 
^Futare  /'.  coire  (75). 
*Futare  i;.  Fucare. 
*Futela  i.  industria  (76). 
*Futen8  bru-,  brau-ter,  he-,   hae-lser 

*Futere  {nutscidorum)  pruten  (75). 

Futile  erden  vaß  (19).  ein  vaß  bouen 
wijt.  onder  enge,  dat  niet  staen  enmach. 
(i32,  sini.  68).  ein  faß  das  nichs  behalt 
(110  var.),  nichts  bt'helt  (88,  110)  wann 
man  das  vmkert  o.  oben  wyt  ist  (88). 

Futilis  hd.  von  erden  gegossen,  go= 
ßen  (8*^).  van  e.  (22),  var  e.  (79),  van 
erde  (23)  gheghoten;  t  en  clappende 
vat  (22,  23).  eyn  ding  daz  von  irtz  ge= 
goßeu  ist  l  eyn  sige  l  eyn  triechter  (7). 
eyn  vas  von  ergegoßen  {^i).  locherigvaß 
{i.  futis  75).  claffende  (8^1»,  9).  oder  1er 
ü.  zu-  (8),  leer  o.  ent-  (9)  -lechst  vas. 
sylie  (110  &c.).  sibetuo).  syb  (i34).  seyhe 
(66  &c.).  sye  (132).  def-fer  (110,  132,),  -ig 
(12),  -se  (13).  kle-  (10),  kla-  (68)  -ppe- 
rer.  klapper-ig  (126),  -mann  (i28).  vnnytz 
schwetzig  (64).  schwätzig  t  vnnutz  l 
heyloß  (126.  h.  auch  wett.  cf.  Hm.  2,  170, 
vielmehr  zu  heien  ib.  128.  BM.  649).  vn= 
behebig  mit  red,  vnuer-sehwigeu,  dent= 
1er  &c.  (88).  ryniiend;  vnverswigen  r.- 
ding,  rympar,  vngeheb  (74). 

Futilitas  vnbehabig-  l  nichtsoUig- 
keit  (126).  vnnutze  taderten  (i28.). 

Futire,  fucio  (76 1  gießen  (17).  be-g. 
(76).  gysseii  {  trenschin  (8.  schwerlich 
treuscliin.  cf.  Sm.  1,  497).  hd.  claffen. 
klappen  l  snacken  (23).  swctzen  (G). 
schna-ppern,  vai-r.  -ttern  (75).  sehenden 

(HO). 

Futis  (/.  futilis  75,  hydria  111,  labile 
141.  cf.  Gf.  2,  78  sq.)  durluchrin  (93),  ein 
gelielsig  {sie  9)  vas.  enge  helsig  gewese 
(8).  küpfferling  (ui).  lederkuff  (74). 

*Phuton  rauinus  {aus  rhamnus) 
hagedorn  (Sum.  v). 

*Futr-ale,  l  -atura  (74)  {i.  futrum, 
sub-f.  qq.  v.)  futer  (74,  75).  vnter-f.  &c. 
74). 

*Futrare  v.  Foderare. 

*Futrarius  vnderzieher  desfuters f75). 

*Futratura  (c/.  foderatura)  f.  Fut= 
rale. 

*Futratus  (t.  subductus;  cf.  furratus) 
vnder  gefüttert  (3). 

*Futri-a,  -um  v.  Fulcr-a,  -um. 

*Futrum  A(^.  eyn  futer  als  an  eynertaf^ 
fein  sim.  (doflfeleu  152),  ob  einer  tafel 
(67).  nd.  en  voder  also  ouer  ene  tafelen 
sim.  ffuter  (6).  futter  (3,  21).  fuder  (5^, 
17).  foder  (.5).  eyn  f.-dafel  (18).  futer 
(75).  f.-vaß  (110).  vnderzug  (75). 

Futuare  entreynigen  (19).  ontreynen 
(11). 

Futuere  snaltzen  mit  dem  fisel  (74). 
ego  credo  vulgare  fud,  inde  venire  quasi 
pfuy  pfuy  dich  (64). 

*Futuaria  v.  Vuluaria. 
Futurus  hd.  nd.  zu-,  tho-komende, 
hd.  -komen  (öl»),  -kunfftig,  -kuufftig  (i5i), 
-konfftig,  -kouffte  (i33,  152),  -kynftig 
(67).  zuo  kummen  (13).  tzokompste  (i32). 
künftig  (6). 

*Futus  i'.  Fucus. 


G 


GAD 

*Gaballus  v.  Caballus. 

*Gabalu-in,  -s  v.  Gabulum. 

*Gabanum  v.  Galbanum. 

*Gabaria  ( cf.  mvunmia.  Gl.  m.  v. 
gabbara)  todte  leicliuiim  mit  wurtzen 
gewurtzt  (74). 

Gabarus  {i.  barbarus,  insulsus)  dul, 
jilump,  dum  &:c.  (i47). 

*Gabata  napph  (125).  ein  schloß-n. 
(lu).  ein  tycfFe  scliussel  (m). 

*Gabat-a,  -um  &c.  v.  Babatum. 

*Gabat-a,  -um  i.  paries  pauimenti 
(110  &c.). 

*Gabdir  v.  Gadir. 

*Gabea  v.  Ansarium. 

*Gabea  {i.  cauea;  </.  gabies)  eyn 
hol  (68),  hoel  (132). 

*Gab-ea,  -ies  ein  gabel  (110). 

*Gabe-na  (76,  110  &c. ),  -nna  (129), 
-rna  (110  &c.)  {cf.  zaberna)  i.  archa. 

*Gabeta  ( cf.  gabuta  id.  Gl.  m. )  v. 
Cambuea.  Stazza. 

Gabidus  i.  frigid-us  ( 17 ) ,  -o  {ital. 
Gl.  m.),  gelidus  calt  (U7). 

*Gabies   (t/.  gabea  Nr.   2)   gelioeylt 

(132). 

*Gabies  v.  Gabea  Nr.  3. 
Gabion  scliautzkorb  (kl). 
Gablum  ceruisiae  ags.  oalcgavel  (Gl. 

m.   2,    323). 

*Gabula  i.  furca  t  patlbulum  ( Vocc. 
ex  quo,  Gemniae).  hd.  ( Mss.  mog.  )  gabe-1, 
-11  (6). 

Gab-ulum,  t  -ula  (74),  -alum  (i4i), 
-alus  t  gibulum  (Gf.)  i.  patibulum  (i4i). 
galg-o  (Gf.),  -c  (11,  19).  gab-bel  (19), 
-el  o.  galg  (74). 

*Gabulus  {i.  furca,  teagra)  gabel  (75). 

Gabuta  v.  Gabeta. 
*Gada  {cf.  gadus)  deyserse  (lOs). 
Gaddir  v.  Gadlr. 

Gades  i.  limes,  meta  (Gl.  m.) ;  in  pl. 
i.  columne,  t  ingula  (iio  &c.),  ciuitas  (Br.) 
in  ßne  hispanie.  markscliede  (eh.  Rud.  a. 

1329). 

*Gades  mel-  (9,  18),  mol-  (8),  ercke= 
leß-  (18)  -bäum. 

*Gades  (awsgagates)  perlensteyn  (18). 

Gadir  i.  sepes  lingua  poenorum  (Pap.). 

*Ga-   (Voce,  ex  quo,  Gemmae,  Pap.),  gad- 

(Br.),  gab-  (134),  gau-  (7fi)  -dir  (c/.  gades) 
pr.  n.  ciuitatis,  ciu.  in  hispania  (Br.). 

*Gadir  {aus  sepes  X  sepum.  missv.  f) 
eyn  stock  von  waysse  (19).  Stapel  van 
wasse  (11). 

Gadis  {i.  meta,  cf.  gades)  landscliey= 
digghe  (81). 

*Gadmia  v.  Cadmia. 


GAL 

*  Gadus  {cf.  gada;  i.  gadium  Gl.  m.) 
deyser  (108). 

Gafandus  erfgenaeme ;  garphan 
myt-e.  (147). 

*Gafflum  V.  Graphium. 

*Gafrarium  {cf.sq.)  wafc'l-(68),hypen- 
(110)  -ysen.  eyn  waffel  yser  (132). 

*Gafrum  {cf.  prc,  Dz.  wtb.  640)  wafel 
(68,  HO''-).  Waffel  (110,  132).  hyp  (110).  huvp 

(132). 

*Gagantes  ags.  mugwyrt  (94^). 
*Gagata  i.  gula  (76). 

Ga-,  gan-  (es),  gl-  (751»)  -gates  i.  pir- 

(110  &c.),  pin-  (66  &c.),  pi-  (133)  -opus 
ein  berlc  (.^),  perlin  (17).  ein  p.  o.  flamme 
stein  (110,  132).  hd.  ein  p.-,  perlen-,  per= 
lein-  (53),  ])arleyn-  (4),  bcrli-  (6),  berliu-, 
berlein-,  birliu-  (7),  pileern-  (68),  perel- 
(7.5),  eid-  {  brenn-  (^Naturb. ),  boru-  (17), 
age-  (125)  -steyn.  nd.  bernsten. 

*Gagi-a,  -um  (Gl.  m.),  gaya  (17,  74), 
geya  (8)  {cf.  sagia)  eyn  garn  win  (17). 
weyfe  (8).  hasij-il  (8''),  -el  (74,  75). 

*Gagio  {cf.  gaia,  larus)  i.  laurus  auis 

(76). 

Gagio,  gaio  {i.  cemeria)  busch  die 
duy.ster  is  (147). 

Gagium  v.  Gagia. 
Gaia  {auis,  i.  catanus;  cf.  sq.,  gagio) 
agalstra  ( 141 ).    ags.   higere   (Gl.  Aelfr.). 
*Gaia  [l  pica)  varia  {sacerdotum,  aus 
pap  missv.?)    papeugay  (Gor.  Bec. )  i.  e. 
papagaey  (Kii.). 
*Gaya  v.  Gagia. 

*Gaiatum  (  kü.  ) ,  ga-  t  gua-iaeum 
/AU'gelbaum  (143).  blaterholz  (144).  pock- 
liout  (KU.). 

Gaida,  giseleu,  hastilia  {cf.  Gl.  m. 
vv.  gaid,  gagida)  dop  van  en  pijH, 
vyere  of  strail,  dat  yser  van  geschutte 
(147). 

Gayus  {cf.  Gl.  m.  3,  769^  Dz.  wtb.  159) 
leielitut'rtiger,  geck,  uar,  tore  (74). 

*Gala  V.  Galla. 
Gala  i.  lae   (  110  &c.  Br. ).   milch  (6). 

*Gala  i.  later  {aus  lac!  cf.  prc.)  hd- 
ein  later  {sie  i5i!);  zy-  (66,  i5i),  ze- 
(133),   zie-gel   (Vocc.   ex  quo). 

Gala  (110  &c.),  gale  i.  mustela  (110  &c.). 
wiselin  (126).  wieselein,  katze  (kl). 

*Galactiea  {cf.  aerocolum;  ■\(Aa.xz- 
IVY]  V.  galantina;  -iva,  galactina  i.  q. 
animella  v.  anisa?)  ganskrose  (11)- 
gense  trose  (19). 

*Galaet-,  galat-  (i48,  Br.),  i  del-icie 
weelde,  wallust  &c.  (147). 

*Galactine  }}l.  {i.  eupes)  lecker  spijse 
(1*7). 


GAL 

*Gal-amina(,ll,  19), -ama(i47),-umma 

Gl.  m.),  -Unna  (23,  Pap.,  Gl.  m.),  -Iruima 

76)  {i.  velanien    candidum    muUerum   76 

sim.;   a   gaia  i.  lac  Pap.,    vielmehr  aus 

y.aAunixa)  wu-  (19),  wi-  (11)  -mpel.   en 

glissink  (23). 

*Galaneia  v.  Galantina. 

*Galandina  v.  Galeyda. 
Galanda  i.  testudo  (c;i.  m.). 

*Galandr-a,  -ia  (1,  66  &c.,  110  &c.), 
-ius  (74),  galaodra  (64*=),  golandra  (75b) 
{auis,  cf.  ealadrius,  charadrion,  eala= 
narius  &c.)  hd.  nd.  ga-,  go-  (75)  -lander. 
goltamer  (22).  eyssvogel  (74). 
Galanga  v.  Galganum. 

*Galan-,  bissw.  galen-,  gelan-,  selten 
gela-tina,  galan-tia,  -tea  (19),  -cia  (133, 
i.i2),  -tela  (74),  -tena  (11,  74),  galr-eda, 
-eyda,  -eydes,  -ida,  gel-ida  (8,  9), 
-adria  t  -atria  (74),  -u  {q.  v.),  kaldreda 
(4),  gr.  YaXaXTiVY]  (124.  cf.  galactica) 
{i.  exta)  gal-autijn  (11),  -entijn  (i32), 
-lantine  (67,  102),  -rayda  (1),  -rayde  t 
-raid  (74),  -rad  (1),  -reda  (3),  -rede  (9, 
12),  -red  (51*,  3,  7i),  hd.  nd.  -reide ,  hd. 
-reyd,  -rey,  -reig  (49),  -rig  t  -reg  (6), 
-hert  (3).  gall-hart  t  -rat  (Fr.),  -erei  i 
-erte  (ki.),  -e  rede  t  gaylreu  (19).  gab 
wey  (Ki^).  salrayde  (74).  hd  sultze, 
sultz  boh.  klokoczck  cortex  ligni  wulg. 
dicti  valet  ad  condensandum  kaldredas 

(4)- 
*Galanum  v.  Galganum. 

*Galaodra  v.  Galandra. 

*Galarius  v.  Gallarius. 

*Galarus  v.  Galerus. 

*Galaticie  v.  Galacticie. 

*Galatium  v.  Gallium. 

*Gala-tho,  -tus  v.  Calatus. 
Galax-ia,  l  -ias  (Br.),  -a  t  -ius  {als 
circulus  von  -ia  via  untersch.  66  &c.,  iio 
&c.),  t  gallaxius  (76),  t  via  laetea, 
vialata  (75),  viol-aetea  (1),  -enta  (5^^, 
via  St.  Jaeobi  (Br.)  die  her  straße  m 
celo  (8b,  75).  rom  strose  (9).  sant  Jacobs 
strass  (2),  Strassen  (74).  der  inilich-  (74), 
wys-  (64)  -weg.  weyßer  krayß  (74).  dy 
wisen  st'meln  an  den  wölken  (17).  dy^ 
wiß  strymel  (21),  der  wiß  strym  (5), 
der  wiß  stern  {sie  7),  die  wissen  stern 
(76),  dy  weissen  streiffen  l  der  stramen 
(4),  die  weißen  streuen  (2),  weiß  straimel 
(3),  weiß  straymen  (74),  wißstramel  (75), 
eyn  wisser  ström  (6)  an,  in  (6,  21)  dem 
hymmel  sim.  der  wecze  stryme  an  dem 
hemel  (5'^).  nd.  de  witte  strime  in  deme 
hymmele  sim.  gestirne  (8,  9). 

*Galbaloccrum  v.  Galmaria. 


250 


GAL 


Qalb-anum,  -anus,  t  -ina  /  chalban- 
um  t  -e  (HS),  palmum  («.  v.)  (/wrfni  l 
gatus  vcstis;  cf.  galgaiium)  on  oriit  y  loo). 
wise  (8),  weyse  (9)  salbe,  guiiima  (47). 
eal-igaen  (11,  is«),  -gan  (19,  8»),  -beu^ 
kraut  (US),  -bau  o.  sinycken  (74). 

Oal-bula,-lula  (Hou.).-bulus,-gulu8, 
-galus  \v.  curruca)  («iw/.v.  cf.  Dt.  Wih. 
Kio)  witte-,  wid-  (11.1^  -wal  (126.  iss.Fris.), 

-wol    (115,    Ki.).    gorolf  (128,  Kris.).  gewolf, 

pyroler  (Ki.).  galber,  gclbling,  geolgorst 
(114).  hem-  (ii.'i,  128),  eui-  t  ai-  (Heu.) 
-merling. 

*öaldea  r.  Caldea. 

*Galdes  aus  glandes?)  eckeren  (85). 
Gale  V.  Qala. 

*Qale  {nauis,  cf.sq.,  galeyda'^  galeyde 

(77). 

Galea  (inc.  lo.  75.  cf.  prc.)  inerscliiff 
(75).  hd.  gal-oy  (17),  -leyde,  -cde  (3), 
-eude  (13),  -een  l  -aiin  l  golaun  (75). 

*Galea  c.  Galega. 

Gal-ea,  t  -lea  ^23)  hd.  nd.  heim,  be- 
(126,  Fris. ),  pi-  i  Ki. )  -ekelhaube.  nd. 
beckoneel  {iiG).  gaßquet  (Ki.). 

Gale-are,  t  -re  (66  &c.)  lielmen  (11, 
19,  7.'>'.  viTtsicheru  (ö.i). 

*Galeda  r.  Galeyda. 
Ga-,  gra-lega.  ga-,  rega-lea,  regal= 
licuni,  herba  f  ruta  gallica,  h.  galeni 
(/.  h.  daneta,  h.  martanica,  h.  nesa, 
giar-ca,  -ga,  castracana,  capr-agina, 
-ego,  pet-,  pes-tiehiaria)  gc^ßkraut, 
fleekeiikraut  (143). 

Gal-eyda,  -leyda  (nT,  i52\  -eda  (9\ 
-e  f  -ea  (/7.  r  i,  -andina  i21)  {naiiis) 
gal-oydc  (5,  23),  -cid  {!').  -ein  ( 74\  -eviic 
(9>,  -yde  (21),  -lede  (22),  -eude  ('5i>),"-at 
(6),  -ee  (68),  hd.  -cy,  -ley.  schiffung  ge= 
schirre  {n\ 

*Gale-inonum,  -num  wijnvat  (147). 

*Galentina  v.  Galantina. 

*Galeola  r.  Calicnla. 

*Galeopsis  v.  Gelisia 

*Galeos  v.  Galeus. 

*Galere  v.  Galeare. 
Galericulum  hoerhaub  (111). 

*Gal-erium  r.  -erus,  -lium, 

*Galerus  /.  rusa  exsunga  (i27'i;  auf< 
rusa  juncus  (gurgusticum)  cf.  galerus  de 
junco  fit<is\A.)  X  exungia  (ax.i  nl.  rosel 
0^5.  hryslV 

Gal-erus, -lerus,  f  -arus  ii47\  bis'^w. 
-erum,  -erium  /.  apex ,  canopus ,  ta= 
bernus74)  hot  1,121).  huot  (Gf.).  en  hierdc 
huot  van  leder  ghemaket  (11).  ein  1.-  os, 
132),  lederen, ysereu,  pilgryms  (i4:7),eyseu- 
f9),  hd.  nd.  wander-,  wandel-(7),  pilgram- 
(4),  pilgramß-  (7.0*'),  pilgrem-  (7.5»),  bil= 
gerin-  (6),  bilgris-  (93),  bilgerunß-  (17), 
bilger-  (88,  1101,  pilger-  (18),  spitziger 
(91),  spitz- (125)  hd.  -huot.  -huet  (1),  -hued 
(i2.i),  -hut,  -hote  1 18),  -hoyt  (ob,  147),  nd. 
-hot.  raisehut  vber  land  (75).  paret  (126, 
Fris ).  ysin  hübe  (8).  dy  kube  capitis  {i. 
apex  125.  wett.  kaupe). 

*Gale-us  (II6, 140),  -os  hundfisch  (140). 
kleiner  li. :  geyer  (Ki.).  ein  meertruschen 
(i26).  nl.  een  haye ;  g.  stellatus  liasel-, 
glaucus  toen-haye  (iie).  g.  centrina 
sauw-,  spitz-,  Stachel-,  gifft-hund  (i4o). 
Galgago  V.  Baccar. 

*Galgalus  i.  Galgulus.  Galbula. 
Curruca, 


GAL 

*Gal-ganum,  -gana  (,74,  Smn.  vil.  Of.), 
-anum  (Of),  -banum  »7.  cf.],  -anga, 
-ianus  (lo."»)  hd.  nd.  gnl-angan  (Of.), 
-iingenbovn  i  -anwrtz  (93),  -igan  (22,  47), 
-egan  (sum.  vil).  -iga  (23),  -gan,  -gaon 
(125),  -gayn  (133),  hd.  -geu,  -ian,  -ien 
(17),  -gant  (1,  69,  74,  134\  -gent  (66),  -get 
(64I',  123),  -g  (7.5).  goUigen  (1(>).  garigaen 
(85).    gaghan  (22'>j.  gelangt    o.   galgan 

(64<^). 

*Galgata  vX  galg) ,  golg-ata  (8,  9, 
75\  -otha  (49*")  hd.  galgen-,  galk-  (8) 
-berg,  -perck  (9).  kalikberck  (3). 

Galgulus  r.  Galbula. 
Galg-ulus  (r.>9.  cf.  Ol.  m.  h.  v.),  -alus 
(145)  i.  granum  oUuae. 

*Galiarius,  g.  ha  hd.  (Mss.  mog.)  ritter-, 
ritters-  (9i  -kiiit. 

*Galicanus  v.  Galganum. 

*Galieis  animol  .76). 

*Galida  v.  Calicula. 

*  Galina  v.  Galla. 
Galiopsis   v.  Gelisia. 

'■Galirium  r.  Galliricum. 
Galiuni  c.  Gallium. 
Gal-la,  -a  (6s),  -lus,   -las  {pl.  Sum.) 
(i.  fructus,  {  pomum  11  querci)  hd.  eich-, 
aicli-.   holtz-   (8b),    laub-   (,74),  reiß-  (76. ' 
cf.  quercus  ,  reys-  (Avent.),  ncZ.  ek-,  eye- 1 
(24,  S.5,.  dwarch-  (j)omum  qu.  11) -appel,  1 
hd.  -anhel  (3),  -apffel,  -opphel  (2J,  -opffell 
(75)  vß  welsclieni  lande  (17).  eicheuepelej 
(pl.   Sum.).   eyu   eykel   {fructus  qu.  11).; 
ags.  gall-us(i36),  -uc  (94,  Bosw.),  -oc  (94»).  I 
Galla   \instr.   cerdonum)   eyu   scliab=' 
ysen  als  die  gerwer  bruehen    iiio).  ein 
sciiaefFmesser    als   die   loer   off  leder-g. 
br.  (132). 

*Galla  /.  zizu-ca,  -ga  rusticae  (i36't. 
gall...  perdix  rustiea  (u:>  .  p.  gallina 
r.  (Gl.  Phiiox.i.   galina  r.  perdiee  m->). 

Gal-laiius,  -arius,  t  -licarius  (74, 
147)  ireher  (U).  lower  (17).  loer  (132). 
leder-gerwer  (110),  -gerber  (68),  -touwer 
l  -gherwer  1  117). 

*Gallaxius  v.  Galaxia. 

"^Gallea  v.  Gallia. 

*Galleyda  ;;.  Galeyda. 

*Galleola  v.  Calicula. 
Gallerium  v.  Gallium. 

*Gallerus  v.  Galerus. 

*Galles  V.  Galla. 

*Galletricum  v.  Gallitrielium. 

*Gallia  muschata  v.  Gallium. 
Gall-ia,  -ea,  -ica  in  der  yX  nider?) 
walchen  0.  in  dem  welhiseheu  land  (1). 
nider -walsch  (ö*») ,  -welsche  (70)  lant. 
wal-  (22'\  23),  wals- (22),  Är7.  waln- (10), 
walheii-  (74),  walich-  (7i),  walichß-  (4), 
walsehe-  t  franzoser  (i25),  welisch-(75), 
welsche-,  welsch-,  weltsch-  (68),  weis-, 
welß-lant,  dorinne  auion  ligt  ( 74.  cf. 
italiai.  franck-rijck  (11),  -rijch  (i32), 
hd.  -rieh,  -erielie  (i33),  -reych,  -ereyche 

(152). 

*Gallica  {calceamentum  Gl.  m.)  v.  Ca= 
licula. 

Galli-eantus,  -cinium,  -nacium  (76, 
147),  -natus  1,147)  der  hauen  krayt  of 
sanck  (i47).  h.-  hd.  -gesang,  nd.  -sanck. 
-geschrey  1,68),  -krehe  (62),  -krey  (110, 
132).  -kran,  varr.  -krau  (75),  -erat  (23;. 
hanc-krat  (Gl.  Maricuf.),  -chrat  (Sum.).  hd. 
han-krat  (9;,  -krey,  -kray  (67,  152),  -sang 
(21),  -gcsanck. 


GAL 

*Gallicainu8  v.  Gallarius. 

*Gallicia  r.  Caatologaloe. 

*Gallicinaciu8  r.  Gallinaceus. 

*Gallicin-are,  -ere,  -ire,  prs.  -o,  -eo 
(i.  gracillare  7;))  kre-wen  (18), -bcn  (17), 
-gen  ((j,  23),  -ygen  (110),  -ycn  (68,  132), 
-en  (1,  4),  hd.  -heu  (152,  Mss.  mog.),  -cheln 
(Voce,  ex  iiuo).graglen  (i34).breben,8c]ieru 
(21). 

Gallicinium  c.  Gallicantus. 

"*Gallicola  v.  Caligula. 

*Gallicrista  v.  Gallitrichum. 
Gallicula  *•.  Calicula. 

*Gallicvdu8  lien-el,  var.  -ncl  (75). 
Gal-  l  ita-licum  walsch  (22''). 
Gallicus  hd.  nd.  eyn,  en  waie,  wael 
(11),  waell  (132),  wallich  (4),  walch  (6, 
68),  welscher  (7). 

*Gallida  \i.  mulcr-ale,  -um;  cf.  ca^ 
lieula)   gelte    (75). 

*Gallierista  v.  Gallitrichum. 

*Gallimacius  v.  Gallinaceus. 

*Gallimala  aschlaueh  (74). 
Gallina  hd.  nd.  henn-a  (93),  -o  (^103), 
-e,  -ne  yaic  67);  liinne  (22'',  23)  hd.  neily 
(17),  hene,  hen,  henn,  heyn  (21).  bruthen, 
nenne,  hune  (65!. 

Gallina  -  eeus,  -cius,  -tius  (i34), 
gallicinacius  1 132),  gallus  galli-nacius, 
l  -maeius  (Br.)  {i.  capo  q.  cf.)  chappe 
fi04).  kap-phan  (21),  -phun  (8),  -hune 
(133),  -hun  (5),  -hon  (5''),  -pun  (17,  23, 
100),  -pune  (67),  -une  (i52),  -un  {9>), 
-uyn  (132),  hd.  -paun,  -auner  (4),  -one 
(13),  -011  (68,  110),  -po  (103),  -pe.  kop= 
paun  (70,  151).  eyn  kauff  hone  (18). 

Gallina-cii  (Br.),  -ti  (76)  i.  homines 
imbecilles. 

"^Gallinaeium  v.  Gallicantus. 
Gallinacius  v.  Gallinaceus. 
Gallinago  her-,    herr-,   har-  (i40), 
heerd-  (Ki.)  -schnepflf. 
*Gallinaria  ^ylua  (Pap.). 
Gallinaria  hiiner-,  coppen-schopperin 

(Ki-'.i. 

Gallinarius  hüner-vogt,  -warter  (Ki,), 
-mann    Fris.).  hunervogt  (l25). 

*Gallinarius  drappe  (16).  trappe  l 
kappou  (9i. 

*Gallinati  v.  Gallinaeii. 

*Gallinatius  v.  Gallinaceus. 

*Gallinatum  1  i.  figme  -  n ,  -  ntum) 
gestitft-e.  -eßding;  tichtung;  trug-,  trub- 

Sal   (,74'. 

*Gallinatus  v.  Gallicantus. 
Gallinella  hiin-,  ziebe-lein  (Ki*.). 

*G.  aquatica  heekensehorr  (112). 

*Gallipes  Sum.),  pes  gallinaceus  (143, 
Ki.)  hanen-vvz  (Sum.) ,  -fuß  (Ki.) ,  -spor 
&c.  (i.  fumaria  &c.);  pes  g.  t  pulli  (q. 
cf.)  kletten-korfel,  -peterlein  (i43). 

^Galliri-eum,  -eium  (74),  -um,  lar. 
galirium  175)  {herba.  cf.  gallitrichum) 
brentella  (93.  cf.  flammula;  brendle 
sim.  satyrium  nigrum  Nmu.i.  bantel 
(74).    haseufuß    (75). 

*Gallistalluin  kobel,  honer-k.,  -sedel 

(75). 

*Gallitri-chum,  -chium  (143),  -cium 
(94«.  125),  -cum  ;24,  143),  -tum  (9,  74), 
calitrice  (94^),  galletricum  (153).  galli- 
tricus  {nach  -crista  1 4 1 1 .  -erista  {sie 
Hoffra.  ad  131*')  i.  opfjLivov ,  ho- ,  o-rmi= 
num,  orvala,  scarlea,  sclarea,  eentrum 


GAN 

galli,  matri-saluia,  -sylua  (i43).  hanen^ 
fuoß  (i4i).  hannifuoz  (i3ib).  han  fus  (9). 
scharl-ey  (i43),  -ach  (125,  153).  wild= 
scharlay  (74).  wilde  salbey  (143).  ritter= 
sporn  (74).  vliwort  (24).  ags.  waeter  wyrt, 
gallitriei  staelwyrt  (94»-). 

Gal-lium,  -ium,  -atium,  -eriiim, 
-lia  muschata  meger-,  lab-  (i43),meyer-, 
leb-  (Ki.),  mager-  (Fr.)  -kraut,  raynritzen 
(143).  wald-  (Fr.),  walt-  t  worg-  (Ki.) 
-strow,  -Stroh. 

*Gallosa  {cf.  calicula  &c.)  multra, 
gelleta  (Sum.). 

*Gallruiina  v.  Galamina. 

*Gallula  V.  Galbula. 

*Gallus  V.  Galla. 
Gallus  hd.  han-o  (103),  -e,  -ne  (13); 
han.  ein  walch;  ein  priester  (6). 

*Gal-inaria  t  -baloecrum  (94),-marice 
(136)  {aus  gabalum  X  caluaria?)  ags. 
caluu-aer  (94),  -er  (iSG). 

*Gal-,  ga-  (136)  -milla  {cf.  galmum) 
ags.  liim-  (94),  lim-  (i36)  -molegn. 

*Galm.o  {piscis)  hecht  (75). 

*Galnium  {aus  galbanum)  ags.  mole- 
gn (94),  -ng  (136). 

*Galoppare  rennen,  draben  (19). 
Galos  V.  Galus. 

*Galreyda  &c.  v.  Galantina. 
Galuniina  &c.  v.  Galamina. 

*Gal-us,  -OS  (Gl.  m.)  swester  man  (8, 
9,  17). 

*Gania  fraue  (74). 

*Gamaleon  v.  Chamaeleon. 

*Gamand-iros,  -rea,  -ria  v.  Chani8e= 
drys. 

*GarQaria  {aus  ganiaria)  hur;  tab-, 
taf-ern  (74). 

*Gam-arus,  -marus  (KU.)  {cf.  gra-, 
ca-marus)  salm-o  (87,  Gf.) ,  -e  (95,  v. 
Hamb.).  salm  (74).  garu-cr ,  -aerd,  gall. 
guernette  (Kil.). 

*Gamatr-eos,  -oes  v.  Chamsedrys. 
Gamba   schyn-  (16,  17),  sehen-  (8), 
schone-  (9)  bein. 

*Ga-,  ea-  (74),  gu-  (75<i),  eu-  (75») 
-mba,  guma  {g.  gumbe  75bc)  {genus 
vehiculi  ;  currus  nobillum  74)  aiu  schener 
wag  der  beschlagen  ist  mit  schinen  (^76. 
X  schinbein  '?).  ein  behang-e  (3),  -en  (4), 
pehanger  (75),  kamer-  l  hobel-  (74) 
-wagen. 

*Gambrieus  s.  Lumbricus. 

*Gainendra  v.  Chamasdrys. 

*Gaiiiilla  v.  Galmilla. 

*Gaminilla  v.  ChamaBmelvun. 
Gammarus  v.  Gamarus. 

*Gainneo  v.  Ganeo. 

*Gamnire  v.  Gannire. 

*Gainoniilla  v.  Chamasmelum. 

*Gamor  v.  Gomor. 

*Gancaria  &c.  v.  Ganearia. 

*Gäeiuni  v.  Gymnasium. 

*Gandera  {herba)  genskertz  (9). 

*Gandinum  t  candauo  {cf.  gebenna) 
ient  ein  stat  (74). 

Gan-ea,  -ia  (8),  -ium  (74),  i  -eum 
(88,  125,  147),  -genium  (i47),  i  -earia 
(132),  i  -caria  {sie  68)  ,  t  -aria  (iio), 
gamaria  {q.  v.)  {i.  leccatrix,  taberna  sim. 
cf.  Gl.  m.  V.  gangia)  hure  (8).  hazis  {i. 
strio,  eumenis  &c.  Gf.  3,  1092).  pek  (9. 
cf.  pack  Sm.  1,  276?).  bubenschule(i25). 
bordeel  (i32).  (ganeum) hoeren-cot  (107), 

DlEFF.NBACH    (iLOSSARIUM 


GAR 

-hutte  (132).  hur-  (110),  huren-  (74,  88), 
frawen-,  brasser-  (88)  -huß,  -grub  (74). 
ondererdsche  heymelike  stede  dair  sych 
lecker  off  tuyscher  vergaderen  (147.  cf. 
gangagia  i.  loca  occulta  et  subterranea 
Gl.  ra.  X  gyneceum). 

Ganearius  (^.  qui  tenet  ganeam)  hu= 
rer  (es),  taberner  (iio).  tauener  (sec  132). 

Ga-neo,  -nio,  -nnio,  -nnigo  (18), 
-mneo  (4),  -neus  (76),  graneo(i4i)  fraz 
l  filourezo  sim.  (Gf.).  hurer  (8,  9).  riflF= 
chin  t  cleffer  (17).  ruffion  (68).  pl.  ruffers 
(ganei) ;  sg.  en  leet  spreker  (23).  horen- 
(132),  huren-  (iio)  -ieger.  lodderboeff  (132). 
hd.  Sprecher;  liet-,  lied-,  lit-,  leyt-  (7), 
lieb- (75)  -Sprecher,  eyn  liUi  sprether  (5^). 
leyd  brecher  (4).  poser  lecker,  gefrassi= 
ger  1.  o.  bueb  (75).  vnkeusch  (64). 

Ganeum  v.  Ganea. 
*Ganeus  v.  Ganeo. 
*Ganga  {auis,  cf.  galbula)  eyn  wyd= 
derwalche  (19). 

*  Gangates  v.  Gagates. 
*Gangenium  &c.  v.  Ganea. 

Gangrena  doit    vleisch  bynae  (i47). 
*Gania  v.  Ganea. 
*Ganicio  v.  Gannitio. 
*Ganio  v.  Ganeo. 

*  Ganire  v.  Gannire. 
*Ganium  v.  Ganea. 

Ganniens  die.  leccator ;  it.  gämüngf 
(17). 
*Ganni-go,  -o  v.  Ganeo. 

*Gannio  geymelichekeyt  (21). 
Gan-,  gam-  (4)  -nire  {vulpiumj  i. 
int-,  inc-endere,  nutrire,  latrare,  trri= 
dere\  X  ganeo)  grinan  l  crinan  (Gf.). 
hd.  nd.  gi-ynen.  gr.  (110),  hylen  (68) 
als  ein  fuchs,  hd.  greynen,  grynnen  (4), 
winson  i  hunon  vt  vuipes  (95),  wynseln, 
wuntzlen  i  hurn  (7),  win-slen,  varr. 
-tzlen,  wiinsten  als  die  hunde  (75).  beff= 
tzen  o.  beytzen  wie  ein  fuchs;  murren 
i  hinvmb  schnertzeu  (126).  g'ren  (8t>). 
geln  (8).  gellen  (9).  zäunen  als  die  fuchs 
(74).  huylen  als  eyn  voß  grint  (132). 
geylich  sin  (17).  ha.  nd.  gerne-,  gryn- 
(69),  grein-  (134),  grem-  (70)  -licheit  hd. 
triben,  treiben,  dryben,  nd.  driuen.  mer 
sagen  (17). 

Gannit-io,  -us,  -vira  ((jf.)  ganieio 
(8,  9)  (i.  garritus,  guerra,  rixa  75)  hd. 
nd.  grein-  (74),  griu-ung,  -inge.  g'enisse 
(8^^).  gernisse  (79).  zannung  (74).  wyn= 
selunge  (8,  9). 

*Gannius  (^.  locus  subterraneus  ad 
luxuriandum  aptus,  cf.  ganeum)  eyn 
sluffloch  (17). 

*Ganponum  {i.  scalmus;  st.  cram= 
ponum?)  harke  (23). 

Ganta  ags.  grseggos  (94,  Gl.  m.). 

*Gapperis  v.  Capparis. 

*Gapulum  v.  Capulus. 

*Garan-a,  -na  (Gl.  m.)  gall.   garenne 

(122,   Gl.   m.)- 

Garba,  iarba  (147  Gl.  m.)  {i.  gelima, 
t  govonus  147 )  hd.  garbe.  nd.  garue, 
graue  (23.  cf.  graba,  gelima),  gerbe 
(79).  Schub  (147).  schaup  (19).  schoef  (11). 
scoof  (106).  ags.  sceäbas  pl.  (94). 

Gar-eio,  -tio,  -rio  (66  &c.),  -son  (147), 
t  -rus  (74),  gracio  (64^)  {i.  histrio ; 
plenus  viciis  i  Tabulator  4  sim.;  leeca^ 
tor    qui    multa   loquitur   66   sim.,   daher 


GAE 


257 


garcire,  garriri  i.  fabulare.,  multa  loqui, 
untersch.  von  garrire)  pueb  (2,  1).  pub 
(1,  74).  hübe  (6).  bube  (5i>,  7).  bobe  (18). 
buffe  (5).  buf  (4).  boeve  &c.  (147).  bove 
(23).  schweizer  (64,  76).  swetzer,  klaffer 

(74). 

*Garcire  {cf.  prc.)  klaffen,  swetzen, 
puben  (74). 

*Garculus  {[auis,  aus  garrulus  X 
graculus)  heiger  t  richard  (77). 

Ga-,  ca-  (93)  -rdianus  hd.  nd.  ga-, 
ca-  (93),  ia-  (21)  -rdian. 

*Garganica  v.  Vrtiea. 
Garga-nus,    -rus   (i.  mens   l   incola 
montis  66  &c.)   perck  (9).  berck  o.  man- 
nis  iiamme  (8). 

*  Gargans  v.  Gargus. 

*Gargara  surin  {vermis  Gf.  6,  273). 
Gargarismus  i.  plodramentum  in 
gutture,  {fortnell  vgl.  bloderment  empla= 
strum  Gr.  wtb.)  blodern  dez  gedermes ; 
als  dy  kynder  wasser  lasen  auf  in  dem 
hals  plodern  (4).  gurlung  (93). 

Gargarizare  {i.  liquidum  in  collo 
vertere)  hd.  gu-,  go-rgeln,  gorgel-len  (3), 
-en  (23,  132)  mit  wasser  in  der  kelen 
(110,  132).  gargazen  (42).  gaeergitzen 
(Ob.  472).  garxen  (7).  gorzen  (6).  worge-n 
(17),  -In  (5). 

*Gargarus  v.  Garganus. 

*Gargul-us,  -is  (68)  {pisciculus)  eyn 
grunde-1  (68,  110),  -Ichen  (132). 

*Garg-us,  var.  -ans,  gragans  (-äs  17) 
{i.  proteruus;  cf.  gur-gus,  -dus?)  vn= 
wirser,  widerspeniger  (74).  frebel  (17). 

*Garill-are,  -um  v.    Girgill-are,  us. 
*Gario-folus,  -lus,  -filax  &c.  v.  Ca= 
ryophyll-ata,  -um. 

*Gariofus  {i.   ribaldus  &e.)    boeve, 
nette-b.  &c.  (147). 
*Garo  V.  Garum. 
*Garosmum  v.  Vuluaria. 
*Garphan  v.  Gafandus. 
*Garrio  v.  Garcio. 
*Garriofilum  &c.  v.  Caryophyllum. 

Garrire  {i.  clamare  vt  auis  66  sim., 
fabulare  t  multa  loqui  110  &c.)  hd.  snad= 
dern.  snappen  t  kakelen  (107,  132).  cra= 
kelen  also  en  hon  ludet  (22'*).  clappe-n 
(99  &c.),  -ren  (es,  126).  klaffen  t  kallen 
(88)  scha-rren  (68),  -teren  (132),  -tren, 
gakelen  (i47).  on-  (i32),  vn-  (110)  -nutz 
claffen.  schrien  als  die  vogel  ( 75 ). 
v.-gschray  (1).  chi-  (Fris.),  chu-  (i26) 
-tteren  wie  die  vogel.  guderschen; 
gychlen  (i26).  quitte-rn  (9),  -In  (8). 
que-  t  gu-delen  (108).  calphen  (100. 
cf.  nhd.  galpen).  schwätzen^  (2,  88). 
schwa-,  var.  schwe-tzen  als  ein  atzel  i 
heher  (65).  garren  (Kaysersb.  cf.  garru= 
lare).  cherren  {i.  garrulare,  stridere 
&c.  Gf.  4,  462).  herauß  blöderen  (Das.). 
krönen  (Gf.  cf.  murmurare). 

*Garr-itor,  -ulator  gakeler,  scha= 
terre  (147). 

Garritus  {i.  garrulitas  17)  hd.  nd. 
vogel-sanck  (10,  22),  -ghescrey  (23),  hd. 
-geschrey,  -gschray  (1),  -sauck  (10), 
-gesang,  -gsang  (i34).  grinung  (75).  das 
küttern  der  vogel  (i35).  clappinge  (99). 

*Garriuagus  v.  Girouagus. 
Garrula  {sc.  hirundo    Gf.    4,    612.   6, 
566)  clapper  (8,  9).  croniu  (Gf.).  garula 
alts.  scricondi  {auis  118.  cf.  Gf.  l.  c). 

33 


258 


GAU 


Onrrulare  ^rnrron  (l.  c/.  garrire. 
HM.  4S3.  garrozcii  sm.  2,  üo).  plodern  ( i, 
Pri».  ».  q  blcdertMi  v.  garrire,  hei  um. 
irrig  aun  i  citiert).  jiladrcii  (iiv)  kitten 
(18).  kf-  (f)),  kyf-  (.71),  kye-  (L-JS,  i.'>2), 
kpyf-  (,«(!,  70,  i.")i)  -foln.  iid.  keiiclen. 
clafiVn  (19).  vijl  (i32),  vil  (iio)  cl. 
klai>]ien  ^11,  iitV  calleii,  oiinutlick 
slfuiiH'ii;  ano-,  tinu-flVii;  snatorcii,  .sna|)= 
pon  (117).  siiarken  (22'>,  147).  c'la|)])luMi; 
snetereu;  volo  .sprckeu  (22'').  klappt'in 
(68,  134).  klafFiTU  i«!»)-  kittercn  ("(;). 
swaczen  (21).  swoczoii  ((!,  74).  .snattern, 
vilkoscn  (74).  wasfhiMi  (22'',  74). 

*Garrulatio  ein  gcscliwetz  (65). 

*Garrvilatoi'  ?•.  Gfarritor. 
Garrulitas  clatt-hcit  (74),  -ung  (19). 
vrondc  /  kla]>piii{;('  [IW.  klapperlicit 
(Das.).  kiftV'-lkoit  (,74),  -rye  (,lSj.  ckvbely 
i  vumiez  redo  (17).  das  retsclion  (i2G). 
swatzlu'it,  sinat/.orcy  (74). 

Garrulus  ( /.  porcax  1)  hd.  swa- 
(1),  swc-,  sma-  (3)  -tzcr;  swaczig  (21), 
kerrari   sim.    ((Jf.);     klcff-er,    -isch   (9), 


(1).  nd.   kh 

die   vijl  claps   hefft    (j32).    kefeler    (5). 


-sehe    (19),    -ig;    kiaffig    (i.i4),    klaflFer 
'    '  la-,    k"        '  ' 

(132).    kefel 
kicf-   (133,  'i.52),    kieff-    (66,    i.5i)   -elig. 
eliron  sim.  (Gf.).  kronenter  (Hpt.  5,  203). 

Garrulus  (auis,  cf.  carrulus)  liolier 
(95,  1011,  111,  Kl.),  hcger  (i25).  markolf 
(109).  hätzel,  elster  (Fr.). 

*Garruin  (st.  carrum)  wagen  (74,  75, 
141). 

*Garrus  &c.  f.  Gareio. 

*Garula  i\  Garrula. 

*Garuleuni  goldblum  (i43). 

*Garuni  v.  Vuluaria. 
Gar-um,  -o  (74)  (?'   inuri\un,  liqua.= 
men  64,  eoinquinatio    qq.   v. )  fiscbrot 
(i3o).  ingosaltzner  vischbrue  (64).  viseh- 
sul,  -saltzwasscr,  -lacke  (74). 

Garunma  {fl.)  die   gorunda  in   gas= 
conien  (I12). 
*Gasaphilaeiuin  v.  Gazetum. 

*Gasgarus  vborwindcr  einer  gegende 
(74).  Cf.   gelariis  i.  .superpositus    (i45)  ? 

*Gaso  &c.  GazopMlare. 

*Gasophila-eiuin,  -re  v.  Gaz-etum, 
-ophilare. 

*Gasotuin  {cf.  gazetum)  eyn  gelt 
käst  (17). 

*Gasouilo  V.  Gazophilare. 

*Gassapiuia  v.  Gausape. 

Gasta-ldus  (Br.  &c.),  -dius  (76)  i. 
rector  (76  .Kim.). 

*Gasteriuin  (anders  Gl.  m.)  vitreum 
kulchgleß(i25).  Cf. gustrxunvasis  species 
(Gl.  ra.)? 

Gastrimargla  &c.  i:  Castrimargia. 

Gauata  (c/.  gabatai  kare  (74).  spijse 
vat  (147). 

*Gauda  (anders  Gl.  m.)  est  meretrix 
(11.  cf.  goda  &c.  Dz.  Wtb.  645  sq.). 

Gaudere  frauen  (13).  frauhen  (5). 
hd.  nd.  vro  ,  vrou-  (23),  hd.  frau-,  frou- 
(69,  110;,  fro-  (67,  134),  fre-  (66,  70,  152), 
herfrau-  (19)  -wen.  freude  triben  (17). 
brcyt  t'r(>ud  han  (65).  verb!ijdcn(99,  132). 

Gaudia  mundi  wernt-,  varr.  welt- 
lich freude  (75). 

Gaudiosus  vrolick  (22).  Ireudeuuol 
(75). 


GEB 

*Gaudir  v.  Gadir. 

Gaudium  Itd.  freude ,  freud.  grose 
vrendc  i9).  freydc  (8).  freyt  (21).  ffrode 
(G).  frod  (Ki4).vr()de  (23,67).  vrowede(99). 
vrowde  (22). 

Gauia  {auis,  cf.  grauia)  rothgans  l 
kuwitz  (Ki-*.  I.  wZ.  niicuwe  (116).  agr.».  Stern 
(i:itj).  g.  alba  alljuck  (iien.). 

Gaulusi.meroyjs  (148).  gronspecht(74). 

*Gaulus  {cf.  gulus?)  scheep  int  ge^ 
meyn  (147). 

Gauuaca  [i.  gausapa  141,  Gl.  m.) 
tiscahicliin  (131'').  tischlacli  (I4l). 

"^Gaupolus  [cf.  caupulus,  ypogau= 
bus)  spiscscif  (Gf.). 

*Gaurus  van  vele  inengsels  eync 
kaickcrye  (147). 

''Gaus,  gauus  (Gl.  m.)  licht  van  roden 

(147). 

Gau-,  cau-sape,  gau-,  gas-  (37=1) 
-sapium  amb-adit  (Sum.),  -etlachen  (120, 
sim.  Gf.  2,  157).  eyn  dafeln-  (19),  diß- 
(<S)  -lachen,  twehel  l  tischtuch  (9). 
dwale  (93  &c.).  hd.  eyn  drocken  doch, 
trock  duch  (5),  truke  tuch  ((i),  truchen 
dfieh  (373).  eu  droghe-  (22),  doglie-  (23) 
-dok.  mantel  (8).  gaus-ape,  -epe  (68, 
133,  I5i)  hd.  tysch  tuch,  discii-duch, 
(152),  -duch  (67);  tisch-  (74,  88,  110), 
tusch-  (68)  -lacli.  tafellaken  t  dweyll 
(132).  vorderschos  (93).  kotz  (111).  ge= 
fotzet  kleid  o.  .sorg  (126).  kottz,  filtz, 
bomsch(88).  gaus-apium,  -epium  (i33)/jrf. 
hant-zwehel,  -zweeliel  (68),  -wel  (i33), 
-dwele  (132),  -knochen,  vlg.  knichel, 
knu-bel,  -hol ,  kubel  an  der  hant  (75). 
trcwg  tuch  (4). 

*Gausatum  est  genus  piscis  (76). 
*Gausep-e,  -ium  i-.  Gausape. 

Gauus  V.  Gaus. 

Gaza,  gauza  (76)  hd.  schätz,  schacze. 
nd.  schat.  rich-tum  (17),  -tuinb  (110). 
rijchdom  (132).  gelt  (17  &c.). 

Gaz-etum,  i  -arium  (74,  75)  -arum 
(Br.),  -anum  (76),  -ophilaeium,  -ophi= 
latium,  -opilacium,  -ofilantium  (i4i), 
-aphilaeium  (1),  gasa-  (75),  gaso-phi= 
laeium  gelt-  [17,  65,  75),  pfeunig-  (75), 
opfer-  (25)  -stock,  apper  stog  (5).  gelt- 
(5),  gelde-  (23)  -Inis.  hd.  gelt-kyst,  -kiste 
der  gemein  (iio,  132);  stock  (18);  schatz- 
chamer  (1),  -kamnier,  -seckel  (64).  schat- 
(11),  trese-  (5,  nd.  Fr.),  treß-  (74),  trcs- 
(99),  treyse-  (23),  golt-  i  dresch-  (8''), 
Silber-  (64),  gerwe-  (18)  -kammer  siin. 
trislier  (74).  ein  sac'stige  (6).  sagrer  (Gl. 

a.   141S   Sm.). 

*Gaz-,  gas-  (8)  -ophilare  schaczen 
(9).  schacz  sammen  (8).  gaso  rieh  (8), 
reyeh  (9)  werden,  gasouilo  ricli  machen 
i  werden  t  schaczen  (17). 

*Gazopliilatiuin  v.  Gazetum. 

*Gazophyla  -  X ,    -ns  tries-,  trieß-ler 

(74). 

■^Gazumber  [i.  graculus;  cf.  gaza  &c. 
Gl.  ui.,  Dz.  Wtb.  167)   ruoh  ■(131*').   ruoch 

(141). 

*Gazza,  stazza  ehella  (Gf.  4,  59i.  c/. 
Dz.   wtb.    96). 

*Gebellus  zabel  (100).  Cf.  gebellina 
pellis  (Gl.  m.);  vv.  sabelus,  ee-,  te-bellus. 

*Gebenensis  {<f.  sq.)  jenflfer  (74). 
Gebenna,  f  gandinum   {sie  ,  q.  cf.) 
ienff  ein  stat  (74). 


GEL 

*Q«ber08U8  v.  Gibbosus. 

*Oecor  {st.  iecur)  hber  (17  &c.). 

*Gecoria  r.  Cichorium. 

*Gecor-ina,  -ni8k(st.iec-)hd.  {allgemein) 
leber  wor.st,  -wurst. 

*Gecula    [aus  gerula?)   ammen   kint 

o.  ieckeriniie  (9).    ainnie  kinde  konsery 

'8).  Cf.  getura  la  nutrire  e  imperatrice 

Gl.  m.) ;  i.  compatrix  my tlijdersche  (l47). 

*Geenalis  v.  Gehennalis. 

i'Gegelasius  {alph.  gug-)  cogeler  {t) 
geukeler   («•'). 

*Gegichima  augenlaster  (74). 
*Geguers  r.  Gergrites. 
Gehenna  hd.  dy  helle,  hell  (9j.  hellisch 
fuer  (64).  ewig  ;  h.  f.;  pyn  (65). 

Gehennalis  iiiillisch  (kl),  geenalis 
viied(!l  (8).  geotalis  vnedil  (9). 

*Geya  v.  Gagia. 
*Gela  V.  Gesum. 
*Gelantina  &e.  v.  Galantina. 
Gelare  hd  friesen;   ge-fr.,   -friessen 
(67),   -fresen   (5),   -freißen  (13),   -frieren 
(6,  76,  110,  134).  frießen  (17.  68).  frißen 
(21).   fryssen    (152).    vriesen   (11,  132). 
vrisen  (99). 
*Gelarus  v.  Gasgarus, 
Gelat-ina,  -ria  v.  Galantina. 
Geldria  geller-  i  clefs-landt  (125  Mrg.). 
*Gele-   (8),  geneli-  (9),  genele-  (76), 
deleni-  &e.  (q.  v.)  -ficus,  gelinphieus 
76)    {i.  blande  loquens)  senfft  Sprecher 
8,  9). 

*Gelenum  eyn  glen  (17).  en  schafft 
(17  &c.). 

Geliba  v.  Gelima. 
Ge-,   gel-  (75)   -licidium   vrost   (9). 
valleude  frost  (68,  110),  vorst  (132).  vorst= 
valle  (147).  ein  eyß  cap2)e  (3,  4). 
*Gelida  kehle  (8''). 
*Gelida  v.  Galantina.  Gelima. 
*Gelidare  {i.  frigidare  76)  gefri-esen 
(8),  -sen  (9).  beliebern  t  befrießen  (17). 

Gelidus  hd.  kalt;  fru-,  frü-  (4),  fro-, 
gefrü-  (67)  -stig.  vrost  (23).  vrostich  (22). 
vorstich,  keldich  (132).  frostsam  (110). 
*Gelifia  v.  Gelisia. 

Gel-ima, -ima,  l  -ina  (76),^-ida(18),? 
-iba  (Gl.  m.),  -ua  (67,  133,  152),  t  -ma 
(68)  (^.  garba,   g.  sine  granis  75 ,  meta 

&e.   cf.    Gl.   m.   3,   772.     Dz.   Wtb.    644,    645. 

Goth.  Wtb.  2,  774)  sänge  (Gf.).  schutt  (75). 
schaup  (19,  75).  schaub  (110).  schoef  (11). 
eyn  schouff  off  garue  (i32).  en  luttik  g. 
(23).  en  luttich  graue  (22).  hd.  garbe; 
eyn  cleyn  g. ,  garb,  grabe  (67,  152),  grape 
(18),  grappe  (133),  grapp  (6). 

*Geli-sia,  -si  (17),  -zea  (7,  9),  -fia  (24), 
gil-  (Gf.),  gen-  (47)  -isla,  gali-  (Ki.), 
gale-  (143,  Ki.)  -opsis  win-,  wi-disca  (Gf.). 
nessi-  (130,  Gf.),  nesse-  (Sum.  vi),  nessel- 
(9),  niese-  (7),  nies-  (117),  nater-  (17) 
-wrz,  -worcz.  nossewrt  (I3i).  noete-  (47), 
not-  (24)  -lof.  nesewit  (85).  taub-,  tod-, 
wurm-  (143),  thau-  (Ki.)  -nessel.  biensaub 

(Kia.l 

*Gelisto  (i.  isatis;  aiis  glesum?   cf. 
prc.  ?)  uuode  (Sum.  vii). 
*Gelitina  v.  Galantina. 
*Gelizea  v.  Gelisia. 

Gella(e.rasivHarm7wGl.ra.)winstin(76). 

Gella  V.  Galla. 
*Gellicidium  v.  Gelicidium. 
*Gellidus  v.  Gelluus. 


GEM 

Gello  V.  Gillo. 

*Gelluansi,Ä<-  hell.)giczik  (8),  geiczig 
(9)  esser.  gelnans  i.  fauide  comedens 
(76.  cf.  V.  hellus). 

*Gel-  (8),  ge-  (9)  -luus,  hellus  &c. 
(q.  V.)  (awshelluansx  giluus?)  bleyeh 
von  volle  (8),  fülle  (8).  gellidus  {cf. 
hellidus)   i.  palUdus  (74,  76).   plaicher 

(74). 

*Gelitia  V.  Gelima. 
*Gelnans  v.  Geluans. 
*Gelonis  v.  Gillo. 
Gelositas  cyfersucht  (Ki.). 

Gelseminum  iital.  gelsomino)  v. 
Jasminixin. 

Gelta  {i.  metreta)  eyn  ber-  (22), 
bijr-  (147)  -mate.  piermasse  (74).  gelte 
(74,  147).  teute  (147). 

Gel-u,  -um  (94,  96,  Va.v.),pl.  -ua  (110 
&c.)  hd.  nd.  ags.  frost ,  vorst  ( 80 ,  99, 
132),  frust  (5''),  fräst  (21),  frots  (i36). 
gefriiri  (93).  kelte  (,67).  kelt,  var.  keltin 
(64).  keilte  (6).  keldc  (8^). 

*Gelu  (</.  galantina)  aiu   sultz   (91). 

*Gelu  {aun  tela?;  weppe  (.Sum.). 

*Gelua  V.  Gelima.  Gelu. 

*Gelum  V.  Gelu. 

*Geluus  V.  Gelluus. 

"*Gemalis  {st.    genialis)    naturlicher 

(74). 

*Gemalus  &e.  v.  Genialis. 
*Gem-atus,    -ineus   („«  gemino"), 
-eus  {aus  gemma;  *'.  clarus  (76). 

Gemebvindus  hd.  weyn  -  endig  (f), 
133),  -euder,  -yger  (17),  -ig  (18),  -idick 
(21).  wen-endidi  (23),  -ende  (132),  -int 
(49),  -ich  (22).  hd.  we-mudig,  -modig. 
ge-  (8),  je-  (8*)),  ja-  (9)  -merliche.  hd. 
suflPcz-,  seuffcz-,  syftz-  (67),  sunfftz-  (68), 
zucht-  (11,  132),  /u?.  schrey-ende,  -ender. 
carmelec  (99). 
*Gemeli-gena,  -pera  v.  Gemellipara. 

Gemella  czwilliugynne  (51").  tweseke 
(221'). 

Gemella-r,  -rium  olechellire  (Gf.). 
trotten-zuber  (112). 

Gemelli-para,  -pera,  gemeli-gena  t 
-pera  (76)  geberyn  (8),  gepererin  (9) 
zweier   kinder.   que  parit  tzwei   k.   &c. 

(132). 

Gemellus  {t..  gemini,  duplus)  zwil- 
ich  (6),  -ig  (37'^),  -lieh  (93)  kint.  hd. 
zwey-  (5),  czvvi-,  zwil-ling.  czwey-  (3), 
tzwe-  (132)  -linck.  czweselig  (13  Mrg.). 
en  tweseke  (23).  twesuedeline  (22).  zwig= 
torn  (Ob.  2137.  cf.  hermaphrodita). 

Gemere  {oft  i.  gemiseere,  in-g.)  hd. 
weynen,  weyn.  wenen  (23l  anken  (23, 
77).  hd.  ach-  (21),  suff-,  seutF-,  seunfi- 
(64),  erseup-  (9)  -czen.  sewf-czen  (2), 
-ten  (1).  suftzgen  (67).  züchten  (23, 132). 
siechen  (49).  carmen  (99).  krochßen(l2). 
schnupfFen,  schnypfFtzen  (65).  fußen,  Mr<r. 
sufzeu  (ß^).  gemit  tiirtur  (123,  i4i),  rüget 

(126). 

*Gemeus  v.  Gematus. 
*Gemidus  v.  Geminus. 
Geminare  zweuel-  (17),  zwyfel-  (8), 
czwyual-  (^9)  -digen. 

*Geminarius  v.  Gemmarius. 
Geminatio   zwyfach  t    dopplung    t 
wideraferung  (126). 

Geminatus  gezwiuacht  (9).  zwefacht 
(8). 


GEN 

*Gemineus  r.  Gematus. 

Gemini  hd.  zwi-,  zwil-,  nd.  twei-  (99), 
twe-  (79),  twese-  (22)  -linge,  die  mit  ein 
ander  geboren  seind  (75).  civvinelin  (104). 
nd.  tweseken.  katzentzen  0.  gestirn  also 
genant  (74). 

Gem-inus,  -idus  (75  varr.),  l  -ellus 
(75)  czwaig  (i.  binus  1).  zwen(,)  zwiueldig 
(17).  zwe-feldicke(19),  -ueldig  (14).  twese= 
kinc  (23).  twiuoldich  (11).  czwil-  (5^), 
zwi-,  var.  zwin-  (75)  -ling. 

Geminus  v.  Gemmus. 

Gemiseere  (cf.  gemere)  hd.  su-,  seu-, 
sun-  (68),  ersu-  (3,  18),  dersu-  (4)  -fftzen. 
sufern  (5).  züchten  (23,  132). 

Gemitus  hd.  seünfftz  (64),  seyftz 
(76);  su-,  seu-fzunge;  er-,  ent-  (17) 
-sufftzung  (17,  18),  -sewftmißs  (1).  aaff= 
czen  (8).  nd.  zuchtinge  sim.  carm-en 
(132),  -inge  (99).  tuellinc  (106.  x  gemi^ 
nus?).  betrup-  (8),  bedrub-  (9)  -nisse. 
bedrupeniß  (17). 

Gemma  hd.  nd.  edel-,  ydel-  (8)  hd. 
-steyn,-gesteyn(8),  -gstain  (1),  -gesteine, 
-gesteintz  (17),  nd.  -ghestene.  -stente. 
gimm  (93).  proz  (Gf.).  broß  (9i).  perproß 
(74).  vorbro-ß,  var.  -tz  (64).  berbollen 
ald  berbrom  (93).  brum  t  bell  (126).  ogelin 
(Sunl.^.  reb-aug  (91,  i26\  -eiiglin  (64). 

*Gemma  salis  {cf.  sal  gemma)  mer 
salcz  (9). 

Gemmarius  hd.  eyn  edel  stain  metz 
(1);  e.  steyn-,  gesteyn-wircker,  -wercker, 
-wurcker,  -wurcker  (G).  e. -sten  werte 
(23),  -gesteyns  verkoper  (132),  -gestcyn 
verkauffer  (110^.  geminarius  eyn  euel 
steyn  {sie  68). 

*Gem-mus  (76),  -inus  (Gl.  m.)  i.  dens 
maxillans  {cf.  genuinus). 
*Gemor  v.  Gomor. 
*Gemule  v.  Genuale. 

Gemursa  {i.  q.  pernio  Gf.)  toumado 
(Gf.  2,  658).   ejai  lijch-  (132),  lieh-  (110), 
leich- ^  lied-(Kia)  -dorn,  offechster  ouge 
(132),  an  eim  fuß  (iio). 
*Gemza  v.  Geniza. 

Gen-a,  -as  (94),  -us  (i36)  hd.  nd. 
wange.  backe  (22^,  i.  bueea  76).  kene-b. 
(11).  kynback  (iio;  132).  bücke  (22''). 
wym  of  oichbrawen  (i32).  aug-brai  (88), 
-braw  (91).  hiiflFel  (93),  pl.  hufele  (104). 
lere  (io9.  sg.  liere  Kii. ).  ags.  hleor  (94, 
136).  die  backen  t  backapffel  (60).  huf-, 
buh-elin  (Sum.). 

*Genacia  siin.  v.  Gyneceum. 
Genalogia  v.  Genealogia. 

*Genai"ga  v.  Cianga. 

*Genas  v.  Gena. 

*Genciana  v.  Gentiana. 

*Genealiter  {cf.  geniales)  lust-,  man- 
perlich  (74). 

Genealog-ia,  -ya,  genea-,  gene-  (7), 
geno-  {1,  76)  -loya,  genalogia  {alpii. 
gene-  134)  siechte  (23).  hd.  ge-sl., 
-schlecht,  -Schlacht  (134) ,  -slyecht  (19), 
-sucht  (7,  21),  -slackte(79),  -burt  (genol. 
7).  agenologia  i.  natio  (76 ). 

*Genecliatus  v.  Genetliaeus. 
*Genecheum  &c.  v.  Gyneceum. 
*Genediaeus  v.  Genetliaeus. 
*Genelifieus  &c.  v.  Geleficus. 
*Geneloya  v.  Genealogia. 
*Geneo  ( st.  ganeo )  eyn  vorslengher 
(19).  v'slinden  {sie  11). 


GEN 


259 


Gener  hd.  tochter-  (76,  134),  dochter-, 
docter-  (13)  -man;  aid-,  ayd-em  (1,  75), 
-im  (104),  -en  (75,  111);  eid-,  eyd-em  (8, 
9),  -en,  -yn  (ö'').  hd.  nd.  swager  {i.  vir 
filie). 

Generalis  hd.  nd.  gemeyne. 

Generaliter  gemeyn-lich  ( 8 ) ,  -dich 
(9). 

Generare  {pertinet  ad  viros)  hd.  nd. 
gebereu;  kinder  machen,  maken,  wiunen 
(132).  geper-n(l),  -en  (i34).  telen  (23, 132). 
ergenren  (99). 

Gen-eratio,  -us,  -esis,  -ealogia 
geschlecht  der  natur  noch  in  der 
gemein  (75). 

Generatio  geburt  (8,  9,  65).  geslagte 
(99).  ain  geschlecht  ( 76 ).  g.  indiuina= 
eionis  (?  induuiüs  ef.  v.  germanitas) 
eyn  geburt  gotlicher  berhaftikeit  aus 
kumpft  (9  Anh.).  Degeneraeione  et  cor= 
rupcione  ( sc.  über )  von  der  dement 
pruchen  (1). 

*Generatiua  virtus  krafft  der  geburt 

(65l 

*Generitas  swagerschaff  (19).  zwager= 
scap  (11). 

*Generius  (ous  gen-ethlius  X  -ius) 
i.  deus  nature  t  nupciarum  l  angelus 
cuitisdem  capaeitatis  (76). 

Generositas  hd.  nd.  edel-icheit  (11), 
hd.  -heit.  adel  (17). 

Generosus  hd.  nd.  edel.  e.  von  gebort 
(21).  hd.  nd.  wol,  hd.  woil  geboren,  hd. 
ge-,  be-  (18)-born.  eines  edlen  gesdilechts 

(75). 

^^Genesco  v.  Geniscula. 

*Geneseum  v.  Gyneceum. 
Genesis  {cf.  generatio)  eynes  ge= 
slechtes  (9).  hd.  daz,  das  buch,  puch 
(1,  75)  der  scheppunge,  gesch-off,  var. 
-opfift  (65),  -opfe  (Ob.),  -epff  (75),  -opph 
(1).  ein  buch  der  schepsuuge  {sie  8). 

*Genesolum  v.  Gyneceum. 
Gen-esta,  -äste  (oi).  -estra  (75,  i53 
var.,  ital.,  hisp.),  -ista,  -istae  pl.  (I2i;), 
-estella  (11)  (2.  tramaricia  (147)  braem 
(11,  132).  breme  {S^).  breem  (79).  brem 
(99,  Kii.).  brambere  (12).brame,  brymmen 
(147).  brimboom  ( i07  ).  bruubere  (77). 
pfriemkraut  (9i).  frumme  0.  gunste  (19). 
pfrimmen,  gens-t,  -ter  (i43).  flomber 
(10).  ags.  brom  (94'"^).  ghenst  (KU.),  ginst 
(153).  gynster  (64,  123,  132,  147).  wild 
reben  (64,  110,  123).  pfiiistblumeu  (i26). 
heyde  (24,  47,  75). 

*Genetagia  {(f.  gyneceum)  hur; 
dunck  1^74). 

*Genetaliacus  v.  Genetliaeus. 

*Genetarius  {aus  gynaecarius)  man 
vud  wip  (19.  ngr.  10  avSpoyuvov).  gall. 
tixerant  (122). 

*Genetarius  {cf.  prc.)  v.  Gyneceum. 

*Genetia  v.  Gentiana. 

*Genetium  &c.  v.  Gyneceum. 
Gen-etliacus  i'.->^),  -etaliacus,  var. 
-ediacus  (64),  -ecliatus  (74,  75''"'),  -os= 
copus  (75)  (t/.  genitus)  wissage  durch 
die  geburt  der  kinder  (75).  mercker 
kunstiger  ding  durch  die  geperung  o. 
durch  die  zeyt  der  gepurt  (74). 

*Geneze-lum,  -tum  v.  Gyneceum. 

Geniales  {homines)  gest-,  zer-,  lust^ 
ber-lich,  kostfrij,  die  geren  wirtschafft 
haben  (88). 

33  * 


2(50 


GEN 


GEO 


GER 


Qenial-is  ( 9,  /.  lertns  sponsi  &<:. 
110  &<-.),  -es  lecti  ((M\  gema-lis  (7i,  76, 

148),    -1   (70)   -lus   (8,    17,    71)    ])niWt  l)ftt«' 

(9),  -pet  l  -kiiincr  {n).  bnit-bct  (8),  -bctt 
(17),  -hftliii,  var.  brautbott  (ni). 

♦Qenicator  i.  callidus,  unter  seh.  von 
geniculatus  i.  (jenihus  proiiolutus  t  no= 
dosiis  (l'c.  /  caliigatus  .sicut  tibia  calli- 
gatur  (TM /7  (7(i). 

*Genicium  r.  Gyneceum. 
Geniculari,  -re  hd.  kuyoii ,  knuwoii 
(6),   kniwoii   (5'').   knen   (23).   nygcn  t 
beypen  (l'i). 

Geniculatus  v.  Genicator. 

*Geniculuia  v.  Gyneceum. 
Geniculum  kiiy  (i).  kleyn  knoy  (8). 
kmichin  (9).  Invhn  knod  («.  genu  iii). 

Genimen  {cf.  germen)  f^eslochte  t 
frucht  (132,  sim.  iio).  fr.  der  bäum  t 
mensclicn-fr.  (75).  hd.  fr.,  frocht,  fucht 
(18)  des,  dez  mensch-in,  -en,  -es  (21), 
meiitschon  (7).  nd.  vrucht  des  mynschen, 
kiine  {b^).  winstocke  t  knopchiu  (19). 
wijnstoek  (11).  sproß  t  pot  (12).  ein 
spriite  (132). 

*Geniiniuni  ?'.  natur-  t  vit-ale  (76). 
Geniosus  sinreich  (3). 

*Geniscula,  genesco  (i36)  [cf.  ginis= 
culas  V.  sarda)  ags.  inucxle  {^i'^),  muscel 

(136). 

*Genise\un  v.  Gyneceum. 
*Genisia  ?■.  Gelisia, 

Genista  v.  Genesta.  Merica. 

Genitale  gemcchtc  (17).  mannes  g. 
(9).  geperglid,  fisel  o.  zisel  (74). 

Genitalia  hd.  nd.  gemechte.  hd.  g. 
der  fraiiweii;  gemacht  (1),  gemäht  (6); 
gemeeli-t,  -de  (g9).  der  mechte  der  vrowen 
(22).  de  hemelikc  stede  (85).  h.  lede  der 
vrouwen  (23).  ge-schrot,  varr.  -schröt, 
-schroit,  gschrot  (7.5).  kleinot  (4).  die 
scliemde  (77,  132),  schäm  (110),  scham- 
heit(68).  hoden  (11,  19,  76).  des  weghtes 
t  mechtes  {g.  pl.  85). 

Gentium  v.  Gyneceum. 

Genitiuus  hd.  geber-lioh,  -ne  l 
winnende(19).  besiczer  (13, 65).einnenner 
der  geburt  (65).  telich  (23).  telende  (11). 
eyn  thelinghe  (22). 

Genitor  hd.  geberer.  nd.  teler.  vader 

(132). 

Genitrix    hd.    gebererin.    teler-inne 
(23),  -srh  (22).   muter  (68).  moder  (132). 
Genitura  ge-burt   (19),   -buert  (11), 
-borde  (99). 

Gen-itus,  ?'.  -edicus  l  -talieus  l 
-taliatus  (76.  (/.  -ethliacus,  -etlicus  93, 
-etaliacus  i.  mathematicus  Br.,  -eaticus 
id.  76)  hd.  geborn,  eyu  son.  eyn  g.  son 
(21).  en  gheboren  sone  (23).  eyn  telt 
soime  (22). 

Genium   {i.  in-g.   74)   v'uunfft   (17). 
weyl^hcit,  fursichtigkeit,  syn  (74). 
Genius  stotigot  (i4i). 
*Geniza ,  gemza  (Sum.)  {i.  vitula ;  cf. 
genuca  Gl.  m.,  Dz.  wtb.  64i)  chal-p  (Sum.), 
-be  (104). 

*Ge-,  gl-,  ia-nnettus  {genus  equi  his- 
panki;  cf.  Dz.  wtb.  497;  Celt.  v.  yiWO??) 
ghe-,  ia-nnette  (kü.). 

*Genodia  kunigesgeslecht  (74). 
*Genoloya  v.  Genealogia. 
*Genophosus  r.  Gnophoeius. 
*Genoscopus  v.  Genetliacus. 


Gens  hd.  nd.  volk.  hd.  eyn  foUke, 
fuU'ke  (19).  uohh  indem  lande  (93). 
lantuolck  (74).  heidensch  volk  (6).  heyden 

(Iin    S;i-.). 

Gen-,  ien-,  ienta-  (3),  ian-,  jan-, 
gani-  (10),  ianc-  (<;«),  l  zen-  (74)  -tacu= 
lum,  gentaclium  (1),  iaciaculum  (76) 
hd.  nd.  morgen  brot,  hd.  -prot  (2,  74), 
-broit,  -broyd  (19),  -vrten  (G.  cf.  .Sm.  1, 
111),  -essen  (68,  76),  -sop  (8).  margen 
essen  (4).  frustucke  o.  erste  pisse  (9). 
hd.  frue-  (1),  fru-stuek.  aen-  (132),  an- 
(110)  -bylJ.  an-i)yß (74),  -pis  (2).  frue  Suppen 
(111).  lentaculum  z.  gustatio  sicca (iii), 
crustatia  (Gl.  m.)  hierher? 

Gen-,  ien-,  ian-,  iampt-  (11),  iani- 
(10),  ianc-  (68,  132)  -tari,  -tare  essen 
(1).  Ärf.  fruwe  (5b,  7,  9),  frühe  (21),  froe, 
frue,  fru,  morgen  (8),  zu  m.,  ze  m.  (76), 
zu  m.  frue  essen,  vro  etten  (23).  fru= 
stucken  (4,  74).  an-peißen  (74),  -bijßen 
(76,  132),  -biten  (11).  jan-,  janc-  (es) 
-taculare  des  morgens   essen   (110  &c.). 

*Gentator  anpeißer,  fru-stucker,  -esser 

(74). 

*Gentea  v.  Gyneceum. 

Gent-,  gew.  gene-,  ent-  (77)  -iana, 
genti-ona(87, 146),  -niana(Sum.),genetia 
(24,  47)  (z.  cicuta  104,  capparis  q.  v.) 
hd.  nd.  en-cian,  -cia  (93),  hd.  -tzian, 
-tzyaen  (132),  -ciane  (24,  47),  -tzion  (87, 
146),  -zigan  (1),  -cien  (3),  -czeu  (21), 
-tzeyn  (77),  -ci  (18).  hemera  (86,  Gf.). 
hemer  (Sum.).  scertwrze  (i05).  buchile 
(104).  ags.  feldwyrt  {9ii.^). 

*Genticulum  spängl  (1). 
*Gentifolia  (st.  cent. ?)  ii.  Balaustium. 

Gentilis  hd.  nd.  heyden.  hd.  heyde. 
heuden  (l3).  heid  (68,  110). 

Gentilitas  heyden-schaff  (19),  -scap 

(11). 
*Gentiniana  &c.  v.  Gentiana. 

Gentos  (?".  decem  '.  viginti  &c.  Br.  &c.) 
zehen  (8,  74).  gentus  czeiie  (9).  i.  decem; 
ginta  i.  docem;  gento  gr.  i.  centum  lat. 

(76). 

Genu  hd.  nd.  knye,  kne.  kny  (5^, 
17,  110).  kney  (8).  knuwe  (IG),  knu  (93). 
knü  (G).  knui  (76).  pl.  knoe  i  knee  (85). 

Genua  [civ.)  geiinau  (126). 

Genuale  ainpaht- 1  chni-lachan  (Gf.). 
gemule  lachen  (Sum.). 

Genuflexio  knye  -  beuguughe  (19), 
-boginge  (11). 

Genuin-us  dens,  -um  intimum  t  d. 
(136)  eyn  langetzant  (132).  ags.  tusc  (aws 
tunsc  verb.  136). 

Genus  siecht  (77).  siechte  (23).  ge- 
sl.  (5b),  -slegte^(99),  hd.  -siecht,  -slicht, 
-schlecht,  -Schlacht  (134), -schehlecht  (6). 
kunne  (8).  gestalt,  vber-g.  (superior  forina, 
species  inf.  f.),  muglichkeit,  art,  form 
&c.  (65).  eyn  gcsammeut  anbegyu  {i) 
v'nemlich  stam  (9  Anh.).  eyn  formelich 
stam  t  eyn  sammende   t   eyn  begyude 

*  Genus  v.  Gena. 

Geo-mantia,  -rnatio  (76)  gauklery 
t  zaubery  (uo).  eyn  gokely  of  touery 
(132).  wiehelye  (109). 

*Geomen  gesiecht  (11). 

Geo-meter,  -miter,  l  -metra  (66  &c., 
110  &c.),  t  -metricus  {q.  v.)  eyn  kunsti= 
ger  (17,  23)  der  metinge   (23).  meyster 


messcr  (8).  messe  mayster  (9).  meyster 
der  meschung  (18).  ein  erdtrich-  (64), 
lant-of  wasser-  (i32  siin.)  -messet,  cr-m. 
der  (!rilen  (91). 

*Geometra  (c/.  })rc.)  meß  konst  (8). 
kunst  der  messunge  (5'',  91).  erdmesser 

(93). 

Geometria  libmessendi  (93),  messe- 
(9)  -kunst.  ein  k.  von  messen  (110).  ein 
konst  van  lant-m.  (132). 

Geometricus  {cf.  geometer)  hd.  eyn 
ko-,  ku-nstiger  der  meßunge  .tim.,  men: 
schung  (1).  messer  d(!8  ertreichs  (67). 
ineister  der  messung  des  ertrichs  l  lerer 
der  meisterlichen  messung  (75).  meister 
der  landmessung  (110),    laut  messinghe 

(132). 

■^Geomiter  v.  Geometer. 

*Geon  {i.  fluuius  paradisi  t  fons  qui 
cedron  dicitur  66  &c.,  cf.  gion)  riuier  t 
paradisus  (11). 

*Geordium  ?;.  Gerodium. 
Georg-,  gerog-  (7),   geort-  (i52),   t 
geor-  (7,  66  &c.)  -icus  {i.  terrenus,  -ua) 
irdenß  (1\   lantwynner  (107,   132).   lant^ 
Zwinger  (sie  68,  110). 

Georg-icus,  -os  (ss),  -us  (132)  ackere 
man  (110,  132).  buwer  (88). 

*Georginium  {i.  milium  solis)  stein= 
saamen,  klein  mccrhirse  ^143). 

*Georicus  &c.  v.  Georgiens. 

*Geornatio  v.  Geomantia. 

*Geotalis  v.  Gehennalis. 

*Gepa,  t  sepa  (75)  holtz  hepe  (S^). 
gnyp  {i.  SU-  t  sa-ltrum  sutoris  75). 

*Geptio  (zwischen  forceps  und  gratis 
cula  grateil)  cambr.  erat  (Zeuss). 

*Gera  v.  Gerra. 

*Geracium  v.  Seracium. 

*Gerala   (tina;   cf.   gerula)   zuuipar 

(Gl.   Cass.   cf.   Dz.   Wtb.    169). 

*Gerale  v.  Girale. 

*Gera-,  gero-logodion ,  -logodium, 
-lodion,  -lodium  {cf.  gerapigra)  i.  vn= 
gentum  t  sacrum  (76),  electuarium  red= 
dens  vocem  deperditam  per  caducum  mor- 
bum  amissam  (66  &c.) ,  ad  restorandam 
vocem  &c.  (17  &c.).  stymme  salbe  (8, 17). 
st.  t  s.  {sie  9).  t  heylig  (8,  9). 

Geran-ium,  -ogeron  v.  Echinas= 
trum. 

*Gerans  v.  Gerro. 

*Gera-  (7 ,  75 ,  Gl.  m.) ,  hiera-  (Br.) 
-pigra,  -pira  (7),  t  -pitagra  (Gl.  m.,  Br.), 
girapigra  (Gl.  m.)  {aus  tepa  Tiixpa  cf. 
geron  i.  sanctum  Gl.  m.)  latwer-ig  (75), 
-ge  ( 7 ).  pigra  i.  m,edecina  et  interpr. 
amara  (Br.). 

*Geraphales  v.  Gerophanta. 
Gerarchia  v.  Jerarchia. 

*Geratiuus  v.  Giratiuus. 

*Gerbo  alb-i  (87^),  -a  (ue)  wisger= 
mär;  g.  niger  swartzgermar  {IL  c).  ■ 

Gerendu-s,  -m  zu  dune  (17  sim.), 
tunne  (9),  tragende  (17). 

*Gerens  v.  Gerro. 

*Ger-eotinus  (76),  -rotinus  (66  &c., 
110  &c.),  -ronaceus  fi29,  sim.  Ki.)  i.  nu^ 
gatorius. 

*Gerepea  v.  Gerophanta. 
Gerere  hd.  nd.  dragen.  hd.  tragen. 

*Gerescenium  v.  Gerothonium. 

*Gerg-rites  (64),  -ites  (123)  hirß.  ge- 
guers  hirseu  (73). 


GER 

Germana  hd.  swester  sim.  vatter 
sw.  (ex  parte  patris  75).  geschweste-rn, 
var.-Y  (pl.  64).  nrf.zuster(ll,  132).  einwase 
U).  hd.  teutsche,  teusche  {sie  I5i),  tutseh 
(69),  dutsclie,  deutsch  (152),  duße  (18) 
frawe  sim.  ducli  frau  (21).  tuschz  frow 
(6).  duytsche  vrouwc  (132).  dudesch 
vrowe  (23).  tusche  frowe  (es). 

German-ia,  -ea  (5^)  {i.  alamania 
76)  lant-schaff  (19j,  -scap  (11).  tutsch- 
(76),  tusch-  (6),  dutsche-  (5),  dutsch-  (19), 
ducze-  (13),  duße-  (18),  duche-  (21), 
dudesch-  (22),  dudes-  (23)  -laut,  nydder 
dutsch-  (17),  neder  dutzh-  (51")  -laude, 
nider-dewtschland   (1,  71),  -tutsche  laut 

(75). 

*Germaniare  v-  Germinare. 
*Gerinanitas  induus  (c/.  generatio) 
czwillinges  eben  alder  (9  Anh.). 

Germanus  fid.  bruo-  (76),  bru-,  pi-u- 
(1,  66,  67),  nd.  brue-  (11)  -der.  ein  bru= 
der,  der  von  der  muter  ist  (iio),  von 
der  m.  wegen  ( 68 ).  recht  (9),  rechter 
(8)  br.  eyn  broder  van  der  moder  we= 
gen  (132).  einer  muoter  kint  (93).  eyn 
teutscher  (ee,  70,  134,  i5i),  tutscher  (69). 
eyu  teutscher  (67),  deutsch  (152),  dut^ 
sehe  (133)  herre.  dusche  (8)  .  eyu  dut^ 
sehe  (5),  dutsch  (110),  deucz  (4),  duytsch 
(132),  außer  (18),  auch  (21),  dudesch 
(23)  man.  einer  vIJ  dutsche  lande  (17). 

Germen  (i.  Ugustrum  75,  inicium  ßo= 
ris,  genimen,  generatio,  fructus)  frucht 
(1, 19,  75)  des  menschen  (75).  vrocht  (11). 
knoppe  (19).  hd.  vzschoße  (8''),  vßschoß. 
utscot  (99).  anschocz  t  entspringunge 
(9).  hd  sproß,  schuß-,  schoß-ling^  bro-tz, 
-ts  (65).  broß  (7,  65).  proß,  var.  pros, 
von  den  bäumen;  pluet  (75).  brossc  t 
solz  (95).  blute  (3,  4).  bhist  (64).  blie 
(91).  hd.  kym-e,  -me  (3),  -ung  (65).  ge= 
siechte  (132).  geschlecht  0.  soom,  var, 
Samen  (no). 

Germ-inare,  -inere  (18''),  -aniare 
(6)  hd.  fruchten  (1,  23,  3),  frochten  (.5*>), 
bluwen  (10,  67),  blühen  (7,  152),  blowon, 
blohen  (3),  bluen,  bluyehen(i33),  blugen 
(6),  bligen  (49),  blüen  (i5i),  bliecn  (76), 
pluen  ( 69,  74,  75),  blum-en  (12),  -men 
(21).  nd.  blo-gen,  -yen.  hd.  vß-springen 
(8*',  76), -sprießen, -spryssen  (69), -spritzen 
(68),  -laßen  (12).  auß-spriessen  (i5i), 
-spreissen  (67,  152).  aus  entsprissen  (9), 
spruten  (23).  hd.  brotzen  (65  vai-r.), 
broßen.  uff  staeu  (^.  surgere  18'^).  gru= 
nen  (8,  9).  grün  (17).  gesprossen,  säen 
(134).  seen  (66,  70,  i5i).  seyen  (69).  sehen 
(133,  152).  wntspringeu  (79).  bringen, 
kymen  t  kümen  (65). 

*Gerneta  glis-,  var.  gliß-uogel  (75). 

*  Gernobita  i.  imberbis  non  habens 
barbam  (76).  Cf.  Gl.  m.  v.  grani.  Goth. 
Wtb.  vv.  grans.  kinnus. 

Geroeomium  v.  Gerothonium. 

*  Ger  -  odium ,  -  ordium,  -  nodium, 
gebrd  um  {Hm.  4,  165)  \instr.  textoris  i. 
q.  girtus  q.  r.,  vert-ebrum,  -iculum, 
alibrum)  hd  wirt,  ein  würten  an  einer 
spüle  (G),  Wirten  (12);  wi-,  we-  (74), 
wu-  (75)  -rtcl.  nd.  werue.  an-  (1,  75), 
en-  (74),  ain-  l  ein-  (75)  -spin.  spindel 
(76).  spynnel  (7).  eyn  weyff  haspil  (5^). 

*Gerogicus  v.  Georgiens. 
*Geroldinga  v.  Goderdigum. 
*Gerologodion  &c.  v.  Geralogodion. 


GER 

*Geron  (i.  dracontea  q.  v.)  kron- 
schrot,  -kraut,  -chwurtz  (74).  chranwrze 
(105).  kranch  worcz  (9).  krank  wort  (47). 

*Geroiiica  gar  alt  (8,  9).  geront-eus 
l  -icus  i.  .senilis  (Br.).  geruncus  i.  valde 
senex  (76).  gerunta/.  senex  t  sacerdos 

(Gl.   m.). 

*Gerontea  v.  Erigeron. 
Geront-eus,  -icus  v.  Geroniea. 

*Gerophant-a  t  -us  tst.  hier.)  pfaffe 
i  prister  (9).  geraphales  i.  sacerdotes 
vatii;  gerepea  i.  dignus  sacerdotio   (76). 

*Gerotho-nium(76),  -contium  (Pap.), 
gerot-ochonum  (74),  -ecomium  (Br.), 
gerescenium  (:  senium  76)  i.  hospitale 
sim.  (IL  c).  spyttal  o.  stat  do  man  allt 
leute  eruert  (74).  Cf.  Gl.  m.  v.  geroco= 
mium. 

Gerra,  gera(76)  (i.  mendacium,  nuga, 
piscis  ins'ipidus;  in  pl.sepes  ferree  circa 
altaria  et  choros  76,  Br. ,  aus  gerr-ae 
X  -es,  pppov)  hd.  stechel  (19j ;  stiche- 
(133),  stich-,  stick-  (68)  -ling.  steke-linch 
132),  -linc  (11).  ein  steyclynch  (97).  lu= 
gen  (74).  eyn  yseren  traly  (132).  pl. 
eyn  ys.  gerempze  of  tralye  ante  chorum 
(ib.).  en  ys.  tralye  (11).  eyn  gaddir  ysen 
(,19).  eyn  ysen  getter  a.cA.  (110).  eysen= 
gitter  (74). 

Ger-ro,  t  -ens  (76),  i  -ans  [i.  enu= 
chus  74)  lieger,  lug-ner,  -entrager,  -en= 
haÖtiger  (74).  logen-er  (,19),  -e  (llj, 
-aer  {belg.  128).  tandtman  t  brillenreis= 
ser;  belg.  beuselaer  l  clappaert  (128). 

*Gerro-naceus,  -tinus  v.  Gereotinus. 

*Gerrulus  v.  Gerula. 

Gersa  vledermues  (97).  ?'.  blatea  &c. 
(Gl.  m.  cf.  blacta,  blata),  baltea  (Hr.). 
Gersare    (cf.   sq.)  i.   gersa  colarare 
blencken  (i32),  wysseu  (110). 

*GerSUS    (cf.    Gl.    m.    3,     784.    Dz.   wtb. 
642)  blanck  (132),  blanckct  (68).  wyß(iio). 
*Ger-sutus,  -tus  (X  hir-tus,  -sutus  ?) 
i.  aper  scabiosus  (76). 

Ger-ula,  -ruius  (21)  (i.  eenoue-  70, 
scenofa-  74  -ctorium ;  nutrix ;  goste- 
rua  75  aus  basterna  q.  v.)  tragen  dar 
vff  man  etwas  tregt;  esel  da  mit  man 
die  stein  vnd  morter  vff  die  muer  zücht ; 
radeltragen;  beere  (75).  bare  (5,  132). 
eyn  tragede  bere  (5).  berwe  (109).  bore 
(22,  23).  hd.  mist-ber,  -bern  (-baar  Fr. 
1,  44),  -berre  {b^) ;  miste  bere ;  rad-  i 
trag-per  (74).  traga ,  diorna,  magozoha 
(Gf.).  trag  (1,  71).  trage  (9).  drage  last 
(8).  hd.  tragerin.  nd.  dra-  (i32),  dre- 
gersche.  dregersen  (152).  dreugerschen 
(19).  crucke  (8^).  kindermeyt  (125). 

*Gerul-asista,  -us  gall.  sommier  (122). 
Gerulator  (cf.  gerulus)  ein  seiimer- 
pferd  (110),  -pert  (132). 

*Gerulatrix  dregesche  [sie  23). 

*Geruleus  v.  Gorillus.  Ceruleus. 

*Gerulus  v.  Girgillus. 

Gerulus  [cf.  gerulasista)  i-  suaspor 
negatio ;  iveiter  u.  i.  suassor  negotii 
(136),  st.  suasor  n.,  also  nicht  ags.  mit 
Dehler  u.  Leo!),  hd.  nd.  dre-,  hd.  drey-, 
tre-,  tra-ger. 

*Gerum  v.  Gerus.  Serum. 
*Gerun-cus,  -ta  v.  Geroniea. 
*Gerru"ia    (i.    sen-ium,    -ectus)   alter 
j  lebendings  dmgs  (74). 


GES 


261 


*Geru-s  (9,  76),  -m  (8),  -pineus  (76) 
ain  schin-  i  biutz-huot  ( 76 ).  senideir 
(aus  semdein)  hut  (8).  scydin  (ebenso) 
hut  (9). 

Gesa  V.  Gesum. 
*Gesminum  v.  Jasminum. 
Gessa  (i.  teluoi;  cf.  Gl.  m.  h.  v.)  ghe= 
uerde  (22,  23.  X  gesta  geberde  c/.  v. 
gestum). 

*Gessacus  (7nons.  Hung.)  der  scheg= 
kel  (135). 

Gesta  gepar  (1,  71).  gepar  o.  tat  (3). 

Gestabile  drage-  (i32),  drag-  (110), 
tragen-  (68)  -lieh. 

Gestamen  fuora  (Hpt.  5,  203). 

Gestare  hd.  tragen,  hd.  nd.  dragen. 

Gest-atorium ,  t  -arium  (75),  t 
-orium  (est  illud  in  quo  al.  portatur  110 
&c.,  locus  ad  quem  al.  p.  66  &c.)  drage 
(8).  trag-geschirr  (75),  -istvol  (127).  reff 
(49).  stat  dohin  man  etwas  tregt  (74). 
*Gestibilis  traglich  (134). 

Gesticulari  [i.  gaudere  tripudiando 
19)  gaukeln  (19,  75,  110).  kokelen  (11). 
gockelen  0.  gesten  machen  (68).  gokelen; 
blijde  sijn;  vroeliche  gesten  m.  (132). 
frolich  ding  dryben  (110).  firfantzen 
(114).  ver-dragen  (12),  -slaen  (10  &c.). 

Gesticularia  possin  /.  (126). 

Gesticulatio  [i.  q.  -Iura  q.  v.)  wig= 
unga  (120).  winckunge  i  geleße  (100). 
gaucklerei  (75). 

*Gesticul-ator ,  -or  (132)  hd.  gau- 
(75),  geu-,  gey-  (21),  nd.  ko-keler.  czeu= 
berer  (9).  spilman  (8).  eyn  borden  off 
vreuden  mecher  (i32j.  einfreuden- (110), 
schympff-  (68)  -macher. 

*Gesticul-um,  t  -aeio  (3)  betri-gerei 
(3),  -tung  (4). 

*Gestilis  hd.  (allgemein)  drege-,  dregec- 
(18),  treg-lich.  drachlic  (23). 

*Gestiolator  (qui  mores  alicuius  solet 
agere  et  exercere,  untersch.  von  gestieu= 
lator)  ein  gonterfeter  (es). 

*Gestiosus  begerlich  (11,  19). 
Gestire  hd.  nd.  geren  (99),  be-g. 
mendin  (127).  frawen  t  schrecken  (9.  cf. 
Sm.  3,  öoe).  vbin  t  schreken  (8).  Saltare 
pre  leticia  in  sedicheit  (i32).  zahlen; 
haderen  vnd  kriegen;  zancken;  grinen 
mit  Worten  i.  rixari  (75).  sich  baren; 
gumpen  von  freuden  (126). 

*Gestorium  v.  Gestatorium. 

*Gestulator  dreger  (17).  :  gerulator 
=  gestula  i.  nutrix  (23)  :  gerula. 

Gestum  hd.  geberde,  gheuerde  (23. 
cf.  V.  gessa).  geverte  (5)-  ghe-bere  ^ -lot 
(22b),  .lät  (23).  dayd  (19).  daet  1 11, 132). 
gethat  (110).  werck  (110,  132).  hd.  eyn 
geschyt  (21),  geschieht. 

Gestuosus  (i.  litigiosus  q.  v.  75) 
doende  t  boerdelich  (132).  iebig  l  syttig 

(110). 

Gestus  s.ptc.  kiparide  (127).  ge-berde 
(7,  95),  -bert  (68),  -berd  (4),  -byrde  (5b), 
-dragen  (8),  -tan  l  -wirket  (17),  -lasse 
(13),  -lat  (79),  -laet  (99).  glaeß  (19).  glat 
(8bj.  an  getragen  (9).  ein  manijr  of  ein 
gelaet,  om  wat  zo  doen  (132).  ein  man^ 
gerley  (:  manijr?)  iebung  der  glyder 
(110). 

Ges-um,  -us,  -a,  geza  (18),  ies-o 
(75''),  -um  (93),  gela  (alph.  gesa  69,  134) 
(i.  gisarme  129)  gewere  (18,  21).   kno- 


262 


iiU) 


CIL 


GIN 


f  c\o-  (\9),  kliJ-  (U)  -pDoI.  knie  (gesUB 
171  kulo  (VX  1H3V  keuli>  (i'iä).  stroitc 
kewl  (Ot.  hil.  kolb,  kolbo.  tiirnir  kolbon 
(^75).  ku8e  f  ktiliuMi3S).  pertisau  (Cbytr.). 
hei-  (03.  i.Hi),  lielleii-  (68,  76i,  lielin-  (74, 
no\  hal-  (60)  -bart,  -part  (74). 

*Gte8U8  {unt.  vongeatua)  gewirket (17). 

*Qeta  iiriiint  ^i:io\  augeldiner  ("4"). 

*Getia  c  Auantia. 

*Qetispex  {aus  getia  Gl.  m.  X  extispex 
sim.)  wyker,  wychler,  boetcr,  wairseger, 
towener  (I47). 

Getulia  eaeliunni  (Gf.  4,  iio). 

Getura  r.  Gecula. 

*Getus  {i.  (jciis;  anders  61.  m.)  volck, 
laiult  V.  (74^. 
*Geza  V.  Gesum. 

Gibb-er  [oft  in  pectore),  -ar  (23),  -o 
(75  varr,),  ^ -eriis  (^cc&c.l,  f  -ertus  (i:u), 
-US  [oft  in  dorso) ,  giber,  gippus,  gyp^ 
pus,  gypb  (136)  ho-vir  (95),  -uer  (23, 91, 
i;!0,  Gf.),  hd.  -fer,  -ffer,  -her  (5),  -bber 
(,19),  -ßer  (21),  -ger  (66,  70,  111,  126,  i.ii), 
-eher  (8^'),  -ker  (1,  9),  -cker  (i,  7.5).  huber 
(133).  hever  (79).  ags.  hofr  (94),  hosr  {sie 
136").  liortir  in  dorso  gibbus;  h.  in  dem 
Lertzen  gibber  (8).  gibbus  hofer  vff 
dem  rucken  (68).  eyn  houel  vp  dem 
rugghe(i32).  houeUllj.  boeit(99).  buckel 
(7.5).  cropff  (17).  leisten  die  einer  vff 
dem  ruck,  var.  rucken  hat  (7.')).  gupios 
houer  (121.  cf.  Dz.  wtb.  176).  gippo, 
gypso,  cippo  houare  (Gf.  4,  838).  Deuten 
die  Glossen  haut",  hirchof  sim.  v.  eippus 
auf  gleiche  Verwechselung?  gippus,  gib= 
bus  auch  adj.  houarohter  sim.  (Gt.  4, 
838  s^.);  scelelier  {ib.  6,  479).  «-o  eippus 
sciluf  (c/.  scirpus")  kaum  einer  Mischung 
mit  dieser  Glosse  verdächtig  ist. 

*Gibb-erus,  -orus  &c.  v.  -osus. 
*Gibboseus  i.  Stimulus  carnis;  n.  pr. 

populi    I  76). 

Gibb-osus,  -orosus,  -erosus,  -rosus, 
-erus,  gibosus  t')  i-((?m,  geber- ^  gyper- 
i  gipp-osus  t(;f."i.  gippus  houer -other 
fi30,  sim.  Gf.),  -echt  (5i,  -ich  \'2'6),  -dich 
(22).  hofer-ich  (9i),  -icht  (67),  -echter 
(6),  -etht  (76;,  -achtig  (68"i.  heverieh  (79). 
noffer-et  (iioa\  -icht  (21),  -ig  gibb-osus; 
-erosus  id.  l  -tig  (69,  134).  Aehnlich  un= 
tersch.  gibb-osus  hog-  (66,  70,151),  hof^k- 
(9j,  hock-  l  hof-  (152),  hack-  (133)  -ericlit, 
^  huberichte  (133);  -rosus  hochfertig 
(Voce,  ex  quo),  kropfecht  (9i.  ein  lioffer- 
ichter  (18),  -recher  (7).  huffrecht  (8). 
houcl-ich  (11),  -achtich  (132).  hokeret 
(1).  hockericht  (4).  cropp-  i  hoger-echtig 
(17").  puckiat  (3").  bocklot;  buckbu.ster 
gibb-  t  squal-osus  (75).  boeltagteg  (99). 

*  Giber  &c.  r.  Gibber. 
Giberia  v.  Gigeria. 

*Gib-,  gibr-  v.  Gibb-osus. 

*Gibsa  V.  Gipsa. 

*Gibsmus,  gybsum  v.  Gipsum. 

^Gibulum  r.  Gabalus. 

*Gid,  git,  gith  (74  &c.).  ghith  (S5), 
gyt,  gythe  (741  ii.  nigell-a  7,  74,  -um 
74,  vigellum  110  &c.,  vigilla  76,  ortisis 
q.  V.,  arthisis  5** ;  est  similis  cimino,  sed 
dryortig  110,  drykant  132I  brenwrz  (87). 
brotwrz  (i3i).  prot-uurz  (Gf.),  -wiz  (127). 
oncruyt  (132).  vnkrut  (68,  110).  ueltchu= 
mich  (121).  Schwarzer  kumel  (74"), kummich 
^^l43  sim.).  rys  (git  i.  rys  lat.?  24.  cf. 


Gl.  111.  V.  ris).  riü  (18).  ryß  (.¥').  riße 
(21  &c  ).  rey.s  den  man  ist  yu  der  vastcn 
(4.  d.  i.  reiß  iniper.  cf.  agrostemma 
githago  und  coronaria  nebst  Beschreib 
bung  bei  Ncmn. ).  (gitris,  aus  git  ris?) 
riet  (7).  ries  (97^  reyß  (3,  7i).  reys  l 
rate  (9).  riys  (13).  ryßch  (10).  ryessh  (12). 
risch  (f)).  ratin  (85).  raden  (47,  Fri».  &c.). 
ratte  (74,  95).  ratt  (74).  schaabab  (126, 
M3).  he-  (1\  hed-  (19)  -derich  (</.  orti- 
sis). st.  catliarinenblum  (143). 

*Gifpa  (st.  gispa)  gasp  (147). 

Gigantomachia  rijsenstrcit  (75). 

Q-i-,  gy-gas  hd.  rise,  riese.  risse  (5), 
riße  (75),  ryß  (4),  riß  (76).  rese  l  hiine 
{b^,  22»  sim.).  reße  (3).  reß  (17).  hune 
l  hewne  (70-  reck  (74.  75).  recke  (22b). 
helt,  var.  held ;  gigas  gemine  substantie 
eine  riße  zweier  nature,  var.  gigas  ge= 
mein  {aus  gemine  mis-w.),  substantiale 
eins  zweier  uatucr  (sie!),  sicut  est  cJiristus 

(65). 

*Gigates  v.  Gagates. 
Gig-,  l  gingr-  (125),  t  gib-  (Kl.)  -erla 
rampampeu  {ex  midtis  obsonjis  decci-pta 
125). 

Gign-a,  -asia,  -atia  v.  Gymnas. 
*Gignasium  v.  Gimnasium. 
*Gignasophista   v.  Gymnosophista. 
Gignentia  fruchtbare  ding,  sc.  ecker, 
wisen  (65). 

Gi-,  gin-gnere  kind  wynneu  off  bereu 
(132).  iid.  nd.  ge-b.  lid.  gcbern.  begern 
{sie  21).  kyndeln  t  kinder  haben  (9). 
tragin  (8,  9).  nd.  telen,  tielen  (11). 

Gignia  v.  Gingiua. 
*Gignosa  est  vana  gloria  (76). 
*Gignus  V.  Gingiua. 
*Gigrenus  v.  Girenus. 
*Gilbea  gele  roit  (7i. 
*Gilbedo  &c.  v.  Giluedo  &c. 
*Gilbiba  r.  Gilluba. 
*Gilesia  troff,  treher,  zeher  (74). 

*Gil-fedo,  -bedo,  -uedo,  -fitas  hd. 
gel-keit,  -hait  (Ij.  vael-  i  geel-heit  (132 
sim.).  gelbheit  o.  gilbin  (74). 

*Gil-fus,  -uus,  -nus  ii29\  -bus,  -iris 
(94)  {i.  dosinus,  golinus  q.  v..  melinus 
141,  glaueus)  tusinemo  (giluus  127.  cf. 
dosinus).  hd.  gele,  gelle  (21),  gel  (8, 
76),  gelb  (1,  75),  gal  (4).  hd.  nd.  ghel 
(23),  geel.  ags.  gern,  falu  (94,  i36.  gillus 
color  ferrugineus  i36).  bleych  (10  &c.). 
val  (iio).  vael  (11).  vaell  (132).  falb  (68). 

*Gilisia  v.  Gelisia. 

*Gilliones  agana  (Gf.  1,  132). 

Gillo,  gello  i.  rusticus  ineptus  qui 
aliter  bacal-is  t  -aris  i  luealis  dicitur 
(Br.  missverst.  cf.  Gl.  m.  3,  793).  vngeschick= 
ter  pawr  (74).  gebuyr,  kerl,  ruystyer; 
velt-,  acker-,  dorp-,  laut-man  {i.  bacca= 
laris,  aboriginis  &c.  147).  butzen-  o. 
boggen-maiin  i  gello  Fris.).  i.  bauealis 
irdener  napff  (Ki.).  gelonis  i.  b.  (Pap.). 
gille  ags.  wagel  (Gl.  Aelfr.). 

*Gil-luba,  -biba  (8)'(c/.  geli-ma,  -ba") 
gerbe  (8,  9). 

*Gillus  v.  Gilfus.  Miluus. 

*Gilnus  V.  Gilbus.  Golinus. 

*Giluedo  v.  Gilfedo. 

*Gilui  luud  viii)- 

*Giluieus  {equus)  gelb-,  gelf-roß,  -res, 
vlg.  kest-,  kes-prun,  kesprue;  falb-el, 
-ig,  farbig  (70  varr.). 


Giluus  V.  Gilfus. 

*Gim  /.  poligranum  (76). 

*Q-y-,  gi-  (76),  gu-  (9)  -mbustio  i. 
angustti  habitatio  (76).  enge  wonung  (8), 
wanung  (9;.  eyn  gewonung  {sie  17). 

*Gimen  v.  Gingiua. 

*Qimeus  i.  venenosus  a  ginos  gr.  i. 
venenuni  lat.  (76). 

*Gymmicu8  v.  Gymnicus. 
Gymnas,  g.  -dis  /.  certamen  (110  &c.). 
streyt.  ringung  (7i).  ginna  f  nas  adis 
i.  nuditas  l  locus  vbi  aliquid  addiacitur 
(76).  gign-a  (74,  (!i.  111.),  -asia  sim.  (Gl. 
m.),  -atia  (74)  weckung  (/.  excitatio, 
missv.  aus  exere.);  .streyt;  studi(!r-ung, 
-stat(74).  gingnas  rugunge(.sif9).gruga8 
ranguuge  (8).  gingnacio  vorstel hinge 
(8''.  st.  wortitelunge!). 

Gymnasiolum  ein  klein  spycl- (132), 
specl-  (68)  -bau,  sjulbanck  {sie  110). 

*Gymnasista  v.  Gymnosophista. 
Gym-,  gim-,  gin-,  gig-  [b,  75,  76, 
Gl.  m.)  -nasium  hd.  bloß  fechtung  sim.:, 
vbunge,  vb.  der  flcißiinge  (8);  rang-  i 
ler-uuge  (9);  lernung  (17),  speie  huiß 
(19);  spil-hus  sim.,  -banck  (110).  spuel= 
huus  (11).  spyelban  (132).  hoech-  (132), 
hd.  ein  hoc,  hd.  nd.  hoch-schole  (23), 
hd.  -schule,  -schul,  schoel  (5,  i32).  hog= 
sclmle  (21 ).  hoche  schul  der  fechter  i 
schirmschul  (75).  ags.  baedstcde  {i.  ter= 
mas  ci.  .\eifr.).  gäcium  worstelinge  (79). 

*Gimnasius  trughcher,  listiger  (74). 

*Gym-nicus,  -micus  kempff-,  ring-, 
spring-,  streit-stat  (74). 

Gymno-,  var.  gino-  (75),  gigna-so= 
phista,  t  gymnasista  (i47)  lerer  des 
kriegs  o.  vechtcns,  schirmmeister  (75). 
in  der  schole  eyn  meister  of  doctoir 
(i47).gimnosopliice  swit  exercitati  deco- 
res  (76.  st.  doctores). 

*Ginder  v.  Ginger. 

Gyn-eceum,  -ecium  (88),  -oecium 
(91).  gen-iseum  (17),  -ezetum  (8),  -eseum 
t  -echeum  (9)  i.  lupanar  l  textrinum  Sc. 
(Br.).  frawen-zimmer(88,  91),  -webehaus 
(9).  frauwen  webe  huß  (8,  17).  gene- 
seum  est  opus  textrinum  i  locus  &c. 
(11).  -solum  est  dupf  t.  t  gezug  (6). 
-teum  e.s^  domus  meretricum  l  pluck  de 
lana  (19).  -ceum  vlocke  t  die.  lana, 
-zelum  est  textrinum  en  towe  (23).  geni= 
tium  ags.  towhus  of  wulle  (Gl.  Aelfr.). 
gena-eia,  -sia  i.  prostibuluni  (Vocc.  ex  quo, 
Gemmae;  X"ganea?j.  gentea  i.  domus 
meretricum  (76).  gen-icium,  l  -iculum 
l  -etagia  (74)  i.  camera  l  domus  textoris 
(76);  text-orium  (75),  -rina  l  ipogeum 
dunck  (74).  genez  (Sum. ).  webcr  werck= 
stat  (75).  genetarius  gall.  tisserand 
(122). 
*  Ginfex  v.  Cimex. 
*Gin-ger  (es,  107,  110  var.  132),  -gir 
(110),  -gerus  (68,  HO,  132),  -der  (19,  23) 
(c/.  gigeria)  (ein)  kuchen  (110).  cuychen 
(110  rar.,  132).  kuycher  (19).  cucker  (68). 
kuken  (23,  107). 

Gingiber  v.  Zingiber. 

Gingidium  v.  Visnaga. 

Gingina  v.  Gingiua. 

*Ginginarius  {i.  ad  ginginam  perti= 
nens  Br.)  die  tot  der  geburten  hoirt  (147). 
*Gingir  v.  Ginger. 
Ging-iua,    -ina,  -ifa,  -uina  (94*»), 


GIP 

-iuua  (4),  -ipha  (3),  -wina  (3,  4),  -niua 
(76),  -ua  (i4i),  -inpha  (5''),  -ula,  t  gig= 
nus  (75),  ingwina  (3,  4),  ingua  (94^), 
ignia  {alph.  ing-  76),  gignia  (147), 
siiigna(i22)  {viele  Formeyi  im  Gl.  m.)  hd. 
czaiit-  (4,  132),  zand-  (1),  zan-fleisch; 
zan-fleusch  (17),  -fleyße  (21),  -fleyß,  -fleys 
(12);  czeiie  fleys  (13),  zayii  fleyße  (133). 
nd.  tant-vleisch  (147), -ulesg  (99);  tanne- 
(22),  tenne-  (23)  -vlesch.  ags.  todhreoma 
(94a),  tux  (94*').  die  bildern  (128  &c.  cf. 
BM.  124.  Gr.  wtb.).  bild-er  (93  &c.),  -ere 
(Fris.) ,  -erlein  (Ob.  wett.  bellerchen  ^J^.). 
bilere  (pl.  Sum.).  zahnbilger  (Ki^).  ginto 
zan  (8.  X  gentos?),  gingwen  (3),  gimen 
(76)  i.  mandibula. 

Gingiuula  bilderli   (pict.). 

*Gixignas  &c.  v.  G-ymnas. 

*Gingnere  v.  Gignere. 

*Gingniua  v.  Gingiua. 

*Gingreria  v.  Gigeria. 
Gingrire    (anserum)    gackcii   (12.5). 
gagen  i  schnaderen  (126,  Fris.). 

*Ging-ua,  -ula,  -wen,  -wina  v.  -iua. 

*Ginisculas  v.  Sarda.  Geniscula. 

*Ginna  &e.  v.  Gymnas. 

*Ginnasium  v.  Gymnasium. 

*Ginnettus  v.  Gennettus. 

*Ginnire  {cf.  gan-eo,  -nire)  mer 
sprechen  (1). 

*Ginos  V.  Gimeus. 

*Ginosophista  v.  Gimnosophista. 

*Ginto  V.  Gingiua. 
Gion,  gyon  {i.  nilus  e.'j;  locus  vbi 
Salomon  fuit  inunctus  110  &c. ,  dar  sal. 
wart  gesaluet  134,  da  sal.  was  gesalbet 
6  8),  physon,  tigris  et  eufrates  (gipon, 
vison,  eipris,  eufrates  7C.  cf.  phison) 
daz  sint  vier  wasser,  dye  vz  dem  para= 
dise  flesen  (5),  dye  do  iiß  dem  erdescheu 
p.  fliessen  (18),  die  auß  dem  paradeyß 
flyesscnt  (66  sim.).  dat  sint  ver  water 
de  ut  deme  paradise  vleten  (23). 

*Gypb  V.  Gibber. 

*Gipcius  V.  Gipsum. 

*Gippas  reis  (77.  „st-  gygas";  cf. 
gipsa  ristV). 

*Gippsa  V.  Gipsa. 

*Gippus  &e.  V.  Gibb-er,  -osus. 
Gypsa  V.  Dipsa. 

*Gip-sa,  -psa(t6),  -sum  {q.v.),  gibsa 
(49)  {i.  sca-ta  l  -dea,  2)es  ligneus  75,  97) 
hd.  stelcze  1^3,  m.ss.  mog.).  vruwe-  (bruwe? 
aus  knuwe-V)  -st.  (ö^').  steltz  (75,  76). 
knye-st.  (74)._  steleh  (49).  stelte  (11). 
stelt  (97).  vtilis  est  gipsa  adhuc  vtiUor 
est  pes  ipsa  (76). 

*Gipsa,  t  ypsa  (76)  {cf.  hispa,  gipsum) 
ain  rist  flaelis  ;  et.  die.  terra  tenax  (76). 
flasch  reyste  (9).  parbalk  {i.  gipsula  8. 
st.  sparkalk  cf  gipsum  &c.). 

*Gips-are,  -o  linire  (3)  kelcken  (3,  4). 
wyßen  0.  tynchen,  var.  wissen  o.  teu^ 
eben  (64). 

-*Gipsare  steltzen(74,  75).  aufi"steltzen= 
geen  (74). 

*Gypso  V.  Gibber. 

*Gipsula  V.  Gipsa. 

*Gipsum  kruck  scaca  t  steltz  (74). 

*Gipsum  harstingel  (1).  kornstengel 
(75). 

Gipsu-m,  l  -s  (04),  gybsum  {alph. 
gip-  134),  gibsmus  (17),  gispum  (68, 
133)  (^.  terra  vnde  fiunt  vitra  ;  t.  tenax  v. 


GIR 

gipsa)  hd.  spar  t  spat,  spat  ofi"  spair 
(132).  spade;  spare  caleke  (17).  spar-  (2), 
sper-  (1)  -clialich.  hd.  nd.  spar-,  spere- 
(10),  spher-  (125),  spat-  (5''),  spar-  (12) 
-kalck.  spärkallik  (109).  speir  kal  (13). 
sper  t  spor  (18).  spaaet  (23).  eyn  spad 
(21).  gibs  {l)  spatt  (6).  gybß  (69,  134). 
gybs  (110)  gipß  (g8).  gyps,  var.  gypß 
(64).  kryde  (8).  creyde  (9). 

Gipsus  {i.  lapis  castratus  calceis  76) 
spar-  (47),  sper-  (24)  -calch.  spor-  (1,  2), 
spar-  (9)  -kalk.  ags.  spar-en  (i36),  -aen 
(94.  spaeren  Urne,  plaster  Bosw.).  sper- 
cale  (85),  -lacken  (19.  vgl.  11).  spartele 
(Sum.  v).  leerken  (?  t  terra  vnde  vitra 
fiunt  11.  :  altn.  leir  nnord.  1er  Thon?). 
mergel  (100).  gipcius  i.  de  gipso  spar 
kalck  (4). 

*Gira  solis,  l  gyro-s.  (74)  ringelplum 
(74).  sonnen  wyrbel  (9).  sunnen-wervel 
(47),  -werbel  (24),  -wcrbere  (85).  dirack  (3). 

Giraculum  vmblaufl'i,19  sim.).  vmloep 
(11).  eyn  omloefi",  cum  quo  pueri  ludunt, 
eyn  dreymolchen  (132).  moelleken  dair 
nicde  die  kynder  tegeu  den  wynt  lopen 
(147).    wint  mole    (17).   trendel   (74.   cf. 

Fr.   2,   385''.   Ziem.  475^). 

*Girada  {nach  gl  deutsch)  mag'eraten 
(iSura.  cf.  sigillum  salomonis). 

*Gi-,  ge-  (8,  9,  22),  i-  (74)  -rale  polle- 
ge (22),  -ye  (22'>),  -ne  (lU,  22'').  polay 
(74).  bole.n  (13).  eyn  wende  rait  (10). 
roddcl  (12).  korbe  (8,  9).  scru  (22b). 
schrawb  als  an  einer  presse  (74).  parss 

(147). 

*Girancia  {cf.  butros?)  eyn  dicke 
seil  (17).  gricena  dick  seil  (8,  9). 

*Girapidis  v.  Gradipes. 
Girapigra  v.  Gerapigra. 
Girare  (^.  orbieulari  75)  hd.  vmb-, 
nd.  om-  (132),  vm  (11)  hd.  nd.  vmme- 
winden,  -gaen  (II),  hd.  -wenden,  -gen. 
ymme  wynen  (1.^).  hd.  winden  (18  Mrg.), 
wenden,  reysen  (9.  st.  reyfeii?  cf.  girus). 
weltzeln  (17).  sclieiben;scliibelicbt  vmb- 
triben  ^ -lauff"en  t  -kereii  t  triben;  schrn= 
ben  (75).  drewcn  (iio).  dreyeu  (132).  vmb 
vnd  vmb  bewegen,  zu  ring  hinvrab  (65). 

*Giratiue  vmbwindig  (3). 

*Gi-,  ge-  {alph.  gi-  134)  -ratiuus  (i. 
girrosus  t  erionius  76)  hd.  vmb-windig, 
-wendig,  nd.  vmme-windicli,  -wendich. 
runt  (18). 

*Girauitas  {st.  grauitas?  grandeui^ 
tas?  (/.  graeeuus)  sutlicb  alder  (17), 
uber-a.  (8). 

*Gircus  V.  Girtus. 
Gyrenosus  v.  Girouagus. 

*Gi-,  gig-  (23)  -renus  {i.  piger  23, 
76)  drege  ,8).  treg  (9).  trach  (23).  Cf. 
gliri-rus slefl'eriger  (74) ;  -cus, -us  slapp-, 
vaick-erich ;  loey,  traich,  vuyl  (147). 

*Gireranica  v.  Vrtica. 

Gyrgathus  (yupya&o?)  das  albern 
thorn  o.  taubetenhauss,  nl.  dulhuys  (116). 
*Girg-,  gir-  (18'>),  t  gar-  (75)  -illare 
winden  (1,  75).  garen  w.  (132).  gar-w. 
75a).  hd.  nd.  garn  w.;  haspelen,  hesplen 
(76).  weiffen  (3,  4). 

Girgillu-s,  -m,  gi-,  ga-rillum  (75), 
gjr-illus,  -rus  t  -tus  (75),  l  -tils  l  -tU 
lis  (74),  gurgill-ium  (77\  -us  (i47),  ge= 
rulus  (17  &c.)  («'.  anelia  147,  testa-bulus, 
-Uus  75,  mataxa  Sm.)  wyndel  (74).  winde 


GIU 


263 


(5).  eyn  w.  ober  eym  born  (17).  born 
liaych  (19).  putliaec  (11).  rat  eyns  put= 
tes  (147).  rolle  ouer  ein  putz  (132).  ga= 
ren-  (97,  132),  hd.  garn-,  garne-  (23,  98), 
gerne-  (22^),  graue-  (8^)  -winde,  eyn 
garen-  (1,  4,  Smn. ),  garn-roche  (Sum.), 
-rocken  (1,  2,  4,  75),  -rock  (8,  9),  -stall 
(Sm.  3,  626),  -stock  (10),  -steyn  (5^), 
-schran  (5  fec),  -schräg  (18).  schräg  (74). 
schrin  (21).  weiff"e  (3,  17,  4).  hd.  haspel. 
zug-h.  (74).  h.  zu  winden,  var.  zu  den 
wunden  (75).  klugelstock  (77).  an-,  vavr. 
ein-spin  (  75 ).  ein  spinn  ( de  75l> ). 
schybe  (13  Mrg.).  poley  (8,  9).  wep-, 
wepfF-ram  (girillum  75). 

*Girgrum  {cf.  prc  ?)  garn  (9). 

*Giriciacula  v.  Girouagus.  Girun= 
cula. 

*Giriginacula  v.  Giruneula. 
*Girill-  v.  Girgill-. 
*Girinacula  v.  Giruneula. 
*Girofagus  v.  Girouagus. 
Girofalco  gerfalk  (93). 
*Giro-gauus,  -nosus  v.  -uagus. 

*Girophagus  v.  Girouagus.  Girun= 
cula. 

*Girotraphus  v.  Giruneula. 
Girouagari    vmblaufi'en    ( 19    si7n. ). 
vmlopen  (11). 

Giro-uagus,  -fagus,  -phagus  (  76 ), 
-gauus  (7,  74),  i  garriuagus  (75)  i.  qui 
calcat  rotam  illam,  sc.  giriciaeulam, 
per  quam  lapides  et  cimentum  super 
murum  mittuntur  (76);  i.  flico  t  fluctiua= 
gus  t  expertus  (75).  suihharo  {acc.  Gf.). 
hd.  vmb-laufi"  (10),  -leuffer,  -lauff'ende 
(110,  sim.  132),  -swayffer  (74).  vmloper 
(11).  umbelopre  (99).  Itd.  nd.  wilde.  vn= 
stet-ig  (4,  sim.  65),  -er  t  witfarender 
mensch  (75),  -ter  t  radetretter  {i.  giro-, 
gyre-nosus  74). 

*Gyrra  {i.  q.  biretum  q.  v.)  korkappe 
(16). 
*Girria  spul  eysen  (9).  spül  ysen  (8). 
*Girrosus  v.  Giratiuus. 
*Girrus  v.  Girgillus.  Girtus. 
*Girtils  &c.  v.  Girgillus. 

*Gir-tus,  -cus  (76),  l  -rus  l  -illus 
(75)  {i.  gerodium  l  vertebrum  75,  ap= 
pendiculum  in  fuso)  eyn  wyrtel  (4). 
ain  wirtt  (76).  en-  (76),  ain-,  var.  an- 
(7ö)  -spin. 

*Girum  {cf.  girillus  &e.)  v.  Tradu= 
lus.  Girus. 

*Girun-  l  girina-,  var.  girigina-  (75), 
girieia-  (76)  -cula  zug  rad;  gi-,  varr. 
ei-rotraphus  qui  calcat  istam  rotam  (75). 
girophagus  id.  (76.  v.  girouagus). 

Giru-s,  -m  {cf.  perifera)  hd.  vmb-, 
nd.  vmme-ganck  (girum  11),  hd  -gang, 
-chrayzz  (1),  -lauft  (19).  kreiß  (75  &c.) 
des  vmbgangs  (75).  circkel  (110,  132). 
ront  (8).  eyn  reyffe  (8,  9).  reufi'e  (17). 
gar  winde  (girus  11). 

*Gis,  gr.  yiC,  i-  hippuris  &c.  schafif^ 
tenheAV  &c.  (143). 

*Giseleu  v.  Gaida. 

*Gispum  V.  Gipsum. 
Git  &c.  V.  Gid. 

*Gitula    [aus    situla?)     salztege-Ua 

(130),   -1   (Gf.). 

*Gium  {herba,  aus  geum  ? )  clcber  t 
kaczen  golt  (17). 


2G4 


GLA 


♦Qlaba  (/.  glabella,  diecermen  capi^ 
tis  7i;,  discrimen  q.  v. }  sclieytil  (8). 
Bi-Iinitfl  (:<>). 

*Glabali8  v.  Olabilis. 

*Qlabar  r.  Qlabor. 
Glabella  i /.  .iitibiis  f  nndita.^  capitis 
t  frontis  cf.  glaba,  glebella)  ein  sche= 
d»'l  van  döni  huoHt  (isaV  /u/.  schei-tel, 
-dfl  ;,17),  -dele  (19).  eyn  kaie  stiren  (4), 
Storno  (3).  kal  stirn  (8,  9).  ein  glatz  (68, 

69,    HO,    134'). 

Glabellus  an  haro  (17).  sonder  liaor 
üffdat  lioofft  ii.'?2).s.  haar  (g8).  glatzeclit 
o.  kal  (110).  bartloß  (8,  17).  licht  (i.  nti-- 
dus  11.  st.  sliihtV  (/.  glabilis). 
*Glabei'  i'.  Glabor. 

Glab-er,  l  -rlus  (75,  110  &c.),  t  -oro= 
sus  1^7.)).  t  -rio  (74),  -or  {q.  f.),  glaver 
{i.  calvus  i3e)  grindig  (75).  grind  &c. 
(741.  glatz  (9,  Fris.).  gnatz  (8'').  glat  {dcut 
fades  inulieria  110,  i32).  bloes,  call, 
sacht  (132).  Imronspiogel  (110). 
*Glabera  v.  Glabor. 
*Glabere  ((/.  glubere)  schinden  0. 
scholon  i7(>). 

*Glaber-iosus  (?'.  scabiosus  76),  -osiis 
gnatzecht  (8).  kretzig  (76). 
*Glab-ia,  -ra  schaittl  (1). 

*Glab-ilis,  -alis  (68,  132)  {i.  caluus  t 
lenis  facie  66  &c.)  kal  (68,  110).  kael(i32). 
siechte  (18). 

*Glab-or,  -ar,  -er,  -rius  (74,  i.  Scabi- 
es 66  &c.,  -dus  68),  -era  {gall.  teigne 
122),  -ra  (75)  hd.  nd.  grint.  grind  (6,  68, 
75,  134)  vff  dem  haupt  (75).  kretz  0. 
schabe  (75).  genis-te  (7),  -t  (21).  guyst 
(17  &c.).  rewd  (66,  i5i).  raud  (134).  rud 
(68,  69).  reud-e  (70),  -cn  (75),  -ig  (67, 
152).  test;  vnbarter,  kaier  (74).  plack= 
achtich;  schorff  m /acz'e  (132). 

*Glaborosus  v.  Glaber. 

*Glabra  ( i.  Vertex  6G  &c. )  scheitel 
(9,  ij8  ).  die  soll.  (iio).  sceidele  (79). 
schayttel,  giyndt,  rawde,  fei,  hawt  (74). 
scheydel  (8°,  11).  die  seh.  van  dem  hoefft 
(132).  wirbil  (8,  9,  16).  eyu  werbe  (17). 
kibilla  (Gf.). 

*Glab-ra  v.  -ia,  -or. 
Glabretum  ein  gall  (112),  haard  (115). 
die  agerten  (Hen.). 

*Glabr-io,  -o  (132)  (^.  homo  sine  pilis 
76,  caluus  t  imberbis  t  timorosus  66  &c., 
in  barbis  68,  im-b.  132)  grint  (121 ,  Of.). 
grind,  kretz,  rawde  (74).  grinuer;  grin= 
tohter  /.  yrurchus  (Gf.).  bartloser  (76). 

*Glab-rius  v.  -er,  -or. 

*Glabro  v.  Glabrio. 

*Glabrosus  reudig  (75). 

*Glabrus  {i.  Scabies  76)  reidig  (76). 
partlos  (9). 

Glacialis  eysick  (4). 
Glaciare  friesen  (10  sim.). 

*Glaciarii  t  islandi  (canes)  ißlender- 
chen  (125). 

Glacies  hd.  yse,  ysse  (152),  iße,  iß, 
yiß  (19),  ysche,  ische  (5),  eyß,  eys  (134). 
ys  (11,  23,  76).  iss  (i32). 

*Glacilis  eisigk  (8). 
Glacitare  v.  Gracitare. 

*Glacorare  ( 9),  grocaUare  (8)  clappern 
{ciconiarum  9,  cum  ciconüs  8). 

*Glaf"us  {i.  color  i  dea  maris,  aus 
glaueus)  gelbfarb  (76V* 

*Giadacia  v.  Glandaria. 


GLA 

*Gladeolu8  v.  Gladiolus. 

*Glades  v.  Clades. 

*Gladiari  (-re  i,\.  m.)  schirmen  (19). 
Scliaiincn  (11).  schinen  (11,   19). 

Gladiator  (/.  condo  </.  r.)  hd.  nd. 
swert-,  zweert-  (11\  swer-  (13)  -macher 
(75),  -fnrber  (74),  -vegor,  -vcuger  (19). 
schinner  (68, 110).  schermer  (132).  kempffer 

(74). 

Gladiatus  r.  Rumpheatus. 

*Gladio  r.  Gladiolus. 

*Gladi-obolum,  -bolum  (76),  -bulum 
(74 ;  i.  scampnum  in  quo  preparatur  gladius 
76,  eruginantur  gladü  75),  -stulus  (5.  v.) 
eyn  ort  bant  (17  ic).  swert-,  t  furb- 
(74) -banck  (75),  -panck  (74,  75). 

Gladi-olus,  -olum,  -ola,  -o  (8*^), 
gladeolus  ö'^),  glandio-lus,  -sa(^ll,  19) 
ii.  cyperus  q.  v.,  herba  l  paruus  gladius) 
hd.  nd.  swerde-1,  -le  (24),  -lle  (47).  hd. 
swevt-el,  -ein,  -ele  (8"^),  -ach  (-olum  Sum.), 
-elworcz  (17),  -worcz  (3);  schwertel,  suer= 
tilla  (127),  swerutha  (?  i05).  zwaevde  (11). 
gelgleienbluorne(!)3).  schlatcn-(64),  schat^ 
ten-  (123);  schotten-  (i25)  -kraut,  runde 
siegwurtz  (i43).  ags.  scgg  (94),  secg  (i36), 
secgg  -um,  gjaedene  -a  (94*). 

Gladiolus  eyn  swertghen  (i32), 
schwertlin  (64,  68). 

*Gladipis  {aus  gladius  piscis)  wuut 
visch  (9). 

*Gladistulus  (cf.  gladiobolum)  ort-- 
bant  (16). 

Gladius  hd.  nd.  swert.  zweert  (11). 
merswert  {piscis  93).  gl.  falcatus  kurde 
(125.  i.  q.  korde  Fr.  1, 538^  kurd  machaera 
Alber.  lith.  kardas  &c.).  sebcl  (91). 

Glana  i.  gleha  alliorum  sim.  (Gl.  m.). 

*Glana  {i.  oculorum  vicium  3 ;  v.  ocidi 
quod  planea  vocatur  76 ;  cf.  glama  gr. 
XryjJiTj,  lippitudo  Gl.  m. ;  glamia  =  gramia 
Ki. ;  glaria  q.  v. ;  glancula  i.  macula  in 
oculo  76)  e'thev  (^3.  st.  eiter). 

*Glanea  v.  Lueilia. 

*Glancula  i-.  Glana. 

*Glanculiumi/.  glans)  peul,  vlg.  druß 

^Glancum  {i.  prunellum  &c.)  spiliug 
(74). 

"^Glancus  v.  Glaueus. 

*Glandaria  (i.  q.  iuglandaria  Gl.  m.), 
glädarea,  gladacia  (74,  76)  grab  der 
kinder  (74).  hd.  k.-  (Mss.  mog.) ,  kindes- 
(76)  -grab,  -gal  (8). 

*Glandela  v.  Glandula. 

*Glandifera  {i.  quercus)  eych  (17). 
aicli  '76).  eychbam  (8).   eykelboem  (11). 

*Glandiorlus,  -sa  v.  Gladiolus. 

*Glandis  v.  Glanus. 
Glandium  eyn  halßbrade  (iio,  132). 
Gland-ula,  -ulaa  (i4i),  -ela  (i3o)  [i. 
schrofula  93)  eychelein  (9).  klein  eychil 
(8).  druos-i  (i4i),  -elin  (i3o).  truosen  t 
druoss  t  wider  zend  (93).  dnieß  l  bule 
(64).  trüsen  t  grutzen  an  sewen  (126). 
mandel  (in). 

Glandulosus  trußechtig  (126). 
Glanis  v.  Glanus. 
Glans  q.  -dis  hd.  eich-el,  t  -e  (5), 
-ein,  -appel  (8).  aichel  (1,  2,  4).  aich  (37). 
eykel  (11).  ekeH  akel  (107).  echila  (i4i). 
ecle  (99).  ek  t  ekern  (23).  eekel  off  ecker 
(132).  ecker-en  (22^^),  -n  (12,  pl.  47).  ge= 
schoß,  gschoß  (75).  pl.  glandes  ei-  t 
bo-chillun   (127).    aichille   (104).   ekerne 


GLE 

(24).  slingenstein  (93).  coUum  et  gl.  hals 
unt  scroten  (85). 

*Glan8,  g.  -tis  hd.  druse,  drus,  druß, 
drnysse  (i52),  drioß  (49),  drise  (13), 
droße  (21),  truse  (7o),  trueß  (4,  110), 
truß  (17,  69),  trioß  (68).  nd.  dros.  eyn 
sweer  (i32).  geschwer  (4,  75).  bell  (75). 
slingstcin  (74.  cf,  prc). 

Glan-us,  -dis, -is  («".  cantius  112),  grr. 
■jfXavi?  (piscis)  bolch  ;  kahlen  (126,  Fris.). 
schaidlc  (I12). 

*Glare  v.  Glarea. 

*Glare  ein  schelf  sicut  in  nuce  (6). 
en  schel  (23). 

*Glar-e,  -ea  (i.  albumen  93J  glar  (93^. 
witte  van  dem  cie  (99).  wit  rcineke  (79). 
wiß  rudichen  {S^). 

*Glarea  (nach  gladius)  swert  (13). 

*Glarea  v.  Glare. 
Glar-ea,  -ia,  -e,  (8^,  136),  clarea 
(Gf.)  [i.  terra  tenax,  limosa  8^.  cf.  leta^ 
men)  hd.  nd.  mergel.  hd.  mirgel  (17,  4), 
leyra,  laym.  lecni  (132).  lem  t  ton  (9). 
don  (8).  dyrr  vnfruchtber  crtrich  (64). 
erde  (8,  9.  nach  leym  &c.).  czehe  (19), 
cley-  (11)  -erde,  griesstein  (74).  gi-iez 
(104,  Sura.).  grieß,  sandecht  (Fris.).  lette 
(10).  let  0.  laim  (76).  lett  o.  dah  (74). 
ags.  cis-il  (94),  -al  (i36).  chisilinga  pl. 
(Gf.).  gleissender  sand  (91). 

*Glareare  ii.  cum  glarea  edißcare) 
merglcn  (75). 

*Glaria  {i.  albu-go,  -men,  x  sq!) 
ey  wyt  (147). 

*Glaria  {i.  oculorum  vicium,  i.  q.  glana 
q.  V.,  gramia  Ki.)  eyter  (4). 

*Glaria  v.  Glarea. 

*Glario  wintzlen  (76). 

*Glar-is  (jJtuO^OAOYOC  Gl.  m.),  -ona 
(Ki.)  est  vna  pars  de  confederatores  (76). 
glaris  im  schweitzerland  (Ki.). 

Glastum  gewaid  (126).  gwaid  (144). 
glaustrum  est  qd.  herba  (110,  132). 

*Glat-tire  catulorum  (i4i),  -ire  ^-ilare 
canum  (Gl.  m.),  cattorum  der  catten  ge= 
luyt,  manwcn  als  en  catt  (147). 

Glauc  -  edo,  -itas  hd.  nd.  geelheit 
sim.  gcilheit  (4).  gilbe  (134).  gilwe  (69). 
vol  gylby  (no).  gclfarbkeit  (76). 

Glaucitare  vox  catulorum  (Gl.  m.). 
mauzen,   schreyen  wie    eine   katz  (Ki.). 

Glaue-itas  v.  -edo,  -oma. 

Glauc-oma,  -onia,  -itas  (Gl.  m.)  {cf. 
glancula  v.  glana;  claneonia)  pra= 
hauougi  {abl.  Gf. ).  augenflecke  (19). 
ogen-vlecke  (-blecke?  11),  -fei  (3).  ein 
äugen  fei  (4).  eyu  fleck  (iio  sim.),  0. 
fei  (88)  in  einem  aug,  vp  dat  oghe  (182). 
aug-mal  (8),  -mel  (9). 

Glaueus,  glancus  {alph.  glau-  134) 
(i.  giluus  q.  V. ;  color  inter  nigrum  et 
album  tenens  medium  4)  hd.  nd.  gel.  hd. 
geele,  gele,  geel,  gelle  (i33,  152),  gelb 
(1,  75),  geule  (13).  blawer  (i4i).  grauw 
i  ysen-varb  (65).  ags.  heuui-grei  (94). 
glauca  Aviß  vff  einer  siten  t  gel  (43). 

Glaueus  {piscis)  cofna  (Gf.  4,   378). 
mer-uarwe  (93),  -farber  (74)  visch. 
*Glaver  v.  Glaber. 
*Glaustrum  v.  Glastum. 

Glaux  schiel-  (i43),  schell-  (Ki. ) 
-kraut. 

Gleba  (i.  frustum,  durus  cespes,  ar- 
gilla,  terra  tenax  l  conglobata)  hd.  chnol 


GLI 


GLO 


GLO 


265 


o.  scliroll  (3.  c/.  Sm.  3,  509);  erd-knoll 
(91),  -scholl  (Fris.);  ein  scholl  erdtrich 
(64);  schölle,  scholl  (76,  ui),  cloß(i25); 
erden-cloß,  -klotz  (126).  stucke  (17).  wase 
(Gl.  Marieuf.).  resch  (99,  107.  resche  ^  torf 
cespes  107).  hd.  leyme,  leym,  leumen 
(13).  nd.  lerne,  leem.  torß  (120).  weller 
(8).  lette  (12).  procli,  vlg.  acker-n,  var. 
-ern  (75).  scuocb  (gi.  6,  410.  cf.  globus). 
Glebare  {i.  terram  vertere,  t  arare 
4,  t  ärgere  3 ;  rotundare  X  globare)  pflu= 
gen  l  egen  (9).  plucken  (17).  zagker 
gen  (8).  brochen  (3,  4).  prochen  t  ern 
(75).  leemen  t  siechten  (132).  schlichten 
(110).  hd.  schibelecht,  scheibelich  (76), 
kugel-echt,  -et,  syn  well  (67),  rotund 
(110),  ront  (67,  132,  1.52),  rund  (66,  70, 
151)  machen,  dicke  ^senewolt  maken  (23). 

*Glebella  {cf.  glabella)  scheydel 
mulierum  (11,  19). 

Gleb-eus  ,  -ius    leymick    ( 19 ).   lee= 
mich  (11). 

Glebo  {i.  rusticus,  glebra  arator  lingua 
gallica  ise)  acker-man  (7  &c.),  -er,  paw- 
er,  -man  (74).  ploegcr  (i32).  pfluger  (110). 
Glebosus  scholl-ig  (75),  -echtig  (126). 
schrollig  (7.5'i,  alph.  7.0»»'^).  vol  van  cley 
erde  (132). 

*Glebra  v.  Glebo. 
Gleehon  v.  Gliconus. 

*Gli-care,  -tare  (8)  irvorschin  (8). 
erwuschen  t  ervorssen  (9). 

*Glicelvim  v.  Glicerium. 

*Gliceniuin  wan  gc'schirre  (17). 

*Gliceiiuni  v.  Glicinum. 
Gliee-,  glite-  (16),  gliste-,  glisce-, 
glisse-(7G\  glisto-(7),  gliso-  (8) -rium, 
gli-seeritum  (133),  -celum  (12), 
-stenum  (74)  (i.  denidermiii  cf.  gliseere; 
nomen  muUeris,  n.  amasie,  quasi  dulci= 
eula  110,  dulcedo  amantis  68,  dulce= 
duncula  132,  dulcorosa  76)  hur  o.  mein 
begier  [nomen  amade  74),  daraus  X 
gliseere:  lal.  nd.  begerunge,  -inge,  -te 
(132).  begir-ikeit  (9) ,  -d  (68,  76,  iio). 
liebe  (8,  9)  lyeb-  (12),  Hb-  (10)  -chin. 
puel  (glicermm  74).  eyn  bule  (17). 
sueßieheit  (132).  suessikeit  (110).  gli- 
comum,  -remum  meinsussigkeit  (74). 
Glicerium  giseliz  (Sum.  cf.  polenta). 

*Gli-eeus,  -cerus  i.  terreus  l  -teus 
i.  de  terra  factus  (76),  glis  (9)  erd-en 
(8),  -eyn  (9).  tonen  (9).  doneu  (8). 

*Glieida  itiome  l  confectio  amara  (47. 
cf.  glycerium ?).  pionia  {lat.?  24). 

*Glic-inuni,  -enuin(ll)  {herba)  muer 
(11).  mirrych  (.19). 

*Glicire  anserum  vox  (I4i). 

*Glicomiim  v.  Glicerium. 

*Gliconu-s  i,Gf.),  -m  (24),  glic-  t  clit- 
onium  (74),  clico-  (Sum.  v),  gliga-(i3i) 
-num, gleehon  (Ki.),  eleucon  (Gf.)  pul-ei 
(131),  -eiun  (Gf.)  -leye  (24).  pol-eia  (Gf.), 
-ei  (Sum.,  Ki.),  -ay  (74). 

*Gliffefer  v.  Clippifer. 

*Gliganum  v.  Gliconus. 

*Gliremum  v.  Glicerium. 

*Glireum  {jJeUicrum)  pilchin  (Sum.). 
Glirio  (/.  cattus  sapiens  mures  66  &c., 
et  pro  glire    132    &e.)   katze  ader  ratte 
(17).  eyn  ratzenfaher  (uo). 

*Glirirus  &c.  v.  Girenus. 

*Gliriscipula  rattenvall  (i47). 

*Glirotica  galt,  le  pel  du  nfes  (122). 

DiFI- t:NB4CH    GLUSSARIUM. 


Glis  (cf.  diaglitis)  rodledeke  (47). 
rotladeke  (24).  glemilin  {i.  nitedula  104). 
murmendle  (91).  läppe  (90.  lt.  lappa). 
lezo  (animal  Gf.  2,  317).  engerlinc  {i. 
gurgulio  Sum.).  bilcli  (bm.).  pilich  o. 
ratz ;  tachel  i  letten  0.  eyßen  tacht  (1). 
tahel  (3).  leem;  clesse  (99).  clette  (79). 
rathe  [b^).  ratte  (22^,  79,  99).  rat  mus 
(93).  ags.  egilae  (i36),  eglae  (94)  (irrig 
=  hd.  igel  Mone;  vielmehr  =  egl  thistle 
Bsw.).  gen.  glidis  throsc  ((^f.  5,  265.  i. 
mucor  ib.  4,  558).  gen.  gliri-s,  -dis 
(,Sum.)  hd.  ratte,  rate  (100),  rat,  ratz  o. 
hasel  (88).  pilch  (102,  sim.  Sm.  1,  176. 
Sum.)  zisimus  (84.  cf  cisimus).  sisemus 
(104).  grewel  (vmb  Treut,  circa  Athesin); 
foch  t  schonberg  (ii4).  greuU  i  rell= 
mauß  (126).  gleiermuße  (2jI.  glires  125). 
cictte  t  eliue  (23).  cleimo  (Gf.  4,  558.  cf. 
glemilin;  BM.  548).  gen.  glis-is,  -sis 
der  bom  holm  (Gf.).  tze  erde  (öt»).  ert= 
rieh  (8).  zeh  e.  (88).  leim  (G).  leime 
(100).  let  (88)  lette  (7,  Sum.).  tegel,  mer= 
gel,  letten  {i.  gleba,  labina  75).  klette 
(4).  gen.  glitis  ratz;  letten  (64).  eyn 
clet  (17  .sim.).  distel,  cle-d.,  d.-cleb,  vlg 
klette  (lö).  clete  (Sum  ).  glimo  der  uurm 
(Gf.).  deflo  (?Gf.  5,  124).  gen.  glittis  («. 
cicada)  grillo  (Gf.  4,  319,  558). 

*Glis  adj.  V.  Gliceus. 
Glis-cera,  -sera  (74,  75,  Gl.  m.),  -era 
(75),  -sara  (76),  -ca  (147)  [i.  mensa  ci= 
batoria  76,  parieti  annexa  75)  ain  tisch 
do  speiß  aufl  stat  (76).  bereyter  t.  mit 
spyß  (110).  eyn  vette  (i32),  feißte  (fis) 
tafel  vol  (i32),  von  (^68)  spysen.  speyß- 
(74),  angelienckter  t  cß-  (75)  -tisch,  t.- 
lach  (74).  dysch,  eet  taiffel  (i47). 

Gliseere  ghercn  (loe).  hd.  nd.  bege= 
ren.  mastin  o.  waschin  {i.  crescere  8, 9). 
waciißeii  (74).  vvassen ;  vet  wesen  of 
werden;  onwcerdigen  i.  indignari  (147). 

*Gliscerium  &c.  v.  Glicerium. 

*Glisera  &c.  v.  Gliscera. 

*Glisseus  1/.  scenosus)  lettig  (75). 

*Glistenum  &c.  v.  Glicerium. 

*Glisterizo   i.'*t.  clyst.?)  ars  drengen 

(42). 

*Glistorium  v.  Glicerium. 

*Glistrumi  v.  Gluto. 

*Glitare  v.  Glicare. 

*Glitenes  (/.  guttur)  kel  (76).  Cf. 
glutia  ? 

*Gliterium  v.  Glicerium. 
Gliteus  V.  Gliceus. 
Glitosus  cliuich  (23). 

*Glivla  V.  Guilla. 

*Glo  («'.  augmento)  inerung  (76). 

*Globa  ain  kugell  (76).  beler  (77.  cf. 
globare). 

*Globalis  (i.  confulsus  3)  hd.  kloß= 
lieh,  kloßlich  (G),  kloczig  (18).  kloschig 
(ö'').  klu.s-  (4)  küge-  (151),  kug-  (66,  133, 
I52),kugen-  (69)  -licht.  kug-lig(l),-elecht 
(69,  134).  ehugcllot  (2).  clotlic  (23). 

*Globalus  s.  en  clene  clot  {st.  -ulus 
23).  adj.  schib-  t  weltz-elecht  (st.  -alis 
17). 

Globare  («.  glomerare,  globisare 
g.v.)belen  (10,  77).  cloyßen;  sammcnnen; 
garn  winden  (19).  kuglen  auf-w.  (64). 
cloten^zamelen  (23).  boten  mit  kloetten 
(147).  botzen,  ein  spei  (22^).  scheyblecht-, 
schobrecht-,  synwel-machen  (74). 


*Globatilis  kigelath  (76). 

*Globellus,  t  glouoUus  {i.  nodus  qui 
intruditar  fuso  76)  ein  cleyn  klotzchcn 
(132).  clowelin  (Gf.). 

Globisare  {i.  globare,  glohis  ludere 
74)  weltzern  ( l )  der  buln  slahen  (.17). 
büßen  (12).  boßen  o.  kugeln  (74).  kuglen 
(75).  kugel  machen  (75),  spilen  (1). 
gluckern  (2.  cf.  globu-lus,  -s). 

*Globolis  geslith  (49.  cf.  glebare 
schlichten). 

Globosum  kugelecht  (65). 

Globulus  cleyn  hol  (8).  eyn  kewle= 
lichin  (9).  kulchen  (i25).  cluuelin;  clucli 
(Gf.  4,  567.  cf.  sq.  klucker).  pl.  clutiken 

(85). 

Globus  hole  (8).  sunnen  schin  (8,  9). 
ags.  leoma  (94),  leuma  (i36).  hd.  chugel 
(1) ,  kugel.  k.  des  monß  gl.  lune  (75). 
poß-k.  (74).  k.  t  coaceruatio  boß  (49.  cf. 

Sm.    1,    147,   211).    kogel     (7,   Agr. ).    kugul 

(95).  kugel  (lune  des  mones  65).  knie  (b^). 
eyn  boß  k.  (ö^,  17),  -kueH  klumph  (125), 
-klotz  (74).  schibelech  vt  kaule  (13Mrg.). 
hd.  klotze  (18),  klotz  (37^,  132),  kloß, 
kloyß,  klueß  (4),  klosse  (i52),  closse  {i. 
trocus  77).  kloet  (U).  clot  (23).  boit= 
kloit  (147).  bosklot  (22b).  klucker  (2). 
schusser  (66,  i5i).  clungelin;  chliuua 
sim.:,  scubo  {i.  agmen,  cf.  gleba;  Gf.). 
*Globus  [i.)  contractus  eyn  croppel 
(19).  glodus  [i.  clauus  Gl.  m. )  kropel 
(11.  St.  clodus?). 

*Glo-,  gloc-  (126,  128)  -cidare  gaxen 
0.  gluggcrcn  wie  ein  hun  (126).  gagsen 
(128).  glucken  (17,  128).  clutzen  (9.) 
blotzen  (8). 

Gloci-re,  -tare  (galline,  cerui)  kluck- 
en  (132),  -tzen  (uo).  glu-,  ga-xen  wie 
eine  banne  (Fris.).  schreien  als  die  hyener 
(110),  huner  (132).  gatzgen  (-tare  sicut 
gallina  76). 

Gloc-,  glo-torare,  glottolare  (i4i) 
{ciconiarum)  schnattern  (Ki.). 

*Gloculare  {cf.  prc.)  kleperen  (76). 

*Glodus  V.  Globus. 

*Glomalis  simbel  (7). 

*Glomare  v.  Glomerare. 

*Glom-ellus,  t  -us  {q.  v.),  -ulus,  -illus 
[i.  sirtis  74)  wurteu,  anspin  (74).  werue 
(23).  warue  (11). 

*Glomen  &c.  v.  Glomus. 

*Glomeraculum  i.  vasa  in  quibus 
voluuntur  glomi  (66  &c. ,  76,  110  &c. ). 
klewlfas  dor  inne  man  das  klew  vmb- 
windet  o.  -wendet  (74). 

Glom-erare,  -irare,  -are  {i.  globare) 
hd.  zu  samen-,  garn-  (75),  nd.  to  samede-, 
te  samen-  (79)  -winden,  hd.  -winten  {66), 
-wenden  t  kluwel  (18),  t  -heften  (uo), 
-spenden  (79).  hd.  sam-men,  -ein  (9). 
gaderen  (11).  meren  (8,  9).  klungeln  (8). 
knoUen  (i26).  knoil,  var.  kneil  machen 
(75). 

Glomeratio  zusammennisse  ( S^ ). 
knoll-,  kugel-ung  (126). 

*Glom-eron  (19),  -oron  (11),  -erum 
(Gl.  m. ,  147)  vmbe  kleyd  eyns  hirten 
(19).  en  vmkleet  eens  hierden  (11). 
pastoirs  mantel  (i47). 

*Glomicellum  v.  Gnomon. 

*Glomicellus  klewlein  (74).  en  klene 
klowen  (23).  ducken  (106). 

*Glomillus  v.  Glomellus. 

31 


2(W) 


OLG 


♦Olonürure  r.  Qlomerare. 
•Glomocilhiiu  oyn  glm-wnz  (dh). 
*Glomon  r.  G-nomon. 
*Glomoron  r.  Glomeron. 
*Glom-ulus,    /    -ellus   (17  &c.)   oyn 
kUnigcln  (fi).  kiioulc-,    kiioi-,    clufjfc- liu 
(75l  ryii  wiite-I  ('21),  -n  infuso  (^G).  wirt 
(17). 

Qlom-us,  -er,  l  -en  (74),  l  -ellus 
(66  &>■.)  (/.  (luasi  adula  75;  -us  <j.  -eris 
i.  nexio  l  adiinatiu  ßlorum ,  g.  -i  id.  t 
circulus  HO  &c.)  hd.  klu-  (5.  93),  klo- 
(lil),  kli-ngelin  [H^,  93),  -ugeln.  kiincel 
(13).  clugol  t  kuoil  (75a'').  ein  clüngU" 
(Fris.),  kuuiliu  (76),  kiK'wliii  du),  knylin 
(67\  kmu'l  (^88),  kugel  (Ki.)  fadon.  kiiüli 
(37-M.  kmiblin  (68).  itiu'wling  1^115).  cliwa 
(i4i).  ein  kluwel  (69,  iio),  kli-wcl^  (66, 
134),  klewi'ii  (70,  i.")i)  gariilJ.  klüweli 
(95).  cluwe-i  (6,  110),  -In  (i33),  -n  (16, 
19,  22"'>,  132).  duwon  (sie  99).  hd.  cluel, 
clilewel  1^2).  kli'wel  (4),  kleiiwel  (152), 
clewl  (3,  74),  kU'w  (1,  74).  clowen  (8, 
23).  cleweu  (9).  kluoii  (11,  79).  ags. 
cleuuuo  (136),  cleouuae  (94),  cliwen  (94*). 
gufc  (iio). 

Glomus  in  sacris  crustulum  kimbi 
figura  ex  oleo  coctum  dicititr  ^iii.  lat.t 
cf.  Gf.  4,  404?  Gl.  lu.  V.  cimbia?). 

Gloria  hd.  cre.  rueai  (18  Mrg.).  lop 
(8).  lob  (9,  iio).heerlicheitoffbli.jtsehafft 
(132).  heriicheit  (110). 

Glorians  ern  sin  0.  herlich   sin   (8). 

Glorianter  borumclich  (8,  9).  sehaU 
lende  (9). 

Gloriari  hd.  horschen  il8&c.);h.  in 
aller  (.Twirdigkeit  (65) ;  ober-,  vber-li. ; 
hirsc-hen  (17),  hcrßeu  (13),  vber  herssen 
(4).  vbir  birßin  (21).  ouer  liorscen  t  be- 
romeii  (23).  hd.  berumen,  erbeben.  scliaU 
lin  [^,  9,  15).  gücnlicben  (Reg.  Ben.).  gu= 
den  (2).  geiduen  (75.  i.  q.  geudncnSm.i. 
glorieron  (68,  132).  verbinden  (132). 

Glorificare  fid.  nd.  hcrsch,  hersebe 
(133),  berße  (21),  her  (22),  hd.  herlicb 
machen,  maken.  herscen  (18).  eren  (11, 
Id).  loben  (76).  grossen  (1).  guoUiehön 
(Gf.). 

*Glorificator  ein  selig  macher  (65). 

Gloriosus  hd.  nd.  er-,  her-  (22),  ir- 
(21)  -sam.  hd.  ersame-  t  fro-  t  wun- 
(18  Mrg.).  er-,  ir-  (17),  lobe-  (8),  her-lich. 
vol  blijtschafft  (132). 

*Gloro-,  cloros-phis  (143  nac/t  Apul.; 
av^  gelotophyllis)  iuuienfuß  (143). 

Glos  prüder  weib  (1).  briioderswib 
(93).  brüder  wip  (44  sim.).  enes  broder 
wif  (23).  gisuige  (104  sim.).  geschwey 
(91).  manssebwester  (111).  \m&{v2~).  gen. 
gloris  hd.  bruder  frau  (8j;  eyn  br.,  eins 
br.  weib  ,  briiders  wyb ,  t  flos  t  vetus 
lignum  splendens  in  nocte  (66&c.).gschwe- 
i  (Fris.),  -ig  (i26).  hd.  eyn  blume, 
blumine  {!).  plum,  pliied  (74).  gen.  glos- 
is,  -sis  lid.  fule  (17  &c  ) ,  wul  (9)  holcz. 
fiil  h.  das  bei  der  nacht  scheint  (75). 
gen.  glotis  /.  femina  fratris  (67,  75,  76). 
scheimendholtz  bei  nacht  (74).  ein  bi'u= 
ders  wyb  (iio),  broders  wijf  (132)  l 
flos  &c.  (tvie  0.).  bruder  wyp  (17  sim.). 
ges\v-y  (7,  17),  -ey  i9).  blumrae  (8). 

*Glos  v.  Glossus. 

Glosa  (i.  exposido  sentencie  &c.)  hd. 
vß-,   aus-   (9)   -legunge,   -leygunge.   nd. 


GLU 

utleginge.    aiitwort   (9).    giose   (5'%   22). 
gloze  (II).  bedutnisse  (22). 

Glos-are,  -ulare  vßlegen  (13,  64,  110) 
die  ge.scliriti't  (^11  Ol.  gio.seren  (19).  l)edu- 
ten  (^68),  l)eiiiiy<ien  (132). 

■''Glosarius  gloserer  ( 19).  glozierre  ( 11). 

■'Glosator  giosierer  (68).  vßleger  (uo). 
bediiyder    132). 

Glosatus  bcdut  (68).  beduyl  (132). 
glosiert  (Uo). 

*Glos8a  f.  Glossus. 

*Glossa  (herb(t)  assenezung  (19). 

*Glossa  ((/■.  gösse,  gluma)  i.  ligua 
t  toxa  {an-'<  coxa,  aiu  diecli  (76). 

Glossa  (/.  lingua  66  &c.)  zungc  (17). 
vßlcguiig  i37='.  i-f.  glosa). 

*  Glossus  V.  Grossus. 

*Glos-sus  (7,  76,  Gf.),  -sis  l  -sa  (74;, 

-US   (8,    9,    93),  glos  (Gf.  6,   410),  ClOS  (104, 

Gf.)   (cf.  globus,   grossus)   scoup   {fru- 
menti  104,  sim.  Gf.).  schoub  (93).  scliaup 
(8).    stäup    (seaup  y    9).    schab    (7).    aiu 
scheib  (76).  schawb.  garb,  sampnet  (74). 
*Glosus  V.  Glossus.  Gophus. 
*Gloten  V.  Gluten. 
Glot-orare,  -tolax'e  v.  Gloctorare. 
Glottis  {aids)  glutt  (i40). 
*Glouo   (vertices)   opanon-tic,   -die 

(Gf.    1.   80). 

'■"GIduoIIus  V.  Globellus. 

*Glouus  r.  Gophus. 
Glub-ere ,  -are  ( ISt» )    (cf.  glu-dere, 
-ere)  hd.  schinden,    dy   haut   abczigen 
(18'M.  schehi  (17).    schehnen  (8).  hulßen 
(125). 

■■  Glucin-ium,  -um  (8)  welle-sant  (8), 
-sauck  (9). 

''■Gludere  (/.  concutere  f  deirahere  ex= 
corticare;  cf.  glu-,  gla-bere)  klieben  (76). 
Gluere  v.  Gluo. 

*  Gluma  tieeh  ( Sum.  X  clunis  cf. 
glunis?  glossa?). 

Gluma  gevstensprcwer,  kornhulsen 
(126  sim.  cf.  clu-ma,  -nar  Gl.  m.). 

*Glumula  ags.  scalu  (94,  i36.  von 
gluma  Hülae.  Schale?}. 

*Glunes  i.  q.  elunes  q.  v.  cf.  glutos 
arsehbaeke  (Ki.). 

*Gluo  gruen  (17).  Cf.  glo?  glouere 
i.  q.  glubere  (Gl.  m.)? 

Glus,  l  glux  (Ki.),  glis  l  glutis 
(Gl.  m.)  ags.  frecnis  (94.  -nes  clay  Bosw.). 

*Glust-er  l  -rum  rosen  knöpf  (76). 
Gluta  liauseiiblase  (Ki.). 

*Glutarium   r.  Gluttnum. 

*Gluten,  gloten  (7)  hd.  nd.  Hin.  hd. 
lyme,  h'ym.  ert-lin  (95),  -leyme  (7).  lyren 
(9).  lijm  l  pot  erde  (132).  leyten  l  letten 
(110).  gleistcr  (128).  chleibin  (i4i).  zach 
erd  als  thon  erd  (75) 

*Gluterium(  quodcunqiie  combinat  aliud 
66  &c.)  al  dat  ver.samelt  i^i32). 

*Glutes  Strom  (74). 
Glutia  drozze   (Sum.).  pl.   (i.  nates 
cerebi'i)  hirnbacklein  (Ki.). 

*Glut-imen,  -iuarium,  -orium  (cf. 
-erium)  fug,  zusameufuglichding  (75). 

*Glutinabu-lum,  -m  (69)  (i.  rethe  quo 
piseis  7,  perdix  6",  predix  76  capitur) 
hd.  nd.  harne,  hara.  hd.  hamm-e,  -el 
(piscandi  21);  hamm  (69,  134).  visper, 
varr.  visehber ;  per  da  mit  man  vischt ; 
schlag-  l  vogel-netz  (75).  stoß-  (75),  rap= 
hiener-  (49)  -garn. 


GNA 

Qlutlnare  hd.  nd.  liinen.  hd.  zu-1. 
(18);  leymen  (9);  zu.samen-,  etwaß  z.- (7), 
zuliaurt'-fugen,  -fiegen  (76),  -fegen  (.'')).  to 
lioix'-voghen  (23),  -vopi-n  (22).    gloten 

(114). 

Glutinatio  lyinuiige  (8'>).  limen  (79). 

Glutin-osus  (i.  cerusio  q.  v.),t-eus 
(110  &c.),  gutinosus  (22'')  cam-ieh  (22''), 
-echt  (77),  -etil  (22)  also  dat  aide  ber 
wert  (22''),  alse  olt  ber  (22^).  lijniacht^ 
ich  (68,  132,).  lymliaft'tig  (uo).  leim-  t 
kläb-echtig  (128). 

*Glutin-osu8 ,   -ub(iio)   vei--slindich 

(132),  -seldindig  (uo),  -schlindelieli  (68). 

Glutin-um  est  illud  tenax  quod  fit 
de  gluü?ie{G(i.&c.,  uo  &c.) ;  i.  fiscus  in  quo 
glutamur  l  -arium  quit(iuit  coniungit 
res  (76.  cf.  gluterium).  lijm  (uo  &c.).  t 
kalck  l  spyse  l  pro  aniore  die  lieb  (65). 

'^Glutinus  (i.  coagulatus  Gl.  m.)  v. 
Glutinosus. 

*Glutio  slindinge  (11). 
Glu-tire,  prs.  -tio,  -cio  hd.  nd.  slin- 
den.  hd.  v'-sl.,  -schliiiden  (75);  sclilin-tcn 
(66), -den.  schlicken  (75).  slicken^slurcken 
(9).  slucken  t  slynghen  (22'').  sluken 
(23).  sluchen  (12).  slugen  (13).  vor-slingen 
(3),  -schlingen  (4).  slimcn  (77).  swelgen 
(99).  giswolgin  {ptc.  4). 

*Glutis  V.  Glus. 

*Glutiuarium  v.  Glutimen. 
Glut-o,  l  -or  (74,  75),  t  -osus  (74,  75) 
i.  leccator  t  deuorator  (66  &c.);  lecator 
t  furiosus  furator  (76);  catillo  iq.v.); 
gul-enus,  -io,  -us,  -iardus,  mansuans, 
glistrum,  scinedus,  brudo,  cepullo  (74). 
fraß  (64,  70,  uoj.  vraes  (132).  gern  man 
(9).  slieker,  .slinder  (74). 

*Glutor  (i.  gluto  74,  75)  schli-  (75), 
sli-  (74)  -cker.  freßer  (17,  74).  cn  ruser 
(22^).  rusche  vroren  erden  (22''.  cf.  resch 
gleba). 

Glutorium  (cf.  glutimen)  lyme  (8^). 
gall.  Ic  lieu  ou  Ten  glue  (Gl.  m.). 
Glutos  V.  Glunes. 
Glutosus  (i.  gluto   74,  76,  glutiiia= 
bulum  132)  ein  fresscr  (3,  4,  74). 
*Gluui-es,  -a  (Ki.)  eyn  frayß  (19). 
Glux  V.  Glus. 
*Gna-cisci,  -sei  gewynnen  (74). 
*Gnadiare  (c/.  gnarandare)  gewcrff, 
stewr  o.  loßung  setzen  (74). 
*Giiama  v.  Discretio. 
*Gna-mon,  -men,  -nicellus  v.  Gno= 
mon. 

*Gnanus  v.  Gnauus. 
Gna-nus,  -wus  (b^)  -rus  (76),  -tus 
(97)  (i.  q.  nanus  cf.  Gl.  m.  3,  809)  hd. 
zwer-ch.  -g  (13,  76)  -el  (49),  -chel  t  twer- 
gel  (75);  quer-ch  (6),  -g  (21),  -gk  (3).  ge- 
twercli  (8''),  -twerck  (5),  -twerg  (5''), 
-zwerehe  (18),  -zwerg  (7).  en  dwerch 
(23,  97). 

^Gnarandare  (st.  guar.  cf.  gna-,  gua- 
diare)  gewertfen,  stewru,  loßungen  (74). 
Gnaritas  wyßlieit  (8''). 
Gnartio  v.  Papas. 
*Gnarum  (cf.  Gl.  m.  h.  v.f)  v.  Stigulus. 
Gnarus  (i.  diseretus  q.  v.,  sciens  &c.) 
hd.  Avyse,  weyse  (9).  wis  (23).  wiß-,  var. 
wciß-haftig  (64).  kunn-ender  t  -iger,  var. 
kunstreicher,  gelerter  (65). 
*Gnarus  v.  Gnanus. 
*Gnasci  v.  Gnacisci. 


GON 

*Gnasoeoniiuin  v.  Nosocomium. 

Gnato  nascliare  (Sum.). 

G-natus,  i  gnotus  (74)  ein  sun  (no). 
sune  (74). 

*Gnatus  v.  Gnanus. 

Gna-uus  ,  -nus  (76)  witzig  (8,  9,  76). 
klug    (76).    siielle    (9).   ge-schyd,    var. 
-scheide  i  be-scheider,  var.  -schyder  (75). 
*GnawTis  r.  Gnanus. 

Gne-phosus,  -tonsus  v.  Gnopho= 
cius. 

Gnoma  v.  Discretio. 

Gnom-on,  (iio  &c.),  t  -o  (74),  -en, 
-um,  gnam-on  (4,  76),  -en  (75;,  nomon 
(74),  gnomicell-um ,  -us,  -a,  gnomi^ 
tella  [(hm.  3),  gnanicellus  (64\glom- 
on  (^147),  -icellum  1,66)  {i.  angulare  64; 
vmhilicus  110, 132,  147)  wiackel-ÄcZ. -Iiolcz, 
-holt  (13,  23),  -haeck  (11),  -ej^sseu  (3), 
-meß  (37a,  64,  74,  76).  winchelmeß  (49). 
wickel  hulcz  (21).  eyn  mal  meyße  (6). 
compast  (125).  iiauel  (132,  147).  nabel 
(iioac).  nagel  (iio^). 

*Gnophocius    ( ^.    erroneus)    vnstetig 
(3),  aus  gyrouagus  xgnephosus(Fest.), 
genophosus  (129,    130),    gnetonsus  (Gl. 
m.)  i.  ob.^mrus  :  "^vo'^mdt}^. 
Gnosis  wijshcit  (11,  19). 
Gnosocomium  v.  Nosocomium. 
Gnosticus  (*".  prestigus)  vor  wiser  (1). 

*Gnot-  (7  &c.),  gnor-  (i52i  -osolitus, 
gnot-,  gnoth-osolitos,  melius  gnotiseaf= 
ton  (110  &c.)  (^.  nosce  teipsum)  schlemp 
(piscis  7).  erkenne  dich  selbst  (74). 

*Gnotus  1-.  Gnatus. 

*Gobi-a,  -o,  -us  v.  Gubia  &c. 

*Gocoria  v.  Cichorium. 

*Goculus  {auis,  cf.  gor-,  gra-culus) 
rucck  (U). 

*Goderdi-gum,  -ngum  (22*^)  goder= 
lin-g  1^22»^),  -ck  (22»)  ys  eyn  appel  (22''). 
Cf.  geroldinga  (Gl.  m.  1,  orgelingum, 
sibeldingung. 

Gofum  V.  Gophus. 

*Golandra  v.  Galandra. 

*Golecia  {herba)  tust    (9).    golena  i. 
origanum  (24).  toste  (sum.  V). 
Golgata  V.  Galgata. 
Goliardus  v.  Guliardus. 

*Golias  (m.  2}r.  Br.)  degen  (12). 

*Golinus,  gil-nus  l  -bus  (129)  i.  do- 
lor equi  inter  riifuni  et  album  (76,  129). 
apftelgrauw  (76). 

*Golna  V.  Gubea. 

*Golorius  i.  stenuus  (76). 

'^Golphos  (i.  q.  gulphus  Gl.  m. ;  gr. 
aqua)  golph  (^12.)). 

Go-,  ga-,  ge-mor,  gomur  (5**)  (?". 
mensura  continens  V  sextarios  66  &c.) 
maze(8b).  ein  mayß  zu(5t'),  mosse  zu  (6), 
mas  in  (1)  ihm,  jhrhn_(5'>)  i.  e.  jerusa= 

lern,    en    mate    in    ihrlm    (23).    messe 
das   da   helt   tunft"   sechsterin  (74).    ein 
moß  des  hymmelischen  brotes  (9).  funf= 
zehen  schiff  (8).  einpro  (Gf.  3,  149).  mate 
van  vijf  eymeren  (i47). 
Gomorra  stat  (9). 
Gomphus  &c.  V.  Gumphus. 
*Gomur  v.  Gomor. 
Gongrus  {piscis  110  &c. ;  i.  congrus 
Gl.  m.)  gar  groz  al  {st.  al  i.  e.  animal?  8)). 
*Gonna  v.  Cunnus. 
*Gonus  (i.  angelus)  engel  (147). 


GKA 

*Gophus  i.  corrigia  qua  (76),  coreum 
quo  (3)  vtuntur  rustici.  eyn  vor  rime 
(3).  gorphus  i.  coreum  quo  vt.  r.  ein 
varrymeu  (4).  clophus  (8),  glosus  (9) 
vor  ryine.  glouus  vn  rey  {sie  17).  go^ 
phius  i.  ccn-rigia  aut  funiculus  aurige 
waier,  weier  (75).  Cy.  sq.;  gofum  Gl. 
m.  3,   811? 

*Gorculus  V.  Gorgulus. 

*Gorel-lus,  -us  (132)  [i.  helcium?; 
cf.  ephippium)  ein  leit  seil  (68).  eyn 
goriel  (110,  132)  von  einem  pferd,  van 
eynem  perde  (i32).  gorr-el  (Hen.),  -eel 
(Kil.).  roßkommet  (Hpb.). 

*Gorg-es,  -os  (9)  cf.  gurgesj  strawm 
l  bernrig  (n  oder  u  ;  9).  bern  rek  (8). 

.  Gorgon-es,  -us,  var.  -is  (7*),  -ae  (64) 
{i.  meretrices  i  terribilis  76)  eyn  gemeyii 
wijff  (132).  g.  wiber  (uo).  gmein  wyb 
(^68).  scheußlich  hur   (75).  ags.   najddran 

(94). 

*Gorgos  V.  Gorges. 

*Gorgulus  (c/.  go-,  gra-culus)  eyn 
roeck-  (132),  rouch-  (68),  rot-  [sie  110) 
-vogel.  gorculus  (c  oder  u)  eyn  ruoch 
(19). 

*Gorillus,  geruleus  (,Sum.)  cbarphe 
(.Sum.).  karp-ff  (76),  -ffe  (75),  -pe  (3,  75), 
-e  (4). 

•^Gorosmum  {cf.  corcosmus)  bocks= 
kraut  1F1-.  i. 

*Gorphus  V.  Gophus. 

*Gosse  (X  d.  goflfe?  cf.  glossa)  l 
coxe  t  clunes  dioch  (119). 

*Gosterua  v.  Basterna.  Gerula. 
Gotia  gottc-  (10),  got-  (12)  -lant. 

*Gotumelicon(76),  gothomel  (Pap.)  i. 
respousio  dei. 

*Gouonus  V.  Garba. 

*Gra  i.  sillabica  buchstab  der  da 
dein  ist  (74). 

Gra  i;.  Grab-a,  -atum. 

*Graba  grabe  (8^.  cf.  garba). 

*Graba  {i.  q.  gra  Br.)  gr.  i.  caputlat. 

(Vocc.   ex   quo,   Gemmao).   haupt   (74). 

*Grabator  {aus  gradator  ?)  laufflicher 

(74). 

Grabat-um,  -us(75Mrg.,  gi^^-orium 
(14  7),  grabbatum  (Sum.),  strabatum  {v. 
lectus)  {ex  gra  i.  caput  et  batin  i.  gra- 
dus  Br.;  i.  gremium  -ätum,  lectus -aXuva.; 
t  scodicia  64 ;  l.  pauperum  75  ;  seossa 
74;  tibadium?  75  Mrg.)  lid.  bette,  bet, 
o.  schoß,  nd.  bedde  t  schot  (22),  schoet 
(132),  slot  (23).  armsch-  t  sicheu-pette 
t  schoe.s  (9).  betthe  o.  schoyße  (i33). 
schösse  (67 ,  152).  scotter  bedde  (79). 
ermel  (8).  betlers-  (93),  armer  lut  t  toten- 
(75),  trage-  (Sum.),  siechen-  (25,  64b), 
loter-  (91  sim.),  gutz- (75  Mrg.),  gautsch- 
(i28)    -bette,    gautsche    (Das.).    gutsche 

(Fris.). 

Graccitare  (anserjfwi)  schnattern  (kl). 
*Grace-uus,  -rus   (6)   {cf.  girauitas) 
alt  (6).  olt  (23). 
*Gracialis  v.  Gracilis. 

Gracilare  v.  Gracillare. 

Gracilen-s, -tus  (c/.  557.)  smael  (132). 

*Gracil-is,-ens, -entus  daiickbar(ii()). 

Graci-lis,  oft  l  -alis,  grati-lis  t  -alis 
(151)  {i.  subtilis)  clilain-  (2),  clein-  (75) 
-tetig.  klain  tagig  (1).  hd.  cleyn-e,  -licli, 
-lycht  (4j.  klenlic  (23).  knelic  {sie  -alis 
22).  klein   o.    swanger    (6).   schwanger; 


GRA 


267 


gerade  {i.  elegans) ;  ein  zarter  0.  schla= 
eher  (75).  hd.  smale ,  smal  (12).  smal 
(3,  11,  79).  smayl  (19).  smaell  (132). 
rahn  t  ring  (126),  geschlang  (Ki^.).  rane 
l  geschmidig  (65).  ran  (Fris.).  becpieem 
(68,  132).  a  gracili  ein  discantist  (125). 
Gracilitas  klaine,  rane,  megere  (88). 
ringe  l  magere  (126).  bequeem-  (i32), 
bequem-  (110)  -heit. 

*Graciliter  bequemlich  (i32). 

*Gracil-ium, -lum  (76)  {instr.  sutoris- 
i.  spacus  t  abita  i  Ucinium  75;  ef. 
gratillus  ital.  gratillo  Gl.  m.V)  ein  drot 
(3).  schusterdrait  (75).  schine  {sutoris 
6,  9).  ain  schin  (76).  smal  sehen  /8), 
schene  (23).  eyn  smale  schynde  (17). 

Gracilla   (i.   gallina    nutriens  pullos 
76.  cf.  Gl.  m.  h.  V.)  bruotlienn  (76). 

*Gracil-lare,  -are  (123,  Ki.)  l  -linare 
t  gallicinere  (75)  {sonus  pullorum;  i. 
q.  gro-  t  ca-cillare  gi.  m.)  krehen  (5, 
17,  75,  133)  als  eyn  huue  (17) ,  als  die 
hanen  (75),  kregen  alse  en  hon  (23). 
kreen  (4).  krcyen  (110  &c.).  krewen  (67). 
krecheln  (66  &c.).  kreg-eln  (74)  -len  (76). 
gräglen  (134).  gacken  (5).  gack-  (7,  69), 
gag-  (134),  ga-  (70),  gaka-  (1,  75)  -tzen. 
gaßcn  {ft  gcdlina  95).  gaitzgen  {sicut 
galline  2).  gaxen  l  glucken  (Ki.).  klucken 
(9,  181^).  bhicken  (8). 

*Graeillum  v.  Gracilium. 

*Gracillus  {cf.   graculus ;   Gl.   m.    v. 
gracilla)  ain  hcher  (76). 
*Gracio  v.  Garcio. 

Gra-,  gla-citaregagen(Fris.),  schnat= 
tern  (Ki.)  wie  ein  gaiis. 

*Gra-cius,  -tius  (125, 152), -cinus  (1), 
-tsa  i^Gi.  m.  «/.?),  cracius  (5.  w.),  cartius 
(?  q.  V.)  {piscis)  cresso  (87).  chresso 
(130,  Gf.).  hd.  kresse,  kreße.  kreß  (74). 
hd.  nd.  krasse,  kraß  (21).  krosse  (4). 
chresling  (3).  rot  ehr.  (1).  kreßling  (2, 
64,  76).  crefl't  l  crabbe  (132). 

Gra-,  cra-  (75,  84,  103),  (gor-,  go- 
qq.  V.)  -culus,  gra-cus(i26,  128),  -cillus 

(q.   V.),   -IIUS   (94,    136.    cf.    Dz.     Wtb.     179), 

-lus  (94'"^)  (if.  sturnus23,  grix75,  ardea 
22)  hruoh  (Gf.).  ags.  hrooc  (94'''',  136). 
ruoh  (i3ih).  rouch  (84,  Gf.).  hd.  rüch, 
vuchs  (87),  ruhe  (100),  ruthe  (5^),  ruch 
l  rueeh  (75  siyji.).  hore-ruche  (102.  .sicV). 
lioltzschere  l  reche  {S^).  holtscher  (23). 
holtstere  (79).  hd.  nd.  (109)  {alio  nomine 
auis  8t>)  marcolff.  reger  (22).  heger  (10). 
hegher  (22^).  hd.  nd.  heher,  häher  (126, 
134).  beer  (12).  her  (21).  here  (17).  eher 
(64C).  hätzlen  t  tul  (i26  sm.).  lierolt  (3). 
echster  (109).  hicstre  (99).  thola  (111). 
tale  (114).  duoll  (110).  doyl  l  kae  (132). 
kauwe  (i28).  schrick  (19).  schrieck  (11). 
cuuut  (106).  Star  (8,  9).  specht  (4). 
sphecht  (3).  rootaert  (107). 

*Gracus  {i.  fedus)  lelyck  &c.  (147). 
Grad-ale,  -uale, -■wale(l)  {wechselnd 
als  liber  u.  canius  unter  seh.)  hd.  nd. 
grad-al,  hd.  -ale  (5  &c.,  -ale  17),  -uale 
(-uale  17),  -ual  (76),  -wal  (5^),  -uael  (132), 
-ual  puch  (1).  -uale  gesangbuch  (75). 
stig  gesang  (93  Mrg.).  g.  des  furgangs  l 
des  zu  nrniens  (65). 

*Gradare  {anders  Gl.  m.,  Br.)  vfFgene 
(19).  op  gaen  (11).  zelten  (75).  draven 
(22»'). 

*Gradarium  (^.  graduum  series  Gl.  m.) 
geseyte  (8,  9). 

34  * 


2()8 


(U^A 


Qradarius  hd.  »fit-  1,7) ,  zolt-  (69); 
/i-l(l-,  nd.  ti'ld -cner.  hd.  zclt-noi-,  -er, 
stzfldor  ^3\  zi'hior,  zoUor  (18.  126).  nd. 
tcMcr.  /.fliiiMi  plifi-t  (8).  c-olden  pfert 
(It;. 

Qradatim  hd.  nd.  ende-,  hd.  end-lieh, 
-lioluii,  likcn.  cnlich  (18").  ciitillingon 
(8'').  allinslingho  (lOfi).  .sitlicluMi  (7).  ziK 
lig  o.  gfsrliicksain  (8).  laiicsiun  l  saiifft 
imidig  (.18  Mrg.).  von  stuftVl  zu  Staffel 
(i  10).  van  trappe  tzo  trappe  (132). 

Oradi  gan  (7,  2?>,  üt).  gaon  f  goon 
(.')j.  /m/.  goon,  gayn  (i33),_gon  ifi),  gen, 
gone  (19),  genen  (21).  scritli  (77). 

*Gradiare  stapftolmachcn ,  stiogauf= 
vnclabgoon  {'\\. 

*Gradiari  v.  Gegradiare. 
*Gradi-pes,  -pus,  girapidis  (IG)  {aua 
bradipvis;  (/.  alietus,  tarda,  assida) 
stocaro  (i:!i>,  Of.).  stock-aer  (74),  -are 
(7.5).  sto(J-falcke  (5''),  -falck  (8,  16).  stos 
valke  (9).  drappo  (ii3).  drappc  (7).  drapp 
(74).  trappe  (4,  75).  trapp  (68,  iio).  trap= 
ganß  (132). 

*Gradius  (piscis,  i.  turonilla,  cf. 
gracius)  gnind-ila  (i3o),  -olla  (87).  zei- 
ter, hantioß  (74.  cf.  gradarius). 

Gradiuus  {a  gradin  quod  est  vibra=^ 
tio  haste  Br.)  des  swerts  of  speers  schud= 
dyngo  (147). 

*Grado  grat,  vischgrat  (74). 

Graduale  r.  Gradale. 

Gradum  facere  stutztzen  holden  o. 
machon  (12.5). 

Gradus  oyn  trap  an  eyner  stige  l 
statlVl  (18).  trap  (i32).  hd.  nd.  trappe, 
treppe,  hd.  trepp,  drappe  (10),  drap, 
drepe  t  stafel  (13);  trippel  (77),  stapfei 
(64b),  .Staffel,  stiege  (66),  stige  (iss), 
stieg  (64'^',  134),  Stege,  sthegge  (schegge? 
21),  steeg,  Steck  (7).  grad  t  stich  (22''). 
ganck  (HO,  132).  spale  (74,  125).  sproßt 
spriissel  (74). 

*Gradwale  r.  Gradale. 

*Grafasium  (i.  crebersia)  nolleholtz 

(74.    cf.    Kr.   2,    20b). 

*Grafera  {aus  lasera?)   maisterwurz 

(87,    146). 

*Graffanus  v.  Pugillar. 

*Graflf-us,  -o,  -ium  v.  Grifo. 

*Gragäs  r.  Gargus. 
Grajugena  chriehburtiger  (Gf.). 
Gralega  >-.  Galega. 

*Gral-lus,  -us  r.  Graeulus. 

*Gralus  (cf.  Gl.  m.  h.  v.  &  v.  grada= 
lus.  Dz.  wtb.  64  7  sq.)  gral  (22'',  74)  ys 
eyn  ghelogen  dyiick  cuit  e^'n  koning  sy 
dar  de  lüde  leven  in  vrolicheyt  wente 
an  de  jiingesten  dach  i22''). 

Gra-ma,  -mma,  -uia  (8.X-pliia)puch= 
Stab  175).  buoiistabe  t  schrifft  (8,  9).  ge- 
schrifft  i64).  grama  i.  lat.  littera  t  de- 
scripta  carta;  leno,  leccator  i  luxuriosus 

(76). 

*Gramaeula  v.  Cremaeula. 

*Gramandrea  v.  Chamaedrys. 

*Gramaria  v.  Cremaeula. 

*Gra-,  gram-  {ax.m.fniavyxs^i. piscis 
sine,  sqiiamis;  i.  Cancer  Gl.  m.  aus  gam- 
marus,  -barus)  schaid  (1,  3).  Cf.  allosa, 
asella,  glanus,  silurus,  gamarus. 

Gra-,  gram-matica  hd.  nd.  ein 
kunst  des  latins.  lid.  der  latein  (1,  3,  4), 
des  lat-ines,  -eins,  -eines  (67),  -ens  (i33), 


GRA 

(ItM-  buchstabon  («!»,  v.w),  rocht  reden  o. 
schreiben  (»n.  gramarie  (!)!))■ 

Gra-,  gram-maticuB   latein-chünner 

(3),  -ohniiuor  (/)  roder  (1).  oyn  latin- 
kunner  (23),  -koii.stigor  (ö).  eyner  der 
do  kan  I.  (17).  ein  kun.stiger  («2,  64)  der 
buchstalxMi  vnd  der  diction  (64).  oyn 
rodo  inoy.stor  w')'').  rod  lert-r  t  1.  der  red 
vnd  Holiroibung  (75).  eyn  gramaticus  (9i). 

*Gramatum  [anders  Gl.  m.  f.  gam- 
madiumi  oyn  bficli  .scliancke  (19).  buet- 
stap  (liuocsiapV  11.  cf.  afiricana?). 

Gram-en,  -ina  (94»)  A</.  »j.-/.  gras,  gros 
(11).  hd.  graß,  graße  (7,  133),  graesch 
(lU),  graischo  (19).  ags.  quicao  (i36), 
cwice  (94''i|. 

Gramia,  gew.  pl.  -ie  ((;/.  glana  &c.) 
grock  (74).  grapon,  groipen,  grocken, 
groiclion,  groing  (Popowitsch,  cf.  Hm.  2, 
107).  ziger  in  augoii  (126).  augen-ziegor 
t  -kotz  t  -butzon  (Das.),  -putzen  (111), 
-buttor  (Ki.  &c.),  -citor  t  -inazer  (Pop.), 
-käse  (Fr.),  mazol  (Pop.).  wett.  matzer 
m.  eckendt  der  ogon  (Chytr.). 

Graminare  hd.  grasen  (8,64),  be-gr. 
(9),  graßon  (17),  weyden. 

*Graminarium  v.  Cartilium. 

*Gramis  birecta  {cf.  gramen)  ags. 
cwice  (94^^). 

*Gramitum  {aus  gratuitum)  gots 
gnadungo  (63). 

Gramma  &c.  v.  Grama  &c. 

*Grammaschi  boUischier,  spengel= 
werck  vnd  grainmasche  (Hen.  cf.  bellet^ 
schier  Fr.  1,  80''.  grameisch  Sm.  2,  1O8, 
Gth.  Wtb.  2,  425.  J.ie?' 2/;eW.  grammaschon 
=  gamaschon  pl.). 

*Grammula  v.  Cremaeula. 

*Gramus  grion  machor  (6). 
Grana  pl.  v.  Granum. 
Grana  i.  glabella(i47,  Br.).  scheydel 
op  den  hoifde  (147). 

Granare  kurnen  (19,  110).  koernen 
(23).  körn  treschen  (68),  dersschen  (132). 
myt  coorn  vervullen  i.  ingranare  (U7). 

Granariu-m,  -s  (i.  horreum  66  &c., 
ordeum  76)  Arf.  sphei-(3),  spei-,  spy-cher. 
hd.  (21)  nd.  spiker.  spy-,  spi-ger  (13),  -cker 
(19,  77),  -ehe!  (7),  -saer  (1.  cf.  Sm.  3,  578). 
schewne  (3,4).  schuer  (68,  110,  132).  schür 
(6).  hd.  nd.  körn-,  koren-  (i4i)  -hus  sim. 
körne  husch  (10).  korn-poden  (74), 
-geboens  (132),  -käst  ( 74,  9i ),  -kästen 
(Fris.),  -schütte  (112).  korren  hauß  (4). 
ere  t  büß  des  kornlins  (7).  traydpoden 
(111).  käst  (74). 

Granarius  ein  korukauft'er  (110). 
*Granator  kastner  (74). 

Granatus  grouat  (64^).  granetlin  (64«). 

*Gran-cia,    -tia    {aus    braneia    X 

guaneia?  i.faux piscis)  kyve,  de  vedder 

yn   des  visches   wanghe  (22'').   flasohen 

{i.  q.  floscben  &c.   .Sm.  1,  594)  am  lisch 

(75). 

*Grande-a,  -s  (74)  {cf.  gratia;  anders 
Gl.  m.)  roßniiiicz  (9,  74). 
*Grandefus  v.  Grandeuus. 
*Grandere  r.  Grandinare. 
*Grandes  v.  Grandea. 
Grandescere  groiß  werden  (10). 
Grandeuitas    gros-    i    al-heyt   (18). 
vieiitlich  l  groß  alters  (75). 

Grande-uus,  -fus  hd.  groß-  sim., 
graß-  (1)  -alt    f)'').  -altig  (1  &c.),  -aldig. 


GRA 

grot-    (23),   got-   (22)   -oldich.   alte  (8''). 
lat  (79).  hd.  gare  (10),  gar,  vast  alt.  eyn 

lat  man  (o.s,  i;t2). 

Grandiloquus  hd.  oyn  groß-,  großer 
(7),groiß-sprechor, -spreche  (3), -sprechen 
(76).  nd.  au  grot  sprekor.  gros  sprechig 
(4).  ein  hart  rodor  (110).  eyner  der  do 
grab  ritte  (17.  i.  e.  grob  redet). 

Grand-inare,  t  -ere  (7.5)  hd.  nd. 
hag-elon,  -eilen  (19),  -glen  (99).  Helen 
(100).  sloißen  (10).  schauworn  (75). 

*Grandin-eus,   -osus   (112)  hagel-ich 
(11),  -bafflig  (112). 

Grandis  hd.  groß,  groiße  (10),  gras 
(1).  grot  (9'j).  groit,  michel  (147).  gr. 
conpar  groß  werden  (12). 

Grandisonus  hochlutend  (110).  hoich 
van  geluvt  (i:i2). 

Grandiusculus  etwaß  groß  (68).  wat 

grOOS    (132). 

Grando  hd.  tut.  hage-1,  -In  (i5i).  hael 
(18).  hayl  (5'').  hale  (21).  höeR  schawer 
(4).  piß,  var.  pis,  schaur,  wan  es  stein- 
elt,  varr.  -let,  -leit  (75).  kj'sel  (12).  kys- 
eln  (66,  151),  -el  (69,  70,  134),  -sei  (67, 
133,  152). 

*Graneo  v.  Ganeo. 
*Granerium    {cf.  graneum ;    awrfers 
Gl.  m.)  schaitol,  hohe  (74). 

Grane-re,  -scere  coern  hebn  of  uyt^ 
schicken  ('147). 

*Graneum  v.  Cranium. 
Grangia    grenitz    {i.    confinium)    o. 
muiiichhofe  (74). 

Granica  chornstadel  (Gf). 
*Granigena  (X  grancia?  q.  v.)  eyn 
kyme  (19). 

*Granimala  v.  Cremaeula. 
*Granipalacium  v.  Aquisgranum. 
Granitarius  gall.  grangier  (122). 
Grano  graue  (11.  cf.  Goth.  wtb.  3,  427). 
*Granobata  {i.  cella-ria,  -trix)  kell- 
erin, -nerin  (74). 
*Grantia  v.  Grancia. 
Granum  hd.  nrZ.  koru,  coern  (11,  147), 
chorin  (104),  chorn  (I4i). 

*  Grana  cinctorum  v.  Granum  tinc= 
torium. 

Granum  gnidium  (cf.  coecum  gn.) 
kellerhals,  zeiland  (143). 

Gr.  iuniperi  rcgholter  berr  (93). 

Gr.  milii  senffsayd  (19). 

Grana  paradisi  pariß-korner  (74), 
-korner  (i43). 

Gran-um,  -a  (47,  85,  153),  -ula  (24) 
solis  mor-binczen  (9),  -hirs  (93).  sunnen- 
crud  (24,  47).   körn  (85).  Steinbrech  (153). 

*  Granum  tin^torium,  granacincto^ 

rum  (74)  sitichkorn  (74).  scharlachgrän, 
7il.  schaerlakengreyne  (143). 

Graphia  («  scriptura  76  &c.  cf.  grama) 
schrifft  (68,  132).  gescliriftt  (110). 

*Graphicus  {i.  scriptor  76)  schriber 
(8).  schrej'bor  (9).  meisterlich,  künstlich 
gemacht  (kl). 

Graph-ium,  -rum  (9),gaffium  {alph. 
gra-  79)  (i-  scriptorium  l  officium  scripture) 
hd.  scribe-  sim.  schrip-  (i33),  schreib-, 
schriber-  (7),  nd.  scriuel-oret.  schreybe 
stul  (9).  schreyb-pret  (134),  -prett  t  -ampt 
(74),  -gerethe  (4).  schrib  stul  o.  mcssir 
(8j.  griffel  (110,  132).  feder  132).  greffie 
(99).  griffe  (79). 


GRA 

Graphius  griffel  (9,  68). 

*Graphon  v.  Graphus. 

*Graphruin  v.  Graphium. 

*Qraph-us,  t  -on  {i.  stilus  76)  griflfell 
(132).  schrifft  (8). 

*Grasera(oMsla8er  ?)  maisterwrtz  (s?). 

*Grassanto  (i.  preda  st.  -o,  cf.  gras= 
sator  i.  miles  crudeliter  agens  76)  eyn 
rauber  (7). 

Gra-  (X  era-  q.  v.),  gre-  (79),  gri- 
(alph.  gra-  8^)  -ssari  groslich  zu  streyte 
geen  (9).  zu  strite  gcu  (8).  morden  (no 
&c.).  wreit  (79),  wret  (99),  breit  (8'*), 
hd.  nd.  vet  (Mss.  mog.) ,  fest  (7),  feisset 
(6),  feist  (21)  machen,  makcn;  anfechten. 
hd.  dobin  sim.  nd.  doucn.   raßlen   (126). 

""Grassere  zulegen,  badmeii  (74.  cf.  Gr. 

Wtb.    1,    1075). 

*Grassetuni  v.  Crassetum. 
*Gratan-atum,  -ticum  (9)  grot  (8,  9). 
Grata-,  grate-  (9)   -nter  genemme^ 
lieh  (8).  taugnemlich  (9). 
*Gratanticum  v.  Gratanatum. 
Gratare  v.  Sealpere.  Scabere. 
Gratari  (^.  gratulari)   daucken   (68, 
132).  verblydeii  (132). 

*  Grate  v.  Gratis. 

Grate  danck  (110).  d.-barlich  (110), 
-berlich  (68,  132),  -nemlich  0.  gnemlicn 

(74). 

*Gratenter  v.  Gratanter. 

Grates  hd.  nd.  danck,  dang  (p^^), 
dancksamkeyt  (7,  75).  dang  Ion  (6). 

Gratia  hd.  nd.  genadc,  genode  (77, 
151 ) ,  gnade ,  danck.  hd.  dang,  hude 
(77).  gnode  (6).  gnod  (18).  dancklob  &c. ; 
gr.  tui  dinent  halb ;  gr.  vestri  vmb 
vwer-ent,  -nt  willen  (65).  gratiarum  actio 
danck-berkeit  (7.'')),  -barkeit  mit  lob  (63). 
gr.  aetiones  hoch  Ion  (8). 

*Gratia  rosmynte  (85).  gr.  dei,  l  gra= 
tiola  (143)  (herba,  cf.  grandea)  gotes 
gnad  i  rosenminte  (47).  rosminthe  (24). 
wild  aurin  (i43). 

*Gratiana  {herba)  hemera  (Gf.). 

*Gratialis  v.  Graeilis. 

*Gratiari  hd.  nd.  dancken. 

Graticula  (141,  Gl.  m.  st.  erat.)  rost 
(121,  Sum.).  hurt  (Sum.).  hurd  (86). 

Gratificare,  -ri  [mitunter  untersch.) 
hd.  nd.  danck-en,  -e  geben  (17),  -samen 
(18),  -bar  sin  (iio),  -barkeit  sagen  (75), 
-elich  doen  l  verblyden  (132).  vrowen 
(68).  hd.  geneme  (7),  an-g.  machen,  an 
name  maken  (23). 

Gratillus  v.  Gracilium. 
Gratiola  v.  Gratia. 
Gratiositas  gnadrichkeit  (65). 

Gratiosus  hd.  nd.  gnedig.  hd.  gene- 
dig,  gnad-ich  (1),  -rieh  (65).  lyefftalich 
(132).  angenem  (iio). 

Grat-is,  l  -e,  t  -uito  (76)  hd.  vmb- 
susten   (75) ,   -sus   (6) ,   -suß   (21) ,   -sust, 

-SÜSt   (4),    -SUnst   (67,    69,    76,    134),     -SOSt 

(133).  vmme-sost  (8),  -sens  (22^).  gantz 
vmb  sust  (49).  hd.  v'geb-is  (ö**),  -es,  -eß 
(18  Mrg.,  67),  -ens,  -en  (21),  -ene  (95).  zu 
virgebens  (19).  to  vergheues  (11).  te 
verghefs  (99).  v'geffs  (132).  vorgheues 
(23). 

*  Gratis  v   Grates. 

Gratitare  (anserum  Gl.  m.)  chrauuon 
(Gf.).  schnattern  t  gackern  (Ki.). 


GRA 

Grat-itudo,  -uitas  (75,  Gl.  m.),  -uido 
(1)  anneme-  (fy^),  anmemi-  (18.  cf.  gra= 
tus),  genam-  (1),  genemsam-  (75),  be^ 
queme-  (19),  danckbar-  (110  sim.)  -keit. 
bequeemheit  (11). 

*Gratius  &e.  v.  Gracius. 

*Gratui-do,  -tas  v.  Gratitudo. 

*Gratuito  v.  Gratis. 

*Gratuit-um,  -a  (9  Anh.),  gramitum 
(q.  V.)  genadunge  gotis  (9  Anh.).  geneme 
i  gots  gnadunge  (15).  vnverdinglich  be= 
gnadung  i  angenem  got  (65). 

Gratmtus  danckeneme  (17). 

Gratulamen  vreude  ( 11 ,  19 ,  68  ). 
freuwuiig  (110).  eynn  verblydinge  (132). 

Gratulari  {i.  letari  t  gratias  agere) 
frauwen  l  dancken  (8).  frewen  (9,  4). 
dincken  (9).  blyde  0.  frewelich  {sie  19). 
v'-vrouden  (99),  -bilden  of  vrolich  war= 
den  (11). 

Gratus  hd.  nd.  ge-,  an-neme.  hd.  ä- 
(5'',  8b,  79),  a-  (13),  ange-,  tang-  (9) 
-neme;  ge-nem,  -nam  (i34),  -nam  (1). 
an-memick  (18),  -myne  (8).  danckber 
(64  sim.).  tucwerdich  (22^*). 

*  Grauamen  (*.  grauitas;  damiium 
sim.  Gl.  in.)  swereheyd  (19).    zwaerheit 

(11). 

Grau-are,  oft  l  -idare  sweren  (75). 
hd.  nd.  be-sw.,  -swaren  ( 23 ),  -swerren 
(21).  vberlasten  (10).  bekumeren  (9). 
vßmergeln  {seruum  labore  65). 

*Grau-atellus,    -astellus  l  -istellus 

(Ki.),  -ascellus  {i.  aliqiiandum  grauis  Gl. 

m.),  -escelus  (17  &c.)swer  alt  man(17&c.). 

Grauedo    beswereit    (5^).    swarhait 

(3).  knusel  l  pfnusel  (i26). 

*Grauia  {anders  Gl.  m.)  v.  Grama. 

*Grauia  i.  gratuita  t  mulier  pregnans 
(76). 

*Grauia  {auis,  i.  larus,  vanellus ;  st. 
gauia  q.  cf.)  gehaupter  geifitz,  seegall, 
mcw  (112). 

*Grauicen  einbassiste(i25).  C^.  grauis 
vox  nider  stym  (65). 

Grauida  hd.  nd.  swanger.  eyn  sw. 
frauwe  (7).  swang  (21).  swariger  (22.  X 
grauidus).  bit  kinde  (99).  gr.  mulier 
swanger  wip  (6).  gr.  facta  schwanger 
von  iungen  kinden  (110).  schwer  mit 
kynd  gemacht  (68).  swaer  van  kynde 
gemaicht  (132).  groß  mit  fleisch  (65). 

Grauidare,  -ri  (1)  {cf.  grauare)  hd. 
nd.  bcsweren.  bswerin  (.5).  beswaren  (23, 
132).  swanger  werden  (1,  8,  9). 

Grauidus  hd.  swer-ig,  -lieh,  swar-ig 
(1),  -ich  (23).  swaerlich  (132).  schwer  (76). 
*Grauigena  {i.  al.  habens  graues  ge- 
nas t  pinguis  in  facie  66  &c.,  76)  groß 
vnd  schönes  angesicht  (75).  der  groß 
wangen  hat  (68,  110).  die  groisse  w. 
halt  (132).  proltz-scheter,  -eter  (74). 

Grauis  swar  (1,  23).  swaer  (11,  132). 
hd.  swcre,  swer,  schwer,  last-ich  (i32), 
-ig  (110),  -lieh  (68).  volstantafftich  (132). 

Grauistelus  v.  Grauatellus. 

Grauitas /«(7.  swerkeit  (i33),  schwer= 
heit;  be-schw.  (66),  -schwerikait  (i34). 
gedighen  (100).  gidigani  (Gf.). 

*Graula  ( i.  cornicula,  vor  gralus ) 
ags.  eye  (94=1). 

*Graustra  de  dinc  draget  (79). 


GRE 


269 


Greca  criesch  (17). 
*Grecanica  v.  Vrtiea. 

Grec-ari,  -issari,  -iscari  krie-chisch, 
-seh  reden  (65). 

Grecia  hd.  kriechen-,  krichen-  (5), 
greken-  (ö^,  23,  132),  criesch- (17),  kriß- 
(21)  -lant. 

*Greeissari  &c.  v.  Grecari. 

Greeum  cricsche  {lingwa  5). 

Grec-us,  -os  (.'ii»)  hd.  eyn  kryech, 
kryecher,  kriche  (.5),  krische  (5^),  kri= 
ßer  (21),  vyß  greken  (i32).  criesch  (17). 
einer  vß  criechen  (68),  cr.-landt  (110). 
greker  (23).  grik  (99). 

*Gredari  tziren  (23). 

*Gredi  gan  (23). 

*Greganega  v.  Vrtiea. 
Gregare  {sed  non  in  simplici)    sam- 
hd.  -ein,  -mein,  -men,  nd.  -enen.  verga= 
deren  (132). 

*Gregaria    ( i.    bercaria    Gl.    m. )    v. 
Wanna. 

Gregarius  {i.  seno-  t  mar-scaldus 
81)  marscalc  ( 8I ).  ainschiltiger  (Sum.). 
eyn  schildig  (8,  9),  zwey  schiltiger  (6) 
ritter.  en  twc  schildich  riddere  (23). 
slechthund  (canis  125). 

Gregatim  hd.  nd.  samme-,  same-,  hd. 
sam-,  samen-  (110),  semme-  (7),  seme- 
(17),  sein-  (18),  sammic-  i  semmenc-  (65) 
-lieh,  -liken.  te-  (79),  zu-samene  (8,  9, 
79),  -sammen  (8*^).  to  zamen  (11).  zo  ga^ 
der  (132).  schare-cht,  -t  (110). 

*Gregor-are,    -izare,   -isare  wachen 

(9  &c.). 

*Greifo  v.  Grifo. 

*Grellus  v.  Grillus. 

*Grema  v.  Crema. 
Gremiare  ( Br.,  i.  in  gremio  accipere 
t  locare  w,  &c.)  in  den  schoyß  (5),  schoßen 
(18),  schot  (23)  nemen.  vfiF  die  schoß 
(110),  in  die  seh.  (68,  75),  vp  die  schoes 
(132)  setzen,  nemen  (75).  ent-  (19;,  ont- 
(11)  -huden. 

='=Gremiosus  schoyßick  (19).  schoetich 

(11). 

*Gremivim  v.  Cre-mium,  -nium. 

Gremium  {i.  sinu-s, -ml)Af/.  schoß, 
schoßs  (1),  schos,  schoyß,  schoyße  (i33), 
schoes  (132),  schoeße  (12),  schose  (67, 
152).  scoet  (79).  schot  (23).  gern  (18). 
geren;  griffen  {i.  cremium  75).  busem 
(9,  75).  kisidilla  (Gf.). 

*Gremperia  v.  Penestica. 
Gren-o    (Sum.),    -ones  {cf.  grano) 
gran-i  (i3o),  -e  (sum.). 

*Grepita  {i.  cotturnus,  aus  crepida) 
filtzschuch  (75). 

*Gresolocamia  v.  Crisola. 

*Gressari  v.  Grassari. 

*Gre-,  gres-  (4)  -somen  {i.  germ- 
inare  74,  -en  3,  4,  inicium  floris  4, 
vicium/.  sie  3)  bluthe  (3).  bluet  (4). 
pluen  (74). 

Gressio  gade-m  o.  -n  (75). 

*Gressomen  v.  Gresomen. 


Gressus  ganck  (4).  geng  (38).  scbrit 
)     schriet    {^^  ■*"■  ^     .«r-rit    ('.strit?   12V 
trijt  (18  Mrg.). 


(10).   schriet   (13  &c.).   scrit  (strit?  12). 


Gressutus  (  i.  pedester  Gl.  m. )  groß 
füessig  mensch  l  wijtcr  schrijter  (75). 

Grex  hd.  nd.  schar,  hd.  eyn  schare 
schaffe  sim.,  kleiner  tier  (64).   ein  huff 


270 


(;ro 


o.  ein  scbiir   vol   viel»  (\ia).    oyn  houflf 
scImi'flV  cyii  kuiKlo  üiluu-ffen  oitgeysson 
(\3i).  nd.  vUiUlc  (JOt!  &o.).  IhI.  jjjliutt  (I2(i). 
luTclo  (-!.).  luTt  (5».  fylu'  (1\)).  VC  (11). 
♦Qi-icena  c.  Girancia. 

Qryfnlco  gii ytlalrk  (:i). 

Grif-o,  -es,  -fo,  -fiis,  gi'iph-o,  -es, 
greil'o  ('ih.  gi'aff-o  l  -us  (■'>''),  -ium  (,Hi>) 
htl.  j;riff-o  (,  !':i ) ,  -o;  t,n-yeff  (;")''),  gryf, 
gri-iff.  nd.  grifc  (23),  grijp  (132),  vogeU 
grijji  (11).  giffp  ((Ulimal  b'>). 

*Gry-,  /  gro-  (Nmn..  Popow.)  -gallus, 
uragen  /  capi'icalca  (Nmn.)  grygi'l-  (v.a. 
1G18 1. grügol-  f  spil-  vi-to ),  krugcl-,  gurgel-, 
spill-,  riet-,  aiier-  &c.  (^Nmn.)  -hau.  birk-, 
berg-,  halb-,  inoos-,  schild-,  spiel-lmn 
(Pop.V 

Grillat  grilhis  (i32.  (;i.  iii.\ 

*Grillio  &c.  r.  Grill-o,  -us. 

*Grill-o,  -io  (74,  75  rar.)  (t.  rusticus 
regime  citrnon  ftuum  7t,  76,  aus  gillo?) 
wtigenkneclit  i7.5\  funntm  ^'t). 

Grill-US,  -is  (Gf. ),  -io,  -aus  (76), 
grellus  [V21)  heiin-o  (Gf.) ,  -e  (loo),  -en 
(73),  -cl  (75,  iio),  -elin  (6,  40),  -eichen 
(8^),  -amiu'h  (95).  heumu-gg,  var.  -ck 
(64).  hoiineunuig  t  nmheiinen  (i26).  mu= 
cheim-o  (127  Gf.),  -c  (9ö).  much-aheim  i 
-eim  (93),  -ime  (104).  muh-  i  KU*. )  imi- 
(76,  128),  nuK-k-  (Fris. ),  hauß-  f  feld- 
(128)  -heim,  liermel-chin  (19,  133),  -keu 
(11,  182),  -yiig  (152).  harmeliu  (63).  weseU 
ken  ( 132).  /1(1.  grill,  gril,  grill-cn,  -igin  (7). 

*Griiinire  schryeu  i  gi"i-,  var.  grei- 
nen als  die  sauw  o.  schwine  (75). 

*Gripes  suum,  suum-ganti,  -kandi, 
sunkanti  {C.f.  4,  S79). 

*Grypos  der  eine  krumme  nasen  hatt 

(88  ). 

*Grippa  (gemis  nauis  Gl.  m.)  v.  Parrus. 
Gripus  homoedich  &c'.  (i47). 
Gripli-es,  -o  v.  Grifo. 

*Gris-are,  -sare  (75)  hd.  grae,  graw 
maelu'ii.  grauferben  (75). 

*Grised-a,  -o  f.  Grisicies. 

*Gris-eus,  -ius,  -icolor  (i47),  criseus 
(Gf.)  {i.  einereus  </.  v.  125)  hd.  nd.  grawc, 
graw.  hd.  grau  (5'>),  grauw,  grabe,  gra 
t  gris  (22).  graevarwich  (147).  grisius 
pannus  gro  tuch  (G). 

*Gris-icies,  -edo,  -eda  hd.  graw-, 
grab-  1^1.  (it;)-  '^^^^y-  (133),  gra-,  gro-  (6) 
-lieit.  grawicheit  (23).  grau  färbe  (75). 

*Grisivis  &c.  v.  Griseus. 

*Grisolocanna  v.  Crisola. 

*Grissare  v.  Grisare. 

*Grissari  r.  Grassari. 

*Grix  V.  Graculus. 

*Grobianus  biior,  bauer  (74). 

*Grocallare  r.  Glacorare. 
Groecire  krähen  [coruorum  Ki.). 

*Grocitare  coruonun  (123). 

*GrofFus  V.  Fumphus. 

*Grosax  i-.  Grossius. 
Grossare  (/.  rudere  75.  cf.  tiranni^ 
zare)  hd.  grop,  grob,  grab,  groß,  gros, 
grof  (23,  132)  machen,  maken.  gröblich 
baren  o.  thun  o.  leben  (75). 

Grossarius  gros  schriber  (93). 
Grossi-tas,   -tudo,  -eies  hd.  grob-, 
grop-,  grab-  v^l),  grof-  i,23,  132),  größ- 
tes) -heit.  grobe-  (5'>),  grob-  (i33),  grabe- 
(17)  -keit.  groß  tuheid  (17). 


G  RU 

Gro-ssius,  i  -sax  (19),  l  -tax  (11)  eyn 
koiher  (li)).  en  kokor  (11). 

Gros8ulariagr()s.-^cl-,krauael-,krauß-, 

klostcr-bccr,  .staclidorii  ^143). 

Grossus,  glossus  (9)  shst.  adj.  {i. 
corpulentus  7.  c/.tßcus  inimatura  aa  &c.; 
f.  ivimdlure  inhabiles  iir.,  ßci  imm.  et 
niabiles  76  ar/ tv/ert(/?<?/i)  feigen  die  noch 
nit  /citig  .sein  l  die  er.sten  (igen  dy 
abfallen;  a<lj.  kopisch,  rhj.  knebiselien 
(7.^1).  erste  wyg('  i^glossus  9).  erst  wylie 
(8).  vnzytig  figen  (iiosm  ).  onrijpe  vigen 
(182).  veygen  knod  (1).  bitteruiga;  proz 
(Of.).  eyn  groß  t  eyn  grab  t  eyn  fige 
(17).  //(/.  eyn  große,  gro.sche  [moneta  5'*,  9). 
en  grosse  (22''),  krosse  (22'">,  23),  groet 
(11,  97).  si'hreekenberger  (gr.  nouu.s 
sn.voni(:us  109).  grasch  (Kj).  a('j ■  hd.  groWi 
(19,  133),  groß,  grosse  (152),  grop,  grob, 
groff  (13).  grof  (23,  132).  leibig  (74).  gr. 
nasus  ein  groß  grob  kolbete  nasc  (65). 

*Grotax  v.  Grossius. 

*Gru-aria  l  -ina  (143),  -inaria  (Ki.) 
(herba)  storckenschnabel  (i43). 

Gruellum  gorte  (147).  gall.  gruel  (122). 

Gruere  vi    ;gruit  grus  123,  14 1.  gr. 

YSpavi'Cs'.v  Ol.  m.)  grumen,  ruffeu  als  dy 

kr  cell  (18'').  sich  scharen  zu  zamlen  {vt 

grue.s  S8). 

Gruere  glicli  machen  (6).  ghelijk 
maken  (23). 

*Grugas  v.  Gymnas. 

*Gruin-a,  -aria  i-.  Gruaria. 

*Gruinale  (herba)   klein  gottesgenad 
(143). 

Gru-,  grum-  (68)  -mare  i.  e(juitare 
(147,  Br.),  dirigere  t  tumere  (Br.),  cwnulare 
(110  &c.).  haften  (6  8,  110).  hoepen  (i32). 
riden  (147.  au.s  equitare  mis.'iv.). 

*Grumere  {porcorum,  t/.grun-,  grin- 
nire)  greinen  (76). 

*Grumniare  v.  Grumare. 
Gru-,  gTum-mulus  schoUele  t  klotzle 
(126).  werf  t  hofstede  (81). 

Gru-,  grum-mus  (^i.  cumulus  terre) 
wal  (11,  19).  schußreyn  (,19).  huff  (,110). 
hoep  (132).  puhel  (74).  grumus  salis 
eyn  grutzen  saltz  (i26). 

Grund-a,  -o  (12  Mig.J  eyn  trupce 
(trupteV)  in  tecto  (12  Mrg.).  drop-pe  (19), 
-e  (li).  druppe  l  hase  (23.  cf.  Goth.  wtb. 
1,  105).  wettertach  (Ki^..). 

Grunn-,  grün-,  grund-ire,  grurmare 
(19)  grunczfii  \fi,  9).  grinen  (99).  gr.  als 
swin  (110),  eyn  suw  (68).  grans-on  (Gf.), 
-en  (11,  19).  ropen  als  vercken  (132). 
ruchlen  wie  ein  schwein  (126). 

Grunnitus  grauoth,  -ug,  kherrin  &c. 
(Gf.  4,  327,  462  sq  ).  das  ruchein  (^fhs.  &c.). 
das  grummen   0.   ruchlen    der    schwein 

(115).  grimmiger  (Sum.). 

*Grunnus   (cf.  grunum  &e.    Gl.  m.) 
grans  (Sum.). 

Grus  krie  (93).  kry  (126).  nd.  krane, 
kraen  (]32j,  krön  (22).  hd.  chranih  (104 
sini,.),  ehrenich  (1),  kran-ich,  -ch,  -ge,  -g 
(21).  kaug  (13).  kreuch  (95).  santuuerf, 
pifleoz  (Gf.). 
j        Grusus  ruw  (147). 

*Grutarius   [i.  pigment-   l  magari- 
arius)  gruzere  (Gf.  4,  344). 
Guita  flösse,  holz-fl.  (Ki.). 
*Grutinosus  kunig  als  altes  pier  wirt 

(74). 


GUI 

*Guadarella  v.  Datisca. 
Quadia  (c/.  .«</.)  selnildige  aufsetzuug ; 
gewonlicit;  gelayt  (74). 

Guadiare    (X   guardare)    geleyten 

(74). 

Guaiacum  r.  Gaiatum. 

*Guarandare  stewrn,  gewerffen  (74). 

*Guarda8ida  (cf.  (!i.  m.  v.  cadarfreda) 
en  aide  gewuente  (147). 

Guardi-a,  -um  g(dayte  (74). 

*Gub-ea,  l  -io  (74),  -ia,  -ba  l  -bea 
(75),  -a,  -gobia,  golna  (v.  iiaiub.)  (cf. 
cobia)  hd.  nd.  plo-,  ple-  (v.  Hamb.),  hd. 
plo-  (3),  plu-tze.  plotz  (74).  blotz  (7). 
l)lo.sse  (23).  jiletzgen  (76).  wißfi.sch  (75). 
witinc  (gobia  68,  i07,  110,  132).  grimpe 
(gobia  11).  grcmpe  (gubea  19).  gruiufel 
(gubia  110,  i;i2).  gouy  igubiaen).  gobio 
{t  gubio  &c.  i.  copto  74 )  groppo  (87, 
Sm.  2,  116).  gropp  (,74,  93).  meergropp  {t 
-ius  Ki.).  cnres.so,  longinna,  guua,  cub 
lioubit  (Gf.).  kaulhaupt,  kopput,  dolb 
(74).  gobie  (08).  ain  kleiner  visch  (76). 
gubio  i.  q.  cubio  (74.  v.  carabusj  strutze 
;struth(77).gob-,gub-eus,-iu8,gubenu3 
ib^)  hd.  stintz,  stinczc,  dincze  (5),  steintz 
(18).  hd.  (12)  nd.  stuit.  spyer-  (19),  smer- 
(8*^),  grund-  (125  Mrg.)  -ling.  spierinck 
(68,  107,  110,  132.  cf.  spirinehus).  krasse 
(4).  kreßling  0.  lagine  (9i.  (f.  longinna). 
steinbiza  (Gf.).  gob  (i26).  sobinus  stynt 
(v.  Hamb.).  gobitis  (t.  </.  -io,  -ius)  grundel 

(Ki.). 

*Gubella  v.  Cupella. 

*Gubenus  v.  Gubea. 
Gubernaculum  steur  (1).  stur  (5^). 
sture-geczau  (12),  -rüder  (7).  ruodel  (19). 
stur-r.  (80).  rudel  (3,  4).  eyn  roder  van 
dem  scheppe  (i32).  roeder  (11).  rodre 
(99).  hd.  nd.  mast-,  mas-  (22),  maß-  (69, 
110),  segcl-  {<6)  -bom,  Äc/.baum  sim..  -buame 
(133).  beschirnniis.se  (S,  9).  beschervng 
(13).  regerung  i,17).  rithtunga  {pl.  I4i). 

Gubernare  behutten  (1).  beschermen 
(13).  beschirmen  i  meystern  (8,  9).  be= 
rigten  (99).  regern  (17).  stiren  i  scheff= 
regiern  (77).  sturen  (22''). 

Gubernatio  beschirmunge  (8).  vor= 
steunge  (9). 

Gubern-ator,  -io,  -eta  schirmer  (17). 
be-sch.  [S,  17).  beschir- (9),  Ärf.  wd.  stur-, 
hd.  stur-  (5''),  stuer-  (17),  sture-,  stewr- 
(1,  74),  scliiiF-man.  sture  meynster  (7). 
regierer  (110).  ags.  steor-a  -io,  -man 
-ator  (94^). 

*  Gubia  &c.  v.  Gubea. 

*Gubrunes  v.  Crabro. 

*Gucius  V.  Cueius. 

*Gueulus  V.  Cueulus. 
Guelcus  V.  Limus. 
Guerra  i\  Gwrerra. 

*Guerrosus    krieg  - ,     zanck  -  ischer, 
haderhafftiger  (74). 

*GufFala  {cf.  viiula)  i.  quod  imminet 
gutturi  (76).  howg  (9).  hang  (8). 

*Gugulla  V.  Cueulla. 

*Gugulo  &c.  V.  Curgulio. 

*Gugulus  V.  Cueulus. 

*Guila  (/.  bulla)  blätara,  platra  (Gf.). 

*Guilla,  gUvla  (120)  slunt  (120,  I2i, 

Sum.,   Gf.). 

Guilla  i.  metula  lusoria  gall.  quille 

(Gl.   m.). 

Guina  v.  Guua. 


GUM 

Gula  hd.  nd.  vras.  hd.  fraß,  frayß. 
over  vrat  (22'').  hd.  fraßheit  (75),  fras= 
sikeit  (76),  freßery ,  veraßerie  (10), 
u'esserige  (G).  gytzikcit  (uo).  gyricheit 
ofF  die  straisse  in  dem  halß  (i32).  straite, 
strate  (14?).  strote  (i09).  kele  (11),  147). 
khel  (V071  guilla  unterteil.  Sum.).  keel  (11). 
gyl  (109).  gycl  t  sinnt  (7-1).  der  schlung 
(114).  schluntdarn  (i.  giirgulio  93).  crop 
(79).  vorder  halß  (64).  das  v.  am  h.  (91). 
Gul-anus,  -osus  frassig  (7.5). 
Gulbium  v.  Gulviiim. 

*Gulenus  fressiger  (74). 

*Gulg-or,  -ur  ((/.  culpar)  frauenhund- 
lein  o.  prack  (74). 

*Gu-  (71,  7(>),  go-  {v.T.  &c.)  -liardus  i. 
leccator,  qu.  ardens  hi  gula  (76).  fressi= 
ger  (74). 

*Gulio  fraß  (74,  75).  fressiger  (74). 

*Gulla  hundis  cille  (9.  st.  h.-tille). 
Gullus  V.  Gulus. 

*Gulonus  ein  fresser  (4). 
Gulositas  halß,  var.  halßfressigkeit 
l,  gytig-  i  gyrig-keit   (es),   frasscrey   i 
fraßheit  (75).  gulsicheit  (i09). 

Gulosus  [i.  vorax,  epieurus)  geitig 
(1,  I4i).  gytich  of  esicli  (132).  gytzig 
?iio).  hd.  freßig,  l  hals-fr.  (6.5).  fresich 
(18).  freyßyg  (l32).  vrazicli  (79).  vratzieh 
(231.  vraetich  (22  &c.).  vraet  (?  11).  ein 
u'os  (6).  fresser  (3).  ])auchfiiller  (7,5). 
schleckhafFtig  (135). 

*Gul-viuiii,  -bium  (dl.  m.  cf.  Dz.  Wtb. 
189  .s(7.)  noila  (Gl.  Cass.). 

Gul-us,  -lus  (Gl.  m.)  scheep  dat  ront 

is    (147). 

*Gulus  fressiger  (74). 

*Guina  V.  Guua. 

*Guina  i.  lucta  l  pugna  t  liquor  de 
arhoribus  (76). 

*Guin-a,  -ba  v.  Gatnba. 

*Gunibustio  v.  Gymbustio. 

*Guinen  v.  Gummi. 

*Gume-,  gumen-  (76)  -tarium  (/. 
manutergiuiQ)  hanttuch  (75).  ain  haud 
zwechel  (76). 

Gum-mi,  -ma,  -mum,  -i  l  -&,  t  -us 
(76),  cummi  {q.  i\),  gumen  (127,  Pap.) 
{i.  resina,  bdellium,  sagana  1)  bovii^ 
getröife  (93).  drupil  (118).  fluiß  ab  arbo- 
rihus  (21).  tlioz  (i3i).  clare  floz  von  dem 
bäum  harcz  (5).  fliet  (127,  Gf.).  phliet  l 
fliod  .s-m.  (Gf.  3,  36o).  fliedem  (105).  hd. 
harcz.  kirß-h,  (8).  kirscharcz  (9).  clare 
(10  &c.).  dar  (23).  clayr  (13).  katzen 
clare  Hinsehe  l  giunme  l  giu-kauch  (19). 
hd.  katzen-,  nd.  katten-golt.  Ar?,  gumni-y, 
-e.  goinme  (132).  eleber  (100).  clebber 
(99).  clibber  (106).  cleuer  {quod  fluit  de 
arbore  24).  dibber  (sie  79).  clybe  (125). 
gummi  arabicum  phlumenzar  (sum.  v. 
cf.  amala).  gummi  (ö^).  g.  cedri  i.  g. 
tuniperi  {sie  24).  wizholundern  (,Sum.  v). 

*Gunipha  {i.  pars  i  medium  rote)  hd. 
nahe.  nd.  naue.  hd.  nd.  n.  in  (7) ,  an, 
ayn  (133)  dem  rade,  an  eym  wan  (17). 
eyn  wagen  nahe  (5).  uagel  (18). 

*Gumph-a,  i  -us  (75)  nab  (74,  75). 

*Gumphea  {st.  i-u-)  ein  schwert  (134). 

Gumphus,  f  vn-g.  (75).  gun-phus 
r64<=),  -fus  (93,  9i^),  -ghus  (i47),  cumphus 
(q.  V.)  {i  faeaster  q.  v.)  hd.  hub-  (6), 
hub-  (77),  hob-  (13),  huep-  (19),  huoff- 
(76),  huff-,  huf-,  hauife-  (67, 152),  hoff-  (4), 


GUR 

hof-(12),  hof-  (23),  huef-  (11),  huyff- 
(133^,  hoyff-  (13  Mrg.),  hoeff-  (10.  97,  132), 
hoifyserens  (147),  gubel-  (93),  tubel-  (74), 
roß-  (7,  64)  -nagel,  -nal  l  -nale  (5''),  -negel 
(11),  -uayl  (4).  lanär  (1.  rf.  Sm.  2,  474). 
hach  in  der  dore  (19).  hake  (17).  h.  van 
der  duere  (11).  herre  (79,  99).  grofiPus 
gali.  gon  (122).  gun-fus  (129),  -sus  (76) 
i.  vncus  t  hamus. 
Guna  V.  Guua. 

*Gundus  V.  Gurdus. 

*Gunghus  &c.  V.  Gumphus. 

*Gunnus  v.  Cunnus. 

*Gunsula  v.   (cf.   consolida)  gunsul 

(87,    146). 

*Gunsus  V.  Gumphus. 

*Gupios  V.  Gibbus. 
Gur-dus,  -tus  (132),  -uus  (68),  -gus 
(75),  gundus  (76)  toer  (75).  toroehter; 
vnnutzer  vnd  sundcrlich  in  essen  zu- 
nemen  (74).  düppel(i28).  vn-genem  (110), 
-bequeem  (üs,  74,  132). 

Gurg-es,  -is,  guries  (76),  gorges  {q. 
V.)  [i.  reuma  70,  ver-,  fer-tigo)  uuac, 
sinuuac,  dich  (Gf.).  waag  (126).  waug 
(93).  tump-fel  (4,  74,  75),  -el  (3).  tumpfel 
(3).  dumphel  (125).  dumpel  (Alber.),  gump 
(88,  112,  V.  a.  1618.  hinter länd.  kump  m.). 
kunckel  (7,  12).  wasser-diimpfel  (Ki"^.), 
-gnut  (Ki^.),  -gunten  o.  gumpe  (126), 
-guute  0.  gompe  (116).  tyeife  (64).  tiffe 
o.  fiele  des  wassers  ( 88 ).  eyn  arm 
von  eynem  wasser  (G).  hd.  (Mss.  mog.) 
strame,  straum.  ström  (23,  81).  stroem 
(108).  stürm  (1,  2,  53)  d'  aqua  reeen- 
ter  fluit  (1).  storwint  (8).  eyn  ström 
(68),  stroem  (i32),  strym  (69),  strime 
(133),  streyme  («6  &;c.),  stym  (i34),  fluß 
(110)  des  wassers.  wael  (81).  wiel  (lOs, 
116).  swale  t  beke  (23).  hd.  (Mss.  mog.) 
baeh.  vleyxte  (22).  nd.  nl.  kolk  (116, 
Chytr.).  Strudel;  werwel  (Chytr.).  ayt 
veynde  (9). 

*Gurgilio  v.  Gurgulio.  Curculio. 

*Gurgill-ium,  -us  i'.  Girgillus. 

*Gurgis  V.  Gurges. 

*Gurgistium  v.  Gurgustium. 
Gurgitai^e  eßin    (19).   eten  (11).   hd. 
fressen,   sliudeu   (74).  ver-sl.   (110,   132). 
füllen  (64,  74).  gartzen  (74). 

*Gurgitatio  fiillery  so  einer  vber^ 
flussiglieh  in  sich  wirfft  (65\ 

*Gurgula    querca    ( Gf. ).    querechela 

(127,    Gf.). 

*Gurgulare  {i.  eructare  q.  cf.,  ruc- 
tuare  70)  golkotzen,  vlg.  raffatzen  l 
reubtzen  (75).  gurgeln  t  wern  (8).  gor^ 
geln  l  vyern  (9). 

*Gurguleum  v.  Gurgulium. 
Gurgulio  &c.  V.  Curculio. 

Gurg-,  curg-  (125)  -ulio, -ilio  (Sum.), 
-uleum  (76),  -ulium  (94».  cf.  sq.),  t 
curculio  (Ki.)  kele  (8,  9).  gorgel  (132). 
kru.spel  im  halß  (9i).  atenidroze  (Sura.). 
dy  strosßen  (125).  ein  strot  gat  (es,  108). 
ags.  throt-  (94),  dhrot-  (94»),  drot-  (136) 
-bolla. 

*Gvirgulio  eyn  kese  faß  (17.  missv. 
aus  gurgustium?). 

*Gurgul  ium,  -eum  (/.  guttur  (76) 
gurgile  (104). 

*Gurgurio  v.  Curculio. 

*Gurgurstorium  v.  Gurgustium.. 

*Gurgus  V.  Gurdus. 


GUT 


271 


Gurgus-tium,  -tum  (74,  75,  76,  108), 
-terium  (3,  75)  -trium  (49,  Gl.  m.), 
-trum  (147),  -tria  (1),  -a  (^5^,  16),  gurg- 
urstorium  f  -istium  (74)  {i.  nassa  l 
passa ;  -terium  i.  viuarium  75  ;  lacuna 
1 ;  antrum ;  secretum  gutturis  l  angustus 
locus  tenebrarum  et  obscurus  vbi  conuiuia 
turpia  fiunt  t  Stella  modica  t  domus 
pauperum  l  rapina  piratorum  76.  cf. 
Gl.  m.  3,  871.  gurgust-ia  i.  domuncula, 
casella ;  -us  i.  piseis  minutus  129)  auar- 
ah  l  -hacco ,  in  rusun  pisces  tenet  (Gf. 
1,  183).  riusa  sim.  (Gf.).  rüse  (95).  ruse 
(ob,  7,  8).  rewse  (9,  74).  ruß  (17).  rew= 
scheu  (1).  reischen  t  rewsen;  visch- 
ruscn,  -truhen,  var.  -trughen,  -prun; 
phalter  zu  den  vischen(75).  risch-  (visch-  ?) 
-käst  (3).  eyn  visser  kaest  (97).  visch- 
korb  (94).  viscehus  (Gf.  4,  1054).  fisch- 
(7),  fis-  (12),  hut-  (8,  9),  hude-  (10, 
12),  hyde-  (13)  -faß,  -vas  (9).  ayl  korp 
t  kare  (19).  alencaerf  ^  neette  (11).  floß- 
schiff (49).  huysken,  hutken  armer  luyde 
(147).  kudel  {„cf.  kuddel  gcdärme"  Gf. 
4,366).  ags.  Cesol  (.,kiesel"  94,  136,  vieh 
mehr  domus  pauperum,  casella).  cel-ur, 
-or,  ags.  ceola  (Gf.  4,  384  sg.).  sluse  (109). 
*Guricula  v.  Curruca. 

*Guries  v.  Gurges. 

*Gurium  {versch.  von  gutturnium) 
i.  vas  aquatile  eo  quod  deguttat  aquam:, 
gurisare  i.  sepe  guttare  (76)  i.  q.  gutti= 
tare  (129). 

Gurrire  schreyen   wie   eine  nachti- 
gall  (Ki.). 

*Gur-tus,  -uus  V.  -dus. 

Gustare    hd.    nd.    sme- ,    hd.    sma-, 

sehma-cken.  sma-ken  (6, 11),  -chen  (132), 

-gken    (133).   hd.    v'suchen  sim.    kosten 

{b^,  75.  imper.  koste   75).   pfechten   (75. 

cf.  Sm.    1,   304). 

Gustat-or    l    -rix    {i.     trutinator) 
pfachter  (70). 

Gustrum  v.  Gasterium. 
*Gustrix  V.  Gustrix. 
*Gustum  [st.  bustum)  grab  (1). 
Gustus  (/.  trutin-,  attempt-acio  75) 
hd.  sniacke.   smak    (23).   smag  (ö'',    77). 
hd.  ge-smack,  -schmack,  -smag  (^G,  133), 
-smaich  (i32).  bckerung  (93).   pisse  (9). 
pfachtung  (75). 

*Gutinosus  v.  Glutinosus. 
Gutta  (i.  stilla,  lacrima)  hd.  troph  (1), 
trophe,   tropffe,  troptf,  dropffe  (67,  i52), 
drophe   (133),   droph    (7),    trojjpe    (18), 
drupe  {b^).  hd.  nd.  drop-pe,  -e    (23),  -el 
(99),  -pel  (132).  tachtropf  (75).  zäher  (75). 
trän  (22^,  93).'ein  art  der  gycht  (HO,  132). 
*Guttacium  i.  aqua  (76). 
Guttare  hd.  trieffen,  drieffen  (6,  67, 
133),    tryffen    (69),    driffen   (21),   dreffen 
(18);  tropff-en,  -atzend  zahern  (75).  nd. 
drepeu  (23),  druppen  (132).  trepfflen  (64). 
Guttarium  v.  Gutturnium. 
Gutt-atim,  t  -im   (76)    tri-   (9),   dri- 
(8)  -ffeiide.  langsamlich  (75). 
Gutterium  v.  Gutturina. 
*Guttilicium  vat  dat  onder  eyn  gat 
heft  tot  water  dyenende  (i47). 

*Guttire  i.  per-  f  de-forare  (76),  aus 
glutire  i.  deuorare? 

*Guttula  tropf-el,  -lin  (75). 
Gut-,  gu-  (129)  -tulus  piseis  (Br.),  i. 
igobio  (129),  gubio  (70). 


>. )  y  o 


HAB 


QuttuluB    gutti'iK'iii    (iL's).  wnascr 
(istii,  inaiiun-    t,i3r. )    -kentlc,   l   -atytzle 

(ISO). 

*Quttum  ( i.  (/.  gustrum  vnsis  species 
Ol.  m.;  rngentnin  7t!,   il';i)  salb  (71,  7t;). 

Quttur  hd.  ml.  kt'lf.  stiaz  (5).  stmfi 
(17k  strayli  (UM.  dii-  strii.ssc  (,t32).  stt)ß 
(77).  strot-e  (lli  Mi-tf..  -':^),  -te  (23),  -er 
ist  kfln  snytlcr  (12).  ticlihmtle  (110).  ga= 
gel  (s.'i.  paUitimi  KU.). 

*G-uttvira  gitMifaü;  kt'lsucht,   halßge^ 
swiilst,  f  euentu.-i  gluck  (74). 

*Gutti.ireum  v.  Gutturnium. 

*GutUir-ina  [\\  71),   -nia  (7(i,  Gl.  m., 
Dz.  wtb.  64ti  sq.),  -nea  (76)  -na  (69,  76, 

Hr..  (11.  m.),  -ua  (66  &c.),  -a  (110  &c.,  ISl), 
gutteriuni  (Ol.  m.)  (i.  infirmitas  gutturis) 
kfl-sluMt  (74),  -sucht  (9).  gutturiosus 
».  gutturnia  plenus  (76). 

*Gutturisare    (/.  singultire)  drciisen, 
kneestoii,  stoonen  (i47). 


HAB 

*Gutturizatio  drcnsyng  &c.  (147). 

Guttur-niuin()$r.  &c.),-neum,  -num, 
-inuni  (T.'^i&c.j,  -eum,  -nia  (sis),  gu-  (74, 
134),  ^  ein-  (71)  -tui-nium,  vas  guttarium 
(112)  (/.  manalisi  hd.  haut-,  gicß-uaß. 
luchringicsiias  (i):i).  loclicrct  (74),  leclit!= 
rig  (76)  gicßiiaii.  laugcuiiafVcii  (74).  cyn 
hültz  wiiitriclitcr  (7).  scchtcl  zubcr  (75). 
tropffstaiiii  /  hriciH'ck  (vas  g.   112). 

Guttur-osus,  -nosus  (Ki*».)  satlialß 
(91,  Ki".,  Kiis.).  kiopficlit  (Ki.).  krt'pffig, 
nl.  croppacrt  (ti6). 

Guttus  ülkruog  t  elglcßlin  (91).  gut^ 
tercn    (126,     13.'))     gcscTiirr    mit    einem 
zouggen  (i2fi).  gießfaß  (112).  vat  vur  die 
salve  meker  (147). 
*Gutulus  V.  Guttulus. 
*Guturnium  v.  Gutturnium. 
Guua,guma(68),guna  (74,97,  Gl.  m.), 
l  guina  (147)  (i.  ventosa)  laeßkopf  (132). 


HAL 

sclirepfFlioni  (110).  viiitauß;  kuttrolflf 
(74).  cyn  ötouer  cocp  (97).  vat  van  glase 
(147).  ein  leer  buchße  (68). 

Gwerra,  guerra,  gwetra  (7)  vn= . 
friede  t  liadery  (7).  liadder  t  verwirr 
rung  («:>).  liader  (6r)  vur.,  74).  vrleug, 
grantwere  (74.  cf.  briga  sq.).  vnfrid 
(HO),  hd.  krig,  clirieg  (1),  kriegk  (10), 
krieg,  kriege  (67,  i.")2),  krige  (133).  krijch 
(132].  alderleye  kricli  l  vnghelicke  (22). 
orleige  (109,  i33,  ir>'i).  orlege  ^  kyfkret 
l  twydracht  (22''j-  orlight!  (23).  orli>y 
ill).  vrley  (1«).  oerlocli  (i32).  herfart 
(5).  vvarrigghe  (81 ).  grinung  (7.5). 

Gwerrare  vnfrietle  l  hadery  machen 

*Gwetra  v.  Gwerra. 
■•'■•Gwidrogiuni  {vf.  guttura  ?)  gluck  (7). 
*Guircula  (  ?  gui'cula  cf.  quis-,  curri- 
cula)  Wachtel  (17). 


H 


Ha  (interj.  expauentis)  wach  (11). 
*Habelis  v.  Habilis. 

Habena  hd.  zu-,  zu-  (G),  zug-  (7), 
zie-  (10),  zi-,  cze-  (13),  czou-  (19),  zo- 
(ftat),  21,  132,  133),  nd.  to-gel,  oft  mit  den 
Zusätzen  an  eyme  czaume  (21),  ayn  dem 
cz.  (133),  an  ainem  zäum  sim.,  am  zom 
(6),  an  dem  czume  (152).  rymen  (66  Mrg.). 
brcdel  (11,  19).  brodel  (19).  half-  (uo), 
helf-  (147),  hal-  (132,  147)  -ter. 

Habenare  (Br.)  halffteren  o.  zeumen 
(110).  halteren  (132,  147).  tzomen  (i32). 
bynden  (t47). 

Habenatus  gezeumet  (iio).  getzoemt 

(l32). 

Habenulaeincleynzugel(iio),tzoem-- 
clicn  (i:i2). 

*Habenus  -wantze  (8^). 
*Habere  v.  Hebere. 
Habere   hd.   haben   t  bcsiczen.    nd. 
hebben  (23,   132),  besitten. 

Habi-,  gew.  abi-,  habe-  (Gf.),  abhi- 
(133)  -lis  hd.  nd.  bequeme  t  beh(  nde 
(beh.  mehr  für  ab.,  bequ.  für  hab.; 
überall  werden,  auch  bei  den  AML,  beide 
Formen  ausgeführt),  situsam  (Gf. ).  be- 
hynde  (13),  -quemelieh  (8,  17).  hd.  wei- 
den- (68),  weyde-,  waycie-  (134),  weyd- 
(152),  tog-  (65),  teg-  (8),  tugent-  (9), 
won-  (79,  133),  gewon- (19) -lieh.  ghelim= 
pich  (23).  gevoge  (22'').  .subtyl  0.  ge-- 
s.chickt  (110  &c.).  habilichcr  (hab.  Sum.). 

Habi-,  abi-,  abhi-  (i33)  -litare  hd- 
nd.  behende  machen,  maken,  wesen(23). 
bereiten  (65).  liinpen  (23).  hab.  zu-tun 
(9),  -dun  (8). 

Habi-,  abi-,  abhi-  ( 133 )  -litas,  ha= 
bitas  (22)  bequem -heit  (21,  23),  -keit 
(17),  -echeit  (22),  -lichkeit  (17).  hd.  be= 


hendi-,  gewon-  (1),  geschäftig-  (69  Mrg.), 
togelich-  (8),  tugenntlich  (9)  -keit.  hab. 
eyn  gewanlicheit  ( 18).  eyii  gewonlich 
stat  (17).  eyn  woneklich  stayd  (.5).  wod= 
heyt  t  wouelick  stede  (22). 

Habitabilis  won-  (9, 11),  gewon-  (i32), 
inwon-(i33)  -lieh,  bewoiiend  (68).  wonlic 
stede  (23).  lustlich  stat  (6). 

Habita-culum,  -tio  lid.  nd.  wo-,  won- 
(8),  wa-  (18)  -imnge,  -ninghe.  bliblich 
wouung  t  bliblichkeit  (-tio  65). 

Habitare  lid.  nd.  wonen.  wanen  (18). 
dickwijU  hebben   (132).    dick  vil  haben 
(110). 
*Habitare  v.  Hebetare. 
*Habitas  v.  Habilitas. 

Habitatio  v.  Habitaculum. 

Habitator  woner  (i32  &c.). 

Habitualis  gewonlich  (65). 

Habitu-do,  t  -s  .Schickung,  zufieguug 
(76).  geschicklichcit  (68).  gut  g.  (uo). 
hebbinghe  of  beschicheit  (132).  geberde 
des  leibs  (75). 

Habitus  eyn  zufugung  (7).  schick= 
lichkeit  (62).  gewon-de  (79),  -hait  (1), 
-heit  die  einer  in  der  sei,  var.  seien 
hat;  heblich  besitzung;  wandel  &c.  (es). 
gewant  (8).  gewete  (99,  100).  kleyt  (13). 
der  selikeit  l  cleyt  t  gezirde  (7).  gehabt 
oder  eyn  cl.  der  sele  (9,  60),  o.  libes 
gepete  (9).  der  s.  cl.  l  erbildunge  (15). 
der  s.  erbildungekeit  (9  Anh.).  eleidung 
des  libs  (75).  h.  anime  der  sele  zyrheit, 
cleit,  o.  bylde  (12)  h.  peccatorum  ein 
gezierlich  t  vnrein  kleid  der  seien  (65). 
Habra  v.  Abra. 

*Habsis  v.  Absis. 

*Habundes  [i;f.  habenus  ?)  eyn  fliege 
(17). 


Habundus  &c.  v.  Abundus. 

Hac  hd.  nd.  dar.  dare  (22).  von  dir 
^  davon  (17).  darnach  (\1,  i5i).  dornoch 
(69).  dohin  (66  Mrg.).  durch  (68).  hy-d. 
(125).  doer  dese  wech  (132).  dar  disen 
weg  (hac  ita  illac  110). 

Hac  die  diss  dages  {b^). 
*Hacida  v.  Halcida. 

Hac-tenus,  -tinus  hd.  biß-,  bis-  (9), 
biß  uu-  (ö'J),  bis  hi-  (9  Anh.),  bis  vncz- 
(4),  bis  al-  (8),  waz-  (.5),  nd.  wente-her. 
biß  here  (7).  bicz  har  (6).  dar  bij  (17). 
tot  hijr  (i32).  wante  (79). 
*Hala  pauca  &c.  v.  Alphanus. 

Haiare  v.  Alare. 

Hai-,  al-  (Ki. ),  ha-  (11)  -cida  i. 
serpens  (66  &c.).  slaiige  (11,  19). 

Halcyon  v.  Alcion. 
*Haldenionia  v.  Baldemonia. 

Halensis  v.  Hallensis. 

Haliaetus  v.  Alietus. 

Hali-ea,  -ta  (74),  t  alica  (116, 143, 144) 
kernen  (144).  kern,  speltzen-k.  (i43). 
ainer  (74).  nl.  gort  (iie).  emer  (93).  gürtl, 
speltenmüß  (Heu.). 

Halieacabu-m,  l  -s  (Ki.)  schlutten; 
iuden-kirschen,  -hutlein,  -docklein  (1 13). 
bebe-  (Ki.),  bobo-  (143)  -rellen. 

*Ha-,  a-  (Ki.)  -licastrum,  halicastum 
(93)  ein-korn  (74,  101,  Gf. ),  -kor  (93). 
amelkorn  (143). 

Hali-dus,  -tus  v.  Alitus. 
*Halita  v.  Halica. 
*Haliuni  v.  Allium. 

Hai-,  ha-lensis,  alencium  {v.  dipon- 
dium)  hd.  nd.  hal-,  he-  (22),  hd.  hel-ler. 

Halo  mande  hoffe  (5^).  manhoff  (1, 
3,   71).   strael  der   sonnen  (75).   weyßer 


HAR 

krayß  vmb  die  sunnen  o.  moa  (74).  kreiss 
vinb  den  mon  (116). 

Halosanthus  v.  Alosanthus. 
Hamare   hd.  nd.    ang-elen    (23,   79), 
-len,  hd.  -ein.  engein  (7). 

^Hamare  {aus  humare)  wessern  (8). 
*Hainaria  angelrut  (74). 

Hamatores  v.  Hamiata. 

Hamatus  /.  cathenatus  l  hämo  captus 
(76).  eyner  der  do  eyn  panczer  an  hat 
(17.  cf.  hamus).  gefangen  (5).  g.  mit 
angeln  o.  mit  voeßyseren  (132),  fußysen 
(110).  hd.  gebunden,  an  eyn  seyl  g.  (8). 
geseilt  (17). 

Hamedii  {i.  conjuratores)  geidon  (Gl. 

m.,   Gf.    1,    l.i2.   4,    953). 

*Hanierides  v.  Hamiata. 

*Hamester  { i.  cricetus )  hamester, 
kornfäi-cklein,  al.  ziselmaus  (i40). 

^Hamiata  i.  inscator  (110,  132).  ein 
angler  ( 110).  hametraetores  i  piscatores ; 
hamides  t  hamerides  i.  fossores  t  re^ 
portatores  aquaruin  (76).  hamotrahores 
i. piscatores  ( 129).  hamatores  id.  (,Gi.  m.). 

*Hamiones  v.  Amia. 

Hamis  v.  Amis. 
*Hamon  (X  amor)  got  der  lieb  (74). 
*Hamos  v.  Hamus. 
^Hamotrahores  v.  Hamiata. 

Hamula  [i.  fuscimda,  fihula  libri,  vas 
Gl.  m.)  crauel  (,17;.  crowil  (8).  korbel  (16). 
körbel  (9).  eymerchen  (Ki.). 

Hamulus  laßeysen  (91). 

Ham-us,  -os  (5'')  (i.  rete,  virga  sus= 
tentans  r.  19,  hamis  17,  asser  cum  clauis 
&c.,  macula  lorice  t  rethis  76  sim.)  hd. 
nd.  angel.  angil  (104).  hangele  (,99)  en 
hinghene  t  maelse  van  wapenen  t  traelse 
met  nagheleai  (lOs).  visch- (,9,  4, 110, 132), 
fiß-  (,8),  fuß-  (110),  voeß-  (132)  -angel. 
fus-isun  [contra  fures  in  vincis  9.i).  fuß- 
eysen  (74),  -isen  vnder  den  bäumen  (7.5). 
hd.  ham-e,  -me,  -en  (10).  fiß  bamcl  (,21). 
hd.nd.\isiA\-  -hame,  hd.  -bamme,  -liamm, 
-amme  t  angelfisch  (74).  bamme  t  beer, 
var.  bern  [i.  rete  64).  eyn  sprinkol  [i. 
hamis  17).  fogel  gabil  (8,  9.  cf.  amis). 
panczer  ring  (17,  7.5,  7«),  eyn  riiick  au 
eynem  p.  (iio),  panser  (132).  ringlein, 
peyplech  an  liaruascb  (74). 

*Hanap  bnaph  nappus  naph  (Gf.  4, 
1130.  cf.  anaglyphus.  Dz.  wib.  16). 

*Hannaue  v.  Canapus. 

Hansa  banse  der  coiplude  (i47). 
*Hanus  {st.  hamis)  vogil  gabel  (60). 
*Hapsides  i.  circuli  (26, 129.  cf.  absis). 

Hara  v.  Ära. 
*Harbicus  {aus  herb.?)  en-woder  (11). 

Harena  {i.  sablo  maris  i36i>.  pl.  i. 
saxa  sabinorum  lingua  i36?  =  herne 
Br.)  erina  (Gf.  1,  463.  cf.  Gl.  m.  4,  21  sq.^ 
24  sq.?). 

*Harena  v.  Horena. 
Hariolus  &e.  v.  Ariolus. 
Harm-ala,  -ola  v.  Aruiola. 
Harmonia  v.  Armonia. 

Harpa  bar-ph  (7),  hd.  -pfF,  -fi^e,  nd.\ 
-pe  (23),  -p  (132).  baffe  {sie  i52). 

Harpagare  v.  Arapagare. 

Harpa-go,  t  -x  (125),  t  lupus  (116, 
125)  born-  (125),  fa-  (Agr. )  -hacke, 
brunhaek,  nZ.put-,pet-,  peck-haeck  (iie). 
sturtzwage,  prembsschucb  (Agr.). 

DiEFENBACH    G  LOSS ARIUM. 


HAU 

*Harpalus  {i.  canis  rapax  t  ferreus) 
grieff,  nl.  grijp  (iic).  greyp ,  gryphond 
(Kil.). 

Harpe  v.  Arpen. 
^*Harto  hart,  ys  en  weit  twissen  sassen 
eh  doringhe  (22^). 
Harula  v.  Arula. 
Harundo  v.  Arundo. 
Haruspex  v.  Aruspex. 
*Hascua  v.  Astula. 
*Hasfala  v.  Aflfa. 

*Hasinus  een  vissele  (108.  i.  q.  vissel 
fiseina  Kii.?). 

*Hassale  v.  Hastile. 
Hassia    hd.    nd.    liessen-,    hessener- 
(bessene'-  3)  -laut,  hassen  (1). 

Hasso  hd.  nd.  eyn  hesse.  heß  (68). 
hasse  (22).  eyner  vß  hessenlant  (110). 

Hasta  hd.  nd.  sper.  hd.  spere,  spher 
(65  var.,  125),  Speer,  gelavy,  lancy  (147). 
glavige  (109).  stake  (11).  steck  (19).  hd. 
schafft. 

*Hast-a,  -ula  (143,  144),  astula  (94») 

reg-ia,  t  -s   (8,  9,  17)   {herba,    i.  rosa 

autumnalis   144)    konig    blum    (8,    9). 

kongs   kircze    (17).    affodillwurtz     (i43). 

j  eernrosen  ( 144).  ags.  baso  popig  (?  94^^}. 

Hastatus  gespert  (8^^,  9^  79). 

*Hastella  v.  Astula. 

Hasti-fer  f  -ger  {cf.  -lusor)  hd. 
Stecher,  Stichel  (2). 

*Hastilare  {cf.  subhastare  sün.)  auf- 
byten  (9) .  -pinden  (74).  ui3f-bietea  (8), 
-bieden  (17^ 

Has-tile,  -sale  (8)  {i.  lignum  lancee 
t  stips  candelabri  sim.)  hd.  schafft,  nd. 
scbacb-t  (11,  132),  -tich  (79).  glanczcn- 
(8),  gliczeschin-  (9)  -schaft.  leyter  bäum 
(8,  9).  helft  0.  Stele  in  securis  i  licht- 
stab  (125).  Stengel  am  crut  (65).  styel 
(12).  stol  (49).  stitb  (8''\  sper  (11).  speer 
(19)  stamme  (10).  hastilia  telorum  ags. 
scaept-loan  (94.  cf.  amentum). 

Hastilud-ere,  -ari.  -iare  (Gl.  m.  &c.), 
-iari  (Br.)  hd.  stechen;  mit  sper  (76), 
mit  speru  st.  sper-  hd.  -st.,  nd.  -ste^ 
ken.  torneren  (19). 

Hastiludium  sper-,  spern-  (21)  -spil 
(1,  51»),  -stekent  (23),  -stekinghe  (22), 
hd.  -stecbunge.  st.  mit  spern  t  torney 
(17).  stecb-spil  o.  torny  (110) ,  -spyell  t 
torney  (i32),  -spil  mit  lantzen  (68),  -en 
mit  dem  sper  (75).  durneruuge(19).  tor- 
neren (11).  hoff  (9). 

Hastilusor  sper-trager  o.  -furer  (i. 
hastifer   70).   Stecher    (74,    75).  stiche-r 

(7G),   -1    (74).' 

*Hastinabulum  r.  Haustinabulum. 
*Hastinata  v.  Astula. 
*Hastioria  v.  Hauritoria. 
*Hastorium  v.  Hostorium. 

*Hastrigo(a2<-s  liauscric'?)beuschrickel, 
mattschreck  (74). 

Hastula  r.  Astula. 
Hastula  regia  v.  Hasta  r. 
*Hastulare    [cf.    astula.     aselare  i. 
rescindere    Gl.   m.    X    aseiare  ?)     spen 
machen  (18). 

*Hastu-s,  -cia  i:  Astus. 
Haud  V.  Haut. 
*Haurifer  ( cf.   hauritorium )   scaffo 

(117). 

*Haurigen-is  l  -e  arum  sweishol  (9). 


HEB 


273 


Haurire    hd.    schop-fen,    -peu    (8)5 

schupfen  (i5i);  schep-fen,  -pen,  -en(13); 

schaffen   (64c);   putzen    (mss.    mog.).    nd. 

putten  (23,  78).  feilen  (19).  dreucken  (17). 

*Haurisia  est  \cfii  haurit  aquam  (76). 

*Hauritoria  (rota  h.  Ki.)  i  hastioria 
{i.  girgillus)  haspel  (76). 

Hauritorium  scaffo  (Gf.). 
*Hausibilis  schopfflich  (75). 

*Hausorium  skepfi-  (i4i),  schephe- 
(Sum.)  -uaz. 

*Hausta  i-.  Hatistrum. 

*Hau3terium  wasser  eimer  (75). 

*Hausternus  {i.  australis)  suydelick 

(147). 

*Haustiiia-,  hastina-  (68,  132),  haus= 
tinu-  (69,  134)  -bulum,  -bolum  (76)  {i. 
vas  &c.  66  &c.,  situla,  haustrum,  vr= 
ceus  q.  V.)  eyn  bolie  (7  Mrg.).  ammer 
(ainmer?76).  ein  eimervaß  cum  quo  hau= 
ritur  (68.  cf.  haustrum).  emer  zu  dem 
wasser  (75).  aymer  o.  tzyckel  (74). 
schepffrad  (ho),  putzratt  (132). 

Haustor  schopffer  (75). 

Haust-rum,  l  -ra  t  -a  (75)  eymer 
(110,  116).  emmer  (132).  pfutz-aimer  (Fr.), 
schopff-,  wasser-,  zug-radt  (75).  zug=-- 
haspel  (74).  einkrausleo.  romerle  (c?/a<Äe 
genus  (ue). 

*Haustum  {i.  tractas)  toghe  (22). 

Haustus  hd.  nd.  drun-ck,  hd.  -cke, 
-g.  draunck  (21).  druck  (22).  dronck 
(132).  hd.  trunck.  tzog  t  drvnken  (13). 
zuck  (10).  zöge  (12).  h.  magnus  groiß 
drunck  (10).  slucker  druug  (12). 

*Haut  hd.nd.  noch.  noche(21).  naich 
(18).  nein  (9).  haud  aspiratum  i.  non, 
non  asp.  i.  vel  (x  aut!  ee  &c.). 

Hebd-  V.  Ebd-. 
*Hebe-atus,  -dus  c.  Hebes. 

Hebenus  v.  Ebenus. 

He-,  e-bere  werden  unterschieden: 
hebere,  habere  (9)  dum  maclien  (7), 
dom  sin  (21),  stum  (5,  22),  stump  (23) 
in  dem  synne,  l  grabe  (7).  stummen  t 
dummen  in  den  synden  (18).  hd.  thum-, 
tbu-  {es),  stum-  (67,  i33,  152)  -men  in 
den  sinnen.  Stumpen  (S*^,  79, 100).  sichin 
(8).  sycben  (9).  teweu  (64).  doben  t  thurab 
sin  (110).  plomp  of  dom  wesen  (132). 
ebere  hd.  nd.  dum,  dom  (21, 132),  dumm, 
dumme  (i5i),  thumme  (102),  dump  (6), 
plomp  (132),  doli  (110)  werden,  o.  sin 
(110).  taberwitzig  sin  o.  werden;  tamisch 
w.,  sein  o.  machen  (75).  bescoppen  {i. 
obtundere  17). 

Heb -es,  -etatus,  -itatus,  -eatus, 
-edus,  ebes  (unterschieden,  doch  nicht 
wesentlich ,  in  Voce,  ex  quo  meist  hebes 
thumm .  ebes  dum ,  hebetatus  thumm 
o.  grob )  hd.  nd.  stump,  stum.  kumpf, 
stumpf  (88).  stump-synne  (8),  -sinnich 
(23).  Stomp  (9).  stum  (5).  hd.  thumme, 
thumm,  dum,  diunme;  d.-  (5),  grob-  i 
vn-  (17),  bert-  (8,  9)  -sinnig;  eyn  vnsin= 
niger  i  dumber  (6) ;  domsineig  (21 1 ;  hert 
am  synn  (1),  am  s.  der  vernunfft  (75), 
an  dem  sinne  hebes,  bort  am  syn  ebes 
(4);  dom  i  grop  inyenio;  grob,  dol,  toi 
(68).  plump  (99).  plomp  (i32j.  taber  { 
taber- ,  aber-witzig ;  tamisch  ((/.  Sm.  1, 
443);  tum  sinniger  (75).  hebetatus  {s.  o.) 
dumme  0.  groppe  (152).  thummen  o. 
grob  (i5i).  dum  0.  grob  (iio  sim.),  dom 

35 


271 


IIEL 


KEP 


HER 


of  groff  (iss)  gpinacht  in  ingenio.  ags. 
astyn  (iit  (iH\  -titl  (iStiV 

Hebeacere  bogyiiiieu  grob  /u  sin 
(iio),  grof  tzo  sin  (182).  anfallen  tlium 
zn  werdiMi  (i!8\ 

Hebe-,  hebi-,  ebe-tare  hd.nd.  dnm, 
thnnunc  \i.''2\  vnvi'iininttig  o.  (bnn  eb.  ^ 
tlnunb  o.  dol  heb.  ^iio«,  dum  o.  toll  eb. 
/  tbnm  (68),  ploni  l  stonip  l  dorn  (132) 
nuuluMi,  inakon.  dümagen  (13).  stnmphin 
(8).  stnmptVn  i^iM.  i)luni))fn  (i)!)).  he-,  ha- 
(«(■  ir.r.'i -bitavit  (f;/.v.  a^-lacudae  (94,  i3ti). 

Hebetatus  &c.  v.  Hebes. 

Hebe-,  hebi-,  ebe-tudo,  ebidudo 
(3),  obedo  (4)  hortikait  dos  synnes  ^1), 
des  s.  der  verstantikoit  (75).  vn-  (3,  4), 
hört-  (8,  9)  -sinniokoit.  stuinp-  (8'>,  23, 
7!),  hebet.  i\  stnnnno- (fi),  stnin- (5,  i3s), 
stoni-  t  doni-  (21),  ha.  nd.  dum-,  hd. 
thnmni-,  thum-  (iS4),  dninp-  (t)"!,  slaf- 
(100),  tab-  (75),  grop-  (18)  -holt,  dum- 
(5^,  18),  thnmm-  (66)  -koyt.  stumm-  l 
dimim-icheit  (,22).  tumigs  loben  t  tamisch 
wise  (-.■)). 

*Hebit-  V.  Hebet-. 

Hebraycu-s,  -m  hebrey-sch  (ö**),  -ß 

Hebrei  Juden  (4). 

*Heccolus  [st.  hec  colus)  chonacla  i. 
rocho  (141.  ff.  Gf.  4,  45 1). 

*H8eceun    hamffa    ( 127.    „st.  caeeum 
haiifan?  "). 

Hecta  ein  zunichtiger   mensch   (oi). 

Heetheca(74.  Pap.,  Gl.  m.,  Br.\  ecleta 
{sev.  paj)>am  76),  eetheca  (pap.^  ecteca 
(Gl.  m.  6,  957)  {i.  Solarium,  peribolus) 
außgeschossenhimpti'  o.  vmbiauff  an  tiir= 
nen  o.  soler  (74).  Cf.  herdara  i.  ante 
Solarium  t  de  ambulatorium  (76). 

*Hecter-eca  ^8\  -icia  solt  i8,  9).  gel 
sucht  (5''.  /.  q.  hie-,  ic-terieia). 

Heetiea  i  c/.  ethica ) ,  febris  h.  der 
eticken  o.  etkumm  (135). 

*Hechimus  {aus  echinus)  halbfußiger^ 

fiscll    (74  1. 

Hedera  v.  Edera. 
*Hederalis  sclnvalmenwurtz  (144). 
*Hedios-inum  (us),  -mus  (c/.  elicos= 
moni  /.  menda  [sie  148).  minza(Sura.  vi). 
Hedra  v.  Edra. 
Hedus  &e.  v.  Edus. 
*Hegeniitvia  interj.  dolentis  (76). 
*Heinricus  heinrich,  clerice  heiuritz, 
rustice  hciiitz  (125). 
*Helare  v.  Spirare. 
Helciarius  equus  ziechroß  (91). 
*Helcystinda,  seaperda  (c/.  scapeii= 
dia  Ki.),  sAx'jaxivSa,  oxaTzspöot  (ludus) 

das   seylziohen  ,    strobkatzon  ,    ropfflins 
(112). 

Helcium  roß-kammat  (9i),  -kommet 

(126). 

"^Hele  1'  höbe  interj.  ammirantis  (76). 

Helenivun  i\  Enula. 
*Heleops  v.  Eliops. 

Hely  mein  got  (9). 
•■Heliacans  i-,  Hellus. 
*Heliborites  [herba)  matron  (74). 

Helicon    i.    mons    muscarum    perg 
der  mucken  {sie  74!). 
*Helie.s  v.  Hilies. 
*Helio  V.  Helluo. 
*Helioselinum  v.  Paludapium. 


Heliotropium  v.  Eliotropium. 

*Heli8io8  campos  sunnofeld  (127.  X 
r^\\.(J^). 

*Helitore8  v.  Elicitores. 

*Helii;s  v.  Valis.  Hellus. 

*He-,  e-liustruni  [i  ferula  ammonitu 
cifera)  ferulkraut  (143). 

^Helleborastrum  r.  Consiligo. 
Helleborum  v.  EUeborum. 

*Helleo  r.  Helluo. 

*Hellidus  r.  Hellus. 

*Helliens  fross-,  geytz-onder  (74). 

*Hell-io,  -o  V.  -uo. 

Hei- (110  &c.).  he-luaii  dempffen  (126). 
helluo  /.  superflue  bibo  (76).  heluere 
uberig  trincken  (,9).   über  drincken  (8). 

Hell-uo  (110  &c.),  -io  (8,  74,  76),  -eo 
(9).  -o  (74,  76'),  hel-o  t  -io  {ir^,  el-luo 
(7,  19),  -uo  (11,  a  luo  Pap.)  (/.  luo,  po^ 
lifagus,  popin-us,  -io  &c.  74)  vnstete 
mensche  (8).  vnstotik  mensch  t  vnsotig 
vrocz  (9).  ein  fraß  (7).  bub ,  fresser, 
lecker  (74).  lodder  (11).  luddorer  (19). 
geiler  (7.1). 

*Hell-us,  -idus  [i.  pallidtis  a  nausia 
74)  phiicher  von  wullen  0.  kotzen    (74). 
bleych  von  füllen   (9).    Cf.   gelluus   vll. 
aus   heluus  X  helueus  {i.   q.   elucus 
Gl.  in  ,  Ki.)  i.  homo  hi ans  et  oscitans  (129) 
i.   q.    heliaeans   (76'i,    »eben  helians   i. 
auide  comedens  {st.  helluans  cf.  v.  gel- 
luans);  helius  /.  palidus  (76)  =  heluus 
i.  pallidus  (Pap.  &c.). 
*Helo  r.  Helluo. 
*Helofacere  r.  Holofaeere. 
*Helopos  &c.  r.  Eliops. 
*Helviere  &e.  r.  Helluari. 

Heluus  V.  Hellvis. 

Hsematites  i.  q.  Ematites  q.  v. 
*Hemere  r.  Humere. 

Hemieadius  v.  Emicadius. 

Hemi-cyelus,  -ciclus,  -cidus  (132) 
i.  semi-ciclus  (iio),  -cidus  (132),  -cir^ 
culus  (68)  eyn  halb-,  halfF-  (132)  -circkel. 

Hemierania  r.  Emigraneus. 

Hemina  v.  Emina. 

*Heraiolus  eu  strijt  (11).    Cf.  hosto= 
rium? 

Hemi-plexia ,  -plegia,  -plagia  {cf. 
apoplexia^i  halbe  schlag  (Ki.). 

Hemi-spherium,  -spericus  v.  ErQi= 
sperium. 

^Hemiterceus  r.  Emetritea. 

Hemitogium  (/.  dimidia  toga  129 
sim.)  ein  halb  cleyd  (110).  eyn  halue 
(132),  half  1^132'!  hoick.  halb  hockecht 
{sie  6s).  e-  l  se-mitigiiun  est  media  tega 

(76\ 

Hemitriceus  r.  Emetritea. 

Haemoptoicus  &c.  r.  Emoptoica. 

Hffimorrhois  &c.  v.  Emorrois. 
*Hemus  vorst  1  Sum.  v). 
*Hemu-s  (74),  -m  (aw.'jprohemium?'.'! 
rede   [i.  sermo   74,    147).   Io  parlamento 

(Gl.ra.). 

Hendecas  r.  Endecas. 
*Henetus  v.  Cinereus.  Cf.  venetu-m, 
-s  i.  q.  caeruleus  hymelblaw  (111). 

*Heniex  pommes  (74V 
*Henomellum  v.  Ineomelum. 
*Henula  '•.  Enula. 
*Heops  ?■.  Eliops. 
Hepatica  v.  Epatica. 


*Hepat-iti8,  -orium  v.  Eupatorium. 
*Hep8etU8  ( piscis)  meerbambele  (l40). 

Heptaphyllon  ( cf.  ebdasilon)  sibuiu 
blat  (Of.). 

Hera  1/.  domina  l  terra  76),  era  (8) 
fraw  (8,  9).  franw  (76).  vrowe  (79).    eyn 
heren  frauwe  (7|. 
*Heraclea  r.  Eraclea. 

Heraldus  v.  Heroldus. 

Herba  hd.  nd.  krut,  cruyt  (132).  hd. 
kruet  (10),  crud  (19),  chrawtt  (1),  kraut, 
wurtze,  w'urtz,  wortze.  Für  die  folg. 
Kräuternamen  vgl.  theilweisedie  Beinamen 
im  Alphabete. 

*H.  artieularis  splyspettelkraut ; 
glied-,  lied-wcicli  (143). 

*H.  britanni-ca,  -s  (Fr.),  hereabrita^ 
nis  (74)  liimelbrant  (10.5I  hanck-  (74), 
hang-  (Fr.)  -wurtz.  h.  britania  heunen= 
worcz  (9).  h.  bertanica  hymelwort  (47). 
h.  botanica  liiinmchvort  (24). 

*H.  eamelarum  blise  (s.'j.  cf.  sq.). 
*H.  canicul-a,   -aris   (143)   {cf.  i>rc.) 
pil.se  (9).  bilsen  (143). 
*H.  caris  v.  H.  thuris. 

*H.  caris-ton,  -con  (85),  curisco  (47) 
(c/.  apicio)  velt-hoj)f  (9) ,  -hoppc  (47), 
-ope  (85). 

*H.  eatholica  surebi.^^t  (47).  sothebast 
(24). 

*H.  ehironis  v.  H.  thuris. 

*H.  contusa  v.  H.  cortusa. 

*H.  eoralli  [cf.  corruda)  spargen, 
corallenkraut  (143). 

*H.  eordialis  Job   craut  (9). 

*H.  cor-,  var.  con-tusa  benedicten= 
kraut,  wund-,  heil-glocklein,  berg-,  alp- 
sauickel  (143). 

*H.  curiseo  v.  H.  caristo. 

*H.  domestiea  heym-  t  garten-kraut 
(12.5). 

*H.  emach  blut  worcz  (9). 

*H.fullonum  (c/".full-a,  -onum)  bortt 
{lat.l  cf.  borith  Gi.  m.)  quiainde  faciunt 
saponam  (,i4i). 

*H.  fumida  v.  Fximiterra, 

*H.  gal-eni,  -liea  v.  Galega. 

*H.  graminis  böchwrze  (10.51. 

'^H.  hirundin-ata,  -is(^i.  chelidonium 
&c.  143)  .Stil-  (,74),  schell-  (,143)  -wurtz. 

*H.  iras  ags.  gorst  (94^). 

*H.  iudaica  iuden  krawt  (9).  glied= 
kraut  (143). 

*H.  marie  v.  H.  sancte  m. 

*H.  martanica  v.  Galega. 

*H.  Mathei  manenblomen  (24,  47). 

*H.  mereurialis  heimwrze   (105). 

*H.  mus-eata,  -ehata  (143)  mozze 
(74).  hohvurtz;  bergflockenblumen  (143). 

*H.  nesa  v.  Galega. 

*H.  ortulana  mußkraut,  kole  (74). 

*H.  paralysis  {i.  miellisatvun  t  pri= 
anularis  74)  himel-slussel  (9),  -schlösse) 
(74).  slus&el-  (125  sim.).  t  handschuch- 
(U6)  -blumen.  nl.   sluetel-,   hof-bioemen 

(116)-  . 

*H.  perforat-a,  -iua  (,9)  Joh-  (9),  jo= 
hans-  i  sant  j,-  (74).  sanct  j.-  (143)  -craut. 
sant  Johans-  (47),  sunte  Johanucs-  (85), 
sei  ihois-  (24)  -wort. 

*H.  persicaria  milch  krawt  (9). 


HER 

*H.  divii  Petri  v.  Crithmum.  Flos 
amoris. 

*H.  politatis  [i.   psilium)   corrandes 

(74). 

*H.  rubea  (91,  125,  143),  rup-  (9,  143), 
rop-  (47),  rob-  (74,  85,  143),  rep-  (24) 
-erti,  ro-  l  ru-pertiana  (143)  sunnen 
wervel  (47).  ertfall  (74).  ornal  (85).  orual 
(ornalV  9).  kranckesnaucl  (24).  stui-ch^ 
snabel  (125).  storckenschnabel  (91,  143). 
ruprechts-,  gicht-,  rothlauiFen- kraut, 
gottcpgenad  (i43). 

*H.  rutinalis  {i.  platanella,  verti= 
cillaris,  sphondylium  &c.)  beerenklaw 
m.  (143). 

*H.  saluatoris  (c/.  sg.)  romesor  (74). 

*H.  saluiarum  (c/.  ^rc,  s^.)  rames 
ovo  (2). 

*H.  salutaris  ii.  pes  pulli  85,  strignus 
Sm.)  hauenwort  l  salteraue  (85).  rames 
adra  (.Sm.  3,  82). 

*II.  s.  barbarse  v.  Barbarea. 

*H.  sancte  marie,  h.-m.  (74)  reyn 
bau  {st.  -vau  9).  weyßwurtz  (74).  rein= 
blumen  (144). 

*H.  sancti  Johannis  johes  kraut; 
blume  (9).  liartliaw  (74). 

*H.  sancti  (diui  q.  v.)  Petri  vorbi= 
zene  (i.  premorsa  Sum.  v)  peters  wort 
(85).  s.  p.  w.  l  hymel  slotel  (47).  h.  petri 
petirs  krawt  (9).  h.  scancti  p.  peder 
■wort  (24). 

*H.  saponaria  weth  (47). 

*H.  sar-acena  (i43),  -acenica  (ne), 
-raceni  lieydeu  krawt  (9).  nl.  sarasijiu 
cruyt  (116).  geyßraut  (i43). 

*H.  scelerata  brenn-ewurz  (Gf.),  -kraut 
(143).  ha-  (143),  hau-  (74)  -nent'uß. 

*H.  simeonis  (i.  aleea)  sigmarswurtz 
(143).  sickmarskraut,  simonswnrtzel(i44). 
sigmers  kraut,  Sigmunds  wurtz  &c.,  nl. 
sigmaers  cruyt  (116). 

*H.  solis  (<"/.  h.  thuris?)  Iiolßnis  (74). 

*H.  sortis  liaydnischwundtkraut  (74). 

*II.  stataria  v.  Satarium. 

*H.  tuniea  l  betonica  coronaria 
marieu  zahern,  negelblüm,  donder-, 
feldt-,  romisch-negelin  (73). 

*H.  thuris,  turis  (24),  caris  (74), 
thrais  (47),  chironis  (85)  (i.  peuceda= 
num  (/.  V.  143)  ols-iiik  (Sum.  v.),  -uicli 
l  -nith  (74),  -ing  (9).  als-iiic  (47),  -nich 
(24),  -inch  (85). 

*H.  venenata  hannenwrze  (105). 

*H.,  erba  uenti  (c/.  ebenenti)  garwe 
(Sum.  v).  winde  (74).  windroßlein ;  ku- 
cheuschellen  (i43). 

*H.  Viola -ria,  -eia  (47)  vyal-  (9), 
veiol-  (74)  -kraut,  violcrud  (47). 

*H.  volubilis  weder-  (47),  wede-  (24) 
-winde. 
*H.  vrinalis  harmkraut  (91,  123). 
Herbare  krudcn  (11,  19). 
Herb-arium ,    -etum    {unwesentlich 
untersch.)  hd.  nd.  krut-,  cruyt-  (132),  hd. 
kraut-,  kruyd-  (19),  -gart,  -garten  (no), 
-hof,  -hoyff  (19).  graßehoff  (125). 

Herb-,  erb-  (16),  herbul- (64'')  -arius 
hd.  crut-er  (8),  -ner  (49);  krudern  (lö) ; 
krud-,  krewt-  (9)  -cner;  kreutler  (fi4). 
ein  buch  von  den  cruteren  (68,  110). 
eyn  boech  van  den  cruden  (132).  wurtz- 
elbuch  (75abc)^  .1er  (75^6). 


HER 

*Herb-ellus  (76),    -ilis  i.   unser  (76); 
OMser  herba  pastus  (129,  Br.,  Fest.),  ghent 

(147). 

Herbena  v.  Verbena. 
Herbetum  (c/.  herbarium)   wurtz^ 
gart  (110).  pette  zu  dem  krut  (75). 

Herbidare  gegrasegon  (Gf.). 
Herbidus  {i.   herba  plenus    76)   was- 
icht  (Ki.),  -ächtig  (Fr.),  graseg  (cf.). 
*Herbilarius  (c/.   herbarius)   wurtz= 

h'r  (7öa^-'C). 

Herbilis  (c/.  herbellus)  krautper= 
lieh    (74j. 

He-,  e-  (17)  -rbipolis  {ciu.)  hd. 
wirzi-  (127),  wircz-,  wurtz-  (6),  wurtz-, 
(10,  70,  151),  wiertz- (66)  -burck, -burgk, 
-bürg,  wortzeb'g  (8).  wyrcz-(i52),  wyrcz- 
(12),  wercze-  (13)  -borg,  wuortzpurg 
(133).  wirtz-  (132),  w'se-  (22),  hertze-  (23) 
-borch.  wietzbur  (76). 

Herbipotens  krut  michtiger  (69Mrg.). 
*Herbitu-m,  -s  (95)  (c/.  Gl.  m.  4,  41 ) 
erbisi-  (Gf.),  erbesi-  (101)  -bom.  erbesal 
(95). 

Herbosus  lid.  nd.  crudig.  krutig  (7). 
krütig  (<)).  krauttigk  (4).  crut-  (9),  crud- 
(8)  -echt. 
*Herbularius  v.  Herbarius. 
*Herbulura  v.  Erigeron. 
Hercinia  sylua   der   swartze  waldt 

(125). 

Herciscere  teyleii  (64). 
*Herckle  v.  Ercle. 
*Hercul-ania,  -ea  v.  Eraelea. 
*Hereularis  v.  Ercularis.  Potentilla. 
*Herdara  v.  Hectheca. 
*Herebicola  tensil  (9.  st.  tcufil). 
*Hereabritanis  v.  Herba  britannica. 
Hereb-us,   -intus    (9.    x   terebin^ 
thus?!),  erebvis, herubum  (147),  eribus 
(76)  helle  (8,  9,   U7).    beeile    (11).   hell- 
grunt  (93),  -elwarto  (Sum.). 

Hered-are,^  -itare  (110  &c.)  beerben 
(12). 

Heredi-peta,  -pita  erb-vorderer  (9V 

-hcißchcr  (8),  -nemor  (75),  -begerer  (88). 

Hereditäre  hd.  erben;   e.   (7),   erbe 

machin.     eruen   (11,  132).    e.    (23),    erue 

(22)  makcn.  hervcn  (79). 

*Hereditaria  (Mss.  mog.,  anders  Gl.  m.) 
hd.  erbe  gut.  erf  gud  (23). 

Hereditarium  erb-gut(4),  -gutt  (76). 

Hereditarius  {cf.  herens)  sbut.  adj. 

hd.  erbe-,  erb-ling,    -lieh,   -kint.    erb-e 

(67),  -leich  (1).  erue-  (23),  erf-  (132)  -lieh. 

Hereditas  hd.  erbe ,  erb ;  erb-gut 
(1),  -schafft,  -teil  (110);  erbescbaffte 
(152).  erue  (23).  erflicheit  (i32). 

Heredium  {i.  predium  X  preda) 
erbe  (110  sim.).  erb-  (110),  faren-  (7)  -gut. 
erff  t  erffgoet  (132).  vor  werg  (8).  meyr 
haus  (9).  raup  (.5,  21).  rauppe  (18).  rof 
(22,  23).' 

*Heredus  v.  Veredus. 

*Hereniicola  v.  Heremita. 

*Heremis  v.  Erinnys. 
Heremi-ta,  t  -eola  (75)  hd.  eyn- 
sidel,  -sedel ,  -siddel ,  -seddol ,  -sidelle 
(93).  ensedel  (13).  eenzedel  (11).  en 
ense  deler  {sie  23).  esedelere  {sie  79). 
hd.  nd.  clusener.  heremyet  (132).  wald= 
prueder,  var.  waltbruder  (64). 

*Heremitariuni  v.  Heremus. 


HER 


275 


*Heremonetica  [aus  hermeneutica, 
ef.  ermonia)  v.  Didascalieus. 

Herem-us,  t  -itarium  ( 75 ),  -um 
(lio  &c.),  -OS  (76)  hd.  nd.  wilt-nisse,  -nus 
(151),  -nuß  (66).  hd.  wilte-nisse,  -niz  (5), 
-niß  (7),  -nes  (21);  wyltiniße  (133),  ge= 
wiltenis  (12),  wildnuß  (134),  wueste  (76), 
wüste  (110);  vvust-enunge,  -enuge  (79), 
-ungc  ;  wustnunge  (67),  wistenunge  (13). 
ein  wiestung  der  {aus  oder)  wiltnuß  (68). 
wuchstung  (1).  wuechste  (Sm.  4,  17). 
wüstin  (6).  hd.  nd.  wosten-unge  ,  -inge, 
-ye  (22,  132).  wuestenye  (11).  eremitage 
(99).  ainsidel  stat  o.  wonunge  (75) 

*Herenare  rustern  {„Galienus  de 
morbo''  12.  cf.  herenacis  aliud  genus 
lepor  136^?). 

*Here-ns  (69,134),  -s  (66  &c.),  i  -dita= 
rius  hd.  erbkind. 

Herere  hangen  (19,  23).  hd.  an-, 
ayn-  (133)  -h.;  einhacken  t  kleben  (74)  ; 
klaiben  (76),  kleyben  (21);  an-kl.  (8), 
-cleben.  cleuen  (23).  zwyfeln  (64,  74). 

Heres  erbe  (6,  110),  frawen  o.  mau 
(110).  hd.  he-  (21),  e-rbeling  sm. ;  ein 
erb;  erbe-,  erb-,  nd.  erue-,  erff  (132) 
-kint.  gerne  (99  &c.). 

Heresiar-cha,  -ga  (9)  ketzer-furste 
(8),  -meister  (9). 

Heresis  hd.  ketzer-ie  (5,  16,  133),  -y, 
-ey,  -ige  (6),  -ighe  (19),  -eye  (152),  -eyge 
(67),  -ich  (77).  ketter-ie  (23,  79),  -ige 
(22).  eresie  (99).  vnglaub  (110).  ongheloue 

(132). 

*Heretica  i-.  Hirna. 
*Hereticia  {i.  scisma)   abscheydung 
vom  glauben  o.  zertcyluug  (74). 

Hereticus  hd.  ketzer,  kaczer  (4).  nd. 
ketter.  erite  (99). 

Heri  gister-cn  (5l>),  -ne  (22),  -n  (23). 
gester-en  (132),  nd.  -u.  gester  (76). 
Hericius  v.  Ericius. 
*Heridion  v.  Erodius. 
*Heries  v.  Hilies. 
*Herilia  {cf.  sq.)  herschaff  (19). 
Herilis    hd.    nd.    herlich,     heer-lich 
(132),  -schap  (11). 
*Herin  v.  Eryngium. 
*Herinis  v.  Enula.  Erinnys. 
*Heritudo  v.  Eritudo. 
Herma  u.  Hernia. 
*Her-ma,  l  -nuo  (129)  i.  seruus  (76, 
129). 

Herma  {cf.  ermula)  bildemercurij(9). 
*Hermalda(/jeria,c/'.arteinisia)bugga 

(105). 

Herma-,  geiv.  hermo-phrodita,  -fro= 
dita,  hermo-,  ermo-,  ermi-(76)-froditus, 
ermefrodieus  (8),  euferisse  (9)  {i.  an= 
drogamus  75.  cf.  bigens,  gemellus, 
hibris,  hircoceruus,  Gf.  5,  730.  ob.  2137. 
Ziem.  702)  czwytor  ( euf.  9 ).  zwidern 
(Fr.  2,  489).  zwy-  (74),  zwe-  (8),  zwick- 
(75),  zwid-  (75^')  -dorn,  als  ein  mensch 
der  zagel  vnd  fotzen  hat  (74).  zwe-  i 
zwey-  (5),  czwi-  (9)  -torn.  eyn  zweit- 
helber  (17).  mensch  der  beide  glid  hat 
der  berung,  var.  ge-b.,  maus  vnd  weibs; 
zwi-,  var.  zwin  -  ling  des  gcschlechts 
beider  glider  m.  vnd  w.  (75).  einer  der 
zway  membra  hat  (1).  halfman  eil  half= 
wijf  (11).  uuidello  (Gf.).  päd  (141.  cf.  Gf. 

3,   325). 

*Hermaroissa  v.  Emorrois. 

35  * 


4^^: 


270 


HER 


TIKT 


HIB 


llormenia  i.  q.  Ermonia  q.  v. 
Hormos  toliiuisoli   (0).   ermes   doU 
nu'c'/.ci-  i^SV 

♦Hermia  r.  Hernia. 

♦Hermines  koniblum  (i43). 

♦Herniiniiim  hcniili  (05). 

*Herniioii  liiizcs/uiigu  (Smu.  vi). 

*Hermiosus  v.  Herniosus. 
Hermodactil-us,  -ia  (lo.'i),  -ica  (r.f.), 
-i  ^47),  liermoda-ttulvxs  (1.53),  -ctula 
(Zenss),  ermodactil-us  (17),  -lus  ^3).  -a 
(131,  nf.\  ermadactili  isum.  vi),  ermo- 
dactoli  I  sum.  v) ,  -doctuli  (fructns  76 ), 
-nodostili  (11),  ernodactillus  (9),  armo= 
dactilus  (93),  hirmen-  (i3o),  yrmin-  i 
nirmen-  (Of.),  kirmin-  (101)  -dactila, 
emen-  {v,(.),  emer-  (Sum.  in)  -dactica, 
nirmendacula  (1031,  hirmen-  (.<;um.  vi\ 
yrmin-  (^sum.  in"),  -dactilica  {i.  tilo= 
dosa  Zcuss,  o«.s'  ags  tidlosa)  heil-hubito 
(^U)i,  t;f.), -höbcto  (hirm.  Sum.vi),  -hobeta 
(Gf. ),  -höbet  (yrm.  Sum.  in),  -hubito 
( 103),  -hobodo  ( 131  ).  hoblumeu  (105). 
uchtel-krawt  (74),  -blum  (Ob.  i7io).  ko- 
woii-  (74),  kawon-  (74  var.,  Ob.)  -krawt. 
kobeut-,  koben-,  kelber-krut  (75).  hmit= 
loch  (Sum.  vi),  citlosa  (105  sim.).  czite- 
(9\  cito-  (Sum  v),  zithe-  ('23),  zit-  (emerd. 
Sum.  iii),  zyde-  (12  &c. ),  zert-  [nie  74) 
-lose,  cijdeloße  (17).  zitlo-s  (153), -ß  (49, 
75).  zcit-los  (3),  -lose  (74),  -losen  (Ob.). 
crtuacke  (11).  whitergrune  (i.  apius, 
sticadus  75).  hermoda-ctyll,  -ttelu  (143). 
foni-  goitkeniu  (zeuss). 

•■^Hermo  iiattir  (0).  Cf.  herpes? 

*Hermofroditus  &c.  v.  Hermaph.ro= 
dita. 

Hermon  berck  (9). 

*Hermoneticus  (sermo,  aus  herme= 
neutieus)  vnderrede  (75). 

Hermo-polivmi  (76),  -pilium  {i.  ta= 
berna)  gasthuß  (7.i). 

*Hermosus  v.  Herniosus. 
Hermula  r.  Ermula. 
Herna  eu  bede  (vede?  11.  st.  herma 
beide?). 

*Herna  i.  saxum  (76.  cf.  hernia). 

*Hernans  r.  Hernicus. 
Her-nia,  -mia  ^9) ,  -ma  (es,  79,  129, 
Pap.),  -nio  (8),  er-nia,  -ina  (65),  hima 
(76)  so  dz  in  gewaid  hinab  gcet  in  az 
menschlich  geljd  (65).  gemecht-pruch 
(91).  brueh  circa  pudibunria  (110).  zu 
rißunge  (8)  cze  reyssmige  (9).  swellinge 
van  inwondich;  eyn  sehoringhe  (132). 
Schwelung  von  ingeweid  (es),  geswulst 
o.   außflus   des    ingewaids;    knab    (74). 

gil   (Sura.). 

*Hernia  saxa  bertesteyn  (9).  herne 
lingua  sabina  saxa  (Br. ).  Cf.  herna, 
harena. 

*Hernicosus  v.  Herniosus. 

*Hernicus  herte  (9).  hernans  i.  homo 
durans  ad  modum  saxi  (76). 

*Hernio  v.  Hernia. 
Herni-,  hernic-,  hermi-  (9),  herm-, 
erni-  l  hirni-  (Sum.),  erin-  (65)  -osus 
hd.  gebrochen;  ein  brochener,  ge-br., 
zer-br.  mensch  (75),  zu  rißen.  geschoert 
int  gemechte  (i32).  holeh-,  holec-,  giioch- 
ter  (Sum.). 

*Hernoce  hewer  (9  Anh.). 
*Hernuo  v.  Herma. 
*Heroas  i.  ten-a  domini  (76). 


*Heroc-leata,  -reta  fni.  m. ),  nux 
heracleotica  (Kl.)  (/.  molusca  147.  aus 
moll.)  castany  (I47). 

*Herodianu8  [aus  eridanus;  /.  padus 
fl.)  i)fatt  174). 

Herodius  &c.  r.  Erodius. 
Heroycum    metrum    ein    herlicher 
verß  iii")). 

Hero-is,  -ys  {i.  baronissa  t  uxor 
herois  /  baronis  3  sim.,  nobilis  76 )  edel 

(76).  vrowe  (!»n).  l)anritz  liuysfniu\ve(i47). 
Her-oldus,  -aldus,  -uldus  (5i>,  75) 
{i.  vagus  3.  cf.  bolinus;  lid.  nd.  her-olt, 
-eolt  (67),  -eiiolt  (152),  -old  (1,  18,  134), 
-alt  (68),  -ult  (.'i»',  21).  eyn  heerholt  (i32). 

*Herologiuni  gediclit  0.  rede  von 
horren  (74). 

Heros,  eros  (8)  [i.  baro,  herus, 
dominus)  edil  man  (9j.  addelsun  (100). 
h'ie  (8).  ein  edel  here (110 «?«.).  ein  halber 
got  &e.  (88). 

*Herpea  v.  Erpica. 
Herpes  [q\.  m.  i.  serpens ;  spart,  portg. 
herpe  Dz.  wtb.   501)    eis   de   umme   sik 
vret  (Chytr.).  Cf.  herpus  v.  lupus. 

*Herpica  &c.  v.  Erpica. 

*Hersutum  v.  Hirsutum. 

*Hertericio  v.  Ictericia. 

*Hertinula  v.  Turtinnula. 

*Herubum  r.  Herebus. 

*Heruca  v.  Eruca. 

*Heruldus  v.  Heroldus. 
Herus  hd.  li're.  here  (79). 

*Hesbura  v.  Espurium. 

*Hesculus  (cf. esc.)  sperböm  (Sum.  vi). 

*Hes-idras,  -dras  (ßr.  &c.),  -tras  (133), 
-eras  (ve)  n.  pr.  hebr.  i.  adiutor  {II.  c). 
eyn  ImlflFer  (7). 

Hesitare  mis-gelauben  (1),  -louen 
(23).  hd.  zwi-,  zwei-feln. 

Hesitatio  zwifelung  (iio  sim.). 
tzwyuelinghe  (i32). 

*Hespera  v.  Vespera. 

*Hesper  -  caneeus  ( -caueeus  ?  -tan= 
ceus?  1),  -eantnus  (-cautuus?  5*^), 
getrennt  h.  canerius  («.  q.  nolimetan= 
gere  76  :  eancer?)  rippsucht  (1).  rede 
kothe  an  der  sythen  (5i>).  Vll.  aus  inter= 
cutaneus  q.  v.  X  hypoehondria  &c., 
woraus  ipoerandia  ein  sichtum  der  in 
den  riben  ^eswillt  (3).  yppocundrium 
(pars  lateris)  wüst  (74).  ypocondria 
weycke  rybbe  ( 147 ).  ipocundera  daz 
donnevnder  denrebeu(9).  C/.  ipoeundie 
ital.  castamento  (Gl.  m.)? 

*Hesperiolus  v.  Aspriolus. 
He-,  e-sperus,  hesterus  hd.  abent-, 
aben-,  obeiit-  (6),  inorgen-sterue,  -stern. 
abent  sterre  (5'',  8'^).  aueut-sterne  (23, 
132),  -steerne  (11),  -starne  (79).  auont 
sterre  '99). 

*Hesperus  stelboum  (Gf.). 
*Hesteriumi-.Host-orium,-imentum. 
Hester-nus,  -us  gestern  (8).  von  g. 
(8*^).  van  gistercn  (79).  gest-erig  (9,  75), 
-rig  (1),  -erlich  (5'').  hesterna  die  gestern 
zu  abende  {b^).  hesternus  dies  die  dach 
I  van  gestereu  (132).  der  gesterig  tag(iio). 
*Hesterus  v.  Hesperus.  Hesternus. 
*Hestimentum  i-.  Hostimentum. 
*Hestras  v.  Hesidras. 
Hetero-  v.  Etero-. 
*Hetum  {aus  aetos?)  ags.  spearhafoc 
(94). 


Heu  hd.  nd.  leyder.  ach  (4,  7e).  awe 
(4).  wach  (99).  ich  sag  es  mit  schmerzen; 
heu  mihi  we  mir  (65). 

*Heumenide8  v.  Eumenis. 

Heus  wech-nu,  -un,  hoho,  ioio  (74). 
wach  (8,  23).  waich  t  waiz  (5).  waz  (21). 
was  (7V  baß,  hasse  (^152),  bas  (69,  134, 
15 1)  adv.  rcspondendi  ('vocc.  ex  quo),  wye 
wo  (17).  ach  (()).  wemi  (23). 

Hexame-ron,  -trum  v.  Ex-. 

Hexeris  v.  Trigeris. 

Hyacinthus  &e.  r.  Jacintus. 
*Hiacu8  (110  &c.),  hyatus  (ee  &c.)  (aus 
iacchus)  /.  bachus. 

Hy-,  i-  (19)  -ades,  -adas  (94,  136. 
acc.  f)  (i.  septistellio  s/?/t.)  subengestercze 
(19).  die  siben  (68,  110),  .seuen  (132)  ster.: 
nen.  ags.  raedgaesnan  (94),  red  gaesrum 

(136). 

*HialinurQ  glesein  (9).  eyn  cleyn 
gleßgin  (17).  hia-nium  gleß'chin  (8); 
-nio  (139,  Gl.  m.),  -mio  (i36)  i.  margareta 
praeciosa  {nicht  „st.  unio"). 

Hial-inus,  -mus  (ee  &c.),  hijalinus 
(76)  gloessin  (76). 

Hialum  glas  (9).  glaß  (8).  eyn  besehe 
glas  (17). 

*Hia-mio,  -nio,  -nium  v.  -linum. 
Hyans    {i.    potens    76.    st.    patens) 
gynde  (9).  geweii  (8). 

Hyare,  selten  hiare  {cf.  oscitare) 
hd.  ge-,  i  gau-  (65),  g5-  (12),  gey-  (9), 
nd.  gy-  (109)  -wen.  geuen  (2).  to  gheuen 
(sie  22).  hd.  giben  (4),  vff-g.  (19),  gyeben 
(5),  gibben  (17),  goyen  (67);  gewe-(18a}, 
ge-  (4,  133),  gy-,  gye- (110),  je- (77),  gei- 
(Fris.)  -nen.  gamen  (152).  gein  (18).  vff 
gein  (19).  auff-thun, -gaynen(75),  -gyenen 
(64).  gapen  (11,  132,  Anz.  6,  447).  ianen 
f  up  lauen  (22"^).  hoianen  (23).  kychem 
(100). 

*Hyatimembris  {i.  pedo)  feyster  o. 
fartzer  (74). 

*Hiatio  auftuung  (75). 

*Hyatus  v.  Hiaeus. 
Hy-,  hi-,  hij-   (76)   -atus   (i.  rictus 

75,  apperitio  76)  hd.  gew-ung,  -inde  (7). 
gu-  (8),  geuw-  (69),  gyh-  (75^),  geh- (75b), 
gieb-  (5),  gibb-  (li),  gyn-  (1),  geynn- 
(18),  gam-  (152),  gen-  (132),  hew-  (21), 
heb-  (77)  -unge.  gapinge  (99, 132).  hoianent 
(22,  23).  gamatzer  i  gehnen,  var.  genen, 
mit  einem  lute  (75.  cf.  oscitare).  rijssin- 
ghevan(i32),  ryssung  von  (110 ),  spritzung 
von  (68)  der  erden,  ia-,  var.  ein-gefallen 
erdrich  (64). 

*Hibda  (aus  hib'da)  v.  Notus. 
*Hibera  [bestia  &c.)  lint  (Gf.  2,  240  sq.). 
*Hiberans  v.  Hibernare. 
*Hyberda  [i.  q.  hibrida;  i.  spurcus 

76,  St.  spurius)  kebiß-  (8),  kebs-  (9)  -kint. 
*Hibermaneumata  (st.  hiberna  neu- 

mata)  significat  hispanicas  eantilenas 
{  vanitates;  ibreas  c.   i.  e.  h.  nouitates 

(76). 

Hibern-aculum,  l  -eum  (74),  -ium, 
-um  hd.  wiutcr-huß,  -haws  (9),  -ischauße 
(74). 

*Hibernalia  (sunt  tempora  frigida) 
hd.  kalt-zyt,  -zeyt.  kalde  tzijt  (i32). 

Hibernare  wintern  (8,  64,  76).  be-w. 
(9).  hiberans  i.  fernans  (76). 
Hibernensis  v.  Hibernicus. 
*Hiberneviin  v.  Hibernaculum. 


HIE 

Hi-,  hy-,  i-  (äiJ)  -bemia  hibefn-  (1), 
lij'bern-  (22),  hj^beruen-  (23,  es),  hyber= 
nien-  (gg  &c.),  hiberner-  (21),  ybern-  (5), 
yber-  (18),  ir-  (99),  vren-  (74),  schot- 
(10),  Spanien-  (74)  -lant.  ybern  (5''). 

Hibern-ieus,  t  -us  t  -ensis  (Br.)  eynei- 
ußhyberlant  (18).  hybern-er  (23),  -ischer 
(5''V  eyn  yberner  (5).  vrenlander  (74). 
*Hibernium  &c.  v.   Hibernaculum. 

Hybernus ,  hi  -  t  i  -  bernius ,  var. 
ibemus  (75),  iborneus  (76)  winterlich 
(17,  7ö).  w.  czeyt  (9).  wetterlich  zijt  (8). 

Hibemus  v.  Hibernicus. 

Hiberus  {i.  q.  iber,  iberius)   riuier 
(11). 
*Hybls  V.  Ibis. 

Hibiscus  V.  Ibiscus. 
*IIibix  V.  Ibex. 

Hi-,  l  li-  (74)  -brida,  ibida  (147). 
tidriga  (7)  {cf.  sq.,  hiberda,  notus)  est 
ex  apro  siluestre  et  sue  domestica  (7). 
gebaeren  van  eynre  edoler  moeder  ind 
onedelen  vader  onecht  (147).  widel  (qui 
testiculos  non  habet  127.  cf.  Gf.  1,  777). 
pasthart,  einer  von  einer  edeln  muter 
vnd  vnedelen  vatev  geporn,  o.  ein  tier 
von  einem  wilden  parck  vnd  zamen 
sweinßmuter  geporn  (74). 

Hibris  widilla   (127).   zuitharm   (sm. 
1,  396.  cf.  hermaphrodita,  r.f.  h,  730). 
Hie  hy  (125)    hie  t  dese  (99). 
Hieeine  an  der  stat  0.  an  dem  ende 
(75). 

Hie-,  hee-ciae  der  selb  (9). 
*Hieon-  &c.  v.  Eeon-. 
*Hieronomus    gesiert  man   ( 11.   aus 
hieronymus  ?    agoranomus  ?    oecono= 
mus?). 

*Hieter  v.  Icter. 
*Hletericia  &c.  v.  letericia. 
*Hietrix  v.  leter. 
Hydor  v.  Idor. 
*Hydra  veltrose  (95). 
Hydra  i'.  Idra. 
Hydraula  v.  Idraula. 
Hydria  v.  Idria. 
*Hydrogeruni  v.  Erigeron. 
Hydromantieus  v.  Idromanticus. 
Hydromeli  &e.  i-.  Idromel. 
Hydrops  &e.  v.  Idrop-. 
Hydrophobia,  ydrofaba  (74)  doven= 
dige  sucht  (85).  wasser-s.  (74). 
Hydrus  v.  Idrus. 
Hy-,   y-   (1)   -emalis   winterlich   (1, 
5^).  winderleich  (2). 
*Hyemanus  winterhuß  (t.  qtiasi  stuba 

75). 

Hye-,  hija-  (76)  -mare  hd.  nd.  win= 
teren. 

Hyems,  hiemps,  iems  (75) ,  yems 
(93),  iemis  (L  quarta  pars  anni  76)  hd. 
nd.  winter. 

*Hiena  (hysenium  Ki. ,  gemma)  der 
hien  {Naturh.). 

Hy-,  hi-ena  {i.  puto)  illitiso  (84, 
Gf.).  iltis  (74).  elentes  (Anz.  8,  9i^).  elin= 
tesel  (Sum.).  einte  (102).  hellunt  (Gf.). 
(starablint  Gf.  6,  701).  hientier  (75).  igena 
aleis  (93)  verwechselt  mit  elent  {cf.  v. 
alx)  oder  alces  selbst  mit  einem  deutschen 
Worte. 

^Hiaeninum  {pellicium)  ellinsin  (8um.). 

*Hiepas  (zw.  hinc  u.  hispus)  e.  eipe^ 
reda  (76);  cf.  hiptare  i.  hictareidem 
ereboiare  (Gl.  m.)V  hirna? 


HIL 

Hier-  v.  Jer-. 

Hierapigra  &e.  v.  Gera  pigra. 

Hierocom  -  ium,    -on    (  a  hiera  gr. 
lepra)  vßsetzelhuß  (88). 
*Hierofaleo  gier-  t  ger-falck  (140). 

Hieroteea  monstrantz  (91). 

Hiffaronda  v    Orbia. 

Hiffera   [alph.    bis-)   jpila  feriendo 
(Pap.),  var.  p.  a  f.  (Gl.  m.). 

*Hygrida  mezzele  ( 85  m  st.  n ). 
ygrida  ncssil  (U).  igris  neßeln  (17). 

*Hijaiiiare  v.  Hyemare. 

*Hilar-e,  -are  [pr.  sine  h  132),  -ere, 
-eare  (9),  -escere,  hil-o,  -aseere  (9) 
frauwin  (8,  19).  erfrewen  (9).  frelich  syn 
(13).  frolocken  (64j.  hd.  frolich  machen. 
nd.  vrolic  maken.  v'bliden  (11). 

*Hilare  lehatzen  als  die  hundt  (75). 
Hi-,  hy-laris  hd.  tVo-,  froe-  (76,  110), 
fro-  (g7,  134),  fre-  (13)  -lieh.  nd.  vrolic, 
blyde  (99,  132).  wol-gemut  ( 1,  5*',  75), 
-ghemot  (23).  mutsam  (64.  cf.  Sm.  2,  650). 
milt  (iio).  heiß  vnd  wunsam  (75). 

Hi-,  hy-laritas,  hileramen  (17)  hd. 

frolich-    sim.,    wolgemutig-     (75)    -keit. 
vroliclicit  (23,  132).  freude  (17). 

Hilariter  hd.  fro-,  froe-,  wolgemutig- 

(75)  -lieh. 

*Hilarodes  v.  Hillacades. 

*Hilaseere  v.  Hilare. 

*Hild-a,  -egardis  n.  pr.  hille  (74).  Cf. 
hille  n.  pr.  mulieris  (22*^). 
Hyle  r.  He. 

*Hilena  (c/'.  eantabrum)  ruck-,  var, 
rucli-  l  toten- wurm  («.  vermis  qui  nas- 
citur  in  spina  dorsi  75). 

*Hileramen  r.  Hilaritas. 

*Hiletus  (quasi  hians)  giner  (75). 

*Hy-,  i-  (74)  -liaea,  f  ilion  {i.  colica 
74)  darm-gicht  t  -siechtag,  grymmer  s., 
die  kaltmuter  (74).  grim  krimme  (93). 
illiasis  weetag  der  scyten  vom  staiu  (74). 

*Hilies  murio ;  heries  maurio  (Gf.  2, 
842);  lat.  cf.  helles  i.  morio  (139). 

*Hilla,  illa  (17,  76),  ilua  (Gl.  m.),  i 
ila  (74)  (/.  presvilpa  7.'>,  lucanica,  iii= 
ductilis,  botulus  &e.)  hd.  warst,  worste 
(8'').  worst  (132).  vorst  (81).  prat-  (74), 
prot-  (3),  brot-  (6,  4),  brad-  (17),  brayt- 
(5i>,  19),  met-  (23),  knack-  (Ki.),  rostn- 
(75,  Sm.  3,  135.  cf.  2,  126=),  magcn-  (Sm. 
l.  c),  blut-  (7.5),  Schub-  (74),  schubel- 
(Sm.)  -wurst,  -worst.  schu-  (fhs.),  schu- 
(64,  74),  schi-  («4«)  -bhng  {cf.  Fr.  2,  230^. 
Sm.  3,  313.  Gf.  6,  410).  en  slach  Ijrade 
(23). 

*Hillaeades  i.  lasciui  carminis  cantor 

(76)  aus  hilarodes  id.  (I2y). 
*Hillieus  yi.  parua  querctis,  aus  ilex) 

aychlein  (^74);  versch.  von  hilli-cus  (Gl. 
m.),  -rieus  (Pap.)  i.  maior  venetia. 

Hil-    (Pap.,    Gl.    m.),    hi-    (139)    -Utor 
i.  V-  (139),  o-,  ho-rtiea. 

*Hilna  v.  Enula. 

*Hilviis  spil  (104). 
Hilu-m,  -s,  ylus  (55, 74),  ilus  (9  &c.), 
ilum  hd.  feder-,  fedder-  (7,  i33),  fedderu- 
(21),  ii'l.  vedcrn-sele,  -kil  (1).  keil  zele 
(8).  pfaff  in  der  feder  (55).  mack  (cf. 
nucha)  in  der  federn  (74).  sele  peyne 
(sie  9.  aus  s.  penne),  leicht,  licht  t  ring 
t  ding  das  da  in  der  federn  ist,  vlg. 
kile,  kijl,  keil   (75   varr.).  das   schwartz 


HYP 


277 


flecklin  an  der  bonen  (91).  b.-  t  arbeyß- 
schal ;  ponengraß  (74). 
*Hinia  v.  Hernia. 
^Hymber  Imber. 

*Hiinen  i.   meusura  liquidorum,    sex= 

tarim  (76),  /.  q.  hin  (Br.  &c.),  hyn  (66  &c.). 

Hymen    hüte    des    maytummes   (9). 

eyn  hochunge  dez  mattuz "( sjc  8).  iunck= 

frawschafft  (88). 

Hymenalia  pulternacht   {ludus  125). 
Hymenium,  hismeneehion  (147)  eyn 
hochzijt   liet   (8).   brutgesang   (75).   bru= 
lofts  sanck  (147). 
*Hymerula  v.  Humerulus. 
*Himila  v.  Enula. 
Hym-,  im-  (69  &c.),  yp-  (5'^)  -narius 
ymnere  (Gl.  Zwetl.).  eyn  ypner^  (5'').  hym- 
nus  buch,  var.  ymß  buoch  (64). 
Hymnidicus  lobsager  (6:.). 
Hym-,  im-,  imp-nus  hd.  lobe-  (17), 
lob-,  lop-  (8),  loff-  (i32)  -gesanck.  ymb 
m.  (Ob.    a.  i486),  immis  m.  (reg.  Ben.). 
Hin  v.  Jlimen. 

Hine  von  hine  (125).  henen  (99). 
*Hindula   (aus  hinnula  X   hynde), 
hynde,  eyn  see  {i.  e.  femella)   vnder  de 
herten   (22b). 

Hinnibile  wierlich  (9).  wye  erlich 
(equus;  sie.  8). 

Hin-nire,  -niri  (i33),  -ire  hueion, 
uueion  (Gf.  4,  1223).  wyhan  (13).  weyen 
(108).  wihel-on  (95),  -en  (69).  wieheln 
(7,  Fris.).  winheln  (40.  cf.  hinnitus).  wy= 
haern  (19).  weihirn  (8).  wchcru  (17). 
wyern  (9).  nyhan  ein  rufe  der  pferde 
als  ruchein  (74).  nyhagen  eyn  rop  der 
perde  (22^).  nyhen;  hanen;  miegen; 
huttern;  wrintschen  (Fr.),  wrieuschen 
(11).  brielschen  (los).  briesgen  (99).  hin- 
nern (3),  -neren  (2),  -deren  (1).  rubelen 
(74).  ruelen  als  uie  roß  (75.  v^x  asini 
Fr.  2,  123).  ruhein  (Kayse-so.).  rinhel-n 
(i84),  -en  als  die  roß  so/ireien  (ss). 

*Hinnitum    {i.   '..rgentum    viuum   cf. 
humeetum)  kexmber  (76). 

Hinnitus  winheln  (76).  das  wihelen 
(116).  ruhehing  (74).  ruhlung  t  geruchter 
(Fr.  2,  123"-').  brisginge  (99). 

Hinnula    {cf.    hindula)    binde    (9). 
reyger  be  sen  (1 1.  aus  reyge-bocksen  ?). 
*Hinnul-a,  -us  v.  Enula. 

Hin-eula,  -nula  (Gl.  m.)  {cf.  prc.) 
gall.  cschalo-tte  (Gl.  m.),  -ngnie  (122).  _ 

Hin-,  hyn-,  hi-nulus  (^.  vitidus cerui; 
filius  c.  t  capre  3)  hd.  nd.  binde,  h.- 
kilber  (74).  hd.  hynne,  bind,  hynn  (68); 
hinth-  (102),  hynnen-  (1«)  -calp;  hint- 
(100),  bind- (93)  -calb;  hinden-kalb  (91), 
-kalpel  (9);  jung  hirtze,  hirs  (9).  jun= 
chert  (99).  rechbecklin  f  füllin  (9i). 

*Hinnutus  wit  hirte  (79.   st.   hinnu- 
lus  junc  h.?). 

*Hintzmannus  v.  Ceruisia. 
*Hinula  r.  Enuula. 
*Hinulus  V.  Hinnulus. 

Hyoscyamus  v.  lusquiamus. 

Hyp-,  hip-  v.  Ip-. 

Hyperaspistes  (i.  protectorBr.),i'per- 
l  ipor-  (76)  yper-  (74)  -apistes,  iper= 
aspides  ("«),  hispates  t  ipapistes  (i. 
defensor  148),  hyspaspices  be-schinner 
(74),  -schuczer  (9). 

Hyperie-on,  -um,  yppiricon  (105), 
y-   (Gf.),    i-   (87,   Sum.     VI)    -piricum. 


27S 


II 


iperi-con  O^  ''«•«^ '  -ton  («'^  -chium  t 
ipuritoii  (7  0,  yperic-um  (8t!  &cJ,  -a  (7 1), 
-ivim  v"''.  ipiteron  iP.'Hl  (<y".  hippuris, 
perforatia ,  qiiipparum )  liiiit-liovvf 
(^loü,  -lifuui,  -liö  (Cif.),  -owc  l  liar- 
cohoii  0"nf''l'<^n"''  ss),  -tMiliau   (12),  -liaw 

(74\  wrz  (87).  lliirdiMlhoiUlr  (i:U,  Sum.  VI). 
volt-lu>i>fl'  (7i),  -rauti-;  gart  iiyl  (nylVj, 
tveitiT  unten  liartuol  (9).  hatcniowc  iSum. 
V).  rit'toch  (10.^.  cf.  saliunca  &c.).  »■ 
Marion  vlas(tv).  sänt  Joluins  criit  (123), 
kraut  (7-1). 

Hyperpyrgium  c.  Epigergium. 

Hypnale  c.  Ipsalis. 

Hy-,  hyp-  (ss),  hip-  (!"i)  -pocaustum 
cyn  stoeiie  duor  vuyr  ondor  is  ( i:v2 ). 
iMii  Stilb  da  das  teuer  iiidor  ist  (uo). 
Stilb  (88).  batlstiib  (88,  !)i). 

Hypochondria  r.  Hesporcauceus. 

*Hypola-us,   -is    (Ki.)   {c/.  curruca) 
graL^muck  (Ki.).  golegorßc  (125). 
Hypopyrgium  i:  Epigergium. 
Hyposelinum  r.  Petroselinum. 

Hippa-,  hippi-care,  hippi-,  hip-tare 
{cf.  erupticare,  hiepas)  ktnflieu(i26  &e.). 
*Hippius  stutari  (Gf.). 

''Hippoboscides,  ipoqui-ncia  i  -nci= 
dos  yH),  -stidus  yd)  [heröa,  cf.  ypo= 
quintida  93  p.  52  V)  bucKes-  (85),  bockis- 
(9j  -bart.   pockspart,  wildarbeis,  wicke 

*Hippocausti.un  r.  Hypoeavistura. 

Hippocomos  ruü-  l  stal-knecht  (88). 

Hippo- ,  hyspo-  (79),hipo-  (9!)),  ippo- 
(69,  134),  ipo-  (7(5  &c.)  -manes,  -mones 
(79,  134),  iTiTiOfiaväs  (124),  ipome-nes 
(132  &c.)  -US  (66),  iponeus  (70)  (herba 
<&c.)  uenin  (99).  weuiii  (79).  pt'erclegift; 
fulleuniiiize  (Ki. ).  briintz  von  einer 
studten  i  ein  kriit  (88).  steeli-,  rauoli- 
appfel,  nl.  doriia))pel  (143).  hippomanes 
deuorasse  prov.  nl.  sy  heef't  cruyken 
volcht  iiiy  nae  gheeten  (iifi). 

*Hippoiuanos  {st.  hipponomos)  roß= 
liiert  (88i. 

Hippopera  fellis  (9i). 

Hippopo-  (5s),  ipo-tamus,  -thamus 
(8),  -thanius  (0),  -coneus  (76),  -timus 
(74),  hipopotomus  (74  Jlrg.)  mcr-phert 
(8,  9,  17),  -roß  (53,   74,).  wasserpfcrt  (74 

Mrir.). 

*Hipp-oseta,  -uris  v.  Equisetum. 
Yporus. 

Hippus  roß  (75). 
Hiptare  v.  Hippacare. 

*Hypu8  .<ehrey-,  droet-scheop  (147). 

*Hireare  1 6/.  hiare  ?  hiscere  ?)  gaben 
(21). 

*Hirc-ellus,  -illus,  -iolus  t  -ulus 
{dem.  Br.)  pochilin  (104).  bokkili  (127). 
bock-  (7),  bog-  (8)  -lin.  bocke-  t  böcke- 
lein  (9).  chizzi  (hircelli  l  hedi  (ui). 
augen-winekel  (8),  -winck  (9);  cf.  hir= 
quus. 

Hir-,  geio.  ir-cinus,  ircanus  hd.  nd. 
bo-,  geic.  bu-eken.  bogken(21).  bockingk 
(19).  buekijnck  (11).  bocklin  (ircinus 
{i.  caprinus  76). 

*Hirei-,  hist'-  (8)  -pilosus  hert-herig 
(9), -horecht  (8).  Cf-  hircipulus  (bocks= 
harig),  hirtipilus  (i.  hirsutus ,  hirtus 
Ki.),  horripilare,  hystrix. 

*Hircitare  i.  öpito  vnd  stinclichen 
sin  (IS"^;. 


IHR 

Hircoceruus  (<f.  tragelaphus)  eyn 
gegossen  liircze  i9,  17),  liirsez  (8),  f/e^ 
ändert  in  geyßen  liirsez  (S).  geilMiirsch 
(Ki  ).  zwydorn  (74.  cf.  hermaphrodita). 

Hirc-,  irc-  (oi'',  74),  ir-  («4)  -osus 
(/.  /lircinu.'t  lir.,  hirsutus  76,  fetidiis  132 
&c.)  blicken  (11).  beeklet  (64).  pueke= 
lecliter  (74),  stinekeiide  (9,  74).  st., 
stinekieb  (i32)  als  eyn  boek  (iio  &c.), 
bog  (8).  .stineking'  (17). 

*Hiretalliis  c.  Hirquitallus. 

*Hir-cuare  l  -ticinare  i.  petei'e  (7«) 
■st.  feiere. 

*Hircum  v.  Hirsutum. 

Hircus,  ircus  (cf.  hirquus)  hd.  bock, 
bocke  (133),  bog,  pocli  (104),  pock  (74). 
nd.  bok  (23),  bück  (11,  22).  ircus  die 
stat  vnder  den  armen  (17).  hircus  /. 
ascella  liominis  vnder  den  vcbseii  (76). 
v.-gestanck  t  reniselon  (ii3).  gstancK 
vnder  der  vclisel,  nl.  stanck  van  de 
oxeleo  (116). 

*Hiricivis  v.  Ericius. 

*Hirin  v.  Eryngium. 

*Hyris  i'.  Iris. 

*Hirnia  v.  Hirnea. 

■'Hirmen  v.  Hirna. 

*IIirniendactila  &c.  v.  Herinodae= 
tilua. 

*Hir-na,  -man  (9)  gc  weide  sucht  (8, 
9,  17).  vleismes  (11).  Cf.Yiirai  intestinum:, 
chira  id.  (124).  hirna  la  salsiza  (ai.  m.); 
^.  sahica  (129.  hilla  parva  s.  ib.)\  hiruca 
s.  u.  Eine  andere  'Krankheit  hyrnea  i. 
inpetigo  t  pupula ;  hyrniosus  /.  pupul- 
t  inpetigin-osus  (129),  cf.  hirnosus  i. 
impetuosus  \cf.  r.  hirsutum) ;  heretica 
est  qd.  Scabies  que  alio  nomine  dicitur 
Impetigo  (76.  X  haereticae  carnes  Gl. 
m.).  Vll.  versch.  hi-  (142,  Gl.  m.),  he-  (Pap.) 
-rnia  (s.  o.)  i.  ram-ea  (142,  Pap.),  -ix 
(Pap.),  tramea  (Oi.  m.). 

Hi-,  hy-  (147)  -rnea  i.  oerea  {aus 
urceus,  orca?  i.  vter  Gl.  m. ;  an  ,. einen 
guten  Stiefel  trinken^''  erinnernd)  quae  ad 
potnm  baiulandum  paratur  (129). /o  vaso 
da  portare  de  beuere  (Gl.  m.).  vat  wyn  in 
to  dragen  als  eyn  buyt  of  velle  (1^7). 
wH'iiikrug  (Ki.)  h.  t  hirnia  {cf.  pre.)  i. 
ocrea  ad  potum  portandum  aiii  scbluch 
(76).  hirma  (hirnia?)  i.  occrea  steuel 
l  strauel  (23).  hyrma  styf'el,  lederhose 

(74). 

*Hirn-ia  v.  -a,  -ea. 
*Hirniosus  r.  Herniosus.  Hürna. 
*Hirnosus  v.  Hirna.  Hirsutum. 
*Hironi-a,  -ce  v.  Ironia  &c. 

Hirqul-,  hirc-  (7)  -tallus,  t  -cellus 
(70)  i.  puer  libidinosus  (76,  129);  luxu^ 
riosus  ad  rnoduni  hirci  (-tallus  76); 
parectatus,  cuius  vox  gallula  est  ein 
mutant  (125);  vn  kusche  (7). 

Hirquus,  hircus  g.  vd  (9)  ouestal 
(cf.  oiig.stal  albugo  Gf.  7,  225)  t  cipfihe 
quod  gallince  in  lingua  crescit  (104). 
augenwinck-in  (9),  -el  (64,  9i).  hirci  i. 
anguli  ocidorum  (6  7,  76).  hirqul  id.  (110 
&c.).  hirquus  i.  angulus  o.  (Br.).  ircus 
(74),  irtus  ou-(93),  au-  (74)  -genwinckel. 

Bürrire  gelffen,  bellen,  schreien  als 
ein  wietender  liuudt  (88). 

Hir-,  ir-sutum  i  -tum,  hersutum 
(136),  hircum  {seltener  msc.  -us;  i. 
drustum  i36,  pilosus,  squalidua,  asper, 


IIYS 

hispidus  q.  v.)  hd.  ruclie,  rueh,  rawch, 
rüch  (12),  rauhe,  rauwe  (152),  rawh  ^9), 
riiw,  rue  (13).  nd.  ruwe  (isä),  rw  (11), 
ru.  hd.  liar-eclit  (18),  -ig;  liaar-  (i26), 
her-  (12)  -eclitig;  herig  (G),  horrecht 
(8),  rucldiarig  (110),  rucli  mit  har  (76). 
hirtus seliaridl(l7,  76).s(!liarp  (8).  .schärft 
t  wach  ^^9.  sonst  waclis  v.  acutus),  sciiarö 
geweciia  (75.  ge-  st.  t  V).  hirnosus 
i.  impetuosus  [cf.  hirna)  i  ijHosus  (76); 
hi-,  l  i-  (76)  -rsuticosus  i.  p.  in  collo 
(76,  129),  cf.  rudosus  id.  (76 1,  hirsiculus 
i.  pilosum  habens  culum  (Gl.  m). 

*Hirtica  i.  tunica  de  pellibus  &c.  (76). 
peltz  o.  rock  von  wilden  tiiren  gemacht 
(74).  rauclicleid  (75).  Cf.  hircus  i.  cili- 
cium  (Gl.   m.)? 

^Hirticinare  v.  Hircuare. 
Hirtipilus  v.  Hircipilosus. 
•^Hiruca  {cf.  hirna)  worst  (11,  19). 
Hi-,  i-rudo,  -rugo,    erugo  {q.  v.\ 
iruda  (8,  9),  irrugo  (66)  egla  (105).  egele 
(79).  eggle   (99).    vle   (13).   hd.  nd.  egal, 
eine  agcl(Fris.).  eggel  t  eghel  (19)  eghell 
(1321.  engel  ((j).   ygel   (18).    schraffhorne 
{i.  sangwisuca  10). 

*Hirundinare  v.  Fritinnit. 

Hirundin-aria  (143,  Ki.),  -a  (i43),  -ea 

(85)  {cf.  erundina)  schwalben-  (143,  Ki.), 

gilb-  (143)   -kraut,    hd.   nd.   schel-wurz, 

-wort  {IL  c).  nl.  grotc  t  stinkende  gouwe 

&C.    (143). 

Hi-,  hy-,  i-,  y-rundo  swal-iwa  (84), 
-wa  (87,  102),  -uvve  (104),  -we  (10  &c.), 
-iie  (22,  132),  -be  (5  &c.),  -b  (1,  34,  141), 
-e  (22a'J,  23),  -kc  (Chytr.),  -mc  (6,  4),  -m 
(77).  zwalu  (11).  hd.  schwal-b,  -m  (4, 126). 
*Hisca  {i.  viscus;  aus  viscum  auch 
sjjan.  cf.  Dz.  Wtb.  502)  mistel  (93).  pallii 
genus  (Gl.  m.). 

His-cere,  -sere  (66  &c. ),  -sire  iui 
itum  (68)  [i.  f ödere  l  aperire,  os  ap.; 
fundere  t  ap.  76  &c.)  hd.  geuweu  (6  9), 
gewen.  geiuen  (Fris.).  gysten  (13).  gapen 
(79,  132).  graben  (68,  110).  vfschrunden 
vt  sicca  terra  (134  Mrg.). 

*Hiscyamus  v.  Jusquiamus. 

*Hismarus  {i.  mons  66  &c.  ism.  Ki.) 
eyn  berg  (17j. 

*Hismaticus  {cf.  mammantieus)  der 
sich  tottet  (9),  an  sach  dodet  (8,  17). 

*Hismenechion  v.  Hymeneum. 

*Hysopu-s,  -m  v.  Isopus. 

Hi-,  hy-spa  [i.  cerillus,  ilbus  74, 
tradula,  stupa,  gipsa,   resticulus  75) 

reisten  (1,3,  75),  reißt  (74)  flachs  o. 
hanfs  (74,  75).  riste-flasses  (8^),  -flaße 
(13).  rysthe  flaß  (5^).  en  rijste  (23,  78) 
l  vlasse  {sie  23).  ristflaß  (49).  eyn  ryst 
flachsses  (12),  rysch  flasses  (lOj,  ryst= 
flaysche  (19). 

Hi-,  hy-spania  hd.  nd.  hispanien-, 
hispaner-  (76),  hispanniger-  (18)  -lant. 

*Hispanica  (c/.  hibermaneumata)  i. 
vanitas  (76). 

Hi-,  hy-spanus  eyn  hispan-ier  (5^, 
23),  -iger  (5),  -er  (22). 

^Hyspaspices  &c.  v.  Hyperaspistes. 

*Hispedicosus  v.  Pediculosus. 

*Hispenus  {piscis)  hirseit  (125).  Cf. 
hispe-rus  (67  &c.),  -tus  (66  &c.)  piscis; 
u.  V.  ispergus. 

*Hyspex  {i.  ticio)  prant  (74). 


HIU 

Hi-,  hy-spidus  [i.  hirsutus  t  pilo- 
sus;  blesus  1)  hd.  ruc-lio ,  rawh  (9), 
rauch,  ruch,  r. -hcrig  (iio).  nd.  ruwe 
(i32),  rw  (11).  lispcnd  (Ij.  biirst-  t  baar- 
echtig  (126).  scharff  geweclis  (75.  cf. 
hirsutum^.  seh.  der  magerkeit  halb  &c. 
(er,). 

*Hispil  swinghe  (,98). 

*Hyspoiiiones  v.  Hippomanes. 

*Hispus  (aus  hippus)  i.  equus  ( 75, 
76).  bongst  (75). 

*Hissere  v.  Hiscere. 

*Hista,  hysta,  histra  (132)  (aus  isca) 
zunde-r  (ö6  &c.),   -1   (68),   sprockel   (i07, 

132). 

*Histarius  {aus   esearius)    eser  (5'^). 
Uister  fluuius  t  gentile  (Br.).   tunaw 
(8,  9).  steyrer  (9). 

*Hister  zu  lest  (i.  vltimum  7.  von 
uoxepo^). 

Hister  (cf.  sq.)  gauckler  (Ki.). 

*IIistor  (cf.  j)rc.)  eyn  schyinpber  (7). 
Hi-,  hy-storia  ?id.  nd.  eyu  gcscbc-n, 
hd.  -en,  -hen,  -eben  (76),  geschyet  (i32) 
dinck,  hd.  ding,  eyn  ding  dz  gesehen 
ist  (8).  eyn  dinck  also  geschehen  ist  (9). 
als  ez  gescbenben  ist  (ßs).  ejni  geistlich 
ding  daz  geschehen  ist  (17).  ge-schcn 
(5''), -schiebt  (1,  77),  -scbycht  (12),  -schigt 
(10).  dinck  t  schichte  (22j.  ein  gcscribcn 
red  der  getad  as  es  gescach  (93).  hd. 
bistor-ie,  -i. 

*Histori-  r.  Historio-graphus. 

*Historio  v.  Histrio, 
Historio-,  histori-  (1)  -graphus  eyn 
gescbichtscbriber  (5''),  geschickt  schrei= 
ber  (sie  1);  hd.  nd.  historien-  hd.  -sc'bcr, 
-schriber,  -scln-eiber,  -bcschriber,  -be=^ 
Schreiber,  nd.  -bescriuer,  -vestenor  (22). 
de   histoiren  bescrift  (79). 

*Histria  [cf.  hister)  steyerinarck  (9). 
Hist-rio,  -orio  (iioac,  133),  -or,  -er, 
striones  ^jZ.  (qq.  v.)  hd.  farnmanne  (12); 
lud-erer,  -ror,  -rar  (i),  lodderer  (10). 
hd.  nd.  loder  (23),  lodder ;  l.-boeue  (107), 
-boeff  (132).  bfibe  (6).  bueb  (75).  bub 
(21).  bueue  (11).  boue  (22).  boevc, 
nette-,  wijn-b.  (i47).  netbove  t  scumer 
(107).  netzknab  (65  Mrg. ).  neßer  (8). 
scerczer  (sterczer?  9.  cf.  schcrzcr  jocu- 
lator  Fr.),  platz-  (iio,  132),  blatz-  t 
lotter-  (88,  110),  wurst-  (68)  -buob  sim.., 
-boeff  (132).  gauff-  (75),  iauff-  t  iuff-  (65) 
-kint.  tumere  (Sm.  1,  413).  spil-  (Of.), 
spili-  (127),  spei-  (99)  -man.  lecker  (8^). 
ryff-igener,  -yener  (65),  -gan  (10).  ruf= 
fian  (65  Mi'g.).  ein  person  in  einem  spiel 
t  fryhart  (88).  frey-het  (ib.),  -liat  l  -lieit 
(75).  Sprecher  t  bereit  («5). 

*IIistrionatus  horoltz-,  varr.  herolt-, 
herrolt-stat,  t  iuwff-  t  hcroltz-that  &c., 
Mrg.  Ifurtzweil  (65). 

*Histri-  (X  sq.)  v.  Hirei-pilosus. 
Hy-,  hi-,  i-strix  [cf.  ericlus)   egel 
(i32).   ygel  (3,  7,  4.  110).   aichela  (,Sum.). 
eyn  su  egel  (17).    herbist-a?  (los),  -ram 
(127,  Gf.  cf.  ibex.).  dornschwein  (9i). 

*Hytter  totenwurm  (9).  Cf.  intemix. 

Hittire  {canum,  i.  inuestigare  Gl.  m.) 

winseln  t  Schneppern  (Ki.).  hittus  9üjv7] 

XUVOi;   (Gl.   m.). 

Hiu-,  hyu-,  hui-  (75  var.)  -Ica  terra 
zerschlunden  ertrich  (64).  schrun-tcn  t 
-den  (75). 


HOM 

Hiulce  stak-  (Fris.),  stamm-  (Ki.)  -lend. 
gatzend  (Kia.). 

Hyulcus  gekleckt  t  ginnend  (126). 
zerschlunden  (64). 

Ho  int.  wacha  (22*»). 
*Hobe  V.  Hele. 

Hoc  hd.  daz,  das  i,G,  76).  nd.  dat. 
*Hoconie   uuithi    (Gf.  1,  745.  cf.  lau= 
conie). 

Hodie  hd.  nd.  hude.   bud  (21).   hüte 
(22).  hüte  (6).  huit  (76).  huden  (11).  hiden 
(99).  tailung  (74.  cf.  Goth.  wtb.  2,  607). 
*Hodiemitas  butlicheyt  (18). 
Hodiernus    hud-ig    ( öt»,  17 ) ,    -elicb 
(5,  21),  -ehe  (23),  -en  (132),  -e  diß  dages 
(19).  hodeUc  (22).  hd.  hut-ig  (67,  133,  152), 
-tig  (68),   -lieh;   der  hutige    (6);    huitig 
(76),  hewtig,  hewttiger  (1).  hodierna  die 
dalingh  (22h.  cf.  hodie). 
*Holandria  &c.  v.  Hollandria  &c. 
*Holeeus(/aZ/.  monsteron,  salsalle(i22). 
*Holerare     (/.    olera  t  cales  plantare 
5ZC  7g)  kole  planczin  (8).  kolpflantzen(9). 
*Holifacere  &e.  v.  Holofacere  &c. 
Holippa   hohlliipplein,    cisenkuchen 

(Ki.  ). 

Holipparius  hohlhippleinsjung  (Ki.). 

*Hol-,  ho-landria,  t  holsacia  t  hulu= 
tria  (74),  selten  hoUand-ra,  -ia  hd.  nd. 
hollant.  holan-t  (7),  -d  (76). 

*Hol-,  ho-landrinus,  hol-sacius  (74), 
-andrius  (b'^,  74)  hd.  hol-,  ho-  (4.  74) 
-lauder.  hollonder  (5^,  6,  23). 

*Holli  (/.  narcissus)  wassersemden, 
hanncnfuß,  grensing,  swefelprech  (74). 

*Holobara  v.  Olofora. 
Holoearpanivun  quasi  totus  fructus 
(Br.).  olocarpamen,  g.  tis  die  heel  alynge 
vrucht  (147). 

*Holocaust-atum ,  -oma  (9)  geneme 
opfer  (9).  gemeyn  oppir  (8). 

Holocaust  -  um ,  i  -oma  (110  &c. ) 
offi-ande  (99).  hd.  oppir  (8),  opher,  opfer; 
gantz  o.  (91);  o.  das  da  brent  (75);  ein 
gebraut  o.  (G,  75);  eyn  bornig  opper  (17). 
*Holo-,  helo-  {alph.  holo-  134),  holi- 
(8''),  ol-  {alpli.  hol-  79,  ol-  bes.  glossiert 
s.u.) -facere,  -uacare  t  -sere  (i.  redolere, 
fragrare  74),  holfare  (Pap.)  hd.  ri-,  ru- 
(19)  -chin;  ri-,  rie-,  -rei-  (8^,  68),  roi- 
(6),  ruy-  (132)  -chen^  nd.  ruken  (U,  22, 
79),  roken  (23).  richten  (17).  riechel  (sie) 
als  ein  tier  o.  kraut  (74). 

*Holo-,  hol-  (134)  -ifactus  geroche 
(19,  67,  133).  roecli  (132).  gut  geroch  (110). 
roke  (11).  hd.  rie-,  ry-,  rei-  (68)  -chunge. 

Holofernes  pr.  n.  regis  kunig  (76). 
*Holophanta  v.  Alphanus. 
*Holosanthus  v.  Alosanthus. 
*Holo-sere,  -viacare  v.  -facere. 

Holosericum  v.  Olosericum  &c. 

Holtsatia  ( cf.  hollandria )  holsten 
lant  (22''). 

Holtsatus  {cf.  prc.)  holste  (22b). 
*Holus  V.  Olus. 

Ho-  (Gl.  m.),  o-magiales  manne  (9.) 

Ho-,  geio.  o-magiare,  omagi-nare 
(1),  -um  promittere  {6)  hold  werden  t 
geloben  (76).  hd.  nd.  huldeu.  holden  (3). 
bilden  (18). 

Ho-,  o-magium  hd.  nd.  huld-e,  -unge, 
-iuge,  t  -cghen  (22).  hd.  huld,  holde, 
holt  ;7),  bilden  (18);  hold-,  holl-  (21), 
hoyld-unge.  hd.  nd.  mau-schafft,  -schaff, 


HON 


279 


-sebfat  (sie  15 1),  -scafp  (79),  -scop,  -leen 
t  -guet  (20),  -leenghoet  (81).  man-schafft, 
-hafft  (75b)  der  hi-  (75e),  bi-Idigung  (75), 
gelibnuß  (76).  hom-agium  t  -igium  l 
-inium  manschafft  (76). 

*Homanieus  menschlich  (9). 
*Homasuin  'v.  Omasum. 
Homelia  f.  Omelia. 

Homicida  hd.  nd.  dot-,  doyt-  (5, 
133),  doet-  (132)  -Sieger,  -sleyger  (21). 
tot-  (5b),  toit-  (7)  -slager.  dot  scblaher 
(68).  dott-  (67),  todt-  (110,  134)  -Schlager. 
hd.  totschleger  o.  morder.  murder  (19). 
moerder  (11).  mordener  (i32).  man- 
schleger (6),  -siechtig  (9,  4),  -schlechtiger 
(65,  75).  mortschacher  (V.  a.  1455  Sm.). 
*Homicida  herba  {i.  capenus,  san= 
guinarius,  ramus  q.  v.)  hartriegeln  (75). 

Homicidium  man-slaht  (Anz.  8,  101), 
-slagt  (99),  -sclilacht(75,  Sm.  noch  a.  1760), 
-slachtunghe  (19),  -slachtinge  (11),  -slech= 
tikeit  (9).  hd.  nd.  dot-,  doet-  (132),  hd. 
tot-,  tod-  (76),  doyt-  hd.  -slag,  -schlag, 
wrf. -slach.  todtslack  (3).  dott  schlage  (67). 
mortscliäch  (V.  a.  1450  .Sm.). 

*Homi-culus,  -dus  v.  Homuneulus. 

*HomigiuiQ  v.  Homagiuia. 

*Homilio  ( /.  gnaniis ,  X  pumilio) 
ain  zwerg  (76). 

*Honiilus  V.  Homuneulus. 

*Homin-eum,  -ium  (147,  Br.)  (i.  do= 
mineum  4,  hominis  seruicium  76,  Br.) 
herschaft  (4).  mynschen  d^'enst  (147). 

Hom-inium  v.  -inevim,  -agium. 

*Hominor  aris  menschlich  [sie  9). 

Homo  n.  microcosmus  l  antropus 

5b)  hd.  nd.  mensche,  hd.  mensch,  mentsche 

(133),  meutsch  (7).  nd   myusche  (11,  23). 

man  (8^).  pl.  leut  (75). 

*Homoblata  v.  Homoplata. 
*Homocenus  i-.  Homotenus. 

Ho-,  o-  (9)  -mogenia  glicher  nature 
(9  Anh.,  15,  63).  naturlich  dinck  (9).  omo= 
genium  ding  das  da  einer  uatur  ist  in 
synen  teylen  (7.i). 

Homonymum  v.  Ononimum. 

Homo-,  hono-  (9j  -plata,  t  -blata 
(75),  -planta  (122),  homo-  (4,  74),  honi- 
(8)  -placa  (/.  spatula  74,  75)  achselbein 
(75).  ein  schulder  (3,  8).  sch.-beyn  (4), 
-pain  (74).  schuldiger  {sie  9).  gall.  l'os 
de  l'espaule  (122). 

Homophagia  v.  Omofagia. 

*Homo-tenus,  -cenus  (76),  -tinus, 
-tonus  (132)  hd.  mensch-,  mentsch-  (7), 
mens-  (i33)  -lieh,  -liehe,  nd.  mynsch-, 
mins-lic. 

Homousios  v.  Homusio. 
Hom-uneulus,  t  -iculus  l  -ulus  (7b\ 
-uncio,  -oneio,  -ullus  (93),  -ilus  (8), 
-idus  (8  &.C.),  -ilio  ig.  v.)  hd.  eyn  kleyn, 
chlain  (1)  mensch,  wenig  m.  (-idus  8). 
en  clene  mansche  (22,  23).  mensch-lein 
(9),  -bn  (75b,  110),  -li  (93),  -el  (75).  dein 
menschlin  (68). 

*Homusio  {aus  homousios)  eyns 
Wesens  (8,  9). 

*Hon-a,  -o  (19)  (auis)  sneppe  (19). 
sneeppe  (11). 

*Honarium  v.  Honorinvim. 

*Honeorium  v.  Honerarium. 

*Honerare  v.  Onerare. 


280 


IIOR 


*Honora-,  honora-  (</.  v.),  honeo- 
(07,  7ii >  {ciu.1  onera-)  -rium  (i.  magna 
ttaiiis)  {iroli  (S),  gros  (0)  tn-liilL 

Ilonostare  imcii  (V.h. 

Honostns  [i.  reuerencia  1)  er  (1). 
h(l.  (M-wirili-,  orsüini-  (I34),  iMSam-  (67V 
(M'bor-i  110,  i:\-2),  obi-r- (68),  zfichtig- (i5i ), 
zneliti-ki'it.  -hcit  (i:»2).  hiibsrh-  (17),  liubs- 
(21)  -lu'vt.  liohi-  (f)),  )i(l.  liuuc-sclu'it. 

Honestus  yi.  honorabilis  1)  /id.  vr- 
sain,  -ber,  -leich  (1).  hubsdu'  (17).  liubsch 
(41  Imbs  (21).  hobisch  (5).  houesch  (23). 
züchtig  (66,   133). 

*Honiplaca  r.  Homoplata. 

*Hono  c.  Hona. 

*Honoforuin  i:  Enoforum. 

*Honoplata  c.  Homoplata. 

Honor  /ul.  nd.  oro.  ad.  cor.  orc  cr= 
bietmig  (C.".). 

Honorabilis  hd.  or-lich,  -bor,  -wür= 
dig  (0),  -wirdig  (75).  irber  (17).  ernrich 
(12).  H^/.  iT-liok.  -bar;  liersam  (22^). 

Honorabilitas  hd.  eibcr-,  ersam- 
(18),  erwirdig- (7.5)  -keit.  eersmnheit  (11). 

Honora-biliter ,  -nter  irbirk-  (17), 
erwirdig-  (7.'>)  -lieh. 

Honorandus  [i.  reuerendua  1)  hd. 
nd.  eren-,  er-  (is:)),  oer-  (i32),  erevnd- 
(21)  -wert,  -werd  (67).  zu  erende  (6). 
er-bcr,  -berlich.    -wirdig  (4),    -borg   (1). 

Honoranter  v.  Honorabiliter. 

Honorare  hd.  nd.  eren.  irn  (17). 
w'digeii  [[^}.  orwirdigen  (75). 

Honorarium  i.  premium  aduocati  t 
magna  nauii  (Vocc.  e.^  quo,  Gemmae;  cf. 
honerarium).  laut  solt  (8).  deine-  i 
daine-win  (of.  cf.  honorinum). 

Honorificare  hd.  nd.  orsam,  irsam 
(17),  orsamon  (18),  orwürdig  (6),  erwur- 
dig  (iio),  eerwirdig  (68),  erwerdicli 
(i32)  machen,  maken. 

Honorificentia  {i.  honorabilitas  q. 
V.)  hd.  orbor-  (  8),  e\vir-  (  9  ),  erworde- 
(133),  erwirdi-koyt.  crbaricheyt  (23). 

Honor-ificus,  -osus,  -us,  -abilis  (q. 
V.)  hd.  er-bor,  -borlich  (18),  -berklich 
(21),  -wirdig,  -werdig  (i33).  erbarich 
(23).  eer-sem  (11),  -werdich  (i32).  irber= 
liehe  (17). 

*Honori-num,  -um  (75)  fursten  win 
(8).  wursten  wein  {sie  9).  schanckung  t 
ertrun-g,  var.  -ck  (75).  honarium  i. 
vinum  quod  principihus  prep07iit.ur  (76). 

Honorosus  &e.  v.  Honorifieus. 

Honus  c.  der.  v.  Onus. 

Hora  hd.  stunde,  czeyt  (9).  ure  (99). 
*Hora  {i.  fimbria,  X  ora)  hd.  säum, 
seum  (21).  zoem   (i32).   zom   (23).   swam 
(22.  (f.  horator). 

*Hora-logium,  -legium  v.  Horolo= 
gium. 

Horama  v.  Orama. 
*Horasium  (cf.  sq.)  'cleder  zoom(ll). 
*Horator  kleyder  säum  (19).  swamm 
(sie  6.  cf.  hora). 

Hora-  (23,  Gl.  m.),  ora-  {alph.  hora- 
79),  horo-  (8'J)  -torium  bedehus. 
Hordeum  v.  Ordeum. 
*Hor-ena,  -ona,  harena  (147)  (jpiscis 
cf.  hör-,  fo-,  o-rena)  vorch  (74).  fore 
(17).  for  (1,  4).  forne  (5).  vorne  (23,  i32). 
voorne  (107).  varne  (22).  furne  (68).  furn 


TTOR 

(no).  hd.  vorbei,  vor- (67),  wor-  (G)-hehi. 
torgeln  (7).  foroln(21).  voeren,  truytten 

(147). 

*Horex  (</.  orix,  fasianus)  feusa  in 

(sie  19).  reysacn  (11). 

*Horingigant68  v.  Horripilatio. 
*Horinis  v.  Horridus. 
^Horipilatio  v.  Horripilatio. 

Hori-,  horiu-spex  v.  Aruspex.  Ho- 
roscopus. 

Horizon,  ho-,  o-rison  der  halb= 
hyniel  (,6i). 

Horminum  v.  Orminum.  Gallitri= 
chtim. 

*Hornix  v.  Ornix. 

Horno-,  orno-  (i4i),  orna-(7)-tinus, 
-thinus  (»)),  horn-us  l  -atonus  (76) 
beur  (76).  hurig  (7).  hurrig  (G).  langer; 
orno  liuiro  (i4ij.  horno-,  orno-  7) 
-tinum  vinum  {cf.  v.  hornum)  hurig 
(7),  hurrig  (G)  win.  ornaciura  i.  vinum 
vnius  anni  (76). 

*Horodi-ns,  -us  v.  Erodius. 
Horologium,  gew.  hora-logium  t 
-legium,  oraguru  (ö'')  zeit-  (67, 74),  zijt- 
(IG,  64),  fewr-  174),  vre-  (5),  uwer-  (19), 
über-  (18),  ver-^  (11),  hör-  (221^)  -glock, 
-glockon  (221^),  -cloek  (^11).  orlcvg  (93). 
orlei  (Gf).  vrley  (G^.  stund-uwer  ,  var. 
-urvor  (><  urvar  ripa) ,  i  -zeige  (70), 
-glaß  (110).  hd.  czoiger,  seyger.  zeygher 
(23).  soygghor  (22'').  seger  (22).  seyer  (öl»), 
vrwerck  (110,  132). 

*Horona  v.  Ho-,  fo-rena. 

*Horor  v.  Horror. 

Horoscopium  czoubernisse  mit  den 
stunden  vud  mit  den  czeichen  oder 
gradus  (9). 

Horo-,  horu-(65,  68),  horru- (^65far.) 
-scopus,  f  -spicus  l  hör-,  hori-uspex 
(147),  i  horu-sculus  f  -spieius  (^no&c.) 
{cf.  aruspexj  vren-  (noj,  clock-  (i32) 
-stoller.  vrtnurker  der  .stunde  i  vff  die 
st.  (65).  wijsago  durch  angefangen  zijt 
vnd  wijle  eins  geschaffts  (75). 

*Horotorium  v.  Horatorium. 

■■'Horrectat  prolt    (4o).   orectare   (^Gi. 
m.),  iorritare  (i4i)  arietum  vox. 

*Horrena  (piscis,  cf.  horena)  henneke 
(23). 

*Horrena   (cf.  horridus)    eyslich   0. 
schoucz   (9).  eysliclKU  (8). 

Horrendum  zu  sehnen  (8),  schewen 
(9). 

Horrendus  grysseliche  t  gruwelich 
(19).  grijstolich  (11). 

Horrere  hd.  nd.  gruwon,  schuweu. 
gruwel-eu  (22ab),  .n  ((j).  hd.  grueu  (12, 
110),  grwen  (21),  gruben,  grawen,  schwen, 
schuen  (21),  schuewen  (9),  schuhen  (5), 
scbauwen  (18),  abe  schwen  (ö'');  schewen 
(4),  schrecken;  bor-,  er-,  vor- (i32) -sehr.; 
forchton  (19).  vrucliten  (11).  nd.  nd. 
eysoii. 

Horr-eum,  -ium,  orrevun  (104)  (i. 
scurium  127)  hd  nrf.  schune,  schuere.  hd. 
sciura  (127),  scbuer,  schuern(21),  sehuwer, 
schew-ern  (66),  -rn  (70,  i5i),  scheur  (67, 
134),  scheyer  (64*=).  schüre  (b^^,  110,  132). 
schür  (G)  schir  (76). schune(i25).  schevne 
(4).  schusel  (7).  kornseliütte  (i26).  stad-el 
(64'',  76,  111),  -il  (i04).j:>Z.  mittocha  (127). 

Horribilis  {i.  horridus)  hd.  grüß-, 
gruse-  (7),  grüße-  (68),  grus-  (i33),  graws- 


TTOR 

(66),  graus-  (X52),  graiis-  (i5i),  greuß- 
(70,  134),  greuse-  («7),  grese-  (13,  23), 
gruwe-  (G,  132),  gru-  (76,  110),  grew-  (1), 
scliencz- (i)),  hd.  berschrcck-lich,  -lic  (23). 
*Horr-ibilitas,  l  -iditas  i  -or  (147) 
hd.  herachreckliehkcit.  gruwe-  (i32), 
gru-  (110)  -licheit.  verschrickung,  gruwel, 
gniyseling  &c.  (i47). 

Horrid-ulus,  olus  (76)   schutzlicher 

(9  Anh.). 

Horri-dus,  i  -nis  (69  &c.  X  herinis 
-=  eriiuiys?),  horinis  (66  &c.),  horrena 
(q.  V.)  [i.  terribilis  66  &c,.)  vorchtig  (9). 
furchtig  (8).  eyslich  (8,  9).  essenlec  (99). 
orschreckuiig  (.sie  18).  grawsam  (4). 

Horrificare  vorueren  (i32).  er- 
schrocken (64),  -sclirickon,  -veren  (147). 

Horrifieus  vorcht-machter  (9j,  mech= 
ter  (8).  scheuhlich  (Fris.). 

■"Horrigometra  v.  Ortygometra. 
Horri-,  obri-  (q.  v.)  -pilare  hare  zu 
berge  (12  &c.).  h.  zu   b.   stigen  (10).  dz 
h.  zu  b.  gen  (17  sim.).  gruen  (8). 

Horri-,  hori-  ( 76 ),  obri-  (q.  i7.)-pilatio, 
-plicaeio  (8,  17),  horor  pilorum  t  hor= 
ingigantes  (76)  czustrewet  har  t  aus= 
valhuige  (9).  gruw-  (17),  gru-  (8)  -unge. 
hautscliawrung  (111).  v'veringe  (11). 
oripilatio  i.  nuditas  (129). 

*Horrium  v.  Horreum. 
Horror,ÄäM/t</ horor  (c/.horribilitas) 
/id.  schu-,  graw-,  gruw-  (69),  gruwel-  (i32, 
133),  grauwol-  (152),  schuw-  (23),  eys-  (99, 
132)  -unge,  -inge.  hd.  er-,  her-schreckunge. 
schreck  (67,  110).  forcht  (110).  föchte 
(10  &c.).  veruernisso  (99).  grüß-  (17,  68), 
eys-  (8),  scheys-  (9)  -licheit.  grissel  (49. 
wetterau.). 

*Horrorosus  schäwzig   (1.  cf.  Sm.  3, 
339). 

*Horruscopus  v.  Horoscopus. 
Horta-men,  -tio,  -tus,  -mentum  hd. 
wrf.  man  unge,  -inge.  hd.  ver-,  er-manimge. 
ver-maninghe  (132),  -monunge  (17).  zu= 
reyßunge  (5).  grüwung  (7.  X  horrere?). 
hd.  fleh-,  bitt-  (110)  -ung.  biddinghe  (i32). 
droyst  (19).  troest  (U).  troest-  t  stok- 
inge  (108). 

Hortari  hd.  nd.  raden,  manen,  vor- 
m.  (17,  4).  hd.  bitten,  biteu  (134),  bieten 
(68).  biddeu  (3i2,  133).  hd.  tro-,  tro-  (67, 
134,  152),  dre-  (^152),  aroy-  (19),  nd.  troe- 
(11)  -stell,  werdin  getroist  (19).  warden 
getroest  (11).  raten  ?  zwingen  (G).  raiten 
t  anhören  (7).  hd.  an-,  er-  (49)  -herten. 
an-  hordeu  (13,  14,  23),  -bortigen  (18), 
-reyßin   (.5),   -reisßen   t  hutzsclien  (125. 

cf.    Sm.   2,   259). 

Hortator  hd.  maner.  v'-  (17),  zu-  (5) 
-m.  nd.  mauere  (23).  hd.  fleher.  bitter 
(110).  bidder  (132).  anlierter  (18).  to 
herder  (23). 

*Hortatorium  v.  Perlatorium. 
Hortensis  (arbor)   eine  rüsten  (125). 

*Hortigometra  &c.  v.  Ortigometra. 

*Hortographia  v.  Orthographia. 

*Hortologus  V.  Artoganus. 

*Hortulana  melda  (i3i).  gilbling  [auis 

140). 

Hort-ulanus,  -us  v.  Ort-. 
Horu-la  t  -ncula  ein  klenstundichen 

(125). 

Horus  {%.  qui  prtmus  horas  muemt 


HOS 

Br.),  appollo  vrmeister  der   die   or   er= 
fundcu  hat  {"ii). 

*Horus  -  culus ,  -cupus,  -picius  v. 
Horoscopus. 

*Horuspex  &c.  v.  Aruspex.  Horo- 
scopus. 

Hosa  liouse  (19).  hoza  en  haze  (^11). 
osa  (i.  ocrea)  lederhoß  (68). 
*Hoscuamus  v.  Jusquiamus. 
Hospes  hd.  wirt.   wert  (^13,  23,  i32). 
hd.  nd.  gast,  g.-helter  (65),   -geber  (75). 
h.  actiuus  wirt,  passiuus  gast  (75). 

Hospita  hd.  wirtiu,  wirtheu  (5*^), 
wurtin  (6).  wert-  (22),  werd-  (23)  -inne. 

Hospitalarii  spittel  herren  t  des 
heyiigen  geysts  (65).  spittaler  (Ki.). 

Hospital-e,  -is  gasthuyß  (i32).  hospit- 
ael  (23),  -al  (18).  hd.  nd.  spit-tal,  hd. 
-tale  (7),  -ale  (i33),  -al,  -eln(i52).  spietal 
(5).  spet-alc  (17),  -al  (5^,  21). 

Hospitalitas  herberunghe  (19).  b&: 
herber-gung,  var.  -uug  der  armen  t  her= 
bergkeit  &c.  (65).  gastum,  var.  gustung, 
0.  castunge  (75). 

Hospitare,  -ri  hd.  nd.  herbergen. 
be-h.  (21).  herburgen  (7).  hirbergen(17). 

Hospitarius  liarbargier  (11). 

Hospitiolum  ein  dein  herberg  (iio). 

HospitiumÄff.nrf.lierberge.hirberige 
(17).  her  bürge  (7).  herbrige  (i). 
*Hostar  v.  Bostar. 
*Hostarium  v.  Hostorium. 
*Hosterium  {i.  modius)  ain  meß  (76). 
'^      Cf.  haste-,  hosto-rium. 

Hostia  opffer  (9,  12).  hd.  opper.  offer 
(11).  offrande  (99).  eyn  vbir  wuntlich 
oppher  (17).  hostie  (5^).  oblatt  (76). 

*Hostia  {aus  ostia)  stat  (8,  9).  i. 
ciuitas  hostiensis  (66  &c.,  iio  &c.). 

Hostia  pacifica  opffer  des  frides  (75). 
*Hostialitas  v.  Hostilitas. 
*Hostialiter  v.  Ostiatim. 

Hosti-are,  -lare  (76,  Br.),  -re  {q.  v.) 
oppferen  (Öi.  opphirn  (8).  oppern  (18*^). 

*Hostiaritas  turluitor-ey,  -ampt  (74). 

*Hostiariuiii  v.  Hostorium. 
Hostia-rius,  -tim  &c.  v.  Ost-. 

*Hostieap-a  (74,  75,  76,  129),  -ax  (Ki.), 
-US  (66  &c.,  110  &c.)  vient-halter  i  -faher 
(75).  veyude-f.  (74). 

*Hosti-capa,  -scida,  -scinda  vyant- 
venger,  -sleger  (i47). 

*Hostiei-ndo  (75),  -da  (74,  75)  vient= 
sclilaher  (75).  veyudetodter  (74). 

Hostieus  veyntlicher  (9).  vient  (7.0). 
*Hostigometra  &e.   v.  Ortigometra. 

Hostilare  i.  vstulare  (Gl.  m. ,  Br.), 
immolare  ( 7 6,  Br. ),  incendere (Br.) ;  hostitar 
{sie)  i.  victimare  t  plagare  (76). 

Hostilis  (^.  hostieus)  viant-  (132), 
vint-  (68,  110)  -lieh. 

Hosti-,  hostia-litas  vigent-  (6,  22), 
vyent-  (19,  133),  vien-  (uo^),  viant-  (23, 
132),  hd.  fint-,  find-  (iio»),  feynt-,  feunt- 
(67),  veind-  (i34)  -seliafft,  -scap,  -schop. 

Hosti-,  hesti-  (4,  75,  76)  -mentum 
(i.  hostorium  4,  hesterium  75 ,  eque- 
t  sequa-  t  libra-mentum  in  luso  char- 
tarum  125)  glyech-  (19),  ghelike-  (11) 
-nisse.  streichholtz  (4,  75).  ein  pasß  t 
rhom  (125). 

*Hostiolum  V.  Ostiolum. 

DiEFENBACH     (j  L  OSS  A  Rl  CM  . 


HÜM 

Hostire  glyechen  (19).  gheliken  (11). 
hd.  glich,  scheid  (18^)  machen,  striden 
(81.  cf.  hostorium).  oppern  (17). 

Hostis   vigeut   (6,   22»^).    viant   (5^, 
11,  23,  132).  hd.  f'yeut,  fint,  veynt,  feynd 
(67),  veind  (134). 
*Hosti-scida,  -scinda  v.  -capa. 
*Hostitar  v.  Hostilare. 
Hostium  V.  Ostium. 
Hosto-,  hosta-  (49,  64),  hostia-  (134), 
hasto-  (147),   osto-  (11,  19j   -rium   hd. 
strich-holcze,    -holz,    -oltz   (76),    -schit 
(17),   -stock  (132);   stryecholcze   (19); 
streich-e   (116),   -holtz.   strijck-er   (147), 
-stock  (116).  strekel   (11,   116,  132,  147). 
stret  (81).  stritlioltz  ^12).  stuuod   (Gf.  6, 
692).  swirbil  (117.  cf.  Gf.  G,  897).  ein  rigel 
an  einer  thure  (110).    eyn    gryndel   van 
der  doere  i,i32). 
*Hostria  v.  Oniea. 
*Houisare  houwen  (9). 
*Hoza  V.  Hosa. 
Huba  («.  mansus)  huob  (75). 
*Hubris  {auis)  iu-  t  iuy-per  (kü.). 
Huc  hd.  nd.  her.  here  (22^).  har  (6). 
herwert  (19,  132).  herewort  t  hir  (22^). 
harwart  (11).    hie  here  (17).    hy-  (i25), 
zu-  (75)  -her. 

Hucusque  hd.  biß-,  bis-  (18),    waiz- 
(5.  cf.  hactenus),  biß  hy-  (3),  bys  hie- 
(4),  vntz  biß    (75),    wente-  (23),    -her. 
bicz  har  (6).  liijrtzo  (132). 
*Hugo  (piscis) )  liiiech  (70). 
Hui  int.  botz  (Heu.). 
Huic  deme  (23).  dem  (75). 
*Huilca  V.  Hiulca. 
Huius-,  huiusce-modi  solicher-  (6, 
76),  solcher-  (iSSj,  sulcher-  (21),alzolicher- 
[b^},  alsülicher-  (7,  iioj  -ley.  solcher  lay 
(1;.    als   solicherley  ding  (17).   solicher 
(6),  s.-ley  (69,  152),  soUicherley  (67),  sol= 
cher-ley  (66,  i5i),  -lay  (134),  sulcherley 
(70),  al-s.  (132),  alsolicherley  (i33)  wyse, 
weise,  weiß,  alsulker  (22),  alzellier  (2o) 
leye. 

*Hul-,  ul-citum,  -cia,  hulti-a,  -cum 
(74)  [aus  helciumx halst?  cf.  Gth. wtb. 
2,  515)  hulft  (74,  104,  127,  130,  Gf.).  satii-h. 
(117,  120).  hülst  (117,  120).  hulf  (Gf.). 
*Hulsida  ags.  (?)  camedris  [di^). 
*Hulutria  v.  Hollandria. 
*Huma  [st.  humus)  molta  (Gf.). 
Huma-nare,  -nari,  -re  1 7)hd.  mensch, 
menschs  (21),   mentsche  (133),    menthß 
(7),  nd.  mynsche  werden,  menscheyt  w. 
(18).  an  sich  nemen  (9). 
*Hunianatim  v.  Humaniter. 
Hvxmanatus  zu  meusclien  w'dcn  (9). 
Humanitas  men-iki  (i4i),  -sheit  (12). 
Human-iter,  -itus,  -e,  -atim,  huma=: 
tim   ( 74 )    u^ensche-  ( 11  ) ,    hd.   mensch-, 
mentsch-    (7),   raensc-    (18),   mansch-  i 
zier-  (74)  -lieh,  -leich  ( 1 ).   minslic  (22). 
menseiiche  (21). 

Humanus  mensche  (22).  m.-  (5*^,  11), 
hd.  mensch-,  mentsch-  (19),  meutß-  (7), 
mens-  (9),  gut-  (125)  -lieh,  -liclie  (19). 
mynsclilic  (23). 

*Humare  v.  Humanare. 
Humare  hd.  begraben,  nd.  begrauen. 
*Humatim  v.  Humaniter. 
Humatvis  begrab-ter  (74),  -en  (8,  9, 
17). 
*Humatus  von  erden  (8.  X  humus). 
*Humblonis  {herba)  ags.  hegehymelc 

(94). 


HUM 


281 


Humectare  {i.  hum-ere,  -idare)  hd. 
nd.  vucht,  hd.  feucht  machen,  maken. 
wictigen  (13). 

*Humectatim  fucht-ig  (19),  -lieh  (17). 
vochtliken  (11). 

Humectatus  {i.  moUis  22^)  fuchte 
(8),  feuchte  (9)  gemacht,  feucht  (110). 
smydig  t  smode  (22^). 

*Hume-ctum,  -rium  (74),    -lium  (6, 
23)  (c/.hirmitum)  quecksilber  (6, 19,  74). 
quic-siluer  (11),  -zuUier  (23). 
Humectus  vochtich  (11). 

*Humelium  v.  Humectum. 

*Humelus  v.  Humerus. 

*Humenulus  v.  Humerulus. 
Humerale  hd.  nd.  humeral,  vnd  is 
de  dok  den  de  prester  vt  dat  honet 
lecht  wen  he  misse  holt  (22^).  vmeral 
(21).  vmbra-le  (17,  133,  152),  -1  (66,  151). 
humeler  t  weiche  (6).  umbeler  (ob.).  der 
priester  geller  (64). 

*Humerale  v.  Humerulus. 
Hu-,  he-  (79)  -mere  {cf.  hamare, 
humectare)  hd.  naß,  nas  (6),  feucht 
(134),  nd.  nat  werden,  hd.  netzen,  netten 
(79)-  flieht  maelien  (10).  hd.  fii-,  nd.  vo- 
chtigen. 

Humerulus  v.  Humerulus. 

*Humerium  v.  Humectum. 

Hume-rulus,  -ruli  pl.,  -rula  (11,  19), 
-nulus  (76),  -rillus  (Br. ),  t  -Tale  (Gf.) 
achse  t  lonze  (9).  eyn  Ionen  nayl  (4). 
runge  t  schemel  (19).  ronge  (11).  pl. 
Ionen  (9).  kipfa  (121  sim.).  ehip-ti  (i04), 
-pha  (117,  Gf.).  -pen  {pl.  Sum.).  ehisphun 
(127).  hymerula  runghe  (19).  runge  (11). 

Hume-rus,  -lus  ( 1 )  schul-  hd.  -ter, 
-der,  nd.  -dere.  schol-der  (S'',  11) ,  -lern 
(17).  hd.  achsel,  assel  (13),  aßeln  (17), 
asehel  (8).  asle  (22^).  achelß  (49).  hiifft 
(76).  pl.  armi  (100). 

Humescere  vucht  (132),  feucht  (110) 
werden. 

*Humetum  v.  Humuletum. 
*Humi  V.  Hunni. 

Humidare  hd.  vucht,  fvecht  (18>J), 
naß  machen;  fewchten  (1),  feichten  (75), 
fittigen  (49),  netzen,  netten  (23).  naß 
werden  (76). 

Humiditas  hd.  fach-,  feudi-  (4),  wi- 
(13)  -tickeit.  vochticheit  (11).  naßheit  (8>>). 

Humidum  fuchtnüsß  (63). 
*H.  nutri-,  aug-  (74)  -mentale  spei= 
sende  feucht-igkeit  (74),  -nusse  (9  Anh.). 
ein  spysende  fuchtigkeit  (15). 

*H.  radicale  angeboren  fuchtikeit 
(10  sim.),  fuchte  (12),  feuchtnusse  (9 
Anh.).  gewurtzelt  fuchtigkeit  (65).  vbende 
feuchtnisse  t  äuge  worczil  (9  Anh.). 

Hu-,  V-  (23)  -midus  hd.  nd.  fuchtig. 
hd.  naß,  fuchte,  feucht,  wocht  (13).  nat 
(23). 
*Humiletum  v.  Humuletum. 
*Humiliamanus  ags.  duerh  (136".  cf. 
nanus  et  pumilio  duerg  136=*). 

Humiliare,  -ri  hd.  demud- ,  d'mud- 
(17),  demid-  (21),  demut-,  demut-  (6), 
demyett-,  oytniüd-  (19),  oytmod-  (132), 
eynfeld-  (9,  17 j  -igen,  demuttegen  (5^). 
7id.  otinoclighen.  odmodickeit  {sie  5"^). 
ein  feldig  machen  (4).  schmucken,  schmu 
gen  vnd  drucken  (75). 

*Humilire  est  proprie  pircorum   {st. 
porcorum?  76). 

36 


282 


lAC 


Humilitas  [i.  miticia  f  exinammi 
tas  Tt;^  //(/.  t-ynffldi-    (,17),    dyimiti-   (i), 
doinutig-,  tfinietig-  (76)  -kcit.    oytniodU 
chcit  (IS2). 

Huiniliter  toiniotiknch  { 76 ).  oit- 
moedlick  (1471. 

Humilis  /id.  de  -  nuidig ,  -mutig, 
-mutig  (,»)),  -miotig,  -mydich  (13),  -mottig 
(*21).  de-,  oit-mocdioh  (t  i7).  oytmudick 
(19),  -modich  1,132).  otmodi-g  (f)''),  -rh 
(23).  oe-modich  (II),  -mudig  (77).  omu= 
deg  (99).  oyiiucldig  (17). 
*Huinol-  V.  Humul-. 

Humor  hd.  fuclitt'-,  fuliti-  (6),  feuchti- 
koit.  viicht  (132).  vuelit- (23),  vooht-(ll) 
-icheit.  fochtniß  (7).  ucrscheit  (99).  netze 

*H.luxurie  fliessende  füchtigkeit(65). 

*H.  naturalis //r?.  naturlich  fuclitekeit, 
feuchtiiissc  (0  Anh.).  natucrlich  vuchtich 
(132).  natirlichc  fcichtokeit  (76).  nat'lic 
vuchticlieit  (23). 

H.  radicalis,  humo-r.  (76)  worczel- 
(18),  hd.  gowortzelte,  gcwurtz-t  (i34), 
-elt,  nd.  anghtnvortclte  vucliticheit  sim., 
hd.  feuchtigkeit,  feieht-e  (76),  -ikeit(i34). 


lAC 

eyn  gowurtit   fuchrikoyt   t  eyn  geborn 
fuchtiiiß  (7). 

Humo-rosus,   -sus   vol   vuchticiif'it 
(132).  feuchtigkeit  (iio). 
*Humula  v.  Snula. 
*Huniulare  (aus  humare  X  tuinu= 
lare)  begraben  (74). 

Humularium  houigarti  (104.  c/.  sq.). 
humuliarium   hopf-gart   (i4i),    -carto 

(131''). 

*Humvda-rius,  -tor  eyn  hoppli- 1  hopf- 
(9),  hoff-  (8),  hopp-  (17)  -ener.  lioffmau 
(8.  c/.  prc). 

*Humu-,  hvuno-,  humi-  (1)  -letum, 
humolentum,  humetum  (76,  77)hopfeu- 
(7,  ;i,  76),  hoppeu-  il7,  23),  hoph-  d), 
hoff-  (18,  77),  hd.  iiopj)-  hd.  -gart,  -gar= 
ten  1,1,  9),  nd.  -garde.  hopffen- (9),  hoff- 
(8)  -Wasser;  hoff  wasch  (8),  beide  Glos- 
sen missv.  aw.'f  -waclis  cf.  humuletum 
est  locus  vbi  humulus  crescit  (Vocc.  ex 

quo,    Geminae). 

*Humuliariuni  v.  Humularium. 
Humu-,  humo-lus  hd.  nd.  hoppe. 
hd.  liop-fo  (Gf.),  -phe,  -fe,  -ff,  -phen  (1), 
-peil,  lioph  (7).  hoppen-  (i32),  nop-(i42) 
-cruyt.  huppe  (8^).  happen  (16).  aopf  {i. 
derba  valens  ad  ceruisiam  sie  76). 


lAC 

♦Humulus  V.  Dama. 

Humus  hd.  nd.  erde;  vueiit,  hd. 
feucht  erde  sim.  fuchte  (18). 

Hunc  diseii  (tJ). 

Hunni,  huni  (13,  74),  humi  (12) 
siint  vngari  &c.,  venerunt  a  gottis  (10). 
iiewnen   (74). 

*Hupa  {i.  lupulus  Gl.  m.;  talis  potus) 
hopffentranck  (110).   hoppedranck  (147). 

hopp   (132). 

Hu-,  hup-  f.  V-pupa. 

*Huri  interj.  fesünantis  et  est  quod 
auritja  loquitur  (74,  7k)  euuis  quumpelUt 
rurrum  cum  theutunici  aicunt  hur  dur 
fursich  (76).  hör  (74). 

*Huruca  v.  Curruca. 

*Hus  i  qd.  terra  t  est  lingua  hohemo- 
rum  {sie  66  &c.).  husista  huss,  ketter  ( 147). 
Huso  ijnscis  i.  vpe-cvis,  -tus,  lopetus 
14  7,  ipocus  &c.)  huso  (Gf.).  hd.  nd.  huse. 
huße  (17).  huß  (7,  68,  76).  hueße  (77). 
hause  (3).  houße  (132).  hausen  (4).  haußen 
(1).  haws  (2).  huyse  (147). 

Huxaria  (ciu.)  Höxter  (Ki.).  huxä-- 
tum  (V)  eyn  stat  vp  der  weser  vnd  liclit 
tusschen  Westfalen  vnd  sassen  (22^). 


I.  J.  Y. 


*Iabex  V.  Ibex. 

lacea  hd.  flock-  (143),  flocken-kraut, 
-blume.  papier-bl.  (Fr.),  j.  nigra  swart- 
wort  (24),  -ho  (85).  swar  comel  (47). 
bruchsanickel  ( 143  ).  iacia  alba  v. 
oetmastinim. 

lacere  hd.  werffen.  nd.  werpen,  wai*- 
peu  (11). 

lacere  hd.  nd.  ligen.  liggen  (11,  132). 
Iren  (22).  legen  (5,  75).  iaces  tu  leist 
dfu  (75). 

*Iacia  V.   lacea. 

*Iaeiaculum  ?;.  G-entaculum. 
la-,  hya-cinthinus,  iacinct-us  (75), 
-inus  duncker  i  d.-graw  (98).  himelblaw 
(75,  81).  plau  (Gf.)  color  iacinct.  hemel- 
i  blaw  uar  (22).  iacine  .sunt  pelles  ia= 
cinctine  (76).  pellis  hyacinthina  keimac 
(i3i).  cheimata  t  gruone  huta  acc.pl.:, 
eh.  t  losees  huti  {cf.  aluta)  iantino  (Gf. 
6, 399.  cf.  chomatlantinum.si.iantinum? 
docf"  in  Sum.  ili  de  agricuUura) ;  loskinen 
iantinis  losciuin  iacyntinas  (Gf.  2,  282); 
iantinum  cheimat  (104). 

*Ia-,  hya-  (9i)  -cintus,  selten  ia-,  hya- 
cinthus,  iachintus  (Gf.)  {flos,  qd.  puer, 
color,    gemma ;    cf.    balaustium)    smer  I 
blum  t  edel  gesteyn   (8,  9j,   t  mensche  | 
(9).  mer-  (17),  plau-  (75»)  -blumeii.  plow^  ] 
blumel  (75b).  rittersporn  (75,  125).  blyan-t 
(9,  17),  -d,  edel  seydengewand  [i.  bissus 
74).  blagleienbluom   [i.  tris   93.  cf.  gla= 
diolus).  plau  sim.  (Gf.).  iacin-ct  (64,  ki),  . 
-chkt(l),  -ck  (75).iachant  (^eTWjnaNaturb.). 


lacobe  n.  pr.  f.  iacobe  (1). 

*Iacolon    ( i.    ieronoxia,   epilentia) 
fallentsiechtag  (74). 

*Iacolu-m,  -s  v.  laculu-m,  -s. 

*Iactamen    hd.  werffunge,  v'-w.  (18). 
warpinge  (11). 

*Iacta-nien,  -ntia  werffung;   berum- 
ung,  -uns  (74). 

lactantia  berumniz  t  werffunge  (5 
sün.).  v^v.  (18).  werpingc  (22).  werftung 
{sie  i5i).  rfime  (13,  19).  rome  (10).  roem 
(99).  berom-enes  (21),  -uisse  (22),  -inge 
(132).  hd.  rumunge  (19);  be-r.,  -rumet 
(8),  -ryemung.  rueminge  (11).  v'mess-ung 
(110),  -inge  (132). 

*Iactanum  hd.  werffung  (vocc.  ex  quo). 
lact-are,  -itare,  -ieare  hd.  werffen. 
nd.  werpen.  hd.  nd.  beromen.  bereuen 
{sie  22).  hd.  rumen  (1),  be-r.,-reumen  (75), 
-riemen.  sich  be-r.  (i34),  -rumen  l  -rymen 
(69).  v'-mcssen  (110  &c.),  -ruemen  (11), 
-rumen  l  -werffen  (18).  wol-w.  (77).  be= 
hagen  (99!  bagheu;  ouermod  hovart- 
driven  (22"').  jactitare  dickwijl  beromen 
(132).  vi!  (68),  dick  vil  (110)  beriemen. 

*Iaetarid.a  v.  Lathyris. 
lactarius     ( qui    sua    iactat    quasi 
prodigus)   werffer    (74,    75),    0.   der    das 
sein  verleust  (74). 

lactator  be-rumer  (75  sim.),  -romer 
t  v'messer  (132  sim.).  brüllenreisser  (135). 

*Iactera  r.  Ictua. 


*Iactica  berumung  (7). 
*Iacti-care,  -tare  v.  lactare. 
*Iacticus  i.  princeps  (76). 

lactura  werffunghe  (19).warpinge(ll). 
groisse  ^132),  groß  (110),  williger  (9), 
willig  (1<)  schade,  seh.  (68),  last  (110, 
132)  von  werffen,  van  werpen  ( 132). 
rume  (17). 

lactus  5.  hd.  wurff,  worff.  nd.  worp. 
ags.  sciutil  {i.  iaculum,  boltio  ise^). 
ptc.  geworffen  (110  &c.). 

laculari  hd.  schyeßen  sim.  schissen 
(8,  9).  schijssen  (i32).  nd.  scheteu,  schie= 
ten  (11). 

*Iaculari  (st.  ioc.)  schympeu  (18). 

lacula-  rius,-tor  schyßer  i  schücze 
l  schuczemecher  (19).  -tor  schütz  (75, 
110,  132)  mit  dem  bogen,  pfyl  0.  lantzen 
(75).  Schießer  (68).  werffer  (68,  110). 
werper  (132). 

Iaculum,  jacolum  (76)  hd.  schoße, 
schösse,  schoß,  scoz  (104),  schuß  (7,  75). 
ge-schoß  (8,  68,  76,  134),  -schoyß  (5), 
-schos  (9), -schütz  (110,132), -schütte  (108). 
ags.  sciutil  (136*').  nd.  schot;  schütte  (99). 
phyle  (7).  phvl  (8).  pheyl  (9).  pfil  (110). 
pyel  (132).  pile  (18).  boltz  (iio).  boltze 
(132).  ghavelot  (lOs).  schäffelin  (126).  wurff- 
pfeil  (H6),  -garn  o.-netz  {75).nl.  worppijl 
(116). 

laeu-,  iaco-  (76),  biacu-  (g.  v.)  -Ivb 
hd.    nd.    lint-,    seltener    lind-worm,    hd. 


lAN 


IBR 


IDA 


283 


-wurm,  -wur  (i04).  schutwrn  (93).  schuß 
wurme  {serpens  volatilits  75).  schieße 
schlang  (Fris).  schossing  f.  t  schossinke 
schlang  (77). 

*Iaeusticus  win  (Sum.  vi). 

*Iachintus  v.  lacinctus. 

*Iade8  V.  Hyades. 

*Iaficus  {auls,  i.  la'icus  9.  cf.  loaficus) 
queker  (8).  quecker  (9). 

layrus,  iaym.iair (74,Br.)erleuchte-r, 
-nder;  ein  aygner  uame  des  dem  der 
herr  sein  tochter  erkucket  (7i). 

lam  hd.  itz-uut,  -int  (5^»),  -ent  (75); 
ietzuu-t  («6,  152) ,  -d.  iccen  (21).  iotho 
(23).  iottent  (22).  terstont  (132).  ingnot, 
gereyth  (74).  czuhandes  (19j.  behaut 
(99).  alrest  (125). 

*Iama  knopwort   (24).     Cf.   iantos  : 
knoop- 1  lid-gras  agrestis  (KU.) ;  iampna 

(Gl.   m.)V 

lamdiu  {i.  iam  66  &c.)  iczunt  lange 
(17,  4,  75),  lanck  (3).  lange  tzo  voren 
(132),  zu  vor  (110).  yetzlang  zyt  (68). 

lamdudum  lange  czuvorn  (19),  czu= 
vor  (8t>),  dovor  (9).  laucke  voren  (11). 
kortz  tzo  voren  i^i32).  kurtz  (68).  k. 
zuvor  (110). 

lamiam  uu  uu  tze  hantz  (i32).  nu- 
(iio),  jetz-  (68)  -zuliand.  tehant  (99). 

lampridem   lange   tzo  voren    (132). 
lang-zuvor  (iio),  -zeuor  (68). 
*Iainptari  v.  Gentari. 
*Iancta-   v.  Genta-culum,  -ri. 
*Iaminediuin   {i.  bursa  mercatorum) 
borse  der  kooplieden  (kü.). 
*Iaiiiperus  v.  luniperus, 
*Ianista  {i.  ianitor  17    &c.)   hd.   eyn 
torhuter  (66,  70,  i52),  thore  huyter  (132), 
thur-hieter  (134),  -hutter  (69),  dore-hye= 
ter  (67),  -hutder  (i5ij. 
*Ianitari  v.  Gentari. 
lan-itor,   -uator  tor-   (66,  70,   152), 
dur- (19j,  doer-tll),  dor- (isa)  -wechtir. 
thor-wachter  (11),  -warter  (3).  torwarte 
(93).  tor-  (,6),  dore-  (67,  133,  i5i)  -werter. 
thuer-   (110),   der-  (7)   -huter.  torhieter 
(134).    dorhoder    (23).     hoder    (21).    hd. 
pforte-  (9),  porte-,  porti-  (17)  -ner. 

lanitri-x,  jpl.  -ces,  -tes  (147)  (jd.  i. 
glotes    75)    czweier    bruder    hausfrawe 
(9),  swester  (8),  wiber  (64,  75).  pl.  weyer 
zweyer  prüder  o.  tur-huterin,  -warterin 
(74).  twyer  broeder  wyf  (147). 
*Iaiinettus  v.  Gennettus. 
lanta-culum,  -re  &c.  v.  Gent-, 
lanthina  (c/,  v.  iacinthinus)   pur= 
purfar  (91). 

lantinum  v.  Iacinthinus. 
*Iantos  i.  vitis  agrestis  (47.  cf.  iama). 

lanua  hd.  nd.  dore ,  dor.  tui'e  (6). 
die  thoer  120).  hd.  thor,  thore  (152), 
thur  (69,  134),  thure  (110),  duere  (19). 
doer  132). 

lanua  {ciuitas  tuscie  juxta  mare  Br.) 
iamie  (1).  iänne(7i).  ienaw,  ein  stat(74). 

lanuarius  herde-  (109) ,  har-  (5*") 
mant.  hardemän  (109).  hai't  man  o. 
ianer(l).  hd.  genn-er,  -ar  (75  varr.),  vlg. 
ienner  (75).  nl.  lau-  (116),  leu-  (108) 
-maent.  cimbr.  klugmaanet  (H6). 

lanuator  v.  Ianitor. 
*Iauuensis   (c/.  ianua)  ienawer   (74). 
*Ianues  czewberer  (9).  czweyb'rer  (8). 


lanus  {i.  mundun  t  cdum  ßr.)  hemel 
t  werlt  (11). 

*Iapa  kar-  (19),  caer-  (11)  -man.  eyn 
kerchir  (19). 

*Iapa  {cf.  iarus)  arbor  (76). 

lap-ex,  -es,  -ix  (22,  74)  hd.  nd.  snel. 
drate  (9). 

larba  v.  Garba. 

*Ia-,  ya-  (9, 74)  -rus,  -pus  (8.5),  -phirus 
(74J,  iliaros  (Sum.  V)  {herba,  i.  pes  vi= 
tuli  74,  93,  Sum.,  barba  aaron  93 )  suche 
(9,  47).  suge  (85).  calbeswz  (Sum.  v). 
kalbsfuß  (Nmn.).yarus  merpintz;  iarus 
kalben-,  var.  kalbes-fuß  herba  o.  Wasser- 
mann 2.  aquariun  »idtis  Celeste ;  iaphirus 
aron,  ein  kraut,  o.  der  mey  i.  malus 
(74).  aaron  ^93). 

*Ias-ytrosin 5  -itrossin  (i36)  ags,  (?) 
synian  (94);  i.  syriam  (136). 

las- ,  lese-,  ges-,  gelse-minum,  iosm- 
a,  -enum, Miasma (144)  veiolräben  (143). 

*Iaspis  V.  Aspis. 

Jaspis  edel-  (8,  9),  blut-  (17)  -steyn. 
iasp  (64,  88,  91).  iasspe  (64).  jaspt  (1). 

'^lastrum  ein  schüfel  (6).  schaufei, 
schor  [7i).  en  spade  (23). 

*Ibar  {arbor  66  &o.,  iio  &c.  cf.  ibex, 
iberj  ein  ibe  (3).  eiben  bawm  (4). 

*Ibasis  V.  Ipobasis. 
Iber  {arbor  76  cf.  ibex,  ibar ;  popu^ 
lus    HO   &c.)   ein    fiyessende   wasser   (66 
sim.). 

Ibernia  &c.  v.  Hybernia. 

*Ibern-ius,  -us  v.  Hibernus. 
I-.  y-  (ö**),  ia-  (74)  -bex,  iber  (74) 
(arbor;  quadrupes  ,  i.  dorcas  &c.) ,  i-, 
hi-bix  {animal),  ibiees(^94,  i36j  {cf.  ibis) 
ybe  {b^).  eyben  (1).  ybin  holtz  (8).  hd. 
stein-bock,  -pock  (74),  -boch  (95),  -stock 
{sie  i5i),  -geiz,  steyne-  (lOj,  rech-  (9) 
-bock,  sten-geiz  (looj,  -bück  (23).  reg= 
bog  (8).  staingaiz  t  herbist  ram  {cf. 
hystrix)  t  gami-cin  t  -za  (104).  gamz 
(Sum.)  .  gemmoze  (95).  gemß  (64).  ags. 
hrgin-gaett  (94,  i36),  -gat  (Hpt.  5,  i95 
sini.).  ain  wilde  gaili  (76).  alch  (7 7'»). 

Ibi  hd.  da,  do  (6).  nd.  dar,  dair  (i32), 
ginder  (99). 

*Ibicinus  ibin  holcziu  (8.  cf.  ibex). 

*Ibida  V.  Hibrida. 

Ibidem  {i.  inibi)  hd.  da-,  do-selbes, 
-selbeß,  -salbest,  -selbst  (110).  dar-sulues 
(23),  -jn  (67).  in  die  seine  stede  (132). 

*Ibis  {adj.  g.  -idis  (11,  19 ;  auis  ser^ 
pentes  comedens,  g.  -is,  -idis ;  serpens,  g. 
-itis  81*),  ibix  {auis  5,  74J,  hybis  {auis 
100)  scarui  i  weho  sim.  (Gf.).  der  eyb 
[auis  Naturb.).  hd.  nd.  storck.  Äd.  storcke 
(67),  Storch,  storg  (133),  storge  (34). 
ede-bar  (8''),  -ber  (23).  wasseruogel,  ein 
veinde  der  slangcn  (74).  slaug  (6).  uatir 
(9).  hessi-ger  (6j,  -ck  (19).  hatich   (11). 

Ibiscu-s,  -m,  euis-cus,  -tus  {qq.  v.), 
hibiscum  (94,  i36),  ibristes  {geiius  vir= 
gulti  76 j  {i.  altea  100,  bismalua  q.  v. 
74)  ybiße  (100).  homes  (24,  47).  ags. 
biscopuuyrt  {II.  c.) 

*Ibolidus  V.  Bolis. 

*Iborneus  v.  Hibernus.. 

*Ibrea3  v.  Hibermaneumata. 

*Ibristes  v.  Ibiscus. 

*Ibrix  {est  quasi  iricius  quamuis  al. 
maior  75;   ^.  bestiolus  maioribus  spinis 


quam  ericius  orta  ex  apro  et  scroffa  76, 
aus  hybris  X  hystrix  cf.  ibex)  fisch- 
hng  (75.  ^-st.  fri-V).  eyn  greber  (anmaZ 
8,  9,  17).  Cf.  Ictis  iltis  (Ki.),  ictis,  eiltes 

(Fr.)? 

*Icdericia  v.  Ictericia. 
leere  {i.  iacere  0^)  hd.  slahen,  schla= 
hen  (68).  slaen  (11,   13).    geslagen    (17). 
werffen  ^1,  5**). 

*Ic-  (9),  id-ida,  -itha  (74),  -ita  (76) 
(c/".  iditum)  nomen  Salomonis  i.  dilectus 
dei  (Br.  &c. ).  kunig  salomon  (74).  i. 
Salomon  t  lieblicher  got  (9).  i.  sola= 
mente  {sie  ital.  Gl.  m.). 

*Icinus  V.  Ericius. 

*Icio  i.  angulatio  (76). 

*Icius  {auis)  drap   (19).   trabbe   (er.? 

*Icoleus  i.'.  Iroleus. 

*Icomia  v.  Economia. 
Ico-n,  -na,  -nia  hd.  bilde  (Mss.  mog.). 

*Ieon  -  amus',  -ia,  -omia  &e.  v. 
Econ-. 

*Icoronia  v.   lecorina. 

*Icta  V.  Iota. 

*Icter  (19.,  alph.  itter  iio  &c.),  itter 
(107),  ictaer  (llj  {auis)  golammer  (19). 
marcolf  (11).  körn-  (68,  75,  110,  132), 
core-  (107)  -vogel.  gar-  (i32),  gaer-  (107> 
-musche.  hicter  {auis  crocea  110  &c.) 
ital.  lo  pagagallo  (Gl.  m.).  geelvogel  (110). 
gheylgoerß  (132).  Icterus,  txtepo?  grun- 
t  gilb-ling  (126).  i-^hi-etrix  auis  gilfa 
bruder  hiltroff  i  br.    birolss    (74). 

Ict-,  i  int-  (74),  hict-,  ied-  (18^) 
-ericia,  hertericio  (1),  hiete-r  (97),  -ria 
(23),  ictri-cia,  -x  (iio  &c.)  lid.  nd.  gel= 
suchte,  de  ghel  zuke  (23).  die  gheyl 
(132),  hd.  gele  sucht,  gesucht  {sie  18^"). 
dy  gelsoet  (97).  die  gilbe  (74). 

Ic-,  hie-,  ie-  (105)  -tericus,  hicteri= 
cius  (110  &c.)  gelisuhtiger  (Gf.).  gelsuch= 

tig   il05,    116). 

*Ictinus  ige],  i  piscis  qd.  pirsich  (74). 
Icthis  wisel  (88). 
*Ictrix  V.  Icter.  Ictericia. 
*Ictu-a,  -ra  (6,  23,  76)  ain  vogel  (76). 
widehopfi'  (6).  wede-hop  (23),  -wale  (11), 
-wal  (132).  widderwayl;  iactera  widdei= 
wayl  (19). 

Ictuare  {i.  icere  76)  slagen  (17). 
prügeln  (Ki). 

Ictuatus  (^.  percussus  76.  cf.  sidera= 
tus)  geslagen  (17).  erslaen  (5). 
*Ietulia  i.  pugna  (76). 
*Ietura  v.  Ictua. 

Ictus  s.  ptc.  hd.  slag,  slack,  schlag 
(5  &c.).  nd.  slach.  ein  streich  (6).  wurf 
(9).  eyner  der  da  geslagen  ist  (17).  In 
ictuoculi  in  ey  augeu-blicke  (5^),  -plick 

(75). 

*Icheos  V.  Echo. 
Ichnobates  spuerer  (88). 
*Iehoos  V.  Echo. 
Id  hd.  daz,  das  (6,  76).  nd.  dat. 
Id  in  re,  idem  re  (15,  63)  daz  selbe 
ander  wise  (17,  63),  an  dem  wesen  (15). 
Id,  idem  (15)  ratione  daz  selbe  au 
dem  wesen  (17),  an  der  wyse  (15). 
*Idalia  bonina  (Sum.  VI). 
*Idapticum  i.  dura  locutio  (i48).  vnge- 
fuge    (8),   -lympfe   ( 9  )   wort,  idraptica 
sunt  verba  tneptct  t  stulta  (76). 

36  * 


281 


11)1 


Iclcivco  /  ideo  tiai-  /*'/.  -vmb,  nd. 
-viniiif.  «inor   oiii   (11).   (idc.)   daz   selbe 

(17). 

Idea  hd.  nd.  forme,  oyn  frauwc  {aic 
8'').  /id.  bilde,  bibhiii^'e  (10.  -i!»).  vor-b. 
(fi:>^.  biUilieli  an.-^yiinmip  ('.»).  biltlieh 
vßsyiiimii^e  (S).  betracb-tniif^e  ('.)).  -nnge 
(S)  "cyus  igliclieii  (iiiif^es  zu  maeheii  l 
selioue  rede,  gestalt  die  einer  im  syu 
liat  viid  vor  ee  waii  er  d/  werck  macbt 
o.  ee  er  das  vol-,  var.  ver-bringt  (7.5). 

Idea  [pl.  63,  74)  in  angelis  ein  ent 
w'urften  (15),  ent-  (^17).  mit  ent-  (i)) -wer- 
fen bilde  an-  (9),  mit-  (17)  -gebora.  mit- 
g.  (i).  ti;i),  -wesende  («3)   bilde,   mit-ent- 
werffents  t  -geporn  einpildung  (74). 

Idea  (pl.  63)  in  deo  t'ürbildnng  der 
natur  (6.5).  gotlicher  inbildung  der  erea^ 
turen  sy  zu  maelien  (63).  gotlicli  inb. 
creature  zu  m.  (7,  9,  15,  17);  gotliche 
eini)ildung  er.  ze  m.  o.  vorbekant  einp. 
(euip.)  zu  creaturlicben  (74);  f  fugen  l 
Vorbildung  ereaturlieher  werg  (7 ) ;  ^ 
vorb.  zu  ereaturlichen  wei'ken  (15); 
vor  bckant  in  bildung  (l)  gotlich  v'biU 
düng   er.   w.   (l)   ewige    zu    entwcrffung 

fotlicher  inbildung  (17).  v'kante  eynbil= 
unge  zu  er.  dingen  o.  w.  t  ewige  v'nunft 
gotlicher  lieb  (9).  vor  ent-wurffen  got= 
lieher  bildunge  (15),  -werflFung  g.  pilder 
(74).  gestalt  die  einer  im  syn  hat  vnd 
vor  ee  wan  er  dz  werck  macht  o.  ee 
er  das  ver-,  var.  vol-bringt  (75). 

Ydeaintellectualis  eingeworffen  pilU 
düng  der  verstentnuß  (74). 

IdeiQ  hd.  der  i  daz  selbe.  dasselben= 
glichen  (62).  nd.  dat  zulue  (23),  solue 
(2-2).  die  zelue  (11). 

Idem  re  &c.  r.  Id  in  re  &c. 

Iden-,  idemp-tidem  der  glich  o.  das 
selbe  (no).  der  gelijch  ofdat  selue  (132). 

Iden-,  idemp-titas  hd.  ej-nig-,  eyni-, 
ejnie-,  eynbar-  (15),  dyeselbe-  (19)  -keit. 
die,  var.  das  selbigkeit  (  65 ).  7id.  eyni-, 
eui-,  gelij-  (11,  132),  geli-  (110),  gli- (19) 
-cheyt.  geluckheit  (68).  selbeswesen  (12). 
*Ideoma  v.  Idioma. 
*Ideota  r.  Idiota, 

Idida  V.  Icida. 
*Ididem  daz  selb-e  (8,  17),  -ir  (5^). 
*Ydilicio  (-60,  c/.  endelechia  ?)  voU 
kumenliehe  warheit  des  rechten  (74). 

Idi-,  idy-,  gew.  ide-oma  eygene 
sproche  (8,  9).  lant  spräche  (19).  ha.  eyn 
Sprache,  sprach,  sproch  (6,  4, 60),  sprauch 
^67),  spraich  (i32).  sprake  (23).  spraeck 
(11).  tale  (99).  zung  (65). 

Idiopathia  (Br.),  ydiopacia  (t.  pro- 
pria  passio)  aygenleyden  (74). 

Idi-,  idy-,  gew.  ide-ota  {i.  iners  &c.) 
hd.  nd.  vnvorsunnen.  hd.  vnv'-sun  (21, 
133),  -simen  (67),  -sunnen,  -sonnen  (5), 
-sunde  (18),  -synnig  (4\  -standcnheit  (6). 
vnge-lert  (68,  110),  -lart  (9),  -lort  (8). 
ongeleert  (132).  vnkunstig  (4).  vnbehende 
(5'').  eyn  dor  (8).  doregteg  (99).  heinzu= 
giler  l  heimiscer  (127). 

Idipsum  daz  selbige  (5^).  das  selb(l). 

*Idir  eyn  slange  (8).  Cf.  idris  (vrsch. 

von  idrus)  i.  serpens  nouem  habens  capita 

(76). 

*Idita  &c.  V.  Idida. 
Idi-tum,   -thum   {pr.  n.  in  ciuitate 
regis  Dauid  9;  i.  salt-ator, -ans  Br.  &c., 
-um  76 ;  untersch.  von  idida  &c.)  Springer 


IDR 

(74).  wondt>rlich  .sprenger  (8).  wunderlich 
Springer  l  tumeler  (9).  springende  of 
aver-spr.  (I47). 

Idola  oi)i)olde  [nt.  koboldeV  apgodeV 
abholde  :=  unholde V)  elbcn  (i)  gesielt^ 
nusse  (9  Anh.). 

''Idolare  v.  Idolatrare. 
*Idola-ticum,  -thitum  >;.  -triiim. 
Idolatra ,  ydolatr-a  t  -es  ( 1 1  (jjI.  i. 
fatidici  q.  v.)  abt-  (1),  apt-gotter  (1,  5''), 
-gotter  anbetter  (9),  -gode  anbeter  (8). 

Idola-trare,  -re,  ydolotrare  (1)  hd. 
dye,  die,  dy  abgotter,  -gotter  (134,  löi), 
-goter  (70),  -got  (4),  apt-gode,  -god  (133), 
-godde  (7),  -gotten  (21),  -got  (8,  i52j, 
abt  gode  ( 18 ),  nd.  de  afgode  eren.  ai)t 
gode  (5'^) ,  abtgotten  ( 1 )  dienen,  abgot 
(68,  76j ,  die  abgott  (110)  anbetteu.  die 
afgoden  anbeden  (132).  offeren  (11). 

Idolatria  abgottereye  (  75  ).  hd.  abt 
gott  (Ij,  aptgodis  (5),  dufils,  difels  (21), 
duÖ'els  (133),  tuti'elß  (68),  tcuf-fels,  -elii, 
-eli  {sie  151),  dufel  (uo)  dienst,  dinst. 
deufelß  (152),  duuels  (23j  deust. 

*Idol-atrium,  -atrviin,  -aticum,  -oti^ 
cum,  -othicum,  -athitum  ( 75 ) ,  -otliy= 
tum  (Gl.  m.),  -iticum  (iio),  -ictum  (76), 
-othium  [i.  idolo  sacrum  146)  hd.  opper 
(8t') ;  o.  dem  aptgode  Am.,  oppern  dem 
aptgoden,  opher  der  apt  godde  (7) ;  apt= 
götter  (9),  abgottereye  (75)  oppfer;  apt^ 
gode  oppir  (8).  ofler  dcme  afgode  (23). 
Idol-ium,  t  -eum  (74)  aptgotter  (9). 
abgot-iius  l  -stuol  (141),  -tereye  tempel 
(75).  stat  do  man  die  abgotter  eret  (74). 

''Idolmea  v.  Idumea. 

*Idololatrix  abgodliclio  (Haup  5,  202). 

*Idoloticuin  &c.  v.  Idolatrium. 

*Ydolotrare  v.  Idolatrare. 
Idolum   hd.   ab-,    apt-got.   apt   god 
(19).  at'-got  (11,  23),  -god  (22).  abt  gott 
0.  dienst  (1).  abgot  o.  dienste.  vmbguter. 

(74). 

*Idolus  apgot  (16). 

*Idomeus  v.  Idoneus. 
Idoneitas   wijs-    (11,    19),    bequem- 
(68,  132)  -heit.  geschick-  (uo),  tug-,  vor. 
tog-  (65)  -liebelt,  from-  (7),   erber-  (9) 
-keit.  bewerbunge  (8,  9). 

Ido-neus,  -meus  (Sum.)  wise  (8''). 
wijs  (23).  hd.  bequeme,  nutz  (110,  132). 
vn-strafelich  (13),  -strefflich  (10).  bewer- 
big Berber  (9).  gewge  (100.  i.  e.  gevuoge). 
gelimpick  (ö*^).  gelimphig  (2).  glimpfleicn 
(1,  3).  tueh-tig  t  -iig  t  tuglich  (75). 
geuelliger  (Sum.). 

*Idor,  hydor  (Br.),  l  idros  (UO  &c.). 
wasser  (9). 

*Idra  slange  (11).  houptige  slange 
(9.  cf.  idir).  hydra  i.  idrus  (uo  &c.). 
lintworm  (100). 

Idragula  &c.  v.  Idraula. 

*Idraptiea  v.  Idapticum. 

*Idr-aula,  -aulum  (8,  9),  -oula  (76) 
{i.  fistida  aquatica  3,  4,  76)  ein  ror  (3, 
4).  waßer-ror  (9,  75),  -pfiffe  (8),  -piffe 
(10),  -rynne  t  -floß  (12).  ein  getlecht  (f 
st.  s)  der  orgeln ;  t  i.  q.  sidealla  orgel^ 
gedoue  (74).  sidraula  i.  sonus  organorum 
{i.  q.  idragul-a,  -icus  Gl.  m.) ;  ydroulum 
est  07-ganu)n  aquaticum  t  .sunt  vasa  facta 
de  corys  vituloriiin  (7«). 

*Idrax  V.  Idrox. 
I-,  seltener  hy-dria  hd.  wasser-krug, 


lER 

-kugk(21),  -krui'ß  0.  cymer  (i25),  -gcschir 
(65);  crug,  krucke  (10).  kruke  (13,  99). 
water  kr.  (23).  vvazzeruaz  (104).  küpffer= 
ling  (ni.  cf.  futis,  Sm.  2,  320).  vngelt 
{sie  ()).  gelte  (65). 

*Idrilla  eyn  schfippc  (19). 

*Idriu8  { hydrius  i.  aquarius  Br.)  waße= 
rick  ( 19).  watericli  (11). 

*Ydrofaba  (cf.  idropisis)  v.  Hydro- 
phobia. 

*Ydroleon  water  mit  rosen  oley  ge= 
mengt  (i47). 

*Idrolla  eyn  kodrolffe  (17). 

*Idromalum  v.  Idromel. 

*Idroman-ticus,  l  -cius  (74)  8wartz= 
kunster  in  wasser  (74).  gouckler  (68). 
gokeler  (132).  warsager  (110). 

*I-,  hy-  (lu)  -dromel,  hydromel-i 
(isid.),  -lum  (130),  odromellum  (23), 
idromalum  (74.  X  malum)  apffel-  t 
opffel-  (74),  ephil-  (i3o),  lauter-  (64) 
-tranck.  en  appel  dranc  (23).  honig-wircz 
(9),  -wurcz  (8),  -wasser  (75).  hong  brock 
{i.  aqua  mellifica  70).  medt  (lu). 

*Idropasis  v.  Idropisis. 

*IdropicusÄd.  waßcrsuchtig.7ic?.water= 
suchtieh. 

*Idro-pisis,  -posis  (7),  -pasis  (17), 
-pis,  -ps,  hydrops  (86,  95)  hd.  waßer-, 
nd.  water-sucht,  -suoch  (19),  -suth  (95). 
uuazarkalb  (86). 

*Idros  V.  Idor.  Idrus. 

*Idrotus  waßerstein  (19).  watersteen 
(11). 

*Idroula  &c.  v.  Idraula. 

*Idroulicus  v.  Idruulitas. 

*Y-,  i-  (74),  hy-  (9.5)  -drox,  idrax 
(17)  (auis,  i.  serra  t  spicecula  74) 
wasser-,  t  pach-  (74)  -stelza  (Gf.), -stelze 
(95),  -stelz  (74,  100).  bachstercze  (17). 

*Idrus, idros,  ^  eudris  (75)  hd.  waßer-, 
nd.  water-slange,  -nater  (9).  slange  (S**, 
18)  in  dem  wasser  (18). 

*Idruulitas  {st.  hydraulicus,  c/.idra^ 
gulicus  Gl.  in.  4,  122b)  wasser  singer  (9). 
idroulieus  die.  qui  cantatin  organis  (76). 

Iduare  deilen  {  sundern  (17  sim.). 

Idumea,  idolmea  (76)   tumiat  (127). 

*Iecor  interpr.  cognitor  bekenner; 
assertor  id.  o.  verieher  (74). 

leeur,  iecor  hd.  le-,  leb-,  lei-  (3)  -ber. 

leue-r  (22,  132),  -re  (23). 

*le-,  ge-  (q.  v.)  -cortna,  -comia, 
iecur-ina,  -nia,  icoronia  (76)  hd.  leber-, 
lebber-  (18),  leiber-  (3),  nd.  leuer- worst, 
hd.  -wurst. 

*Iecornia  {herba)  leberworcz  (4). 
*Iecurnia  &c.  v.  lecorina. 
leiunare  hd.  nd.  vasten. 
*Ieiunis  v.  leiunus. 
leiunium    hd.   dye   fas-te,   -t,   -ten. 
vasthe  (vascheV  19).  de  vaste  (23).   die 
vasten  (132). 

leiunum    der    melcher    {i.   lacteum 
intestinum  125). 

leiun-us,  -is   (11)  hd.  nd.  vastende, 
nuch-,  noch-terne,  hd.   -tern.   nyechtern 
(67).  nuhterig  (6). 
*Iem-  V.  Hyem-. 
lentaeulum  &c.  v.  G-entaculum  &e. 
*Iepatica  v.  Hepatica. 
*Iera-mia,  -nia  beyfuß,    wurzel   des 

b.   (143). 


IGN 

le-,  ge-rarchia  {i.  chorus  angelorum; 
sac-rus,  -er  principatua)  chor  der  engel 
(1).  hcyligthum  ier.,  heygthum  ger.  (9). 
vorstein  dorn  (13).  fürstenthüm  1,65).  eyn 
heylig  furstuiig  (7).  eyn  heilegc  fursta= 
tum  (10).hymmelschar(8).ierarchey  (75). 

lericho  {du.)  iericho  (1).  interpr.  ab- 
nemung  des  mons  (65). 

*Ierobotanum  yserhart  (47).  hiero= 
botan-e,  -um  (94*)  eyseukraut  (143). 
ags.  hraetelwr  (94»). 

*Ieronoxia  v.  Jacolon. 

*Ie-,  ihe-,   selten   hie-rosolima,    -ru= 

salem  hd.  jerusal-cm,  -yra  (S**).  irlm  (ö"*). 
interpr.  samlung  der  gloubigen  (65). 

*Ierosoliniitanus   eyn  er    von  jheru™ 
(5'').  pl.  sunt  monachi  heiligen  greber(65). 
*Iesemiiiuni  v.  Jasminum. 
*Ies-o,  -um  V.  Gesum. 
le-,  ihe-sus,  jhus  {b^)  jehsus  (5''). 
*Ig-a,  -e,  -o  (,4),  -ra  (75),  t   -ua   (74) 
(t.  merica)  hd.  heyde.  eyn  h.  (18),  hey= 
den  (6).    haid   (1,    76).    (ige  68  &c.,   iga) 
heydelber  (68,  69,  70,  134,  i5i).  iga  krut 
wag  (68).   eyn  kruyd   kayr    (19).    cruut 
caer  (11). 
*Igena  v.  Hyena. 
Igitur    dar-   hd.   -vmb,    nd.  -vmme. 
danne  (99). 

*Iginen  v.  Inguen. 
Igna-nia,  -nus  v.  -uia,  -uus. 
*Ignarium  v.  Ignearium. 
I-,  in-  (17,  alph.  110  &c.)-gnaru8  [i. 
ignauus   5**,  6)  hd.  vnwi-se,  -ß,  -ßende 
sim.,  -ßen,  -ssen.   vnkünnender    (6).  on- 
wijß  t  -wissende  (132). 
Ignaui  erczagen  (9). 
Igna-uia,  -nia  (152)  treg-  (9),  düer- 
(19),    vnwyssen-    (5^,    110)  -heyt.    drog= 
keit   (8).    drocheyd  (19).   pulerie   (22t>. 
cf.  sq.). 

Igna-uus,  -nus  (152)  treg  (9,  68). 
drege  (8).  traech  t  geck  (132).  thum  (68). 
stunip  (8'').  vnweyßs  (1).  puler  {cf.  Br. 
Wtb.  2,  373),  eyn  vordorven  mester  (22''). 
puylre,  verdorven  meyster  (147). 

*Ignearius  ( adj.  i.  ignem  continens 
Br.)  vuyi'vat  (147). 

Igne-,  ign-  (94,  i3fi)  -arium  fuer= 
stayd  (19).  vurstede  (11).  ags.  algi-uueorc 
(94),  -uerc  (136). 

*Ignere  v.  Ignire. 
Ignescere  born  t  burn  (S*'). 

*Igneum  v.  Inguen. 
Igneus    fiieri-cke    (19),   -cg   (8^),    -n 
(75).  vuerieli  (11). 

*Ignia  V.  Gingiua. 
Igni-bulum    {i.    thuribuhim   66  &c. ), 
-bolum,   ignobilum    {le)    eyn    rauch 
vaß  (17).  ffür  ysen  (6). 

*Ignicacubulum  fuer  ysen  (7). 

*Ignifer-rum,  -um  {i.  igni-le,  -men, 
-tabulum,  pirrieudium  75 )  hd.  für-, 
fuer-,  born-,  brenne-  (7),  forin-  o.  prenn- 
(74)  -ysen,  -eysen.  eyn  born  pryeme  (5). 
prun  (21).  en  berne  pren  l  en  dor  shich 
(22,  23).  hd.  dorslaek  sim.,  dorchslag, 
durch-slagk  (74),  -schhig.  dunnerslag 
{sie  7).  eyn  fuerslach.  stael.  (132). 

*Ignifulcium  gall.  manctes  (122). 

*Ignile  hd.  furge-zauvve,  -zau,  -zuck 
(10),    -züg     (6   sim.).    fuerge-zawe    (18), 


IGN 

-tzouwe  (132).  hd.  feuer  geczauwe  (i52), 
fuwergezug  (69),  fewer  gezeug;  fewr- 
(1),  feur-  (64,  134),  fuer-  (75)  -zeug,  vi^r^ 
geczeu  (13).  en  vur-  (23),  vuer-  (11) 
-towe.  vurtouw  (99). 

*Ignimen  {i.  igniferrum  q.  v.  75, 
ferrum  cum  quo  perforatur  aliquid  3,  76) 
ein  bür-  (3),  brüe-  (4),  pren-  (75),  brenn-(76) 
-eysen,  da  mit  man  etwas  bezeichnet  (75). 

*Ignipelagus  gall.  feu   gregois  (122). 

*Ignire  sbst.  fuirzuig  (76). 
Ign-ire,  -ere  hd.  hiczen  t  fuern, 
{b^,  7),  fewren  (1  sim.),  feuwern  (110); 
für-  (133),  feur-igen.  nd.  vuren  (23), 
fueringhen  (i32).  hd.  gluegen  (75),  gluen, 
gluwen  (8),  glowen  (12).  heiteu  (11). 
brennen  (76).  wermen  vnd  hytzigen  (64). 
Ignis  {i.  lar  1)  hd.  fuer,  ffüer  (5^), 
füre  (21),  fewer  (66,  88),  feur,  feuer. 
vuyr  (i32).  vur  (23).  ujer  (99).  liebe, 
bulschafft;  deippel  {i.  meretrix  88). 

Ignis  sacer,  s.  i. ,  saterigeus  (17) 
{morbus,  i.  erisipila  75)  lielig  für  (^5).  hd. 
heylig,  hellig  (21),  helick  (3)  fuer,  fewr. 
heliieh  für  (2aj.  hillieh  vor  (22).  heisch 
vur  (23).  das  h.  für  (6  sim.).  heische 
fuer  (17).  hailfuir  (76).  saut  Antonius 
plage  (125).  sanct  anthonieu  fuer  (75). 
gesent  (4.  cf.  Sm.  3,  211). 

Ignitabulum  {i.  igniferrum  75)  hd. 
fuer-ysen,  -getzaw  (125),  -stayd  (19),  -state 
(133) ;  fewer-,  feur-stat;  feuer  statde (152). 
vuyrstatt  (132).  en  vur  ysern  (23).  eyn 
schor  ysen  (8,  17).  scher  eysen  (9).  liuhte 
(104,  sim.  Gf.).  luichta  (141).  luhte  (Sum.). 

*Ignitegium    {anders    Gl.    m. )    vuer- 
stulpe  (19),  -stolp  (11). 

Ignitus  gluedig  (17).  feurin  (75). 
unsteken  {99). 

Ignobilis  hd.  nd.  vn-edel,  -adlicher 
(75),  -wirdig  (17,  65). 

*Ig-  i  de-nobilitare   vnedel  machen 

(75). 

Ignobilitas  vn-adel  (65,  75),  -edelkeit 
(65  varr.). 
*Ignobilum  v.  Ignibulum. 
*Ignoma  v.  Ignorantia. 

Ignom-inia,  -inie,  -inea  i  -ia  (tb), 
-ina(i34),  -en  (17)  schände  (8,9). schand 
(6).  (X  ignorantia)  vnwi-ßlich  (5,  17, 
21),  -ssleich  (1),  -scheuch  (5^),  -tlich 
(23),  -ttich  (22)  schände,  schaden  (17), 
sagen  (21).  hd.  smacheit.  vu-  (100,  110), 
on-  (132)  -eere.  oneer  (11).  vn-  werde 
(8b,  23),  hd.  -werdigkeit  sim.,  -würdikeit 
(6),  -wird  (9),  -wirdige,  -wirdig,  -werdig. 

Ignominio-r,  varr.  -sior,  -sus  ein 
versclimechter  ( 65.  cf.  ignobilior  ein 
vnwirdiger  u.  s.  m.  ib.). 

Ignomin-iosus,  -osus  (76,  i5i)  hd. 
nd.  vn-wert,  -wirdig  (9),  -würdiger  (6), 
-werdich  (23),  -erber  (68,  110).  on-werdig 
(21),  -erber  (132).  berufft  (110).  berucht 
(132).  ver-wurfl'en  (12),  -worffen  (10). 
schendi-g  (8),  -k  (9). 

Ignorans  nicht  wyßende  (19).  vn- 
wyß,  -wissende,  dum  o.  treg  (110,  wo 
igna-rus  und  -uus  132).  vnweiß  (76). 

Ignoranter  vnwisselichcn  {i  10  sim.). 

Ignorantia  (^.  ignoma,  inereia  1)  hd. 
vnwisseu-heit,  -kait  (1).  viiwyßeude  (8''). 
on-wissenheit  (132),  -wetenhcit  (11).  vor= 
gcsseuheit  (4). 


ILL 


28( 


Ignorare  hd.  nit,  nicht  en  (17)  wißen, 
wissen,  niet  weten  (11),  kunnen  (uo,  132). 
v'gessen  (17,  76). 

Ignoseere  bekennen  (6).  on-b.  (21). 
hd.  nd.  nicht  b.  hd.  v'-geben,  -zihen  (6), 
-czeyhen  (1).  vergeuen  (132). 

*IgnoscibiLitas  verzyglichkeit  (65). 

*Ignosticus  i.  remissus  (76). 
Ignotus  hd.  nd.  vubekant.  fremd  (16). 

*Igra  V.  Iga. 

*Igris  &c.  V.  Hygrida. 

*Igua  V.  Iga. 

*Igwen  &c.  V.  Ingw^en. 

*Iliaustrum    {st.    haustrum)    wasser 
rad  (9). 

Ihe-  V.  le-. 

*Ii  gee  0.  ganck  (74). 

*Iingulum  v.  lugulum. 

*Iisanoria  v.  Ptisanarium. 

*I1  etwas  (nil  nitz;  88). 

*Ila  V.  Ascella. 

nabeckenliube  (voc.  Twing.).  yla  pekl- 
haube  J).  poggel-  t  englische-haub  (74). 

*Ila  V.  Hilla. 

*Ilancia  {cf.  glis)   rote   ledcke  (47). 
illafeos  i.  lappa  inuersa  {q.  v.  24). 

*Ilbus  i'.  Hispa. 

ne  (u^-Tj)  erst  nature  aller  ding  (17). 
erst  matirge  (8).aller  erst  mati'e(9).walde ; 
aiifencklichemateriallerwertlichersachen 
(74).  yle,  yles  tuschen  wat  ind  nyet(i47). 

Ilectus  V.  niectus. 

neos,  ileus  darm-sucht  (91),  -gicht 
(111,  116).  grimmen,  nl.  lanck  euel  (116). 

Hex  V.  niex. 

Hex  hd.  yben-,  yven-  (13) ,  ebich- 
(10)  -lioltz.  iuen-  (23),  iluen-  (22)  -holt, 
eyn  yb  (6),  eych  (7,  93).  en  elike  (11). 
eyche  (8,9,  102)  eike  (99).  uereheih  (Gf.). 
hd.  aich-,  eych-,  eychel-baum. 

nia,  illia  (7G)  hd.  die  leiiden.  lende 
(23),  lynde  (10).  lynden  (13).  Iancha(;i27). 
derm  (9i).  kleindarm  (93).   waych  uii). 
die  wayche  (76).  adir  {i.  fibra  Sum.). 
niaca  V.  Hyliaea, 
*niaros  v.  larus. 
*Ylias  prache  {i.  q.  lacisca  104). 
Ilieetum  aichin-ding  o.  -gewechs  o. 
stat  douil  aychen  wachsen  (74). 
nigneus  aichin  (i4i). 
*nio   {i.  ibis,    aus   ixion?)    stor-ch, 
-ck  (74). 

nion  V.  Hyliaea. 

nios  [i.  obuolutio  t  dolor  intesfinorum 
Br.)  en  storinge  (11). 
niosus  gichtig  (9i). 
*Ilium  (cf.  ilios?)  ags.  neuun-seada 
(94);    iiaen-sida    (136^'),    -sood    i    neisn 
(1361=)  st.  innan-seadar 
n-,  selten  Inl-. 
*nia  (euXt],  vermis  Gl.  m.)  v.  Hilla. 
*niabatus  v.  niibatus. 
*Illabi  hd.  nd.  in  gliden.  gliden  (22). 
gliten  (21).  glißen  (18).  hd.  in-glitschen 
(10),  -fallen,  ein-f.   (76).    faln  (18).   zu-f. 
(21).  ent-f.  t  -cliden  (17). 

niac  dar-hin  (21),  -hcn  (23).  hd.  da- 
hyn,  -hyne;  dohin.  dort  durch  (i25). 

niacrimari  hd.  weynen  t  schreyen. 
scl.riheu  (133). 


286 


II. L 


♦Ulafeos  c.  Ilancia. 

lUapsus  iiiliülJ  (6-i). 

niaqucare \/. illiciare  9)  kd.  stricken, 
vor  .-iti-.  /«/.  nd.  bi'-str.  vorstickeii  (.5'»). 
hd.  mit  stricken  vnib-goben  -iauj^eii 
fahen  /  binden  (17).  wilde  (,8),  willde  (,9), 
wille  (17)  niaehcn.  feßleu  (64).  zwirnen 
(75  V 

niaqueatio  bestrick -ung  (75,  iio), 
-inj;e  (Kf.'V 

Illaqueatus  hd.  nd.  be-,  v'-  (G) 
-strieki't.  gestriciit  (18). 

*Illare  {!.  paruni   vre)   weniggen   \^7\). 

niaridatum  gespickt  (125). 
*lllas  V.  Tylas. 

Hiatus,  -um  an-  (11,  19),  schedelich 
in-  ^^8)  -gebracht,  gesprochen  t  in  ge- 
leit  (17). 

nie  hd.  der  ,   ader  he  (5>^).  dee  (22). 
de  (23).  hey  dey  ghene  {i.  ipse  22**). 
*Illebatus  v.  Ulibatus. 
*Ille-,  illi-,  inle-  (94,  i3G")  -cebra  vn= 
reynickeyd  (^IM   sim.).   unrei>igkeyt  (13). 
onreynicheit  (11).    hd.  bosc  loste,    ge= 
lost  (8).   snöder   gelust  (9).  vnzimelich 
begird    (68,    iio).    vnzimelichkeit    (15) 
vleyschliche  ghenoecht  (i32l  ags.  tyetin- 
nuni  (i<4),  -luiin  (13(!)   d.  pl.,    cf.  incita- 
mentum.  illex. 

niecebrare  boß  gelyst  haben  (uo). 
mit  vleyschliehen  ghenoecliten  stricken 
vangen  (132).  mit  vnkuscheit  vnreinigen 

(68). 

*Illece-,  illeci-  ( 76)  -bris  [i.  faciens 
ülicita)  boßheit  {t)  vnzimelich  (6).  en 
bosewicht  {t)  schale  (t)  vntemelik  (23). 
qiiait  lustieh  t  begerlich  tzo  onkuscheit 
(132).  boßgelystig  (iio). 

Illecebrosus  vol  unkuyscheit  onder 
onreynicheit  (i32).  vol  vnkeuscheit  oder 
vnreinickeit  (iio).  vnkusch  vnr.  (es). 
*Illecibris  v.  Hlecebris. 

niectare,  illeto  (6)  zu-  (5),  stedeli= 
chen  /u  (18),  stctiklieh  zu-  (76),  stede- 
likeu  to-  (23)  -locken,  stetteglich  zu 
locken  (21).  stetklich  lecken  (6).  stetek= 
lieh  zu  lernen  {sie  7).  vnzimlichen  leben 
0.  thun  I  7.5). 

nieetatio  {i.  de-tractio  t  -ceptio  76) 
vuzimlichkeit  (7.5). 

*Ille-etor,  l  -xa  l  -xis  {i.  turpis  t 
detractor  76)  betrieger  (8). 

n-,  in-  (94,  136),  i-  (76)  -lectus  in- 
gelockt t  be-droegen  (i32),  -trogen  (68, 
iioV  ags.  getyc-  (i36),  gitych-  (94) -tid, 
cf.  iUex  &c.  " 

Hlegitimus  vnelich  (10). 

niepidus,  illipedius  (66  &c.)  vn-sueß 
t  -milt  (iio),  -sieß  o.  suer  (68).  onsoeß 
t  onhoesch  van  worden  (i32).  vnver= 
standener  [i.  insipiens  6.5).  vngeschmach 

(74). 

niesio  [i.  in-uiolatio  i  -offensio) 
vnverserung  (75). 

niesus,  illisus  (67)  hd.  ge-  (5,  7,  18), 
be-  (66,  1.52),  b-  (67),  vnbe-  (i5i),  vnge- 
letzet,  -letziget  (17);  vnuerleidiget  (75), 
v'sert  (5,  7);  vu-,  an-  (21)  -v'sert.  geser= 
ghet  (22).  vnghezereghet  (23).  onge- 
quctzt  (i32\  -czelet  (21). 
*Ill8etale  &e.  v.  Illitalis. 
*Illeto  L-.  niectare. 

niex  i.  sine  lege  (110  &c.,  Gl.  m.)  tro- 
(9),  dro-  (8)  -gener;  X  illi-x  t  -eiens 
(110  &c.),  -dum.  (88),  -ilex  (76)  i.  (/e= 
ceptor  (cf.  illeetor).  das  an  sich  zeucht 


ILL 

o.  liekort;  betrieger  (68).  inlex  ags. 
tycliteud,  ab  inliciendo  (i36);  tyctaend, 
anbiidiciendi  {sie  94). 

*niex-a,  -is  v.  niector. 

*niia  V.  nia. 

*niia-ca,  -sis  v.  Hyliaca. 

*niibare  (j.  imhuere  die.  (ii.  m. ,  non 
eoinquinare  t  incontaminare  &c.  75) 
vnvermaligeu;  vnzcrstoren  an  dem  libe 

(7.5). 

*niibatio  {i.  ineontaminatio)  vuver= 
maiigung  t  vnzerstorunge  (75). 

nii-,  illa-  (1,  2,  9),  ille-  (76)  -batus 
vnv'-maligt  (75),  -unreynt  (9).  hd.  nd. 
vnbeflecket.  ha.  gantz,  heil  (6)  vnb. 
gans  onbevlecket;  ongeraist  (i32).  gantz 
vmb  geflec ket  (sie  7).  vnbe-flet  (49),  -lecket 
{sie  22),  -bletzet  (76).  hei  gantz  (23).  geheel 
(99).  vnferflccht  (1).  vnu'flich  (2). 

niibertare  fryloß  t  fry  machen  (65). 

niic  dar  (7c).  dar-  (21,  23),  da-  (5) 
-her.  dahin  (75).  dare  (18). 

*niic-,  illi-  (68,  76),  -eine  dar-hyne 
{11),  -heyii  (18),  hd.  -hin,  nd.  -hen.  hd. 
da-hin,  -hen  (5);  do-hine  (133),  -hin  (6, 
4),  -von,  -seihest  (9).  dair  in  (i32). 

*niicebra  v.  Illeeebra. 

niicere  hd.  nd.  in-,  hd.  zu-,  tzo-  (i32), 
zu  sieh  (10),  zu  im  (12)  -locken,  in-  (G), 
zuo  sich  (13),  zuo  sie  (14)  -loken.  zu- 
lueken  (8),  -kocken  {sie  8*^).  intre-cken 
(132),  -chen  (68).  an  sich  ziehen  (110). 

*niicere  (X  illidere)  stoßen  (8^). 

*niieiare  v.  niaqueare. 

*niicine  v.  niiceine. 

*niicio  V.  Illisio. 

*niicite  vnzemelich  (17). 
niieitus  hd.   vn-zimlich,   -zemelich. 
vu-temelick  (23),  -temmelick  (22),  -geur= 
labit  (19).  on-gheorlouet  (11), -tzemelich 

(132). 

niicium  V.  niex. 

n-,  i-lico  snell-e  (9),  -ich  (8'')_.  ende= 
lieh   (9).    zu   hand   (65,    iio).    schire   zu 
hant  (8).  bald  (65). 
*niictor  i.  commentator  (76). 
*niictus  V.  niitus. 
niidere  hd.  stoßen,  zu-,  zei--  (6,  67, 
76,    134)    -St.,    -stozzen    (5),  -stossen. 
stoyßen  (19).  zu-  (i33),  tzo-  (133)  -st.  zu 
sameii  steußen  (18).  nd.  stoten,  to-st. 
*n-,  sub-limis  hoch  (65). 
niimis  sunder  slyc  (99).  klar,  luter, 
suber,  on  kaut  (88). 

niinc  vanginder  (8i>,  99).  von-  (8), 
vor-  (9)  -hinder  {sie). 

niinire  (^.  intus  linire  66  &c.)  hd.  in= 
wendig  schmiren,  smeren  (i32,  133), 
schmeren  '  152).  be-smyren  (9),  -smerin 
(8).  in-smern  {  -cleuben  (17). 
*niipedius  v.  niepidus. 
*niiri-a,  -ca  (74,  87,  Br. ),  -ca  radix 
(116,  Ki.)  {herba,  cf.  ireos)  illesug  (74, 
105).  glegekrut  (87).  blaw  gilgen  &c.,  nl. 
lisch  ouer  zee  (116).  blaue  lilie  (Ki.). 

ni3n:*ieum  ein  susß  land  (25  ex  ep. 
ad  Rom.). 

nii-sio,-cio(8'>),  -sieio  stoßunge  (8^^, 
9,  17). 
*niisus  V.  niesus. 
*niitalis  vntodlicher  (74);  cf.  illaetale 
(Pap.),  illetabile  (Pap.   in  Gl.  m.)   i.  im^ 
mortale. 


IMA 

nii-tus,  -ctus  (i.  defedatus  76)  reyne 
(19.  in  negativ),  vorimreynt  /  besmeret 
t  v'eh'ckt  (9).  vmbesniitten  (99). 
*niiuio  1-.  niuuio. 

niius  des  (75). 

niix  r.  Illex. 

*niorare  ( :  lorum)  vaiien,  be-stricken, 
-triegen  (74). 

niotus  vnge-wesschin  (19),  -weßen 
(8),  -twagen  (9),  -dwagen  (99).  ongewa^ 
sehen  (llj. 

niue  {mitunter  mehrfach  aufgestellt 
und  glossiert,  nur  in  Mss.  und  in  75,  125) 
hd.  nd.  dar.  dare  (18).  dar-vmb  (18),  -an 
(7).  da-liir  (75),  -heue  (17).  do-hiu  (7), 
-her  iG).  dortiien  (125). 

niucere  ent-  (19),  an-  (11)  -schinen. 
durchscheinen  (75).  luchten  (11,  19).  hd. 
ser  1.,  leuchten  (9). 

niucescere  sehimmen  (18*^). 

niudere  {i.  de-ridere,  -cipere  t  ledere 
76.  X illidere) /w/.  nd.  be-,  hd.  v'-spotten. 

niuere  i.  maculare  (Br.),  deludere  (76. 
X  illudere). 

niuminare  hd.  er-,  durch-  ( 75 ),  hd. 
nd.  v'-lucliten.  hd.  er-leuchten,  -leichten 
i  -klereii  (76).  v'lichten  (11). 

niuminatio  erleuchtunge  (9). 

niuminatus  hd.  er-,  durch-,  dorch 
er-  (133),  nd.  v'-luchtet.  hd.  er-,  dorche 
er-  (152),  durch  er-  (67)  -leuchtet.  durch= 
luchtig  (21).  v'luchtich  (23).  erlewcht 
(Ij.  doer  verlueht  (i42).  erlychtet  (68). 
hd.  illuminiert. 

niunis  dunekel  (19).  doncker  (11). 

*niurire(c/'.  illuere)  be-salben,  -solen, 
-suluern,  -kelen,  -smiren  (74).  prs.  i. 
mungo  t  inundo  (76.  aus  illino  i. 
inungo?). 

*niu-rus  besalbter  &c. ;  -ries  id.  l 
i.  (/.  -uies  vnreynigkeit  (74). 

nius-io,  -sio  (i34)  verspotung  (i34). 
hd.  v'-,  be-spottunge  i  betiiegunge  sim. 
vor-spille  (17),  -speel  i  -spock  (22),  -spok 
(23).  eyu  fore-  (21),  für-  (7)  -spil. 

niustrare  hd.  nd.  erschinen  t  reyni= 
gen  sim.  eyn  schinen  {  renighen  (22). 
hd.  her  schyn  (17);  durch  -  schynen, 
-scheinen,  doer  schynen  (132).  ?td.  er-, 
her-,  ver-  (i32)  -luchten.  erliehten  (13). 
verliebten  (99).  lobin  (8). 

niu  -  stratio ,  -minatio  durchluch- 
tunge  (75 1. 

niustris  hd.  durch-luchter  (75),-luch= 
tig,  -leuchtig.  dorch-lutig  (i52),  -luchti= 
ckeyd  (19).  irluchtit  (8).  erleuch-tet  (64), 
-t  (9).  hd.  nd.  edel,  der  uon  kunig  erborn 
ist  (93). 

niuuies ,  inlubies  ( Gf. )  hd.  vnreyn- 
keit  (18),  -igheit  sim.  vn-flat  (8),  -not 
(9).  bismiz  (Gf.). 

*niuuio,  i  illiuio  (74)  bleycheyt  (5). 
hd.    spulunge.    vnreyu-  (74,   110   sim.), 
Wasser-  (74)  -igkeit.  pleycheit,  sucht  (74). 
*niuuiua  sunderlich  (8*^). 

nua  V.  Hilla. 

nus  eyu  kouig  (17). 
*nus  &c.  V.  Hilum. 

nn-  vor  Lippenlauten  oft  In-. 

Imaginari  hd.  nd.  bilden  l  dencken. 
hd.  an-,  in-  (76,  uo)  -b.;  gedencken,  be= 
dineken  (13),  synnen.  beiden  (22).  ver-b. 
(132).  beeiden  t  pinsen  (11).  pynsen  (i47). 
beken  (106).  buwen  in  mente  (10). 


IMB 

Imaginarius  hd.  bilde-,  bild-  (7], 
bildcn-mecher.  nd.  beide  mekcr.  bila- 
encr  (8''),  -hauwer  (76),  -e  sniczer  (9). 
pildmachcr,  einpilder.be-dencker,  -trach- 
ter (74). 

Iraaginatio  hd.  nd.  bedecht-,  bild- 
(6),  bekummer-  (9)  -nisse.  be-dechteniz 
(5),  -dachtnuß  (76),  -denkenes  (21).  ge= 
denken  (9).  hd.  bildung.  ertrachtet  be= 
dachte  bildunge  (9  Anh.)  betrachtunge 
(9,  4).  inwendig  b.  (63). 

Imaginatiuus  ser  gedenckender  (i  i  o). 
seer  bedenckende  (68,  132).   versierende 

(132). 

*Iinaginicula  bildichin  (9). 
Imago  hd.  nd.  bilde,  beclt  (11).  lick= 
beide  (23).   stalt  (22").   bedudunge  (17). 

*Iinas  {i.  nobis  66  &c.,  n.-cum  65)  vnser 
(e.-i).  vnß  (76). 

Imbecill-is,  -us  {i.  inbellis  19,  insa= 
nus  66  &c.)  hd.  nd.  kranck.  hd.  kräng, 
schwach  (76).  sunder  strijt  (19).  inba= 
cillus  gcsunth  [i.  sanus  5''.  st.  insanus!). 
inbeallis  i.  sospes  gesund  t  (1.  ebenso). 

Imbecillitas  weichi ;  inbicilia  zaga- 
heit  (127). 

Imbellis  {i.  debilis  66  &c. ;  imbecillis 
69,  st.  imbellis)  ane  strit  (8").  sonder 
strijt  (11).  vustritlich  (8).  nitstrideg  (99). 
vnkrieglich  (75). 

I-,  y-,  hy-  (125)  -mber  hd.  nd.  regen 
hd.  r.-boge  (7),  -bogen,  stoff-r.  (i32). 
schlag-,  var.  schleg-r.  (i.  nimius  65). 
spreng-r.  (1,  53),  -reng  (71).  eyus  prenge 
ren  (5").  sprentzen  (sm.  3,  592).  ren  (5). 
ran  (21).  reynen  (21). 

Imber-bis ,  -sis  {sie  152),  -bus  hd. 
an-,  ane-  {&>)  on-,  vn-  (7,  88),  nd.  sunder 
-bart.  an  barthe  (152).  man  der  kein  b. 
hat  (75).  vn-bertig  o.  -partig  (1).  schus= 
ling,  vlg.  junger  knecht  (^.  impubes  75). 
*Iinberum  (:  imbrex)  schindel  (7). 

Imbibere  in- 1  allen  halben  t  ymme- 
drincken  (14). 

*Imbractatio  (X  imbrigatio  ?)hamp-, 
brab-,  bas-,  sche-lyng  &c.  (147). 

*Imbraetator  (i.  implicator  &c.)  war= 
vogel  (147). 

Imbrex  {i.  lauatorium  49,  76.  cf. 
sq.)  hd.  schindel.  j)L  scentle  (sec.  xi. 
Hpt.  5,  204).  ziege-la  (i4i),  -l*(9i).  hol- 
preyß  (m).  nochs  (Gf.).  nfisch  (2.  cf. 
Gth.  wtb.  2,  115.  4,  453).  ein  canal  zu 
wasserlauff  (110).  eyn  kalle  op  de  huyß 
(132).  dachrinnen  (75).  tachkenel  (93). 

Imbri-cium,  -tium,  -num  (i.  laua= 
torium  76,  imbrex  110  &c.)  weschbanck 

(75). 

Imbricus  reghende  (11,  19).  sbst. 
ix  lumbricus)  regin-  (104),  regen- 
(Sum.)  -wrm. 

*Imbrifer  (i.  arcus  Ki.)  regen  böge  (9). 

Im- (Gl.  m.),  in-brigare  in-werren  (8, 
9),  -furn  (17). 

*Imbri-num,  -tium  v.  -cium. 

*Imbriueo(c/'.  imbrumare)  in  reißen 
(17). 

*Iinbrivim  (i.  imbrex  Gl.  m.)  i.  aqua 
regenwasser  (76). 

*Imbrix  snecco  (Gf.).  sneck  (i4i). 

*Im-,  in-bnunare,  brumari  (&c.  Gl. 
m  :  ßpÄfjia),  inprumare  (9)  freßin  (8). 
vressen  (9). 


IMM 

Imbru-,  bru-marius  die  der  spijsen 
in  velheit  verboch  heben  (147). 

Imbuere,  inbure  (8")  hd.nd.  leren, 
lern  (18).  ueczen  (8,  9).  netten  (99).  in 
volln  (17).  ^ 

I-,;  ina-  (147)  -mbulus  furschupff  0. 
iaube  darunter  man  lustiglich  wandelt 
(74).  spacierstede  (147). 

*Imbursator  ynseckler  (64). 
*Imbus  (St.  limbus)  bortdo  (121). 
Imbu-tus,  -ere  {sie  8^)  (^.  doctustplu= 
uialis  (76)  ge-lert  (8*^),  -lort  (8),  -lart  (9), 
-neet  (99).  wol  gelart  (17). 
*Imei  {cf.  ireos)  mordiste  (Sum.  v). 

Imitari  hd.  nach- ,  noch- ,  nd.  na- 
volgen. 

Imitas  {i.  pars  inferior  Gl.  m.)  nider= 
keit  (18). 

Imitatio   einlichkeit   l  nochfolgung 

(65). 

*Imitus  V.  Immitis. 
Immaculatus  vubeflecket  (8,  9). 
*Immania   (X   maniaj    est    dolor   t 
furor  capitis  (Vocc.  ex    quo,  Gemmae). 

Imman-is,  -us  hd.  groz  sim.  nd.  grot. 
seer  groß  t  vnmeuschlich  (110  sim.). 
wreet  (132).  freydig  (8,  9).  frech  (iio). 
grausamlich  (64).  grulich  (17).  fihisch, 
herb,  ruch,  vnwirß  &c.  (88). 
Immanitas  freydekeit  (8,  9). 
*Iinmansuetudo  i.  vorac-  t  crudeU 
itas  (76).  vnmilty  (110). 

Immans-uetus ,    -wetus   wilde    (11, 
19).  vn-sant'tmutig  (68), -senfftmutig  (i34), 
-senfmutig  (i5i),  -wyllig  (152),  -zuchtig 
(110).  onsachtmodich  (i32). 
*Immanus  v.  Immanis. 

*Immarc-,  immort-  (76)  -essibilis  {i. 
sine  mortione  &c.  76)  vnvor-storlich  (8, 
9),  -doi-elich  (19).  onv'dorlich  (11).  vn= 
zugenclich  (8,  9,  untersch.  von  innaces^ 
sibilis). 

Immaturitas  vnzidekeit  (8). 

Immaturus  hd.  vnzi-dig,  -tig  (8,  9), 
-ttig  (110).  vuriff  (5").  niet  rijff  of  n. 
tzijdich  (132).  nicht  gare  (10).  halpge- 
scliydet  (12). 

Immediat-e,  -o  an  {b^'",  75),  on  (6, 
21,  65,  76),  vn  (7)  mittel,  metel  (21).  ane 
middel  (23).  an  vnderloß  (75).  zu  stunt 
(7).  gleich  ietzund  (inmediate  76). 

Immediatus  hd.  nd.  gantz  nd.  gans 
hd.  an,  on,  vn    (7)  mittel,  m.  zu  gefugt 
(65),  mitel  (134),  nd.  ane  middel. 
*Immeire  v.  Meire. 

Immemor  hd.  vn- ,  vnge-,  nit  ge- 
(110)  -doclitig.  nd.  vn-,  niet  (132)  -ge= 
dechtich.  vngeteichtick  (3).  ongedichtig 
(21).  nit  gedenckig  (68).  vergess-ende 
(132),  -en  (110),  ener  (65),  -ig  (64).  vor- 
geßlich  (8),  -geslich  (9). 

Tmmensitas  sunder  hd.  maß,  mayße 
(133),  nd.  mate.  großheit  (81»,  68,  132) 
sonder  maeß  (132).  on  maß  (68).  an 
masse  ( 75 ).  grossy  t  vngemessenheit 
(110).  vnmassikait  (i34).  hd.  vnraess-ikeit, 
-lichkeit  (8,  65),  -liehe  große  (9).  ho- 
(19),  hoe-  (11)  -cheit   gruntloßikeit  (65). 

Immensurabilis  vnme-tich  (22).  -ch 
(23),  hd.  -sseliche    (152),   -ßelich,   -ßlich, 
-slich  (5),  -ßig  (7).  vumäßlich  (i34). 
*Immensurabilitas      vnmeßlichkeyt 

(7). 


IMM 


287 


Immensus  vn-meßelich  (6),  -meßlich 
(65  Mrg.),  -meßig  (15),  -messig  (5"), 
-massig  (1),  -gemessen  (8,  65),  -gemeiß-- 
schen  (19),  -messlick  gros  (9),  -gemessen 
groß  (110),  -besloßen  (10),  -besclossen 
(49),  -vrsprüncklich  l  -seglich  t  -todlich 
(65  Mrg.).  sonder  maet  (11).  hd.  groz, 
groß,  groyß  (133),  groes  (132).  nd.  grot. 

Immergere  ausser  in  75  stets,  minder 
stens  alph.  Inmergere  q.  v. 

Immeritus  hd.  vnv'dynt. 

Imminere,  inmenere  (1)  hd.nd.  an- 
hangen, selten  -hengen,  -hencken  (8), 
-lagen  (23),  hd.  -legen,  -leygen  t  hangen 
(21),  -ligea  (7).  nahen  (19).  neben  (100). 
neken  (11).  ein  geen  (2).  inscheinen  (1). 
*Imminescere  {st.  immiscere)  vnder 
mengen  (21  &c.). 

Imminuere  mynneru  (8,  9). 

Immiscere  hd.  nd.  vnder-,  vnder 
eynander  (67,  133,  152),  ondermalkander 
(132),  vnd  v'-  (18),  zu-  (9),  eyn-  (18»>) 
-mengen,  hd.  vnder-,  vntereynander  sim., 
in-  t  ver-  (110)  -mischen. 

Immisericors  vnbarmherczig  (8,  9). 

Immitis,  im-  (8b),  i-  (76)  -mitus  hd. 
vn-sanfft  (7),  -sanfitmodig,  -santfmodig 
(5),  -sanfftmudyg  (152),  -sanftmutig  (i 33), 
-senftmutig  (69,  134),  -senftmutig  (I5i), 
-senfmutig  (66),  -milte,  -milt,  -milter, 
-milde  (8,  9).  nd.  vn-,  on-  (iS2)  -sacht= 
modich.  zehe  (8).  breyt  (8^.  aus  wreyt). 

Immittere  an-  (23),  ayn-(19)-brenghen. 
in-laßen  l  -sinken  (17).  senden  (19). 
*Immitus  v.  Immitis. 

Immo  selten  imo  vor- war  (7,  22), 
-war  ia  (23),  -wair  (5),  -wäre  (18).  v'-war 
(13),  -wäre  (21),  -wayre  (133).  ver-waer 
(132),  hd.  -wäre.  hd.  für-  (6),  fur-war.  fur- 
(70),  fyr-  (67)  -wäre,  tewaren  (99).  twar 
(23).  hd.  zware  (21),  zwar,  zwar  io  (8"). 
ja  doch  (5'').  vnd  ouch  (76).  werlichen 
(19).  werlich  {l)  vrabers  (17).  vmme-r 
(19,  22,  23),  -rß  (133,  i52).  ommers  (11). 
ymmer^billich  (66  &c.).  imer  (110).  ommer 
doch  (132).  byliche  (152).  bylche  (19). 
vilHcke  (bill.V  11).  sicherlich  (8). 

Immobilis  hd.  vnbe-wegelich,  -geliche 
(133),  -liehe  (152). 

Immobilitas  vnbeweg-unge  i  -lich= 
keit  (75). 

Immode-ratio,  -stia  vnmeßekeit  (8). 

Immoderatus  sonder  maet  (11). 

Immodestia  v.  Immoderatio. 

ImmodestusÄrf.vn-meßig,-mesczliche 
(18),  -meßlich  ^ -sitlich  (110), -manierlich 
(68).  nd.  vn-metich  (22),  -metelic  (23). 
on-meßelich  (21),  -manijrhch  (132).  sunder 
mayß  (19). 

Immodi-cus,  -tus(i52)  gar  groß (8). 
hd.  groz,  groß,  groiß,  grosse  (i52),guoß 
{sie  76).  gros  t  wenig  (9).  grot  (23). 

Immo-,  ymu-  (76)  -lare  hd.  opph-, 
opf-,  hd.  nd.  opp-,  ofi-ern.  dotin  (8). 

Immolatio  opff-  (6),  opp-  (8)  -erunge. 
offeringe  (23). 

Immolatus  geop-fert  (9),  -pert  (8). 

*Immomentaneum  ein  ogenblick  (6). 

*Immo-mento,  -nito  (4)  hd.  zu-hand, 

-hant;  balde   (5),   snelle  (133),  schnelle, 

schnell,   drade    (18,  23).  schier  (7).    ey 

augeblick  (21).  by  ey  augenblick  (7).  in 

eyn  ogenblick  (132). 

Immorari  vffhalden(19).marren(ll). 


288 


l.MP 


Immori-geratus,  -eratua  (74,  vr>)  au 
sidon  (8).  viisit-ig  (*.»)•  -tig  ( 76  )•  wan- 
wit/.ijr,  -sot/.ig  (74). 

*Iin-,  in-morsus  (i.  ie/unns  7t>,  lay) 
nfiihtiTu  [W.  nuchtoren  ^111. 

Iinmortalis  viuloytliclu'  (15^).  011= 
sttTlelieh  i^lli. 

*Iniinort-  c   Immarc-essibilis. 

*Imuiouere  viibewogou  ((■>). 
Iiiuuotus  ,'ui.  nd.  vnbeweg-ct,  hd.  -t, 
-ig  (t;7.  133,    152).    onbowegen   (11,    132). 
viigi'bougik  1^9"!.  vnbeniiig  (8^). 

*Inimiuidare  vnroynigeu  (19).  ontrey= 
iieii  i"J3'. 

Inimunditia  vnreynickeyd  (19,  65). 
viibolu'bigkoit  so  einer  ryndt  {per  Ubi= 
d ine III  tt'c.  t).">V 

Immunis  hd.  nd.  vuscbnldi-g,  -eh. 
souder  (11,  132),  sunder  (19)  schult,  ane 
scholt  (8b).  anpraeht  (9).  dinstfri  (8). 
vry  (110,  132).  vnbe-gabt,  (110,  132), 
-fleckt  (67).  kerg-  (i33,  1.52),  kerck-  {^)), 
kaieh-  i22),  krach-  (23)  -lieh,  -liehe  (i.i2). 

Immunitas  {cf.  emunitas)  fri-  i 
sieher-lieit  (17  sim.). 

Inimutare    /id.    wandelen.     hd.  nd. 
v'-w. 
*Ininarius  i-.  Hsrmnarius. 

Imnire  (t  signißco,  X  innuere?) 
lauen    11). 

Imnus  V.  Hymnus. 

Inip-,  thcilweise  inp-   alph.  getretint. 

Impacificus,  adv.  -ce  vufridsum-er, 
adv.  -lieh  i75). 

Impar  hd.  vn-gelich.  -glich,  -gleych. 
nd.  viighelick.  oughelijch  (132).  mys 
VB  eveu  {2'!'^).  vnebin  (b^).  art  nach 
^er  zale  t  vngerad  (75.  cf.  ort  Sm.  1, 
112V 

Imparatus  vnbereit  (iio  sim.). 

Injpartire,  ttelten  -ri,  imp-cior,  -tari 
(13)  hd.  teilen,  deylen.  mede-  d.  (il).  hd. 
mit-d.,  -teilen,  nüttelin  deyln  (19).  vmb- 
\Jy),  alymme-  (13)  -geben,  g.  vmb  vn  dorn 
{sie  21).  geuen  al  vinme  (23). 

Impassibilis  vnlid-ig  (6),  -ich  (23), 
hd.  -elich.  viileid-lich   (-t),   -enleich  (9). 

*Iinpassibilitas  vulidelich-  (8),  vnleid= 
lieh-  (4).  vnleidenleich-  (9)  -keit. 

Impastus  hungerig  (iio).  hongei'ieh 

(132). 

Impatiens  hd.  vnge-duldig.  -diiltig 
(löii,  -tulti^  .,0i,  -tultig  (7j,  -dultig.  vu- 
duldieh  (23),  -schuldig  y^sic  67,133,  152), 
-lidsam  (iio.  132).  ongedulkyt  (21). 

Impatientia  vndultikeit  (68).  onlijd- 
(132  \  vnlyd-  ;,no)  -samheit. 

Impauidus  vuerschrocken  (110).  on= 
uerueert  (i32). 

*Impecionosus  v.  Impetiginosus. 

*Iinpeetere  ( i  verberare  Ki.  1  onge- 
keymt  (11).  vngekemmet  (-cto  is  19). 

*Iinpeda  /.  vestigium  humanuni)  fulJ-, 
fufz-  (4)  -trappe  (1).  -drappe  (I7j  -tappe 
(4),  -stappe  (8),  -stapfe  (.9),  -pfat  o.-spor 
(74). 

*Impedare  {i.  imprimere  t  inuestigare 
76)  in-  18),  eyn-  (9i  -drucken. 

Impedatiira  fuß-masse,  var.  -mas, 
o.-spor  (74);  -maß;  narr-  t  reiß-uuge; 
mogesehaflt  (8).  fus  mas  l  ervarung  (9). 
Verwandlung  eins  geslechts  (74). 


IMP 

*Impedere  r.  Impetere. 
Impedia  gall.  einpiengne  (122,  Ol.  m.). 
♦Impediculum  c.  Impendiculum. 
*Impedigo  c.  Impetigo. 
Impedimentum  liinder-nisse(19,  23), 
hd.  -niü,  -iiiß,  -niz,    -aus,    -ung  (18,    76). 
lettinge  (99). 

Impedire  (/.  demorari,  displicere 
q.  V.)  hd.  nd.  liiiuleren.  hüiuleriu  ((j). 
schaden  l  jrren  (7C).  weren  (22'').  letten 
(99).  wendig  machen  a  propoaito  Intrandi 
claustrum  (65).  sj)annen  {ancoram  125). 

*Impeditorium  ein  hindernis  (65). 

*Impedivim  (c/'.  impen-dium,  -sa) 
gyfft  (19).  auer  sehaet  (11). 

Impellere  hd.  in-,  ynne-  (19)  -dryben; 
zu-dr.  (i3:i),  -dryebiu  (19),  -tryben,  -trey= 
beu.  eyn  triben  (9).  nd.  driuen;  to-,  in- 
dr. 

*Impelutus  V.  Impolitus. 
Impendere  (-ere  und  -ere)  hd.  ge 
bell.  vß-g.  (110).  nd.  gheuen.  hu.  nd.  an-, 
ayn-  (i3;i)  -hangen,  hd.  an-liengen  (17), 
-lienken,  -legen  (125).  gäbe  anheneken 
(8).  gobe  anhangen  (9).  schelen  (23).  vfi" 
dem  lialß  ligen,  zustan  (88).  aenstaen  ofi" 
bouen  hangen  (-ere  132).  fluchen/  v'wißen 
(17). 

*Impendi  -  bulum  {in  quo  campane 
pendent  23.  sim.  66  See.  110  &c.,  75,  T6  cf. 
sq.),  -bilum  (i32),  -culum  (8,  9,  mole 
IG)  welle  (8,  23).  velle  i  wille  (9).  wolle 
(16).  glockeniocii  (74). 

*Impendiolum  (i.  tintinnabulum  i 
bacillus  75.  cf.  prc.)  glockensehwenckel 

(75). 

"^Impendios-us,  -e  {i.  intensiosus  1 1 ) 
flißig  (8,  17i.  vleyssig  (9).  impentius  /. 
diligentius  (76). 

*Impendivim  ijtcd.  la  fidelita  01.  m.) 
/.  im-  (9.  17,  75  Sc),  ex- (76) -pensa(c/'. 
compendixim)  lang  vnnucze  rede  (17). 
lange  nucz  r.  (8).  dy  koste  vnd  tzyrung 
(125).  vn-  (110),  on-  (132)  -kost. 

Impenetrabilis  hd.  feste,  vest.  nd. 
vast.  wast  ( 100 ).  vndorchgenelich  (5). 
vndurchgenglieh  (4,  75). 

Impenitentia  vnruwe-  (19),  onrouwe- 
(11)  -nisse. 

Impensa  \i.  impendium,  expensa, 
cihus .  sumptus)  hd.  nd.  kost,  koste  (10, 
133).  kost  (4).  coste  (3).  rost  {sie  (6). 
spyse  (7).  gewin  0.  stete-  (8),  stedi-  (9) 
-keit. 

Impensare  (vb.  frequ.  Br.)  hd.  ver= 
zeren. 

Impensum  gift  (11, 19).  ptc.  verluhen 
i  gegeben  (65). 

Impensus  geiebeu  (18).  sbst.  g.  -us 
kost  (iioi. 

*Iinpentius  r.  Impendiosus. 
*Imper-alis,  l  -ialis  (76),  i  -atiuus 
(19i  ghebyedeude  (19). 

Imperare  hd.  gebye-ten,  -den.  nd. 
beden.  ge-b.  ^21).  hd.  nd.  regern  sim. 

Imperatiuus  biedende  (11).  ghe-b. 
(19). 

Imperator  hd.  gebye-ter,  -der,  ge- 
biter  (9),  -beder.  nd.  beyder.  hd.  nd. 
keyser. 

Imperatrix  kai-  (76),   kei-  (67),  ke- 
(5'')  -serin. 
*Imperatus  kaiser-thum  i  -rieh  (76). 

Imperfectio  vnuolkommenhait  (1). 


nip 

Imperfectus  nicht  hd.  foln  -  ,  nd. 
wllen-kommen.  hd.  nit  follenkomelich. 
vn-volikuinenlich  (76),  -kommelich  (17), 
-volbrocht  (6). 

Imperialia  maiestas  kaiserliche  ma^ 
gestat  (76). 

Imperiatus  keyser-  hd.  -thum ,  tid. 
-dorn  ,132). 

*Imperinus  v.  Imperitus. 
*Imperio- latus,   -natus   (6)   keiser- 
reieh  (3),  hd.  -tum,  nd.  -dorn,  -lieh  doiie 
(sie  18).  eyn  keisers  dorn  (21),  dum  (7). 

Imperi-ose  i-.  -tiose. 

Imperitia  vnwisseniieit  (iio  &c. ). 
kunstloßigkeit  (65). 

*Tmperi-tiose ,   varr.   -ose   in   gebots 
wyse  i  durcii  gebietuiig  (65). 

*Imperitudo  ververnisse  {S^). 
Imperi-tus,  -nus  (134)  hd.  vn-erfaren 
(110),  -wissend,  -weyß,  -warhaftig  (152), 
-gelert,  -gelart  1 12),  -gelart(9)_,  -herschafft 
(7.  X  Imperium!),  gelort  (sie  8).  dwaes 
(11). 

Imperium  hd.  ge-bot,  -botte  (i33, 
152),  -boyt  (5,  19).  bod  (23).  keyser-lich 
reich  o.  gebot  (66  sim.),  -s  rieh,  recht 
o.  gebot  (110  sim.),  -s  g.  {  rijk  (11),  -ich 
(6,  19),   -turne   (lü  &c.).   kerserijch   {sie 

132). 

*Impertari  v.  Impartiri. 
Imperterritus  hd.  nd.  vuv'-,  vner- 
(12)  -vert.  vnher-schreeke  (5),  -sregket 
(21).  vner-sehrecklich  (1),  -schrocklich 
(6),  -schreckt  (uo),  -sehroeken  iß),  -scher- 
cket  (81*).  vnder-sehercklich(3)j-schreck= 
lieh  (4).  ersreehelich  {sie  18). 

Impertinax  strengk-,  var.  strefl'-lieh 

(65  \ 

Imperturbatus  vnentschickt  (62). 
^Imperuoliee    {cf.    iperbolice)    vm= 
bellicli  (8). 

Im-,  in-  (129)  -pes,  g.  -petis  adj.  s.  {i. 
festinus  q.  v..  furibicndus,  cum  impetu 
&c.  66  &c. ,  Impetus  74,  129,  Ki.)  vn- 
ruwig(iio),  -gestimme,  rumor,  gehe  (88). 
riehende  o.  vngestumkeit  0.  stürm  (74). 

Impe-tere,  -dere  (8,  17)  hd.  aue- 
hd.  nd.  an-,  aen-  (81,  132)  hd.  -sprechen, 
-spregen  l  -verdegen  (13),  -spreken  (si), 
-Sehryen  i  -tasten  (_21),  -haften  (6),  hd. 
-begeren,  -fordern  (iio),  -fertigen  (i5i, 
Mss.  mog.),  -u'tigen  (152),  -Verden  (132), 
-verdiglien  (23),  -verdinghen  (22 ).  vordem 
{b^).  ain-  i  be-stain  (19).  bestaen  (11). 
stormeu  i  buldern  (22).  reispen  {i.  irri= 
tare  71). 

Impetigi-,  impetige-  (i52),  impecio- 

(11)    -nosus,  -losus    ( 76 )  hd.   warez-ig, 

-ieht,  -echt,  wercz-ieht    (I5i),   -echt.  nd. 

wartich.  vol  wartzen  (68),  schorffs  (132). 

I  kretzig  0.  grindig  (110).  schebig  mit  der 

'  dürren  kretz  (75). 

Impetigo,  -digo  (76)  {i.  vertigo  93) 

I  grintt   (1,  2).   griiid  (110).  eyn   drucken 

i  (öl,  dürr  t  druckener  (74),  dracken  {b^), 

j  dragken   (21)   grint.  schoref  (99).    scorf 

'  (9,  106).  en  droghe  sc.  (23),   sci-off  (22). 

droeghe  sehorfft  (i32).  scharpf  (8).  dürre 

kretz  (75).  hd.  wartze,  wartz,  wertz  (66, 

151).  warte  (11).  eyn  ruff  {ausgestrichen 

17).  dürre  rüde  t  rüdigkeit   (60).  rewd 

(9).  rüde  (110).  roudo  i  couterlus  (Gf.  4, 

868).   rudigi   i   citirlus   (127,  sim.   Gf.  2, 

279).   en   klene   lus   (23).   zittaroch  sim 

(Gf.  4,  368.   5,  640.   wetterau.   zittere  n.) 


IMP 

zitr-ach  t  -acht  (74),  -ochen  (75).  zitdi-uas 
(Gl.  5,  264).  zitter-mal  (93),  -maelsflecht, 
nl.  hayrwunne  (116).  vr-,  e-spring,  das 
versegent,  neryß  (74.  cf.  Sm.  2,  703.  3, 
134,  592).  aiu  geflecht  (76).  flecht  (67). 
flicht  (7).  strieffe  (8^).  risemeii,  dij  klein 
plater  resel  vrid  engring  {cf.  lentigo) 
auf  dem  antlitze  (4). 

*Impetigosus  {nach  impetuosus  q.  v.) 
stidestormig  (12). 

Impetitio  hd.  an-sprach,- spreche  (9), 
-sprechunge  (8).  irrung  (74). 

*Iinpetrabilis  {st.  imprecabilis)  vn= 
billich  (7). 

Impetrare,  -ri  (3),  inpetiare  (5^^)  hd. 
er-,  der-,  her-werben,  oft  mit  bette  (9), 
mit  bitten,  mit  worten.  her  verben  (5^'). 
nd.  erwei'uen.  ver-waruen  (11),  -weruen 
mit  bydden  (132).  verbidden  (99).  er- 
beden  (23),  -beyden  (81»). 

Impetuose  hd.  nd.  stormelich.  hd. 
storm-,  sturm-Hch,  -icklich  sim.,  -glich, 
-ende,  sturmig  (7).  styrmglich  (67).  vn- 
storme-  (23),  oustuyr- 1  wocst-  (132),  frefe- 
(110),  vngestum-  (69,  134),  vngestymg- 
(15)  -lieh. 

Impetuositas  stormelich-  (18),  sncUe- 
(8b)  -keit.  ruyssch-,  rapp-yng  (147). 

Impetuosus  hd.  nd.  storm i-g,  -eh. 
vn-st.  (23).  hd.  sturm-iger,  -leich  (1); 
sturmiger  (i5i),  styrmig  (67),  tormick 
(i.  tempestuosus  3);  vnge-stiem  (110), 
-stummer  (66  Mrg.),  -stem  (68,  110  var.), 
-stummig.  gedieht  (7).  woest-  of  onstuyr- 
lich  (132).  ruß-ende  (10,  12),  -en  (13). 
snelle  {S^}. 

Impetus  {i.  inundacio  cuiuscunque 
rei  67,  76,  cuyn  impetu  omnia  faciens  66 
&c.,  impetuositas  110)  hd.  stürm,  hd. 
nd.  storm.  storm-keit  (8),  -ende  (22). 
rusend-en  (21),  -er  (7).  ruß-  (5),  rusch- 
(23,  133,  1,52),  rausch-  (66,  70,  i.5i)  -ende, 
-end  (151).  rasen  (18).  ruyschen  (i32). 
vngest-um  (134),  -em  (es,  69),  -yme  &c. 
(60),  -imheit  (no).  onstu)|^rheit  (l32). 
vnsture  (10  &c. ).  snellickeit  (9).  poi= 
dei'unge  (74). 

*Impex  {aus  irpex?)  eyn  isern  rech 
l  eyn  eyde  (17). 

*Impexare  vnordncn  nach  der  zijt  (75 j. 

Impia  {cf.  filago,  carta-f.)  huner- 
darm,  -biß,  vogelkraut  (Ki.). 

Impiare  vnrecht  dun  (8  sim.). 
*Impietare  v.  Importunare   (x  in= 
quietare). 

Impietas  vnmil-theit(no),  hd.  -tikeit, 
-dekeit,  nd.  -dicheit.  wreetheit  (132). 

Impiger  hd.  vnv'trosseu  (65),  snelle, 
riesche  (8). 

*Impig-,  imping-norare,  -nerare  hd. 
phe-  (7,  8),  pfe-  (9J ,  pe-,  v'pfe-,  v'pfa- 
(68),  nd.  pey-nden.  hd.  v'-setzen,  -sitzen 
(18).  nd.  vor  setten. 

Impignoratio  pfandtschafft  (65), 

*Impigware  &e.  v.  Impingware  &c. 

*Impingere  hd.  nd.   malen,   an-,  in- 

m.  aiu-maylen  (133),  -machin  (19).  machin 

picturam  &c.   (19).  prs.  ich  stoiß  mich 

(7).  stoßen  (8*>).  stoten  (i32).  schult  gebin 

0.  fallen  (8,  9,  17).  in-triben  (9),  -druckin 

(8). 

*Impingnerare  &c.  v.  Impignorare. 

Impin-,   impi'-gware,    -gw^ari   {i. 

impinguescere  66  &c.)  hd.  feyßt,  feyst, 

DlEFENBACH     GLOSSARIUM 


IMP 

veisset  (6),  hd.  nd.  vet  machen,  maken. 
fe^st  werden  (9).  ma-  (19),  mee-  (11), 
mo-  (67),  hd.  me-sten. 

Impinguatus  feißt  (68,  110),  vet  (132) 
gemacht. 

*Impinguescere,  impin-,  impi-,  in- 
(5)  -gwescere  hd.  feyst  sim.,  hd.  nd.  vet 
werden,  begynnen  vet  tzo  w.  (132).  feyst 
machen  (4). 

*Impin-nis,  -tis  (8)  {aus  in  pinnis?) 
Schuster  gaß  (9).  schumecher  gasse  (8). 
Cf.  inpennias  ags.  ober  sco  eiddo  (Hpt. 

5,    196). 

Impius  hd.  nd.  vnmil-de,  hd.  -t,  -ter. 
böse  (99).  boß  (110).  boeß  l  wreet  (i32). 

Implagium  klebeneze  (130). 

Implanare  hd.  nd.  v'vorn.  hd.  ver- 
furen,  -Icyten,  -leyden  (i32),  be-triegen, 
-driegen,  -trigen.  erfarn  {sie  18).  verfu= 
ren  o.  layten  (134). 

I-  V.  E-mplastrum. 

Implere  vorvullen  t  virvollen  (19). 
hd.  er-fullen,  -füllen  (i5i),  -füllen  (6), 
-filleu  (67),  -vyllen  (13),  -follen.  herföUen 
(5**).  nd.  er-,  v'-wllen. 

Implicare  nd.  valden,  vaelden,  in-v. 
(11),  -volden  (23).  hd.  in-,  eyn-,  ynne-  i 
tzu-  (19)  -falden,  -falten,  v'wern  t  in 
mengen  (17).  virw'ren  (8,  9).  yn  stecken 
(13).  in-(iio),  ver-  (63,  66  Mrg.)  -wickeln, 
eyn  flechten  (3). 

Implicitus  ynne  gefalden  (19).  ver" 
borgen  (65). 

Implorare  hd.  an-ruffen,  -bitten  (6). 
weinde  b.  (8).  weynende  beten  l  flehen 
(9).  midde  weyn  biddcn  {l)  beschuldigen 
(17).  erwerben  (65). 

Impluere  nd.  beregenen.  hd.  be-, 
in-regnen.  be-renen  (5,  133),  -reynen 
(152),  -ronen  (21).  regen  (7).  reyn  (18). 
in  reynen  (17). 

Implumis  on  federen  (110).  sonder 
plumen  (132). 

Impluuium,  inplubium  (i36)  eyn 
loch  in  dat  daich  dayr  yt  in  reghenet 
(132),  eim  dach  do  durch  es  regnet  (110). 
pletzle,  nl.  pletsken,  logie  (116). 

*Implunare  {st.  implanare)   v'furen 

*Impnarius  {\t.  hber  impnorum^ 
impner  (74). 

*Impnidicus  lob  senger  (9). 

*Impnilogus  impsdichter  (74). 

*Impnista  {i.  qui  cantat  impnos  76) 
lop  seuger  (8).  lobsag-  t  lobgesanck- 
singer  (74). 

*Impnus  V,  Hymnus. 
Impolitus, impelutus  (76)  vnge-zeret 
(5  &c.),  -ziert  (18),   -zirt   (3,   4),    -tziret 
(23),  -polirt  (4),  -snet  (99).  ongesiert  (11). 
vnbehouwen  (110,  132). 

Imponere  {cf.  iniungere)  hd.  in-, 
ein-setzen.  nd.  insetten.  v'dencken,  be= 
triegen,  beschuldigen,  uff  ligin  {^sim.). 
auf  legen  (9,  75). 

Impor-citor  (129,  Br. ,  Ki.),  -titor 
(76,  Pap.),  -eator  (Ki.)  i.  qui  poreas  t 
sulcos  in  agro  facit;  et.  {i.  q.  porca  Br.) 
terra  qua  eminet  inter  duos  sulcos  (76) ; 
deus  a  paganis  agricolis   habitus   (Pap.). 

Importare  in  dragen  (8^).  v'werren 
(9).  virwerftin  0.  beczeygin  (^8). 
*Importator  in  dreger  {S^). 
*Importitor  v.  Imporeitor. 


IMP 


289 


Importitor  i.  qui  portas  (x  poreas 
cf.  prc.)  facit  Jcc.  (gi.  m.). 

Importunare  {i.  impietare  76)  muhen 
(8,  9).  muegeu  (110).  moyen  (11,  132). 
quellen  (132).  anfechten  (18^  no).  be= 
trieben  (68).  gedon  tun  (9). 

Importune  v'noileke  (99).  vm  mes= 
cliche  (100). 

Importunitas  hd.  nd.  vnbe-,  nd. 
onbe-scheidenheit ,  -scheidenkeit  (18), 
-schedenheit  (23),  -stedelheit  (22).  vn- 
vortreglichkeit  t  -gerusamkeit  (9),  -ern= 
samkeit  (8).  onrusticheyt  (i32).  v'noi= 
lecheit  (99). 

Importun-ium,  var.  -um  ein  stat 
on  luste  (64). 

Importunus  hd.  vn-,  nd.  on-beschey= 
den.  vnge-stemiger  (7),  -stiem,  vor.  -stem 
(110),  -stumleich  (1),  -rüg  (17),  -rusam 
(9).  onstormelichen  (21).  vn-stummig(62), 
-sturmlich  {b'^)  -sturlich  (5),  -stürlich 
(6),  -sturlick  (23),  -storlichen  (18),  -ver= 
tregenlich  (7«),  -v'tregelich  (8,  9),  -ern=: 
sam  (X  gerusam  ?)  l  gedon  (8),  -richtig 
(75),  -kumlich  t  -leidlich  (64),  -stedick 
(19),  -werlick  (22*>).  v'noilec  {i.  improbus 
(99).  mue-,  verdrieß-  (iio),  verdries-, 
moy-,  quel-  (132)  -lieh,  quellig  (110). 

Impos  der  sin  selbß  nit  mechtig 
ist,  der  sich  lat  vberwinden  (ss).  nit  m. 
vnnd  mugenlich  (134  Mrg.). 

Impositio  auff"-legung  l  -setzung(75). 

Impositor  auffleger  (75). 

Impossibilis  hd.  vn-,  nd.  on-moge= 
lieh,  vumuglich  (9). 

Impossibilitas  vnmogelichkeit  (8). 
*Imposterum  dar-  (65),  heyer-   (5) 
-nach. 

*Impostiuus  {cf.  importunus)  vn 
v'dregelich  l  grusam  (17). 

Impostor  tru-  (9,  loo),  dro-(8)  -gener. 
inpostorem,  in  posterem  (i36)  ags. 
bisuic-end  (94),  -cend  (i36). 

Impostura  betrieg-    (8),  betrig-  (9), 
verclag-  (65)  -unge.  trogene  (9). 
*Im-  V.  I-potecare. 

Impotens  vn-  (17),  an-  (8)  -mechtig. 
vnmugender  (9).  pl.  machtloß  des  ge= 
walts  (75). 

Impotentia  vn-macht  (9),  -mechte= 
keit  (8). 

*Impotus  adj.  vnge-trunken  (9),  -drun- 
ken  (8). 

*Imprecabilis  hd.  vn-betlich  (3,  b, 
4),  -bedelich,  -beydelich  (21),  -bydde= 
lieh  (19),  -bytelich,  -bitlich,  -erbitlich 
(110),  -erentlich  (76).  nd.  vnbedelik. 

Impreeari,  impricare,  -ri  bitten 
(110).  beyden  (8).  ser  bidden  (17).  be= 
geren  (110  &c.).  hd.  wünschen,  w.  boß 
(75),  wuntschen  (i33,  152),  wünschen 
(i5i),  wonschin  (19,67),  fluochen, fluchen, 
vloechen  (i32).  flochin  (5).  vloken  (23). 
v'-vl.  (11),  -fliechen  {16\  scheiden  (21). 
auff'  heben,  handien,  ybelreden  (64). 

Impreeatio  bede  (8^).  fluchung  (75). 

Imprecatus  gar  sere  gebeten  (8,  9). 
*Im-,  in-preceps  inthiufl'i   (127).   nid= 
der-  (17),  neder-  (8),  wider-  {sie  9)  -wert, 
nit  snel  (8*».  in-  privat). 

Impre-,  impren-gnare  hd.  nd.  swaer 
(i32),schwer(iio),swanger, /u/.schwanger, 
dreclitig  (17)  machen,  maken,  werden 
(3)  van  kinden  (i32),  von  k.  (110). 

37 


200 


Bll' 


Imprej?nat-a,  -us  hd.  s\v!iii|Ter.   aw. 
(joii  iptr.  S^.  hoiiinif^cn  mit  kimle  (23). 
♦Impremere  c.  Iniprimere. 
*Imprengnare  r.  Impregnare. 
Impressi-o,   -ones  pl.    (9  Anh.)  in; 
wirtkciuK'   kraft    \\2).    inwiirf^ondc    bo- 
wf<;iiiigi>  der  krcft'te   (If)).    iiiwirrkoiido 
l)f\v.  (!t   Anh. ,  17).  iii|)n'sson(li>  craft  {f) 
yiislag    i!>  \x\\i.\.   iiidnifkuiigo  (17). 

Impressus  vnnc  podroicht  (19).  on- 
bodrucket  (11).  auffgodnickt  (7,5). 

Iniprestare  (/.  commotiarc  Gl.  m.)  iu= 
bringen  (29=.  st.  inpfrengen?). 

Impretermisse  on  vuderloß  (gö). 
*Impricare,  -ri  r.  Imprecari. 

Impr-imere ,  -emere  (4)  hd.nd.  m-, 
auff-  (75)  -drucken,  hd  in-,  oin-drocken, 
-dricken ,  -trnt-kon ;  eyn-dringon  (4), 
-tringiMi  (.')).  -bilden  (64);  bressen  (7.'>). 

*Improbare  ( X  imprimere )  ein- 
trucken  (,G!t,  i34). 

Improb-are,  -rare  (^■.  exprobrare 
q.  V.)  hd.  nd.  la-,  hd.  le-stern  l  beschuU 
digen. 

Improbe  nicht  t  vn-fruirdich  (75). 

Improbitas  {i.  perseuerantia)  auher= 
tunge  (10  &c. ).  vrcuil-  (9),  frefel-  (8), 
vnerbor-  (6)  -keit.  vnbedcr-uicheit  (22), 
-ficlieit  (23).  vnfrum-keit  (6.5),  -ekelt  (75). 

Improbrare  v.  Improbare. 
Improbus  vnbe-,   vnby-  (13)    -derb 
(1,  13,  3),  -derue   (23),   -rue   (22,  loo). 
onbirne  (lli.  hd.  vn-from,  -frnm,  -erber 
(G)   vreuil  (9).  frefel  (8).  v'noilec  (99). 

*Improffic\im  ('.  proficuum;  X  im= 
prosperari?)  misselingen  (3). 

*Iinprofi-dus,  -us,  -sus  v.  Improui- 
dus,  -sus. 

*Iinpro-inotus  /  -visus  vnperaten  (75). 

*Improper-ainen  r.  -ium. 
Improperare  hd.  nd.  v\visen^  lästern. 
hd.  v'-wyßen,  -wyesen,  -weisen,  lestern. 
lesterlich  reden  o.  kosen  (75).  vS  heben 
(65). 

*Iinproperari  v.  Improsperari. 
Improper-kun,  l  -amen  (19)  hd.  nd. 
laster,  spot,  schant-,  stant-  (7,  22.  st. 
scant-)  -rede.  hd.  schande-r.  schentliche 
r.  (3,  4).  schand-ridden  (21),  -red  (62,  76). 
eilend  {l  ?)  laster  (  76 ).  schemlich  red 
(6).  schentlich  spot  (12),  spotte  (10). 
spoyt  l  virwyß  (19).  verwiße  (7).  v'wit 
(11).  v'-weisung  (2,  76),  -beysung  (1). 

*Iniproportionablle  an  keinem  deil 
glich  [lö).  an  k.  teile  gleich  l  vnmoge= 
lieh  czu  glichende  (9  Anh.).  an  kein  teil 
glich  t  vnmüglich  zu  glichen  (es),  vnm. 
zu  ge-lycht,  varr.  -glicht,  -gleicht,  glycht 
werden  (65). 

Impros-,  iinpro-  (69,  1.34)  -perari, 
-perare  (7.5)  hd.  nd.  mislingen  stm.  miß= 
liehen  (7).  hd.  vngluck-,  vngluck-  (i5i). 
vnglick-  (152)  -en,  -liehen  (7,  i33,  152,, 
-lieh  gon  (76).  on-gelucken  (i32),  -gluchen 
(21).  böslichen  gen  (75). 

*Improsper  -  atio ,  -ium  mißlingung 
(75). 

Impro-uidus  i  -uisus,  -fius  (3),  -fidus 
(4),  -fisus  (5t»,  21)  (c/.  impromotus)  hd. 
nrf.  vnvor-,  onver-(i32),  hd.  vnver-,  vnfur-, 
\Tifyr-  hd.  -sichtig,  nd.  -sichtich.  vnv'sehen 
(1,  65).  onvoersienich  (11).  rokelos  (22^). 

Impub-er,   -es,  -is   (i.  q.  imberbis 


TMP 

q.  V.)  an  hart  l  iung  (17  &c.).  ionck  be- 
neden  XIIII  iaren(i»2).  vnfrochbcr  (8). 
''Impudatus  v.  Impuderosus. 

*Inipuden-da,  -ta  (5),  /  -ter  (oft  i. 
impudicicia)  vn-scliante  (3),  -schemede 
1^23),  -.scliemde  (f),  18),  -Scham  (74),  -achcme 
(70),  -.sclicniig  (7,  4),  hd.  -scliemelich. 
on  schcnieili'u  (21).  schemede  (22). 

*Impudendus  a  um  {i.  q.  prc  66  &c.) 
vn-schamig  (134),  -schcmmig  (69). 

Impudens  {cf.  impuderosus)  hd. 
vn-schcndich  ,  -sciiamig  (  68),  -schemig 
(4,  110).  on.schemel  (132).  schemmeloße 
(13).  scheineloisch  (10).  schamdoys  (12). 
balt  (100). 

*Inipuden-ta  v.  -da. 

Impudenter  ( cf.  prc.)  hd.  nd.  vnschcm- 
clich  sim.,  -eclich  (7),  -licheit  {sie  S''). 
verscliemt  (i34).  boudelike  (loe). 

Impudentia  hd.  nd.  vnscliem-elicheit, 
hd.  -lichkeit,  -heit  (110),  -ekelt,  -dhclt 
(18),  -ecllcheit  (7),  -ung  (4).  vn-scham 
(6),  -schämikait  (134).  hd.  vnkeuscheit 
sim.  ou-scheymelichkeit  (21),  -schcmeU 
heit  (11,  132),  -kuyschelt  (132).  baltheit 
(99).  böse  Inst  (4). 

*Impud-erosus ,  -eratus,  -atus  (76), 
t  -ens  t  -icus  (66  &c.,  110  &c. )  hd.  vn- 
schemmig,  -schemig,  -schamig  (134). 

*Impudiei-a,     -tia    vnschem  -  ickelt 

4),  -lickelt  (9).  vnscham-igkeit  (68), -heit 
110).  onschemelheit  (132).  lost  (99).  vn= 
reynikeit,  boeß  lust,  boeßheit  (66  sim.). 
böse  lust  (21,  23),  lost  (4,  133),  loyst 
(5),  list  (3).  onkuuscheit  (11).  vnkuysheid 
(19).  vnkeuscheit  (67,  69,  134).  verschem-t 
(134),  -pt  {6d).  hd.  nd.  bosheit.  balchcit 
(8b.  c  Sit.  t). 

Impudieus  {cf.  impuderosus)  hd. 
vnschcm-el  (8^),  -nie  (8),  -lieh  (17),  -ig. 
vnschamig  (1,  68).  verschent  (iio^^bc]. 
schentlich  (18).  onscheni-el  (i32),  -Ik  (9). 
oukuusch  (11).  vukusch  (17).  lengeste 
(8,  9),   der  lengest  (17)  finger. 

Impugnare  hd.  nd.  an-,  hd.  widder- 
si?n.,  gegen-  (110),  teghen-  (i32)  -fechten, 
all!  feuchten  (s-^'c  19).  widder-kiffen 
(18),  -klebein  (17),  -striden  (21).  wyeder 
kyeffeln  (5).  weder  kiuen  (23). 

Impulsare  an-possen,  -clopflfen  t 
-schlahen  mit  pochen  (75). 

Impulsus  ynne  getreben  (19).  inge- 
triben  (68,  110),  -dreuen  (132).  zwingen 
(110). 

Impun-is  (8,  9  &c.),  -us,  -itus  (99  &c.) 
hd.  an  pln  (8),  vnpeyn  (9),  vngepyniget. 
nd.  onge-pijnt  (i32),   -pinget  (11).  vnge^ 
wroken  (99). 
*Imp\inita  (?)  wapen  rocke  (17j. 

Impunitas  vnpinllchkelt(8).  onpeln= 
lieh  (9).  straffloßlgkeit  (65). 

Impunit-e,  -er  hd.  nd.  vnpln-,  vnpru- 
{sic  22j,  vnpeyn-  (4),  vnbeln-  (3)  -lieh, 
-lick. 

Impun-us,  -itus  v.  -is. 

Impurus  vnreyne  (8b,  19).  onreyn  (11). 

Imputabilitas  zuleguug  (es). 

Imputare  hd.  v'-,  an-  (ob)  -dencken; 
virwyisßin  l  beczyehen  cum  mulo  (19); 
v'-,  be-  (6)  -wysen;  verweisen,  an-ziehen 
(110),  -tzyen  (132).  witen  (22^,  99).  vor-w. 
(11),  -keren  (-berenV  22^).  betien  (11). 
für  werflFen  l  auff  heben  (65  Mrg.).  vor 


INA 

vbel  han  (4).  v'vbelhal)en  (75).  verachten 
(7e).  achten  (.V'). 

Imputatio  wis-  l  schatz-ung  (76). 
*Imphandu8  v.  Infandus. 
*Imphula  V.  Infula. 
*Ymulare  v.  Immolare. 
*Imum  ((/.  ad  imum  i.  vltimo  Ol.  m.) 
dar  nach  (17).  do-n.  (8),  -noch  (9). 
Imum  der  grünt,  die  dyeffe  (es). 
Imus  hd.  nyed(:r  (5),   nider,  nidder. 
n.  sicli  {aus  sijt;   7,    21).    nedder  t  side 
(?:.  bassus  77).  sijt  (10).  neder  l  zijd(23). 
nidderig  (17).  nederster  (8).  der  vnderste 
68,   110).   die   onderste  (132).  dye   leste 
19).  der  letzt,  var.  letscht  (65). 

In  hd.  in,  yn,  eyn.  in-  vn-  oft  in 
aus  Nennwörtern  gebildeten  Zeitwörtern 
in  75,  wovon  wir  nur  Proben  geben. 

In-  vor  Lippenlauten  v.  Im-. 
*Inabilis  v.  Inagilis.  Inhabilis. 

Inaccess  -  ibilis ,  -abilis  ( 152  )  (x 
immarcessibilis )  hd.  vnzu  -  genglich, 
-gcncklich, -genlicli  (5), -gangik  (7),-gcnde 
(8,  9).  vn-außgenklich  (134),  -czei-geng= 
liehe  (152),  -u'storlich  (17),  -zobelich  (18). 
van  to  gande  (22,  23).  onantredellch  (11). 

*Inactuosus  vnzitlich  (17  sm.). 
*Inagibiliter    vn-gamperlich    (75^), 
-geschicklich  (75). 

*In-agilis,-abilis,  -eptus  vn-geschlckt, 

-kamper,  var.  -gani)er  (75). 

Inaltare  der  hoen  ü). 
*Inambulus  v.  Imbulus. 

Inamenus  vnhistig  (i  10).  onghenoech= 
lieh   (132). 

*Inane  to  v'geues  t  vmme  sus  (23). 
Inanimositas  vnmanlichkelt  (75). 
Inanim-us,  -is,  -osus  vnkune  (75). 

Inanire  ytel  (iio),  ydel  (i32),  hd. 
zu  nicht  machen,  eytel  werden  (3,  4). 
yteln  (5).  hd.  nd.  idelen.  hd.  vor-1., 
v'eyteln  (9).  Ittel  (21).  v'nicht-en  (7), 
-igen  (5). 

Inanis  hd.  nd.  Idel.  hd.  ytel,  eytel, 
eytellch  (9),  Ittel  (21),  awtel  0.  upplg. 
(1),  ein  vppiger  (65),  vpig  t  ler  (25), 
yppich(13),  vnnutze,  ledig  (12),  v'nichtet 
(7),  leycht-,  var.  leücht-fertig  (64),  wane 
(62),  hellig  (74). 

Inanitasidelheit(ll,19).  eytel-  (3,  4), 
vnnucz-  (8)  -keit. 

In-antea,  -athe  (6),  -ante  (74)  vor- 
wärts (132),  -wertz  (110),  hd.  -baß,  nd. 
-bat.  hd.  fürbaß,  nu-f.  (74);  flfurbas  (6); 
In  vor-baß  (18),  -balz  (5) ;  entworbaß 
(21),  furbas  me  (4). 

*Inaquositas  tröge-  t  durre-kelt  (9). 

Inaquosus   tru-   (110),   dru-   (5,   68), 

dro-  (17),  dra-  (21)  -eken.  trüge  t  dürre 

(9).  droghe  (23).  droeghe  (i32).  au  wasser 

(75). 

*Inarabilis  vnwenlec  (99). 
Inardescere     Inbrinstlg    i    entzünt 
werden  (65). 
*Inarmis  v.  Inermis. 
*Inarcessibilis  {alph.  inacc.)  onbereyt 
(11). 
"^Inathe  v.  Inantea. 
Inattingibilis  v.  Intingibilis. 
Inauditus  vngehoirt  (19).  ougehoert 

(11). 

Inauris  {ut  slaui  22,  ytalici  5  solent 


INC 

portare)  hd.  nd.  or-,  hd.  ore-,  oren-,  orn-, 
nd.  ouren-  (23),  oer-(i32)  -rinck,  hd. -v'mg. 
ovrring  (93).  hor-ing  t  -golt  (7.  c/.  v. 
auris).  or  ringel  (8).  orn  rinck  o.  schel 
alß  die  heyden  haben  (64^).  auerring  o. 
schell  als  die  zigeyner  habend  (64<!). 
oir-  (19),  oer-  (11)  -golt.  oi'biue  (99). 

*In-bacillus,  -bellis,  -beallis  v.  Im- 
becillis. 

*Inbecilia  v.  Imbecillitas. 

*In-  V.  Im-brigare,  -brumare. 

*Inbure  v.  Imbuere. 
Incalere  wannen  (9).  in-w.  (8).   her- 
wlrmen  (17). 

*Incandere  ent-zunden  t  -hitzigen  t 
erluchtcn  &c.  (65). 

Incantare  hd.  zaubern,  be-z.  nd. 
toueren,  be-t.,  -tzouern  (132).  czaufern 
(13).  zoliern  (6).  be-zeubern  (9),  -zobe= 
ren  (es),  -schweren  (67). 

Incantatio  zeubernisse  (8,  9).  cho= 
wezz  (100). 

Incantator  hd.  zö-,  zaw-,  zau-,  zeu-, 
ceu-  (5^),  zo-  (68,  76)  -berer,  bissio.  -brer. 
ein  zovberer  mit  worten  (93.  c/.  fascin- 
ator).  nd.  touerer. 

*Incantatrix  hd.  zeuber-in  (6.5),  -erin ; 
zobrerin  (76). 

*Incanterius  (c/.  eant.)  gelubt  pert, 
ruyn  (u7). 

Incarcerare/iJ.  indenkerker  seczen, 
in  eynen  k.  legen  (7).  nd.  in  den  kerke= 
ner  zetten.  kerkei'en  (110).  karkern  [b^). 
vangen  (132). 

Incarceratio  kerckerung,  thürnung 

(65). 

Incarceratus  gefangen  im  kercher 
(no).  in  de  kerker  geslossen  (68,  132). 

Incarnare,  -ri  (1,  67)  menschen 
machen  (110,132).  Äd.  mensch,  mentsche 
(152),  minseh  l  mentsch  (7),  fleusch  (17), 
enphangen  (1),  nd.  mensche,  mynsche 
werden. 

Inearnatio  mensch-unge  (8,9),  -wer= 
duug  (3,  65),  -eit  gotis  sones  (9  Anh.). 

Incarnatus  hd.nd.  mensche  worden, 
mensch  werden  (76).  vngeborn  (19).  an= 
gebaren  (11). 

*Incarnatus  (color)  leibfarb,  nl.  lijf 
verwe,  incarnaet  (116). 

Incassum  hd.  vnnucze.  nd.  onnutte. 
vmsust  0.  eytel  (9). 

Incastellare  einsetzen  (74). 
*Inca-  V.  Incau-sterium. 
*Incastrare,  -ri  (49)  graben  (10  &c.). 
spalden  i  glat  magen,  Mrg.  voegen  (13). 
*Incastrate  genuiet  (Gf.). 
*Inea-  v.  Incu-stratio. 
Incastratura   nuoha,   nuati,   tupili, 
tubila,  gitubili  nim.  (Gf.).    tuuel,   nvoth 
(Sum.).  nuod  (93).  nvt  (8).  neyt  (9). 
*Ineauillare  smelich  v'spotten  (17). 
Incauillatio  smeliche  spottunge  (8, 9). 

*Ineau-,  inca-  (18)  -sterium,  -storium 
(22,  64C,  147),  -terium  (67)  hd.  tinten-, 
thinthen-,  dincken-  (y.  a.  1455  Sm.),  din= 
ten-horn.  d.-harn  (21),  -feßlin  {i.  attra= 
mentale  64^).  nd.  blac-  (22ab),  black-  t 
ynck-  (147),  ynket-  (11),  vnckt-  (i32) 
-hörn,  -hören  (22^),  -hoern  (11 ,  i47). 
tintenzeug  (75).  inck  fayß  (18).  tinkken 
vas  (1,  3). 

Ineaustum   hd.    tin-cte    i    -ti  (104), 


INC 

-gta  {i.  sepia  93),  -ten,  -ck  (3) ;  din-ckn 
(V.  a.  1455),  -te  -t,  -th.  blacke  (17).  nd. 
blac,  blackynck  (147),  ynket  (11),  vnckt 

(132). 

*Incauteriuni  v.  Incausterium. 

Incautus  vnfürsichtiger  (es). 

Ineedere  gcen  (1,  8,  9).  gain  (19). 
gaen  (11).  in  gan  t  vberdreden  (14). 
inhertreten  (125).  heerhchgaen  (132). 
in  0.  eerlich  geen  (110). 

*Incedere  (x  incidere)  hd.  in  faln 

(Mss.   mog.). 

*Incediuni  v.  Incendium. 

"^Incedula  {s-t.  nitedula)  est  auis  orien= 
tis  coruini  generis  pngnans  cum  bubone, 
alio  nomine  lamparis  (76). 

*Ineenare  {i.  vespere  non  comedere 
110  &c.j  nicht  essen  zu  nacht  (75). 

Incenatus  vn-gessen  (8,  9,  75),  -ghe= 
ghetten  (23)  zu  der  nacht  (75).nuchtern(9). 
Incendere  {cf.  eieo,  intendere)  ent- 
burnen  (ö^^),  hd.  -bonien,  -phengen, 
-fengen  (18,  23),  -pengen  (21),  hd.  -zun= 
den,  -ziiidcn  (67),  zynden  134).  enbren^ 
nen  (7).  doen  bernen  (i32).  an-zunden 
(110),  -zünden  (6),  -sticken  (17),  -stechen 
(132).  untsteken  (99).  vnphengen  (8^). 
kunttn  0.  zuntn  (1). 

*Ineendere  v.  Intendere. 
Ineendiarius  v.  Incensor. 
Incen-,  ince-  (1)  -diuna  hd.  nd. 
brant.  hd.  mortbrant ;  brunst,  zundunge. 
an-zündung  (6),  -kuutung(l).  eyn  ceyu= 
dünge  (5*^).  eutbornuuge(5).  enbrennung 
(76).  eyn  peugung  (21).  entfeuginge  (23). 
brant  van  vuyr  oft"  van  der  liefften  (i32). 
brant  von  feur  t  lufft  {sie  110.). 

^Incendium  in  val  {sie  S^».  :  incidere). 

*Ineensaria  prennewurz  (125). 

*Ineensiuum  [unter seh.  von  incen- 
sium,  -tiunm)  dz  do  entzunt  (65). 

Inee-nsor,  -ssor  (19),  -stör  (9),  -ntor, 
-ndiarius  hd.  ont-buruer  i  -penger  (Mss. 
mog.j,  -borncr  (5,  133),  -zunder  t  brenner 
(66  &c.).eyn  brenner (110), berner(23, 132). 
ent-b.  (23).  eyn  brant  stichter  (132). 
fenger  (18).  ontfeenger  (11).  an-zunder 
(75),  -zunder  (6).  enzinder  (67).  nd.  sto^ 
kere   (99  &c.).   stocherer  (8,  9).   stogker 

m- 

Incensorium  wyroch-  (es),  wierockß- 
(132)  -vaß. 
*Incenstor  v.  Incestor. 

Incensum  hd.  wy-,  wey-rauch,  -roch, 
wirreoch  (18).  nd.  wyrok  (23),  wrok 
(22),  wierock^i32),  wierroeck  (11).  burnig 
oppher  (17).  gebraut  o^^fer  (110). 

Ineensus  ontstechen  (132).  anstecken 

(68). 

*Incentela  ein  spise  kolb  (6).  Aus 
eena  X  incitella  {i.  tabulatum  super= 
ponendis  utensilibus  aptatum)  scaph,  scap= 
reida  (Gf.  6,  449);  incitega  machina 
super  quam  amphora  stat  (129),  ponitur 
(76)  in  conuiuio ;  cafFeetisch  (Ki.)  ?  Cf.  sq.  f 

*Ineenti-ua,  -na  (74,  75  varr.)  en 
schijt  kule  (23).  gigrozzida  (117.  cf.  Gf. 
4,  343).  poß  pegir  (75).  geytzigkeit  / 
geyrheit  (74). 

Ineen-tiuum,  -tium  (es),  -sium  (65 
var.)  entzund-  (65),  reicz-  (9),  reiß-  (8) 
-unge.  prekel  (109).  preckel  (i3i).  brickel 
des  vleysch  (es). 

Incentiu-us,   -s  (es)  enczund-    (9),  I 


INC 


291 


ganck;    in-,  ein-,   vor- 


stogk-  (8^),  stok-  (99)  -ende,  ontstechen 

(132).  vnstetiglich  {sie  es  !)•  eutfenger  (23). 

Incentor  v.  Incensor. 

Inceps  dar  nach  (8, 17).  dor  noch  (9). 

Inceptio   beginn-unge  (9,  19),  -inge 

(11).  anhebunge  (9). 

Ineerare  mit  wachs  (110),  waß  (132) 
bedecken. 

*Incerpere  v.  Increpere. 
*Incerpias,  intersias  (8,  9),  entrisia 
(147)  i.  panis  subcinericius   escherkuoch 
(76).  achs  kuche  (9).  kusche  (8).  i.  foea= 
tius  aschenbroit  (147). 

Ineertare  hindern  (14).  beweren(i23). 
Incertus  vnge-  (19),  on-  (11)  -wisse. 
*Ineerula  v.  Interula. 
*Ineespi-tare,  -eare  hd.  stru-,  strau- 
(9)  -chelu.  snaben  (17). 

Incessanter  an  vnderlaß  (3,  4).  on 
vnterlos  (9). 

*Incessare,    -ri  stetlich    striten   (8), 
streiten  (9),   striden  (17). 

Incessere  schumpfieren,  außrichten, 
anfaren,  vff  bringen,  entruesten  &c.  (ss). 
*Incessor  v.  Incentor. 
Incessus  hd. 
(132)  -ganck. 

Ineestari,  -re  vnkuschlich  (8),  vn= 
kewslich  (9)  lebin.  eebrecheu  t  vnkusch 
sin  (110).  nichten  bekennen  in  vnkuscheit 
(68),  onkuyscheit  (132).  iungfrauwschufft 
entrauben  (75).  verun  -  reinen ,  -lutern 
cum  luxuria  (65). 

*Incestiua  (X  incentiua?)    begere= 
keit  (8,  9). 

*Incestor  v.  Incensor. 

*Ince-,  incen-  (75-"^)  -stör  {i.  incestus) 
ernemer  der  iungfrawschafFt  (75). 

Incestus  {cf.  prc.)  s.  adj.  hd.  nd. 
vnkuscheit  sim.  vnk.  (8),  vnkeusch  (9) 
mit  den  mögen,  t  junckfraweu  (9).  sippe 
hur  (Anz.  8,  101).  vukusch  mit  juifrauwen 
(5^).  vnkewsch  mit  frawu  (1).  onreyni= 
cheit  (11).  eebruch  (110).  er  beraubung 
l  ernemung  der  iungfrauwschafft  (75). 

*Incidare  v.  Incitare. 

*Incidentia  infallende  ding  (8,  9). 
Incidere  (-ci-  und  -ci-)  hd.  nd.  in-, 
hd.  ein-,  nd.  an-vallen.  hd.  in-,  ein-geen, 
-gayne  (133),   -schnyden  (110).   ontzwe 
snijden  (i32). 

*Incidiuni  (z.  insidiae  Gl.  m.)  in  valle 
(17  s«m.). 

*Ineidus  i.  qui  cito  cadit  (76). 
Incil-e,  -la  (129)  ablaß  0.  bett  {aque 
9ij.  sijl  (HO,  132).  ain  sail  (iiC^),  siuß 
(^.  aqueductus  i32).  schluch  {sie  110).  fürt, 
kanel,  nl.  goote,  hueel,  zijl,  tocht,  oftocht 
(116). 

*Incilia  {aus  intiba ;  cf.  v.  cantabrum) 
hintloute  (85). 

*Incinare  v.  Incinerare. 
Incinctus  vm-gegurt  (9),  -gort  (8). 

*Incinctus  v.  Intinctus. 

Incin-erare,  -are  (8^)  hd.  zu  eschen 
machen,   zu    aschen    werden    (9).    brou 

(8b). 

*Incipare  v.  Incippare. 
Incipe  heb  an  (75). 
Incipere  hd.  beginnen,  an-b.  (17,  23), 
-einen  (13),  ?id.  -heben,  -heuen  (23,  132), 
-fahen  (no). 

Ineip-,  inci-   (4,   76)  -pare  hd.    nd. 
37  * 


O»).) 


INC 


st(»ikcii.  oiii-st.  .(T.'i»'),  -stocknou  (75*» 
stiu'koii  (IS),  stoken  (»)).  in -stoc'khen  (l), 
-stecki'ii  (7).  in  den  stock  sotten  (~s).  in 
oy  stocke  singen  (17),  bloch  setzen  (7), 
in  block  legen  (TcV 

Iiicirciiniscriptus  an  vnib  schrifTt  l 
vinbesigelt  (5)  Anh.^.  />d.  vnibe-  (9),  vnbo- 
siolien,  -scliryben  l  gryffen  (12). 

*Incircuruseptus  vnibeczewnt  (9). 
♦Incis-,  prosic-inus  averlopich  (il7). 

Incisio  ((•/'.  insitio)  schneidnng  (76). 

Incisor  /.  cirurg-  l  ciro-icus  (76) 
wiiuiltartzt  [i-v. 

In-  r.  Ins-cisorium. 

Incissura  ?'.  effugio  sanguinis  super 
jnortiios  (76). 

Incitament-um,  -a  (94)  (c/.  illecebra) 
ags.  tyctinnae  (94,  136V 

Inci-tare,  -dare  (18),  nitidare  (2) 
zu-  (5»'\  ze-  (1,  2),  ni-  (1)  -laden  (c/. 
citareV  in  laydcn  (7).  nd.  nd.  reytzon.  /id. 
reyl3en,  in-r.  (7),  raitzen,  reissen,  reysen 
(67,  1.S2),  ruson  (v.  a.  1455),  rysraiscu 
(i.  c/.  Sm.  8,  125),  stogkon  (21).  stochen 
(19).  tzo-st.  (132).  staken  i  toeruen  (11). 
czornen  (19).  paissen  (i).  zannen  (64.  c/. 
Gf.  5,  673).  bewegen  (iio).  hyssen,  por= 
ren  (i47). 

Incitator  eyn  tzostoecher  (i32),  zu= 
Stopper  [sie  68). 

Incite-ga,  -IIa  v.  Incentela. 
*Incleptus  (i.  adeptus  76,  x  indep= 
tus)  v'dingt  h'criegunge   (17).  war  ding 
erkrlegen  (8).  vordinet  (9). 

*Inclere  (i.  splendere  66  &c.)  schinen 
(7,  68).  lachten  (iio,  132).  er-leichten  o. 
-scheinen  (76). 

*Inclida  bescilbit  (Gf.  6,  4i8). 

Inclinare  toc  nighen  (11).  hd.  nd. 
ucy-,  nye-  (13),  hd.  bau-,  bey-,  bye-, 
by-  (1.-52),  bi-  (69),  boe-  (i32)  -gen.  bo= 
ghen  (^23). 

*Inclinari  (x  inclitus)  edeln  (9). 

Inclitus  (X  inclinatus)  genaig-  (2), 
genag-  (1)  -sam.  hd.  edel,  schon  t  wol 
geboren  (75).  erlich  (64).  e.  Streiter  (9). 
gar  e.  st'ter  (8).  ersame  (loo).  genedig 
(5b). 

Ineludere  in-,  be-  hd.  -sließen,  -811= 
ßen,  nd.  -slutcn.  in-  (6),  ein-  (76)  -schlie- 
ßen, sluten  (22).  inclu-ditur  verborgen 
lyt,  lydt,  leyt;  -sit  se  {in  spelunca)  ver- 
schluff,  var.  l  -schloß  sich  (65). 

*Incluni-cari,  -an  (Br.,  Gl.  m.)  laster 
lijden  (i47). 

*Inelunitor  (^.  conuicium pati,cf. pfc.) 
ruc-ersen  t  ioken  (108). 

Inclusa  hd.  nd.  clusen-,  hd.  deusn-, 
cliißn-,  var.  claußn-  (64),  clausn-  (i34), 
klosn-  (76),  klosen-  (6),  eins-  (21,  133) 
-eriuuc,  hd.  -erin.  clusener-n   (7),    -sehe 

(132). 

Innlus-arii,  -orii  (Br. )  sunt  qui 
pecora  vicinorum  includunt  (76),  claudunt 
pro  forefacto  (Br.).  -or,  -arius  id.  (Gl.  m.). 
schaiter  (147).  -or  golt  smit  (9).  gult 
smet  (8).  versetzter  edelstein  als  golt= 
smid  (74).  beschliesser  (75). 

*Inclus-iuni,  var.  -sviin,  t  -sa  (64), 
-ia  (Ki.)  (X  indusitim)  ein  inwendiges 
kleyd  (64).  camisol  &c.  (Ki.). 

Incluf?orii  v.  Inclusarü. 

Inclusorium  ( Mss.  mog. )  hd.  kluse, 
cluze  (13). 


INC 

*Inclu-8a,  -sum  v.  -ium. 
Inclusura  schait  vmh    havc    dair  in 
to  sciiutten  (M7). 

Inclusus  ^/c.  s.  beschloßen(7.s,  110). 
ingeslolJen  (1<  .sm.).  hd.  nd.  kluse-,  hd. 
cluße-,  klus-,  kluli-,  clau«-  (134),  clauß- 
(61*),  kleu.se-,  klcus-,  klise-  [\'\,  18), 
klose-  ((j)  -ner.  klo.sterer  (76.  x  kloster). 

*Incodomua  v.  Incommodus. 
Incol-a,  -US  (76)  hd.  nd.  ackerinan; 
fremder  ('.!),  fremde  (8)  ack.;  in-,  hd. 
i'in-wüiier.  in-w.  in  fremden  landen  (Uo), 
vremde  lande  (132).  in-wauer  (1,  5^), 
-woneiider  (7).  wonende  (8'',  100).  lant- 
(100),  lieems-  (11)  -man. 

*Incolare  (x  incoUare  (;i.   m.)  wan= 
dern  (8,  \\  17). 

*Incolatio  woninge  (11). 
*Iiicolatum  V.  Interpolatus. 
Ineolatus  ( i.  peregrinatio    &c. )  hd. 
wonunge;  in-  (lOO),  ynne- (19) -w.  wocn- 
t  bougli-inglie  (lOs). 
Incolere  wonen  (9). 
*Incolomitas  v.  Incoliimitas. 

Incolor  hd.  au,  ayn  (i33),  on  färbe, 
färb,  sonder  varwe  (132). 

Incoliun-is,  -us  hd.  nd.  gesunt. 
Incolu-,   ineolo-mitas    hd.  nd.   ge- 
suntheit.  gentzlichkeit  (65). 
*Ineolus  V.  Ineola. 
*Ineonibustus  vnverbernt  (99). 
*Ineomeliun  most  gehonigt  (64)  ^.  q. 
inome-1   (76),   -Ium,  0lV0|J.eAi  (Gl.  m.), 
inno-  (76),  heno-  (Br.)  -mellum. 

*Incoraicabile  v.  Ineommunicabile. 
*Inconiinus  nahe  (17). 

Incom-,  inco-modare  (i.  inhabitare 
76)  hd.  er-,  der-  (4),  ver-  (i32)  -zorncn; 
er-tzurnen,  -zyrnen  (67).  herzoru  (17). 
v'czercu  {sie  21).  v'-torneu  (22),  -tonen 
(Sic23).  vngemach  thun  (110).  onghemach 
doeu  (132). 

Incommodum  vnghcmak  (22^). 

Inco-mmodus,  -domus  (100)  hd.  vn-, 
vm-  ( 100 )  -bequeme,  vnge-mach  (68), 
-mechlich  (110,  132). 

Incommuni-jinconum-  (es),  incomi- 
(76)  -cabile  vngemein-sam  (15),  -sin  {sie 
63).  vndauckber  (76). 

Ineommutabil-e,  -is  (11)  (^.  incom= 
putabile  q.  v.)  vn-  (9),  on-  (11)  -ver= 
waudelich.  vuv'wandelt  (8).  vnwandelbar 
(9  Anh.).  vndeilsam  (17  &c.). 

*Inconiodare  v.  Incommodare. 

Incomparabiliter   on  zu  schetzlich 

(68). 

Incompos  vn-mechtick  (19),  -mogende 
(99).  onbequeem  (11). 

*Incompositio  morum  vngeberd  &c. 
(65). 

Incompositus  (c/.  indispositus)  hd. 
vn-sittig,  -siddig  (17),  -setig  (133,  152), 
-setzig  (7,  6  7),  -sedig  (mss.  mog.),  -gefuge 
(8,  9),  -gefugt  (uo),  -gefieg  (77),  -steitick 
(3),  -synnick(4),  -v'nufftig  (6),  -geschicket 
(68),  -gezierter  l  -züchtiger  (65).  nd. 
vn-zedich,  -ghesedieh,  -ghevoghe.  on- 
sedelich  t  beschickt  (132),  -cierlich  (c 
oder  t  11),  -seddig  (21). 

Incomprehensibllis  hd.  vnpegreiff- 
(1),  vnbegriflF-,  vnstrof-  (9),  vnbegreuff- 
t  vnbekent-  l  ewig-  (65  Mrg.),  onbeg'pe- 
(11)  -lieh,  gruntloß  (65  Mrg.). 


INC 

Incom-,   incon-ptus   (i.   illaudatus 

75)  vnge-ziret  (8,  9),  -stat,  varr.  -stalt, 
l  -rumpt,  varr.  -reumpt  t  -hcwert,  t 
vnbarender  mensch  (75). 

*Incomputabil-e,  -is  [i.  incommuta- 
bile  ([.  u.)  hd.  \nt('ii-,  vndeil-,  »tr/. viidel- 
.lam.  on-diylig  (21 ),  -zellich  (i32).vnzel-ig 
(110),  -berlich  (68).  vnrecii-lich  (18),  -ensam 
(69,   134). 

*Inconcanatus  v.  Incontaminatus. 
*Inconcassus  1  cf.  incon-cussus,  -8en= 
sus)  vngcmudich  (8''). 

Inconcinnus  zweytrechtig  (uo). 
tzwidrechtich  (132). 

*Inconeordatus  vnge-richt  ^einet(75). 

Inconcussus    vngeslaghin    (19).    on= 

geslagen  (11).  vn-bewegt,  -uerzittert(65). 

Inconditusvnge-beuget(19),-temperet 
(8b).  ongemaket  (11). 

Incongrue  vnbequem-  t  vngelich- 
lich  (9). 

Incongruus  (t/.ingruus)  vn-bequcme 
(8b,  9),  -gelich  (9),  -glich  (8).  onbequeem 

*Inconptus  v.  Incomptus. 

Inconsideratusvnbescheid-,vnmerck- 
lich  (65). 

*Inconsolabiliter  vntrostbarlich  (65). 

*Inconsensus  vnmutig  (8,  9). 

*Inconspretus  i.  laudatus  die  gelaift 
wurdt  (147). 

Inconstans  hd.  nd.  vnstede  sim.  on= 
stantaehtich  (132).  vnstauthafftig  (68). 
wauekelmutig  (8,  9). 

Inconstantia  vnstedi-  (17),  vnste- 
(8b),  wankilmute-  (8,  9)  -keit.  ine.  operis 
virdroßen  werg  0.  vnstetekeit  (8).  vor= 
drossene  vnst.  (9). 

Inconsulte  vnpe-,  vnbe-radenlich  (75). 

Inconsultus  vnbe-reit  (7),  hd.  -raten, 
-ratten  (67),  -roten  (3,  4,  100),  -radin, 
-raden,  -draglich  (49),  -drachtig  (133), 
-trachtet  (69,  134),  -tracht  (66,  70,  i5i), 
-draeht  (i52),  -dacht  (75),  nd.  -radich. 
ourodich  (11).  vn-retig  (6),  -groten  (9). 
an  rat  (8). 

Ineonsutilis,vnge-nat(75),-newet(12), 
-neht(17), -nait  (10),  -neit(8), -net  (9),  -sut 
(17),  -neght,  -neht  l  gelyssmet,  glyßmet 
(65  varr.).  geengeist  (49). 

*Incontaminare  {cf.  illibare)  vnver= 
maligen  t  vnzerbrechen  (75). 

*Incontaminatio  vnver  -  maligung  l 
-reinigung  (75). 

Incon-taminatus,  -canatus  (8b)  hd. 
nd.  vnbeflecket.  reyne  (8b,  9).  geheel 
(99).  vnver-maligt  t  -reiniget  (75). 

Ineontari  v.  Incunctari. 
*Inconti-menti  v.  -nenti. 

Incontinens  hd.  nd.  vn-kusch,  hd. 
-kewsch,  -kuße,  -kuß,  -kus  (12),  -gunst 
{sie  18) ,  -enthaldiehait  (1) ,  -enthaltlich 
(75),  -stet  (49).  onkuy-sch  (11),  -ß  (132). 

Incontinenter  vn-enthaltlich  (75), 
-kuschlich  (17). 

Inconti-nenti,  -menti  (133),  -nente 
(4)  hd.  nd.  drade.  hd.  drath,  dratde  (152); 
zu-hant,  -stunt,  -stund  an ;  von-,  ver-  (18) 
-stunt,  -stunde  (66,  7o).  balde  (5).  schier 

(7). 

Incontinentia  vnenthalt-ung  0.  -nuß 

(75)-  vnkuscheit  (17).  vnbehebigkeit  (65). 

*Ineontinere  vnenthalten  (75). 


INC 

Inconueniens  hd.  vn-bequeme,  -eben 
{  -fuglich  t  -künftig  (75). 

Inconuenientia  vn- bequemheit  (68, 
132),  -zimlicheit  (iio). 
*Inconum-  v.  Incommuni-cabile. 

*Incorp-or,  ^ -oreus  (66  &c.,  iio  &c.\ 
-orius  (11),  -orltus  (19),  ^ -ulentus  (75), 
-oralis  (65)  sunder-  (19),  sonder-  (\\) 
-licham.  vnly-big  (75,  lio),  -plich  (65). 

Incorporare,  -ri  (ö*»)  hd.  in  sich  nd. 
in  sick  bevesten,  hd.  vesten,  vestigen, 
be-v.,  faßen.  in  ym  festen  (12).  in-vesti= 
gen  t  -setzen  (uo  &c.),  -lyben  (65).  ein- 
(66,  134),  ent-  (70)  -setzen,  wuisten  (19). 
begripcn  (11).  zu  im  nemen  (ö**). 

Incorporatio  in-libunge  (62,  65),  -byl- 
dung  (65  var.). 
*Incorpulentus  v.  Incorpor. 
Incorrectus  vngcreygeret  ( 19 ).  on= 
recht  (11). 

Incorreptus  vngeschuldin  (19).  onbe= 
scholden  (11). 
*Incorripere  strafen  (18). 
*Incorrumpere  vnzerstoren  (75). 
Incorruptelaongebrec(ongevret?ll). 
Incorruptibilis     vnvorderlich     (9). 
vnvirterplieh  (8). 

Incorniptus  kusche  o.  vnczubrochen 
(8).  kewsch  (9).  reyn  (22). 

*Incoxare  auf  geschrenckten  beinen 
o.  fussen  sitzen  (i35).  i.  cossim  insidere 
apud  Pomponium  sitzen  mit  beydeu  bei= 
nen  vnder  dem  aers  auff  Turkiscli ,  nl. 
Sitten  op  sija  cleermakei's  (tie). 

*Incrapu-lari ,  -lare,  -tari  [gall.  trop 
mangier  Gl.  m.)  vreßen  (8,  9,  17).  vil-vr. 
(19).  eten  (11). 

Incrassare  hd.  vaißt  (1),  feyst,  feyt 
(18),  veth,  hd.  nd.  vet,  dicke  (9)  machen, 
maken.  feysmagen  (13).  feyst  werden 
(21).  hd.  me-,  ma-  (9),  nd.  mee-sten. 

Incrassatus  feist  (8).  vettig  (9). 

*Incrass-itudo,  -atio  feiste-  (8),  vetti- 
(9)  -koit. 

Increbrescere  stetigs  geschehen  (9). 
stetis  gesehen  (8). 

Incredibilis  vngleubiglich  (8). 

Incredulus  vngleubig  (8).  vnglaub= 
lieh  (9). 

Incrementare  wachsen  (9).  waschin 
(8).  wassen  (8»^). 

Incrementum  hd.  wachs-  (12),  wass-, 
wayss-  (19),  mer-unge.  vber-waß  (8), 
-waßunge  (17),  -waschung  (9).  vff  wach= 
sung  (65).  in-  (17),  zu-  (9,  65)  -nemung. 
zu  memen  {sie  8).  wasdom  (11). 

Inerep-are,  -rare  {q.  v.)  hd.  nd. 
scheiden  i  beschuldigen,  hd.  schuldigen, 
straffen,  strafen,  strayffen  (7, 19),stroffen. 
nd.  strapen  (22).  bewisen  (8).  vorweysen 

Increpatio  stroffunge  (8,  9). 

*Increpere  (fast  überall  von  increpare 
unterseh.)  hd.  schelten,  hd.  nd.  scheiden, 
straffen  (23). 

*Increpe-scere,  -rscere  (8)  dunck eilen 
(19).  donkeren  (11).  duke  \sic)  kommen 
(8b). 

*Increpi-tus,  -dus  gar  alt  (17.  anders 

Gl.    m.,    Ki.). 

*Increprare  {st.  -pare)   stroffen    (70 

Mrg.). 


INC 

*Increpta  i.  cista  sursumerecta{75, 
76),  i  erepta  (y6)  ;  spinterium  l  alina= 
rium  (75).  almer-ein  (75<i),  -g,  ein  kisteu 
o.  kensterlin  (75). 

Incrispatio   ein  flechtung  der  zopfif 

(65). 

Incrustare,  -ri  widder  maehin  (8,  9). 
glesten  (pris.). 

Incrustatio  v.  Incustratio. 
*Incuba  v.  Intuba. 

Incuba  {i.  qu§  semper  incuhat  Br., 
sat-yrus  94,  -urnus  136  ;  qui  cupit  alienas 
76.  cf.  incubar  i.  qui  res  al.  tenet  142) 
marinne  (107).  nacht-m.  (68,  132),  -mery 
(107),  -anfechtung  (110).  maer  (107).  ags. 
raer-a  (94),  -ae  (i36).  merminne  (lOs). 
elfinne  (107).  velt-hun  (68),  -hoen  (132). 
incubas  chuoff  (ui). 

Incubare  hd.nd.  erquicken,  vß-hecken 
t  -bruden  (17),  -brieten  (iio),  -breitten 
(76).  brieten  (58,  68).  kuchen  broeden 
(132). hd.  wachen ;  vff-w.  (110),  -liegen  (10) ; 
of-  (12),  nidder-  (8^)  -ligen  ;  offe-  (13), 
nyder-legen.  uszeen  (14). 

Incubatio  hauffunge  {8^.  cf.  incul= 
catio). 

*Incubuna  v.  Intuba. 

Incub-us,  -o  (22^)  {cf.  ephialtes) 
hd.  nd.  mare  (fem.  10,  12).  nacht-maere 
(i32),  -mer  (68).  der  tewfel  der  die  fra= 
wen  reyt  (9).  alp  (8  &c.)  der  die  frauwen 
rit  (8).  alph  (75).  alf  (85).  half  (108). 
den  alp  ader  vngeheurin  (acc.  4).  trut 
(75).  die  besiezen  (8^).  obliger  (es). 
schratlein  (Fris.).  schrotle,  iiachtmenle, 
7id.  alp,  mZ.  mare,  nachtmerrie  (iie).  das 
schrettele  (morbus  Das.).  schrot-  i  bleck- 
ling  (112).  slezo  (Sum.  vi). 

*Incu-dare  (17)  -ere  (:  incus)   smid= 
den  (17).  smyden  (9).  smedin  (8). 

Incudo  ü.  Incus. 
^Inculatum  v.  Interpolatus. 

Inculcareyn  synken  (12).  in  drucken 
(14). 

Inculcatio  lioflfen-  (8,  9),  indruck- 
(65)  -unge.  hopinge  (99). 

Ineulpare  schuldigen  (75).  hd.  nd. 
be-sch.,  -schulgen  (18). 

Incultus  vnge-buet  (10),  -pflüget  (12), 
-ufent  (99),  -ziert  (65). 

Incumbere  hd.  an-stan ,  -ston  sim., 
-hengen  (9),  -henckin  (S).  aiu-stain  (19), 
-stainc;  (133).  aen-staen  ^ -komen;  byna= 
ken  (132).  in-legghen  (i32),  -legen  (es), 
-Valien  (14). 

*Incunc-,  incon-  (17)  -tari  sonen  (8). 
synnen  (17).  an  somen  (9). 

*Incunis  an  wage  do   mau  kinde   in 
wyeget  (8).  ane  wiege  (8^),  wige  (9). 

Incuratus  besteter   lutpriester  (93). 

Incuria  sundor  sorge  (8^).  vnsorg= 
sam-  (iioä'C),  vngsorgsam-  (iio^),  ?v5nk= 
dig-  (uoe),  vnkindig-  (iio^c),  wundig- 
(110^),  vngerulelich-  (8),  vnruchlo-  (9), 
ruchlosi-  (9  Anh.)  -keit.  on-besorcheit  t 
-achtsamheit  (132).  versumung  (68).  sorg= 
loß-,  farleß-igkeit  (65). 

Incurialis  vnhubesche  (19).  onhaefch 

(11). 

*Incurialitas   vnhubescheit  (19).   on= 
haefcheit  (11). 

Incuriositas  {i.  incurialitas  19)  vu= 
rusamlikeit  (63). 

Incuriosus  vnhubische  (8^).  ruloß  (8). 
vn  ruchlos  (sie  9). 


IND 


293 


*Ineuris  sonder  sorge  (11). 

*Incurius  vnsorg-  (lio),  onacht-  (132) 
-sam. 

Incurrere  hd.  in-,  ein-laufifen.  nd. 
in  lopen.  in  lafl'en  (152).  inlafen  t  he= 
logen  (8b).  hd.  zu  schad-e  (9),  -en  kom- 
men. 

Ineursus  ane-  (8'»),  an-  (8,  9,  65) 
-laufl-,  t  -fall  (65). 

Incuruare  beugen  (19).  bogen  (11). 

*Incuruatura  bisclioff-stab  (9),  -stap 
(8).  boschoff"  Stab  (17). 

Ineuru-us,  -is,  -e  beuge-  (19),  boge- 
(11)  -lieh,  buckende  (8,  9). 

Incu-s,  -do,  (Gl.  m.,  Zeuss)  hd.  ani= 
poz  (104);  ane-boß  (8),  -fus  (6);  an-boß, 
-bos  (64'=,  75a,  93),  -büß,  -boyß  (Bibl.  a. 
1483),  -baß  (66,  i5i),  -fusse  (67),  -fusse 
(152),  -fuß  (49),  -pazz  (2),  -pas  (1);  am- 
boß  (8",  12,  65,  110),  -boz  (9),  -baß  (65 
var.),  -büß  (21,  133),  -beiß  (18),  -poß 
(64b),  -pos  (4);  ainbuiß  (19).  nd.  ane-lbot 
(22),  -holt  (23),  -bulte  (22b) ,  aen-bulte 
(108),  -beelt  (11);  anbylt  (m),  ambelt 
(132).  cambr.  ennian  (zeuss). 

Incusare  hd.  nd.  schuldigen ,  be-sch. 
ent-sch.  (21).  schulgen  (18).  hd.  strafi"en, 
be-str.  (68).  straiff'en  (10,  132,  133).  wroe= 
gen  (106).  wrugen  (99). 

*Incusatio  ags.  efat,  reof  (136^.). 

*Incu-  (8,  9),  inca-  {alph.  incru-  76) 
-stratio,  incrustatio  i.  pauimentum  (76, 
129)  tenne  (8,  9).  glestung  (fhs.).  vber- 
glastung,  -tünchung  (Ki.). 

Incu-tere,  prs.  -cio  yu  slahen  (19 
sim.).  to  slaen  (11).  stoßen  (8b).  hurten 
(99).  graben  (9),  gr'^en  (8)  machen. 

*Incheo  v.  Inhiare. 

Inchoare  hd.  nd.  begynuen.  nd.  an- 
b.,  -heuen,  hd.  an-fahen,  -heben,  reysen 
(9).  betenghen  (22b,  U7). 

Inchoatio  anheb-unge  (8),  -en  (9). 
anbeghinn  t  betenghinge  (22b). 

Inchoatiuus    hd.    ein   anheber   (3), 
anfoher  (6) ;  anheb-ig  (17,  4),  -ung  (21), 
-elich.  anheuich  (23). 
*Indagago  v.  Indago. 

Indagare  hd.  nd.  ervaren.  hd.  erfarn. 
sporen  t  vorsehen  (8,  9).  er-v.  (68,  110), 
-fragen  (110).  vnder-  (19),  onder-vinden 
(11,  19),  -soechen  (i32).  spur-gen,  -ison, 
-ilon  sim.  (Gf.).  jagen  (9). 

Indagatio  hd.  nd.  ervar-unge,  -inge. 
spur-  l  suoh-unga  (Gf.).  ondersoechinghe 
(132).  vndersagung  (sie  68).  vorschunge 
(8,  9). 

Indag-ator,  -o  g.  -onis  (7,  8  &c.)  er- 
farer  (76,  110),  -frager  (68).  vorscher  (9). 
herforser  (12).  fursther  (8.  cf.  v.  foresta= 
rius  c.  dtt.  aus  forscher  X  forst  cf.  sq.). 
weydman  (7). 

Indago,  g.  -inis  hag;  -onis  hag-, 
hege-macher  (74). 

Indag-o  (g.  -inis),  -ago  (122)  hd.nd. 
hag-e,  -en.  hd.  hag,  hak  (6,  9),  haeck 
(12),  hach  (3),  hach  (2),  gehag  (1,  75). 
ain  hager  (76).  eyn  hegen  (21).  hene 
(17).  hain  (18).  hain-walt  (5),  -marck  sc. 
ghemet  (19).  gestr-uß,  var.  -euß,  vor 
holtz,  vlg.  hecken  o.  stauden  (75).  tir- 
(9),  dir-  (8)  -gart,  erforschung  (110). 
ondersoechinghe  (i32).  spor  ordo  {lat.? 
141.  cf.  Gf.  h.  w.).  gall.  pai-c  (122). 
*Indalis  v.  Indolis. 


201 


IND 


mi) 


IND 


*Didampnatu8  v.  Indempnatus. 

Iiide  //(/.  dar-,  ila-voii,  (lar-naih  (,21), 
-iialu'  ( l'.M.  da  Iht,  von  dHuiun  {i<it).  nd. 
dair-  (i'M),  ilacr-,  af  van. 
*Indea  v.  India. 

Indebite  viiivchtlith  (65). 

Indebitus  vnst'liuliligor  ((!".). 

Iiidecens  vn-c/emolich  (19),  -tcinich 
(22»»).  oiitcineliih  (11). 

Indecenter  vntcMncIkoii  (22''). 
*Indecertabilis  viibcstritlich  (6.5). 

Indeclinabilis  hd.  vu  -  bougclich, 
-biigliili  (i3i),  -boygcliih ,  -bieglich, 
-bigliili,  -begelich  (8),  -bowoglich  (66 
&r.),  -iieigluh  \7.5).  nd.  viibochlic  l  .'stcdicli 
(2;5).  on-bogclic'h  (11),  -bocglicli  (i:i2).  uit 
dccliiiloo  (>)!)).  stedo  (22).  hd.  stet-e  (8, 
it),  -ich  1,8''),  -lic-h. 

Indeclinabiliter  vii- neiglich  (7.')), 
-biiglich,  -abboweglit'h  (fi.5). 

Indecor  onluibs  ^21).  vngozioret  (uo). 

Iclicll    (132). 

*Indecorosus  vngcschaffen  (3). 

Iiidecorus    /td.    nd.    vrige  -  sthaftou, 
-scapen.    leollich  (11).   lelich   (i.'52).    vn- 
hubis  (21),  -zierlic'hor  (c5). 
*Indecus  v.  Indicus. 

Inde-fessus,  -uessus  l  -fietus  (76), 
-ficiens  (i'ap.)  [i.  infa-,  inua-  76  -tiga^ 
bilis)  vnv'-sagt  (7),  hd.  -tvoßcn,  -droßcn 
sim.,  nd.  -droteii.  auv'dralien  (21).  hd. 
vnnuide,  mud  (sie  134).  nd.  on-muede  (11), 
-modicli  (132). 

Indeficiens  icf.  pro.)  vn-gebrechlich 
(8,  9).  -vorgencklich  (9). 

Indeficienter   vngo-brechlich ,   varr. 
-bruthlich,  -brüclilich  i6.")). 
*Indefictus  v.  Indefessus. 
'''Indefrens  v.  Indifferens. 

Indem -nis,  -pnis  hd.  nd.  vnsclie- 
delich,  hd.  -dlich,  -tlicli  (5''),  -dleich  (Ij. 
nd.  viiycedelik.  an-sclieydelicli  (21),  scha= 
den  (17).  ane  (9),  on  (8),  sonder  (11) 
schade,  schaden  loische  (19).  schad-los 
(49),  -loser  (6.5).  vnseliadhafft  (75). 

Indem-,  indemp-nitas,  -nositas  hd. 
vnsched-lichkeit,  -lieh  {sie  8).  schadloßig= 
keit  (65). 

*Inde-    l    inda-mpnatus   vnv'-urtelt 
t  -dumet  (17). 

Indere  in-  (8,  17),  eyn-  (9)  -senden, 
sehen  (17). 

Indesinenter  on  vnderloß  (65). 

Indeterminatus   vngest-imt,    varr. 
-ympt  (65). 
*Indeuessus  v.  Indefessus. 

Index  (digitus)  eyn  finger  (7).  hd. 
zeich-  (17),  zeiger-  (67,  152),  zeige-, 
wyeß-  (i32)  -finger;  zeyger,  z.  in  der 
haut  {dig.  75),  zeuger  {dig.  65  var.), 
zoyger  (6) ,  zoeger  (es),  hd.  nd.  wiser. 
weyser  (9). 

Ind-ia,  -ea  hd.  nd.  Indien-,  indier-, 
var.   indiger-  (65),   inden-    (1,   21),    in 
dehen-  {sie  5),    priester  iohans  (10,  12) 
-lant.  den  marg   (sie   18.  c/.  5). 
*Indieabilis  zeuchelich  (17). 

Indieamen  ejTi  zeygel  (17). 

Indicare  hd.  nd.  wisen.  hd.  weysen, 
zeygen.  zeugen  (i. demonstrarel).  zeigen 
(6).  zegen  (9).  zeichin  (8).  sagen  (66  Mrg.). 
oflPen1>aren  i  beduten  (65).  du-,  tu-,  teu-, 
deu-ten  (75). 

Indicatiuus  hd.  nd.  wis-er,  -ende.  hd. 


nd.  wis-,  weis-ender,  -cner.  bowiße-  t 
bezeich-lich  (17j.  zeigender  (8,  9).  z5y= 
ger  (()).  zaiger  (76,  i3t). 

Indicere  hd.  nd.  kundigen,  v'-k.  (10, 
13»),  -künden  (iio),  -künden  ((i).  künden 
(1).  kyndigeii  (13).  koiinigen  (21).  ge- 
beiten  (8),  -byten  (9i,  -biedeii  (11),  -bie= 
teil  ((i5),  -b.  al.s  di(!  geistlichen  (75.  t/. 
edicere).  entbieten  (no).ontbyeden  (i32). 

*Indicia  v.  Indigia. 

*Indicialis  vn.":i)reehenlich  (76). 
Indicibilis  hd.  vn-sprecliiieli,   -sege- 
iich,  -geseiich  (ö^*);  onsprechelichen  (21). 
nd.  vnspreciic. 

*Indicio  (indi-cio,  -tio,  -cium  iio  &c. 

cf.  sqij.)  hd.  nd.  wis-unge,  -inge.  wey^ 
sung,  gepot,  ein  liere,  verkundung  (74). 
Indi-cio,  -tio,  -ccio,  -ctio  gebot  0. 
gesecz  0.  zit  funfFczehen  jar  lang  (8). 
f.  iar,  flg.  gebiet  iar  (75).  f.  gcpiet  iar 
(1,  71).  XV  gebcd-en^  (5),  -den  (21) 
jar.  romer  zinßale;  fuH'tzehen  romisch- 
gepoten  iare  (74).  viften  gebede  iar  (23). 
geb.  l  gesccze  (17).  Ifufcznarczijt  (5''). 
hd.  vnleidelich  o.  vnzinilich  bot  (i34), 
gebot  (66  sim ). 

Indi-eium,  -tium  (134)  {i.  indi-cio, 
-tio,  -catio,  doeumentum)  hd.  bewis-, 
beweis-,  wiß-  t  zeugen-,  czeich-  (3), 
zeichn- (5),  czeyn-  (21),  zey-  (18),aiizeig- 
(65)  -uiige.  tekeninge  (23).  bekentnusse 
(9  Anh.).  zeiger  (8).  czeichen  (9). 

Indictio  {ef.  indicio)  zalle  (100). 
romer  zinß  (112). 

*Indictula  v.  Indumentum. 
Indictum  zeigung  (7j.    ein   kirclien- 
(4),  verkunt  (110)  gebot,  v'kuud-ung  (68), 
-icht    (132).   gebiet   der    geistlichen  (75. 
ef.  edictum). 

*Indictus  gebot  t  ge.säcze  (9). 
Indicum  indich  {eolor  1,  71). 

*Indicus  {pertinet  ad  sacerdotem  66 
&c.,  anders  Gl.  m.,  Ki.),  indecus  (133)  hd. 
v'kund-er,  -iger.  du-,   tu-,    teu-,   deu-ter 

(75). 

*Indiena  v.  Indigena. 
Indifferens,  indefrens  (21)  hd.  glich, 
gleich,  nd.  ghelic.  alle  (10),  alles  (110) 
glich,  alß  gelych  (68).  alleens  ghelijch 
(132).  alleyns  (12).  allens,  Mrg.  aleines, 
i  alsglige  (13).  glich  wolle  (8).  gleych 
geneigt  vf  beide  teil  (4). 

Indifferenter  hd.  glich-lich,  -Hchin 
(5).  glich-  (HO),  gelijch-  (137)  -liehen, 
gelichnung  {sie  68).  ghelicliken  (23). 
on  vnderscheid  (65). 

*Indiferribilis  v.  Indilatus.  Contrae^ 
tor. 

*Indig-ea  v.  -ia. 

Indig-,  indi-  (8'')  -ena  die  int  lant 
is  geboren  (132).  vßlendig  g.  (uo).  eyn 
yngeborner  o.  heimscher  (64).  hinna 
{pl.  Gf.  4,  960).  gebur  (19).  gebuer  (11). 
lant-  (8ba,  9,  23,  100),  landes-  (6)  -man. 
woner  (23). 

Indig-ens,  i  -uns  (66  &c.),  i  -nus 
(76)  hd.  dürftig,  not-d.,  be-d.,  dorftig; 
notürftiger  (6),  nottui-ftig,  bedyrftich, 
(13).  droftich  (22).  behouich  (23,  132). 
gebrechende^  ongeschickt(i32).  gebrech= 
lieh  ader  dürftig  (4). 

Indigentia  hd.  bedurf-,  bedorf-unge, 
-nisse  sim.  not-durfft  (6),  -turft  (uo), 
-dorfft  (17),  -durfftekeit  (8).  durftikeit 


(9,  65).  mangel  (es),  nd.  be-hof  (22'>), 
-houinghe  (132),  hueueninge  (11),  -luif= 
nis.se  ('!)!•),  -derfiiiase  (23).  notruftich 
(22t>). 

Indigere  not-turftick  (3),  -urftig(76), 
-dürftig  (41,  -torftig  (5),  -tarftig  (18), 
-troftich  (22,  23),  -toft  (21)  sin.  hd.  durf= 
fen  (17),  hd.  nd.  be-d.  (7,  147  &c.),  -dürf:= 
fen  (<;,  67),  -dorfFen  (19,  77,  132),  -der= 
fen  (13),  -derben  {h),  -deruen  (23,  147), 
-heben  (77),  -hoeuen  (i32,  147),  -houen 
(23),  -hueuen  (11),  -huuen  (99).  hoven 
(22b)  bedrofnisse  {sie  22).  ains  diugs 
bederft'en  (76). 

*Indigerere  vndeuwen,  vlg.    die  kost 
vnd  spise  (75). 

Indigeries  ober  eßen  (19).  obir  aß 
(8).  über  as  (9).  ouer  aet  (11).  onart 
(.sjc  8''). 

Indiges  (i.  deißcatus  Br. ;  x  indi= 
gens,  in  2)riv.)  der  iiyemandes  (9),  der 
da  iiymaus  (8)  bedarff.  eyner  der  iiye= 
mantz  drufi'  (17).  armer  (9). 

Indigestio  (/.  plascia)  vndeuwung 
der  spise  (75). 

Indigest-us,  -a  (8,  9)  hd.  nd.  vnv'- 
dowet  (23,  68),  -dowet  (67),  -duwet  (11, 
132),  -towt  (6),  -deuet  U5i),  -dayt  (4), 
hd.  -dauwet.  -dewet.  vnbedOuet  (0  =  ro  ? 
22).  vnbcdorff't  (7.  :  indigere!).  vnge= 
dauwet  o.  on  vollen  bracht  (8).  vnvor= 
procht  (9).  vngeschickt  (uo,  132).  8un= 
der  vorganck  {8^). 

Indi-gia,  -gea  (3,  152),  -cia,  -tia, 
initia  (68)  (^.  prodigia  l  signa)  hd. 
zeichen  (66  &c.).  wunder-  (3),  wonder- 
(4)  -werck. 

Indigitare  {i.  vocare  i  plorare ,  nomi= 
nare)  mit  die  (132),  dem  (uo)  vinger 
wijsen,  t  tzellen  (i32),  i  zeigen  (uo). 
bieten,  aischen,  rufFen  (74). 

Indignans  vnwur-ß  i  -ßiger,  varr. 
vnwirß  l  vnwursiger,  vnwirsiger  (es), 
vnwir-s  (V.  a.  16 18),  -seh  (Fris.). 

Indignari,  -re  {i.  superbire  3)  vnwir-, 
vnwur-  (UO),  vnwer-  (13),  onwer-  (11, 
132)  -digen.  hd.  viiwirdig,  vnwürdig  (4), 
hd.nd.  vnwerdi-g,  -chsin.  mit  vnwirscheit 
bewegt  werden  (65).  hd.  zornen,  czirnen 
(13). 

Indignatio  vnwille  (4). 

Indignatus  vn-mudig  (12),  -wirß,  var. 

-WUl-ß   (65). 

Indigne  veint-,  vnwirdig-,  vbergre- 
lich  (74). 

Indignitas  vnwurdikeit  (6).  vnwer= 
dicheit  (23). 

Indignus  hd.  vnwur-  (6),  vnwir-dig. 
vnwerdi-g  (5),  nd.  -eh. 
*Indig-nus,  -uus  v.  -ens. 

Indüate  vnvirczogen  (19).  onv'taget 
(11). 

^Indilatus   {i.  indifferribilis ,  inex= 
pectabilis)  viauerzogentlich  (75). 

Indirecte  krumß  rummer ;  nit  stracks 
dar,  sunder  durch  ein  mitte-1,  -Is  &c.  (65). 

Indireptum  nit  hin  vnd  her  zu  zert, 
zerzert  (65). 

Indisciplinatus  vnzüchtiger  mensch, 
vngezogen  (65). 

Indiscretus  hd.  nd.  vnbe  scheyden, 
i  -hütsam  (65).  vnvorsunnen  {5^). 

Indisc\issus  vner-faren  i  -forschet 

(65). 

Indispensabiliter  vnabtre-glich,  var. 
-tlich  (65). 


IND 

Indispositio  vngeschicklichkeit  (65). 

Indis-,  t  incom-  (74)  -positus  wan^ 
scliapen  l  eyslick  ('22b).  waii-,  vnge- 
schafifcn,  ayschlich  (74). 

Indissolubilis  viilose-  (9, 19),  onloze- 
(11),  loze-  {sie  8)  -lieh. 
*Inditi-  V.  Indici-o,  -um. 

Inditus  ingegebeii  (14). 

Indiuiduitas  vnteili-  (4),  vnteylich- 
(9),  vndeilsam-  (8)  -keit. 

Indimduum  eyn  genant  (12) ,  eyn 
in-g.  (9),  eynig-g.  (63),  ein  selbs  vnzei'- 
teilts  (65)  wescn.  eyn  gantzlicli  art  (12). 
vn-toylich  (9),  -deilich  (8). 

Indiuiduus  hd.  nd.  vnv'scheyden. 
hd.  vnteil-,  vndeil-,  nd.  vndel-sam.  vn= 
deulichen  (13). 

Indiuisibilis  vntailbarlich  (76). 

Indoci-bilis,  -lis  vnge-lernig  (9,  65), 
-lirnig  (65  var.),  -lort  (8). 

Indolens  an  schmerzen  (75). 

Indol-es,  -ens  (5,  21),  -is  (1,  2,  76, 
100  s.  u.),  indalis  (8^)  {i.  sine  dolo; 
incrementum  iuuentutis ;  Signum  future 
virtutis  &c.)  hd.  nd.  art.  arg  (21).  ars 
(18).  hd.  eyn-,  t  cnt- (74) -faltigkeit  (74), 
-faltikoit  (6),  -feldikeit,  -feltigkeyt  (i5i), 
-feldig  (8'>,  67,  133,  152),  -valdic  (100); 
ainfeltikait  (134).  ein  gebaldig  kind  (1). 
gewaltig  chind  (2).  bider-bkent  (n  oder 
u?  13),  -keit  (74).  in-  (23),  ent-  (22) 
-voldicheit.  auf  wachsung  der  iugend ; 
auß-w.  der  tugent  o.  zeichen  einer  kuns- 
t  kunf-tigen  t.  (74).  z.  der  kunfftigen 
ding  an  einem  kinde  (75).  z.  0.  bilde 
zukunftiger  byderwekeit  (9).  eyn  pro- 
phete  zuk.  ding  zu  sagen  (8).  von  guter 
natur  o.  art  (110  sim.).  gut  art  (13). 
gude  arte  (10).  gut  geschicklichkcit  (65). 
indolis  i.fiscus  per  quod  emittitur  stercus 
(76).  indolen-eia,  -tia  i.  progenies  (5), 
ingeniositas  (Pap.),  non  dolor  (i32  &c.). 

Indomabilis  vnczcmelich  (19).  on; 
temlich  (11). 

*Indoniitare  {i.  non  frenare)  vnben= 
digcn  (75). 
*Indoniitatio  vnbendigkeit  (75). 
Indomit-us,    l  -atus   (75)    hd.   vn- 
geczemet,  -zempt  (88).  ongetemmet  (11). 
vnge-,  vn-bendig  (75). 
*Indoreus  v.  Inturtus. 
Indotatus  vnbegabt  (110). 
*Indoxitare  &c.  v.  Intoxicare  &c. 

*Indrutica  - ns ,  -us  ( i36.  st.  m= 
tnancans?)  ags.  uraesgendi  (i36.  „st. 
wraesiende"  Leo);  tieg-,  broddi-,  tolced-, 
fleardi-,    brottet-ende  {i.  luxurians  94^). 

Indubitanter  viiczwyfelich  (19).  an- 
zwyffel  (75). 

Inducere  hd.  an-bryngen  (9),  -brengen 
(17);  an-  (9),  in-furen.  raten  (8). 

Induciare,  -ri  hd.  nd.  vristen.  hd. 
ge-vr. ;  vr.  in  betcdiunge ;  lengern  vnd 
verziehen  (75).  v'sten  (8>^).  hd.  frist,  zil 
(110),  geleyde  (7)  geben,  bestant  machen 
(68,  132). 

Indueiarius  frist  geber  (4). 

Inducie  pl.  hd.  nd.  vrist ;  verst  l  urede 
(99).  hd.  friste,  fryest  (8b) ;  frist-  (75,  110), 
lenger-  (75),  tag»  (no)  -ung,  l  geleit 
(110);  fristung  tag,  0.  gelait  (134),  o. 
geleyt  (69);  dage  frist  (10);  fr.-d.  (18, 
152),  -dag  (21),  -tag  0.  geleyde  (67  sim.). 


IND 

zil   (6).   geleyde   (19,   132).  bestant  (68, 
132).  gude  zuv'sycht  (12). 

*Indu-etilis,  -tilis  (of.)  -etiles,  -seile 
t  -sillae  (Gl.  m.  4,  184  c/.  i83)  (^■.  hilla 
q.  V.  c/.  Dz.  wtb.  553)  scubi-  (104,  141), 
scube-  (121,  Sum.)  -linc  [sim.  Gf.  slocbrato 

(Gf.   3,    285.    G,    410). 

Induetiuus  ynne  leydende  (19). 

Inductorium  anzigl  (V.  a.  16I8  v.  Sm. 
4,  237.  X  induere).  anzieher  (crepida- 
rum,  instr.  112).  schuhaufzugel  (Ki^.,  Fris.). 

Indueula  v.  Indumentuin. 

Induere  hd.  an-ziehen,  -zehen,  -eigen 
(13),  -tun,  -thun,  -thon,  -dun,  -töne  (67), 
-done  (152),  -legen  (76);  ayn  ziechen 
(133).  nd.  an-teu,  -teen,  -trecken  (132). 

*Induimen  v.  Indumentum. 

Induleare(Gl.m.),2>rs.ichsmecche(i2i). 

Indulgentia  hd.  abe-laz  (J)),  -laiße 
(10);  abbe  laß  (."ib),  aplayß  (19),  apples 
(21);  ab-laz  (9),  -laß,  -las  (13),  -loß  (8, 
69,  75,  110),  -laßung  (68,  133),  -lasung(67), 
-lassen  (152),  -las  der  sunden  (1),  -las 
der  sunde  (4).  af-laes  (i32),  -lat(23).  hd. 
v'gebunge.  nd.  v'gheuinge.  voriebung 
(18).  zartunga  {pueri  Hpt.  5,  203.,  Gf.). 
gundung  (65). 

Indulgere  hd.  v'geben,  -hengen  t 
-zeichen  (88),  -lazzen,  -laßen,  -lassen, 
-lossen  (70),  -layßen  (i33),  -laissen  (132), 
-zihen  (6),  -lassen  die  schult  der  tatte, 
var.  täte  t  zugeben  mit  gnade  vnd  gunst 
(75). ablassen  (134).  md.v'-gheuen  l  -laten. 
vorieben  o.  abe  laßen  (18).  nach-lasseu 
(88),  -lossen  (110).  vmme  sust  losen  t 
geben  (9).  vmbsost  g.  (8).  zu-g.  (88). 
schonen  t  lihen  (17  &c.).  anhangen  tl7). 
noch-  l  ver-hengen  (65).  flißig  sin  (5b). 
fleiß  ankeren  (nhd.  anwenden) ;  zarten, 
vbersehen  (88). 
*Indultiuus  ein  vberseher  (es). 
Indu-mentum,  l  -cula  (74,  Br.),  l 
-imen  l  -tum  t  indictula  (7c)  («.  inues- 
titura  1,  amictus)  hd.  gewande  o.  klajde 
(74);kleyd(19),cleydunge;be-cl.,-kleyudg 
{sie  69).  cleyd-  (132),  kled-  (23)  -inghe. 
an  cyunge  (5b).  indument  (1). 

Indu-perator,  -parater  gebieder  (8). 
ain  kaiser  (76). 

Indurare  v'-harten  (19,  110),  -harren 
(uob),  -harden  (132),  -herten  (8,  9,  4). 
Ad.  hart  machen,  hirten  t  v'stocken(17). 

Indur-atus,  -itas  (133)  hd.  v'-hertet, 
•hirtet  (17),  -hart,  -herte  (67,  152 ),  -hert, 
-herth  (66,  i5i).  vorhardet  (13,  23). 
gehert  (18).  v'steent  (132). 

Indus  (fluuizis  Pap.,  mons  t  no.  gentile 
76)  hd.  nd.  eyn  iiidiger.  eyner  vß  den 
marck  (18.  c/.  India). 

Induseile  v.  Inductilis. 

Indusiamen  cleyd  (64). 

Indusiare  anlegen  (64). 
*Industre  wißlich  t  sorgefeldig  (17). 

Industria  hd.  nd.  wys-  sim.,  hd.  wiß-, 
weiß-,  klug-,  gcwoin-  (  19 ) ,  behendic- 
(110,  132)  -heit.  bescheidikait  (1).  sorg= 
samkeit  o.  fliß  (8).  weysheyt  t  sorgsam 
t  stetig  t  sorg  t  fleys  (9).  arbeit  (8,  9). 
frutscap  (99).  kunstrichig-,  kundig-, 
durchsichtig-,  spitzig  vernunffti-keit, 
hantwcrck  &c.  (65). 

*Industri-cus,  -us,  -s,  -osus,  -o  (76) 
hd.  wise,  wiß,  weyse.  nd.  wijs.  behen-d 
(110),  -dich  (132),  -dlich  (68).  vruet  (99). 


INE 


295 


flißig    (8).    fleysig    (9).    be-schide    (17), 
-schefftig  (.5b).  gescheid  (1). 
*Indutilis  v.  Induetilis. 

Indutus  hd.  nd.  ange-dan,  -ton  (6), 
-thon; -legt  (76),  -zogen  (5).  ane  gethon 
(18). 

Induuie  plunder;  slangenhaut  (74). 
cleyder  (8,  9).  nuwe  (16),  newe  (74)  cl. 

Inebriare  droncken  maken  (11). 

Inebriari  vol  werden  (iii). 
*Inebrius   nüchtern   (19).  nüchteren 
(11). 

Inedia  abbrechung  &c.  (65).  gebrech 
von  spyse(iio),  van  spijsc  (132).  arm-ot 
(18,22),  hd.  -ut,  -ut,  -et  (21),  Öde  (19), 
-ode  (8b),  -od  (23),  -oede  (132),  -ude 
(99),  -uede  (11).   heimlich  armut  (8,  9). 

Ineffabilis  hd.  vnuz-,  vnuß-spreche= 
lieh,  -sprechlich ;  vnauß-spr.,  -sperchlich 
(3);  vnsprech-elich,  -ig  (8b).  nd.  vnspre= 
kelick  (23),  onutspreckelich  (11).  vber= 
natur-   t  vnbeweg-   t  vnverser-lich   (65 

Mrg.). 

*InefFarabilis  v.  Inenarrabilis. 
InefRcax  vnkreft'tig  (65). 

*Ineffrenate  vnbendiglich  (75). 

*Ineffugabile  kummerlich  zu  fliehen 
(65). 

In-enarrabilis,  -enerrabilis  (7,  133, 
152),  -enerabilis  (6  7),  -fenarabilis  (21), 
-effarabilis  (6.  x  ineffabilis)  vn-ratlich 
(5,  6),  -radelick  (23),  hd.  -redelich,  -red^ 
lieh,  -ußredelich  (7, 76),  -vßkundlich  (69), 
-außkundlich ,  -verkuntlieh  (iio),  -ver= 
zelich(ti8),  -segelich  (8-9).  on-vertzellich 
(132),  -erdelich  (21). 

*Ineptare  {i.  infatuare)  vngeschickt 
110),  dorecht  (68),  geck  ofi'  awysich 
132)  machen. 

Inepte  vnsacht  (7?).  vnfuglich  {i. 
in-eongrue,  -compte  75). 

Inept-ia,  -io  (iiob),  -a  (68)  {i.  dis= 
erecio)  eyn  wraus  (12.  cf.  nd  wrantsk 
nl.  wrantmorosuswZ.  wranschacerbus?). 
onbequeemlich  awijsicheit  (132).  vnbe= 
quemlich  wißheit  {sie  68).  vnge-  (110), 
vn-  (65)  -schicklicheit. 

Ineptire  (i.  ineptum  esse  110  &c.)  vn= 
bequemlich  machen  (17). 

Ineptitudo  vnge-fugekeit  (8),  -limpf= 
keit  (9).  vnfug  {i.  inco-positio,  -gruitas 
75).  onbequemheit  (11). 

In-,  an-  (5b)  -eptus  hd.  nd.  vnbe= 
queme.    vnsachte    (22b).   vnfuglich   (75' 


hd.  vnge-schicket,  -hmpf  (9),   -fuge   (8, 
9),  -bürlieh  (65), -treisiert^slumpig  (12). 

Inequalis  hd.  vnglich ,  t  vngerecht 
(65).  nd.  ongeliick. 

Inequalitas  hd.  vnglichkeit  sim. 

Inergia  {cf.  energumenus)  topa= 
zunga  (Gf.). 

In-ermis,  t  -ermus,  -armis  hd.  nd. 
vnge-,  onge-  (21,  132)  -wapent,  -wopent 
(4,  132),  -wapnet  (110),  hd.  -wappent, 
-wafFenter  (6),  -wapet  (21,  76,  134), 
-bappet  (2),  -bapent  (1). 

Iners  hd.  trege,  drcge,  treyge  (3), 
droyck  (19).  nd.  traech  (i32),  tracli  (23). 
fule  (8).  fawl  (9).  hd.  vn-wis,  -weis, 
-wiße.  vnkund-en  (69),  -ig  (i34),  -ich  (23). 
läppe,  vlg.  narr  (75).  vn-ertig  (62),  -kunflF= 
tig  [i-  ydeota  1,  75.  S  st.  ss?). 

Inerter  lappischen  (75). 

Inertia  hd.  drage-,  drag-  (i33),  drac- 


29G 


INF 


INF 


INF 


(7),  ilriiiK'-  («"),  tnip-  (fic,  ir.i),  trag- 
(110',  (Ira-  ilS)  -kfit ;  traj;-,  drack-  (i:.'.') 
-Iicit,  tiaj;klu>it  (i3i).  wf/.  tiiulu'it.  drof;- 
i  Jiiyl-  (lO),  ful-  (8).  fuwl-  (9)  -heit.  viu 
kunst  (75).  vnkund-«M)heit  («9,  i3i),  -if^= 
koit  (7),  h({.  -ckoit,  nd.  -iiluMt.  viiwisscn- 
nii  v>ti.\  tlior-  («c,  70),  sot-  (i:i-2)  -heit. 
able^-,  ablcjjcig-.  loliig- ,  vai-r.  lahig-, 
laclii-,  /  lassi«;  kcit  &c.  («5). 

Inerticus  /td.  tregt>r,  trag(i3t),dr(>ffe 
sj'w.  truifli  (1.32).  trach  (22).  tragich  (23). 
vnwissoiid(>  (iio  &o.). 

*Inerudi-tio,  -citas  (?.  indissolu-  l 
iiHxplift^-biUs  7(0  gebewri.srlieit  (9).  gc= 
buri'clitkoit  ^8).  viigoleriiick  (3,  A). 

Ineruditus  vugelertei   (65). 

Inestimabilis  vii-scheezlicli  (8,  9), 
-schätzbar,  viigo-.^chatzt,  -aclit  &c.  (65). 

Ineuitabilis  vnvermydelicli  t  zwinge 

lichlT    (l!5l. 

Inevlitabilitas  vnmydclichkeit  (65). 
*Iueuuin  iwoliki'ii  (23). 

Inexeogitabilis  vucrdtMu-k-lich  (8), 
-liehen  (9). 

*Inexercitatio  vbe-,  vbcr-,  vf-loßU 
keit  (cö  varr.). 

Inexeusabilis  vn-schuldeclich  (8), 
-eiitschnltl'uhoii  (9). 

Inexorabilis    vnhorlich    (75).    vner= 
bitliclier  les).  oiibedoliek  (U7). 
*Inexorabilitas  vnhorlichkeit  (75). 
*Inexpectabilis  vnerbcit-  i  vnuerzo= 

gent-lieh  (TC). 

*Inexpec-,  var.  inspec-tabiliter  vn^ 
harlich  (75). 

Inexpeditus  (i.  distemperatus)  vn= 
uortig  (75). 

Inexpiabilis  ourenlieh  (11).  vnrey- 
liche  (19.  r  undeutlich). 

Inexplebilis  vnset-  (no),  vnersettig- 
(68),  onuorsade-  (132)  -lieh,  nit  zu  er^ 
füllen  (iio). 

Inexpugnabilis  viistrit-ber  ( 76 ), 
-perlieli  8),  -elichcn  (18).  vnuß  stride= 
lieh  (17  sim.).  vnv'-stritlich  (5  sim.)., 
-stritelick  (23),  -strickolick  (22),  -feeht= 
lieh  (12),  -feehlieh  (13),  -wonliche  (19), 
-wiulich  (11  SM«.),  vn  uß  spreeh  strit= 
lieh  (sie  7).  vnanstreitperlieli  (1).  vnaus= 
streitig  (2).  hd.  vngewin-  (9),  vnuber= 
wint-lich. 

*Inexpugnare  vnaußstreiten  (75). 

*Inexterniinabilis  vnver-triblicher  t 
-derblicher,  var.  -deblieher  (65). 

*Infacitari  v.  Infatuari. 
Infallibilis  vii-betriegelieh  (8^,  -be= 
trugelich  (9),   -trugelieh  t  -czweiuellig 
(9  Anh.). 

Infamare,  -ri  (75)  hd.  nd.  beru-,  bere- 
(13),  nd.  bero-chtigeu.  be-ruchten  (75), 
-senemen  (4),  -sehenden  (68,  69,  134), 
-lumeten  (21),  -lumeden  (18).  luinunden 
i  v'-l.  (17).  v'-lümen  (65),  -lumuten  (G), 
-lumenden  (7),  -lymden  (110),  -limigen 
(18b),-laimigen  (2).  laster-en  (11),  -n  (19). 
lestern  0.  vbel  reden  (67).  laster  vflegen 
(65).  te  nimerden  maken  (99).  vn- 1  vervn- 
lainten  (75'i).  vnlewtern  (l.><vnlewnten). 
sehenden  (8,  9).  vneren  t  ere  abschny- 
den;  a.  mit  der  Zungen  (75). 

Infaine  lymut  (6). 

Infam-ia,  -ea,  infaneia  ( 1 )  be-  (5), 
ge-  (8b,  22)  -ruehte.  berueht  (7).  ghe= 
rochte(23).  quaet  (11),  boeß(i32)gerucht. 


besernchcze  (19).  böse  lut  (12).  quade 
njmare  (!)!•).  böse  luinunt  (133).  boß  I. 
(17),  levinu-t  (152),  -iit  (7ü),  leuinuth  (67). 
böser  lu-,  leu-,  ly-mut,  leiinat  t  vnerc 
(75).  boß  ley  nifit  (fi7),  leumut  (i5i). 
boeßlociiiig  (76).  beluinut  (21).  v'liinunge 
(G).  verlu-,  vcrlii-,  vcrly-niigiiug,  muiig 
t  ereloßi-,  erloßig-keit  (65  varr.).  vnlewii- 
tung  ( 1 ).  boze  wort  (  9 ).  böse  w.  l  b. 
ding  gedichtet  (8).  gedieht  (17).  sehand 
t  onlob  (i.  diflfamia  110).  vnwirde  (75). 
bescheinunge  (17,  4).  laster  (11,  19). 
lestcruiig  (18).  vn-reeiit  (17),   -lainten 

(75<'). 

Infamis  an-ruclitig  (5),  -roehtich  (23). 
vnge-  (8"^) ,  on-  (21)  -ruelitig.  anrecthie 
(13).  vnrechtig  (18.  (/.  prc.  17).  berich- 
tigen (10).  die  boeß  gerucht  hait  (132). 
berufft  t  vnloblieher  (iio).  vmmer  t  on= 
werde  (8).  vn-mer  t  -werd  (9).  vn-wert 
t  -laintigk  (75).  bescheiniger  (4).  v'-lumet 
(7),  -lumungk  (17).  boß  liunig  (134). 
boß-1.  (69),  -lymig  (68).  vnlewntig  (1,  3). 
belimen  (49).  er-,  truw-loßer  (65). 

*Infaniose  vnlaint-, uan-.  vner-lich  (75). 
*Infamosus  vn-laintig,  varr.  -erlicher 

(75). 

*Infancia  i:  Infamia. 
Infand-us  -vun  (!t4),  -am  (i36),  iin= 
phandus  (76)  vn-sprecldich  (8,  110), 
-redig  (9,  alph.-U'i\\^  75),  -dedig  (8^), 
-ratig  (75'').  dat  niet  tzo  sprechen  ist 
(132,  sim.  68).  ags.  meinfol  (i36),  maan= 

ful   (94). 

Infans  hd.  nd.  kiiit.  k.  das  neulich 
geborn  ist(75).  vnsprechende  (19,65),  vn= 
reden  (6)  kiiit.  onsprekende  kijnt  (11). 
einer  der  da  nicht  gespreehen  kan  (17). 
vnre-d,  var.  -dend  (64).  kindelin  (23). 
*Iiifantari  v.  Infatuari. 

Infantia  hd.  kintheit,  vnsprechigkeit 

(65). 

Infantula  meghedekin  (23).  mecht- 
132),  inet-  (5),  inedi-  (18)  -gen.  meget- 
67,  152),  megt-  (7,  68,  110 ),  megd-  (70, 
76),  mcyd-  (i32),  mayd-  (1,  66,  i5i),  diern- 
(75),  tochter-  (i34),  dohter-  (6),  dochter- 
(69)  -lin,  -lein,  dicrnl  (1).  meytgin  (21). 
medchin  (17). 

Infantulus  knecht-igen  (17),   -iken 

(23  sim.),   -gin  (21),  -gen  (5,  132),  -lein 

(75).  hd.  kneb-,  knebe-,  kint-  (76)  -lin. 

chindel  o.  knabel  (1).  iungling  (adj.  64). 

*Infastare   {st.  tnfestare)   anfechten 

(76). 

*Infastigabilis  {st.  infat.)  vntroistlich 
{sie  7). 

*Infastus  V.  Infaustus. 
Infa-,  inva-  (3,  76)  -tigabilis  {cf.  in- 
fastigabilis ,  -defessus)  vnv'-trossen 
(110,  134),  hd.  -drossen,  -drosen  (i52), 
-trießlich  (6),  -drißlich  sim.,  nd.  -dretlick. 
onv'-droßlich  (21),  -drossen  t  -moedhch 
(132).  hd.  vn-mutlich  (8),  -mudlich  (9), 
-müde,  -miedbar  ( 76). 

*Infatigare  müt  werden  (3). 

*Infatigari  müde  werden  (4). 

*Infatigari  v.  Infatuari. 
Infatuare   torhafft   (1),    doren   (7) 
machen,  gecken  (11,  IG),  v'dwasen  (11). 
vinnayßin  {sie  19).  sotteren  (99). 

Infa-tuari,  -citari  (74),  -ntari  (21. 
X  infans),  -tigari  (6,  23)  hd.  tor-eht, 
-echt,  -acht  (76),  -ycht  (i5i),  dorech-t, 
-tig  (17),  nd.  doraftich  (23),  0.  geck  (152), 
vnwise  t  krafftloß  (65)  werden,  dorecht 


machen,  Mrg.  tun  (.5'').  zu  dorheit,  var. 
thoret,  kuinmen  (75). 

Infauorabilis   hd.   nd.    vngunst  -  ig, 

-igen  (76),  -icii,  -lieh,   -lick.   vngimstick 

(3).  ongonstig  (21).   afgunstich   l  vnge= 

w(^gen  (22''). 

*Infauorabilita8  vngunstlichkeit  (75). 

Infa-ustus  ( /.  exsors  q.  v) ,  -stus 
(3.  anders  (ii.  m.),  -utua  (21)  hd.  vnseli-g, 
-ch  (.'")) ;  vn-sey  lick  (3),-gluckselig,-gunstig 
(1,  f)''  :  fauor).  onseldig  (21).  nd.  vusalich. 

Infectio  vorgebunge  (8,  9.  anders  Ki.). 
*Infeetiuus  {i.  defectiuus  76)  hd.  nd. 
vnbe-vlecket, -lecket  (22).  beflecki-g(iio), 
-ch   (132). 

Infectus  vorgift  (3).  v'vnreynt  (uo). 
venynt  t  v'doruen  l  besmyt  (i32). 

Infecundus  hd.  ytcl;  vn-fruchtbar, 
-tragede  (100),   -trechtick  (19).  wc/.  idel; 
ondrechtich  (11). 
*Infelicitas  vnseligkeit  (8,  9). 

Infelix  hd.  vnseli-g,  -ck. 
*Infenarabilis  v.  Inenarrabilis. 

Infe-nsus,  -ssus  (69,  134)  {i.  offene 
sus,  infestus  q.  v.  <&c.)  erzürnt  (68,  uo). 
v'tzornet  (i32). 

Inferax  vnberhatftig  (65). 

Infercire   in-stopfen  (uo),   -stoppen 

(132). 

Inferie  toten  opfer  (75,  93).  0.  der 
t.  (75).  0.  für  die  gestorbenen,  besinck= 
nuß  (88).  vyßuart  ouer  die  doden  (132). 
vßfolgung  der  doten  (uo).  nochuolgung 
des  leiciis,  seelambt,  zeelmess  &c. ,  nl. 
begrauiiige,  sielmisse,  wtuaert  {na). 

Inferior  nederre  (99). 

Inferius  hd.  nd.  dar-,  der-  (5)  -vnder, 
-vnde  (7),  -neder  (21;.  dair  onder  (132). 
da  vnden  (uo).  nyderbaß  (125}.  da  niden 
o.  du-,  var.  dau-nden  (75). 

Infernus    {ab    intus    et   furnus    i. 

obscurus  76)  hd.  nd.  helle  /.  beeile  (11). 
dat  (132),  das  (uo)  vnderste. 

Inferre  in-tragen  t  -sprechen  (17). 
anbrengen  (11).  schaden  zufügen  (17), 
zuczihen  (9),  uun  (8). 

Infertum  ptc.  s.  ingestop-ft  (uo), 
-pt  (132).  geoppert  (22).  hd.  g.,  geopfert 
(7),  offer-  (23)  -win.  win  oppfer  (6). 

Inferus  nidrist  (1). 
*Infessus  v.  Infensus. 

Infessus   vnbekeunet   (110).   besacht 

(132). 

Infest-are,  -iuare  hd.  nd.  an  vechten. 
muhen  (17).  muwen  (8).  moyen  (11, 132). 
quellen  (132).  qwelen  (uo).  feyde  (12.5), 
müde  (19)  macliin.  durch  achten  {i.  per= 
sequi  7).  vnwillen  haben  0.  machen  (75). 

Infestatio  hd.  an   fcehtunge.   vnwil= 

len  (75). 

Infestator  an  fechter  (8,  9). 

*Infestes  {aus  inuestes)  i.  imberbes  i 
non  barbati  (76).  jungeling  (9).  j.  an  bart 
(17  sim.). 

*Inf-  V.  Inu-estigabilis. 

*Infest-iuare  v.  -are. 

*Infestiuus  {st.  infectiuus)  vnbe= 
fleckt  (4). 

Infestus  hd.  nd.  vumil-de,  hd.  -t. 
gram  (uo,  i32).  onreste-,  moy-,  quel-lich 
(132).  gemuyd  (19).  ghemoyt  (11).  groß 
(5*'').  gros  (9).  vnbarmhertzig  (68). 
fraysleich  {i.  dirus  1).  vnwillig  vß  zorn 


INF 

(75).  ags.  flach  (94,  136.  st.  fach;  üah  an 
arroto  Bsw.). 

Infeudatio  lyhung  (65). 

*Inficem  v.  Inviieem. 
Inficere  hd.  vn-,  v'vn  -  reynigen  ; 
v'geben  cum  veneno.  hd.  nd.  vnreynen. 
v'vnreyn  (6).  ontreynighen  ii.i2).  v'- 
gebben  (13),  -giften  (8,  9,  4).  nd.  v'= 
gheuen. 

*Inficetia  vnhoflichkeit  (ki^.  Mrg.). 

*Infici  vnreyngen  (5).  onreynigen  (21). 
laukin  (8).  lenken  (9).  frist  brechin  (8, 
9).  ags.  gime-  (i36),  gimae-  (94)  -ngdae. 

*Iiificia  v'brecken  (81). 
Inficiari  (X  infiteri)  lawgen  (1). 
leucken  (75).  vMeukenen  (8*^),  -leugnen 
(110).  legen  (5,  21,  23).  vn-  (23),  vnge- 
(5,  6,  18)  -truwen,  -trwe  (^18).  angedru^ 
wen  (21).  dage  brechen  {t)  rechten  {t  ?) 
schult  v'leuken  ( l )  v'sachen  (17 ,  18). 
v'saken  (132).  eins  warlichen  dings  low= 
ken;  ver-maligen,  -geben  &c.  (74). 

Inficiatio  leukenunge  (8).  v'-l.  rech= 
ter  schult  (17).  lewkunge  (9). 

Inficiator  eyn  leu-  (8,  17),  low-  (9) 
-kener. 

*Inficie  {i.  treue  quando  refutantur 
&c.  76)  friede -broch  (17),  -brechunge 
Q9).  vredebreckinge  (11).  frides  bruch 
(9).  fredis  buch  {sie  8).  leugnunge  (110). 
v'sakinghe  (132).     Marg.  zu  3: 

Exequie  pey grifft  sunt  excubie  tibi 
laychen 

Treuge  sunt  fride  sunt  infieie  fride= 
preche. 

*Infidea  v.  Infidia. 
Infid-elis,    i    -us    hd.    vnge-truwe, 
-trewe ,  -trew,  -treuwe,   -druwe,  -leubig 
(9).  vn-truw  t  -glebig  (76),  hd.  -gleubig, 
nd.  -truwe.  ontrouwe  (11). 

Infid-elitas,  -ucia  vnge-traweyd  (19), 
-treuheit  (110),  -truwheit  (us),  -trulich= 
keit  (8),  -lewbigkeit  (9).  on-truheit  (11), 
-getrouhoit  (i32).  vnglaube  (19,  65). 

In-fidia,  -fidea,  -uidea  (18^  vnge- 
hd  -laube,  nd.  -loue,  -laubig  (18),  -treu= 
heit  (4).  hd.  vn-glob  (6),  -glaub. 

*Infidia  per  v  (c/.  inuidia)  haß  (6). 

*Iiifiducia  V.  Infidelitas. 

*Infiduciare  {anders  Gl.  m.)  v.  De= 
blaterare. 

*Infidus  (X  inuidus)  heßig  (5^").  i.  q 
infidelis  ^  hessig  (66  &c.,  110  &c.),  hässig 

(134). 

Infidus,  inuidus  (76)  (z.  infidelis)  hd. 
vnge-laubig  (1),  -truwe  sim. 

Infigere  hd.  nd.  in  stecken,  hd.  ynd 
stechen  (152) ;  in-,  ein-st.,  -heften,  -vesten. 
nd.  in-steken ,  -sticken  (11).  ynne-  (19), 
in-  (18)  -stycken.  an-neglen  (6),  -hefften 
t  -cleiben  (75). 

Infilare  einfednen  (75). 

Infimare  nyddern  (19).  v'nedern  (11). 
dat  onderste  (i32),  der  vnderSt  (68) 
machen. 

Infimas  die  onderste  (i32),  vnderste 
(110),  vndersten  (es). 

Infime  aller  niderst  (99). 

Infimus  der  (5),  die  (11)  nederste. 
der  l  aller  niderst  (65). 

*Iiifingere  (x  infigere ;  anders  Gl.  m.) 
ein  stechen  (9). 

Infinitas  {i.  infinitus  68)  hd.  an 
endekeit,  vnendigkeit  (15),  vnentlicheit 

DiEPENBACH    GLOSSARIUM, 


INF 

(6,  65).  ane  endicheit  (23).  vnentlich  (iio). 
sonder  eyndich  (132).  Ad.grundelosekeit; 
vn-gr.,  -grundeloßkeit.  gronde-  (13), 
grund-  (49)  -loß. 

*Infinities  mangfeldiglieh  on  zale  (65). 

Infinitiuus  sonder  eeynde  i  onv'- 
genclich  (11). 

Infinitus,  -um  hd.  an,  ayn  (133),  on, 
vn  (67),  nd.  ane,  sonder  (132)  ende, 
unennig  (49.  st.  unendig;  „unnenbar" 
sie  Mone).  vnendelich  (5*^).  hd.  vn-,  on- 
(.110)  -geendet;  vngeyndet  (13),  endeloiß 
(lU),  grundeloß,  an  zal  (1).  mie  {sie?) 
zukonftig  (-um  adv.  b^). 

*Infinna  (c/.  lisinna)  lesestoch  (Sum. 
cf.   Gf.  2,   250.   6,   630). 

*Infirraada  v.  Infirmaria. 

Infirmare  hd.  nd.  kreucken  {b^,9,  99), 
kranck  werden,  kreencken  (11).  kranch 
sin  (18).  krankh  sein  (1).  hd.  siechen, 
sewchen  (9).  onuast  (i32),  vnvest  (110), 
starck  (3,  4)  machen. 

Infirmari  hd.  nd.  kraucken.  krenchin 
(8).  krencken  (3).  hd.  kräng,  kranck, 
siech  werden,  sein  (110),  machen  (4). 
siechen  (66,  75).  sichin  (8,  9). 

Infirma-ria,  -rium,  -re  (152)  -da  (1). 
hd.  siechen-,  sieben-,  siech-,  nd.  zeken- 
hus  sim.  der  sychen  huys  (132,  sim.  6S). 
syech-huyß(19j,  -huse  {102).  sieben  husch 
(10).  siech-auße  (74),  -uß  i  infirmary  (76). 
kranck-,  siech-haß,  -Stuben  (75j. 

*Infirmarius  siechmeister  (74). 
*Infirmator  {st.  inform.)  an  wyser  (5^). 
Infirmitas  krancheyd  (19).  kränkelt 
(5*^,  17).  sieciitung(75).  kratitlosikeit  (65). 

*Infirinitus  (c/.  infrunitus)  vnschamig 

Infirmus  hd.  nd.  kranck.  kr.  vnd 
onmachtig  der  krefft  halben  (75).  hd. 
kranchk  (18),  kräng  (5'^,  17,  133,  152), 
syech,  nit  star-ck,  -g  (152). 

Infiscare  in  der  heren  off  der  ge= 
meyuen  budel  doen  d)  vp  der  h.  tafel 
legghen  (i32).  gut  in  ein  gemeinschatz 
legen  o.  in  den  schätz  der  herren  i. 
ßscum  mittere  (110).  in  gemeinen  seckel 
legen  (68). 

In-  t  dif-fiteor  hd.  ich  bekenne  (5), 
an-b.  (21),  v'sage  (7),  v'sach  (18).  nd. 
ick  v'sake. 

Infixus  angeneilt  (17). 
*Infixus  V.  Innixus. 

Inflammare  ( i.  inflare  66 )  hiczen 
(19).  er-h.  {i.  incendere  110).  heczen  i 
ontstechen  (132).  heyten  (11).  hd.  ent- 
flemmen  (5''),  -zünden,  enzinden  (76). 

Inflammatio  anzundunge  (75). 

Infiammator  anzunder  (75). 

Inflare  {i.  tum-are,  -ere  75)  hd.  nd. 
in-,  hd.  ein-,  vff-blasen  sim.  aus  plasen 
(1).  yn  blaysen  (133).  hd.  swellen.  nd. 
sweellen  (11).  in-pusten  t  -wegen  (23). 
pfle-,  varr.  ple-gen,  plaen  (75). 

Inflari  zür-bloßen  i   -schwellen  &c. 

(65). 

Inflatio  {i.  tumatio)  ple-gung,  var. 
-ung  (75). 

Inflatus  hd.  vff-,  in-,  ein-  nd.  vp- 
geblasen.  hd.  in-geblosen  (6),  -geplasen; 
ein  geplassen  (66,  151);  auif  geplaßen 
(1).  blas  (22i>).  uff  blauunge  (19).  plegt, 
pleut,  plat,  plaet,  hochfartig  vnd  vppig 


INF 


297 


i.  fastus  &c.  (75).  hochfertig  (no).  houer= 
dich  (132).  geswollen  (8^). 

Inflectere  ynne  beugen  (19).  in  bo= 
gen  (11). 

*Inflect-,  inflex-ibilis  vnbeu-  (19), 
onbo-  (11)  -gelich.  stif  t  nit  bogelec  (99). 

*Infiigere  {i.  destruere  t  dirumpere 
76)  hd.  nd.  pinigen;  p.  mit  worten  (19, 
110),  mit  woerden  (11),  t  straffen  (110). 
mit  worden  slaen  (132).  kestigen  (76J. 
infl.  i.  inferre.,  darauf,  aber  untersch. 
introfligere  pi-,  pei-nigen  (Vocc.  ex  quo). 

Influentia  in-flyeßung  (19,  65),  -vlie= 
tinge  (11),  -fluß  (65). 

Influere  hd.  in-,  eyn-fließen  sim.  in- 
vleyssen  (i32), -gießen  (65),  nd.  -vlieten, 
-vleten. 

Infodere  Ä(Z.  in-,  ein-,  zu-  (8^) 
-graben,  nd.  ingrauen. 

Infola  &c.  V.  Infula  &c. 

Informare  hd.  nd.  leren,  hd.  wisen 
(8),  vnder-,  hd.  nd.  an-w..  hd.  -weisen, 
lern  (19).  berichten  (70). 

*Informatiuus  lerig  (66,  67,  70).  ler= 
yik  (19).  gelernig  (69,  134).  vnderwys-ig 
(110,  132),  -er  (68). 

Informis  hd.  nd.  vngestalt.  myß= 
maecht  (132).  mißmacht  (110).  grulich 
(8).  heßelich  (19  &c.).  heslick  (9).  letlec 
(99).  leellik  (11). 

Informatis  eislecheit  (99). 
*Informitatus  {cf.  s2.)vnglucklich  (18). 
*In  f or tu-itum  v.  -nium. 

*Infortunatus  hd.  vngluck-sam,  -ig, 
-selig,  -lieh  (7),  -haft  (8),  -hafftiger  (65). 
vn-glugsam  (i33,  i52),  -gelucksam  (4). 
on-geluckich  (11,  132),  -glucket  (21). 
vnluckicli  (23). 

Infortu-nium,  -itum  (  65  var. )  hd. 
vngelu-cke  (5^),  -chk  (1);  vngluck-e, 
-lichkeit  (65).  ongeluck  (11). 

Infra  hd.  nd.  vnde-r,  -ne  (8),  -n  (9). 
vnter  (66,  70,  i5i).  onder  (132).  darvu= 
der  {sie  76).  bynnen  (132).  bennen  (99). 
nyde-r  (4),  -n  (9,  125)  den  heusern  i. 
domos  (125).  er  des  mondes  (i.  mensem 
125).  neder  (21  &c.).  abher  (75). 

*Infrascribere    ynneseczen  t  vnder= 
schrieben  (17). 
*Infremis  v.  Infrenis. 
*Infre-mitus,  -nistus  v.   Infrunitus. 

Infrenare  zeymen,  vff-z.  (65). 

Infrenatus  ein  gezeymter  (65). 

Infre-nis,  -nus,  -mis  (64^)  vnzemlich 
(64).  vngeczeumet  (19).  ongheteemt  (11) 
vnstraff-lich,  -her  (88). 

Infriare  ynbrocken  (125). 
*Infridat  v.  sq. 

Infrigidare  ent-fresen  (5),  -friesen 
(74  &c.),  -friessen  (67,  152),  -fryeßen  (i5i), 
-frißen  (21),  -frieren  (7,  68,  134),  nd. 
-vresen.  frießen  (17).  er-fryesen  (18), 
-frieren  (6,  76),  -froren  (74).  gefnsen 
(HO),  bevrieseu  (132).  kalt  machen  (74), 
werden  (17).  infri-gidat,  -dat  (94)  ags. 
caelith  (94,  i36). 

Iniringere  v'terben,  brechen  (8,  9). 
hd.  zu-br.  breken  (11).  v'driben  (17). 

Infrun-,  infron-  (65,  76,  i4i.  Gl.  m.), 
tnfru-  l  X  infrem-  (76),  infirm-  {q.  v.) 
-itus,  infrenistus  (6)  {i.  sine  frumine 
i.  sapore  110  &c.)  hd.  vn-zuchtig,  -zoch=: 
tig,  -zuchtig  (i5i),  -zichtig  (67),  -czatich 

38 


298 


ING 


(a  oder  ei  \'X),  -scheinip, -sihÄmig  eis*),  | 
-silinnuk  (10),  -seluMiilich,  -scanialor ' 
(uO,  -v'iiunfftig  l  -glt'ubig  (,17), -wevse 
/  -gi'ihft  ^O^  -gi'geihit  (8),  -bosclieycfcn, 
-fursiilitig  (,110).  nd  viitiulitich;  on- 
8cht'im-l  (11.  i:»2  ),  -viMsuchticl)  (i32). 
duUf  \\1y  vonnodiit  (5)).  dor  kein  stirn 
t  schäm  hat  /  stindoßer  (t;s),  cf.  infront- 
atus  (,ai.  m.),  -U08U8  (76)  i.  inipiidicus. 
afronemoe  grcce  indc  infrunitus  {i- 
Infrenatus)  vnsthainelither  (^Sum).  8ca= 
melosor  ii27.  cf.  Of.  (>.  494). 

Infu-catus  {i.  i^ine  fuco  iio),  -tatus 
(t.  ptirus  76),  -scatus   (i.  sine  fusco   66 
&c.,  1321   soudiT  vU^ck  (,132).   ou  flocken 
(iio).  vnbofleckt  (esV 
*Infu-  f.  Infun-dibulum. 

Infula,  infola,  imphula  (^75)  hd.nd. 
yufd.  hd.  inflo  (5b),  ifcl,  yffcl  (i33),  im-- 
fel  (^7.t)  ;  oyn  bischoifs-,  pisoff-  (3),  bi= 
schofl'-  (68)  -hut.  -hoot  (132), -kröne  (19). 
bisi-ops  huot  (,11). 

Infu-,  info-  (76)  -latus  ge-infelt  (75), 
-croeut  (,11). 

Infumatus  digen  (ii3). 

Infumibulum  rauch-loch(ii6), -fang 
(91).  koni-mat  (in),  -niet  (88),  -et  (Daa.). 
kainin  &c.  (,ii6).  schlaedt  (m). 

Infundere  in-gysßin  (19  «m.),  -gieteu 
(11). 

Infu-ndibvüvun,  -dibulum,  -sorium, 
-striuiiH7ö)  (c/.  deuorantia)  Äd.  «d.  tre-, 
hd.  tri-,  -trye-,  tro-  (112),  tra-,  dre-, 
dryo-  (19)  -chtcr.  gosscr  (112).  anagiez 
(infund.  i27).infusoriuinmghicterei  108). 
oes-scotcle  (lOs),  -vat  (11,  lOS.  i.  srufiFuso= 
riwaa pro  vase  171  quo  est  oleum),  ol-krug  i 
-va.s  (,fusoriuin,  in-f,,  -fustrium  -5).  oley 
faß  in  zu  gießen  (8).  ol  vas  eyu  zu 
gicssen  (^9).  schüfe  (100).  stürtze  l  gösse 
(infund.  Agr.) 

*Infurie   (i.  anime  infernales)  helli- 
sche sele  (7.i). 

Infumibulum  protschüsseli  9  i).schis= 
sei  (88).  brotschussel  0.  schauffei,  nl. 
pale,  brootschuppe  [i.  pala  11 6). 

*Infumitus    berayter   o.   geuertiger 

(74). 

Infusare  andreen,  aufwinden  (64). 

*Infuscatus  v.  Infueatus. 

*Infusti'ium   &c.   v.  Infuadibulum. 
Oliagimen. 

Infusus  hd.  in  gegossen;  mit  oley 
(17).  ol  (9)    begossen. 

*Infutatus  1-.  Infueatus. 
Ingem-ere,  -iscere,  t  -uere  (67, 133, 
152)  hd.  suflftzcn;  er-  (9),  ver-  (8)  -s.; 
ersüfftzen  (6  dm.) ,  seuftzen  (66,  134), 
sifftzen  (67).  züchten  (11,  133).  ingemis^ 
cere  gar  sere  z.  (11),  erseufczen  (76). 
sufftzen  (5).  hd.  sere  s.,  gar  s.  (7).  zere 
sifczen  (13).  seuften  l  ent-s.,  ersawften 
(1,  3).  weinen  (17).  wenen  i  carmen  (99). 

Ingeminare    v'anderweyden   (8,  9). 
zwyfaltigen  (sö). 
*Ingemuere  v.  Ingemere. 
*Ingemus  v.  Ingenuus. 

Ingenicula-ns,  -ris  (66  &c. ,  76),  iu= 
geniculaus  (,  alph.  ing-  76 )  knyende 
(8,  9). 

Ingenieulari  knyen  (17). 
*Ingenicula-ris  v.  -na. 

Ingeniositas  sinrichkeit  (18). 

Ingeniosus  (c/.    dicibilis)    hd.  sin-, 


ING 

siniieu-,  sindc-  (21)  -rieh;  sinn-rcich,  -ig. 
nd.  sinne-,  sinncn-rik,  -rick;  zinnieh. 
syulicli  (iio,  132).  vcrnynltig  (64). 

Ingeiütus  vn-  (3,  19),  an-  (65)  -gü= 
born. 

Ingenium  (c/.  genium)  hd.  nd.  seyu, 
sin.  hd.  sinne,  sindc  (10).  synd  (21). 
sind  (4»).  seu  (99).  anelle  1  sin  begriffen 
(8).  V -nuufft  (7),  -staut  (132),  -stand  (88, 
iio),  -stantuuß  (68).  inbildunge  (9;.  natur, 
art,  angcberd  (,88).  ein  fuut,  sinrich-, 
var.  siuriciiig-,  küudi-,  bclieiidi-keit  (65). 

lugens  /ul.  groz,  groß,  groyß,  gros, 
groes  (^132).  nd.  grot,  groet. 

IngentiaArf.  groß-,  groiß-,  nd.  grot- 
hcit,  11(1.  -icheit,  -keit.  grossi    76;. 

Ingenuitas  edel-  hd.  -keit,  nd  -cheit 
(23),  -hcit  vou  geschlecbt  (iio),  -heit 
van  gesiechte  132).  adelheit  (i34).  guts 
gcslechts  (15).  adel  t'rij  gcborn  (17). 

Inge-nuus,  -nus  (133),  -mus  (1), 
-nuosus  hd.  nd.  edel,  yddel  (19).  hd. 
edel-,  fri-,  wol-geborn  sim. 

*Ingenuu8  (x  ingenitus)  ongebaren 
ill). 

Ingerere  in-dragen  (18),  -dregen  (11), 
-tragen,    -geben,   -seuckeu    (65).     yuue 
fallen  (19).    yuhen-,    var.    ciuhin-esseu 
164).  ingerit  isset  (42). 
*Inglimies  v.  Ingluuies. 

Inglori-osus,  -us,  l  -s  (76)  hd.  nd. 
sunder,  hd.  an,  vu  ere.  hd.  vner-sam, 
-lieh  (uo).  gar  erlich  (17).  erlös  (65). 
suuder  h're  '«c  ü^).  onschemel  (11). 

*Inglu-cies,  -mes  v.  -uies. 

*Ingluniosus  v.  Ingluuiosus. 

*Inglu-tire,  -cire  i  -uire  (19),  -uiare 
(11)  {ital.  inghiottire  &c.)  v'slinden  (11, 
19).  vor  sliuge  den  (5*^). 

Inglu-uiea  t  -via  (i47),  -mes  (?  18), 
-cies  (74),  vngluuies  (öt»),  ingltmies  (76) 
{i.  voracit-as,  -es  l  sordes  76)  slunt  (1). 
v'slyudiughe  (132).  v'-  (110),  in  sich 
(65)  schlindung,  t  schluckung  (65).  ju 
slindung  (5'').  hd.  fräße-  (13) ,  t'reße-, 
fressig-  (68),  vrosig-  (9)  -keit.  vrossunge 
(9).  vraeß-  (132),  fraß-  (81^),  freß-  1110) 
heit.  frasse  0.  fresserei  (74).  fräße  (10). 
frayß  (19).  vraet  (11).  vraitscap,  sluyck= 
ery  (147).  freßig  (5  &c.).  vretich  (22,  23). 
grisick(l8).  grul-  (69),  guls- (147) -icheit. 
gteulichait  (134).  kropff,  nl.  krop  (iie). 
Inglu-uiosus,  -niosus  (64^)  fressig 
(64,  110).  vresich  l  v'slyndich  (i32).  ver= 
schlindig  (uo).  vratich  (11). 

*Ingnarus  v.  Ignarus. 
*Ingorgacio  v.  Ingurgitatio. 
Ingranare   myt   coeru   vervuUen,  c. 
ingaderen  (147). 

Ingrate  sundcr  danck  (iio  sim.). 
*Ingraticus  vnainigkait  (76). 
Ingratitudo  {est  actus  magnati  et  de 
beneficys  ingratis  &c.  76)  vndanck-sam= 
chait  (1),  hd.  -samkeit,  -barkeit  (UO), 
-berkeit,  -ekeit  (5),  nd.  -icheyt,  -heit. 
dauckberkeit  {sie  18).  vndang-samkeit 
(152),  -berkeit  (133),  -nemikeit  (17).  vn= 
genemikeit  (8,  9). 

Ingratus  vndanck-,  i  vntanck-  (75) 
hd.  -bar,  -ber,  -per  (75),  -ick  (5),  nd. 
-sam,  -ich.  vndang-en  (13),  -nein  (17). 
an  dangkeit  (21).  vn-geneme  (8, 9),  -genam 
(1,  2,  3),  -angenem  (es),  -neme  (22*»), 
-bequeme  (19).  onbequeem  (11). 


ING 

Ingi-auare  hd.  beswern. 

Ingrauescere  beschweren  (75). 

Ingred-i,  -ere  ynne  gain  (19).  in- 
gaen  ill,  132),  -geen  (110),  -gon  (68).  hd. 
eiu-gccn,  -tjane  (152). 

Ingressus  ynne-  (19),  in-  (11)  -ganck. 

Ingrossare  hd.  groz,  groß  sim.,  §rob 
(7),  grab  (21)  scliriben  sim.,  abschnben 
(110).  gros  (9),  groß  t  zäm  gröbsten 
(65),  grob  (65,  110)  machen,  nd.  grot 
(23),  grof  (22)  scriuen.  .schrijuen  int 
lanckete  (132),  reyn  uyt  eynen  ontwarp 
(U7).  großin  (8). 

Ingruere  hd.  nd.  in-,  Ad.  ein-vallen, 
pr.  malum.  in-geu  (17),  -geen  (1).  Hießen 
(17).  aentasten  (i32).  neyden  ^  anvechtea 
t  besweren  (8). 

*Ingruu8  hd.  nd.  vn-bequeme,  -genem 
(6),  -eben  (7).  incongruus  {q.  cf.)  vnbe» 
quem  sim.\  alph.  ingruus  vnzymlich 
(iio);  onbe-quem  alph.  ine.,-queym  alph. 
ingr.  (132). 

*Ingua  V.  Gingiua. 

Ingue-,  ingui-  v.  Ingw-. 

Ingurgitare  slinden  ( 1 ).  hd.  in-, 
v'-  (11,  19)  -sl.  hd.  ein-,  in-schlinden.  iu- 
-slingen  (6,  i33),  -sluken  (22).  hd.  in- 
(7,21),  ein-,  vor- (4)  -schlingen,  slenden 
(13).  in  sich  gurgeln  t  schlucken,  var. 
sclilurken  (65).  versnellen  (sie  106).  swel- 
len  (9).  swelgen  (13  &c.). 

Ingurgitatio,  ingorgacio  swelg-  (17), 
swcU-  (9),  swcl-  (8)  -unge. 

Ing-uen,  -wen,  -ues  (i3i),  -uis  { 
-uies  (Gf.),  ig-ven,  -wen,  -men  (1,  75''), 
-neum  (74),  inwen  (5'>)  druos  (Gf.).  hege- 
(5,  8),  hab-  t  heg-  (75),  beide-  l  heit- 
(17),  hei-  (66,  151),  hay-  (74),  heu-  (67, 
133),  her-  (70)  -druß.  heudrusse  (153). 
hardruz  (2).  heytru-se  l  -ß  (3).  haidrus 
(1).  hage-  (12),  hey-  (4)  -druse.  hcyde 
trusse  (18).  macht  t  hcydruiß  (19).  heuwe- 
(10),  haghe-  (23),  heghe-  (11,  109)  -drose, 
-dros  (23).  eyn  heyt  droß  (21).  hage 
trüs  (6).  hey  drosß  (5b).  hegodruise  (i3i). 
he-,  verb.  in  ha-driße,  Mrg.  l  droesen  die 
zuo  de  grevn  pisent  (13).  macht  (2). 
das,  dat  gemechte  (uo,  i32  &c.).  die  lies 
(107,  132).  pl.  Uesche  (107).  leesche  (109). 
ags.  lesca  i  hregresi  (i36<=).  {cf.  Goth. 
Wtb.  2,  125  sq.).  gelencke  zwischen  bauch 
vnd  kuije  (9).  Prov.:  quid  venus  ebria 
curat  inguinis  et  capitis  que  sunt  discrü 
mina  nescit  tusschen  hoefft  vnd  dem 
eers  weys  dronckcn  venus  gheyn  onder- 
scheit  (132).  zwischen  dem  haupt  vnd 
dem  ars  weiß  truncken  veuus  kein  vu= 
derscheid  (uo). 

*Ingw^enaria  v.  Ingvsnnaria. 

*Ingweseere  v.  Impinguescere. 

*Ingwina  v.  Gingiua. 

Inguina-ria,  -lis  stern-,weger-,bruch-, 
scharten-kraut  \  brackcndistel  &c.i.eryn= 
gium  (U3).  -ria  i.  potentilla  &c.  gen- 
serich,  grensing,  nl.  siluer  cruyt,  blick 

(U6). 

Ingwinari-a,  t  -s  ( 75 ) ,  ingwe-  (4), 
igw^i-naria  druß-suchte  (8,  74),  -sacn 
(17).  druze  seuche(9).  drusse(18).  zeichen 
der  pestilentz;  druß  bei  dem  gemecht, 
vlg.  plae  (75).  igwein  (6.  latein.f). 

*Inguinarium  ein  gewerblin  der  gli= 
der  ibi  pestilentia  se  ostendit  (65). 

*Inguinariu8  fynnig  (12).  van  de  ge= 
mecht  (11). 


INI 

Inh-,  in-abilis  vnbequem-e(9),  -euch 
(8).  vntug-,  var.  vntog-lich  (65). 

Inhabitabilis  hd.  nd.  in-,  hd.  vn- 
wonelich.  vnwoiilii-h  (6).  vnwonhafftig 
(75).  onbe-  (132),  hd.  in-,  ein-  (134)  -won= 
lieh. 

Inhabitare  hd.  nd.  in-,  hd.  ein-,  be- 
(68)  -wonen.  bewoenen  (132). 

Inhered-are  l  -itare  zu  erb  machen 
(110).  in  ein  erb  ingon  (es),  in-eruen  t 
-goeden  (132). 

Inherentia  anhanginge  (11). 

Inherere  hd.  nd.  an-,  hd.  zu-hangon. 

In-hyare,  -hio,  -io,  -cheo  (7)  ich 
stan  (5,  7),  stene  (21),  ste  (17)  t  beyden. 
stehen  t  beyten  (4).  hd.  begern.  beijstan 
(76).  ik  sta  t  bcyde  (22),  bede  (23). 
strecken  innerlich  (fib). 

Inhibere  hd.  nd.  v'bieden  sim. 
*Inhicie  v.  Inicie. 

Inhonestas  schamloßig-,  war.  schand= 
loßi-,  liclitferti-,  bubsch-keit  (60). 

Inhonorabilis  erlös  (22''). 

Inhonorare  hd.  nd.  vn-,  ent-  (110), 
ont-  (i32)  -eren. 

Inhorrere  eysen  (99). 

Inhumanitas  wreetheit  (11).  vn-  (75), 
on-  (11)  -menscheit. 

Inhuinanus  hd.  vnmen-schh'ch,  -tsche= 
lieh  (19),  -tßlich  ^7),  -such  (4).  nd.  vn= 
mins-cliek,  -lick ;  onnieenschel°  (11). 

Inhumare  begraben  (21).  nicht  hd. 
b.,  nd.  begraiien,  begaben  (18,  76).  niet 
grauen  (132). 

Inhumatus  hd.  nd.  vnbe-,  onbe-  (21, 
132),  vnge-  (8b)  hd.  -graben,  -gaben  (18), 
nd.  -grauen. 

Inibi  («.  ibi  66  &c.)  da  (110).  an  dem 
end  0.  stat  (7.5). 

*Inicere  ynne  werfiFen  (19).  in  war= 
pen  (11). 

*Ini-,  inhi-  (4)  -cie,  t  -eia  (74),  -tia- 
rium  (Gl.  m.)  ii.  funiculi  molles  &c., 
spargana;  cf.  linicia.  crepundia.)  ein 
windelbant  (3,  4).  wickelsclmur  (7).  ■wie= 
genpandt  (-cie);  wagsiiur,  schulrut  (74). 
bendel  t  selben  (13).  selbe  ende  (10). 

Inigere  waydnen  als  das  vyhe  (74). 

Inimicare,  -ri  in  Drucken  als  act. 
pass.  untersch.)  vigent  (6,  22),  viant  (22, 
182),  fiunt  (frunt?  5*>),  fient  (67,  133), 
hd.  fint,  find,  feynt,  veind  (i34)  hd.  sin, 
seyn,  werden,  nd.  syn,  zin,  wesen  (132' 
feient  seine  (152).  fyenden  (19).  veden(ll 

Inimicitia  hd.  vigint-  (Anz.  8,  101), 
fint  -schafft  sim.  nd.  vigent-,  viant-schop. 

Inimicus  vigent   (6,   22).   viant   (11, 
23,    132).   v.-lic  adj.    (11).   feyent  (i.'52). 
vient  (99).   fyent  (67,    133).    f.-lich   adj. 
(19).  hd.  fint,  find,  feynt,  feynd. 
*Inio  V.  Inhyare. 
*Inipe-rum,   -tus  v.  Juniperus. 

Inique  felleke  (99). 

Iniquitas  hd.  boß-,  bois-  (19),  boes- 
(11)  -heit.  hd.  vngerechtikeit.  vbil  dath 
(5^).  fellecheit  (99).  vnglycheit  (65,  iio  : 
aequus)  im  vrteil  (65). 

^  Iniquus  hd.  nd.  böse.  hd.  bosse  (i52), 
böse  (6),  bese  (13),  boeß  (76),  boß  ;  vn- 
gerecht,  -recht  (17),  -rechtfertig  (es). 
onrechtuerdich  (132).  fei  (99).  vnglicher, 
der  es  nit  glich  helt  mit  anderen  (65). 
Inire  vbereyn-kommen  (8,  17),  -ku= 
men  (9).  in  gen  (17). 


INN 

*Initia  v.  Indigia. 
Initialis    begynlich    (11,  19).   erste 
(8,  9). 

Initiare,  -ri  hd.  nd.  bcgynnen,  an-b. 
be  uTen  (|?  18).  hd.  an-fahen  (iio),  -vo= 
hen  (6),  -heben,  heyiger  {sie  19).  oflfern 
(8).  often  t  entgenezen  t  entkimen  (9). 

Initiarium  v.  Inicie. 

Initiatus  gcoppfert  t  ergenczet  (9). 
geoppert  on  kunncn  (8). 

Initium  nd.  begyn.  hd.  nd.  an-b. 
begyn-ne  (19),  -nesse  (9),  -sei  (i32).  ane= 
vang  (6).  hd.  an-fang,  -fanck,  -hebung 
(7),  -haup  (8). 

Initus  gegaen  (11). ynne  gegayn  (19). 

*Iniugus  {-^es  pl.  Ki.;  i.  bos  indomi^ 

tus  4,    76)    ein  farre    (4).   vngebendiger 

ochs    (75).   vngezampte-,    vntziechtper- 

stier  (74). 

Iniungere  auffsetzen  die  pen  0.  büß 
der  tat  lialben  {i.  imponere  75).  seczen 
(19).  in  fugen  (18).  seetten  (11).  vugen 
(23). 

*Iniur-ari,  -giari  v.  -iari. 
Iniur-ia,  t  -iamen  (76),  -gia  (19),  in 
jura  (5'')  hd.  nd.  vnrecht.  on  recht  (134). 
vnrech  (13).  haiß  (18). 

Iniur-iari,  -giari  (19),  -ari  (5^,  76) 
hd.  nd.  vnrecht  don,  hd.  dun,  thon  sim. 
vnrochtun  (76).  on-  (11),  veron-  (i32), 
hd.  v'vu-rechten.  schelten  (110). 

Iniurius  (».tortuosus  66  &c.)vnrechter 
(110).  onrechtieh  (i32). 
*Inl-  V.  IU-. 
*Inlubies  v.  Illuuies. 
*Ininenere  v.  Imminere. 

In-,  im-  {stets  alph.  in-)  -mergere 
hd.  vnder-senckon,  -sincken,  -duchen(18), 
-tauchgen  (3).  in  senckcn  (7).  vnder  dat 
water  drucken  t  senken  (23).  ein-dawen, 
-dauwen,  -tauben,  -tunckeu;  in-tauchen, 
teufi'en  (75  varr.). 
*Innare  v.  Innuere. 

Innasei  vff  dryngen  (19).  anbrengen 
[nadi  inmittere  anbrcnhen  11). 

Innatum  vn-  (8),  an-  (9)  -geborn. 

Innectere  zu  samyn  bindin  (8,  9). 

Inniti  au-halten  (110),  -lenen,  var. 
-leinen  (65),  -ligen,  -steuren,  sich  anlei^ 
nen  (ss).  aengehalden  (132).  erbeiden 
(17).  zu  hengin  (8,  9).  ley-fen  (8)  -nen 
(-uen?  9). 

Innixus,  infixus  (18)  hd.  ange-lent 
(12),  -lend  (13),  -neyget  (9),  -hangen, 
-henckt,-henget.vnder-stuzzet(95),-stizzet 
(76),  -gesturt  (7).  geerbeit  (17,  18).  hd. 
in-  (5),  vn-gearbeyt  sim.  ynghearbeydet 
(23).  mwynnig  erbet  (21). 

Inno-cens,  -cuus,  xius,  -x  (64)  hd. 
7id.  vnschuldi-g,  -eh.  vn-schultig  {S^}, 
-schyldich  (13).  onnosel  (132,  147).  inno- 
cuus,  -xius  schedelich  (8).  vn-sch.  (19, 
64).  on-sch.  (11), 

Innocenter  vnschuld-iglich  (es), 
-liehen  (iio).  onnoselich  (132). 

Innocentia  vn«chul-t  (3),  -d  (9), 
-dekeit  (8). 

Innocue  nit  derleken  (99). 

Innocuus  v.  Innocens. 
*Innoinellum  v.  Incomelum. 

Innormis  an  ein  ordenunge  (75). 
gros  (9). 

Inno-  {alph.  ino-)  -teseere,  -tere 
{i.  ad  notitiam  peruenire)  hd.  offen-,  nd. 


INO 


299 


open-barn  sim.  offenbar  machen  (76).  hd. 
kunt  (1,  4),  erkant  werden,  tonen  (99). 

*Innottius  {aus  inno-ctius  st.  -xius) 
vnschedelich  (6). 

Innouare  v'-nuhen  (17),  -nuwen  (19), 
-nigen  (23),  -nyen  (11,  13,  i32).  hd.  er- 
nuweren,  -neuern  (134),  -newen,  -nuwen. 

Innouatio  ernuwerung  (es,  110). 
v'nuynge  (i32). 

*Innox  V.  Innocens. 

Innox-ius,  -us  {i.  inmunis,  insons 
1.  cf.  innocens)  hd.  vnschuldig  (1  &c. 
cf.  innocens).  vnsched-,  var.  vnderschyd- 
lieber,  t  vnverbunden  ipsis  peccatis  (es), 
nit  derende  (99). 

Innuba  {i.  innupta)  ein  die  kein  man 
hat  (110).  ane  man  (13).  wip  an  man  (93). 
hd.  vnge-mant,  -truwet  (19),  t  -mynnet 
(9).  ongetrout  (i32).  vnvirandert  (8.  we«. 
vnveränert).  vnver-mahelte,  var.  -mehelte 
(64).  vnhiwelec  (99).  junffrauwe  t  bade, 
müder  (19).  ioncfrow  l  heuelmoder(ll). 

Innuere,  innare  (7,  8)  hd.  nd.  wisen. 
hd.  be-w.,  Innern  w.  (7).  czeygen  (21). 
zeichen  (es),  be-tzechenen  (132),  -teyk= 
enen  (11).  wincken  (9&c.).  weinken  (99). 
hd.  slißen  (49),  in-sl.;  verwilligen  (64). 

*Innula  {herba,  aus  inulaxhumula  ?) 
hopp  (19). 

*Innule  v.  Enula. 

*Innulor  {aus  inula?)  ags.  eolone 
(94^.  i.  q.  eoleue,  elone  wild  marjorum 
Bosw.). 

*Innumer-us,  -abilis  hd.  nd.  ane,  an, 
hd.  on,  vn  hd.  zal,  zale,  zail,  nd.  tal. 
an  czalle  (152).  hd.  vnczelich.  vnzali-ch 
(134),  -g(i5i).  ontzellich  ^  sonder  getzaell 
(132).  vzelberlich  {sie  es),  anzellich  (8). 

Innupta  {i.  innuba  q.  v.)  vn-vortrewet 
(4),  -gehiwet  (99),  -angeriert  o  viro  (68), 
-vermehelet  (iio).  ongetruwet  (132). 

Innuptus  ongetruwet  (11). 

Inobediens  sulf- 1  mod-weldich  (22^). 

Inobedientia  vngehorsami  (Anz.  8, 
101). 

Inofficiosus  an  ein  ampt  (75). 
*Inola  V.  Enula. 

Inolere  hd.  ge-,  ent-,  (8,  9),  nd.  be- 
wonen.  ge-won  (18),  -won  sin  (110  &c.). 
plegen  (132).  wahssen  (6).  waschen  (8). 
wassen  (23).  tzo-w.  (132).  auf  komen  (9 
sim.).  be-kommen  t  -cliuen  (i25). 

Inolitus  gewont  (9).  vn-g.  (8). 

Inomel  v.  Incomelum. 

Inopia  arm-  hd.  -ut,  -ud  (19),  -at 
(11),  -et  (18),  nd.  -ot,  -oede  (i32). 

*Inopi-mum,  -um  (74)  {st.  -num)  ags. 
unaseddae  (94,  i36).  vrberlich  {i.  exin- 
obrupto,  -prouiso  74). 

Inopinari  vnbe-denckeu  t  -trachten 
(7.5). 

Inopin-atus,  -us  vnge-went  (6),  nd. 
-wonet,  M. -achtet,  -acht  (18,  4),  -meint 
l  -dacht  (65).  hd.  vnv'-wanet  (Si^) , -bannit 
{sie  8,9),  -suchtet  (17),  -sehen.  onuer= 
syen  (132).  vnzuv'sicht  (7).  unwanegteg 
(99).  vnbetracht  (75). 

*Inoportunitatibus  (inopt.)  in  notur- 
fickcit  (9). 

*Inoportunus  vn-  (19),  on-  (11)  -ste- 
dich,  t  vnge-  (19),  on-  (11)  -horich. 

Inops  hd.  nd.  arm.  hd.  dürftig,  arm 
der  gantz  nit  hat  (ss).  armer  der  nichts 
clegt  o.  n.  hat  (75). 

38  * 


300 


INS 


Inpacte  ags.  aslogcnrae  (lae),   an-- 

*Inpennias  r.  Impinnis. 
♦Impetiare  v.  Impetrare. 
♦Inplanus  vm-bcn  (75). 
*Inplubivun  v.  Impluuium. 
*Inposilenon  f.  Petroselinum. 
*In  posterem  v.  Impostor. 

In  presenti-a  f  -amm,  -ar  (76)  in 
giiadi'ii  (75).  impresentiarum  aldo, 
ytzunt  (74). 

♦Inpruxnare  r.  Imbrumare. 

Inquantum  nao  dem  (19).  als-wyte, 
-ferr  (65). 

Inquies  lid.  nd.  vn-rowe,  hd.  -röwe, 
-ruwe,  -rwe,  -rw,  -ruo  (76),  -rue,  -ruw, 
-ru.  on-rast  (132),  -roste  (11). 

Inquietare  hd.  vnniwen.  nd.  vnro= 
wen.  vnro-e  (18  &c.) ,  -ge  (5),  -we  (23) 
don,  doyn  (ö).  ruwe  nemen  (8).  viirus= 
ten  (19).  onrosten  (11).  hd.  vnrii  (4), 
vnruwig,  vngeru-wig  (69),  -big  (66,  70, 
I5i),  ourustich  (132).  inued  (110)  machen. 
^Tiruo  ton  (l)  m.  (76).  mueu  i  erstoren 
(9).  hd.  v'Storn.  moien  (132).  overlopen 
(22»^). 

Inquietaa  hd.  vn-rwe  (i34),  -rüg (es); 
vnruwig-  (68).  vngerwe-keit. 

Inqvdetatio  over-last  i  -vallingh  (22i>). 
vnruwosamigkeit  (75). 

Inqmete  A-nruwe-  (68,  110),  onrest- 
(132)  -lieh. 

Inquietudo  vuruwe  {i.  inqtiies  iio). 
ongeresticheit  (132). 

Inquietus  hd.  vnru-welich  (8),  -wig. 
-samf  mnlicli  (9).  vuge-rwe  (66,  70,  i5i), 
-ruwet  (67^,  -ruet  (i33,  152),  -rugig  (69). 
ongerest  (132). 

Inquilinus  hd.  yn-,  ynue-  (id)  -kom= 
meliiig.  in-gome  (Bm.  554),  -lander  (74). 
eiuseß  (64^).  hindersezze  (95).  fremd  o. 
zukommen  (110),  landes-  (6),  lant-  (23) 
man.  fremdt  (68).  vrempt  van  buteu 
^132).  eyn  fremmer  (21).  ellend-en  l  -ig 
(81).  knecht  (,8b).  knegt  (99).  cbuchen= 
chüeht  (.Sum.).  hd.  hus-man  (93),  -wirt  (8), 
-genoze  (13),  -genoÜ,  -genoß  l  hofefrau 
(12).  haubgenoß  (3).  haus  gnaß  (1). 

Inquinamentuin  entreynung  (19). 
ontreyninge  (11). 

Inquinare  (i.  pollicere  &c.  1)  hd. 
nd.  vn-,  v'vn-  •(^18,  4),  out-  (i32)  -reyni= 
gen,  hd.  -rej'ngen.  hd.  vn-,  ent-  (19). 
nd.  vnt-,  ont-reynen.  veigen  (?  18).  be= 
flecken  (8).  vnsaubern  (75). 

Inquirere    (i.    indagare    q.  v.)    hd. 

nd.  ervareu  sim.    hd.    er-,    her-forschen, 

suchen,  vragen.  vß-   (19),   wt-   (11)  -vr. 

sygen  (13).  be-  (75),  flyssig  ?  durch- (65) 

suchen 

Inquisitio  besuchung  (75). 

Inquisitor  besucher  (75). 

*Ii±recalare  viurstät  (127.  i.  q.  igni= 
tabulum  Gf.V 

Inro-gare,  -rare  (17),  irrogare  {alph. 
inr-  66 .  sonst  untersch.  s.  u.)  (i.  pro= 
rogare)  hd.  v'-ziehen,  -ziechen,  -zycheu, 
-czyhen,  -zehen  (5),  -lengen(17).  vorten 
(23). 

Insalubris  vugesundiget  (85). 
*Insana  bilisa  (Sum.  vi). 

Insani-a,  -es,  -tas  (i.  vesania  5*») 
hd.  nd.  vnsin-nicheit,  hd.  -nekeit,  -dekeit 
(21),  -heit  (4).  vnwyß-  (68),  dor-  i  blin= 


INS 

dig-  (65),  dol-   ''110   &c.)   -heit.   doybung 
(19).  dauinge  (11). 

Insaniens  SLliellisch,  schallig,  kricg= 
hafft,  zwitrachtig  (74).  schelhaftt  (Fr.  2, 

172). 

Insanire  hd.  nd.  vnsinnigen.  vnsyn- 
igen  (151),  -digen  (21),  -dich  (13).  vnsin= 
nig  toben  (110),  sin  (17).  hd.  to-,  tho-, 
do-,  dob-  (10),  da-,  dav-  (3)  -ben.  nd. 
douen,  dauen.  toren  (d).  wöten  ((5).  wüten 
(4).  wieten  (68).  voaen  (18).  rasen  (es, 
110).  raesen  ( 132 ).  raysen  (133,  152). 
rayssen  (67). 

*Insanitas  v.  Insania. 

Insanitas  vugesuntheit  (5'',  6). 

In-,  i  ve-  (5^)  -sanus  hd.  vnsynn-ig, 
-elich  (152),  -lieh;  vngesun-t,  -d.  ouge= 
sont  (11).  hd.  dobend-e  (5),  -ig.  douen= 
dich  (23).  doli  (110  &c.). 

*Insapire  (c/.  insoporaxe)   nicht   U3= 
schleflen  (76). 

*Insata  l  mica  crome  t   graue  (77), 
7nisbv.  aus  instita  crome  V 

Insatiabilis  vn-  (19),  on- (11) -sed  elich. 
vnersettigt  (75). 

Insatiabilitas  vnsedelicheyd  (19). 
*Insat-iare   t   -urare  vner- füllen   i 
-settigeu  (75). 

Insatietas  vnersatung  (75). 
*Inscia  i.  ignorantia  ( 68 ,   76 ).    vn= 
wj'ßendeheyd  (19).  onwetenheit  (ll). 

Inscindere  ufischnyden  ( es ).  ein- 
schneiden (76). 

*Inscisio  v.  Insitio. 

*Inscis-or,  -sor  (8)  wunden-arczit  (9), 
-arcz  (8).  wonden  arcz  l  proffer  (17). 

*Ins-,  in-  (Gl.  m.)  -cisorium   taliure, 
telner  (147). 

Inscitia  vn-  (es),  on-  (132)  -wissen= 
heit. 

Inscius  vnv'-sun  (17),  -sunden  (18), 
hd.  -sonnen,  nd.  -suuneu.  v'sonnen  {sie 
21).  hd.  vnwiss-ent,  -ender,  -en,  -ig  (64). 
vnkundend  (110).  sonder  konst  (132). 

Inseriptio  inscliribunge  (8).  bescri= 
bunge  (9). 

Inscriptus  vn-  l  iu-geschrieben  |(17). 

*Inscrobare  v.  Scrobare. 

Inscrutabilis  vuerforsch-  (9),  ouir= 
fors-  (8)  -lieh. 

Insculpere  in-  (8,  17),  ein-  (9)  -gra= 
ben. 
*Insecare  vnzerhauwen  (75). 

Inseel^ri  (i.  insequi  66  &c.)  hd.  nach-, 
v'-,  vnder-  (17),  nd.  na-volgen,  hd.  -{\x\= 
gen,  nd.  -stapjjen. 

Insectatio  nydisch  hessig  zufügung 
(65). 

Insecutio  nach  folgunge  o.  jaguuge 
(8).  uoch  wolger  {  noch  legmige  (sie  9). 

Insecutor  eyn  folger  (9,  17).  vor-f. 
(8).  jeger  (8,  9). 

*Insedere  in  setzen  (7). 

InseUare  hd.  satt-,  sat-,  sad-,  sadd- 
eln.  in  satteln  (6).  nd.  sadelen. 

*Insellatvira  v.  Stramentum. 
Insensatus  vnsyunick  (19).  onsinnich 
( 11 ).    vnentpfintlichter  ,    dorechter  &c. 
mensch  (65). 

Insensibilis  vnv'stendig  (12).  dummer 
t  dorechter  mensch  (es). 

Insensibilitas  vnlustigkeit  (10,  12). 


INS 

Inseparabilis  vndeilhaft  (8).  vn-- 
sclieydlicli   i9). 

Inseparabiliter  vnzcrtren-lich,  varr. 
-tlich  (es). 

*In8equa  keinmerin  (17). 

Insequi  hd.  nd.  v'-,  hd.  er-  (b^),  uach- 
volgen,  hd.  -fulgcn.  hd.  lagen. 

*In8equiua  kamcrisch  (9). 
*Insequus  kemnierer  (17). 
*Inserare  (V)  vorwercn  (11). 

Inserere  hd.  in-,  ein-schen ,  -sewen, 
-Seen,  -säen  (i34),  -senken  (6),  -pflantzen 
(69,  134),  -plantzen  (5),  -setzen  l  -impf= 
len  (65),  -schriben  (69).  in-segcn  (22), 
-seyen  (11,  23,  es,  132),  -paten  (11).  hd. 
pflantzen  (9,  74,  110),  plantzen.  pl.  (^  ?) 
sehen  (8).  ympffen  (110).  impten,  peltzen 
(74).  proppen  (100).  pozzin  (8*»).  potten 
(132).  potcn  l  enten  (99). 

*Insercio  (i.  insicio  93)  imbitvnga 
(loi).  pruewunge  (100).  zwiunge  (93). 

Inseri  in  gelossen  werden  (es). 

Inseruire  dynen  (9).  seer  (110  &c.), 
wol  (8,  17),  swin  (17)  dyenen. 

*Inserula  v.  Interula. 

*Insicinuin  v.  Procisinum. 

*Insieiuin  vach  o.  ein  schoß  als  in 
der  scheuern  ;74). 

Insiciuna  v.  Isicium. 

*Insico  V.  Insitio. 
Insidere  hd.  in-,  ein-,  uflP-  (8)  -seczen ; 
in-,  ein-   (i34),    auf-  (9),   vff  ein-   (65) 
-siezen,  -seczen  ( es  var. ).  nd.  yn-setten 
(22),  -zitten  (23). 

Insid-iari,  -iare,  -eri  lagen  {S^,  99  &c.). 
1.  leggen  (132).  an-  (23),  wege-  (5)  -lagen, 
läge  (133),  layge  (19,  IS2),  logung  (6) 
legen,  logen  0.  liinder  halden  (8).  liegen 
(17).  an-1.  (67,  76).  v'halden  (9,  17).  be- 
ariegen  (17) ,  -tragin  (?  8).  leugen  (len= 
gen?)  i  weynt  seyu  (9).  ver-leucken  { 
-raden  (18),  -raiten  (7).  fynt  sin  i  hassen 
(17).  stellen  (22^,  74)  als  den  mewßen 
(74).  hd.  arghs-t,  -tig  (69,  110)  macheu, 
sein  (110).  heymlichen  nyden  (75).  lustern 
vff  ein  (88). 

Insidiator  spirre  ( 99 ).  heymlicher 
nyder  (75). 

Insidie  {i.  laquei  62)  hd.  nd.  lag-e, 
-unge,  -iuge.  wege-lage  (17),  -logunge 
(5b).  laye(19).  lagen  (109,  132).  l.-legginge 
(109).  logung  (6).  lugunge  (9).  leukeneß 
(18).  leginum  (isi).  weglagung  l  verra? 
tenes  (21).  laigunge  (ee,  152).  wegelage- 
rung  i  ueyt  (X  Infi-,  invi-dia?  4). 
heymlicher  nyd  (75).  löge  (62).  urleig 
(49).  dryngynge  t  verradenisse  (132^). 
v'ratnuß  o.  trowung  (68).  betriegung 
(110).  v'rre-teniz  (5),  -tenisse  (i32),  -tnisse 
(152),  -tniß  (7,  66),  -dinis  (17).  viniclich 
{st.  viütlich?)  hüte  t  warte  (9).  furbar^ 
tung  (1).  hd.  arglist.  stridt  (10). 

Insidiosus  lagen-  (5),  läge-  (22,  23, 
132),  laig-  (66),  layge-  (152),  laige-  (isi), 
logen-  (17  &c.),  lugen-  (69,  70,  134)  -hafftig, 
-aftich  (22).  vol  lagbynghe  (132).  bessig 
(17).  boßlistig  (110). 

Insignare  (c/.  Dz.  wtb.  195)  inczeygen 

(5b). 

Insigne  zirheit  (8,  9).  Zierlichkeit  &c. 

(65). 

Insignia  zeichen  der  kunst  ^^ld  ere 
{{)  z.  der  wirdigkeit  ( 75 ).  sunderlich 
wirdig  z.  (65). 


IN8 

Insignire,  -ri  (65  var.)  (i.  pingere  19) 
edel  machen  (iio  &c.).  edeln  (8,  9).  adlen 
(64).  y^elen  l  mayln  (19).  malen  (132^. 
zeich-en  (9),  -in  (8),  -en,  var.  -nen  (es). 
bezaichen  (1). 

Insi-,  insin-gnis  hd.  nd.  edel.  e.  der 
wirdigkeit  halben  (7.5).  yiddel  (19).  gezi- 
ert (8),  -rt  (9).  chirlich  (loo).  tugent 
scheyn-bar  (4),  -par  (1).  verlumder  (2.5). 

Insignitus  ge-edilt  (8,  9),  -adelt  l 
-stirket  (17),  -ziert,  -bildet,  -zeichet, 
var.  -zeichnet  adelich  mit  grosser  wir= 
digkeit  (65). 

*Insilencia  {aus  in  silencio  gebildet) 
swygunge  (19). 

Insilire  springen  (9).  hd.  nd.  in-,  hd. 
ein-,  engein-  (17),  entgegen- (110),  teghen- 
(132),  gegen-  ( 9 ) -springen,  in  sprengen 
(18). 
*Insiniiliare  v.  Insimulare. 

Insimul  hd.  mit  eyn-,  miten-  (17), 
widder  eyn-  (7),  vnder  ain-  (76),  nd.  vnd 
en-  (23),  vnt  eyn-  (22)  -ander. 

Insim - ulare ,  -ilare  besagin  (8,  9). 
wroegen  (i32).  eins  andern  nit  an  nemen 
(-\ilare  65). 

Insimulatione  ags.  uuro-chtae  (126); 
-ctae  (94). 

*Insingnis  v.  Insignis. 

Insinuare  hd.  offen-,  iiffen-,  nd.  apen- 
baren,  hd.  bissw.  -boren,  hd.  muten  (77); 
ane-,  an-m.  an-muden  (18),  -moden  (13, 
23),  -sinnen  (22t>).  on  meden  (21).  ver- 
künden (65),  -kynden  (64).  v'konnigen 
(17  sim.).  tonen  (99). 

Insinuatio  heimlich  t  verborgen 
bedutung  (65). 

Insipare  einbrocken  (75). 

Insipere  virtollen  (19).  dwasen  (11). 
*Insipiditas    vnschmackhafftig- , 
schmacklaßi-,  var.  schmagloßig-keit  (65). 

Insipidusvn-smecket(8),-geschmackt 
(110),  -vveyse  t  osmeckende  (9).  sonder 
smaich  (132). 

Insipie-ns,  -us  (sie  76)  hd.  nd.  vn-wis, 
hd.  -wiß,  -weis,  -weysse  (i52),  -wißend 
(7),  -sunnig  (18). 

Insipientia  hd.  nd.  vnwisheyt  sim. 
*Insipirare  v.  Inspirare. 
*Insirtim  (c/.  sirtis)  ags.  sandgewurp 
(94a). 

Insistere  an-ligen,  -hangen,  geutzlich 
{  dar  vff  geben  (65). 
*Insita  geprost  (st  st.  ft)  bawm  (9). 
*Insitare  Stengen  (8,  9). 

Insi-tio,  -cio,  -co  (18),  t  incisio  (64), 
inscisio  {übst.  vb.  ?  i.  insercio)  hd.  pflan= 
zung;  ein-,  in-pfl.  plantzunge  (133).  in- 
plantzen  l  -proffen  (5),  -praffen  (21), 
-drapfeu  (7).  eyn  pruffen  (18).  impf-ung 
(Gi^,  110),  -en  (6).  imtung  (64=).  eyn  proff 
riße  (17).  pozz-  (8^,  132),  pot-  (99,  107), 
in  pot-  (23),  eyn  pot-  (22),  ent-  (132) 
-inge.  drenck-  (8),  krenck-  (9)  -unge. 

Insitor  empter,  beltzer  (112). 

Insitum  bäum  gepfroft(8).  gepflanczt 
(9). 

Insitus  hd.  ge-setzt  (7),  -pflantzet, 
-sewet,  -sät  (134),  -seet,  -profft.  nrf.  ghe- 
seghet  (23),  -seyet  (22).  inge-seyt  i  -po= 
tet  (132),  hd.  -saczt,  -setzt  (76),  -set  (5), 
-profft  (12),  -plaiiczet,  -pflanczet  (76), 
-ympfft  (65). 

*Insodabilis  i.  non  cessans  (76). 


INS 

Insola  V.  Insula. 

Inso-,  insu-  {b^)  -lens  abwisig  (17). 
awis-e  (21),  -ick  (öj,  -ich  (23).  awysch 
(5b).  abitzig  (1).  vnge-schlacht  (,75), 
-zogen  (17,  75).  v'-laßen  (17),  -loßen  (8), 
-losen  l  cytel  (9).  stormig  (12). 
*Insolens  v.  Insons. 

Insole-nter,  -rter  (65)  dor-  (17,  65), 
vnwiß-  (65)  -lieh. 

Inso-,  insu-  (5^)  -lentia,  -lertia  (gi. 
m.)  ab-  (17),  a-  (5,  23)  -wise.  awiß  (21). 
ab-vvyße  (75),  -weis  (75'i).  weiß  {sie  1). 
awyschekeit  (5^).  dor-  (17),  doer-  (11), 
vngeczogen-  (8,  9),  vngeschlacht-  (75), 
virlaßen-  (8),  v'losen-  (9)  -heit.  houer= 
die  (11). 

Insole-re,  -scere  i.  solere,  consuetu- 
dinem  frangere  wider  die  gewonheit 
leben  o.  thun  vß  vnvernunfft  vnd  vß 
vbermut  (75).  niet  plegen  (132).  hd.  vn= 
gezogen  sin.  daobin  (19). 

*Insoler-  v.  Insolen-ter,  -tia. 

Insolescere  {cf.  prcc;  i.  crescere  5) 
begynnen  quade  gewonte  tzo  halden 
(132).  beg.  boß  gewonheit  haben  (110). 
gewonen  (8b).  aweis  (3),  ab  weyss  (1) 
treyben.  abwyse  triben  (75).  ab^  wise 
driben  (5'').  a-  (12),  ae-  (10)  -wysen. 
awisick  {sie  13).  douen  t  v'woden  (99). 
waschen  (5). 

Insolidum  (*.  nigrum  76  aus  integ= 
rum  3  &c.,  terminus  iuris  cf.  Fr.  2,  147) 
vnuerscheidcud  (74).  mit  gesam-pter  (9, 
4,  74),  -ter  (49),  -elter  (3),  sammen  der 
(10,  12),  sam  der  (13)  haut,  hant  gelo= 
bet  (10).  mit  gesametir  {sie  8). 

Insolitus    hd.    vn-,    nd.    in-gewonet 
sim.   vnge-wcnt   (76),   -woue    (8^),   -won 
(68,  110),  -wonlicla  (65).  onge-woen  (i32), 
-wanet  (18). 
*Insoltare  v.  Insviltare. 

Insomnium  misoghte  slap  (85). 

*Insonipnis  nicht  hd.  slaffende,  schlaf= 
fenden  (21),  sloffen  (17),  nd.  slapende. 
vnslayfflich  (19).  onslaplich(ll).slaf-loße, 
Mrg.  -loyß  (13).  slaplcs  (8''). 

Insonare  luden  (11,  19). 
*Insonitus  ge-luit  (19),  -luut  (11). 

Inso-ns,  -lens  (110,  132)  hd.  nicht 
(5),  vn-schuldig,  -schultig  (8^).  nd.  vn- 
schuldich,  onnosel  (132). 

Insontia  onschuldicheyt  (11). 

Insopitus  V.  Insoporatus. 

*Insoporare  in  den  schlaff  bringen 
(iio),  schlapff  br.  (68),  slaeff  brengen 
(132). 

*Insop-oratus ,  -itus  {i.  insompnis 
q.  V.  11,  23)  hd.  nicht,  selten  nit,  noch 
nicht  (9)  slaffende,  slaffen  (3),  slaiffen 
(18),  schlaffende,  sloffende  (17),  entslofr 
fen  (8,  9)  oder  daz  eyner  slumet  (8). 
rat  {st.  nit)  vntslapet  (8^).  wachender 
(6).  in  den  slaiff  (i32),  in  schlapff  (68), 
in  den  schlaff  (110)  gebracht,  l  negatiue 
nit  entschlaffen  (110),  niet  ontslapen 
(132).  vn-schlafferig   i    -geschloffen   (75). 

*Ins-  V.  Inex-pectabilis. 
Inspector  schouwer  i   anseher   (75). 

*Inspeetrix  schouwerin  (75). 
Insperato  vngeferd  (65). 

*Inspexio   (x  =  et)  ainsehuuge  (19). 

*Inspicare  {anders  Gl.  m.)  straffen  (9). 
stroffin  (8). 


INS 


301 


Inspicere  hd.  an-,  be-  (76)  -sehen. 

Inspira-men,  -tio  iii-blosunge  (8,  9), 
-blasinge  (23).  eth- (99),  ese-(i06)-minge. 

Ins-  (alph..  insi-  66  &c.),  insi-  (123) 
-pirare  hd.  nd.  in  blasen,  hd.  in-,  ein- 
blaßen,  -plasen,  -blosen,  -blaysen  (133). 
eyn  wehen  (9  Anh.).  ethmen  (99).  manen 
(8,  9).  inspirauit  ein  wehet  (9  Anh.). 

Inspiratus  in  gewechet  (9). 
*Inspirium  ynseunfftz,  var.  einseuftze 

(64). 

InstabilisÄd.vnste-t,-de,-tig.onstedich 
(11).  anstaende  (132). 

*Instagia  verbenenkraut  (74). 
Installare    hd.    nd.    in-stallen,    hd. 
-stellen,  -stein  (18),  -viren  (13). 
Installatio  stifft  (75). 

Instans  hd.  vn-stet,-stät(i34),  -stede; 
vnsted-elich,  -ig  (133, 152),  ynstendig  (67), 
aenstaende(i32),anstend(iio),angend(68), 
gegenwertig  (6),  korcz  t  nicht  kurczer 
(17)  zit,  czeit  (152).  vnendelick  tijt  (22). 
vnendelick  tijt  (22).  vndellick  tijd  (23). 
vndeilsam  snelkeit(17  sim.).  vnd.  l  snelle= 
heit  (10  sim.).  vnteilsam  snelle  (8).  eyn 
cleyne  deyl  der  stunden  ader  eyn 
a'genblig  (5^).  hd.  augenblick. 

Instantia  hd.  vnv'-troß  (63),  -drossen=: 
heit,  -drossen  fliß  (10,  12,  15);  flisß  (17), 
vnstedekeit  sim.,  steteheit  (8).  anastanti 
(141).  aenstaendicheit  (132).  anstendikeit 
(iio).wider-  (68),  gegen-  (65)  -Wertigkeit. 

Instar  hd.  glich-enes,  -nis,  gleychnus 
sim.  nd.  ghelicnisse.  hd.  glich,  geglichet 
(8). 

Instare  hd.  nd.  in-,  nd.  an-,  hd.  ein-, 
wider-stan  sim.  wirder-  (wfder-,  ahd. 
wirdar)  -stehen  (4).  ent-  o.  wyder-stane 
(i52).  en-  t  weder-stayne  (133).  ain  stene 
t  dingen  (19).  in  stcnen  (21).  ernstlichen 
ansten  zu  vberkommen  0.  zu  haben  (110). 
ernstlich  aentasten  om  tzo  krigen  off 
tzo  hebben  (132).  be-  (68,  132),  ver-  (110) 
-letzen,  wecherlicli  syn  t  hart  anligen 
&c.  (65).  an  vechten  (17).  flißin  (8,  9). 

Instaurare  hd.  wider  machen,  bessirn 
o.  v'nuwen  (9).  v'newen  (8).  befestnen 
(64).  stören  t  stigten  (99). 

*Insterilis  {i.  fructuosus  Gl.  m.)  vn= 
fruchtbar  (5b). 

*Instica  v.  Instita. 
Instigare  {i.  valde  stigare;  cf.  in- 
stinguere)  hd.  reyßcn  t  stocken,  raytzen, 
sto-  t  plo-cken  (X  ineippare),  dringen, 
raten,  einplasen  (74).  rißen  (18).  wißen 
(7).  reycen  (13).  reytzcn,  stupfen  (65,  110), 
t  rysen(no).  stechen  (5).  stoken  (99). 
stochirn  (8,  9).  in  stecken  (8b).  entzünden 
(65).anschunden  (125).  tzo  stochen  t  aen- 
vechten  t  -porten  (132).  anfechten  (21  &c.). 
sturn  di  zen  t  stoppfen  (6).  steyn  (9). 
zu  scherin  (5b).  tuschern  (1).  anfueren 
(2).  zucken  t  in  blaßen  (17).  tzoherden 
(123,  Ob.).  prickeln  {i.  stimulare  3). 

Instillare  in-dreuffen  (17),   -drieffen 
8b),  -druupen  (11),  -tropffen  (65),  -flißin 
8).  eyn  triffen  (9).  ynne  druyffin  dryefin 
(19). 

Instimulare  in  stechin(8).eyn  preckeln 
(9).  pyngen  (17  sim.). 

Instinctus  (^'.  instigatio,  perswasio 
&c.)  tzo  stock-  (132),  anschund-  (Fr.  2, 
233c)  -inge.  zu  neygung  (uo).  wirckung 
(76).    in-w.   (7),    -gebung    t    -fließung    l 


302 


INS 


-briugunp  (es),  -blfinuiig  (f)*').  ein  plasuiig 
(1).  in  blalion  {f)  geroist  (17).  ein  cinflos 
(3).  /((/.  ml.  luiturliclicit. 

♦Instinga  t-.  Instita. 

*Insting-ere    i  -xiere   oiitstcchen   (l) 
tzo  stoclu'iM  132).  zumyguiifiliabcn  (Uo). 

♦Insti-nguere ,  -gare  eingeben  vnd 
raten  [Hi). 

*Instinon  ;^V  </.  isophagixs?)  magen 
bodeni  (S). 

*Instipare  v.  Insupare. 
Instipare  in  dem  libe  vorharten  (5). 

*Instipulare  bidden  (17).  bictin  (8). 
beten  (\)). 

Inst-irpatus/ -upatus  i.  pcrfo  ratus 
l    sfiis  [76).  Cf.  insubuJatvis  i.perfora^ 

tUS  (Br.). 

Insti-ta,  -ca  (7ti),  -tes  pl.  (91,  136), 
-nga  (S*>),  ;  -tura  (75),  -tuta  (us)  hd. 
nd.  kram,  bant,  dodcn-b.  windcl  (!),  iio, 
132)  dayr  man  die  kynder  mit  wynt 
(132),  da  mau  die  k.  mit  windet  (iio). 
hd.  wiekelscbnure  .szVh.;  w.  da  man  dy 
k.  mit  bint.  snure  (i)).  seil  (6).  seel  (8'^). 
zel  t  elet  (23).  waglenband  (25).  toten- 
(t."»),  toden-  (5),  wygen-  (8)  -bant.  doden 
want  (13).  todin-  (8),  toten-  (75)  -gurtel. 
bort  biege,  säum  an  kleideren,  nl.  zoom, 
beert  (116).  hd.  krame,  krorne,  krom; 
krau-  (93),  kram-,  rar.  kroum-  (64)  -gaden. 
laden  der  kramer  (-tura  75).  ags.  suedi- 
(i36),  suech-  (94)  -las,  cf.  nl.  swa-del  t 
-chtel  (fascia  (kü.). 

Institor  hd.  nd.  kre-,  hd.  kra-,  kro- 
mer.  hocker  (7).  nd.  hoker  (11).  keuflFer 
(8'').  kauffer  (110).  zusanmien-k.  (68,  sz'm. 
132),  oflP  die  koefimenschaff  dyngen  {vbj 

132). 

Institrix  kremer-  hd.  -in,  -sin  (21), 
nd.  -sehe,  kram-  (76),  huck-  (7)  -erin. 

Instituere  hd.  nd.  bestcd- ,  hd.  be= 
stet-igen.  hd.  setzen  (6);  in-,  vf-  (79)  -s. 
inseetten  t  bieden  (llj.  beschicken  (iio, 
132).  hd.  vestigen.  besteten  vff  ^  vor  ein- 
ander (75). 

*Instit-ura,  -uta  v.  -a. 

*Institus  (i.  q.  pisa  habent  in  se)  wick 

(76). 

Institutio  vff-  (6.5),  in-.setzunge  (65, 
110),  -setzynglie  (i32),  -sitzung  (es). 

Institutus  gesast  (19). 

Instruere  hd.  nd.  anwisen  i  leren 
sim.  vnderwisen  [S).  hd.  lernen  (66  &c.). 

*Instruine-ii,  -ntum  hd.  ge-zauwe, 
-zawe,  -zau,  -zug,  -zeug,  -rede  (12),  -reyt= 
schaff  [Id).  nd.  ge-towe ,  -touwe  (99); 
reischajj  (11),  tawe  (22'').  zeug  i  be- 
raitschafft  (74).  gezaw  o.  schribunge  (8). 
bescribunge  t  geczewg  (9).  zeug  (75, 
134).  z.-bricff  (64,  75).  offe-n  (65),  -nlsar 
(4)  br.  effnernoderbriffe,  geuestnotenotel 
(74),  hant-feste  (3), -fest  (4),  -gezug(65). 
werck-g.  (65).  w.- ^  riist-zeiig  (Fris.). 

*Instupatus  v.  Instirpatus. 

*Instupefactlo   vnerschreckung   (7.')). 

Insubidus  i.  setosus  (Gl.  m.),  secu- 

rus(Pap.).  ein  vnbesinnter  stirnenstossel 

(126). 

Insub-ula   (sg.    94»,    Ki.,   pl.    Pap.), 

flllum  (Ki.),  -Uli  (Gf.  4,  257),  -ulis  (Sum., 
Gf.),   -Ulus   (147,  Br.,   Gl.  m.),   -lum  l  -lus 

(Gl.  m.)  (pic-  Gf.,  tex-  Sum.  -toris)  schai= 
tinge  (Snm.,  Gf.  6,  440.  cf.  scheidgarn 
-orago).  weppegerte  (Gf.  4,  257).  spoil, 


INT 

tot  den  webbc   cynroley   reytscap   dair 

de  vadem  in   gheyt    (i47).    weudelbaum 

eines  webers  (Ki.).    ays.  meodumu  (94"). 

Insubulare  schnoclipletzon  (64). 

Insudare  hd.  swy-,  achwi-tzen.  swey- 
(Jen  (7),  -si  zen(18),-ssen  (132).  schweissen 
(iio).  nd.  sweten.  an  hangen  (5). 

Insuere  ane  naien  (99). 
*Insuere  gewonnen  (S*»). 

In-suetus,  -swetue,  -sch-wetus  (152) 
hd.nd.  vngewo-nt,  -ute  (133),  -nd  (7),  -nc 
(8''),-u(iio).  vngwent((Jj.  ongewoen(i32). 

Insufficiens  vngnung  (19).  ongc- 
noech  (\\). 

*In  sui  pioso  wituwerdan  (141.  zwi- 
schen insuetum  und  insula). 

Insula,  insola  wert  (5,  11).  hd. 
werd  (1,  7,  91),  werde,  wirt.  wer-tcr(12), 
-der  (13,  23,  75).  ein  weder  (3).  were 
17).  eyn  wer  (G,  4)  in  aqua  (6).  gefloßen 
laut  (19).  ein  laudt  (68).  ein  eylant  (99, 
132).   hcllein    (11).   hd.    insel.   au   (1,   8). 

*Insula-nus  v.  -tus. 
Insularii  i.  serui  qui  in  insula  reti= 
nentur  (76,  Br.).  nl.  galeyboeuen  (116). 

*Insula-tus,  -nus  (110  &c.)  i.  insulis 
habitans  (76,  110  &c.) ,  nulli  contiguus 
(Gl.  m.).  zu  einer  insul  gemacht  (Ki.). 

*Insulens  &c.  v.  Insolens. 
Insul-sus ,  -tus   vnge-   hd.  -saltzen, 
nd.  -Saiten  (11),  -selten  (23). 

*Insulsus  V.  Insultus. 
Insu-,  inso-  (ö*»)  -Itare  hd.  nd.  stor- 
mcn.  be-st.  (i32),  -stirmen  (110).  hd. 
stürmen,  stürmen  (6) ;  an  lautfen.  springen 
(4).  an-  (11),  ain-  (19)  -spr.  in  zorn  in- 
spr.  {b'o).  in  pose  auff-spr.  (1).  mißbie= 
den  t  spotten  (17).  hd.  be-  (10),  v'-sp. 
v'-wysen  (68),  -wissen  (110,  132).  streben 
{i.  stupere) ;  trummein  (75).  sich  vff-beymen 
l  -lenen  gegen  eim  (65). 

Insultatio  an-lauf  (9,  65),  -lauffung, 
-spriugung  (65),  -Sprung  (8,9).  strebunge 

(75). 

*Insultator  streber  (75). 
Insul-tus,  -sus  (132)  hd.  nd.  storm. 
hd.  Sturm,  stürm-  (9),  ansturm-  (110), 
stör-  (8;  -unge.  an-sprung  (8,  9),  -lauff 
(65).  vfflauff  (68,  110).  vplocff  t  anstor= 
mynge  (182). 

*Insultus  ptc.  V.  Insulsus. 

Insum-ere,  -mere  (4)  v'czercn  (8). 
vorlegen  (^.  sumptus  pro  alio  expendere 
3,  4). 

Insumptus  vnuerzert  (65). 
*Insu-,   insti-   (76)   -pare  i.   inicere 
(139),  miseere  (76,  129). 

Insuper  dar-  hd.  -uach,  -nache  (67, 
152),  -noch  (69),  -vber,  -off  (b^),  nd. 
-ouer.  dor  noch  (7o).  dairnae  off  bouen 
heraff  (132).  b.  al  (99).  hd.  oben  her-ab, 
-abe  (67,  133,  152).  fort  mce  (19).  vber 
das  (65). 

Insuperabilis  hd.  nd.  vnv'winlich. 
hd.  vn-herwindelich  (8**),  -oberwintlich 
sim.,  -oberwuntliche  (133). 

Insurgere  hd.  wider-,  wyeder-steen, 
-stehen  (4),  -stan.  weder -staen  (132), 
-stayne  (i33).  wedder  stan  (23).  in  zorn 
wider-  (1) ,  weyder-  (ö*»)  -sten.  an  fech= 
ten  (17). 

Insurreetio  widerstand  (110). 

Intabere  fulen  (8,  76).  faulen  (9).      | 


INT 

Intabulare  scliriebin  (19).  schriuen 
(11).  hd.  beschriben  sim.  stoßen  (17). 
Behossen  (8,  9).  echoten  (8*').  scotten  (99). 

Int-abus,  t  -rabus  (147)  la  guanzata 
(Gl.  m.).  halssslach  (i47). 

Intact-a,  -us  vnbcrurt  (8,  9,  65).  vn= 
geroryt  (19).  ongeniert  (11). 

Intaminatus  hd.  vn-,  nd.  on-bevle^ 
cket. 

Intantum  also  viie  (110),   vele   (19, 
23,  132),  velle  (22},  hd.  vil.  allenhant  i 
aldewyle  l  vnderdes  (22'')- 
*Integ-amentum  &c.   v.  -umentum. 

Integer,  intiger  {b^)  hd.  nd.  gantz. 
nd.  gans,  heel,  geheel.  vff-,  ge-reent  &c. 
(88). 

Integralior  gentz-licher,  -er,  gantzer 
#  volkum-ner,  -nier  t  zwifaltiger  (65fa?r.). 

Integrare  gantz  machen  (1,8,  9). 
zamenen  (11).. 

Integre  gentzlichen  (110).  alheel(i32). 

Integrit-as,  -udo  gantz-y  (110),  -keit 
(17).  gcutzliehkeit  (65).  heelheit  (11). 

*Integu-,  intego-,  integi-,  intega- 
mentum  hd.  vnbedeckunge.  nd.  onbe= 
deekinge.  vnv'deck-licheit(l7,  23),  -ecliet 
(5),  -et  keyt  (21),  -tikeit  (7),  -et  (8»^),  -t 
(6).  vnvordacket  (9).  vnvbcrdecklich 
(18).  vnderdeckicheit  (22).  verholheit 
(100). 
*Intel-  V.  Inter-ciUum. 

Intell-  fast  nur  in  Hss. 

Intelleccio  vornufft  {b^). 

Intellectualis  v'sten-nig  (21),  -telich 
(18),  -tlicher  (6),  hd.  -dig,  nd.  -dich.  v'= 
standig  (1).  vnv'standikeit  (7). 

Intellectus  hd.  nd.  v'-nunfft,  -nufft, 
-stendenisse.  hd.  v'-nonfft,  -nofft  (21), 
-stenteniß,  -stendikeit.  balderkennendsel= 
kraft  (93). 

*Int.  adeptus  foUenkiunmen  v'nunfft 
(12). 

Int.  agens,  aetluus  (74)  wurcklich 
v'steutliclikeit  (65).  wurckend  sinnen  (63). 
wurck-  (74),  wirck-  (8,  9),  würg-  (15) 
-ende  v'nunfft. 

Int.  figuratus  eingebildet  vornunft(9). 

Int.  po-,  i  pa-  (74)  -ssibilis  vnge= 
bildet  (63),  eyn  vngebilte  ^  inugende 
(15),  eingepildete,  wurckendc,  mugliche, 
vnbederbete  (74)  v'nunfft.  yngebyldet 
synne  (12). 

Int.  potentialis  vngcbiltevirnufft(8). 

Int.  practieus  grifflich  (17),  be-gr. 

0.  wircklich  (17)  v'nunfft.  zu-  (9,  63), 
be-  (15)  -griffende  v'n.  behendikeit  (9, 
63),  ein  bescheidenheit  (15)  der  v'n.  ver= 
stentlichkeit  die  sich  streckt  zu  dem 
wirckenden  leb(  n  &c.  (65). 

Int.  speculati  -  uus ,  -onis  ein  wu- 

(63),  wu-  (74)  -rekende,  luter  &c.  (65), 

1.  heymlich  (8,  17),  lauter  hymelische 
t  musig  gende  1.  einliczig  frewd  vnwir= 
kende  (9),  beschawende  (74),  ein  erken= 
neude  (15)  v'nunfft  sim. 

Intelligentia  licht  (64),  lichte  vnv'ges= 
liehe  vntregliche  engelische  (9),  vnge= 
vangene  (9,  15),  vnbetroglich  (15),  engeis 
(12)  v'nunft,  o.  bekennisse  (9).  v'sten- 
tniß  (8,  65),  -dikeit  (13),  -tlichkeit  (65). 

Intelligere  hd.  nd.  v'nemen.  virstain 
(19).  v'-ßtenen  (21),  -ston  (6,  76),  -stan 
(7),  -staen  (11). 


INT 

Intelligibilis  virstendych  (19).  v'sten= 
delich  (11). 

Intelligibilitas(Br.)v'stendenisse(ll). 
*Inteineatiis  vngeheilet  (8^). 
*Iiiteinerare  &c.  v.  Inuiolare. 

Intemerat-us,  -a  (8,  9)  vnbe-vlecket 
(11,68,  132),  -maßet  (no).  vn  vorvnreynt 
(8,9).  vervnraiiiigt  (76).  vngeletzter, 
vnuermeligter  (74). 

Intemperantia  vn-  (iio),  on-  (132) 
-messicheit. 

Intemperatus  vn-  (19),  on-  (11)  -ge= 
tempert. 

Intempe-ries,  -sterles  (19)  hd.  vnge- 
tempert  {8^),  -widder  (17,  152),  -witer, 
-witter,  -weder  (iss"),  -suntheit,  -stum= 
keit  (6),  -stemikeit  (7).  on-weder  f  -ge- 
sontheit  (132).  vn-wcder  (22*>),  -zuntheit 
(23],  -synnicheit  i  -tidich  (22).  hd.  vn- 
zidig,  -zidekeit  (18),  -zucht  (7).  storm 
(11,  19).  vnmessig  wetter  (75). » 

*Intenipesta   (^'.   conticinivun   q.  v.) 
mitternaclit  (8,  9). 

Intempestas  vn-zidigkeit  (13),  -czeyt= 
liehe  (9).  vngestumkeit  des  gewitters  (75). 
*Intenipe-steries  v.  -ries. 
*Intem.pest-iiius,  i  -us  (76)  vn-gestiem 
(76),  -ezeytig  (4). 

Intempest-iuus,  -us,  -uosus  hd.  vn- 
zitig,  -zeitig,  -zidig,  -zeytlicli,  -zitlicli 
gewidder  (8).  vntercitlich  (-iuus  100). 
nd.  vntidich. 

Intempestvun  vn-zijt  (5) ,  -tijd  (23), 
-zidig  (18),  -gezit  (6). 

Intempest-us  v.  -inus,  -iuus. 
*Intemptare  (i.  non  temptare  76,  vrsch. 
von  intentare)  nicht  virsuchin  (8,  9). 

*Inteniptatio  ontidinge  (11). 
Int-,  ine-  (2,  alph.  1)  -endere  hd. 
nd.  au-,  aen-  (132),  ayn-  (i33),  ge-  (68) 
-deiicken.  hd.  an-dyncken  ( 13 ) ,  -sehen, 
mercken  (19).  marken  (11).  hd.  mern  (i. 
augere  17  &c.),  einmeren  (1,2) ;  mut  (65), 
willen ,  wiln  haben ,  han.  meinen  (8^). 
waßen  (t)  späu  (17).  haben  gespant 
intenderunt  arcum  (65). 

*Intendi\im  eyn  wille  (7), 

♦Intenerarium  {st.  itinerarium)  weg 
spise  (8). 

*Intenetangus  v.  Intercutaneus. 

*Intensibilis  deencklich  (11). 

*Inten-sio  v.  -tio. 
Intensiue  kreftiglieh  (9).   mer  kr.  t 
maniger  t  manigvaltiglich  (9  Anh.).  kref= 
liehen  (13).  ein  krefftlich  (g3). 

Intensus  zu-nemig  (1),  -nemunge 
(ö'').  kreftich  (13).  gespannen  (125). 

Intentare  (^.  intendere  l  viriliter  mü 
nari  66  &c. )  drauwen  (17  &c. ).  drewen 
(9).  driben  (10).  dreyben  (12).  driftich, 
Mrg.  drehen  t  dreflfehgen  (13).  andencken 
(68).  sieh  entgegen  stellen  (110).  tegen 
halden  (132). 

Intent-io,  -um  hd.  meyn-,  meun-  (13) 
-unge.  intentio  wan-  (2"2),  men-  (23), 
mark-  (11)  -inghe.  hd.  an-,  nd.  aen- 
dacht.  aindaythe  (19).  inten-tio,  var. 
-sio  voeis  erhebung  der  stym,  gy  ,  varr. 
gry-Uung  ( 65 ).  intentum  man-  (22), 
men-  (23)  -inghe. 

Intentus  s.  mainung  ( 1 ). 

Intentus  ptc.  gespannt,  -raert,  -dacht 
(17).  krefftig  (10  &c.). 


INT 

Inter  zuscheu  (5).  ent-z.  (19).  zussen 
(7).  der  zwischen  (75).  czwoßen  (21). 
vnder  (7,  99).  manck  (22^).  mang  (125). 
twisschen  (22).  en-tw.  (23).  tusschen  (11). 
intosgen  (99). 

*Interanien    (st  intraneum)   ags.   i- 
(136),  in-  (94)  -nifli. 

*Inter-bellare  v.  -pellare. 

*Inter-calatini  v.  -polatim. 
Intercap-edo,  -ido  (Gf.),  -ito  (i36j 
griflFuiige  (19).  vnbe-gr.  (5).  vnder-  ha. 
-gr.,  -griflfcn  (9, 21),  -grieffen  (8b),  -greififen 
(.4),  -schoß  (o.  greyffunge  I5i,  152),  nd. 
-gripinge.  be-gr.  i  onderschot  (11).  eyn 
begriff  tusschen  (132;,  b.  zwischen  (68^, 
begriffung  zw.  (110)  zweien  dingen,  wit 
zwischen  dem  cnd  o.  steet,  var.  stett 
(locorum  75).  ain  luck  ii.  spacium  inter 
duos  parietes  (76).  untarfrist  (Gf.  2,  838). 
ags.  frist-  (fyrst-  Bosw.)  -raearc  (94) ;  frit 
maerc  (i36). 

*Intercapere  ouder  gripen  (11). 
*Intercap-ido,  -ito  v.  -edo. 

Intercederevntergehören(l).czwisen 
komen  (13).  dar  zwuschen  kummen  &c. 
(65).  entgegen  ^een  (iio).  tegen  gayn 
(132).  hd.  nd.  bidden.  hd.  bitten,  vor- 
(8),  für- (110)  -b.  v'bieden  (8^).  beten  (9). 
bedden  (21).  beyden  (d*»,  18).  beden  (5, 
14).  pitten  williglichen  vor  einen  andern 
(75).  ver-sunen  (12),  -syenen  (10).  teylen 
(7.  cf.  intercidere). 

Intereeptio  vndernemunge  (8). 

Interceptor  hd.  vndernemer.  vor- 
kommer, var.  -kömer  (64).  mittler  im 
scheiden  (75). 

*Interceptrale    eyn    vnder    schoyße 
(19.  cf.  intercapedo).   onderscheit  (il). 

Interceptum  ags.  are-  (136),  arae- 
(94)  -psit;  i.  est  repsit  uaes  (i36),  raepsid 
uuaes  (94). 

Intercessio  bede  (17,  23).  beede  (19). 
bedde  (21).  bet  (76).  gebet  (8,  65).  hd. 
bed-  (5),  beyd-  (18),  bitt-,  sun-  (9),  son- 
(8)  -unge.  sunc  {l)  erwerbunge  der  gna= 
den  (9  Anh.). 

Intercessor  bidder  t  soner  (8).  suner 
(9).  pitter  (75). 
*Inter-cidere  v.  -dicere. 

Intercidere  tusschen  beyden  (i32), 
zwyschcn  b.  (68),  ent-zw.  (iio)  vallen. 

Intercidere  eynzwey-  (8),  entzwey- 
(9),  onder-  (132)  -snyden.  vnaer  -schnyden 
(110),  -brechen  (65).  deyln  (21).  teilen 
mit  der  schniduug  (75). 

Inter-,  Intel-  (93)  -eilium  vndru 
prau  (2).  vnder-  (93),  vnter-  t  zwischen- 
(74)  -bravv.  zussen  den  brahen  (8).  czwy= 
sehen  den  wint  proen  (9).  ags.  betweoh 
bruwum    (94»).   cilre  (Sum.). 

Intercipere  {in  76  unter  seh.  von  -pire 
i.  includere)  hd.  nd.  vnder-nemen,  -gryffen 
(19).  vnwordes  grifen  (14). 

Intercipu-t,  -d  (5^)  mittel  an  dem 
houpt,  vlg.  Scheitel  (75).  das  m.  des  houptes 
(67),  heuptes  (i33\  heupts  (151),  hauptz 
(69,  70),  haubtß  (66,  i5i).  m.  vff  dem 
haupt  (110).  daz  m.  deyl  (7,  21)  des  heubts 
(7).  das  m.  teil  des  hauptes  (68).  m.-heubt 
(18),  -haubt  (1),  -heupt  deyl  (5),  -heit 
(t)  w'be  (17).  mythel  hobit  (5b).  dz  mitel 
am  haubt  (i34).  middel  opt  hoefft  (132). 
m.-houet  (23). 


INT 


303 


Inter-cise,  -scise  {alph.  -eise),  -cisse 
(76),  -sice  (110)  vnder-snidig  (5),  -sniddich 
(21j,  -snedich  (23),  -scheMig  (17),  hd. 
-scheidelich,    -scheidlich,    -schaidenlich 

(76).  vn-scheidelich(67,i33,i52),-schentlich 

{sie  7). 

Inter-eisus,  -seisus  (10,   12)   vnder- 

broehen  (65) ,  -numeu  (12),  -nomen  (10), 

-schnitten   (68,  110).  ondersneden  (132). 

*Interclicus  abe  wisch  (8.  cf.  inter= 

lictus). 

Intercludere  in  sließen  (17).  vnder- 
(8),   be-   (9)   -slissen.   ver-,  zu-,  von  im 
vß-schlie.ssen,  verschlahen  (es). 
*Interc-  v.  Interp-olare,  -olatim. 

Intercolum-nivim  (75,  Ki.),  -pnium, 
-pnum  (76)  zwyschen  den  pheylern  (9). 
wijt  zw.  zweien  sulen  (75)- 

Interconscriptus ,  -um  vmb-  (19), 
onbe-  (11)  -vangen. 

*Intereoreum  {cf.  inter-eutus,  -eu= 
dium,  -cutium)  ein  qwerder  in  calceo  (3). 

*Inter-cueida  v.  -necida. 

'hinter eu-daneus  v.  -taneus. 

*Intereudium  [i.  coreum  dv/rum  quod 
sutor  interponit  in  consueione  caleiorum) 
eyn  korder  (4,  74).  koder,  vlg.  sta-,  varr. 
fla-sir  {i.  liripipium  q.  v.,  pietacium  75). 

*Inter-culus  v.  -ula. 

Intercus  [sbst.  adj.  i.  intrinsecus  quasi 
inter  cutem  110  &c.)  hd.  eyn  suchte  sim., 
such  (5^),  Seuche  (4),  kranckheyt  (iio), 
wetage  (75),  siechtag  (76)  zwische-n,  -nt 
(6),  zu-,  zi-ssen  fei,  varr.  liut,  haut,  vnd 
neysch  mn.  eyn  krenckde  tuschen  vel 
vnd  vleysch  (132).  en  suke  twisschen  vel 
vnd  vlesch  (23).  hd.  waßersuch-t,  t  -tig 
(88).  waterzuchtich  (11).  iucket  {i.  tlVl- 
mida);  der  iuck  o.  iuckiger  (74).  nd. 
artyk  eft  vlersyn,  hd.  dz  ferch  i.  para= 
lysis  cfcc.  inter  carnem  et  eutem  (109). 

*Intercu-sium  v.  -tium. 

*Intercu-taneus,  -daneus  ( 1 48),  -tinus 
(75) ,  intenetangus  (7.  cf.  hesperean= 
ceus?)  (i.  q.  semiuiuens  75,  intercus, 
inter  carnem  et  cutem  66  &c. ;  patiens 
morbum  &c.  no  &c.)  i.  hydrop-s  t  -icus 
(i48).  hd.  zwischen,  zwissen(i52),  zusczen 
(21)  t'el,  hut  (6)  vndfleysch  sim.  zwuschen 
der  hude  vnd  dem  fleisch  (7).  tusschen 
vel  vnd  vlesch  (22).  twy sehen  velle  vnde 
vlesche  (23).  halb  tod  (75). 

*Intercutarius  eyner  der  dye  sucht 
;intercus)  hat  (18). 

*Intereut-inus  v.  -aneus. 
Intercu-tium,   -sium  (11),  -tum 
(-dium  q.  v.)  quer-der  (8,  9,  bm.),  -tele 
(8b),  -del  (11,  19). 

*Intercutus  querdel  (23,  109).   strick 

(6)- 

Inter  -  dicere ,    -cidere  (1)   vnder-, 

wyeder-   (5b)    hd.   -sagen,  nd.  -seghen 

(22),  -zeyghen  (23).  v'-  (19  &c.),  ge-  (11), 

weder-  (132)  -bieden.   v'-  i  wider-bieten 

(110).   hd.  nd.  godes,   hd.   godis,   gottis, 

gottes   dinck,    hd.   ding,   dinst,     dienst 

hd.  v'-sagen,   -bieden,   -beten  sim.,  nd. 

vor- beyden,  -beden.  getz  dienst  v'pieten 

(1).  vndersagen  gotis   werk  (4).  gottes 

dienst  verkinden  (68).   gantz    {sie)   ding 

v'bieten  (7).  int.  aqua  et  igni  wasser 

vnd  wede  vorbiteu  (125). 

*Inter-dicium  v.  -stitium. 

Interdictum  hd.  v'pietung  (1),  v'bie= 

tung,   v'b.   göttlicher  ding   (6);  v'-bye= 


304 


INT 


«liui^'t".  -byetc  (5).  vor-l)0(iinj,'e  (2;J), 
-l)vii(hni{,'  ^f)'').  gebot  (11).  gcboyd  (12). 
iiiJl.l.Tlcgungf  godis  dinst  (17^.  siugoiis 
vorshicliiiiig  (,2.  (/.  sm.  3,  442).  hd.  baiuic. 
intoniirkt  (iio  &c.). 

♦Interdu-ctim,  -atim  (Kl.)  (i.  interiin) 
ttlsliiiig.  (lii'woyl  (74). 

Interdum  hd.  nd.  viulor  -  stunden. 
-stondiMi  (21),  /id.  -wilen.  zu  zytcn  (75). 
otwan   (7). 

*Interea  (X  inantea)  furbaü  (es). 
Inter-ea,  -ia,  -im  hd.  nd.  vndex'-dcs, 
hd.  -di'z,  -doli,  -(i  (77).  hd.  dar-,  da- 
zwisclion;  dar-zwissou  (iss),  -zuschin 
(5*»),  -7Aissen.  dar-  (17),  her-  (19)  -zusehen. 
dar-  (i32),  hier-  (11)  -tusschen.  daron= 
twisschen  (22.  23).  der  weil  (7.5).  dye- 
(17),  aldi-  (!)9).  de-  (13)  -wilo.  sent  t  vffte 
bynnon  der  czijt  (19).  sieder  (11).  allen^ 
hand  /  nUhnule  (77). 

Interegernius  v.  Intrigo. 

*Interemere  hd.  doden  (Mss.  mog.). 

*Interemptiuus  totlicii  (19). getet  (76). 

Interemptor  hd.  nd.  doder.  hd.  doyder 

(133,  152);   to-  (9),   tot-  (i5i),  tot-,  tod-, 

do-,  do-  (6,  67).  doit-  (7),  tet-  (76)  -ter. 

vnder-kauffer  (10),  -keuffer  (12). 

Interemptus  hd.  nd.  ge-dodet,  -doyt 
(5,  132),  hd.  -totit  (9),  -tottet,  -todet(7), 
-todt  (i34\  -tottet  (i5i). 

Interere  (/.  intrieare  75)  hd.  in-, 
vnder-  (6)  -riben.  cin-r.  (7ö),  -reiben  (1, 
4),  -schmoldern  (c/.  sipare)  i  -brocken 
(75).  yn-br.  (9).  -pflocken  (125).  zu 
brochkin  (8).  in-wriuen  (23,  i32),  -trucken 

(110).  ^ 

Interesse  (-ee,  -sum)  hd.  zwischen 
sim.,  vnder,  mit  (110),  gegenwertig  (65), 
nd.  twischen.  onder  tusschen  (132)  sin. 
thussin  wesen  {8^).  an  hören  (1).  scha^ 
den  (17). 

Interest  mit  syn  (68).  mit-  i  teil  mit- 
haben (iio).  yt  tzobehoeret  oflf  yt  schelt 

(132). 

♦Inter-fallumff.  -uallum. 

Interfectus  herslagen  (IG). 

Interficere  hd.  nd.  doden.  hd.  toten, 
toden,  doteu,  totten,  totten  (i5i),  todten 
fi34) ,  tetten  (76).  dotne  (67),  doyden 
(152).  vordotin  o.  dot  slan  (8).  dot  sla^ 
gen  (17).  her-  (17),  er-  (6)  -stechen. 

*Interfiei-da,  -a,  -um  v.  Interneci- 
da,  -um. 

Inter-finium,  -funium(i4-),  -sinium 
(8,  75),  -simum  t  -sinum  (75),  -nimura 
(17)  nasacrustula  (i3o).  naßkrostel  (74). 
nas-cröstel  (93),  -cruppel  i  underdautt 
(2.  cf.  Sm.  1,  461).  die  cnispel  (64).  or-, 
ar-,  nasen-cr,  i  knorpel  (75).  bandt  der 
nasslucher,  nl.  middenschott  van  de 
nuesgaten  (iie).  das  mittel  (9,  17,  64), 
mitten  (8)  in  der  nasen.  der  n.  gater 
dat  myddelste  onderslach  (147). 
*Inter-fitiuin  v.  -stitium. 
*Interfligere  drauwen  (17).  twingen 
(8,  9). 

Interfluere   (an  zwei  Stellen   aufge= 
führt)  hd.nd.  in-  (23,  132),  vnder-vliessen 
sim.,  -vleten.  intosgen  flujen  (99). 

*Inter-funium  v.  -finium. 
*Interfusum    (instr.    leprosorum;    cf. 
fusum)  clipspandere  (los). 
Intergeries  &c.  v.  Intrigo. 
*Interia  {i.  intestina  Gl.  m.)  v.  Interea. 


INT 

Interiacore  vnderwcrffen  (8''). 

*Interiare  (.'•■f.  iterare)  v'anderweyten 
(8). 

*Intericere  entczuschen  werflin  (19). 
tuf-scheii  warjx'ii  (11). 

*Intericere   .sterben    i    worgen   ( aun 
vorgen  interire;  18). 
*Interieia  v.  Ictericia. 
Interiectio  hd.  in  wcrtfungc  ;vnder-w., 
-worfl'ung  (17),  -wurö'  (68,  76),  nd.  -wer- 
pingc.    ingeworfFfii  wort   (65).  interiec= 
tiones    sunt  wapen   mortio   te   iodute; 
kus   kis  pullos    (mouetiti),   has    har  liar 
equos{ioi>).  Cf.  f.huri;  zwuder  zwustaher 
verba   quibus   anriye  compellunt   ducunt= 
que  ad  trahendum   ad    sinistrum  manum 
(75.  i.  q    schwude,  Schwede  Fr.  &c.). 
*Inter-igo  v.  -trigo. 
Inter-im  v.  -ea. 

Interimere  hd.  nd.  doden  sim.  hd. 
v'derbeu.  nd.  vordavuen.  dylgen  (13). 
decken  (7). 

Interior  inwendiger  (76). 

Interire  v'gen  i  v'gan  (5).  hd.  nd. 
v'gan.  hd.  v-gen  .sim.,  -gane  (13);  ver= 
gayne  (152),  vorgain  (19),  vndergen 
sim.,  virderbin  (8),  v'triben  (9),  sterben, 
st.  gan  (7).  nd.  steruen. 

Inter-itio,  gew.  -icio,  l  -necio,  -netio 
der  todt  (110),  dot  (68),  doet  (132).  hd. 
tot-  (8,  9),  dod-  (81»),  sterb-,  sterff-  (5) 
-unge.  streyt  do  nyemant  lebendig  be= 
leybt  (9.  cf.  internecium). 

Inter-itus,  i  -icies,  -ities,  -nicies 
hd.  nd.  dot.  hd.  doyd,  doyt.  doyt  v'gen 
(7).  hd.  nd.  v'gcnc-,  nd.  v'gen-,  zergeng- 
(76)  -lieh,  vergeung  (1).  hd.  vndergang 
sim.  v'derb-(9),v'derp- (8),  dodes  v'dirpe- 
(17)  -niß. 

Interius  lid.  in-,  inne-wendig ;  in- 
wennig  (5),  -windig  (21),  -wynich  (13); 
inden  wenig  (18);  ynnwyndick  (19).  mrf. 
inwcndich.  van  binnen  (11).  i.  venire 
innbaß  kummen  (125). 

*Interletus  i.  deletus  (76;. 
*Interlictus  [st.   -litus   cf.   -clieus) 
abe  wiscliet  (9). 

*Interlimium,  ( st.  -lunium )  vnter= 
mane  (Sum.). 

Interlin-earis ,  varr.  -iaris,  -ealis 
glosa  ein  vßleguug  die  da  erfult  die 
wort  des  texts ,  ein  erfullung  der  wort 
(65). 

Interloqui  besprechen  (9). 

Interluctari  menlich  (8),  menschlich 
(9)  rangen. 

*Interluere  {i.  interlabi  76,  Pap.)  val= 
lin  (8,  9).  glyten  (9). 

*Intermaturare  i.  interficere  (76). 
^Intermediäre  mittelen  (ö^»). 
*Interraediator  v.  Mango. 
*Intermedie  vnder-  hd.  mittel-,  mit= 
teln   (7i,    nd.   -middel    (23),    -middelich 
(22),   -scheidelich  (6).  mittelich  (5^).  in 
mittel  (110).  onder  dat  middel  (132). 

Intermedium  vndei'-  (21),  zwischent- 
(6),  zwischen-  (75),  entzuschen-  (5),  zus.; 
sen-  (7, 18)  -mittel,  -mitten  (7).  twisschen 
middel  (23). 

Intermedius  vnder  -  mittler  (  75 ), 
-mittel  (Ij,  -middel  (23),  -scheydne  (70), 
hd.  -scheiden,  -seh.  zwischen  beiden  (iio, 
sim.  132),  -scheid  zw  b.  (68),  -scheidig, 
-scheider  (7,  76).  vnterschyden  (66).  ein 
mittler  (no). 


INT 

Interminabilis  hd.  nd.  sunder  (18), 
sonder  (18)^  an  (8'',  75),  on  (6)  ende, 
eyn  cnd  \xic  18).  lid.  vnendelich  sim. 

Interminusun  (4),  öonder  (132)  ende. 
an  zal  (75). 

Intermissio  acker-reihin   {64P),    -ug 

(G4l>). 

Intermittere  entzuschen  scndin  (19). 
vnder-wynnen  (22'>),  -winden  (110  &c.), 
-wegen  loßin  (8  sim.).  an  nemen  (22*»). 
af  hu'ssen  (132). 

*Inter-modia,  -mordia   v.   -nodium. 

*Internasum  ays.  neb  (94"). 
Internecare  toten  (9).  dodin  (8). 
Interne-,  interfi-  (74,  76).  intercu- 
(8)  -cida,  t  -cia  (74)  todter  der  einen 
menschen  mit  falscher  zcugniß  todt  o. 
vom  leben  zum  tode  bringt  (74).  der 
eynen  dodet  mit  gezuge  daz  falsche  ist 
(8).  der  eyn  tötet  mit  valschenczewgen 
(9). 

*Inter-neeium,  -necio  (75),-itio(5.i;.), 
-ficium  (75,  76),  -ficies  t  -ficio  y.  onis 
(76),  -nieium  t  -nicidium  (Br.)  stritdo 
nymant  ynne  leben  blibt  (8),  mit  dem 
1.  darvon  kompt  (75). 

*Inter-netio  v.  -itio. 

*Inter-  (X  per-)  -nicies   vor   dirpe= 

niß  (b^^). 

Internicio  ster-  (23),  stru-(22)-uinge. 
Inter-nicium  &c.  v.  -necium. 

*Inter-nimum  v.  -finium. 

*Internix  (vermis  cf.  hytter)  horwurm 
(^76).  en  dou  worm  (23). 

Inter  -  nodium ,  -modia  {pl.  i36), 
-mordia  ( v.  acrocheria )  vntevknebel 
(74).  vd'ern  {st.  vnderu-)  kueuffeln  (8). 
kuauff  (5).  knöpf  (76).  knopflin  (7).  kney= 
fei  (21).  knobel  (5).  knoplel  (1).  knoffcl 
(4).  knoppel  (2).  eyn  knepclu  (18).  kno= 
cliil  (9).  knygel  (13).  knichel  (77).  knouel 
(22,  23).  cnokel  (22i>,  132).  eyn  knauff 
loch  (17).  knye-  (13,  110,  i32),  kmi-  (68) 
-schybe,  -schyeff  (132).  rugge  knaeck 
(11).  ruckbein  (19).  been  ( 132).    pedich 

(13  Mrg.). 

Internuncius  vnder-  (19),  tusschen- 
(132)  -bode.  onderbade  (11).  mitte-  110), 
zwischen-  (68)  -bot. 

Internus  yn-wendig  t  -lendig  (8), 
-wcndicklich  (9).  der  (verb.in  dey)byn= 
den  yst  (13). 

*Inter-palatim  v.  -polatim. 

*Inter-pallum  v.  -uallnm. 

*Interpassabulum  ( cf.  intersabati 
X  passus)  dusent  schrete  (8). 

Inter -pellare,  -pellari  (94,  136), 
-bellare  (133),  -pellere  (1,  18)  hd.  na. 
vnder-komen,  hd.  -kummen  (18  &c.),  -k. 
mit  gebet  (75),  -heyschin  (5^),  -hayssen 
(1),  -nemen  (5,  4).  vndeneymen  (3).  bie= 
tin  (8).  beten  (9).  bitten  (65).  hd.  v'bie^ 
den,  fragen,  an-  (110,  132),  ent-  (68; 
-sprechen,  erscregken  (13)  ags.  refsa 
(i36),  raefsed  (94). 

Interpellatim  entzeln  (5^). 

*Interpell-ere  v.  -are. 

*Interpidus  v.  Intrepidus. 

Inter-pola  (9,  76,  Br.),  -polla  (3)j 
-pula  (4)  {i.  vestis  renouata  76  sim.)  ein 
vmbgekart  cleyt  (3,  4).  gewalkt  gewant 

(9). 

Inter-polare.-pollare,  (-pellare  q.v.), 

-colare   (7.  x  -culare  i.  -ponere    110, 


INT 

132  St.  -calare)  hd.  nd.  vnder-nemen, 
-nemig  (7),  -komen  (7),  -lassen  (75),  lo= 
seil (19 &c.),  -latcn(ll).  v'anderen(iio&c.). 
vphauwen  (i33).  beduyster  (13).  walken 
(9).  trageliche  (-re  st.  -te  8b). 

Interpolate  tregelich  (8). 

Inter-polatim,  -colatim  (7),  -pala.: 
tim  (68),  t  -calatim  t  -scalatim  (147) 
hd.  nd.  vndcr-vellig,  hd.  -feldig,  -wendig 
(7),  -wilen.  allen-telen,  -tzeu,  alleynckede 
(147). 

Interpolator  {i.  mango)  stumpfler, 
hosenflicker,|kleiderbutzer,  nl.  brodder 
&c.  (116). 

Interpol-atus ,  -atum  (9.")),  -us  (9), 
incolatum  (7)  vnder-nummen(65),  -iiom= 
men  t  -gefudt  ((7),  -lossen  (9),  -losen  (8), 
-slagin  (95),  -schlagen  (7).  vornewet 
-atus,  -us;  gewalket  -atus  (9). 

*Interponare  {st.  intonare)  luden  (7). 

Interponere  vnder  seczen  (19).  in 
setten  (11).    dar  zwüsehen  werffen  (6.5). 

Inter-positio  v.  -stitium. 

Interpres  hd.nd.  beduder.  /tcZ.be-duter, 
-deuter ;  duter  t  czeyger  (7) ;  vß-,  auß- 
leger;  fursprech  (65);  tul-  (75),  toi-  (9, 
4),  dol-  (8)  -mecz;  dolmetsch, -metsche 
(10),  -mescz  (13),  -meczer  (21).  dolmets 
(12).  doli  mentß  (sie  7).  eyn  dale 
metsche  (17).  tolmeschtz  (6).  nd.  tolleek 
(22b),   toick,  t  de  alle   sprake  kau  (22). 

Interpretari  hd.  nd.  beduden.  hd. 
be-tuten,  -duten, -dewtcn;  bcjyjeu  (13); 
vß  legen  (13,  65,  75)  die  spräche  (75). 
liÄ^schin  ^8).  thoveren  l  malen  (22^). 
tulmetschen  (1,  75).  dolmethen  (5^). 

Interpretatio  hd.  vßlegunge  sim. 

Interpretatiuus  hd.  vz  legelich  .nm. 

Interpretator  eyn  sprach  kunder  (.5''). 
*Interp-ula  v.  -ola. 

Interradere  vnderscheren  (i). 

Interrasil-is,  -ilis,  t  interreasilis  (74) 
hd.  nd.  vnder-  schoren,  hd.  -scheren, 
-geschoren  (6),  -geschorren  (21),  -tosch 
beschereg  (99),  -graben  (12),  -gcdcn 
(lU),  -figelote  (^■.  interlimatus  120 ),  -filiter 
(121).  poliertz  holtz  (74). 

*Interreri  vnerschrecken  (75). 

Interritus  vnvirveret (19). onverveert 

(11). 

Interrogare  hd.  nd.  fragen,  hd.  cr- 
fr.  (75),  fregeii  (9),  frogeu. 

Interrogatio  frag-e  (19),  -unge(8b). 

Interrogatiuus  fragclich  (19). 

Interrumpere  zu- (8,  17),  zwey-,  varr. 

entzwey-,  entzweyg-  (65)  -brechen,  vnder- 

br.,  -kummen,  -reden  (65),  -schoren  (99). 

*Intersabatii;.Iter.Interpassabulum. 

Interscalar-is  t  -e  (19,  64,  74),  inter- 
scalere  (74),  -stör  (7)  (c/.  sealare)  vnder- 
gegradet  (7,  8,  23),  hd.  -gegrabet  (21), 
-gegraben,  -graben  (i33),  -gestiegen  (17), 
-satzet  (10),  -seczt,  -setzig,  -gescheyden 
(18),  -leytert  (9),  leyter  (8),  -geredter  l 
-getreptcr  (74),  nd.  -ghetreppet.  steych 
49).  eyn  sproyß  {scale  19).laytersprussel 
74).  leytersta-ffel,  var.  -pfel  (64). 

*Inter-scalatim  v.  -polatim. 
Intersca-pulum,-pula,-phium  vnder 

(8),  zwuschent(6),  zwyschen  (9),  tusschen 
(132)  den  (die  132)  schuldern  sm.zwischen 
der  schultern  die  wyte  (75). 

*Interscis-  v.  Intercis-e,  -us. 

*Intersias  v.  Incerpias. 

IhEFENBACH     GLOSSARIUM, 


INT 

*Inter-sice  v.  -eise. 
Intersign-um,  -iura  (1,  110)  fach  t 
vnderfag  (12).  vnter-  (74),  vor-  (3,  5,  18, 
22,  23),  wor-  (76),  wort-  (1,  69,  110),  wart- 
(21),  war-  (5b,  17,  22,  4,  74),  wäre-  (10), 
ver-  (7)  -czeygen  (3,  5b,  21),  -zechen  (18), 
-czeychen,  -cz.  der  warheit  (4),  7«rf.-teken. 

*Intersi-mum,-niuin,-num.  v.  Inter= 
finium. 

Inter-stitium,  -fitium  (7),  -dicium 
(18),  t  -positio  (75)  ((/.  absconsorium) 
hd.  nd.  vnder-,  wite  v.-  (75)  -scheyt,  na. 
-sehet,  Äfi. -scheyd,  -schayde  (74), -schey= 
düng  (13),  -stick  (18).  zwischen  zweigen 
dingen  (75).  vach  (77).  ercker  (74). 

*Inters-tor  v.  -calaris. 

Inter-trigo,  -igo  (132)  (?'.  bubo, 
paratrimma)  der  bickars  (132).  nl. 
blickaers  (ii6).  daß  traten  (125  Mrg.).  der 
fratt  (Heil.),  fratt-reibung  (Ki^.).  ars-  (111, 
Uü,Hen.),  reit-(Kia.) -wolff.  ein  abgenifter 
bletz  von  der  haut  (Fris.). 

Inter-uallum,  -fallum,  -pallum  (18) 
vnder-loß  der  zyt  (75),  hd.  -lazz,  -laß, 
-las,  -layß  (133),  -lasse,  -lassung  (110), 
-lo(J  (6),  -loiß  (7),  -loyz  (5),  -scheyt  (19), 
-sacz  (3),  -valle  (10),  nd.  -lat,  -los  (23). 
mitten-zit  l  -stunde  (8).  tuschen  tzijden 
(132).  die  woche  dy  man  hat  zuchen 
wiliennachten  vnd  faßennacht(17).  vastel-- 
auent  (22).  nHwinter(  109).  mittel  t  merunge 
(19).  midder  t  marringe  (11).  ain  tili 
(^.  -  -  vnde  hec  interua  die.  cathenaeio 
palorum  76.  c/.  Sm.  1,  442). 

Interuenire  Itd.  nd.  vnder-komen  l 
.ibiddcn,  Jid.  -bitten  hd.  fur-b.,  -biten 
(134).  byeden  (.5,  133,  i52).  v'b.  (17).  bieten 
(7).  byten  (9).pitten  (66).  hd.  vber-,  zussen- 
(12)  -kummen,  -komen.  fur-k.  mit  gebet 
(75).  ouor-k.  (i32).  vnder  laißen  (18). 

Interuenium   ein  keil  berges  (Agr.). 
Interuentio  bede  (11). 
Interuentor  bitter  (8).  beter  (9). 
*Interuentrix  biitryn  (8).  beterynne 
(9). 

Interuentus  gebeden  (8b). 

Inter-ula  (-/.  camisea  76  &c.),  -eulus 
(?'.  inferior  camisea  76),  ine-  (9),  t  ins- 
(74,  76)  -erula  hd.  hemede  (120),  hemde; 
vndcr-h.  (68,  74,  75),  -pfaiten  (i.  placent- 
rum  t  -um  75),  -klayde  (74),  -rock  (110, 
132).  binde  (8). 

Intestabilis  vngeczug-  (8),  vngezeug- 
(75),  vnbeczewgc-  (9)  -lieh. 

Int-estatus,  -restatus  (8b),  -estator 
dot  an  sele  gerede  (8,  17).  tot  oder(s2c) 
sei  gerete  (9).  on  (68,  110),  sonder  (132) 
testamcnt.  sunder  gut  (8b,  99).  on-  (11), 
vn-  (19)  -bescheyden,  l  arm  (11),  arme 
(19).  an  ein  geschefft,  vlg.  seelgeret,  ge= 
stürben  (75). 

Intestinum,  pl.  -na,  incesma  (v. 
exenterare)  hd.  nd.  in-,  ynne-  (19)  -ge- 
weyde.  inge-weit  (21,  i5i),  -wied  (6), 
-wede  t  caldunen  [pl.  125).  ingwaid  t 
geterm  (93).  vnderwerd  (18).  d&vn,  pl. 
derme  (95).  derme  (13).  ingislahti  {pl.  104). 
lummelen  (22b.  ^.  q_  lummelse  Br.  wtb. 
2,  9H ;  lummel  abdomen  147 ).  krieg 
geyn  den  eidern  (8).  bellum  die.  i.  qtiod 
est  inter  testas  i.  muros   ciuitatis  (Br.). 

Intex-ere,  -o  t  -to  (76)  wircken  (3). 
in-w.  (8'>'b,  17j,  -weben  (9),  -tragen  (17), 
-binden  (76).  sailen  (76).  j 


INT 


305 


Intyba  &e.  v.  Intuba. 
*Intiger  v.  Integer. 

Intima  inspiratio  inwendige  manuug 
(9),  in-m.  (8). 

Intimare  hd-.  nd.  kundigen,  hd.  v'-k., 
-kondigcn;  künden  (4);  v'-k.,  -künden 
(6).  konnigen  (21).  kunt  doyn  (.5b),  thun 
(1).  gebyeden  (11,  19).  erbyndeu  (8b). 
vffen-  (7),  offen-  (76)  -barn. 

Intimas  spelgeuoyt  (19).  spuelgenoet 
(11).  speelgenoeß  (i32).  heymelich  raetz- 
man  (132  sim.). 

Intimatio  v'kuudiguug  (17). 
Intime  ynniclich  (17  sim.).  inwendig 
(68   &c.). 

*Intiini-ditas,  var.  -tas  innerlichkeit 

(65). 

Intimus  hd.  in-weiidig ,  -wenig  (5), 
-wynuig  (21).  inweendelich  (11).  ynne 
wendelich  (19).  innerig  (110).  ynnick  (5b). 
ind-,  var.  inn-erlicher  (65).  der  indcrst 
(17).  alder-inders,  Mrg. -inwendigest  (13). 
die  bynnenste  (132).  en  binnen  (23). 

Int-  (8b),  ine-inetus  ingeru-ret  (8b), 
-ert  (11). 

*Intinearium  {st.  itinerarium)  tag= 
spys  (76). 

Intingere  in-duken  ( 17  ) ,  -dünken 
(65,  HO),  -tunckin  (8,  9),  -doepen  (132), 
-ruren  (8b),  -weychen  (9),  -steken  {1V\. 
ynne  dasten  (19).  bespre-wen,  -ntzen  (65). 
*In-,  inat-tingibilis  vn-gegriffeu  (8b), 
-berurlich  t  -begreyflich  (9). 

*Inti'nus  {st.  Intimus)  di  bunen  (bu'ne 
z=  nd.  binnen;  8b). 

Intitulare  schryebin  (19).  in-scliriben 
(110),  -schrijuen  (i32). 

Into-,  intol-lerabilis  hd.  nd.  vnlyde-, 
hd.  vnleyde-,  vnleyd-.  vnlyden- 1  vntregen- 
(76),  vntreg-  (65)  -lieh.   hd.   vnlydsam. 

Intolerabilitas  vngedultigkeit   (75). 

Intonare  don-nern  (5),  -ern  (17,  23), 
-ren  (22).  tonnern,  boldern  &c.  (65).  tonen 
(6).  thunnen  (99).  denen  (76).  hd.  luden, 
lauten,  intonieren,  anheben,  vpheucn 
(i32).  singen  (8,  9).  in  schein  (17).  er- 
schellen  t  -hellen  {i.  resonare  75).  dohen 

(8b). 

*Intonitus  lued  (19).  luut  (11). 
*Intorsio  (-tio  Ki.)  crinium  ingefloeh= 
ten  lock  mit  hanif,  var.  liauff,  vel  aliis{6ä), 

Into-,  indo-xicare,  -xitare  hd.  v'ge- 
ben;  v'g.  mit  gifft,  v'gifft.  nd.  v'gheuen; 
v'gh.  mit  venyn  (i32),  dar  eyn  van  ster= 
uet  (22).  hd.  v'gifft-en,  -igen  (76). 

*Intoxicatio  vor-giftnisse  (9),  -griffniß 
{sie  8).  v'giffenisse  (11). 

*Into-,  indo-  (133  &c.)  -xieator,  -xia= 
tor  (133)  ein  v'geber  (110  &c.)  mit  gifft 
(iio).  v'geuer  (132). 

Intoxicatus  v'-gifftet  (110),  -geben 
(68),  -gheuen  (132). 

Intra  in-wcndig  (7),  ^enig  (5),  -wyn= 
nig  (21).  ynne  wendick  (19).  binnen  (23). 
van  b.  (11).  b.  in  (125).  bennen  {99).  dar= 
zusehen;  imper.  gang  cnen  (17). 
*Intrabus  v.  Intabus. 
*Intraetus  (?)  vngezort  (8b.  st.  intactus 
vngerort?  intritus?). 

Intractabilis  vnliaudeliche  (19).  on- 
lidelich  (11).  antiger  (74). 
*Intragium  eiidaytung  (74). 
Intraneus  hd.  nd.  in-,  ine-  (17),  eyn- 
(21,  134)  -lender.  in-wendig  (7),  -wenicli 

39 


300 


INT 


(^f)'"!,  -ni'wi'iunf^cr  (()).  »'yn  <li«'  hyinicn 
>;t'l>(>n'ii  is  (i:!2).  )i(l.  oyii  lioyin-.suclur 
(13»),  -scher,  -isi-licr,  -cscliiT  (.lüa). 

'Introiige  {st.  interanea)  iiulinta  {  ? 
uf.  1,  «n»). 

Intrare,   introire   hd.  nd.  in-,    {bes. 
-irei  darin  giiii  .sv'//«. 
*Intratare  r.  Intricare, 
Intremiscere  l)fl)in  (1!)V  l)eneu(ll). 
Intre-,  inter-(.S'')-pidvis  vuvcrvcri'ck 
(lJ)t.    onv'veert   (11V    kunc    (^S'').    vncr 
schrockon  (i>r)). 

*Intrestatus  v.  Intestatus. 

Intricare,  intratare  (7)  (/.  interere 

q.  V.)  IkL  nd.  Heclitcn  /   iiiiulcrii.  hd.  in-, 

oyii-,  vndcr-H.  velcliten  {'l'M.  hd.  wcrrcn 

(uoV,  v'-w.,  -weren  (19).  in  windon  (11). 

*Intricatio  vorweringhe  (19). 
Intricatus  vorvaron  (23).  (>rforst  (G). 

*Intrigo  (70).  intei- -  egermus  (129), 
-geries  t  -gerinus  paries  (Gl.  m.)  est 
paries  que  inter  duas  domus  in-  (76), 
inter-  (129)  -seritur  sim. 

Intrimentum  v.  Intritum. 

Intrin-secus,  -sicus,  introrsu-m,  -s 
hd.  in-,  ein-  (4)  -wrndig;  inweuig  sim. 
nd.  inwendicli.  introrsus  binnen  (99). 
en-  (23),  von  cn-  (19)  -b. 

Intri-tus,  -ta  (ne),  -tum  t  -mentum 
t  protrimentum  (12.5)  yuge-broch  (H), 
-brocket  t  -rerct  (9),  -pHockt  (120).  ein 
gcbro-okcte,  -semhte  speiss  (iie). 

Intro  innen  (110).  dar-vrab  (7),  hd. 
-in,  nd.  -inne.  euynneu  (I2.5).bynnen(i32). 

Introducere  hd.  nd.  in-voren,  -vneren 
(\V\.  hd.  in-,  ein-fureu  sim.,  -leiten,  -leiden. 
*Intro-  f.  In-fligere. 

Introgredi  in-geen  (uo),  -ghaen  (l32). 

Introire  v.  Intrare. 

*Intro-isare  v.  -nisare. 

Introitus  hd.  nd.  inganck.  an-fang 
(17),  -gang  {;im  Cultus  5'^). 

Intromittere  {i.  immittere)  vnder- 
wendcn  (13),  hd.  -winden,  -pinden  (1), 
-sten  (7.5),  -laßen,  -laißen  (7,  133),  -thun 
sivi.,  -lassen  o.  done  (i52),  nd.  -don.  in- 
laßcn,  -laessen  (132),  -tliun  (17).  yuue 
losen  (19).  an  neineu  t  begiuden  (17). 

Intro-nisare,  -isare  (152)  in  tronen 
(1).  in  den  hd.  thron,  tron  (21,  22), 
toren  (23)  hd.  setzen,  sitzen  (21),  nd. 
setten.  hd.  nd.  in  ,  hd.  ein-,  eerlieh  in- 
(110,  132)  -leyden,  hd.  -leyten.  inforen 
(13).  einsetzen  (7.'>). 

Introrsu-m,  -s  v.  Intrinsecus. 

Introspicere   in -sehen   (iio),   -syen 

(132). 

*Intrunc-are,  -care  hd.  nd.  sto-,  sto- 
(134),  .ste-  (7)  -ckeu.  in  den  stok  slies= 
sen  (6),  setzen  (uo  &c.). 

*In-  V.  Jus-trusula. 

*Intu-ba,  -la  (94,  i36),  ine-  (17,  74), 
yut-  (9)  -uba,  int-yba  (w.  cichoreum), 
-iba  (131,  Sum.),  -ybus  l  -ubum  (iie), 
-ibus,  inc-ubum  (74),  -ilia  {q.  v.),  ru= 
tibus  {q.  V.),  bitubus?  [q.  v.)  hint-laufFt 
i  -lefft  (17),  -loft  (9),  -lauff  (74).  hinelof 
(8*>).  stur  [m  4,  i3i,  Gf.  6m.).  har-strenge 
(Sum.),  -Strang  (Gf.).  quecca  (i3i).  eiu= 
■würz  (Gl.  Zwetl.).  ags.  uualhuuyrt  (94, 
I36),warvvr  ;94a).sunnen-wirbel(74),-wend 
(3).  musschate  (11).  ringelplum  (74).  sca= 
riol,  nl.  witte  endiuie  (116). 

Intueri  {ab  intuor)  hd.  be-,  an-sehen. 


INU 

h(>-riencn  (21),  -.seeii  (13),  -zen  (28), 
-scliauweii  (7).  uensien  (132). 

*Intueri  yab  intueor)  hd.  be.-schirmen. 
Intuitus  ge,syeht(i32).  an-g.  t  -.siehtig 
l    liest  (1),  -Hcliawnng  (iiiij.  inu.st  (2). 

*Intula  r.  Intuba. 

*Intumare  (/.  tumare  &c.  7fi ;  i.  q. 
incomare  Gl.  m. ,  intimum  facere  Ki.) 
gescinvi'ilcn  (7(;V  zu  swehi  (i7i. 

^lutumella  grünt  (19.  Xintumescere 
drint  ci  ?  r.  inualitudinarius  grünt  neben 
s\velh;rV  X  grind  V). 

*Intum-ere,  l  -escere  l  -ulare  («J«  &c.) 
begra-ben   (19,  (io  &c.),  -ueii   (132). 

Intumere  hd.  swellen,  ge-sw.  nd. 
zwceUen  (11).  zu-dinsin  (8),  -donsen  seyn 
(9).  Iioflifcrtigen  (8,  9). 

Intumescere  zerblaseu  (65).   drinten 

(99    &c.). 

Intumulare  hd.  nd.  be-,  in-graben, 
-grauen. 

Intumulatus  be-,  ver-  (110)  -graben 
(68,   110),  -graueu  (132). 

*Inturis  {>'.  capparis)  kappres,  nl. 
cappers  (11«). 

''Intiu'tus  (:  turgere?)  grindecht  (8, 
9).  indorcus  [alph.  it-;  /.  seabiosus) 
kretzig  l  reidig  (76).  Cf.  yrurchus? 

Intus  dar-  hd.  -in,  nd.  -iinie.  do-  t 
von-bynnen  (12,5). 

Inuadere  M.  wJ.  an-gan, -gane  (i52), 
hd.  -gen,  -gone  (67), -gayn  (133),  -langen 
(verbis  mit  worten  ir>),  -lauffen,  nd. 
-lopeu  t  -verdigen,  hd.  -vertigen ,  -firti= 
gQw  (17),  -verteil  (8,  9).  hd.  in-gan  sim. 
-lauffen.  anloepen  om  tzo  vechten  (132). 
anlauffcn  vnder  (134),  v.  die  (68,  69) 
äugen,  vß  loffen  {i.  crudellter  vadere  76). 

Inualescere  hd.  nd.    kranckeu.   hd. 

kreucken.     kranck    (22),     kräng     ((j), 

starek   (110,  132)   werden,    vbel    mögen 

( 7,0).  verseh  winden  ( 76.  Xinuanescere?). 

*Inualidare  krafftloß  machen  (6.5). 

Inualidus  hd.  nd.  kranck.  hd.  kräng, 
vn-togelieh  (8),  -tugenlieh  (9).  ain  vn= 
migenlicher  (76).  maehtloß  derkrefft  (75). 

Inualitudinarius  hd.  kranck,  allweg 
kr.  (110).  der  aUewege  kr.  ist  (5).  hd. 
nd.  quele-r,  -nde  (132).  qualieli  (8''). 
quiehlich  (9).  quiclich  grünt  (8).  sweller 
(7).  eyn  siech  (17). 

Inualitudo  siecheit(iio  &c.).kranck= 
kcit  (110). 

Inua-nescere,  -lescere  {q.  v.)  hd.  nd. 
v'swiuden.  tzo  niet  gaen  (132).  zu  nicht 
werden  (iio).  zenichten  machen  (68). 

Inuanum  vmbsust  i  vnfruchtbarlich 
(65). 
■^lnu-  V.  Inf-atigabilis. 

Inuectio  intragenisse  i  corn  (loo). 
per  inu-,  var.  interi-eetionem  ,corri= 
pere  hefftiglich  straffen  (65). 

Inuectiua  eyn  nyd-ung  (uo),  -inghe 
(132),  -ige  bittung  (68).  byssende  vnd 
boeß  berispinghe  (132). 

Inuectiuus  nydischen  i  lasterlich 
(110).  nyde-  vnd  verrade-lich  lasterende 

(132). 

Inu-e-here,  -ere,  -o  hd.  nd.  in-varen, 
hd.  -fureu,  -füren,  -fieren,  -foren.  nyde- 
lich  be-rispen  (132),  -rieffen  (uo)  vnd 
byssen. 

Inue-,  inuo-  (8)  -lare  in-huUen  (9), 
-hulin  (8),  -hoin  (17). 


INU 

Inuelatus  bachtl)eul)tig  (i25). 
*Inuenen-are ,    -ere     vorgeben    cum 
veneno  (19).  v'geuen  mit  venijn  (11). 
Inuenire  hd.  vyiidcn. 
*Inuenticius  linidclinck  {cuius  paren= 
tes  non  sunt   noti   19).    en    vondelic  (11). 

*Inuerare  {cf.  inueterare)  alden  (7). 
gan  (23). 

Inuerecundus  hd.  vn  ,  nd.  in-sche= 
melich,  hd.  -sch(!mlich,  -schemig.  nd. 
vuscliemelic,  ouschemei  (132).  on  schäm 

(68,    110). 

*Inuertare  klocmaken  (23.  cf.  inue^ 
rare,  inueterare  ?). 

*Inuer-  ?•.  Inue-terare. 

Inuertere  hd.  nd.  v'-,  hd.  in-,  ynne- 
(19),  vm-keren;  wider  tail  k.  (88).  in 
kieren  (11).  om-  of  vterstc  bynnen- 
kcrcn   (132). 

*Inuestare  (uXf)  liart  beschwaren, 
fest  vnd  hert  anfechten  mit  pyenlich= 
keit  (65).  reysen  (23).  reissen  (6). 

Inue-,  infe-  (25)  -stigabilis  niet  vyn= 
delich(i32).  vuerfar-lich  (25),  -nlicli  (uo). 

Inuestigare  hd.  v'-suehen,  -soggen 
(21),  -sporn  (5'').  nd.  vorsoken  l  -spen 
(23),  -saken  (22'') ;  ervaren.  hd.  er-farn, 
-forschen,  -spüren  (1);  vß-f.  t  -sp.  (65); 
sporn;  h'farn  l  inforn  (17).  vijnden(i32). 
onder-v.  (11),  -soeben  (i32).  vnder  finden 
(19).  vraghen  (23). 

*Inuestigare  (x  -tire)  bestetigen  vff 
ein  pfrun  ((>). 

Inuestire  hd.  kleiden;  in-  1.5I'),  vnder- 
(19)  -kl.  onder  kleeden  (11).  in-laytten 
(1) ,  -füren  (12).  inpfrunden  in  leiten 
(uo).  stifften  (7.5). 

Inuestis  vngecleydet  (9). 

Inuestitura  hd.  cley dünge  ;  in-,  ein-, 
be-cL;  in-weysunge,  -furonge  (17).  nd. 
kledinge.  inleidinghe  tzo  prouen  (132). 
inleinung  zu  einer  pfrend  (68).  beste- 
tung  (6).  stifft   (75). 

Inuestitus  gekleydet  (5^,  es).  ge= 
cleyt  (132).  vn-g.  (8).  gecleyd  (110).  ge^ 
clcet  (11).  ingeleit  (uo,  132). 
*Inuetera-nus  v.  -tus. 
Inueter-are,  -eare,  (1),  -aseere, 
inuerterare  (67)  hd.  alden,  v'-a.,  -alten, 
aelden  (11).  v'olden    (23).    vorladen  {sie 

133). 

*Inueterator  alter  beßwicht  (64). 

Inuetera-tus,  l  -nus  (76)  voralt  (8). 
veraltet  (65).  dwelende  wege  (132). 
*Inueter-eare  v.  -are. 

Inuia  {i.  errores  &c.  66  &c. ;  iniuria 
Gl.  m.)  abeweg  (6). 

Inuiee-m,  -n,  inficem  ( 76 )  hd.  in 
eyn,  vnder  einander,  nd.  to  samde  (22). 
sonderlinghe  (132). 

Inuietissimus  vn- virwunden  (8), 
-vberwintlich  (9). 

Inuictus  hd.  vnuber-,  -vuuber-,  vn  = 
ober-  (152  &c.)  -wunten,  -wunden,  -wint= 
lieh,  -windeliciie  sim.,  -wondliche  (i52), 
-windig  (uo).  vber-wonden  (7),  -winde= 
lieh  (18).  vnv'-wundelicli  (17),  -winlic 
(23).  ouer-wyndelich  (21),  -winlieh  (132). 
*Invldea  v.  Infidia. 

Inuidere  hd.  nd.  niden,  be-n.  (132); 
gram,  grän  (5'')  sin.  hd.  neyden,  haßen. 
haißen  (18).  haessen  (132).  nd.  baten, 
ver-,  varr.  eut-,  en-gunden;  gunnen,  nit 
g.  (65).  ver-g.  (88). 


INU 

Inuidia  (c/.  infidia)  hd.  liaß,  haße, 
hasse,  has  (6),  liaj^ß.  nd.  hat.  hd.  nd. 
nyt.  hd.  nyth  (5''),  nid.  nydicheit  (i32, 
sim.  68).  vngunst,  vev-,  ont-,  eii-gundung 
(6ö  varr.). 

Inuidiosus  {i.  cui  inuidetur  iio,  i.  q. 
inuidus  5  &c.)  vol  haße  (6^).  nydisclie 
(8). 

*Inuidus  V.  Infidus. 
Inuidus  (i.  gut  inuidet  iio  &c.  cf. 
infidus)  hd.  nd.  iiidig.  neidig  ( 1,  77 ). 
uider  (8,  76).  neyder  (9).  nitesch  (22j. 
hd.  hessiger,  ließig  sim.,  ge-h.  t  -hasset 
(8).  hatich  (11). 

*Inuidus  V.  Inuitus. 
Inui-gilare,  -olare  (11)  hd.  nd.  an-, 
in-  (17)  -deueken.  ange-d.  (7),    -dincken 
(18).  hd.    wachen,   wecken,   waken  (11). 
wecherlich  anligen  (es). 

Inuiolabilis  vn-zubrechlicli  (8,  9), 
-zerbi'uclilich  (ij5). 

*Inuiolare  v.  Inuigilare. 

*Inui olare,  intemerare,   illibare  vii= 
verseru  (,75). 

*Inviiolatio  v.  lUesio. 
Inuiolatus,  -ta  bevlecket  {sie  11). 
hd.  vnb.  (19),  -v'mireynget  (17),  -v'stort, 
-zerstört  (6r)),  -versert  (65, 75),  -gefreuelt 
(75),  -berawbet  (9).  niet  gebroechen,  niet 
besmitzt  (i32).  nit  gebrochen,  nit  be= 
masiget  (no). 

*Inuirilitas  manlosigkeit  (65). 

*Inuirtualis  vn-geslachter,  -kustiger, 
-tugentlicher  (74). 

*Inuirtuose  vngeslacht-,  vnkust-,  vn= 
tugent-lii'h  (7i). 

Inuirtuosus  vnkustig-,  vntugont-, 
vnflacht-  {sie)  -hafftigcr  (74). 

*Inuirtus  vn-geslaclit,  -kust,   -tugent 

(74). 

Inuis-ere,  -cere  (7«j,  -o  (17)  besoe^ 
chen  (i32).  heimsuclien  (no)  nicht  be= 
suchen  (17).  vise-  (8),  visi-  (no  &c.) -tie= 
ren.  v'siehern  (8,  9).  beschowen  (68). 

Inuisibilis  vn-siclitig  (9,  76),  -besen= 
licli  (19).  ousienlicli  (11). 

*Inuisitare  nicht  hd.  be-,  heym-suchcn, 
nd.  besoken. 

Inuis-us,  -sus  ( 136)  hd.  vnbe-,  vnge- 
seheu.  nd.  on-gesieu  (11,  i32),  -achtbar 
(i32).  be-saczet  l  -sucht  t  -huset  (21) 
hd.  ge-hasset,  -hast  (4),  -has  (9),  -haißt 
(18),  -haißen  (7).  ge-liatet  (23),  -hat  (8'', 
99),  -acht  (8^,  ausgestfichen).  ags.  laath 
(94),  lath  (136). 

Inuitare  hd.  la(}en,  1.  zu  dorn  essen 
(75) ;  in-,  ein-,  zu-huse,  nd.  to  hus  laden, 
to  hus  (22b),  zu  huß  (17),  ten  eten  (11) 
bidden.  hd.  nd.  noden.  noeden  (no). 
nodigeii  (8^). 

*Inuitatio  (X  invmdatio)  eyn  vber= 
flißung  (7). 

Inuitatio  ladung  zum  tisch  (75). 

Inuite  vnwill-ich  (18),  hd.  -iclich, 
-eklichin  ( 5 ),  ml.  -ichliken.  vnwildig 
(21).  vngewilleklich  (6).  node  (8t>,  11). 
noede  (19).    durch  zwingniß  (65). 

Inui-tus,  -dus  (77)  hd.  vn-gerne, 
-willig,  -wildig,  -willecklich  (5^),  -gwilli= 
ger  (6).  nd.  vn-gherne,  -willich.  no^dich 
(19).  note  (74).  node  (22i),  77).  gram  t 
hetisch  (221'.  ><  inuisus). 

Inuiu-m,  -s  (17)  ane  wege  (5),  wech 
(23).   an   weg   (1),   weck    (5^).    vnweg-e 


I]SU 

(18),  -sam  (68).  Wassers-,  (8,  9),wasser- 
(17)-irruuge.  inuium perfewei  ad  aquam, 
sed  deuium  ad   siluam  (76). 

Inula  V.  Enula. 

Inuitus  vnge-rocheu  (iio  &e.)  -bro= 
chin  (19.  b  aus  w).  onge-wrochen  (132), 
-wraken  (11). 

Inumbrare  mit  scliatteu  bedecken 
(75).  hd.  be-sch.  (76),  -schetwen  (i33), 
-scliedtmeu  (ce),  -sehadeben,  -schetten, 
-sc'heten  (7),  -schetigen  (134),  -schedti= 
gen  (151),  -schettigeu,  -sehedigeu  (5), 
-scheyden  (18,  21),  -scheydigen  (18); 
v'bergeu.  nd.  bosc-heni-mern,  -ern  (23, 
132j. 

Inundare  lid.  vaden  (1,  2),  anounden 
(Gf.);  in-  (110),  vber-fließen.  ober  fldßen 
(8").  äoißen  (19).  fludcu  (iio).  vloyeu 
(11,  132).  ergissen  (^9).  vber-gießen  (17), 
-fließen  t  guß  wcraen  (75).  in-  (17),  ein- 
(Ij,  ver-  (68)  -sencken. 

Inundatio  hd.  vber-,  ober-flyeßunge, 
-üutunge  (9),  -flut  (8),  -flöße  (8b),  flußig. 
keit  (ü5j,  -haßig  (18.  X  inuidia?).  vlot 
(22''bj.  vloynge  (11,  132).  eu  ouer-vlet 
(23), -vletinge  i^22).  ergissunge  (8,  9).  guß 
(75).  hd.  vsenckung. 

Inungere  hd.  salben,  ölen,  oleyen, 
oley  (18).  nd.  olycn  (132),  olgen.  smeren 
(7).  be-sm.  (17,  22),  -olegeu  (22).  smirn 
(18).  Sfhmireu  (iio). 

Inuocare  hd.  ruofen  (19),  anrußen ; 
an-,  in-  (^5),  zu-  (18)  -heißen,  nd.  an 
roepen  (11),  in  eschen  (23). 

Inuocatio  anrüffung  (G  sim.). 

Inuoeatus  angeruflt  (iio).ongeroefi'en 

(132). 

Invociueus  (•.  Inuoluerus. 

*Inuolare  v.  Inuelare. 
Inuolare   (i.  intus  volare  l  inuola 
com  ludere  76;  capere  in  vola  110  &c. ,  X 
inuoluere)  in-wendou  (lU),  -fliehen  (8b). 

*Inuol-itum,-untariunivnwillig-keit, 
-ding  (U5). 

*Inuo-luerus,  -lucris  (,Gf.),  -lutus  (94). 
-ciucus  (136),  -lucrum  (62)  schriphclin 
(?  Gf.  6,  573).  vmbfang  (62).  ags.  uuUuc 
(94,  1361,  uuluc  (Hpt.  ö,  197).  inuoluc-o, 
-u  (i36j  ays.  uudu-  (Hpt.  5,  19»),  uuidu- 
(94)  -biudiae;  uuydu  blindae  (sic  136). 

Inuoluere  hd.  iul.  in-,  hd.  ein-,  j'nne- 
(19) -winden,  -wijnden  (11),  Ar/. -wicklen, 
-wickeln,-wiclien(49),walgern(6),-welkert 
(21),  -welken  t  -wölken  (99),  -weltzen  (ö, 
67,  133,  152),  -weltzeln  (17  &c.),  -weltzern 
(7,  19),  -weitem  (23),   -waltzen  t  hollen 

(75). 

Inuolui  beweren  (22). 

Inuol-untarium  v.  -itum. 
*Inuolu-osus  (76),  -olus  (129).  -ulus 
(Br.  &c.),  t  -ulum  (Ki.)  i.  bcstia  que  in 
visu  hominis  (76),  viso  homine  (129),  vt 
homines  facilius  decipiat(y,r.)  sc  inuoluit. 
wickelraupe  (Frenud).  nl.  wijngaertworm 

(116). 

Inuolutio  verwi-ckluug,  var.  -Igung 

(75). 

Inuolutum,  in-gewickelt  (110),  -val= 
dinghe  i  -wiiidinghe  (132). 

*Inuolu-tus  V.  -crus. 

*Inurio  v.  Morio. 

*Inusitatio  vnubung,  var.  vubewon= 
lichkeit  (65). 

*Inusuni  vngewont  (8). 


lOP 


307 


Inutilitas  vnnutzperkeit  (75). 
In  vtroque  zu  beide  teil  (8). 
In  vtroque  penso  ezu  bannen  vnd 
czu  losen  (8),  lossen  (9). 
*In'wen  v.  Inguen. 
lo  {i.  facea  sie  7,  76)  ein  kuwe  (7). 
*Io  {deutseh)  i.  interj.  hortantis  ut  saht 
fiert  equis  (4). 

*Ioeacisinus  v.  Iota, 
locale  bispel  (23). 
loc-  i  iocul-amen  schim-p  (23,  132), 
hd.  -pf.  -pung  (18).  schymf  ader  schercz 
(4).  schyinpe  (133). 

locari  hd.  nd.  schim-pen,  hd.  -phen, 
-pfen.  schempeu  (22).  spotten  (11,  19). 
spiln  (9).  bo-  (123),  bue-  (147)  -rden  f 
locken,  froelich  sin  (110). 

locator  hd.  schimpfer.  schimper, 
iocker,  boerder  (132). 

*Iocatorius,  iocosus  buerdych  (147). 
loeista {i.  iocularius  q.  v.)  kaukler  (4). 
*Iocondus  V.  locundus. 
loc-,  burd-ositas  buerde  &c.  (147). 
Iocosus  V.  loeula-,  iocato-rius. 
*Ioculainen  r.  locamen. 
loculari,  -re  froelich  sin  [i.  gratulari 
76).  froelichen(iio).  spueleu(ll).  boerden 
{    speien    (132).    spien    speln    (19).    hd. 
gaukeln. 

locula-rius,  -ris  (Gf.),  -tor,  ioc-ista, 
-osus  hd.  gou-,  gau-,  geu-,  gey-  (21), 
jau-  (10),  jeu-  (12),  nd.  go-keler.  go-  (76), 
go-  (6)  -gier,  kocheler  (23).  kebeller 
-ator;  geukeler  -arius  (17).  schimpf- 
(64),  schimp-  (18)  -macher.  bordmecher 
(132)  buerdmeker  (147).  spelinanue  (19). 
spuelman  (11).  scirno  (Gf.). 

*Ioculat-orius,  -arius  (19)  speyllich 
(19).  spuelich  (11). 

*Ioeulatrix  geucklerin  (16). 

*Ioculmen  fi.  locus  q.  cf.)  hd.  schimpf 
(Mss.   mog.). 

locundari,  -re  hd.  fro-,  froe-,  fro-, 
frowe-  (19)  -lieh,  nd.  vrolik  sin.  frolich 
machen  (-re,  -ri  10,  12).  frauwiu  (8b). 
freuwen  (9).  erfrouwen  im  hertzen  (75). 
v'blyden  (132).  ioien  (99). 

locunde  ioileke  (99).  wunsam-,  fro- 
lich (G5). 

locunditas  hd.  nd.  vrolicheit.  won= 
sam-,  lusti-keit  (65).    ioie  (99).  iolijt  &c. 

(147). 

locu-,  ioco-  (134)  -ndus  hd.  vrolich 
sim.,  frowelich  (19);  schimpf-ig  (110), 
-lieh,  wousam  (5b,  6.0).  nd.  vrolick,_  blide 
(11,  132),  guochlich  (132),  vroi-  t  ioi-lec 
(99);  geuoich-,  blijd-lick  &c.  (i47). 

*Iocus  hd.  nd.  schimp  t  spot.  hd. 
schimpf  sim.  gemmelHchi  (93).  spät  (l09). 
awj's  l  scherzerye  (Chytr.) 

*Ioeusamen  spot  (11). 

*Iohanna  {n.  pr.  mulieris  6G  &c.)  iohan- 
nin  (1). 

lohannes  lianns,  hen-sichen,  -ickeyn, 
-ey  (74). 

lohan-,  ioha-nita  johan-  (1),  joha- 
(r)b)  -niter. 

*Ionus  ((/.  ictinus)  igcl ,  t  genus 
textudinum  fluuiale  (74). 

loppa,  iopa,  ioppula  {i.  gremium 
3,  instr.  bellicum  97)  hd.  nd.  iope.  joppe 
(4).  jop  (7).  jupp  (76).  gippe  (G).  schepp 
(1.  cf.  sm.  3,  376  sq.).    schube ,    schcke 

au   *       . 


308 


IPO 


(147)     sclii'ike  (5  *v..  )•    iacke,  l  trogt- 
(23\  troyi-  (i47i.  Jack  ^!i7). 
loppe  [fiiiitas)  iafFo  (,IS7). 
lord-,  /  ior-  [  7j^-anuB  Jordan   by 
JIhmIcih  ^f)''!,  |u'y  irlin  (1). 
lornal-e,  -es  i:  lurnalis. 

♦lon-itare  r.  Horrectat. 

*Iosm-a,  -enum  r.  lasminum. 

*Io-  r.  Iu-S0j\iiamus. 
losue  das   i)Uili  der    woyssagfii   (1). 

*Iota  (.v<.  biota,  diota)  staiidt  (7i). 

*Iota  waniioct  (11).  wyrmfide  (19). 
Iota,  icta  ('».sl  (i.  minima  litera)  ngs. 
so-(!>4,  i.'it;),  soh-  (Soniu.)  -ctlia.  der  minst 
))üclistab  («.tV  iota-  t  lauda-cismus  (3), 
iocacisinus  (76^  i.  xpecies  harbarismi  t 
fxilis  (iimrum  vocalium  pronunciaeio  de. 
lauatismus  ent  viia  sp.  b.  vt  si  pro  vno 
f  diio  pronunciarentur  vt  aprillis  pro 
aprilis  siciit  faciunt  affrici  (TU),  i.  q. 
labda-  (Br.,  c,i.  m.).  lapda-  (iti  1  -cismus. 
labdarius  qiii  nesrit  proferre  latinunt, 
(10).  Cf.  meta-  f  mota-  (Br.,  Gl.  m. ), 
moita-  (141)  -cismus;  motacismi  ags. 
emlt'ohtes  (94''). 

loviis  herba  liusloec  (8.i). 

*Ip-  cj.  Hip-,  hyp-. 

*Ipa,  ypa  (  74 ) ,  jrppa  ( 8^ )  {i.  panis 
tinvtus  in  aqua  66  &c.,  intinctio  facta  in 
pura  aqua  76.  cf.  vipa)  hd.  waßcr  viid 
brot  (75).  merat  als  prot  in  w.  (74).  brot 
(93),  morung  (h^)  in  w. ;  w.-suppe,  -soppe, 
-merott  (6). 

*Ipago  V.  Ipogabus. 

*Ipania  tuscli  lant  l  panis  pro  deo 
datus  (6). 

*Ipa-  f.  Hyperas-pistes. 

*Ypare  meren  aus  wasser  (74). 

*Ipariton  r.  Hypericon. 

*Ipaten  K'bcr  (74). 

*Ypaticus  k'bersuchtiger  (74). 

*Ipera  -  pistes ,  -spides  i-.  Hyper^ 
aspistes. 

*Iperbale  v.  Iperbole. 

*Yperbigi-on,  -um  v.  Epigergium. 

'^Iper-bole ,  -bale  (  76 )  offiubar  obir- 
(8),  l  [sie)  vber-  (9)  -tretunge  der  war- 
(8),  wor-licit. 

*Iperbolice  ^ni-glovbig  (6),  -lobelich 
(9,  17),  -gelouelic  (23). 

*Iperdvilia  liofFe-nunge  (17),  -lieh  an= 
beten  (9  Auh.).  Zuversicht  (17  &c.).  vor- 
dernis.se  (9).  erbotner  dienst  o.  ere  den 
heyligen  &c.  (74). 

*Iperge-rus,  -us  v.  Ipogeus. 

*Yperica  &c.  v.  Hypericon. 

*Yperion,  g.  -onis  vberalle  ding  (74). 

*Iperiton  &c.  v.  Hypericon. 

*Yperso-cia, -phia  wijsheit  die baeven 
gaonde  is  (147). 

*Ypia  V.  Ippia. 

*Ipidicatus  mervogel  (34).  Cf.  ispida? 

*Ipion  [auis,  st.  ixion  ?)  wisser  gyr, 
var.  wijsser  gijer  (75). 

*Ipiphania  (j.  superbia,  aus  UTlspT]- 
oavs'.a;  hochfart  (76). 

*Ipiricum  &c.  v.  Hypericon. 
*Iplasmo  r.  Affurcillare. 
*Ip-  V.  Hym-narius. 

*Ipo-  (11),  i-basis  eyn  smid  stocke 
(9,  17).  smcde  stag  (8).  ein  stock  in  der 
schmit,  vlg.  schniit  stock  (75).  smede= 
Stapel  (11). 


IPO 

"•Ipobradia  v.  Ipofrodia. 

*IpOCOCU8  r.    IpoCUS. 

*Ipocrandia  &c.    r.  Hespercanceus. 

*Ipocri-sari  &c.  r.  -tari. 

'*Ipo-,  ypo-,    hypo-crisis,   ipocrosis 

(9)  hd.  glißen  ery..  -l.eit  (18'm;  glyß-, 
glis-  (133)  -nery;  gleich.s-(l,  134),  gteili- 
nerey.  giitzenheit  (23).  glissung  ((>). 
vynsinglu'  /  y))oerytscliafft  (132).  liba 
(Hpt.  i"),  205).  Iiha  /  licliczennes  (Of.  2, 
U8  sq.). 

*Ipo-,  ypo-,  hypo-crita  /id.  li-  l  gcli- 
cliisare  (tif.);  geleichs-  (74),  gleyclis-  (1, 
3,  134),  gleiß-,  gleis-  14),  gliße-.  glisse-, 
glisc-  (;')).  gliß-,  glis-,  nd.  glitze-ner. 
selionbose  l  schingut  (12j.  vyn.scr  l  ein 
gevinLit  inen.selie(i;!2).vlenseheinfi..*  109). 

*Ipo-,  ypo-critari,  -crisari,  -eritare, 
-crisare  gli.ssen  ((>).  glyßen  (k8,  110). 
hd.  glisenlu'it  (;>''),  glißheyt  (21),  glißerii 
(18).  glißnery,  glisseuery  (7,  67)  dribeii, 
triben  (7,  18);  gleielis-nerey  (134),  -enliait 
(l),gleyßnerey  treiben,  giitzenheit  driuen 
(23).  vynßen  (iSa). 

*Ipocrosis  r.  Ipocrisis. 

*Ypocundera  &c.  r.  Hespercanceus. 

*Ipoc-us  (19),  -ocus  (11),  ypo-  (8^), 
vpe-tus,  ypocus  (87)  (i.  huso  q.  v.) 
mer-viscli  ^11).  -swin  (8'>*.  X  ipo-,  hip- 
popo-tamus?j.  meirfyssche  (19).  hnsc 
(5''.  23).  husen  fische  (17). 

*Ipodes  (cf.  prc.f)  wundertliier    (74). 

*  Ypodion  (  i.  subpedaneus )  voy t 
banek  (147). 

*I-  (9,  11),  hip-  (95),  y-  (66  &c.)  -po= 
dromium,  ypp-  (74),  ipo-dromum  (19, 
74).  -tromum  t  -tronium  t  -dochium 
(7(ii,  hi-  (110),  hy-  (132).  y-  (74,147) 
-podromus  {cf.  spiOTomum  ai.  m.  4, 
110)  berschip  (11.  cf.  ipogabus). 
wetlawf  (9).  hd.  roß-  (74),  not-,  plierde- 
(9),  pert-  (147)  -stal.  i'ioytstalie  {].[)). 
scheyßhaiiß  (74).  martelye,  pyne  &c. ; 
duyster  stede;  spacierstede  op  baigen 
geslagen  (147).  ipotröbus  i.  equus  velox 
(76).  ipodromius  wetlauffer  (9). 

*Ipo-frodia  (8),  -fradia  (8),  -fradia, 
(75),  -fordia  (9),  -bradia  {i.  passio  ti- 
moris  7«),  -fertita  /  ippofobis  (74)  lei= 
den  der  voreht  (74).  v. -suchte  (8),  -suche 
(9).  peinigung,  vlg.  forcht  (75). 

*I-    (19,     74,     75,     76),     y-     (74),     Mp- 

(Br. )  -pogabus,  ypoga-vus  (iso.  Gl.  m.), 
-ubus  (130,  >sum.,  (if.j,  ypog-  (64),  ipog- 
(74,  93),  ipp-  (74)  -amus,  ipago  (74,  75, 
76),  aus  hippago-gus,  -s  /.  naitis  que 
per  equos  vehitur  (76).  varii,  vavr.  var 
dar  vff  man  vber  schifft  {i.  nauis  in  qua 
feriiiifiir  equi  et  curriis  75).  eyn  vare- 
(19),  ver-  (130,  Gf.),  fere-  (Sum.),  var-, 
hege-,  pferd-  (74),  roß-  (64,  74),  vech-  (93) 
-schytF,  -seif.  ags.  horsa  scip  (Gl.  Aelfr.). 

*Ipogeus  eyn  molt-werf  t  keler  (9), 
-werf  kelir  (8),  -worffe  17).  ipog-ium  t 
-eum  i.  talpa  t  domus  subterranea  t  ce^ 
lai-iinn;  -ea  ?'.  via  subterranea  curua 
(76).  hypogeum  ertkule  (125).  ypo-  (74), 
ipo-geum  (74,  110),  -genum  ein  büß 
vnder  (68,  110),  huys  onder  (i32)  der 
erden,  weberdunck;  ippogum  soler, 
sumerhauße  (74).  iperge-us,  -rus  (i34) 
i.  sol  quando  est  in  saperion  emi.spe 
lio,  heiiiispheriu;  ipogeus  i.  sol  quando 
sub   terra    vadit  in    nocte  (Voce,   ex  quo. 


IR 

(ieinmae;.  sunnc  SO  sie  vnter  dein  ert^ 
trieli  ist  (7i).  ipo-,  philo-genus,  pyro 
nus  /.  snl  die  .sone  (.')'').  philogeus 
t.  sd/  igi.  111.).  quartus  equiin  hoHs  (bt. 
'/.  philageus). 

*Ipogirgium  >-.  Epigergium. 

*Ipogium  r.  Ipogeum. 

'Ipomenes  &c.  i\  Hippomanes. 

*Ipopan-ti,   var.  -thi  ( UTiaTiavTT]    cf. 
Gl.  111.   4,    108)   liclitmeß    (74).    dies   der 
begegnung  l  gegenkuinmung  (65). 
Ypopyrgium  &c.  v.  Epigergium. 

*Ipo-  (hypo-)-phora, -fore  (68)  heim= 
lieh  frag  (110  nim.). 

*Ipoqui  -  ncia ,  -  ncidos ,  -  stidua  v. 
Hippoboscides. 

*Ipora-  V.  Hyperas-pistes. 

*Yporu8  (  74 ),  hippuris  roß-tzagel 
(74),  -wadel  t  -schwant/  (144).  kat/.en- 
schwant/.,  -lielin.  kamitenkraut,  tauben= 
troek  Szc.  (i4  4). 

*Ipos  {i.  sab  l  eqiiiis  66  &c.  aus  UTCO 
X  irCTio?)  huze  ( loo.  wett.  hußciien  n. 
jjullii.s-  eqiiinus  cf.  Sm.  2,  249).  ipus  eyn 
phcrt  (17). 

*Ipostatica  vnio  personlich  Vereini- 
gung (65). 

*Ipo-  i  tramo-sericum  wiirsat  (125). 
subsericum  burschet  (112).  vestis  sub- 
t  hypo-   l  tramo-serica   bursat   (v.  a. 

1618.    cf.   Sm.    4,    15S    Fr.    1,    157''). 

*I-  &c.  V.  Hippo-potamus. 

*Ipo-,  hypo-theca,  -teca  pant  (132). 
hd.  vnbeweg-lichs  (75j,  -lieh  t  fur-  (74), 
vnder-,  erbelich  pfant,  pant,  pfandt  als 
hause,  acker,  vfyse  &c.  (74).  ligendew 
l)liannt  (1).  legende  pant  (ö'').  pfand  von 
vffligende  gute(75).  vnderpflant  (•wciiob). 

*Ipotheca  (aus  ap.,  cf.  ipothecarius 
Gl.  m.)  speeery  (68). 

*I -,  im-  (17,  20)  -potecare  hd. 
v'seczen. 

*Ipothesis  ejm  saehe  tussehcn  zwey 
(132),  zwischen  zweyen(iio),  zw.  zwyen 
(68)  menschen. 

*Ipotimus  V.  Hippopotamus. 

*Ipotro-bus,  -mum,  -nium  v.  Ipo= 
dromium. 

*Ypotus  V.  Ipocus. 

*Ippamus  V.  Ipogabus. 

*Ip-pia  t  -pra  (17),  -ia  (74)  [herba, 
hippia  Kl.)  runsche  (rimsehe?)  gedyrme 
(17).  humerdarium  (sie!)  0.  hendwis  (74). 
huenrtarn  (93). 

*Yppiricon  v.  Hypericon. 

*Yppocundrium  v.  Hespercanceus. 

*Yppodion  [aus  hypop.)  fußsehemel 

(74). 

*Ippofobis  V.  Ipofrodia. 

*Ippogum  r.  Ipogeus. 

*Ippom-anes,  -ones  v.  Hippomanes. 

*Ypsa  V.  Gipsa.  Hispa. 

*Ipsalis    (hypnale   Ki. )    serpens   qui 
sono  {a)is  somno)  necat  (64). 
Ipse  her  (.")).  he  (99). 

*Ipsida  r.  Ispida. 

*Ipus  V.  Ipos. 

Ir,  yr  {cf.  clefsal ;  Gr.  wtb.  v.  darre) 
haut  (8,  17).  das  mittel  der  band  (91). 
teure  (Sum.).  deur,  0.  gauff  gawchße  o. 
vnperhafftig.  feltpferde  t  fructus  eius- 
dem  arboris  (74). 

*Ir  (X  ircus)  äugen winckel  (8). 


IRO 

Ira,  irra  (5'^)  hd.  zoni.  zoruigheit 
(L  iracundia  10).  nd.  toru  (23).  toeru 
(11).  toren  (22"',  99).  härm  (22*^).  viiwursch-, 
büßhafti-keit  &c.  (65). 

Iracundia /(cZ.  zorn-hafftikait,  -haffig- 
kcit  (21),  -heyt,  -icheyt  (i32),  -keyt  (133), 
-schkeit,  var.  -scher  (6.")).  zorii  (18,  65). 
alt  zoru  (8,  9)  oder  schem  (8).  torimf= 
ticheyt  ''23).  toru  (99).  abolghe  (i08). 

Iracundus  hd.  czoren-  (1),  zorn-haf= 
tig,    zorn-ig,    -mutiger    (ß),    -iße   (8^), 
-scher  (65).  nd.  toru-haftieli,  -aftich.  gram 
(uo,     147).    geringhe    gräm    {i.    fädle 
irascenn  132).  droigro  (^.  minax  74). 
*Irale  v.  Girale. 
*Irascari  czornick  machen  (19). 
*Irascentia  vis  v.  Vis  irascibilis. 

Irasci  hd.  zo-,  zu-  (uo;,  zu-  (6),  zü- 
(i34),  nd.  tue-  (11)  -rnen.  tzornich  wesen 
(i32).  beigen  (loe).  v'-b.  (99). 

*Irascitiua  &c.  vis  v.  Vis  irascibilis. 

Iratus  ein  zorniger  (65).  toernich  (11). 
ertornich   t   grel  t  vnmodich  (221)). 

Ire-  V.  Hire-. 
*Ircos  V.  Ireos. 

Ire  gen  t  gan  (5).  hd.  nd.  gan.  hd. 
gen,  geen,  gon.  gene  (21).  gaen  (132). 
gayne  (133).  itur  man  geet  (110),  gaat 
(68).  men  ghaet  (i32).  itum  est  es  ist 
gangen  (es),  ge-g.  (110).  dair  is  geghaen 

(132). 

Ir-eos,  -eus  (19,  (Jf.),  -ios  (85),  -cos 
(74),  -iflcilis  (811111.,  Gf.  <[f.  erificilis, 
wozu  auch  vll. :)  hyris  t  isils  (4)  swer- 
tele  {nom.  f.,  dat.  msc.  4),  -teln  (17), 
-dele  (qui  purpureum  habet  colorem  47), 
-telworczel  {t  iris  153).  gele  swerdele 
(24).  mordiscele  (85.  c  st.  t?  '.  irificilis? 
cf.  imei).  weyßgilgen  (74).  wislylie  (93). 
uuatuurz  (Sum.,  ?'.  borith  fU.).  hohem. 
kossatecz  (4).  iris  swer-teln  (17),  -tel 
(8),  -teile,  -dtige  (Gf.).  rotswertel,  krcutz= 
plum,  plawegilg  (74).  blauw  gilgen,  lil= 
gen,  scliAvertel;  veielwurtz  (i43).  witte 
rosen  (11).  blagleienbluom  (9:1).  blau 
lilien  (91).  bla^lylien  (10).  rote  swertele; 
ireos  illirico  bla  sw.  (Sum.  v).  iris  illi= 
riea  0.175.  hwatend  (94^^).  iris  yreos  bla 
lylige  (12).  iris,  eris,  eresirica  swertella 

(Sum.   VI). 

*Iresipila  v.  Erysipelas. 

*I-  V.  E-ricius. 

*Iricus  kleffiger  o.  redper  (74). 

*Irificilis  v.  Ireos.  Erificilis. 
Irina  wassergalle  (meieoron  das  fast 
dem  regenbogen  gleicht  Ki.).  Cf.wetterau. 
waßergaukeln  pl.  einzelne  Sterne  am 
bewölkten  Himmel;  ver.irh.  von  wasser= 
gallig  paludo.sus  (Fr.),  gallen,  naß-g. 
Sm.   2,    30. 

*Irinacius  v.  Ericius. 

*Iringus  ?'.  Eryngium. 

*Irinotus  r.  Ironicus. 
Irio   (cf.    erysimon)   wegsenff  l  he- 
(143),    frie-  (Ki.)  -derich. 

Iris  hd.  nd.  regen-boge,  -pogeu  (9), 
-baghc  (11),  -boeghe  (132),  -bog  (68), 
-pog  (74),  hd.  -bogen,  reginboum  (127). 
hd.  (Mss.  niog.)  ren-  (5''),  reyn-boge.  eren- 
(21),  himel-  (75)  -bogen. 
Iris  V.  Ireos. 

*Yrinindactil-a,  -ica  v.    Hermodac^ 
tylus. 

*Ir-,  ic-  (1)  -oleus,  irolens  (15^) 
(cf.  iron  lepter?)  eyn  spier-  l  rin-  (17), 


IRR 

einer-  (1)  -swalbe.  merschwalb  (75). 
trabeus  tyi<'r  swalbem  (2).  Cf.  ghier- 
schvvalbeu  apus  (Pict.  cf.  Fr.  1,  350^). 
gcr  ,  her-,  jjyr-,  spier-scliwalbehirundo 
major  {ib.  2,  240).  kirchschwaibe  &c., 
nl.  gierzwaluw  hir.  apus  f  vrbica  (Fr., 
Nmn.).  ghier-swaluwe  apus,  depes,  cyp= 
selus  (KU ). 

*Iron    lepter   (cf.  prc;    lecter?)   v. 
Cristula. 

I-,  hi-,  ir-  (76)  -ronia,  ironica  hd. 
spott,  spotte  (10),  be-,  ge-sp.,  gespot 
(134).  bespot  (23,  133).  besputtuug  (I8). 
hiuderspot  (49).  hd.  v'spottunge.  spott- 
erye  (i32  sim.),  -rede  (7).  crscap(99). 
scIiympflF,  bespilung  (74). 

I-,  hi-,  hy-ronice  hd.  nd.  spot-,  spot- 
(134),  spott-  (6),  spat-  (18),  lech-  (17), 
hon-  (0)  -lieh,  -lic.  spolichen  (b**). 
bespoliken  (22).  besputtung  (18). 

Ironicus,  irinotus  (7)  hd.  spot-, 
gespot-  (7),  spot-  (134),  hd.  nd.  bespot-, 
bespo-  (S^)  -lieh,  -lick.  spott-ig  (68), 
-elieh  (132),  -er  (ti).  sputten  (18).  spotli= 
eher  nar  (7,'i). 

*Irosus  V.  Hircosus. 
Irpex  V.  Erpica. 

*Irra  v.  Ira. 

Irradiare  hd.  nd.  er-,  durch-  (es, 
110),  dor-  (132)  -schynen  sim.  glantz 
giessen  t  lassen  gen  i,e5).  herschin  (17). 
hd.  er-,  v'-  (11,  iSi),  doer-  (132)  -lucliten. 
hd.  erleuchten,  durchlycliten  (  68  ).  gli- 
(8),  glin-  (9)  -Stern. 

*Irradiatio  inglastung  (62). 

*Irrangi  v.  Eryngium. 

"^Irrapinus  v.  Irropinus. 
Irrationa-bilis,  -lis  hd.  nd.  vnrede- 
licli.  onriddelicli  (21).   hd.    vnv'nuntitig, 
-nünttig  (67),    -nüfl'tiger  (G),  -noftig  (8). 
an  sach  (l7). 

*Irre-are,  -ciare,  -ciari  v.  -tire. 

*Irrecitus  v.  Irretitus. 
Irrefra-,  t  irrefle-  (74)  -gabilis  hd. 
nd.  vnvberwintlich  (68,  110),  -v'winlich 
(132),  -sturlich,  -stuerhch  (17),  -stor-- 
lich  (8t>) ,  -stormilich  (18) ,  -sturmlicher 
(74),  -schinlich  (7),  -brechlich  (8),  -zu= 
brechlich  (9). 

*Irrefrenabilis  vntzeinelich  (19). 

*Irref-  v.  Irreue-renter. 
Irregularis  hd.  nd.  vnorde-,  hd.  vn= 
Orden-,  vnorden-  (I5ij,  vnordenc-  (7, 152), 
vuorut-  (4)  -lieh,  -liehen  (152).  beraubt 
der  p'sterschaflft  (8,  9, 17).  an  regel  (75). 
Irregularitas  vntüg-,  varr.  vntug-, 
vntog-liclikeit  ad  officia  (65). 

Irreme-,  irremi-(l7,  i33j,  irreuor- 
(17)  -abilis  hd.  nd.  vnwederkome-lich, 
-lick.  hd.  vn-,  nit-wiederkomlich  sim. 
nicht  wydder-  (19),  weder-  (11)  -körnende, 
niet  weder-k.  (i32,  sim.  68;.  vnwider- 
komend  (110). 

Irremediabilis  vnheil-  (8,17),  vnhal- 
(9)  -sam 

*Irremineabilis    ( st.    irremuiierabi= 
lis?)  vngeltlich  {^^). 

*Irremis-cibile,  var.  -sibile   vnables^ 
sig,  nit    verziglicli  (65). 

*Irremistes  v.  Irustes. 
Irre-,  var.   irri-pere  hyiiin-kriechen 
t  -schlieffcn  (65). 

Irreprehensibilis  hd.  vnuer-,  vnbe- 
grifflich.  on-begrieflich  t  -straiffelich  (i32), 


IRR 


309 


-begrijplic  (11),  -scheidelich  t  -freyßlich 
(21).  vnbegriff-  (6,  110),  vnstreff-  (110) 
-enlich.  hd.  vnbegreif-  (4,  134),  vnstraf-, 
vnstraff-,  vnstrauf-  (67),  vnstreff-  (8,  65), 
vnschelt-  (5),  vnschelde-  t  vnvres-  (23), 
vnschede-  (6,22),  vnschende- (17).  schel- 
(18),  vnstur-  (22),  vnschreck-  (7)  -lieh, 
-lic,  -lick.  vnbescheldig  (8^). 

*Irreptere  (bis,  i.  intrare  t  leuiterin- 
troire,  cf  irrepere)  ein-kriechen,  -krei= 
sen,  -geen  ( 74). 

*Irrepudiabilis  vnv'driplich  (17). 

*Irrequisitus  vngesücht,  nit  gefragt 
(60). 

*Irestrictus  fry,    vnverbunden   (65). 

*Irreti-are,  -care  v.  -re. 

*Irretigus  (aus  irretire  X  irritare) 
gereyßet  (8). 

Irreti-re,  / -care  (74),  -are,  irre-are 
(4),  -ciare,  -ciari,  irritire  (K))  striken 
(6).  v'-str.  (23).  hd.  stricken ;be-  (19),e.nt- 
(10),  an-  (7),  vß-  (76),  v'-  (6,  12,  74) 
-stricken,  strick  außrecken  (74).  vß= 
recken  (irreciare  17  &c.).  vaen  (8^). 
beheften  (100).  binden  (9).  v'-werren, 
-knypffen  (65). 

*Irretire  ( X  irritare )  reyßen  t 
krencken  (8).  reysen  (9). 

Irre-titus  (cf.  Gl.  m.  h.  v.) ,  -citus 
(86),  irricitus  (Gf.)  pifangan  (i.  colli^ 
gatus  127).  binatzer  (86,  Gf.  2,  1H6  sq.). 

Irreuer-ens,  -us,  adv.  -enti,  -enter, 
irrefrenter  (18)  hd.  nd.  \ner-,  hd.  vnere- 
lich,  -lic,  -liken  arfü.  vn-ersam  (8), -schc^ 
melich  (9).  adv.  on-erlichen  (21),  -wer= 
delich  (132). 

Irreuerentia  vner-e  (9),  Ad.-elichkeit, 
-licheit,  -samkeit  t  -herbietung  (65), 
-samigkeit  (75),  nd.  -likcyt.  on-eerlicheit 
(132),  -irlichkeit  (21).  cleyne  vorslaunge 
(i)  ruchelosigkeit  (9  Anh.).  forchtlosikeit 

(65). 

*Irreuerentialis  vner-  t  vner-samlich 

(75). 
*Irreuerior  vneren  (17). 
Irreuocabilis  nit  widerrufflich  (8). 
*Irreuor-  v.  Ireme-abilis. 
*Irricitus  v.  Irretitus. 
*Irricius  v.  Ericius. 
*Irriculus  v.  Irriguus. 
Irridere  spotten  (4).  hd.  v'-,  hd.  nd. 
be-sp.   belachen   (9).  b.    spotliken    (23) 
*Irridiare  (st.  irrigare)  neetten  (11). 
Irrigans  fruchtbar  i  feucht  (9). 
*Irrigare  v.  Irritare.  Irrorare. 
Irrigare  erfeuchten  (69, 134).  hd.  nd. 
vucht,  hd.  feucht,  focht  (18),  wole  fugt 
(10),  innerlich  fucht  (es)  machen,  maken. 
fitigen  i  begißen   (13).    wesseren    (es). 
tungen   (5).  duugen   (23).   ueezen  (8,  9). 
netten  (99). 

Irrigatio  fucht-  t  begeis-  (8),  feucht 
(9)  -unge. 

Irri-guus,  -ngnus  i  -culus  (^.  Jer^ 
tilis,  madidus,  stercoratus  76)  hd.  fuchte, 
vuclit,  fuht  (6),  feucht,   nasse,  naß.  nd. 
nat.  weich  (68).  ge-tungt  (1,  3),  -tingcht 
(2),  -dungit  (5b).  frocht-   (5,  8),  vrucht- 
(22,  23,  76)  -sam,  -bcr  (8),  -bar  (76). 
*Irring-i,  -us  v.  Ersmgium. 
*Irringnus  v.  Irriguus. 
*Irripere  v.  Irrepere. 
Irrisor  hd.  v'-,  hd.  nd.  be-spotter. 


310 


ISI 


Irrisorius  b»'3|)ottondo  (11). 

Irritare  \mit  i  u.  i  aus  irritu8\ 
irrigare  (IS),  irretire  (q.  v.)  trutzcn 
(7.')).  irion  (4.  <•/.  a.  wtb.  1,  21  sq.). i^rreu 

(99).   imisSlMl    (1.   (/.   Sm.    1,   206).    /id.     iid. 

royt/.on  l  v'storn.  hd.  rey'it'H-  rili  doii 
zorn  (,18).  rt'yclien  l  izcnon  (,19).  tcrgcn 
(107,  132).  tiugt'u  (11).  Iid.  or-zonien, 
-zorifu  (21).  nr/.  ertornen.  v'cznorcii  (l.'J). 
zornii^  l  yti-l  (iio),  ydel(i32),  ybel  ((>8), 
kraflftloli  (t;."))  mailicn.  ytelii  (5).  ideleii 
(2.'{).  swaciuMi,  h'zorn  (17).  swocIkmi  (V*). 
knMickcn  (J),  17).  vßlerrn    (G.')). 

*Irritare   (X   irretire)  bost'ckiu   (8). 
Irritatio  reycz-  (i)),  roylJ-  (8)  -unge. 
tt'iiiiiiig«'  (lofi). 

*Ii'ritire  v.  Irretire. 
Irritus  {L   non  ratus)  hd.   nd.  idid. 
hd.  ytel,  eytel  (9),  vnnntz.  krafftloß  ((;.5). 
nit  vest  (110).  nict  vast(i32).  leddig  (21). 
wilde  (8.x  irritatusPi. 

*Irinaeius  v.  Ericius. 
Irrogare,  irr'go,  irrugare  (8)  {i. 
destruere,  inferve,  maliim  inf.)  zu  fügen 
(65).  scliaden  zu-zieheu  (17),  -sin  (8), 
-seyn  (9).  qiiait  doen  (i32).  geuen  (.22). 
weder  geben  (11  Mr;,'.^.  vei'deneken  (74). 

*Irrogare  ( X  irruere  1  yiiue  fallen 
119). 

*Irro-  f  irra-pinus  i.  ludus  (76),  aus 
ironicus  ? 

Irrorare  i  irrigare  reyti'en  (3). 
Irruere  hd.  nd.  vallen,  zu-  (65),  in-v., 
Ad. -fahl.  ein-fallen(i34), -vellen?  platzen 

(75). 

*Irrugare  c.  Irrogare. 

*Irrugiare  {leonis)  prummen  (75). 

*Ir-  u.  E-ruginare. 

*Irrugo  V.  Hirudo. 
Irrumpere    v'-   (17),  zu-   (9)   -storn, 
zu  stoßin  (8).  einbrosten  (7.")). 

*Irsutus,  irtus  &e.  v.  Hirsutus. 

*Iru-da,  -go  v.  Hirudo. 

*Irundo  v.  Hirundo. 

*Yrurchus,  i-  (74),  a-  (104)  -rvireus  {i. 
glabrio)  griiitoht-ir  (i04),  -er  (Gf.).  grynd- 
ecliter,  -igen  74).  Q.  inturtus ;  irrugare 
i.  hirsutam  facere  (129)":;' 

*Iru-  t  irremi-stes  i.  genns  rastrorum 
eo  quod  dentes  plitres     hahuit  (76). 
Isagoga  anwysung  (75). 

*Isaris  (c/.  sq.  ?)  v.  Santonicum. 
Isatis  [herba)  wata  i,Gf.).  isla   vuata 

(141). 

*Isaxus  V.  Isotus. 

*Isca,  ysca,  isiea  (Hpt.)  {lat.  ital. 
esca  Span,  hesca,  yesca  dakorom.  esca 
altfr.  eche  Dz.  wtb.  1 3 1.  r/metor.  eschia, 
aschia,  eseha  ncir.  ^oxa,  uoxix,  7]axva) 
swam  an  pawnien  (74).  hd.  zun-dera  (84), 
-der  (102  &c.),  -ter  (8uiii.  &c.).  ags.  tynd- 
irm  (94),  -rin  (136),  -ri  (Hpt.  5,  197).  isca 
nußkern  (Ki.). 

Isca-,  isco-  (132),  ischa-lidus  1  quasi 
excoli-tus,  -dus  «6  &c.)  ein  acker  vyß= 
geploegt  (132),  der  gebuwen  ist  (110). 

*Iscus  V.  Viscus. 
Isehas  v.  Apios. 
Ischias  V.  Sciasis. 

*Isdohagus  v.  Isophagus. 

*Isella  V.  Ascella. 

*Isera  (ß.  in  bauaria)  iser  (75). 

*Isia  V.  Isatis. 


IST 

♦laic  a<js.  ieax  (94),  le.\  (i3ü).  acc. 
isicem,  nom.  y-,  i-sicius  &c.  i.  esox^ 
salino  (Ol.  III.).  com.  ehoc  (Zcuss.). 

*l8ica  V.  Isca. 
Isicium  {i.  salsitiam  111.  cf.  Gl.  m. 
4,  2Gi)  fülle  (91).  esitium  füll  (i23).  in-, 
/  i-  (116)  -sicium  leberwurst  &c.  (Ki ). 
saltziss,  nl.  saucijs  (iic).  isicia  ags. 
maerhgelioet  (Gl.  Aclfr.  cf.  Bosw.  v. 
inearligelia'cca). 

*Isida  i.  aiiis  qiie  se  mortua  repbimare 
valet,  vogel  der  sich  todter  entfiuert(74). 

*l8ils  V.  Ireos. 

*Isinaria  v.  Ptisanarium. 
Ysis  (isis  I5r.  I  est  dea  lanificnm  got- 
tin der  wollslaher,  .se^Zisis  einlaitung  (74). 

*Islandi  v.  Qlaciarii. 

*Ismaniticus  v.  Monomachieus. 

*Isiiiarena  [aus  inurenaxismarus; 
pi-fcis)  lanekbrett  (76).  lampre-t  (74), -de 
(4),  -yde  (23).  marena  piscis  (76). 
Ismarus  ags.  spearhafoe  (94^). 

*Isocus  V.  Isotus. 

*Isola  V.  Isula. 

*Isopagus  &c.  V.  Isophagus. 

*Isopia  filtz  der  äugen  (74). 

I-,  ysopus,  hysopu-s  ? -m  [ss)  {herba 
t  sparsorium  aque  ex  tali  h.)  hd.  isope 
m.  (4),  isop;  ysope  (5'^),  -pe  (8),  -p  (1). 
nd.  ysepe,  ispe  (99).  ispen  t  sepli  (64, 
88,  123).  en  quispel  (108). 

Iso-,  yso-  !64,  74),  (oeso-)  -phagus, 
-fagus  (71),  -pagus.  -phogus(76),  isdo= 
hagus  (75  ^*^'^)  j.  gula  stomachi((;6  &c.), 
daraus  gulasteiii  [slt-  8'M).  inagen-ror 
('74), -geyez  9.  gula  als  gulositas!).  spis 
ader(i.meri^  porta  lactis  ns).  sehlundt- 
ror  (64),  -roren  (75).  ganck  zum  magen 

(74). 

*Isotus ,  -cus  (76),  isaxus  (74)  i. 
museus,  mustus  (76)  crcscens  ex  vetus= 
tute  lapidum  (4),  lapidis  t  arboris  (76). 
moß  (4).  moß  0.  mieß  (7fi).  flieg  (x 
musca)  die  da  weehst  in  alten  steinen 
(X;  saxis?)  0.  paumen  (74). 

*Ispergus  &c.  v.  Ispurgus. 

*Ispicio  {st.  apieio ;  herba)  veltcruke 
(8.5). 

Ispida  eißuogel(6t).ipsidaisuogilf95). 

*Isp-urgus  i  -oreus  (66  &c.),  -orcus 
(i?,3),  -orius  (68,  110,  132),  -urges  (132), 
-ergus  1.5,  22,  23,  74,  76),  -ariiis  (19), 
-aridus(7), -ornus(ll)  {piscis,  cf.  hispe- 
rus,  -nusi  eyn  wal  (5).  wal-  (6,  74,  76), 
wale-  (7)  -fisch,  woltuze  (t  oder  c  22). 
wakuse  (23).  stoyrc  (19).  stur  (11).  stoer 
(68,   110,  132).  Store  (66  &c.).  stör  (l34). 

*I-  V.  lu-squiamus. 

*Isquibula  {herba?)  giwanch  (105). 
Statt  squibula  q.  v.  ?  cf.  disciplina 
geduuaneh  (Gf.  5,  277)? 

*Issura  {i.  vervactum;  cf.  issartaria 
Gl.  ra.)  bake  {st.  brake)  lands  (85). 

Istac  dar-hynne  (17),  -hin  (21),  -hen 
(23),  -in  (18).  hd.  da-,   do-hin.  dodureh 

(125). 

Iste  der  (6).  de  (23). 
Ist-ega  (Gl.  m.),  -iga  schiflstal  (74). 
Ister  V.  Danubius. 
Istic  dahin  (5  .s?m.).  darben  (23). 
*Istic-cine,  -tine  (76)  dar-   (5),   do- 
(6),  da-  (76)  -hin.  dartine  (76). 
*Istiga  V.  Istega. 


ITE 

Istinc  von  danue  (12.5). 
Istomodo   /id.   nd.   in   der,   vlg.   mit 
der  (75)  maß,  inozse  (4),  -moß  (6),  -mase 
(3),  nd.  mate. 
*Istri-atus,  -us  v.  Plecta. 
Istrix  V.  Hystrix. 
^Isfcruin  hafenspiilerampt  (74). 
Istuc  hd.  nd.  dar  her.  daher  (76).  do- 
her  (7),  -hen  (125). 

*Isula,  Isola  t  Fleuus,  Sicar  {flumus) 
dy  isßel,  Mi-f.  isel  (i2r,). 

Ita  adv.  hd.  nd.  also  l  ia;  alzo  (11), 
alsoe  (132),  jo  (()),  ya  (11).  ia  vmmcrs 
(.'')l>).  als-mirgotlielff,  -mieligotbehalt  (74). 
*Ita  shst.  {i.  via  66  &c.,  hinc  semita) 
ein  steick  (3).  steig  (4).  st.-pfad  l  ganck- 
st.  (76).  itaver  lo  longo  camino  {ca.  m.) 
aus  itiner  i.  longa  via  (76,  Br.). 

Italia  ((■/■.  V.  gallia)  walen-  (.5,  23), 
ober  w.-  (17),  wallieii-  (74),  ober  w.-  (71), 
0.  walehen-  (1),  waliseh- (75'l),  walsehe- 
(76),  hd.  welseh-,  walseh-  (i34),  welisch- 
(66,  75),  welsche-  (102),  weis-  (12),  welß- 
(133),  weltsch-  (68)  -lant,  dorinne  rome 
ligt  (74.  cf.  gallia).  lamparten  (100). 
lancbarden  (99). 

*Itali-a  (7),  -ca,  -ace  (85)  {herba) 
kazzun-  (101,  Gf.),  kazzin- (i03),  katzen- 
(7),  wolff-  (74,  75)  -zagel.  wlvessap  (4?). 
wulvesaf  (85).  vvofosseife  (104).  wolues 
lap  (1  aus  sV  24).  wolfeszeisala  (Sum.). 

Italicum  {i.  gallicum  .")'')  wall-  (^4), 
wel-  {')^')  -isch.  walsch  (22'').  welsch  (G). 
hd.  welsche,  welisch,  welseh,  weiß,  walße 
(21),  italianiseh  (iio)  spräche,  Sprach. 

Ital-icus,  -ius  (18),  -us  eyn  wale 
(ö^,  17,  23),  wayle  (.5),  wail  (18),  walch 
(6  &c.),  valde  (21),  welischer  (66),  hd. 
welscher,  welser  (133).  ein  ytaliaen  (i32), 
italian  (110). 
*Ytan  inster  (109.  i.  q.  interanea  Br. 

wtb.    1,    699.   Kil.). 

Itaque  darumb  (110).  daer  omme 
(132).  also  (22,  23).  a.  ia  (7ö).  alzoe  (11). 
aldos  (99).  nu,  var.  nuw,  nwn  fürbaß  (65). 

Itaver  v.  Ita. 

Item,  itemque  hd.  aber.   a.  mer  (66, 
151).    a.   oder   meer   (69),   mer   (i34).    a. 
vnd  mer  (75).  a.  einß  t  a.  eynst  t  a.  ein 
male  (65).  vort  mene  (133,    152).   furter 
mer    (68).    zu    dem    andern   mol  (6.  X 
iterum).  auer  (23).  voert  meer  (11). 
*Itemdidem  der  selbig  (75). 
*Ite-  V.  Iti-nerarium. 
*Itenerarius  v.  Iteratus. 

Iter  weg  (19).  wech  (11).  ganck  (i32). 

Iter  sabbati  v.  Sabatum.  intersabati 
{alph.  it-)  i.  spacium  mille passuum  (76). 
*Iteranus  v.  Itiner. 

Iterare ,  interiare  ( q.  v. )  ander-, 
v'auder-  (5,  74)  -n  (.ö),  -weyten  (4,  74), 
-weyderi  (8,  9),  -werben  (17),  -worbe 
(8b),  -werp  done  (21),  -weruen  (23). 
widerum  thou  o.  anheoen  (110  sim.).  hd. 
wider  a.  zwürent,  var.  zwirnet  thun  (65). 

Iterat-e,  -o,  -im  ander-werp  donen 
(21),  hd.  -werbe,  -waid  (76),  -wedunge 
(17).  -werue  (23),  -worue  t  -weyde  (22^). 
zu  dem  andern  mol  (6).  ouer  echt  (22''). 

Ite- ratus,  bissw.   -nerarius   ander- 

gewerbet  (21),  -weruet  (23),   -wei'b   (7), 

-weit  (17).  ver  ander  wert  (18).  v'andert 

(6).  geendert  (7). 

*Iterdie  {i.  dieta)  ein  tagreyse  (3,  4). 


lUB 

*Iterna-nus,  -rius  v.  Itiner. 

Iterum  hd.  aber,  a.-dar  (74).  nd.  auer. 
aver  echt  l  echte  aver  l  noch  ens  (221'). 
auder-wei-be  (19),  -werue  (99),  -warue 
(11),  -worue  (22). 

*Itia  (ixlot)  wit  (Sum.). 

Itinerare  wanderen  (76). 

Itiner-,  itener-,  itine-  t  itin-  l  in= 
ttne-  (76),  intener-  (81  -arium  tag  spys 
(76).  weg-spise  (8),  -spiß  (17).  wege 
spizze  (9). 

*Itiner  (74),  i.-,  itern-arius,  itin- 
(76),  it-  (74,  75)  -eranus,  iternanus  (74( 
Wanderer  (68,  74).  wan-  (no),  wen- (132) 
-deler.  lauffer  (18).  lantleuffer(75).  weguer= 
tiger  (74). 
*Itter  V.  Icter. 

Itu-m,  -r  V.  Ire. 
*Iu  (c/.  sq.f  herha)  ziegen  bem   (17). 

lua  fcldcypresse  t  schlagkraut  (Ki.). 
ays.  iue  (94^). 

*Iuares,  iu  ares  wegeschale  (9, 1  oder 
b  8). 

luba  (^.  crinis  colnbn  l  equi  76,  cutis 
serpentam  7  &c.,  erista  (falee)  pertz  har 
i  lewen  hair  (5).  roß-mond  (75),  -bar 
(sie  76),  -hör  das  an  de  hals  hengt  o. 
dz  hör  das  dem  lowen  an  de  h.  h.  (6). 
dat  har  van  den  perden  t  die  maen  (i32). 
die  man,  vair.  mene,  an  (110),  das  har 
von  (68)  einem  pferd.  perdes  hut  l  lau= 
wer  hutte  {sie  18).  hd.  pherdes-,  lewen-, 
leben-,  nd.  perdes-,  perde-,  lowen-,  lewen- 
har.  mane  (11).  manen  (100).  man  (8,  9). 
ein  kreye-r,  -rer,  krayer  {i.  eriata  f/alee 
110  varr.). 

lutoar,  iuuar  (9t,  isc)  hd.  nd.  schin. 
hd.  schein,  sunnen-sch.  t  morgenstevn 
(9).  sonnen-  (8),  dar  (8'')  schin.  nd.  claer= 
heit.  ags.  leoma  t  ea-  (94),  oe-  (i36). 
-reudil. 

lubere  hd.  he)'--ßen,  -ssen.  -sen  (9), 
-sehen  {h).  nd.  hey-,  he-teu.  pieten  t 
schaffen  {österr.  75).  bidden  (21).  beyden 
(22).  beden  (23).  hd.  ge-b.  (18),  -bieten, 
-byten  (12).  hd.  nd.  gebieden.  wollen 
(17).  entpfelhen  (ss). 
*Iubilatnen  ynnege  freyde  (8). 

lubilare  hd.  gotlich,  goetlich  (76), 
gottelichen  (21),  nd.  gothken  singen, 
sin  {sie  7),  frauen  (8).  frewen  (9,  4).  froe- 
lich  syn  (tio).  frolocken  (6s).  bilde  sijn 
(11).  wonderlich  verblyden  (132).  iiibi= 
lieren  t  iuchtzen  vor  freuden  (65). 

lubilatio  aus-brechende  t  -dringende 
ynuigkeit  (9  Anh.,sm.l5).  vnußsprechende 
freude  (12).  froelicheit  (10).  vrowde  (23). 

lubileus  wunsam  (1).  en  lut  (23).  en 
lijt  (8h). 

lubileus  annus  {i.  a.  requietionis, 
gaudii,  leticie,  remissionis  ef.  v.  a. 
iub.)  iß  heißet  daz  gult  iar  (21).  hd. 
daz,  das,  dat  (i32)  gülden  iar,  g.  rieh 
(5);  das  gnaden- ( ho),  iubel-  (8,  134), 
barmherczig  iar.  das  guldin  ior  (6). 

lubilum  [i.  iubilus  1 10  &c.)  vnsprech= 
lieh  freude  (8  sim.). 

Iubilus  hd.  wunnic-  (1),  wonuick-, 
won-,  fro-  (18),  fro- (6)  -lieh,  wun= 
sam,  ynnig  gesang.  sunig  (8^),  wonlich 
(133),  wonthch  (21)  sang,  wnlic  (23), 
vrolic  (22)  sank,  vn-  (li,  110),  vnuß- 
(15,  68)  -sprechlich  freude,  freid  (68). 
onsprecheliche  blytschaf  (i32).ad/.  gogel 
{  frolicher  (75). 


lUG 

*Ia.hil\is (i.porta)  vmbganck  o.  tor(74). 

ludai-,  iuday-,  iudei-  (76)  -cum  hd. 
judisch  (5*>,G) ;  j.,  jüdisch  (i34),  judesche, 
judische,  iudisc  (76),  judes  (5),  judden 
(7)  spräche,  sprach,  ioetsche  spraech 
(132).  iodes  sprake  (23). 

ludaicus  judisch  (17). 

ludaismus  hd.  judisch  glaube,  oder 
syt  (110).  judscheit  l  93 ).  justheit  (25). 
iudeulant  (b'^).   iudde-  (19),    ioet-  (132) 
-schaff,  jodeschop  (23).  yoetscap  (11). 
*Iudaysosis  judische  leben  (17). 

ludai-zare ,  -sare  hd.  judisch ,  jude- 
lich  (8)  leben,  gesetz  halten  (65).  luden 
nachfolgen  (110).  ioetschaff  vpbrengen 
ofFvolgen  (132).  iudscheitvff  bringen  (es). 

ludas  en  v'reder  (11). 

ludea  hd.  iudisch  sim.,  judesch   (6), 
jodesch  (21,  22),  ioetsch  (i32),  judes  (5), 
guddes  (18),  hd.  Juden-,  nd.  yoden-lant. 
*Iudeieum  v.  ludaicum. 

ludeus  hd.  eyn  iude ,  iudde  (7,  19), 
god  (21).  nd.  en  iode,  j'ode.  ein  bekenner 
der  warheit  o.  des  glaubens  (65). 

Iudex  delegatus  eyner  dem  ettlich 
sach  empfolhen  sind  (64). 

Iudex  hd.  nd.  ri-,  rye-  (19),  selten 
re-chter. 

Iudex  Ordinarius  geordenter  i  mit 
i-echt  erweiter  richter  (93). 

ludicare,  -ri  (1)  hd.  nd.  richten,  r. 
de  richticheit  (22^).  hd.  rechten,  ryechten 
(19).  vr-  (9),  or-  (17)  -teyln.  ortelin  (8). 

ludic-,  iudici-  (es)  -atorium  richt- 
(7,  17),  gericht-  (76,  110)  -stat  (17,  110), 
-huß  (7,  110),  -hauß  (76).  eyn  recht  stat 
(68),  rechter  stede  (132).  rayt  huyß  (19). 

ludiciaria  potestas  g(u-ichtes  gewalt 
(8,  9).  vrteil  des  gerichts ;  gewalt  recht 
zu  sprechen  (65). 

I.  sedes  richter  stul  (65). 

ludiciarius  hd.  richter.  rechgebber 
(13). 
*Iudiei-  V.  ludic-atorium. 

ludicium  rieht  (18).  W.  ge-r.,  richte 
(23).  hd.  ge-r.,  -ryechte  (19). 

ludicium  rationis  gehengen  (l?i),  daz 
gemerckt  l  daz  ussrichtuug  (63)  der 
v'nunfft. 

ludicvim  das  puch  (1),  buch  (65)  der 
richter. 

lugabilis  v.  lugalis. 

lugales  zwe  ochßen  vnder  eynem 
ioch  (HO  sim.).  jucken  (90).  wirten  (Gf.), 

luga-Hs,  t  -bilis  (147)  fügelich  (4). 
gefiige  (8,  9),  -lieh  (17).  gevochlic  (23). 
gel  vngelick  (sie  22).  ain  gezemptes  tier 
(7^6).  gewonet  im  ioch  o.  gczemet  (110). 
gliewoent  ynt  ioch  i  getzemmet  (132). 
juuge  (junge?  8*»).  iucklick  (i47). 

lugamentum  hd.  zusamen  fugung. 
tzosameu  voeghinghe  (132). 

lugare  hd.  zusamen-  sim.,  zuhaufF-, 
zuhuffen-(7)  -seylen,  -spannen, -kuppelen 
(110  sim.).  nd.  tosame-de,  -ne  zelen. 
seyln  (17,  v.  a.i455  Sm.i  Jochen  (6,  76). 
zemen  (6).  hefften  (i25).  binden  (H). 

*Iugari  V.  lurgari. 

lugarius  seherremeyster  (i25). 

lugatio  (litis)  hefftung  (i25). 

*Iuge  abent-  o.  morgen-opfFer  (74). 
opffer  des  morgens  vnd  nachtz  (75). 

lugeniculaus  v.  Ingeniculans. 


lüM 


311 


luge-r,  selten  -rum,  -rium  (Sum.) 
(i.  240  pedes  49)  hd.  eyn  morgen,  hd. 
nd.  m.  i  acker  landes.  hd.  m.  lans  (13), 
ackers;  eyn  morge;  acker  laut;  margen 
acker  oder  ain  jawch  (1).  iuch  (Sum.). 
iiuhc  (104).  jeuch  (75),  iauchart  (i43) 
ackers.  iauchhart  (64^).  juchart  (6,  64*», 
76,  110).  ein  j.  landt  (68).  dagmal  (99). 
*Iuges  ebig  (21). 
lugis  hd.  nd.  ewig.  hd.  stete,  stede. 
ewe-  (132),  gewon-  (es)  -lieh,  henperlinc 
(99).  emßig  (65,  110). 

lugiter  hd.  stete-  (21),  stet-  (.5),  stetig- 
l  ewig-,  Statik-  t  ewick-  (i34),  eweck-, 
ebec-  (21),  ewenc-  (18,  66,  151),  emßig- 
(65),  engst-  [sie  7)  -lieh,  -liehen,  stede- 
i  ewich-liken  (23).  ewe-lic  (11),  -lieh  (132). 
altos  l  dagelics  (99). 

luglans  baumnuß  (8s). 

lugosus  [i.  cacumin-  t  mont-osus) 
jochig  t  gehe  (7).  jokicht  (5).  iokich  (23). 
jochet  (9).  iuchtich  (9b).  iugecht  (8). 
junglieh  (6).  hd.  gelocht  t  bergicht.  berg- 
(68),  berch-  (132)  -achtig.  berg-  t  rock- 
-egteg  (99). 

*Iugube  ?>.  luiuba. 

lugulare  hd.  nd.  worgen  l  doten. 
her-w.  (17).  hd.  würgen,  vir-w.  (8),  würgen 
o.  todten  (134),  doden,  totten,  doten  (6). 
droßlcn  (75).  kein  absniden  (17).  kelen 
{porcos   125). 

lugulatio  droßlunge  (75). 

lugulator  droßler  (75).  hd.  nd.  wo-, 
hd.  wu-,  wi-rger.  hd.  doter,  doder,  totter, 
tetter  (76),  doter  (67).   keelstecher  (110, 

132). 

*Iugultare  wui-gen,  kelssen  (74). 

*Iugultum  hd.  kele,  kelle  (21),  koU 
(67).  kel  o.  drussel  (74).  stroß  (6).  strot-e 
(22),  -te  (23). 

Iu-,  jüi-  (5^)  -gulum,  iugolum  (1) 
hd.  kele.  strote  (8^).  truß  (6).  truse  (7). 
trus  (18).  druß  (67).  druse  (i33,  152). 
druz  (5).  dros  (23,  75).  haghe  dros  (22). 
chragen  (1).  krauge  (5*^).  gurgel  (76). 

lugulus  hd.  kele.  trossel  (111,  Das.). 
stroße  (13).  eyn  straitgatt  (132). 

lugum  hd.  ioch,  Joch,  jach  (5^).  nd. 
iok  (23),  iucke  (147),  osseniuck  (11).  holtz 
do  mit  man  die  ochsen  brickelt  (75). 
juchart  (64).  berckspitze  (9).  die  hohy 
an  einem  berg  (110).  hohin  der  berg  (es). 
die  hoehe  des  bergs  (64).  die  hoecheit 
van  den  berghen  (i32).  rocken  (99).cliomat 
(93). 

luiuba  ringele  (47).  iugube  {fructiis 
arhoris)  mulderbrot  (12). 

Yuliana  (herba)  poley  (9). 
*Iuligo  V.  luUigo. 

lulis  iinscis)   meer-,   fisch-junckerle 

(l40). 

lulius  (monat  76)  der  erste  auste  (4). 
der  hauwe-  (17),  hou-  (41)-  mont.  haw- 
(5b),  hol-  (99)  -mant.  hew  maned  (1). 
homanot  (93).  heumonat  (75).  haumond 
(77).  hoüman(22b).  der  roscn  manet(12). 

Iul-,iu-  (74)  -ligo  (i.  saxatilis  23, 74.  cf. 
iul-is,  -a,piscis  Gl.  m.)  stainpeiß,  prechß, 
preße  (74).  brasme  (23). 

lulus  kätzle  (an  der  haselstauden 
13.5).  kotz,  zapffen,  woU  (112).  erstneuer- 
part  (74). 

lumenta  kalb  (9). 


312 


ILIN 


*Iumentale  //(/.  M\c-,  nr/.  vo-,  vcy- 
lius.  /id.  Hell  ,  fyoch-haulJ  sim.  vieh 
haus  (4). 

lumentum  hd.  eyn  i^'lich  fchc,  y('t= 
Hell  (ii'li,  il;i/.  VHS  arbcyt,  das  do  erbeyt. 
oiii  yf^lu'lii'k  vci-  dat  arbeit  doi-t  (i:('.' 
sim.).  ein  ioglich  arbcytt'ii  vidi  o.  tliy^r 
(uo).  arbey-udondes  viche  (74),  -dciido 
fyho  (12),  voy  (2;J),  vo  (22).  oin  hilflich 
tiiier  (6fl).  holfpertier  als  ptVrdt,  ochsen, 
es(>l  &e.  (7t).  eyn  oybyddondo  dyr  (r>'>). 
fehp  (S).  arbeydcn  f.  (f)).  erbcndo  f.(21). 
crbedc  f.  (18).  eyn  arbeyt-sam  fleh  (et), 
-sam  vich  o.  tlücr  (75),  -eu  vehe  (7). 
erbeitende  wihe  ((5).  vyhe  (8'').  violi  (4). 
wihe(9)  inne  vee  (13  :ju-).  Jungk  fyhe 
^10).  jung  viech  (1).  quiek  bos  i  azmus 
(11).  merie  (99). 

luncata  geronnen^  pars- incIck;prois= 
kese  (147).  teekeninilch  (9i.  cf.  Gr.  wtb. 
671).  seliuphkeso  (125). 

*Iunccus  &c.  f.  luncus. 

luncetiun  bintz-gavv(ii2),  -g6w(ii.5). 

*Iuncipendere  achten  als  eyn  byese 

(147). 

lunctura  (/.  compagies  "u)  eyn  zu= 
sanien  fuguiig  (21,  üö  ).  ain  ze  samen 
fiegung  (7t>).  wirbel  (h).  werfel  t  r'gel 
(13  Mrs;. ).  wcruel  (23).  gewerbe  (12). 
geleneke  (5'**').  krokel  (22).  i.  murorum 
schloß  der  mnren  (G.'j). 

*Iunctus  s.  V.  luneus. 

lunctus  gevoecht  (11). 

lunc-us,  -cus,  -tus,  -ctus  (76)  (i. 
papirus,  cirpus)  hd.  nd.  sem-ida  (Sm., 
Gf.),  -ede  (47,  109),  -de,  -meden  (12), 
-den  (ftab),  -eß  (67,  133,  112.  wetterau. 
sirne-ze ,  -ßc  /.).  hd.  symde ,  sende  (9), 
scafticli  seem  (22).  wasserseydm  (3).  hd. 
pimissen  (3),  piniz  (104),  bj'neze,  uintz, 
beynez  (8),  pun.eh  (1).  byse  (132).  bisse 
(99).  biese  t  rusche  (11).  risch  (23). 
bantwide  (13  Mrg.). 

lungere  hd.  zusammen-  sim.,  zuhauff-, 
z.  an-  (i5i),  zuhauffen-,  zuhuffe-,  nd. 
tohope-,  tozamen-vogen ,  lid.  -fuogen, 
-fugen,  -fugen, -fiegeii.  fogen  (14).  byn= 
den  (i.  sub  iufjo  ponere  19). 

*Iungetum  {st.  iuneetum)   ags.  risk- 
(94),  ryc-  ( 136)  -thyfil,  -dhyfel  (94^). 

*Iunifagus  {cf.  turdus)  kranwidfogel 

(74). 

lunipe-,  iunipy-,  ianipe-  (74)  -rus 
{arbor) ,  -rum  \fructus ) ,  inipe-rum  l 
-tus  (5b),  juniperium  (87)  {für  -us  er= 
ganze  man  im  Fühlenden  meist  -bäum, 
-stude,  sim.,  für  -um  -ber  sim.:,  öfters 
kreuzen  sich  -us  u.  -um)  ehran-,  kran-, 
kreoz-,  sporah-,  uuechalter-  sim.  -bäum  ; 
reeolter,  spureha  ( fif. ).  waehaldern- 
(Sum.),  wachel-  (69,  85),  weckol-  (110), 
■\vehel- 1  walch-  (bm.),  wallech-  (47)  -dorn, 
wachcldor-  (70),  wecholdor  (134)  -bauin. 
wakel-  (109),  wakeldoernen-  dl)  -boem. 
hd.  wach-holder ,  -holdern  ,  -older,  -lioller, 
-alter  (75'',  10.5),  -alder  (3),  -ardere  (100)  ; 
wech-alter  (7.5,  105),  -uldernbaum  (^19), 
-older  (110),  -eider  (68  ,  76).  weck-hol- 
der,  -holdern  (12),  -lioller  (18),  -olter 
(75),  -older  (8b),  -uldernbaum  (13),  -oller 
(10).  wek-  (G),  walk-  (16)  -olter.  weg- 
holder (91).  waklotern  t  eybe  (st.  eyn 
beth-)  friictus;  beth  hulder  baym  arbor 
(5b).  wa-  (22ab,  23),  ma-  (109)  -chaiide- 
lern   (bern,    -bom).    wachanderenberen 


lUR 

(-perus  24).  reehol-tur  (9.'.),  -dir  (2). 
reck-  (87),  reg-  (93)  -holter.  kranawitu 
(fif.).  kran-  (75\  chrau-  (1)  -bit.  kran- 
wid  (53.7.')),  -wit(in2).  ehranewite  (104). 
ehraiibetpir  (104)  (-um  1).  chrani-bid  (1, 

3),    -ad    (V.    a.    1455  Sin.),    -vitz  (Anz.    8,  97l 

krand-widper  fr.,  -wirstauden  a.  (1). 
krawentber  (i.")3).  danbysen  (uo,  i32). 
geiuuiere  (99). 

lunius  braeh-mont  (17,  4i),  -mant 
(5'>),  -monat  (75),  -mon  (4),  -ot  (93"). 
nrach-mond  fv5),  -maned  (1).  jurrius 
brackmaii  (22''). 

lunonius  iuftlih  (Gf.). 

lupiter  hd.  nd.  eyn  planete.  ein  ab- 
got  (6,5). 

lur-a,  -assus  tlcr  iurten  o.  laberberg 
in   nöehtland   (135).   leber-   l  botz-berg 

(Fris.). 

lur-aia ,  -eum ,  -um  ( gall.  yuraie  ) 
lulch,  tres]je,  waleh-tr.,  twalchweitzen  &e. 

(143). 

lurame-n,  -ntum  hd.  schwuor,  svifore 
(7, 133),  schwur,  hd.nd.  swer-unge,  -inghe. 
hd.  eit,  eid.  nd.  eet  (11).  menheit  (22''). 
recht  (19).  ampt  (7). 

luramentum  de  non  vindicando 
vrfehde  ist  ein  glubde  mit  ayden  0.  mit 
bürgen  das  ein  schulde  o.  verhandel  nit 
prechen  wil  (74). 

lurare  hd.  nd.  swern,  sweren.  sworen 
(7). 

lurassus  v.  Iura. 
*Iureum  v.  luraia. 
*Iurgalis  streithaftig  (9). 

lurg-amen,  -ium  hd.  nd.  schelt-wort, 
-rede,  -rydde  (21);  scheld-unge,  -inghe. 
schaltwor  (8).  krig  (8,  9).  krieg;  krieg- 
hysch,  varr.  -hiseli,  -isch  (65).  gekyuelot 
(lOO).  wyrrer  vud  werrer;  wirwer,  varr. 
wirenwer,  wyrr.  werr.  (65). 

lurg-ari,  -are,  -iare,  iugari  (1)  hd. 
nd.  scheiden  t  schuldigen  lid.  schelten, 
beschuldigen,  züchtigen,  nd.  tuch-,  cas- 
tighen.  straffen  (6).  stroffen  (8).  strofen 
(9).  kiuen  (13).  kyffeln  (12).  slinden  (17). 
streytten,  wertlen  (64"). 

*Iurgiosus  krie-  (8),  kri-  (9)  -gisch. 

lurgium  v.  lurgamen. 
*Iuria  (i.  pedicula  canis  i  verba  con= 
tumeliosa  tnrfeiniuria76  -.pediculus  canum 
3)  hund-lus  (76),  -lauß  l  gerechtigkeit 
(74).  holczpock  (3).  uri-a  t  -ea,  -o  (74) 
{i.  vermis  caulis  t  porci  66  &c.)  saw-  (64), 
verlier-  l  viltz-  (74)  -lauß.  swyneluys 
(19).  krut- 1  sew-wurm  (uo).  eyn  verkens 
of  koel  luys  (i32).  usia  pediculus  ouinus 
(Gl.  m.),  porci  (Kl.),  sia  {q.  cf.)  pied.  porco= 
rum  (76). 
*Iuridicosus  stet-,  burger-ischer  (74). 

luri-dicus,  -duus  (9)  recht  Sprecher 
(8,  9).  luridicus  i.  legisperitus  (76). 

*Iuridus   {st.  luridus)   bleych   (8,  9, 
17).  plaicher  (74). 
*Iuriduus  v.  luridicus. 
*Iuringus  v.  Eryngium. 

lurisdi-etio,  -cio,  -tio  ge-piet  (1, 
71),  -bite  (4),  -byde  (5'').  gebietender 
gewalt  t  gcbietents  recht;  gewalt  des 
rechtens  t  des  gebietz  (75).  eyns  heren 
(132),  herren  (uo)  macht  t  recht,  en 
heren  gericht  (11).  eynes  herren  ge= 
ryechte  a9).  hd.  recht,  retht  (8^). 

lurisperitus  {i.  iurista)  ain  wyser 
in  den  rechten  (76).    gerichtß-w.  (64b). 


TUB 

reclit-wcyser  (64'),  -wisser  (75),  -versten- 
der  (1).  asaga  (Gl.  Maricnf.). 

*Iuri8peta  rechtbegernder  (74). 
Iurista  {cf.  iurisperitus)  nd.  iuriste. 
hd.  jiiri.st.  ri'clit-lcrei-  l  -wisser  (75), 
-maister  (76).  gelcrt  iiigeistlicheiu  reciit 
(93.  cf.  legista).  eyner  der  da  kan  daz 
recht  (17).  der  dy  r.  kan  (8).  krester  (9). 

*Iuriu8  gerediter  (74). 
lurnal-is  (cf.),  -es,  -e  (t\  silla),  ior^ 
nal-es  (Snn..  ivi,  -e  (Gl.  m.)  juciiart  (Gf.). 
morg-aiia  (127),    -ini    (  104),   -en  l  iuch 
(.Sum.). 

*Iurriu8  v.  lunius. 

*Iurum  t'    luraia. 
lus  hd.nd.  recht,  ge-r   (17).  romisch 
r.  (8).  hd.  gewalt.  macht  (11). 

lus  iuche  (5,  11  ).  iussel  t  brie  (64«, 
76).  gussei  t  brue  (64b).  brüg  (6).  brue 
(5,  64).  supp  (91).  zot  (23). 

lus  bannitum  eliche  gerichte  (9). 
lus  ca,noräcvira{ijew.inEi7iem  iusean.» 
so    aucli.    die  foUjeiideii     Ww.)    hd.    nd. 
geyst dich  (;>'),  -bch,  nd.  gestlik,  paffen- 
(12)  -recht. 

lus  ciuile  leyen  recht  t  wertlicli  r. 
(12). 

*Ius  co'iurinum  {st.  quirinum)  rom= 
sehe  rechte  (17). 

*Ius  eontestatum  gehegit  recht  (9). 
lus  iurandum  hd.  nd.  gesworen,  hd. 
geschwoni,  gcswarii  (21)  recht. 

*Ius  laridarium  fiirheß  {cibus  111). 
lus  patronatus  lehenhern  recht  (12). 
erbliclie  r.  (75).  angeborn  r.  t  geistlicher- 
lehenschafft  (74). 

*Ius  pirium,  Mrg.  quirinum  romisch 
recht  (3). 

*Ius  quiarium.  v   lusquiamus. 
luscellum  v.  lussellum. 

*Iuscu-m  l  -Ium  ein  supclien  l  sot= 
clire   (120). 

*Iuspilio  V.  Vespilio. 

*Iusquia-mus ,  -mum,  -nus,  -num 
(1,  74>,  iusquamum  (Sum.  viii,  jus  quia- 
rium (7),  jo-  (87,  146),  i-  (121,  Gf. ) 
-squiamus,  iusqui-lanus  {secundum  pre^ 
philogum  7«),  -namus  (75b),  hi-  (95), 
hyo-  (85)  -seyamus,  hoseuamus  (125), 
lutquiomum  (i3i)  {cf.  Dz.  wtii.  176)  bi- 
(141,  Of.),  be-  (121)  -lisa.  bilsa  (i3i).  pilise 
(104).  byls-e  (12),  -am  (69  &c. ).  baisam 
(76).  pil.sen-sam  (1,  75),  -samen  (3,  67, 
133).  bilseii-  lid.  -same  sim..,  -som  l  -krut 
(uo),  -saem  t  -cruyt  (i32),  -crud  (24), 
-korner  (13).  külsü-  (87),  külsun-  (i46) 
-som.  boin  krut  (7).  bille  (47).  billcn  zat 
(22,  23).  nd.  belne  (Sum.).  dyll  (lo.")). 

lus-sellum,  -eellum  eyn  eyersuphe 
(19).  suup  (11).  süpplin  (9i).  iuss-al  (Gf.), 
-el  (i27),  -elin  (9i). 

lussio  ( i.  iussus  1 )  hd.  heyssunge, 
gehaissung  (1).  nl.  heyt-,  het-inge. 

Iussus  hd.  geheyssen.  nd.  ghelietcn. 
gehorsam  (7). 

lustificare  recht-en  (11),  hd.  -verti= 
gen,  -firtigeii  (5b).  hd.  nd.  recht,  hd.  gp= 
recht  machen,  maken. 

lustitium  die  dag  dar  an  mau  nit 
rechtet  o.  niderlegung  der  recht  der 
zeit  halb  (88). 

lustificatus  recht  geuertigt(6),  ge= 
maket  (23). 

*Iusti  reuctx  {sie,  cf.  sq.)  geriechte= 
keyt  (8). 


LAB 

*Iustitenax  eyn  halder  der  gerechti= 
keyt  (9). 

lustitia  hd.  gerecht-igkeit ,  -ikeit, 
-ekeit.  recht-fertickeyt  (19,  sim.  68, 132), 
nd.  -heyt,  -icheyt. 

lustitiarius  eyn  rechtsprecher  {i. 
iudex  110  &c.).  richter,  grießwart  (74). 
*Iustru-,  iutru-  (?  8),  intru-  (76), 
-sula,  -sale  (8)  {instt\  sutoris;  i.  lignum 
medium  quod  sutor  impoirit  alys  duobus 
lif/nis  cum  occreas  extevdit  76.  von  iiitru= 
dere)  bolcz  (9). 
*Iustus  V.  Tuscus. 

lustus  hd.  nd.  recht-,  rech-  (23), 
gerecht-  (17)  -vertig.    gerehter  (6  sim.). 

lusum  achter-,  hynder-wart ;  to  rugge 

(147). 

*iu-  V.  lus-triisula. 

*Iutuba  V.  Intuba. 

*Iutulus   {auis)    ein  iuter  (i25.  i.  q. 
scolopax  arquata  Nnm.  ?). 

luuame-n,  -ntum  hd.  hülfe,  hulff, 
hülfe  (4),  hilff,    holffe  (17).  nd.  hulpe, 

hulp    (132). 

*Iuuar  V.  lubar. 
luuare  hd.  helffen.  nd.  helpen.  from- 
men (17),  -en  (9).  iuuat  et  helpet  (11). 
ey  gelüstet  (9). 


LAB 

luuenalis  jungelinck  {5^,  23).  iunck= 
lick(22).  iunchlich  (18).  jugent  (9).  jogent 
(5). 

luuenca  ferse  (8).  vierse  i  sterke 
(11).  eyn  verseken  (132),  jung  kalb  (68). 
kalbes  verse  (9).  eyn  kalbe  (19  &c.).  kalb 
(93).  stirke  (19). 

luueneula  junge  dirne  (5*^).  en  iune 
(23),  luttik  (22)  derne.  ein  Jungs  wip 
(93).  eyn  jung  meddigin  (21).  maghet 
132).  hd.  megt-,  [mägt-  (i34),  megd-, 
mede-  (133),  med-  (152)  -lein,  -lin.  mede= 
gen  (18).  dohterlin  (6).  jumpfrauwe  (19). 
loncfrow  (11).  diernl  (1,  3,  71).  verse 
(99  .%'m.). 

luueneulus  {i.  iuuenis  1)  iunck  (1). 
hd.  iung-lin  (110^),  -ling,  -eliuck  f5*>). 
ionghelinck  (132).  ein  jung  knabe  (21). 
hd.  knäb-  (i34),  kneb-gen  (18),  -lin. 
knecht-lein  (i52),  -el  (4),  -chin  (17),  -gin 
(5),  -ekin  (23).  -iken  (22).  varre  (99). 
verre  (i07). 

luuen-eus,  -tus  (6,  8^,  9,  23)  jung 
ochsse  (9).  farre  (8''_,  9).  vaer  (11).  rintvar 
(23).  fal  als  ein  rint  (6.  aus  var  miss= 
verst. !).  stier  ( 76,  93 ).  stier-ken  (i32), 
-lin  (110).  eyn  boßelinck  (19.  aas  nd. 
botlinck). 


LAB 


313 


luueneseere  junck  (uo),  ionck  (132) 
werden. 

luuenilis  hd.  jung,  j.  geschaffen  (75), 
ain  junger  (76);  gunck  (21).  hd.  nd. 
iunck-,  ionck-  (11)  -lieh,  -leich  (1),  -lick 
(23).  hd.  kint-,  kunt-  (67)  -lieh,  kyndesch 
(68).  ein  jung  kindelin  (7). 

Iuuenis  hd.  nd.  eyn  junger,  j.  man 
(93).  en  ionck  (11).  jügling  (6).  hd.  jung, 
iunck. 

*Iuuenosus  i.  contum-ax  i  -eliosus  (76) 
luuenta  jung-    (es),    junck-    (110), 
ionck- (132)   -heit.  manhait  (91).   kume 
(8b.  St.  kuwe?). 
*Iuuentus  v.  luuencus. 
luuentus  hd.  jugent,  jogent,  joginth 
(5*»).  nd.  ioghet.  i.  collectio  iimenum  iunck- 
(110),  ionck-  (i32)  -heit. 
*Iuuisse  uiole  (Sum.  v). 
luxta  hd.  nd.  by.  bii  (18).  bi  (21). 
*Ixanpainpiuichil(i04.c/.ix-ion,-os). 
*Ixioyeus  sonus  i  galm    (127.    „aus 
t'xouc;"). 

Yxion  storche  (93). 
*Yxioii  V.  Anxioma. 
*Ixos  (c/".u.  cristula)  rottelwyhe  (125) 


K  ,  C 


L 


*Laba,  g.  -e  gleyte  (9). 

*Labaciuni  v.  Lapathum. 

*Labanuin  v.  Labarum. 
Labare,  t  -ri  (iio  &c.)  hd.  struche-n 
(76),  -In.  Sträuchen  (4,  74,  7.5).  hd.  nd. 
wanckeln.  waeke-n  (126),  -In  (18).  gly= 
ten  i  laufen  (8,  9).  gliden  (11,  12,  18). 
glitssen  ( 12 ).  glitzen  t  beuen  ( 132  ). 
glitzschen  t  statzgen  (110).  gledden  (49). 
schliffen  o.  fallen  (i.  labere  68).  lucken 
(126).  glipffen  i  swancken  (74).  schocken 
{  swencken  (7).  sweken  (1.  c/.  Sm.  3, 
529).  schrencken  (6).  srengkeln  (21). 
scrankelen  (23).  stameren  (11).  zyttern 
t  rydern  (64). 

Lab-arum,  -anum  (76),  -rum,  loba^ 

ruin  (94I  {i.  vixilla  Hpt.  5)  konnigis  fane 

(8,  9).  fann,  nl.  vaene,  kerckvaene(ii6) 

ags.  segni  (Hpt.  5),  segn  (i36),  seng  (94). 

Labascere  waggen,  waltzen  (88). 

*Labatiuni  v.  Lapathum. 

*Ijabda-cisinus,  -rius  v.  Iota. 

DiFtENBACH    Glossarium. 


Labe-,  labi-  (17)  -facere  (:  labix 
labes)  hd.  glat,  glich,  gleich,  glidende 
(5),  glitten  (21)  machen,  nd.  glidenden 
maken.  vn-  (8) ,  v'vn-  (9)  -reynen.  be- 
masen  (110),  -smitzen  (132). 

*Labefactare  i.  sepe  maculare  l  de= 
struere  (110).  wankelen  (100). 

Labefactus  beflecket  (8,  9).  vormay= 
ligt  (9). 

*Labefico  beflecten  (17). 

*Labefieri  bemaset  werden  0.  befleckt 
(uo). 

*Labella  i.  oscula  que  dantur  puens 
kiuder  küsse  (110). 

LabellumlefftzHn  (91).  welschfaß  (74). 

Labeo  (i.  tabernaiius   t   leccator   Gl. 

m.  &c.  i.  q.  labro  76)  troll-  (i35),  trollen- 

(i26)   -maul,  lefftzalet,   streimharderer 

{piscis  i4o). 

*Labere  {i.  labi  1,  6)  ghten  (5).  gli= 
den  (23).  hd.  glinden  (Mss.  mog.),  glitschen, 
faln,  fallen,  gnapsen  (gnapfen?  7.  vgl.  u. 


a.  gnappen  vacillare  Pict. ,  Voc.  a.  1418 
Sm.,  prosilire  75 ;  gnepfen  Pict.,  knappen 
Fr.   claudicare).   schlu-  (6),   schli-   (46) 
-pffen.  Stammelen  (19). 
Labe-  v.  Labo-rintus. 

*Labema  (X  zab.?)  chassin  (104). 
Laberna  i.  gladiator  &c.  ( Gl.  m. ). 
laburna  i.  gl.  t  für  (76).  lauerna  i.  dea 
furum  (136,  Br.);  gaedynne  der  moerder 
ind  der  dyeve  (147);  ferramenta  latro= 
num;  homo  qui  filios  abducit;  actualis 
causa  (136). 

*Labes  v.  Lebes. 

Labes  hd.  nd.  vlecke.  hd.  fleck,  flecken 
(17).  befleckunge  (17).  placke  t  ulacke 
(99).  mayl  (9).  mal  {t)  falle  (17).  fal, 
maß,  mäckel  &c.  (88). 

*Labescere  (t/.  lubrificare)  beginnen 
hd.  zu  gliden,  gliten  (21),  glitsciien,  faU 
len  (7),  nd.  to  glidende.  beginden  zu 
gliden  (18).  begunen  zu  glitschen  (152). 
beginnen  oder  zu  gl.  (i34).  b.  t;eMallen 

40 


81 


LAH 


(16).  anfiiliiMi  f.  f  k1'<zsiIumi  (ho),  zu  f. 
(tJsV    iinlu'ln'ii  /u  f.  \,".i).    t<clili'ii>rtVii  (()). 

*Labe8cere  (X  labes)  vnroymai  (8''). 

♦liaboten   i  </.   longalol   Iciige  (19), 
li'Oiij,'«'  vi  n  liiul. 

Labi  /iil.  Uli.  {xlitliMi,  vallcu,  wallen 
^2H).  /i(l.  {,'lyt<'iu9),  glichen  (l<*\p;lii>dcn 
(Ms«.  moR.).  gK'tten  {i.  eespitare  77), 
glitzon  ii.ii);  gut-,  glyt-,  giif ziehen; 
glv-  (74)  sclili"  (71!),  sin-  (7)  lAXm.  hin- 
scliluprt'cn ,  i'ur.  -sclilifft'u,  f  -schliclicn 
(«!.">).  ^^tl•a^u•luMl  [3,  7l).  haliczrn  ^1,  3). 

Labia  glofFp  der  wibe  (8).  weybos 
lt>l)f'i'n  (0). 

^Labi-  V.  Labe-facere. 

Labilis  /ui.  glat.  glidelich  (11,  19). 
glydvschelych  (,19).  follich  (8).  vorgoslicht 
(9V  flussig  viid  vellig;  gering,  als  die 
trubi'len  zu  Zeiten  (75.  cy.  Sm.  3,  rii  xq.). 

*Ijabillus  (St.  lapillus)   v.  Calculus. 

Iiabina ,  labrana  ( 23.  hierher  f )  i. 
terra  )iii>b//is  [^Hr.),  iiwllis  [23  &c.),  aquosa 
t  labilis  q  aliqiiis  cito  labitur  gladieh 
(11).  letten  t  1.  im  wasser;  lau  t  lo  {i. 
palus  q.  V.  75).  wasserig-  o  beweglichs- 
crtrieh  (74).  sleita  (i30,  Gf.).  slef  (23). 
Stichel  (Gf.).  broick,  vcnne,  ollant,  goir 
(147). 

Labiosus  groyß  lyppyck  (19).  groet 

lippieli  (11). 

*Ijabita  wotbeshe  (,8''.  c/.labrocera?). 

*La-,  li-bitina  {cf.  lib.)  bair  dair  men 

dye  dodcn  up  dreght.  doden  bair  U47). 

Labium  {gew.  i.  q.  labrum,  doch 
auch,  wie  im  br.,  als  super ius  von  letz= 
terem  als  inferius  utitersch.,  auch  umge= 
kehrt;  sodann  u.  a.  in  75  lab-iiim  mu^ 
Herum,  -rum  üirorum,  -rella  pueromm, 
wozu  o.  -ia;  (/.  bucculare;  hd.  lefftz; 
vnder-1.  (-ium  (i).  dz  ober  lefttzlin  (-ium 
64).  leb-s  (1),  -ß  («6,  70,  152),  -sen  (2). 
leph  (93).  ranffte  ^  leff  (13).  gleff  (19  &c.). 
glefFe  (10,  133).  gleft  t  lefiftze  (152).  gliff 
(21).  rant  0.  laffe  0.  kanne  lyt  (-ium  9). 
brant  (Sum.  m  de  uasis  cellani  nach 
andena  brantraite  x  rant?  prart  1. 
Gf.  V  brenten  tiprvun  Ob.  cf.  dolium 
&c.?).  lypp  (19).  lippe  (8^,  11,  23,  132). 
liep  (97).  lib  (17).  -ivun  t  -rum  lefs 
(120,  .'^um.).  lefse  (121).  ein  trock  {i.  Ii2i= 
ter,  alphear  3).  labal  (Gf.).  t  lubrum 
labetroch  (120). 

Labium,  f  labrum,  t  lauacrum  (11 6) 
venei'is  marien-  (9),  s.  m.  (24),  suute 
m.  (85),  weiß-  (91),  karten-  (116,  i35, 
143,  Ki»),  garten-  (Ki'>.),  gcrsten-  (Fr.) 
-distel.  s.  marien  distele  (47).  breit  d. 
(Sum.  y).  gardenkraut,  «7.  volders  kaer^ 
aen  {i.  Carduus  fuUonum  &c.  11 6).  grot 
ladeke;  grot  vnd  bret  ledeke  (47).  bu- 
ben-stral  (135),  -streel  (U6,  143). 

*Labolodium  v.  Anaboladium. 

Labor  hd.  nd.  arbeit,  hd.  erb-eit,  -et 
(21). 

'^Laboramen  t  labor  hantgeber  (12). 

Laborare,  -ri  (1)  /(rf.  nc?.  arb-eyden, 
hd.  -eyteii,  -aiten,  -aitten  (1).  erb- 
eyten  (8),  -eyden  (19),  -eden  (18),  -enden 
(21). 

Laborator  erbeder  {b^).  arbeiter  (75). 

Labo-,  lab-  (17)  -ratoriumArf.werck- 
stat  (17,  76),  -haus  {sim.). 

Labo-,  rectius  laby-  (110),  f  labe- 
(Br.)   -rintus    (X   labor!)    eyn    plaetz 


LAC 

dair  groissen  arbeyt  is  (  I3i ).  i-in  stat 
dar  in  groß  a.  ist  (uo).  irgang  (17  sim.). 
Laboriosus  eyn  arbayttender  (76). 
eyn  arbende  (ä),  erbenden  i21),  arbiden 
(18)  inenseiu'.  »-n  arbfydcnde  uiynsch«! 
(23).  Hyßig  zu  arbeyttn  (7).  vol  arbey-t 
(68,  110),  -ts  (132).  arbeyt-  (69,  75j,  ar- 
bait-  (134),  erbeit-  (67),  erbet-sain,  -sein 
(133,   152).  arbey(bcli  (11). 

*Laborusca  0.  Labrusca. 

*Lab-oruseus,  -rutus  (75)  teufel  (74, 
75). 

*Labrana  v.  Labina. 

*Lab-  i:  Labo-ratorium. 

*Labrilla  v.  Librilla. 

*Labro  k/.  labeo)   lecker,  bub  (74). 

*Labro-cera,  -tera  (  74 ),  -cer  (64'') 
woigkeiibrost  (21).  groß  iegentro])fl  (64). 
lilatz-,  gcher-regen  (74). 

*Labros,  Äafipo?  (canis )  huy,  wind, 
nl.  viieeh,  snelle  (II6). 

*Labro-tera  v.  -cera. 

'''Labrum  v.  Labarum.  Librum. 

Labrum  ^(/.  labiumj  ober  letl'tz  (6). 
dz  vnder  leö'tzliu  (64j.  mannes  glepf 
(8),  glepfen  (9).  futlap  (93).  weschin, 
Waschfaß  (74).  haut  las  (17  sim.).  labil 
(i.  lauter,  conca  120,  siiri.  Gf. ).  duua^ 
halchar  (Gf.).  trock  4).  kindes  bad- 
geltlin,  var.  -zuberlin  (64)    stuntze    &c. 

(Ki.). 

Labrum  eluacrum  nl.  wasch-,  cleer- 
tobbe  (116).  spühl-stander,  -gelten,  -faß 

(Ki.). 

Labrum  vinarium  danse  o.  wein= 
bütgen  (Das.). 

Labrus-ea,  -ta,  labustra  la/^jA.labe- 
134),  labrosca,  lambrusca  (Gf.  s.  u.) 
win  trüb  die  man  uit  buwet  (76).  stau= 
dicht  ader  walt  t  weyn  stock  (4).  hag, 
walde,  walt,  wilder  weynstock,  sant 
marteins  weinper,  madruschel,  nacht= 
schaten  (74).  eyn  hagen  l  eyn  heyne  l 
eyn  walt  t  eyn  win  stat  wilde  i  eyn 
sehe  i  eyn  dier  gart  (17).  haghen  l  velt 
(23).  hage  (8'',  99).  heck  (75).  eyn  gehege 
vmb  eyn  borg  (21).  hd.  nd.  wynstock, 
wilt  w. ;  eyn  groß  vinstagk  siluestris 
(21);  wilde  wyn  bere  sim.  herlin-g  (7), 
-c(ioo).  uuildiu  repa  t  uuiu-r.  szm.;  haue-, 
hundes-,  wiutar-beri  (Gf. ).  huntespere 
(Sum.).  wyntertraub  t  wild  reb  (64). 
winter-hol  (74)  -trola  (?'.  vepres  &c.  93. 
tr  st.  h?  1  s^.  b?y)-  (lambruscas)  uuin= 
tarhallun  (Gf.  4,  859).  uielen,  iyuen  (144). 

*Lab-,  labo-  (11)  -rusca  hondes  vliege 
(11).  hundesche  fiyeghe  (19).  Missverst- 
aus hundesberi  prc.  V 

*Labrutus  v.  Laboruscus. 

*Labula  v.  Librilla. 

'^'Labuncula  v.  Laguncula. 

*Laburna  v.  Laberna. 

*Labustra  v.  Labrusca. 
Iiac  hd.  milch,  milche  (19).  nd.  met 
lic  (85),  meelic  (11),  melck  (22). 

Lac  pressum  kes  0.  ziger  ( 64 ).  nl. 
platte  keese  (116). 

*Laeaius  (i.  pedissequus)  lackeye  (kü.). 

*Lacanar  v.  Laeunar. 

*Lacata  .staudeute  (86).  Cf.  locata  id. 

(Gf.   <3.    597). 

*Laecinia  v.  Laeinia. 
*Lac-  V.  Lacti-cinium. 
*LaccyTide  v.  Lathyris. 
*Laccula  v.  Lacula, 


LAC 

*Lacebra  en  groue  /  kule  (22.  cf. 
<;i.  in.  h.  V. ;  aus  latebra  X  lacuB, 
lacuna?). 

*Lacena  (cf.  sq.)  liechel,  ein  fisch  (74). 

*Lace-na,  -ra  1 74)  -ua  19  V,  -rina  17  ? 
cf.  latinia,  racenea)  hd.  eyn  hecii-le 
(Sum.),  -ebi  (17),  -il  (19  &<•.),  -el  (74,  110 
&(:  ),  /  muliei-  Sparta  (UO).  nd.  hekel(ll). 
Die  Deutinig  von  hechle  z=  ahd.  hacliul 
BM.  607  ermani/e/f  der  Iicgründiin<i,  wie- 
wol  eine  spätere  Verviechselung  der  Bedd. 
von  heciiel,  vll.  auch  von  lacaena  X 
lacerna,  möglicli  ist. 

*Lacenare  Hacdis,  var.  flachß  hechlen 

(no). 

Lace-r,  l  -rus  (88),  l  -reus  l  -ratus 
(74)  eyncr  der  zurißt  ader  zurißeii  ist 
17).  eyn  ryßer  (19  sim.).  ge-  (UO),  zer- 
88)  -rissen  l  -brechen,  orloß  o.  reyß 
(8).  orlas  (9).  or- ^  gelid-loser  (74).  ghd= 
ioß  (126).  zer-zert  (68,  126),  -sciu-enzt 
(126),  -zaißt  t  -streut  (88).  geschoert 
(132).  crabber  (11). 

*Lacera  v.  Lacena. 

Lacera-men,  -tio  rijßunge  (20). 
sehoringhe  (132).  bruch  (110).  entglidung 
(126).  crabbinge  (11). 

Lacerare  hd.  rißen,  zu-r.,  zurr.  (65). 
ryißen  (19).  reissen  (9,  134).  zcu-r.  (3,  4). 
zer-zerren  (65),  -brechen  (75).  villen  (11, 
19).  crabben  (11,  KU.),  schoren  (11). 
spleten   t  cluven  l  to  cloven  (22*^). 

*Laceratura  ritze  (74). 
Laeeratus  (cf,  lacer)    zo  rißen  (21) 

*Laeereua  i-.  Lacer. 

*Lacer-na,  -ua  (Br.  &c. ;  i.  palium 
74;  -g&WiMni  fimbiia-tum,  -rum  &c.)  man= 
tel ;  ritters-m.  der  neben  offen  ist ; 
hoyeke  (74).  ragen-,  watter-,  reiss-, 
nl.  regen-,  reys-mantel  (116).  ritterskleid 
(93).  eines  r.  (m).  ein  r.  an  den  sytcn 
(110),  besyden  (132)  offen,  kleet  ten  siden 
open  (11).  offen  nathe  t  holnat  (13). 
holfaß  (49;.  mutz  (112.  wett.  mu-,  mo-tzen 
m.).  ein  beltziner  mutz  (v.  a.  16I8.  Sm. 
2,  664).  chozzo  sim.  (Gf.).  koz  (100). 
ags.  beeile  t  lotha  (94,  136). 

*Lacerna  v.  Laterna.  Latrina. 

*Lacernia  v.  Lacrima. 
Lacerosus  zu  rießen  (17  sim.). 

*Lacerosus  v.  Lacertosus. 
Lacert-a,  selten  t  -us  alts.  egithassa 
(118).  ege-  (100),  eghe-  (23)  -desse. 
eghe-  (22,  99),  hege-  (i32),  haghe- 
(loe),  e-  (20),  af-  (90)  -disse,  -dysse. 
heptisse  t  bemol  (108).  eg-  (95),  en- 
(102),  ay-  (4)  -dechse,  egg-  (46),  e-  (1, 
91),  ey-  (115),  eu-  (75^)  ev- (3),  a-  (2), 
au-  (125  Mrg.),  en-  (alph.  eck-  75)  -dechs. 
en-  t  a-  (75),  e-  (64)  -dcchß.  eg-deß  (68, 
110),  -les  (6,  125),  -leß  (73,  75).  ei-,  hei- 
t  a-  (Ki.),  e-  (9),  au-  (5)  -dex.  eckes  (76). 
eeks  (7).  egeß  (64).  egd-  (93),  eg-  (Ki.), 
heyd-  (iie)  -ochs,  ein  grüner  heidoehß 
(126,  128,  Fris.).  ey-des  (21),  -deß  (71), 
-tes  (10),  -desche  (5).  eudiß  (8).  ichtes 
t  moU  (Ki.).  eigeleß  (49).  eghel  (19). 
laeta  (c.  st.  c')  id.  (11). 

Lacert-,  lacer-  (68)  -osus  (i.  fortis 
vermis  76),  -uosus  (74.  i.  habens  mern^ 
bra  et  ossa  magna  75 ,  mrtuosus  76) 
groß  (68,  110),  gi-off  (132)  0.  starck  von 
armen,  großnackig  (75).  endlicher, 
tugendhafftiger  o.  starcker  (74).  knor= 
rieh ;  fleyss-,  nd.   vleesch-,  poesel-achtich 

(116). 


LAC 

*Ijacertuni  armbrust  (i04). 

*Ijacert-uosus  v.  -osus. 
Liacertus  dz  deile  an  de  arm  von 
dem  ihibogen  biß  uff  dye  hant  (17). 
elbo-gen  (4),  -clien  (13).  elb  pogen  (1). 
/tf/.  schulterblat.  die  muß  {{>).  meuß-(7.5), 
scene-  (loo)  -bcin.  arm-schene  (99), 
-Schill (9),  -sclieimS),  -schulder  {t  seh.? 
19),  -ror  (91).  arm  (lOO,  104).  arme  ysen 
(16).  hinderarn  ( 93).  fieischmaw,  nl. 
spiei'c,  hijse  (ne). 

^Lacescerp  {st.  lassescere)  begynnen 
müde  zu  werden  (8,  9).  lacesso  ich 
müden  (8'').  mode  werden  (22).  lacisco 
id.  (23).  lactiseo  desidero  lactare  mud 
werden  (G). 

Laces-sere,  -cere  (99)  ryssen  (110). 
1.  stimulo  mit  dem  gart  stupffcn  (i2ß). 
stoken  (99). 

Ijacessitor  {i.  rixator  76)  krieger  (8). 
tryger  (9). 

*Ijacesso  v.  Lacescere. 

*Ijaciiiiare  v.  Lacunare. 
Lacina  uuegeuuah-ta  ((!t'.),  -da  (86). 
La-,  t  11-  (74),  las-  (132),  pla-  (75) 
-cinia,  lacin-ea  (23,  74),  -ium  (öi*), 
laccinia  (23),  laccuna(f/.  v.)  [i.  faciola 
{  philateria  i  tramis  74,  cf.  licinicium, 
leripipium)  som  i  ort  (Sum.,  i.  ora  ves- 
timeiiti  Gf.).  ein  sleip  andern  rock (132). 
slippe  t  vffslag  (125).  die  belege  o.  leisten 
(i26).  geeren /.  (114).  ghere  (laec);  en 
knop  hol  (23).  knauffil  hol  (5").  knewfVl- 
(1),  chnewffel-  (3),  kneif-  (75)  -loch, 
nichtigen  f  offen  uaet  (12.  cf.  lacerna). 
gespor,  o.  sam,  var.  same  an  einem 
klaide,  0.  ger  (74). 

Laciniare  läppen  (11,  68,  110,  132). 
scoren  (107).  schoeren  (i32).  schroten 
(68).  flicken  (no). 

Lacin-iosus,  -osus  (75)  geflickt  (110). 
vol  läppen  (68),  schoringhe  (132).  Iiaderot 
vnd  zerrissen  (i.  laceratus  l  pannosus 

75). 

*Ijacisca  ( cf.  ylias,  lyclsca,  foca) 
pi'ach-e  l  -inne  (104.  X  vaeisca,  idscis). 

*Ijacisco  V.  Lacescere. 

*Lacissca  (-ca?  -ta?)  en  mesvor  (23. 
Messerscheide  f). 

*Lacocula  {cibus)  cambr.  laidhver 
(Zeuss). 

*Lacone,  fossa  [aus  lacuna  ?  cf.  lau= 
conie?)  tvuku-,  druki-lih  (Gf.). 

*La-  V.  Li-costrator. 

Lacrima,  bissw.  lachryma,  laeernia 
(7)  (i.  trena  75)  zäher  clagens  vnd 
weynens  (75).  zeher  (7).  czar  (9).  trän 
(9,  99).  traen  (11,  20,  i32).  trayn  (13). 
trene  (8).  dren  (12).  trehen  (6  &c.). 
drehen  (19).  treher  (126).  tracr  (68,  93). 
eyu  äugen-,  nd.  oghen-drahe  (17\  -trän 
(5,  23),  -tren  (66),  -drene  (18,  133),  -trä= 
hern  (i34),  -trehern  (69,  70),  -dreher  (67), 
-driffen  (21). 

*Lachryma  metopii  i  ferulse  syriaeae 
galbenkraut  (143). 

Lacrimabilis  weynlich  (20). 

Laeri-,  lax;hry-(  7  5  )-mari,  selten  -mare 
treuen  (5,  22b,  99).  tränen  i  wencn  (23). 
waineii  t  treheren  (76).  zahern  (75).  Jid. 
weynen,  weyn  (18).  schryen  (18,  19). 
greinen  (126).  grausen  (125). 

Lacrlmatio  weynunge  (20). 
*Lacrimena  i.  liqviiricia  (24). 


LAC 

Lacrlmosus  weynbarlich  (126).  zahe= 
rig  (*.  trenosus  75). 
*Lacta  V.  Lacerta. 
*Lactago  (herba)  zungenblat  (Fr.). 
*Lactama  v.  Lacuna. 
*Lactanda  v.  Lathyris. 
Laetans  seugende  (20). 
Lactare  hd.  su-,  seu-,  soi-  (6),   sey- 
(S^^,  21),  se-  (76),  sau-  (9),  -gen.  nd.  so= 
ghen   (22b,  23),   i  sughen  (22b);   zokeu 
(11).  vmme-zichin  (8),  -czyhen  (9). 
Lactaria  v.  Lathyris. 
Lactatio  seugunge  (20). 
Lactatum  (obis)  wyß    muyße   (19), 
gemoße  (2U).  wit  mues  (11).  mandelmilch 
(74.  cf.  sq.). 

*Lactatus  mandeln  milch  (17). 
^Lactena  {i.  malleum  Gl.  m.  •,  cf.  laeti= 
cinia)  mulke  (9).  mulkin  (8). 

Lactere  hd.  su-,  sau-  (9),  suo-  (19) 
-gen.  7id.  zukcn  (11). 
*Lacter-id.ia,  -dos  &c.  v.  Lathyris. 
*Laetero  o.  Lactucella. 
Lact-es,-is  (.v^.  est  intestinum  pi-^cium ; 
pl.  sunt  intestina  in  humine  et  oue  110  &c.) 
hd.  viseii-inilch,  -micl  isic  13) ,  -smacz 
t  uiilcz  (9).  visschc  melck  (22).  visches 
melic  (23).  milclier  in  pisce  (20).  milche= 
ner  pr.  von  eym  lierinck  (19).  milker  of 
roghel  t  peüieula  ex  qua  lac  coagulatur 
die  vorsehe  (107).  lab  (17).  keslob  ^  renne 
(74).  milch  o.  roghen  (68).  m.  im  visch 
o.  im  heriiig  (75).  i.  pellicula  dcc.  die 
eiiter  (i34),  vterß  (133),  v-  (66  &c.),  y- 
(69)  -tersse.  lactis  novfi.  gen.  meelkeken 
(11). 

Lacteus  milehecht  (20). 
*Lactiarida  v.  Lathyris. 
*Lactibusia  kcrinic  tot  botteren  (i47). 
*Lacticapium  &c.  v.  Lactigerium. 
*Lacticella  c.  Lactucella. 
*Lacticin-a  v.  -ium. 
*Lacticinator  mcl-cher  t  -cker  (75). 

*Lacticinatrix  (i.  mulier  mulgens  66 
&.C.)  mel-  (74,  75,  110),  mal-  (4)  -kerin. 
milcii  wib  (7ii). 

*Lacticin-iuni ,  -ia,  i  -ea  (74),  -a  (/. 
mulcrum  1),  lactid-  (106),  lacc-  (12, 
74)-iniuin,lactena  [q.  v.)  spyß  von  milch 
gemacht  (68).  kd.  m.-,  milich-  (1,  74), 
milg-  (20),  melck-  (23),  molken- (11,  20), 
wise-  (20),  wyß-  (110)  -spise,  hd.  -spiß, 
-speyß,  -werke  (17),  -muß  (6).  molken 
(10,  12,  22b,  74).  ni.-werg  (125).  zuuel(ll). 
suvel  (106).  suyvol  (Kii.).  keß-  i  zyger- 
wasser  (-ea  i.  serum   74). 

*Lacticinius  a  um  molken  (13). 
*Lacticopium  v.  Lactigerium. 
*Lacticus  V.  Lecticus. 
*Lactidavis  v.  Lectidicladum. 

*Lactides  {cf.  lactucella)  milch-  (20), 
milche-  t  du-  (19)  -distel. 
*Lactidinium  v.  Lacticinium. 

*Lacti-gerium  (7,  75  j,  -gerulum  (66 
&c.),  -geruium  (76),  -grelum  («8,  132), 
-capum  (68,  110,  132),  -capeum(75  va/-.), 
-capium  (74,  75,  76),  -copium  (66  &c.j, 
-cepium  (i32),  -opium  (134)  i.  vas  lactis 
{II.  c).  milch-faß  (7),  -hafen  (75).  milich- 
faß  (74). 

*Lactina  v.  Lange. 

*Lactinia  (laccinia?  cf.  lacinia?  la^ 
cvina?)  en  brok  (22).  1 


LAC 


315 


*Lactiopium  v.  Lactigerium. 
*Lactipa  milich  vnd  prot;  prockat  (74). 
*Lactiphagi    (populi)    milchtremmel 

(126). 

*Lactiri-a,  -de  v.  Lathyris. 

*Lactis  V.  Lactes. 

*Lactisco  V.  Lacescere. 
Laetuca,  latoca  (87'%  ue)  lactu-ke 
(17,  132),  -ken  (66  &c.),  -ce  (ö^b),  -ck  (74, 
75,  91).  lat-uchen  (i05),  -uchk  (1),  -uck 
(133),  -tuh  (Gf.),  -touh  (104),  -iche  (87), 
-ich  (4,  9),  -tich  (17,  47  &c.),  -tek  (22), 
-the  (20),  -che  (93.  ntr.  wetterau.),  -gen 
(21).  ladich  (24).  ladeke  (23).  lactrike 
(22b).  ags.  leahtric  (94^).  lach  (87,  ue). 
wilder  lattich  (74).  katten  meellich  (11). 
ags.  thuthistil  (94),  popistil  [sie  136). 
genßdistel  (74).  ganß  tistel  (105).  salath 
(111).  boh.  loczyka  (4). 

Laetuca  agrestis  {i.  q.  coxima  q.  v.) 
wilde  latueu  (95).  wilder  lattich  (7,  76). 
Lactu-,  lacu-  (74),  laeti-  (2,  74,  us) 
-cella,  t  lactero  (143)  (i.  cicerbita, 
cicharba,  crispinum,  sonchus  143,  sim. 
116;  endiuia)  su-  (24,  47,  85),  saw-  i 
dau-  (143),  saw-  (74),  du-  (2,  143),  nl. 
dau-  t  gausen-,  fid.  geus-  (ua)  -distel. 

*Lactula  v.  Lacula. 

*Lactus  a  um  meelkelic  (11). 

*Lacua,  g.  -e  (c/.  lama)  woene,  waecke, 
bijte  op  demyse  (147). 

*Laeucella  v.  Lactucella. 
Lac-ula  (Br.  &c.),  -cula  (76),  -tula 
(69,  134),  -ulata  vestis  (gi.  m.)  bemaelt 
cleyt  (i32j.  gemalt  cleidt  (iio). 

*Laculus  V.  Loculus. 

*Laculus   cleyn   see   (8).   ze-   i  pful- 
chin  (9). 

*Lacumar  i'.  Lacunar. 

*Lacumare  hymmelen,  rueven,  wulveu 

(147). 

*Lacumia  v.  Lautumnum. 
*Lacumilla  {cf.  sq..  lacunula)  grub= 
lein  in  eins  wachenden  menschen  waiig 

(74). 

Lacun-a  (17  &c.),  -ar  (17,  94,  136), 
-are  i  -arium  (17),  l  lucana  (1),  t 
lactama  (74)  (i.  gurgustria;  foruta  [cf. 
fori-ca,  -na]  in  qua  remeat  aqua  1; 
fouea  in  qua  remonet  a(iua  2;  fossa 
ubi  remanet  aqua  dcc  110  &c.  X  lacunar 
Br.  &c. ;  lacinia)  pliucze  (9).  pucze  (8). 
bütz  (93).  pliitz  (-nae  43).  putz;  lauge 
(17).  putken;  viver  i.piscina;  plas;  cuyl; 
cuilken  in  die  wanghen  (i07).  plaets; 
kuyle  (132).  kiiylchen  (132),  ein  lochiin 
(110)  in  den  wangen.  wyer  (110,  132). 
pliin  l  kille  (109).  sumiph  (125).  sehe  (75). 
pauch  t  p.-grub  {fossa  ventris);  pfint= 
grub  {cf.  sentina)  o.  grub  nach  außguß 
des  Wassers  (74).  wagen  grub  (9).  wage 
grübe  (8).  brog  {cf.  lactinia)  l  schyshüs 
(-'a  t  -ar  13).  adich  {l.atis  aquaeductus, 
wie  ähnliche  Formen),  ags.  lirof  (94), 
hroflititen  (ise)  -a;  flodae  (94,  136)  -ar. 
ruse  (110.  cf.  v.  gurgustium).  liauß-rate, 
-gerete;  lacken  o.  laube  dor  inue  man 
das  haußgeschirre  behelt  (74).  leube  (17, 
i.  sinix  domtis  &c.  5).  him-ildc  (8b),  -elte 
(99).  cleyder-ruppe  (9),  -riipe  (8)  0.  gesliczt 
(9),  gesucht  (8)  gewant.  kncuffloch(17). 
kiiobloch  {sie  (5  !)• 

Lacuna-r  t  -rium  (iio  &c.),  -re  (4), 
t  lacumar  (i47),  la-  (68),  l  lu-  (66  &c., 
alpli.  la-  76)  -canar   {i.  testudo  <Sbc.,  ad 

40  * 


nir, 


LAG 


motluin  liicuno  7t; ;  </.  prr.^  gewi>lb  (7, 
»;s,  7t;^  in  »mihmii  liuli  d.  kirelin»  (^lis).  daa 
jj(«l»iiiu>Is  fjtMvt'lbc  ().  Iioliiii  in  ciiior  k. 
(uo).  (lat  veiluMnt'lt  /  die  hoccli  van 
rynrc  k.  oti'  Iniso  oft'  dat  gewcifl'to  (132). 
Iiynmu'ls  rncfHcl  /  gewult  (in),  hiniclizc 
(looV  liynuni'liczo  (9).  hemelti'  (ins). 
laiil)i'n  (x).  hone  iS,  !M.  cyn  hcymcliin  l 
c/.insor(  1'.).  vf.  /üiilJlcrphalaenapjri'alis? 
lac-  X  lue-  ?  lacunar  /.  lampas  ardens 
in  aei-c  uo  &c.V 

Lacunare,  lacimare  (8)t'Ä.heiueliczcn 
(!•).  hoiiu'lirzin  (8).  eine  tilck  o.  grübe 
macluMi  (Ki'*.). 

Lacunula  (</.  lacumilla)  kuylkcni  in 
die  wangon  (132).  gniblin  in  den  w.  (uo). 
pfiit/chrn  (125). 

Lacus  liulgcii  (vs).  ti'wf  h.  (1,  3,  7i). 
hd.  grnbo,  gnlb  sim.,  phul,  pfui,  puole 
(19\  pul  (S»»),  poUe  (21).  gropc  (132\ 
erthgrouc  (c.i.  Mar.).  j)ol  (23).  poel(22''). 
soiw  (93).  sehe  (8,  21).  hd.  nd.  see.  zee  (9). 
ze  (23).  se  (G).  moero  (99).  brocho  (18).  küle 
(13).  7id.  kulp.  cyn  vuyl  graff  t  kuyle 
(1.S2).  pfütz(i34,).  pfutzo.  lach  (iio).  putte 
l  suinp  (22*').  moß,  var.  mos  (7.5).  sutt  (74). 
staende  wasser  (20).  wijnkupp  of  vat 
dair  lie  in  loi])t  (i47).  trotteu-bett(Das.), 
-prctt  o.  holni  (74).  bruekubbcl  (125). 
(lior^art  (6).  troum  &c.  {i.  trahs  &c.  88). 
koriiKast,  nl.  korenkiste;  hd.  kulwasser 
faß,  nl.  coelvat,  cuppe ;  wiju-,  smits-back 
(ii6).kunckol  (12.  rf.  gurges). 

Lacusculus käste;  lautertrog;  sumpt- 
lein  (Agr.). 

Ijachesis   i.  productio  vit§  (Br.).  des 
leveus  verlengyng  (147). 
*Ijachin  i\  Annuabile. 
*Ijada  V.  Ladum. 
Ladanvtm  (cf.  laud.)  panswurtz  (74). 
Ladon   {i.  auriga    75,   qui  producit 
equos  74)  boscheler  (74).  meuknecht  (7.5). 
n.  pr.    Viripl.   (Ki.).  nl.  hasewind   {canis 

116). 

Lad-um,  ^  -a  (74)  (r/.forticia.  obie-, 
obit-,  oblie-ulum.)  hacke-bret  (20), 
-bretht  (8*').  hac-k-messer  {  -prett  (74), 
-bret  (qd.  inusicalis  forma  75).  velg  (1). 
velig  (7i).  (feig  damit  mau  wurst  füllet 
fartum  &c.  Heu.),  felgholtz  (74). 

Laetus  c.  Lietus. 

La-  ( cf.  lao-,  loa-)  -ficiis  eyn  grune- 
(19),  grueu-  (11)  -specht. 

*Ijagana  {i.  lagena  76)  eyn  wit  schussel 
(6).  en  wigeschotel  (22). 

*Laganujn  v.  Aneha. 

Ijag-anvun,  -inum  (18),  -ana  t  -ano 
(Gf.)  hd.  nd.  flad-o  (Gf.),  -e,  -en  (10,  4 


hd.  flad.  himelfladen  (77).  plinßen  (ii4). 
pan-kuche  (8'*),  -koke  ( 23).  hd.  pfan-, 
varr.  pflan-  (110),  phaufiF-  (69  Mrg.),pfant-, 
pang-  (17,  21),  oley-  (7)  -kuch,  -kog  (21); 
pauekoge  (5);  crep-pel,  -phele  (100). 
*Ijagapis  (gemma)  der  lagape  (Naturb.). 

*Ijagdonuin  (cf.  ladanum  ? laganum) 
himeltror  m.  (77). 

*Ijag-ena,  -oena  (94,  136)  (herba)  ags. 
croog  (94,  136),  crog  (94^),  cf.  croh  cro= 
cus  X  crog  sq.? 

Lag-ena  t  -ona  (Gf.),  l  -ana  (q.  v.), 
-ina  (17),  i  -uncula,  la-  i  lan-guena  t 
lasna  (Gf.)  lag-elia  sim.  (Gf.)  -ille  (104), 
-el  (6.5).  ieg-elen  (10,  23,  66),  hd.  -iln 
(5b),  -ein,  -elyn  (9).  lagel  (134).  leegel 


LAM 

(!»9V  leyge-1  (3),  -In  (21)  crfig  wn. 
(Gf.).  fledeh  («8).  laguena  sechil  (127.  cf. 
secel  Qf.  4,  144). 

*Ijagenula  i\  Laguncula. 

*liagepus  1  (lus  lagopus )  vogel  der 
ha.siMifuß  hat  (7i). 

^Liagicia  r.  Accasium. 

*Lagina  r.  Lagena. 

*Laginuni  v.  Laganum. 

*Lag-oena,  -ona  v.  -ena. 

♦Lagon-as  (ise),  -es  l  ligones  (94) 
ag.<<.  met-  (i>4),  mec-  l  me-   (136)   -tocas. 

*Lagoa  V.  Etna. 

*Laguena  v.  Lagena. 
Lag-,  lab-  (.')'')  -uncula,  l  -enula 
(68,  110)  (cf.  lagena)  eyn  klein  legelin 
(8,  110),  fledlin  (68.  st.  fleschlin  X  la= 
ganum!).  clilain  legel  (1).  lagel  (i).  logel 
(49).  eroc  (Gf.). 

*Lagwor  v.  Languor. 
Laycalis  leyelich  (20). 

*Laicari  ley  werden  (110). 
Laycus  hd.  nd.  leye.  hd.  ley.   leyhe 
(19).  lege  (6).  lecc  (99). 

Laycus  panis  gemeyn  (9),  geneme 
(8)  brot. 

Lallare  (i.  lactere,  donnire  -nm.)  hd. 
nd.  lallcMi.  laln  (17).  lein  (7).  lallatzen 
(75).  kallen  (lalla  e  .sie  21).  slaipen  (i47). 
milch  saugen  (64). 

*Lallator  lall- er  i  -atzer  (75). 
Lama  (t/.  lacuaW.  locus  voi-agino.fns 
l  lapis  in  via  o-  t  a-brutus  (Br.  sim.) ; 
rvptura  (5,  23),fractwa  (76)  facta  in 
glacie,  t  niuia  (76);  fractura,  faetura 
(Br.),/VM.s'teHi  (110  &c.)  metalli  {cf.  lamen). 
Wime  ein  loch  in  dem  ej'ße ;  poßtieflF= 
wege,  gumpp,  tumpffel ;  wunderthier  (74. 
X  lamia).  wone  (5).  wann  (17).  wake 
(23).  stach-  ilig  (9),  -ling  (8)  weg.  scharpf 
ertrich  (64).  platte  (iio   &c.).   blech  (49). 

*Lamba  v.  Lamina. 

*Lainbada  [piscis]  bulche  (19).  Cf. 
lampada  =  lampetra  (Gl.  m.). 

*Lam-  V.  Longo-bardia. 
Lam-bere,  -ere  (18)  hd.  nd.  le-,  11-  (13, 
23),  la-  (4),  Icu-  (71),  schle-   (88)   -cken. 
läppen  (i26).  senlich,  gemach,  still  flies= 
sen,  anlangen,  rieren  (88). 

*Lambeta  ( alph.  lampeta  cf.  lam^ 
bada;  piscis)  czaudas  (9.  cf.  zander 
sim.  perca  lucioperea  Nmn.). 

*La-  V.  Lu-mbricus. 

*Lamea  v.  Lamia. 
Lamell-a,  -um  (133)  (i.  lamina) 
chling  (1).  hd.  nd.  clinge.  hd.  lam-ylle 
(5**),  -el,  -ein,  -ein  clinge  (152  sim.). 
leme-1  (5),  -len  (22).  lomel  (49).  blech 
t  schibe  (17). 

*Lamen  (i.  frust-um,  -rum  metalli)  hd. 
blech,  bleych  (17),  ^  blechlin  (134),  plech 
(1,  75),  plechlein,  bech  {sie  ib^).  nd. 
blec,  bleyg  (22),  blic  i  lemmel  (107). 
ysern  (8),  eisenick  (9)  blech,  hd.  lamel. 
lernen  (\32).  lemlin  (67,  152).  schine  (75). 

Lamentari  hd.  nd.  weynen,  klageu, 
be-kl.  (9,  23).  be-trubig  (5),  -droüich 
(23),  hd.  -trübt,  -drubt,  -drohet  (21), 
-dribet  (13)  syu. 

*Lamen-,  var.  lame-tator  {aus  lamen 
X  lamentum)  weyner,  klager;  eysen= 
schroter  (74). 

La-,  fa-  (1)   -mentum,  lamentatio 


LAN 

chlaguiig  1/.  lurtits,  vllulatus  1)  hd.  nd. 
clag-,  weyn-unge,  -inge.  beclagunge  (9). 
claiung  (18).  wedage  (8). 

*Lamere  >;.  Lambere. 

*Lametator  v.  Lamentator, 
Lam-ia,  -ea  (76),  l  -ila  (Gf.),  -ina 
(106),  t  lanna  (7.1)  hd  mer- wunder, 
-wondcr;-w.(las(la  hat  Icibvnd  angcsicht 
als  ein  frau  vnd  fuß  als  ein  pferde 
lanna;  vnliold,  nachtfar,  merkatz,  ge- 
siecht zu  rome  lamina  (74).  hd.  nd. 
mer-,  walt-  (100)  -mvnne.  mere  wyp 
(10,  12).  eyn  walde  olJe  (17).  holz-mua 
(117  &e.),  -mowe  (Sum.),  -runa  (-ila  Gf.). 
liolmuliwa  (121).  mar  (20).  pl.  naclitmum= 
mel  (126).  uneholdi  {i.  lemures  104). 
agenggun  l  agengunt  {acc.  pl.  Gf.  cf. 
agcmund  Gr.  Myth.  478?).  bclewitte  (kü. 
cf.  penates).  nl.  vandoyse,  heex  &c. ; 
p/sc7.«  potshoüft,  cappert  (116). 

*Lamigo     (aus    lama  X  lentigo?) 
sprengen  von  wasser  (8''). 

*Lamila  v.  Lamia. 
Lam-üia,  l  -ba  {i.  bractea  76  )  hd. 
blech  (76  &c.),  blegk  (13);  bleyen  o. 
guidein  blech  (9  sim.);  scharte  t  plotz 
(A^T.) ;  schene  (20),  lamel,  messer  lomel 
(6),  lanna  (Gf.  2,  217).  nd.  lamble  l  lekele 

(99). 
*Lamina  v.  Lamia. 
Laminarius   blattner  l  harnaschter 
(Das.).  kiriß-sclimydt  (88),  -smyt  (125). 

Laminula  (blech-  Ki. ),  flander-  l 
leib-lein  ( D^aa^JL«  112). 

Lamiro  smeycker,  lunscher  &c.  (i47). 
*Lamiscae  v.  Lemena. 
Lamium  v.  Archangelica. 
Lamnisca  v.  Lemena. 
*Lam-orpha  (i.  larfa  3),  -orfa  (Y.  la= 
rua  74),  -uria,  larmorpha  [i.  larua  &c. 
75)  (a?<s  larua  X  lamia,  lemur?)  larff 
(75).  larfe  (8).  schiem,  schiempart,  ioler, 
putz,  scheuhe  (74).  Cf.  limu-tua  (129), 
-la  (Gl.  m  )  i.  larua,  -riae  {v.  lemvir)? 

*Lampada    {i.  lampetra  Gl.   m. )    v. 
Lampas. 

Lampare  luchten  (9  &c.). 
*Lamparis  v.  Licedula. 
Lampa-s,  t  -da  (88)  liecht,  sonnen^ 
schin  o.  glautz  (88).  liehtuas  (93).  hd.  nd. 
lamp-e, -el(iio).  Aa.  ampel,  torschen  (126). 
*Lampates  insimiles   sciildre   (Gf.  6, 
491). 

*Lamptus  lampte  (5''.  cf.  longobar= 
dia). 

*Lampeste  v.  Lapas. 
Lampetra  v.  Lampreda. 
Lam-,  lan-  (129)  -pium  (?'.  lectrum 
74,  pulp-itum,  -etum  76)  pulp-t  (8,  9), 
-et,  predigstul,  leßpanck  (74). 

Lamp-reda,  -etra  (91,  120)  {cf.  lam- 
peta, -bada,  lanibata;  Dz.  wtb.  199) 
hd.  nd.  lampre-de,  hd.  -d,  -th  (7),  -t 
(uo),  -den  (125),  -ye  (i32).  nineg  (76.  cf. 
V.  murex). 

*Lampuea    (z.  accipitrina,   lactuca 
a.)  habichslattich  (143). 

*Lampugo  {piscis,  i.  hippurus)  feder= 
kopff  (l40). 

*Lampurus  {canis)  weisswadl,  nl.  wit= 
steert   (116). 
*Lamuria  v.  Lamorpha. 
Lana  hd.  wolle,   wol,   weil,   wollen 
(19),  wolu  (21).  nd.  wulle,  wlle. 


LAN 

Xiana  facta  plock  wollen  (20). 

Lana  suc-,  su-  (Sum.  vi)  -cida  boin= 
wlle  (24).  geizewolla  (Sum.,  gliz.  Gf.). 

Lana  terre  ( cf.  lanugo )  mos  (Gf.). 
mocs  (l'dana  t.,  d  ansgestr.l  Sum.). 

*Lanacussiai  {i.  linteamen)  linlachen 
(Gt.). 

Lanaria  {hevba,  i.  blandonia  q.  v.) 
wilden  (7).  wUina  (Sum.). 

Lanarium  wülhuß  (20). 

Lanarius  {auis)  sweymer  (Albert.). 

Lanarius   wollen  sleger   (6).   woln= 
knappe  (7.5).  wollman  (74).  kemmer  (76). 
*Ijana-  v.  Laui-trices. 
*Ijancalata  v.  Laneeola. 

Lanc-ea,  -ia  glafen  (1).  glavie  (22'^, 
132).  gleu-ie(23),  -eke(22).  glan-ie  (20&c.), 
-tze  (23),  -cz  (8).  hd.  glene,  glen,  gleen 
l  spiße  (13),  gleyne  (18).  galeye  (132). 
grelle  (9.  cf.  bm.  5h9).  lantze  (1,  S^»,  68). 
lant  sper  (22).  hd.  nd.  sper.  spieß  (17, 
110).  spies  (1,  132).  spet  (22'').  raißspieß 
(7.5).  reis  spies  (Fronsb.).  reisigen  sper 
(Keys.),  scheflfelin  (126).  sehaffelein  (fhs.). 

Laneea  Christi  i.  luciola,  lingula 
VTiIneraria,  lingua  serpentina,  vnifo= 
lium  &c.  hd.  nl.  nater-zunglein,  -tougen 

(U3). 

Lanc-eare,  -iare  (11),  -inare  (132) 
stechin  cum  lanceis  (19).  schieten  (11). 

Lancearius  lantzknecht  (88,  ni). 

Lanc-eola,  -iola  (3,  4)  kleyn  glancz 
(8).  speirthiu  (20.  th  st.  cli).  gr elchin  0. 
vlit  (9).  flitte  (4).  flite  (3). 

Lanceol-a  ( 8,  20,  74,  Br. ) ,  -ata  {ib., 
24,  93,  i:u),  lancea-  (17),  lanca-  (85), 
lancio-  (.Sum.),  lantio-  (10,=;),  lauteo-  (47) 
-lata  {herba)  ripp-a  (i05),  -e  (Sum.).  ribba 
(i3i).  ruopla  (93).  ribbe  wiircz  (20).  blut 
worcz  (8).  kensen  cruet  (85).  kern-  (47), 
ken-  (24)  -pencrud.  konigs  kircz  (17). 
kleinwegrich,  minderwegbrait  (74). 
*Ijanei-  v.  Lance-. 
*Lan-cigerus  t   -tziger  lantzenfurer 

(75). 

Lancinare  v.  Lanceare. 
Lancinatores  slaht-ara,  -ori  (Gf.). 

*Lanciolata  v.  Lanceola. 
Landula  v.  Laudula. 

*Lanea  i.  mendax  (ye).  i.  ergasculum 
buer,  vogelhauße,  kyfit  (74). 

*Laneolum  eyn  wullein  (9),  woln  (17 
sim.)  fadem. 

*Lane  owirra  ^vnllinkotz  (74). 
Lan-eus,  -ius  hd.  nd-  wull-en,    -ein 
(9),  -in  (7,  67,  134).  willen  (13).    woln 
(17).  hd.  woUe-n,  -thte  (8^).  von  wollen 
(110).  von  w.  gemacht  (es). 

*Lang-e,  -ea  (74)  {i.  pantheal  74; 
lactina,  aus  lacuna?  latrina?  cf.  nd. 
lengene  latrina;  lactinia;  langana  = 
lacuna  Gl.  m.)  en  schijt  groue  (23). 
scheißhauß,  pryfet  (74). 

*Langraui-a,  -us  &c.  v.  Lantgraui- 
a,  -US. 

*Langor  v.  Languor. 
Lang-uere,  -were,  oft  t  -wescere 
{i.  deßcere  l  egeve  &c.)  hd.  nd.  kranck, 
hd.  syech,  na.  sek  sin.  kraneken  f76). 
hd.  syechen.  suken  t  queellen  (11). 
quellen  (132).  suchein  t  harn  lijden  (17). 
slaffen  t  svachen  (20).  soeben  (9).  senen 

(75). 

Languena  v.  Lagena. 


LAN 

Langu-,  langw-escere  ( c/.  languere) 
senen  ( 75 ).  begynnen  zu  sieben  ( 9 ), 
schiekin  {sie  8). 

Lang-uidus,  -widus  hd.  siech;   ain 

siecher  i,76);  ein  sich,  such  (18)  mensche. 
nd.  zieck  (11),  eyn  sek  mynsche.  serbend 
t  muhloß  (126).  muchtloß  (i28).  muglos 

(Fris.). 

Lang-uor,    -wor,  -or,  lagwor  (5^) 

sichlieyt  (5'').  siech-ait  (1),  -tage  (19  sm.). 
suchte  (21).  zuucke  dage  (11).  hd.  nd. 
kranckheyt.  hd.  krancheit.  quellinge  t 
krenckde  (i32).  lucke;  müh-,  krafft-lose 
(i26).  muglosigkeit  (Fris.).  lasse,  brüst, 
raangel  (88). 

Laniare/id.  rissen (13),  zu-r.,  -zerren. 
nd.  to-riten,  -reten  (22).  schoren,  scro= 
den,  läppen  (107). 

Laniarius  wollen  wercker  (110  &c.). 
zeyser  (uo).  tcyser  (132). 

Laniatorium  hd.  nd.  vleysch  hus. 
vleyß  huez  (20). 

*Lanibata  (piscis,  cf.  lamb-ada,  -eta) 
cabbelyau  (u?  n?  11). 
*Lanicia  eyn  geln  (21). 

Lanic-ium,  -eum  [  11)  wollen  wercke 
(19).  wullen  warck  (11). 

Laniena  metzgbanck(9i).schol  (128). 

Lanifex  hd.  wollen-,  woln-  (75  &c.), 
selten  woU-,  nd.  wullen-,  wuUe-  (11)  -sle^ 
ger,Arf. -schlaher ,  -Schleyer  (21), -slacher 
(9),  -mecher  (20),  -weber,  -weger  (75*), 
nd.  -weuer.  wullein  weber  (9).  tuch 
beraiter  (1). 

Lanifica  ein  wollen  slegerin  (5  &c.), 
wolle  sciileherin  (6),  woll-schlaherin  l 
-Weberin  (76),woln-sleerynne  (5i>),  -schley- 
ern  (21),  wuUen-slegerinne  (23),  -leyer- 
sche  {st.  sl.  22).  tuchberaitterin  (1). 

Lanific-ium,  -eum  hd.  wol-  (75), 
woUen-werg  (S^i)) ,  -werk ,  -weirkunge 
(19).  wuUeu-wirkunge  (20),  -werkinge(l  1). 

Lanificus  wollenkemmer  (91). 

Lanigeri  greges  schefflin  (64). 
*Lanigo  v.  Lanugo. 

Lani-o,  -us  fleischhauwer  {wo  sim.)- 
metzger  l  kuttler  (126). 

*Lanion  fleisch  vorkawflfer  (9).   fleis 
virkeuffer  (8). 

Laniosus  v.  Pinnosus. 

*La-  V.  Li-nipedium. 

Lanipendia  spin-nerin,?«^.  -ster  (iie). 

*Lanipendium  woUeroche   (Sum.  ara= 
ders  Gl.  m.). 

Lanipeste  {aus  lapaste)  gumpst  (6). 
Lanisc-a,  -us  v.  Lemena. 
Lanistavleysch-hauwer  (19),  -houwer 
(11),  -hacker  (74).  wleyßheuwer  (20). 
vleyscher  (9).  fli  scher  o.  metzler  (8). 
metzger  (74,  93).  fechtmaister  (126). 
wollweber  (74). 

*Lanistrum    chauen-    (i3i),    chann- 
(Gf.),  chanm-  (i3i,  i4i,  Gf.)  -estila. 
*Lan-ius  v.  -eus,  -io. 
*Lanna  {st.  lamina)  hypocratis  sniti- 
mezres  n.  (Gf.). 

Lanna  {i.  cmgulus  auris)  ags.  lappa 

(136). 

*Laniia  v.  Lamia. 
Lano-eulus  (i4v,  Hr.),  -sculus  (147) 
dye  syn  ogen  mit  wullen  doyck  droget 

(147). 


LAP 


317 


*Lanpiuni  v.  Lampium. 

*Lantana  {ital.  i.  viburnum)  kleiner 
malbaum  (143). 

*Lantantia  (5^.  lact.?)  ags.  beost  (186). 
Lanterna  v.  Laterna. 

*Lant-,  lanti-  (110),  lan-  (67, 133,  152) 
-grauia  Äd.  lant-grafRn  (67), -gräfin(i34), 
-greffin,  -greuine,  -greuyn  (102),  -graffi= 
schafft  (110). 

*Lant-,  lanti-  (iioj,  lan-  («7,  133, 
152),  lang-  (17  &c.)  -grauius  lant-  hd. 
-graue,  -graff,  -graf,  -greife,  -greue  (23, 
132,  133,  152).  lanth  groffe  (ö*»).  langt 
greflFe  (17). 

*La-  (130),  le-  (Gf.)  -nticulum  {„st. 
ientaculum";  i.  esca  130,  pnmus  cibus 
quo  ieiunium  soluitur  Gf.  3,  337.  wol 
Linsenbrei)  bolz  {II.  c.  cf.  Sm.  1,  173). 

*Lantinuni  chomat  {equi;  Sum.  cf. 
Gf.  4,  399.  BM.  858  0.  vv.  camus,  iacin^ 
thinus). 

*Lantiolata  v.  Lanceolata. 

*Lantuinium  {instr.  verberandi;  cf. 
latunipnum,lauconie)martelkolben(75). 

*Lantziger  v.  Laneigerus. 

*Lanuculoruni  v.  Strator. 

*Lanugo  {i.  bombax)  sijdworm  (147). 
Lan-ugo,  -igo  (120)  (i.  lana  terre 
120,  131,  l.  super  poma  l  flos  tribuli  l 
prima  barba  Br.  &c.,  pr.  capillacio  in  b. 
17 ;  cf.  capparis)  floccho  sim.  thisteles 
fl.  Gf.).  flocken  (13).  floch  (49).  vlocken 
vppe  den  wände  (22^).  vlo,  vloe  of  nop, 
noppe  op  den  doick(i47).  Q.OYginpanno 
(77).  en  muk  bart  moselich  har  pflocken 
boae  har  (23).  plockhen  {i.  pannus  1). 
phlochken  (2j.  plucken  (5*').  plecken 
(10).  nop  (68).  ein  nap  (sie  132),  napfif 
(sie  110).  dystel-plum  (74),  -blume  (8, 
17).  disteln  0.  grane  (9).  gran  (17).  grafe 
(sie  8).  uchßcnhar  t  har  vnter  den  vch= 
seu;  der  erst  part  (74).  ein  junc  (100), 
jung  (64,110),  Jone  (132),  niuer  (93)  bart. 
nl.  vlassenbaert,  hd.  ganghaar,  gauch= 
federn,  nl.  poddenhayr  (iie).  fliun ; 
gauch-iiaar?  -federn  (126).  distelblumen 
so  die  dur  sint  vnd  fingt  vom  wind 
hinweg (75).  cutina  (Sum.  vi.  cydoniaGf.). 
*Lanus  musere(ioo.  st.  larus).  spolo 
(Hpt.  5.  st.  panus)._/?Mi«'MS  vltra  danubium 

(Br.). 

Lanx  {i.  discus,  scutella)  hd.  eyn 
schussel  (74);  eyn  praite  (64),  prait  (1), 
breit,  breide,  groß  (21),  gemalt  (64), 
wag-  (74  ,  93)  ,  messer-  (74)  -schussel 
sim.  eyn  breite  platt  (68),  breit  blat 
(110).  brede  schossel  l  plateel  (132). 
grote  schottel,  platteel  (147).  en  bret 
schotel  (23),  i  en  scotele  (sie  22).  scotle 
l  wagescale  (99).  plackele  (20).  becken 
(8,  9).  kar  .(6).  ags.  helor  (94,  i36);e««= 
stellt  {von  Öhler  missv.)  laxe  clor  (i36). 
pl.  lan-,  lau-  (76)  -ces  i.  vasa  cum  qui- 
bus  sacrificatur  (76,  sim.  Pap.). 

*Lanxinacta  schussel-korp  (6),  -korb 

(46). 

*Lao-,  laof-  (64b)  (cf.  la-,  lao-)  -fieus 
weh-o  (87),  -e  (95).  wannen  we-chel,  var. 
-her  (64).  gruonspet  (103).  laupfrosche 
(19).  loef-frocz  (20),  -vorsch  (11). 

*Lapa  V.  Lappa. 

*Lapaciuiri  &c.  v.  Lapathum. 
Lap-as    (Br.,    Gl.    m.),    -ates   (7,   13, 

74,  76,  120,   Gf.,  Gl.  m.),  -pates  (8,  9,  Gl.m.), 

-paces  (147),  -ades  (17),  -atus  (121,  Gf.), 


318 


L\V 


•ores  (7t\  -astis  (sm,  2.  •«'».  or.  4,  40«). 
•estes  (,74,  Silin. ),  lampeste  (74)  gom- 
(sm.\  kmn-  ( i;J,  74,  (if.),  kinun-  (Sm.), 
chuin-  (Silin.)  -bost,  -post  (74,  Sm.\  -i)est 
/  kaps  (13V  kappiiß  7t.  kab-iiH  (TU. 
-HS  krut  (7(0.  speyst'  mit  Hi'ist'li  l  mit 
riawtf  l  wypo  (st.  vyge;  9).  spysc  mit 
tli'ilJ  t  mit  orutc  (8).  spiße  mit  flouhili 
aller  mit  crudo  eesocien  (17).  flad-o 
(r.'i.  Of.  \  -IM»  {i.  frtirtuK  ßci  intcr  iliias 
htrtas  pressi  i2o\  brciting  (i.  placenta 
Of ).  kraut,  tlcisob,  f^rosscrbalVii,  t'cyg- 
okiuli,  -pawm  lapates;  trestor  lapes 
tes,  lampeste;  mußkraut  lapores  174). 
ilrocgli  vyijhc  (147^.  /.  (vtaVe  (i47,  eil.  m.). 

*Lapaatri8  (<;/".  lapistrus  Gl.  m.  sim.) 
gras  (lotV 

Lapates  v.  Lapas. 
*Ijapatia  r.  Lapathum. 

Lapatica  r.  Lappacia. 
•Lapatiolvun  sihaaffampffer  (i43). 

Lap-athum  (  i.'Ji,  14.'^,  Gf.\  -atum 
^10.5,  110),  -athium  (8.5l,  -atium(12  &c., 
i.  cibus  facttis  ex  lapato  110.  cf.  (;i.  m. 
h.  V.,  o.  V.  lapas\  -acium,  -icium, 
-itiiim  (76),  -aceiim  (10,  -pacium  (8'>, 
47,  !'3,  Gf.), -atia  (.siun.),  laba-tium  ((;f.\ 
-cium  (87)  {cf.  lappa) ;  lap-athum  pleta- 
l  pietu-cba  "(Gf.l.  letacha  (i3i).  -acium 
si-licbtladekc  (sc  2«  s  verb.  24).  -acina= 
cutum  {.v'c)  slei'bt-laucli,  -kletten  (74). 
-atia  plcticlia  (.Sum.).  -paciiim  blatcho  (93). 
slic'iite  Icdeke  (47).kleddo  i  cbloddo  .?m. 
(i.  lappa  Gf.l  latticb  (i  -icium  4).  locg 
lopi)e  (S^).  ags.  docce  (94*).  -athium 
sclijtledeke  (85).  -atium,  -acium, -icium 
(5a,  23  &c. )  pleticba  (lo.i).  bloticba  t 
zaisla  (120).  leticha  l  buf-l.  (Sum.V  letecb- 
a  (101,  Gf.),  -e  (100).  lado-fbe  (8'J), 
-ko  (23).  latich  (4,  87).  lathich  (17).  let- 
tioli  (74),  -ich,  boh.  horly  kipen  (4) 
latig  l  addich  (-acium  /  -icium  3).  lat= 
tich  {b  &c.).  1.,  latich  (134)  l  kletteu- 
samon  (19,  67),  -sam  (66  &c.),  -säum  (ßs). 
cbledda(i2i).  kras.«iensact(ll).  (ZJiei^orm 
lapicium  gilt  nicht  für  Klette  und  deren 
Samen  und  kommt  in  den  alten  Druck- 
werken kaum  vor:  s.  o.  76).  hufleticha 
(Gf.).  huoflcteche  (Sum.).  scborf-laticho 
(9),  -ladicht  (13),  -lattich  (12).  schürft 
lacken  i  bappoln  (10).  hoydcrich  (21). 
dockenbleter  (91.  cf.  ags.  doccei.  lapa= 
tum  chle  (10.5.  .<<.  chletta  sm.  c/.  lappa 
cledistel).  laba-cium  spicig  klet  (87^ 
146);  -tium  plctecha  l  stripha  (Gf.),  cf. 
striph  herba  mercwialis  {ib.),  streifwnrz, 
strippert,  Stripplattich,  stropfclkraut, 
strupsalat  rumex  (Nmn. ).  rumex  f  la= 
pathum  Streif-,  mengel-,  meinven-.grind-, 
zitter-wurtz;  struplattich,  lendeukraut 
&c.  (143).  lapaeium  strupfen-  (m), 
strupf-  (9i),  stein-  (7.^.  X  lapis)  -würz, 
hasenoren;  grintsatich  mcym  (sie?)  o. 
mone  newe  (74).  1.  acutum  (  cf.  para- 
tella)  le-  i  gri-nderung  (Ki.).  lendi-  i 
mengel-wurtz  (144).  slizletegen  (Sum.  v). 
spicz  wegericli  1 1.">3).  nl.  peerdick,  patich 
(116).  lap-icium  i  -acium  (i.  petra- 
nelium,  -pium,  polipodium,  in  de  cala= 
mentum)  v/dg.  steinmintzen  (7,ii.  lapa- 
dium  (94=1),  -tium  ag.f.  lelodr-e  194^), 
-ae  (94,  136.  c/".  radinape).-tium  rotun- 
dum  huflatich  (9i).  lapituca  i.  bardana 
(76.  cf.  laptuca  &c.  i-.  picris». 

*Ijapatus  V.  Lapas.  Lappatus. 

*Iiapdacismus  v.  Jota. 

*Lapecedina  v.  Lapicidina. 


LAP 

*Lapella  r.  Cynoglosea. 
Lapena  yterne  scer  blcnckciidc  (U7)- 

♦Lapestes  r.  Lapas. 

*Lapia  (p  st.  b)  iippe  (Ki). 

*Lapic-edina,  -edius  f.  -idina,  -ida. 
Lapi-cida,  -scida  (11,  Gl.  m.),  l  ce 
dius  (147  1,  -cina  uai;),  -dicinus  (in), 
lapsida  steyn-bycker,  -rnetzelor,  -hou= 
wer  (147),  ha.  -iiauwer,  -metze,  -mec/.el 
(76),  -maißel  (3).  stainpozil  (ui).  stien= 
liauwcr  (11).  stenwcrte  (22"»',    23). 

*Lapicidare     bycken ,     steynhouwen 

(147). 

*Lapicidarium  steingrub  (6.5). 
Lapi-cidina,  -cedina,  -cina,  -cinia 
(17,  74),  -dicina,  lapecedina  (133)  {i. 
latoma-cia  i  -nia  74)  A</.  nc/.  (147)  steyn- 
grube,  -hatte  (17,  64,  147),  -hytthe  (13), 
-hutt? -statt  i  -metzhutt  (74),  -liitt  (9i), 
-brueh  (75),  -loedse  t  -kuyle  (147), -kamer. 
liaw-k.  (9).  steempen  (11).  stem-  (19), 
sten-  (20)  -pel.  stenpuel  (99).  Cf.  steen- 
l»oel  i  -put  latomia  (Kii.). 

*Lapicill-e  (G),  -ae  (46)   (cf.  lapsile) 
schliflstein  (6,  46). 

*Lapieina  v.  Lapicid-a,  -ina. 
*Lapicinia  f.  Lapicidina. 
*Lapicium  steynicht  (18). 
*Lapicium  v.  Lapathum. 
Lapidare  steyn-igen  (7,  i47),  hd. -en. 
v'steynen    (6,    es',    76).    steyn    (18).    nd. 
stenen.  mit  steyn  werffen  (17). 
^Lapidarium  steyngrub  (es). 
Lapidarius  i.  q.  lapicida   (iio  &c.). 
sten-en  (22),  -ich  (23).  die  myt  steynen 
hantiert  (147). 

Lapidatio  steynunge  (20). 

Lapidator  steyner  (20). 

Lapideus  steyn-e  (20),  -nennen  (19), 

-ich    (147). 

*Lapidicin-a,  -us  v.  Lapicid-a,  -ina. 
Lapid-osus,    -iosus    hd.    steyn-ig, 
-icht,  -echt  (5).  nd.  stenech  (22),  sti(>nich 
(11).  vol  steine  (8^),  stein  (17,  68). 
*Lapifare  v.  Lapsare. 
*Lapi-,  lapidi-  (Gl.  m.)  -fodina  steyn- 
grub (74,  77),  -pruch  (74).  stencule  (22*^). 
Lap-,  lax-  (1)  -illus  chlain  staindel 
(1).  sten-chichin  (5*^),  -ekin   (23).  fuwer= 
stein  (6.'>). 

Lapis   hd.  nd.   steyn.   hd.  stain.  nd. 
steen,  sten,  stien  (11). 

L.  cala-,  kal-minaris  v.  Cadmia. 

L.  funeris,  imetis   (V  22^)    licksten 
(22^1»). 

*L.  lauri  {cf.  sq.)  lasurwurtz  (74). 
L.   lazuli   bergblaw,    lazur   (ii6).   1. 
-sten  (85). 
*L.  pistorius  kuchenstein  (125). 
L.  specularis  vnser   frauwen    eyss, 
sperglass.  nl.  spiegclsteen  (116). 
Lapiscida  v.  Lapicida. 
Lapista    {i.    genus    vasis   lapidei  et 
aquarii  v.r.,  Gl.  m.   cf.  lepista)   martier= 
stien  (11).   mortel  kalg   (sie  19).  steyn- 
trog,  -faß  (74).  watersteyn  (147). 
*Lapit-ium,  -uca  v.  Lapathum. 
*Lapores  v.  Lapas. 
Lap-pa,  -a,  -pae  (43)  (c/.  glis,  lapa= 
thum)     kletta;      diba;     leti-,     biete-, 
pletha-cha  (Gf.).  pleticha  (121).  letteche 
(Sum.).    hd.  nd.   klette.   hd.  klett  (ui), 


LAQ 

klet,  kleth,  deth  (/ ?)  lode  (17.  r/.  lapp-- 
atusi.  ladeke  (ks).  chletten  (1).  cletten 
t  cU-chstel  (7.5).  distel  ^23).  cliue  (23,  24>. 
dcsse  (i(i6).  crasse  (lli.  ay*.  difae  (136), 
clithac  (94 1,  date  (94*1. 

*Lapa  canina  kleine  klette;  pfaffens 

luß    (125). 

*Lappa  inuersa  (/.  illafeos  24,  cf. 
ilancia;  agrimonia  t  marmorella  &c. 
</7.  V.  143),  l  major  (47)  breit  ledeche 
(.Sum.).  rot  ledeke  (47).  1.  maior  rode 
ladeke  (24). 

*Lappace8  v.  Lapathum. 

*Lap-pacia  l  -pella  (Pap.),  -atica  (ßr. 
kc.)est  herba  qu§  stomachum  confortat  &c. 

*Lappacium  v.  Lapathum. 

*Lappa8,  (/.-dis  (c/'.lapista?  lampas?) 
duppen  (20).  en  beecken  (11). 

*Lappates  v.  Lapas. 

*Lap-,  la-  (76),  lip-,  i^ar.  li-  (75) 
-patus  {i.  i^ilosus)  klet-ccht  (9),  -tich 
(IG),  lod-icht  (17),  -echt  (8),  -ert  (49). 
lodich   (3).   zotti-cht   (V5),  -g  (76).  rauch 

(3,    4). 

*Lappella  v.  Lappacia. 

Lapposus  cleettech  (20). 

*Lappus  (auis)  wazzerstellia  (Hpt.  .5- 
cf.  wazzcrstelza  tapula  Gf.  sim.). 

*Laprenus  (:  lapis?  later?)  schifer= 
stain  (76). 

*Lapsanus  ags.  coydic  (136^.  cf. 
malua). 

•*Lap-sare,  -ifare  (18)  i.  frequenter 
lab-i  (69,  134),  -orare  (66  &c.).  Arf.  wetzen, 
weßen  (71).  nd.  wetten  t  slipen.  hd. 
sly-  (12),  slif-,  sdilif-,  sley-  (20,  74), 
schley-fen.  schleiffen  auf  dem  eyß  ("134). 
schlytfen  vff  yß  (69).  den  stein  (:  lapis) 
wenden  (110),  vmb-w.  (68),  winden  (132). 
faln  (17.  :  labi). 

Lapsari  (Br.j  vil  (iio),  dickwill  (i32) 
Valien. 

*Lapsatio  sleijfunge  (20). 

*Lapsator  sleijfcr  (20).  sleyffer  (74). 

*Lapsida  v.  Lapicida. 

*Lapsi-dium  (3,  8.  9,  17,  2),  -IIa  (3, 
76),  -llum  (76)  (est  illud  quod  cadit  — 
:iabi — de  metallu  quum  avuitur  3,  i.  q. 
de  lama  deriuatur  76;  cf.  sq.,  lapcille) 
sliff  (3,  8).  schliff  (2,  76).  slyfch  (9).  eyn 
sliff  huß  (17). 

*Lapsile  (cf.  prc.\  lap-eille,  -icille) 
sliff  (.5).  sliff-  (7),  silff-  (sie  18)  -steyn. 
schliß  (21).  sleifngs-,  sleffper-ding  (74). 

*Lapsi-Ua,  -llum  v.  -dium. 

*Lapsillus  (1  st.  b?)  cleppel  in  eyner 
klocken  (22>'). 

*Lapsim  adv.  weczen  (12). 

*Lapsorium  (i.  cos)  hd.  wetze,  wecz-, 
sliff-,  schliff-,  schleyff-,  sleyfch-  (9),  rid. 
wette-,  vet-  (97),  slipp-stein  sim.  schliff- 
stat  t  -mule  (75). 

Lapsus  geglunden  (6). 

*Lapticia  i.  vehiculus  (76). 

*Laptu-ae,  -ca  v.  Picris.  Lapathum. 

*Laphus  (i.  ceruus  76,  aus  eXacpO?) 
eyn  hircze  (17),  hyrs  (8,  9). 

Laqu-ear,  -iar  (5^),  -eare,  -earium 
(111),  -eor  t  -erare  (-6),  -iale  (93  Mrg.) 
himel-lizze(Snm.),  -z  (2,76,93).  gehemelcz 
(20).  bone  gewolbe  o.hemelte  (13).  helm- 
zeychen  i  -czoghen  (19),  -teyken  (11).  en 


LAR 


LAR 


LAS 


319 


liemelic  bone  (23).  ein  lieimelich  bube 
{sie  6),  tefel  t  hengelpaum  (74V  henghel 
bom  (22).  benge  (5K  hnnkt;!-  (17),  hegol- 
(V  21)  -bäum  {t.  lacunar  t  testudo  lobie 
17).  bome  (22b).  bodem  (5'').  gewelbe  (9). 
dyene-g.  (10.  d  st.  bV).  gewewe  {sie  8). 
een  keper  i  wormiiigbe  (108).  hd.  nd. 
rik,  rick.  hd.  ricke  {i.  pertica).  reck  t 
rick  (18).  latte  (95).  thyllen  (111).  bal-ck 
o.  tram  (91).  scheim  (93.  s^  scherm).  eyn 
■wolfFseil  (133).  ags.  ficrst  (94),  firt  (136). 
laquearia  rebeii  (7).  heinelicze  (8,  9). 
himelte  (99).  latuagel  (76). 

Laqueare  hd.  nd.  stricken,  hd.  ver- 
str.  (1),  binden,  knöppfen  (9).  biinmelcen 
(100).  himelten  (99).  tefeln  (74). 

Laquearius  adj.  ge  -  brittert  o. 
-himmeltzt  (65). 

Laqueator  strick-macher  (75),  -er  l 
tefler  (74). 

Laqueatus  (c/.  G.  wtb.  2,  551)  stricket 
(23).  hd.  ge-,  nd.  be-str.  gefangen  (17). 
*Laque-or,  -rare  v.  -ar. 

Laque-us,  t  -olus  t  -tismus  (147) 
hd.  nd.  strick,  strig  (ö^,  G,  S**!»).  strecke 
(13).  sthrick  (scbrick?)  t  tyr  necz  (9). 
dire  garn  (8).  haising  (126  sm.  c/.  G.  wtb. 
2,   515).   druwe,   val,   sprynckel,   stappe 

(147). 

*Ijaquia-le,  -r  v.  Laquear. 

*Ija-  V.  Li-quiricium. 
Lar  {g.  -ris  i.  casa,  domus,  ignis, 
locus  vbifit  ignis,  foramen,  n.  jjr.  nymphe; 
g.  -rtis  n.  pr.  regis;  lares  pl-  i.  eude= 
mones  &c.)  nd.  beert,  vuer,  iiuus,  bol 
(11).  hd.  hert,  h.-stat  (Sum.),  fuer,  fewr 
^9,  74),  hauß,  büß,  buysse  (19),  butte 
(9).  en  hof  (23).  neppersloch;  naine  eins 
kunigs  (74).  iong  maghet  ( i47 ).  lares 
mali  screzza  (Gf.). 

*Larba  v.  Larua. 

*Larbul-a,  -u  (i36)  (b  st.  v)  egisi= 
grima  (94,  136.  cf.  Gf.  1,  104). 

*Lareuinea  v.  Lauconie. 

*Lardaceus  specken  (75). 
Lard-are,  -ere  (11, 19)  hd.  nd.  spicken, 
specken  (19). 

Lardariolus  v.  Sigitula. 
Lardariioin  wyme  {i.  locus  vhi  lardum 
pendet  19).  spechus  (Gf.).  fleischhus  (93). 
flaischus   (i04).    nl.    lardeerpriem,    gall. 
lardolre  (11 6). 

*Ijardere  v.  Lardare. 

*Lardipolus  mittel  ( 7i:.  vermiculus 
lardi?  cf.  larinus?). 

Lardu-m,  -s  hd.  nd.  speck,  nd.  spek. 
hd.  speg,  spech  (Sum.),  specke  (i52). 

*Ijaretica  (a  large  et  cariton  gracia 
7  6)  milde  gnade  (17  &c.).  laretice  i. 
graeiatiue  (76). 

*Larf-a,  -acio  v.  Laru-a,  -atio, 

*Large  v.  Larua. 

Larg-e,  -iter  rieh-  l  fro-  t  miltec- 
(7),  fri-  t  volkumeii-  (63),  wollene-  l 
mildenc-  t  ryne-  (20),  milteng-  (76)  -lieh. 

Largi-fluus,-pluus(17)Ad  nd.  milde, 
miltsam  (110). 

Largiri  hd.  geben,  mi Itclich  sim.  g. 
nd.  gheuen.  geuen  (20).  werdin  gegebin 
(19). 

Largitas  hd.  nd.  mildicheit  sim.  milt- 
t  gebafft-igkeit  (65). 

Largitio  hd.  gäbe,  gebung.  gaue  (l32). 
geuunge  (20). 

Largitor  geber  (17). 


*Ijargitrainus  *'.  vermis  ^Mj'intramire 

qui  et  V.  lignorum  solet  dici  (76). 

Largiuseulus  wat  milde  (132). 

Largus  hd.  nd.  milde,  milter  (6).  ein 
gebhaftter  t  vber-flussiger,  varr.  -nussiger 

(65). 

^Laribate  v.  Lauribacca. 

*Iiar-,  larif-  v.  Loaf-,  laf-icus. 

*Larida  v.  Strula. 

*Ija-  V.  Lio-rinarius. 

*Larinus  [aus  tarmus?)  made  (100). 

*Laris  ('/.  charadrius.  larus.  lar.) 
leracha  (Gt.).  ags.  meu  (i36.  st.  larus 
avis),  men  [sie  94);  weiter  u.  i.  terra 
profunda  (i36.  cf.  larricium  Gl.  m.V). 
hertstat  (104). 

Larius,  latius  (Fris.)  t  i.  comensis 
(125),  comacenus  (Fris.,  Ki.)  lacus  co= 
macher  (Ki.),  chumer  (Fris.)  see.  der 
thummer  sehe  (125). 

*Ijarnasos  (aw-slamax  Gl.  m.,Xapva|) 
arch  t  kästen  l  trüben  t  almar  (Aventin.). 

*Iiarnatiuin  ( cf.  prc.  V )  v.  Morga= 
nicum. 

*Iiaro  V.  Larus. 

*Larpha  v.  Larua. 

*Lartago  {aus  lanugo?)  i.  crinis  in 
membris  pudibundis  (76).  fotzeu-  o.  fisel- 

har  (74).  

Lar-ua,  -pha,  -fa  (3,  5^),  -uua  (9), 
-ba  (136),  -ge  {pl.  120),  laua  (20)  \cf. 
lamorpha,  loruus)  scrato  (Gf.).  pl. 
screzza  (121,  Gf.),  scrate  (120),  screiz; 
screzzolscraito ;  kleyn  herchen  (  Gf. ). 
sccme  (104).  schäm  (112).  schem  (7,  46j. 
schympart,  schewhc,  putz  (74).  schiem 
(74,76).  schoem  (68).  schoubart;  butzen- 
i  bocken-antzlit  (i26).  butzen  antlit 
t  schempcr  (88).  b.-  0.  iaßiiacht-ange= 
siecht  (110).  schonpert  (II6).  ein  mom= 
men  aengesichte  (i32).  nl.  mummen= 
aensicht  (116).  hd.  ein  laruer  antlütz 
(134);  ehi  larffen-,  laruen-  (69)  -antlitz, 
-antzlitz  (i33),  -autzlit  (67,  152).  lar-ue 
(9,  18,  132),  -fie  (5",  17,  74),  -fen  (21). 
eil  mumelinx-  (11),  schodufels-  (23) 
-houet,  l  en  rok  (23).  scbo-tiifel  (12), 
-döfel  t  diuels  schowe  (13).  schut  dufels 
heupt  {pl.  19).  eyn  dufels-heubt  (5), 
-heybet  (8^),  -gestalt  an  gedan  (8). 
tewfl  liaupt  ( 1 ).  tufels  cappe ;  eyn 
schußel  {i.  dyabolus  17).  ge-schü  (93), 
-schlich  (46).  gespenst  t  zunßler  (i26). 
vladebijs  l  fladcbijß  (20).  eyn  hüner  (6). 
mer-wiinder  (9),  -wonder  (8).  talmas-che 
(106),   -ge   (99). 

Larualis  ?'.  Laruatus. 
Laruare  bocken  antlüt  anlegen  (64). 
larffen  machen  (75). 

*Lar-uatio ,  -uacio  ,  -facio  (17)  i. 
caducus  morbus  (i&).  sucht  (17).  vallende 
s.  (8),  vbel  (9). 

*Larua-tus,  t  -lis  (Fris.)  eyn  butz 
(110).    fastnachtbutz    (Fris.).     verbutzet 

(126,    Fris.). 

Lar-us, -0(34),  -is  (g.  v.),  laurus  (76), 
lorus  (5^)  {auis  ;animal  in  aqua  et  in  terra 
habitans ;  cf.  fuliea)  hd.  nd.  muser. 
mawsar  (2).  maußer  (1).  maiser  (34). 
musaar  (9).  muß-ar  (8),  -er  (7).  muse 
biißer ;  yysß  f'ogel ;  merekacze  (19). 
musebiter  t  mercatte  (11).  wasser-rabe 
(4), -rappe  o.-rape  (75),  -hune  (17),  -hun 
(3).   vaterhoen    (97).    ar    (45).    holbrodt 

(114).        _ 

*Laruua  v.  Larua. 


*Lasan-us,  -um  (Ki.),  -as  {i.  tabernas 
136)  trizstuol  (Gf.). 
*Lasce  v.  Lasse. 

*Lasceratus  {st.  lac.)  tzuslagen  (19). 
*Lascifus  V.  Lasciuus. 
*Lascinia  v.  Lacinia. 
*Lasciu-are  v.  -ire. 

Laseiuia  hd.  nd.  geylheyt.  geilkeyt 
l  lustickeyd  (19).  gheyl-,  lust-icheit,  ver- 
weentheit  (11).  v'weu-tlieit  (99),  -ekeit 
(8h).  wyldicheit  (20).  dragekeit  (18.  X 
lassitas?).  wives  lust  (85).  mutwil  (39). 

getlosc   \Hen.). 

*Lasciuiosi  ludi  schentlich  mit  ein= 
ander  rammeln  &c.  (65). 

*Lasciuiosus  v.  Lasciuus. 

Lasciu-ire,  -are  (5^)  hd.  nd.  geyl 
sin.  gayl  i  gogel  sein(74).  geylen  (11, 
20).  geyl  vnkusclielich  (8),  g.  vnd  vn= 
keuslich  (9),  vnkeusch  (110)  leben,  drege 
(18.  cf.  pre.),  gogel  (74)  sin.  verwen-en 
(8b),  -den  (99),  -t  wesen  (132).  gettlosen 
(Hen.). 

Lasciu-us,  -is,  -iosus,  laseifus  (3) 
hd.  7uL  geyl,  verwent.  hd.  geyel  (3), 
gail,  gäyl  (9).  geyloß ;  schampar ;  gump= 
pig;  ramßler  (ii3,  126).  birtzlich  (125). 
wylde  (20).  vn-kusche  (8),  -kewsche((9). 
getloß  (Hen.). 

Laserpitium  ( i.  maguderis  88 ) 
krautdorß  (88).  liebstockel,  badkraut 
&c.  (143).  laserkraut,  teufelskoth,  meis= 
terwurz  (Ki.). 

*Lasirium  v.  Lazurium. 

*Lasna  v.  Lagena. 
Lassare  hd.  lassen  (8,  9);  laß  (5^), 
trege  0.  raude  (b"),  mueth ,  müed  (134), 
müeth  (i5i),  faul  (1)  machen,  las  ^  mode 
maken  (23).  raodde  werden  (21).  müde 
(17),  trege  (7)  sin.  mueden  (11).  hd.  nd. 
müden.  v'-m.(i  10),  -muyden(i33),  -mieden 
(67),  -myden  (76),  -meyden  (i52),  -moeden 
(132),  -moden  (22),  -mydigen  (18). 

Lassatus  hd.  müde  *m. ,  mild  (134), 
mud  gemacht,  mode  gemaicht  (132).  m. 
l  las  ghemaket  (23). 

*Lasse,  lasce  (4)  {st.  lasciue)  fieri 
geil  sein  (3,  4;. 

*Lassera  ( aus  lacerare )  reysser, 
zerr  er  (74). 

Lassescere  v.  Laceseere.  lassisco 
i.  incipio  lassare  (76). 

*Lassetudo  v.  Lassitudo. 

*Lassicius  mus  lassitz ,  l.-maus ,  al. 
harnball  (140.  ef.  -bellerle  v.  lieisca?). 

Lassi-,  lasse-  (5'')  -tudo  hd.  mud- 
ekeit, -icheit.  müdikait  (134) ;  muy-(i52^, 
mu-  (151)  -dekeit.  mod-icheit  (23),  -eheit 
(21),  -igede  (85).  mud- (110),  muet- (132), 
macht-  (5b) ,  trog-  t  fiel-  (6),  las-  (23) 
-heit.  fulkait  (46). 

*Lassitum  v.  Lituus. 
Lassus  hd.  müde.  m.  von  erbeyt  (8), 
arbait  (9).  mode  (21,  23).  moede  (132). 
moyde  (13).  müde  (3).  muede  (i5i).  müd 
(134).  muyede  (i52).  mied  (38,  67).  mat 
(23).  macht  (5b).  trag  o.  matlas  (1). 
las  (1).  las  (1,  23).  lasch  (22b)^  mud 
ader  lassigk  (4).  trege  (6).  erlagen  t 
hellig  (126).  taub  (125). 

*Lasterna  (bast.  magis  pro  curru 
mulierum)  wage,  var.  woge,  am  wageu 
(75). 

Lasurum  &c.  v.  Lazviruin. 


320 


LAT 


< 


♦Lata  V.  Lota.  Sqxiilla. 
*Lataiinis  c.  Latomus. 

Latare  biu-yiloii  (20). 
»Lataria  r.  Lathyria. 

Latax,  Xaxa^,  f  noerza  (i  lo,  Aib.)  ein 
iiint/  (111,  Ki.  mustela  lutreola  Nmn.). 
mirz,  ein  ottenifi^c.sclilci'lit  ( V.  ».  uiis  &c.). 
nor/,  /  ncr/.  (iio).  nertz  /  nocrt/.  i 
nortz,  ist  ein  wysele  gcsciiiacht  (Pict.)- 
Cf.  russ.  tatar.  wof/ul.  norka  dor  norz, 
norzwioisül ;  jwlu.  niirck  i'l.  (Nemu.  &c.). 
estJiii.  nink  mustela  erminea. 

Latebra  (i.  latibulum  «8,  iio  &c.) 
si'iuil-uiigc.  (19,  110),  -ingc  (23,  132), 
-nis^e  (8'').  hd.  schol-,  sciiel-  (7)  -uiige. 
vorboi-gen  {b^),  v'holcn  (,1,  23)  stat, 
sthat  (schat  V  22).  düster-  (23),  duyster- 
(132 1,  hfl.  finster-nisse ,  -y  (uo).  hol 
(iio  &c.).  vnderschloiff  (i26).  pl.  hielen, 
heier,  loeher  (88). 

*Latebrositas  duesterheit  (20). 
Latebrosus  hd.  nd.  düster,    duester 
(20).    hd.    finster,    gantz    f.    g.   duystcr 
(132).  dunsterlec   (99).   deinsterlic   (106). 
dunekol  (10).  vol  finsternuß  1,68). 
♦Latecula  &c.  v.  Laterula. 
Latens  lostende  (tV  c?)   t  verbor- 
gen (,91 

Later  hd.  zigel,  ziegel,  zegel;  z.-, 
czeggel-  (21),  zekil-  (20),  schifer-stein. 
nd.  teygel  (221)),  tigele  (99),  tegel-, 
sebeuer-steyn  sim.  breiß  (75.  t/.colximna). 
bryß  {7.->ii).  breis  (75''). 

*Ijatera-bilis,  -lis  hd.  sit-ig,  -lieh 
(140),  -tig  (7),  -tlich  (18);  seit-ig  (1), 
-lieh;  sidig.  nd.  zidich  (23),  scidich 
(stidieh  ?  22),  sidelic  (11).  by  siten  har 
(i.  consodalitus  6).  besytz  (cs). 

Lateralis  gut  eid  gesel  (75). 
*Lateratus  {st.  laeer.)  to  slagen  (11). 
*Latereularius  tzigelborncr  (12.5). 
*Laterculviin  ags.  beolone  (94».  hen= 
baue  Bosw.). 

Laterculus  schindele  {  dil  (100).  latta 

{pl.   141). 

Latere  hd.  nrf.  schulen  ^v'holen  sin. 
hd.  scholen,  v'heln,  v'bergen,  v'bcrgen 
(9);  v'b.  sin,  ligen  (8»"^);  loschen  (9,  74). 
na.  vorholden  syn. 

*Latriciuin  ein  ziegel  offen  (110), 
tzygelouen  (i32). 

Lateri-cius,  t  -nus  (7.i)  zigeln  (7.5). 
zegelin  (8).  czygel  leym  {sie  9). 

*Late-,  lat-rifex  hd.  zi-,  -zie-,  cc- 
(21),  nd.  te-,  tey-geler.  ziegel-mecher 
(7),  -macher  (es),  -bacher  (uo).  tzygel- 
t  steyn-becker  (132). 

*Lateri-nus  v.  -cius. 

*Laterna  v.  Latrina. 

Lat-,  lant-  (of.),  lac-  (10)  -ernaArf. 

lucht-e,   -en    (10);    luechte    (20),    lycht 

(UO),  liohtfaz  (Gr.),  lat-,  loc-,  lutz-erne. 

Latema-rius  -tor  (74)  laternmacher 

(74,    75). 

*Laterosus  (riatex)    water-    t  win- 

ich  (11). 

*Lat-erula  (3),  -ecula  (9),  -ectula 
(76),  -egula  75),  -icola  (8),  -icula  (4), 
lathetula  (,148)  i.  tegtda  (75,  i48)  schin= 
del.  stindcl  (st  st.  sc)  t  taffei  (9).  sto= 
ßil  (8). 

*Latescere    (x  lacessere;   :  latere, 


LAT 

latus;  /.  ! tiriliere  latere;  trrilare)  reytzen 
(23).  reyßen  {ii).  grosin  (8|.  grossen  (9). 
vorborgen  sein  (4).  begyiinen  tzo  sehu 

len  (1112). 

*  Lat-,  lic-  (9 )  -estea  win  (8).  weyn  l 
winbhuh  (9).    Cf.  latex  i.  vinumf 

*Lathetula  r.  Laterula. 

Latex  lid;  uuazzir  (Of.).  wasser  (9). 
/('/.  suß,  sü(!sse  (3),  sith  (7),  .sj)ring-, 
springk-  (74),  springend,  .sj)ring('ii  (21, 
110),  v'porgen  (1,  .■>3)  wasser.  weyn  (9. 
i.  innum  Pap.),  ein  v'borgeii  qwelle  (G). 
v'b.  win  in  dem  b(n-e  o.  waßer  (8).  w. 
das  vnder  der  erden  v'b.  ist  (75).  en 
sprinc  water  (23).  en  sote  w.  (23),  w.- 
spviiie  (22).  quell-,  queek-prunn  (74). 
keffbruim  (»3.  cf.  a.  wtb.  2,  482). 

*Latibulare  verpergen,  laussen  (74). 

Latibulum  (</.  latebra)  v'porgen  (1), 
lieiinlieh  (7.'))  stat,  0.  end  (75).  en  vor= 
borgheu  stede  (23).  vinster  verborgen 
gemach  (75).  vorbergun-t  (9),  -e  (8). 
losch-  (9),  SOS-  (8)  -unge.  schulinge  (11). 
hude-  (10,  12),  hyde-  (13) -wiukel.  hule; 
schlupff;  klufft  (126). 

.    *Latibusiare  (cf.  lactibusia)  kernnen 

(147). 

*Laticiiiiuin  v.  Latinieum, 
*Latic-ola,  -ula  v.  Laterula. 
Latine  loqui  tateren  vnder  eyn  an= 
der  t  tartoii  speien  also  de  kyiiden  (22^). 

*Lat-iiiia,  -una(74)  {cf.  lacena)  iiekele 
(23).  hechel  (74). 

*Lati-nicum,  -einium  (69,  134)  hd. 
nd.  latin-s,  -se  (i33),  -ische  (67),  -isse 
(152),  latijnsehe  (133),  latein-isch  (69, 
134),  -seh  (66),  -iß  (70,  151)  spräche, 
sprach,  sprake.  latiu  spraich  (7),  ge= 
sprochen  (76).  latinsch  sproch  (6). 

*Latinicus  eu  dudescli  (sie)  mvnsche 
(23). 

Latini-zare,  -sare  latin  lid.  reden, 
sprechen,  nd.  spreken.  latein  r.  (134, 
i5i).  latine  r.  (152),  redden  (133). 

Latinum  hd.  nd.  latin.   latyni   (20). 
Latinus  latinre  (99). 

*Latipes  breitfuß  (75). 
Lathyris,  vll.  X  lact-aria,  -oris,  in 
den  Glos.sen  und  Voce,  lataria  (lOi), 
lact-aria  (117.  q.  cf.),  -arida  (7,  Gf.), 
-aridia  (Gf.  „al.  -ariola",  i.  eito-cacia 
q.  V.  130),  -iarida  (121),  -iria  (47),  -iride 
(105),  -eridia  (io4,  i3i,  Sum.),  -eritia(87), 
-erizia  (Sum.  v),  -ericia  (74,  85,  .Sum.v), 
-er'dos  (17),  -anda  l  iactarida  i  aetu= 
reda  (Gf.),  laccyride  (94a),  slactaria 
(104),  lectariea  {i.  sprinula  74)  springa 
(121,  G f.).  hd.  sprinc-,  spring-  (^17),  sprancn- 
(105),  spriutz-  (7,  74),  spinni-  (104),  spin- 
(87),  spi-  (Sum.),  crist-  (74)  -würz,  -wort, 
spinwiz  (Sum.  v).  kelerßhals,  zeydelpast 
(74).  ags.  libcorn  (94»). 

*Latissa  v.  Lyciaca. 
Latitare  verporgen  sein  (1).  v'borgen 
(23),  gantz  v'b.  (uo)  sin.  v'-bergen   (6), 
-birgen  (13).  stett  verbyrgen  (64).  schulen 
(71).  dickwyl  seh.  (i32). 

Latitudo  hd.  breyt-,  nd.  breet-heyt. 
breyti-  (G),  breydc-  (18)  -keit.  breidde 
(99).  der  breit  messykeit  (63). 

*Latiu8  V.  Larius. 

*Lato  V.  Lota. 

*Lato ,  pl.  -ones  laten ,  hyen ,  hayfs- 
genoten  (147). 

*Latoca  v.  Lactuca. 


LAT 

Latom-ia  (110),  -a  (75,  76),  -acia  l 
-ania  (v.  lapicidina^  {t.  lapidis  cesio  i 
doTiius  latomuruin  110  sim.)  steiniger  weg 
(75).  latonia  Steinbutte  (75).  i.  diana  t 
luna  (110). 

Lato-,  lata-,  latha-  (64 )  -mus,  latoni 
{pl.  i.  lapidum  cessores  i:i6j  hd.  stein- 
meize  l  -ineizil  {pl.  Sm.  2,  627),  -metze, 
-metz,  -motz  (67),  -metzel  (64),  -metzler 
(6H),-metzeieri  i32),-breclier(75),-liauwer. 
sten-werte  (23),  -werue  (22)!  stienbicker 
(11). 

Lator  hd.  nd.  bode.  boede  (132).  hd. 
bodde,  botte,  bot,  pot  der  etwas  bringt 
(75),  dreger  (17),  briff-dr.  (8),  briefftrager 
(uo),  treger  d(!r  briff  (9j. 

*Latozona  brayt-e  snure,   -er  gurtel 

(74). 

Latrabilis  beliich  (8i>). 
Latrare   hd.   nd.  bellen,   hd.   b.   als 
evn  bunt,  hylen  als  die  h.  (68).    bleken 
also    dey    hunde    (22'').    billen,    muffen, 
befftzen  (Hen.).  pellen  (1,  2).  bellen  (99). 
huylen  t  belcken  (132).    blöken   [ea/ium 
11).  luden  (uo).  latrat  bilt  (40). 
*Latrari  (:  latro)  berauben  (18^). 
*Latratio  bellinge  (23). 

Latratus  hd.  bell-unge,  -ugunge  (20). 
blaffinge  (132).  hylung  (es),  ptc.  ange- 
bollen (Fris.),   -bullen   (128). 

Latr-ia,  bissw.  -a,  litria  (75<i)  {i. 
theofebia  75)  hd.  gotis  dinste,  gotz  t 
gottes  dienst  sim.  d.  der,  {  erwirdikeit 
die,  got  allein  zu  gehört  (75).  nd.  godes 
denst.  gothch  ere  (7).  byddunge  (19). 
bedinge  (11).  ge-b.  (99).  schoppers  ane= 
betunge  (15).  scheppers  (8),  der  schef= 
fers  (9),  dez  schopfers  (es)  anbeten, 
anbetung  der  (63),  anb.  gottliche  (76) 
almechtikeit. 

*Latrieolus  i.  lunatus  (76). 
Latriensis  (I  latria)  ynnick  (19). 

*Latrifex  v.  Laterifex. 

Latrina,  t  laterna  ( 1  ) ,  lac'na  (8) 
hd.  schißhuß,  scheyskamer  sim.  dünne 
tur  gewant  t  eyn  offenbar  scheyshaus 
(9).  d.  dure  g.  l  0.  schis  ganck  (8).  feld-g. 
(Gf.).  snuße  (125).  anzucht  (U4).  heym- 
elichej^t  (20),  -lieh  zu  der  natuer  (75). 
haimlicher  gmach  (91 ).  profetle  l  sprach- 
haußle(i26).  prophei  (Das.).  profey  (uo, 
128  1.  priuait  (132).  lengene  (99.  cf.  lange; 
linghene  limus  Kii.  u.  v.  sterculum). 
een  deine  (108,  KU.). 
*Latrix  v.  Lotrix. 

Latro  hd.  nd.  morder.  m.  ader  eyn 
morderin  (7).  mordener  (132).  murcier 
(19).  hd.  Schacher  (65,  95),  schecher. 
scakere  t  dief  (106).  schecre  (99).  pfad- 
hucke (9),  -ehuche  (Fr.  2, 46*^),  cf.  vespilio. 

h 

struchdieb  (125).  struckhan  t  stroder 
(22b).  strotter  (74).  schnapphan  (126). 
sehyltknecht  {i.  satelles  magnatum  97). 
Latroeinari  hd  nd.  mor- ,  mor-  (6), 
mur-  (19),  stro-  (22^),  stru-  (71)  -den. 
strotten  (74).  perawben  (1).  rauben  (20). 
pfade  huchin  (8).  pfad  hauchen  (9).  sche= 
chery  triben  o.  vben  (75). 

Latrocinium  hd.  nd.  mort.  mord 
(22).  moert  (11,  i32j.  raorderie  (20,  65). 
merdery  (8).  diiberij  (9).  difde  (99).  sche= 
chery  (75).  schächraub  (2).  scah  (Sm.). 

Latrunculator  blutrichter  (88).  ru- 
mormeister  (Ki.). 


LAU 

Latruneulus  {i.  paruui  latro  76) 
monier  (1,  8,  9). 

♦Liattula  languiiid  (Of.  1,  745). 

♦Latula  lade  (11,  19). 
Latumia  &c.  v.  Lauconie. 

*Latuiiipnum  ( cf.  lauconie  &c.)  mar- 
telkolb  (74). 

*Ijatuiia  V.  Liatinia. 

*Ijatura  \^cf.  lacena.  litvira?  anders 
ul.m.)  heeher(6).  calke  (17).  kalk  (9). 
balk  ^8). 

*Laturicium  (*'.  enula ;  aus  lathjrris  ?) 
alant  (74). 

Latus  adj.  hd.  nd.  breyt  t  wyt.  hd. 
breyd.  nd.  bret,  breet.  hd.  weyt. 

Latus   sbst.    hd.  nd.    side.    hd.   site, 
Sitte  (18),  sith  (7),  sijte  (10),  seyte. 
Latus  \j}iscis)  latbrachßmen  (i4o). 

*Laua  V.  Larua. 
Laua-crum  il,  7.0  &.c..  i.vanvinarium 
Gl.  ni.,  lotio  l  ablutio  Br.),  -torium  (6, 
8,  9  &c.),  -rium  (11,  19,  20,  75  &c.),  laur- 
ium,  f  ar. -um  (110)  hd.nd.  hant-,  waßer-, 
water-vaß,  -vat.  hant  wasser  (7).  vv.-vayß 
(,19),  -vas  (20).  wasch-faß  (4),  -vas  (,1), 
-haws  (9).  wesch-  (8,  75),  waß-(18)  -hus, 
-naß  (75).  gieß-vaß  (76),  -vas  (ß,  tu). 
deuff-,  reyni-uuge  (17).  laua-torium 
hauuthab  vas  i  1 ).  wesch-stat ,  -panck 
(75).  -crum,  t  -rieivun  (75),  t  -rium  (,5), 
-zo  (8)  ein  wesclie  (6,  75),  u.  baptismus 
(6).  wessunghe  l  deufl'  (19).  wasschinge 
i  dope  (11).  Waschung,  taut",  brun  (65). 
tawfiF  t  bad  (9).  bat  (t)  weschunge  (20). 
bat  waßer  (8).  bat  18b). 

*Lauacrum  Veneria  v.  Labium  V. 

*Lauand-ria,  -ula  v.  Lauendula. 
Lauare  Iid.  nd.  wa-,  hd,  we-,  wä- 
(134)  -sehen  ^rey-,ra-(  76) -nigt'u.waschsen 
(iiot»).  waßeu  (18).  wesßen  (20).  woßen 
(21).  oeczeu  (17).  twahen  (9,74).  zwahen 
(17).  zwagen  (1.  caputus).  blatzen  (Hen.). 
spulen  (74).  nd.  dwan  l  spoleu.  sp.  l 
schok'u  t  dwaghen  122'^).  paden  (111). 
1.  faeiem  t  vultum  ;nute  also  de  lüde 
sich  ringen  vnder  ogen  (22'^). 

*Lauaretus  adelfisch,  edle  albulen, 
weisse  blauling,  plitzling  (i4o). 

*Lauariciuin  &e.  v.  Lauacrum. 

*Lauatismus  r.  Iota. 

*Lauazo  &c.  v.  Lauacrum. 

*Lauba  u".  scei/d)  loube  (104). 

*Lauees  v.  Lanx. 
Laucia  v.  Lauticia. 

*Lauconie  stricki  r/.  catene  Gf.  1,  745. 
6,  7411)  i.  q.  hoconie  q.  v.,  au.s  lautum-ie 
(i.  vincula  Gl.  m.  i  cf.  -ia  i.  custodia  (136^); 
-e  i.  carceres,  latumi-ae  i.  verbera  (130^); 
-a.i.vinctd^imy'Rv.);  cf.  latomia,  latump- 
num,  lautvunnum,  lantumium,  laeone ; 
larcumea   est  cathena   t   genus  carceris 

(76). 

Laudabilis  Ad  lob-elich,  -lieh,  -ekheh 
(67,  152  1,  -sam  (1,  75).  loue-  (20,  132), 
pryß-  (110),  lob-  (6,  i5i)  -lieh.  nd.  loue-, 
lof-lic. 

Laudabilitas  lobsamkeit  (75). 

Laudabiliter  lobsamiglich  (75). 
*Laudacia  ^aus  laus X lauticia)  ere 
o.  lobligkeyt  der  speyse  (74). 
*Laudacismus  v.  Iota. 

Laudanum  nortman  (24). 

Laudare  hd.  loben,  louen  (23).  loeuen 
(i32).lauen (11). prisen;  serden [hd. zarten, 
von  zart,  saerd) :  hyghen  (221»). 

r)llFF.\B*CH     ni.OHSAKlUM. 


LAU 

Laudatio  louunge  (20). 

*Lauditia  v.  Lauticia. 

*Lau-,lan-  (Br.,  Gi.m.)  -dula  (c/.alauda. 
Dz.  wtb.  12)  lewer-icli  dl),  -k  (20).  1er- 
icha  (127),  -yche  (19  sim.),  -ich  (8),  -che 
(74,   Suin.). 

La-,  lo-  i47j,  li-  (io3j  -uendula, 
lauand-ula  (75),  -ria  (6;  iaueud-la  (io3, 
Gf.j,  -ele  (85),  -el  (1,  19,  6i^,  74),  -er  (7, 
64*^),  hd.  -el  crut  sim.,  -elii  er.  (5),  -elen 
er.  (23),  -ulen  er.  (22),  -er  cruyt  (132). 
lobendel  (17).  lauander  (iö).  laubaugel 
ein  kraut  (74).  lofengele  (47).  laiiaud-ar 
(110),  -er  (68),  -el  (75)  krut  sim.  loueudel 
krute  (133).  ringelbluine  (95). 

Lauer  {cf.  berula)  wasser  epfiich, 
nl.  watereppe  (116).  prunnkreß  (74). 

*Lauere  besprengen  (74;. 
Lauema  v.  Laberna. 

*Lauerula  v.  Berula. 

*Laui-,  lau-  (Ki.j,  lana-  (74.xiam-) 
-trices  prüder-  11  ij,  bruder-  (9ij  -weiber. 
zwcyer-br.  weyp  (74). 

*Laurabica  c.  Lauribacca. 
Laurea  hd.  nd.  krouo  (c/e  lauro  &c.j. 
crocu  (11).  eyu  krön  von  laurin  bäum 
(7j,  des  siegs  vnd  der  vberwindung  (75). 
mcyster  krou  ^"6,  9;.  signüst  crovu  (93). 
krancze  (I9j. 

*Laurea  (herba)  c.  Laureola. 
Laur-eare,    -iare    hd.    nd.    crouen. 
krenen  (Hu).  krönen  (ti,  I5l).  krön  (lÖ). 
Laureatus  ge-cront  (8"^,  17,  75)  mit 
lor-,  var.  lar-ber  laub  o.  esteii  (75). 

*Laure-  v.  Lauri-bacca. 

*^^Lau-,  i  au-reola,  laurea  (73,  85) 
{herba;  .-ipevie.-i  medicine  Ö,  9,  76.  cf. 
coccognidium )  kclier-  (3,  12,  4),  kellers- 
(iO,  24,  143),  kelrß-  (74j,  kelder-  (85), 
k«irs-  (^13)  -hals,  kellerschale  {sie  71). 
zyt-  (64,  123),  tzil-  (125),  czei-  (3  Mrg.) 
-iant.  zeilaud  (143).  zeidelpa.st  (74,  153). 
zidei-  (143),  sute-  (47,  85j  -bast,  -bist  (47). 
ogelinde  (47.  st.  cig.  V).  driißwurtz  (73). 
läußkraut,  sclieißlorbecrn  (143). 

Lau-,  au-reola  sige-,  sigeß-kron  (74). 

Laureolum  asch  (8,  9). 
*Laureolus  lorbcr  wasser  (8). 

Laureus(t/.laui"eatus;ghecronet(2o). 
*Lauriare  v.  Laureare. 

''Lauri-bacca,  gew.  -baca,  laur-us 
baccalia  ( 1 1 6;,  -ebacca,  -umbaca,  -abica 

(ä^i,  -um  (75),  laribate  i^pl.  24;  {cf. 
bacca)  /u/.wd.  lorber.  1.-  (:i),  lar-  (75)  -ber. 
iorebereii  (24;.  laurbeer  (es),  lauwerbese 
(132).  lor-bon(64'=),  -bir  (7).  layrbere  (13). 

*Lauricale  gall.  haubregous  (122). 
*Laurium  v.  Lauacrum. 
*Laurum  v.  Lauacrum.  Lauribacca. 
*Laurumbaca  c.  Lauribacca. 
'Laurus  v.  Larus. 

Laurus  hd.  lorber-.  lorbern-  (21), 
lorbiru-  (7),  loerber-  (20i,  lorberen-  (23), 
loi--  (24,  93,  BM.),  laur-  (85),  lauren- 
(99),  larber-  (75),  lauwer-  (i32),  weckeU 
aoeru-  (11;  -bäum,  -boni  sim. 

Laus  hd.  lob.  nd.  lot".  lop  (5).  lopp 
(6).  loff  (20).  lotfe  (13).  pris  {t>^).  wernt- 
lieh  lob  ader  ere  (17). 

Lausare  stedlichen  loben  (17).  lob=^ 
ben,  rumen,  prysen  (12).    beromen  (10). 

Laute  lecker-  (110,  132),  rey-,  reten-, 
zart-,  lieb-  (74)  -lieh,  imsawse  (74). 
*Lauteolata  v.  Laneeolata. 


LEB 


321 


Lau-ticia,  t  -cia  (74,  Br.),  -dltia  (76) 
i.  gloria  epistolarum  (76)  st.  epularum. 
leckerheit  (20).  kinderfreude  ;  lustliche 
speyse  (74). 

Lautrices  v.  Lauitrices. 

*Lautum-nuin,  t  -ia  t  lacumia  (147) 
{cf.  lauconie)  martergerüst  (93).  stock, 
hacht,  bant  (147). 

Lautus  {i.  bene  conditus  l  dedica= 
tus  4,  .st.  delic.)  hd.  nd.  gewaschen; 
lecker,  ghedweghe  (106).  hd.  ge-weschen, 
-waschen  (i34),  -wessen  (7),  -waßen  (21); 
koste-,  kost-,  koste-  (3),  kest-(49)-  lieh, 
vbir-  {b^).  vber-  (1)  -fullig.  über  fällig 
(4).  vrolic  (23).  weleeleke  (99). 

*Laxabilis  offloselich  (8*»). 
Laxare M.  nd.\S-,v]}-,  ent-  (110,  132) 
-losen,  -loysen  (i52),  -loesen  (110).  vflf- 
(76),  vß-_(6)  -lesen,  auf-losen  (i34),-l6ssen 
(151),  -lösen  i  weiten  i^9).  weichen  (8). 
uff-w.  t  off  loßen  (17).  loesen;  intlasen 
bleyden  (20).  aufflassen  (75^«).  vnlaten 
(99).  hd.  int-  (20),  ent-,  7id.  ont-  (11,  132) 
-binden,  vnsachte  {sie  22).  vns.  {  drof^ 
tich  sin  (23).  durch-gengich  macheu  {b^^), 
-brechen  den  buch  (70),  -fertigen  (1,  3). 
Laxatio  losung  (8).  off-  {8^),  vff- 
(110)  -1.  ontlaessinge  (132).  entladung 
(68).  intbundunge  (20).  weychunge  (8.  9). 
Laxatiuum  weichinde  ereznei  (9), 
artzty  (8). 

*Laxe  V.  Lanx. 

*Laxillus  V.  Lapillus. 

*Laxirium  v.  Lazurium. 

*Laxistrum  loug-sack,  -hafen,  -sten= 
del ;  var.  laug-ansack  l  -enscherb  (75). 

Laxitas  ags.  placunis  (i36). 

*Laxiu-ia,  -a  {st.  lix.)  lauge  (8,  9). 

*Laxus  sbst.  durchgang  l  ruor  (76). 
Laxus  adj.  durichurtig  (1;.  durfer= 
tig  (2).  hd.  durch-uertig  im  buch  (75), 
-gengig,  -gengicht  (17),  -genig  (21), 
-genget(18),  -scheissiger  ? -pruchiger 74), 
-bruchigi^iö).  durftig(G).  droftich(23).ledig 
(7).  weyeh  in  dem  bauch  (»u).  dvn  scliiß 
(21).  dünn  schißichti  17).  dünne  schißig(,5). 
loser  gerumpffer  (74).  hd.  uff  geloßt  atwi., 
offgeloste  (8b j.  slap  (22^).  hd.  breit; 
vnge-  (110),  ent-bunden,  -gurt  (110^*). 

*Lazarum  weyssmyntz  (74). 

Lazur-ium , -um  {95)incausturii  i  hd. 
färbe,  blauw-f.  (75).  plow  tincken-f.  (110). 
lazur  (18,  23).  hd.  lasu-r,  -er,  -re  t  blaw 
(7).  varwe  (23).  lasu-rum  lasiir  (1). 
blauarwe  (93).  -rium  blawe  diut  (ni). 
blawlasur  t  -lium  a  las-,  laz-ulo 
lasur  stein  (iio,  sim.  68,  132),  untersch. 
von  lasirium  gla-sur  (iio),  -zuer  (132) 
{  ine.  t  färbe,  varwe  (i32).  lax-  udpih.  • 
laz-)  -irium  lasur  (68).  lazirium  lasuer 
(133),  laz-uer  (66,  I5i),  -auer  (152),  -ur 
(69,  70),  lasauer  (67)  t  ine.  t  färbe. 

Le-a,  -ena,  -ona,  l  -na,  -ua  (i52) 
hd.  nd.  lew-,  leb-  (9,  19,  in),  low-  (23), 
leuw-  (76,110),  lauw-  (.ö'\  22^)  -inne,  hd. 
-in.  leind  (13). 

*Leba  {cf.  lebeta.  liba.)  pfann-kuche, 
-tzelt  (74). 

*Lebefusor  v.  Lebifusor. 

Leb-es,  -eta,  -ita,  labes  8),leve-s  t  -ta 
(i36)  erin  hafen  (6).  eren  haffen  (75).  ern 
doppe^irnedoppent  17;.orin  dopf(  8).erein 
copf(9).  en  erden  gropei^23).grape(Chytr.). 
Ärf:  ti-,  tü-(i34),  -te  (68,  75,  120),  dye-,  dy- 

41 


LEG 


LEG 


LEG 


(12i.  do-  (23,  i;t:i),  do"  0'')  'S*''-  ^''V 
p.rt'ii  (1«'>;«'1  (Chyir.)  do^'il  (b^).  «lockfl 
(21).  tof;»'l  dar  vli  iimii  triiu-kt  ^lebeta 
75).  /('/.  ki'ssi'l,  orliiiior  k.(iiti).  nd.  ketol 
(99),  »Ml  lt>|)ol-k.  (11).  diinpiMi  ^2<^i._>*'"i 
(7l).  roim-l.  vlff.  lim|)fi'ii(iol  (7:.V  roindel 
(2,  I,  »).  rindc'l  (IV  i-fidl  (V  a.  lliis  sm.). 
ecapr  /  scliapo/ pa  11110  i22''>.  ags.   luiuer 

(94,    13«). 

*Ijebe8or  v.  Lebifvisor. 

*Lebe-  c.  Libi-sticum. 

*Ije-,  li-  (.")'•,  71,  109) -beta,  ^ -betum 
(7i)  (/.  mellic-reta  77,  -ora  74.  cf.  leba, 
liba)  letzeltc  (75).  lebt/olt  (71).  honig- 
(74\  lioniiiff-  (10\  hoiiic-(12),  lech- (4!)^ 
leb-  (74.  7.=>)  -kucli  (74\  -kuchen.  hunk= 
cogiMi  (13).  en  honich  koke  (23).  pyn 
houick  brothe  (.¥').  lionig-  i  loch-kug 
(77).  li'bkuch  (6).  gerkoke  (i09). 
Lebeta  v.  Lebes. 

*Lebetarius  hd.  kesselor.  nd.  keteler. 
kessel-  (iio,  132),  tigel-  (es)  -machet  sim. 
h'tzolter  (7.5). 

*Lebete-  v.  Lebi-fusor. 
Lebia  r.  Dobula. 

*Lebi-,  leby-  («e),  lebe-,  lebiti-, 
lebete-  (76),  lembi-  (68,  132)  -fusor, 
lebesor  (49)  hd.  dyegel  -  gesser  sim., 
-niat-her  (7).  tigel-m.  (76,  110),  -giesser 
(68).  tügel-g.  (134).  degel-g.  (152).  pot-g. 
(132).   doppen  gießer   (17).   digkel-   (21), 

flockin-  (8)   -geißcr.   glockeiigisser   (9). 
cgliel  geter  (23).  hafon-er  (6, 7.i),  -machcr 
(76).  hcffener  (49). 

*Ije-  >:  lii-bistieum. 

*Ijebita  v.  Lebes. 

*Ijebiti-  V.  Lebi-fusor. 
Lebiton  (Gl.  m.  4,  38.5)   ?'.   melota  t 
ependiten  lachan  (i3i). 

*Lebra  r.  Dobula. 

*Lecatricitas  (c/.  sq.)  v.  Scurrilitas. 
Leec-a  t  -acitas  (76,  Br.),  -aticas 
(20)  (i.  liguritas  7fi,  scurrilitas  Br.)lecri 
(76).  leckorheit  (20  . 

Lecc-ator,  -itor  (l)  {i.  trophator 
76)  hd.  nd.  lecker.  kecKer  (20).  hd.  bube. 
nd.  boue.  ruffi-gau  (1),  -auner  (2). 

*Leceitus  r.  Leeythus. 

"^Leceurire  v.  Lectitare. 
Leeythus,  gew.  lechi-,  lechia-  (76), 
lecci-  (93),  legi-  (17,  94b)  -tus,  -thus 
(94b)  ol-krug  (1,  75,  116),  -uaß  (75).  öl 
chrueg  (2).  olefas  (13sem.).  oley-kruche 
(20),  -vas  (20  sim.).  ölehafen  (93).  nl. 
olycruyckc,  knaertje  (116).  lüth  schiübil 
(leehitus  8'').  lege!  (17.  cf.  lagena).  ags. 
anpulla  (f>4'i). 

*Leciua   r.  Lixiviium. 

*Leekw^arizium  v.  Liquiricium. 

*Leeta  sluczig  (9).  swüczil  (8). 

*Lect-ega,  -iga,  -itega  ?'.  somentum 
(74);  stragula,  velarium,  thoral,  togal, 
lodex,  sclauina.  culcitrum  ( 75) ;  lecti 
tegumentuiit  \  i48 ).   pettzieche   o.   inguß 

(74.   cf.   Fr.    1,   384  —  5.   Sm.    1,    7ll    bette- 

(8),  betten-  (9),  bctlie-  (Sb,  18),  bet-zeghe 
(20),  -zieche  (8''),  -ziech-  (49,  76),  -cziche 
(8,  9,  18,  4).  bethczicheu  (3).  pettziechen 
(1).  pcttecke;  deck-bet  l  -lach;  golter 
vber  ein  deck  l  kuter  (75). 

*Lecter  {avis,  st.  icter?  cf.  leter?) 
huke  (11  j. 

Lee-,  le-  i'i36,  Gl.  m.  q.  v.)  -tica  {i. 
sponda;   cortina;  currus  in  quo  defer- 


liir  li'ctu.'i  (kc.)  sleddi!  (/.  curulia  c.i.). 
hd.  bette,  nd.  bedde.  hd.  nd.  span-,  ni)on- 
i74),  bar-  (7),  bor-  (7ti),  vor-  (23),  li.se- 
(106),  lis-  (99)  hd.  -bette,  -het  (76  sim.), 
-peft  (1,  74),  Uli.  -bedde.  roßbaar  (110 
kc).  betlizigel  1 1(5.  cf.  lectega).  hetstat 
().  gardyn  (iio  sim.).  vorliang  (8).  hette- 
waii  (8),  -gewant  (9).  eyn  fli'cht  (17). 
kn>ntze,  Imrde,  sperlach,  hymlitz  (74). 
sanfte  (iit;). 

Lecticarius  betstat  l  roßbar  (110). 
r.-maelier  (6»).  r.-,  betli-trager  (116).  roß= 
baer  l  beddestede  inaeelier  (132). 

*Lecticia  {cf.  lectica)  matte,  krentz  ; 

pecli,   liartz  (74). 

*Le-,  la-  18)  -oticus  haugder  wagen 
(9).  liangende  fan  \st.  wan ;  8). 

*Lectidi-cladum,  -datum  (oi)  ngs. 
gitlmoriiQ  fleti  (94,  i36»).  lactidavis  i. 
latum  atrium,  vcr.ich.  von  laticlavTun  i. 
latum  circum  s...uiu  (136*'). 

*Lectiga  v.  Lectega. 

*Leetiminga  v.  Corona  monachi. 
Lectio  hd.ad.  Ics-unge,  -inge.  leßuiige 
(17).  leysung  (21).  liegen  {b'^).  lecze  (20 
&c.).  les.'sp  (99). 

*Lectisternere  petten  (74). 
Lecti  -  stemitun ,  -sterrium  (Smu.), 
-sternia  (74  &c  ) ,  -stremia  -strenua? 
1)  hd.  bette-,  nd.  bedde-gewant,  -want 
(22).  bethte  g.  zauwen  (-ium  8'').  pet^ 
gwant(l).  petewete  (Sum.).  pett-gewaude, 
-wat,  liaußrat  (74).  beedde-kleet  (11), 
-eleyt  (132).  bedtkleid  (68).bethunghe  (19). 
Lec-titare,  -turire,  -eurire  hd.  lesen, 
leßen. 

*Lectitega  v.  Lectega. 
Lector  Itd.  nd.  leser.  leßir  (17).  leyser 
(21).  lcsoniey.?ter  [claustri  ö^). 

Lect-orium,  -nun  {cf.  lampium) 
leßbanck  (76).  lese  huß  (5b).  lecz  haws 
(9).  lecter  t  pulpet  (20). 

Lectulus  bedchin  (20).   cleyn  betlin 
(h-8,  110),  beddechen  (132).  gutschle  (126). 
Lectura  lesunge  (20). 
Lectvtrire  v.  Lectitare. 

Leetus  ptc.  ge-lesen  (20),  -leßen  (17), 
-leisen  (21). 

Leetus  ■'ihst.  (i.  lectulus,  stra-tum, 
-batum  n  pett(l).  M.  bette,  bet,  beth, 
bidde  (20i.  nd.  bedde,  bede  (22). 

*Lechi-atus,  -tus  v.  Leeythus. 
Ledere  hd.  lecz-en,  -igen;  neczen 
(17),  laidigen  (75),  sereu,  v'-s.;  be-truben, 
-drüben  si7n.;  schlahen  (68,  110).  quetzen 
(132 1.  quetcen  (99).  queessen  (11).  seeren 
l  gifft  (20). 

*Ledia  (piscis:,  i.  mulcta  Gl.  m.)  korn- 
(74),  hören-  (3,  4),  hörnen-  (76)  -fisch, 
phor  (3).  forhen  (76). 

*Ledix  (/.  vestis  linea  66  &c.,  lodix 
74)  leyneinklayde  (74).  ein  lynen  cleyd 
(110  sim.). 

Ledo  (94a,  147),  ledona  ags.  nep  flod 

(  94^   Gl.   Aelfr.),    ebba   (Gl.   Aelfr. ).    vloit 

t  stijghen  ind  wassen  des  meers  (147). 
Leena  v.  Lea. 

*Leffas  i.  occultus  tetTce  succus  dcc. 
(124/.  die  bundfarb  haut  auff  pfutzen 
vnd  morastigen  wassern,  ist  der  vege- 
tabilische Sulphur  lind  milchram  gleich= 
sam.  aus  welcliom  meerlinsen  und  unge= 
ziefer  wachset  (Ki'*.  Mrg.). 

Legalis  euch  (20).  stetlich  {i.  ciuilis 


64).  ge-.sciiedick  (ob),  -setzlich  (1),  -trew 
(110),  -truwe  (68).  wertich  (i32). 

Legaliter  hd.  gesetz- ,  t  sent-  (70), 
cri.sl-  l  ordee-  (7)  -licii. 

Legare  hd.  nd.  senden,  ver-ß.  (64), 
be.sclieyden.  sehynden  (  13 ).  b(!-8cheden 
23), -seilenden  (13),  -uellien,  tig.  in  bot- 
scliafft  weise  (75).  hd.  setzen,  s.  in  ein 
testaineiit  (68),  be-8.,  seien  gerede  niaehen 
(.')'>).  schaffen  (1).   ver-sch.  am  todtbette 

(64). 

Legataria  eyn  wijff  die  dat  tcstament 
ontlaet   (132).    eine  die   ein  t.  enpfahet 

(HO). 

Legat-arius,  -orius  ( 9 )  {i.  legatus 
q.  V.)  besclieydeii  18'').  b.  ist  (9).  eyn 
die;  daer  testaineiit  iiempt  ( 132 ).  eyner 
der  ein  t.  in  nimpt  iiioj. 

Legatio  hd.  botschafft  sim.  ge-b.  (21). 
boddeschafft   (18j.    boeschaff   (20).   nd. 
bodescop.    send-    l    besetz-    (110   sim.), 
cj'nbiiid-  (8).  verscliaff-  (04)  -nnge. 
*Legatorius  v.  Legatarius. 

Legatum  bescheyduiige  (8,  9).  ver- 
sehaff-ung  (3i),  -net,  var.  -t  (64).  gesent 

(  99  ). 

Legatus  hd.  nd.  gesant;  g.,  geseilter 
(7fi  I,  eins  grossen  iieren  (^,sim.  4i;)  kiiecht. 
eyn  h.-bodde  (5*»^.  hd.  böte  (9),  bott, 
bod,  boede  (20).  nd.  bade  (11).  eyn  nam= 
lieber  bot  (110).  hd.  legat.  legaut  (46). 
der  von  dem  babist  gesant  ist  zu  eyn 
binden  (8).  gesanter  bot  vom  babst  (75). 
*Legefer  v.  Legifer. 

Legenda  hd.  eyn  buch.  nd.  en  bok. 
eyn  boicli  van  dem  leuen  (132),  ein  buch 
von  dem  leben  (110)  der  heyligen.  leß- 
buch  (17).  legende  (17,  75).  lesmig  (76). 
ain  lesen  (75,  76). 

Legere  (^.  transire)  hd.  nd.  lesen.  1. 
alß  pucher;  ab-1.,  -prechen,  klauben  als 
plunien;  vberlanffen,  farn,  gen;  alfantz= 
slahon  0.  prechen;  lernen,  sampnen  (74). 
hd.  ober  gen  .tim.  nd.  ouer  gan.  legen 
(5b).  hd.  Stelen  (20,  74),  stein,  vber  wasser 
wandern;  leßen;  blumen  brechen  (17). 

Leges /<d.  werlnt-(5),  wernt-,  werthe- 
(5b),  weit-  (76)  -lieh  recht,  wertlic  r. 
(23).  en  w.  boc  (22).  früntlich  geriht 
(6). 

Legia  (i.  lembus  74,  147,  leus  &c. 
147,  nauis  debilis  t  pauperum ;  tentorium 
l  papileo ;  tenuitas  aeris  pr.  nasi  &c. 
76;  cf.  Gl.  111.  h.  V.)  eyn  kräng-  (8,  17), 
cranck-  t  tranck-  (9)  -schifi.  rennschifle, 
nache,  zulle  (74).  scheep  dat  cleyn  is 
(147).  gall.  tendre  cuir  d'oreille  (122). 
nef  ou  le  gras  de  l'o.  (Gl.  m.). 

Legibilis  leßlich  (75). 

Legi-fer,  -fex  (18),  legefer  (Gf.) 
eatrago  (Gf. ).  hd.  eyn  wernlt-,  wernt- 
(133,  1.02),  werlt-  (132),  wert-  (4),  welt- 
(110  &c),.frunt-  (6)  -lieh,  -lieber  (4,  110) 
recht  Sprecher,  t  trager  (110),  dreger 
(132).  epi  wertlic  recht  sprecker  (23). 
tereicht  sech  (99).  eyn  werntlicher  (7). 

*Legio  V.  Longio. 
Legio  schar  (21,  23).  legion  (110  &c.). 
evn  samenunge  de  da  ist  seß  dusent 
Vi  hundert  vnud  LVXI  (17).  tausent 
vnd  X  ritter  (9).  seß  dusent  oder  zwei 
hundert  r.  (8).  finsterniß  (17).  feuster= 
nes  (21). 

*Legion  v.  Logivun. 

*Legisdator  ein  lerer  des  rechten (17). 


LEM 


LEN 


LEN 


323 


Legisdoetor  hd.  nd.  lerer,  gelerter 
(6)  des  rechten,  der  r.  (i34).  recht-1. 
(5^,  46).  hd.  1.  des  rechtes,  der  gesetz 
(iio).  der  recht  ain  1.  (1). 

Legislator  {i.  iurista  gg  &c.)  ee-  (1, 
12)_,  e-  (71),  gesetz-  (1,  7i)  -geben  eyn 
meistc-r  der  gesecz  (18  Mrg.  j.  lerer  g., 
var.  des  g.  (75). 

Legisperitus  des  rechten  ain  wyser 
t  verstandner  (76).  hd.  nd.  eyn  recht- 
v'standener  (7),  -v'stender,  -vorsteh  (5^). 
eyner  der  das  recht  erfaren  hat  (iio). 
die  dat  r.  weys  (132).  weltlichs  r.  mei= 
ster  (64'5).  gesatz  erfarner  (641^).  scepene 

(Gl.   Mar.). 

Legista  gelert  inweltlichem  reht 
(93.  c/.  iurista).  hd.  eyner  der  da,  das 
(110)  werlnt-,  werte- (b^),  welt-lich  recht 
weys  (mss.  mog.),  weil  {sie  5^),  weißt, 
weist,  waist  (134).  eyn  die  dat  wertliche 
r.  weyß  (i32).  eyner  der  werntlich  weiß 
{sie  21),  werntlich  r.  kan  (7).  der  weit- 
rieh  r.  waist  (46).  en  de  wertlic  r.  weit 
(23).  en  w.  r.  wetter  (22).  der  welthchen 
r.  wiser  (1).  ein  lerer  des  Vechten   (18). 

Legitorium  v.  Legium. 

Le-,  li-  (5)  -gittimare  hd.  eelei-(l), 
eli-,  ele-chen;  elich  machen;  e.  wirken 
t  rechtfirtigen  (17).  eelich  machen  er= 
weißen  (68).  echtich  m.  (132).  echte 
maken  (23).  echten  (22»'). 

Legittimatio  hd.  elich-machung,  -keit 
(5^),  -unge.  echt-inge  (23),  -licheit  (i32). 
wetlicheit  (i3  2). 

*Ijegittiine  ee-  t  gesatz-licheii  (iio). 
echtlich  (132). 

Legittimo  thoro  natus  eelich  ge= 
born  (75). 

Legittimus  hd.  deich  (1),  elich. 
elick  (22'').  echt-  l  wet-lich  (132).  echte 
(11,23).  en  e.  man  (22).  recht  (17). 
gesatzlich  (110). 

Legi-um,  -torium  pulpt  umb  boicke 

op  to  leggen  (i47). 

^Legium  v.  Logium. 

*Leg-u  (i36),  -ula  (c/.  Gl.  m.  h.  v.)  l 
coelea  t  {ags.?  st.  cocle?)  code  ac/s. 
mete-lacca  (Gl.  Aeifr.);  gyrdisl-rhyngae 
(94);  gyrdil  bringe  (i36). 

Le-,  li-gumen  (i.  pulmentum  &c.) 
körn  (17).  gemuscht  chorcn  (1.  cf.  Sm. 
2,  641  sq.).  en  corne  mos  (22).  obeß; 
mixse;  festelspise  (12).  gedreyde  {8^). 
smalsaet  (8.5).  schmal  sait;  allerley  ge^ 
traid  (75).  erweißen  (es),  gemieß,  als 
erbißen,  bonen  (110).  ertzen,  b.  etc.  (132). 

*Ijegumen  (alph.  let-)  fruchtbar  (9). 
frochber  (8). 

Leguminarius  ein  gemieß-  (110), 
frucht-  (68),  bonen  t  ertzen-  (132)  -ver^ 
kouffer. 

*Leyna  (ßmdus)  leyne  (22^).  lene  eyn 
water  in  suderland  (i47). 

*Leinata  v.  Demon. 

^Lei-,  ley-son  {i.  miser&t-e  66  &c. ) 
herbarmen  (17). 

*Ijeina  v.  Leuia. 
Lema  angen-butzen  o.   -ziger  (Das.). 

Leman-us  (74),  -nus  laeus,  t  alt= 
mona  (74)  altmul,  ein  wasser  also  ge= 
nant  (74).  der  limacher  sehe  (125).  i. 
fluuius  in  alemania  (Br.). 

*Lembasius  {aus  bomb,  sim.)  par= 
chant  (74). 


*Lembellus  {cf.  leuillus)  czagel  (9). 
*Lem-  V.  Le-bifusor. 

Lembulus  scafa  (Gf.).  schiflin  (93). 
kleinscliifdein  (74). 

*Ijembum  (i.  purpureum  vestimentimt 
&c.  136.  cf.  lembum  Gl.  m.,  limbus) 
ags.  thres  (94),  dhres  (i36)  t  listan. 

Iiem-,  len-  (93),  lim-  (Gf.)  -bus  {i. 
legia  <i.  V.  74,  carina  93)  schiffboden 
(93).  spisecife  (Gf.).  snelle  (9,  74),  snel 
(8)  schiff,  weydling  (iic  &c.).  nl.  schuyte 

(116). 

*Ijemena  sunt  modica  vinczda  (76). 
Cf.  lemni  i.  fasciolse  purpureaB  (Pap.) ; 
lemniseae  i.  f.  puerperae  (Gl.  m.); 
lamiscae  (Pap.),  lamnisca,  lanisc-a,  -us 
(Gl.  m.)  i.  f.  &c. 

^Lem-ida  l  -era  est  vermis  qd.  (76). 
Lem-ine  (7.5,  Br.),  -niae  (Pap.,  Gl.  m.), 
-pnie  (76,  Gl.  m.)  menschen  dieir  äugen 
vnd  inund  haben  an  der  brüst  (7.5). 

*Ijemines  (c/.  lemur)  i.  exequie  be= 
gencni.sse  der  dodcn  (23). 

*Ijemn-i,  -iscae  v.  Lemena. 

Lem-mones,  -nones,  -ores  v.  -ur. 

^Lemp-inas,  -ina,  -nias  (124),  lim= 
mas  ( suiii.  VI )  i.  arsenieon  orgemint 
(Suin.).  i.  auripifpnetdum  (24,  124).  oper- 
mint  (95),  -imut  (47).  oppriment  o.  ge= 
muß  (74.  X  legumen?). 

Xiempnie  v.  Lemine. 

Lem-ur,  i  -ores  (76,  Mss.  mog.),  -ures 
(Br.  &c.),  -ures  nocturni  (iie),  -ines 
iq.  V.),  t  -nones  (Pap.),  -mones  (gl  m.) 
i.  apparitioiies  <ibe.  que  apparehant  Ilho= 
mulo  /»o.s<  mortem  Rliemi  <&c.  (Br.,  sim. 
Pap.);  iiocturne  vi.'iiones  l  exequie  {(f.le~ 
mines)  quas  rumolos  fecit  fratri  suo 
(76).  wichtclen  l  helbe  (100).  zunssler, 
nl.  bijtebouwen,  bomineleers  &c.;  nacht- 
geister,  -iVaw,  nl.  -geesten  (116).  n.  be- 
schau-ungen  (17  sim.},  -wer  (8).  träum 
im  schlaff  (75).  poldergeister  (135,  Fris.). 
limu-riae  i.  laruae  (i36),  cf.  -la,  -tua, 
lamuria  v.  lamorpha. 
*Ijena  v.  Lea. 

Lena  {genus  pallii)  lihlachan  sim. 
(Gf.).  liii-  (siim.),  li-  (100,  121)  -lachen, 
-lahken  (loo).slavenie  (.Sum.  cf.  sclauina). 

Lena  [i.  leccatrix)  huere  (17).  hurre 
(8^).  herhur  (75).  fu-,  verb.  fug-lerin  (95). 
riffianin  (93).  lodd-ighe  (107),  -eghe,  -eke 

(Kil.). 

*Lenbus  v.  Lembus. 

*Leneia  {herba)  sidle  (47).  vielen  (24). 
rolcn  (85). 

*Leneus  v.  Lentus. 

*Lenehicus  (aus  leeythus?)  vat  van 
myssynck  dat  kleyn  is  (147). 

Len-dex,  -tex  (19),  -dix  (i36)  {i. 
tharmus;  vermis  in  lardo  i48;  einis 
136.  st.  eimex?)  made  (19).  maede  (20). 
speckmade  (147). 

*Len-dina,  -tina  (i36)  ags.  hnitu  (94, 
136,  Hpt.  5). 

*Lendiscus  v.  Lentiseus. 

*Lendix  v.  Lendex. 

*Lenia  v.  Leuia. 

*Lenigal  v.  Leuigal. 

*Leniger  eyn  brack  (ob.  179). 
Leni-,  bissw.  lini-men,-mentuin,-tio, 
-tas,  -tudo  samfft-,  smeych-unge;  sanfft= 
ikeit  (20).    hd.  senfft-igung  (110),   -ikeit, 


-mutekeit  sim.  zacht-  (11),  siicz-  (20), 
slycht-  (132)  -icheit.  sleychtekeid  (19). 
slechtinge  (i32).  schlicht-ikeit  (110),  -ung 
(68).  lindikait  (76).  weychigkeit   (65). 

Le-,  li-  (68)  -nire,  lenuere  (8)  sanfften, 
sclechten,  smeichen  (20).  senfften  (9). 
sachten  (99).  sampht- 1  sund-  (23),  semft- 
(76),  hd.  senfft-,  fenst-  {sie  7),  senftmut- 
(6),  gütt-  (65)  -igen.  nd.  sachti-  (i32), 
smide-ghen  (23).  smyden  (10).  smucken 
(12).  slichten  (11,  12).  hd.  siecht,  eben 
(110),  eeuen  (132)  machen,  hofein  (17). 
stillen  (8,  9).  linder-en  (76),  -n  (74). 
*Lenire  (mss.  mog.  x linire)  hd.  salben. 

Lenis,  t  lenus  (8)  sanffte,  sleecht, 
süeze  (20),  schanfft ,  siech  (13).  samphtich 
(23).  hd.  sanfftig  (17),  senft;  senft-ig, 
-lieh  (8);  siecht,  suchte  (10).  zacht  i 
glicht  (11).  sachte  (99).  siegest  (19).  milt 
(110  &c.).  lind  (76).  sprink  (9.Xlentigo?). 

Leniter  sägteleke  (99). 
*Lenitio  &e.  v.  Lenimen. 

Leno,  lun-o  (100),  -io  t  -ies  {i.leccator 
129)  hd.  lecker,  lodderer  (10).  schalck 
(i09,  110).  hurrer  [8^).  vnkuscher  (8), 
vnkewsch(9)  hurer,  boebe  (^)huerer(20). 
hurmechere  (100).  hoertfeut  man  (19). 
hd.  bub.  bueuc  (11).  bobenfrauwe  (152). 
buben-frowe  (67),  -frawe  (133);  ruffian 
(4,  109,  110).  roffiaen  (132).  hd.  riff-ian 
(93),  -in,  -igan  (5),  iger  (5b),  -ger  (18). 
rulfer  (23).  ags.  wifthegn  (94^). 

*Leno  (Xlena)  bethlachen  (19).  deck- 
(66  &c.),  dock-  (67)  -lach. 

Lenocinari  vp  hoerdom  leuen  (132). 
bubisch  o.  hurisch  leben  (110). 

Leno-cinium,  -eineum  (4),  -cium(94, 
136),  -tinium  (7),  -nium  (11,  19),  -tum 
i  leoeinium  ( 19 )  hd.  nd.  lecker-heyt, 
hd.  -ii,  -y,  -ey,  nd. -ige,  -inge(23).  leckarij 
(21).  leccerkeyt  (13).  lekerey  (4).  lekrig 
(()).  lodderie  (10).  bubery  (iio).  roffiaen= 
schaff  (i32).  cart  (100.  d.  i.  mhd.  zart). 
fygel(7.c/.  vögeln  sim.,  lena).  vnkusch 
gesangk  (17).  vnkewsche  wort  (9). 
vnkusche  w.  o.  liet  (8).  ags.  scocha,  t 
tycin  (136),  thycin  (94)  {cf.  illecebra). 

*Lenona  {cf.  lena)  v.  Conciliatrix. 

*Lenoniter  pubischen  (75). 

*Leno-nium,-tinium,-tumr.-einium. 
Lens,  g.  dis  Ad.  niß,  mße(i33),  nyße 
(19),  nyschze  (ö**),  nis  (9).  nd.  nyt,  nette, 
neete. 

Lens,  g.  -tis  hd.  nd.  linse,  lins  (11). 
lyns  (4).  hd.  linß.  lynsin  (68).  leinse 
(64").  lense  (21).  wick  (110,  132).  crocke 

(lOG.   cf.  krock   Nmn.). 

*Len-  V.  Leu-storium. 
*Lenta  {piscis,  aus  tenca)  slye  (19). 
zielt  (11).  ags.  toch  {i.  tarda  94,  i36.  cjT. 
lentus.). 

Le-  V.  Ge-ntaculum. 
-■Lentago  wilder  lorbeerbaum  (143). 
Lent-are,  -o,  -ere(20),  -escere  bewgen 
(8,  9).  biegen  (64).  weychen  (8).  er-w. 
(9).  senft-en  (9),  -igen  (8).  mußig  gen 
(8).  musig  geen  (9).  muß  gene  (17). 
tragen  (20). 

Lente  lancksam   (23).   lyse  l  meck= 
licken  (22*^).  leyse  i  gemelich  (74).  traech- 
(132),  treg-  (68,  110)  -lieh. 
*Lentere  v.  Lentare. 
Lentescere   hd.    trege,    trag   (i34), 
41  * 


324 


LEN 


.Ir.-^'«',  w.yK  '  'l'«K  (-!>•  traicli  (is»), 
hii.  fnl,  fiml  [66,  1311.  fol  l  dick  (18) 
sin.  drcgi'i»  (8'')-  fiitwoichoM  (17).  traghon 
/  wfkcn  (23). 

*Lentex  r.  Lendex. 

'^Lentica  aK/s,  alph.  leg-;  cf.  loma^ 
cus,  liiciba  &c.  i  l)aclistolcz  (76). 

Lentic-ula,  -ola  i23),  -la  ^47)  {i. 
lentigo  107  v.  cesia^i  hd.  nd.  linap  inm. 
inor-l.  (711,  list'  \47\  -liseii  (24K  lin-slein 
(74K  wick  l  vlock  (110  dm.'),  .sproet  (i07V 
sprutc  (9!>).  si)ruyte(i.'?2y  olcycruchc  (20^ 
oelyvat  van  gold  of  .<iylvor  dl'V  hd. 
ol-,  cl-  (^loo)  -vas  .«/»1. 

*Ijenticulosus  flockig  l  rysmet  (tio). 
.•spioticli  iis^i. 

*Le-  !•.  La-nticulum. 

*Lenticulus  {cf.  lentiscinus)  eychcn 
(9). 

Lentiginosus  resem-  l  sprongkel- 
(17 1.  laubfleck-  ^Fris.)  -ochtig.  rylJein-et 
(64*').  -er  164»/.  roßinugget  (64«").  ricselig 
l  roß-niucket, -muckeiia(U2).  sprinclicht 
(I25).sproeßlocht(2l)).mirplot?sprencklyt 
(6.5).  masig,  vnr.  malig,  vndorn  äugen  des 
antlitz  (7.5). 

Lentig-o,  -on  (i05)  {i.  cauteria  66 
&c.,  anxillale  q.  v.  74)  ros  inyn,  -ennun 
(Gf.  2,  .548).  rosem  in.  (1.  in  fade  2). 
roßmen  l  ryßeln,  var.  ryseln  (64)  (eyn) 
res-  (17),  reß-  (13),  rys-  (uo)  -eni.  rosine 
o.  enger  (74).  roßmuck  [morbus  91.  cf. 
Sm.  3,  136).  rusile  {herbat  i05).  ru-  t  r'i- 
sel  am  leib  (Das.).  riesel  t  roßmuckel 
(it2).  ruselen  /laubflecken  (i26).  rj'sel  t 
licbtdorn  (12).  libtorn  (93).  mireiic/. Sm.2, 
6201 1  inael.  swartz  male  vnder  äugen  am 
antlitz;  sprenckel  nach  forme  der  linsen 
(75).  spren-ckel  (i33),  -ekelt  (152),  -ckeyt 
(66  &c.),  -gelt  (67).  hd.  nd.  sprincke-1, 
-Iheit  (68).  sprune-kel  (17).  -ulicht  (18). 
sprengleyn  vnder  den  äugen  (4.  cf.  Sm. 
3.  .592).  ansprank  (^stieler).  spreklhayt  (1. 
cf.  Sm.  3,  589).  .spreck-chel  (2),  -1  (1). 
spregkelig  (134).  sproezel  (20).  spriiße 
(S**).  sproet  t  vleck  (132).  spruet  (99). 
sprute  (23).  vinne  (22).  messern  (77). 
nasci  (Ct.). 

*Ijentma  v.  Lendina. 

*Lentisca  hd.  nd.  heyde. 

*Lentiscere  drege  sin  (17). 
Lentiscinus  eyschen  (8). 

^Lentiscum  {i.  eseulum)  mispel  (17 
&C.1.  mestel  (7).  nesp-el  (1,  110),  -lin  (6). 
melbieren  t75). 

Lentis-eus,  -tus  (152)  mel-boum  (7, 
Gf..  RM.),  -per  (3  Mrg.).  milebom  (100). 
wihesel-  (lOS),  wihsel-  (Gf.),  wicbsel- 
( Sum.  ^ ,  wispel  -  (  74 ) ,  hd.  nd.  mispel-, 
mispelen-  (22),  nespil-  (6),  nespel-  (1), 
mistel-  (53),  hach-  (102),  iful-  (12),  fuil- 
(13),  ol-  (Sb)  -bäum,  -bom  .sim  mistel 
(10).  linde  (Sum.).  mastichen,  o.  zendscho= 
rerbaum  (U6).  eysehe  (8).  eyche  (9). 
lendiscus  est  arbor  glandifera  cuius  pira 
dicuntur  mel  piren  et  in  latino  dicitur 
lentostum  mispel  bawm  (4). 

LentTis  hd.  trege,  trag  (134),  drege. 
nd.  tvach,  traech.  traege  (20).  trag  o. 
■waich  meuscli;  gmachlich  (1).  maleich 
(2 1.  machsam  o.  machleich  (3).  mecklick, 
lengsem  (22*').  weych  (9),  wiß  (sie  8) 
mensche,  müde  (17).  fule  (18  sim.).  fol 
{i.  plemis  sie  b^).  laß  (110).  slap  t  tay 
(132 ).  liedweych  (126). 

*Len-tus,  -cus  (85)  poppel-  (47,  85), 
papplcn-  (24)  -bom.  popelpawm  (74). 


LEI» 

♦Lenuere  v.  Lenire. 
*Ijenu8  V-  Lenis. 

Leo  bd.  nd.  lewe,  lew.  hd.  lev  (102), 
lebe.  leb.  leu  (99).  leuwe  (19,  132).    low 
(134).   löuw   (Fris.).   lowe  |22,   69).    low   ((j, 
116  1.  lauwe  (5b).  «7.  ondociit  (/>»>•'•»«  Ufi). 
*Leo  lowendistel  (U3). 
*Leobardu8  '•.  Leopardus. 
Leo  mari-nus,   -us  (1)   mer-lauwe 
(ö*»),  -leb  (li. 

*Le-  r.  Len-ociniiun. 
Leodium   [du.   rf,  bratua)   luttich 

(74,    7.5  . 

*Leoficus  V.  Loaficus. 

*Leofili-a  lewen  dochter,  -us  1.  soen 

(  M  7 ). 

*Leona  r.  Lea. 
*Leonculus  f.  Leunculus. 
Leonin  um  (pcllidum)  lewin  (Sum.). 
Leoninus  leewsch  (147). 
Leonto-,  leon-  (Sum.)  -podion,  -pe: 
dium  (94*).  -petalon  t  leucopedion  (&c. 
73  i".  aconcilla)  leweinvrz  (.Sum.).   lowen- 
fuß,   Schweiz,  wulblumen  &c.  (i43).  ags. 
leonfot  (94a). 
*Leopardinum  (pellicium)  lehpardin 

(Sum.)- 

Leop-,  leob-  (sum.)  -ardus  hd.  leo- 
par-t,  -d  ;  häufiger  lepar-t ,  -d  (20).  hd- 
nd.  leb-art,  -ard  (74,  Sum.),  -hart  (Ob.), 
-are  (22),  -ar  (17).  lebe-  (5*»),  lewe-  (5), 
lep  (21),  lewb-(19)  -hart.  lechbart(Ob.). 
lup-art  (68),  -ert  (11).  liebarde  (104). 
lybart  iU7). 

*Leoperina  v.  Leporina. 
*Leo-  v.  Le-porariu8. 
*Leoterre  (herba)  meßeron  (74). 
*Leoza  v.  Leuga. 

Lepadna  pferdtgurt,  bauchriem  (Ki.). 

Lepasta  &e.  v.  Lepista. 

Lepida  {i.  statua)  erhüwen  bild  (93). 
gesiiitenpilde  (74).  la  imagine  di  santi 
padri  (Gl  m.).  antiqnorum  patrnm  imago 
(Br.).  byld  der  alden  vader  (147). 

Lepide  zier-  (iio),  soeß-  (i32)   -lieh. 

Lepiditas  gesprechikeit  (9).  hobsheit 
(8). 

Lepidiumsteinkressich,  wilder  kresa, 
gauchblum  (iie). 

Lepidus  hd.  sprechlich.  gespreche 
(9,  20).  wol-g.  l  .^ueß  (110).  soeß;  van 
soessen  sprachen ;  smekeiide  vnd  hoesch 
(132).  sclemp  (99).  scelmp  (loo)-  hübsch 
mit  reden  vnd  worden  (75). 

Lep-ista,  l  -risca  (i4i),  -iscum  (147), 
-esta  t  -asta  (  ki.)  (cf.  Gl.  m.  4 ,  374 ; 
lapista)  ampull  (i2.5).  wynvat  (i47). 

Lepo-r,  -s  ^99)  hd.  nd.  redesam. 
redsum  (18).  rydsam  (21).  redesumkeit 
sprechicht  (17).  hubscher  redner  (75). 
hubische  rede  (9,  75).  schone  redde  (8^). 
scoue  tale  (99).  ein  zierlich  red  (110). 
eyn  soesse  spräche  (132).  geschickheit 
der  .sprach  (lis). 

Leporarium  thiergart  (91). 

Le-,  leo-  (68)  -porarius,  leporius 
(cf.  odorisequus)  hd.  nd.  wint.  wijnt 
(il).  wynt-  (68.  132),  iag-  (t!,  93),  hasen- 
(110)  -liuiit. 

*Leporeus  v.  Leporinus. 

Leporia  i.  dtis  quf  dto  tendit  ad 
maturitatem  (Br.).  wijnstock  des  druyven 
suel  rijp  werden  (,147). 


l.ER 

Lepor-ina,  -nia  (.J),  -inas  (47),  leo- 
perina  i.Sum.   vi)    uf.  satsrrion)  standcl- 
worcz   (17),   -burcz    (."5),    -wort   ^21,    47). 
ficandelwort     {sie    85).    leberstein   (Sum. 
aus  lepor-).  hason-oren,  -haut  (74). 
Lepor-inus,  -eus  heesen  (20   &c.). 
*Leporiu8  v,.  Leporarius. 
*Lepornia  r.  Leporina. 
Lepos  iK  Lepor. 

*Lepotentilla  ( cf.  potentilla)  gren= 
sine  (24). 

Lepra  hd.  eyn  vz-.  vß-setzige  sucht. 
nd.  eil  vt  zett-esch,  ich  zukc.  eyn  sucht 
flci'htung  (sl.?  21).  hd.  vßseczi-,  au8= 
setzig-  dm.,  l  außinercki-  (75)  -keit. 
feltsieehtag  (64).  mal-atrie  (20),  -ederie 
(8*'),  -tige  (6),  -etschei  (74),  -laitscap 
i  lazerye  (147).  malactz-  (132),  maltz- 
(110)  -heit.  melaescheit  (11).  la.ser-ie  (106, 
132)  ,  -heit  (99).  misel  (93,  sim.  Fr.  1, 
647).    maselsucht    (74).    meselseke    {nd. 

Saohsensp.   a.    1269). 

*Lepras  ein  roter   krametfiscli    (140). 

*Leprisca  v.  Lepista. 
Leprositas  vßseczekeit  (8  sim.). 
Lepr-osus,  -us  (1)  hd.v/.-,  vß-,  auß- 
setzig.  -setzicht  (17),  {  -setzel  (74).  nd. 
vt  settich  ,  -esch.  außmcrckig  (75  V 
feltsich  i  maltzig  (64).  mall-aitsch  (147), 
-ech.«  (8*').  maletschiger  f  guterman  (74). 
malaetz  (20).  maltz  t  maletzig  &c.  (ob.). 
lasers  (99'. 

*Leptefilos  {aus  leptophyllos)  ags. 
hymelic  (94^). 

*Lepus  adj.  hobisch  o.  wolsprechig(8). 
Lepus  s.  hd.  nd.  hase.  haß  (21,  110). 

Lepusculae  ii.  tesserae)  ags.  feder= 
Seite  taefel  iGi.  Aelfr.  cf.  sq.). 

Lepusculu-s,  -m  hes-lin  (93),  -eleyn 
(9),  -elin  o.  wurffel  (8).  heschichin  (9). 
heß-  f  kin-le  (9i).  muremunto  (Gf.). 

*Lere  {i.  applicare  t  delere  4,  doleare 
18)  hd.  kleyben,  klewben  (1).  kleuen 
(23).  clemen  also  myt  dem  lemen  (22*'). 
sinyren  (12).  smeren  (13).  schoppen(19). 

*Lere-  v.  Leri-pipium. 

*Lerima  v.  Caroperina. 

*Leripendiuni  {cf.  sq.;  reli-,  retro-, 
eapuci-pendium)  kypp  t  kogelzipff  (77). 
kappenzipffel  i75). 

*Leri-,  lere-,  lero-,  ler-  (46),  liri-, 
bri-  {q.v.),  lili-  (133)  -pipium,  liripium 
(75,  Gl.  m.  4,  427)  zippe  (18).  ziepffel 
(49).  kogel-czippe  f  -zyppen  (i33),  -zipp 
(7,  10),  -zyep  (12),  -czippel  (3,  8''), 
-zupfel  (67),  -czipfel  (152).  kugel-czippel 
(4),  -zyppfel  (67),  -hut  zippfel  (6).  gugl- 
-zupflneidkapp  (113).  gugil-  (74),  kapen- 
(134),  kappen-  (75  &c.) -zipffel,-züpfel(46). 
ein  tzeppell  van  eyner  cappen  (132). 
eyn  tymp.(i32),  timpe  (loy)  van  der 
kogelen.  temp  van  een  caproen  (107). 
Für  folg.  Bed.  gilt  vorzugsweise  liri= 
pipiiim,  ler.  nur  5,  17,  23.  [cf.  intercu- 
dium,  -tium,  -tus,  intercoreum,  pitt= 
acius ;  Sm.  2,  403  sq.;  Gl.  m.  4,  427  lir. 
ad  modum  cordarum?'  liere-pijpe  {i. 
epomis  Kii.).  korder  (2,  4,  74).  corder 
(i.  q.  sutor  ponit  inter  soleam  t  cooper^ 
todutn  caldj  3).  koder  (2).  choder  (1). 
koder,  vlg.  stasir  {i.  intercudium  &c. ; 
flasir  am  schuch;  schuchriem,  r;/<7.  flasir, 
i.  cordgia  caldj (ib).  flasir  (Ob.  c/". flancz= 
schier  lacinia  flentscher  fimbria  ib.). 


LET 


LEU 


LEU 


325 


hd.  nd.  querd-el ,  -e  (74) ,  -er  (3)  an 
eyme  scliuewe  ( 19 ) ,  an  schuhen  (74), 
an  cu  schoen  (i47),  van  scliue  (11). 
quirdel  (17).  cyu  lege  leder  (5^).  lori- 
pipium  gall.  pouJaine  (Gl.  m.). 

*Lerlre  ontreynen  (11). 

*Lerna  v.  Perna. 

*Lerobendena  (herba,  i.  verbena) 
verbien  ^74). 

*Ijeropipiuin  &c.  v.  Leripipium. 
Lesio  hd.  leczunge,  v'-l.  (17),  -serunge. 
laidigung   ( 75 ).  nd.   zeringe.   quetzinge 
(99,    132). 

*Lesius  {cf.  lineus)  flesen  (21). 

Lesus  hd.  v'-letzet  (17),  -sert,  -sche= 
diget  t  -schmecht  (65).   verquetzt  (132). 

Letabundus  hd.  fro-,  fro-  (134)  -lieh, 
freudenreiche  ( 75 ).  nd.  vrolic.  dotlich 
(17  :  lethum). 

*Letafagi  v.  Letofagus. 

Letalis  hd.  nd.  dot-,  hd.  doit-  (7), 
tot-,  tot-  (4\  tod-  (9),  tet-  (66) ,  det-  (5) 
-lieh,  -liclien  (7),  -lic. 

Letamen  [i.  glarea  74)  hd.  mist. 
bauw  (126).  bau(Fri,s.).  mergel  domit  man 
acker  dünget  (74). 

Le-,  li-  ( ö** )  -tania  ( i.  rogacio  )  fle= 
hunge  gode  (8).  fle-  (9),  bytt-  (7fi)  -unge. 
letani-e  (23),  -ge  (5).  littanie  (ö^). 

Letania  maior  crutze  woch  flehunge 
(17). 
*Letarchia  v.  Letargia. 

Letare  hd.  sterben,  nd.  steruen.  toten 
(9).  doden  (8,  17). 

Letarg-ia,  -ium,  -um,  -us,  let-ragia 
(S''),  -archia  (67  Mr?. ),  lith-  (i36),  lih- 
argvun  (x  lethe)  hd.  v'gessenheit.  v'g. 
des  gemuts  (74).  sucht  der  v'g.  (17). 
v'gess-icheit  -ia,  -el  morbus  (132).  -ung 
(7,  67  Mrg.)  suche  (8,  9).  sbif-  (12,  !)3), 
hirn-  (75)  -sucht,  schhiffende  s.  (75).  laut- 
suht  (  Gf.  f/.  syriochus).  twalben  (75). 
vert'aheit  (8'').  ays.  slegu  (94,  i36).  licar^ 
gia  tobende  sucht . . ;  wer  sy  hat  der  ist 
iemerleicli  mit  czugetan  äugen  also  ab 
er  slafe ;  weiter  u.  den  tobensuchtigen 
dy  do  di  äugen  czn  tun  alsi  sl äffen,  di 
Seuche  heiset  litargia  (4). 
*Ijetargia  v.  Litargirum. 

Let-argicus,  -argicus  (4),  ^  -argus 
(74,  75),  -ragus  (8b),  litargi-tus  (74), 
-cus  ( 6  &c.,  i.  mortalis  76 )  (aus  letum 
X  lethe )  hd.  ein  vorgeslicher  ( 4  ) ; 
v'gess-en,  -er  (17,  es),  -ig  (68,  74).  for= 
sichlich  (18).  vorgheten  (23).  vergettern 
(22).  twalb-ung  t  -en  suchtig;  hirn-s. 
(75).  ploder;  todt-er,  -lieber  (74). 

*Leth-  V.  Lit-argirum. 

*Ijetargitus  &c.  v.  Letargicus. 

Letari  hd.  frau-,  fra-  (18),  vrou-  (20, 
76),  fre-,  fro-  (134),  vro-  (23,  68),  verfrou- 
(132)  -wen.  frauhen  (21).  hd.  frolich  sin. 
blytschaff  driuen  (132). 

Letatu-s  (147),  -m  irdot  (8).  gedoe= 
det  (147). 

Letatus  {i.  letabundus)  frowelich 
(19).  erfrauwet  (8),  -freuet  (9).  vrolic 
(23). 

Lete  vrolich  (20). 

*Ijeter  {auisf  i.  q.  widdewal?  cf.  lec= 
ter?)  eyn  wot  mal  (6).  en  wedde  mal 
(23). 

*Ijetes  {i.  fluuius  infernalis  et  interpr. 
obliuio  76)  helle  (8).  h.-floße  (17),  -vlis 
(9^.  lethes  i.  arbor  cuius  succus   gusta= 


tus    confert   obliuionem   (Br.),  t  letheis 
id.  t  palus  infernalis  (iio  &c.). 

Letheus,  ietuus  v'gess-lich  (17  sim.), 
-en  0.  vorslicht  (9). 
Letica  v.  Leetica. 

*Leticop-ium ,  -erium  (74)  {cf.  Gr. 
Wtb.  274)  poteu-  (74,  75),  potten-  (75b), 
{alph.  peteu-  75),  hotten-  (ob.  ni)  -brot, 
-prot  (74).  Cf.  ahd.  potin-,  petiu-brot 
(6f.  3,  81.  Fr.  i,  1221=) ;  mhd.  poten-,  boten- 
brot(ßM.);  botten-brod  inercipotus(Oh), 
-brottet  evangelizatum  (Hedionj. 

*Letifania  v.  Letuania. 
Letificari,  -re  \i.  exultari,  gratulari, 
exhylerare  li  hd.  frauwen  sim.\  ir-fr.  (8). 
vro  wen  (G,  23j.  frewen  (1).  er-fr.  (9,  76). 
Letitia  hd.  freude,  freyde  (8^),  froed 
(68),  frowelicheyd  (19),  frolichkeit  (67), 
frelicheit  (76).  groß  breit  {quasi  latitia 
6),  Br.;  hertzlich  freud  (65).  blytschaff 
(132).  bliscap  (99). 

*Ijeto  en  dode  (22). 

*Leto-  lotho-  (129)  -fagua,  -phagus, 
gew.  pl.  -phagi,  -fagi,  -fagin  ( 7t; )  yi. 
hilena  i  cantabrum  75,  vermis  corpora 
mortuoiuin  contedens,  aus  lotophagus  X 
letum)  toten- (75),  todtenleichnaine-  (74) 
-wurme,  letafagi  i.  obliuionem  edentes 
(Pap.). 

*Letoferus  ualtcstuol  (Gf.  G,  664.  cf. 
oetofarius 1 

^Letphania  &c.  v.  Letuania. 

*Letrag-ia,  -us  v.  Letargi-a,  -cus. 

*Letu-  (6,  10,  12,  22,  23,  125),  letph-, 
lethph-  (3),  litu-  (17),  lutw-  (1),  lithph- 
(4),  letif-  yTi)  -ania  litt-au  12),  -auwe 
(10),  -aw  (1),  -auen  (125).  Ictten  (6).  1.- 
(74),  letanien-  (6),  letchiu-  (letph.  17), 
litoger-  (litu.  17),  lytphan-  (4j,  litten- 
(5  &c.),  lettowen-  (23),  letowen-  (22)  -lant. 
Letum,  loetum  (66  &c.)  der  dot  (8'''''^ 
17).  doet  (11).  doit  18,  132).  doyd  (19). 
tod  (9). 

Letum  pecus  feist  fche  (8).  veist  o. 
veth  wilie  (;)). 

Letus,  laetus  (6  6  &c.)  hd.  fro-,  fro-, 
froe-licli  sim.  nd.  vrolic. 
*Letuus  V.  Letheus. 

Leua  eyn  linck  (5  &c.),  ling  (8), 
lingk  (134),  hnck-e  (iio,  132),  -et  (19), 
lucht-e  (i32),  -er  (11,  12,  132),  wciister 
(99)  haut,  l  syt  (iio),  t  syde  (132). 

*Leua  eyn  jug  kungel  (7.  xlepus?). 
*Leua  v.  Lea. 

*Leuac\ilum  eyn  winde  (17).  w.-rath 
(5**).  windt  rat  (2).  wind  rad  (1).  eyn 
crange  (17). 

Leuamen  lyechnisse  (19).  Ij^cht-ung 
(68),  -inge  (132).  lijthunge  (20).  uerlicht 
(99).  vffhobung  (iio). 

*Leuantarius  ( aus  lauandarius ) 
walck-er,  -ner  (74). 

Leuare    (leu.   i.    exonerare,    leu.  i. 
planare)  off  hebin  (5  sim.).  vff-  (20),  vp- 
(23,  132)  -heuin.  hobeln   i   suchten   (9). 
lupffen  (126).  leuare  suchten  (132).  lych= 
ten  o.  vffhaben  (110).  einporen   (74).  of= 
fenbaren  (19).  leuare  glatmachen  (iio). 
sclia-ben  (68),  -uen  (i32). 
Leuatio  vff  hcuunge  (20). 
*Leuato  i:  Catillo. 
Leuatorium  hevel,  boirboein  (l47). 
Leu-ca,  -ga  hd.  nd.  rast  l  mile.  r.  o. 
zwij  myle  (8).  r.  wegs  0.   zwu  meyl  w. 


(74).  hd.  meyle,  meyl.  rayst  (5).  rost 
l  gewende  (17).  eyn  ro  stat  (21).  leuca 
i.  miliare  galicum;  leuma  i.  spacium 
terie  quod  quingentis  passibus  finitw: 
intestinum  teime  l  vesica  (76). 

*Leuca    (st.    tenca  piscis?)  eyn   sly 

(98). 

Leueiseus  {piseis)  furn  (135). 
*Leucopedion    r.  Leontopodion. 

Leuco-,  l  macro-  (64<^)  -piper  wys= 
ser  (64^,  123),  langer  (64c)  pfeffer.  wit= 
peper  (24). 

Leuco-phaeus,  -pheus  liecht-  (91), 
kutteu-  (111)  -graw. 

Leueothea  tageröd  (Gf. );  l  leuco= 
thoe  (Br.),  leudoc-oe  l  -e  t  leutros  (76) 
i.  alba  dea. 

*Leuetrix  (/.  labrum)  weschin,  wasche 
faß  (74). 

*Leve-s,  -ta  v.  Lebes. 

*Leuga,  leoza  slit-a  (Sum.),  -o  ('Gf.  6, 
792,  wo  vaiidois  luge  Kinder  schlittert 
verglichen  wird.  Cf.  leuiare  schütten  X 
schlichten?). 

Leuga  V.  Leuca. 

*Le-uia  (18),  -nia  (17),   -ma   (8,   9) 
eyn  winde. 
*Leuia  (cf.  leuiga)  schaue  (11). 
Leuia   lantmate    van   viif    schreden 
lanck  (147). 
*Leuial  v.  Leuigal. 
Lemare  (Xl  leuigare^i  lijchten  (20). 
v'lichten    (132).    lycht     machen    (iio). 
smeichen  o.  schütten  (18^). 

*Leuiare  v.  Leuigare. 

Leuiathan  (c/.  diabolus)  mer  notir 
t  tcwfil  (9).  dufel  (8b). 

*Leuiator  v.  Odorisequus. 

*Leuicordia  lichmüdichet  (20). 

*Leuicors  lijchthcrtzig  (20). 
Leuidens-a  (KU.,Ki.),  -is  (147,  Gl.  m.) 
nl.  baey  (116,  Kii.j.   licht  cloyt  (i47).  nl. 
grof  laken ,  hd.  lautsecken  t  dunugewa= 
ben  tuch  (116). 

Leuig-a,  oft  t  -al  ( q.  v. )  stosbon  { 
scab  (93).  stoyßblocli  i  hobbel  (19). 
schabe  (19  &c.).  schaue  (20).  hubel  (4). 
hübel  (65). 

Leui-gal,  -al,  -ga,  t  lenigal  [a  lene 
siecht  64)  hd.  hobel,  hobbel  (17),  hoffei 
(21),  hofel  (3).  hd.  nd.  houel.  en  h.  den 
de  tymmerlude  hebben  (22).  stoze  bloc 
(14).  stoß-beumlin,  var.  -bemlin  (64), 
-blocl»  (12).  gestoß  ysen  (7).  eyu  stoß 
issen  (G). 

*Leuigantis  gediegenholtz  (74). 
Leui-gare,  -are  hd.  hob-eln,  -elen, 
-eilen  (18),  -len,  -beln.  nd.  houelen.  hof-- 
fein  (21).  huffein  t  hibeligkten  (13).  hu= 
beln  (4).  hd.  scaben  (loo),  schaben,  nd. 
schauen  (99),  slicht  raaken  (23).  siecht 
macheu (7, 18b,  1).  lycht  m.{„j}ro  leuiare" 
65).  siechten  (21). 

Leuigatio  schauunge  (20). 
Leuigatus  gehobelt  (17).  geschauet 
(20). 

*Leuigera  hobel  (76). 

*Leuigo,  q.  -inis  (i.  leuigal  110  &c.) 
slechtickeyd\l9).  slichticheit  (11).  slichte 
Quellte  (100).  hobel  ^  schabe  (110).  houel 
i  schaue  (132). 

*Leuillus  (c/.  lem-,  te-bellus  &c.) 
zabil  (8).  zygel  (18). 


320 


LIB 


♦Leviipendere  (</.  deprauare)  hd.  v'- 
Bflimaluii,  sineluMi  .«/;«.,  -siioden  sim., 
-srhiUMicn  {i^X^,  -iiielifcn;  vu-  (17),  im- 
(21),  v'-,  vtTvn-  (i3:i),  vorn-  ^i/iai,  hd. 
ml.  iiiot  1,133).  snodi",  siiode  [ü)  achten. 
8110(1  aiiliteii  (fi).  nyi-hto  uctln'n  (13).  nd 
vor  sinan,  vcrsniaen  (i;i2). 

Leuipes  lijclitvocsip  (20).  lyochfiiis: 
ßick  (li)>.  lichtvotiih  (lU.  ring  zu  fuß 
(Frls.). 

Leuir  incins  mans  prudor  ( 1 ),  bru= 
der  (i).  manß  br.  (5'').  niannis  hrudir 
(8,  9).  niansbruodor  (i»3).  hd.  nd.  nn'n»'8 
man-nos,    des  (18)  broder.  gellof,  zeichir 

(.Sinn.). 

*Ijeiiire /((/.  lieh  machen  (18);  senft-m. 
(4),  -mutigen  ((>\  -liehen  i21\  -igen,  -en 
(5);  glv-,  ^lei-ebcn;  leichten  (4).  licht- 
igen (;'),  23),  -en  (22).  samphten  (23). 
sachten  (22).  |\ 

Leuis  glatt  (1).  hd.  »V-  licht,  sliclit 
(23),  saclit  (22).  hd.  leychte,  leycht,  ring 
{TtH.),  siecht,  sl.  t  sliclite  (21),  schlecht. 

*Ijeiiis-cus,  -ticum  &c.  v.  Libisticum. 

*Ijeuisoniiius  leißschlafig  (128). 

Xieuita  dya-cone  (8''),  -ken  (23).  alter 
(8).  alder  (0)  dyener.  ein  d.  i  euange= 
Her  &c.  (6.5).  leüit  (64). 

Leuitas  lijchtikeit  (20  sim.).  lichti= 
eheit  ill).  senftikeit  (9). 

*Ijeuitatorium  [cf.  leuitonarium  &c.) 
uberruehi  ((if.). 

*Leuitendere  (t  .s-^.  p)  v'uichtigeu  (7). 

Leuiter  licbtlichen  (8^). 

Leuitieus  das  piich  der  priester  vnd 

opi^her   (  1  I.    ein    buch    der    opffer   vnd 

dinstbarkeit  der  priester  (65).  dinst-hafft 

(8).  -hati'tig  (9). 

*Leuitina  (c/.levdtonarium  Gl.  m.&c.) 
roch  a2.")i. 
^Leuma  r.  Leuca. 
Leu-,  levn-  (20) ,  leo-  ( 76  )  -nculus 
lewe-chin  i20\  -ken  (,99).  leolin  (93). 
*Ijeuoinotus  {ventus)  winde  (74). 
Leuor  schlecht-  (tio),  sliclit-  l  saclit- 
(i32)  -heit. 

Leuorsum  zuder  lincketten  hant 
wert  (19).  ter  lochter  h.  wart  (11). 

Leus  i.  nauis  pusilla  (Gl.  m.).  scheep 
dat  cleyn  is  (147). 

*Leu-   l  len-storium  i.  testa  inqua 
purgatur  frummtum  (76). 
*Leuter  v.  Culpar.  Luter. 
*Leutros  c.  Leucothea. 
*Lew-  (1),  lu-  (71)  -back  [ciu.)  lew- 
beck  (1),  -bechk  ("i). 
*Lev-  V.  Le-unculus. 
Leuus  hd.  linckte  (17),  lynck,  lengks 
(10).  slink  (99,  108).  slincs  t  lufs  (107). 
luchter  (i32).   lichter   (110).  lycht  (68). 
qua  et  (108). 

Lex  hd.  gesetzc,  gesatz  (110),  ee  (19). 
E  recht  (22^).  ewe  (23).   reicht  (99).  pl. 
werntliche,  varr.  weltlich  recht  (7.5). 
Lex  eterna  ewig  gesecze  l  e.  recht 

(9    Anh.). 

Lexis  ein  sprach  (iio),  spraich  (132) 
t  rede. 

Lexiua  i-.  Lixiuium. 
*Liatis  nauis  scalm  (Gf.). 
*Lib-a,  t  -US  (8.  17,  76),  -um,   -ium 
(5.  f.)  {i.  placenda  l  panis  ymolaticus 
76)  lep-  (93),  leb-  (7,  68,  88),  lebe-  (12), 


pfeffer-  (88,  llo),  pfan-  (6),  gotCB-  (9) 
■kücli,  -kuch.  lecknodi  /  let/.elt  (76). 
l)ert"erkoche  (i32).  phepliirccltin  (l27). 
l)il)ru/.clten  (93).  «'vn  jihan  kochin  (.')''). 
pankoke  (23).  panckoke  i22'').  spende  o. 
goteö  koche  (8).  sp.-  18,  9),  spen-  (17) 
-Ijrot.  wa.stel  (99  &c.).   wastelle  t  coccke 

(lOSt. 

*Liba  flricatus  ('/.  fricatum.  africia 
geim.i  UhorumVA.  m.)  ayr-kuch  \\ ),  -chuecli 
(71).  libafricus  eyn  eyer  koche  (5''). 

Libamen  hd.  oppfer.  0.  von  wein, 
feicht  o.  (7.5).  ein  essen-o.  (111).  ojjIicv 
(7).  hd.  nd.  offer.  liba-men,  -mentum, 
-tio  ch'ibe  (i2.'>). -men  /.  e.cuc-,  examina-, 
illuinina-tio,  diligentia  (76). 

Lybanon  suozt^tancliperg  (Gf.). 
*Libanot-is,  -us  v,  Ventus. 

Libanotis  ros  (111),  roß- (91) -marin. 

Libanum  {i.  panis  ym(>latu.s,  ponitur 
in   thure   76.   X  lib-a,  -amen  Hr.)  wy- 
rauch  (8,  9),  -rock  (,8.5).   frocli  von  dem 
•selben  bäum  (.«c.  libanus  8). 
^'^Libanus  v.  Librarius. 

Libanus  /.  solitudo  (^,  4).  ein  bcrg 
(^8,  65),  l  bäum  (8),  in  quo  cre-sctint  cedri 
(65).  m.sc.  berk,  /.  i)auni  (,9).  ein  wustung 
(4).  wustenunge  (3).  der  perg  libanus 
(1).  ein  wyrouch-  (110),  wyroch-  (68), 
wyrockß-  (132)  -berg. 

Libare  oppfern  (,9).  fehe  (5),  vihe  (6) 
o.  hd.  nd.  opperu.  fye  o.  (18).  offeren 
(20,  132).  vey  0.  (23).  opphir  kostin  l 
spenden  (8).  sp.  t  kosten  (9).  hd.  nd. 
smecken.  hd.  smacken.  smachen  (132). 
sniaken  ill).  versuchen  (65). 
*Libarius  u.  Librarius. 

Libatio  {cf.  libamen)  hd.  opper  (21), 
oppcrunge.  offer-unge  (20),  -inge  (23), 
-hande  (i32).  sclimackunge  (68,  110  J. 
smakinge  (11,  132). 

Libatorium  opfir-,  opfer-schussil  (8, 
9),  -schosseln  (17),  -gelte  (Ki.). 

Libatus  hd.  geoppfert,   geschmackt 
(110).  geoffert  i  gesmaekt  i,i32). 
*Libea  i\  Libia. 
*Libedo  v.  Libido. 
*Libell-um,  -ium  (Gl.  m.)  bluome  (19). 
bluem  (11).  vno  fiore  (Gl.  m.). 

Libellus hd.  puchel (75), buchelin  sim. 
eyn  cleyn  b.  (7).  libell  (iio,  132).   clage 


(8).  ein  sprach-,  var.  spruch-(64),  ansprach 
-brief,  in  rechten  (75). 
pl.  ain  supplicatz  (9i). 


(93),  anspruch-  (75)  • 


Libens  hd.  nd.  willig,  lustig,  ge-1. 
(69),  -lustet  (17).  lostig(18).  willet(ioo). 
wileclich  (20).  gerne  (20  &c.). 

Libenter  geren  t  willenglich  (76).  hd. 
Tirf.  gerne;  lust-lich,  -liken  (23),  -elichen 
(21),  -iclichen  (17),  -ich  (18). 

Libentiawillikeit  0.  wollust(iios«m.). 

Liber  .s\  adj.  hd.  buch,  buche,  hoch. 
nd.  bok,  bock,  bueck  (11).  boich  (132). 
boech  t  schorcze  [von  scortia;  20).  ein 
buch  o.  ein  frige ;  vnder  rinde  an  eim 
böm  (Gl.  mittel-r.  (ö^),  -rindt  (1).  rinde 
holcz  o.  buclie  o.  gut  wyn  (8).  die  donne 
schal  ander  ußersten  rinden  dez  baumß 
(17).  rind  (i34).  ryiid  (69).  hast  (20  &c.). 
hd.  fry.  frihe,  frije  (18),  frey  (1).  nd. 
vrij,  vrig,  vri.  gen.  liberi  grece  wijn  (11). 
wine  t  frye  (19).  holcz  rinde  (9).  gen. 
libri  pucli  {  weyn  (9).  pl.  liberi  fry  (68). 
vry  getruwe  kynder  (132).  fry  getrw 
kind  (110). 


IJP, 

Libri  auicenne  auicennc  bucher  (5''). 

*Liber  bonati  gweter  rieht  puch  (1). 

Libri  ypocratis  ypocras    buch  (5''). 

Liber  machabseorum  .striter  o.  veter 

bucli  (Anz.  8,  :,»t).  b.    (U-r   strytter  (65). 

L.  metamorphoseos  ein  buch  der 
Verwandlung  lypliihcr  ding  der  lypli= 
clien  gc.stalt  if,:>). 

*L.  piralipopomeron  v.  Paralipo- 
menon. 

L.  sapientie  pucli  der  weißheit  (75). 
L.    summarum    {cf.    summa)    das 
pucli     von    den    liohen   sunien  (1).   (!yu 
buch  V.  d.  h.  synnen  [sie  &•*). 

*Liberalis  */av<.  eyn  wage;  eyn  pliunt 
(17.  Xlibra).  ags.  tiiegen  ;  tweli'haend- 
man  i(;i.  m.). 

Liberalis  adj.  hd.  nd.  milde.  myU 
dieli  (132).  vry  (21).  kostfry,  redlich, 
eergeidig  (88 j.  t'rilich  (ü,  110).  vrilic(23). 
freygebleich  ( 1 ).  artes  liberales  dy 
fryeii  kfinste  (12). 

Liberalitas  hd.  nd.  mildicheit.  milti- 
kait  l  lic'derlichait  (2). 

*Liberamen  (i.  exactio  74)  erlosenisse 
(20).  loß-,  bescliat2-ung,stewer,ge-schoß, 
-werff  (74). 

*Liberaneia  licueringe  (20). 

*Liberare  v.  Librare. 
Liberare  hd.  losen,  er-1.,  off-1.  (21), 
loysen  (152 ),  losen,  er-1.  (i34,  ^i5i),  lesen 
(13),  leßen'(68),  loßen  (17).  frey  macheu 
(1,  st.  libertäre  134).  fryen  (21).  v'lede= 
gen  (9.')).  erledigen  (75).  entredigen  (7). 

*Liberari-  v.  Librari-a,  -um. 
Liberatio  er-losunge  (20),  -ledigung 

(75). 

Liberator  crlediger  (75). 

Liberatus  erloest  (20). 

*Liberberi  ( aus  liber  g.  beri  X 
libertini?)  freyen  knechtes  sunes   kin= 

der  t  vrey  (9). 

Libere  hd.  nd.  lusten.  hd.  ge-1. 
übet  yß  (19j,  yt  (132),  en  (11),  mik  (23), 
mich  [j22)  lustet.  gelüstet  (21,  110).  hd. 
mich  g.  (7),  gelust,  glustet  (6,  65),  lustet, 
luste  (5),  lust,  behaget  (17).  hct  lust 
(68).  lusten  (10,  12).  ge-1.  (8^).  behag-it 
(8),  -en  (9). 

*LiberiUa  &c.  Librilla  &e. 

Libertäre  hd.  fri  machin ;  vryhen, 
frieu  (5),  freyhen  (ii3),  freyen  (Fns.). 
nd.  vri  (23),  vrig  (22)  niaken;  vrigen. 

*Libertarius  libereyhuter   (74). 

Libertas  hd.  nd.  friheit.  vrigheit 
(22).  frei-e,  -heit  (88). 

Libertinus  frigilinc  (104).  der  ein 
fri  gelassen  ist  (33).  fryes  knechtes  son 
(8).  freyen  kn.  sun  (9). 

Libertus  der  vri  gelassen  ist  (93). 
frey  (1).  vry  l  gevryhet  i  vrylink  (20). 
vry  gekaufft  (110),  gekoefft(i32),gecocht 
(11).  gefryet  (8^).  ^-efruiet  (100).  hd.  ge= 
frihet  siin.,  entledig-iter,  va):  -et  (64) 
knecht. 

*Libet-a,  -um  v.  Lebeta. 

*Libex  {piscis  75,  76 )  lauben  (75). 

Lib-ia,  -ea,  -ie  (9)  eyn  lant  {i.  &ff= 
rica  5  &c.).  eyn  stat  (9). 

Libidinose  boslustiglich  (75). 
Libidinosus  hd.  nd.    böse-,   boßge- 


LIB 

(17,  69,  iio),  be-  (23;  -lustig,  boßgelü^ 
stig  (1341.  böse  gelust  l  b.  geselschafft 
(7).  vol  boeser  lusteu  (i32).  quatlosteg 
(99). 

Lib-ido,  -edo  (/  placentia  7g)  hd. 
nd.  böse,  boze  (4)  lust.  /hI.  bos-I.  l  -lu= 
stigkeit  (75);  böser  glust  (6), boß gelust; 
flei-,  fleu-  (51»)  -.schlich  be-gerunge,  -gie= 
ruug(l),  -gird,  -gir  ( 7.i ).  luste  (10). 
lost  (12).  vleschlic  (23),  vleslic  (22)  be= 
gheringe.  vn-reynikeit  (iio  sim.),  -ku= 
scheit  (8),  -keuscheit  (9). 

*Libie  v.  Libia. 

*Libigu-  l  nuppaga-  {cf.  nupagu-) 
-ndium  (/.  lanx  &c.)  eyu  schussel   {b'^). 

*Libi-,  liui-  (85,  9i),  libu-(i32,  Gf.&c), 
lebi-  (104),  lebe-  (10,  12),  leui-,  lupi- 
(103),  lubi-,  lubri-  (76),  ligu-  (in,  125, 

132,  Sum.  vi)  -sticum,  leuls-tica  (8), 
-ticas  (11,  19),  -cus  (74)  lubisti-tum 
(1),  -ciiim  (121),  lubestica  (94),  lupis- 
cita  (122),  -tin\im  (127),  lumbi-cista 
(19),  -sticium  (20),  libis-ium  (76),  -tus 
(20  &c. ),  -cus  (11)  lubi-stechal  (Gf.), 
-stickel  (6),  -steche  (io4).  lubesteche 
(121).  lub-stokch  (50<i),   -stuckel  (66,   70, 

133,  151 ),  -stickel  ( 74  ),  -stecken  (1). 
lupstecke  (93).  lobistek  (127).  lob 
stech  (87).  lob  stok  t  lobe  stikel  (6). 
lobbestick  (  so  ).  lobestockel  l  lube^ 
stock  (3).  lübstuck  t  liebstück  (4».  leüb- 
(91),  luib-  (76J  -stickel  (91).  lub-  (m), 
lobe-  t  lebe- (19),  leber-  (10),  über-  (12.5), 
lever-  (22b),  leue-  (22,  24,  47)  -stock, 
libe-scogke,  Mrg.  -stok  (13).  lebe-stock 
(77\  -stockein  (19),  -stockyl  (5^).  hd. 
lyebe-,  lybe-  (12),  lieb-  (7,  152),  Hb-  (18) 
-stuckel;  liebestuckil  (8);  lieb-stockel 
(69,  110),  -stogkeln  (21),  -stockel  (i34), 
-stickel.  leuistickil  7»  boh.  libez  (libe'cek 
Kon.;  4).  leuesteckil  t  louestockel  (20). 
lubbe-stok  (23),  -steck  t  -steke  (ll). 
logestikel  (99).  rf(jfs.  lufestice  (94^1).  winda 
(Sum.  vi),  gall.  luposche  (122). 

*Ijibiticuin  v.  Libitviin. 

Libitina  {cf.  liburnus.  labitina. ) 
hd.  par  (mortuoricm  1),  bare,  doden-b. 
sim.,  todtenbar,  bore  (17);  dodin  bor  o. 
daz  nymen  gelüstet  (8).  gemeyne  boze 
lust  (9).  abbet  (lat.  ?  20). 

liiblt-um,  -icum  (74)  {i.  palacitiun 
76.  nt.  pl.)  Iid.  lust  dezmenschin  (5) ;  1.  des, 
der  menschen.  1.  des  mensches  (21), 
mynschen  (23).  lustbar  menthß  {sie  7). 
hd.  will,  behegelichkeit,  gelust  (20,  134). 

Libitus  wellig  (49).  glust  (i4i). 
*Ijibium  (mss.  mog.  c/.  liba)  Ä(7.  flade. 
kuclie   (17).   koche   (18).  laukogen  (13). 
spendebrot  (8). 

liibra  hd.  nd.  wage,  woge  l  pfunt 
(6,  9).  hd.  phunt.  eyn  pont  groit  (132). 
XX  scliilling  t  czentner  (9).  hymmel= 
zeichen  (8). 

Librale  kochstucke  (125). 

Libra-men ,  -tio  we-  (9) ,  wie-  (8), 
wi-  (20)  -gunge. 

Libramentum  {bilaucis)  der  zuugen 
(i26).  das  instehend  ghewicht  (116). 

Lib-,  libe-rare  hd.  hd.  wegen,  hd. 
wigen,  wiegen,  vor  slan  (12). 

Lib-,  gew.  libe-raria  (i.  bibliotheta 
1)  pueh  chamer  (1).  hd.  nd.  liberie  sim. 
libo^rige  (G).  librarey  (75). 

Iiib-,  libe-rarium,  -raria  buchner 
{i.  armarium  20).  buchsack  (i25).  boick= 


LIC 

stede  (147).  ags.  boc  hus  (Gl.  Aeifr.). 
weger  (17).  eyn  wage-huus  (11),  -huisß 
(19).  weghuß  1 110).  wechhuys  (132).  libery 
(64^,  110).  lieberey  (64«=;). 

Libr-,  lib-  (6,  23;,  lifF-  (7)  -arius 
hd.  nd.  weger.  weghere(23).  wager  (,8^). 
wyeger  (19).  byecher  man  (110).  buch 
v'kouffer  (68).  eyn  die  boecher  bewaert 
(i32).  boick-schrijver,  -verwaerre  (147). 
buochsclireiber  (93). p^- Schreiber  (9si»n.). 
*Librida  v.  Hibrida. 

Iiib-,  libe-,  lab-  (76)  -rilla,  labula 
(8,  9)  poltz-,  sclioß-wag  (74).  botzer  i 
plide  (17).  hd.  blide  i  blyestein  (^19). 
blijd  (147).  blyklotz  o.  schlenker  (110). 
slyiiger  (132).  geblit  steck  (8).  geblcyt 
stecke  (9).  loetkuse  {insti:  Kbrandi  11). 
loerkölue  {instr.  proiciendi  lapide.s  20). 

Lib-  (Gl.  m.  4,  403),  libe-rillare  mit 
der  pliden  werifen  (17).  mit  biijden 
werpeu  (i47). 

Lib-,  li-  (69,141)  -ri'penB  {qui libram 
tenet  129,  Ur  )  liripenter  (I4i).  i-zent-ener 
(3),  -ner  (76).  hd.  der  wagen-  (12),  ein 
wage-,  woge-zunge;  die  z.,  zung  in  der 
wag,  eyn  er  wagen,  die  zung  an  einer 
w.  (18).  nd.  en  w.-tunge.  wieguiig  (7). 
wagmeister  (ii4,  iie).  weger  0.  der  wigt 

(88). 

"^Li-,  ti-  (131",  141)  -brugna  {cf.  trac- 
tula)  ou-(i3ib,  Gf.)  ow-(i4i) -anchrucha. 

*Libruni(ioi,  121,  Sum.,  Gf.),  labrum 
(Gf.)  i.  humor  sub  cortice  saf  sim.  (II.  c). 
Libum  V.  Liba. 
*Libunus  v.  Liburnus. 
*Liburcina   v.  Liburnum. 
Liburna  snellc  (9),  snebelccht  (8,  9) 
schift'.  liurde  (Sum.). 
*Liburn-ia  v.  -um. 
*Liburniea  [naui-^]  nl.   fuste,  iachte 

(116). 

*Libumices  ags.  gerec  (94,  136.  90- 
verinnent  Bsw.). 

Libum-um,  l  -ia  (110  &c.)  renne 
wagen  (9). 

Libur-nvun,  -na,  -eina,  (/.  -nica  {i. 
fusta   (/.  V.)  fu.-^te  (ku.). 

*Lib-umus,  -itina  por  {feretrum)  0. 
grab  (74). 

*Libu-rnus, -nus  (c/".  sg.)  bare  ;  renn- 
wagen ;  kock,  gock  (74). 

*Libur-nus,  -us  (76),  libomus  rine- 
(3),  raiß-  (75)  -wagen,  (reis-w.  currus 
miÜtaris  Fr.),  hd.  ein  groz,  groß  sim., 
vast  lauffe-nd,  var.  -n  (64),  snelle  (17) 
schiff,  nd.  en  grot,  grod  (22^)  schep. 
kocke  (12).  koche  (10).  koke  (5^).  cogg 
(2).  kogge  (13,  23).  koghe  (22).  kac  (5). 
holk  (23). 

*Libus  V.  Liba. 

*Libuta  (cf.  libium  &c.)   vlade  (23). 

*Lieare  (st.  litare)  hd.  nd.  offeren  sim. 

*Licargia  v.  Letargia. 

*Lieatus  v.  Lictatus. 

*Lic-cion  (76),  -aeus  (P.ap.)  i.  cid.  deus 
lupo  simili-'i  qui  et  auarus  a  licton  i. 
lupus  (76);  die  ebenfalls  verworrene  Glosse 
bei  Pap.  ist  von  der  zu  lycaon  unterschied 
den. 

*Lieeamen  v.  Lieimentum. 

*Liceari  v.  Lieiari. 
*Liceator  v.  Lieitator. 
*Licena  ceyne  (20). 


LIC 


327 


Licenter  by  orloff  (132). 

Licentia  or-laupe  (m),  hd.  -laup, 
-loup,  -lop  (12),  -lep  (18),  -laub  (7),  -lof 
(13,  23,  132).  hd.  vr-laup,  -laub,  -lop  (5, 
6),  -lob  (76),  -leube  (17);  laiibe  (17); 
erlaub-niß   (75),   -ung  (i34).   verhengniß 

(l26j. 

Licentiare  hd.  vrlaup  sim.,  vrlob, 
orlep  (18)  geben,  vrlaub  g.  ader  nemen 
(17j.  orlof  geuen  (23,  132).  erlauben  (7, 
75,  110).  erlouen  (22).  vrleuven  (20). 
v'hengen  (10  &c.).  übersehen  (12). 

Licentiatus  gevrleubt  (20).  eyn  licen= 
ciatin  (b^). 

Lieentiosus  geil  (11,  19). 

Licere  (lic-ere,  -ere,  X  -iare)  wa'"ffen 
(textoris  5).  worfen  (IS),  warff  machen; 
zwirnen;  zemelich  sin  (17).  wefelen  (23). 
wesselen  {sie  22).  warpen,  temen  (22, 
23).  weben;  schetzen  (7).  czihen  (9). 
zyen  (8).  treckin  (8,  9).  hd.  loken,  zu 
sicli  locken  (10) ;  fugen,  zemen,  zymmen 
(68 j;  ge-  (6),  be-  (68,  110)  -z.  betzemen; 
georlolft  wesen  (132).  werden  geacht  (68, 
132),  geschetzt  (88).  erleubet  (18).  zyra= 
lieh  sin  (68).  lieeri  eeren,  werderen, 
taxeren  (i32).  schetzen  (88).  licet  hd. 
nd.  bequem-et,  -e  (21),  -lieh  ist  t  herleu= 
bet  ist  t  zemet  (17).  es  z.  (133).  iß  z. 
sich  (7).  iz  zemit  t  is  ist  gevrleuft  (20). 
ziemet  (H^).  hd.  es  zympt,  zymt  sich, 
gezimmet  (G),  ist  erlobt  (68).  iß  beczemet 
(19).  orlaup  (21).  georlofft  (132).  itgeor^ 
louet  (99).  et  orlof  (11).  orlouet  (23). 
conj.  waz  dan  (5^). 

*Licestea  v.  Latestea. 

*Lieestes  /.  qui  limen  l  liciiun  ad 
vsum  calciatorum  faciunt  (76). 

Liceus  berg  (8,  17).   werk   borg  (9). 

*Licia  sg.  netze  (74). 

Licia  2^1-  v.  Licium. 

*Liciare  weben  t  indragen  (12).  warfen 

(3).  werffcn  (1).   warpen  t  wefelen  (23). 

tagern  (es.  cf.  tagel  Br.  wtb.  3,  4?  tacht?). 

garn  (132)  scheren,  das  g.  strecken  (110). 

*Lieiari  wircken  /  indragen  (10).  swaif= 
fen  (75).  (st.  licitari,  cf.  licior)  werderen 
(132).  wirdigen  (68).  liceari  achten,  wenen 

(74). 

*Liciator  v.  Lieitator. 

*Liciator  reyser  (8,  9) :  gereiß  &c.  vv. 
lici-atorium,  -um ;  vll. '.  leinwandreisser 
lintearius  Fr. 

Lici-atorium,  t  -torium  (74,  75,  i36), 
geiv.  t  -um  anapint;  inittuli  sim.  (Gf.), 
mittil  (104 ).  eyn  garren  rocken  (4).  web- 
paüm  (1),  -stuol  (uoj,  -holtz  (64).  Äd. 
garne-,  garn-,  garen-  (3),  graue-  (10), 
grab-  (9),  webe-,  weybe-,  weppe-  l  fitze- 
(121 ,  Sum.)  -bäum,  wef-  (i32),  wever-  t 
volre-  (147)  -boem.  hd.  weber-gezauwe 
(133,  152),  -gezowe  sim.,  -zeug  (134), 
-gezeug.  wober  kamp  (6).  weue-  (22), 
weuel-  i  weuer-  (23)  -kam.  webe  huß 
(17).  wirk-  (8),  ^virken-  (9)  -stat.  wefel 
(74).  dz  w.-  (64c),  weber-  (64b),  gereiß- 
(135,  Das.)  -holtz  {cf.  rclstholtz  emvmcto- 
rium  Gl.  Bas.?),  ags.  websceaft  (94^), 
hebild(94,  136),  cf.  nl.  lieuel-,  weuel-gaern 
subtegmen  (Kii.) ;  heuelt  v.  licium. 

*Licidari  zedeln  (49). 

*Lieidus  (,,s^.  liquidus"  Mone)  v.  Lu= 
cidus. 

*Licigium  v,  Licinium. 

*Licimen  v.  Licmen.  Licium. 


3l>8 


TJG 


^  Lici-  ^S,  9),  lic-  ( IS  >,  lig-  ( 1 7~i  -mentum, 
lioeamen  i,i.  siinilitudo  7tii  licliiiut*se(^I>). 
glichnisso  {X),  -nilJ  ^17),  -oiieß  (18). 

*Licinator  (  '.  lituiis)  hornpfifft>r,  hör 
lionihlasiT  (7.1'). 

*Licinea  r.  Licinicium. 

*Ijicinen  c.  Licmen. 

^Licineiun  r.  Liciniimi. 

*Liciiiia  f.  Ijacinia.  Licinicium. 

*Ijici-nicium ,  -ricium  (i*)  s})aldencr 
(8.  ;ti.  Cf-  licin-ia  (74),  -ea  (7y),  -ium 
genuK  vet^tis  (isia.t,  ora  veHimetiti  (76); 
ort  isiim.  cf.  lacinia)? 

*Licinicus  (/.  spacus;  rf.  sq.,  .sm.  2, 
101^  ^n-att  <-2.  ft.  (IrattVI. 

liici-nium,  -neum  i  i\  -gium  (i34\ 
l  -nius  (1 10  &c.  <y .  licium'i  i  /.  spacus,  sp. 
siitiiri.'' ;  cf.  gracilium,  lixiuivun,  liti^ 
cinium,  iicmen)  hd.  nd.  drat.  hd.  dratli, 
draut  (ti7),  drayt  (ir.2),  drot  ((i,  4),  trot 
(3i,  ti-ait  (7),  bcchdroyd  (19).  schue  draet 
(11).  dr.  {  vesc  (107).  tacht  (9).  docht 
(8).  d.-garii  (uo).  wiecke  /  nieisel  in  die 
wunden  (Ki.).    eyn  lantern  of  kerßgarn 

(132\ 

*Ijiciiiium  v.  Licinicivim.  Lixiuium. 
Liemen. 

*Ijici-nius  v.  -nium,  -um. 

*Ijicinus  V.  Liemen. 

*Licio  >\  Licium. 

*Licior  eris  /.  appreciare;  cf.  lici- 
ari,  -tari    Ionen  ^7). 

*Liciriciuin  v.  Lieiniciiun. 

*Ly-  (104,  110  &c.),  li-,  lin-  Sum.).  lu- 
(Gi.  in.:,  la-  l  va-  {Un.  (/(/.  V.  cf.  foca) 
-cisca,  liehiska  ?r  lichisi,  li-,  lin-  (ui) 
-ciscus,  litiscus  (74i,  lucisia  (i04),  l 
(«.  u.)  lintis-a  (.'^um.),  -ca(Sum.  iv),  -ta  (/. 
canis  natus  ex  lupo  et  cane  74,  uo  &c.) 
bracco.  breckin  (6f. ).  brache  1104,  Gf). 
bracke  (9,  Siun.\  t  halb  hunt  vnd  halb  wolf 
(9)  licisca.  brack  (49).  brechin  117). 
breeklin  Ob.L  zoha  (121,  Gf).  zohe  (lin= 
tisa  ><uiu. '.  winthoho  i/.  sparta  sum  iv). 
mist-,  onst-bella  ( Gf.,  BM. ).  mist-pelle 
(104),  -bell  (Ob.  cf.  -beller  Fr.  1,  80. 
-bellerle  mus  alpinus  i4o\  uuolfbizo 
(Gf.).  wolfstpuor  ■  23  I.  wolffischerhuudt 
(74).  lintista  (bissio.  -sca?  Mss.  mog.) 
hunt  von  wolfes  ge-slechte  (9  .sm. ), 
-suchte  (8).  licis-cvis,  -us  (es),  lyscus 
(110)  {i.  animal  benignum  110.  «^.  bige= 
num  sim..^  von  zweyer-lcy  (iio),  -band 
(68)  tliieren  geboroii.  van  tzwe  verschcy= 
den  diercn  g.  .(i32).  latissa  zwydoreu, 
ejTi  tyr  von  einem  wolflF  vnd  liundt  ge= 
porn  (74). 

Lici-,  lit-  (  76  )  -tari  (i.  appreciari 

Ionen  (uo  &c.).  aufflegen  mit  scliatznng 
eines  dings  (74).  steigen  (ss). 

Licitatio  ein  achtungo  o.  schetzunge 
(110),  wirdigung  \e»)  was  ein  ding  wert 
ist  eyn  werderingc  t  prysinge  wat  een 
dinck  wecrt  i9(i32). 

Lici-tator  l  -ator  (110  &c.),  liceator 
(76)  [i.  prouocator  76.  Pap.)  hd.  vnder= 
keuffer;  vnterkauffe-r  t  -1  (74).  schetzer 
(68,  110).  werderer  (132).  mekeler  (78). 

*Lici-  r.  Licia-torium. 

*Licitum  nacht  ind  dach  even  lanck 

(147). 

Licitus  hd.  zeme-,  zim-,  zieme-  (St^), 
bequem-  ;  17  j  -lieh.  nd.  temelic.  dat  is 
georloflFt  (132). 


LIC 

Lici-um,  -o  (Cf.),  -a  {pl.  104,  lu, 
(".f.,  Ki/i.  /  -atorium  (</.  f.),  -nius  (i07), 
-men  ( r.  liemen)  {i.  substamen  1, 
ligatura  l  .sucrus  herbe  74,  jiluin  inno- 
datum  tele  Br.  sim.,  circulus  fcrreua  109, 
\:vi.  ff.  lix)  lizza  ifim.  (Gf.).  ende  i  vicze 
vadeli  t  trad  (9;.  <irat  ende  t  wicze  (H. 
(•/'.  wiza  licia  (,f.).  draet  l  vese  (132). 
har-hiui  {pl.  104),  -Ulf  sm.  (Gf.,  sum.,  bmÄ 
-lauff  (64,  74,  110).  hcrlnf  (;i3».  halifa 
(Sum.).  das  gfzahe  0.  haarhiutl'en  (Fris.). 
ay».  ha-ra  («•  cilicium  Gf. ).  bindtaden; 
kam  (64,  110).  käme  1,64'^).  weppff  (64). 
wep  (UO).  wefel  (1,  13,  76).  webbel  (l7). 
werpf  /  Zettel  (li).  hd.  werff(5>l),  warffe 
(4\  warff,  w.-bant  (64,  93).  worÖFe  (i33). 
warp  (23).  drat  (1-,  c/'.  licinium).  drot 
\i.  filum  49).  hd.  spuol  (7),  spül,  spuel, 
spul,  spiile  (67),  spole  (133).  spüle  (8"^). 
liaspel  (13).  drumer  (114).  truramer  (Ki».). 
nl.  druemen,  liet  vulsel  (U6).  maylge 
(132).  malge  t  mallye  (109).  Itynbeth 
(132).  leen-.  leem-beudt;  lem-bind,  -met 
( i.  ellychnium  Kii. ).  leerabent ,  keers= 
garen  (107).  heuolt,  leeubiut  (lOs).  twiju 
(107,  108).  hevelgarn,  lizzo  (Fr.),  gereiß 
l  weber-g.  (112.  Das.,  v.  a.  1618  c/.  licia= 
to-r,  -rium).  w.-greiß  (Fris. ).  canareba 
{ipio  stcuniiia  ligantnr  Gf.  4,  449). 

'^'Licium  v.  Liemen. 

*Licius  \cf.  prc,  -tq.  &c.)  daycht  (19). 
keersensnoer  (1:^3). 

*Lickwarieia  v.  Liquiricium. 

*Lie-  l  lig-men,  lic-ivun  (G).  -imen 
(6  &c.^,  -inen  (19),  -inus  (132),  -inium 
(75.147  Vmu-Si  8.74  ».-nius  (74  S-nus,-us(8), 
iieh-imen  110),  -inus  vU".  Gf./  -inum 
((;f.\  -num,-nus,  -nis  iGf.),  -mus(9, 147), 
i  -men  (9,  134),  -us  (66  &c.).  lucinium 
(8,  9,  75).  lineinos  (Gf.  s.  M.),  linehinus 
(Gl. in.),  lignus  i 221j,  68,  132,147.*.  </.  lych^ 
nus  Hfl)  {cf.  funal-e,  -ia,  ellychnium, 
lici -um.  -US,  -nium  &c.,  cincedula; 
taht  l  daht  (Gf.;.  hd.  nd.  dacht,  hd.  d., 
dayciit  1152)  in  einem  liecht  sim. 
tacht  (lue.  9).  dachte  liemen;  zachte; 
i  zachen  in  einem  liecht  -  schirben  var. 
-Scherben,  i  wiech  lucinium  {einmal 
lie.  7ö''i  f  lichnum,  quasi  ligmen  (75). 
zauche,  zauch  (74  >.  daacht(68).  daht  (8^). 
doht  («j).  docht  (8,  19,  i3o).  dache  (93). 
däclit  i  leiment  in  candela  (20).  lene= 
ment,  (11).  lennemyt  tot  kerssen  (147). 
lernet  (221»).  leymet  (132.  cf.  licium). 
wiech  (6,  7,  110).  knoden  (1).  knote  (8, 
9i.  carz  t  charz  lieh-num,  -inus ;  carchlih 
lychnus;  leohtfaz  lichinum;  querdar 
lichni,  lincinos  ((;f.)  ligianum  xlig^ 
namen?  cf.  sica)  ag>!.  algeweorc  (94*). 

*Lie-  V.  Liei-mentum. 

"^Licmus  &c.  r.  Liemen. 

*Licodripon  v.  Licostratum. 

*Lieonia  ein  sta-te  (18),  -t  (8,  9),  -d 
(17.. 

•^Lycon-  *•.  Lito-tripon. 

*Li-,  l  vini-  1 20j  -eopium  [^aus  nd.  h-, 
win-kop  &c.)  winicoep  (81).  winkauff(20). 

*Lieo-  (47),  licos  ;24>  spermatis  iaus 
lithospermum )  i.  semen  saxifrage. 

*Licostra-ges  v.  -tum. 

*Licostrare  pflastern  (75). 

*Licostrat-a  v.  -um. 

*Li-  t  la-costrator  pflasterer  (75V 

='=Lieostrat-um, -US,  -os(6ö"i,-a(23, 108), 
litho-stratum  i  -strata  (Er.  1, -strotum 
&e.  ((;i.  m.),  litostrat-um  (9,  6?,  76),  -os 


(8),-usr7G),littu8tratu8(17),licu8tratu-s 
t  -va.  (133  \i. I,  t  lieo-  (66.  70),  licu- 
Btriges,  -stries  (iio  &c.),  lico-strages 
(134).  -dripon  (76)  (C/'.  ostracum)  hd. 
stein  weg.  nd.  en  slicht  steii  wech 
(23).  geplasterte  stat  (65).  estericli  (8,  9, 
IS*»),  ein  be-saczet  (17),  gcmalet  (uo), 
gesdiakicrt  (1:12)  etstrich.  gcsacz  tenne 
l  mancher  hande  beleg  (!>).  inanger  h. 
belegit(8).  pauevsel ;  onderscokiert(i08). 
ein  gemisehet  ding  von  färben  (68). 

*Lictare  ( Mss.  moK-  uns  litare  X  lictor  ? 
(/.  licarei  hd.  toten  (9),  todin  (8),  doden 

*Lict-,  lic-  (9)  -atus geoppfert ;  getötet 
(9).  geoppert;  gedodit  (8). 

Lictor,  litor  ((>)  hd.  nd.  stocker, 
stocker  (i:i4).  hd.  \n-,  pei-niger  sm. ; 
heucker.  tul.  pinegher.  en  dijflf  henger 
(132(.  swert  treger  (9).  doeder,  doit= 
sIeger  (147).  hd.  olbergher  (ug).  buddel 
(8b).  budel  (lool  bexleel  (99).  stadtknecht 
(111).  schergaiit  (114).  weibel  (Fris.). 
*Lictor  (Xluter!)  eyn  otter  (piscium 

&C.   18   Mrg.). 

*Lictor  (xlingere,pollLnetor  )lecker ; 
totengraber  (74).  /.  philo,  g.  -onisdoden- 
I  dregor  to  grave  (147). 

j      *Lictuaria  v.  Eleetuarium. 
j      *Lietus  hd.  gepiniget   sim.  nd.   ghe= 
pineghet. 

*Lieus  V.  Liemen. 
Licus,  lycus  (125),  litus  (74)  der(iio), 
1  dy  (12:.)  lech  (ßuuius  in  sweuiaii). 

,      *Lieustratu-m,  -s  &c.  v.  Licostratum. 
*Li-,  i  ei-  ^.Sum.)  -cuta  scerline  (i3i). 
scherlinc  (Sum.). 

Lichas  fodere  spann  lUi). 
*Lich-imen,    -inum,    -inus    &c.    v. 
I  Liemen. 

"^Lichis  kabraehe  (?  121),  au-s  liehiska 
brache  V  cf.  lycisea. 

*Lich-men,  -mus,  -nis  c.  Liemen. 
j       Lychnis  v.  Osyris. 
1      *Liehnos  (/d'/yo^)  fressig,  begierlich 

(88). 

I      *Liehnu-m.  -s  v.  Liemen. 
I      *Lichsa    {aus    lixa   x    lecken?    cf. 
j  liehnos.  lictor?)  lechespiz  (.Sum.  (/.  Gf. 

'  6,   366). 

*Lichus  hechil   (121).   hec-,    here-bid 
(Gf.  4,   796.  cf.  lueius?  lunx?). 
j      *Liehus  i'.  Liemen. 
*Lidda  &e.  f.  Lydia. 
*Lidde-is   (18),   -rs   eyn  indisch   (9), 
I  jodisch  [S),  iuddes  (18)  meister. 

Lidere  {i .  frangere  [23, 66  &.c.)  brechen 
(uo).  breghen  i  nypen  (132).  sereghen 
(22).  zergen  (23). 

Ly-  (UO),  li-dia,  lidda  (66  &e.),  lida 
(67)  eyn  lant  (8'').  lautschaff  (19  «m.). 

*Lidius  II.  sonus  acutus  11)  truwelos 
(23). 

*Lidum  mist  (104)  i.  cp  lidumen  (Gf. 
2,  882)  aus  letamen? 

Lien  {per  i  lat.  i.  spien,  sed  per  y 
grecum  ein  arßdann  uo  s«Vn.  c/".  longio) 
miltz.  mylcz  (9,  74;  n.  91,  128;  m.  lU, 
/.  uo).  mulcz  (8).  necze  (,20).  speyßader 
(74).  hd.  dann;  ars-,  arß-,  mast-,  maß-, 
schiß-,  scheys-  (4),  pag-  (12),  pak-  (22, 
23),  quack-  (19),  endel-  (11)  -darm.  kra 
(Gf.  4,  587;.  krag  (74). 

Lienosus  v.  Linosus. 


LIG 


LIG 


LBI 


329 


*Ijientaria  v.  Lienteria. 

*Lientera  slaycht-  (19),  slac-  (11) 
-brade. 

Lient-eria,  -erea  (93),  -aria  (ig)  (i. 
dissenteria)  viivertowe  ruora  (93).  eyn 
vnu'daute  rore  (7).  rur,  vngedowte  rur, 
die  scheisse  (74).  rure  m.  (4).  ruor  i 
pluotig  (76).  hd.  plut-  (3,  75),  blut-, 
aarem-  (1)  -sucht,  blot-socht  (4),  -zucht 
(23).  hd.  durch-,  drugkcli-  (1),  nd.  dorch-, 
dor-ganck  sim.  rot  vßlaufFen  t  blutschyß 
(110).  der  bauchlaufF  (128).  die  dunne= 
schyß  l  roet  buchouell  (132).  kuutouel 
(11).  hd.  buochwee  i  buchweten  (19); 
buech  weue  (20);  das  buchwe,  bauch= 
wee.  darmgicht  8,  9).  i-ictkuchen  (Ki»'. 
cf.  diaphragma.  i.  q.  ribbenkucheu,  nd. 
r^vkoken  Müiiouhoff  ui.  v.  anwass). 

*Ijienvenis  {cf.  lyen  i.  venus  Br. ; 
licium)  harleua  (i3o,   Gf.).   hclina  (Gi.). 

Lyeus  (Br.,  Gf.),  Ileus,  i  ligens  (76) 
(i.  viiiunt;  t  potus  de  pomis  siluestribus 
f actus  76;  l  bachus)  lith  (Gf.  2,  192). 
oppfeltraiick  (76).  wyn  (110).  lieum  wijii 
(68,  132).  lyeumwciu,  got  des  weius(74). 

*Liflfarius  v.  Librarius. 

*Lyfonia  v.  Liuonia. 

*Liga  (*.  ligula  G,  93,  147,  ca-1.  t 
subliga  93,  lixula  75  Mrg.,  stringa  75; 
anders  Gl.  m.,  Ki.)  hd.  nd.  baut,  t  bunt, 
zeukel  (23).  hd.  senckel,  ncstel;  hose-, 
hos-  (93,  134),  hoß-  (69),  hoseii-,  hoßen-, 
hQysen-  (i33),  hoyssen-  (i52)  -nestel. 
hosen  nostel  (67).  senkl  o.  hosnestl  (1). 
senghel  t  natelreme  (22*^).  nastelinc(i07). 
hoesen  bendel  (20).  hosvet-el  (22''b),  -er 
(22b,  147)^  -ter  (11).  ryeme  (10).  riem 
(110).  reem  (^132).  rim  (21).  sluh-  (93), 
nadel-  (74)  -riem  {equi  93).  een  stertole 
(108.  cf.  ligula). 

*Ijlga  (fuliga)  V.  Pulgio. 

*Ligabilis  bendech  (20). 
Ligamen  {cf.  caropera)  pannt  (1,  2). 
hd.  nd.  bant.    band    (7).  bandsnur  (74). 
bynt  (22).  hosen  nistel  (S''). 

Ligare  hd.  nd.  binden. 
Ligatio  byndunge  (20). 
Ligatvira  hd.  nd.  bant;  bind-ung, 
-ing  (19),  -inge  (11).  spangi  (104).  eyn 
wiß  fadem  (18).  ryge  {hcdli  i  ceparum 
125).  houpt-pinden,  varr.  -binden,  haup-p., 
hout-b.  (75). 

Ligellum    eyn   cleyn    hut-lin    (110), 
-ghen  (132). 
*Ligens  v.  Lygus. 
Ligeris  (/.)  die  leer  (135),  laer  (112). 
*Ijigianuin  v.  Licmen. 
*Iiigio  i.  lauo  (76). 
*Ligista  pentil  (Sum.). 
*Li-  V.  Le-gittimare. 
Ligius  homo  ledigman  (dz.  wtb.  674). 
*Ligmen  v.  Licmen. 
*Lig-  V.  Lici-mentum. 
Lignamina  czymmer   (9).   czymmir 
holcz  (8).  ^    ^        ^ 

Lignari  {i.  ligna  parare  l  emere  1 1 0  &c.) 
vßtzihn  na  holtze  (125).  nach  holtz  gan 
o.  holtzen;  -re  h.  scheiten  0.  tragen  (88). 
Lignarium  holtz-huß  t  -hufF  (110). 
huff  holtz  (68).  holtz  huys  l  ein  hopp 
holtz  (i32).  ags.  fin  (i3  6). 

Lign-arius,  gew.  t  -ifaber,  t  -ifer 
(76)  {i.  artifex  l  portitor  t  ferens  Kgnum 
76)  hd.  Zimmermann,  z.  o.  werckman  von 
holtz  (110  &c.).  holtz-ler,  varr.  -er,  o.  -man 

DlEFENBACH    G1.O8.SARIUM. 


(75),  -hower  (6).  hulczhauwer  (19).  holc- 
heuwer  (20).  holthouwer  (11). 

Lign-eus,  -ius,  lin-gneus,  -eus  (75 
var.)  holtze-n  (20),  -rn  (19).  hu-,  var. 
hi-ltzin  (75).  nd.  holten. 

*Lignicida  lioltz-snyder  (i32),  -hou= 
wer  (68,  110). 

*Ligni-faber,  -fer  v.  Lignarius. 

*Ligniped-  l  sole-arius  holtsehu= 
mecher  (i25). 

*Lignismus  {i.  scalprum  ad  lignum 
secaudum)  cambr.  uudimm  (Zeuss). 

*Lignius  v.  Ligneus. 

*Ligno  {aus  mingo)  v.  Meiere. 

*Lignosechin  v.  Cethi. 
Li-,  lin-    (22^)    -gnum    hd.     holtz, 
holtze  (19),  hulcz(21).  holt  (23).  knaup- 
t  klopff-iioltz  {sutoris  112). 

*Lignus  schit  (8).  scheyt  (9). 

*Lignus  V.  Licmen. 

Ligo,  t  ligus  l  lio  (Gf.)sech(6,  Gf.) 
an  dein  pluge  (6).  seche(17).  sehe  (104). 
hd.  nd.  hacke,  hd.  hack ,  hacce  l  hav 
(3);  hauwe,  hawe,  howe  (6,  67,  70j,  huwe 
(80),  haw,  hauw  (65),  hau  (8,  13,  iio), 
hauiie  (4),  hang  (49),  keilhaw  (Agr.). 
houweel  (11).  houmeß  (132).  karst  (20, 
64b,  65).  karsch  (64«,  91).  hai-e  (21).  kratzce 

(125). 

*Ligonista  hauwer  (76). 

*Li-  V.  Lu-gubris. 
Ligula  (cf.  liga)  hose  t  nestel  {sie 
9).  hossen  nistel  (8).  hosvetel  (23). 
hostertele  (99).  sterte-1  i  -link  (ku.). 
nastel,  rym,  sleup,  senkel  (i09).  bintlin 
^110).  bentclieu  (i32).  eyn  hampvolle 
(quantum  duabus  munibus  capitur  19). 
gaspe  (11,  132).  ein  iaspis  {sie  68). 
mund-leider  (112),  -leder  (115)  t  -halffter 
der  pfciftcr. 

*Ligula  caneellaris  snurseuckel  (125). 
Ligulare  myt  hosveteren  of  ryemen 
bynden  (147). 

*Ligunien  v.  Legumen. 

*Ligur  geneschiger  o.  nascher  (74). 

*Ligura  (^.  ligatura  01.  m.)  zunga  (i4i). 

Ligurinus  (^.  garrulus  Gl.  m.,  aean= 
this  t  spinus  140)  zinßlein  sim..  distel= 
vogel  (i40j.  zinsle,  zeis__el,  zischen  (iie). 

Ligurire  schli-  t  le-  (110),  schle- 
(88,  126),  verschle-  (64),  schlu-  (68),  sli- 
(132)  -cken.  haistlich  t  gulsich  (i32), 
brenggisch  (88)  essen,  verslinden  (11). 
neschen,  snupen,  sufftzen  (17).  besnop- 
pern  t  naschen  (9).  naschel  (13).  naßchm 
(8).  nassen  (10,  12,  49). 
*Liguritas  v.  Lecca. 

Ligur-ius,  -rus  (12,  49),  -nus  (10, 
76)  (x  lyncurius  Naturb. )  hd.  edel-, 
luch-  (Naturb.)  -Stein,  kolecter  {lapisV2). 
nascher  (13).  nesser  (10,  12).  netzer  (49). 

*Ligus  V.  Ligo. 

*Ligust-a  V.  -rum. 
Ligu-  V.  Libi-sticum. 
Ligust-rum  (74  &c.),  -ra,  -ria,  -a 
(Gf.),  lugustrum  (23,  94^)  {cf.  puUula, 
cyperus)  weiß-glocken  plum  (74),  -gl. 
bluom,  war. -gloggenpluomen  (64).  docken 
Witte  blomen  (23).  knopff  (66  &c.),  knoppe 
(11),  knotte  (19),  knot  (67,  132,  152)  ex 
quo  proueniunt  flores.  genseblome  -rum; 
zungeblume  -a;  phafaling  -ra  (Gf.).  hunge= 
blume    (-ra  Sum.,    richtiger   als    zung. 


cf.  a,  ags.).  phaffilinga,  winda  (127). 
bon-w.  f-ia  87).  maidel-,  varr.  meitel-, 
meiel-blue,  glockenblumen ,  bluet  (75). 
wilde  lilie  (74).  weg-  (74),  wede-  (10, 
12)  winde,  medeblume  (10, 12).  meyblura 
(49).  nd.  megedeblome  (Sum.).  reinweiden 
(114,  143).  hartrigel,  l  bein-  (lu  &c.) 
-hultzen  (i35),  -holzlein,  t  bein-,  heck-, 
mund-holz  (143  &c.).  ags.  hunisuce  (94^)^ 
hunegsuge  (94,  i36).bensege(24).  by^suge 
(47).  sarteigel  (126,  Pict.).  kerngert  (116, 

Je'ris.). 

*Ligwa  &c.  V.  Lingwa  &c. 
*Lihargum  v.  Letargia. 
Liliago  (t.  phalangium)  graßgilglein 

(143). 

*Lilialis  lyllychs  (147). 

*Liliare  {cf.  liliati  Gl.  m.)  cziren  (9). 
Liliastrum  schwartz  l  mittel,  nl. 
swarte  winde  (iie). 

*Lilifag-u8,  -Ius  (85),  elirifagum  (7), 
lisifagus  (4  v.  saluia)  {aus  iXsXtacpaxov) 
salbey  (17).  scalweye  (85).  wit  salvie  {i. 
saluia  agrestis  24,  47).  velt-,  wilder- 
salbay  (74j.  selbe  (4). 

Li-,  ly-  (4)  -lixmi,  -lia  (87)  hd.  nd. 
lilie.  hd.  lylye  (4),  lilge,  big  (18),  Helge 
(74),  lelgen  (125),  eyn  ligen  (21),  gilie 
(87),  gilge  (G,  123),  gilg,  gylg. 

Lilium  conual-lium,  -ium  {cf.  co= 
calia)  weyß  liligen  (1),  lügen  (21).  hd. 
eyn  wiß-,  nd.  wit-lilie  (17,  23),  -lilig 
(18),  -lilge  (5),  -liilieh  (7),  mege  blüm  (6). 
ein  wysße  lilige  {^^^).  maiblumcn  (es,  91). 
meyeuryßlin  (144).  ein  lilie.  gilg  (68)  von 
dem  thal  (68.  11 6),  van  dem  dale  (i32). 
confalgen-blumen  (133),  -blumelin  (67). 
*Lima  v.  Limen.  Limas. 
Lima  hd.  fihal  (35),  fihel,  feyhel  (67), 
vigel,  viela  (93),  fyele,  feiel  (91),  veille 
(9),  feyle  (3),  feil,  file,  phile  (19).  vile  (23). 

*Lima  (X  limas)  broinghe  kidel  {i. 
tunica  221*). 
*Limaces    cleber    crut   (8).    slinccol 

(Sum.   V). 

*Limac-ia,  -a  v.  Limax. 
Limagus  {fl.  inHelu.)  die  limagt  (135). 
*Limanda  ( piscis)  ein  rauch  o.  schupp 
blatteyßle  (i4o). 

Lim-are,  -uare  (1)  hd.  nd.  filen  hd. 

feyhelen  (67),  fiheln,  vigeln  (6,  49),  fieln, 

feylen.  wet-zen  (5),  -zcln  (21),  -ten  (23). 

stoßen  (81^). 

*Limaria  {piscii}  schiein  (91).  sraerle 

(125). 

*Limarius  v.  Liniarius. 
Limas  {coci),  lymas  {i.  Lintheum 
74)  furtuch  (74,  110).  vorscoot  (107).  vor= 
schort  (132).  ein  verscort  (68).  schurtz, 
sch.-fleck,  -tuch  als  die  koch  prauchen 
(74).  lim-as,  -US,  -a,  g.  -atis  schortel= 
doick  (147);  -us  ein  schürcz  {vestis  3,  4). 
slimsledria  {aus  dli-  verb.)  für  tuch  sicut 
coci  habent  (1.  st.  ledrin  furtuch?  cf.  v. 
slembrida). 

*Limatica  petra  {cf.  p.  1.)  sliffistain 

(127). 

Limator  viler  (20). 
*Lima-,  limi-  (74)  -torium  filhuß  (8). 
veilhaws  (9).  veyhel-hauß,  -stat  (74). 

Limatura  vilunge  (20).  awfeyhel, 
veyheispon  (74).  figel-ung  t  -spann  (6). 
hd.  fyeln-  (18),  fil-  (8),  feyl-,  nd.  vilen- 
span.  feilspon  (134).  fihel  spane  (133). 
eyn  feyhel   spanne   (67).  filen-  (5),  fyel- 

42 


330 


LIM 


(171,  voil-  (9)  -8pt>no.  ejn  filt»  spon  (21). 
fVii  li«"l-  {~\  vor-  {iric  "lirt,  uo)  -wpaug. 
vieispjien  /  snrankcl  (.">»'<•  107).  vorsi)iui  l 
fiprt'iickel  (sie  isi).  spriMigcl  (uo). 

liimatus  abofrofifjfolt  (101.  pe-filet  (8), 
-vcilet  0),  -vijlt  f  -tzirt  (i32l,  -fyelt  o. 
-ziorct  (110). 

Li-max,  /  -maca  (Br.  i,  -macia  (68, 
74),  -mica  (i:v2),  -nica  (Uo),  -mox  (94) 
(cf.  luna-cia,  -tio )  proUsncck  ( 74  ).  hd. 
Biifckf,  .-:nickli  (  1  I,  scluipckc.  snigge 
(23).  sUx-k«'  (i:t2l.  snegi'l  (19,20).  slegcl 
(11,  i.  liijnum  quo  ianua  clauditiir  19!). 
ags.  fciiiegl  (i8t>),  snel  (94). 

Liimbare  1  /.  limbn  ornare  Br. )  seu= 
mt'ii  (20). 

*Ijimbator  eyn  sloyher  ryer  (17). 
Limbatus  gibrortotiz  [ntr.  104,  siin. 
Gf.i.  go.-ifumct  (20. 

*Ijymberida  iiebcl-kra,  -rapp  (74). 

*Liiiibos-,  limbol-  f.  Limbul-arius. 

*Ijimbria  1 1/.  limas,  slembrida)  sack, 
kyttel  74). 

*Iji-  V.  Lu-mbricus 

*Limbrius  (piscis)  peysker  (9). 

*Liinbu-  (91),  limbo-larius,  {  -sarius 
(Pict.)  bertleinwircker  (pl.  9i).  beleg- 
(Ki*>.,  Hen.),  biege-  (Pict.),  biegen-  (Ki«.) 
-macher,  -sticker  (Heo.,  Pict.).  seyden-st., 
nl.  borduyrwercker  (116) 

Iiimbulus  soein  (11).  soemchin  (20). 
*Liinbus  r.  Lembus. 

Limbus  (_r/.  fimbria)  hd.  .säum,  seym 
(18),  seyine  f  schoißo  (10),  zäume  l 
sclniße  (13>,  schoß  (12),  sam  (5^).  zoem 
(11).  soen  l  liiste  (20).  list  (7).  bleg-en 
(i3.i),  -e  (Pict.).  bieg,  beleg,  vmblege,  bort, 
brem,  leiste  (Hen.Y.  ein  fraueu  rock  vn- 
don  mit  samat  v'brempt  o.  beschlagen, 
t  ora  vestimenti  ein  bast  (64). 

liimbvis  gew.  1.  infem-i,  -us  (7), 
infancium  (5),  patrtun  (13)  hd.  die 
vorht'Ue  (ß) ;  forporge  (9),  forburg,  forb'= 
go  (17),  vorborghe  (23),  de  vorborch 
(22),  worburge  (13  &c.),  forbaige  (5), 
forbrocht  (18),  vorgeborchte  (132)  der 
helle,  virborgen  hellen  (8).  v'porgeu 
hell  (1). 

Lim-en,  t  -es  (D,  l  -a  (74),  -inare 
(9,  110  &c.),  -inaria  (8)  hd.  swelle,  ge- 
sw.  (74),  suelle  (20),  scwelle  (93),  swel, 
schwell,  schwoll  (134),  swelde  (18).  sule 
(12).  sul  l  sulle  (109).  geschwol  t  an- 
trit  (91).  geschwelle  ?  geschwel  (75). 
geswell  0.  druschufel  (1.  cf.  Gf.  5,  266. 
Sm.  1,  416.  BM.  396).  hd.  iid.  dorpe-1,  -11 
(69).  durpel  (11).  poste  (10). 

Limes  (X  limen;  i.  semita;  trans= 
uersa  via  in  agris  et  vineis  4  stm.)  an= 
wan-ten,  -den,  -der  [wett.  anwender)  i 
rain,  var.  ram,  an  einem  ackcr  ( 75 ). 
zwercher  we^  (sg).  reyn  i  steyg  (4). 
steick  (3).  ncht-steig  (9,  74),  -steg  t 
-phat  (17),  -stug  18).  pfadt  i  weg  (uo 
sim.).  pat  (132).  wech  (11,  20,  loe).  die 
groß  furhiu  quo  agri  diuiduntur  (64). 
niarck-  (75),  march-  (Fris.),  marg-  (6), 
male-  (17)  -steyn,  t  -stecken  (7.i).  meer 
(99.  106).  gemerk  {pl.  62).  vndermarche 
(Fris.).  zulle  l  dorstender  (23).  swelle 
(6).  driscupil  (i3i). 

*Ijimia  v.  Cenvun. 
*Ltmiea  v.  liimax. 


LIM 

Liminar-e,  -ia  '•.  Limen. 
Liminare  iiiclie,  bildcrblinde   (Kl".). 

Liminare  1  «'.  tirare  17,  nbacoiidere 
7«.  cf.  eliminare  sclnvtllen  (681.  schw. 
(uo),  (i()ri)i"len  ^1:12)  maclieii.  be.scli'isscn 
iianunm  i"))  bfscczeii  <  IH).  bcsobMi  l 
besodcni  (17).  grauen  (11,  20  K  stoten 
(22).  verbergen   (76). 

Liminatus  gemes.ten  nach  der  leng, 
zyi  villi  mal.^  als  di(>  ecker  (7.ii. 

Liminium  ellendikeyt  (9  sim.).  ver- 
treybung  in  das  elend  0.  vencknuß  (74). 
ge-v.  161),  -vencknisR  &c.  (i47). 

*LimitajiU8  (/.  deus  &c.  Br.  cf.  \vra.i- 
tinus)  march.stein  (ui). 

Limitare  tz  tirare  17,  c/".  liminare) 
hd.  nd.  gau.  hd.  gayn  (133),  gaen  (8''), 
g(>ii.  geen,  genen  (2b;  einer  sach  einen 
gewissen  tag  setzen  luol;  male,  ain  mal 
(76),  mail  (7),  ein  molle  (21),  ein  zil  (G) 
setzen;  zu-s.  (1).  nd.  en  mal  zetten. 
meeren  (99).  meerren  (loe).  eiiiden  gon 
(68),  of  palen  (i32\  czechen  o.  greniczen 
(9).  zeichen  (8,  17).  gab  iagen  (18).  mäße 
(12),  maß  t  leng  l  zil  (75)  geben. 

Limitat-iis  gegreniczt   (9).   geschro= 
den  (l)  gemeßen  (17).  -um  virsroten  muß 
(«c8).  gemessen  mäsß  t  geschrot.en  (63). 
-a  begrenicz  (8). 
*Liinitinus  marchstein  (i4i). 
*Limi-  V.  Lima-torium. 
Limma  vnderlaz  (,Gf.). 
*Limmas  v   Lem.prnas. 

*Liino,  lymo  (74)  (i.  q.  furcale  75. cf. 
Inno,  lonum.  Dz.  Wtb.  .506)  nahen-  (93), 
TU-,  var.  run-,  t  wagen-  (74)-nagel.  leissen 
am  wagen  (7.ii.  leuch-ß,  var.  -.se,  lan, 
kypflt  (74  1. 

Limonium  v.  Bistorta. 

*Limosa  v.  Totanus. 

*Liinostena  ;•.  Linistema. 
Limosus   ieym-ig   (7.5,    uo),    -echt  t 
letticli  t  vnfledig  (20).  schlymig  (68).  vol 
slickachtich  ('132). 

*Limox  i'.  Limax. 

*Limpes  v.  Linipes. 
Limpidare  [i.  darum  facere  t  ornare, 
-dio  iui  itum  i.  profunde  speculor  76) 
durchluchtig  :  dar  (uo),  doriuchtich 
ciaer  (122)  machen,  clarn  (8).  eieren  (9). 
dieff  senken  (17). 

Limpidissimus    siecht    (8.    9,    17). 

culech-t  (8,  9),  -tig  (17)  steyn  (9,  17). 

Limpiditas(Xlippidita8 1 3  2 )  clarhei  t 
(uo  .sim.).  leepicheit  (132). 

Lim-pidus,  -phidus  (5,  i.  aquosus 
17)  /((/.  durchsichtig,  ^  lucher  (17);  lutter 
0.  durchsechtig  (8);  lawt-er  (2),  -ter  (1); 
lauther(4);  siecht  f9);  schonli- eher,  uar. 
-chter  (75a).  ciaer  (11). 

*Lympindieus  [aus  ympnidicus !) 
lob-singer,  -sager  (74). 

Limpus  ags.  hop-steorc  (Gl.  m.). 

Limpha  hd.  wasser.  nd.  water.  trübe 
(9),  drube  (8),  luter  (75),  dar  (1)  wasser. 
lymphae  nicchessa  (Gf.). 
*Lymphanus  v.  Limphaticus. 

Limph-are,  -idare  hd.  wessern.  nd. 
weteren.  wasseren  (68,  132).  mit  wasser 
müschen  (6).  meren  {i.  miscere  12).  neczen 
(17).  nessern  t  drüben  (8).  trüben  (9). 

Limphari  mit  wasser  mengen  (uo, 
132).  rasen  (132). 


LIN 

*Limpha-ru8  v.  -tus. 
Lim-,  lin-  {b^)  -phaticus,  lympha- 
ticuB  /  -riua  t  -nus  (7i)  waßerick  (19). 
watericii  (11).  hd.  waßer-suclitig  sim., 
-sittig  (4it/,  -sucht  (8'>),  -wuetig  (2);  eyn 
niaiKie-  (.^)),  man-,  inoii-suciitiger;  mayn- 
deii  sichtig  1.^'').  man  siiticli  (22).  en  man 
zucht(23).  ein  monet  snlit  (f!).  monwend- 
l  men-iger  (74).  vn.synnig  (17).  wod-  (i32), 
wict-  (68,  UO),  ras-  (68,  132),  tob-  (uo) 
-end,  -ende  (132).  ags.  wo-  (i36),  woen- 
(94)  -dciidi  C-eo). 

*Lymphatiomi8chung  mit  wasser  (74). 

Limpha-tus,  -rus  (9)  torecht  gehirn 
t  vnsynnig  (9).  dorecht  o .  unsynnick 
geh'ne  (8). 

*Limphidare  r.  Limphare. 

*Limphidu8  v.  Limpidus. 

*Lym8imus  v.  Linistema. 

*Limuare  v.  Limare. 

*Lymula  kleinuogel  (74). 
Limu-la,  -riae  v.  Lemxir.  Lamorpha. 

*Limus  V.  Limas. 
Limus  weycher  dreck  (7),  erde  (18). 
wevch  e.  medechte  (.5).  mot  t  weg  e. 
(21).  mode  t  wek  0.  (23).  moet  l  e.  (10). 
riche  e.  (74).  nl.  modder,  moeyer,  slijm, 
slibbe  (116).  modde  (109,  147).  mot  (12). 
mode  'i.  lassus!  13).  made  (lymus  t 
terma  74).  niotecht  t  schemecht  (9). 
slumecht  (8).  slam  ("9,  13,  64).  hd.  slyme, 
slyem  (125),  schleym  (67, 13.5,  Fris.),  schlym 
(20,  64),  lett  (Fris.),  leiten  (75),  lette  (20); 
laim,  leym,  leym-e  (6),  -en  (uo).  lym  (99). 
slijck  (11,  109,  132).  vuyl  sl.  (132).  motter 
t  cbottig  laim  (.3).moter  o.  eh.  (2).  morter 
ch.dinus  sie  1).  mörter  (';)chotig  (71).  {cf. 
molter  o.  kotts  g.  sg.  Sm.  2,  572.  kocco 
t  motto  rancor  Gf.  4,  36i).   mur  l  kaat 

(126).    mfir    (135,    Fris.).    kat    (Fris.).    moß 

(91,  135).  dorpel  (99.  X  limen!).  snek  an 
husli  (93.  X  limax!). 

Limus,  lin-us  t  -is  («'.  guelcus  &c. 
147,  XI  lincus?)  (cf.  luseus)  vbersich= 
tig  (7).  hoch  sunig;  flitzogig  (t.lippus, 
petus  93).  sticksuynich ;  lijp-,  loic-,  aver- 
ogich  (147).  scheyle  (10).  schälb  l 
schb'mm  (i28).  krom  vmganck  (9.  X 
limax?).  krum  l  verschrenckt  (uo). 
vercrenghet  (i32). 

*Limutua  v.  Lamorpha. 

*Lina  [i.  funis  in  7iauihus;  anders 
Gl.  m)  hd.  ein  lyne,  lin  (17),  lein  (1, 
134).  lijn  (11). 

*Lina  (x  tina)  zuibar  (Hpt.  5). 
Linamentum  (vulnerum)  weiche(i25). 
nl.    wiecke,    hd.    lumpel,    meissel    von 
schlcissen   (ue).    m.   aus   schlyssen   ge= 
macht  (126). 

*Linare  v.  Linere.  Lineare. 
Linaria  (cf.  osyris)  walwurtz   (74). 
s.  marieu  vlas  (47).  flachs-,   lein-,  harn- 
kraut (Ki.).  (auis)  hanffling,   flachsfinck 

(135). 

L.  rubra  rotbletle  (i35). 

Linarium  flachß-marckt  (es),  -marck 
(uo).  flaß  mart  l  plaets  (132). 

Linarius  ein  lynen  0.  flachs  macher 
(uo).  eyn  lyni  kouffman  o.  flachßkoufi'er 
(68).  1.  -koeff"man  l  vlaßkoeffer  (132). 
flachs.s-ner  f  -verkaufi'er  (u6). 

Linea  v.  Lsnax. 

Lineare  v.  Vercare. 
*Lineeio  ieckunge  (20). 
*Lineeus  lyntwormich  (i47). 


LIN 


LIN 


LIN 


331 


*Lincinos  v.  Licmen. 
*Ijineinura  {pelliciuni)  luxin  (Snm.). 
*Lincisc-a,  -us  v.  Licisca. 
Linctus  (,^7-.  eclegma)  ein  klick  (125). 

latwerge  (Ki.). 

*Iiineus  v.  Linx. 

*Ijin-eus,  -tus  (121)  {i.  strab-us,  -o) 
scilihinder  (121,  sim.  130,  Gf.)-  schinhenter 
(Sum.).  schelcr  (8,  9). 

*Ijinchetes  {cf.  linotes)  cleywort  (85). 

*Linchinu8  v.  Licmen. 

*Lindex  [aus  lens  X  lendex  X 
Ijnix?)  i.  pediculun  (75),  p.  linquens  i. 
e.  deferens  (76).  laws  (9).  lauß  (74).  luß 
(8,  75).  luße  (17). 

liin-ea,  -ia,  -ga  (uo)  lin-ee  (.23),  -ie 
(b^,  11),  hd.  -ge,  -g,  -gor  (93),  -ig.  lyn- 
ee  (5^),  -ie  (20),  -ge  (110),  -ig  (134),  -ige 
^  zyle  (67).  lenie  i  st'raelle  (17).  ge^ 
strackt  lenge  (  63 ).  richtholcz  0.  czyl 
(9).  Zeil  (76). 

Ijin-ea,  -ia  (4,  74)  stricta  ( Br.  Jtc. 
cf.  Gl.  m.  4,  421),  scripta  (76)  i.  vestis 
sacerdota  ( 76 ),  camisia  totum  corpus 
cooperiens  (4).  vuter-klaide,  -liemde  (74). 
enge  h.  (9),  heinpt  (8).  ein  sock  (4.  aus= 
gestrichen,  doch  ef.  sack  sagum  u.  a. 
*Fr.  2,   141). 

*Ijinea-le,  -rium  (64,  76)  ling-er,  var. 
-ier  (64). 

Line-,  lini-,  ling-,    liiii-   (b^)   -alis 

lini-  (2),  linig-  (1)  -leich.  linigliehen  ((1). 

ling-icht  (18),  -elich  (5),  -lieh  (7).  lin-lieh 

(21),  -lic  (23),  -ienlick  (22).  livillich  (51^). 

*Lineanien  &c.  v.  Liniamen. 

Lineatim  van  lynye  tot  1.  (147). 

Line-,  lini-,  linig-   (5*^),   lin-   (133) 
-are  linieren  (23).  hd.   lin-,  lyn-igiereii, 
-gieren   (i34),   -gern   ii33),    -geren   (19). 
leugern  (5'^). 
*Linearium  v.  Lineale. 

*Line-,  lini-olus  snör  (121,  mn.  Sum., 
Gf.).  lyiien  vadem  ^8).  leynen  vadeii  (9). 

*Lineosus  v.  Linosus. 
Lin-ere,  ^lini  f  liui  110,  lini,  litum 
76),  -are  (ö),  -ire  (7.  v.)  {i.  deturpare,  t 
in-,  iider-ficere\  obturare  20)  bestreichen 
0.  klaiben  o.  verspuntten  als  die  vaß 
(76).  bestr.  o.  kleyben  o.  verspontten 
(67).  lymen  o.  pflasteren  o.  mit  erden 
stop-pen,  (68),  -ffen  (no).  stoppen  (20). 
plastern  (8**).  hd  nd.  vn-,  hd.  ent-reyni= 
gen  sim.  ent-  (19),  ont-  (11)  -reynen. 
voreyngen  {sie  18).  bedecken  (9).  sod= 
delen  (10).  sulen;  swerczen;  brun  far^ 
wen  t  swarcz  (12). 

*Linescus  (c  ?  t  ?)  flaßig  t  flessig  (7). 
*Linesis  v.  Linosis. 
*Lineosus  v.  Linosus. 
*Lineus  v.  Ligneus. 

Lin-eus-,  -ius  hd.  nd.  linen.  hd.  ley= 
nicht  (77),  harin  (75);  flech-en  (10),  -sin 
(76),  -ssen  sim.;  flehssin  (6),  vless-en 
(8b,  23,  132),  -ein  (49).  flesen  (13).  fleßen 
(17).  flaßen  ib).  fleschen  (152). 

Lineus  pannus  hd.  nd.  fleschen  (7), 
linen  duch,  dok.  linituch  (76). 
*Linga  v.  Linea. 

*Ling-a,  -ea  t  -uia  {st.  gingiua  sim.) 
pilar  (104). 
*Lingalis  v.  Linealis. 
Lingere  hd.  nd.  lecken,  hüt  {st.  hiint  ?) 


1.  (8).  licken    (13,  23).  laffen    (8,   9). 
schlucklen  (i26). 
*Lingn-  r.  Lign-, 
Ling-,  lig-ua,   -wa  hd.  zunge.  nd. 
tunge,  tonge   (11).   czonge   (i32).    czong 
(21).  klincke  (1.  porte   12.5).  hund  (.A.gr.). 

*Lingua  agni  (47),ligua  angni  (24). 
wegebrede  {II.  c.) 

*L.  agnina  scafeszunga  (Gf.).  schafes- 
zunge  (Suin.). 

*L.  auis  fogel-krute  (18),  -zung  (74, 
91),  -tunge  (24,  47).  vogels-t.  (85).  voil= 
Zunge  (Sum.  Vj.  fogil  wica  (95). 

L.  boui-s,  -na  (Ki.)  ochsenzvnge  (87, 
Ki.).  osseii-tunge  (47),  nl.  -tonge,  ouglos 
(116).  ligwa  bouis  coblome  (24). 

L.  cani-s  (u5,  Sum.),  -na,  ligua  eannia 
(74)  hundezunga  (Sum.  \i).  hundstzung 
(74).  hunt-  (95),  hundes-zunge  (95,  Ki.), 
-tunge  (47).   ags.    ribbae   (94,   163),  ribe 

(Bosw.). 

L.    ceruina,  l.-teruia    (75'>c>i)   ( c/". 
scolopendriaj  liirtztzunghen,  nl.  herts= 
tonge  (116).  hirschzunge  (,Ki  ).  huntzenge 
{sie  .So;,  hertestunge  (47). 
*L.  herbena  v.  Amoglossa. 
*L.  ircina  hirczen  krute  (18). 
*L.  pagana  ii.  bonifacia,  bislingua) 
zapffeu- 1  keel-  ( 143).  zäpfflin-  (144)  -kraut, 
beer-,  zungen-,  nl.  tongen-(ii6),  aufi'en- 
(116,  143.  144),  hauck-   (116,   143)   -blat, 
-platt  (144).  nl.  keel-,  tapkens-cruyt  (116). 
L.  passerina  {i.  centinodia  74)  hertz-- 
span  l  weglierte  (74).  wegetrete  ^Sum.v). 
L.   serpentina  v.    Lancea  Christi. 
*L.-teruia  v  L.  ceruina. 
Lin-,  li-gwagium,  lingua-rium  (74, 
110^*),  -dium  t  -icum  i^74)   lul.   spräche 
sim.  nd.  sprake. 

Lingualaca  o.  Lingulaca. 
*Linguare   yandirs   ci.   m. )  sprechen 
(8.  9,  17). 
*Linguarium  v   Lingwagium.    ^ 

Linguatus  ( c/.  sq.)  wol  gezunget 
(110).  wal  getzonghet  (i32). 

Lingu-ax,  -osus,  -atus,  -arius  (110 
&c.)   clefi"-er    (20),   -isch    (9),    -ig  (110). 
elepfiß    (8).    claffhaff'tig    (68).    clapp-ich 
(132),  -re  (99).  blöderer  (i26). 
*Linguia  v.  Linga. 
*Linguilata  i-.  Lingulaca. 
*Lingula  v.  Lancea  Christi. 

Lingula  kleintzung,  zunglein  (74). 
rink  {ephippii  .93).  schuch-r.  (74).  satel- 
(64,  74,  75),  schuch-  (74)  -ryem. 

Lingu-laca,  t  -alaca  (Ki ),  -ilata  (147, 
148.  Br.)  (piscis  129,  Br.,  Ki.;  aiiis;  augu- 
ratrix  129,  148,  Br.)dorndrähor  (^.  lanius 
135).  wachtelkonig(2'.  glottis  112).  boeter- 
sche  (147).  herha  naterzünglin  ,  nl.  ons 
beeren  speercruyt;  piseis  zung,  zunglin, 
nl.  tongtie;  homo  schwetzmaul ,  krum= 
Schnabel,  blöderer,  nl.  langetonge,  clap= 
per  (116). 

Lingwrositas  klaffnnghe  (19). 

*Lini-  V.  Line-. 

*Linia  {cf.  lina?)  visch  garn  (75). 

*Linia  v.    Linea.  Luma. 

*Lini-,  line-amen,  -amentum  hd. 
nd.  liuen,  Innen  (7)  duch,  doche  (18), 
dok.  lin  doch  (21).  hd.  linin  (6),  leyn-in 
(134),  -en  tüch,  tuch. 


Lini-,  lim-  (68)   -arius  ein  netz  0. 
garn  macher  (110  sim.). 
*Linica  v.  Limax. 

*Linicia  {i.  fuidculus  mollis  cum  quo 
puer  in  cunabulis  imioluitur  &e.  cf.  inicie 
wiegen-pandt  (74),  -schnür  ?  bendel  (76). 
Linifex  hd.  nd.  linen-,  leynin-  (i34), 
lin-  (17,  75),  leyn-  (4,  75^),  linde-  (21) 
-weber,  -weuer,  -reyder  (132). 

Linifieare  lynen  weven,  maken,  be= 
reyden  (147). 

Linificium  die  wurckung  o.  kunst 
von  flaschs,  var.  flachß,  bereiten  (110). 
lynen  werck_(68,  132),  ampt  (147),  of 
ambacht  oflfdie  kunst  van  den  lynen  (132). 

*Linigare  v.  Lineare. 

*Linimen  &c.  r.  Lenimen. 

*Lini-men,  -cio,  -tura  cleybunge(8, 9). 

*Linimentum  i.  liniatio  l  formatio 
linearum,  etiam  eyn  lynen  deck  (iio  &c. 
cf.  liniamen). 

*Liniostenis  v.  Linistema. 
Linipe-s,  -dium,  -ndium,  lini-,  lin- 
(Gi.  m.)  -tepium  (Pap.,  Gl.  m.),  -tepia 
(Pap.),  11-  i  la-nipedium  (147),  limpes 
(alph.  linipes  76)  {i.  linen m  calciamen^ 
tum)  soke  (4i.  sack  (18).  sock  an  den 
voit  (147). 

*Linip-ilus,  -us  (68)  {i.  asser  linarius 
quo  linum  mollitur  Kii.  cf.  cift-aculum) 
swing-brett  (132),  -hert  (107).  schwing= 
bret  (68,  110).  swinghelberd  (KU.). 

*Liniprartum  (aus  prart  X  linuBÄ 
X  limbatum)  gebrortet  (Sum.). 

Linire  (^.  vngere,  palpare,  destntere) 
tasten  (iiO).  be-strichen  t  -smeren  (7), 
-streichen  i  -smjTcn  (9).  smer-ren  (20), 
hd.  -n,nd.-en.hd.  smye-,  schmie-,  schniy- 
reu.  smir-en,  (74),  -ben  (1,  74).  schmir-n, 
var.  -m,  o.  -ben  (70).  sachten,  stryken, 
saluen  (132).  Ad.  salben;  kel-en  (74), -ken 
(17);  vnreyngen. 

*Linire  v.  Lenire. 

*Linis,  g.  -itis  {i.  ceruncula  &c. ) 
hachel  (75). 

*Linis  V.  Limus. 

*Liniscenia  &c.  v.  Linistema. 

*Liniscipula  v.  Linistipula. 

*Linispermatum  leynsat  (74). 

*Linis-tipula  [Qf.],  -cipula  (76),  -tibu= 
lum  U9),  -tubulum  (11)  pozzo  sim.  (Gf.). 
eyn  boyßin  flayß  (19).  böte  l  vlas  {sie 
11).  flachs  ryst  {i.  vastieulus  76.  st. 
fascic). 

Lin-,  lim-  (('4'^)  -istema  (74  &c.), 
-istima  (ku.),  -iscenia  (3,  75),  -iscinus 
(75b),  -iscimus  ((ö^),  -iostenis  (^8,  9), 
-ostena  (64),  -ostema  (147,  ku.,  ki.), 
-ostoüa  (Ki.\  -ostima  vestis  t  -ostina 
palla  (Gl.  m.),  -istinum  vestimentum 
(127),  -sceuma  (76),  Ion-  (75*),  lun- 
(75bcd)  -scena,  lymsimus  (74)  (i.  vestis^ 
ex  Uno  et  lana  contexta  quod  religiosi 
pro  camisijs  portant  110  .sim.,  tabardium 
75,  burellum  74,  ku.,  cf.  parehanus) 
dier-tein  (107,  KU.),  -tyn  (132).  dirden= 
dey  (110).  eyn  dyrdenday  (67).  dyrduu= 
day  (74).  äirdundey  t  halblineus  (75). 
tiere-,  tire-teyn  (KU.),  dat  van  lynen 
ind  van  wullen  onder  eyn  gewracht 
is  (147).  halp  lynen  vnd  h.  wollen  ge= 
want  (8).  halb  leynen  v.  h.  wullein  g. 
(9\  linwarfinez  (127).  eyn  kleyd  halber 
wollen  h.  flechsin  (G4).  bidermannkleid 
(Ki^).  parchent  (4).  barchan  (3). 

*Linistubulimi  v.  Linistipula. 

42  * 


332 


I.IX 


Linitepi-um,  -a  r.  Linipea. 
*Liiuturu  &c.  V.  Linimen. 
LmitU8;;.sinyrct  (8.i>).  f;tHloybet(9j. 

♦Linnia     limna  =  Xt'fiVTi,    linia   Gl. 
m.  !•/■  tiuctus?!  tiiinn'  ^9^.  auimo  (8). 

*Liino  (St.  cino?  q.  v.)  zeiii  (Gf.). 

♦LinocetOB  [entspricht  linotes  i?)  en= 
wort  (■_'.'{  I. 

♦Linodis  (herba)  melde  (17).    Cf.  sq.; 
linotes;  linodella  n'tix  spcnes  (Gl.  m.). 

.  liinodrys  r.  ChamsBdrys. 
liinosa  r.  Curruca. 

^Linoleum  liiioloy  (24,  17). 
Linosia,  linesis  {7i)  {i.  morbus  sple- 
nis  131,  Br.  &c.  cf.  linosua^  ain  kranck^ 
liait  doß  niiltz  (76V  wotag  de.s  m.  (74). 
linosus  /.  morbis  pleniis  [sie  Vocc.  ex  quo, 
vnter.scfi.  vom  folgenden  1.). 

*Linostena  &c.  r.  Liniatema. 
Li-  l  lie-nosus,   lineosua   (iio^>)  (i. 
spleneticus  66  &c.,  Br.)  niiltz-suchtig  (iio), 
-siech  (68).  miltsyechlich  (122). 

*Iiinoaus  lynen,  vlessen  (U7). 

^Linotes   {cf.   linehetes,   linocetos) 
ruwort  (47). 

liinozostis  schoiß- 1  bingel-  (73, 126), 
bengol-  (73)  -kraut. 

*Iiiii-  V.  Lim-phaticua. 
Iitn-,  liri-  (9)  -quena  loß-  ( 8 ) ,  los- 
(9)  -ende. 

*Ijinguentes  v.  Liquentes. 
Linquere    h<J.    lo.sseu  t  seczeu    (9); 
lasen  (13),   laßen  (8,  12);   v'-l.,  -lasen 
(51,  -laißen  (7),  -laissen  (132),  -lossen  (6), 
-lozseu  (4).  nd.  vorlaten. 

*Ijinsa  V.  Lynxa. 

*Ijinsceuina  r.  Liniatema. 

*Linta  klyncke   (20).    klincke    (11). 
clinck  t  falysen  (19). 

Linte-,  linthe-  (93,  132),  lintig-,  li= 
tig-  ( 7  ) .  liti-  (  68  1  -amen  hd.  lilachen, 
linen  1.  (13),  laken  (23).  hd.  lin-  (es,  75), 
lei-  (134),  li-lach.  slaeflachen  (132).  pl. 
alterduch  (65). 

Linteolum  charza  (-I0),  taht  (Gf.). 
Lintepium  v.  Linipes. 
Lin-ter,  -ther  (1\  -theri  (64*»),  -trea 
(43)  {cf.  ara,  alueua  i  ein  drock  (12,  43). 
tro-.  var.  tre-glin  ( 64 ).  troch  ( 11 ).  ver- 
kens-tr.  (132).  swin-  nd.  -tr. ,  hd.  -drog, 
-drock ,  -drag  ( 21 ).  hd.  schwin-  ( 76 ), 
swein-  (74),  swue-  (6),  su-,  sauwe-  (67), 
seil-  (134),  sew-  (4,  110.  15 1)  -trog,  t  -stal 
(74).  ejTis  swins  (17),  eyn  sue-  (8,  13), 
smve-  (19),  sauwe-  (152)  -drog.  suwe- 
droick  (10),  -drayg  (i33j.  narten  (13). 
aau-n.  (7.5»),  -trog  (7.1^).  erach  (i.  parua 
nauicula  20).  weidling  (Das.).  hd.  nd. 
segel  in  naui,  an  eym  sciiiff  (18),  in  einem 
seh.*  (67).  eyn  siegel;  eyn  lilachen  (X 
linteum;  lY). 

*Linter  i   felter  (76),  veiter   winde 
74).  wint  {»ach  lintiaca  .Sum.  cf.  leuter). 

*Linter  v.  Luter. 

*Lintheri  v.  Linter. 
Lint-eum,  -ium  linen  (11),  lin-  (99) 
-laken.  lilachin  (20).  ley  lachen  (1),  -lach 
(4).  lynen  duch  (8).  leynen  tuch  (9). 
zwagtuch  (111).  schortzel  doech  i  lijn= 
lachen  (132).  en  scortel  (sc?  st?)  dok 
(23).  schortel  dock  (22b).  hd.  schurtz-, 
schorcz-  (7),  storcz-  (scorcz-?)  -duch, 
-tuch.  schurcztuch  t  sturcz  (6.  cf.  .Sm. 
4,  661).   scherz  doihe  (18).    eyn   schere 


duchc  (21).  schnieel  ducli  (.')'»).  zwagtuch 

(113). 

Linteua  linen  (12,  13). 

*Lintigamen  r.  Linteamen. 

*Linti8-a,  -ca,  -ta  v.  Lycisca. 

*Lintiuni  v.  Linteum. 

''Lintres  v.  Linter. 

*Lintua  v.  Lineas. 

*Lynum  {aus  cinum?)  krierhensaft't 
(74). 

Linum  hd.  flaeh-s,  -ß;  flasclis  (3), 
flaß,  flaiß  (7,  1.52),  vlaez  (20).  hd.  nd. 
vlas  (^8'',  23),  lyn.  hd.  lein,  lyne  (12, 
1.52),  leyne  (67).  linsat  des  flachs  (7.5), 
har  (1).  har  o.  fl.  (1,  7.5).  spagen  o.  hiiia= 
faden  (112). 

*Linus  V.  Limua. 
Linx,  bissiv.  lincus  hd.  luhs  (6,  93), 
luch-s,  -ß  (69).  luhes  (Anz.  8,  93).  lohs 
(100).  loelis  (18).  läeß  (20).  losch  (12). 
loysch  (51.  iosze  (13).  loß  (10).  los  (23). 
lasche  (21).  lasß  (5'>).  dachs  (4).  lust  t 
luchs  (7). 

*Linx,  t  linca  (147)  lynt-  t  slynt- 
(147),  hnt-worm  (7,  11,  147),  -wrm  (49), 
-wurm  {secundum  aliquos  sed  haud  verum 
75). 

Lynxa  (Br.),  lin-xia  (gi.  m),  -xa 
(147),  -aa  (76,  Pap.)  i.  dea  bestiarum. 
gaedynne  der  beesten  (147). 

*Lio  V   Ligo. 

*Lioparis  ags.  mugwert  (94). 

*Lipaere  schuhen  (46). 

*Lipatum  t-,  Lupatum. 

*Lipatus  V.  Lappatua. 
Liperus  v.  Lipperus. 

*Lipidus  v.  Lippidus. 
Lip  -  opsychia ,    t    -  othymia   (  Ki.  ^, 
-otomia  (23),  -podomia   (i.   extaaia   6) 
vn-,  om-  ^111)  -mäht  (G),  -macht  (23,  111). 

*Lippa  (cf.  gramiaj  greck  (91,  v.  a. 

1539). 

*Lippa  lippe  {fluuius  in  westfalia  20). 
Lippa  i.  buccea,  bolus,  gall.  lippee 
(Gl.   m.   cf.  Dz.   Wtb.   675). 

*Lippare  schilchen  (1). 

*Lipparu3  v.  Lipperus. 

*Lippatus  V.  Lappatus. 

*Lippere  (i.  habere  oculos  drupedos 
11.  a.  d.  Nd.)  lypogen  (147).  schellen 
(8,  21). 

Lippe-  (147,  Hr.,  Gl.  m.),  lipe-  (74, 
Gl.  ra.),  lippa-  (74)  -rus,  -us  (147)  i. 
deli-  (Br.  &c  ),  cal-  (74)  -catus.  waicher ; 
w.  0.  klarer  natur  (74).  cleynlick,  tzart, 
teder  (147). 

*Lipp-escere,  -iacere  (Br.)  begynnen 
czu  schein  (8,  9). 

*Lippeus  V.  Lipperua. 

*Lippi-ditas ,  -do  (7),  t  -tudo  (74, 
76)  auge  rodekeit  (18).  ogen  roettin 
(76).  augenflußigkeit,  schilheit  (74).  hagel 
rotung  {sie  7). 

*Lipp-,  li-  (46)  -pidvis  hd.  augen-rot 
(46),  -rodick,  -rodig,  -rotig,  -rotig  (l34), 
-roytig  (152),   -filtziger  (74),   t  -trieffig 

(69.    134),    -ritzig    (1,   3.   cf.   Sm.  3,   175). 

ogen  rot  (6).  ogen  rotter  (76).  oghen 
rodich  (23).  sawraugig  (3.  cf.  .Sm.  3,  278). 
hagel  roten  (7.  cf.  prc).  rode  auge  [piscis 
18).  ein  schilher  (66,  70,  74,  i5i),  scheler 

(67,    133). 

Lippientibua   oculis  mit  triffenden 
augeu  (9). 


L1C^)U 

Lippire   hd.   nd.   sehelen.   schel-len 

(22;,  II  (18).  Hchilwen  (7).  scliielen  (6). 
.schiilion  f  ougnii  fliessen  (76)  sclieelzien 
(11).  siioggen  (loo  :  lipothymia  sim.). 
leepen  (Kil.). 

Lippi-  V.  Lippe-acere. 
Lippitudo  ((/.  lippiditas)  hd.  nd. 
schel-,  scliil-  (Hb,  4,  71)  -lieit.  .scliel-icheit 
ill).  hd.  -keit,  -lekeit  (18),  -unge  (8,  9). 
ovgfluz  93).  augeufluß  (74,  75).  trieffunge 
(i25j.  trewscliunge  (9).  tror;  dy  trorigen 
t  traurige  oughen  (4  ohne  lat.  Glosse). 
zarrougi  (Gf.).  ogensijpyng  (147).  nl. 
leep-,  t  driiyp-  t  loopend-  (1I6)  -iglieyd 
(KU.),   -00gh(^   (1I6). 

*Lippodomia  v.  Lipopsychia. 
Lippus  hd.  nd.  schel  {qui  habet  malos 
oculos  5).  scliecl  l  oech-,  oich-droppich 
(132).  steyl  (13.  .v^  sceyl).  schel-er  (152), 
-de  (21).  schil-iier  (46,  74),  -eher  (1), 
-ender  (4).  schielender  (ß).  augen-filtziger, 
-rotiger  (74),  -triefter  (69,  134),  -triefe 
fender  (iio),  -tropffig  (68),  -rottig  (67), 
-roetig  («6,  70,  152),  -roytig  (133).  drieffen 
ougen  (49).  fluz  ögin  (93).  pleraugat  (75). 
ein-,  plehin-ougi  (Gf.).  ruczengich  (20.  n 
st.  u).  maczeraugeeht  (12).  sur-ouger 
(Gf.),  -oker  (Sum.),  -auig  (8).  swyr  auggit 
(9).  sijpogich  (147).  Icep,  leepoghe  (ku.). 

*Lip8a(2;.  truncus  t  cippua  75)  bleich 
f8).  eyn  blech  (9,  17),  ploch,  h\oc\\,vlg. 
clotz  o.  stock  (75). 

Lipsia  {du.)  liptzk  (i2.5). 

*Lipsit  miluus  (i23). 

*Lipsanium  {i.  q.  lipaanotheca  Gl.  m.) 
V.  Crispes. 

*Lypus  V.  Lupus. 

*Liphania  &c.  v.  Liuonia. 
Liquame-n,  l  -ntum  (19)  {cf.  garum) 
weych  i  fucht(12).  gesc'hmeltz,n/.  droopsel 
(116).  eyn  latte  (19).  ags.  fisc-bryue  (Gl. 
Aelfr.). 

*Liquaminua  irihiner  (isi,  Sm.  1,  97). 
Liquare  {i.  lique-re  13,  -aeere  t 
mollefacere  4)  hd.  smeltzen.  nd.  smel= 
ten.  weich  (4),  fucht  (17)  machen.  dau= 
wen,  reyngeu,  tffen  (17).  zu-gan  (12, 
13),  -lossen  l  -flissen  (9).  oppfern  (9). 
opphirn  (8). 

Liquari  weyken  vt  cera  (11). 

*Liquaricia  &c.  v.  Liquirieium. 
Liquefacere   waich  (1),  weich  (8,  9, 
18^)  machen. 

Liquefieri  werden  geschmcltz  o.  er- 
weicht (iio).  erfliessen  (65).  smeltzen  (1). 
Li-,  -lin-  (i36)  -quentes  ags.  hlutrae 

(94,    136). 

*Liqueratis  v.  Liquirieium. 
Liquere  Ärf.smeltzen,dauwen,  zugeen, 
weich  werden  sim.  weichen  {  er-w.  (9). 
wechen  {i)  smelczin  (8).  dowen  (6,  23). 
douen  (21).  doywen  (22).  zoigen  (6.  aus 
zugen>< manifestaref).  Juden  {i.man.l). 
offenbar-sin  (68,  iio),  -en  (4). 

*Liqu-eri,  -eor,  -or  inf.  -i  (i34),  -or 
-eris  (9,  11)  {i.  lique-fieri  t  -scere  69, 
134)  flißen  (8).  vlietcn  (11).  czu  geen  (9). 

*Liquericium  &c.  v.  Liquirieium. 

Liqueacentia  slaffunge  (2()).  slapiuge 

(11)- 

Liqueaeere  hd.  weich  machen  l  wer- 
den, dauwen,  tawen,  smelczen.  weg  m. 
t  dauhen  (21).  wek  (23),  welech  (22) 
maken.  doywen  (22).  dowen  (132).  zergon 
(6).  slaffen  l  entlasen  (20). 


LIR 


LIT 


LIT 


333 


Liquet  hd.  offenbar  (5,  4);  os  ist  o., 
uffcnbari-  (8).  oi)pen-bar  (23),  -barn  (22). 
hd.  offenbart,  uffenbar  sin  (17). 
*Liqui  V.  Liqueri. 

Liquidare  i.  manifestare  ( 76 ,  cf. 
liquere).  hd.  feucht  machen. 

Liquide  offen-bar,  -barlich,  -barn  {l) 
naße  (17). 

Liquiditas  (i.  liquor  11)  clare-  i 
naß-heyd  (19).  feuchtikeit  (uo).  vochti- 
cheyt  (11). 

Liquidus  hd.  weich  flussig,  w.  l  fi.; 
waichflissig  (76),  fliessig  (fhs.);  floß-ig 
(21),  -ech  (5b).  nd.  w(>k  vlotich  (23); 
welich  volotich  (22).  gussig  (i26).  vucht-e 
(20),  -ich  (132).  füht(6).  feucht  o.offenbar 
(iio).  ciaer  (20). 

*Liqu  -  iricium ,  -ericium ,  -iricia, 
-ericia  (4),  -aricia,  -ericum  (76),  -irium 
(75),  -eratis  (Sum.  vii),  lickwaricia  t 
leckwarizium(4),liqu-^  lis-atium  (125) 
hd.  suß-,  sueß-  (76),  sueß-  (134,  1.52) 
syesse-,  sieß-,  soeß-  (i32),  suyß-  (152) 
-holtz.  liquirici  (93).  liq'ricz(8).lickwerizie 
t  leckwaricz  (4).  lecker-ici  (17),  -itz  (4, 
110),  -itze  (109),  -isse  (132).  lekeritz 
(2,  75).  laquerisse  (47).  lack-aricie  (19), 
-erisse  (11),  hd.  -eritz,  -ricze  (20),  -ricz. 
laccericz  (21).  lak-  (6,85),  lac-(23)-ricie. 
lak-eritz  (4),  -ricz  (3).  lacterie  (Sum.  vil). 
lekervitz  ^^lekewitz?  1).  hd.  ciaritz. 

Liquor  Äd.wof.vuchticheit.M.feuchte-, 
feüchti-  (134),  fuht-  (6),  feychtig-  (76) 
-keit.  flißende  tuchtekeit  (8),  nessickeit 
(9),  naßheit  (15).  fucht-c  (12),  -ung  (5^). 
fucht  t  weyche  (10).  w.  l  flyßin  (19). 
flussig  t  fewcht  {i.vdusl).  clarheit(ioo). 

Lira  (lyrawrarflyra  iio&c.)  Äd. furch, 
forche.  furich  (1).  firig  (49).  vorch  (68 
forg  (13).  forgh  (8).  fore  (12).  fohr  (125 
furg  (21).  vor  (11,  23).  en  vore  (22,  108) 
in  de  lande  (22).  voire  (147).  voer  (132). 
vor  (22b).  wasserfuliren  (126).  eyn  seyten 
spil  (7).  lyere,  eyn  seyden  speie  (147). 
hd.  7id.  lire,  lyr  (68),  lier.  hd.  leyeren 
(1),  leyr,  leycr  (4).  vedel  (82).  harpe 
(99,   108). 

*Lira  {cf.  lirare  &c.)  irrimge  (17).  en 
dore  (i.  stultus  23). 

*Liramen  v.  Exorbitio. 
Lirare,  lyrare  (147)  hd.  nd.  liren, 
leyren  (66,  134^,  Heren  (11).  hd.  furch, 
voren  (132,  147)  machen,  maken  (147). 
Hr.  singen  mit  eine  liren ;  lir.  de  (?)  im 
(17),  cf.  lir-a,  -amen,  -amentum  (Gl.  m.) 
aus  delir-. 

*Liria  {cf.  pirula)  /.  anterior  pars 
nasi  (76). 

Ly-,  li-ricen,  l  -ricina  (147),  t  -riocus 

(66,  110  &c.)  leyrer  (1,  134).  leyerer  (9). 
lyrer  o.  lyrerin  (110  sim.).  liren-speler 
(5,  23),  -speller  (22).  lyeren  sp_eelre(t47). 
einer  der  uff  einer  liren  singet  (17), 
in  der  1.  s.  (8),  op  der  1.  speiet  (132). 
harper  (23).  herper  (5,22).  herphere  (100). 

Liric-ina,  -ena  (6)  hd.  li-,  lei-rerin; 
leyerinne.  lir-ersin  (5),  -ersehe  (23), 
-ensen  (21),  -inne  (i32),  -en  spellersche 
(22). 

*Liii-cuni,  -num  (17)  mancher  hande 
liet  (8),  leijt  (9),  ley  (11). 

Lirieus,  t  lirocus  (134,  wo  liriocus 
fehlt)  est  locus  dulchern  aliquid  f aderig 
dum  (7),  l.  AvUcia  vbi  opportunitas  est  al. 
faciendi  (66  &c.,  110  &c.);   i.  d.  t  suauis 


(Br.).  totter  lyeren  hoerende  (i47).  dich= 
ter  (10).  lop-  (12),  lob-  (93).  d.  lobtich= 
ter  t  manigcrley  1.  (75).  lirici  sunt 
poete  vor  macher  dicti  (7). 

*Lirida  (  :  lira;  anders  Gl.  m.)  wagen- 
layse  (74),  -leyse  (3,  75),  -leys  (4).  en 
worstebogel  (23). 

*Lirinum  v.  Liricum. 

*Liriocus  v.  Liricen. 

*Li-  V.  Lib-ripens. 

*Liripipium  &e.  v.  Leripipium. 

*Liriquens  v.  Linquens. 

*Lirocus  V.  Lirieus. 

*Lirus  lirechtich  (23). 
Lis  hd.  krieg,  kryg  (8,  17).  kyff  (19). 
kijff  (11).  kiuinge  (132).  span  (126). 

Lis  contestata  geheget  ding  (8,  9). 
litis  cont-estatio,  -aeio  (17)  ein  gehe= 
get  dinek  (3),  gehegte  banck  (4.  t/.  Fr. 

1,  394).  erste  (9),  vordirste  (8),  vor^ 
derscht  (17)  clage.  bestetigung  gericht; 
lichs  furgangs  (74).  litem  contestari 
die  band  zum  rechten  setzen  (Ki=*.    Mrg.). 

*Lisatiuin  v.  Liqtiiricium. 
Lisca  {cf.  sq.)  sniede  (Gf.   6,    145.  i. 
carex  Gl.  m..  demnach  keine  Speise  doch 
V(/L  auch  lista  snydde  &c.). 

*Liseus  ( st.  riscus  q.  v.,  cf.  lisca 
carex  Gl.  m.,  d.  liesch  ?)  holdrich    (102). 

*Lyscus  V.  Liciscus. 
*Lisifagus  v.  Lilifagus.  Saluia. 
*Lisinna  {cf.  infinna)  lesa   ( 130,  Gf. 

2,  25o).  lisiua  (Gf.). 

*Lisis  (Xuoi?)   auff-,   ent-losung  (74). 

*Lisinen  (lisinen?  cf.  lisinna?)  le= 
sung  (7). 

*Lispa  bethysen  (8^). 

*List-a,  -ea  (19)  {i.  res  sperical  por= 
cio  panis;  crustula  23;  tell-erium  3, 
-irium  1.  X  discus?  cf.  lisca  cylind= 
rus  Ol.  m.  4,  427;  eyn  snydde  (19).  en 
snider  (23).  seheib,  prockprots  (74).  ain 
schyb  l  schulten  (76).  Scheibe  t  schnite 
(4).  schevbe  (8).  talir  (1,  3 ),  t  keller 
\sic  1). 

*Listes  {\rpTT\0  Schacher,  dieb  (74). 
Listr-a,  -um,  l  -is  (76)  stat  (8,  9). 

*Lisus  V.  Elisus. 
Litania  v.  Letania. 

Litare  {cf.   licare,  littare)   hd.  nd. 
oppern,  offern. 

*Litargi-con  &c.  v.  -rum. 

*Litargyricus  quccksilberachtig  (68). 

Litargi-rum,  -rium,  -ria  (105)  gew. 
-um,  -cum  t  -con  (76),  -dum  (13),  -ton, 
li-  (74),  lit-  (4)  -tarium,  lethargirum 
(Gf.),  letargia  (11)  {i.  seoria  (i4)  sinde-r 
(17,  4),  -1  (5,  76).  sudor  {lat.?  21).  zun= 
del  l  swam  [sie  6.  st.  sindel  t  schuin). 
sindterstain,  schum,  glet  (.74).  schurae, 
slagge  (23).  swer  i  schume  (22).  suluer- 
scum  (24),  -schum  (13).  hd.  schum,  schom 
argenti  (76).  silber-  (17,  74),  silver-  (85), 
hd.  golt-schum,  -ertzt  ( 74 ).  silber-,  t 
golt-  (74)  -schawm  (4,  74),  -phaim  (1), 
-fam  (2),  -stain  (i04),  -ascha  (Sum.  vi). 
selber  schume  (13).  silber-  (lithargyrum 
argenti),  gold-  (1.  aviri)  -glatt  (ki».  Mrg.). 
quoch-  (105),  queck-  (68)  -silber.  quic= 
siluer  (11).  kunterfey  (64). 

*Litargitus  v.  Letargicus. 

*Litargi-um  v.  -rum. 


*Litarg-ius  v.  -us. 

*Litargum  {herha)  naht  schett  (6). 

*Lithargum  v.  Letargia. 

*Litarg-us,  -ius  (66  &c.),  litorgus  (17) 
{i.  inuestigator  minerar  um,  extractor 
metalli  de  foueis  3,  4)  eyn  ertz  finder 
(5).  ircze  sindel  (17.  X  lithargyrum). 
eyn  der  do  irtz  findet  (21),  ertz  f.  (66 
&c.),  irtz  wendet  (sie  7).  ainer  der  in 
der  ertz  schmidet  (76).  een  de  eer  (23), 
arze  (22)  vindet.  ertz-,  t  artz-  75)  -knabe 
(75),  -knapp  t  -finder  t  bergknapp  (74). 
hauer  (3,  4).  heimlich  (8,  9.  X  letheus?), 
hymelisch  (17)  diener;  cf.  litiguri  sunt 
Celestes  ministri  (76)  aus  liturgi  id.  (Pap.)  ? 

*Litarium  v.  Litargirum. 
*Litator  oppferer  (8,  9). 
Literare,  col-1.  boickstaven,  spellen 

(147). 

*Literateria  (cf.  littoria)  schiffesnack 

(74). 

*Liteu-  V.  Lito-tripon. 

*Litiamen  v.  Linteamen. 

Lithiasis  der  reisend  (Das.),  reissende 
(Fris.)  stein. 

Liticin-es  (Br.  &c.),  -atores  l  Utuones 
(76)  i.  cornu  canentes  sim.  litic-en,  l 
-inator  (147)  busaumer  (74).  so  wye  myt 
metalen  Instrumenten  speelt  (i47). 

*Liticinium  [st.  licinium)  schuowe 
drayd  (19). 

*Litigamen  v.  Linteamen. 

Litigare  hd.  nd.  krigen.  hd.  kriegen, 
kregen  (5),  kyfen,  stryten,  streiten;  zwy-, 
zwei-trachten.  striden  (11). 

Litigatio  krigunge  (9). 

*Litigenim  ags.  bleci  (Hpt.  5). 

*Litiger  streyter  (9). 
Litig-iosus,  bissw.  -osus  hd.  krig-, 
nd.  krigh-,  krich-bar,  -hafftig  (18). 
krieg-b'  (6),  -sam  (76),  -s  (17).  vol  kriegs 
(68,  HO),  kyues(i32).  haderer  vndkrieger; 
zaghafFtiger  {versah,  von  zank;  75). 

Litigium  hd.  crieg,  krig  (18,  4),  kyff. 
strijt  (11).  hader  (75). 

'Litig-osus  V.  -iosus. 

*Litiguri  v.  Litargxis. 

*Litirus  v.  Lituus. 

ütis  contestatio  v.  Lis  contestata. 

*Litiscus  V.  Lycisca. 
Lito  {i.proprius  seruus  110  &c.)  eyge- 
ncr  (8,  9).  evgen  (20),  egen  (11)  man. 
aigner  knecht  (74,  75). 

LithocoUa  kytt  (9i).  kutte  i  steiu= 
leim  (Ki.). 

Lithoglyphus  staingraber  i  ballierer 

(91). 

*Litor  V.  Lictor. 

*Litorgus  V.  Litargus. 
Litoria  [cf.  littoria)  la  naue  (Gl.  m.). 
ding  das  zum  gestate  gehört  (74). 

*Litos  v.  Littus. 

Litostratum  &c.  v.  Licostratum. 
Lithotomus     brock-   t  sten-snyder 
(Chytr.). 

*Lito-  (9),  liton-  (76),  lycon-  (74), 
liteu-  (8)  -tripon,  lithon-tribon  t  -trip=: 
ticon  t  -thrypticos,  gr.  Xt'^(i)V  ^pUTl- 
Tixoc;  (124),  litrentipon  (74)  («.  vngen^ 
tum  de  hircino  sanguine  cmfectum  &c. 
76)  salbe  von  bockes  plut  (9),  buckes 
blut  (8),  hirßseinplut  gemacht  zu  pre= 
chen  den  steyn  in  der  plasen;  salbe 
die  den  steyn  etc.  prichet  (74). 


334 


LIT 


*Liitphania  r.  Letuania. 

♦Litrontipon  r.  Litotripon. 

*Ijiti-iii  r.  Latria. 

*Ijitrum,  partiea,  phalanga  rick  dair 
meti  wat  ojilionfjt  iii7>. 

*Litta  wirmliii  das  in  diT  luiiuis/un- 
gen  «i'clilit  ^!ii). 

*Littare  opferen  (iV  ocurrcii  (^11.  (tiis 
litare  x  litus   (/.   litorare    appellerc 

VA.   m.). 

*Littari  /•.  Licitari. 
♦Littarium  v.  Litargiriim. 

Littera  <lt's  buclu's  tstab  /'.  /uiidu- 
mentiim  ',  13).  hd.  biicli-Htabe,  -stub,  -staj) 
(12).  buch-  (14),  hd.  bu-  (.')),  buy-  (152). 
bov-  l,5>),  bo-stab.  bustayb  {VM  botschafft 
f2t)).  bokstaf  /  breyf  (23).  hd.  {i^y.  pl.) 
brit'ft",  brirtV.  lytter  (I32\  selirifft  (iio). 
lit-ere  (tii),  -tera  (75)  absolutionis  ban 
ent-loßiing,  var.  -sehlalien  o.  auflosunp; 
(t)4);biieff  der  entbnntnylJ;  appellatio^ 
nis  br.  der  waijrorungo  (75);  exconi= 
municationis  br.  dos  banns  (75) ;  ban-br. 
(64);  interdicti  kircbcn  v'schlach  bricif 
(64  ;  br.  der  vorbiotung  (75) ;  recogni- 
tionis  kund  o.  vergic-nt  br. ;  relaxa= 
tionis  cntschlach  br.  (64);  r.  l  abs. 
entslabrieffc  (74). 

Litteralis  littcrloe  (99). 

liitterate  papelcko  (99). 

Litteratio  stoweghe  (81). 

liitteratura  hd.  schriflft  0.  lerung; 
sclir.-l. ;  I.  der  geschrifft  (61;  g.  oder 
I.  (iio);  g.-l.  (134),  -lernuug;  gschrifft-1. 
(67);  sehriflFt-1.  (1,  4),  -gebitte  {5K  scrift 
loringt»  (23).  buoehwizi  (Gf.). 

Litteratua  hd.  nd.  gelert.  gschriflFt-g. 
(1).  einer  der  geleert  ist  (68).  gelart 
(17).  hd.  eyn  gelertcr  (uo);  schriff-, 
geschrifft-g.;  schriflPt-gelorther  (i52), -ge= 
larter  (18,  133);  schriff  gelard  (ö^*).  en 
scrift  ghelarder  (23). 

*Ijitteus  ( ««.vluteus?)  stinckende  (19). 

*Ijittineus  en  gaspe  (11). 

*Ijittor-ia,  -aria  (94^)  {i.  trabaria 
23;  cf.  lit-erateria,  -oria)  en  schep  (23). 
aff.i.  trochscip  (04=>). 

*Ijittos  i'.  liittus. 

*Ijittra  (cf.  litra  Gl.  ra. )  hant-vaz 
(20),  -vat  (11). 

Iiittus  V.  Lituus. 

Iiitt-,  lit-us,  -OS  (i.  q.  portus)  hd. 
vbir  (9),   über  (19),  über  (17,  75  s.  u., 
114,  133),  Über  (4),  ober  (Mss.  mog.),  oyber 
(152).  uucr  t  ripe  (99).   uver  (20).  'vfer  I 
(12).  ufer  (3).  oucr  (  10,  23).  oeuer  (11,  j 
132,  147)  au  dem  wasser  (132).  ober  fare  j 
(13).  vr-  (74),  an-  (66,  70,  74,  i5i)  -far.  I 
stad  (49).  ein  Stadt  (i34),  stad-e  (6),  -en  | 
(110  &c.)  an  dem  wasser  (68,  69).  gc-stad  j 

(67,    76),   -Stat  (66,    7n,    74,   15l),   -Stalt  {siC  \ 

7).  merstedi  (93).  bort  (22^),'  boirt  (147)  j 
{  rant.  lend ;  gestatt ;  gstat  dar  zu  man 
mit  den  schiffen  fort;  des  vber  (75).  land  ' 
am  mcre.  var.  im  meer  (64). 
*Ijittustratus  v.  Licostratum.  1 

Li-  r.  Le-tuania. 
*Lituones  r.  v.  Liticines. 

Lit-uanus,  -wanus  |(i3'')  litoger  (17). 
lithe  (b^). 

Li-,  selten  llt-tura  tunicha  (cf.  5, 
432,  doch  tüol  lat.  t.  nmrorum  uo)  tunch- 
(100),  cleyb-  (8,  9),  smer-  (9  sim.\,  sinicz- 
(20)  -unge.  smette  (99V  lieb  der  puch- 
staben  o.  morter  (74).  \ 


LIU 

Liturgi   i'.  Litargus. 

Litus  V.  Littus.  Licus. 

*Litwanu8  c.  Lituanus. 
Lit-uus,  -tus  (,20),  -irus  (75  var.) 
(/.  lassitum  76  st.  classicum)  hörn  (8, 
17 ).  hd.  her-,  liocr-  (7(;  1,  jage-  (20),  jeger.s- 
(19i  -hörn,  eyn  herr  lioren  (4).  kruininc- 
pftif  (91).  hd.  bo-,  ba-  (109,  i32)  -sunc. 
buliawiMC  (9).  trom-pet  (i32),  -met  (iio). 
truninictc  (iü9).  agn.  crycc  (94,  136> 

*Litu8  {yper  simplex  t")  leiten  an 
einem  berg;  vnde  wiltu  siclier  reiten, 
hut  dich  vor  den  li'iten ,  so  vellest  du 
nif  vtf  (he  Seiten  (75). 

*Liuanea  v.  Liuonia. 

*Liuax  [i.  Uuidus  23,  impetuosus  20) 
hcliick  /  swarcz  (lit).  hatich  i  swart 
(11).  haestech  («c  20). 

*Li-  V.  La-uendula. 
Liu-ere, -ire \  76 1  f  -escere (147)  hd.  nd. 
blawen,  blauwen(i32j. /kZ.  blaen/svvertzen 
sim.  bhueheu  (7 1.  blowen  (G).  blaw  (iio), 
geel  (110,  132)  machen,  vaelen  (20). 
swarten  (11,  23).  sworteu  (22).  smerten 
(147).  hd.  hassen,  nd.  liaten. 

^Liueus  wollt  (17). 
Liuia  ((/.  liuio)  i.  immandicies  por- 
ctDum  (76).  gueyst  (9).  guyst  (8). 

*Liuia  harlifa  (i2i.  cf.  licium  har^ 
lopha  ib.). 

Liuia  holtztaube ,  bely.  houtduyve, 
bi'ab.  croisi  (116). 

*Liuialis  v.  Linealis. 

Liuida  toxica  ag.s.  tha  uuannan  (in 
94  irrig  Ein  Wort)  etriuani  (136),  aetri= 
naii  (94). 

Liuiditas  ueyt-  (9;,  nyt-  {S)  -heyt. 

Liuido   geiten     (Gl.    a.    1418.   v.   Sm. 

2,    82). 

Liuidus  (c/.  lo-,  lu-ridus)  geschla= 
gen  vnd  hat  schwartz  plutig  straum 
in  der  liant  i75).  plab  stremiger  (1). 
blaiiwe  stryme  {ö^).  blaw  (uo  sim). 
knütschblaw  (I40j.  kölsch,  k.-lecht  (Pris. 
cf.  Fr.  1,  532'').  geel  (uo).  bleich  gel 
(17  iic).  blawelich,  geyl,  myßvael(i32). 
dotfarbig  (65).  brun  (7).  swartz;  brun 
färbe  (17).  sw.  br.  f.  (5  &c.).  sw.-tieckig 
(65),  -brune  (13).  swart  brun  varwe  (23). 
blond  varwich  (147).  malschuartz  flu), 
teyg  o.  roß  (125).  ueydig  (4).  nid-eßL21), 
-ts  (5),  hd.  -ig,  nd. -esfh.  geitig  (Gl.  a. 
1418).  hd.  heßig ,  hessig.  nd.  batesch. 
gehessigk  (21).  slibberich  (109).  slipe- 
rechticheyt    (23).    smettich,    smertlick 

(147) 

'^Liuio  (i.  macula  t  filum  rethis  74, 
infirmitas  t  immundicia  66  &c. ,  imm. 
que  ßuit  de  fimo  Sc.  75.  cf.  luuio)  un- 
flat  (8).  atel  (75.  cf.  Sm.  2,  26.  Br.  Wtb. 
1,  10.  aach.  ad/,  wanger.  adel  helgol. 
edel),  eyter,  pfynne,  vureiuigkeit,  be- 
fleckung;  netz-faden,  -garn  (74). 

*Liviire  f.  Liuere. 

*Liu-  f.  Lib-isticum. 

*Liuo  {iiisula)  lyue  (12). 
Liu-onia,  -anea  (18),  Myfonia  (74), 
Uph-onia  (17),  -ania  (;V>)  hd.  nd.  lif- 
(23,  lijt-  (132),  leif-  (71,  74,  134,  135), 
hd.  litt-,  lifeu-,  lyphen-  (5''),  liffen-, 
eiffen-  [sie  4).  liuen-  (18)  -lant.  lofen 
ein  stat  0.  loffenlande  diu.  74). 

Liuor  grynt;  vnstlatb  nicht  {st.  vn= 
flath  ^nyt?)  vnwdickcit  grymmyckeyt 
angist  (5^).  vnwirdekeit;  male;   wonde; 


LOB 

cArii  dotbroch(;)  bule(17).  bnle  (12,2.3)  kule 
l?5).  hole  (18).  eyn  biib(.v/e(;).  nyt  o.  liaß 
0.  vnwirdig  (8).  neyt,  vngunst,  bUitrunst, 
vorwndet  (9).  wunde  t  geczenke  (8,  9). 
swartzer  atranie  in  der  hut  nacli  dem 
Btreicli  (75).  hd.  siag,  t  mayl  (5).  slag- 
(22),  slach-  (23),  dot-  (es)  -mal.  slag- 
inaseln  (1),  -mosen  (2).  bhiue  streicn= 
mase  (Pris.).  narwe  o.  plage  (8).  narbe  0. 
nflage  (9).  j)Iab  (1).  kollsch  (126).  fuel- 
l  swarcz-lieit;  liaaz  (20).  hd.  liaß,  hasß, 
has  (()).  sinerz  o.  haz  (So"),  sinert  (i47). 
hat   (23).  nijth  (93). 

Liuior  inuidie  entgu-,  var.  engü- 
ndung  des  nydes  (65). 

*Liuoricus  sture  (74). 

*Li-x,  g.  -eis,  -tis  [i.  rotunditas  74, 
r.  ferri  76  vnde  texituv  lorica.  cf.  liciumj 
drat,  eysentzayn,  preißringlein  (74).  ha. 
eyn  pantzer-,  bantzer-  (76),  bancer-  (3) 
-ring,  -rinck. 

*Lixa  gesotten  wasser  (75). 
Lix-a,  t  -or  (uo  &c. )  hd.  wasser- 
nd.  water-dreger,  hd.  -treger,  -dreiger 
(21  &c.),  -trager,  -drager (132),  -drechter 
{sie  5);  w.-koch ,  -man,  -er;  rittcr, 
weppiier,  pub  (74).  sudel^r  {pl.  Chytr.). 
slahter  (104). 

Lixabundus  wyt  schrydende   (147). 

*Lix-ale  (4,  74,  75,  76),  -alum  (16, 
18),  -ialium  (8,  9),  -arium  1 17),  -iuium 
(3)  (i.  perpentaculum  75)  sprutze  (8, 
9, 16,  75).  sprüczo  (4).  sprucze  (3).  sprutz 
(74).  sprotze  (17,  75).  spritze  (18).  spritz 

(76). 

Lixa-re,  t  -turare  (74)  hd.  syeden; 
wasser,  in  l  im  w.  s.  t  kochen,  weßern 
in  seden  (21).  in  water  zedcn  (23).  wallen 
t  sjirutzen  (75). 

*Lixariura  v.  Lixale. 
Lix-atura,  -ura  lid.  siedunge. 

*Lixaturare   v.  Lixare. 
Lixatus  V.  Lixus. 

*Lixciniuin  v.  Lixiuium. 

*Lixere  zieden  (11). 

*Lixialium  v.  Lixale. 

*Lixiniuin  v.  Lixiuium.  Supposi^ 
torium  (x  laxatiua  sim.). 

Lixi-uium,  -nium,  -uia,  lic-  (68, 
132),  liz-  (46),  t  lixc-  (64  I  ciiüs)  -inium, 
lexiua  (121,  ui,  Gf.),  leciua  (Gf.),laxiu-ia 
t  -a  (j.  V.)  hd.  loga  (121  sim),  löge  (6 
sim.),  lauge,  laug,  laugk  (4),  lau  (Gf-)- 
nd.  loghe,  log  (46).  sud  (125). 

^Lixiuium  v.  Lixale. 
Lixor  V.  Lixa. 

*Lixula  V.  Liga. 

*Lixura  v.  Lixatura. 
Lix-us,  -atus  gc-,  wolge-  (75)  -sotten 
(75,  uo), -sodden(19),  -sodeu(i32),-sooden 
(99),  -saden  (11). 

*Loaficus  {cf.  lao-,  la-,  ia-fieus, 
cristula)  wann-oweho  sim  ^-unwuchel; 
grunspeht,  grountspeth  (Sum.,  Gf.  1,  634. 
b,  325).  wannewehe  (84).  woch  (93).  gvvoni- 
(127),  groun-  (121)  -specht.  quecstcrt  ,23). 
loaphicus  l  lartficus  auis{i6.  c/'.laricus). 
loavatus  wannenwecher  (34).  leoficus 
wannwehel  0.  rottelwey  (74). 

*Lobarum  v.  Labarum. 

*Lobia,  Aoßta  fasenarbß  (_144). 

*Lobiea  cabelow  (98.  piscisf). 
Lobium,  louium  (17),  lubium  (17, 
Fr.  1,  583'^),  lopis  (Sum.)  (</.  cenaculum) 
hd.  lobe  (6,  13,  Sum.),  lob  (7),  laube  (9, 
4),  leube,  leyb  (21).  Vorlauben  (pr.  l.  c), 
loube  i  byne  (71);   bune  (13),   byene  i 


LOC 

hijt  (10).  bone  (23).  bind  (49).  done  (18, 
Mrg.).  done  (12).  solre  (11).  spacierstede 

(147). 

Lobus  ohrleplein  (lu). 

*Locanien  setzunge  (20). 

Locare  hd.  setzen,  nd.  zetten.  besetten 
<eyu  hus  22b),  Imreu  (99).  v'-h.  (20,  97), 
-hueren  (i32),  -lyhen  (110),  -niiden  {i. 
condueere  10,  12). 

Locarium  (c/.  dacia)  statte-  (Fr.), 
stell-  (Fris.),  stall-  o.  stand-  (Ki.)  -geld. 

liOcatio  setz-  t  virhur-nnge  (20). 
v'huringe  (99).  hure  (si).  bestentniß  (6.5). 
leyherung  (64''). 

Locatiun  daz  vmbzins  gelihen  ist 
(93.  cf.  conductum).  gesetzt  ding  an 
ein  stat  (65). 

Locatus  gesetzet  (6).  glieset  (23). 
vnderraeyster  (ß^). 

*Loe-  l  lok-esTim  lyhuug  (es). 

*Ijoeellum  (^.  praedium  Gl.  m.)  schrin 
t  lade  (ß,  23). 

Locellus  {oft  i.  loculus,  forulus  &c.) 
stetel(7.5).  eyn  cleyn  stetlin  (iio),  stedclien 
(132),  secklin  (es),  seckel  ander  tcselien 
(6).  eyn  sach  inder  deßen  (21).  en  vak 
in  der  (23),  falt,  fach  o.  täte  in  einer 
(74)  taschen.  eyii  t.  -fach  (5).  eyn  falde 
in  der  deschen  (17).  eyn  walt  in  der 
der   deschü  (7). 

*Loeeo  v.  Lotio. 

*IjOci-a,-muin,  -nium,  -um  v.  Lotium. 

*Ijocio  V.  liOti-o,  -um. 

Iiocitare  seezen  (19).  seetten  (11). 

Loerectare  v.  Lorettare. 

Loculamentum  danben-liurdt  (111), 
-hurt  {i.  nidulus  8in.2,  237).  fach,  gehalter 
(Fris.).  waaben  o.  heussle  der  ymmen,  nl 
honicliraet  (ne). 

*Loculentus  i.  pulcer  (vooc.  ex  quo), 
opulentus    (Gemmae.  X  locuples!).   seer 

(110),  seir  (132)  rych. 

Loculosus  voll  dat-  (128),  schluflF- 
(126),  schläpff-,  vnderschlecht-  (126,  128) 
-linen. 

Lo-,  la-  (1)  -culus  (^.  locellus  q.  v., 
forulus,  bursa  &c.,  cremena  sie  76, 
feretrum  l  libitina  110  &c.)  liehkar  sim., 
scrine,  sarh-scr.,  seckil  (Gf.).  bore,  sareh, 
bette,  diep  bewtel,  augon  schalk  (9). 
butel  o.  sarck  0.  bette  (8).  budel  (99). 
b.  t  bute  (100).  kleinß  pudelin  (75»), 
beütelein  (75*^).  todten-kist  o. -bor  (110), 
-bar  0.  -bäum  (126).  doten  baar  (es). 
doden  kist  of  baer  (i32).  gehfilterlin 
(126).  by-gurtel  (7),  -girtel  t  ain  baur 
(76).  aser  (1,  3.  cf.  escarius,  cassidilis). 
eser  (ö^,  ob.). 

Loeuple-s,  -x,  -tus  (110  &c.)  hd.  i-ich, 
reich  (9,  88).  hebich,  der  vil  gueter  hat; 
glaubhafftiger  &c.  (88). 

liocupletare  hd.  rieh,  reich  machen. 
nd.  rike  maken.  reichen  (64). 

*IjOCupletatio  reichtum  (9  sim.). 

Liocupletatus  rieh  gemacht  (110  &c.). 
einer  der  do  vol  im  butel  ist  (es). 

*Loeuple-tus,  -x  v.  -s. 
Locus  stat,  stad,  stayd  (19).  nd. 
stede.  ein  end  (75).  hd.  sach.  habunge 
i  gericht  sewl  (9).  sele  not  li.  notdorffte 
(17).  not  t  not-durftikeit  (9),  -dorftig 
(8).  1.  campestris  platzfeldt;  1.  sylues= 
tris  geholtze  (t25).  1.  a  mdnori  ad  malus 
bewerung   durch    ein    cleiners    zu    eim 


LOG 

grossem,  uar.  grossen;  1.  maxinia  ein 

vrsprüncliche  warheit  (es). 

Locusta  crepazun  pL;  hou-schrick, 
-screeho,  -scrichel  sim.  (Gf.).  /kZ.  hauwe- 
schrick  (10),  -schrecke  (17);  haw-,  hau- 
schrecke (5,  133),  -schrig  (.5''),  -sregk 
(21),  -schrick;  how-  (es),  hew-,  heu-, 
heü-(i34)  -schrecke  (4),  -schreck,  -sclirick 
(18),  -sciirickel  (74).  hevscherken  {pl. 
3).  hoschrcch  (16).  hoschrecken  (25). 
hü<'usrech  (102).  heischreck  (hey  fenum; 
75).  hoscrichil  (104).  haulescrech  (sc? 
st?  13).  hauspcck  (^71).  haurecke  vnd 
ys  gestalt  vilna  also  eyn  kolspranke 
(22'').  coilspronck,  hoeyspring  (147).  kol- 
spronke  (^23),  -sprinke  (22»),  -spring 
(74).  koelsprenger  (11,  132).  kohlsprink 
(74).  kotsprincke  {sie?  78).  sprankele 
(85).  sprinchane  (loe).  heusrecke  t  hup= 
per  l  Sprenger  (20).  welsche  howsprink 
(Chytr.).  niatoscregh  (Gf.).  mat-schreck 
(49,  74).  haber-schreche  (Gf.),  -schi-eck 
(1,  71),  -sreck  (45),  -vrez  (10  ).  stafd 
(Gf.).  nd.  Stapel  (Chytr.  &c. ).  hoi-  sim. 
(Gf.),  hoei-  (93)  -Staffel,  ho^-  (46),  key- 
(46)  -Steffel,  heymgin  (21).  Äc?.  (mss.  mog.) 
huminel.  nd.  hum-mele,  -ele.  herba  {de 
qua  apes  sugunt  18)  huinmel  crut  (17). 
vile  {lat?  18).  lämmer-lattich, -weid&c. ; 
niesei-,  nitzlein-,  nosselgen- kraut;  leb= 
taressig;  nl.  veldcroppen  (i43).  nl.  stuer= 
crabbe  [piscis  iic).  langust  ein  kraut 
davon  dy  immen  das  honig  saugen ;  o. 
klein  vogelein  davon  sich  sant  ioliauns 
baptist  nerte  (74). 

Locutorium  gespreche  {i.  locus  coh 
loquii  20). 

*Lodal-gia,  -lia  (v.  Hamb.)  {piscis) 
lügena  (Sm.  2,  418.  Gf.  2,  1S9).  rinne  (V. 
Hamb.). 

*Lodex  {i.  lodix  66,  110  &c.  cf.  ledix) 
kd.  cu-,  gü-  (4) ,  ko- ,  go-lter ,  i  colcer 
(74),  gulteren  (Fris.),  kuter  (e9,  75,  134). 
nd.  colte.  hd.  chotz  {i.  culcitra  1,  2,  3), 
kotz,  deck  (19),  leinen  d.  (91);  decke, 
eyn  ruch  d.  i  cleit;  eyn  lin  cl.  (17). 
hören  cl.  (8).  ein  bedtkleid  (iio  si7n.). 
dekene  (22'',  109).  wenneke  (109.  cf. 
wenneckel  v.  recidura).  een  vlasscaert 
(10s.  ^.  q.  vlasschaerd  lodix  villosa  Kil., 
cf.  balschardus?).  ein  schalav  l  ein 
teckt  {i.  vestis  irsuta  i  jnlosa  3.  cf. 
schalanne  amiculum  Fr.,  Sm.  3,  342). 

*Lodium  {cf.  lodia  Gl.  m.)  vlerasche 
viustere  (los). 

Lodix  {cf.  lodex,  ledix)  linen  (8, 
18),  leyne  (9),  bet-  (110  &c.)  -kleit.  lod-e 
i  -o;  farmahi  {herba;  Gf. ).  ags.  lotha 
(94,  136).  zussa  auis  l  genus  vestimenti 
(141.  cf.  Gf.  5,  711). 

*Loetuin  v.  Letum. 

*Logeteca  v.  Logotheta. 
Logica ,  loyca  hd.  eyn  konst  der 
wairheyt  i  daz  bekenteniz  (5  sim.) ;  eyn 
kunst  (l'"*);  redende  k.  eyn  k.  der  war= 
heyt,  i  der  bekautnisse  (23),  l  her  kaut= 
nuß  (76).  die  k.  der  listigkeit  (64).  ein 
bekemitniß  (17).  ( in  65  lange  Glossie= 
rimgen.  loyca  Biridiani,  BiklefF,  Al= 
berti,  Oecani  1). 

Logi-,  loi-  {la) ,  loy-eus  ein  lerer 
der  suclienden  kunst  (7s),  des  weges 
ze  kunsten  (93).  hd.  nd.  eyn  war  reder. 
eyn  vor-r.  (76),  -ridder  (21),  -rede  t 
-beschower  (23).  hd.  eyn  wair-,  war-, 
vor-  (76)  -bekenner,   wair  erkenner  (7). 


LOM 


335 


listiger  vnerkanntlicher  ( 64«= ) ,  vnd  er= 
kanter  ( 64t' )  warer  disputierer.  en  be= 
schower  der  warheit  t  der  bekuntnisse 
(22''). 

*Logio  r.  Longio. 

*Logiteca  v.  Logotheta. 
Logium  {i.  lamina  in  pectore  sacer= 
dotis)  hd.  prustplech  (  74 ) ;  brost-blech, 
-eysen  (4).  legi-on  (74,  76),  -um  i.  mo= 
nile  (74,  75),  ornainentum  pectoris  (75), 
o.  tectoris  t  rationabile  (76).  brustge- 
spir,  var.  -sperr;  i.  torax  brustblech, 
vlg.  blaten  (75).  hefftel  (74). 

Logodaedalus  lugimeister  (Gf.).  wor= 
tendichtor,  nl.  schoon-spreker,  -praet 
(116). 

Logos  V.  Logus. 

Logothe-ta,  -ca,  löge-  (76),  logi- 
(74)  -teca  {i.  interpres)  einn  fursprech 
o.  Sprecher  (110).  eynes  fursteu  fur-spr. 
(68).  eyn  vorsteu  woert  halder  of  spr. 
(i32).  bedeuter  o.  dulmetscli  (74). 

Log-us,  -OS  (Br.  &c.)  rede  (9).  redde 
(8).  red,  wort,  vrsach,  rechnung  t  r&U 
tung  ( SS ). 

*Loyc-  V.  Logic-a,  -us. 

*Lokeyum  v.  Loceyum. 

*Lol-  V.  Lor-amentum. 

*Lolico  V.  Loligo. 

*Loli-cus,  -tus  {i.  mundatus  76)  ge= 
roynget  (lö  sim ). 

*Lolifa    {aus    coliphium?)     strucel 

(Sum.,   Sm.   3,    691,    cf.    682.    Gf.   6,    761.   W. 

tort-a,  -ula,  -illus.   In  nhd.  Mundarten 

wechseln  str  u.  spr). 

Lo-,  lol-  (116)  -ligo  {paruus  jpisds 
16,  p.  l  herba  amara  Br.  &c. )  dinten- 
(116),  black-  (ii  4&C.),  plack- (Ki.)  -fisch. 
nl.  zeecatte  (ue).  Cf.  luligo.  lolico 
{piscis  141). 

*Lolitus  V.  Lolicus. 
Lo-,  lol-  (74,  97)  -iumi  {i.  eonsolida 
74.  cf.  nigella.  zizania  &c.)  lolli,  ratto, 
getto  (Gf.).  lulclie  (93).  lulch,  loleh  (143). 
Ivlch  (87).  lihe  {sic  18).  hd.  ratt;  r.  o. 
schneller  (9i);  rat  (67);  rat-e  (8,  9),  -te 
(74),  -ten  (69,  134).  hd.  nd.  rad  -e,  -ele 
(22),  hd.  -en.  roten  {i\  dolc  l  nyghel 
(108.  aus  nigella).  dolck  (KU.  nnl.  dolyk 
neben  lolyk).  uiiggel  (99).  ruchkel  (loe). 
wal-,  walm-wurtz,  zeit-,  hertz-lose  (74). 
ags.  atae  (94),  ate  (94»),  atte  (i36).  hd. 
nd.  heder-ich,  -ech  (97),  -ick  (11,  22), 
-c  (23).  hd.  hed-,  led-  {s-ic  8),  hey-  (3, 
5'',  17)  -derich.  heidrich  (4).  haffreich 
(1),  ee-  l  ha-drich  (105).  turt  l  durt  (75). 
twalch  (Chytr.).  tw.-weitzen,  w.-tw.,  durt, 
dort,  trebsen.  trespe,  walch-tr. ,  trest= 
dorp,  nl.  dolick,  harick,  droncaert  (i43). 
rouweetzen  (ne).  wichen  (71).  hd.  vnkrut. 
dresp  (47).  trebs  l  dotter  (74).  drepse 
(8,5).  dreffs  (74).  trefftz  (75).  soler,  vlg. 
lubeu  {i.  zizania  75.  X  lobium!). 

*Lomacus  {auis,  cor  lobium;  cf.  len= 
tica,  lucifuga)  ein  liegstelcz,  überge= 
schrieben  epich  (6). 

Lomentum  {i.  vtriculi  /  redundago 
125,  fomentum  20,  147)  fo-  (20),  fu-  (19) 
-dünge,  vodiuge  (11).  voed-,  ner-yng  (l47). 
groet  (125)  cicehe  (104).  vueska  (141.  cf. 
Gf.  h.  V.).  wasga  (Sum.  vi),  abwaschung 
der  vnsawberkeit  (74).  bonen-  hd.  -mal, 
nl.  -meel  (ne). 

*Lomerillus  v.  Alietus. 

*Loiniculator  {cf.  lomacus?)  legelen 
(11). 


33('. 


r.oN 


LOR 


LOT 


•Londonia  v.  Liindonia. 

Longale  ^/.  trahale  71,  mediaminus 
75;  (•/■  prolongale ,  labeten)  liqunm 
rurnijt  tiissclicii  die  achtcrsto  rad  viul 
die  vorderste  (^isa).  teysel  (3).  deyssel 
(*).  laiijj;-  h(l.  -wagen,  -wit,  -wide  i9). 
-wid  (B,  7-1,  75),  nd.  -we  (22)  im  waf^eu 
(75),  an  einem  w.  (74^.  lancwaglu'u  (2.M. 
eyn  lange  wit  (19),  len»inid  (17)  an  ey 
wane.  linnuct  (21V  lenghe-hale  (22'*), 
-lial  ^lOü). 

Longanimitas  (/.  expectatio,  loni/a  e.) 
/itl.  ml.  stt'diiheit.  hd.  lang-inudeiveit, 
-mutikeit;  gros-  (1),  s^tarek-  (ib)  -m.: 
verlengerung  (esj.  beidicheit  y^O).  gne= 
dielich  gi'dnlt  (10  sim.).  gedultikeit  (ih. 

Longanimiter  lang\vvrig-(i  io),laiiek- 
nioede-  (i.t-'i.  stari'kuuitig-  (75)  -lieh. 

Longanim-us ,  -is  hd.  lang- mutig, 
-miitig.  -mudig,  inodig,  -samlieli  (es). 
«rf.  lanc  modich.  starek  mutig  (75).  groß 
mutig  (1).  gros  mugig  (2).  geduldig  (8, 
9).  hd.  nd.  stede.  beiaig  (20).  gobeidech 
(99).  gebcde  (100).  wol-beyder  (13),  -be= 
der  (12). 

*Long-anon,  -aon  v.  -io. 

Long-are,  -ere  (;")*>)  hd.  nd.  lengen 
(147).  v'-l.  lingen  (13).  legen  {sie  1'6).  hd. 
lang  machen,  lanck  maken  (i47). 

Longe  hd.  verrc.  nd.  verne.  von  vere 
(5). 
*Longere  v.  Longare. 

Longeuitas  eltin  (76).  hd.  alde-keit, 
-r,  -rheyt  (9);  alt-er,  -heyt.  nd.  oldi= 
cheit. 

Longeuus    hd.   alt,   aldig,    lang -alt 
(5^),  -altig  1,1).    -lebig    (75),    -wirig   (64), 
-werig  (65  1.   nd.  aelt  (11\  oldieh  {t)  olt 
(23) :  lanek    van   tijt   (  U7  ). 
*Longinosus  veer  (11). 

Longinquare  verren  (20). 

Longinque  hd.  verre,  ver.  ferr.  nd. 
verne.  von  vern  (18). 

Longinqmtas  verrekeit  (8,  9).  ver- 
(20 1,  veer-  dl)  -heit. 

Longinquus  hd.  verre;  von  verr-e, 
-em  (69),  -en,  vern,  ver  (133).  fer  her 
fremd  (64).  nd.  van  verne;  dat  veer 
is  illV 

Long-io  I  8,  9,  18 ),  -aon  ( 75,  93 ), 
-anon  (114).  logio  (3,  4,  7«),  legio  (7ö) 
{i.  viscus  stercorum  3,  fiscus  l  lien  75, 
podex  74)  mast-  (3,  8,  4),  maß-  (76), 
mas-  (9),  arß-  (74),  ars-  (75,  93)  -darm, 
-dam  (93).  maße  bäum  {sie  18).  wüst 
I  au!^  wnrst  V  mittelfinger  (74.  c/.  hes^ 
percanceus,  verpus). 

Longitudo  hd.  lang-,  lan-ckeit, 
lenge.  nd.  laucheyt,  lengene.  endeloz= 
keit  (9).  der  leng  endloßikeit  (63). 

Longiturnitas  langwirikait  (76). 
lenge-  (18j,  lengelechti-  (17),  werhafti- 
(8,  9)  -keit.  lanckheit  der  tijt  (147). 

Iiongiturnus  lang-ig  (18),  -ick  (5), 
-ich  (23),  -lieh  (ß),  -werende  (20),  -werig 
(75).  hd.  leng-ich  (21),  -leich,  -lieh,  -elecht 
(17).  von  ferr-e  (12),  -em  (10). 

Longo-  ( 17 ),  gew.  lum-,  lu-  ( 4  ), 
lam-  (1)  -bardia,  lum-pardia  (67),  -bar= 
gia  (17)  lamparten  (1);  1.-,  lamperten- 
(4),  lumbarten-  (69,  134)  -lant.  lumb'ten 
(23).  lombardy  (es),  lumbardie  (18). 
lam-pert  (6),  -peten  (5),  -pden  (7). 

Longobardus  a  um  langbart,  per 
sincopaiii  lumbart  (12). 


Longulus  wenig  lang  (8,  9). 
Longurio  jjagatx  /  hmgorstarr  (112. 
cf.    Kr.    2,    37»).   nl.    lange    Icnter     (116. 
wett.    lauger    lenz,    wie    fauler    I.   Fr.  1, 
607).  langreckert  (Kr.). 

Longus  hd.  lang.  lanck  (I,    18,   2:3). 
lauckii  (1). 
*Lonscena  v.  Lüiistema. 
*Lonuni  r.  Lotium. 
*Lonum  (</.  limo,  luno)  eyn  speycli 
an  ey  rade  (IS),  seych  (8).  seyte  (9). 
*Lopetu8  V.  Huso. 
*Lopicus    (/.    fresus,    blesiis)  stain-, 
tott-eler  (U7). 

*Lopilopius  //'(//.  wingueron  (122). 
*Lopis  V.  Lobium. 
*Lopheum  spiegolladt  (111). 
Loquacitas  redehaffti-  (17),  schwetze= 
rig-  {dh)  -keit.  cletf-ikait  (76),  -ung  (18). 
lappinge  (11). 

Loquaciter  def-  (iio),  claflfe-  (132) 
-lieh,  claiiperig  (68). 

Loquaculusred.^am  ( iio).vastsehwet^ 
zig  (68).  wat  claffaciitich  (i32). 

Loquax  lid.  cleflf-ick,  -is  (.12),  -seh 
(19),  -s,  -ere  (100).  claffachtich  (i32). 
clapp-ich  (11),  -art  (99).  cleppelesch(22b). 
hd.  si)rechig,  gc-spr.  (17),  -sprech  (76); 
sprechlich.  sprekelick  (23).  hd.  red-, 
röd-  (67)  -sam. 

Loquela  v.  Loquium. 
Loqui  hd.  sprechen,  -gen  (13);  red- 
en, -den  (7).  nd.  spreken.  Iclappern  (62). 
cosen  (22b). 

*Loqu-ium,  -ela  Arf.  sprach,  «r/.sprake 
hd.  nd.  rede,  redde  (21).  reyde  (13). 
sagmer  (-ela  74). 

*Lora  zvigel  ((J);  ein  togcl  (23).  ge= 
rems  (i.  peribolus  v.  a.  I6I8.  ef.  Sm.  3, 
92).  giechhalme  (Sum. ).  ioehalmo  sim. 
(Gf.  cf.  lorum). 

*Lor-,  lol-  (100)  -amentum  hd.  nd. 
gcsm-ide.  -eyde  (9),  -itle  (99).  festen- 
(17).  gruutfest-  (8,  9),  strigk-  (8),  scrib- 
t  bild-  (9.  st.  strick-  t  bind-?)  -unge. 
gruntuest  von  holtz  gesehlagen  (75). 
bowred-  t  stakett-iuge  {i.  concatenatio 
lignoriim  &c.  132).  giochelmo  (Gf.  cf. 
lor-a,  -um),  beschot  van  plancken; 
hacnbalck  {i.  lacpiear  147). 

Lorare  zeumeu  (iio).  breidelen  (99). 
strygclen  (68). 

Loratus   ge-zeumt   (110),    -zcmt    t 
-strygelt  (68),  -tzoemt  ^  -breydclt  (132). 
Lorarius  v.  Cireulator. 

*Lore-  V.  Lori-narius. 
Lorett-,  loreth-,    locrect-are    ari-, 
arc-etum  vox  {OX.  m.  cf.  orectare). 

*Lor-eus,  -ia  v.  -ius. 

*Loriare  &c.  i-.  Loricare  &c. 
Lorica  1  i.  pan-eerium,  -serium)  hd. 
nd.  pan-tzer,  hd.  -cer,  -cir,  nd.  -ser. 
bantzer  (68,  76,  93).  ein  bancer  rinck 
(3).  hals-bant  (11,  17),  -perg  (93),  -perge 
(Sum.),  -berghe  (81),  -bereh  (106,  10s). 
halßberch  t  heim  (20).  halz  berg  (8). 
bronige  (bromge  109).  bragendin  (126, 
Pict.,  Fr.  cf.  Gr.  wtb.  292),  brage-ndhi 
(ii6),  -din  (Onom.  a.  1735  Sm.),  prage-din 
(Pict.),  -sein  (Das.),  pregeisen  (Alber.),  nl. 
pragesijn  (iie),  sämtlich  aus  frz.  brigan^ 
dine  cf.  Dz.  VPtb.  70.  —  habberguyl  (108, 
KU.  afrz.  habergon  &c.).  glenter  {scale 
111).  geremß,  lene,  gel  ender  (Das.).  gi= 
saruui  (Gf.). 


Lori-care,  -are   (23,   i52)   wap-  hd. 
-en,  -ennen  (19),   -iien,   -]men    (76),   nd. 
-eilen,  hd.  wollen  ((>),  j)antzern;  pantzer 
an  legen  (i'U),  eyn  i)ancer  au  dun  sim. 
Loricatio  waix'uuuge  (20). 
Lori-catus,   -atus  (23)  hd.   nd.   ge= 
waiieiit.  gewott'cnt  (<3).  gepauczirt  (8,  9)- 
*Loricifex  >:  Lorifex. 
*LoriduB  (  «m.s   luridus)    i.    pallidus 
jjlaichei;  liuidus  ä/.  i*  swartzpawin  (sie); 
scabidus   id.   l   grindiger,    viuster ,  vn- 
sawbcr  (74). 

*Lori-fex,  -cifex  (75  var.)  sarweeher 
(8,9.  xi.  sarwcrcher).  salwirt  (74).  pantzer- 
(75),  piß-,  zäum-,  riiigel-  (74)  -macluir. 

*Lori-,  lari-  d9)  loro-  (74,  7.-.),  lore- 
(74)  -narius,  lormarius  (122,  Gl.  m.) 
czaumeinecher  (19).  zäum- 1  ring-inacher 
(74).  toem  maker  (11).  riemer  t  zoumer 
(75).  gall.  lonnier  (122,  Gl.  m.). 

Loripes  stel-zdre  (Gf.),  -tzer  (8,  9, 
49,  64,  74),  -czener  (10,  125).  stulczer 
(12).  anfös  (93).  crumbeiuig  (17).  nl. 
crombeeu,   slimvoet   (116).    krippel  (76). 

*Lo-  V.  Le-ripLpivim. 

*Lor-ius,  -eus  gepunden-,  -ia  kruinpt-- 
ding  (74). 

*Loronarius  &c.  Loi*inarius. 

*Lorulus  vort  (22^). 
Lorum  hd.  zu-,  zi-,  zo-gel.  nd.  tugele 
(199).  breidel  (11,  20).  hd.  zäum,  zom 
(68),  tzame  (67);  zovn-  (93),  zäum-  (75) 
-ltder;  kordeU  bintseil  (20);  baut  (10), 
hals-b.  (19).  riem  (UO,  132).  hd.  piz  (2), 
piß  (9),  pis  (1),  biße  (10);  ge-b.,  -biß, 
-bisch  (.')),  -piß  (74),  oft  in  freno,  am  { 
anden  (5)  zäum,  0.  an  einem  zugel  (74). 
en  belte  (X  bette)  in  ferno  [sie  23).  ea 
tom-b.  (22).  iohhalmo  sim.  (Gf.).  geyseU 
rim;  paiuerriuglein;  thires  swantz  (74). 
1.  vagine  ortband;  restium  dy  welle 
(125).  lynen  of  lederen  bant  (i47). 

*Lorus  V.  Larus. 

*Loruus  ;  aus  larua )  schutdouel  t 
schutduuels  heubt  (19).  mumme-hart  (19), 
-liuc  (11). 

*Lossia  &e.  v.  Lotium. 

*Losstrum  v.  Lustrum. 

*Lossus  V.  Colossus. 

*Lot-a,  -o,  loth-a,  -o,  lato  (2,  147) 
{pondus,  III  solidi)  hd.  nd.  lot.  hd.  bot 
{sie  7),  lott  (1,  1),  lotte  (21),  loth^  dry 
Schilling  (68,  110),  loeth  (3),  loyt.  loit 
gewicht  (147). 

*Loth-en  (Gf.),  -on  (aM«  Xu)t6?),  lat. 
mella  geiz-  (131^),  gieze-  (Gf.)  -poum. 

*Lote-x,  -r  (8'',  75)  {i.  attrillus  75) 
wesch  bluel  (17).  bluwel  (8i>),  blawil 
(9).  pluel,  varr.  pleul  (75). 

Lotio  ,  locio ,  loceo  hd.  wasch-, 
wass-  (5),  wesch-  (17),  wess-  (20),  reyn- 
(21)  -unge.  wassch- (132),  was-  (23)  iuge. 
Lo-tium,  gew.  -cium  t  -ssia  t  -num 
[i.  vrina  (76),  t  -scia  t  -ssa  (74)  lauge 
(19),  loeck  (11)  t  vrina.  esels  seich  (no), 
piß  (132).  s.-wasser  (93).  pruntz-w.,  härm 
(74).  mannes  seyche  t  gemene  pissen  (9). 
gemeyn  pisse  (8).  netze  (114).  harn  (100). 
esel-h.  (75).  bruntz  (12 6).  loei-a  {asino^ 
rum  76  &c.)  esil  seyche  (9).  eusel  seyeh 
{sie  8).  -o  s.  der  tier  (74).  -nium  meide 
seich  (17).  -mum  vrina  virginum  (76). 

*Lotix  V.  Lotrix. 
Loto  V.  Lota. 


LUB 


LUC 


LUC 


337 


*Lothon  V.  Iiothen. 

Lothophagi  v.  Letofagua. 

Lothor   Jid.  wescher.    seiffner  (Agr.). 

*Lotria  {cf.  lotex?)  eyn  stecke  (9). 
steck  (18).  sterck  (8). 

*Lotricus  {i.  vispilio,  parasitus  &c.) 
lotter  (75). 

*Iiotrin-,  lotri-  (10)  -gia,  lutra  (74) 
lothringe  iiomen  habet  a  lothario  impe- 
ratore  t.  lutter  (12).  lo-  (10) ,  lu-  (74) 
-tringen  n.  h.  ab  i.  t.  1.  (10),  ein  lant 
0.  hertzogthum  (74). 

Lot-rix,  -ix  (23),  latrix  (1  )  hd- 
wasch-  (1, 116),  wesch-,  wess-,  -weß-erin, 
l  -in,  nl.  -ersse  (ne).  wesch-in  t  -erin 
(74).  wescher-sche  (22,  132),  -che  (s«c  23), 
-son  {sie  8*^)  der  klcyder  (22).  wesserse 
(20).  blatz  (Hen.). 

Lotura  wessunge  (20). 
Lotus  gewesch-ein  (20),  -en  o.  reyn 
(64). 

*Lo-  V.  La-uendula. 

^Louium  V.  Lobium. 

*IjOutrus  V.  Luter. 

*Lox  {alph.  lod-  st.  lodex)  i.  vestis 
pilosa  et  hirsuta  ain  kotz  (76). 

*ljOxi-a,  -as  (Ki.)  (auis)  kreutzvogel, 
krumbschuabel  (i4o).  grunlitz  (Ki.). 

*Lozos  {cf.  ludellus)  stier  (104). 

*Lubella  v.  Cupella. 

*Ijubescere  (  :  lubricus)  haiatzen 
vnd  schlupfFereii ;  hei,  var.  hal  vnd  glat 
machen  (7.5). 

*Lubigo  (piscis,  i.  pusillus;  mts  lu= 
ligo)  stekelig  (v.  Hamb.). 

*Lubisticuin  &c.  v.  Libisticum. 

*Lubium  v.  Lobium. 

*Lubrica  instr.  ad  plan-andum  (66 
&c. ,  74,  7(i,  110  &c. ),  t  -tandum  (74) 
vestes  litieas ,  t  lubrum  \ib)  ain  waltz 
(76).  schlicht  zu  dem  linen  tuch  (75). 
mang,  planyer  (74), 

Lubri-care,  l  -ficare  (75)  {i.lubricum 
t  immunduni  facere)  gli-ten  (5),  -tten  (8), 
-den  (17,  21,  23),  -tzern  (7),  -tsen  (133), 
-tzen  (132),  -tzschen  (110).  hd.  gli-,  glj'- 
tschen.  gleden  (18).  glat(iio&c.),  vnreyn 
(17),  sli-  (9),  sclili-  (75)  -ppferig  machen, 
schlipffe-n  (6),  -rn  (64).  iutsluppen  (^20). 
schlymen  (68),  vnreyn-en  (9),  -igen  (8). 

Lubrieitas  helhoit  (uo).  slymicheit 
(132).  schleymigkeit  (68).  quaode  lust 
(20). 

Lubri-cus,  ^  -s  (8,  66  &e.,  110  &c.) 
slaffur,  sleffar;  anslilFonde  t  enzlipftiu 
{culpa  Gf.).  mhd.  slepfer,  sleif.  hd.  nd. 
slippe-r,  -recht  (5).  sliffer-ech  (18),  -ich 
(9).  haele  t  sliphich  (Sm.  3,  456).  schliptKg, 
häl;  willvvenckig  (126).  slipfrig  (1). 
schlipffer-ig  (75  &c.),  -et  (64).  slup-fer  (71), 
-pende  (8).  schlup  ,  schlüp-  (75b)  -perecht 
(21),  -fferig  t  hal,  var.  hei  (75).  lieel  (88). 
sleifericht  (7i ).  slecker  (12, 17).  nd.  slimich. 
hd.  slymi-  g,  -ck.  schlimig  (39).  lid.  nd. 
glat.  hd.g\&A.nd.g\et.  glaet(10).glfit(12). 
vnstete  (8,  9).  quaet  lustich  (11,  20). 
vuylich  (132). 

*Lubr-ieus,  -icus  ( cf  lumbricus)  hd. 
(Mss.  mog.)  regen-,  spul-  (5**),  spil-  (20) 
-wurm,  -worm. 

*Lubrificare  ( i.  labescere ,  andre 
Glosse  i.  lubrieare  s.  0.)  glat,  hal  vnd 
schlupfferig  machen  (75). 

*Lubrina3  uittriniu  {st.  lutrinas  ot= 
triniu;  Gf.  1,  158). 

lllEFENKACH     GlOHAAHIUM 


*Lubripellium  hant  uuinc  ( 104.  ef. 
chirostringa). 

"^Lubris  (c/  lubricus)  hei  0.  glat  (75). 
slecker  (17).  slimik  (9).  slipfferig  als  ein 
ale  (74). 

*Lubr-  V.  Lib-isticum. 

*Lubrum  v.  Labrum.  Lubriea. 

*Lubrum  {cf.  lubris)  slecker  (17). 

Lubrum  {i.  ralluiQ  74,  rasile  lign- 
um,  -eum  66  &c.)  holtz  bcqueem  om  wer= 
den  geschafft  (132).  hultz  -  inscharsach 
(74),  -en  messer  ( 75). 

*Luburna  v.  Mustus. 
Lucalis  V.  Gillo. 

*Lucana  v.  Laeuna. 

*Lucana  (cf.  lucaniea)  mette-  (23), 
met-  (22)  -worste. 

Lucanar,  lacunar  (f/.  c/.  1471  (i.fouea 
mlucoBr.,luto  74. c/.  lucar)  fenster(iio). 
finster  (i32).  oberste  (9),  dach-  ((>,  74), 
slack-  (3),  schlag-  (4),  außgeschossen- 
(74)  -fenster.  obirste  finster  (8).  sneck 
als  in  geweihten  heuseren;  hängender^ 
leuchter  (74).  lanip  bernende  in  der 
lucht  (147).  mort-kule  (132),  -grub  (110). 
mordergrub  (i!8).  roeck-  (i32),  rauch- 
(110)  -loch,  kiste  (81). 

*Lucanar  {cf.  lucar)    walt  zyns  (17). 

*Lucania  (cf.  sq.)  leber-,  lugen-  (Gf.), 
lungen-  (.Sum.)  -wurst. 

Lucaniea  hd.  wurst  (76,  Gf.);lepara- 
(Gf.j,  leber-  (13),  brat-,  brot-,  brod-  (17), 
braid-  (7)  -warst,  -worst.  schibling  (91). 
suelt  l  sult  (97).  ags.  maerh  (94,  136. 
meavhgehfficca  Bosw.  >. 

*Lucanus  (/.  ce/-«M.s'  1 25,  bestiola)  schro= 
ter  (111).  seh  reter  (9 1 ).  hußenborner  (125). 

*Lucar  (/.  fenestra  furii  l  fumariiun 
l  tholus  Gf.,  tholum  127.  cf.  lucanar) 
rvhhus  (127,  .s/m.  Gf.). 

Luca-r,  -nar  (7.  v.),  t  lugar  (74)  hd. 
walt  zyns.  nd.  wolt  tins.  der  zynl.^  von 
einem  wald  o.  busch  (110).  vorsters  Ion  (93). 

Lucar  msc.  auis  qd.  (Br.). 
*Lucari-s  v.  -us. 
*Lucarium  icf.  lucar)  eyn  für  er  Ion 

(5b|. 

Lucari-us,  -st  lugaris  (74)  ( c/. 
forestarius)  heger  (4.  cf.  Fr.  1,  395). 
walt-furst  (7),  -wechter  (132),  -hieter 
(76),  -huter  (68),  -herre  t  -frawe  (lug.)  l 
-hawer  (V4),  -meister  (iio).  wolthoeder 
(81).  hd.  forst-m.  iG,  69,  134),  -er.  vorsther 
(75).  schütze  (133,  152).  schj'tze  (67). 

*Luceblandus  ly  - ,  lu  -  chtende  ge= 
noychlick  (147). 

*Lucer  (st.  luter)  otter  (.^i',  191 
Luce-re,  oft  t  -scere  hd.  nd.  schiuen, 
scheyn  (18);  lu-,  Arf.  leu-.  li- (13) -chten. 

Lucerna  (cf.  laterna,  crucibulum) 
hd.  nd.  lucht-e,  hd.  -er,  lichter  (7(;), 
luethte  (20).  hd.  lue-,  lut-  (6),  loc-  (13), 
lat-  (68,  110)  -ern.  lant-erne  (i32),  -eern 
(11).  liicht  faß  (8).  liecht  vas  (9).  nacht= 
liecht  t  ampel  (9i).  cru.^ele  (22**). 

*Lucerna  v.  Milago. 
Lucernarium  hd.nd.  luchter.lewchter 
(9).  luccrn  (17). 

Lucescere  (cf.  lucere)   anheben   zu 
schynen  (75). 
*Luceus  V.  Lucius. 
*Luceus  {st.  luteus)   rot   t   geel  (9), 
gel  (8). 
*Luei-ba,    -va    (Ob.)    (cf.    -da,    -lia. 


lentica  &c.)  ein  bach-  (3),  beg-  (Ob.), 
wasser-  (6)  -steltze,  -steltz. 

*Lueibrum  {st.  ludibrum,  anders  Gl. 
m. ;  cf.  luci-dum,  -tari)  hd.  nd.  spot. 
hd.  spoet. 

*Luci-bulum,  -bulus  (75),  t  -nium 
(10,  12)  {i.  Planetarium  t  cra-,  gra- 
ssetum  74)  hd.  lucht-schirben,  -esterne 
(sie  12).  luchscherbe  (13).  lietschierben 
(49).  lichtscherbel  (125).  li-  var.  lei-ehter 
(75).  leuch-,  liech-scherb;  liechtegel, 
liechtstein  (74).  hangeysen  (10). 

*Lucieari  v.  Lucitari. 

*Lucida  {cf.  luciba  &c.)  hd.  nd.  (132) 
bach-,  hd.  pach-,  pflüg-  (sie  67.  auis!), 
wasser-  (134)  -steltz,  -stertz  (67,  132). 

Lucidare  nd.  luchten.  hd.  nd.  er-1. 
ver-1.  ( 11,  19,  132  ).  lichten  (76).  hd.  er- 
luechten  (20),  -leuchten. 

Lucide  hd.  schyn-  (uo),  cler-lich. 
Lueiditas  hecht-e  (134),    -heit   (67). 
licht-y  (69),  -keit  (18). 

*Lucidum  (ef.  luci-brum,  -tari)  spot 
(i.  ludibrium  uo  &c.). 

Lu-,  li-  (94)  -cidus  hd.  nd.  licht,  hd. 
liecht.  nd.  leeht.  lech  (14).  luethtert  l 
ercleret  (20).  ags.  hnet  (94),  huaet  (136), 
.St.  huity 

Lucifer  hd.  nd.  morgen-,  marghen- 
(11),  tag-  (25),  dage-  (12,  20)  hd.  -stern, 
-sterre ,  nd.  sterne.  engelsch  creature ; 
liecht-bringer  l  -trager  (65). 

*Lucifl-auus,-uus  (Gi.m.)  lychtvloetich 

(147). 

Lucifuga  (auis  Br.  &c.,  i.  nocticorax 
q.  V.  75.  gall.  fresaye  Gl.  m.)  hd.  nd. 
vlcdermus  sim.,  -mauß  (i34),  -maus  (I5i). 
fleddcr-muß  (102),  -muyß  (19).  hd.  nacht- 
fogel,  -rabe,  -rapp  (6),  -schat  (7).  ewle 
t  rabe  (9;.  vle  (8).  yll  (67).  epichein  (17. 
cf.  lomacus). 

*Lucili-a,  t  -us  (74)  {i.  ripi-uaga  75, 
-naga  t  glanca  74,  furita  75,  spitella 
16.  cf.  luciba  &c.,  lucuna)  wazz= 
erstelca,  nuarestelza  (Gf.).  wasser-  (16, 
75),  bach-  (7,  4),  pach-  (1,  2,  74,  75) 
-stelcze,  -stelcz.  baehstertze  (17).  hd. 
(mss.  mog.)  beynstercz.  bacstert  (23).  bek- 
(22),  water-  (23)  -stelte.  plugstercze  (i33. 
cf.  lucida).  luci-lus  uuazzirstelza  (84, 
Gf.).  -llus  wasserstelcz  (45).  -nio  (abl.) 
wasserstelza  (87).luscinius  wazzerstelze 

(102). 

*Lucilla  (cf.  lucifuga)  steyn  vle  (8, 16). 

*Lucil-lus,  -US  V.  -ia. 

*Lucima  v.  Luscinia. 

*Lucina  (i.  accedula;  ans  luscinia) 
lerich  (19). 

*Lucinarium  (ijI.  -ia  i.  lumina  pen= 
dentia  76.  (/.  lacunar)  hangende  licht 
(8).  beugende  lieeh  (9). 

*Lucines  i'.  Lucius. 
Lucin-ia,  -ta  v.  Luscinia. 

*Lucinio  t\  Lucilia. 
Lueinium   v.  Licmen.  Lucibulum. 
Lucula. 

*Luciola  f.  Lancea  Christi. 

*Lucioulum  &c.  i'.  Lutiolum. 

*Lueiper  i.  satrael  lucifer  (75).  i. 
princep-'i  diabolorum  (66  &c.). 

*Lucipeta  {i.  nocticula  q.  v.  1)  glym 
(17).  nacht-funken  (17),  -vonckel  (h^), 
-voghel  (22),  -wukel  (23).  en  vleghende 
wormekin  (22^). 

*Lucisia  v.  Lycisca. 

43 


338 


LUC 


*Luc'i-tari,  -cari  (11)  (c/".  lucibrum 
Sic.)  spt'Icii  (l!t).  spiu'Ii'n  (llV 

*Luciva  c.  Iiuciba. 
Luc-iuB,  -eus,  -uies  (di. ),  lutius, 
luzus  [iu.)  (<;/".  dentex,  galmo,  lichus) 
lm-.lif-cliit((ii'.)lH>j,'t't  (i;{/.lu'k(>-t(2;J  &c.), 
-1  (1(17.  (/.  lichus?).  h(l.  hoclit,  Iiocht 
(iS4).  lu'L'kto  (S''i.  nd.  snocck  (ivi  siin.). 
lucius  iuuenis  snokcl.  cyn  iunck  heket 
(22''). 

*Lucluentus  r.  Luculentus. 

*Ijucra-bili8,  -tiuus  gewinuiger  (7fi). 
winliclicu  (2(>). 

liucrari    wiunen   (19,  23,    1.32).   /nl. 

ge-w.,  -wennen  (18).  wyndcn  (13). 

Lucratio  wynnungo  (20). 

Ijucra-tiuus  v.  -bilis. 

Ijucrator  gcwymicr  (4). 

Liucratus  j)ti\   sbxt.    hd.   go-wonnen, 
-wuniion  (19,  110),  -wimmnge. 
*ljucrellum  !xowiii-iit>l,  var.  -lin  (75). 

liucri-facere,  t  -ficare  (75)  {i.   luc- 
rari)  winninge  doen  (132).  gewinnen  (23, 
75).  mögen,  vnr.  mog  g.  (fi.";). 
*Ijucri-  V.  Lucu-lentus. 

Lucrio  gewynner  (8,  9). 
*Lucrones  v.  Lurco. 

Lucrose  gewinlicb  (75). 

liucrosus  gewinhafftiger  (7.5). 

liuerum  Itd.  nd.  gewin.  gewinne  (18). 
winn-unge  (l33),  -inge  (11,  19). 

Luct-a,  -amen,  -atio  hd.  ring-,  ringg- 
(6),  rong-  (V  18),  wreng-  t  warstel-  (20), 
worstell-  (iio)  -unge.  wrang-  (22),  vrang- 
t  rang-  (23),  wrant-  (tV  c?  11),  worstel- 
(99,  132)  -inge.  rang-  (9),  ruwe-  {sie  8) 
-nisse.  stryt  (110,  132).  kijff  (132).  kann 
(20). 

Luctari  wringen  (20,  132).  hd.  rin- 
gen, -hen  (3j,  -guen  (uV  n?  6).  nd.  vra- 
^23),  wra-ngen.  hd.  (18)  nd.  range-n,  -Ion 
(109).  wo-  (11,  132),  wa-  (20)  -rstelen. 
keinpen  (20). 

Luetatio  ;■.  Lucta. 

Luctator  hd.  ringer.  warsteler  t 
kenipe  (20). 

*ljuctatrix  ryngerin  (64). 

Luctuare  schryen  (68). 

liuetuca  II.  lactuca  23,  davon  versch. 
I2.i)  latticli  (i2.'i).  ladekc  (23). 

Luctuose  eleg-  (uo),  sehrey-  (132) 
-lieh. 

liuctuosus  weinlich  (uo).  schrey= 
achtich  (i32). 

*Luctus  ?•.  Fluetus. 

Luctus  hd.  nd.  clag-unge,  -inge  (17). 
klau-  (18).  weyn-,  schry-  (uo)  -unge. 
sclireynge;  wen-,  kerm-inge  (132). 

Iiucubr-a  l  -um  (Br.),  -uncula  i 
-acumeula  (76)  (e.  laboriosa  vigilia  <ßc.) 
swerliclic  wache  (9). 

*Lacubramen  hd.  wachunge.  wakinge 

(132). 

Luc-,  {  lug-  (17)  -ubrare  (x  lugu= 
bris)  wachen  o.  leren  (uo).  de  doden 
w.  (17).  toten  w.  t  des  nachtes  w.  (9). 
doten  o.  nachtis  w.  (8). 

Lueubratio  (i.  mgilia  t  Studium  uo) 
wachen  (8,  9i,  -ung  (es),  wak-  #  studir- 
inge  (132).  cleyn  fuer  (17). 

Lucubre  uhhizzenti  (Gf.  1,  137). 

Lucubrum  (i.  modicum  lumen  f  mo= 


LUD 

divua  t(jnis  im    &c.)   fuerlin    (i^).   kleyn 
t'uer  (8),  viirer  (sie  9).  wicli  (130).    wioli 

(Of.    1,    72H). 

*Lucubr-uncula  v.  -a. 

''Luc-ula,   -inium    art     viin    wcvelen 

(147). 

Luculentum arjr-v.  torlit-  (i3ki,  torcht- 

(94  1    -lliK. 

Lucul-,  lucril-  (11),  luclu-  («7)  -en= 
tus  (X  lucu8)cbier  (11,  19).  offen-  (19), 
apen-  dl)  -baer.  hd.  vol  lidits  t  lutcr 
sim.;  cyn  groß  licht  (18);  eyn  liebt  f 
eyn  groiü  walt  sim\  eyn  1. -groß.  Heilte 
gr.  (21).  liecbt,  lie-.  li-cliter  walt.  cii 
leclit  grot  (22,  23)  holt  (23)  boscbethte 
(8'').  liecbter;  wolredender  (74.  X 
loquiV). 

*Luc-?».  Lut-ulentu8. 

*Lucun-a  (9,  147),  -ia  (c/.  lucilia  &c.) 
paeb-  (9),  bach-.steltz  i9,  l(i),  -stercz  (8). 
vyneke  (i47j. 

*Lucuna  c.  Lacunar. 

*Lucuna  (?'.  simplex  domus)  scblecht- 
hauße  (74). 

*Lucunar  (c/.  lacu-,  luca-nar,  lu- 
cinarium)stoppbiili  o.himelz  (25).  liebt- 
seil  t  -trag  (93).  hangetliecbt  (64). 

Lucus  hd.  walt.  wald.  nd.  wolt, 
waclt  (11),  boseh  (99).  buescb  (20).  loeb 
(6,  VA.,  BM  ).  vorst  (8,  9).  diker  (93), 
duester  (20),  f)n.strer  (i34),  vinster  (19, 
64,  69,88),  hoher  (64,  88)  walt  (Gegensatz 
zu  luculentus). 

*Ludaris  (  cf.  ludeil  -  a,  -us,  lozos, 
ludarius  Gl.  m.)  ags.  steor  (94,  136). 

*Ludarius  (V.  qiti  deludit  76,  locus 
deccptvrius  &c.  129;  i.  q.  ludiarius  Ki.) 
spiliuan  (8).  Schimpfer  (9).  ver-,  be- 
.spotter  (74). 

*Ludella  {cf.  sq.,  ludaris  &c.)  kalba 
(Gf.).  cballie  (Siim.). 

*Ludellus  stierlin  (Gf.,  Sum.). 
Ludere  hd.  spilen,  spyln,  spioln  (5). 
hd.  nd.  speien,  spuclen  ( 11 ).  sj)otten 
(110  &c.).  schiinpfFon  (V.  a.  I6I8).  1.  cum 
taxillis  dobelen  (22'').  toppein  (74).  1. 
tesseras  der  prisßen ;  spheram  der 
boßkulen ;     morsicatim     muelpatzchen 

(125). 

Ludia  (i  loculatnx  l  lena  129)  speyl 
wyp  (19).  spuel  wijf  (11). 

Ludibri-um,  -a  ( pl.  8,  9),  ludubrium 
(64*^)  hd.  nd.  spot.  spoet  (19).  spod  (5). 
spottung  (68).  v'-spotunge  (67),  -spatt= 
nußs  ( 1 ) ,  -spottenisß  t  -spillung  {b^). 
bespot-  (23),  spei-  (23,  132)  -inge.  spy= 
lung  (18).  hd.  be-sp.  (74),  -spelunge. 
schympwort  (13).  lechlich  l  schimplicbe 
wort  (8),  ding  (9).  treucknus,  var.  be= 
trugnuß  (64). 

*Ludibunde  .spyelich  vud  geczelicheu 
(20). 

Ludibundus  spei-  (19),  spuel-  (11) 
-ende,  gaminelich  (tJ).  gescherzig  (v.  a. 
1618). 

Ludie-er,  -ris  spilsuchtig  (uo)  speel^ 

acbtig  t  bordelich  (132).    spot-  (20,  68), 

schiinp-  (9),  schimpff-  (74)  -lieh,  tagolt-, 

tagelt-samer  (74.  cf.  Gf.  1,  198). 

*Ludicium  scbj'inpffworte  (74). 

Ludicr-a   pl. ,    -um    ( 5'' )    {i.    verba 

iocunda  t  rediculosa  76)  schimpff-  (,110), 

I  schimp-  (")''),  spott-  («8)  -wort,  spot  woert 

I  (11).  schympff- 1  lechter-liche  werte  (74). 


LUG 

schympflige  «pyl  (65).  scheinliche  wor= 
den  (i32).  sebt'iitliche  gesanck  (8,  9). 

Ludicre  scbynipt'flicb  (74). 

LudicrosuB  (Br.)  vol  8pil8(uo),  spi- 
les  o.  apotte.s(6H),  8i)els  off  borden  (132). 

Ludificare,  -ri  (6I)  hd.  be-triegen, 
-trigcn,  -tregen  (5),  -drigen  ("21,  23), 
-spotten,  v'-sp.  (8).  lachen;  ver-1.  in 
si)otterey  (75).  nd.  bedreghen. 

Ludificatio  hd.  .spottunge  (20),  v'-sp., 
vorscbiinpimiige  (9).  be-triegniig  (74,  76, 
HO),  -dryegiii!,'«  (132). 

Ludificator  be-triegcr  (74,  76,  uo), 
-triger  (4 1.  -dryeger  (132). 

Ludimagister  schul-  (uo),  schoel- 
('132)  -ineyster. 

Ludi-o,  -US  speyl  manne  ( 19 ).  spil- 
(u(i),  specl-  (^132),  spuel-  (11)  -man. 

*Ludipilus   {cf.  -lare   Gl.  m.  4,  458) 
bal-si)ul  (11),  -speelre  (i47). 

Ludix  {aus  lodix  X  ludere)  clcyt 
des  inen  in  speien  bruyckt  (i47). 
*Ludu-  V.  Ludi-brium. 

Ludulus  (Br.)  spilchin  (20). 

Ludus  (/.  hystrio  76.  cf.  Gl.  m.  h.  v.) 
hd.  spil,  spyl,  speie,  spiel  (.'')).  nd.  spei, 
speel  (132),  spul  (11).  schimpf  (93).  schul 
(uo).  schoel  (i32).  1.  calcularis  der  tzaeh 
phenninge;  globaris  der  kueln;  impe- 
ditorius  spaiitat'el;  latruncularis  der 
spbilsclu'ii;  tessellaris  j)ryßen  (125).  1. 
carcatrum  {sie)  karten  spil  (1).  1.  car= 
tarum  cartheu-  (.')''),  carteu-  (23)  -spei. 
1.  statorum(st?  sc?)  schaff  czabel  (."i''). 

1.  litterarum /.  scola  litt,  legcntium.  {iZG)  \ 
ludi  litter-ari  (94),  -uli  ags.  staeb  ple- 
gan(94),  scaeb  plegu  (ise),  cf.  staef-ph'ga 
a  game  at  letters  (Bsw.). 

Luere  (X  lugere)  hd.  nd.  geldeii. 
hd.  ent-g.,  gelten;  en-  (1),  ent-g.,  be- 
flecken, intreynen,  reynigen,  bezalen, 
b.  die  pen  (75),  pynigin  (20),  lyden  (13), 
leyden  (9,  64),  bleyehen  (9);  weyneii, 
schreyen.  moghen ;  vorlanghen ;  mot= 
borsten   (  moodbasten  anhelare  Br.  wtb. 

2,  172);  iamern  (23). 

*Luere  i  lugere  (st.  ludere,  doch  da= 
von  unterseh.)  schimpfen  (1). 

Lues  hd.  nd.  plage,  phlage  (9).  vlecke 
(i32  sim.).  zvore  (100).  stei'bet  (88).  slag 
(10).  flöße  (13).  wieke  {i.  sordes  107). 
betrubunge  (8,  9). 

*Luga-r,  -ris  v.  Luca-r,  -rius. 
*Lugdumensis  (cf.  sq.)  lugdumer  (74j. 
Lugdu-num,    -mium  (74)   {du.  in 
francia)  leon   (uo,    i32,   134).    lug,    ein 
stat  (74). 

Lugens  weyneude  (20). 
*Lugere  v.  Luere. 
Lugere  {cf.  luere)  hd.  weynen,  weyn. 
nd.    wenen.    hd.    schrien,    schrigen    (6), 
clagin  {b^),  betrüben,  druern  (13).  rowen 

(132). 

*Lugia    glocz  l  klotz    ein    stat    am 
mere  (74). 

*Lugibilis  v.  Lugubris. 
Lugubrare  schryen  (uo  &c.).  dagen 

(,110). 

*Lugubrare  {cf.  lueubrare)  sytzen 
(132).  nacht  waken  (23). 

*Lugubri-lis  v.  -s. 

*Lugubriliter  schryelich  (68). 
Lug-ubris,  l  -ubrilis  (uo),  ^ -ibilis 
(68,  132),  ligubris  (68)  hd.  nd.  tru-,  nd. 


LUM 

tro-rich.  hd.  tru-,  dru-rig.  lul.  gar  trur-ig, 
-rieh  (6);  weyn-ig,  -lieh,  -her  (64).  nd. 
wen-ieh,  -endich.  wanich  (6).  schrey-(i32), 
cleg-  (iio),  bedrub-  (20)  -hell. 

*IjU-  V.  lii-gustrum. 

*Luligo  f  lunigo  (74)  (piscis,  auis 
Pap.  c/.  lubigo )  scheze-  (üerö.  awsschehe-) 
-vlieg  (93).  plicte  (74). 

*Lulus  V.  Exiguus. 
liuma  diste-1  (iio),  -11  (i32). 

*Lvima  (7fi),  linia  (Gl.  m.)  i.  stagnvun; 
aus    lama  X  luma,    linna  i.   sagum 

(Gl.    m.)y 

*IjUinba  V.  Lumbale. 
Lumbago   lendtwec   (lu)-    lendouel 
(132).  siech  (c>8,  132),  s.-tag  (iio)  in  den 
lenden.  lenndesueht  (74).  nl.  t'spit  (116). 

*Lumb-ale,  -ule  (1),  t  -a,  -ar  (7.5), 
-are,  -atorium  [i.  cingulum  lumborum, 
brac-a,  -ile,  femorale,  ren-o  93,  -ale 
121,  succinetorium  2,  deurus,  trubucna 
&c.)hruoch  stm.  (93,  Gf.,BM.).bruch  (U)o). 
thiohpruachst/ri.(Gf.).dieeh-bruoch(Suin.), 
-röc  (sie  121).  diehbröh  {i.  modica  braca 
120).  ags.  gyrdilsbrooc  (94,  i36).  bruch- 
gurte (2),  -gurtel  (8,  9).  brue-  (99),  broc- 
(23)  -gordel.  brucc  ricm  (11).  bruocii 
bendel;  lend-  t  leid-ner  (7,5).  by-gurtel 
(68,  110),  -gordel  (132).  Arf.  nd.  lend-ener, 
-enier  (68),  -uer'  (1),  -er  (49).  lyndener 
(13).  lentifano  (-are  i.  sella  Gf.). 
Lumbardia  &c.  v.  Longobardia. 

*Lumbare  vi  die  lenden  gurten  (7). 
begurdeln  (8*^).  lendener  andun  il7). 

*Lumbare  &c.  v.  Lumbale. 

*Lumbicista  v.  Libisticum. 
Lumbifra-etio  (74),  -giiun,  lende-  (9, 
74),  lend-  0.  hufft-(7.i)  -prueh  l  -preehung 
(74),  -brueh.  lendenbroch  (8).  breehung 
der  lenden  (6.s).  lendebreck-  t  scor-inge 
(132). 

*Lumbifragum  lend-brueh  t  -loß  (75). 

*Lumbifragus  lendloß  (75). 

*Lumbine-us,  -s  ( 76 )  auis  en  kniic 
(23.  aus  kiuit?). 

*Lum-  V.  Li-bisticum. 

*Lumbrieatus  (st.  lubr.)  geht  i  vn^ 
stede  (81*). 

*Lumbrieosus  pyrieh  (147). 
Lum-,  lim-,  im-  (g.  v.  X  imber ),  lu- 
(5.  f.),  lam-  l  gam-  (1),  sam-  (r)3) 
-bricus  [nu'tversciuedener,  aber  gekreuzter 
Glossierung  in  einzelnen  Voce.)  hd.  paueli- 
(1,  53,  75,  cf.),  buch-  (110,  132),  darin-, 
darn-  (93),  spul-,  spule-  (17),  spile-  (9), 
spil-  (9,20),  spoel-  (19),  spoyl-  (5),  spole-, 
Spindel-  (18  Mrg. ,  21),  regen-,  reygen- 
(3,  17),  reyn-  (8,  4)  -wurm,  -wurn  (93), 
-worin,  -wurne  {neben  -worin  20.).  nd.  en 
spol  worni.  o^.s.  regen- 1,94),  regn-  (136) 
-uuyi-m.  inettel  (128).  pijr  (100,  132,  147). 
Oft  mit  dem  säubern  Denkreim :  hie  iacet 
lumbricus  quem  merdauit  Fridencus. 

*Lumbule  v.  Lumbale. 
Lumbu-lus,   -lum,  -s,  pl.  -li  lente= 
pratiu  (pl.  104,   sim.  Gt'.). 

Lumbus,  lungus  (7.  cf.  longe  &e.. 
Dz.  AVtb.  676)  hd.  nd.  lend-e,  -en  (20),  -er 
(76  vor  lumbale),  lenndt  (1).  leindin 
(1).'  linde  (13).  leenden  (11).  lern  (49). 
eyn  lend  t  schleck-  (7),  schleg-  (6)  -brat, 
slierbrat  (93). 

Lumen  hd.  lieht  (93),  lyecht,  lieht. 
nd.  en  leeht.  lichts  vmbschin  (l.*),  65). 
dez  liechtz  wysschin  (sie  63).  schein 
von  dem  liecht  (1,  2). 


LUN 

*Lumen  cong-,  eonc-  (22)  -lobatum 
en  wessen  Stapel  (22).  sthapel  l  wassen 
leeht  (22^).  stock  von  wachs  gemacht  (74). 
Lumentum  [i.  nitrum  is. ,  uitrum 
Pap.,  res  facta  in  modum  salis  76.  ef. 
lomentum)  seuffe  vinster  glas  (17).  seyff 
l  fenster  glas  (9).  klaresglas  (74). 

Luminare  shst.  vb.  (i.  lumen  8,  9, 
candela  li  hd.  ein  liecht  sim.  liehtfaz 
(104). 

Luminare  vb.  hd.  nd.  lu-,  hd.  lie-  (6), 
li-,  ly-,  leu-,  nd.  v'-Iu-chten.  luethten  (20). 
elar  maken  (23). 
*Luminatio  luethtunge  (20). 

Luminosus  lichtsam  (110).  vol  lichts 
(132),  liecht  (68). 

Luna  der  man  vnd  dez  man  himel 
(93).  der  manne  l  man  (h'^).  hd.  der  nd. 
de  (/.  8.5)  maiie,  t  mande  (74).  maen 
(20j.  der  mant  (:">),  mont  (17),  mon  (6). 
ein  mon  (21).  monde  (4). 

*Lunacia  (i.  magna  testudo  3.  aus 
limax;  cf.  lunatio)  ein  Schnecke  (4). 
ein  grase  snecke  (3).  großsneck  (74). 
spyn-woppe  (8),  -weppe  uff  dem  felde 
(17  .^im.). 

*Lunapansilena  ( cf.  panselenos)  vol= 
lernion  (74). 

*Lunare  (i.  curuare  Br.)  luchten  (11, 
19). 

Lunaria  monraut  (143). 

Lunaris  inane-  (.ö,  17),  man-  (23, 74, 
132,  i52i,  inayn-  (7,  isa),  mone-  (18,  21, 
66),  hd.  mon-schinlich,  -schinlic  (23), 
-scheinlich  (66,  152),  -scheinHcher  (i5i), 
-schhch  (.vjc;  21),  -schinig  (68,  69),  -sclieinig 
(134),  -scheyiiiclier  (70),  -seheiniger  t 
-wendiger  (74).  miinig  (6).  meniger  (74). 

Lunatica  monsiechtag  (25). 

Lunaticus  u.menstricanus  7"))  maiio- 
tuUlo,  -tii  wiliiiü  &c.  (Gf.).  lid.  nd.  man-, 
mane-  (ö)  hd.  -suchtig,  -zuchtich  (23), 
-sncchtig  (2),  -süchtig  (3), -schofftig  (21), 
-schinich  (22).  hd.  ein  man-  (67) ,  mon- 
suchtiger,  -sichtiger  (67,  134).  monwen^ 
dig  (64,  71,  110).  monig  (Fris.).  meni-g 
(64,  9i),  -ger  t  -scher  (74).  maunsiech 
t  maniger  (2).  monneß  o.  onsynlich  (8). 
vnsinni-k  (9),  -g  an  dez  mandes  ende 
(17).  dou-  t  ras-  (20),  dau-  (11)  -ende, 
lun-ischer  (74;,  -esche  (12,  71),  -seh 
(22'J).  lewnisch  (4).  lins,  Mrg.  luynst  (13). 
linst  t  meist  (49).  naisch  (75). 

Luna-tio,  gew.  -eio  hd.  mane-,  mon-, 
lid.  nd.  man-,  man-  (12,  13  Mrg.),  main 
(133 )  -schin.  mon  schein  (66, 75),-scheinnng 
(sie  134),  -schinung  (69,  76). 

*Lunatio  (i..  testudo  &e. ;  cf.  lunaeia) 
sneck  (49).  schneck  (76). 
*Lunax(Äe?"5a)  starke  letechin  f.Sum.  v). 

*Lun-,  Ion-  (5*»,  71,  o/pÄ.  lun-  (68, 
110,  132)  -donia  (du.)  hd.  nd.  lunden. 
l.-lant  (17).  liinden  (71).  lon-don  (110^, 
-den  (5^,  132),  -nen  (68).  lund  (ciu.  m 
anglia  69,  134). 

*Lundraa  f.  Luter. 

*Lunenpurga  lunburg  ein  grosse  stat 
(74). 

*Lunguli  (vomer,  1.)  scar  (Gf.  G,  527). 

*Lungus  V.  Lumbus. 

*Lunica  (aus  lueaniea?)  v.  Aleriea. 

*Lunies  &c.  v.  Leno. 

*Lunigo  V.  Luligo. 

*Luno  (c/.  lunonus  Gl.  m.,  liino,lonus,  { 


LUP 


339 


ein  Ion   vor   dem  rad   (64^).   eyn  Inner 

(64C). 

*Luno  V.  Leno.  Luuio. 

*Luns,  g.  luntis  /.  instr.  purgandi 
Uni  ein  heychel;  ec.  die.  cocZea  ein  wen= 
delstein  (aus  limax?  3). 

*Lunseena  v.  Linistema. 

*Llunubius  (du.)  lunebig  (5^). 

^L\mul-a,  pl.  -es  (94,  i36),  -e  (65) 
mon-,  fleiger-lin  (es),  ein  spenglin  als 
ein  mon  (no).  eyn  spanneken  als  eyn 
maen  (132).  hd.  vor-span,  -spain  (3), 
-spang  (4).  vurgespan  (20).  ag.^.  meni- 
(136),  mene-  (94)  -sciUingas. 

*Luo  i.  vorator  (74,  76);  aws  helluo? 

Lup-a,  -iaa  (9,  64)  hd.  wulf-,  wlf- 

(23j,  wlm-  (22),  wolf-  (9,  11,  132)   -inne. 

hd.  wulp-  (75),  wolp-  (8),  Wulff-,  Wulff-, 

wolff-    (6,    67,    134),    welff-    (69,   70,  152) -iu. 

wlpen  (93).  wolfyne  (i33).  hurre  (9).  hurr 
(1).  peke  (8). 

Lupanar  (cf.  prostibulum)  huren 
haws  (9).  der  bösen  frouwen  hus  (23). 
fraweii  huß  (75). 

*Lupanatrix  frawen  Imserin  (75). 
Lupari-us,    -a  /.    wolffhunt    (iio), 
-hont  (132),  -peyßer  (canisu).  /.  alsulche 
hontynne  (i32). 

Luparia  wolfswurz  (i32). 

*Lupatium  (st.  lap.)  acutum  slizle= 
teche  (.Suiii.  ef.  sclijtledeke  &c.  v.  lapa= 
tium). 

Lu-,  li-  (147)  -patum  (i.frenum  aspe- 
rimum  74)  piß,  krumeß-,  gelleudß-piß 
(74.  fehlerhaft  bei  Fr.  1,  338^^).  wolffzaum 
t  krum  biß,  var.  gcbiß  (64).  ge-bisse 
(17),  -beiß  (8),  -pis  (9).  scharp  äS.  zäum, 
of  getand  toem   (i4'7).   zugel   (iio  sim.). 

*Lupina  v.  Lupa. 

*Lupina  i.  irifirmitas  deuorans  per 
modum    lupi  wolff  (75). 

*Lupina  (cf.  sqq.)  wolfeschern  (?  16). 
viglu'bone  (85). 

*Lupinia  figbona  (Gf.). 

*Lupin6  tickbaum  (sie  7). 
Lupinum    tic-    (i3i),    vighe-    (io5) 
wich-   (87)   -bona,    veikbone  (4).    nacht- 
schade (19,  20)  -schale  (11).  luvina  (Gf.). 
hoppo  (131.  X  lupulus). 

Lupinum  montanum  (i.  mirica) 
phrimma  (Of.). 

Lupinum  pellieum  wolfen  (77). 

Lupinus  figbona  ( 101!).  vig-  (100), 
vich-  (13),  tick-  (12),  vijc  (23),  wik-  (22) 
-bone.  feig-,  weick-,  Avolffask-  (116),  wic- 
(pl.  47)  -bonen.  vickwin  (22^).  fipon  (71). 
wick  (11).  wick-e  (20  &c.),  -en  (24).  hd. 
wolffes-kiiit  ( 18 ) ,  -schoten,  wolff-sch. 
(1,  ö*»,  4,  li)l  -chrawtt  (1),  -zaiß  (_76), 
-zacli  (88),  streel  /.  phaselus  («4),  -milch 
(7).  nacht-schatt  (6; ,  -scliede  (7).  wölfli 

(93). 

Lupinus   ad/,  woluicii   (133).   welfE= 
scher  (110).  lugeuhafftiger  (74). 
*Lupipeeten  cliemphe  (i05). 
Lupire  clamor  miluorum  (69,  76,  Gl. 
m.  &c.).  heulen  als  die  wolff  (iio).  huylen 
als   die  wolue   (i32j.   schreyen    als  die 
weyhen  0.  als  die  puben  o.  spilleute  (74). 
*Lupistinum  &c.  v.  Libisticum. 
*Luppa  (/.  cyphus,  st.  euppa;  i.  pan= 
nus  Gl.  m.)  choph  (Sum.). 

Lu-,  lup-  (93)  -pulus  hop-fe  (93), 
-ff  (64J,  -fen  (110),  -pe  (132). 

43  * 


310 


I.U6 


LLjT 


LLIUJ 


*Lupulus  wollTcloyii  (0^. 
Lupus,  lypus  i;ii»)  ((/.  harpago) 
/,(i.  n,l.  wtilf.  w()lrt»Ml7).  weif  (22).  wolj) 
(102).  niiTwolf  ^!i3).  ags.  bacrs  (!)i,  um), 
ban-8  (!»4'M.  hcflit  i5).  suchte  (8).  scniclie 
(Ol.  woItV  ein  wcfag  [penn  in  co.ni  i. 
he-,  ve-rpu8  7i).  MaiR.  iu'.){v(jl.  Auz.  2, 
iHi): 

Quatiiio   paler  noster  addisrere   lupus 

volchat 
Qiiidquiil   lUcebat   semper    lanip  lamp 

referehat  &c. 

*Ijupus     marinus    0311    nicer    wolflf 
{pisris  1,  ;')''). 
*Ijupu8  rabiosus  (>yii  werwolfF  (125). 

Lura  /.  o.s- ventris(iie,  71,  110  &c.  Br.), 
utris  (1  •-'!>')  l  ciillei;  porus  l  vulua  ("(w;, 
110  &c.)  putrichs  munt  (7  t).  cruycken 
nioiit  (U7I. 

Lurcare  hcßlicli essen  (noV  sluechen 
(20 1. 

Ltirco  ein  vnroiu  csser  o.  schlicker 
(110).  slocker  (132).  slucch  (?)  lecker 
(20).  schlominer,  ver-zerer,  -temmer  (88). 
vros  (0).  lurd-,  lurt-,  luri-ones  sunt 
leceatores,  deuoratores  et  seordones 
(76).  Iure-,  lucr-  (136*')  -ones  i.  auidi 
ags.  sigiras  (o-i,  ise),  cf.  sigoi'a  a  con- 
quernr  (Bsw.  cf.  Goth.  wtb.  s.  42,  45) ; 
nach  i,co  st.  swelgeras. 

Lurdus  ((/.  Dz.  Wtb.  ■in%)ags.  laempi- 
(94\  lemphi-  (i36 )  -halt ;  lemphald  (Hpt.  V)). 

*ljuria  {est  geiius  po)ns  23.  i.  e.  po- 
tioiiis,  cf.  lora  Gl.  m.)  en  lur  (23). 

*Ijuridicus  {t<t.  iur. !)  i.  ler/isperittis{iö). 

Liuridus  (/.  pa-,    sua-lidus   76    sim.), 
swarcz  i  bleich  (20).  zwart,  bleec,   011= 
reyu(ll)    doit  varwich  (147).  todteiifarb 
(in),  fuul  (Gf.). 
*Ijuriones  {■.  Lurco. 
*L\iris    i.   liuidiis  (9),    swa/or   (74), 
pall-or  (75,  76),  -idus  (75).  plaicheit  (74). 
vnfletig  (9).  toten   faroe;    gelb   t   gelb- 
olot,  varr.  -elecht  (75). 
*Ijurtones  v.  Lurco. 
^Lurum  v.  Obstructorium. 
*Lüs  [St.  ius  (/.  Gf.  3,  29i)pr6t  (104). 
Lusatia  laußnitz  {terra  iZä).  lusitzer= 
laiiilt  (74». 
*Luscibosus  v.  Lusibasus. 
Lusci-liosus  v   -olus. 
Lus-cinia  (iio,  131  r.t.),   -tinia   (76), 
-cina  (17  t.  -cinus  (Gl.  m.),  gev^.  luci-nia, 
-nta  (4),  -na  ((^.  ?■•),   -ma  (9,  76)  nahta^ 
gala   sim.  (Of.).    naeht-egal   (87),   -egael 
(lli,  hd.  -egall  (9)  -igal   (9,  4),   -galle, 
-gall  (110,  i4i),  -gal  ((i),  -gale   (17).  na^ 
tnegalle  (20).  lowerca  (isi). 
^Luscinius  v.  Lueilia. 
Lusein-us  f.  -ia. 
Lus-ciolus,  -ciliosus,  (147.  Br.),  -eio^ 

SUS  (V.    a.  1618.   Fris.l,  -CitiOSUS, -ticioSUS 

(129,  147,  Br.)  by-  (116),  stick-sehende 
(es,  110),  -syende  (iie,  132),  -sienicii,  hd. 
vbersehend  (116).  übersänig  (V.  a.  16I8). 
bliiitzaug  (116,  Fris.).  die  des  avents  nyt 
en  suydt  (147). 

Lus-citio,  -cicio,  -ticio  (129),  -citas 
(74)  vber-sewnigkeit  t  -sichtigkeit  (74), 
-senikeit  t  schelheit  Ciio).  sticksyenich 
of  schcelheit  (132). 
*Luscositas  schelheit  (20). 
Lus-cus,  -tus  (1)  {i.  limus  74)  hd. 
nd.  bchel.  hd.  eyn  schel-er  (5,  i33,  152), 


-ier.  .seilher  (i)ii,  .schilher,  schyllender 
(9),  vbcr-.sichtiger,  -sicniger  (6!»  1,  -scw 
niger  (7i);  schelle.  sche(>ll  l  eynogiih 
(132  .  aiiiokir  1  101,  xim.  Of.).  einengt, 
der  nit  wol  gesieht  (88).  ainegk  0.  blintz- 
ler  (itii.  nachsunig  (n;P.  ;//.  loseh  (iifi). 

*Lu8-ibasu8  t  -i  terosus,  -cibosus 
(11)  luiLsbalch  (11).  eyn  luzebalck   (19). 

Lu8or  hd  spi-,  spie-,  spil-,  hd.  nd. 
sp(>-l(r.  1.  cum  taxilli8  dobelcr  (22''V 

Lusorium  «iiil-hulJ  1  um,  -hanße  ( 74), 
-stat  l  platz  zum  .spile  (75).  spcclbaen 
(I3'?). 

*Lussus  r.  Lu8us. 

*Lustici-o,  -0SU8  V.  Lusci-olus,  -tio. 

*Lu8tinia  r.  Luscinia. 

*Lu8tr-alis  f  -ia  (i.  odoriniscus,  sie) 
sporhuiit  (9). 

Lustra-men,  -tio  {i.  lustrum  8,  9, 
purgatio  110 )  erluchtung  o.  vmbgang 
(110).  vinineganck  (9).  verhiebt-  l  ova- 
gang-inge  (i32l  verlychtung  (68).  reyn- 
heit"(i32\  -ikeit  ('(is). 

Lustrare  hd.  nd.  schinen.  vnder-sch. 
(8''.  20).  bekykeii  l  durehschauwen  (20). 
besehen  (8,  9i.  er-luchten  f.5*'),  -luthtcn 
(20).  vinb-laufFen  (20  >.  -gon  (110  sim.). 
reyiiigen  (20,  23). 

Lustra-tio  v.  -men. 

*Lustr-ia  r.  -alis. 

*Lustro  &c.  '■.  Luter. 
Lustro  ein  vmlaufter  (110  sim.). 
Lu-,  los-  (5'V    -strum   ein    hol   ( 68, 
110,  132).    hd.   (Ms.'!,    mog. )    holtz,    hulcz 
(21).    holt   t   vijf   ghebede   iartijt   ''23). 
fünf  gepiet  iar  (1).  lo   (s<.  V?")  iar  czijt 
(5^).  Y  Jar;    beseunge   t  winkel   böser 
frawen  (8,  9)  0.  tire  (8).  wilder  tier  Inog 
(i)3).  thiergart  (64). 
Lustrus  V.  Lusus. 

*Lustr-us,  -is  v.  Luter. 

*Lustus  V.  Luscus.   Luter. 

*Lusula  i.  q.  cicindela  q.  v.  (Hr.). 

Lus-us  l  -trus  (Gl.  m.).  -SUS  (139) 
{aus  glos  X  leuir?)  i.  f  rater  mariti. 

*Luta-,  luti-nista  lutenschlaher  (75). 
lautenslaher  (75 ). 

*Luta  (7G  &c.),  lutina  ^64,  74,  76)  (ms<r. 
mus.)  hd.  nd.  Inte.  hd.  Inthe,  luth,  lawt 
(1),  laut  (64).  trumpe,  quiuterne  (74). 

Lut-are,   -ere    ( 8 )    dreckech  ( 18 ), 
qnotik  (8),   kotig  (9)     machen,    onreyn 
inaken  mit  slijck  (IIV 
Lutea  V.  Datisca. 

*Lutea  (c/.  oi.  m.  v.  luteus)  i.  tega  l 
crocealis  rubea  et  est  tegimen  herile  de). 

*Lutenta  stinckende  hur  (7.5). 

Luteola  (c/.  datisca)  gelb  veiol  (9i). 
strich-  (Ki.),  streich-  (Fr.)  -kraut,  zeissig 
iauis  Ki.).  1.  cala   {st.  calta)  rotiz  cleo 

(127  1. 

Luteolus  V.  Luteus. 

Luter  (/.  laiiatoriinn  l  sordes  66  &c.) 
vas,  geel,  schaff,  kuel  becken  (88).  wasche 
schefflein  (74).  hantvaß  (iio  &c.).  wasche 
gevese  (9).  labal  sim.  (Gf.  i.  q.  leuter 
V.  labrum).  moschel  schoelpe  (147). 
luther  {(f.  iinter)  eyn  hant  laß  (i)  swins 
drog  (t)  eyn  eymer  (17).  lutrum  was- 
sertrog  (111). 

Lu-ter,  -ther,  -tor  (18),  -tra  (110, 
114,  132),  -cer  {q.  v.),  -trus   (94)    -strus 


(4,    TS,    117,    130,    Sum.  ,    -StUS   (lOO),    -stro 

(3,  71),  -stris  /  Unter  (auiuud  76),  lou 
tru8  fi36),  lundraa   (Sum.).  ottar   (117). 
lid.  nd.  Otter,  otcr  (suth.).  öter  (4).  odder 
(iso).  atter  (18).  fisehottcr  o.  natter  (114). 
ags.  otr  (im),  octiir  (136). 
*Lutere  /•.  Lutare. 
Luterinus  öfteren    (20).    lut-,   lute- 
(.Sum.)  -rinum  ott-    t    ote-riii    i pellicinm 
Sum.,  Of.  1,  1.58.  cf.  roceus  lutrinus  Ol. 

m.   4,   465). 

*Lute8  V.  Luteus. 

^Luteum  r.  Datisca. 
Lute-us  l  -olus  ( /.  de  luto  f  actus 
6«  &c.  110  &c.), -s  (i.  ruhicundns-  tcroceus 
66  &c.  i.  q.  lute-us,  -olus  prima  prod. 
HO  &c.)  eyn  heidelber;  erden  rot  gele 
(luteolus  17).  erdin  gel  0.  rot  (9).  dot^ 
tergeel  (111).  roed  (19).  roet  (11).  drech 
(14).  horauuin,  huruuin  (Of.).  hörig  {8^) 
slijkich    (132).   leymig  (110).  flissig    (es) 

*Lutibuluni  v.  Lutiolum. 
Lutifigulus  tojjfer  (4).  do-  (17),  du 
(18),  gi-o-  (77)  -ppener.  en  erden  grop 
er  (23),  -e  {sie  22).  hd.  haf-  (6,  110,  134) 
haff-  (69,  70),  hcfe-  (12),  heflPo-,  hef-ner 
potmecher  (132).  crugebecker  (20).  hd. 
vle-r  (21,  133),  -ner. 

*Luti-  V.  Lutu-lentus. 
Lutina  v.  Luta. 

*Lutinisare    trumpen ,    lautenslahen 

(74l 

*Luti-  V.  Luta-nista. 
*Luti-,   luci-    f  7.i^  '   -olum,    -bulum 
(75'i),  -oulum  (75a«")  (i.  archarium,  con- 
claue,  ans    latibulumP'i    heimlich   ge= 
mach  (75V  • 

*Lutius  r.  Lucius. 
Lutor  geschmack  von  einem  wüsten 
&c.  ding  (88). 
*Lutor  V.  Luter. 
Lutosus  (piottig  (8).  kotig   (9).   sli= 
checht  (20).  vol  schlymß,    vnfletig    (65). 
*Lutquiomum  v.  Jusquiamus. 
*Lutra  V.  Luter.  Lotringia. 
Lutr-  V.  Lute-rinus. 
*Lutrus  V.  Luter. 
Lutulentia  hd.  vn-,nrf.  on-reynicheit. 
Lutu-,   lucu-    (9,   110''),   luti-    (76) 
-lentus  hd.  vnreyn.  phoczecht  (8).  pos- 
heyt  (lue.  sie!);  kotig  (lut.  9). 
Lutum  V.  Datisca. 
Lutu-m,  -s  mi.sthul  (74).   quad  (17). 
quot  (8).  kat  (iio).  kot  (9).  hör  (13,  22b). 
horch  (22b).  hare  (10).  dreck  (10,  22,  Gf.). 
dreg  (8b).  treger  t  faul   {sie  74).   slijck 
(11,  132).  sliech  t  lecke   (20).    leim   (68, 
74).  slym  (5b).  sleyme  (74).    vn-flat  (20, 
23),  -flayt  (5b).  pol  (22,  23).  lutu-m  l  -s 
{untersch.  von  -m)  rodt  färb  fuo).  roede 
varwe  (132). 

*Lutumen  {aus  lutum  X  bitumen) 
lyn  (22). 

*Lutuminare  lymen  (22). 
*Lutumo    ( st.    lucumo )   heimburgo 

(127). 

*Lutus  {geiius  ligni  Gl.  m.)  v.  Lutum. 
*Lutw^ania  v.  Letuania. 
Luuio  (Br. ),   luno   ( a^^Ä.  luuo   76) 
i  vnreynickeyt  t  vnflot  (9).  vraitscap  &c. 
\{i,  ingluuia  &c.  147). 
i      *Lluuius  eyn    pul   (5b).    Cf.  prc.  X 
[fluuius?    vll.    loja    Dz.     wtb.    413   av^ 
luvia  ? 


MAC 

Lux  hd.  liecht;  1.  das  do  scheint  (1), 
vou  im  selbs  st-h.  vnd  leucht  (75).  hd. 
nd.  licht,  nd.  lecht.  lietht  i,20).  liecht 
wesen  (l)  uatuerlich  grünt  (17).  lichtes 
w.  t  an  ym  selber  naturlich  gr.  deß 
lichtes  (15).  daz  liechtz  w.  an  ym  s. 
t  ein  n.  gr.  de/,  liechtz  (63).  inwauen= 
des  lieht  (93). 
*Liixidarebe-scheyden(9),-schißin(8). 

Liixuri-a,  -es  hd.  vnkusch-  .sm.,  nd. 
unkus-,  vnschusst-  (6),  geil-  ('20)  -heit. 
hurlost  (99). 


MAC 

Luxuriari,  -re  (22)  hd.  nd.  vnkusch 
sin  sim.  vnkeiisch  sein  (i34).  vnkusch= 
heit  üben  (17).  vnkeuscheit  triben  (tg). 
vnkusheyt  don  (22).  vnkuyschen  (19). 
vnschusch  (G).  onkuße  (21 ).  hurlosten  ( 1  oe). 

Luxuriöse  vnkueschlich  (20). 

Luxuriosus  hd.  nd.  böse  lustig,  hd. 
b.  ge-l;  boß-  (G),  beß-  (76)  -listig;  vn= 
kusch    sim.    hurentriber    ( 125 ).   geudig 

(126). 

*Luxurius  böse  lust  (23).  geili-cheit ; 
adj.  geil  (11). 


MAC 


341 


*Luxus  V.  Fluetus. 
Luxus  sbst.  hd.  böse  lust  {  gelust 
sim.  boß  list  (6).  vnmaeße  t  geilheit 
(20).  vnnaße  {sie)  l  geyllicheyd  (19). 
onmaet  geylicheit  ( 132  ).  vnmate  ( 99,). 
vnkeuscheit  (iio). 

Luxus  adj.  {i.  Khldine  solutus  Br.) 
geyl  (19,  68).  lustig  (es),  bose-1.  (133). 
böser  lust  (69  sim.). 

*Luzacia  Lauzicer  lant  (4). 
*Luzus  V.  Lucius. 


M 


■Maba-cematon,  -chematicon,  -ten= 
ticon  V.  Bamadomaricon. 

*Mabiles  {aus  inabiles)  v.  Grossus. 

*Mac-  V.  Ma-cellum. 

*Mace  &c.  ?'.  Macis. 

*Maceanum  &c.  v.  Macianum. 

*Macedo  v.  Macies. 

*Macedon  eyn  kriche  (9). 

*Macedona  (mala;  r,  Maeianum. 
Macedonia  lantschafft  (19).  eyn  lant 
(8>').  kriclien-1.  (8,  9). 

*Maeedoni-euin,  -um  (sum.  vi)  [herba) 
gir-el  l  -ol  (BM.),  -es  (Sum.).  cheruelle 
(Sum.  vi). 

*Macelencia  v.  Macies. 
Macell-a  v.  -um. 

Macellare  .««lachten  (11,  19).  metzgen 
(64.  110).  vlej'sch  houwen  (68,  i32). 

Macell-arius,  -ator,  -ius,  -io,  -o  hd. 
nd.  vleischhouwer  sim.  fleischauwer  (20). 
flaißch  hower  (G).  hd.  metz-ger  (110,  134), 
-cler, -iger  ^-ler(74).  slechter  (23).  speiss-, 
profannt-verkauffer,  td.  suyvelvercooper, 
vettaglier  (iie). 

*Macellent-ia,  -us  r.  Maci-es,  -lentus. 

*Macell-io  &c.  i;.  -arius. 
Macell-um,  l  -a  (1,  75),  mac-,  mar- 
(64^',  Gf.)  -cellum  fleisch-huus  (11),  -huys 
(132),  -huß  (19),  -uße  (20 1,  -pank  (9),  -panck 
(1),  -banck  (75),  -scliarue  (9).  fleschbang 
(8b).  ylesch-  (23),  fleiß-  (8),  Schlacht-  (7.5), 
metzig-,  t;ar.metz- (64),  metzel- (7) -banck, 
o.  heuslin  (641»).  fleys  schare  (12).  scharue 
(22b).  scherne  (23).  scheru  l  hode  (77). 
scranden  (13).  fleiscranna  (Sm.  3,  560. 
Gf.  6,  .582).  metz-ig  (64,  110),  -g  {Oi),  -ie 
(95).  mcczgg  [(n).  speissmarckt,  nl.  de 
halle  (116). 

*Maceonum  v.  Macianum. 
*Macer  s.  v.  Macis. 
Macer    hd.  nd.   mager,   ran,    klein, 
schmal  (88). 

Macer  a  ( aus  machaera  xmacellum) 
fleisch-beil  (9),  -peyel  l  -messer;  koch-, 
stuck-m.  (74).  flcyß-byhel(8),  -peyhel(74). 
fansoen  {i.  gladius  longus  ex  U)ia  parte 
acutus  108.  n  st.  u).  matera  eyn  fleisch 


byel  (17).matherafleisch-pank  t  -messer 
l  beyhel  (9).  fleiß-bang  o.  -byel  o.  messer 
(8).  schirme-  (9),  schirm-'  (8)  -swert. 
mach-sera,  -era  kurd  (Aiber.i.  schwert, 
verborgene  Schwert  (88).  .schward,  dagen, 
nl.  ruytinck  (116).  miaceria  est  gladius 
magnus  t  culter  t  securis  cocorum  l  ipsa 
coquina  (76). 

*Macemana  v.  Matricaria, 

Macerare  mager /jf^.  werden,  macheu, 
nd.  maken.  hd.  nd.  magern;  kreucken 
{i.  debilitare).  mare  machen  (18).  mer 
werden  (21).hunghern  (22).  kcstigen  (74). 

Maceratio  mager  machunge  (18). 

Maceratus  v.  Semiustus. 

Macere(a^^j/Mnarc-,a6er  VOM  marcere 
untersch.  66,  134)  hd.  nd.  ful,  welck  (b, 
23),  willig  (18),  hd.  mager,  faul  i  Ireg 
t  plod  i  we-  l  swe-lick  (74),  schulcken 
(6.  cf.  macies)  werden,  swel-,  scu-,  so- 
eben (74). 
*Macer-ia  v.  -a. 

Mac-,  mat-eria,  -eries  eyn  leymcn 
(5),  limstain-  (1),  laimstaiu-  (71)",  hd. 
stein-,  nd.  sten-,  steynen  (20,  132  &c.), 
geleympte  st.  (5''),  pul-  (S^)  -want,  i 
muyr  (132).  en  pol-w.  lemechtich  (23).  ain 
mageri  mauer  (76.  maceries  :  macer), 
eyn  dünne  muer  (7).  truchne  maur,  nl. 
scheydelmuer  (iie).  ein  muwer  011  spise 
t  vngespißte  m.  l  rowe  m.  (65).  vnge= 
mortelt  m.  (75).  rohemawr;  blanck  i 
want  um  ein  hoff  o.  garten ;  stein-hauflF, 
-wandt  on  mortter  (74).  steinzün  (Gf.  5, 
678).  zun  o.  wand,  va7'.  zäun  o.  wände 
(64).  maceria  lang  brytz  of  want  dair 
wynstock  of  anders  längs  her  gepait 
{sie)  is  1147).  materies  {etiam  genus  teli 
X  mataris)  ein  matery  in  holtz  l  in 
pariete  (110  &c.).  ein  blichen  (125.  Demin. 
von  blide?  cf.  maeiamenPj.  mareeria 
est  congregacio  saxorum  (l6.cf.  maneries ) . 
materia  •*;.  u. 

Macerio  brytzen  raeker  (147). 

*Maeersire  mauer  werden  166). 

*Macertudo  v.  Macies. 

*Macia  sg.  ringung  {i.  luctamen  74). 

Macia  pl.  {i.  intestina  Br.  matia  id. 


Gl.  m.  sardisch  mazza  dakorom.  matiu) 
ingeweid  (110). 

*Maci-a  v.  -anum,  -s. 
Macia  gauchheil  (Ki^.). 

*Maciame-n  ^-ntum,maeinamentum 
(iio=>.  aM5  machin.?)  bly  {m.aus  blyde). 
bly-nagel  t  -klotz  (iio'&c.i. 

Mac-ianum,  -eanum,  -eonum  (76), 
-ranum  i2o),  marcianum  (74),  malum 
l  pomum  ma-,  mo-cianum,  mac.  p. 
l  mamaciana  (17),  maciana  poma  l 
malaciana  (^8),  macia  p.  l  malamacia 
(9),  mala  matiana  (^85),  mala  malicona 
(47),  mala  macedona  (24),  malum 
maciolum  (G,  7),  malumaceanum  (4); 
arbor  :  maceanus  (18).  pomus  m.,  p. 
macianus,  p.-macionis  (i34),  poma- 
sceamus, -maturianus  (7)  makeha(ioi). 
malcepfili  (Gf.).  malzophil  (95).  mail  eiche 
(7).  inalaich  (6).  hd.  holcz-,  hulcz-,  luilcz- 
(macianum  6),  nr^  holt-,  hol-  (8^),  wild- 
(74)-appel,  -appil  (S^b),  -opphel  (1),  -opfel 
(4),  hd.  -apfel  sim.  {arbor  -bäum  sim.). 

Macidus  magher  (11.  19).  maeger 
(20).  dürre  ^9).  dorre  (8). 

Mae-ies,  -or,  -edo,  -redo,  -ritudo. 
-ertudo.  -ilencia,  -elencia  ( 17 ),  -elleneia 
(76)  lid.  nd.  mager-heit  sim.,  nd.  -cheyt, 
hd.  -keit.  maigerkait  (G).  mairkeit  (18). 
macies  inagerung  ( 64 ).  weglichkeit  t 
hunger(74).  weygheyt  (21).  hd.  (mss.  mog.) 
welck-,  Wille-  (18),  schwel-  (G),  ful-  (7) 
-keit.  nd.  we-,  wa-lcheit.  maeilencia 
ganz  magerkeit  (18). 

'^'Maeilenter  magerlich  (20). 
Maci-,  macil-,  macel-  (74, 76),  mulci- 
(1)  -lentus  hd.  nd.    mager,   hd.   gar  m. 
(8,  74);  gantz  m.,  magger  (21). 

*Macilis,  machil  (Br.)  i.  tunica  tala- 
ris  pertingens  ad  pedes  (76  sim.).  klayde 
das  zum  waden   reychet  (76). 

*Maeilla  v.  Mareellus. 

*Maeil-lentus  v.  -entus. 

*Macinamentum  v.  Maeiamen. 
Macis    sq.,    maces    (pl.  24 ),   matis 
(74),  l  mac-er  t  -ir  (144),    mace  (8^), 
mate  (47,  74),  macia  (23),  macc-  t  mate- 


842 


MAC 


cordaH?^  /*/.,  mancia  /  macordis(74\ 
mareicordia  (TS,  9.M  htl.  inusrat-bluonu' 
(»3),  -lihit  sitn.,  -blie  {9i),  -\A\\\n  (^mancia) 
/  -pliuh'  [ii),  -bhist  UM«".  144).  imiscatL'ii 
l>liimo  ^  13V  mussi-iitonhliuno  (i<.'>i.  musclia 
tin  l>l{um'n  ^S'').  musihiitt'ii-  1^2.'?,  47 \ 
imiscaten-  1,24)  -blomou.  inusfiiduii  bin 
niiMi   1,17).   luacis    (üs,  U4  ).  mistelblui>t 

(T.i.   95). 

*Macontiacum  r.  Maguncia. 
Macor  &c.  c.  Macies. 

*Macordis  v.  Macis. 

*Macoro  r.  Marnibium. 

*Macra,  matra  alph.  macra  47)  swart- 
wcirt     17\  -wit  (,s->). 

^Macraniun  v.  Macianum. 
Macredo  v.  Macies. 

*Mac-,  mat-  (,74)  -rellus  [piscis)  mac- 
rel  (9;?,  140),  -caroll  l  -rill  (140).  matrel 

(74). 

Macritudo  v.  Macies. 
Macrocosmus     weilt    (0,  147).    die 
grote  w.  iM7  .  groß  weriit  (8). 

Macrologia  vnnucze  lange  rede  (8, 9). 
*Macropiper  kd.  lang-e  (93),  -er  pfef- 
iVr;  lang  pertVr  [ll). 

Mactare  /u/.  slahcn  i  toten  .w«.  ab- 
dun  da/  lio  f  slagen  (77).  hd.  nd.  slachteii 
l  doden.  slaychten  (19).    dotin  (8b).  dot 
steeki'n  ^23).   doeden  i  offeren  (20).  hd. 
metz-ehi.   -gen    (64,   75,    I28).    schinden 
^Sät^,  77). 
*Mactarie  v.  Artemisia. 
*Mactarius  slochtynger  (8,  9). 
Mactatio  slachtiiiige  (20).    sclilacht 
(75). 

Mactator  meczelor  (20). 

Mactatus  geojitfcrt  t  getot  (iio  . 
gcotfert  i  doet  geslagen  (132).  zutod 
geschlafen  (,68). 

Mactra  brot-korb  (110  &c.),  -keuster= 
lein  i  mnlten  (i26'i.  mnlter,  nl.  moelie, 
backtroch  (1161.  broitkorff  ii32). 

Macula  >■.  Planeta. 

Macula  hd.  fleck,  tiecke,  flecknnge, 
be-ri.  "d.  vh'ckinge .  be-vl.  beflegung 
(21).  mailJ  7  .  maaß  (es),  maß  (76).  maa= 
sen,  schand-in.  (^Fris.).  ein  mesch  au 
einem  fisch  garen  (110).  e^^l  loch  in  eyii 
netz  (132).  raaeli7.i).  maylung  (1).  slack 
(i.  /ues  491.  schlupft'  (Ki'*.). 

*Macula  'Vi/,c  ruatula^  seyckvat  (i47l 
Maeulare  flecken  (^18).  hd.  nd.  be-fl. 
belecken  i  intreynen  (20).  ßolen  (125). 
besolen  ?  smyczen  (,12).  besolen,  smitten, 
sleckeren  (22'').  besmeden  (109).  hd.  be^ 
schißen.  cleiben;  masen.  var.  maligen 
(^75;.  maßen  (76).  vermaßgen  (i28).  ver= 
malgen  (2). 

*Ma-  1-.  Manti-culari. 
Maculatio  befleckunge  (20).  cleibung 

(75). 

*Maculator  bevlecker  (23). 
Maculatus  macklecht  (140). 

*Maculositas  fleckicheit  (20). 
Maculosus  flecket  (20).    befleckyth 
(19).   vleckich  (11).   masig,   var.  malig 
(75).  maßechtig  ■■  128). 

*Macultergiuin  {i.chavtabibula)  klak^ 
papier  (i09). 

*Maehali-a,  -na  v.  Malagma. 

*Machamet  ain  aptgott  (76). 

*Machania  v.  Machinatio. 

^Machari-um,  -a  .yy.  ^74),  pl.  (i.  ina= 


MAI) 

galia  3)  huot  contra  inimicos  ( 76 ).  bnt 
(8).  hutte  (9).  hutten  (3).  Imtheußlein, 
saltiierhutt  (74  1. 

Machera  r.  Macera. 
*Macherla  {aii.s  materia?)  leip,  leicli^ 
naiii  (7  11. 

Machil  r.  Macilis. 

Machina  hd.  stiirtunge,  .-«t.  zu  krieg, 
stiff'ung  (18).  nd.  stiit-  (22).  .sticht-  <2% 
182)  -inge.  gestifl'te  (8b).  gebuwe  i  blida 
(;■)").  hd.  7id.  bli-,  bei-  (22).  bil-  ^.33), 
nd.  bley-,  l  pley-  (74)  -de.  i»ildungc  (67). 
eyn  hly  rani  (raid?  7).  rat  {rota  23). 
rad  (22).  rayt  (.")).  hd.  ml.  pine.  p.-ge= 
rede  (17).  peinrado  (741.  gerast  (65,  74). 
streytzeiig  (91  i.  hanntwerch  (1).  hant- 
{  ant-werck  damit  man  wui-fft  (74).  ant= 
berich  (Fr.  1,  411.  c/.  Ob.  ö4\  schyrm, 
bolwerck  da  mit  man  her  zfi  rucket  (65j. 

M.  mundi  mach-  i  beschaff-ung  der 
weit    7-.). 

*Machinanien  gepvnse  (i)  genichcze 
(20). 

Machinamentum  arglistung,  nach 
Stellung,  boß  anschleg  l  rette  l  date, 
var.  rete  i  thete,  contra  aliquem  (65). 
eyn  seche  (17).  seg  (9). 

Machinari  hd.  nd.  bnweu.  buhen  (5). 
buen  f  schifften  (sch?  sth?  21).  hd.  nd. 
stif-ten. -fen  (,18).  schichten ;  bliden  maken 
(23).  ark  (,8),  arg  schicken  ^^8),  zu-sch. 
^9),  denken  (8,  17),  ge-d.  (9).  betriegen 
(76 ).  boßlich  dun  (17).  arbeyden  om  cpiaet 
tzo  doen  (132).  arbeyten,  zymmeren, 
bohvercken  (iio  &c.).  vndcrsteen  zuthun, 
druff  gen  &c.  (65). 

*Machtnarius  buchßensmiet  (125). 

Mach  -  inatio ,  l  -  inositas  t  -  ania 
(147'  dvub-  (17  .  drav-  8),  dra-  (9)  -unge. 
pl.  boß  arglistig  gedanck  (7ö).  beheiul-. 
nauvuud- ,  rijcksynn  -  icheit  &c.  ( 147  ). 
gesch-efft,  var.  -6pff"t;  machinationes 
diaboloi'um  tuff'els  gespenst  (6Ö). 

Machinator  boeß  denckcnder  (110). 
etwas  boß  thuer  (68).  quait  denck-  l 
do-eude  (i32). 

Machinis  (gen.  -nis,  instr.  ^dificiorum 
Br.)  gerust  (2).  gcruefi"t  {sie  1). 

*Machin-ositas  v.  -atio. 
Machinosus  {i.  cernulus  q.  v.  147) 
behend  arbeiten  («s).  b.  stiff"tig  vfi" krieg 
o.  boeß  (110 ).  behendich;  schedelich  ar= 
beiden  om  quait  tzo  doen  (132). 

*Machones  {cf.  magonus ,  migo ) 
magesame    Sum.i. 

Machutaris  i;.  Maguder. 

*Madagabundum  v.  Nupagundium. 

*Madalger  trofwrz  i^i3i.  14 1  j.  Cf. 
basilicum  madalger  ( Gf.  sim. ).  poly= 
podium  tropfwurz  (Sum.). 

*Madan  ( aus  macula  X  madian, 
dem  zweiten  Worte  nachher)  fleekuuge 
(153). 

*Madare  {i.  luere  76)  fucht  machin 
(8).  reg.Mien  ''9). 

Madefacere  (i.  mad-escere,  -idare) 
hd.  ueczen  (12.  69,  1.34);  naz  8.  9/,  naß, 
fucht  (17)  machen.  7id.  nat  maken,  vuch= 
ten  (132). 

*Madela  [cf.  madula    eyn  sieht  (18). 

*Mad-ella  (dimin.  a  madula  110),  l 
-Ulla  (11,  19)  spyse-faß  (20,  68),  -vayß 
(19),  -vat  (11). 


MAG 

Madellum  '-.  Madula. 

*Made-,  mader-burga  v.  Magdeburg 
gum. 

Madere  (t.  exuberare  76)   naßin   (8). 
Hessen  (9).  naß  sein  il). 
*Madiali8  f.  Magalis. 
Madidare  hd.  netzen,  neczczen  (19). 
nd.  ni'ttcn  l  vuciit  uiakcn.  betawen  (4). 

*Madi-datio,  ('  -ficatio  (147)  netzunge 
(2(1).  natmackyng  (i47). 

Madidatus  naß  gemacht  (20). 
Madide  naßlich  (20). 
Madiditas  naeßheit  (20). 
'Madidolus  l-.  Madiolus. 
*Madidula  1:  Madula. 
Madidus   hd.   naz   (8^),    naß,   naeß 
(20).  fliehte  (,8),  feucht  (9).  nd.  nat;  nacht 
i  wucht  (22b). 

*Madi-ficatio  r.  -datio. 

*Madi-olus  i  -dulus,  -dolus  (68;  wat 
fachte  (132). 

Mad-itas,  -or  naticheit  (147).  fuchte- 
(8,   12),  feuchti-  (9)  -keit. 

'■  Madrell-a,  -us  ( hidus  -"cruporum.  ital. 
marella,  gall.  Jeu  de  merelles  cf.  (ioth. 
wtb.  2,  54.  Gl.  m.  4,  64i)  marel-spel  (Kii.). 

*Maduger  &c.  v.  Maguder. 

Mad-ula  (74  &c.),  -ulum  l  -ellum 
(20,  74),  -ule  (132),  -idula  (68),  cf.  -ela, 
-ella,  matella,  macula  (aw.smatulax 
maderei  seych-duppen  (,5,  133 ,  152), 
-doppe  (17),  -toppen  (5b),  -scherb  (69, 
134),  -Scherben  (66,  70,  I5i), -haffen  (74), 
-haff"  (20),  -duch  i  -pfan  (76.  seichen  X 
seihen),  -tuch  (67).  seyg  haft'  (21).  hd. 
sicli-duch  t  -haften,  -napf  {i  -ella  75). 
seyge  duch  (3^.  seyff"e  (4).  bruntz-kachel 
(64,  110).  -winckel  (64).  pißpot  (132). 
pisgrope  (22).  layterpawm  (74).  matula 
(madula  &c.  74)  seich-haffe  (20),  -topf 
(4),  -dopf  (3).  -poyt  l  -vayß  (19),  -faß 
(8),  -vas  (9).  pruntz-kachel  (9i),  -scherb 
(74,  11  ij.  pischpot  (20).  pisuat  (11).  sied 
haffen  (76). 

*Madulla  v.  Madella. 

^Madul-um  v.  -a. 

*Maffa  V.  Omentum. 

*Mafort-e  ii36).  -ae  ays.  scybla  (94, 
136).  ti-.  u.  mafort-ia  /.  teretrum  {q. 
f.);  -am  i.  peplum;  -ium  res  quae  ad 
fortem  pertinet  (i36)  :  mauortius  i.per= 
tinens  ad  mauortem;  cf.  Gl.  m.  4,  476. 
maphora  i.  qd.  vebnn  (76).  mauort-e  t. 
flammeum  '(/.  i".  I4ij;  -ia.  i.  marsupium 

(148). 

*Maga-da,  -de  (Gl.  m.').  -dium  (iie), 
-s  (112,  116)  (cf.  magadis)  derbrucken, 
nl.  d'bruexken  (116).  ein  brock  de  soitt 
(?  saitten?)  vff  keigen  vt  habent  in  c\bl£- 
faeordio  (69  Mrg.).  lautendach  (I12  . 

*Magad-aris,  -uris  v.  Maguder. 

*Magadis  t  pectis  virginal  (I12). 
Mag-,  mapp-,  map-ale,  -alia  hirten-, 
ald  garten-  (93)  -hawsi9),-hus  (,93).  hirtiii 
büß"  (magalia  8).  hirten-  (mapale), 
fischer-  (magale)  -hußlin  (64).  h)^  (68, 
110).  hutchen  (132).  hutta  t  louba  sim. 
(Gf.).  hutten  (magalia  /.  macharia  3). 
garten-huet,  var.  -hut  magale  i.  custodia 
orti\  hiiß  der  armen  t  armer  lut  huß 
mappale  (75).  choi-be,  corbe  magalia 
i.  edificia  rotunda  in  modum  furnorum 
(130,  Gf.  4,  486).  magalia  sunt  signa 
astrorum  i  emisperium  l  catterue pastorum 


MAG 

t  domus  paupens  i  gaza  tagurium  (76). 
hirteii-  o.  saltner-hutt  (74). 

*Maga-lion  (17),  -ria  (herba)  krus  (9). 
kruß  (8).  crispel  (17).  gruz  (fif.  4,  344). 

*Mag-,  mai-  (lu,  lu.  Ur.),  mat-(i.S6), 
meg-  (120,  sum.),  mig-  (Sum.),  magin- 
(17),  madi-alis,  mag-olus  (76),  -ius  (6), 
micatellus  (</.  v.)  hd.  paruc  sim.  (Gf-), 
parcli  (121,  Sum.),  parg  (iii) ;  bar-ik  (127), 
-c  (120),  -eil  (Sum.),  -g  (17  &c.);  borgswin 
sim.,  bürg  (lu),  purge  {jü.  104),  burgel 
(17).eyn  gelubt  verkeii(i32),  verschnitten 
scliwin  (110). 

*Magalma  v.  Malagma. 

*Maganus  {aus  mang.)  blijd  (147). 

^Magaria  v.  Magalion. 

*Magariarius  v.  Grutarius. 

Magdaleo  nl.  rolle  (11t;). 

Magde-  (71,  74),  made-  (22^),  mader- 

(1),  mandu-  (5*»)  -burgum  (74),  -burga 

meydc-   (.5'',   22''),   nu-yd-  (74),  maid-  (1, 

71),  mey-  (i47)  -bürg,  nd.  -borch,  ein  lant 

(147). 

*Magdulans  v.  Maguder. 

Mage  V.  Magis. 
*Magestas  v.  Maiestas. 

Magi-ca  (a?-s),  -a  ineystcr-kunst  (9), 
-konst  (8)  X  magister?  kiuist  der  groß 
wurckliclikeit  (G5).  hd.  zeubcr-ye  (133), 
-nyß  (4);  zaub-erey,  -rey. 

Magica  {nmlier)  zaubcrin  (110). 
zoberorin  (68).  tzouersehe  (132). 

Magicus  hd.  zau-,  zeu-berer.  tzouener 

(132). 

Magydaris  r.  Maguder. 

Magill-,  magil-  ['23,  ui),  magli-  (,18) 
-are  ruifeii  als  (>yn  walt  eßel  (18).  der 
wilden  eselen  schrigen  (23). 

*Magirus  (jJia'YS'.pot;)  furstenkoch  (7.5). 
Magis  (i.  mina  y7,  pinsa  147)  back= 
treck  t  knetefaß  (,114  sm.).deych-troech 
(97),  -troch  (147). 

Mag-is,  -e  (9,  20)  hd.  mer.  mecr  (69, 
132).  me  (8,  20,  67,  133).  meier  (?)  mehe 
(19).  hd.  nd.  noch  mer.    hd.  noch,    nach 
(5,21)  mer  (5),  men  (21  &c.),  mc.vilme(9). 
*Magispluris  vil  raee  (65). 
*Magista  meisterse  (20). 
Magister    hd.   nd.   mey-,    lid.   mai-, 
meyii-  (1)  -ster. 

*M.  albi-fiee,  -uoce  (4)  ein  bleich-  (4), 
plaich-  (,74)  -meister. 

M.  artium  meister  der  fry en  kunst( 70). 

M,  eiuium  hd.  burger-,  nd.  borgher-, 
borghe-,  rads-  (17)  -meyster. 

M.eqvdtum  obrister  rittnieister  (iie). 

M.  fabrice  hd.  nd.  buwe-,  hd.  buhe-, 
buch-  (18),  bauwe-  (132),  buw,  bau-,  pa\v- 
(1)  -meister.  buhe  meyuster  (21). 

M.  generalis  hd.  der  oberst-e  (21), 
-er  (21),  a-  (i5i),  oy-  (152),  -berst,  ober- 
(17),  nd.  ouerste  meister,  meynstcr  (11). 
euer  mester  (22). 

M.  in  artibus  {cf.  m.  artium)  may= 
ster  in  den  freyen  kuusten  (1).  eyn  mester 
yn  den  fryen  k.  (5''). 

M   memoriae  angl.  recorder  (116). 

M.  militum  dem  diu  Eitterschaft 
beuoUien  iist  (93). 

M.  pedaneus  einer  der  den  kinderen 
das  Abc  ieiiret  (H6). 


MAG 

M.  virtutis  ein  liefliaber  der  weis= 
heyt,  ein  gelarter  fautast  (1I6). 

Magisterium  hd.  nd.  meyster-,  meyn= 
ster-  (21j  -«chuÖt,  -scop. 

Magistralis  lul.  »id.  mey-,  ineyu-(21) 
-sterlieii. 

-■  Magistraliter  meisterlich  (75). 

Magistrantia  v.  Ostrucium. 

Magistrare  hd.  meistern,  leren  (20). 
meister  wuidcii  (75). 

Magistratus  hd.  meyster  -  schafft, 
-geschyclit  (I02).  meyuster  gemaclit  (7, 
2i).  meyster  ghema-ch  (22;,  -cht  (2.'i). 
meister.s  gennciit  (b). 

•"Magitana  v.  Margaritaria. 
•Magliare  c.  Magillare. 
Mag-,  magna-,  diuina-mentum  t^vf. 
magmentarius  Gl.  m.)  i.  extum  pi7iguis= 
simum  (ür.)  iugeweide  dat  seer  vette  is 

(147). 

Magnalia  («.  prodüjia )  hd.  groz, 
groß,  grosse,  nd.  grote,  grot  ere.  groß 
er  (G).  eyn  großer  {sie  7).  große  dinge, 
wercke  i  dayd  (19j.  grote  dinc  i  warck 
t  daet  (11).  hd.  große  dugent  sim.,  werck 
(20),  mechtige  [var.  groß-in.)  w.  (65), 
ding  (75j,  wunder-d.  (68).  wunderwerck 
(9).  gros  w.  atler  gotis  ere  (4).  groß- 
wunderliche  ding  (110).  groze  üegcr  (S^*). 

Magna-  v.  Mag-mentum. 

Magnanimitas  hd.  obermu-tikeit, -di= 
keit.  hügemut  (12). 

Magnanimus  hd.  ober-,  über-,  groz-, 
groß-mudig ,  -mutig,  obir  mutig  (Ü). 
über  mütich  l  grolj  muttig  (6).  groß-- 
muytig  (152),  -mutig  (I01),  -mutig  (134). 
nd.  ouer-,  grot-niodicli.  kune  it)  geher= 
czit  (20).  geher-tzt,  var.  -tz  (65),  -scet 
(100).  gheiiertich  (louj. 

Magna-s,  -tes,  pl.  -tus  adj.  (X  na= 
tus!)  i'yii  l'nj  herre  (17).  l'rye  here  (18). 
frij  (G)",  dye  l'rihen  (;>  sim.),  groß  (8), 
de  vrighen  (22),  tle  virglicn  groten  (Ü3j 
heren  sirii.  frey  als  die  herren  des  adels 
(75).  groß-machtig  var.  -mechtig,  leut 
(75).  die  großen  menschen,  die  wiirdi= 
gen  amptlüt(p^  65).  grauen  (100).  barune 
(99).  gros  geporeu  (1).  gros  vrey  (9), 
groß  (;")'')  geborn. 

Magnatus  groß  von  Stadt  (110). 
groeß  van  stade  (132).  mechtig  (iio, 
132).  groß-m.  (68). 

Magna  grolUieh  (65). 

Magnes  [cf.  agates)  agi-  l  nadel- 
(Gf.),  ach-  (62),  eydes-  (17),  ayt-  (9),  edel- 
(8,  11),  yddel-  (i9j,  an- (IG),  s) gel- (12), 
segel-  (13,  116)  -stein,  -stien  (11).  nL 
zeylsteeu  (116).  agnet  (1).  magnet  (2, 
2o).  magnethe  [O^).  mangneet  (64). 
lapis  magnetis  ii'.  taplaminaris  (24.  cf. 
cadmia). 

Magnifacere  großachten  (125). 

Magnificare  hd.  groß  machen,  großen 
(5,  76).  grossen  (1).  erheben  (20).  erho-= 
ghen  (2'6).  herhowen^liep  haben?  laben 
[Li),  lip  haben  i  loben  (8  sim.). 

Magnificatus  groß  gemacht  (110). 

Magnifice  groß-  i  her-  (20) ,  groß= 
wurck-  i  mechtig-  (65)  -lieh. 

Magnificentia  große  dat  (5*^,  20). 
gros  tot  (1).  großwurcklichkcit  (05). 
großheit;  herlicheit  (20).  groiß  (18). 
wole  daet  i  kostlicheit  (10).  woldat  i 
kostbarkeit  (12).  virhoeunge  t  lop  (20) 
virhoung  ?loyp  (19).  verhoginge  t  lof  (11). 


MAG 


343 


Magnificus  hd.  groz-  groß-dedig, 
-dcidig  (21 ),  -tätig  (G),  -tagig  (1),  -gebig 
(64),  -wurcklicher  (65).  nd.  grot  dedich. 
groeß  van  dayt  (132).  von  grosser  dat 
(110).  hd.  herlich,  heyrlich  (19).  heerlic 
(11). 

*Magnigans  (-äs)  probst  in  einem 
here  (74). 

*Magnilo-cus,  -gus  v.  -quus. 

Magniloqu-entia ,  -ium  hoerende 
(20.  st.  horedende). 

Magnilo-quus ,     -cus,     -gus     groz 

spreehlig  (ö  sim.).  groiß  sprechig  (7). 
großsprechc-nde(19), -r  (G).  gr.-gcsprech 
(76).  gespreche  i  horedende  (20).  grot- 
wordich?  -spreker  (23).  berumik  (9  sim.). 
gerumich  (8''). 

Magnipendere  groß-wyegen  t  -ach= 

ten  (20). 
*Magnipensio  großachtunge  (20). 

Magnitudo  hd.  großheit ,  -ekeide, 
(17).  groetheit  (11). 

Magnopere  groß-  (110  sivi.),  erst-  i 
flijß-  (20),  ernst-  (19)_,  fleissik-  (134), 
flißig-  (8)  -lieh,  flyßlichen  (69).  mit 
große  fliße  (20).   vlit-   (23),   eenste-  {sie 

(11)  -liken. 

Magnus  hd.  groz  (5) ,  groß ,  groeß, 
groiß  (7),  grosse  (13).  nd.  grot 

*Magnus  v.  Mogenus. 

*Magolus  r.  Magalis. 

*Magonus  magsame  (87). 

*Magorana  &c.  v.  Maiorana. 

*Magucia  v.  Maguncia. 
Magud-er,  -ar,  -eris,  -ris,  -aris, 
-erim  (24),  magyd-  (ii4,  143),  magad- 
(131,  136,  Gf.),  ?  machut- (Ki.),  madug- 
(11,  19,  114)  -aris,  -er  (11,  19),  -uris 
(136),  magdulans  (^.  eaula  Zeuss), 
(jr.  [xa^uSapt;  (114  &c.)  {i.  tirsus  t 
tusus  74,  t  cirsus  abscisus  sim.; 
silio  136  st.  siligo;  sigal-e  i  -o  Sum. ) 
duiehil  (131,  Sm. ).  rogke  (Sum.).  chole 
siin.  (Gf.).  hd.  nd.  kol-,  kole-  (20),  kol- 

(12)  -stock,  kole-,  kol-stoch  (13),  -struch 
(5),  -Struck  (20,  4),  -strunk  (9),  -struncke 
(133),  -torse  (18),  -dorse  (7,  75),  -dors 
(8),  -dorß  (21).  torsecht  kol  (93).  koyl= 
struch  l  stoylstrunc  (cV  t?  19).  coel- 
stronck  (11,  132).  col-  (24),  hol-  (85)  -scot. 
hd.  nd.  Stengel,  st.  von  dem  kole  (75). 
hd.  krut-st.  (64,  123),  -dorß  sim.,  -stump 
(68);  eiun  krutz-  (110),  kraut-dorß.  stin= 
gel  (1,  2).  krawt-st.  (1).  kag  l  dorß  (74. 
cf.  Sm.  2,  287).  d.-  (74),  krautz-  (2,  74) 
-kage.  lakritz  (10).  meysterwurz  (Ki.  &c.). 
laser  (i43).  com.  caul  (Zeuss.). 

*Magu-ncia,  -eia  {i^^),  -ntia  l  maeon= 
tiacum  (125),  mogimcia  hd.  mentz.  hd. 
nd.  nientze.  mayncz  (1).  meintz  (75^). 
megentze  (23).  manycz  (4). 

*Magus  V.  Malus. 
Magus  hd.  geuck-,  keuk-  (20),  koch- 
(132),  gok-  (22,  23)  -eler.  hd.  gauck-, 
gaugk-,  gog-  (6)  -1er.  geyckel_  ( 18).  ko= 
kelere  (99).  hd.  czewberer  sim.\  war-, 
war-  (5),  wor-  (6)  -sager.  wairseger  l 
konick  (132).  kongf  [t)  varseyger  (21). 
koninc  l  war  zeyger  (23).  konnich  t 
war  segher  (22).  hd.  konig,  kunig  ^8^, 
68).  die  wisen  k.  {pl.  65).  groß  konmg 
(8).  großmeistcr  (20).  swartzkunster,  var. 
schwarczkynster  (64).  kunder  zu  kunfti= 
ger   ding   (1).    volkomraener   vnd   ver= 


U[ 


MAL 


MAL 


MAL 


nuiifltifriT  {ir,).  wol-  l  vbol-tetter  (74). 
wvscr  iT.'i,   in>)- 

Maialis  c.  MoRalis. 
*Maide8  ^<7.  naidee )   ays.    l'clil   ad 
fimio  (Ulli.  .")). 

*Maie  sihinstirnes  (lil). 
Mui-,  mag-estaa  hd.  »d.  j^cwalt.  dy 
liiTsilioit  1,8'').  liorliclieit/grooliheitOiO). 
moficiilicit   (132).  ma-,  vnr.    mai-gestut 

(  75  1. 

*Maioliea  r.  Cyathus. 

Maior  j^rosser  (7ü).  merre  (9!)). 

Maior-ana,  t  -a  (74),  -ona  (i!s\  ma^ 
gor-ana,  -onia  ((5,  7),  mar-gerona  (75), 
-garitaria  &c.  17.  cV  -iona  (cs)  {lierba 
ff.  pera,  olimbriumi  uiargraiiikrut  (75). 
i'iu'ycron .  roter  ai)ßVl(74).  inast-rau  (74, 
i4:t).  mey-ron,  -leii  (143).  mai-,  inay-oran 
(1,  12,  03,  143).  mey-  (10),  me-  (17) -rone. 
poley  (7).  bolay.  ((5).  jjiod  (23). 

Maiorare  gro.ssor  machen  (no).  me= 
roii  (20). 

Maioratio  menuigt'  (20). 

Maiores  nat-u  (1),  -i  (»'^)  groß  der 
gopurd  (1).  wol  goborn  {b^^. 

Maioritas  grooLUieit  (20). 
*Maiorona  v.  Maiorana. 

Malus,  magus,  maijusi7i;)  hd.  moi, 
t  mo  (M.SS.  inog. );  mey'=  (21),  mcyo 
(41),  mai,  n  aye  (93),  maij  (7G).  die  mey 
(132).  de  mey  man  (22).  en  mej'g  man 
(23). 

Maiusculus  etwalJ  mer  o.  groß  (110). 
e.  großer  (68).  wat  meerder  of  groesser 
(132). 

Mala  V.  Malum. 

Mala  ip-.  Ollis  (Pap.);  ouis  (Br.), 
aviis  (Uo)  alba,  wyt  sehaip  (147). 

Mala  (^.  mantica  93)  waut-  (93),  pil= 
greym-  (74)  -sack,  male  (79). 
*Mala  pyne  (8). 

Mala  /*'/.  iid.  wange.  weng-  t  beck 
lin  (t;4).  der  kiefel  (126,  Fris.).  packe  (74). 
kyuback  (iio).  kenebacke  (11).  pl.  braon 
(Gf.),   praon   (127),   bracchon  (cir.  wtb. 

290),  vql.  Cioth.  Wtb.  1,  317.  2,  754,  WO 
zu  der  Vermuthioiq  braccon  vll.  ,,buccas 
t  braccas"  //.  r.  seolpus  räthselhaft 
an  kUi/fft. 

*Malaciana  r.  Macianum. 

*Malacissare  v.  Malaxare. 
Malaehe  altec  o.  eybiß(9i).  päppeln 
o.  kä.sleinkraut  (Ki.). 

*Malachia  r.  Malagma. 
Malachim  ebr.  konig-  (17),   konge- 
(8)  -buch. 

Malag-ma,  -ina,  -ena,  -na  (94 ).  -inum 
(Ki.),  mal-argtna  ((;i.  m.),  -ogma  (7fi), 
-igina,  magalma  (j9 ) ,  inalachia  t  ina= 
ehali-a  l  -na  (3)  faski  sm.  (Gf. ).  /id. 
ptiaster.  waieh  pH.  (Gl.),  plaster  (8,  23, 
loo).  plaester  (11).  ploster  i  ventuch  (9). 
ein  binde  tüch  (3).  wycke  (5'').  wick  (1). 
wikch  (2).  weke  (23).  ags.  salb  (94,  ise), 
sealf  (94a). 

*Mala-  V.  Malum-granatum. 

*Malamacia  v.  Macianum. 

*Malamiuin  v.  Melanthium. 

*Malan  gr.,   rotundum  lat.   scheibe= 
lecht  (74). 

*Malanciuni  i;.  Melanthium. 

*Malaimum  &c.  v.  Malanus. 
Mal-annus  [cf.  Gl.  m.  //.  v.),  -us  alpe 
{i.  semidei  104). 


Malofl-cium,  -tium(i34)  Arf.  nd.  böse 
dat.  b.  /  ol)«l  dayt  (13:1).  o.-dat  (17). 
bo/-e-  o.  vl)el-(hiytli  (152).  hd.  vbel-tliat, 
-tatli  ((;;•),  -tait  (7).  boß-  ((j,  134),  iibel- 
(134)  tat.  onel  dayt  l  bolidaet  (132). 
quade  daet  (11).  /id.  boßheit.  zeuberniß 
(65).  czani)-  l  wyck-eryc  (1!)). 

Male-,  mali-ficus  hd.  vbel-,  übel-, 
(i34j  -tatig.  -tiitig  ((),  134)  -teter;  obel- 
dedig.  «f/.  ouel-,  (piaet-  (132)  -dedieh. 
ein  boelidediger  o.  ein  Zauberer  (ilO). 
der  böse  dut  (8).  misdo  dcter  (10).  tzou 
ener  i  gokeler  (132). 

Malefidus  vngetruwe  (iio). 

■^Malefi-tium  v.  -cium. 

*Ma-  V.  Mal-leolus. 

*Malesanus  [i.  infirtnuH  76)  siech  (8, 
17).  sieh  (i»). 

Maleuolus  &c.  v.  Maliuolus  &c. 

*Maleus  v.  Malleus. 

*Malfesya  &c.  v.  Malmasia. 

*Malia  (/.  orbieulus ,  anders  Gl.  m.) 
maelie  {ita/.  naaglia  Kii.). 

*Malic-acium ,  -idium,  -inium  v. 
Mallicinium. 

*Malieona  v.  Macianum. 

*Malificus  V.  Malefleus. 

*Malifluus  V.  Maliuolus. 

*Maligina  v.  Malagma. 

*Malignanter    vß     einer     entzünten 

boßheit  (65). 

Malignari  /id.  vbel,  obel  ton,  thun, 
dun;  übel  thün  (134).  nd.  ouel,  quat, 
quaet  dou,  doen.  hd.  nd.  bos-,  boys- 
(5),  büß-  (21)  -lieit,  posluiit  (1)  hd.  tri- 
ben  .still.,  nd.  driuen. 

Malignitas  bußwilligkeit  in  harter 
straöuiig  (65). 

Malignus (^■  mal-edictus  1,  -iciosus 
t  -iuolus  75)  /id.  nd.  böse.  /id.  grim-, 
gry-mig.  grünt  jjos  (1).  nd.  grimmieh, 
grim;  quaet  dedieh  (11).  greiuiger, 
vbeler,  polier  (74).  vnendlich  (75).  einer 
der  da  brint  in  boßheit  (60.  ><  ignis?). 

*Mali-  V.  Malum-granatum. 

*Malimu  ntrameut  (147). 

=^  Maliterre  ( cf.  malumterre )  ags. 
elehtre  (94^.  aus  el^ctrum). 

Malitia  hd.  nd.  bosheyt  sim.  boß= 
hafft-,  boßwill-ikeit  &c.  (65). 

Malitiose  boeß-  i  erth-  (20),  schalck= 
hafftig-  (65)  -lieh,  felleke  (99). 

Malitiosus  f'ol  bosheit  (8).  vbeltetig 
(9). 

^Maliuium  v.  Malluuium. 
*Malium  v.  Amalatia. 

Maliuolentia  boß-  (68,  uo),  arg- 
(20) ,  quait-  (i32)  -willicheit.  vnendlich 
wijse  (75).  vbeltetikeit  (9). 

Mali-uolus,  -fluus  (17  &c.)  hd.  nd. 
böse-  .sini.,  /id.  poß-  (1),  vbel-,  übel- 
(134),  vbel-,  obel-,  vber-  (18),  vn-  (68), 
arg-  (20),  nd.  ouel-,  quaet-,  on-  i  quait- 
(132)  -willig,  -willich.  vbel  rautig  (15). 
boßhafftig  (4). 

*Malannus  (herba)  ahhalm  (sum.). 

*Mal-anus,  -cinus  (76\-annus  (Gl.  m.), 
-annum  (.Sum.)  i.  vlcus,  swere  (17  &c.). 
ubcl  blatera  ("sum.  cf.  carbunculus). 

^Malapunica  v.  Malum  punicum. 

*Malare  i  niori  l  nulriii  (76). 

*Ma-,  mo-lare  malen  (5^). 


*Malargina  v.  Malagma. 

^Malaasare  c  Malaxare. 

*Malatoria  eommcten  (85). 

*Mala-xare,  -asare,  -cissare  kneden 
t  deyg  maciien  (12).  weicli  m.  (110). 
l)eeren  (126). 

*Malba  v.  Malua. 

■Malcinus  v.  Malanus. 

*Mal-drum,  -trum  (74,    93),  -doruin 
(74)  (c/'.  moldrumj  /id.  inalter,  malder, 
inulter  (1).  rtr/.  molder.  inudde(li(i,  132). 
inult  (6«).  viertail  (74). 
*Male  V.  Malle. 

Male  possleicli  (l).quatcrleken  (99). 
Male  habet  dovet  (ss*»). 
*Maleare  v.  Malleare. 

*Maleas  segal  (i4i.  c/'.  malus  altn. 
sigla  V). 

Maledicere    nd.    Hueiien ,    v'-fl.   nd. 

vlokeu.  tlochen(5).  fioggen  (21).  vloecluin 
(132).  /id.  vbel,  übel  (i34),  oeuel  (i32) 
sprechen;  maledien (20),  v'-m.  nd.  male= 
dighen. 

Maledictio  flucliunge;  vbel-  l  mi- 
spraehe  (20).  maletiy-uiige  (20),  -inge 
(22'').  v'maledi-jonge  (132),  -ng  (i33). 

Maledictus  ((/.  malignus)  vir-fluecht 

t  -maledyet  (20  dm.),  -smahet  (20).  ghe= 
malediet  (23). 

Maledic-us,  l  -tus  (132)  vbel-  (uo). 
oeuel-  (132)  -Sprecher,  gotschwerer  (76), 

Malefacere  /ic/.  vbel,  quait  (132)  doen 
(20,  132),  lid.  thun  sim. 

Malefactor  vbel-theter  (68),  -tetiger 
(iio).  quait  doeiider  (132). 

Malefaetum  missedaet  (20). 

Malefactus  vbeldaet  (20). 

Malefiea  zauberin   (iio).    tzouersche 

(132). 

*Malfieere  quellike  doen  (11). 

Mal-le,  -e  (76),  -uere  (8,  9),  -o  (75) 
merbellen  (1).  me  wellen  (9j,  wollin  (8). 
lieber  vnd  gern  haben;  wilgern,  varr. 
wil  gern,  williger,  vnd  1.  thun  (75). 

Mal-leare,  -eare  (76),  -lerare  (1), 
-liare  /id.  nd.  he-,  ha-  (20,  22,  132),  /id. 
liem-,  ham-  (69)  -meren.  hamern  (134). 
mit  heminereu  schlagen  (uo).  smidden 
(19).  öchmyden  (68).  smeden  (20,  132). 

Malleatio  smedunge  (20). 

Malleator  tangclari  l  kaltsmit  (Gf.). 
dengeler  [7,  Gr.  wtb.  2,  925). 

Mal-leolus,  -eolus  (9,  76),  -leulus 
(16),  t  -lolus  (74),  palle-  tC4''),  mell- 
(64«)  -olus  («'.  nouellun  palmes  64,  Br.  &c.) 
haraar  l  spacha  ( i4i ,  sim.  Gf. ).  hant 
hamer  (16).  h.-lin  (75),  -lein  (74).  hemer- 
lein  (9,  74),  -le  (9i),  -ken  (23).  hemraer= 
lin  (8).  hewrling  o.  graschp  an  wein= 
raben  (126).  fechser  (74).  fesßer  i.  sur= 
ciilus  vtrinque  capitalatus;  hinten,  Mrg. 
fewrknote  (12.3).  bechring  {militum  135). 
dürre  weyn  holcz  (mal.  9).  schnittling, 
son,  rebknebel  (112).  schnitzling,  iar= 
latlin  (i4o). 

*Mallerare  v.  Malleare. 

*Malleulus  v.  Malleolus. 
Mal-leus,  -lius,  -eus  (4,  76)  /id.  nd. 
hamer.  /id.  haminer.  kluppel  (7).  slegel 
(ianue  Sc.  125). 

Malleus  ligneus  heyge  (125.  cf.  Sm. 

2,    128). 


MAL 


MAL 


MAN 


345 


*M.  lotorius  waschebossel  (125). 

*M.  stupa-tiu3  (120),  -rius  bunnebos= 
sei  (125).  flachs-  o.  werg-stempel  (Ki.). 
eyn  ratschen  (i26).  rattschen,  blcwschle= 
gel,  hanffpluwel,  nl.  garecloppel,  vlas= 
hamer  (nt))- 

*Malleuus  (  :  malua)  papel  muß  (16). 

*Malli-  V.  Malle-are,  -us. 

*Malli-,  mali-  (76)  -cinium,  i  -cibium 
(74),  i  -cidium  (75,  7(i),  i  -cacium  (76), 
malleciniiim  hd.  hamlr-,  hd.  nd.  hamer-, 
hamel-  (17)  hd.  -slag,  nd.  -slach.  harn  er- 
schlag (76),  -schleg  (75). 

*Mallolus  V.  Malleolus. 
Mallum  dinch  (lai,  i4i).   dinc  (,Gf.). 
ding,  d.-hofe,  rat-,  rast-stat  (74). 

Mal-luuium,  -umum,  -iuium  was= 
ser  vaß  (110  &c.).  hand-beckin  (88,  9i), 
-beck  (^iii).  maiuuia  (i.  q.  malluuiuin 
110^)  hant-was«er  (132),  -vaß  (iio*'), 
-becken  (8,  9). 

*Malina,  7. -me  des  meers  ebbe,  kryra= 
pinge  (147). 

*Malinasia,  malfes-ya  l  -etum  (64), 
maluaticum  (91)  {cf.  vinum  malmasi= 
num)  hd.  nd.  edel  win  ,  malm-asie,  hd. 
-asy,  -asier,  -atier  (5*^),  -esie  (5,  i33). 
malf-eseyer,  var.  -asyer  (64). 

*Ma-  V.  A-lmueiiun. 

*MaLtiiciuin  [i.  manutergium)  hand= 

tuch    (76). 

*Malogma  v.  Malagma. 

*Malogranaturti  {i.  tintinnabulam  61. 
in.)  &c.  V.  Malum  granatum. 

Malo-,  malum-  (76)  -mellum,  me= 
Umelum,  gr.  fxsXtfJiTJAOV  (126)  (c/.  ma= 
lum  musteum)  suzepfili  ( 101,  (5f.).  ein 
sueß-  (110),  suß-  (74)  -apflFel.  soeß  appel 

(132). 

*Malones  {cf.  molones ;  anders  Gl.  m., 
Br.  vv.  mal-o,  -ones)  rudin  (i04). 

*Malopunicum  &c.  v.  Malum  puni= 
cum. 

*Malosus  {st.  molossus)  rüde  (9). 
Malta,   maltha  gemengit  pech   (9). 
p.  mit  wasch  g.  (8).  kleyster  vnd  ander 
glotwerck  (ii4). 

*Malteum  (st.  balteum)  balz  (i2i). 

*Maltrum  v.  Maldrum. 
Malua,  malba  (94^)  (i.  alcia  sira.) 
papula  (Gf.).  bapilla  (ysj.  hd.  pappel, 
bappel,  p.-,  b.-,  bappeln ,  papel-,  nd. 
poplen-,  pippelen-crut  «im.  wengebapele 
(Sum.  v).  baippel  (6).  popp-ole  (47),  -ele 
(85),  -elen  (10).  popel  (132).  pope  (22^'). 
pippole  (24).  ac/s.  cotuc  {cf.  lapsanus; 
cottuc  mallows  Bsw.);  geormant-lab  (94. 
georman  -  leaf  Bsw.) ;  mealewe  malba, 
geormen  leaf  malue  herratice  (94^). 

*Malua  major,   minor   (24)   homes 

(24,   47). 

Malua-,  mal-  (75)  -uiscus  {ital. 
malvavischio )  papelkrut  (75).  eibisch 
(143).  ibisch,  heelwurtz,  nl.  witten  huenst 

(116). 

Maluaticum  v.  Malmasia. 
*Malue  herratice  v.  Malua. 
*Maluere  v.  Malle. 
*Mal-  V.  Malua-uiseus. 
*Malulum-  v.  Malum-granatum. 
*Malum  (t)  molitus  a  um  gemoltern 
als  die  muller  (75). 

DiKKrTvuACH   Glossarium. 


Malum  hd.  apfel.  hd.  nd.  appel.  böse 
t  quatheit  (20).  peyn  (9). 

*M.-aceanvim  v.  Macianum. 

M.  arantie,  aureum  l  aurantium 

(116)  po-  (116),  bau-  (64)  -merantz. 
M.  augustum  augstappel  (125). 

M.  ci-  (Br.  1,  ey-  fne)  -donium,  t 
lanatum  i  canum  (116),  m.ala  citoni-a 
(24),  -ca  (47),  m.  cocogna  (Br.)  (c/.  cy= 
donia)  queden  (24,  47 1.  kutt-en,  -inen, 
nd.  queappel  (iie). 

*Malu-  V.  Malo-mellum. 

*Malum  claudianum  nl.  ioopken, 
knoopsteertken  ('hol 

Malum-,  malulum-  1 7 1,  malus-  (8), 
malo-  (6G  &c.),  mala-  (9),  mali-  (8) 
-granatum  li.  pomerium  741  hd.  gran- 
(20),  kran-  (5),  granat-,  granet-  (65), 
roit-  (7),  padis-  (22),  padys-  (12),  parys- 
(8,  9),  päris-  (2.  cf.  Sm.  1,  292),  bers- 
(76)  -appel,  hd.  -apffel.  appel-granat  (8^, 
22,  23),  -granelt  (69),  -grubß  (21).  hd. 
appel-,  apffel-  (74)  -gart,  malogranat; 
malagran  apffel  l  margram  opffel  (75). 
margra-n  (Ob.),  -nat  (74).  malo-,  mali- 
(8^*  -granatus  dez  .selben  {mali)  bäum 
(8).  granetii  appelbaum  (7). 

*Malum  insanum,  melanzana  {ital. 
melongena)  nidantzen.   m. -apffel  (143). 

M.  lanatum   v.  M.   cidonium. 

M.  macianum  &c.  v.  Maciantmi. 

M.  musteum,  l  melimelum  paradi- 
sslc,  -SS  apffel,  nl.  siut  lans  appel.  cruye= 
linck  (1161. 

M.  orbiculatum  grunacher ,  nl. 
schijue-rt,  -ling  (iiei. 

M.  orthomasticum  nl.  rab-,  rap- 
auweu  pl.  (116). 

M.  passvun  hotzel  (125). 

*M.  petisium  l  curtipendulum  pup= 

pingh  (Kii.). 

M.  pulmoneum  nl.  pl.  potappels, 
boggers  (116I. 

M.- ,  malo-punieum ,  malapunica 
{sg.  17)  hd.  eyn  rot,  roter,  roit,  pii= 
niten-  (17),  maln-p-  (5)  -appel.  korn- 
l  kern-apfil  (of.V  malpunige  (74).  mala- 
(2.3),  male-  (22)  -puniken.  ein  malken 
punicke  {^^).  ein  apffel  von  granaten 
(110).  malus-,  mala-  (1)  -punicus  eyn 
mal  punickbam  (.'1*').  mala  punikken 
pawm  (1). 

*Malum  rubell-um,  -ianum  Sic.pl. 
rottlingen,    nl.  somerguldelinghen  (11 6). 

M.  scandianum  nl.  \vinterguldelin= 

ghen  pl.  i\ii',). 

M.  sceptianum  nl.   kerlappel   (116). 
*M.  scutulatum  breydeling  (125.  ^.  5. 
breitling  Nemn. ). 

M.  strutheum  nl.  queepeere  (11 6). 
*M.  t  anulum  terre  erdappffel   (74). 
*M.  tortium  holtzappel  (125). 

Malus  sbst.  hd.  nd.  appel-  i  mast-, 
hd.  apfel-,  affil-  (102),  saga-  (Gf.),  segel- 
(75,  76,  93,  Gf.),  mäste-  (13),  maß-baum, 
-pawm  (1,  2),  -bauem  (20),  -bom.  affolter 
i  alfo-  (75^^«=)^  alfal-  (75'i)  -tern.  maß= 
hoher  (7). 

Malus  adj.  hd.  nd.  böse.  hd.  boße 
(21),  boß,  böß  (9),  bos  (134).  boßarcz  t 
snede  (77).  boese  l  quaet  (20).  quat  (23). 

*Malus  V.  Malannus. 


*Malus-  V.  Malum-granatum. 

*Maluuia  &e.  v.  Malluuium. 

*Mama  gottin  des  glucks  (74). 

*Mamaciana  v.  Macianum. 

*Ma-  V.  Mam-manticus. 
Mambre  (hehr.)  mer  (8,  9). 

*Mamb-rimus,  -ryus  v.  -urnus. 
Mamburni-a,  -tas  (20)  {cf.  mundi- 
burdia)  montsperschafft  o.    sprachhafft 
(20).  mommerie  (110  &c.). 

Mam-,  man-  (si),  mum- (147)  -bur= 
nus,  mambr-imus  (19),  -yus  (20)  (cf. 
mundiburdus)  manber  (19, 20).menpber 
(mamburnus20).mundbaer  t  voermund 
(81).  niommer  (110  &c. ).  mumber,  voii-= 
muiuler  (i47). 

Mamma  {mulienim)  brüste  (19,  23). 
hd.  brüst,  brost  (5).  burst  (11).  borst 
(132).  tutti  (93).  tutt  (9i).  dutten  (111). 
duthen  i  vtter,  var.  dythen  t  vther  (65). 
titte  (23).  czicze  (9).  mamme  (99). 

*Mam-  (8),  ma-  (9,  76)  -manticus  (i. 
qui  propria  manu  ne  interfecit  et  sine 
causa  racionabili  76;  aus  monomachi- 
cus  q.  V. ,  cf.  hismaticus)  der  sich  mit 
siner  hant  dodet  (8).  seiner  h.  tötet  (9). 

*Mammili  v.  Mannus. 

Mam-,  ma-milla  {viri ;  i.  mamma 
9)  ein  mans  tutlin  (110).  memchen  van 
manne  (132).  frauwen  brüst  (17).  nd. 
brüste,  burst,  titte.  hd.  tudt  (74),  tittlin 
(91),  tutli  (93),  czeczin  (5^),  decze  (mss. 
mog.),  decz  l  mam  (18).  mamme  (68,  99). 
meme  (5).  memme  (8).  memmekin  (20). 
*Mammina  v.  Mammona. 

Mammon,  mamon  (76)  schacz  tewfel 
(9).  dz  gutis  dufel  (8). 

Mam-,  ma-  (25,  79)  -mona,  -mina 
(18)  hd.  rieh -tum  (7,  65),  -tag,  -tage 
(5),  -dag  (18),_-eit  (81»,  79).  gude  rich= 
tage  (17).  reichetag,  zeitlich  gut  (74). 
rikicheyt  (23).  vnrecht  (8,  9,  22),  vbil 
gewonnen  (5^),  vbl  gewunnen  (1)  gut. 
Wucher  (25).  w.-gewinn  0.  gulte  (75). 

Mammosus  groß  tutten  (91). 
Mammotre-phus    (Br.),    -pus    sew= 
geling  (9). 
*Maino-  V.  Mammo-n,  -na. 
*Mana  (arbor)  eppe  (20).   eespe  (11). 
aspenbaum  (19). 

*Mana  (cf.   mna)   phunt   (8).   namen 
van  gewicht  (147). 
*Manalis  {cf.  gutturnium)    gießuas 

(91). 

*Manalium  v.  Manarium. 

Manare  hd.  flie-ßen,  -ssen,  -zsen  (4), 
flissen  (9,  69  Mrg.).  abflitzen  (64''').  nd. 
vleten,  vHeten  (11).  dryefen  (19),  trieffen 
(75).  drupen  (11).  rynnen  (22).  rumen 
{sie  23). 

*Mana-rium,  -lium(74)  mule  i.  mola 
(74),  i.  molendimim  (76)  {cf.  manueliiun) 
aus  mola  manuaria. 
*Manaticus  v.  Monomachieus. 

Manatio  trieff'ung  (75). 

Man-  V.  Mam-burnus. 

Mancare  lam  (110  &c.),  t  manck  (132) 
machen. 

Mancatus  (cf.  maniacus)  ver-  (110, 
132),  er-  (68)  -lampt. 

Manceps  mit  der  hant  begriffen  (8). 
der  do  m.  d.  h.  wirt  b.  (9).  slaue  t 
knecht  (132).  buerg  (88). 

44 


34() 


MAN 


MAN 


MAN 


Mancer  r.  Moiiser. 
*Mancia  r  Mncis.  Mantia.  Muthesis. 
*Manoilio  '•    Manticulari. 

Mancipare,  -ri  2"-*,  '2'.i)  /itl.  viulcr 
l\i>inli'  dun,  V.  dyo  h.  tun  (1,  17).  nd. 
V.  <li!  h.,  V.  hcmicii  dou.  liaut-hahcu  l 
-'^o\n'\\  (7.'>).  /u  diiistu  li.-fj.  (8).  zu  dinst 
p.  zu  dun  (17).  zu  d.  p.  /  tun  (!ti.  hd. 
ditMi.sthcr  (76).  cyfrcn  machrn.  hy  der 
haut  niMnon  o.  falion  (iio^  loydcn  of 
vanjjjfn  (iV2).  loiton  (t!8).  liandi-lnng  thun 
(67).  hontlic-  vt  nemen  (23).  an-n.  mit 
geftMukni.^.ic  (7.5). 

Mancipari  (cf.  }>rc.)  pcbcn  sich  in 
die  lieiidt  des  sjjt'walts  (~'t). 

Mancipatio  liantgobnng  {-:•>). 

Mancipi  {cf.  sq.)  erkaufft  dinj;:  das 
einor  otTrntlich  kanflft  o.  oflFoner  marckt 
(88).  aihi.  waz  mau  mit  der  haut  map; 
bejjriffu  (17).  daz  man  nitt  (sie)  der  h. 
mH<j:  begriffen  (8). 

Man-,  mani-  (7.')'^),  l  manu-  (75) 
-cipium  (cf.  vrceus)  hantgober  mensch 
(/.  mancipi  7.>).  hant-griffigs  (74), 
-reich  (7.i),  -raieli  (1),  -las  (3),  -faß  (17). 
ein  diener  o.  ein  gefangen  ding  (iio). 
dat  dient  f  is  g.  (i.32).  diner  t  dinste 
(9  sim.).  zu  dinste  geborn  (9).  waz  zu 
(17),  daz  in  (8)  d.  >virt  g.  hivvin  (-ia 
pl.  104).  knijt  (99).  gießuaß  (71,  "(iK 
neffte^  stiele  ( 17  ).knechtlichkeit  ;kneeht 
{  maget,  interdum  vir  so  er  muß  die 
winde  1  waschen  ^(>5). 

*Mancipo-  r.  Manticu-latio. 

Manconoß  i<!i.  m-  4.  514,  .518;  i. 
philippos,  numos  bizanteos)  ags.  bi= 
zantas  oii. 

*Mancor  {i.  corrupcio  rei  comestibilis 
3,  4,  rancor  X  marcor  q.  v.\  (jenus 
frumeidi  01.  m.)  schim-el  (3),  -mel  4,  107^. 
hd.  nd.  finne.  winnc  (22).  hd.  finde  (18\ 
phinn  (2).  phin  (7),  phum  (siel),  pfynne 
(74),  pfiun,  pj'ne  (g7),  pinnich  (6).  snvde 
{sie  21).  sure  (10,  13,  22).  pochz  (13\ 

*Mancor-ina  (ext  caro  3,  4),  -ona  (/. 
caro  fetida  76),  -osa  caro  (7.5)  pfinnicht 
(3).  pfinn  (76).  pfinni-gs  (7.5),  -g  (74) 
fleisch. 

*Mancorosus  pfinni-g  (75,    76),    -cht 
(4).  -gperlicher  (74). 
*Man-  '•.  Manu-eulum. 

Manc-us,  -os(o;i)  mit  eyner  (9,  132). 
bit  euer  (99)  hant.  der  eyn  h.  hat  (8, 
110).  ainhentir  (104).  einhendich  (20). 
handtloser  (74).  hanlos  {sie  93).  manek 
{  laem  (132). 

Mandare  hd.  gebjeten  t  senden: 
gebyten  (9)  ,  byeden  (21),  ent-b.  (19), 
in-b.  (20)  beden  t  zenden  (23).  beyden 
(22'-'b). 

*Mand-  r.  Ment-astrum. 

Mandatio  inbiedunge  (20). 

Mandatvim  bot  (13,  23).  hd.  ge-bot. 
-boyt.  -bod  (21).  boetschafft  (20).  em- 
pfelh-ung,  var.  -nyß  (64).  ein  gebot  der 
schlechten  heissung  (75). 

Mandax  (Br. )  vressich  (110,  132). 
fraßig  (68). 

Mandens  essende  (8,  9). 
*Mander  v.  Meander. 

Mandere  hd.  kuwen ,  kuhen  (5), 
kawen  79).  kewen  (9,  99).  kowen  (23). 
hd.  eßeu.  nuczen  {i.  epulari  1). 

Mandib-ula,  seltener  -ulum,  -ilia 
(Sum.),  mand-ula  (104),  -illa  i  -ile  (Gf.) 


hd.  kin-packen  (4),  -backen  (7.51, -backe, 
-l)aek,  -l)a«hü  (20),  -bein  (93,  /lim.  Gf.). 
cliinibain  (mi).  chiiid  paeiien  (1).  ain 
kiuilbiick  ('(»).  kenehacken  (17).  kenc- 
(2:$),  kenne-  (22),  -tzen(12)  -l)aeke.  kynne- 
(8),  ken(>-  t  czene-  (13)  -l)ag.  kin-  o 
zau  ])ack  (7i).  kenebac  (99).  kyi:  o.  zan= 
reff  (91).  hd.  l)acken-,  back-  (8,9)  -zaii. 
gume  (7.5p),  gumine,  i  koy  /  keu  (7.5''«'). 
ken  {nfph.  keu,  i.  /"a/'-r  7.5'*'").  chewe 
(Sum.).  byler,  var.  bilder  (64). 

*Mandicio  es.sunge  (20). 
*Mand-  r.  Mant-iculari. 
*Mandi-le,  -Ha  v.  -bula. 

Mand-o,  i  -ox(  147)  vraez  (20).  frayße 
(19,.  froß,  var.  fraß  (iin).  vraet  ('^11). 
eyn  großer  fraß  o.  scldeytzer  (i26). 
vnyivraes  (132).  einer  der  vil  ißt  (68). 
fre.s,-;er  (88).  lecker  (110.  147). 

*Mandocus  v.  Manducus. 

*Mandor  (lir/innen,  r/.  mansur.  man^ 
cor  (11.  111. V)  ryß  (76;. 

*Mandox  (X  pandox?)  v.  Mando. 

Mandra   (  i.  pa.'itor  Br.  &c. )    ovvistal 

(104).  .scliaeffery  (68).   schaiffherde  (132). 

scliaffliut.  pferrich,  grub,  hule(88).  kripff 

(no->).  krip])  (i  ioi>). 

Mandra-,  mandro-  !4),  -gora(i.  po= 
mum  macianum  (i)  hd.  nd.  alr-un,  -ime. 
-ueii  (971,  -on  ((jt,  -um  (7i),  -avn  (2  s?V».), 
-an  (64,  iio'J,  123),  -ung  l  -einicheii  (Hen). 
eyn  ald  ran  (21).  aelruun  (11).  ailron 
(6).  olrawne  (4).  malawn  (m  auscfestrichen 
1).  akune  {mc  9).  arzat-  (Gt.),'dil-  (153) 
-würz,  twalm  ( 10.5 )  maltz-ai)i)fel  (6), 
-apjiel  (7),  (/.  macianum. 

*Mandri-cus,  -ta, -ca  76),  -nus(i3i) 
hirti  (131 ).  hirt  (7).  hd.  schaff  iiirt. 

*Mandrix  v.  Mandros. 

*Mandrogora  v.  Mandragora. 
Mandr-os  (Br.),  -us,  -ix  schaff  (18). 
scliaeff  (20).  sehof  (9). 

*Mandrum  hd.  krippe,  schof-kr.  (9). 
krojip  (19).  kribbe  (11,  132). 

*Mandrus  1  /.  mandra  Gl.  m.)  v.  Man= 
dros.  Meander. 

*Manduburga  v.  Magdeburgum. 
Mandvieare  hd.  eßeu,  essen,  nd.  eten, 
etten.  iiiessen  (65). 

*Manducator  esser  (8,  9). 
Mand-ucus,  -oeus  (76)   {i.  ioculator 
ore  hians  &(•■.  Br.,  ferans  &c.  76)  heßlich 
(110),  lelich  (i32)  esser.  gaper  (132). 

*Mandula  {i.  amygdalum  Gl.  m. )  v. 
Mandibula. 

Mane  hd.  frue,  frö  (i34),  frw  (i.5i), 
fru,  frie  (76),  fruwe  (7,  110),  frnye  (i.52), 
froe  (18,  21).  vroe,  tijtlick  (147).  vro  (23). 
vroch  (132).  uruch  (99).  morgenstunde  (Gl. 
Mar.),  de  mane  schmorgens  (75). 

*Manea  &e.  v.  Mania  &c. 

*Ma-  V.  Mo-nedvda. 
Manere  hd.   bei}--   (69),   beley-   (67, 
134),  bli-,  bley-,  blie-  (10)  -ben.    biben, 
bestan  ;  bekliben  ( 12  ).  bliuen  ( 23 ).  hd. 
beyden  (Ai.ss.  mog.).  fußhalten  (114). 

Maneries  (^.  eongeries  lapidum  110, 
c.  cementi  75,  forma  i  modus  t  similitudn 
cuiusHbet  rei.  cf.  figura,  maceries)  daz 
eyn  gestalt  hat  {h^ )■  g.  eins  yglichen 
dings;  rohemawr,  stainwande  (74).  ein 
iklicli  nidiges  wisel  mose  (9.  st.  ein 
iklichen  dinges  wise  t  mose).  manyere, 


wijse  (U7).  ein  maiiier  o.  ein  hanffstein 
(110).  morter-iiauffen  (75). 

Man-erium, -sitorium,  -sio  be-ieyb= 
lidic  (74),  -liliench-  stat,  o.  ende  (75). 

Manes  totenmen.schen  sei  (9.s).  hell 
.sei  (9j.  .sele  in  der  hellen  (8).  seien  der 
h.  (75).  hellisili-g.  i).  schalten;  todten- 
greber,  -graber  (74).  sielen  (99).  gcysten 
by  den  grauen  der  docden  (142).  geister 
b^'  den  grel)eren  der  todten  (110).  uuizzi 
1/.  poenas  <;f. ). 

*Mane-techel ,  -thetel  (  8  ) ,  -tethel 
(Br.  ex  Daniel,  v)  scheydunge  (8).  we.= 
guiige  der  scli.  (9). 

'Maneus  i.  origenarius  (76). 

*Manga-ru8, -mus,  l  -nus(7iK  mon- 
ganus  (Fr.  2  h.  v.\  1,  129^.  cf.  mang-o, 
-orus)  bosser  o.  zwerg  (74,  Fr.  IL  c,  Gr. 
Wti).  267.  cf.  oberd.  butz.  l)utz-en,  -el, 
bautz,  butt,  bott  ml.  })ut  pumilio  sim., 
aber  auch  mango  auffrnutzer  X  aus= 
butzer  Das.). 

Mang-o,  /  -or  (75),  -orus  (8)  {cf. 
equicius)  ver-dausclier,  -kaufferiss)  ros- 
(23),  royscli-  (5),  royf-  (sie  22),  hd.  roß- 
tiischer.  hd.  ro.s-  (lOi,  ruß-  (17),  rusch- 
(20)  -duscher;  roß-timscher  (133),  -tau= 
scher  (641:,  134),  -teuscher. -thcuser  (I5i), 
-tuser  (13),  -aisser  (7),  -iiirt  (64,  75),  o. 
huter  (75);  ros-tauscher  (1),  -tuser  (18), 
-hirt;  raß  dueßer  (21  1;  ruß-  {b^),  rus- 
(9)  -hirte.  Jiirte  (8).  meeze-  (20),  nierze- 
(34=1,  93),  mertz-  (88)  -1er,  l  vnderkeuffer 
(i.  intermediator  20).  liutuerkoyffer 
(34'').  menger  (  7 ).  inangare  i  mengari 
(Gf.).  ritter  ?  weppener  (8,  9).  menschen-, 
kindel-dicb;  stumj)fltr,  hosenflicker, klei- 
derbutzer  (116).  grämpler  (i26). 

Mango  boler  (machina  64,  93).  holer 

{sie   61'^j. 

Mangonizare  liegen   als  roßtuscher 
(110).  auffinutzen  zu  dem  kauff  (Das.). 
*Mang-or,  -orus  v.  -o. 

Man-ia,  -ea  (18,  76)  hd.  nd.  awise, 
dorheit,  gemlicheit.  gemmelich  d.  (8). 
gemeynlichkeit  i  torheit  (9).  gemain= 
lichait  (76).  gemechhchheit  (7).  hd.  gem- 
lichkeit,  -leichait  (1).  gämellichait  (2). 
geylichkeit  (l)  abwiß  (17).  geylich  {i) 
abe  wiße.  (21).  awis  (H).  abis  {lat.f)  t. 
awise  (18).  awiczen  (4.  cf.  amentia). 
abwise  (133).  aweiß  (134).  awyeß  (69). 
aywise  (67,  152).  elwisch  (66,  70,  i5i). 
tob-ung  t  -sucht  (75).  heische  dolheit 
(68,  110.  X  manes). 

Man-iacus,   -latus,   -eatus,    -icatus 

(7)  hd.  nd.  awisich.  ab-  (17),  abe-  (21) 
-wißig.  awisch  (22'').  hd.  aywisli-h  (152), 
-ch  0.  gemechlich  (67);  g.  t  an  wisig 
(7);  geme-  (66,  i5i,  152),  elwisch-  (66, 
151),  gern-,  gemme-  (18)  -lieh,  gemmelich 
dore  (8).  ghe-  (23),  ghem-  (22)  -melic. 
jemelich  man  (109).  vnsinnig  (6).  doli  (68, 
132).  dul  (107).  debig  (110).  tobyk  vnd 
herczslechtik ;  herczenslechtig;  mansich 
(4).  tobsuchtig;  abgezogen  von  der  Ver- 
nunft der  sinnigkeit  (75). 

*Maniare,  maneare  (19)  {cf.  mani= 
sare;  anders  Gl.  m.  4,  527)  swindelen 
(19).  beswinelen  (11). 

Manica,  t  manulea  (1*7)  hd.  nd. 
ermel.  oermel  (68).  ermelen  (12).  arm-e 
(10),  -rinch  (12),  -ring  (93),  -ysen  (76), 
-eysen  (64»=).  haut-ketten  (88),  -eysen  (75). 
daum-  (88),   dum-  (110)   -ysen  l  fessel. 


MAN 

yesser  t  duym  yser  (uo).  kete  (9).  bant 
(8).  ags.  glob  (i36),  gloob  (94).  nd.  cluue 
{i.  vinculum  22,  23).  stuclia  (ftf.).  stuiche 
(104).  stucke  (20).  Ad.  WC?,  mou-,  Äc?.  man-, 
ma-  (77),  nd.  mu-  (U7),  mo-we.  inueß= 
blech  (125).  pl.  hant  ducli  {i.  vincula 
maiiunm  7).  häiidschken  (114). 

Mani-care,  -tare  (74)  {i.  properare 
t  appropinquare  75)ylen  (8,20).koinmyu 
(8).  fnv  (9),  fru  (74)  komen,  t  eylen,  zu 
k.  (9).  zu  ylen  {if>).  haesten  (11,  20). 
vachcn  (8^).  veehtcn  (79). 

Mani-catus,  -tatus  (74)  (quasi  manu 
pictus  l  puni-tatus  4,  t  pictatus  &c.  76; 
cf.  manicleata)  georm-ilt  (9),  -elt  (8). 
gest-eppt  (74),  -yppet  (4). 

''Manicatus  r.  Maniacua. 

*Mani-  <■.  Man-eipium. 

*Manicle-ata,  -ta  (9)  zwy  vach  cleyt 
(9)  cl.  mit  zweyfachten  armen  (8). 
manueleata  gistuchet  roc  (i.3o).  man- 
uliatus  t  -icatus  ags.  geslefef  {sie  Gl. 
Aeifr. ).    manideata    /.    tunica   manicata 

(148  1. 

Mani-  (16),  manun-cula  lid.  arm 
leder. 

*Man-  V.  Mant-iculari. 
*Mani-,  mnia-,  {sie  75'i)  -culatio  ent- 
pfrcmduiig  (70). 

*Manideata  r.  Manicleata. 
Manie  v.  Maniolae. 
Manifestare    hd.    offen-,    vffen-,  nd. 
oppen-,  apcn-baren.  ofFenborn  (21).  zeugen 
t  wisen  (20).  tonen  (99). 

Manifestatio  togiiisse  (99). 
Manifestatus  oppenbaret  (23). 
Manifeste  Itd.  offen-,  vffen-,  nd.  oppeu- 
barlicli,  lid.  -berlicb. 

Manifestus    hd.    offen-,    -vffen,  n<L 
ojjpen-bar.  offenborbch  (21). 
*Maniflua  {indumentum)  gall.  mouHe 

(122). 

*Manigo  [nach  manica  ermel)  stinch 
(Sum.  IV.  st.  stiuchV) 

Ma-,  mu-  (136)  -nile  bantuaz  {i. 
aq\ia-m.  q.  v.  104,  .«?«.  121,  Gf.).  balbisin 
(104.  cf.  anuabile;  halb  manubrium; 
anders  b>i.  756).  ags.  lebil  (94.  i36.  la^li 
&e.   Bsw.). 

*Mani-olae  (114,  Das),  -se  (Das),  -e  /. 
larue  mummenkater  (125).  butzcnbock, 
auff  die  man  den  kindern  trawet,  die 
mumel  (Das),  potzmanner  t  faßnachts= 
larven  (lu). 

Manip-ula,  la  (23)  («.  stola,  pannula 
7.5)  lid.  nd.  hant-vann,  Ar/. -fan, -fon  (7o), 
-stol  (75),  -stoll  (76),  -zwehel  (67,  68), 
-czweyl  (18),  -dvvale  (107),  -dwele  (i32), 
-dok  (manipula  23j.  stole  (75). 

Manipulatim  durch  alle  burssen  i 
rotten  (Das),  von  burß  zu  burß  (Pict.). 
ags.  threat-  (94),  theat-  (i36)  -melum. 

Manip-ulus,  -lus,  hant-vane  (8,  9), 
-fan  (65,  74,  93),  -rolle  {sie?  17),  -vol 
(74,  110).  manipel  {sacerd.  4,  110).  gar-b 
(1,  65,  74),  -we  (20),  -ue  (11,  13),  hd.  -be. 
gra-be  (21),  -ue  (12,  22,  23).  gelider 
{missverst.  aus  gelima);  CC  ritter; 
eysern  kule  (9).  ysern  k.  (8).  eyn 
schar  von  zweyn  hundert  rittern  (17). 
schantze  {militum  125).  rott  (91). 
heuffel  {i.  aggellus  75).  ein  michel  zal  0. 
kleins  heüffle  kriegs  volck ;  ein  rott 
von  zehen  die  ein  burß  haben  (Das.). 
ein  bursch  von  zehen  kriegsleuthen  (Das. 


MAN 

cath. ),  schaupp  (20).  schoff  (22'^).  schoef 
(11).  hu-,  var.  hau-ffel,  h.  vff  einem 
acker  (75).  armfol  (65).  sam  (2.  aucli  im 
höhm.  Wald),  .sämnat  (Sm.  3,  243).  sang-e 
{ib.  2711),  -a  (als  lat.  missv.  64).  schoß, 
sampn-ot,  -et,  sang  ein  puntkorng  {.sie) ; 
soldner;  eyßneinkolb;  schar  (74).  m. 
foeni  ein  bussle  hews,  7il.  bussei  i  greep 
hoys  (iie). 

*Ma-,  t  ana-  (74)  -nisare  hd.  gern-, 
nd.  gheme-lieheit,  gemechHckeit  (7), 
geylichkeit  o.  abewiß  (17),  awiß  (6), 
dorhait  (76)  hd.  driben,  triben,  treiben, 
nd.  driuen.gemlieh  .sein  0.  werden;  toben 
t  wueten  mit  scliaude  vnd  vnzucht  (75). 
ghemelic  zin  (23t.  jcmelich  sin  (i09). 
talmen  (22'',  74,  147).  boldren,  ruyschen, 
drammen  (i47). 

*Manisatio  bolderynge,  geruysche, 
drammyng  (i47). 

*Manita  v.  Manica-re,  -tus. 

*Maniteea  handtscluich,  ermel  (74). 

*Mani-  v.  Manu-tergium. 

*Maniticus  v.  Monomaehicus. 
Manna  hd.  hymmel-,  lyblieh  h.-  (65), 
hymmelisih,  hymmels,  heymel  (21),  nd. 
heinel-,  hemelsch  brot.  hemelsbroet(^i32). 
hd.  hymmel-broit,  -hung  ( /.  aeromeli 
116),  -brod  mannahu,  -thau  manna 
(125).  miltaw  (120).  chruzzemelo;  pilipi 
{i.  esea  fit".). 

*Mannalis  liant  slan  (23). 

*Mann-eiras,  -aria  [sq.  01.  m.)  parta 
(Gf.). 

Mannu-s,  t  -lus  (^126,  128,  Das.),  i 
ductrimannus  ( 147  )  ros  ( 93 ).  hengst 
(19).  heynst  (11).  folleyn  (4).  voelen  (,97). 
füly  (128).  bicker-tle  (126,  Pict.),  -tlin  t 
-lin  (Das.  cf.  Gr.  wtb.  1809).  nl.  negghe 
(116).  en  mekeler  (i.  equus  paruu.s  23). 
klepphcr  (pl.  f  mammili  12.5J.  teldende 
pert  ( 147).  zeltor  (^64;. 

*Mano  auis  qd.  (76). 

*Manobium  (cf.  manubrium)  hepfft 
(18>. 

*Man-phar,  -phur  v.  -sur. 
Mansare  i.  frequentsr  manere  (Br.) ; 
i.  pondits  dueere  (76). 

*Mans-,  selte/i  maus-,  maue-  (i32), 
maut-  (7(i)  -eolum,  mxisileum  ( i36)  (i. 
piramis  l  sandapila  93;  mausoleumi 
grab  (6).  edel  (93),  edeler  lewte  (^9), 
kostlich  (8)  grab,  edeler  lute  grap  (8). 
sarg  (76). 

Man-ser,  -sor  [1  &c.',  -cer,  -zer  hd. 
huren-sun  (loo),  -kind.  en  hueren  kint 
(11).  eyn  vrkunde  (!  i.  filiiis  spvirti  sie 
7).  hoern  soin  (19).  huren-  (79),  huren- 
(8b)  -hns. 

*Mansi  v.  Nauei. 

*Mansiare  wandern  t  gruweln  (77). 

*Mansi-eare  v.  -tare. 
Mansi-o,  -s  (79)  (cf.  manerium)  hd. 
won-,  wan-   (8i>),   man-  (20),   blib-   (8at>) 
-unge.  won-  (23),  wonn-  (13)   -inge.   we= 
sen,  heim-  t  an-w. ;  belibniß  (75). 

Mansionarius  ein  stedewoiihafftig 
man  (10).  hofeman  (12).  hd.  hub-,  huf- 
(79),  nd.  hou-ener.  mensner  (i.  edituus 
93).  meßner  t  sigerstein  (74).  mesener  t 
chuster   (104).    mesinari    (Gf. ).   selidari 

(141). 

*Mansi-s  v.  -o. 

*Mansitare  {i.  frequenter  manere  Br.) 


MAN 


347 


auf  hüben  wonen  (9).  uff  huffen  ader 
uff  hauffen  setzen  (sie  17).  mansicare 
uff  hören  wenen  {sie  8). 

Mansitorium  f.  Manerium. 
Mansor  woner  (8). 

*Mansor  v,  Manser, 

*Manstr-aga,  -uca,  -uga  v.  Mastruca. 

*Mansuans  v.  Gluto. 
Mansue-  i'.  Mansv\re-. 
Mansu-m  v.  -s. 

*Man-sur  (131^,  141),  -sus  (Gf.),  -phur 
(i4i),  -phar  (^isitJ)  (c/.  magalion,  man^ 
dor)  gruoz  (i3ib).  gruz  (i4i,  Gf.  3,  344). 

*Ma-  V.  Me-nsurnus. 
Mansu-s,  -m  (125)  (i.  eolonia  iü4, 
Gf.,  areola  sim.)  huob-i  (104),  -a  sim. 
(Gf.).  hoba  (120).  ain  hub  (6).  hueb  (1). 
hübe  (8,  4).  hd.  ein  h.  (mss.  mog.),  huobe 
(19),  hone  (12,  20),  huyf  (133),  häuf, 
huff  (i52),  morgen  (18)  landes.  houe 
lans  (13).  h.  (23),  hübe  (9),  juchart  (7) 
ackers.  hoef  (97).  hufe  (79,  125).  huue 
(22).  hueue  lants  (11).  eyn  huff  laudtß 
von  (68),  hoff  lantz  van  (i32)  zwelff 
morgen,  ein  morge  (10).  ein  huff  lands 
von  XII  iucharten  (110).  ein  kauling 
(125).  hl-  (120,  Gf.),  bi-  (Gf.)  -saz. 

*Mansu-s  v.  -r. 

*Mansu-s,  -etus  (ef.  Dz.  wtb.  216) 
sachtmoodicli  (i47). 

'•"Manswe-  st.  Mansue-  in  den  Hss. 

*Mansvsre-re,  -scere  {aet.  et  ineh.)  hd. 
seuft-en,  -igen  (17),  -mutigen  (G),  -modi= 
gen,  -werden  (8,  9j,  -mutich  machen  (68), 
-muetig  o.  demutig  werden  (110);  anhe= 
ben  zu  senftmutigen  (-escere).  sanftigen 
(18,  4).  sachten  \-,^).  zacht-en  t  -modi= 
gen  (23).    sacht  t  sachtmodich  werden 

(132). 

*Manswetari  (-re  Br.  &c. )  sanfftmo- 
digen  (18). 

MansAArete  seufftniudeclich  (20).  milt= 
saniiglich  \alph.  mits.  75.  cf.  Sm.  2,  650). 

Manswretudo  hd.  sanfftmudi-  sim., 
senfftmute-,  senffmode-  (5)  -keit.  fenst= 
muttikait  {sie  G,  wo  eine  neue  Hand  stets 
st  me  ft  schreibt),  nd.  sacht-modicheit, 
-enisse  (79),  zediclieyt.  zäme  (i26). 

Manswretus,  l  mansues  (110  &c. ) 
hd.  sanfft-,  senfft-,  senf-mutig,  -mudig, 
-modig.  sanf-(13),rarf.  sampht-  (23),  sacht- 
modich. seunfftmudick  (19).  sachte  (79). 
sacht  (132).  saegte  (99).  geduldig  (18 
Mrg.).  zem  vnd  gietig  (64).  miltsam  [alph. 
mitsam  75).  mit-war  i  -ber  (.Sm.  2,  65o 
sim.). 

*Mantele  &e.  v.  Mantile. 

Mant-ellus,  -ellum  (20),  -us  hd.nd. 
man-tel,-tell  (lj,-dcl(20).-ellus  gemeyne 
gewant  (8,  9).  heucke  {b"^). 

Mantelum  v.  Mantile. 
*Ma,nter  i.  c^ui  dicit  obliqvum  (76). 

Man-tia,  -cia  {cf.  mathesis)  warsa= 
gunge  l  goucklery  (uo).  wairsaginge 
t  gokelye  (132). 

Mantica  (^.  sareina,  mola,  petra; 
sarmancia  1)  hd.  wat-,  wait-,  waet-  (20), 
wot-  (9,  4),  waat-  t  weid-  (i35),  wad- 
(17,  Ki^),  waid-  (,Kib.)  -sack,  -sacke  (17). 
wat  sag  t  dasche  (8).  wetschger  l  eßsack 
(110).  wetzger  (88).  wetzker  (125,  132). 
aessack  (107,  132).  wätschger  t  bulgen 
(126).  malaha  t  tasca  (120).  malha  l  dasca 
(121).  male  (99  &c.).  maele  (20,  132). 
sweideler  l  renzel  (Chytr.).  felis  (74). 

44  * 


318 


1\IAN 


♦Manticulare  latsfhSnlc  (Ui). 
Man-ticulari,  -diculor  /  -cilio  (17), 
-tillare  /  -tilare  v'.ti.  -ticurari  (7«), 
-iciilari  (TA,  'c),  -ticor  [i-io),  maculari 
(,♦/(•  irM  i.  clepare  t:A  stilo(i2o).  stolii 
«-diculor  17i.  l)e-(hiogou  (17),  -triogen 
(-tilare  /  trojJTiMif  tun  (0).  kippoii  (liu). 
oiit -pfromdtMi  l  -fnron    dmcli   dieboroy 

Manticu-,  raonticu-,  mancipo-latio 
vntri'w.  fiilsclioil  (74). 

*Manticulus  (/.  follis  (ii.  m.)  ein  cloy 
uos  inontclin  {(<i). 

Manticum  (/.  follis  ca.  m.\  ags.  hond= 
fulbaovi's  (Hpt.  äK  handtul  beounas  (Oi), 
-bconaos  (136). 

Mant-ile  (?.  manutergium  .'>  ic, 
phinna;5i,  /  -ilis  (/.  mensale  76),  t  -ele 
(Ki.,  /.  (jausape  l  mappa  66  ic,  iio  &c.),  l 

-elium  {M!^.    Ki.,  Cliytr.),    -elum    ll2.i,  Ki.), 

-elia  pl.  (i27\  -ioiis  t  -iole  (74\  t  ma-- 
nupiarium  ^ti^  &c.,  iio  &c.i  duahilla  .siw. 
(Gf).  twahillun  (i27\  twobol  (1,3).  zwochel 
(3.  X  zwocb  phinna!).  hant-zwehel  (fis, 
76),  -zwohel(i2.T\  -zweie (Ui),-qucln  (21), 
-dwele  (23),  -wcl  t  serviet  (Chytr.).  hands= 
quel  (114).  handquelle,  fatscheinle.  faci= 
net  (Ki».).  tisch-zwehel  (iio),  -zwec-hel  l 
-leg  (75),  -lach  (9),  -tuch  (1).  tusch  lach 
(68).  diß-  (8).  vme-  (8^)  -lachen.  tafel= 
laken  (i32).  vlaken  (79).  stulach,  serg 
(74).  hulle-duch  (8),  -tuch  (9).  mantel 
(19).  brot-,  var.  broit-tuch ;  vmblege  am 
tisch;  bruch  (75).  chinorest  ( Of. ).  saU 
wetle  ai2). 
*Manti-llare,  -lare  v.  -cvilari. 
*Maiiti-ole,  -olis  v.  -le. 

Mantissa  [voc.  tuscum  125)  zugab 
(911.  dy  liantgiflFt  (125). 

Mantua  mantaw  ein  stat  in  lampar= 
ten  v74>. 

Mantus  [cf.  mantellus.  X  wantus). 
mantel  (i07,  110,  132).  bausche  (132).  en 
wante  (11,  107).  wandt  (68).  moffels  aen 
die  bände  (107).  voirmuwe  (i47). 

Man-ua,  -ipula  pigrift  (Gf.). 

Manuale  hant-tücb  i74,  93),  -buoch 
(64,  75 1.  -puch  (74).  ags.  band  lin  {i.  ina= 
nutergium  ';i.  Aelfr.). 

Manualis  das  zu  der  handt  gehört 
(74).  hd.  hant-sam  (8,  9.  68,  110),  -zamer 
(74),  -wercher  (1),  -bucheleyn.  -büchlin 
(134  sim.),  -buclißlein  (i5i).  hand-ich(i32), 
-elik  (11).  heudelich  (20). 

*Manuariuin  {i.  sclopetum,  pugil= 
lare'  vustlink  (Chytr.). 

Manub-iare  v.  -rare. 

Manub-ie,  -re  (8,  9,  79)  {i.  excubi§ 
t  exuui§  &c.  Br.  cf.  sq.)  wach  t  rawb 
(9).  wasch  o.  winde  raup  (8).  scharwathte 
(20).  peuth  (Fris.).  blütgelt  (9i).  inamelen 

(8b,    79'i. 

*Manu-bium,  -vium  (136)  [i.  prompt 
tuariu)n  Gl.  m.)  haut-gat  (11,  20),  -hoel 
t  loch  (19).  twirl  (9).  ain  cluppert  zu 
zehem  win  (76 ;  anders  Sm.  2,  360  sq.). 
ags.  uuael-  ( 94 ) ,  uuel-  ( 1 36 )  -reab  {st. 
-biae  cf.  jJ^c). 

*Manubius  rou-  (121),  roi- (Gf.) -bare. 

*Manubr-are,  -iare  (64,  76,  Br.,  Gl.  m.) 
{i.  ma/'ubria  facere\  vigi-  l  vio-lare 
7  6,  X  mane  X  manubie?)  scliiöten 
einen  boltz  o.  sticken  (75).  he£ften  (64). 

"^Manub-re  r.  -ie. 
Manubrium  halp  (104,  Gf.).  hönhalb 


MAN 

l  prabunscit  ((;»".).  heim  (8  ic.  i.  helue 
(12,  2:5).  helza  (iii).  hd.  heffte,  heft. 
eyn  hefft  ain  eynic  melier  (19).  heclit 
am  inetzer  1  i:t2  ).  hechte  t  stel  (23). 
heecht  ill).  hiebt  (97).  liette  (22'').  hd. 
styel.  Stil,  Stele,  schale  {cuüelli  125). 

*Man-uca,  -uta  (20.  -icaGi.  m.)  mor- 
gcMstiin-de  .19i,  -t  (20). 

*Manu-  c.  Man-cipium. 
*Manu-  r.  M:ini-cleata. 
*Man-uculum,    -culum   (9)   ymmys 
(S) 

Manuducere  handeleydcn  (20). 
*Manueluin  {cf.   manarium)  querne 

(109  1. 

Manufidelis  hd.  nd.  (ein)  getr-uwe, 
hd.  -u.  -ewe.  -eü  (i34),  -ewer  (4),  -av  (3 

sim.)   haut   (cf.   Fr.    1,   408,   411.  .Sm.  1,  468. 

2,   204).  getruw   von    banden   (68,    110). 
druenhandcr  (8).  ein  tru\ye-   (.5^).    trew- 
(1)  -halder. 
*Manufortis  starker  mit  syner  krafft 

(65). 

*Manugo  stil  (Gf.V 

*Manula-biuin,  -uium  (Gl.  m.i  f'.vas 
ad  laiiandum  mniius  aptum  (76). 

*Manul-arius,  -earius  (Gl.  m.)  muwen 
meker  1  ut). 

Manulea  r.  Manica. 

*Man-uleare,  -icare  muwen   maken 

(147). 

*Manul-eum  f  -eas  [gen.  -ee  20.  st. 
-ea  Br.  &c. ).  -ium  hant-vat  (11),  -fayß 
(19),  -faß  V  manica  gewant  (  20.  '= 
want  1-.  mantus  ?  . 

Manuliatus  r.  Manicleata. 

Manumissio  gebuntuisse  oder  vry= 
hej't  '8  .  gebunden  der  vrej'heyt  (9). 
ledig  lassung  (65). 

Manumissus  hd.  gefri-het,  -heyt, 
-et,  -et  der  fanckniß  !>alben  ( 75 ).  ge- 
vrcyet  (9).  -freit  (4,  134).  nd.  ghevriget. 
ein  ledigge.^^agter  (64). 

Manumittere  freyen  (4).  fryhen  (20). 
hd.  fri-laßen,  -laißen,  -machen,  -m.  der 
fencknüß  halben  (75).  frijelaißen  (10). 
virlayßin  (.«V  19).  nd.  vri-,   vrigh-laten. 

Manumundium  dwele  ( 147). 
*Manuncula  l-.  Manicula. 

Manupiar-ium,  -um  (76)  {i.  gausape, 
mantile,  manutergium  qq.  v. )  handt- 
zwehel  (68),  -zwechel  (76).   dwele   (i47). 

Manus  hd.  haut,  gewalt  (74,  110). 
macht  (is2).  herre  t  .r/>?w  ^  gotlich  räch 
t  g.  milde  bescbjT^nisse  t  gewalt  t  got^ 
hebe  wirkunge  t  justicia  (9).  got  l  got= 
lieh  röche  0.  g.  mildekeit  l  gewalt  t 
gotlich  w.  {i)  gerej'tekeit  (8).  rachsal 
0.  werck  (74). 

Manuscriptio  hantmal  (Gf.). 
*Manuta  v.  Manuea. 
*Manuta  p/.  mauwen  spangen  ermein 
sp.  il9i. 

Manutenere  frie  halden  ( 8^  sim. ). 
frij  h.  mit  henden  ader  mit  gewalt  hal= 
den  (17).  hanthalten  (65). 

Manu-,  mani-  (94i  -tergium,  manu- 
teri-um,  -a  Gi)  (/.  mantile,  eausape, 
CO-,  to-gilla,  toalia,  mappa  &c.,  gu- 
metarium  f  colliga  75)  tuahilla  si))i. 
(Gf.).  hant-duuehilla  sim.  (Gf.).  hd.  -twele, 
-zweie  (7),  -zweyle  (18),  -zwahel  (6), 
-zwehel  (75,  110),  -zwechel  (76),  -duelle 
(79),  -dwele  (23),  -dwale  (IO6),  hd.  -wele, 


MAR 

-wellen  (21),  -weule  -tergium  l  -piiane 
-terium  (19),  -tuch  (1,  2,  4),  -duch  (75). 
hancczeugnl  (13).  dwale  ( 99 ).  ngs.  bin 
(94l.    lim    (136). 

Manutus  mensch  d(>r  da  groß  bende 
hat  (75). 

*Manuvium  '•.  Manubium. 

Manzer  v.  Manser. 
*Ma-,  var.  map-pella  ein  klein  zwe= 
hei,  vnr.  kleyns  zwelielin  (64). 

Map-pa,  -a,  -pula  1120,  Gf.),  -pola 
7),  -pale  (9,  Gr.),  -palis  (120),  -pile 
Gf.),  -ula  (b,  76.  rf.  planeta*,  -illa  (76), 
-pella  I  V.  discus  1,  ma-  f  na-ffa  (v. 
Omentum)  duahila  siin  (Gf.).wA  dwele, 
dweel  (11).  twele  (Sb).  zweie  (10).  tweule 
l  hantweule  (19).  czuegel  (13).  czueyel 
(14).  hant-dwele  (  132),  hd.  -twele  (5), 
-twel,  -wel  (133),  -wein  (21),  -czweyl 
(18),  -zwehel,  -dueh  sim.,  -fan  i  -illa 
(\2o).  bände!  (-pola  7).  tisclilach  (9). 
nisch  lachen  (8).  houbet  tliuch  (100). 

Mappa   mundi   beschreybunge    der 
werlde  (8,  9). 
*Mappale  v.  Magale.  Mappa. 
Map-  i:  Ma-pella. 
*Mappile  &c.  v.  Mappa. 
*Mapula  V.  Mappula.  Planeta. 
*Mapus  {■■^t.  napus)  reddich  (20). 
*Maphora  r.  Maforte. 
Maranatha  [hbr.)  fervuazzot  (Gf.). 
*Maratro  v.  Vltrum. 
Mara-thrum,  gew.  -trum,  matathris 
(85)  i)be-,   ve-,    we-uchil.    boh.   kopr   (4). 
fenicbil  (104).  tinechal  (i3i).  venecol  (24). 
vencol  i  semen  (47).  fengel  (17 1.  fenchel 
(111).  f.-same  (10,  74j,  -säet  (132),  -stock 
(74).  fenckelsom  (110).   venekolsaet  (8.5). 
Marca  {pecunie)   hd.  nd.   ein  mark, 
m.  des  gewichtz   0.   der  zal  t  ein   halb 
pfunt  (75).   marckt  (64<=). 
*Marcania  v.  Marchia. 
Marcasita  v.  Martasicci. 
*Marcatus  v.  Mardarius.  , 

*Mar-  '•.  Ma-cellum. 
*Marc-,  mart-  (64'\  75)  -ellus,  -ulus, 
t  mars-ialus  (4),  -eolus  t  macilla  (74) 
hd.  ham-er,  -mer;  hant-  (3,  17,  75),  huf- 
(3,  4.  cf.  Fr.  1,  472),  schlag-  l  peschlag- 
(75),  v6  lege-  (16),  werck-  (8,  9),  mittel- 
(64,  74)  -hamer  sim.  hemmerchin  (19). 
bemerken  (11). 

*Marcensens  v.  Mareescere. 
Marcere  hd.  nd.  mager,  morghen 
(23).  dur  (4,  110),  dor  (12),  dore  (7) 
werden,  machen  (1,  7).  mageren  (11,19). 
Ad.?ic?.dor-,do-(22),  dur-  (5).  da-  (6),  der- 
(7),  tor-  ('8b)  -ren.  dornen  t  krippen  (13). 
krimpen  (10).  scrimpen  (str.  ?  12).  vorgen 
(8).  drogeu  (99).  zvinen  t  zohcken  (100). 
fulen  (68).  swelcken  (74). 

*Marceria  v.  Maceria.  Maneris. 
Marces-cere,  -sere   mager    werden, 
dorren,    svinen    ( 100 ).    marcensens    i. 
debilis  (76). 

*Marcessibilis  dorrelich  (20).  vuylich 
(132).  ful-ig  1110),  -heit  (68). 

*Marcessibilitasmager-,dorre-.durre- 
(20)  -keit. 
*Marcessim  dorlicbin  (19).  dorrelicke 

(11)- 

=^Marciamexnus  est  mumtio  facta  per 

preliwn  (76 j. 

*Mar-  V.  Ma-cianum. 


.      MAR 

*Mar-cica  (11,  19),  -toca  (20),  -topa 
(11,  19)  (ams)  trappe  (20).  drappe  (11). 
drap  (19).  krappa  (martopa  11, 19.  auisf). 

*Marcicordia  v.  Macis. 

Mareidare  welck  (uo),  dorr  l  vuyl 
(i32)  maclien. 

Marciditas  hd.  nd.  mager-  l  dorre-, 
dürr-  (iio),  durre-  (20)  -heit. 

Mareidus  hd.  nd  dorre,  hd.  durre, 
dürr,  dür  (4),  dirr  (76).  dore  (18).  dor 
(21).  dorr  vuyl  (132).  dürr  l  ful  (68).aurrig 
(1).  tur  t  truken  ((3).  hd.  tru-  (74,  76), 
dru-  (5),  dro-,  dra-  (21)  -cken.  droghe 
(23,  79).  marget  (11).  mager,  maderteli= 
ger  (74).  lamp-  t  hang-end  {auris  126). 
*Marci-,  marco-nella  v.  Valeriana 
Matucella. 

Marc-  V.  March-omanni. 

Marcor    {i.    mancor,    marciditas» 
rancor)  hd.  finne,  pfinue,  ptiuu,  pliinne 
(3),  phind  (7),   ptinte  (74),   find  (21),  fin 
(133),    feyne    (152),    pin   (6),    pfyme  (67), 
nrf.vinne,  gew.in  carne.  frey  (67).  schymmel 
(68).  durlieit  (20).  muhelose  (i26). 
*Marcorare  hacken  (74). 
*Marcorella  v.  Valeriana.  Matucella. 
*Marcrabius  v.  Marchio. 
*Marculiiin  liarke  (12,5). 

Marculus  v.  Marcellus. 

Mar-cus,  -tus  hammir  (8).  hamer  (17). 
groß   (64),    großer   (iiOj,   der  groß  (64), 
vor-  (i32j  -hamer. 
*Marcus  v.  Mascus. 

Marcha  mark  (8).  marthe  t  marcke 
(20). 

*Marchalus  march  (23). 

Mar-chia,  -Ihia  [sie  1),  l  -cania  (125) 
maricli  (1,  7i).  marcke,  vulg.  marche  (75). 
dye  mark  (9,  76,   110),  marg  (17,  125). 

Mar-chio ,  -  gio  (  6  ) ,  -  ggrauius, 
-grauius,  -grauus,  -crabius  (18)  unwe= 
sentlich  untersch,  in  einigen  Vocc.)  hd.  nd. 
marck-,  marg-  (5,  19)  -graue,  hd.  marck- 
grafe,  -grafi,  -greffe  sm.,  -groue  (9). 
marg-grebc  (19),  -grefe  (8),  -greue  (i32), 
-graff  (75,  134).  mar-graf  (4,  69),  -graffe 
(ob),  -grabf  (6),  -greue  (17).  marc-  (23), 
march-  (11)  -greue. 
*Marchio  marck,  marggrafschafft  (74). 

Marchionatus  (^.  marchia  75)  hd. 
markgrafe-,  marckgrof-  (3),  marggraue- 
(5,  133),  marggraff-,  margraf-  (4),  mar^ 
grabf-  (6),  marggreffe-  (21)  -schafft,  nd. 
marcgreueseop  sim.  marggrauenthum 
(75).  margdom  (5b). 

Marchi-onissa ,  -ssa  ( 20 ) ,  marggra^ 
fyn  (4).  margreflP-ynne  (20),  -yn  (5^). 

Marcho-  ,  marco-manni  gesamet 
volk  (^9).  gesammit  folg  (8).  die  meer= 
männer  vnd  mercker  (lu).  dy  voyt: 
lender  (125). 

*March-us  v.  -latus. 

*Mar-darius,  -darus,  -tarus  (22^, 
74,  76,  102,  Kii.),  -tUTUs  (23),  -derus 
(76),  -tallus  (Sum.),  -dalus, -dulus,  -del= 
lus,  -tus  (Gf.)  -ta  l  -durus  ? -t\irellus 
{  -ralus  (Kii.),  -tasus  (74),  -tes(uo,  in, 
KU.),  -trix  (64,  74,  93),  -catus  (91),  -ga^ 
dulus  (ob),  -tinus  (?  q.  v.),  mor-talus 
(9),  -darius  (75),  cartarius  {q.  v.)  {ani-- 
mal,  cf.  Gl.  m.  4,  568,  582,  584)  hd.  nd. 
mard-ol,  hd.  -ar  (102),  -ir,  -er  (-darius 
19  &c.),  -er  beest  (132).  mader  (75,  91). 
marckdel(-dellus  19).  mordel(22).  maer- 


MAR 

ten   (11).    mart-e  (23),    -er   (kü.).  mart 

(102,  eyn  der  22'>).  morder  (4).  merder  (5^). 

*Mardus  hortulanus  gartkerse  (85). 

^Mare    hd,    nd.  mer.   hd.    meer  (68), 

mor  (1.34),  mere.  dy  sehe  (12.5).  see  (99). 

M.  balthicum  dy  ostersehe  (125). 

*M.  enevun   (cf.  m.  vitreum  Gl.  m.) 

gieß-,  iiandt-faß  (74). 

M.  galilee  t  tyberiadis  (17),   nior= 
tu\im^(l,  74,  i.  locus  aspelti76)  tot  (1), ' 
dot  (17),  dat  dodt'  (23)  mer.  vnfruchtper 
wasser  (74). 

M.  rubrum  rot  mer  (1,  17). 

*Marellus  {i.  vitellus)  ey  dader  (147). 

*Marelucium  v.  Merlucius. 

*Marena  [tributuni  Gl.  m.)  v.  Isma= 
rena. 

*Marexta  (cf.  maroxa,  mataxa)  en 
grane  {st.  garne)  winde  (23). 

Marga  {i.  medulla)  margh ,  mergh ; 
[7ned.  terra)  ina-,  me-rghcl  (Kii.). 

Margarit-a,  #-um(iio  &c.)  hd.  perlin 
(110),  eyn  fin  p. ;  berliii  (65).  perle  (97, 
132).  fine  p.  (13).  veyn  perleyu  (9). 
sclione  pferlin  (10).  margari-th  (5'\  76), 
-t  (75),  -tt  (1).  ein  dir  stein  (99).  mari^ 
greoz  (Gf.). 

*Margaritaria  [he>ba,  cf.  maiorana) 
maser-an  (125),  -on  (123).  magitana  me-, 
var.  mas-seran  (64). 

*Margaritatus  camarigreozzot  sim, 
(Gf.). 

*Margerona  v.  Maiorana. 

*Marges  {cf.  merges)  grave  (85). 

*Marg-io,  -grauuius&c.  v.  Marchio. 
Margites,  jiapYCTYjC  ei  n  seiilungel(  1 1 4). 
Margo  {i.  lab-ium,  -rum,  circum- 
ferenci-ale,  (74),  -a  i  extremitas ,  prec. 
fontis,  litiis  rnwis)  prard  {i.  circ.  foidis 
Ij.  prort  (Gf.  3,  313).  brort  (2,  74).  brat; 
port ;  gesehele;  bruuschwel;  leisten  vff 
einem  ding ;  gef'esse ;  zargc ;  vmbscliranek 
(75).  harte  (10).  bort  (13,  74,  77,  ?*<)■.  128, 
Das.).  ge-b.  (r2).brunueii-b.  (93).  br.-(iio), 
brune  (88)  -selial.  prunschel,  prunneu= 
geseheil,  port  au  einer  sehussel,  pad- 
schefflein,  trog,  leffs  (74).  born  geschelcz 
0.  offer  andern  rin  (8).  vwer  (loo).  oeuer 
(20,  132)  van  dem  wasser  (132).  gestalt 
vmb  ein  w.  (74).  das  gestad  an  dem  mer 
(110).  eyn  burren  gestelle.  {b^).  slyng 
(16).  sHnc  vme  ene  borne  (22),  dat  vme 
de  b.  gheyt  (23).  born-  t  zober-stein; 
randt  o.  rang  (74).  eyn  geremcze  (17. 
cf.  lor-a,  -ica).  liste  (77).  vminelauf  (9). 
vmseiiwayff  (64).  die  marchen  t  fron= 
tieren  (Fns.).  ein  ortZii?«  o.  aynes  yeden 
dings  (91).  dat  spacium  van  dem  boech 
(132).  das  sp.  an  einem  buch  (110).  ags. 
(?)  mengio  (94). 

Maria  (maris  Stella  75  var.)  mer  {i. 
mare  8).  merstern  (8 ,  9 ,  75.  epith.  s. 
virifiins).  erlewchterinne  (9). 

Maria  magna  marie  magdalenen 
Orden  (1). 

*Marina  (a?^smanna?)  gotlick  dranck 

(147). 

Marinarius  schiffmann  (110  &c.). 

*Marinella  v.  Valeriana.  Matucella. 

*Marinus  (^.  iuxta  mare  68)  menlich 
(öiJ).  manleich  (1). 

*Mariona  v.  Maiorana. 

*Marionus  i.  nauta  (us).  see-  (8), 
zee-  (9)  -man. 


MAR 


349 


*Ma-,  mu-riparum,  mari-,  foemini- 
ficum  welsch  bingelkraut  (143). 

Maris-ca,  -sa  {i.  vesica  &c.  129)  {cf. 
extalis)  eyn  blaze  (19).  blase  (11).  plase, 
et.  macnla  in),  feigwartz  (111).  grozdarm 
(Sum.).  blaider  (147). 

Maris-Stella,  -tella  (19)  (c/.  maria) 
leide  sterne  (11,  191 

*Maristall-us,  -a  (Gl.  m.)  marstal, 
indc  marsehalkus  (20). 

*Maristella  v.  Maris  Stella.; 

Marita-gium,  -rium  (76)  hd.  lipe- 
sim.,  leip-  (9)  -gedinge. 

Maritaiis  ee-,  man-lich  (65). 

Maritare,  -ri  (ö^»)  hd.  nd.  man ,  zu 
der  ee(iio)  nemen.  Äd.  zu  man,  zu  eym 
man  (18,  i32),  nd.  to  manne  geben, 
geuen.  zu  man  gaben  ( 6 ).  eyn  man 
zufügen  (17).  hillichen  (132).  vor-trewen 
ader  -loben  (4). 
*Marita-rium  v.  -gium. 

Maritata  hd.  nd.  gemannet. 

Mariti-ma,  -na  (8)  an  der  zee  t  an 
dem  mer  (9).  an  der  see  o.  ander  mer  (8). 
by  den  meer  of  see  dat  ertrick  of  lant 

(147). 

Mariti-mus  (12,  79,  110,  132),  -nus 
[i.  vir  legitimus  68)  an  (79),  von  {%^) 
der  see.  ein  seiweren  (ciwV  euv  ?  19). 
en  ze  verder  ( 11 ).  en  by  de  ze  (23). 
wonende  by  der  zee  (132),  dem  mer 
(iio).  eyuer  der  by  dem  see  wonet  (es), 
anderwillen  {st.  an  der  wilden?)  wage 
(12). 
*Maritin-  v.  Maritim-a,  -us. 

Maritus  hd.  nd.  man.  man  des  wei= 
bes  t   eelicher  mau  (75).   E-   (6),    huß- 
(21)  -man.  hd.  wirf,  huß-w.  nd.  huswert. 
charl  (14t). 
*Marlhia  (1  aas  t?)  v.  Marchia. 

Ma-  V.  Me-rlucius. 
*Marmarius  mormelsteyn  (7). 

Marmor  m armer  (99).  m.-stein  (68). 
marmel  (64,  76).  hd.  m.-,  mermel-,  hd. 
nd.  monnel-,  murmer-  l  edel-  (8),  mur= 
mel-  (11),  marbel-  (2),  merbel-  (1),  mär- 
bel-  ( 1 )  hd.  -steyn,  nd.  sten.  mormel 
(13).  m.  album  wyß  m'mel  (5^),  cf. 
alabastrum.  m.  rubrum  roth  ra'mel 
(ob),  rot  merbel  stain  (1,  2).  m.  viride 
grün  m.-stain  (1). 

Marmorarius  (i.  hermoglyphus  125) 
bildhauwer  (64).  polyrer  (125). 

*Marmor-,  absc-,  as-,  arc-ella  {i. 
eu-,  he-patorium,  agrimoni-a,  -um) 
a-,  o-dermenig  &c.  (143). 

Marm-oreus,  -orius,  -urius  (17), 
-arius  {q.  v.),  -oreum  (76)  von  mermel= 
stein  gemacht  (17).  hd.  marmel-,  mer= 
mel-steynig,  -steynicht.  nd.  mormelste= 
nich.  mermel- (3,  9),  murmil- (8),  marmor- 
(75)  -steinen,  -stein  (3).  mormel  stainin 
(6).   murmel  steynk    (21).   marmelstain 

(76)- 

^Msivona,  {herba)  honers-  (i05),  maron 

huener-    (bm. ),    moron   huner-   (Sum.) 

-darm.    Viele  meist  zu  moron  stimmende 

romanische  und  germanische    Formen  s. 

bei  Nemnich  v.  alsine. 

*Maronium  {i.  rhaponticum)  rha= 
poutick  (143). 

*Marophium  {cf  prc?  marrubium? 
mapus?)  retticli  (74). 

*M.a,vo^a,  i.instr.  adfila;  cf.  marexta) 
ain  garnschrag  (76). 


:VoO 


y\\\l 


*Mar-  V.  Marso-picus. 

Marr-a,  -o   ^74,    ;/.    -onis   /.   lifio    i) 
kill. st  ("Jt)).  hiiwi'  i    keyl    (4,   74).   hack, 
liowi'le  (147).  Ih'Pp  l  si'liii!iitin«'S8or  (9i). 
*Marrnlns  r.  Mardarius. 

Marrai'e  liackcii  die  i-rtle  (i49). 
*Marrhum  knicke  (135). 
*Marridu8  [i.  lassun ;  xA  marcidus?) 
iiiat  (-JoV 

Mar-,  ma-rubiuni,  marrub-rum  [D, 
-eum  ^^  I,  110,  i.  marsubiuin  /  pium 
ist  herba  qd.  barsa  3),  amarubium  (8'', 
lit),  l  macoro  (74)  [;i.  scropholaria  74) 
gotlVrgez/.au  (Gf.).  taub-,  tovh-  ( !ts ) 
-nezila  (Cf.),  -nessel  (74,  o;!).  Häufigst 
lid.  gotvor-,  gotver-,  i  rotuor-  (74)  -gi's^ 
seu;  ntt  nabel,  roitn.  nti.  rotiiaiiel. inaro- 
pol  (17).  -bei  (128,  103).  andorii  174  &c., 
*.  prasivun  Gf.).  a.  t  audoren  m.,  boh. 
chobdye  (4.  ehobz  Kon.),  aindorn  (19). 
au-torn  (io.5),  -thoru  (Sum.),  -dron  (91, 
125.  nti:  Anz.  8,  406),  -troii  (105),  -dor 
(100.  101),  -rdii  (7),  -dron  hülse  (11). 
hülst  (68,  110,  132).  hulft  i  bult  (107). 
sigmüntze /.  (77).  segmüntz  (111).  sig= 
miiitz  (91).  lungenkraut  (114  &c.).  groan= 
der  ( 2-4.  cf.  andor ).  brnn-  ( 8.5  ),  brim- 
(47)  -ader.  duvelsbete  (47).  aus.  hunac 
(-uiiyrt?)  ^bioimyrt  (94);  harehime  (94a). 
beygürtcl  (3.  cf.  marsupium).  nl.  ioU 
rove  (143).  amar.  audorn  (S^).  euciain 
(19). 

Marrubium  album  gotiswrgeßene 

(Sum.   V). 

M.   nigrum   auderbrune  (Sum.   v). 

Mars  hd.  nd.  eyn  planete  (also  ge- 
nant 66  &c.),  l  .Stern  des  zorns  i  kricgs 
(6.i).    eyn  got  dez  strids  (17).    ags.  tiig 

(94,    136). 

Mers-caleus,  -chalcis,  -callus,  -al= 
cus  (4),  -ealdus  1  r.  gregarius)  hd.  mar-, 
mayr-  (19),  nd.  mare-,  maer-  (18)-schalck, 
-schalg  (19,  152). 

*Mars-eoltis,  -ialus  v.  Mareellus. 
*Marsi-biuni  v.  -lium. 
*Marsi-ea   (Sum.  vi),  -lea  (herba,  cf. 
sq.?    maron?    masilicus?)     grozdarm 

(Gf.,   .'Juiu.). 

*Marsi-liuiQ ,  -bium,  (8)  eyn  fyck 
boin  ^19i.  vidi-  (24),  wie-  (47),  wikke- 
(36),  wolff-  (8)  -bone.  wigbonen  (sö). 

*Marsio  (piscis)  meer-seelen,  -grun= 
del  (140). 

*Marsiopolis  mcrspiirg  ein  stat  (74). 
Marsippa  i:  Marsupium. 

*Marsopicus  ist.  merops  iione)  ags. 
vinu  Hpt.  5);  fina  (94.  woodpecker  Bosw.). 
marpicus  phia  (i36). 

*Marsopium  v.  Marsupium. 

*Mar-  V.  Ma-spiter. 

*Marstuciuin  i-.  Nasturtium. 

*Marsu-beum,  -bium  v.  -pium. 
Marsum  ags.  thytmgalere  i^Gi.  m.), 
atis  galere  incantator  tliyt  vox,  wenn 
nicht  entstellt  aus  thyrs  (oththo  wyrm-) 
galere  cf.  marsu-r,  -s;  voces  i  neniae 
marsae. 

Marsupiarius  seekler  (91). 

Mars-upium,  -ubium,  -ubeum  (1), 
-uppum  (142),  -upeum,  -opium,  -upius 
(121),  -ippa  (Gl.  Aeiir.)  (i.  bur.ia,  crumena, 
saccuNs  nummorum)  hd.  secchil  (121,  Gf.), 
seckel.  scazseckil  (Gf.).  zersack  (75).  budel 
(132).  butel  (110).  hd.  by-,  bye-  (18),  bey-, 


MAS 

pey-  (1),  pi-  (1,  :t)  -gurtol.  by-gordel  (13, 
2;Jk  -gurdel  (,11),  hd.  -gortel,  burse  (99). 
ag.i.  h'od  (dl.  .\elfr.). 

*Max'8ur  (t/.  marsu-m,  -s)  kokeler 
(U).  buckelcr  (19).  bukelc  (20). 

*Marsu-s,  -aus  (i39)  {ct.  jnc.  parea. 
flauilinium  gogelcr  x  gaukier  liican- 
tat<ir\)  i.  puiuiii.s  lineu.s  (20);  incantator 
(Hr.,  Pap.);  obsilla-s  (Isi.l.).  -gis  (  136",  139, 
141).  -ges  ( 1 36  s/i/i. ) ;  obsylla  rex  marsus 
(Pap.),  nac/i  Mai  st.  psillus  in.  -  gog-  ( 19), 
kang-  (20).  koii-  (11)  -eler.  ags.pl.  dryas, 
iuguleras.  tliyrsas,  wynngalcre.s  (94''). 

*Marta  r.  Mardarius. 
Martag-on,  -um  goldwurtz  (U3). 

*Martalilogum  v.  Morraliolus. 

*Martallus  '■.  Mardarius. 

*Ma-  r.  Mo-rtarium. 

*Martarus  r.  Mardarius. 

*Martasicci  laus  marcasita)  kaczen= 
Silber  (.'}  . 

*Martasus  r.  Mardarius. 
Martellus  r.  Mareellus. 

*Marter-  v.  Matri-eularius. 

*Mar-  i:  Ma-tertera. 

*Marticipula  inartfallc  (12.5). 

*Mart-  r.  Matr-icularius. 

*Martinus  (/.  maitinnm  tenens  6,  76, 
HO  &c.,  mortem  l  bellum  l.  76)  niarder 
(G.  cf.  mardarius?  vgl.  die  Thiernamen 
Dz.   Wtb.   218). 

Mart-yr,  -ir  eyn  m'tel  (17).  hd.  nd. 
marto-,  merte-ler,  hd.  -rer. 

Mart-yrium,  -irium  hd.  dye  nd.  de 
mart-er,  hd.  -el,  -ylie  (i32),  -elunge  (8'>, 
65),  -ery  (18).  merteley  (8).  petapur  (-ia 
pl.  Gf.). 

*Martirisacio  niarteluiigo  (8). 
Mart-yrizare,  -irisare,  -risare  (ö''), 
-oriare  (Kii.)  hd.  nd.  ])iuigeu;  mart-eren, 
hil.  -ein,  -iln  (8*'),  -eliziren  (132). 

Martisia  ags.  gebeaten  flaese  [i- 
baptitura  Gl.  Aoifr.).  Cf  Goth.  wtb.  2,  30, 
wo  m.  in  mortario  isid.  die  mögliche 
Beziehung  su  der  ahd.  Glosse  mardaro 
fleisc  noch  mehr  unterstützt.  Hierher 
mortisium  c/.  r.i;  martrisca  gr.  fico 
(i36)?  martesia  seiela  parua  (i4i)V 

Mar-tius,  gew.  -cius  mont  (18).  hd. 
mertz.  m -mande  (5).  mertze  (10,  4i). 
mireze  (5'>).  morte  (99).  m.-  (merceV  23), 
martze-  (22)  -man.  sehreythaftig  (szc9). 

*Marto-ca,  -pa  v.  Marcia. 

*Mart-oriare,  -risare  v.  -yrizare. 

*Martorium  v.  Mortarium. 

*Marti'isca   v.  Martisia. 

*Martrix  v.  Mardarius. 
Mart'x  {St.  mastix)  bertram  (8). 
Martulus  v.  Marculus. 

*Martura  wasscr  mus  (18). 

*Martur-ellus,  -us  v.  Mardarius. 

*Martus  r.  Marcus.  Myrtus.  Mar= 
darius. 

*Ma-  V.  Mar-rubium. 

*Maruea  ags.  suaegl  (Hpt.  5.  cf.  moru- 
ca,  -ta  piscis  Gl.  m.,  morue  &c.  Dz.  wtb.). 

*Maruella  {st.  maurellai  nachtschade 
(17).  drusuurt  (Sum.  vn). 

*Marusi-uin,  a  (Gi.m.)  van  cypressen- 
boein  dat  oeverste  (147). 

Mas  hd.  nd.  man.  knabe   (7).  knab 
(88).  ain  krais  (6).  hij  (39). 
Masca  v.  Mascus. 

*Maseula  {cf.  mascla  gi.  m.)  en  masch 
t  en  vrou wecken  (23). 


MAS 

Masculinus  hd.  nd.  mcn-,  mensclie- 
(17),  nd.  man-,  mens-lich,  -lic. 

Masculus  (?.  mas  7,  marinus  1)  eyn 
dein  man  (8,  17)  mcn-ckin  20),  -nkcn 
(23),  -ncl  (7.'.j,  -lin  (9),  -dlin  (64).  knebliu 
(76  1.  manlcich  (1). 

Mas-,  mar  (i36)  -cus,  masca  (Gl. 
Cott. )  ags.  grima  (94,  I36),  eges  grimma 
(Gl.  Colt.).  mascau/.(!f.  2,877 )«M.vtala  m. 
\nl.  talma-sclic  larua  Kii.i  st.  talasmica, 
TSAsafilxa  von  T£/v£3tjia  Weiheformel, 
woher  arab.  talisman  {nach  Sachs  Beitrr. 

zur   Sprachforschung    1,    64). 

'Maseluc  r.  Cardiaca. 

•'Masi-gna, -ngna  (19;  {rf.  mer-,  mes- 
enca,  mezeuca,  frz.  mesange)  inayse 
(71).  cyii  mey.se  (li»i.  en  meze  (11).  ma.a-, 
masi-iingua  i:  parix. 

*Masilicus  {herba)  medewort  (24,  47). 

*Masingna  &c.   v.  Masigna. 

''Maspica  hniot  heime  iSam.). 
Mas-,   mars-  (110)    -piter   {i.  pater 
martis  l  maris  110,  Br.,  p.matris  68,  132, 
lo  padre  della  niaclre  (il.  m.)  grolJ  vadir 
(S'M.  mans  vattcr  (68),  vader  (132). 

Massa,  m.  palatarum  (17,  /.  pondus 
ficuiim  i!r. ;  m.  l  p.  palatorum  7),  mas 
Signa  (13.  cf.  masignum  Gi.  m.?),  maza 
(<;f.)  hd.  nd.  stiu-kc  {carnis  75).  gancz 
St.  (.^''),  Stuck  (1).  eyn  scliuczhe  (schV 
sthV  i.  pecies  21).  stocke  (17;.  stock 
(7).  slegil  (^Gf.).  brade  (19).  swer  b'de 
(17),  bürde  o.  ryß  (8),  t  b.  (9j.  klocz 
(13,  74).  cluce  {i.  pars  12).  clute  i  cluus 
(22'J).  cluyt  (147).  hd.  clunipc  (17  &c.), 
klump  l  ein  deick  (65).  sainanthaffti 
(141  ).  braut,  stuck,  knupffel,  knoU  (74). 
*Massaget-e  i.  pondus  graue  (i48); 
-a  ^.  massa  stuck  metails  (147). 

Massagetes  {i.  populus  scythie  1  lO 
siin.)  groß  von  geburt  (68). 

Massarius  hd.  kucheu-,  kochen-  (19), 
koken-  (20),  koke-  (11)  -meister.  huß= 
halte-r,  var.  -1,  an  stat  des  hußuattera 
(75).  des  gesynds  sorghdreger  (i47). 

*Massatio  {i.  comessatio)  brassung  (68). 

*Massieare  schlahen  (es).  Cf.  masti= 
giare  i.  verberare  (76),  ><  massiea.sm. 
claiia? 

*Massigetha  bethe  (9). 

*Mas  Signa  v.  Massa. 

*Mastica  mastic  (87). 
Masticare  [i.  ruminare)  hd.  kuen, 
kuhcn  (ö);  ku-,  kou-  (6),  kau-  (12), 
kü-  (134),  hd.  nd.  ke-,  nd.  ko-,  keu-wen. 
kewn  (1).  koyen  (75'').  keuen  l  kifelen 
-cweodu  (75). 

*Mastice  {cf.  -ix)  ags.  huuit-quidu  (94), 

-cweodu   (.''ouiner). 

Mastiche  hartz  (110).  harß  (132). 

Mastigia  (/.  uequam  ancilla  Br.)  v. 
Catacarisia. 

Mastigia  eyn  zu  zogel  (17).  mantel- 
snohcr  (19),   -snoer   (11).   gordelryeme 
(147).  ags.  sui-bae  (i36),  -pan  (94). 
*Mastigiare  v.  Massieare. 

Mastix  {herba,)  hd.  nd.  bertram.  mast 
(74).  raasti-ch  (85),  -ck  (74),  -c  (47,_-cum? 
24).  krut  daz  zu  den  zenen  gut  ist  (8). 
grano  (?  Gf.  st.  mystax,  cf  greno?). 
ags.  hwitcwuda  (94^). 

Ma-,  man-,  mon-  (17)  -struga,  mast- 
ruca,  -uea  (68),  -roga,  -rago  (16),  -raga 
(76),  -rüga  t  -rücht  (3),  manstr-uca 


MAT 

{74),  -aga  (74,  75)  chursinna,  hadara, 
filz  (Gf.)-  kurs-enna  (Gf-),  -na  (Gl.  Blas.), 
-enu  (93),  -in  (6),  -e  (5).  kur-sen  (2), 
-sehen  (67).  kirs-en  (Ob.),  -sen  (76),  -ach 
(7).  ku-  t  ko-vschen  (17).  kurße  (74). 
korschc  (152).  korsch  (133).  kireßo  (16). 
korsene  (22).  kortz<>  (23).  kurß<>u  i  belcz 
(21).  ein  strupbcltz  (mastruca  68).  lachin 
(121).  hären  (i!8,  132),  hcrin  (iio)  kleidt. 
husock  (91,  sim.  KU.),  hasuyk  (109). 
manstr-uga  t  -aga  larff  [i.  lar-ua, 
-morpha  7.5). 

*Mastuo  (oM.y  museus?)  deseme  (85). 

*Masus  {.st.  malus)  affclter  (Sum.). 

*Mata  V.  Matta. 

*Matalis  v.  Magalis. 
Matare  v.  Mattare. 

*Matassa  v.  Mataxa. 

*Matathris  v.  Marathrum. 
Mataxa  t.  instr.  ad  capita  Uni  de- 
ponenda  (76);  instr.  texendi  (Pap.);  den- 
tria  l  ritora  (74);  corductum  l  stra^ 
mentum  (Gl.  Aeltv.).  mcidun-  i  medim- 
sporo  (Gf.  2,  708.  6,  3,57.  var.  metara). 
garn-stal  (64^;,  -winde  (20).  riffel,  flachß- 
r.  0.  kiftel  (74).  Iiaspel  (91).  a(/s.  sti'ael 
i  bedding  (Gl.  Aeifr.  1.  </alL  serens  (122). 
matoxa  en  re])e  (23).  metax-a,  -ta  (iio») 
(i.  circularis  adunatio  filorum;  senciim 
110)  garn-  (20),  garne-  _(1<)).  gar-  (11) 
-winde,  garnstal  (64'').  ein  sträng  garns 
(uo),  gran  (68).  .syde  (iio  sim.).  streng 
garens  (107).  matassa  garn;  des  garns 
samenkmippynge  (i47).  Cf.  mar-exta, 
-oxa,  gir^llus,  cantherius. 

*Mate  V.  Maeis. 

*Mateliuin  haiidtuch  (91). 
Matell-a,  -io  harmglas   (v.  a.  16I8). 
wasservaß  (110,  132). 

*Ma-  V.  Me-tellus. 
Mathematica  messendi   kunst   (93). 
ein  k.  on  materig  (e.'')). 

Mathematieus  (i.  doctrinalis  l  qiia- 
driiuiali.'i;  matem.  i.  diuinator  Br.)  recher 
(9).  matematieus  [„sine  aspiratione^^  74) 
reder  (S^iJ).  rädere  (99).  zaubrer,  war-- 
sager  (74). 

Mateola  klupfFel  (112).  nl.  bcucker 
&c.  (116). 

Mater  muter  (7,  110).  muter  (19). 
mutter  (6).  hd.  ad.  (99)  mnder.  moder 
(21,  23). 

M.  familias  ein  hußmuter  die  ein 
gantz  gcsind  zu  versorgen  hat  (uo). 
hus-muder  (5),  -moder  (23).  hd.  huß-, 
hausse-  (152)  -mutter  .9m.,  -wirtin  (7.';). 
hauß-muter  (66),  -muter  (134).  liuiß  mo= 
der  (19). 

M.  herbarum  [i.  artemisia  143)  hd. 
ein  müder,  motter  (20),  nd.  en  moder 
des  krudes.  ein  mutter  der  gecruder 
(7),  krutter  (6).  muther  wercz  {b^). 
met-er  (1,  143),  -ram,  -tram ,  -re,  -terig 
&c.  (143),  -ere  (22'').  peypoz  (3).  puckel 

(74). 

*M.  sylua  v.  Caprifolium. 
■*Matera  {cf.  ca.  m.  4,  .597)  v.  Macera. 
Mat'bula    ( cf.    mater    herbarum, 
matricaria)  buc  (8''). 

Mater-  v.  Matri-eularius. 
*Matereclauia  (herba)  genßrich  (74). 
*Materfolium(?mff.)swertel,schnydt- 
riedt  (74). 

Materi-a,  -es  {cf.  maceria)  hd.  nd. 
eyn  materi-a  (5),  -e,  -j  (6),  -g  (18).-  ma= 


MAT 

tirg   (21).    liplichkeit    (er,),    gestalt    (8), 
syn  t  mute  (9)  eynes  dinges. 

Materia  impressa  gedruckt  ding(7.5). 

Materialis  hd.  nd.  materie-  (5), 
materge-  (7,  22),  mater-,  matir-  (21)  -lieh, 
-lick,  -lic. 

*Materialitas  materlieheit  (20). 

Materiare  van  materien  wat  maken 

(147). 

*Materiteria  v.  Matricaria. 
""Materna  v.  Matrina. 

Mater n-alis  l  -us  (20)  mutter-  (19), 
muedcr-  (20)  -lieh,  moderlick  (11). 

*Matern-alitas,  -itas  (65)  mütterlich- 
keit  (65).  nuie-  (20),  moe-  (147)  -der= 
Hcheit. 

*Maternus  eyn  mutterliuch  (19).  en 
moderlick  (11). 

Ma-,  mar-  (93)  -tertera,  t  matrue= 
lis  (147)  hd.  muoma  (93,  Gf.),  mumc  (67), 
mum  (134),  mueme  (20);  mum-e,  -en(l), 
-me,  momm  (i52).  moem  (i32).  moeye, 
moyne,  moddere  (i47).  modder  (22'',  23). 
modere  ( 109  ).  mueye  (11).  muje  (99). 
moje  (109).  wase  (5,  133,  147)  van  der 
moeder  wegen  (147).  waße  (21V  waß  (17). 
baß  (6,  134).  hd.  baße,  beßUn  (64),  mu- 
terseli wester  (75). 

Mathesis  (i.  doctrina  (uo,  d.  sc. 
qitadruuium  Br.;  matesis  i.  diuinatio 
Br.,  mancia  74,  scientia,  dat  diuinare 
uo.  (/.  Gl.  m.  h.  V.)  rat-  (8),  rot-  (9) 
-sal.  reet-sel  l  -niß  (20).  retsele  (8''). 
rätsele  (99).  matesis  ein  leer  (uo,  i32). 
lererin  (6.s).  gokeler  (132).  ganckler  (68, 
110).  warsagung,  zaubernus  (74). 

*Mathesiseentum  maitdreclitich  styp= 
ken  des  eirkels  (147). 

*Matexta  {i.  mastruga  &c.  74,  75, 
76)  kursen  (1,  75).  chursen  (2).  kurße  (74). 
korsch  (17).  corsel,  inantel  von  ruvelien 
(22'-). 

*Ma-  V.  Matu-tinale. 

*Matis  V.  Macis. 

*Mathoracius  quagel   (11.   coagulum 

Kil.). 

*Matoxa  v.  Mataxa. 

*Mat-  V.  Mac-rellus. 

*Matr-icaria,  l  -onaria  t  -onella  ( 143), 
{i.  amar-ella,  l  -usea  l  -acus  t  tagetes 
&e.  143,  mater  herbarum  74,  maceran-a, 
varr.  -e,  l  febrifuga  75)  puekel  t 
Wermut  (74).  matra-m,  var.  -n  (75,  sim. 
143).  muterkrut  (153).  sueus  materiterie 
meter  saft  (4). 

Matricida  muter-sleko  (i4i),  -toter 
l  -morder  (75).  der  seyn  muter  todt 
schlecht  (uo).  dersyn  m.  zutod  schlahet 
(68).  die  syn  moder  doet  (i32).  morder 
seiner  muter  allein  (75).  moedermoer^ 
der  (147). 

Matricidium  moederraoerdery  (147), 
Matrieula  (^.   eptscopalis  ec.clesia  7) 
eyn   dum    (7).   ain   tum  (G).  thumkirch 
(75).  kusterie  (20).  moeder  (147). 

Matrieularia  custer-ij  (68),  -in(uo), 
-sehe  (132). 

Matri-,  gew.  mater-,  marter-  (18) 
-cularius  hd.  kustcr.  pfaffo  (Gf.).  doum- 
pf.  (121,  sim.  Gf.).  tuomphaff  (i4i).  tum= 
schafft  (6).  thum-  (75),  tum-  (9,  100), 
dum-  (7,  8)  -herre.  dorn  here  l  babst 
(18).  ba-  (8),  bo-  (9)  -bist. 

*Matriculus  ( anders  Gl.  m. )  meer^ 
Schnecke,  nl.  porcelein  (ue). 


MAT 


351 


i 


Matrimes  des  moeder  doit  is  (147) 
Matrimonialis  eelich  (20).  ee-  (8),  e- 
(9)  -gelt. 

Matrimonium  ein  ee  (3,  8,  9).  EE 
9).  kan,  vulq.  ee ;  ee  kan-  (75),  ee-  (19), 
^-(20),  wirt-  (75)  -schafft,  echtscap  (11). 
esschap(85).  hd  elieh,  eleieh  (1),  eelich 
leben,  elich  leyben  (21).  nd.  elic  leuen, 
leueut.  eliche  gäbe  (ö'').  ein  celicher 
stat  (75,  uo)  0.  wesen  (75).  ein  echte 
stait  (132).  hd.  erbe;  ein  mutter-  (18), 
muter-,  müder-,  muterlich  (uo)  erbe. 
nd.  ein,  en  inoderliche  (i32),  moderlic 
(22),  moder-  (23)  erue.  moederliek  guet 
(147).  hyenlich  (20).  hiwelec  (99).  in  meo 
matrimonio  in  miner  wirthschafft  (75). 

Mat-rina,  -erna  (100)  stiff-mutter 
(19),  -mueder  (20).  stief-muter  (74),  -mo= 
der  (11).  styfmoeder  (147).  gotta  (93). 
goede   (20).   godele  (100).  dotin  (74). 

*Matrinius  {st.  matrimus)  die  moe- 
der off  aldcr  ni.  levendich  lieft  (i47). 

*Matris  animula  (/.  serpillum)   hd. 
nl.  quendel  &c.  (116).  \ 

Matri-saluia,  -sylua,  -osilue  v.  Ca= 
prifolium.  Gallitriehum. 

Matrix  muter,  ra.  der  vrawen,  per- 
m.  (4).  m.-saek  (75).  geburt-m.  (.Sum.). 
di  stat  do  daz  kint  in  der  muter  bauche 
leit  (4),  leibe  ligt  (75),  vnd  czu  seiner 
geburt  zut ;  dy  stat  do  das  weib  das 
kint  treit  (4). 
*Matrix  v.  Natrix. 

Matri -zare,  -sare  for^  der  müder 
folgen  (17  sim.).  muderslaethten  (20). 

*Matromonica   {aus  -onymica)    die 
name  oerre  moeder  heft  (14?). 

Matrona  hd.  frauwe,  frawe  (9).  nd. 
vrouwe.  huß-frau  (7),  -frou  (6),  -mudir 
{b'^).  ersame  eefraw  (65).  fraw  die  do 
friim  vnd  erberig  ist  (75).  erber  husfro 
(93).  wirtin  (1,  71 ).  moeder  van  echten 
kynd  off  kynderen  (i47). 

Matronalis  frau-  (19),  freu-  (20)  -we= 
lieh. 
*Matron-aria,  -ella  t;. 'Matricaria. 

Matruelis,  pl.  -les  {cf.  matertera) 
hd.  waseu  (,  17 ) ,  myner  w. ,  m.  basen 
(76),  ain  baßen-  (6),  müder-  (ö^),  mutern= 
Schwester- (75, 111),  moder-  (23),  modder- 
(22),  moenen-  (132),  momen-  (uo)  -kint, 
hd.pl.  -kinder.  muemenchint  (7i).  ge= 
swusterde  kinde  (7).  muttersone  (19). 
moyen  zone  (11). 

Mat-ta,  -a  (76),  l  -tula  (121,  Gf. ), 
-talis  (120)  i.  amicilium  (75);  planeta 
(7);  plecta  (66  &c.,  uo  &c);  teg-a  (76), 
-umen  (75)  capitis,  madda  (121,  Gf.). 
mattha  (Gf. ).  hd.  nd.  matte,  hd.  mat, 
matt,  matz  (65  var.),  matzen  (126,  128), 
math  o.  nath  (67,  152.  mit.  ital.  natta 
nl.  frz.  natte).  maid  o.  tochken  (1).  matt 
o.  tocken  (3).  tacha  (Gf.).  tucha  (120). 
tecke  (8).  teke  (9).  houpttuch  (75).  ain 
deckin  deß  hopt  (76).   ein  sergen  (128). 

Mattare,  seltener  matare  {i.  debili= 
tare  75 ,  matas  facere  76 )  hd.  matten 
{vt  in  scato  74);  m.  (21),  matt  (6),  mat 
(23),  hd.  nmde,  mode,  maehtloß  (75), 
loiß  (7)  machen,  maken,  l  sein  o.  wer^ 
den  (75),  ut  in  ludo,  l.  schatorio  (23). 

Mattiaca  saiffkugel  (91). 

Mat-,  ma-  (76)  -tula  ein  clein  matte 
(uo). 


352 


MAU 


MEA 


MED 


Mattus  r.  Montu-siculus. 

*Mat-  i\  Mii-tutinale. 

*Matu-c6lla,  -re8ia(ii;i  c.  valerianal 
(htr/>(i\  valtviaiic  ^'21,  ivl.  maura  cotella 
baliiran  (171  niarcin-,  inarcon-,  mar 
cor-,  marin-  i  ii;t).  mutiu'-  [i-D  -ella 
(</.  nanc-,  ant-illai  teim-  ( 74  ) ,  denii- 
(ii:i'»  -niarck. 

Mntula  r.  Mattula.  Madula. 

*Matur  r.  Matiirus. 
Maturare  i/.  matu mm  facere  t  festig 
tiare  tfcc.  hT.)/id.  /Ad-,  /it-  iiio),  zeit- 
(1)  -igen,  rineii.  nd.  tidichen,  rinen.  hd. 
zi-  (71,  zit-  ((),  681,  zey-tig,  riflf  (17),  zu 
zideii  r.  (IS),  rijff  (20),  royfF  (iio),  nd. 
rijj)  werden,  makcn  (i47),  machen  (20), 
oder  ni.  (7,17).  ylen  (csi.  haostcn  (i32). 

*Maturatiua  virtus  krafl't  die  frucht 
zedick  zu  machen  (65). 

Mature  (/.  seii'oae  iio)  hd.  zijt-,  rijff-, 
rej-ff-,  rijp-  l  haest-  (i32),  zytteng-  (es) 
-lieh,  frilo  (76).  vro  (23). 

*Matiirere  {i.  esse  l  fien  maturum) 
ryffen  (uo).  rijpen  (i32,  U7). 

Maturescere  zitigen  (7).  zeitigen  o. 

reyffen  (1 ).  anfahen  zittigen  (68),  zu  ryffen 

(iiö).  beginnen  zo  rijpon  (i32). 

*Maturesia  v.  Matucella.  Valeriana. 

*Maturire  riffen  (,')'•).  rijp  maken  (i47). 

Maturitas  zide-  (18  sim.),  zyttig-  t 
dapfer-,  van:  dapierig-  ( 65 )  -keit.  zit- 
(8),  rijff-  (20)  -lioit. 

Matu-rus,  l  -r  (88)  hd.  zitig,  zittig 
(6),  zeytig,  zidig,  z.  sin  (ptc.f  18),  tzy.= 
dech  t  ripe  (12),  stidich  (st?  sc?  13), 
zit  (8),  riff,  rijff  (20),  rieff,  rcyf.  nd. 
tidich  l  ripe.  tapfer  (74).   ein  dapfferer 

(65). 

*Matutin-a ,  -um,  -us  metten  (147). 
hd.  m.-zijt,  -zeyt,  -gezit  («7,  133),  nd. 
-tijd.  metizit  (93).  mettizyt  (76). 

*Matutin-a  (5**,  22*") ,  gew.  -e  pl.  hd. 
metten,  mitten  (ö^).  nd.  me-,  mee-  (11) 
-ttene. 

Matu- ,    mattu-  [  64^' ) ,   ma-  (b^,  76) 

-tinale  hd.  nd.  metten-,    mitti-  (64^,  76, 

93),  mytten-  (5'*,  133)  hd.  -buoch,  -buch, 

-boch,  -boich  (i32),  nd.  -bok. 

Matutin-alis  v.  -us. 

Matutinum  diluculum  fruethauinge 

(ob). 

Matutin-us,  t  -alis  (i47)  hd.  nd. 
metten-,  metti-  (76),  mette-  (6,  147)  -lick 
(147 ),  hd.  -zidig,  -zytig,  -zeitig,  -geczeyt 
(152),  nd.  -tidesch.  vroech  synde  (i32). 
ein  frue,  var.  frueg,  vffstender  (110). 

*Mauceolum  v.  Manseolum. 
•*Mauis-tus,  -cus  (t;i.  m.)  (^all.  mauvis. 
*Maulistis  ays.  scyhend  (94,  Hpt.  5). 
*Mauorciari  streyten,  ringen  (74). 
*Mauor-ius  &c.  v.  -tius. 
Mauors  strijt  (20).  i.  matronale  ope- 
rime»tum  (Br.  cf.  sq.). 

*Mauorte  &c.  v.  Maforte. 

Mauor-tius,  -eius  i  -tinus  (20),  -ius 
(11),  maurocius  (76)  kif-  (20),  kiu-  (11) 
-ende. 

*Maura  (i.  mille-forbia  74,  -borbia 
101,  -bordia  Gf. )  drus-  (101,  Sum.,  Gf.), 
drovs-  (i3o),  drose-  (105),  trvs-  (87),  truß- 
/  plut-  (74),  trouf-  (sie  104)  -würz. 

*Maura  cotella  v.  Matucella. 

*Maurea  v.  Mauria. 


Maurel-la,  -a  (4)  (c/.  maura,  mu-, 
mo-rella)  bon-  (cf.),  bon-  (Sum.),  drus-  l 
(Iruz-  (1)  -würz,  hihnibranda  (Suin.  c/.him= 
nielhiand  verbascum  thapsua  Ncmn.?.) 
naehtschaiie  (7i),  -tten  (Ki.). 
*Maure-  r.  Mauri-tanus. 

Maur-ia,  -ea,  -itania  l  -usia  (110  &c.) 
hd  mor-  (1,  21),  more-  (7,  49),  moren-, 
morn-lant. 

*Maui'ia  [de  auro  facta  in  tonica  cf. 
nmrlca;  maura  (;l.  m.?)  uc/s.  gespän 
(Hpt.  5). 

Maur-itanus,  -etanus  (17),  t  -usius 
(uo)  eyn  mor  (17). 
*Maurocita3  (,•/'.  sq.)  strijtberheit  (i47). 
*Maurocius  v.  Mauortius. 
Maurus  hd.   swarez,   swarcc   (100), 
mor.  eyn  more  (7i. 
*Maurusia  v.  Mauria. 
*Mau-  v.  Man-seolum. 
*Mausolearius  graffmecher  (20). 
*Mauteolum  v.  Manseolum. 
Maxiila  hd.  nd.  wange.  wengli  (mala 
waiig;    93).    hd.   backe,   kynne-b.,    kyn= 
back,  bag  (G).  baccen  (13).  kenebac  (11). 
Maxillaris,   dens  m.   {cf.   molaris) 
hd.  stock-  (91,  Das.),  toppel-  (Das.),  back-, 
bag-  (133),  backen-  (67),  kynn-b.-    (uo), 
kynne-b.-    (i32),    bancken-  (20)   -zane, 
-zan,  -zant  (132). 

Maximus  der  aller  grooste  (20). 
*Maxinenses  v.  Misnensis. 
Maza  V.  Massa. 

Maza  panis  (ue),  m.-stanis  (Ki.) 
martzepan. 

Me  mich  (75). 

Meabilis  gang  l  fertig  (126). 
Meand-er,  l  -rus  (3),  mand-er  t 
-rus  (i47j  i.  fluidus  t  drcu-  l  trans-itus 
3  &c.,  flexuositas  amnis  t  tortuusitas  Br., 
ambago  Gf.,  decepcio  9,  Br.,  X  meare) 
weg  (9).  durehgang  (3,  4,  76).  chrumpi 
((if.).  water  dat  vlietende  is  (147). 

^Meandrum    gemeide     (8,    9.    i.    q. 
maeander  Ki.).  crura  wecli  (11). 
"=  Meand-rus,  i'.  -er. 
*Meania  mynge   ( 19 ).   m    ( ?  )    eerne 
(eerue?  11). 
*Meap-aro,  -ora  v.  Myoparo. 
*Meapt-e,  -o,  -im  v.  Meatim. 
Meare  hd.  nd.  gan,  wande-ren,  -len. 
hd.  gen,  geen  (9),  genen  (21),  gane  (152), 
gayne  (i33),   flyessen   sim.,   sleßen   {sie 
18).  nd.  vleten. 
*Meate  v.  Meatiru. 
Meates  hd.  nd.  myner-,  hd.  meiner-, 
eyner-  ( sie  7 ),   meniger-    ( 6 )    hd.  -ley, 
-lay   (1,   6,    3 ),    nd.    -leyge.    mangerley 
floß  {sie  nach  meatus  17). 

Mea-tim  -tum  (i36),    -ptim  (8,  76), 
-pte  (76,  Br.),  -te  (76)  {i.  meo   more  als 
ags.    missv.    94;    meomoere    ise)     nach 
mynen  sieten   (8).   noch   meynen    syten 
(9).   ags.   minlice    ( Gl.    m. ).    meapto   i. 
mea  voluntate  (i36). 
*Meatio  wandel-  l  ga-unge  (20). 
*Meat-rix,  -ix  (Sum.)    {herha)   at-ich 
(i05,  sim.    Gf.),   -och    (i4i),   -che  (Sum.). 
Meatus  hd.  gang,   floß,  flösse  (152), 
flöße  (12),   sloße    {sie    18),  fluß,   floiz, 
floiß.    hd.    nd.    ganck.    nd.    vlote;    lop 
des   waters.   condu-ct  (uo  &c. ),  -t   (99). 
aducht  (20). 
*Meauca  raergans  (Megenb.). 


*Meca  ((/.  gall.  meche  ?)  i.  cicindila, 
/ychiius,  candela  (129). 

*Mec-  V.  Mechi-lensis. 

Mecum  mit  hd.  mir,  mer  (17,  18), 
nd.  iiiy. 

Mecha  hd.  ee-,  e-,  he-  ((j)  -brechcrin. 
ebreclieröiii  (21).  ebreckersche  (23).  höre 

(20). 

*Mecha-  v.  Mechi-lensis. 
Mechani-a,  -ca  {i.  ars  maiinalis)  hd. 
liant-werck,  -werch    (12),   -werg  (8,  17). 
ambacht  (132). 

Mechanicus  zimmer-  (I4i),  werck- 
(17,  147),  hd.  hantwcrck-,  hantwercks-, 
hantwerg-  (67 ),  hantwirg-  (5''),  hant= 
wergs-  (21,  132),  nd.  hantwerkes-,  hant= 
wäre-,  ainbachß-  (132),  ambochts-  (147), 
funpt-  (110)  -man. 

*Mechanicus  (X  mechus!)  huerlich 

(11). 
■^Mechari  v.  Meiere. 
Mechari  hd.  c,  ee,   dye  ee  brechen. 
nd.  de  ee   bricken;    de    ee    to   brecket 
■sie  11).  vnkuscheit  hd.  tön  sim.,    dune 
i33j,  done  (i52),  triben  sim.,    nd.   den. 
vnkuschkait    turn    (6).  vnkusheit  donen 
(21).  vnkusch  sin  (68).  vn-keüschen  (i34), 
-kuschen  (uo). 

*Meche-  v.  Mechi-lensis. 
Mech-ia,  t  -atio  (20)  hd.  vnkuscheit 
sim.  ebreciiunge  (8,  9).  hurye  (8**).  hoer- 
(20),  hur-  (99)  -dum. 

*Mechil-,  -mechel-,  mechal-,  mechl- 
(22,  23i.  med-  (1),  mechilini-  (uo), 
mechlini-  (68),  metil-  l  metin-  (75) 
-ensis,  m.  pannus  hd.  nd.  mech  -  eis, 
-el  (22),  -elß  (68,  76),  -elisch  ( 69  j, 
-ilisch  (75),  -elssch  (G),  -lieh  (4),  -clichs 
(3),  ma-  (1),  ma-(i34)  -chlischÄd.  tuoch, 
tuch,  duclie  (133),  duch,  doch,  doech 
(132),  nd.  dok,  o.  lacken  (uo),  laken 
(132),  gewant  (3).  metilensis  {ciu.) 
mechil  (75). 

Mechus  hd.  nd.  vnkuscher.  hd.  vn- 
keuscher,  kuser  (18),  -kußer  (21);  -kusch 
mensche,  -kewschott  (1);  cebi-echer, 
hurer.  nd.  ebrecker. 

*Meda  i\  Medo. 
Medalia  en  half  pennynck  (147). 

*Medea  [i.  ribalda,  lena)  bubin, 
ruflianjMi,  ludrerin  (74). 

Medela  {i.  aratrum;  ef.  Gl.  m.  trv. 
medela,  meduUa)  phluoc  (i04). 

*Medela  {aus  melodia?)  sote  sanck 
(22). 

Med-ela,  -icina,  -icamen,  -icamen= 
tum,  -icatio  hd.  nd.  artze-die,  -dey  (152), 
-dyge  (12),  -dyhe  {m,  -tij  (17),  -ndige 
t  -nnye  (77),  -nye  (7),  -dyunge  (20).  nd. 
arsedic,  arcedege  (85),  ersetrie  (99).  hd. 
artz-tie  (5),  -tige  (4),  -tey  (74),  -ney; 
ertz-ye  (8),  -eney  (9),  -nig  (6),  -ney  (4, 
151),  -ner  (1).  busse  l  hilfe  (77).  hulpe 
vor  cranheit  t  böte  {22^).  boite  ( 147 ). 
medicyn  (132,  147). 

Med-eri,  -ere  (1),  -ieari,  bissw.  -icare 
hd.  nd.  gesunt,  nd.  sunt,  zunt,  heyl  (9) 
machen,  maken.  hd.  nd.  artzedien.  artzety 
geben  ader  nemen  (mediearil7).  artzeny 
n.  {id.  18).  artz-endigen  (77),  -nen  (126), 
-neyen  (67,  134,  152).  ertz-tien  (8),  -en  (1), 
-eneyen  (66,  i5i),  -nyen  (75),  -nigen  (6). 
ersetren  (99).  holten  (i47). 

*Media  v.  Mediana. 


MED 


MED 


MEG 


353 


Mediacritus  v.  Mediareitus. 
♦Mediale  {cf.Gi.h.vJ)  vnder-schoyße 
(19),  -schoelH  mittel  (20).  onderschot(ll). 
*Mediaininus  v.  Longale. 

Medi-amnis,  -ampnis,  -annis,  -anis 
(74),  -aninis  (75  vari:) ,  -anina  (147). 
-anus  (18)  i.  locus  dehctabilis  t  parua 
regio  inclusa  circumdata  per  aquam  re= 
centem,  sie  reperiuntuv  eis  rhenum  (110 
sim.) }  locus  habitabilis,  dulcis  aqua,  nauis, 
insula  (3);  tortilio  (74).  hd.  nd.  anger. 
ein  a.  zwischen  den  wasseren  (no).auwe 
(5b,  12).  awe  (22'').  owe  i  vlet  (23).  velt 
(22).  werd-e,  -er  (74,  70).  word  (91).  vnib= 
flössen  w.  (8).  vmflissen  werde  (9).  wer 
(17).  insel;  werhe,  ^r.  gebuet  zwischen 
den  wassern  (7.5).  eylaut  (i32,  147).  über 
(17).  tarn;  fluü  (74).  hd.  floß,  floiz  (5). 
langescheit  (3). 

Medi-ana,  -a  (1)  hd.  mittel-,  nd. 
middel-,  niitl  (1),  median-  (Ki.)  -ader, 
-oder  (4),  -doer  (132).  eyn  ader  mitten 
an  de  arm  (17).  ein  mitlerin  (68). 
*Mediannis  &c.  v.  Mediamnis. 
*Medianorviin  {st.  -nox,  -noctium  v. 
Septentrio. 

Medianus  mitteler   (8,  9).   mydden 

(147). 

*Medianu8  v.  Mediamnis. 
Media-rcitus  (147,  Br.),   -critus  (Gl. 
m.)  in  dat  myddel  gestalt  myt  dwangh 

(147). 

*Mediastinare  caecken  (147). 

Mediare  hd.  mit-teln,  -tel  (13),  -lin 
(6),  -len  (134).  nd.  middelen.  vnder-mengen 
(10),  -keyä"en  (12). 

Medi-astinus ,  -astimus  (iio^),  i 
-ustinus  (  74,  147 ),  -estinus  ( 75,  1.52 ), 
-asinus  (43^),  -atinus  ((/.  v.)  (i.  famuliis; 
remex  Heu. ,  eippus,  stipa  t  puteale  7.5, 
genus  tormenti  in  medio  ciuitatis  '.  aaiu  j 
wonende  mitten  (8),  m.  wonung  (9)  in 
der  stat.  sudler  l  bußler  (i26).  bosse= 
lierer  (126,  135).  boßler  l  haustrampl 
(v.a.1618),  schiffbub(ii2).  drevel  (Chytr.). 
nl.  schommelcock  (iig).  slavernij-  (116, 
Kii.),  hauß-,  bossel-,  boß-  (Heu.),  padt- 
(iii)  -knecht.  die  badet  (i47).  bad-er 
(74),  -ryber  88).  halßisen  (17,  64).  snel 
holcz  (18).  hd.  pra-,  bra-,  pre-  (3)  -nger. 
krancker  {sie  66  &c.).  bran-g  (6,  33),  -gel 
(76).  eyn  cac  gac  (5).  kac  (23).  kaeck 
(11,  13).  en  kacken  (22).  dye  kaech  (97). 
käch/.  (109).  kag  (5i>).  eyn  gagken  (21). 
geyke  (17).  kaecke,  wrymp,  schnpstoil 
(147).  sthapcr  schel  (13  Mrs;.). 

Medi-astinus,  -oximus,  var.  -oxinus 
in  das  mittel  ge-legt  o.  -setzt  (75).  -oximus 
tuschen  myddel  ind  uterste  (i47). 

*Mediatinus  pranger,  zeuge,  lecker, 
in  woner  (74). 

Mediatio  mittel-  t  deyl-unge  (20). 

Medi-ator,  -tor  (10)  hd.  mitt-,  nd. 
midd-,  myd-eler,  o/<eyner,  Inder  (5)  sache, 
sake.  miteller  eyner  sach  ( 17 ).  mitteU 
mann  (10,12).  sunnere  (100).  sonari(Gf.). 

Mediatrix  mittelerin  (8). 

Medibil-is,  -e  heil-sum  (17),  -lieh 
(8,  9). 

Media  {legumen  l  arbor,  i.  trisicum, 
citr-um,  -ia,  hydromella  Br.)  sam  von 
media  (93).  medischkraut  t  burgundisch= 
hew(ii4,  Ki.).  beiden  körn  (43.  c/".  merica). 
Schneckenklee  (143). 

DlEFl£NBACH     GlUSSAKIUM 


*Medi-eafera  (75<i),  -cauera  (75ai>c), 
-taphora  (74),  -thaphora(76)  {i.mensura 
V  modiorum)  mes  des  mas  (75).  meß 
von  fünft'  schoff'eln  (74). 

Mediea-men,  -mentum,  -tio  v.  Me= 
dela. 

Mediear-e,  -i  v.  Mederi. 

*Mediea-uera  v.  -fera. 

Medicina  v.  Medela. 

*Medicola  (a ms  meditullium?)  czun- 

der  (19).  tonder  (11). 

*Medico-llium,  -Uum ,  -rrium  v. 
Medi-tullium,  -ocalium. 

*Medicul-ium ,  -lium,  -vim  v.  Medi^ 
tullium.  Radius. 

Medicus  artz-at  (6),  -it  (5),  -et  (20, 
68,  HO,  147,),  -eder  (147),  hd.  -t,  -e  (19, 
133);  artz.  arceter  (85).  arsetter  (11). 
ersetre  (  99 ).  arste  (23).  eyn  medicyn 
meister  (132).  medicijnre  (147). 

*Medicus  (digitus)  lancmar  (Gf.  in 
einem  wetterauer  Kinderreim  lancman). 

*Medie-  v.  media-,  mediu-stinus. 
Medietas   mittelkeit    l   raettel  (20). 
mittel  l  iielfft,  Mrg.  halp  (19).   mydd-e, 
-eldom  (147). 

*Medie-  v.  Medi-terraneus. 

*Medile  soerf  (Gf. ). 
Medi-mnus,  -minus  (Br.),  -nus  (147) 
inate    van    vijf    niudden   (147).    schaf  t 
malter  (91). 

*Medio  V.  Medo. 

*Medi-ocalium,  -Collum  t  -collium 
(  76  )  i.  foramen  medi-aU  (76) ,  -oli  t 
gumphi  nabloch  (74). 

*Medioclium  v.  Meditullium. 

Mediocre  middel  maet  (11). 

Mediocris  hd.  mittel-maz  (9),  -mayß 
(19),  -massig  (1),  -meßig,  -messig,  -mesig ; 
mitelmässig  (i34).  nd.  middel-metich, 
-baer  (132).  halb  geteilet  (68). 

Mediocritas  hd.  mittelmeßigkeit  sim. 
myddelbarhcit  (132). 

Mediocriter  mittelmessiglicli  (110). 
zwischen  zweien  (6^).  tuschen  tzwen(i32). 

*Mediolani  {cf.  mediolus)  napa  (i4i). 

Mediolan-um ,   -iura    (7i)    raeyl-an 

(5,    133,    152),  -en  (17),  hd.  -and,  -ant, 

-ans  (23).    mayl-an   (1),   -aen   (i32),  -on 

(71),  -and  (76,  134).  medlou  (6).  melin  (22). 

*Mediolus  {cf.  modiolus)  hd.  nabe, 
n.  an  ey  rade  (18),  nab,  radeßnab  (74). 
nd.  naue.  achs  (Ho).  acsch  (132). 

*Medio-,  meodre-maticum,  meodri= 
matum,  metis  (ciu.)  meza  (130). 

*Medioxim  v.  Meditullium. 
Medioxi-mus,  -nus  v.  Mediastinus. 

*Medioxinius  (c/.  pre. )  tuschen  uterste 
ind  myddel  (147). 

*Medithaphora  &e.  v.  Mediafera. 

Meditari  hd.  nd.  dencken.  nd.  be-, 
ge-.  hiuder-  (65)  -d.  dincken  (13).  trach= 
ten  (9).  be-tr.  ?  tiehten(ii4).  pensen(99" 

Meditatio  denck-unge  (20),  -inge 
(11).  gedechtenisse  (8**).  harrende  be= 
trachtunge  (9  sim.).  betrachtende  trach= 
tunge  (15).  bekumerniß  dez  sindes  (17). 
stete  bekommirniß  ( 8 ) ,  bekumernisse 
das  mutes  (9).  pensinge  (99). 
*Meditellium  v.  Meditullium. 

Mediterran-eus ,  -eum,  -iura ,  -eum 
mare  (i47),medieterraneusarf/'.  sbst.  ein 
mittel  von(iio),yntmyddel  van  (1 32),  myt^ 


ten  in  (8, 9, 19, 68)  der  erden,  ?  in  der  werlt 
(9).  mittail  des  lands  (-eum  9i).  hd. 
mittel-,  nd.  middel-mer,  -more  (i5i). 
mitte  mere  (i52).  mere  bey  rome  vene= 
dig  vnd  das  awe  hat  (74).  meer  by  fene= 
dyen  147). 

*Meditolium  v.  Meditullium. 

*Meditor  v.  Mediator. 
Medi-tullium ,  -tullum  ,  -tellium, 
-tolium  (22*^),  -cullium,  -culium,  -cu= 
lum(6,67, 74),  -collium  (21,76),  -coUiua 
(76),  -corium  (18),  t  -oclium  t  -oxim 
indecl.  (75)  {i.  q.  est  in  medio,  vitellus, 
nauci  &c.;  foramen  mediali  76)  das 
mittelste  von  einem  ding  (110).  dat  myd= 
delste  van  eynige  dinge  (132).  mitten  in 
der  werlnt(8),  werlt  t  in  dem  äuge  (9). 
kern  im  bäum  (75).  hd.  mittel-,  nd. 
middel-kern,  -cheren  (1),  -körn  (18),  -erin 
{sie  21),  -tayl  o.  ayertotter  (74).  nd. 
pedik,  eyn  corne  in  den  holte  (221») ; 
dedder  (23),  doder  (22).  scholhus  (Gf. 
st.  schalhus?  cf.  arulla). 

Meditullium  ( cf.  mediolus)  i.  q. 
eminet  in  medio  rot§  (Br.).  i.  tympanum 
des  rats  nave  (147). 

*Medivium  mydwech  (147). 
Medium  hd.  ein  mittel,  m.-dejl.nd. 
middel,  ni.-del,  dat  middelste. 

Medius  hd.  der  mittel  {digitus  91). 
hd.  m.-,  nd.  middel-finger.  mittler  {dig. 
93).  hd.  eyn  mittel-ler  (17),  -er,  i  sun- 
der {st.  suner;  21).  middeler  (23). 
myddel  (132^.  mitz  (i26).  hd.  mittelste, 
methilste  (5").  pauthouder  (gi). 

Medius  fidius  {adu.  Jurandi)  ont^ 
truwen  (20). 

*Medi-ustinus,  i  -estinus  (i.  balnea^ 
tor  Hr.;   X  ustus)   mitten   (6s),    mittel 
(110),  middel  (132)  in  dem  brant. 
*Mediu-  V.  Media-stinus. 

Med-o,  -io  l  -us  (i47),  l  -a  (^.  an= 
glice  ydromel  la)  hd.  nd.  mede.  hd.  med, 
medde  (67,  152),  meede  (20,  132),  meyd 
(21),  met  (8),  meth,  medt  (110,  134), 
meit    (51»,  17),  math  (4). 

*Medollicus  v.  Medullitus. 
*Me-  v.  Mo-dulamen. 

MeduUa  hd.  marck,  margk,  marchk 
(1),  marg  (5,  12,  93,  133),  mack  (13), 
märch  (111),  nd.  march,  i  morch  (147), 
hd.  häufig  in  dem  beyne,  beyn,  peyn 
(66,  151);  in  beynen  (5),  in  den  b.  (110, 
132),  nd.  in  deme  knoken.  marck  an 
ey  bäum  (18).  cheren  arboris  pawm  eh. 
(1).  peddich;  der  gunst  pomorum;  das 
werck    o.  heden  i.  flos  Hni  (125). 

MeduUatum  sacrificium  ein  getodt 
opfi'er  des  marcks,  dz  aller  best   opfl"er 

(65). 

*Medulli-nus,    -tus  adj.    morchlick 

(147). 

Medullit-us,  i  -er  (110  &c.),  -as  (132), 
medollicus  (19)  hd.  genczlich.  nd.  gen= 
selicke.  gantz  von  marck    vßgemergelt 
(110).  ganssolich  zo  gronde  totten  merch 
(132).  mercklich  (68). 
*Medusium  v.  Vlmaria. 
*Mega  V.  Merga. 
Megacosmus  weit  (93). 
*Megale  v.  Migale. 
*Megalis  v.  Magalis. 
*Megare  &c.  v.  Meiere. 
*Mege-  V.  Miga-linum, 
45 


354 


IM  Kl. 


Me-,  mele-  (8)  -gera  t  fnria  infei- 
nnli-t  d-<*.  viterpr.  mn/fiKi  contentio  (Br.)- 
kli'vii  wtMokyng  (  147  ).  lu'llf-  (8,  17), 
iii'll  i!M  zorii.  wiitun}:;e  (!•)  honip  wilde 
o.  I)lt'ter  die  siiit  w^lJ  bicytt  sclu'ibf 
Ifilit  (8.  X  mel  siluestre). 
*Mego  (t.  .ia(Tile(fux)    kiroheupruchel 

(74*. 

Meicedarii  v.  Mercedarius. 

Mei-q^e,  -are,  -gare,  me-gare,  i 
-gere  (74,  76),  /  -giare  (7^,  -chari  (S) 
(  /.  ligno  7«)  scichtMi  i,7,  9).  siiich-in  (8), 
-en  /  iictzon  (7  iV  pruntze-n  (  74 ),  -In 
(isö)  l  har-inen  (,iä.i),  -neu  (74).  brunt/aMi 

{64). 

*Meire,  im-m.  /".  sinzugere,  iunc/ere 
an  eyn  voigon  (147). 

Mel  h'l.  Iion-ig,  -igk  (21),  -nvng  (19); 
Iiuiuiig  ({)).  71(1.  lion-ith  (11,  22),  -ech 
(991 ;  iianieh  (23). 

*Mel  atticiiin  (/.  meletius;  cf.  atta= 
CUS^  Immb-ilo,  -louo  (Of.). 

*Mel  cann8e  ziu-liara  (95). 

*Mel  harundinis  zuckerkan-del  (i25 

Mrg.  I,    -t   ^lHi. 

Mel  roscidum  f  roreum  honich= 
dauwo  (HtiV 

Mel  siluestre  wild  bonig  l  süße 
bleter  (9.  cf.  megera). 

*Mel  vupinum  citlamma  (105). 

*Mel-agus,  -ogus  (19)  {piscis  cf. 
millago)  hulchi'  (20  &0.1.  bolck  (11). 

^Melana-  r.  Melano-piper. 
Melampodium    bomera    (Sum.    vi). 
Sfliwartz  nii'sewurtz  (il4  &c.). 

Melamp-us,  -tus  (ii'')  hd.  nd.  brac-k. 
Äd.  pirscli-br.  (Hen.),  bracke;  iagt-,  iag-, 
iach-  (lH),jayt-  (4),  leit-  (es),  poß-  (Heu  ), 
hecze-  i9),  besse- (Sum.) -bunt,  pirß-luiud 
{  -prack  ( 74 ).  eyn  dept  hon  {sie  b^). 
Sfbwartzfuss,  nl.  swartvoet  (H6). 

*Melana-  r.  Melano-piper. 

*Melancol-ia,  -a  (1),  -ica  (93),  me-- 
langema  (18.  X  OL<.[ia^)  ein  complex  in 
der  do  bersclit  das  ertrieh  &c.  (es),  hd. 
irdens  (93  j,  irdes  (5),  irdeseb,  erdiß  (18), 
erdisch  (9),  erdriscb  (1),  trocken  (15) 
bluot,  blut,  bind,  pluet  (1).  natuer  {D 
complexi  als  bleycke  ei'tvarwige  luyde 
heben  (147).  nielancoley  l  erdiscbe  com= 
plexion  (75).  nd.  erde-scb,  -rsch  blot. 
gedencker  (8.  zu  memorV).  droffesuke 
(85V 

Melaneolicus  ehalt   truckchner  (1). 
kakle  vnd  drocken  (17).  kaltvnd  dracken 
(5*').  dycbter  (12  Mrg.).   swermutig  (62). 
eyucr  der  do  vil   krunnner  iantasy  bat 
&c.,  sedet  trifti-s  erschlagen  &c.  (65). 
*Melan-gema  v.  -colia. 
*Melano-,    f    melana-   (75),   melon- 
(76),  melam-  ( ^■.^)  -piper  swai'tze  pbef- 
fer   (93).  swarez   pefier  (8,  9).   swartzer 
pfeffer  (75). 
*Melanteria  suerza  (Gf.). 

Melan-thium,  -tium,  mala-nciiun 
(741,  -mium  iOf.)  niort-  (Gf.),  mor-  (121) 
-crut.  protwurze  (i05).  schabab,  schwärt- 
zer  kiimmicb  &c.  (143).  ratten  (?'.  nigel= 
lum  &c.  q.  cf.  7i).  nl.  uardus  (iie). 

Mel-anurus,  t  -aurus  (75),  -omni^ 
rus  i76i.  -quemurus  (i22)  (piscis)  snez 
(87,  Gf.).  slige  (95).  milling  (64).  jochial 
(Ki.).  kulparsch  (114  sim.).  swartzer 
merevisch  (75).  galt,  morue  (122). 


MEL 

♦Melanzana  ?•.  Malum  insanum. 
Melap-ium    (  Ki. ),   -ia    (in;),    -pia 
gruiiailuT  6j)prien ;  grawdctling;  stich- 
•>l>l)fel  (12G).  a))fl'flbieren,  nl.    ajjpelpee- 
ren  (in;). 

*Melarium  w/.  nrc:  anders  (;i.  m.  4, 
629)  a/z-v.  miisc-a]iuldr  (94). 

*Melatagra  v.  Melota. 

*Melauru8  »•.  Melanurus. 

*Melega  r.  Melica. 

*Melegata  v.  Mellegetta. 

*Melegera  v.  Megera. 

*Melena  \c/.  melinusi  v.  Dosinus. 

*Meles  V   Melos. 

*Melesi-a,  -o  (19)  (i.  bumbus,  bom 
busi  eyn  fnrcze  (19).  en  vort  (llj. 

*Mel-eta,  /  -us  czabil  kurse  (9.  d.  i. 
Zobel ])ch  cf.  melot-a,  -es). 

*Meletius  r.  Mel  atticum. 

*Meletus  v.  Meleta. 

*Melfrugum  ( jJiSAovo;,  sAUfio;,  mi= 
lium  ö//?-c.>.-<e;  cf.  melica)  tench,  pennicb 
&C.  (I4:i). 

Meliboeus  der  brockel  (i25j.  catzen-- 
elleboge  (ii6). 

Mel-iea,  -ega  f  /.  sagina,  sorgum, 
milium  sabuiTum  &c.  cf.  cardiaca) 
sorg-,  surg-  saamen,  -weytzen  (143). 

Melicus  V.  Mellicus. 

Melilotus  V.  Mellilotum. 

Melimelum  v.  Malomellum. 

Me-,  mel-linus  yrhaetor.  mellen 
gelb)  i.  r/laucus  geel  (uoj,  geyl  (132  1. 
rael-inus  apflelgrun ;  -linus,-leus  honig- 
farb  1 116). 

MeU-or,  -us  hd.  baß  i  bas  (4),  dester 
baß  (65);  besser,  weyger  (74),  wager 
(Pict.).  ??cZ.  bed,  beth  (147),  beter;  weger 
(22*^),  wegher  (147,  KU.),  gewege-r  t 
-nre  (147). 

Meliorare  hd.  beßern,  v'-b.  (19),  pes= 
seni  (Ij.  nd.  bettern  l  zote  singhen  (X 
melos!  23),  v'beteren  (11). 

Melioratio  besserunge  (20). 

Melioratus  gebessert  (20). 

Melioritas  besserheit  (20).  betericheit 

(147). 

Meliphyllon  v.  Melisphilla. 
Melis  V.  Melos. 

*Mel-isphilla  (.Of. ),  -iphyllon  (Ki.), 
-issa  l  -issophyllon  (143.  Ki.l. -itis  (i43), 
mellisoph-ollus  (47),  -yllum  t  -ilus 
(sum.  VII)  pii)iuurz  (Gf. ).  bensu-ge,  -he 
(Sum.).  biensauge,  mutterkrant  &c.  (143). 
iraen-  (143).  iven-  Ki^.)-blat.  boracus  (47. 
lat.  cf.  barotus).   mellis  oflFelli  bj'suge 

(47). 

Melissa  pl.  bini  (.Sum.  vi). 

Meliss-a,  -on  v.  Melisphilla.  Mel= 
lissa.  Cardiaca. 

*Melita  ( cf.  melota )  aycbbor-n  l  -npalg 

(74). 

*Melitica  v.  Cardiaca. 
*Melitis  V.  Melisphilla. 
Meliusculus  etwas  bessers  (68).  wat 
besser  (132),  beter  (147). 

Mell-arium  (Br.  &c.),  -orium  hd. 
honigfaß  sim.  eyn  honnyck  vayß  (19). 
hoiiich  vat  (11.  I47).  ras  in  quo  mel  con^ 
seruatur  l  in  quo  vinum  ponitur  l  in  quo 
vue  calcantur  (Br.  &o.).  mellearium  vat 
dair  men  wijndruy\eu  in  tredet  (147). 


MKL 

*Mel  -  legetta ,  -egata ,  milleguetta 
parißkoni  (\r.\). 

*Melletra-cum,  -tum  v.  Mellicratum. 

Mell-eu8,   -ivis  (11),  l  -icua  /  -inuB 

(147)  bonig-farl)  (116),    -sucß   (110),  -ycb 

(147),     -etbtig    {i)    siiße  (20;.    zulte  / 

boniclirit  (11 1. 

*Melliborivim  inü.skayd  (10).  mus; 
schatcn   notc  (11). 

*Mellibotum  iX  potusPi  niode  (11, 
2O1.  med  ( 19). 

*Mellicora  v.  Lebeta. 

*Me-  V.  Mo-llicorium. 
Mellicratum  /id.  iionig  wasser.  nd. 
bonicli  wat(!r  h.  ind  wiju  onder  eyn 
gemengt  (147).  kobolt  (8,  9,  BM.).  luter 
drang  (20).  moUieratum  clarcyt  (i. 
commixtio  mellis  et  vini  97).  melletra- 
tum  est  viium  nielle  mixtum, -cuxa  j/ositio 
e.r  7)1.  et  aqua  (76).  Von  mellicratum 
uidersch.  melli-granum  (ms.s.  mog. ), 
-cranium  (3),  -gratum  (vocc  ex  quo, 
Gemmae)  hd.  nd.  luter-,  lutter-  (23,  132, 
Gl.  Bl.).  soesseu  (132),  sieß-  («8,  110),  hd. 
lauter-dianck,  Är/.-trank.  Iuterdrang(i33). 

*Mellicreta  v.  Lebeta. 
Melli-cus,  -ficus  [cf.  melleus)    suß 
als  lionig  (7.'.). 

*Mell-,  mel-  (74,  Kl.)  l  melo-ycus, 
-ieus  saiteiispieler(7ö).ineistero.  kunster 
des  ge.sangs  (74). 

Mellificare  honich  machen  (110  &c.), 
makfu  (147). 

"^Mellifluuius  bongHuß  (76). 
Mellifluus  Ärf.honig-äussig,  -fließend, 
-suß  (18) ;  honig  flussig  (2),hoiiick  vlossick 
ipb).  nd.  honich-vloticb,  -vloeyende  (147); 
hanich  vlutich. 

*Mellifolium  i  cf.  millefoliuin,  davon 
U7ite7-sch.  i.  satureiai  garthaim  (75). 

*Melligra-num,  -tum  r.  Mellicratum. 

*Mellilo-tuin,  -cum  (74),  -ta  (Sum.  vi), 
melilot-us  (85),  -oß  (9i),  f  mellotum 
(125)  [i.  mellisa  74,  corona  regia  93) 
hiraelslüssel  (92).  binlsuga  ( Sum.  VI), 
byn-sauge  (64*',  125),  -gsang  {sie  64<=). 
byiiß  äuge  (sie  123).  pynsaug,  gachel 
(74).  cle  (24).  stain-,  romischer-klee  (74). 
steinkle  (153).  wildkle  (95,  mellotum  125). 
wikler  klee  (91 ).  beensuge  (85). 

*Mellimorbia  (cf.  millemorbia )  v. 
Castranguia. 

•■Mellinus  v.  Melinus.  Melleus. 
Meilire  honigen  (20). 

^Mellis  ?•.  Melota. 

*Melli-sa  v.  -lotum,  -ssa. 

*Mellisatum  v.  Herba  paralysis. 

*MeUisophyllum  &c.  v.  Melisphilla. 

*Mellis-sa,  -a,  meliss-a  (47,  85),  -on 
(125)  (c/.  melisphilla,  mellilot\im)  meter 
(10).  methern  (17).  niinte  i  martere  (24), 
matere  (47).  macere  (85).  muter-wurtz 
(74),  -kraut  (91,  111).  mutterkrauß  (125). 
wantzenkraut  (i53).  meUß  (9i).  melliß 
(123  sm.).  bymince  (74). 

*Mellitura  v.  Torta. 
Mellitus  hd.  nd.  gehon-iget,  -get(20), 
-icht  t  soeß  (132  sim.). 

*Mellium  suyß  wayßer  (19).  zuet 
water  .11). 

*Mellius  r.  Melleus. 
Mello  (ciu.  l  profunda  vorago  vallis 
Br.,  forago  fallis  sub  ino7ite  syon  l,pre= 
cipitium&c.)  meWo  stad;  niderwerffunge 
(17).  der  steyn  want  schüpfung  (7). 


MEL 


MEM 


MEN 


355 


*Mello  V.  Melo. 

*Mellolus  f.  Malleolus. 

^Mellorium  i'.  Mellarium. 

*Mellota  dancz  knecht  (19),  aus 
melota  dachs-  sim.'i 

*Mel-  V.  Melli-lotum. 

*Melluin  (c/.  malomellum)  süße  apfel 
(9). 

Mel-o,  -on,  -lo,  -od es  (6,  loo  &c.), 
-lones  (24)  mel-one  (1),  -on  (91),  -oen 
(68),  -aun  (75  &c.),  -onen  (22),  -une  (23). 
myl-on  (110),  -oen  (132).  meylon  t  pfa^ 
dame  (6).  pa-  (24),  plie-  (loi),  pe-  (47, 
85)  -deme.  pheddan  (8).  phedemo  l  pedeiia 
sim.  (Gf.)-  pheden  (67,  i;{3).  pcbenun  {pl. 
6,  Gf.).  pheben  (66  sim.).  bebeune  (93). 
pi-  (121),  bi-  (Gf.)  -boz.  befe,  vlg.  erdr 
opffel  (75).  moren;  viseh;  egel  (23.  cf. 
mel-ota,  -otus,  -os,  -agus?).  hai-tvo 
(100 ).   plutzer   (1,   3.  (■/.   Sm.   1,   340). 

*Melo  honig  (110  &c.). 

Mel-o,  7.  -otis  f76  &c.)  -onis  (Br.); 
t  -on  (7.5).^ -US  (74)  (i.  taxus;t;/.  melo-s, 
-ta)  dachs  o.  leb  (74).  hermel  (3,  lä). 
harmel  (4).  grätsch  (7,5). 

Melo-dia,  -dium  (94,  136),  -diania, 
-s  («".  armonia,  simphonia,  dulcis  cantus 
<fec.)  suazzaz  l  scaoni  ( Gf. ),  /Aize  (100), 
zote  (23)  sanc.  siize  sang  (8'>).  Arf.  suß,  o. 
lieblich  (88)  gesang  sim.,  gethon  (6,5). 
sieß  geden  0.  gesang  (oi).  süßer  thon 
{dulcis  melodia  75).  guot  gedone  (93). 
ags.  Silin-  (94),  ruin-  {sie  i36)  -sung. 
wijse  eines  gesanges  o.  lieds,  gesteige, 
pr.  ascendendo   et  bassando   vocem  { 75  ). 

Melodiare,  -ri  (75)  sueß  (110  .mn.), 
süßlichen  (75)  singen. 

Melodi-um  v.  -a. 
*Melogus  V.  Melagus. 
*Meloycus  v.  Mellicus. 

*Melol-antha,  -ontha  (Ki.)  ein  gruen 
wefcr  (12.-,).  grien  roßkefer  (ni). 

*Meloinnirus  v.  Melanurus. 
*Melon  V.  Melo  {bis). 
*Melon-  V.  Melano-piper. 
*Melonta  v.  Melota. 

*Mel-os,  -US,  -es  (102,  109),  -is,  -o 
{q.  V.)  dahs  (120).  dachs  (91,  102).  dachß 
(110).  tachß  (68).  tasch  (93).  taschs  (6). 
daß  (132).  das  i  grevel  (109).  kanyne 
(-US  19).  hermil  (9).  hermelin  (23).  igel 
(melus  76.  cf.  mel-o,  -otus). 
Melos  V.  Melodia. 

Melota,  l  moleta  ( ?".  appriolus  i 
mellis  eius  st.  pellis  &e.  7«),  i  mela= 
tagra  (ß),  melonta  (i.  matexta,  man= 
struga,  andromoda  76)  {i.  taxus,  asprio= 
lus,  vestis,  lebiton  q.  v.  cf.  mel-eta, 
-otes,  -o,  -os,  -on)  ha.  eyn  eycli  iiorn 
(Mss.  mog.).  aich-orn  (6),  -arm  (76).  ci= 
thorn  {sie  21).  ekern  (23).  ecken  (22). 
herm-el  (3,  75),  -li  (6),  -lin  (75),  -elgin 
(Bb),  -el  futer  (75).  tahs  (127).  dachs  t 
pellis  eius  (67  &c.).  tachß  t  vestis  <&c. 
von  tachßen  velen  gemacht  (es),  daysch 
(7).  taschs  (6).  iltiß,  kotzenklayd  (74). 
brustbeltz  (6,  76,  95).  smaschftn  (125. 
cf.  Fr.  2,  205.  smaasken  Br.  wtb.  poln. 
smusik  &c.).  schurtz  fei  (4).  in  lidrinem 
kauuatim  in  melotis  (Gf.  2,  203).  quappe 
(piscis  19.  c/.  melo). 

Melot-es,  -e  l  -a  (110),  molotes  (64) 
{i.  anticorium,  nebrlda  75)  czigen-vel 
(9),  -felde  (17).  geyß   fei    (8).  belliz   t 


roch  (127,  sim.  Gf.).  cuculla  t  pera  (127. 
lat.f).  scheren  fei  l  mulwerff  hut  (75). 
kurß-,  var.  kyrs-enmautel  (64). 

*Melotus  {cf.  melo  &e.)  egel  of  das 
(11).  daas  (99). 

*Melquemurus  v.  Melanurus. 

*Melter  [st.  veiter)  wynde  (9). 

*Melus,  g.  -11  zedewynnesrynden  (19). 

*Mel-us  V.  -o,  -os. 

*Membra-cius  v.  -tius. 
Membrana  hd.  nd.  hut.  hud  (7).  hit 
(76).  feil  (HO),  felchin  (20).  hd.  nd.  pla-, 
hd.  play-,  plo-  (4),  pfla-  (74,  76)  -ster. 
dünne  permyt  (9).  dynne  pcrgemen  (8). 
hut  die  da  dun  ist  als  das  bergamen 
(7.5).  eyß  wiß  (17).  sliem  schliem,  heut= 
lein,  vngesigeltbrieff  (74).  schlem  l 
pirmithaut  t  phlaster  (2). 

Membra-narius  &c.  v.  -tius. 

Membranula  uellili  (120). 

Mem-,  men-branum  {est  illud  tenue 
in  QUO  110)  fei  (121).  fellein  der  ayerr 
schaln   (r4).   hut  in   dem   ay   (75).  flech 

(Snm.). 

*Membra-nus  v.  -tius. 
Membrare    lid.    zu-gliden,     -gleden 
(5),  -Heden  (17),  -gliddern   (7).  ge-  (18), 
to-   (23)    -leden.    ledich    maken    (23). 
ädern  (75). 

Membratim  ii.  de  membro  ad  mem^ 
hrum  20)  von  glyd  zu  ghd  (19).  von 
lede  zu  liede  (20i.  van  leden  to  leden 
(11).  stugkecht  (8).  sthueket  (9). 

*Membra  -  tius,  -eius,  -nus,  -nu= 
eius  (122),  -narius  (^.  factor  perga= 
meni  66  &c.  110  &c.)  pergamcner  (120). 
per-  (111),  ber-  (76)  -menter.  permeter 
(74).  gall.  parchcminnier  (122). 

Membr-atus,  -osus  großge-lidiger, 
-leuniger  (74). 

Membrum  hd.  glit,  glid,  glyd,  ge= 
lith  (ß),  gelit  (18,  49),  gelet  (12),  gliet 
(17),  glitt  (7),  glitte  (10).  glet  (13).  lyet 
l  lyedemyt  (20).  nd.  lit,  let,  leet,  lede= 
mate. 

Memento  biß  gedenck,  in-g.  (iie). 

Memin-i,  -o  -is  -ere  (147)  gedenck en 
(8'ii.  hd.  ich  g.  (7).  gedancken  (18), 
dencken,  gedencke.  gedacht  (1).  ml.  in 
(22),  en  (23)  dencke.  hd.  ich  habe,  han, 
hain  (i32),  hon,  nd.  hebbe  gedacht,  me 
uerhoecheit    ( 99 ).    ge-hoegen,   -dencken 

(147). 

*Memioy-  (74\  memnoi-  (Pap.),  me= 
noni-  (93)  -des  {i.  diomedia  74)  {aus 
memnonides)  merfoge-1,  -lein  (74) 
swartz  merfügel  (93). 

*Memi-ta  (Sum.  v),  -tha  {i.  eerinthe) 
cerinthc  (143).  wiltstilph  (Sum.). 
*Memnoides  v.  Memioydes. 
Memor  vb.  ich  gedenck   ader  habe 
gedacht  (4). 

Memor  adj.  sbst.  hd.  nd.  dechti  -g, 
-ch ;  gew.  ge-d.,  -dethtig  (20),  -denkig  (6). 
an-  i  ge-dathtig  (20).  an-dettig  (49), 
-denkende  (17).  gedecht-icheit  (i32), 
-nuß  (68). 

Memorabilis  denckens  wert  (110, 
132).  gedenckens  wyß  (68\ 

Memoralegedech-nisse  (8),  -tnuß(76). 

Memorare  {i.  narrare  i  dicere  110) 
dencken  (23,  110).  verzellen  (132). 

Memorari  {i.  recordari  110)  nd. 
dencken.  hd.  ge-d.  uerhochgen  (99). 


Memoria  gedenck-niß  (6),  -nust  (93). 
hd.  gedechte-,  gedecht-,  nd.  gedech-, 
gehug-  (20),  hoch-  (109),  uerhoch-  {9^) 
-nisse.  behaltende  crafft  (15).  aindaycht 
(19).  aendacht  (11).  andatht  (20). 

Memoriale  hd.  gedechte-  (19),  ge= 
decht-,  gedath-  (20),  nd.  gedech-  (11) 
-nisse.  dechtny-z  (2),  -ß  (6).  gedachnuß 
(1).  hinderdenck-  t  herinder-ung  (65). 

Memori-ter  (20,  75),  -aHter  (20,  65) 
bedath-  (20),  gedechtig-,  merck-  (65)  -lich- 
außen  kunnen  0.  wissen  {i.  mentetenus 
75). 

*Memperium   yi.  anutergium)   gall. 
torchon  de  cul  (122). 

Memphis  ein  stat  in  egypten  (110). 

Men  {herba  76.  cf.  meu)  tille  (93). 
mesloc  (23). 

Msena  (i4o),  mena  {piscis)  scheisser, 
meer-sch.  (140).  i.  piscis  qui  cum  luna 
crescit  et  de-cr.  (Br.  &c.). 

*Menandrus  {cf.  meander)  fluyt  (19). 
vloet  (11). 

*Men-  V.  Mem-branum. 

*Menc-  ?'.  Ment-astrum. 

*Mencennarius  v.  Metellus. 

*Menciari  v.  Mentiri. 

*Menda    («mä    mentha)    v.    Hedio= 
sinum. 

Menda  {i.  mucula  in  libris  non  ernenn 
data  4,  nondum  emendatis  Br.)  gemerk 
(4.  cf.  merda.  nota.  Sm.  2,  619.  Fr.  1, 
659).  gemerke  (23).  pletsclie  (17).  plecze 
(8,  9)  vnder  dem  antlicz  (9).  placke  (8t>, 
99).  hd.  nd.  vlecke  (mss.  mog.),  hd.  fleck 

0.  mal  in  libris  {sed  mendum  in  aliis 
rebus  110  &c.),  vnder  den  äugen  t  mael 
im  buche  (75).  falscheit  (110  &c.). 

Mendaciter  lugen-  (1  io),lugenhafftig- 
(68),  loegenachte-  (132)  -lieh. 

Mendacium  hd.  ain  lug  (6);  lug-in 
(76),  -en;  lugen  (10),  lygen  (i52),  logen. 

1.  -taell  (i32).  lugenmere  {pl.  65).  loghene 
(23). 

Mendax  hd.  nd.  I0-.  hd.  lu-,  lig-  (13) 
-gener.  hd.  lieger  (75),  lugen  (6);  I.-hafft 
(110),  -hafftig.  loegenachtich  (132). 

Mendieare  hd.  nd.  bedelen.  hd.  bed= 
dein,  betteln,  betlen,  petteln  l  smorotzen 
(74),  betten  t  bitten  (18).  bydden  (22^). 
brot  (11,  20,  22),  broyd  (19)  b.,  bieden 
(20).  naschen  (22*^,  74).  gyren  (22b).  nassen 
(77).  gilen  (22'',  77).  geylen  (74). 

Mendieatio  bettel-(8),  betill-(9)-unge. 

Mendieitas  bedell-  (17),  bedel-  (21), 
betl-  '18,  70)  -ery.  betteley  (8).  betle'  (6). 
bedelinge  (23).  vuod  (?)  b.  (22).  arm-ud 
(17),  hd.  -ude,  -ut,  nd.  -ot. 

Mendicus  hd.  nd.  bede-,  hd.  bedel- 
(17),  bedde-,  bette-,  pett-  (74)  -1er.  ain 
betler  sicut  (?)  hart  (6).  broet-(ll),  broid- 
(i32)  -bidder.  giler  (22^).  smorotzer(74). 

Mend-osus,  oft  t  -ax,  -us  {i.  sordi= 
dus  &c.)  hd.nd.  logen-,  ÄJ.  lugen-,  fleck- 
(68,  110,  132)  hd.  -hafftig,  nd.  -liaftich, 
-aftich,  -achtich. 

Mendum  v.  Menda. 
*Mend-us,  t  -osus  (66  &c.)  logenhafftig 
(17).  vnreyne  (19  sim.)  von  sunden  (19). 
onreyn  van  zünden  (11). 
*Menea  v.  Menia. 
*Menearium  v.  Menianum. 
*Mene-ea,  -nea  v.  Menica. 

45  * 


350 


MEN 


*MenKlinnm    vat    van    »•»    ei-htol    of 

iiitMiuliliMi  tiiit  is  eil  halvc  quartt^(H7V 
Men-ia,  -ea,  moenia  (si)  hd.  oin 
/iiiiio,  /iiiii,  czi'mle  ^l.J^;  ;>/.  ziniu-n,  «'/. 
tiiinou.  oyii  tvyn  {'mS-  timio  l  l)or{;hwal 
(8i).  oyu  vm\i  luuer  (7  «">».).  statinaur 
(91).  vosti  (»'.  oppiilitm  93). 

*M8enia  r.  Menica. 
Men-ianum,  -ionum  (t!^,  -earivun 
(TtO  (/.  solarivini  Hr.,  solacium  decena 
culoiiim  (>.  7,  s.  Aec.  pavictibiis  anitieiiH 
7t>.  m.  de  saxo,  prosectum  ligno  74)cyn 
by-  (•?,  7),  bey-  (74)  -stal.  sal  t  ausgi- 
-lieulJo  (74\  -Ims  von  steinen  [i).  orckner 
(114^.  solor.  sunierhaulJo  (74). 

*Meni-are,  -re  (Br.l  {i.  menia  facere 
7«,  menire  /".  18'')  ziunen  (6,  8).  vnder 
waslJon  (18b). 

*Meniari  (xmeneionari)  f.Micolari. 
Meniatxis  jx<'zii>"t't  (20). 

*Men-ica,  -ita,  -eca,  -itas  (110  &c.),  -iga 
(-h.  ui).  -enca  (ui),  -inges,  fAT^vtjYS? 
(iu\  mseni-ca  i^iso),  -a  (100)  {i.  ?nßr- 
mi'tas  cerebfi  f  jyellis  qne  circumdat  cere= 
brum  76  xim. ;  c/.  mirtaga,  meringa) 
eyn  hirn-,  hem-  (17)  -hübe  (8, 17),  -hawbe 
f9),  -luuitlcin  (lu).  hirni-  (iso"),  herne- 
(100)  -vel.  syochte  in  die  hernen  (i32). 
liauptwe  (tio). 

*Menionum  v.  Menianum. 
Menire  i-.  Meniare. 

*Meiiisura  t  waranda  {monete)  we^ 
rung  ^fit»!. 

*Meni-ta,  -tas  v.  -ca. 

*Meniiun  v.  Minium. 

*Menonides  v.  Memioydes. 
Mens  danke  (10,  23).  dank  ^71!.   hd. 
nd.  ge-danck,  hd.  -danckch  (1),  -dachte 
(132),  -dachtnuß   (6S),    -rnyet    (76,  110). 
mut  (21,  4.  71).  hochiselkraft  (93). 

Mensa  hd.  nd.  disch.  tisch  (1).  dlße 
(18).  dischz  t  taffei  (20).  tafe-1  (97),  -le 
(11). 

"^Mensa-,  mensu-,  menssel-  (3)  -la^ 
rius  hd.  wcchs-  (4),  weichsei-  (3),  wesehe- 
(9),  weße-,  wesse-,  wech-  (8),  waschs- 
(6)  -1er. 

Mensa-le  1/.  presepe  1),  t  -rium, 
-rivis  hd.  tisch-,  tis-  (120),  diß-.  hd.  nd. 
diseh-,  disc-  (121),  dis-  {i),  tafel-  (11, 
132  >  hd.  -lachen, -lach,  ?irf. -laken, -dwele 
(22") ;  tavelake  (22b).  tisch-  (134),  tiß- 
(4)  -tuch.  tuschlach  (68).  dislache  (133). 
Mensare  {i.  saepius  mingere  Gl-  m.) 
dicke  sfvehen  (8),  zeycheu  (9). 

*Mensa-rium  i-.  -le. 

*Mensa-tim,  -um  {ih  varr.)  von  monet 
zu  m.  (110  sim.).  von  tische  zu  t.  (Ki.). 
hd.  zu,  zu  manet  zitten  (6),  mande  ge- 
ziteu  i,5),  maud  geziden  (7),  mau-czijt 
(21),  -czytig  (152),  montzyt  (67),  mon= 
zytig,  mouzeitig  (134,  1.5 1),  male  zijdeu 
(18).  to  maut  (23),  mal  (22)  tideu.  mau= 
zytig  U33).  tischz^-t  (75). 

*Mensator  hd.  tisch-  (110),  tusch- 
(68),  dissc-,  dis-  (6),  hd.  nd.  disch-macher, 
-mecher.  -meker.  hd.  ti-,  di-scher,  tich^ 
ser  (3),  messer  (75). 

*Mensat-um  v.  -im. 

*Menseca  v.  Mesencare. 

*Mensi-fagus  v.  -uagus. 

*Mensiin  zu  mande  geziden  (5b). 
Mensis  hd.  mant,  mout,  monat  (110), 
monet.  manat  (93),  maneyd  (1),   mainet 
(7),  moynt  (19),  maude   ^^5b),  mon  (21). 


MEN 

tid.  mane,  man,  maent.  MoimtsnameH  s. 
im  Kinzclncn;  nusscrdvm  u.  a.  Sm.  2, 
23.'>.  Aus  147:  1.  Iiardmaynt.  2.  spor- 
kcl.  .?.  nuTte.  4.  april.  ;'».  nieye.  (>.  Iioey-, 
7.  hrn  iniiynt.  8.  oLst  9.  hert'st-,  10.  o.sseii-, 

11.  alreheyligen-,  12.  wynttr- maynt. 
Aus  4:  (1 — 3  dat.)  1.  dem  moiide  so  dy 
kelt  sich  anuehet.  2.  den  maned  so  siel» 
di  achte  kaleude  anvahet.  3.  dem  mo= 
ued  so  sieli  die  ningist  kah-iide  an  ayne 
anuelut ;  dem  mertzm.  11.  der  erste 
winterinaii.  12.  iler  andere  w.  Die  böh- 
mischen: leden,  vuor,  bizyzen,  duben, 
may,  ezerwen,  czerwetietzjserpen.zarzy, 
rzygen,  lystopad,  prozynetz.  Aus  iih: 
2.  rebmonat,  nl.  sporckelle ;  nl.  6.  braeck- 
l   weid-,    8.   oogst-    t  oost-,    11.   slach-, 

12.  hoere-maent;  cimbr.  {cherson.)  1. 
klug-,  2.  blijde-,  3.  tor-,  4.  tare-,  11. 
slachte-maauet.  9—12   fier    herpst    ma- 

not    (93). 

*Mensi-vagus,  -fagus  (74)  {i.  histrio 
vagusque  circa  mensati  aliorum  75)  zipf= 

1er   (74,    11),   Sm.   4,   279). 

Mensor  \i.  mensator  7.  v.  3)  messer 
(9,  7';).  marscheider  0.  schiner  (,Agr.). 

Mensorium  esseufaß  (74). 
*Menssel-  r.  Mensa-larius. 
*Menstricanus  v.  Lunaticus. 

Menstrualis  mayustundeiick  van 
kreiickten  (147). 

*Menstruosus  mayntsyeck  (i47). 

'^Mensti'uosus  \^st.  monstrosus)  wan= 
schaffen  (Iti). 

Menstru-um,  -a  (9,  85)  vrauwen- 
seuche  (4,  9j.  -sucht  (8).  der  vr.  maen= 
stont  (132),  mayutstunde  (147),  iiatur 
(68),  kranckheit  ^n*^)-  fraweii-kr.  (,75). 
ez  heiseii  auch  dy  erczte  eyn  blume 
(4).  blomen;  sichdom  t  suke  (85). 

Menstruus  menig  (110).  maeudich 
(132).  monachtig  ^68). 

*Mensuale  [anders   Gl.    m.)  v.  Men- 
sula. 

Mensula  tischlin  (74). 
*Mensu-la  ^  75  ),  -ale   (  64 ),   densula 
(74,  75)  hack-bauck  1,64),  -plock  0.  -stock 
(74),  -bret  dar  vff  mau  hackt  (75). 

*Mensu-  v.  Mensa-larius. 
Mensura  \i.  bria  1)  hd.  ejn  maß, 
m.-wiß  t  lir-m.  ^  17 ),  maiß,  mase  (5), 
maysse  (13),  maesse  (20).  nd.  en  mate, 
mat.  form  t  wyß,  var.  furm  t  weyße 
(,65).  mas  der  meusuer  (^75). 

M.  bona  walgemessen  (12). 

M.  coagitata,  l  eonserta  t  effluens 
(65  Mrg.)  gedrucket  (12).  vber  schüdt, 
auff  gehäufft,  vber  flussige,  vol,  gedrückt 

moß    1,65*  Mrg.). 

M.  eonserta  {cf-prc.)  gerodelt  (12). 
M.  superfluens  gehauffet  (12). 
Mensura-bile  v.  -lis. 
Mensurabilis  meselich  (20). 

Mensurale  eyn  mase  (5),  maß  (17). 
adv.  messenlich  (75). 

Mensural-is,  -e  maß-  (17),  mesße- 
(5b)  -gezauwe.  mensurabile  mayzo- (1), 
maz-  (2)  -gezeug. 

Mensurare  hd.  meßeu,  messen,  m. 
nach  der  leng  vnd  zal  (75).  nd.  meten, 
metteu. 

*Mensurarius  {cf.  mensumus)  man= 
nig  (!)• 


MEN 

Mensurarius  ein  raeaser  (KJ.). 
Mensurate  ineselicli  (20). 
*Men8uratün  (<y'.   mens-atim,   -ün) 
zu  monatzyt  ("6;. 

Mensuratio  me.'^suiige  (20). 
Mensurator  hd.  ine.sser.  nd.  metter. 
*Men8uriu8  mayntstondehebnde  van 
eniger  eranckheit  of  gei)reke  (147). 

Me-,  ma-  (74)  -nsurnus  man-lich 
(.5),  -lic  (23),  -yck  (4),  -iger  (74),  -etlich 
(6).  hd.  mon-,  monet-  (iio),  maent- (i32), 
meß-  (18)  -lici).  zeit  eines  monats  (74). 
^Mensurus  niand-ick  l  -dich  (5b). 
moiilieh  (67,  152).  menliche  (133). 

Menta  {herba)  hd.  myncze,  myntz, 
myntzen  (1),  müntze  (93),  müntz  (6), 
nientz  (IG),  mcnczen  (21),  inuntz  l  bey: 
mendt  (112),  deumente  (Ki».).  7id.  mynte, 
meente  (11).  meiite  i68).  mergen-  (18), 
cruse-  (10,  12, 13),  crauß-  (3),  krawsem- 
(4),  bach-  (65,  76)  -myncz,  -mencze  (10), 
-muntze  (es),  -nüncz  (3).  rut  (76).  wyn= 
rute  (17).  balsme  (17). 

Menta  eaballina,  equina  v.  Equi= 
menta. 

*Menta  nigra  rosminze  (Sum.).  gart^ 
miiiza;  alba  m.  wizu  mimza  (Gf.).  m. 
venenaria  v.  Sisymbrium. 

Mentagra  geflecht  (in),  böse  raud 
an  dem  keine  (Fris.). 

Mentalis  gedenglich  (20). 

*Menta-riuni  i'.  -strum,  -tum. 

Menth-  (,85,  9i),  ment-,  menc-,  me^ 
tac-  il7).  met-  (q.  v.),  l  mand-  (74 
-astrum,  menta-strium  (.Sum.,Gf.),-riuni 
(94»)  (cf.  equimenta)  visc-  i  rozzes- 
miiiza  (101,  Gf.).  tisci-,  fis-minze  (Sum.). 
vischmuutze  (75,  95,  116).  wise  müntz 
(6).  wizmunza  (87).  wide-  (85),  wilde-  i 
rosin-  (47),  ros-  (24)  -minte.  wilde  (74), 
wille  (17)  myncz.  rosse-  (105),  roß-  (74, 
116).  herse-  (20),felt-(l2)  -myncze. -muiitz, 
nl.  roode  watermunte  (116).  ags.  feld- 
minte  (94=*).  hiersche  mente  (11).  bach= 
muntz  (125),  -mintz  (9i).  kornmoncze 
(ment.  17).  singrone  (24,  47).  alsinc(47). 
gruensol  (93). 

*Menta-tum  l  -rium  ( i.  hospitale) 
spita-le   (74),  -1   (75,   76). 

*Mente-tenus,  gew.  -tinus,  -nius  ^^18 
:  teuere)  mit  hd.  dem,  nd.  deme,  hd.  nd. 
de  danken  (22,  23),  hd.  ge-d.,  -danck, 
hertzen  (132),  gemyet  (110).  mitten  dang^ 
keu  (21).  mit  hertzen  (68).  in  den  ge- 
danckeu  haben (/i«c.  18).  gedencklich  (5b). 

*-Menti  \i.  cottumus) filtzschuch  (75). 

*Mentibula  {aus  mandibulax  men= 
tum)  kynnebache  (16). 

*Mentica  ii.  saccina,  st.  mantica) 
wat  sack  (76). 

*Men-  V.  Me-ticulus. 

Mentio  ge-dechnisse  (9),  -denckunge 
l  -wach  (20).  hd.  meynung,  menunge 
(12).  redde  (8).  rede  (132  sim.). 

Mentiri,  menc-ior,  -ari  (11)  hd.  nd. 
lie-,  le-,  li-,  lü-  (67)  -gen.  ire  sprecken 
weden  djnes  herten  warheyt  (23). 
Mentitum  gelogen  (75). 
*Mento  \i.  mentum  Gl.  m. ;  cf.  ineii= 
tula,  muto)  V.  Dactylus. 
*Mentola  v.  Mentula. 
*Mentresta  gerbe  huß  (17). 


MER 


MER 


MER 


357 


Ment-ula,  l  -ola  («.  muto,  erreus  q. 
V.  125)  zumpffel  (Hl),  culbalch  (los). 
*Ment-  V.  Metic-ulosus. 

Mentum  hd.  nd.  kyn.  hd.  kinne, 
der  kin  (125),  kunne  (7),  kyen(65),  chind 
(1),  kind  (49). 

Menüs  v.  Mogenus. 
*Meodriinatuni  &c.   v.   Mediomati- 
cum. 

Meon  V.  Meu. 
*Meota  V.  Monediüa. 

Mera-ca,  -ta,  (8,  7C,  Of.)  i.  pocio  vi- 
nosa  ad  purcjandum  cerebium  76  sim., 
medicina  Gl.  m.)  wiu  dranck  (8).  suppa 
(Gf.).  vipa  merata  merot,  als  prot  im 
wein  (74). 

Meraci-or,  -ssimus  aller  lutirst  (8), 
lewtirst  (9). 

Meracitas  reyn-  (iio,  132),  dar- (68) 
-heit. 

Mera-cum,  -tum  (68),  -ta  (76),  -eu= 
lum  (129,  Br.),  cf.  -ca  schon  (68,  110), 
schoen  (132)  wyn.  i.  potio  mentem  exa= 
cuens  129;  p.  vinosa  ad  purgandum  cere^ 
brum  (76.  X  mirtaga?). 

Mer-aria,   t  -oteea   (74)   ein    Wein- 
keller (4),  -keler  (74).  tafern  (75). 
*Merat-  v.  Merae-a,  -um. 

Mercalis  feyl  (65). 

Mercan-tia,  -cia,  -cla  (134)  (i.  m.er= 
eimonium  110  &c. )  hd.  kauff-,  chauff- 
(1)  -manschatz;  kauff-  (110),  kofl'-  (68) 
-manschafft.  koff  (12).  nd.  kop-schop 
(22),  -enscop  (23).  kramerey  (64^). 

Mercari  kau-  (8,  20),  kou-  (132),  keu- 
(9)  -ffen.  kopen  (11).  hd.  kauff- slagen, 
-triben  (5) ;  -manschacz  trcyben,  triben, 
vor-tr.  ( ö** ) ,  driben.  nd.  kopenscop 
driuen.  koffmanschafft  doen  (i32). 

*Merca-rius  (anders  Gl.  m.),  -tor  hd. 
kauff-,  nd.  kop-man.  ain  kammer  kouff= 
man  (6).  hd.  nd.  kremer.  kramer,  var. 
kauffer  (-tor  64). 

Mere-ator  v.  -arius,  -edieus. 

Mercatorium  hd.  kauff-,  kaupp-  (20), 
nd.  kop-hus,  -hauß  (21,  134).  koephues 
(97).  kremer-y  (7),  -huß  (16). 

*Mereatrix  (anders  Gl.  m.)  kauff-,  va>: 
kram-erin  (64). 

Mereatu-m  v.  -s. 

Mercatura  kauff  l  kram  (20).  kopen= 
schap  (85). 

Mereatu-s,  -m  marckt-  (8,  9,  2), 
marck-  (16),  mart-  (17)  -stat.  kauffman- 
(68,  110),  koef-  (132)  -Schaft. 

Mercatus  keuffery  t  v'kaufft  (17). 
halle  l  kauffphus  (20).  keuffen  schacze 
(19).  ge-kaufft  (110),   -kofft  (es),  -koefft 

(l32). 

Merced-arius ,  -onius  (x  dare, 
donare)  die  loen  betzalt  (i32).  lonherre 
(110).  meicedarii  ags.  hyre-gifdan  (gi. 
Aelfr.). 

*Merc-edieus  (75,  76),  -editus  (76), 
-editius  (129),  -edicius  (74),  -idicus 
(4,  64,  i.  -ator  75) ,  -idius  (Br. ,  Gl.  m.) 
vnterkauffe-r,  -1  (74).  vnder-kaufer,  var. 
-keuffer  (64).  Zubringer  t  kramer  (75). 
fursprcch  (4).  i.  loquens  propter  mercedem 
(76,  129).  i.  cause-  (4),  casi-  (76)  -dieus. 
meredieus  vorsprcch  (74). 

*Merced-ola  v.  -ula. 

*Merced-onius  v.  -arius. 
Meree-,  merei-  (8)  -dula,  -dola  (i4i) 
loenlin  (i4i).  cleyn  Ion  (8).  longin  (17). 


*Mercemannus  (id.  mcersman?)  ein 
marsman  (68). 

*Merce-  v.  Merci-monium. 

*Meree-,  mercen-,  merci-  (76),  merco- 
nari  hd.  koufin  (8b);  v'-kouffen  (6), 
-kauffen,  -koffeii  (76),  -keuffen  t  -müden 
(17).  nd.  vor  kopen. 

Merce-,  mercen-narius  hd.  ein  lon- 

(65^*  Mrg.),  geding-et,  -t,  -ter  (110=*,  134), 
gedinc-  (8),  v'denckt  (18),  vor-mit  ader 
-dingt  (4),  gemyt  (9),  v'myet  (5),  nd.  vor= 
medet  (23),  gehuert  (132),  gehurt  (99) 
knecht.  hd.  ein  arbeyter,  arbeit  (69), 
erbeiter  (133)  eins  tags,  ein  t.  (iioi*).  en 
arbeyder  cnes  dages  (23).  eyn  erbeder 
dez  d.  (18).  soldener  t  loner  (75).  tag- 
(68,  75),  dage-  (b),  dag-  (49)  -loner.  hant^ 
recher  (».minister  b^).  hd.  mede-,  midde- 
(8**),  vernnet-  (.nc  71)  -ling;  v'mietlung 
(1),  dyener.  dener  (12,  23).  gedyeuen 
(13).  officiant  (clericus  125). 

*Merce-  v.  Merci-potus. 
Merces  (i.  mercancia23  &c.)  hd.  nd. 
Ion.   hd.  lone.    nd.    loen.    hd.    kauff-gut 
(91),  -man  t  -maus  schätz. 

*Merci-dicus,  -dius  v.  Mercedicus. 

*Mercidula  v.  Mereedula. 

*Mercimonia  (pl.  -ae  Gl.  m.;  i.  mer= 
cancia  23  &c.)  hd.  kauff-e  (10),  -unge 
(5),  -manschacz. 

Merci-,  mierce-  (68)  -monium  hd. 
kauffman-schacz,  -schat  (6),  -schaff"t, 
-s  schacze.  geschcffuissevber  keuffery  (8). 
war  geschepfnisse  (9).kraem(20).kremery 
(68).  merserrie  (132). 

*Mercinari  v.  Mercenari, 

*Mercionari  kauffslagen  (20). 

*Mercipitus  v.  Mercipotus. 

*Mercipotales  Icytkauffleute  (74). 
Merci-,  merce-  ( 2 )  -potus,  -pitus 
(18)  (i.  arra  74,  75,  vini-,  leti-copium 
q.  V.,  commercium)  hd.  win-kauff  sim., 
-koff  (12,  68),  -kofft  (21);  wikayff  (13); 
wein-,  wen- (17),  wine- (10),  leit-  l  leut- 
(75),  leyi-  (1),  leyn-  (9),  lin-  (8),  ley-  (2, 
4,  74)  -kauff.  leit-  (3),  ley-  (1)  -chauff. 
nd.  winkop;  li-cop  (i32),  -coep  (97).  kauff= 
tranck  (1).  kopdranc  (23).  bottenbrod 
(Ob.).  petten-  (2.  cf.  Sm.  1,  223),  poten- 
(74)  -prot. 

Merconari  v.  Mercenari. 
Mercu-rialis ,  t  -lialis  (74),  -liale 
(91),  merchaeris  (?  85)  steyn-,  sten- 
(47),  seem-  (85)  -peffer  (12),  -peper  (24, 
47,  85).  (im  wormbser  gäw)  wintergrun 
(144)  wild  stawr  (74).  ringel-  (74),  bingel-, 
scheiss-.  mercunus-  (116  sim.)  -kraut, 
smer-  (74),  ku-  (116),  schniet-  (9i)  -wurtz. 
vridelisoge  (Sum.  v).  malta  (Sum.  vi). 
hunds-melden,  -molcen ;  quecksilber  (74). 
ags.  cedelc,  cyrlic  (94^). 

Mercurius  der  kremer  got  (23).  hd. 
quecksilber.  7id.  quicksiluer  (i32). 

*Merchaeris  v.  Mercurialis. 

*Merchidus  (auis,  cf.  mergulus  &e.) 
tuchare  (103). 

Merd-a,  t  -um  l  -ula  t  -ulum  (147) 
hd.  treck  (76,  110,  134),  dregk,  dreg  (5), 
drack  (6).  hd.nd.  dreck,  dreet  (132).  kat 
(110).  hd.  scheyß.  ghschetten  dinck  (22). 
stront  (99).   strunt  (i47). 

*Merda  (X  menda)  ge-merch  (2), 
-werck  (1). 

*Merda  daemonis  laser  (i43). 


Merdare  hd.  schißen,  schissen,  scheis= 
sen.  hd.  nd.  vn-,  v'un-  (6)  -reynigen  sim. 
driten  (11).  vijston  (107).  vyesten  (132). 
fysten  (110). 

*Merdator  schisser  (75). 

*Merdatorium  schieß  hueß  (20). 

*Merdifer  eyn  rochen  vor  er  (22). 
Merdula  (cf.  merda)  dregk  (17). 

*Merd-ulum,  -um  v.  -a. 
Mere  dar-   l   reyng-lich   (110  sim.). 
rain  (76). 

*Mer-  V.  Merc-edicus. 

*Meredies  v.  Meridies. 

*Merenea  (alph.  metenca;  cf.  me= 
senca  &c.)  mese  (11). 
Merenda  v.  Meringa. 
Merenda  (i.  anticenia  75)  vntar-n, 
vlg.  -en  male  (75),  -en  (1).  vnderenbrot 
(Gf.).  vnter-zech  l  -brot  (112).  vndtere 
(74).  vnder-e  (Sum.),  -eyn  (20),  zundern 
(116)  essen,  onder  eten  (11).  eronderen 
broot  (1O8).  hd.  ein  mittanes-  sim.,  mit= 
dag-  (18),  mittag-  (1,  75),  mittendag- 
(6),  nachmittag-  (9i),  sneder-  (b'^)  -essen, 
-mal  (75).  en  middages-etent  (22),  -etten 
(23).  hd.  mittag-  (8, 9),  abent-  (93),  vesper- 
brot.  merend  (91).   mereda   (Gf.).  brend 

(Hen.). 

Merend-are,  -inare  hd.  mittag  (1), 
zu  m.,  mittages,  des  m.  (7)  essen,  zu 
mittentag  assen  (6).  eten  (11).  des  mid= 
dags  etten  (23).  eeronderen  eten  (los). 
zu  vesper  zeren  (68,  69,  70,  134). 

Merere  hd.  bedruben  sim.,  weynen. 
nd.  drouen  (99),  be-dr.  (2o),  vfenen.  be= 
trübt  (6),  betriebt  (76)  sin.  truren  (12). 
heimlichen  tr.  vnd  weinen  (75).  trawren 
(1).  druren  (10).  trurig,  leydig,  vnmutig 
sin  (75). 

Mereri   hd.  nd.   v'- dienen,   -denen, 
-dynen   (13),   -diuen   (9),   -deynen  (12). 
wirdig  werden  (8,  9). 
*Meret-oria  v.  -rix. 
*Mere-  v.  Meri-torium. 

Meretricari  vnkuschen  (20).  huerheit 
driben  (b^).  huyren  lagen  &c.  (i47). 

*Meretricarius  hd.  nd.  horer.  hurrer 
(6).  hören  man  (22).  hurnwert  (125). 
huyrenieger  (147).  bosewicht  (17). 

Meretricatio  hurye  (20). 

Mere-,  mer-  (1)  -trieium  hur -halt 
(1),  -werck  (7).  hd.  hur-  (6),  huren-,  hd. 
nd.  hören-,  hörn-  (1 33),  hoher- (17) -gelt, 
huren  dot  (?  5**).  huerdum  (20).  hürisch= 
keit  (65).  huyr-dom,  -huys,  -en  lacht  (147). 

Meretricius  verhuret  (110).  v'hurt 
hurer  (8).  vorhurret  hurrer  (9).  hoeraf= 
tich  (132).  hur-achtig  (es),  -echtig  (8^), 
-er  (7).  horer  (20).  hd.  huren-wirt, 
-wurt  (69).  hoerenwijrt  (132).  hoerheyd 
l  hoernfeut  (19).  hören  vaget  (11).  hd. 
nd.  böse  wicht,  boswecht  (18).  boßwich 
(6).  eyn  böse  bobe  (21). 

Meretricula  hurichin  (9).  cleyn  huriin 
(8).  en  böse  wif  (23). 

*Me-  V.  Ne-retrix. 
Meretrix,  mere-,   meri-toria  hd. 
hure,  hur  (6),  huer.  höre  (18,  23).   eyn 
gemeyn  wyb  (110).  pute  i  cute  l  stoke 
(22b).  deippel  (88).  metz  (ue). 
Merg-  überall  nach  Merd-, 

Merga  koren-  (3,  4),  körn-  (8,  9,  74, 
75,76)  -gabd,  -garb  (76.  c/.  merges&c). 
haber-raff  (ii3),  -reff  (126,  135.  weit.  = 
Haber  sense). 


858 


MKK 


MER 


♦Merga,  mega  (104)  (auü>,  c/.  mer= 
giis^  sojirbii  (103,  ISO,  (U.),  -iia  (I04). 

•Merganser  mofrach,  scfHuflov  (uo). 

*Merge-de8  r.  -tes. 
Mergere  /nl.  tu-  ^7«),  tau-  (3,  9,  ■», 
711,  liu-clu'u,  (lur.ken  (74,  Mss.  mog.),  vn= 
dor  dukoii  (17),  douffon  (21));  duuc-, 
due.u-  (13),  drcnj;-  (21),  sine-,  senc-, 
vorsinc-  (8''),  jiisoiic-  (7ß),  nd.  zoen- 
(11),  du-,  vMriu-kiMi.  boduxoii  (xV  p? 
22'').  duklt'u  (9'j\.  sw(Mnmt'u  (14). 

Merges,  g.  -fetis,  margetis  (76)  {c/. 
ma-,  ne-rgea)  /k/.  garlta  (»if.),  t-arpa 
(Auz.  r>.  KU.  manipidii.t  Gf),  tjarbo.  frarb 
sicheliug,  schaup  (iio).  schont"  (es),  schot^' 
(109,  i32\  guruo  stroi'lJ  (i32).  glielcgge 
1^90).  swat  (23).  swaet  (i09\ 

♦Merges,  g.  -itis  (23,  76)  (auts;  vnius 

761    fl(/.    tu-    (t!9),    tau-    (9,    4,    KU),     tCW- 

(9),  dn-clu'r;  vndor  ducluT  (S);  tuchen= 
tel  (75),  ducker  (21"».  nd.  duker. 

*Merg-etes,   -edes,   -ites   (sg.  pl.  i. 
faces  spicaruiii  5)   )id.   ein   t-chaup    (Mss. 
mos.),  schob  (<j).  eyu  schof  (22).  en  bordc 
helmer    2:^). 

*Mergillus  ducher  (S*»). 
Mergo  (Gl.  m.)  brunstang;   wassere 
schwalben  (7.iV 

*Mergu-la,  l  -lus  (110  &c.),  i  -b,  g. 
-oris  (Ti,  110  &c.)  {i.  i-as;  omamentum 
vestium  Gl.  m..  auis  19,  Gf.  cf.  merg-es, 
-o,  -ulus,  -ua)  scarua  sim.  (Gf.).  dncker 
(19).  cymcr  (3,  4,  74,  110).  brun-  (70), 
born-  (8,  17)  -eymer.  bruunen  ainier 
(76^.  kern  emer  (sie  9).  komp  (5).  kolle 
(49).  vorck  (132).  zickel  (74). 

Mergu-lus,  oft  l  -s,  -la  (110)  (anis) 
scarua  sim.-.,  alacra:  tuch-il,  -ari  dm. 
(Gf.).  scarb,scharb,  tau-,  dau-eherleiii(74). 
hd.  tauch -er.  -entliii  (•U'^i;  tnckeuten 
(IV  tuchk  (4.5).  hd.  nd.  dnker.  en  clene 
d.  i23i.  dukerken  (99).  tucherlin  (6,  64''). 
taucherlein  0.  mergigelu  (Gesner).  tun= 
cherli  (93).  ducher  o.  wasservogel  (110). 
duiker  (ö^».  20).  ags.  scalfr  (94,  136). 

Mergu-lus,  t  -s  (74)  lampen  ror  (8, 
9).  heuckel  in  der  ampel  (75).  daucht^ 
eysen  als  in  lampen  ( 74). 

Mergus  ( c^'.  mergul-us,  -a  &e.)  eyn 
fogil  t  emer  (9).  eyn  f.  der  sich  duchet 
(8).  tuchari  t  scarua  sim.  (Gf.).  merri-ch 
(103,  Gf.),  -cho  t  tuchil  (84.  Gf.V  merch 
(126  &c.).  meerach  (126).  hd.  tu-,  tau-, 
teu-  (ii<;)r  du-cher;  duchervogel  (110), 
Scharbe,  ags.  scalfr  (94).  nl.  scoluer, 
duycker  (116I.  tukere  (100).  nd.  duker. 
d.-vogell  t  putz  eymer  (132).  eymer  (19). 
legein  {g.  -oris  125.  cf.  Gl.  m.  i.-.  mergo= 
raeV  vischvogel;  schaubs  baut  (e./Mrais 
garbe  64).' 

*Meri  (indecl.  74.  i.  porta  lactis,  iso= 
phagus)  spis-  (93),  spiß-  (74)  -ader. 

Me-,  my-  (85),  mi-rica  (/.  iga;  ge^ 
nesta  i  simicia  74 ;  parua  arbor  in= 
fructuosa  76  sim.  cf.  medica.  Gl.  m.  4, 
647.  Ob.  1032.  Fr.  1,'  643)  hd.  nd.  heyde, 
eyn  h.  hd.  h.-crawt,  -krut;  heida  (87), 
heyd  (70),  haid  (1,  74,  m.  ain  h.  6,  76). 
heüde  (13).  hey  (97).  miricae  eyden 
(104).  heidahi  (Gf.).  myrica  id.  t  nivuiht 
holz  (Gl.  Mons.  Fr.),  mirice  heid-a  l  -ah 
(Gf.),  -e  l  -ehe  ibm.).  tamarisc;  bartz; 
bur-  t  ber  tschen  {i.  tamari-x,  -scus 
73).  myric-a  l  -e,  fiup'.XTy  tamarisken  o. 
porst,  sed  erica   beiden   (ii4\   meriea 


primma  (127).  iniric-a(84\  -e  (.Sum.)  id. 
brim-  t  bri-  t  j)hrim-nia  l  genest  (Gf. 
cf.  genesta).  phriminen  (sum.).  mispil 
(8,  9).  birck  (7  &c.).  birche  (myr.  «f.). 
sniel-dlie  l  -hcn  (Sm.  3,  469.  cf.  vimen). 

Meridianus  lid.  mit -tagig,  -tagig 
(134),  -tegig  (2,  7),  -dagig  (17).  -dag 
(18),  -tjig  (67,  133),  -degelidier  (2()). 
mitten  tagig  (1,  6).  mittel  tc^g  (76). 
ml.  middagich.  myt  dag  czydick  (.")''). 
mittages  czeyt  (  ?  ö).  tzo  niiddag  hörende 
(132).  zu  mittag  ge-h.  (iio). 

Meridiari,  t  -re  (76)  zu  mittag  ruwen 
(8,  9V 

Meri-,  oft  mere-dies,  meries  (76) 
hd.  mit-tag,  -dag.  -tendag  (<i),  -eltag 
(93).  mvd-(iag  (.19),  -tliag  (5'').  nd.  mid= 
dach.  s"uden  (1,  3).  none  (22^). 

*Meridionaliter  middegelich  (20). 

*Meridionare  mittage  esßin  {ifi). 

*Meries  v.  Meri  dies. 

*Merillus   {cf.  alietus,    amarellus) 
mcrling  id'ds  74). 

Mering-a,  -e  (ö*»),  miringa  (17,  Gl. 
m.)  {i.  pelUcida  in  aure  icbi  fit  auditus 
Br. ,  merenda  Gl.  m.  cf.  menica?)  fel= 
lein  in  den  oren  (74).  orn  fei  (ö'')-  p" 
ore  vel  (23).  or  fandl  (1).  ohron-blättchen 
t  häutchen  (Ki.). 

*Merisillus  {auis,  cf.  mer-illus,  -lus, 
-ula)  merlingh  (22''). 

*Meritari  vMyen^wirdig  werden  (17). 

*Meritarium  r.  Meritorium. 

*Meriti  /.  '/.  cothurnus  q.  v.  (76). 

*Meritiuuni  ex  eongruo  von  gnaden 
t  von  vnplicht  (12). 

Merito  u'.  racionabiliter  2)  Ärf.  pill- 
ich (,151),  -eichen  (Ij;  bliche  (21);  bil- 
iche  (152),  -lieh,  -ch  (17),  -eher  (5).  nd. 
bilker,    biliken  (147). 

Merito-ria,  -ma  (Snm.)  {i.  penus, 
promtuaria ;  </.  meretrix.  Gl.  m.  4,  648) 
trincheller  (^.Sum.,  of.).  horhus  (Gf.).  lon= 
huli  {i.  domns  eins  qui  pro  jirecio  labo- 
rat  75). 

Meri-,  mere-  (76)  -torium,  meri- 
torius  (17,  -US  a  um  iio  &c.),  -tarium 
hd.  lon-wirdig,  -werdig,  -werdigk  (^21); 
langwirdigs  (74).  nd.  lonwerdi-ch,  -glier. 
loiiß  wernt  {sie  17).  lonlich  werck 
(12).  wirdig  Ion  (76).  werk-  (9),  werg- 
(l(i),  v'dinst-  (8)  -stat.  virdyenlich  (20). 
v'dien-lich  (65),  -stlich  (iio  &c.).  kouff- 
huß  (68).  halle  l  koefflmys  (132).  kauff 
(74).  werck-  1 64,  74)  -hauß. 

Meritum,  m.  digni(lö.  17),  m.  con= 
dignum  (63),  m.  congru-um  {ib.),  -i 
(74)  /if/.  gut-(iio),  wol-,  ?if/.  wael-daet  (11, 
20),  hd.  -that  sim.  waldait  (132).  hd.  nd. 
vor-dienst,  -denst  (23).  hd.  vMiu-.st,  -et 
(7).  v'dienung  (6).  v'd.  gotes  holde  (ine= 
ritum  1.')).  wirdigung  gotz  guad  o. 
hulde  (m.  63).  virdyeniße  (20).  verdien= 
lieh  werk  {pl.  65).  vordint  Ion  (5^*).  be= 
quem-er  0.  -uevdinter  lone  (74).  verdient 
0.  benantes  o.  gelobtz  Ion  im.  cond. 
63).  vMienunge  b.  soldes  (15).  vorderunge 
genantes  (8,  9),  genands  (17)  soldes, 
geldes  (9).  von  pflicht  t  von  vor  bun^ 
des  eder  gelobes  soldes  wegen  (i2).  uflf 
gnad  0.  verplicht  wider  gab,  vnverbun= 
den  gaben  (m.  congruum  63). 

*Merla  (herba  22'^,  74.  anders  Gl.  m.) 
merle  (22^,  74),  ein  kraut   in  dem  was^  j 
ser  (74).  mergel  (20  &c.).  1 


"^Merlangus    (<y.    merlucius)    mcer= 
escl  (140). 

Merlare  (Gl.  m.)  mergelcn  (20  &c.). 

*Merlatio  {anders  Gl.  m.)  mergelunge 
(2<,)). 

*Merlator  mergclcr  (20). 
Me-,  i  ma-  (Gl.  m.)  -rlucius,  mare= 
luciumi  (122)  (piscis,  ital.  merluzzo  Gl. 
111.)  meeresel  (140).   gall.    merlcns  (122), 
•an  (Gl.  in.). 

*Merlus  (aais;  anders  Gl.  m.)  v.  Ama= 
rellus. 

♦Merobs  v.  Merops. 

*Mero-  V.  Meru-lentus. 
Mero-ps,  -bs,  (75,  76,  108), -x  (3,  4, 
75)  (c/.  loaficus,  sepicecula)  spccht 
(4,  76).  sj)eicht  (3.  groner  sj)eht ;  gruon- 
speht  l  -speich  sim.-^  ronsphet;  grunt- 
specii  t  -speth  (Gf).  hd.  grüne-,  grun- 
(102),  grün-  (111),  gruenc  (93),  gruen-  (11, 
93),  eugrone(23)-speclit.  pruocspct(io3). 
eyn  groen  (132),  gryn  (68)  spechtvogel. 
ein  grien  vogel  (110).  krinitz  o.  wint- 
halß  (Eber.),  lieber  (34).  böm-  (71''),  poum- 
(75)  -heckel  merox,  sed  merobs  griieii^ 
Specht  l  grunspach  (75.  (f.  spanieta). 
liistere  (108.  cf.  sepicecula.  lijster  tur= 
dus  Kil.).  meer-,  see-schwalin  (Fris.). 
imbcnwolff  (116). 

Meror  bedrub-ekeit  (5),  -heit  (20). 
drupenisse  (.¥').  be-dr.  (19.  .sm.) ,  -trafc: 
nisse  (12),  -druefeni-sse  (11).  drur-heyt 
{5^),  -ichkeit  (17).  trurig-  (76, 110),  truri- 
(6),  trawri-  (1)  -kait.  troricheyt  (23). 
druujiige  (99). 

Meroteea  v.  Merararia. 

*Merox  v.  Merops. 

*Merra    [■•<t.    marra,    anders   Gl.    m.) 
eyn  karst  (19). 

Mersus  gedaufft  (20).  versenckt  (65). 
virdruuckeu  (19).  gedrenket  (11). 

*Mer-  V.  Mere-triciiun. 

*Mertus  v.  Mirtus.  Tructa. 
Merul-a,  bissxo.  t  -us  ((/.  turd-ela, 
-us)  hd.  amis-ala  sim.  (Gf.),  -silla  (84); 
ams-sele  (i04),  -eile  (17),  -el ;  hamsel  (102) ; 
am-ßel  (69,  110),  -schel  (75,  111),  -psel 
(34,  76),  -mels  (8);  tro-stcl  (6,64,  68,91, 
BM.),  -ssel  (3),  -schel  (70);  trus-el  (115), 
-sei  (7);  dru-ssel  (ö^,  133),  -ßel  (13), 
-schel  (4,  Alber.);  dro-stel  (1,  67,  88), 
-ßchel  (5),  -schel  (2,  66,  71,  i5i),  -ßeln 
(21),  -ssel,  hd.  nd.  -sei,  -sele  (22),  -sen 
(11):  droyssel  (10,  19).  drasel  (22b,  23). 
geyte-  (i32),  ghiete-  (Kil.)  -linek.  mcrl 
(Sm.).  merle  (S^,  99,  110,  132).  amarl  &c. 
(Nmn.).  mecramsel  (-a  piscis  (74,  93). 
smerlickin  (-us  ^os  11).  ags.  oslae  (94, 
136). 

*Meru-  (76),  mero-lentus  win  drunc= 
ker  (8). 

Merum  (/.  themetum)  wein  (1). 
lauter  w.  (9).  lutir  wyn  (8).  clarwin  (75). 
w^iu  (99). 

Merus  dar  o.  reyn  (110).  dar  gelu=: 
tirt  (8),  glewter  {sie)  t  gedaret  (9). 
suuer  (^93). 

*Meruta  {piscis,  ef.  moruta  .tim.) 
cabeliau  t  bulche  (20).  kabylygauwe 
(19).  cabbdyau  (11).  colwurm  (Anz.  4,  93). 
Merx  hd.  kauflF-schacz,  -manschacz, 
-maus  gut ;  t  schätz  t  gutter  des  kauff= 
maus  (65).  kremlach  (93). 

"^Mesbilla  v.  Mespila. 


MES 


MET 


METH 


359 


*Mesenca  (c/.  mas-lingua,  -igna. 
capula.  X  messis  iio)  cyn  meiß  (68), 
meose  (i32),  sogyß  (nob),  seges  (uoa). 
mezeuca  ineyse  (19). 

*Mes-,  mez-  (lo?)  -encare  {i.  mesen= 
cas,  mensecas  iio^  eapere;  X  messis 
no)  mecsen  (i07,  132).  meyen  (iio). 
meißen  vahen  (es). 

*Meserasus  v.  Mezerasum. 

*Mesi-  V.  Meso-potamia. 
Mes-oehorus  (cn.  m.i,  -ocorus,   -to= 
corus  (8,  74),    -sechorus  (9),  -iocorus 
(^.  in  medio  stans  76)  hd.  mitten  in  dem 
köre;  m.  im  kor  steen  (74). 

Meso-,  mesi-  (iio*)  -potamia,  me= 
sopotan-ea  (76),  -ia,  mesuppotania 
(1.52)  hd.  eyn  lant. 

Mesp-ila,  -ilia,  -ilea  (4),  -ula  (7.5), 
-ilus,  mispil-ea  (4),  -ia  (3),  mesbilla 
(3),  mospilea  (  76 )  hd.  mi.spcl  bäum, 
mespel  boem  (67  Mrg.).  mo.ßpelpawm(74). 
missilea  {arbor,  cuius  fructus  esculum) 
mistelbom  (76). 

Mespilum  hd.  mispel,  mespel  (67  Mrg.). 

*Mespula  v.  Mespila. 

*Messagius  messelgier  (los). 

*Messarius  (i.  metitor;  anders  Gl.  m.) 
messer  (74). 

*Messe-  v.  Meso-chorus. 

*Messeinbria  {i.  tneridies  76)  mit-tag 
(9,  7.5),  -dag  (8).  vntarnzyt  (7.5). 

*Messere  ernen  (22^). 

*Messiare  niehcn  (133.  ander.^  Gl.  m.). 

*Messicus  v.  Dorilus. 

*Messiere  meyen  (97). 
Messio  hd.  meh-,  me-  (18),  mcy-  (es), 
ma-  (21),  ma-  (i34),  snyd-,  schnyd-, 
schneyd-,  scheyd-  [sie  17)  -ungc.  meughe 
(19).  meynge  (132).  mag-  (11,  23),  megh- 
(22)  -inge.  der  sclinit  (6,  76).  meßer  (B**. 
X  messor). 

Messis  hd.  nd.  erne/.  hd.  aren  (75), 
die  arn  (134),  eren  (1.52),  ern,  erend  (64), 
ernd.  nd.  arne,  arn  i  der  bouwe  (132), 
bow  (11),  ogest  (99).  aust  (5^,  109).  hd. 
snyt  m.  (9  .lim.).  snet  (8)  schnidig  (76), 
zeitig  (88)  körn,  treit  schnit  (75).  win-- 
monat  (88.  cf.  vindemia). 

*Messo  V.  Mesuere. 
Messor,  mestator  hd.  meher.  mewer 
(5).  meger  (23,  12.5).  meyer  (11,  110  &c.). 
nd.  mader  (64^,  134),  meder,  messer  (20), 
meiser  (21),  snider.  ern-  (5^),  arne-  (23) 
-sn.  snidder  (10).  hd.  schnit-er  (64),  -ter, 
-ter  in  der  erne  (75).  nischter  in  der 
aren  {sie  T^^).  snedir  (8).  snytterer  (9). 
arncr  (7.5). 

Messorium  beygurtel  (74).  messer= 
schyssel  (64). 

*Mes-suere,  -sure(i52),  -so  (17),  -tere 
hd.  mehen.  mewen  (18).  megen  (23,  67). 
meyen  (97).  meen  (74,  76).  magen  (6). 
snyden  inder  ern  (17).  sehniden  (6,  76). 
schneiden  (74). 

Messulus  (^.  maturus  ad  messem  Br.) 
zyt  zemeyen  (es). 

Messus  2)tc.  sbst.  gemehit  (20).  meh- 
i  snit-ung  (7). 
*Mest^tor  v.  Messor. 
*Mester  v.  Messuere. 
Mestifieüs  drueuich  gemaket  (11). 
*Mestis  V.  Mestus. 
Mestitia  hd.  be-drupnisse  (i52),  -drup= 


niz  (5),  -trubniß,  -trubnuß,  -trubnyß, 
-tropeniß  (18),  -drobenes  (21).  nd.  be- 
droifuissc  (i32),  -drofnisse  (23),  druef^ 
heit  (11),  -drouieheit  (22).  hd.  drubniß 
(G) ;  trur-ung  (110),  -ikeit  sim.  trawrig= 
keit  (1).  troricheyt  (23).  drurheit  (18). 
druwelicheit  (20).  vnmutigkeit  (6.5). 
*Mestocorus  v.  Mesochorus. 

Mest-us,  -is  hd.  tru-,  dru-,  drau- 
(102),  trau-rig.  nd.  trorich.  druwe  t  drue= 
lieh  (20).  hd.  be-trubet,  -trobet  (18), 
-drohet  (2l).  bcdrouet,  serech  (99). 
heimlichen  trurig  vnd  betrübt ;  swer= 
mutig  (7.5).  vnmutigi'r  (6.5). 
*Mesuppotania  v.  Mesopotamia. 

Met  hd.  selber,  selb-,  nd.  zulues, 
zulf-,  zclf-  sim.  metquotus  selb-mefelst 
(17),  -velyste  (5'').  zulues  wo  vel  (23). 
sulf  verde  (22.  st.  metquartus  ?).  raet= 
huotus  selbwoneste  ( 1 ).  metro-tus 
selbes  eyne  (b).  alleyn  selber  (17). 
-nus  selballain  (2).  metenus  selbainer 
(1).  met-unus,  l  -solus  (^74)  hd.  selbes 
eyner  .sm. ;  selb-  (74),  selbs-  (110),  sel- 
ber-allein.  selffs  alleen  (132).  metse= 
cundus  hd.  selbe-,  selb-,  sab-  (7) ,  nd. 
selff-  (132),  zulf-ander.  mettercius  selb= 
dritter  (5'').  zclf-  (23),  sulf-  (22)  -derde. 
*Meta  [st.  menta)  mince  (Sum.  v). 

Meta,  metha  (5^,  68)  hd.  nd.  mal. 
7id.  male,  zyl,  czycl  (66,  i.')!),  zile  (75), 
ende,  mayl  (5).  mol  (S^).  mate  t  mael 
(11).  maese  i  zeichen  macle  (20).  teyken 
(97).  grenicz  (8,  9).  bude  (9).  bode  (8). 
der  vnterste  stein  in  der  mulen  (110). 
schochen,  tristen,  birling  (m. /oem  126). 
haußhauffen  ;  thurold  (caseiis  125).  ziger- 
scheiben,  -stock  (134). 

*Metac-  V.  Ment-astrum. 

Metacismus  v.  Jota. 
*Metadus  v.  Methodus. 
*Metaellus  v.  Metellus. 
*Metallariiun  ertzgrub  (65). 

Metallarius  fincker  (125.  s«.  findet?). 

Metalli-cus  i  -nus  (20),  von  metall 
(110).  metaeln  (20). 
*Metalluin  seyck  vat  (i47). 

Metallum  smida  pl. ;  gasmide  (Gf.). 
gesmidc  (93).  gesmeyde  (74).  ercze  i 
smyde  (13).  gesmelcze  (12).  hd.  ercz, 
ircz,  erczet  (6).  erezt  0.  glock  spysse 
(9).  golt  spyse  (sie  8).  spiße  (5^,  7i). 
speis  (i.  es  1).  speiz  (2).  hd.  nd.  metal, 
alseklockenspise  (23).  metalle  (5).  metail 
(20).  metael  (11). 
*Metallus  v.  Methodus.  Metellus. 
*Metallus  {cf.  metellus)  plewl; 
Schnitter  (7*.  X  metere). 

Metamorphosis  ver-wandluug ,  -ke= 
rung,  -enderung  (88). 

Metaphysica  {sapiencia  93)  vberna= 
turUche  kunst  (93).  vber  die  naturun  (63). 

Metaphysicus  obernaturich  (12). 

Meta-phora,  -fora,  methafora  hd. 
nd.  by-spil,  -spcl.  hd.  ein  beyspyl  (66, 
134),  bispicl  sim.\  gelychnuß  (es),  hd. 
glich-  sim.,  nd.  gelike-nisse.  methauo= 
rum  das  puch  von  der  holden  red  (1). 
*Metaphoriea  vßlegunge  (8). 

Metaphoriee  by  glyehnisse  (110,  132). 
gelychung  (es). 

Metaphorieus  glych  (19). 

Metare  hd.  mal  seczeu.  nd.  en  mal 
zetten.  zilen  (75). 


Metari  (Br.)  hd.  eyn  mal,  mail,  maeß 

l  tenten  {castra  132)  seczen.  buden  (9. 
cf.  meta).  zYlen  (8).  zeichenen  (20). 
messen  (110). 

*Metastrum  (^.  falcastrum  74)  segen, 
Sense,  sichel,  rebmesser,  liepp,  ieteysen 
(74).  scheflFel  l  syinmery  (uo).  scheppel 
(20).  nd.  sehepel.  .synimer  (i32).  wirtel 
(19.  w  .<>■<.  v). 

*Metastrum  {aus  ment.)  amynte  (85.) 

Metator  (:  met-ere,   -iri,  -are)   hd. 

messer,  meßer,  masser  (6).  nd.  meter. 
mewer  (5).  ziler  (7.5).  bender  (8.  beuder  ? 
cf.  meta?).  tenten  seczer(i32).  eyn  her 
sehlahcr,  var.  hoerschlager  (64). 

Metaxa  v.  Mataxa. 

Metaxarius  {aus  metaxa  X  meta 
-f-  taxare!  c/.  Gl.  m.  h.  v.)  der  die  guter 
taxiert  0.  anschlecht  (110).  ein  der  gut 
t.  (es),  eyn  macheler  off  diediegoeden 
taxeren  (132).  achter,  taxierre  (147). 

*Metaxta  v.  Mataxa. 

*Me-,  ma-  (1,  5^)  -tellus(c/'.mateola, 
metallus)  hd.  bluel  (m.ss.  mog.).  bluwel 
(12,  23).  plewl  {ad  lauandum  1).  wasch- 
plewl  (74).  bluweschel  (7i,  77).  pleuel  f 
poßel  (74).  botel  (23). 

Met-ellus  (Br.  &c.),  -allus  (uo,  132), 
-aellus  (68)  i.  mer-,  men-  (110  var.) 
-eennarius. 

*Metenus  v.  Met. 
Metere  cruen  (4).  arnen  (23).  hd. 
mehen,  mewen.  meyen  (11,  uo  &c.). 
mägen  (6).  maen  (134).  meen  (12).  ogsten 
(99).  hd.  sui-,  schni-,  schuei-den.  abe= 
snidin  (8>>). 

*Meter-a  (76),  g.  -arum  (t6),  methe- 
rorum  (1,  76)  {i.  Über  loquens  de  eleua^ 
atioiie  et  impres.sione  elementorum  et  die. 
vnius  elementl  mvtatio  in  aliud  76,  st. 
über  meteororum)  das  puch  von  der 
schikkung  des  luffts  (1). 

*Metieul-encia ,    -ositas   anxt,   vair 

&C.    (147). 

Meticu-,  metico-  (11),  mentu-  (74) 
-losus,  l  -lentus  (147)  blöde  {%^,  11). 
bloede  (20j.  seer  bl.  (i32),  bloed  (es), 
bloei  (107),  erschrocken  (uo).  vol  forcht 
(68,  uo),  vreese  (i07,  132).  vorcht-samer 
(74),  -ig  (9).  furchtig  (8).  virvort  (20). 
ver-veert,  -suft,  -lagen  (i47). 

Me-,  men-  (132)   -ticulus  {i.  metus, 
paruus  m.,  qui  metet  107)  forchtel  (74). 
angest  (20).  angst  (19).  anxt,  bloedicheit 
&c.  (147).  bloed  (68).  bloei  (107). 
*Methida  {i.  vota)  nerbigen  (5^). 
*Metidus  v.  Methodus. 
*Met-  &c.  V.  Meeh-ilensis. 
*Metilius  {i.  nocturnus)  nachts   (i47). 
Metiri,  -re  hd.  meßen,  messen^;   m. 
nach   der   zal   des  hauffen  (75).  masser 
(-ri  sie  6).  nd.  meten. 

*Methis   stanck  van   swevelechtigen 

watcr  körnende;  stinckende  stede  (147). 

metis  i.  vapor  <&c.  (I4s). 

*Metitor  v.  Messarius. 

Metodicus  (Br.)  vngeubter  artzt  (74). 

Meth-,  met-odus,  -adus,  met-idus 

(76),    -allus   (7)   {i.   semita,   callis  q.  v.; 

via,  breuis  via  t  finalis  terminvs,a metal 

Br.    vadum    l    braceum    147)    hd.    eyn 

recht  weg:  gerechter  weg  o.  steig  (75); 

fuß-pfad,  -pat,  -pait;  ein  recht  fuß-pf ad. 


3l>0 


Mirr 


-ntiit;  stvg.  riilitip  wech  (6^.  w.  /  pat 
(bl\  vooiipat  (isi).  phat  (17).  paydiii»). 
bU'p  (7k  »U'\fx  ^7S.  7t;).  ua.  riclito  stich, 
jüit;  St  liyiii  /  .•itt'ih  /  voiidert'ii  (147.  r/. 
viale;  vomlo-r.  -1  />onticuliis  Kil.);  vot't- 
vech  («V  97).  ziu'ht  /  kunst  («8).inetadu8 
I.  pi'tlester  fuL^m-nirt-r  (7j). 

*Methor  i:  Metus. 

*Metoscopu8  ( st.  metoposc. )  war- 
sagt'i"  (uo).  widu'lor  (132). 

*Metquotus  c.  Met. 

*Metra  {/ler/fa)  r.  Aniarella. 
Metra  iiuh-z  (IG). 

*Metrea  i.  arbor  omni  tempore  pomis 
pl/'na  (tu). 

Metreta  [i.  modulus,  bria,  gelta 
'J2^'.  T.i.  14  7,  metisuia  Uqiu'iioruin  7  &c.,  m. 
liquidi  et  aridi  74)  hd.  sochtor,  gelt, 
maß.  eyn  sige  (7).  ain  sieht  ichor  [itherV 
6).  ayn  ich  (7i5).  metz  ^1,  21).  niecze  (ö^*). 
meße  (13).  meß  (74).  messe  (75).  meste 
f  eyeht  moß  (17).  maz  (2).  maese  (20). 
moße  [S^).  maiß  (18).  biermaß  (74).  bijr- 
mate,  teute  (i47).  gelte  (22*>,  74.  147). 
mate  (23).  stobichen  (i25).  lantvaget  (11). 

*Metr-etos,  var.  -os,  et  mensura 
maß  viid  ziol  (t").5). 

*Metribilia  i:  Calyptra. 
Metrice    verßlich   (110).    by    vcrsen 

(GS,    13l'). 

*Metridatieum  {aus  mithr.)  boite, 
meduijn  U47;. 

Metrifieare  verscii  machen  (7). 
Metrista  versdichter  i7i). 
*MetronuB  v.  Met. 
Metropolis  hd.  houpt-,  haupt-,  haup- 
(110),  haubt-  (9),  heupt-(19).heup- (i33), 
heubt-,  heub-  (20),  nd.  hoeft-,  hoeflP-  (132) 
-stat,  hd.  -stad,  -stayd  (19). 

*Metropolitan-ia,  -a,  -ecelesia  hd. 
bistuin  (18);  ertz-b.,  -bistumb  (,134), 
-pisthum  (4),  -tum,  -dum  (7).  ertzedom 
(23\ 

Metropolitanus  hd.  ertz-,  irtz-,  artz- 
(G)  -bischoff.  ertz-buschuflf  (19).  -pischoff 
(1).  eius  gantzeu  landes  o.  baly  bischofF 
0.  ein  furste  der  bischoffen  (64).  ersche= 
biscliop  '22».  ertzebiseopdom  {sie  23). 

*Metros  v.  Metretos. 

*Metrotus  c.  Met. 
Metniin  hd.  eyn  vers.  ferß  (21),  farß 
(6),  versehe  17).  mal  0.  zil  (tJ.  cf.  metom). 
gemessen  gedieht  (75). 

*Met-secundiis,  -solus,  -tercius  v. 
Met. 

Metuendus  zu  foerchten  (iio).  vort= 
lieh  i20).  forcht-  i  gru-samlich  (es).  ont= 
sieulich  t  geduldich(i32).  erschrocklicher 
•  116). 

Metuens  furtende  (20). 

Metuere  hd.  für-  (8,  es),  vor-  (9), 
foer-  (HO),  fo-,  foy-  (19),  nd  vru-  (22), 
vro-(lli-ehteu.  ontsien  (i32).untcien(99). 

^Metuibüis  fortsaem  (20). 

*Metuin  hd.  nd.  mal.  hd.  zyle,  zijl 
(5),  ziel  (7).  male  0.  zale  (17)  vers  (99). 
versch  (23). 

*Met-unus,  -huotus  v.  Met. 

*Metura  {i.  mixtiira  Gl.  m.)  scheffel 
mayß  (19).  nd.  schepel. 

Metus,  methor  (21)  hd.  verebte  (9), 
forcht,  furchte  (8).  föchte,  forchyt  (5*»), 
fort  (6).  angest  t  furche  (20).  angst  (19). 


"SWQ 

vrocht-e   t  -inge    (23).   vruchte   l    vare 

(22).  vreet.«»  (i32). 

*Metu8  adj.  [i.  perplexus)  gesell  weifft, 
vl(f.  betrübt  (7.^). 

*Me-u,  -um,  -on,  -n  (</.  v.t,  fA^jov, 
mion  (/.  spondilion,  astrantis,  ostru 
tium,  daucus  creticus,  daution  &c. 
73)  bor-,  luu"tz-,nu'vster-.  storings-,  laser- 
wurtz  sim.,  wilder  dill.  sew  fenehel,  roß 
kümmel  i73  sim.).  perwurtz,  ingrun  (74). 
Meus  /id.  nd.  myii. 

*Meza  1-.  Mediomaticum. 

*Mez-  V.  Mes-eneare. 

*Mezerasuni  ^«//.  inerise;  meserasus 
merisier  (122). 

*Mezeuca  i:  Mesenca. 

*Miaparo  r.  Myoparo. 

*Miapo  [GUS  migale?)  l.  Paristulus. 

*Miapora  r.  Myoparo. 

*Mibra  mirre  (47). 
Mica  ((•/'.  insata)  bros-me  (B*»,  12, 
23),  -seme  (19),  -scm  (8),  hd.  -em,  -am, 
-om  (68),  -um  (49),  -eu.  broß-am  (17), 
-um  (21.  133),  -sum  (i52).  brosem  aus 
dem  brote  (4).  brock  (110,  132).  broech 
(97).  brücke  l  grumme  (20).  grünel  (10). 
krume  (11).  krome  (19,  23,  132). 

*Mieabilis  schinber  (20). 
Mical-e,  -us  v.  Mygale. 

*Micar  sonat  cerehrum  l  fuf/atur  rhe= 
tis  (76'. 

*Mieare  [cf.  mieatus)  v.  Vereare. 
Mieare  (/.  rutilare,  salire  &c.,  saleo 
f  spien  leo  7t;)  hd.  nd.  schinen.  hd.  schei= 
nen.  schinnen  (6).  schiii  (18).  schirmen 
(X  minare)  f  burnen  8).  prynnen  (9). 
springen  (8,  9).  glantzen;  gli-,  zwi- 
tzeren  (126). 

*Mica-ria  (23,  97),  bissic.  -taria,  -teria 
(3,  4.  T.i.  7u),  -toria  (Ci.  m.  1.  -torium 
(pro  pane  fricando  t  frangeudo,  '.  mica, 
afrz.  esmi-oere,  -eure)  i.  radula  (-taria 
148).  rybe  (19).  riue  (23.  97,  132).  hd.  rib- 
ysen.  -eisen,  riebe  ißeu  (17),  reib  eisen. 

*Micatellus  ycf.   magalis;  i.  porcus, 
parcus!  19)  hd.  barg  (66  &c.).  karg  {sie 
19).  berch  (110).  b.-  (i32),  borgel-   (109) 
-verken. 
*Micateria  &c.  v.  Miearia. 
Micatio  sehj-nuuge  (20). 
Micatori-a,  -um  v.  Miearia. 
*Micatorium  hd.   (Vocc.  ex  quo)    ein 
rinde,  rynd  de  pane. 

*Micatum  (st.   -tim,   i.    splendenter) 
schimplich  (sie  20,  p  st.  p?). 
Mieatus  vrsi  clamor  (Gl.  m.). 
Mie-  (Gl.  m.\  mir-  (141)  -eire,  nuc- 
tire  1147).   -lire  (147,   Gl.  m. )   hircorum 
vox.   des   bucks  geluvt  (147). 
*Micifillon  v.  Millefolium. 
*Micili  [indecl.  i.  vitrurn  qd.,  cf.  cya= 
thus,  fiala)  mygel  (74). 

Mico-,  micu-  (74,  110,  Br. )  -lari 
(i.  meniari  &c.  147)  clappen  (i07,  147). 
cutsen  (107 >.  klaffen  (es.  132).  sprechen 
(74).  callen,  onnutlick  sladren  &c.  (147). 

*Micolator  die  vele  onnutlick  eallet 
(147). 

Mierocosm-us.  -on  (4)  (i.  antropus 
1)  dy  miuuer  werlt  (4).  die  cleyn  [65, 
147),  o.  miner  (60)  weit,  mensch  (1,  8, 
9).  minderweit  als  der  mensch  (74).  ags. 
laessa  middaneard  ^94»). 


Micro-psychus  (Br.),   -sithus  siehe 
{deutsch?  i.  ]insill<tnimuf>  20 1. 
*Micte  {(Ulis)  dornkraul  (75). 

*Mictina  mischung  eins  iglichen  dings 
(74). 

*Mictor  r.  Müisator. 
Mictura  bruntz  (oi). 
Miculari  v.  Micolari. 
*Micu8  [i.  culitergium).  mitus  {alph. 
I  micus  2U)   ars-,   arß-,  nd.    eers-wisch. 
I  arswusche  (i52).ayrswoys8e  (19).  erwijß 
j  {sie  20). 
I      *Micha  1:  Nucha. 

Michahel  &c.  cngel  (,')*'). 
*Mich-ania  yuntersch.  von  mech.),  -ina 
(11)  hd.  nd.  behendicheit  sim. 
*Michanicus  bellende  (19,  20). 
Michi,  selten  mihi  hd.  mir.   nd.  my 
(22'«''),  ineck  (22^).  michi,  mis,  me  my, 
myr,  raicli  (i47). 
*Micliimet  mir  selbe  (20). 
*Michina  v.  Michania. 

*Michomes  \aus  }Jif^X(uv,   c/.    migo) 
magcnsame  iSum.). 

*Migale  c.  Enistis. 
My-,  mi-,  me-  (94,  ise)  -gale,  mig- 
alus,  -alis,  -ale,  -arus  (7),  -ile  (91), 
mical-e  (Ji.  ni.i,  -us  (97)  harm-a  (120), 
-0  (131,  Gf.),^-e  (^100),  -ili  (6),  -elin  (Gf.), 
-ele  (116).  harmli  (6).  härm  (84,  102,  121, 
Gf.,  BM.).  ags.  hearma  (IL  c).  hd.  nd. 
herm-elin,  -eleu,  -li  (93).  le  (91),  hd.  -lin, 
-lein,  -eigin,  -ilchen  (ö^).  -Ichin  (19), 
-elichin  (12),  -elkin  (20),  -elken  (i09), 
-eichen  (8"^,  132).  hernielyug  {sie  152). 
wisel  (75).  eltnys  (4).  mutzer  (iie).  mu- 
tzer (126).  -ger  (Ki.,  Nmn.).  swijn-egliel 

(KU.). 

*Miga-,  mege-  (Sum.)  -linum  härm- in 
(Gf.),  -elin  (Sum..  Gf.). 
*Migalis  V.  Migaie.  Magalis. 
*Miganus  (herbo)  bilse  (Sum.). 
*Migarus  r.  Mygale. 
*Migdolas  v.  Amigdalum. 
*Migile  r.  Mygale. 

Migma  {i.  smigma  7,  commixtum  t 
7nixtura  121.  Gi..  tipsana  104)  seuff  (7). 
seif  (110,  132).  seif-  (121,  Gf.),  seif-  (.Sm., 
Gf.)  -salba.  smyncke  (8,  9).  minze  (104). 
futter  (i25).  en  man  {st.  mang)  com 
(23).  kasofo  {'klingt  an  weit,  gesöff  n. 
id.) ;  ahana :  uesiga  l  giuesahi  i  giuasgi 
si7n.  (Gf. ). 

*Migo   t  folliculosa  mage   samen   i 
mah  sat  (74). 

Migrare  hd.  nd.  wande-rn,  hd.  -In. 
tzogen  (i2o).  gaen  (20).  gen  {l)  flehen 
(17).  fliegin  (8).  v'-husen  (110,  132). 
-scheiden  (110  &c.),  -scheden  (132). 

M.  e  vita  scheiden  von  dissem  elend 
(70  .  , 

Migratio  ganck  i  wandelunge   (20). 

M.  ex  vita  Scheidung  des  lebens  (75). 

Myinda  blindermaussen  (112).  das 
bliutzeumausen  (Fris.).  nl.  suyckernoem- 
cken.  haegercour  &.c.  (iie). 

Mil-ago,  -lago,  -uago  (i4o),  i  -uus 
(i.  lucema  114,  140)  (piscis)  nunoge  i 
hylare  (Gf.).  vare  (varo?  87).  meer-liecht, 
-kertzen,  -wey  (i4o).  goruart  i  curr-, 
red-,  schein-fisch  (114).  bolch  (Fr.).  mi= 
lius  ein  spiering  (6S).  millius  spierinc 
(107.  spiriagus"^  apua  cobitis  kü.  cf. 

Fr.   2,   303). 

Miloecus,  milaeca  muheim  o.  ohren- 
mittel  (,Fris.),  -mutzel  (Ki.). 


MIL 

Miles  hd.  ritter.  nd.  ridder.  eyner 
der  ritterlichen  übet  (17). 

*Mi-,  ni-leum  {herba)  hanenfuß   &c. 

(143). 

*Miliaeeli  („ima  dictio^^  i.  agmina 
cell,  aus  millia  X  militia  c. )  him^ 
lische  schar  (  75  ).  engelc  ,  tzaichen  am 
himel ,  vilikeit  o.  guldin  schein  der 
Sterne ,  vnaussprechliche  wirdigkeit  der 
himlischen  erbe  (74). 

Miliar-e,  -ium  hd.  mile,  eyn  m.  wegs 
(7),  meyl  (9,  134).  7id.  mil. 

*Miliarches  (X  myriarches)  haupt= 
man  vber  zehen  dusent  (88).  mi-  (64^^), 
ci-  [q.  cf.  64*=)  -liareha  geweitiger  vber 
tuseut  ritter  (64^'). 

*Miliaris  (i.  cenehri-nes,  -s)  berg= 
schlang  (i4ii). 

*Milicie  v.  Militorie. 

*Milicium  seniph  (sum.  vi),  cf.  mi^ 
lium,  X  melitismus  niostmeth  (Ki.)? 

*Milies  V.  Millesies. 
Milim-   lai.   m.),  mil-,   xnill-   (sum.) 
-indriim  bil-sa  (87),  -isa  (Sum.  vi). 

Mintare,  -ri  hd.  ritter-,  nd.  ridder- 
en,  ^ -lieh, -liken  veehten,  leben  (20),  don 
(-ris  sie  22).  ritter  i  fechten  {sie  76). 
ritterschaft  vben  (4),  pflegen  (64).  rei= 
sen  (62).  striden  (Si*), 

Militaris  hd.  ritter-lich  (19,  7.5), 
-lieber  (20),  -messig,  -massig  (1),  -miß= 
licii  (21).  ridder-lich  (11),  -mechtich  (2B). 
haneman  (i09). 

Militariter  ritterlichen  (20). 

Militatio  [i.  exereitatio  militum)  re= 
derunge  (20). 

Militia  hd.  ritterschaft.  ruter-ey  t 
-Schaft  (65).  nd.  ridderscop. 

*Militia  celiengel  (9).  e.-  (8),  engelsch 
(17)  schare 

Militissa  ritteryn  ( y,  77 ).  ridders 
vrouwe  (11). 

Milito  {i.  miles  Br.)   ein   ritterß  ge= 
noß  (iio),  ridders  geselle  (68,  132). 
*Mili-torie,  -cie  (8)  werdir  (8,  9). 

Mi-,  mil-lium  {i.  olizacrum  85.  cf. 
eucius,  ardor)  hd.  hirs-e,  -en,  -ing  (20) ; 
hirs  (Fris.),  hirze  (4),  hirß,  hirsch  (9i), 
hers  t  hirßen  (13).  her-se  (24,  47),  -sen 
(21),  -ße  (8b),  -ßen  (125),  -sil  (51»),  -tze 
(22).  heerse(99).  hursen  (67).  hresen  (10). 
kerse  (85).  prein  (i.  cf.  Sm.  1,  256  sq.). 
hirs  preyn  (1).  brein  t  hirse  t  hirßbrey 
(genus  leguminis  75).  hirsegriuze;  milli 
(Gf.)  hd.  senfisam-e,  -en.  mostartsaem 
(132).  mosterzaet  (11). 

*Mi-,  mil-lium  solis,  l  folis  (74)  (i. 
morsus  demonis  74)  mer-  (64,  123, 125), 
mor- (91)  -grieß.  mer-hirß  (74,  116)  -linße 
(125).  sunnen-korn  (24,  47,  85),  -krön  t 
steinprech  (74).  kleiner  meerhirse,  stein= 
saamen,  nl.  peerlencruyd  (i43). 

*Milius  V.  Milieus.  Milago. 

*Millago  V.  Milago. 
Miliare  (i  suere  Br.  &c.)  newhen  (20). 
naeyen  (147). 

Mille  hd.  nd.  dusent.  tausent  (134, 
1.5^1).  tusen-t  (7,  68),  -d  (6).  dusiut  (19. 
dößent  (13).  milleun-us,  -a  hd.  nd.  eyn 
dusent  sim. 

*Millebor-bia,  -dia,  -ia  v.  Mille= 
morbia. 

*Milleeuplex  tausentfeltig  (ll.  dusind 
feldig  (ob). 

D1KFENB.4CH    GLOSSARIUM.  ' 


MIL 

*Milleduplex  dusent-  hd.  -falt,  nd. 
-valdieh,  -feldig  (18),  -feltig  (7).  tusent-f. 
(76).  tusicli  feltich  (6.  cf.  wett.  dausich 
mille). 

Mille-,  milli-,  melli-  (8,  75)  -folium 
[i.  micifillon  136.  st.  myriophyllum 
q.v.  cf.  potentilla,  aconcilla  &c.)  hd. nd. 
dusent-blat  sim.,  -blatkrut.  lid.  tusend 
biet  (G);  tusent  plat;  tausent-plat, 
-spalt  (134);  garuua  (36,  95,  of.),  garwe, 
garbe,  garb,  gärwel  (93).  gerwel,  gar= 
wel,  gerbel,  gertel,  kerbel,  schabgrab, 
barbune  (75).  nd.  garwe  (24) ,  keruele 
(22).  ags.  ger-  t  gear-  (94)  -uuae  (94),-a§ 
(136);  gearewe(it4a).scliafF-,schof-(4)-garbe 
(3,  4),  -rippe  (17).  gach-heil  (47  Mrg.), 
-ol  (5od).gahel  (74).  chatzen-(l),  kaczen- 
(3,  3,  75)  -zagel,  -zegel  (75).  rol-ike  (12), 
-yck  (19).  relick  (Fr,).  bolick(74).  wunt= 
krut  (153). 

*Mille-forbia  v.  -morbia. 
*Milleguetta  v.  Mellegetta. 

*Mille-morbia  (i3i.  Gl.  m.,  Ki.),  -mor= 
bium  (95),  -morbida  (24,  47,  iü5,  Sum.), 
-marbeda  (17),  -moria  (sö-^),  -maurea 
(85^),  -borbia  (i03,  130),  -forbia  (74), 
-bordia  (Gf.).  -boria  (87),  mismorbia 
(Gl.  m.)  {cf.  maura)  ciruos-  (io3,  Gf.), 
hd.  nd.  drus-,  druß-  (17),  drovs-  (i3o), 
dros-  (24,  85'>),  blvt-  (87),  truß-  t  plut- 
(74)  -würz,  -wort,  morella  (i05). 

Millenarius  hd.  nd.  dusent-zal,  -zail, 
-tal.  ein  tusent  zal  (8^,  76). 

Mille-nus,  -simus  hd.  der  tu-  (68), 
tau-  (134)  -sentest,  dusen-tste,  -ste,  -ts 
(17),  -de  (5).  dusinste(19).  die  dusenste 
(11).  dusent  dicht  {.'de  21).  dusent-ich 
(23),  -ech  (22). 

Mill-esies,  -ies  ?  milies  (17)  dusent- 
werbe  (17,  19),  -werft"  (20),   -warue  (11). 

Mill-eus  (74,  129,  Hr.),  -ius  (11,  19), 
milius  (20),  mulleus  (114,  Br.,  Kii.  m. 
calceus  Fi  in.)  [i.  calceus  militaris  perfo= 
ratus  20)  muyl  (Kii.).  kuniges-,  ritters-, 
kunig-,  ritter-  schuch  (74).  durhauwen 
schu  (20).  doerhauwen  schoe  (11).  vnhau= 
wen    schuowe  (19). 

*Millies  V.  Millesies. 

*Milli-  V.  Mille-folium. 

*Mill-  V.  Milim-indrum. 
Millio  (t/.  tunna)  ein  tunne  (125). 

^Millium  V.  Milium. 

*Mil-lius  V.  -ago,  -leus. 

*Millosus  V.  Milosus. 
Milius  (millum  114  &c.,  maeli-us 
114,  -um,  mel-lum,  -ium)  Ar/,  halsbant, 
hunds-h.  (68).  ein  hundßband  (88,  110) 
vm  syn  lialß  (110).  eyn  hondesbant  om 
synen  hals  (132).  ridenbant  (91).  rüde-, 
wind-,  hundeßhals-pande  (74). 

*Mi-,  mil-  (76)  -losus  {aus  miolossus  ?) 
spore  hunt  (8,  9).  spir  hund  (76). 

*Miluago  &c.  V.  Milago. 

Milu-us,  t  -ius  (93),  t  -io  t  giluus 

(74)  wigo  (93,  Gf.).  wige  (12,  23,  68). 
wig  (34,  49).  hd.  weich  (9),  wyhe,  wy, 
weye  (67),  weyer  (64<=),  weiysirar  (1), 
wey  t  ar  f74),  geyr  (134).  hd.  nd.  wye. 
nd.  wywe  (109),  wuwe  (loe),  wouwe  (107). 
arenweihe  (113).  hd.  are  (67),  ar  (1,  75); 
aer  l  geyer.  or  (4,  64^).  gyer  (69).  gyr 
(75).  müsar  (45).  kukendyeff"  (107,  132). 

*Miluus  regalis  rotelweih  (115).  I 


MIN 


361 


Mima  hd.  spil-,  spyle,  spiel-wip.  nd. 
spei  wif.  spil-wib  (110),  -weib  (134), 
-frawe  (8^).  spiel  frauwe  (68).  speie  wipe 
fi33).  hd.  laut-,  land-,  landt-loufferin 
(68),  -laufferiii  (110,  134),  -loufi"er  (132), 
-leufferin,  -leufierschin  (133). 

*Mimera   {st.    minerua    q.   v.)    eyn 
jungfrauwe  (17). 

Mimieus  scernlic  (Gf.) 
*Mim-  V.  My-oparo. 

Mi-,  my-,  t  ma-  (Ki.),ni-(9i)  -mphur 
tre-  (110),  trey-  (88),  drey-  (132)  -holtz. 
klaibspindel  (9i). 

*Mimuricio  sanck  der  cleynster   vo= 
gelken  (147). 

*Mimur-ire,  -ere  v.  Minurrire. 
Mimus,  minus  (1,  151)  {i.  truuator 
6)  hd.  nd.  lant-lauffer,  -leuffer,  -biff"er 
(21),  -loper.  land  loffer  {l)  gogl  (6).  hd. 
gaukeler  sim.-.,  gaug-ler  (35,  88),  -elspie^ 
1er  (88);  spil-,  spiel-,  nd.  speie-,  spuel- 
(11)  -man.  lotterer  (49).  lodder  l  nette= 
bueuene  (11),  afentheurer  (i26).  freyhart 
(91).  piff'er  (8). 

Mina  {cf.  mna,  mana,  hemina) 
pfundt  (110).  pont  (132).  eyn  maße  t 
fernczal  (8^).  eyn  firntzel  {!).  fere  ein 
vngerß  gulde  (125). 

Mina,  mnas  ind.  {cf.  mine  X  mina) 
maurhohin  0.  das  oberst  der  maurn  (74). 

*Mina  {cf.  magis,  ascia)   mellie   vat 
(11).  dech  troch  (23). 

Mina  eine  dutte  l  brüst,  Marg.  da= 
rinnen  kein  milch  ist  (Ki^.). 

*Minabundus  drew-  (iio  vur.,    132), 
treu-haft'tig   (110),   -achtig  (68),  -achtich 

(132). 

*Minaeeus  rot  wie  menninge  (112). 

Mtnaciter  drauwe-  ( 19 ),  dreuwe- 
(132),  treuwe-  (««),  treu-  (110),  trotz- 
(126)  -lieh. 
*Minare  v.  Miniare. 
Minare  (X  -ri,  drowen  X  driuen) 
hd.  driben,  triben  (110),  treyben  o.  be= 
schirmen  (9);  tro-gen,  var.  -en  (75).  nd. 
driuen,  drowen,  mennen  (99,  132).  me= 
neu  (110).  hueden  (20).  huden  (11).  hd. 
nd.  leyden.  füren  o.  zwingen  (68). 

Minari  hd.  drau-hen  (21),  -en  (.5); 
drau-,  dra-  (18),  tra-,  tro-  (67),  treu-  (68, 
110),  tro-  (6,  76),  dre-  (9,  4,  132),  dro- 
(8'',  23,  75)  -wen.  drwen  (75«!).  dreygen 
(11).  treuen  (134).  trauen  (3).  trogen 
(75).  vbels  verheissen  ( 65 ).  Sprucli  zu 
minar-i,  -e  {110  &c.) -.dtim  gr ex  minsütur 
dat  -Wort  gedreueu  lupus  Uli  dente  rai- 
natur  dreych  mit  sinen  tzenden  (i3:<). 

Min-  V.  Niniui-arius. 

Minatio  (  :  minar-e,  -i)  drib-  l 
dreuw-unge  (20). 

Minator  [ebenso)  driuer  t  drauwer 
(20).  drouwer,  varr.  drower,  drwer  (75). 

Min-,  minor-  (110)  -atorius  (i.  mi=; 
nax  110  &c.)  drauwelich  (19).  druelic 
(11). 

Minax  eyn  trauwer  (7).  treu-  (68, 
110),  dre-  (110^,  132)  -wig  (110),  -wich. 
trotzUch  (126). 

*Minco  {i.  veretrum)  cers  (Gf.  5,  707). 
*Mineta  harn  t  pissade  (99). 

Minctio  seychunge  (8,  9). 

Minctura  seyche  (8,  9).  besaichung 
(1).  harn  t  gseich  (75). 

46 


Sir2 


:\11N 


*Mincture  [st.  -rire)  soyclu'rii  (9). 

Minctus  ln'.-.'itht  [  1!>). 

Mine  pl.  i.  Tninatovia.  i:>,siim7Hi taten 
viurirriim)  hd.  drauwc  {\'2,  13,  19), 
-Uli;;»',  -owortf  (,!•);  ilrau-  (Hh),  draw- 
(18),  drt'inv-  fj()).  ticuw-,  trov-i^t>),  trow-, 
tr.iw  .  trow-  (,134)  -uii^f.  ihauug  ( 1). 
traiiwig  (7).  nd.  drow-,  drcuw-  (132), 
<iioyg-  (11)  -inge.  tro-uug  t  -nülJ  (75 >. 
ei-  isum.V  CO-  (loo),  7,y-  ino")  -nnoii. 

Min-era,-ora(,17),(>/'</-eralia,-erale 
/('/.  ortzo,  ortz,  erc/t  \2).  artztd).  arcz 
/  ahroisiuig  des  gosclnnoids  ^2).  irdinsclii 
inaterio  (,93).  em-ador  (iio'>),  -oder  da 
mau  goldt  silbcr  o.  motall  grobt  (iio, 
sim.  132). 

Mine,  -mino-rale,  pl.  -ralia  (c/.prc.) 
artz  ador  [ir^).  golt  aclorou,  /  grubou 
(HO),  l  mineu  (132). 

*Minerare    bergworck    tribeu    (uo). 
niiiKTon  1 1:!2). 

Minenia  i<y".  mimera)  jungfrawe  die 
irdoclit  hat  vollon    sicj  werk.  (9). 
*Mingare    /.    plantare    l    serere  (76) 


ptlai 


iiioziii  i;ii.  plauoziu  (8). 

Miiigens  soicliondo  (8). 

Mingere  hd.  seichen,  saiehon,  soigon 
(21).  l)runtzon.  nd.  soikeu,  pissen,  biese-n, 
-len   (Hen.). 
*Mingere  (m  ■•<t.  n)  sneyen  (77). 

Miniare,  minare    I32)  rot  (iioj,  roit 
littoren  (132)  machen.  rui)ricieren  (iio). 
*Minicia  (frumentiun)  kcUito  (104). 
"^Minicius  i:  Ericius. 

Minieulari  hd.  helffen,  liilffen  (21,i. 
nd.  holpen.  rot  (8,  9),  rad  (17)  geben, 
dienen  (in). 

*Minievilat-iuus    {    -oiius    holfflich 
(19  .  hulpelicl)  (11  . 

Miiiiciüum  holff    19  .  luilpe  (11). 
^Minigium  v.  Minixim. 

Minim-e,  -um  aller-wenichst  (3), 
-wenigste  (,5),  -wenigs  (18),  -wingist  (21), 
-mynst  (17,  76).  -minste  (b^),  -menst  (6). 
aldvr  wenegest  (22).  alle  weynigest  (23). 
neen  -e  ool  alt^.u  vil  i -e  i.  nimium  5'^). 
^Minimus  orfinger  (:ni. 

Miiiista  (i.  venu  puhnonis  4,  76,  piü- 
raatiea  74,  7ö)  dy  lange  oder  (,4).  lung 
ador  ij4,  75). 

Minister  hant-raicher  (7i).  -haicher 
{sie  1  '.  hd.  die-,  dy-  (5\  dey-  (12),  nd. 
do-ner.  dionre  (,11).  dinstknecht  (8). 

Ministerialis  dienst-elicb  (11),  hd. 
-mau.  deustnian  (12).  diust-lich  (19), 
-baft    .'^1.  -liaftig  (9). 

Ministerialiter  dienstlich  (20). 

Ministerium  hd.  dienst,  dinst.  nd. 
deust. 

Ministra  hant-raicherin  (1),  -recher- 
ynne  ."i'>).  dionerse  (20).  deustmaghet(23). 
*Ministrabilis  dyenstlicli  (20). 

Ministrare  hd.  dyenen,  hant-d.,  zu 
baud  d.  (IQ),  nd.  denen,  liant-d.  h.-reicb 
thuu,  handelogen  (62.  X  andelagen  Gr.. 
KA.   1,   196   Sfp  BM.  3.5).    andelen    (Alberus. 

c/.  U.  c). 

Ministratio  dyenunge  (20). 

Minitare,    -ri    seer   treuwen    (ito). 
dickwil  dreuweu  1 132V 
*Minitum  i-.  Minutum. 

Mi-,  me-  5'%  19)  -nium,  minigium 
(18)  meninc  darmeu  rot  blac  vau  maket 


MIN 

023).  rot  uiyugen  (21).  men-ige(5''),  -ygp 
(17).  -ge  (3".  12),  -ginge  (22^ -uiug  (ii4\ 
-vnghe  (1!>),  -y  (132),  -ye  (22'»).  myu-ge 
(?>),  -ye  (,20),  -y  (110).  inin-v(l),  -ig(fi4<^), 
-in  (76).  meynig  (18).  rub'ko  (22).  roti 
uarwe  (9S).  rote  diut,  var.  rodt  dindten 

(64). 

Minn-  v.  Niniui-arius. 

Minor  cloyuor  (17^  der  minste  (20). 
frater  m.  ))art"ul5or  (7i).  eiu  uiiunor 
prüder;  ordo  niinoinim  frati'um  uiinner 

pr.    (1.    </.    Oll.    1(14),    lo.-.d,     lOiM!'. 

*Minora  &c.  r.  Minera  &c. 
Minorare  uiyn-,   min-  -ern  (18),  hd. 
-uerii.  -doreu,  -reu  (20,  23).  uyddorn  (12j. 
gebrust  han  (,65). 

Minoratio  uiyuu-  (20i,  miud-.(65) 
-oruugf. 

*Minor-  r.  Min-atorius. 

Minoratus  gluniiyuuert  (23). 

Minorissa  parfusiu ;  reglerinu  par= 
fussornrdous  (74,. 

Minoritas  uiiindorlich-,  lar.  ininder= 
lieh-,  luiuderrioli-koit  (6.i,). 
*Minorosus  clej-ne  (11,  19). 

Minsa-bilis  leicht  harnen  (Ki.).  -tilis 
mygho-.  st\vck-lick  1147). 

Mins-are,-itare  &c.  myghen,  feycken 
{sie).  >tnn\\eu  ,.H7'. 

*Minsa-tilis  r.  -bilis. 
*Minsator,  mietor  mygher,  seycker 
(1471. 

Minsatoriom  uiyghe-,  seyck-stede 
(147). 

Mint-rire  f  -arre  (Gl.  m.),  -are  (i4i), 
-rare  (123),  -tire  (129)  mwium,  musarum 

(1-41). 

*Minuciam  v.  Minutal. 
Minuere    hd.    myinieru,     mindereu, 
v'-ni.    nd.   minren,    minueren.   hd.  laßen, 
ader  1.,  dye   aderu  1.,   zu   der  a.  1.  tzer 
äderen  laissen  ii32'.  zu  der  ader  laussen 
(68).  nd.  de  äderen  laten. 
*Minupare  v.  Myoparo. 
*Minuperare   u.  intentari)   drowen, 
Torchtmachen  (74). 
I        Minur-rire,  -Ire  (Gl.  m.),  mimur-ire 
i  l  -ere    (147)    hirundinum.   der  swalueu 
I  geluyt  (147). 
I      *Minus  V.  Mimus. 
]        Minus  hd.  )>d.  myuner.  hd.  minder. 
i  miii  (99V 

*Minusatorium  cf.sq.  f)  flaischfas  (74l. 
Minutal  [^cf.  secamen)  in-  (Sm.  3, 
427).  iugi-  (13 1*!,  .Sm.  l.  c,  Gf.)  -slahti. 
grönkraut  uii  1.  heckerliug;  lungenmuß 
(125).  geha-ckt  krut  (88),  -ck,  -cklete 
speiss,  nl.  -ckte  spijse  (iie).  nl.  nd.  \wt- 
pastey  f  plockte  (iie),  plückede  (Chytr.) 
vincken.  kobelein,  mursel  (74.  cf.  Fr.  1, 
670'').  minuciam  inslahti  (Gf.).  minutium 
ingesneite  1127). 

Minutare  hd.  uiynuern.  hd.  nd.  v'-m. 
hd.  mindern,  v'-m.  augenblicken  (18  '. 
minutum  . 

Minutatim  hd.  gemindert,  langsam 
(19i.  lanzen  i?.  ti-aetim  11 1.  alliutselin^ 
gen  '9.^1.  durch  dein  stucklin  (65). 

Minutatum  ghemynneret  (,23j. 
Minute  kloynlic  (11). 
Minutia  i:  Minutal. 
Minutim  hd.  cleiulich. 
*Minutio  v.  Septum.  Valium. 
Minutio  myurunge  [20). 


MYR 

Minutium  { cf.  Gl.  m.  4,  69i )  v. 
Minutal. 

Minutor  (/.  fleubotonus  1,  flebota^ 
nus  2)  lazor  (.')i,  lator  (23)  in  veiia.  hd. 
las.ser;  ador-.  aydor-  (i33),  oder-  (6)  -I. 
lolior  (1«).  h-liir  ;')'>).  adcru-1.  (17),  -lator 
(22)  laulier  (68). ador-lausser(76),  -laisser 

(132). 

Min-utum.  /  -itum  ü.  ))ondus  I6)hd. 
aug(  11-.  augo-  (21 »,  ouge-  (7),  nd.  oglien- 
i)lick.  -blig  (l7).  ugenplick  (6).  minut 
(68,  110).  wjulink  (Äic9^.  firling  (8).  halb 
helbliug  (2.1J.  Iiallor,  var.  heller  (65). 

Minutus  hd  ur/.  geiniurot. /k/.  gomyu- 
nert  1 19;. -dort  im),  uß  dor  adoreu  lasen 
(-US,  -a,  -um  14). 

*Mi-  V.  Mir-oeopus. 

*Miolica  r.   Cyathus,    c/.  Gl.   m.   v. 
miolium. 

*Mion  r.  Meu. 
Myo-,  niio-,  rnia-  (74,  76,  .Sum),  mea- 
(121  j,  mimo-  '94,  136)  -paro,  i  mio-pero 
(76),  -parus  (74,  76  j,  meapora  (,8, 
9,  17),  minupare  (74)  scafa  (121,  .sum.). 
eyu  clo}!!  8,  17),  raup-  (110),  roff-(i32) 
-schiff,  kleyn  (74),  clyne  (9j  schifte,  mit 
eint  m  segel  (74).  schifflein  f  inerrauber= 
scliiffe  [i.  piro  74).  ags.  theb-  (94,  136), 
hith-  (Gl.  Aelfr.)  -scip,  -scib  (94).  gnarrun 

(ISn.   Gf.   4,   296). 

*Myopia  veldmauß  (91). 

Myops  luiudergsichts  (ii3). 

Mirabilia  wunderlich  dinge,  wercke 
vnd  zeichen  (75). 

Mirabilis  {rft  i.  mir-us,  -ificus; 
jocosus  22''j  hd.  wunder-,  wonder-,  winer- 
(18)  -lieh,  wundersam  (65).  wnderlic 
mynsche  i23).  geme-lick  (,22"»),  -lieh  (77). 

Mii'abilitas  hd.  ntZ.  wunderlicheit  sim. 

*Mirabo-lanum,  -anum(47)  {avLS  fJ.upo= 

ßa/.T/OCJ  grot  distelsat  (24,  47). 

Miraeulum  hd.  wonder.  hd.  nd.  wuu^ 
der.  w.-werck  (4). 

*Mirago  v.  Mirtaga. 
*Mira-  v.  Miro-polium. 
Mirari   hd.  nd.  wondem,  ^vunderu, 
v'-w.  nd.  be-w.  irschreckin  (8). 
Mirator  v.  Miro. 
*Mireire  v.  Miccire. 
*Miretigas  i\  Mirtaga. 
Mirie-a,  -e  v.  Merica. 
*Miriea  v.  Mirmica. 
*Miridiada  u.  metreta)  matevanVI 
eymoren  (147). 

Miridieus  wunderseger  (20). 
Mirificare  hd.  nd.  wondern,  v-w.  hd. 
wunder    (20),     w.-berlich    (75),    w.-lich 
machen,  0.  sin  (75).  wonder  thun  (76). 
Mirifice  wunderliche  (20).  winderlich 

(19). 

Mirificentia  Äc?.  »ic/.  wunder-,  wynder- 
(133,  152)  -licheit,  -heit  (HO),  -samichait 
( 2 ) ,  -smachait  ( 1 ) ,  -berlichkeit  ( 75  ). 
woudersamkeyt  {b^). 

Mirifieus  {oft  i.  mir-us,  -abilis) 
hd.  nd.  wunder-'lich,  -lic,  -berlich  (75), 
machender  (iio  sim.).  winderlich  (18,  21). 
wondersam  (b^). 

Miringa  v.  Meiinga. 

Myrio-phyllum,  -philum(9i)garbe 
(91).  schaafgarben  (,114). 

My-,  mir-ristiea  nux  musc-af  (^iio), 
-aet  (132),  -atuuß  (9i). 


MIR 

Mirl-e,  -us  (auis)  smirl  (i03,  Gf. ). 
smirli  (9")).  smerli  (84).  smillin  (74). 

Mirmi-ea,  -x,  -con,  -n  amayß  (74). 
aineiß  (ss).  mirica  yiumaiß  ( j.formiea  6). 
*Mirmicaleon  ainayßknnig  (74). 

My-  (Br.),  mi-rmicea,  mirnutia  (sie 
Gl.  m.)  (i.  Verruca)  wratte  (,147). 

Mirmidones  vntrewlblck,  krichen, 
arbeitsaink'iite  (74). 

Mirmil-lo,  -o  scirno  (isi^",  i4i ),  skirno 
(i4i),  X  skirmo? 

Mirnutia  v.  Myrmicea. 

Mir-o,  l  -ator  (74,  147)  crndener  (11, 
19^.  zaubrer,  wuiulrer  (74.  ef.  Gl.  m.  4, 
692).  eyn  vcrwuiiderre  (147). 

*Miro-,  ^  mio-  (74),  myrro-,  ^  chiro-, 
ciro-  [qq.  cf.)  -eopus,  ^  mirocomus  (7ü) 
salbcn-machor,  -verkauffer  (74  i.apotecker 
(110).  aptekcn-  (132).  crudeiiicr  (107). 
*Miropo-dium  v.  -lium. 

Mi-,  mir-,  mo-  (741  -ropola,  mriapula 
[alph.  mir-  76)  eyn  salben-  [m,  74,  7.i, 
iio),  saluen-  (i32)  -vei-koufl'er  niin. 

Miro-,  mirro-  (no),  mira-  (75  var.), 
moro-  (74),  mitro-  (132)  -polium, 
-podium  (76 1  aptecke  (17).  stat  t  das 
huß  darin  salben  verkaufft  wirt  (75). 
stacion  doman  salb  v.  (74). 

Myrothecium  ain  käst  darinn  man 
die  anßprenten  wasser  bclielt  (91). 

Mirra,  selten  myrrha  (cf.  conila) 
der  mirr,  var.  myr  (65).  mirre  (11,  20, 
24).  mirren  (1).  m.-  (68),  merren-  (8), 
myr-  (iiol  bäum,  myrboem  (i32).  smirna 
(Gf. ).  huffelkorn  (7.  cf.  mirrus). 

Mirratum  vinviin  bitterweyn  (9  sim.). 
gisotinir  vvin  (io4).  mirtatus  i.  arnarus 

(761. 

*Myrretum  mirrostat  (74). 

*Mir-  V.  My-ristica. 

*Myrro-,  miirro-  v.  Miro-. 
Mirrum,  myrrhum  mirre-salb  (74), 
-nsalbe  (gh).  myr-salb  (uo),   -salff  (132). 
Mirrus  (i.  ijutta  ex  qua  manans  staek 
ten  .sv'c  G)  niii-bom  t  hoffeldorn  (7). 

*Mir-taga,  -ago  (75),  -etigas  (acc.pl  f 
76)  (i.  peUicula  in  cerebro  17,  66  &c.,  p. 
circumdanft  cerehrum  l  meniga  75.  cf. 
menica,  meringa)  dye  lise  (5).  hiren 
blat  da  mit  vmbgebcn  ist  das  liirn  (75). 
hewtlein  in  dem  hirn  0.  hivnfellein  (74). 

*Mirtatus  v.  Mirratum. 

*Mirte-ctum,  -tum  (74)  mirt  stud^ 
gewaschts  (6j.  mirtelpawmgewechst,  mir= 
restat  (74). 

Mirtum  gagel  (11,  19,  20).  mirren- 
(9),    merren-  (8)  -salbe. 

My-,  mi-,  me-  ( 1 ) ,  ma-  ( 94  )  -rtus 
(eyn  krut  8^',  ein  wurtz  65,  i.  misach 
indecl.  74)  lul.  mer-,  hd.  (l-i)nd.  mir-dorn 
(liäuficjst).  mrkrut  t  midarn  (sie  6).  mir= 
den  (21).  mirtel-boum  (102,  Gf.,  bm.), 
-pawm  (74),  -bom  (6),  -stude  (93).  mistei= 
bom  ( Sum. ).  wirtelbaum  (  7 ).  ags.  wjt 
(74,  136).  bors-a  (Gf.),  -e  (Sum.),  -er  (102). 
porse  (74).  pors  (8,  9,  24,  47,  85).  pirsch= 
bäum  (17).  (><:  myrica?  cf.  Gr.  wtb.  v. 
birz).  gagel  (11).  g.  -boem  (11  &c. ), 
-bauem  (20).  gagewoem  (sie.  19).  hd. 
galgeu-,  galgayn- (133)  -bäum  (frz-  gauge 
Gl.  m.,  anders  Dz.  wtb.  640). 

Mirvim  hd.  wonder. 

MirusÄ(/.nf/.  wunder-lich,-lic,-sam(3). 


MIS 

*Mis  ?'.  Michi. 

*Misa  V.  Misnia. 
Misach  (i.  gaudium  t  risus  Pap.,  Br.) 
V.  Myrtus. 

'^Miscel  -  lanium  t  -laneum  (147), 
-aneum  i.  cibus  yladiatorurn  (Br.).  spijs-e, 
-evat  der  schermer  (147). 

Mise-,  miss-  (11)  -ellio  (cf.  coqui- 
narius)  menger  (19,  20)  spijse-m.  (147). 
meenger  (11) 

Miscere  hd.  nd.  mengen,  meengen 
(11).  myngen  (13).  hd.  mischen,  vnder-m. 
(65),  v'-m.  (68),  znsammen-gießen  sim., 
-gessen  (5),  -kiesen  (68),  -dun  (17).  nd. 
to  samede  gheteu.  daran  t  an  ein  anders 
hencken   (65). 

*Misconii  ??.  Mosci. 

*Misell-ius  v.  -us. 
Misellus  eilender  0.  armer  (68).  wat 
ellendich  (122).  doet  (11). 

*Misell-us  (76  &c.) ,  -ius,  missel-lus 
(11,  74),  -uis  (8,  9)  (i.  instr.  pistoris  74, 
76.  cf.  exes,  X  exers  raiser  Gl.  m.?) 
sehussel  (74).  offen  (8),  ouen-  (9)  -schus= 
sei.  ofenseliissel  (76).  seotel  (11). 

*Miseni  &c.  v.  Misnensis. 

Miser  du-  (4),  do-  (5)  -i-fftig.  dorteghe 
(22'>).  ain  darftiger  (7).  hd.  nd.  arm.  hd. 
arm-e,  -en  ((j),  -er  man  (7).  arm  vnd  nit 
ryeh;  armer  der  verlassen  ist  (75).  hd. 
vn-,  ai-beit-  (88,  gl.  a.  1485  Sm.  j  -selig, 
-fellig  (iioij).  eilend  &c.  (88).  en  stump= 
per  (22b,  23). 

Miserabilis  berme-  (20),  herbarme- 
(19),  erbermk-  (64),  evbennb-  0.  weinber- 
(88)  -lieli.  armelif  (11).  untfarmelec  (99). 

Miserabilitas  bermlicheit  (20). 

Miserabiliter  gennnerlich  (65). 

Miser-ari,  -iari,  -are  [est  hominum, 
-eri  dei)  hd.  er-,  nd.  ont-barmen. 

Miseratio  hd.  erbarmunge.  //(/.  unt- 
farmenisse  (99). 

Miser-ator  v.  -icors. 

Miserere  lierwarmen  (19). 

Misereri  hd.  nd.  er-,  nd.  ont-barmen, 
-warmen  (19),  -parmen  (1).  untuarmen 
(99).  jameren  (22^'). 

Miseret  hd.  erbai-met;  eß,  es,  ist 
(iioiJ),  yß  (133),  hat  (es),  nd.  ydt  (132) 
erbarmet,  eßen-  (19),  et  ont- (11) -barmet, 
jamern  (1). 

Miseria  hd.  turftig  ( 76 ) ,  dui-fftig-, 
durffti-,  dorffte-keit.  dorttig  (l33).  drof- 
tieheit  (23),  -nisse  i  herteleit  (22b).  ja= 
mer  (221»,  75).  kumer  {i.  inopiä  1).  arm- 
uede  (11),  -ude  (20),  ?id.  -ut,  -uut  (i34), 
-ut,  -od  (12),  -ot  (22),  -ekeit  (21).  ermud 
(17).  un-selicheit  (20),  -solde  (109).  eilend 
^110  sim.).  not  (75). 
*Miser-iari  v.  -ari. 

Miserieordia  hd.  gned-  (20),  barm= 
herez-,  nd.  barmhert-icheit. 

Misericorditer  barmhercze-  (20,  75), 
gnedec-  (20)  -lieh. 

Miser-icors,  i  -ator  l  -tus  (20)  hd. 
barmhertzig,  gnedig  (20).  nd.  barmher= 
tich,  genadieh. 

*Misero-  (8),  mistria-tica  (cf.  minis= 
ta?)  ader  aus  (9),  such  uß  (8)  dem  ma= 
gen  zu  der  lebern. 
Miser-tus  v.  -icors. 
*Mis-ia,  -ina  v.  -nia. 
*Misi-  V.  Mis-nensis. 


MIS 


363 


Mis-  V.  Mille-morbia. 

*Misna  r.  Misnia. 
Mis-,  miß-  (74),  mise-  (ö^),  misi- 
(68  &c.)  -nensis,  pl.  mis- 1  maxi-nenses 
t  miseni  (125)  eyner  vß  mißenlant  (17). 
eyn  mise-  (5^),  meys-  (4),  meichs-  (74) 
-ner.  dy  missenehr  (l25). 

Mis-nia  (71),  gew.  -na,  -ina  (5^), 
-ona  (17),  -sena(i47),  -a(i32),  -ia  (68), 
-sia  (66,  67,  133)  (regio  l  vrbs)  mysen 
(5b).  mijssen  dat  laut  (147).  meychsen 
(1,  Ob.).  m.-  (74),  misen-  (5,  22,  76), 
mijssen-  (132),  myssen-  (67,  68),  missen- 
(17_  &c.),  myschen-  (133),  mitzen-  (23), 
meixsen-  (71),  meichßner-  (134),  meys= 
ner-  (70),  myßner-  (69)  -lant. 

*Mispilea  &c.  v.  Mespila. 
Missa  hd.  messe,  nd.  misse,  hd.  eyu 
heylig  sang  (.5),  gesang.  hellig  gesanck 
(18).  nd.  en  he-,  hi-llich  zank. 

^  Missale  hd.  mes-  (93),  messe-,  meß-, 
maß-  (6),  miß-buch.  missenboeeh  (i32). 
missebok  (23).  misbueck  (11).  missales 
missula  (i4i). 

*Missarius  equus  (st.  e-m.,  anders 
Gl.  m.)  eyn  faele  (Marg.)  voule  (19).  en 
vael  (11). 

*Missellio  v.  Miscellio. 

*Missel-lus,  -uis  v.  Misellus. 

*Missia  &c.  v.  Misnia. 

Missibilis  bequem  zu  senden  (110 
sim.). 

Missi-cius  v.  -rius. 

Missile  hd.    sciioß.   nd.   scot,  scoet 
(,97).  hd.  ge-schutz,  -sehocze  (17),  -schoiz 
(5);  gschoß  (75),  phile,  pheil  (9),  pil  («3j. 
*Missilea  v.  Mespila. 

Missilia  coUatz  in  dy  rapueßen(i25). 

Missilis  gut  (17),  bequem  (68)  zu 
senden,  sende-lich  (20),  -brieff  (5  &c.), 
-breff  (22),  -breyf  (23).  spitz-  t  worff- 
barte  (i.  securis  125). 

Missio  sendunge  (20). 
*Missi-rius,    -cius   (Br.,  01.    m.)   der 
ritter  werk  oevet  (147). 

Missiua  (n.pl.Ki.)  sendbrieff  (iio&c). 
zende  breff  (22). 

Missiuus  M.  sen-,  nd.  zien-  (11) 
-delieh. 

Missor  Sender  (20). 
Missorium  vat   dair   men   wat  nats 
of  vuehtes  in  doit  (i47). 
Missus  hd.  gesant. 
Missus  s.  rieht   (9i.  ital.  messo  cf. 

Dz.   Wtb.   686). 

Mista,  mysta  (i.  secretarirts  &c.  Br.) 
heylich  (8).  haimlicher  (76).  orthaber 
der  heimlichkeit  (74). 

Mystax  (cf.  mastix)  knebelpart(ni). 

Misterialis  heyme-,  hey-,  bezeichen-, 
bedut-,  got-lieh  (20). 

Misterialiter    heyme- ,    virburgen-, 
got-,  wunder-licii  (20). 
*Misteriarchus  heylich  fürst  (8). 
*Misterium  v.  Mistrum. 

Misterium  v'borgen,  heimlich  (iio), 
verholen  (I32),  t  gaistlich  (63)  haim= 
lichait  (76),  heimlikeit  (63),  heylikeit 
(12),geistlielieit(68,  uo,  i32).  verbigena 
(aus  v'borgen!)  heilikeit  (7).  heimelicli= 
eit  t  virholenheit  (21).  goetlich  open= 
barinch  (97),  werck  (76).  hd.  gotlich  w., 

46  * 


31)1 


Mir 


offcnhanui;,'»',  iliuj;!'.  »k/.  gotlic  work, 
o|)tiil)iirin>ro.  lu-iliiif?  diiigk  (20).  gi'ilich 
ort'i'iil)cirniii,'e  (21).  gt'y.st.lich  syii  (f)''). 
eil  gt-y.^'ti'lic  sin  /  hilliiliiii.s.sc  (215). 
gt>i.stlidi  hyspil  f  viiscrs  luMriMi  Icicli 
iiaiii  (*.•)•  {;.  pi'tzaiclinuß  (.■{).  gotis  <linst 
(8^.  brclrul)-  (20),  bereeg-  (79)  -nisse. 
büken  ('»!>,  10»;)- 

♦Misterte  ln-yniliiher  (9). 

Mistice  fiotliili  (11^). 
*Mistic-icus  v.  -us. 

Misticuiii  ir«'i.-<tlieli  xor.-^iiil     1.")). 

Misticum  corpus,  m.  c.  domini(15) 
ein  geistlich  liclniaui  ( 63 ).  g.  liuham 
vnlJcrs  irn  ilm    xpi  (!.'>). 

Misti-cus,  -US  (23),  -cicus  ^2)  ft'O^ 
nisc  (Gf.).  gcist-synnig  (2);  -sunig  (1). 
goystlic  siimith  (23).  hd.  geistlich,  g. 
synen  (97).  hd.  gotlich  t  heymelieh. 
heymliche  bctoutung  (75).  heilig-,  vir= 
holen  ;beduet-,  bezeigeu-lich  (20).  becze^ 
gelioh  (9).  bezeigelich  t  geglichet  (8). 

Mistis  (i.  secrctum  76,  Br.)  heylig(8, 
9).  heymlich  (9).  hymmelisch  (8). 

*Mistius  r.  Misticus. 

*Mistrare  \cf.  mistrum)  heymlichen 
nydeii  (75'). 

*Mistriatica  v.  Miserotica. 
Mist-rum,  l  -rium  (3,  4) ,  t  -erium 
(75)  (i.  latens  odium,  a  mystis  Bi.  cf. 
Gl.  m.  4.  707.  aus  JJiiaOs  X  fxuatixo;) 
v'boigen  halJ  (3,  4).  lageude  hasse  (17). 
losehender  has  (9).  haz  (8).  heimlicher 
iiyd  (75). 

Mistura  niisehleten  (Ki.).  das  pleich= 
mal  '  .\gr.). 

*Mita  maneherley  farwe  (9).  manicher 
wiirc  wanf  {sie  9). 

Mita  (jall.  mitaine  (122). 

^Mitam  mirice  eheidehe  (Sum.  cf.  m. 
heiriah  Gt.). 

Mit-e,  t  -iter  (110  &c.)  hd.  sanfftmu= 
declieli  .«?ß.;  senfft- modig  (21),  -liehen 
(110),  -lieh,  zachtmodieh  (23).  sachtmo= 
deU-ch  (132),  -ken  (22).  milt-  (110,  alph. 
mit-  75),  mit  (75<i)  -samiglich  (75),  -liehen 
(110).  willik  (21).  wolwill-ig (^5),  -enklich 
(6). 

=^Mit-ea,  -itas,  -itudo,  -ieia  (76) 
sanfftmudieheit  (20).  seunii'tmodic-  (19), 
semflPti    (20),  temietig-  \76)  -keit. 

Mitescere  li.  mit-ere,  -igare,  inan= 
SAvescere)  hd.  senift-en,  -igen,  -machen, 
-ig  in.,  -werden,  .sanflt-w.  (b^),  -en  (22). 
zamphten  (23).  sacht-en  (79),  -werden 
(i32  ,  -modighen  (23).  geswigiu  (8).  ge= 
sweygeii  (9). 

*Mitieia  v.  Mitea. 

*Mitigabilis  semfftecliehen  (20). 
Mitigare  (c/.  mitescere)  samfften 
(20  .  semftcu  (100).  hd.  seuft-,  nd.  zacht^ 
inodigen,  hd.  -mutigen,  -madigen.  saiifft= 
mittigen  (b^).  zamphtmodighen  makeu 
(23).  sacht  (132),  hd.  senfft  macheu.  seufft^ 
mutig  [sic  1).  hd.  senftigeu.  s.  t  milde 
{SIC  67,  152).  miltren  i64). 

Mitis//(/  milde,  milt;  milt-  [alph.mit- 
75'''>'j,  mit-  (75''j  -sam;  sanfi'te,  senfft, 
s.- mutig,  -modig.  seuufftmodick  (19). 
sacht  (132).  saftich  (79).  zachtmodieh  i 
wolwillieh  (23).  gudwillig  (17). 

*Mitissari  zachtmodighen  (23). 

*Mititer  v.  Mite. 

*Mitit-udo,  -as  v.  Mitea. 

'^Mitologia  ■; '/.  mitos ;  X  ahd.  mit= 


MOI) 

tuli  liciatorium  .siin.ff)  dacht  o.  faden 

(71)- 

*Mitologus  mersager,  spreeh(M-  eins 
spottliilieii   gediciitz   ;7i). 

*Mitos  (/.  tjiiUd  l  fnbula  76.  filum  (Jl. 
m.)  e}ii  droplie  t  mere  (J7).  droppe  o. 
mer  t  fabula  (8).  drot  ende  t  vaden 
{sie  9).  vadeni  (8). 

Mitra  hd.  hübe,  hawbe,  hiil).  liaul), 
mutsiiie,  mutz.  lid.  nd.  niut/.e,  müsse 
(22''''>),  musche  (lof»),  inocze  (:")'')•  hubb»; 
(13).  huwe  (20).  nd.  huue.  iiote  (^18).  eyn 
stueh  vmbß  haubt  (65).  biscliofi  hut  (68 
MrfT.). 

Mitrafer-rea,   -a   (74)   huntzkappen 

(75).  peckelliawbe  (74). 

*Mitrale  hawbe  (9.  anders  Gl.  m.). 

*Mitrare  lid.  hüben,  be-h.  (76),  h.  vflF^ 
setzen  (75i.  iiaubeii(9),  hauwin(8).  huweii 
(79).  luiuen  (23).  huden  (21). 

Mitratus  huuer  t  gehuuet  (23).  gc= 
hüvet  (79). 

*Mitriola  liubcl  iSum.). 
*Mit-  V.  Mi-ropolium 
*Mittalus  (/.  neumaticus  &c.)  guter, 
der  ))e.st  singer  (74;. 

Mittere  hd.  nd.  senden,  syndeu  (13, 
97).  laßen  (17). 

*Mittologia  spottich  gedieht  (74). 
*Mittulare    {cf.  mixtulare)   mengen 
t  zu  sanieu  mischen  (76). 
*Mitus  V.  Micus. 
Myx-a,  -aria  v.  Sebestena. 
Müxa  scliDuder    (110).    snodel  (132). 
siiotte  (109). 
*Mix-cio,  -tilla  v.  -tio. 
Mixtillum  (cf.  Gl.  m.  4,  712)  i.  diuer= 
sarinn  vocum  conmixtio  (76).  manigerley 
o.  gemengte  stymme  o.  Vermischung (74). 
Mixtim  gemengit  (20). 
Mix-tio,  -cio,  -tura,  t  -tilla  (74)  hd. 
nd.    meng-,    meuig-    (20),    hd.    misch- 
unge,  -inge. 

*Mixt-ulare,  -olare,  -urare  hd.  nd. 
mengen,  mischen  (17). 

Mixtu-s,  -r  {sie  76^  hd.  nd.  gemen= 
get.  hd.  gemischt,  gemist  (76),  v'mischte 

(17).  .       . 

Mixus  das  wiest  in  der  ampleu  (iio). 
dat  nosekeii  in  der  lampen  (132). 

Mna,  mnas  (25)  hd.  nd.  gelt,  golt 
(6).  phuntt  (1).  pfunt  (9).  X  stet  t  X 
pfennig  (25). 

*Miiia-  V.  Mani-culatio. 

Mo-,  moa-  (11;  -bilis  bewege-lich 
(19,  20),  -lie  l  riierlic  (11).  roirlich  (19). 

*Mocidus  {st.  muc.)  modech  (22''). 
Mociüus  {cf.  loculus")  V.  Cassidilis. 

*Modellus  (/.  nouellus,  x  moder= 
nus;  anders  Gl.  m.)  junger  (76). 

*Modera-  (19),  modura-  (11),  moder- 
eula,  muder-ca  (9,  us),  -ta  (16),  niu= 
terca  (8)  yvestis)J\iotv\:  (19).  vueder  (11). 
mueder  auf  eine  seydel  (1).  müder  (8, 
9,  16.  nd.  Gl.  Sm.).  vbermüder  {in  cami= 
sia  mi'lieris  2 ).  i.  tnater  {sie  148). 

Moderamen  messigkeit  (65). 

Moderantia  hd.  mess-,  mes-  (20) 
-icheit.  mayßin  (19).  mate  (11). 

Mode-rare,  -rari,  -tari  (76),  modu= 
rari  (11)  hd.  meß-,  mess-,  mes-,  mass- 
(134),  mass-  (75),n(/.mat-,  met-igen.  massen 


MOI) 

(75).  maesen  (20).  moten  (-re  99).  meß" 
licli  dun  (8).  meslich  tun  (9).  meistern 
[b).  meste-rn  (23).  -11  (22).  hd.  nd.  re^ 
gieren  siin. 

Moderate  meeselicii  (20). 
Moderatio  me.ss-  (i(;.inc8-(20)-ignnge. 
mes.sunge  (8).  motinge  (99). 

Moderator  k()ii-(19),  ko-  (11)  -nynck. 

Moderatus  hd.  ineßig,  ge-in.  (18), 
-mesiget  {b),  meßsig,  mes.sick,  mesig; 
eyn  messieli,  m(>ßig,  meslich  (  21  )  men= 
sehe.  nil.  inat-icli  (79),  -sum  (85'»),  ghe= 
metighe  (22),  en  metich    mynsche   (23). 

*Moder-cula  1:.  -acula. 
*Moderne  nuwelich  (20). 

Modernitas  Junghait  (76).  neulig-, 
neuling-,  messig-keit  (74j. 

Modemus  {i.  nouellus)  new  fundig 

(1,  4).  nu  (17).  nuw  (19).  nye  (11).  neu- 
t  schuß-ling  (74). 

*Moderu8  v.  Modrus. 

Modestia  hd.  messig-,  massig-  (i34), 
m(>sig-.  meße-,  mese-keit,  oft  i»  faeto. 
nd. nwt-,  gemat-  (i32),  zachtmod-icheit. 
saüfftmüdiekeit  l  hubischeit  (20).  hofr: 
scheit  (132).  seunfFtmodickeyd  (19). 
mesheit  (21).  kusheit  (79).  kuscheit  (8^). 
stillikeit  (9).  hd.  stil-  (8),  bescheiden-, 
besehenden-  (132)  -lieit. 

Modestus  hd.  meßig,  meßsig  (5), 
mesig,  meyßicli  (13),  massig  (l34), 
sanft-,  senft-mutig.  nd.  metich,  gemate 
(99).  zachtmodieh.  mate-,  hoesch-,  be- 
seheyde-  (132),  sanfftmudec  (20)  -lieh, 
beseheyden  (11,  110).  meßlich  beschei- 
denheit  {■'<ic  68).  rede  messig  (9).  red 
hobiß  0.  Stil  (8).  kusch  (8'').  kuch   (79). 

*Modetari  v.  Moderare. 

*Modialus  v.  Modiolus. 
Modicare  (Br.)  messig  machen  (110, 

132). 

*Modi-cator,  -ficator   matiger   (147). 

Modice  hd.  eleyn-,  l  meß-  (20)  -lieh, 
mesenkleich  (4).  wyenich  (20). 

Modicitas  kleinheit  l  mesicheit  (20). 
wenig-keit  (es),  -ung  {i.  paruitas  75). 

Modicum  hd.  wenig,  wynnig  (17). 
nd.  wenech,  weynich. 

Modi-cus,  -m  hd.  weniger,  klainer 
(76 j.  kleine,  clyne  (9).  nd.  weyniger, 
weuegher,  kleyn,  metelich  (79),  voghe  t 
luchtich  t  weynich  [i.  pamus  22''). 

Modificare  hd.  meß-,  mes-  sim.,  nd. 
met-igen.  maßlich  machen  (68). 

Modificatio  form,  maß,  weiß  (65). 

Modi-ficator  v.  -cator. 
*Modina  v.  Mosina. 

Modi-olus,  t  -olum  (Gf.),  -alus  (110) 
{(f.  mediolus)  hd.  nahe,  ein  nawe  an 
eyme  rade  (20).  einn  speich  in  dem 
rad  (Ho),  dy  busße  0.  naue;  stuntze 
{vas;  125).  vierdling  (9i). 

Modiu-m,  t  -s  (68)  mudde  (11,  20). 
schepel  (11).  firnzel  (8). 

Modius  (i.  renda  q.  v.  74,  sca-phum 
l  -fum  75)  hd.  mai5,  maiße  (i33),  maiß 
(132),  m.  zu  dem  getraid  (75),  metz 
(91,  125  Mrg.),  meß  o.  maut  (2);  muttt 
(104,  Gf.),  mutte  (93),  mudte  (68),  mutt, 
my«4  (64'').  mut  (74,  109).  mudde  (132). 
hd.  choren  mas  o.  schaff  (1);  sehe-, 
scho-  (67),  scho-ffel;  schepphel  (7), 
scheppel  (10).  nd.  schep-el,  -pel,  -le  (22''). 


MOL 

seheffil  t  sthrieh  (!)).  mast-schafft,  -pawm 
(74).  ster  (91).  firteil  (17).  firntzel  (12). 
sester  (25).  seyster  (97).  summor-n  (7  &c.), 
-en  (109),  -y,  var.  -ey  (64).  sumerin  (74). 
sumorn  (6).  symmern  (13).  seinmern  (5). 
Modo  hd.  nu.  nun  (6).  nun  (7g).  myn 
{sie  21).  nuw,  jetzund,  etwen  (65). 

*Mod-rus,  t  -erus  {mensura  vlni)  aiu 
will  aimcr  (7ti). 

Modulamen  {i.    melodia)   hd.    suß 

gesang. 

Modulare  (Br.)  messin  (8). 

Modulari  singen  (64,  79).  eyn  heilig 
s.  il).  Hotchen  (12.5).  vnderspliidlich  wort 
setzen  ( 65 ).  stymmen ,  lauten  mit  der 
rede  (74). 

Modulatio  meysterlich  brach  (es). 

Modulus  en  klene  mate  (23).  dün 
(20).  wasserzober  (Agr.).  stymm,  laut  der 
rede  (74). 

*Modu-  V.  Mode-racula. 

*Modurari  v.  Moderare. 

Modus  hd.  maß.  nd.  inathe,  maet 
(11).  maeß  (10).  maesse  (20).  maiß  (7, 
132).  mayße(13j.  masche  [^i.temperantia 
5).  ain  massung  (G).  mauijr  (110,  132). 

*Moenichus  v.  Monacum. 

*Moenis  v.  Mogenus. 

*Mog-amus  (3,8,  9,  IG),  -anus  (4,  74), 
-enus  (76),  -abus  (3,  4,  74,  75,  76)  (i. 
lectus  t  pr.  n.  aque  4, 76)  bett(^  (8).  por- 
b.  (9,  16).  span-b.  (3,  4),  -bet  (70).  spon= 
pett  (74). 

*Mog-enus,  -anus,  -inus,  -abus  {cf. 
prc),  -US,  -onus  t  magnus  i  moenis 
{  menus  (iiuuiiis)  hd.  der  meyen  (4), 
meyn;  main  (1,  74)  in  francken  (Ij. 
man  (2).  menen  (20).  inone  (22^). 

*Mogio  {aus  logio)  mastdarra  (74). 

*Mogonus  V.  Mogenus. 

*Mo-  V.  Ma-guncia. 

*Mogus  V.  Mogenus. 

*Moitaeismus  v.  Iota. 

Mola  churiie  (i04).  molc  (8,  11,  12). 
mule  (20).  mul  (1,  9).  mule  (8^).  moel 
(132).  myel  (iio).  mil  (9i).  groez  peffer 
mole  (17).  hd.  pfeffir  mul  sim. ;  molen, 
(17),  mollen-  (20),  mul-,  myl-  (es),  shff- 
(20),  reib  (91)  -stein,  alb  in  der  beer= 
mutter  (Hen.).  mon-kind,  -kalb  (Ki^.). 

Mola  ladung  {i.  sareina  6.  st.  moles  ? 
mala?  cf.  Gl.  m.). 

Mola  {i.  puls  &c.  ßr.)  meelbry  (147). 

Mola  {cf.  molaris)  back-  (9),  backen- 
(17)  -zan. 

M.  asinaria  ros  mul  (9).  roß  mol  (8). 

M.  manualis  {cf.  manarium)  eyn 
grocz  mole  (19).  queerne-m.  (11). 

*M.  pannificum,  textorum  (77)  eyn 
valke  {sie)  mole  (22).  walehen  mile  (77). 

*M.  trus-atilis  l  -oria  hanmole  (125). 

*Molacrum  eyn  körn  mylin  (68),  kern 
myel(no),  quern-moel  (132),  -mole(i09). 
hd.  senffmole  (109).  mol-laerum,  -atrum 
(3 ,  11,  19  &c.),  -atum  (75),  -trum  (23), 
-crum  (74),  -ocrum,  -ucrum  (11,  22 
&c.) ,  -idrum  (97)  (^.  iiistr.  latomorum 
3,  celt-is  t  -rum  75)  bick  (17).  bicke 
(23,  97).  hd.  bickel.  ein  pickel  (74,  75). 
steyn-p.  (4).  eyn  picce  (3) ,  lu  (22).  mo= 
len  yser  (11).  quirnebeth  (19).  queerle 
beedde  (-atrumll).  pill  (74).  molu-erum, 


MOL 

-trum  (68,  107,  133)  i.  cum  quo  mola 
vertitar  l  tumor  ventris  (Br.«m.).dair  nen 
die  moelle  myt  vmbwendt,  des  buycks 
swellyng  ofF  hoeghede  (147).  myelbaum  l 
buchgeschwulst  (,110).  molenspyl  (107, 
132).  buych-.swellinge  (i32),  -effiiighe 
(107).  geswulst  des  leibs  (74). 

*Molandm-um ,  -a   v.  Molendinum. 

^  Molare  hd.  nd.  malen,  mallen  (6). 
molen  (21).  ophirn  (8).  oppferu  (9). 

Molaris  hd.  nd.  molen-,  moel-  (132), 
mole-  (152),  hd.  raoln-,  muleii- (8),  mul-, 
myl-  (68,76),  myel- (110),  oberster  mol- 
(7.i),  churni-  (104)  -steyu. 

Molaris,  dens  m.,  mola  {q.  v.)  hd. 
nd.  baeken-,  hd.  back-,  bag-,  kin  (93), 
stock-  ( 64,  88 )  hd.  -zan,  -zane,  pl.  -zeu 
(64),  nd.  -than,  pl.  -tenen  {i.  maxillares 
99).  pl.  stoiche  (104).  kusen  (99). 

*Molarius  (anders  Gl.  m.)  vleischhou= 
wer,  uicttzigher  (147). 

*Molcrum  &e.  Molaerum. 

*Moleta  V.  Mulcta. 

*Moldrum  ( cf.  moldium  i.  modius 
Gl.  m.,maldrum,  mulgarium  sim.)  sech= 
ter  0.  gelten  (1). 

*Molebestia  v.  Moleeinary. 

*Mole-bista  l  -bissita  (74),  -dista  t 
-discita  (3)  {aus  collybysta)  i.  mone= 
tarius  munezmeister(3) ;  numi-,  numu- 
larius  muiitzer  (74). 

*Moleeinary  sunt  qui  panes  poscunt; 
mole-bista,  -bestia,  -ntarius  idem  (76). 
*Moledis-eita,  -ta  v.  Molebista. 

Molendina-rius,  -tor,  mol-empti- 
nator,  -itor  (4),  multor  (64,  74,  93)  hd. 
mul-,  mul-  (8'^),  hd.  nd.  mol-ner,  -eimer 
(11).  hd.  mu-,  mu-  (67),  my-  (110),  mi- 
(91)  -Her.  molendinarius  mulherr  (114). 
milmacher  (9i). 

*Molendinatrix  moll'ryn  (8). 

Molen- ,  molan-dinum ,  -dina  hd. 
nd.  mole.  hd.  mule,  mul,  muele,  mule, 
myel.  moell  (132). 

*Molentarius  v.  Moleeinary. 

Molere  {X  mollire,  moliri)  hd.  nd. 
malen,  m.  dat  eorn  (22).  hd.  maln.  mae= 
len  (20).  weychen  (9).  wecziii  (8).  helfen 
t  vuder  drucken  (8,  9). 

Moles Ärf. bürde, burd (6).  hd.nd.  last; 
bord-e,  -en  (147).  berdine  (106).  swere 
bürde  o.  sunde  (8),  sund'  (9).  swere-  (19), 
swer-  (20),  zwaer-  (11)  -heit.  waher  m. 
(114.  st.  wehr),  ags.  or-,  os-  (i36)  -metum 
{d.  pl). 

Molestare  hd.  vnruwe  dun  sim. 
vnru  tun  ((5).  onro<=  (21),  vntruwe  (22) 
don.  vnrieig  machen  (76).  mit  vnwil 
done  (18).  moyen;  moynisse  andoen; 
quellen  (132).  mueyen  (11).  mohen  (19). 
muewen  t  besweren  (20).  miegen  (68). 
noeten  (no).  hd.  letz-en  (69,  iio,  134), 
-igen,  ledighen  (23).  laidigen  (1,  3,  75). 
schau-,  schaw-  (109)  -ernacken  (23,  i09j, 
-ernaklen  (22).  hd.  be-trubeu,  -drüben, 
-dribeu  (13).  bedruven  (79).  molestieren 
(134  Mrg.).  haudien,  schelten  (64). 

Molest-atus,  -us  (3.  v.  110)  gemoyet 

(132). 

Moleste  node  (99). 
Molest-er  v.  -ra. 

Molestia  (i.  tristic-ia,  -a  134)  hd. 
bedrub-,  beswer-  i  mu-  (20),  muhe- (19), 


MOL 


365 


mueye-  (11)  -nisse  sim.  miegl-  (es),  moil- 
(132),  miel-  (91,  110),  bedrou- ;  led- (23), 
laid-  (1)  -icheit.  leydig-  (5^),  gramiti- 
(graimti-?)  0.  wederczeme-  (9)  -keit. 
trieb.sali  (-iae  38).  traurigkeit  (74). 

*Mo-  (20, 129, 147),  mol-  (Br.  &c.)  -lesti'a, 
molester  (Gl.  m.)  [i.  pellis  ouina)  stueffil 
(20.  au.<i  scaetRl).  schaipshuyt  (l47). 

Molestusmuwe-(19,  20),  mueye- (11), 
mie-  t  vertruß-  (110),  moi-  l  verdrijs- 
(i32)-lich.  gemiet^  geletzt  (110.  s^.-tatus). 
miegig  (68).  leyd-sam  (62),  -ig  (5i>).  laidig 
(1,  75).  ledich  (22).  leit  (8).  grä  {t)  wedir 
ezeme  (9).  beswerunge  t  bedruwet  (20). 
bedrubet  (8^).  droef  (97).  trauriger  (74). 
swere  (19).  zwaer  (11). 

*Moleta  V.  Melota. 
Moletrina  mil  (91).  treib-,  hand-muUe 

&C.    (116). 

*Molia  slifFstat  (20). 

*Molidrum  v.  Molaerum. 

*Molimellum  {st.  molinellum)  raoU 
lekin  (20). 

Molimen  hd.  wirckunge  (9),  pyne 
sim. 

*Molimentum  (^.  emol.,  multrum, 
lucrum  superueniens ;  cf.  multa)  multzer 
(110).  molfster  (132).  teigtrog  (68). 

*Molimola  {i.  amolum)  stofmeel  op 
der  moellen  (147). 

*Molire  maln  i  aeeuere  (18).  malen 
{i.  temperare  l  eneruare  7.  ><  mollire). 
nd.  erwekeu  (79.  ebenso). 

Moliri  {cf.  molliri)  mit  pynen  (110 
sim.),  swa-,  var.  swe-rlichen  (75)  arbeiten, 
arbeyden  mit  swer  (23),  swarheyt  (22). 
swerlich  erbern  (3).  welich  erben  (21). 
boß  vinb  boß  thun  o.  deucken  (110). 
quait  doen  off  deucken  om  quait  tzo 
doeu  (132).  ark  denken  0.  schickiii  (8). 
arg  gedencken  t  wenen  t  sehenden  (9). 
meßig  reden  (18). 

Mo-,  mol-litio  {i.  mali  meditatio)  arg 
gedencklichkeit  (4),  gedanck  (8),  denck= 
unge  (17).  arges  d.  (9). 

Molitor  V.  Molendinarius. 
Molitor  stiffter,  pawr  (74). 
Molitus  V.  Malum. 
*Moliuaga  v.  MuUis.  Mooeha. 
*Mol-  V.  Mo-lacrum. 
*Molle-  V.  MoUi-corium. 
*Mollefacere  v.  Liquare.MoUifacere. 
Molle-re,   -seere   hd.   weich    sin    o. 
werden,  nd.  weken.  wollen  (7). 
Mol-  V.  Mo-lestra. 
*Molli- ,     moUe-corium ,     -coreum, 
mellieorium  (147)  seemsch(i47),samisch 
(1),  sämisch  (3),  semisch  (2),  semiß  (10), 
semß  (17)  leder.  sehems  (12). 
*Mollie-  V.  Mellic-ratum. 
Molli-fieare,    -faeere    hd.    weichen 
(8,  9),  weich  machen,  nd.  wek  maken. 

Mollire  {i.  moll-ere,  -ifieare  75) 
seiifl't  (68,  110),  sacht  (132),  teig  (75) 
machen,  hd.  sanfften  t  weichen,  er-w^ 
(8b).  weyhen  (151).  weiken  (99).  moUe 
radeu  (5). 

*Molliri  (X  moliri)  arbaitten  (1). 
arbeiten  swerlich  (5).  sw.  erbitten  (18), 
erbeten  (4).  swerlichen  erbeiden  (17). 
weken  (23).  teig  werden  {i.  molleseere 

75). 

Mollis  hd.  weich,  wech  (5,  G,  12).  wich 
(13).  wech  (99).  wek  (23).  wick  (14j.  zacht 
t  weerck  (11).  seunfft  (19).  sanffte  (20). 


366 


^[ON 


Hellt  /  .sündig  l  vnkusch  (!!•  5m.\  idel 
(171.  toig  (75). 

Molliter  woiclilieh  i'JOl. 

MoUi-tia,  -lies  t  -cia,  -cies)  //'/.  wcieh- 
pit,  -lu'it.  -kcit.  wNcliikcit  ( l.'Ji.  woclihcit 
(r>*>V  wccrliiMt  i,lli.  wckiclu'it  i2.>l.  kiu'l- 
{  wt'k-liflu'it,  wen  cnor  gar  niihtes  kan 
fildiT  wil  lydcn  (t'liytr.').  nnkuschoit  (,W). 

Mollitio  V.  Molitio. 

Mollitus  grwficiu't  (8,  9). 
""MoUiuaga  c.  MuUis. 
"MoUosus  r.  Molossus. 

Mollugo  stornniegprkraut  (i43).  ria- 
dcr     in>. 

*Mollum  (^  ?  moll )  raol,  ein  olt  bere 
(2"2'''i. 

*Mollus  V.  Mullus. 

Molocenarius    Imndvoeder   off  ver= 

waerre     i47  . 

'^Molocrum  v.  Molacrum. 
*Molones  umtersch.  i««  malones  i04) 
rüde  i  u)4\  hessezohe  (Sum.  iil). 

Molosium  V.  Musculvun. 

Molossus,  mo-,  mol-,  ma-,  mi-  (qq. 
ü.'i-losiis,  molones  {q.v.)  (i.  vanis  jxxolen^ 
dinalis !  4.  et.  arbor  74)  hd.  riide  1,20.  75, 
Gf.),  rud  1^1),  rud  [6).  rud.  stock-rnde  ,5'',  74), 
-rud  (II,  -rode  (23»,  -rodde  (125).  stocke 
ridde  (10).  schafferriede  (Fris.),  stochunt 
(13).  Stack  wvnt  <16).  hd.  stok-  (12),  eyu 
groz,  groß.  )id.  grot  (97),  hessc-  (Sum. 
Ul),  fusrel-  (2t)),  kd.  nd.  vogel-,  spore- 
(17).  bant-  (15»),  layt-  l  iag-  (74),  hd. 
leit-.  mal-  (4,  74,  75),  puren-  t  paiiren- 
t  schaff-  (75)  -hunt.  brack  (17,  132). 
leudebrach  (13.  leitebracke  bm.). 

*Molos-us,  pJ.  -i  (76)  en  backen  than 
(23  .  /.  ddües  molares  (76). 

*Molotes  '■.  Melotes. 

■Moltrum  r.  Molacrum. 

*Molu-a,-us,  moi'hua  Stockfisch  (i40). 
Molucea  &c.  v.  Cardiaea. 
Molu-crum,  -trum  v.  Molacrum. 

*Molus  V.  Malus. 

*Molusca  r.  Herocleata. 

"^Moluus  V.  Molua. 

*Momenta - rius ,  -nius,  -neus  hd. 
vergenglich  sim.  augenblicklich  (iio). 
kor'tze-  (132),  kor-  (11)  -stondich. 

Mo-,  miow-  (5'>)  -mentum  stund-e 
(5*»),  -echin  (20),  -elin  (93).  eyn  kurtz 
zyt  (110),  kortze  tzijt  (i32).  hd.  augen- 
blick,  -plick  (3),  -plik  (9),  -blig  (21), 
-bieg  (13).  oghen-bic  {sie  23),  -blieli 
(97).  schrot-wage  (8),  -woge  (9).  suoh, 
such  (Gf.  ij.  137).  ags.   scyt-il   (94,    i36), 

-el   '/.   testiCUluS  Lye). 

Momordiea  \i.  viticella,  charantia, 
itcd.  caranza)  balsaniapffel  (i43  . 
*Momoticus  r.  Monomachicus. 

*Monacordium  &e.  r.  Monoehor= 
dium. 

*Monacuni,  moeiiichus  (5*»)  {du.)  mu= 
nichen  (1).  monchen  (5''). 

Monacha  nunne  (20).  nonne  (9).  nun 
t  niüii-thiu.  -ichin  (6ö). 

Monach-alis,  l  -icus  l  monasticus 
(147/  lid.  monch-  (19),  moug-,  nd.  mouik- 
lich.  monicks  (i47). 

*Monachalitas  moenlicheit  (20). 
^Monachaliter  moentlich  (20). 
Monachatus  hd.  nd.  monich-eit,  -keit 
(21,.   hd.   muni-   (ti;,   müni-  (7i),   num-, 


MON 

myn-  (18).  mon-  (i.'>2)  -cheit.  monchiieit 
(5).  niinthait  (76).  uioentliie  (20).  eyn 
monich  .«tayt  (132),  nuuiclili  stat  («»), 
manch  statt  (iioi»). 

''Monach-icus  v.  -alis. 
Monachus  }(d.  niii-,  nd.  ino-,    mon- 
(Si,  inoe-  (20)  -nicii.  hd.  nuiiuii.  inoueh. 
nioneho,    inyncli    (18!.    mimh   (76).   nd. 
nion-ccli.  -nirk.  -neck. 

*Monachus  alaHt  [piscis  95). 
Monag-a,  -ia  v.  Monica. 

*Mona-  r.  Mono-gamus. 

*Mon-aydas,  -eydes  (,9),  -oides  (17), 
-ides  1^76)  i.  memis  vnius  diei  (9);  luna 
que  apparet  vt  cornu  quando  est  i-nius 
diei  ct'c. ,  a  monos  cnus  et  dies  luna 
(76).  mane  eyns  dages  alt  (8).  eyus  ta= 
ges  alt  (17 1. 

*Monaludiuni  [cf.  monochordium) 
est  licdus  irtius  corde  ein  .-^iiar  t  alio  no- 
mine ein  rummelscheyt  ludus  qd.  cor= 
darum  (3). 

*Monamentum  manunge  i  grabe  (18) 

*Mona-  r.  Mono-polium. 

Monarch-a,  bi-'^sw.  -us,  -ia  (1)  ein 
einger  hci're  der  weit  (93).  eyu  h.  der 
w.  (1),  werlt  (5),  wernt  (21).  wert  (5''). 
en  liere  der  werlt  (22),  her  de  w.  (23). 
eyns  landes  fürst  (8,  9),  i  furste  aller 
werkle  (9).  einiger  fürst  (64,  6.5,  75)  des 
lands  0.  rychs  (7.")).  eyn  keiser  (17).  allein 
herr  &o.  (116). 

Monarchia  {cf.  pro.)  enuuich  (Gf.). 
keyser-,  kayser-  (9j  -tum  (9,  15,  60), 
-tliunnne  (17). 

*Monarch-us  r.  -a. 

Monarsiculus  (/.  stidtus.  t  iracundus 
148,  Br.,   t  mattus  &c.)   onvroit,  mall, 
dwaiss,  dullart  &c.  (i47i. 
"^Mona-  r.  Mono-syllabus. 

Mona-,  mone-sterium  {ecclesia  t 
nomen  ciintatis)  hd.  nd.  mu-,  hd  mo-, 
moi-  (19).  my-  (18,  70 ).  -nster.  closter 
(76).  hd.  kirch,  kelcli  (7).  nd.  kerke.  ein 
stat  der  einigkeit  (65). 

Monasticus  i-.  Monachalis.  Mono= 
sticius. 

Monaulus  zinck  (9i). 

Mona-,  mono-  (18),  mane-  (1,  67, 
74j.  t  tore-  (74 1  -dula  [i.  meota;  cf.  cor- 
edula,  -nix)  tali-a  (84,  Gi.),  -en  (70),  -e, 
-el  (110  varr.).  thu  (Gf.).  taub  {.^ic  64^^^). 
daha  (Sm.  1,  36o).  dahen  (3,  v.  a.  1618). 
dach  (7,  74).  techen  (1).  dale  (3,  17,  19, 
21,  114).  dayl  (147).  dol  o.  dul  (Das.). 
duol  (Keys.),  hd.  nd.  dole.  doleu  (114). 
doele  (2Ü).  doel  (97).  doyl  (13).  dula 
(74,  Hl),  dule  (69,  70).  dul  (68).  dull 
(134).  thal  (67,  152).  thale  (ii4).  thole 
(5).  tole(9,  102).  tul  (6).  tul-a  (75^*,  i5i), 
-e  (66,  7il>,  75).'  thuol,  varr.  thul,  thoel, 
o.  rab  (110).  tul  (34,  75,  87,  126).  cah  (34). 
Schweiz,  kachlen  pl.\  gacke  t  äelcke 
(Pict.  sim.).  kae  ( 108,  132).  ka  (11,  12, 
99,  147,  Gf.).  nd.  cauwe  (108  &c.).  cauke 
(109).  sax.  kayke.  fkindr.  gay,  hanneken 
(116).  hatz  (75'.  hetz  ,64''.  741.  atzel  (74). 
*Moneydes  v.  Monaydes. 

Monere  hd.  nd.  manen,  ver-m.  mae= 
nen  (20).  monen  (67).  gebieten  (iio^i'm.). 
*Monergium  ( instr.  braxandi,  cf.  mo- 
rungum  &c.  i  brie  scliyt  (76). 

Mone-  1-.  Mona-sterium. 


MON 

■•Monesum  v.  Monetarivun. 

Moneta  hd.  mnncze.  nioneze(12,  132). 
mynez  (Li,   110).  nd.  inunte,  monte. 

Monetäre  hd.  mu-  my-  (6.s,  110),  mo- 
(132  t  -nczcn.  nd.  muntcn. 

Mone-tarium,  l  -sum  (147)  munt-e 
(11),  -stede  (147).  moneze  (19). 

Monetarius  (/.  moledis-ta  i  -cida  3) 
hd.  mu-,  mu-  (19,  132),  my-  (110)  -nezer. 
7id.  nmnte-r,  -ner  (11).  hd.  muncz-,munez- 
(3)  -nu'yster. 

Monganus  v.  Mangarus. 

Monialis    /.  monacha  110  &c.,  8anc= 
timonialis   q.  v.  93  )   h<l.  mo-,   mu-  (G), 
my-  (18j  -nchlieli.  nd.  mon-lic  (23),  -liken 
(22).  hd.  kioster-frauwe  sim.,   -iunckfraw 
(67),  -iunfrauwe  (133);  kluster  fraw  (18), 
klauster  frowe  (6).  hd.  nd.  nunne,  nonne, 
nun  (97).  hd.  non.  mona-,  rar.  mun  cliin 
(75). 
*Monibilis  maenlich  (147). 
*Mon-ica   {anders  Gl.  m.),   -iga  (108, 
147),  -agaif-agia  (Gl.  m.)  {i.  cirsum  147) 
ein   karih  mit    eynem    radt   (68).    een 
kerre  met  eneu  jierde  (108).  ein  kurtzer 
(.sie  110),  korde-  ^cruye-(i32),  crude-(i08), 
craid-  (147)  -wagen,  (/.  koorde-  l  korte- 
l  krode  l  kruj'-waghen   sarracum  (KU.). 
*Monides  v.  Monaydes. 
*Moniga  v.  Monica. 

*Monigai-ius  eyn  kordewagenschuuer 
(132). 

Mo-,  mu-  (i3i;.  Gl.  m.  j  -nile  (/.  le= 
gium,  nascula,  spinter,  armilla  &e.) 
menni  pl.  (Gf.).  lials-golt  (Gf.),  -colt  (104), 
-zier  l  -ketten,  geschnier  am  h.  (88).  hd. 
nd.  vorspan.  hd.  vor-,  für-,  fure-spaiig. 
verspande  (13).  vurgespon  (20).  vorspen= 
gin  (10).  firspeng  (38).  gespan  t  hegtsel 
(99).  "heftel  (74,  75a).  hafftlin;  gespir  l 
brust-g.  (75).  spendel,  gluffe,  guffe  (74). 
klainat  (91). 

*Monilium  vorspan  bant  (8,  9). 

*Monima  (aus  mamma;  v.  Ruma. 

*Monimen  v.  Monitio. 

Monimentum  hd.  nd.  man-unge, 
-inge.  gedecht-uiß  (8,  17),  -nisse  czu 
gedencken  (9>.  grapp  (20). 

*Monimuna  {i.  artificia)  pustare  (Gf.). 

*Monitio  v.  Sepes. 

Moni-tio,  l  -men  (110)  hd.  nd.  man- 
unge, -inge,  -inch  (97).  monunge  (9). 
Warnung  (110). 

Monitorium  man-  (74,  91),  manung-, 
var.  Warnung-  (64)  -brief.  beleibliche 
stat  (74   X  man.),  maenstede  (147). 

Monitus  gemaynt  (19). 
*Monocasmum  v.  Monocosmus. 

Monocen-taurus ,  -thaurus  (74)  i. 
monstrum  caput  hubens  bouis  (Br.).  mensch 
mit  einem  ochsenhaupt  (74). 

Mono-eeros,  -ceron  [g.  -ontis), 
-eherus  (67)  hd.  eynhorn. 

*Monocordlum  &c.  r.  Monochor= 
dium. 

*Mono-cosmus,  -cosmum  (Gl.  m.  &c.), 
-casmum  (Pap.)  ein  schlytt  mit  einem 
pferd  (68). 

Mono-culus,  -phtalmus  (Gf.),  -pthal= 
mus,  -thalmos  (76),  -talmus,  -ptolmus, 
-facalmos  (i36)  hd.  ein-ogi  (Gf. ),  -oug 
(6),  -aug,  -äuge  (16j,  -euger  (117),  -eugk 
(134),  -augig  (75),  -augieh  (5),  -eugick 


J" 


MON 


(19),  -eygich  (20).  oghelinc  (loo).  en  en 
oghelinc  (23).  eynr  mit  oy  augon  (18,  21). 

*Monoeherus  ?;.  Monocerus. 

*Monochia  v.  Monomachia. 

*Mono-chordiurQ,  -cordium,  -chor- 
dum&c.  (Gl.  m.),  mona-,  mono-eordum, 
monacord-ium  (1,  4 ) ,  -us  ( 51» )  uiono^ 
cord  i  schitt  (6).  trum-  (64*^,  91,  12.5), 
trummol-  (75),  druin-  (2",  fi4<')  -schyt, 
-sclieit  (91,  125).  eyu  spil  mit  cyiier  seytin 
(5'i).  saitten  spil  mitt  zclien  saitten  (1). 

Monoehroma  (f  homeosis,  in  liuh 
Chart.)  oin  riisch  (i2.).  c/*.  Sm.  3,  139  ,,im 
rauclion"). 
*Monodula  v.  Monedula. 
*Monofacalinos  v.  Monoculus. 
Monogama  fraw  o.  wib  eins  maus  (7.5). 
Monogamia  czn  eynoin  m  jl  (9),  der 
sich  eyns  (8)  vor  ändert. 

Mono-,  mona-  (132)  -gamus  wybis 
(8),  eynes  weybis  (9)  laaii.  man  eins 
einigen  weibes  (751.  der  eyn  eefrawen 
hat  (ti4). 

*Monoides  v.  Monaydes. 
*Monolosis  v.  Artemisia. 
Mono-machia,  -chia  (68)  streyt  zwi= 
scheu  leyb  (9,  74),  strit  zussen  lib  (8) 
vnd  sele,  vnd  sei  (74).  strijt  libs  an  der 
sele  (17).  kämpft'  (110).  k.-  (68),  kamp- 
(i32)-spyl.  emimige  {siciii.  s<.  einwige.). 

*Monomaehicus  (7ö),  mono-,  var. 
momo-  (7.5),  mana-,  niani-,  ismana- 
(74),  cf.  mamman-ticus  siclisdbstoder 
(74).  mensch  der  sich  selbs  tot  (7.5). 

*Monopistrum  munezeysern  (20). 
monezysen  (19).  muntyseren  (11). 

*Monomotopeium  {st.  onomatopo 
eiura)  v.  Nenia. 

Monopolis  (i.  ciuitas  sub  se  hahens 
ciuitatem  vnam  Br.  1  ein  statt  die  meir 
dann  eyn  stat  onder  ir  hait  (132).  einn 
stat  die  ander  stett  vnder  ir  hat  (68, 
110). 

Monopo-lium,  -polium  (22), mona 
polium  (10)  gilde  (12,  22).  tzunft  (10, 
12).  einn  platz  da  man  verkaufFt  (uo). 
meut-inghe  t  -erie  (132 ). 

*Monoptolmus  v.  Monoculus. 

*Monopulus  entspener  der  eim  das 
sein  entspenet  (74). 

Monophtalmus  &c.  v.  Monoculus. 

Mono-,  mona-  (C8,  132)  -syllabus 
von  eyner  sylbe  (68),  sylben  (110).  van 
ejTier  syllaben  (i32). 

*Monostiea  (kunst)  gelert  guot  sitte 
eins  mönschen  an  im  selben  (93). 

*Monosti-eium,  -cum  v.  -chium. 

*Monostieius  {cf.  sq.  X  monastieus 
i.  solitarius  110,  132)  von  eynem  seu- 
tentz  (68). 

Monosti-ehium  ? -ehon  (uo),  -cium 
(68),  -cum  (132)  ein  verß  mit  eyn  gantze 
scntentie  (i32),  eym  gantzen  sententz 
(110),  einem  g.  s.  (es). 

*Monotalmus  v.  Monoculus. 

*Monotieus  v.  Monomachicus. 

Mons  hd.  berg,  berke  (17).  hd.  (13) 
nd.  berch,  barch  (11). 

*Monspauonis,  bambergababenberg 
ein  stat  (74). 

Monspes-sulanus  (22,  71,  76,  kl), 
-silanus  (5**,  74),  -selanus   (4),   -lanus 


MOR 

(1,  3,  5'',  71),  -sulus  (Ob.),  -sulum  (126) 
eyn  berg  by  selan  (5^).  moiitpolier  in 
langendoek  (126).  monaplir  (1).  maiopo= 
lir  (71).  mumpelier  (74).  mmipeler  (22). 
miinijalisiere  (Ob.).  heidelbergk  (4). 

*Mons  pharetratus  der  kochersberg 

j(l    .5    Mrg.). 

!       Mons  Synay  der  perg  synay  (1). 

Mons  Syon  der  perg  syon  (1).  berg 
syimge  (;')''). 

Monstrabilis  b.'wiselich  (20). 

Monstrantia  monstran-cie  (5,  23), 
-cien  (17j,  -ey  (18),  -cze  i,3),  -tzen  (1), 
hd.  -tz,  -s  (G).  monstanse  (97). 

Monstrare  hd.  nd.  Avisen,  be-  (17), 
onder-   (i32j    -vv.   hd.  weysen   (9,    134), 

czeychen,  zeygen  (5),  zeugen  (20;,  zo^ 
gen  (fj).  tonen  (99). 

Monstratio  wisuuge  (20). 
*Monstratiuus  bewisende  (20). 
Monströse  wunderlich  (20). 
Monstr-osus  v.  -uosus. 
''Monstruga  r.  Mastruca. 

*Monstrum  Äd wunder,meer-w.  hd.nd. 
wouder.  mer-vv.  (8,  7i).  wunderlichs  ding 
Von  gepurdt  (7.5).  trugnisse  (.Sum.).  eislic 
dyr  (79).  m.  marinum  Jid.  nd.  mer-,  l 
zee-  (132)  -wunder,  -wonder. 

*Monstruositas  wunderlickeit  (20). 
Monstr-uosus,  -osus  hd.  nd.   wun-, 
hd.  Won-,  will-    (I8j   -derlich.  naturlich 
wunder  (1). 

Montana  {i.    alpes)    hochge-pirge, 
varr.  -pirbe,  -bürg  (75).  die  gebirg  (65). 
Montanus  hd.  nd.  eyn  berg  mau. 
*Montapium  [i.  oreoselinum,  vcel= 
gvitta  &c.)  berg-.  hirtz-jjeterlein  (143). 
*Montes  alphei  &e.  f.  Alpes. 

Montie-ola,  -ula  (132),  -ina  (68) 
ein  Ijergmann:  der  vft'  den  bergen 
wonet  (HO),  eyus  das  vff  einem  berg 
w.  [\',A).  eyn  die  vp  de  berch  woent  otf 
büuwet  {li'i). 
*Mo-  V.  Ma-nticulatio. 

Monticulus  bergelkyn  (20).  eyn 
eleyn  berg  il7). 

Montiuagus  wild  in  den  bergen  (68). 
vv.  vnd  berget   (uo).   w.   ynt  gebercht 

(132). 

"tMontose  bergecht  (20). 
Mon-tosus,    -tuosus,    -uosus  (79) 
berg-    hd.    -ig,  -icht,    -echt,    -ith    (49), 
-eechtig  (17),  nd.  -ich.  bürgechtig  (126). 
hobbelecht  (6). 
*Monubrium  {st.  man.)  hefti  (93). 
Monumentarius  graft'  meeher    (20). 
Monumentum    hd.  mauunge,   grap 
(8),  grab.  nd.  grat'. 
*Monuosus  V.  Montosus. 
*Monus  [anders  Gl.  m.)  eynis  (8). 
*Moocha  (».    mon-,   cor-edula,  mo= 
liuaga)  tula  (92). 

Mora  {cf.  sagum)  hd.  nd.  wile.  hd. 
weyle,  weil,  eyn  eleyn  weil  sm.  muse 
0.  weyl  (9).  mise  (18).  mote  (22'>).  wo= 
nen  (8).  mer-  (18,  19),  merr-  (20,  99  &c.), 
mair-  (11),  harr-  (1(3,  75),  verzieh-  (75) 
-unge,  -inge.  harr,  pit,  belibniß  (75). 
vnderlat  (23).  dimitte  mihi  moram  gib  j 
mir  wile  (75).  | 

Mora  tup-  (Sum. ),  duf-  (i3i),  du-  l 
mul-  (101),  mor-  (85)  -bere.  mulbeire 
(36).    suarz    pere    (104).  tupber   (Sum.). 


MOR 


367 


brabiren  pl.  (Gf.).  mura  mosbere  (.Sum.). 
muras  suarzperi  {acc.  pl.?]-.,  pomo 
mora  id.  (Gf. ).  m.  agrestis  swarzwrz 
(.Sum.).  m.  sylvatica  ))rambere  (.Sm.). 
mora-bati  ( i.  batus,  rubus,  uatieana 
73),  -batus  (3),  -batum(74),  -bath(85), 
-bacei  (17,  73,  Sum.  v), -bacce  (88), -baji 
(47),  -bita  (23,  47,  97),  morebati  (24), 
morbatus  (1)  pran-  (1,  3),  pram-  (74) 
-per.  branbere  ( 17).  bram-bere  (Sum.), 
-bereu  (47,  97),  -bern  (23,  24),  -mere(s5). 
mulber  (88).  moribae-eus,  -eusmaulber- 
boum  (64).  moraeel-si,  l  -la  (74)  ert- 
(64),  mul-  (17,  1.53).  maul-  (74,  9i),  braun- 
t  hol-  (91,  125  Mrg.)  -ber,  -per  t  -per= 
pawm  {i.  morum  74).  morbern  (47). 
moradum-i,  -um  v.  dumus.  mora  her= 
barum  knaekel-  t  erd-bern  (125).  m,, 
morum  (in)  rubi  bram-  (93),  brom- 
(64),  bron-  (111),  braun-  (9i)  -ber  (64), 
-bern.  bic-beren  (24),  -beru  (47).  m.  ve^ 
prium,  lig.  biee  brombern   (125). 

*Moraeia  (/.  dura  niix  129,  Br.,  cf. 
Gl.  m.  V.  moragiis)  brunber  ( 76).  not 
dye  ald  ind  hart  is  (147). 

'■Moradium  &c.  v.  Dumus. 

*Morala  v.  Propola. 

*Mor-ale,  -dale  (9)  welle  (8,  9). 

*Moralia  v.  Peminalia. 
Moralis,  l  moliosus  (6)  sittig  (6, 
75).  sitig  (4).  zedich  (11).  Äd.  (mss.  mog.) 
sedi-ck,  -ch  (20),  -g  (12).  stedig  {i.  fa- 
cetus  sie  17).  hd.  sit-,  sitt-  i  zijt-  (7), 
sede-,  sedek-  (G7),  sid-  t  dogent-  (18 
Mrg.),  sind-  (18)  -lieh,  zedelic  (23).  har= 
risch  (75  :  mora!). 

Moralitas  siddigkeit  (17).  zedekeyd 
(19).  sitl-  (68,  uo),  sedel-  (132),  zed- 
(23),  zied-  (11)  -icheit.  sedych  ztucht(12). 

Moraliter  sytte-  (68),  sede-  (i32) 
-lieh,  sitliehen  (uo).  von  der  seien  (63). 

*Moralogium  v.  Breuiloquium. 
Morari,  -re    ( b^ )    hd.    nd.    woneu. 
waeuen  (^20).  harten  i  wilen  (5'').  harren 
(9,  75).  verziehen;  beiten  l  peiten   (75). 
merren  (20,  99  &c.).  marren  (11). 

*Moraria  tab-,  taf-,  teff-ern  (74). 
Moratum   {cf.   moretum,  merac-a, 
-um,  mu.rina)   moraz   (Sum.    vi.   cf.  Gf. 

2,    846). 

Moratu.s  gewont  (uo).   sedich  (132). 
Moraui  Mererhn  (120). 
Morauia  more    laut    (10).   merr-hen 
(135),  -er  (12). 
*Morbatus  v.  Mora. 
Morbidus    hd.    sucht-,    sieht-    (18) 
-haft'tig ;  suchti-g,  -ck;  siech  (20),  siechaft 
(76),  sichkeit  (5'^).  nd.  zuchtich,  suckaf= 
tieh,  zieck,  cranck.  cogesch  (5^).   mor= 
bida  ouis  ein    schclm-  i  rud-isch,  var. 
-igs,  schaff  (65). 
*Morbigena  suchtnemer  (74). 
*Morbil-ia,  -la  (147),  -li  (116,  Ki.,  KU., 
Gl.   m.    infirmitas  puerorum)    vrschlecht 
(76).  pock-skens  t  -eleu  (KU.),  pock  (147). 
die  kinds  blettern  {iid). 
'^Morbillare  pockeu  (147). 
*Morbillosus  vol  pocken  (i47). 
Morbosus   hd.    vol   sucht;   suchtig, 
sochtigk  (21).  nd.  zukich. 

Morbus  hd.  sucht,  eine  suchte  (125). 
zucht  (23).  sycht  (13).  sichtlich  {sie  18). 
siech-tag(76,  uo),  -de  (132).  zuucke  (11). 
suke  (23). 


3G8 


MOR 


Morbus  Kallicus  fraiitzos  (in). 
Morbus  regius   ^ci-l.suoht  ^9i,    Sum.). 
>,'licl('S()olit  (.s.'i'i.  ausst'czikrit  ^9). 

*Morcia  est   qd.    infinm'tas   (7t>).    Cf. 
Ol.  IM.  r.  moreca. 

*Morci88vun    (cf.    martisia?)   visch 
spij.-^c  in  en  niortiiTsd-in  bcreyut  (ii7). 
Mordacitas  byÜokoyd  (Ut).  beticheit 
(11).  bi'Otschcit  ^147). 

Mordaciter    byß-   (68),   bijs-   (132), 
bis-  (i\o)  -lii'h. 
*Morda-cius  v.  -tius. 
*Mordale  r.  Morale. 
*Mord-  V.  Mort-arium. 
*Mordariu8  [cf.  morder   r.l.   m.)   v. 
Mardarius. 

"♦"Morda-tius ,   -cius  (94)    ags.   clofae 
(94.   i:uO.  clox  (Hpt.  .')). 

Mord-ax,  -ex  (70,  i5i)beyssi-g  (67), 
-gk  {i\  -ck  (3).  beißicli  (14).  /id.  bißig, 
byssig.  bijslicb  (i32).  bisoude  (20).  bctich 
(11).  beetsch  (i47).  peisetz  thier  (75).  hd. 
freßig,  fres-ig  (17),  -sig,  v'essig  (6).  hessig 
(70,  151).  nd.  vratich,  vretcch. 

*Mordella  kornbysßer  {atäs  125). 
Mordella  piiystebijter  ?rombout(U6, 

Kil.). 

*Mordella  pratvurst  (Sum.). 

*MordeDus  swarez  (19).   zwart   (11). 
morellus  (/.  sitb/uscu,'<  (Gl.  m.  4,  749). 

Mord-ere,  -ieare  kd.  bißen,  bissen, 
bcyssen  (9).  ?id.  biteii.  mordet  czengyrt 
vnd  bizit  au  di  czvngeu  (4). 

*Mordex  v.  Mordax. 
*Mordiaeulus  wat  beetsch  (147). 

Mordieare  r.  Mordere. 

Mordic-us,    -os   (i3t>)  ags.    bibitnae 

(94,    136). 

*Mordificare  beysen  (9). 

*Morebati  v.  Mora. 
Mo-,  mu-  (Gf. ,  Sum.  vn)  -rella  hd. 
nd.  more.  hd.  mor;  inor-en,  -el,  -eil  (2), 
-rel  (67,  152),  -gen  (21),  -eh,  -he  (t  auis 
74),  -helen  (110),  -chel  (69,  134),  -gel  (18, 
49).  eyn  mer  (7).  moircruyt  (132).  cre= 
telmoren  (c/.  pastinaca)  t  nach-scade 
f47),  -scede  (24).  naht-scato  (Gf.),  -scede 
(Sum.  vu).  nacht-schato  {i.  Solanum  85), 
-scathe  (Sum.  v),  hd.  nd.  -schade,  hd. 
-Schede,  -schat  (76),  -schatt  (6),  -schad 
t  -schatten  (io5j.  rappe  (4).  raben  t  gelb 
ruben  (  75).  cattenbere  (47,80).  catteberen 
{pl.  24).  druswrz  (Sum.  vi.  cf.  maurella). 
seuwkraut  (U3). 

*Morellvim  rannen   {genus  rape  75). 
Morellus  r.  Mordellus. 
Moretum   mor-ayd   (19),    -ich   (11). 
mehrte/.  (Ki.).  leckerye  (^19).   maulper= 
trangk  (74).  mnlberwin  (93). 

*Morfex  v.  Mortifex. 

*Morforium  v.  Mortarliim. 

*Morganicuin    i  /.   lamatium )    gall. 
chalivali  (122). 

*Morgellina  Jierba)  gauchheyl  (i44). 

*Morgit  ags.  milci-tii  (94),  -d  (i36). 

*Morhua  v.  Molua. 

•  Mori  hd.  sterben,  nd.  steruen,  staruen, 

vorscheden. 

*Morian  v.  Morion. 
*Moriatus  v.  Moriger. 
*Moribae-cus,  -eus  v.  Mora. 
^Moribunde  sterfBich  (20). 


^roR 

*Moribundita8  sterffliclieit  (20). 

Moribvuidus  der  gescliaffen  ist  als 
ein  t()(l  (t.  vwrienti  siinilis  lio,  siiii.  1:12 j. 
ein  gestalt  eines  totten  (üs).  sterbe-  (19), 
sterff-  (20),  starf-  (11),  tote-  (9),  dot- 
(8)  -lieh,  sterbender  (9).  dodig  l  sidig 
(8'>.  :  mos!). 

Mori-ger,  -gerus,  -geratus,  -eratus, 
-atus  (22)  (/.  mor-alis  f  -osus  1)  hd. 
sitig  (1),  sittig,  .siddig.  sedich  (13).  wol 
sieclich  (20).  gutsitiger  (74).  nd.  zedech, 
zedehaftich,  waelzidich  (11).  ge-sittet 
(6),  -sedet  (19^  -sitikt  (9),  -setik  (8), 
-seteit  (.'')),  -sedeget  (21),  -folgie  (8), 
-völlig  (9).  volkonimender  (75).  vnder= 
tenig  (110).  manijrlich  (132). 

Morlgerari  vndertenig  syn  (68,  uo). 
onderdenicli  {.sie  132).   syedich    {sie  20). 

*Morigerate  sittiglich  (75). 

*Morilegus  v.  Muriceps. 

Mo-,  i  mu-  (Pap.),  inu-  (19)  -rio  {i. 
fatuus  19)  toröcht  (9) ,  dorrecht  (8)  ge- 
born.  ein  g.  (75  &c.),  natürlicher  (74,  75) 
thor  (68),  doir  (19),  nar  (75,  110),  narr 
(74),  geck  (132).  fyh-,  fich-esch,  vi-,  fii- 
hisch,  grob  mensch  (65  varr.). 

*Morion  {entspricht  mozion  47;  cf. 
musaui'ium)  mushor  (24). 

*Mori-on,  -an  {i.  turba  centum  milU 
tum  76)  en  schar  (23\ 

*Moriuirgum  v.  Morungum. 

*Mormy-rus  l  -lus,  -ra  (Ki.)  {piseis) 
marmelbrachßmen  (140). 

*Moroficus  maulberfeigen  (i43). 

*Morois  (aus  haemorrhois)^.serpe?^s 
sangniiivlentus  (76). 

*Morola  v.  Propola. 

*Moron  v.  Marona. 

*Mo-  V.  Mi-ropola  &e. 

Morosa  delectatio  bediacht  lust(12). 

Morose  hd.  lang-,  nd.  lanc-sam,  -sem 

(23).   siddic-    (17),   sit-,    sed-  (132),   hd. 

hupschT,  hubsch-lich.  sedeclyche  o.  hubs= 

liehe  (152).  gemachsam  (75). 

Morositas  lantzem- ,  loey-heit,  lug= 
gery  &c.  (147). 

Morosus  hd.  sitt-,  sit-,  sie-  (sie  i5i), 
sid-  (5),  sede-  (67,  133,  152),  senfFt-  (21) 
-hafftig.  nd.  zede-haftich,  -aftich.  sitt-ich 
(6),  -lieh  (68),  -ig  l  siddelich  (7).  sid= 
dig  (10).  sytig  (9).  sithig  (5^).  siedig 
(11,  20).  setyck  (8).  syddyck  t  drog 
(19).  sit-  (HO),  lang-  (9,  110),  lanck-  (8, 
4)  -sam.  gemacher  vnd  langsamer  (75). 
meckel-ick  t  lantzem  (147),  -ck  t  lauck= 
seme  (22'>).  verlan-g  (132),  -gen  (6s). 
trach  (23).  traich  (147).  eigenrichtig  (Fris.). 

Mor-phea,  -phia,  -uia,  -phalazeri 
(68)  hd.  nd.  griut.  groß  grintt  (1).  grosß 
grintht  (öt").  grint  vnder  den  äugen  so 
einer  rot  ist;  rot  v.  den  äugen  an  dem 
angesicht  (75).  misel- glich  (93),  -suht 
(Sm.,  Ob.),  -sucht  (74).  musel-  (2),  masel- 
(Fr.,  ob.)   -sucht,   pis   (2).    lazer   siechde 

(132). 

Morpheatieus  grindig  (75). 

*Morphos-eon,  -to  (9)  vor-anderung 
(8)  -Wanderung  (9). 

*Morra  {anders  Gl.  m.)  v.  Sagum. 

*Morrali-olvis  t  -galum,  martalilo= 
giim  (1)  {aus  mortariolus,  das  jedoch 
in  17  morsel  glossirt  ist)  morser  (1,  17). 

*Morruita  v.  Emorrois. 


MOR 

Mors  hd.  nd,  dot.  hd.  tot  (4),  tod  (6), 
todt  (iiü),  doet  (20),  doit. 

*Mors  caducus  vallend  ovel  (22'»). 

*Morsatili8  byße- (19),  biß- (20) -lieh, 
betich  (11). 

*Morsella  v.  Mosella. 

Mors-ellus,  -sellus  (4)  eyn  bißchen 
(17),  byssel  (4),  bisselein  (9),  bißlin  (8, 
uo),  klaius  b.  (76). 

Morsi-,  mortifi-(  1 32)-catim  byssende 

(uo,  i:)2j. 

*Morsilis  peyßper,  mar,  murb,  mursch 

(74). 

*Mors-  V.  Mor-sellus. 
Morsus    ptc.     sbst.    genaget    (110). 
gheknaeget  (i32).  hd.  gebißen,  piz  (ui), 
biß,    bisse  (9),    bitz  o.  biß  (i26);   bisch 
(5).  beße  (14).   nd.  bette  (23),  bete   (11, 
22),  beet  (99).  die  nyet  en  vast  (147). 
*Morsus  demonis  f.  Milium  solis. 
Morsus  diaboli   (herba)   teufels-biß 
'91,  143),  -abbiß  (143,  Ki.).  vcr-betene  (47), 
-byre  (85).  ab-,  an-bißkraut  (143). 

Morsus  gall-ine,  -ie  (17),  -i  (sum.) 
{herba)  muß  gedyrm  (17).  hunerdarm, 
hunderbiß  (116).  hienerderm  (91).  varn 
(85).  hanvuz  (Sum.). 

*Mortaliolum  morselin  (75). 
Mortalis   {i.  letalis   1,   mortiferus) 
hd.  tot-,    tot-  (6),   tod-  {5^),   todt-,  dot-, 
doit-,  hd.  nd.  doet-,   sterb-   (uo),   sterf- 
(i32)  -hch.  todemig  (Anz.  8,  410  sim.). 
Mortalitas  doetlicheit  (11,  20). 
*Mortalus  v.  Mardarius. 

Mortariolum  capellenfutter  (Agr.). 
rouchfaß  (7t). 

Mortari-um,  -us  (22),  -olus,  mota= 
reum  (22^),  morti-  [v.  crucibulum),  t 
marta-  (76),  morda-  (3),  marto-  (77), 
morto-  (64C),  morfo-  (64*»)  -rium  morreser 
m.  (4).  hd.  nd.  (85)  morser.  hd.  m.-steyn 
(13),  morsel,  m.-steyn,  morscher  (91), 
morscher  (111).  nd.  moser  (22^»,  23,  109), 
moster  (22),  vysel  (109),  visell  (i32),  morter 
t  marteyr  i  kump(85).  morle-(97),pfeffer- 
(93)  -steyn.  mirsal  sten  (71). 

Mortieinium  azz  (1).  oz  von  s]acht= 

ung  {{)}.  os  von  suchte  (8).  schelm  (5^). 
dot-unghe  (19),  -inge  (11).  doytslag  (133). 
totschlag  {t  cadauer  66  &c.). 

Mortieinius  eyn  oße  t  doder  (17). 
hd.  nd.  dode. 

IVEortieinum  i.  cadauer,  a  cado, 
sed  -invun  a  cedo,  wan  einer  am  schelm 
stirbt  (65). 

Morticinus  (-inus  i.  morte  cesus  a 
cedo,  -inus  i.  m.  cadens  a  cado  uo  &c.^ 
doet  (11),  doyd  (19),  van  der  doyd  (132) 
geslagen,  l  geuallen  (11).  von  dem  todt 
geschlagen  (uo).  os  von  slaung  (8).  hd. 
ein  totter,  totter  (6),  doder  (i33),  dot 
(21).  gedoet  t  doet  slagen  (20).  ein  todt= 
Schlager  (i43). 

Mortiferus  hd.  dot-,  tot-lich  sim.  nd. 
dotlie.  todig  (1,  5^). 

*Mor-tifex,  -fex  (i4o)  {auis  aquaticä) 
nd.  nl.  stolucherez  (i40);  scholucheren 
(109,  140),  of  ein  vuchtärs  (109).  hd. 
schaluchorn  (i4o).  (y.  pelecanus  carbo, 
mergus  merganser  Nmn. 

Mortificare  hd.  nd.  doden.  hd.  toten, 
totten,  morden  (1,  5^*>),  murden  (6). 


MOT 

*Mortif-  V.  Mors-ieatim,  c/.  Mordi- 
flcare. 
*Mortio  V.  Immarcessibilis. 
*Mortirium  v.  Mortariuxn. 
*Mortisium  (c/.  martisia)   alles  das 
man  im  morser  zurstampfft  (64). 
*Mortoriuin  v.  Mortarium. 
Mortuus  /id.  tot,  todt,  toid  (7),  doet 
(20). 
*Moruia  v-  Morphea. 
*Moruni  {piscis,  cf.  moru-a,  -ca,  -ta 
Gl.  m.?)  bullic  (11). 

Morum  hd.  mul-,  maul-  ( 1 ),  moer- 
(iS2)  -ber,  -berr  (93),  -bir  (7). 

*Mor-ungum,-iuirg\im(  ?  8)rur-scheyt 
(9),  -schit  (^8).  Aus  monochordium,  wie 
monergium?  cf.  rutabulum. 

Morus  {i.  siccomorus  1)  mul-  (93, 
102),  mar-  (bm.,  Gf.),  hd.  mul  ber-,  mauU 
ber-  (1,  134),  mulberu-  (23),  mulbirn-  (7, 
19),  mor-  («5),  mürberen-  (i32),  moerber- 
('20),  moerbesen-  (11)  -bäum,  -bom.  muU 
beri  (Gf.). 

Mos,  dim.  mosc-  (76,  Br.),  most-  (Gl. 
m.)  -ulus,  -illus  hd.  sitt,  sytt,  siett  (7), 
sidde,  sydde  (19),  sede.  zede  (19,  23). 
ziede  (11).  gewonheit  (8).  löbelich  g.  (9). 
Mosa  (fl.  cf.  mosella)  dy  moß  (12.5). 
musel  (7-t). 

*Moscatum  v.  Muscatvim. 
Mosel  t  Misco"  ijj  moßkawer  i  mos= 
kabiten  (125). 

Moscouia  moschaw  (135). 
*Moscu-,inusil-,  monticu-lus  kleiner- 
perg  (74). 

*Mosehatell-a ,  -ina,  muschatella 
bisemkraut  (i43). 

Moschu-  V.  Muscu-m,  -s. 

Mos-ella,  -sella,-sola,  -ola  (5*^)  ,-a(  7  4 ), 
•mu-  (74, 75),  mor-  (67)-sella,  t  -sula  (74) 
est  nomen  ßtiuii  by  drere  (6),  by  trere 
(23),  dye  {sie)  trere  (5).  hd.  dye  mosel, 
m.  pey  tricut  {-nc  Ij ;  dye  moseyl.by 
drier  (5*^);  dye  musel  (74,  75  &c.),  miisel 
(17),  moescll  (132).  dy  mußel  (125). 

*Moseminata  i.  j)lantationes  adultery 

(76). 

"^Mosieium  {i.  raarsupium)  bigürtel 
ald  buttlli  (!)3).  peuteleiu,  arnuTionschen= 
peutel  (74).  Cf.  mosina;  mosicha  ital. 
pocha  (Gl.  m.)  =  frz.  poche?  mozica 
(cf.  Gl.  m.  h.v.)  ein  behältnißfur  kleine 
Sachen  (Ki.).  mozytia  (/.  arcula)  ags. 
taeg  ((!i.  Aeifi-.). 

Mos-ilicum,  (94»),  -icum,  -siclum, 
-suclum  (136)  (lierha)  ags.  ragu  (94»^, 
136,    Gl.  m.). 

*Mosina  behaltniß  (110).  cotoir(i32). 
mozina  i.  genas  repositorii  (Br.,  Gl.  m. 
cf.  mosicium  &e.).  modina  id.  (us). 

*Mosium  V.  Musculum. 

*Mospilea  v.  Mespila. 

*Mossella  v.  Moseila. 

*Mossieluni  v.  Mosilicum. 

*Mossidus  (a?«s  mucidus)  schimmelig 
(7). 
=^Mossola  V.  Mosella. 
*Mossuelum  v.  Mosilicum. 
Motabilis  beweglich  (74,  Ki.). 
Mot-acilla,  -ula  (11,   19,  20,   ciiytr.) 
quic-stertz  (132),  -stert(i07,  Chytr.).  quec= 
stert  (109).  queecstart  (11).  wassersteltze 
(126).    pach-   (111),   bach-   (110)   -steltz. 

üiKFLNisACH   Glossarium 


MUC 

bacsterez    (20).   bytstercze   (19).   aeker= 
men-chen  (12.5),  -neken   (109). 

Motacismus  v.  Iota. 

*Motareum  v.  Mortarium. 

Motare  iid.  steticlich  regen  sim. 

*Motire  [i.  monere  Gl.  m.),  -ri  (110) 
{i.  trieare  7.5,  crines  conflectere  4,  ornare 
3  &c.)  hd.  nd.  flechten,  fl.  das  haar  (70). 
vlecten  (97). 

Motiuum  ein  beweglich  sache  (4). 
Motiuus   bewegelich    ( 19,    20,    65 ). 
beweeglic  (11). 

Motor  beweger  (20). 
*Motula  V.  Motacilla. 

Motus  ptc.  sbst.  hd.  nd.  beweg-it 
(20),  -et  (11),  -t(iio),  -elich  (19),  -unge, 
-inge,  -nuß  (76).  ge-rurt,  varr,  -rut  (75). 
berier-t  (110),  -ung  (68).  beroret  (i32). 

Motus  terre  erdtbidung  (64). 

Mouere  wegen  (1,  9,  20).  hd.  nd. 
be-w.,  -weygen  (21),  -weehen  (13),  -ruren 
(110),  -roren  (132).  ruren  (20).  rueren 
(11).  roren  (19).  regen  (9,  22*^).  schicken 
(18'^.  m.  de  loco  rucken,  af-r.  (22»^). 

*Moueta  gewicht,  g.-schaile  (147). 

*Mow-  V.  Mo-mentum. 
Mox  hd.  nd.  zu-,  to-hant.  altzuhand 
de  fiäiiro;    alrest    de  preterito,  i.   iam 
(125).  flux  (i26).  drade  (23). 

Mozi-ca,   -na    v.  Mosi-cium,   -na. 

'*Mozion  muLsberen  (47). 
Mozytia  v.  Mosicium. 

*Mriapula  v.  Miropola. 

*Mvic-a,  -or  icf.  -ca)  schnuder,  schy= 
inel  (74J. 

*Mucare  v.  Muncare. 

*Mucca  liroz  (Gf.). 
Muccinium  fatzoletle  (116). 

*Mueco  (^vomex,  morbus ;  cf.  mungio) 
snegil  (Gf.  G,  8.j9). 
Muccus  V.  Mueus. 
Mucere   nüchtelen    (126,    Pns.).   mu- 
chenzen  (Coler.).  schruteln  (Ki'^.). 

*Muces  rotz  (121). 

*Mucia  (einmal  alph.  mulcia  I4i) 
antpläze  l  ampl-aza,  -eza  (Gf.  1,  263). 
mu-sia  t  -tia  ambleza  (Gl.  ZweU.).  Aus 
almucium  q.  v.,  wie  ambucius  sim.? 

Mucidus  (cf.  musc-,  muss-,  moss- 
idus)  skimplac  i  scimeloe  (Gf.  6,  498). 
schim- ,  schym-elech  (22),  hd.  -elich, 
-lieh,  -melig  (7),  -melich,  -melicht  (18), 
-melit  ?  snüiczet  (20).  sehyem-  (17), 
scheme-  (13)  -leclit.  beslagen,  kysitijch, 
muddych  (12).  müchscende  (sc.  panis  4). 
moch-  t  mon-tzel  (77).  nucht-lich  (Fris.), 
-lecht,  -lende,  koneclitig  (126). 

*Mucio  V.  Mucro. 

*Mucius  stumelter  (74). 

*Muclor  seiuerduch  (8''.  cf.  muncto-, 
mutela-rivim). 

*Muco  (i.  mixon,  jnscis)  schleim-alet 
i  -harderen  (140). 

*Muco-  v.  Mucu-lentus. 
Mucor  [i.  mue-a  74,  -os,  mufa  vini) 
scembel  (Gf.).  schemel  ^8,  12).  hd.  nd. 
schyinmel.  scheynimel  (21).  schimelicheit 
(23).  schymme-keit  (81^),  -lig  (10),  -letht 
(20).  wynstanck  (11,  19).  kun  (m.  viiri 
lUj.  kon  (112).  das  nüchtelen,  graue 
(Fris.).  muchtel  {7r>). 

*Mucorare  schemelen  t  be-sch.  (22'^). 
schymeln  (74). 


MUL 


369 


*Mueos  (cf  mucor)  rocz  (9). 
Mucosus  V.  Muneulentus. 

*Mucrescere  schimlen  (64). 
Muc-ro,  t  -io  (76)  hd.  swert.  spitz 
(91).  scher-sal  l  -san  (a?«.s -sach  sini.?)j 
peidhander  schwört  (75).  sper-,  spieß-, 
glefen-eysen ;  kronlein  an  eim  sper; 
swert  (74). 

Mucu-,  muco-  (19),  muncu-  (q.  v.) 
-lentus  ruzzig  sim.  (Gf.).  vol  schymel 
(68),  schymmels  (no,  132).  schymmelick 
i  snode  '(19).  schimelich  (23). 

Muc-us,  -cus  (^136)  l(c/.  mu-,  ru- 
ncus)  rotz  (104,  Gf.).  butz  (91).  schym= 
mel  (11).  seh.  von  brot  (110),  van  den 
brode  (107  sim.).  schymlig  brot  (68). 
schylmel  ^  _  sniyd  (19j.  snotich  (132). 
schnuder  (i.  humor  narium  110).  ags. 
horch  (136). 

*Mueus,  (i.  eorrosiuus  papirns, 
aus  iuncus)  schafi"ris  (22^.  i.  q.  scliaf- 
riet  &e.  v.  papyrus,  schafi'ruß  equi= 
setum  hyemale  Nnm.). 

*Muderca  &e.  v.  Moderacula. 

*Mufa  (i.    sanguinaria   l  carectum 
Sum.  cf.   mucor    in   aqua  Gl.   m.  h.  v.  V) 
mies  (105).  saher  l  sporgras  (sum.). 
Mufa  V.  Mucor. 

MufiFula  fiiist-  (i3ii>),  fusti-  ( i4i ), 
fvst-  (Sum.)  -linc.  hantscoh  (Gf.). 

*Mufra  (^■.  vngulacaballina ;  au.<< 
nenufar)  seeplat  (74). 

*Mugere  (st.  mungere)   snuten   (S^"). 

*Mugere  v.  Mugire. 

*Mug-  V.  Mu-gilare. 
Mugi-1,  -lis  (piscis;    cf.    barbus) 
nvnogge  (87).  großkoptf  (i3ö).  ags.  hecid 
(94,    136). 

Mug-ilare,  -illare,  -gilare,  i  -ulare 

(147)   des  waltesels  ( 147 ).  schrihen  als 
eyn  wald  esel  (17).  schryen  (110),  roeffen 
(i32)    als  wild  esel. 
*Mugio  (vb.?)  swcgelle  (104). 

Mug-ire,  -ere,  muire  ( boum  praes . 
vaccarum)  prüUeii  (4).  hlojan,  luon  sim., 
hlu-,  lut-ten  (Gf.).  lüejen  i  lüen  (bm.). 
luoginda,  pl.  luonde  ptc.  (Gl.  Lips. ).  lu= 
gen  (39).  luen  (74,  88,  iio).  luyen  i 
muclitzen  (126).  lyen  (68).  lujen  (99). 
loeijen  (106).  liewen  (76).  laweu  (7).  lut= 
ten  (loo).  luten  {vacc.  8,  9).  lotten  (17, 
21)  als  eyn  ku  (17).  luyden  (i32).  pa= 
katzen  als  die  kue  (75).  biirren  ut  bos 
(\0).  mugen  (1).  muwen  (18).  muen  (2). 
möhen  (1.  boare  5).  mowen  (13).  moken 
{vacc.  19).  bolken  (12,  23). 

Mugi-sor,  -ter  \i.  callidus  ig)  mur= 
meler  (8).  listig  murinuler  (9). 

Mugitus  hloh-  t  lu-unga  (Gf.).  ly- 
(68),  lut-  (9),  lott-  (8)  -unge.  lujinge  (99) 
luot  (BM.).  das  luhen  der  kuh(ii2).  das 
luyen,  muchtzen  (116).  ku  geschrei  (17, 
75).  pakatzer  (75). 
■*Muire  u.  Mugire. 
*Mula  (herba,  i.  heminos,  asplenos) 
hirtzenzuug   (i44). 

Mula  muli-nne  (20,  99),  -n  (88).  (i. 
pernio,  gaU.   mule)   muyl,   kaekvcrssen 

(Kil.). 

*Mulatarius  [i.  custos  t  sessor  mule; 
cf.  muleterius  ca.  m.)  muelnmecher  (20). 
*Mulca  V.  Mulcta. 
Mulcare    pitritan    (Gf.  5,   524).    myt 
hacken  of  vei'sseu  stoten  (147). 

47 


370 


MUL 


Mulcedo  saiifl'tickoit  /  weyrlioit  (20). 
ziicliticlit'it  (11). 

'Mulcodo    (i.   lacticiniiun )   molken 

(117). 

Mulcere  /<</.  weichen,  wtvlion  (13); 
s.miVt  in  ['20),  inoHificn,  seunfften  (11)), 
9(!itVti!,'('ii(iiü);sc*,liiiioi-cli('loM,  rar.-oken, 
mit  Worten  ("."i);  nielekcn.  iid.  weken, 
weyken,  /.aohten.  saclitig^en  (i-'2);  «aclit- 
(2"2i.  /ani])!)-  (23)  -niodijjfcu;  smcren. 

Mulci-ber,  -fer  (71,  isi^^  Br. )  est 
faher  hd.  der  daz  ysen,  oysen  wirekot, 
würcht  ( i),  wurekt  o.  maclit  (7 1),  woieli 
maiht  (18),  nd.  de  dat  yseren  wercket. 
sniit  (i3i'').  dut'elz  sniet  (8).  oysen-blc- 
ser  (!)),  -smidt  t  hamerschmidt  (74). 

*Miil-  r.  Ma-cilentus. 

'Miilcla,  1).  -e  (<y'.  mulc-ra,  -tra) 
melk  c/eyt  (!)  sim.). 

""Mvil-cra  (17,  gü,  7«  &c.),  -tra,  -ctra, 
-clira  (20),  -crale,  -ctrale,  -trale  (1, 
71,  74  &c.),  -crum  l  trum  (7.  v.)  {i.  vas 
in  qvo  mnhjetur  ctr.;  tempns  in  quo 
debet  fieri  caseiis  76)  nielck-  zijt  (17),  hd. 
-valJ,  -stat  (-trale  8,  9),  -gelt  (74),  nd. 
-vat.  melik  faß  (12).  mellic  vat  (11). 
malken-  ((5),  melc-  (74)  -kubel.  molken 
vas  (8).  hd.  mych-  (13),  milch-  (20,  68), 
keß-  (-cra  es),  kese-faß  sim.  kubbel  (7). 
gelte  ;  milch-,  melch-gelten  (-crtun,  -cra, 
-crale  75).  seehter  (1,  71).  melchtra  (93). 
milich-faz  (of.).  -faß  t  mulchter  (74). 

*Mulcrale  (t/.  prc.)  milch  spise  (6). 

Mul-crvvm  (7.5  &c.),  -trum  (20  &c.) 
(c/".  molimentum,  mulc-trum,  -ra)  hd. 
mihh-,  n<L  melc-spise.  milichspeise  (74). 
melck-faß  (20),  -vat  (23).  kubel.  vlrj. 
gelten  (75).  mulerum  est  viscina  t 
vistela  (  st.  fisc-ina  t  -ella )  sc.  ini^tr. 
ligncnm  iu  quo  e.vprimitur  caseu.s  keß= 
ker  mulgariiim  id.  (76). 

Mul-crum  uyh  melck :  t  -trum,  -tra, 
-garium  nielcken.s-tijt  i  -stunde  (147). 

Mul-cta,  -ta,  -ca  i  molcta  (68)  hd. 
pine.  pyu  o.  queliinge  '(iio).  quellinge 
(132).  broke  (109,  132).  pfennik  buchzse 
l  rachnnge  f  leyplich  peyn  (9).  phennig 
bosse  0.  lipHch  piu  (8). 
*Mvilctare  sbst.  v.  Muletrale. 

Muletare  pin-en  (loo,  132),  -igen  (23, 
76,  110).  quälen  (5).  hd.  nd.  quelen.  pla= 
ghen  (23).  hd.  clagen.  straffen  (68).  v'- 
tumen  9),  -dumen  (8).  schetzen  (110). 
meicken  (7).  kneten  (8,  9). 
*Mulct-arium  f.  -rum. 

Mulc-tator,  -ator  i  142.  Pap.)  hd.  ein 
sleger.  i.  qui  blandis  verh'-^  mulcet  (76, 
Pap  i  .«c.  blanditor  (76);  jjeremptor  (142, 
Pap.). 

Mulc-,  mul-tatus  hd.  geslageu.  ge- 
piniget  (76,  110).  besclietzet  (132).  ge= 
schetzt  vmb  gelt  1110). 

Mulctra  ((/.  mulcra)  ein  melck  kybel 
o.  niilch  vaß  i  hora  mulgendi  {wo  sim.). 
milch  pot  l  kese  vaß  (I82). 

Muletrale  {i.  locus  t  vas  in  quo 
mubjetur,  mulc-ra,  -tra,  -trum;  mul- 
etare t  -gare  120)  seehter,  vhj.  gelten 
{vas  &c.  7ö).  gelthen  0.  milchfaß  (i2.i). 
keeß-bor  t  -vaß  t  milchhaffen  (ixo).  kees 
kammer  l  kesevaß  t  milch  pot  l  doppen 
(132  i. 

MvJ-ctrum,  -trum  (iio»),  -crum 
(68,  Br.)  li.  nouum  lac)  gemolcken  milch, 
milch   spyß;   mul-ctrum  ein  keeß  vaß 


MUL 

(iirt  *r.  1;  /  -ctrarium,  rar.  -ctarium 
(iii)\  -crarium  (132),  -garium  (68)  ein 
niilclnaß;  mulct-rum  (110"),  -um  (68, 
110",  132)  genialen  meel  (110  sim.  c/. 
multum). 

*Mvilchra  1:  Mulcra. 

*Mulgal-e  l  -ium  melk  vas  (8^). 

*Mulg-are,  -ere  hd.  nd.  meicken.  mel- 
chen  (1).  milken  («in). 

*Mulgare  .v/>.s7.  r.  Muletrale. 
Mulgarium  k/.  mulc-rum,  -trum) 
gell-ate  ((}f.),  -ete"  (BM.).  melcfaz  (Gf.). 
Mulgere  r.  Mulgare. 

*Muli-  r.  Mulier-arius. 

Mulieb-ris,  -er  (f)'')  hd.  wi])-,  wijj)-, 
weyn-  (66,  134),  wippe-  (ö^,  18).  wib-, 
weyoe-  (9),  frau-  (21),  nd.  wif-lich.  wei= 
bisch  (61t). 

Muliebritas  wiplicheit  (20).  wybli^ 
cheit.  riu:  weibheyt  (64). 

Muliebriter  wip-  (20),  wyb-,  var. 
weih-  (64)  -lieh. 

*Muliebrium  (-ia;)^.  Hr.,  Gl.  m.)  frau= 
wen  sucht  (8).  frawen  gesucht  (9). 

Mulier  hd.  wip,  wijp  (7),  wib  (6), 
weih,  rar.  weyp  (64).  nd.  wif 

Muli-erarius  i  -arius  wibler,  vlg. 
fude  esel  (7.5). 

Muliercula  wibel  (75).  weyb-leyn  (9), 
-isch  (T),  -ischen  (2).  cleyn  wip  (8).  wiue- 
kin  (23). 

Mul-io,  -o  (68)  hd.  nd.  mul-,  hd. 
maul-  (1,  9,  64,  74),  mole-  (18)  hd.  -hirte, 
-hirt,  -herter  (1),  -triber  (88,  93),  nd. 
-herde.  mulen  hierde  (11).  esel  driber 
(18V  stuotari  sim.  (f;f.\ 

*Muliories  ir/.  multo)  hamal  (Gf.). 

*Mulis  V.  Mullis. 
Mulleus  V.  Milieus. 

*Mullieia  ((/.  mulcra  &c.)  kesc  faß 
(18). 

*Mull-is,  -US,  -is  vaga  (87),  -isnaga 
(4.5),  mvilis  (34),  molli-  (74),  moli-  (v. 
moocha),  multi-  (Gf. )  -uaga  (auis  cf. 
attagen  &e.)  hagel-  (34,  87,  102),  hagil-, 
zasil-,  zesel-  (Gf.)  -gans.  zasil-  l  birc- 
huon  (Gf. ).  hasel  hun  (8,  9).  haselhon 
(45).  pirekhan;  moll.  wey,  ar  (74).  waßer 
hun  (19).  water  hoen  (11). 

MuUus,  moUus  (20,  74,  75)  (i.  piscis 
mollis  76,  ostrum9,  Ki,  tigla  125,  trigla, 
gr.  x^i'lXf]  \iA.  cf.prc.)  suezer  mer  visch 
(93).  karp-e  l  -ffe  (7ö),  -ff  (74,  75,  76). 
nase  (Auz.  8,  98).  barb  (91  &c.).  bai'ben 
t  barmen  l  rotbart  (114).  mume  (125). 
moeme  mullus  mone  mollus  (20).  weis 
(9).  wolliß  (16). 
*Mulo  r.  Mulio. 

Mulsa  (x  mulcra  sim.)  byr  vnd 
mede  (9).  m.  unt  beer  (85).  ra.  vnd  ber 
(24).  meth  aide  bier  (36).  biere  vnd  met 
(8).  med  und  bir  (47).  meelc-  i  kese-vat 
(11).  scruaf  (Gf.  6,  58i). 

*Mulsor  mulcker  (20.  anders  Gl.  m.). 

Mulsum  honeg  uude  wazer  (Snm.  vi), 
gemisch-ter  wein  (1),  -et  wyn  (5'').  wyn 
unt  honich  i85).  weyn  vnd  met  (74),  mede 
(9).  m.  vnd  win  (24).  metwirtz  (74). 
meisch,  niorat,  kobolt  (8, 9).  mete,  meisch, 
kolialt  (V.  sec.  15.  EM.  cf.  mellicratum). 
lutertranch  (100,  121).  eyn  biest  {lac  7). 
bienst  (93).  mulkiu  (8).  siegmilch  (74). 

*Mulsus  sbst.  wejm  vnd  honig  (9  sim.). 
win  vnd  honich  (24,  47). 


MUL 

MulsuB  })tc.  pemolcken  (17). 
*Multa,  emolumentum  mol-ter,  -ftcr 

(147). 

Multa  &c.  V.  Mulcta  sq. 

*Multaeium  r.  Multicium. 

*Multator  /.  qui  molit  et  content 
triticum  i76).  uiulner.  lilaher,  smaicher, 
zudultler  (7i). 

Multi-cium,  /  -cius  (76),  -tia  {pl. 
Kii.),  multacium  (129)  li.  leuis  vestis 
76,  129,  licia  (if.)  vizze  (Gf.).  geucltlot 
cleit  (93.  c/.  multiplica  i.  vestis  multas 
plicas  habeiis  Br.).  borat  (Kii.). 

*Multicub-us,  -a  (i47)  der  vil  wybcr 
hat  (110  sim.).  man  van  vele  wijven  (147). 

*Multifaria  (:  fari  cf.  sq.)  vil  (8), 
gruntlose  (9)  rede. 

Multifari-am,  -a,  -e  adv.  (cf.  sq.) 
mancher  wise  (20).  mcniger-hande  (iio, 
i32j,  -ley  (68).  mengerleye  (22).  manigcr= 
ley-weise  (75),  -gich  (23). 

Multi-farius,-pharius(i4  7),-uarius, 
-narius  ( l  -Unguis  76 ),  farie  {adv.)  (Xfari 
Xvarius)dermitmeniger-liand(iio),-ley 
(68)  Zungen  redet,  viel  reddig  (7).  manig 
sprechig  ( 17).  maniger-lay  (1),  -leyge  (23). 
hd.  mancher-ley,  -bände  (9).  manger  ley 
(18).mcnger-lcy  (6), -leych  (22).  manich= 
feldich  (147). 

Multiformis  hd.  manch-,  mannig-, 
meiuherley-,  7id.  manicli-formig.  von 
manger  form  (17).  mancher-,  von  m.  (17) 
-hande  (8,  17),  -leye  (20),  -lev  (5^,  8»>). 
mencherley  form  (68).mancherlay  gestalt 
(134).  meniger-g.  (110),  -hande  formiringe 

(132). 

Multiformiter  mangeformig  (17). 

*Multigama  fraw  o.  wib  die  vil  man 
hat  ge-habt,  varr.  -hebet,  -hapt  (75). 

*Multigamus  man  der  vil  weiber 
hat  i7.".).  man  die  vclc  wijvc  hevet(i47)r 

*Multigen-a  (75,  76),  -us  (Ki.)  man= 
cherlei  gestalt  (75). 

*Multigrada  eyn  krebeß  (19.  c/. 
multipesi. 

*Multigraph-us  i.  multa  scribens ;  -ia 

?'.  talis  scriptara  (76). 
*Multi-linguis  v.  -farius. 

Multiloqu-ax,  -us  (8,  9,  75,  76),  -ens 
(96)  hd.  ein  vil-,  viel-,  vor-  (21),  manig- 
(7) -Sprecher, -sprichende  (20),  -sprechig 
(7,  17,  76),  -redener  (18,  110''),  -redender 
(110,  134).  en  vele  spreker  (23).  kallcnde 
(9).  viel-k.  (8).  mensch  der  vil  wort  kan 
vndtribt;  claffig  (75).  eyner  der  vil  klafft 
t  vil  red  ist  (68).  eyn  die  veele  worde 
hait  (i32). 

Multiloquium  vele  sproche  (19).  hd. 
(9)  nd.  kall-unge,  -inge.  kalange  (8"). 
claffung  (75). 

*Multi-milia  v.  -uira. 
*Multimo  manich  metich  (23). 
Multimode  vilmaßleich  (3).maniger= 
ley  (147). 

Multimodus  hd.  viel-,    vil-,  all-   (2) 
-messig,  -massig  (i34);  als  massig  (1).  nd. 
velle  metich.  mangerley  wiß  (110).  in  m. 
manier  (68).    in  mengerhand  wyß  (110). 
in  menniger  hande  manijren  (132). 
*Multi-modua  i  -tudo  menigung  (65). 
*Multi-narius  v.  -farius. 
Multi-nuba  v.  -uira. 
Multipe-s,   -da  (iie)   U.  vermis  Sc. 
66   &c.,   oniscus  73)  das   vill  fueß    bat 


MÜM 

(iio).  dat  vil  foeß  liait  (i32).der  vil  fieß 
hat  (68).  eysselwurm  (73).  esel  (73,  iie). 
holtzweiitle,  nl.  pissebedde,  suoge  (ue). 

Multipl-ex,  t  -US  (147)  hd.  manig- 
faldig  (1),  -feldig  (c6,  152),  -feltig  (7,  75, 
151);  m.-  (134),  meiiig-  (68),  maivg-  (21) 
-faltig;  manch-,  moiiig-,  mannig-  (18), 
mang-feldig;  maniclifalt  (12),  viel  feltig 
(7).  nd.  manich-feldich  (U7),  -voldich. 

Multipllcare  hd.  manig-ualden  (1), 
-faltigen,  -feltigen  (70,  110);  manch-, 
manche-  (17)  -feldigen ;  menig-  (G),  meni- 
(68),  maui-  (iiob)  -valtigen.  nd.  manicli- 
feldigen  (i47),  -voldignen.  mangfeldig 
machen  (18). 

Multiplicatio  maniguel-digung  (17), 
-tigung  (75). 

Multiplicitas  manigfeldieheit  (20). 

Multiplicit-er ,  -e  (18)  hd.  mang- 
feldiglich  sim.,  -feltigen  (18).  manig-feltig 
(76),  -feldeclich  (7),  -faltiger  (76).  manche 
feldelich  (5).  manich-voldich  (23),  -valt= 
liken  (22). 

*Multiplic-ium  (75),  -um  kittel  (74, 
7.1,  76).  sluck  t  morschnytz  (74.  cf.  teris= 
trum). 
*Multiplitud.o  manichvoldicheyt  (22). 
*Multipl-us  V.  -ex. 
*Multi-pharius  v.  -farius. 
*Multi-suria  v.  -uiria. 

Multi-tia  V.  -cium. 

Multitudo  hd.  vil-hayt  (1),  -kait  (2); 
filheyt  (21);  vil-  (5j ,  vili-  (G,  V6),  fiel-, 
fei-  (5»^)  -keit.  velicheit  (23).  menige  (17). 
mengin  (74).  meringe  (22*^). 

Multiuaga  v.  Mullis. 

Multiuagus  vilhirrer  (  I4i.  hirrer 
vagus  Gf.). 

Multi-uira  (75,  Gl.  m.),  -suria  t  -milia 
(^76),  t  -nuba  (76,  14  7)  {i.  meretrix)  wib 
die  vil  man  hat  versucht  (75).  wijtF  van 
vele  mannen  (147). 

Multiuola  i.  midier  vaga  (76).  ebre= 
cherin  (74). 

Multi - uolus ,  -wolus,  -uanus  (76) 
fiel  wollen  (8).  weyl  wellende  (9). 

Mult-o,  -onus  ham-er  (11,  19,  20), 
-el  (Gf.).  uuider  (127,  Gf. ).  stuoter  (104. 
st.  mulio). 

*Multo-eiens ,  blssio.  -des,  -ties  (gi. 
ni.,  Ki.)  hd.  nd.  dicke,   manigs  mal  (75). 
*Multonus  V.  Multo. 

Multor  V.  Molendinarius. 
*Multhra  ac/v.  celdro  (Hpt.  5). 

Multr-a,  -ale  v.  Mulcra. 
*Multruni  v.  Mulcrum. 
*Multuin  [cf.  -us;   muletrum;    .sm= 
b^lnt  quidam  cum  c)  staub  in  der  myelen 
iiio).  stoub  in  der  mulin   (68).    stofl^  in 
der  moclen  (i32j. 

Multu-m,  -s  hd.  vil,  viel.  nd.  vele. 
fyele  (10).  fyel  (18).  fiel  (8).  wile  (21). 
veel  (13).  feie  (19).  vill-ich,  var.  -echt, 
l  rilich  (65). 

Multus  (/.  inolitus  Gl.  m.)  gemaln  (17). 
*Mulurale  (mul-uäle  .s<.  -etrale) 
melck  uaß  (17). 

Mulus  (^.  burdo)  hd.  nd.  mul.  maul 

(66,    134). 

*Mu-  V.  Ma-mburnus. 

*Mummia  ((/.  gabaria.  Gl.  m.  v.  inu= 
mia)  ga-  t  gal-baren,  gebalsamde  dode 
lijchamen  (147). 

*Muinurire  {alph.  murm- )  pr.  irun- 
dinum  (76). 


MüN 

"^Mum-  V.  Mun-usculum. 

*Muna  (müa,  alph.  munera,  cf.  mna) 
gelt  (17). 

*Munada  («.  monedula)  tahe  (104). 

*Mun-,  mu-  {alph.  mun-  110,  132) 
-care  {i  deturpare)  schnutzen  (110). 
schnytzen  (68).  snuten  (i07,  132). 

*Munetio  [st.  munitio)  v.  Sepes. 

*Munet-or  (23),  -orium,  -urium  (8) 
(cf.  emunetorium,  muclor)  cholezanga 
[pl.  Gf.).  abbreche  (64)  subir-  (9),  siver- 
(100)  -tuch.  suber  duch  (8).  seuerduk 
(99).  snutel  dok  (23). 

*Mun-,  mu-  {alph.  mvm-  iio,  132) 
-eulentus,  -cosus  voll  »chnutz  1,110), 
snoetz  (132),  rotz  (68). 

*Mun-,  mu-  {alph.  mun-  110,  132) 
-cus  putzen  111  der  nasen;  reusperung 
des  Hechts  {i.  fugus  75).  rotz  (68,  104). 
schuutz  (110).  snotz  (132).  snot  (107). 

*Mundabilis  reynlicher,  schone,  na= 
turlich,  hubscldich  (20). 

Mund-alis,  -anus  &c.  v.  -ialis. 

Mundare  hd.  nd.  rcynigen  sim.  wi- 
t  wu-schen;  schon  machen  vnd  subern 
(75). 

Mundatio  reynunge  (20). 

Mund-ialis,  -alis,  -inalis  (76),  -ana=: 
lis  ((il.  111.),  l  -inagus  (147),  -anus  werlnt- 
(9),  /((/.  wernt-  (Jiss.  mog.),  weit-,  werent- 
(132),  werlt-  (5,  ii7j,  weite-  (G),  war- 
(11)  -lieh,  -lick  (U7).  wcrnklichen  (67). 
wertlic  (22,  23). 

Mundialitas  werltlicheit  (i47). 
*Mundi-bordus  v.  -burdus. 
*Mundibre   domus  procwat    arbos 
(76).    Cf.  xqq-^  mundium  i.  dominium 

iBr.). 

■Mundi-bridus  {cf.  Gl.  m.  4,  774  sq.) 
V.  -burdus. 

*Mundiburdia  [cf.  sq.,  mundus  mu^ 
lieris,  mamburnia)  frawen  dinst  (9). 

Mundi-burdus,  -bordus  (sum.),  -bri= 
dus  (11)  ((/.  jjrc,  mamburnus)  frawen 
diner  (9j.  frauwen  diener  o.  cleyder  o. 
zu  riter  (8).  muntman  (Sum.).  voermunder 
(11). 
*Mundi-nagus  v.  -alis. 

Mundi-tia,  -ties,  gew.  -cia,  -cies 
reyii-unge  (8),  hd.  -ickeit,  nd.  -icheit. 
sauber-keit,  varr.  -igkeit  (75). 

Mundus  ad/,  hd.  nd  reyne.  hd.  rein, 
rain,  raynn  (1),  sauber  (75). 

Mundus  s.  hd.  die,  nd.  de,  der  (132) 
werlt.  wer-elt  (99),  -let  (10),  -net  (7,  8), 
hd.  -nt.  hd.  weit. 

Mundus  mulie-ris,  -bris  ( 76)  frawen 
gebende  l  czirluyt  i  gesmeyde  (9).  frau= 
wen  gäbe  i  cz.  t  gesmyde  (8).  harband 

(76). 

Mune-rare,  -are  (8j  hd.  be-gabin 
(5),  -gaben,  -graben  (133),  -gaiben  (7;, 
-geben  (9,  4),  -iaben  (18).  nd.  begauen. 
hd.  nd.  Ionen. 

Muner-  v.  Munet-arius. 

Munerator  gäbe  geber  (20). 

Munerosus  (ßr.)  milde  (11,  19). 
*Mun-etarius  (9.  X  moneta?),  -ica= 
rium  (8),  -erarius  (?'.  muueruriim  aaarus 
76)  gobe  geyezer  (9).  gäbe  gyczer  (8). 

*Mung-aria  t  -ula  [i.  forceps  car= 
banum  sie  76.  cf.  munctorium)  schir= 
scher  (76). 

Mungere    lid.     «nutzen    nd.    snuten 


MUN 


371 


dye,  de  nasen,  hd.  nase.  sn.  eyn  liecht 
{i)  abe  nemen  dye  siiupen  (17).  hd. 
schnu-,  sehnen-  (i5i),  schnei-  (i34), 
sni-tzen.  das  licht  snuppen  (120).  liecht 
ab -blitzen  (75),  -brechen  (iio).reuspern 
dem  1.  (75).  vegeii  (20).  melcken  (b). 
*Mungio   {cf.  mucco)   Sneg-al   t  -el 

(Gf.),    -il   (141). 

*Mungula  v.  Mungaria. 

Munia  pl.  beschwer  froenung  (ss). 

Muniacus  amptbedrijver  of  oeffener; 
rait  eyns  groten  heren;  die  schattyng 
geeft  (147). 

*Municarium  v.  Munetarius. 

Municeps  ein  gäbe-  (8),  gab-  (110), 
gobe-  (9j,  gifi"ten-  (132),  gilt-  (es)  -nemer, 
t  amecht  enphoer  (9;.  burger  (88).  ags. 
burgleod  (94). 

*Muni-cerius  v.  -torius. 
Municip-ale,  -iale  (120)  gestum  (120), 
con-g.  {cf.  Gl.  m.  4,  779)   gebur-lich  ge= 
ding  (121),  -egedinch  (100), -lieber  dinge 
(120).  giburlicii  gedinge  (Sum.). 

*Municipalia  pl.  bestettzinse  von 
kuugen  vnd  fursten  (74).  burgerrecht 
(110).  dat  die  heren  vast  gegeuen  haint 

(132). 

*Municip-arius,  -iarius  (68)  {adj.  Br. 
l.  castellaniis  t  stipendiariiis  &c.)  ein 
versolterhauptmanin  einem  schloß  (iio). 
heufi"tman   van  eym  sloß  t  horch  (132). 

*Municip-iale,  -iarius  v.  -ale,  -arius. 

Municipium  \cf.  propugnaculum) 
kreyß  0.  laut  (8j.  l.-wer  (75),  -gobe  t 
kreys  (9).  sloß  o.  vesten  mitten  in  einer 
gegende  dauon  die  schiltfessel  gab  o. 
ampte  gewinnen  (74).  freyheit;  ein  vor= 
bürg  (641.^^^.  herkommen  burger,  inwoner, 
ynseß  (88). 

Municium  (/.  obsid-ium  20,  -io  Br., 
-eo  76.  munitio  129.  cf.  Gl.  m.  yu.  muni- 
cium, -tium)  obsiczunge  (20).  be-warung 
(7),  -sitz  0.  -leger  (74). 
*Munientor  warner  (20). 
*Munifacere  gauen  (23),  gaue  (22) 
maken. 

Munifex  milde  (19).  gaben-  (110), 
gilt-  (68)  -geber.  gifftgeuer  (132). 

Munificare  hd.  gäbe  geben  (,  17 ), 
machen,  gobe  m.  ader  geben  (7).  be- 
gaben (68.  HO),  -gauen  (132). 

Munificens  (Br. )  gabhafttig  (no). 
myltheit  doen  {ptc.  132). 

Munificentia  hd.nd.  mildicheit.geb-, 
var.  ge-hafftigkeit  (65). 

Munificus  hd.  nd.  milde.  geb-haffti= 
ger  (65),  -heiftig  (64).  gabreich  (75). 

*Munilarius  (aus  numul-  X  monet- 
arius)  wechßler,  muntzer  (74). 
*Mu-  V.  Ma-,  mo-nile. 

Munime-n,  -ntum,  -nta  (pl.  91  j  (i. 
munitio  110  &c.)  hd.  nd.  vest-,  bevest-, 
hd.  beuostig-  {g?.,  76),  festen- unge,  -inge. 
war-  (21),  warn-  (10),  wan-  (12)  -ung. 
warrnuß  (1).  warnuzz  (71).  bolwerck  o. 
schantzgrabrn  (91). 

Munire  (/.  fulcire  &c.  88)  hd.  nd. 
warnen,  hd.  warn;  be-w.,  -warrent  (13). 
wormen  (8).  waerneu  (11).  spreissen  (88). 
plancken  (97, 109).  blancken  0.  vestmachen 
(4).  hd.  be-bl.,  hd.  Jid.  -plancken,  -lacken 
{sie  7),  -flecken  (sied),  -legem  (74),  -schir= 
men  (68,  110),  -stenen  (20).  hd.  festen. 
bene  munita  {ciuitas)  wol  bewart  (110). 

47  * 


372 


MUK 


]\IUR 


MUS 


"Mimire  r.  Flebotomare. 
Munitio  {cf.  muni-cium,  -men)  hd. 
war-,  l)cwar-,  wart-  i20),  lid.  nd.  warn-, 
besten-  rJd)  -uiif^c,  -iiigo. 

*Muni-torius,  -cerius  (11)  warni-ck 
(11»),  -eil  (U,  20). 
*Muniua  v.  Redo. 
Munium  (/.  laim  l  iiiunus  i2!t)  dienst 
(110,  132).  denst  (2;>).  schuldig  dinst.  (17). 
git^'t  1132).  gilt  i  stifftung  (es),  gäbe  (8, 
110).  zinß-g.  (17).  /Jns  (8,  9).  schattyng, 
tribuyt  (in). 

*Muniuin(a(/Mnunimen)  befestigung 
(l.3iV 

Mvmus  hd.  gäbe.  nd.  gaue,  gigte  (99). 
Munuscularius  dienei*  vinb  gab  (75). 
ainer   der   vf  gnad   dienet   (76).   kneclit 
(19). 

Mun-,  mum-  (1)  -usculum  hd.  eyn 
clevii  gäbe.  nd.  en  cloyiie  gaue.  gab-lin 
(7.')'',  uo),  -el,  varr.  -ele,  -ein  (75).  phen= 
nig  gab  (/.  donarium  1). 

*Mura  {anders  Gl.  m.)  v.  Mora. 

Mural-e,  -a  (18)  muer  (7).  fürburge 
(20).  steygergat  (11). 

Muralis  tot  muyren  beerende  (i47). 

*Muralis  toriiel  van  (132),  thurn  von 

(110),  th.  an  (68)  der  rauren,  muer  (es). 

*Muralis(/ievin,  /.  parietaria,  helxine) 
s.  peters  kraut  (144). 

Murare  muer-en  (11),  -n  (7).  mauren 
(9).  niuren  ((i  &c.).  v'-m.  (5). 

Mura-tor,  -tator  (76),  t  -rius  (ei) 
hd.  nd.  innrer,  eyn  murern  (5).  maurer 
(1,  6t,  134).  mort-rer  f  -elrurer  {i.  ce= 
mentarius  75). 

*Mur-  V.  Mut-atorium. 

Muratus  vmbgemauret  (64). 

Murca  (i.  fex  olei  infenor,  amurca 
superior)  lieff  (76).  heffen  von  ol  (68).  ol 
heuen  (9).  oly-beff  (110).  -droeß  (i32). 
gerben  im  ole  vnden  i  geleger  im  ol 
vnden  am  boden  (75).  pleden  (108). 

=^Murceda  v.  Muscerda. 
Murcus  lidiscarter  (Ui). 
=*Murella  v.  Morella. 
Murena  (pl.  -ne  i.  flute  f  plote  125. 
cf.  murex)  mure-ne  i9),  -n  (1),  -lu  (125). 
lampr(-ta  (Gf. ),   hd.  -de,    -tb  (7),  -t  (6, 
135),  -d,  -yde  (12,  23,  97),   -s  (-cle  lam= 
preda  75).  lambrede  (13).  lemprede  (19). 
lanii)ride  (99).  eyn  lamp  breyd  (21).  lant- 

f)rida  (120).  -t'rida  (87,  Gf.),  -fruda  (121). 
ainttrit  t  nuiiionea  (104.  cf.  sq.).  lem= 
fride  (Sum.).  lamphrit  (Gf.).  brick  (135). 
natir  (9). 

*Murenalis  lampreidsch  (147). 

Murenula  lampre-da  t  -ta  (Gf.),  -di= 
cbin  i20).  lant-fridi  (i4i),  -prida,  -frida, 
-friga;  -as  goltkenon  in  lauttVide  uuis 
gebroihta  (Gf.).  murechin  ipiscis);  ketten 
(9).  niunauga  (Gf.).  nuneaugen  (10).  neun= 
aug  (135).  negenoge  (12).  nevevgel  (3). 
gülden  kitten  (8),  ketten  [in  similitiidi- 
nem  murene  68,  uo).  guldeus  ket-,  var. 
ken-tel  (75).  fürspan  (93).  snörlin  (121). 

*Murenus  ( cf.  murra )  masern  ( %^ ). 
masserein  (9). 

*Mureps  v.  Murius. 

"Mureum  niesseru  liulcz  (8).  Cf.  mur- 
-enus,  -ra,  -rus.  Gl.  m.  v.  mazer. 

Murex  {piscis,  frutex,  cacume»  mon- 
tis  de.   Er.  i.  murena  75,  76)  similis  est 


Uli  pisrirido  (jui  die.  nineg  qui  etiam 
lampi*eda  die.  (76).  ineri.snccco  sim.\  pl. 
luurices  pctrarum  suinmitatcx  tufstein  / 
tfipsteiiiu  (Gf.).  inerschneeke;  die  sehcr- 
ptle  eines  sclirofens  (116).  meriiselie  (7 
,v/;/(.V  lenieysen  (pl.  6t).  viücli  von  web 
clieni  plut  mnn  jiurpur  eieit  ferbt  (75). 
merinsi'liel;   lioliin  eins  pergs  (74). 

*Murex  v.  Muriceps. 

*Murgaria  ( cf.  mungaria  &c. )  kol 
zange  (8,  it). 

*Murgor  ( /.  mucus  sc.  candele )  der 
snuj)i)e  (125). 

Muria  (i.fe.K  olei  129,  Gl.  m.,  t  vini  120  ; 
superior  f.  0.  Br.  cf.  murca;  i.  salsedo 
HO  &c.,  salsura  t  garum  rf.  v.  coin- 
quinatio)  .sur  (sm.).  saltzwasser  (74,  110) 
als  zu  hcriiigen  lacken  (uo).  lach  von 
h.  (19).  sole  (109).  peckel  (109,  132).  pre- 
kel  (11).  ol-h(,ff,  -sehawin  (74). 

*Muria  i.  pretexta  ßbula  gemma  con^ 
dita  purpurea  porteu  gurtel  t  peschla- 
ge-n,  var.  -ner,  bort  (74).  Cf.  mur-ina, 
-enula,  -itum,  -ra,  -ica;  -ex? 

*Mur-ia  l  -ius  (5.  v.)  l  -mus  (auis) 
wasst'rsteltz  (76). 

*Murica  {anders  Gl.  m.  cf.  mauria, 
muria)  snegil  (Gf.).  ags.  gespan  aureuni 
in  tunica  (94);  gesj)oiia  urium  in  tonica 
{sie  136). 

Muri  -  ceps ,  -cidua ,  -cida ,  -legus, 
-lega  (Br.),  -legius  {canis  1),  -logus,  -o, 
miur-o,  -ex  \  Gf. ) ,  -elegus  (  40 ) ,  musio 
hd.  eazza  (121,  Gf.),  katze,  katz.  nd.  katte. 
ags.  catt  (Gl.  Aeifr.).  muriceps  {cf.  mu- 
rius) ehatter  (1).  museveuger  (20). 
muriolus  t  morilegus  (74),  murileg-us, 
-ius  (1)  hd.  muulJ-vaher,  -band  o.  katz 
(64).  mus-vauger  (23),  hd.  -i'enger.  kat-ir 
(9),  -er  (19),  -tir  (8).  muricida  muse- 
viller  (22),  -doder  (20).  inußtoter  (75). 
maußtodter  (74). 

*Muricidum  muse  doet  (20). 
Murilega  &c.  v.  Muriceps. 
Murina    (?.    nectar;    cf.  moratum, 
mur-ica,    -enula)   puzza,   inoraz   (Gf.). 
purperfar;    vorspang;    edel    scbeinber- 
steiu  (74).  nl.  bippocras  (116). 

*Murinum  (pellicium)  miusin  (Sum.). 
Murinus  meusfarb  (in). 

*Murinus  i-.  Murius. 
Murio  V.  Morio.  Muriceps. 

*Muriola  v.  Cyminella. 

*Muriolus  V.  Muriceps. 

*Murior  \herbu)  inaußotter  (74). 

*Mu-  V.  Ma-riparum. 

*Muriscidus  /.  gliri-cus,  -us  (X  -o!) 
traich  &e.  (i47). 

*Muri-  V.  Mur-tetum. 

*Muritum  («'.  ostr-eum,  -vim;  aus 
murex)  rotterpt'eller  (74). 

*Murium  {cf.  garum,  muria)  sultza 

(13ll',   Gf.). 

*Murium  (cf.  musium)  muusen  nest 
(11). 

*Murius  V.  Muria. 

*Mur-ius,  t  -inus  (5),  -us  (iio,  i32j, 
-eps  (16  &c.),  -iceps  (Gf.)  (auis)  muse- 
(133),  mauß-  (67)  -aber,  meußaer  (66,  70). 
mauser  (134).  mus-aar  (9),  -ar  (8,  Gf.). 
hd.  nd.  muser.  muß-ar  (74),  -er  (21,  69), 
-gyro  (IG),  -vogel  (68).  muyß-  (i32),  niyß- 
(uo'i).  meuß-  iiio^j  -vogel.  gej'er  (3,  4). 

*Miu'ma  V.  Murra. 

*Murman-nus,  -us  (11)  moeiman(ll). 
moremaiu  (X9). 


Murmur  hd.  inurm-  {oft  m'm)  -ulung 
(ß,  uo),  -elunge,  -ein,  -erung  (es),  ern 
(19),  -erij  (17),  -eri  (152),  -erey  (151). 
inurmel-  (i32),  run-  (11.  22,  23),  kurr- 
(109;  -inge.  rumunge  (19,20).  Strudel  &c. 

(116). 

Murmurare,  ^  -ri  (76)  hd.  murm- 
(m'm-j  -ein,  -eleu,  -ulen  (uo),  -len  (6), 
-uryren  (132).  hd.  mormeln.  murren  (12, 
13).  morren  (9).  rumea  (13).  rfiomen  (19). 
nd.  runen.  rawneii,  runehen,  flistern  (74). 
lustern  (12).  croenen  ;   moet- ,   i)ro-telen 

(147). 

Murmuratio  {i.  murmur  uo  &c.) 
munn-lung  (68),  -uracie  (I32). 

*Mur-  V.  Mu-murire. 

*Murmu3  f.  Muria. 

*Murna  smirna  (i4i.   cf.  Gf.  6,  834). 

*Muroni8   (herba)  ags.   cieena  raete 
(94a). 

Murra  {cf.  miur-enus,  -eum,  -rus; 
acer;  Gl.  m.v.  mazer)  eyn  maeßer  (19). 
niaser  (11,  74).  masir  bäum  (8).  maßer 
baüm  (8b).  masser  (74).  m.-  (9),  mas- 
(Sm.  2.  623)  -paum.  fladcr  (Sm.  l.  c). 
fla-  l  fle-drinholtz  ( 74 ).  murrha  cbal- 
eedouier  {gemma  Ki.).  murma  est  figura 
purpurea  t  gemma  Candida  (76)  X  mu= 
rica. 

*Murrus    inarsirbaum   (8).   de   wase 
eablui  (98). 

Mur-,  l  muri-  (74)  -tetiun  (i.  aqua 
calida  de  terra  niaiians  sc.  balneum  quasi 
mori-  l  mortu-etum  Br.  cf.  Gl.  m.  h.  v.) 
wildpade  (74). 

*Murulus   meurlin,    var.    ein   kleins 
m.  (64). 

Murus  hd.  nd.  muer.  mure  (20.  mur 
(110  &c.).  murre  (13).  maur  (64<=,  134). 
maure  (64'').  muyr  (132). 

Mus  hd.  muß.  nd.  mus.  muse  (l33). 
muz  (5^).  muße  (18).  muys  (132).  maus 
(67).  mauß  (66,  134). 

Musa  eyn  pbiff  gesang  (17).  g.  den 
o.  saitten  spil  (1).  hd.  seyten-spil,  -speyl 
(21).  nc?.  zeyden-spil,  -spei.  Ärf.  pfyfiF(69), 
pyfe  (20),  pyffe  (133),  pfeyff.  pipe  (69). 
saeppiffe  (6).  eyn  gociin  der  wasser; 
dye  erst  frucbt  dy  adam  aße  in  dem 
padise  mit  sunde  (17).  zeuberyune  o. 
kunst  0.  trucht  do  an  daz  erste  mensche 
suudit  (8).  (■zawber3'nne  t  gotyn  der 
kunst  (9).  gottiu  des  wassers  {nach 
naydes) ;  puchdiebter  (74). 

*Musa  (x  musach  q.  v.)  hd.  geltstoek 

(66   &c.). 

Musa  aq\ülina  erdebere  (Sum.). 
Musach  (reg.  4,  le  Br.)  geltstock  (69, 

134). 
*Musaneum  v.  Muscranus. 

Musare  pyffen  (19).  pipen  (11).  pyp= 
pen  (147). 

*Musarium  v.  Muscranus. 

*Musator  (anders  Gl.  m.)  pypper(i47). 

*Musaurium  {herba)  musore  (85). 
Musca  hd.  nd.  vliege.  hd.  flieg,  vlige 
(102),  flige(9),  flege  (5),  fluhe  (21),  fleug 
(64C),   flye   (18).   \'lege   (23).   große   vlig 
(9).  hd.  mucke. 

*Muscalium  fliegenwedel  (9). 

*Muscare  (t;/.musicare  &c.)runen(ll). 

Mus-,  emu- (76)  -scarium  (i.  flabeU 

lum,   niuscarum    laqueus   76)   wedel   (8). 

fliegen-wadel  (88),  -rijß  (19).fliukou  uueri 

t  fliugono  uueril   (Gf.).    ein   dolder  von 


MUS 

blumen  o.  somen  (i44),    tolder   von   bl. 
0.  krauten  (Ki*.)  wie  ein  wadel. 

*Muscarium  v.  Musculum. 
Museata  v.  Herba  m. 

*Muscat-iuin  v.  -um. 

*Muscatorium  («.  musc-arium  Gl. 
m.,  -ulum  11)  fliegen-nest  (19),  -neost 
(11),  -myst  (20). 

*Mus-,  mos-  (5^)  -eatum,  -catium 
(68)  mus-  hd.  -cate,  -cat,  -cait  (7),  -chate 
(23),  -chade  (20) .  -tat  (1,  8),  -cart  (6), 
-cart  nuß  (76).  mos-cate  (133),  -chate 
<5b). 

^Museatum  muse  falle  (i33).  mauß-f. 
(i52),  -fall  (67,  151),  o.  mußcade  (67), 
musca-t  (134,  i5i),  -de  (i52). 

*Muscatus  (c/.  -um  Gl.  m.)  gebys- 
ampt,  -em))t  (65). 

*Muscedo  schymel  (74). 
Musceraneus  ik  Muscranus. 
Mus-cerda  (oi.  m.  &c.),  -terda(iio), 
-terca  (74),  -truda  (19,  20),  murceda 
(129)  ii.  stercus  vmrium)  inaußdrcck  (74). 
nl.  muysendreck  of  kuetelen  (ii6).muse- 
kuttel  (20),  -kotcl  (19). 

Muscetus  (vox  gailica  112.  c/.  galL 
mouchet)  sperber  l  sprintz  (112). 
spriii-tzel  l  -g  (Fr.),  printzling  (Ki.). 

*Muscidare  schymeln  74). 

*Muscidus  {i.  mucidus)  scimelic  (Gf.). 
hd.  nd.  schimel-,  seliyminel-ig,  -ich. 
schinilach-t  (17),  -tig  (68).  seliim-lig  (1), 
-el  (76),  -elich  t  mucht-,  var.  mucli-lot 
(75).  schym-lig  (3  Mrj,'.),  -mel  (5'*).  schem- 
elicht  (18),  -elick  (8),  -biegt  (99).  scheU 
meeh  (22). 

*Muscipeta  todtenvogcloin  (i4o). 
Muscino  (Br.  cf.    Gl.  m.   V.  muscio) 
tyer  von  einer  gayß  vnd  einem  wieder 
geporn  (74). 

Muscio  mostdrencker  (147). 
Muscipula  {■)'.  patisturia  20,  pacis= 
cola  147:  cf.  culicilega)  druh  (104.  cf. 
decipula).  valle  (8'').  nd.  mus-v.  hd. 
muß-,  mawß-  (4,  74 ,  134)  -falle,  -fall, 
ineuß-  (1),  muse-  (19)  -vall.  eyn  muße 
valn  (21),  mues  wael  (97). 

Musco,  g.  -onis  ein  grosse  flieg  (uo). 
Muscositas    (Br.)     ein  fliegenhuffen 
(110).  volle  der   (68),  vergaderinge  van 
(132)  fliegen. 

Muscosus  vol  mos;  mosig;  sehim= 
mellig;  vol  fliegen  (110). 

*Mus-cranus  (Gf.),  -ceraneus  (Br.), 
-iranus  ( Hpt.  5),  -inanus  (94)  (i.  soli= 
fuga;  wiimal  aranei  forma  et  murls, 
eins  morsu  aranea  interimitur  Br.,  apa= 
nus  Gf.  st.  araneus,  mus  ar.  cf.  v. 
aranea)  ags.  scraeva  (Hpt.  b,  Gf.),  screuua 
(94)  (sereawa,  screowa  engl,  shrevv- 
mouse  Bosw.).  Vll.  hierher  die  entstellte 
ags.  Glosse  meum  esse  ibinem  i.  e. 
screb  (Gf.  6,  566).  musa-rium  l  -neum 
est  animal infestuni  aranee etformicis(i6). 
Musculä  ein  klein  flieg  (110).  flige^ 
gelyn  (9). 

"^Musculinus  [st.  masc.)  man-,  men- 

lic    (147). 

*Musculum  {i.  musea-rium,  -torium, 

mu-  132,  mo-  11 0'',  molo-  110  -sium, 
i  pars  corpons)  muse-  (19,  20),  mueß- 
(110),  meuß  (110^) -nest.  muyßnyst  (132). 
vliegen  neest  (:  musca)  t  lier  (11.  cf 
musium). 

Mus-culus,   -tulus   (1,    76)   {caro  in 


MUS 

pollice  t  in  tibia ;  thorus  93,  Ob.;  pulpa 
75;  parua  nauis  fere  rotunda  ad  modum 
mustuli  in  carne  7«;  infirmitas  boevim 
19)  die  muß  in  der  band  (110  sim.).  die 
muus  van  der  haut  (11).  eyn  muz  (caro 
&c.  5).  musi  (2)1.  Gf.).  musbrat  ^93,  Gf.). 
muisebraten  (Ob  ).  maußbrot  (64^).  muß- 
brat (64),  -braten  (75),  -liu  (7).  en  mu= 
seke  (in  pollice  23).  mauß  an  einem  arm 
o.  daumen  (74).  muschel  (17).  die  maus 
i.  fleisch  an  bein  (75b  Mrg.).  maus  (caro 
&c.  1).  kocho  [nauis  130,  Gf.).  kougez 
(19).  merkogk;  j)l.  -li  mersneck  (74).  ags. 
st-eort  scip(94*).eynreley  strijt-  ofifstorm- 
werck  getymmert  (147). 

*Muscum  (cf.  sq.)  bisemo  (120,  Gf.). 
mies  (120).  mu-  l  mo-sehum  pyßem 
(125).  moschum  bisem  (Das.). 

Muscus  [herba,  ai-bor,  lanugo,  ani= 
mal  23  &c.,  odoramentum,  olfactorium  Gf., 
nebria  q.  v.),  l  moschus  (od.  114,  Chytr.), 
muschus  {an.  125),  mustos  (.'jb)  hd. 
mies  (75,  93,  Gf.),  mieß.  mien,  alio  modo 
vuUj.  spinn  (75).  dei  gimusi  (pl.  Gf. ). 
moß  von  bäumen  (110  sim.).  epaum,  vlg. 
ewurtz  (75).  bis-amo  t  -em;  siso-mo  t 
-gomo  (Gf.).  b'.sem  (93,  114).  besum  (12). 
pisem(74,  75,  I23).pyßm(64^).pyßim(64'^). 
pyß  an  pawnu-n  t  herba  (74).  thesim  (t) 
sesin  (fj'').  deseii  (Br.  wtb.  1,  201).  desem 
(12,23,  24,  47,  Chytr.).  thiesem  (ii4).  tysem 
(Fris.).  deyscheim  t  bisse  (10).  deyß  {an. 
13).  kesin  (1).  muscus  herba  i.  q.  thy- 
sanum  visum  ((6). 

*Muschata  muschate  (24). 

*Mu-  V.  Mo-schatella. 

*Muschus  V.  Muscus. 

*Musella  v.  Mosella. 

*Musia  V.  Mucia.  Musium. 
Musica  hd.  kuust.  ein  kust  (6).  singc- 
(8,  9),   gesanges-   (93)   -kunst.   k.    (23), 
konst   (5,    17),   chunst  (1)   des   sangcs 
(5,  23),  gcsangs.  museke  (99). 

*Musica  [herba)  basili-sca  (i3i),  -ca 
(87).  vogelchrut  (Sum.).  m.  major  me= 
dewrz  (i3i). 

*M.  animata  {st.  muscula)  lebende 
rauschele  (Sum.). 

*Musicare  [cf.  mus-itare,  -sitare, 
-care)  runen  (23). 

*Musicatio  runinge  (23). 

*Musicator  bey-,  be-sprecher  (74). 

*Musicum  V.  Musium. 

Musicus    en    kunstigher    (23).    hd. 

nd.  ein  kunst-er,  -iger  (1,  18),  konstigcr 

(5)  des   sanges  (5,  22),    gesan-gs    (1,  6), 

-giß(5*>),  -cks  (18).  gesanges  meister  (93). 

*Musileum  v.  Manseolum. 

*Musillus  V.  Mosculus. 

*Musina  v.  Nebris.  Gl.  m.  v.  muscio. 

*Musinanus  v.  Muscranus. 

*Musinuin  v.  Musium. 
Musio  [cf.  muriceps)  chatere  (104). 

*Musi-  V.  Musc-ranus. 

*Musis  V.  Examosim. 

*Musitare  [st.  mussitare;  X  mu= 
scidus  sim. ;  X  musica )  runen  ( 99  ). 
raunen,  nustern  (74).  sehimelen  (23). 
gellen  (100). 

Musi-um,  -num  (74)  [i.  nidus  muris 
76,  Br.),  pl.  -ia,  -ica  (I4i'  [nidi  soricum 
Gl.  m.,  suricum  141,  Gf.  cf.  mus-sium, 
-culum,  murium)  hd.  mauß-  (74),  mus-, 
muß-,  muse-  (19)  -nest.  huft  (Gf.).  lijer 
(19  :  musica  s!m.). 

Muss-anter  t  -im  [i.  latenter  i  leni= 
ter  Br.)  hd.  heym-elich  (7),  -lieh. 


MUT 


373 


Muss-are,  -itare  flistren  ( 12 ).  hd. 
zwifeln  (8  sim.).  rumen  (8).  czweyuel 
l  i'awmen  (9).  murmeln  (9).  dick  mur= 
mcren  (68).  dickwyl  murmurieren  (i32). 

*Mussela  v.  Mustela. 

*Mussicatio  [cf.  musicatio  &c.)  raw= 
mungc  (9). 

*Mussidus  schimlich  (Gf.). 
Mussira  v.  Mussanter. 
Mussio  V.  Bibio. 

*Mussitare  {cf.  mus-itare,  -sare) 
schimein  (1,  2).  müderen  (128).  nuderen 
t  nuselen  (126).  runen  (loe). 

*Mussium  [cf.  musium)  ein  mews 
nest  (4). 

*Musta  {verschieden  von  mulsa;  cf. 
mustum ;  anders  Gl.  m. )  honich  unt 
etieh  (85). 

*Mustac-ca  l  -ea  (Gf.  cf.  -ia  mala 
vina  Gl.  m.),  -ium  i.  potus  ex  musto  (Br.). 
mostdranck  (147).  lur-a  t  -ra  (Gf.).  mu- 
status  est  vex  vuarum  [sie  76).  wein- 
perhefi"  (74). 

*Mustac-ra,  -ia  (94, 136)  (c/.mystax) 
ags.  granae   (94    i3e).   gronae    (Hpt.   5). 

*Mustacula  v.  Mustricula. 

*Mustare  (museare?  q.  v.)  ryebin 
(19.  aus  runen  .siV/i.  missverst.?). 

*Musta-tus  V.  -cca. 
Mustel-a,  -Ia  (94,  i36),  mussela 
(102)  hd.  nd.  we-  [m.  85),  wa-  (22^),  hd. 
wi-,  wie-sel.  wesel-e  (12),  -chin  (16), 
-chen  (17),  -gin  (5*'J,  nd.  -ken.  wesseU 
ken  (99).  ags.  uuesulae  (II.  c).  {piscis) 
trusch  (135,  Chytr.).  aclrupen  (Chytr.). 
rufi'olck  (134). 

Mustel-arium,  -ium  weselkens  nest 

(147). 

Mustelinus  (color)  falb  (91).  spreng= 
klecht  (i4o). 

Mustel-ium  v.  -arium. 

*Mustel-la  v.  -a. 

*Musterca  v.  Muscerda. 

*Mustercula  v.  Mustricula. 

*Musterda  v.  Muscerda. 

*Musticatio  {st.  mussic.)  ru-  (8),  rufl- 
(17)  -unge. 

*Musticator  {cf.prc.  <&c.)  evnrawmer 
(9),  ruwer  (8),  ruffer  (17). 
Mustio  V.  Bibio, 

*Mustis  V.  Amussis. 

*Mustitare  rumen  {&>). 

''Mustitatio  rumunge  (8). 

*Mustos  V.  Muscus. 

Must-ricula  (129,  Br.),    -ricola  (114, 

Gl.  m.),  -ereula  (19),  -ripula  (74),  -acula 

{i.  formula  125)  ratten  vall  (19).  mauß= 

fall  (74).  lyste  (125).  schuchleisten  (114). 

*Mustruda  t\  Muscerda. 

*Mustulus  V.  Musculus. 
Mustu-m,  -s  hd.  nd.  must.  hd.  most. 
moyst  (5).  moß  (3).  wyn  unt  mede  (85. 
cf.  musta). 

*Mustus  {st.  muscus,  unter  seh.  von 
mustum)  moß  (4). 

*Mustus  ?  luburna  (76),  aus  liburna, 
cf.  musculus  parua  nauis. 

*Musula  V.  Moseila. 

*Musus  (cf  murius)   en  muser  (23). 

*Muta  (  :  mutare,  cf.  muto)  vesil 
(sie  8). 

Mutab-ilis, -ile(7G),  -ulis  (19^  wand- 
(76),  wirwande-  (19)  -lieh,  wanderlic  (11). 
mancherley  (10). 


374 


NAC 


NAL 


♦Mutabundus  yt.  mobiUs,  itutabilia) 
waiK-kcl  175'). 
♦Mutanus  t:  Muto. 
Mutare  {c/.  mutuari)  //'/.  nd.  waii= 
ilflii. v'-w.  ( 17,7(;  1. wt'scIuMi '  IS''. :  Wechsel). 
nuKn  im.  plumas  io;t).  imilheii  i2"2'>l. 
wiuuki'l  sin  vml  worden  ^75). 

Mutatio  waudc-1  (75),  -hinge  (20V 
Mutatorium  (11,  17),  yl.  -ia,  m.\x- 
ratorium  \ji)  eyn  hailehichen  l  mangor^ 
Uy  cleit  (17).  mancher-K>y  (8,  «."i),  -Icr 
par  (9^  cK*yder.  rVliorich  {color  \\).  ge- 
wande.  khiide;  v'wandolung  (U'S  gelioß 
ü.  ilai(U's  1^74). 

Mutatorius  nianigerlej'ge  (12). 
*Mutelariuirn(f//L>//.  muc-,  r/.  muclor) 
eyn  .■^iilier  duch  (^17». 

*Mutellina  iherba)  niuttri  (Scheuchzer). 
*Muterca  c.  Moderacula. 
Mutere  stunmun  i^"2(^)\   .^wygin   (S**). 
m'nieln    17.  cf.  mutireV 

Mute-re,  -scere  hd.  nd.  stinn,  storm 
{sie  21)  werden,  vorstummen  (_-scere  4). 
*Mutia  V.  Mucia. 
*Muticum  besyezunge  (19"). 
*Mutidus  V.  Mutilus. 
*Mutiet  icatiis,  ef.  mutire")  kaluaget 

(Gl".   4,    1096V 

Mutilare  pehamolon  (Gf.).  hd.  nd. 
lernen,  hd.  v'-,  er-1. ,  lamen,  ver-1.  (75). 
leymen  (21).  lam  (^7),  laim  (6)  macheu. 
hd.  sniden  sim.  be-  (,ö,  23),  äff-  (20) 
-suiden.  hd.  ab-schnyden  (60),  -schneü 
den.  schroten  (iio,  126).  stommeln  (8"). 
stum-meln  (75\  -ppen  l  bestuniplen  (,i2G). 
bestum^ln  (9).  Ad.  Scharben.  scaruen(i32). 
bcschedigen  (68,  69,  134X  phiigeu  (17). 


Mutilatio  »tyminelung  (65).  lain  o. 
Icuibiic  (7.'.).  alTsiiidunge  (20). 

Mutilator  orlaiuer   /.  detruncatoriG). 

Mutilatua  lamer  l  erlernt  (75).  lam 
(17,  7(;).  erlaniat  (6i*).  hd.  nd.  ge-,  vor- 
(9)   -lenftt.   bestymmelt   (8).   v'stuuuiu-lt 

(10- 

Mut-ilus,  -ills  (1),  -ulus,  -idus  Ad. 
)id.  lam.  hd.  lame.  eyn  lamor  (21),  vor 
lempter  (4).  laam  («»).  lamme  (13).  ge^ 
snyddon  {\d).  geschulten  (iio).  Ad.  ab-g., 
-geschnyden  (i52),  -schneyden  (67).  ge= 
sueden  i,i32).  ab-  (133),  af  (11)  -g.  be- 
schroten  (126). 

*Mutilus  (aiii.'>)  trapp  (19). 

*Mutilus  r.  Mutulus. 
Muti-nus  i  -Iura  (/.  animal  sine  comu 
i3ii')  hanialer  (i3iiJ.  Gf.).   ags.   gadinca 
t  hlioc   (Gl.   .\clfr.). 

Mut-ire  \hircorum  i23),  öfteis  -ere 
ir-giccazan.  -giediazan;  hirgaccizon  (Gf.). 
guggen  t  nüsclen  (126).  mumlen  t  stum 
sin  (iio).  .««tumlende  red  da  einer  mit  im 
selbs  redt  (75).  mommclen  (107,  132). 
stom  wesen  (132).  monkcn  (i07).  hd. 
murren,  morren   (8).   murme-ln   (8,   9). 


-ren  (S^»).  grausen 


(23). 


Muto  \^-o  i.  aries,  -anus  /.  a.  cactra- 

I  tus  7C ;  cf.  eastronus)   Ad.  nd.  ha-,   hd. 

i  ham-,  ha-  (i34\  he-mel.   nd.  harne,   hd. 

jhamlig  (6),  heymlin  (7),  schaff,  sehaeff 

(132).  schayff  (133).   schauff  (es),   sohoff 

(70,  74).  scliecz  f  wechsil  (9.  X  mutareV 

castrawn  (53).  ga;trau-n  (7.ia),  -m  (7.5'*). 

wieder;  fisel  (74). 

*Mutonia  stumheit  (9). 
*Mutoninius  harael  fleisch  (75\ 
*Mutro  hamel  (1). 
Mutuare  einem  etwas  lyhen  o.  wech= 


NAN 

seien  (iio).  leben  o.  weehßlen  (68).  eyu 
anderen  wat  huen  (i32).  lenen  (11).  »td. 
to  borgho  1.  (23).  liden  (^22).  Ad.  zu  borge, 
borgen,  bürgen  (21),  birgen  (G)  lihen, 
lien  .lim.  borgen  (8,  9,  i32).  porgen  (1). 
bargen  (4).  lyhen  (8»'^).  weßeln  (17). 

Mut-uari,  -are  Ad.  nd.  borgen  t  we8= 
Selen,  baittcn  f  weschlen  (G).  byten  t 
borgen;  entlchen  l  welilen  (76).  etwaß 
entleheneu  (110).  von  einem  anderen 
etwas  kyhen  (68).  eyn  a.  wat  lenen  (,132). 

Mutuatio  bürg-  (8),  borg-  (9)  -ung. 
*Mutuator   biyger   l   intlener    (20). 
borger  (S,  9).  lyer  (81.  leyer  (9). 
*Mutuere  weßlen  (76). 

Mutulus  irf.  mutilus,  antes,  con= 
tignare.  Gf.  3,  fs7.  gi.  m.  4,  792)  kapffer 
(Pict.).  keper,  yall.  chevron  (Kil.  cf.  Dz. 
Wtb.  593).  mutuli  nl.  corbiel-s,  -cn.  gall. 
corbeaux  (II6).  inarchsteina  (i3i'',  sim. 
141,  mutili  Gf.^i.  m.  lapides  sembß  (125). 

Mutuo  ade.  hd.  nd.   vnder,    mit  (7) 
eyn-,  en-ander.   ouderlinge  (132).  vnder 
lange  (sie   119).    tzu    weder    strit   (12). 
!  sbst.  castrawnn  (3). 
I     *Muturella  v.  Matueella. 
j       Mutus  Ad.  nd.  stuni.   Ad.  eyn  stum, 
stumm,  stome  (21);  stum  (8**  sim.).  stom 
(132  1.  stonime  (10).  stump  (99). 

Mutuum  hd.  nd.  borg,  borch  (13). 
burghe  (10).  brok  (12).  pargung  (\). 
verliehen  guot  (93).  glichen  ding  (6). 
Ivunge  (8).  leyung  (9).  len-  (132),  wan- 
(Jel-  (11)  -inge.  weselung  (ö*),  18).  wessel 
(5).  Ad.  ein  Wechsel. 

Mutuus  borgunge  weßeln  geborget 
(17).    vndczusclien   (19).   oudertusschen 
(11 1.  vnder  endrig  (1). 
*Muzolus  napa  (Gf.  cf.  üz.  wtb.  419). 


N 


Nabilis  Ad.  swim-,  swem-(8'>,swemme- 
(132),  schwum-  (6,  7)  -lieh,  -liehen  (7). 
nd.  sweinelic  (23).  swelk  (22). 

Nabla  &c.  v.  Nabulum. 

*Nablista  {cf.  nabulum  &c.)  orgler, 
orgelmeister  (74). 

Nabo  icli  wil  schwimmen  (17). 

*Naboehodonosor  ein  nam  (8). 

*Nabo-  V.  Nupa-gundi\im. 

^Nabolum  v.  Nabulum. 

*Nabul-o  {i.  vo)-a.c  76j,  -as  (grece  17) 
fraß  a7).  froß  (8).  vros  (9). 

*Nab-ulum,  -olum  76^,  -lum  (Br., 
Gl.  111.,  Ki.i,  -la  i  -lium  (Ki.)  i.  p.^alte= 
rium  l  Organum;  ps.  l  cinolum  7fi;  cf. 
nauplium)  saltir  (8,  9).  en  rotte  (23). 
orgel  (68V 

Nabulum  (i.  merces  nautica,  cf.  nau= 
lum    l'ur-  ■'  schyff-lon  (110  sim.). 

Naea  (141,  142,  147,  Gl.  m.l,  nata  (r. 


Cancer)  creefte  (147).  naeca  i.  c.  yt) 
fullo  (141).  naceum  fullonem  (129).  Cf. 
I  Gl.  111.  V.  nactum. 

*Naeermus  '■.  Raeemus. 

*Naeisci  r.  Naneisci. 

*Nacius     /.  ideoma)   geschlecht  des 
lauds  t  der  sprachen  (7ö). 

*Naeta    /.  apostema  Gl.  m.)  v.  Napta. 

*Nactatorie  /.  dispersim"]  außprayt-, 
zerstor-hch  i74  his\. 
Nactum  v.  Naca. 

Naetus  er-kobert  (iio), -worben  (20), 
-kriegen  i8i,    krigen  (9).   vber-kummen 
(110).  v'-woruon    11),  -kregen  (132). 
*Nachimei  v.  Nanatheus. 
*NafFa  v.  Omentvim. 
Naides  \i.  dee  aquarum  74,  Br.)  got= 
tiu  des  Wassers  (74).  ags.  sae  aelfinne 
(Hpt.  5). 
*Nala  V.  Nola. 


Nam,  namque,  nanquidem  (76)  hd. 
I  waii,  war  vmb.  nd.  wanne. 

Namare  [i.  naiTare)   verteilen  (147). 
*Namnus  r.  Rhamnus. 
*Nanatlieus  [aus  nanus  X  nathinei 
Br.  sim.,  nanichei  110.  nachimei  134  &c. 
/.  hi/podiaconi  sim.)  kl  eyn   (19V  nathi= 
neus  dyeiire  gaids  (147). 
*Nancidus  v.  Nantidus. 
*Nancilla  <  cf.  antilla,  matueella)  v. 
Valeriana. 

Nan-,  na-,  nas-  (8),  nar-  (23)  -cisci 
hd.  er-werbeu ,  -krigen  (9).  virwerbin 
(19).  irkriegen  (8).  v'waruen  (11).  vber= 
kommen  (iio>.  gewinnen  (8*»,  23).  zuer- 
griffen t  -langen  (7.5). 

*Nan-do,  -tes  (a?/snä- t=  nomina-?) 
i.  vocan-do,  -te-s  yie). 

Nanea  i.  dea  qd.  sc.  fortwna  (76,  sim. 
Br.),  t  diana  de  qua  2  Machab.    1    (Br.). 

*Nanicliei  v.  Nanatheus. 


NAR 

*Nanquidein  v.  Nam. 
Nans  swim(>nde  (9). 
"Nansturcium  v.  Nasturtium. 
*Nantes  ?•.  Nando. 

*Nan-tidus,  -cidus  (74^  /.  fetidus 
(76.  aus  vetitus).  verpotiicr  (74). 

Nanus,  nauus  (alph.  nanus  134) 
(c/.  gnanus)  hd.  ge-twerg,  -twcrche  (19, 
133),  -twergk  (4),  -querck  (3),  -zwcrg 
(21),  -tzwerck  (i52),  -zwcrcli  (7).  ein 
getz  werg  (sie  67).  dtverg  (20).  dwerch 
(23,  132).  'dwarch  (11).  hd.  zwcr-ch  (18), 
-g,  -gk  (70),  -ck  (66,  1.51),  -glin  (76).  kurtz 
hcrdmuiilin  (l28). 

*Nap-a,  seltener  -us,  -ys,  -is,  f  nopa 
(74)  {i.  rapa)  raba  (Of.).  hd.  rube.  nd. 
rove.  rape,  ripe(8'').  nap,  var.  nopp  {aij. 
stegrub  («4,  126).  gelb- o.  .stock-ruob  (9i). 
stickclrube  (125).  steckcl- ^  bortfeldi.sche 
ruben  (114).  schwelt  nipp  (6).  .«welrup 
i  gottin  der  pliimen  (74.  cf.  ■9q.). 

Napea  dea  florum  (Br. ).  gaedynne 
der  bloomen  (147). 

*Napea  (cf.prcc,  *'W-)  rubensamplum 

(74). 

*N'apeium  v.  Napeum. 
Na-,  nea-  (47)  -pellus  venenum  per- 
niciosum  (47).  napelkrut  (123  &c.).  narren-, 
munchs-,  nl.  motrinex-kappen;  ysenhut- 
lein,  rapenblumen  &c.  (143). 

*Nap-euni  (74,  Sum.  v&c),  -lum,  -eium 
(24),  -eos  (Sum.),  -onum  (8)  rube-  (8), 
Kupen-  {sie  8.5)  -sanie.  robc-  (24),  ratcn- 
(74)  -sat.   roubesani  (47).    sen-ife  (5),  -if 

l   -ef  (,Sum.). 

*Iirap-i,  -is  (94'i)  aqs.  nep  (i36),  naep 
(94),  naep  ('M^). 

*Napiuin  v.  Napeum. 
Napo-,  napu-  (iii)   -eavüis  ruben^ 
kompst  (123).  cumpost,  ?ya?'.  ruoben-c.  (64). 

*Napo-  ?'.  Nupa-gundiuna. 

*Napolus  (i.  lolium)  hedrich  ein 
vnedel  kraut  o.  dotter  das  im  flachs 
wechst  (74). 

*Naponuni  v.  Napeum. 

*Napp-a,  -US  (of.)  {cf.  hanap,  cim- 
bria)  napf  (74,  7.5,  93).  iiaph  (Gf.). 

*Napsus  V.  Nasutus. 
Nap-ta,  selten  -tha,  naphta  (Gf. ), 
nacta  (^.  resi/ia  76)  (?'.  genus  fomitis 
Br.,  g.  fomenti  94,  genu  formitis  .szc 
136^,  p^orgamentinn  litii ,  linum  ardens 
110,  limus  a.  132,  inst):  quo  pergame^ 
rium  raditur  9,  herba  11,  19)  aswinga 
(95).  abschwing  (7).  ab-,  a-swing;  agen 
(74).  ayne  (8).  werck,  heekels,  scheve, 
vese  (147).  werck  von  flachs  (68).  ertlin 
(95).  nlitrestir  (cf. ).  peterol  (128). 
ag.<i.  blaeeteru  (94,  136);  tyndir  i.  genus 
fomenti  (94);  nupta  ?:.  g^. /.  ryndir  (136). 
doeffhus  (?)  euterneßeln  (19).  doue  vit^ 
tele  (11.  V  St.  n?). 

*Napta  V.  Nepeta. 

*Napu-  V.  Napo-eaulis. 
Napus  V.  Napa. 

*Naphona  {i.  arthenio  &e.)  segel  (74). 
Naphta  v.  Napta. 
Nar  {i.  fluiiius  t  foramen  nasi)  eyn 
wasser  (9).  naß  locli  (76,  110).  neseliol 
(11).  naß  (68).  naeß  (132). 

*Nareisci  v.  Nancisci. 
Nar-eissus,  -dissus  (17),  -ciscus  (47, 
68),  -tiseus  (24),   -eusus  l  -culus  (76) 


NAS 

(cf.  holli)  liolcz-lilige  (17),  -glig  (7), 
-gilg  (6).  liolt  lilie  (24,  47,  85).  rot  lilien 
(91).  braunrot  lilgen(iii).  vnser  frawen 
giigen  (126).  hornungsblumen  i  zeitlosen 
(114).  honcz  Zunge  (17).  wasserplum  (74). 

Narcissus  luteus,  pseudo-n.  vcht-, 
hornung-blumen,  zeitlosen,  nl.  sporket 
bloemen  (iie).  Josephsstab  (kl). 

Nardu-s,  l  -m  (110)  bäum  0.  salbe 
(8).  pauni  (9).  salbuurz  (Gf.).  nardus  (1). 
spick  (12).  Spot  (?  87).  wolriechend  krut 
(110).  zeitkrawt,  prunkreß  (74).  nard- 
um,  -inum  (110)  salb  von  nardus  ge= 
maclit  (68).  sulche  salue  van  n.  (132). 
nardus  agrestis  v.  perpensa.  n.  indica 
t  syriaca  edelfrembd,  wolriechend  8pi= 
kenardi  (ii4).  nardus-picatus  (23),  -spi= 
catus,  -pisticus,  -pistitus,  -piscium 
(76),  -pistica  (114),  nardum - pisticum, 
f  -piscatum  (uo),  t  -spieatum  (Hr.), 
nardi-umpiscatum  l  -pistieatus  (132), 
-spicus  (i:i3),  -spieatus,  -spieatum  (76), 
-pistatus,  -piscatus,  -pisticus,  -pisti= 
cum,  -pistum,  -ficatus  (cf.  spicanardi) 
hd.  eyn  salbe;  vngevelschte  s.  (9),  nar= 
diß  s.  (T)!»),  nardus  salben  (1),  gantze 
vnd  lautere  s.  (75).  nd.  en  zalue.  sehen 
getzit  nardus  pistitus  (12).  n.-uarius 
welischmilch  (74). 

Nare   hd.    swy-,   schwy- ,    swu-    (7), 
nd.  swe-mmen.  flie-  (10),  fli-  i  flo-(12)-ßen. 
*Na-  V.  Ra-refieri. 

Naricus  i.  brueus  cuius  nares  sem- 
per  siillant  (Br.),  brutus  (147.  cf.  Gl.  m. 
vr.  naric-i,  -us)  nasentryfig  0.  schno^ 
derig  (110).  rotzig  l  tryfnasig  (68). 
druypiiasieh  t  snotich  (132).  des  nase 
altijt  onreyii  is  (147). 

Narire  die  nase  sim.  rümpften  (110), 
schrumpfen  (109  Arf.),  butzen  (68),  schort- 
zen  (132),  schortcn  (109),  afhouwen  of 
snijden  (i47).  be-  (68,  109,  13^),  ver- 
(110)  -spotten. 

Naris  hd.  eyn  nase- ,  naße- ,  naß-, 
nasen- (8),  rauch  (111) -loch,  der  nesen  1. 
(12).  nase-lach  (21),  -locher  (pl.  16). 
naßelich  (f)^').  naeselock  (20).  naeßgat 
(132).  nasen- (23),  nezen- (22),  nes-  (22b), 
-hol.  liesse  (Agr.). 

Narrabile  verkunt-  ( 110  ) ,  vertzel- 
(132),  ertzelber-    (68)  -lieh,  -licht  (iio^). 

Narrare  hd.  nd.  raden.  hd.  raiden, 
ratten  (6),  rotten  (77),  sprechen,  er-, 
ver-zelen ,  sagen  (9),  offenbaren  (76) ; 
v'-kunden  (110),  -koiiden  (6),  -kinden  (76), 
-binden  (sie  7),  -kundigen,  -kondigen. 
konigen  (21).  vertzellen  (132).  nd.  v'- 
tellen,  -teelen,  -trecken  (108). 

Narratio  sage  mere   (20).   erzelung 
(68).  ver-tzelinghe  (132),  -knndung  (uo). 
Narrator  seger  t  roeder  (20). 
*Nars-cureiuin,  -tueium&e.  v.  Nas= 
turtium. 

*Nartiscus  v.  Narcissus. 
*Narto(aMs  nardus?  tartarus?)  peh 

(Sum.). 

Narus  (cf.  gnarus,  nauus)  \vyse  (8). 
weyse  t  cluck  (9). 

Nasale  datdie  nasebeschermpt  (147). 
*Nasalis  nase  bant  (7  sim.). 
*Nasareth  v.  Nazareth. 
*Nascale  v.  Nastula. 
Nasci  hd.  ge-bern,  -born  (5,  21),  ge- 
born  werden,  w.  g,   nd.   gheboren  (23), 
j  werden  gh.  (22),  warden  ghebaren  (11). 


NAT 


375 


*Nas-  V.  Nan-eisci. 

*Nascula  v.  Nastula. 

*Nasculus  knefel  (9.  cf.prc).  nespel 
(arbor  t  fructus  eius  76).  arspelle  (Sum. 
dem.   von  nates  X  nespelle). 

*Nasea  ijnscis)  rusche  (104). 

*Nas-ellus,  -iculus  nasel,  var.  uaßlin 
(75). 

Nasitergium  naesen-  l  snucze-duch 

(20).  rutztuch  (74). 

Nasiterna  nd.  coel-,  spoel-vat  (116). 
*Nascromeum  v.  Nosodoehium. 

Nas-osus,  -utus  (4,  125  &c.),  -urus 
?  napsus  (76)  nasicht  (4).  Ad.  groß-, 
groit  (147)  -nasich.  twchs;  schlw;  vor- 
schlagen, -lockert  («'.  versutus  125). 

Nass-a ,  -is  (cf.  gurgustium)  hd. 
ruse  (8,  9),  revse  (3,  4^,  rcußc,  reuß, 
reisch  (91),  rise  (49),  ruß  (17),  rinß  (7«), 
reuyne  (sie?  152);  flscli-ruß  (88),  -ryßen 
(12.5), -korb, -korp;  vischekorpp  (19,20), 
-korp  (1-52),  {  kayr  (19).  eaer  (106).  kar 
l  alecorf  (99). 

*NasteTus  v.  Nazarenus. 
*Nastorcium  v.  Nastureium. 

Nas-tula,  -cula,  -ula  (8) ,  -tulis  t 
-tlo  (Gf.),  -tulum  (20),  -culus  (q.  v.), 
-cale  (75)  (^.  tenia  93,  monile  q.  v.) 
nest-ila  (-tlo  Gf.),  -el  ijniel  henkel  (93). 
bend-el  (20),  -ichin  (20  &c.),  -ekcn  (11). 
choiifelin  (Gf.).  heftel  i  heckel  am  hef-- 
tel  (75).  hefft-igen  (3),  -chin  (8),  -lin 
(76),  -el  (4).  helftchin  (9). 

Nastur-tium,  -cium,  f  nastorcium 
(153),  narstu-cia  (Sum.  v),  -tium  (76), 
gew.  -cium,  -rcium  (47,  74),  -rcia  (105), 
mars-  (1),  ar-  (45?)  -tucium,  nan- 
(147),  ca-?nau-  (.Sum.)  -sturcium,  nar- 
scurcium  (74),  sturcior  (4)  (cf.  cardam- 
us,  -um,  timlDra  &c.)  ahd.  ags.  cressa 
(i36i>,  Gf.).  hd.  cress-0,  -e,  chresso  (i05, 
Sum.),  kreß,  kress.  hd.  nd.  kev-se,  -tze 
(12,  23).chers  (1).  carse  (20,  221»).  kre-ste 

(Anz.     8,     406),   -SSich     (88,      144),     -ßig 

(126).  kir-se  (Sum.  v),  -sehe  (17).  kaers 
(97).  carsscruyt  (i47).  kressenkrut  (uo). 
prun-  t  garten-kreß  (74).  d}^  gart-kyrse, 
spätes  Marg.  -kresse ;  höh.  polska  ryer= 
zicha  (fericha  Kon.);  sturcior brunkyrse 
(4).  prun-  i  garten-kreß  (74).  borne 
kresse  (10).  bruigcresso  (i3i).  ags.  lec= 
cressae  (i36),  tuuncressa  (94),  tuncaerse 
(94''>).  pruystcruyt  (i32).nastur- 1  narstu- 
cium  kerse;  ostrutium  brun-k.  (85). 
nastureium  aquaticum  brun-  (93,  153), 
ort-ulanum  (153),  -ense  garten-kresse 
(93),  -kreß  (153). 

*Nasula  v.  Nastula. 
*Nasu-rus,  -tus  v.  Nasosus. 
Nasus  hd.  nd.  nase.  naese  (20).  naße 
(21).  naß  (6,  134).  neze  (11,  22). 

Nasus  aquil-inus,  -us  nl.  een  domp= 
hooren  &c.  (ue). 

Nata  dochter  (132  sim.).  hd.  nd.  eyn, 
en    geborn   d.    eyn    g.    0.    tocher   (.stV) ; 
toichter  (7). 
*Nata  V.  Cancer. 

Nata-bilis,  -tilis  geschickt  zu 
schwimmen  (uo).  abel  om  tzo  swemmen 
(134). 

Natabulum  swime  (125). 

Natale  geburt  (20,  65)  zu  dem  hymel 
t  hymelsch  g.  (65). 

*Natalicius  ding  das  zuswymmen 
gehört  (74). 


:^7C) 


NAU 


Nutalis  jje-pfrleich  (1),  hd.  -borlich, 
barlitl»  (C^k  -h^'rV^c(2^^),  -borlieC^it,  -bort 
(8'''»,  -burt  tier  licylfjfii  (8).  vorscheyclungo 
aor  hi'ylifron  (./.  natalicium  9). 

Natalis  doinini  wcilicnnochttag  (aiV 

Natali-tia,  -cia  m-peiloychait  (1).  /((/. 
M</.  f^t'bor-licluit.  -licyt  ^21). 

Natali-tium,  aciv.-cium  hd.nd.gchort. 
hoilgo  g.  (8).  ha.  geburt.  ein  tag  (t>8), 
zyt  (iio)  (ler  g.  oin  dach  van  geboort 
(132). 

Natans  swemonder  (,9).  pl.  s\vini= 
niont  (in). 

Natare  hd.  swv-,  schwy-,  nd.  swe-, 
sine-  (99)  -mmcn.  scnunnen  (sicG).  swcmen 
(13). 

Natatilis  v.  Natabilis. 

Natatio  swyninumgo  (20). 

Natator  hd.  swym-  (8,  9),  schwim- 
(iio\  swo-,  swom-  (i:v2)  -mer.  smemre(99). 

Natatori-a,  t  -um  (7t)  vrsprinc  (121, 
141 ).  gescinnet  wasser  (20).  eyn  wiger  (7). 
wovor,  wage,  vischgrub  (74). 

Natatorium  {cf.  prc.)  ein  wasser  dz 
man  nit  gowatten  kan  (e.i).  swommo  (16, 
7.i).  sweminolich  (8).  swynimunge  (9). 
quellender  vrsprunck  (74). 

Nat-es,  -is,  f  -ica  t  -ieula  (147)  (i. 
clunis,  /id.  nd.  ars-,  hd.  arß-bille  (20, 
132,  147,  Gf.),  -bil  i^97),-ville  (81», 22),  -belle 
(8,  IG, Gf.),  -bell  1,93),  -pelle  1 95,  Gf.),  -belleg 
(9),  -beige  {pl.  125),  -balle  (4),  -ballde 
(3),  -bol  (12),  hd.  -backe, -back  (110, 134), 
-bag  (6,  133),  -backen  (20),  -packh  (1). 
arßpackenn  \pl.  in),  ers  belle  (23). 
eers  bille  (11).  agterbillen  (99).  huff  (6). 
hesen  (12). 
*Natex  c.  Natrix. 

Natic-a,  -ula  &c.  v.  Nates. 

Nathineus  v.  Nanatheus. 

Natio  ge-sclecht  (i5i),  hd.  -siecht, 
-schlecht,  -Schlacht  (134),  -siechte  (23), 
-slicht  (21\  -slagte  (99),  -purt  (i5i),  -purd 
(1\  hd.  -burt,  -buert  (11),  -bort  (23).  bord 
(22).  hd.  volcke.  wolg  (8). 

Natiuitas  hd.  nd.  geber-unge,  -inge. 
hd.    go-burt.    -bort.    nd.    gebuert    (11). 
irdisch  geburt  (6.5.  cf.  natale). 
*Nator  sweommer  (11). 

Nat-rix,  l  -ex  (i4i)  i.  rina-  (ßr.), 
runa-  t  ma-  (76),  nata-  (141)  -trix  t 
.lerpens.  wasser-nater  (9,  17),  -notir  (8). 

Natura  hd.  nd.  nature.  natuer  (21). 

Naturalis  hd.  natur-,  natuer- (19,  i32) 
-lieh,  filius  n.  basthavt  (es). 

Naturalitas  natiirlicheit  (20). 

Naturalitei-  naturlich  (20,  75). 
*Naturari  (22'^),  -re  arden  (22'',  147). 
digen,   bequinen  (22^).   natur-en  (147), 
-liehen  thun  (75\ 

*Natus  V.  Nisus.  Notus. 

Natus  hd.  nd.  geborn.  gebaren  (11). 
hd.  ein  geborneri    son,  sun   (6,   9).  nd. 
sone. 
*Natus  swymmende  (8). 

Naual-e,  pl.  -ia  schiff-stat  (9i),  -mat 
(135),  -stelle,  nl.  helling,  de  werf  (116). 
Station  der  schiff  (88). 

Naualis  hd.  schifflich.  7id.  scheplic. 
bellum  nauale  schiflFstrit  (iio).  strit- 
schiff  (110*').  ein  strijt  ter  zee  in  schiffen 

(132). 

*Naualium  {anders  Gl.  m.)  v.  Nouale. 


NAU 

Nauarchus  schiffstete  (74). 

Nauare  rischlich  dün  (17).  reischlich 
tun  (8). 

Nau-ci  (74  &c.),  gew.  -si,  -sia  (18),  -se 
(133),  -ce  (75  var.),  mansi  (74),  rauci 
(1)  daz  mitten  in  der  noz  ist  (8).  grubs 
(74).  hut  zwischen  der  schcl  vnd  des 
kerns  (75),  das  bitter  hutlin  (iio)  in  der 
nuli.  keren-huttlein  i9),  -schal  (6).  kern-, 
kernel-  (22)  -schelle  (22,  23),  hd.  -schale, 
-schal,  -vclgin  (.')'').  cheren-vel  (2),  -vcld 
(1).  ein  kerns  schel  (.')).  bolster  van  den 
noten  (107).  bloestcr  van  nuyssen  (^132). 
noß  scheide  (17).  nuß-butze  (Das.).  die 
mitte  (67,  133,  152).  schelffen;  schnitz; 
rinden;  buttschge;  außwuschetcn;  gusel 
(126).  nichtz  (74). 

Nauci-,  nausi-,  neuci-  (18^),  nuci- 
(76)  (i.  vili-,  fili-  3)  -p andere  hd.  nit 
achten,  v'niclit-en  (^9),  -igen  (18'').  eysin 
i  wullin  nausip.  X  nausea !  (8). 

Nauclerus  hd.  schiff- herre,  -herr, 
-meister,  -man,  -er  (uoj,  schcffman  (1, 
3).  schiman  (sjc  151).  nd.  en  schepher; 
eyn  schip  vj)  de  water  (22''). 

*Naudi  snachanti  (Gf.  6,  839». 

*Naueare  v.  Nauseare. 

*Naueta  {i.  port-us,  -a  3,  porcus! 
18;  anders  Gl.  m.)  haue  (22).  vber  (^17, 
4).  vfer  (3).  schvni  ebber  (18).  vr-,  au- 
far;  gestat  des  wasser s  (74). 

*Naufraga  ( cf.  nau-freda,  -preda) 
schiff-broch  (132  ,  -raub  (H0). 

Naufragare,  -ri  her-  (17),  v'-  (8'', 
23)  -drincken.  ertrinken  (9j.  irdrenckin 
(8j.  hd.  schiff- brechen,  -br.  zu  wasser 
(110,  132),  -broch  (9).  sceyp  bruech  (97). 
seheff  prechen  (1).  schip-  [22),  schep- 
(23)  -brocken. 

Naufr-agium,  i  -igium  (147)  hd. 
schiff-brochunge, -bruchunge  (2U).  -bruch 
(110),  -broch  ( 8^ ),  -verderpniß  ( 17 ) ; 
seheff  prochung  (1),  schiffe  breche  (5''). 
nd.  sciiep-breckinge,  -brockiugc  (11); 
grünt  roynghe  (^22). 

Naufragus  schift'brucke  (20).  schip- 
broke  (11),  -stoten  (106). 

*Naufreda  [i.  rapina  nauis  t  piscis 
76.  cf.  nau-fraga,   -preda)    schvffroub 

(68). 

*Naufrigium  v.  Naufragium. 
*Naugus  /.  vanus  l  vacutis  lat.  (76). 
Nauia   strengkeit    (110).    clockheit 

(,132). 

''Nauiare  v.  Nauigare. 
Nauicula  cloyu  schiff'  (8.  17),  schift'- 
gyii  (132),  -lin  (110).  schifflin  (68).  weber- 
sch.   {i.    radius    93).    scheppekin   (23).  | 
snicke  (22).  seheff  (1).  dy  sclioßpule  (125). 

Nauicularius  (^  i.  naupicus  q.  v.  9)  i 
ein  Schiffmacher  o.  bewarer  (110   «m.).  | 

Nauigalis  hd.  schifflich. 

Naui-gare,  -are  ( 18'' )  hd.  schiffen, 
scheffen  (1),  varen.  vberfarii  (10).  nd. 
sche})pen. 

Nauigatio  hd.  schiffunge.  schijff 
furunge  v'-O). 

Nauig-ium,  oft  t  -atio  schiff-unge, 
-fart.  vur.  -ert  (65),  -lin  {i.  naulum  7.  st. 
-lon).einn  menge  der  schiffe  (110).  ver= 
gaderinge  der  schiffen  (132).  scheffung 
(1).  schep-unge  (5''),  -pinge  (23).  farung , 
mit  dem  schieff  (4). 


NAU 

*Navimachia  &c.  v.  Naumachia. 
Nauis  hd.  scliiff,   scliyeff  (66),   scyff 
(12).  scipf  (13).  nd.  schip,  schcp.  nau  (93). 
Nauis  rostrata  streit  schiff  l  seh. 
zu  dem  streit  gemacht  (7')). 

Nauita  v.  Nau-ta,  -strologus. 
*Nau-,  /  naut-itare   sciiiff  laden    o. 
ent-1.  (iio).  zu  seliif  1.    (68).   goct  8che= 
pen  (132). 

Nauiter   neusser-,   frutig-,     embsig- 
lich  (126).  af/s.  horslicae  (94,  136). 
*Nauitiata  sehiffstat  (16). 
''Nauitica  v.  Naustrologus. 
*Naula  («.  nola)  schelle  yVih). 
Naulum  ((/.  nauigium)  hd.  schiff-, 
nd.  schep-lon.  sceyploon  \%i).   ferschetz 
(93).  veerscat  (si). 

Naumachia,  na vima-chia  ( 147), -cia 
(Gl.  111.)  hd.  schiff  streit  sim.  strijt  des 
scheeps  (i47). 

Naup-icus,  -itus,  -egus  (116)  {cf. 
nauicularius)    //</.   schiff  mecher    sim. 

*Naupitari  schiff  machen  (9). 

*Naupitus  V.  Naupicus. 

*Nauplium  v-ia  ludu.^  Hr.  x  nabu= 
Ivim)  seitenspil  (93).  rotte  ein  sayten= 
spil  /.  decacordium  (74). 

*Nau-preda  {pit<cis  Gl.  m.),  -praedus 
(97)  hd.  schiff-raub,  -raupe  (i33).  sceyp= 
roof  (97). 

'''Naupredari  schiff  rauben  (9). 

*Nausatio  ags.  uulat-ung  (94),  -ing 
{ne). 

*Nause  v.  Nauci. 
Naus-ea,  -ia  vii-wil  (7,  65,  75),  -wild 
(G),-willung(93),-uuillo,-uuilloth,-uuiledo ; 
uui-,  uuu-llido  nim. ;  uuilloth  i^im.  (Gf.). 
hd.  wull-  (9,  20,  74,  Gf.),  vmvull-  i  swelck- 
(74).  füll-  (Gf.),  woll-'(8.  17),  well-  (21), 
wolger-  (ö'i''),  wulger-,  vulger-  (i5i), 
schwulger-  (i34),  walger-  (12),  worg- 
(20),  wyrg-  (110),  wor-  (18),  erk-  (i26), 
nys-  {H^},  es-  (9)  -unge.  wal-ginge  (23, 
132),  -ginch  (97),  -liehe  (11).  gruw  (7,  65). 
gruer,  graue-r,  -ck;  gull  t  guUen  (75). 
grusc-n  (10),  -1  (8).  daß  grawsen  i  gra^ 
wen  ( 114).  spia  (Gf).  e-  i  ei-ckel  (Hen.). 
erkunib.  nl.  walg-e,  -inge,  quahcheit  (116). 
facere  nauseam  vnwillen ;  kotzen ;  er= 
ken  (126). 

Nau-seare,  -siare,  -eare,  -stare  ("6) 
willon  l  vn-w.  (Gf.).  mik  ewillct  (nauseo 
131).  wullen  (1.  20,  "4,  100).  vu-w.  (74)» 
wuln  (18'').  wollen  (17).  wellen  t  eißen 
(21).  hd.  vnwill-eu,  -igen  (ss,  110).  hd. 
(19)  nd.  walghe-n  ,  -rn  (23,  78).  walgea 
i  spuen  (99).  wallichen  vmpt  harte  (11). 
wolgern  i  spigen  (ö).  hd.  wu-,  vu-(i5i), 
swu-  (69),  schwu-  (134),  schwi-  (110) 
-Igern.  gullen  ;  gruen  i  grauen  (75).  gru- 
(8,  64),  gra-  (9j,  gre-  (64^)  -wen.  ont= 
hertzen  (i32).  erkumb  (116).  ochelen  i 
tiauden  (7i).  worgen  (18).  wirgen  (76). 
sich  würgen  t  koken  l  brecken  (ii4). 
nysen  (S^).  offreczen  f  koccen  (13). 
kotzen  (88). 

*Nausi  v.  Nauci. 

*Nau-sia  v.  -ci,  -sea. 

*Nausiare  v.  Nauseare. 

*Nausi-  V.  Nauci-pendere. 

*Naustare  v.  Nauseare. 

*Naustra  (aus  hau- X tran-stra  X 
nauis?  cf.  sq.)  en  watcr  molde  t  en 
schep  baut  {st.  baue  ?  23). 


NEB 


NEC 


NEG 


377 


*Naustrologus  {i.  nauit-a,  -icus  &c.) 
schifFman,  stewr-maii,  -meister  (74). 
*N'au-  V.  Na-sturcium. 
Nau-ta,  -ita  hd.  schiff-,    nd.   schep- 
man.  fehr  (i26). 

Nautilus  (piscifi)   schifFkuttel   (H4). 
*Nautitare  v.  Nauitare. 
*Nauus  V.  Nanus. 
Nauus  ernsthafl'tig   o.    streng  (110). 
schnell   (68).    haestelich   (i32).    weyse, 
cluk,    resch    (9).    frutig    (i2G).     nüfer, 
anhebig ,  handtvest  (128). 

Nazarenus,  nasteius  (7)  (i.  florens 
65)  hd.  nd.   godcs,   hd.  goddes,   gottes, 

gotzman.  godegebin  (8^).  grünender  (65). 
Naz-,  nas-  (5^)  -areth  nazareth  (1). 
nasaret  (5^). 

Ne  das  jcht  (1,  ö^j.  daz  nicht  (7).  hd. 
nd.  ist  daz,  das,  dat  nicht  t  icht,  nit 
t  vt  (6,  18),  etwas  (76).  nicht  (76).  ne  (99). 
*Nea-  V.  Na-pellus. 

Neapolis  newe  (9),  nuwe  (8),  nu  (5i') 
stat.  neapels  (1,  110).  napels  (132).   na= 

plis   (68). 

*Neba  (cf.  nepa)  eu  visch  (11). 

*Nebeta  v.  Nepeta. 

*Neblus  V.  Nebulosus. 

*Nebolo  V.  Nebulo. 
Ne-,  t  nem-  (75)  -bria  tysem  [i. 
muscus  4.  cf.  nebris  =  musina?). 
schurtzfel  [i.  corium  ceruinum,  veatis, 
sacerdotis,  pannu.s  mundatorius  pertinens 
ad  equos  76.  cf.  nebrida).  wisch-,  var. 
wis-,  i  wusch-tuch  [i.  sudariuiii  cum  quo 
mundardur  equl  75). 

Nebrida  (^.  planeta  Br.,  anticorium, 
nebris.  cf.  rebrida)  schortz  t  schortze 
dok  (12).  hd.  schorz  feile  sm. ;  schurtz- 
f. ,  -fal  (6),  -duch  (10).  schurtze-  (133), 
schirtz-  (ho),  schot-  (i32)  -fei,  -feil, 
scherce  vel  (13).  snutze  doche  (19). 
schcpeler  (13  sim.). 

*Nebrinare    {edorum)    mechtzen    als 
die  kytze  (74). 

Nebris  (i.  pellis  dame ,  lyncis  cerui 
110  sim  ;  p.  päter  capre  t  cerinne  t  xq.\x- 
sina  animal  76.  cf.  muscio  &c. ;  oft  i. 
nebrida  q.  v.)  hd.  hirtze  leder  (5); 
hirß-hut,  -haut;  hirtz  fei  (68,  110).  liertz 
veel  (137).  nembris  bindend  h.-vel  (9). 
binde  vel  (8). 

Nebul-a  [pl.  -e),  -o  (64)  hd.  nebel, 
nebbel.  nd.  neuel.  nl.  mist  (116).  {i.tenuis 
panis)  hypp  (64b).  hypp-y  (64'^'=),  -en  t 
restwyß  (110.  cf.  frixorium).  vn-rat  (3, 
8,  12,  23,  4.  cf.  Ob.  h.  V.),  -radt  (1), 
-rayt  (5'»),  -rot  (9),  -rächt  {b^),  -drat  (67, 
133).  vmb-drath  (66,  69,  jo),  -brath  (i34). 
mandaten  bort  (12.  cf.  Sm.  2,  595).  wint 
offeltre  (99).  nolen  eft  wavelen  (109). 
noelen  otF  waffelen  (132).  nl.  vluwe  {i. 
tendieula  11 6). 

Nebulare  hd.    neb-eln,    -beln     (7), 
-eleu,    -len;    nibleu  ("6).    nd.     neuelen. 
hyppen  bacheu   (no).    nolen   l    wavelen 
(109),  noelen  l  waffelen  (132)  backen. 
Nebularium  scheur  (125). 
*Nebulator    (-arius   Gl.  m.)    vnreter 
(8,  9). 
*Nebulatrix  vnreteryn  (8,  9). 
*Nebulo  V.  Nebula. 
Nebulo  (i.  gulosus,  leceator,  leno, 
ribaldus  &e.  cf.  nabulo?)  riff-egan  (5), 


-iun  (76).  ruffian  (23).  ribalt  (11).  ryebalt 
(20).  ryballde  i  bube  (19).  ruffer  (97). 
laicher  mit  siner  kunst  (75).  duchler, 
dockmußer,  stiller,  verschlalier  &c.  (88). 
lotir  (9).  lottersbub  fi26).  bul  (21).  hd. 
lecker,  eyn  farn  schuler  ader  eyn  ofladen 
becker  (7  Mig.  cf.  nebulator).  peck; 
vnsteter  an  worten  (74).  nebu-,  nebo- 
(94)  -lonis  ags.  scin-lecan  (i36),  -laecean 
(94)  c/. -laeca  a  magician,  conjurer  (Bsw.). 

Neb-ulosus,  l  -ulus  l  -lus  (76)  hd. 
ge-wulckig  (75),  -nybelt  (65,  110);  neb- 
elecht, -lig  (68).  neuel-ich  (11),  -achtich 
t  doncker  (132).  duneker  (23).  hd.  tu-  (6), 
du-nckel.  vnrat  freßer  (8,  9.  cf.  nebula). 

Nee  hd.  nd.  noch,  nach  nit  (5'').  nit 
(6).  vnd  nit  (68). 

Necare  hd.  nd.  doden.  hd.  to-,  tod-, 
tot-   (6),    tct-    (76),   do-ten;    deden  sim. 
uerslan  (99).  neco  vi  doden  mit  holcze; 
avi  d.  mit  isen  (17). 
*Necarus  v.  Necharus. 

Necatio  [i.  .^ubmer.siu  Gl.  m.)  dodunge 
(20). 

Necdum  hd.  nd.  noch  nicht,  hd.  noch 
nit.  nochtan  uiet  (^11).  nach  dan  nycht 
(19).  nach  nyet  t  nyergenna  l  donnach 
nyet  i  nachdaune  nyt  ^20).  vn  auch  (18). 

Necessare  nodigen  (18). 

Necessari-o,  -e  ü.  necesse)  hd.  nd. 
notli-eli,  -ken. 

Necessarium  [i.  cloaca  110)  orberlich 

(132;. 

Necessarius  adj.  sbst.  hd.  nd.  not-, 
orber-  (132,  i47j,  pi'ofite-  (132)  -lieh,  -lic, 
-turfftig  (iioj.  notzelech  (5**).  dürftig 
(68).   hd.  ein  fruiid,  frunt,  frewnt  (9). 

Necesse  (ncee)  not  (9).  hd.  notlich, 
or-bare  (106),  -ber  (99). 

Neeessitare  hd.  nd.  nodigen.  hd. 
notigen,  uoten  (21),  netten  (76),  an 
nottigen  (1),  noitdoi-fftigen  (7).  not  (110), 
by  not  (68)  zwyngen.  by  noet  dwyngen 
(132). 

Necessitas  not  (23,  68).  hd.  noyt. 
noyd  '19).  noet  (132).  notte  (21).  hd.  not- 
durfft.  -turtft  (iio),  -urftikait  (76).  noyt= 
turfftikeit  (7). 

Necessit-udo ,  öfters  i  -as  jamer  l 
not  (12).  gancz  (17),  g.  vnd  wäre  (8),  g. 
vnd  wore  (9)  frunt-,  frewnt-  (9)  -schafft, 
vrunt-  t  maag-  (68),  i  maech-(i32)  -schaff't. 
*Necessus  hd.  nd.  not-lich,  -lic,  -tig 
(2),  -ig  (i.  oportunus  1). 

Necis  tot  (9).  dot  (8^^).  doyd  (19). 

Necnon  vnd  (8).  vnd  auch  (9,  17). 

Neequie-,   nequa-  (94)   -quam  ags. 
holunga  (94,  i36). 
*Necrementuin  [st.  excr.  ?)  spriu  (Gf.). 

Necromantia  swartze  konst  (132). 
schwartz  kunst  (110). 

Nectar  trauek  der  gotter  (88).  suß 
(1, 110),  sieß(68),  suß  t  twalm-(9)  tranck. 
süße  v8'^),  dalen-  (17),  luter-  (133)  -drang. 
hd.  1.-,  edel-  l  dolen-  (8),  soissen  (i32), 
7id.  lutter-,  kers-  (78)  -dranek.  lautcr- 
(66, 134),  süß  (65),  suß  edel-  (75)  -getranck, 
-tranck  (134).  sieß  (,76),  honec- (Gf.) -win. 
malmesier  (75).  seim  (121,  Gf.).  honicsaim 

(104). 

*Neetare  i'.  Neetere. 
Neetar-eus,  -ius  seinig  (Gf.).  suß  (17) 
uan  ciarette  (99). 


*Nectarius  {cf.  sq.)  ein  ding  vom 
necker  o.  neckerische  d.  (74). 

*Nectaritumuinuni  necker  win  (76). 
Cf.  neetarites  alantwein  (ki.)  ;  necharus. 

*Nectar-ius  v.  -eus. 

*Nectarus  v.  Necharus. 
Neet-ere,  -are  hd.  knu-,  knü-,  kny- 
ppfeu;  knup-phen  (7),  -pen;  knu-,  kni- 
(18),  kno-ppen.  knopeu  (99).  knutten  (12, 
23).  knoden  (71).  hd.  nd.  stricken.  zu= 
sammen-knoppen  (8),  -binden  (8''),  -heften 
(9).  toe  hope  knutten  (11).  naygen, 
pnantzen  (-ere  74). 

Necula  todtlein  (74). 

*Nech-,  nect-  i  nee-  (75,  76 j  -arus 
(^■.  ßuuius  litra  heidelbergam  75,  circa 
quam  crescunt  vina  76)  der,  dy  (125)  neck-ar 
(75,  91),  -er  (125). 

Nedum  noch  nit  (110).  nitall-ein  (132), 
-en  (68). 

Nefa-  V.  Nepha-, 

*Nefilis  i.  iuuenis  miles  (76). 

*Nefre-des,  -dus  v.  -ndus. 

*Nefresis  v.  Nephresis. 
Nef-,  bissw.  neph-rendus,  {bissw. 
unte)-sch.voii)-rendis,netre-ns  (v. a.  leis), 
-ndes  (6,  Gf ),  -des  (7),  -dus  (74)  spunne 
varchelin  (Gf.).  spynnen-  (10),  spynde- 
(13),  spün-  (4),  spon-  l  spen-  (9),  spin- 
(8,  16)  -ferkel.  span-  (-es)  i  sug-  (-is) 
-ftirk  (6).  spone-  (23),  spene-  (12),  spen- 
(22)  -verkeil,  spaen  werken  (97).  spin- 
farlin  (v.  a.  16I8),  -ferlin  (110).  spon-, 
spo-  (75  varr.),  sug-  (76)  -ferlin.  spausau, 
vlg.  var-,  var.  va-ckel  (75).  sawgfarch= 
lein  (74).  eyn  sugende  (18),  suge-  (5), 
sogk-  (21)  -ferckeln.  ein  sug  freckeln 
(17.  wetterau.).  jugwereklin  (7).  sucfer= 
cel  (3).  seugschwiidin  (110).  ein  iung 
schwyn  (68).  swein,  parck  (74).  verken 
i  soechken  (132).  geelte  {i.  povca 
domestica  11).    ghelde   (106).  nl.   vigghe 

(116). 

*Negabilis  weygernde  (20). 

*Neganter  v.  Negatiue. 
Negare  Arf.  v'-sagen,  -czagen  (9), 
-lenken,  -leyken  (21),  -tzien  (12);  lenk- 
en, -neu  (19);  leug-eu  (9),  -neu  (75'^,  110, 
134);  lognen  (6),  legnen  (67,76),  leynken 
(.5'').  nd.  v'saken,  lochen  (23),  loggenen 
(99).  leuben  (20).  hd.  nd.  weygern.  we- 
geren  (19).  hd.  widersprechen. 

Negatio  w-eyger-  (11,  20),  weger- 
(19),  leugn-  (75  var.),  leuk-  (20,  75  var.) 
-unge,  -ingc  (11).  leuminge  (20). 

*Nega-tiue,  t  -nter  (v5)  wyegerliehen 
(20).  lugen-,  varr.  leigen-,  liegen  -  lieh  (75). 

Negatiuus  wey-  (11),  we-  (19)  -ger= 
lieh,  leuckende  {l)  weygewerde  (20). 

Negator  leucker,  var.  laugner    (75). 

Neglectio  versuniung  (110  sim.). 

Neglectus  ver-sumpt  (68, 110),  -suymt 

(132). 

Negligens  eyn  vorsumer  (5^).  sau= 
miger,  varlessiger  (65). 

Negligenter  versuyme-  (i.'ri),  ver= 
suin-,  varlessig-  (65)  -lieh. 

Negligentia  hd.  vorsewnyß  (4),  ver= 
sawmnußs  (1);  v'sum-eniz  (.5),  -niß,  -uug 
{b^,  6),  wrf.  -icheit  virsumighe  (19). 
hin-  (91),  var-  (es)  -lessigkeit. 

Negligere  hd.  nd.  v'sumen.  ver-ges= 
sen  t  -lassen  (no),  -rokeloseu  (132). 

*Negociamen  r.  Testamentum. 
48 


378 


NEM 


*Negociari  hd.  wtM-lx'ii,  ye-w.  (7), 
be-w.  i,S).  weitVtMi  ^1),  scliafVcn,  lidyt-si-h. 
(l'.>).  liiiiitikMi  /  kiiutlVn  (110),  kt'iitffii, 
keyffcii  (12);  kauffslalun  (!>), -slau  (8); 
■winken  l  srliiikt'ii  (17),  zu  seil,  t  zv 
fidiartVii  liabeii  (75).  hd.  nd.  worckrn.  nd. 
wenun,  wnu'ii  (i'i),  bootsc'ai)))eii  (11). 
koct"inaii.scliafl"t  (132),  coinciiscap  (107) 
dooii. 
*Negociariu8  kauÖ'inan  (2(.)). 

Negoci-atio,  t  -ositas  (i47)  kauff- 
maiisoliatVt  (iii)siw.),  -t^laguugo  (2U). 
coipmauscap  (147).  seliatt-  l  bescliick- 
(iio).  wcrb-  (t).i,  6«)  -uuge.  geworb  tri^ 
billig  (ti.i).  goschef-tr  (15),  -tiiissc  (8), 
-nis.^ic  (!>). 

Negociator  /*'/.  worber.  nd.  woruor. 
warucr  ^11).  hd.  kaufl'-,  koff-  (os),  kooft'- 
(i32),  coep-  (in  -man.  coeper,  ver-c, 
gelder  (147).  schaff-i'ir  (1),  -er  f  132),  -nur 
(68,  iio).  gcsehcf-ter  (9),  -fer  (8).  hantie- 
rer (9i).  voyrer  (2).  redrer  (1.  nhd. 
rheder). 

Negoei-ositas  v.  -atio. 

Negociosus  ge-.schoffuig  (  iio'^  ), 
-sc-bifftig  (  110^).  Scheffer-  l  keuff-iich 
(2()i.  vol  gcschefftes  (68),  besehickeit  l 
schaffiuge  (i32).  arbeitseliger  (65). 

*Nego-cista  {i.  inercator  t  institor  76), 
-cita  (117,  (11.  111.,  Br.),  -tita  ^ -tista  (Gl. 
m.\  kauffman  (20).  huerlyng,  dachhuerrc; 
coip-,  ineer.s-man  (i47). 

Negocium  hd.  nd.  geschefte.  ein 
werbe-g.  (5'')-  schefft  (21).  hd.  ge-sch.. 
-schafft  (1,  6),  -sclieffde  (20),  -.schepff 
(65  var.).  geschechte  (22).  schaff'ung 
(76),  -inghp  (1 32).  beschaff-  (109),  besehick- 
(109)  -inghe.  bot-  (68,  iio),  boet-  (11, 
132)  -schafft,  -scap  (11).  hd.  werb-e  (7i), 
-nis  (49),  -uug.  werf  (12,  13,  14,  23). 
warf  (109).  gewerbe  (8,  9).  hd.  werck. 
kauffsehaez ,  frage  ,  sache ,  kriech  (20). 
saeh  (7i).  negoti-o,  -a  (i36)  ags.  une- 
motan  (94),  im  emo  (136)  '.  miemta  wzYä- 
out  leiauref 

Nemanc-ipi  (74,  Br.),  -eps  (74,  Br., 
Gl.  ni.)  vnaußgebcn.''  kiudt;  das  mau  in 
die  hend'  iiit  gefassen  kan  als  ecker 
\iid  wysen  da?  erst,  alter  primula  (74). 

*Neinari  v.  Neniari. 

*NerQbri-a,  -s  v.  Nebri-da,  -s. 

*Nein-e,  -ia  v.  Nenia. 

*Nemeticus  ('.  nemesis)  gunstig  (10, 
12). 

*Nemisar  r.  Nenuphar. 

*Nemo  wilde  macesamo  (Sum.  vi). 
Nemo  nie-   (5,  7,  11),   ne-   (21,   23) 
-mant,  -man  (7).  nimen  (6).  numment(22). 

*Nerao-  l  therio-phylax   walfurster 

(125). 

*Neinor-ius  v.  -obus. 

Nemor-ositas  (Br. ),  -isitas  (Gl.  m.) 
buscheit  (20). 

Kemor-osus,  -ius  bu-  (8*>),  pu-  (8,9) 
-schecht.  buscheck  (19).  buss-chich  (11), 
-ettig  (20).  waldi-g,  vlg.  -ch  (75).  forstig 

(112). 

Nempe  hd.  werlich.  warleke  ( 99 ). 
zwar  (^). 

*Nemresls  i:  Nephresis. 

Nemus  hd.  nd.  busch.  pusch  (8^). 
bosch  (132).  hd.  walt,  schöner  w.  (93); 
wald  l  forst  (6).  nd.  wolt,  waelt  (11). 
worst  (loo). 


NEP 

"Nena  (/.  lena,  r/.  neno)  pubin  (7.s). 

"Nena  v.  Nenia. 

•NenlVeais  v.  Nephresis. 
Ne-nia,  -na  (li,  -nie  (üi'';,  -me  (74, 
76),  -uia  (ü4'l,  -ma  (68),  -mia  [cuntus 
quo  jmcri  pacißcantur,  noincn  monomo- 
topeium  .v/c  76)  (?'.  t'esc-ennine,  rar. 
-inine  76)  chlagi.sanc  Gt.).  gcsang  der 
weibcr  .so  die  killt  stillen  (75).  g.  (74),  g.  das 
man  thut  (75)  vber  die  toten,  dottcn-g. 
(64).  seien  leich  (1).  logenen  »7.,  (jen.  -e; 
wigi'u  iyv\  pl.,  gen.  -orum  (H,  '.)).  giposi 
(141.  cj.  Gf.  3,  217;.  siisennyn  {xg.  8). 
susen  (76).  Das  in  unnern  Voce,  häufige 
suseninne  sim.  vuvviov  (c/".  Dz.  wtb.  238 
«y.j  lehnt  sich  hier  wol  an  nenia.  neme 
arum  pro  carmine  qitod  exequiis  fune- 
rum  decantatur  (76). 

Neniai'i,  nemari  (76)  (i.  mentiri)  lu- 

(9),  li-  (8,  21  j,    lie-  (75,  76)    -gen.    den 
tüten  singen  (64). 

'""Neno  (/.  leno)  inib  (75). 

''■Nenon  vnd  (8''). 

Nenu-phar  (85,  Ki.),  -far,  -for  (64), 
neuphar  (Sum.  v),  nenifar  (74),  riemi- 
sar  vi25),  mulra  yq.  v.)  see-bluom  (9ij, 
-blumen  (20,  73),  -blomen  (153),  -wurtze 
(64,  7  7,  123,  Sm.),  -plat  i  -crenich  (Sm.  ü, 
179).  se-  (13,  47,  Sum.),  sey-  (12)  -blat. 
sebleder  (24).  scblomc  (85).  sehewurtz 
o.  blumen  ( 125  ).  sclinepium  ( 74 ).  liaar- 
(Ki.j,  hör-  i  hortz-  l  kolhr-  (72),  liartz- 
i  hereulis- 1  kaller-  (73j  -wurtz.  harstrang ; 
wasser-lilgen,  -maheu  (143). 

*Neofidus  V.  Neophitus. 

*Neoina-chia,  -lehia  i74)  neuer  streit 
(74,  75> 

*Neoman - chia ,  -cia  {i.  manuale  i 
strena  76)  new  Ion  (9).  uu  liet  (bj.  band 
gilt  (761. 

Neo-menia,  -mia  (23)  hd.  nd.  hocli- 
zyt,  -tit.  daz  hochgezitt  (30^).  hostede- 
doff  (8'').  nu  maiu-  (8i.   neuer  mon  (75). 

*Neopitus  V.  Neophitus. 

*Neopolitanus  neopolitaner  (ö''j. 

*Neoptatio  {aus  nepotatioPj  vnkeu= 
scheit.  poßheit  (74). 

Neo-phitus,  -phicus  (ö'^  &c.),  -pitus 
(136),  -fidus  (X  fidus)  newlich  getawft 
i  n  bekart  (9).  ein  nuw-  l  kurtz-hch 
bekerter  (65).  numigedoff  (8^».  cf.  neo= 
menia).  nulich  geilaufft  (8),  getoutft  (68). 
nyelinge  gedoefft  (132).  nuweiingen  ge- 
dopet  (99).  nuling  {11).  eyn  vn  (st.  im?) 
cristen  (5*^),  neuer  er.  (64^),  ueuwer  cr.- 
inensch  {(ii^).  geteufft  (iio).  neuer  l 
neuling  im  glauben  (75). 

*Neorgaminus  v.  Energumenvis. 
Neo-terieus    (uio),    -teritus    (132), 
-teticus  (20),  -tericum  (134  Mrg.),  -tieus 
(68;  ferseh  l  frisch  (20).  nuw  (134  Mrg.). 

Nepa  (c/.  nepa,  vipera)  nater  (93). 
notir  (8,  9).  eii  ader  (23).  vnck,  slang 
(74).  hd.  nd.  slange.  sehlang  (6).  ags. 
habern  (94),  hafern  (136).  hurre  (8).  hur 
(9). 

Ne-peta,  -beta,  -pita  (74  &c.),  -pica 
(4,  47),  -pitha  (V.  calamintha),  -pheta 
(114),  -pta  74,  75,  95,  Anz.),  napta  (87=», 
146),  nereta  (94»)  (i.  calamentum  4,  75) 
miintz  (G).  wild  müntz  (iii),  niintz  (9i). 
wizminza  (i05,  Gf. ).  bach-muntz  (146), 
-müntz  (87*).  sigeminze  t  simiza  (Gf.V 
simzo  (87).  öimeza  (101).  timiza  {sie  103). 


NEQ 

sc- (47),  si-  (24),  ags.  sae- (94»)-mintc.  su^ 
mute  (V)  i  katteinyiita  (84).  katzen-inintze 
(Fr.),  -kraut  (74,  105),  -wadel  (74),  -wedel 
(75).  wißwurtz  (64,  123).  wilder  polcy 
(114,  Ki.).  berg-muiitze  ^ -wurtz;  nept-eu, 
(Ki.),  -e  (93).  nebeta  ((!f. ).  w\)t  (75). 
stein-,  f  snee-,  rar.  t;ne-  (74)  -miiitz  (74), 
-mintze  (Sum.),  -muutz  (Das.).  stincminte 
(Sum.  VII).  suniiia  (I3i).  vnmitzkorn  als 
treffs,  raten  (74).  nep-pita  i  -ica  czu 
latine,  calamentum  in  krichen  by-  ^ 
jbi-mincze,  öoh.  wlasska  mata  (4.  cf, 
nepeta  cataria  höh.  konskä  mata  Nmn.). 
madekriit  (  Anz.  8,  408.  c/.  boh.  mataV 
magdkraut  matricaria  Fr.  V). 

Nep-os,  -US  hd.  nd.  ne-ue,  hd.  -ve, 
-fe  (8,  9),  -be  (5'>,  12).  enick-lein  (74), 
-el  (4,  75).  moeh  (22^).  mögen  {jü.  i. 
2)ropinqui  V.  a  1418  Sm.).  kinds- (93,  ill), 
kiiideü-  (64),  suns-  (91)  -sun,  -son  (111). 
geudiseher  (74).  vnkewscher  (9,  74).  luxu= 
rio.su.<<  sicut  brehusen  (G). 

*Neprus  r.  Burga  spina. 

*Nepta  V.  Nepeta. 
Neptis  hd.  nilt-ili  (-üVö),  -ele  (12), 
-il  (."j''),  -el;  nefyn  (69,  134),  neuyn  (66, 
70),  nafin  o.  enekelin  (l28);  kinds-  (93, 
111),  tochter-  (9i)  -t.;  kindeß  dochter 
(64),  d.-kint  ( 7.0 ).  nd.  nicht-e,  -eken; 
mach  (22''). 

Neptunus  necker  (99,  108). 
*lSe^\\\a, {unter seh.  v.  nebula)nepel  (1). 
■'^Nepulus  nespilbom  (121,  Gf.). 

Nepus  (/.  nepurus  Ki.,  i.  cum  quo 
purgatur  ctilus  la.cf.  nippus)  ars-wyesch 
(S''),  -wisg  (99).  arßwijß  (20). 

Nepus  V.  Nepos. 

* Nephanditas  vndedicheit  (10). 

*Nepha-,  selten  nefa-ndus  {tempore 
presenti),  -ridus  (74),  -rius  {t.  i'^'cterito), 
-ticus  hd.  vn-,  vbel-  (17),  misse-, 
miß-dedig;  vn-tetig  (-ticus  t  -ndus 
(8,  9),  -detiger,  -tlietiger  {i.  non  dignus 
fari  68),  -getatiger  (74),  -wirdig.  vbeh 
tetiger  o.  böse  -ndus;  id.  t  mißtetig 
-rius  (110).  ein  ibeltettiger  (76).  vbil 
tetig  (-rius  8.  9).  oueldediger  l  boue 
-rius;  myßdedig  -ndus  (132).  missede= 
lieh  (19).  misdadich  t  onwcerdich  (11). 
vndedich  (23).  hd.  nd.  böse-,  hd.  poß- 
(1,  74),  boß-wieht.  boßwccht  (21).  eyn 
boßheit  (5).  geze  (13). 

*Nephas,  selten  nefas  hd.  nd.  vn-, 
hd.  misse,  myß-dat,  hd.-Asiyi,  -tad.  Af/. 
nd.  bos-,  hd.  boß-heyt.  schände  (20). 
vnczemelich  (13  &c.).  schult  der  leidig- 
o.  verbände  1-uiige  (75). 

*Nephastus  vnwirdig  (8,9).  nephaus^ 
tus  (X  faustus)  vnseliger  tag  (74). 

*Nephaticus  v  Nephandus. 

*Nephaustus  v.  Nephastus. 

*Nepheta  v.  Nepeta. 

*Ne-  (nao-  Ki.)  -philax  hueter  des 
tempels  (75). 

Nephrend-us,  -is  v.  Nefrendus. 

*Neph-  (110  &c.),  nef-  (4),  nem- (75), 
nenf-  (4)  -resis,  nephritis  (132) ,  neu= 
frasis  {q.  v.)  nieren  sucht  (75).  lenden 
such  (4).  dy  kewl  {i.  dolor  t  langwor 
renum  4.   cf.  colica). 

Nequam  hd.  nd.  schal-ck,  -lec  (22), 
-g(21).  ein  boß  ( 110),  quait  (132)  schalck. 
hd.  schalckhafftig.  quaet  (11).  modyng 
t   lantzage   (12).    modyuck;    herensen; 


NER 

vnselige  bosewycht  (22'>).  bosweyt  (77). 
der  do  rint,  varr.  der  rinnet,  der  ringt, 
in  der  bolJheit  (65). 

Nequaquam  ( cf.  necquicquam ) 
nichte  (23),  mit  n.  (1,  21),  mid  n.  (22), 
mit  nichts  (5)  nicht,  mit  nichten  nit  (6). 
mit  nichte  (8,  9,  4),  nicht  (17).  nut  nyd 
(18).  nargent  (11).  nyrgent  na  (20).  key^ 
ner  (20),  in  k.-ley  (,68,  110),  in  gheynre= 
ley  (132)  wyß.  vmb-suß  (17),  -sust  (8,  9). 

Neque  hd.  nd.  noch,  nit  noch  (18). 
vn  nicht  (17). 

Nequid  daz  icht  (9). 

Neqmdem  ist  daz  icht  ader  nicht 
(17). 

Nequire  hd.  nd.  nicht,  n.  en  (17), 
hd.  nit  mögen,  hd.  mugen,  mögen  (fi?), 
mochen  (5). 

Nequis  daz  (8,  17),  das  (9)  keiner. 

Nequiter  hd.  nd.  schalck-,  schelck-, 
schek-  (20)  -lieh,  -liken. 

Nequiti-a,  t  -es  (110  &o.)  lid.  schalck- 
heit,  -eit,  -hafftigkeit  (^65,  75).  nd.  schal-, 
schalli-  (11)  -cheit.  boß-  (20,  110),  quaet- 
(20)  -heit.  betrieglichkcit  (65).  vnkeusch= 
6it  (110). 

Nequitiose  schalcklich  (75). 

Neqmtiosus  hd.  nd.  schale-,  hd. 
schalck-,  Schalk-  (,6,  17)  hd.  -hafftig, 
-heftig  (16),  nd.  -aftich  (23),  -kich  (11). 
vol  schalkheit  (es). 

Nere  (neo,  neones  %^.  at.  neo  nes) 
hd.  nd.  spin-nen,  -den  (13).  spin  (21). 
spennen(99).  neen(3).newen^bußen  (8^). 

*!N'ereta  v.  Nepeta. 

*Nere-,  neri-,  mere-  (1)  -trix  spin^ 
ncr-en  (6),  hd.  -in,  nd.  -inne,  -sehe, 
spynderyn  (21). 

Neretus  v.  Nigellus. 
*Nerges   {ans   merges!)    garb ,    ein 
kraut  (74). 

*Nerguni-inus ,  -nius  v.  Energu= 
menus. 

*Nerofagla  v.  Xerophagia. 

Neruare  [i.  neruos  dare  110  &c. ; 
fibrare  t  membrare  75)  hd.  senen.  s. 
geuen  (132).  sonwen  [ß).  synnen  (18). 
zenen  (23).  ?ul.  a-,  e-,  oe-  (68)  -derii. 
ädern  seczeu  ader  legen  (17).  gaedervß 
ziehen (75).  snoren,(5,23).  sworen  (sic22). 

Neruic-osus,  -iosus  (110b)  volpezen 
i  senen  (132). 

Neruosa  wegerich  (Sum.  vi). 

Neruosus  ader-ich  (23) ,  -echt  (S^*), 
-lieh  («).  adr-ick  (7),  -echtig  (17).  hd. 
o-  {b^} ,  e-dericht.  edrig  ( 76 ).  senicht 
(5^).  zenieh(23).  synnig(18).  voll  senen 
(132),  ädern  (68,  110). 

*!N'eru8  (i.  vinculum.  nt.nervLua)  ander, 
et  est  qd.  populus  qui  in  estate  transfc»'= 
matur  in  lupos  (76). 

Neruum  eyn  boltz  (6). 

Neruus  {i.  cippus  68,  70)  zene  (20, 
23).  senne  (22).  syn  (18).  hd.  ader.  adre 
(99).  ayder  (133).  odir  (8,  9).  semd  t  oder 
(77).  eyn  sene-  (5,  132),  sen-  (i26,  12s), 
Span-  t  flachß-  (126),  flachs-,  behj.  vlas- 
(128),   hd.   flechs-    (lll),     baut-     (Megenb.) 

-ader.  bantaudern  (pl.  77).  ge-  (64,  65), 
ga-  75)  -eder.  waltowahso  sim. ;  wal  l 
awahs  (Gf.).  walte-  (93),  walten-  (64^, 
Keys.),  har-  (64,  75)  -wahs,  -waclis.  pese 
(69).  peise  (109).  stock  (es),  diim-st.  (75). 
yssenhalt  t  block  (9).  vesser  (9). 


NEX 

Nescire    nicht    herkennen    i   n.   en 

wisßen    (17).    hd.   nit    wissen,   nd.   niet 
weten. 

Nescius  vnwißen  (17). 
*Ne-  V.  Nes-sotrophion. 

Nesperus  {cf.  sqq.)  v.  Esculus. 
^Nespulum  nespel  (93). 
*Nespulus  nespelbovn  (93). 

Ne-  l  nes-sotrophion  endten-,  Mrg. 
ant-stal  (i25). 

*Nesta  {cf.  nastula  sm.)  hosen  nestel 
(19).  hosueter  (11). 

*Netagas  ( aus  jseta  x  neta  i.  lana 
Ki.  V  cf.  netegamentum  expurgatio  Gl. 
III.  ?  purste  (Sum.). 

*Netila  {cf.  migale)  ags.  herma  (Hpt. 
5),  hearnia  (94,   i36). 

Ne-,  ni;-  (94»)  -torium  ays.  inspin 
194a). 

Netrix  spinner-sche  (i32),  hd.  -in. 
nat-  (1),  ne-  (76)  -erin.  nedersen  (S''). 

*Netrobi  v.  Nullicubi. 

^Netrum  {untersch.  von  nitrum)  seife 

(9).  seuff  (8'. 
*Netula  wider  schieb  (9),  haspel  (Gf.). 
*Netum  lid.  gareu  (6),  garn. 
Netus  g.  us  sbst.    ( i.   filamen  Br. ) 
spinsei  (20).  gcspinß  (47). 

lSet\xsptc.  ge-sponnen  (8,9),  -net(76). 
*Ne-  V.  Na-ucipendere. 

*Neueritia  gottin  der  vorcht  vnd  der 
zucht  174). 

*Neufrasis,  nefresis  {q.  v.  es.)  haupt- 
schwer (110).  hoeft'tsweer  (i32). 

*Neuia  v.  Nenia. 

Neuma  (i.  niimen  t  paraclitus  i  ßa= 
nien  ;')'')  zeichen  der  munich  .s^'ne  voce 
et  cantu  (75).  munchlich  z.  (74).  gcsanck 
(9,  74,  75).  suß  g.  (8).  don  (9).  der  hel= 
lige  gest  (öl»). 

*Neuma  caro(:neuus)  pfinnigflaisch 

(76).   ' 

Neumatieus  gut  senger  (8,  9). 
Neumatisare  zeichen  geben  als  die 

munich  (7öj. 

Neuosus  prosselecht  (20).  sprußick 
(19).  spruetich  t  vleckich  (11).  sprutich 
t  vlackich  (107).  sprotelich  (i32).  hd. 
flecki-g,  -ck  (19).  vol  flecken  (68).  spreche 
lieh  (uo). 
*Neuphar  f.  Nenuphar. 

Neurobata  nl.  coordendanser   (ue). 

Neuter  nyndert  (1,  4),  nergent  (10) 
einer,  keiner  (18).  nirn  k.  (5).  nergen 
keyn  (13).  nerneyn  (12).  nerge-  (23), 
nergen-  (22)  -nen.  keyner  von  (68,  110), 
gheyn  van  (132)  beyden.  nymant  (17). 
entwederer  (126).  ne  weder  (99)= 

Neutralis  nirgen  eynlicher  (5).  ner= 
gen-enhc  (23) ,  -lieh  (18).  nyrn  (17),  ir 
n.  (21)  keyner.  niert  gemanlich  (6). 
nyeman  gemeynlich  (7).   nit  allain   (76). 

Neutr-obi,  -ubi  v.  Nullieubi. 

Neuum  masse  (11).  flecho  mit  diu 
man  gaporan  nuirdit  (Gf.). 

Nevpma  v.  Reuma. 

Neuus  lovbfleckcl  (93j.  placke  (99 
&c.).  flechtmael  (125).  anmanel  pl.  an= 
mahler,  0.  maasen  (126).  anmal  (i09, 
128,  135).  spruete  (11  sim.).  sprotel  (22). 
sprynckel  (19). 

Nexare  stricken   (1).    hd.   stetlichen 


NIC 


379 


knup-fen,  -pen;  stetlich  knöpfen  (4), 
knoppen  (5),  knyptfen  (110);  stateklich 
(67),  stedeclichen  (133,  152)  knuppen; 
stet-iklieh,  -tenglichen  (76)  knipfen  sim.:, 
stetglieh  knüpfen  (es);  steitlich  knupen 
(6).  stedelich  knoeffen  (132).  stedeliken 
knutteu  (23). 

*Nexare  [aus  nixare)  a-  (9),   e-    (8) 
-rbeyten. 

Nexere(o/'<i. nexare)  knypffen  (110). 

Nexilis  knuplieh  t  bendich  (20). 
knodechtig  t  bintlich  (17). 

Nexio  knupp-  l  bind-unge  (20). 

Nexus  ptc.  sbst.  hd.  nd.  bant.  band 
(7,  134).  knupp  (20).  cnop  (99).  knode 
(17).  strick  (12).  ge-knupfft  (6s),  -knypfift 
(110),  -knoppet  (17),  -knopet  (132),  -bun= 
den  (8,  17). 

Ni  hd.  halber  (5j;  be-,  by-,  bey-h.; 
byhalb  (134);  be-halben  (es),  -sundern 
(17);  nun  (76),  sidan  (5),  eß  s.  {iio).nd. 
beiialue-r,  -n  (i32). 

*Niaculon  v.  Bullaquilon. 
Niblus  il   vento  cum  aqua   (Gl.    m.). 
reghen  ind  wynt  tohoip  gemenght  (147). 
Nicea  (cm.)  bitschme  (74). 
*Nieedula  {cf.  cicmdela,  noctieula) 
nachtuogelein  seheinend  bei  nacht  (74). 
Nice-  V.  Nichi-terium. 
*Nieissus  {st.  vic.)  smalhafftig  (1). 
*Nicitare  v.  Nictieare. 
*NickLidare  {cf.  nictieare)   wincken 
mit  den  äugen  (18^). 

Nicolai  fiehepfile  (127.  cf.  carica). 
ags.  meist  appla  {acc.  pl.  04'').  jüdische 
dattelkerne  (Ki.).  nicola-um  i.  tactilus 
(iseäi);  -tis  i.  dactulis  (i3r,''). 

Nicolaus  «.j;r.  clawes  (22^,  74).  chius, 
clawlein,  nic-las,  -kel  (74). 
*Nieostratus  vol  segis  (8,  9). 
*Nicostruin  v.  Triumphus. 

Nyet-,  nict-alinus,  -almus,  -alamus 
(110, 132), -alinius,-ulinus(Pap.),-ilineus 
(76j, -ilunus(8,  9)  {i.  passio  qtiando  quis 
in  die  i/oii.  videt  sed  in  tenebris  76  sim., 
nigellus  q.  cf.  9)plynczer  (8).  pliucir  (9). 
ags.  nyht  eage  (Gl.  m.).  adj.  nyetal- 
micus,  -inieus  (Rr.) ;  r/w«  patitur  dat 
oeuel  nyctalamus  (i32). 

*Nietamen  v.  Nietus. 
Nictans  hd.  wachende. 
Nietare,  -ri  («.  vigilare)  hd.  wachen, 
ogenwyncken  of  nycken;  nachts  waken 
(147).  wi-  l  zwi-ncken  (i26).    czwiiiczern 
{i.  nietitare  (9).  blenaiig-len ,   varr.   -en 
(75). 
*Nictatio  waehunge  (20). 
Nictator  hd.  wincker.  wacher  (132). 
plen  auge-n,  -1 ;  bleu  augkitter ;  mensch 
der   die  äugen   vor  wetuuge  immer  vfi" 
vnd  zu  thut  (75). 

Nietatus  v.  Nietus. 
*Nicter  kleinesschieff,  et.  i.  nocticorax 

(74). 

Nictere  {canum  t  wlpium  18**.  i.  glatire 
Br.  cf.  Gl.  m.  4,  825)  hulen  (IS"*),  giln  (9). 
beffen  t  bellen  o.  schuuppfen  (i26). 

*Nieti-care,  -tare,  nicitare  (64«) 
(nyctitare  t  -ri  frequenter  vigilare  ßr.) 
wincken  (17,  4).  zwincern  t  wachin  (8). 
wachen  (64).  nicken  (17j. 

*Nicticator  hd.  eyn  wincker,  t  tigi^ 
lator  (76). 

48  * 


380 


NID 


NIG 


NIM 


♦Nicti-catus,  -tatus  winck-  (88),  wach- 
(iio)  -iing.  wiikyiij,''"^  (>s*)- 

*Nicticorator  winrkor  (3). 
Ny-,  ni-,  no-cticorax,  nictocorax 
(i:>i)  (i.  noctica)  uaclit-iabrn  (1'2),  .'id. 
-riilx",  -rab,  nii),  -lapp,  -trap  (noct.  i. 
noctica  li.s),  -lam  (S7,  m,  121  &c.),  -vle 
(1S\  -ylo  (nyct.  i.  noctua  t;s),  nd. -r&ne, 
-raiion.  iiacli-rabo  (10),  -rauo  (20).  nat- 
dra}i  119).  iiactho  rabc  (14).  nachte 
raviMi  (13V  ags.  naocht-  (!ii\  noth-  (ise) 
-hiacbn.  vlo  (17).  and  /  t'iu-I.  va)-.  aeul 
i  oiiwt'l,  f  yle  (/.  noct-ua  f  -imen  75). 
hd.  oyn  jung  vle,  wol  (7).  Schleyer-  t 
stock-vle  (noct.  65).  radelwer  (nyct.  Biw. 
a.  1483  Fr.  2,  8i<^).  ecn  iupcr  t  dwaes= 
uoghel  (108). 

*Nictileus  v.  Nyctilius. 

*Nictilineus  r.  Nyctalinus. 
Ny-  (Br.\  ni-ctilius,  -ctileus(74')  (i. 
iiocturmts  bavchus  Br.,  cippiiti)  wein,  got 
des  wehis  (74).  nacht-ick  (10),  -lieh  (§)). 

hd.   eyil   stok   (Mss.   mos;.). 

*Nictilunus  v.  Nyctalinus. 

*Nict-,  -imen,  -uinen(^97i  winckuiige 
mit  den  äugen  (17),  cum  j)alpeiris  {5&c). 
veynken  mit  den  og(>n  (97). 

Nyc-,  nie-,  ni-  ( 1 47)  -timene,?  -tvunen 
(110  &c.\ -timinae  (34\  noctimen  (4,  75. 
c/.  nycticorax )  huwel  (93).  ewle  (4). 
ancl,  vai-.  aenl  (75).  nacht-rapp  (fiS,  110), 
-raue  (13-2,  147),  -vogel  (34). 

*Nictipedo  (af/.'^nicticatorx  niehili^ 
pendere!)  v'nichtiger  i  wincker  il7). 

*Nictita-  r.  Nictica-re,  -tus. 

"^Nicto-  V.  Nyeti-corax. 
Nyctu-  V.  Nycta-linus. 

*Nictumen  c.Nictimen.  Nyctimene. 
Nict-us,^  -amen  l  -atus  (i47)  wiuck- 
ung  'H8,  110),  -ynghe  (i32).  ogenwyn-  of 
ny-ekynge  (i47). 

Niehil  {in  allen  Hss.),  nihil  (c/. 
niehilum,  nil)  nicht  (5'^  8),  nichts  (17), 
nichtes  r23)  nicht,  nichtz  (75).  nutz  (6). 
mit  (uob).  nit  (iio"*^^).  nyt  (es),  niet  (132). 
niist  (7).  nuntzit  (i28).  nihil  est  quod 
eures  es  bedarffsen  nit  (88). 

*Nich-,  nih-ilare  zerstören  fiio). 
vernichten  (64,  110).  tzo  niet  doen  i 
v'stoeren  (132).  zu  nichten  (68),  zu  nit 
(20)  machen. 

*Nichilihomo  uichtsnutz  (74). 
Nichilipendere  v'nichten  (8,  9). 

*Nichilinus  (aw.s  lichinus  si7n. ;  anders 
Gl.  m.)  daht  (104). 

Nich-  (7G,  134,  Mss.),  nih-ilominus 
nichts  il7),  nichtz  [b^)  nicht,  icli  don 
nicht  ^21).  noch  dan  (17,  6.=^).  nit  an  (18). 
nochten  (23).  hd.  nichtz  (76),  nycht  da 
(67,  133,  i.'>2),  nit  dester,  nicht  d.  (i5i), 
nichtz  d.  (75),  nit  dest  (iio*')  minder, 
mynner  (133). 

Nich-  (.Mss.) ,  nicch-  (5'') ,  nih-ilum 
(^.  nihil  iio  &c.)  nicht  (17).  niße  nicht 
(ö*»).   vor-n.  (9),  -nichtet  (8).  niwet  (99). 

*Nichi-  (8,  9),  nice-  (74,  75,  U7,  Br.), 
t  philac-  (147),  phila-  (Br. )  -terium, 
-um  k'^i,  nitheria  (^j/.  76)  segis-zeichen 
(8),  -stat  t  -Ion  (9).  gesyges  z.  (74).  z. 
des  sigs  vnd  der  vberwindung  (75).  boirt, 
soym,  rant,  lijst  (147). 

Nidere  hd.  schynen.  riechen  (110*). 
ruchen   (20,  iiob).   ruken  (i32).    ruwen  j 

{sie   63).  I 


*Nid-ere,  -icare  nieten  (75). 
Nidiflcare  /id.  niste-n,  -In  (9).  neste-n 
i   len  '22'>).  nest  ^S''),  noster  (65)  machen, 
lu'ste  inakcn  (23). 

*Nidiflcatio  ni.stunge  (20). 
Nidor  rocii  (20).  roke  (99)    kuchin- 
(8,  74),  kochen-  (17)  -rauch  (8, 17),  -smack 
(74),  {i)  gostankc  (17).   g.  von  dem  gc- 
brauten  riaisclie  ob  dem  fuwer  (75).  das 
schniirtzen  l  gesehmnrtz  (i2t;).  knchcn-, 
geprateu-,  eins  g.-.smack;   si)ul-et,   -ach 
(74).  ge.<ichniack  der  da  kumpt  vom  bra= 
teu  f  von  dem  gerosten  fley.sch  (es). 
Nidulari  nisten  (110).  nestelen  (132). 
Nidulus  kleyn  nest  (8).   nestel  (75). 
Nidus  /id.  nd.  nest.    neest  (11).  hd. 
neste,  uist,  niste  (10). 

^Nyffi-a  ncyffouiandt  (74). 
*NyfEu.s  neyffenlander  ("4). 
Nigell-a,  -um  (125),  -us  (19),  -e  (Sum. 
v)  (i.  fig-,  fi-ella,  vigellum  q.  v.  aux 
ratten  X  rotten?  (/.  gid  &c. )  rathcn 
(von  dem  r.)  i  ratmf.n.;  boh.  yary  luk 
(4).  ratten  i  wilder  habern  (75).  ratte 
(87,  93).  raten  (s5,  io5,  Sum.).  ratein  (125). 
rettel  (49).  hd.  rade.  raden  (17,  24,  47). 
rede  (22).  sporgras  (Sum.  v).  schabab 
(i28  &c.).  nigell-a,  -um  ratten;  -um 
schwartzer  kumel  (74). 

*Nigellare  ( c/.  -atus  Gl.  m. )  v.  Nu 
grare. 

*Nigellastrum  (i.  githago)  negheU 
bloeme  (kü.i. 

*Nigellator  {i.  denigrator  76  &c.)  ein 
schwartz  forber  (  110).  schwertzer  (68). 
noch  .«wartzer  [sie  132). 

Nigellatus  geschwertzt  (76). 
*Nigell-um  &c.  v.  -a. 
*Nigellus  V.  Nigella.  Nyctalinus. 
Nigellus  swartz  (8).   wat   sw.  (132). 
schwartz  (iio).  etwas  schw.  (es),  schw.- 
lechtig  (i4o). 

Nig-ellus,  -erulus,  -redo  que  super: 
ducitur  argeiito  (76).  Cf.  nigellus  t  nere= 
tus  i.  moneta  nigra  (Gl.  m.). 

Niger /(rf.  swartz,  schwartz.  nd.  swart. 
sfinstschuartz  (iii).  colnuar  (12). 
*Nigerulus  v.  Nigellus. 
*Nigraai-ancia,    -nticus   v.  Nigro- 
manti-a,  -cus. 

Nigrare  hd.  swerczen  (8,  9) ;  swarcz 
machen. 
*Nigrastica  schuchswertz  (74). 
*Nigr-ator    t  -io,  -o   eyn    swartzer 
(132),  schwertzer  (110). 

*Nigr-edior,  melius  -ior  swertzer  (75). 

Nigredo  ( c/.  nigellus)    hd.  swartz- 

heit,  -keyd  (19).  swertzkeit  (7,  8).  swar= 

ticheyt  (23).  schwertzi  (6).  swercz  (9). 

swircz  (17). 

Nigrers   swartz   werden   (132  sim.). 

Nigrescere  hd.  swe-,  schwe-rtzen. 
nd.  swarten.  swarcz  machen  ( 17 ).  be= 
gynuen  zu  sw.  werden  (9).  schwartz  w. 
(76).  anhebin  swarczin  (8). 

*Nigrificare  swartz  machin  (8''). 

*Nigrificatus  geswertzt  (S**). 

*Nigr-io,  -o  v.  -ator. 

*Nigro-bius,  -sus  (9)  ofen-  (9),  offen- 
(8)  -stcyn. 

Nigromantia,  geiv.  nigro-,  nigra- 
(76)  -mancia  hd.  swartz-,  swartze  (20), 
die  schwartze  (uo),  nd.  de  swarte  kunst 


Kim.  acliwartz  k.  die  do  ist  mit  vflFsehung 
der  dotten  mit  den  der  nigromanticus 
zaubert  o.  mit  den  dryen  ersten  schollen 
die  der  pfaff  württt  ynli  grab,  o.  mit 
den  wydliopffen  die  do  lauffen  by  den 
grelx'rcn  les).  hd.  zauixrie  .v?m.  zeube= 
rige  (8'>).  zobri  (6).  zautery  (7).  tzouerie 
(132).  touf-r-ie  (23i,  -lest  (99). 

Nigro-manticuB,  -monticus  (1),  ni= 
gramnticus  (16)  eyn  sehwartz-  ((5,  64c), 
swart-  (  23  1  -kynstiger  (64»^^),  -kunster. 
eyn  swartz-k.  i<>4''),  -kunstiger  (1),  -kon= 
stiger  (h).  der  do  übet  dy  swartzen 
konst  (17).  lid.  einer  der  die  schwartz= 
kunst  kan.  ein  tufelbeswerer  (93),  farn 
schuler  (7i.  zauberer  (64). 
'*'Nigropontus  v.  Chalcis. 
*Nigro-sus  V.  -bius. 

Nihil  &c.  V.  Niehil  &c. 

Nihili,  t  nil  (ii6)  album  augen-nicht 
{herba  Ki.). 

Nihili  nit  wert,  niener  für  zu  sehetzen 

1^88). 

Nihili  facere  zu  nicht  machen  (110). 
niet  achten  (68,  132). 

Nil  hd.  nd.  nicht,  nit  (8"').  niet  (11)- 
nitz  (88).  nycht,  nyet,  nuyst  (i47). 

*Nileum  v.  Mileum. 
Nilus  flis  o.  waßcr  (8). 
Nima  v.  Niniuiarius. 

^Nim-a,  -itum  körn-,  getreydes-maß, 
vier-ling,  -teyl  (74). 

*Nimbare  regenen  (11). 

*Nimbositas  regenlieit  (20). 

*Nimbosus  regen-echt  (20),  -ich  (11). 
reganhaft  (Gf.).  vol  wölken  (110  &c.).  vol 
stob-  (68),  stof-  (132)  -regens.  vol  r.  myt 
onbestuyr  (147).  wetter-  t  vngewittcr- 
lich  (126).  witterig  (i28). 

Nimbus  (i.  catarrhacta  t  nubifra^ 
gium  qq.  v.  75*,  ymber  &c.  l  ornamentum 
capitis  76  sm.  •,  cf.  nymph-a,  -us)  tunst 
(127,  Gf.).  ags.  storm  (94,  136).  regen  (8^ 
11,  25,  93).  'ein  slag-  (20),  sehlag-  ^ss), 
wint-  (110),  platz-  (91.  i25),  blatz-  (75), 
grosser  (64,  88),  schneller  ( 64 ),  staup- 
(12),  staub-  (10),  Stoff-  (10,  132J  -regen, 
r.  die  ruecklois  kompt  (i47).  sehne  o. 
hagel  (110).  dick  wolcken  (^75,  110)  des 
blatzregens  (75).  w.-,  woick-  (1)  hd. 
-weder,  -wetter,  -weter  (1,  53),  nd.  -wed= 
der.  eyn  wachen  wetter  (7).  wolkchen= 
beter  (7i;.  gisuuerc,  kisuuorc  (Gf.).  golt 
band  (6,  Gf.).  borto  (121.  i.  q.  limbus 
Gf.).  regeuschla-her,  var.  -er  l  sturtz  {i. 
redimiculum,  genns  pepuli  75).  ny-  (74), 
ni-mbrie  sunt  tempestine  et  precipites 
pluuie  (76.  i.  q.  nimbi  Pap.),  platz-,  ge= 
her-regen  (74). 

Nimi-e,  -um,  -s  hd.  zu,  alzu,  also, 
alte  (68.  nd.)  vil,  viel,  zuo  (13),  te  (99^, 
altzo  (132)  vele.  alto  velle  (23).  tzo  (i32), 
ze  (68)  seer.  fast,  sere  (65). 

*Niininarius  &c.  v.  Niniuiarius. 
Nimirum  sunder  vrowen  (99),  wuder 
(100).  on  zwifel  (65). 

*Nimirus  (aus  nimius   X  mirus?) 
vber-tlussiger,  -trettenlicher  (?4). 
Nimis  V.  Nimie. 

*Nimitum  r.  Nima. 

*Nimiuarus  v.  Niniuiarius. 
Nimius    groeß     (20).     groß     vber= 
schwencklich  zfi  vil  f  zä  groß  (65). 
Nimmarus  &c.  v.  Niniuiarius. 


NIS     . 

Nimpha  gottin  der  wasser  o.  der 
prunncn  (74  V  jung-  (20),  jiimp-  (19) 
-frauwc.  ioucvrouwc  (11).  prawt  (9,  76). 
niayt  (9).  brut  o.  mat  (8). 

*Nimpha  (X  nimbus)  uniiuitari 
uazir ;  sturmuuint  (Gf.). 

Nim-,  nin-  (87),  ninidi-  (Sum.  v) 
-phea,  nympha  (  74  )  ( cf.  potentilla, 
nenuphar)  wazarwurz(of.).  seblat(,Suin., 
Gf.).  seblome  (24,  47).  secblum,  haar= 
wurtz,  nl.  plompen  (ue).  grensi-ng  (74, 
Sum.  vi),  -c'h  (87).  gemßicli  (7).  gusiuck 
(6).  kuworcz  (17).  ags.  colloncroh  (94''. 
cf.  achillea). 
*Nimpliur  v.  Mimphur. 

Nimphus  biude-  (8,  100),  brewte- 
(9),  prawti-  (74)  -gain,  -gumme  (100). 

*Nimphus  (X  nimbus,  cf.  nimpha) 
sturmuuint;  uuolcauo  stürm  g.  pl.  (Gf-). 

Nimuarus  v.  Niniuiarius. 

Ning-ere,  -it  (09),  -uit  (94,  13g)  hd. 
sni-hen,  -eu,  -gen  (49) ;  schni-hen  (7,  75), 
-gen  (6!;  sncy-en  (9),  -ben  (1,  3) ;  schney- 
en,  -ben  (64''),  schnuen  (88).  snyen  (11). 
swinghen  (22.  cf.  niuare).  sewen  (18'*). 
it  snuwet  (99).  ags.  sniuidh  (136), 
hsniuuith  (94).  hd.  nd.  vriesen. 

Ningidus  schnyendig  (110).  sneacli- 
tich  (132  sim.). 

*Ninidiphea  v.  Nimphea. 

*Niniui-  (110  &c.),  nimin-  (68,  132), 
ninu-  (67),  ninn-  (129,  139,  147,  Gl.  m.), 
niuiu-  (134),  min-  l  rainn-  (Gl.  m. ) 
-arius,  nimm-  (Br.),  nimiu- (133),  ninn- 
(i36),  nimn-  l  nimu-  l  nimin-  (Gl.  m.) 
-arus,  nimarum  patiens  ( Gl.  m. )  {i. 
maritus  cuius  vxor  mechatur  et  ipse  tacet 
sim.)  Gyn  man  dye  weot  ind  des  swijght 
dat  syn  wijf  aeverspeelt  (5^c)  duet  (147). 
eyn  henneu  taster  (110,  132).  goeckel= 
man  (110).  koecklion  (132). 

*Ninphea  v.  Nimphea. 

*Ninu-  V.  Niniui-arius. 

*Nip-us  (74),  -pus  {cf.  nepus)  ars-, 
arß-  (74),  erseh-  (17)  -wisch  (8,  9,  17, 
74),  -worm  (8). 

*Nirgin  {aus  hircus)  wynckel  in  dem 
augcn  (5). 

*Nirmendac  -  tila,  -ula  v.  Hermo= 
daetylus. 

*Nisa  {auis,  cf.  nisula)  eyn  sprinczie 
(17). 

*Nisene  ringela  (Sum.  vi). 

*Niserere  {nt.  niuere)  wincken  t 
explanare  (76). 

Nisi  besunder  (6,  19).  iz  dan  daz 
b.  (5).  ist  dan  daz  besunner  (21).  besun= 
dern  (17).  is  den  dat  b.  (22).  ist  daz 
dan  besonder  (7).  allei-ne  (5i').  -n  (7, 17). 
ein  len  {sie)  ist  an  {sie)  das  behalber  (19). 
behaluen  t  bisonder  (11).  ußgenommen 
(17).  iß  en  sy  dan  (20).  es  were  dan  (65). 

*Nysiacus  indisc  (Gf.). 

*Nisicus  nysener  (8).  nisner  (9).  ney= 
ser,  einer  von  der  stat  iieyße  (74). 

*Nisis,  g.  -is  {cf.  nisus)  arbeyt  (74). 

*Nisula  (  i.  nisus  75  ;  n.  femella  sed 
nisula  masculus,  sie  76)  sprinze  (Gf. ). 
spryncz  (16,  64,  74,  75). 

Nisus  [auis,  cf.  pi^c.)   hd.  nd.   spe-, 
spa-  (11,  18),    spa-   (34)   -rwer;   speruer 
(97).  hd.  spa-,  spe-rber.  blauuz  (102). 
Nisus  {i.  nu-,  var.  na-tus   75 )    hd. 


NIX 

arbeit  {  pyn-e,  -unge  ;  inwendige  erbeyt 
sim.  innige  (?)  arbait  (1).  geerbeit  mit 
den  synnen  (17).  begird  l  willen  der 
arbeit,  mainung  mue ;  begir  des  willens 

[sim.  75). 

Nitedula  (?'.  glis ;  mus,  gr.  lamparis 
Pap.  cf.  incedula,  cicindela  sim.)  gle- 
t  liar  niilin  (104). 

*Nitentia   culta  l  noualia  niulente 

(127). 

Nite-re,  -scere  hd.  nd.  schinen.  hd. 
scheinen,  schynden  (13),  blicken  (110, 
Mss.  raog.).  blyncken  (132).  scheynbar  t 
Hecht  werden  (65). 

*Nitheria  v.  Nichiterium. 
Niti  hd.  arbeytcn  (7,  65),  a.  inpartu 
sim.  seer  a.  (ptc.  nisus  110  &c.).  arbey= 
din  (8'').  pinen  (99).  [ptc.  nixus)   in  ar= 
beit  pynen  (68).  in  a.  l  pynen  syn  (110, 
132).  gebaren  (HO),  floiß  thun,  fleiß  vnd 
arbeyt  daruff  legen  vnd  strecken  (65). 
Nitidare  v.  Ineitare. 
Nitidus  schin-bar  (17),  -ber;  blick= 
ende;    ciaer    (,20).   dar  (8,  9).    glizende 
(100).  glitzerig  (i26,  128).  gleissig   (i26). 
gli-,  var.  gll-tzend  (65). 

*Ni-  V.  Nye-timene. 

*Nitirum  v.  Nitrum. 

*Nititas  scheinperkeit  (74). 
Nitor    hd.    nd.    schin.     hd.    scheyn. 
schinber-    t  claer-iieit  (20).    glan-st  (9), 
-cz  (8). 

*Nitor  (Xnotor?)  bekennen  (18Mrp.). 

*Ni-  V.  Ne-torium. 

*Nitrare  (."  nix)  snyhen  (20). 
Nit-,  nyt-  (74),  niti-  (134)  -rum 
seyfe  (4).  saif  (74,  76).  kryde  {t)  seuff 
(19).  crijt  t  spoenglas  t  zepe  (11).  spar= 
glas  (1,  BM.).  spar  (8,  47)  sper  (12). 
sperstcyn(24).  hd.  spat  [res  similis  vitro 
3,  he7-ba  74).  spade(l8).  spad  (5).  spaut 
(21).  ej^n  spate  salcz  boluer  (17).  salcz 
i  poluir  (Ö),  l  puluer  (9).  sat  (85).  luter- 
(Sura.),  berg-  (116)  -salz,  glaesch  (10. 
X  vitrum?).  hd.  wasch-,  wasch-  (i34), 
wesch-,  wesche-  (i33),  wesse-  (152),  vole- 
( 132  )  -erde,  tincar  0.  niter  (114).  nyter 
ein   ding  als  glas  (74). 

*Nitulum  dar  ding  (8^). 

*Nitulus  {i.  clarus)  hd.  nd.  dar. 

*Nituus  [st.  lituus)  hcrehorn  (81). 
Niualis  snelich  (20). 
Niuare  hd.  snihen.  schneyen  (4, 134). 
schinen  (17  &c.).   swighen   (22.   cf  nin= 
gere). 

Niuere  hd.  wincken.  wencken  (17, 
23,  132).  wenchen  (12).  bleiken  (100). 

Niuidus  sny-  (21),  schin-  (5,  23) 
-ende,  schein-cnder ,  -per  (74).  schyn= 
dende  volle  schniß  (st.  schinß?  17). 
schnywciß  (4).  schneewiß  (76).  sneweys= 
ser  (74). 

*Niuile  sneuuac  (Gf.). 

*Niuiu-  V.  Niniui-arius. 

Niuosus  {oft  i.  niuidus)  sneyg  (9). 
snyig  (8).  schne-ig  (G),  -echtig  (126),  -big 
(75).  scliinende  (17  &c.). 

Nix  hd.  nd.  snee,  sne.  sehne  (6). 
snehe(19).  sneue  (?  ö^).  schuebe  ?  husch 
(75.  cf.  husche  f.  Strichregen  Fr.). 

Nixa  gebernde  (8,  9). 

Nixa  pl.  (.oölvsc  (Gl.  ra.).  snita   (Gf.). 


NOC 


381 


Nix-a.  f  -US  (6)  {i.  prinus  74,  pru= 

num  cf.  Gl.  m.  4,  8-_'9)  kriech  (6).  krieche 
(95).  eyn  prume  (7).  pflawm  (74). 

Nixus  'ptc.  sbst.  hd.  nd.  gearbei-det, 
-t(i34).  arbeit  (■=tpeetat  ad  corpus,  sed  ad 
intima  nisus  (110  &c.).  buckende  a.  (8). 
auswendige  erbeyt  (9). 

*Nobelus  V.  Nobulus. 

*Nobilianus  nobel  (147). 

Nobilis  hd.  nd.  edel,  eddel  (7).  yddel 
(19).  ein  adelicher  (65).  verrumpt  (i26). 
erkant  (64).  nobiles  edel  lüde  (&*>). 

Nobilitare  edelen  (6,  8).  hd.  nd. 
edel  machen ,  maken.  adelich  leben, 
baren  o.  thuen  (75). 

Nobilitas  adel  (17).  edel  (1).  edel- 
chait  (  1 ) ,  -keit  (20).  außbund  (i26). 
Würdigkeit  (65). 

Nobilitatio  edelunge  (20). 

Nobilitatus  geedeldt  (20). 

Nobiliter  hd.  ede-  (20),  ade-,  eher- 
l  trauen-  (126)  -lieh. 

Nobiscum  hd.  nd.  mit  vns.  mit  (3), 
midde  (18)  vnß. 

Nobul-us  (nobilis  X  obulus?)  t  -a 

(110),  t  -e  (68,  132),  nobelus  (22'')  {i. 
magnus  florenus)  lid.  nobel,  n.-gulden 
(75).  n.  ein  guidein  (74).  ein  gulde  (17). 
eyn  nobele  (23).  nobile  eyn  gülden  pen= 
ninck  (22'>). 

*Noccire  i'.  Noeere. 
Noeens  (/.  noeuus)   hd.   schadende. 
*Noccentia  {cf.  noxa)  hd.  nd.  schult. 
nd.  schuld,  schade  (7). 

Noeere,  t  noceire  (ö**)  hd.  nd.  scha= 
den,  sciu'digen  (65).  nd.  weren  ^  schelen 
(22'') ;  v'tonien  (23). 
*Nocescere  v.  Notare. 
*Nociue  schcdlich  (,38). 
Noc-iuus,  -uus,  -ius  hd.  nd.  schede-, 
hd.  scliedde-,   sched-,   schad-lich,   -lick. 
schedleich  (1).  hd.  schadende,  schuldig 
(17). 

Noci-,  noeu-mentum,  nociuum  hd. 
nd.  schad-e,  -en  (17).  Ar/,  schad;  sched-e 
(7),  -eniß  (20). 

Nociturus  schedlicher  (74). 
*Nocius  V.  Nociuus. 
Noctare  nachts  waken  (147). 
*Nocteluea  v.  Noetiluca. 
Noc-,  no-  {alph.  noc- 1 10, 134)  -teseere 
hd.  nd.  nacht-en,  -werden  (75). 
*Nocti-ca,  -corax  v.  Nycticorax. 
*Noctici-ni\im,   i  -vun  (75)   hd.  nd. 
nacht-sanck,  hd.  -sang,  -gesang,  -gsang 

(134). 

*Noeticola  &c.  v.  Noetiluca. 

*Nocticremus  mordbrander  (si). 

*Nocti-cula,  t  -luca  (74,  75,  76,  147), 
-lia  (74)  {i.  luna  t  pariia  nox  Br.  cf.  Gl. 
m.  h.  V.;  candicides  75,  lucipeta  1)  nach= 
felchkl  {vermis  1).  sunnenwend  vogel 
{vermis,  circa  festum  s.  iohannis  volat 
75).  nachtscheinentwurmelein  (74).  nacht; 
mayn  (147). 

*Nocticulla  [herba)  nachtschaten  (3. 
cf.  nocturilla). 

*Nocti-lia,  -loca,  -luca  v.  -cula, 
-luca. 

Nocti-,  nocte-luca,  nocti-loca  (23), 
t  [in  den  Druckwerken)  -cola,  -colla, 
-lia,  -IIa  (134),  -lueema  {vermis)  nacht 
wulkel  (23).  glym  (17).  glym-  (8),  glumi- 
(9)  -chin. 


382 


NOl) 


NON 


NOR 


♦Nootimen  r.  Nyctimene. 

*Noctiniis  (.  Noctumue. 
Noetiuagus  natht-  (20),  gössen-  (49) 
-cenger.    iiaiht-g.    (75),    -gengol   (74), 
-faror  (!io>,  -loiiffer  («8,  751, -lopor  (132). 

*Noctiuu8  c.  Nocturnus. 
Noctu  hd.  zu  iiaelito.  niL  to  nacht. 
Noctua  [c/.  nycticorax)  nahtrani  { 
n("cstri'i)in  {acc,  sg.  Of.).  A(/.  nd.  nadit- 
-vogcl,  /('/.  -rapp,  -aiil  (111).  nach  l'ugil 
{5^).(tgs.  naeclit-(,94\nocth-(i3(;i  -hraotin; 
ncctigahie  (94),  nacthegolac  (iS6).  wald- 
fogel  (75).  hd.  nd.  vle.  vwela  (87,  »im. 
Of.).  auul  (4,5).  cuwel  (ise).  owle(9«m.). 
vle  (lU,  ;!4).  jl  (7tii.  iel  (49).  wl  (97).  oyle 
(134 ).  liinvel  (93).  schUMer  enl  (is). 

*Nocturil-la,  -ia  (97),  nucturilla  [b^) 
(i.  solatrum)  hd.  nd.  nacht  -  schade, 
-Schede  i^ll,  18),  -sceyd  (97),  hd.  -scha= 
den  (75»),  -sehadt.  -schatt  (ß),  -sehet 
(7),  -schaten  {i\  -schatten  (75»'). 

Nocturn-alis  v.  -us. 
Noctumare  benaehten  1,147). 
*Nocturn-e,  -aliter  nächtlicher  (75). 
*Nocturnitas   nachte-  (18),    nechti- 
\^7^]  -keit.  naihtliclieit  (74). 

Nocturn-us,  f  -alis,  nocti-nus,  -uus 
(134)  hd.  nd.  nachts  (i47);  nachte-  (iio, 
132),  nacht-,  hd.  necht-lich,  nd.  -lic,  -ich. 
hd.  nacht-ig,  -ick,  -czydick  (ö^").  ne-  (69), 
na-  (134)  -chtig.  nechlichen  (211.  nachil= 
nick  (22).  nocturnus  depopulator  nacht 
diep  (,75).  n.  timor  iiaclit  furcht  t  das 
grusen  der  n.  (,65).  nocturnum  tempus 
vor-n.  (62).  n.-zeit  (75). 

Nocturnus  sbst.  (sunt  tres  -ni  110 
&c.)  nahtrani  (Gf.).  ein  noctur-ne  (i32), 
-n  (uo),  -in  (68). 

Nocu-  V.  Noci-mentum. 
Nocuus  V.  Nociuus. 
*Nochus  (iirbor  Gl.  m.,  hier  st.  nothus 
cf.  ventus)sutost  (23).  siidost-  (17y,  west- 
(7)  -wint.  hd.  sude-oste  (18),-west,  -westen ; 
sud-w. 
*Nodab-  '■.  Nup-agundium. 
*Nodabilis  kmipplich  (20\. 

Nodare  hd.  nd.  knup-,  kno-,  kneu- 
(97)  -pen.  knouelen  (132).  hd.  kneu-,  knau- 
(18),  kney-  (21),  knup-,  knyp-(i3i) -ffin; 
knopff-  (69,  134),  knoff- (4),  knuff-,  knoif- 
(17)  -ein. 

Nodator  kneffer  (20). 

Nodatus  hd.  gekn-euffet  (20),  -uppet 
(,2U  &c.  i.  -upti't. 

Nodellus  eyn  kleyn  knepffljTi  (110), 
knocpchen  (132). 

*Nodmens  v.  Noys. 

*Nodob-  &e.  v.  Nup-agvmdium. 

*Nodonius  r.  Nuo. 

Nodosus  knotiiht  (,8).  knodecht  (9). 
knopff-achtig  (68),  -et,  var.  knepffecht 
(65).  vol  knopen  (i32).  volknopfft  (UO»). 
wolknopiT  (iio'f). 

Nodulus  ((/.  sq.)  eyn  kleyn  kneyffgin 
(21i.  chnewtVl  (3;.  knewfil  (9).  kneiffei 
(75).  kneuffelin  (8).  kneplin  (7).  knoppel 
(16).  knopekin  (23). 

Nodu-s,  oft  l  -lus  hd.  knauff,  knouft 
(8b),  kneyff  (10),  i  knupp  (20),  knop, 
knoppe  [6).  knöpf,  knoph  (lö),  knof  (9), 
knewfel  (1,  133),  kevffel  (i.  iuKtr.  clau= 
dendi  businum  3),  kneppel  (13),  knoffel 
(4),  knuwel  (67),  knote  (8,  9),   knoch  i 


berproß  i,74>.  ntl.  knop,  knoop.  ags.  est 

(94,    1310. 

Noe  der  die  ardic  niacliet  (5*>), 
*Noerza  v.  Latax. 

Noys  f  veriu.'i  nus  (/.  mens  110  &c. ; 
nois  ■■<onat  ritgus  t  inst(i/)ilis.  nodmens 
/.  dluina  f  ratio  76)  gotlich  gedamk  o. 
vernufft  (8).  gutlicli  gesang  i  vernunfft 
(17).  gütlicher  denck  i  v.  (9). 

Nola,  nala  (1)  (i.  campan-um  127, 
-ula,  -ella)  hd.  nd.  schelli'.  hd.  sciull, 
t;chal    (i).  nd.  l)rUe,  bei.  glokka  (i27). 

"^Nolaria  domus  (/.  q.  nolarium  Gl. 
ni.)  glochus  (127). 

*Nolarius  .schellen  mecher  (20). 

*Nolator  schellen  sleger  (20). 

*Nole  r.  NoUe. 

*Noli  me  tangere  {i.  morbus  in  fade 
ex  mictiira  i/lirium.  rinn  muris  l  gliris; 
t  in  ciilo  i.  bubo,  hesper  cancrius  76 ; 
/.  scor-pena  f  -epta  74,  siplier  1)  ein 
schmertz  im  angesicht  (iio).  eyn  suchde 
ynt  angesichte  (I32l.  vallende  (y),fulende 
(17)  sucht,  s.  von  der  roten  saichung 
(1).  eyn  suchte  dy  do  komt  von  ruthen 
seyche  {b^).  syriu  ein  wetag  so  eins  ein 
mauß  im  antlitz  besaicht  o.  bepruutzt  (74). 
Nol-le,  -e  (daher  noluntas  12)  nicht 
hd.  wol-,  we-,  7id.  wi-lten.  nolo  ich  nicht 
en  wil  (17).  wil  nicht  (75). 

Nom-en,  -a  hd.  ??rf.  name.  naem(ll). 
nomina  pr.  in  125  :  leon-,  bern-,  god-, 
erh-,  ger-,  eck-art  ab  art  lat.  indoles  t 
iuf/enium  ;  god-,  gan-fried,  odefriet  ^ua« 
dei  ^jOvC  bona  humilis  tfcc;  rai-,  sige-, 
rose-mund,  hart-,  her-,  thilo-man,  fride-., 
e-,  hein-i'ich,  vol-,  cun-raed,  mciiirat, 
geb-,  borck-art,  alb-,  rup-,  siegeb-recht, 
lat.  alb-,  rup-,  sigeb-ertus,  gunth-, 
vem-erus;  et  feminina  hymmeltrued, 
adelhayt.  gerdrut.rossewit,  godhayt;  gr. 
odysses,  heracles,  ciclops,  lat.  vlixes 
t  vlysses,  hercules,  eoeles;  mathias, 
Ji<i.stri  vernacuU  thias,  hnngari  iuathia= 
schke ;  fridericus  /a?/«2.friderich  germani, 
fritze  ruxtici ;  sie  elizabet,  isabella,  elsa, 
elsabet;  brigida,  bri^itta,  gutta,  gebart, 
gebardvis  latine;  diniinutina  danu-, 
petru-,  ioannio-,  sergio-,  iacobio-  t 
iacobu-,  nico-lus,  sy-,  and-riscus, 
eathari-,  an-,  ag-nula,  luciola,  aec. 
nostrum  vern.  kuntstzchen,  clauschchen, 
elschtzschen. 

Nominai'e  nam-en  (99),  -e  (10),  -sen 
(126).  no-  (,23),  noe-  (i32),  mie-  (11),  nu- 
(2()'>  -men.  hd.  nen-nen,  -den  (17). 

Nominari  heyßen  (68).  heysen  (i32). 
prs.  ich  heilJ,  var.  heise  (no). 

Nominatim  bvnamen  (11,  20).  name= 
lieh  i20i. 

Nominatiuus  eyn  nenuer  (10, 12,  65). 

Nominosus  \^i.  famosus  Gl.  m.)  näm- 
lich (110).  von  naraen  (68).  van  name 
(132). 

Nomisma  (c/".  numisma)  munizza 
■^im.  (Gi.i.  myntz  (110).  ags.  munit  (i36), 
niyuit  (94). 

Noniiusi?.Ze-.j3astor-oZ25,Xnonnus?) 
mfi-  l  neu-  \Vd),  mo-  (8^)  -uich. 
*Nomon  v.  Gnomen. 

Non  hd.  nd.  nicht,  necht  (21).  uit 
i'6.  75).  neen  (99). 

Nona  nunc  (19).  nuen  (11).  none  (5»», 
147).  non-  (iio),  noen-  (132),  mittag-  mo 
sim.)  -zyt.  myddach  (i47). 


*Nona-  r.  Nono-culus. 
Nonagenarius  Ud.  nuiiczig,   nuczig 
(21  j  zal,  zail.  neuntzig    zal,   mg.    n.  iar 
alt  (75).  nd.  negentich  tal.  nuncheg  male 
(18). 

Nona-,  nono-  (76 1  -genus,  -gesimus 
(76)  der  nun-zichtc  {b),  -ziest  (17),  -gest 
(G),  -zigeste  (75),  -zehenst  i7),  -ehs  (18). 
dye  nunczenst  (21).  negentegeste  (23). 

*Nona-,  nono-  (67),  non-gesies  lid. 
nuntzig-,ncuntzig-,nynhundert- .vm. -mal, 
-inol.  negentzich  niayl  (132). 

Nonaginta  hd.  nun-zig,  -tig  (6). 
nuczgig  (2\).  neuntzge  (111).  negen-tzich 
(132),  -tich  ^23). 

Nonaria  mittag-wip  (8),  -weyp  t 
hurre  ^9).  hur  (74)." 

•■"Nondoralbum  v.  Ssrrphia. 
Nondum   lid.   noch  nicht,  noch  uit 
nd.  nocht   nicht  (23);   nargen  nae   (11). 
nyrgen  nicht  (19). 

*Nonesium  (du.,  at.  nouesium)  Nueß 

(125). 

'Non-,  nonu-,   nonun-  (23)  -genta, 


noninginta  (76^   hd.  nun-,   nyn-  (no»"), 
neun-   (110),    r 
houdert  1 132). 


negen-hundert.    nuyn- 


'Nongentesünus  der  nunhunderts(17). 

*Non-gesies  {cf.  nonagesies) ,  -m= 
gesies,  -genties  (iio)  hd.  nunhundert 
sini.  male,  werbe,  nun  hunder  mail  (7). 
nd.  negenhundert-werue,  -warue. 

*Nonhoino  viunensch  (74). 

*Noning-esies,  -inta  v.  Nonge-sies, 
-nta. 

'■  Noniplex  hd.  nuu-feldig,  -faltig  (6) ; 
neun-ueltig  t  -ualtig  (75).  7id.  negen 
voldich. 

Nonne  hd.  ist  daz,  daß,  das,  iz,  eß, 
es  nicht,  uit.  nd.  is  dat,  eth  nicht,  ist 
uit  168),  yt  (132).  ne  (1.  deutsch  f). 

Nonnulli  semelicke  (100).  someleec 

199). 

Nonnus  mouech  (99).  vater;  ersame 
vaterligkeit  (74). 

*Nono-,  nona-  (3,  23)  -culus.  nouo^ 
eula  i,  98  ~>  {pisds,  i.  eereuilla  75.  cf. 
murenulai  uewen  äugen  (1).  hd.  evn 
neuu-aug,  -augel  (75),  -eugel  (2),  -euglin 
(110a).  -euke  (4),  -eügk  (i34).  IX  äuge 
(5).  eyn  nuu-euge  (ö*^),  -og  (6),  -eck  (7), 
-aug  (69,  133),  -oug  (68),  nunc  eiche  (17), 
neyneugel  (iio''),  neveyckel  (3),  nynoug 
(67).  nd.  en,  eyn  negen-oge,  -ogen  (22^), 
-ogede  (109).  brich  (97).  pricke  (109, 110  &c.). 

"^Nonoge-nus,  -simus,  -sies  v.  No= 
nage-nus,  -sies. 

*Nonugenta  &c.  v.  Nongenta. 

Nonus  lid.  der  nunde,   nuende  (20), 
nuyude  (,19).  nund  (61.  nd.  die   liegende 
(11).  uegeui-ch  (23).  nonum  negede  (85»'). 
*Nopa  V.  Napa. 

*Nopola  chan  (Sum.  cf.  Gf.  4,  449). 
Norantes  n.    .scientes    76)   wissende 
(8,  9). 

Norax  schentlich  sund-er  (9,  17,  74), 
-e  (8).  mißtatiger  (n). 

*Norbe-a,  -ia  v.  Noruegia. 
*Noreus  [i.  reses)  treger  (74). 
*Norena  (^aus  murena?)   wale   fisch 
(17). 

Norica  {i.  teutonia;  cf.  noimegia) 
hochteutschlant  (75). 


NOT 

Noricum  nordgew  (ii4). 

Noricus  {i.  teutonus)  hochteutsclicr 
(75). 

Norma  winckel-  hd.  -hole/,  -liulcz 
(21),  -maß  (8,  9).  -niass  (1),  -meß  (7,  es, 
74),  -mos  (iii),  nd.  -holt,  -maet.  regel 
i  gesccz  [17).  hacke  (iio",    132).   hocke 

(110»^). 

Normanni  die  Schweden  vnd  Nor= 
wcdcii  (114). 

Nor-uegia,  (110),  -wegia  (23,  69), 
-rwegia  (1),  -uagia  t  -pheya(74),  gew. 
-ueia,  -pheygia  (tu),  -pheia,  -beia, 
-bea(7i),  norica  terra  iior-wegenc  (23), 
hd.  -wegen,  -weyen  ( 66 ),  -w.  lande  l 
-Avede  (74),  -ueyen  (i5i),  -ween  (110^'), 
-hegen  (71),  -beyen  (67,  133,  152),  -bei 
(17,  70),  -phcy  (17,  76),  -pheen  (5''). 
nariiay  (6). 

Nos  we  (ii!)). 

Noscere  hd.  kennen,  er-k.  hd.  nd. 
be-k.,  -kynnen  (97).  meynen  (17). 

*Nosiosus  die  des  avents  beth  suydt 
dan  wir  (147). 

Wo-,  gno-  (Gl.  111.),  gna-  (74)  -soeo= 
mium,  nasoromeum  (7fi)  siclihanß  (88, 
116).  yiechhiuiße  (74). 

Nosodoehium  siechspital  (111). 

Noster  hd.  nd.  vnser.  nd.  vnse. 

Nostras,  pl.  -ates  (8,  9)  hd.  vnsers, 
nd.  vnses  landes,  hd.  lands,  lans  (151). 
vnser  landiß  selbes  (f)'^).  vß  vnserem 
land  (110).  vnser  lant  (21),  lüde  (8,  17), 
lewte  (9),  ieut  (7.5). 

Nota  eyn  merck  (14,  v.i2).  hd.  gc-m., 
-merg  (133),  -niircke.  nd.  geincrcke.  ge= 
sang  not  ((!).  note  (20).  hd.  sang-,  nd. 
sank-n.,  hd.  -nota  inirek-  i  bezeich-  (20), 
hd.  nd.  bekenn-unge,  -inge.  merk-  (8,  9), 
mirk-  ( 17 )  -lieh  schände,  hd.  flecke, 
vlecte  (11).  meyl  (9).  hd.  zeichen.  czey= 
gen  (13).  sende  (132).  synde  (iio»'').  sy 
(110*').  not  i  stim;  n.  falsitatis  (Hb?-/) 
ver-niasung,  var.  -mosung  (6.5). 

Notabile  hd.  ein  mereklich  ding  tiim. 

Notabilis  hd.  mirck-,  merck-,  merg- 
(152),  nierchy-  (12),  beken-  (20),  bekent- 
(19),  trefteu-  (65),  schent-  (8)  -lieh.  nd. 
mer-,  markc-lic.  merket  (100). 

Nota-men,  -tioinerckung  (110  sim.). 

*Nota-nter,  -biliter  merk-  (20),  nam- 
(75)  -lieh. 

Notare  (*.  nocescere  l  solfisare  1, 
notificare  t  scribere  t  reprehendere  no 
&c.)  chunt  sein  ( 1 ).  hd.  nd.  mercken. 
marken  (11).  ramen  (22'^).  strafen  l 
meynen  (9).  stroffin  t  nemen  (8).  pro-- 
ben  l  denken  (77).  schryben  (68,  110). 
hd.  dye  noten,  sang-n.  (17)  schriben 
^schif ).  n.  schreiben  (1).  de  n.  schriuen 
(23).  schrijuen  (i32). 

Notarius,  n.  publieus  hd.  ein  offen-, 
iiffen-bar,  offenber  sehriber  (schrf).  off= 
ner  Schreiber  (i34,  101).  nd.  en  openbar 
schriller,  sehriber  (8).  notari  (91,  Gf.). 
noder  (74,  75). 

*!N'otatoriuni  vfienbernisse  (8''). 

*No-  V.  Noe-tescere. 

Notescere  offenbar  (110  &c.),  kund 
(110)  werden,  hd.  nd.  off-,  op-enbaren. 
mergklich  machen  (21).  erkennen  (67. 
X  noscere). 

Notificare  {cf.  notare)  hd.  kund  t 
offenbar  (110),  kundig,  mirclich,  merck: 


NOU 

lieh  machen,  nd.  openbar,  kundich,  mer= 
lic  makcn.  hd.  nd.  off-,  op-eubaren.  kunt 
tun  (9),  dun  (8).  künden  (20).  bekennen 
(68).  doeu  b.  (132). 

Notio  {rf.  .■>■{/.)  bekennunge  (20). 

Notitia  [i.  notio)  hd.  be-chenntnußs 
(1),  -kantnisse  (12),  -kentniß  sim  ,  -kent= 
lichkeit,  boh.  snamost  (4).  hd.  nd.  er-, 
nd.  ver-keuntnisse,  hd.  -kenteniz  (5), 
-kantnuß  (76). 

Notoriu-s,  -m  lid.  nd.  kunt-lich,  -lic. 
chuntlcicher  (1).  kundich  (132)  offeu-bair 
(132),  -bar  (65,  110). 

Notria  v.  Pinna. 

Notula   lid.   brieff-schrifft,    -schriff, 
-geschrifft.  nd.  brcue  scrift.  brefscryfft, 
(12).  breit  strifft  (77),  geslif  (49). 
*Notulvis  notlieh  (8). 

Notus  ptc.  hd.  nd.  be-,  ge-  (6),  er- 
(65)  -kant. 

No-,  na-  (7ö'icd)  -tus,  -thus  (i.  hib- 
rida  t    -da)  halb  edel  (75). 

Notus,  gew.  nothus,  noehus  {q.  v.) 
sudo.'it  (1).  suet-  (97),  sutsut- (85'>)-oest.' 
zuut  ^  zudeuwynt  (11).  Süden-  (20),  sude- 
(19)  -wint.  sudoner  m.   {n^.   ohne   lat.). 
die  fahn  von  mittag  her  (126). 

Nouacul-a,  -um  scharsach  (91,  135, 
Gf.).  .scarsez  (Gf.).  scars  (99).  .schaers  t 
scheers  (Kil.).  hd.  nd.  scher-,  lid.  scheyr-, 
permyt-  (8,  9).  hd.  -messer ,  nd.  -mes, 
-mest. 

Nouaculator  scherer  (17). 

Noual-e.  {  -is  (75,  110  &c.) ,  i  -ia 
(65,  74),  -is  ager  (e4,  95),  naualium 
(94^)  niuuilenti  mn.  (Gf. ).  eyn  nuw-, 
new-  (88,  iio'i),  ny-  (i32),  -geerter,  vay. 
-geartter  (65),  -gebuwen  (88,  110*5),  .gg, 
buwet  (68,  132)  -gebauwen  (110*),  neu= 
wer,  var.  neyer  (64).  nuwe  (99)  ,  braich 
(88)  acker.  hd.  nd.  gerodet  lant.  g.  erde 
(12).  ge-rut(G),  -rute(95).  -rudet^  brage 
(13) ,  reut-  t  greut-landes  0.  neulande 
(74).  roet  (99).  '  eyn  nuegerit  (7).  nuw 
ruthe  (-ia  65).  hd.  newge-rewt,  -eret 
(69,  134).  brach-e  (3),  -acker,  nl.  dres= 
laut  (116).  broch  (4).  brak  (23).  gebracht 
(18).  g.  {\0),  geraydet  (152),  geryt  (67), 
nuwe  (8),  new  (9)  lant.  neusam  feit, 
samen-f.,  neu  ding  o.  frucht  (75).  ags. 
dincge  (94^). 

Nouare  lid.  nuwen,  er-n.  (20),  -nuwe= 
ren,  v'-nuhen,  -ueuhen  (i52),  -nuen  (17), 
-newen  (4,  134),  -neuwen  (i5i),  new 
machen  (9).  nd.  vor-nighen,  -uyen,  roden, 
reden  t  nuen  (8^).  ruthen  t  nuw-r.  (65). 

•Nouatenouale  {cf.  noua-re,  -le) 
vernuwet  vwern  rat  (12). 

Nouatio  ernuwunge  (20). 

Nouella  (liber  1.,  oft  i.  nou-ellus, 
-icius)  nouell  (1).  hd.  nuling  (Mss.  mog.). 
en  iunck  derne  (23).  ein  iunge  nun ,  et. 
ein  nuw,  neuw  (110)  eynnye;  eyn  loede 
van  e3'n  iaer(i32).  eyn  schoß  von  einem 
iar  (68).  phlanza,  niuseccida,  niuuilenti 
pl.  (Gf.).  n.  germinum  ernuwerung  des 
kymen ;  nouelle  summer  nuwe  schuß- 
ling;  n.  oliuarum  jung  eest  des  ole 
baums  (65). 

Nouellus  nu  (8).  new  (1 ,  9).  new= 
leelit  (126).  hd.  eyn  nuwe-  (7i,  nu-,  nue 
iunck- (18)  -ling.  iun-  (22),  iu-  (23)  -geline. 
nubelingk  (21).  eyn  jungeling ;  vmbe= 
kant  an  wissende  schone  (17).  n.  vitu= 
lus  eyn  nuw  kalp  (65). 


NOX 


383 


*Noue-  V.  Noui-lunium. 

Nouena  hd.  nuiie ,  nun ,  nyn  (68), 
neun  (iio),  neune.  nuym  (132).  nd.  ne= 
glieue,  nighe  (22j. 

Nouember  wolf-maned(l),  -mon  (71). 
winter-  (41,  91),'  der  erste  w.-  (4)  monat 
(91),  -mont(4i),  -man  (4).  euenmant  (99). 
laueryse  (20). 

Nouemdecim  neghenteyne  (22''). 

Nouenariu-s,  -m  (11)  [cf.  .iq.)  hd. 
nun  zale.  eyn  z.  von  nünen  (19).  der 
nunde  z.  (17).  der  nunchien  (VIS),  neun 
zal  (134).  neunzelig  (iio).  dat  nuynde 
getzail  (132).  neghen  tal  (23).  getal  van 
negenen  (11). 

Nouen-us,  l  -arius  (75)  newnig  (1). 
neghen-ich(23), -ech  (22i.  hd.  derneunde 
(75),  nun-de,  -chech  (18).  nunez-ig  (5), 
-egest  (21). 

Nouerea  hd.  nd.  stief-,  stewf-  (1), 
stuff-  [rri),nd.  stef-,  steyf-  (97),  steiffe-(13) 
hd.  -muter,  -niuder,  nd.  -moder. 

Nouercalis  (Br.)  stifffaderlich  (20). 
*Nouercalitas  stieffmuderiicheit  (20). 
*Nouercaliter  stieffmuderlichen  (20). 

Nouercari  stieffmyeterisch  tuon  (64). 

*Nouercaria  stiff-  (17) ,  stief-  (4 ,  74) 
-swester. 

*Nouercarius   hd.   stiff-,   stuff-   (7c), 
stieff-  (74)  -bruder. 

*Nouicius  V.  Nouitius. 
Nouies  nun-mal   (110),   -werff  (20). 
nuyn   inael   (i32).   negen-werve   (8>^), 
-waruen  (99). 

Noui-,  noue-lunium  eyn  nu  (21). 
eyn  nue  mant  (5),  nu  mont  (17),  nuer 
mon  (6).  newmon  (134).  neuer  mon  (75). 
nye  (22''),  der  nuwe  (7)  mane.  hd.  nuwe, 
nuw,  nu,  new,  nye  (132)  liecht,  licht. 
nd.  en  nige  lecht. 

*Nouiniagiuni  {ein.)  neumegen  (74). 

Nouissime  zu  leczte  (9) ,  lest  (17). 
zum  letsten  t  am  iung-,   var.  iun-sten 

(75). 

Nouissimus  der  neust,  neulichst, 
letzte  (75),  leste  (17),  aller-1.  l  -iungest 
(8),  -leczte  t  iungeste  t  aller  newste  (9). 

N.  dies  der  iungste  tag  (75). 

Nouitas  hd.  nuwe-,  nd.  ny-heit.  er= 
nuwerung;  nuwer  t  n.  sehentlieh  funt 
(65).  nuwe  (75). 

Nouiter  nuwelichen  (20). 

Nouitius  [immer,  ausser  in  134,  -cius ; 
i.  neoficus  1)  hd.  nu-,  new-  (1)  -ling-  ein 
nuwlieli  bekerter,  ein  iunger  (65).  junge= 
ling  (18).  eyn  j.  (/?)  lustlich  nuwe  (17). 
eyn  nyekomelich  (132).  neuer  amptman 
(7,5). 

*Nouitri-eus ,  -tus  {aris  nouerea  X 
vitrieus)  stiu-  (121),   stie-  (Sum.)  -fater. 
stiff-vater  (19),  -feder  (20). 
*Nouoeula  v.  Nonoculus. 

Nouus  hd.  nd.  nuwe.  nuhe  (5).  nige 
(23).  nye  (22'>). 

Nox  hd.  nd.  nacht,  natht  (20).  nachte 
(21.1. 

Noxa  misse-tat  (8,  9),  -dat,  daet 
(20).  mißdat  (110).  schult  der  that  {i. 
culpa  ,  noeentia  75  ).  schuld  ,  sünde, 
sciiedlich  ding  (65). 

Noxia  schaden  (8). 

Noxialis  [i.  nox-ius,  -us  68)  schedlich 

(110   &c.). 


:{si 


Ni:b 


*Noxia8  »'.  stTKUs  nocena  (,76). 
♦Noxium  (I.  culpa  iio  &o.)   niist    dat 
(17). 

Noxius  scluuJo-  (r)b,  23),  st-had-  (1) 
-saiii.  /"/.  «'/.  srlnde-,  sclielde-  {^^),  >iv\\vt- 
(9)  -lii-h,  -lie.  .>;clml(li-g  («i'),  -cli  C2ü). 
/(</.  misse-,  inili-(ir<lig,  -(lotig.  «fZ.  inis- 
(Indioh  (in. 

Nubata  raqiui  de  nave  o.  de  ninole 
(ui.  111.1.  snoewator  (it7). 

Nub-ecula,  -icula,  l  -ila  (uo,  i32l, 
-ula  ^f.s)  oyii  cleyn  wolkon  (17  &c.), 
olcincr  wölk  ^tisV  wolkel  (!•). 

Nubens  einer  der  by  eiin  weib  slofft 

[in 

Nubere  man  [9],  mamieii  (S) ,  ein 
man  (iio),  zu  wibe  (5),  zu  weyb  (21), 
to  wiue  (22,  23)  nemen,  nomen  (23). 
eyncn  man  truwen  (,132).  zu  wib  geben 
(b).  hd.  nd.  v'truwen.  hd.  v'trulien,  -druen, 
-trewen  (66,  701,  bedruwen  (67,  133,  1.02). 
verdruuen  (07|.  byslaffin  (8).  eelichen 
(68,  69,  134).  ewiben  (20).  gehiwen  (99). 
geloben  (70).  zu  säumen  g.  (i.ii).  zusa- 
men-g.  (67,  133,  152).  bedencken  (9.  st. 
bedecken). 

Nub-es,  -is  /id.  nd.  wölke,  hd.  wölk 
(7n.sr.  13."));  wolek-in  (,8),  -en;  wulken  [S'^) 
Nubicula  v.  Nubecula. 
Nubidus  V.  Nubilus. 

*Nubifragium  ^i.nimbus  l  Cataracta) 
wolckenbruch  o.  platzregcn  (75). 
*Niib-ila  r.  -ecula,  -ilar. 

Nubil-ar,  -a  1/  poesis)  seopff  (i4i, 
Gf.  6,  454).  -ar  i  -arium  schöpfen  (Ki.). 

Nubi-,  nubu-  (68)  -lare  hd.  finster, 
nd.  duster  wölken  (17;,  von  w.  (iJo),  ge-w. 
(23,  133,  152),  -wölket  (5,  22),  -wulcken 
(7,  67\  werden  [i]  gewilkert  (6).  finster 
{  gewolcket  werden  (76).  Ar/,  gewulcken. 
wolkeln  (21).  duester  machen  (20\ 
duestern  (191.  duusteren  (11).  duysteren 
van  wölken  (132).  kd.  fynstern.  vinste^ 
reu  (132 ). 

*Nubilis  V.  Nubilus. 

Nubilis  zjtlich  zu  der  ee,  circiter 
an/mm  XIIII  (iio).  tytlich  tzo  hilligen 
(132).  ein  manbar  person  (65,  68).  manber 
meit  (17),  mayt  (9),  mat  (8). 

*Nubi-lo,  -o  (76)  (^■.  frmidator  pessi= 
mus  t  obscurus  142 ,  indnctus  i  deveptor 
5  &c.,  leccator  76.  cf.  nebulo)  ein  betrie: 
ger  (74,  110).  vngelerter  (74). 

Nubll-,  supercili-osus  mytdenogen 

lueekende  (147). 

Nubilosus  duster  (19).  duuster  (11). 
genybelt  (6.5). 

Nubilum  ein  wolck  i  dunckelheit 
(110).  ein  woleke  oflf  danckberheit  (sie 
182).  wolchentunchli  (93).  gewulckig  (111). 
ne-,  var.  ny-behing  (65). 

Nub-ilus,  -ilis  (100),  -ulus  (es),  -idus 

(12,    74.   I3r.),    -US   (8)    gewulckt   (128,  135). 

wolck-echt,  -ig  (74).  kd.  tunk-el  ((i.  9), 
-ir  (8j;  dunckel ,  finster  (21),  dußmig 
(v.  a.  1618.  cf.  vliginosus).  nd.  du-,  do- 
nker. 

*Nubio  r.  Nubilo. 

*Nubiila  V.  Nubecula. 

*Nubulare  v.  Nubilare 

*Nubu-lus,  -s  V.  Nubilus. 

*Nubus  {st.  nimbus?)  scrauunc  (Gf. 

6,   .587;. 


NUE 

Nucamentum  der  niißblfist  o.  die 
ketzlin  (144).  leiftel,  uuÜHclielet  (140). 
katzle,  zaserlc,  nuli  blust,  ///.  kattesteer- 
ten  (ii'i). 

Nucarius  &c.  v.  Nucus. 
*Nucifra-ga,  -ngibulum  (Ki.;  hd.  nuz 
brecha  (121,  Gf.) ;  nuz-  (.Sum.i,  nuß-,  noß- 
breehe,  -prechen  (75),  -precli  (74),  -zang 
(()),  -hern  (instr.  7). 

*Nu-  r.  Nau-cipendere. 
Nucleare     /.   claudcre  t  teqere  Br.) 
kyrn.ii  (19,  20).  earuen  (11). 

Nucl-eus,  geto.  -ius  hd.  kern,  nuß-k. 
(19).  keren  ((3,  86,  152).  kerne  (23).  dey 
ker  (97).  note  carne  (11).  körn,  nuss= 
körn,  iil.  keern,  karle,  pitte  (116).  nuclei 
allii  die  zitiuu  {nhd.  zelien)  am  knob= 
laucli  (114).  nucleuB  pineus  zirlin  nuß, 
(inn  Wallis),  arben  (i44).  nl.  pijnkerne 

(116). 

Nuclire  v.  Miccire. 

*Nuclius  V.  Nucleus. 

*Nuctinus  V.  Nucus. 

*Nuctire  v.  Miccire. 

*Nuctor  hd.  nd.  eyn,  en  spise  man. 
spiser  (17).  spilinan  (74,  76). 

*Nu-  V.  No-cturilla. 
Nucula  uussel,  var.  nüßlin  (75). 

*Nuc-us,  -arius,  -cinus  (121,  Gf.), 
-tinus  (104),  nux  (1,  Gf.;  hd.  nuz-boum 
(121),  -poum  (140);  noß-,  nuß-,  uus-  (1), 
walsch,  varr.  welsch,  nuß-  (75)  -bäum, 
-bauwn  (19),  -boum,  -bom,  -pawm  (1). 
nd.  notbom,  noteboem  (llj. 

*Nucus  nuß  (68).  noß  (17).  kern  (65). 
hd.   (Voce,   ex   quo)  nußbaum   o.   baum- 
gart, -garten  (66,  152),  bomgart  (67). 
Nueha,    niicha  (147)   (nota  Wack.! 

cf.  Dz.  Wtb.  240.  Gl.  m.  V.  mica  Nr.  3) 
rugmarg  (93).  rucken-  (64),  r.-grade.s- 
(74),  ruck-  (75)  -marck.  knoch  hinten 
am  nack ;  mack  («'.  medulla  sic)  in  den 
knoclu'u  o.  gepain  (74).  des  rugbeyns 
doirgaende  niarek  of  pyt  (i47). 
*Nuchus  ruck-,  rucken-grat  (74). 
*Nudabilis  bloeßlicher  (20). 

Nudare  hd.  blosen,  bloßen,  bloeßen, 
bloyßeu,  blisen  (13);  ent-blosen,  -bloßen 
sim.,  -plossen  (69j;  en-bloßin  (8),  -bloßen 
(134),  -plossen  (9),  -bloißcn  (7  sim.); 
embiessen  (76),  ein  blossen  (6).  nd. 
bloten,  ent-bl.,  af-,  vnt-decken. 

Nudatio  intbloesunge  (20). 

Nudatus  ent-bloßt  (uo),  -bloßt  (65 
var.,  67),  -bloyüt  (i33),  -blosset  (66,  70), 
-ploßt  (69).  entblößt  (134).  bloes  gemacht 
(132  sim.).  nackend  (uo). 

Nude  bloeßlich  (20). 
*Nudificare    [aus  nuei-   X  ludi-?) 
bedriegin  t  v'spotten  (17). 

*Nudificator  ä.  ludificator  t  derisor 
76  &c.)  belacher  o.  spotter  (74).  hd.  v'-, 
be-  (68,  74,  132))  -spotter.  enbloißer  (7). 

Nudipes  parfußer  (74). 

Nuditas  hd.  bloß-,  bloyß-,  ploß-  (69), 
nd.  blot-,  nack-  (iio,  132)  -heit. 

Nudius  tertius  e-  (20),  ee-  (uo,  132), 
vor-  (68),  yndet-  (19)  -gestern  (weiter. 
ünnergestert).  vorderntag  (74). 

Nudus  hd.  bloz,  bloß,  bloeß  (20), 
bloiß,  ploß  (69).  nd.  blot,  bloit  (14).  hd. 
uack-yt  (5''),  -et,  -t  (17),  -end  (110).  nd. 
naket. 

Nuere  hd.  be-zeichen  (5),-czeigen  (18;, 
-czheggen  (21),  -scheichen  (5)  cum  oculo, 


NUM 

manu,  diqito  (18).  nd.  beteken.  hd.  winken 
cum  (tculis,  mit  den  äugen  (17),  henden 
vnd  fiiesöen  (75).  wiln  c  v'hengen  (17). 
ver-willigen  (64),  -heißen  (uo). 

Nug-a,  l  -ina  {  -ella  (76)  («.  beffa, 
ileri.'iio,  inendacitiin,  macula  <lcc.)  hd.  v\n 
lugen,  lugo  (69,  134),  luegen  (20),  logen 
(133),  loygen  (i52).  eytel  (9).  trufe  t 
lauele  (99).  pl.  nuge  hd.  lug-en,  -ene  (20), 
-neu  (69,  134);  log(!-n ,  -ne  (8,  23),  -ru 
(17).  tantmar  (126).   tandniärlin  (112). 

Nugaculus  (Br.  &c.)  wat  loegenafitich 

(132). 

Nug-anter,  -ose  lugerlich  (20). 
Nugari  hd.  lie-,  li-,   lije-    (132)  -gen. 
tanteii  (126).  schimpfin  (8,  9). 

Nug-as,  -er,  -erosus,  -igerulus, 
-erulus  (76)  -iger,  -igerosus  hd.  nd. 
logen  dreger.  lid.  lugen-,  logen-trager, 
-treger,  -treyger.  ej'n  loegenathger  dreger 
(132).  nugas  [hebr.  indecl.  Br.  &c.)  lid. 
lu-,  lo-  (.V')  -gener.  nuger  lugenhafftiger 
(18).  nugerosus  lugitrager  (G).  nugi= 
gerulus  valsch  böte  (9).  truff-  l  logen- 
ere  (99).  wiclitrage  (Gf.  1,  747). 

Nugax  hi/.lu-.hd.nd.  lo-gener.  lieger 

(75). 

Nugella  r.  Nuga. 
*Nuger  &c.  v.  Nugas. 

Nugi-dicus,  -logus  lugen  seger  (20). 
loghenesegger  (11). 

*Nugigerosus  &c.  v.  Nugas. 
*Nugilogus  V.  Nugidicus. 
*Nugina  v.  Nuga. 
*Nugose  V.  Nuganter. 

Nugosus  vol  lugen  (6s,  uo). 

Nuithones  nüchtlender  (135). 

Nulla-tenus,  gew.  -tinus  hd.keyner- 
ley,  in  k.,  mit  k.  (21),  keynerhande(19). 
kein  (8)  wise,  wiße,  wyß,  weis  (1),  weiß 
(134),  weyse  (21).  keinwis  (8**).  keynewiß 
(20).  nd.  nenerleyge  wijs  (23),  ninerleye 
wis  (22),  negerewis  (99),  gienre  hande 
wiss  (11),  gheynssyns  (i32).  keinß  syns 
(uo).  mit  uichte  (9). 

Null-ibi,  -ubi  nyergeut  (5,  68).  [n. 
in  keiner  (iio),  gcynre  (132)  stat.  nergent 
an  keyner  stait  (7).  nergant  (21).  nerghe- 
n  (23)  ,  -ne  (22^).  nernt  (18).  niener  (6, 
Gf.).  geynrely  wijse  (i32).  hd.  an  keiner 
stat  t  an  keinen  enden  sim. 

*Nullicubi  (/.  nullibi  t  neu-,  var. 
ne-trobi  75)  hd.  an  key-uem,  -m  (17),  -n 
(75),  nd.  in  nenen  ende.  hd.  in  l  an  keiner 
stat.  nd.  in  neuer  stede.  nirge-n  (19),  -nt 
(20).  nargt  nt  (11).  m.-,var,  nie-ndert  (75). 

*Nullociens  keines  nyrn  eyns  (17). 

Nullomodo  hd.  in  keyner  maß;   in 
k.,  k.-ley  (18)  wise  sm.;  mit  k.-ley  weiß 
(134).  nd.  in  neuer  mate. 
*Nullubi  V.  NulUbi. 

Nullus  hd.  keyner.  icht  keyn  (4). 
nieraant(ll,  19).  «r/.nement,  neyn.  nulluni 
neue  (22''). 

Num  hd.  ist  iz  (5),  daz  (18),  das, 
nd.  is  it,  dat  nicht,  nit  (18).  iß  ist  necht 
(21). 

Numa  romisch  koimig  (8  sim.).quidam 
romanus  rex  der  dat  eirste  gelt   sloich 
(i32),  der  das  erst  g.  schlug  (uo). 
*Nume-  V.  Nummu-larius. 

Numella  spau-seyl  (3),  -sayl  (74),  -sei 
(4),  -stul  {i.  pedux  75),  -ryem  (uo,  132), 


NUM 

-rem  (68).  vesse-r  (i32),  -1  (iio).  keche 
(8.  t/.mediastinus).  kuliam  (Das.).  kopple, 
windstinck,  brangcr,  nl.  coppel  snoer, 
pranger. 

Numellare  binden  1 132  &c.).  spannen 
(11,   132). 

Numen  («'.  uratia  domird  &c.)  got- 
heit  (20),  -lichkoit  (  Ci ),  -liehe  gnade 
(4),  groß  (9),  hülfe  (8).  gevvalt  gottes 
(88).  macht  o.  gewalt  von  got  (no).  m. 
of  mogenheit  van  gode  (l32).  laus  [lat.'i 
21).  loiß  (G).  hd.  ab-laz  (5),  -laß,  -laiß 
(7).  aflat  t  de  hillighe  gheyst  (23). 

*Nuinenius  v.  Arquata. 

Numerabilis  zcl-,  tzcl  (,i32)  -ich(uü), 
-lieh  (20,  132),  -berlich  (68). 

Numerare  hd.  zeln,  zellen  (20).  tzellen 
(132).  tcllon  (22b,  23,  97).  talen  (22'^). 

Numeraria  /.  dea  num-eri  (Br.), 
-orum  gottin  der  pfennig  (7i). 

Numerarius  ( cf.  nummularius) 
pfenning  geittiger,  kusscn-pf.  (7-4).  lul. 
zinß-incister,  -meynster  (7).  nuinery 
sunt  matjifitri  super  tributa  (7«). 

Numeratio  zcllunge  (20). 

Numerator  zeller  (20). 

Numeri  das  puch  der  zal  (1,  Keys.). 
die  zal  der  XII  geschlechtr'  naeh  der 
Ordnung  (65^'  Mrg.). 

Numerositas  vol  zclung  (uo). 
Numerosus  vol  zaal  (tis),  tzellinghe 

(132). 

Numerus  zale  (5).  zalle  (20).  zäle  (6). 
zal  (iio).  zaal  (es),  zail  (7).  tal  (23).  ge- 
tzale  (19),  -tzail  (i32),  -tal  (11). 

Nu-,  num-  (76)  -mida  (anders  Gl.  m. 
cf.  nomada)  /.  vagus,  in-certu.H,  -sequens, 
-constaus  (76  siin.)\  iucertae  .letHs  (129). 
landtfarer  i.  vac/o.s  t  intereus  iucket  l 
inco'iifitans  vnstoter  (71).  wylt  van  wesen; 
die  ontruw  is  (147). 

*Numi-  V.  Nummu-larius. 
Num-,  numm-,  numpm-  (9),  nun- 
(76),  nom-  {q.  v.)  -isma,  nummissa  (8) 
munizza  .lim.  (Gf.).  inuntz  (1).  inontc  (!»!tj. 
bildung  der  myntz  {figura  nummi  super^ 
scripta  110).  geslagne  ni.  (e-t).  pfenning 
(93).  pfennig-,  phennig-  (8)  -sehlag  (76), 
-zeichen  o.  gebreche  18,  9).  \vcrunge(74). 

*Nummarius  v.  Nummularius. 

*Numjnida  v.  Numida. 

*Nummi-  v.  Nummu-larius. 

*Nummisma  &e.  v.  Nu.misma. 

*Nummularia  v.  Centvimmorbia. 
Nummu-,  numu-,  nummi-,  l  numi- 
(74),  numme-,  niune-  (4),  nummel-  (1) 
-larius,  t  num-erarius  (ß4'=),-marius(64'*, 
68)  hd.  wechs-,  wechß-,  weclise-,  wesse-, 
weße-,  weisse- (8) -1er;  mu- 74),  mo-,  mi- 
(18)  -ntzer;  seck-ler,  vor. -elmeister  (64). 
nd.  munter,  wisser  (il). 

Nummus  hd.  phe-,  nd.  pe-nninek. 
hd.  phe-,  pfe-nnig,  i)ennick  (20). 

*Numpmisma  v.  Numisma. 

*Num-,  .selten  nun-quam  hd.  nd. 
nuinmer.  n.-mer  (9,  18).  nimer  (7.5,  76). 
nü  imwerlde  (22*^). 

Numquid  ist  iz  (5),  ist  daz  (18),  is 
it  (23),  nun  ist  (1)  icht.  iß  ist  niecht 
(21j.  is  et  nicht  (22).  vmmer  (22,  23). 
eno  (106V  ene  (99). 

Numularia  v.  Centummorbia. 
*Nu-  V.  Num-mulariuß. 

DlttENBACH     GlüSSAKH'M 


NUP 

Nunc  nue  (5).  nü  (22i>,  23).  no^  (21). 
nüctoen  (221^). 

Nunciare  hd.  botschaff-t,  -ten  (5) 
werben,  lauff'en  o.  entbieten  (uo  sim.), 
thun  sim.,  driben  (18).  bode-  (19),  boe- 
(20)  -schaffen,  nd.  bodescop  weruen ; 
boetscappen  i  11  ).  hd.  künden;  v'-k., 
-kinden,  -kündigen  (17).  kundigen  (5, 
23).  konigen  (21). 

*Nuncibi  nu  dar  (uo). 

*Nuncipendere  [st.  naucip.)  v'nicht- 
en  (8),  -igen  (17). 

Nuncivun  hd.  nd.  bode-,  hd.  bot-, 
bodden-  ( 10 )   -schafft,    -scop.   boetscap 

(11). 

Nuneius  Itd.  nd.  bode.  hd.  böte  (9), 
bot  (110,  134),  hott,  bodde  (10).  boede 
(20). bade  (11). potder  etwas  verkunt(75). 

Nuncu-bi,  -pi  nuwar  (uo).  nnwair 
(132).  nunwaar  (68).  nu  als  wayr  (147). 
abe  (18j.  aber  (76).  abe  ir  gan  (7).  ab 
ir  gon  (tj).  ob  irgent  (17).  ne-  (147), 
efte  e-  (22).  ie-  (23)  -rghen.  nirgent  (5). 
iiergant  (21).  ob  ni-,  van:  nie-,  mi-ndert 
sey  (7.5). 

Nuneupare  hil.  nennen,  na-  (21). 
no-  (23),  noe-  (1321,  nue-  (11)  -men. 

Nuneupatio  nennunge  (8,  9). 
Nuneupatus  ge-nent  (uo),    -nennet 
(68),  -noenipt  (132). 

*Nuneupi  v.  Nuncubi. 
Nuncuplus  negenveldych  (147). 
*Nuncus  V.  Runcus. 

Nundinare,  -ri  kouftin  (8^').  keuffen 
t  vor-k.  (18b).  eopen  (11).  v'keyffen  (18). 
kaiiffen  l  v'-k. (iio).k.vff  einem larinarckt 
(68).  kauffnian-schafften  in  iarmarcken 
(uo),-schacz  üben  (l7).kouffnianschaffen 
in  iaernierckten  ( 132).  jarniartin  (8).  jart= 
märten  (9i.  kramen  (64). 

Nundina-tor,  -rius,  pl.  -rii  hd. 
kauft-,  coep-  (11)  -man.  jo^.  kouf-  (i32), 
jarmart-  (8)  -lüde,  jarniarckt  lewte  (9). 

Nundine  iar-market  (12,  23),  hd. 
-marckt,  -marck,  -mart,  -mert  (.'')b,  17), 
-marcke  (18).  jare- (19),  jor-  (15)  -margt. 
jamaert  (20).  mess-en  (uo),  -tag  (7). 
marckt  messen  (64). 

*Nunisma  v.  Numisma. 
Nunquam  v.  Numquam. 
*Nunter  [alph.  nvmeer)  nun  (G). 
*Nuo  i.  nodonius   gilaz-ti   (131^.  cf. 
gilazan  adnuere  Gf. ). 

*Nupa-,  nuppa-,  nuspa-  (7),  nupu- 

(i3;i),  nodoba-  (68,  lOs),  nodaba-  (23), 
nodobo-  (19,  20),  nabo-  (si),  libi-  (76) 
-gundiumi,  nupa  -,  nuppa  -  gondium, 
nupagonium  (7o,  1,51),  madagabundum 
(1)  («  scissorium  68,  .super  quo  car/ies 
in  mensa  scinduidur ;  oft  mit  dem  Verse 
vidi  t  vidit  l  portal  in  ore  canis  duo 
nupagundia  pauis)  teesbord  (81).  tafel= 
bret  (68).  tftlirprct  (1).  ein  snit-,  teler- 
(74),  dcller-  (67),  teller-,  vhj.  sciief-  (7.5), 
scl.ussel-  (3),  scliussel-  (74  &c.),  schußel- 
(18),  schossel-  (4),  schnitten-  (nup.  68) 
-brot,  -prot  (74,  152).  ein  sehoßel-  (i33), 
Schussel-  (  7 ),  taller-  ( 75  var. )  -broit. 
dauelbroyd  (19).  schnid  eyn  schnyde 
broits  (7).  ein  schnit-  (134),  schnyt-  (cit), 
sehni-ten  brots  (i3t),  brotz  (69,  7t))  brotß 
(66.  151).  taelzorc  (lOs).  en  parteke  (23). 

Nuper  hd.  nu-,   neu-   t9),   nuch-   (G), 


NUT 


385 


nuw-  (68),  nw-  (76),  ne-  (18)  -lieh.  nuli= 
chis  t  lestend  (20).  milingen  (19).  ni- 
(23),  nuwe-  (99)  -linge.  nigelinges  (22). 
nu  nelken  t  herwyle;  jocton  nu  i.  iam, 
nunc  ni-  t  eort-liken  (22^;.  lest  (132). 
leest  (11).  zu  nechst  (uo). 

Nuperius  noch  neher  (uo).  later 
(68).  lester  (132). 

Nuperrime  ( oft  i.  nuper )  hd.  nu-, 
nuwe-  (20),  nue-  (8b),  neu-lich.  nulingen 
(133,  152).  nilinge  (?)  nulest  (23).  nunes 
mals  (18).  hd.  aller-milichst,  -neulichst, 
-nullst  (8),  -nulichaist  (G),  -newliste  (9), 
-nehest  (uo^).  -nechst  (uo),  -nest  (68), 
-lest  (132). 

*Nup-  V.  Nu-pagundium. 
*Nüpta  V.  Napta. 

Nupt-a,  -US  vermehelet  (uo).  ge= 
truwet  (8,  20,  132).  g.  wijf  (11).  ge- 
trewit  (9),  -trut  (68).  virtruwet  (19). 
v'drut  (17).  geelicht  (20).  eefrauw  (65). 
Nuptialis  hd.  nd.  man-,  mam-  (uo^) 
-bar,  -par  (1);  manber;  m.  zu  heiraten 
(75),  m.  bequemlichen  (68).  bequeein  tzo 
billigen  (132).  hochtzythch  (75).  zytig 
in  die  ee  (uo).  man-bret  (G),  -golt  (7). 
Nup-tie,  geio.  -cie  {cf.  sponsale) 
brut-lauff  (uo^  msc.  126),  -louff  (68), 
-lauffe  (20),  -lanfft(19),  -lach  (13),  -lacht 
(23),  -lachte  (85^),  -loecht  (11),  hd. 
-schafft,  brut-  (69),  braut-  (i34) -schafften. 
bru-lauff  (uo^),  -lofft  (132),  -locht  (99). 
hd.  hoch-czijt,  -czyet  (i5i),  -cziten  (69, 
uo),  -gezijt  (7),  -Zeiten  (134),  -czeyt,  t 
breutschaÖ't  (66,  70,  i5i),  -zeit  der  brut- 
schafft  (75).  houchzijt  (6?).  koste  (Chytr.) 

*Nupu-  V.  Nupa-gundium. 

*Nupulus   {aus   nutulus?)    vorchti= 
ger  (74). 

*Nurare  wonschcn  (19). 

*Nurenberga  {du.)  iiurenberg  (1). 

Nurus,  rurus  (1)  («.  bruta  i4i,  Gl. 
111.  a.  d.  D.)  hd.  snur  (1,  4),  schnür  {vt 
hauari  vocaid  88),  schnüre  (75),  snorch  ; 
snur-  (ßb),  snor-,  snoer-  (20)  -che  {loett. 
schnörch);  sonis  (19),  myns  sons  wip 
sim.  nd.  snare  (81),  mynes  sones  wif, 
eens  zoens  wijf  (11).  Schwagers  wyb 
(68).  soeiiwiff  (20).  ein  sunß-  (69,  75), 
suns-  (44,  134)  -fraw.  sunssun  (9i).  schwi= 
ger  (2.  vxor  filii  (67).  swygerin  (IG). 
*Nus-  V.  Nvi-pagundium. 

Nus-piam,  -quam  hd.  nd.  nummer. 
nyerge-n  (G),  -nt  (5).  nirge-n  ( 17 ),  -nt 
(20).  nerg-ant  (21),  -en  (23).  keynen 
endin  (8b).  neuer  stede  (23).  niwern  (99). 

Nuta-,  l  nuti-  (Gl.  m.)  -bundus  hd. 
wankel-mudig  .sim.,  -mietiger  (76).  wan= 
chelmudieh  (12).  vnstete  (8,  9).  zwifeh 
hafftig  (10). 

Nutans  schwebender  der  da  anhebt 
zufallen  t  verzwifelen;  ein  vnsteter  vs= 
schweiffiger  (65). 

Nu-,  l  nut-  (76)  -tare,  l  -tere  (74) 
{i.  tremere,  va-,  fa-cillare)  hd.  wa-, 
wi-,  (1,  10,  76)  we-  (12)  -nken.  hd.  ii4. 
waiikelcn.  swcnckeln,  wagken,  slottern, 
snallen,  zittern  (74).  schwankelen  (68, 
69,  134).  schwainken  t  zitteren  (G).  ste^ 
tis  wancken  t  wincken  (8,  9).  lieben; 
ziddern;  struchen  (17).  beben  («7,  152). 
beven  t  snovelen  (i07,  132).  by-,  bi-dinen. 
czettern  (21).  zedern  (n).  cidcrn  (18). 
tze-  (23),  ce-  (22)  -tern.  tzwyvelen  (12). 

49 


386 


Oßl) 


Ol^K 


zwifcin  ilO).  gnutten  t«8).  uutatzcn  mit 
den  IhmkUmi  odt-r  fassen  liin  viid  lier- 
widiT  I;illat/.(>n  175). 

*Nutibunde  vnpt'wilJlicIi,  zwoyfl'olioh 

(74) 

Niiti-  r.  Nuta-bundua. 
*Nutriatrix  ncrtM-iii  (^75). 

*Nuti'ica-inen,  -re,  -ri,  -tor  v.  Nu; 
tri-mentum,  -re,  -tor. 

Nutricius  noror  (75V  einer  der  einen 
ornert  (iio),  do  ein  iiert  /  zucht  von 
kintheit  y-ff  («s).  fiitor  (S,  9).  voedor 
(132).  magezoge  (121,  Gf.). 

Nutri-men,  -mentum,  -camen  (7G), 
-tio  /('/.  nd.  vod-,  vud-,  food-  (20),  vif= 
entlialt-  t  spys-  l  für-    (65),   ner-,   hd. 


nar-,  narr  f  luter-  (8)  -nngo,  -inpo. 
voetscl  (1:12). 

Nutri-mentaliH,  -tiuus  spyse-ndc  l 
-lieh  [VI). 

Nutri-re,  -eare,  -cari  hd.  fe-,  foe- 
{'20k  voe-  (9;i,  132),  7id.  vo-,  vfi-  (19), 
vui'-  (11)  -den.  füren,  filtern  (9).  vff 
entlndten  (tiö).  hd.  nd.  neren,  leren,  hd. 
nern,  er-,  ge-  (18)  -neren,  spisen. 

Nutri-tor,  -cator  hd.  nerer,  er-n., 
der-n.  i;^).  fod-  (f)).  fott-  (21),  fut-  (133) 
-erer;  furer  ((i7).  7id.  vode-r,  -re;  uvdre 

Nutrix  hd.  nd.  amine.  hd.  am  (18), 
seugani  («5,  110),  nererin,  er-n.  (uo), 
furin  (G),  fudersin  (20).  voetster  (132). 
uvstre  (99). 


0J3E 

*Nuttare  v.  Nutare. 

*Nutu8  t:.  Nisus. 

Nutus  hd.  winck-,  wenk-  t,  19,  23), 
futter-  ( 21.  X  nutrire)  -ungc,  -inge. 
wynkendc  ( 20  >.  hd.  wi-,  wa-uken.  ein 
zeichen  des  wilh-ns  (65).  zeigen  (20). 
Wille  (5'>,  8,  9).  will  (1,  es),  gewalt  (8, 
9).  en  gelat  (23). 

*Nwbenburga  iciu)  nwwenborg  (h^). 
Nux  [rf.  nucus)  hd.  miß,  walisch 
n.  (75'1),  welsch  n.  (75);  noß,  noße  (10), 
nusch  (2fJ);  nuz-  (102),  nuß-,  noß-baum. 
nd.  nut,  not,  notte  (11),  nutbom,  note^ 
boem  (11). 

*Nux  myristica,  t  muscata  (  indica 
(74)  muscatnnß  (01).  mu.schat  (74). 

*Nux  pinea  zirbel-,   l   zirlin-   (116), 
-nuß  (116),  -nüßlin,  artzepffen  (144). 


O 


O  ivt.  watfen  '74).  stupet  wundert, 
vocat  rneffet,  dubitat  zwyfeit,  indig- 
natur  vngnedigt,  optat  haffet ,  clamat 
schryet,  eonqueritur  claget,  bittet,  cr= 
suffczet  (75). 

Ob  hd.  durch,  hd.  (5,  133)  nd.  dorch. 
darvnib  («8,  69,  110,  134).  dairom  t  yn= 
tegon  (132). 

*Obaken [i.  cyphus, cf.  obba) kopff(74).  j 

Obambulare  hd.  vmb  gen  sim. 

Obambulatorium  %mb  gauk  (20). 

Obarare  vmbehren  o.  brachen,  die 
bawren  heissen  es  Sträuchen,  so  mau 
blos  den  wasen  bricht  (126,  sim.  Pict. 
cf.  St.  2,  407).  Ulnaren,  brechen,  die  b. 
h.  es  strauclieln  (Fris.). 

Obaudire  (/.  obedire  (j.  cf.,  contra 
t  male  aiidire,  auditum  ob,strnere)  hd. 
nd.  v'-,  hd.  vber-,  ge-  (9),  cnt-  (8'')  -boren. 
hd.  gehorsam  sin;  mit  willen  deubeu; 
mit  w.  daup  (19),  daub(iio),  douff(i32), 
toub  (ö.-^i  sin.  mit  w.  doefte  wester  l 
onhoerde  w.  (sü-11).  %nigeliorsame  syne 
(19).  wiileuz  dauffsin  ?  vngehorsum  (20). 
nit  woellen  hoeren  ^68,  110).  niet  willen 
lioreu  (i3-)-  obed-ieren  (68),  -yren  (i32). 

*Obaudire  (x  obdere)  v'bergeu  (8). 

Obba,  t  oppa  (Gf.)  {cf.  ob-aken,  -la, 
-daj  polle  t  stoppe  (19).  pulte  t  stoep 
(11).  slute  (5'').  schlauch  o.  sester  &c. 
(Ki».).  gebiza  (Gf.j.  rone  (125).  eine  roh= 
neu  o.  klippen  (114).  ags.  cuppe  (Gl. 
Aeifr.^.  nl.  kitte  (116). 

Obcaput  ags.  foreweardeafod  (94a). 

Ob-  V.  Oc-cecare. 

*ObeenuiQ  r.  Obseenus. 

*Obciiigere  vmbgurteu  (20). 

*Obi:olere  (st.  obcxilere)  verdecken 
(74). 

*Obda  {i.  foramen  in  lagena  76.  ;  ob= 


dere,  cf.  obstructorium ;  X  obba)  eu 

spuiit  hol  (23).  sponthoei  (97).  legel 
locli  (76).  flesche  (19,  20).  cruseln  (20). 
kruoch  (19). 

*Obdelectabilis     lustlich    vmb    vnd 

vmb    H5). 

*Obdensare,   -ri   dick    machen  (17). 
heyinlich  geben  (8,  9.  st.  obdere?). 

Obdere  hueden  t  vnderdoen  (20). 
behuden(ll,  19).  v'-bergen  t  -süssen  (9). 
besließen  (\1  sim.). 

*Obdicere   wider    reden   (9).   wedder 
sprechen  (8). 

Obdormire  ent-schlaffeu  (65,  iio), 
-schlauffen  (68),  -slaiffen  (132).  v'sloffen 
(8,  9,  17).  sterben  8.  9).  sterben  (17). 

*Obdormitor  v.  Soporator. 

Obdueere  [i.  sepelire  11)  engegen 
leyten  (iio).  hinumb  führen  (126).  vber- 
(110),  be-  (8.  17)  -decken,  bedeneken; 
czeihen;  v'stocken  (9).  be-  (17),  vber- 
(65)  -ziehen,  v'helen  (8,  9,  17). 

Obductio  vberdeckung  (110).  vuder- 
(8),  vnderge-  (9)  -dvuckunge. 

Obductus  ptc.  hd.  gedeckt ,  vber- 
zogen.  ouertgetzogen  (132).  nydder-  (17), 
vnder-  (8,  9)  -gedruckt,  -gedrucht  (8j. 
v'leyt  (17).  verplichen  (65  vai-.). 

*Obductus,  g.  -us  sbst.  vber-zug  (uo), 
-decksei  (68).  ouerdechsel  (132). 

Obdurare  hd.  v'-harten,  -lierten, 
-hirten  (17).  ober  herten  (8).  nd.  v'har= 
den  i  hart  makeu. 

Obduratio  hd.  f'-hartunge  (20),  -lnr= 
tunge.  hert-,  vnbarmhertz-igkeit,  karck^ 
heit  (65). 

Obduratus  v'-harttet  (68),  -hart  (110, 

132). 

*Obecio  V.  Obieere. 


Obediens  hd.  nd.  gehorsam,  geuolg- 
ich  (i26).  vnderdenich  (23). 

Obedienter  gehorsamtlich  (20). 

Obedi-entia,  -tio  hd.  gehorsa-me 
(i26),  -m  (12,  17),  -mkeit.  nd.  horsami- 
cheit,  ghe-h.  volg  (126).  vnder-tenigkait 
(76),  -deuikeyt  (7). 

*Obedire   (alph.    obaud-)   teuben  {i. 
auditum  obstiuere  69,  134). 

Obedire  horsam  ( 13,  22) ,  hd.  nd. 
ge-h. ,  -horsum  (20),  behorig  (12,  14), 
vnterteiiig  (1),  vnger-denig,  -deynig  (18), 
hd.  -tenig  sin.  hoersom  wesen  (11). 
achter  boren  (14). 

*Obeffero  (aus  obesse  q.  v.)  schaden 
(17^ 

Obel-are,  -lare  (m)  [i,  sagittare  Br.) 
schießen  (68).  schyeten  (i47). 

*Obelus    (X  sagitt-   X   sagin-   cf. 
prc.f)  V.  Obesus. 

Obelus  spieß  (iio).  spyß  (132). 
*Obemulus  {aus  proemium?)  i.  pro^ 
hemy  prologus  quasi  pre  emulis  dictum 
(78).  vorrede  (8,  9). 
*Ober  V.  Obex. 
Oberrare    erren  (5,   23).   hd.    irren; 
v'-,  sere  (19j  -irren;  v'irn  (17),  zwifeln, 
v'-zw.  sim.   dobeu  (20).  dwelen  (11,  22). 
dolen  (99). 

*Obesare  (^.  vocare   t  impinguare  76) 
'  hd.  mesten,  vet   l  feyst   werden,   feyßt 
machen. 

Ob-,  obs-  (133)  -esse  hd.  wveder-, 
wider-,  weder-  (23),  vnder-  (7,  22),  ynt= 
gegen-  (132  sim.),  schad  (68,  110,  134) 
-sin  sim.  wider  steen  (4).  schaden  (8, 
9,  65). 

Obest-a  (Gl.  Aeifr.),  -rum  ags.  beost 

(94,   Gl.   Aelfr.),    beoth   (136). 

Obesus  ptc,  l  obelus  (147)  be-nageu 


» 


OBI 

(9),  -nagit  (8),  -naget  (T,"),  iio),  -knaget 
(132),  -gneyt  (17).  virczert  t  uffgeßen 
(20).  feist  (8,  110).  gautz  kugelecht  vor 
feyßte  (6.5).  vet  (i32).  aever  vetofraeer 
dan  vet  (i47).  ge-mest  t  -iiossen  t  ver= 
farstu-ngt,  varr.  -iig,  -gt  (7.i). 

*Obesus  sbst.  schotel-brot  (20),  -broet 
(11). 

Obex,  ober  (si)  (c/.  opex)  hd.  nd. 
grindel ;  re-,  de-  (22),  hd.  ri-,  rie-  (10), 
rig-  (7,  13)  -gel.  ryeer  (18).  grendel  an 
einem  thor  (68).  gr.  o.  rigel  an  einer 
thuer  (110).  glinder  (58).  gründe!  (11). 
scheide  an  eyn  doere;  cluyster  (132). 
scheider  (5).  .Schalter  (6).  schalder  l 
lunse  (19).  lun  (i4i).  schalck  (7).  fur- 
schub  (126  &c.),  -Schieber  (fhs.),  -warf  l 
Sperling  (120).  schranpaum  (1.  cf.  Sm.  3, 
.516).  nagel  für  ein  rad,  vlij.  loene;  narb 
an  einer  thur  (i.  repagulum  vectis  7.5). 

*Obfainulari   (^.   seruire   76)    dienen 
(8).  dinen  (9). 
*Obfeeturus  schedliciier  (74). 
Obfirmatus   widerspenn-   t   kib-iger 

(126). 

*Obforatus  {st.  obfatus)  sum  i.  lo- 
quor  (76). 

Ob-  V.  Of-fuscare. 

Ob-,  og-  (64)  -gannire  widerclaffen 
(110).  zu-  (68),  yntegen-  (132)  -sprechen, 
schwetzen  (64). 

Obhorrere    gruwen    han,    furchten, 
grusainclich  sin   (65).   grausam,   scheuz= 
lieh,  rauwisch  sein  (126). 
*Obia  V.  Orbia. 

'*'Obi-,  selten  obji-,  obij-cere,  prs. 
obeeio  hd.  vur-,  für-,  vor-,  ver-,  enge= 
gen-  (65,  75,  110),  eyngegen-  (19)  -werf= 
fen.  nd.  vor-,  yntgegen-  (i32)  -werpen; 
tegen  warpcn  (11).  vorstahden  (st?  sc? 
12  i.  vorweysen  (3). 

*Obic-  l  obit-ulum  {tf.  oblieulum, 
ladum,  forlicia)  velden  als  die  becker 
haben  (75). 

Obiectio  vur-  (9,  20),  vorge-  (8) 
-werft'unge. 

Obiectum  hd.  wyeder-  sim.,  nd.  we= 
der-schin,  -styu  {sie  97),  -schein  (4),  hd. 
-stoß,  -stoiß,  -vvorff,  -wurff,  -lang  ((>), 
-schlag  i  -gang  (03).  hd.  gegen-,  geyn-, 
vnder-  (76) -wurff,  -worff;  gegen-w.  weder 
ein  boß  blick  (6),  das  den  menschen 
beweget  vnd  enzündt  vnd  macht  in 
hiczig  inbrunstig  (65'^  Mrg. ).  vor-worffe 
(10),  -schoß  (12), -worff  dezgesichts(17). 
gegen-werff  t  -blick  (03).  eyn  boiß  Wid- 
der blick  (7). 

Obiectu-s,  -m  ver-  (17),  vorge-  (8, 
9)  -worffen. 

*Obi-  V.  Bi-farius. 
Objicere  v.  Obicere. 

*Obinstus  {zw.  obortus  uud  obp-; 
aus  obeliscus  ? )  i.  locus  vbi  fuit  simn= 
lacruni  solls  apud  gentiles  (76). 

Obire  hd.  sterben;  vmb-,  hin-  (7) 
-gan  sim.  nd.  steruen  t  vmegan.  en 
geyn-  (17;,  gegin-  (8,  9)  -gen.  voln-  (17), 
Fol-  (8,  9)  -brengen,  -bringen  (9). 

*Obirirri  v.  Oborior. 
Obiter  zwischen  das  (110),  tusschen 
dat  (131)  ich  komme,  anhand  (114).   vn-- 
derwegen  (125). 

*Obitulura  v.  Obiculum. 


OBL 

Obitus  dot  (8,  110).  tot  t  tod  (9). 
ghestoruen  (23).  sterb-tag  (es),  sterffdath 
(132).  abgang  (110).  hd.  begenckeniß  sim. 

Obiurare  hd.  ser  swern. 

Obiurgans  scheidende  (8). 

Obiurgare,  -ri  hd.  nd.  scheiden,  hd. 
schelten,  schalten  (6) ,  stroffen  (8);  straf= 
fen  (9,  75)  als  die   wijber    die   man  str. 

(75). 

Obiurgatio  hd.  nd.  scheld-unge,  -inge, 
-enisse  (81»). 

Obiurgator  hd.  schel-ter,  -der. 
*Obla  [st.  obba)  balge  (9). 
*Obla-men,  -tio  hd.    oppe-r,   -runge; 
opfferung.  nd.   offer-inge,    -hande   (i32); 
opperiiige. 

Oblanguere  Serben  (i26). 

Oblata  oueflade  (X  flade)  t  hostien 
(19). 
*Oblatare  v.  Oblatrare. 

Oblatorius  (i.  ministralis  76)  dinst= 
haft  (8,  9). 

Oblat-rare,  -are  (76)  bellen_  (110). 
belken  (132),  hd.  widder-,  eynwidder-, 
nd.  weder-  bellen,  -hellen  (22),  -klappen 
(11).  hd.  widder-pellen  (i5i),  -billen  (5), 
-beln,  -claffen;  wedder  belen  (8);  dieb 
an  sclirien  .sim. 

Oblatus/id.  geop-pert,  -fert.  gestalen 
entschuldigunge  (17). 

*Oblatus  s.  4.  decl.  (X  obitus)  i. 
circuvidatus  t   mors   oder   begenck-eniß 

69),    -niß   (134). 

Oblectame-n,  -ntum  hd.  lustig,  löstig 
(4),  lustlich  (68)  ding.  nd.  lustich  dink. 
ge-lust  (9,  17),  -lustekeit  (8).  lustigkeit, 
Wollust  (65). 

*Oblectamentum    (X  oble-,    obli- 

gamentum;  ein  gebott  (6).  ghebod  (22). 

Oblectare  lieb  (9),  lust  (110),   vil   1. 

(68)  haben,  lip  han  (8).  doen  v'freuwen 

t  lust  hayn  (132).  freuwen  (110). 

Oblectari  hd.  nd.  Insten,  hd.  ge-1., 
lustern  {  liebliaben  (17),  begeren.  lues= 
ten  (11).  verlechkeni  (1). 

Oblectatio  hd.  lust,  ge-1.  (8ai>,  9), 
-luste  (8'J).  sü.ssigkeit  (65).  ge-noichde 
(132),  -neigt  (sic  68).  betriegung(76).  nd. 
lustinge. 

Oblectator  hd.  be-trieger,  -triger, 
-treger,  -drieger.  nd.  bedreger. 

*Oblega-,  oblag-  (23)  -mentum  pot 
(9).  bod  (23).  ge-bod  (17),  -boid  (5). 

Oblegare  hd.  senden  (8,  9).  widder- 
reden l  -sennen  (17). 

*Oble-  V.  Obli-gatio. 

*Obleg-  V.  Oblega-mentum. 

*Oblentale  ( :  obolus)  hellincwert  (20). 
eyn  helHugeswert  (19). 

*Oblie-  V.  Oblig-amentuin. 

*Obli-eulum,  l  -tulum  (3,  4,  75,  76), 
t  -culus  (74)  [instr.  ad  farcienda  salsueia 
sim.  cf.  obiculum)  wurst-felg  (74,  76), 
-pugel(74),  -biigel  (4),  -bogel  (3),  -bogen 
(7.5).  worst-(8,17),  worf-  {sie  9),  worste- 
(23)  -bogel.  woersthoeren  (97). 

*Oblicus  {cf.  ob-liquus,  -olos)  hof= 
arohti  t  houorosti  (Gf.). 

Oblig-,  oblic-  (136)  -amen tum  hd. 
gebot,  ags.  lybb  (94,  13«.  als  Nesteh 
knüpf ung  ?). 

Obligare  hd.  nd.  v'-binden,  -benden 
(13),  -pinden  (1),  -plichten  (17),  -seczen 


OBL 


387 


(8,  17),  -hachten  (loe).  behagten  (99). 
zusamen  binden  (8,  9).  schuldig  .syn 
(76,  110).  be-kummern  (19),  -kommern 
(20). 

Obli-,  oble-  (17)  -gatio  hd.  vorlo= 
bunge  (9),  schuld  (110);  v'bin-tniß  (65), 
-dünge,  eyn  bind-unge  (5,  6),  nd.  -inge, 
hd.  v'-b.,  -bendunge  (18)  des  rechtes 
(5,  21),  hd.  nd.  des  rechten,  des  r.  of 
Schultz  (132),  im  r.  (69,  134),  des  rich= 
ters  (68). 

Obligatus  hd.  v'-,  vmb  vnd  vmb  ge- 
(65)  -bunden,  -sacz  (8),  -saczt  o.  -lobet 
(9).  schuldig  (110). 

Obligia  V.  Oligia. 
*Obligumina  v.  Abligumma. 

Obligur-ire,  -are  (19)  vir-  (19),  be- 
{in  V--  verb.?  11)  -slinden.  ver-schlecken 
(126),  -derben  (68),  -deruen  (i32),  -bras= 
sen  i  vnnutzlichen  v'zeren  (110). 

Oblimare  be-sudeln,  -schlirpen;  ge= 
sehenden ;  (rem  das  sein)  ver-schlinden 
^-schludern  (126). putzen, liechtabrechen, 
schncwtzen  (74). 

Obli-nere,  -üo  is  (19)  ent-  (19),  -ont- 
(11)  -reynen. 

Oblinire  beflecken  (18'»). 

Obliquare  hd.  nd.  crummen.  krim= 
men  (76).  kromen  (21).  hd.  kromp  ma= 
chen.  beugen  (5). 

*Obliquator  krummer  (68, 110).  krom= 
mer  (132). 

Obliquatus  gekrummet  (8,  9). 

Oblique  schelb ,  zwerchs ,  seitlingen, 
beseitz  (i26). 

*Obliqu-ere,  -i  v.  Obloqui. 

Obliquitas  Af/.  krum-,  »«/.  schef-heit. 
Scheibe  i  krumme  (126). 

Obliquus  hd.  nd.  slim.  hd.  sclilim, 
sliinp  (21),  slhnpe  (i33j,  scldimp  (7); 
selilym-s  (134),  -ß  (69).  nd.  sie  (slem 
ausyestr.  23),  slen  (22).  hd.  nd.  krum, 
krom.  hd.  krum  (8),  kruinp,  schebe  t 
schel  {b'^'j,  schif  (8),  geschewbt  (1,  3). 
nd.  scof  (22).  schele  (19).  schalb  t  seit= 
ling(i26).  vberzwerch  (114).  vnretht(20). 
*Oblitaur-um,  -is  (19)  {aus  oblato= 
rium?)  opper-  (19),  offer-  (11)  -gelt. 

Oblit-erare,  -terare,  -urare  (s.  u.) 
[i.  delere  t  obliuioni  tvadere  Br.  &c.); 
vergessen  (110).  diluwen  (99).  durch-(i26), 
ab-  (64,  126)  -tilgen,  t  -thun  (126).  ob= 
litterare  i.  litteras  delere  male  scriptas; 
obliturare  i.  abduco,  oliuisco  (76). 

Oblitescere  inn-  l  ver-ligen  (126). 
^Oblitor  i.  cementarius  (76). 
*Oblitulum  V.  Oblieulum. 
*Oblit-urare  v.  -erare. 

Oblltus  {a  verbo  obliuio  70,  linire 
smyeren  10,  lere  smeren  13)  ent-  (19), 
virun-  (8),  ont-  (11)  -reynet.  be-fleckt 
(110), -decket  (9), -schmieret  (68),-schißen 
(10),  -sclüirpet,  -sudlet,  sulcht  (ceno  mit 
kaat  121;). 

Oblltus  hd.  (ich  hab  75)  v'gess-en, 
-ung  (18),  -ick  (19),  -lieh  (20).  ni  synnich 
(20).  vnsynnick  (19).  nd.  v'get-en,  -ich; 
v'sumich. 

*Obliuere  {st.  oblinere)   be-flecken, 
-solen.  -suluern  (74). 
*Obliuio  V.  Oblitus. 

Obliuio  hd.  v'gess-unge,  -enheit  (4), 
-liclikeit(65).virgess-(19),nc/.v'ghet-inghe. 
helle  (74). 

ObliuiosusAd.v'ges-sig,-sen(i32),-lieh 
(8,  9,  65).  vorgeißlich  (8).   nd.  v'gheten. 

49  * 


388 


OBN 


Obliuisci  ^oliui8CO  7«)  lnl.  v'goesen; 
cyii  «loyl  aller  gam-/.  v'g.  (17).  virgrsten 
{>^\.  Uli'  vVhi'tcn. 

*Obliui8cibilis  viri^essi-nlidi  (20). 
Obliuiiis  //'/    vVfßig. 
'Obliuo  r.  Oblinere. 
*Oblo-cutio,  -quiiim  afl'tci-,    liindor- 
(l!t)  -kozt'  (Hl.  -.«iinaclu-  (1".»,  20).    achter 
spiack  ^11). 

Oblo-cutor,  -qiiutor  elifter  ^uo,  i32). 
kla|i|»('rer  (t!8). 
*Oblongitudo   laiigckt-jt  (5'').   lank- 

ketetlit  (,1V   It'ngi'lofhtii'lieit  (23). 

Oblongus  lang  (68).  langk(lO).  seer 
laiuk  {HO,  132).  Iang-Ieclit(7ii,  -elichO')'»). 
-alot  (7,5»),  -elot  (7.'ii>),  -Hill  als  die  valJ 
(75).  lechtiger  als  ein  srliifl'  o.  ay  (74), 
Ä</.  -eli-chtig,  -eloftich  (22'»),  -lidig  [(h. 
lanc  lec-htik  (13).  kankelat  (1).  leng-er 
(18\  Jid.  -lieh,  -elet  (öö),  -elechtoeh  (22), 
-elochtieh  (23),  -eleeht  vnd  senbel  (17). 
li'iiiklieh  (lei). 

Ob-loqm,  -liqui,  -liquere  ^i.52)  hd. 
aft'tor  ,  hinder-,  misse-,  niis-(18),  niyß-  (7, 
134).  my-,  nii-,  niisch-(5),  inist-(l7).  in-(6), 
Widder-  (S^J)  -sprechen,  nd  achter-,  mi- 
spreken.  achterrugge  elaffen  (132).  miß 
reddeii  [1).  hd.  nach-  (t;8),  hinder-reden; 
hiiidren  (ii).  sehenden. 

Obloquvitor  ;•.  Oblocutor. 

Obluctari  entgegen  ryngen  o.veehten 
(iio).  yntgegen  sprottelen  of  v.  (i33). 
vber  streyten  (D  .sv'w.V  stviden  (17). 

*Oblus  r.  Obulus. 

*Oblustrare  IkI.  vmbdun  sim..  -gen 
(17),  -liR-hteii,  leuchten,  nd.  vme-luehten, 
-liisten   (22),   -don.   entgegen  lachten  o. 
vmh'eiiten  (iio  ■■•■/m  ). 
Ob-  V.  O-minosus. 

*Obmissio  (if.  om.)  virlaeßunge  (20). 

*Obinissus  vnderwegen-lassin  (  8  ) , 
-Ion  (ft). 

*Obinittere  (cf.  om.)  hd.  vnderwegcn-, 
vnderwen-  (8),  hinder-  t  wir-  (20)  -laßen, 
vß  lanssen  ("fii.  afFter  laßin.  Mrgr.  hinder 
layl.lin  dft).  v'laten  (11). 

Obmurmurare  widder  kosen  f  mur= 
mein  (11  i.  wider-m.  (8,  9),  -reden  (9). 

*Obmute-re,  -scere  hd.  nd.  stum, 
stom  ^21)  werden. /((^.v'stnmmen,  swigeu, 
v'sweygen  (9). 

Obmuteseere  zu  eim  stummen  machen 

(6.il. 

Obniti  hd.  widder-  .fim.,  wedder-  (S^), 
hd.  (i52)  nd.  weder-drucken,  -drunckeu 
(22).  Arf.-droeken,-trueken(^6,i34),-dricken 
i  kileii  (st.  kibenV  18),  nd.  -knien  (97), 
-piuen  '8'',  99),  hd.  -streben,  -steeii  .w?j., 
-sperren  t  -tringen  t  -halten  /  -fechten 
(i26).  vnie  kiuen  (23).  vmb-knien  (ö,  7, 
-kineii  5?),  -keymen  (21) 

Obnixe  ü.  iidente.  humili-s ,  -ter,^x 
obnoxie  /(rf. genez-,  angst-  (,69).  trungen- 
l  widderspennig-  (126)  -lieh,  flyßelicheu 
(12).  eyn  veldiekeit  (9). 

*Obiiixius  iL  obnixus  &c.  76)  gencz- 
lieh  [9.   17).  eyn  f^ldig  \S). 

*Obnixius  r.  Obnoxius. 
Obnixus  'i.  conatus;  subiectus,  humi- 
Us  Br.  &c.  X  obnoxius;  laboriosus  b^) 
arbeydi-g  (5),  -ck  (,23).  hd.  erbe-dig  (21), 
-ndig  (66  &c.).  -nedykafft  (5'»);arbait  sam 
(1);  eyn-veldig  (9),  -feltig  (uo),  -ueltig 
(75),  -faltig  (134).  -faltig  (69).  vndertlie= 
nig  t  schuldig  (,iio).  vn-schadlich   (,134), 


OBO 

-.schediicli  (iüM.  demuteglich  (68).  wider- 
wertig  (64).  pciulig;  willig  vntigeliorsani 
von  wegen  der  tiiat  o.  der  seiuild  der 
verliandeiuiig  (75.  X  obiioxius).  ngs. 
striin-endi  (üii,  -aeiidi  (136). 

*Obiiobii  montes  das  lieschegebirg 
(12.')).  Cj .  abnoba  dir  Kaiidru  mit  sampt 
dem  grbirg  in  ihr  Bar  (Das.). 

Obnoxie  zag-  l  vnder(iieiist-lich(r26). 

Obno-,  obnu-,  obni-xius  hd.  nd. 
schuldi-g.  -eil.  hd.  v'buuden,  vndcrthe= 
nig.  onderdeiiieli  (132).  sehedelicli  (20). 
be-gangen  (10),  -fangen  t  -woren  (12). 
tasig  ( i.  propter  culpam  mit  offenaam 
alicul  supposäus ,  obligatus  aut  terHtus 
obno-,  vair.  obni-xius  75.  cf.  dasig, 
dau.sig  &c.  .St.  1,  269.  .Sm.  1,  400  sq.  Gf. 
b,   ICO.    I5M.    309.   Gr.   Wtb.  2,    809   sq.). 

Obnubere  be-deeken  (19),  -deecken 
(11),  -scheinen  t  -schraen  (9).  scheinen 
(8). 

'^Obnubilamenl)edeik-ung(19),-enisse 
(20).  bedeeckinge  (11). 

Obnub-ilare,  l  -ulare  (75)  wolcken 
(^1).  ^^nb-gl■ben  mit  nebel  o.  w.  t  -legen 
mit  tunckelheit  (,75).  benebelen  (62). 
wuleken  (17).  dunekel  machen  (i-;5,  iio). 
v'dustereu  (132).  tinstern  (8,  ii).  vmb-f. 
(76).  al  vmb-f.  bewolcken  (5^  -vinster 
gewolckent  (133),  -vndumb  v.  o.  gewul= 
ken(74),  -vn  dorn  {st.  vnd  om)  bewelket 
(21),  -tinster  gewolcket  (67),  -f.  wolten 
(18).  al  vui  f.  ge welket  (6).  al  vmb  f. 
gewolket  (,152).  als  vmb  f.  gewurckeu 
(7).  vme  duster  bewölket  (,23).  vme  disier 
gewolket  (22).  vberalfynsterenge  wuleken 
(66  &c.).  allenthalb  bet'ynsterno.  rlunekeln 
(69).  tuniklen  (,134).  /^7.  bideeken. 

*Obnubilatio  bedeekunge  (20). 

*Obnub-ulare  v.  -ilare. 

*Obnuere  leuken  (^8).  v'-l.  (27).  lewgen 
(9).  obnuo  /.  tego  operio  t  celo  (76). 
obuutvis  veste  circinmiati's  (Gl.  m.). 

*Obnuxius  v.  Obnoxius. 

''Obobdur  v.  Oborior. 

*Oboeulare  (,x  obculere)  ver-bergen, 
-monipek'ii  &e.  (1-17). 

Obole-re,  -scere  v'-geen  (iio).  -gaen 

(132). 

*Oboliscus  des  hymmels  hoicheit  (147). 
*Obolos   v'7-   oblicus)   hofiuae   (?  Gf. 

4,   838). 

Obolus  V.  Obulus. 
*Obori  (cf.  -sqq.)  in  sick  soluen  voldeu 
(22).  in  Sek  zuluen  wolden  (23).   opwas^ 
sen  (11). 

*Oboriari  (cf.  prc,  sqq.)  krummen, 
falten,  insichtziehen  (,74). 

Oboi'ior  (-iris,  -itus  sum  no)  hd.  in 
sich  selber  ualteii  (6).  falden  (17),  felden, 
fallen  (7),  vallen  (4),  falu  (18);  in  sich 
(21),  zusamen falden.  falten;  zu-sammen, 
-samen  (,76  &c.),  -huffeu,  -hauff  (17 ,  18) 
krummen,  krimpen  (18),  krimmen  (76); 
vber  sieh  (68),  vff-,  of-.  auff-,  wider-  (4) 
-wachsen,  -wachßen;  vfF-,  nd.  vp-  (132) 
-wassen.  vffgeen  (iio).  wider  gebern  (17). 

Oboriri  (von  oborior  untersch.  in 
Mss.  mog.)  hd.  widder-,  vff- wassen  -nm. 
wyeder-  (.'S),  weder-  (22)  -waschen, 
geborn  werden  (8,  9).  ob-irirri  (7), 
-obdur  (6),  -ortiri  (,23)  widder-  (7), 
widtr-  (6)  -Wesen,   wider  wassen  (23). 

Obortus  vffge-waßen  (20),  -wayssein 

vi9;- 


OBR 

Obpansus  wider  ausgerackt/ gebreyt 
(9  Him.). 

Obpigno-,  obpingno-,  oppigne-rare, 
obpinguero  (Vii)  hd.  vor-,  versetzen; 
be-s.,  -scliatzen,  -.schetzen  (18,  iio,  132), 
-schatten  o.  binden  (.stV  68);  jifcnden. 
penden  (132).  nd.  be-setten,  -zetten  (97). 

*Obpingware(<^/. /nr.xobpugnare?) 
bezetteu;  stonneii,  Imldereii  (22). 

Ob-,  Kelten  op-probriari  widerdrieß 

thon  (110).  smechen  (1).  hd.  v'-smahen, 
-.smehen,  -sehmachen  (6),  -schinalien. 
-schmähen  (1341,  -schinehen,  -schmechen 
167),  -inechten  (7),  -Schemen  (  18).  nd. 
v'sinan.  lästeren  (68). 

Ob-,  op-probriosu8  laster-lich  (I32), 
-ig  (,110),  -echt  (8h). 

Ob-,  op-probrium  («.  improperium) 
hd.  nd.  laster.  obir  1.  (.ö'').  schand  t  l.-red 
(7).  laester  (97).  lasteruiig  (110  &c.) 
schmaung  (ß).  hd.  nd.  sma-,  schnia-  (iSi), 
vor.-iina-  (5,  22)  -heit.  hd.  sma-,  smo-  (9), 
schma-,  v'schina-  (fj.  -cheit.  v'smeht  (17). 
Scheltwort  (69.  i34i.  schände  (20).  scham-- 
perung  (65).  spottunge  (20,  uoi.  be-sp. 
(68),  -spotfzouge  (132).  vneer  (uo,  132). 
*Obquam  hd.  durch  welche  (Vocc.  ex 
quo),  welch  (I5i),  wclher  (152). 

*Obquani  causam  (cäm)  von  welei= 
eher  sach  (1).  hd.  durch  welcher  Sachen, 
d.  w.  sach,  d.  wellicher  sach  (G)  wegen, 
doreli  wolcher  sachen  willen  (18).  nd. 
dorcli  welker  zake  weghen  (23),  auegene 
(22). 

"^Obreatus  (i.  occasdo  76)  entschuld- 
uiige  (8.  9),  -ignng  (76). 

*Obrein,  melius  quamobrem  warurab 
(uo).  wairom  (132). 

Obrepere,  obripere  (psi  ptum  110, 
132)  i.  vndique  repere  &c.  (Br.);  vbique 
rapere  t  -subintrare  scipidum  (76.  X 
stupidum  fieri  obrigere).  vmkrichen 
(8,  9,  76).  vnder  crufen  (20).  heimlich 
in-gen   (68,    110),   l    -kriechen    (uo).  h. 

;  dariu-kr.  l  -schleichen  (60).  h.  ingaen  i 

\  inkruyfen   (^i32).   obripeo  pui   ptum  i. 
valde  rapio  (76). 

I        Obrigere  (X  rigare)   hd.  v'-harten, 
-harren  (5),  -herten  ;  harth  machen  (IS*»), 

:  herte    i    stede     werden    (8),    trucken, 
drucken,  dunckeii  (5),  tongen  (6),  tungen 

I  die  acker    (4).    nd.  v'-,  be-harden;   du-, 
do-ngeii. 

*  Obripere  v.  Obrepere. 
*Obrip  -  ilare,    -ulare    (74),    -ulo    (i. 
valde  de  pilo  76)    {cf.    01.  m.  5,  13,  14) 
zu  routin    18).    beruß   reffen    (76).   vast 
har-,  var.  her-außrauffen  o.  eutharenf74    . 

Obripilatio  ehalauua  (i3i,  i4i). 
gruoth  ((if.). 

*Obrip-ulare  i-.  -ilare. 

*Obrisum  v.  Obryzum. 

*Obrisus  (</.  obryzus)  ptc.  sbst.  be= 
1  spottet  (.0).  misse-b.  (23).  be-spot  (8**, 
:  22),  -spottunge  (6).  v'-spott  t  -spottunge 
i  (17).  -.spottet  (21),  -sputtung  (4).  gespot^ 
I  ten  (18).  ge-  (8,  9).  v'-  (17)  -lacht.  ge= 
malen  (  12.  .st.  dbxjzxis ).  ver-soptet  t 
'  -lachet  t  mirum  (76). 

*Obrita  {st.  orbita)  uuaganleisa  (86). 
j      *Obri-tus,  -xus  v.  Obryzus. 
I        Obr-yzum,    -izum,    -isum,   selten 
I  aurum    o.    golt  (68,    i32).    smalz-,  ge= 


OBS 

sinalzet,  irsotanaz,  gcwieret  (Of.),  dar 
(17,  !)7),  dar  vin  (8,  9),  lutcr  (uo),  lut= 
ter  (2'6)  golt.  ^diciiionatgol  der  pesten= 
färb  (74).  vbirgiiildo  (  104,  sim.  Of.  cf. 
BM.  553).  agN.  weald  gold  (Ol.  Aelfr. ). 
abrizura  i.  splendur  {{^a).  C/".  abrigeum 
((;i.  in.),  abregium  i.  ffx>L  awi  (139). 

Obryzus,  obri-zus,  -sus,  -xus,  -tus 

(8i>)  dar  (8h,  23). 

Obruere  hd.  scucken.  nd.  zenken. 
siiickcii  (18,  97).  v'-s.  (9).  sweiifken  hin 
vnd  lu'r  (75).  vmbo  walliu  (21).  valn  (18). 
hd.  vbcr-,  v'-  (8,  9,  110,  134),  vz-  (8^), 
niddcr-  (7),  vnder-,  vinbe-,  hd.  nd.  vm-, 
nd.  vmc  be-,  011  :cr-valleu.  viider-  (20), 
be-  (19)  -werfFeii.  be-warppn  l  -deecken 
(11),  hd.  -decken,  v'-drockeii  t  -stopjien 
(17).  ver-,  var.  vber-sdilahen  (es). 

Obru-tus,  l  -itus,  (110  &c.\  -us  [i. 
colapsus  74)  (X  obrisus?  dncli  oft 
andenoärts  v'-spotten  X  -.stoj)pen,  -sdiop- 
liQx\)]id.  bedecket ;  v'-fahi, -fallen,  -spottet 
(21  &c.),  -spotet  (134),  -spot  l  -sdiutet 
(66  &c.),  -schüttet  (i52),  -Schute  (133), 
-stopht  (7),  -stopfet  (6,  76),  -stoppet  (ö, 
23).  beworffen  (20).  beuallener  als  in 
einer  knie  (74).  vber-  (68),  ouer-  (132) 
-gevallen. 

*Obsannare,  -ri  zürnen  mit  geschrey 
vnd  bösen  werten  (75). 
*Obsarare  v.  Obsecrare. 
*Obscedo  v.  Oscedo. 

Obscenitas  wüst  t  grobe  (12ü). 

Ob-scenus,  -seenum,  -cenum  hd. 
vn-reyne  l  -kusch  sim.  nd.  onreyn.  stinck- 
uud  (9),  -ende  (8,  10,  12),  -endich  (13). 
snode  (8,  9).  wyest  vnd  katig,  var.  kot^ 
tig  (64).  vn-flatig  l  -schampar  (lu). 
Widder  stennig  (17). 
*Obscines  v.  Oscen. 

Obscurare  hd.  diinckdn.  v'-d.  (5), 
-tunckeln  (6),  -dunkeru  (23),  -donckeren 
(132).  Äd  vin-,  du-,  «r/.  dun- (11) -steren, 
hd.  -Stern,  lid..  duestln  (20);  vinster 
machen  ader  dunckd  «'m. ;  v'-,  be- (12) 
-decken. 

Obscuratus  hd.  v'-dunckelt,-tunckelt, 
-blichen,    v'-duystcrt  t  -donckert  (132). 
*Obseurcire  (frz.  obscurcir)  vorblec= 
chin  (5'»)- 

Obsciire  duesterlich  (20). 

Obscuritas  finster  (12).  hd.  f.-nisse, 
-heit,  -e  t  tünckle  (126).  hd  nd.  duster- 
nisse,  -heit.  hd.  dunckel-,  nd.  donker- 
(132)  -heit. 

Obscurus  hd.  nd.  duster.  duester 
(20).  lid.  dunkel,  tunkel  (6,  i5i),  finster. 
nd.  dunker,  doncker  (132). 

Ob-seerare ,  -sarare  (ö^»)  hd.  bitten, 
bidden  (11,  20).  byddin  {S^).  beten  (9). 
heyig  ding  b.  (5'>).  vmb  heilig  d.  pitten 
(1),  biten  (134).  h.  d.  b.  (4).  durch  h.  d. 
b.  (88,  110).  heilige  d.  bitten  (68).  hd. 
vmb  h.  d.  byeten(7),  byeden;  beschwe- 
ren durch  h.  d.  (g5);  h.  t  heimliche  d. 
pitten  (75) ;  vmb  helge  dinge  beden 
sim.  bidden  heylige  d.  (17).  by  hilligen 
dingen  b.  (132).  vme  billich  dink  b. 
(23).   durch  etwas  heiligs  einen   bitten 

(Fris.). 

Obsecratio  hd.  fleh-  (8),  fle-  (9), 
bitt-unge.  bedynghe  (132). 

Obsecundans  gehoryg  (9). 

Obsecundare  hd.  nd.  (132)  dienen, 
dinen  (8,  9). 


OBS 

Obsecundator  diener  (110  &c.). 

Obseeutor  dien-,  -re  (11),  hd.  -er. 
*Obsedar  fry  gesieger  (7). 
*Obsedare    pflanczen    (9).    planczin 
(8).  geyseln  o.  leysten  (74). 
*Öbsedatus  belegen  (8,  9). 
*Obsedere  v.  Obsidere. 
^Obsederi  eyn  bürg  beiigen  (17). 
*Obsediare  belegen  ein   bürg  (8,  9). 

Obsepire  ver-,  vmb-hagen  l  -zeincn 

(12(0. 

Obsequens  dinstlich  (62). 

Obsequi  (/.  ancillari  1)  /((/.  nd.  die^ 
nen.  d.  vß  viuicrpflichtung(75).nd.  deni'n, 
deynen  (22).  nachgeen  (8). 

Obsequiale  dienstbuocli  (64). 

Obsequiose  dienstlich  (20). 

Obsequiosus  dienst-  hd.  -hafft,  -hafl'= 
tick  (19),  -hafftig,  -hafi"tlich  (68),  -acli= 
tich  (^11),  -barlich  vß  vnuerptlicht   (75). 

Obsequium  (i.  exhihitum  seruicium 
gratis  et  habet  ßeri  inter  pares  76)  hd 
nd.  dienst,  hd.  dinst.  nd.  denst.  dienst= 
barkeit  (65).  d.  vß  gutem  willen  vnuer^ 
pflidit  (75).  willfart  (i26).  i.  seruicium 
dinst;  reuerencia  Sc.  exhibita  et  fit  inter 
pares  et  aeqiiales  bete  dinst  (4). 

^Obsequium  (herba)  ringe-le  (19),   -1 
(11). 

Obserare  slyßsin  (19).  sluten  (11). 
hd.  zu-  (8,  9),  be-slißen  .sim.  verspreu= 
tzen  (126). 

*Obseratio  beslicßunge  (20). 

Obseratus  besloßen  (20). 

Obserere  (ui  itum  110  &c. ;  ris  ob- 
seui  obsitvim  (*'.  contra  l  uiidiqne  Semi- 
nare t  plantare  t  teyere;  ris  rui  obser- 
tum  i.  contra  serere  t  c.  mittere  t  com^ 
mi.'icere  Br. ;  ui  i  serui  situm  l  sertum 
i.  platt to  t  impedio;  obserit  impediens  t 
odio  firmaiis  76)  hindern  i  besehen  (8, 
9).  seyen  (gs).  entgegen  s.  (110).  ynte= 
gen  sayn  (132). 

*Ob- ,   semi-  ,   trama-sericum   halb= 

seydin  (74). 

Obseruantia  i.  reuerencia  t  terrena 
exhibicio  wertliche  ere  (4).  haltung  (65). 
ein  be-h.  pr.  cumreueteiitia  Itonoris  [iia). 
behald-  (8,  20),  hd.nd.  bewar-,  fullebreng- 
(20)  -unge,  -inge.  bewysung  der  erwir= 
digkeit  in  zeitlichen  dingen  (75). 

Obseruare  hd.  bewarn.  hd.  nd.  be- 
waren,  -schirmen  (5,  76),  -schermen  (23), 
-halten  (iio),  -halden  (8,  9,  20).  vmb 
vnd  vmb  halten  t  vffmerckung  hau  (65), 
laegen  (20).  laustt-ren  (126). 
*Obseruari  v.  Obuersari. 

Obseruatio  lid.  beschirm-,  bescherm- 
(18,  23),  bdialt-  (110),  behald-  (17),  ywar- 
(20  Mrg.)  -unge,  -inge. 

Obseruator  ufflüger  (62). 

Obses  {i.  obstagiu-s  3,  8,  4,  -m  9) 
ein  pfant  (4).  pfandsman  (H4).  pfender 
{qui  recipit  pignus  75).  hd.  ein  leyster, 
oder  ein  mensch  das  do  stet  alß  ein 
pfant  sim.  ( Voce  ex  quo ) ,  einer  der  für 
sin  pfand  stet  ( 68 ) ,  da  einer  sich  ver= 
pfendt  für  ein  andern  t  eyn  bürg  (110). 
hd.  nd.  gise-1,  -1er,  -le  (si).  hd.  gißel, 
geisel  (1,  9,  114),  geyßel  (18).  geisseler 
(74).  eyn  giseler  t  eyn  mensch  daz  da 
stet  als  eyn  pliant  (5).  m.  daz  da  stet 
als  ein  pant  (21).  eyn  gisler  t  ein  mensch' 


OBS 


389 


das  da  stat  for  ein  pfand  (6).  eyn  gisel 
alzu  man  vyn  ding  vor  seczit  (.o""').  en 
gliisder  en  mynsche  de  dar  steyt  alze 
en  pant  t  de  gesät  is  (23).  eyn  geise= 
longe  off  dat  is  eyn  m.  staende  vor  eyn 
p.  (132).  ein  einleger  (3).  birg  (76). 
*Obsesse  v.  Obesse. 

Obsessio  hd.  belig-,  beleg-  (19), 
besitz-,  vmme  siecz-  (b'^)  -unge.  nd.  be= 
zett-,  belick-  (11)  -inge. 

Obsessor  besitzer  (20). 

Obsessus  be-legen  (11,  19),  hd.  -ses- 
sen,  -Sassen  (6),  -zetten  (23),  -soten  van 
den  duuel  (11).  belegen  o.  besessen  von 
finden  (iio),  van  vyanden  (132).  vmb-leyt 
l  -legt;  varr.  t  -belegt,  -leut  t  -elegt  (65). 

Obsi-,  obse-dere  hd.  be-sitzen,  -s. 
mit  gewalt  vnd  madit  (75),  -setzen  (8), 
-ligen,  -legen,  -lageren  (126);  gelegeren 
t  geleger  machen  vor  einer  stat  ( 75 ), 
vmb-geben  ^ -biegern  (88),  inn-  (76),  vmb- 
setzen,  t  -legen  (65).  nd.  be-zitten,  -liggen 
(11),  -legghen  (81). 

*Obsidiare  {i.  insidiari  Gl.  m.^  hd. 
beligeu  als  man  ein  schloß  beiiget,  be- 
legen als  ein  schloß  belegt  wird  (68), 
als  man  ein  bürg  beieit  (no).  beieggen 
als  men  eyn  horch  beleyt  (132). 

Obsidio  (cf.  sq.)  vmb-  (1),  be-  (20) 
-sitzunge.  ain  besitzer  (76).  vor  remmingk 

Obsidi-um,  -o  geleger,  gleger,  beseß, 
geseß ,  varr.  gesaß ,  vor  einer  stat  o. 
schloß,  vlg.  beiscs,  besessen  (75).  hd. 
vmb-ligunge  t  -sitzunge  (18),  -schickunge 
(17),  -besitzunge;  vm-b.  (6),  -legung. 
nd.  vme  zittinge.  hd.  widder  setzung 
(7);  be-seß  (20),  -legunge. 
*Obsillag-es,  -is  v.  Marsus. 
Obsi-,  obstri-  (8)  -pars  [i.  spergere 
76,  pullis  escam  dare  110  &c.)  zu-  (8,  17, 
133,  152),  vor-  (29c)  -strauwen.  zu-str6= 
wen  (67),  -strewen  (9,  66).  streuen  (i5i). 
strewen  (70).  zei'-str.  (69,  134).  brock-en 
(110,  132),  -len  (68).  brucklen  (20). 

Ob-sistere,  -stare  hd.  wyeder-,  nd. 
weder-stan  sim.  weder  stenen  (21). 

Obsidus(«.obsessus)biuanganer(i4i). 

Obsolere  ent-wonen  (8,  9,  64),  -we= 
nen  (17).  hoehmuten  (9).  ver-werfFen  i 
-laßen  (88).  obsolio  itus  sum  i.  superbio 

(76). 

*Obsoniog-orus,  -erus  (i.  panis  in- 
tinctus  &c.  in  prodio  &c.  pisarum  l  pis= 
dum  74)  manch,  muchelin  (74).  wyiß 
muis  l  pigwis  oflfa  (19).  opsomagrus 
i.  panis  tinctus  liquore  pisdum  ab  opso= 
mos  i.  panis  et  goros  i.  Kquorjin). 
absomagarus  i.  p.  in  vapore  prodii  ma= 
didatus  ancke  o.  mohelin  (74). 

Obsonare  {med.  corr.  i.  contra  sonare, 
med.  prod.  i.  cenare  &c.  Br.,  i.  valde  so= 
nare  76)  sere  dönen  (9).  widder  ludin  (8). 
zornen  (17).  obson-iare  (74),  -ari,  -are 
zu  nacht  (88),  abent-mal  (88,  110),  -prot 
(74),  nae  auent  mad  essen;  et.  contra 
sonare  wider  vmb  donen  (es),  obsonari 
med.  corr.  zürnen;  med.  prod.  nachtis 
(8),  des  nachtes  (9)  essen  (8,  9)._obso= 
nor  itus  sum  i.  irascor  {quia  litigantes 
reddunt  sonum  contra  s.),  sed  med.  prod. 
i.  comedo  de  nocte  (76). 

Obsonator  einkauffer  (91,  ue).  nl. 
incooper,  dispensier  (116). 


390 


OBS 


♦Obsoniare  c.  Obaonare. 

Ob-,  Nt(/  iiicliii!'  op-  vi  10  A:c.)  -sonium 
Vobson-ium  etwas  mitersch.  von  -um  ;ii; 
v/.  episumen)  spyß  (iio).  tranck  o.  spys 
(ex).  tTizlich  \,S),  togelit-h  ^5»)  spyse. 
suffol  (12,  l."}).  nachtinal  (93\  ein  kloyno 
iirtte,  van:  kl.  oorton,  klcyn  essen,  o. 
selilafftnuuk  i^tuV  obsonia  pl.  eleyn 
spyso  iiio  &C.V 

Obsonum  schnöde  (74.  X  abs.^i. 

Obsorbere  fid.  v'slinden.  anlJ-supfftn 
t  -siirpfHoM  (ri»;'>. 

Obsorptus  v'slonden  (17). 
*Obsta-bia  v.  -gia. 

Obstaculvun  Iid.  wider  -  siin. ,  kd. 
(b^)  /a/.  wcdir-stentiiisse.  //r^ -stentinisse 
(1.52"»,  -stentenis,  -stentnylJ  sim.,  -stenylJ 
(4),  -stant  {'2(y>,  -stantung  (ß),  -strenus 
(1),  -stos  (9),  -ßoß  (sie)  t  slach  (12).  slac 
(13).  vndcrstentnuß  (76).  eyn  stock  {aus 
stoet  11?)  t  hinder  (19).  M.  h.-nisse, 
-nuß  l  finsternulJ  ( G!)  &c.  V  werv  (74). 
wer  i22'' \  stoet  (11.  cf.  obstatievüus). 
*Obstag-ans  v.  -ius. 
*Obsta-gia,-biaviöi)Ad.  ein  leystnnge. 
birgschatl't  lUoV 

Obstagiare  leysten  (si). 

Obstagium  ^c/'.  obses,  sq.)  yn-leger 
(8,  17),  -legen  (7).  lyger  (i-ia).  lieger 
(133).  leger  (67).  inlag  (i23).  gheleyde 
(23).  hd.  nd.  Icist-unge,  -inge.  gisselunge 
(20i.  gisil-  (9ö\  gisel-(G\  gesel-  (7j,  bii-g- 
(7t;)  -schaft't.  hyudernuß  (6S.  X  obsta= 
culumi. 

Obstag-ius,  -uis  l  -ans  l  obstrogans 
t  obses  (76)  gißel  (17).  gliiseler  (23). 
eyn  frides  pfant  (4\ 

Obstare  v.  Obsistere. 
^Obstaticulus  {rf.  obstentaculum  ?) 
houel  (23).  stoet  u'.  lenigal  97.t/.obsta= 
eulum). 

*Obstaurare  (X   obstinare)   wider- j 
(68).    entgegen-   (iio),   yntgegen-    (i32) 
-setzen,  hd.  (Vocc.  ex  quo)  verherten  yn, 
in.  mit  (66,  7o)  boscheit  (i33),  boßheit. 

*Ob-,  o-  (16)  -stentaculum  {instr.  76") 
vff-  (?6),  auf-  (9)  -l.ebel.  of-hobel  [\Q\ 
-hebil  (8i.  Cf.  ufhebe  bm.  646. 

*Obstencia  ( cf.  obstinencia )  wider 
steunge    Ol 

*Obstergilis  buntschuch  (7).   obstri- ' 
(74,  is..  Ki.).  obstrin-  (Br..  Gl.  m.)  -gillus, 
l   -gilis    (74)    (jemts   calciamenti;    posß; 
soleusclnuh ;  schuch  der  hoch  vnd  oben 
weit  i.<t  '  74\ 

Obstetricare  hd.  nd.  bewaren  {inl 
partu  ö).  hd.  b.  dye  frauwen  inder  ge= , 
burt  sim.  beuaren  (8^).  ammen  (iio). 

Obste-,  obsti-trix  bade-mat  (8),  hd.  \ 
-müder  sim..  -mome   ^22).   päd-   (1,    71),  j 
wijß-  (132  1,  heb-  (4),  heue-  (81»),  he- (106),  1 
hd.   (20)   nd.   hevel-,    wehe-    (I14)    hd.\ 
-muter,   -müder,   nd.  -moder,   -moeder. 
wijse   m.   i  vrouwe    (147).   nl.   de   vroe= 
vrouwe  (iie).  hd.   amme,  am;   heb-am. 
-amnie  i  -fang  (75<i);  hobamme  (67),  heb= 
anekele  (Meg:iser\  hefang  (a.  1452  v.  Sm. 
2,  140,  i.i.i).  seigam  (60). 

*Obstma-eia  v.  -tio. 
Obstinans  1  /.  pertinajc)  der  verstopet 

ist   (76). 

Obstina-ntia  i-.  -tio. 

Obstinare ,  -ri  ( 1 ,  23 )  (  /.  denig-  \ 
rare  t   obtemerare   \x  obtenerare?],  j 


OBS 

ob/uscare,  i/idurare  in  mala  de.  76)  hd. 
v'-harten,  -herten.  -heirttn  (21), -harren 
(1,  64.  110)  in  boß-,  boiz-  (5),  boiß  heit, 
nosliait  (I).  v'harden  (13).  nd.  v'li.  in 
DOS-,  bocß-  (132)  -lieit.  v'stocken  (^). 
virstoppin(8).einwilligen(20.((i/«  eigen  w.). 
vMunckeren  ( 8''.  st.  obscurare ;  doch 
vgl.  V.  76). 

Obstina-tio,  i/eiv.  -cio ,  -cia ,  -ncia 
hd.  vjiart-,  v'hert-,  v'iu'rtig-  (69,  134), 
v'harr-  (uo),  v'bos-,  v'kos- (22) -unge  {in 
mala  110),  -inge.  v'hartet  if)).  erhardekeyt 
{H^).  -atio  eygen-wylkt'id  (19),  -richtige 
(/.  Pict.).  ein-  (2U),  on-  (11)  -willicheit. 
ein  widerstreben  der  gnaden  gotz;  ver- 
stopft'ung  (63).  v''striviige  (15),  wi(Ur- 
btanduiig  (6)  gottes  gnaden,  v'stoekunge 
(8,  9).  rokelosieheyt  (23). 

Obstinatus/(6?.v'-hertet,-hart,-hert(4). 
w(/.  v'liardit.  v*lu'rt-t  t  in  den  suuden  (15), 
-eil  in  der  suud  y(i).  hd.  eigen-,  ein-  (20), 
een-  (99),  on-  (11)  -willich  .sim.,  -wylkick 
19).aerstockt(l).  wider  borstigv9).  wedder 
burstig  (S^).  ruechloes  (97).  rokelos (23). 
*Ohstina^  {i.  indocilis  t  iners  tindur- 
atus  75,  pertinax  t  in  mala  perseuerans 
66  &c.,  110  &c.),  herte  (9).  Iiart  (8,  17). 
v'-h.  1^68,  132),  -härtet  (110),  -steynt  t 
wydderstrebech  (12).  onwillich  (i42). 
vngeiingc  (75). 

*Obstineneia  1  cf.  obsteneia)  widder- 
stehunge  (17 1,  -steyunge  (8). 

*Obstinere!^/.o*-^enrfe?'eKi.c/".obstinare) 
v'spotten  i21.  X  v'stoppen). 

Obstipare  vnder-  (20),  vin-  (iio,  132) 
-setzen.  v"-stoptfen  (iio).  -stoppen  (68), 
-Schoppen  vi26i, -steynen  (132).  nigo  {pr.s. 
141,   Gl'.). 

Obstipatus  {qiii  non  habet  cameras 
s.  sedes  uo  &c.)  v''  stopfft  (110),  -stopt 
(132).  vm-  (uo),  om-  (132)  -setzt.  ondei-= 
sat  (11  . 

Obstipus  krurab-,  nl.  crom-,  slim- 
hals  (116  1. 

*Obstirpare  v.  Obstrepare. 
*Obstirp-,  oblect-ator  betrieger  (74). 
*Obstitrix  r.  Obstetrix. 
Obstragulum  latz,  vber-1.  (an  sehnen 
&c.  125).  -geschuch  (112).  schuchriemon 

(116). 

*Obstrep-are  (23,  68  &c.),  -ere,  ob= 
stirpare  ^74j  (/.turbinare 23,  perturbare 
74.  HO  &c.)  betrüben  0.  trauren  (74). 
betrieben  (68,  uo).  bedroeuen  #  verdryeß 
doen(i32).  vertriessen  thuon  l  bezwingen 
(uo).  wider  donen  (8,  9).  winden  (23,  97). 

*Obstrepare  streben  0.  zabeln  mit 
den  fußen  (74). 

Obstrietus  ver-strickter,  -knüpffter 
(65). 

•*Obstrigil-is,  -Ius  &e,  i-.  Obstergilis. 
Obstringere  twiiigen  (8  i.  be-tw.(9. 17). 
*Obstripare  v.  Obstipare. 
^Obstrogans  v.  Obstagius. 
Obstructio  vorstoppunge  (8,  9). 

*Obstructoriuin  u'.  lurum  f  opüamen 
7.'>;  cf.  4  h.  V.)  hd.  nd.  spunt.  hd.  sp.  in,; 
an  einem,  eym  faß.  sp.  ainem  vaß  (6). 
sp.-hol  v22j.  sp.  i  punte  (12).  hd.  sponte 
i  ponte  (Mss.  mog.)  als  oben  in  dem  faß 
(5);  spont,  .sp.  in  ein  vaß;  eyn  pimt  in' 
dem  faß  [D ;  eyn  pont  an  eym  faß  .nm. 
sput  (97).  princk  (49).  plok  (22^).  ein 
stopff-tuoch,  -holtz  0.  ysen  (uo).  daer 
men  wat  mit  stoppet  (132). 


OBT 

Obstructus  bestoppit  (20). 

Obstrudere  be-  (8),  v'-  (9)  -slissen. 

Obstruere  {i.  impe/lere  4,  opilare  t 
obturare  1)  hd.  stop-ffeu,  -pen.  hd.  nd. 
v'-,  be-  (11,  19)  -stop|)en.  hd.  v'stophen. 
bestuppen  (20).  schoiben;  ver-stopfien, 
-zwicken  (75).  vorscho|ip(n  (1,  22''.  cf. 
Sm.  3,  376.  Cf.  (),  408).  verschuppen  (2). 
v'spotten  (5,  9  ««5</e.s-^.j.  vor  stozsen  (4). 
sponden  ^77).  to  maken  (22'>).  slyessen 
(132).  schliessen  (iio).  einsließen,  ver= 
pergen,  zysachen  (74).  machen  verseihen 
{fontem  65). 

Obstrusus  beslossen  i  v'borgen(13). 
verstopfet  (76). 
*Obstule-o,  -SCO  i.  polluor  (76). 

Obstupere  wundern  (9).  wondern 
(8).  gar  v'-w.  (17).  er-schrecken  (9,  20, 
65),  -Stummen  (i26). 

*Obstup-ero  l  -eo  i.  imitor ;  -ari  i. 
geniculari  inclinari  (76),  cf.  obstipare 
i.  inclinare  Br. 

Obstupescere  illgern,  zen-i.  (74). 
*Obsu-rdus,  var.  -dus  towber,  vnge= 
hörender,  verspotter  (74). 

Obtalroia  v.  Ophthalmia. 
*Obtalmon    (x  opium?)   ags.    ma- 
gedhe  y^i^). 

Obtegere  hd.  bedecken. 
*Obtemerare  f.  Obstinare. 

Obtemperare  hd.  meßigen ;  vnder-m., 
-mesigen,  -messiger  {sie  76),  -mißen  (21), 
-mengen  (18),  nd.  -metighen.  hd.rüyyü- 
(133),  mass-  (134)  -igen;  gehorsam  sin, 
t  virhengniße  geben  (20). 

*Obtemperare  (X  opiperare)  from= 
raen  1  69). 

Obtendere  krigeu  i9).  kriegen  (8). 
kr.  mit  worten;  entgegen-halten  0.  -sa= 
gen  (uoi.  driegen  {sie  17).  entegen-haU 
den  t  -sagen;  entschuldigen  (132). 

Obtenebrare  hd.  dunckeleu  (20), 
v'-d.,  -tunekelu  (i34),  -finstern ;  düsteren 
(20).  v'-d.  (23),  -duysteren  t  -douckeren 
(132).  finster  machen  (17,  uo),  werden 
V8,  9,  68). 
*Obtenebratio  fiusterkeit  (65). 

Obtenebratus  virduestert  (20). 
*Obtenebrositasvirduesterlicheit(20). 
*Obtenere  r.  Obtinere. 

Obtentus  ptc,  g.  -ui  sbst.  hd.  be- 
hal-ten,  -den,  -dünge;  hulde  (8),  gnade 
t  behelteuisse  (20).  behaelden  (11).  bet 
(4,  76).  batt  (6).  bedde  (21).  hd.  nd. 
bede;  bed-,  bidd-unge,  -inge.  bitt-  (6, 
(76),  bedd-  (21),  vorbit-  (4),  vberkumm- 
t  [ab  obtendo)  vßstreck-  (60)  -unge. 
bundinge  (22).  hd.  vrsach,  orsache  (i33). 

Obterere  hd.  zu-riben,  -reyben  (18^»). 
zurknischen  i  zu  nicht  machen  (65). 
erstecken  (126). 

Obtestari  hd.  swern. 

Obtestatio  beschwerung  (65). 
*Obtextus  {i.  oceasio  l  intuitus  vnde 
sub   textu  i.  intuitu   76,    obtuitus   q. 
V.)  hd.  (Mss.  mog.)  ange-sicht,  -siecht  (8). 

Obticere  hd.  v'swigen  sim. 

Obtigit  yt  geuelt  (132).  hat  {sie) 
geualt  (68). 

Obti-,  obte-nere  hd.  be-halteu,  -haU 
den,  -laden  (133).  nd.  be-holden,  -haelden 
(11).  er-werben  (20),  -holen,  -folgen, 
vberkummen,  gewinnen  (65). 


OBU 

Obtingere  dreffen  ( 20 ).  golucken 
(8,  9). 

Ob-torpere  (9),  -t'po  ver-laßcn  (8, 
17\  -losseil  t  -sewmcn   (9),  -sumon    (8). 

Ob-tractare,  -trectare  (iio)  [i.  at- 
trectare  oi.  m.)  vbel  (iio  &c.),  boßlich 
(68)  iiandelen.  quälen  (i3'>). 

Obtre-,   obtra-ctare   beclafFcn  (iio, 

132 j.    affter-kosen   (8,   9),   -koßen  (17). 

abziehen    (7).    misse-    (10),    mit-  (12) 
-spiH'cheii.   misprocgen  (13). 

Obtrectatio  afterkosunge  (9).  boß 
red  (iin).  missprokinge  (23). 

Obtre-,  obtra-((i52)  -ctator  Ärf.  eyn 
miß-  dm.,  mi-,  mist-  (17),  jn- (76) -Spre- 
cher, eyn  meße  Sprechern  (21).  mis= 
spreker  (23).  hinder  reder  (76).  affter 
koser  (9,  i7).  be-clapperer  (68)  -claffer 
(iio),  -clefFer  (132). 

Obtrunc-are, -tio(76)  v'stockeln  (17). 
bestummeln  l  doten  (8).  bestömeln  l 
toten  (9).  vorhawen  (i25). 

Obtu-eor,  -tus  l  -or,  -itus  (Br.); 
-eor  beschirmen  (110  &c.).  -or  ansehen 
(68,  110).  aensien  (132). 

Obtuitus  gesiebt  (110  &c.). 

Obtimdere  (c/.  hebere)  stumpf  (9, 
110),  stump  (17),  Stomp  (i.'?2),  stamp 
(8)  machen,  omslaen  (132).  stoßen  (8). 
7Aist.  (9,  17).  entscherpffen  (126). 

Obtundi  stumpf  l  kumpf  werden; 
widerlegt  gemacht  (65). 

Obtunsus  V.  Obtusus. 
*Obtuor  V.  Obtueor. 

Ob-,  op-  (18'')  -turare  hd.  nd.  stop= 
pen,  be-,  hd.  v'-st.  hd.  be-stopfen  (110), 
-Schoppen  (7);  v'-sch.  t  -tarnen  (74), 
-stojifen,  -stopen(6).  dy  ern  (aures)  czu 
stuppen  (18t>).  spotten  (21).  spunden  (22»^^ 
74).  stumpf  vnd  kumpf  machen  (65) 

*Obturatio    v'-spottunge    (9),   -stop= 
punge  (8).  be-st.  (68),  -stoppinglie  (132). 

Obturatus  gestopt  (68,  132).  ver= 
stopfft  l  vngehorsam  (110). 

*Obturpare  v'-snodin  (8,  9),  -boßern 
(17). 

Obtusitas  hd.  dum-,  tum-,  thum-, 
dorn-  (21,  132),  dump-  f  blint-  i  hartic- 
(20)  -heit,  -h.  der  sinnen  (I5i),  sinne  i. 
dolor  ocidi  qnaiido  pelliciila  visui  super= 
ducitur  (76). 

Obtusus  {i.  clausus  t  obcecatus  76) 
hd.  thum  am  synne  (4),  thum,  dum, 
dum  sin  (5),  dumme  (17),  dom  (21,  132), 
stum,  stum  von  synden  (13),  stume  (i33). 
der  da  stumpf  und  kumpf  ist  in  siner 
vernunfft  (65).  stum-ph  ( 1 ),  -p  {b,  23), 
-ppe  (10).  doli  (69,  134).  doel  [inhabilü 
tas  ingenii  97).  plomp  (132).  te-  l  tä- 
ppisch (75).  grobsinnig  (76).  taub  (64). 
widerlitzt;  sbst.  duppel  (126).  obtunsa 
acies  bitunkilt  scimo  (127). 

Obtutue  ptc.  sbst.  gesiebte  (20).  an= 
gesiebt  in  a.  (65).  beschirmet  (110  &c.). 

Obuallare  («.  oecurrere  76.  X  ob= 
uiare)  vmb-  l  be-ligen  (17),  -legen  (9). 
vmb-1.  mit  einem  geschoß  0.  geleger; 
vmbplancken  (75).  beliegin  (8). 

*Obuel-are,  -lare  (7<;)  behuUen  (8,  9). 
v'helen  (17). 

Obuenire  ent-  (uo),  ont-  (i32)  -ge= 
gen  komen. 

Obuentus   zukummung  (68).   zuko- 


occ 

men  gewin  (110).  tzokomen  gewijn  (132).  j 
nutzbarkeit  (65). 

Obuersari    entegen    strijden    (132).! 
Statt  dessen  obseruari  wider  striten  (110). 

*Obuersio  virkerunge  (20). 

Obui-am,  -us  hd.  gegen  (68),  ent-, 
int-  (20),  eng-  (19),  eyn-,  en-gegen;  ent= 
gegen  {fi)  gan  (.5);  eu-,  eyn- (21) -geyu, 
-kegen  (1).  ent-ieghen  (23),  -egen  (132). 

Obui-are,  -gare  (ö**)  entgegen  (5). 
e.-komen  (19),  -gecii  (4,  134),  -gon  (68,  j 
110).  ent-geygen  (21),  -müden  (19).  en- 
tegen- l  zo  gomoet-gan  (132).  hd.  eyn- 
geyn  gan  sim.  engeyn-gayne  (133),  -gen 
t  begeyn  (17).  engegnen  (76).  entieghen 
gan  (23).  be-gegen  (iio),  -geuen  (.5^,  8, 
ir>),  -gegenen  0.  gemueden  (20).  ont= 
mueten  (11). 

*Obuio  s.  gutermenschentode  (74). 
*Obulcus  V.  Obuncus. 

Obu-,     seltner    obo- ,    ob-lus     hd. 

seherpf.  Ao?.  nd.  schertF.  scharlfeyn  hallff 
penninck  (22'').  hd.  helb-eling,  -ling.  nd. 
hellinc.  lid.  heller  (76,  110),  haller.  urteil 
eyus  heilers  (8).  fünft'eriing  (ii4).  ha= 
seliart  ((>.  :=  nlid.  hashart  V). 

*Obuin  obß  (74). 
Obumbrare  {i.  refngerare  Br.  &c., 
cirCHinscnbere  110  &c.,  coo2)erire  76) 
schaidigen  (1).  be-schaden  (11,  20),  hd. 
-scheden,  -scheyden  (21),  -schaten  (8,  9), 
-schetten  (67,  152),  -seiiettewen  (Ob.), 
-.-^chetwen  (133),  -scliadeben  (17), -sched= 
men  (66,  15 1),  -schednen  (70),  -schatti= 
gen  (76),  -sehettigen  (69,  134,  Keys.), 
-schouwen  l  -schyemen  (i32),  -schimern 
(5,  8''  ausgestr.),  -seliemern  (23),  -scher= 
men  (12,  13),  -sch'men  {'6^),  -decken  (8, 
76).  vmb-schatten  (25,  65),  -geben  (25). 
vmscliynen  (in»),  oinschijneu  (132). 

Obumbratio  hd.  fin-,  nd.  du-ster^ 
nisse  sim.  hd.  besehad-  (20),  beschett- 
(134),  beschet-unge;  vm- (110),  be-schet= 
tigung.  ombesehemcringe  (i32). 

Obu-neus,  -ncans  (94,  136),  -nctus 
(7,  76),  -leus  (18)  hd.  nd.  gaiitz  krum. 
hd.  g.  krump,  kromp,  dum  («c  7).  ags. 
ge-nicld.  .  .  (94.  -nycled  bsw.),  -sccilde 
{sie  136). 

*Obuolare    entgegen-    (19,  68,  110), 
oiitgegen-  (i32),  tegen-  (11),  vmb-  (20) 
-vliegen.  ingegen  fliehen  (20). 
Obuoluere  vmbwickeln  (65). 

*ObuolutoriurQ  gall.  pavillon  ä  preu= 
dre  petris  (122). 

*Oeanis  v.  Oeuus. 

*Oc-  V.  Og-astrum. 

*Oec-  oft  st.  ox-  q.  v. 
Oeca,  octa  (94'>)  ein  wale  da  man 
die  schollen  im  acker  mit  bricht  (110). 
ein  welle,  dae  men  die  kluten  mit  bricht 
(132),  do  man  groß  lut  mit  bedecket 
(sie  68).  kluten  boker  genus  coloris  (ans 
colonis  sim.?)  t  en  wel  ir(Str.{\\).  cluten 
becker  (19).  grabschauffel  (74).  ags. 
fealga  [pl.  94),  felh  t  ear  (941^).  furihi  t 
suohun  sim.  (occ-a,  -as,  auca  Gf.). 

*Ocea  merscala  (i4i,  Gf.  cf.  oseen). 

*Oecadere  nidder  fallen  (20). 

*Oceanus  (/.  occasus  Gl.  m.)  v.  Ocuus. 

Occare   breehin  (8,  9).  hd.  zu-,  zer- 

(6,  Gd,  134),  eyden-  (17)  -brechen,  -spre= 

eben  (133);  hauen  sim.,  zer-li.  (75),  hog= 

wen  t  totten  (6).  nd.  to  brecken  t  howen. 


OCC 


391 


hd.nd.  doden.karsten  t  erhacken(dieraben 
126).  den  saem  onder  die  erde  vellen; 
decken;  i.  ackeren  (i32).  abschnyden  0. 
den  samen  vnder  die  erd  decken  i. 
ackeren  (110).  be-d.  mit  erdtrich  den 
samen  bäum  o.  reben  (64). 
*Oecasi-a,  -o  v.  Cedes. 
Oceasio  nd.  vr-,  or-  (12,  13),  ore-, 
orre-  (21),  oer-  (18),  boß  (17),  falsche 
(8,  9)  -sacb,  selten  -sache,  in  justa  causa 
(9).  zufellig  vrsaeh  (e.i).  nd.  orsake  l 
lucke,  ghe-1.  (22).  ge-1.  l  -fall  t  -schichte 
(20),  -lick  (6).  hd.  gluck,  glucke.  hul= 
perede  (12).  anzaigel  (75). 

*Oceasiona-biliter,  var.  -liter  zufel= 
liglich  (65) 

*Occasionale  gescliichtlich   (15).   das 
da  zufelliglich  kumpt  (65). 

*Oecasiu-m  {st.  aec.)  schleen ;  -s  eyn 
schl.-baump  (10  Mrg.). 

Occasus  hd.  vnder-,  nider-gang, 
-ganck.  vndergang  der  sonnen  (20).  val 
(20,  22).  wal  (sie  23).  hd.  falle,  neder-f. 
(132).  nider-  (es),  zu-  (8,  110),  ge-  (11) 
-val.  obent  (9).  westen  (22).  w.  criis 
(?  5b). 

Occatio  zerstoss-  t  egg-ung  (9i).  der 
schollen  o.  klotzen  brechung  (64). 

*Oeceanuin  v.  Occianum. 
Oc-,  ob-cecare,  occedare   ( 8 )  blen= 
den  (8,  9).  er-  (126),  ver-  (110)  -bl.  ver^ 
blynden  (65,  132). 

*Oc-  V.  O-cellus. 

*Occi-  V.  Oxi-.  Oci-.  Octi-. 

*Occi- ,  oece- ,  /  oce-  ( 74 )  -anum  [i. 
mare  oceidentale  rubrum  occ,  ab  occin 
et  atus  i.  velox  76),  selten  occe-  (65,  93, 
HO),  oce-  (9,  125  &c.)  -anus  [ab  oeys  i. 
velox  v.T.)  hd.  mer  (S^b,  9),  mere  in  engel- 
landt  hispanien  vnd  dobey  in  der  busten= 
heit  (74),  see  (8'»'),  west  t  große  see 
(12);  dz  .groß  mer  (65) ;  wendel- (74,93), 
vmgendes-  (93),  das  vmbgeend-  (74  sim), 
daß  vmbgand-mere,  -more  (i5i),  -mer 
(93),  -raeer;  wendel-  l  endel-  t  wilde 
mere  t  uuentilseo  (Gf.);  wutende  mer 
(4);  daz  Westen-,  veste-  (21),  rot,  roit 
(133)  -mer,  -mere,  -meyr  (5'').  dat  weste 
mer  (23).  ein  wasser  troeg  (125).  occla= 
tenus  i.  vsque  ad  occianum  i.  mare  (76). 

*Oecibatus  v.  Oxifalus. 

*Occibus  [St.  oceidus)  schierfallender 

(74). 

Oecidens  ptc.  sbst.  {s.  i.  occidualis 
110.  zu  occidentalis  geh.f  cf.  u.  h.  v., 
Gl.  m.v.  occidualis)  hd.  nd.  west,  westen. 
wester-n  (7),  -wint  (10).  hd.  vnder-,  ny= 
der-  (ob,  64,  110)  -gang,  -g.  der  sou  (17). 
oflPganck  {sie  18).  west  vbi  sol  occidit  t 
vndergeit  (14).  onderga-  (132),  vall- (110, 
132)  -ende. 

Oecid-entalis,  l  -uus  (9  &c.),  -us 
(8)  west-en  (20),  -licli  (132).  sunnen-  (9), 
sonnen-  (8)  -vnderganck.  nidergencklich 
(uo);  l  -uus  valiig  (no  &c.). 

Oceidere  (i,  i,  -idi,  -isum,  -asum)  hd. 
nd.  doden  l  vallen.  nider-v.  (68,  uo). 
vnder-v.  (10,  12,  14),  hd.  -gan  sim.  dotin 
0.  buckin  o.  nieder  sinckin  (8).  hd.  tot-, 
to-,  tod-ten;  teden  (18).  doit-  (132),  v'-, 
(11)  -slaen.  slachten  (20).   sterben  (uo). 

Occidu-alis  v.  -ans. 
*Oecidurus  {cf.  ociarius)  mußig  gan= 
ger  (7). 


;it)2 


occ 


oc^i 


OCT 


+Occidu-8,  -US  (/.  occidentalis  fran 
Kilis  <t  i-<((liii-ii.s  7t:  I  V.  Occidentalis. 

'Ocios  r.  Octies. 

•Occigall-a,  -ixm  r.  Oxig-. 

*Occillus  i:  Oscillum. 
Occinere  weder  sinken  (14). 

*Occin-eum ,  -ium  (-eum  i.  (/ciihk 
coloris  ser.  I'apiani,  «//6' cocc.  c/'.  occius) 
hil.  ein  rot  tueli,  dncli.  rut  roscn  (Gs). 
rottuoch  {76).  rodt  sorgen  (Mo).  routh 
tiieh  i(!7).  on  rot  laken  (22,  28).  roit  1. 
(13'').  dueho  (13:!). 

Occinium  r.  Ocinius. 

*Occiiino  V.  Ocuiiiare. 

*Occinnus  v.  Occuus. 

*Occi-osus,  -um  r.  Oei-, 

*Oe-  ^8,  Crf.\  o-  {[))  -eipium,  occip- 
ieium,  -itium  (.<)4),  -ut  (94  &c.),  -ud  (isu) 
{cf.  extrex'iÄcZ.  «f/.  nacke.  Arf.der  nackcn 
(iio,  13a),  naek.  nach  (Gf.).  nag  (21).?»^. 
necke  (11).  ags.  snccca  (-pitium  f»i. 
st.  bn.);  lir§-  (iiuO,  hreac-  (94),  hrac- 
(Somner)  -ea.  nack  l  ancke  (19).  lialiil  l 
aneha;  hailanelia  ('?  Gf.  4,  797,880).  eyn 
ang  (17).  nuwe  (27^,  Ziem.  282.  i.  q.  nöwe 
Gf.2. 1113).  affterheubt  (20).  aftirne,l(Gf.). 

*Occisa  V.  Oziza. 
Occisio  shicbtimge    (20).    dotschlag 
t  düctung  (iio  sim.). 

*Occiualus  i.  ampliora  de  stagno 
(s/.  stanno) /rtc/rt  (76);  e/'.  ocellus  i.vr^ 

celli'f   (Gl.   in.). 

*Occiui  V.  Ocuus. 

^Occius  (cf.  oecineum)  viobi  {i. 
color  violaticns  17). 

•Occius  '•.  Ocius.  Ocuus. 
'•'Occrea  &c.  r.  Oerea  &c. 

Occubare  v.  Occumbere. 
*Occulatio  v.  Oecultatio. 

Occulere  hd.  bergen,  v'-b.,  -bürgen 
(lOL  ad.  v'borghen.  decken  (8,  9).  buden 
(11,  12).  hueden  (20).  helen  (11,20).  be- 
balden  (12). 

'■•Oceulire  i.  diminuere  l  laborare  (76). 

Oc-,  o-  (70)  -cultare  helen (13).  v'-h. 
(23i,   hd.   -hehl,  bergen  (8).   v'-b.   (9, 

17,    7ü). 

*Occultas  Iid.  lieym-,  hein-  (ß),  nd. 
lieine-liclieit. 

Occul-tatio,  -atio  (8)  virberg-  (8), 
vorbor-  '9),  vehel-  (20)  -unge.  halo  (99). 

Occultatus  virborgcn  (20). 

Oeculte  hd.  heym-,  virburgen-  (20) 
-lieh. 

Occultus  hd.  verborgen  (17),  heyme.: 
lieh,  bedeckt  (68,  132).  haal  (22i'). 

Occu-mbere,  f  -bare  (t;6  &c.)  hd. 
vndorgon  (8),  sterben,  nd.  .steruen. 

Occupare  hd.  inueii  t  kumbern  l 
geilen  (*'.  vexare  74);  bekvi-  (9,  134), 
bekum-  (3),  bokym-  (13,  68),  beko-  (67, 
i.i2),  bekom-,  hd.  nd.  beknm-mern.  vfft 
bekominern  (19).  be-siczen  (20,  üö),  -grif= 
fen  (20),  -seczen  (19),  -seetten  (11), 
-schworen  (iio),-loiffen  (132),  -laden  mit 
geschofften  (75).  mowen  (13).  krotten 
(8).  crodon  t  liaßen  (17).  hyndern  (9, 
17).  viiinußig  .sin  (7).  unledegen  (99). 
leydi  11  f  sehenden  (6.5). 

Occupatio  {i.  distraccio  mentis  &c. 
3)  boktim-  (110),  bekum-  (3),  beky-  (68; 
-morung.  krudunge  (9).  vnled-e  (99), 
-icheit  t  be-ladung  (75),  -siczunge  (20). 


Occupatus  bekum-  (110),  bekyni- 
(68)  -ineret.  bokominert  (132).  011-  (132), 
Uli-  (99)  -ledieh. 

*Occupl-iciter,  -us  v.  Octuplex. 
Occurrere  hd.  entgegen-,  entgoyii-, 
entgen-  (fi),  engoygen_-  (7),  eyngegcii- 
(())  -laufleii.  gegen  eine  loutleii  (es),  zo 
geinuit  loiH'en  (132).  imitiien  l  begenen 
(77).  ontioghen  lopeii  (23).  tcgen  loepen 
(11). 

Occursus  hd.  gegen-,  en  g.-  (68),  zu 
g.-  (20),  t  wider-  (f,:,)  -laiiff.  eyn  ontegon 
loyff('i32),  entieglien  lop  (23).  zufalhing 
(62). 

*Oceuus  V.  Ocuus. 
Oceanus  &e.  v.  Occianum. 

O-,  oc-  (9,  76)  -cellvis,  t  ocillus  [ih] 
au-  f  eu-gel  (75).  auge-lciii  (9),  -apnil 
(8).  augen-ai)fol  (6.5 ),  -dinst  l  eyn  schallte 
(li).  ogen  steril  (i47). 
Ocellus  r.  Occiualus. 
*Oc-,  ot-  (S)  -entibile  ( «m-v  ocrea 
tibiale?)  gesclnulo  (8,  9). 

Ociabundus  ledi-eh  (132),  -glich  (68). 

O-,  oc-ciari  hd.  ledig  wesen,  weysen 
(13),  sin,  gun  siin.;  loddig  sin  (21),  lediek 
gene  (19),  mu(J  gen  (17),  mu(.^ig  gan  sim., 
muesig  gane  (i.i2),  musieh  gaen  (20), 
micssig  gon  (uo).  nd.  lodich  wozen,  gaen. 

*Oci-arius,  -ator  (8.  9,  7.5),  -or  ('9), 
-atrix  (70)  hd.  ledig-,  muß-,  miss-  (18), 
mußyg-  (8,  12),  mussig-,  mießig-  (68), 
miessig-  (110),  musi-  (67),  nd.  ledich- 
gcnger.  mußig  ganger  (7).  mussig-  (9, 
4),  mußs-  (1)  -goer.  muezgeer  (2).  hd. 
ein  mi essiger  (76),  lediger. 

*Ocillare  i\  Oculare. 

*0-  r.  Os-eillum. 

*Ocillus  v.  Oscillum.  Ocellus. 
Ocyma  v.  Ocina. 

Oeim-astrum,  -oides  \i.  iacia  alba, 
potularia)  lidweich  (U4). 

*Ocimu-s,  -m  (iM^i,  113,  Sum.),  ocmum 
(87)  {cf.  balsamita)  girgila  (121,  Sum., 
Gf.  cf.  V.  macedonicum?).  ags.  mistel 
(94=*).  girgol  (87).  basil-gen  (us),  -ium 
saino  (87).  otinius  heyset  girgilo;  Über- 
schrift ^■0ll  dem  g. ;  im  Teste  fem.  von 
der  gurgolin  eraft  sprechen  dy  orczote 
mislich  (4).  ozim-um  (Äxifiov  xÄxwov, 
Ö'CifJtOV  113), -en  [i.  basilicon24)  kherbilla 
(127).  basili-cum  (9i),  -0  (8.5),  -011  (in, 
112).  wilder  senif  (lOs).  darm  (19).  -a, 
-ia(lO)  (/.  intestina  129,  Br.  &c.)  ingeweyde 
t  sultzo  (10).  ripe  C12).  offinium  {i.  ba= 
Silicon)  liasilcon  (93).  oxin-um  ■■^pecies 
meiit(c  ('47),  -ium  darm  (11).  poximium 
basilion  sum  (8).  occinium  lo  hasilico 
{v,\.  m.).  ocinum  genus  oleris  (Pap.). 

*Ocina  {anders  Gl.  m.),  ocyma  (Br.) 
i.  vehiculum  velox  (Br.).  wagen  die  snelle 
is  (147). 

'^Ocinum  v.  Oeimus. 

*Ocior  V.  Ociarius.  Ocius. 
Ociose  inuose- 1  lodonc-  (20),  niussig- 
(75)  -lieh,   muß-  t  hupsch-lieh    t   allge= 
machest  (i2ß). 

Ociositas  lodickeyd  (19). 
O-,  oe-ciosus  lid.   ledig,   lodeg  (99). 
miessig  (Uoi.  müssig  (7.5). 

*0-  r.  Oc-cipium. 

*Ocire  tayloii  (74). 

*Ocisa  V.  Oziza. 


Ocist-rio  (Gl.  m.),  -io  l  oriostrio  taver- 
niorre  (117). 

Ocitabulum  c.  Oxiphalus. 

O-,  oc-cium  lid.  ledig,  l.-keit.  nd. 
ledieh,  l.-ganck.  hd.  muß  (7,')),  mussig 
(G),  m.-koit  (7;));  m-.,  mu.ssi-  (i.ii),  muß- 
(1,  17,  7.'))  -gang;  inusig 'gon  (67),  musig 
gallo  (i.'')2),  miessigganguiig  (110),  mua^ 
sickeit  (4),  muosicheit  (20). 

Oc-ius,  -yus,  -cius  (9),  -ior  endolich 
(8).   edelichor  \.sic  9).   snell-o  (8,  9),   -er 
(23).  iiaestlifh  (132). 
*Oclea  (anders  Gl.  m.)  v.  Ocrea. 
*Ocmum  i:  Oeimus. 
*Ocnus  V.  Ocuus. 

Ocra,  ochra  (ki.)  oieker ,  eynroley 
gholecrdo  (147).  auger-,  berg-geol  (Ki''. ). 

Oc-rea ,  -crea  (76),  -lea  (104)  i)aim= 
porge  (104,  .süVn.  (if.).  boingewant  (65). 
hd.  leder-hoß,  -hosen;  ledder-li.,  -hose, 
-hosso  (20),  -hose  (21),  -huse  (13),  -liaße 
[H^).  stifol  o.  lodrein  hos  (i).  stavel  eyn 
lederen  hose  (22^).  leorso  (11,  132).  ierse 
(5^'»,  78).  ters  (sie  97).  lersche,  streuel, 
botsohuch  (17).  hd.  sti-ual  (1,  93),  -vel 
(49),  -bei  {S(/.  6),  -ffol  (.«/.  3,  4,  pl.  6  &c.), 
-fei  {sg.  6.5,  uo),  -fein  [pL).  stefeln  [pl. 
133).  s'touel  (23).  sthcuol  (22). 

O-,  oc-  ( 76  )  -creare  stifol  anthon 
(uo  sim,.},  ain  tun  (G).  styefyln  ain  dune 
(133).  stillen  (76).  steuelen  (23).  ledder= 
hosen  (18  sim.),  leersen  (132),  lerscn  (5), 
lerschen  (17)  an  don  sim.  o.  potum  suyp= 
pen,  swelghon  (i47). 

*Öcreare  s.  v.  Artocreas. 

"^Ocrearius  stifolinacher  (91).  stebbel= 
moeher  (12,5). 

Ocreatus  ge-ledcrhast  (8^),  -lerst 
(132),  -steuelt  (23),  -hoset  (99). 

*Ocrius  V.  Ocuus. 

*Octa  V.  Occa. 

*Octagies  c.  Octuagesies. 

*Octaginta  v.  Octenus. 
Oct-ale,  -uale  (17)  acht-eyle  (8),  -el 
(9).  eyn  eycht  maß  (17.  cf.  sq.). 

Oetauus  der  achte  (5),  acht  (7),  eycht 
(17),  attond  (G).  dye  achteste  (19),  achte 
(11).  de  achtodo  (22,  23,  85'^).  aehtender 

(74). 

*Octenarius  (jiss.  mog.)  hd.  r.cht  zale, 
der  achte  zal  (5).  nd.  a.  tal. 
Oetennis  achtierig  (65). 

*Oct-enus,  -ogenus,  -igenus  (76), 
-aginta,  -oginta,  -uaginta  hd.  acht- zig 
(6  &c.),  -ig  (:')'',  G),  -ziger  (76).  achig  (18). 
aohtent-ich  (23),  -eeh  (22).  der  achß 
(octenus  21). 

Octies,  yeio.  oecies  zu  acht  maulen 
(76).  z  acht  mal  (G).  hd.  acht  mail  (7), 
werif  (20),  werbe,  echt  w.  (17).  achte 
worue  (23),  warue  (11). 

*Octigenus  v.  Octenus. 
Octingent-a,  -i  hd.  acht-,  nd.  achte-, 
eycht-   (17),   achig-   (18),    nun-   (sie  7) 
-hundert,  -hondeit  (11). 

*Octingentesies  hd.  acht  hundert- 
werbe, -mal,  -mail,  -maul  (76).  acht  i 
achig  h.-worbc  (18).  nd.  achte  h.-werue. 

*Octi-  V.  Octu-plex. 

*Oct-iplicare ,  -uplare  achtfeldich 
maken  (147). 

Oeto  hd.  nd.  achte,  hd.  aclit,  echt 
(7),  eycht  (17). 

*Octoagies  v.  Octuagesies. 


ocu 

Oct-ober,  -über  (Br.)  herbst  mont 
(41).  der  andere  h.-man  (4),  -mon  ^74), 
-mont  (75).  wein-mon  (74),  -monat  (91). 
oct-,  nou-,  dee-ember  wyntermande(5i'). 

Octodecim  achteyne  (22^). 
*Octofarius  (c/.  <;i.  m.  v.  octophorvun, 
o.  V.  letoferus)  ualtestuol  (Gf.  6,  664). 

Octogen-arius,  i  -us  (134  &c. )  (c/. 
octonarius)  achtzig-iaxig  (68),  -ieriger 
(110).  eyuer  der  echtzich  iaer  alt  is  (132). 
hd.  der  achtzig-oste  (67j,  -iste  (152),  -ist 
(134),  -ste,  achzygest  (i5i). 

Oct-ogenus  v.  -enus,  -ogenarius. 
*Oetog-esies,  -ies  v.  Octuagesies. 

Octoginta   v.  Octenus. 

Octo-narius,  -negarius,  -genarius 
hd.  achtzig  zal.  nd.  achtentich  tal. 
*Octo-  V.  Octu-plex. 
*Oct  -  uagesies ,  -ogesies ,  -uagies, 
-oagies,  -agies,  -ogies  ?id.  ach-tzig,  -zig 
(66,  70),  -tig  (133)  male  (i33),  malen  l 
mol  (67),  mal,  mail  (i32),  werbe,  nd. 
achtentich  werue. 

*Octuagesi-mus,  -us  {23)  hd.  der 
acht-zigste,  -zegest  (7),  -igast  (6).  nd. 
de  achtentigeste. 

*Oetuag-ies  v.  -esies. 

*Octuaginta  v.  Octenus. 

Octuale  V.  Octale. 

Oetuber  v.  October. 

*Octuplare  v.  Octiplicare. 

Octu-,  bissw.  octo-,  octi  (147) -plex, 
oceupl-us  t  -iciter  (147)  hd.  acht-feltig, 
-feldig,  -fallig  (6),  -malig  (esV  nd.  achte-, 
achtentich-  {sie  23)  -voldich;  aecht 
woldich  (97);  achtfeldich  (147). 

*Ocubus  V.  Ocuus. 

Oculare,  l  ocillare  ( 23  )  ( i.  oculos 
claudere  76,  dare  Br.  &c.)  wyncken  (97). 
hd.  w.  mit  den  äugen,  wencken  t  wegen 
de  ogen  (23).  ogen  maken  i  geven(i47). 
blinczen  [8,  17).  plinczen  (9). 

Ocularia  {hei-ba)  au-,  nl.  00-gentroost 

(116). 

Oeulata  {piscis,  i.  nonocula)  neun- 
aug  (91  sim.).  neghenooghe  (kü.). 

Oeulatus  hd.  geauge-t,  -It  (8,  9); 
geeug-et  (19)  -t  (134,  i5i).  geoget  (G,  23). 
ogich  (11).  vor-sichtig  (17,  65),  -sieclitig 
(8).  der  einen  sieht  (68). 

Oculeus  dar  sehende  (110).  clair 
siende  (132). 

*Oeu-lista,  -nista  (76)  hd.  äugen-, 
augel-  (75^)  -artzit,  -artzt,  -artz,  -arste 
(12),  -meister  (110  &c.),  -diener  (75).  aug- 
(75),  auch-  (133)  -artzt.  og-  (6),  ogen- 
(76)  -artzet.  nd.  ogen  arste. 

Oculus  {i.  contuosus  147)  hd.  äuge, 
oug  (6),  ouge  (8^).  7id  oghe.  {oc.  arboris) 
ein  newer  knopff  (64).  vorschoß  (64, 123). 
knubbe  (109). 

*Oculus  cons-ulis,  -ilis  (17)  bach- 
myncz  (17),  -minthe  (24,  47).  pachmiutz 
(74).  bathimente  {sie  85). 

O.  Christi  frauwen  myncz  (17).  vnser 
frauwen  mintz  (74),  frowen  disteR  minte 
(47).  verserwort  (85). 

O.  leporis  benedicten-wurtz  (Ki.), 
-kraut,  nl.  nagelcruyt  (iie). 

*0.  porci  friosinogeli  {herba  95.  aus 
friedeis-  X  friscing?). 

*Ocunista  v.  Oculista. 

*Oeuui-  ^ocuin-  ?)  -are  scherren  pullus 
(8i>).  occinno  kratzen  (76).  Cf.  sq. 

DitFEMBACH    GLOSSARIUM. 


ODO 

*Ocuus,  oeuus  (74)  ein  knocheHene 
kel  {st.  euekel ;  i.  pars  pedis  3).  chunigl 
o.  kuchelin  iung  thier  (1).  kuchii  (5^). 
eynkucheln  (5),  hunckeln  {bsim.),  hongkel 
(21).  en  kuke  (23).  tuke  {i.  pullus  (97). 
i.  eelestis  yallus  (8^,  74).  hymelicherhan ; 
ocrius  huulin  (74j.  occuus  ein  enckel 
ader  ein  knöchel  (4).  kew-,  knu-chel, 
mockel;  et.  in  poetria  die.  pullus  y alline 
(74).  occiui ^ ocanis  keuchil  (:)).  occanus 
i,  talus  knuchel  l  enckel  am   i'ueü  (75). 

occinus  eyn  hunckeln  (5^).  occius  eyn 
hundel  (^6),  heim  t  est  paruus  pullus  (7). 
ocnus  liynckelgcn  i  kyken  (13).  ognus 
eyn  hymmel  hun  {cf.  o.  8^)  l  weder 
haue  t  hunckel  (17).  agnus  i.  pollulus 
cuchen  (77).  okines  cyu  vrhane  (29). 
ocubus  eyn  jung  hune  ( 17 ).  Aus  der 
Verwechslunif  von  kuchel  und  knuchel 
haben  sich  weitere  entwickelt. 

*Ocha  V.  Otha. 

*Ochile  sunt  vermes  qd.  (76). 

Ochra  v.  Ocra. 
*Oclira  wynkernnel  [auis  140). 

Oda  meuscliis  lop  (8),  lob  (9)  mit 
gesange. 

*Od-alla,  -olla  {locus  Bi-.,  Pap.) ,  -ula 
(17),  -ulle  {reyiu  laj  laut  (9).  eyn  1.  (8,  17). 

Od-ara,  -era  v.  -ora. 

O-  V.  A-dasia. 
*Od-  V.  O-estrum. 

Odibilis  der  zu  hassen  ist  (no).  has= 
sich  (i32j.  heß-lich  (68,  88),  -ick  (19). 

Odiose  hd.  haßig.  ha-  (i32),  he-  (110) 
-sselicli.  hesßlicli  (20). 

Odi-osus,  -sus  {quiodict  136.  st.  qui 
odit)  hd.  hassig,  heßig,  gehasset  (2(J). 
nd.  hatich  (11,  23),  hetescli  (22).  grame 
l  heß  (71). 

Odire  hd.  hassen,  hayßen  (19) ,  ver- 
gunnen  (10,  12).  nd.  hateu;  niden^gran= 
sen  [2-2^). 

*Odisus  V.  Odiosus. 

*Oditare  stetis  (8;,  stetigs  (9)  hassen. 

*Oditor  V.  Osor. 

Odium  hd.  haz  (8),  haß,  hasse  (17), 
hayß  (19).  7id.  hat.  grim  i  uit  (^12). 
*Odixus  i.  ollifex  (76). 
*Odolla  V.  Odalla. 

Odor  i.  odoratus  t  olfactus  t  gustus 
75)  hd.  ruch  (67),  ruch,  ge-r.,  ruche  (10), 
rauch  (134),  rouch  (132,  133),  roch;  ge-r., 
-röche,  -rucht,  -räch  (21);  wol-roch  (8*5), 
-richung  (4J ;  rihung  (5*^).  nd.  roke,  rocke 
(14).  hd.  smack,  schmack  (6,  75),  smag 
(133);  ge-smacke,  -schmack,  -schmag 
(^152;;  schmeck  t  räch  [2),  gsmack  1,75»), 
gscbmack  (75*^). 

*Od-ora  (1),  -ara  (97),  -era  (23,  75), 
-ra  (17)  dy  oder  aqua  in  schlesia  (75), 
in  polonia  (97),  in  polen  (1).  de  odor  in 
pollen  (23).  eyn  wasser  dye  ader  (17). 

Odorabilis  riech-  (110),  ruych-  1,132) 
-lieh. 

Odoramentum  menge  der  guten 
geruch  (65).  wurtze,  spetzerey  (116). 

Odorare  {i.  naribus  sapere  76)  hd. 
sma-,  sclima-  (es),  schme-  (76,  110)  -cken, 
mit  der  nasen  (76);  rie-,  ri-,  wolri- (8*^, 
9),  ru-,  ruy-  (i32)  -chen.  nd.  ruken,  riken 
(99). 

Odoratus  (c/.  odor)  ptc.  sbst.  hd.  ge- 
rochin  (5),  -ruchen  (17),   -rächen  (21), 


OFF 


393 


roch  (6),  riech-,  rich-unge,  smackung  { 
gesmack  (7).  nd.  rnk-,  ruych- (132) -inge. 
Odorencecus  v.  Odorisequus. 
Odoria  gottin  des  smacks  (74). 

*Odori-cerus  v.  -sequus. 

*Odori-ferus ,  selten  -fer  roch-  (9), 
goroch-  (51»),  reich-  (1),  smag-  (8),  smekch- 
(2)  -sam.  hd.  nd.  wol-,  wal-  (22,  132), 
hd.  wole-,  woyle-  (133),  woil-  (7)  hd. 
-riechende  (i33  sim.),  -riehen,  -ruehende 
(10,  132  &c.),  -richig  (18),  smeckend  (7), 
nd.  -rukende.  schmecklich  (85).  eyn  spore 
hunt  (17.  cf.  sq.). 

Odori-sequus  (74,  Br.),  -nsequus  i 
-niscus  (/.  lustraÜs  q.  v.  9),  -seeus  (75, 
125),  -nsecus  (75,  76),  -ssequus  {{.  lepo^ 
rarius,  leuiator,  funabilus  7.'^),  -nsicus 
(4,  i.  pantinus  b^),  -scus  (64),  -cerus 
(125),  -tecus  (122),  odorencecus  (Gl.  m.) 
leit-  (75),  spur-  (74,  75),    spür-  (4),  spyr- 
(64),  spor-  (9)  -hunt.  steuh-ir  (f)''),  -er 
(125).  gall.  bracque  (122). 
*Odra  V.  Odora. 
*Odromelluin  v.  Idromel. 
*Odul-a,  -le  v.  Odalla. 

Oenopolium  wyn-  l  wirts-huß  (88). 

Oenus  (ß.)  dy  ynß  (125  Mrg.). 
*Oesin  &c.  v.  Oestrum. 

Oesipum  schaafbrallen  (126,  128). 

O-,  od-  (3,  4)  -estrum,  oester  (n) 
{cf.  ester,  cestrum,  costrus,  orestes) 
huombil  (i3i).  breme  (19).  prem  (75). 
hummel  t  bromßen  (125).  homele  l  brame 
(23).  brumese  i  weespe  (H)-  hd.  nd. 
wespe.  vesp  (97).  wesp  (18,  74).  wispe 
(5).  weffs  (7,  74).  wefftz  (76).  wafftz  (6). 
horn-uß  (6),  -uße  (110),  -isse  (132),  -auß 
(74).  hörn  neßer  (7).  daueset  (99).  oesin 
(76),  oes  (isid.  cf.  Gl.  m.  h.  V.)  i.  insania. 

*Oeuus  V,  Ocuus. 
Oflfa  \i.  vippa  75,  cf.  stelaba)  hd. 
supp;  supp-e,  -en;  sopp-e  (4)  -en;  soph 
(18).  nd.  zup-en,  -pen  (i32);  en  soppe 
(11),  sweppe  ( 99 ).  hd.  nd.  mer-unge, 
-inge.  wasser  vnd  brot  (75).  w^ecke-  (22i>), 
weche-  (12),  begossen-  (93)  -brot.  molie 
(i09.  cf.  Fr.  1,  668**).  stuche  (104,  sim. 
Gf.).  pallo   (Gf.  3,    94).   past,   nd.  paste 

&C.    (116). 

*OfFa-,  oua-gium,  -cium,  -tium  {aus 
offa  X  ouum)  ein  eyger-  (iio*^),  eyer- 
supp  (110  &c.),  -soppe  1,132).  hd.  eyer  im 
smaltze  sim.,  im  aucken  (69).  ayr  ym 
schmaltz  (134).  ayer  im  smaltz  0.  in  der 
pfanneu;  gam-oudria  o.  -ander  (ouagium 
74).  gebacken  ey  (67  Mrg.).  ouagium 
eyertribut  (Ki.  cf.  Gl.  m.  h.  v.). 

*Offare  {quasi  sorbere  75)  suppen  (75). 
hd.  s.,  soppen,  sophcn  essen,  eschen, 
machen,  mern  (17).  nd.  meren  [t)  zupen 
(22);  meringe  etten  (23). 

Offarius  {i.  cocus  aquarius  76,  co= 
quinarius  74)  suppen-macher  (68,  74, 
110),  -koch,  vlg.  -schmit  (75).  zoppen 
mecher  (132).  'choich  (104).  koch  (n). 
ags.  twickere  {i.  particularius  Gl.  Aeifr.). 

*OfFatorium  {i.  vnguentarium)  ein 
salben-  (74,  110  &c.),  suppen-  (110  &c.) 
-stat  (74),  -buchß  (134),  -vaß  (110  sim.). 
oflfatarius  est  vngentarius  l  vas;  ofFar= 
torium  id.  {vor  bffertorium  76;. 

*OfF-ebula  (23),  -ella,  -eile  (23),  -ula 
(75)  sup-pel  (75),  -lin  (110),  -pekijn_  (1O6). 
en  klene  zupen  (23).  ampt  schin  (8. 
ofiFella  X  opella  q.  v.).  balla  (Gf.). 

50 


39-1 


OFF 


Offendere  hd.  or-,  Iut-,  v'-zurneii, 
-zoriien,  -zorn;  v'-czilren  ^l3).  -loozon 
(17),  -soron  (9).  nrl.  tonien,  v'-t.,  -tuor 
uon  (11);  boscluMinon  o;)).  hd.  lotz-on, 
-igfii  (133);  l.>idigt>ii  (5''),  b(>-l.  (9,  74, 
no),  liorkon  (12).  myßdüon  (132),  bi-  l 
fir-spurnau  (Gf.).  loug-,  logel-legen    (74. 

Offendiculum  (b/'ss^o.  i.  oflfensa)  hd. 
leijd,  loyt;  l«>yd- (21),  laid-(l),  bcleydig- 
(74,  110),  letz-  t  Sfbodig-  (6.5),  vorser- 
(öb)  -unge;  zorn  (8);  v'-,  er-  (18,  133) 
-zoniis  sivi. ;  er-zurniü  (67),  -zurnunge 
(6,  74,  134),  -zurnunge  o.  ledig  {!) ;  her= 
zoniunge  loyd  logen  (17);  laicl  laigen 
((>);  ley  de  läge  {sie  5);  lunder-nissc 
sim.,  -sol  t  lognnge  (21)).  nd.  v'tornissc 
l  leide  lagbe  (^23),  i  laghe  loghen  (22). 
louge  (74).  stOK  bolcze  suabe  steyn  (12). 
ana-,  pe-,  fir-spurnida  (Gf.).  struchstcin 
(65  var.). 

Offen dix  knopfFau  bendel,  nl.  knoop, 
strick  (U6).  knopö'  o.  pandt  domit  man 
puchor  pindet  (74).  kuaide,  knope  (147). 

OfFens-a,  -e  (\)  [cf.  offendiculum) 
hd.  nd.  leyde.  iHidig-'(l),  led- (5"^),  letz- 
(76,  ho),  orzorn-  t  .^chedig-  (6.5  )  -ung. 
hd.  wyoder-,  wonder-  (18)  -keyt;  wid= 
der-heyt  (21), -leyt  (17).  wr/.  wedercheit. 
zorn  (8).  gesohende  tot  (0). 

OfFensaculum  schände,  poßpilde  (74). 

OflFensi-o,  l  -uneula  (76)  (i.  culpa 
t  forefactum  Br.  &c. )  tzorung  (10). 
zornunge  (8).  er-z.  (9,  20).  vertzoringe 
132).  v^serung  (4,  65,  76).  letzung  o. 
laid  (i34.  cf.  offensa).  schedlich  1.  '&c. 
(65).  belaidiguug  (76).  betrubunge  (9). 
hispu-  {sie.  141),  bispe-  t  spu-  (Gf. ). 
-rnida 

*Offensiosus  arbeitlich  (20). 
*OfFensor  czorner    (8).   der   eyn   er= 
czornet  (!•).  schediger  (65). 

OfFensus  erzürnet  (20,  65,  iio).  ver= 
tzornet  (i32).  geletzt  (iio). 

OfFerenda  obbeley  (loo).  offer,  o.- 
hand  (147). 

Offerre  hd.  nd.  opp-,  off-,  hd.  opf- 
ern, beden  (17).  langen,  halen ,  reken, 
(22>>). 

OfFertorium  hd.  opper,  opher  sim., 
0.  t  gesang,  opffer-^.  sim.,  t  g.  der  wiU 
ligen  gäbe  ( 65 ).  na.  ofl'er,  o.-sanck  t 
-hande  (i32). 

Officere  hd.  nd.  schaden,  hindern, 
betrubiu  i8). 

Officialis  hd.  nd.  official.  hd.  ampt-, 
amp-  (6),  nd.  ambacht-,  ammet-man. 

Officialitas  diensthaffticheit  (20). 
*Officiari  hd.  ampt  (5,  G),  ein  ampt 
vber-  t  be-kummen  (iio),  bedienen,  voU 
bringen,  voinbrengen  (133),  erfollen  (5), 
erfoln  t  folu  bringen  eyr  ey  ander  (18), 
erfüllen  eyni  de  andern  (6),  hervoln 
eyner  de  andern  t  dem  a.  man.  ammet 
v'wUen  (22),  ervullen  eneme  andern  (53), 
haldcn  (21).  bcam-ten  (8),  -mechteu  (9). 
amecbten  (5**).  pleghen  (12). 

Officiatus  ptc.  {sbst.  v.  officium)  hd. 
eyner  der  eyn  ampt  hat  sim.,  mit  einem 
a.  beladen  75).  geamecht  (9),  beamptet 
(8).  nd.  ammet  achtech  (22). 

Offiai-na,  l  -alis,  alio  modo  locus  officü 
(75)  hd.  ampt-,  amp-  (6),  amacht-  (9), 
nd.  ambacht-,  amniet-hus  sim.,  -man  (8, 


OLE 

9,  17),  -meister  (75).  hd.  werck-hus  sim., 
-stat,  -stet  (♦)),  -laden  l  -gadeu(i26).  ein 
winckol  \\:vi).  vnrecht  (l7). 

Officiose  dienst-  (20),  nütz-  (65)  -lieh. 

Officiositas  (iieiistlicheit  (20).  voU 
koinmcnlieit  d(\s  ainj)ts  (65). 

Officiosus  hd.  dienst-,  dinst-liafftig, 
-haft  (8'');  ampt-lich  (7),  -hafftig  (7ü); 
beschyde  ^12),  schedelich  {sie  9).  nd. 
diMistliaftich,  dienstachtich  (11). 

Officiperd-i,  -us  (i4i,  Ki.),  -a  (Ki.) 
(iiidecl.,  (jallicum  10 ;  i.  officium  perdens 
cfcc.)  ampt-uerlieser  (74),  -vorluisse  (19), 
-Verlierer  (75),  -werckhueß  {sie  20). 
amnu'tverluus  (11).  verloren  kost  l  v. 
dienst  \^iio  sim.).  nit  begabter  vmb  sein 
arbeit  (74).   vndan-ck  (14),  -ch  (12),  -g 

(10,   49). 

Offiei-um,    -atus    hd.    ampt,    amp. 

amme-fht  {5^,  22),  -t  (20).  ambagt  (99). 
zugehord  (88).  dienst  (i32  &c.). 

Officium  matu  - ,  vesper-tinum 
vesper  ampt;  mettizeite,  var.  metten  zyt 

(64). 

*OfEi-  V.  Oflfu-machus. 
*Offinium  v.  Oeimus. 
*Of-  V.  O-fis,  -fites. 
*Offiulcus  slang  die  spreeckt;  slangen 
verwaerre  (i47). 

Offbcare  doden  ( 17  sim. )  ih  wrge 
{prs.  121). 

*OflFocatio  dempfunga(l3i,sm.i4i,Gf.). 
OflFringere  wendevaren  (Chytr.). 
OflFucie    schedliche    wort,    stech-w , 
nachred  (88). 

OfFula  V.  OflFebula. 
*Ofiu-,  offi-  (74),   cf.   ophi-machus 
i.    lis   quam  habent    serpentes  pugnantes 
(76).  slangenkrieg  (74). 

Of-,  ob-fascare  verprewnen  (1).  vir= 
dustern  (19).  v'duustern  (11). 

Ofifuscatio  vinsterunge  (9). 

Of-,  oph-  rjew.  ofiF-is  hd.  nd.  slange. 
hd.  schlang. 

Of-,  oph-  (Br.),  ofF-  (74)  -ites  {i. 
serpens.  stellio,  lapis  110  &c.)  uogel  (121. 
cf.  ophimaehus  ?).  moU  (74). 

*Ofrauia,     ofra     ducens    ad    terram 

SUal  (Gf.   6,    189). 

Og-  V.  Ob-gannire. 
*Og-,  oc-(Lye)-astrum  ags.  aeg-gimang 
(94),   -gimong  (136),  -gemang  (gemenced 
aeg  Lye). 

Oggerere  {cf.  vergere)  keren,  we-, 
le-ndeu  (88). 
*Ognus,  okines  v.  Ocuus. 

Ola  {i.  summi  humeri  pars  posterior 
Gl.  m.),  selten  olla  hd.  nd.  schulder-, 
sculder-(97),  scholdcr-(ll),  schuer-  (132), 
schwer-  (68),  sawer-  (iio»),  sur-  (iio^) 
-blat,  -blaet  (208),  -blayd  (19). 

*01aria  {st.  oll.)  m'gel  gel  erde  {b'^). 
Ol-ax,  -idus,  -edus  (67),  -etus  (22) 
hd.  nd.  stinck-eude,  hd.  -ent  (76),  -cden, 
-endig  (5.  "4,  -idus  18),  -ending  (-ax), 
-end  ding  ^7),  nd.  -endich.  stincstende 
{sie  151).   stingning  (-ging?  17). 

*01che   dry   scrupel  wegende  XVIII 

siliquas  1147J. 

*01da  [i.  distinctio  &c.  Br.,  Gl.  m.,  no= 
'  men  prophetisse  76)   olei   bäum  (20  &c.). 
*01ea  {st.  olera)  vbe'  (47). 
Olea  {oft  i.  oliua) pl.  sunt  wild  bäum; 


OLF 

sg.  olei-b.  (7).  ol-b.(4),  -bom  (76),  -paum 
(9).  vllel)om  (100).  oly  boem  (11).  eyn 
i)auni  da  oly  vß  flyßt  (110.  ef.  oleomella). 
eyn  boem  dar  oly  vyli  fluist  (132).  oely 
vruclit  fii"). 

*01eagenum  olbauinliu  (7),  st.  -ginum 
olljauininV  cf.  oleag-enus,  l  -ina  (75), 
i  -ena  (74),  oleogen-us  l  -a  (67  &c.), 
olegamus  (76)  i.folium  oliue,  olpaum^ 
plat  (74),  olbleter  (75). 

*01eag-imen,  -mem  v.  Oliagimen. 

*01eag-ina  v.  -enum. 

*01ea-ginus,  -rius  dat  van  oely  is 
of  dayr  toe  hoirt  (i47). 

*01ea-  V.  Oleo-mella. 
Olearium   {i.   vas   t   locus  oliuarum 
sim.  cf.  oliuetum)  oley-vat  (i47),  hd.  -fas, 
ole  vaß  sim. 

Olearius  (cf.  oleaginus)  olmacher 
(91). 

Olea-,  olia-,  ole-  (11)  -ster  hd.  oley- 
(18),  öl-  (8)  -bäum;  vnfruchtber  (6),  wiU 
der  ol-bawm,  -bom.  wild  olpa%vm  (9), 
oliuen-boum  (68),  -boem  (i32).  hd.  nd. 
eyn,  en  wilt  oley-,  ölen-  (21),  hd.  ole- 
baum,  -bom.  eyn  wide  eyn  olebaum  {sie 
17).  eglentier  (11).  wildstoch  (Gf.). 

Oleat-or,  l  -rix  (75)  olei  mecher  (20). 
olschlaher  (75). 

*01edus  V.  Olax. 

*01efac-  V.  Olfac-. 

*01e-gamus, -ogenus  &c.y.  -agenum. 

*01eo-  V.  Olia-gimen. 
Oleo-  (74  Br.  &c.),  olio-,  oliu-,  olea- 
(23,141)  -mella,  -mela  (74)  hd.a'm  bomdo 
oel  vß  fluist  (76);  eyn  bäum  da  oley  vz 
flußet  sim.,  da  oley  vß  flißt  (18),  da  ol 
auß  fleußt  (134),  do  ole  auß  fleust(i5i). 
en  bom  dar  oley  ut  vlut  (23).  eyn  ölen 
bäum  da  ölen  uß  flust  (17).  pawm  dar- 
auß  ol  rynnct,  sußol-p.  (7i). 
Oleo-  V.  Petro-selinum. 

*01er  {st.  olor  q.  v.)  stang  (7). 
O-  (65),  ol-lera  krut-er  (7),  -ter  (6). 
gemuß  (65). 

Olere  hd.  nd.  stin-cken,  -gen  (21), 
-chen  t  riehen  (12).  riken  (99).  riechen 
(10).  übel  r.  (20),  smecken  (1).  ruchgen 
(13). 

*01eriaapennaswanen-(i32),  schwan- 
(110)  -veder.  olerinus  i.  olus  t  de  olere 
existens  (Br.). 

*01ester  v.  Oleaster. 

Ole  tum  {i.  locus  vbi  funditur  vrina 
&c.)  seichwinkel  (8,  9).  bruntz-  (110), 
pruntz-  0.  vbelschmeckende-  (74)  -stat. 
muff-,  stynck-ende  stede  (147).  pyßplatz 
(132).  stanck-reihen  (c/.  andron)  t  -loch 

(75). 

Oletus  (?'.  fetidus  Br.)  v.  Olax. 
*01eum  V.  Oliua. 

Ole-,  oli-,  t  oliu-  (iio  &c.)  -um  hd. 
nd.  olei.  oly  (11,  110,  132).  olge  (22). 
olye  (22b).  ole,  ol  (6,  75,  i34),  öl  (9), 
oel  (76).  olsmat  (99.  t  st.  It).  smaltz  (i32). 
schmaltz  (110). 

Oleum  olivarum  boem  oely  (147). 

Oleum  papaueris  magöl  (95). 

Oleum  ros-aceum,  -taceum  (1), 
-olium  (47)  rosin  ol  (1).  rosen-oley  (5^), 
-olie  (47),  -water  (24). 

Ol-,  ole-,  olo-  (76),  -holi-  l  holo- 
{q.  V.)  -facere  hd.   riechen,   riken   (99). 


OLI 

ruche-n  (20),  -len  (8i>).  wal  ruken  (11). 
schmacken  (7).  schmecken  cum  narihus 

(76). 

Olfactare  riehen  (9). 

Ol-,  ollo-factoria  pl.  gestant'  {st.  -nc) 
biesen  l  bußhn  (7).  ol-  (75,  i04,  ui), 
olo-  (6),  ole-  (iio  &c.)  -factorium,  ol= 
fatorivun  (Br.)  bisam  (i4i).  b.-buschs  (6). 
pisemsack  (75).  pisimuaz  (i04).  olfacto= 
riol-um,  -a  (86,  95,pZ.  Gf.)  pisim-,  l  stanc- 
(Gf.)  -faz.  bisimbüchseli  (95).  biseu  bühs 
(93).  byssem  apffel  (65).  disoma  (86.  c/. 
V.  muscus). 

Ol-,  ole-  (5^  6 4c),  oUo-  (76),  holo- 
(g,  V.)  -factus,   olfatus   (Br.)  hd.  roch, 
ge-r.  (5*^),  -ruch  (17).   riech-e,   var.  -ung 
(64).  nd.  roke   (99).  smakung  (93). 
*01garium  v.  Oliuetum. 

*01ia-,olea-  (74, 75),  oleo-(76)-giinen, 
-gmem  (74)  (^■.  vas  olei  76,  •infustrium 
t  lechitus  75)  ol-krug  (75),  -vas  (9),  -faß 
(74).  ole  faz  (8).  eyn  ölen  uaß  (17). 

*01iagina  ol  bommin  (6). 

*01iaster  v.  Oleaster. 
Olibanu-m,  -s  (Br.)  (^.  libanum  Sum.) 
wyroch    (85).    wic-w.     (24).   uuitzuuiroc 
(.Sum.  VII).    weysserweyrauch   (74).   mit 
wiric    47). 

*0-  V.  Ol-licula. 

*01ida  ^■.  os  dolii  (i48),  eyn  spunt-  (9), 
spont-loch  (8,  9,  17),  -luch  (5b), 

Oliditas  stanck  (20,  147).  ge-st.  (19). 
Olidus  V.  Olax. 

*01igar-eia, -ehia(Gi,m.)  richer  lutzel 
luten  gewalt  (93). 

*0-,  ob-  (Gl.  Aeifr.)  -ligia  ags.  net- 
(94),  nee-  (136)  -tae;  nitte  (Gl,  Aeifr.  cf. 
Gl.  m.  5,  11). 

Olim  hd.  etwan ;  ecz-wan  ( 8 ,  17 ), 
-wen  (9).  nd.  ichtes  wanne,  hd.  vormals 
(6);  hyo-,  her-  (5,  22^)  -v.  hie  voer-  t 
nae-maels(i32).oldinghes(22l>).vor  zeyten 
(75). 

*01inib-riupi(74), -lium  maioran  (93). 
meyeron,  mascran  (74). 

*01inientum  v.  Oliuetum. 
Olympiasz.  solennis  ludus  (Br.).himel 
spil  (9).  hymmel  spei  (8).  funfl"  iar  (88). 

Olim-pus,  t  -phus  (76)  {i.  mons  &c. 
in  quo  eat  fons  17)  der  perg  olimpus 
(1).  hymel  t  berg  (8,  9).  der  jogent  born 
(17). 

*01i-  V.  Oleo-mella. 

*01is-  (4),  oliz-  ( V.  milium  ) ,  olix- 
(47)  -aerum,  olus-  (88,  125,  143),   olis- 

(88),   olys-   (125,    141,    143),    ollSS-    (l36), 

olyx-  (143)  -atrumi  i.  petro-,  l  hippo- 
(143)  -selinum  (125, 143),  -selignum(i36), 
-sillinum  t  -silinum  (141)  gers  m. ,  g. 
gresis  (4.  aegopodium  Nemn.l.  gers  rb= 
senvat  (47.  X  oleum  rosaeeiun  ?).  peter^ 
ling  ( 88 ).  liebstockel  t  welscher  peter- 
lein (kl),  roß-peterlen  t  -eppich  &c.  (143). 

*01ises  i.  drogma  t  denariu.i  (76). 

O-,  ol-litor  hd.  gart  - ,  gert  - ,  gew. 
gerte-,  nd.  gharde- ,  gherde- ,  kolgarde- 
(Chytr.)  -ner.  kabus-  (chytr.),  koel-  (20) 
-man.  eyn  oleman  pflantzer  (110).  eyn 
oly  off  wairmois  plantzer  (132).  mist= 
dreger  (10,  12,  49). 

Oliua  {est  arbor  olei,oleum.  estfructus 
eins  134;  cf.  olea)  olbir  (7).  ulber  (100). 
ölen-  (19),  ole-  (8,  9),  ol-  (68  &c.)  -bäum, 
oly  boem  (11,  132).  tarn  oely  b.  (147). 


OLO 

*01yvaris  des  tot  den  oely  boem  ge= 
hoyrt  (147). 

Ol-iuetum,^  -iuariuin(i47),^-gariumi 
(75),  -earium  t  -imentum  (76),  -iuum 
(5b)  ole-  t  oley-  (8),  ol-berg  (8,  75),  -perg 
(9),  -garten  (1).  oely  stede  (i47). 

Olivifer  oelyvruchtdrechtich  (i47). 
*01iuisco  V.  Obli-terare,  -uisci. 
*01ium  V.  Oleum. 
*01iu-  V.  Oleo-mella. 
Oliuum  V.  Oleum. 
*01iuum  ol-ampel,  -tropff  (74). 
*01ix-,  oliz-acrum  &e.  v.  Olisaerum. 
*011a  V.  Ola, 
Oll-a,  t  -ea  (76),   uUa  {v.   figulus) 
hd.  toppf  (6);  dopp-eu,  -e  (17),  dop  (5^), 
duppen,  haffen,  hafen  (pl.  hefen  75),  put 
(20).  pot  (11,  132).  top  (22i>).  grop-e  (23), 
-pe  (22).  wiederswalm  als  im  wasser  (^. 
vorago  74).  olla  parua  croesken  (85^). 

*011arius  v.  Pigulus. 

*011ea  V.  Olla. 

*011eber  v.  Olofora. 

*011e-  V.  Olli-petra, 

*011era  v.  Olera. 

*011ibreda  v.  Ollipetra.    Pantrum. 
Ol-,  o-  (132)  -licula  ein  dein  heflin 
(68,  110),  pot-  l  dop-chen  (132). 

*011ifera  v.  Ollipetra. 

*011ifex  V.  Odixus. 

*011i-petra,  -pedra  (c7,  152),  -para 
(5b ) ,  -br  eda  &c.  ( 7  5 .  cf.  pantrum ) ,  -phara 
(18),  -fera  (i47),  ollepetra  {i.  fodula 
74),  oltega  (11,  19)  hd.  nd.  ein  deck-e, 
-el,  hd.  -en,  nd.  -er.  döckel  (67).  eyn 
hafon-dec'kin  (7C),  -decken  (7),  -deck 
(74,  134),  l  kachel  (74).  eyn  deckel  ober 
ey  doppen  (.5,  17),  hauen  (18).  eyn  vn= 
deckel  (5^,  19.  st.  vlnd.).  pot-deckel  (i47), 
-deker  (11).  hd.  sturtz. 

*  Ollitor  V.  Olitor. 

*011ocerium  v.  Oloserieum. 
Ollula  [ab  olla  hafe    hafel  l  griffel 
(75.  cf.  goriffel  sm.  3,  62?  nd.  grape?). 

*01ocarpamen  v.  Holocarpanium. 

*01ocerieus  gerwewachßin  o.  gantz= 
wacßein  (74). 

*01ocres(s^.  volucres)  flogaronti  (Gf.). 

*01o-,  ollo-  V.  Ol-fact-. 

*01ofetra  v.  Olofora. 

*01ofetrus  {cf.  prc.)  dat  purpuren  to 
samen  is  (i47). 

Olo-fora,  -pharia,  -fetra  (147),  holo^ 
bara  (i48)  {i.  vestis  purpurea  129;  varr. 
Gl.  m.  4,  65b.  5,  41  sq.,  aus  holoporphyra) 
clpyt  dat  to  samen  purpren  is  (147).  ein 
gantz  rot  kleyd  (64).  oUeber  zersnitzelt= 
klayde  zugetzierde  (74). 

*01ogi-um,  -a  (Gl.  m.)  nete  (147). 
Olor  (i.  cignus)  elbi-z  (95  &c.),  -ß  i 
elwiß  (74).  ags.  ael-  (94),  e-  (i36)  -bitu. 
hd.  nd.  swane.  hd.  swann  (74),  swan  (64b) ; 
schwa-n,  -nn  (74,  in),  -mm  (64^);  swon 
(9).  swaen  (132).  suaen  (97).  zwaen  (11). 
swain  (19). 

*01or  i.  fetor  de  oleo  (75,  76).  ruch 
(20).  olgeschmack  (75).  stanck ,   muffery 

(147). 

*01seniehium    [i.    meum   palustre, 

ö'UaasXiov)  olsenich  (143). 

Oloseri-eum,  -ca  (147),  -um  t  -cus 
(20),  oUocerium  (11)  gar  sidin  (93).  gerwe- 


OME 


395 


o.  gantz-seydin  (74).  cleyt  dat  to  samen 
siden  is  (147).  sidin  hemidi  (Gf.).  zinda-1 
(20),  -al  (98).  cindael  (-cus  20).  zijndael 
(11). 

*01phaltes  v.  Ephialtes. 

*01sus  (:  olere?)  sting  (7). 

*01ta  hebere  (85). 

*01tega  {cf.  dolitega  sim.)  v.  Ollipetra. 

*01ua  {cf.  enula)  alant  (8b). 
Olus,  holus   (125,   Gf.)   hd.   chrautt 
(1),  crawt  (9,  4j ,  krut ,  mueß  (20) ,  muß 
(5b),  mus  (8bj,  gemose  (18),   kole,   koel 
(125),  krut  muß  (8);  muß-,  musch-  (7), 
kol-.  koel-  (68,  110),  kel-  (134),  kappeß- 
(123),  Stengel-  (65)  -krut,  -kraut,  nd.  mos 
krut  t  kol.  gart -krut  (Gf.,  bm.),   -crud 
(47).gardcruet  (85).  carchrut  (104).  warm- 
us  (99),  -oes  (107).  wairmois  (132).  kump- 
ost  (641),  .est  (64b).  kompest  (123).  kap= 
pyß,  varr.  kabyß,  kabes  (64). 
Olusatrum  v.  Olisaerum. 
Olusculum  krude  bußeke  (13).  ein 
krautmuesschen  (125). 

*Omas-a  v.  -um. 
Omag-  V.  Homag-. 

*Omasium  {st.  omphacium)  v.  Vina^ 
cium. 

*0-,  om-  (98)  -masium,  t  omasus 
q.  V.  (68)  wam-me  (11,  98,  109),  -pen  (1). 
eyn  wanst  sultze  (5).  wonst  (18).  wainst 
budung  t  budel  (6).  sultz  (69).  en  pan- 
tze  (23),  -se  (22ab).  paens  {i.  peius  97). 

*Omasius  hd.  sultze.  eyn  sulcz  aus 
dem  fleyzse  (4).  kot  fleisch  (7).  kaldu-ne 
(23),  -en  (97). 

Omas-um,  -us,  -sum  (136»),  -a  (iscb), 
amas-um  (147),  -ion  {q.  v.),  homasum 
(11)  {i.  ome-ntum  9,  10,  75,  93,  -tum 
75'',  carbus  Tw.,  cirbus  75,  93,  tripa; 
-US  ventev  76;  -um  intestinum  ouis  t 
porci  4,  76)  wam-me  (11,  20),  -pen  (75). 
hd.  wanst  (17,  4,  74,  76,  -us  12),  pantz 
(5b),  plecz,  pletzer,  büdmig  (93),  bude= 
ming  l  kotfleisch  (Twinger),  sultz-k.  (68), 
kotfleiß  (  49  ) ,  kuttlen  ( 64 ) ,  rampauien 
(17,  19,  cf.  gigeria),  krose  (7),  mannig= 
falt  (20),  sultz,  sultzen  (68  Mrg.),  sulcze 
(3),  kolbdarm  (126),  veest  (9),  buhe  (100), 
uilevart  (-US  121).  sulte  van  dyeren(i47). 
hd.  (13)  nl.  (116)  panse. 

*Omegena  dy  gift  eyner  nottern  (8. 
missverst.  aus  glicher  oder  eyner  natu= 
ren?  cf  homogenia). 

Ome-lia,  -lya  (76),  -nia(6)  hd.  layen- 
(1,  134),  leyen-,  leigen-  (49),  laigen-  (6), 
lay-  (71),  lange- (18),  «f?.  lerer-,  lert_(22) 
-rede ,  hd.  -red.  bredege  (  8 ).  predicait 
(132).  eyn  leyen  predige  (4).  hd.  bedude-, 
bedut-nisse,  -niß,  beditnuß  (es).  be= 
deuti-  (152),  ontbinde-  (11)  -nisse.  int= 
bindunge  (20).  gotis  wort  (8,  9). 

Omen  {g.  -enis  76)  ge-lucke  (9,  23), 
-luckh  (l),'-luck  (76).  hd.  gluck,  euen^ 
tuer  (132).  boke-n  {^9),  -nisse  (106),  cf. 
bookene  Phantasma  (Kii.). 

*Omenia  v.  Omelia. 

*Omenosus  v.  Ominosus. 

*Omentare    {aus   omen   X   mens) 
einpilden  im  gemute  (74). 

Ome-ntum,  -tum  (75'i))  -nstrum  (Gl. 
m.),  -stra  ( 147  )  i.  mappa  ( 147,  oi.  m. ) ; 
mapa  ventri  (Br.);  maffa  (i36b);  naffa 
(136^);  omasum  {q.v.)  dwele  (i47).  netz= 
lin  o.  schlem  (88.  cf.  membrana.  pre= 
cordia.   Sm.  3,  449.  Fr.  2,  199*^).  sultz  0. 

50  * 


SOG 


ONA 


voilJl  Non  (It'iu  hucli  (iio).  s.  l  vet  van 
dem  Itiiych  ^i;»3).  dor  pantz  (125).  warn 
/  j;i'(l('iin  (6i).  hudi'inin-c  (Sura. ),  -o  (mV 
loo).  huclmiiic  (,  i-'i  ).  wamino  i  10).  kol 
dum'  (12>.  ponson  oft  vet  van  den  tripen 
Ol"  holinght-n  (107). 

*Omephagio  {uua  omophagia?  om 
phaciiun,   oleum  x  olus?)  kiautmuli 

(7.). 

*Ome-stra,  -tum  v.  -ntum. 
*Omex  ebcrsweyn  t  lapis . . .  in  medio 
terre  [\^). 

Ominari  weissagen  (64). 

Omi-,  /  obmi-  (74),  ome-,  omni-  (132) 
-nosus  glnck-lieh  (110),  -hafl'tig  (7,  74, 
7t)),  -eseiig  (17),  -seliger  (74).  glieluekieh 
('2;5).  euentuerlich  (132). 

Omissio  (t/.  obm.)  vir-  l  aciiter-las= 
sauge  (20). 

Omittere    {cf.    obm. )    vir-  t  affter- 
luelien  t  hinder   laesen  (20).    virlyesen 
(10).  v'laten  (11). 
*Om-  V.  O-masium. 
*Omnifarie  alrcwijß  (20). 

Omni-mode,  t  -no  hd.  zu-,  alzu-, 
nd.  to-male  .s/w.  al  ze  mal  (6).  zemaul 
(76).  hd.  gentzlicii. 

Omnimodus  al-,  alle-  (7,  23)  hd. 
-meßig  sm.,  nd.  -metich.  hd.  gentzlich, 
alzumal  sim. 

Omnimorbia  (^.  polypodion  isid.) 
altee  (9i).  kasepappeln  (Ki.). 

Omnino  (c/.  omnimode)  hd.  alzu-, 
nd.  to-,  al  to-male.  alle  zumail  ( 7 ).  zu 
maul  l  gantz(76).  hd.  genvz-,  nd.  ganse- 
lieii.  albedal  (20).  bedalle  (99).  deger 
alle  also  hei  qwyt  &c.  (22b). 

*Omninomius  allne^mig  (62). 
*Omn-  V.  Om-inosus. 
Omnipotens   hd.  nd.  almechtig.   al= 
woldig  .2(1,  22bj. 

Omnipotenter  almecht-lich  (i32), 
-iglich  (GS.  7.5,  110). 

Omnipotentia  almechticheit  (132 
shn.). 

*Omniquaque  alvmbvndvmb  t  allent= 
halben  (20). 

Omnis  hd.  nd.  alle,  all  (6).  al  t  zu 
male  (20).  to  mael  (11).   aldegher  (22''). 

Omnitempore  al-then  t  -wege  (22^). 

Omofagia,  homophagia  (Br.)  eyner= 
ley  s])}se  (8,  9).  i.  vna  l  similis  come^ 

Stio   iBr.,   Gl.   m.). 

*Omofragia  i.  vua  ( aus  vna!?  cf. 
prc.)  wijudruyflF  (147). 

*Omogeni-a,  -um  v.  Homogenia. 

"^Omoptoyci  v.  Emoptoiea. 

*Omotenus  i.  qui  vsque  ad  humum 
suplicando  inclinatur  t  humiliatur,  ab 
omo  et  humus  et  tenus  (76).  dif  uegir 
(8.  =  nhd.  tief  neiger). 

Omphae-ium,  -um  (91)  agrest  (91, 
116,  126  Mfg.).  nl.  veriuys  (116).  onefa.= 
ticis  i.  galla  agrestis;  onfaeion  i. 
oleum  ex  albis  expressmn,  lat.  spanum 

(141). 

Omphalos  nabele  (Sum.). 
*On  t  onoma  {qr.  i.  totum  lat.)  gantz 
(74). 
*Onacroculus  v.  Onoerotalus. 
Onager  hd.  eyn  walt-,  wald-,  walde- 
(18),  velt-  (20),  wlt-  t  wylt-  (19),  nd.  en 
wilt-esel.    eyn    walt   ysel  (16).   w.-ezel 


ONO 

(152),  -es.sel  (i.')i),  -esel,  vnd  lialb  mensch 
(9.  cf.  onocentaurus).  l  wilt  osse  (S*»). 
wisent  (,102).  vyw  i'yniioren  (97).  onacer 
(X  monoceros)  en  enhorn  (23).  onator 
i.  vnicornus  (7ti). 
*Oncha  v.  Onica. 
*Oneluticis  v.  Omphacium. 
*Onefei'um  v.  Enophorum. 
*Onelogium  {st.  orol.)  v.  Clepsydra. 
One-,  ono-,  hone-    (8)   -rare    hd. 
swern  (8),  be-sw.,  -schwenui.  nd.  beswe= 
ren.  hd.  laden;  be-1.  (9),  -lasten. 

*Oneraria    ags.    sciplaest    (94*).    ein 
sehet"  mit  guot,  var.  schiff  mit  gut  (64). 
O-  r.  Ho-nerarium. 
Oneratio  be.swer-  l  lad-unge  (20). 
Oneratus  be-swert  (4),  -sweirt  (3). 
"^Oneroeulus  v.  Onoerotalus. 
Onerosus  v.  Onorosus. 
"Onesiforus  gewyncireger  (i47). 
*Onfacion  v.  Omphacium. 
On-ica,  -yca,  t   -  icha    (  76  ),   -ycha 
(Gl.  m.),  l  -cha   (74)  (i.    vngu-is   t  -la 
74,  cariophilus  19,  ostreola  parua  Gl. 
ra.   &c.,   osteola  p.  20,    p.    hostria    76) 
ncylchin    (19j.    muschaten    negel    (11). 
grofi'elsnagel  (20).  merschneck  (76).  roli= 
huff,  kalonwurtz,  wasserplum  (74). 
*Onicroculus  v.  Onoerotalus. 
*Onictum?  schedelziuery  (98). 
*Onieha  &c.  v.  Onica. 
Ony-,  oni-,  soni-  (1)  -chinus,  ony- 
chium  (116),   -cinus  (Br.),   onichi-nus 
lapis  (6.0),  -num  (Gl.  m.j,  -mus  (76)  oui- 
(1),  vn-  (ö**)  -chin.  onichel,  nl.    onijckel 
(116).  edel  gesteiu  (65j. 

Oniscus  {i.  tylus  125.  cf.  multipes) 
schabeworm  t  atzel  i^i25j.  assel  (91). 
tunck-  (91),  duck-  (Ki.),  (=  keller-)  -esel 
(91).  asselwurm  (111).  holtzweutel  (126). 
*Onistare  v.  Onustare. 
*Onix  (/.  orex  5*^.  cf.  orix)  onichel 
(126).  wasser-maus  (1),  -muß  (5'').  water- 
mus  (23),  -hoeu  (97). 

Onocentaurus    halp  jmeusch  vTi   h. 
esel  (8). 
*Onocordia  v.  Anacardus. 
Onoero-talus,  -talum  (Gf. ),  -calus 

(69,    75,  »7,   Br.),  -calon   (Br.),   -tulus  (l21 

&c.),  -eulus,  -culon  (17,  76),  -pulus  (74), 
-tolus  (127),  -tosus  (6),  -sus, -sius  (69), 
onoera-,  onacro-  (1),  anacro-  (11,  19, 
66  &c.),  anacra-  (7.5),  anatra-  (75'*), 
quacra-  (1),  onicro-  (74),  onoro-,  onero- 
culus,  onoeratul-us  t  -on  (10),  onogra-, 
anacro-  (107)  -tulus,  anagropulus  (4), 
onoropolus  (74j  wazarhuon;  felefor  t 
philfor  sim.  ( i.  porfilio) ;  horo-dubil, 
-duchil,  -dumil,  -tumbel;  suepha  (Gf.). 
hor-tubil  (87,  104,  Gf.),  -tubl  (102), -töbel 
(120),  -tybel  (140),  -tumel  (100),  -duchil 
(121),  -tribil  (95),  -tribel  (onoerotosus 
6).   hort-dumel   (12),   -trvgil   (127).   ein 

kortrülen  (3.  cf.  rule  Fr.  2,  123'=?  st. 
ror-  oder  hor-trumlen  ?).  rore-trummere 
(5),  -drumbel  (18  Mrg.),  -dummer  (ono= 
croculon  17),  -dum  t  rodelwye  (10). 
drummel  (8).  ror-dr.  (5^,  9),  -drymmel 
8),  -trumm  ( 140 ),  -trummel  (  75 ),  -dum 
13,  23),  -dunip  (22,  140),  -dummel  (ii5. 
Stieler),  -tumel  ( G ),  -spetzel  1  49 ).  rar 
drümmel  (onocrotulus  4).  raredum  (Sm. 
3,  120).  rodrumel  (74).  roesdomel  (97). 
rosedrominel  (107).  liodde-bec  (107),  -bech 


OPE 

(132).  kropff-  l  on-  (112),  mos-  (1),  moß- 
vogel  (1,  75),  -kalb  (75).  (moos-reihor, 
-ocnse,  -kuh  Nmu.).  rayge-r,  -1  (onicr. 
74).  inuspel  (74,  Nmn.,  Bibl.  a.  1483.  cf. 
Fr.  1,  66  9'').  wasserhun  (17,  100).  vogeU 
hain  (112).  oyn  vnuogel  in  üesterreich 
genannt  (i26).  on{st.  en V)  sehryeek  (11). 
sakgans  (Pris.).  ein  elf!'  {i.  truo  125). 
hab(^rgeiß  (75).  ludier  (66  &c.).  haher 
(i.!4).  beinstercze  (19).  giwicz  (34).  puch 
vinek  (onacroculus  1,   anagropulus  4). 

*Onoforus  &c.  v.  Enophorum. 

*Onogratulu8  v.  Onoerotalus. 

*Onolixa    wasser  esel  (74,  75). 

"^  Onoma  v.  On. 

*Ono-nymum    l    -mium    (110,    132), 
-mius  ,(76j,   -mum   (es)  {aus  homony- 
mum)  das  vil  bedut  (110),  bedutet  (68). 
daf  vijl  betzcychent  (i32). 
Ononis  v.  Anonis. 

*Onophorum  &c.  v.  Enophorum. 

*Onoraculus  v.  Onoerotalus. 

*  Onorare  v.  Onerare. 

*Onoropolus  v.  Onoerotalus. 

*Onorositas  sw(Theit  (20). 

*Ono-,  .seltner  one-rosus  hd.  swer  t 
geladen,  nd.  zwaer  t  ghelaeden  (11). 
beswer-ich  (23),  hd.  -et,  -lieh.  hd.  be= 
schw-erlich,  -arlich  (134)  -erig  (6,  76), 
-ert.  lastlicii  (68),  -ich  (132),  -ig  (110). 

*Onostus  V.  Onustus. 
Onus,  honus  (6,  11)  hd.  nd.  borde. 
hd.  bürde,  bürde  (6),  last,    swere-   (19), 
swar-  (20),  zwaer-  (11)  -heil. 

*Onustar  v.  Opacus. 
Onu-,  honu-,  oni-  (76)  -stare  laden 
(1,  20,  74).  hd.  nd.  be-1.,  -sweren, 
-schucren  ((i),  -schwären  (es),  -schwären 
(134),  -lasten  (68,  110),  -lästeren  (132). 
vassen  (74). 

*Onustas  beswerde  (b^).  onustäs  i. 
diuicie  (76). 

Onustatus  ge-  (8,  20),  be-  (9)  -laden. 
besweret  (23). 

Onu-,  ono-,  honu-  (110)  -stus  be- 
swer-ig  vö**),  -ich  (23),  -ing  (7),  hd.  -et. 
hd.  besward  (1),  swere  (9),  schwarig 
(6);  ge-,  be-  (9)  -laden;  vol  (8,  9). 

Opa-,  opan-  (76)  -eare  finster    mar= 

chen  (8,  9).  dustern  (11). 

Opacitas  finster-keyt  (9,  18) ,  -heyt 
(8,  68),  -nuß  (64,  76),  -y  t  dunckelheit 
(110).  duysternisse  (132). 

Opacus  {i.  onustar  8'')  hd.  fin-, 
ven-  (13),  due-  (20),  lid.  nd.  du-,  nd. 
duu-ster.duncke-1  (20),  -r  (8'').  ein  viuster 
stat  (64). 

*Opago  cathachi  (Gf.  5,  104). 

*0-  V.  Opo-panax. 

*Opancare  v.  Opacare. 

*Opc-  V-  Opt-ionarius. 

*Opeare  {st.  prop-erare,  -iare !)  neben 
t  ylen  '5''). 

*Opeculor  v.  Opiare. 

*Opedo  V.  Opipare. 
Ope-Ua,  -rella  (75  varr.)  {i.  tugunum 
76,  parua  opera  t  domuncula  vbi  opes 
venduntur  Br.  sim.)  werkchin  (9).  werg 
schiu  {sie  8,  cf.  offebula).  en  klene  hu= 
seken  darmen  kost  vnde  vorkost  (23. 
st  st.  ft).  coiphuysken  (147). 

*Opell-are,  -ere  v.  Oppellere. 
Opera    ( i.    oprficium    75 )    hd.    nd. 


OPI 

werk,  werg  (5^^  ,  tss).  wark  (11).  hd. 
flyß  (uo),  fliße,  fleyß  (4,  134),  fleyss 
(1) ,  vleys  (  9 ) ,  ernst  (  «8 ).  nersticheit 
(132).  vnber  (20.  st.  vrber?  cf.  opor= 
tunus  c.  <].).  hilffvnd  steur,  vor?'.  Steuer, 
stier  (75). 

Operabilitas  wirckeliclieit  (20). 

Operari  hd.  nd.  wercken,  arbeyden. 
hd.  wircken,  arbeiten;  erb-eiten  (133), 
-eiden  (17),  -eten,  -etten  (6).  wijrcken 
(132). 

Opera-rius,  -tor  li.  op-ex,  -ifex  1, 
-erosus  23)  wur-her  (1),  -eher  (71).  hd. 
wer-  (19,  69,  134),  wir-cker.  werck- (20;, 
werg-  (8)  -man.  hd.  nd.  arbeider.  hd. 
arbeiter;  erbe-ter,  -tter  (6),  -nder  (18). 

Operatio  wirckunge  (20).  wurk-  t 
üb-ung  (62).  warkinge  (11).  wurcklich= 
keit  (65). 

*Operatiua  v.  Potencia  op. 

Opera-tor  v.  -rius. 
*Opercio  bedeckunge  (20). 

Oper-culum,  -torium  [i.  coop.  68 
&c.),  -imen, -imentum  deck-y  (110),  -en 
(20),  hd.  -e,  -el,  -sei  (20,  99,  -imen  132), 
-unge  (5) ,  -ingc  (23),  hd.  nd.  -ebret 
(-imen).  dcchsel  (-torium  132).  hd.  nd. 
bedeeck-  (11),  bedeck-unge,  -inge,  hd. 
-eniß  sim.  -torium  lietht(20).  leed  (19). 
lit  (11).  sturtzon  (in),  stülpe  (Chytr.). 
heim  o.  alembick  (-culum  Agr.). 
*Operella  v.  Opella. 

Opereprecium  nutz-  t  lust-lichen 
(110).  profijt-  t  geuoich-lich  (i.'.2).  belo= 
nung  eines  dinsts  0.  notdurftige  nutz= 
perkeit(74).  Ion  des  wercks(68).  werck- 
loen  (20). 

Operime-n,  -ntum  v.  Operculum. 

Operire  decken  (18).  hd.  nd.  be-d. 

Operiri  {i.  expectare  Br.  &c.)  beyten 
(9,  iio).  v'-b.  (68,  132).  warten  (110).  be^ 
deckt  t  vberzogen  sin  (65). 

Operius  (Gl.  m.)  warckich  (11). 

Operosus  arb-eytig  (7),  -eter  (5), 
-eyder  (23),  -etteuder  (6).  erbeder  (18). 
werckinde  (20).  vol  werck  (132),  wercks 
(110),  arbeit  (es),  ein  würcklicher  der  do 
vol  arbeit  ist  vnd  nutz-,  var.  mit-sara 
(65). 

Oper-torium  v.  -culum. 

Opertus  hd.  nd.  bedecket,  gedeck 
(18).  beslossen  (110,  132). 

*Opex  V.  Operarius. 

*Opex  {i.  clauis  eonnexa  ante  dauern ; 
et  gr.  i.  q.  cortex  lat.  74,  76,  clauus  in 
axe  ante  rotam  4,  c/".  obexl  eyn  lonsche 
an  ey  wagen  (17).  louze,  lenze,  luchse 
(9).  lunze  (11).  wuse  (8).  lan  (74).  löue 
(4).  broke  (23.«.^.  borke?).  rynude(74). 

*0-,  op-  (9)  -piare  nagin  (8,  9).  roden 
(23.  aus  rodere  missverst.?).  opi-zare, 
-eare  i.  con-odere  t  diminuere  (Br.,  Gl. 
m.).  -zare  knaghen  (20,  147).  schraiden 
(147).  opieulare  (^.  dilapidare)  v'hueren 
(11).  opeculor  virherren  (20).  opico 
harden  (81)). 

Opi-eare  v.  -are,  -pare. 

Opi-cus,  -zator  knager,  taenre(i47). 

O- ,  op-idanus  der  in  einer  stat 
wonet  (110  sim.).  burger  (9). 

*Opidar  aris  caestel  (20).  Cf.  opi= 
tergiumi.  castellum  prope  oppidum  (110), 
forum  t  vrbem  (76).  castel  bey  einer  stat 
o.  vorstat  (74). 


OPI 

*Opi-dare,  -dari  v.  -pare. 
*Opidicium   [cf.   opif-,    opit-icium) 

hilff  (67). 

O-,  op-pido  gar  sere  (8,  9).  gantz 
ghenoch  vcte  (23). 

O-,  op-pidulum  gewechin  (8).  stet^ 
liu  (uo).  wyler  (uo''). 

O-,  selten  op-pidum  ii.  munitio  t 
villa  l  castrum  paruum  &c.  76,  magnum 
c.  Br.)  hd.  (mss.  mog.)  eyn  werek  (topus 
X  munitio?).  werg  [b^).  wergk  t  wcy- 
li-r  (74).  hd.  nd.  stat.  stayd  (19).  hd. 
eyn  kleyn,  kleine  stat.  castel  (20, 
75).  stedcchin  (20).  marcktschloß  t 
ste-,  var.  sta-ttel  (75).  stet-,  merck-liu 
(64).  mertflecke  (5'').  gew  (9i).  nd.  wich= 
belede  (Fr.  2,  433a).  wych-  (12),  wie-  (13, 
14.  23)  -beide. 
*Opidus  i.  furfureus  (76). 

Opife-r,  -X  (iio^*)  hiliF-trager  (68) 
-treger  t  -lieh  (ilO).  hyflich  (uo*»).  hulp- 
dreger  t  -ich  (i32). 

*Opifera  v.  Opiperia.  Portemia. 
Opibfera. 

Opifex  {cf.  operarius.  opifer.)  werk 
(Ate  23).  hd.  nd.  av.-,  werg-  i5,  8'',  133) 
-man,  -man  t  maister  ^G).  wercker  (132). 
werck-,  bu-  (33=)  -meyster  (9,  4,  33*^;, 
-mcyuster  (7).  helfcr  (9). 

Opificium  ( /.  opi-fieina  Gl.  m.  cf. 
-dicium,  -tieisum,  -tulamen,  opera)  hd. 
hu-,  ho-,  hi-lffe.  nd.  hulpe.  steur  (75). 

*Op-,  opp-  (Gl.  m.,  Gf.),  t  cert-  (76) 
-ilago  i.  curcilla  (Gl.  m..  Gf.);  vertex 
t  rotunditas  que  apparet  in  aquis  pro- 
fundis  quasi  foramen  ibidem  (75) ;  illa 
rot.  que  apj).  super  profunda  loca  aqiia^ 
rum  fluetdium  cum  aqua  voluitur  ad 
modum  circuli  (76);  circulans  reuolutio 
que  fit  in  aquis  fiuentihus(ib)\  illa  circu= 
taritas  que  fit  in  üatione  ventorum  oppo- 
sitorum  l  ille  qui  est  in  tempore  noctuv- 
nalis circuiens(76).  winds-prut  (75),-praut, 
i  werff  als  im  wasser  (74).  wei-fl'en  in 
dem,  var.  das,  wasser  t  in  dem  winde; 
wasser  werffen  (75).  ain  zwyfler  (76). 

*Opila-men  v.  -tio, 

■^'Opilare  (:  pila)  zer-stossen, -reyben 

(74). 

*Opila-ri,  seltner  -re,  oppilare  (Br.) 
hd.  nd.  stoppen,  be-st.  hd.  v'-,  zu-  (8,  9) 
-St.;  be-stopfen,  -stopen  (G),  -schophen 
(7);  zu  dun  (8). 

*Opila-tio,  -men,  op-  (9),  o-  (17) 
-pitulacio  hd.  stoppunge  (8,  18);  be-, 
v'-st.,  selten  -stopt'ung.  nd.  bestoppinge. 
v'stupp-  (133),  beschopp-  (7),  bespott- 
(68),  zu  stoiF-  (9^  -unge.  v'stoppenisse 
(8b). 

Opilio  hd.  scheffer,  schefer  (10,  12), 
scheuer  (13);  schaff-,  schaf-i,33),  schauf- 
(76),  scheff-  (18)  -hirt,  -herter  (ij,  -huder 
(20).  nd.  scheppor,  schape  herde. 

*Op-  V.  Oph-imaehus. 
O-,  op-  (18^)  -pimare  rieh  (181»,  110), 
fruchtbar  (110)  machen,  hd.   rieh,   reich 
werden,  opinio  as  [^alph.  op-)  i.  fecundo 
dito  opulentov  (76). 

*Opim-  V.  Opin-atissimus. 
Opimatus  rycli  o.  fruchtbar  gemacht 
(uo). 

Opimus  hd.  nd.  fruchtbar,  fet,  geyl. 
hd.  fruchtber,  frochtbar,  fethe,  feist  (76), 
vaist  t  gail  (1),  geyle,  rieh,  reych,  ge= 
nuchtig  (69,  134).  nd.  diere   l  rike  (99). 


OPI 


397 


Opinare,  -ri,  oppinari  [i.  retor  1. 
."?<.  reor)  hd.  nd.  we-,  wa-  (1,  28),  wo- 
(12),  we-  t  me-  1^22),  mey-  (uo,  132) 
-nen. 

Opinatio  hd.  wen-,  wan-  (i34),  hd. 
nd.  (132)  meyn-ungf,  -inge. 

Opin-,  opim-  (76)  -atissimus  i.  fa= 
mosissimus  (76). namehafteste  (i2i,5im.Gf.). 
*Opiniare  v.  Opimare. 

Opinio  («.opinatio  uo  &c.)hd.  wan-e, 
-ung  (1).  wan  (9,  23).  suuderlich  wan 
1,15).  waen  (10).  wen  (b^).  hd.  nd.  wen- 
en  (20),  -unge,  -inge.  glaub  t  haltung 
&c. ;  o.  bona  gut  wort  i  lymung  (65). 

Opin-iosus,  -osus  vol  meyn-ung  (68), 
-inge  t  opinij  (132J.  ags.  hlirful  (Gl.  Aelfr.). 

Opion  V.  Opium. 
*Opipagion  v.  Ophimachus. 

Opip-are  (Br.,  gi.  m.  &c.),  -arare  (11, 
19),  -erare  (132),  oppi-po,  -perare  (uo), 
-tare  (5),  opicare  (22.  cf.  opiare)  hd. 
froli-ch,  -chen  (18),  frelich  (i.  late  76), 
reichtlich  (8),  reylich  i9),  wol  (17)  leben. 
nd.  vroliken  leueu  (23),  loueu  {sie  22). 
frolich  machen  (3).  v'blijden  (132).  hof= 
len  (75).  hd.  frommen,  fromen  (67).  vro= 
men  i  edelen  (11).  opida-re  scheinper= 
lieh  essen  (74) ;  -ri  i.  splendide  comedere 
(76).  oppi-  (9),  oppe-  (8)  -dare  wirt= 
schaffin  (8).  reychlieh  wirtschaften; 
opedo  i.  sentire  ( 9 ).  opido  richlich 
dun  (17). 

Opipare  adv.  leck-    (uo,    132),  ess- 
(132)  -erlich.  oeuerulodich  (132). 
*Opiparium  v.  Opiperia. 

Opiparus  oeuerulodelich,  schoen, 
lecker  (132).  ein   leckerer  (110),  lugner 

{sie   68). 

*Opiper  &c.  v.  Opiperia. 

*Opiperare  v.  Opipare. 

*Opiperatum  gepfeffert  (64). 

*Opi-peria,  -pera  {pl.  6,  23),  -perum, 
-per  a  um  (uo),  -parium  (3,  74,  75,  76), 
-fera  (7)  {i.  conuiuium  opipare  factum, 
opulentium  76 )  hoffatel  (75).  hd.  wirt= 
schafft,  nd.  werscop. 

*Opis  V.  Ops. 

*Opiscium  {st.  osp.)  eyn  grad  in  ey 
fisch  (17). 

*Opisfera  {aus  opifera)  ags.  steding^ 
line  (94=^). 

*Opisis  i.  linea  censsitudo  in  fauci= 
bus  t  fiatio  gutturis  ex  nimia  pinguedine 

(76). 

*Opitare  v.  Opipare. 
Opiter  vatterloß ;  der  nach  sins  vat- 
tcrs  tod  geboren  ist  vnd  sin   eni   noch 
lebt  (88). 

*Opitergium  v.  Opidar. 

*Opit-  {cf.   opid-,  opif-)  -ieium  hilff 

(76). 

Opitula-men,  -tio,  -rium,  -ntia  (76) 
hd.  hu-,  hi-,  he-  (20)  -Iffe,  -Iff;  holff  (12). 
nd.  hulpe. 

Opitula-nter,  -tim  hulff-  (20),  be= 
holffe-  (19)  -lieh.  nd.  behulpelic. 

Opitul-ari,  l  -entare  (74.  X  opu= 
lent-)  hd.  helffen.  nd.  helpen.  reich, 
machen  (74). 

*Opitulaeio  v.  Opilatio. 

Opitula-tim  v.  -nter. 
*Opitul-entare  v.  -ari. 


398 


OVV 


♦Opium  i.  hu7HiU-8  l  -ans  (7ü). 
Opi-iun,  -on  (i.  succus  pauaxis  7(>) 
map'u-,  jyirr.  nmiidcn-  (75),  mane-  (17), 
munn-  (Fr.),  olniiilion-  (74),  mon-  (8,  4), 
mo-  (9)  -inillicli  (4),  -inilcli.  mau-kojj 
(24,  47),  -bacli  (85).  sat  papaiitris  (47). 
inajron-eafl't,  -kopff;  twalm  (74). 

*Opiza  1".  Oriza. 
Opizare  v.  Opiare. 

*Opizator  v.  Opicus. 
Opobalsa-mum,  -num  ( f>.i ),  gav. 
-mus,  bobalsamum  (74),  oppob-  (133), 
opop-  ((i7)  -alsamus,  apobasmum  (1), 
opus  balsami  (ur.)  (opos  (jtzoq  124) 
fuL  balsain-safl"t,  -saift  (6),  -ole  (C8,  110), 
-olv  (132);  balsameu  söffe  (17),  balscm 
saf  (93).  mi.  balsomeii-,  balsmen-sap. 

*Opodiuin  V.  Spodium. 

*Opopa  r.  Vpupa. 

Opopana-x,  l  -cum  (143),  oppopa= 
nace  (sum.  vi)  lubostechelsamo  ( Sum. 
cf.  kaysim).  heilwurz-saft  (Ki.),  -gummi 
(143).  opanax  (lumma  quedam  (47). 

O-,  geiü.  op-portere  mußen  (18).  iz 
muß  sin  (5  sim.).  eß  mus  sein  (4).  mo= 
then  (t)  eth  moth  (22).  it  mot  zm  (23). 

Oportet  /id.  eß,  es  muß;  es  muß, 
mus  (9)  sin,  seyn;  muße  sin  (10);  iz, 
iß,  eß  geburt  sich,  geburt  sich  (i5i), 
gebort  sieh,  g.  siehe  (133);  es  ist  not 
(110);  it  mueß  l  eß  ist  not  l  id  zuge= 
höret  (20);  asmoßin  i  asbortsich  (13). 
ydt  noit  ys  (132).  nd.  et  noet  is  (11); 
bort  sik  (23) ;  eth  hout  sik  (22) ;  it  is 
orber  (99). 

*Oportoriu-m,  -s  (19)  {untet'sch.  von 
opertorium)  bedeck-  (19),  deeck-  (11) 
-inge. 

Oportun-  V.  Opportun-. 
*Opos  V.  Opobalsamum. 
Opp-  cf-  Op-5  Obp-. 
*Oppa  V.  Obba. 

Oppandere  aus  breiten  i  recken  (9). 
uß-r.  (8,  17). 

Oppansum    uuillachan  in  huse    (Gf. 

1,   843j. 

*Oppedare  i'.  Opipare. 
Oppellere  (23),  opell-ere,  -are  hd. 
triben,  driben.  nd.  driuen. 

Oppetere  erde  küssen  (8,  9). 
*Oppiare  v.  Opiare. 
*Oppi-dare,  -tare,  -pare  v.  Opipare. 
*Oppignerare  v.  Obpignorare. 
*Op-  V.  O-pimare. 
*Oppinari  v.  Opinare. 
*Oppiperare  &c.  v.  Opipare. 
*Oppitulatio  V.  Opilamen. 
Opplere  füllen  0.  stopffen  (110, 132). 
er-f.  (8,  9).  hei-voln  (17).  villen  0.  stop^ 
pen  (68). 

Opponens  hd.  wyeder-setzer,  -sager 
(68),    -Sprecher  ( 110,  132).   tegeu   setzer 
(132).  nd.  en  weder-ich  (22),  -zetter  (23). 
Opponere  hd.  wyeder  -  werifen ,   -se= 
czen.  nd.  weder-werpen,  -zetten. 
*Oppopanace  v.  Opopanax. 
*Op-  V.  O-portere. 
Opportune  urberlich  (20).  bequem= 
liehen  (er,). 

Op-,  o-portunitas  bequem-  hd.  -keit, 
-lichkeit,  nd.  -icheit.  zim-  (6,  110),  gede- 
i  urber-  (20)  -lieheit.  not-durftikeit  (8, 


OPT 

9),  -turftikait(76).  tzo  paß  (i32).  gelimpf, 
iiutzperkeit  (74). 

Op-,  o-portunus  vrber  (132).  vrber= 
lieh  (201  orberlcc  (99).  nucz-bar  (110), 
-ber  (132).  nucz-,  not-^  bequeme-,  gede- 
licii  (20).  hd.  uotdorftig  sim. 

Oppositio  hd.  widder  legunge.  nd. 
weder  leginge.  w. -leung  (18).  wider- 
seezung  (9,  76),  -siezung  (8),  -staut  (65). 
der  man  wan  her  volle  ist  (17). 

Oppositissimus  gaiitz  wider-8treb= 
lick  t  -stellick  (gs). 

Oppositus  weder  ghesat  (23). 
*Oppreeator  mißsprecher  (74). 

Oppressio  hd.  druckunge  (20) ;  v'-dr., 
-truckung  (uo).  ein  verdruck  (68).  wid- 
der setzinge  (132.  X  oppositio). 

Oppressor  schinder  l  beswerer  der 
armen  (75).  ein  vertrucker  0.  wyder= 
setzer  (110). 

Oppressus  hd.  ge-,  v'-druckt,  -drocht 
(17),  -truckt;  vnder-truckt(69),  -getruekt 
(134).  ge-ptVengt  (75),  -doet  (20). 

Opprimere  nd.  duden  t  drucken,  hd. 
nd.  v'-dr.  hd.  vnder-dr.  (8,  9),  trucken 
(81)),  vnder-tr.  (69,134);  v'-tr.,  -drocken, 
-dricken  (18);  doden  t  dringen  (20); 
v'-dr. 

Opprobr-  v.  Obprobr-. 
*Opprobriose  lesterlich  (20). 

Oppugnare  hd.  wyder-,  nd.  tegen- 
vechten.  an-  t  engegen-fethten  (20).  hd. 
al  vmbe-kregen,  -kriegen;  wider-kr.  (67, 
76),  -stryten,  -streyten  (9,  i34);  weder 
kriechen  (i33);  ab  {sie)  vmb  lauffen  t 
krigen  (18).  nd.  al  vmme  kiuen. 
■*Oprella  v.  Opella. 

Ops  sg.   terra,   acc.   hylff,  pl.   opes 
rychtumb   ( HO  sim).   sg.   ops  i  opis  i. 
glis  dae-,  pot-erde  (i47). 
*Opsomagrus  v.  Obsomogorus. 

Op-  V.  Ob-sonium. 

Optabilis  wunschlich  (i26). 
*Optalm-a,  -o,  -ia  v.  Ophthalmia. 

*Optal-inus,  -ius  (18)  eyn  äuge  (17, 
75),  augig  (5),  auwe  (18),  og  (6).  en  oghe 
(23),  aghe  (22). 

*Optalm-us,  -ius  est  qd.  lapis  (Voco. 
ex  quo,   Gemmae). 

Optare  hd.nd.  begern;  wu-,  hd.vfi-, 
wo-nschen.  wunczen  (20).  wunthßen  (7). 
winshen  ( 18).  wo^nßen  i  begerren  (21). 
wonseken  (99). 

Optatio  wunßunge  (20). 

Optatiuus  wonscher  (12). 
*Optatus  ptc.  sbst.  ghewuschet  i  wu= 
schinge  (23). 

Opticus  (sc.  neruus)  eyn  ader  an  ey 
äuge  (17).  augenader  (74). 

*Optiinay  sunt  digiti  ignoti  (76),  aus 
dignitatis  &c.  cf.  sq.? 

Optimates  die  besten  von  der  stat 
0.  folck  (110  sim.).  gewaldigen  0.  erli= 
chen  des  landes  (9).  dy  gewaldeclieh  o. 
erlich  Stent  (8). 

Optimus    der   aller   boest    {sie  76). 
wegerste  i  beste  (22^).  weig-  i  besser- 
ster  (74). 
*Opti-  V.  Optio-narius. 

Opti-o  t  -um  {i.  desiderium  t  electio 
76)  erkiess-  (76),  wonsch-  (8),  wunsch- 
(9)  -unge.  kor  (9). 

*Optio-,  opeio-,  opti-  (129)  -narius 

i.  qui  preest  op-  et  elec-tionibus  (76),  mi= 


ORA 

litum  vicibus  (i29).  eyn  chore- (17),  kor- 
(8,  8)  -herre, 

*Optium  V.  Optio. 
*Op-  f.  Ob-turare. 

''Optus    harlzboum    (102.    cf.    ornus 
arlizbauin). 

Opulentare  hd.  rieh  machen ;  rey- 
chen  (9).  nd.  rike  maken. 

Opulenter  rieh  werden  (18). 

Opulentari  richlich  (20). 

Opulentia  {i.  opes  5'')  hd.  rich-eit, 
-tum,  -tung(ü);(^roß  rich-tum  (68),-tumb 
(110);  große  habe  (5'').  groisse  rijchdom 
(132)  nd.  rijcheit  (11),  rike  daghe  (22), 
rikedom  (23). 

Opulentus  (i.  pres  1,  prez  2)  hd. 
rieh,  reicli  (2,  3).  nd.  rike.  vol,  vel 
(uo^»)  vongrossem  gut  (110),  vangroissen 
goede  (i32). 

Opulus  maß-  i  aftholder  (i26,  Ki.). 
*Opupuit  huppupa  (144). 
*Opus  V.  Opobalsamum. 

Opus  hd.  nd.  werck.  werg  (8).  wereck 
(22^).  not  (HO),  noit  (132). 

Opus  opera-ns  wurckenß ,  -tum 
gewurckt  werck  (65). 

Opus  super-erogationis,  -rogacio= 
nis  verbi  (7)  pflichtig  (63),  fluchtig  (sie 
7)  werck. 

Opusculum  eyn  (.5^),  kleyn(8)  werg. 
en  clene  werk  (23).  werkchen  (9). 
*Ophalmo  v.  Ophthalmia. 

Ophi-   (Br.,  Gf.),  OphiO-  (125,  Sum.,  Ki.), 

opi-machus  {auis)  stor-ah ,  -ich  (Gf.). 
bruche  storg  (19).  broec-  (broet-?  11), 
broet-  (20)  -stork.  brutore  (125).  hauui= 
grimmila  [similis  migali) ;  isarnun  {acc. 
Gf.).  vogel  der  den  schlangen  vint  ist 
(75).  vierfussiger  vogel  (74).  udebero 
(Sum.).  Aus  ophiophagus  :  epiphegion 
vogel  der  schlangen  isset  (74);  opipa= 
gion  i.  cieania  (t6). 

Ophis  V.  Ofis. 

Ophrys  (i.  orchis  &c.)  ein-  t  zwei= 
blat;  durchwachs  (73). 

Ophth-  (114),  opht- (Gf.),  opt-,  obt- 
(64,  93)  -almia,  opt-  (75,  Sum.),  opht- 
(6f.),  oph-  (121)  -almo,  -alma  (75)  ög- 
swere  (121),  -swer  (93).  ocswer-e  (Sum.)  -0 
(Gf.).  augschwer  (75).  augen-we  (64, 75), 
-wehetag  (ii4). 

Ora,  hora  {v.  fimbria)  hd.  säum, 
sauem  (20).  eyn  säume  der  kleydir  (19). 
same  (10).  som  (6,  12).  soem  (132).  en 
zom  i  en  laut  (23).  landt  (64).  ain  ort 
0.  gemerck  ains  lands  (91).  das  bort ; 
ortband  (126). 

*Oora  stunde  (13). 

Ora-culum,  -torium  hd.  nd.  bede 
hus.  hd.  bet-huß ,  -hauß,  -heuslin  (64), 
-stat  (8,  9).  bythuß  (5'').  -culum  kirch; 
gesiebt  das  einem  in  dem  träum  fur- 
kumpt  (88).  red  in  dem  sloff  (8).  ein 
gotlich  auitwurt  0.  Offenbarung  (88,  110). 

Oragum  v.  Horologiiun. 

Oramen  hd.nd.  bed-unge,-inge,  -dig 
(18).  hd.    gebet   (75);  bittung,   bettung 

(68,'   76). 

*Orandium  v.  Pastillum. 
*Ora-pellum,  -pulum  (76)  golt-felle. 
(17),  -fei  (8).  goldblat  (76). 

Orare  hd.  (20  &c.)  nd.    beden.    hd. 


ORB 

(20  &c.)  bieden.  eischen  (20).  heischen 
von  got  (65).  hd.  bet-ten,  -den  (i52), 
-en  (9,  134);  beddin  (8^),  beyden  (13), 
pitten  mit  andacht  (7.5).  nd.  bidden. 

Orarivun  toten-tuch  (9),  -hüllen,  var. 
hulen  dar  in  man  die  toten  macht  (75). 
ein  vmbtan  {lintheum  mortuovum  74). 
sleyher  l  dodenduch  (8,  17).  hd.  sleyer, 
slayr  t  sleyr  (74),  säum,  s.  an  einem 
cleid  (uo),  som  (6).  nd.  en  zom.  ein 
zom  an  einem  Schleyer  (68).  bethause; 
inse-1  t  -In  (74).  wimpel  (5,.  23).  stol  (9, 
74,  109).  stole  (8).  der  dyaken  st.  (23). 
timp  (i09).  kappentzippel  (125).  hant- 
fano  (121  &c.),  -phane  (loo).  korb  zu 
den  (75),  korblein  mit  (74)  opflen  o. 
rosen,  o.  andern  gaben  (74). 

Orarius  ein  getzijde  boexken  (i32. 
=r  horarius).  betbuihlin  (iio.  :  orare). 

Orata  {aus  aurata  Gl.  m.  cf.  orena) 
rot-lin  (Gl.  m.  cf.  rr.  2,  128*') ,  -forel  t 
forennen  (i26). 

Oratio  hd,  eyn  kurz,  korz,  nd.  en 
cort  wort,  wart  (21).  hd.  pete  (75),  bede 
l  gebed  (20);  ge-pet  (1),  -bet ;  byttung 
(69),  bitung  (134).  nd.  en  bet,  byt  (22). 

Orator  {smiat  in  actu  t  rethor  in 
habitu  93)  der  schovn  reden  kan  ze 
raten  (93).  reder  (65).  hd.  nd.  vor-,  wol- 
(4,  88)  -r.,  -redner  (88).  hd.  foreredder, 
merer,  faut.  hd.  nd.  beder.  nd.  oker, 
voghet;  en  oghen  schale  (22).  beter  (9). 
eyner  der  do  biddet  t  der  da  lernet 
(17).  eyn  meyst'er  (5**),  meyneger    (18). 

Oratoria  wert-  (9),  wer-  (8)  -lieh 
gesprech. 

Oratorium  v.  Oraculum.  Horato- 
rium. 

*Oratropheuin  v.  Orphanotrophium. 
*Orbamen  bcraubniß  (20). 

Orbare  hd.  berauben,  nd.  beroven. 
weysen  (9).  v'-w.  (11).  wesin  (8).  vir= 
weßelen  {sie  20).  weyßeu  machen  (iio). 
berouben  von  kinderen  (68).  berouen 
van  k.  (i32).  gesunthait  nemen  (1),  be- 
n.  (5b). 

Orbatio  beraubunge  (20).  berovet 
{sie  23). 

Orbatus  be-raubit  (8  sim.),  -roefft 
(i32).  vorblint  (9).  vir  blindet  (8).  ge^ 
weset  (99). 

Orbia,  obia  (i36)  ags.  (?)  sifanu= 
tunda  (94,  136)  i.  q.  hifFaronda  (Gl.  m. 
4,  58),  fifiarunda  (Mai  ciss.  7,  572). 
Wenn  die  Glosse  deutsch  ist  und  ein 
Kraut  bezeichnet,  so  erinnert  sie  angoth. 
aihvatundi.  Dagegen  wird  eine  Bezeich- 
nung zu  dem  Zahlworte  seofon  wahr= 
scheinlich  durch  die  Glossierung  im  Gl. 
m.:  Gen.  quo  die  ercasum  (?)  quod  qui 
diem  saturni  orbinam  {verdr.  ob.)  vo- 
cant;  vgl.  etwa  orbis  i.  circidus  septi- 
mane  (Br.  &c.).  hiflfera   q.  v.  klingt,  an. 

Orbiculari  v.  Girare, 

Orbic-,  vrbic-  (5^),  orbit-  (18)  -ula= 
ris,  -ulatis  (uo'')  runt  (13,  23).  rund 
(iio^).  ront  (68,  132).  rond  (110b).  syn- 
(12),  sene-  (13)  -wolt.  sinwel  (6).  sybe= 
lieh  {i.  speritus  ö^).  Arf.  schibel-ich  (uo^), 
-icht,  -echt,  -ik  (13);  schew-  (7o),  schey- 
^66,  151)  -belicht;  scheiblig  (i34);  scib- 
(18),  kug-,  var.  hug-  (110)  -elecht; 
noil  (18).  circkels  wyß  (68).  circk  t 
rond-elich  (132).  hert-  (.Sum.),  erd-  (116) 
-apffel. 


ORC 

*Orbiculas  sciberlichkeyt  (18). 

*Orbicula-tis  v.  -ris. 
Orbieulus    ein    dein   rond  ding   o. 
kreißlm    (iiob),    kreßlin   (uob).   ein   ta- 
felbret  (132).  ringle,  nl.  maelie  (116). 

Orbis  runt  vnd  hoel  (5),  hol  (23).  r. 
l   hole   l  schibelecht  (21)  swelle  r.  (5b). 
scheiblecht  vnd  hol   (74).    sinwel  o.  hol 
(6j.  s.  weit  o.  vmkraiß   (88).  rondt  (10).  | 
hol  (2).  vmb  gack  {sie)  0.  hol  ding  (1). 
umgantz  {sie)  o.    hol   (71).   creiß;  ring; 
rat ;  vinbganck ;  vmfanck  (20).  rundel  1 1 
rinck  (20).  cirkil  rink  (9).  werlt  (9,  132).  \ 
warlt  (11).  die  weit  (68,  110).  weltkraiß  ■ 
(18).  ougöphel  (33).   augen-grub   o.-ring 
(75),  -rinck    (74).    vmgende    woche   (9). 
wernt  o.   zirkel  o.   ring   der  wunde    0. 
vmmegendc  woche  (8).  werlt  o.  mensch ; 
steigraif,  lialpfisch  (74). 

Orbita  {i.  reuolutio  t  vestigium  rote 
76 ;  strata  i36 )  hd.  nd.  wagen-leyse, 
hd.  -leyß,  -layß,  -layst  (64c),  -leyst  (^. 
vestigium  rote  4  p.  197  q.  v.  cf.  Sm.  2,  408. 
Fr.  i,  354),  -gleyß  (tio),  nd.  -spor  (11), 
-spair  (132),  -trade  (22ab,  73,  109,  cf.  Br. 
wtb.  3,  94).  hd.  waigen  laiß  (6);  wan- 
Icyse,  -leyß;  weyn  leyß  (21);  wayii  ge- 
leyse  [t  czuleyl  t  ruk  ausgestr.  9). 
wege-trede  (12),  -zeichen  (10).  wane-loß 
(71),  -leyse  (133).  der  vmgang  von  (110), 
die  omganck  van  (132)  dem  rade.  ein 
vmbgang  der  reder  an  einem  wagen 
(68).  karrenlaiß  (115  sim.).  vmlauff  des 
iars  (74). 

*Orbit-a  v.  -as. 

*Orbit-,  corbit-,  arbitr-aria  langob. 
uueguuorfin  &c.  (Gf.  1,    1041    sq.   Gl.  m. 

2,    716). 

Orbit-as,  -a  (134)  wyß-  (20),  wes- 
(23)  -heyt.  weysekeit  (8b).  weyßlose 
(i26).  beraubung  (iio),  beroubnuß  (68) 
der  kinder.  berouinge aer'kyndereu(i32). 
der  ogen  verliesyng  (147). 

*Orbit-  V.  Orbic-ularis. 

*Orbus  i.  circumfereneia  rote  (76). 
Orbus  hd.  nd.  blint.  plintt  (1).  ainer 
dem  die  ougen  sind  vß  gestochen  (76). 
hd.  eyn  weyse.  nd.  en  wese.  vn  wise 
{sie  18).  weiß  (6).  w.-  l  los-ling  (i26). 
TO.  -US  /.  -a  eingewisot-er  vater,  -i 
muoter  (93). 

Orc-a  {vas  olei,  -ium  ceniisie  sim. 
76),  i  -ium  l  -eus  (i.  vrceus  75),  f  -e 
(74),  l  -ius,  var.  vrcius  (64)  aynorigs= 
vaßlein  o.  aymer  (74).  krug  o.  kanne 
(110).  cruyck  (132).  zuber  (64).  wasser- 
z.  t  -vaß  (75).  mutten;  bränten;  stan= 
den  (i26).  ballye  (Chytr.). 

Orca  (animal)  springwaal  (126).  wal= 
Schwein  (i4o). 

Orcare  vox  aselli{CA.  m.),  lyncis  (123). 

Orce-,  var.  vrci-olus  zu-,  var.  zy- 
berliu  (64).  orceola  dem.  ab  orcus  (76). 

*Orcetra  &e.  v.  Orchestrum. 

*Orceum  v.  Orcula. 

*Orceus  v.  Orca. 

*Orcimana  sarck  (125),  aus  oreiniana 
sponda  todten-bar,  -bäum  (116). 

*Oreynus  {piseis)  walthunn  (140). 

*Orcinus  v.  Orcula. 

*Orcisis  v.  Ortisis. 

*Orciu-s  i  -m  {i.  dolium,   cf.   orca) 
wannen  zu  dem  bade  (75). 

Orc-ula,   t  -eum   t  -inus  (75)   ein 


ORD 


399 


dein   krugelin   (110),    cruyck-    of   ken- 
chen (132).  zuber  (75). 

Or-eus,  -chus,  -ci  (i36)  {i.  locus  in= 
satiabilis  75)  hd.  die  nd.  de  helle ,  hd. 
hell,  beeile  (11).  dye  helmbart  {sie  7). 
vnerfulte  stat  0.  ende  (75).  ags.  orc  (94, 

136). 

Orchestrum  (l  theatrum)  blon  (49). 
orehes-  (76),  orce-  (74,  76)  -tra  (xor= 
cus!)  est  sedes  infernalis  (76).  richter= 
stul  des  belli  sehen  richters  (74).orestrum 
i.  locus  publiois  l  theatrum  (76).  tantz^ 
huß  (68).  orscitra  i.  seena  ( i36).  orcestra 
(Br.),  ortesta  (74)  i.  cathedra  nobilium  t 
pulpitum;  edler  leute  sessel  o. pulpet(74). 

Orchis   {cf.  ophrys)   stendelkraut ; 
ragwurtz;  vnser  frawen   traher   (126). 
knabenkraut,  nl.  cullekenscruyt  (iie). 
*Orehus  v.  Orcus. 

Orde-,  ordi-aceus,  -aci\is  hd.  nd. 
gersteu.  g.  brot  (68).  von  g.  (17).  gerst- 
in (110,  134),  -ick  (19),  -ig  (7),  -dich 
(132).  girst-in  (6),  -en  (8,  69),  -ich  (11). 

*Ordeolus  (animal)  vynno  (9)  =  nhd. 
finne  {glandula  cf.  Gl.  m.  57)?  oder  aus 
carduelus  vinco? 

Ord-eum,  -ium.,  hordeum  (1)  hd. 
nd.  gerst-e,  -en  (1,  17).  hd.  gerst,  gYrst 
(6).  nd.  girste  (11). 

*Ordevim  tri-,  tre-  (75)  -mestre  su= 
mergerste  (75,  93). 
*Ordiae-eus,  -ius  v.  Ordeaeeus. 

Ordinalis  ordinyr-,  schick-lick  (l47). 

Ordinäre  ii.  deputare  75)  hd.  nd. 
schicken,  schigen  (13).  scicken  t  vligen 
(22b).  siegken  (21).  ornen;  bescheiden 
zu  einem  ding  0.  geschefft  (75).  ord-en 
(20,  23,  75),  hd.  -ineru,  -inyren  (19), 
-iener  i  fugen  (20).  hd.  setzen,  stelln, 
stifften.  71'/.  zetten,  zaten  (11). 

Ordinarie  ordentlich  (20). 

Ordinarius  schick -ener  (i33,  152), 
-en  {sie  11),  hd.  -er.  beschicker  (68, 132) 
als  bischoff  0.  richter  (110).  biscop  (23). 
gekorn  richter  (17).  rittir  o.  prelatus 
(8).  geporn  r.  (9).  solde-  (8,  9),  solle- 
(17),  sold-  (76)  -ner.  fuger  (20).  vuger 
(19).  ordenlich  fürweser  (es),  ordin-erer 
(20),  -anci  setter  (147).  {liber)  ein  Ord- 
ner (uo),  -inierung  (68),  -ineringhe  (132). 

Ordinatio  schick-  (9),  ornir-  (75), 
ord-  (8),  Orden-  i  fug-  (20)  -unge. 

Ordinatus  bescheiden  einen  zu  einer 
Sache  o.  handel  (75). 
*Ordiolum  {st.  hordeolum)  der  flecco 

(Sum.  vi). 

Ordiri  hd.  in-,  ein-trageu.  hd.  nd. 
in-dragen,  -dr.  webel  in  warff  {sie  17). 
in-warffen  (5b),  -ferfen  (6),  hd.  -werffen, 
nd.  -werpen,  -slaen  (132),  -schlahen 
(110).  hd.  weben,  weihen  (21),  werckin 
(8),  wircken  (4),  werffen  (13).  nd.  wef-, 
wess-  {sie  22)  -den.  scheren  (11,  19). 
gebieten  t  betriegen  (8).  betrigen  (9). 
anfahen  zu  reden  (uo).  hd.  beginnen. 
hd.  nd.  b  ,  begunnen  (7)  hd.  zu  sprechen, 
nd.  spreken,  to  spr.  beginnen  t  spr.  (20), 
t  zu  spr.  (21).  b.;  zu  spr.  (i34). 
*Ordium  v.  Ordeum. 
Ordo  hd.  nd.  schick -unge,  -inge, 
-enisse  (10).  schcnisse  [sie  12).  schignis 
(13).  orde-n  (110  &c.),  -ne  (99),  -nunge 
(9,  4).  Für  die  folg.  Orden  vgl.  viele 
Eigennamen  ihres  Ortes. 


400 


ORE 


Ordo  8te  iigiietis  simd  Agneßeu  or^ 

O.  Bti  anthoni-i,  -e  (f)*»)  untlioiiien 
o.  (.'■>''). 

O.  B.  augustini  (heremitarum  &o. 

1)  dor  auf^nstiiu'i-  o.  (ö^'). 

O.  8.  bonedicti  isand  budicten  o.  (1). 
bndtiiii'r  o.;  o.  religiosorum  s.  b.  eyn 
beiicdifti  (f)'')- 

O.  8.  clare  sto  claru  (f)^). 

O.  crucifer-orum,  -woa.  (f)'»)  cum 
Stella  cnu'igor  o.  (5^').  tomploysor  {l). 

O-  de  domo  (1),  de  monte  (5'')  ste 
cinicis  des  heilig  cliroutz  o.  (1).  dez 
lieyligen  crucis  o.  (5''). 

O.  fratrum  mendicancium  der  pet= 
lor  [1),  bedler  (^f)"')  o. 

O.  8.  johannis  joliaiiiter  (5''). 

O.  8.  miarie  lieren  o.  (b^). 

O.  8.  marie  dedomo  tewtunica,  o. 
demo  t.  {b^)  der  duczeu  (5*^),  dewtschen 
(1)  lierren  o. 

O.  s.  marie  demonte  earmeli,  sti 
c.  (5^1  viiser  frauwen  o.  [b^). 

O.  marie  magdalene  magdalenen 
(ö**),  marie  magd.  (1)  o. 

O.  minorum  fratrum  miimer  pru= 
der  (1).  der  barfussin  o.  (5*'). 

O.  predicatorum  prediger  o.  (1''). 
O.  seruorum  s.  marie  mergeii  knechte 
(5). 
*Orea  v.  Oria. 

Orea  i.  mons  (Br.)- 
Oreades  v.  Oriades. 

*Oreae  {st.  -ea)  ags.  freuae  (94,  136). 
oria,  orgia  i.  frenum  (lis). 

*Orecenon  v.  Orexis. 
Oreetare  v.  Horrectat. 

*Oreda  v.  Orena. 

*Oregmon  {i.  ultimus  sonun  monentis 
9,  148,  sim.  76 ;  ah  os  oris  et  regmon 
sonus  76.  cf.  ore-mone  morbus  lethalis 
124,  -cenon,  -x,  -xis)  der  leste  schrey 
eyns  sterbende  menschen  (8).  der  iungst 
simftz  (76). 

^Ore-na,  -da  (68,  iio,  132)  {piscis\  cf. 
horena)  M.  re-,  ste- (18)-eheling;  reck- 
elinge  (no^),  -ling  (19),  -lin  (68); 
rigke-  (21),  reh-  (76),  rech-  (1),  recht- 
(74),  rot-  (7.'))  -hng;  bersich  (6),  renck 
\lh).  nd.  rekelinc  (23,  i32). 

Oreoselinon  {cf.  ranunculus)  berg- 
peterlein  l  -eppich  (Ki.) 

*Oresta  (:  ora)  ags.  thres  (94,  136). 

*Orestes  {cf.  oestrum)  bremme  (102). 

*Or-  i'.  Orch-estrum. 

Ore-tenus,  -tinus  mit  hd.  dem  nd. 
deme  munde,  hd.  mund,  müde  (18). 
munte-  (ö^»),  mund-  (76)  -lieh. 

*Orex  {i.  orexisis  sc.  vomitus  76.   cf. 
ore-gmon,  -xis,  -xia)  der  lest  galn  dez 
menschen  wan  er  schrijt  (17).  spy-  (8), 
spey-  (9)  -unge. 
*Orex  V.  Onix. 

Orexi-a,  t  -s  (74)  i.  poli-phagia, 
-fagia,  -fragia  68,  vomitus  17)  der  sode 
(17.  cf.  sq.)  sott;  sott-  t  spey-ung  (74). 

Ore-xis,  -xig  {sie  74),  l  -cenon  (75. 
cf.  oregmon)  letztschuffatzer,  vlg.  der 
letztschupfatzer  (75^).  der  letztschufatzer 
(75b).  der  letzte  sewfftz  eins  sterbenden 
menschen;  sott  (74).    der  jungst  sufitz 


ORl 

(6,  7).  der  sode  ((/.  prc.) ;  einer  der  do 
kan  gesingen  uff  der  org(  In  (X  orga= 
nista!  17).  das  würgen  (65).  flockzin  (9. 
(/.  pfieehsen  Sm.  1,  327).  spey-  (74),  spy- 
(68),  spytz-  l  syber-  (110)  -ung.  spi-, 
seyuer-  (i32),  spig-  (23)  -inge. 

*Orexi8  (X  orix)  hasciliun  (7). 

*Orexisis  v.  Orex. 

*Organicen  orgler  (88). 
Organicus  orgeiich  (110  &c.). 
Organista   hd.   nd.  o-,   v-    (5*>,    21) 
-rgeler.  org-euere  (99j,  -anist  (68,  132). 
0-  (8*»,  75),  a-  (75)  -rgel  meyster. 

Organi-zare,  -sare  hd.  o-,  v-rgein; 
Orgien  (G),  argehi  (75).  nd.  orge-leu, 
-niren  ( 99 ) ,  -n  t  vppc?  den  orgelen 
singhen  (221»),  vp  den  orgel  speien  (132). 

*Or-  V.  Ori-ganum. 

Organ-um,  -on  (62)  hd.  gezüg  (62), 
glyd  (65),  glid-  t  lyd-mäß  (63);  eyn  syn 
gelytli  also  heude  vnd  fusße  (5^);  eyn 
finger-glid,  -gut;  eyn  f.  i  eyn  glit  [sie 
17).  nd.  en  lit  mat  (22),  en  vinger  let 
(23).  allerley  seyteu  spil  (8,  9).  Jid.  nd. 
0-,  hd.  v-rgel.  nd.  orge-le  (22),  -el  (11), 
-ne  (99).  ariie-l  {75^'^<^),  -r  (75*')  {aiph. 
argel),  vlg.  orgel  (75). 

*Orgelingum  {cf.  goderdigum)  ouge^ 
ling  ist  ein  weyß  wesseriger  apffel  (74). 

Orgia  vhti-,  i  naht-  (Gf.)  -sane  (Gf-), 
-bita  (127).  offerhand  die  men  bacho  doit 
dat  is  en  afgot  des  wijns  (i47j. 
*Orgia,  oria  v.  Oreae. 
Oria,  orea  (4)  vische  seif  (Gf. ).   en 
vischer-schip  (22),  -seliep  (23).  ein  kan  (4). 
*Oriades   eyn   godeu  dez  manes  (17. 
m.   aus  montium?).   ore-ades   t  -ides 
i.  niniphe  dee  t  moncium   (76,   sim.  Br.). 
*Oriathamum  f.  Oridanum. 
Oribasus  berg-,  iiugl-stciger,«Z.berch= 
elemmer  (H6). 

*Oricanus  die  mit  den  mont  geseng 
maect  (i47). 

Ori-cus,  -tus  (74)  redperer,  kleffiger 

(74). 

Orich-,  orie-aleum  {cf.  auricaleu-m, 
-s)  mess-ig  (HO),  -ynek  (132).  mosch  t 
mossin  (126).  metali  (iio  sim.).  lettou, 
nl.  latoeu  (116).  dünne  golt,  versch.  von 
aur.  messinc  (23). 

*Oridanum,  oriathamum  (94*)  (atts 
origanvim).  -dgs.  elonae  (94,  136),  eolone 
(94^.  cf.  innulor). 

Oridicus  i.  ore  dicens  (Br.).  die  myt 
den  mont  syn  spraick  maect  (147). 

Oridur-ius,  -us  (Br.)  die  synen  mont 
nyt  opluyckeii  will,   scharp  reder  (147). 

Oriens  ptc.  sbst.  hd.  auff-,  off-,  offe- 
(öb),  vff-geend  (69,  134),  -gaende  (20), 
-gang  sim.;  ein  vffgender  (iio).  nd.  vp- 
gaende  (132),  -ganc.  hd.  nd.  0-,  oe-  (11, 
20,  110,  132),  oy- (19) -sten.  ost  (6).  oyst 
int  ( y  5 ).  ofstene  (osstene  ?  10).  anfang 
der  suimen  (64).  s.-vffgang  (iio). 

Orientalis  hd.  offgenck-,  aufigenek-, 

offganck-  (18),   oyst-  (5),  nd.  vpganc-, 

vpgenge-,  hd.  nd.  ost-lieh,  -lic.  oster-lant 

(17),    -ling  {populus  110).    oesterlingen 

J  Ipop.  132). 

j  Orifi-eium,  -gium  (Sum.),  -um  (121) 
I  hd.  nd.  munt-,  mout-  (21,  132),  hd.  mund- 
[hd.  -loch,  -hol  (21  &c.) ,  -hoel,  nd.  -lok, 
j -ghat  (132).  magen-  (74),  dez  m.  (17) 
-munt.  eyn  riugelecht  loch  (17).   spunt 


ORI 

l  hol  (74).  eyn  spont-loch  (17,  75),  -hol 
(21),  -hoel  (.')).  sponte-  (10),  schint-  (18) 
-hole,  spunt-hol  (13),  -holt  (^-holc?  12). 
gurgel-  (75),  haupt-  (no),  lioupt-  (68) 
-iocli.  hooftsloj)  (107).  hoft  ghat  (l32). 
van  en  gat  dat  nederste  (i47).  eyn  fluß 
(no,  132).  ga-  (Gf. ),  ge-  (.Sum.),  geu- 
(121)  -sprinc  {urif.fontisf  cf.  pustula). 
*Origallum  v.  Oxygala. 

Ori-,  orri-  (22'M.  or-  (69,  134)  -ganum 
{i.  orpinium  93.  cf.  oridanum,  golecia) 
tosta  l  dost  (87,  (if.).  duost  i  tosten  (47). 
tosten  (125).  tost  (74).  doste  m.,  boh. 
polska  lebeda  {i.poln.  lebiotka;  cf.  atri= 
plex).  dost  (G,  85,  Sum.).  dust  (12,  13, 
22i>).  clioste  (Gf.).  koste  (93,Sum.).  rot  k. 
(95).  rotten  kosten,  var.  rote  dosten  (64). 
coste-n  (85),  -nz  (128,  143).  or-  l  aytter-, 
6r-  i  eiter-  (Megeub.)  -krut.  hd.  wole-  (i52), 
wol-gemut,  -gmüt  (111).  zirminza  l  we= 
minczen  (?  105).  roßmyntz  (74).  berg= 
muntz  (143).  ags.  uurmillae  (94,  136), 
aelere  (94=»). 

Origi-,  orige-nalis,  ^  origineus  (i47) 
hd.  nd.  vff-,  vp-genelich.  ost-  (X  orien^ 
talis)  vrsprong-  (21),  vrsprung-  (110 
sim.),  vrspring-  (134),  begynue-  (i32), 
regen-  (20),  grünt-  (17)  -lieh,  orsake-, 
orsprunck-iiek  (147). 

Origo  hd.  hd.  vff-,  vp-ganck;  or-, 
oer-  (18,  132),  ort-  (23),  hd.  ur-sprunk, 
-spronck  (i32),  hd.  -sprung,  -spruck, 
-sprugk.  or  sprunch  ( 12 ).  ore  sprunge 
(17).  ur  sprongk  (^21).  vrhab  (l26).  begyn 
(20,  132).  beginsel  (99).  anfanck  (20). 

*Origon  vnbekant  vnuernunftigs  tier 
(74). 

*Oriola(t/.  oria)  i.  naaicula piscatons 
(129).  Schiffchen  (Ki.). 

*Oriola  cf.  areola)  huobi  (104). 

*0-,  V-  (23)  -riolus  (auis;  i.  aurelia 
125.  cf.  Fr.  2,  446*=,  454^^)  gold-meerle 
(Heu.),-merlein  (i4o),  -plettchen(i25).  wit- 
wal  (95),  -tewal  (uo),  -wale  ^  weidewal 
(Das.).  eyn  wedde  wale  (23).  kersenrife, 
by-,  ty-rolt,  ( 140 ,  Hen. ).  bie-,  ge-rolff 
(140).  bier-olf,  -iiolt,  her-,  birseh-hold, 
weid-,  wid-wal,  hindvogel  (Hen.). 

Orion  {ab  vrina  ßr.,  vmia  76,  i. 
inundatione  aqimrum;  a  rusticis  vocatur 
baculus  s.  petri  l  vitres  marie  7)  en 
Sterne  (23).  stern  que  alias  {al)  dicitur 
ploich  (20j.  ags.  ebirdhring  t  eburdnung 
(Haupt  5,    195). 

*Oriostrio  v.  Ocistrio. 
Oripalatum  a^r*.  cyle-wynd  (Gl.  cott.), 
st.  oxylapathum  cylewyrd? 

Oriri  hd.  off-,  vff-gen,  -gon ;  auf- 
geen  (9,  4,  i34),  -gan  vrsprunglich  (75) ; 
offgang  (G),  hufwallen  (loo),  genen  (21), 
werden  geboren;  eut-  (1,  9),  vz-  (5) 
-springen;  wachsen  (4),  waschen  (5), 
waßen.  hd.  nd.  wassen.  op-w.  l  -gaen 
(132).  vp  gan  (23). 

*Oris  V.  Orix. 

*Orisa  v.  Oryza. 

*Orisare  (o  aus  c?)  wryngen,  uyt 
drucken  (i47j. 

*Orison  v.  Horizon. 

*Orisonus  die  mit  den  mont  geluyt 
maect  (i47). 

*Oritus  v.  Oricus. 
Oriundus  hd.  nd.  geborn.  pu-  (75), 
bu-  (q),  bo-  (8)  -rtig.  von  geburt  (75). 


ORN 


ORT 


ORTH 


401 


Orix ,  oris  ( 74 )  (z.  animal  pinguis- 
simum  68,  immundum  &c.,  simili  capree 
Br.,  Ä-.  capreolu  iio  &c.;  camelopardulus  t 
glis  t  riius  aquaticus  Br.,  auis  iio*»,  ouis 
no^,  cuturnix  HO,  auis  pinguissima  ee 
&c.,  talpa  l  galiina  siluestris  76.  cf. 
onix,  orexis,  sorex,  ornix,  ortix) 
hehera  (103,  Gf.).  heher  (74).  eherl  (102). 
heb-ere  (loo),  -er  (45),  -ir  (104),  -irzan 
(117).  hirchhun  (34.  st.  birchhun  cf.  or= 
nix),  berghuen  (125).  schnepff  '( 110 ). 
parra  {lat?  Gf.).  racz  (19).  water-rot 
{auis  sie  107),  -mus  (23),  -nus  (22).  hd. 
eyn  wasser-mauß  (74),  -muß  (17,  75); 
groß,  groz  (5)  wasser-muß  .sim.,  -muz 
(5) ;  groiß  wasser  {sie  7,  67,   133).  groß 

W.    (152). 

Or-yza,  -iza,  gew.    -isa,   -isasimula 

(76),  opiza  {gr.  i.  pisa  lat.  i4i.  p  aus  pi 
{i.  subtilis  farina;  maneries  pulmenti  de 
ordeo;  cf.  ortisis,  oziza)  aruuizza  sivi. 
(Gf.  an  or-  angelehnt?),  erwiß  (I4i).  si= 
mila  (120).  en'zemele  van  klciuTn  mole 
heraaket  (23).  stou])-,  var.  stup-mele  in 
(;r  mole  (75).  stoupp  von  meJe  (20). 
stäup  von  meele  (19).  stoub  von  meel 
(68).  stof  van  m.  (11).  griß  (3,  4).  gries^ 
mel,  gerstenmuß  (74).  garstuubry  (,147). 
snitz  carnis  (i2i). 

*Oriza    minor,     oryzaminon     (Ki.) 
schviraden  (114,  Kl.). 

Ormin-um,  l  -iura  (Ki.),  t  hormi= 
num  (  143)  (i.  vrtica  24,  gallitricum 
143)  Scharlach  t  wilder  spargel  (Ki.). 

*Ormotinus  {aus  hornotinus?)    lau= 
ger  (i3ij. 
*Ornaciuin  v.  Hornotinus. 

Ornamentum  //(/.  zerunge    (f),  i33) ; 
zier-unge,  -heit  (20),  -liclieit  t  cleidung 
(65);  meße  gewant  (.^) ;    oniamont   (5^). 
nd.  tziringe  ;  pl.  smyde. 
■*Ornanuni  ornaiie  (85). 

Omare  l  ex-o.  (88)  hd.  zieren,  ziren, 
zirn,  auffmutzeu  (x26).  nd.  tziren,  sireu, 
sieren ,  smucken.  schoen  o.  vnsubcr 
machen  (88). 

Ornate  zierlieh  (20  i. 
*Ornatinus  v.  Hornotinus. 

Ornatrix  zu  mach-,  zier-.  aufFbutz- 
erin,  nl.  toemaeckster  (116). 

Ornatus  ptc.  sbst.  hd.  ge-zyert,  -zyrt 
(17);  zie  ,  ze-,  czi-  (21)  -ruuge;  ziert, 
meßgewant ;  geziert  mit  allerley  clei= 
dern  o.  gesmyde  (8).  nd.  ghetziret,  tzir= 
inge,  zierheit  (11),  missevant  (23),  myß= 
gewant  (132). 

Orn-ia,   -ea  ( 74  )   ( i.   anathema  Br. ) 
ban  (8).  ver-panuuug,  -fluchung  (74). 
*Ornitha  ags.  hajnn  (94'»^). 
^Ornithia  ags.  fugelas  (94a'). 

O-,  ho-  (100)  -rnix  [i.  galiina  sylues- 
tris  l  g.  africa  pinguis.sima  Br.  cf.  orix ; 
i.  coturnix  i  ortigometra  </.  v.  75 ) 
heher  (93).  hera  (87).  birck-,  birgk-huuu, 
-hun,  -hon,  -han;  pirekhun  (74);  birch- 
hon  (13),  -on  (12),  -hun  (9)j  birg-hun 
(8),  -hayn  (5**);  pirek-hone  (152),  -hune 
(133);  burck-  (68),  brick-  (3) -hun;  brech 
hoin  (18)  berc-hun  (lOO,  -hoen  (132)  nd. 
berch-,  kerck-  {sie  22)  -hon.  hd.  nd. 
velt-,  ur-  (147)  -hau  (i34),  -hune  (19),  hd. 
-hun,  nd.  -hoen.  or-  t  ar-  (75),  ur-  (74, 
77)  -han.  orhen  (64). 

*Ornix   {arbor,   cf.  pro.   X    ornus?) 
birck  (76). 

DlürENBACH     GL085iAHIUM 


*Ornix  (x  onyx)  en  sten  (23). 

Ornizo-  (Br.),  orni-mantia,  -mansia 
t  -manticus  (76)   i.   diuinatio  facta   ex 
visceribus  ornicis  (66,  76  sim.).  zawberey 
in  o.  mit  pirekhun  (74). 
*Orn-us,  -otinum  v.  Hornotinus. 

Ornus  (^.  qaeicus  129,  carpens  75. 
c/.  eornus,  optus)  pusch  (8'').leympawm 
(74).  limböm  (Sum.).  lin-baum  (95,  127,  Gf.), 
-bam  (8).  lidbom  (6).  hagen-  (64,  74,  Gf.), 
arliz-  (84),  meel-  (143),  mel-  (i26j  -bäum, 
-buocli  (64).  -puch  (74).  vvieiäsch  (126). 
ahorue  holtz  (3.  st.  aornus).  erle  (87^). 
spindelbaum,  hagcnbuchen  (i43). 

*Ornustus  i.  ligamen  t   circulus  ma= 
ridlle  (70). 

Orobanche  (/.  scandulaca  114)  som= 
merwurz  l  schmerkraut  (11 4,  Ki.).  erven= 
wurger,  ohnblat  &c.  (143).  nl.  smeercruyt 

(116). 

Orobus  («.  species  liguminis  t  popu^ 
lus  76^,  oro-bi  (9i),  -Ipi  (47j,  -pius 
(IG),  l  erobium  (74)  hd.  nd.  wick.  ein 
wicke  (110,  132).  wieken  (17,  74).  vogel- 
w.  (47,  74),  -wicke  (10,  13,  16),  -wichen 
(12),  -bick  (3).  erven  (143).  groß  darm 
orobus  (74). 

*Orogullus  V.  Chirogryllus. 
*Orolpi  c.  Orobus. 
Oroma  {aus  opotfxa;  i.  visio  Br. ,   v. 
vera  <ibc.  76)  warta  ((if.).  war  draum  (8). 
*Oro-,   orro-,   orrho-,   ortho-,  uro- 
pygium  der  burtzel  (114  s«m.).  n^.  stiet, 
btuyt  1116). 

Oropius  V.  Orobus. 
*Orpinium  r.  Origanum. 
*Orpus  V.  Orphus. 
Orphana   {i.    -nus   5  &c. )    hd.    eyn 
weyse  snn.,  waysinn  (1). 

*Orphanotrisica  (</.  sq.)  spital  meister 
der  waisen  vnd  der  armen  kinder   (75). 
Orphanotrophita  hospit-aelre   (11), 
-elre  (20). 

Orphanotrophi-um ,  -o  (11),  ora^ 
tropheum  (76^  hospitale  (11).  kinder  o. 
weisen  spital  (75). 

Orphan-us,  -a  lul.  eyn  weys-e,  -en 
(65),  -el  (77),  wais  (1,  76),  weiße,  weiß, 
waiß  (134),  wyße  (löi).  wisel  (49).  wese 
(23).  weysen-  (68,  110),  weeß-  (132) -kint. 
weze  (12). 

Orphus,  orpus  (112)  [piscis)  orfern, 
wurffleiu,  raunhell  (I12). 
*Orreuni  v.  Horreum. 
*Or-  V.  O-riganum. 
Orrho-  v.  Oro-pygium. 
*Orsa  mayor  i-.  Vrsa  m.  Arcturus. 
*Orseitra  v.  Orchestrum. 
*Ortha  {aus  orca  X  otha)  ein  origer 

kopff  (64). 

*Ortaganuin  v.  Orthogonium. 
*Ortage-  v.  Ortygo-metra. 
*Ortare  {i.  iurare  76.  aus  0pX8V)swern 
(8,  9). 
"^Ortesta  v.  Orchestrum. 
*Orthica  v.  Vrtica. 
*Ortiga-  v.  Ortygo-metra. 
*Ortiganium  v.  Orthogonium. 
*Ortiganum(:  hortus )  gartenlon  (123). 
*Ortigemetra  &e.  v.  Ortygometra. 
*Ortigia  orhun  (95j. 
*Ortigo  en  rap  hon  (23).  , 


Ortygo-,  orthygo-  (Gf. ),  ortigo-, 
ortage-  (8),  ortiga-  (74),  ortige-  {i.  ov- 
nix  110**),  orthogo-,  orthoga-  (19),  hor= 
tigo-  {s.  M.),  horrigo-  (68),  hortiga-  (66, 
69,  70,  134),  hostigo-  {s.  u.) ,  (ortigo-  t 
75)  hostiga-  (75!'),  ostiga-  (75»)  -metra, 
orthogo-  (18),  ortho-mitra,  ortig-omera 
(94, 136),  -eamata  (i48)(2.coturnix,ornix) 
(ortyg.  sim.)  or-,ur-,  orich-,  hor-hun  (Gf.). 
horrehun(i02).  oriehhön  (84).  vr-hun  (34, 
100),  -hun  (7),  -han  (5^,  7).  aur-  (9),  wier- 
(8)  -hun.  orhand  t  urhaim(G).  barch  hoen 
(11).  pirckhan  (76).  byrch  hayn  (19). 
rephun,  prachuogel  (74).  alts.  ueldhon 
(118).  ags.  edisc-haen  (94),  -henim  (136). 
hd.  nd.  trappe,  hd.  trapp,  drappe.  trap= 
vogel(orthog.  68, 110,  132).  ortyg.  schnepf 
(110),  sneppe  (i32).  wach-  (11),  waycli- 
(19),  wath-  (20)  -tel.  quackele  (8^,  99, 
106).  ags.  seeg  scara  (94^).  {oft  alph. 
host-)  hortigo-,  hortiga-  (.<;.  o.),  hor= 
rigo-  (68)  -metra  ain  orhan  (67,  76),  t 
labor  intendens  de  horis  (76).  vr-  hd. 
-han,  -haue  (110),  -hun  (5),  -hon  (23). 
awerhan  (6C,  70j.  aurhan  (134).  uwer-hun 
(18),  -hune  (17).  hostigometra  auerhan 
(3).  berghun  (4). 

*Ortiri  {st.  sortiri)  losen,  gewyimen 

(74). 

*Ort-,  orc-  (17,  74) ,  arth-   (5i>)   -isis 
i.  git  q.  V.  5^,  11,  17;  cf  oryza)  gries 

1).  njs  (11).  reyse  (74).  riß  {i}  heiderich 
(17).  ryß  (5^.  v.  gid).  (gries  =  griesel^ 
werk  =:  heidekorn  &c.  Nmu.). 

Ortix  {i.  perdix  76)  reb-  (76),  rap- 
(G),  hasil-  (95)  -hun. 

Orthodoxa  i.  fernin a  rede  glorie{BT.) ; 
fides  in  qua  r.  gloriatur  (76);  res  in  qua 
r.  gloriamur  (lio.  i.  q.  -xia  66  &c.).  recht 
glaube  (8). 

Ortho-doxus,  -duxus  (i.  catholicus 
i  proselieus  1)  hd.  er-,  ir-  (18)  -lieh; 
warlicher  ere-n,  var.  -r  (64).  nd.  erlic. 
strengleicher  liebhaber  gots  (1).  eyns 
rechten  glauben  (8).  eyn  reeht-gl.  (18), 
-glauber,  -glober  (6),  -geleuber  (.5), 
-louer  (23).  recht-  hd.  -glaubig,  -gleubig, 
-^leubick  (19),  -gelouieh  (132).  geretht- 
gleubig  (20).  reth  lemer  {sie  22). 

*Orthoga-  v.  Ortygo-metra. 

*Orthog-amum  v.  -oniiun. 

*Orthoga-mus  v.  -nus. 

*Orthoganium  &e.  v.  Orthogonium. 

*Orthoganum  winckelmaß  (75). 

*Orthoganum  r.Orthogon-ium,  -um. 

*Ortho-,  orto-ganus,  -gamus  (17), 
-gonus  {q.v.)  i.  rectas  angalus  {ig),  eyn 
recht  ort  (5  &c.),  art(17),  angel  ort  (76), 
winkel  (8). 

*Orthog-enus  v.  -onium. 

*Ortogolus  V.  Artoganus. 

^Orthogometra&c.  v.  Ortygometra. 
Ortho-,  orto-  (110)  -gonium  (23, 
110,  132),  (jew.  -ganium,  -gomium  t 
-gamum  (17),  -gonum  (1,  3, 71 ),  -ganum 
(5),  -ganus  (3),  -gonus  (12,  13),  -genus 
(10),  ortiganium  (G),  ortaganum  (77) 
gipel  (1).  gippel  (3).  gibel  (3,  G  &c.). 
eyn  gibbel  (-gomium  17),  g.  am  hus 
(5).  gobel  (-gamum  17).  gebel  (10,  12, 
77  &c.).  geybel  5»^).  gebbel  (18,  69),  ^ 
gybbel  (69).  geuel  (13,  23).  gaflel  (i32). 
gabel  (110). 

*Orthogonizatus  gewinkelt  (8,  9). 

*Orthogon-um  v.  -ium. 

51 


402 


ose 


Ortho-Ronuui ,    -ganum ,    -Ronium 

vyn  rcilit-ciidi.u  im  xii».].  hd.  -ortifj;, 
-ordi;;  i  '21) ,  -(inlni^-  (17),  ml.  -ordiul», 
-onlt'lick  (liiirk,  /i'l.  «iin^. 

'Ortliogon-iis  r.  -iuni. 
Orhogonus  nclit-wiukil  dl),  eckig 
(im),  -luu'kicli  [V.i->),  hfl.  -ortig,  -urtig 
(i:>i).  on  rocht  ort  (2."{).  ord  (22)  t  on 
bin  vot  (X  artoganus).  wincki-l  (75). 
w.-gcrud  (126). 

Orthogra-phia,  -uia,  hortographia 

(;t;t)  IkL  recht  sdiriH't.  nd.  scrit'tiirc  (!)!i). 

Orthogra-phus,  -uus  der  reht  buoh- 
stabcu  kaii(ii;5).  cyn  rccbt  schriber,  nd. 
acriucr.  cyn  rccb  (5),  gerechter  (64) 
sein-..  sebrcil)cr  [%. 

Orto-  r.  Ortu-lanus. 
"Orthologia  v.  Otalgia. 
*Orthomitra  v.  Ortygonietra. 

Oi'thonoycus  (Hr.),  ortonoicus  dye 
so  vcle  (iwijtsdiildt  als  he  ontfengt 
(disn.  dye  iiiyiuic  (pv.  dau  hc  o.  147). 

Orth-  V.  Or-opygivun. 

Orthragoriscus  monfisch  (i4o). 

Oi'tu-,  Ortho-,  orto-,  hortu-  (loe) 
-lanus  //(/.  gert-cncr ,  -iiier,  (ö''),  -'ler 
(i;u);  gart-ucr, -cnman  (8'') ;  ganier(69). 
nd.  gardcn-er,  -ier  (107);  ger- (2i)),  gor- 
(22)-deiicr5  orkenere  (99),  hofmaii  (1O6;. 

O-,  ho-rtvilus  gertc-1  (7.5),  -chiii  (8^^). 

Ortus  ((/.  -US,  -i)  hd.  ge-boni  (17 j, 
-burt  t  vrt^prunck  (65);  gart;  gart-e, 
-cn  (10) ;  otfgaiig  sim.  nd.  gai'de,  bongart 
(99),  hol"  (11.  99),   hoff  (i.'}2),  vp  gauck. 

Orvala  v.  Gallitrichuin. 
*Orveda  (t/.  vrpheda  gi.  m.)  ocrvedc 
(81).  orvede   die   sake   uyet   to   wrekeu 

(U7). 

Os  oris  hd.  nd.  muut.  hd.  mund.  nd. 

inont;  muie  t  vhibbc  (22''). 

Os  ossis  hd.  beyn,  ge-beyn  (18).  nd. 
beeil,  knokc,  beu-kn.  t  ku.-ben  (22^*), 
knokcn  ^14). 

*Os  mundi  (91,  125,  144),  osmund-a, 
-ula  sant  cristoff-s  kraut  (9i),  -eis  kruet 
(125).  s.  christophors  kraut  (i44).  -a 
eichfarn   (Ki.).   wIcken;   -ula  steynfarii 

(1-13). 

*Osa  (c/".  hosa.  osee.)  behalter,  hoff= 
nuiig,  et.  genus  calciamenti  (74). 

Osanna  heylick?  selick  machen  (19 
sim.).  mach  vns  heyl  (9).  mach  mich 
heiig  (8).  hillich  maeck  (11).  behalt  vns 
(65,  74).  o.  in  excelsis  durch  die  flelie 
die  wir  thun  würck  unser  heil  &c.  (65). 

*Osariuni  ( ziv.  osor  und  ostratus)  i. 
castrorium  ( 76). 

"^Osca  {i.  oesypus)  iccke  (Kii.). 

O-,  l  ob- (147),  a-  (1)  -scedo,  ossedo 
{i.  oscitatiu  110  &c.,  fetof  ab  ore  2»'oce^ 
denn  t  Sputum  de  ore  7«)  s^Dibe  (5t>), 
spye  (133),  spige  (23).  sprey,  eyu  seri-- 
cheit  bynne  monds  (147).  hd.  spey-chel, 
-celimg  il8).  spekel  (107).  zeuer  (23) 
hd.  sayffer,  seifer.  ge-s.  t  gestanck  von 
mund  (75).  mund-  (64),  munt-  (8)  -stanck. 
muiides  gesang  [sie  9).  vbler  smack  (74). 
gliffer  (133),  glefer  (67,  V.  a.  1477),  (c/. 
verglaferu  Fr.  1,  350^.  bm.  547.  gleff, 
gleif  labium  X  geifer?).  hd.  gaifer  (*>, 
134) ,  geyfer.  gäeung  (9l).  gew-  (l28), 
gehne-  (114),  gein-  (Fris. )  -sucht,  nl. 
schoerbuyck,  blaeuschuyte  (116). 


'Osisellum  1:  Oscillum. 

'  Oscen  ( »/(//  ore  i-nnit  f  J'oliis  (f;*;.  vt 
deripial  aiies  ;  pl.  nues  ore  caiieuIcK  Mr. 
&c. ;  cf.  occa)  tcrcr  (X  osten  ?  9).  heilisod 
l  nie-  l  nii-riscala  (111,  t;f.  xostrea?). 
pl.  o-,  ob-  (isiil  -seines  vogel  die  sin- 
gen (110,    132)  off  veic  llcuten  (132). 

*Oscentum  r.  Ostentum. 

*Oscia  r.  Oscium. 

*Osc-  V.  Oss-iculum. 

*Oscidaie  v.  Oscitare. 

*Osc-,  oss-  (HH,  110)  -idium,  -inium 
(74)  {nach  oscinuva.  (jehildet)  ein  gauck: 
lery  que  fit  e.r  apertione  a)is  jn  dem 
geucn  von  dem  mund  (110).  gokelye  in 
de  gcneen  van  de  moude  (132).  zauber- 
nus  im  des  gepains  {nie,  74,  aw«  gewen 
X  os  ossis). 

*Oscilare  r.  Oscitare. 
Oscil-,  ossil-,  ossi-,  osil-  (Br.)  -lare 
[i.  Dssa  mouere;  verber are  t  scindere) 
sehoc  reden  (23).  schock-en  (ö**"',  74), 
-len  (110''),  -den  (110  &c.).  (wett.  -ein 
Schnellkuf/e/»  weifen  cf.  Sm.  3,  320).  hd. 
(Mss.  inog.)  schlicken,  scongeheleii  (i07. 
cf.  sciion-gelen,  -ckeleii  motitari  Kil.). 
reyen  (147).  rede  geben  (ossillare  17). 
rytzclen  (74).  ritzen  (116).  slan  (8).  zo 
slaen  (132).  gytschen  (76.  cf.  oscillum; 
untersch.  von  ostillo  i.  verbero  l  scindo 
ib.).    ossillare   in  stücken   zerschlagen 

(Plaut,   ap.    Ki.). 

*Oscill-e,  -ae  (94)  agn.  to  tridan  (94, 
136). 

Ose-,  l  ost-  (74),  oc-  {•22.^\  4) -illum, 
-illa  (112)  (^^  paruum  os,  p.  o.ictdum, 
^tum  i  leite  0.  76;  latpieust  ludus quo pueri 
mouent  se  hinc  et  inde  sim.:  ludus  pue- 
rorum  quando  habent  yinagines  liipieas 
76 ;  seuta  74 ;  pl.  i.  facies  picte  ad  ar- 
bores  suspense  110  &c.  c/.  pistillum)  eyn 
dog  (7),  dock  (67,  152).  tocluin  {pl.  Gf.). 
en  docke  (23).  eyn  kinder  spei  (22''). 
touterspel  {verb.  touteren  (Kil.).  scoega 
oseillae  (Sm  3,  320).  scocke  t  sconghel 
(107).  hd.  eyn  schocke,  schock  (1), 
socke  (4.  als  Schauchelseil  erklärt),  nd. 
en  schock  rede  {vgl.  v.  rit-).  ein  schgke  {sie 
70),  stocke  {sie  ';9),  stock  (i34).  schützen 
{Indus  75).  oscilla  ris  (Sm.  3,  133).  rita= 
scophasm.;  seil;  ris;  padast  (Gf.  2,  540. 
6,  46s).  oscillum  rit-schuphf  (2),  -schupf 
(Sm.  3,  379),  -schuff  daran  man  sich 
schnützt,  var.  schnntz  (75).  rurschupffen 
(1).  reit-  l  schwing-  (Ki^^. ),  schwaiick- 
(Ki''.).  -seil.  reyschoUe  (147).  rytzel,  r.-  t 
hytzel-rayde;  schock,  schocke,  darauff 
sich  die  kinder  schocken  (74).  eyn  hutte 
{t  paruum  os  20),  hut  (19),  :  hutscheii 
&c.  oscillare  (Sm.  2,  259 )  ?  das  geutschen 
auff  vnd  nidere  (112).  ein  gautsch  (134), 
gutsch  (68,  69).  mund-elein  (9).  -lein  (1, 
74\  -ekln  (23),  -igen  (oscillus  5'').  os= 
cellum  cleyn  munt  (8).  o-,  oc-  (9,  76) 
-cillus  i.  ludus  sc.  instr.  de  funibus  dtc. 
gytsch  i  schock  (76).  stocke  (9). 
sthocke  (schocke?  8). 

*Oscinium  v.  Oscidium. 

Osei-tare,  -dare  (uo»),  ossi-tare,  -re 
osticare  (4)  [cf.  hiare)  hd.  nd.  geuen. 
hd.  ge-wen,  -feii  (5),  -ben  (19),  -heu  (7), 
-nen  (10,  4) ;  go-  (6,  67),  gey-  (9),  geu- 
(69),  gou-  (68),  gi-  (42)  -wen.  giebin  (5^). 
ghewen  (11).  gapen  (20).  gai-nen  (6), 
-men  (1).  geynen  (3,  Fris.).   gienen   (64). 


)    veygen^ 
l   lychnis 


OSS 

ianen  (23).  hoganen  (125).  gu-  (  1 ),  gii- 
f3)  -mic.zen.  gain-en  i  -atzen  l  gähnen 
(75.  cf.  Hiatus),  wegin  (8'').  preßten  (77). 
hosten  1 18,  23).  osei-lavit  i.  crasmavit 
(isi;"».  st.  chasm.);  -tavit  i.   scasmavit 

(136'')- 

Ose-,  oss-itatio  {i.  bataelaeio  147, 
bataglatio  l  casmaticon  i4i,  badals 
Gj.  m)  hd.  gew-,  gouw-  (()8),  giw-  (9), 
gibb-  (17),  auifgyn-  (64)  -unge.  das  geh= 
nen  o.  hoch-g.  (114).  gcwyng  (117). 

Osculari  hd.  nd.  ku-,  kü-  (67,  i5i), 
ky-  (110)  -ssen.  (k.  bepe'  11.  /a^.V).  hd. 
(msk.  inoR. )  kus<'h-in,  -en;  werden  ge- 
kusset  (19). 

*Osculat  gekusset  (20). 
Osculatio  kussuiige  (20). 
Osculum  kuss-e  (67,  110,  132).  -en 
(99),  -unghe  (19),  -inge  (11).  hd.kuü, 
kosche,  kosse  (17,  152),  koß  (8),  kuelj 
(20),  begerung  (.')•>).  nd.  kus.  2^1-  locher 
wie  aizuchten  (Agr.). 

*Osee  {^jr.  n.  interpr.  saluator)  hd. 
eyn  gesiint  mecher.  nd.  en  zunt  meker. 

Osi  {i.  vtinam)  ich  woit  (76).  wolde 
got  (23). 

Os-  V.  Osc-illare. 

*Osymium   (c/.   ocimum 
poncn  (74). 

Osyris  1  i.  anthirrinon 
syluestris  73)  orant;  teuffels 'bandt; 
sterck  b. ;  kalbsinaul  (73).  lein-,  flachs-, 
harn-,  nabel-kraut  1  143  ).  mcerburtzel 
(Ki.).  wilder  flachs  /  krotten-fl.  (144, 
Das.  i.  q.  osyrites  Ki.,  linaria,  vrinalis). 

*Osma  {aus  öa/i^)  ags.  suicae  (94, 
136.  cf.  Dz.   Wtb.   245). 

Osmunda  &c.  v.  Os  mundi. 
*Osopa  V    Asopa. 

Osor  i.  o-,  e-  (76)  -ditor  hasser 
(110  &c.).  heßir  (19).  hater  (11).  heiß- 
(8),  hes-  (9)  -lieh  wint. 

'^'Osor  {aus  olor)  swan   (93). 
Ospisei-um,  -s  (22'',  7  7}{cf.  opiscium) 
grat  (1).  gratt  (3).  grot  (77).  grade  (22*»). 

*Ossa,  t  assa  (74)  hd.  grat  (74);  eyn 
fisch-,  fiß-,  (18)  -grat,  -graut  (76).  eyn 
vische-  (152),  fiscli-  (7,  132)  -grait. 

Ossäre  (^.  ossa  dare  t  percutere  t pre^ 
jjarare  Br. ,  facere  110  &c.)  beiu  geben 
o.  machen  uio).  beenen  geuen  l  m.  (132). 

*Osse  myd  leyne  (ss^.  1  st.  b?). 

*Ossedo  V.  Oscedo. 

*Ossepia  {hcrba)  sechtzehenpain  (74). 
Oss-,  osc-(iiob)-ictdum  ein  dein  bein 
0.  grat  (110),  been,   bot  of  graet  (132). 
benichin  (12). 

*Ossidium  v.  Oscidium. 
Ossifra-gus,  -ga,  -ngus  (64^,  i4i), 
-nus  (93)  (auis)  warckengel  (20).  payn= 
precli  l  auis  { -gus  74 ).  baynprychell 
(64»^).  bein-bruchel  (64^),  -brecber  (ii4 
&c.).  stein-bruchel  (114,  126), -beyß  (i40), 
-beisser  (Ki.).  hirß  finck  (i40). 

*Ossigra  {cf.prc.)  ags.  gos  (94). 
Ossilago  beinhärte  t  das  grusdbein 

(Ki.). 

*Ossil-,  ossi-  V.  Oscil-lare. 

*Ossi-re,  -tare  v.  Oscitare. 
Oss-orium,  l  -uaria   (135)    {cf.  car= 
narium)  ge-   (2,   74),   gä-   (135)   -rner. 
kernder  (74). 


OST 

Osten-dere,  oft  l  -tare  hd.  wisen. 
hd.  nd.  be-w.  hd.  eu-,  varr.  ei-  («5), 
zey-,  zeu-  (20),  zai-gen ;  weisen ;  be-w. 
l  -waren  (65).  tzonen  (i32).  tonen  (99). 
offenbarn  (65,  75). 

Ostensio  bewisuug  (19).  toninge  (99). 

Ostensor  bewiser  (20). 
*Ostensus^te.  shst.  bewis-et  (20),  -ung 

(110   &c.). 

*0-   V.  Ob-stentaculum. 

Ostenta  -  culum  l  -  tio ,  -mentum 
(i.  demonstratio  Bt.)  zeyg-,  wis-ung;  wnu= 
der  (110  siin.).  hd.  nd.  bewis-unge,  -inge. 
beweisuug  (134). 

Ostenta-men,  -mentum  hd.  bewis- 
unge,  -en  (6). 

Ostentare  ycf.  ostendere)  dick  vnd 
(iio'J),  oder  (iio'*)  zeygen  t  beryenien 
(iio).  dickwil  tzonen  (132).  bewis-en  (23), 
-ung  {sie  76).  hd.  be-,  ver-  (100)  -rumen. 
be-romeii  (12,  99,  132),  -remen  (es),  ad- 
t  o-stentor  i.  plaudeo  (76). 

Ostentatio  hd.  erschin-  l  offenbar- 
(65;,  bewis-,  beruin-,  zeum-  {i.  demonstra- 
cio  20.  st.  zeun-)  -unge.  ruem  (99).  rüm 
(8"). 

Ostentator  {i.  reprehensor  t  iactita= 
tor  4)  Schimpfer  (134).  schymper  (4).  lid. 
nd.  be-sch.,  -stiunper  ( ?  22).  hd.  schnupffer 
(67),  be-schn.  {t  iactator),  -runier  (8,  9), 
-roemer  (132),  -wijser  i  -ryemer  (110), 
-remer  (68).  zeyger  (68,  75,  110). 

Ost-,  ose-  (76)  -entum  {i.  indicium 

1,  munstrum)  pey  zaichen  (1).  hd.  nd. 
wunder,  hd.  mer-w.,  wondcr,  wunderlich 
ding  (9);  wenner  (wonner  V)  l  fickerye 
(18).  wickeri-  hd.  -e,  nd.  -ge. 

Ostentus  hd.  nd.  belach-,  vorspott- 
(8,  9j  -unge ,   -inge.   gelacliter   der  ver= 

spottung    (75). 

*Osteola  f.  Oniea. 

O-,  ho-stiai'ius ,  hostiator  hd.  nd. 
port-ener,  hd.  -ner.  pliortener  (5'').  dor- 
t  dore-  (19),  doer-  (11,  106,  132),  duer- 
(11),  dur-  (20),  thor-  (110)  -wechter,  l 
-huter  (110),  t  -meclier  (132),  -waerdere 
(106).  thur-huter  (1,  110),  -macher  (uo). 
türhueter  (93).  torhieter  (134).  thor  war- 
ter (65,  68)  an  der  kirchen  (65).  thar 
werter  (4).  torwart  (76).  kerken  hoder 
(23).  kirchen  huder  (5^). 

*Ostiarius  v.  Vstarius. 

0-,ho-stiatim,  hostialiter  (17)  durch 
dye  dore  (17).  van  dueren  to  d.  (11). 
*Ostica  ((/.  ostrea  &c.)  muschel(74). 
Osticare  i\  Oscitare. 
*Ostieium  r.  Ostmm. 
*Ostiga-  V.  Ortygo-metra. 
*Ostill-o,  -um  V.  Oscill-are,  -um. 
O-,  gew.  ho-stiolum  thur-  (75,   110), 
tor-  (8)  -hu.  türlein  (9).  gat-er,  var.  -ter 
(75).  leth  (125.  nhd.  laden). 

*Osti'  adv.  [aus  oscitat?)  gewit  [8^). 
O-,  bo-stium,  i  osticium  (19)  hd. 
tur,  tür  (6),  tür  (4),  thur  (iio,  134),  tir 
(76),  tor  (9),  thore,  var.  thure  (65),  dur 
(18),  dore  (17).  hd.  nd.  dore.  nd.  dor; 
doer  ho.  i  duer  o.  (11).  doyre  (19). 
durken  (o.  20).  eyn  in  fluß  (ho.  17). 
oscia  die.  vbi  confluunt  flumina  (76j. 

*0-  V.  Ho-storium. 

Ostotoreuta  baindrächsl  (V.  a.  16I8). 
beindreher  (Ki.). 


OTH 

Ostra  ((/>'.  i.  lat.  testa;  oft  i.  ostrea 
q.  V.)  snigen  hus  (23).  vischmuschel  (74). 
scholpe  van  en  visch  (147). 

*Ostrac-a  v.  -um. 
j        Ostraearius  delemeker  (147). 
\        Ostraeias  Inxsaphir  (144,  Ki.). 

Ostracinda  topfspiel  (Ki.).  schlag  0. 
anschlag,    zum   barrlauffen,    ritterspiel 
i  (112).  nl.  hol  oft  bol,  luyseii  oft  noppen 
I  ine]. 

Ostra-cum,  -ca  (125 ),  -cus  1^129,  147), 
-tus^  (76,  Br.),  -tum  (^.  pauimentum  tes- 
tucai ;  it.  species  ludi  7.  X  oscillum), 
ostricus  (129)  estrich  (114).  heydensch 
e.  (120).  dele  {t)  fluyr  van  steynen  gee= 
strickt  (147).  eyn  dog  (7). 

Ostrea  (i.  ostr-a,  -eum  7, 1 14,  testudo 
Gf.)  scerdifedera  (Gf.).  rauschel  (20,  91). 
mußel  (7).  museal  (6).  mer-sneck  (7), 
-schnegg  (6).  meerschnecken  o.  ostren 
(114).  ostr-een  (135),  -ie  (9i  1.  oester(iio). 
eyn  schille  (68,  107,  109,  132)  of  schilp 
van  ousteren  (107),  eft  schilp  teu.  ouster 
(109),  van  schulp  l  ouster  (132). 

Ostreatus  ( i.  purpuratus  Br. )  mit 
purpur  gecleit  (110).  schab-  t  schrumpf 
icht  &c.  (Ki.). 

Ostreola  irf.  oniea)  mersnegge  (95). 

Ostreum  (  /.  concha  f  limax  1.  cf. 
ostrea,  muritum)  sneckh  (1).  snige  (23). 

Ostreus  ( i.  purpureus  Br.  &c. )  roet 
pellen  (20).   von  purpur  (68,  110).   van 
j  purpuren  (i32i. 

*Ostria  v.  Ostrum. 
]      *Ostriago  ags.  lithwyrt  (94^j. 
*Ostrie-ium,  -um  v.  Ostrucium. 
*  Ostricus  c.  Ostracum. 

I  Ostrifer  m.,  -ra /.  scaletrager  (127). 
scalutrag-un  g.  sy.,  -a  ./. ;  astriferae 
alertragiges  (Gf.). 

"^'Ostriger    ags.    bruuu-besu    (94,  136). 

^Ostrogamus  [aidmal)  elntis  (!•)• 
Ostr-ucium  (Ki. ),  -utium  (85,  143), 
-icium  1 105.  143).  -icion  (Sum.  vm,  -icum 
(105).  -encium  (i43),  astr-eneium  (143), 
-icum  I  Silin.  VI),  -antia  (143.  Ki.), -entia 
(Ki.j,  -utium  l  asteritium  t  struthi-on 
t  -um  {q.  cf.)  t  magistrantia  /.  impe- 
ratoria  ( 143  )  ( cf.  meu ,  aristolochia, 
nasturtium)  wal-  (105),  brüst-  (Ki.), 
meister-  (143,  Ki.),  kaj'ser-  (i43)  -wurtz. 
astren-za  (Sum.  vi)  -tz  t  magistrantz 
(143).  ostriz,  gerese  (.Sum.  vn).  brunkerse 

(85). 

Ostrum  i  cf.  mullus ,  muritum )  i. 
\ Purpura  ( Br.  &c. );  eoccus  (i2i,  Gf.); 
Ipiscis,  concha  marina  sc.   ostria  (76). 

vysch  (12).  wilsch  (13).  welsch  (10,  Voc. 

Hamb.).  wels  (4,  75).  blut  eins  tisches 
j  also  genant  (65).  roet  pelle  (20).  rot= 
I  phell-e(t>uiu.),-ol  (i2i,Gf.).pfellotuoch(93). 

!      *Ostul-  i:  Vst-arius. 
Obus  hassende  (iio  &c.j. 
Osus  saffixum  i.  plene  fule  (13). 

*Otha,  ocha  (74)  (i.  potatorium  t 
I  ventosum  viiam  habens  an.sam  75,  gr. 
aurin  ib.  ~  ota  Br.)  kopff  mit  einem  or 
(75).  cyneriger,  var.  ein  origcr,  k.  (64). 
ain  ainoriger  k.  sed  diotha  ain  zwaiorig 
(76).  aynorigß  faßlein  o.  triiickfas  (74). 
mit  einrhauthaben  (93). 

Ot-algia  (147),   -agia    (Br.,  Gl.  m. ), 
-ologia  (110),  oth-algea  (74),  -agia  (75). 


-  OUI 


403 


-ologa  (68,  74,  75),  t  -ologia  (75),  -ilegia 
(76),  orthologia  (132)  {i.  dolor  aurisiö) 
erschwer  (110).  oersweer  (132).  or-mutzel 
(70a),  -wurtzel  (75i>':(i).  oren-sucht  (74), 
-pijne  (147). 

*Ot-  V.  Oc-entibile. 

*Othilegia  v.  Otalgia. 

*Otinius  V.  Ocimus. 
Otis  haselhun  (114).  trapp,  trappgans 
(114,  ii6\  aekertrapp  (116). 

*Otholog-a,  -ia  v.  Otalgia. 

*Othoniel  gotuater  (74). 

*Otta  1-.  Oxca. 

*Otus  (c/.  asion  i.  othus  125)  ohr-  t 
schleier-eul  (114).  schaffitle  (91).  orkutz, 
nl.  ranswle,  kerckwl  (iie). 

*Oua-eium,  -gium  v.  Oflfagium. 

*Oualid-a, -ia  (143)  (t/.  aulitica,  ma= 
latia,  chamaeleon)  chainillen  (143). 

Oualis  (j.  dispositio  oui  76)  ayer- 
(74,  76;,  eyer-  (4)  -form,  -gestalt  (74). 
geformet  als  eyn  ey  (17).  eys-  (5),  ayr- 
(1)  -formig.  ev  formick  (5^).  eyg-  (22), 
eyges-  (23)  -formich.  eyger  Icygich  (23. 
cf.  ouare). 

Ouans  frolich  (8,  9).  bleyde  (9). 

*Ou-are,  -ari  (75  var.),  t  -atisare  t 
-isare  ( 76  )  (a  pueris  qui  tut/c  letantur 
quam  dantur  eis  oua  Br.  sim.)  hd.  ayr 
(1,  134).  eyer,  hd.  nd.  eiger  legen,  nd. 
leghen,  leygen.  brueden  (7).  hd.  nd.  vro-, 
hd.  frau-,  herfrau-  (17),  free-  (76),  fro- 
(67),  fre-,  freu-  (75)  wen.  kurtzweilen 
vß  Wollust  (75). 

*Ouareus  (V  ov'eus)  hodensag  (8'>). 

Ouatio  freude  l  blijtschafft  (20). 
*Ouatisare  c.  Ouare. 
*Ouatium  v.  OfFagium. 
*Oue  [i/derj.  dolentis  cf.  aue)  //(/.  nd. 
owe.  hd.  we.  awe  (3).  ein  awe  (4,  wegen 
des  Artikels   dort  verm.   irrig  als  ouis, 
;  oua  Gl.  m.  mhd.  ouwe  &c.  gedeutet).  o\vj ; 
j  eye ;  joduta  ys  eyn  rovin'g  (22''). 

'•        OuieulaAf/.  eyn  cleyn  schaff,  schaeff 

(132),  schayffe  (133),  schauff(67),  schaet 
'  lin  (68),  schefflin  (uo) ;  ein  kleins  schaf= 

hn  (134);  scheff-chin  (20),  -elein  (9).  nd. 

scepken  (14);  en  luttic  (22),  luchtic  (23) 

schap.  schaip  (i47). 

I        Ouie-   (74,    110,   Br.),   ouunc-   (132), 
I  ou-   (HS,    Br.)    -ulum   cleyn    eyer   iio), 
1  eyerchen  (132).  ayerlein  (74). 
*Ouificare  eyer  legen  (65). 
I      *Ouificiuin  (/a^/.  uuaute  i  rastons  (122). 

I  Ouile  hd.  schaff-  sim. ,  nd.  schape- 
stal,-huß(20).  schefftel  (77).  schaepschor 
(11). 

Ouilio  schaeff  hude  (20). 
*Ouilla  (i.  forum  vbi  venduntur  boues 
et  pecora,  X  bouilla)  v.  Boarium. 
*Ouilla  schaip  (147). 
Ouinus  schefen  (12).  scheff-einer  (74), 
-in  (110).  schaeffin  (68).    scheeffen   (132). 
scheuffen  (19).  schafern  (Ki.).  schapen(23). 
*Ouio  schayff  hirth  (19), 
*Ouipex  V.  Ouispex. 
Ouis  {i.   bi-,   be-dental)  hd.  schaff, 
schaffe  (13),  schaeff  (20,    132),   schayff, 
schaiffe   (10),    schauffe  (67),  schoff  (9). 
nd.  schap,  scaep  (99). 
*Ouisare  v.  Ouare. 
Oui-spex,  -pex   (132)  einer   der    da 
51  * 


404 


VAU 


jraiickt'lt  mit  schaff  dcrnion  ^iio).  vyn 
(lir  (iair  p)kcll  mit  scliacffs-d.  hsa).  der 
•^oiikflf   mit  scIiiitV  daiincii  ^(>h). 

*Ouru8  r.  Eurus. 

■'Ouuliim  /'.  Oiiiculum. 

Outun  hil.  ntl.  vy.  lyo  yii).  eyg  (2.'5). 
i*y  gack  (15>).  pl.  aycr  l  eygor  l  oger^4). 

*Ouum  oculatum  kalhesaugcii  (i25. 
wettcrilu.  <n'hackeiic  Kicr). 

*Ouun-  V.  Oui-culum. 

Oxalis  sjnv(r;nu|)ffcr  (iit  &c.)-  nl. 
ziirick.  siirt'ki'i   \\\t\). 

*Oxca  /uiililie  l,in).  otta  7,inlic'ke(85). 

"^Oxcisa  V.  Oziza. 

'Oxea  r.  Oxia. 

Oxi,  -ii  I  IS),  -on  {grece)  hd.  nd. 
schar-p,  -pf  (76),  -ti  (IS),  .snol  (18,  23). 
siduu'l  {sie  ;")).  siu>r  (17). 

*Oxia ,  t  oxea  ( i.  acutus  morbus  t 
veloä- ;  ac.  acceiitus ,  sunt  enim  decem 
fiffure  accentuum  &c.  Br.  cf.  oxea  vna 
fii/uva  Gl.  111.;  i.  morbus  accutus  l  apta= 
mentxxm  l  velox  (kc.  76)  hd.  nd.  eyn,  en 
schar-j),  -ph  (17)  wonn  i.  morbus,  -piF 
wetag  (74). 

*Oxia  scliarffortig  (18.  cf.  oxigoniun). 

*Oxia-b\un,  -lium  v.  Oxygala. 

*Oxianum  v.  Oxygonium. 
Oxybaphum    zienloiii;    salsirchen; 
es.sig-  l  comment-pchußlcin  (u-i). 

*Oxibatus  v.  Oxifalus. 

*Oxiereuraa  v.  Oxyregmia. 

Oxi-falus,  -phalus  (Hr),  oxyfabus 
(pai>.  bis)  (i.  cetabulum  sie  68,  genus 
mensure  sc  a-  i  o-citabulum  U7,  sim. 
Pap.,  P-r.  (/.  oxigalus)  cssigfcaß  (74j. 
edick  iiiate  [in)-  en  iiap  l  ettic  wat 
(sie  23).  eyn  dick  [aus  ctick !)  vaß  (68). 
oxi-  f  occi-batus  i.  mensina  XV  drag= 
matum  (76). 

*Oxifenicia  i.  tamarindi  (24).  oxy= 
phoenica,  olucpowiXTj  {sie)  epithetoa  ta^ 
viarindorum  (i24). 

*Oxifeniciuin  (^.  aqua  de  feniculo  47) 
venekohvater  (24). 

Oxy-,  yev.\  oxi-gala  (77,  i26),  -galla 
{q.  V.),  -galium  (3,  5,  4),  -alium  (3,  5, 
17,  18,  1,  74,  75), -abuin(74), -galia  (no, 
132),  -gaUum  (12) ,  -galum  (7,  10,  13), 
-gallium  il2,  22,  23,  76),  -garium  (G), 
o-  t  a-xigalium  (7,5),  occigall-um  (74, 
76;,  -ium  (17),  origallum  (bm.),  exigal- 


PAH 

ium  (T.'i),  -lium  (22''),  -lum(l)(<.  albu= 
cinum  l  subulca  iv,)  biitcr- (Bm.),  Imt^ 
Un-  (3,  .'),  76),  piittcr-  1^4,74,75),  ))i)tt('r- 
(li^j,  büdcr-  (17),  bunt-  (7),  sut-r-  (77, 
110,  132),  gcruninn-  l  kcren-  l  pliunp- 
(occ.  76),  tumj)pel-  /  .sclileg-  (74),  slege- 
(5),slt'-(i),  rür-  ((),  126),  rur-(74),  ancken- 
(126).  kti-Mo-  (22,  23;  -niilcii,  -miiicii  ((J, 
74),  -millirli  (1),  -mrllicii  (132),  -inelicdi 
(23),  -nu'ick  (22).  sinant  (12,  13,  22'',  74). 
reume  (10).  räume  (occ.  17).  milch-  (1, 
7.i),  millich-  (12)  -rawm  (1),  -rain  {i. 
sapa  ih).  rame,  vaiste  der  milieh  (74). 
Oxi-,  occi-  (76  &c.)  -galla  [aus  oxa^ 
ÜB  X  oxygala)  rem  species  lactis  (76). 
rom  (23,  109).  smant  (23).  sane  (109). 
lap  (;»).  suer- milch  (17),  -amper  (5), 
-ampel  (18).  sur  ainpfer  ((j).  sur  eyn 
j)h()rdc  [sicl).  saüerampher  (3).  sawr-  t 
hiinj.;crs-ampti"cr  (74).  saweramp  (4). 
oxigall  .sawcr  cmpter  (76).  oxigilla  (i. 
acidula  t  acetora;  ampffcikrut  (75). 
*Oxigalviin  &c.  v.  Oxygala. 

*Oxigalus  {i.  aeetabulum,  cf.  oxifa= 
lus)  ein  e-ssig  vaß  o.  krug  (110).  essicli 
pot  o.  duppen  (132;. 

*Oxiganum  i'.  Oxigonium. 

*Oxigariuin  v.  Oxygala. 
Oxigar-um,  -us  (110,   Br.),  -os    (Br.) 
i.  acetum   cum  liqua-  (Br.),  liba-    (110) 
-mine.   .sawrtischbrüe   (ii4).    galreyden 
im  .saurn  (12.5). 

*Oxigilla  V.  Oxigalla. 

Oxy-,  gew.  oxi-gonimn  (76,  110), 
-gonum  (6,  U,  23;,  -ganvun  (7,  17), 
-anum  (3,  5,  75,  76),  -gorium  (8;,  0x0= 
ganum  (13)  eyn  spicz  (3,  9),  spitzig 
(75),  spise  (8),  spijs  (13)  wiuckel.  dry= 
eckig  (68;.  tri-,  var.  dri-spitzig  (110), 
drycantich  (132),  scharph-  (7),  schaipf- 
(76),  seharflf-  (18),  scharp-  (17)  -ortig, 
scharp-  (5),  scharfft-  (6)  -artig,  scharp 
ordicb  (23)  dinck,  hd.  ding. 

*Oxii  V.  Oxi. 

*Oxikara  {st.  oxizukara  ~  oxysac= 
charum  Ki )  sur  zucker  (47). 

Oxilapa-thum,  -tium  (105)   wasplc^ 
techa  (105).  paticli,  peerdick  (Kii.).griud-, 
mengel-,     zetten-    (  128  ) ,    lenden-    (Ki.) 
-wurtz.  heydnisch  lendenkraut  (128). 
*Oxilieium  v.  Petroselinum. 

Oxime-1,  -Ium,  -tum  (147)  wijn  ind 
edick  gemengt  (147).  wein  (9),  win  (8), 
i  honig  vnd  essig.  scharpf  h.  ( 75 ). 
mett  (88). 


PAH 

*Oxinreuma  v.  Oxyregmia. 
'      'Oxin-um,  -ium  u.  Oeimus. 

Oxypo-,  oxy-  (12.5)  -ropola  es.>sig-  t 
seiiff-kramer  (114).  dcr.sultzen  vorkeufft 

(125). 

Oxyporum  .sulsen  l  ein  8alaet(i25). 
sawre  salse  (U4),  sawsc  (ue). 

Oxiphalus  v.  Axifalus. 
*Oxyphoenica  r.    Oxifenicia. 

Oxyregmia  ,  rA'jpzfiiia  (124,  Ki.), 
oxi-  (!l),  oxin-(74;,  oxie-  (76),  exi- (75) 
-reuma,  ozeuma  (Si  (i.  reuma  74,  acce^ 
t().'<n  eiKctatit)  i  ti  guttudeT  r,.  (f.  empyema) 
rc\vi)czuiigc  (9).  bitter  roiihungc  (8).  zur 
wolgcringe  in  demc  halse  (23).  Strauche, 
snuder    t7t).  aiter-gall  o. -stock  im  halß 

(75). 

*Oxyreum  {i.  forte  acetum  24)  starke 
edic  (47).  starchesic  (85). 

*Oxireuma  v.  Oxyregmia. 

*Oxy-  V.  Oxypo-ropola. 

*Oxis  essig  krug  (111). 
Oxys  iiascn-  (ii4),    buch-  (123)  -am- 
pfTer.  saw-  l  guekgauch-kh'e  (114). 

*Oxitonare,  t  occitonari  (74)  scharff 
thonen  o.  singen  (75).  scharpff  to-,  do- 
nen  (74). 

Oxitonus  scharpff  thon  (75). 

*Oxitrocium  \i.  semiuncia)  halbes= 
lot  (74). 

*Oxoganum  r.  Oxygonium. 

*Ox-On,   -um,   -us  (4,    76,   Gl.   m.,   Br.), 

-ius  (76),  -ium  {genus  teli  acuti  4)  eyn 
boitz  (17).  eyn,  en  scharp  b.  (5),  holte 
(23),  lioltz  (17).  scharpfferpoltz  (74;. 
eyn  schare  (18),  scharph  (7),  scharfft 
(6)  holtz.  scharpffpfeil  (75).  eyn  bogen  (4). 

*Oxon  V.  Oxi. 
Oxonia   (c/m.)   oxoni-e   (23),   -en   (1). 
oxen  (71).  Ochsenfurt  ein  stat,  O.maior 
in  franckreich,  minor  in  francken  (74). 

*Ozaria  i.  nauicula  (76).  en  klene 
schepekin  (23). 

*Ozeuma  v.  Oxyrsgmia. 

*Ozien  en  vnbekannter  (23).  oziguen 
i.  ignata  bestia  (sie  76). 

Ozim-um,  -a  &e.  v.  Oeimus. 

*Oziza,  oz-,  oe-  (7),  i  oxc-  (74)  -isa 
(t.  spelta  11,  subtilis  farina  3;  aus 
oryza)  gris  (3).  speltz  110,  132).  speeltz 
(68).  spelte  (20).  dynckel  (19).  hd.  kleyn 
mel.  nd.  kleyne,  klene,  weten  mel. 

*Ozizarius  speltzen-  (110,  132),  speel= 
ten-  (68)  -brot,  -broet  (132). 


P 


*Paax  wijd  fupper  (f?  s?)  illud  com- 
prehendit  in  se  sicud  (V)  spacium  terre 
t  aque  (20). 

Pabo  i.  vehiculum,  l  refectorium  (Gl. 
in.),  t  (jortus  operimenti  (76);  tectura  curri 
bige  et  nauis  (75).  deck  vber  ein  scheff 
o.  wannen;  hobel-d. ;  stendel  (75). 


*Pabula  {st.    papula;    i.    pabulum, 
bruma  Gl.  m.)  plater  (74). 

Pabulare  hd.  futer,  fuder,  foder, 
haberen  (no)  geben,  nd.  voder  gheuen. 
weydnen,  futren  (74).  futern  (9,  75). 
neren  (8). 

Pabulatio  futerung  (75). 


Pabulator  futer-er  (8,  9,  75),  -geber 
(110).  fuderer  (17).  voder  der  beesten 
(132).  futrer,  weidner  (74.  nhd.  n.  pr.; 
andeis  v.  parazonium). 

Pabulum  {cf.  papulum)  hd.  fuo- 
(19),  fue-  (1),  fu-  (8b),  fu-ter,  futter  (6), 
foter  (18),  foder,  voeder  (20).  nd.  vod- 


PAC 

er,  -inge,  vuder  (99).  lüde-  (8),  lewte- 
(9)  -futer.  hd.  nd.  weide  (mss.  mog.).  hd. 
weid,  waid  speisung  ((in),  groß  0.  grutz 
als  die  swein  essen  mancherlei  körn 
gemengt  (74). 

Paea-,  pacabi-,  pacificabi-lis  ver= 
soynlick  (147). 

Paeare  hd.  nd.  freden.  frideu  (7,  9, 
75).  friddeii  (18).  freydiu  (8).  frieden  t 
kleyden  (7.  kl.  st.  geleiden?)  hd.  fried, 
frid,  frede  (152),  freden  (i33j,  vreede 
(132),  frid-  t  versün-lich  (65)  machen. 

*Pacare  dinen  l  geloben  (3.    st.  pac= 
tare  dingen  &c.). 

*Paearius    vnder- tadiger,    -keuffler, 
tadigsman,  nl.  maeckelaer,  paeysmaker 

(116). 

Paeatio  hd.  nd.  gelei-de,  -t  (6).  hd. 
frid-,  fried-,  fred-unge;  friddugfit  (18.  st. 
-gunc?).  nd.  vredinge.  fridsamkeit  (75). 
Pacatus  gefridet  (9).  ghevredet  (23). 
fridlicli  (^65).  ver-sunet,  var.  -sient,  l 
-rieht  (uo),  -vreyt, -soent,  -peyst  (132). 

*Paccacio  {i.  federatio,  cf.  pac-,  pact- 
atio)  fridsamkeit  (4). 

*Paceare  frid  machen  (4). 

*Pacidus  V.  Patitus. 
Pacifica  sg.  pl.  hd.   opfer-,    hd.    nd. 
opper-unge,  -inge.  frides   opfer  (9).  fre= 
dis    oppir    (8).    friedeß   oppher    (17). 
offerhande  om  vrede  (132). 

*Pacificabilis  v.  Paealis. 

Paci-,  pati-  (5*^)  -ficare  hd.  nd.  fre^ 
den;  frede,  hd.  frid,  fryden  (68)  sim. 
macheu,  maken.  versünen  (65).  soynen, 
peysen  &c.  (147). 

Paeificatio  frydmachung  (68,  110). 
peyßmach- 1  vredemak-inge  (132).  soyne, 
peyse  &c.  (i47). 

Paeificator  frid-  (9,  110),  frede-  (8, 
132),  peyß-  (132)  -macher,   -mecher. 

Pacificatus  fridsam  (4). 
*Pacific-entia,  -ientia  (76)  fredesam- 
ekeit  (5),  -icheit   (23).   hd.   fridsamkeit 
sim. 

Pacificus  hd.  frede-,  friede-  (17),  frid- 
sam, -lieh  (7,  20,  75).  nd.  vrede-sam, 
-samich,  vreedsom  (11).  forchtsam  (75). 

*Pacinu-m,  -s  v.  Bacinvis.    Concha. 

Pacisci  verbintnissen  (110).  punt^ 
genoß  (64),  gelubd  0.  fryd  (110),  freden 
t  loff  (20),  vrede  t  vorwarde  (132),  ge= 
loben  t  frewd  {sie  9)  macheu.  hd.  loben 
(10);  ge-1.,  -liiben  (4),  -loven  (20).  louen 
(23).  globiu  frede  (8).  hd.  dingen,  an-, 
darin-  (65),  hd.  nd.  v'-dingeu,  -deugen 
(18).  hd.  v'-,  vir-binden. 

*Paciseola  (-lia   la  gotta  Gl.   m.   cf. 
patisturia)  muyssval  (14y). 

Pacta  angedin-g,  varr.  -gt,  t  wege 
(65). 

Paetare  kd.  nd.  dingen,  deugen  (18). 
gedingtz  machen  (7).  gluben  (4).  lobeu 
(13).  friden  (76).  pachten  (147). 

*Pactatio  [i.  federatio)  friduug  t  ge= 
lait  (76). 

Pactio  ( gew.  paeeio ;  i.  promissio 
76  &c.,  pactum  HO  &c.)  ge-lobde  (5), 
-lubd(iioi)),  -libdt  (iio^),  -lub  (4),  -louede 
(20),  -lofte  (23,  132),  -lobung  (18),  hd. 
-dinge,  -ding  (4,  40),  dingtz  (7),  -tuuft 
(99).  globunge  (8).  hd.  {bissw.  alph.  pa= 
catio)frydung,  fredunge  (i33).vredynghe ; 


PAG 

'  ouerdracht  ( 132 ).  frid  (es),  ver-trag  l 
-biudung  (68,  uo),  -buntniiß  (68),  -bvu-- 
dighe  [sie)  l  -hont  (i32). 

Pactor  vndertedinger  (126). 

Pact-um,  oft  t  -US,  -io  hd.  ge-lo= 
bede  (8i>),  -lobde,  -lubd  (iio'>),  -libt  (110^), 
-libd  (134).  -lupt  (6),  -lubde,  -lubnuß 
(76),  -dingde  {h),  -ding,  glubde  (10). 
gluck  (7)  frides  gelobt  (9).  pacht  o. 
friedis  globe  (8).  lene  (leue  st.  loue?  13). 
vber-  (126),  fridsam  yber-  {iMS)  -komm- 
miß.  fr.  vberkommung  (64^).  verbiutniß 
(ßö).  vorwarde  (132).  nd.  lofte;  ghe-l-, 
-dinge,  -tuust  (99);  dinghnisse  (22^). 
pacht  (147). 

Pactus  sbst.  ptc.  {cf.  pro.)  pacht  (20, 
23).  packt  (68).  virbunt  (20).  zinß  t  recht 
(76).  ge-lobe  l  -diugs  (?  17),  -dinge  (.5'', 
40),  -dhiguug  (1),  -lobende  t  -bot  (20), 
-lobt  l  -denget  (18),  -friedet  t  -dinget 
(17).  pactam  gemahalte  (i4i). 

*Padagiuin  v.  Patagium. 

*Padeborna  (du.)  padelboru  (125). 
Padella  fanna  (Gf.).  pfaun  (I4i). 

*Padiliga  ?  {cf.  badile  i,  ligo  Gl.  m.) 

uueteroV    (uf.)   cf.  zicm.   637;    wetterau. 
wetter  m.  Pfluggabel. 

Padua  [du.)  pad-auwe  (5*^),  -aue  (69), 
-ouw  (147),  hd.  -aw,  -au,  -awe  (ö*»,  22b, 
74),  -owe  (22,  23),  -ow  (68),  -ue  (17, 110, 
132,  134),  -u  (7),  -dow  (6),  -aw  ein  stat 
in  lamparteu  (74).  badow  (77). 

Padus  hd.  eyn  waseer  nd.  eu  water 
bj',  in  (76j  lamp-arten  (76), -erten, -reden 
{sie  23).  aqua  in  lambardye  (12).  päd  ze 
(1),  phat  in  (5^)  lampten.  päd  zu  lam= 
parten  (71).  payt  (17).  pfad  (75).  pfade 
t  pfatt  (74).  der  paw  (135).  pau  (ue). 

*Paga  ( /.  stuppa ;  instr.  purgatorium 
20;  X  pal-a,  -ea?  anders  Gl.  m.)  stuppe 
(20.  aus  stuppa,  wenn  nicht  scuppe  vgl. 
das  Folgende),  hd.  grabe-,  grab-schyt, 
-scheyt,  -scheyd  (i5i),  o.  werck,  werg 
hd.  von  tlachs.  von  flasche  (152),  von 
flayssch  (19),  von  dem  flaehß,  nd.  van 
vlasse  (109),  van  flaß  (132).  beide  (uo). 
hede  (109). 

*Paga  {aus  nd.  page)  pferde  (74). 

Paga-,  pag^i-  (109)  -mentum  beza= 
lung  (68).  pagi-  (109),  pay-  (uo,  132) 
-meut.  werunge  (74). 

*Pa-  V.  Per-gamenum. 

*Pagana  [st.    pagina)   v.  Scriptura. 

Paganica  v.  Pila  p. 

Paganismus  hd.  nd.  beiden -laut, 
-schaflFt,  -sca]).  beides-  (18),  heideuiß- 
(17)  -lant.  haidenreich  (1).  heid-enischeit 
(9),  -ische  (8). 

Paganitas  heid-escheit(uo  &c.), -nuße 
(68),  -ennisse  (132). 

Paganus  sbst.  adj.  eyu,  eu  heyd-in 
(8h),  -en  (8,  12,  20,  23,  132),  hd.  -e,  heid. 
dorf-(8,  68,  uo),  dorp-  (132)  -man,  -achtich 

(68,    132). 

Pagare  hd.  be-zaln,  -reyden  {  soluere 

(11,  19). 

Pag-ella,  t  -inulal  (9)  eyn  cleyn  blat 
in  eim  buch  (uo),  eyn  boich  (132).  zedel 
(8).  brifflein  (9).  vberhebl-  t  außwend- 
igkeit  eins  iglichen  plats  eins  puchs(74). 

*Pagena  v.  Pagina. 
*Pagi-  V.  Paga-mentum. 
Pag-ina,  t  -ena  (74)  hd.  schrifft.  wrf. 


PAL 


405 


scrift.  briff  (8).  hoch  brieff  (20).  eyn  sit 
von  einem  buch  (uo).  eyn  syde  van  eyn 
boech  (132).  puch,  brieffe,  geschrieffte 

(74). 

Paginare  li.  coniungere  t  desiderare 
Br.  &c.)  ver-fugeu  (iio),'   -gaderen   (132). 
zesamen  fiegen   (64).   beiigen   also  mit 
gelt  (77). 
*Paginellus  v.  Pagulus. 
Paginula  v.  Pagella. 
Pagius  [i.  pedissequus)   pagie   (Kil.). 
*Pagonisare  &c.  v   Panegorisare. 
*Pagula  (i.  frena  ui,  Gl.  Isid.  cf.%d. 
klupi)-e,    -er   Ki^.,    nl.   kleppe,     klippe 
postomis,    hier   x    repagulum?   pla= 
gula?)   klobe  (16).  kloppe  (8).  klopp  f 
rigcl  (9). 

*Pagulum  (x  pabulum?)  grum-mot 
(8),  -et  (9,  l(j,  17). 

.  Pag-ulus,  -inellus  (23)  dorfelin  (8). 
dörflein  (9).  en  clene  dorp  (23). 

Pagurus  nl.  steeckelcrabbe  (ue). 

Pagus  hd    Straß,  stroz,  stroß,  dorflF. 
nd.  strafe,  dorp.  strode  (8*»).  go  (95).  goy 
i  durgoy  (7). 
*Pahselus  v.  Paselus. 

Pala  (i.  instr.  fodendi,  ventilabrum 
109  &c.)  schuppe  (8'',  109,  ii6),  o.  der 
stap  dar  ynne  (8^),  t  schoefFele,  pale 
(116).  schup  (132).  schopp  ?  gabbel  (19). 
hd.  nd.  schuff-el,  t  -en  (125),  hd.  -ein, 
-le  (22'>).  hd.  schufel  (mss.  mog.,  instr. 
fod.  76).  werf-sch.  {i.  vent.  76).  schauffei 
[instr.  fod.  4,  74).  wind-  (74),  wurfif-  (4), 
worff-  (3)  -seh.  [i.  vent.  4),  -schaffei  (74 
var.).  schawfel  (1).  schauwel  (77).  schif= 
fei  (13).  schuuel  (10).  schuf ele  (22).  eyn 
werck  schubel  (6).  spaede  (?'?)  wurffe 
(20).  feygen-trotte  t  -preß  {cf.  palata); 
schar,  pfatt  (74).  hd.  nd.  spade.  hd. 
grabeschit  6m.  coren-  l  vier-scoepe; 
wayere;  swaelde  (108).  pl.  ruggebratun 
(i30,  Gf.  cf.  Sm.  1,  269);  aqs.  ricgrible 
(94a). 

*Palaeitum  v.  Libitum. 
Palacr-a,  -ajia  masse  van  goud  (KU.). 
eine  plausche  gold  (Fris.). 
*Palafium  v.  Balaphium. 
Palam  [i.  vage  74.  X  palans)   hd. 
offen-,  nd.  open-bar.  offen-  (uo),  vffen= 
ber-  (7),  wander-  (74)  -lieh. 
*Palamare*  v.  Palmare. 
Palanga  v.  Falanga. 
Palans  ein  schweiffcnder  (uo).  fliende 
(5).   vlende   (23).  flehen   (18).   liechen  l 
fliehen  (7).  fliegender   vnstater   mensch 

Pala-,  phala-  (us),  pla- (147).  pale- 
(4,  68,  uo,  132)  -nter  i.  manifeste  l  va= 
ganter  [Br.].  hd.  offen-barlich,  -barbchen 
(uo),  -berlich,  -berlichen  (7).  nd.  open= 
bar-lic,  -liken  ;  wylthck  (i47). 

Palanteum  eyn  hege  muyre  (i47). 

*Palan-  v.  Pala-tinus. 

*Pa-  V.  Ba-laphium. 

*Palar  v.  Paleare. 

*Palare  [i.  manifestare,  aperirea  pa= 
lin  i.  motus,  t  vagari  Br.)  hd.  offen-, 
vffen-  (20),  nd.  open-baren  [X  palam). 
hd.  vff  dun  sim.  nd.  up  don.  openbar 
up  don  (22.  st.  o.  t  &c.).  offenbar  ma^ 
eben  (uo).  pelen  (17.  :  palus).  pallare 
vffenbarin  o.  phelliu  uff  dun  {sie  8). 
palare  offenbaren  t  auftun  l  enpfelhea 


40() 


IWI. 


PAL 


PAL 


(sie  9.  ans  jifelcii!'.  yprci'licii  iiidr.pala^ 
tum;  raiifit'ii /«</(■  palestra;  viiiiiu' ficii 
/«(/(•   palucium   {S,  !•).   srliuftVln    ^'>2'>  : 
pala\  pnili'ii,  he-p.  (147.  :  palus). 
♦Palasca  (t.  </.  pllaaca  ui.  m.)  biitsool 

(108.    '/^r    Kit.). 

*Palastra  v.  Palestra. 
*Palastri-ciis,  -tus  c.  Palestrita. 
Palata  i/.  rallum)  stnockotte  (U7). 

Palata  (TiaXat^Tj  lu)  jjoproste  vcyg 
(9).  gc^prolit't  w'u'go  (m-  8j.  pl.  fyg«'n 
(UO).  vijghon  {13'>). 

Pala-,  in  den  Hss.  ausser  3  stets 
paJan-,  pali-  (.irts),  palen-  (67)  -tinus 
eyii .  eil  palant-grebo  v">)  <  -grtnio  ('23), 
-groftV  (;')").  cyii  p.  l  graue  (sie  (18). 
palantt'S  grauo, Mig. grafc  (,11)).  palensch- 
(81),  phaÜeiitz-  (9.3,  Sum.)  -graue,  -graf 
(93).  nd.  plialtz-graff,  -graf,  grate  (3); 
pfalt/-grab  ((5) ,  -graue  ,  -gratF,  -graf, 
-grauÖV  (67);  palcz-greife  sim.,  -graiff 
7,  133).  p.-  132),  plaliz-  [sie  13),  placz- 
{sie  S^),  palens-  {99)  -greue. 

*Palatinus-  (X  palatum)  tot  den 
rake  hoerende  (i-t7). 

*Palatissa  phallenzgreuin  (Sum.). 
Pal-atium ,  -acium ,  geio.  -lacium 
{cf.  fallacium)  A(/.  nd.  pal-las,  -aes  (11), 
-ais  (99,  132),  hd.  -as  (19),  -aß,  -s  (18), 
-ast  (9,  10,  110),  -last,  balast  (gs,  in,  so). 
pfaltz  (76).  saal  (es),  ein  kuuigs  salc 
iio\  ein  koiniineks  sael  (132).  gerawm 
haws  (9).  hejren  lius  (8).  pun  (/'.  sola= 
rium  75 1. 

*Palatium  leporis  liaßenstraueh 
[herbü  i2,">.  prenanthes  purpurea  Xmn.). 
wilder  hasen  kol ;  geiis- ,  al.  gansen-, 
dau-distel  &c.  :/.  sonchus  &c.  ii6). 

Pa-,  -pal-  \'d)  -latum,  balatus  (74) 
hd.  der  räch,  räche  (74).  der  raich  t 
verhenielt  van  dem  monde  (i32).  rake 
in  den  m.  1 147).  himelte  (99).  dat  gagel 
i  vorheinelte  van  dem  munde  [lo^).  en 
Cüuel  (^22).  kieft'el  (10).  hd.  der  guome 
(es),  gunime,  guein  (1,  3),  gume,  gum, 
gom  (5),  gumen  (111). 

*Palatus  guom  l  offen  halß  (91). 

*Palauannus  [i.  sporta)  wanna  (Gf.). 

*Palbebra  v.  Palpebra. 

*Palbo  vf.  palpo,  papilio^  viualtra 
(i3i'^i.  feifaker  (ui). 

*Palea  v.  Palla.  Paleare. 

Palea,  palia  u/.  aeus j7id.  spru-we, 
-e,  -wer;  spru,  sijrew  (9,  4,  75);  sprew- 
er,  -en  (114);  spreüwer  (pris.),  spreuer 
(88,  Ki.),  spi-ewr  (2) ,  spreyor  (1),  sprug 
(49).  sode  {i.  furfur  V.  a.  1432  Sm.).  gesot 
(jpl.  Avent.).  {Wetter au.  die  siitt,  sitt  /ye= 
sottenes  Viehfutter),  kaff  (20,  97,  132). 
sprut  kaf  (22).  en  sprute  kaf  (23).  kafft 
(114).  helwe  (93,  BM.  679.  Gf.  4,84.5.  wett. 
helt  n.).  hülsen (6.5*  Mrg.).  agene  (Sum.).  ane 
o.vese  (7.5).  am  (1,  2.  cf.  Goth.  wtb.  1,  s). 
palee  palga  (i4i). 

*Palear-e  cheler-a,  -o ;  -ia  chelor  (Gf. 
4,  385.  d.  i.  Keller  f  cf.  sq.). 

Palear-e  (4,  75),  -ium  (74,  75)  ein 
sprew  kammer  (4).  sprewrkamer  (74). 
amsteig  [cf.  Goth.  wtb.  A.  12.  s.  iss,  a.) 
locus  vbi  palee  in  horteo  reponuntur. 
kafftzen  (7.5). 

Pale-are,  l  -a,  (110,  132,  Chytr.)  das 
feil  vor  der  ochsseu ,  vor.  bestieu, 
brüst,  dat  feil  vor  die  beesten  borst 
(132).  wapp  (1).  wammen  {pl.  Pict.).  kew- 


til  (9.  cf.  koder,  gcxh'r  palear  Sm.  2, 
17,  283.  (j.  V.  epiglottis;  oder  '.  katt'  cf. 
prc  ff),  derhahnen-ltart  l  kader(Cbytr.). 
rinder  straße  (20 1.  paliar-e,  -iura  ruut-- 
strot  (11).  runczelii  (17).  palor  ren= 
Strosse  («/c8'').  palar  rendes  strote  (99). 
palaria  runtzel  an  i-ins  ochsen  halß  (74). 
pale-,  pali- (Gl.)  -aria  brustlap-pa((;f.), 
-plu!  (100).  pallearium  crusicheyt  des 
wapens  (23.  val.  <>.  waj)p).  palearium 
das  har  <las  einem  ochsen  am  hals  hangt 

(74\ 

*Palearium  v.  prcc. 
*Palearius  ;•.  Ventilabrum. 

Pale-fredus,  -fridus,  -stridus  (20. 
X  palestra),  polefredus  (lO),  po-, 
pa-ledrus,  pared-rus,  -us,  parbredum 
qq.  IV  sanfft-trabents,  rar.  -drabenß, 
ptert  i  pf.  das  da  s.  trabt  (7.5).  celder 
(3,  sim.    17,    4).    valiin    (IG),  fale   (13). 

fole  (8,  9}.  vole  (9).  fiel  (49).  fol  (l) 
pferdc  (74).  pferfrit  (Sum.,  .nm.  Gf.).  perd 
i  roß  (20).  pert  l  heynst  (11).  beugst 
(68,  110»).  henst  (iioi^).  henxt  (132).  ein 
bei  ros,  var.  byroß  (64).  meiden  (74). 
snel-m.  (93).  par-,  pal-  (7.5^)  -edrus  (/. 
eqnus  di.stortus  et  terribilis)  scheußlich 
pferd  t  roß  (75). 

*Palend-rus,  -us  v.  Paliurus. 

*Palenodi-a,  -na  v.  Palinodia. 

*Palenter  c.  Palanter. 

*Palen-  v.  Pala-tinus. 

*Pales  V.  Palles. 

Pales  [cf.  phälesj  gottin  der  fruciit 
0.  der  weyde  (,74). 

*Palesma  v.  Palisma. 

*Palesta  [cf.  palester)  tyn  kampf- 
(6,  74),  hd.  nd.  kamp-  hd.  -schaider, 
-scheider,  nd.  -seheder.  kam  schijt  [sie 
7).  ringunge  (17). 

'^Palesta  (cf.  palleus)  pl.  lodun(iii). 

*Palestea  v.  Plastia. 

*Palester  (  i.  Sequester    76 )    champf  j 
schaider  (76).  ringer  (3,7.5).  einringung 
(4).  flec^ulech  (Gf.).  stec  (1 04. : palus ?).  I 
scernaro  palestrorum  (Gf.).  ' 

*Palestes,  g.  -tis  [^i.  figulus,  aus  plas=  1 
tes?  lutum  X  lucta?)   erdenpotmeker 

(147). 

Palestina  hd.  eyn  laut,  1.  by  ie- 
(132),  hie-  (uo)  -rusalem. 

Palestinus  voudem  lande  (/jrc.  S^b^g). 

Pale-,  pala-  (3)  -stra  [i.  agonia, 
agmina  sie  136)  hd.  ringunge,  ader  dy 
stat  (17.  locus  luctationis  Br.).  ringstat 
(75 ,  91).  rinuuge  (18).  rang-unge  (8), 
-en  (100).  rung  (126).  ringen  t  frangen 
(125).  frauunge  (5.  aus  frang-V).  wrang= 
inge  i23).  worstel-unge  (9),  -inge  (99, 
132),  -plaetse  [^nl.  iie).  vorstellunge  [sie 
8b  !j.  stat  der  vbung(65).  camp  (20,  132). 
c.-hof  (11,  20). 

Palestr-are, -iare  (133),  -izare, -isare 
hd.  ringen,  wringen,  kempen,  warstelen 
(20).  wrangen  (12,  23).  kempffen  t  fech= 
ten(iio).  kamp  vechten  ?worstelen(i32). 

*Palestr-es,  -is  (9),  -ia  (Sum.)  ringe- 
re  (Sum.),  -r  (,9,  17). 

^Palestr-iare  r.  -are. 

*Palestri-eus  v.  -ta. 

*Palestridus  v.  Palefredus. 
Palestri-ta,  t  -tes  (110),  t  -tus  (»is), 
-cus  (,70»),  palastri-cus  [ir,^),  -tus  (4j, 


ringer  (4,7.5).  kempffer  (iio).  worstel-aer 
[nl.  hg),  -er  (132).  mugen  ringen  (7). 

*PaleBtr-izare  &c.  v.  -are. 

*Palesu8     aus    palmus?)     est  pars 
cubitus  (7(>). 

*Palfirus  V.  Paliurus. 

*Palia  {anders  Gl.  m.)  v.  Palea. 

*Paliar-e,  -ium  v.  Paleare. 

*Palia8ta   [cf.   colista,    polis)    lang 
wyde  (9). 

*Palidolia   {ans  palinodia;   en   kife 
sank  (23). 

*Palile,  l  paule  (Gf.)  houestadel  «im. 
(Gf. ).  hovstadil  (,120). 

*PalimL   [i.   reci  &c.,    (/.   s^. )    aver, 
ever,  echter  &c.  (i47). 

Palin  (grece;  i.  iternm;  motus  t  mv= 
bilitas:   lucta  Br.)   weder  nemen  l  gaen 

(11). 

*Palingene-sean.  -s  (136)  ags.  cd- 
(94),  eoned-  (i36)  -scaept. 
I  Palin-,  palen-  (3,  4,  74,  75),  palm- 
(iin)  -odia  (pl.  Br.),  -odina  (74),  pali= 
I  nodi-na  (23j,  -um  (9,  Br. ),  palmedonia 
(11,  19),  palidolia  yq.  v.)  [i.  re-cantatio 
l  -tractatio  Gl.  m.,  -tractio  110,  a(/onia  4 
sim.)  kamp  (11, 19,  23).  kamph  (3).  kampff 
t  k.-stat,  vlg.  schrancken  (75).  knapff 
(4).  kneufflein  (74).  vor  andir  weyt  ge= 
sank  ( 9 ).  weder-ruffung,  nl.  -roepinghe 
(116). 

*Pali-ntus,  -oros  v.  -urus. 
Paliseus  i.   iteruni   natns    dtc.   (Br. ). 
aiiderwerf  .gebaercn  werden  (147). 

Pali-,  pale-sma,  l  palis-ea  174,  75), 
-sina  hd.  eyn  ringe- ,  ring-  ( 18  &c. ), 
ränge-  (9),  nd.  wrangel-,  kampff-  (75)  hd. 
-stat,  -stad,  -stabe  1I8,!.  -stede  (5,  23). 
lo  logo  de  bataya  (palisma  Gl.  m.). 

*Palistes  poguer,  Schnitzer.  armpros= 
ter  (74). 

*Pali-  V.  Pala-tinus. 
Pal-iurus,  -liurus  (i36),  -ioros(i4i), 
-virus  (Sum.),  -urus,  -lirus  (3,  4),  -firus 
(7),  -mir VIS  (8).  -unus  (103),  -endrus 
(68,  ii()i\  132),  -endus  (uo«),  -intus 
(65  var.],  pol-utus  (18),  -ouirus  (23), 
(,23),  pariulus  (129)  kletta  (Gf.).  karthe 
(3,  b^,  4).  kartdistel  t  tuchkart  (75). 
scharff  dustel  (10).  distel  t  ageley  (7). 
SU-  (18,  19),  soghe-  (23),  wald-  (i43)  -d. 
agaleia  (103  sim.  cf.  Gf.  1,  130.  bm.  12). 
hagan  l  ageleia  (i2i,  sim.  Sum.,  Gf.).  ha^ 
gen  t  agelia  (120).  h.-binta  (Sum.  st. 
-biutaV).  gart-h.  i.  abrotanus;  feiwar 
i.  siler ;  ageu  t  uueehalter  (Gf.  cf.  bm. 
606  sr/.).  hiutfildir  (127,  Gf. ).  liiefholdra 
(87).  hiphalder  (102).  hofolter  (100).  ha= 
gebutten  (24:).  hagenpotten-  (100),  hagen- 
(20),  hayn-  (19),  hd.  heyu-,  hau-  (8),  hag- 
res, 114),  haech-  (132),"  born-  (65)  -dorn, 
boß  brennend,  var.  stechend,  dorn  (es). 
steeh-bautn,  -a))ffel,  -palmen  (143).  zura 
(141,  Gf.).  ags.  fuUae  (Hpt.  5),  sin-f.  (94, 

136). 

*Palix  V.  Pellex. 

*Palix  gr.  motus  lat.  bewegung  (74). 

Palla  [i.  subtunica  mulierum  110  &c., 
honeste  mulieris  pallium  135,  facitergium 
117,  Gf.,  fasciterium  q.v.  121,  terga  70) 
hd.  ein  altar-tuch,  -duch  (5,  75^),  -kleid. 
alter-tuoeh  (93),  hd.  -tuch,  -doch,  -decke 
(19),  -vele  (20),  nd.  -dok,  -laken.  altir 
duch  (8).  hd.  elter-duche,  -doch  (12). 
altaer  duueel  (11).  zwehel  (75).    hoiek 


PAL 


PAL 


PAL 


407 


(74).  husctk  f  schaiib  (i35).  hd.  mantel. 
tzucht-m.  (125).  ein  m.  vff  der  seyten 
offen  (64l  säum  (tin).  zom  (esV  palea 
i.  pauperis  »laiitellus.  secl  clatnis  dinitis 

(7fi). 

Pallaca  schnür,  bal^,  kebssweib(ii6). 
Pallacium  v.  Palatium. 

*Pallacium  (x  pallarium)  vorhange 
(17). 

*Pallacium  (cf.  palmatorium  ?)  spa= 
tiel  rode  (IG). 

*Pallaclia  v.  Symphoniaca. 
Palladium  ( c/.  balaphium)  dat  bylde 
van  palhis  ofF  haer  pallays  (sie  1.32).  das 
bild  von  pallas  0.  har  (7iZ.)  pallays,  varr. 
(sie!)  o.  har,  das  har,  das  hör  palladis 
(110). 

"'Pallare  v.  Palare. 

*Pallarium  (?'.  7.  iiendet  ante  altare 
76.  cf.  palatium)  vorhan-g  (8),  -ck  (9). 
vortuch  an  eini  altar  (74). 

*Pallatum  v.  Palatum. 

"^Pallea  v.  Palleus. 

*Palleare  v.  Palliare. 

*Pallearium  (^.  fttramen  Gl.  m.)  v.  Pa= 
leare. 

*Pa-  V.  Ma-Ueolus. 
Pallere  hd.  bleichen ,  bleich  sin,  bl. 
o.  gail  sin  (6),    bl.  o.  gel  werden   (17), 
plaich  w.  (1),  blech  w.  {&>),  bley  w.  (13). 
nd.  blecken  (99),  blec  sin. 

*Pallere  (x  pullulare)  grünen  (1). 

*Palles,  pales  (17)  {aus  palmes, 
vjiewol  dort  anders  glossiert,  X  maUeo= 
lus?  q.v.;  X  pallex  i.  adnlter  i  iuuenis 
Br.V)  wunt-,  wont-  (17)  -schoß  (8,  17), 
-schos  (9).  vz  schoz  l  wyn  rancke  (8*'). 

Pallescere  bleich  werden   (110).   be= 
ginnen  bl.  zu  w.   (g8 
(132). 

Palleum  v.  Pallium.. 

Palle-us,  -as  (acc.  pl.)  {cf.  palesta, 
erientia)  hemidi ;  ludilo  i.  qüili-us,  -as 

(Gf.) 

Palli-,  palle-  (76)  -are,  -ari  (75)  hd. 
nd.  decken;  be-d.  (20,  6.5,  76).  ver-d. 
(65,  75),  -bergen  (75).  manteln  (9).  ver- 
m.  (-are  7.5).  den  niuding  decken  (9). 
verhelen  (17). 

Palliatio  dcckunge  (20). 
*Pallide  bleychcrrich  (20). 

Palliditas  hd.  bleicheit  sim. 

Pallidus  ?id.  pleich  (3),  bleich,  bl. 
gestalt  (7.-.),  gel,  gelb  (66,  134).  «d.  blec, 
ghel,  geyl  (132),  val. 

*Palliludus  pal-ler,  -spiler  (74  . 

*Pallio  hd.  ianckermacher,  nl.  hu7= 
ckenniaeckcr  (116). 

Palliolum  mentel-chen  (8^),  -ken 
(23),  -ein  (9).  cleyn  mentelin  (8). 

*Pallirus  v.  Paliurus. 

*Pall-  V.  Pass-itare. 

*Pallitrudium  v.  PoUitriduum. 
Pall-ium,  -eum  hd.  nd.   mantel.   la= 
chen  (6,  7.  1.  m.   6).   erczbisch-offs  ge^ 
wetc  (9),  -off  gewot  (8).  eyn  hussäcken 
(126).  hoyke  (23). 

*Palliuus  V.  Baliuus. 

*Pallodi-  V.  Paluda-mentum. 
Pallor  hd.  plaichait   (1),   bleich-eit, 
-ekeit ;  geelkeit    t   dot    färb    ( 65 ).  nd. 
bleecheit  (11);  bleck-lieyt,  -icheyt. 

*Pal-  V.  Pa-ludamentum. 


bl.   beg.   tzo   w. 


*Pa-  V.  Pu-llulare. 
Palma  {i.  manus  extensa,  arbor,  vic-- 
torie  premium,  friumphus)  hannt  ( 1 ). 
hant  (8,  9,  or.).  fcstungc  (7).  ve.stinge 
(22).  hd.  nd.  hant-f.,  -v.  gestrachti-  (93), 
gestrackte,  var.  gestreckt  (g4),  strack- 
(75)  -hant.  fust  (110).  phanna ;  spanna 
(Of.).  spanne  (4).  hd.  eyn  bäum.  nd.  en 
bom.  nd.  en  bom.  palm-  (1,  8,  102), 
palmen-  (5'',  13)  -bäum,  -jiawm  (1),  -baym 
(.'5'^).  balmbovn  (93).  krön  des  gesiegs 
(74,  der  mart-erer,  var.  -1er;  sig  der 
vberwindung  (7.5).  sigk  ^  ewige  kronung 
&c.  (65).  wintniß  (8).  seges  loy  (1).  sege 
fechtelon  (5'')-  die  laffen  an  einem  ru= 
der  (i26). 

"Palmiacium  {pannus,  cf.  palmata, 
tunica-p.)  palniiiyt  (20.  anders  palm-maet 
palmus  KU.). 

*Palmalis  {sbst.  Gl.  m.)  palmsch  (147). 
Pal-,    pala-    (110a)    -mare    hd.  nd. 
krönen,  zcge  vechtcfi  (11,  19).  zeichnen 
o.  marchen  (i26). 

Palmaria  v.  Pila  p. 

Palmarium  [i.  palme  premium  Hr., 
pjahiKi  dignum  110  &c.  cf.  palmatorium 
prijß  t  loen  (l32). 

Palmata  ein  hantschlag  l  genus  ve- 
.stis  (HO  sim.). 

Palm-atorium  (110  &c. ),  -aterium 
(74),  -iterium  (6,  64,  110  &c.),  -iperium 
(76),  -arium  (7,  64''),  prealmarium  (04*^) 
{i.  ferula  q.  v.  110  &c.,  quasi  terens 
manus  76,  110  &c.  cf.  palatium)  schuol= 
ruot  (76).  schul-  (6),  schul-  (74)  -rut. 
schuler  rüde  (7).  palmator-y  (110),  -ium 
dair  men  die  schi>elre  myt  skyt    (147). 

Palmatus  gekronet  (110  &c,). 
*Palmedonia  v.  Palinodia. 

Palmes  {cf.  palles)  scuzze-  (100), 
außschuß-^  sclius-  (74),  schiß-  (i4i)  -Hng. 
per-  (74),  ber-haft  Schützling  (93),  schuß^ 
lin  (Ob.),  schoß  (74).  v'hofschuffel  (7.  aus 
bcrhaft  schusselV);  heuriger  schüßling; 
neuer  scliißling  der  weinrcb;  broß  (75). 
cinn  iung  schoß  an  einer  rcben  l  pam= 
pelen  (iio'').  zweig  0.  geschoß  (91).  neuw 
g.  l  rebstock  (64).  erdscozza  (Gf.).  win- 
schosß  (25),  -loub,  -blat,  t  -reba;  zui  t 
rebazui;  zouc  t  zuoc  (Gf.).  tzwich  (13). 
twich  (23).  hd.  ast.  celge  (12).  win- 
stockel  telge  (24),  -gartz  ranck  (132), 
-garden  r.  (11),  -rame  (8),  hd.  -rebe, 
-pawm  (47),  -stock  (4).  suitelinc  (Sum.). 
pl.  palmites  snidelinge  (11,  19).  rebe= 
scot  (85).  reb-stock,  -ruten,  -reutten, 
schuß-,  schoß-ling  (65  varr.). 

Palmes  foeaneus  ein  schosslin  in 
achsslen,  hurling,  beygerten,  nl.  een 
rieften  oft  byscheute  (116). 

*Palmeti  ags.  finger  applu;  p.  dae= 
tylis  f.  a])j)lum,  wingeardes  tanum  (94i>). 

*Palmicium  palmen-  (7),  bahn  bomin- 
(6)  -holtz. 

Palmipedes  {aues)  breitfuoß  (110). 
platte  voessen  (132). 

^Palmiperium  v.  Palmatorium. 

*Palmirus  v.  Paliurus. 

*Palmi-sare  v.  -tare. 

*Palmita  czwick  {i.  palmes  5^).  zweyd 
(d  in  g  verb.  1.  cf.  Sm.  4,  302).  czwey 
(2).  wein-perast,  -rebast  (74). 

Palmi-tare,  -sare  (es)  (^.  palmis 
promittere;  pertaxare   q.  v,   76)   in  die 


hant  verheissen  (uo),  slaeii  (i32  sim.). 
handslahen  (1).  hd.  nd.  hant-slagen, 
-slan,  hd.  -schlagen,  -schlan  (5),  -slahen 
wan  man  keyft't  t  uff  sprechen  t  span= 
neu  (17).  schlagen  mit  flacher  hant  (65, 
75).  uff  strichih  (8).  auf  stricken  (9). 
hulden  (5'',  st,  123). 

^Palmiterium  r.  Palmatorium. 
Palmites  v.  Palmes. 

*Palmodieus  (m  aus  in)  die  laift  of 
prijst  anderwerf  (147). 

*Palmodius  {cf  prc.)  die  gelaift,  ge= 
prijst  wurdt  anderwerf  (147). 

Palmosus  {i.  victoriosus  Gl.  is.).  sig= 
hafftiger  (74). 

Palmula  {i.  tonsa  v.  a.  I6I8.  instr. 
rustictim  cum  II  dentihus  97  .sim.  cf. 
scalm.us)  gaffel  (97).  wit  estick  {i.  lati^ 
tudo  ramorum  75).  lappo  t  laffa  {pars 
remi  Gf.).  lafsa  (Sm.  2,  443).  laffen  (v.  a. 
1618).  ruoder-  (93),  rüder-  (74),  rudel- 
(80)  -laff.  die  laff  (112),  laffen  (116).  der 
lapi)en  (135).  das  vorderteyl  eins  riemen 
(74).  das  breyt  an  dem  ruoder  (64).  dat 
breyde  van  de  roej'rien  (132).  palm  van 
der  liant;  palmvrucht(i47).  dattilen(ii6). 

Palmus  {cf.  vlna)  faust  t  gemundt 
o.  span  (71).  munt  l  munda  (Gf.  2,  8i5). 
hd.  nd.  spanne;  sp.  von  der  handt  (110), 
van  der  hant  (132);  t  en  spelhus  (23). 
en  spon  eyn  vust  ( 22 ).  spenne  {22"°). 
spang  cum  manibiis  f actus  (6,  7).  zuo= 
getanhant  (93).  palme  (8^). 

*Paloysare  {st.  paralogizare)   betri= 
gen  (9). 

*Palopana,  g.  -e  paltener   (20.  mhd. 
paltenserc,  mit.  paltonarius  &e.). 

Palor  V.  Paleare.  Pulcedo  {st.  pal= 
lor). 

Palora  {pl.)  v.  Palera. 
*Palpa   ( /.   arulla   1 ,  2 ;   Xl  pulpa, 
papauer)  obez  markch  (2).  abezz  marck 
(1).  magher  vlesch  t  en  man  houet  (23). 

Palpabilis  angriflich  (65). 

Palpanista  {cf.  faudieus;  i.  palpa^ 
trix  Gl.  m.)  schmaicher  (74).  schmeych- 
er  (19,  20),  -elreder  0.  betrieger  (110). 
bedrieger  off  ein  die  schoen  sprechen 
kan  vud  doch  niet  meynet(i32).  smeker 
(11).  smeycker  &c.  (i47). 

*Palpanizare  schmeychen  (20). 

Palpare  (X  palpitare)  hd.  nd.  tas= 
ten.  hd.  dasten.  fulen,  folen  (5,  77).  vo= 
len  (13,  23).  voelen  (i32).  hd.  gri-,  grij- 
(17),  grey-ffen.  tockeln  (2).  Stoffen  {i. 
pedibus  incongrue  ire  75 ).  zu  -  tutein, 
-duttlen;  smaiche-n,  -In;  federklaubeu 
(74).  zudeutlen  (i28).  smacken  t  smey= 
chen  (20).  smaken  i  beuen  (23).  smeken 
(23,  108).  springen  (20,  23).  spungen 
(springen?)  adder  begern  (18^).  taperen 
i  spertelen  (108).  die  sünd  krauwen(65). 

Palpator  v.  Palpo. 
*Palpaueri  {cf.  palpa)  v.  Papauer. 

Palpebr-a,  bis.9w.  -e,  palbebra  (64c) 
bran  (4).  prae  {pl  Gl.  a.  1418  Sm.).  og= 
brau  i  glid  (76).  hd.  äugen-,  ogen-  (6) 
-bra,  -braen  (10),  -brawe  (69),  -braw  (65), 
-bro  (9),  -glid,  -glit  (5b,  18),  -gliet  l 
aupron  (7).  auprahe  (17).  aug- brauen 
(66,  151),  -brawen  (70),  -brawe  (uo), 
-brav/  (134),  -brau  (64),  -gelyd  (65).  oug- 
braen  (67),  -brag  (65  var.).  äuge  brahen 
(133,  152).  oghen-braen  (11),  -lit  (22), 
-let  (23).  wijnbrauwe  (132).  slagebra  (i04). 


408 


PAL 


*Palpere  (i.  hmi-itiire)  tardoii  mit  den 
kyiiilorcii  (U7>. 

♦Palpetore  v.  Palpitare. 
Palpitans   spiuloiKU"   (20).    zeck-   t 
difb-iscli  (:■>').  /.aluiloiiti'r  ((M.). 

Palpi-,  palpe-tare,  palpitrare  ^isc) 
(/.  palpare  /  lunt/ere  7.'> ,  frenuenter  p., 
hlaiidiri  d'c.)  /crktii,  r/i/.  prapeln ;  kcm- 
iiHMK  de/,  firemp  ein,  -Umi  /  j^rnplt-n  jir. 
lanam  i7.i.  aber  p.  lanceam  Gl.  m.j.  /u/. 
«(/.  tasten,  da^ston  (i.vi).  regen  (1,2,5''). 
rechen  ^1).  hd.  zab  elon  (^9:"),  (if.h  -elii, 
-len  (76).  -bcln  (7V  za-,  gra-ppeln  (74). 
stabein  i^seabehiV  13 V  sto-pnen,  rar. 
-Öen  {i.  pedibus  inconyrue  ire  l'i).  tapc= 
ren  (.99).  spa-  (20,  99),  spo-  (12,  i32), 
(i47)  -rtelen.  spaltercn  (147).  springen 
(i.  frequenter  palpare  20). 

*Palpitator  gra-  i  greni  -  pler  [in). 
taster  als  eyn  blyiule  l,i47). 

*Palpit-rare  v.  -are. 
Palp-o,  i  -ator  (,11«)  smoych-er 
(13),  -eler.  sniaich-er  (74),  -kler  (1). 
smeyeker  (147).  zu-sclnnaieher  (91  )- 
-tytler  (110),  -tiittler  i  -duttler  (74), 
-tficker  (4.  c/.  Sm.  1,  584.  Goth.  Wtb.  1, 
347).  sme-cher  (22),  -keler  (23).  feder- 
klauber  (n),  -laser  t  glatling  {v>6). 
plümstryker  (109).  vlescker  (22,  23). 
blint  (8,  9.  a  palpando?).  grciffer  l 
taster  (  74 ).  halsstreichler ,  nl.  vleyer, 
vlaeybacker  (iieV 

*Palpo  laMNpapilio;  cf.  palbo,ralpo) 
feifalter  (141  >. 

*Pal-sibus  (i.  turtur  19).  -sibos  (20), 
-tibos  (11)  (aus  palumbus,  wlewol  dort 
anders  glossiert)  durczcltube  (20).  t'teU 
dueue  (11). 

"•Palteum  (st.  balteum;  i.  nvirum  t 
fastigium   139,  Gl.  m.)  baldirih  (104). 

*Paltibos  r.  Palsibus. 

Paluda-,palluda-(Gf.  1,  geiu.  paludi-, 
pallodi-,  palundi-(  9 )  -mentum  ( a  palam 
et  indumentum ,  /.  ind.  imperatoris  l 
genus  ostri  70;  i.  saroehium  Gf.)  hd. 
nd.  ein  edel  kleit  des  keysers.  strijt 
cleyt  eyns  k.  of  konnings  (147).  k.-ge= 
weyte  i  gewere  <9) .  -gewer  [8\  küngser- 
cleid  (931.  seorlez  (.Sm.  3,  397.  Gi.  6,  545. 
cf.  scorlitium  •=  superpellicium  Gl. 
m.).  scliairlache  (19).  sciiaelaken  (11). 
bragedin  (i26).  deckelach  (Sum.).  sarroch 
t  dechelachen  (Gf.).   ags.  haecilae   (94), 

hccaeli   (136K   cf.   Goth.   Wtb.   H.    18. 

Paludapium  ( /.  pedlnum ,  eleo-, 
elio-,  hello  -  selin um ,  £/.0tiO-,  £A£'.Ci-, 
üöpo-asAivov,  Ticö'.vöv)  cp-pe,  -f,  -fich, 
-pich,  hepfen,  waäser-eppich,  -merck  &c. 

(143). 

Paludatus  gissarrochöter  (Gf.). 

*Paludel  sarroc  (Gf.). 

*Paludinosus  mosig  (75). 

*Palud-is,  [ntr.)  -e  brueckt  ill). 

*Paludosis  {st.  -sus?)  brokegen  (85). 

*Palvirus  v.  Palivirus. 

*Palumba  [cf  -bus)  praytin  i.  lati= 
tudo ;  holtztaub  (74). 

*Paluinber  tubhaie  (Sum.  ru^ 
Palum-bus,  -bes,  -ba,  -pes  (136), 
plumb-us  i  -es  lalph.  pal-  134)  tuba; 
hege-,  hola-,  holz-  (Gf.),  hag-  (87)  -tuba. 
hd-  hegi-  (t04),  ha-  t  heid-,  vair.  heiden- 
(75),  hai-  (Sum.  m),  lioltz-,  hultz-,  hoil- 


PAM 

(19),  velt-  iKJ,  75,  uü,  135!),  wald-  (an), 
wild-  (9),  slag  (93),  bloch-  (13.'>),  ploch- 
(128),  hd.  nd.  ringel-  (49  Sic),  holt-  (11) 
-tube,  gew.  -dube,  -taub  (1,  2,  'J),  -dest 
{sie  49),  nd.  -duue.  nd.  en  iunc  cl.  wilde 
duber  (S).  wilt  tawber  (9).  ags.  cusc-otae 
(136),  -utan  (94),  -eote  (Bsw.). 

*Palun-  V.  Palu-damentiim. 

*Pal-ujiu8,  -urus  v.  -iurus. 

•Palurcus  rebenstock  (7ij. 
Palus,  gen.  -i  {öfters  ohne  gen.)  hd. 
pfal,  pfal  in  dem  wingartcn  (iio);  phai 
(1),  pfaal  0.  stceck  (68);  phol  (3j,  phoel 
{?.  baculiis  19),  pfol,  vtg.  stecken,  stos= 
sei  f  stutzen  zani,  varr.  am,  zune  «.  su= 
des  (75);  pale,  steck,  stocke  (H''),  reb= 
steck  (134),  ein  schcieu  [V26),  rayme 
(152).  «(/.  stacck  (i32),  stake  (99),  pael 
(11,  81),  en  pal,  pal  van  holte.  —  Ohne 
Angabe  des  Genitivs  u.  a.  balle  (7).  pole 
(LS),  piiule  (9,  133).  pfol  I?  gebruch  (9). 
pruchig  l  poele  (20).  pule  i  schütteln 
(17.  X  pala).  pl'al;  rnsc.  ein  moli  (6). 
eyn  broeck;  laut  oif  poell  (132).  spöl 
(Sum.  X  panus).  rugbeinspitz  (93j.  — 
gen.  -udis  (und  ohne  Angabe)  hd.  bruch, 
broch,  gebruche  (i25j,  bruoch  waßcr 
(19),  w. -bruch  (64,  60),  phule  (152),  pfule 
(151),  pfui,  pflul  0.  pfutz  (134);  pfutze, 
pfitz  (67,  75,  110),  putze  (133,  152),  lach 
(UO),  ein  gullen  (l26.  cf.  Fr.  1,  382*>.  Sm. 
2,  35.  BM.  "586  V),  hlil  {pl.  (y.  a.  1418  Sm. 
cf.  BM.  680).  hulgen;  lau  ?'lo  (e.  labina 
cf.  Sm.  2,  460  sq.:,  75).  moß  ^7^,  88,  126). 
moz  (1).  mos  (7i).  mos  (2).  mose  (74). 
nd.  brok,  brock,  brok-ede  (22^),  -te  (109). 

Paluster  der  in  dem  bruch  stet  (8). 
ein  man  der  yn  dem  gemozse  (c/.  Sm.2, 
633)  wont  (4).  hd.  bruch-,  nd.  brok-, 
broick-  (i32)  -man.  brachmane  (18). 
bruych  (13).  bruolich  (19). 

Palustris  hd.  bruch -ig  (62),  -icht 
(67,  152),  -eyt  (133),  -ech  (9),  -echtig 
(17),  -ichtig  (5),  -lieh,  bruchicht  (i5i). 
bryechet  (20).  brok-  (23),  broeck-  (i32) 
-ich.  wasserig  l  lachig  <  110).  fulechtig(9). 

*Palutelluin  1  i.  mulierum  vestimentum 
76.  cf.  palud-amentum,  -ellum  /.  pah 
liolum  Gl.  m.)  kittel  (4.   76).  kedel  (23). 

*Parrieus  v.  Badius. 

*Painpa  v.  Pompa. 

^Pampas  pasingo   (Gf.  3,   353.  cf.  Gl. 

m.   5,    114?). 

*Pamp-enus  v.  -inus. 

Pam-  V.  Pa-pilio. 

*Pampilus  ( cf.  pampinus )  reben-, 
weiiiper-plat  (74). 

Pampinare  wingart-bletter  wachsen 
(110),  -1)1.  frisch  bringen  isic  68),  -blate= 
ren  vortbrengeii  (i32). 

^Pampinaria  v.  Pipinella. 
Pampinatio    (/.    frondatio)    laube= 
rungo  (1201. 

Pampinator    klengker  ,    reblaubcr 
(135). 
*Pampm-ella,  -ula  v.  Pipinella. 

Pampi-  ,  pampe- ,  panphi-  ( 24  ), 
päpi-  (74),  papi-  (47,  76)  -nus,  pampi= 
lus  [q.  r.i  hd.  nd.  win-,  hd.  wein-  (1,  2, 
47,  74  »,  reb-  (64,  91,  93),  reben-  (Sum.), 
winreben-,  nd.  roven-  (85)  -blat,  -plat 
(2,  74  i,  -pald  (1),  -laub  (74),  -lovb  (93V 
ain  blat  (76).  wni-laub  (75),  -stocke  (17). 


PAN 

reb-pauwm,  p. -pelle  (74).  aqa.  cros  (94), 
crous  (186).  papinus  i.  ebriasns  l  pam= 
pinus  i.  fuliam  vitis  (76.  cf.  paponius). 
Pam-,  pan-   (19)    -philus    niyniien= 
kiiccht  (li»).  en  bok  van  der    leue   (23). 
Pan  ein  got  der  liierten  (88). 
*Panaceta   {aus    tan.  X   panax^ea? 
(/.  pandeca)  reniuano  (121). 
*Panacu8  luuestechol  (i3i). 
*Panalota  {i.  tanacetum,  cf.  pana^ 
ceta  &c.)  reynfan  (74). 

Panariolum  chrettili  (Gf.). 
Pana-,  pani-  (110)  -rium  brot-korp 
(110),  -korb  (68),  -kcller  t  -gehalter  (126). 
broetkorft"  (132).  spyker  (i09). 

*Panarium  i.    exci-pulum  (Gl.   m.), 
-dium  ver-delegyng. -stoeiyng  (*zc  147). 
*Pancafro  v.  Paneafro. 
Pancale  i:  Bancale. 
Pancarpum  r.  Pancorpum. 
*Pancellus  {aus  panicellus  X  pfaun) 
pfaiikuoch  tZioiii.). 

*Panc-,  bissw.  pans-erium  {cf.  lorica) 
hd.  nd.  pan-,  ban-  (6,  76,  löi)   -tzir   (1), 
-tzcr,  -si'r  (22). 
*Pan-cia  l  -tra  (17),  -cra  (i36,  139, 

141,  142,    147,   Er.,   Gl.  m.   5,  119)  {i.  ropina, 

sarapia  147).    raup  (17).   roiff  van   den 
vyandon  (i47). 

Paneia   [i.   pantex)    pa-   l    pe-nsse 

(Kil.). 

^Panci-  V.  Peuce-danum. 

*Pancium  v.  Panichium. 

*Paneo-,  panea-  (Gl.  m.)   -rpum  als 
bcesten  vechten  die  stede  dair  men  dat 
afsuydt  (heit  p.  147). 
Pancra  v.  Paneia. 

*Pancraeiari  mit  r  uotten  schlahen(64). 

Pancracius  kemp  (19).  kempcr(ll). 

Pancra-tium ,     -cium     hanenkamp 
(11).  spiel  (88). 
*Paneliale  &e.  v.  Bancale. 

Pandare  u'.  pingnorare)  phenden 
(19).  penden  (20). 

Pandatio  ein  bück  nidersich  (126). 
*Pandeca  l^.  tanacetum,   cf.  panar= 
ceta,  anatheca  &c.)  reynfan  (74). 

*Pand-,   i   -linth-  (75)   -eolum   lein=: 
lachel  (7.=)).  leylach  (74). 

Pandere  hd.  vffen-,  offen-,  nd.  open= 
baren,   hd.    vff-,    off-sließen ,   -slyesßen, 
-slesen,  -slusen  (13);    sprechen,   kundi= 
gen  (9).  nd.  up   sluten   f   spreken.   aus- 
(110),  vyß-  (132)  -recken. 
Pandiculare  gewen  (147). 
Pandieulatio    das    ran-   ( Ki. ) ,   ren- 
(112),  re-  vnd  stre-  (116)  -cken. 
*Pandicula-tor,  -rius  gewer  (147). 

Pando-,  pandu-,  bando-  (93Vehium, 
pandocium  (75,  1471,  pa-,  var.  po-ndo= 
xium  (64)  [i.  propala  75,  diuersorium 
93)  hd.  kauff-  (74,  75),  marckt-  (64), 
marckt-  t  win-  (75),  gast-,  merk-  (80) 
-hus  sim.  stalle  (17).  taverne,  herberge. 
logijs  (147).  spital;  tab-,  taf  ern  (74). 

*Pandomia  rächen  (74). 

*Pandonia   [herba   75)    batonie    (24). 

Pand-ox,  -ux,  pondex,  g.  -oeis(74) 

apotcck   o.    stette   domau   kauffmannß= 

schacz  v'kaufft,  et  gulosus  t  vorax  (74). 

apteke  (8,  9).  abdig  (17). 


PAN 


PAIS 


PAN 


409 


Pa-,  po-  (75  varr.)  -ndox  pub  (75). 
boeve,  lecker  (147). 

*Pandoxiniura  v.  Braxiuium. 

*Pand-oxium,  -uchium  u.  -ochium. 

*Pandula  gellita  (of.). 
Pandura,  Tiavööpa,  iiavdöpi«;  fiddel, 
nl.  veele  (u6). 

Pandus  hd.  nd.  krum.  hd.  gew. 
krump.  krumphe  (i33,  15l>).  krom  (132). 
ge-bogen  (8),  -bageu  (17),  -pogen  (9), 
-schmogen  (75). 

*Pandux  v.  Pandox. 

*Pane-,  pane-  (Sum.)  -afro  {kerba) 
sige-  (Gf.),  sigi-  (Sum.  II.)  -line  (cf.  aly- 
pum,  fei  draconis  &c.). 

*Paneca  v.  Paneta. 
Panego- ,  panigo- ,  panige- ,  pan= 
nogo-,  paneglo-(22),  panifo-i7),  pango- 
(67),  pago-  (Gl.  IM.,  alph.  pango-  68,  69, 
134),  pao-  (75)  -rlsare,  -rizare  (Gl.  m.), 
-nisare  (67,  75,  134),  panegaricare  (74) 
(i.  suste/itare  75,  s.  pane,  fenneidare 
panem  aus  fom.  ?  aMsparegorizarex 
panis,  vll.  zugleich  X  panegyrizare  ? 
gor-  '.  fermeidare??)  hd.  vtf-,  off-,  auf-, 
ent-  (9,  l;>)  -halten,  -lialden.  auf  halten 
mit  wouung  (75).  vflfent-h.  mit  brot  [i- 
fermentare  68).  uff  heblen  (7).  neren(76). 
nd.  vp  holden,  onthaeldeu  {i.ferm.  11). 
Panellus  {equl)  balster  (  93 ).  palster 
am   Sattel  (75).   p.-kuß  (74).  satelpolster 

(64). 

Pa-  V.  Ba-nerium. 

Pane-ta,  -ca  (148)  hd.  nd.  becker. 

*Paneus  brodieh  (20). 
*Panfilenus  v.  Panselenos. 

Pangere  hd.  loben,  ge-1. ,  singen, 
fuegen  (2),  zusamen-fugen ,  -liegen; 
zu  hauff-fogen ,  -fugen ,  -gen  (3).  nd. 
louen ,  zingen,  to  hope  voghen.  prt. 
panxi  i.  canere  Br.  [cf.  pangitare  i. 
freqiienter  canere  Br.  sim.,  cantitare  129, 
laudare  Gl.  m.)  hd.  loben,  singen, 
ainigkeit  haben  o.  machen  (75).  louen 
(  132  ).  /""<•  pepigi  i.  paeisci  (Br.).  za= 
men-;  var.  zam-fugen  ,  -hefften,  -set^ 
zen;  ainen  (75).  lid.  binden,  ver-b.  (110). 
bunt  l  geding  (65),  fryd  (68,  110)  ma^ 
cheii.  globen  (7).  loben  (0).  zuhaffugen 
(17).  prt.  pegi  {i.  coniungere  sim.)  zu 
samen-i'ugen  (6,  es),  -legen   (9),  -heften 

(HO). 

Pangeri-eum  dl,  (U.  m.), -tum  (19), 
-cus  (147,  laudando  decuntatus  129)  {i. 
Carmen;  lo  dire  lascivo  Gl.  m.;  aus  pa^ 
negyricum  i  Ucenciosum  t  lasciuiosum 
genus  dicendi  in  laudibus  alicuins  Br. 
X  pangere)  g»'yle  (19).  geyl  (11).  den 
men  laift  myt  sangh  (i47). 

*Pangetice  eantare  {cj-.  prc)  löblich 
singen  (74). 
*Panginarius  portener  (23). 
*Paniarium     {st.    pomarium    .s//«. ) 
apphehnuß  (IG). 

Panica  i'.  Jepatiea.  Panieum. 
Panicea  v.  Panieida, 
Panieeum  der  herdden    cleyt   (147). 
*Panicia  v.  Pannucia.  Panieida. 
*Panieia  mensa  brot  teller  (116). 
*Panic-ida   (74,    110),    -ia   (132),    -ea 
{i.  que  facit  paneia   Br.)    becker-in   (68, 
110),  -sehe  (132).  protschneider  (74). 
Panicium  v.  Pannichium. 

DiEfENBACH     bLOSSARlUM. 


*Panieius  brodieh  (11). 
Panicula  (cf.  tica;   Gl.  m.  v.  panu= 
eula  &c.)  raia  (textoris  i.    radius   Gf.). 
Schelf  {plante  91).  nl.  riedpluyme   (116). 

*Panicu-la  v.  -m. 

*Paniculus    walploch    ( der    gartiier 

140). 

Paniculus  (Br.)  ein  dein,  clien  (iio^) 
brot  (68,  110),  broet  (132),  brotlin  (134). 

Panic-um ,  t  -a.  t  -ula  ( i43 )  {qd. 
semen  132.  cf.  fenieulum,  pannichium) 
heydel  (111,  144).  fenich  ( Gf. ).  feni-li, 
heidel-  f.,  -pennieh,  panikorn,  butz- 
wäitzeu  (143),  -weisse  (126,  144).  buch= 
weiß  l  brandkorn  (i25).  boeckweyt  (i32). 
pontist  (74). 

*Pa-  V.  Pan-nichium. 
*Panifaccio  broetbackunge  (20j. 

Pani-fex,  -ficus  hd.  nd.  becker.  beck 
(76).  brot-beck  (75).  protpeiehi  (104).  -ficus 
i.  cus  tos  virginum  23;  !  Reg.  8.  filias 
vestrus  faciet  -libi  vnguentarias  t  fucarias 
t  pajiificas  Br.) 

*Panifica  beki  (G).  bi'ckin  (76).  bec= 
cha  t  pecchi  i  prot-pechi,  -  pechila, 
-bciecerin  acc.  pl.  (Gf.i.  becker-sen  (5), 
-sehe  (23).  brot-,  prot-  (i52)  -beeke  (Sum.), 
-beckin  (I5i,  -beckerin,  -bacherin  (i34) 
i  dea  siluarum  (Voce,  ex  quo),  broit- 
beckei'sche  -(132).  peckerey  (74). 

Panificare  bachen  (68).  backen  (7, 
iioj.  broet  b.  (11,  132).  broyd  machen 
(19). 

Paniflci-na,  i  -um  ^74,  76)  i.  pistrina 
t  clibanus  (75;;  locus'  vbi  ßt  panls  (76, 
Br.).  beckerye  (iio  &c.).  bach-ofen  (76), 
-uß  t  pistrye  (2ü).  pfisterstub  (74).  brot- 
offen t  -huß  (75). 

Panificium  {cf.  prc.)  ein  becker  ampt 
o.  ein  bach  huß  (HO  sim.).  backenwerk 
(Ki.).  beckcn  handtwerck  o.  brotbachung 
i^Das.).  brot-banck  (75^),  -benck  (7.5-'). 

Panificus  v.  Panifex. 
*Paniforisare   &c.  v.   Panegorisare. 
*Panigium  v.  Pannichium. 
'Panirium  v.  Panarium. 

Panis  hd.  nd.  brot,  prot  (75),  prott 
(1),  brod  (17),  broet  (20),  broit  (7,  132, 
133),  broyd  (19j. 

P.  acerosus  rauch  prot  (9i). 

P.  artopticius  küchle  (m).  pfami- 
kuehen  (Ki. ).  nl.  pannecoecke,  vlade, 
wafel  (116). 

P.  auenacius  haberin  brot  (64I'). 
hebrin  (04^). 

P.  azimus  vngehefelt  brot  (64). 

P.  butyratus,    ßsTSptTY]?    nl.    bote= 
rani  (II6). 
*P.  caculi  V.  Cueulopanis.  Alleluia. 

P.  cibariusruckenprodt(lll).rocken- 
&e.  (Das.),  speyß-,  var.  spyeß-  {seruo= 
rum  64),  burger-,  hauss-,  fagentzer-  (116) 
-brot.  nl.  asterlling  (116). 

P.  coniuratus  ags.  corsned  (Gl.  m.). 

P.  crocatus  spannisch  brot  ( Ki. ). 
eyerkuchle  (116). 

P.  dulciarius  letzelt  (91).  paste-ten, 
nl.  -ye  (116). 

*P.  fermenta-cius,  var.  -tus  geheflet 
prot  (64). 

P.  hordeacius  (9i),  ordeaceus  (64) 
gersten  brot. 


P.  laieus  hußbrot  (75). 

P.  marcius  martzepan  (91). 

P.  nauticus  bischotten,  wider  o. 
erbachen  brot  (116). 

P.  ordeaceus  v.  P.  hordeacius. 
*P.  portieus  v.  Cassianus. 

P.  siligineus  rocken-,  roggen-  (641") 
-brot,  -prot  (91).  weck  (111). 

P.  simila-ceus,  -gineus  simel-en, 
-weck,  nl.  fijn  terwen  br.  lOt  (116). 

P.  speus-icius  {aus  -ticus)  t  aqva- 
ticus  speudicht,  delckigt  brod  (Ki'i.  Mrg.). 

P.  tritic-eus,  -ius  (64'')  weiß  prot 
(91).  weitzen  prodt  (111).  w.-,  var.  weys= 
sen-brot  (64). 

*Panisare  spulen  (64). 

*Panisator  spuler  (64). 

*Panisatrix  spulerin  (64). 

*Pani-,  panis-  (74)  -seea  brotschni= 
der,  vlg.  fur-leger  l  Schneider  {i.  ciro= 
nomen  75).  protschneider  (74). 

*Panistrum /aZ.  brot-korp,  -korpt(49). 

*Panitium  v.  Pannichium. 

*Panna  [textoris?  anders  Gl.  m.)  karta 
(9).  kart  (8).  eyn  carte  (17). 

Pannarius  weber  l  woln-w.  ( 17 ). 
tuch-  (9),  duch-  (8),  duech-  (20)  -mecher. 

*Pannellum  [i.  tabella,  tympanuni,  cf. 
panellus)  panneel  van  schilderije, 
bchrijnwerck  (Kil.). 

*Pannetum  gewanthuyss  (147). 
*Panni-  v.  Bom-basium. 
Pannici-da,   -soi-,   -ssor  hd.  duch-, 
tuch-,  gewallt-,  gewand-,  waut-  (23,  125) 
-snider,  hd.  -Schneider,  watman  (33). 
*Pannicidium  gewant  snidunge  (20). 
Pannici-sor,  -ssor  i-.  -da. 
*Pannicularius  tueiimacher  (in). 
Panniculus  tuch-el,  -lin  (75). 
*Pannicus  spöle  (121). 
*Pan  -  nichium ,    -ichium ,     -igium, 
-icium  (74,  76,  93,  Gr.,  Br.,  (Ji.  m.),  -itium 
(120,  141),  -nieium  [genus  annone  l  cesds 
pastoralis  110.  (/.  panic-um;  -eum  &c. 
Gl.  m.),  -cium(i2i)  [leg unien  b  kc,  genus 
vilissime  segitisiö.cf.  pani-cum,  -tium, 
fenieulum)  phe-  (1,  i4i),  pfe-  (71'^),  fe- 
(120,  Gf.)  -nich.  phenihc  (121).  vench(93). 
pen-nich  (5,  74),  -nig  (5^  74),  -ig  (12), 
-esch  (74),  -dich  (13),  -rieh  (17),    -nug 
(22),  -nit  (23).  hd.  fenchcl. 

Pannif-ex,  -icus  tuch-lar,  varr.  -er 
(75),  -macher  (75,  110).  gewant-m.  (75), 
-mecher  (8,  9). 

*Pannipurgium  gall.  buee  (122). 
*Panni-rasor,  t  -tonsor  (75),  r.  pan= 
norum  (93)  hd.  tuch-,  duch-,  doch-,  ge= 
want-  (75),  laucken-  (77),  nd.  laken-, 
want-,  dok-scherer.  tuch  scherrer  (G). 
tuchscheyrer  (3). 

*Pannitorium  gewant-  (3,  4,  75),  tuch- 
(75)  -haus,  -huß  0.  -gadem  {To%  -gaden 
(75a). 
*Panno-  v.  Pane-gorisare. 
Panno-ma,  -nia  u.  Panonia. 
Pannon-ii  l  -i  huni  (Gf.). 
Pannosus  [cf.  laciniosus)    augelegt 
mit  vil    schnödem   gewant   (75).  p.  vir 
der  do  ein  ge-pletzt,  var.  -bletzt,    cleid 
hat  (65). 
*Pannuc-eus  v.  -ius. 
Pannucia    {i.  peciata   vestis  64,   t: 

52 


■no 


PAN 


PAP 


PAP 


iliiirritis  /Kiuiiifi  a/>srissti  Br.  /.  </.  -cea  (.'. 
»;i.  111.)  gohh'zot  (!•»),  i'iii  gt'lilcl/,  rar. 
boli>i;t(A  {•!»)  clfiii.  rlcyt  vau  mangerlüy 
»loiiK  (:i7i.  poiiiciu  jic-pletzteli ,  -sclic 
«•kclt.  .stückelt  kliiym-  (74).  panuncia 
i.  rfsti's  ini/itis  (ans  inii/ttsf)  /jdiiiiis  asKutd 
{ 7t:  >. 

Pannu-cius,  -tius  (ss),  -ceus  (i-'«) 
(/.  tunicosus  (i-  cf.  \\i)  d(>r  boeli  clciiU'v 
HU  l»!it  (,ii(>).  die  (luadc  cl.  dragct  (i32). 
(li(>  bloit  iiid  ofvel  {ijcclcyfU  is  ( 147  ). 
InulIiTlitig  (12(!).    liadiTlump,  leinp  {t  ?) 

tctz    (S8). 

Pannula  v.  Manipula. 

Pannixs  hd.  tncli,  thuch  (8'') ,  diu-li, 
doch  (,1S),  diioch  (1!»,  laclion  (iio),  go= 
wallt.  )i(l.  dok,  docck  (i;!2),  lakcii. 

P.  argent-eua,  -ius  vSilbrciu  (1),  .silbor- 
(5»')  -tiicb. 

P.  aureus  jiuMciii  tucli  (1). 

P.  lineus   liiicn    ducb    (5'').    leincin 
tiuli  (IV  pannos  lineos  Icylach  (i4i). 
*Pannu-tius  v.  -cius. 
*Pan-onia,  -nonia  ^llo'l,  -noma  (!.•?■>) 
est  viititas  in  rin/aria  i^Mss.  mog. ),   regio 
s.  vnfiarie  (iio  &c.).  viigirlant  (,8,  9). 
Panorm-um,  -ium  (1)  {du.)  paleren 

(1,    71). 

*Panpoclieium  tavevniersche  (i47). 

*Pan-  r.  Pani-philus. 

*Panphinus  v.  Pampinus. 
Pans-a,  -us  (^ii7)  ags.  scabfoot  (94), 
scaabfot  (lsg).  dio  barvoits  is  {i.  peda^ 
rius  147). 

*Pan-selenos,  -selmos  (110),  -silenus 
(7G),  -filenus  t  -xilenus  (74)  i.  plena 
luna  (Br.  &c.);  Zap/.s  qui  ad  moduni  lune 
crescit  et  de-cr.  ( 76 ).  edclsteiu  der  zu 
vnd  abiiymjit  als  dei*  man  (74). 

*Pans-  V.  Pane-erium. 

*Panta-  v.  Panto-craton, 
Pantapoles    {-la  Gl.  m.)  i.  seplassa^ 
rius  (147,  Br.) ;  iiegociator  qui  multa  vendit 
(Br.).  die  vele  vercoipt  (147). 

*Panthaphylon  v.  Pentaphyllon. 

*Pant-arvis,  -orus  (ans  cantharus?) 
hd-  iid.  kaiiue. 

^''Pantheal  v.  Puteal.  Langea. 

*Pajitedonium  (x  panicvim?)  cf. 
Pevicedanum  q.  v. 

*Pant-eolum,  -olum  (9)  eyn  guldeu 
(8,  91,  gudcn  (17)  blech. 

Pan-theon  (74),  -teon  eii  tempel 
godes  (23).  allergotter  t.  zu  rome  etwen 

(74). 

*Panthera  v.  Patera.  Pantrix.  Plan^ 
theras. 

Panthe-r,  -ra  hd.  nd.  pan-ther,  lid. 
-thir,  -tier  (93),  -teir  (19),  -ter  (18),-tere 
(17). 

Pantheron  v.  Pantrix. 

Pantices  bauch-lauff,  -fluß,  -leutte= 
reu;     bitterich    t    schmärbaucb    (i26). 

■WailgSt   (Das.).   pantsch   (Fris.). 

*Pantinus  v.  Odoi'isequus. 

*Pantiruin  v.  Pantrum. 

*Panto-,  pantho-  (  74 ,  76 ) ,  pantu-, 
panta-  [2o')  -craton  (ae/.sT^avxoxpaitup) 
gare  michtig;  al-m.  got  (17).  gar  mech^ 
tig  got  o.  almccbtig  (8,  9 ).  cn  biscop 
(23).  sußgesangk  (74). 

*Panto-fala,  -fla  ( Gl.  m. ) ,  -pMle  pl. 
(125)  («.  sandalium)  pantoffe-1  fKil.),   -In 

(125). 


*Pantofilariu8  pantiit^Vlinecher  (l2.5). 

*Pantolvun  c.  Panteoluni. 

*Pantomi-mu8,  -nus  (7)  ran•^,  pan 
tho-mimus   l    -nomua    l   pathonimus 
(7r  eil  vorstc  der  leckers  (23).  pub  (7.i). 
gawgkler  o.  niftian  (7ii. 

'Pantophile  c.  Pantofala. 

•'Pantorus  r.  Pantarus. 

*Pantra  r    Pancia. 

■''Pantrix  (/.  retlic  n\)  ne.tz  (74).  rocke 
(8''.  ««.V  rethe!).  Cf.  panther-a  nezi  (Gf.)-, 

-on,  'itavi>r^pov  zuckgaru  (126  .sm.). 

*Pa.nt-rum,  -irum  ( li)),  tantrum  17.".'') 
(/.  instr.  ri>(i>iinc  3,  f  i.  7.  cacabus  4, 
olli-petra  l  -breda  ir-,)  eyu  leffel  (19). 
lejtel  (11).  slcyf  (23).  (jiiirrel  (4).  (jiie= 
rel  (3).  kiiergel  (74).  stortz  (Ki).  sturtz 
vber  ein  baten  (75).  li.-pant,  -sayl ; 
einspin  (74).  pautrum  (*.  puris,  oili= 
petra,  pollibreda)  liafen-  (7.5»),  liafel- 
(7.5'')  -deekel;  hafendecke  (7.5^). 

*Pantu-  V.  Panto-ci"aton. 
Panucla  [i.  consuta    vestis)   ags.  ge- 
cliitadhraegel(Gi.  Aelfr.);  wefla  (94'>,Bsvv.). 

Panuculaspuolili(i4i).spinnele(.Snra.). 

*Panu-la,  -lea  (20),  f  -ellium  (109) 
(i.  locus  vbi  pannus  podtur  23.  cf.  pa-, 
pe-nnula)  spuol-e  t  -ele  (Gf.).  schotspole 
(109).  en  lachte  (23.  Tuchboden  zum 
Trocknen  f  cf.  Br.  wtb.  2,  3i).  handfan 
{sacerdotis  74.  cf.  phanula). 

*Panul-ea  i20,  129),  -a  (20),  -ia  {cf. 
Gl.  m.  ■'1,  132)  {i.  instr.  unde  texitur  129) 
eyn  spuel  ysen  (19).  spoel-iseren  (11), 
-riseru  [sie  20).  raine  (-lie  ^?/.  Gf.  2,  527). 

*Panulus  V.  Panus. 
*Panuncia  v.  Pannucia. 

Panurgia  gefierte  (126). 

Panurgus  gefiert  (i2g). 

Panus  {i.  panu-  l  cannel-lus  (64, 
pelanus  q.  v.  93)  spuol-o  i  -a  (Sm.,  Gf.). 
spuel  (11,  19).  spocle  (20).  sbuole  (104). 
hd.  spuel  sim.  webe-sp.  (17),  -scheine 
(8),  -scbin  (9).  spuelpijpe,  spoilpijp  (147). 
hd.  weber-,  ud.  weuer-spole,  hd.  -spule 
-spul,  -stul  (7).  wafelspulin  (Das.).  eyn 
weuers  spoyle  (132).  eyn  schwellten  0. 
druß,  dussel  (Fris.),  druß,  disscl,  knittcl 
(126).  p.  inguinum  der  schlier  (112,  116, 

V.   a.   1618.   cf.    Fr.  2,    198,    .Sm.   3,   4.57).   nl. 

bult,  clappoire  (116). 

*Panusus  spule  {i)  webe  schere  (17. 
cf.  prc). 

*Panxilenus  v.  Panselenos. 

*Panxillum  [st.  paux.  häufig)  luttik 
clene  (23). 

*Paonisare  v.  Sustentare.  Panego^ 
risare. 

Papa  hd.  eyn  bab-ist  (5,  8,  133),  -est, 
-st,  bobist  (9),  bapst,  pap-est  (18),  -st 
(ec),  pabst  (i34),  pobst  (20).  nd.  en  pa- 
wes,  -lies,  -Ulis  (II),  -us  (99),  -es  (132); 
pauwes  t  paiss(i47).stathalter  cristi  (65). 

*Papaeeni  {acc.  aus  bombax,  ßÄ|X- 
ßax'.)  f.  Bissus. 

Papagallus  papagaj^  (9i). 
*Papa-  V.  Papho-nista. 
*Papapir-ius,  -us  v.  Papyr-ium,  -us. 

Pap-  V.  Par-apsis. 

Pa-,  pap-pare  (puerorum )  pappen 
(20,  4,  Fr.),  papen  geden  (8'').  sugen 
(20).  hd.  smeczeii  (mss.  mog.).  schmatzi= 
gen  (6).  atzen  (75).  kindtetzeu  (74). 


*Paparista  papir  inacher  (  1  ).  Cf. 
paparius  locus  rhi  papirus  crescit  Sc. 
(67  &(■,.  /.  q.  papir-eus,  -io  7.  v.),  aber 
auch  ortus  papaueris  (7.5). 

*Paparius  v.  Papyr-eus,  -ium.  Pa= 
parista. 

Pa-,  pap-  (iK)'')  -pas,  -pus  (74)  i. 
■pinguis  (68  &c.);  g.  -antis  die  vele  on= 
uutlick  callet  (i47);  i.  gnartio  {st.  gar^ 
tio  X  gnatho?)  qui  circa  culinan  pa- 
pando  inccdit,  l  jiedagogus  ( Br. ) ;  g. 
-atis  gr.  genus  Uni  &c.  (Br.) ;  /.  peda= 
gogus  (71,  75,  HO  &c.).  lecj-er-hafft  (110), 
-zant  (132).  i'eißt  (7).  zuclitmeister  (^74, 
75).  lyiieii  doick  seer  wyt  ind  kleynlick 

(147). 

*Pa-,  pu-  (76) -patilis(p!.sci.v,  i.saxa^ 
tilis)  Steckling  (7.5). 

Papatissa  zuchtnieisterin  (74). 

*Papatu-m  v.  -s. 

*Pa-,  pap-  (iio'>)  -patum,  t  papisma 
(74)  hd.  nd.  kiiid(>r-spise,  hd.  -spyß, 
-speis  (134).  kinders  spyß  (iio'>).  kinaes^ 
speysc,  pepp,  i)api)  (74). 

*Papatus  [cf.  prc.)  peppe  (9). 

Papatu-s,  -m  (8)  hd.  babi-  (.5,  8), 
bobi-(9),  bob-stie,  bab-,  bap-stum.-sthum, 
pabstum  (134),  liabstes  tiiuin  (68),  bapst- 
heit  (67);  babes-cheit  l  -turne  (133),  -tum 
(102);  deß  babst  amjjt  (17).  nd.  paue^ 
stige ;  paußbeit  l  paeßdom  (132);  pais= 
dorn  (147). 

Pa-,  po-  (94)  -pauer,  pauar  (76) 
hd.  inahen  {msc.  4,  17,  50'^,  74);  m.-samen 
0.  leyn  (66  &c.).  mayiiesam  o.  Iyne(i52). 
magen  (1,  50^).  moii  (4).  mau  (23).  mag- 
same  (93j,  -sam  (7,  8,  134),  -sat  (uo), 
-somkraut  (Das.),  -soum  lyn  (68),  -sam  lyn 
(69),  -lyn  (13),  -ole  (95),  -öl  (i34  Mrg.). 
mage  saenie  (20).  maiic-sam  ('133),  -cop 
(85).  masem  (16,  18).  raase-  (5),  ma-  (16) 
-same.  maeu-saet  (^0),  -sait  (132).  moin= 
sayd  (19).  mangk  säet  (97).  mancop  zact 
(11).  velt- (.sum.),  oli- (104) -mage.  ol-mag 
(6,  110),  -magen  (74),  -kolben;  magol  l 
mauden  (75).  6l-machen  (1),  -mag  (67). 
elmagen  (91).  oley  {b^,  99).  lyue  (67, 
133).  ags.  popaeg  (94),  papoeg  (i36). 
velt-,  p.  syluaticum  wilt-mago  (Gf. ). 
palpaueri  albi,  nig-o,  -er  (146),  -ri 
wis-,  swartz-magsain  (87^,  146). 

*Papaueralis  hd.  nl.  clapperrosen,  nl. 
wilden  huel,  hd.  wildmaen,  glatzen  (116). 

Pape  (^.  audire  ammirantis  5)  bore 
(5).  here  (23).  hoy  (22).  hy  (126,  Das.). 
sune  (99).  anumberdumbundname  (74). 
nümer  dflmer  amen  t  hiifi"  maria  (7). 
wunderuiße  (8,  9).  wonerniß  (17). 

*Papericius  v.  Papireus. 

*Paperum  v.  Papirum. 

*Papigegi  e;yn  sedich  (17). 
Papi-,  papil-  (3),  pampi-  (102,  121, 
Sum.,  Gl.  Trev.)  -lio,  pap-ilo  t  -ilici  (136), 
-ulo  (94",  -ileo  {V.  legia),  pal-bo  t  -po 
{q.  V.)  {i.  auicula  Br. ,  au.  puerorum  100 
&c.,  tentorium)  vival-dera  (121),  -tra  (Gl. 
Tr.),  -tere  (Sum.).  vyv-  (7,  20,  132),  vif- 
(76,  110^),  fyff-  (64a),  feif-  (91),  veif-  (i, 
3),  feiu-,  vlg.  zwif-  (7.5),  pfyf-  (64*'), 
piff-  (6),  zweyf-  (66  &c.),  zw(>yv-  (8) 
-alter,  pfeyff-  (1),  zwiu-  (100,  102),  zwev- 
(9)  -alder.  pfeit'hol-ter  (Das.),  -der  (126). 
pfiff holter  (Fris.).  zwifei-der  (21),  -er 
(18).  czwifeller  (17).  pfiffolter  (uob). 
zwifolder  t  fledder-muscbe  (i52),  -mus 


PAP 

(8^).  fledermauß  (66  &c. ,  Neum.  )•  ein 
molken-clicp  (4),  -dipt  (3).  milchdieb 
(Fr.) .  ays.  fifaldae  (papili-o  94) ,  ucuaU 
dra  (-ci  136);  butur  fliog-ae  (94),  -0 
(136).  eyu  botter  fogel  (10).  eyn  bodei- 
fegel  vnd  swcben  (-erV)  ind  slaff(5).  en 
botter-  (22),  better-  (23),  somer- 1  pelle- 
(109),  Sommer-  (20,  132),  siunmer-  (110) 
-vogel,  -foegel  (20).  en  twevoldige  {sie) 
t  en  tiwit  (23).  eyn  kiuit  (22).  coppel, 
weyfalglier  (107).  nl.  capel-tken  (107), 
-leiten,  vlindere,  pellarin,  boter-vlieghe, 
-scliijte  (iie).  pap-agei  (13),  -iei  (10).  die 
des  aueutz  na  de  kertzen  vlicgen  (i32). 
geselt  (?)  fuersteller  (17.  cf.  feuer-falter 
t  -vogel  id.  Nmu.  ?).  hd.  zeit  (7),  ge-z., 
zal  (6).  eyn  tympt  (5).  tenten  (132). 
paulu-nen  (i32),  -ne  (10),  -yn  (13). 
pauelun  (99). 

Papilla  (»'.  Caput  mamille)  eyn  heupt 
an  eyner  brost  ader  mem  (17).  wertzen 
(7G),  das  wertzlin  (110)  an  der  brüst. 
hd.  ein  wartze  (10),  brüst- w.  tutten 
wartzen  ( 1 ).  eyn  ciczen  wartz  ( 5^ ). 
dutwerz-lin ,  var.  -el  ipl.  64).  tnttispitz 
(93).  memmentipken  (132). 

*Papillai:e  pappen  (79). 

*Papil-lio  V.  -io. 

*Papiluus  {st.  papjrrus)  ags.  ilngsegg 
(94),  i  lug  seg  [sie  136). 

*Papin  -  a  coecken  ;  -arius  tor  c. 
beerende  (i47.  aus  pop-,  cf.  archipa-- 
pus?). 

*Papinus  v.  Pampinus.  Papyrus. 
Papio  (Ol.  m.)  nacht-,  hunds-,  äffen-, 
ber-woifF,  babuin,  pauion  (i4o). 

*Papireus  v.  Papyreus. 

"^Papyr-eo  r.  -ium. 

*Papyr-,  papir-eus,  -cus  (69),  -ius 
(7.5,  Br.),  -nus  (76),  -icius  (9),  pape- 
(67,  133),  parpi-  (76)  -rieius  pap-irich 
(68,  132),  -yerlicli  (iiob),  -Irin  (75).  ein 
dmg  das  von  papyr  gemacht  ist  (110^. 
vas  de  papiro  factum  69  siin.  i.  q.  pa= 
parius  67).  seindein  (9). 

*Papyr-,  papir-ivun  (103,  Gf.),  -ius  t 
-US  (74),  -io  (7i  &c.),  -eo  (8,  132),  y. 
-onis,  papapirius  (74)  [i.  locus  l  vas 
ttc,  i.  pap-ireus  69  &c.,  -arius  67)  da 
byutzen  waclisen  (uo).  dair  byesen 
wassen  (i32).  binizahe  (iü3,  Gf.).  papir- 
(8),  semd-  (9)  -echt,  ain  bintzen  vas 
(76).  roraeh,    ror-,    sebde-gewechst  (74). 

*Papirnus  v.  Papyreus. 

*Papirotuin  (i.  mayuwa  vehiculum  76. 
aus  petorritum?)   en  grot  sc-hep  (23). 
Papi-,    pape-   (94)   -rum  papir   (9). 
ags.  eorisc  (94,  i36). 

Papy-,  papi- ,  bappi-  1 7  6  \  bapi-(  6  4'' ) , 
papapi-  (147)  -rus  i.  magnas  iunetus 
mariinis{-6) ;  corrosiuus  (147).  if/.papy= 
rium,  mucus,  iuncus  &c.j  hd.  semida 
(Gf.),  semde,  sebede  (74).  eyn  mere  seine 
ruer  (17).  schobrisch  {cf.  schoberling 
Nmn. ;m. risch)czenn  [aus  semd?  1).  scliaf- 
riet  (147).  hd.  nd.  ror;  pap-iev ,  -ir,  -pir 
(8,74),  -uir  (Pris.). /if/.  bap-pir  (6, 67), -ier, 
-pier  (133),  -ir,  var.  -eir  (64);  .babyer 
(152),  bintz,  pinz  (lOö,  i4i\  mer-p.  (75). 
nd  risch  t  bese  (23,  109).  byese  (132). 
biffe  (99).  roreblat  (papinus?  24). 

*Papiscus  (cf.  Priapismus!  ragwurtz 
(74). 

"^Papisma  v.  Papatum. 

*Papo,  g.  -onis  i.  sonus  quem  faciunt 


PAR 

pueri  in  comestione  (76).  kinderged^ne 
so  sie  essen  (74).  smecz-uuge  (8,  9) 
-er  (9). 

Paponius  {i.  ehri-ics,  -osus  i.  q.  pa= 
pinus  76)  ags.  drunken  (Gl.  Aelfr.). 

*Pappa  V.  Erigeron. 
Pappa    peppen   i   kindsmuß    (126). 
pappe  (109;.  pap  (132). 

Pappare  &c.  i-.  Papare  &e. 
*Pappas  V.  Papas. 
Pap-pus,  -US  (9i),-pa  (r.  erigeron) 
creuzwurz,  eidbrest,  mettensommer  (Ki.). 
distelbhio-st  (^Das.),  -m  (91).     nl.    stuyf-, 
monnickliooft-ken  (116). 

Papul-  V.  Popul-. 

Papula  [cf.  pup-,  pab-,  -pust-ula; 
pe-,  impe-tigo;  carbunculus)  geswulst 
andcm  haubte ;  risemen  vnd  vlecke  (4). 
ein  klein  geschwer  (iioV  rot  grintli  l 
warczelen  (3).  der  rotte  grint  ader  ein 
werczel  (4).  rote  kindsbhlterlin  i  rote 
{pl.  115).  pletter-,  ayß-lein;  rotergrindt 
(lA).  blader  (5,  23).  hd.  pla-  (gü)  ,  bla-, 
blo-  (9,  17),  blau-  (67),  blat-ter;  warcz. 
brüst  blaeder  (20. :  papilla).  brost- (19), 
borst-(ll)  -bladere.  zittcrmal  (126].  ags. 
teter  f  spryng  (j.  pustula  (94,  i36).mäs= 
schere  (108).  pl.  mass-  109),  nl.  mas-, 
puck-  (116)  -elen.  nl.  houtsmeede   (116). 

Papul-entus  ? -osus  (Br.)  bloterecht 
(8.  9).  vol  ge.<ch\v(H'r  (68, 110),  swerkens 
(1.32). 

*Papulo  V.  Papilio. 
Papul-osus  r.  -entus. 

"^Papulum  [st.  pabulum)  grot  der 
swyne  (22^  1. 

*Papus  V.  Papas.    Pappus. 

"^Papho-,  papa-  t  pharapho-  (74), 
parapho-  [(J\.  m. ),  raropho-  t  peran= 
pho-  (147)  -nista  {aus  Ttapacptov'.aTTji;) 
en  sank  mester  (23).  gesangkmeister ; 
siuge-r,  -rin  (^74).  der  sengher  mcister; 
rar.  voir-s.  (147). 

Par  hd.  nd.  gerade,  hd.  geraide, 
glich,  gleich,  eben.  «f/.  rade,  even;  eyn 
par  sc.  Sfho  [22^).  gelich  t  effen  (132). 
zim-,  gebur-lich,  einhellig  (88). 

Para  prp.  hd.  nd.  by.  hd.  bey,  bin  (7). 
*Para  sbst.   {.st.  pala?    i.    apparatus 
Gl.  m.)  schu-   (20),  sehuuf-  (11),  schoe 
(19)  -fei, 

*Par-a,  l  -ra  l  -us  (Ki.)  ein  vugluck 
vogel  (Das.).  parra  ags.  colmase  (94*). 

Para-bata(Gi.  in.),-batha  (20),  -buta 
t  -bita  (19),  -beta  [GG  &c.)  [i.  cupidus, 
aas  Tzapa^diXiC,)  hd.  giri-g,  -ck, -ch  (19, 
20);  grieh  (20),  geyrich  (66,  70,  i.ii), 
gerig. 

Parab-ola,  -ula,  -ela  (i33)  hd.  nd. 
by-spil,  -spil ,  -spell  (i32),  hd.  -speie, 
-spiel,  -speil  (8).  bicspille  (77).  pey-  [1), 
bei-  (134)  -spil.  nd.  by-^pul  (11),  -spreke 
(22'^).  glichniß  (65,  75)  der  wort  (75), 
der  Verspottung,  t  einlichkeit  in  betü= 
tung  (6.0). 

Parabole  salomonis  das  puch  d.r 
Spruch  0.  der  pey^iiil  (1 ), 

*Parabsis  v.  Parapsis. 
Parabula  v.  Parabola. 

*Parabuta  v.  Parabata. 

*Paracar-axiniuni  lugiuare  ( Gf. ). 
-oximus  ags.  tiaspenig  (Gi.  Aelfr.)  i.  q. 
-aximus  falsus  nummus  (Gl.  is.). 


PAR 


411 


*Paraeella  v.  Paratella. 

*Paracis  v.  Parapsis. 

*Paraeidas  i-.  Parotis. 

*Paracit-a,  -us  v.  Parasitaster. 

*Paraeleta  v.  Angelica. 
Para-cletus,  gew.  -elitus,  -elytus 
(/.  flamen  t  pnewma  1)  heiliger  (1, 
16),  der  heilig(i6),  de  hillighe  (23)  geist. 
hd.  nd.  tro-,  troe-  (es,  132),  dro-  (8,  21) 
-ster.  en  vaghet  (23).  eyn  faut  (5).  go^ 
tes  sun  (9).  wyt  oder  g.  son  (8).  für= 
Sprech  (65).  anroeper  (147). 

*Para-clitus  i-.  -cletus,  -liticus. 

*Paradaxum  v.  Paradoxum. 
Paradella  v.  Paratella. 

*Paradi-ata  v.  -ota. 

*Paradi-eia,  -cina  v.  -gma. 

*Paradi-cta  v.  -ota. 
Paradi-gma,  -eia  (18),  -eina  (21), 
paranigma  (71)  hd.  ret-sel,  -niß  (20). 
nd.  reetsel  (11),  radeise,  redniß  (7).  roth= 
nisse  (IS'').  rede  (132).  hd.  seltsam  r.  (68), 
s.  furgab ;  verborgen  r.  sim. ,  oder  sin 
(8,  9).  eyn  redder  sin  (21).  rede-lsen 
(133,  i.=)2),  -Ischen  (19),  -Ise  (13),  -rs  (18), 
-rse  (17).  rat  gerade  (5).  ratsal  (8).  rot= 
sain  (9).  erschrockenlichtzeichen  (74). 

*Paradi-ota,  -ota  (76),  -ata  (75)  i. 
globiis  qui  nascitar  in  aure  i  iiixta  aurera 
(4,  sm.  75,  76.  cf.  pai'-otis,  -odontis, 
-adionium  prope  hcdtheum  Pap.)  drulj 
bey  den  ortn ,  vlg.  buel  ( 75 ).  ein  heid 
druzse  (4),  heidrüs  (3).  kugel  die  in  dem 
or  0.  dabey  weelist;  parrocida  k.  die 
in  dem  mund  w.  (74.  cf.  parotis). 

Paradisieola  i.  paradisl  incola  (Gl. 
m.,  Ki.).  capelle ,  vorgebaude  an  einer 
kirche  (Ki.). 

Paradisus  Itd.  nd.  das,  dat  parad- 
-is,  hd.  -iß,  -eyß  (66).  msc.  hymel  (8,  9). 
fem.  (i.  hortns  amoenus  Gl.  m. )  lust-ige 
stat  (9),  -lieh  stat  (8),  -barlicher  gart, 
g.  des  wollusts  t  der  wollust  (60).  irdi= 
sehe  geystlich  leben  (8). 

*Paradontis  {st.  parod. )  bilderge= 
sehwar  (Pict. ). 

Para-doxum,  -duxum,  -daxum  (6) 
hd.  nd.  wunder,  hd.  wonder.  para-doxa 
^.  vana  gloria  110  &c. ;  -duxa  i.  itixta 
gloriam  (6,  17). 

Parafern -alia,  -um,  parafrenalia 
(6)  hd.  nd.  brut-,  braut-  (i34,  i.")i),  brewt- 
(4),  bruyt-  (132),  brude-  (152)  hcl.  -gäbe, 
-gab,  -gaben,  nd.  -gaue,  -gauen.  gerede 
(19). 
*Parafragus  v.  Paragraphus. 
^Parafre-  v.  Parafer-nalia. 

Paraganda  (Er.  cf.  Gl.  m.  5, 142)  mantel, 
getzierde  eins  mantels  (74). 

Para-goge,  -goga,  -toge  (Gi  hd.  eyn 
czuhauf-,  zu  haft  zu-  (ß),  czusamen- 
setzunge  der  buch-,  bu-,  bo-  ((>,  18)  -sta= 
ben,  -Stabe,  nd.  en  to  hope  settinge  der 
bocstauen. 

Paragoria  ( Br.  &c.  st.  pareg. )  ein 
milterunge  (no),  senfftmutigkeit  (68), 
sachticheit  (132). 

Para-,  pare-  ( 9 )  {cf.  pane-  j  -gori= 
sare  senften  (9).  senft  (68,  uo),  sacht 
(132),  milt  (110)  machen,  peragoriso  i. 
litigo  (76.  -s^.  mitigo). 

Para-graphus,  -grapuhus  (76),  -fra= 
gus  (6)  hd.  ein  zei-chen,  -gen  (21,  67), 

.'i2  * 


412 


VAU 


-ger  (18);  z.  noii  cincin  imnctmi  i^iio), 
z.  vnii  oyiir  punt  (i»2),  z.  o.  ein  jiroUir 
puiiit  (i>h),  ■/..  tles  gcmcrcks  o.  merckung 
(.•5).  grolihustiil)  ['21).  hybriftt"  (•>:")).  j)}U 
grafl"  (f)'*).  haiitfVsto  (.'{).  nil.  011  te-.  toy- 
kf.i 

Paralell-e,  -a  {jd.  0(.)  i.  liiiee  l  cir- 
culi  ciiiii:  di-sfantcs  sicut  sunt  tzwe  wagli= 
eiisi)oreii  (i32).  fintVinga  (Of.)- 

Paralellus  pildc  <lcr  sniiiicn  im  g('= 
wiilfkon  (~  [). 

*Paralesis  r.  Paralisis. 

*Parali-  r.  Parasit-aster. 

*Para-ly-mphus,  -linpha  u.  Para= 
nymph-us,  -a. 

Paralipom-enon ,  -inon  itc),  über 
piralipomeron  ^  1.  x  hemera)  puch 
der  tag  ( 1 ).  buch  der  ander  wutuiige 
(5.  st.  -weitmigol,  vndor'woisiuig  heim= 
liclicr  ding  (7.">),  widornmb  sagung  ^  der 
ding  die  ua  sind  vnderwegen  beliben  t 
vhtn-iiupfft  sin  &c.  ((;5). 

Para-lisis,  -lesis  (75)  hd.  die,  dy  nd. 
degicht,  g.-suke  f22).  ghiecht  (11).  geicht 
(li)).  gitiit  (20).  gith  (49'').  hd.  daz  ge= 
gicht,  gaicht  (a  aus  e  verb.  18).  gegich 
(211  vergielit(l).  giciitig  (9).  sclilagsucht 
(75).  der  schlag  o.  tropff  t  lamme  des 
leibs  (Das.).  lara  (111).  paraii  (93.  cf.  Ob. 
1184).  parlis  n.  (n^). 

Paralysis  ( cf.  herba  p. )  schlissel- 
bluom  (ßos  i)i  .s?'»?.). 

Para-liticus,  -clitus  (64«=)  [cf.  clini= 
cus)  ein  lamer  ((;">,  110).  betorise  (Sum.). 
betrys  (110).  bettriß  (76).  bedtrieli  (65« 
Mrt;.).  petriß  ( 7.5 ).  pettiriso  (Sm.  3,  132). 
en  gicliter  (23).  hd.  eyn  g.  (67),  gichti= 
ger.  suchtiger  (68),  ge-s.  (69,  134)  mensch, 
gk'htiger  (5j.  ge-g.  (74).  eyn  gicht-such= 
tiger  (5),  -prichig  (64^),  -bruchiger  (65). 
gichetsuh-,  troffsiach-tiger  (74).  veigch^ 
tig  (1).  yetick  (19).  eyner  den  daß  ge= 
gicht  bricht  (17).  der  da  hat  dye  suclit 
(sc.  j9a)-a/i.>.7's21).  gelidbruchig  (64).  crup= 
pel  (8»).  barlesuchtig  (Ob.). 

Paralogismus  bedriechlick  rede  off 
die  beworren  ind  doch  tot  beyder  mey- 
nongen  bewijslich  is  ( 147).  ein  betrogne 
rede  (110).  rüg-,  straff-licheit,  lustigkeit 
(74). 

Paralogizare  v.  Paloysare. 

*Paran  v.  Pharan. 

*Paraneunia   {c/.   neuma)   hd.    suß 
gesang  i^'m.  soesse  (1321.  sote  (23)  sanck. 

^Paranigma  v.  Paradigma. 
Para-nympha,  -nimpha,  -ninpha 
(93),  -nypha  (5'*),  -linpha  (21)  [i.  pro= 
nuba  741  braut  (i34).  praut  (1,  74).  hd. 
nd.  brut.  bruyt  (133).  der  brut  o.  frund 
(110).  der  bruyt  bode  off  vryent  (132). 
brutlmo-    (93),  prawtwar-  (74)  -terin. 

Para-nyEQphus,  -ninphus(93),  -ny= 
phus  (■')'m,  -lymphus  (21)  (^.  pronubus 
74)  bru-  i  tru-tebote  ( Gf. ).  truchtink 
(Suni.).  preytigam  (1).  brutegom  (b^). 
brude-gam  (5,^23).  -gern  (21).  brut-huo= 
ter  (93).  -bot  i  heiratzman ;  bot  des 
brutigams  vnd  der  brut;  werber  der 
heirat  zwischen  der  brutschafft;  pl. 
heirat-,  hochzeit-leute  (75).  ein  brutgams 
botte  (uo).  eyns  brudegamß  bode  (132). 
kamerer  i  bode  (20).  brut  dieuer  (8). 
brawt  diuer  (9).  prawt-egam,  -gam, 
-macher,  ee-m.,   hochzeitman   (74).   iun= 


JWR 

chere  (99).  ein  vcrtruwter  t  ein  huter 
der  gemehelin  (65). 

*Parans  r.  Regan. 

'Parapilio  Irckcr  (79.  </.  parasitus). 

Para-psis,   -psys  (iio'>),  -bsis   (23), 

-beides  (ui),  -psidam  (i36),  -scis^-ssis 

(dl.    111.),    -eis    (122),    -Sis    (UO»,     (H.   ,m.), 

-xis  ( 11 ),  pera-psis  (U7),  -bsis  ((ii.  m.), 

paro-   (8.S,  91,   125,   Das.J,    papa-   (TwiuKer) 

-psis  (aus  T^apO(j>i;;  izinari;  ezzihfas; 
sulz-faz  l  kar  (Uf.).  kar  (74,  93,  Tw.). 
kaar  (Da.s.).  hd.  napii(l,f)),  na])he  (133, 
152),  nai)i)li  (i25j,  napff,  naui»t'  (8), 
najifl  (19),  naff  (13),  nappe  (lÜj.  hd. 
nü.  naj).  K^yw  holuntern  naj»  (19).,  discii 
l  tladercn  nap  (11).  ossen  gescliir  (65j. 
eetvate  (147).  koppo  (21).  schussel  (88, 
110,  132).  viereek-scli.  var.  vierecket 
scliissel  (64).  scotele  (99).  krausen,  teler 
(74).  bry  suj)p  (88).  aqs.  gabu-dan  (94), 
-tan  (136).  iiall.  platel  (is>2). 

*Parapsita  v.  Parasita. 
*Paraptus  {cf.  parapsis  en  vor  lior- 
iiet    st.  ahorn-':')  nap  (23). 

*Parapharagaraus  [i.  carobeus)  (jall. 
seurou  (122). 

Para-  v.  Pa-phonista. 

Parare  hd.  maclien.  nd.  inaken; 
drade  ni.  l  reden  (22'').  be-  (132  &c.), 
ge-  (17,  99)  -reydeu.  hd.  be-reiten,  -rai= 
teu.  renchen  (reuchenV);  wiln  haben; 
u'keuten;  beczeychen  (l7j.    zieren   (20). 

Parasce-ue,  -pe  (5'')  tag  iler  furbe= 
rcytung  der  österlicher  si)yß,  var.  üster= 
liehen  sjjcyß  (6öj.  der  guile  öritage  (5^). 
guedeu  vridacli  (11).  gut  t'ridag  (99).  der 
kar-fritag  (7ö,   110),  -treitag  (i34). 

Parascis  v.  Parap&is. 

Parasi-aster,  -cator  &c.  v.  -taster. 
*Paraside  ( i.  prepatatio,  aus  para^ 
sceue)  beraitung  (74). 

Parasynanche  kader  i  utwendich 
halsgcswer  (Chytr.). 

Paras-is,  -sis  v.  Parapsis. 

Para-sita,  -psita  beckersche  t  sjiijl- 
wijff  (132).  eyu  wyb  (no). 

Par-asitaster ,  -asiaster,  -  asiastes 
(67),  -aliaster  (68,  iiü,  i32j,  -asitator, 
l  -astinator  l  -stinator  (75),  -asieator 
t  -asicus  (74;,  -asitus,  -ascitus  t  -eisi= 
cus  (76),  l  -acitus  t  -acita  t  -asitulus 
(147),  -apilio  {q.  v.)  hd.  nd.  lecker,  eyn 
schußeln-1.  (17).  wuster  1.  (75).  uescher 
(8,  9).  spiliinan  (127).  schmorotzer  (91, 
126,  Fris.).  scluizelspöler  (Sum.).  teller= 
Schlecker  (B'ris. ).  (-situs  untersch.  von 
-liaster  leckerj  der  sich  zu  der  schus= 
sei  setz  i.  eiu  leckerer ,  var.  lecker, 
der  sich  mit  schmeichlery  zu  tutlet 
das  im  der  buch  vol  werd  (110).  zu= 
titler ;  federklauber ;  ia  herr  (91). 
leckart  l  eyn  pluymstricher  vau  eyn 
lecker  niaeltzijt  (132).  plumenstryker 
umnie  eine  leckerlike  raältyt,  hd.  veder 
Streicher  (i09).  fauler  grassiger  bube 
(75).  tischgenosser  (74).  )d.  schuyfel-aer, 
-schappraeye  (116). 

*Parast-rata  (147),  -ates  (nauis)  af/s. 
maästwist  (94^).  des  scheeps  holter  dair 
die  mastboem  an  gevestet  is  (i47). 

Para-tella  iS7,  Ki..  z".  lapacium  acu- 
tum 24,  lapathus  gall.  parelle  Gl.  m.), 
-cella,  cf.  -della  ( anethum  siluestre 
Gl.  m.)    hoip    lattich    (19;.    huß-schleck 


PAR 

(68),  -wurtz  (uo).  huyßloeck    (132).    wih 
der  ampfer  (Ki.).  kleta  (87). 
Paratio  iiiacluiiig  (75). 
*Paratiua    en   gheljuwe    uppe  deme 
graue  (23). 

*Paratoge  r.  Paragoge. 

Parator  niacher  (75). 

Paratrimma  1  (f.  bubo)  wolff  ^  arß- 
w.  (Das.).  wetluini  vom  reiben  f  der 
kijjparß  (Alber.). 

Para-,  ara-  {.sie  10  t)  -tura  garawin 
(131).  harauvi  (sie  iti).  garue  (io4). 

Paratus  hd.  nd.  bereyt.  nd.  rede  t 
be-r.  (221').  reide  (77). 

*Paraxis  v.  Parapsis. 

*Para-  v.  Paro-xismus. 
Parazo-nium,  -mum  (uo  &c.)  eyn 
meß  an  dat  gordel  (132).  ein  niesser  an 
dem  gurtel  (iio).  weidner  (i35).  waad= 
ncr,  stosstagin,  nl.  stootdeegen,  poniaert 
&c.  (116). 

*Parbredum  (aus  paraueredus  cf. 
paledrus  &c.j  sparurit  (104).  {vjetterau. 
prcfVit  71.  2»:). 

Parca  (/.  letum  l  fatum  1 ,  pl.  fata 
141,  142,  facta  ((if.),  furia  ir^ernalis, 
mors)  tot  (5'').  tod  (1).  de  dot^degaye 
(Jähe)  dot  (23).  steffara  (Gf.  6,  662)!  pl. 
ai/s.  uuyrdae,  burgrunae  (94,  136).  8ce=: 
fentu  (141,  sim.  Of.  6,  454). 

*Parca  v.  Perca.  Porca. 

*Parca  (nauis)  v.  Barca. 

*Parcanus  v.  Parchanus. 
Parce  kerclich  (20,  65). 

Parcere   hd.   nd.    schonen,   vir -seh. 

(19).  schon  (17).  sclioen  (132).  beschowen 
(22).  vbersehen  (7,  65).  sparen  (uo,  132). 
spoeren  (11).  hd.  v'geben.  nd.  v'gheuen. 
abbrechen,  karck  o.  sperig  sein  (88). 
*Parcialis  &c.  v.  Partialis. 

Parc-,  seltener  pars-,  part-  (22,  23) 
-imonia  sperlich  o.  meßekeit(8).  kerklich 
karekheit  t  messikeit  t  phlogunge  (9), 
m.  in  essen  vnd  trincken  (uo).  kercklicli 
plegunge  [t]  der  spisen  abbrechung  (17). 
a.  spyß  vnd  drancks,  l  kuschelt  der 
spyß;  messig  a.  ^  vernunfftig  karekheit 
gegen  jm  selbs  (65).  speis  abprechung 
(1).  nuchter-heit  sim.,  -keit  (18).  noch- 
tern-  (23),  sober-  (132)  -heyt,  noch  noch- 
tikeyt  (22). 

*Parc-,  part-  (23)  -imonicus,  parsi- 
moni-cus,  -acus  (1),  -us  speis  abi)recher 
1).  hd.  nd.  no-,  hd.  nu-chtern.  hd.    nje- 
67,  76),  nu-chter.  sober  (132). 
*Parcisicus  v.  Parasitaster. 

Paratas  hd.  nd.  karcheit  (.5,  23).  hd. 
karck-,  karg-,  czey-  (21)  -heyt.  kargkeit 
(152).  kaericheit  (i32).  winczigbruchung 
(65).  kranckeit  (67.  aus  karekheit?). 
urecheit  (99). 

Parco-  V.  Parti-pollex. 

Parcus  kar -ig  (77),  -ich  (11,  20), 
-rieh  (6),  -eh  (13,  23),  hd.  -ck.  -gk,  -g. 
kaerich  (i32).  nowe  (23).  hd.  ge-n.  (67), 
-nauwe.  gnauwe  (21).  gnau  (13).  gnach 
(6).  vmnilde  (22i5).  girieh  (8*^).  abbruchig 
t  kundig  (126).  kyndig  (uo).  gswind 
(75).  ein  zeher  &c.,  sed  in  bono  spar^ 
hälftiger  (65). 

Parcus  i.  circulus  jiarck  (147,  KU.), 
kreytz  (147).  warande  (Kii.). 
*Parcha  v.  Parca. 


PAR 

*Parch-,  parc-  (75,  alph.  66  &c. ), 
parg-  (4,  66  &c. ),  barg-  (5*>)  -anus, 
parch-onus  1 76),  -andus  ( 1 )  (/.  bombiei- 
nus,  -US,  -um  t  bombaeium  75,  ba= 
bismus  76,  umbasius  t  vesta-nica  t 
-rica  7t.  arbi-lanium  3,  4,  -banium  l 
burellus  l  linisc-enia  t  -inus,  var. 
-imus  i.  pcmnus  e  Uno  et  lana  7.5.  cf. 
Sm.    1,     193.     Dz.    Wtb.    43.    Celt.    Nr.     280) 

pareli-ant  (1  &c.),  -auttuech  (3),  -aii  (7), 
-am  (23),  -ciü  (74),  -en  (66).  pargen 
(parg.  4).  hd.  bareh-ent  (parch.  4),  -at 
(76,  iio),  -an  (3,  G).  -en.  barch  (70,  i5i). 
barck  (69,  134).  berchaen  l  sarroch  (107). 
hd.  saro-che  (67,  i,52),  -ck.  sardoch  l 
vepteyn  (i32.  c/".  fustana).  setteu  (iio'J). 
sattin  (uoa). 

*Pareherduin  (^.  prestigiitm,  aus  phar- 
macum?)  zöber  (Sum.).  z.-unte  (121). 

*Parehonus  v.  Parchanus. 

*Parda  (/.  rjenus  fi.stule  4.  cf.  Fr.  1, 
62,  119.  2,  39)  ]iard-an  (18),  -ynne  (ö^ 
22,  23),  -in  (5,  21),  -awn  l  trometen  (4), 
-aun  t  bumliart  (74.  cf.  tibia  suecento= 
ria).  eyn  pliart  (7).  oyn  grosse  pfeyff^ 
schaliney  ("4). 

Pardalus  (auis)  puluier,  «Z.  pluuier 

(116). 

*Pardix  {st  perdix  q.  v.)  repphun 
(19).  patr-isekiu  (20),  -ijsken  (11). 

*Pardo  [pisc/s  cf.  barbus,  parus) 
barb  (Gf.). 

Pardus  (cf.  barbus)  ein  boß  thier 
(65).  hd.  nd.  pard.  jiarde  [^'^,'  102).  hd. 
lebart. 

*Pare-a,  -as  (Ki.)  backenschlang,  von 
inarsis  vnd  theriakskntmern  baron, 
buba,  serpagerina  genant  (i40). 

Parectatus  v.  Hirquitallus. 
*Pared-rus  (74  &c.),  -us  (74.  120)  (/. 
equus  vi/is  76,  distartus  75.  cf.  palafre= 
dus &c.)  pha-  Un),  pa-  (120,  Gf.) -refrit.  en 
snode  pert  (23).  scheußlich  phert  i  seh. 
roß  (par-,  va)-.  pal-edrus  7.")).  poßpferde; 
diener  (74). 

Pare-  r.  Para-gorisare. 

Paren-s,  -tes  (9)  kd.  nd.  eld-,  ald- 
(13,  21,  132),  alt-  (18),  elnd-  (8),  old- 
(22),  hd.  clt-ern.  elde-r  (20),  -ren  (9). 
die  alten  (7).  aelder  (11).  vatter  vnd 
mutcr;  ptc.  gehorsam  (110).  tele-r  t 
-rsche  (78).  geuolgig  (75). 

Parentare  gesleechteu  (19,  es),  von 
den  g.  (68).  geslethten  (20).  vor  eidern 
seien  oppi'ern  (9).  leibfall  begehn  (135). 

Parentela  hd.  ge-slechte,  -schlecht, 
-schhiclit  (134),  -slcthte  (20),  -slicht  (17), 
-sliccht  (21j.  sclechte  (13).  nd.  gesiecht, 
mageschafft  (20). 

Parenticida  morder  seines  vatter  o- 
muter  (75).  der  v.o.  niutter  todter(li6). 

Parent-  v.  Par-icidium. 
*Pareo  (cf.  parea)  i.  serpens  in  cauda 
ambulans  (76).  en  slange  de  uppe  deme 
Sterte  ghcyt  (23). 

Parere(par-io?<wf/-eo  nelten  untersch.) 
hd.  gebern,  ein  kint  g.,  kindein  (9).  nd. 
en  kind  geberen  (23),  telen  (109);  winnen 
(11).  kinder-w.  (20).  hd.  nd.  arb-eiden, 
Xrf. -eiten,  -atten  (6).  erbenden  (21).  hd. 
geuolgig  (75),  gehorsam,  vnder-ton  (9), 
-tenig,  nd.  -denich,  -danich  sin.  hd.  nd. 
erwer-bcn,  -uen.  gesteen  (9).  erschinen, 
furkummeu  pareo  (65). 


PAR 

*Parest-us,  -is  {cf.  pronesia,  per= 
nestus)  i.  reraultum  t  rudens,  leyne 
l  zugsail  (74);  habena  l  sustinaculum, 
liue  t  lang  seil,  1.  scliiti'seil  i,7.'>);  magnus 
funis  natarum  (7.5,  76.  st.  naut.)  enkabel 
(23). 

*Par-  V.  Pari-etaria. 

*Parganus  v   Parchanus. 

*Pa-  V.  Pat-riaster. 

*Paricaria  v.  Parietaria. 
Pa-,  pha-  {q.  v.),  par-  (65j  -ricida 
{i.  qui  paientem  occldit  l  similem  sibi 
66  &c.  X  par ;  cf.  sq.)  gesellen-,  freude- 
[sic),  vatci'-todter  (74).  ueteren  tuter  (6). 
niansh'chtig  (9).  manschlechtig  sins  gli= 
clien  (65.  X  par!).  glicher  initmorder 
(paricida  75.  ebenso!),  lant-laut'er  ^ -ver= 
reder  (lOj.  patricida  ^  parrioda  vatter= 
toder  t  lantzverrater  (93). 

Pa-,  pha-  (q.  v.),  par-,  pat-ricidium, 
l  paricida  (66,  110  &c.);  pari-,  parri-, 
t  parenti-cidium  hd.  vater-  (17),  tal- 
(?  5),  veter-  (133),  feter-  (21),  vetter-lich 
dotslag  siiu.  nd.  vederlic  dotslach.  tod= 
schlag  vatter  vnd  (es  1,  von  vatter  oder(i  10) 
mutcr.  doetsleger  van  vadcr  ind  modcr 
(132).  manslahunge  (8).  patr.  hd.  dez, 
des  vad-,  vat-,  va-ters  dot-,  doit-slag, 
todtschlag.  eyns  vatter  dot  slack  (18). 
des  vaders  (23),  vadcr  {'i-l)  dot  slach. 
manslechtig  (9).  paricidium  glich  mit 
morderey  (75.  cf-  prc). 

*Paricle  [cf.  -cla  Gl.  m. ;  0.  v.  dica) 
rcchenzcttel  (Ob.)- 

*Pariculum  (Ipaiix)  mcysenkar  (77). 

*Paridaria  v.  Parietaria. 

*Paridis  \aii.^  Paris)  cl)recher  (74). 

*Parienna  r.  Parietina. 
Pariens  geberende  (iio  &c'.). 

*Parient-ene,  -ina  v.  Parietina. 

Paries  hd.  nd.  want.  hd.  wand.  p. 
cementicius    ein    dreck-   l   weller-want 

(125). 

Parieth  v.  Parix. 

Parietare,  t  dis-  t  ex-p.  (147)  waut 
(68),  wcch  of  w.  (132),  weg  (X  vias)  o. 
wend  (110)  machen,  muyre  of  want  af 
to  brekcn  (147). 

Pariet-,  parit-  (24  &c.),  parid-  {i. 
pedieiados  24:),  paric-  (74,  85,  Sum.  v), 
paret-  (23)  -aria,  pericilia  (12)  {i.  vit= 
reola*/.  f.  125)  hd.  tag,  tak  (Sum.),  dage 
(17),  tlach  (12,  24)  vnd  nacht,  n.  vut  dag 
(85),  vnd  tag  (153).  dropwort(24).  traufl'= 
wurtz;  st.  Feters-  t  glaß-  (73),  maur- 
(116  &c.)  -kraut,  nl.  parietarie,  glaescruyt 

(116). 

Parie-tina,  -tiua  (68),  -ntina  (75 
varr.).  t  -nna  (129,  147)  -ntene  {pl.  76) 
{i.  parietum  ruina  75,  129  &e.)  vnge= 
dactc  want  (8).  vndedacht  wank  (s«c  9). 
eyn  huß  ou  (UO),  on  eyn  (68)  tach.  eyn 
huyß  sonder  dach  (132).  der  muyren  oi 
want  nedervall  (147).  want-pruch  0.  -falle 
(75).  vnwerhafftig  gepew  (74). 

*Pari-fari,  -sari  (,20)  gelijch  (20,  68, 
132),  glich  (19,  110)  sprechen,  ghelike 
spreken  (11). 

Parificar-e,  -i  v.  Equipollere. 
*Pariformis  hd.  gelieh-,  glicli-,  gleich-, 
\nd.  ghelic-tormig.  glieher  form  (75). 
i        Pariformiter  (Gl.  m.)  gelich  formig 
(es),  glich-  (110),  gelijch-  (i32)  -lieh. 

P^rilis  hd.  gelich,  glich,  gleich,  nd. 
ghelic. 


PAR 


413 


Parilitas  gelicheit  (20).   die  glyche 

(6.5). 

*Parillus  (bar.  Gl.  m.  cf.  Dz.  wtb.  47. 
BM.  V.  barel)  parili  (93). 

*Parimas  (r  mis  x?)  laib  (Gf.  4,  im). 

*Parina  v.  Parma. 

*Pariodus  v.  Periodus. 

*Pariopagita  v.  Ariopageta. 

''Paripothetici  v.  Peripateticus. 

*Parisalta  sinnt  (104). 

*Parisari  v.  Parifari. 

''Pariseulus  v.  Paristulus. 

*Pariscus  (</.  questor)  roeper  die 
veylynge  oproept  (147). 

Parisius  {du.)  hd.  pariß,  bariß  (6). 
nd.  parijs  (67,  132,  147).  peris  (se). 

*Parisoma  [aus  peri-psemax  -zoma) 
quast  t  schale  van  appel  (11).  quest  t 
scheele  (19). 

*Parisonare  glijch  luden  (20). 

*Pari-sonus  t  -tonus  glich ,   gelijch 

(i32j  senger  (110,  i32),  gesang  (68). 

*Par-istulus,  -istullus  (75),  -stulus 
(7fi),  -istulos  (3),  -iseulus  (74j.  -istula 
(oi»),  pitri-sculus  (8,  9,  34,  84,  102,  Sum., 
Gf.),  -GUS  (11,  19),  petri-tus  (75),  -scus 
(23),  -sstus  (18),  -culus  (104),  puris- 
culus  (87),  -tus  (109),  t  pistricus  (74) 
{auis,  i.  re-,  -ro-  1  -gulus  :  parix  cf. 
meisenkönig  regulus  Nmu. ,  bi-,  l  vi- 
triscus  t  britiscus  iGi.  m. ;  petr.  i.  rex 
aiiium ;  par.  animal  i.  saleinon  l  miapo 
X  cuniculus!  75)  kuniuc  (84,  sim.  Gf.). 
ein  konick(3).  chfiniglein  (2j.  chuni-clin 
(102),  -glin  (104),  -gel  (1).  kung-  (34), 
kunge-  (7,  67,  68,  87),  kunig-  (66,  69,  74, 
UO,  i5i),  konge-  (8),  kone-  (9)  -lin,  -lyn 
(9),  -lein  (66,  74,  151).  kung-  (70,  134), 
konig- (4)  -leyu,  -lin  (i34).kuningil(Sum.). 
kungele  (Fris.).  hd.  king-li  (76),  -le  (9i), 
-ein  (18).  kung-li  (6),  -elgin.  kongelchin 
(17).  kangilgen  {ö^).  kungel  (par.,  petr. 
75).  kignick  ( 18).  czunekonnyek  (19). 
zawnslu))ffel  (pistr.  74).  eyn  iictel-kon= 
ningh  (23), -konninc  paristolus;  winter 
koninc  pitrieus  (11).  gelegose  (i09.  cf. 
curruca,  crucus).  spicristus  {auis; 
herba  sie  20)  guldammcr  (19).  gellegrasse 
(11).  ghelewnrcze  (20). 
*Pari-  V.  Parie-taria. 

Paritas  gerade-keit  (5),  -icheit  (23). 
hd.  glichheyt  sim. 

Pariter  hd.  mit  eyn-,  nd.  mit  en-, 
midden-  (18),  bit  eyn-  (18^),  wir  aln- 
176)  -ander,  hd.  glich,  «f/.  ghelich.  gelijc- 
i  sement-lich  (20). 

*Parit-or,  -us  v.  Racator. 

Pariturus  geborn  (10). 
*Pariulus  v.  Paliurus. 

Pari-us  (?.  albus  76.  sim.),  -lapide 
{est  vna  dictio  76)  eyn  wijß  marra-or 
(132),  -er  (68),  -el  (no)  stein. 

Par-ix,  -ux  l  -us  (Gf.),  -rax  (Bosw.), 

-Ula   (Hpt.   5,    Gl.    m.),    -rula     (!)4al',     136). 

-ieth  (^■.  mas-,  masi-lingua  Pap.  cf. 
para,  masigna) ,  petrix  (i3ib,  141)  (e. 
capula  75)  hd.  meis-a  (isi^,  i4i,  Gf.), 
-e,  -el  (75);  meize  (9,  100),  meyße  (13, 
66,  uob,  151),  ineiß,  meis  (34),  mais(45), 
mayß  (1,  i34).  mes-e  (11,  23),  -cke(22). 
ags.  masae  (94,  136,  Hpt.  5),  liice  mase 
{a  wren  Bosw.  X  paristulus),  spic-m. 
(94a),  colmare  {sie  somner  Gl.  ra.).  paruca 
hycae  {ib.).  porrax  parua  auis  quae 
hicemasa  dicitur  (129). 


II 1 


r.vi] 


l'AR 


PAS 


Par-ix,  -US  maior  biaml- ?  spicjjcl-, 
minor  t  cocrulcus  Idiiw  ,  cristatus 
kül)t'InHis>i'  ;caudatus  |if.iniit'iistil  \\'i^). 
panis  maior,  frin^llago  kol-,  bramit- 
iin'iss;  h/.  foolmct'si',  musr.  |ilackiit'rt, 
liykou.  fem.  suytkoii ;  p.  minor  blaw-, 
by-moiss-,  nl.  j)imiu'l  ,  iiieol-mcfsc  '  luii. 

Pap-  (,10),  per-lamentum ,  -lamen 
(8,  9,  17,  7-1)  (tenninus  usitahts  apud 
/ronciyenas  <>,  ttiinisteniim  49)  Ad.  ge- 
sprocli,  -spreche  (10.  74),  -bret  (4n.  * 
prati'ii,  niifif  sl.  fferiMb',  wie  Mone   will). 

Pa-  V.  Pe-rlatorium. 

Par-ma  ,  -Ina ,  perm-a  (8 ,  4 ,  7g). 
-ula  [3\  peri-ma  (Gl.  m.),  -na  (18,  23), 
-nola  ^IS)  lid.  biukel-er  sim.,  -ier  (es). 
puekKT  (1).  bocke-lior  (iio'>),  -rler(iioV 
bokeler  (23).  ein  kl('yn'(uo,  1.32),  Ij-cht 
(68,  110)  schilt.  tart-"sc-he  ([>),  -seh  {7e,), 
-tze  (23).  torcze  (4).  tarch  (3).  tatschen 
(1).  dart-zsche  (17),  -zhe  (8),'  -stz  (18). 
ein  kh'in  rondeUa  (i2t>). 

Parma  barm  ein   stat  in  lamparten 

(74). 

Pa-,  t  pe-   (Gl.   m.)    -rmentarius   /. 
cerdo  (7e). 
*Parna  v.  Pema. 

Paro,  l  myo-  (U'!!,  mio- (lu)  -paro 
raub-,  o.  lag-  (116)  -scheff  in  dem  mere 
(64),  -schiff,  nl.  iaehte,  barsie,  barcke, 
bergantijn  Ciie).  agi^.  scathena  scip  (Gl. 
Aelfr.V   ein  ^;^•hiff  iiio). 

*Paroeid.us  adj.  {cf.  parotis)  die  in 
den  oren  geswelle  hevet  (i47i. 

Paro-,  parro-,  parru-cliia,  i  parra 
(11,20  &c.  1  (i.  doft.  plebania  7.i)  hd.nd. 
parre.  hd.  pharre,  pfar,  pfarr.  jihare 
(i33,  1.52),  pfarre  l  pfarhoff  ,75),  par  t 
parhoff  (21).  nd.  pare  (22),  perne  t  p.- 
kerke  1,22^').  paroch-ie  (i32),  -e  (iio^). 
barchi  o.  kircherei  (Das.).  kirsp-il  (iio), 
-el  (11,  20).  eyn  kijrspels  kyrch  (132). 
eyn  wit  roe  (5).  wie-  (7),  wi-  (6)  -dam. 
wed-ame  (17 1,  -eme  i23V 

Pa-,  par-rochialia  pfarliche  gerech= 
tigkeit  (7.5). 

Parochia-lis,  -nus  hd.  pfar  .,  phar  , 
pfarr-,  hd.  nd.  par-,  nd.  parre-man.  eyn 
van  der  parrocliien  (i32l.  einer  von  der 
parochon  o.  pfar  ( iio).  -lis  pfarlicher 
(7.:i.  pferrer  i  lutprioster  (65).  -nus,  i 
parrochus  (20)  parre^haire  (Gf.).  pfarr- 
kint  (65,  75),  man  (4,75),  l  -er(«'.  pleb- 
anus,  -isanus  75\  parrcr  t  kyrkenpaffe 
(20).  p(>rner^  kyrchenpaff  (19).  procheI= 
paep  ill).  periuniaii  22''). 
*Paro-  V.  Per-latorium. 

Parot-is  -is,  -ida  (Br.  >,  -idam  (4), 
-tides  I  r.T)  >,  parrocida  74.  r.  paradiota) 
ein  swoer  by  dat  oer  132^  ein  .schwer 
(lio'»).  geschwer  (iio^)  by  dem  or.  der 
ehren-, orn-mückel  t  -nuttel  (i2tj\  -mutzel 
(135,  Das.),  -mutzein  (125),  -mitzel  (91), 
-mittel  (Fris.^,  -piitzel  (iii),  -klamm  >  135). 
daz  seiiit  dy  bösen  swern  bey  den  oren; 
paracidas  ein  geswulst  bey  den  orn  (4). 

Paro-,  l  para-  (75)  -xLsmus,  i  -xi- 
mium  7t)  ritten-hitze  (75.  93),  -hitz  t 
-frost  1,74).  das  frustelen.  nl.  het  aenco= 
man  der  cortsen  (im). 

*Parpiricius  v.  Papireus. 
*Parra  >■.    Parcchia.   Parua   parra. 
Para. 

■^Parrax  v.  Paristulus. 

Par-  V.  Pa-ricida  &c. 


*Parrocida  r.  Par-adiota,  -otie. 
*Parrochia  &c.  v.  Parochia. 
*Parn.ila  r.  Parix. 

*Parrus  v'  grippa,  tarda  1  trapp, 
stoekaer  (74). 

Pars  hd.  teil,  di-il,  stuek,  eyn  portz 
(liß).  nd.  del,  deel. 

Pars-  r.  Parc-imonia  &c. 
*Parstolus  i:  Paristulus. 
Partapia  la  corona  de  diversi  colori 
(Gl.  m.).  crants  van  manigerley  bloemen 

(1471. 

*Parteea    /.  portio)  portion  (125). 
Parthe-  >■.  Parti-nopolis. 
*Parteria     aus    petraria?)    evn,   en 
biide  (11.   li)|. 

Part-,  parc-ialis  hd.  tei-,  tai-,  dei- 
lig;  dcil-lieh  (5\  -ich, -ichen  (21), -same 
(17).  nd.  del-,  de-lick.  teihch  o.  toithch 
(7.  X  parca). 

Part-,  parc-ialitas  hd.  deylieh-,  taili- 
sim.,  teilsam-  i,75j  -keit.  partijlicheit  (132). 
eyn  party  (65). 

*Partialitas  ('  x  parcere  )    sparung 

(iioX 

Partia-,  t  partieula-  l  partibi-  (75) 
-liter  t^tnckft  i65).  teilsamlich  (75). 

Partibilis  teilsamlich  (75).- 

Partica  v.  Pertica. 

Particeps  hd.  teil-,  tail-  (1,  76),  hd. 
nd.  i\('\\-.  del-  («,  23)  -ichtich  (11), 
-liaftiger,  hd.  -haftig.  -haft  (20),  -hefftig 
(6  t.  -nemer.  -nemmer. 

Partieipare  tailhafft  werden  (1). 
dyelhafftig  Verden  (a7c5'>).  /k/.  deylhaffti- 
gkoit  haben  (65),  -g  macheu.  t  sin  (20i. 
deyl  nemen  (lOi.  deylen  18'').  mite  tey= 
len  (9).  gemeynschafften  mit  ein  (20). 

Partieipatio  teil-ung  (75),  -samkeit 
(Cö,  75).  -hafftigkeit.  begabung  &c.  (65). 

Partieipium  hd.  teil  Kum.  1;  tail-  (1, 
76),  deil-hafftig,  -hatftikeit  ■'rim..  -haffi= 
tunge  (19).  nd.  del-aftich,  -haftieheyt 
(23 1. 

Partieula  hd.  deil,  cleyn  deil,  teil; 
-chen  l  -uiig  (18),  -gen  (."1),  ain  tai- 
lin  (76).  cleyn  stuck  (132),  stuckliii  (65, 
68,  110);  pletz  (65).  nd.  eyn  cleyne  del, 
eyn  delekin. 

Particularis  hd.  nd.  deyl-ieh,  hd. 
-lieh  (,G),  -icher,  -icht  (17),  -etht  (20), 
teyhcher.  sunderlich,  gesundert  (20). 
nd.  del-liker,  -leker. 

Particularitas  hd.  deylhafftig-  .sim., 
teilsam-  (  75  )  -keyt.  sunder-heit  ( 65 ), 
-licheit  i20V 

Particulariter  v.  Partialiter. 
Particularius    ( cf.     ofFarius )    ags. 
ypickere  :Gi.   Aeifr.). 

*Particum  läpp  (19).  lap  (11).  lai- 
(104),  lo-  (Gf.  2,  282)  -ski.  lose,  lösche 
(Gf.,  Swi.  2,  506 ,  wo  lang,  laiscum  &c. 
zu  laiski  pa.sst).  rothlo.schi  pellen  ane^ 
tum  idem  s-ine  lana  quasi  partica  ( Gf. 
l.  c).  Cf.  pai'tliicae  pclles  (Gl.  m.). 

Partieus  [i.  venden.'i  per  partieulas 
147,  qui  diuer-'ias  renelit  partes  <  grempler 
''74).  cremer  &e.  (1471. 

*Part-  V.  Parc-imonia  &c. 

*Parti-,  parthe-  (77)  -nopolis  {du. 
saxoiiiei  medeborg(lO).  meydeborch  (13). 
meyderburg  (77). 


*Parti-  (.Sm.  4,  237),  parco-(Br.,  Gl.m.), 
perei-  (cr.  .'),  eis)  -poUex  (i.  trab-, 
tram-ellum)  swert-  (sm.),  schuch-    (of.) 

-ZUgi'l. 

Partiri  hd.  nd.  deylen.  hd.  deyln, 
teilen,  taileii;  vmb-gebeii,  -gen(18);  vinb 
gotz  willen  geben  (iio  sim.).  nd.  delen, 
vmme  gheuen. 

Partitio  hd.   ud.  deyl-unge,   -iuge. 

stuck    ((>5I. 

Partitor  teuer  (75).  deiler  (20). 
Partitus  gedeilet  (20).  ver  wet  dink 
i  vnhoucsch  l  lidesam  (23.  X  pati). 

Parturire,  -ri  hd.  nd.  gebern.  ge- 
pern  d),  -boren  (110,  132).  begern  {sie 
22 1.  we  haben  zu  der  gehurt  &c.  (65). 
Partus  hd.  nd.  bort  (13,  23),  ge-b., 
hd.  -hurt.  ptc.  verkregen  (132).  gewon 
(17). 
*Parua  v.  Pema. 

*Parua  parra  auis.  cf.  para)  holichra 
(i04.  i.q  holkrahe  picus  martiusNmn.?). 
Paruea  v.  Parix. 
*Paruicordius  eleiuhertzig  (75). 
Paruior  deiner  (75). 
Parui-  \i.  vili-  l  leui-  1)   -pendere 
hd.   chlain   \1),    clein.    deine   l   wciiich 
(20),  lichte  (13)  achten,  t  schetzeu  (gö), 
schätzen  (75).  hd.  v'-smahen  .ym. ,  -sme= 
hen  «m.,   -schmechen  (67),  -schmähen 
(134),  -spotten    110).   nd.  v'sma-n,   -din 
(79).  misseprisen  (20). 

*Paruipensio  klein-aditunge  i20,  i;5), 
t  -schetzung,  licht-  t  iiyrgeiiß  fur-hal= 
tun,i;'    65). 

Paruipensus  wenig  geachtet  (20). 
Paruitas  kleynheit  (20). 
Parula  v.  Parix. 
Parulis  zaugesehwer  (111). 
Pai-um  hd.  nd.   wenicli.   hd.   wenig, 
ein  w.  (17  ;  kleyne    19).  kleyn  (11). 

Parump-er,  -ar  ^17)  hd.  weni-ch.-g, 
evn  w..  nd.  wevnich  minner,  hd.  min= 
der. 

Parumplus  v.  Plusculus. 
Parunculus  ags.  pleg  scip  (Gl.  .A.eirr.). 
*Parus   [piscis  cf.  barbus,  pard-o, 
-US)  barbo  (87,  Gf.). 
Par-us  V.  -a,  -ix. 

Paruu-s,  -lus  hd.  kleyu.  nd.  kleyne, 
klene,  Inttich.  wenig  (4).  voge  (^paruus 
77).  ein  vnverstaudeuer  (-lus  65j. 

P.  eiphus  dein-,  var.  claiuß-koi)fel 
(75). 
*Parux  f.  Parix, 
*Pas  V.  Fas. 

*Pas-ea  i-.  -eua,  -ta,  -cha. 
*Pasealia  osterhehe  zeit  (75). 
*Pascanien  v.  Passagium. 
*Pascare  v.  Passare.  Pastare. 
*Pascede-  (23).  pascedo-  (18),   pas^ 
tedo-  <  75)  -nopagus,  pastedenophagus 
[la).  postedenofanus  1 11   a  pastedonos 
grece  i.  portus  lat.  et  pagus  villa  quia 
portus  apud  vilkun.   inde  p.   i.   requies 
nauium   (75);    a    pasce   depos   grece    i. 
porcus  lat.  et  pliagxis  villa  quasi  por= 
CHS  existens  apud  villam  [~6\  eyn  dorff 
schwiu  (18).   en   dorp   swin   (23j.   nider= 
lege,  vlg.  schifflend ;  eyn  port  0.  rue  '1er 
schiff  (75 1.  hauen  (11). 
*Pascenda  r.  Pastenda. 
Pasc-ere,  -i   hd.   neren,    er-n.   (,10), 


■       PAS 

wiiidncn  f  frotzcn  &c.  (88);  wei-,  vu- 
(19,  !»9),  voe-  (132),  fve-  (20),  fo-  (5),  vo- 
(23)  -den.  spisen,  prgetzon  (65). 

*Pasci-  V.  Pastil-laritis. 

*Pascillu-  r.  Pastillu-m,  -s. 

*Pascin  r.  Passim. 

*Paseinata  v.  Pastinaea. 
Pasc-ua,  -a  (22)  sg.  pl-  hd.  nd. 
weyd-e,  -en  [pl.  G8  ,  132).  M.  weyd, 
waid  (1),  weydgang  ^  allment  (126). 
graoß  (20).  vodinge  (22).  marsch ,  pjni 
grocn  playii  (147). 

Paseualis  (( ;i.  m.")  vitulvis  vasalchalp  ; 
p.  bos  sufichriud  (uf.). 

*Pascuarius  (c/.  sq.)  frisking  (Of). 
Pas-cha,  -ca  ((i5.  75)   [i.  phase  Gf.) 
ostcr-cn  (221»,  110),   -friscinc   siin.   (Gf.). 
hinfart  (75).  vber-,  fursicli-gang,  wande= 
hing  (6.5).  paschen  (22''). 
*Pascha  ortbere  (121). 
Paschalis  osterlicli   (ss).   paischlick 

(147). 

*Paschanthemura  v.  Bellis. 

*Pasillus  V.  Paxillus. 

''Pasinata  v.  Pastinaea. 

*Passa  V.  Gurgustium. 

*Passa-cua,  -neria  (76),  -nella  (74), 
passuua  (23)  (t/.  paste,  passile,  vua 
passa)  eyn  drocken  wine  drüben  (18). 
en  droghe  win  driifel  (23).  truckenwein= 
per  (74). 

Passagium  (?'.  prouinda)   graefscap 

(81). 

Pas-sagium,  -tegium  (6),  -camen, 
pessagium  (1,  2,  7.5  var..  77)  vart  (22''). 
hd.  iid.  bede-,  hd.  bedde-  l  walle-  (18), 
bidde-,  bitt-  (132),  wal-,  wail-  (7),  waal- 
(68),  walt-  67,  152),  mer-,  t  her-  (74), 
chiroh-  (1,  2),  bilger-  (68,  110,  134),  bil= 
gerin-  (67,  75,133,  152),  bilgren-  (C9) 
pilgreni-vart ,  nd.  -vaert,  -vort  (23), 
-schafft  (75).  weg-  (2),  wolle-  (T))  -wart, 
falk  (77).  mcrgang  (75).  passagium  or= 
loff  om  tzo  passyren  (132).  ein  platz  do 
man  vber  ferto.  geet(uo).  passagie  (ku.). 

*Passa  porta  {i.  commeatus)  passe-, 
pas-port  (Kii.). 

*Passa-nella,  -neria  v.  -eua. 

Pas-sare,-care(l<S)/;(;.schriten,schrei= 
ten,  schriden  [cumpedibus).  strwen  (scri= 
venV  dcut  cum  p.  18).  nd.  striden  (scri^ 
den?  22,  23). 

Passer  hd.  nd.  sperlin-c,  hd.  -g.  spir- 
cke  /  -ling  (70).  perling  (20).  spar-we 
(7,  81)),  -be  (13,  133,  152).  hd.  sper-we 
(10),  -ck;  .speck  (V.  a.  Uö5  Sm.  cf.  pi= 
eus),  spare  (8),  spar,  spayr  (19),  sparr 
(126),  spacz,  spetzel  (77),  mueß  (20).  nd. 
mussche  dm.;  lu-,  hd.  lu-  (126,  Pict.) 
-ninck,  -ningh  {22^).  püds  plat-eüß  (111), 
-teißle  (126).  blattoißlin  (91). 

Passibilis  ledelich  (20).  doeglec(99). 
der  unteri  stain  (molce  (104). 

Passibilitas  lidelich-eit  (20),  -keit 
(8).  leydelichkeit  (9). 

*Passile  (?'.  vuapassa)  mertraub, 
rusin,  gedorret  wcinper  (74). 

Pas-sina,  -ein  (18),  -sum  (23)  hd. 
lang-,  lid.  nd.  lanck-,  lack-  (sie  i5i)  hd. 
-sam,  -sim  (17),  nd.  -sem.  lanx  sam(13). 
lanchs  am  (18).  gemach  (88).  schryt- 
(iio'j),  sit-(iio)  -liehen. scrit- (9),  spreyde- 
(i32),  spar-  t  gemeyn-  (20),  sper-  (19, 
79),  spoer-  (11)  -lieh,  -lic  (79).  allenthal= 
ben,  hin  vnd  her  (65). 


PAS 

*Passinale  v.  Passionale. 
Passio  hd.  nd.  lid-ungc,  -ingc,  hd. 
-en,  -in  (5*)).  lyedunge  (19).  leyd-unge 
(9,4,  134),  -elicheit,  rar. -enlichkeit  (G.-i). 
lidlic!i-keit,  f  bewegung  (y5) ,  t  -e  b. 
(62).  hd.  pine.  quale ,  wedage ,  martir 
(221^). 

Passio  aeris  vngewytter   des    luffts 

(65). 

*Passio  predieamentum  {cf.  p.  in 
predicamento  qualitatis  Br.)  der  mate- 
riell lidunge   von   der   wirkender    cratft 

(15). 

Passio-,  passi-  (5'')  -nale,  l  -narius 

(147)  hd.  eyn  buch  de  passione  domini 
(6),  deß  lideß  (17);  do  (76),  daz  da  (5 
sim.)  daz  liden  der  heiligen  inn  stat 
sim.  nd.  en  bok  dar  dat  1.  der  hillighen 
innc  steyt,  stet,  passi-nayl  (5''),  -boyck 

(147). 

*Passionalitas  pynlicheit  (20). 
*Passionaliter  pynlieh  (20). 
*Passionari    entrichtwerden    [vt    in 
motte  74). 

Passionarium  artzpuch  von  sicch= 
tagen  vnd  leyden  (74). 

Passiona-rius  v.  -le. 

Passionatus  (/.  qui  patitur  multa  76) 
lid.  nd.  lide-,  hd.  lit-  (7),  leyde-  (i5i), 
leid-sam.  pynlieh  ^zornig  (110).  gestoert 
t  tzornich  (i32).  entrichten  als  do  einer 
von  seiner  besclieidenhcit  kumpt  (74). 

Pass-,  past-  (17)  -iscrinibus  (/. 
spar.ns  capillis  76 )  mit  zu-fledertten 
harn  (17),  -vlend(U-teu  boren  (9),  vgl.  u. 
a.  fländern  (Sm.  1,  588). 

Pass-  (141,  147,  Gl.  in.),  pall-  (147) 
-itare  sturnorum  vo.x. 

Passiuus  hd.  nd.  lide-lich,  -lic.  doe- 
gech  (99). 

Passula(t/.  passaeua)  rosinlein  (i43). 
semen  passularum  weinperkernleiu(74). 

*Passum  V.  Passim. 

Passus   ptc.    hd.   ge-leden ,    -litten, 

-liten    (151),   -liden    (i52),   -Heden    (20), 

-leyden  (9),  -martert  (68,  110),   -martelt 

(132,  133,  152).  nd.  lyden  gheleden  (22). 

Passus  s.  hd.  dritt  (75);  scbri-t,  -d, 
-et  (7,  10).  schre-et(19),  -de  (132).  strede 
(13,  22'',  23).  screde  (79).  voetstrap  (11). 
funff  sclnich  weit  lang  o.  breit  (75). 
*Passuua  v.  Passaeua. 
Pas-ta,  -ea  [i.  jjcinis  crudus  76)  hd. 
daig  (76),  deyg(i33),  deich,  deyck,  teyg, 
taig  (1),  tag  (G),  ein  teigen  (3).  deech 
(11,  90,  132).  dech  (22,  23)  dar  men 
brot  van  maket  (22).  deegh  t  paste 
(Kii.).  past-a  t  -ura  hd.  deig,  teyg. 
past-a,  -ada,  -ea  (^.  artocreas)  pasteye 

(Kii.). 

*Pastale    eyn    scher     (19).     scrape- 
(strape-  V)  -nies  (11). 

*Pastanda  v.  Pastenda. 

*Pa-  V.  Ba-stardus. 
Pas-tare,  -care  (76)  hd.  nd.  kneden. 
hd.   kneyden;    kneten,    -ten;    wirckeu 
(49),  teig  an  mischen  (75). 

*Paste  {.^unt  uue  siccate;  cf.  passaeua) 
drester  (7). 

*Pastea  v.  Pasta. 

*Pastedonophagus  v.  Pascedenopa- 
pus. 

*Pastegium  v.  Passagium. 


PAS 


415 


■''Pastella  (dbus)  capuch  (Sum.  cf.  Gf. 

4,    356). 

*Pastell-as  v.  -us. 
Pastellum    eyn  kleyn  essen  (17.  cf. 

pastum.    Gl.   in.   5,    187'i). 

Pas-tellus,  -tellas  (94),  -tillus,  -tilla, 
-tilluna  (qci.  f.),  -tenda,  -eenda,  t  -eenta 
(74),  -tanda  (c/.  pi-,  pa-stilla,  pasta) 
hd.  nd.  \)i\-,  nd.  po-steyde.  hd.  past-eyd, 
-ey  (past-anda,  -illus,  -illum  110  &c.), 
-ede  (13),  -et,  -el  (67,  133,  i.'^2).  bastede 
(19).  pistel  (7).  kuch-ling  (7),  -li  (6), 
-lein  t  krapff;  -centa  pfannkuchlein  (74). 
cucke  (20).  blacz  (18.  tvetterau.  hair. 
platz  p?«cento).  ags.  hunaeg-  (94),  caeneg- 
(136")  -aepl. 

*Pastenda  {cf.  prc.)  en  luttic  bakouen 
(23). 

*Pasterna  {st.  ba.)   sanibuch   (Sum.) 

*Pastemata  r.  Pastinaea. 
_*Past-esis  (3,  75  &c. ),  -isis  (3,  4,  75) 
{i.  genus  panis  3,  g.  paste  adherens 
alveulo  75,  in-Htr.  frahendi  pastam  4.  cf. 
pastale.  radula.  artocopus.  trogscharre 
eorrasorium  l  sealprum  stieler )  ein 
trockscheyr  (3).  trogkscharr  (4).  trog= 
scher  (75).  deyck-,  teyg-  (9)  -scherre 
(8,  9),  -scherren  (16). 

*Pastiforia  v.  Pastoforum. 

*Pastil-a  V.  -lus. 

*Pa-  l  pi-stile  strauben  (75.  cf.  seri= 
blita). 

*Past-illa,  t  -illum  (1),  t  -enda  (132) 
{cf.  pastellusj  lul.  kuch.  eyn  kuoch  o. 
pasteet  (uo).  koecli  (i32).  pastey-be 
(132),  -de  (22'').  dcu'scher  (c/.  eoliphium) 
l  eyn  schenke!  (.5''.  wetterau.  bubeu-sch. 
Gebäck),  ein  phankuche  (1).  panckoke 
l  vlade  (22''). 

*Pastilla-nus  v.  -rius. 

*Pastillare  v.  Pastinare. 

Pastill-,  pascil-  (76j,  pastin-  {Qövar.) 
-arius,  pastillanus  {6hvar.)  pfaiikuocher 
(76).  hd.  nd.  jtasteyden-,  basteden-  (8, 
132),  pasteteii-  (uo),  pastey-  (68),  posten- 
(18),  Pastillen-  (7,  74),  breczeln-  (17), 
kuchel-  t  krapfFen-  (74),  hd.  kuchen- 
becker,  -bacher  (68.110,  134),  -peck  (74). 

Pastillum  {i.  isatis,  glastum)  pastel 
{et.  hi-'fp.  gall.)  l  weete  (Kii.). 

Pas-tillum,  -eillum  (/.  minus  oran= 
dium  76,  o  st.  p)  ycf.  past-ellus,  -illus, 
-illa  BM.  856  sq.)  kiechlin  (76).  pfanck 
kuchen  (4).  cleyn  brot  (8'»). 

Pastillus  schmeekkugle,  nl.  ruyck- 
bal  (116). 

Past-,  pase-  (76)  -illus,  l  -illum 
(93),  -ila  (75'')  {cf.prcc,  pastellus)  phan= 
zeit  t  chüclinch  (Gf. ).  pfankuoch  (76). 
cuechli  (93).  apotekerkiichlein,  troz'sch= 
ken  (Fris.).  kuch-en  (75),  -lin;  gebregelt 
kuch;  breczel  (65).  pastil  (64).  proet-  t 
reck-  (91),  knod-  (101)  -le.  hoffbrot  (75). 
*Pastimata  v.  Pastinaea. 
*Pastina  {anders  Gl.  m.)  krepfil  (9). 
kreffeln  (16). 

Past-inaea,  -inata,  -inatiea  (75) 
-ina  (120),  -inaeum  t  -inaeha  l  -inaehon 
\J  -onacha  ((Jf.),  -onaea  (121),  -imata 
\  (76),  -inaeia  (85),  -inaee  (9i,  94a),  pest- 
inaea  (121),  -ernata  l  pasinata  (4), 
pisti-  (123),  perti-  (i3i,  Sum.)  -naea,  t 
peranata  (74)  [i.  bancia  74;  cf.  eicer, 
morella)   pestinaga  sim.  (Gf.).  bestina 


41(i 


I'AS 


^suni.  VI).  Ii'i-  bii.s  (ir>n,  |ia8-,  puls-  (2.'^, 
pu-  ^74)  -tiTiiack.  |>:i.sterna-tke  (22,  laa), 
-iU'k  pisl.  itii-  /  pan-stcrnake  pa8ti_ 
nac-a;  wulvcsbote  -ia  ( 8:> ).  pastiMi-tJ 
(87),  -eion  (12«),  -oy  t  -acli  (148),  -eyer 
(144,  Fri«.).  bt'stcjia-w  (113),  -ckon  l  bas= 
teiu>i  (Das.).  postoni-uckwurtzfl  (lio), 
-oekwortzol  (i3-.>).  bastciuu-k ;  pastina- 
ca,  (•(*/•.  -ta  setz  in  ciiiein  winjraitt'ii 
(herlxt  75.  (/.  pastinatum).  inaoraclia 
(lai).  mor-aha  [in,  Gi.),  -ha  (!».'>,  lo.i, 
120,  Of.),  -che  (4),  -ehen  i  -heii  (74),  -hv\ 
(125,  Sura.),  -gel  (13),  -hell!  {a^,  123),  -el 
(64<^),  -e  (22%  -en  (4,  47,  1.53).  morhern 
{9i).  iiiarlu'l  (ö).  grot  more  (24).  kriezol- 
mawr  (1 1,  -mor  (74).  -morn  (17).  krekol 
inoren  (22).  kropel  moro  (10^.  iiatlit 
was.ser  nu'rrich  (7).  vrhab  {/lerba  7fi). 
gerhil-a  l  -la  (of.  c/".  pcimus?). gerolla 
(95).  giiTsch  (Nmn. ).  luincli'-splum  (74). 
ags.  uualhmorae  (94,  136),  moran  t  wu= 
ducerfille(!>4'').pastinaca  agrestis  hiuicz 
plum  (105).  p.  sikiestris  wil(lmoren(i5:!). 
p.  syluatica  inorhila  l  fold-m.  {v,{.  ). 
veltiiiorhel  (.•^um.).  pastenaca  s.  staphi= 
Ion  niorha  (Gf.). 

Pastinaea  (piscis)  goffrot  (ii5).  gifft-^ 
rochen,  jicilstort  (Ki.). 

Pastin-,  pastill-  168,  110),  pastmi- 
(16)  -are  {i.  finiare  20  &c. ,  paxillare 
6,  1 ,  planto  l  colo  t  fodeo  t  furio  76) 
be-haglien  (22,  23),  -hacken  (VI),  -hauen 
(5).  hfl.  graben  (20),  be-gr.;  vmb-gr. 
(18),  -dun  sim.;  in  tfin  ((5).  nd.  grauen 
t  vme  don.  plan-,  bissw.  hd.  plan-  hd. 
-tzen,  nd.  -ten.  i'vme  don)  eyn  blaken 
(22).  weyn  hacken  (9).  hd.  misten,  das 
(110),  dat  (132)  lant  m.  meesten  (11). 
fal  stossen  (6).  stichlung  0.  stecken  (7). 
ricken  hefften  (13).  tuuneren  (76).  tungen 
mit  n»i.st  (75). 

*Pastin-  L-.  Pastlll-arius. 
*Pastina-ta  v.  -ca. 

Pastinatio  hackunge  (i25). 

Pastinatum  {i.  vinea  nouella  75,  76) 
hd.  uue,  iung  win-,  wine-gart  sim.  win- 
setze  (75.  (/.  pastinaea).  coerngavel(i47). 

Pastinum  ain  haw  (91).  hauwen,  nl. 
houwe  '1161. 

Pastio  foedungc  (20). 
*Past-  V.  Pass-iscrinibus. 
•^Pastisis  f.  Pastesis. 
*Pastiniare  c.  Pastinare. 
=^Pastoforale    t/.  ,v(/.)  hirtiu-haws  (9), 
-weydc  (8). 

Pasto  -  forium ,  -  phorium  ,  -  poria 
(136),  -rium  17  .  -rnaria  \-i,),  pastiforia 
{i.  cellas  in  (fazofilatia  136 )  obdach  t 
phorzih  sim.  (Gf.).  en  ka-  (79),  kam- (8b) 
-mere.  gadem  (.Sum.).  heymlich  esse-ga= 
dim  (8),  -stad  (17).  gast  haivs  (9).  celle, 
sale  eyns  tempels  (lii).  i<o/.  pastoforio 
Kirchenari-Inr. 

Pa-  r.  Po-stomis. 
*Pastona-ca,  -eha  v.  Pastinaea. 
*Pasto-poria,  -phorium  v.  -forium. 

Pastor  Jid.  hirt,  hirte  (i33),  hiert 
(64^  I,  hert  (13),  herter  (1,  71).  nd.  herd-e 
(22.  99),  -er  (23),  hierde  (11).  pherner 
(17). 

Pastoralia  ;>/.  huetstat  der  weid  (75). 

Pastor-alis,  t  -ius  l  -ieus  (147)  hd. 
hirtelich  sim.  nd.  hierdelic  (11),  pas= 
toirsch  1 147). 

*Pa.stori-nus ,  l  -us  {adj.   Br.)  i.   de= 
Yensor  i  sustentator  (76). 


VX'V 

*Pa8tor-ium,  -naria  %\  Pastoforium, 
*Pa-,  va-,  via-strina  (<y.   paaterna) 
ein  .strali,  strali- ,   last -wagen,   panus-, 
einmal  ponus-wagen,  rar.  -wegen  (74). 

Pastum  [i.  paseuum  Gl.  m.)  paest 
(20).  eyn  groß  et;.scn  (17.  cf.  paat-us, 
-ellumV 

Pastura  ( </.  past-a ,  -  us ,  copulaj 
wayde,  s))eiüiing;  ])a.sten-,  kuchel-taig 
174).  hd.  taig,  teigk,  deyg  sim.  weydunge 
(20).  faistin  [acc.  141). 

Pastus  /itc.  sbst.  ii.  pastura  uo  &c.) 
lul.  gefn-tert  (67,  133,  152), -ret;  generet. 
ghekneden  (23).  geuughete  {ptv.)  l  vue= 
ding  (19).  hd.  fed-  (17),  fuor-  (76,  110), 
nar-,  ner-,  weid-  (6«),  kned-  (18)  -unge. 
nd.  vod-,  vued-  (11),  ner-,  mer-  (22) 
-inge.  voetsel  (132).  groß  mal  (75).  lugen- 
hafftiger,  eitler  (74). 

Pat-,  päd-  (tu'')  -agium,  l  -ogium 
(147)  eyn  eleyts  hoiftgat  (i47).  guld-L-n 
knopfF  (116),  -iner  mantel  (64).  wammes-- 
kragen  &e.  (Ki.). 

*Patauia  {du.  in  bauaria)  passaw  (76). 

Patefaeere  hd.  offen-,  vffcn-,  nd. 
oi)en-baren;  hd.  offen -bar,  -bair  (I32) 
machen. 

Patella  /.  eentrum  U'.'),  lebes  77, 
fundibulum  16,  frixorium  74 ;  cf.  pa= 
della)  hd.  pha-,  pfa-,  pa-nna  (Gf.), -nne ; 
pfan,  pfann,  pan  ((5),  .«chart,  scharte 
(133).  nd.  panne,  en  luttik  p.  i  schapen 
(23 1 ;  scape  ( 14,  22j.  schaftigel  (77).  schaffe 
(1()).  zinn  (112).  deckel  (22).  pfand-d. 
(49).  a(/s.  lempite  (-as  136^  a?<s  lebete? 
ehe)'  cf.  la^menfaet  an  carthen  vat  Bsw.j. 
*Patellarius  pannenmecher  (20). 
*Pate-ma  i  -na  (i.  lamina  Gl.  m.)  spange 
(Gf. '. 

Patena  ( i.  coopertorium  calicis  76 
sim.  cf.  patinai  hd.  nd.  pa-,  pha-  1 13,'s) 
-tene.  pat-en  (110  &c.),  -yn  (l32).  parten 
(49).  deck  16).  kelch-d.  (75).  teck  (7). 
decke-r  (23),  hd.  -1.  teller  (9).  ags.  disc 
(94,  136) ;  holo  pannae  (94). 

Patens  {cf.  patvdus)  offen-bar  (8), 
-bore  1 17).  dat  nien  sluyst  vnd  vp  doet 
(i32).  das  man  be- vnd  wider  vff-schlußt 

(HO). 

*Pat-enus,  -inus  (74,  75,  121  &c.)  hd. 
nd.  pannen-,  phannin-  (121),  phannen- 
(8) ,  plannen-  (9  ,  74) ,  phan-  (7j .  pan- 
(17,  18)  hd.  -Stil,  -Stile  (18),  -stiel  (7), 
-Stele  (11),  nd.  -stel.  stil  an  der  pfannen. 

Pater  hd.  nd.  vader.  hd.  fadir  ge= 
meynlich  pr  familias  &c.  (8).  vatter, 
vater  (19). 

P.  adopt-ans,  -iuus  eyn  er-koren 
vatter  (iioi.  -koeren  vader  (132). 

P.  adulterinus  eebruch-  ,t"a>-.  eeprich- 
licher  vatter  (64). 

P.  familias  (?.  patronus  75)  hd. 
hus-,  huis-  il9  sim.),  huß-,  hueß-  (20), 
haus-  (4),  hauß-  (64^',  i34)  -fater  (8), 
-vatter,  -vader,  -herr,  -herre,  -wirt  (20, 
4,  75),  -meister  (18);  liot'e-m.  nd.  huus= 
beer  (11);  hone-,  hof-raester.  eyn  vatter 
des  hußgesyus  (es),  eyn  vader  des  ge- 
syndes  (147),  huyßgesyiidt  (i32).  eemau 
(75). 

*P.  finalis  {cf.  sq.)  vatterhalb  bruder 
(67,  133).  mynes  vader  half  broder  (23). 
V.  hof-br.  {sie  22). 

*P.  fi'atemalis  {cf.  pro.,  patruerna-- 


PAT 

lis)  hd.  vadir  haln  .vm.,  ein  vater  h.  (4), 
vatlerhall)  sim..  des  vater  hall)e(3)  bru- 
der. niyn  l)r.  iiatUir  lialb  (7), 

P.  legittimus  celiciier  vatter  (64). 

Patera,  panthera  (76,  132)  //rf.  schale, 
schayle  (19),  becher,  napf  (9),  nauf(8); 
offne  sclial  (75)  t  -ner  (75),  -en  (93). 
köpf  (."  patere).  nd.  scale,  nap. 

Paters  hd.  offen-,  vffen-baren,  -bar 
sin;  offenwar  sein  (1),  vffenbayr  wer= 
den  (19j.  nd.  open-baer  w.  (11),    -baren. 

Patemadilectio  vatterlich  liel)e  (75) 
Patern-alis,  -us,  l  patr-itus  ,  -uus 
(110  &c.),  -icus  (147,  Br.)  (</.  patrinalis) 
hd.    nd.  vad-,  ved- ,  hd.    vat-,  vett-,   fet- 
(20)  -erlicii,  -erlic. 

Patem-aiitas ,  -itas ,  t  patricitas 
(147)  hd.  nd.  vad-,  vett-  (65)  -erUcheit 
sim. 

Patern-us  v.  -alis. 

*Patesma   {st.  petasma;   furhang  im 
tempel  (75). 

Pati  hd.  nd.  liden.  hd.  leyden,  lye= 

den  (19).  nd.  dogen  (99). 

Patibulum   hd.  nd.  galg-e ,  -en  (7). 
galg  sc.  capellum  joish?ix\\üYv.t  (6). 
*Paticus  V.  Patitus. 

Patiens/((/.  lid-ende,  -sain ;  gedul-dig, 
-tig  (6,  110),  -tiger  o.  leidender  (134). 
nd.  duldicii  dultig  (64).  ver-d.  (68,  110). 
dragende  (132). 

Patienter  gedulclich  (20).  duldelicke 
(23). 

Patientia  7ic?.  nd.  dult  (11,  68);  ge-d., 
-dolt  (18),  -dultikeit  (7,  68,  110).  dult^^ 
möt  (109).  vcrduldicheit  (i32).  lydsam- 
keit  (110), -heit  (68.132).  dogheit(99). 

*Pat-  V.  Pae-ificare. 

*Patil-  V.  Patri-logus. 

"*Patimen   vi.  peluis,    aus  pacinum) 
becki  (93). 

Pat-,  path-  (68)  -ina,  t  -ena  (c4) 
phanna  (120).  pfan  o.  schussel  (110). 
breyt  seh.  (^64).  pan  (19,  132).  nap  (14). 

*Patinaria  ein  pfanne-  (110) ,  pnn- 
(13  )  -spyse. 

*Patinarius  pannen  maker;  adj.  dat 
in  der  p.  gekoect  is  (147). 

*Patinus  {anders  Gl.  m.)  v.  Patenus. 
Baxinus. 

*Pat-  V.  Pell-iparius. 

*Patisturia  r.  Museipula.  Paciscola. 

Pati-tUS   (93,   Gl.   m.),   -CUS    (64C,     74), 

pacidus  (74),  patricus  (64^)  {cf.  calo= 
pes)  patitliu  (93.  »u^. /r«z.  patin).  suckel 
(74).  sockel  i64). 
*Patogium  v.  Patagium. 

Patologia  des  lijdens  rede  of  onder- 
scheit  (147). 
*Pathonimus  v.  Pantomimus. 

Pator  ein  klack  (126). 

Patrare,  -ri  yi.  mechan  1.  cf.  -re 
opus  venereum  consummare  Br.)  ver-  (64), 
vol-  (9)  -bringen,  be-gaen  (20).  -gern 
(9).  helfen  (9).  fülle  machen  {l)  doen 
(20).  vnk ewschen  (1). 

Patratu-s,  -m  hd.  begangen,  voU 
bracht  (9). 

Patreus  v.  Patrinus. 

Patria  hd.  nd.  vader-,  hd.  vater-, 
vatter-lant.  hd.  heym-at,  -et,  -ede  {5^). 
hemode  (23). 


PAT 


FAT 


PAU 


417 


Patriarcha  /«/.«<?.  patri-  (pri)-arclie, 
-erche  (11),  Itd.  -arcli.  ein  oberster,  var. 
der  ebrest,  vatter  (64).  der  vadereri 
oevcrste  (i47).  vater  der  fursteu  (9). 
furste  der  ritter  (8).  altherre  (Anz.  8,  449). 

Patrlarchatus   hd.   nd.    patriarchi-e 

sim.,  -iigbe  (22). 

*Pat-,  pa-  {alph.  pat-  ui)  -riaster 
stieffvatter  (68,  iio,  lu).  styffater  (19). 
steyff-  (i32),  stief-  (11,  U7),  stef-  (97) 
-vader. 

Patricida  inorder  seins  vatter  allein 
(75). 

Pat-  V.  Pa-ricidium. 

*Patricina  gctiatterschafft  (7.'>). 

*Patricitas  v.  Paternitas. 

*Patrieius  {cf.  patrinus)  totiii  (i04). 
boumeynstor  (11).  vorweser  des  gemey= 
nen  gueds  als  die  vader  tot  synen  kynde; 
van   vaderlick   gesiecht    edel   geboeren 

(147). 

*Pat-rieus  v.  -ernus,  -itus. 

*Patrifignus  v.  Preuignus. 

*Patri-,  patil-(18)-logus  (grece  serrno 
patris  latine  76)  vatter-  (18j,  en  vadcr- 
(23)  -rede. 

*Patriina  v.  Patrina. 
Patrimes  /.  puer  assimilatus  patri 
(129),  patrisimilis  t  saper stes  defimcto- 
patre  (Br.) ;  i.  cuipater  adliuc  viuit  {iio  &c.). 
ein  kind  geboren  nach  des  vatters  tod 
(68).  des  vader  doit  is  (i47). 

Patrimonium  (  cf.  patronomium ) 
Ä(/.  vad-,  fed-,  vett-,  vät-  (i34)  -erlich, 
vaters  (9),  fatters  (8),  groß  (6.5)  erbe, 
erb.  nd.  erue,   vederlic   erue.   vaderlick 

guet    (147). 

*Patrimus  v.  Patrinus. 
Patrimus    eyn   vader   die    noch   en 
alder  v.  levendich  lieft  (i47). 

Patri-na,  -ma  (Kii. )  (/.  matrina; 
promater  i3.5,  Hen.,  Kii. ;  sacerdotissa 
147)  ein  gott-a  (64»^^)  -e  (uo), -in  (1,  64'»). 
goede  (132).  götin  (71).  des  kinds  gotte 
(13.5).  dott-e  (110),  -in  (74,  Hen.).  petc 
(Kii.).  papen  vijft'  {sie  147). 

*Patrinalis  {in,  Voce,  ex  quo  loechselnd 
mit  paternalis)  Itd.  vatter-  (68),  vetter-, 
vader-  (I32j  -lieh. 

*Patri-nare  v.  -zare. 
Patri-nus,  t  -mus  {i.  propater  135, 
Hen.,  Kii.)  (c/.  patr-itius,  -uus)  pet-er 
(11,  147,  KU.),  -ern  (99),  hd.  -ter.  pfetter 
(uo).  des  kinds  pf.  (13,5).  pat-te  (75),  -e 
{i.  patruus  9).  pliayd  ( 19 ).  pat,  pade 
op  der  dopen,  pille  (147).  vadder  (23). 
vader  (13).  ge-v.  (i32),  -vatter  (68,  74, 
110).  gott-e  (64),  -i  (93).  gott  (1).  gut 
(71).  dott  (Hen.).  dotte  (74).  toto  (Gf.). 
tot  (75,  76).  oem  (l32). 

*Patrinus  {cf.  patr-ieius,  -onus) 
stetnieister  (74). 

*Patr-inus,  -eus  stijf  vader  (147). 
Patriota   {i.    com-p.  3,   4)   Itd.   nd. 
laut-,  hd.  lannd-  (3),  lants-  (18),  lantz-, 
landtß-   (68),  landß-  (110,  134),  lauz-  (G) 
-man,  0.    -v?yb   (68,    uo).  gilanto  (I4i). 

*Patritus  v.  Paternus. 
Patri-zare,  -sare,  l  -ssare  t  -nare 
(147)  vaderslaen  (20).  dem  vatter  nach= 
folgen  (uo).  des  vaters  syten  volgen 
(9).  des  vaders  seden  liaueii  t  volgen 
(132).  den  vader  in  s.  nae  to  volgen  (147). 
anuattern  t  vatterlich  leben  (75). 

DlEI-ENBACH    Glussarium, 


Patrocinari  hd.  helfen,  be-schutzen 
75),  -schirmen,  nd.  helpen.  beschermen 
18,  23j. 

*Patro-einator,  -nus  be-sehutzer  t 
-schirmer  (75J. 

Patrocinium  hd.  hulfie  sm. ,  helffe 
(20),  iiülfe  (17),  hilff  (76,  uo).  nd.  hulpe. 
beschirm-niss  (8,  9),  hd.  -unge ,  -inge 
t  liulp  (132).  lid.  be-sehutzung,  varr. 
-scliatzung  (,75),  -schi'nnunge.  eyn  raub 
beseczung  (18.  cf.  patronomium).  we- 
gunge  (Sum.). 
*Patroelis  v.  Patruelis. 

Patrona  ein  sehirmcrin  (uo),  be-sch. 
(68),  -schermster  t  vorsprecliersche  l 
eyn  santynne  (132),  t  fursprecherin  o. 
heyligen  (uo)  ad  cuius  honorem  ecclesia 
est  dedicata.  hußwirtin  (75). 

Patronym-  v.  Patronom-. 

Patronissa  heubt  frauwe  (19).  hoeft 
vrow  ^11). 

*Patron-omicum,  -ymicum  (Br.)  {i. 
nomen  a  patribus  inductuiu  76)  vader- 
lieli  (20),  -lic  (11),  vaters  (19)  name. 

*Patron-omicus,  -ymicus  (uo)  van 
dem  vader  gekomen  (132).  die  syns  va- 
ders name  heft  (i47). 

*Patronomium  {cf.  patr - ocinium, 
-imonium)  rot  besittinge  (x  pirataPj 
l  erue  (23). 

Patronus  munt-purio  (,Gf.),  -epuirge 
t  lieri'e  (io4).  verweser  (64).  beschirmer 
(9,  64,  uo).  schirmher  (125  Mig.).  vor= 
spreche  (I25j.  patron  (_08,  uo)  in  einer 
kirehen  (68).  ein  heilig,  var.  heiig,  der 
k.  (UO).  wirt  (,1,  7ij.  //rf.  eyn  herre  eyns 
lehens  sim.,  leens  (17),  lebtins  (67,  70). 
ein  haußiierre  o.  ein  eyns  lebens  {sie 
löi).  ein  Icen-here  des  landes  (18),  -herre 
(13).  leben  her  (JO).  nd.  len-,  hus-,  hoeft 
liere.  /((/.  hus-,  büß-,  haiil.^-,  haupt-  sim. 
(75),  haubt-  (9),  heubt^  (20),  heupt-  (8) 
-herre,  -lierr.  huß-fadir  ([)'>),  -wirt  (75). 
helft'er  o.  redner  (91). 

Patru-,  patro-  (18)  -elis,  -eles  {pl. 
66,  68,  UO,  132)  vcturii- (95),  fetirin- si'ni. 
(Gf.),  veter-  (100)  -sun.  omelß  sou  (20). 
hd.  fetir-  {b^'),  fetter-  (8,  133),  vetter-, 
vater-  (134),  vatter-  (69,  71),  v.  bruder- 
(75),  vaternbruders-  (Ui),  feder-  (17), 
eyns  vediru  (5),  vetterlich  (18),  nd. 
vederen-,  en  veddern-kint,  -ehind  (71), 
-kind  (1,  17,  134).  geswusterde  kinde 
(7).  veter-  (9),  bruderß- (uo),  gebrieder- 
(68),  gebroeder-  (132)  -kinder.  tzweier 
bruder  kind  (65).  des  tot  uwes  vaders 
broeder  hoirt  (147). 

*Patruernalis  {cf.  pater  fraternalis) 
vatterhalb  bruoder  (76). 

Patruus  ((/.  pat-ernus,  -rinus)  hd. 
uetiri  (104),  vetter,  veter  (9,  134),  vyt= 
ter  (19),  fetyr  (5b),  vedir  (5),  ohem  (20), 
vatter  bruder  (75).  uwes  vader  broeder 
(147).  Itd.  nd.  ved-er,  nd.  -dere,  -der. 
vadre  (99).    oem  (11,  99). 

*^Pat-,  pa-  V.  Bat-tudo. 

''■Patula  [i.  sartago  76,  anders  Gl.  m.) 
l)fann  (76).  pan  (18).  panne  (23).  wanne 
(9,  17).  warne  (8). 

Patulum  offen  gende  (8,  9). 

Patulus  hd.  otten.  open  ( 79 ).  das 
alzyt  offen  ist  (uo.  cf.  patens).  offeiu 
bar  (1).  patuli  pisces  quos  vulgo  lahsos 
vocant  (Ried  ad  a.   849). 


*Paua    mantel   (11,    19).    Cf.  pau-o, 
-US,  fauo  operitnentum,  palla  (Gl.  m.). 

Paua,  pauona,  poua    (151)  pfauw- 
(68),  pfew-   (641»,    uo),   pfwe-    {sie  69), 
phew-  (64,    66),   phaii-    (67),  pfa-   (134), 
phah-  (8),  pfef-  (9),  pfab-  (1),  pfe-  (64^), 
phow-  (151),  pfob--(70)  -in.  pha-yn  (152), 
-eyne  (133).  pawynne  (132). 
Paua-  V.  Paui-mentum, 
*Pauar  v.  Papauer. 
*Pauare  (/.  pauire  Gl.  m.)  spcysen(74). 
*Pauce  lutzelieh  (uo,  132). 
Pauc-itas,  -itudo,  -edo  klein-  (11), 
lutzel-  (68,  uo,  132)  -heit. 
Pauculum  weinczig  (2). 
Paucu-s,  -m  hd.  nd.  wenich,  kleyn. 
nd.  weynich.  lutzel  (7,  68,  uo,  132).  -um 
hd.  wenig,  ein  w. 
*Paud  V.  Pauo. 
*Paue-  V.  Paui-mentum. 
*Pauere  v.  Pauire. 

Pau-ere,  -escere,  -itare  hd.  for-, 
für-,  tir-  (67.  76),  fu-.  erfo-  (19),  vey-  (13), 
nd.  vor-  (79),vro-  (22,  23),  vru-  (-itare 
22)  -eilten,  worthen  (20).  hd.  erschrecken, 
virferen    (20).    erklupfen    (126).  ontsyen 

(132J. 

Pauicula  {i.  malleus  stuparius)  schle= 
gel  (V.  a.  1618.  Das.).  Schlägel  l  rammel 
(Ki.).  Schlager  (Fr.). 

Pauiditas  bloedekeit  t  anxt  (20). 

Pauidus  hd.  für-  (68),  for-,  vor-  (9), 
fu-  (17),  fo-  (rj,8)  -chtig;  foehtende  (19), 
forchtsam  (1,  uo),  erschrocken  (20,  uo). 
vir-furt  l  -ferit;  bloeden  (20).  nd.  vrocht- 
ig,  -ende,  blöde;  ontsyen  t  ververt  (132). 
*Pauime-n  v.  -ntum. 

Pauimentare  tene  (9),  ein  est-erich 
(uo  &c.),  -trieb  (132)  machen. 

Pauimentatus  gebanet  (20). 

Paui-,  paua-,  paue-  (18)  -mentum, 
pauimen  phlastir  (Gf. ).  pflaster  t  be^ 
seezte  statt  (65).  phlaff  (104).  fletz  (111). 
slach  (125).  paui- (20),  funda-  (65)  -meut. 
hd.  ei"n:  der  eer,  var.  erd  (65);  tenne 
(8),  tenn  (76),  denne,  eyndem  (12.  st. 
eyn  dennVJ,  dyele  (10),  diel  (77),  deyle. 
dele  (11,  17,  74,  77).  delle  (23).  dylle, 
puny,  podem  (74).  astrick  l  vlor  (22'^). 
alstrak  (109).  eestrickeu  (11).  hd.  est- 
erich,  -erig  (49),  -rieh,  -drich  (76),  -reich 
(1),  -riche  (l33);  eß-,  os-  (64)  -trich. 

Pau-ire,  -ere,  -ere  (8)  slaen  (11,  132). 
slayn  l  haßen  (19).  heyten  (11).  slaheu 
t  stoßen  (20).  schlahen  (68,  uo).  slich= 
tin  schabin  o.  zieren  (8),  o.  eziren  (9). 
hd.  estrich  machen. 

Pauitare  v.  Pauere. 
*Paula  npr.  paule  (1). 

Paulatim  hd.  lang  ( 76) ;  I.-sam,  -sum 
(13).  hd.  nd.  lanc-,  lanch-  (18),  longa- 
(12)  -sam,  -sem  (18,  19,  22,  i32).  lanzem 
(11).  gemeeh-lich? -erheb  (65).  all  eintz= 
lingen  (62).  allen-celen  t  -telen  (8,5b). 
*Paule  V.  Palile. 

Paulisper  hd.  eyn  wenig  (65);  w., 
evn  w.  myn-ner,  -der.  e  wenich  mynner 
(l8).  w.  tzijts  (132).  wenig  (9,  75;.  w.  zylß 
(uo).  en  weynich  miner  (23).  gar  lutzel 
(75).  luttelkiu  (79).  sittic-  t  langsamc- 
lich  (regen  p.  pluere),  gemee-  l  ge= 
mech-lich  (6.5). 

Paul-o,  -olum  (18),  -ulum,  -utum 

53 


418 


PA  IT 


(7«  hd  wciiij;,  tyii  w.  nd.  cii  w»--,  wt'V- 
iiiili.  i'vn  ^-o),  f  l-olum)  wcnich  (IM). 
liitti'lkin  I7!»!. 

Paulo  nnto  zu  liuiil   (iiir  vor  ((i.")j. 
'Pauloluiu  V.  Paulo. 

Paiilominus  {i.  pavilisper  7.  v.  28) 
/if/.  ryii  wonig  niyuiicr  .•>;!;«.  w.  inc  (.sv'e 
(8,  '.)).  Iiy-iiao  1132),  -luuli  (iio'')-  'icy 
iiacli  (iio'M. 

Pauloplus  lul.  wenig,  eyn  w.  (5), 
c  w.  (  IS  i  ni(>  (f),  9,  IH),  nuT,  meer, 
incr  lysic  ^\k  ml.  cm  wcynich  nier. 

Paulo-post,  -pus  (,S'>)  oyii  wonig 
(iiirnaoh  ^8'').  Inttol  nanial  (7!)). 

Paululum  f.  Paulo. 

Paululus  gare  (8,  17),  wonig  (9) 
kloyii. 

Paulvis  wonig  (8,  9).  lutioli  (14). 
*Paulutum  V.  Paulo. 

Pau-o,  -US,  -d  U3H)  hd.  nd.  pawo. 
]iau\ve  (.'i,  23,  -us  21).  hd.  pfauw  (68), 
pfau  (G,  67),phawe  (102),  pliahe  (T,  8;, 
pfawc  (69),  j)faw  (61,  110,  134),  piahe 
(75),  pfabe  (70),  pfab  (i),  phab  (1), 
phae,  pao  (,1S),  jjalic  (-0  21  &c.),  phobo 

(9),    phowo    6G,  löl),    pfow    (34.),    pfog  (49), 

sweczor   (17).   nd.  [law  (11,    132),   paue 
(22\  pan  (99).  ags.  pauua  (94,  136). 
Pauoitare  palumborum  (141,  Gl.   m.). 

*Paviona  v.  Paua. 
Pauor  [i.  periculum  22'')  hd.  vor- 
(9),  fu-,  nd.  vro-chte.  hd.  forcht  (1,  8), 
fürt  (20),  angest  (i33),  angst,  schrock 
(110),  zittorung  (65),  klupf  (126),  ont= 
set/.ung  dos  gomiots  (91).  nd.  vnruchtc 
(22),  Yare(22i').anxti2(),  i32).  vroose  (132). 

*Pauorosus  {ital.  pauroso  &c.)  vol 
angstes  (iio''),  angst  168,  110=»),  anxts 
(132).  erschrocken  (iio). 

*Pauoxillus  {St.  paux.)  kleyn  (7). 

Pauper  lid.  nd.  arm.  nodig  t  dorff- 
tig  (20).  niangelbar  (126). 

Pauperare  hd.  nd.  armen,  v'-a.  lid. 
arm  machen,  wei'dcn  (19,  76).  nd.  arma= 
ken  f  warden  (11).  verderben  (46). 

Pauperari  arm  worden  (110  &c.). 

Pauperaseere  (Br.)  arm  werden  (9). 
*Paupercula  (c/.  paupertaeula)   ar 
mnt  (81.  ein  arm  wyb  (iio  sim.). 
*Paupereule  ermlich  (20). 

Paupereulus  lid.  arm,  ein  arm  man. 

Pauper-ies,  -tas  arm-ot  (23.  110''), 
-mot  (22),  hd.  -fit,  -ut,  -et  (21i>),  -ude, 
-oede  (132),  -uede  (11).  ermut  (5*»'.  hd. 
(Mss.  mog.)  arnut.  -ies  notikait  (Gl.  a. 
I4i8.sra.').  ain  schad(iii).  -tasprast  (i26). 

Pauperrime  armiclich  (75). 

Pauper-tacula  (9,  Gl.  m.),  -taculum 
(17), -tatula  (Gl.  in.),  -eula  (5.  v.)  armu-te 
(9),  -t  (17). 

Pauper-tas  v.  -ies. 

Pauperta-tula  v.  -cula. 

Pau-  V.  Pul-pulare. 

Paus-a,  -ia  (Sum.)  hd.  raste ,  rast, 
ruwe,  ruo  (76)  •,  ra-  (76),  re-  (Sum.)-stnngo ; 
ru  (6,  46),  ru  t  pyt  (74),  rue  l  off  ho= 
runge  (17),  roc  (21),  rnge  (6),  roge  (5); 
vnder-schaide  (74),  -laß  t  -leibung  (126). 
nd.  rowe,  roste  (11),  roeste  (99) ,  rest- 
ynge  (i32).  hd.  nd.  wile;  ge-beide  (5, 
23),  -beyt  (21),  -bede  (22). 

Pausare  hd.  ra-,  re-  (13,  23,  132), 
nd.  ro-sten.  hd.  nd.  roweu.  hd.  ruo-,  ru-. 


PEG 

rou-  (12)  -wen;  rwcn  (9,  134),  rogon, 
ruon  l  off  lioni  (17),  ruhen  t  vnderr. 
( 126),   heydon  (12). 

Pausatio  rnwuiige  (20). 
*Pausia  r.  Pausa. 
*Pautrum  v.  Pantrum. 
Pau-   ( pan-,  pauo-    75.  v. )   -xillus 
cleyn  (110  &c. )    clono  (23).    luc/.el  (8''). 
winc/ig  (8,  9).  wonigs  (75). 
*Pau-  V.  Pa-xillus. 
Pax  hd.  nd.  vrode.  hd.  IViddo   (18), 
friede  (7),  frid. 

Pax  tuanualis  liandtfryd  (123). 
*Paxal-erius,  -irus  (loij  ((/.  paxillus. 
obex.  humerulus.)  lun-er  (101),  -ine  ((if.j- 
Paxillare  {  cf.  pastinare)   sticholon 

(35). 

*Paxillum  (i.  partium  lignum  Gf.  acc.  ?) 
chil  (Gf.j.  rivtel  i  grebel  (Sum.). 

Pax-,  pas-  (147),  l  paux- (71)  -illus 
eyn  stock  mit  ysen  0.  ein  olein  ])t'elin 
(110).  eyn  stock  yseu  (68).  eyn  staeck 
mit  ysor  of  oleyn  paolkon  (132).  raym- 
^wijustocks-stake(i47)./irf.nagel.  i)yri't-n. 
(in  pariete  111).  naggcl  (21).  blug  (17). 
ptiucklcin  (9j.  phtoehlin  (8).  kiamor, 
grondel  (74).  stapp  (12).  staip  (10). 
Schwirle  (126).  hin  (i04).  nl.  lunds  (116). 
lunse  (109).  die  lien  (135).  paile  (147)- 
stiehil  t  kegil  (Gf.).  .steckel  (75). 

*Paxillus  (vibus,  X  pastillus?)  chu= 
chelin  (Sum.). 

Pean  lob  der  goetter   vnd   apollinis 

(88). 

*Peealum  v.  Petalum. 
*Pe-,  pec-  (Gl.  m.;  -earium  (c/.  pica^ 
rium  &e.)  pecht-r  (Sum.). 
'*Peccabilis  suntliclie  (20). 
Peecamen  hd.  sunde,  smid.7id.  zünde. 
Peeeans  .-<nudende  (20). 
Peccare  hd.  sund-,  nd.  zund-cn,  -igen. 
Pec-  V.  Pe-earium. 
Peceator  hd.  nd.  sunder,  leckir  (51»). 
Peccatrix  sunder-inne  i  -sehe  (22''), 
-in  (5'',  18). 

Peccatum  hd.  nd.  sunde.  nd.  zünde, 
sonde  (79).  sin  t  sehan(77).  selber  gedan 
sunde  (21).  mißhandlung  (126). 

P.  actuale  hd.  dedige  (17),  selbs-d. 
(5),  selb  tetige  (9  Anh.),  selb  dedig  t 
eigen  (12),  selbs  thon  (65),  teg-  (76),  taog- 
(46),  teig-  (6),  wurck-  (75,  134)  -lieh 
sunde,  sund,  sind  (76).  nd.  sulf  dedicli 
zünde. 

P.  capitale  ein  hanpt  sunde  (4). 

P.  clam-itans  (74),  -ans  ein  raffende 
sunde  (4,  74). 

P.  in  spiritum  sanctum  ein  sunde 
in  den  heiligen  geist  (4). 

P.  ori-,  orig-,  orie-ginale  hd.  erb= 
sunde.  nd.  erfzunde. 

P.  veniale  hd.  tege-,  dege-,  deych- 
(17)  -lieh,  degelichs  (i3i),  ablessig  ?  licht 
taglich  l  verzichlich  (65)  sunde. 
*Pee-  V.  Pe-culator. 
*Peccu]eum  v.  Pectuleum. 
*Peeeuni-arius,  -osus  v.  Peculiosus. 

Peciata  vestis  v.  Pannucia. 

Peci-es,  -a  hd.  nd.  stucke,  st.  lands 
(-ia  15 1).  stuckh  (1).  stogk  (21).  stig  (17). 
bletz,  vl(/.  fleek  o.  li-,  varr.,  le-mmol, 
lymel ;  drum  (75.  untersch.  von  drom 
trabs;  c/.  pictaeium;  bletz  t  lymmel 
Kais.  Fr.   1,   615). 


PEC 

*Pecinata  gall.  bateaulx  (182;. 
Pecorarius    allinender;    vihe-uogt  f 

-ineinter  ( 1  26). 

Pecorinus  .sclu'iliis  (126). 

*Pecorosus  ( cf.  jjecudosus)  dye  groits 
qwicks  vole  hott  (  I17). 

*Pe-,  ple-  (.'')'',  8)  -etaculum  {i.  rata 
in  miihiidiiio)  rate  (18)  kamp-  (.9>,  8, 
9,  1),  kam-  (23)  -rat.  kampf-rad  (76), 
-rade  (75«).  kainffrad  (75'').  ein  kampt 
rath  (3). 

*Pectare  undeis  Gl.  m.)  v.  Pectere. 
Pecten  hd.  nd.  kam,  kaem  (i32).  hd. 
karnj),  -pt'(75''j,  -j)t  (18),  -m  (93);  komme 
(75).  webe-  (8),  wollen-  (9)  -kamp.  kämme 
veger;  bluel;  eyn  dancz  crauel  «.  corea 
(17).  blouuel  l  grawe  (9j.  eyd-o  (9,  17), 
-en  (125).  ege  (8).  re-  (7),  ra-  (0)  -eben. 
strele  (7,75).  strel  (74, 75,  88,  110).  wobor- 
schifflein  o.  trog  (88),  -strel  o.  -blat  (64). 
streyl  (13j.  wouer-  (23),  schot-  (22)  -spole. 
karten  als  die  tuchler  haben  {i.  tretices 
75).  grempe  (ciiytr.  cf.  Fr.  1,  371»;.  wu- 
(7),  wi-  (G)  -rbel  (lire).  steg  auff  einer 
tidel  (74).  Staffel  (64,  74).  liren-st.  (93). 
zitarphin  sim.  (i.  plectrum  cf.  3,  339). 
riffel  [riintici) ;  die  .schäm  (9i).  der  sturm= 
buhel  ob  der  schäm  (126).  schamhaar; 
st.  iacobs  mussohlo,  nl.  scholpe  (116). 

Pect-en,  -enus  (87.  Gf.),  -inus  (Gi. 
in.)  halp  fise  (Gf.).  halb-fisch  (ß,  7),  -viß 
(87).  sculle  l  plaidise  (99).  pl.  peetines 
schullen  (125). 

Peet-ere,  -are  ('22),  -inare,  bi-ssv). 
-itare,  pexare  hd.  nd.  kemmen  (-inare 
5  &c.,  -ere  17  &c.).  kämmen  (-inare  7, 
-ere  17j.  kem-en  (13),  -pon  (20),  -pmen 
(-ere  5),  -ben  (99),  -pfen  (1).  keynien 
(11,  147).  hd.  stielen,  die  harpffen  sehla^ 
hen  (88). 

*Pectica  cifjs.  fltethecomb  (94*). 

*Peetifex  .strolcr  (75). 

*Pectiliniatica  v.  Petra  limatiea. 

*Pectillis  V.  Pictileus. 
Pectinare  v.  Pectere. 
Pectinarium  camstode  (147). 
Pectinarius  cammeker  (i47). 

*Pectinatio  koinmunge  (20). 
Pectinus  r.  Pecten. 

*Pectis  V.  Magadis. 

*Pectitare  v.  Pectere. 

*Pectolium  &c.  v.  Pectuleum. 

*Pector  [i.  carminator)  kemmer  t 
grempler  (75). 

Pectoral-e,  -is  (100)  (i.  antile  75, 
zona  &c.)  ein  ieglich  ding  das  man  an 
die  biiist  thuot  (110).  byrst  (68).  borst 
doech^suor  (132). prust-wapen  0. -platten 
o.  -plech  (1).  brost-binde  (8),  -wopen  (5''), 
-snur  (4).  briist-leffel  (16),  -duch  (75), 
-tuch,  -blech,  -harnascli,  -ly  (88),  -pinde 
(9).  hd.  nd.  eyn,  en  vor-brost,  hd.  -brüst, 
-buge  (100),  -geboge  (12,  13).  foer-  (18), 
var-  (6)  -brüst,  vorprust  (74).  firbieg  (76). 
vur-buege  l  -span  (20).  krebeß  (125). 

Pectoralis  bj'rstlich   (es),   borstich 

(132). 

*Pectoralis  (X  peculiaris)  v'borgen 
(8"). 

*Pectoria  Imlsperc  (Gf.). 

*Pecto-  V.  Pectu-seulum. 
Pectrix  kemmer-  hd.   -yn,   -in,  -sen, 
-sehen  (S^"),  -se,  nd.  -sehe,  gremplerin  (3). 

*Pectulari  v.  Peeulari. 


PEG 

*Peet-ule\iiii,  -ulitiin,  -olixim,  -ulum, 
-olum  [i),  peceuleum  ^76)  {cf.  Fr.  1, 
148)  ein  bürsten  (-uleum  21).  ein,  en 
börste  bret  (5,  23).  ?hI.  ein  brüst-,  brost- 
bret,  -blech;  brüst  pleieb  (3),  prustplech 
(74),  brustbleclit  (i5i). 

Pectus  hcl.  brüst,  brost,  bruest  (20). 
nd.  burst,  burst  (11). 

Peetus-,  peetos-culum,  -colum  hd. 
eyn  kleyn  brost.  brustchin  [9).  prust^ 
brate,  luntussa  (Of.). 

Pecu-alis,  -dalis,  -laris  (19)  hd. 
vyhe-  (19),  viech-  1 7j ,  fich-,  vih-  (9), 
fehe-  (8),  fie-,  fi-  (5),  fe-,  tyer-  (iio), 
beest-  (i32)  -lieh.  nd.  velic.  fichisch  (iio'^). 

*Pecualitas  thir-  (iio)|,  beyst-  (i32) 
-licheit. 

Pecuaria  ein  sfuiten  (lae). 
Peeuarius  ein  sann  (l26). 
*Pecuarius  v.  Peculiosus. 
Pecudalis  v.  Pecualis. 
Pecudarius  {i.  pastor  Br.)  fych-liirt 
(68),  -triber  iiio).  veeherde  (i32). 
*Pecudialis  {i.  vtilis)  nutz  (74). 
*Peeudialitas  nutzlicheit  (74). 
Pecudium  icf.  pecus)  vyehe  l  swiu 
(20). 

*Peeudosus  (c/.pecorosus)  dye  cleyns 
qwicks  vele  heft  U47j. 
*Pecudus  V.  Peculans. 
*Pecula  birg  (17). 

*Pecula  [i.  raeionale)  braidsch  des 
biscops  of  priestres  (i47). 

*Peeul-  X  Petul-,  vgl.  beide  Formen. 
*Peeula-lis  v.  -ris. 

*Pecul-ans,  -ians  {i.  faschms  76)  hd. 
nd.  geyl.  hd.  gey-,  gy-  (69)  -lieh;  vn= 
kewscher  (9).  pecu-ltus  i.  inhone.stus 
(Gl.  in.  aus  petulcus);  -dus  /.  luxurio^ 
sus  (76). 

Peculanter  hd.  geyl -lieh,  -liehen 
(133);  geylich  (i34),  gilich  (7,  fi9), 
frisch  (5).  nd.  ghey-,  ghe-  (22)  -liken. 

*Peculantia  hd.  geyl-ikeit,  -lekeit, 
-kait  (134);  gey-,  gi-  (7)  -lichkeit;  gyl= 
keit  (69),  geyticheit  (7o).  nd.  ghey-,  ghe- 
(22)  -licheit. 

*Pec-,  pect-  (7),  peec-  (4)  -ulare, 
peculari  (70,  7.5,  76)  (/.  lasse  fieri  3, 
lasee  f.  4,  st.  lasciue  f.)  hd.  nd.  geyl 
sin,  geyleii  (i33, 134).  gylen  (69).  schertzen 
(75,  76)  mit  den  frauwen  vuzimlieh  (75). 

Peculari  i.  furari  (110  &c.),  rempu^ 
hlicam  f.  (Br.). 

*Peeul-aris,  -laris  (88  &c.),  -alis,  -ialis 
(c/.  pectoralis)  hd.  heyme-  l  sunder- 
lich.  not-lich  (-aris  8'j).  noecht  (-aris  70). 
aigen  t  etwas  in  sunderlieit  (es). 

*Pecularis  v.  Pecualis. 

*Pecul-aritas,  -iaritas,  -ialitas  {cf. 
-itas^  hd.  nd.  heyme-,  hem-  (6)  -licheit. 
hd.  heymlichkeit.  nd.  hemelcheit  (23), 
virbnrgenlieit  (-ialitas  20).  geselschafi" 
(-aritas  19).  richeit  von  heymlichen 
gntteren  (iio^),  dingen  (iio).  rijcheit 
van  heymelichen  goederen  (132).  richtum 
von  heymlich  gut  (68). 

*Pecul-,  peculi-(iio  &c.)  -ariter  heym- 
l  sunder-liclier  (9). 

*Pecularius  qwyck  bewaerre  (147). 
Pec-,    l   pecc-   (76),    l    pet-   (  74,    76  ) 
-ulator  (:  pecu-s,  -nia)   wocherer  (21). 
kue-  t  pfennig-diep   (75).   gelt-dieb  (75, 


PEC 

110),  -dieff  (132),  -briefF  {sie  es!),  -rauber 
(75).  vnkeuscher,  betrieger  (74).  t'rawen- 
b.  t  b.  der  iung-fr.  {i.  pella-rius,  -x  75). 
Pecul-atus  v.  -latus. 
*Pecul-dus  V.  -ans. 
*Pecul-euin  t.  -lium. 
*Peculiali-  v.  Peculari-s,  -tas. 
*Pecul-ians  v.  -ans. 
Peculiari-  v.  Peculari-s,  -tas. 

*Peculi-  (68,  76),  pecul-atus  us  ui 
dieb  von  thier qi\  {es,),  i.  furtum  reipubUce 
(110,  132,  sim.  76),  de  communi  pecore  t 
re  (Br.). 

*Pecu-liosus,  -losus  {i.  habens  multas 
peaule>>  etpecora  1 10  &c. ),  -arius,  -niarius, 
-narius  (23),  -niosus,  -rarius,  peccuni- 
arius  t  -osus  (76)  hd.  rieh,  reich,  nd. 
rike. 

*Pecu-litas  (134),  -ritas  (69),  -liaritas 
(66  &c.)  t  -lium  hd.  heymelich-,  heym= 
lieh- (69  &c.),  o.heymii- (134) -keit;  eygen- 
keit,  -heit  (70). 

Pecul-ium,  -eum  {i.  pecunia  de 
pecudihus  apta  76 ,  cf.  pro.)  hd.  eygen- 
heyt,  -keyt  (67,  133),  -gelt  (88,  110,  132), 
-g.  von  thieren  (68),  -schafft  in  cleinen 
Zinsen  (88,  110).  ezinß  t  schacze  (20). 
gilt  (i.  census  17).  eyn  hoefft-stoil  i 
-schchat  (132).  besund-er  eygen  gelt  (21), 
-irn  eygyii  (ö^),  -ern  cygekeit  {f)),  -ern 
egen  '(17,  23),  -ern  eghen  gud  (22). 
wesunder  aigen  gut  (1).  sunder  eygen 
(18).  das  einer  mit  syner  arbeit  gewint 
(88).  noet  {S^,  99.  cf.  pecu-laris,  -lum, 
-nialis).  zins  des  husgesins  der  kinder 
vnd  der  ehalten;  gut  des  kindes  0.  der 
knecht  ausserhalb  des  herren;  gewin  i 
nutz  t  nutzung  t  zins  von  dem  vieh  (7.')). 

*Pecul-osus  V.  -iosus. 
Pecul-tus  r.  -ans. 

*Pecu.lum  icf.  -lium)  gelt  (8,  9)- 
eygenschaft  {8}.  miete  (18).  nutte  (<• 
i^ile  23). 

*Peculus    [cf.   petulus    &c.)    gailer, 
gogeler,  vnkeuscher  (74). 
*Pecun-alis  v.  -ialis. 
*Pecunarivis  v.  Peculiosus. 
Pecunia  hd.  nd.  gelt,  geld  (19).  schat 
(99). 

Peeun-ialis,  -alis  (23)  hd.  nd.  gelt-, 
not-,  hd.  noyt-lieh,  -lic.  gel-tig  (110), 
-dich  (132). 

Pecuniarius  v.  Peculiosus. 
Pecuniosus  icf. peculiosus)  vol gelts 

(110,    132),   gelt  (68). 

*Pecurarius  v.  Peetiliosus. 

*Pecuritas  v.  Pecvxlitas. 
Pec-us,  ^  -u  (110  &c.),  -udium  {oft 
in  Hss.)  fiche  t  hemische  tier,  rar.  fieeh, 
heymlich  thier  (65).  ein  thier  (110),  dier 
(iiob).  hd.  viech  (1),  fyehe  (10),  vehe, 
fee  (12).  vee  (23).  quec  ve  (22^).  cleyn 
fye  (5^).queck  (77,  78).  cleyne(78).  quijck 
{sr,^).  eyn  beyst  (i32). 

Pecus  heißt  alles  das  do  mangelt 
menschlicher  gestalt;  g.  -oris  grosse 
tier;  g.  -udis  eyn  kleyns  tier  (64). 

Pecus,  g.  -oris  groß  fehe  (8).  gros 
vih  (9).  ein  thier  zu  arbeit  geboren  (110 
sim.).  viech  das  nit  arbeiten  mag  (70). 

Pecus,  g.  -udis  cleyn  vihe  (9),  fehe  | 
gens  hure  (8). 

*Pecus  V.  Polipus.  { 


PED 


419 


Pecusius  i.  j)astor  (Gi.m.).  hirte  (104). 

*Peehard-a,  -us  v.  Beg-hardus,  -ina. 

*Pecharius  bechari  (127.  (f.  picarium). 
Ped-a,  t  -ia  (74)  (2.impeda,vestigium, 
calcaneus  7.5,  hnmanum  vest.  76;  cf. 
ped-es,  -agium,  -um)  hd.nd.  fuß-,  vot- 
spor.  voet-stap  (i32),  -spaer  van  minscheu 
(11).  hd.  fuß-,  fuoß-  (110),  fueß-  (4,  64), 
fus-  (9)  -spor,  -spare  (17),  -staffe  t  -tritt 
(75),  -stapff  (110),  -stapfen  (68),  -stapp 
sim ,  -stappe  (9),  -tappe  (4,  stieler),  eyn 
buchstabe  (7.  am  fußstabe  X  beta!). 

*Pedadempton  v.  Pedetemptum. 

*Pedadium  [cf.  peda-gogium,  -na? 
-giumPj  vuet-kol  t  -kolue  (11.   kol  aus 

toly). 

Ped-agium,  -egium  (76),  -eium  (6), 
pod-  {alph.  ped-  49),  pet-  (si.  Gl.  m.) 
-agium  i.  .semita  i  theloneum  quod  a 
pedestHs  recipitur,  varr.  thelaneum  quod 
opedestris  rec.  (75);  viale  {i,  dessen  Bed. 
gemischt  cf.  Gl.  m.  6,  768);  theolo-neum 
(17  &c.),  -mum,  item  lignum  transuersali^ 
ter  po.iitum  (76).  hd.  fuß-,  fuoß-  (76,  110), 
fueß-  (4),  fus-  (67),  fiüß-  (18),  faiße-  (19) 
-czolle  (19  &c.),  -zol  (6,  9,  68,   110,  134), 

-CZol  (4),  -zoll  (66,  69,  70,  Ob.),  -sole 
(18  &c.),  -oil  (75'>.  a«*- soll,  daraas:),  -dil 
thel.  i  -steig  (75),  -steick  (3),  -trap  (5), 
-pfat  i  Steg  iber  ain  wasser  (76).  ein 
stegk  (4).  steck  (49.  vo7i  Mone  missverst.). 
wege-lon  (12),  -löge  {sie  10).  eyn  hol= 
voes  of  voetstap  (132).  vot  tal  (23).  tolne 

(81). 

Pedagogium  hd.  nd.  meyster-,  kin= 
der  m.-  (18;  -schafft,  -scap.  kinder  schuol 
(HO  sim.).  ampt  (20).  ammet  (11). 

*Pedagogium  voeß  kolue  {instr.  20. 
cf.  pedadiumi. 

Pedagogus  {i.  pap-us  74,  -as  75) 
mage-züge  (Gf.),  nd.  -toge  (Gl.  Marienf. 
&c.).  maydt-zog,  var.  -zueht  (74).  mait 
toige  (8i>).  hd.  nd.  kinder-,  hd.  vnder- 
(8*^),  kind-  (6,  65),  zucht-,  czocht-  (4), 
zuth-  (49)  -meister.  zuchtcr  0.  lerer  (64^). 
kinder-  1.(68),  -leyder  (132).  einer  der  k. 
geleitet  (110).  si-hulfurst  l  pedell  (25). 

Ped-ale,  i  -ile  t  -ana  (74)  {in  calcio) 
für  fuß  (ü,  7,  74).  fustuch  0.  sock  (74). 
fuß-socke  t  -maaß  l  -pfad  (Ki.). 

Pedalis  {cf.  fedalis)  hd.  nd.  fuß-, 
vot-lanc.  hd.  eyns  fußis  (8),  eynes  fuß 
(9)  lang,  fußleug  (75).  fuoßlengy  (110). 
eyn  vocßlanck  t  eyn  voesselinck  (i32). 
schuchlich  (6).  schuhig  (i26).  webbi= 
garta  (Gf.). 

Peda-mentum,  t  -tura  (120)  dy 
rungen  (125).  stitz  (91). 

Ped-ana,  -ona  (74)  {i.  pedules  q.  v. 
(110,  Br.  &c.,  catena  circa  pedes  Br., 
boya  74.  cf.  pedale)  fuß  ysern  (bouis 
20).  zock  (19.  cf.  ped-ica,  -uies,  -ile  &c.). 
poy,  halßeysen,  eyseuhalt  (74).  voitlyng 
an  den  haisen  (147). 

Peda-,  pedo-  (76)  -nare(2.  pedänas 
calicfis  apponere  Br.,  reficere  caligas  in^ 
ferius  76)  fur-fussen  (110),  -ließen  (68). 
veruotelen(i32).  haisen  voitlyng  ansetten 

(147). 

*Pedanum  («'.  cathena  circa  pedes  76, 
pedona  t  poya  74)  fußysen  die  man  an 
die  fuß  bindet  wan  es  glat  vnnd  liael 
ist  vor  eyß  (75).  poy,  halßeysen,  eysen= 
halt  (74). 

*Peda-nus,    -m   (ki.)  fuß-    (110,   Ki.), 

53  * 


420 


PEI) 


11^1) 


PEI) 


voelJ-  03*^  -brt't  /  haiick  (lute  Icctum, 
-sciu'iiiinel  (Ki. ).  jiarfulior  (74).  barvoet 
(11  >.  j.  iiutlis  pfdiltim  (tmbiilans  (70.  cf. 
pedarius). 

Pedare  [i.  iniiesti</arc  iio)  oiitlerso 
ilicii  [i'M).  geon  (^9).  gon  o.  fußstappiu 
maclu'n  (8). 

Pedarius     ( c/.    pansa,     pedanxis ) 
bayituylJ  ^l!l).  bart'iu'13  i  t:>). 
*Pedatura  r.  Pedamentum   (anders 

Ol.    111.'). 

Pedatus  viider  -  sprisset,  -  festigt, 
-fußt.  vrtViitlialti'ii  (,8s). 

*Ped-atus,  -itatus  (Br.)  voitganck ; 
der  voitluyde  vcellu-it  [i-n)- 

*Peded-  v.  Pedet-emptum. 

*Ped-egiuni,  -eixim  v.  -agium. 
Pe-,  be-  (q.  V.),  bi-  iGi')  -dellus  {i. 
}>aruu,'i  pes  Br.,  preco  7.i )  weibel  l 
pudt'l  ( 64 ).  Scherge,  statkneiht,  pu-, 
put-,  but-tcl  (7.i).  fuslein;  furpieter  an 
geistlichem  gerichte  (74).  einß  heren 
bot  iiio"). 

*Pedelhis  r.  Pedulus. 
Pedemontium  das  bc-  o.  pie-mundt 

(13.-;^. 

*Pedentim  v.  Pedetentim. 
*Pederasta  tactgeber,   leistschneider 

(Ki-'.   >Ir!;.\ 

Pedere  (/.  bombo  f  bombvun  facio 
76)  hd.  fa-,  tu-  (126)  -rtzeu.   foicen  (18). 
vu-  (19),  fy-  (iio).  fie-  (77)  -sten.  drijsseu 
(132).  verten  l  schiten  (23 1. 
*Pedere  geiie  [11.  cf.  pedare). 
*Pede-  V.  Pedo-rosus. 
Pedes  hd.  nd.  fuß-,  vot-geuger. 
'''Pedes  fuiß  stappdO).  vuetstrap  [IV. 
*Pedes  V.  Capeta. 

Pedester  /id.  ud.  fuß-,  vot-gengei-, 
-geciidcr  d).  -knecht  (6,  lU,    iio  i.   gear 

(75). 

Pedestris  eyufehlege  rede  (8).  eyn 
geweidige  red  \sic  9). 

^'Pede-temptum ,  -demptum  ( 23  ), 
-dempton  ( lö  >  eyn,  eu  schaff-  (18), 
schal-  (8*»),  scha]5e-  (23)  -ganc.  Cf.  pe- 
dentas  i.  siibtilitaf  (Gl.  m.). 

Ped-etentim,  -edentim  (23),  -eteinp= 
tim,  -itemptim  (ise),  -icentim  (17), 
-entün  tiM  (*.  paulatim,  timide  23  &c.) 
fueßvorfucß  pedete-ntim ;  caffende  -inp= 
tim  (20).  lanck- ?  forclit-sam  (6S,  iio 
v'lenck  allenschen (i32).  allen-ksem  (i08 
-skeu   (1071.  fiichtlich  (i.  timide  (17). 

*Pedex  [i.  la'iueus  inuoluens  pedes 
76.  cf.  pedix,-ux,  -ica,  -es  &c.,  podex) 
hd.  fiüi-,  nd.  vot-genger,  -ganger  l  -gen= 

fei  l  arß  (74).  quack-  (19),  pac-  t   ein^ 
el-  (11)  -aarm. 
*Pedia  v.  Peda. 

*Pediale  \i.  peda-gium  t  -le  Ol.  m.) 
V.  Pedigale. 

Pedica  hd.  zehe.  z.  an  eyn  fuß  (17). 
zewe  (20  i.  zen  (IG),  zee  (7,  49).  czey 
(13).  eye  (.5»»).  ce  t  klae  (18).  tze  l  riß 
(12).  eyn  groß  czehen  (69  Mrg.).  ein 
zech-liu  (643),  .ling  (u^c)^  -hing  (64''). 
zoch  (6).  teewe  an  den  voit  (14^7).  teve 
an  de  vote  (22'').  te  t  klawe  (22).  en 
teen  i  en  clove  (23).  tee  (11).  hd.  clobe, 
eyn  fügel-cl.  (5''),  eyn  f.  {sie  8),  klob, 
vogilklob  (60),  kolb  (64*^),  kolbe  (64»)^ 
kloben  (49).  fußgenger;  eyn  offen  slag 
da   man  fogel    mit    fehit"  (17).   letz   o. 


b(»gen  darimi  man  vogel  facht  (in.  <f. 
Sm.  2,  .'i2!>).  Af/.  7fd.  eyn  strick,  der  ioessen 
(1.32).  fuoß- ,  fuß-yscn  (64),  fcs.sel  (7.5, 
110)  am  fedcrsjiil  (7.i).  s|)an8ayl,  eysen- 
halt,  .-^yl  pedica,  zdie pedica  (741.  ileum- 
lingMii').  du- (lii'M,  dum- (i;j->)  -md.stock. 
kej)  yiüM.  .springa  (01. 'i. 

*Pedicale  (x  peditare)  bindern  (8, 
9).  ve.sseni  (9).  fußiln  (8).  vueten  l  gaen 
(11). 

*Pedicella  v.  Peditella. 

*Pedicelus  v.  Pedigale. 

*Pedicentim  v.  Pedetentim. 

*Pediciados  v.  Parietaria. 

*Pedieillus  i-cellus  Ki.  (/.  -culus, 
petiolusi  Zeck  y.n  1. 

*Pedicolus  v.  Pediculus. 

*Pedic-osus  i'.  -ulosus. 

*Pedicula  fuß  angcl  da  mit  man  die 
wild  vacht  (75).  lauß  (74). 

Pedicularia  lusekrut  t  bißmuntz 
(125).  .stepliaii.^korner  (Ki.). 

*Pedicularis  (c/.  prc.)  v.   Consiligo. 

*Fedicul-ium,  -um  v.  Pedigale. 
Pedicul-,  peducul-  (i4it,  t  pedic- 
l  sexpedic-  /  hispedic-  (147)  -osus  lus- 
(Gf.i,  luf-  (^.v/c  i4i)  -foller.  vol  luß  (68, 
110''),  luys  (132),  leidJ  (uo»),  lußig  (75), 
luyse;  luysich  (147). 

Pedi-,  pedu-(i4i)  -culus  (c/. ped-o, 
-icula,  -ucla)  Itd.  nd.  lus,  luis  (19.  132). 
hd.  lueß  i20).  luße,  luß,  lauß  (i34). 
lawß  t  ein  fueß-  (4),  fuß-  t  lern-  (74) 
-ej-sen.  fußangel  174).  furtz  (19.:  pedere 
X  fußV  c/.  pedula).  luus  i  voit  (11). 

*Pedic-ulus,  t  -olus  l  -illus  f  petio= 
lus    12.5  1  obstile  -741.  der  stehl    125). 

*Pedicum  v.  Pedigale. 
Pedicus  eyn  tze  (18).  en  ten  (23). 

*Pedieus  &e.  r.  Pedorosus. 

*Pedi-gale,  -gala  (iio''),  -eale  (74), 
-ale,  -culus  i(/.  v.),  -celus  (/.  hamuspe= 
dis  76),  -cula  [q.  v.),  i  -culeum  vi 34), 
-culium,  -culum  (c/".  ped-ica,  -ux)  hd. 
fuß-,  nd.  vot-angel,  anger  (5),  -äugen 
{22).  -jsen  ( 76).  foß  uagel  (23). 

*Pedila-uium(17  &c.),-niuia  (22,  23), 
-bium  \geic.  in  den  Hss.)  («'.  vas  in  quo 
pedes  lauantur  110  &c.)  hd.  ein  fuß- 
faz  (ö),  -vaß,  -wasser  (6).  nd.  en  vot- 
vat,  -pat  {sic22).  fueßstapff  dar  vß  man 
die  fuß  waschet  (75). 

*Pedile  (/.  so-,  su-ccus;  capetum 
3,  5''.  cf.  pedale  &c.i  hd.  nd.  sock.  hd. 
socke,  sack  (,i52\  sog  (8),  sclioduch  (12); 
fuß-tuoch,  -tuch ,  -duch  ,  -doch  .  -doche 
(18);  fueß-.  fus-  (1)  -tuch;  fuez  tuech 
(2),  flopf  (49). 

*Pedilogium  (cf.  -lauuium)  eyn  fuß 
budgin  (7). 

Pedilon  v.  Pedula. 

*Pedinum  v.  Paludapium. 

Pedissequa  hd.  eyn  fulge-  (5),  folge- 
(16) -mayt.MC?.  envolghe  magliet.  kamer- 
wi jp  (7 ) ,  -wif  (Gl.  Marieuf.) ,  -ynne  (9), 
-erinn  (68).  kemmerersche  (8'').  dienst 
maget  1132).  zudde  (d.  i.  solche,  nach 
pedissequus  ?)  iunffrawe  ,18).  eyn  czad 
(eie/'.so'iueyd  21).  uachgengeryn  (8,  110). 

Pedissequus  hd.  eyn  fulge-  (5),  folge- 
(21),  fuß-  (18),  nd.  en  volghe-knecht. 
folger  (17).  naich-f.  (7).  nachgenger  (8). 
kemmerher  il7).  kamerer  {8^.  9).  hd. 
kemer-er,  -ling  (110),  -linck  (132). 


Poditare    zufueßgan    ( 20   sim. ).    to 
voit  ghaeii  (i47).  gayn  i  ftiisßen  (19). 
*Peditator  ftießgenger  (20). 

Peditatus  v.  r.  Pedatus. 

*Peditatus  gefueßet  (20.  anders r.i.  in.). 

*Pediteca  fiiL^dcck  (74). 

*Pedi-tella,  -cella  (19)  vurfueß  (20). 
vorfniL^c  ,  l!l). 

*Peditemptim  >•.  Pedetentim. 

*Peditus  14'^  pred. I  erhoch-,  geer-, 
getzier-ter.  lauterer,  vmgcbner,  garrei^ 
eher  i74). 

*Pedix  zehe  (17). 


*Pedo 


>.   q.   pepo   q.    f.;  i.   campio 


(Gl.  111.;;  ped-es  l  -iculus  t  qui  pedit  ^ 
facit   bomhum   (Br.j.   breytfuß   (Ki.;.    fuß 
'  gestanck  (7.5.  cf.  pedor).  luyss  (147). 
^Pedo-gra,  -graphus  v.  Podagra. 

I      *Pedolanium  {.^t.  pedilauium?)  evn 
ifuß  (IS.  ^ 

*Pe-  V.  Po-domantia. 

*Pedon-a,  -are  v.  Pedan-a,  -um,  -are. 

*Pe-  (Gf.j,  pi-  (104,  Gl.)  -donius  ttex=- 

taris  Of.)  stö-  t  stro-dcl   (Gf.).   steichi  l 

vvarfsteche  (i04). 

j        Pedor  {i.  aurium  surdor  142,  sudor 
;  141;   fetor    7'i;   pedum  f.  /  squalor   Br. 

&c.   X   paedor    i'l.    129.    <f.   pedo ;    *. 

fustis    pastoralis    141.    X  pedum    ib., 
JBr.)  hd.  fuß-,    voit-    (147),  vuet-  (11) 

-stanck,  t  -smack  (74).  fuißgestanck  (I9). 

der  stanck    von   den   fussen   (110   fnm.). 

pedora,  g.  orum  i.  sordes  auviuni  t  pe^ 

dum  (Br.  .sm.).  vnsawbrigkeit   der  oren 
!  0.  der  fuß   (74).   der  voyt  of  orcu   on= 

reynicheit  (147). 

Ped-orosus  (110,  Gl.  m.), -erosus  (68, 

\  132),     t    -icUUS    (147),    -iCUS    (l29)    fuß-, 

voeß-  (132)  -stauckig  (iio,  132;,  -staffig 
[sie  68).   die  styuckende  voit  lieft  (147). 

'      *Pedox-,   pedos-omancia  v.   Podo- 
\  mantia. 

*Pedua  poenorum  thuuisblum  '  143). 

*Peduc-la,   -ulus  (141)  {cf.  -ulosus, 
-laxe  Gl.  m.)  lus  (i4i).  ags.  luus  (94.  i36). 

*Pedula  [cf.  ped-iculus,  -ules  &c.; 
Gl.  m.  5,  223^.  ped-ulla,  -ilon  art  schuhe 
0.  pautoffeln  Ki.)  voet  (11).  eyn  furtze 
(19.  aus  vort,  st.  voet,  X  pedere).  eyn 
sog  (17:. 
*Pedulanea  v.  Betula. 
*Peduleps  {pars  caliqarum)  vueteliuc 
(11). 

Pedul-is,  -es  (jusc.  pars  caligarum 

que  ji^dem  capit  Br. ,    Gl.  m. .  i.  pedana 

110  &c.   cf.   pedul-eps,   -um,   -us)    eyn 

for-  (18),  fuer-  (iio'').   für-   (uoa)   -fuß, 

für  fueß  l  fueßling  (20).  fuißelinck  (-is 

I  19).   fyrfieß  (68).   vorvoes  t  socke  (132). 

sock  (68,  110).  -es  sucke  l  kosseu  (19). 

j  linnesockelen  (Gf.).  vor  vote  (23).   zocke 

(11).  suvelf  [i.  indumenda  pedum  Gl.  He= 

j  ronis  in  Gl.  ra.  deutsch  f).  -es  fuoztuocha 

sim.  (Gf.).  fußtubha  {sie  I4i).  fuoßtuoch 

!  (64). 

*Pedul-lus,  -la  v.  -us,  -a. 
[      "^Pedulum  'cf.  prcc.)  linen  hose  (19). 
'  hoze  (11),  hoese  (20).  ku-  (11),  ku-(20), 
I  ko-  (19)  -ssen. 

*Ped-ulus,  -ellus  {i.  apis,  cf.  pedt 
culus  -fim.  ?)  pin  (74). 

Pedulus  (2.  parvus  pes  Br. ,   lo  cal~ 
\  ceto  de  tela  l  avantpies  Gl.  m.,  capetum. 


PEL 

75,  2^ars  Calcet  4,  76.  cf.  pedellus  &c.) 
fußliadern  tuch  o.  socken  (75).  ein  socke 
(3,  4).  firfieß  (76).  fußduch  (49).  budel 
(19,  20). 

*Pe-,  pi-  (Sura.)  -dulus  (aratri  cf. 
staidcr  1,  477;  u.  vv.  pessulu  -  m ,  -s) 
griiitel  (sum.).  crintil  (Gf.). 

*Pedul-us,  -lus  die  to  voitgheyt(i47). 
Pedum  fließ  spore  (18).  steg  {t)  stape 
(17).  bischoffes-  (19,  20),  bischop-  (11), 
hd.  hirtes-  (19),  hirteii-  hd.  -stap,  -stab, 
-stayb  (19),  nd.  -staf.  kruck  (iiobj.  krug 
(110=1).  kruch  t  stJiff  (132).  Stab  (iio, 
141).  fiircz  (l4l). 

Pedunculus  kb^ynfußgin  (20).  luyss 

(147). 

*Pedus  {i.  clauus  76,  virga  pastoralis 
75,  76)  hirten-  (8,  9),  eyns  borten  (17) 
cule,  -kewl  (9).  bueter  gerte  (75). 

Pedux  (laqueus  pedum  sim.  cf.  ixa- 
mella)  fuoß-stricli  (64'=),  -tritt  l  -stapff 
(641»),  -bot  (uo).  voeßbode  (i32).  fuß- 
bync  (68),  -steig  (74).  fuiß  ysen  (19). 
fueß-  (20),  vot-  (23)  -angel.  schoesnoyr 
of  ryem  (i47). 

Peganu-m  (Ki.),  -s  (7,  i3o),  pigan- 
um  (8,  24,  74,  Sum.  vi),  -on  (47,  87,  Sum.), 
pigamus  (Sum.  v),  beganor  (Sum.  iii) 
(herba,  i.  ruta,  aus  izr^^O-Vm)  ruta  (87, 
130,  Sum.).  rute  (Suin.).  ruth  (7).  raut  (74). 
ruten-  (8),  rüden-  (47)  -sat.  Avildc  rute 
(Sum.  v).  wild  rutta  (Sum.  vi),  wildernde 

*Pegasus  i.  mons  (20);  m.  vhl  prima 
naxd.-i  fuit  fai:ta  (110  &c.);  pauo  (93.  X 
pegaso?)  phaw  (93). 

*Pege  V.  Piga. 

*Pegere  v.  Peragere. 

*Pe-  V.  Be-ghardus. 

*Pegillum  rcginarum,  peplum  vero 
matronarum  (pepulum  vero  matranar- 
um  64'=)  ein  seMeyer  (64). 

Pegma  fech-  t  fe-lacben  i.  stragul- 
a,  -um  (Gf.).  bunne,  nl.  stcllagie,  hd.  nd. 
wagen-burg,  -borch  (116).  hiltzerbaw  o. 
basty  dar  in  man  scul  setzt  (88). 

*Peg-uneia,  -nesus  (Ki.)  {fl.)  pegnitz 

(74,    Ki.). 

*Peye  i'.  Piga. 

Peierare    versveren     (100).    ver-     t 
mein-swern  (74). 
*Peyo  V.  Poire. 

Peior,  peyus  (74)  arger,  böser, 
snoder  (20j.  wirse-r  (i26),  -rer  l  ergerer 

(74). 

*Pei-,  pey-orare  (X  peierare)  hd. 
nd.  ergern  t  sweren.  vnrecht  sw.  (9). 
arge-  (68,  110),  arg-  (99),  berge- (79)  -ren. 
ärgern  (11).  hd.  arger,  böser,  boeser, 
snode  machen;  bosern,  boeßern  (64), 
beseren  (V.  a.  i487  Sm. ).  sliteu  t 
v'gneppen  (22'').  slueren  (22). 

*Peioratio  argerunge  (20). 
Peyus  V.  Peior. 

Pelagus  hd.  mer,  mere  (7),  das  ineer 
0.  der  see  (100).  dat  in.  of  die  zee  (i32). 

*Pelanus  {piscis,  aus  pelamys? 
bdella?  q.  cf.;  cf.  aspratilis;  anders 
Gl.  m.),  l  panus  (93)  breiter  mervisch 
(74,  93).  schleye  t  pfell(74).  erli-ng  l  -tz 
i  pfril  (75).  pelinus  i.  tenca  (Gl.  m.). 
pelmua  sehlyen  (64). 

Pelasgia  kriechen-  (es),  der  kr.  (110), 


PEL 

der    grecken    (uo^),    der    greken    (132) 
lant. 

Pelasgus  ein  greck  (110''),  greyck 
(132),  griecb  (68,  110^^'). 

*Pe-  V.  Pel-,  pi-lax. 
Pele-  V.  Pelli-canus. 

■^Peledius  (herba)  rossehuf  (Sum.  vi). 

*Pelex  V.  Pellex. 

*Peliades  v.  Pleias. 
Pe-  V.  Pel-lieanus. 

*Pelic-atus,  {  -us  (147)  kebeselinc 
(Suiu.).  oiieiiysch   (i47j. 

*Pelicia  v.  Pellieia. 

*Peligere  ((/.  piliare)  eyn  hut  offe 
seczcn  (17j. 

*Peligus  {cf.  pileus)  hut  (17). 

*Pelig-nus ,  -onus  {i.  genitus  de 
meretrice  l  filius  pellicis  76.  X  -yovo?) 
en  hören  sone  (23).  kevessun(Gi.  Marieuf.). 
bank  stichil  (9.  i.  q.  bankhart  sim.'/). 
haer  snore  (18.  aus  hoeren  sone?). 
peligni  i.  stulti  (139). 

*Pe-  V.  Pel-liminus. 

*Pe-,  var.  pi-lina  (/.  pennula)  viscli 
federn  (7,'')). 

Pelinus  v.  Pelanus. 

*Pelis  V.  Pellis. 

*Pelius  V.  Peluis. 

*Pelix  V.  Pellex. 

*Pella  [i.  pellis  <\\.  m.)  bone  t  hutte 
(18).  en  bom  t  hat  (23).  ags.  sadulfelgae 

(94,    136). 

Pellacia  [i.  fallacia  t  pellis  deceptio 
I5r.  cf.  pellacitas  id.  Gl.  m.)  bedriegiuge 
(132).  luki  (127.  i.  q.  lukki  fallacia  Gf.). 
*Pellacius  betrieger  (69,  134). 

*Pellarius  (^.  pell-ax,  l  -ex  74;  de- 
coriator  76)  hd.  betricg-ig  (68,  74),  -ick 
(7),  -lieh  (74,  uo-''),  -er.  betrug-  (110''), 
bedryeeh-  (132)  -lieh,  be-dregecht  (5), 
-drigk  (21),  -trügge  (67),  -driegimge  (133). 
Schinder  (76).  viller  (23). 

Pel-,  pe-lax  {cf.prc.)  argelist-ig  (18), 
-ich  t  bedregich  (23).  schale  (8,  9).  hal 
seh.  (79).  hd.  betrieger,  frauwen-b.  sim. 
*Pellera  eyn  feile  (18). 

Pellere  hd.  tri-,  trey-  (9),  dri-,  virdri- 
(20),  v'tri-,  vertrei-ben.  nd.  driueu,  v'-dr. 
twingen  (8,   9).   czvingen  l  slagen  (17). 
slahen  (9).  slan  (8). 
*Pelleus  f.  Pileus.  Cidaris. 

Pel-lex,  -ex,  -lox  ( 19),  -ix  (Sum.  iv) 
(i.  eoneubina,  adultus  18,  23,  76,  adoles= 
cens  76)  ella  (Gf.).  eile  i5,  20,  23,  99). 
gcll-a  (121,  Gf.),  -e  (19,  95,  100,  Sum.), 
-in  (74,  75a),  -ig  (75b).  gell  t  hur  (74). 
zu-  (1,  64,  74),  schlaf!-  (75),  kepß-  (64) 
-weib.  ridila  t  chepis  (Gf.).  ags.  pl.  caebis 
(126),  cebisae  (94).  amyhe  (20).  en^.auer= 
spoelresche  (22).  palg  t  pfaffenkalleriu 
(i26).  eyr  der  zu  sin  iaren  komen  ist 
(18).  jungeling  (8).  gewachsen  j.  (9).  en 
bestender  (23).  palix  i.  rivalis,  succuba 
(ise''). 
*Pelliades  v.  Pleias. 

Pelli-,  selten  peli-,  pele-eanus  {cf. 
onoerotalus)  huse-gumo  (Sum.),  -gouine 
(loo),  -gome  (120).  hisigom  (84,  Gf.).  wis- 
igo  (102),  -egoum  (100).  sis-igomo  (G^f.), 
-egomo  (121),  -egoh(i04).  leffler  ?  scliüff= 
1er  (114).  pel-lican  (1,  64,  110),  -likain 
(19),  -likaen  (132),  -ican  (8,  9).  ags. 
stangella  and  waiilbta  (94^). 


PEL 


421 


*Pellic-are  v.  -iare. 
*Pelli-carius  v.  -fex. 
Pellicator  vbertorer  t  zoeker  {vie). 
Pellicatus   hd.   bub-.    bieb-    (iio»), 
bob-  (21),  bof-  (5),  bou-  (23),  boeu-  (132) 
-erie.  buberey  (i5i).  bewerung  {sic\%]). 
scbalekheit  (HO  &c.).  chebison  (I4i). 
Pellie-ea  v.  -ia,  -ium. 

Pellieere  hd.  hurren  o.  lip  han  (8); 
hurren  haben  (9) ;  betrigen  sim.  keues-in 
(8t>),  -en  (79,  99,  100). 

*Pel-licia,  -icia(i33),  -Ucea  (iiob) 
hd.  be-triegung,  -tregunge  sim.  nd.  be= 
dreginge. 

*Pellic-iare,  -are  (68,  110»')  ein  beltz 
anthon  (110  sim.).   den  pels  antrecken 

(132,    147). 

*Pelliciatus  gepeelzet  (11). 
*Pellieidium   tvene  tuch   (9).    drene 
duch  (8). 

Pelliciens  be-tryegehch  (18),  -dre= 
gich  (23). 

*Pellicificus  spruckelt  (ns). 

*Pellieina  beltz-  (93),  kurßen-  (74), 
kurßer-  (64)  -gaden. 

Pellic-ium,  -ea  (-ium  i.  vestis  de 
pellibus  facta  t  deceptio  76)  hd.  kurs-e, 
-an  (6),  corssene  (100),  beltz,  peltz,  beltze 
(133),  boltz  (67).  nd.  kor-sene  (99),  -tze 
(23),  pels,  pelss,  pils  (22^')),  uel  (99). 

*Pellicius  ( :  pellis  Br.  i.  gloriosus 
Vgut.)  sehalk  (19). 

Pellicula  (cf.  pellis)  eyn  cleyn  vel= 
lin  (HO  siin.),  felchi-ne  (i33),  -n  (152), 
liutlin  (110),  velcheu  of  buytgheu  (i32), 
feldgin  (21),  hut  (8),  beltzgin  (68).  eyn 
kleyns  felin  (i34),  feil  (67).  fel-gen  {b), 
-chin  (20),  -lin  (7).  fei  (5'').  faill  (6). 
butcliin  (17).  en  vellek-in  (23),  -en  (22). 
slu  t  liuslu  (l)  slu  van  erweten  (22^). 
Pelliculare  decken  (ss). 

*Pelli-fex,  -carius,  -farius,  -parius 
{cf.  h.  V.)  hd.  peltz-,  beltz-,  boltz-  (67) 
-mecber,  -macher;  belczer  (17,  93),  pel= 
czer;  kurs-ener,  -inner  (6);  kors-ener 
{b^,  8, 10),  -ner  (12) ;  ku-,  cy-  (64«=)  -rßner; 
kirß-enner  (76),  -ner  (uo).  nd.  en  kortzen 
meker,  corsewarte  (22^),  peelscher  (11), 
pilser  (22). 

*Pellificaciter  (i.  fallaciter ;  i.  q.  pel= 
laciter  Br.)  falschlich  (76). 

*Pellifieina  kurßner  gaden  (64''). 
cyrßner  laden  (64^). 

*Pelliniinus  (^.  perspicuus  t  clarus 
76.  aus  pelluminus?)  mitte  dar  (23). 
mist  clare  (18). 

*Pellio  is  i.  de  pellibus  vestire  tfacere 

(76). 

Pellio  beltzer  (110).  pelßer  (132). 
kirschner  (91). 

Pelli-,  l  pati-  (74)  -parius  {cf.  peb 
lifex)  ircher  der  das  irch  macht  (75). 
kurßner  (74).  garber  (4).  gerber  (3,  74). 
leder-g.  (68,  76,  110),  -touwer   (132),    -er 

(74). 

*Pelliris  ex  coreo,  peditum  (147),  heim 
von  leder  gemacht  (74). 

Pellis  hd.  nd.  vel,  veel  (19,  132), 
huyt  (13,  132).  hd.  feil,  feile,  velchin  {i. 
pellicula  9),  fal  (6),  balck  (ss),  hut, 
hutt  (76),  hutte  (18),  haut  (uo»),  abzo= 
gen  h.  (91),  fichsbud  (93).  pl.  kursen 
(20). 


4'22 


)0 


PEN 


PEN 


PEN 


*Pel-,  pe-  (141^  -lis  IVacta  (c/.  aluta 
&c.    irili  ^n>j».  inn-li  (i4i). 

♦Pellis  lubricata  (1  st.  r?)  losclii 
( isi,   sitn.  Silin. V 

*Pellona  (i.  turdella)    tros-tel,    -clu-l 

(74). 

*Pellox  r.  Pellex. 

*Pellus  r.  Vellus. 
Pelluui-iun,   t    -nuni   (U?)   voitvat 
umli  die  voito  «lair  in  to  wasihcn  (i4v). 
iuoÜbeckc  (,i»i).  fuliixH'k  (111 1.  fulJbcckin 
(88).  gerbertzuber  (74.  x  pellis). 

*Pelnius  i:  Pelanus. 

*Pelonitis  v.  Echinastrum. 
Peloris  muscliel  (iio).  moessell  (i.S2). 
Pelta  ( ^.  ferrum  i»  medio  glady  l 
breue  scuUitn  7»0,  t  appletai74i,  a- (76), 
ap-  (147)  -pelta  hd.  bu-,  bo-  (21)  -cke= 
It'r;  puk-  (4\  bitkel-,  biecu-  (13)  -1er; 
buckl-er,  -yer,  var.  bocklyr  (iio) ;  bocko- 
uer  (3),  Schill,  flacher  o.  sin-,  sing-wiler, 
-weler,  siuwclU>r  schilt  als  halber  mone 
(7.5");  puckele  l  tatzsch  (74);  schiUlechin 
(20),  dartsche  (10),  tarlJe  (12),  klains 
tertschlin  (9i);  paister  (cqiii  sum.~)  iid. 
bockeler.  tartz  (i47).  peltam  auramdel 
(136),  aus  peltas  de  auro  (Br.)V 

Peltum  i/.  pelta  Gl.  m.;  c/.  prc.  76) 
eyn  helcz  (ISi.  en  liilte  (23). 

Pel-uis,  -ius  {alph.  -uis  sie  i4i ), 
beluis  1 117)  hd.  becken.  haut-b.  (ö**,  23). 
hd.  beck-et  (i34),  -in  (68,  76,  uo).  bekin 
(9).  beckk  (GV  peck  (iii).  label  (,ii7, 
i4i).  nd.  en  louen  beecken  (11). 

Pena  eju  krön  (6),  eyn,  en  crone 
der  hd.  helgen.  heyligeu  (7),  nd.  \\\\\\- 
ghen.  hd.  pin,  pein,  leiden  (75).  nd.  pyne, 
plaghe. 

*Pena(iius  ( i.  scampnum  tü  i  eju 
baugk  (21).  ain  banck  (76). 

Penalis  hd.  pin-,  pcyn-  (iio*)  -lieh. 
nd.  pijnlick.  penucllig,  büß-,  puss-wer- 
tig  0.  strafflich  (75\ 

Penalitas  piulichkeit  (02). 

Penaliter  pulJwertiglich  (75). 

Pen-  t  penu-arium  kel-ler  (110),  -re 

(132). 

*Penas(c/'.S(j(.,perpendiculum,cauan) 
wiliil-  (Gf.),  wich-    8),  weich-  (^9)    -stein. 

Penates,  appentiles  ( 109 )  wicht-e 
(Fr.  2,  445C),  -dein  (74,  Fr.),  -el  [o^), 
-eigen  (5),  -eichen  (dye  w.  17 1,  -lein  (9), 
-eken  (23).  wiechtelin  (7,  8).  wechtel-in 
(18),  -gin  (21,  133,  152).  witilgen  (13). 
belewitten  (147).  hd.  schrat-  (68,  69,  75), 
Schrat-  (i34),  schret-.  schretz-  (iio)  -el 
(75),  -iin,  -lein,  kinder  guode  (100).  giit- 
(133),  guede  (147),  gude  \^2S),  de  guten 
(109)  holden,  gutenhelde  (74).  gode  hellen 
(13),  halten  (.ö).  apt  gode  t  hulden  (20). 
nl.  huysgod-,  woutermann-ekens  (116). 
witte  (147),  die  wit  (11)  vrouwen.  lein= 
gaden ;  pilde  zu  gedechtnus  der  todten 
(74).  heymliche  kammeren  da  man  ab= 
goet  anbettet  (110).  heymeliche  kainer 
of  afgoden  of  beiden  dair  äff  (132). 
*Pen-  f.  Peu-cedanum. 

Pend-ere,  -ere  hd.  hangen,  hd.  nd. 
an-,  vp-  (132)  -h.  hd.  am,  ayn  (i33) 
galgen  h  ;  an  g.  hencken  (67) :  hencken 
(75),  vff-h.  (110),  hengen  (9,  17).  auf- (9), 
an-  (23)  -h.  henckin  t  vff-h.  (8).  anhen= 
ken  (21).  entpfangen  (68.  entspricht  vp= 
hangen  132).  betzälen  (132  &c.).  nochlas^ 


seil  (7.'>).  hd.  nil.  gcldeii.  hd.  gelten, 
galten  l  wider-g.  ((>),  wyeder  geben, 
widiler  gegeben  (21).  nd.  weder  geueii. 
Pendieulum  (01.  m.  5,  23 1  cf.  per- 
p.)  liangeysern  cio).  haut  yseren  (11). 
handysen  (19).  pendicula  sunt  rina  cor 
ruptd  ( 76.  t/.  penduluni  &c. ).  pendi- 
culus  seil  l  strick    Ki.i. 

*Pendi-x,  -ces  tjd.f  cf.)  pint-e  (104), 
-ida  Mit.  3,  i3ii).  glimi)f ander  giirtel(l). 

*Pendix  (c/.  prc.)  v.  Specular.  Ap- 
pendix. 

'■'Pendula  [ttnders  Gl.  m.)  hd.  licnik, 
hencke  (uo;.,  evnkieyn  h.;  hengel  (17), 
hahel(68, 110'').  luibel  (UO»),  hale  (67,  133, 
152),  hohel  (69),  hahel  (13 1),  lioel  (19),  rick. 
hd.  nd.  hael.  nd.  hogiiel  (107);  en  dene 
henge (23), hange  (22).mantel  o.  gepenitz 
(91.  X  penula  hungaria  gepener  Fr.  1, 
340''.  c/.  gepcinzer  rockl  Hm.  2,  59.  vll. 
geberneck  ib.  13).  seyger  weyn  (4.  c/. 
pendulus). 

*Pendulari  reygen  {i.  pendulum 
es.se  20.  cf.  rech  .Sm.  3,  78??).  reyen 
{vinnm  11,  147).  seyckeren  (19). 

*Pendule  v.  Vinum. 

*Penduloso   ags.    haldh    (94),    hahdi 

(136  1. 

*Penduluni  (c/.  -la)  hail  (147). 
P.  dubietatis  v'-,  vff-ziehung,  rastung 
des  zwyt'el.?  1 65  l 

Pendulu-s,  bissio.  -m  {sc.  vinum  q. 
cf.)  hd.  nd.  seyger.  s.  win  (8,  64'')-  s., 
weich  o.  sack-wein  (Das.).  seuger  0. 
weicher  wein  (112).  seger  (5b,  17,  64<=, 
110a).  seyer  (20).  saiger  (6,  1,  74,  134). 
hd.  weych.  w.  win  (18).  langich  (i32). 
hang-ick  (19).  -ich  (20,  132),  -ig  (uo'*), 
-t  (uob).  hanich  (11),  heiigel-ich  (8*»), 
-ic  (79).  schall  (75*1).  schal  (75,  109).  vir- 
(19),  ver-  (1,  74)  -schalt,  ver-schult  t 
-schallt  (74)  v'scalt  t  fule  (17).  vorscha= 
let  (23).  verschal-te  (i52),  -ckt  (5).  vir= 
schalket  (19.  ausgestr.).  zehe  (74,  75). 
zähe  (74).  czach  (1,  2,  75'1).  heffer  (77). 
ags.  oheldi  (136),  ohaeldhi  (94). 

Pene  \i.  fere,  quasi,  mane  uo ;  prae- 
pos.  X  penes)  hd.  vil-,  fil-nocht  (4), 
-nach,  -nache  (133),  -naehe  1,19),  -iiohe  (69), 
-licht  (7),  -lieh  (21);  winachet  (3);  by- 
nach  (68),  -noch  (65);  by,  bey,  bie  (17). 
nd.  vil-,  vel-  (11),  wal-  (99)  -na;  vel- 
(132),  by-  (11)  -nae. 

*Peneg-  v.  Peuce-danum. 

*Penere  iieren  18).  buteii  (9.  aiis 
vuten). 

*Pener-eehies ,  -oehius  [i.  copia  i 
vtile  76)  heuolg-  t  witt-icheit  (23). 

*Penes,  eaput  hirnipolla  (Gf.   3,  96). 
Penes  hd.  nd.  by.  bi  nach  (18).  da- 
(3),  do-  (4)  -bey.  be-neuen  (22),  -nouen 
(23V 

Penestiea  {cf.  .fo.,  antionaria,  pe- 
nusticus)  hocke  (8").  i.  aueeionaria, 
gremperia  (Twing.  in  Gl.  m.  st  grem= 
perin  ?). 

Penesti-cus,  t  -ca  (3).  -tus  (i,  3) 
(unterscli.  von  penustieus  q.  v.  ;  i.  a,e= 
tionarius  75  &c.  q.  v.)  hd.  hocke  (3, 133), 
vor-h.  (.")'»),  hock;  ho-,  hu-  (18,  134,  BM. 
698),  he-cker;  hock-ler  (152),  -euer  (19). 
nd.  hok-e,  -er,  vor  coper.  hd.  furkoffer 
(76) ;  vnder-kenffer,  -kauffer,  -keyfer  (13) ; 
gremp-er,  -1er  (77);  metzler  (uo*'), 
melczer   (1);    fra-  (1,   75),    pfra-   (74)1 


-gner.  fragnaer  (3).  he-  (lS2),  hi-  (107) 
-nnentaster.  onder-eniper  (13?),  -cruijjßr 
(i(i7),  (tiis  -cuijx'r  niissverst.? 

Penetrabilis  durch-gende  (8,  9), 
-gengig  (75),  -trinnig  (126I.  durckvarende 

Penetrabilitas  durch-firtickeit  (20), 

-gang  (75). 

*Penetrabiliter  dur(!hgen-cklich  (20), 
-glich  (7.->|. 

*Penetral  {cf.  sq.,  anders  ui.  m.) 
heimlich  kamer  (64).  inrost-k.  (93). 

Penetrale  {instr.  fahri  75)  heyme= 
lieh  (8).  h.  gemacli  (9).  die  h.  stett  o. 
innigeren  ort  0.  getter  in  hu.sern  da 
sie  die  gotte  crten  (88).  slaffkainer(2<J). 
hd.  durch-,  durich-  (2),  donner-  {sie  7) 
-slag,  -sehlag  (75,  88,  uo),  -genglich  (88). 
dor-slack  (18),  -slach  (23). 

Penetralia  {i.  secreta  domorum)  corst 
(100.  nd.  co)tex). 

Penetralisdurch-genglich  (uo),  -ver= 
tig  (2(M.  dor-gaende  t  -schynich ;  eyn 
heymelicli  kaemer  of  platz  (i32,  sim.  68). 
en  hemelic  stede  (23). 

Pene-,  peni-trare//<Z.  durch-,  durich- 

(1),  dorch-farn,  -faren, -stigen  (8), -gaen, 
-gene,  -gecn  sim.,  -dringen  (1,  46),  -bo= 
ren,  -graben,  -luchen,  -lochen,  offenbar 
ren  (Uo).  nd.  dorch-,  dor-  (79),  doer-, 
(11)  -grauen,  -varen,  -ghaen  (11). 

*Peni-celluin  {i.  spongia  pictoris  11), 
-tellum  (7,  20  &c.).  -ceÜa  (68),  -tella, 
-cillum  (68,  uo  &c..  i.  genus  spimgie  ad 
tergendus  humores  et  .scntellas  Hr.),  -cil= 
Ius  (88,  lu  :  penis  uo),  -eilla  (Hr.), 
-tilla.  -culum  (3,  7,  4.  74,  75,  88,  uo, 
121,  141,  Gf.,  Er.),  -culon  ( Gf . ) ,   -tulum 

(6  &c.  ),  -eulus  ((),  11,  68,  91,  125  &c.  : 
penis  uo;  i.  panniculus  de  quo  disei 
terguiitur  Br.)  pin-  ^11,  19,  i32),  pen-  (6, 
74,  125),  beu-  (88,  uo),  bo-  (6),  pams- 
(2)  -sei.  sp3'nsvel  {instr.  pietoris  20). 
wadel  (6,  121,  Gf. ).  wedtl  (-eulus  7). 
keer-wisch,  t  w-hader  (lu).  w.-lod  (88). 
w.  zum  weissen  191).  tafellaken  (-eulus 
11).  swamp  (4).  swam  (3).  swamm  (74). 
sciiusseldeck  (68).  ror  {t  spongia  i4ii. 

Peni-s,  -X  (i4i)  {i.  vtile  —  st.  virile  — 
membrum  76)  czagel  m.  (4).  eyn  perdes 
zale  (18).  en  perde  stert  (23).  swantz 
(125).  zerß,  zumpff,  fisel  (74).  pint  (^8, 
18).  ding  n.  (Anz.  8, 406).  dynck  n. ;  schaclit 
m. ;  rute  /.  (ss^^). 

*Penitelluin  &c.  v.  Penicellum. 

Penitens  pu-  t  bu-sser  (75).  bozser 
(4).  ein  ruwiger  mensch  (65). 

Penitentia  hd.  nd.  ruwe,  ruwenisse 
(11.  19). /m/.  rue(21),  ru(8),  beruniß(20), 
büße,  buzse  u),  büß.  boß  (12).  nd.  böte. 
lDuß,pußwertikeit,sacramentder  bußuer-, 
var.  bußwer-tigkeit  (75).  s.  der  entbin= 
(65). 

Penit-ere,  imp.  -et  hd.  nd.  ruwen. 
hd.  be-r.,  -ruen  (17),  -rewen  (66),  -reuen 
(löi);  rewen  (4),  ruwen  (46),  ruw  haben, 
büß  t  ruwe  h.,  reu  h.  (i34),  bueßen  (20), 
buessen  (46),  pussen  (75),  büßen,  bichten 
(18);  imp  beruwet  (uo),  eß  b.  (19),  es 
ruwt;  es  rewet  (134):  berewt  (^70),  mich 
ruet  (7),  ist  mir  leid  (uo).  nd.  rowen, 
rouweu  (11),  be-r. ;  imp.  ydt  berouwet  t 
leyt  ys  (132). 

*Penitoriuin  v.  Peritonium. 


J 


PEN 


*Penitrare  v.  Penetrare. 

Penitudo  {i.  penitentia)  rcwung  (4). 
be-ri)issp  {sie  tj),  hd.  -ruweuiß, -ruvnge, 
nd.  -nxwiugo,  -l•uillg(^  riieniß  (8).  bußiu^r^ 
tig-,  var.  biißuirti-keit  (75). 

Penitus  [adv.  adj.  i.  secretus  t  inte- 
rior  Br.)  Iid.  lii-ymlich  (9),  gaiitz  (7g), 
genczlicli.  al-7Aunale  l  -bital  (20).  an('r= 
ding  (1-25). 

*Penix  V.  Penis. 

Penna /i(/.  fcd-er,  -der;  die  feder  kilo 
(114).  nd.  ved-er,  -ere,  -dere;  penne  (i32). 

*P.  stru-cionis  var.  -ssionis  strusscn 

f(Hl('ni   (7.5). 

Pennale  lid.  eyn  pennale.  nd.  en 
pennal.  calmale  (77).  feder  scheid;  f.-, 
varr.  fleder-wisch,  flugel  (75). 

Pennare  (sr.)  federn  (20). 

Pennarium  veder-fuü  {sie  20),  -vayß 
(19),  -vat  (11)  ;  kodier  (19,  20),  cokcr 
(11). 

Pennatus  hd.  nd.  ge-vedert,  -vidirt 
(9),  -fiddert  (8'',  18). 

*Penneus  von  federn  {(;')). 

*Pennigerales  a^.v.  fitlierbsere  fugel 
(94I'). 

*Pen-  [t  pin-  (!f.,  cf.  pe-)  -nula  eyn 
kleyn  feder  (17).  ain  spuol  (76).  hd.  eyn 
spule,  spul  {i.  instv.  scriptoris  4).  vd. 
spole  (23),  sjjuele  (147).  flozzuu  sim.  {pl. 
Gf.). 

Pennul-a  i.  .^•umma  pars  auris  (Br.) ; 
-e  der  nasen  gatev  rccliter  sijde  ind 
lucliter  s.  (147).  Cf.  pinnula. 

*Pen-  V.  Pe-nulare. 

*Penor,  g.  -oris  (19),  -aris  (11)  ianua 
eyn  tzweyfeldick  dore  (19).  tweuolt  voer 
(sie  11). 

*Penosa  (cf.  vibex)  birkn  (sum.).  b(>rg 
(17).  en  berke  (23).  penso  (/.  fibex&c.) 
pirgk  (74). 

Penosa  ebdomada  d}-  tnarter  woclie 

*Penpinela  v.  Pipinella. 

Pensa  hd.  vd.  wage,  woge  (21,  4). 
wag  (74,  110»).  wog  (9,  69).  wagen  (79). 
pawß  (74). 

*Pensale  hd.  nd.  iar-,  hd.  ierlich  (3), 
jarlicli  (4),  wüclien-zins,  -tins.  ronte  {\m). 
rentli  (68).  eyn  clobe  l  eyn  disen  Haßes 
(5). 

Pensare  lid.  nd.  we-,  wa-  (6,  79), 
hd.  wey-  (13),  wi-,  wie-gen.  wort  wegen 
(9).  hd.  achten,  gedencken ,  besin  (21), 
ermessen  (110).  paAvsen  (74.  wett.  pescn). 

*Pensarius  ein  czinsman  (3,  4,  75). 

Pensatio  cinse  (Sum.).  hmt-tzinß  (18), 
-tins  (23).  hd.  wegunge.  cyns-w.  (9).  zyns 
wygunge  (8).  messung  o.  er-m.  (110). 
*Pensedainiini  v.  Peucedanum. 
*Pensieulatiin  ernstlich  (iio,  132). 
*Pensiculum  clyiick  (16). 
Pensil-is,   -e  lycht  t  hangende  (iio, 
132).  wegelich  (8,  9). 

Pensio  {cf.  pensus)  hd.  zius,  zinß, 
wochiu-,  Wochen-,  wogen-  (18),  mite-  (8, 
9)  -zins;  pacht.  nd.  p.  tins;  lijif-p.  t  weg-, 
gelich-,  tjetzal-inghe  (132);  hure  (99). 
wevnge  (100).  wagung  (76).  gedingter 
furding  (75).  gepaclit  gut  (13).  patht, 
rente,hui-unge,  gewichte  (20).  lone;  sult 
{t)  mit  gelt  (17).  vngelt  ^  tagetzyt  (125). 
pension  (126). 


PEN 

*Penso  V.  Penosa. 

*Pensuluin  1^.  Pimpilium. 
Pensum  {i.  epiealium  7)  wage  (11, 
20).  hd.  wag.  waug(67).  gewicht  (75,  110), 
vlg.  dz  ding  das  man  wigt  vnd  zu  sameu 
pauscht(75).  waeghe,  diissel,  raytl,  danck, 
wolle  (19).  ditcne,  roet,  gedaiick,  villen 
(20).  discne,  raet,  voick,  warue  (11). 
dissen  (12).  diesse  (Br.  wtb.  5,  384.  cf. 
MüUenh.  Gl.  386.  vfikd.  dehsc  BM.  330 ).  disne 
vp  den  wocken  (78).  en  d.  (22),  ditze 
(23),  riste  (loa)  vlasses.  dusthel  mi  cmjvo 
{sie  10).  ilock-  l  reys-eten  (i26).  Jid.  eyn 
rist  l  eyn  klobc;  eyn  kl.  flaß;  ein  klob 
(68),  kloben,  ciiloben  (1),  kawte  (4,  stieler, 
Fr.  1,  505.  wetterau.),  wickel  (65)  flachs, 
o.  her  (1).  wichelin  (Sum.).  wickele  (iil). 
das  werck  an  der  kunckel  (Das.).  ein 
grosse  kunckletcn  o.  docketcn  wercks 
(Fris.).  rupflfen  {i.  linum  l  lana  quod 
simul  ajrponitur  collo  75).  rui)fe  (Fr.  2, 
92=1).  gerupt  vlaß  (132).  spynnel  (6,  i. 
fusus  Ulis  eireumdatus  4).  spindel  l  sp.- 
wyrtel  (9).  hd.  wyrte-1,  -n  (64b).  spüle 
(ö^^,  8).  vvedul  (104.  penieulus?  chercf. 
wedel  fasriculus  Fr.  2,  427'').  an-legcte 
(Fr.),  -bredels  (109).  hd.  rat  (69,  134), 
radt  (68),  rayt,  beratung  (110). 

Pensus  ptc.  sbst.  bezalt,  gewegen, 
gehangen  (110  &c.).  ge-luckt  (liob),-lyckt 
(132),  -lych  (68).  gluck  (HO),  geleit-  (4), 
beleit-  t  plan-  t  marckt-  (75)  -gelt.  ge= 
dingte  gelt,  var.  gult  o.  zins  [i.  pensio  75). 

*Penta  (nach  pedes;  aus  planta  X 
peda?)  sole  (Sum.). 

Pentacont-archa,  -rareha  (ä'j),  pen^ 
thaconthracha  (1),  pentatetracha  (74) 
eyn  here  vber  funffczen  (ö'J),  Y  (18) 
ritter.  funftzig  r.-lierr  (1).  herre  vber 
f.  (74).  en  her  ouer  viftich  riikhn'c  (23). 
pentacentarcus  a  pentator  i.  ijuinqtie 
archos  princcps ;  pentrarcha  i.  pr. 
■super  (pün<pie  milites  l  ciuitates  (76). 

Pentaculum  iodecruus  (11.  Hange= 
leuchter  der  Judenf).  pl.  amulete  (Ki.). 

*Pentafil-os,  -on,  -um  v.  Penta^ 
phyllon. 

*Pent-agonus,  -egonus,  -agenus(i34, 
161),  -ageuus  (152),  -angulus  (Br.),  pen= 
thag-onus  i  -uus  174),  -ogus  (76)  hd. 
funrt-winkelecht  (8),  -winkclech  ^9),  -eckig 
(75,  110),  -ortig,  -hockicii  (132),  -hackig 
(sie  68);  fuinfortig  (76),  ein  ding  von 
fouf  ecken  ader  orten  (17);  eyn  fünf-, 
funß-  (.0)  -ortig  ding,  senf  artig  d.  [sie 
6).  eyn  wortig  d.  (21.  aus  V  ortig),  en 
vif  hornich  dinck  (23). 

Pentapolis  hd.  ein  stat  über  funö' 
stet,  eyn  stad  ober  f.  stede  sim.  vd.  en 
stad  ouer  vif  stede. 

Pent-aptoton  (6,  76),  -apton  (23), 
-epton  eyn  wort  von  funfl'  vnglichen 
casibus  (6),  von  V  vngelichen  c.  (ö),  von 
glich  c.  {sie  21).  en  wort  van  vif  vnli= 
ken  casus  (23). 

Penta-phyllon  (85,  Gf.),  -philon  (24, 

91,  Br.),  -filon  (!)3,  94^  103),  -ffllon  (153), 
-filum  (47),  -filos  (4),  -fion  (Sum.),  pan= 
thaphylon  (74)  fiunfpleter  (Sum.,  Gf.). 
funf-bletter  (93),  -pleter  (74).  -finger 
(153).  wumfbletere  (fumph  quinque  4). 
vif-bletere  (24),  -blader  (47).  wijnbladere 
(85).  uinblat  (103).  fünthngerkraut  (91 
sim.).  ags.  fif  leafe  (94^).  weisfunf ,  nl. 
vloycruyt  (iie). 


PEN 


423 


Pentareh-a  (74),  -us  {cf.  pentacon= 
tarehaj  furste  ober  fünf  (8,  9).  herr  vber 
fünft"  fursten  (74). 

*Penta-,  pentha-remus  (penteremis 

Ki.)  eyn  schyff"  mit    fünft"  ryemen    (ilO, 
132),  remcu  (68). 

*Pentasma  {.k.  pet.)  en  telt  l  en  vor: 
hanc  i23). 

^Pentaso  v.  Petaso. 

*Pentastrvim  ( .st.  ment. )  romesch 
in y Ute  (85). 

*Pentatetracha  v.  Pentacontareha. 

Pentha-teucus,  -theucus  funff  bu= 
eher  moysi  (C5). 

Pent-,  penth-ecoste,  -ecosten,  pen^ 
tie-usten,  -Ostens  der  fünfzig,  f.-st  tag 
nach  oste-r,  -rn,  l  pfings-,  pfins  tag  (65 
varr.).  fünfzig  dage  (5).  fuufFzigstag(7). 
fünfzig  dag  (6).  viftich  daghe  (23).  hd. 
pfingst  (6);  phingi-(8),  phin-  (18),  pfing-, 
jiing-,  nd.  pynge-,  pincke-sten.  nd.  pinx= 
ten. 
*Pente-  v.  Penta-gonus. 

Penth-emimeris  (^129,  Br.),  -imemor, 
-imemeris  i  -imemorum  (74),  gew. 
pent-imemoris,  -imemeris,  -emimeris, 
-imomor  (18)  ein  halb  verß  (iio),  halff 
veers  (132).  hd.  v'-lengunge,  -langunge 
(21),  -lognng  (6),  -legung  (74);  tal-  (6), 
teil-  (7,  74),  deil-unge;  fuer  lenger  (18). 
nd.  vorlong-,  vorleg-  (22),  del-inge. 

*Pentepton  r.  Pentaptoton. 
Penteris  v.  Trieris. 

*Penticostens  &e.  v.  Pentecoste. 

*Pentimemeris  &c.  v.  Penthemime^ 
ris. 

*Pentluirawijfi' van  vijfi"  mannen  (147). 

*Pentruin  {in  molendino  3,  74.  cf. 
pantrum)  spindel  (3).  spynnel  (19).  spil 
(T4).spijl(ir).  Cy.penula  gozze  (Gf.4,539. 
BM.  542.  Sum.   ZW.  mola  und  molaris?). 

*Pentus  i.  forma  ealcii  (76).  en  lest 
(23). 

*Penu-  V.  Pen-arium. 
Pe-,  in  den  Hss.  bissw.  pen-,  per- 
(77)  -nula  i.  cau-  l  lue-  (Gl.  m.),  ilac- 
(  Gf. )  -erna;  pallium  l  vuluinen  legis 
hebreum  (Br.) ;  vestis  (23  &c.) ;  v.  habens 
fimhrias  (66  &c.);  fistis  (18.  st.  vestis):, 
spinx  i  acus  crinalis  (131^,  sim.  Gf.). 
[cf.  pen-dula,  -nula,  spe-,  spi-,  pa- 
nula,  pentrum  &c.)  cliozzo  t  cugil-ch. 
.sm. ;  gozze  {cf.  pentrum);  ludo  (Gf.). 
mantel  (74,  93).  kotzen-,  rusch-,  regen- 
ra.  (88).  eins  armenklaide  l  volumen  legis 
(74).  feie  t  büß  cappe  (17).  veyle  (8). 
snode  kap  (8,  74).  pheyie  (19).  feyle 
(23).  falle  (99).  falye  (11).  eyn  phel 
(pennula  18).  wyle  (110  &c.).  wil  (6, 
67).  weyle  {^6,  70,  i5i).  eyn  romeyns 
cleyt  (132).  bürgerlich  kleyt  t  kleyt  der 
römischen  wirdigkeit  (65).  hd.  spul  {tex= 
toris  77,  vestis?  74.  cf.  Ob.  h.  v.  Fr.  2, 
311),  spul  (6),  spuel  (penula  1),  spole, 
spoyl  (13).  spcn-ula  (i3i'',  i4i),  -ele  (104). 

*Penula  X  penus)  spicher  t  käst  (7). 
Pe-,  pen-  (147)  -nulare   .spuelen  (1, 
147).  spuln  (17). 

*Penultim-e  (46),  -um  zu  lest  (17). 
zu  dem  lesten  a^n  ains  (46). 

Penultim  -  US  -  a  -  um ,  -a  hd.  ueste, 
liest  t21),  der  n.  na  (18),  der  n.  vor  (7), 
nist  (17)  dem  lesten.  nd.  negest  dcnie 
1.  hd.  on  ein  der  letzt  (110),;  der  1.,  lest 


[■2[ 


TEF 


Oll,  I.  au  (158),  1.  A  (i.'.i),  1.  ayn  (133) 
ojiut;  clor  letöt  on  ein  (134);  an  ein  cUt 
lötfl»',  1/7.  hy  (U-n  Ktsten  (tä).  die  lest 

ÜOIllltT    iVll    (,13i). 

Penuria  /*</.  pn-clumg  (1)  ?  gt'-l»orli, 
-hrccli.  -brui-li  (21),  -bn'ehi',  -brecht  (8), 
-breeliin  (f)'',  17), -brest  (4t!,  Das.);  breche 
(8).  ud.  bro-,  bra-,  bre-ke;  berste,  hd. 
ml    ku-,   fid.   kum-,   ko-   (S)i.    kmn-iner. 

kuiiüriiilJ(.S).  /((/.  ariii-ut,  -et  ('21),  -lule  ; 
anuit  (Mss.  inog.),  hunger.,  zadel  l  man= 
gel  /  abgaiig  (7')).  nd.  armot. 

Pen-US  {(/.  -oris,  -i),  bissw.  -um.  -u 
{i.cellarium,  yradus  cellarii '20)  kel-r  (93), 
/ui.  -1er,  -re  (11,  '_>()),  -re  graet  (20), 
-lerstreppe  (221').  Arf.  nd.  kellers-,  hd. 
keiler-,  kaier  4^,  cheler- (1),  cheller- (7i), 
killers-  (»i»),  kelders-  (21),  nd.  kelres- 
hals.  keller-haß  (77),  rschalß  (19).  ge= 
welb  (iio).  spijse  (i32).  swertis  ort  (8). 
*Penustic-us,  -a  (cf.  penestieus'i  ein 
keutler  (iio),  hocker  l  niertzler  o.  vnder= 
kauflFer  (no''.  =  penest.  iio»). 

*Peones  (?'.  cunicularü,  pedites)  pien- 
i  spaeye-niers  (Kii.). 

Pe-,  pae-,  poe-  (91),  pi-,  py-,  be- j 

(6,  87^  146),  pig-  (17"!  -onia,  peoni-uin  | 
(93),  -s  (123)  (/.  polypodiuni  q.  v.  (J., ' 
piretrum.  93,  dactilos  im  beoii-i  (87'S 
i-tö»,  -ia  (95,  diu  guota  (;t.  1.  -ien  (Fr.), 
-ieukraut  (Da.s.).  pyon  (74).  peoii-krut 
(120  sim.),  -ienrosen  i  beniguenkraut 
(126).  pyn-,  var.  py-ony  (110).  dy 
bononie  (pyonia  4).  pioni-e  (11,  24,  4?), 
-ge  (17).  hd.  pyonie.  pinell  (ior>j.  pfingst- 
t  gicht-  (Ki.,  Fr.),  freissam-  (Fr.)  -rose, 
astula  (lO.i).  bertran  (93).minwen-kraut, 
-wurcz  (112,  Das.,  Nmn.  cf.   armoracia) 

*Pepanus  v.  Pulmonaria. 

*Pepismola  r.  Piperarium. 

*Pepla-citarius,  -ticarius  (4)  {i.  cru= 
mena)  ein  beygui'tel  (3,  4.  74). 

*Pep-lare  (Gl.   m.),    -pulare,   -ulare 
(74)  schlaj-ren  (74).  sleyern  (17). 

*Pepla-ticarius  v.  -eitarius. 

*Peplinarium    i.  vasculum   institoris 
in  quo  pepla  ponuntur  (76). 

Pep-lum,  -ulum,  -olum,  -lus  (125) 
hd.  eyu  slever.  sl.  t  duche  (21),  sl.- 
duch  "(5),  sclileier  (75,  110).  siehir  (5^), 
sehleger  (6),  schlo*^ger  (46),  sloy-ger 
(125),  -r  (9).  hüüll  (93).  raiicze.  inille, 
heufft  duech  (20).  heb  tuch  t  stuch  (6). 
henbt  loeh  (7).  eyn  lynen  tuch  (110). 
sturcz  (13).  nd.  en  sleger  dok.  hd.  nd. 
wimpe-1,  -le  (12).  wompel  (19). 

*Pepo,  melipopo  '  /.  mel-o,  -us,  ciro^ 
grillus !  ans  meles  &c.  X  mel-o,  -ipepo  I 
genus  peponis  Br.)  dass   of  grevel,  ein  ' 
dyer    U7 1. 

Pepo  u'.  melo   p.r.  &c.,  m.  l  pomiim] 
recens  in  teiraie,  Cucurbita  &c.i,  pedo 
(1)   pepano,    phedemo,      pctuna     sim.  1 

(Gf.).  baben-ne  (93),  -en  l  pfaben   (144). 
pfeben  pl.  (111).  befe  (75).  ped-ome  (1). 
-eme  (,20,   23),  -emmen   (13),  -em   (12). , 
phedim  (8).  pfede-me  (.Sum.),  -n  (9).  pfed- 
em  sg.  n.  msc;    -men  pl.;  den  pfemyn 
acc.  sg.  (4).  pfadem  pl.  (77).   feddermen  I 
(7).  erde-aphel  -nm.  pl.  (Gf.),  -appel  (10, 
17  Mfg.).    erd-aphil    (104),    -apphel   (1),  | 
-apfel  sim.  (Gf.),  -opffel   (75).   errapphel  i 
(100).  quiude  (10).  plutzern  pl.  (9i).  me= 
Ion  t  hirß  (no).  meloen  t  hijrse  (132). 


PER 

*Pepo   (X  palpo?)    siney-cher   (19), 
-ker  i,i;t2).  schmcidiier  (Uo).  snicker  (11). 
*Pepolum  V.  Peplum. 
*Peppu-,  pepu-  V.  Pep-lare. 

Pepticae  däinpfiaster  (ii4). 

Per  /((/.  durch,  dorehe  (133).  dorch 
( 18,  23 ).  dore  ( 99 ).  per-  vast-  (  75  in 
vielen  Zss.). 

Pera  {vuUjo  tasca  (i4i,  Br.,  sportella 
141)  hd.  nd.  tasclie.  hd.  te.sclie,  tesch, 
desch,  dasch  (.')),  thesse  (i33,  i52),  tas 
(97),  te.><ehen  i  pfulgen  (75.  cf.  pulga), 
dasclie  o.  pilgers  sag  18).  disclie  ,  niilclie 
sag ;  sie  dueli ;  hei  ha  niauron  i.  maio^ 
rana  (17).  zer-  t  hirten-  (65),  bilgri- 
techs  (93),  -saek  o.  tesch  (65,  76).  pylge= 
reins  sak  (9).  schcr-be  (Gf.  G,  54 1),  -pe 
(99).  neser  (7,  65).  seckel,  buttel,  nascn, 
karnier,  enser  (65).  eeser,  kober,   lyske 

(Voc.   Vrat.,   BM.   984).   malalui   (14l). 

Pera  pastoralis  {gew.  pera-p.)  hd. 
ein  hirten-  (7  &c.),  eines  h.  (3),  ein  hirts- 
(.5),  hueter-  (75),  millich-  (4),  milch-  (3) 
-sack,  t  Steg  (7).  eyn  hyrt  sagke  (21), 
brot  sag  (8).  nd.  en  lierde  sac  l  en 
inele  vat. 

Pe-  V.  Pa-rapsis. 
*Peracio(c  st.  cc)  fullenbrengunge(20). 

Peractio  begcngniß  (65). 

Peractus  hd.  wole  getan;  wolge-than 
(70),  -thoti,  -thuu  (151);  woyl  getain(l9). 
vol-gedaeu  (i32),  -braclit  (uo). 

*Peracumen  v.  Pyracmon. 

*Pera-  v.  Peri-frastes. 
Perag-ere,  -are,  pegere  (i33)  wol- 
hd.  -dun,  -tliuu,  -tun,  -thou,  nd.  -don. 
wole  dune  (133).  vol-duu  (S''),  -don  (99), 
-doen  (132),  -thun  (noi^),  hd.  -bringen. 
hd.  volu-bryngen  (9),  -brengeii.  wal  doen 
t  auer  gaen  (11.  X  peragrare).  vor- 
brengen  (4),  -brenen  '3;.  hd.  nd.  began. 
begenen  (21).  begern  (1).  beygen  (18). 
erfüllen  (20).  ver-bringeii  t  -bruchen  (75). 

*Peragmen  v.  Pyracmon. 

*Peragoriso  v.  Paragorisare. 
Peragrare  Itd.  ober-,   vber-,  diu'ch-, 
nd.  ouer-gau.  durch-gaen  l  wallen  (20) ; 
-schweiffen  (64).  vbber  wandern  (19). 

Perambulare  wandern  (17).  vmme- 
(8),  auer-  (11)  -w.  %nn b- wandeln ;  vmb- 
t  ober-gaen  (20). 

Perambulatorium  v.  Peribolus. 
*Perambulum  \iiimeganck  (^8,  9). 
*Peranata  r.  Pastinaea. 
Perangaria  betwungeu  dinst  (8,  9). 
*Peran-  v.  Pa-phonista. 
*Pe-  i'.  Pa-rapsis. 
Perarare    voUenkomelichen    plögen 
(14). 

*Perare    decken    (9),    be-d.  (8)    inde 
pepulum. 

Perari-  r.  Petrari-a,  -um. 
*Per-arius    ii.   pirus   oi.   m.),    -ator, 
-iparius  taschuer,  teschen  maclier  (75). 
perifex  t.-mecher  (20).  deschen  machen 
{sie  19 1.  tasschemaker  dl). 

*Perasma  {st.  petasma)    eyn  gemalt 
vore  bang  (17 1. 

*Perator  v.  Perarius. 

*Perbolicus    (i.    superbns,  elatus;   st. 
hyp.)  hoclifertig  (76i. 

Pe-,  be-  (75),  pa-,  po-  {alph.jpe-  8^, 
74,  95,  Gf.)  -rca,  per-dia  (74),  -dica  (76), 


PER 

-tica  (4)  {piscis,  eyn  fisch  ö.  cf.  bras^ 
mu8  &c.)  bars  (20,  23,  9s,  im.),  barß 
l  parß  (ii4j.  baers  (11).  baerß  (132). /tc/. 
bers-e  (17,  20),  -ig,  -ich.  berßick  (13). 
persi-g  (9;,  -ch  (9i),  -ng  (114).  barsich 
(116).  pyrß  ((;6,  70,  I5i).  pirs  (75).  byrß 
(133,  152).  birß  (21,  75).  birsch  T)).  bu-se 
parca  bcrse  perca  (17j.  byrsche  (19). 
bersch  (1(|).  j)erscli  (1).  persche  (3).  perske 
(4,  Ninii.).  pirßig  (69).  baysch  viseh  (5"^). 
vars  (8*»).  tursch  (74).  ag  (93.  cf.  Gf.  1, 
105).  egh  (95).  egling  (64).  (akpouz,  ajtpeis, 
anpaß  .Sm.  1,  88.  Cf.  1,  105.  eglin,  egle, 
eyle  Nnm.,  Fr.  2,  94).  rechüng  (Pict.,  Nmu. 
cf.  pictileus).  bresem  (75,  110),  i  bracha 
(i.  brasius  75  j.  i)rechß,  preße  {i.  iuligo  li). 
*Perca-da  i  -strum   {herba)   burzela 

(130). 

Percalcare  vdredeu  (17). 

*Percapare  v.  Percrepare. 

*Percastrum  i-.  Percada. 
Per-,  pre-  {a/p/i.  per-  uo^b),  pro- 
[alph.  per-  79j,  t  ex-  (4)  (c/.  pre-,  pro-) 
-cellere  hd.  nd.  vber-,  ouer-,  v'-suellen. 
verseilen  (79).  vber-  (19),  auer-  (ll)-stigen. 
ober  winuon  (14).  vber-treten  (4),  -dreyden 
(21),  -tretfen  (7).  hd.  twingen  (8,  9), 
tzwingen,  zuingen  (iio),  hersregken,  er= 
schrecken.  er-(13),ent-^ver-(12)-screcken. 
dwingen(i32).Ä(Z.  slan,  slahen,  schlagen. 

*Perceptibilis  virneme-  (20),  vernem- 
vnd  begrif-  (75)  -lieh. 

Perceptibiliter  veruemlich  (75;. 
Perceptio    viruemuuge   (20).    veriie= 
muug  (75). 

Perceptor  virnemer  (20). 
Perceptus  viruomen  (20  sim.). 
Pereipere  hd.  nd.  v'nemen.  ver-ney= 
meu(2l),  -n;mien  (6).  ervaren  (9).  niessen 
(65).  vollenkoinmen  grifeu  (14). 
Pereipiens  virnemende  (20). 
*Perc-  V.  part-ipollex. 
Percitus  \i.  valde  velox)  seer  gerad 
0.  geschwind  (iio.wrf.  grade),  seir  gherade 
vnd  haestende  i  v'stoert  (132).  ags.  hrad 
(136).  hraed  (94). 

*Perclaudere  verschliessen  (75). 
*Perc-ola,-ula(.Suin.)  (c/.  pretula)  eyn 
snedeloch  i,17).  suit-loich,  -elouch  (Sum.). 

*Pereommod-a  matutinos  (136),  -o 
matinos  (94)  ags.  suacendlic  (swacenlic 
conveiiienter.  Bsw.)  morgen-lic  (94),  -d  (i36). 

Per-contari  (/.  expei'iri  iio kc),  -cun= 
tari,  -cuntor  {i.  morior  76),  -conctari 
(9,  es),  -cunctari  {i.  morari  110  &c.), 
-cutari  (23)  hd.  forscheu  (percont.  9), 
er-f.,  -forsen  (18),  -farsen(6);  herfarßseu 
(21),  vuder-viuden,  -suchen  (132),  -sagen 
{sie  68);  vernemeu  (110  &c.),  sewmen 
(percunt.  9),  zäumen  {sie  8).  hd.  nd.  er= 
varen,  wonen.  harren  vff  zweifei  (-cunct. 
75). 

Percontatio  belibniß  (75). 

Percoquere  wole  (17),  wol  (uo)  ko= 
eben,  wol  gaer  machen  (132). 

*Percrastinare  lef.  proer.)  hd.  uer- 
(17),  vff-zihen  .•^im. 

Per-crepare,  -eropare  (18),  -capare 
(6j  {i.  dew-  21,  diuu-lgarei  hd.nd.wü-, 
ut-vragen,  -vrechtigeu  (23),  -breyden  (21j ; 
vz  fregin  (5).  nd.  openbaren. 
*Percula  v.  Percola. 
*Pereulere  hd.  slaen  sim.  erschrecken 
(9).  irschreckin  (S"»). 


PER 


PER 


PER 


425 


Pereulsus  (c/.  percussus)  ver-slagen 
(^132),  -sclilahen  (no^),  -ychlagen  (iiob) 
tn  animo. 

Percun-ctari,  -tari  i\  Pereontari. 

Percuntatio  wanunge  (20j. 
*Percursores  biidila  (Gf.  3,  82). 

Percussor  pla- ,  schla-,  var.  schle- 
gcr  («5). 

Percussorium  (^.  occisio  Gl.  Aeifr., 
locus  vbi  iumeida  mactantur  70  &c.,  tri- 
tula  75,  torcular  Gl.  m.  cf.  plectrum) 
hd.  slage-,  slag-,  slack-,  schlach-  (2, 
67,  74),  schlag-  {cf.  Fr.  2,  188),  slacht- 
(109  hd.,  133),  smide-  (3),  schmit-  (4)  -hus, 
-huß,  -hauße  (74),  -haus,  -huyß  (i33); 
Siegel,  slegil  (Gf.),  schlegel  (2_,  74),  fie= 
gel  (3,  75a),  pflegel  (75b),  dri-  t  dre- 
schel  (75).  nd.  botel  (22,  23),  bodel  (109). 
sme-  (5),  smye-  (7)  -dünge  (c/.  sq.).  ags. 
siege  (Gl.   Aelfr.). 

Fercussura  (i.  foramen  [X  per= 
tusura?]  et.  fabricatio  monete  76)  hd. 
nd.  smed-,  hd.  smyed-,  sla-  (20)  -unge, 
-ynghe.  hd.  muntze,  loch-  m.  (17),  mintz 
(18),  montz  (21),  pfonnig  slag  (8,  9)  t 
gebreche  (9).  nd.  munte. 

Percussus  hd.  gesla-hen,  -gen  sim., 
geschahen  (sjciio^)  in  corpore  (110  &c.). 
plutristich  (125). 

*Percutari  v.  Pereontari. 

Percutere  sla-n  (.5,  23),  -en  (20,  132), 
hd.  -gen,  -hen.  schlahen  (110,  134).  be- 
sohl. (6).  dy  huet  durchslaen  (125). 
smißen  (21). 

Perdere  hd.  nd.  v'-lesen,  -liesen,  hd. 
•lisen  (13),  -ließen  (21),  -Hessen  (75), 
-lißin  t  -stören  (17),  -lieren,  -derben 
(iio),  -deruen  (132),  -treyben  (szc  9). 
vmbrengen  (i25). 
*Perdia  v.  Perca.  Peredia. 

Perdibilis   {i.  miser  Gl.  m.)   virlust= 
lichor  (20). 
*Perdibiliter  virlieselich  (20). 
*Perdica  {cf.  pertica.  perca.)  i.  vir^ 
ga  raenswalis  i&c.  l  piscis  (76). 

*Perdicalis   {cf.  sq.)  ags.   homorwyrt 

(94^). 

Perdicium  {i.  parietaria,  vineago) 
tag  vud  nacht,   glaß-   {  s.  peters-kraut 

(143). 

Perdiscere  vber-,   l  mit-   (9)   -leren 
(8),  -lernen  (9). 
*Perditare  steti-s  (8),  -gs  (9)  v'liesen. 

Perditio  vir-liesunge  l  -luest  (20). 
ver-lust  (65),  -lierunge  (68,  llü),-liesinge 

(132). 

Perdiues  hordreich  (126). 

Perdius  («'.  persolus  t  assiduus  129) 
den  ganczen  tag  studirt  t  vleissig  (9). 
teg-,  ewig-lich  (74).  perduis  /.  tota  die 
Stil  den s  (76). 

Per-,  pre-  (76),  par-  {q.  v.)  -dix, 
perdrix  (99)  (^.  coturnix  107,  filius 
soruris  18.  aus  sororis  D§dali  filius  Br. !) 
hd.  rep-  (13  &c.) ,  repp-  (134),  reppe- 
(17,  133),  reb-  (8,  53,  I4i),  rip- (21),  rapp- 
(7),  rab-  (6),  raub-  (4.  cf.  rufhuhn  Nmn. 
rupf-  t  ropf-hüenlein  Sm.  3,  119),  hd. 
nd.  rap-,  velt-hon,  -hoen,  hd.  -hun,  -hune, 
-hone  (151,  152),  -hoyn  (13),  -hain  (53). 
meyse  (5*^).  pertrise  (99).  per-  (107),  pa- 
(109)  -trijs.  quackel  (i07). 

Perducere  hd.  v'-leiten,  -leiden,  be= 
laitten  (76);  v'-furen,  -furn,  -fuern,  -foren 

LtlKFE.NBACH     0  LOS.S.AKlUM 


(133),  -faren  (67,  uo^);  vber  füren  (4), 
erfaren  (iio^^);  durch-furen  (iio*>),  -fierenn 
(110^).  nd.  v'-leden,  -uaren  (132). 

Per-,  t  de-  t  se-(75)  -duetio  durch= 
leidunge  (20j.  ver-leitunge  t  -furunge  (75). 

Perdu-ellio,  t  -lus  fint  (18).  enviant 
(23).  beswerer  (74). 

*PerduelLium  aijs.    thorgifect    ( 94 ), 
dorhgifecilae  (i36). 

Perduellis  ein  -  pissich  t  -kriegich 
(20).  eyn  kryech  {sie  19),  en  krijsch  (11) 
indem  stride.  abgesagter,  offenlicher, 
gemeiner  find  (88). 

*Perduis  v.  PerdiuS. 
*Perduluin,  die-p.  {i.  ardea  136)  ags. 
hragra  (i36,  Hpt.  .'')). 
*Perdulus  v.  Perduellio. 
Perdurare  hd.  nd.  be-,  nd.  v'-harten 
{b^^),   hd.   -herten,  nd.  -harden.   volher= 
den  (132).  hd.  durch-   (110),  v'-,   er-  (76) 
-herten;  v'-  (17),  be-  (21)   -hirten;   lang 
weren,  lange  werren  (20).  1.  diiren  (132). 
*Perduratio  vasthertigkeit  (75). 
Perdurus  vast  hert  (75). 
*Pere-  i;.  Peri-basis. 
Peredere  hd.  zu  male  essen,  zu   m. 
vressen  (9j. 

Peredia,  perdia  (74)  {i.  edendi  super- 
ßuitas)  ober  aß  (20).  aueraet  (11).  vber= 
flussigkeit  zu  essend  (74). 

Peregre,  perigre  pilegerinwise  (20). 
wandern  (ptc.)  in  bilgerobs  wise  (17). 
wanderlich  (68).  bedeuart  (132). 

Peregrlnari,  -re  hd.  nd.  bedevaren 
i  wallen,  bede-verten  (20);  -vart  thon 
(110),  gaen  (i32),  gain  (19),  gayne  (i33). 
bedewart  gaen  (11).  bedde  fart  leysten 
(18).  wa  alfart  gon  {sie  68).  hd.  vber 
feit  gen  sim.  ob  gain  (13).  vß  ziehen 
vberfclt  (65).  bilgerin  wyse  wandern; 
kirchferten  gen  0.  reisen  (75).  wand-ern 
(17),  -ren  (4),  -len  (6). 

Peregrinatio  {i.  passagium  75) 
bede-  (20),  wal-  (6.'->),  kirch-  (75)  -fart. 
bilgerin-  (75),  bilger-  (65)  -schafft,  eyu 
sthat  wann  eyn  schiff  vndergeyt  (69  Mrg). 

Pere-,  peri-grinus  hd.  fremde, 
frembd,  kirchferter  o.  waller  (75) ;  weg= 
fertiger  (65);  pilg-er  (68),  -erime  (i33), 
-rim  (132),  -erem  (66.  70,  152),  -eram  (18), 
-erine  (19),  -erin  (69),  -eren  (i5i),  -ern 
(75);  bilger  (65,  110,  134),  -re  (67),  -ri 
(6),  -rim  (17),  -rin.  nd.  pel-egrü  ( 11 ), 
-egrin  (99),  -grime  (221)),  -grim  (23). 

*Perela  v.  Perla.  Berillus. 
*Perenidie  v.  Perendie. 

Perempte  ( i.  peremptorie,  cito  Br. ) 
vnslagelich  (20). 

Perempto-r,  t  -rius  {q.  v.  4)  ein 
vorgeber  (4),  dother  (65). 

Peremptorie  {i.  siib  pena  distruccio= 
nis  4)  hd.  an,  vn  (9),  suuder,  sunde  (4) 
frist,  verste  (19).  sonder  varste  (11), 
beyden  t  haestelich  (132).  vnder  beyd 
en  heßlich  {sie  68!).  sched-  t  verlust- 
lichen (110). 

Peremptorius  hd.  eyn  v'-geber, 
-kaufer  (17);  fore  gebedir  (21).  nd.  en 
vorgeuer.  anne  vrist  (100).  sunder  verst 

(99). 

*Peremptrale  {st.  penetrale)   durch- 
slag  (5b). 


Peremptus  hd.  ge-totet,  -tottet  (68, 
110»),  -todt  (134),  -tut  (4),  -tet  (76),  -todet 
(67),  -toit  (7),  -doit,  -dotet,  -dodit.  nd. 
ghe-dodet,  -dedet  (i32).  vergangen  (110). 

Per-endie,  -hendie  (75),  -emdie  (76), 
-endine  (8^^,  9),  -idie  (22,  23.  cf.  -in die 
Gl.  m.  X  pridie  q.  v.)  hd.  vber  morgen 
(9,  75);  ober-  (8),  iber-  (76)  -morn;  e-, 
er-  (Sb)  -gesteren.  ergistern  (22,  23). 

Per-,  perh-  (75)  -endinare  vber  tag 
bleyben  (9),  dag  blibin  (8).  ein  tag  bei= 
ten  (110).  eynen  dach  beyden  (i  32).  harren 
vber  ein  tag   0.   v.   ein   iar;    ver-h.   ein 

tag  (75). 

*Perendi-ne  v.  -e. 

*Perendisena  {cf.  Gl.  m.  5,  244I*)  vber= 
funfftage  (74). 

Perennis  &c.  v.  Perhennis  &c. 
Pereo  v.  Perire. 
*Perere  doden  (23). 
Pererrare  irren  (9).  allenthalbin  i.  (8). 
*Pe-  V.  Pi-retrum. 
*Pereuus  ewyck  (19). 
Perfectio  hd.  foln  komen-  sim.,  vol= 
kummen-  sim.,  volkomen-,   volkom-   (4), 
folkommend-  (7),  nd.   vuUenkomen-heit. 
volchumenchait  (2).  folkomenlichen  ding 
(21).    gerechtikeit    (20).    guugsamkait 
zum  ewigen  leben  (65). 

Perfectus  hd.  follen-,  foln-,  fullen- 
(20),  vol-  (1),  nd.  vullen-komen.  vol- 
chummen  (2),  -kumen  (76),  -kumncr, 
varr.  -kummener,  -kummer  (65).  gerecht 
(18  Mrg.  .<<im.).  gare  i  wol  gesoden   (77). 

Perferre  hd.  nd.  v'dragen,  liden.  hd. 
v'-,  vber- tragen,  virtreun  (-nn?)  t  lyeden 
(19).  slahen  (9). 

*Perficax  {cf.  peruieax)  hd.  stet-e 
(4),  -ig  (100);  sted-e,  -ig;  stat  (i34),  steite 
(3),  stait  (6),  vore  redig  (17).  nd.  stedich. 

Perficere  hd.  foln-,  woln-  (21),  vor- 
(4),  vol-brengen.  hd.  follen-,  foln-,  vol-, 
ver-  (6,  9,  75,  76) ,  foel-  ( 77  )  notz-  (14), 
nd.  vuUen-bringen.  hd.  gerecht  machen, 
auß-m.  i  verpringen;  beschouwen  vol= 
kumlichen  {i.  perfecte  videre  75). 
*Perfi-  V.  Fe-cialis. 

Perfidare  bo-trigen  (9),  -triegen  (8). 
v'un-trewen  (9),  -reyn  (8.  X  perfedare). 

Perfide  vntruwe-  (20),  angetru-  (17) 
-lieh. 

Per-fidia,  -fidea,  -uida  (18)  hd. 
trewloschait  (1);  tru-  t  glaub-,  glob- 
losigkait  (C5);  druelosekeyt  sim.;  011- 
truwekeyd  (19),  -ruwe  {sie  20);  vnge- 
treuwikeyt  (66)',  -trewigkeit  (69),  -trawi= 
keit  (134),  -truwenheit  (68),  -truwheit 
(uob),  -truheit  (uo»),  -druwekeyt  (133), 
-laub  (9);  druwc-  (5),  tru-  (76)  -losig; 
druloße  (21).  nd.  truwe-losinge  (23),  -loue 
(22);  on-truheit  (11),  -getrowicheit  (132). 

Perfidiosus  vol  vntruw  (iioi>),  vntraw 
(uo^i),  vngetruweuheit  (ßs),  ongetrouwi= 
cheit  (132). 

Per-fidus  vast  trew  &c.  (88);  ge- 
treuer (74).  -fidus  treu-loß,  -bruchig  (88), 
-loser  i  vngelaubiger  (74). 

Per-fidus,  -uidus  hd.  trew-los  (1), 
-loz  (4);  druloiz  (f)),  truwe  löß  (17), 
druweloiß  (10),  true  lose  (18),  drue  loßig 
(21);  vn-(19),  vnge-,  an  ge-  (17)  -truwe; 
vnge-trauwer  (66),  -druwe  (67),  -treuer 
(69,  134);   vn-trw  (HO»),    -druwe   (133), 

54 


•lL'(i 


1»KR 


PER 


PER 


-jjrliiiihip  ('.t),  -plaubip  (8);  eyn  tru-  l 
plol)  loser  (6!>).  /id.  i>d.  tniwt'los.  ou- 
trow(l]).  -jjcctrow  (13S).  moyn-oydig  (68, 
iio).  -t>«liili  (isü). 

Perflare  (linvh-hluson ,  (20),  -wehen 
(20.  '•■•',  -wegen  (7S). 

Perflatus  diireli  wegot  ( TA ).  zer-, 
7.rier-l)laseii  sein  in  vl)erliebung  vnd 
l;otViut  (•:.'■•'>. 

PerfluereAr/.  vl)er-,durch-(20)-fließen 
üiin.  iid.  :iuer  vloyen  (11). 

*Perfluuium  vberfluß  (74). 

*Perflu-xus  (lurch  floß  /  -xio  ober 
fließnnge  (20).  /.  proflu-xus  t  -uium 
dnrebtluß  (7,5). 

Perfodere  dnrebgraben  (20). 

*Perfodium  (/.  q.  })endct  in  liga  an 
dem  nestei)  senckel  {alph.  st-),  vlg.  nestel 

Perfoliata  (c/.  aeetabulum)  durchs 
waclis  (U3,  Ki).  brustwurtz  (Ki.).  nabel= 
ki-aut  (Kr). 

Perforai'e  hd.  dnreli-,  hd.  nd.  dorch-, 
nd.  dor-,  doer-  (11)  -holen,  baren  (11, 
4).  hd.  dnreh-holn,  -bellen,  -holern  (75), 
-boren,  -graben,  -loebin  (8),  -loebern, 
-lorelicren  (5''),  -steciien  (65,  76) ;  dorche 
borne(i33);  löchern  (9),  durchlot  holern 
(1).  nd.  dor  .steken. 

Perfora -ta,  -t  {sie  24)  i.  ascyron 
143,  144,  Das..  hypericuDi  l  fuga  daeino= 
num  143  I  hart-,  bart-  {sie  Das.)  -heiibit 
(20),  -haw  (144,  Das.).  -heuw,  w/.  herthoop 
(i43).  waldt-hoff  (143).  -hopff  ^  vnser 
frawen  bethstro  (Das.).  sten  inarien  vlas 
(24).  .st.  iohanns  kraut,  kunrat  (i44). 

Perforatio  dnrehlocliunge  (9,  20). 
*Perforator  durchgraber  ("5). 
*Perf Oratorium  {i.  penetrale  7i)  win= 
der,  ]roror,  nebiger  (74).  dor-slach  (23), 

-Slagc    (77  1. 

Perforatus  durch-lochit  l  -bort  (20). 

Perfricare  ver-kratzen,  -scheinen  (88). 

Perfrictio  hnderink  im  anfange  des 
feber.s  (Chytr.). 

Perfringere  durchbrechen  (17  &c.). 

Perfru-i,  -ror  itua  l  fretus  sum  t 
fructus  sum  {i.  vtor  76)  hd.  nd.  gebru- 
chen,  -ken.  nyessen  l  nutzen  &c.  (65). 

Perfruitio  gebruchunge  (20). 
*Perfru-ror  v.  -or. 

Perfuga  fluchtiger  (i4i). 

Perfugium  ein  lieimlich  Zuflucht 
(iio),  platz  (68).  eyn  heymliche  platz 
off  tzovlucht   (132). 

Perfunctio  verderfnisse  (i47). 

Perfunctorie  i/.  hnaginarie  139)  hyn= 
lessig-  (65),  vergang-  (75)  -lieh. 

Perfunctorius  ii.  transitorius  t  ima= 
ginarius  d:c.  I5r.)  hd.  nd.  ydel  l  v'gene- 
iich,  -lic.  verderflich  (i47). 

Perfundere  hd.  nd.  be-,  durch-  (65), 
v'-  (17,  75).  über- (20,  65)  -gießen,  -giißin 
(19),  -gißen,  -gieten. 

Perfungi  gebruchen ;  verstor-en  l  -t 
werden  (17). 

Perfusio   ((/.   profusio)   hd.  be-,  v'- 
gießunge  sim.  nd.  beghetinge.  v'geßunge 
(133).  eyn  sopff  (18).  en  soppe  (23^. 
*Per-  t  ef-fusor  vergiesser  (7.5). 

Perfusus  hd.  be-,  v'-goßen-,  v'geßen 

(133). 

*Pergalium  anemoneroßlein  (143). 


*Pergalum  iiocliepan,  wart-,  saltner- 
Initt  (V4). 

*Porgani-a  v.  -us. 

*Pergam-enista,  -ista  1 75),  l  -enarius 
l  -enifex  (74)  eyuer  der  da  macht  per- 

fimen  (17).  pergament-,  |)erinent-  (68), 
erment- (76)  -maciier  '«s,  76,  110),  -ine= 
eher  (132).  pergamen-er  (.''V'),  -ter  (75), 
-twer  (77).  j)erm  ciiiw^r  (18),  -eter  (22'>, 
74),  -unter  (23).  hd.  benn-enter,  -iter 
(5).  iiuechfeller  (Sm.  1,  i46).  pucli  veler(l). 

Perga-,  pergu-  (17),  paga-  (ui) 
-menum,  perga-  (22''  90 ),  pir-  (7.5'») 
-mentum  hd.  nd.  ])erga»ie-n,  hd.  -nt. 
pargament  (i47).  per-gumene  (17j,  -mut 
(74),  -luet  (22»'»,  133),  -keinent  (99).  hd. 
pi-  (75),  bo-   (67),  be-rment.  berm-end 

(93),   -ut   (21). 

*Pergam-ista  v.  -enista. 

Pergam-us,  -a  sg.  pl.  (i.  edificia 
troiana  quasi  per  ignem  et  mulierem  de- 
sti'ucta  a  pyr  i.  ignis  et  gamos  i.  mulier 
Br.,  opyrtCc.  et  gama  ?'.  muliere  76)  M. 
eyn  berg  i  stat.  hd.  nd.  eyn,  en  stad, 
borch.  eyn  stad  dye  verderbet  wart  von 
fuer  von  eyuer  t'rauwen  wechen  (17). 

Perge  gang  liin  (65). 
*Per-  V.  Peri-genesis. 
Pergere  hd.  nd.   gan,  hd.  gon,  gen, 
geen,   varen,   fureu   (4) ;   wande-rn ,   -In, 
-len,  -In;  vorthawen  (125). 
*Pergo  wyrten  (16). 

Pergula  {i.  parua  famula  110,  sim. 
Br.  c/.  proeestrum)  gang,  letner,  laube 
(88,  Das.).  erck-er  (88),  -ner  (114).  ein 
pograten  [cf.  steier.  pougrat  Breterboden 

über   dem   Ofen  Frommann  Mund.  2,  348  V) ; 

porkirche  (125).  furspitz  an  einem  büß, 
soler  1,88). 

Pergula  /.  fam-ula  (Br.),  -ilia  ge= 
synde  (147). 

Pergulum  ein  laub(iio),  leuue(i32). 

*Pergu-  V.  Perga-menum. 

*Pergus  V.  Pyrgus. 

*Perhendi-  v.  Perendi-e,  -nare. 

*Perhenn-is,  -es,  selten  perennis  hd. 
nd.  ewich.  hd.  ewig,  ebig  (17).  daz  an= 
hebit  vnd  virget  mit  der  zit  (8). 

■*Perh-,  selten  per-ennitas  hd.  ewi- 
cheit,  -gkeit. 

Perh-,  selten  per-enniter  ewic-  (20), 
ewe-  (132)  -lieh,  ewig-  (UO),  ebig-  (17) 
-liehen. 

Per-,  t  ex-  (75)  -hibere  vir-  (20),  or- 
(99)  -künden,  hd.  be-zugen,  -zewgen  (9), 
-wisen  (8),  -weisen  t  er-bieten  t  -zeigen 
(75).  geben  (65). 

*Per-,  t  ex-  (75)  -hibitio  der  wei= 
sung  (4).  verkünde  t  gezuch  (20).  erbie= 
tung  (75). 

*Perhibolus  v.  Peribolus. 
Perhorrere  ser  sehnen  (8),  scliewen 
(9). 

Periarchon  v.  Peridiareon. 

*Peria-  v.  Perie-rmenias. 

*Peri-,  pere-  (18)  -basis  {aus  TCSpt- 
ßaat?  X  -cpixai?  )  eyn  vmb  be  sprinung 
(18).  en  vme  sprekynge  (23). 

Peri-,  l  perhi-  (75)  -bolus,peri-bolus, 
-bolum,  -bulum,  l  -bubulum  t  -bula= 
torium  (147),  -polus  (iio^),  -polum  (7) 
[i.  murus  interior,  de-  t  per-ambulato= 
rium,  deambul-acrum,  t  -amentum  t 


-um  u;,  spaciatorium)   eyn  lauffen-de 

ror  (Vor?  9),  -nig  were  (17).  w.  (75), 
vmganck  (75,  110)  vff  einer  nuier  (75). 
eyn  omganck  v])  diem.  ( iA?i).hd.  vml)-,  hd. 
ml.  vmganck.  vmblautt"  (7).  vm  loff  (6). 
phorziii  .sm.  ((if.).  ein  gel(>nder;  geremß; 
lenen  an  einer  stagen  o.  gang  (Das.). 
S])acier,stede  (147). 

*Pericanum  (pi-  =  pri- ?  hcrba\  walt^ 
müter  (87»,  U6.  melitta  Nmn.) 

Pericarpium  lieutlc,  kifle,  hul.schen, 
vi.    pcelc,    i»ucle    (in;),    hülse;   armband 

(Ki.). 

*Perici-a,  -da  v.  Peritia. 
*Pericilia  v.  Parietaria. 
*Periclides  v.  Periehelides. 
Peric-litari,  -ulitare  (18)  (<:f.  perire) 
hd.  nd.  schaden,  scheden  (1  bis)  neinen, 
neymen   (3).   hd.   scliad   sein  o.  werden 
(75);  v'-derben,  -terben  (8),    -geen  siin.\ 
virgene   (19);   v'-    (9),    ir-   (8j    -trinckin; 
vrais  dulten  (rcp.Ben.).?<(i.  v'-gaen,  -deruen. 
Pericütatio  verderbung  (7.5). 
Pe-  V.  Pi-ricudium. 
*Periculitare  v.  Periclitari. 
Periculose    (^.   damnose)  verderb- 
(75),  sched-  (65,  75)    lieh. 

*Periculositas  schedlichkeit  (75). 

Periculosus  sciiede-  (20),  fer-  (77), 
sched-  t  far-  (75)  -lieh,  .schadbaftig  (75). 

Periculum  {cf.  pauor)  hd.  nd.  schade. 
hd.  schad;  schaden  in  dem  waßer  (7), 
sorge,  angst,  missefal,  vngeluck  t  vbeU 
frayse  t  experiment  (74),  var  t  verlieb^ 
keit  (12).  nd.  anxt,  misual,  noyt  (79), 
vreese.  vresse  t  angest  (100).  hd.  verter- 
(i5i),  hd.  nd.  v'der  -  bunge ,  -bniß  l 
-blichkeit  (65),  -piniß  (17),  -ffniß  (20), 
-bnußs  (1),  nd.  -vinge. 

Peri-chelis,  gew.  -ehelides  'scribunt 
moderni  Br. ,  antiqui  76),  -ehelidis  .? 
-cheridis  l  -stolis  (74).  l  -gelides  (76), 
-helides  l  -Chilis  (75) ,  -ehilledes  (5*^), 
-elides  (68),  -schelis  (93),  -seelida  (Sum.), 
-seelides  (Gf. ,  Br.),  -scelitas  {acc.  pl.? 
Gf.),  -solidis  &c.  {q.  v.),  prescelides 
(141)  (^.  brachiale  74,  75,  ornamentum 
mulierum  circa  brachia  l^potius  c.  crura 

Br.  sim.  aws  Tlsp'.aXcXt;)  hosum  ?  uuipo-, 
uuibis-h.;  nechala;  peiu-garauui  l  -uueri 
t  -giuueri  uuibo  (Gf.).  baingrat  (75).  arm- 
gerede  (75),  -czei'ung  (ö^"),  -ring  (93), 
-rore  (74).  ermel  spaungel  (1).  spannen 
(18),  Spange  (23),  eyn  span  spange  (22) 
brachiorum  {vgl.  die  Formen  pericheri^ 
des  Gl.  m.).  nestele  (Sum.).  eynhaft(17), 
heft-chin  (8),  -gen  (16),  -elin  (9).  eyn 
brüst  gurt-lin,  -el  (65). 

*Peridiar -  con ,  -ton  (19)  bir.schaff 
(19).  heerscap  (11).  Aus  periar-ehon, 
-con  (147)  gr.  lat.  de  princip-ibus  et 
-atibus  libri  (Br.),  liber  originis  Sc.  (76). 
die  vau  den  fursteu  is  (147). 

*Peridi-ca,-eia(9),-ta(23),-taO(-tacio? 
17)  {e.'it  quo  pes  auiuni  capiuntur  76.  aus 
pedica?  X  pertiea?)  eyn  ding  do  mau 
die  fogel  mit  grifft  (18).  en  dynch  dar 
men  voghele  mede  gripet  (23).  ain  klob 
(76).  fogel-clobe  (8,  9),  -klabe  (17),  -clawe 
{sie  8). 

*Peridie  v.  Perendie. 

*Peridona  v.  Terebella. 

*Periedita  {aus  periodiea?)  fiber, 
kaltsichtag  (74). 


PER 

*Periermeni-as  (1),  -ae  (Gl.  m.) ,  pe= 
riher-  (Br.  &«.)>  periar-menias  {i.  über 
de  interpretatioiie  Br.,  artstotilis  cfcc.  tu) 
das  pucli  der  gedachtiiußs  der  red  (1). 
von  der  außlegung  (Daä.). 

*Perifera  v.  Circumferentia. 
*Perifex  v.  Perarius. 
*PerifoliurQ  v.  Chaerephyllon. 
Peri-frasis  v.  -phrasis. 
Peri-  (75),   pera-frastes  böser   vß- 
leger  o.  redender  (75).  ein  qwait  talicks= 
man  of  tollicks  (i47). 

*Perigelides  v.  Perichelis. 
*Perigen-isis  (18,  23),  -sis  (1,  2,  5'^), 
pergenisis  (18)  («.  periodus)  hd.  natur- 
lich, -leich  (1)  alder  (//.  c).  nd.  naturlic 
oldcr. 
*Perigorare  v.  Periurare. 
*Perigr-  r.  Peregr-e,  -inus. 
*Perihelides  v.  Perichelides. 
Perih-  v.  Peri-ermenias. 
*Perillus  v.  Berillus.  Perla. 
*Perilo-sogia,  -gia  &c.   v.  Perisso^ 
logia. 

Perima  v.  Parma. 
Perimere  hd.  v'-derben,  -d.  am  libe 
(75),  -terben  ("ui),  -dringen  (5^.  tf.  pe= 
riclitari),  -dilgen  t  -demben  (20),  doden, 
doten  sim.,  slahen  (9),  pynigen  (6.i).  lul. 
v'deru#n. 

*Perin-a,  -ola  v.  Parma. 
Perinde  daer  om  (11). 
Perindie  v.  Perendie. 
Per  intimam  inspi-,    inspe-   (17) 
-rationem  mit  eyner   yimern  manunge 
(8) ,   indegen  m.   ( 17 ) ,  ynwenigen   mo= 
nunge  (9). 
*Perimonia  v.  Echinastrum. 
*Periodare  {i.  fatare)  bescheren  (147). 

Pe-,  pa-  (74)  -riodus  (cf.  perigeni= 
sis)  ein  natur-  (4),  natiier-  (17)  -licii  alder. 
vmb-gang,  -gebung,  -red  (88).  cyn  sicher 
end  (110).  eyn  seker  ende  van  goede  ge= 
stalt  (132).  zeuge  des  lebens  (^.  spacium 
vite  74). 

*Peripa-  v.  Peripe-tasma. 

Peripateticus,  pl.  pe-  (65),  pa-  (70) 
-ripothetici  der  die  warheit  suoeht  an 
kunst  vnd  an  werken  (93). 

Peri-petasma,  -patasma  (147),  -pe- 
tesma  (iio'^),  -pentasma  (23),  -tasma 
(19),  -sma  (11,  19,  gg  üc.  X  perizoma?), 
-petasmatum  {antiqid  die.  Br.),  -petas= 
matis  (Gf.)  (^.  veliim,  tei/torimn,  corüna, 
superior  pars  corüne  depicta  t  tetnpli) 
ein  sauin  an  einem  vmhang  (iio).  kram 
vmb  hang  (8).  die  craem  van  den  gardine; 
eyn  kaplaken  off  ein  tent  of  soem  of 
lijst  (132).  tent,  pauluyn  (147).  gemels 
in  dem  tempel  (18).  ghemclte  in  deme 
tempele  (23).  kirchen  gemilcze  (17).  hd. 
eyn  vmb-twehel  (i33),  -zwehel,  -zwechel 
(67),  -twele  (19)  sicut  ad  mensam.  om-  l 
barm-lakeu  (11).  scurliz  (Gf.). 

*Peri-pleunumia  ( 74) ,  -pnevimonia 
( X  -pleumonia ,  cf.  pleuresis  &c. ) 
lungen-sichtag  (74),  -sucht  (116,  Ki.). 

*Peripolu-m,  -s  v.  Peribolus. 
Peri-psema  (126,  i.i2,  Ki.),  -psima, 
-psoma  (5'>),  -psma  (87,  i33),  -sma  (1, 
23,  69,  134,  147),  -sima  (75^),  t  -zoma 
(147),  -ssia  (18),  pipsima  (p  st.  p  25) 
(a  peri  i.  circum  et   sima  i.  figura   65, 


PER 

et  simus  i.  curuus  t  semus  /.  imperfec- 
tus  i  seeo  eas  Br. ;  i.  arulla  75,  suber 
pomi,  purgamentam  ferri  et  tritici ,  quis- 
quilia,  rasura  Sc,  media  pars  plnn-te, 
-etepedis;  t  qttelibet  auis  domescica  152) 
vmbisuita  (ii9,  Gf.).  vmbesnite  (Sum.). 
spriu  t  ubercliara  (Gf.).  spruwer  (Sum.). 
vr-pitz,  -piß,  -aß  i.  residtmm,  arulla  &c. ; 
opffelschel  (75).  apphel  schal  (1).  hd. 
apfel-schel  (iio),-scheelet  (68),  -scheltze, 
-scheltzet  (69),  -scholtzer  (i34),  -scholtz 
(67),  -scheltz  (iio*>),  -schelff  (74).  appel- 
hd.  -schele,  -schelle  (22,  132),  -schille 
(21),  -scheiß  (7),  -scheltze  (i33).  en 
schelle  van  deme  appelle  (23).  stellen 
(scellenV  79),  sclielcze  (81")  de  porno. 
schel  (12).  schille  (13).  schale  (5'',  147). 
des  weyts  stubbe  of  kave  perisma; 
barck,  hast,  corst  (i47).  gestub  (88,110, 
132).  gestup,  gnist,  gnast  (88).  vß-ritung 
(1101)),  -reiterung  (88),  außreitung  (iio'^j 
von  körn,  kaff  van  weytzen  offte  terwe 
(132).  apfel-  0.  biren-rind ;  vegeten  (25). 
fegot,  kerot,  sprewer  (74).  auß-fegeten 
i  -kereten  (Das.),  -wuscheten  (126).  ab- 
feileten,  -schnitz  (Fris.).  hinwürffige 
ding  (Das.).  gusel  (i26).  iiabcr-g.  (Fr.). 
scelle  l  bol-  l  sloe-steren  (108).  renynge 
(perisma  23 1.  ags.  ajswepa  (94^'). 
*Periphonus  v.  Perisonus. 

Peri-phrasis  (Br.),  gew.  -frasis  hd. 
vmb  rede  sim.  vmbschnitene,  vur.  vm- 
schiiitten  red  (75). 

Per-ire,  -eo  -is  (11)  {i.  periclitari 
8,  9)  hd.  nd.  v'-gan  sim.  v'-  (11),  dur- 
(20)  -gaen.  hd.  v'-derben, -terben  (12.5, 
152),  -loren  sin  i  krafftloß  werden  (65); 
doden  sim. ;  er-,  her-slagen  sim. ;  leren 
t  aiiweyscn  .v/wi. 

*Perischelis  c.  Perichelis. 

*Perisena  v.  Perizona. 

*Perisima  v.  Peripsema. 

*Peri-sma  c.  -petasma,  -psema. 

*Perisolid-is ,    -us    {i.    superus   76) 

(gesonderte  glossierte  Nebenform  von  pe- 
richelides, TlSp'.axsXl?)  ain  stuch  (76), 
stick  (18).  en  stucke  (23). 

*Perisolo-gia ,   -ya   v.   Perissologia. 

*Perisoma  v.  Perizoma. 

*Perisomare  v.  Perizomisare. 

*Peri-sonus,  -zonus  (17),-sc«nus(l8), 
-phonus(76)  (/.  contem-nans  4,  -pnens 
76.  aus  ÜTispTjcpavo;  )  hd.  eyn  v'-smeher, 
-smeer  (17),  -smaher  (18),  -schmaher 
(6).  nd.  en  vorsmar. 

>=Perissia  (x  Tispiaasia)  'v-  Perip= 
sema. 

Peri-ssologia  (23,  Br. ),  -sologia, 
-soloya,  -losogia  t  -logia  (17)  eyn 
lang  [sie  18).  eyn  1.  oberflodig  rede  (5). 
eyn  1.  vber-flußig  redde  (7),  -floßig  ding 
red  (6),  -fl.  dingk  (21).  obergrede  (17). 
en  lanck  ouervlodich  rede  (22). 

Peristereo-n ,  -s  ( Ki.)  (hei'ba,  gr. 
TispiatspsüJV)  iserne  harde  (24).  eisen; 
kraut  (Ki.). 

*Peristolis  v.  Perichelis. 

*Peri-  V.  Peripe-tasma. 

*Periterium  v.  Peritonium. 

*Perites  (c/.  peritotGi.  m.  ?)  y.Piritis. 

Peri-tia,  gew. -da,  -cida  (18),  poieia 

(1)  hd.   nd.   kundicheit.    hd.   chundikait 

(1),  kniddekeyt    {sie   18),   kindig-    (68), 


PER 


427 


kint-  (6.  Xpueritia),  wis-,  wiß-,  weyß-, 
wissent-  (20),  erfaren-  (110)  -heit;  wt- 
(152),  wy-  (133)  -scheyt;  kunst  (65),  be= 
rieht  i  gelehrte  (126). 

Peritissimus,  allergelerst  (65). 

*Peri-tonium  i  -men,  -tomum  (Br.) 

i.  circum-,  an-cisio  umbsnijdyng  (147). 

*Peri-tonium,  -terium  t  penitorium 

(74)    (Tisptxövaiov)   mittel  zwischen    fud 

vnd    ars   (74).  eersgat  (11). 

Peritus  (c/.  girouagus)  hd.  nd.  er- 
varen  in,  in  der  wysheit.  hd.  ervarn 
in  wiß-heit ,  -het  sim. ;  wys,  herfarn, 
wißende  (17),  bericht(i26),  cunstic  (100;, 
chundig  (1).  kundig  vnd  fursichtig  mit 
wissen;  wol  ge-cleit,  -schmücket,  -zie= 
ret  (75).  ondersocht  (cf.  ervaren)  Inder 
wijßheit  (132).  urut  (99). 

Peritus  vordorbin  (8''). 

Peri-urare,  -gorare  {i.  peierare  132 
&c.)  hd.  nd.  v'-,  be-  (18),  meyneyde  (8, 
9)  -swern.  mejaietschweren  (i5i).  ent= 
setzen  der  gewer  (75). 

Periuratio  virswerunge  (20). 

Periuratus  virsworen  (20). 

Periur-ium,  o/t  t -Mm.  hd.nd.  meyn- 
eyt,  hd.  -eid,  -eydig  eydt  (10),  -eydig= 
keyt  (65,  68),  -dikeyt  (18),  nd.  -eet  (11), 
-et  (23),  -ede  (99).  man  ayd  (1).  main- 
aid  (76),  -ayde, -aydswerunge,  -swerunge 
(74). 

Periurus  hd.  meyn-eydig,  -edig  (17), 
-ig  (21),  -eydiger;  meydeger  (18) ;  mayn- 
ayder  (46,  76),  -eyder(9);  man-ayder  (1), 
-cid  ((]).  nd.  inen-edieh,  -odich  (23). 

*Perizoma  v.  Peripsema. 

Peri-zoma,  gew.  -soma  l  -somatum, 
-sena  (77)  d.  lumbare  Gf.,  succinctor= 
ium  femorale  Br.  .sm.,  iu.xta  corpus  10) 
hd.  quest-a  (Gf.), -e;  kost  (76,  88,  93,  Ob.). 
hd.  nd.  quest,  quast.  bad-kost,  var.  -quest 
(64).  hd.  eyn  qiieste,  Mrg.  jm  bad  (66). 
padquesten,  vlg.  badkosten  (75).  stauen 
quast  (11).  uuadol  (perizomataGf.).pad= 
wadel  (1,  3).  niedercleit  (20).  nider-wat 
(65),  -gewand  o.  vmbgurt  (Das.).  brüh 
(104).  bruch  t  vmbsturtz  (i26).  alt  cleyt 
(-soma   147). 

*Peri-zomisare,  -somare  (12)  questen 
(8b,  12). 

Perizonium  bad-tueh  (91),  -ehr  t  für= 

tuch    (Das.). 

Perizonus  v.  Perisonus. 

Perla  hd.  per-,  bar-  (G)  -lin ;  perl 
(1,  4).  nd.  perle,  per-ela  l  -illus  perel 
{i.  lapis  preciosus  (f.  berillus). 
*Perlame-n,  -ntum  i;.  Parlamentum. 
*Per-  (75,  70),  par-  (Gl.  m.),  paro-  (75) 
-latorium  {i.  hortatorium  sc.  iocus  mo= 
nachorum  76  st.  locus  m.f)  sprach-,  red- 
fenster,  -hiiß  (75). 

Perlectus  oberlaesen  (20). 
*Per-ledere,  -lidere  (68,  76,  Br.)  seer 
letzen  (68,  110),    quetzen  (132).  hd.  v'-l.^^ 
vorletzigen  (67  sim.). 

Perlegere  ober-lesen  (19),  -lescen  (20). 
auerlezen  (11), 

Perlidere  v.  Perledere. 

Perlitor  (/.  occisor  (129,  Br.),  semen= 
tarius  (76.  st.  cem. !). 

Perludere  {i.  valde  l.)  verspielen  (75). 

Perluere  {i.  deplangere  75)  wa-  (8), 
we-  l  wu-  (17)  -sehen,  verhulen  vnd  be= 
weinen  (75).  perluitur  benasset  (i4i). 

54  * 


428 


PKR 


*Perlu8or  vcrspieli-r  (75). 

Perliistrure,  -ri  h<l.  nd.  orviii(>ii ;  v'-, 
hd.  Ol-,  iliiiili-  {'2\h  -hüllten,  hd.  hcrvani, 
dorfiireii  (4),  erfairen  (G);  reyn-igen, 
-gen ;  vber  roderen  (ftTsch.  von ubcrreiten 
.Sm. ;},  ii;o).  rli/.  (iurcIisiulnMi  (7.")) ;  sncliin 
{><).  vninie-s.  /  -ezilicn  (!>);  er-leuelitcn, 
-lyoliten;  vir-lueliten  l  lut«'in  (,!!>);  vnil)- 
8ten  (8),  -gen  nim.,  -gcne  (17).  be-sehen 
(8),  -sielien  (S'^),  -sicn  (7y),  scowen  (loo). 
reniglien  (23). 

*Perm-a,  -ula  v.  Parma. 

Permanare  durcliHicücn  (20j. 

Permanentia  virbibunge  {sie  20;. 

Permanere  bltyben  (!)  sim.). 
"•Per-  i:  Pro-maritima. 

Permeare  hd.  dureb-,  ober-,  vber-, 
iber-  iTüj,  ver-  [69,  isi),  «rf.  ouer-gan 
sim.,  hd.  -gon  (76),  -gene  (17),  -geen.  ver- 
bergen {sie  70 !  mis  vbergen  6g). 

Permerdare  ( /.  decipere  7.5 )  be= 
scbiÜiu  (8).  j)escIieisson  (",')). 

*Permerdatio  poschisserey  (75). 
*Perinerdator  j)esfheisser  (75). 

Permingere  be-seicbin  (8,  4i;),-pyssen 
(23^. 

Permissio  dogcMi  (99).  ver-bengnnge 
l  -lausung,  V(X)-.  -lai.sung;  zugebung  (75). 

Permittens  verlienger  (75). 

Permittere  hd.  laßin  sim.,  lassen, 
ver-1.  (65);  zu-l.,-lozsen  (4);  laussen(7G); 
verlossen  mit  willen  0.  mit  not  t  zugeben, 
vlg.  mit  veriiengung  (75);  v'-,  ge-  (8) 
-beugen;  gunden  (65).  nd.  staden  (23, 
109),  daraus  hd.  nd.  schaden  (Mss.  mog.). 
nd.  v'-,  to-laten. 

*Perinollire     weychen    (20).    weych 
machen    110  &c.),  maken  (132). 
*Permollitio  erweychunge  (20). 
*Permollitus  erweycher  {sie  20). 

Permotus  bewegit  (20). 

Permouens  bewegende  (20). 

Permouere  hd.  wincken  cum  capite 
(5),  mit  dem  heupt  sim.,  mit  den  ougen 
(76);  neygen  mit  dem  heubt(18),  bewe^ 
gen  (20).  nd.  weukeu  mit  deme  houede 
(23).  den  oghen  (22). 

*Perinula  u.  f/enus  trusil-is  var.  -e; 
c/.  premula)  pfrem  (75). 

Permulcere  behagen  (8,  9,  17).  wei= 
eben  (8,  17).  er-w.  (9). 

Permutare  hd.  wechseln,  v'-w.,  vor= 
weigsellen  (3),  wechßlen,  weßeln,  v'-w., 
weschßlen  (6).  hd.  nd.  wesselen.  hd.  v'-w., 
-wandeln  (9),  -kuden  (10),  -kauten  (Fr.). 

kauten   (Fr.,   Br.  AVtb.   1,  902  sq.   Sm.  2,  281 

sq.,  342.  BM.  920).  kuden,  nd.  cuyden  (Br. 
wtb.  l.  c).  buttern  (77)  aus  nd.  buten  (ßr. 
Wtb.  l.  c.  cf.  BM.   190). 

Permutatio  v'-wechselung  (4,  75), 
-kudunge  (10). 

Pe-,  t  le-  (75"^),  pa-,  be-  (5.  r.)  -ma, 
parua  (17),  peroa  (iio»)  {i.  poreus  10, 
13.xbache  scrofa  syluestris  cf.  petaso; 
i.  corpus  2>ora  ;  perna  stint  latera  p.  71;; 
i.  petaso,  baflfa  l  baehonus  "5,  Br.,  bacho 
Gl",  cf.  caroperina,  bacharus)  bach-o 
(Gf.),  -e  (20,  Sum.,  Gf.).  pach-o  (Gf.),  -en 
(3,  71,  75).  pach  (1).  bach  (17  &c.).  ein 
bark  (10).  bak  i.  twe  syden  spekes  an 
eynem  stucke  (221»).  bake  (22, 109).  baeck 
(11).  eyn  sit  (lOo),  seyt  (75b),  biet  (75^0) 
specks.  siet  speck  (49).  sutfleisch  (19). 
dy  schincke  (125).  sew  schenckel  (Das.). 
saw-  (i26),  schwinen  (Das.),  scbweiner  t 


PER 

die  hinderst  (iin),  hynder-  (  125  Mrg.) 
-hani.  hiimin  ( 9i ).  h.  ein  .seliweinener 
schenckl  i  V.  a.  1735  Sm.).  Iiainme  (iil, 
hd.  n/.  lui). 

*Pernare  vl)er  .swyininen  (9). 

*Pernasius  (/.  polosus,  altus,  cf.  sq.) 
hochcr,  iiocfertigcr,  gezierter  (71). 

*Pernasus  ein  berg  ( 17  &c.  st.  par= 
nassus  Hr.). 

*Pernatare  <huch  swyinmen  (20). 

*Perneca  v.  Berneca. 
Pernecare  hd.  nd.  doden.  hd.  totten 
(G).    todten,  toyten  (7).   doyten  (iss'i, 
schaden  {cf.  pernicari). 

*Per-nestus  f  -uestus  eyn  rig  (17). 
por-nestus  (74),  -uestus  rick  t  flachß= 
plewl  {i.  partica,  falanga  74).  en  rijk 
(23).  inedel-  (23),  mittel-  ( 18)  -rofle. 
Cf.  pro-nesia,  -nellus  v.  pertica. 

*Per-nieacitas,  -tinacitas(a/p/(.  pern- 
69, 134)  snel-,  schiiello-keit.  behendicheit 
(68,  1321.  scbalckhafftikeit  (110''.  c/".  per= 
nicitas).  hoflFart  (18).  alts.  tälhed  (iis. 
ahd.  gazeli  von  zai,  gizal). 

Pernie-ari,  t  -iem  inferre  ( Gl.  m.) 
schaden  (11,  19). 

*Per-nicax,  -tinax  { aJph.  pern-  69, 
134)  hd.  nd.  behend-e,  -ich  (132);  houer- 
dich,  hd.  -tich  sim.  hoff-erdig  (17),  -artig 
(18V  schalck  (132).  na  radich  (11). 

Pernieies  freisa  ( Gf. ).  sched-likeit 
(4,  6.5),  -elicheit  (5,  23 1,  -lechait  (1).  hd. 
scedelichkeit.  schade  (8,  9).  ang-ist  (8), 
-est  (100),  -st  (9).  anxt  (8^,  79  1.  v'der- 
bniß  (110 1,  -ffnisse  (i32),  -blichkeit  (es). 
hd.  freuel-,  frefel-  (67),  frebel-  (132)  -heit, 
-keit.  duchs  (Hen.  wett.  den  dux  haben, 
kriegen). 

Perni-eio,  -tio  (65  var.)  i.  -des; 
freisaist  lesio,  offensio  (Gl.  m.  cf.  pro., 
Gf.  3,  830  sq.).  Verlust  {versch.  von  -cies 

65). 

Perniciosus  (cf.  noxius.  pernix.) 
hd.nd.  snel;  Schede-,  schade- (11),  scede- 
(18),  scedde-  (21),  hd.  sched-,  schad- 
(134),  angist-  (8),  angst-  (9),  enxt-  (S^»), 
doet-  (20)  -lieh,  anxtelic  (79).  hd.  schnell. 

Pemicitas  hd.  nd.  snel-heit,  -licheit. 
schnalkeit  (6). 

*Peniicitas  (x  -cacitas)  schalkhaff= 
tigkeit  (i!o-i  I. 

*Pernicus  schalckhafftig  (110). 
Pernio  {cf.  gemursa)  toumado  (Gf. 

2,    658.    cf.    dau-worm    Br.    wtb.    1,    187?). 

inürmitas    den    dy   fueß    erfroren   seyn 
(3).  fußwe  {%?,).' nl.  muyle,   cackbiele 

(116). 

*Perm-tio  v.  -cio. 

*Perniuere  wi- ,  we  -  ncken  mit  dem 
haupt  (75). 

Pernix  {i.  perniciosus  Br.  &c.,  piger 
l  dc.^triictor  t  mortifer  76)  hd.  nd.  Schede-, 
nd.  schade-,  anxte-  (11),  schad-  (68), 
schedde-  (19),  sede-  (21),  anges-  (100) 
-lieh,  -lic.  snel  (100).  schnei  (100).  ghe= 
rade  (132).  weehick  (7).  warig:  ring  (i2g). 

Pernoctare  durh- 1  upar-nahten  (Gf.). 
hd.  nd.  be-,  ver-  (110,  132)  -nachten, 
-neychten  (19).  vbir  nacht  blibeu  (21), 
verharren  (75). 

Pernoetatio  vbernacht-ung,  varr.  -ig 

(75). 

Pernoctem  vbernacbt  (75). 


PER 

Per-nox,  f  -noctans  (75,  7fi),  -uigil 
(76)    •iurlmaht   (Gf. ).    durchiiechtig    (64, 
126).  wcciiter  (8,  9).    vbcrnacht-w.   (75). 
ain  .scliarwachter  (76). 
*Pernula  v.  Penula. 

Pero  {i.  culponeus  I5r.,  calciamentum 
de  crudis  })ellibus  7«)  gelallte  schu  (4). 
eyn  brcyt  wite  .schnell  (17),  groß  f^chuche 
(21)  mit  läppen,  eyn  groz  .schoe  mit  stick- 
!.(.'")).  weyt  brcyt  (9).  wit  (8),  jiund-  (II6), 
bunt-  (110,  Chytr.),  gcbondcn  (19),  gebun- 
den (11),  burcn-  (6,  64"',  Chytr. ),  pawren- 
t  grosser-  (74),  pawr-  (64*^)  Ad.  -scbuoch, 
-schucb,nc?. -scho, -sclioe(ll).großochoch 
(18).  en  grot  scho  (23).  'bucr  tesch  (X 
pera)  t  schucli  (7).  rober  schuoch  (76). 
pl.  brcede  scoen  (9o).  burenstevelea 
(Chytr.).  pasocha  ((if.). 
*Peroa  v.  Perna. 

Perorare  vol  biddeii  (79).  bewern 
eyn  sach  ader  krig  enden  (17).  b.  sache 
krig  t  streyt  ende  (9).  b.  kriegen  enden 
[sie  8).  volkummcn  l  ordenlich  reden, 
petten,  vßsprechen  ;  durch  gebet  ein  sach 
einigen  vnd  schlecht  machen  (75). 

Perosus  (?'.  exosus  1)  hd.  be-,  ha- 
(134),  ha-  (G,  i32)-ssig.  hetieh  (23).  durch 
hasset  (20).  dur-hat  (99),  -hart  (79j.  dor= 
cart  t  hasigh  (lOO).  torwart  (9).  doerga= 
tich  (11).  dorcchtick  (19).  der  (8). 
*Perpediuni  v.  Ammi.  « 

Perpellere  gar  vertriben  (110).  vol- 
komelich  verdrijuen  (i32). 

Perpendere  hd.  nd.  besj'unen,  v'ne^ 
men.  nr/.  prouen.  bekoren  (i32).  Äd.  pro-, 
ben;  praf^  (21),  prüf-  (7,  133),  pru-  (66, 
1.52),  brief-  (G) ,  bru-  (67,  101),  bru-  (70) 
-fen;  mereken,  v'sunden  (18),  be-gryfen 
(76),  -goben  (9),  -geben  (8),  -hagen  t 
-sehen  (17):  er-  (9),  her-  (17)  -kennen; 
be-  (20),  ge-  (8)  -dencken;  bnisen  (17. 
st.  ben.) ,  v'hengcn  (9).  vsrecken  (14). 
achten  [l]  mit  besynnen  der  Vernunft 
betrachten  (75).  prs.  ich  muot  hab  (64). 
vß-  t  gar  eben  wegen  (65). 

*Perpendicilluni  murwage  t  wage= 
stein  (.Sum.). 

Perpen-,  perpeo-  (76)  -dieulum  {i. 
amussis,  instr.  cementariorum  pluraba- 
tum  Br  ,  inst)-,  cimentariorum  sc.  plumbum 
in  zona  76 ;  cf.  cauan)  mur-wag  (G),  -wage 
(Gf.).  w.-  t  wih-stein;  pl.  {suri  st.  sunt?) 
sprat  (Gf.  6,  392,  689.  i.  q.  sprata,  mez- 
spr.  ib.).  line  (8^).  ortmes  (93).  winckel= 
meße  (74).  loede  (19).  blymcß  (64).  hd. 
nd.  richte-,  rechte-,  hd.  rieht-,  recht-, 
wag-  (74),  meß-snor,  hd.  -snore,  -snur 
(74),  -schnuor,  -schnür,  recht  suoyr(l3). 
rieth-snier;  p.  cementarii  ritliseil  (49). 
ain  ritciit  schnuor  l  hangysen  (76).  ein 
richtschimor  der  steinmetz-el  (iioa),-ler 
(uob)  o.  zimmerleut.  bleyseh-yt  (js^), 
varr.  -lyt  der  murer;  pleischeit;  richte 
schit  (75).  bleywaag,  senckel,  «/pasloot, 
waterpasser  (116).  eyn  glichniß  (15). 
viruemunge  (19,  20.  cf.  perpend-ere, 
l-iumV  ags.  col-thred  (94),  -draed  (i36). 
'  lengelhail  (147). 

*Perpendieulus  liane  (79.  st.  line?). 
;  *Perpendiumvernem-,  fursetz-,  bruf-, 
j  besynn-ung  (74). 

Perpensa  (i.  asarum,  nardus  agres= 
tis,  vulgago  &c.  73, 143)  hasel-  (73, 143), 
I  wildt  ncgel-  (73)  -wurtz. 
I      *Perpensura  pennig  slag  {t)  gcbre- 
[  chen  (17). 


PER 

*Perpentaculuin  v.  Lixale.  Preten= 
taeulum. 

*Perpeo-  v.  Perpen-diculum. 

Perpera  (vno  morbo  che  perverte  la 
facia  Gl.  m.,  quasi  peruertera  iio)  ein 
vbeltadt  (iioi>),  ybelthat  (iio»)  die  das 
angesiclit  verkei't. 

Perper-am,  t  -e  (iio  &c.)  hd.  nd. 
boes-,  crgc-,  t  boef-  (i32),  boeß-  t  loeß- 
(20),  bouß-  (19),  erck-  (8,  9)  -lieh,  -like. 
*Perpers  v.  Perpetuus. 

Perperus  erger  (9).  boß  vnd  vnrecht 
(75). 

Perpes  v.  Perpetuus. 
Perpessicius  dye  steds  lijdt  (i47). 

Perpessus  {i.  valde  l  diu  passus) 
hd.  er-litten  (1,  6),  -lidden  (18),  -lidcn, 
-leiden  (TS*!),  -beyden  {sie  7).  er-  (23), 
her-  (17)  -leden.  verledden  (20). 

Perpeti  scre  (8,   9,  17),  gar  lange 
(20)  liden,  leiden  (9). 
*Perpet-is  &c.  v.  -uus. 

Perpetrare  [i.  committere  t  peragere, 
conuicere  1.  st.  conficere)  hd.  nd.  v'sclmld- 
en ,  -igen,  ver  sehnigen  (18).  vol-  (8), 
ver-  (75)  -bringen,  volmachen  t  quait 
doen  (132). 

Perpetratio  [i.  peraccio  in  malo) 
buzse  vorbrengung  (4).  vol-  i  ver-brin= 
gung  (6.';). 

Perpetratus  verbrachter;  -ta  i.  re= 
troacta  verbracht  sund  o.   schuld   (75) 

Perpetu-atio  (65),  -itas  hd.  nd. 
ewicheit  sim. 

Perpetuum  prineipium    sine  fine 

daz    da   hat  eyuen    anhaup    vnd    keyn 
ende  (8). 

Perpe-tuus, -tis  -e  (76),  -s, -rs  (132), 
adv.  -tuo ,  -tue ,  -tualiter,  -tim  {die 
Glossen  mischen  adj.  und  adv.  Formen) 
hd.  nd.  ewich.  hd.  ewig,  ebig  ( 17) ;  ewec= 
lihe  (i52);  ewig-,  ewik-,  ewek-,  ebig- 
(17),  ebegk-(21),  eben-  (7)  -lieh, -liehen. 
nd.  ewich-,  ewe-lie,  -liken.  perpes  {aus 
pernix  x  pes?)  rische  (17).  sucl  l 
towelic  (22). 

*Perpix  V.  Veruex. 

*Perpleeti  be-vaen  (11,  20),  -fahen 
(19),  -kommern  (20).  slahen  (19).  slaen 
(11). 

Perplexio  zwifel  (65). 

Perplexitas  (Er.)  verwirr-  (15,  65 
var.),  v'worr-enkait  (7),  -enhcit  (es), 
-ung  (15,  65)  des  gemuts  (es),  bewerr- 
t  irr-  (8,  9),  bcflecht-  (9)  -ungo.  clein-- 
mutikeit  l  vnmut  (iio).  v'slagenheit. 
van  cleinmodicheit  (132). 

Perplexus  (X  amplexus)  hd.  nd. 
beworn ,  blode ;  bevan  (79).  hd.  be-, 
vmb-  (18Mrg.),  vmme-  (S^J)  -fangen ;  vmme^ 
griffen  (13),  be-langet  (21),  -kümmert, 
sim.,  -k.  von  hertzen  (110),  -komert(49); 
v'-worren,  -wurren  (4),  -vorn  (17),  -bor= 
ren  (1),  -bergende  t  irgende  t  behaU 
den  (9).  clein-muetig  (110),  -moedich  t 
v'slageu  van  hertzen  (132).  erbleiche-t 
(75b),  -u  (75acd)  vor  furcht,  irre  (17). 
ver-zeint,  -flochten,  -knufft;  ein  zwifeU 
1er  in  zwaierlai  zwingniß ;  einer  der  da 
in  bede  arm  gefangen  ist  (65).  uuseftiu 
{acc.  pl.  n.  Gf.  6,  169). 

*Perponere  hinder-,  dorch-  (17)  hd. 
-seczen,  nd.  -zetten,  ader  leczen  (18). 


PER 

*Perpunctorium(c/.  propunctorium) 

stuphisen  (Sum.). 

Perquirens  crfar-  t  durchsuck-ende 

(20). 

Perqiürere  vß-  (19,  20),  vt-  (11^ 
-vragen.  crfarn  t  durch.suchen  (20). 

Ferquisitio  [i.  acquisitio  Gl.  m.) 
durchsuckunge  (20). 

*Perracius  v.  Perrarius. 

Per-,  pe-  (si),  pet-  (74,  93)  -raria 
{i.  populus  74,  mackiiia)  vedrer  (93). 
phett-  (8),  phyd-  ^9)  -eler.  blide  (si). 
pleyde ;  hant-  t  werffendes-werck  (74). 
kalc  (18,  23).  morte-r,  -1  (74). 

*Per-,  pe-  (76)  -rarium  eyn  steyn- 
brucli  (9),  -broch  (8,  17),  -pruch  t  -grub 

(74)  ;  gruob  (76).  en  stcn  rost  (23.   i.   5. 
-rootse  petra,  rupes  q.  v.  KU  ?). 

*Perra-rius,  -eius  (8)  i.  rusticus  qui 
beiie  noscit  lapides  pvetiusos  (76).  eyner 
der  da  kann  wirken  edel  gesteyn  (17). 
edeler  steyn  kenner  (8),  er-k.  (74).  en 
edel  sten  vinder  {t)  bekenner  (23).  ediler 
steyn  {sie  9). 

Perrumpere  zu  rißin  (8).  enczwey 
reysson  (9). 

Perserutari  hd.  er-farn,  -fairen  (ß); 
vorsehen  (8,  9),  herforsen  (17),  aischen 
(75),  v'nemen.  nd.  er-,  vor-vareu  ;  v'soken, 
inspechtich   werden   (22^).   ondersochen 

(132). 

*Perscrutatio  ersuchung  t  aischung 

(75). 

*Perserutator  (x  persecutor)  v'uol= 
ger  (132). 

*Perseead-a,  var.  -o  {aus  pseca-s, 
-da)  klein  regentropflin  (64). 

Perseeare  in  zwey  hauwin  (8).  eyn 
zwey  hawon  (9). 

*Perse-culi,  l  -phile  (18),  l  -uili  (23), 
-nilis  {q.  v.)  gancz  (18),  gans  (23)  alt. 
*Persecu-,  v.  Persicu-m,  -s. 
Persecutio  durch-  (75),  dor-  (15) 
-echtunge.  erfulg-  t  pyn-unge  (20).  eyn 
fintlieh,  veintliche  (9)  anfechtung  (7,  8, 
9)  t  jagung  (7).  v'volgiuge  (11). 

Persecutor  hd.  echter  (9),  durch-, 
dur-    (39)    -echter;    ver-   t    durch-achter 

(75)  hd.  nd.  v'-,    nach-    (7)   -volger,  hd. 
-fulger  in   mala,  pin-er  (20),   -iger   (17). 

*Persenilis  gar  alt  (8,  9). 
Persentire  schire  entczebin  (8.  mhd, 
entseben  ef.  Gf.  G,  les).  schir  fawlen  (9. 
:  sentire  riechen). 

Persepe  alzu  dicke  (20).secr  d.  (132), 
vill  (110). 
*Persepherare  v.  Perseuerare. 
*Persephile  v.  Perseculi. 

Persequi  hd.  nd.  v'-,  hd.  er-  (76),  ir- 
(8),  nach-,  noch-volgen  in  malo,  in  bo= 
seine  (23).  nachhengen  (es),  durch-achten 
(6,  65,  76),  -echten  ( 7,  65,  75 ).  ver-  t 
durch-achten  (75).  hd.  pin-en  (20), -igen, 
ane-  (9),  an-  (8,  es),  -vechten,  -feichtin 
(8). 

*Persetum  v.  Persieum. 

*Perseud-uteruin,  -oterium  (94)  {cf. 
seu-,  pseu-dotyrum  Gl.  m.)  ags.  dor 
hludgaet  (i36),  thor  ludgact  {sie  94). 

Perseuerans  hd.  nd.  be-,  vol-  (132) 
hd.  -stendig,  -ständig  ( 134),  -stennick 
{^2V),nd.  -steudich.  wolhert- (20), vulhard- 


PER 


429 


(109)  -ende,  beharr-ender    (9),   -ig  (110). 
beherrig  (es),  hd.  stede  sim. 

Perseueranter  bestandiglich  (75). 

Perseuerantia  hd.  nd.  be-,  vol-  (132) 
-stendicheit  sim.,  .stantig  {sie  1).  be^ 
stenuig-  (21),  vcrstenne-  (18),  stede-  (17), 
stetti-  (76)  -keit.  vnvorcza-te  (8),  -yt 
t  vnv'drossene  (9)  stetigckeit  sim.  vnv'= 
droßen  harrunge  (1.5).  be-  (65,  uo),  ver- 
(65)  -h.  wollierdunge  (2o). 

Perse-uerare,  -pherare  (18)  {i.  per- 
sistere-,  -stare  (8,  9)  hd.  nd.  bestendi- 
g,  -ch,  stet  (76)  sin,  wesen  (13);  be-, 
v'-  (18)  -stan  sim.  hd.  belyben  t  harren 
(76);  ver-h.  (es),  bc-h.,  -horten  (67);  be-, 
wol-  {  vß-  (20)  -herten ;  be-  (5),  v'-  (18) 
-harten;  virharn  (8),  stede  blibea  (17). 
nd.  beharden. 

Perseus  v.  Persum. 

Persia  hd.  nd.  ein,  en  laut. 
*Persiea  {cf.  -cum)   en  wenden    rok 
(23).  gewendter  rock;  persich  piscis  (74). 

Persica-ria,  -cia  (24)  («.  siliquast= 
rum  Das.)  riet-ach  (2),  -acher  (_93.  cf. 
Sm.  3,  166).  rotrach  (,74).  rotich  (85). 
rudich  (24,47).  redich  (17).  ratich;  ras= 
sei;  pf ersing,  mucken-,  floh-kraut;  pfa= 
wen-kraut  t  -spiegel;  wasser  pfeffere 
(73  sim.).  pfeffer-  (^125),  flach-  (74),  flie= 
gen-  (Ki.)  -kraut. 

*Persiceatus  {auis,    aus    psittaeus!) 
sychtig  (Ij'O- 

Persi-,  hissin.  perse-,  pirsi-  (51",  8) 
-cum,  persetum  [jr,^)  weitin  pliellol 
(Gf..  cf.  pers-um,  -iea)  hd.  phe-  (93,  Gf.), 
pfe-,  pfo-  (67),  -pfi-rsich.  hd.  nd.  pers-ich, 
-ick,  -er  (79),  -sing  (75^^).  hd.  pers,  pfer= 
sig  (10),  pfirsi-g  (9),  -ng  (111);  pir-se 
(5b,  17),  -ße  (21),  -ß  (133),  -s  (8),  -sehe 
(5);  phirssen  (3).  nd.  piers-che  (11), 
-ick  (132). 
*Persicus  v.  Persum. 

Persi-,  perse-  (18),  pirsi-  (5^,  8) 
-GUS  hd.  pirse-  (17),  persen-  (18),  pirs- 
(5b,  8,  133),  pierß-  (20),  pirsch-  (5), 
pfirsen-  (77),  pyrsyck-  (19),  pirsric- 
(102),  persich-,  pherseich-  (1),  pfersich-, 
pfirsig-  (9)  -bäum,  -pawm  (1),  -baeum 
( 20 ),  -baym  ( 5b ).  nd.  persik-,  piers- 
(11),  peirsick-  (132) -bom,  -boem.  bestedi= 
gen  (18.  verirrte  Glosse). 

Persicus    i.   qui   frequenter    aliquid 
patitur  (Gl.  m.).trincker( 74.x  Potator). 
*Persilium  v.  Petroselinum. 
*Persil-ius,  t  -lus  (4)  i.   herha  cori= 
andri  (76).  gal-  (3),  gali-  (4)  -ander. 

PersillurQ  {i.  vas  picatztm  129)  gepicht 
faß  (8),  vas  (9). 
*Persil-lus  v.  -ius. 

Persistere  hd.  nd.  stan,  wol  stan. 
hd.  steen;  be-,  wol-  (110b)  -steen;  foln 
sten(18) ;  bleyben5«wi.,horin(8.s<.harren); 
be-harren  (9,  110),  -herten.  vol-staen  l 
-herden  (132). 

*Persius  {st.  Perseus)  vnus  ßliorum 
(76),  en  sone  (23)  iouis. 

Persolere  {i.  assiduare  &c.  Br.)  stete 
wonen  (8),  ge-w.  (9).  spulgen  (20). 

Persoluere  v'gelden  (9).  herbieten, 
wiederumb  vergelten  &c.  (65). 

Persolus  {i.  assiduus  Br.)  v.  Perdius. 

Persona  (:  sonare)  hd.  eyn  ding, 
eyn  iglich  d.  (20),  daz  vom  ym  selber 
ludet,  lyt  (7),  luthe  (17),    lütten   (21); 


4.U) 


TER 


VVAi 


PER 


da/  (iii  salli«'!-  liit  vl8);  da/,  vor  sicli  lut 
C2(^^.  nd.  t'ii  (lyMf;;li  dat  vor,  van  r22»  sik 
sulufu  ludet.  \-y\\  i-y^iMillicIi  /  eyntlich 
dyiuk  ilI».  oni'wekt  ilijiu-  ^11).  sflps- 
ende(9),  selbes  (8),  vornoiiftig^n)  wfscn. 
ein  solbstt'ndigkeit  dos  wosens  ^15). 
beiii'indt'  iSum.). 

Personalis  pcrsoeidi-ch  ^2(^)> -ck(i4"l 
Personalitas  porsonlichkcit  (^0). 
Personare  yi.  resonare  7«)  sprechen 
{!)  bekennen  i^vS,  |(). 

Personat-a,  -ia  (i26.  /.  lappa  lu.  v. 

bardana  .  /  persol-ata  (Ki. Va^ ''P'^^^'-*^'-^ 
1201  orrol.^  kletten  i^ii-i  si'm.^.  krotenbleter 
(01t.  lappa  (K)-,.  st.  lappa  Int.).  bueh= 
holder  (läi;).  huflatig  t  roßlififf  (Das.). 

*Personatini   von  porson   zn  p.  (68). 
von   personen   zu  p.  (iiol  van  p.  tot  p. 

(13-.'t. 

Personatus  i.  cU-l.  wirdickait  (65). 
2.  dcl.  ein  butz  (i26).  ver-butzet  t  -staltet 
(^Das.).  der  einen  schomeigen  au  hat  o. 
ein  butzen  antlit  o.  der  sich  verweicht 
hat  das  man  yn  nit  kent  &c.,  o.  der  in 
der  faßnatht  gat  o.  der  in  einem  spyl 
ein  person  ist  (88).  persoenscap,  persona 
ait  (147). 

Perspieaci-tas.  -ter,  -us  v.  Perspicu- 
itas,  -e,  -US. 

Perspicari  {i.  -cere  Br.)  durchsehen 
(110).  dof  syeu  t  elaerlieh  sien  (I32). 

Perspic-ax  v.  -uus. 

Perspicere  durchsehen  (6,5,  68,  7.5). 
dorsien  'i32i.  bescliawen  (iio). 

Perspic-ue,  -aciter  cLier-  (20),  durchs 
sichtig-  (110)  -lieh. 

Perspic-iiitas,  oft  l -a.cita.s  A(Z.  durch- 
sichtikeit.  -schiiilicldieit;  klarcheyd  (^19). 
nd.  dor-schinichej-t,  -sinnicheit  (22); 
claerheit  ilD. 

Perspic-uus,  -ax,  -acius  (6)  hd. 
durch-,  dorcli-siehtig,  -suchtig  (9),  -sechtig 
(8).-sieciitig. -schiuig;  dursiftig  (49),  dar. 
hd.  nd.  ciaer.  claerheit  (/.  claritas  20). 
nd.  dorsichtich,  doorsienich  (11),  dorch= 
scone  (-UUS  79). 

Perstare  hd.  wider-,  bey-  (9),  fullen- 
(20;,  blyben-  (t;.5).  hl.  nd.  vol-,  wol-stan 
sim.,  -steen  (9  &c.).  wael  staen  (11).  ver- 
ston in  pfandtschafft  wise  (75).  stete 
beleyben  (9),  blibin  (8). 

*Perstrep-are,  -ere  (65,  iio,  132)  hd. 
nd.  hiden,  lawten  (4.  i34\  ru-,  var.  raw- 
schen  (65),  wutten  (7),  bollern  (18).  nd. 
bo-,  bu-  (109)  -Idern.  geschal,  2;ar.  geschel 
(110),  gelut  (68),  geluyt  (132)  machen. 

PerstrmgereÄ'/.twingen.//f7.dwingcn. 

zusamene-dw.   1,100).   durch-swingen  (69, 

Mrg.),  -faren  (20).  senfticlich  best'ken  (9). 

*Perstroinata  u'.  tegimina  136*^)  ags. 

stefad-brun  1  su),  -brum  (136*). 

*Perstucium  eyn  kirsche  (sie  5^.  aus 
narstucium,  nasturcium  kerse!). 
Persu-  V.  Persw-adere  &e. 
Per-suere,  -swere  (9)  bene-liin  (8), 
-en  (9). 

*Persuni  ( cf.  pessum )  vntersich ; 
vernem-.  verließ-,  zerstor-lich  (74) 

Persum,  saos-p.  (127'),  -persus  t 
-erifos  (Gf.i,  soospersos  (104),  pers-icus 
(Sum.u  -eus  (Gl.  Aeii'r.)  {i.  sandic-eus, 
-inus  &c.  cf.  persic-a,  -um.  Gl.  m.  5, 
262)  weitin  (127,  Sum.,  Gf.).  wattine  (i04).  j 


a<fs.  blaweu  ((il.  .\clfr.).  grauuiu  (-erifos 
(it.).  /in  saos  (■/'.  proi:  sais  cmina  iDz. 
Wtb.    722).* 

Perswr-,  ///  Drucken  persu-adere  Int. 
nd.  raden.  hd.  Ibln  komelicli,  nd.  vullen- 
komeliken  r.  roten  (9).  volkomlich  r. 
(4),  raten  (  134  ).  volkumenlich  r.  (,76, 
110),  o.  zubringen  (/.  inducere  110).  tzo 
breiigen  \Vi->).  racden  (20).  fast  raiten 
(6). 
*Persuadibile  gleublich  ding  (65). 

*Persuasibilita3  glcub-,  rede -liehe 
red  (65). 

Perswasio  raet  (20). 

*P.  in  malo   böser  rat  t  bosrot  (75). 

Persuasor  ratgeber  (  G8,  iio).  raet= 
geuer  of  tzostocher  (132). 

Perswasus   {i.  inductus)    au    gelart 
(17). 
*Perswere  i'.  Persuere. 
*Pertaxare  /.  palmitare  l  pr.  subar= 
care  («c  76).  virdasten  ^19).  v'tasten  (11). 

Pertensus  {i.  valde  extensus)  clam 
den  (22i>). 

Pertenuis  gar  fast  dünn  (65). 

Perterebrare  durchboren  (75). 
*Perter-ere  i:  -rare. 

Pertergere  gare  wischen  (8),  wuschen 
ader  drocken  (17). 

Perter-rere,  -ere  (i5i)  hd.  er-,  her- 
(17),  der-  (4i,  v'-  (5,  23)  -schrecken,  hd. 
er-srecken,  -schrekeu  (,76);  herscrickeu 
t  v'wirren  (7).  hd.  nd.  v'-,  hd.  er-veren. 
erfairen  (G).  grusam  (17),  grawe  (9)  ma^ 
chen.  verscheuweu  (,75). 

Perterritus  sbst.  ptc.  hd.  herschreek- 
unge  (5,  7),  -t;  erschreck-t,  -lieh  (4); 
ersreeke-  (18),  erschrocken-  (,76)  -lieh; 
er-  (110),  ver-  (75)  -schrecken  (110); 
herfaret  ( 21 ) ,  v'uert  ( 5 ) ,  erveret  (20). 
nd.  v'schreckynge  t  vorvert. 

Per-tica,  -dica  1  7«),  par-,  por-  (1) 
-tica  ( ?'.  pro-nellus?  -uellus?  1.  cf. 
per-nestus,  -ea)  hd.  ricke ,  rick ,  recke 
(,10),  reg  (67,  133,  152),  rig  (8^),  ruch 
(20),  rahe  (104).  reck  (8,  132).  rik 
(9,  22,  23).  nd.  rijk  (,78),  recke  (109), 
rec  (106),  reeck  t  ruede  (11).  hd.  rüde 
( 19 ) ;  mittel-,  nd.  metel-rode ,  -tat  ( 74 ) 
van  teyn  voteu  ^23).  hd.  eyn  mitteyl 
rüde  (17).  eyn  messe-girtte  (17),  -rute 
(9),  -rüde  (8).  ein  swing  rute  t  ein  we= 
ber-bogen  t  -kolb  ip.  fullonis  65'^  Mrg.). 
wol])ogen;  wißpaum;  hangelbaum  (75). 
ein  stick  (110''),  lang  st.  (iio»),  lanck 
stock  (132).  zauusteck  (91).  hd.  stange.  st. 
dar  an  man  die  clcider  hencket  (75). 
st.  da  man  gwant  an  habt  (1),  hecht 
(2).  latte  (125).  gert,  stang;  winckel-, 
vilg-  (fullonum),  meß-rut  (74). 

Pertime-re,  -scere,  pertinescere 
(152)  hd.  nd.  vor-,  hd.  für-,  fu-,  fo-  (,5), 
nd.  vro-,  vru-chten.  hd.  furthen  i  iut= 
sehen  (201;  entsene(19);  er-feren, -schre= 
cken.  -schrocken  (67);  gar  furchten  (8). 
nd.  ontsien  ( 11 ).  -escere  begynnen  zu 
erschrecken  (68),  tzo  entsijen  of  ver- 
schrecken  (i32). 

*Per-  V.  Pas-tinaca. 

Pertina-eia,  -tia,  -neia,  -ncio,  -citas, 
pertinencia  i^9)  hd.  v'har-rung  (1,  in 
malo  110),  -theit,  -tekeit;  hertigkeit  in 
mäht;  hertikeit  des  gemutz  i  verhertung 
in  (ier  boßheit  (75);  v'horte-  (18),  v'herte- 


(21),  enhartic-  (19),  wederspendig-  (17), 
widerspennig-  (8),  widerspeni-  (i)),  keü= 
big-(u.i8.),  erseli-  (8'')  -keit;  mot-,  nioit- 
wille;  liert-  i  in-haltung  l  halß  star- 
ckait  &c.  (65).  nd.  hardicheyt,  v'-h., 
een-h.  (11),  erseileghet  (79;,  eyn-pass  i 
-moyt  (147). 
*Pertin-  v.  Pernic-acitas. 
Pertinaciter  hartwill-ieh(i32),-iglich 
(68,  110).  streng-  t  herttig-lich  (65  sim.). 
mit  kib  (i2fi). 

*Pertina-ncia,  -tia  v.  -da. 
*Pertinax  r.  Pernicax. 
Pertinax  (i.  duri.s.simus  l  assiduus 
l  stabilis  76)  herte  am  synn  des  ge- 
mutz (75).  hertis  synnes  (8,  9).  hart- 
sindig  (17),  -mietig(^76),  -willig  (110 &c.), 
-heltig  (65).  v'hart  in  boesem  (iio),  in 
quade  (132).  v'-hartet  (.^),  -hardet  (13, 
23),  -hertet  (21),  -hert  (4),  -hert  am  sin 
hö),  -hertten  (76),  -herrig  (88).  hd.  boeß- 
(110),  vn-willig.  on-  t  hart-  (i32),  giii- 
(20)  -willich.  eyn-w.  (11),  -pessich  ^20), 
-hornick  indem  sine  (19  Mrg.).  eeiistrib= 
bich  (81).  keiibig  (uas.).  wederspendig 
(17).  eyn  halßstarcker^  ein  harter  halß 
ederiger  (65).  erse-  ^S^),  ersei-  (79)  -lig. 
gremßig  iopera  88.  cf.  Sm.  2,  110). 

*Pertinctus  i.  perfecte  tinctus  gcnoczt 
t  tolleratus  gefaruct  (20). 
*Pertin-encia  v.  -aeia. 
Pertinens  zuhörende  (20). 
Pertinenter  zuhurlichen  (20). 
Pertinentia  zu-hoeruiig  (iio"*),    -ho= 
rung  (iio\  -gehorung  (75). 

Pertinere  //(/.  nd.  zu-,to-horen,  -hoe= 
ren  (iio^^).  Ärf. -gehorn.  tzobehoeren  (132). 
angepurn  (1.  cf.  Sm.  1,  193).  gheboren 
(23).  hd.  ge-born  (17).  -bern,  -berren(,21), 
-baren  (G). 
*Perti-nescere  v.  -meseere. 
*Pertiiigentia  be-rurunge  (20),  -ror= 
unge  (19),  -rueriiige  (11). 

Pertingere   hd.   nd.    roren.    hd.   be- 
(133),  bö-    (19),    an-    (7)    -r. ;    bo-rureu, 
-ruern,  -ryeren:  zu  stossen  t  ruren   aiu 
(G):  griffen  (110);  zu-gr.,  -grifcn,  -greife 
fen  (134);  treffen  (20),  tasten  (68).  grief= 
fen  (132).   nd.    be-roeren   (i32),   -rueren 
(11);  to  gripen;  raken  (i09,  i32).   crrei= 
chen  (65). 
*Pertrum  v.  Pireti'um. 
*Pertula  v.  Protula.  Potentilla. 
Pertundere  zu-slaen    t  -brechen    t 
-ryßen  (^20).zerdulpen(i26).  durchschlaen 
(75). 

Perturbare  hd.  be-truben,  -drüben, 
-droben,  -tryeben  (18,  76),  -truwen  (17), 
-riechen  (uo'');  v'dorben  (18),  zerstören 
(110).  nd.  be-drouen,  -droeuen  t  ver-- 
sturcn  (132). 

Perturbatio  bedrubunge  (20).  be= 
trubung,  zornigkeit  &c.  (65). 

Pertusaglum  zapffengeld  (kl). 
^Pertussis  li.  ptisis)  griessucht  (75). 
*Pertusura  loch,  hol  (74). 
Pertusus  dur-ihhil,  -chil,  -ahlohteu 
(Sm.   1,   3i)3).    durchstochen    (68).    doer 
beert  t  verlessen  (132).   beschaben  {ves= 
tis  iiol.  zu-slahen,  -ryßen,  -brechen  (20). 
Peruadere  durchgaen  (20).  aiiivirti= 
gen  (19).  anyerdighen  (11). 

Peruagari,  -re  wandern  (11,  19). 
durch-w.  l  -lauffen  (20).  vmme  gen  (8). 
alle  vmme  geen  (9). 


PES 

Peruagatio  vßscliwoiffikait  (65). 
*Per-  V.  Pre-uagorari. 
Peruasatus  myt   den  duvel  bescten 
(147). 

*Peruela  v.  Peruolus. 

Peruellere  Itd.  vß-,  f,^are  vß-  (17) 
-czihcii   sim.   borujtffcu  l   pfotzen   (l26). 

Peruenire  hd.  nd.  komen  sim. 

Peruerse  v'kerlich  (20). 

Peruersio  v'kcrungc  (20,  75). 

Peruersitas  v'kerlicheit  (20). 
*Peruersor  verkerer  (7.5). 

Peruersus  hd.  v'kert,  hitz  (i2fi).  nd. 
v'kart. 

Peruertens  v'kcrende  (20). 

Peruertere  hd.  nr/.  v'kercn.  v'kioron 
(11). 
*Peruestus  v.  Pernestus. 

Peruicaeia  genaurat  (8'').  noretig^ 
keit  (9).  vorc'htckeit  {sie  8).  stijöhcit 
(110,  132). 

Peruic-ax,  l  -us  (132  &c. )  radich 
(8'^).  narad-ich  (79),  -cg(99).  noretig  (9). 
ncredicli  t  crighig  (100).  nardich  (20). 
forchtig  (8).  fore  redig  (17).  wreet  t 
nagende  132).  wydor-wortig  (110),  -spen= 
nig,  kibig,  eigenriclitig,  lätzkopff  (126). 
subtil  (99) 

*Peruid-a,  -us  v.  Perfid-ia,  -us. 

Peruigil  hd.  nd.  ein,  en  wecbter. 
ein  dureh-vv.  (i26),  wecherlicher  (65). 
wacli-ker  (79),  -tei'  (68,  isi),  hd.  -ende, 
-ig  t  wagig  (6).  wacker  (100).  dor-w.  t 
sere  w.  (los).  woker  (11).  wacter  (20). 

Per-,  t  pro-  (71,  143)  -uinca,  ber= 
binca  (91)  [i.  capistrum  l  balubra  t 
semperuiuus  74.  cf.  vinca)  her-,  per- 
wurtz,  beridanich  (74).  streit  l  yngrun, 
nl.  vincoorde  &c.  (17g).  berwinke  (24, 
143).  sin-,  l  in-  (74)  -grün  (143),  -grün  (74), 
-grien  (91),  -grono  (47).  snit  l  jngrien 
(144).  snitgrune  (Sum.  v).  hedrich  (74). 

Peruiridis  ingrun  (126). 

Peruius  luck  (62.  cf.  rm.  1024).  Jid. 
durcli-geugich  (20,  65),  -wegig.  doerwe= 
gich  (11).  dorgenych  (13).  durgenge 
(8b,    79). 

*Peruix  (st.  peruigil)  wecliick  (7). 

Peruola  hd.  (m.<!s.  mog.)  durch  flog 
sim.  ein  dorcli  slag  [sie  17). 

Peruolare  durcli-fliehen  (20),  -flien 
(8i>).  dorcli  flehen  (17). 

*Per-uolus,  -uela  (23)  hd.  (mss.  mog.) 
dorch-fluchtig,  -flochtik  (19).  nd.  der 
ulegich  (23),  doer  vlochtich  (11). 

*Perurire  (i.  ignire)  hitzen,  gluegen, 
var.  gleuen  (75). 

*Peruritus  (i.  ignitus)  glueget,  var. 
gleuet  (75). 

Pes  hd.  fuoß  (110),  ffiß  (6),  fueß  (20), 
fuiß  (19j,  fuß;  voeß  (132).  wc?.  vot,  vuet 
(11),  vut  (99). 

Pes  alaudae  rittersporn  (Ki.). 

Pes  asini  knoblauehkraut  (Ki.). 

Pes  columb-i,  -inus  ( 144,  Ki.,  Pr. ) 
(herba)  taubenfieß  (91  sim.).  t  scharten= 
kraut  (144).  gotsgnade  (74). 

Pes  coru-i,  -inus  (herba)  rappen- 
(143),  hanen-fuß  (116,  143)  -fuß,  nl.  -voet, 
hd.  gleis.sblumen  (iie). 

Pes  gallinaceus  v.  Gallipes. 

Pes  leonis  (cf.  planta  1.)  sigmarck= 
kraut  (74).  sincau  (Ki.). 


PES 

Pes  lepori-s,  -nus  (24)  haselworz 
(Sum.).  haasen-pfodtlein  (Ki.),  -pfädtle 
(144),  -pfotlin,  -pfaatle,  nl.  hasepootkens 
(U6).  cruce  wort   (24).  katzenklee  (116, 

144). 

Pes  miluinus  weyhen-  0.  weingart^ 
hanen-  (143),  krähen-  (Ki.)  -fuß. 

*Pes  pulli  (p/.  flammula,  gallipes) 
hanfvz,  Mrg.  adra  grais  (87).  hannonfuß 

&c.  (74). 

*Pes  vituli  i.  barba  Aaron  &c. 
pfafiPen  pint,  id.  papecullekens,  calfs= 
voet  (11 6). 

Pesea  {cf.  Gl.  m.  h.  v.)  nußschal  (75). 
*Peseulum  v.  Pessulum. 
*Pe-  V.  Pa-ssagium. 

Pessarium  artzney  die  in  ein  fut 
gehört  (74). 

Pessi  (pL?)  wüschlin  (91). 

Pessimare  snotlich  dun  (8j.  böslich 
tun  (9).  seer,  seir  (132)  v'-argen  (110  &c.), 
l  -derben  (110),  -deruen  (132). 

Pessimus  hd.  (der)  aller  nd  alder 
erg-est,  -erst,  -este  (133),  hd.  -st.  aller- 
argeste  (152),  -ärgst  (7),  -bosest  (18), 
-bost  (21,  110).  der  ärgst  (68),  bost  (17). 
die  archste  t  boest  (i32).  bo-,  war.  be- 
sest  (75). 

*Pessoluin  v.  Pessulum. 

*Pessul  {St.  -lum)  ag.^.  liaoa  (94,  ise. 
haBca  Usw.). 

*Pessula  hultzein-  o.  nialeh-sloß  (74). 

Pessulare    hd.    v'-riegeln,    -rigelen, 

-riglen,  -regeln,  -sperren  t  -tarreßen  (75. 

cf.  dilipostes).  nd.  vorregelen.    grinde- 

len  (132). 

Pes-sulum,  -sula  {q.  v.),-su\.\xs{q.v.), 
-Solum,  -Culum  (86.  cf.  -culi  gi.  m.) 
hd.  nd.  regel,  gryndel,  klinke,  hd.  ric-, 
ri-,  rig-  (21)  -gel;  hultz-ner,  var.  -er 
(75),  ein  holtzen  (7)  riegel;  grcndel, 
grindil  (sfi),  klingke  (5i>),  kligke  (13), 
klinck  (19),  klcnck  (49),  kling,  swibel 
(^.  seratura  lignea  75.  cf.  schwiebel  = 
Fr.  2,  244'>  schwaibel- stecken  Sm.  3, 
526?).  scheider  (5).  fall-isen  (18),  -eysen 
(20),  -dore  (19).  schlos  (i4i).  val  sloß 
(20).  vel  sloz  {pl.  f  Sm.  3,  460).  fei  schloz 
54).  hoecke  (11). 

Pessulus  crintil  (Gf.).  rigel  im  schloß 
(91).  klingkesloß  (125).  Sperling  (126). 
Pessum  aqs.  spilth   (94,    i3g).  vnter 

(74). 

Pessum  mergere  nahpisoufan  (i4i). 

Pessun-,  pessum-  ( 76 )  -dare  hd. 
vnder  dye  fuß  dreden,  tretten,  werffeu 
(20);  vnder-  (19),  nider-  (8»^)  -w.  nd. 
vnder  de  vote  treden  t  slan;  ouderwar: 
pen  (11). 
*Pesternata  v.  Pastinaea. 

Pesti-cus,  t  -ferus  (110  &c. )  hd. 
siech;  su-,  si-chtig;  schelmig  (65,  lio). 
nd.  zieck. 

*Pestiehiaria  v.  Galega. 

Pestifer  sucht  dreger  (19). 

Pesti-ferus,  -lenticus,  -cus  {qq.  v.) 
(i.  morbidus  1 )  hd.  suchtig,  sichtick 
(^18),  siechig  (76),  suclitebrenger  (20). 
nd.  zukich,  zuuckedreger  (11). 

Pest-ilens,  -ulons  (8)  vngehewr  ster= 
ben  (9).  vngehuer  (sie  8).  schelmig  (65, 
74).  zerstorlich  (65).  keib-,  sucht-iger  (74). 


PET 


431 


Pestilentia  hd.  eyn  suchte,  ster^ 
bende  s.  (8),  sterbungc,  siecheit  (20), 
der  Schelm  (65,  74,  93),  zcrstorlickait 
des  schelmß  (6.5),  plaege  (19),  gemeiner 
tod  (74) ;  die  peste-  (4),  pesti-  (110)  -lentz. 
nd.  zuke,  steruinge,  plaghe. 

*Pestilenticus  (c/".  pestiferus)  der 
die  sucht  hat  (8).  schelmiger  zerstöret^ 
ter  mensch  (65). 

*Pestilentie  besmitzinge  off  die  gaue 

gndes  (132).  bewel  (126). 

Pestilentus  sterb-  (1),  ster-  (5'') 
-suchtig. 

*Pe-  V.  Pa-stinaca. 
Pestis  hd.  scalmo  i  scelmo  «m. ;  fihu= 
sterbe  (Gf.),  schelm  (65,  74,  88),  schelm 
sucht  (46);  schelmige  zerstorlickait  (65); 
keib  (74),  suchte,  sucht,  suycht(19),  suetht 
(20),  sewche  (9).  nd.  zuke,  zoke. 

*Pext-is,  -rix  v.  Pistrix. 

*Pestulons  v.  Pestilens. 

*Pestulus  vinne  (11). 

*Peta  (rf.  petus)  schilherin,  gaile, 
vnkcwsche  (74). 

*Peta  {herba,  cf.  beta)  bieza  (120). 
malta  (105).  melda  (121). 

*Petacium  {cf.  -cia  Gl.  m.,  pictaeium 
&c.)  brief  (121).  flech  (Sum.). 
Pet-  V.  Ped-agium. 

*Petalaster  (i.  furfures)  klie  (23). 
petula  sunt  fures  (76). 

Peta-lum,  -llum  f  -mellum  (i.  aureola 
in  ea  fronte  pontificis  76  7i;  sim.),  peea= 
lum  (147)  estrich-  (147),  marmer-  (68), 
eyn  vierkant  marmel-  (132)  -steyn.  pe= 
tala  pcdulun  (Gf.). 

*Peta-  r.  Petu-lus. 

*Petamellum  v.  Petalum. 

*Petas-ina  v.  -ma. 

*Petas-ius  v.  -um. 
Petas-ma,  -ina  (76)  (/.  cortina  20, 
ornamentum  templi  appen.sum  76.f/penta-, 
pera-,  peripeta-,  pate-sma)  hd.  nd.  vor-, 
hd.  für-,  vmb-,  nd.  om-hanc,  hd.  -hang, 
gemolt  vor-  (8),  wur-  (9)  -hang,  vmb- 
ganck  {sie  20),  -hanck  in  der  kirchen 
(75).  hanc(i07),  eyn  vauck  (132)  van  een, 
eyn  beest  (X  petaso!).  gezelt  (18).  telt 
(23).  tepich  (6).  dephich  (21).  dep-pich 
(7),  -che  (17),  -t  {b).  segel  (46). 

Pe-,  pen-  (10)  -taso  (i.  parna  10.  cf. 
perna)  ein  ba'cke  (barcke  10).  schenckel 
0.  hinderhamm  (91).  vorderst  hamme  (v. 
a.  1618).  li.  sanibt  den  rippen  (v.  a. 
1735  Sm.).  ein  ripbrate  (m.  Das.)  von 
eim  Schwein  (Das.).  ein  bratschwinlin 
(110),  Span  verlin  (68),  speen  vercken 
(132)  t  melius  ein  syten  speckß  (68,  110), 
eyn  sijde  speckß  (132);  i  ein  stuck  von 
einem  braten  (110),  braden  (i32);  adir 
schinck  (68  Mrg.).  schmick  (135). 

Petas-um,  -sum  (75),  l  -ulum  (68), 
t  -US  [q.  V.),  -ius  (.Sum.)  (i.  petaso  Gl.  m., 
latum  calciamentum  76,  Gf.,  alatum  c. 
Gf.,  c.  Mercurü  a  gr.  peto  i.  volare  Br. 
cf.  TlizaoOQ)  scrite-  t  fluge-scuoch  sim. 
(Gf.  6, 4i9).scritscohe  (121).  schritt-schuch 
(68),  -elschuoch  (2). 

Petasunculus  specbach  (Sum.).  ein 
kleiner  schinken  0.  schaubhut  (Ki.  cf. 
sq.).  die  hinderst  hamme  (V.  a.  1735  Sm.). 

Petas-us,  l  -um  (68,  74,  110,  132), 
-sum  (75)   scritscoen  (107).   wit-   (75), 


432 


PET 


PET 


PIC 


stii'vt-   (71^   -schnell,    schaiibhucd   (i25V  I 
cttliiuiiiiittuin  i(u-.,   etiain    eyn   wi-crliacn  | 
(\3-2),  vrliaii  i.-*c  iio'M,   vr>u\  (sie  iio''!).  | 
*Petaurare  inau  op  clyo  liuyt  wcrpon 
(Ul). 

Petaurista  spriiipor  (tti). 
Petaurus  v.  Peturus. 
Petax  c.  Procax. 
*Petellus  kalb  {H). 
Fe-,  pet-  (76)  -tere  hd.  nd.   biddcii. 
h(l.  bitton,  bieten  (l),  Ijyeden  {t  requi= 
rere  :•>),  begeren  (iio). 

Petibilis  biedelich  (20). 
*Peticius  V.  Petilius. 
Petig-o,  -io  [IH)  {i.  pru-,  pro-rigo) 
iukedo  i^iai).  iuekede  i^ioo).  iueliedo  (120). 
schürf  (d).   Schorf  (23).   griut   (,18,   23). 
ags.  tetr  (94,),  ter  (i36). 

Peti-lius,  {  -cius  i  -tvis  (147)  cf. 
Gl.  111.  ■'),  '.'7;!)  empsiger  pieter  {7i).  die 
bidt  (147). 

'^Petilus  i:  Petulus. 
Petiolus  V.  Pediculus. 
Petitio  bidd-unge  (19,  20),  -inge  (11). 
bode  i20). 

Petitor  hd.  nd.  bidder.  hd.  biter  (4), 
bitter  (le),  byeder  (ö),  bcdcr  (17). 
''Petitus  V.  Petilius. 
*Petolari  v.  Petulari. 
^Petoricum  (*<.  petorritvun ,  cf.  he= 
toritvim)  lioltzwagen  (75). 

Petr-a,  ^-ella  [in)  hd.  steyn,  schy  ffer-, 
platt-  (74),  blat-  (62),  fletz-  (64)  -stein; 
felß.  tilß  [62),  schrofen  (126),  blatta(93). 
7id.  sten,  stien  (11),  ke^'e  (lOs),  schover: 
stein  i  leye  (147). 

Petra  focaria  {cf.  piritis)  ags.  flint 

(94,    13'; ). 

*Petr  a,plecta-(  1 2 1  ,Gf .),  pecti-limatica 

slif^tein  (121,  Gf.). 

Petra  salis  salzstcin  (Gf.). 
*Petra-nelium,  -pium  v.  Lapatium. 
Petroselinum.     Cf.    petronel    i.  herbe 
(jeniis  t  mel  candidum  (76).  petra-pium 
l  -uelium  felswurtz  (70). 

*Petrare  (i.  populäre)  pleyden  werffen 
0.  mit  dem  werck  werflfeu;  ver-steinen, 
-hertcn  (74). 

Petraria  v.  Perraria. 

*Petrasi-liiira,  -ndula  &c.  v.  Petro= 
selinum. 

*Petra-ueliuni  v.  -nelium. 

*Petrella  v.  Erigeron.  Petra. 

*Petriculus  v.  Paristulus. 

*Petrifocüna  stain-grub,  -pruch  (74). 
Petrinus    [cf.   petrosus)    sten    (23). 
stayniger  (74). 

*Petri-scus,  -tus   &c.  v.  Paristulus. 

*Petrix  r.  Parix. 

Petro,  g.  -onis  stayn  (74).  der  leyen 
of  schevcrsteyn  scberver  of  stncken(i47). 

*Petro-cilinuin  i-.  -selinum. 

*Petroliuin  santpeterßol  (74). 

*Petrolla  (cf.  petra)  plaitstein  (74). 

*Petronel  v.  Petranelium. 

Petro-,  petru-  (4),  t  hypo-  (125,  Er. 
st.  hippo-  Ki.),  l  oleo-  {genera  apii  Br.) 
-selinum,  petr-osilinum,  l  -osillinum 
(141),  -oeilinum  (147),  -asilinum  (6), 
-osalinum  ( 93  ),  -asolinum  (  76 ),  gew. 
-osilium, -asilium,-isilium(46),-iselium 
^-ocillum?-oeinillum^Gi.m.),-oselignum 


(136',.  -osolium  (87),  -asindula  ( (•. 
pipinella),  -apium  (117,  i.  oxilicium 
21;  a  petros  et  selinum  i.  apium  Hr.), 
persilium  (143)  jx-trosil  (1).  pcdar.silli  ^ 
federscelli  .s/w.  (Gf.).  petirsil  (121).  peter- 
sillege  (17),  -silige  (4),  -silge  (3,  4,  ir,3), 
hd.  -silgen,  -silie  (20,  110'',  132),  -cilie 
(23,  147),  -e(!lie  (11),  -tzylge  (12.5),  -sili 
(6),  -sil  (91),  hd.  -ling,  -Im  (6,  87),  -lein 
(111),  -li  (46).  iK'r'lin  (;')).  betcrli  (93). 
aggiey  somon  (-li)).  agelegen  l  a(iuerley 
(77).  astrentz;  mcistcrwurtz;  angelica 
(126).  inposilenon  {au.s  hipposelinon 
herba  hortulana  dicta  (i4i). 

*Petrositas  steynlieyt  (20). 
Petr-osus,     l     -inus     l     -uus   (i47) 
stcynetht   (20).    stienich  (11).    schever= 
steynich,  leyych  (i47).  felsig  (7.0).  schro-- 
feclitig  (126). 

*Petru-  V.  Petro-selinum. 

*Petruus  f.  Petrosus. 

*Pettere  v.  Petere. 

*Pettichiaria  v.  Galega. 

*Petuita  V.  Pituita. 
Petul-  cf.  Pecul-. 

*Petula  [i.  meretvix;  -lus  i.  importunus 
in  i^etendo  t  luxwiosus  76.  cf.  petus; 
X  vetula?)  dump  wif  (79).dup  wyb(8b). 

*Petula  sniteloch  (8.5.  cf.  perc-,  pret- 
-ula). 

*Petula  V.  Petalaster. 
Petul-ans,  t  -eus  (110),  -eus  (132) 
{i.  procax,  purcus  i36)  hd.  nd.  geyl. 
geylich,  verwent,  onkuysch  (i07,  132). 
virwenet  (20).  hd.  vnkusch  sim.  schamper 
t  freuol  (i26).  hirti-  (mhd.  Schweiz,  hirte-, 
meister-)  -los  (Gf.).  w§licli  i  vertart  (109). 
ein  vngestumer  buler  (60).  ags.  uuraeni 
(94),  ureni  (136). 

Petulanter  hd.nd.  geylich.  vnkcusch= 
lieh  (110). 

Petulantia  geyl-,  gal-  (G)  hd.  -heit, 
-icheit  (23,  132).  gaylkeit  (134).  vnkcusch 
begird  (110).  wurcklich  vnkunschait  (65). 
freucnheit  (i26).  virwenycheyd  (19).  get= 

lose   (Sum.). 

Petulari  (Br.  &c.),  -re,  petolari  geylin 
(8).  hd.  nd.  geyl  sin.  vnkeusche  werck 
heissen  (iio'')-  vnkusche  w.  heischen 
(peeulari,  alph.  pet-  110^).  vnkusch  w. 
triben  (68).  onkuyssche  wercken  eyschen 
(132).  scherczen  (9). 

*Petularis  vir-wenelich  i  -czart  (19). 
darcen  (darten?  t  verweent  (11). 

*Petulator  betrieger  (110  s^im.). 

*Petulatrix  betriegerin  (68). 
Petul-cus,  -eus  v.  -ans. 
Petu-,   peta-   (68,   75,   76,    110,   132), 
peti-  (Gf.),  pecu-  (9)  -lus  {i.  equus  qui 
habet    albos    pedes,    aus  uoixtXo?)   ein 
pferd,    roß   (75)    mit  wyssen    (75,    110), 
breyten   (68.    aus  witen   missv.  !   fussen, 
fiessen.  en  pert  mit  wissen  voessen  (132). 
weyßfussi-g,  -gs  pferde  (74).  weyshaubig 
{sie)   pfert  (9).  wiß   hubesch  phert  (8). 
en  wit  votet  pert  (23).   pert   dat   wytte 
voite  heft  (147).  fitiluec  t  fizzilueh  (Gf.). 
Petulus  V.  Petula.  prc. 

*Pet-urus,  -aurus  (Br.)  op  dye  huyd 
werpynge  (147J. 

*Petus  {i.  limus  q.  v.,  guelcus  Br.  &c. 
X  petulus)  hd.  nd.  geyl.  hd.  geyl-e,  -t 
(18).  vnkeuscher;  beschyemer,  schilhen= 


der  (74).  walzend  ovgcn  (93).  glar-  (12»), 
glur-(i26)  -aiigen.  vber-siehtig  (iio,  Das.), 
-.senig  (110).  schele  off  bysienich  (132). 
der  krum  vber  sich  sieht  (88). 

Peuce-,  peuci-,  pence-  (87»,  i46,  Sum. 
v),  i  panci-  (74),  proce-  l  peneg-  (85) 
-danum,  pense-damum  (3),  peuced- 
anus  (74),  -omica  (24),  pantedonium 
(9?)  (/.  feniculu-m  porcinu-m  73,  -3 
-8  9?)  hd.  nd.  har-strane  (il,  85,  Gf.), 
-Strang,  -starck  (73).  hil.  wilder  (74,  87, 
146),  sew-  (73,  128),  sau-venchel.  schwebel- 
(128),  Schwefel-  (73  &c. ),  hirß-  i  per-, 
einmal  hys-  l  ber-  (74),  liirseh-  (3,  Fr.) 
-wurtz.  bereucrüt  (proc.  85).  ags.  cammocc 

(94"). 

Pexare  (Br.  &c.  cf.  pectere)  hübsch 
machen;  ornircn  in  allen  dingen  (75). 

*Pexim,  pexe  (75)  zier-  (68,  110),  cyer- 
(132),  Imbsch-  (75)  -lieh. 

Pexus  ge-kem])t  (68,  110, 132), -strelet 
(76),  -fotzt  {vestis  126).  georden-t  t 
-iert  der  zir  nach;  hubsch  geordnet; 
ornirt  (75). 

Ph  r.  P. 
*Pia  milde  l  barmherticheyt  (23). 

Pia  mater,  piameter  (64*=)  {cf.  dura 
m.)  ynner  hyrn  (27!^),  h.-vel  (74,  93),  h.- 
schal  (64<^^). 

Piacularis  offerhande  tegen  myßdaet 

(132). 

*Pi-  V.  Pin-,  pri-aculum. 
Piaculum  hd.  tid.  sunde,  quäle,  schult, 
dot,  geiiade ;  artze-tie  (5),  -die(23) ;  artzney 
l  gedinge  (74);  bed-ynge  (23),  -nigc  {sie 
5).  hd.  sunta  (Gf.),  tode  (74),  tod,  doyt ; 
quäl-  (18),  bidd-  (21),  reynig-,  reyng- 
unge;  reynunge  der  sunden  (20);  büße, 
messetat  (100),  heiig  almusen  (8),  heylig 
almuz  (9),  taglich  sund  (1). 

*Piales   nomen  herbe  l  agelstra   (i4i. 
X  pica). 

Piamen  hd.  genade.  hd.  nd.  gnade 
i  sunde,  der  s.  (18).  eyn  arczdy^  (21). 
reynunge  (20). 

*Piameter  v.  Pia  mater. 
Piare,  pyare  (11),  pyo  (76)  hd.  nd. 
reyni-gen,  -chen  (11),  oft  von,  van  sun- 
den; be  hagen,  -hanghen  (23).  hd.  reyn= 
gen,  zieren  (8),  eziren  (9). 

Pia-,  pina-  (Ki.,  alph.  pia-  110,  132), 
pine-  (Das.)  -ster  {i.  pirus  sie  76,  pinus 
.sylvestris  Gl.  m.,  et.  rex  apum  X  apias^ 
ter!)  hd.  kin-,  kine-  (i52),  kyen-  (68, 
134,  151),  wilt  kin-  (6,  4),  w.  kinen-,  nd. 
w.  kene-,  wilder  kien-  (75),  w.  zirnen- 
(Ki.),  wilcken-  (7),  wil  eken-  (23),  wecken- 
(18),  piech-  (132),  biech-  (iio»),  buoch- 
(sic  1101»),  wild  birn-  {sie  76)  -bäum, 
-bom,  -boem.  ein  wilde  forhen  (Das.). 

Piatio  reynunge  (20). 

Pica  agala-,  agal-,  agele-  (Gf.),  agil- 

(84),  agel-  (Ob.)  -stra.  hd.  agla-,  angle- 
( secunduni  sweuiam  7 ) ,  agerla  -  ( 1 1 1 ), 
agelei-  l  agele-  f  agle-  (Ob.),  aglu-  (77), 
agel-  (76,  93,  BM.),  algeri-  (103),  ala-  (9, 
4),  ale-  (8,  20,  109),  hd.  al-,  el-,  a-  (5, 
77),  ege-  (23,  78),  hei-  (109)  -ster.  agel- 
stur  (Ob.),  -sturr  (34),  -stren  (i34),  -eie 
(BM.).  egestre  (99).  exter  (11,  109,  132). 
aigelstr-ow  i  -ay  (77).  agaza  (Gf.).  a- 
(6),  a-  (Das.)  -gerst.  agrest  (64^).  alczel 
(49).  atzele  (8^).  hd.  atzel  l  arstel  (67). 
adzel  (13).  azel  (16).  ackzel  (19).  hetz 
(68,  110).  hehe-ra  (i4i),  -r  (76).  pijcke  {i. 


PIC 

lancea  KU.').  Marg.  in  3:  Alpi  pcw  ca  Las 
tot  habet  in  (ni?)  nas  qiiot  (?)  habet  gras 
[versetzt  aus:  pica  tot  habet  pennas  albas 
quot  nigras).  In  breui  tuiiica  saltat  saxo 
quasi  pica. 

*Pieallus  (auis,  cf.  pictileus)  regeling 

Pic-,  pig-(l)-ardia  (qd.patria,  regio, 
ciuitas)  pigardie  (1).  bicardy  (es). 

*Picar-diuni  v.  -iura. 

*Pieardus  {anders  Gl.  m.)  pickard,  einer 
von  picardia  vi5  dem  laudt  (75). 
Picare  peckeu  (147).  pichen  (Ki.). 

*Pieariator  hd.  beclierer  (Mss.  mog.)- 
Picar-ium,  -dium,  -ius  (go,  134), 
pictarium  ( 75 )  (c/.  pecharius,  pecarium, 
bacehar,erucibulus)Ad  beclier.  baelier 
(6).  becker  (23,  68).  bick-hard  (134),  -art 
(69),  cf.  picardus  ?  ein  schiff-byclier  ( uo»), 
-pycher  (iio^').  ein  scliijfF  pcker  (i32). 

*Picarius  [i.  spieul-,  lance-arius  c/. 
prc,  Tpica)  pijck-ier,  -eaier,  -enaer  (KU.). 

*Picax  V.  Pilax. 

Pic-ea,  -ia,  -el  (74)  peeh-baeum  (20). 
-boem  (132).  pic-  (11),  kinde-  (12)  -bom, 
hd.  bech-,  kine-  (13)  -bäum,  vorh-a  (93, 
Gf.) ,  -n  (75 ).  worhe  ( 100  ).  farch  ( 7 ). 
wichehe  (8^.  aus  bi-?  cf.  piceus;  oder 
cf.  wecken  piasterPi.  roth-  ?  kien-,  var. 
küh-tanne  (xi.).  tanne  (7.'5i>).  danne  (75^). 
tann  t  piscis  (74). 

Pieeare  (sr.)  bichen  (20). 

*Picel  V.  Picea. 

*Picenus  pekicht  (79). 

*Pice  seuo  a</5.  unamaelti  sperthi 
(94),  cinumelti  spreui  i,i36). 

Pic-eus,  -ius,  -teus  (76)  hd.  ding 
von  beeile  (4)  ;  ein  d.  daz  von  b.,  bech. 
bede  (18)  ist;  ein  d.  von  beeh  gemacht ; 
bachin  d.  ((j).  7id.  en  dinek,  diuch  (23) 
dat  van  pecke  is,  p.  is  ghemaket  (22), 
pech  gemaieht  is  (i32).  behcilic  (lOü). 
bech-eche  (8*^),  -ick  (19).  pech-in  (75), 
-et  (20).  pickieh  (11).  peecken  (147). 

*Pieia  v.  Picea. 

*Picineus  (gentile)  piciner  (5*^). 

*Picius  V.  Piceus. 

*Piclicius  {cf.  piet-icius,  -aeius  sim.) 
lapper  (S'^). 

*Pie-  V.  Pig-mentum, 

*Picineus  v.  Pigmeus. 

*Picontus  (auis)  royddel  wye  (19). 
pitonius  (auis)  rudel-me  (Sm.  3,  167), 
-kin  (20)-  Cf.  picallus?  pictelus  ratile 
i  rotling  (piscis  75)  V  :  biturus  rentile 
&c.  q.  V.? 

Pier-is,  -idae  (quasi  laptuae  i36^), 
-uda  iqu.  laptuca  136''),  pigridae  (qu. 
lactucae  i3o)  wildiu  lateeha  (  8um. ). 
weg-weil5  t  -wart  (Ki.),  -lüg  (144)  ?  son=. 
uenwirbel. 

*Pieta  gemeide;  rocke  (^.  tunica  74). 

*Picta  V.  Plecta. 

*Pictaci-a  v.  -um. 

*Pictace-  v.  Pietaci-. 

*Picta-eiare, -tiare  (i3i),  pitt^acistae 
(sie  st.  -are  97)  hd.  nd.  läppen,  pletzen 
(7).  schlich  pl.  (V.  sec.  15  Ob.).  bletzen 
(75,  110).  blezen  (76).  blatzen  (G).  flecken 
(76).  flicken  (3,  75). 

Pict-aciarius,  -aciator,  -acionarius 
(110  &c.),  -acionator  (107),  -arius, -ator 
(5),  -aeius  (23,  Fr.),  -ieius  (79)   hd.  nd. 

nil-tE\BACH     (iLUSSARiLM. 


PIC 

lepper,  lapper  (107,  Fr.),  schu-  (Fr.),  der 
alten  schuh  (74)  -macher  (Fr.),  schoe- 
mecher  (132).  bletzer  (75).  schuch-,  var. 
schuo-bl.  (110).  rewse  (74).  alt-r.  (4), 
-reuß  (74,  75  var.,  Fr.  1,  22),  -ruße  t 
-ruß,  vlg.  -büesser  (75),  (-reis  Sm.  3,  131, 
-reiß  Fris.,  Fr.  nd.  oldruse  Adelung),  -püs= 
ser  (3.  -butzer  Sm.  1,  212.  bm.  284.  u.  v. 
renouator).  reffler  (4,  75.  cf.  4  h.  v.  alt- 
refier  Fr.  1,  22).  flicker  t  schuch-fl.  (75). 
saftier  (107.  afrz.  sa-,  cha-vetier  pic-, 
pit-taciarius). 

Pitac-iatus,  -eatus  hd.  ge-lappet, 
-flickt,  -pletzt,  var.  -bletz  (iio). 

*Pictacio  lid.  (mss.  mog.)  läpp-,  mal- 
(17)  -unge.  pietatio  i.  epistola  breuis 
et  modica  (76.  cf.  sq.).  kurtzer  saudt= 
brieff  (i5^).' 

Pic-,  pyc-  (126),  pit-  (79,  94,  126. 
130,  Gt),  pi-  (6,  100,  121,  Sum.),  pe-  (q. 
V.  Gf.),  pis-  (Gf.),  ric-  (s.  u.)  -tacium, 
picta-tio  (V.  prc),  -tiuncula  (74,  Br.), 
-ceus -a  -um(iio),  -cius,-inen  (9), -rius 
(69,  134),  -rium,  pictorium,  pitac-ia 
(pl.  7,  517.'?  125),  -US  (18.  s.  «.),  -iolum 
(121)  (aus  TCITTOCXIOV,  vll.  X  Ti:uxTiov.  X 
pecia  sim. ;  pictacium  i.  epistola  breuis 
t  ei  modica;  scedida  de  meinbrana  excisa 
Br.  5  corii  particula  sole§  repeciate  insuta 
Br.,  sim.  3,  4  &c.)  pic-  (pe-,  pit-,  pis- 
Gf.  &c.)  -tacium,  -tacia  (75*,  cf.  -tacio) 
brieff  (20).  prief  (pit.  Sum.).  kurtzer 
santbrieft'  (75).  t  -tacius  korcze  epistel 
o.  zedel(8  sim.);t-ta,civissim.,  -tarium, 
-torium  &c.  hd.  nd.  läppe,  bissiv.  läpp, 
lap.  seoelap  (iü7).  schoelp  (132).  pletz 
(7).  blatz  (()j.  schuochbletz  (-taceus  -a 
-um,  et  epistola  &c.  iio).  fleck  (74,  «io= 
dicum  fvustum,  panni  t  corei  4,  et.  parua 
cartula  76).  lym-mel  (7,  Kalsersb.),  -bei 
(cf.  Fr.  1 ,  Giö*^)  0.  schoch  o.  abschrot 
von  pergamen  (  74  ).  lumplein ;  pyct. 
rod-  t  täf-lein  (126).  querder  (3,  9). 
korder  (4).  a^s.  clut  (94,  136).  picta- 
cium,-lium  (122)  gall.  taeon  (122,  Gl.  m.). 
pit-acia  smehrsalbe  (125).  pletz  l  kleb 
dueh  (7).  -acium,  -tacium  blatz  t  klab 
tucli  (ö).  chlebe-  (Gf.),  clebi-  (Sum.), 
clebe-  (100,  i3o)  -tuch.  debetoh  (sie)  t 
h\<iizo(i.mo dicum  curiolum  l  sceda  121). 
ble-  i  ple-zzo;  ulee  l  flech  t  petacium 
i.modicum  curiolum) ;  riumo  (calceamen^ 
toram;  Gf.).  zapplie;  brislappe;  plczec 
(100).  pitatia  i.  scriptura  t  sunt  cedule 
cartarum  qitas  zaducei  in  fronte  gere= 
bant  (76).  pu-  (Sin.),  ric-tacium  zadel 
(Sra.).  lange  zedel  als  die  maier  machen 
(75).  pittaeis  d.  pl.  seichin  (Gf.  ß,  73). 
pitacus  (q.  cf.)  sye  doch  (18.  aus  kleb=^ 
duch  sim.  X  psittacus  sittich  ?). 

*Pictaculum  py-  (132) ,  be-  (68,  110) 
-nsel. 

*Picta-lium,  -men  v.  -cium. 
Pic-  V.  Pi-tancia. 

*Pictaria  lepperynne  (20). 

*Pict-  V.  Pic-arium. 

*Picta-rius  v.  -ci  arius,  -cium. 

*Picta-tiare  v.  -eiare. 
Picta-tiuncula  v.  -cium. 

*Pieta-tor  v.  -eiarius. 
Pietau-ensis,  -iensis,  -is  van  peutau 
(132).  von  den  landen  (110.  cf.  sq.). 

Pic-,  pi-  (132)  -tauium  das  land  von 
peu-  (iioiJ),  pen-  (sie  iiO'M  -tierß.  dat 
lant  van  peutiers  (132).  pictauia  pietez 
(Gf.). 


PIG 


433 


*Pictelus  V.  Picontus.  Pictileus. 

*Pictencus  v.  Pictileus. 

*Picteuius  (piscis,  cf.prc;  unter  seh. 
von  pictileus)  regeling  (4). 

*Picteus  V.  Piceus. 
Pictiacu,   pictus  acu  (94)  ags.  mid 
nedle  a-  (i36),    midh  naedhlae  sa- .(94) 
-siuuid. 

*Picticius  V.  Pictaeiarius. 

*Pictil-eus,  -ius,  -Ius,  pectillis  (98), 
picte-lus  (75),  -ncus  ^3),  puc-  (1),  pu- 
(7jt)  -tillus,  pictullus(i34)  (p/s«s;  auis 
17.  cf.  pic-allus,  -teuius.  pungilus. 
pusillus  V.  lubigo.  orena.  brasmus.)  hd. 
roge-,  roghe-  (107),  roege-(^i32),  roeg-(68), 
rog-  (69,  134),  rag-  (6),  reg-  (74,  110), 
rig-  (21),  re-  (77),  reche-  (17),  rechk-  (1), 
recke-  (10,  19),  reke-  (11,  12,  23),  reck- 
(18),  rec-  (98),  rot-  (75),  rob-  (7)  -ling, 
-linc  (11,  107),  -lingh  (98),  -linck  (19), 
-linch  (23,  132),  -lin  (iio-i),  -lieh  (21), 
-linge  (77).  reckelig  ein  dürr  visch  (put. 
74).  ratile  (75).  prasni  (3).  brozsem  (4). 

*Picto,  g.  -onis  moler  (8,  9).  mailre 
(147). 

Pictor  (i.  al.  depingens  parietes  76) 
hd.  nd.  ma-,  geio.  me-,  mo-  (iio^),  mal- 
(6)  -1er.  molor  (4).  malre  (108).  meelre 
(11). 

*Picto-,  pictu-rare  hd.  nd.  malen. 

*Pictorium  r.  pictacium. 

*Pictorium  malhuß  (68,  iio ).  mail= 
huyß  (,132). 

*Pictullus  V.  Pictileus. 
Pict'ura  hd.  nd.  mal-,   mol-    (iio»), 
nd.  mel-unge,    -inge.    hd.   ge-mel    (9i), 
-melde  (5),  -meld  (76),  -mald  (6),  -molt 
(8),  -meltz,  -milcze  (21),  -milsche  (17). 

*Picturare  v.  Pictorare. 

■*Picula  pell  (Gf.). 
Picus  hd.  nd.  specht  (rot  von  färbe 
64).  hd.  speecht  ( 19,  48 ) ,  speicht  (3), 
Spechte  (10,  66,  70,  151),  spet  (103),  spech 
(1^3),  speck  (3.  cf.  passer),  pawmheckel 
(74),  hetz  (76).  ays.  fina,  higrae  (94,  136), 
higera  (94''^). 

*Pichardus  v.  Pygargus. 
Pi-  V.  Pe-donius. 

*Pidugio  V.  Piduuium. 

*Pi-  v.  Pe-dulus. 

*Pidu-gio  (v.  runcina),  -uium  (cf. 
bidubium)  Carter  t  kart  isin  (104). 

*Pie  V.  Piga. 

Piericus  (i.  musaticus)  die  myt 
pyppen  ombgheit  (147). 

Pietas  nd.  nd.  mildicheit.  hd.  miltig- 
(6,  65),  milde-,  mil-keit.  gunstig  gemute 
gutis  willen  susigkeit  (9  Anh).  christen= 
lieh  verbintnuß  t  glubd  des  thaufi's  (65). 

*Pificalus  («.  fundulus)  steinbiß  (17. 
cf.  saxatiUs). 

Pig-a,  -e  (74)  summitas  nari-s!  19, 
-um  Br.  X  pirula?  .s.  natium  t  nates 
Br.  &c. ;  bursa,  pr.  testiculorum,  a  pige 
gr.  i.  depress-um  t  -io  l  fons  lat.  74,  Br. 
atis  X  TCUYTJ  X  'TCTfjT^),  Pinga  (18) ;  pl. 
pige  (snnt  nates  3,  75,  amp/e  burse  ibc. 
19;  sg.?  4),  pege  (11),  peye  (19),  pie 
[sunt  nares!  76),  ein  ars-bal  (3),  -balle 
(17),  -back  piga,  pl.  -backen  peye  (19). 
arsch  belle  (4).  ersbille  sg.,  eersbiUen 
pl.  (11).  gros  ars  bellg  (9).  groß  ars  bag 
(8).  arßkrin  (75).  eyn  neser  (pige  19. 
aus  bursa  X  nares?).    ver - driugung, 

55 


434 


PIO 


PIL 


PIL 


-(JnK-kung  (74).    zu    hrestuug    (,18).    to 
liorstiiigt'  ('J:^V  oul.^ack  (in). 

*Piga  [■•</.  pila?  </.  hoigcV)    fiii    bim 
(I.  areriios  uf.  3,  .523). 
Tipnn-on,  -um  v.  Peganon. 
*Pig-  r.  Pic-ardia. 
^Pigardus  &c.  (•.  sq. 

Pygargus  (T'jyapYO?  im,  12.5),  pigar- 
gvis  /  -giini  (Hr.).  -gon  (70  var.),  geir. 
-dus,  pich-  /  big-ardiis  ('.))  (ains^  pariia 
atii";  iipiiita  bestia  tc;  >f^  bistardus  s/m. 
cf.  pipargo.  pitargus  bordaii  Gl.  in. 
cotumix.)  /((/.  ein  trappe  (i.'52,  i.5i ), 
tia)))!.  (Irappo  (i.lS,  152).  rophitii,  prach^ 
iiogrl  (^74).  Kingel  (49).  gemsengschlecht 

(91). 

Pige  V.  Piga. 

Pigella  y  i.  artopta  Br.,  Gl.  m. )  vat 
(lat  iK'dcr  iiicl  cleyn  is  (147).  ein  vaß 
(68),  nydor-v.  ^  cyu  koch  ysen  (iio).  ein 
netlder  va.><  /  koche  yser  ( 132 ).  blatte, 
var.  platte,  t  oblatten  form  (Ki.). 

Piger  hd.  trege,  treg,  trag  (6,  I34), 
(irege,  dreyge  l  snode  (21),  fule  (8), 
langsam  (9),  schlufe  (i26).  nd.  trach, 
traeeh  (132). 

Pige-re,  -t  imp.  (X  pigrere)  hd. 
trege,  drege,  trag  (i34),  traeg  (68),  nd. 
tracli  syn.  traegeu  (,132).  sewnien  (0). 
shniyn  (8).  v'-triessen  (iio''),  -drießen 
(10)," -driesscu  (no"),  -dreten  (23;,  -tri- 
ben  {sie  18).  imp.  iß  dreget  (19).  et  tra= 
get  (11).  ydt  v'-traecht  ? -driet  (132).  es 
ver-trcußt  (iio''),  -dreußt  (iina),  -tru.?st 
(69,  134).  bat  Verdruß  (68).  vnuerdraß- 
micli  (f<ic  12). 

*Pigillus  churzibolt   (i3l'>,   sim.    141, 
Gf.  o,  n  3.  t/.  eieladis.  kurzebolt  BM   221). 

*Pigmen-sarius  v.  -tarius. 

^Pigmentaria  appote-ck,  -keriu  (74). 

Pigmen  -  tarius,   -sarius    (79)    {cf. 

grutariusi    pimentari   (Gf. ).   apote-ccer 

(93),  -ker   (132    sim.).    appentecker   (7). 

aptcker  (8,  9).  driackler  (125V  spetzger 

(74). 

Pig-,  pic-mentum,  pimenta  (i3i) 
{i.  claretum  11  n  &c.)  pimin-ta  ? -za  s/»i. 
(Gf.).  biment  (i3i,  (if.).  pig-ment  (7,  23), 
-mer  (8'>),  -raer  (79).  hd.  salbe,  hd.  nd.  salue. 
mal-unghe  (19),  -inge  (11).  M.bouig  mit 
will,  luterdraiick  aim.  lactewerie  (loo). 
ap])Ot(  ckerey  (  91 ).  zesamen  gestossen 
specery  >  75),  vil  specerey  (64). 
*Pigmentum  (x  figm.)  v.  Poema. 

Pig-,  l  pic-  (75)  -meus  getwercb  (8''). 
zwerg  (110).  dwereli  (132).  mensch  der 
nur  eins  elbogen    lang,    rar.   hat-1.,    ist 

(75). 

*Pignera-cius,  -ticus  dat    men   vur 
eyii  pant  sett  (i47). 

Pi-,  pin-gnerare  {i.  rem  solitere  Br.) 
hd.  pfe-,  phe-  (8),  pe-,  pa-  (13,  23),  nd. 
pey-ndeii.  pfant  (9),  zu  pfand  (110) 
setzen,  paiisecen  (13).  pant  setten  of 
onttangen  (147). 

*Pignera-ticus  v.  -eius. 
Pi-,  pin-gnorare,  pignorari  (9)  {i. 
federa  firmare  Br.)  hd.  zu  sammen  glo- 
ben,  geben  (18).  nd.  to  same-de,  -ne,  -11 
Ionen,  vesten.  fruntschaft  bestedigin  (8). 
frewntschaft  bestetigen  (9).  fryden  0. 
frid  machen  o.  ver-sienen  (iio»),  -sunen 
(110'').  pfeuden  (4fi). 


*Pignoratic-uB,  rarr.  -ius,  -eus  con- 
tractxis  jii    plant    wiß    vlierkummung  l 

(itrntlicli  UaulV    (;.')i. 

Pi-,  pin-gi'oratio  peiidunge  (2()). 

Pi-,  pin-gnus  htl.  nd.  pant,  wedde 
(99).  hil.  pliaiit.  ijen.  -eris  i.  vadium 
(Br.  &c.).  hd.  pfaiit  (9,  110  &c. ),  phaiit 
(8).  fien.  -oris  i.  filiits  f  amor  t  .signum 
aiiwris  it-r.  ( i!r.  &c.).  ein  sone  o.  ein 
zeichen  der  libe  (iin).  sun  t  liehe  l  z. 
der  lieb  l  bestetunge  der  liebe  (9).  son 
o.  liebe  o.    z.   (8).    tzeichen    der    lieflPil(> 

(132). 

*Pigonia  ?■.  Peonia. 

Pigra  ?'.  Gerapigra. 

Pigrare  traegen  i  fülle  sin  (20). 

Pigredo  r.  Pigritia. 

Pigrere  trege  sin  (20 1.  dregen  (19). 
tragen  (11). 

Pigrescere  begynnen  hd.  ful  f  drege 
.siw.  zu  w(>rden,  nd.  vul  to  \v.,  vul  w.,  i  tra- 
ghen.  b.  trege  zu  sin  (7).  beginden  zu 
drege  werden  (18).  trag  w.  (134).  treg 
sin  (110).  v'drißen  i  drag  sin  (13). 
*Pigriari  v.  Pigritari. 

*Pigrieitari  ful  sin  (5).  )d.  vul  syn, 
vulen,  vullen,  merren  (99),  sumen  (79). 

*Pigridae  v.  Piei-is. 
Pigri-tari,  -tare  (21),  -ari   (64^^)  hd. 
trege,  drege,  dreyge  (20),  fule  (21),  fole 
(18)  sin;  faul   sein    (n4,    134).   verharren 

(64). 

Pigr-itia,  -ities,  -ieies,  -itudo,  -edo 
tra-  (12,  23),  trae-  (11,  20,  132)_  -cheit. 
hd.  trege-.  drege-,  drage-,  traig-  (7), 
ful-keit;  trag-,  treg-,  drag-  (110),  ful-, 
vaul-  (9,  144)  -heit.  langsame  (126). 
*Pigue-re,  -seere  v.  Pingwere. 

*Pigu-s,  i  -US  (Of.)  biger  (Gf.  3,  46) 
vrm.  missv.  aus  piguus  i.  piger  t  vere^ 
cuikIus  (Br. ),  ital  pic/ro  (Gl.  m. ).  ver= 
drungener,  feuchtgemachter  (74.  c/. 
piga).  dromich,  traieh,    law,    loey    &c. 

(147). 

*Pigare  r.  Piare. 

Pila  (X  tiÜXt]  cf.  Gl.  m.  h.  v.)  i.  pi= 
locellus  cum  quo  luditur ;  et.  taberna; 
metisa  rotunda;  ciuitas;  pyla  et.  die.  pes 
pontis  t  quod  siistinet  parietem  t  effigies 
hominis  in  compitis  posita  t  in-str,  con- 
cauum  in  quo  friinientum  teritur  l  aliud, 
a  pindOjOs  tela  roma)iorum{Bv.).Aehnlich 
unterschieden  pila  und  pila  im  Br.  &c. 
hd.  nd.  bal,  ball  (6,  110,  132).  hd.  balle, 
baal(pila  es),  pal  (1  de  ludo,  74,  i04,  Gf.), 
balla  (pille  121;  i.  ofFa  120,  Gf.),  pall-a 
i  -o  (Gf.),  schibe  l  pale  (77).  durchslag 
l  syp  (^■.  eola  (5t>).  pille  (67.  cf.  pilla), 
boltz  ^pile  (10).  pheil  (i.  telum  1).  pheiler 
(1,  71).  pfeyler;  palspil  (74).  pyl  l  spyl 
t  tauerne  (pila  132).  spyl  t  pfiler  (pila 
(110).  tabern  (17,  68,  110).  piler  (5'»,  17, 
i.  pes  pontis  12).  pjd;  dribbel  {teritpul- 
tes  12).  tribel  o.  twirel  [instr.  culin.  1). 
{anders  triebel  tudieula Fr.  2,  387*'.  tribel 
Sin.  1 ,  471.  tribil  Gf.).  en  trebeler  {vas 
&c.  22,  23).  twierel  (71).  thaberne  t  kewle 
(9).  kule;  morser;  ribehulcz;  sthosse 
(schösse  ?) ;  stutzer  i.  sustentaculum  pa- 
rietis  (17).  stutte,  schairpost  (147).  hd. 
{i.  vas  concauum  &c.  4)  stam-phe,  -ph 
(104,  inferior  pars  130,  Gf.  cf.  pilum), 
-pf  (8,  74,  75,  93).  kolb;  weiuhauße  (74). 
brücken  fuß;    dauerne;  hare;   ribholcz 


(8).  loch  an  einer  prucken;  tafern  (74). 
bnickfiiß  /  ioch  dn- brücke;  katel  i. pes 
/  sca-,  riirr.  Bta-heUum  i in aginis ;  tafern 
t  schintliutte  pila  i.  taberna;  stos.sel 
pila  tonsa  i.  qwisi  contus  (75).  iifefFer- 
st.  (74).  hd.  Stößel  (8,  21),  stussel,  mor- 
sel;  m.-stoessel  (46),  -steyii  (7).  moßer 
(21).  nd.  stoter.  hare ;  swieboge  (17).  liickel 
(8)._clil<)/,  (104.  Of.).  en  erw.'t  schiue  (22''>'). 
scliive  rotunda;  also  dey  erweti-n  mede 
tho  wrivet  pila  [l)  tunda  (22'').  aqs. 
tho-tor  (!»4),  -thur  (ksö''),  -rr  (iso^.  -dlior 
a  l)iill  Bsw.).  pilla  may-sel, -ssel,  pickel, 
gralicysen  (71). 

*Pila  fluentina  sjiringball  (i2.i). 
P.  manu-,  palm-aria,  lusoria,   re= 
eussatilis  kaets-bal  (Kii.).  kaßbal  (Chytr. 

cf.   Fr.    1,   502'',   50.i«.   Gl.   m.  5,    110). 
P.  odorata  desemkiiop  (Chytr.). 
*P.  paganica  kreißball  (125). 
*Pilamancia  v.  Pyromantia. 
Pilare  s.  v.  Pilarium. 
Pilare  (/.  tundare  22'',  in  pila  tun= 
dere  l  batare   &c.   Br. )    stoyßin    (19). 
stossen  l   vtf kratzen   {sie)   t   har   (lioa), 
hart  (  uoi»)   strelen.    stoesseii  l   katzcn 
{cf.  pila  manuaria)  t  haer  trecken  (132). 
stampfen  (8,  9).  caetseii  (i07.  luderepila 
KU.),  kätschen  (109)   nd.  stoten.  schiuen 
(22a'j.  cf.  pila).  (pilare,  -ri  i.  pilos  auß 
ferre  Voce,  ex  quo)  lK'sch(>ren  i  leck  ab= 
sciinyden  (67).  har  abscheren  (64). 
*Pilare  v.  Piliare. 
^Pilaris  l  triehada  (  auis )    reck  -   l 
wach-holtervogel,  wechholterziemer(i40). 
Pilar-ium,  -e  (64)  hd.  piler,  pfeiler 
(64).  nd.  ])ijhe  (11). 
*Pilas  V.  Pleias.  Pilax. 
*Pilas-ta,  -ca  174.  U7,  Br.,  gi.  m.)  win= 
vaß  (110  sim.).  wijnvat  myt  ruwen  leder 
aeverdeckt  (147).  flasch  (74). 

Pi-j  py-  (Br.)  -lata  (74  &c.),  -latra 
(74)  [i.  für  cum  pilo  armatus  129,  latro, 
a  pylum  et  lateo  Br.  i.  cleps,  clebs  70. 
\cf.  Gl.  ra.  V.  Pilatus)  zeerouer  (132.  x 
pirata).  dieb  (74.  pirata  70-'').  schecher 
(75).  Schacher  (74j. 

*Pila-  V.  Pillo-tellus. 
*Pilator  hueter  (75). 
*Pilatrum  v.  Psilothrum. 
Pilatus  geboret  (18). 

Pil-,  phil-  (öl»,  Gf.),  pic-  (76. 
alph.  pil-,  das  ganz  fehlt)  -ax,  -as  (7) 
(/.  cattus,  c.  siluestris  76,  murilegus, 
animul  pilosum;  cf.  felax  Gl.  m.)  hd. 
nd.  mus  vanger.  hd.  muz-,  muß-fauger, 
-fenger,  -falle,  muse-fengir  {b^) ,  -valle 
(22).  maußvaher  l  wildekatz  (74).  hd. 
catza  (121,  Gf.),  katze,  katz,  wild  k.  (75). 
nd.  katt(>;  catt  i  muyshout  (147).  eyn 
win  aße  {sie  18).  en  wilt  osse  (23).  zaza 
(Sum.  VI.  st.  kazaV).   iltis  t  Steinmarder 

(Ki.). 

*Pileare  v.  Piliare. 

Pilearius  huethter  (125). 

Pi-  r.  Pil-leatus. 
*Pile-  V.  Pili-ludius. 

Pi-j  py-  (Br.),  hissiu.  phi-lentum, 
philetumi  (74,  76),  polentium  (Sum.),  l 
pilentrum  (74)  sambuhc  (Hpt.  5,  sim. 
Sum.,  Gf.).  wagen  (93).  eynre  bände  (132), 
ein  hang-en  (iio**),  -euder  (88,  iio»),  be= 
deckter  (64Cj  w.,  wag  (88).  slydde  (19). 
groß  schiffe  o.  wagen  o.  pare  pil. ;  schlite 


PIL 

philetum  (74).  ros-pare  l  -par  (9).  raß= 
bare  (8).  hobel-  (9i),  liofel-  (88),  kamer- 
(111)  -wag. 

Pi-  V.  Pil-leolum. 
*Pileot-allus,  -ellus  v.  Pillotellus. 

Pil-eus,  -ius,  -leus,  -gus  (18),  -ium 
(75),  -leuni(iio  &c.),  pel-leus  (iio'i,  -igiis 
{q.  V.)  hd.  liute,  liuot,  Imt,  huyt  (19), 
hudt  (7),  hoyt  (5*^,  133),  liote  (18),  Imd 
(b).  ud.  hot,  huet  (11),  liut  (79),  hoett 
(132).  liuct  des  haupts  (75). 

*Pil-eus,  -ius,  -leus,  t  -osus  (</.  v. 
110  &c.)  har-ig  (ßo,  110,  134),  -ich  (11), 
-etht  (20),  -echtick  (19),  -eehtich  (68). 
haeraclitich  (132).  M.  herich-t  (70),  -tig. 

*Pilgus  V.  Pileus  sbst. 

*Pili-,  pile-  (23,  75),  pille-  (Br.),  pil- 
(133,  152)  -are  {i.  pilleum  induere  Br.,  cf. 
peligere  lul.  huet,  hüte,  liude,  huyde 
(1331,  hfid  (7)  machen,  nd.  hoden. 

*Pilias  V.  Pleias. 
Pilicrepus  v.  Pililudus. 
Pili-  (74,  Br.),  pilli-,  pile-ludius  {i. 
qvi  cum  pila   liidit  Br.  &c.    cf.  pal-,  pi- 
liludus) palspil  (74). 

*Pili-ludus,  -erepus,  ludipilus  bal= 
speclre  (147). 

*Pilina  v.  Pelina. 

*Pili-  V.  Pill-otellus. 

*Pilistro  V.  Pistrum. 

*Piliuin  &c.  V.  Pileus. 

*Pilla  (i.  pillula  110.  cf.  pila,  anders 
Gl.  m.)  hd.  ein  pille,  pill  (110),  pyl  (5). 

*Pille  V.  Pila. 
Pilleare  i\  Pileare. 

*Pilleator  luiuter  (93). 

*Pil-,  pi-leatus  ge-hudet  (8^,  79), 
-hodet  (23). 

Pilleolu-m,  -s,  pileolum  (loa)  eyn 
cleyn  hutlin  (110),  hoetghen  (i32).  hietle 
t  piret  (91).  padhüt  (111).  benet,  birret, 
muts  (109). 

*Pilleus  V.  Pileus. 

*Pil-  V.  Pi-liludius. 

*Pil-lotellus  (19),  -otellus  (67,  133), 
-atellus  (70  itc),  -ocellus  (Br.  v.  pila), 
-loeellus  (Gl.  m.),  -iotellus  (11),  -eotallus 
(110),  -leotallus  (132),  -leotellus  (tis), 
polotellus  ((/.  V.)  [i.  iiistr.  ludendi,  >< 
pilentum)  wagen  (11,  19,  132).  waag  l 
schlytt  (68).  sliede  (11,  19).  siede  (i32). 

Pil-,  i  pi-  (75)  -lula  (cf.  pilla)  hd. 
nd.  ein,  en  pille,  kugel  (7.5) uß  der  appe- 
(17),  apo-  (7ö)  -tekeii.  hd.  pille-u,  -s  (IV 
pile  (6). 

Pil-ocellus  V.  -a,  -Iotellus. 
*Pilogonus  et  sanguinaria   thet   is 
unfortredde  (94'^). 
*Pilones  (anders  Gl.  m.)  todtentrager 

(74). 

*Pilos-a  (74,  Sum.),  -ella,  -zella  (hö), 
philosella  (93),  polo-sella  (20),  -cella 
(11)  {/'..  aurieula  muris  palsine  73, 
eorehorus  q.  v.,  poli-  93,  sanguin-  q. 
V.  -aria)  mus-ora  (Sum. ),  -ehoren  (85), 
-höre  (20),  -schaern  (11).  maßor  (aljjh. 
maw-  74).  meußor,  nagelkraut,  hasen 
pfotlin  (73  sim).  wndkrut  (93). 

Pi-,    phi-    (17)    -losus    {cf.   pileus) 

ehar-et    (98,   110),   -eget   (23).   ge-härt 

134),  -haert  (i32).  hd.  geher-et,  -tet  {sie 

21),  -ig  (69);  harig  (69,  134);  ruch,  r.  von 

har  (6).  seer  r.  (uo).  rawch  (9).  ruw  (19). 


PIN 

ruwe  (133).  seer  r.  (132).  lokig  (6).  luckel= 
lichtig  pil.;  eyn  alpe  l  eyn  mere  wonder 
glich  eym  menschen  (17).  mer-w.  (8), 
-wunder  (9)  in  eynes  menschen  gestalt. 
alp  l  wasserman  (9).  scraz  t  scrato  (Gf.). 

*Pilota  {anders  Gl.  m.)  lootsinan,  pij-, 
pi-lot  (Kil.). 

Pilula  V.  Pillula. 

Pilularius  roßkai'er  (Ki.).  peerds- 
keuer,  -vlieghe,  sclialbijter  (kü.). 

Pilum  {genus  teli  i  i.  q.  rasorium 
66  &c.)  geschutz(iio  &c.).  straH  pfyl(iio). 
strale,  pyle,  stoter  (132).  stoeßel  t  pyel 
(20).  boltze  (14).  stozil  l  stemphil  (sm= 
perior  ijurs  130.  cf.  pila).  vbir  stemphe 
(104).  stamph  t  Stempel  (Gf.).  morser= 
strempffel,  pfeyler,  peyl,  sturmfau  (74). 
balle  t  sige  (cola  18).  hd.  durchslag 
sim.,  nd.  dorslach,  in  quo  ternntur  pisa 
{cf.  pila), 

Pilus  {cf.  stibulum)  stampli  t 
stamphiri  (Gf.).  stossel  (93).  stoißel  (7). 
stosser  (110).  stoter  (11,  132).  har  (i4i). 
hair  (7).  haer  (11,  20,  132).  liarin  (6). 
hd.  Zop  t  lock,  har-1.  (110),  1.  haar  (68), 
czope  (21).  nd.  lok  t  top. 
Pimenta  v.  Pigmentum. 

*Piinpil-iuni,    -linum,    pin-nitium, 
-cium,  -sellum,   pensuluin  {instr.  pic- 
toris)  be-,  bei-,  pe-iisel  (75). 
Pim-  V,  Pi-pinella. 

*Pimpleides  v.  Piplee. 

*Pina  (gr.  farnes  Br.  Sc,  Ider  st.  pinna) 
Jid.  tloß  t'eder  (17) ;  fames  t  fische  schuppe 
sim.,  fisch-schuep  (134),  -upp  (69). 

*Pina  ags.  delfin  (94^). 
*Pinani3  (?)  kynbawmen  l  kynein  (9). 
*Pinardus  thanzapfl"  o.  bewarer  (68). 
Pinastell-um,  t  -a  (143)  {i.  valerica 
l   cardopana   Gf.)   hd.   berinwrz    (^Gf. ), 
bern   wortz   (mss.  mog. ).  sewfenchei  &c. 
(143).   verckensvenckel    (kü.).   hertz-   l 
schwefel-wurtz  (Fr.). 
Pinaster  v.  Piaster. 

Pinax,  t  spinax  (147)  i.  tabula  ma- 
nualis  ex  pino  facta  Br.  &c.,  picta;  t 
capsa  organi  3;  abacus  147;  pugillaris 
t  ephimeris  Kr.)  hd.  nd.  hant-tafVl, 
-tapliel  (4),  -taifel  (7),  -dofcl  (17), -hoflfel 
{sie  3),  -bogen  (18).  rechen-,  gemalte 
liant-,  romat  rom-taffel ;  orgellade  (74). 
pynbomen  taiffel;  t.  der  philosophen 
van  oeren  figuren  (147). 

Pin-ca,  t  -cus,  t  -trum  (74)  {i. 
subula,  l  frumentum  19,  20).  suwel  t 
spek'ze  (20).  sule  l  dynckel  (19).  sewl, 
ale,  al,  schusteral  (74).  ole  (8).  en  eelsen 
(11). 

*Pinca  ((/.  prc?)  pyngereytschap 
(147). 

Pincellus  {cf.  pinsellus)  pombst  (2). 
*Pineere  v.  Pinsere. 

Pineerna  hd.  nd.  schen-ke,  -che  sim. 
(Gf.) ;  ein.sfürstenschenko  ( 93 ) ;  fursten- 
t  wein-schenck  (75);  schyneke  (13).  hd. 
win-schenck,  -seuck  (21),  -scheng  (i33), 
-schencker  (110  &c.).  nd.  scheencker  (11), 
en  vor  schenke  (23).  pfinzer  (Goidas  cf. 
Fr.  2,  53'').  putigilare  (Gf.  cf.  angl.  but= 
1er). 
*Pineernia  sehenck  huß  (49). 
*Pinciuin  v.  Pimpilium. 

Pincta  V.  Pinta. 


PIN 


435 


*Pineus  v.  Pinea. 
Pindere  stossen  in  dem  morser  (uo 
sim.). 

*Pinea,  p.  nux  (125)  cirnus  (9.i).  zir= 
belnuss  (91).  tzyr-,  Mrg.  tzirbel-nuß  (125). 
dan  appel  (8).  tan  zappff  (6).  tan-  l  kyn- 
(9),  pin-  (G)  -appfel. 

Pinetum  tannwalde  (74). 
Pineus  for-in,   varr.    -lin  l  kinfore 
(75). 

*Pinga  V.  Piga. 
Pingere  hd.  nd.  mti-,  mae-  (20,  132), 
mo-  (99)  -len.  hd.  maln.  pingit  ags.  fae- 
hit  (94),  -thit  (i3o)   von  fah  midticolor; 
nach  Leo  st.  pingueseit  fätted. 

*Pingilus  {piscis.    cf.  pungilus    ste= 
chala  (Gf.). 
*Pign-  V.  Pign-. 

Pinguamen  smero  (i3i). 
*Pingw-  (hss.)  —  pingu-. 
Pingware   (/.  gcdl.  engressir  Gl.  m. ; 
piriguem  facere  Br.)  vet  maken  (11). 

Pingwedo  hd.  smer  (Gf.) ;  fruchtbar-, 
fructiber-  (G),  feyste-,  feißti-,  feste-  (17), 
fet-  (18)  -keit ;  feißijcheit  (12).  »(7.  vrucht= 
bar-,  vett-icheit;  vetheit. 

Pingw  -  efacere ,  -ifieare  hd.  feyst 
machen,  nd.  vet  t  vruchtbar  maken. 

Pingwe-re,  -scere,  pigue-re  l  -seere 
(76),  pigwescere  (1)  lid.  nd.  vet,  hd. 
vaißt  (1),  faist  (76),  feiüt,  feßt(c9),  feyst 
werden,  l  macheu  (76).  hd.  feyst  (17), 
fet  m. 

*Pingwificare  v.  Pingwrefacere. 

Pingwis  lul.  nd.  vet.  hd.  vetlie  (19), 
fetht  (20),  feißt,  feyst,  feyß  (12),  fleischig 
(62),  smude  (125). 
*Pi-  V.  Pin-nirapus. 

Pinna  (/.  pinn-ula,  -aculum  qq.  v. 
5,11,  21;  clauus  8^;  sammitas  murorum 
t  templorum  &c.;  penna  maior;  i.  q. 
supereminet  in  dorso  piscis  l  notria  Br. ; 
fames  68;  c/.  pina.  phinna.)  wint-berga 
(68,  130,  Gf.  cf.  sq.),  -perge  (Sum.).  zinn-a 
(Gf ),  -e,  Mrg.  kilchtach  (93).  spizen  (pin= 
nis  Gf.).  lioge  (13).  pynakel  f  pin  (21). 
pynne  (22^'),  pyn  ( 147 )  en,  eyn  nagel. 
pin  u.  {8^).  eyn  pinne  (17).  hd.  pin-,  nd. 
pijn-appel  i.  pinnaeulum.  ptin,  ein  na- 
gelein o.  zweck  (74.  wetterau.  pinn  msc). 
vinne  {piscium  107,  I25  Mrg.).  visch-schuope 
(68),  lid.  -schupp,  -upp  (134),  -scubbe 
(107),  -veder  (9),  -federen  ( pinne  ^^. 
uo).  die  vynnen  bouen  die  visschen  oif 
pennen  {pl.  132).  die  borst  vffdem  fisch 
(76).  fiß  feder  (8).  swertknoip  (147). 

Pin-,  pi-  (öl»,  132)  -aeulum  (/.  pinna 
74  &c.)  hd.  nd.  pin-  {i.  pinna),  tin-  (12), 
tyn-  (14),  dan-  (17)  -appel.  hd.  eyn  pyn= 
nak-el,  -eyl  {b^)  als  off  dem  dorn  (18). 
ohanentiga  theki  (thes  tempales  templi 
G.J.).  das  höchst  o.  das  oberste  an  einem 
huß  o.  an  einem  tempel  (110).  dat  üuer= 
ste  &c.  van  eynem  torue  (132).  obirsteyl 
uff  der  kirche  (8).  first  (8,  17).  virst,  Mrg. 
kilchspitz  (93).  spizza  130,  Gf. ).  spitz 
(49).  vmb-loff  ( G ) ,  -loff  ( 25  ).  Avypffel  o. 
vmbganck  an  hewßern  (74).  die  hohe  f 
eyn  vmblauff  l  vngestoißen  laub  (7). 
hoe  ( 17  ).  knauf  ( 16,  17 ).  wint-,  mana-, 
lini-berga  sim.  (Gf.). 

Pinnirapus  swertspeelre,  schermer; 
die  vederen  of  pennen  uyt  en  vlogel 
treckt ;  pinirapus  die  vederen  of  pluy= 
men  eynen  van  den  hoitde  nympt  (i47). 

55  * 


4,i6 


PIX 


♦Pinnitium  r.  Pimpilium. 
Pinnium  r.  Piiinum. 
♦Pinnodii  pfrliiuacluT  ^74). 
*Pinno-stica  (111,  -tista  (aun  preno- 
stica  itim.)  tzruberscliou  (19).  toucrsclie 
(11). 

Pinnosus    [i.   alti/s  f  siijjnbns  l  la- 
niosus   :   piianirapi    /.  lanistg    Hr.   <■/'.  ' 
c.i.  m.  fi.  306)  scharpft'  (fis,  iio).    scharp 

(132). 

Pinnula  (c/.  pin-,  penn-,  pir-ulai 
tisch  vyiiuc  (i'M),  hd.  -feder  shn.,  nd. 
-vodi-n"'.  tV(l(l('r  (18).  nasen  spioz  (8). 
orlcppi'l  (/.  auricula  75). 

*Pi-,  py-  \7i>  -nnvun  (/.  acutum  "i. 
cf.  pinnium  /.  ac.  Hr.;  pinum)  en  j)yii 
zuwel  (23),  siu'l  (22).  pin  l  histr.  acutum 
ryn  s.  (17,  21).  pinsel  (3,  5).  pfynno, 
synwel,  .spitzig,  sawl  (71).  schaipn"(ti8). 
das  seh.  ist  (iio).  dat  scliarp  is  (132). 

*Pinopus  V.  Pyropus. 

*Pino-  ( pinaco-  ki.  )  -theea  bricff 
schryn  (iio,  isi).  kyst  (iio).  coutoor 
(132).  kiuitlior  t  brcvesc'hryn  (i09). 

*Pinosa  r.  Pinus. 

*Pinosus  Iviiiig  (75). 
Pinsa  V.  Pinsula.  Magis. 
Pinsai-e  v.  Pinsere. 

*Pinsellum  {cf.  pimpilium)  pensei 
(74). 

*Pinsellus    ((/.  prc,  pine- ,    piris-, 
«,     pumic-,  penic-ellus,  pinsula)   hd.    nd. 
\nn-,  hd.   peu-,    ben-   (6,  76),    be-    (7), 
ponib-  <2)  -sei,  -seil  (76). 

Pin-sere,  -cere  (t6),  ^-sare  (110  &c.) 
hd  nd.  baiken.  hd.  pachen  (1),  bacheu. 
pinzo  chiiite  (Sum.). 

*Pinsitatio  backunge  (20). 

*Pin-,  pi-stor,  pinsor,  pistr-io,  -eo 
hd.  nd.  becker.  hd.  bocker  (67) ,  peck 
(1,  75)  der  prod  pecht  (75);  beck  (76, 
134),  brot-b.  (75).  pfister  (75,  Gf.). 

*Pinsula  (/.  apicula  74;  demin.  a. 
pinsa  i.  maiuti  instr.  pin.sendi  Br.)  pinse-n 
(74),  -1  (Sb).  puehfinek  (75).  buffiucke 
(18).  en  bom  vinke  (23).  bucoli  (76. 
:  backen?),  zweck  (74), 

Pin-ta,  -tha  (65),  -cta,  pynta  (147), 
pit-yna  t  -na  i^Kii.)  (genus  mensure)  ain 
maß  l  köpf  (76).  ein  vierteil  von  einer 
maß  (iio),  vß  einem  eimer,  vlg.  pezew- 
ren  (75).  viertailin,  varr.  octale  (lat.?), 
vrinß  (65).  pynta  et  vyrdel  van  eynre 
quarteu  (i47).  hd.  nd.  pint,  p.-pot  (KU.), 
pinte  (132 ,  Kji.).  hd.  eyn  iclit-,  echt-, 
acht-  (21.  69,  134),  eich-  (74),  ich-  (6,  7) 
-maße,  -maß,  -maiß  (6,  7). 

*Pinte  {pl.  cf.  pinea)  den  eppel  (7). 

*Pintorus  r.  Piturus. 

*Pintrum  v.  Pinea. 

*Pinula  (t/.  pinnula)  spizza  (Gf.). 
ovrlap  (93).  orleppel  (75  vav.). 

*Pinvun  {i.  fructus'pini;  cf.^vcnxyxxn.) 
kine  (67).  kieue  (133).  kin  (6).  kyn  (9, 
17).  kieu  (6).  ken  (23).  kinen  fructus 
(5).  pin  (8).  pyu  appel  ('132).  thanu-  (68, 
69),  tan-(i34),  dan-(iio)-zapff.  pynsel(4). 
Pin-US,  t  -osa  (76)  (c/.  pi-,  pri-, 
thy-nus)  chin;  plum-  t  kris-bom  (100). 
hd.  chin-  (Gf.),  chien-  (1),  kene-  (17), 
hd.  nd.  kin-,  kien-,  nd.  ken-,  pic-  (11), 
hd.  bech-.  pin-,  furhen-  (123),  foren-  (75^), 
forhel-  (75*'),  feucht-  (9i),  flechten-  l 
dannen-  (Das.),    thannen-   (110),   zirnen- 


PIP 

(t26)-boin. //'/.  baiini,  -baunic,  y^^ -boom, 
t  -holt/,  (75).  pinbaiMin»  (20).  dann  o. 
kienbcyiie  (67).  hd.  dan,  danne,  thanu, 
tan(()).  tanne(93  ,  forhe(i02),  viocht(l). 

*Pinzo  r.  Pinsere. 

*Pi    V  .Pe-onia. 

"^Pi-  V.  Pyr-opus. 
Pipare  v.  Pipiare. 

'  Piparg-o,  / -on  i^7fi),  -us  (11)  [if/nota 
bcstici  76,  auis  11,  mis  pygargus  n.  v.) 
en  vnbekant  der  ^23).  eyn  vnd  beKant 
(Sic  18). 

*Pipe-  V.  Pipi-nella. 

*Pipeni-,  pepenni-,  pipeun-  v.  Pi= 
piun-culus. 

*Pipennula  v.  Pipinella. 

'Pipeo  V.  Pipio. 

Piper  lid.  pfo-,  phe-  (3,  8),  pe-ffer, 
phefer  (8  7);  pfeffer-  (9),  pcffer-  (7)  -bäum; 
pfafler  bam  (6).  nd.  pejjcr. 

P.  immaturum  lang  pfeffer  (64). 

P.  longum  lang  pefler  (5''>  lanc  pe= 
per  (23). 

P.  rotundum,  piperrotum  (18)  runt 
peper  (23).  rotli  (5''),  roit  (18j  peflPer. 
pfeffer  (1). 

P.  rugosum  klein-,  var.  ein  deiner, 

pfeffer  (64). 

*Piper-a,  -alium  r.  -arium. 

*Piperare  hd.  pfe-,  pe-,  pfa-  (6)  -ffern. 
nd.  pe-,  })i-  (23)  -peren.  mit  peper  koeken 
of  bereyden  (147). 

*Piper-arium ,  -alium ,  -a  ,  -etum, 
-itoria,  -tera(l7),  -mola  (11).  -inola  t 
-inula  t  -utola  (20),  t  -ismola,  -tei'ia  t 
pepismola  ( 741.  pipperis  i  cf.  fractillum) 
hd.  petfer-miile  (7),  -mule  (20),  -mole, 
-doch  (arium  (18.  st.  -codi  cf.  sq.) ; 
pfetfer-mul  (74),  -muel,  var.  -myel  (110), 
-mel  (134).  tid.  pepermole. 

Piper-ata,  -atum,  -ma  (74)  geplief= 
fert  (8*>).  ein  pfeffer  0.  spyße  von  pf. 
gemacht  (110).  gekochter  pf.  (74).  con= 
fect,  spijsen  vau  peffer  (i32).  pfefer 
kuche  (9).  pheffer  koche  (8).  peffer  koch 
(17). 

Piperatus  gepeffert  (20). 

*Pipereolus  peffer  krut  (17). 

*Piper-inula  &c.  f.  -arium. 

*Piper-ma  i-.  -ata. 

*Piper-mola  v.  -arium. 

*Piperrotum  r.  Piper  rotundum. 

*Piper-teria  &e.  v.  -arium. 

^Pipetare  v.  Pipitare. 
Pip-iare,  -are,  -io,  -ire  (i.  clamare 
sicut  accipitres  et  iuuenes  columbe  76 
sim.,  nouelli  polli  17j  hd.  pfiffen  (68), 
piffen  (18);  pip-pen  (3).  -in  (17),  -en, 
-sen  (Ki.).  piwen  (22,  23).  pfyseu  als  die 
genß  o.  ander  vogel  (110).  pj'fen  als 
duuen ,  genß,  kuken  etc.  doen  (132). 
schreyen  als  die  habich  o.  iung  tauben 
i-iare  74). 

*Pipiatorii  j;Z.  iunghabicht  (74). 
Pipilare  pypen  l  gyckeu  (126).   wie 
ein  Sperling  schreien  (Ki.).  vögeln  locken 
ft  auceps  (75). 

*Pipilio  ein  kuehen  1125). 

*Pipilla  V.  Pupilla.  . 

*Pipi-,  pipe-,  pippe-,  pipo-,  pippi- 
(4).  pinpi-  (4,  143),  pimpi-,  pybe-  (i25), 
bimpi-  i  143,  Ki. ),  bibi-  (73,  143,  Ki. ), 


PIR 

bipi-  (143),  biba-  (74,  75),  pampi-  (73, 
14:1)  -nella,  pipen-  173),  bipen- ^  pampi- 
(11:1)  -nula,  penpinela  t  pampinaria 
(143)  \i.  petrasindula,  petro-  l  trago- 
selinum  11 3.  saxifrag-ia,  -a,  verbena 
II))  hd.  hibincila  (»7,  <;f.);  liybi-  (4,  73, 
143),  bybc-,  byl)-  (74),  bebi-  (21),  pipe- 
(69,  134),  pippe-  (7),  pib-  (1),  biber-  (67, 
143,  Ki.),  pinii)c-  (IK)''),  bympi- (68),  beue- 
(13),  bcuir- (l>cner-y  lOj -ncl, -nell.  bibe- 
(BM.),  bebe-  (133),  beben-  (.'>'',  12),  \t\hc- 
(4).  ])ympe-  (iio«,  132)  -nellc.  bibenele 
(152).  bibnellen  (75).  bibernal  (U).  bebo^ 
nillen  (17).  bcuenell-a  (23),  -c  (22'',  24, 
85).  bencuflle  (22).  ysen  krut  (Ki).  stein- 
t  l)ocks-pctcrli'in  iii3). 
'^Pipinnis  v.  Bibellis. 

Pipio  iung  tubeu  (68),  taub  (iio»}, 
dube  (uo''). 

Pipire  v.  Pipiare. 

Pipi-,  pipe-  (17,  76)  -tare  murium 
(9  &c.;,  l  accipitram  (Gl.  m. ).  pilfin  (8). 
])ifen  als  eyn  hun  (17). 

Pipiuncul-us ,  -a,  pipeun-,  pipeni- 
(75),  pipenni-  (17;  -eulus  (i.  acci-,  acce- 
76  -piterj  hd.  hab-idi,  -icht  (4),  -cht 
(3),  happich  (G).  vd.  hau-ik,  -ek. 

Pipl-ee  (Br.),  -ie  (19)  i.  nvme,  a  pi= 
pleo  fönte  macedonie  t  monte  aut  peplo 
veste  ( i?r. ) ,  aus  pimpleides,  piplea  i. 
musa  pyp,  fleute  (i47). 

Piplitare  c(ccipitrum  (oi.  m.). 
*Pipperis  v.  Piperarium. 
*Pipsima  v.  Peripsema. 

Pyr    Br.  ,  pir  für  (8).  fuer  (17). 

Pyra,  pira  d.  congeries  lignorum  in 
igne  l  rogus  exquo  ardet  Br. ;  ignis  pyra, 
nauis  pecies  pira  Gl.  m.j  hur  (Gf.).  fuer 
{i.  rogus  110).  vuyr  (132).  uuir  (104). 
kalclioffen  (20).  iurgerüst,  Mrg.  byr  (93. 
X  pirum?).  beig  (Fr.  cf.  bm.  117  &c.). 
holtzhauöVu  dar  vß  man  kolen-  breut  l 
kol-h.  (,75).  tottermeusdieii  fewrprunst; 
piru;  Wollust  (74).  meyler  i9,  V.  a.  1422 
EM.),  e  gaden  (9.  cf.  pirate).  galede 
(100).  galeyde  (99).  ghelcyde  {cong.  lign. 
23).  geleide  (S'').  gelegde  (79).  eyn  cleyn 
schiff  (18). 

Pyra-eium,  -sium  t  -tum  (Kii.)  [ef. 
Gl.  m.  5,  310,  530)  benimost  (125).  peer= 
dranck  (Kil.). 

Pyraemon  (i.  qui  p)ercutlt  ferrum  74, 
faher  iouis  Br.),  gew.  pirag-mon  \i.f.  i., 
t  fulcanus  76),  -men,  pera-gmen  f 
-Climen  (23),  biraemen  (74),  berogmen 
(76)  hd.  smit,  smid.  nd.  smet.  eysenslaher 
(74.  cf.  braudes). 

*Pirag-mus,  -enus  (17),  pirgamus 
(16)  (cf.  penas)  eyn  wich-  (17),  weth- 
(16),  viseh-  (9)  -steyn. 

*Pi-,  py-  (Gl.  m. )  -rale  {i.  aptum  ad 
comburentium  76;  hypocaustum  coriuen^- 
tuale  Gl.  m.;  factum  ex  piro  4.  cf.  pir-a, 
-ate,  pisale)  phisal  sim.  (Gf. ).  phiesal 
(i4i).  feurhalt  (64).  birren  bewmen  (4). 

*Piralipopomeron  v.  Paralipome^ 
non. 

Pyralis  feürwüi-mhn  (91  sim.).  zünß= 
1er  [auis  Ki.). 

Pyrama  (z.  pyramis  Br.)  ein  zymmer 
0.  forme  lang  o.  breit  oben  seharpff  vnd 
lang  als  ein  graab  (68). 

*Piramatiea  en  klet  (23).  piromecia 
eyn  klocz  (18). 


PYR 

*Pirame-  v.  Pyrami-, 

*I*y-.  pi-ramen  hd.  nd.  kegel,  k.- 
spil  (0),  kcglcn  (i.  ludiis  76).  spaer  (11. 
cf.  piramlda). 

*Pirainere  {i.  Indus  cum  jjiramedis) 
kcgleu  (7.5). 

*Piram-ida,  -eda  (22,23,  7.5)  hd.  kcgel, 
kogcl  ( <>7 ),  l  sparr,  sparre.  nd.  ber-, 
ber('n--formicheyt. 

Pyrami-,piranie-,pirome-(5'5)-dalis, 
pirammidale  (i.  res  hahens  formam  piri 
76  &c.,  pyre  i.  itjms  iio&c.)  pirenformig 
(1).  binitormick  (ö^»).  vnden  breit  vnd 
oben  schmal  als  ein  kegel  o.  flara  (iio 
sim!). 

*Piraininare  kegel-werfien  (20),  -war- 
pen  (11),  hd.  -en. 

*Piraminator  kegler  (75). 
Py-,  pi-ramis  {msc  Br.)  kegel  (4,  65). 
kügcl  (65  var).  eyn  schober  hew  (4). 
sehorensteyn  (20).  eyn  form  lanck  vnd 
brcyt  obe'n  spitz,  var.  spitzig,  vnd  lanck 
als  e}^!  thurn  (iio).  eyn  tzymmery  t 
forme  1.  onder  br.  bouen  scliarp  vnd  1. 
als  eyn  torn  (i32.  cf.  pyrama). 

*Pirainisare  kegeln  (77). 

^Pirammidale  v.  Pyramidalis. 

*Piramus  ii.  disposiüo  piri  &c.; 
incensio  11)  hd.  grap,  grab,  grabe  (67), 
grayb  (19),  hoch  grab  ^8,9).  graff  (11,  20). 
raube  (,69).  ein  raub  (70,  134).  birnformig 
(17).  b.-keit  (5). 

*Pirapus  v.  Pyropus. 

*Pyrasium  v.  Pyracium. 

*Pir-asmium,-osmium  (19),  -ocinium 
1,11)  smer-bcrg  (20),  -berch  (11,  19). 

Pir-ata,  -atra,  -ator,  -atus  (8i,  i. 
sceleratus  136),  -obredo  (^.  latro  marinus, 
vespilio;  hissw.  pirat-or  scliift-  von  -a 
see-reuber  &c.  nntersch. ;  cf.  piro.  pila= 
tra. )  hd.  schiff- reuber,  -reuber  (21), 
-rauber,  -rober  ((3),  -morder  t  rovber 
(20);  see-reuber, -morder  (20);  sehe- (19, 
133),  merh-  (125)  -reuber;  schipff-  (75^), 
meer-  (68,  uo^),  mer-  (6,  75,  93,  iio»), 
.see-,  Wasser-  (9,  67)  -rauber,  -rawber  (9), 
-rouber  (68,  93),  -rober  (6).  rouberer 
(-ata  68).  nd.  schep-,  mer-,  se-,  sey-  (22), 
zee-  (11, 132)  -rouer.  eyn  stower  (^schower  V 
pirator  22).  hiproever  {sie  8i).  galiotre 

(99). 

*Pirate  (st.  pirale,  cf.  pira)  gadem  (9). 

Pira-,  piria-tica  hd.  sehe-,  sce- 
raubunge;  be-r.  (7);  seraubt  (3);  meer- 
(69),  mer-  (i34),  schiff-  (no)  -raub;  ein 
raup  auff  dem  mere  (66),  ein  se  berau= 
bung  (i33).  nd.  ze-,  sey-rovinge;  zeeroeff 
(132).  piratic-am,  -um  (94).  agr-s.  uuiciug 
scead-an  (94),  -ae  (i36). 

*Pirat-or,  -ra,  -us  v.  -a. 

*Pyratrum  v.  Pyrethrum. 

*Pyratum  v.  Pyracium. 

*Piratura  schiffreybrey  (17). 

*Pir-ea,  -ia  (:  Tiup )  amer-e  (20),  -n  (19). 
swadem  (8,  9). 

*Pire-  V.  Piri-cudium. 
Pyre-thrum,  -trum  t  -tron  (Br.  &c.), 
(jew.  pire-,  piri-,  pyrre-  t  pyra-  (125), 
pur-  (105)  -trum,  piret-ra  (9i),  -um, 
per-etrum  (76),  -trum  (18,  22),  pyr- 
othum,  -ithes,  -inum  {iis){vulgo  draco 
125)  perh-  (Gf.),  perch-  (53,  74,  105,  Of.), 
berh-  (sum.),  berch-  (87),  brecb-  (75),  hd. 


PIR 

nd.  ber-,  per-  {msc.  4)  -tram ;  per-thram 
(74),  -trem  (143);  bertr-aem  (20),  -um 
(i53),-amkruyt  (i32  .';z7?i.).bcrtankrut(68). 
berdram  (67  Mrg.).  perichtrawm  (1). 
pertren  (22'>).  bcrthran  (95).  brecht  (76). 

*Pir-etrum,  -itrum,  -etum(m74Mnd 
der  Hss.  mit  dem  vorigen  verschmolzen) 
hd.  birn-,  pirn-  (74),  biern-  (7)  -tranck, 
dranek,  -drang,  biren-mast  i  trang  (6), 
piren  most  (75). 

*Pireus  feureincr  (74). 

Pir  fleg-eton,  -um  (18),  pyr  phlege= 
tonta  [acc.  cf.)  helU-uuazer  (Gf.).  en  vuricli 
water  (23).  eyn  vndreyn  waßer  {sie  18) 
funck  fliß  (8.  .st.  -Huß).  fleys  {sie  9!). 

*Pirgamus  {i.  mons  l  murus  troyanus 
76.  st.  perg.)  V.  Piragmus. 
*Pirgatum  prantreyt  (74). 
Pyrcopoliniees  (^.  thraso  &c.)schar- 
hans  l  .inorker  (Chytr.). 

*Pyrgu-ni,  l  -s  ein  stigung  l  ein  grat 
(110).  eyn  steygheringhe  l  eyn  graet(i32). 
spirgum  i.  alea  {ig),  spilprett  (74). 

Py-,  pi-,  pe-  (129)  -rgus  {i.  alea;  a. 
vhi  tesserae  pergunt  129;  vas  in  quo 
iaciuntur  tali  &c.;  planicies  in  alia  6) 
spil-uelt  (74,  93),  -fald  (6),  -bret  (9). 
.spiel  bretli  (7,  10,  49).  speie  bret  (16). 
hd.  eyn  bret-spele,  -spyl.  zabel-  (Gf.), 
worbel-  (23)  -bret.  worfel  brete  (18). 
trichter  (Fr.  2,  387'^).  das  mittel  in  dem 
bret  (64^).  dz  ynnerteil  in  eim  spilbret 
(64'').  pretstein,  spil;  spitzenstrich  im 
spilbret  (74).  eyn  steyn  offe  eym  bret 
spolc  (17).  bippap  (Alberus,  cf.  Gr.  Wtb. 
1,    37). 

*Piria  v.  Pirea. 

*Pirias  vuersteen  (11). 

*Piriatica  v.  Piratiea. 

*Piricis  v.  Piritis. 
Piri-,  pirri-  (v.  igniferrum),  pire-, 
peri-  (Gl.  m.)  -cudium  wureysen  (sjc9). 
stahel  (19).  stal  ^11). 

*Piridagium  feurglockentzeit  (74). 

*Piridonius  v.  Piritis. 

*Pyrinum  v.  Pyrethrum. 

*Pirinus  birbewmen  (9). 

*Pirisellus  (pirtoris)  pinsel  (1). 

*Pyrithes  v.  Pyrethrum. 

*Piri-tis,  -eis  (20) ,  -tes  t  -donius  l 
perites  {Naturb.),  pyritus  {i.  petra  fo- 
caris  &c.  Br.)  fuersteyn  (19  siin.). 

*Pirmentum  r.  Pergamenum. 

*Piro  (i.  miopar-o  l  -us  q.  v.  74; 
7mnis  jjarua  pi-icatoria  76.  aus  paro  X 
pirata)  en  klene  schep  (23).  rawber- 
(9),  raub-  (,75)  -schiff,  schiff- raub  (9), 
-reuber  (8). 

*Pyrobola  schmidhamer  (91). 
Pyroboli   merser   (9i).    fewr-pfeil  t 
-kugden  (Das.). 

*Pirobredo  (X  praedo)  v.  Pirata. 

*Pirocinium  v.  Pirasmium. 
Py-,  pi-rola  (/.  viria)   winter-gruen 
(125  sim.),  -grien  (91).  mangoldkraut  (Kl.), 
holtz-  t  walt-mangolt  (73). 

*Pyrolabes  {cf.  prunieeps)  feüerzange 

(Ki^.   Marg.). 

Pirolus  v.  Aspriolus. 

Piroma  (/0  lauoro  de  monumenti  Gl. 
ra.)  schryfft  vff  eyme  grabe  (19).  schrift 
opten  graue  (11). 


PIS 


437 


Pyro-,  piro-,  pila-  (17)  -mantia, 
gew.  -mancia  zaubcry  im  fcwer  (110''), 
fewr  (iio-'ij.  ver-z.  (.«c  18).  fiier  czeybery 
(17).  gokely  int  vuyr  (132).  für  wiekunge 
(5).  vnr-  (23),  vor-  (sie  22)  -wickinge. 

*Piromeeia  v.  Piramatica. 

*Pirome-  v.  Pyrami-dalis. 

*Pyronus  v.  Ipogeus. 

Pyro-,  piro-,  biro-  (74),  f  pino-  (66 
&c.),  pio-  (133),  pira-  (5'')  -pus,  pirosus 
(76)  i.  speeies  metallica  l  lapis  flamm- 
eus  (110  &c.),  -atieus  (Br.);  gagates  (74); 
cacumen  tecti  &c.  { Gl.  m. ).  schaerstien 
{lapis  11.  cf.  pyramis).  schorn-  (19), 
schoren-  (20)  -stein,  lierd  (20).  prannt 
stein  gemma;  chachel  (1).  kacb-  hd.  -el, 
nd.  -eie.  katel  (22.  anders  v.  pila).  blic 
(107).  gesmelce  (Sum.).  berlcin  (74).  ör= 
cholchine  ex  pyropo  (Gf.  1,  468). 

*Piros  i.  nutrirnentum  ignis  t  arbor  bir= 
bom  (76). 

*Pyrothum  v.  Pyrethrum. 

*Pirretus  v.  Biretum. 

*Pir-  V.  Pi-rieudium. 

*Pyrrhocorax  [auis)  alpkachlen  {pl.), 
alb-rapj),  -raff,  steinhctz,  bergtule  (Heu.). 
nl.  kawtgen  (iie). 

Pyrrhula  {auis)  lugge,  goldgumpel 
&C.   (Ki^.). 

*Pirrus  ein  fuer  steyn  (17  sim.).  sune 
achilis  (74). 

*Pirsa  {cf.  byrsa)  hut  (127). 

*Pirsieu-  v.  Persicu-m,  -s. 
Pirula,  privla  ((;i.  m.)  {i.  pinnula 
64,  pulpa  q.  V.  75)  nasen-  (74,  76,  93), 
naß-  (64)  -spitz,  zipfel  t  spitz  t  vorderst 
an  der  nasen  t  die  spitz  (75).  der  n. 
gater  butenste  (i47).  mittel  vnd  vnter= 
schaide  in  der  nasc  (74).  naße  spicze 
(9).  geleyde  (79.  cf.  pyra).  fraue  0.  freu^ 
lein  (74). 

Pirum  hd.  bir,  bier,  ein  biren  (21), 
birre  (.5),  birne  (9),  pirn  (91),  pire  (75), 
piren  {pl.  4).  bere  (17,  22^,  23).  nd.  ber, 
pere  (99). 

*Pirurum.  worsteboghel  (98). 
Pirus  {cf.  piros)  hd.   hd.  bere-,  hd. 
bir-,  bier-  (7,  46),  biren-  (19),  birn-  (5), 
bern-  (125),  piren-   (75),    nd.   ber-,    per- 
(11)  -bäum,  -bom  sim. 

*Pirus  V.  Birrus.  Cortum. 

*Pis  {st.    pinna?    gr.  i.  aurum   lat. 

Gl.  ra.)   first   (Gf.). 

Pisa,  t  pyse  (74)  {du  tuseie)  pise  (1, 
5b).  peyse  (74). 

Pis-a,  -um  (111)  erw-eiz  (8^,  bm.), 
hd.  -eiß,  -eis  (4),  -eß,  -iß  (es),  -eysea 
(110b),  -essen  (uo^),  nd.  -ete  (22,  78,  109), 
-eten  (99,  132),   -itte    (11,    23).    erb-eyß 

(5b,   133,    152),   -iß  (76,    134,   14l),  -eiS  (67), 

-es  (21).  ärbes  (111).  arbiß  (75,  i5i).  arbs 
(6).  ertzen  (132). 

Pisa  iugata  stendel  erbeßen  (125). 
Pisa  prsematura  kieffärbes  (111). 

*Pisagra  [cf.  Gl.  m.  w.  pisaigra,  pis- 
sago)  peck  die  weick  is  (147).  pissaygra 
i.  pi.v.  Liquida  (ßr.). 

*Pisal-e,  -is  {i.  pirale  104)  phis-eil 
(i4i),  -al  (Gf.).  phiesil  (104).  fiesel  (120). 
phinsel  (Sum.). 

*Pisana  {aus  pisa  X  ptisana?)  ge= 
schelt  gerst  (76). 


438 


I'IS 


VIS 


PIT 


♦Pisonum  ( i.  crinlceus,  siliciuni ; 
c/.  (il.  111.  h.  f.?)  liariiikliiyde  (7i). 

Pisanus  c/.  pisa  ein.)  poyse  (7-i). 

Piscari,  -re  ^7")  hd.  ml.  visclien.  hd. 
fiscliin,  vicsson  (77),  visch  fuhou  (7.5). 

Piscarius  (/.  qiü  vendit  pisves  Ri.) 
kipper  (iti. 

Piscat-io,  -ura  (C4)  fiscliungo(20,  G4). 

Piscator  hd.  nd.  visclier.  viosser  (77). 

Piscatorium  {i.  locus  vbi  habitaiit 
pisci's)  vischwoide  (75). 

*Piscatrina  visi-hrcy  (7t). 

*Piseellvim  /.  vcllii-i  (7{:). 

*Piscend-ium,  -rum  >:  Pistendrum. 

*Pisceus  viscliyn  (7">). 
Pisciculus  visclileyn  (d). 

*Pisc-  V.  Pist-illum,  -illus. 
Pis-cina,  -tina  (6 1^')  visch-  hd.  tvich, 
-taich  /  wiger  (ü),  -wyor  l  gruob  (7c); 
-cruob  (iio),  -grub  l  weyer  (in);  -dich, 
-(lyrch  (19),  7id.  -dik,  -dyck  (i32).  riß 
grübe  (8).  vischoryo  (no,  132).  teycli  l 
doych  (!»).  dydi  (17).  tycho  (16).  tiech 
(125).  fische  vraßcr  (18).  hd.  wyhcr,  wyer 
(10.  641»),  weyer  (04^),  wer  (12),  badwann 
(in),  see  o.  wag  (66  &c. ),  wage  (69), 
■wack  (67),  wayg  (i33).  ein  tieft"  waag  (es). 

Piscinarius  tichgrebcr  (125). 

Piscis  (/.  animatura  i/>  aquis  viuens 
et  comestibilis  76)  hd.  nd.  visch.  hd. 
fische. 

Pisculus  evii  cleyn  (ö^'),  en  cleue 
(23)  visch. 

*Pyse  r.  Pisa. 

*Pisellu-in,  -s  {cf.  pistellus)  hd.  stos= 
sei  (Mss.  mofr.).  morsel-st.  (18).  stoißel(7). 
en  pistel  (23).  strempftVl  (74). 

Pisetum  hd.  eyn  erweiz-  (S**),  erbeiß- 
(151),  erbiß-  (8,  76,  134),  erbis-  (5,  9), 
erbeß-  (21,  152) -garte, -gart  (21,  76  134), 
-garten,  eyn  erweß  (.s^'c  18),  e.-garten 
(7).  nd.  en  erwit  garden.  eyn  erweten 
tuyn  oft"!  hoeft'  (132).  ein  ervveiß-  (110=^), 
eriJweiß-  {sie  110b),  arbeiß-  (75).  arwiß- 
(6)  -acker,  0.  -garten  (75).  grünes  uelt 
(100). 

Pisitare  stund  (Ki. ),  stermi  (123). 
schreien  wie  ein  rinder-starr  (Ki^^.),  -star 
(Ki.). 

*Piso  (^.  socms)  geselle  (74). 

Pissa  pecb  (Ki.).  peck  (147). 

Pissaygra  v.  Pisagra. 

'*Pissare  ii.  minyere  Gl.  m.  cf.  pistare) 
morktii;  tlio-druck  (en), -qiiettern  (22'^). 

Pissaxera  i.  pix  qu§  dura  est  et 
sicca  (Er.),  la  pece  dura  (Gl.  m.).  peck 
die  hart  in  droich  is  (147). 

*Pissli  {herba)  ags.  reosan  (94^»). 

*Pista  [cf.  pasta,  pinsere)  deyk  (i3i). 

*Pis-  V.  Pe-,  pic-tacium. 

*Pi-,  cf.  bi-stardus  drappe  (18). 
trappe  (23). 

Pist-are,  cf.  -ire,  -rire  hd.  nd. backen 
?  kneden.  hd.  bachen  (uo,  134),  knet-en 
(134 1,  -ten;  kneyden  (21);  ste-,  vlg.  sta- 
mpfifen  i.  tipsare ;  ^jachen,  vly.  backen 
als  die  pecken  i.  pinsere  (75). 

*Pistelle  V.  Pistes. 

Pist-ellum,  i  -illum,  i  -illus  (110, 
132,  Br.),  i  -ellus  (q.  V.  Br. )  stemp-cl 
(20),  -ffel  (iiob),   -tfer   (uo»),   -er    (132).  I 


stocsser  (110,  1:12).  renspinncl    (110).   vi 
sclntock  (132). 

'Pist-ellum,  -illum,  -ellus  hd.  nd. 
back-,  bac-hiis.  bacrkhauße  I6ü).  bag~ 
huße  (133).  bach-hauß  (i34),  -hiiß  (68). 
hacklius  {.s-ic  67). 

Pist-ellus,  -illus  {cf.  pistellum) 
pistel  (-ellus  8''). //(/.  .'itu-ßel,  -s.sel,  -ßer 
(68).  stoser  (67).  ötuesser  i  visell  (i32). 
cruyt- (i32),  würz-  (iio)  -stein,  stampcir, 
viser  (107). 

*Pist-,  pisc-  (74,  75,  76)  -endrum, 
-endium  (74),  -rendum  (64*^)  (/.  lan.r. 
clibani;  cf.  fornacale,  nupagundium 
&c.)  bachofscliisscl  (76).  ein  vt'cn  sciiiiz- 
sel  (4).  oäVnschuslin  (64''),  -scliiHin 
(64C).  ofen-,  vlg.  brot-schussel  (pist.)  t 
-schufi'el(75).schicß.'<chussi'l(7)?'.storM//i  74). 

*Pistera  (pist'a;  piscra?  legumen) 
pysini  <Ji^'). 

*Pistere  [st.  poscere)  v.  Cupere. 

*Pisteris  r.  Pistrix. 

*Pisternuni  c  Pistorium. 

*Piste-s,  t  -IIa  (11)  roede  fyole  (20). 
royd  viole  (19).  roet  fioel  (11).  Cf.  pis= 
tis  art  von  gewxu'tz  (ki.)? 
Pistieus  r.  Pistrix. 
Pisti-cus, -tus /irf.  ge-truwe, -trew  (9). 

''Pistile  v.  Pastile. 

*Pistilla  (  i.  pastenda )  pasten  0. 
flecken  (1). 

Pist-,  pise-  (76) -illum  {i.  pist-ellus, 
-illus  5  &c.  qcp  V. ;  pila  76,  genus  panis 
4,  76,  incus  fabn  i  sim.)  smit-  (4),smide- 
(3)-stock.  nageleysen  (75j.  pfanck  küciie 
(4).  ein  phanc-  (3),  plann-  (76)  -kuch. 
rilrschit  (.«um.  cf.  sq.  Gf.  4,  11 78.  st. 
oscillum??). 

Pistillu-m,  -s  ((/.  jii'c,  sqq.,  pistel= 
lu-m,  -s)  hd.  (Mss.  mog.)  smedestock  l 
abeslag  *//?«.;  eyn  sniedstack  i  hamer- 
slag  (17);  ambiß  (18),  stoyßcl,  stoeßel 
(20),  stotzel  (12). 

Pistillus  stock,  smidstock  (74). 

Pist-,  pisc-  [76)  -illus  {i.  artoerea 
75.  cf.  prc.  &c.)  abslag  {fabri  1).  ai= 
slach  (22).  Stapel  (22ai',  23)  also  dat  de 
sniede  dat  yseren  uppe  slat  (22^).  stoter 
(11).  nagel  yscn  (in.str.  fabri  76.  cf. 
pistillum).  krapf-en  t  -el,  var.  -lin; 
gebachens;  Strubel;  pfadla;  pfan-  rar. 
pfant-zelten  (75). 

*Pistina  v.  Piscina. 
*Pi-  i:  Pa-stinaca. 
*Pistire  knetten  (76). 

Pistis  (i.  fides  Br.  cf.  pistes)  getrewe 
(9). 
*Pistitus  V.  Pistieus. 
*Pistolo-chia,  -gia  v.  Aristoloehia. 

Pistor  V.  Piustor. 

*Pist-orium,  -rivim,  -rius,  -rinum, 
-rina,  -rilla,  -rillum  f  -ulum  (70),  i 
-ernum  (147)  (-ellum  &c.  s.  o.)  hd.  nd. 
backhus.  hd.  backhauß;  bach-hus  (6), 
-huß(68),  -uß(8).  ofen(G8,  110).  bachuys 
i  ouen  (i32).  phistrina  (-inum  127,  sim. 
Gf.).  (-ina^-orium)  phister(l).  pfister-y 
(75),  -gaden  (-rina  64^').  pach-haus  (1), 
-huß ;  peckenhuß ;  brot-banck  i  -huß 
("75).  protpanck  (3). 

*Pistrella  v.  Pistrilla. 

*Pistreo  v.  Pinstor. 

*Pistricus  v.  Paristulus. 


*Pi8trigire   knetten   (7). 

•' Pistr-illa(7i; ).  -ella,  -olla(7)(j.  paruum 
pistrinum;  cf.  pistorium)  taig  (fJ,  76), 
dcyck-  (7)  -gadi'ii.  Ijeckcii-,  w//-.  ))fister- 
hcu.slin  (61).  Cy.  pistrila  /o  fnrno  (oi.m.). 

*Pistrill-a,  -um  r.  Pistorium. 

*Pistri-llum,  -num  eyn  kr(;ppelii(17). 
krepfil  (8).  kroppfel  (9). 

Pistrin-a,  -um  v.  Pistorium. 

*Pistrio  V.  Pinstor. 

*Pistrio  /.  piscator  vischer  (75). 

Pistrire  hd.  nd.  kneden.  hd.  knet-en, 
-teil,  hacken  (20). 
Pistri-s  V.  -X. 

*Pistrium  &c.  v.  Pistorium  &c. 
Pistrix   bck-ersch  (5),   -ersehe  (23, 
132),  hd.  -er.sin,  -ersen  (7),   -eriu   ((>,   4, 
110),  -in  l  pfisterin  (Ki».).  pcckin  (74). 

Pistri-x  (18,  74,  Br.  &c.),  -s  (74,  i. 
moiistriim  mar  inum  76 ,  nunis  enee  Br., 
Fiouii(i),  prestrix  (/.  belua  marii  76), 
pest-rix  (23),  -ix  (18),  pristi-x  t  -s 
(Kreuiul).  pixtrix  (74),  pist-icus  {l.  7nons= 
trum  vt  simia  i4i),  -rum  (74),  -eris  {i. 
nauis  enea  76)  li.  bal-ena  69  &c. ,  -nea 
68.  vll.  X  prester  q.  cf.)  hd.  ein  groz, 
groß,  nd.  en  grot  visch.  eyu  groiß  (18). 
gro.'<.-<esach ;  pixtrix  walfisch  (74).  inere 
wonder  (18).  mer  wunder  (23,  74).  eyn 
bogk  i  magna  piscis  (21.  st.  beckV).  en 
ernen  i.st.  erne?)  scheji  (23).  schifi'e  (74). 

*Pistrolla  v.  Pistrella. 

*Pistrum  {itistr.  pistoris)  ein  baek- 
(110),  teyg-  (68)  -muolt.  moelde  ?  troecli 
(i32).  trog  (110).  sänge  {placenta  Fr.  2, 
149»?)  l  wisch  strich  (9).  ker-w.  (75). 
strich  wiße  (16).  streich  tuch  [cum  quo 
limitatnr  1).  ein  rewoch  (8'J).  [i.  sam- 
buca  instr.  mus.  X  sistrum?  doch  cf. 
pilistro  /.  cimbalo  i4i)  puckel  (1).  bukel 
(2). 

*Pistrum  v.  Pistrix. 

*Pistulum  1-.  Pistorium. 
Pitaei-a,  -um  t-.  Pictacium. 

'"■■Pita-cus ,  -tus  (23)  (aus  psittacus 
q.  V.  cf.  pictacium)  ein  birholt  (4.  orio- 
lus  galbula  Nmn.).  syttich  (4,  74).  sedik 
(23).  sitich  (3).  sye  doch  (sie  18). 

Pitan-cia,  -sia  (23),  pictantia  (132, 
Ol.  m.)  (/.  portio,  liabundantia,  cf.  Sm.  1, 
3ni)  Jid.  wol  leben,  vol  h'lbung  (6),    fol 
bringen  (18).  nd.  wol,  wal  (132)  leuen. 
Pit-  V.  Pyg-argus. 

*Pitasis  V.  Subsistentia. 

*Pitasma  [i.  frequens  potatio  l  parita 
rotuld  76  sim.;  f/etius  ludi  qui  mirabili 
arte  voluitur  et  giratur  110  &c.  =  pitisma 
q.  V.  Br.)  stete  driuken  (8),  trinker  (sic'd). 
groß  trinckunge  (1 10).  ewelick  drinckinge 
(132).  ein  karten  spyl  (4). 

*Pitatus  V.  Pitacus. 

*Pi-  V.  Pie-tauium. 

*Pityna  v.  Pinta. 

*Pitis-are,  -sare,  -so  (127),  -o  {i.fre^ 
quenter  spi(0  t  bibo  76.  X  7I:tUcIV  cf.  pi= 
tisma)  trinken  (68).  stetes  tr.  (9).  dein 
tr.  {meretricum  est  64).  drincken  (110). 
stetis  dr.  o.spirczeln(8).meilich  schmecken 
(114).  bitz-,  supf-,  surpf-len  (126).  nipfFen 
(Ki».).  psiwizo  (127). 

*Pitis-ator,  -sator  (Gl.  m.)  tri-  (68), 
dri-  (no),  dre-  (132)  -ncker. 

Pitisma  {i.  cordae  extensae  in  templo 


PLA 


PLA 


PLA 


439 


Gl.  m.;  Sputum  iio;  /.  <j.  pitasma  67,  133, 
Br.)  oyn  -wandt  klcid  (^68). 

*Pitna  V.  Pinta. 

*Pyth-  r.  Fit-onieus. 

*Pitonius  f.  Pieontus. 

*Pitranita  v.  Pituita. 

*Pitri-cus,  -sculus  r.  Paristulus. 

*Pittaci-s,  -stae,  -um  r.  Pictaci-um, 
-are. 

*Pyttentrum  konke  (109). 
Pi-,  pe-  (121,  t;f.)  -tuita  (i.humecta^ 
tio  t  Infirmitas  qu§ . . .  facit  capita  galli- 
riarum  distorqiieri,  et.  vanacjlona  Br.  &c., 
caligo  l  fle(fma  ocnlorum  l  caUirrus  l 
morbus  gaÜinarum  t  superhia  76 )  hd. 
phiphiz  (120,  Gf.),  fiffiz  i  phopis  (Gf.); 
pfipj)t-oß  (65  var.),  -is.  der  ptypß  (75, 
110)  von  den  liueneren  (110).  die  pyps 
van  den  honeren  (132).  pipp-ys(12),  -uß 
(7),  nl.  -e,  hd.  der  puff  (116).  pfiffcs  (65 
vai-.).  der  pfifftzs  l  das  pfifftze  (Das.). 
pibez  (loo).  pubcze  (19).  bipße  (13).  pfitz 
(49).  püttig  (67).  das  pfeifen  der  liennen 
i  der  pips  (Ki.).  das  pfiffe  (Fris.).  i)fifig 
m.  t  sclinu]ift'/.  (73).  jiip  (11,  107)  van 
den  lioenderen  (107).  czipp  (4).  cypli  l 
ozi])f  (9).  liennen  zipph  (1).  zipfs  als  die 
h.  haben  (75).  cipphic  (121).  huner  sucht 
(8).  der  zypff  der  hennen  t  maselier,  var. 
mesther,  l  greck  als  in  den  aiigen  (74. 
cf.  lippa  inatz  115.  wetteraii.  matzer  m. 
gramiaei.  das  bied  (iien.  rf.  Gr.  wtb.  v. 
biet),  snuppe  (10).  schiui-pf.  -p  (65).  rotz 
(91).  kotz  (Das.).  koder  (126  &c.).  qualster 
(i90).  ags.  gillistrae  (94.  gillcster  plilegm 
Bsw.) ;  gi-brec  (94),  -breec  (131;)  cf.  reuma, 
gebrec  a  voisc  (Bsw.)?  pitranita  en  ]iipen 
hon  myt  eneme  krummen  halse  (23. 
cf.  Br.). 

Pituitosus   rotzig   (91    &c.).   koderig 

i  pfifftzig   (Das.). 

Plus  kd.  nd.  milde ;  barmhevt-zig, 
-igh.  hd.  milt,  guetig  (iio'M,  gedultig 
(iio-'i),  gnedich  (lOo).  goedertyren  (132). 

Pix  hd.  bech,  beech  (es),  bach  (6), 
peieh  (3).  pcch  (132).  nd.  pek.  nd.  ags. 
pic  (11,  94,  136.  missi'.  idpic  94).  liarzoh 

(141). 

'^Pix  v.  Pixis. 

*^Pixaridus  ein  buchsenmacher  0.  ver= 
kanffer  (uo  .s7Vh.). 

Pixidula  bueßchin  (20). 

Py-,  f/eiü.  pi-xis,  pix  (121,  Gf.),  pixid-a 
(Gf.),  -is  (Sum.)  hd.  puhse  i  truhe  (sum.), 
buhsa  t  trucha  (121,  Gf.);  puchsen  (1), 
puchs  (75),  püchze  (en),  buch-se,  -s,  -ß]; 
biclis  (67),  biß  (49);  busch-e  (7,  152),  -s 
(6);  boseh  t  busse  (19);  boisclie  (10), 
boßeu  (21),  büße  (8),  büß  (17),  borße 
(ausgestr.),  Mrp;.  becs  (bees?  13).  hd.  nd. 
busse.  nd.  bus  (11).  bosse  (99),  schedel- 
ken  i  ueste  (109).  doese  (132).  kebsen 
zu  dem  sacrament  (75.   crispes,   capsa. 

BM.    793). 

*Pixos  busbaum  (19). 

*Pixtrix  V.  Pistrix. 

*Plaba  i:  PHimba. 
Placa-,  plaei-  (75-'>)  -bilis  hd.  be= 
heglieh.  b.  machen  (5,  21).  gefallig  m. 
(6).  geuallig  (75).  wolge-  (iio),  wolg- 
(184)  -fellig.  senphtinudig  (8*>).  senftec- 
(8),  senftigt-  i  tet-  (9),  semfft-  (20), 
synf-  (13),  sachte-  (23),  behage-  (132), 
erbit-  (65)  -lieh,  senicehc  (100).  huldig; 
hold-sam  i  -lieh  (Gf.). 


Placa-,  var.    placi-biliter  geuellig- 

lich    (75). 

*Plaeainius  adj.  (aus  plataneus) 
ahorren  (8). 

*Plaeare  (X  plaeere)  gfallen  (134). 
Placare  hd.  nd.  behegelich  machen, 
maken  ;  sachten  (  ä,  23,  132  ) ;  v'soeuen 
(68,  132).  hd.  v'-sunen,  -sonen  (12,  134), 
-soynen(13).  stillen  (8,  9).  räch  hinlegen 
(65).  senftigen  (8).  senpht  müden  (8'>). 
behagenlich  l  Sachen  (21).  behagen  ma= 
ciien  f  samfft  m.  (19).  senft  m.  (9). 
senfftmutig  m.  (6).  hulden  sim.  (Gf.).  ver- 
riciiten  (75). 

Plae-atio,  -or  versuen-  (iio),  behag- 
(7),  seuft-  (8)  -uuge.  v'soen-  l  eff-inghe 
t  sachticheit  (132).  senffmutikeit  (iio). 
vrowede  (23).  huld-a  i  -o  (Gf.). 

Plaeatus  v' soent  ("68,  132),  -sient 
(li6'''i,  -sonet  (110'').  ghesachtet  (23). 

Placca  {auch  span.  Kii.)  placke  (i47). 
*Placen-da  v.  -ta. 

Plaeens  behagende  (20). 

Placen-ta.  t  -da  (76),  -tia  (68,  132) 
(/.  liba  147,  libum  t  focacia  Br.  &c., 
lagana  1,  lapas  q.  v.  .Gf.)  prei-  (.Sum), 
prai-  (1,  3,  7i)  -ting.  braitling  (75).  hd. 
nd.  flade.  fladen  (1,  75,  iie).  H.- machung 
(68).  hd.  flad,  flaid  (6).  piass  gebacken 
(147).  placz  (IG.  wett.).  blacz  (8).  kucli-e 
(10),  -en  (8'').  pfanue-  (G),  pfaun-  (46) 
-kuch.  pfan-  (64),  phant-  (7)  -zeit,  tiado ; 
be-,  pa-rgita;  piieforccltuu  {pl.  Gf.).pan= 
koicke,  struve  (147).  kropffen,  7;i.  .struyue 
raet  keese,  seemcocke;  pl.  vmbilicata 
cor.^t,  ])asteye  (ue). 

Placentarius  hd.  nd.  vladen  becker. 
placz  becher  (20). 

*Plaeenter  begelich  (20.  aus  behege= 
lieh). 
*Placent-ia  v.  -a. 

Placentia  {i.  placitum)  hd.  behege= 
licheit  sim.  behagelicheyd  (19). 

*Placent-um,  l  -rum  ( 75 ),  -inum 
(Gl.  in.)  (;'.  vcstimeutum  feminarum  cf. 
interula)  kittel  (4,  74,  76).  kitel  (3). 

Plaeere  hd.  nd.  behagen,  hd.  gefal- 
len  (G,   69,    110),   WOl-g. 

Placibili-  v.  Plaeabili-s,  -ter. 
*Plaeidä  beheugeliehkeyt  (21). 
*Placidari  v.  Placitare. 
*Placide  behegelich  (20). 

Placidus  hd.  nd.  bebe-,   beha-  (i32) 

-gelich.   hd.  beheg-,   behey-   (13)  -lieh; 

bebe-  (2),  geuellich-  (1)  -leich ;    gefällig 

(i34),getellig,woil-g.  (7),  wol  gefallig (G). 

*Placinia   (c/.  lae.)  kneifloch  (75). 

Placitare,  -ri  (11,  74,  no'j),  plaei= 
dari  {sie  iio^)  hd.  nd.  dingen,  dege- 
(12,  23),  to  d.-  (22b),  dey-  (19),  da- (134), 
de-,  tay-  (74),  tey-  (4,  75d),  te-  (68,  70, 
75.  76)  -dingen,  hd.  tagen,  t  tegen,  tag= 
halten;  sachalten;  auß-sprechen, -reden 
(74).  diggen  (21).  dey-  (3,  21).  de-  (13. 
67,  152),  tei-  (9),  tet-  (6)  -digen.  detigen 
(133).  dettingen  (49).  tagleysten,  Marg. 
eyn  tag  halden  i65).  (degedingen  11) 
holden  (23.  cf.  placare).  pleyten  (11, 
132,  147).  pledieren  (i47). 

Placit-ator,  -or  (3,  23)  tsege-  (Gf.), 
tey-  (4,  75'S  BM.),  te-  (75),  de-  (8),  betei- 
(BM.)  -dinger.  eyn  denger;  eyner  der 
sich  behegelich  kan  machen  (18).  ein 
deidiger    man    (3).     hd.    tedings-,    te= 


diiigß-,  tädings-  (6),  dedinges-,  deydings- 
(21),  tedigß-  (110=1),  tedig-  (iio^).  de^ 
dinßge-  (20),  gedings-  (i34),  gedingß- 
(69),  gedigntz-  (7),  nd.  degedinges-man. 
pleyter  (132). 

*Placita-,  placi  -  torium  dye  stad 
dez  (5),  de  stede  des  (23),  eyn  stat 
eyncs  (18)  dages,  en  stede  dar  inen  dach 
holdet  (22).  die  stat  des  tags  t  der  te= 
ding  (74  .  stat  des  dedinges  (21).  hd. 
deding-,  teding-  (110),  tlding-  (l34),  ge= 
ding-  (67),  rieht-  (uo,  i32)-stat.  teyding- 
(4),  ding-  (3)  -haus,  tedingß-  (68),  de- 
dingeß-  (17)  -huß.  dingh  (132).  dings-  t 
tags-haltungstat  (74).    pleytstede    (i47). 

*Plaeiteros  v.  Platyceros. 
Placitum  (c/.  placentia)  gefallung 
(68,  76).  wol-g.  (110).  woilgefelükeit  (7). 
hd.  nd.  behegelicheit.  b.  godes  (23). 
thinc  (Gl.  Marienf.).  hd.  tey-  (9,  75^), 
te- (75),  de-diug.  de- (20),  gc- (99) -dinge, 
deudengin  (13).  dagunge  (20).  pleyt(ll). 
plait  (99).  pleyt-e  (20),  -erye  (i32). 

Placitus  beheugelichen  (21).  gefel= 
lig  (76). 

Placium  da  stopa  e  seda  grossa  Gl. 
m.  cf.  plagella,  paga,    stuppa)   stuppa 
(lat.  Sum.)  l  uuerch  (Sum.,  Gf.  4,  618). 
Placor  V.  Placatio. 
*Placta    (anders    Gl.    m.)    r.     Blatta. 
Blaterare. 

*Plada-  V.  Plaude-mentum. 
*Pladeona  v.  Blandonia. 
*Pladere  v.  Plaudere. 

Plaga  hd.  nd.  eyn,  en  laut,  wunde, 
wonde.  hd.  wund  (G),  wen  (18),  slag  (1, 
7),  slak  (100),  schlag  mit  0.  von  wun= 
den  (75),  plage,  plag,  eyn  ort  der  weit 
(pl.  terre  49) ;  der  w.  tail  art  (1) ;  ge= 
merke  (64,  100)  nach  dem  hymel  (64); 
koiminck  ryet  (19.  aus  rych  X  rete?); 
necze,  netz,  garu,  arhe  (Sm.  1,  103.  cf. 
Fr.  1,  32').  nd.  pine,  koninckrijck,  nette, 
neette  (11). 

Plagare  hd.  nd.  plagen,  hd.  slagen, 
sehiahen  sim.;  py-,  pey-  (9)  -nigen.  nd. 
pinicheu  (11),  marteren,  vordret  don. 

*Plagaris  en  groif  seescheep  ,l(i47). 
Plag-arius,  -ator  (75),   t  -iarius   { 
-ius  i   -ioxippus   (147)   {cf.    plagiator) 
schlaher  (75).  wunder,  idie   eynen  wun= 
det  (14  7). 

*Plag-ella,  l  -ula  (74)  {l  tenta  75, 
furfur  panis  Gl.  m.  cf.  placium)  mais- 
.sel  (G,  74,  76)  in  ainer  wunden  (76). 
meissel  in  ein  w.  (75).  eyn  meißel  in 
der  wonden  (7).weizel  (ziem.  624).  wund= 
lein  (74). 

Plagiarius  v.  Plag-arius,  -iator. 
Plag-iator,-ilator  (9).  -iarius,  -arius 
(Br.),  -inarius,  (74),  -irius  (76)  (i.  se= 
ductor  t  venditor  seruorum  et  puerorum 
sim.)  vnreeht  furer  (8,  9).  entzieher 
fremderlehen  (74).  landstreicher  (64). 
einkiiiderverkauffero.betrieger(iiosm.). 

*Plagi-,  plag-osus  vol  wunden  (i47). 

*Plagioxippus  v.  Plagarius. 

*Plagipatica  kuchenpub ,  pfannen- 
lecker (74). 

*Plagirius  v.  Plagiator. 

*Pla-gis,  -ys  i/idecl.  (74)  {piscis,  cf. 
plagitia  Gl.  m.)  plie  (93).  pflyc  (74). 

*Plagium   en  klene   net  (23.    anders 

Gl.  m.  &c.). 


■110 


TLA 


PLA 


Pl.A 


Plaio^^B  (r/.  sq.)  t.  plaga«  faciens  l 
runiiis;  oliUifiiug  (Hr.).  sciu'yff.  slyiii.  to 
wiirss  1 1 17). 
'Plagius  [auders  ci.  m.)  v.  Flagarius. 
Plogosus  V.  Fla^osus. 
Plagiila  |>l(v,  (ciV). 
*Plagula  r.  Plagella. 
*Plays  c.  Plagis. 
*Plampluin  srhillloin  (74). 

Plaiaa /*f/.  srhiibo,  .schab,  .'*tab(8cab? 
7),  sdiiivfl  (1!»).  sclilichtliolcz  (i),  ain 
stocz  block  /  hubfl  (n;/ ;  braitliant  (.sum.). 
nd.  schaue. 

Planare  hd.  nd.  sli-,  hd.  schli-,  sle- 
clitoii.  //(/.  sclia-ben  (I5>).  -wen  (20),  nd. 
-neu.  clilliuen  (17).  ebenen  (iio).  nd. 
euencn,  plamen  (lil). 

*Planatio  siechtunge  (20). 

*Planatorium  (x  plantatorium  Gl. 
ni."»  lichcstaiii  l  lickcstcin  (Gf.  (>,  uhs). 
wet  yseren  (11).  bouniscabo  (i^i). 

Planca  (cf.  plsmea)  thil  {i.imapars 
itaiiis  Uli.  tilie^dilo  (Gf.).  dille  (sum.  iv). 
tile;  brigel;  bruckhuleu  (i  e).  plancke 
(i09,  110,  132).  rieckling  (i2s.  Das.).  bret 
(10!>).  pl.  ren&'te  (jpontts;  asser  solaris 
raiifft  1-2^). 

*Planetus  hd.  nd.  hant-slag(17),-slage 
(11),  slagen  (18),  -slagunge,  -slaginge. 
elag-e  (11), -uug  (iio).  weynuug  (20,  uo). 
kci-inynghe  (lOi),  132).  leyd-streych  (126), 
-geschroy  (Ki*.). 

Plancus  i.  qui  pedes  habet  planos 

(Br. '.  des  voite  siecht  synt  (ut). 

*Plandelluin  (aus  paludellum  ?)  v. 
Teristruin. 

*Plandi-eies,  -ri  v.  Blandl-ties,  -ri. 

*Plandiinentuin  est  (/emis  purgature 
(76). 

*Plandus  v.  Plaudus. 
Plane  slethtlich  (20). 
*Planea  (cf.  planca)  dille  (i04).  tille 

(Sum.). 

*Planea  v.  Glana. 

Planell-a,  -us  i  calcei)  hd.  sole,  socke 
(10). 

Planeta  /.  matta;  map-  (i,  mae- 
7,  inf-  76,  phan-  8,  \),  eas-ula  qq.  v.\ 
fem.  vestis  la.ta  circa  oras  tfehris  en-atica, 
msc.  i.  Stella  Br.)  cleyt  an  den  gheeren 
wyt  (i47).  hd.  nd.  planste,  hd.  hant-van, 
-fang  t  -slahung  (7.  X  planctus).  die= 
nerin.  Heber,  kasuckel  (74).  messachel 
(93).  ays.  caeppe  (Gl.  Aelfr.). 

Planet-arius,  -aris,  -ieus  die  sich 
der  planeten  onderwynt  (147'). 

*Planeticaruni   [cf-  planeta)  lodouo 

(127). 

Plangere  hd.  nd.  slagen  (22) ;  hant-sl., 
-sl.  vor  laider  (74).  hd.  dageu  (8l>,  7.5,  76) 
mit  tnirigkeit  (7.5),  cum  manibus  (8*^); 
weynen,  weyen  (13),  tulppen  (126),  traiirn 
(74).  Sünde  büssen  l  beweinen  (65). 

*Plangibilis   claghaftig  (76).  cleglich 
(751.  hant-slehelich  ^7:,  /;c?. -slegelich,  nd. 
-slagelic,  -slalich  vor  laider  t  erschreck-, 
raur  .  klag-lichcr  (74). 
*Plangibiliter  ciaglich  (75). 
*Plangilis  hd.  liautslege-,   weyn-lich. 
Plangor  hd.  nd.  hantslag-unge,  -inge. 
leyd,  leidstreich  (II6). 

*Planibum  en  klene  schep  (23).  Cf. 
blandum  tjenus  nauis  (Pap.)? 


Planipes   das   eben    g(>rad    futü  hat 

(8«). 

*Planis  lin  alea  i.  quatrio  </.  Gf.  4, 
6.')i)  (Hiatter  (i:io). 

Planit-as  /  -iido  eben-  t  schlecht- 
heit  ((i(i>').  scideechtigkeit  (68).  1 

Planities  eben-ode  (100,  sim.  Gf. ),' 
-heit  (110),  -keit  (ü).  ebny  (110),  cbekeit 
(S).  euen-node(99),  -heit(t:s2).  //r/. .»^chlcch- 
eit  (G),  -theit  (llO»),  schleechtheit  (68), 
slechtekeit  sm.  nd.  slichticheyt.  hd.  nd. 
baue,  banne  (13).  plautze  (77).  plan,  vlet 
l  vlette.  i)las,  such,  eyn  vleck  (22''). 

Planta  plante  ((>,  11).  pHancze  (9). 
jthlaiitz  (1).  pflantz  i.  basica  ;  peltz  (75). 
beltz-stock  (7.')),  -zweig  (9i).  zwi  (0,93). 
zweig  o.  geschos  (64«).  zwjge  (64^). 
lebender  IIb  anerkantnust  i93).  proff  riß 
(17.)  gepflantzt  krut  boum  t  das  hol 
von  dein  t'uoU  o.  die  fersen  (110).  dat 
hoel  van  den  voeß  (132).  M.  verse.  ferß 
(21),  sole,  sei  (6).  sool  von  einem  fuß 
(68).  sol-n  (69),  -en  (i34)  an  den  fussen. 
nd.  hacke;  ver-sene,  -tzen. 

*Planta,  pes,  braneha  leonis  v. 
Trifolium.  Aconcilla. 

*Plantag-a  v.  -o. 

*Plantaganum  kleimvcgrich  (74). 
Plan-tago,  -thago  (4),  -taga  ii36), 
blantage  (s7,  i46)  (?'.  septi-  i36,  septe- 
94  -nerbia)  hd.  nd.  wegc-breida  (Gf.), 
breyde,  -brede,  hd.  -breit  (/.  4  &c.), 
-preyt  (74),  -preit  /.  t  -reith  t  -reth  (4), 
-rieh,  -dree  (13).  hd.  wage-  (87,  i46), 
weg-rich.  wegosjjrciti  (Gf.).  wegrach  (1). 
weyge-breit  (3j,  -breyde  (21).  aijs.  uuaeg- 
(94),  luieg-  (136)  -bradae.  breit  wegerich 
(123).  wegwise  (iio.  cf.  wegweis  cicho= 
rium  intybus  Nmn.).  ballenkraut  (126). 

Plantago  maior,  t  hirsuta  (8.5)  weg= 
räch  (105).  breiter  wegerich  (Das.).  ribbe= 
wort  (85). 

PI.  minor  rippeliii   (105).    spitziger 
Wegerich  (Das.). 
*Plantanus  v.  Platanus. 

Plantare  hd.  pfla-,  pla-ntzeii ;  zuch= 
tigeii  t  zweigeu  (Das.);  zweihen,  var. 
zwygen  (64);  peltzen  (75.  pelzou  itiserere 
Gf.),  proffen  (5''),  yinpen  (7).  ncZ.  planten. 

Planta-re  v.  -torium. 
*Plantar-ena,  -um  (8)  sele  (9).  zolle 
(8).  ..4 /'5  sole  planta? 

*Plantari-a,  t  -um  (g.  v.  110  &c. )  {i. 
arbor  que  p)lantatur  66  &c.,  110  &c. ;  anders 
Gl.  m.)  proff  riß  (17).  pof  reys  {sie  9). 
peltz  zweig  (75).  pflantzung  i6s). 

Plant-arium,  l  -aria  (Uo),  i  -a  (93, 
116)  zwi  (93).  zweig,  .zweigschoß  (116). 
ein  pflantz(iiosm.).gewechß  mit  eyg-en 
(123),  -nem  (64)  ertrich.  la,ppen  {coriil). 
peltzgart  (74). 
*Plantar-um  v.  -ena. 

Plantatio  lid.  pflantz-,  plantz-,  proff- 
(8),  peltz-  (  75  ),  ymp-  ( 7 ) ,  impf-  t  zwi- 
(46)  -unge.  pl.  schußling  ( 65 ).  nd.  plan= 
tinge. 

Plantator  plancer(18).  pflantzer  (75). 

Planta -torium,  t  -re  (133,  147,  Br.) 

ein  yniplf  rieß  (69),  ymph  reyße  (66,  I5i), 

imjiffrys  (134),  ym'p-rys  (i33).  -ryse  (i52)- 

plant  van  een  boem  (147).  pflantz-  (110), 

j  pote-  (Chytr.)  -velt.  hof  (110,  Chytr.).  kamp 

(109,    1101. 

*Planter  v.  Palanter. 


*Planthera8  {st.  panth.?)  chundfanun 
(Gf.  3,  .'-.21). 

*Plantula  (diin.  110  &c.,  anders  CA.  w.) 
eyn  kleyii  plantken  (i32). 

Planula  {parte;  i.  crepida  Gl.  m.) 
heepen  (125).  ghitthobel  {Ki.).j)l.  thür; 
bandt  (tu,  Ki.). 

Planus  adj.  hd.  nd.  siecht,  nd.  slicht= 

glat  l  glct  (22'').  eben  (8,  110).  eueii(i32). 

*Planus«i.s<.  klip])el  (10.  c/.plectruni). 

*Plapardu8  /. 8emiBsi8ipla|)part(l35). 

*Plascia  r.  Indigestio.  Plastia. 

Plasm-a,  l  -atura  (147)  hd.  schoj)ff- 

(64,  110'',  134),  schöpf-  (i5i),  schoepf- 
(76),  schoeff-  (64«),  schepff-  (HO»),  schopp- 
i^'^),  schop-  (152).  schep))-,  schaff-  (18'>), 
sclioff-  t  beschaff-  (75),  mach-unge.  nd. 
schepp-,  inak-inge;  scliap-yiige  /  -enisse 
(147  1.  scheppuuge  ( 18),  herschei)hung 
(7)  machen,  scheff'eniße  (20).  schepjjniß 
(8.  9).  geschopff  (75).    gcburt  (64). 

Plasmare  hd.  nd.  sch<'])pen.  hd.  sclio-, 
scho-  (67),  schoe-  (68)  -pffen;  scoppen 
(133),  schaffen  (20,  i5i);  ge-  (9),  be-  (1) 
-seh.;  Schöffen  (i5i),  scheffen  (6),  schaef= 
fen  (132),  machen,  nd.  maken. 

*Plasmatio  hd.  nd.  schop -punge, 
-pinge,  -nissc  (11).  schopph- (7),  schopff- 
(134),  schaff-  (19)  -uuf.'e. 

Plasmator  hd.  nd.  schepper.  hd, 
sch6pffer(i5i);  scho-(G),  sche-(9)-ppher; 
schopp-er  (i52),  -fer  (75,  i34),  mecher(8''). 

*Plasm-atura  v.  -a. 

*Plassa    anders  Gl.  m.)  vlos  (9). 

*Plassarius  vlösser  (9). 

Plasta  {vestis  sacra  Gl.  m.)  kytel  (9). 
kietel  (8).  kedel  (17). 

*Plastare  ( '•/'.  plastrare)  plastern  (8''). 
Plastes  ((•/'.  plast-or,  -rumi  hd.  sche- 
pper, -tt'er  (2U,  HO'»),  -ptt'er  (1104).    bild= 
schnitzsler  (116).  hafner  (88).    ein  hefen 
macher  (iiO).  pot  mecher  (i32). 

*Plas-tia,  -cia(75),  -tina  (18), palestea 
(74)  {i.  indigestio  74,  75;  aus  äTlATjOTia? 
cf.  Gl.  m.  V.  plasea?)  vnvordowinge  (23). 
vudeuwung  der  spise  (75).  vudowigkeit 
so  einer  uit  gedoweu  mag  (74).  vn  ver= 
dawet  (18). 

Plasticen  i.  effigies  parietum  ex  gipso 
(Hr.).  plaister  tot  steyiiwerck  (i47). 

*Plastor  {oft  i.  plas-tes,  -mator)  ty- 
(9),  di-  (8)  -chter.  mecker  t  snider  (23). 
scheppenisse  (11). 

•^Plastrare  pfla-  (68),  pla-  (9),  plae- 
(20)  -Stern. 

Plastrum   {oft  i.  plastes)  hd.  pfla- 
(681,  pla-,  bla-  (19),  nd.  plae-ster. 
*Pla-,  plau-  (68,  Br.^  -stus  geschaffen 

(110   &c.). 

Plata  schale  (11,  19).  schaele  (20). 
sole  (IG.  X  planta). 

"^Platanella  v.  Herba  rutinalis. 

Pia-,  pha-  (22b),  bla-  &c.  (7.  v.), 
plan-  [ulph.  pla-  67)  -tanus  hd.  nd.  a-, 

0-   (1,   49,    69,    75),   au-   (64,   76,    110^,    123), 

an-  (132,  Das.),  ab-  (77),  al-  (22'')  -hörn, 
-horubaum,  -horuboin.  acho-r  (Anz.  8, 
406),  -rn  (24,  Gf.).  ahorneu  bäum  (65  var.), 
bom  (23).  hd.  ahorne  (3),  ahor  (75^  104), 
ahoreu  (8^),  ahern  (20),ahar''u(6);  ohern- 
(7),  ohrreu-  (4)  -bäum  (7);  aorn  (Gf. ), 
aern  (17),  aern  bäum;  arn  holcz  (5*>). 
fladern   bauem   (20).  plader-   (io7,    132), 


PLA 


PLE 


PLE 


441 


pledereu-  Cll)  -boem  sim.  hane  dorn« 
(10).  mepel-dorn  (22),  -tenic  (22^).  maß= 
holdcrbautn  (Ki.)-  Ion  t  welsche  (Chytr.). 
*Platan-eus,  -inus  (Ki.),  placamius 
{q.  V.)  a-  t  o-hornen  (7.5). 

Plat-ea  plan,  straß,  gaß ;  -6a  raube 
des  Vogels  platearij ;  -earius  vogel  der 
von  nichte  anders  lobt  den  vom  raube 
der  vogel  (74).  platea  lepel-er,  -gans 
{i.  pelicanus  Kii.,  cf.  acredula). 

Platea  hd.  nd.  plan.  hd.  plon  (6), 
Straß,  straeße  (20),  straiß,  stroß,  gaße 
(,20),  gasse  (4),  gaß.  nd.  plas,  strate.  ein 
grosse  gaß  do  die  landt  straß  geet  (64). 

Plat-essa,  l  -usa  (Kii.),  -esia  (Gl.  m., 
Fr.),  -esa  (Fr.),  -Issa  (94^,  i3ü), -isa  (94) 
{piscis)  plat-teis   (Fr.),   -dijs  (Ki.).  ags. 

floOC   (94),    floc    (94^,    13ß). 

*Platetoros  v.  Platyceros. 

*Platibus  d.  pl.  (platus  lanx  Gl.  m.) 
flechon  (/.  maculis  (if.).  tuahhon  (127). 
Platy-  (Ki.),  plati-  (91),  plato-ceros, 
-cerus  (104,  Gl.  m.),  pla-citeros  (88), 
-tetoros(i.  hircoceruus  76)  vrrint  (104). 
eilend  (91).  donl  t  deudl  (Avent.  Sm.  1, 
375).  gemß  (88). 

*PlatycyrQiiium  v.  Siler  montanum. 

*PIatinus  [piscis)  gewstf  (,9). 
Platyphyllon  v.  Platofilum. 

''•Platisa  &e.  v.  Platessa. 

*Platoceros  &c.  v.  Platyceros. 

*Plato  cininiunna?««  platy  cyminum) 
V.  Siler  montanum. 

*Platofilum  (^platyphyllon  Ki.)  v. 
Viperina. 

Plato-na,  -ma  (127)  platta  (120,  127). 
dauel  (19).  tafele  (llj. 

*Platris  {st.  el.!)  eyn  gader  (5*^). 

Platta  hd.  nd.  platte,  hd.  blat,  blatte 
[i.  tonsura  4). 
*Platum  pnlmate  (81). 

Platus  V.  Platibus. 
*Platusa  V.  Platessa, 

Plaubi-  V.  Plau-strum. 
*Plaueus  V.  Flaueus, 

*Plauda-  (23,  74,  75<i),  plada-  {alph. 
plauda-  76),  plaude-  (18),  claudi-(75ai'c) 
-mentum  (i.  cla-mis  74,  -uus  7"),  76 
=  paludamentum  vestis  !  X  elaudere) 
en  nagel  (^23,  70).  nabel  (18).  kleide, 
gewande,  ein  gefalten  kleyd  (74). 

Plau-,  pla-  (9)  -dere,  -dere  (Gf.)  hd. 
nd.  hantslagen.  hd.  in  freudin  h.  sim. 
nd.  vrowen ;  screcken  van  vrowede  h. 
(23) ;  scr.  in  vr.  t  li.  (23).  sich  frewen 
o.  mit  den  hendcn  vor  (uo'^),  von  (iiot>) 
freuden  zusamen  schlahen.  erfreuwen 
sich  mit  den  h.  (75).  mit  den  h.  er-frau^ 
wen  (66),  -frawen  (70),  -frowen  (67), 
-frewen  (69),  -freuen  (134),  blijtschapp 
tzonen  t  v'-vrewen,  -blyden  (132).  sreg= 
ken  in  freuden  (21).  sterckcn  {sie  7). 
scracken  (8i>).  schrecken  (5,  9).  er-schr. 
in  fro^den  (46).  frauwen  (18).  hd.  hant 
pleczen.  duelen  (20).  dansen  (99). 

Plaudus,  plandus   (91)   prack  (01). 
brack  (125  Mrg.). 
*Plauedo  v.  Blauedo. 
*Plaueus  V.  Flaueus. 

*Plausi-cus,  -tus  (20)  hant-pleczer 
(20),  -speler  (19),  -spyler  (68,  132).  blyt= 
schaf  tzonende  mit  den  henden  (132). 
einer  der  vor,  var.  von,  freuden  die  hend 
zusamen  schlecht  (110). 

DlEFENBACH     GlOSSAHIUM. 


Plausidicus  der  genoecht  tzoent  mit 
worden  (132).  der  guoh  sucht  mit  wor= 
ten  {sie  68).  der  bald  versienet  ist  m. 
w.  {sie  110). 

Plausitare^aZMTO5«s(i23).  girren(Ki.), 
schroyen  (Ki».)  wie  eine  holtztaube. 
*Plausi-tus  V.  -cus. 
*Plaustrare   fuder  machen  o.   {auch 
wetterau.)  vassen  (75). 

Plaustrarius  stelmecher   (125).  kar- 
cher,  furman,  wagner  (88). 
*Plaustreolum  fuderlin  (70). 

Plaustrire  kerreu  als  en  wagen  of 
karre  (147). 

Plau-,  plaubi-  (23),  plo-  {untersch. 
135)  -strum  {i.  instr.  rotale  quo  frv^ 
menta  feruntur  'i ,  rotule  instr.  76)  hd. 
nd.  vo-,  hd.  fuo-,  fu-,  fud-  (21)  -der.  hd. 
wagen,  pauren-w.  (^91).  last-  (plostrum 
id.  t  mist-)  -w.  (135).  radel  (rudel?  21). 
vnderholtz  t  heffe  (77).  emererer  (eiue= 
rcrV  11). 

Plaustus  V.  Plastus, 

Plausus  hd.  hant-slagoti  (Gf.),  -sla= 
gunge  sim. ,  -slahuug  sim. ,  -schlag  (6), 
-schlagung  in  froeden  (76),  -faldung  (17), 
-pleczung  (20).  lu'nde  vahlung  (9).  mit 
heudeu  frauon  (8).  dansinge  (99). 
*Plauteola  sunt  linteamina  (76). 
*Pleades  v.  Pleias. 

Pleba-natus,  l  -tus  (110  &c. )  pfar- 
rccht  t  -heit  (,110),  -schafft  (68).  peiTO= 
chiaenschap  (132). 

Plebania  (t/.  parochia)  plcbanie  (>5, 
22).  hd.  pfarre  (,75),  pfarr,  pharr  (,1), 
parre  (18),  pherre  (ö''),  perrerin  (21); 
pfarn-,  pfern- ,  phern-  (i33),  pfer-  (67) 
-erij.  nd.  pernerige.  perrochy  t  pastory 
(132).  kirch-  (68),  kir-  (uo^'),  ker-  (i32) 
-spei. 

Plebanus  (</.  plebeius,  paroehialis) 
hd.  pfarr-herre,  -herr,  -er  ((J,  46,  75,  76) ; 


phar-,  kirch-  (20,  110),  kyrck- (132) -her, 
-herre,  -er  (110'');  phe-,  pe-  (21)  -rrer. 
phe-  (51»,  7),  pe-  (16, 18,  22,  2^.wettei-au.) 


rner.  pastor  (110,  132).  lut-priester  (93), 
-prister  (G). 
*Plebarium  v.  Pleberium. 

Pleba-tus  v.  -natus, 
*Plebearius  v.  Plebeius. 

Plebeeula  v.  Plebicula. 

Pleb-eius,  -aus,  -ius  {i.  vulgarius 
76),  -eianus  (Gf.),  -earius,  -anus  volk- 
ich  (11),  -ych  (19),  -lieh  ^9).  fulkich  {20\ 
vnedler  an  allen  titel  (75).  gauuisc  (Gf.). 
plebe-nus  vnerlicher  (74);  -us  i.primus 
eantus  t  c.  sectdaris  t  homo  sine  digni^ 
täte  (76). 

Plebe-re,  -scere  den  volck  to  volgen 
of  tospreken  of  an  to  ropen  (147). 

Plebe-,  pleba-  (69,  134),  plebo-,  ple- 
(76)  -rium,  plebe-yum  (4),  -ium  (75) 
(Gl.  lu.  5,  337)  hd.  same-nunge,  -lunge, 
samp-  (74),  sami-  (75<i)  -nung,  Sammlung, 
v'-s ,  nd.  sammen-,  sam-,  v'gader-  (132) 
-ingho  des  volkes  sim.,  wolkes  (23). 

Plebes  V.  Plebs. 
*Pleb-eseita,  -icium  v.  -iseitum. 
*Plebesitare  [cf.  pre.)  gesetz   setzen 
einem  volck  (74). 

Plebi-,  plevi-  (i36)  -cola,  -cula  (i36, 
Gl.  m.)  i.  amans  cives  (136);  qui  amat 
aues  {sie  Gl.  m.);  qui  colit  et  amat  piep 
bem  (Br.  &c.).  dat  dat  volck  oeffent  of 
in  weeren  heldt  (i47). 


Plebi-,  t  plebe-  (uo),  t  plebis-Ci47) 
-cula  folckel-chin  (17),  -gin  (5),  -in  (7). 
fulkel-  (20),  Volke-  (23)  -kin.  kleyn  folgk 
gin  {sie  21).  eyn  kl.  folck  (18).  cleinß 
volckel,  var.  völcklin  (75).  vackelchen 
{sie  Sb).  luyde,  volck  (147). 

*Plebicula  v.  Plebicola. 

Plebisanus  {cf.  paroehialis)  pfarrer 
(75).  pfar-  (75),  pharre-  (8),  par-  (17), 
pharrer-  (9)  -man. 

Pleb-iscitum,-icitum(23,i47),-escita 
i^est  collectio  multorum  hominum  t  sunt 
constitutiones  que  plebs  tum  constituunt 
76),  -isticus  vm  (17)  des  volcks  inge= 
sette  (147).  eyn  gemeyn  ynsetz-ung(68), 
-inge  (132),  vcrkundung  dem  volck  (uo), 
lant-ding  (8,  9,  74),  -gediiig  (ki.),  -gevicht 
(74),  -recht  (9,  75),  -kundig  r.  (12,  13), 
-konnig  r.  (10).  volck-r.,  landtingk  (74). 
burger  reth  (49).  gesecz  (46).  ein  saczung 
des  gemeynen  volcks  (Das.).  hantwerck, 
ynung,  czonft  (17). 

*Plebiscula  v.  Plebicula. 

*Pleborium  v.  Pleberium. 
Plebs,  pieps  (.5^),  t  plebes  [i.  vlgus 
93)  hd.  nd.  volck.  v.  von  der  gemein 
rott  (75).  vörnemig  v.  (9).  folcke  (17). 
fulg  (51*).  wölk  (23).  Ein  mennigin  Hant 
werk  liuten  (93). 

Plecta  {i.  picta  100,  diota  75)  hd. 
nd.  matte,  hd.  mat  (13,  76),  matt  (68, 
74),  mact  (77),  matz  (uo).  nd.  natte. 
deckin ;  pleetum  i.  maqnus  eyphus  duas 
hahens  arasa.«;  (76).  knaufi  t  matten  strenge 
t  flethte  (20).  ein  ding  geflochten  von 
wyden  0.  bintzen  (110  sim.).  g.,  schappel, 
wyd,  hurde  (74).  flechte  (8.  9).  flecte 
(12).  flecht  (17).  fliehte  (10).  fleychto  (3). 
fleyte  t  czeyne  (13).  fleth  (49).  gefleh= 
tunge  (.Sum.).  flocke  (23).  stric  (100).  hd. 
ein  knode,  knod  (i34),  faß  (6);  eyn  vaz, 
faß  mit  zweyu  hencke-n,  -In  (74),  mit 
zuge  t  krebe  t  kreth  ( 7.  cf.  krippe 
sepes  aggeris  Fr.,  tele  kreinze  Sm.  2,  392 ; 
cretto  &c.  ib.  397).  eyn  gefeß  (17),  kopff 
(75)  mit  zweyn  orn.  eyn  deg  (17.  agger?). 
wagen  korb  l  wcyn  korp  (9).  wau  (8, 
17).  en  vat  mit  twen  hengen  (23),  voten 
(22).  istriarum  uualana.  uuira  plectas. 
gumdlunt;  istriatarum  uuieron.  (Gf.  1, 
961.  cf.  histriatus  pannus  t  partes  =: 
depictus  Gl.  ra.  y). 

*Ple-  V.  Pe-ctaculum. 

*Plectalimatica  v.  Petra  limatica. 
Plect-ellum  v.  -rum. 
Plectere  hd.  nd.  pinen,  slan.  hd. 
pinigen,  slaheu,  smytzen  t  smaissen 
(74),  kasty-en  8),  -gen  (9);  beu-,  bey-, 
bie-  (7)  -gen;  flech-,  flec-  (13,  100),  vech- 
(8b)  -ten;  knup-ffen,  -pen.  nd.  bo-,  uo- 
{sic  22)  -ghcn. 

*Plectorinus  ogfleceo  (Sum.  vi). 

*Pleetra  sproche  (8,  9).  en  sprekinge 
(23). 

Plectroni-as,  -a  (74)  {i.  centaurium 
Ki.)  erdt-gal  (74),  -galle  (Ki*>.),  -galb  i 
das  gegechert  (Ki".).  tausendgülden= 
kraut  (Kiö.). 

Plec-,  plex-  (136)  -trum,  l  -tellum 

(147)  {i.  gubernaculum  nauis  t  lingua  in 
corpore  t  potius  vltima  pars  lingu§  t 
percussorium  cithare  Br.)  hd.  eyn  slußel, 
Schlüssel,  slißer  (18)  an  der  luten,  zuhet, 
harpffen  (7) ;  da  man  seyten  mit  off-zuget, 

56 


■i-i2 


PI.K 


-zulirt,  -zueilt;  lia  inaii  saiton  mit  aiift'- 
zt'm'l»t(i34l;  tloniit  uiansaytriispilriclitet 
(74);  (i»i  man  etwas  mit  /winj^t  o.  spandt 
als  seyteii  iiio);  an  <'iiiem  s.-.spyl  (4),  eyn 
snaerspil  otf  slDsseleheu;  ot'dat  voersten 
van  der  tzungen  ^133).  vorderst  i  zij)!- 
M  an  der  zinifien  (75).  zunge  in  dem 
leyelinam;  wyrhel  uuff  /yiinen;  regier 
rungeinsseliiffs  (7l).  roider  an  en  sclij-p; 
tnng;  liarpen  yserken  dar  men  die 
tiloettelen  mit  mnlidreyet  (in),  ain  na- 
L'el  vft"  ainer  Inten  (76).  Ar/.  (\2,  I3)nfl. 
krekol,  an  oyncr  harpen  (2.S),  trimpen 
(22).  krickc-1  (10),  -r  lirc;  klipj)ol  cam^ 
jutnc  {Vi\.  wreist-il  (8''),  -el  (!»9,  106). 
spanjie-zauwe  (;')'•),  -zeu  (17),  -ntau  (23). 
wende  iion).  gxi-  (OS),  we-  (sum.)  -rbel. 
rotten  liamor  (8,  i^).  rielitliemer-lin  (tii), 
-le  (91).  hammerschlag  (25).  zidarpiii 
(8r.,  Of.  cf.  pecten).  eyn  pleoter  (18). 
harfa  (Gf.)- 

Plectula  ein  flechte  (4). 
*Plectum  V.  Plecta. 

Plegiare  bürg  werden  (Ho).  v'-bir= 
gen  m;8),  -burclien  (132). 

Plegius  bürge  (110,  132).  birg  (68). 

Plei-,  pli-as,  pl.  -ades,  plyadis  (Gf.), 
ple-adus  (19),  -yda  (74,  7n ),  -narius 
(11).  pli-eas  (132),  -adas  (127),  -astes 
(18),  -ares  cl'rt').  pil-iäs  (i32),  -as  (<;•)), 
peli-  (11),  pelli-  (ÖiM-ades,  polid-es 
(18,  23),  -mes  i7G)  eyn  stern  (-ares  18). 
on  Sterne  (-ares;  pliades  sunt  neptem 
stelle  23).  eyn  gesterne  t  plauetc  {%^). 
dat  seuen-g.  (132),  -gestyrne  (20).  s.  (23), 
suben  (19)  Sterne,  sibinstirn  (127).  sibun- 
stirni  sim.  (Gf.).  sieben  gestirn  (7).  sibeii- 
gestirin  (Gl,  -gestirn  l  -Stirn  ( 74 ).  hd. 
das  s.-gestirne.  daz  se-  (i33),  sei-  (67, 
152)  -ben  gestirn-tze,  -s  («?).  sehen  ge- 
sterns  (18).  daz  subben  gestercze  (19). 
zouen-steernt  i  -sterne  (11).  ags.  sifun- 
(34),  fini-  {sie  i3ti)  -sterri. 

*Pleyda  hurnhauß  (74). 
Plem-en,  -ina  v.  Flegma. 
Pleminare  vullen  (i47). 

Plenarie  vol-kommelich  (8) ,  -köme= 
lieh  (9i.  volnkemilich  (17  sini.). 
Plenariter  r.  Plene. 

Plenarius  {l.  planus  11 0  &c.  vf.  pleias) 
hd.  vol-kumlieh  (4).  -kummelich  (G), 
-komelichen  (21),  -komelieher  (7),  -kö- 
rnen (Ibj,  -lieb  ^5);  voln-komelich  (5), 
-kemilich  (17).  nd.  AniUic;  vu- ,  wu-llen= 
komelie. 

Plen-e,  -iter,  l  -ariter  (110  &c.)  hd. 
vol-komelich,  -komlich  (134),  -kernen- 
lieh  (67),  -koramenlichen,  -kummenlichen 
sim. ,  -komleichen  (1).  folnkomelichin 
(5).  fullenc-  (20),  ffel-  (ö^)  -lieh.  nd.  vuU 
len-komeliken. 

Plenilunium  der  fulmahen  (125). 

Pleniter  v.  Plene. 

Pienitudo  hd.  fol-,  ful-heyt,  -lekeit, 
-komenheit.  -kummenhait;  volle  (9).  nd. 
vollieyt.  vullicheyt. 

Plenus  hd.  folle,  fol,  ful  (20).  nd. 
vul,  wl,  voll. 

*Pleps  V.  Plebs. 

*Plerade  st'he  {aus  pleiade  siben-? 
scribe?  8'^). 

Plera-,  pleris-  (8)  -qua  manche  (8, 
9).  mancgen  (8'*V 

Piere  hd.  fu-,  fo-,  fi-,  (76) ,  nd.  vu-, 
verw-lleu. 


PLü 

Plerique  .«temolichen  {?i^).  ec-zli-che 
(9),  -eil  i8i.  veie  l  mennighe  (132). 

^Plerisque  v.  Pleraque. 

*Pleriumvfn/(/(».s(;i.iii.)  v.  Pleberium. 

*Plerum  {st.  prelutn,  anders  r,\.  m.) 
ha  ho  /.  lif/nuni  ijuu  uvae  premuntur  (Gf.). 
Plerumque  vnder-weyl  (9),  -wilen 
(8«'«,  17).  dieke  ^S'',  20).  dulke  {sie  11). 
diek  /  vi!  iiio-').  d.-vil  (110''),  -wil(i32). 
middeii  ander  (18).  manchen;  aez-  l 
summick-lichen  (17). 

Plerus  (t.  frequena  Br.,  multu.s  76, 
plus  f)'>,  plenus  3)  mer  (23).  me  (5^). 
vilhait  (1).  vol  (,;s^.  volkiunlieh  (3). 

*Ple6tya  r.  Ballerua. 

*Pleta  {st.  cleta  ?  plecta?  cf.  Gl.  m. 
h.  V.)  glicze  {Waffe  IG). 

"Plevicula  r.  Plebiola. 
Pleu-resis,  -ritis  (11 6),  l  -nomia 
(74.  st.  -monia)  prustgeswer,  luugen= 
siehtag  (74).  ge-swer  (93),  -schwulst  (7.t) 
der  brüst,  brustsehwer  (75).  der  stech 
(91),  stich  t  seittenwec,  nl.  het  pleuris 
(116).  lanek  ouel  t  geuel  (132). 

Pleureticus  die  dat  lange  {sie)  ouel 
hefft  (132). 
*Plextrum  v.  Plectrum. 
Plexuosus  pinlicli  (20). 
*Ple-,  fle-xura,  -xus  boeg-,  erymm- 
yuge  (147). 

Plexus   ein    flechtung  o.    pyn    (110 
sim.). 
*Plia-res,  -s,  -stes  &c.  v.  Pleias. 

Plica  hd.  falt,  vald  (l),falde;  bretzel 
(Ki.^.  nd.  volde,  vaelde  (11),  crokele. 

Plicare  {i.  plodere  1 )  hd.  falten, 
falden,  f.  machen,  feit  ni.  (76).  nd.  vael= 
den  (11);  voldeii  maken. 

*Plieat-io  (20), -urafaldunge  (20  sim.). 
das  gefelde  (125). 

*Plieator  (i.  exactor  Gl.  m.)  vaelder 
(11). 

^'Plic-tor,  -ior  {i.  mortuorum  tumu= 
lator  76)  {aus  pollinctor  q.  v.)  eyn  to= 
den  greber  (4),  doden-grebir  (8),  -be= 
graber  ( 18 ) ,  -greuer  (23).  ain  tobten 
graber  (46). 

*Plictrum  v.  Blietrum. 

*Plipiare  accipitrum  vox  (i4i). 

*Pliro-ma ,  -nia  (  74 )  [i.  pleetnrm) 
werbel  (100,  Gf.j.  wirbel  heiba  (74). 

*Plisto- ,   plisti-    (Ki.)    -bolinda    (^. 
sortitio)    rijfl'el    (Kil.).    mehiste    äugen, 
vberwurfi",  nl.  meest  oogen  (116). 
*Plixus  [st.  prolixus)  lang  (5''). 
*Plodapis  redestab  sim.  (Gf.  cf.  tara^ 
tantara). 

Plodere  (c/.  plicare)  hd.  nd.  roden 
t  hacken.  Ar/,  rodden,  rotten  (G),  rewten 
(74),  loben  (8t').haut-schlaheu  (68), -slaeu 
van  blytscap  (132).  die  hend  zusamen 
schlahen  von  freudeu  (iioV 

*Plodramentuni  v.  Gargarismus. 
Plorare  hd.  schrien,    schiyhen  (19), 
wej'nen,  weyu  (17j,  vainen  t  grinen  (76). 
nd.  Serien,  wenen.  schreyen  (132). 
Plostrum  V.  Plaustrum. 
Plota  V.  Murena. 

Plotus  sathieftig  {vt  equus  76).  let= 
fußige,  trutten  { pl.  (74). 
*Plueeus  V.  Pluteus. 
Pluere  hd.  nd.  regenen.  hd.  reg-nen, 
-en  (1,  7) ;  renen,  reyn. 


FLU 

*Pluidus  reghenechtich  (147). 
Pluma  hd.  nd.  veder;  plume  (5,  11, 
1S2)  hd.  pl.-,  pflaum-  (4,  i34),  pfluni-, 
))flun-  (68)  -feuer,  t  qd.  lingtva  (es  &c.). 
vedir  l  |)flawn  (9).  fedder  (8).  dz  gefid: 
der  (65).  pflume  (iio'')-  flaum  (iio»).  nd. 
vleme,  dune. 

Pluma-cium,  -tium,  -tum,  -ticum, 
-rium,  plunatum  (i34j  chussi,  plahmal, 
fuhvile  (Gf.).  wan-eh.  (i27),  -elulssin  (Gf.), 
-cussi  (121),  -ki'ussi  (G).  eyn,  en  hd.  fedir- 
(5),  feder-,  plumen-  (19," 20),  ))l.-federn- 
(17),  pflaum-f.-  (110),  piuym-  ( -atum )  / 
oer-  (132),  pfui-  (9),  dunen-  (22),  dvm- 
(23)  -küssen,  -koßen  (17,  19),  l  -bette 
(110).  eyn  küssen  von  pflun  federn  (68). 
])flum-f  kuß  o.  bolster  o.  bet  (75).  puster 
(.Sum.).  -arium  ein  j)hulb(13),  haupt 
pfui  (4),  plum-  i  fedder-kusehcn  (7). 
plum-kusschen  (11),  -bet  (8).  veder  ge= 
want  i9). 

Plumare  j)lumen  (132).  fidern,  feder= 
raufen;  Steffen,  steft  an.slahcn  (74). 
*Plumaria  ags.  b\Tdiiigo  (94^). 

Pluma-rium  v.  -cium. 

Plumarius  (/.  adulator  20.  cf.  plu= 
mosus)  ein  betmacher  (110).  sydensticker 
(65).  pluymkoefer  (132).  eyner  der  pflun 
kouffet  (68).  plumenstricher  (20). 

*Pluma-ticum,  -tium,  -tum  v.  -cium. 
*Plumax    hd.    nd.    eyn    vogel    bunt 

(Mss.   mo?.). 

*Plumba  ( atis  pluma )  eyn  fedder  t 
ligvM  (181 

*Plumba-ca  v.  -ta. 

*Plumbago  v.  Dentellaria. 
Plumbare  loten  t  bleyen  (9).  loden 
(8»).  blien  (8).   abe  snideii  (18). 

*Plumba-rium  (18),  -tum  (18  &c.) 
eyn  weych  yseu(18).  peczcholt  (9). 
pytscli  (pytstf  V  8). 

Plumb-,  stann-arius  kannengvsßer 

(125). 

*Plumbasis  {auis)  brüder  piro,  nach 

siner  stimme  (77). 

Plumba-ta,  -ca  bli-gaiselun  {  -colben 
{jjI.  Gf.).  bly-  (7),  eyn  gbit  {st.  geblit? 
G),  czil-  l  geladen  (21),  hd.  nd.  lode-boltz, 
-holt,  -kalbe  (8b). 

Plumb-atum  v.  -arium,  -eus. 

Plumbatus  gelo-det  iS^>),  -et  (99). 
*Plumbes  v.  Palumbus. 

Plumb-eus,  -inus  (11),  i  -atum  (75) 
von  bly  gemacht  (iio).  bly-en  (19,  75, 
77),  -achtich  (68,132).  bleyen  (75^).  loden 
(11).  loeten  (99). 

Plu-,  blu-  (J>b)  -mbum  hd.  blye,  bly, 
blij  (5),  blev  (9).  nd.  blig,  loot  (11),  loet 

(99). 

PI.    cinereum    conterfein,     mithan, 

wesemot  (Chytr. ).  wiß-  (Ki. ),  biß-  (Ki^.) 
-muth. 

*Plumbus  i'.  Palumbus. 

*Plumen  i/.  os  gutturis,  st.  rumen) 
sluutbeiu  (120). 

Plumere  flueck  (nob),  flick  (uo^)  o. 
federig  werden,  begyuuen  plumen  tzo 
krygen  (132). 

*Plumiare  die  huner  bereyflfen  l 
schuppen  b.  (5^). 

Plumiger  fogel  (9). 

*Plumirapus  fedderrauflfer  (74). 

Plum-osus,  ? -arius  (75)  vol  pflumen= 
federen  (110),  plumen  (132).  pflumfederig 

(75). 


PLU 


POD 


POE 


443 


Plumpago  V.  Dentellaria. 
*Plunatuin  v.  Plumacium. 

Pluralis  hd.  mer-,  mir-  (ö^,  17,  21), 
vil-  (ho*),  vi-  (iiob),  ui-  (6),  vie-  (7), 
gemaiu-  (46),  meng-  (1),  nd.  menench- 
licli,  -Ich  (17).  mau-igerleich  (1),  -cher= 
ley  (20),  -nichfaldich  (132). 

Pluralitas  mangfeldikeit  (20). 
Pluraliter  mirlich  (17). 
Pluries  Itd.  dicke  i  vil.  d.  vile(iio). 
d.  vele  (23).  d.  wijle  (i32).  digk  fei  (21). 
dicker  (46).  offt  (69). 
*Pluri-ta  V.  -pla. 
*Pluri-ma  turi-,  -na  tuch-lachin  (Gf. 

2,    159.    BM.   925). 

Plurimum  {cf.  sq.)  seer  vil  (68,  iio), 
vijl  (132).  meer  (69).  mer  (70,  134). 

Plurim-us,  -um,  -e  aller-,  alder-  (17, 
22)  hd.  -meyst,  -meynst  (7,  21),  -meerest 
(68),  nd.  -meest,  -mest. 

*Pluri-na  v.  -ma. 

*Pluri-pla,  -fa  (11),  -plarimentum 
(i08)  gaiiczecroeze  (20).  gensekrese  (19). 
gansch  krose  (11).  gaffreide  (i08.  libum; 
gaflFrye  acrocolia  anseris  Kil.). 

Plus  hd.  nd.  mer.  mche  (7).  mee  (5). 
mene  (21).  me  (99). 

*Pluscula  &c.  V.  Plustula  &c. 
Plusculus  {i.  parumplus)  hd.  weuig= 
mer. 
*Plustella  (i.  pustula)  plater  (74). 
Plustul-a,   t  -la  (Gl.   m.),  pluseula 
(122)  gaspe  (11,  20).  eyn  schuowe  ryiicke 
(19j.  (jaU.  boucle,  bouglete  (Gl.  m.),  blouc= 
quette  (122). 

Plust-,  pluse-  (122)  -ularlus  gaspeii- 
(11,  20),  ryncken-  (19)  -mecher,  -meker 
(11).  qui  facit  plustullas,  gall.  boudier 
(Gl.  m.);  bloucliier  (122). 

*Plut-eale,  -iale,  -igale  {i.  lignea 
tabula)  hd.  swart  (13),  swarte  (133,  152), 
schwärt  (i34),  schwarte  (66  &c.  asser 
corticatus  Fr.),  hole,  bol  (6),  boln  (7), 
boel  i  deii  (18).  nd.  bolle.  pale  (17).  eyn 
hultzen  tafel  (iio,  132).  bugge  i>i  domo 
in  angulo  (21).  bin  (49). 

Pluteum  (^.  scriptorium  t  tabidatum 
Br.)  //c/.ein  schrib-bret,-tafel (67) ;  schreyb- 
bert  (66),  -brett  (i34).  pulp-et(iiot'), -ret 
(iio**).  schrieft'breth  (132).  diel  (100).  dvn 
(23). 

*Pluteu-m,  -s  (11)  ( X  pluto)  helle 
8b,  11). 

Pluteu-m,  -s  puch-,  katzen-pret; 
tyl,  schirm,  pulpi-t  (li). 

Plu-teus,  -ceus  (98)  (i.  soiptorium 
t  itd-,  inf-eriof  pars  lecti)  hd.  nd.  bret, 
dele,  del.  hd.  bred,  breyt  (21),  brat  o. 
tiln  (6) ;  deil,  dile  (ö,  4),  dileu  (49),  dyele 
(10),  dill  o.  laden  (1.  cf.  wd.  i64i);  tiel 
(7);  bette-  (^9),  bet-  (8,  76)  -bret;  pulpret 
(91  &c.),  schreiberpret,  var.  schriberbrett 
(64),  katzenbrit  [mach.  bell.  93).  blanck 
iVd).  büch-keusterliu  (Das.),  -känsterle 
(126).  helle  (11.  cf.  pro.). 
*Plut-iale,  -igale  i'.  -eale. 

Pluto  V.  Diabolus. 

Pluuia  hd.  nd.  regen,  hd.  r'guen  (6), 
reygen  (10),  reyn  (18),  ren  (5^,  17),  ran 
(21). 

PI.  lenta  lantregen  (125). 

Pluui-alis,  -osus  reghenich  (11). 
renyck  (19). 


Pluuialis  (auis)  pulroß,  puluier  (i40). 

*Pluvicinare  weynich,  dünne  regh= 
enen  (147). 

*Pluuinu-s,  -m  {cf.  puluini  Gl.  m.  5, 
520^)  welgholtz  0.  waltze  domit  man  ein 
schiffe  in  das  wasser  weltzet  (74). 

Pneuma  hd.  nd.  geyst ;  gew.  hd.  der 

heiige  .sim ,  nd.  de  hilge  g. 

*Poantum  boimvist  (Sum.  v). 

*Pobili-tare,  -gare  (8)  knyin  (8). 
bewgen  (9).  dye  kriye  bagen  (17). 

*Pob-,  pop-lex,  -les,  poUex  (22), 
pobules  (76),  pub-  i  pup-lites  (^^^. Gf.), 
publita  (142)  riho  [Gt.  cf.  weiter  au.  bair. 
reihen  m.  Sm.  3,  77).  knirade  (120  sim. 
cf.  Gf.  2,  469).  knubograd  (93).  knyepug 
(74).  hd.  knye-,  kny-,  kney-  (10,  12,  75) 
-schibe,  -scheibe,-scheib.  kiiyewe  schyebe 
(19).kiiusc'hib(6,  76).knysclieub  l  seneme 
(sclieine)  knuw  (V  77).  nd.  en  schene 
(221*).  kne-,  kny-  (132),  knye-  (11)  -schiue; 
knebbla  (-t  81).  hahsa  (Sm.  2, 147).  hechße 
(74).  he-  (108),  hei- (107) -sene.  hese  (132). 
eyn  scheyne  beyn  (b^).  schinpawm(6»cl). 

Pocillumdriiickvaß(iio).schenckvas 
(132).  triuckekrusiclien  (125). 

*Poeio  &c.  V.  Potio. 

Poculare  (Br.)  hd.  tri-  (8),  tre-  (9), 
dre-ncken. 

Poeulum  {oft  z.pocio)  hd.nd.  dranck. 
hd.  tranck,  ge-tr.  (-ulum9),  tr.-  (91),  trink- 
(64,  91)  -geschirr.  klyn  drunck  (8). 

*Pocus  {piscis  76)  dorsch  (23). 
*Pocheuin  (rf.  pochos  i.  pauper  &c. 

Er.  aus  TlX0J(0C)  ausricht- o. iniltgeb-ung 
der  armen  1^74). 

*Poehotrophluin  {cf.  prc.)  v.  Pro= 
thotorpium. 

Podager  den  der  krampi'  zuget  (8 
sim.). 

Po-  V.  Pe-dagium. 

Poda-,  podo-,  pedo-  {b'^ ,  76)  -gra, 
-graphus  {.sie  76)  hd.  fuoz-  sim.  (Gf.), 
fuez-  (2),  fuß-,  fieß-  (76),  fues-  (3), 
fuoslid-  (93),  nd.  vot-sucht,  i  -vergicht 
(1,  3),  hd.  -krampf,  -kramp,  -zipperla(iii). 
fuiß  ubbel  (19).  vuet  ouel  (11).  voeß 
weuc  (wene?  20).  eyn  voeß  ouel  t  die 
cramp  in  den  voes  (132).  podegram  (66, 
i5i).  bode-gra  (75»),  -ngra  (75^). 

^Podagra  lini,  eassuta,  o/fc.  euseuta, 
angina  filtzkraut,  fla.s.-^chsseidenjtodtern, 
nl.  schori't,  wränge,  viltcruyt  (116). 

*Podagraria  (/.  corchorus,  segopo- 
dium  &c.)  hin-fuß.  -lauff,  podagrams-, 
zipperleins-kraut,  witscherlenwetsch,  nl. 
landsloop,   fleirsyncruyt,   wilde  vlindre 

&C.    (143). 

Podagr-icus,  -osus,  -ius  voiß  cram= 
pich  (i32).  podagrä-  (126),  podagra-  (v. 
a.  1618)  -misch. 

Podargus  {canis)  bald  auff,  nl.  snel 

(116). 

Pod-eris,  -er,  -or,  -era  (11),  prode- 
(67),  podi-  (133),  pole-  (69)  -ris,  pudo= 
rem  [acc.  i36),  hoc  pos  poderis  (147) 
garauui  sim.;  alba  (Gf.).  alue  (11,  147). 
ein  lang  kleid  (88,  110)  biß  vff  die  fer= 
sen  (110).  ein  1.  hende  (8),  1.  vnd  enge 
hemde  (17).  hd.  nd.  eyn,  en  linen  cleyt. 
taler  (88). 

Pod-ex,  t  -ix  (75),  popex  (110»), 
bissw.  pudex  ars  (68,    110'').   arß  (iio», 


132).  bake  l  darm  (23).  hd.  ars-d.  maß- 
d.  (76).  -gang  (113).  warcz  oder  ars-d. 
(8).  darßarm  {sie  64'').  varcz  odir  (9). 
mittelfinger  o.  wüste  (i.  extalis,  verpus 
74).  culns  i  vuust  (11). 

Podiamen  v.  Podimen. 

Podiare  (Br.)  hd.  nd.  lenen.  leynen 
(20).  an-1.  (68).  stayb-  (19),  straff-  {sie 
20)  -resten.  staf  rosten  (11).  oflegen  t 
hoczelnt  (13.  cf.  hotzlen,  hocken,  wet= 
terau.  hockein,  bair.  huckeln  dorso  p)or- 
tare  Fr.  1,  459b,  471'^.  Sm.  2,  149).  vffligen 
t.  appodiare  t  hochgebogen  sc.  in  dorso 
portare  (10.  cf.  nd.  hukke-,  huk-bak  Br. 
Wtb.). 

*Podicus  («.  pars  culi  ante  foramen 
76;  pedestris  Gl.  m.)  arß-krynne,  -kerbe 
(74).  grenicz  vor  dem  ars  (9),  arsloch 
(8).  arsch  karbe  (4.  -kerbe  wetterau.). 

*Pod-igra,  -oga  (63)  eyn  fuiß  doch 
(18).  fußduch  (63). 

*Podillus  {aus  podex  X  pudellus) 
arsdermli  (93). 

*Podi-men,  l  -amen  (19)  eyn  stulle 
(19).  staplfel  (110).  Staffel  (68).  stapel 

(11,   132). 

*Podiris  v.  Poderis. 

*Podis-eus,  bissw.  -cum,  -tus  (74,  76), 
i  posidicus  (*.  verpus  75)  hd.  ars-,  arlJ- 
(20,  74,  75),  arsch-  (4),  ers-  (11,  23), 
erssch-  (19)  -wische  (17),  -wisch,  -wusch 
(6),  -wossche  (19),  -wüst  (7),  -darm  (11, 
20).  erwyß  {sie  20). 

Pod-ium,  t  -rum  (75)  stap  (17).  stape 
(16).  Stab  (4).  Stabe  (9).  staf  (11).  stafT 
i  raste  t  helffe  (20).  huetcr  stab,  st.  i 
kolben  dar  vber  sich  der  h.  leinet  l  die 
h.  lenent  (75).  hd.  stag  (6),  steck,  steeck 
(19).  len-a  (93),  -e  (110),  -ne  (132).  ring 
(141).  rinc  (Sum.).  ein  außladung  (9i). 
kandelpret  (111).  ercke-r  (125),  -1  (126). 
ärgel  (Das.).  podium  (^.  castrum)  vest, 
vlg.  ein  geschloß  (75). 

*Podoga  V.  Podigra. 

*Podogra  v.  Podagra. 

*Podo-,  poda-  (iio-^),  pedo-  t  pedoso- 
(74),  pedoxo-  (19)  -mantia,  -maneia  {i. 
diuinatio  in  visceribus  puerorum  a  podos 
ptier  76.x  paedom.)  hd.  fuß-wickunge, 
-winckung  0.  -sichung  (74);  -guckunge 
(i5i),  -guckunge,  -iuckuuge  (70,  110, 134). 
voeI5  iockinge  (132).  wickinge  (22j.  vot 
wlickerige  {sie  23).  wyckelij  (19).  weys= 
sagung  in  ädern  der  kinde   (74.  cf.  76). 

*Podonium  {cf.  pontonium)  verschep 
to  beyden  syden  apcn,  pont,  pijper  &c. 

(147). 

*Podor  V.  Poderis. 
*Podrum  v.  Podium. 
Poema  (i.  ficticium  1,  pigmentum 
poete  11)   hd.   ficht   (75),   ge-tichte   (66, 
151),  -ficht,   -dicht,  nd.  ghedichte,  fin= 
singe  (99). 

Poesis  hd.  nd.  dicht-unge,  -inge.  hd. 
ficht-  (75),  diecht-  (8),  tych-  (9)  -unge; 
ge-ticht  (64«), -tichte  (151), -dicht ;  poeterey 
(91).  nd.  ghedichtnisse. 

Poeta  hd.  nd.  di-,  hd.   ti-,   tie-   (i5i) 
-chfer.  naturlicher  d.  i  n.  maister  (65). 
poet  (110,  132).  waersegger  (11). 
*Poetari  poetry  dichten  (147). 
Poeticus  V.  Poetricus. 
*Poetisare  tichten  (75). 

56  * 


441 


POL 


POL 


POL 


Poet-issn,  /  -rida  (  H7  )  diclitor-in 
(68,  110',  sclio  (132).  |)()t>t.s  liuysfrowt» 
(147). 

*Poetra  lyt  Icrorimio  (!)).  lict  Icirryii 
(8).  cyn  (lichte  biu'h  ^ü'').  ghediditct 
bok  [^A).  (liiiik  {22). 

Poetria  [i.  ar.i  poetica  Br.   sim.,   res 
ficta  t  Über  <bc.  76,  poetaQkX.  m.)  hd.  ge 
ficht  piu'h  (1);   gedieht-,   gericht-    {sie 
(IS)  -mich,  die  kuii-st  der  poetry  (64). 
*Poet-ricu8,   -icus,    -ridus   poetsch 

(147). 

*Poetrida  (/.  poetissa  q.  v.  147,  Ur.) 
cyn  lit  lerimngo  (17). 

*Poetri-dus  v.  -cus, 

*Poya  [tf.  boia)  f.  Pedanum. 

*Poicia  V.  Peritia. 
Poire,  poyre  (!47),  prs.  poio,  poyo, 
peyo  is  (76  i  [i.  ßixjere  t  facere  Kr.)  hd. 
nd.  dichten,  diechtiu  (8).  tiehten  (9,  64, 
75).  vysieren  (i47). 

*Pol  {cf.  dol)  cholpo  (Gf.). 

*Polare  {cf  poUator,  follo&c.)  wal= 
keil  (!»). 

*Polea  {i.  trochlea  Gl.  m.)  v.  Polia. 

*Poleberus  v.  Poledrus. 
Po-,  pu-ledra  {L  equa,  cf.  pultrina) 
vulekiu  (20).  uuliche  (i04).  fulihha  (Gf.). 
folich  (19).  valicke  (11). 

Pole-,  polie-  (10,  12),  poUi-  (.5^), 
pule-  (2,  Gf.)  -drus,  -dro  (Gf.),  pol- 
eberus  (53),  -edulus,  -idulus,  -idorus 
(1),  -iderus  (22'')  (i.  pullus,  pale-fri^ 
dus  2,  -drus  18,  ivuenis  equus,  vlt- 
roneus  i  -ertus  7.'>.  cf.  pultrinus.  pa^ 
ledrus.  polidorus.)  hd.  fol-o  (121,  Gf), 
-e,  -n  (21).  fol  (6).  vol  (1  polidorus;  53, 
93).  voU-e  (23),  -en  (9).  vole  (22b).  foel 
(12  ,  75).  phoel ;  iuiig  i  ein  iungs  roß 
(75).  hd.  fu!  (1.  7.5);  ful-e,  -he  (68,  69, 
134),  -le  (152),  -liu  (75),  -len  (5^,  7),  -1er 
(18).  fil-len  (10),  -he  (67).  fuele  (20). 
vayl  (19).  vael  (11).  hole  (5).  mayden  i 
heng.st  (2). 

*Po-  i'.  Pa-lefredus. 

*Pole-gium  (^.  polyptychum  Gl.  m.), 
-jrum  v.  Pulegivim. 

Polemoni-a,  -um  (herba,  cf.  fraxi- 
nella)  erdtrauch  ;  weißer  diptam  (Ki.). 
daubenkropf,  iidweych,  widerstoß,  splis= 
pettel  (144  &c.). 

*Poleinosophus     federfechter     ( Ki». 

Mrg.). 

*Pol-en,  -len,  -lenus  (Br.), -liiia(17), 
-Ina  ( 74)  (i.  simil-a,  -ago)  das  cleynest 
von  (110),  eyn  bloein  van  (132)  dem  mel. 
brab.  doust  (116).  dust  (Chytr.).  mel  (74). 
mele  (17). 

*Polendrina  {herba)  ratte  (74). 
Po-,  pu-  (94,  Gf.)  -lenta,  polente 
(5'')  (legumen  i  farina  subtilis  Br.,  /. 
cocta  in  aqua  5)  polen-te  (23),  -t ;  aschen- 
kuch  ;  ascherig ;  matz ;  pogatz  (74).  geys= 
licz  (1.  cf.  BM.  496).  eyu  deuczer  (5. 
cf.  coliphium,  pastilla).  simula  sim. 
(Gf.).  wizmele  t  semelgrec  (100).  prey 
(9).  bry  l  muoß  (110).  ags.  brug  (94). 
lary e  l  deyck  ( 18 ).  wasser-bry  (  5^  ), 
-preyn  (1,  3),  -prera  (.wc  71),  -mus  (1). 
koke    (23).  wee-    (11),  we-  (i32)  -Hinge. 

meel  (110,  132).  munke  (muke  8,  9.  cf. 
munken  Sm.  600,  vll.  auch  mocken  ib. 
549).  gersten-mout  (KU.),  -muß  (Das.). 
pap  (132). 


*Polentium  r.  Pilentium. 

*Polentr-udino,  -odino  i^  IH)  gorsten- 
waßertlH),  -watcr  (23).  Cy.  pol-enta  X 
-litrudinare ;    polen-    l  poli-trudium 

cribruvi  farinarlum  (fU.  in.). 

Polentrudizare  ;;.  Pollitriduare. 
'Poleos  {?  cf.  propoles)  wilt  vlas  (24). 
*Polere  (o?/.v   olere)   stiucken ,   vbcl 
ricclii'ii  (74). 

*Poleris  v.  Poderis. 
Polesenus  v.  Polisenus. 

*Pole-  V.  Apody-terium. 

*Poletus  V.  Boletus. 

*Pol-ia,  -ea  ((;i.  m.)  i.  trochlea,  recha^ 
mus)  pah'y,  katerol  (Kil.). 

Polia,  -ya  (iio,  Br.)  {i.  grex  Br.  sim., 
co)i(/ie(/atio  110)  schare,  hautf  (74).  v'sam- 
elung'(iio),  -liuge  (132). 

*Pol-ia,  -ea  (11,  19)  v'sma-hunge  (20, 
152),  -uiige  (19),  -ginge  (11).  hd.  (Vocc. 
ex  quo)  vcrscliiiiehunge  sim. 

Poly-,  poli-andrum,  -antrum  (147) 
{i.  cumulus  terre,  cemeterium  Br.  sivi., 
valUs  iuxta  hierusalem  76)  kireh-hof  (8, 
9,  100),  -otf  t  freihoff  (75).  ein  grab  tier 
toden  1^4),  geziert  grab  (110),  gratfgecijrt 
(132).  graff  (147). 

*Poliarch-us,  -a  {i.  princeps  celi  110. 
:  polus)  hymel  konig  (9). 

*Poli-,  poly-  (85),  {aus  puli-?)  -caria 
{cf.  pilosa)  wut-  (24,  80),  wint-  (47)  -wort, 
wiidkrut  (93).  wuntkraut  o.  donrwurtz 
(74).  politaria  mynder  krut  (16). 

*Polieia  {cf.  politia)  sconi  (141,  Sum.). 

*Policitor  V.  Politor. 

*Po-  V.  Bo-licium. 

*Polieon  (  c/.  poUicio?)  handelinge 
(23). 

*Policronitudo  &c.  v.  Politronitudo. 

*Poliet-us,  -or  v.  Polinctor. 

*Polid-ama,  -oma  (75)  (i.  mulier  plu= 
res  amari,n  a  polis  i.  pturalitas  et  am,o 
76,  quasi  meretrix  75 )  fraw  die  noch 
vil  man  hat  (75.  im  Gegensatz  zu  multi= 
gama  q.  v.).  polidonios  hurer,  vnkeu- 
scher  (74).  polydamas,  g.  me  l  matis 
i.  multi-cuba  t  -gamus  sicut  fuit  Nero 
&c.  (Br.).  polidamas,  9.  me  liefhebber 
veelre  luyde  of  dyughen  ;  man  die  veele 
wijve  hevet  (147). 

*Polidanias  winterblumen  (17). 

*Poliderus  v.  Poledrus. 

*Polides  V.  Silago. 

*Polid-es,  -mes  v.  Pleias. 

*Polidoma  pl.  edelklaid  (74). 

*Polidoma  v.  Polidama. 

*Polydomium  ( cf.  polypodium ) 
steenvar  (85). 

*Polidonios  v.  Polidama. 

*Poli-dorus,  -dulus,  -ederus  v.  Po= 
ledrus. 

*Polienia  v.  Polygonium. 

*Polienta  v.  Polimenta. 

*Polifragia  v.  Orexia. 

*Poliganus  v.  Polygonium. 
Polygonatum  lydweich  (135).  weiß= 
wurtz   (Ki.). 

Pol-ygonium,  -ygonum  (126,  Ki.,  Fr.), 
-ingonia  (24),  -igenia  (47),  -ienia  (87^, 
146),  -iganus  (74)  {herba)  weg-etrede 
(24,  47,  85),  -tritt  l  -gras  (126,  Ki. ), 
-streit  (Kiä'.),  -edrit  t  -graß  (Das.),  -rieh 


(87»,  146),  -erich  t  -brayt  (74),  -trits  t 
-breit  (Fr.),  blutkiaut  (Ki.).  polygonum 
foemina  tanneii-  t  katzen-wcdel  (Ki.). 
polygon-um  l  -aton  weißwurtz  (Das.). 
-aton  lidweich  {  schminckkraut  (Fr.). 

*Poly-,  ijev).  poli-,  l  polli-  (76)  -gra-- 
num,  polygranium  (Gf.)  {i.  granum  in 
pisce  i)  rog-an  t  -un  (Gf.).  hd.nd.  rogcn 
im  visch  75,  sicut  in  2>isce,  allece).  hd. 
visch-r.  (iio»),  -rogel  (110'');  ein  rog  (6, 
9,  68,  76)  von  einem  bering  (68);  eyn 
rog-e_(8a),  -er  (18),  -euer  (12),  -inder 
{pisci.s  8^),  -cm  (77).  ein  rouner  von 
visschen  (19),  rackeii  (17),  regen  (10), 
rogkenkornn  (13).  eyn  rodeygen  (nomen 
piscis  21).  nd.  roghef  (107),  regghen  (22), 
cuit  van  een  harinc  ( 107 ),  cute  van 
vissche  (11),  ein  raegen  ofdiecuytvan 
dem  visch  (132),  raych  in  en  v.  (147). 

*Polimata  v.  Polymita. 

*Poli-menta  {pl.  Ki.),  -enta  (9)  eyn 
swiiis  nier  (17).  swiiis  nyren  (8).  swey= 
lies  nyre  (9). 

*Polymeta  v.  Polymita. 

^Polimeus  [au^-  polipus?)  eyn  hafen 
vol  dreck  (68). 

Polimire  (^.  polire  Gl.  m. )  zieren 
(68,  110).  cyren  (132). 

Poly-,  poli-mita,  -meta  (110,  Gf.), 
-mata  (19)  (i.  vestis)  hymelblauwe  (19). 
hemelbla  (20).  hemels  blaw  (23).  manch= 
farwe  (8'').  eyn  gezirt  kleid  (iio,  sim. 
132).  getzierde  klaide  von  (74),  getailtz 
kl.  in  (75)  mancherley  färbe,  ein  kleyd 
von  vil  varben  (64).  geweft  cleyt  van 
manigerley  varwen  (147).  giegelwech 
(7.  cf.  polymitum.  nd.  kikel-,  kikelka= 
kel-bunt  Br.  wtb.).  feh  (Gf.).  ags.  hring- 
(94),  hrnig-  isic  136)  -faag. 

Polymitarius  {i.  bombicinator  75) 
cotauueppi-sc  t  uurchanter  (Gf. ).  bed= 
uerwercker  (132).  siden  neger,  var. 
seiden  neter  (75).  eyn  meyster  der  da 
macht  mancherley  (8).  sticker  (110). 
be-st.  (13).  ein  kleid  ferber  (68). 

*Polymitis  bildechtig  gewäben  &c. ; 
gefugelter  barchet  (Das.).  polimitem 
fehtalari.  fedar.  fech.  (Gf.  3,  426). 

Polymitum  vech  t  gikkel-v. ;  'co= 
tauneppi  (Gf.). 

Polymitus  manicher  hande  varbe 
(9).  mancher  h.  far  (^).ptc.  ge-ziert  (110), 
-cijrt  (132).  shst.  ein  hymelblaw  (110), 
hemclblau  (132)  cleit. 

*Polina  V.  Polen. 
Po-  V.  Pol-linetor,  -lingere. 

*5'olingonia  v.  Polygonium. 

*Poliopus  {auis,  hat  grawe  bein) 
deffyt  (140). 

Polypodi-on  (Br.),-um,polipodi-um, 
-a  t  polopodi-on  l  -um  (75),  poUipodi- 
um  (4),  -a  (8um.  II),  polpedum  (131)  {i. 
filix  93,  barba  iouis  5,  76  &c.,  beonia 
6,  arthimesia  75.  cf.  poly-triehum, 
-domium.polipus.dryopteris.dioliteri. 
lapatium.)  stein-varn  (20,  i3i,  Das.,  Gf.), 
-farm  polipodium  (74,  Sum.  11),  -vare 
(12),  -var  (95),  -vair  (7),  -wurcz  (10,  16, 
Fr.),  farm  (Sum.  n).  stain-w.  (153),  -f.  (e. 
beonia  6),  -varii  (53).  steyue  worcz  (17). 
stenvarn  (47,  85).  nl.  eyckeii-,  boom-varen 
(116).  V.-  (110,  132),  farn-  (iio^)  -krut, 
-cruyt  (132).  verwort  (23).  baumfarn 
(116  &c.).  bem  uoren  (11).  bäum-  t  eych- 


POL 

far  (73).  eihvarm  l  selareia  {st.  sclareia?) 
insusce  (i05).  ingsuesse  (93).  engel-sueß 

(125   Stm.),    -Suß   (68),   -SUS   (87,    146)  ,    -fuss 

(sie  116).  egenhuß  (polop.  75).  cranuoz 
(polpedum   i3i).    troph-    fcf.).    tropff- 

(73,    74,    Sum. ),    drotz-   (128),    drOSS-   (116) 

-wurtz.  tropffeiiwurtzel  (Ki.  )•  hd.  huß- 
wortz,  -wircz  (ß);  haußwurtz  (76);  haus- 
worcz  (4).  -wiirt'zel  (3) ;  hus-laucli,  -locli 
(12),  nd.  lok.  hlat  loß  (5'^).  pladlos  (1). 
golt  wortze  {S^}.  sunnenwendgurtel  (i- 
arthimesia  70).  braem  (110^,  132).  brem 
(iio^).  eyii  bulch  i  est  piscis  eyn  krabbe 
l  snoppe  eciani  est  fedacio  naris  (5.  X 
polipus). 

Polipus  ii.  fetor  l  fedatio  naris; 
polypus  i.  piscis  Br.,  pistis  Gl.  m.  5,  366, 
dort  irrig  in  pescis  verbessert),  pol-ipuz 
(4),  -lipus  (ob),  -ippus  {est  nari um  fetor 
a  porrus  i.  subtile  foramen  hominis!  76) 
{cf.  pro.  screatus)  visch  der  vil  fuoß 
hat  (75).  eyn  fisc-he  (18  &c.)  mit  roiden 
äugen  (18).  en  visch:  en  henneke  myt 
den  widen  oghcn ;  en  bulk;  eyn  snobbe  ; 
eyn  sligh  (23).  bul-leck  {piscis  22^^),  hd. 
-ich  (74),  -che  (17),  -ch,  -g  fysch  (poli= 
pus  5b  .  hd.  bolche  (10),  bolch,  polch  i 
(pisas)  snoppel  (74).  polp  {piscis  120). 
charpf  (1).  karp  (49*=).  hd.  nd.  karpe. 
krappe  (iio^).  krabbe  (11,  12,  19,  uo», 
132).  crable  (polypus  l  pecus,  aus  pis= 
eis?  V.  Hamb.).  qwappe  (3,  4).  ockeley  ^ 
flundir  {piscis  9).  royfei  (rofelke  gadus 
Iota  Xmn.)  t  ghernaert  (i07.  garnaerd 
gammarus  Kii.).  eine  seuche...daz  ist 
daz  stinckende  vleysch  daz  in  der  nasyn 
wechsit  (4).  nasen-stank  (9),  -snelheit 
(20).  gestanck  (75),  putz  {i.  fedatio  naris 
74.  i.  q.  wett.  butzeu,  botze  m.).  von  der 
nasen.  n.-gheschwer,  noli  me  längere 
(116).  nasestang  (8).  snodel  (5'',  17,  77). 
snegel,  schnudel  (74).  schnöder  (110). 
snot  ?  snoppe  (107).  snoet  (i32).  rotz  (68). 
eyn  dreg  grübe  (17). 

Poliphagia  v.  Orexia. 

Polire  Jid.nd.  suchten;  tzi-,  «(?.  sei-, 
sie-,  hd.  zij-,  zie-,  cy-,  cze- (19,  i33)-ren. 
hd.  graben,  filon  (I3i),  gifiolon  (Gf. ), 
lichon  i  hasinon  (i4l);  polleren  (20), 
balieren  als  edel  gestein  (110).  eben  (110), 
euen  (i32)  machen,  siechten:  docn  blin= 
ken  (132).  nd.  grauen,  polern. 

*Polis  (i.  ciuitas  Br.  &c.  cf.  polus. 
paliasta?)  vel-len,  var.  -den  im  rade(75). 

*Poli-,  pole-  (Gl.  m.),  polys-  (Br. ) 
-senus,  t  -senius  l  -xenus  (147)  {cf. 
polismus)  i.plurium  sensuiim  t  sigmfica= 
tionum(ßr.).  i.  cernulus  {q.v.)  riicksyn^ 
nich  &c. ,  dat  vele  synnes  of  beteykc= 
nyngen  heft  (147). 

*Po-,  pol-  (18)  -lisma  {i.pinguedo  76. 
aus  polysomatia  t  polysareia  124) 
feuchtig-  0.  faistig-  (74),  feyste-  (8,  75), 
flede-  (18),  stetig-  (9)  -keit.  rechticheit 
(28). 

*Polismus  (oMsUoXuOTjfiO??  cf.  poH^ 
senus)  mangerlay  syte  o.  gewonheit; 
wort  von  vil  bedeutung  0.  synnen   (74). 

*Polita  (aws  polymita)  cotaueppi  (Gf.). 

*Politaria  v.  Policaria. 

Poli-tia  (110,  Gl.),  -cia,  po-  (64«),  pu- 
(5^)  -llicia  hd.  eyn  stad-,  selten  stat- 
ordenunge,  t  -recht  (75);  eyner  stat  o. 
(18);  eyn  0.  (65,  68,  im^),  orgenung  ^65 
var.),  ordinan-cie  (i32),  -tz  (iio*»),  regi= 


POL 

ment  (132  &c.)  eyner  stat.  nd.  en  stat- 
ordeninge,  -ouerdinge  (22).  stat  recht 
(75).  eyn  regiment  (125).  kunst  von  rcgie-= 
ruiig  der  stat,  var.  stet  (64.  cf.  sq.). 

Politica  (kunst)  der  lüten  in  dem 
land  vnd  in  den  steten  (93).  ein  k.  von 
stetten  zu  regieren  (110).  eyn  konst  van 
stede  tzo  regyren  (i32). 

Po-,  pol-  (64^)  -liticus  ein  stat-licher 
(ei),  -ordeiumgrcgierer  (74). 

Politio  V.  Pollitriduum. 

Pol-itor,  -litor  (3),  -icitor  (18)  slichter 
(17,  23).  hd.  der  eyn  ding  nd.  de  eyn 
dink  slichtet,  siechtet  (132,  133),  siecht 
(18),  sliecht  o  czirt  (21).  hd.  ein  poli-, 
polie-  (67,  134),  pole-  (133,  i52j,  zie-rer; 
harnasclifeger  (9i). 

Poly-,poli-,  ^poUi-  (Sum.  )-tricliuin, 
gew.  -tricum,  -tritum  (74,  87,  Sum.)  {i. 
empetron  73)  ühfarn  (i3i.  st.  cichf.  ? 
cf.  polypodium).  stenvani  ( 83 ).  stein- 
farn  (87,  146),  -rute  (87),  -wiz  uSum.), 
-wurtz  (74),  -worcz  (17).  swart  stenbreke 
(24).  nl.  rood  steenbreck  (116).  mauer= 
rauten  (Ki.  sim.).  wider-todt  (116),  -thon 
gülden;  jungfrawhar;  harnkraut  (73;.  7«^. 
wederdood  (H6).  abthon  (Fr.). 

*Po-  V.  Pol-litriduare. 

*Polit-,  polic-  (148)  -ronitudo,  poly= 
chronia  (oi.  m.)  i.  preces  pro  magnatibus 
(i48).  gebede  (8),  bete  (9)  vor  großen 
herren. 

*PolitrudiurQ  v.  Pollitriduum. 

*Politudiare  v.  Pollitriduare. 
Politus    hd.    ge-ziret,    -graben   (9), 
-liehet   (.9  Anh.),   -glichet  t  -siechtet  (7), 
-slicht;  schyuende. 

*Polixenus  v.  Polisenus. 
*Pollator  {cf.  polare)  welker  (9). 
*Pollegia  V.  Pulegium. 
Poll-en,  -enus  v.  Polen. 
Pollere  hd.  nd.  schiiien.  hd.  bluwen, 
bluen,    bloeu,    bliewen    (10),    bluyewen 
(133),  pluen  (69,  134),  blomen  (12),   gru= 
nen;  grün  (t)  schin  (17);    wassen  (100), 
dogen  (20).  nd.  bloyen,  bloghen,  blincken 

(132). 

Poll-ex,  -ux  (94)  hd.  nd.  dume.  hd. 
duom  (93),  dum  (6,  65,  68),  dawm  (9); 
daura-e,  -en  (4).  a^s.  thum-a(94), -o(i36). 

*Pollex  r.  Absidicula.  Poblex. 

*Pollibreda  v.  Pantrum. 

*Pollieere  {st.  pollucere?  cf.  sq., 
inquinarei  v'schin  (17). 

Polli-eeri,  -sceri  (18,  23),  -scere, 
-ceo  {prs.  i4i),  -citari  hd.  ge-,  g-loben. 
glauben  -ceri;  loben  -iseeri(18).giheizzo 
(141 ).  mit  willen  verheisscn  (110).  nd. 
louen,  by  willen  ge-1.  (i32);  opslaen(8i). 
-citari  dick  vß  eigenem  willen  geloben 
(110).  dickvilg.(68).  stet  g.vud  versprechen 
(75).  dickwyll  vß  eygen  willen  gelouen 

(132). 

*Pollicerium  v.  Apodyterium. 

*Pollieia  v.  Politia. 

*Pollieio  {cf.  polieon?)  wandel-unge 
(8,  9),  -lung  117). 

*Pollicita  {cf.  politi-a,  -ca)  vorwesung 
(8,  9). 

Pollic-itari  v.  -eri. 
PoUie-,  poll-  (76)  -itatio  globunge  (8). 
gelubde  (9).  ver-sprechunge  i  -heissunge 
(75). 


POL 


445 


Pollicitator   ver-heisser   i  -Sprecher 

(75). 

*Pollicitoruni  {st.  politicorum)  das 
puch  von  der  statz  sotzung  (1). 

*Pollieitudinare  v.  Pollitriduare. 
Pollicitum  gelubt  (es).  geloffde(i32). 
verlieissung  (110). 

Pollieitus  ge-loeflft  (132),  hd.  -lobet. 
verlieyssen  (iiO). 

*Polli-cium  {i.  pallium  Gl.  m.),  -tium 
(110)  (:  pollex)  dum-,   deum-  (110)  -ling 
(68,  110),  -elinck  (132). 
*Pollictor  V.  Pollinetor. 
*Pollidrus  V.  Poledrus. 
*Polli-  V.  Poly-granum. 
*Pollina  V.  Polen. 
Pollinarium  cribum  temiß  (Chytr.). 
Pollinctio  f.  Pollitriduum. 
Pol,  po-linetor,    -lictor,    pol-ietus 
(2U),  -luetor  (10),  t  bUetor  (18),  ^  plie- 
[q.  V.),  t  lie-  t  li-tor  (75)  hd.  nd.  doden-, 
hd.  toten-  (9,  75,  134),  totten-  (67),  doten- 
(110''),  dotten-  (iiija)  Äc/. -greber,  -graber, 
-grober  (67),  -grauer  (23,  132),  -greuer  (13). 

Polli-,  polu-inetus  (8,  9)  begra-ben 
(8,  9,  110),  -uen  (i32). 

Pol-,  po-  (uoa)  -lingere  die  totten 
begraben  (68  sim.).  die  doeden   grauen 

(132). 

Pollintio  V.  Pollitriduum. 
Pollintor  muller-beutler   ( Ki». ).  pl. 
moelmcisterß  (125). 

*Ponipodi-a,  -um  v.  Polypodium. 

*Pollipudiare  ( cf.  pollitriduare ) 
reden  (49). 

Polli-s,  -x(i36),  pullis(94)  eher  (88). 
polle  (11).  Semmelmehl  iKi.).  ags.  grytt 
(94),  gryti  (136). 

*Poliscer-e,  -i  v.  Pollieeri. 

*Pollisma  v.  Polisma. 

*Poll-  V.  PoUie-itatio. 

*Pol-  V.  Po-liticus. 

*Pollitium  V.  Pollicium. 

*Pollitor  V.  Politor. 

*Pollitri-dium  v.  -uum. 

Pol-,  po-  (75  var.,  134)  -litriduare, 
polli-trudiare  (3,4,  75),  -truduare  (67), 
-eitudinare  ( häufigst  in  den  Mainz.  Hss.), 
-pudiare  (49),  politudiare  (4),  polen= 
trudizare  (Gl.  m)  i.  tara - tantarisare 
(75),  -ntarisare  (3),  -tantisare  (Ob.); 
abrotare  (75)  {aus  pollinarium  -f-  tru= 
dere?)  hd.  but-,  beut-,  butt-  (69),  butt- 
(1),  buit-  (Ob.),  bit-  (67),  byt-  (68),  beyt- 
(110),  burd-  (Mss.  mog.),  hd.  nd.  bud-, 
nd.  bod-eln,  -eleu,  -len.  butlent  l  räden 
(8).  hd.  VC-,  vey-  (21],  rei-  (3),  ra-  (4) 
-den.  mel-beitlen  ^ -ritern;  peutlen,  vlg. 
rutern  das  mel:  rendien  (73). 

*Pollitriduator   ein   redknecht  (Ob.). 

*PoUitr-iduum  (68,  110,  Ob.),  -idium, 
-udium,  -udum  (4),  -odium  (18),  poli- 
(3,  67,  69,  134),  polen-  (Gl.  m.),  palli- 
(75b)  -trudium  /.  dogacium,  sestieium, 
trueium,  var.  tucium,  taratantara  (75). 
hd.  bu-,  but-  (6,  69),  by-  (68),  bi-  (67), 
beu-  (134)  -tel;  budel  (21).  mel-b.  (8^), 
-butil  (8),  -bewtel  (9,  no»),  -bytel  (nob), 
-beitel,  -ritern,  -sib;  peitel  zu  dem  mel 
(75).  meel-  (132),  sichte-  (23),  hd.  rede-, 
reth-  (7)  -budel.  rede-  (4),  reide-  (3) 
-bcvtel.  redbuitel  (Ob.).  eyn  site  doch 
(18).  red  sib  (6).  ritter  l  sipp  (49).  pol= 


U(i 


\\m 


lin-  f  poli-tio  das  iiiclilhoiitclciti  (Ki».)- 
pollin-otio  /  -tio  dio  im'lilsictmiig  (Ki''.). 

♦Pollitritxiui  r.  Polytrichum. 

♦PoUitru-  c.  Polliti-i-. 

*Pollix  r.  PoUis. 

Pol-,  po-lubrum  ^'yi'ßbcck-in  (88), 
■on  (i'.':>).  hcckiii  o.  liaiidtvaß  ^uo.s/»«.)- 
Polliicere  (i.  perfecte  lucere  l  donare 
76.  X  polliceri"!  sclmien  (8).  sorc  If\vcli= 
ten  (9).  oprtircii;  ziu'ifxncii,  ver-lobeu, 
-hoisst'ii  i8>s). 

*Polluctor  V.  Pollinctor. 

PoUuere  hd.  nd.  vn-,  voriin-  (8,  9), 
int-  o20),  out-  (106)  -reyneii.  /id.  vnreyn^ 
gen  situ.,  vervndreyn  (17).  hd.  nd.  bo- 
vlec'kon,  -smotzoii  U32\  -inasen  (iio). 

*Pollul-  1-.  Pullul-a,  -are. 

*Pollus  ((•;■.  pulsus^  gcliulu  (5*^). 
Pollvitio    hd.    nd.    vnri'ynic-lu'it.   hd. 
introyii-  /20),  botieck-unge.  besinitzinge 
(13S)." 

PoUutus  v'un-  (8,  9),  v'vnd-  (17) 
-royut.  iiitivyuot  (20).  hd.  bc- flocket, 
-smytzt  (132). 

*Pollux  r.  Pollex. 

*Po-  V.  Pu-lmatica.. 

*Polocella  r.  Pilosa. 

*PolomeUim ,  polemos  &c.  gevecht, 
slachting  (U7). 

*Polon  V.  Polum. 
Po-,  bo-  [q.  V.)  -lonia  hd.  nd.  polen-, 
hd.  polor-  (75),  poln-,  bolen-  (i')i),  bohi- 
(17),  nd.  poUen-lant.  poland  o.  polony 
die  stat  in  welschen  landen  (74).  polann 
(1).  palant  (18).  boland  (6). 

Polonus  eyner  vß  boln  lande  (17). 
pol-er  (7),  -1er  (23),  -e  (22),  -eck  (74).  hd. 
bo-  (1.52),  po-lender. 

*Polo-  V.  Poly-podium. 

*Polosella  V.  Pilosa. 
Polosus  (,/.  ühcstris GLm.)  gctzierdter, 
hoher,  hochfertiger  (74). 

*Polotellus  {i.  pila)  bal  (i47). 

*Poloten  acjs.  crawanleac  (94^). 

*Polouirus  V.  Paliurus. 

*Polpedum  i-.  Polypodium. 

*Polsus  V.  Ceruix. 
Po-  V.  Pol-lubrum. 

*Pol-uin,  -on  (76)  (i.  rotundum  69  &c.) 
rondt  (68).  himel  (25). 

*Poluiictus  V.  PoUinctus. 
Polus  hd.  liyniel  ■9im.  das  vsserst  am 
h.  (iioi.  dat  vterste  van  demhemel  (132). 
en  h.-werue  (23).  hemmeis  varwe  (sie 
22).  hymmels  färbe  {idc  5).  mel  färb  (sie 
21 !).  des  hiemels  iiabe  (62).  velge  {pars 
currus  20.  cf.  polisi.  poli  sunt  du§  steU§ 
in  capite  axis  iBr.). 

*Polusarticus  merstcrn  (74). 
*Polutus  r.  Paliurus. 
Poma  obß  '7,  125). 
*Poina  V.  Pompa. 

Poma-cium,  bissw.  -tium  hd.  appfil 
mus  .'.'i;  apfel-  (110),  appil-  (8),  appel-, 
opffi'I-  (74,  75),  alpfei-  {sie  49)  -muß; 
appfel  maus  (9);  appel-moeß  (20,  132), 
-most  (125),  -dranck,  -drang  (ä),  -tranck 

(74). 

*Poinamaturianus  v.  Macianum. 
*Poniamora  suarzperi  (i4i). 
*Poina-  V.  Pomo-rancius. 
Pomarium   ( cf.   pomerium )    obiz- 


l'OM 

gadoni  ((if.),  -cadin  (J04).  ops-  (93),  oba- 
(7.'»)  -gaden.  obz-  l  boiim-garte  (Sum.). 
l)auingart  (88).  opjjfelgaden  (74).  appcl- 
hueß  (20),  -huus  (11),  -kamer  (23).  hurt 
(49.  cnttis  =  wettcrau.  \wvvv  er.  ad  poinn 
siccanduf).  muedcke  (locus  vbi  puma 
reseruantur  108). 

*Poniasceanu8  r.  Macianum. 
*Pomatium  v.  Pomacium. 
Pomelea ,    consiligo ,    pulmonaria 

christ\vurtz,»i^.  vier-,  wrangc-cruyt  (Uii). 

*Ponieptum  v.  Pometum. 
*Pomerantiu-  v.  Pomoranciu-m,  -s. 

Pome-,  pomoe-  (121;),  pume-  (i36), 
poma-  1^7.  c. )  -rium  (/.  pometum  93, 
ßr.,  spaciam  virea  muros  i36,  lucus  vbi 
poma  crescunt  t  proximiis  muro  Br.  aus 
pomia-  X  pomoe-rium)  poumgarto 
(Gl.),  poingarti  (io4j.  hd.  garten  (10), 
opflel-  t  l)auin-g.  (75);  bäum-,  bam-  (12, 
65  vur.),  bom-  (46,  67),  bang-  (21),  apfeU 
boum-  (68)  -garte,  -gart  (21,  46,  65,  67, 
68,110).  baugarde  (20).  bäum- (13),  bom- 
(23)  -garden.  bongert  (11).  appelbom= 
gart  (132).  zwi- ^  zi-ngclhoff  (88).  zwing- 
hof  (126),  -er  (88,  91).  dwenger  (109). 
staetgraDe  (125). 

Pom-etum,  i  -ptum  (74)  {cf.  prc.) 
boum-  (Cif.),  bovn-  (93)  -garte,  appel-, 
opffel-  (74,  75)  -garthe  (20),  -markt  (9, 
74),  -mark  (8,  75). 

*Poniiculo  ( aus  pumilio )  wintzig 
mensc-he  (9). 

Pomilio  hd.  eyu  kleyn  mensche, 
twerck  (19).  i.  gnanus  dwerch  (11, 132J. 
ge-dw.  (.«ium.).  zwerg  (iio).  giduuere  (Sic 

141). 

Pomil-io,  -o  (iiciJ,  132),  l  pomo  {i. 
pomortim  venditor  l  custos  l  aipiarum 
t  lignoruni  portitor  &c.  Br.  siin.  cf.  Gl. 
m.  h.  V.)  ein  apffel  verkauflfer  o.  wasser 
o.  holtz  trager  (iio  sim.).  obsser  (74). 
appel-verwaerre  t  -verkoeper  i,i47). 

*Poinilus  {cf.  prc.)  eyn  kleyn  (18), 
en  kene  {sie  23)  mensche. 

*Pomineus  appfclbewmen  (9). 
Pomo  V.  Pomilio. 

*Pomo  mora  v.  Mora. 

*Po-  V.  Bo-molochus. 

*Pom-oraneium  ( G ) ,  -erantium, 
-erancium,  -umrantium  (75)  hd.  po= 
meraii-t  (G),  -tz  (68),  -tze,  -tzen  (75). 

*Pom-orancius ,  -arancius  (22,  23), 
-eraneius,  selten  -erantius  en  pomarant 
(23j.  pomerant-bom  \ß,  22),  -bäum  (5). 
hd.  poncerant-  (18),  pomerantz-  (76), 
pomerantzon-,  pomerancien-,  bomeran- 
tzon-  (75)  -bäum  sini.  pomeranczigen 
appel  (17). 

Pom-pa,  -pus  (bissw.  in  Hss.),  -a 
(8*^),  pumpa  (18',  pampa  (1)  {i.  gloria, 
ymago  ludi,  processio.  apparatus  pidcer 
&c.;  pl.  imagines  ludorum  Br. ,  iudeo= 
rum  76.  lictorum  Gl.  m.)  ere  (10).  ere 
nach  dem  gesieg  0.  nach  vberwiudung 
(74).  eytel  ere  (4).  ydelherre  (20).  eyn 
dock  (f)  herschoft  (17).  herschafft  (20). 
hotl'art  (8.  20,  65,  74).  hoch-fertikeit  t 
-mutikeit  (9),  -fart  t  -mutigkeit  (75). 
hoinutig  (8).  ho-vert  ^ -moct  (221»),  -mot 
^22).  hohmut,  bra-st ,  -cht  (74).  hoch- 
schall (1),  -scellunge  (5^).  lob  (68).  heer= 
lieh  staet  (132).  herlicher  stat  (110). 
schare  (18,  23).  priking  of  lost  {i.  laus 


PON 

l  ylurla  p0.1t  victorlam  I07.  cf.  prijcken 
=  proiu'kcn  Kii.).  baacli  (K5.  cf.  sqq.- 
presumere.  (dts.  bilc  gloria  tio;  bagen 
andtd.  r/a/iiarc  couleiidere  ntnd.  gloriari 
Pfeiffer  (ioniiaiiia  1  ,  2  J).  227  ;  ba- ,  ka- 
gheren  ostentare  117;  ahd.  baga,  mhd. 
bac  tunmltus,  clamor).  bach  (22'^).  boch 
&c.  (147.  versch.  vim  hd.  boeh  Gr.  \Vtl>.). 
pack,  hoclifart ,  stoltzheit;  pl.  pompe 
l)ihh'  der  .spile  (7i).  zerljlasiitig,  Üppig- 
keit des  tüfels;  pompa  sathanica  des  t. 
gespeiist  (65). 

*Pompaeiter  ?;.  Pompöse. 

Pompare    hd.   stoltzen    (75);    stultz 

(5),  stoltz,  liocli-mutig  .vm.,  -fertig  (es) 

sin.  Wesen,  nd.  stolt  w.    iioclifart   trey= 

ben  (64).  üppig  (9),  oppisch  (8)  werden. 

Pompatice  v.  Pompöse. 

Pompaticum  hoclimutig  (9).  hüffar= 
tig  (8)  ding. 

Pompati-cus,  -za  (f.  Gf.)  liofferdig 
(17).  keillil)hi(Gf.). 

Pompilus  leitriseii  (140). 

Pompizare  baigeu  &c.  (  147.  cf. 
pompa). 

Pomp-olentus ,  -ulentus  ( 94b,  Br., 
Gl.  m.i,  -osus  hd.  stol-tze, -tz,  -tzs'(i32). 
her-sche  (^17),  -seh  (23),  -cii  (8*^).  hursch 
(8).  verbager,  liopocker  &c.  (i47).  tar= 
sehe  {i.  presumptuosus  q.v.  75).  hoch- 
mutig (9,  75),  -schellig  (1,  75),  -scellich 
(ö^'),  -fertig  vnd  üppig  (75).  ags.  geglen= 
ced  (94'^). 

Pomp -ose,  t  -aciter  (74),  -atice 
hochfertigk-  t  stoltz-licli;  vppiglicheii 
(75).  jirang  ,  herschig-licli  (74). 

Pompositas  vppigkeit  (75). 

Pomposus  V.  Pompolentus. 

Pomposus  ineessus  ein  hoffartig 
gezoch,  für.  hoffertigs  gezosch,  binden 
nach   gangen   mit   knechten  o.  megden 

(65). 

Pompus  r.  Pompa. 

Pomu-m  \fructus),  -s  (arbor)  apphel 
(1).  appfel  (9,  75).  opffel  (75).  öpfel  (93). 
hd.  nd.  appel.  ops  (9i,  126).  opß  (i26), 
-US  hd.  nd.  appel-baum,  -bom,  -bauem 
l  -der  (20).  affaller-  t  apffel-pawm  (74). 
apfelbom  ;76).  a-  t  o-pftelbaum  (75). 

*Pomxim     cedrinum     ceder     pawm 
apphel  (1). 

Pomu-m,  -s  granatu-m,  -s  {cf.  ma^ 
lum  gr.)  hd.  graue-,  paradise-,  paradis-, 
hd.  nd.  gran-,  nd.  granat-appel.  -us  hd. 
nd.  gran-,  nd.  grauet-ap]3elbauin,  -bom. 
hd.  g'nat  apfel  bom  (6),  granat-a.-baum ; 
gran-aphel  bavm  (3),  -opfelbawm  (4), 
-aspel  Y>^\\m  {siel)-.,  ein  apffelbaum  von 
granaten  (110  sim.). 

Pomum  macianum  &c.  v.  Macia= 
num. 

Pomum-  V.  Ponio-rancium. 
*Pomum  regale   chunig  apphel  (1). 
eyiis  konigiß  appel  (5*^). 

Poncius  vnus  de  insula  pontus  als 
pylatus  (9). 

*Ponda,    aliis  sponda   des   beddens 
butenste  deyl  (i47). 

Ponderare  hd.  nd.  we-,  hd.  wie-, 
wi-  (6)  -gen.  pawsen  (74). 

Ponderosus  hd.  nd.  wi-,  we-  (21), 
gewi-,  gwi-  (67)  -chtig;  wigig  (6,  68,  69, 
134),  wyeghafftig  (18),  wiegelich  (7), 
swere.   swar,    var.  swer  der  große,  des 


POP 

gewichts  vnd  der  purd  halben  (75).  zu= 
rissen  (8).  nd.  wichtieh,  ge-w. 
*Pondex  v.  Pandox. 

Pondo  ('  cf.  sq. )  iiidecl.  pro  morbo  et 
pondere  (Tir.).  f/.  -eris  last  l  pfund  (uo), 
pont  (132) ;  7.  -onis  ein  kranckheit  (110), 
ouel   (l3-2). 

Pond-o,  -US  hd.  nd.  gewicht,  borde. 
hd.  bürde,   burd,   purd  (tsi,    last;    ge- 
wichte, -wiecht  (8),  -wecht  (19j. 
*Poiidox  V.  Pandox. 
*Pondoxiuni  r.  Pandochium. 
*Pondus  fist,   furtz  o.  scliayß  /.  bo-, 
bu-mbus,  aspergus  (74). 

Pone  hd.  nd.  by.  nd.  achter  by  (11), 
van  a.  (i32).  athter  (20).  affter  (19). 

Ponere  hd.  setzen,  legen  (17),  bedre= 
gen  ( 20.  durch  Missv.  von  legen  als 
mentiri!).  nd.  ze-,  zee-  (11)  -tten.  p.  ad 
seriem  ri-  t  rin-ghen  (22^);  ad  rigam 
ricken,  ad  aceruum  riggen  (74). 
*Pongnus  V.  Pugnus. 
*Pono  V.  Pontus. 

Pons  hd.  brück,  brugg  (fi),  brock 
(11),  brücke  (i.5i),  bryck  (18),  bricke 
(13).  nd.  brugge. 

*Ponsellus  {cf.  pumex  &c. )  pynsel 
to  maileu  (147). 
*Ponta  prux  ein  stat  in  beheym  (74). 

Pontare  brück  (110),  brücken  (68), 
brugghen  (132)  machen. 

Pontellus  V.  Sufflamen. 

Pontica  (geunna  Br.)  nesp-ilbom  (lOi), 
-elbaiim  (G).  edil  steyn  (9). 

Ponti-eus,  -fieus  (12)  [i.  sapor  sicut 
piper-,  o?eponto;  :  ponsl7)  A(i. zanger-en 
(6),  -icht  (69,  133,  134);  zenger-ig,  -icht, 
-echtig  {b),  -echt  t  -et  als  pfeffer  (74); 
czend  gerig  (2),  sure  (10),  bitter  t  bro= 
cken  meyster  (17).  nd.  tengerich  ut  piper, 
t  pepper  (22.  cf.  tinghel-en  7nordicare, 
-inghe  acredo  Kil.).  tamper  smaec  sapor 

P.   (147). 

*Ponticus  eyn  mere  (18). 

Ponticus  I  /.  cain's  mariniis  7«  ) ,  p. 
canis  (8,  9)  biber  (S,  9,  76j.  beber  (17). 
Otter  (8,  9,  17).  en  mer  hunt  (23). 

Pontifex  {i.  faciens  pontem  et  simi- 
litudinarie  pro  antistite  l  episcopo  76) 
hd.  brucken-inccher  (8),  -niaclier  (65,  68). 
br.-  (9),  burger-  (iio)  -meister;  richter 
(49);  pi-  (1,  75),  bi-schoff;  bischayff  (19), 
babst  (17).  nd.  biscop. 

Pontificale  pischoff-isch  (7,5''),  -lisch 
(75a). 

Pontifie-atus ,  -ium,  -um  (69)  hd. 
bis-tum,  -thum,  -tom  (17),  -tumb  (68,  134) ; 

Eistum  t  pischoff  ampt  ( 7.5 ) ;  bischoff-, 
issoff-  (6)  -tum;  bischoff  es  dum  (19). 
nd.  biscop-,  byß-  (i32)  -dorn,  -atus  daz 
ampt  (7).  dat  ammet  (23). 

*Ponti-ficus  V.  -cus. 

*Pontonium  scaltscif  l  sceldel  (Gc). 
acjs.  flyte  (94''^). 

*Pontu-  V.  Punctu-alis,  -s. 
Pon-tus,  -o  (17)  daß  mere  (8,  9,  17). 
see  (5,  8b).  sik  (22).  en  sijk  (23).  brück 
(8,  9). 

*Popa  (X  popiniarius  sim.)  i.  ta= 
bernarius  (136). 

Popa  {i.  pingu-edo  t  -is)  vet-  (11), 
fet-  (20)  -heit.  vetthekeyd  (19).  feistig= 
keit  (7.5).  opffermetzger  (135,  Ki.). 


POP 

Popanum  beert,  opfferkuch  (ii5). 
*Po-  V.  Pa-pauer. 

Popeanum  v.  Popisma. 

Popellus  cleyn  folck   (8,   9).   volck- 
lin  (110),  -xken  (132). 
*Po-  V.  Pu-pillus. 

Popina  (^.  taberna  nebulonum  110, 
piipa  Gl.  m.)  kucli-in  (ö), -en  ^  liurre  (9). 
hd.  kuchen  (8''),  kuech  (20),  kochen, 
iarkuchen  (125).  koch  mayt  l  dock  {pupa 
17).  ein  tock-e  t  -en  (4).  spulunge  (125), 
sj)ulge  (133),  spulge  (67)  (x  popisma). 
bube  t  huer  (19).  kokene  (11,  23). 
bueue  t  huere  (11).  hur  (74). 

*Popinare  bereyden  (11,  19).  essen 
bereiten  (75).  kochen  (20j. 

Popinarius  (nicht  in  Hss.;  cf.  co^ 
quinarius)  lid.  koch;  schußel-wescher, 
-spuler. 

*Popin-io,  -o,  -US,  l  popio  (ss)  hd. 
fresser,  fraßer  (66.  76,  i.'.i),  frayße  (i52), 
frayß  (19,  133),  fraeß  t  lecker  (20). 
vraeß  (132).  frauß  (67).  vraet  (11).  bras- 
ser, fuller  &c.  (88).  kuchen-  (7.5),  kuchin- 
(76)  -bub. 

Pop-isma,  -ysma  (i  29),  l  -eanum(Br.), 
{i.  coitus  <&c ,  Br.  tractatio  manuum  110, 
vnguentum  129 ;  cocns;  sanguis  dealbatus; 
Sperma  virile;  lac;   squalor    {  q.   cf.)   t 

pinguedo  coquine  76 ;  aus  TlOTtTTuajJia} 
spol  darm  dey  schotel  inne  wasciiet 
(22'>).  spol-e  (12),  -ich  (10).  spoch,  Mrg. 
spelich  (13).  ge-spule  (^.  squalor  5''), 
-spiel  (49).  spulech,  karspul ;  außgiessung 
menschliches  samen  (74).  mannis  same 
(8).  die  stucke  dar  mit  man  die  roß 
zem  ().  haimsch  macht  (88). 
Pople-s,  -X  V.  Poblex. 
*Popo   uurst-elinc  ( 121 ),   -relinc   (Gf. 

1,    1019). 

*Popoiiiscos  {i.  scismaticos  inter  mo- 
nachos)  uualaha  de  stabalo  (Gf.  1,  842). 

*Poposeere   {st.  poscere)  eruordern 

(V4). 
*Poppysmare  taschleu  (V.  a.  16I8.  cf. 

Sm.    1,    4.^9). 

*Popula  {i.  oculi  pupilla  14 1,   puella 
dissolutior  ci.  m.j  pircha  {arbor  cf.). 
Populago  V.  Parfugium.  Tussilago. 
*Popula-men  v.  -tio. 
*Popul-ana  v.  -ona. 
Populäre,  -ri  hd.  nd.  v'-wosten,  -ve= 
sten  (.sie),  hd.    v'-wusten,   -wiesten   (76), 
-w.sten  i  -storn  (17),  -hergen  i  -schleyf- 
feu   (126);   wo-    (100),    woe-   (20)    -sten. 
■wuest    (132),   wiest   (68)   machen,    das 
volck    vß    seinem    laud    tryben    ( 110 ). 
rauben  (17).  be-r.  (8). 

*Populare  (i.  ludere,  cf.  petrare) 
ballen  slahen  (49). 

^Populäre  (aus  poculare?)?;.  Potare. 
Populari  i.  populo  replere  &c.  (Br.). 
mit  volck   vervullen  (147). 

Popularis  {i.  forensis  74)  dem  volck 
angnem,  dem  man  gunstig  ist  (88). 
volckisch;  vende  im  schachtzagel  (74). 
Populatio  {i.  deprecatio  76)  bete  (8). 
bette  (9).  hochfart,  Zerstörung  (74). 
popula-men,  l  -tio  (74),  l  -tus  (76)  i. 
depreca-men,  -tus  (76).  mengin  des  volcks 

(74). 

*Populatiuus  popelich  (20)  fulkych 
(19).  volkich  (11). 


POP 


447 


*Popule-ntum  v.  -um  Nr.  2. 
*Populeum  stam  wurtz    (1.   caulina 
radix  Nmn.).  steyn  worcz  (.5'',  17). 

*Po-,  pa-  (1)  -puleum,  popul-ium, 
-eon  (141),  -entum  i  -inus  (76)  hd. 
päppeln-,  bappel-,,  appel-  (.nc  18),  bapel- 
(66),  pappel-  (134),  papel-,  popel-salbe, 
-salb.  nd.  papelen-,  poppelen-,  populioen- 
(i32)  -zalue.  popo-  (uob),  popu-  (110*) 
-lien,  ein  salbe. 

Populeus,  pa-  (9),  po-pulinus 
{cf.prc.)  (-aus  i.  stiraeius  74)  papil= 
bawinen  (9).  papel-boumig  (68).  peppel- 
boemich  (132),  -ich  (11).  alber-einding, 
-isch  (74).  alparin  sim.  i  pirchin  (Gf.). 

*Populi-us  i  -eus  ainer  vß  dem 
volck  (75). 

Popul-ona  (129,  Br. ),  -onia  (Ki. ), 
-ana  (76)  i.  Juno  (Br.  &c.),  dea  nuben^ 
tium  (76). 

Po-,  pu-  (  Gf. )  -pulonia  ( ciu.  Br. ) 
polona  (127,  Gf.  3,  334  falsch  erklärt). 

Populosus  {cf.  pupulosus)  hd.  nd. 
vol  volcks. 

*Populum  alberproß  (74).  1 

Po-,  p6-  (11),  pö-pulus,  popus  hd. 
nd.  volck,  lüde,  stat-v.  ( 74 ).  volch  in 
der  stat  (93).  fulke  (20).  falck  (fi)  lewt 
t  menig  (1).  volhc  (11).  wolck  (23). 

Po-,  pa-   (1,    121)   -pulus  ( en    bom 

,  23.    stirax   id.   l   gutta   axboris    74.   cf: 

popula)  hd.  alb-are  (121,   Gf.),  -er   (74, 

93,   BM.),   -erbom    ( 6  sim. ).  al-,  var.   a- 

berpawin  (74).    urbar   (Gf. ).    arbor   wih 

(pop.  121).  vlben-  (73,  153),  popeln- (73V 

1  popl-  (102),  popel-   (74),   popelen-   (132), 

I  popel-  (23,  74),  hd.  poppein-,  puppil-  (8), 

1  papel-,  pappein-,  bappeln-,  peltz-   (126), 

j  sarbach-  (93,  126,  Ki.),  sar-  (128),  espen- 

(Ki.),  nd.  peppel-  (11),  popeliouen-  (22^) 

\  -bäum,  -bom  sim.  popel  wyllighe  (147). 

bell-e   (7),   -en   (126).    popul   on  salben 

(73.  cf.  populeum).  ags.  birciae  (94,  i36). 

*Populus  ( i.    discus,    cf.    perraria) 

pal  (75).  pleyde,  pleyd  (74). 

*Popus  r.  Populus.  Pupilla. 

*Porca  (piscis)  v.  Perea. 

Porca  hd.  losa  (74,   93,  Sm.   2,  50i), 

loß   (Das.),   looß/.   (Pict.),   loOS  (jl.   Stalder, 

/.  Fris.,  Sm.),  zuchtel  l  loße ,  vlg.  more 
(75);  mor,  mour  (67);  schwyns-,  sweins- 
(74)  -muter.  moyg  (133).  mock  (i52). 
wett.  bair.  muck  f.  wett.  mocke  f.  {cf.  Fr.). 
non  (7.  cf.  nunn,  ein  verschnittene  loolJ 
Pict.  verschn.  Stute  Sm.  2,  699).  nl.  suege, 

'  soch,  gelte  (116).  suwe  (19).  soog  (99). 
soeghe  (132).  sutz  t  varch  (74). 

Porca,  parca  (49),  porea  (147)  {i. 
spatium  inter  duos  sulcos  sim.)  eyn  spa= 
cium     zwischen     zweien    furchen    eins 

:  ackers  (110).  eyn  sp.  van  erde  tusschen 
tzwe  voeren  (i32).  braicke  t.  twen  vore 

!  liggende  (147).  ein  bethe   (3),   bete   (4). 

!  pett  lanndes  (74).  rein  (49).  fuhren-rynle 

(116),  -reyniin  (126).  ags.  balc  (Gii.  Aelfr.). 

Por-eare  (Br.).  -eare  {bis    147)  lant- 

braicken  mit   der   ploich,  br.   dat   lant 

(147).  .  .         .      .    ,        , 

Poreari-a,  -eia,  -tia  sumstig-i  (104), 
-e  (Sum.).  sula-cha  (Gf.),  -c  (i3ii^,  i4i). 

Porearius  sueinari  (i4i).  ein  schwin= 
hirt  o.sutriber  (110).  eyn  verkens  hijrde 

(132). 

Poreaster  {i.  porcus  junior  Gl.  m.) 
binuz  (Gf,).  ags.  for  (136),  foor  (94). 


448 


POR 


♦Porcax  (.lt.  procax^   r.  Garrulus. 

♦Porcella  gcltkfii  (107,  i3s). 

♦Porcelana  r.  Portulaca. 

♦Porcell-io^  -us  [i.  multipeda)  soogh 
(Kll.V  /)/.  .sut'jrt',  pissfbcddo  (.116). 

Porc-ellus,  -ulus  uarh  (Of.V  ags. 
faorh  (94,  isß).  iiarhe-  (,104),  uarche-  (oV.), 
ferc-  (7,  8),  fer-  (^64,  75,  Ob.)  -lin.  varnl 
(S).  varl  (i ,  Sm.  1,  562).  farckol  (75). 
verke-n  (20.  s-'i,  iss),  -lein  {[)).  .siogf(>r= 
kel  (3.  wetterau.  suckfreckilnV  swingen 
(.')iM.  scliwvnlin  (68).  porc-elli  t  -ulli 
farahir  [n\). 

*Poreilaca  v.  Portulaca. 
Porcile  sewstal  ^ss). 

*Porcimus  incrswin  (20  ^m.). 
Porcinus    swyu-en    (20.    133,    152), 
-yck  (19).  zwinou   ill).   hd.   schweyn-in 
(134),  -en;  schwyuen.  schw.  fleisch  (iio). 
veri'koiiaohticli  {vi•2^. 

Porcistetum  swein-  (74),  suw-  (iio), 
verkeus-  (132)  -stall,  vorhersteig  (74). 

*Porcopiscis  v.  Porro  [pi.tcis).  ♦ 

*Porculata  v.  Portulaca. 

*Porcul-lus,  -US  V.  Porcellus. 
Porcus  hd.  /id.  swyn.  hd.  swyin  (19), 
swiiie  (17,  152),  schwyn.  sweyne  (66, 151), 
sweyn  (1,  9,  4).  eyn  schweiu  (i26,  134), 
o.  heimich  ( i26\  h.  0.  zam  schwein  (Das.). 
lieiniiich  (p.  f  gryllus  Pict.  X  heim- 
lich f  -seh  cicw  ib.  ?).  uarch  (6f.).  farch 
(7,  8,  9,  1,  64).  verkeil  (11,  132).  suwe 
(Sb").  hd.  barg,  ein  schwin  b.  (6). 

Porcus  siluestris  hd.   nd.   wilt,  wil 
(18\  -wyd  [tfic  b^)  svryn.  wild  swein  (1). 
*Pore-  V.  Porc-a,  -are. 
*Porfilio  V.  Porphyrio. 

Poris-ma,  -sa(74)  (/.  apertio.  illumU 
natio  sensus,  lucrum  Br.)ufi'doh-,  iiffdo-,  ge= 
vug-uuge  (20).  miete  (Snm.).  erleuchtuug 
der  synne  (74).  der  synne  verluchtynge; 
der  sweytgater  oepenyiig  (147.  X  po= 
rus\ 

Pormina  huyrdom  (147). 
*Po-  V.   Pe-mestus. 
*Pomo  V.  Porruju. 

Porosus  hd.  hol-icht.  -ericht;  luche= 
recht  (7);  locher-echt,  -icht,  -ig  (12,  75, 
134),  -ig  vom  schweiß  (75);  lochcricht 
(151),  lechert  (6\  fol  locher.  nd.  hoUich. 

*Porporcio  v.  Proportio/ 
Porph-yrio,  -irio,  -irivis  (2'),  -ior 
(76).  -iricius  (23  ,  porfi-rio  l  -Iio  i^Gf.). 
porfyrionis  (i36j,  prophirius  1)  (^. 
pellicanus  74,  i36)  iihilt'or  porfilio  Gf.). 
ags.  fel-usor  (136),  -ofor  (94).  ys-,  is-aro 
(103, _  121,  Gf.),  -arn  (Gf.),  -are  (100),  -ar 
(9).  isanfogal  (Gf.).  isiuuogil  (104).  staiu= 
rapp  (91).  sitich  1 1,  2).  sedek  (23).  pel= 
lican.  purpurfaruogel  (74). 

*Porrago  r.  Borrago. 

*Porrax  v.  Parix. 
Porrectio  reichunge  (20). 

*Porrectorius  {cf.  crusibulus)  cleyn 

COp    (U7\ 

*Porressilla  v.  Potentilla. 
Porri-gere,  -ere  hd.  nd.  laugen ,  re= 
ken  (13  Mrg.,  22'',  23,i.  nd.  reycken  (11, 
132),  recken,  hd.  vz-r.  sim.,  -geben  (65); 
reygen  (13),  vß-r.  (21);  rei-,  reu-  (7), 
rie-  (iiob)  -chen;  bieten  l  uss  streken 
(46) ;  bitten  (6  .  winnen  (22^). 

Porrig-o,  l  -ivun  (Gl.  m.),  prurigo 


POR 

(porcorum  74),  l  porringo  (i47)  (i.  mor^ 
hu.i  capiti.'<  ca}iiti.t  caricni/aciens  Br.,  sccu 
bies,  infirmikis  porvornm  a  porcus,  inf. 
pecortini  21;  rf.  angina)  gull-a  (i3i),  -i 
l  -e  (/.  fiti um  porcorum  v,<.'\.  gryiit&c; 
porrigo  coglio,  wraiigh  (147.  i.  q.  wränge, 
wie  we.it/'iil.  frangen  pl.,  frängede  Bräune 
der  Schweine  cf.  Kuhn  z.  4,  a  p.  18O.  Doch 
rank-korn  id.,  auch  Srhotenfrurht  und 
Mutterkorn  vgl.  Wci)pr  ök.  Lex.  h.  v.).  der 
ränge  (21).  rant  körn  (9).  rank-horn  (9), 
-orn  (8).  -born  (16).  das  rackhorc-n  (4). 
ranckoren  grindt;  gr.  t  ranckorn  (74). 
suwkranckheit  (110).  verkens  ouel  (i32). 
swinsncht  (75). 

*Porro  V.  Porrum. 
Porro  vorbaß  (3).   mer  (8,  9).   doch 
(8b). 

*Porro  (104.  Gf.),  purro  (121,  Gf.), 
porcopiscis  i94*'>,  136)  ^piscis)  stur-o  t 
-io  (Gf.),  -i  (121),  -tur  (104).  strudo  (Gf.). 
aqs.  styr-a  (Gf.).  -ia  (94,  136);  stiriga 
(94a). 

*Porrocast-i  (24,  74),  -ri  (47),  -a  (85), 
porruincasti(74)aschlauch(74).ascloeck 
(85).  astloc  (24).  aloich  (47). 

*Porros  V.  Porrum. 
*Porrosectilis  v.  Porrus  sectilis. 
*Porrosus  vol  wratten  (147). 
Porrum  /.  baium  (i4i,  142,  Gl.  m.). 

Porru-m,  -s  (Gl.  m.)  i.  infirmitas  in 
manibus  l  in  pedibus  (Br.  sim).  i.  ver= 
ruca  (147,  Gl.  m.).  ^vratte  (147). 

Porru-m,  -s,  porum  1 5'^)  (?'.  bulbus ; 
cepvilla;  ab-  i  a-stronum  73)  kil  (6, 
Gf.).  hd.  louch.  lauch.  loch  (4,  Gf.).  por- 
(12,  20,  22b,  85,  99),  poi-  (8b),  assche- 
(5b),  esch-  t  prieß-  t  schnit-  (73),  asch- 
(iii),  gemein-  (93),  knob-  (87)  -lauch, 
-loch  (8b,  85,  87,^93),  -lok  (99),  -lak 
(22b),  -lag  (iii).  lauchel  (73).  nd.  lok, 
lock,  loeck  (11,  132),  pork  (22b).  phar= 
ren  (50*^).  pfarr  vfi.  (77b).  suriho  sim.  (Gf.). 
porro  surio  t  porrus  t  capillus  lock 
(X  cepulla  louch  I);  porno  i.  plantago, 
maeedonico  hierher  f  i  un.  porr-os,  -um 
(i.  portulata)  lauch ;  -us  slaucli,  lauche= 
kyl  (74).  portus  i.  herba  acerba  plaich 

(74). 

Porrus  sectilis,  porro-s.(i05),  porru- 
s.  (74)  snite-  (100),  snit-  (93),  sint-  ("4. 
cf.  bricula)  -louch. 

Porta  hd.  nd.  porte.  hd.  pfort,  port, 
purt  (19).  thor  (110),  toer  (75),  toir  (7), 
tar  (6,  75'i),  tor  l  burgitor  (Gf.).  nd. 
poerte  (lli. 

Portabilis  dregelich  (17). 
*Portalactishertzen-  0.  spyß-ader  (74). 
*Portanus  des  tymmerstzierheit(i47). 

Portare  hd.  nd.  drageu.  äc/.  tragen; 
bri-,  bre-  (i32,  133)  -ngen.  7id.  dreghen. 

*Portaria  thorworterin  (65). 

Port-arius,  t  -ulanus  (74,  75),  -ena^ 
rius  (46,  74),  l  -elarius  (74)  hd.  nd.  por= 
teuer,  dreger  (18,  23).  hd.  port-ennere 
(17),  -ner  (6).  thor-huter  (iio),  -wart  (74), 
-wert  (125),  -warter  i75).  tarwerter  (75*^). 
turhuter  (74).  torhucter  (46). 

*Portastrum  wilt-senp  (47),  -swSp  (24), 
-senerum  1  ?  85). 

*Portatiuum  (1.  armigata  74)  was= 
serpfeyfFe  (74).  trag  orgel  (1).  hd.  nd. 
portati-f.  hd.  -ff,  -ue  (74).  partif  (21,  23). 

Port-ator,   -itor   [i.  ianitor  68  &c.), 


POR 

-ineus  (110  &c.)  hd.  nd.  dre-,  hd.  drcy- 
(21),  tra-,  trc-  (4),  brin-,  bren-  (132,  iS3), 
nd.  dra-ger.  furer  (iio).  vber-f.  (125). 
veercr  (132). 
*Portel-,  porten-  v.  Port-arius. 
Portemia  {i.  opifera)  scliifflciu,  zuU 
(74).  öchecp  van  Syrien  (147). 

Portender e  [i.  longe  t  porro  ten= 
dere  t  l.  j)ost  ostendere  Hr.,  /.  ante  pre- 
o.  HO)  hd.  nd.  bcduden,  wandern  ill, 
19.  67,  133).  hd.  wondcren  (20),  bctudcn 
(18),  bedyten  (76);  vorbe  zeyclien  (9), 
-zichin  (8j.  lang  vor-sehen  0.  -erkennen 
(110  sim.). 

Portensis  hd.  wechter.  hd.  nd.  dor-, 
dore-,  dur-  (20)  -w.  dorweychter  (19). 

*Por-  (8,  9).  pos-tentacula  (cf.  por- 
tentula?)  na-'(9),  no-  (8)  -ssedil.  balken- 
ledcr  (11,  20),  -leyter  (19 1.  portentxim 
falkeuleder  (19). 

*Por-  V.  Po-tentilla. 

*Portentula  v.  Cenouectorium. 

Portentum  hd.  nd.  wunder,  wonder, 
w.-ding,  gew.  hd.  -zeichen,  -zeigen  (17), 
nd.  -teken.  hd.  zeichen  zukunftiger  dinge 
sim.  merewonder  (18). 

*Portent-um  v.  -acula. 

Portentuosum  i.  paruum  miraculum 
t  vol  Wunders  (iio  sim.). 
*Portica  v.  Propolim. 

Porti-  V.  Portis-culus. 

Porticus  Äd.  pforzich  .Gf.),  Vorzeichen 
(Sm.  1,  635),  schopff  (49,  V.  a.  1618);  VOr-, 
für-,  fier-  (75)  -schopff;  vierschon  (75b). 
vber-,  für-  (65),  vor-  (74)  -schupf,  forschaff 
(7).  fur-geimse  (65),  -hueß  t  port-h.  (20). 
vor-,  t  por-  (74)  nd.  -kerke,  hd.  -kirche, 
-kirch,  -kurch  (67),  -lauben  (75),  -werck 
(18.  aus  kerke?),  -thor  (uo).  var  kilch  (6). 
leit-haus  (1.  cf.  Sm.  2,  021),  -büß  t  lat- 
h.  (».  taberna  75).  hd.  leich-hüße,  -huß, 
-haus  (134,  V.  sec.  15,  Ob.),  -aus  (71);  lich- 
hus,  -huß,  -huiß  (17),  -hauße  (152),  -us. 
nd.  lijk-  t  doden-hus.  vmb-  (19,  67,  152), 
inne-  (i32),  in-,  ein-  (134),  durch-  (20) 
-gang,  -ganck.  port  (68).  portael  (i32). 
nl.  paut  (116).  spatzyrhuß  (125).  halle  (20). 
eu  hal  t  doerwechter  (11.  X  porta). 

*Porti-  V.  Portu-galia. 

*Portilaka  &c.  v.  Portulaca. 

*Portiliotum  v.  Portulaca. 

*Portineus  yaus  porthmeus?)  v. 
Portator. 

Por-tio,  gew.  -cio,  -cia  (1),  l 
-eiuncula  (1,  2)  hd.  eyn  deil  {  antzal; 
ej-n  deyle  i  eyn  czalesim. ;  antzel(77); 
tail  (1.  7,  9,  134),  l  zail  (7),  l  stucke 
(9);  an  val  (2,  5b).  nd.  del  t  antal. 

Portis-,  porti-culus  des  scheepmans 
bemerken  of  reitscap  dair  mit  he  den 
roej-luden  en  teyken  duet  (i47). 

Portitor  (c/.  portator)  zoller ;  vber 
furer  0.  Schiffer  (88). 

Portiuncula  [cf.  portio)  hd.  eyn 
kleyn  antzal  t  deyl.  nd.  clene  antal  t 
eyn  klen  ding  (23).  sthuklein  (9).  stog 
fleiß  (8.  p.  i.  pars  carnis  76). 

*Portorium  (nauis;  anders  Gl.  m.)  en 
vorbot  (23). 

Portuga-lia,  -nia  (5b),  portigaLLa 
(regio,  ciuitas  23)  hd.  nd.  portu-,  porti-gal. 

*Portul  (cf.  porrum,  pretula  &c.) 
snideloch  (47). 


POS 

Portu-,  porti-  (23,  87,  10.5),  porci- 
f  141)  -laca,  -laka  (23),  -lata  (74),  -liotum 
(li  punktirt  87),  porc-ulata  (4),  -ellana 
(143)  borgele  (12,  24,  85).  burgele,  boh. 

uietelik   (Kleechen  4).  pu-  t   bo-  (143),  bu- 

(10,  143,  144),  be-  (91,  111)  -rgel.  burckel 
(20).  pukcol  (87).  bur-cela  t  -zala  (Gf.); 
-zilla  (9.5),  -tzel  (i43),  -zeln  (112),  -tzelen 
(144).  pur-cil  (105),  -Celan  t  -zella  (Gf.)- 
port-ulake  (20),  -ulac  (143),  -elkrut  (77). 
laucli  (74.  c/.  prc).  gren-sel  (143,  144), 
-zel  (112). 

Portulanus  (c/.  portarius)  portener 
(17). 

*Portula-ta  v.  -ca. 

*Portuncilla  v.  Potentilla. 

*Portunitas  geluckicheit  (11,  20). 

Portunus  {i.  quietus  Br.)  geluckich 
(11,  20).  gluckych  (19).  großtergot  (74). 
rest-lick,  -ich  (147). 

Portuosus  hauelicht  (20j. 
Portus  {i.  statio  nauium  Br.  &c.,  re= 
quiefi  n.  5,  rippa  t  littus  2  sim.)  vbir 
(ö'',  9)  da  die  scliyff  halden  {b'^).  vber 
(2,  75a).  über  (7).  vbe  (21).  ober  (5).  vfer 
(17).  vffer  (8).  libertär  (75i>). gestat  (1,  2). 
ge-  t  g-stad  (75).  stad-en  (49,  110),  -e 
(19).  habe  (12).  baff  (20).  hau-ene  (8,  20, 
99),  -en  (11,  132),  -inge  (23),  -e  (125). 
merliab  (93).  hd.  port  (91,  125),  ein  mere- 
p.,  mor-p.  (151),  meerporte  (fi8).  zulend= 
ung  (91). 

*Portus  {herba)  v.  Porrum. 

*Portusnaonis  {ciu.)  portcnau  (74). 

*Portu-  V.  Porten-tilla. 

*Poruestus  v.  Pernestus. 

*Porulu-s  hasel;  -m.   h.-wortel   (i47. 
aus  corulus). 

*Poruin  V.  Porrum. 
Porus  V.  Tophus. 

*Porus  (X  pontus)  mer  (1). 
Porus  sweyß-  (f)!»),  nd.  swct-hol.  sweys 
hol  (9).  sweysse  hole  t  loch  (13j.  hd. 
sweyß-,  schweyß-,  swaiz-  (2),  swais-  (1), 
sweysch-  (5),  sniieze-  (20)  -loch,  tunst  i 
t.-loch  (75).  ein  schweiß-  (110),  sweyß- 
(132)  -loch  l  -locher,  i  -gat  (132). 

*Pos  {g.  podis  gr.i. 2-)es Br.jv.  Podevis. 
Posca  v.  Puseha. 

Poscere   [i.  postulare,  petere)   hd. 
hey-sehen,  -ßen,  -ssen,  -scen  (-sten  V  ö^J); 
ayschen    (1),    bitten   (110),    bieden    (13), 
gern  (7).  be-g.  (17),   beben  t  geben  (9). 
nd.  ey-,  e-scnen;  bydden. 
*Poscoreris  (X  potiri)  gebruken  (11). 
*Posidicus  V.  Podiscus. 
Positio  hd.  secz-,  sacz-  (17),  leg-  (46) 
-unge;  sage  (62).  7id.  settinge. 

*Positiuuin  hd.  eyn  kleyn  orgel.  ein 
positi-fe  (751^),  -ff  (1,  75a),  -f  (G). 

Positiuus  eyner  der  da  wole  kan 
v'stene  (17).  setz-ig  (iioj,  -lieh  (68).  set= 
tich  (132).  p.  gradus  der  niderst  grad 

(65). 

Positus  ge-saczt  l  -leyt  (17). 

Posonium  v.  Pusonia. 

Posse  vb.hd.nd.  mo-.  moe- (110, 132), 
mu-  (6,  69,  75),  mui-  (76),  me-  (18),  vir= 
mo-  (20)  -gen.  pr,s.  ich  mag  (17).  sbst. 
hd.  mugelichkeit  (17),  macht. 

Possessio  hd.  besitzunge.  nd.  besit= 
tinge;  have  t  gud  nerunge  t  eriie(22'J). 

Possessiue  besitzlich  (20). 

DiKFENBACH     GlOSSARIUM. 


POS 

Possessiuus  hd.  «rf.besit-zlich,  -telick. 
Possessor  hd.  nd.  besit-zer,  -ter. 
Possibilis  hd.  nd.  mo-,  hd.  mu-,  me- 

(5)  -gelich.  mug-lich  (75),  -leich  (1).  mech= 

tig   (76). 

Possibilitas  hd.  nd.  mo- ,  hd.  mu-, 
me-gelicheit  sim.  mechtig  (i4i).  migali= 
chait  (76).  ebenheit  (9  Anh.). 

Possibiliter  mogelich  (20). 

Possidenter  besiczlich  (20). 

Possidere  hd.  nd.  besit-zen,  -ßen  (12), 
-ten.  geliehen  {ausgestr.  13). 

*Possula  prantz-,  pfirsich-kern  (74). 
Post  hd.   nach,   dar-n.,   nayeh   (19). 
na  (13,  23).  nae  (i32). 

*Postaticus  V.  Apostata. 

*Post  camisia  scurliz  (Gf.  6,  545). 

*Postcras  hd.  vber-,  ober-,  nd.  ouer- 
morgen,  -morne,  hd.  -morn-,  -mar'n  (Ö). 

*Postea  V.  Postela. 
Post-ea,  -quam,  -modo,  i  -modum 
(4)  dar-na  (20,  23),    hd.  -nach,   -naych, 
-noch;  ernach  (18).   nd.  dair  nae  (i32); 
hir  nanials  (22'^). 

*Postedenofanus  y.Pascedenopagus. 
Post-ela,  -ella,  -ea  (76),  -ellina, 
-elina  (Gf.),  -elima  (751»),  -ilima  (75^), 
-ilena,  -ena  (104,  Sum.,  Gf.,  Gi.  m. ),  -ile 
(8^^,  Gf. )  (^.  subtela  93,  solide  75,  cf. 
sidile)  hinder  böge  {b^^,  18,  23)  an  ey 
sadel  (18).  hd.  h.-bug  (75),  -bug  an  dem 
Sattel  sim.,  -bugc  (8t>),  -bughe  (21),  -pueg 
(2),  -pug  (1),  -pug  (74),  -gereit  (75),  -ge-- 
raid  ( V.  sec.  15.  Sm. ),  -grat  (116),  -grat 
(Das.),  -zug  (16);  hinter  satelboge  (Gf.) ; 
li.-fierteil  (74);  aftir-raif  (104,  Gf.),  -reuff 
(8);  affter-reyff,  -raif  (Sum. ),  -reffe  (9), 
-riem  (91),  -silen  t  -geschirr  (75\  -rayde 
t  -syl  (74);  -gereit,  vor. -gereid,  an  einem 
pferd  (110).  echter-  (147),  achter-eme 
(sie  20),  -croppiere  {nl.  iie),  -gerede 
(19),  -gereyde  (11,  132,  147)  der  perde 
(147),  van  den  perden  (132).  ein  schwantz 
rem  an  einem  pferdt  (68). 

*Post-ella  (141,  8uin.),  -ellus,  -iculus, 
-uculus  ( 74 ) ,  -erula  ( dimin.  a  postis 
q.  cf.)  dur-  (5),  turi-  ( I4i ) ,  tur-  (Sum.) 
-lin. 

*Postellus  V.  Postica. 

*Postena  v.  Postela. 

*Pos-  V.  Por-tentacula 
Poster-a  v.  -iora. 
Pos-  V.  Post-tergare. 

*Postergatio  zurück  legung  (75). 

*Postergum  rucgilin  (Hpt.  5)  st.  -lin= 
gun?  cf.  post-tergum.  aftar  ruckie  i 
hintar  rucce  (Gf.).  hinder  sich  (75). 

*Posteri  v   Postheri.  Posterus. 
Posterior  mc  hinder  (5^).   hinderest 

(75). 

Poster-iora,  -a  (5^')  hd.  daz  hinder 
deyl  sim.;  der  (76),  die  (46)  h.-tail;  die 
letz-,  let-,  lesch-sten  t.  (65);  hindern 
(75).  nd.  de  hinder  del,  dat  achter  deyl 

(132). 

*Posterioruin  {sc.  liher)  von  der  ge= 
miden  (genuden?)  red  (1). 

Posteritas  geburt  (7).  ein  nach  ku= 
mende  g.  (4).  nach-kumlickait  (65),  -kum= 
menheit  (68,  iio^),  -kommenheit  (iiob). 
naekoinelinck  (132).  geslicht  (17  sm.). 

Posterius  her-  hd.  -nach,  nd.  -neger. 


POS 


449 


hinach  (75).  erneen  (18).  über  et  {etf) 
mer  lang  (6).  lesthe  (10).  hindirste  (5^). 
der  hinderst  (7). 

*Posterna  {frz.  poterne,  cf.  Dz.  wtb. 
709)  cleyne  porte  (20).  cleyn  port  dorch 
dye  muren  (19).  cl.  poert  doer  die  muere 
(11).  posterne  (8^.  .c/.  postica). 

Post-erula  v.  -ella,  -iea. 

Posterus  hd.  der  nd.  de  hinder-ste, 
-s  (18).  ein  nachkommer;  pl.  die  nach 
uns  kommen  (110  sim.).  nachkomeling 
(8,  9).  noch  komelinge  (17).  nafulgender 
(20).  die  naevolcht  (132). 

*Postes  V.  Postis. 

*Postes  {i.  lignum  cum  quo  seratur 
garba  76,  /.  quo  garbe  ligantur  in  messe 
75)  pint-  (75),  bind-  (76)  -nagel. 

*Post-lieri,  -eri  {i.  hodie  nunc  110) 
eendert  gestert  (19).  egestern  (20).  eer= 
gistern  (11).  heut  (iioa).  huyt  (110''). 

Posti-ca,  -ta  (8),  -cum  hd.  nd.  hin- 
der-dore  (-a  23),  -dorekin  (-um  23),  hd. 
-dor,  -dyere  (18),  -dier  (49),  -dürli  (93), 
-tor  (9),  -thore  (133),  -tur  (6,  134),  -thur 
(110a),  -thuer  (110^),  -thur  (m).  die 
echterstehe  duer  (11).  achter-doer  (i32), 
-deure  t  posterne  (Kil.).  turili  si'm.  (Gf.). 
stige-1  (9),  -le  (100).  stegele  (8).  post- 
ica, -icum,  -icium,  -is,  -ellus,  -erula 
heymlick  inganck  van  achter  toe  (i47). 
post-ica  i.  pars  seile;  -ica  heymelich 
dar ;  -icum  hinderdur  (20). 

Posti-cium,  -tium  (Gf.)  stigilla  (Gf.^. 
toriin  (100).  turili  sim.;  uberturi  (Gf.). 
phorte  (8,  9). 

*Posticones  hunde  menner  (125). 
Postieulus  L'.  Postella. 
Postic-um  V.  -a. 

*Postieus  V.  Apostata. 

*Postil-e,  -ena,  -lena,  -ima  v.  Postela. 
Post-is,  -es,  i  -ellus  (74),  bostis  (24) 
turi-stuodcl  (i4i),  -kcrdar  (pl.  127).  tur- 
(9,  Gf.),  tur-  {  bei-  (3)  -studel.  ture  (74). 
dore  (18,  23).  hinder-d.  (17.  X  postica). 
d.-stodel  (17),  -sthcdil  (8),  -stoczel  (19. 
tvett.  durstutzel ).  thure  vrangen  ( 65 ). 
uber-th.  (65),  -ture  (74),  -tür  (93),  -regel 
(5^),  -gericht  (9i).  upar  tur  (Gf.).  bystal 
(7).  bistell  (6,  24).  beystel  (74).  schoß- 
riegel  (74),  -rigel  (4.  versch.  von  stoßri= 
gel  vectis  ,Sm.  3,  67.  Fr.  2,  119).  swelle 
(10).  drischufel  (1).  druschuphel  (7i), 
truscheifel  (75).  thore  (133).  thor  (.5). 
thur  0.  thurschwel  (iio).  ture  (66).  ture 
(151).  dore  (152).  dor  (67)  doere  (i32) 
dar  (8'^).  poste  (23).  p^st  (20,  221^,  77, 
eyn  holt  221«).  dure-  (20),  duer-  (11) 
-post.  stemder  (77).  doyrstenden  (13). 
dor-stendel  t  -stel  (12).  holtz  darin  die 
thur  get  o.  henckt  (75). 

*Postis  V.  Postica. 

*Postiscum  dorhencke  (8^'). 

*Postita  V.  Postica. 

*Posti-tium  V.  -eium. 
Postliminium  ■*.  reuer.no  erloesunge 

(64). 

*Postliminius  wiederkumender  vom 
elend  zu  seiner  habe  (74) 

Postmod-o,  -um  v.  Postea. 

Po-,  pa-stomis  (cf.  pagula)  knebel 
(114).  klupp  o.  brems  (9i).  kleppe,  klippe, 
pranghe  (Kil.).  maul-klub  (Das.),  -ysen 
(116). 

57 


450 


POT 


POT 


PRA 


*Po8tomus  (.s7.  posthumus'l  iiachgo- 
honikint  (i».^). 

Postponere  nach-  (8),  noch-  (17) 
-seo/.cn.  liiiuionug-  (17),  oznruck-  (9) 
-worfiMi.  vor-i/.i<'luMi  (8\  -i'/.cilion  (9). 

Postpridie  r.  Postridie. 

Postquam  r.  Postea. 

Postrem-o,  -e  hd.  zu  doui,  zu  (5) 
lopton.  nd.  ton  1.  male,  zu-lcst  (17), -leste 
(19).  dar  noch  (17). 

Postremus  hd.  lost,  der  lesthe  (19). 
der  aller  let.-ste  (68).  d»e  a.-leste.  (i32). 
hd.  der  hinder-est,  -st. 

Post-ridie,  -pridie  des  tags  dar 
noeh  (HO  .svw.").  monidiß  (postr.  126). 

Post - tergare ,   -ergare    hinderruge 
setzen  f  ab  lalJen  (12).  abe  laißen  (10). 
hiudersich-o.  zurück-  (Uo),  achtorrugghe- 
(iS2)  -stellen,  zurück  legen  (75). 
*Postuculus  r.  Postella. 

Postula  r.  Pustula. 

*Postula-men,  -tio  hd.  forder-  (i), 
bitt-  i  aisch-  (7«"i,  heysch-  (5),  hesch- 
(17),  heyß-,  hey.s-  (21),  bet-  (9)  -unge. 
cyseliinge  i2o,  i32). 

Postulare  (c/.  poscere)  hd.  hey-, 
he-,  ai-  (134),  nd.  ey-schen.  hd.  heißen/ 
bi-ddeu.  -tteu,  -ten  (134).  va-,  varr.  vo- 
rdem  (7.")). 

Postus    ein   post-   o.   kiitsschen-ross 

(ll6V 

*Potabilis  dreuclich  (17).  triucklicb 
f  gut  /u  trincken  (7.5). 

Potagium  getrauck,  trinckt^eit  (74). 

Potamogeton  saam-  i  seehaldeu- 
kraut  { i3n). 

Po-,  bo-,  (5'')  -tare  {i.  potum  dare 
i  populäre  t  hibere  76)  hd.  nd.  dri-,  l 
dre-  ("iUV  tri-  (9,  110,  134)  -ncken. 

Pot-ator,  -or  drencker  l  soffer  (20). 
*Potencianus  mechtigcr  (74). 

Pot-ens,  -is,  t  -entacius  (76)  hd. 
me-.  mä- \i34),  ma-  (1,  6),  nii-  (17) -chtig. 
nd.  mechtich,  woldich  (22'>).  weldich  (77). 
ge-w.  (20).  mecht  (-is  18).  starck  (iio  &c.). 

Potentatus  hd.  nd.  macht;  ein  ber= 
reu-m.  (,110  &c.);  ivalt  (23);  ge-waelt 
(11),  -waltig  (8),  -balt  (1),  hd.  -walt,  -walt 
der  vberwinduug  0.  zwiugmig  (75). 

Potenter  mecbtigli-ch  ( 7.5 ") ,  -eben 
(110).  krefftiglicb  (65). 

Potentia  hd.  nd.  macht,  mecht-e 
(22'>),  -igkeit  (68).  michtikeit  (17).  ge= 
walt  (17,  110).  crafft,  vermüglichkeit 
(65  var.\. 

P.  absoluta  ledig  (7,  15),  lediger 
(6)  gewalt. 

*P.  affectiua  {anime    65)   begerende 

Craft   (9   Anh.,   63,  65). 

P.  dei  alme-,  var.  alma-cbtigkeit  (65). 

P.    intellect-iua ,    -us   (63)    hd.  nd. 

v'nem-ende,  -lieh  (75),  v'neymideu  (20), 

v'mmfftige  (i5),    verstentliche   (46,   75) 

craft. 

*P.  interpretatiua  sprechindu  (46), 
sprechende  (G,  9  Anh.,  15,  63,  75,  76),  v'- 
spr.  (7).  vz-spr.  (,5),  vorsprokelike  (22), 
betudende  (65)  craft.  sprekende  macht 
(23)-  vßsprecbung  (21). 

*P.  operatiua  wu-  (7,  15,  63),  wi-  (6, 
9  Anh.,  761  -rekende  craft. 

*Potentificare  mechtig  machen  (es). 


*Po-,  pro-  ^73,  91,  143),  per-  (24,  73, 
li.").  113)  -tentilla,  l  pot-  (7o,  134.  i.m), 
t  portut-  /  potut-  (74),  portunc-  (47), 
porress-  ,.smn.  v)  -illa  [i.  nymphaea  i 
ros  marinum  sum. ,  hercularis  &c. 
143,  elauus  veneris  (it.,  anserina  i 
tanacetum  agreste  /  magnum  mille^ 
folium  73,  accuudula  i  cinifen  i 
kympha  i  ercularis  i  pertula  74;  hd. 
grens-inek,  -ing.  -ih  (104),  -ich  (lOä),  -ig 
(I7j,  -en  {21),  -lieh  (77),  -eÜnck  (3), 
-ench  (4,  73,  143);  grenß-  (74),  gryens- 
(10),  grins-  (7),  gruus-  ^43),  gress-  (69), 
cress- (134).  kress- (68),greus-  (siel)  -ing. 
grynsicli  (l:>).  gri-,  gru-nsig ;  grans-ich, 
-ench  1,143).  geiis-iuc  (Gf.),  -erich  (73,  116, 
143).  ganß-,  silbcr-kraut,  >d.  ganseryck, 
selvcrcruyt  (i43i.  /«»//.blick  (Ug).  sigrun 
(G).  perwinckel  (/.  accundula  74).  ml. 
gronsynk  (23);  gresi-ug  (22''),  -ch  (24, 
47) ;  valeriane  (port.  24).  baldrian  i 
teunmarck  (74). 

Potentior  gewal-  i  niech-tiger  (75). 

Potentissimus  gewaltigest  (75). 

Potestas  hd.  macht,  m.  des  gewalts 
(75).  rnayclit  (19).  walt  l  ge-w.  (77).  ein 
ricbter  vf  frcfirin  in  lamperten  (93.  ital. 
podestä  c/.  Gl.  m.  5,  400). 

Potestatiuus  gewcldyck  (19). 
*Potestatus:(a«s  pote-stas)  X -nta= 
tus)  gewalt  (10). 

*Po-  V.  Poten-tilla. 
Potio  {uft  i.  poculum  ^^.  f.)  hd.  nd. 
dranck.   hd.   drang,   trank,   truiick   (6), 
drunt  (*7C   17).   sirup   (8S).   puisuu   (99). 

potio  muscati  vz  prosthugo  (17). 
;       Potionare,  -ri  (106)  trank  (9),  drank 
'(8)   geben,    poisoen    (106),    puisun   (99) 
j  gheuen.  drincken  (18,  23).   trenckeu   (?'. 
\potionem  dare  110). 

1  Potior  (c/.  poti-us,  -ri)  hd.  billi-, 
bil-chcr;  bicber  t  grusser  (17);  bil-lich 
(67),  -ch  (19);  pilleich  (l),grosser  (8,  9), 
besse-r,  -rer  (comp.  76);  mechtiger.  rad. 
bille-,  bil-ker;  better. 

Potiora  die  meisten  0.  diemerern(75). 
Potiri  prs.  poeior   (i.  fari  i  vti  4. 
'  st.  frui  t  vti  Br.  cf.  poscor)   hd.  bru-, 
brau-  (134),  gebru-,  gebrau-  (1,   9),   ge= 
i  bro-  (18) -eben.  nd.  bruken.j;rs.  ikbruke. 
i  uyessen  t  überkomen  (64).  nuczeu  (4). 
.       Potis  V.  Polens. 
j      *Potis-sare,  -are  (17.  4)  trincken  (4). 
wenig  tr.  (9),  drinckin  (8,  17). 

Potissime  aller  besteh  alzumal  (20). 

Potissimus    aller-meebtigest  (uo), 

-mechtigister(9),-beste  (20),  -bilichste(5t>). 

Potistris ,     ■JTOtiOxptc     vogeltriuck= 

horule  (ii6). 

Potitare  drincken  (19). 
Potitus  {■'ionat  in  libidinem)   hebben 
gebruicht   (i32).    haben   (iio),   hab    (68) 
gebrucht. 

Potius   (?.  potior)   bil- liehen   (20), 
-lieh  (7,  4,  67,  133),  hd.  -lieber,  -licheker 
(ioo\  -che  :17),  -ker  (22),  -ken  (22''),  -lick 
(11).  hd.  pill-eicher  (1),  -icher  (9);   mo= 
gelich  (20),   gerne  (19,  67,  133),   lieber 
(uo).  nd.  lieuer  (i32),   niogeliken   (22''). 
*Potolicul-a,  -US  V.  Bothona. 
Potor  V.  Potator. 
*Potrus  V.  Botrus. 
*Potularia  v.  Oeimastrum. 


Potulentus  tranckig  (112). 

Potus  hd.  nd.  drank.  hd.  tranck, 
drang. 

*Poua  r.  Paua. 
*Poxiniium  v.  Ocimus. 
*Praca  iirachwrzc  (105). 
*Prac-aytus,  -ticus  i20)  (atii.i)  zwirtze 
(11).   .svinikcn  (20i.    17/.   loxia  chloris 
vol.  deutliche  und  skaiid.  Namen  bei  Nmn., 
dazu  schwiiiz  ib.;   .schwunitz  Fr.  2,  251. 
*Pracium  r.  Brasium. 
*Pracni-  r.  Pragm-. 
*Practacella    icy'.   paratella?;   stain= 
klce  (74). 

Prac-,  pra-  (93)  -tica  [i.  scientia 
act-ualis,  -iua,  mattualis;  actio  maicalis 
76)  hd.  wurkend-i  (93),  -e,  witrckende 
sim.,  wurcklich  (uo),  vbende,  vbunge 
[sie  9)  kunst,  konst.  eyn  k.  van  practikc 
i  k.  tzo  wereken  (132).  eyn  kunst  von 
practieken  0.  ein  k.  zu  w.  ^68).  daspueh 
aller  ding  dl.  vbung  ^  wurcklich  vbung 
(75). 

Practica  actiua  kunst  diu  lert  des 
mönscheu  selde  (93). 

Pr.  cognitio  erkantniß  der  würck^ 
lichkeit  16.5). 

Pr.  factiua  kunst  die  liinus  wrket  (93). 

Practicare,  -ri  (.5'')  hant-werehen 
(1).  -M-ircken  i5''i.  vben  (75).  wurcklich 
(75).  ein  kunst  selbs  (110)  vben.  wircken 
{  gewoneu  (2Uj.  practi-seren  (132),  hd. 
-zyern,  -eieren,  -ren  (152). 

Practicus  (i.  manualis  4)  hd.  nd. 
wcreker.  hd.  wirckc-r,  -nde  (20) ;  wurck= 
lieber  vber  (75),  kunst  vber,  der  k.  er^ 
faren  hat  (Uo),  ein  practizierer  (68),  ar= 
beder  (5).  die  wal  practiseren  kan  (132). 
*Practicus  ianis)  v.  Praeaytus. 
*Practin-  v.  Pragm-aticus. 

Practizare  cruden  (loe). 

Praes  v.  Pres. 

Praga  {du.)  pra-ga  (b^),  hd.  -ge, 
-ghe  (22'',  132),  -che  (i52),  -he  (i33),  -ag 
(68),  -g  (1,  69,  71,  134).  brag  (67).  hussen 
stat  (71). 

Pragma  sache  (8,  9,  88).  werck  (4). 
dediguug,  handel  (88).  pracma  i.  causa 

(76). 

Pragm-,  t  pracm-  (75),  pragin-  (21), 
pran-  ( 76)  -atleum  gewerbe  (5).  wer-f 
(22;,  -pb  (7),  -gk  i21).  -k  (23).  gescheffte 

(75). 

Pragma-,  practina-  (76)  -ticus  (i. 
autor  causarum  76)  Sachen  furer  (9). 
horer  der  such  (7.5). 

*Pran-  r.  Pragm-aticum. 

Prandere  hd.  zu  mittage,  ezumittag, 
zum  raitage  (uo),  zu  mittem  tag  (46), 
myddachen  (132),  bij  tiage  (18),  mal(l), 
zu  morgen  (75),  zu  ymbiß  (Uo'',  134), 
zu  jnnbß  (69)  eßen ,  essen ;  zu  mittage 
esclien  (17).  nd.  to  middage  etten. 

Pra-,  bra-  (Sum.)  -ndium  (?'.  comestio 
matura,  st.  matutina;  prandeum  i.  ma= 
nuter gium  76,  i.  zona  Br.  cf.  Gl.  m.  h.  v.) 
hd.  zu  mittage  eßen  sim.,  das  e.  bey 
dem  m.  o.  frumal  (74),  mittageß  eschen 
(17),  eyn  mittagiß  esßen  (5'');  morgen- 
eßen  (20),  -mal  (Di),  -mal  zu  rechter  tag 
zeit  (75);  ein  mal  (100),  zuttag  mal  (68), 
imbiß  (Sum.),  jmbiß  (76),  ymbis  (64), 
imbis  i  immesse  (74),  inbis  (93),  imeß 
(77),  imbs  (18).  nd.  immet  i  morghen 
etent  (22'').  myddachs  mail  (i32). 


PRA 

*Pransium  (aus  brasium  sim.  f)  molt 

*Pransius  v.  Prasinus. 

Pransor  hd.  nd.  slinder.  myddachs 
mail-sl.  i  eyn  esser  (i32).  esser  (76,  iio). 
esclier  (17).  schlinder  (iio).  einer  der  zu 
mittag  ißt  (i5i),  da  zu  m.  o.  ymbiß  ist 
(131). 

Pransorium  eßeliueß  (20  sim.). 
*Pransus  v.  Prasius. 

Pransus  ^<c.  sbst.  gessen  (iio,  132), 
ge-g.  (68);  ess-unge  (69,  iio),  -ynge  (i32). 
*Praseinus  [i.  q.  'sq.)  brach-,  nl.  bra- 
sem  (116). 
*Prasinus  v.  Brasmus. 

Prasi-nus,  -uus  v.  -us. 

Pras-ium  (Sum.  vi  &c.),  -sium  (3,  73, 
Sum.),  -sia  (85),  -sion  (9i^),  pasium  (87a-) 
(c/.  bailote)  antoru  (Sum.  vi),  an-  (Gf., 
Ki.),  a-  (Ki^.)  -dorn,  andor  (Gf.).  gotuor- 
gessin  (Sum.).  goczuorgessen  (3).  gotes- 
(47),  got-  (85)  -vergetene.  wil  (87^),  wis 
(i46)  morchille.  ags,  liune  (94^^).  prasson 
lovch  (Sum.  vi). 

Prasi-us  (es,  iio,  Br.),  -nus  (76,  Ki.&c), 
-uus  (iioi^),  -um  viride  (87%  146),  pra- 
xlnus  (^.  viridis  color  136),  -nsus  (uo^, 
132)  grün  (68,  iio).  groen  (i32).  kupfer- 
(873',  146),  abschiag- (Das.),  absclila-(iii), 
lauch-  0.  gras-  (Ki.)  -grün. 

Pras-ius,  l  -inus  (kl),  -sinum  (76), 
pransius  (110*^)  ein  grüner  (68),  grun- 
(110),  groen-  (132)  -stein. 

Pras-ius,  -raus  v.  Brasmus. 
*Prass-  V.  Präs-. 

*Prassica  {st.  br.)  romis  col  (Sum.). 
*Prasson  v.  Prasium. 
*Pratale  (j.  pratum  Gl.  m.)  wesebaum 
(19).  wyesebauem  (20).  wezeboem  (11). 

Pratensis  wysig(iioä).  wyßig  (not"). 
weydich  (68,  1.^2). 

Pratiea  v.  Practica. 
*Pratinotides  (herba)  hons  niille  (17). 
*Pratula  {i.  eruca  io4.  cf.  pretvila  &c.) 
snitelovch  (104,  130). 

Pratulum  eyn  cloyn  wyßlin  (110), 
weyde-lin  (es),  -ken  (132). 

Pratum  {cf.  bratum)  hd.  vvisi  t 
ebihou  (i04.  X  hedera),  uuisa  (Gf. ), 
wise,  wiße  (18,  iio^*),  wisse,  wiß,  wyese, 
wiesen  (75),  wis  (76),  wese,  weße  (125). 
matt  i  wyßmat  (74).  matten  (126),  anger 
(10),  weyd  (es,  110).  7id.  angere  (221^), 
weyde  (11,  132),  wisch  (23),  beemt  (loe, 
lOs),  banipt  (99). 

*Praturarius    [cf.   ital.  pratora  pl.) 
wiseheio  (Gf.  cf.  wishai  Sm.  2,  128). 

Praua  vngelich  (25). 

Prauare   hd.    7id.    ergern.   arg   (es) 
arger  (132),  erger  (110),  boeser  (no,  132) 
machen. 
*Prauator  beschediger  (75). 

Prauieor-dius,  -s  ( 74,  75,  76 )  boeß- 
(110),  poß-  (74),  quaet-  (i32)  -hertzig. 
bosliafftigs  herz  (75). 

Prauitas  hd.  nd.  boesheit  sim.  krum- 
me t  vngrade  (126). 

Prauus  hd.  nd.  böse,  böse  (i5i),  boeß 
(110,  132),  snode.  hd.  arg.  nd.  avch,  quat. 

*Praxare   ( aus   praxis  X  braxare ) 
wurcken;  pier-,  va7:  bier-prewen  (74). 
*Praxator  pierprew  (74). 


PRE 

*Praxina  v.  Brasmus.  Foca. 
*Praxinus  v.  Praxinus.  Prasius. 
Praxis  hd.  wirckunge,  wurkende  (9). 
nd.  werkinge. 

Pre  hd.  nd.  vor.  veri-  (es),  voer  (132). 
pre-  vorhin-,  vast-  (75  in  vielen  Zss.). 

*Prealmarium  v.  Palmatorium. 

*Preamb-alum  v.  -ulum. 

*Preambul-ans  v.  -us. 

*Preamb-ulum ,  -alum  (74)  {i.  prae^ 
monitum  Gl.  m.)  hd.  nd.  vor-ganck,  hd. 
-gang,  -lauff  ( 18 ) ,  -red  (  46  ).  furganck 
an  einem  huß  (75).  spräche,  beysprach, 
Sprichwort  (74). 

Preambul-us,  -ans  vor-botte  (68, 
110),  -boede  (132). 

Preauisatus  fürhyn  gewarnt  (65). 
*Preauus  der  erste  große  vader  (5). 

Prebenda  hd.  prebend-a  (.5^),  -e, 
pfrend  (67),  pfunde  {sie  152),  pfrund, 
prnnde  (8),  pronde,  pron  (21),  prune 
(133),  prin(18).  rad.  pro-,  pra- (11) -uene ; 
proenen  (i32). 

Prebendare  pfriend  geben  (76). 

Prebendari  hd.  pfrund,  pfrund  (67), 
pfreunde  (  i5i ),  pronden  (.5),  prundene 
(133),  nd.  prouen  (i32)  nemen,  t  geben 
(68,  110),  geuen  (132).  eyn  proue  neymen 
(21). 

Prebendaria  pfrund-huß  t  -nerin 
(es),  -enhuß  (110).  eyn  prouenier  huyß 
(132). 

Prebend-arius ,  -ari  (.stc  21),  -ina= 
rius,  probendarius  (i4i)  phruntari  (i4i). 
eyn  prond(>r-  (5),  en  prouen-  (23)  -uemer. 
phrunde-(7),  pfrund-  (75),  pronde-  (17), 
prinde-  (18),  proue-  (22)  -ner.  pfrun  diner 
{sie  9).  pruw-  (20),  preb-  (8),  prou-  (21) 
-ender. 

*Prebendator  pfrund  geber  (75). 

*Prebend-inarius  v.  -arius. 

Prebere  hd.  nd.  beden,  seltner  bieden. 
hd.  pie-  (1,  75),  bie-,  bie-,  biet-  (6),  by- 
(9)  -ten;  bi-,  bid-  (18,  20),  bey-  (13) 
-den;  ge-,  geb-  (19),  ie-  (18)  -ben.  nd. 
geuen. 

*Prebetor  {i.  dator,  untersch.  von 
prebitor)  geber  (76). 

Prebitor  eyn  pfrunde-  (9),  prunden- 
(8),  prond-  (17)  -geber. 

Precabilis  hd.  nd.  bidde-licli,  -lic. 
*Precalcare  virtretin  (8,  9). 
Precamen  v.  Precatio. 
*Precamum  v.  Preeonium. 
*Precana  langk  gebet  (4). 
*Precaneum  i\  Preeonium. 
*Precantor  v.  Precentor. 
Precanus  {i.  ante  tempus    canus   76) 
eder  zijt  grawe  (8),  czeyt  gro  (9). 

*Preeapere  hd.  nd.  vor-,  l  mancher= 
ley  vor-  (75)  -nemen,  -begrifen  (17). 

Preeari  hd.  nd.  bidden.  hd.  biden 
(17),  bitten,  bieten  (7),  beten  (9).  piten, 
vlg.  in  der  gemein  t  gute  ding  {i.  de-pr. 
75).  flehin  (8,  9).  vlokeii  (ll).  euer  vro= 
wen  beghern  (23.  X  proeari). 

Preear-ia,  -ai  {sie  76)  {i.  res  prec-e 
i  -io  habita  76  sim.)  hd.  lehen  (76), 
ewig  1.-  gut,  ebig  1.  ader  leben  (17), 
ewig  leben  ader  gut  (4),  ewich  leen 
gut,  owig  leben-  t  lypp-gut  (67); 
ewig  lehen-  t  lyp-guyt  (133),  t  leyp 
gut;    l   ewig    lihen    gut  (7);    bet  gelt  j 


PRE 


451 


(7,  74),  ewig  g.  (74).  bat  galt  (6).  ge= 
lietten  gut  (110).  gebeden  gut  (i32). 
bedicheyt  (si).  bette  (8,  123).  bethe  (9). 
libding  (lio  &c.).  lipdinge  (4o).  lib-  (75), 
lip-  (65,  69),  lieb-  (63),  leib-  (134)  -gedingt 

Precarie  sbst.  pl.  leipting  (Sm.  2, 
416).  ewig  lehen  (8),  lengut  (9).  ewich 
lengud  (23).  adv.  bit-  (110),  smeke-  (182) 
-lieh. 

Precarium  bete  t  leipgeding  (74). 
bede  (20).  gebetten  (es),  ghebeden  (i32) 
gelt,  gepet  (1). 

Precarius  hd.  nd.  bedeler.   hd.  bett= 
1er,  bitter  (110).  bethler  t  byddelich  (132). 
*Precarpere  i.  preeedere  (76).   vor- 
lesen (9),  -griffin  (8). 
*Precarum  v.  Preeax. 
*PrecatimL  hd.  biddelich.  nd.  bedelic. 

Preca-tio,  -men  bede  (20). 

Precator  bider  (17).  pitter  t  fur= 
bitter  (75). 

Precatorius  biddelic  (11). 

Precatus  sbst.  gepet  (1),  -bet  (17). 
bittung  (es,  110).  byddinghe  (132).  ptc. 
gebeden  (17). 

Precauere  vurhuden  (20).  vor-hueten 
l  -fliehen  (75). 

Preca-x,  -rum  (8)  {i.  contentiosus 
verbis  76.  X  proeax)  zenkecht   (8,   9). 

Preceden-s  furgenger  (65);  -tes  for= 
drige  (62). 

Preeedere  hd.  nd.  vor-,  voran-  (75) 
-gan,  hd.  -gen  sim.,  -fallen  (7.  X  preci= 
dere).  vore  gene  (17).  v'hoghen  (11). 

Preceler  gar  snell  (20). 
*Precella  (i.  crustula)   bretzele  (77). 

Preeellens  furtreffelich  (75). 

Precellentia  vurhahunge  (20).  fui-- 
(75,  110),  vber-  (es)  -trefiung.  Ijouen- 
schyninge  t  -ganck  (132). 

Precellere  (/.  preeedere  8)  hd.  nd. 
vorgan  sim.  boueugacn  t  ouertreden 
(132).  vor-  t  vber-treten  (9).  hd.  ober 
dreden  sim.  für-  (75,  110),  vber-  (es,  69, 
134)  -treften.  bistenen  (21).  hoghen  (11). 
virhoyn  (19). 

Pre-centor,  -cantor  vor-  hd.  -senger, 
-Singer,  nd.  -zenger. 

Preceps  vor-snelle  (7),  -snel  (23), 
-snelaftig  (22).  ein  schneller  (65).  fir- 
schn.  (76).  snel  (18).  snell  (1).  schnall 
(6).  hd.  snelhafftig.  hd.  nd.  hastich  sim. 
haestich  ( 11,  132).  h.  {t)  vurfarende 
(20).  heslich  {sie  9).  hofelich  {sie  8). 
ylicli  (19).  ein  ylender;  gar  geh,  var. 
gech  (65).  frutig  t  vnbesinnt  (126). 
schuppick  (5b.  c/'.precipitare&c.).neder= 
heldig  (17).  einer  der  vil  an-facht  (110b), 
-fahet  (iiO'i). 

*Precept-a,  -um  sg.  (65)  eeremonia- 
ria,  -lia,  -le  sg.  (65)  sunderlich,  be-s. 
(63)  gewonheit  (7,  15,  63),  gebott  (6). 
gebot  der  beduttung  allain  der  liplichen 
saczung  (g5). 

Pr.  iudieialia  hd.  gesciirieben,  be= 
scriben  (15,  63)  vr-,  or-te.il,  urtel  (e). 

Pr.  moralia  {sg.  es)  gebot  der  sitten 
der  gerechtigkeit  (es),  gemeyn  leben 
geyn  (gen  63)  got  vnd  dem  (gen  den  63) 
menschen  (15,  ß3),  mentschen  (6).  {aus= 
gerissen)  -nes  heyligen  lebcns  gegen  got 
vnd  gegen  den  leuten  (9). 

Preeeptio  gebietunge  (8). 

Preceptor     nd.     beder.    hd.    ge-b., 
57  * 


452 


VUK 


PRE 


PRE 


-bider(17),-hiddor(18),-biter(17). -bieter, 
/,<l.  ml.    biodcr,  -boydor  (22). 

Preceptum  /id.  nd.  gebot,  nd.  bot. 
j,M>-hott  iG,  iio),  -bod  (17),  -boyd  (19). 

Pi\    luorale    gi-bot    dtn-    sytten    der 

gi'it'clitigkfit  i^tiri). 

Preceptus  gc-bodon  (20),  -boddeii 
(i;)^.  -l.ad.Mi  (II). 

Preces  {icbet,  bogird,  heischung  (65). 

Preces  horarie  die  sibeu  zeit  (9i). 
*Precess-io,  -us  forgang  (75). 

Pre-,  /  prede-  i  ante-  (75)  -cessor 
hd.  nd.  vor-gcngcr,  -ganger  (68),  -geer 
(4)  -giMU'r  f  -nu'ister  c  forderest  vor  an 
hui  (75).  vurgaonder  (20).  voorgaonre  l 
v'hogher  ^11). 

Precia  v.  Precoque. 

Preciari  (i.  extimare  Ut.)  hd.  nd. 
Ionen,  lone  l  laben  (19».  Ion  (17).  loven 
(20).  werderen  (i32). 

Precidere  hd.  nd.  vor-,  vor  äff-  {i.3-2) 
-snidon.  bo-  (iio),  vorab-  (68).  obenab- 
l  foruan-,  var.  fornen-  (65),  vmb-  (7.5'') 
-schnyden.  vor  an  schlagen  f  motzigen 
(88). 

Precidere  vor  valleu  (i32  &c.). 
*Preeiencia  r.  Prescientia. 

Precinetus  gegürtet  (20,  64). 
*Precind.ere  [aus  -ciderex-scindere) 
vor  snidon  (18). 

*Precinere  hd.  nd.    vor    singen,   für 
ein  andern  s.  (65). 

Precingere  gui'ten  o.  bereytin  (8,  9). 
be-  (19),  viir-f20)  -g.  vnder-g.,  -sclmrtzen 
&c.  (65).  vmgirtten  (76).  begurden  (11). 

Preciniuni  (i.  laus  t  l.  antecedens 
Br.  cf.  preeonium)  fursang  t  prophecie 
(20).  profetye  dlV 

Preeiose  duerlich  (20). 

Preciositas  kostbar -lichkeit,  var. 
-kait  (65).  dureheit  (20). 

Preciosus  hd.  nd.  dure,  edel,  kostbar. 
hd.  durer  l  yddel  (19);  tewer  (9) ;  kost- 
par  (1),  -lieh ;  kospbar  (13),  kustelich 
(5''),  cuspar  (18).  edel  groß  hübsch  vud 
tuer  geschctzt  (75).  nd.  dire  (99),  en 
vriger  ia  precari  23). 

Precipere  hd.  nd.  gebedeu.  Ärf.  bieten 
(69,  134),  bieden  (13);  ge-b.,  -biden  (17), 
-bieten,  -bietten,  -byteu  (9).  wc?.  gebeyden 
(^2),  vor  esclicn  (22b). 

Precipitanter  vbersturzlich  (75). 

Preeipitare  hd.  nd.  schuppen,  hd. 
schuppffen  (6,  3,  75 ) ;  schop-fen  ( 74 ), 
-pen;  stuppen  (20.  cf.  Sm.  3,  65i).  nd. 
Stumpen  (22.  wett.  trudere,  cf.  Sm.  3,  638. 
stupen  22  ans  scuppen?  doch  v.  preei- 
pitium).  sliffeu  (7).  hd.  nd.  neder-,  hd. 
nider-,  niden-  (6),  vberab-  (no),  vfi"  das 
haupt  t  den  halsab(65)-werffen, -werpen. 
dael  warpen  (11).  sturtzen  (18*>,  65,  75). 
vberab-  (iio),  vber-  (75)  -st.  iber  stirtzen 
(76).  vber  prellen  (75).  strattlen  (126).  j 
strnk-  (99,  132),  tum-  (132)  -elen.  haesten  | 
{{)  vurfaren  (20).  haestelich  doen  (i32). 

Preclpitari  schupphen  (1).  vcruallen 

(75). 

Precipitatio/;rf.  nidderwerff-,  scupp-, 
schupp-,  schopp-  (19)  -unge;  snellhait 
(1),  gelich  verderblichait  (65) ;  vrblitcz- 
lich  (653  Mrg.).  vbersturtzung  (75). 

Precipi-tiixm,  qew.  -cium,  -um  (8*», 
17)  hd.  nd.  schupp-,  schupt-  (76),  schuff-  , 


((i),  schopph-  (7).   scliopf-  (74),  sciiopp- 
(21).    .scliimp-    (18),    stump-    (stup-    22) 
-unge,  -inge.  ni'der-werfunge  (17),  -wer 
pinge   (132),     warpinge    (11).    sturtzung 
(65).   vberab-st.   l    dieffe   pfutz    {i.  pre- 
ruptd  /o.ssa  110).  tumelinglu-;   eyn  diep 
put/,  ofV  kuyle(i;i2).  .steinwant  (95;.  spitz 
an    einem    steinwander    der    perg    vnd 
pruck  (74). 
*Precipixim  v.  prc. 
*Precipuciuin  v.  Preputium. 

Precipu-e,  t  -us  (ö,  21  &c.)  czu  for= 
der  an  ader  czum  lordersten  (4j.  nd. 
vorderst.  hd.  zu-v.,  -vorderste  (133),  der 
vordersten  (76),  dem  v.  (7),  -forderest 
(134),  -fordest  (69),  -uoren  (13J,  -vorn 
(5),  -for  (21),  -erst  (UO),  -erste  (8); 
fürder-/ vorder-  (65),  turder- ^  erst-  (20), 
besonder-  (132)-  lieh,  sunderlichen  (iioj. 
tzoe  voeren  (.i32j.  to  vornt  (22).  ten 
yersten  (11). 

Precipuus  (cf.  prc.)  hd.  nd.  aller-, 
alder-  (17,  22)  -meyst,  -mest  (23),  -nieynst 
(21),  -menst  (13).  vorderst  (23).  der  vor= 
dirste  i  garvornemiscii  (9).  ein  furnemer 
o,  besuiidcrer  (HO),  der  vorsten  {6^). 
hd.  zuvore.  nd.  to  vorne. 

Pre-cise,  -seise  hd.  nach  mynner 
(8j,  gerade  noch  m.  noch  me  (9),  g. 
wedi'r  me  noch  mynuer  6m. ,  gerad 
w.  mer  noch  minder,  nyt  m.  noch  mer 
(Ho),  noch  me  noch  mynuer  sün. 
noch  mene  nocli  mynuer  prescise;  glich 
vor  sueden  precise  (17).  eben  i  \ved= 
der  me  noch  myuder  (7).  eben,  Mrg. 
glich  (13).  glich  also  (46).  nach  mere  (18). 
mynner  nach  me  t  kurczlich  (20).  punt- 
vnd  eygent-lich  (65).  uocii  mj'uner  nocii 
meir  (132).  noch  mer  noch  myn  (23). 
nog  min  nog  me  (99). 

Pre-  t  pres-cisio  absuidunge  (20). 
*Precisor  vore  snider  (17). 
*Precis-ores,  -sores  {i.  dentes   anten= 
ores   76)   varderu    (75^),    vord-irste  (9), 
-ern  (75),  -der  (8)  czene. 

Pre-,  in  Hss.  gew.  pres-cisus,  precis- 
us  t  -sus  (75)  gerade  (21).  g.  euene 
(23).  hd.  gar  g.,  gerad,  geraide,  eben: 
gerad  gar(l);  glich  ebin  (5'');  beschnyt= 
ten  (75).  prescisus  besuydden  (19);  be- 
(13),  abege-  (20)  -sneden. 

Precium  hd.  nd.  Ion,  loen  (11,  20, 
132).  hd.  lone,   loyn  (5).   solt   des   lones 

(75). 

Pr.  vendicionis  dyngen  (18*"). 
'^Precius  v.  Prescius. 

Preelare  vorschyn-  (iio),  fursehlin- 
(sic  110^),  gar  dar-,  uar.  der-  (65)-lichen. 
seer  kläar  (68).  harde  ciaer  (i32).  gar 
luterlich  (75). 

*Preelar-ere,  -are  (Gl.  m.)  vbertreffen 
mit  derhitz  vndgewalt^z.  preminere  75). 

Preelarissimus  aller  gdob-ster,  var. 
-ter  165). 

Preclarus  hd.  nd.  vor-schone,  hd. 
-schin.  hd.  edel;  gar  schone  (8,9),  schon 
(1,  75),  luter  (75).  clare  l  schinbar  : 
seh.  t  luchtender  vber  die  andern  ;  vbcr- 
sch.  l  -trefflieh  (65). 

Precludere  hd.  v'-slizen,  (8^),  -slis- 
seu ,  -sließen  sim.  vor  schliezsen  (4), 
-sluyssen  (i32),  -sluten  (23). 

*Preelusio     vorschliezsuug    (4).   be= 
sließunge  (20). 

Preco  {cf.  pedellus)  foraboto  i  bu= 


til  sim.  ( Gf. ).  bott  (68).  boede  (132). 
rechter-b.  (20).  bade  (11).  bo- (8,  23),  hd. 
h\\  ,  be- ,  bid-  ( 18;  -del.  hd.  bü-  (46) ,  bu-, 
but-,  bot-  (21),  bit-,  bi-  (134),  nut-  (74) 
-td.  fnrlonffer  t  ver-,  var.  vliver-kun= 
der  (65).  v'konger  (17).  v'ruffer  (8b). 
vßrueffer  (125).  geriehtz-  (1),  des  ricli^ 
tes  i23),  de/  gerychteß  (.'S»»)  knecht. 
gerichts  ehnecht  (71).  vorschribcr  (8). 
coij)-,  mecrs-man  (147).  (Xpredo  in  74. 
und  Mss  moR.)  hd.  reu-,  rau-,  ro-  (6),  ra- 
(17)  -her.  nd.  rouer.  me.  prod.  vor- 
sdireier  t  -ruffer ;  me.  corv.  rey  wagen 
(9).  sdierg,  waybel  preco  t  gotzwort 
prediger  agariüs  (71). 

Preeoctus  vor-kocht(6),  hd.  -gekocht, 
nd.  -gekoket,  -gebot  {nach  preco  bot= 
td  21). 

*Preco-cus  r.  -quus. 

*Precognitio  vorhin  erkentniß  (75). 
Precognoscere  vorliin  erkennen  (75). 
Preeon-are,  -ari,  -iare  (20),  -izare 
(20,  65)  vor-singen  (17),  hd.  -sagen, 
-schreyen ,  -schrien,  -ruffen  sim.,  nd. 
-ropen  (22,  132),  -rapen  (23).  für  ryeffen 
(110).  verreu-  (7),  ver-  (134 1  -ruffen.  loben 
(20,  76).  brysen  i.  laudare;  t  pre  alys 
laborare  '.  conari  (76).  beduten,  fur-b., 
verkünden  (6.5). 

Preeonatus  bode-  (19),  vorbot-  (132) 
-schaff,  badesehap  (11).  ein  byttel  ampt 
(110).  vor-ruffunge  (8^),  -schriunge  (8), 
-schreyunge  (9). 

Precon-atus,  -ium  coipmanscap  of 
mercerye  to  hieven  (147). 

Precon-ium,  t  -eum  (75),  preca- 
neum  t  -mum  (76)  hd.  brys-  t  lob-  t 
grosmacli  -  ung  (65);  lob,  lop;  lobe-, 
lobge-,  lybege-  (5b),  mit-  (1)  -sanck, 
-sang;  verkuudunge  des  lobes  (75).  nd. 
lof  l  louesank. 

*Precons-ul,  -ol,  -or  (7)  (cf.  proeon- 
sul,  presul)  hd.  rodeß-  (17),  eyn  rat-, 
rayt-,  raut-  (76)  -meyster;  dinckman 
(20).  nd.  en  rad  niester. 

*Preeontari  v.  Precunetari. 

*Prec-oque  pl..  -oqua  t  -ox  (147),  -ia 
(147,  Gl.  m.)  frivge  trubiu  (101).  froige 
trüben  (,Gf.).  tr.  die  bald  zyttigen  (no). 
vordruuen  die  eirst  rijffen  (132).  wru 
(100),  fruczyttige  (75)  winber.  wijndruyff 
vroe  rijp  (i47). 

Preeoquere  v'-(17),  vber- (75) -kochen, 
gar  versieden  (75). 

Preco-quus,  l  -eus  (76),  -rus  (Sum.), 
t  prequoquus  (i4i)  fruezittig  (110b).  fruo 
zytig  110-'').  vor  z.  ee  wan  die  ander 
frucht  (75).  vrorijff  (132).  frum-iger  (I4i), 
-eger  (Sum.). 

Precordialis  hd.  hertzlich,  vor-h. 
(19),  h.  liebe  (8,  9),  hertzig  (6),  haimlich 
(76),  liphch  (17).  nd.  hertelic. 

Precordialiter  hertz-hch(i32),  -liehen 
(110). 

Precordium  {cf.  Omentum,  mera= 
brana)  hertze  (8).  hd.  vor-,  fore  -  iiertz, 
-brüst,  -brost.  das  hertz  0.  brüst  (68). 
h.-brust  (110),  -grüble  (m).  hertzeborst 
(132).  ingeweyde  voert  (132),  vorm  (110) 
hertz,  hertzen  (iio^).  nd.  vorherte.  pl. 
slyem  l  netzl  vor  der  brüst  (Avent.  Sm. 
3,  449).  precordia  obdurata  verherte 
hertzen,  vor.  (v^etterau!)  -r  (65). 

*Preeoriola  v.  Pretoriolum. 


PRE 

*Preco-rus  i'.  -quus. 

Precox  vo  ersten  (8),  esteu  (9)  rijf. 
eyu  ding  daß  bcczideii  riff  wort  (17). 
frumirit'as  (ui). 

*Precrastinare  {cf.  proer.)  virziehin 
(8).  v'ziheii  (9). 

*Precudere  vor-slagen  (17) ,  -smedin 
(8).  v'-slaheii  (9),  -smeden  (17). 

*Precula  {rf.  pretula  &c.,  anders  Gl. 
m.)  snedc-  (17),  siiite-  (6)  -loeh. 

*Precunc-,  precon-  (76)  -tari  {i.  mo- 
rari  76)  sinnen  (8).  sewmen  (9). 

Precurrere  vor-,  fir-  (76)  hd.  -lauflfen, 
-loffen  (46,  76),  nd.  -lopen.        • 

Precursio  für-  t  vor-lauffung  (65). 

Precursor  hd.  vor-,  vur-,  fir-  (76) 
-lautier,  -leuifer,  -loffer  (76).  nd.  vorlo= 
per. 

Precursus  hd.  vor-,  vur-laufi".  nd. 
vor  loep  ;11). 

Preda  hd.  raub,  raupe  (133),  raup, 
r.-nemunge,  rob  (6),  ruiflf  (20),  beraubniß 
des  guts  (75),  bute  (125).  nd.  ro£F  (22), 
roef  (11),  rouff  (132),  rof  neminge  (23). 

Predare,  -ri  (predor  'i.  .spolior  76) 
hd.  rauben;  be-r. ,  -r.  mit  gewalt  (75); 
roben  ((j).  nd.  rouen,  be-r. 

Predare  i.  seinper  dare  (Gl.  m.);  aliis 
d.  &c.  (Br.) ;  predam  facere ,  imprimere, 
inuestigare,  ambidare  (76).  vorgeben  (7). 

Preda-rius  v.  -tor. 

Predatio  raubunge  (20). 

*Predat-iuus,  -us  (132)  roub-  (es), 
routF-  (132)  -aclitich. 

Pred-ator,  -arius  (11),  -o  hd.  reu-, 
rou-  (68),  rau-  (1,  7,  110),  ro-  (76)  -ber. 
nd.  rouer,  rouuer  (132).  bausschacher 
(V.  a.  1428  Sm.).  -o  i'auber ;  -ator  rawp 
iiemer  (9).  -o  vfi'entbalter  der  rouber 
als  vtf  eim  schloß  i  liinder  den  man  den 
roub  legt  (65). 

Predatorie  roub-  (68) ,  rouff-  (132) 
-lieh,  raublichen  (110). 

*Predatoriuin  ( i.  prouincia  11,  X 
predium)  acker  erbe  (19).  ocker  aruc 
(11)- 

Predatorius  raubig  (68,  110).  rouuich 
(132).  vouelick  (11). 

*Predat-us  v.  -iuus. 

Predecessor  {cf.  precessor)  hd.  nd. 
vor  farer.  hd.  vor-,  fore-,  for-vorer  (5), 
-fairer  (6),  -fare  (7),  -far  (9,  21,  74,  75), 
-war  (8),  -gener  (18),  -genger,   -hubner 

(74). 

Predestinare  hd.  nd.  beschern  (1, 
17,  23) ;  vor-senden,  -bedenken  (18,  23), 
-schinen  (22.  cf.  preeminere).  hd.  vor-, 
vur-sehen.  fur-s.  zu  aim  vßerwelten  (65), 
der  ewigen  Seligkeit  (110).  vorsien  tzo 
der  ewiger  selicheit  (132).  v'zien  (11). 
beraden  (17).  betyrmen  (cf.  Sm.  1,  456. 
Fr.  2,  369^)  ;vurathten(rf.t.vorachten;20). 
hd.  vor-gedcncken,  -schicken,  -aus  er= 
welen;  v'-  (8^),  für-  (75)  -scczen. 

Predestinatio  hd.  nd.  bescher-unge, 
-inge.  beschringe  (22).  beschirmunge(49). 
vur-sendunge  t  -athtunge  (20),  vor- 
sehunge  (8),  -erwelunge  (9),  -ordenunge 
(9,  15)  zum  ewigen  leben  (15).  gotlich 
fur-beraitung  l  -scbicklichkait,  vß- 1  fur- 
erwelung  (65).  vornemen;  fur-kummen  ? 
-herwelung  0.  -senhen  (63).  fursatz  (75). 

Pre-destinatus,  -testinare  {sie  b^) 


PRE 

vur-sehen  i  -athet  (20).  vor-gesant  (8, 
20),  -geschickt  (9),  -beschert  (5b),  -sehen 
(8,  68)  von  gode  (8).  von  gott  fursehen 
zu  der  ewigen  Seligkeit  (110,  sm.  132). 
vor  hin  berait  durch  die  fursichtigkait 
gottes  (65).  v'ge.seczt  (8^). 

Predialis  res  ein  lige-nd,  -n  gut, 
hofie ;  buw  gutter ;  lige-nds,-nß,-nfrucht-, 
fruch-bar;  gut  groß  hoffe  (65  varr.). 

Prediatus  («.  deus  prediorum  Er., 
pr§dioruui  diues  Gl.  m.)  v.  Preditatus. 

Predieamentum    inaugfeltige    rede 

(65). 

Predicare  hd.  künden ;  v'-k.,  -kiuden 
(76),  -kungen  t  vore  sagen  (-co  17); 
kon-digen  (5),  -igen  (21);  predigen,  nd. 
pred-eken,  -iken;  kundigen,  v'-k.  t  sagen 
(132),  vor  spreken. 

Predicatio  vursag-  t  predig-unge 
(20).  predicaet  (11). 

Predieator  prediger  (1). 

Predicere  vor-  (8,  9),  zu  vor-  (110) 
-sagen,  voer-  ( 1 1),  tzo  voreu-  (132)  -seggen. 
*Predicia  grundt,  bodem,  gelend,  feit 
(74). 

Predico  («'.  antedico  l  preagnoxci  76) 
V.  Predic-are,  -ere. 

Predictio  vursagunge  (20). 

Predictus  vurge-seit  i  -sj)rochen  (20). 

"*  Predigium  (c/'.prod.)  vortzaichen  (74). 

*Predi-tatus  {i.  valde  diues  76),  -atus 

{q.  V.  8)  gar  ser  ge-reycht  (9),  -riecht  (8). 

Preditus  lid.  vorgezogen,  eyn  v.  (18). 
vor  glu'toghen  (23).  begabt  (75,  110}  mit 
gutern  o.  rychtum  (75).  geschickt  für 
einandern(iio). v'zijrt,  begaefft,  v'heuon 
(132).  hd.  ge-cret,  t  -hoet  (17).  er-hohet 
(8),  -höhet  (9).  gerit  (8).  vurgegeben  (20). 
gehillighet  (11). 

Prediues  seer  (68,  110),  vbertreflich 
(65)  rieh,  seir  rijch  (132). 

Predium  {cf.  heredium)  hd.  eygen- 
acker  (20),  -gut,  -gut  als  ein  baur  hoff 
(110);  eygen(8'*j;  ligen-eygen  (7),-aigen 
((>);  verliende,  forlienden  (21),  verleen 
(17),  vorluen  (18),  lehen-  (46)  -gut.  vor= 
ligendc  (22),  vorleuende  (23)  gud.  hd. 
nd.  vor-werck,  hd.  -werg,  -werft  (49). 
zinßber  acker  (64). 
*Predix  v.  Perdix. 

Predo  V.  Predator. 
*Predominare  vor  andern  lewten(9), 
für  die  ander  [la)  herschen.  vor  hirschin 
(8).bc-schirmen  t  -schuern  (17.  c/.  pree= 
minere). 

Predulcis  seer  sieß   (68,   110).   seir 

SOes    (132). 

Predurus  seer  (68),  seir  (132),  gar 
(8,  9)  hart,  hertte  (9). 

*Preelectio  außerwelunge  (75). 

Pree-ligere,  -legere  (8)  voraus  kysen 
t  erweleu  (9).  voruß  irwelen  (8).  außer- 
kiesen, -lesen,  -welen  (75). 

Preemere  vorkeyfen  (17).  furkauften 

(75). 

*Pree-,  pre  (8, 9)  -minentia,  -minenta 
(8)  uber-trettung  (4),  -treffenlichkait, 
var.  -trefflichkeit  (65).  vor-,  for-tail  (76), 
-teyl  (8,  9,  17),  -deyl  t  -luchtenisse  (8^). 

Preeminentior  vbertrefligest  (75). 

Pree-,  pre-minere  {cf.  pre-destinare, 
-dominare,  -sumere)  hd.  nd.  beschern, 
vorschinen.  be-schirmen  t  -schuern  (18), 


PRE 


453 


-scheyn  t  vor  sin  (7).  vor-  l  bouen-  (i3ä), 
für- 1  vber-  fuo),  er-  l  be-  (76)  -schynen. 
vorluchten  (8^). 

*Preemptio  furkauft'  (75). 

*Preemptor  /<d.vor-,fur-kauffer,  -kouf- 
fer  (6_8,  132),  -ko^ffer  (46),  -koffer  (6),  ^ 
-keufler.  nd.  vorkoper.  ain  koffer  (76). 
Pre-esse,  -sum  hd.  nd.  vor-wesen, 
hd.  -weysen  (21),  -sin.  wurwesen  (20). 
uore  bcen  {pr,s.  99).  engegenwerdyck 
.sin  (19). 

*Preessentia  vorwesunge  (9). 
*Preeternum  mer  dan  ewig  (es). 
*Preexaminatio    erfar-   l  bewer-unff 

(65).  ^ 

"^Prefacere  vorhin  tliun  (75). 

*Prefactus  v.  Prefectus. 

*Prefagor  v.  Preftagari. 

*PretarQ-are,  var.  -ere  {i.  debilitare) 
verswacheu  (75). 

Prefari  hd.  vor-,  vore-,  vur-reden 
(17),  -sprechen,  nd.  vorspreken. 

Pre-fatio,  -vacio  (5^)  hd.  vor-rede, 
-red,  -redunge  (17).  vorsprech-unge  (es), 
-inghe  ( 132 ).  prevacie  {beim  Cultus  5^). 

*Prefator  {i.  prelocutor  X  propheta) 

hd.  wis-  (ti),  wys-  (76)  -sag;  wis-,  wise- 
(18),  weis-  (134),  wiß-,  weyß-  (21),  vor- 
(68),  war-  (110)  -sager;  vor-,  vur-sprecher, 
-reder;  eyn  fore  sprechfi  t  eyn  prophete 
(17).  nd.  wijs  seyger  (23);  wis-  (22), 
wair-  (132)  -sagher. 

*Pre-fatorium,  -fathocium,  -phoco= 
sium  {aus  brephotropheum)  findelhuuse 

(74). 

Prefatu-s,  -m  wise-  (18),  wijs-  (23) 
-gesaget,  vor-genent  (110),  -sprochen 
(8),  -gesprochen  (8'',  9,  68, 132),  -geredet 
l  foregenant  (17). 

Prefectio  vurseczunge  (20).  für  vol- 
briugung  (60). 

Prefectura  ])flegc  (75).  ampt  (110, 
132).  vogt-y  (110),  -ey  (68).  vaitye  (132). 
fallt-  (12),  feu-  (19),  vage-  (11)  -dye. 
foytey  (4).  fogtey  (75).   Verwesung  (75). 

Pre-feetus,  -täctus  (69)  («.  pre-tor, 
-titor  67,  -ses,  aduocatus)  hd.  nd.  rich= 
ter,  bürg-  (19),  borch-  (11)  -greue.  schult- 
eiß  (10),  hd.  -es,  -e  (22,  23).  scholte-ß 
(12),  -s  (13).  vayt  (132).  hd.  vogt,  fout 
t  pfleger  (75),  foyt  (d^,  4),  faut,  meyer 
(20),  amptman,  verweser  (75). 

Prefectus  cohortis  captaen  (125). 

Pr.  arcis  id.  casteleyn  (iie). 

Pr.  castrorum  veldlierr,  nl.  veltheere, 
prouüo.st  (116). 

Pr.  elassis  nl.  ammirael  (ne). 

Pr.  aerarii  losinger   (111.   cf.   Fr.  1, 

623'\    Sm.    2,    504). 

Pr.  fabrorum  bawmeister  (iie). 

Pr.  metallorum  bergamptmann(Agr.). 

Pr.  nauis  schiff herr  (iie). 

Pr.  pretorii  meger  0.  meyger  (125). 

Pr.  rationibus  Schichtmeister  (Agr.). 

Pr.  vigilum  waclit-meister,m^.-mester, 
-besetter  (iie). 

Pr.  vrbis  dem  ein  stat  beuolhen  ist 
(93). 

Preferre  hd.  nd.  vor-dragen,  -dregen 
(23),  -sin  (8).  hd.  vor-,  für-  t  vber-  (65), 
ver-tragen,  -dragen. 

*Preferrum  ort  ysen  (19).  oertyseren 
(11).  Cf.  oort-yser  van  de  scheene  ora 
ferrea  vagine  (KU.)  i.  q.  ortband  (Fr.). 


454 


TUE 


Preflca  klagfraw  (ss). 
♦Preficcio   ^<i  prefigo;   </•   prefixio) 
vurziiolwmuigo  (20 1. 

Preflcere  vor-  hd.  -setzen,  -czfczen 
(13),  -sitzen  (18),  nd.  -zettcn.  vurderii 
(20>!  pewaltiff  (8\  gewaldig  (9),  geweb 
aisx  '171  iiiaelien. 

♦Prefl-  V.  Preiu-dicium. 

Prefig-ere,  t  -urare  (11.  q-  v.)  hd. 
vor-,  vnr  (•A)^  -seczen  (17,  20\  -sticken 
{cf.  prefocare)  l  -zeichenen  (20),  -czey= 
ehen,  -vestnen  (es),  festen  (iio).  dag 
seczin  (8).  tag-setzen,  -beselieiden  (74). 
be-nennen  (17),  -seheiden  (20).  nd.  vor^ 
teykenen  (11). 

»Prefigura-liter,  -tiue  bedutlieh; 
-tiue  vorhin  zu-b.  (75V 

*Prefigurare  (/.  presignare  75.  cf. 
prefigere)  vurzeich-enen  (20),  -nen  (19), 
vor-  (.'ji').  ver-  (75")  -zeichen,  entwerffen 
(8,  9,  75)  mit  malen  (75).  bedeuten  l 
vorbin  zu  b.  (75). 

Prefiguratio  bedut-  {  entwerff-  (75). 
fiirlnld-  (65)  -unge. 
*Prefigura-tiue  v.  -liter. 

Prefinire,  -ri  (67,  133)  hd.  nd.  vor-, 
vore-  ( 17  1  -dichten,  hd.  vor-dyechten, 
-tiechten  (7).  vor-,  vorhin-  (75)  -enden 
(68.  75,  110»,  132).  -rede  (110b).  (vore-?) 
schicken  l  seczen  (17). 

Prefinitio  vurdichtunge  (20). 

Prefinitus  vergedich-tet  (23).  -t  (18). 

vurgcdichtig  (20).  benant  (?)  gewiße  (17). 

^Prefixio  [cf.  prefi-eeio,  -gere,  -gu= 

rare  vurseczunge  (20V  vorczevchunshe 

(19). 

Prefixus  vor-gesaczen  (17),  -geuest- 
net  (68),  -zeycbnet  (110). -zeychcnt  (132). 

Prefluere  vorfli-ßin  (8),  -ssen  (9), 
-essen  i7:i.  76). 

Prefo-eare,  -tare  (49),  -rare  ''8,  65, 
var.\,  prouocare  (6.'.  var.)  hd.  wurg-in 
(8),  -en  (110):  worgen.  borgen  (.<f«c  49). 
vorgan  {sie  12).  hersticken  (17).  er- 
sehrecken (sie),  -worgen,  -drineken  (9). 

Pref-.  preu-  (76)  -oeatus  vor-  (23), 
ver-  (5,  132),  her-  (17),  er-  (110  &c.) 
-sticket,  -stickt,  ver-  (6S.  wetteraii.),  v'- 
(7)  -stricket,  uor  strickt  (6).  v'sthicket 
(-schicket?  21).  vorstockt  (4).  er-steckt 
(69,  134).  -würgt  (110).  v'worgt  (i32).  eyn 
vor  sammet  (18). 

*Prefodi  v.  Preuagorari. 
*Prefo-rare,  -tare  v.  -eare. 
Pre  foribus  vor   den   thuren,  thor, 
varr.  thar,  o.  marckt  (75). 

PrefoiiQosus  vast  schon  vnd  gemeidt 
(75). 

*Pre-fragari,  -fagor  (11)  (ft.  refragari 
X  prefractusi  wydder  stain  (19 1.  weder 
staen  (IT. 
*Pre-fugere  l  -cauere  vorfliehen  (74). 
Prefulgens  vor.«chin  (75). 
Prefulgere  vor-schin  (17),    -schinen 
i  vast  seh.  (T5). 

Prefulg-idus,  -orus,  -erus.  -urosus 
(75^1  gar  schone  vor  andern  (8,  9).  vast 
schinbarlich  (70V 
*Prefulpa  v.  Presulpa. 
Prefurnium  ofen- 1 9i ).  ofe-  ('111)  -loch. 
*Pregar-rio,  -rigo,  -cio  14),   -gartio 
(74)  (i.  preloeutor;  X  gartio)  hd.  vor= 
feleffer;  vor-  (6,  74.  75\   ver-  (76)  -klaf= 
fer.  nd.  klepper,  vor-kl. 


PPvE  , 

*Pregarrire  vore  klaffen  (17). 

Pre  gaudio  vor  frcuden  (75). 
*Pregenerare  (X  pregnare)  swanger 
machen  (7). 

Prege-,  pregi-  (8)  -stire  1/.  premu- 
nire  76)  vor  regen  (S,  9). 

Pre-,  geic.  pren-gnans  /id.  swanger, 
sw.-geen  ie  (9  Anh.),  eyn  yglich  schwan 
ger  thier  (69),  eyn  ietlich  schw.  ding 
(134);  drageude  (19);  dye  eyn  kint  dret 
(5),  tregt  (110);  eyn  win  dye  &c.,  eyne 
dye  &c.  dreit;  eyn  wipp  daz  eyn  k. 
treyt  (7),  eyn  weyp  das  do  &c.  (70); 
schwer  vom  k.  (110),  schweer  von  kin- 
den  (68).  swair  van  k.  (132).  de  en  kynt 
drecht  (23).  tapffer  {vt  causa  75). 

Pregnanscausa  (vna  dietid)  grosse 
schwere  sacii  o.  liandel  (75). 

Pre-,  gew.  pren-gnare  (i.  purere  76, 
grauidare  Br.)  hd.  nd.  kinder  dragen ; 
swanger  gan  (20),  werden  (8,  9),  machen, 
maken;  kindein  werden  (9).  beschweren 
(64). 

Pregrauatus  erswert  (8).  eder  czeyt 
beswert  (9.  X  grauida). 

*Pregula  angheneme  recht  (23). 

Preg-,  var.  prei-  (65)  -ustare  vor 
schmecken  ko:?ten  vnd  versuchen  (75). 
vorhiu-vers.  (65). 

Pregustator  credentzer  (9i,  116).  nl. 
proeuer  (uhi. 

*Prehabitus  vorgchabet  (9). 

Preiaeet  furlyt,  i-ar.  fürleyt  t  vor 
hyn  gesetzt  ist  (65). 

Preire  hd.  nd.  vorgan  .lim  imp.  i 
pre,  sequar  (xerent. )  gang  vor  (iio). 
gait  vor  ich  sal  vch  folgen  (i32). 

Preiudieare  vr-  (iin  .sim.),  v'vr-  (9) 
-teyln.  virurtelen  (20).  zu  virortelen  0. 
nichten  (8).  schaden  thon  0.  ander  recht 
vertrucken  (110).  intrag  tun  (C5).  achter= 
deyl  doen  (132).  vorhin  zu  richten  ee 
die  recht  zyt  ist;  zu  schaden  richten 
ist  auch  pr.  (75). 

Preiu-,  preß-  (7)  -dieium  Itd.  war= 
nunge .  vor-w.  (17);  w.  vor  schaden, 
Schanden  (76),  schaiden  t  hinderniß 
(7);  warung  (67,  132),  w.  vor  schaden; 
eyn  vor-schad  (1),  -schade  (5^),  -vrteile 
l  schade  (iin);  seh.  an  dem  gericht  (8), 
fur-erkantniß  t  -vrteil  (65).  vorordel  l 
achterdeyl  (132).  vor-  (19),  für-  (20) 
-fanck  {cf.  Sm.  1,  542).  beuanc  (11).  hd. 
vn-,  nd.  on-recht,  -retht  (20). 

Preiurare  vorschweren  (76). 
*Preiustare  v.  Pregustare. 
*Prela  sg.  pl.  [i.  instrr.  ad  prelium 
pertinentia  110,  pons  ante  castrum  l  ciui= 
totem  4  ;  cf.  prelum)  ein  czug-  (4),  czog- 
(9)  -brücke;  cogepmcke  ( 3) ;  czihe- (17), 
zeige-  (8)  -brock,  ain  vff  ziehende  brück 
(76).  culter  (11).  kelter  (19).  k.-bam(17). 
brieder  vmb  trüben  zu  pressen  ( 68  i. 
breeders  om  druiuen  tzo  pavsen  (132V 
press-e;  -el  herba  (17.  X  pre-tula? 
-ssula?  cf.  prelum). 

Prelatio  her-  (9),  hir-  (8)  -schaft. 
herschung  (91 '.  fur-seczung,  -weselich= 
kait  i  -weserij  (65). 

Prelatura  prela-tie  (5),  -thyn  thum 
{o^),  -ten  dorn  (23),   -tschafft   (110  sim.). 

Prelatus  pre-late  (5,  23),  -lait  (7), 
hd.  -lat  in  der  geistlicheit.  brelat  (75). 
vorge-setzt  (110),  -satzt  (132). 


PRE 

*Prelaudabilis  gar  loblich  (75). 

*Prelegiu8  saecweldich  (si). 
Preli-ari,  -are,  -uere  (21),  -gare 
i.^)»»)  hd.  nd.  ve-,  hd.  fe-,  we-  ( 13 ),  fai- 
((>),  fu-  (17),  fo-  (2Ij  -eilten,  hd.  stri-ten, 
-den;  streyten  (9,  134),  kryegen  (19), 
kempen  (;")''),  orlougen.  nd.  orlochen. 
Preliaris  stritber  (20). 

*Prelibainen  smachunge  (20).  8mack= 
uiige  (19).  -eiiiße  (20).  smakinge  (11). 

Prelibare  hd.  nd.  smecken.  hd.  vir- 
sm.  (19),  schmaeken  (7).  sinechen  (18), 
schmecken  (G) ;  vor-schm.  (uo),  -smecken, 
-smacken,  -eschen  (17).  fru  essen  (75). 
kredentzen  (64). 

Prelibatio  {i.  merenda  Gl.  m.)  vur= 
legeg-  i  smach-unge  (20).  Versuchung, 
fur-v.  (65). 

*Prelibiviin  {cf.  pre.)  eyn  morchen 
brod  (17). 

*Preligare  v.  Freliari. 
*Prelion  v.  Prelum. 
*Preliuere  v.  Preliari. 
Prelium  hd.  nd.  strit.  hd.  strijt,  strid, 
streyt  (9,  134 ),  t  sprosse  (9.  cf.  prelum), 
furstrvt  (g5),  veldstreyt  (91),  krieg,  kiff 
(.5),  vrlouge  (20).  vrloöye  {i)  stryid  (19). 
nd.  kif;  orlo-ge  (99),  -ch  (11). 
*Prellus  V.  Edus. 
Preloeutor  [cf.  pre-loquor,  -gatrio, 
-faton  vor-spreche  (i44),  hd.    -Sprecher, 
-reder,  7id.  -spreker.  fursprech  (46). 
*Prelocutio  vorredde  (75). 

Preloqui  vorreden  (75). 
*Preloquor  ein  fore  reder  (17). 
Preludere  vurspielen  (20). 
Preludium    vor-    hd.    -spil,    -spiel, 
-ganok  (2),  nd.  -spei,  -spul  (11). 

Preluere  [i.  totum  luere  76)  vor-uß 
weschen  (8),  -aus  waschen  (9). 

Pre-,  pro-  (1)  -lum,  t  -lion  (20) 
(^.  pressorium)  hd.  presse,  weyn-pr.  (4), 
pres,  preß,  prasse  t  parse  (20),  parsse 
(12),  pirsch  t  presche  (19);  preß-  (1), 
pres-  (75)  -paum ;  breßbaum  in  der  win 
preß  t  winpreß-kar  t  -bäum  t  winkar 
(75);  kelter-baum,  -bauem  (20);  torkel= 
bom  (6);  Irot-baum  (64),  -bette  (93); 
drot-  t  dorgel-baum  (Das.).  nl.  druck= 
boom  (116).  nd.  perse  (i32),  parse  (11); 
presse-le,  -1.  stroß  (8.  X  gradus  stros= 
sen,  stroßbäume  Fr.  2,  349=1.  X  trot?). 
leyter  sprosse  (9.  ef.  prelium,  wo  auch 
streyt  X  gradus?). 

Prelustris  {i.  illustris)  durchleuch= 
tig  (4).  hd.  nd.  edel,  seer  edel. 

*Prema  v.  Bremis. 

*Premedita-men  (17),  -tio  (17  &c.) 
pedcchtniß  t  bedechtnyße  (75).  bedich= 
teniß  (17).  vorgedenckung  (110  sim.). 
betrachtung  (75). 

Premeditari  hd.  nd.  vor-,  hd.  vorge-, 
be-  (17,  75),  pe-  (75),  vurbe-  (20),  vorbe- 
(75,  76)  -dencken.  betrachten  (46,  75,  76). 

*Premeditate  vor-denckelich  (68,132), 
-gedencklichcn  (iio).  ver- ?  be-dachtlich 
(75). 

Premedita-tio  v.  -men. 

*Premeditatiue  pedechtlich  (70). 

*Premeditator  pedencker  l  betrach= 
ter  (75). 

Premeditatus  be-dacht  (75),  -docht 
(17).  vorgedacht  (110  &c.). 


PRE 

*Premela  (c/.  primela,  premula) 
friend  (6). 

*Preineliorare  verbcssei-n  (75). 
*Preraelioratio  verbesserunge  (75). 
Premere   hd.   nd.   dri-,    tri-    (6,  70  j, 
twi-  (20)  -iigon.  hd.  dru-,    tru-  (69,  134), 
dro-  (19),  dri-cken. 

Premiari,  -re  lid.  nd.  Ionen,  nd. 
vor-1. 

Premiator  louer  (20).  nl.  vrybuyter 

(116). 

Premiatus  belonet  (20). 
Premicie  v.  Primitie. 
Premine-ntia,  -ta,  -re  v.  Preem-. 
Premissae  furreden  (62). 
*Preinissio  vurscndunge  (20). 

Premissus  vurgesant  (20).  vorge= 
saczet   (17). 

Premittere  hd.  nd.  vor-scnden,-seczen 
(17). 

Premium  hd.  nd.  Ion.  hd.  gew.  lone; 
erbeyt  Ion  (8).  arbeyt  l  Ion  (9).  nd.  loen 
(11). 

Pr.  accidentale,  actuale  (22,  23) 
sunder  gab  (6).  s.-lich  hd.  zu  gäbe,  czu 
gift  (9  Anh.),  zu  val  (46\  Ion  (3,  23).  zu= 
fellend-e  (8,  15j,  -er  (9)  Ion,  il)  solt  (t) 
heubt  gut  (l-'')-  suiidlicb  (4),  zuuelligcr 
(74)  Ion.  sunderlick  to  gift  (22). 

Pr.  indelebile  (inde'"')  beschrieben 
orteyl  o.  rcciit  (8  .sim.). 

Pr.  perditorum  losung   t  belonung 

(65). 

Pr.  substantiale  (sbale)  hd.  (cyn) 
ge-meyn,  -meyuer  (6,  9,  Anh  74),  -neme, 
-nemer  (74)  -nainpt  (17),  wesenlicher  (74), 
selb-gewaclisner  (74),  -wesende  (4)  lone, 
Ion,  loyn.  nd.  ghe-meyne,  -mene  Ion. 

Premonere  hd.  nd.  vor-,  furhyn- 
(65)  -manen.  warnen  (6,  4,  65).  vur-w.  t 
-monen  (20). 

Premonitio  vurinanunge  (20). 

Premonstrare  v.  Presignare. 

Premonstratensis  hd.  wiß  nd.  wit 
monicli  sim.  eyn  wißer  niunch  (7),  inineii 
(76).  weisse  monche  (4).  weyse  m.  {pl.  3). 
wiße  m.  ader  nonne  (17).  wiß  inunch 
(46).  fischmunch  {sie  1).  hyrczehanner 
(68  Mrg. ;  ein  Kloster  war  in  hirtzenhain 
im   Vogelsberge). 

*Pre-nior  l  -sura  dranck  l  tregenge 
(77). 

Premordere  vor-bißin  (8),  -bej^sen  (9). 

*Pre-  V.  Pri-mordium. 

*Premors-a,  -iua  ( Ki. )  {herba,  i. 
succisa  143,  Ki.,  flos  amoris  q.  v.)  vor= 
bizene  (Sum.).  duvelesbit  (85).  nl.  duyvels 
bete,  hd.  teufels-biß,  -abbiß  (i43). 

*Premula  (c/.  premela,  permula, 
prena)Ärf.  prym,prim,pfrym  (125),  pfriem 
(74,  134,  151),  preme(5),  breme(18),  plume 
(17).  nd.  eyn  prene  (22.  cf.  framea). 

*Pre-  V.  Pri-mula  veris. 

Premvinire  {cf.  auisare)  vor-waren 
(8b),  -warn  (8).  vur-  (20),  czu  vor-  (9) 
-warnen,  vor-  (68),  voer-  (132)  -vesten. 
befestenen  (110).  versichern  (75). 

Premunitio  versicher-  l  bewar-unge 

(75). 

*Prerautllare  beschedigen  am  übe  l 
verlernen  (75). 

*Premutilatus  verlernet  (75). 


PRE  L 

*Prena  (cf.  premula?  7id.  pren?) 
Spange  (Sum.). 

Prendere  hd.  nd.  visehen.  hd.  fischin, 
fißen  (18),  griffen  t  fangen  (uo);  be- 
griffin (8),  -greyffcn  (9,  88) ;  vohen  (9), 
fahen  (8,  68,  88).  er-wischen,  -greiffen, 
-gretschen  (88). 

*Prenditus  gevischet  (11). 

*Prenecare  {i.  strangulare    110   &c.) 

doten   o.    würgen   (uo   sim.).  hd.   gantz 

d ,   doden,   todten   (134),    totten   (6,   68), 

toiten  (7).  nd.  deger  doden  (22,  23). 

Preneste  jumpfrauwe  l  ciuitas  (19). 

"»Prene-  v.  Preno-sticari. 

*Prengna-  v.  Pregna-ns,  re. 
Prenomen  hd.   nd.   vor-name,  -nam, 
-namen.  zu  name  (20).  vnderscheyd-elich, 
-enlich  (9)  nam  (8,  9,  17). 

Prenominare  vor-,  vur-  (20)  -nomen 
(11,  19,  20),  -namen  (19  Mrg.). 

Prenominatio  {i.  prior  n.  ra.  m.) 
virnemunge  (20). 

*Prenos-citum  v.  -ticum. 

*Preno-,  prene-  (löi,  1.52)  -sticari, 
seltener  -sticare  {i.  prenuneiare  23.  cf. 
pronostieare)  hd.  nd.  vorkundigen,  Aäw^r/ 
V.  fxtura.,  zu  künftige  ding  (17).  hd. 
v'kunden  (7);  vor-kingen  (18),  -iiemen 
l  bekennen  (17);  wys-,  weis-  (i34),  waer- 
(20)  -sagen,  wit-tigen  (20),  -ichen  (11). 
wyck-  t  czaub-eren  (19).  zaubern  (-ri 
unter  seh.  von  -re  134,  i5i,  152). 

*Prenosticatio  vor  erkennimge  (8,  9V 
furuerküu(huig  auß  der  v'merckung  des 
louffs  vud  krafft  der  hymel;  Marg.  ein 
saguiig  künftiger  ding  o.  lang  vor- 
wissung  (05). 

*Prenostieator  war  seger  (20). 

*Prenos-ticuin  t  -tieitum  (uo  &c.), 
-citum  (76)  {cf.  pron.)  czauberye  (19). 
vor-zeiehcn  (8, 9),  -zeichen  {sie  8^),  -ceken 
(100).  witiiige  (11).  ein  ding  das  vor 
gesagt  ist  von  zukommenden  dingen  die 
geschehen  sollen  et  fit  ex  astris  (110). 
das  vor  wyß  gesaget  ist  in  kunfftigen 
zyten  zu  geschehen  (es),  dat  vorgekaut 
off  vorgcsacht  is  van  tzokemenden  dingen 
die  zo  geschien  stain  (132). 

Prenostieus  hd.  vor-wiser,  -seger 
(5);  wise-s.  t  wäre  czeigen  (17);  wys-, 
weis- (134)  -sager.  nd.  vor  wetter  teken 
(23);  warwetter  (22). 

Prensare  {tormento)  snellen  (125). 

Prensorium(ty'.  2;rc.)  ruckeseyl  (125). 
schlinge  (Ki.). 

Prenuneiare  (/.  predicere  75 ,  cf. 
prenosticare)  hd.  vor- ,  ver-kundeu, 
-kundigen ;  vir-kunden  t  -bieden  (20) ; 
vorbotschafften  (UO  &c.),  vorhin  sagen; 
t  v.  zuuerkunden  (75). 

Prenunei-ator,  -us,  vor-,  vur-  (20) 
-bot  (68,  110),  -boede  (20,  132). 

Preoc-eupare,  -cupari,  -opo  hd.  nd. 
bekum-,  hd.  bekom-,  verkum-  (75)  -mern. 
hd.  be-komberen  (19),  -griffen  o.  kroteu 
(8.  cf.  Fr.  1 ,  548**) ;  vur-,  vor-griffen ; 
vnmussig  sin  ader  werden  t  vor  begri= 
fen  (17);  furivangon  (Sm.  1,  542);  wor= 
cuinen  (100);  v'Ietzen  (uo).  beletten  l 
vor-gifften  l  -antworden  (132).  vast  be= 
laden  mit  geschafften  (75). 

Preoceupatus  verkümmert  (75).  be= 
schwärt  (65). 

Pre  oculis  vor  äugen  (75). 


PRE 


455 


*Preordinatio  fiirsatz  (7.5). 
*Preordium  v.  Prevrbium. 
Preparamentum     bereydsel    ( 147 ). 
hd.  bc-reitung,    -raitung;    gewant    (7); 
messe-,  -meß-g.  nd.  miß-g.  (132),    misse= 
vvant.  preparament  (5ab^  23). 

Preparare  hd.  machen;  berey-ten, 
-den:  gerwen  (77,  bm.).  nd.  maken,  be^ 
reden. 

Preparatio  bereytunge  (8,  9). 

*Prepe  {cf.  prepes)  ylich  (18). 

*Prepede  (c/.  prepus)  wycze  (9). 
Prepedire  hd.  nd.  bekum-,  hd.  bekom-, 
beku  ,  beki-(76)  -mern;  bckumbern.  nd. 
com-meren  (106),  -beren  (99).  hd.  uer= 
kumren  (6j,  hindern,  vor-h.  (4),  hendern 
(17). 

*Prepedium  (11.  i.  impedimentum  Gl. 
m.),  -podium  (19),  -pondium  (20)  eyn 
soel  yn  eym  schuowe(19j.  soe\(iincalceo 
(20).  zoel  in  calcio  (11). 

*Prependiuni  vorschortz  (123). 

*Prepere  aus  pre-pes  X  -propere 
q.  V. 

Prepe-s,  l  -x  (7«)  hd.  nd.  snel.  hd. 
sclmeller.  vurleuffer  (20).  vorloper  (11). 
schifsayl  (74). 

Prepetere  hd.  vorsprechen. 

*Prepex  v.  Prepes. 
Prepol-lere,  -ere(76)  (/.  pre-cellere, 
-ualere,  -stare,  -fulgere)/id.  nd.  starcker, 
hd.  sterck-er,  -erer  (67),  stircker  (17) 
-sin  sim.  wan,  dan  (67,  70,  76),  dann 
(134)  ein  ander,  der  a.  (76),  ein  anderer 
(67).  starck  sin  (18).  seer  fur-schynen 
{l)  -treffen  (uo).  vber-tr.  mit  der  sterck 
(75).  seer  clair  vorschijnen  off  blincken 

(132). 

Preponderare  vberwegen  (65). 
*Preponderatio  furunge  (65). 
*Prepo-,  prepon-  v.  Prepe-dium. 

Preponere  hd.  vor-,  ver-,  für-  (uo) 
-setzen,  -letzen  [sie  woi^);  vorlegen  (17). 
nd.  vor  zetten. 

Prepos  vast  mechtig  (75). 
*Preposit-arius,  -or,  -us  {q.  v.)  {i. 
dapifer  76j  prob-ist  (5),  -st  (7,  17).  vor- 
gesetzer (6),  -Setter  (23),  -seczen  (7), 
-munder  t  vß  geber  ader  nemer  (17). 
trog  cesse  {sie  8). 

Prepositio  vur-Iegunge(20),-setzunge 
(uo  sim.). 

Prepositiuus  vorge.setz  (132). 
*Prepositorium    {st.    preposterum) 
vcrkerüch  (21). 

Prepositura  hd.  prob-istie  (5),  -estij, 
-estey,  -stey, -sty;  prabisti  (21),  bropstij 
(ß,  76);  pros-  (20),  brob-  (75)  -tye.  nd. 
prouesti-e,  -ghe;  proistye  (132),  proef= 
stie  (11). 

Preposit-us  ^fc.  s.,  -or,  -arius  {q. 
V.)  hd.  prob-ist,  -st;  prabest  (19,  21), 
bropts  (6),  brobst  (75'^),  brost  (75»); 
bropst  o.  regierer  (64) ;  vorge-satzt,  -setzt, 
-setz  (6,  21).  ein  vorgesetzter,  fursetzer 
(65).  nd.  prouest,  proefst  (11),  voghet, 
vorghesat. 

Preposterare  hd.  v'-keren,  -k.  das 
Kinder  herfur  t  die  ordenung  (75);  v'hin= 
deren,    dat   geordinijrt  is   zo   vorkeren 

(132). 

Prepostere  verkerlich  (75). 
*Preposteriuni  {cf.  sq.)   wirckerlich 
{sie  1). 


450 


v\iv: 


Preposteru-m ,  -s  vor-korlicli  (5), 
kfilif  ■'2:^\  k»-iiklich  /  wcnklich  (18). 
vor-  (.{.  iK  v'-  vö,  100),  vorop«'-  (17),  vine- 
(H.  0)  -kart  hfi.  ver-korlicli ,  -kerot  («i), 
-kort  (ho"!;  Widder-,  wider-kert  »im., 
-kcrter,  -körte  (67,  iss,  ir>->).  -gckcrt 
(t;8,  iio);  hindorfursich  l  latz  (r2t>)-  nd. 
weder-,  i  vor-  (132)  -kiert  (11),  -gokeirt 

Prepotens    gare    inichtig  (17).   vor 
mcehtii,'  (S>.  vil  nuigende  (9). 

Prep-ropere  (23),  -ropre,  -repe  (8), 
-ere  (0)  hast-eliih  (.^Vi.  -liken  ('2:3).  alzu- 
liolJlich  (8),  -snelle  f  liosiek  t'.)).  lieftig- 
(17),  suel-  ^hn.,  risch-  (5)  -lieh,  ende-  i 
i-lii'hen  (21V 
*Prepucia  r.  Präputium. 
*Prepu-gilium,  -gillum  (?.'>  &c),  -gium 

(3,  7.'>), -lium  (75.  :  (I'jÄt] '0  (/.  (juixf  ante 
fl)r-eii  3,  -a-f  76  obstat  intrantibus)  ein 
stuffe  (3).  Staffel  des  antri-ts,  varr.  -dts, 
-ds  vor  der  thure;  stege  l  Staffel  (7,5\ 
ge-hengo  (ÜK  -hengke  (21),  -speiige  t 
-gedder  (17).  -ling  (G  S  -llung  (76),  -sehliing 
(/).  schlin-g  (18),  -ck  l  -gk  (74).  en  sling 
(23).  grendel  (7-1). 

*Prepulsare  vor-Indeu  (8),  -lewten 
(91,  -luton  (75). 

*Prepus  {cf.  prepede)  weyde  (11,19). 

*Preputare  {cf.  sq.)  hd  nd.  besnideu 
(11,  20). 

Prepu-tiare,  -ciare,  l  -tare(iio&c.) 
hd.  nd.  be-,  vor- ^  voraff- (i32\  ver-  (67), 
vorab- (68) -sniden,  äc?. -schniden,  -schnei^ 
den  (4)  als  die  iuden  tliun  t  zipffel 
abschniden  (75).  hd.  be-,  abe-  (18)  -ha= 
wen  sim.  nd.  afhowen. 

Prepu-tium,  geu\  -eium,  l  precipu^ 
ciiim  (/.  ge.ntilix  t  puf/ai/u-'^  76.  '.  caput) 
(i.  anterior  pars  triapi  &c.  76,  pellis 
prlapi  &c.  Br.)  daz  man  den  Juden  abe= 
snyt  an  dem  dinge  fern  (8).  die  voder 
baut  an  dem  zers  (1).  czagel  (2).  zagel= 
docklin  (64).  hut  vornen  am  z.  (25). 
zipffel  (75).  visel  hawpt  (9).  besnidunge 
(5b,  20).  afsnidinge  (23).  kanzlidi  (Gf.). 
nl.  t'cappeken  van  den  hane  (116). 

*Preputiuin  pomorum  apfil  hawpt 
(9).  C/.  preputia  arhorum  (76,  Br.  nach 
l>enit.  19\  prepucia  est  humorum  immun= 
ditia  t  primi  fructus  qui  ydolis  ymola: 
bantur  (76). 

*Prephoeosium  v.  Prefatorium. 

*Prequoquus  i-.  Preeoquus, 

Preripere  hd.  vor-,  ver-,  für-,  be- 
(76)  -griffen;  vor-begrieffen  (6), -gen (18). 
vir-  (20),  hd.  nd.  be-ueinen.  nd.  vor  gripen. 

Preroga-ntia  v.  -tiuum. 

Prerogare  lid.  nd.  vor-gan  sim.,  hd. 
-setzen,  -tragen,  -dragen.  oben- (68,  110), 
bouen-  (132)  -s.  nd.  vor  zetton.  hd.  vur= 
deren  t  virbieden  (20'i:  iurbitten  (75), 
wirdigen  (17).  erheben,  v'hogen  (132). 
hd.  gewaldig  (8.  9;  4),  geweidig  machen. 

*Prerogatia  wilkoere  (81). 

*Prerogatio  vortel  (19). 
Prerogatiua  vurdcl  (20,  65).  %Tyheit 
(20,  65).  vor-teyl  (9),  -grif  (8),  -gab  vor 
andern  &c.  ( 65  ).  ein  sunderlich  vorteil 
(110).  eyn  Sonderling  vodell  (132).  wyr= 
dickeit  l  übertrettung  (4).  für  trefflick= 
keit  (63). 

*Prerogatiue  vorteilischen  (75). 
Preroga- tiuum,  -ntia  hd.  vor-,  for- 


PllE 

teil,  -tcl.  hd.  nd.  vordol,  v.  der  weidi= 
cbeit  (23),  v.  (t)  w.  (22).  vurdel  (20). 
fiiteyl  (!")'•)  vartal  l  widerkait  (G).  wcder- 
(.')),  wirdi-  (17),  forder-  (21)  -keyt.  wye- 
der  kauff  (7).  erhebuugc  (20,  110).  vor= 
heuinge  1 132). 

Prerumpere  vorbn-clien  (8,  9). 

Prerupta  ruhcsche  t  gevelle  (110). 

Preruptum  roke  (na). 

Preruptus  nidderheltig  (8).  nide.r= 
heldig  l  stickelig  (9).  zerstoert  (110). 
v'schoert  t  van  bouen  geschupt  (132) 

Pres,  praes  (74),  pres  (?'.  diucs,  ohses 
&c.  a  predio  12»,  Br.)  g.  -dis,  prez  (f. 
opulentus)  hd.  rieh.  nd.  rike.  reicher, 
mitler,  prawtigam  (74). 

Presag-are  v.  -ire. 
^Presagax  czeyberer  (77). 

Presagiens  est  natura  ein  warsage= 
rin;  etwo  dick  anth  ein  ding  vnd  be^ 
kumpt  im  oucli  etwen ;  varr.  etwe  dick 
ant  ein  eyn  ding  vnd  bekump  im  auch 
etwen;  ewen  dick  anet  eynn    ein    ding 

&C.   (65). 

Presag-ire,  /  -iare  t  -are  (iio  &c.) 
vor-  t  war-  (iio),  wair-  (i32j,  hd.  vur- 
(20),  wise-  sim.,  weis-  (134)  -sagen,  hd. 
nd.  wicke-n,  -rn  (ö'').  fursichtiglichen 
vnd  weißlich  reden  (75).  zoberen  (76). 

Presa-,  t  presti-  ( 75 )  -giura  hd. 
wisc-,  wis-,  weys-  l  vor-  (9),  wiße-  (8), 
wai*-  (110)  -sagunge,  -s.  der  zauberey 
(75).  nd.  wijs-,  wis-,  wair-  (i32)  -saginge, 
-s.  tzo  voren  (132).  eyn  wise-  (18),  vur- 
l  maer-  (20)  -sage,  vur- (20).  wort- (110, 
182)  -zeichen,  t  -wissunge  (20).  vortey= 
ken  (11).  wick-unge  (5),  -inge  (23).  wit= 
tinge  (22). 

*Presagoratiee    wiß    sagelich    (17). 
weyssaglich  (74). 

Presagus  vor-wiser  (7),  lid.  -wisser, 
nd.  -wetter.  wicker  (12,  23).  wise-  (ö*^  &c.), 
war-  (13,  134,  110),  vor  war-  (68),  vor 
wair-  (132)  -sage  {b^),  -sager,  -sagen 
(i32),  -sagig  (68).  hd.  zau-,  czey-, 
zcw-  (21)   -berer. 

Pres-byter,  -biter,  gew.  -piter  (x 
piter  =  pater)  hd.  nd.  prie-,  pre-,  brie- 
(75),  pri-  (21)  -ster. 

Pres-bitera,  -biterissa.  -pitera,  -pi- 
teria,  -piterissa,  prister-in  ( 18 ),  -se 
(20),  -sehe  (19.  presterinne  (23).  prie= 
stersche  (11).  pfaffin  (46).  pfaffen  wip 
(7).  pfaffen  hur  (6). 

Presby-  (11,  23.  Gl.  m.),  presbi- 
terare,  -terari  prester.  priester  Äd. 
wven  t  werden,  nd.  warden  (11),  wigige 

0) 
*Presbytericida  briesterraorder  (75). 

Presby  -,  presbi  -,  prespi  -  terium, 
-teratus  hd.  nd.  priester,  -schafft,  -scop 
sim.  prcscop  (22^).  phafliiait  (1). 

*Prescelides  e-.  Periehelis. 

*Prescienter  vorhin  wisscnlich  (75). 
Pres  -,  pre  -  ( 8,  9 )  -  eientia  vor- 
wißheit  (15),  -wissenheit  (g5.  68)  -ge= 
wissenheit  (9  Anh.),  -bekenntuisse  (9 
Anh.,  15,  63),  erkentuisse  (8,  9),  -erkant^ 
niß  ( 65  ),  hd.  -wissunge,  nd.  -wetinge. 
gotliche  ewige  wissenheit  (4). 

*Preseig-  v.  Prestig-. 

*Prescindaneus  voir  snijder  (147). 
Prescindere    hd.    be-,    vor-    (8,   9) 
-sniden.  ver-  t  vmb-schniden  (75). 


Prescire  vor-,  czu  vor-  (9),  vorhiu- 
(75)  hd.  -wissen,  -wysen  (18),  nd.  -wet^ 
ten.  verweten  (22). 

*Presci8e  &c.  v.  Precise  &c. 

*Prescium  wettenheit  (23). 
Pre-scius,    -cius   (8,  9)   vor-bekant 
(20),  hd.  -wissende,  -wi.ssent  (70),  -wissen 
(67,    i:i:i),    -wissener   (G),    -wissig   (110*^), 
-wissich  (132),  nd.  -wettende. 

Prescribere  hd.  vor-,  vur-schriben, 
-iaren  (12),  -sagen  (110).  nd.  vor  scriuen. 
v'-resten  (13),  -Tyhen  (10).  eygcn  machen 
(10,  65),  maken  (12),  l  zu  vbcrkummen 
zu  eigenschaft  durcli  langwerigkait  (65). 
czu  eigen  (3).  guter  behalten  durch  die 
zyt  der  besitzung  iiio).  goet  v'krijgen 
vys  besitzinge  by  hinckheit  van  tzijden 
(1:^2).  prescribieren  (88). 

Prescriptio  hd.  nd.  vorvest-unge, 
-inge.  hd.  befestung  (isi);  for-  (17),  en 
werff-  {sie  7)  -festenunge;  wi-,  varr. 
we-rigkait  t  lang-w.  l  ein  herkum-ens, 
rar. -niß  &c.  (65);  v'wis-,  v'wiß-,  v'schrib- 
unge;  v'achtung  (21);  ein  verschriben, 
var.  vorsclireiben,  o.  eygenthum  vß  be= 
Sitzung  von  langen  iaren  (110  sim.)  vnd 
zeit  (110a).  vorschryuinge  (132).  nutz 
der  besessen  gwer  (75). 

Prescriptus  vorgeschriben  (UO  &c.). 
verkregen  vyß  besitzinge  (i32).  be-uestet 
(66,  70),  -festet  mit  schriff't  (69,  134). 
vor-  (17),  ver-  (67,  133)  festet,  vorvestet 
t  en  V.  man  (23).  vorwiset  t  eyn  v.  man 
(18).  eyn  v'wyest  (5),  werweyt  {sie  21) 
man.  vber  richter  mensch  (75). 

*Presculere  abesniden  (5^). 
Presegmen  abgeschnitten    teyl   des 
libes  (75). 

Presens  hd.  gegen-,  kegen-  (5'',  4), 
gen-  (5),  gey-  (18)  -wertig;  geyn  wirdig. 
gegen-  (13,  132),  ieghen-  (23),  teghen- 
(11)  -wordich.  gut  wildig  (?)  gonstig  (17). 

Presentare  ant-worten  (11,  13),  hd. 
-wurten,  -werten,  -werten,  vber  antwor^ 
ten  (110). //rf.  zugegen- (110),  gegenwertig-, 
gegenwurtig-  (134),  gegenwirtig-  (68), 
geynwortig-  (i33),  eyn  gegenwirticlich- 
l  für-  (65).  eutegenwordich-  (i32),  in 
geynwertigkeit  (21)  -bringen,  -brengen 
(21  133).  hd.  nd.  laewisen.  bij  den  {sie 
st.  beyden)  bew.  genwertigin  (5).  beyden 
(21,  22V  beden  (23).  bieden  (t)  andel= 
logen  (cf.  BM.  35)  {t)  geben  (17).  bewißen 
{  gej'nwertigen  (21).  hd.  gegenwirtig-en, 
sin  (18).  gegenwertig  sich  erzeigen(75). 
ieghen wordichen  (23).  vff  leveren  (20). 

Presentia  hd.  kegenwertig-  (4), 
gegenwerti-,  geinwerte-,  geywerte-  (8), 
gegeuwirti-  (i34),  gegenwurti-  (7)  -keit; 
geynwirtig  wesen  (8).  nd.  ie-,  te-ghen=: 
wordicheit. 

Presentialis  gegenwertlich  (20). 
*Presentialitas  gegenwertigkeit  (75). 

Presentialiter  gegeuwert-ig  (20), 
-iglich  (75). 

*Presentiarum    (im-pr.    ßr.)    tzuuor 
t  sunder] ichen  (12). 

Presenti-re,  t  -scere(iio  &c.)  hd.  vir-, 
hd.  nd.  vor-nemen.  virsten  (20).  vor- 
geuoelen  (132), -geholen  (s/c  68).  zugegen 
sjni  (iio). 

Presep-e,  -ium.  {cf.  mensale)  barn 
(91).  haaren  (Ki^.).  parn  (75,  ui,  Sum.) 
daruß   das   vich   isset,   vlg.  kripffe  (75). 


PRE 


PRE 


PRE 


457 


M.  krip,   kri-,   kro-,   cru-  (5,  133)  -ppe; 
krupff  (iiob),  kruph  (7).  nd.  krybbe. 
*Presepe  equorum  ein  spanperde(i25). 
Preserere  fursewen  (,20).  vorseuwen 

(TS). 

Presertim  zu  vor  l  sunderlich  (10). 
zu  vor  (49).  zuovorn  (13).  zu  vorderst 
(68).  ze  voran  (es),  besunder  (uo).  alzo 
(8i>).  alze  du  (V)  vorderst  (23).  bevorab 
(Kja.). 

*Preseruantia  bewarung  als  hoffleute 
tun  so  sy  veynde  werden  (74). 

Preseruare  furhalden  (20). 

Preseruator  fur-helter,  var.  -halter, 
-behalter  (gö). 

Preses  (c/.  prefectus  &c.)  }\d.  prob- 
est, -ist  (5),  -st  (7);  prabest  (21j;  fur- 
weser(65),  -stat(l,7i);  ri-,rie-(8)-chter ; 
rithter  (20),  vorsitzer  (75).  nd.  prouest, 
proist  (132),  biscop,  vnder  vorste  (23). 

Preses  fodinas  l  cuniculi  Steiger  0. 
hutman  (Agr.). 

*Pre-,  prae-  (i36)  -setuas  {st.  prae= 
sides   i.  ßdeiussores   136'')   ags.  byrgea 

(94,    136). 

Presid-atus,  -latus  (19)  graetschaff 
{sie  20).  greefsehap  (11).  greue  (19). 

Presidens  vur-vvesende  t  -siezende 
{  -sin  (20). 

Presidentia  vursiczunge  (20). 

Presidere  ( i.  pre-esse,  -dominari 
75)  hd.  vor-sitzen,  -setzen  (G) ;  czu  gericht 
siezen  (9);  g.  be-s.  (17);  wur-s.  t  vir= 
wesen  (20) ;  gericchte  seezin  (8) ;  vore 
sin  (17),  bevor  sein  (9),  vor  sin  mit 
gewalt  (75).  nd.  vorsytten. 

Presidialis  hd.  bisclioff-,  bossoff-  (21), 
probst-  (68,  110),  proist-  (132)  -lieh,  bis^ 
coplic  (23). 

*Presid-iatus  v.  -atus. 

Presidium  {cf.  armilustrius )  hd. 
hultFo,  hylö",  helff,  scliirmung  (69,  134); 
be-sch.  (iio),  -scliirme  (10);  erkoberuiig 
(,65).  nd.  hulpe,  besehirminge  (I32j. 

Presignare  {i.  premonstrare)  hd.  vor- 
zeyclieuen  (69),  -zeycheun  (5),  -zeycheii, 
-zaicheu  (6,  134),  -zeygen  (17),  -zeycken 
(133),  -recken  (]8);  v'czeygenden  (21), 
entwerffen  (1),  vermercken  l  pedeuten 
(75).  nd.  vor-tekenen,  daraus  -zekennen 

(68). 

*Presignatio  fur-verkünduug  l   -z('i= 
chung(65).vermerckunge  i  pedcutniß  (75). 
Pre-,    in-signis   rnerck-,    troffe-lich, 
bezaicht  (88). 

*Presili-cum,  i  -um  (3,  5^,  Gl.  m.), 
-cium,  -tiuin(i34),  -tum  (76),  prisilium 
(22^)  (color  3,  eyn  vrowe  sie  22^^,  herba 
75)  presil-  hd.  -ge,  -gen,  -gen  holtz  (21), 
-ien  h.  (7),  -ig  (1),  -igon  (6),  -ie  (5^),  nd. 
-ien.  prisili-g  (2),  -e  (22l>),  -en  (76). 
brisill  (75).  brcselie  (22). 

Presilire  vor  springen  (uo,  132). 
*Presili-tium,  -txim,  -um  v.  -cum. 
*Prespiter  &e.  v.  Presbyter  &c. 
*Prespiteraliter  priesterlich  (20). 
Press-are,  -itare  seer  (110),  die  (es) 
vil     trucken.     dickwil     drucken     ( 132 ). 
zwingen  (76). 

Pressio  pectoris  bedrofnisse  der 
borst  (ssb). 

Press-itare  v.  -are. 
Pressores  (venatores   cf.   Gl.   m.)  va= 
hare  (isoj. 

DlEFENBACH     GLOSSARIUM. 


Pressorium  {cf.  prelum)  presse  (68, 
110).  perse  (132). 

*Pressula  {i.  instr.  quo  lihri  impri- 
muntur  75)  preß  t  breß  (75).  parse  (20). 
pressel  scriptoris  (93).  domit  man  briefie 
verschleust  (74).  phressel   (2.  cf.  Sm.   1, 

345). 

*Pres8U-na,  -ra  v.  Presuna. 
Pressura  bers  t  pres  (13).  preß  (es). 
truck-  (65,  68,  110),  truch-  (^65  var.),  t 
zwing-,  varr.  tring-,  trinck-  (65),  be: 
druck-  (20)  -unge.  virdrockunghe  (19). 
druckinge  (11,  132).  brenstal  (Sm.  3, 
626). 

Pressus  Arf.ge-drucket,  -truckt  sim.; 
virdrocket  (19).  nd.  v'drucket. 

Prestabilis  bereit  (8,  9).  erbitlich 
dz  er  baitet  t  das  er  erbittet  wirt,  varr. 
das  er  bittet  &c.;  erbeitlich  das  er 
beittet  t  das  er  erbeiten  wird  (65). 

Prestans  sclione  obertreten  (8).  seh. 
übertretende  mensche  (9).  lyhend  (68). 
würdig  o.  wert  syn;  gebende;  vorsten= 
der  edel  o.  niechtig  (110).  wedich  oflf 
wert  sijn ;  lenende;  vorstainde  (132). 

Prestantia  wertheit  l  costlicheit(iio 
&c ).  vbertreffenlichkait  t  adelsch  vber- 
treffllichkait  (65). 

Prestantior  {i.  firmior  75.  cf.  adul= 
tus)  edeler  (8,  9).  besser  (8).  pesser  (9). 
pestant  (74).  vbertrefFeulicher  t  grosser 
(,65).  pr.  est  vurtryt't  (62). 

Prestare  hd.  geben,  lylien,  v'-l.,  lien, 
v'-L,  ligen  t  bitten  (8),  beden  (17),  se= 
czen,  borgen,  bürgen  (8j,  zu  fugen  (65). 
nd.  lyen,  leneii,  vor-1.  t  Ien  (22),  geuen. 

Pr.  fidem  verbargen  (75). 

Prestatio  ly-  (8,  76),  leyh-  (9) -unge. 
*Preste  v.  Pistrix. 

Praestega  v.  Tristegium. 

Prest-er,  -e  (76)  (yr.  TtpTJCXrjp;  cf. 
pistrix)  schlang  die  allweg  laufft  mit 
ort'em  mund  (64).  brandtsclilang  (140). 

Prestes  (^.  anyelus  hominis)  menschen 
engel  (75). 
*Presti-ari  v.  -giari. 
*Prestiatrix    ein  tuinelerse   (8'').  Cf. 
tuynn'lor  petaurista  (Kii.). 

*Prestig-atura  v.  -ium. 
*Presti-giari,  -giare  (4y),  -gare  (76), 
-ari  (18)  hd.  vor-,  v'-,  nd.  war-sagen. 
gaucklen  o.  verschlahen  daß  man  es 
nit  sehen  kan  (110).  cokelendracht  dra^ 
gende  t  ougen  v'donckeren  (132).  hd. 
augeviblenden.  zoberen(76).  bezauberen 
(20). 

Prestig-iator,  -us,  -ius,  prescigia= 
tor  (76)  lid.  nd.  wicker  (5,  23),  bedre= 
ger.  ein  be-drieger  (132),  -trieger  (110) 
der  ougen.  gauck-(uo),  govg- (93),  gog- 
(2),  koche-  (132)  -1er.  dracht  drager  (132, 
sim.  Kii.).  loderer  (5).  czeyberer  (17). 
äugen  v'-klyber  (,17),  -kleyber  (8),  -kley^ 
uer  (9).  hd.  vor-,  vvar-sager. 

Prest-igiosus ,  -rigiosus  (110^)  tru= 
genhafftig  (uo'').  vol  be-trugnus  (110), 
-trug  (68),  -drochs  (132). 

Prestig-ium,  t  -atura  l  prescigium 
(76)  ((/?<asi  prestringium  65  sm.)  augen- 
blendunge  (8,  9),  -blindunge  (17).  be-- 
drieginge  (,i32),  betriegerey  (110),  ein 
betrieger  [sie  not»)  der  ougen.  wissa= 
gunge    der    leich-     o.    leek-erey    ( 75 ). 


gaucklery  (110).  kochelye  (132).  gagel= 
muoß  (2).  zauberie  (20).  touernisse  t 
war  saginge  (23).  vorsagung  (18). 

*Prestigi-us  v.  -ator. 

*Prestigus  v.  Prestigiator.  Gnosti= 
cus. 

Presto  (e.  pronus)beraitt(l).  bereit, 
willig  vnd  gegenwirtig,  w.  in  g.-keit  (75). 
Presto-,  prestu-lari,  -lare  hd.  nd. 
beyden.  Itd.  beyt-en,  -ten  (6);'  bitten 
(18);  har-n,  -en  (21),  -ren;  warten  (8,9, 
64),  suchen,  verziehen  (75).  nd.  boden, 
t  wardcn  l  hamen  (harren?  22),  wach= 
ten,  soken. 

*Presto-,  prestu-  (20)  -latio  beyd- ? 
suk-  (20),  verzieh-  (75)  -unge.  Verzug  (75). 

*Prestr-  v.  Prest-igiosus. 
Prestringere  (oculos  es)  gespennst 
inn  ougen  machen  t  bezoubern  die 
ougen  l  falten  machen  mit  zouberniß 
(65).  vast  gurten;  ver-blendeu,  -gauglen, 
-schlagen  (88). 

*Prestringiuni  v.  Prestigium. 

*Prestrix  v.  Pistrix. 

*Prestula-  v.  Prestola-ri,  -tio. 

Presul  {cf.  preeonsul)  hd.  bischoff, 
bissuff(7),  ainkman(20),  raytmeister  (6). 
nd.  biscop. 

Presulatus  hd.  bisthum.  nd.  biscop^ 
dom. 

Presul-pa,  -ca  (18,  23),  prefulpa 
(75)  («'.  salsucium,  hilla)  sweis-  (9,  4), 
sweyst-  (3),  sweiß-  (8,  75),  roß-  (76), 
blut-  (18),  blot-  (23),  brat-  (pref.  75ab) 
-wurst,  -worst. 

Presum  v.  Preesse. 
*Presuma  v.  Presuna. 

Presumere  hd.  nd.  vor-,  vir-  t  an- 
(20)  -neraen.  für  sich  n.  (46).  furnemlich 
seyn  0.  werden  ( i.  preeminere  75 ). 
wyenen;  gedorren;  bagen  {cf.  pompa 
&c.);  romen  (20).  v'- (11),  Acf.  be-rumen, 
-reraen  (es),  -rymen  (iio-'i).  wenen  (8'', 
19).  du-  (8b),  tu-  (9),  do-  (8)  -rren.  kun 
sin  (18b).  /((/.  v'messen.  nd.  vormeten. 
vermuten  (1.  c/".  suspicari).  vmnieseezen 
(13).  vß  hoffart  für  .sicli  seczen  o.  nemen; 
zu-,  wit-  t  vber-grifFen ;  mögen  buwen; 
vnder -stun  t  -steen  t  gehercz  sin  zu 
thun;  doren  dz  thun;  zu  vil  gedurstig 
sin;  prs.  ich  glouben  han  &c. ;  presu= 
mitur  man  globen  hat  t  helcz  t  achtß 

(65). 

Presumptio  hd.  v'mess-unge,  -enheit 
(uo,  132).  nd.  vormetinge.  ruem-  ?  virnem- 
t  aiinem-  (20),  furnem-  l  stolcz  liefftige 
vbergrifF-  t  riem-  (65),  vberheb-  (3), 
berem-  (es)  -unge.  hd.  hofifart.  houerdy 
(132).  vor-setzig  (10),  -sumenisse  (8^.  cf. 
presumptuosus).  dursti-  (1),  tursti- (9), 
dorsti-  (17),  gedurstig-  (Sm.  1,  458)  -keit. 
durstig  {sie  8).  gedorsticheit  t  halt-  t 
kon-heit  (20).  tarsclieit  (75).  ver-bagyng, 
-hoch,  -metelheyt;  pokerye  &c.  (147). 

Presumptiue  loqui  vormesshch  re- 
den (75). 

Presumptuose  trutz-  t  tarsch-lich, 
vlg.  kuue;  vppiglichcn  (75). 

Presumptuositas   (Br. )    trutz   ('75) 
stolcz  vermess-  t  vbergrif-ung  (65). 

Presumptuosus  trutz -ig  l  -licher, 
vppig;  tarsche  («.  fastus,  pomposus  75. 
vrsch.  von  turstig  audax;  cf.  torsch  id. 
Sm.  1,  458).  durstig  (1).   torstig  ^9).   ge= 

58 


458 


TKE 


VllE 


dursticli,  hoefft'itifr,  vuiinMiie  (20).   vir-         Preterquamauligoiiüinmon  vnd  hiinl= 

r/iil  ^S).  vol  hcn'imuif^  («8^.  ein  vbergri=    «"  gesetzt  'T.'.). 

fer  i'ie.  {<>f>).  v'iness-ig  (iio),   -ich   {i^2),       *Pre-tersorim ,  -torsorum  (istii  ngn 


hd.  -eil.  vorsuinende  (S**) 

*Pre8-una,  -suna  (io9),  -sura  (12), 
-umn  (t;.s.  i:t2),  prisona  (Ol.  m. ,  Fr.)  (i. 
career  «y.  f..  c.  in  clauitris  l  vionacho- 
rinii;  cj.  prisio.  (il.  m.  5.  l«0.  Fr.  2,  71. 
Sui.  1,  :<ii.  1)/..  wtb.  27.1)  hd.  nd.  pres-un, 
-uiie  (133),  -suno  (i09),  -awm  (1).  -au 
(6!>),  -Silin  (66,  70,  75,  Fr.,  Sm.)  O.  faiick= 
iiiß  der  imineli  (75).  gc-f.  (75,  iio)  der 
iiuuiieli  l  hres-aiui,  -im  (75).  prysaiin, 
venekmiß  (7i).  geiiengnuß  (es),  kercher 
in  c/nimtri.i  (76).  keri<er  (12).  (prisaiin, 
brasiine  F:.  tcrtt.  das  biisön). 

Presupponere  vor-sageii  l  -außncraen 

*Pretare  bera-tcn  (74),  -den  (17). 
Pretaxare  ?.  assignare  76,  Gl.  m.) 
schotzen  t  vorsuniiniercn  (lU)).  ver- (75), 
vor  bo-  (17),  czu  vor-  (9),  czu  forder- 
(8)  -sehatzen,  goet  summen  (132).  Ion 
beseheyden  (8,  0).  v'louen  (68,  132). 

*Pretedere  v.  Pi^etendere. 
*Preten-euluni  v.  -taculum. 

Prete-ndere,  -dere  (134)  hd.  nd.  vor- 
reckeii,  -reecken  (11),  -regen  (7),  -rich^ 
ten  (8''),  -rugken  (21),  -rcychen  i  -vß= 
strecken  i  -spannen  (110  sim.).  \^ir-reichen 
t  -keren  (20).  far  streken  (6).  hd.  vnder- 
stoii,  -steen.  wisen  (17).  be-w.  l  -duten 
(8),  -weyseii  t  -dewten  (9),  -tuden  t  wiln 
haben  (17).  beiden  t  toeuen  (132). 

Preten-sus,  -tus  furgc-reichet  -sus; 
-halden  -tus  (20).  vorge-reckt  (68,  132), 
-recht  (110)  f  gespannen. 

*Preten-taculum,  -culum  (76)  (nauis 
8, 9.  cf.  perpentaculvun  sprutze  t  sprotze 
75.  sustentaeulum  spriiß  .Sm.  3,  593. 
spreitze  Fr.  2,  307.  z.  421)  sprüeze  (3, 
4).  sprutz  (74).  sprys  (8).  spris  (9). 
spross-e  (9\  -el  (76). 

Preten-tus  v.  -sus. 

Preter  1  /.  sijie,  absque)  vßgenommen 
(110).  hd.  SU-,  so-  (68,  132)  -nder.  beha- 
lber (19),  -lucn  (132),  -pe  (i33).  au  (18, 
23).  ane  (22\  ayn  (5). 

Preterea  {cf.  propterea)  dar-  hd. 
-vmb,  7id.  -vme.  sieder  i  vurwert  (20). 
zieder  l  behaluen  (11).  dairtzo  (132).  zum 
andern  male  (65). 

Preterfiuere  hd.  vor-,  vorliin-,  uber- 
(6,  8*^)  -fliessen,  -flissen.  -flizen  (8^).  nd. 
vor  vleten.  vurgaeu  (20). 

*Preter-gradi ,  -gredi,  -Ire  hd.  nd. 
vorgan.  hd.  vor-,  ver-,  für-,  fir-  (76), 
vorhin-,  hin-  (65),  vorby-  (132),  vber-  (8, 
6,  4.  110),  ober-  (20)  -gan,  -geen,  -gaen 
(20,  132  &c.),  -gon,  -gehen  (3);  vber- 
tretten,  -dreden  (vorz.  -gredi). 

Pretergrediens  obergaende  l  vur= 
gande  {20). 

*Pretergressio  obertredunge  (20). 

Preterire  ( cf.  pretergradi )    zergen 

(751. 

Preteritio  vurgaunge  (20). 

Präteritum  das  vergangen  (65). 

Preteritus  vir-  (19),  vor-  (18,  23), 
vurge-  (20)  -gangen,  -ganen  (18). 

*Preterlegare  schicken  t  senden  (Ki». 
Mrg.). 

Pretermittere  vnder  wegen-  hd.  -las= 
sen,  -layssen,  -laussen  (76),  -Ion  (es), 
nd.  -latcn. 


paad    cM,   1  ;!•;).  (J/.  praetersorium  grej: 
alicnniii  .sci/cteni  depascens  (Ol.  m.)V 
Preteruolans    (verbum)    das   hinfur 

flught    (65). 

Preteruolare  /id.   vor-,   ver-  (7,  76), 
vber-Hiegeii  (7).  -lügen  (9.  17,  76),  -fliehin 
(8),  -flelien  (.')),   -riien.  nd.  vor  vh'glicn. 
*Pret-  V.  Pred-estinare. 
*Pretex-a  v.  -ta. 

Pretexere  vor  an  machen  ;  be-eieiden 
i  -decken  'iio.  132). 

Pretex-ta,  f  -ilis  (110  &c.),  l  -a  (75), 
-iris  1  7ii)  eyn  (8''),  edel  (8,  93)  cleit. 
borten  (i;.  gülden  bort  (8).  golt-b.  (9). 
porten  giirtel;  forst-at,  varr.  -et,  -er  i 
genus  panni  tiohilis  (75.  cf.  forst  Fr.  1, 
287''<'). 

Pretextatus  agi^.  gi-geruuid  ( 94 ), 
-garauit  (i36.  wie  ahd.). 

Pretex-tus,  -us  (132)  hd.  gczauwe 
sim.  nd.  ghetowe.  be-deekung  t  -schut= 
miß  (iio),  -sclmdenisse  (I32j.  ver-gebuiig 
(2),  -bung  f  werliebung  (1).  Werbung 
(71). 

*Pi'etitor  V.  Prefectus. 
Pretor  {cf.  prefectus;  i.  tribus  5'' 
5<. -unus;  sciiltetus  &e.  76)  Äf?.  richter; 
niort-  (7.1.  93),  tot-  (75)  -r;  oberster  r. 
(75);  riechter  (8),  rithter  t  zingj^reffe 
(20).  buregraue  (Sum.).  burg-grafl  ((>), 
-graiff  (7).  vnderfoit  (5'').  vogt  l  stat^ 
halter  t  castellyn  (110,  sim.  132).  vayt 
(132).  hußpfleger  (75). 

*Pretori-aluin  v.  -olum. 

*Pretoriariusstetmeister,vogt,schult- 
heyß  (74). 

Pretori-olum ,  -alum  (11)  i.  paruiim 
pretorium  Br.  j;  parua  domus  in  naui 
(76,  Br.  sim.)\  sc.  d.  in  qua  ponitur  mer= 
cimoniian  (76).  rupj)  ein  kleius  heußleiu 
in  einem  schiff  ?  scliiffeß-h.  (74).  schephus 
(23).  precoriola  sunt  celana  nauium  (76). 
Pretorium  hd.  rieht-,  gericht-,  ding- 
(110),  rat-,  rayt-,  rad-.  nd.  richte-,  dinek- 
(132)  -hus,  -huys,  hd.  -haus,  -huiß  sim. 
castelliusehaff  (132). 

Fretorquere  vor  eyn  ander  pynigeij 

(110    &c.). 

*Pretorsorum  v.  Pretersorim. 

*Pretula  ^  pro  petrula  Gl.  m.  cf.  perc- 
ula,  -ola,  pet-,  prat-,  prec-,  britt-ula, 
portul,  prela?)  snit-  (95),  snitte-  (Gf.) 
-louch.  sehnitloch  (74). 

*Pretundere  r.  Preuagorari. 

*Preuacia  i-.  Prefatio, 

*Preuacuus  gar  wan  (75). 

*Pre-,  per-uagorari,  -tundere,  -fodi 
vmbseharren  (75). 

Preualere  hd.  vber-,  ober-,  mehe- 
(19),  mcne-  (133),  raere-  l  yber-  (67), 
moer-  (110^),  iber-  t  baß-  (76),  ver-  (69, 
134),  dar  wider-  (65),  hd.  nd.  vor-  (17, 
23),  meer-,  nd.  ouer-mogen,  hd.  -mugen, 
-migen  (76),  -mögen  (67),  -moegen  (110b). 
hd.  dugen  (20),  vber  hant  uemen,  obligeii 
t  me  vnd  krofftig   sm   dan   ein  anderß 


(65). 

Preuallare  (/.  obsidere  76)  be-ligen 
(17),  -liegin  (8),  -legen  (9). 

Preuaricari,  -re  (46)  hd.  vber-,  ober-, 
yber-  (67,  76j  -tretten,  -dretten  (67),  -dre= 


PUI 

den,  -dredin  dye  he  (.'));  ober  dreyden 
dyc  ee  (21),  übel  tßii  (46),  mis.se  doen 
(20stw.);  miß-thiin,  -tlion,  inisdüne  (67). 
nd.  ouer  trediii  (22,  23)  de  ee  (23),  mi8= 
doen  (11).  wissentlicli  trediii  von  der 
wariieit  (8).  wy.seiilich  von  der  worheit 
treten  l  v'wircken  (9). 

Preuaricatio  ein  Verachtung  der 
(iio'Vi,  des  110'')  gesatz.  oueredinghe 
[sie]  der  rechten  (132).  hd.  vlier  trettung, 
-tr.  des  gesetz,  -tr.  des  gepotes  (9),  -tre= 
tunge  dez  gel)Otis  (8),  -dredunge  der 
elie  (17),  dr.  der  ee.  nd  ouertredingc 
de  ee.  misse-  (20),  mi.s-  (11;  -daet. 

Preuarieator  hd.  vber-trctter  (9), 
-tr.  der  rechten,  -treter  (8),  -dreder,  -dr. 
deß  geseeze  (17);  ober  treder  der  he 
(fi),  ober  dreyder  der  ee  (21).  missede^ 
der  {  mej'iieydiger  (20).  nd.  ouer  treder 
de  ee. 

Preuehere  hd.  or-  (9j,  vff-,  auf-furen 

Preuenire  hd.  nd.  vor  komen.  zu 
gute  k.;  ue-trigen  l  -warn  (9);  -triegen 
(8),  vber  kuminen  (18).  ver-rassen  (132), 
-klocken  (11  Mrg.j. 

*Preuenna  {i.  cHnalis  acus)  risil  t 
spemila  (Gf.  2,  540). 

Preuentio  vurkoinmunge  (20). 

Preuentor  furkommer  (62). 

Preuentus  ptc.  s.  furkumm-en  l  -ung 
(HO  sim.).  verras-t  i  -singe  (132). 

Preuiare  %'orgene  (19). 
*Preuidentia  vursehelicheit  (20). 

Preuidere  hd.  vor-,  vorhin- (75)  -sehen. 
nd.  vor-zeen.  -zen,  -zien  (11).  furhin- 
versehen  l  -bestellen  (65). 

*Preuie  vurgaenlich  (20).  vor  (9). 

*Preui-gna.  -ngna.  -gena,  seltener 
priuigna  (/.  filiastea;  filia  sororis  94 
&c.)  hd.  stieff-,  stit'-,  stuf-  (76),  nd.  stef- 
dochter,  hd.  -doichter  i  -toichter  (7), 
-tochter  (76  &c.).  ags.  uift  (94,  Hpt.  5), 
nifl  (136). 

*Preui-gnus,  -ngnus,  -genus  (75), 
-ginus  (3i.  seltner  priu-,  patrif-  (74) 
-ignus  [i.  filiaster)  hd.  stieff-,  stif-son, 
-suu  (74,  110),  -killt,  -bruder  (6);  ein 
stiffte  sone  (17).  nd.  stef-s.  (23),  stiefzoen 
(11).  tochtcrman  i  aiden  (74). 

*Preuindieare  vorhin  rechen  (75). 

*Preuisio  vur-sehunge  t  -kommunge 
(20). 

*Preuisor  vur  seher  (20). 
Preuisus  vür-seheu  t  -gesehen  (20). 
Preuius  vor-,  vur-  (20),  for-  (6),  fur- 
(110)  -gande  (20,  22), -gan  (5), -gaen  (11), 
-ganghen  (23),  -gang  (8b),  -gongig  (6), 
-gene  (21),  hd.  -gener,  -genger  (110  &c.), 
-laufer  (8,  9),  -leufer  (17). 

*Preu-  V.  Pref-oeatus. 
Preuolare  hd.  nd.  vor  vliegen  sim. 

*Preuolatio  vurflutht  l  vii-flehunge 
(20). 

Pre-vrbium,  -ordium  (18)  hd.  vor-, 
fore-  (17)  -stat,  -statt  (68), -stad  (17  &-c), 
-staid  (7),  -bürg,  -borg,  -werg  (67,  133, 
152).  -were  (66,  69,  70,  151),  -wer  (134), 
-bolwerck  (110,  132).  7id.  vorbor-ghete 
(22),  -chte  (23). 

Prex  hd.  nd.  bede  (20,  23).  bet  (23). 
hd.  ge-bet,  -boitt  (6). 
Prez  V.  Pres. 

*Pri-  (23),  pi-  (aZ^^/i .  pri- 18) -aculum 


Pßl 


PRI 


PRI 


459 


(/.  iaculum  23)  en  schot  (23.  vll.  X 
schult  piaculum).  eyn  erst  gro  vatter 
(18.  X  pria-uus,  -mus). 

Priamidespriamus  sun  o.  vetter  (iio), 
sune  0.  ochem  (hs),  soeii  ofF  neue  (i32). 

Priamis  ( Er. )  priamus  dochter  o. 
nicht-el  (iio),  -e  (i32). 

*Priamus  (X  priauus)  hd.  der  erst 
groß-,  groiß-vatter;  o.  eyn  konig  von 
troya  also  genant  (74). 

*Priannus  (^.  primus  annus)  erst  iar 
(75). 

Priapismus  Streckung  des  zageis 
(7e).  schamwetag,  zerßleyden(74).  stendel= 
wort  (Iterha  24.  cf.  satyrion,  stapistus, 
priasticus,  papiscus). 

Pri-,  tri-  (76)  -apus  zers  t  d'a(to<.'r' 
8**).  der  schwantz  (nß)-  mansglid  (7.5). 
priä-  (17),  priä-  (74)  -pus  {cf.  cueius) 
eyn  schusel  inder  saht  ader  in  dem 
garten  (17).  vogelschewhe;  var.  pri- 
äpus  id.,  -apus  zerß,  zumpff,  zysel, 
fisel  (74). 

*Priaspicus  {herba,  cf.  Priapismus) 
hasenliode  (74). 

*Priauus  der  erst  alt  groß  fatter  (21). 
der  irst  groß  vater  (17).  de  erste  grote 
vader  (23).  eyn  ertze  grote  {sie  22). 
*Prida  pryde  (20). 

Pri  dem  nu-lest  (18,  23),  -neste  (5). 
none  zu  lest  (17).  no«'  nest  (21).  vor 
(iio).  ee-  (iio),  zu-  (7),  zo-  (6),  ze-  (68) 
-vor.  tzo-  (i32),  to-  (11)  -voren. 

Pridianus  vor-gesteren,  -tägig  t  ges- 
terig  i  übernächtig  (Ki^.). 
*Pridias  {aus  parietis)   uuanti   (Gf.). 

Pridie  an  dem  dage  gistern  (ö'*).  erg. 
(23).  gestcrcn  (20).  ee  den  g.  (4).  e  dan 
g.  (6\  gestert  (67).  e.-g.  (i33).  vor  dysem 
tag  das  ist  gestern  et  none-g.  (iio,  sim. 
132;  et  non  cegester  iiO'"^,  eergister  i32). 
hd.  e-,  ee-gcstern.  e  dan  g.  (7).  enunt  g. 
(5).  vor-g.  (t)8).  des  vorder  (46),  vodern 
(75)  tags,  vordem  tag;  nunne-gsten,  var. 
-hstcn  (7.5). 

*Pridierius  a  um  eri  egestern  (20  &c.). 
*Pridiheri  egestern  (19). 

*Prifeta  {aus  praefoeta?)  a(js.  thriu 
uuintri  steor  (94);   truum  tristeur  (i36). 

*Prignus  (s^.prinus)  pfloumbom  (i2i). 
*Prillus  edelgeporu  o.  teufelssun  (74). 

*Primapryme(i47). prime(5*').  preym, 
pr.-tzeyt  (74).  dye  erst  wihunge  (17). 
*Prima  (x  pruina)  riphe  (.^i»). 

Pr.  luce  in  der  urnichden  (109). 

Pr.  tonsura  dy  erste  ^unge  (5^). 
*Pr.  veris  v.  Primula  veris. 
*Prima-eie,   -tia  (Gl.   m. )   hoecheit; 
ersticheit;  vurdei;  vurstentum  (20). 

Prim-ario,  -arie,  -itus,  -um  hd.  zu 
dem,  zum,  nd.  to,  to  de,  ton  ersten,  to 
de  irsten  (11). 

Prim-arius,  -itiuus,  -itus  {adj.  -a 
-um)  hd.  der  nd.  de  erste,  die  eirste  (132). 

Primarius  {i.  globulus  64,  lapis  qui 
primo  in  fundameuto  jionitur  76)  der  irst 
gront  steyn  in  eym  gebucz  (17).  erste 
grünt  steyn  (9).  ein  schoschen  (64.  i.  q. 
schußer  Fr.,   Sm.?) 

Primas  erster ;  der  erst  t  würdigste 
im  volck  (75).  vornemischer  (9).  fürst 
(19  &c.).  vurst_  (11).  vait  t  vurste  (20). 
pvimas  {ecclesie  1,  93). 


Primatia  v.  Primaeie. 
Primatus    hoycheyd    i    wyrdekeyd 
(19).   hoecheit  t  weerdicheit   (11).   vor- 
nemischeit   (9),  -menhe   (8),   -deil   (8^). 
woi'tel  (loo). 

*Primela  {cf.  premela,  primipilus 
&c.)  en  pren  (23). 

*Primenus  (n  st.  u)  der  erste  (5i>), 
erst  (1). 

*Primepolus  v.  Primipulvis. 

*Primesus  (s<.  -euus)  eyn  vorgang(6). 

Primeuus  fid.  der  erst,  alt  (19,  20). 
erste  o.  eldiste  (8).  erster  {l)  edilster 
(9).  van  de  irsten  aelder  (11),  eirsten 
alderen  (132).  hd.  von  den  ersten  a.  (20), 
aldern  (133),  alteren  (110),  eitern;  von 
den  yrsten  elndern  (19) ;  vorgan  (7),  eyn 
Vorgang,  en  vor-gande  (23),  -hant  (22). 
eyn  oresprung  (17).  vrspring  (74). 

Primiceria  kamrersampt  (74). 

Primi-cerius ,  -terius,   -sterius   {i. 

secretarius  in  thesauris  &c.  76)  ein,  en 
vorste  (S^»,  23).  der  erst  kerczen  treger 
(65).  der  obrost  kamrer  (93).  oberster  k. 
74),  kantzier  (75).t;kanczel-  (9),  kenczel- 
17),  kencz-  (8)  -1er.  kamerher  0.  der 
den  ersten  fan  fürt  0.  spitz  eins  streytz 

(74). 

*Primicialitas  ersticheit  (20). 

*Primiciari  (-tiare  Gl.  m.)  an  heben  (9). 

*Priinicicia  (ans  inimicitia!)  vede= 
schop  (22''). 

Primi-cie,  selten  -tie  {i.  nouus  sacer= 
dos  sie  66  &c.  1  hd.  dye  nd.  de  erste  vruchte, 
hd.  frucht,  frochte  sim.,  anfeng  (65).  dye 
frucht  (21),  ersten  fr.  (110).  erherscheit 
(8^).  erst  messe  (75).  saugen  (4.  cf.  sau= 
ger,  sdger  agnus  subrumus  Fr.  2,  152. 
Sm.  3,  210.  söge  m.  Saugzeit  SacUsensp.). 

*Primicularius  (r/.  primipilarius  ?) 
V.  Blaciarius. 

*Primieulus  dimiu.  irste  (11). 

*Primipulus  {cf.  primela)  en  pren 
(23). 

*Primi-pulus ,  -pylus  l  -pylius  t 
-pylaris  (Br.),  -pilus  (75,  76,  110),  -po= 
lus  (76),  -pilarius  (70,93),  prime-  (17), 
princi-(74),-polus  {i.  vexill-ifer, -arius) 
der  erst  vor  an  hin  am  streit  0.  im  her 
0.  mit  dem  banir  im  streit  (75).  hd.  nd. 
eyn,  en  banner  vorer,  hd.  b.-herr  (13), 
banyr  furer(75),  baner-fuerer  (17),  -dre= 
ger  t  -rißer  (20) ;  banier-,  banuyer-trager 
sim.  venr(93).  paner- ^  rennfcnlein-furer 
(74).  nd.  baniiert-  t  vanen-dreger  (11). 

*Primissa  fruemeß  (75). 
Primissarius  fruemesscr  (75). 

*Primi-sterius  v.  -cerius. 
Primitas  (^.  primatus  Gl.  m.)  erstig= 
keit  (9  Anh.\ 

*Primi-terius  v.  -cerius. 
Primitiuus  {cf.  Primarius)  der  forig 
{i.  pristinus  75). 

Pri-mitus  adv.  adj  v.  -mario,  -mi= 
tiuus,  -stinus. 

Primivirgius  oeverste  roidendreger 
vur  den  keyser  of  koenyngh  (i47). 

*Primius  (c/.primeuus)eyn  orsprunck 
(18). 

Primo  hd.  zu  dem ,  zu  den,  nd.  to 
den  ersten  male,  zum  e.  (65,  134).  vr= 
sprunglich  (65). 

Primogenita  hd.  nd.  die,  de  erste-, 
erst-  (18)  -geboren  dochter. 


Primogenitus  s.  adj.  hd.  erst  (20, 
75),  der  e.  (76)  geborn;  der  e.  g.  son 
sim.,  eyn  e.  g.  kint.  nd.  irst  gebaren 
(11);  de  erste  boren  sone  (23);  ghe-b. 
s.  {sie  22). 

*Primolus  {i.priorvm  princeps  Gl.  m.) 
V.  Primula  veris. 

Primor  hd.  eyn  heupt-  sim.,  nd.  en 
houet-man.  vurst  (11).  fürst  (19).  voderste 
l  vurwesende  (20). 

Primordialis  ( i.  principalis  75 ). 
foderest  vnd  der  meist  (75).  hd.  nd.  an= 
begin-,  begin-  (11,  20,  132),  anbegen- 
(21),  hd.  anfenck-,  ainbefang-  (6),  nd. 
houet  men-  (22.  :  primor)  -lieh,  -lic- 
abe  genlich  ding  {sie  18). 

Primordialiter  anfengliclien  (110). 
van  beghyn  (i32). 

Pri-,  pre-  (17)  -mordium  hd.  nd. 
be-  (11,  20,  132),  anbe-giu,  -giju  (i32), 
-ginne  (17),  -ginde  (8**).  beginnisse  (8*'). 
hd.  ein  anfang.  nd.  en  ane  vank.  die 
erst  wirdigkait  (65). 

Pri-,  pre-  (10,  125)  -mula,  prima 
(24)  veris,  primolus  a  um  {üos  17) 
hymel  slißel  (10).  hemil  slossel  (17). 
hymmel-sclußel  (13),  -slußel  (20).  himel= 
slotel  (24).  hemelschotel47).  maßlib(i25). 

*Prünula  {cf.  primicie)  v.  Neman= 
cipi. 

*Primularis  v.  Herba  paralysis. 
Primum  extremum  v.  E.  pr. 
Primus  {i.  primitiuus  75)  erst  vnd 
der  forige  (75).  der  erst  (17,  no),  yrste 
(19).  erster  (20).  aller  erst-  hd.  -e,  nd. 
-en.  der  aller-vorderst  (110),  -vorste  off 
die  -eirste  (132).  die  yerste  (11). 

Princeps  {i.  arcus  75)  hd.  nd.  vo-, 
vu-  (11,  20),  fu-  (75)  -rste.  hd.  fürst,  verst 
(13),  vore  stender  t  vor  nemcr  (17). 
prince  (i32). 

Pr.  mundi  tewfel  (9), 

Principalior  meister  t  der  furnem^ 
ligest  (75). 

Princip-alis,  t  -uus  {b^)  {i.  qui  pre 
aliis  habet  potestatem  eoram  superioribus 
4.  cf.  primordialis)  hd.  furderste,  ford= 
rigst  (46,  62),  der  forderst,  ein  forder- 
licher (65);  der  vorgen-gste  (66,  70,  i5i), 
-ste  (69,  152),  -dest  (134),  -emest,  -ene= 
meste  {verb.  aus  ■  vorgemeste  5) ;  vor= 
nem-iste  (f)^),  -est  (13);  der  nd.  de  vor= 
neme-ste  (12,  23),  -chtegeste  (22);  die 
vornemisten  (10),  eyn  der  vorgenst  (67), 
einer  von  den  ersten  (110  s«m.),  ein  vor^ 
nemsehisser  (4),  eyn  vormeyster  (3). 
fürstlich;  furnamligeste ;  der  furnemli- 
chst,  -gest,  meist  o.  schuldigste  (75). 

Principaliter  zu-forderst  (17),  -fur= 
derst  (20).  furnem-  (75,  110),  vrsprung- 
l  anfeng-  l  wirdig-  (65)  -lieh.  sonder= 
linge  (132). 

*Principare,  -ri  {i.  dominari)  hd.nd. 
he-,  hd.  hi-rsclien;  hersen  (18),  fursten 
(20).  f.  (1),  furstum  (2)  treiben,  twyngen 
(19).  dwingen(ll).  herseha-fft  haben  ^68), 
-ppie  hayn.  gewaltsamkeit  triben  (65). 

Princip-are  (1,  68,  110),  -ari,  -iare, 
meist  -iari  hd.  nd.  an-vangen,  hd.  -lieben, 
-faheu,   beginnen   (i32).    ane-b.  (17). 

Prineipatus  hd.  fursten-tuin  (9), 
-thum  (110),  -thuem  o.  -stam  (1);  furste 
thum  t  der  furstenthum  (05);  fuirstuom 
(141);  fürst- tum    (6),   -tum  (7,  8),  -thum 

58  * 


460 


PRI 


(T)'');  forstiiiii,  tirstci)  tuoni  (7(0,  vurston- 
dum  /  viinltMl  (20);  forsten  gcwalf  (17) ; 
lifrrsi'liaft.  der  erst,  wirdigkait  t  dio 
obfKst  wirdi.iTst  stiit  ^  ti."-) ).  nd.  voratcn 
(\om\  luMTsclia]). 

Principes  electores  kurfursten  (75). 

Principium  /id.  nd.  bcgin  (20,  132), 

Hii-b.    Ini.    aii-lifhuiig    (f)''),    -fang;   ain 

fang  (y\\  eyn  faiick    (^Mss.  mog.);   grunt- 

(62,  fi,i\  {  \  rsprung-  (t;r))  -liclicr  anfang. 

*Principolus  i\  Primipulus. 

*Princip-uu8  (X  prec.)  v.  -alis. 

*Prinis  [nntevsck.  von  prinus)  pflawm 
pawni  vi). 

*Priiina  v.  Brinna. 

*Prinum  \i.  cinon  /  stufarium  75. 
cf.  sq.)  hd.  kricl'.,  krich  (6),  kriech  (7.5), 
chrieihoii  (1).  nd.  kreke. 

Prinus  {(/rccum  i-  lat.  lentiseus  t 
ilex  Br.  cf.  ci-,  pi-,  prig-,  pru-nus) 
hd.  krichen-,  kriochon-,  kriech-  (7.5'^), 
kriochcni-  ^10),  krigen-  (13),  chriech-  (1), 
kriclu'I-  (3),  cris-  (loo),  kirsch-  t  inclc- 
(7),  mal-  (G),  prhum-  (.sum.),  prume-  (18), 
phlum-  (120),  pflum-  (93),  nd.  kreken- 
baum,  -bom.  crikelore  (39). 

*Prioma  v.  Bryonia. 
Prior  adj.  s.  hd.  der  nd.  de  erste, 
irste  (11).  erster  (23).  forderste  (20). 
furweser  t  einer  der  vor  mir  ist  (G5). 
pri-or  (17),  -er  (22"),  -ol  (74,  93),  -cl  (5"). 
vorderst;  v.  vndcr  den  muncheujon  den, 
var.  an  dem,  apt;  brior  in  einem  closter 

(75). 

*Pi'ior-a  (75"),  -issa  pri-orinne  (22"), 
-oriii  (5''.  93),  -ersehe  (11),  -olin  (74). 

Prioritas  erst-ichcit  (20),  -werig= 
kait  (651. 

*Priorum  {sc.  über)  von  der  vorge= 
nanten  red  (1). 

Priscus  (i.  altus  sie  23  aus  alt!) 
alt  (81').  aelt  (11).  ald  (19).  ein  vergangen 
alter  (iio).  v'leden  alder  (132). 

Prisilium  v.  Presilicum. 

Prisio  onis  {cf.  presuna)  gefengnuß 
o.  prisan  (68). 

*Prisma  r.  Brasmus. 

Prisona  v.  Presuna. 
*Prissa  v.  Brasmus. 
*Prista  V.   {in  alueario,  cf.  brisca) 
■wefel  (46). 

Pristinus  ri.  prim-itus  t  -enus  1, 
priscus  110  &c.)  hd.  der  nd.  de  erste, 
erst  (1).  der  vergang-ner,  var.  -en  (65). 

Pristis  nl.  beytel,  damlooper,  barsie, 
een  Wtersche  schuj'te  (iiG). 

*Pristrilla  {sie,  i.  pistrinum)  back 
aven  (147). 

Priuare  be-  hd.  -rauben,  -roben  (6, 
76),  nd.  -rouen,  -romien  (132).  entferti= 
gen  (b^).  hinnemen  (65). 

Priuata  v.  Priueta. 

Priuata  res  eygen  guet  (110,  132). 
*Priuat-e,  -im  lieim-elichen  (19)  -elieh 
(20),  -elicke  (11),  -lieh  i  alleyn  (no  &c.). 
haim-  i  sunder-lichen  (65). 

Priuatio  be-raubunge  (20,  65),  -ro= 
bung  (65  var.,  76).  naturlich  berauwung 
(15).  ein  naturliehe  berobung  (63). 

Priuatum  v.  Priueta. 

Priuatus  be-  hd.  raubet  sim.,  -raupt 
n7,  ii(,"),  nd.  -rouet,  -roufft  (132), -roeft 
(11).  hd  nd.  sunder-,  sonder-  (18),  beyme- 
licli,  -lic. 


PRO 

*Priue-  >'.  Priui-legium. 

*Priu-eta,  5c/ten  -ata,  -atum  (110), 
briueta  (76)  (i.  tristega  .V')  hd.  ein 
lieiiiicl-keit  (3),  -ielikeit,  -ieh  geniacli 
[b^',  110), -iehe  kamer/  ]n-iuete  (.')•>) ;  ein 
hemneliclikcit ;  .^cliilJ-  (»")).  HU-  (21)  -hulJ. 
scheißhauß,  prifet,  burgstraße  {i.  cloaca 
74).  nd.  iienH>ieh(üt. 

*Priuicularius  c.  Blaciarius. 
Pre-  V.  Pri-uigna,  -uignus. 
*Priuilegiale  fortel  (18). 

Priuilegiai-e  hd.  friiien,  fryen,  frey= 

hen.  frigen  (49),  freyen  (134);  vor-teln, 
-teil  geben  (110  sim.),  -tel  g.  (17);  frey= 
hait  siiti.  g.,  f  haben  i  machen  (75); 
v'deiln  (8'm  ;  furde-n  (7),  -ren  (G) ;  for.: 
dern,  voi'burnen  (8),  verbrinen  t  sun- 
derlich  cziren  (9) ;  sinderen  t  vrtailen 
(76).  7id.  vrigen,  vordelen. 

Priuilegiatio  vurdnissc  (20). 

Priuilegiatus  hd.  ge-friiiet  sim.,  -fr. 
vber  die  andern  (65),  -fryt  (110),  -fur-- 
dert  (20,  110),  -vordert  (132). 

Priui-,  priue-  (133)  -legium  (i.  qua- 
dragesima  5'*)  hd.  nd.  hantneste  sim. 
hd.  hd.  friheit;  fr.-brieflF  sim.,  nd.  -bref; 
vordel  (19,  23,  132).  hd.  eyn  briff  (21), 
freiheit,  fr.-prief  (1),  schreib  brief  (2), 
fryung  (46);  for-,  fo-  (133)  -derunge; 
vor-teil,  -t;;il,  -tel,  -tal  (6);  v'deil  (8'>), 
vurdel;  die  faste  (5");  sunderlich  ere 
(4).  suasscara   sim  ;  pl.    skerienlih   (Gf. 

6,    529). 

Privla  V.  Pirula. 

Prius  hd.  vor,  fore  (17),  ere  {b),  ehe 
(133),  ee,  e  (7),  ee  dan(iio).  n«i.  er,  erst, 
voir  {  oin  (132). 
*Prius  V.  Scirpus. 

Priusquam  ee-  (110),  eir-  (132)  -dan. 

Pro  hd.  nd.  vor,  dur  (99).  hd.  für 
(65,  75),  vor  im  (21),  nach  ^  halb  {postp. 
65),  vnib  (.5);  dar-  (7),  war-  (6)  -vmb. 
pro  ali-is  für  die,  -o  ein  ander  (75). 

Proamita  einisswester  (93). 

Proasti-um,  -num  (110)  vorstat  (110, 

132). 

Proau-a,  -ia  {in  Drucken)  vor  an  (6). 
vran  (93).  vran-fraw  (75,  111),  -dal  (75),  -y 
(110"),  -yn  (110^).  myner  mutter  anfraw  (7), 
altmuter  (110).  eldir  mudir  m.  (5").  meiner 
mutter  m.  (4).  miner  muoter  m.  an  (76). 
mijnre  moeder  aide  m.  (132).  myner  mo= 
der  grote  m.  (23). 

Proaul-ium,  -ium  (74),  -a  (Gl.  Aeifr.) 
leube  t  vursall  (20).  ags.  pelde  (Gl. 
Aelfr.).  spatzierlich  wonung  (74). 

Proauus  hd.  ur-am  (6),  -eni  (93), 
-ene  (91),  -endel  (75),  -anher,  -ane  0. 
-ette  (48),  -enlin  (iio"),  -enin  (no»);  alt- 
t  alter-ano  (Gf.);  alter  (121 ),  alder  (100) 
ane;  mynes  vaters  t  vater  anherre;  meins 
V.  anherr.  hd.  nd.  mynes,  uwes  (147)  va- 
der  groz  ,  grote ,  aide  ( 132,  147 )  vader 
sim.  m.  gr.  gr.  v.  (22).  aelder  v.  (11). 
hd.  alder  v.  sim.  eider  vater  (  19).  e.  e. 
fater  (8).  e.  f.  faders  vader  (17).  vatter 
(68),  mynes  v.  (18)  alt-v.  ain  alt-v.  (76). 
meines  vatters  alt  vatter  (110).  myns 
fater  f.  f.  (21).  deß  eiders  vader  v.  (5"). 

Proba  (i.  probatio  q.  v.  110  &c.)  hd. 
nd.  bewer-licheit  sim.,  -ung  (5").  bewir= 
lichkeit  (17).  pewarung  (1).  proue  t 
proeue  (20).  prubunghe  (19).  prucuinge 
(11). 


PRO 

Probabil-is,  -e  (65)  hd.  nd.  bewer- 
licli,  -lic.  prfibelycli  (19).  proeflich  (i32). 
prueu(>lic  (11).  glcublich,  ein  schin  der 
warliait,  bileiitlig  (65). 

Probabiliter  bewerliehen  (110  sim.). 

*Probali8  l)idderbclieli  (7). 

*Probamen  prulVcniß  (20). 
Probare  hd.  nd.  b(>-vveren,  hd.  -wern, 
-waren  (134),  -waren  (G,  65),  -wisen,  mer- 
ken (8,  9,  18  Mrp.).  v'-  (8,  9),  er-  (6.5«, 
Mrg.)  -suchen,  erforsclien  t  v'lioren  (6.5 
Mrg.).  or-farn  {  -kennen  (65).  ])ruben  (19). 
pruf-en  (18  .Mr«),  -fen  (20).  pro-ffen  (ö^), 
-uen  (23,  132). 

*Probare  v.  Probrare. 

*Probata  bewerekeit  (18),  aus  prob- 
atio X  -itas  berwekeit  sim.f 

*Probatella  agrestis  {herba)  bensegen 
sat  (24). 

Probatica,  pr.  piseina  (i.  pisc.  pe= 
culialis  G),  probicapistina  (74)  uehelih 
sim.  wiari  iGf.j.  fisch-  (G),  schaf-  (25,  Ki.) 
-wiger,  -schwemme  (Ki. ).  vit>ohgrube, 
schalhge-v.  (74.)  ein  schwette  da  man 
die  schaff  vnd  opfferthier  waschet  (Das.). 
probatong,  opner-,  vehe-lih  sc.  wiari 
(Piscina  Gf.). 

Probatieus  {i.  pecualis,  bestialis,  qni 
proba-t  t  -tur  Br.  sim.)  merclich  (8). 
die  beestliek  leeft  (i47).  schaep-  t  beyst- 
ich  (132).  grindig  0.  schcbig  (110).  wasche 
(9). 

Probatio  {cf.  proba)  hd.  nd.  bewer- 
unge,  -inge,  -lichkeit  (5").  bewar-  (6), 
merk-  (8,  9),  prub-  (20)  -unge.  prouinge 

(132^1. 

Probatus  bewert  (75).  gepruffet  (20). 
Prob-e,  -iter  hd.  bidderbc-  (7),fronie-, 
from-,  frum,  bewir-  ^17)  -lieh,  frumkleich 
( 1 ).  nd.  bederue-,  vrom-lic. 

*Pro-  V.  Pre-bendarius. 

^Probicapistina  v.  Probatica. 

*Probit-udo,  -as  bederff-  (20),  biru- 
(11)  -ichcit.  frommi-  (10),  frum-  (110) 
-keit.  erber-keit  (110),  -heit  (132). 

Pro-blema  [a  pro  et  lema  i.  vorago 
Br.),  häufiger  -bleuma,  -pleuma,  -plew- 
ma  {i.  propositiOj  enigma  qq.  v.)  hd. 
by-,  bi-spiel  (5  sim.),  -speyl  (18),  -spei 
(13).  eyn  bie  spile  (17).  eyn  raitzfrage 
(132).  rat-unga, -issa  ^  -ussa,  -isca,  -inisca 
(Gf.).  -erseh  (G),  -sal  (8).  rotsal  ;9).  reet- 
sel,  t  -niß  (20).  ret-sel  (8"),  -zel,  -sehe 
(74),  -erß  (iio),  -ersehen  (68),  -tersen 
(67,  70),  -ersen  (i34).  radeis  (13).  red-sel 
(133),  -esael  (19),  -eisen  (66),  -eise  (23), 
-elsche  (5,  ||),  -ers  (17),  -ersin  (21).  reed= 
sei,  disputierlick  rede  (i47i. 

Proble-  (49),  probleu-maticus  re^ 
derschin  offe  geben  (17).  rothniß  t  bis= 
pelbant  (49). 

*Probleumati-zare  (74),  -sare  rotsal 
geben  (8,  9).  retzelen,  ret-,  reder-schen, 
beispilen  oder  furlegen  (74). 

Proboseishelffantsehnabel(9i).russel 
t  schmorre  an  den  thieren  (Das.).  snute 
(132).  nl.  snuyte;  hd.  schnotzen,  russel 
0.  nass  eines  helfants  (iie). 

*Probra  {i.  abhominacio  4)  hd.  v'wis- 
sunge,  -unge  vorweysung  ader  missetat 
(4),  abe  wißung  (21).  nd.  v'witinge. 

Prob-rare,  -are  hd.  Icstern,  lästeren  5 
schel-ten  (110),  -den  (20);  sehenden  (20) ; 
v'wi-sen,   -ßen,   -ßen   {t)  eym  sin  laster 


PRO 

vorwerfen  (21),  -sen  ader  eymem  sin  1. 
(sie  7),  vorwisen  sind  1.  (sie  18),  eym 
sin  1.  ober  werffen  sim.,  aiin  sin  1.  fur- 
•w.  (6),  1.  v'sagen  (i)  besclion  (17).  nd. 
eme  syn  1.  vorwerpcu;  v'witen. 

*Probr-ium  (gew.  in  Hss.;  i.  propriiim 
Gl.  m  ),  -um  h(h  nd.  sclielt-woi-f,  -wortz 
(12!.  laster  (-um  iio  &c.).  schiriii-cheit 
t  -hung  (65). 

Probrosus  lästerlich  (11,  20).  lester- 
lichc  (19). 

Probus  hd.  from-me,  -e  (5,  133),  -m 
(67);  from  (21,  66),  frum,  frummer  (76), 
froym  (51»),  wise  (17),  biedcrbe  (20).  er- 
(iio),  eer-  (68),  eir-  (132)  -ber.  «d  vrom, 
vrocm,  t  birue  (11),  bederue. 

*Proea  hd.  frih-,  fri-,  fry-eiymie; 
freyh-,  frey-  (3,  134),  bul-  (iio)  -crin; 
fryprrin  (21).  nd.  vriger-inne  (23),  -sehe 
(22);  vryersehe  (132). 

*Proca-cia,  -citas,  t  -ria  (76)  (aus  -x 
X  -ri)  hd.  nd.  vri-,  vrig-  (22),  halt-  (8^, 
20, 106)  -heit ;  -vn-  (20),  on-  (11)  -stedichcit, 
hd.  fryh-  (69),  fri-  (76),  frey-  (134,  v.  a. 
1477),  ruff-  (17)  -unge;  vnscliemickeit(4). 
valscheit  (9);  bul-ery  (68),  -ung  (uo); 
■wybnomung  (uo);  cle-,  var.  cla-ffery 
(es) ;  gutzlung  (Pict.).  das  gutzlen,  geilen 
(Fris.).  -weschercheit  (-tas  23).  stoltzheit 
(68,  132).  int  heyseheu  (132). 

Proeaciter  clafferlich  t  mit  vil 
claffens;  macht  vil  wort  t  m.  eym  ein 
teding  vff  ein  prmel  0.  ein  schin  et  non 
subest  veritas  (65).  hubslich  t  vericun^ 
dose  (7).  stolt-lich  (132),  -liehen  (110). 
baldolike  (loe). 

Procaptu  ags.  faengae  (94,  136). 

Proe-are,  -ari,  -Ire,  -iare  (19,  20) 
(-are  t  -ire  /.  petere  t  midierem  p.  t 
domare  l  descortare  Rr.;  scortare  60; 
-ari  i.  importmie  petere  Br.)  lid.  fri-hen, 
-gen  (12),  -en;  frey-heu  (66,  70),  -eii; 
ruffen  {11),  bulen  (110),  pulen  t  spon= 
siern  l  kuppeln  (74).  hey-  (19),  ey-  (20, 
23)  -sehen,  vrigen  (23). 

*Proca-ria  v.  -cia. 

*Proe-  V.  Procr-astinare. 
Proeastr-um,   -ium  (Br.,  Gl.  m.)  (cf. 
proeestrum)  furburg  (20). 

Proeax  (/.  petax  Br.,  loquax,  vani- 
1. 1  cauillator  70),  porcax  (v.  garrulus) 
godrar  t  scliwetzer  (75).  gutzier  (126. 
cf.  Fr.  1,  387b).  claff-er  (74,  75)  -ig  (75). 
cleff-isch  (9),  -iß  (8),  -z  t  vnscheymig 
(20).  klappich  (11).  vngerusam  (9).  vng. 
beter  (8j.  rayser  t  keyflor  (74).  bul-er 
(65),  -hafftig  t  stoltz  (HO),  hoir-  (132), 
putier-  (107)  -aehtich.  weseher  (5,  23). 
balt  (8i>,  99).  hd.  balde.  geil  (11,  20). 
onstede  (11).  vnstend-e  t  -ich  (20).  hübsch 
(6). 

■^Pro-  V.  Peu-eedanum. 

Proee-,proci-(i33;  -dere  hd.  nd.  vor-, 
)irf.vort-,/j(j?.furan-  l  fursich-  (75)  -gan  sim. 
voyrt  gene  (19).  furter-  (iioi>),  für-  (110) 
-geen.  mit  t  in  der  proceß  gen  t  mit 
dem  crucz  gan  l  den  cruczgang  vol= 
bringen  (65). 

*Proeedere  v.  Proeidere. 
Proeella  [i.  bulla  74.  cf.  fluctus) 
vnde  (20,  74,  147)  t  (20),  als  in  (74) 
waßer.  vnne,  var.  vime  (74).  vüde  (sie 
9).  wüden  (sie  10).  unst  (Gf.).  die  lund-e 
(65 ,   74) ,   -en   (65   varr.).   lumde   (12,   in 


PRO 

aqua  18).  lynude  (5*»).  wella  (Gl.  Marienf.). 
ain  Avel  (46).  gewel  (pl.  Gf. ).  vngestym 
wellen  (65,  iio),  stürm  (74,  uo'>)  von 
wasser  (110).  w.-st.,  plater  im  w. ,  welle 
im  wasser,  erhebung  des  wassiu-s  vom 
wynde  (74).  storm  (13,  109,  132  &c.)  van 
de  Wasser  (132),  van  dem  watere  (109). 
vnge-witter  (65),  -stiemi;  der  wind  (9i). 
blodder  (19.  cf.  gargarismus;  blodern 
Stalder  1,  186.  BM.  212.  diu  güsse  bl.  als 
ein  wiudes  prüt  üf  dem  mere ;  vU.  auch 
schneegepflöder  sm.  1,  327).  guß  (7). 
bare  t  inwater  (99).  en  geelue  in  aqua 
(11).  eyn  gclue  (i32).  ghelve,  bulle  (147). 
hd.  nd.  bulge,  bolle. 

*Procellare  slan  (8).  slon  (9). 

Procellere  {cf.  pere.)  stu-  (14,  7), 
ste-  (14,  3)  -rmeii.  ereu  (8,  9).  grossen 
(9).  grüßen  (8). 

Procellosus  vnge  -  stymig  ( 110^), 
-stemig  (110a).  vol  tempesten  (68,  132), 
storm  1132),  vngewitter  (68). 

*Procen  -  ata ,  -  eta  (9 ,  Gl.  m.)  (aus 
proxeneta)  m<'keler  (23).  mittler  zwi- 
schen drii  kunst  Icwten  (9). 

*Procen-ium,  -um  (9)  (st.  prosee= 
nium)  vur-huß  (^17),  -haws  (9). 

Proceres  («'.  matjnates,  nobiles;  tra= 
bes  7  &c.  cf.  antes,  mutulus,  ventici- 
pium)  hd.  nd.  her- ,  hir-  (5*^)  -seliafft, 
-scop,  -sehapen  (132),  -lieh  (110).  wol- 
geborn  (18),  -gheboren  {t'i)  edele  lüde 
(23).  goderhande  1.  (22).  hd.  edel-1.,  -lewt 
(1),  -kiiecht  (b'»).  edel  (110).  die  edlen 
(88),  edelsten  (75)  vnd  die  fur-nemsten 
(75,  88),  t  -geiiden  (88),  obersten  vnd 
die  vordersten  des  lands  ( 75 ).  herrun 
(Gf.).  lansherro;  kepfer  ald  schoi-stein 
(93).  k.  0.  großer  krackstein  (ki^.)-  kapffer 
o.  Kragstein  (74).  kaepffern,  krapfsteiu, 
nl.  de  nueten  (116).  käpffer  (^Pict.,  Das.). 
spitz  an  den  tramen  (ss).  die  baleken 
0.  tromen  kupffe  (Das.).  eyn  vorschlies= 
Sender  balek  (64<^),  fursehiessender  b.  o. 
eyn  vorhof  au  eym  huß  (64^).  wintfang 
(7).  windfau  (6).  proces  wintfane  (Gf.). 
windfangk ;  vber-hang  /  -schuß  an  einem 
hause  (74). 

*Proceris  ays.  gearufang  (94^). 

Proceritas  adelsehaft  (16).  edel-  (74), 
schon-  (110),  hohe  edil-  (9),  schoen(l32), 
hd.  lang-heit.  -keit  (74).  alt-,  furgeng-, 
zier- heit  (74).  grobeliclikeit  (18).  her= 
schafft  (20). 

Pro-,  cro-  (b^)  -cerus  (i.  formosus 
6  &c.,  altus)  edil  herre;  lang  vnd  schone 
(9).  1.  t  hoch  (81*).  1.  t  raim  (7.  cf.  ran 
gracilis  Fr.,  Sm.).  rem  (6).  hoeeh  l  laueh 
[sie  100).  groß-leibig  (1),  -libig(21),  -libick 
(5'').  gi'op  libieh  (5).  grof  liuich  {23).  lauck 
van  lijve,  reysyeh  (i47). 
*Proces  V.  Proeeres. 

Processio  hd.  vz-,  vß-,  auß-  (66,  70, 
134)  -gevnge,  -genüge  (sie  67),  -genge 
(70),  -gangung  (6).  -gang  (18,  68,  69, 
134).  nd.  vt  ganginge,  vor-giung  (4), 
-brengunge  (9).  vur-  (20) ,  crutz-  (65), 
vmb-  (110),  vsserlieh  für  sich-  (65)  -gang, 
proee-ssie  (b^ ,  221^,  132),  -ß  (65).  om- 
(132),  vmme-  (9)  -ganek. 

Processus  pte.  s.  (i.  prosper  euentus) 
hd.  gaiick  (110);  vz-  sim.,  vor-  (9),  fur- 
(110),  für-  (46),  vur-  (20),  voyrt-  (19), 
durch-  (1,  71),  doreh-  (12),  nd.  ut-ganck 
sim.  hd.  vß-,   vor-   (17)    -gegangen;   vz- 


PRO 


461 


(5),  nd.   ut-gegan.   ej'n   briff  von  eym 
gericht  (17).  processum  frbmdkhsmnn 

(141). 

*Procestr-um,  -ium  (i.  pergula  111) 
vur.«tat  (20).  gang  (in). 

*Proceus  (i.  stabilis)  stett-er,  -iger  (74). 
*Procia  v.  Prusia. 
*Proeiare  v.  Procare. 

Proei-,  proee-dere  hd.  nd.  vor-,  vor 
sieh-  (S''),  für-  l  fursich-  (75),  nidder- 
(17,  65)  -Valien,  vor  gene  (17). 

Procinetus  ptc.  s.  (i.paratus  13,  ap.- 
p.  belli  Br.  &c.)  ge-gurt  (110),  -reit  (8^). 
bercyt  (64).  b.-igkeit  (9),  -ung  0.  wapung 
zu  stryten  (110).  bereydynge  tzo  wap'en 
om  tz  strijden  (i32).  herfart  (20).  snel 
(13). 

Procingere  hd.  wrf.  berey-den,  -ten 
0.  gurten  zu  stryten  (110  sim.).  vmme- 
g.  (14).  begyrten  (68). 

Procire  v.  Procare. 

*Pro-,  suc-eisinum,  pro-,  in-sicinum 

averloip  (i47). 

*Proeisio  v.  Proscissio. 

*Proc-itare,  -udare  (76)  {i.  frequenter 
petere  76.  :  procare)  stetis  (8),  stede 
(17)  frien. 

*Proeleum  (zwischen  propu-gnare 
und  -diare  st.  propyleum  Kii.)  port-al 
(iio),  -ael  (i32). 

*Procliuies  v.  Proluuies. 
Proeliuiorsti ekler?  niderhengig(75). 

Procliu-is,  -us  hd.  nd.  neder-,  hd. 
nider-,  nydder-heldig,  -ballig  (iio.  Fr.), 
-hengig  (8*» ,  75),  -hengit  (-hengz?  17), 
-felligk  (4.  anders  Fr.  1,  244),  -beugende 
(20).  äff  heldich  (20).  abe-uallych  ? -hal= 
dyeh  (19).  wider-  (1),  nyede-(.'i)  -heldig. 
haldeehtig  (Das.).  furhengig  (7.>).  nider 
(21).  ge-  (9),  ne-  (loo)  -neiget,  krum, 
ueygig,  varr.  krum-n.,  t  boegerig,  varr. 
bergig,  beging  (iio).  krom  bogeehtieh; 
vorwert  veer  neygende  (i32).  sehlipfrig 

(62). 

Procliuitas  affheldieheit(20).  krum- 
(68,  110),  krom-  (132)  -heit.  abhang-ung 
(Ki^.),  -igkeit  (Kit».)  eines  berges.  ueig= 
ung  (65). 

Proeliuium  Htte^leffe  (lOO.  c/.  lit-a, 
-e,  leite  Fr.  1,  604  sq.  Sm.  2,  517.  Gf.  4, 
1096.  BM.    1013.   und    le    &c.    Gth.    Wtb.    2, 

561.  EM.  954).  der  abschuß  (Kib.). 

*Proelivum,  clibanus  eleff  (cf.  leffe 
prc.  ?),  doil,  tzyl  (147). 

*Procne  v.  Progne. 

*Proconi-xus,  -sus(Gi.  m.)i.  pre-cla^ 
rus  t  -lucidiis  (76). 

Proconsiderare  vermercken  (75). 
Proeonsu-1,  ?-laris(75)  (cf.  preeon- 
sul)  hd.  nd.  burger-,  rat-  (7i),  rait-  (1, 
75),  roth-  (77),  ratß-  (751»)  -meister,  -raais= 
ter  (1),  -meynster(77).M.  rat-,  rath-,  rait- 
(133),  rateß- (68),  radts- (iio»),  ratz- (75>5, 
iio'5),  raites-  (18),  raitz-  (i32),  raitß- 
(75a),   nd.    rad-man.    ags.    undengerefe 

(Gl.  Aelfr.). 

Procra-,  proca-  (1),  preera-  (q.  v.). 
l  recra-  (75)  -stinare  auffschlahen  vnd 
verharren  hin  t  verziehen  vncz  biß 
morgen  (75).  ver-m.  (1).  vir-trecken  l 
-sten  vber-m.  (20).  mornigen  (Keysersb.). 
vor-morncn  l  -ten  (23),  versten  enen 
dach  (11).  fristen  eyn  dayg  (19).  hd.  ge^ 


462 


IMiO 


Ir.  vVorhon  (i:tsV  hd.  vor-,  vor-ozihon, 
-ziolu'ii,  -zfluMi,  -loiigen,  -Icngorn  (69, 
IS»"!;  vorc/.oyoM  (4\  verzieclien  (ß7). 

Procrastinatio  auf-  l  vi'r-zug(Kia.)- 
vorzii'luiiig  (,i;'>^.  vorstiuige  (^20). 

Procreare  czow-  (i<>,  czu-  (8)  -gen 
/  inaclion.  kiiidiT  m.  (19),  maicen  (,11). 
wymuMi  t  sohalFon  (20).  procreantur 
wordeut  kirnen  (t;5). 

Procreatio  sthaffuiigo  i'iU). 
^Procreator  v.  Dispensator. 

Procreatus  geschaflfen  (20). 
*Procxiba  geneigte  nie  (7.i). 

Procubare  v.  Procumbere. 

Procubitor  vorwacht  (Ki*.). 
*Procubitus    ptc.    gebeden   (11).    s. 
knelnuige  l  gebet  \10). 

*Procubus  ycf.  incubus.  proculus?) 
bankstichil  l  tewtil  ulpmür  kobolt  (9). 

Procul  hd.  verre,  fer,  vere  (19), 
verer  (7tj),  vem  (5\  von  verrem  (88).  nd. 
vernc,  veer  (11),  v.-hen  132). 

Pr.  dubio  sunder  zwiffel  (20).  on 
zwifel  (6.t). 

*Pr.  fundere  (c/.  profundere)  vyß= 
giessen  l  verstortzen  (132). 

Proculus  kind  das  goporn  wird  so 
der  vater  auiJerlaudist  (74). 

Proeu-mbere,  -bare  hd.  nd.  knen 
(5.  23).  uigen  i6,  13.  23),  bidden  (11). 
byddeu  (19),  beten  (i.32).  hd.  kuyen. 
knuien  (76),  kneheu,  kniehen,  kuy  negen 
(17),  kneibiegen  (75),  knilen  (S'').  knje= 
len  (99).  hd.  uai-  (6,  i34).  ney-.  li-  t  bey- 
(10),  bie-  (7)  -gen;  beyien  (18),  biedden 
(20).  betten  (67). 

Procurare  hd.  nd.  surgen  (19), 
ver-s.  (46)  ;  vorbe-s.  (18l,  -sorgen,  -soer= 
gen  (11\  hd.  be-,  v'-sorgen;  werben 
(46.  X  procare\  her-w.  (19),  wynnen  { 
begadeni20).  beyagen  (11).  M.  sehaffen, 
berichten  (8,  9),  versehen  t  nucz  suchen 
&c.  (65),  schicken  (?)  vor  sin  (17).  sacken 
(14). 
*Proeurarius  eyn  procurerer  (ö*»). 

*Procuratio  hd.  be-,  ver-  (75,  iio) 
-sorgunge;  begad-  (20),  furseh-  (68), 
sachtrib-  (6.">)  -nnge;  schaffnerij  t  vß- 
gebung  vnd  verwesen  (6.5).  last  om  wat 
tzo  beschicken  (i32).  ags.  scur  (136). 

Procurator  hd.  be-,  ver-  (75),  hd.  nd. 
vorbe-surger.  vorsprecker  (77),  -surger  t 
-munder  (17).  v'-m.  t  schaffer  (22*^). 
scheffer  (5'\  9.  23^.  schaff-ener  (77),  -ner 
(65,  110).  ein  sach-triber  (65),  -Verwalter 
(Ki». )  i.  aduocatus  o.  chreter  (1.  cf. 
kret  Fr.  krit  Br.  wtb.  Bm.  u.  w.  ,vitili= 
gator,  protoeullusK  krether  (2).  "creter 
(711.  uualtpoto  iGf.  cf.  Fr.  1,  läsa.Sm.  4, 
72.  BM.  184).  macht-  {  gewalts-bot  (74). 
fursprech  (75). 

Procurator    fabriee    ein    alterman 

(125  (. 

Proeuratorium  ein  fürwes-  (93),ver= 
wesung-  (64')  -brief.  verweß-,  macht-, 
gewaltß-bryeffe ;  schafferey  (74). 

Procuratorix  v'sorgerin  (110).  be= 
sorgersche  (132). 

Pro-cus,  -chus  l  -tus  (Sum. )  bitcl 

(Gf.,  BM.,  .^um.1.  pit-al  (Gf.),  -el  (1,  75, 
Snm.)  vmb  ein  haußfrauwe  (75^.  hd.  nd. 
vri-er.  -ger  (12.  23).  frier  der  do  bitt 
vmb  ein  weip  (75).  fry-  (67),  vry-  (20), 
frey-  (66,  i34j  -her.   eyn  fry  herre  [sie 


PRO 

.'■)'').  vreyer  (9).  frever  (4V  schrier  (18). 
eyn  finer  (7),  frier  (G)  l  hubscher,  werber 
(13).  kuppler  (64).  spousierer,  rittor, 
puler  (74).  buler  (4,  6»).  versorger  (77. 
X  procurator?!.  preutigom  (ui). 

*Proch,   proh   (iio)   hd.    nd.  leider. 
hd.  ach  (12.  4).  vach  (110»).  vah    (110*' 
wach,    ocharm    i*tc.    (i47).    wah   (132 
pfuch  (uo). 

*Proch  dolo  wacli  arme  (107). 

*Proch-,  proh-  (134),  pro-  (uo*') 
-dolor  ach  des,  acht  des  (4)  leydes  (3, 
4),  sinerczen  (18),  schmertzen  (46,  110). 
leyder  (5,  21,  68).  ach  1.  (17).  wach  1. 
(23),  arme  (i32l.  ach  o  we  (75).  owe 
ultima  acuta  (20).  o  we  (110).  pfuch  der 
schand  (134). 

*Proch  dulor  ach  der  schand  (21). 

*Proeholor  leyder  (8). 

*Proch-,  proh-  (69,  uo''),  pro-  (Gf.) 
-pudor  hd.  ach  der,  ach  oder  (8),  pfuch 
der  (61;  &c.).  pfuch  der  (69,  uo),  pye 
der  (17),  after  (5).  eyn  after-  (133), 
missv.  aus  nd.  achter  (22,  23.),  fyg 
der  (22''),  wat  ( 132 )  schände  sim.  ach 
der  schan  (G),  lede  (9).  pfuch  des  lei= 
des  (uo).  wat  leyder  (i32).  laider  (75). 
ah  t  ah  lasters;  pro  prudor  hah  zu 
sera  (Gf. ).  proh-  (Uo''),  pro-pudor 
{unter.<ich.    von    Obigem)   schentlich   (68, 

uo,    132). 

*Proch  tolor  ach  der  schäm  (7). 

*Proch  tulor  leyder  (6,  7). 

*Prochodochium  v.  Prothotorpium. 

*Prochus  r.  Procus. 
Prod-ani,  -enses  i'.  Pronesia. 

*Prodeilus  {cf.  prodel-la,  -ada  pop 
langa  tractoria  Gl.  m.  i.  q.  protelum 
116)  zieter  (8um.).  zeotar  (Gf.).    Cy.    Gth. 

Wtb.   2,    672. 

Prodere  hd.  nd.  melden,  v'-m.  (75), 
-raden ;  offen-,  oppen-baren.  melteu,  v'= 
raiten,  uffenberen  (7).  malden  t  vorrat= 
teil  (6).  hd.  ver-raten.  -rauten  (68). 
veraten  (1).  raden  (21).  v'geben  (18). 
farspildan  (Gf.).  proditus  sum  ich  bin 
verroten  (68  Mrg.). 
*Proderis  v.  Poderis. 
Prodesse  Jid.  fru-  (,1,  75),  frum-,  fro- 
(21,  4),  from-,  nd.  vro-men.  hd.  nutz, 
gut  (uo),  profijt  (132)  sin.  nutzen  i 
baten  (132).  gunnen  (9).  verwesen  (i. 
preesse  75 ). 

*Prod-eum,  -ium  (Gl.  m.)  [i.  pani.9  in 
aqua  cocta  cum  carmbus  76.  cf.  brodium) 
brie  (76\ 

*Prodiciuin  v.  Prodigium. 

*Prodiga  (/.  remota)  verre  (74). 

*Prodig-alis  i-.  -ialis. 
Prodig-alis,  i  -us  milt  (18).  milde 
(l)  got  spottelich  [sie  21).  speit-  (5), 
spid-  (sie  G),  -lieh,  spildelic  (23). 
gydig  (76).  gudig  (2).  gewdisch  i  guff= 
tig  ding  (741. 

Prodigalitas  miltikeit  (18).  vber 
mildikeit  (9).  allzumal  (74).  groß,  groisse 
(132)  milt-igkeit  (74,  iioa).  -heit  (uo'', 
132  i.  große  mylte  (68).  geud-ischeit  (74), 
-ung  (Fr.),  -igkeit  ?  vnnützer  kost  (Das.). 
vcr-thunnung,  var.  -hurung;  -swendung 
des  zytliehen  guts  vunutzlichen  (75). 
gufftigkeit  (74). 

Prodigaliter  geüdigklich  (Das.) 
*Prodig-are  v.  -ere. 


THO 

*Prodige  spild-o  l  -anto  (Gf.).  geu- 
disch  (Luther),  geidiglich  (Pict.). 

Prodig-ere,  -are  (75)  vnnutz-lich 
außgcbcn  (74),  -liehen  vertlion  (uo). 
dorclibrengen  (i'i2).  alzuo  milde  sin 
(uo).  ver-schweuden  (75'',  Das.),  -8wen= 
den  (75a),  -geiiden  (Da«.),  gewden,  guff= 
ten  (74). 

Prodig-ialis,  -alis  (182)  wunderbar 
(uo).  wonderlicli  ( 132). 

Prodigiosus  vol  wunder  (68),  w,- 
lichcr  ding  vber  die  natur  \iio,  sim.  132). 

Prodi-gium,  -cium  (65)  hd.  zeichen, 
wonder  (20,  132),  wunder  (68,  uo)  in 
der  natur  (uo),  boucu  natuer  (132).  tey= 
ken  (llj.  hd.  nd.  wunder-,  /id.  wonder- 
wercK  (65,  75),  -zeichen,  -tekcn. 

Prodigus  {cf.  pro-digahs,  -fundus) 
spild-e  (13),  -er,  -eg,  -anter;  strutenti 
(Gf. ).  geüdig  (64,  126,  Das.).  gewd-igcr, 
-er;  gufftcr,    vnnutzer    außgeber    (74). 

feud-narr  (pr.  aeris  Fr.),  eyn  gudender 
er  da  boßlich  vnd  wuustlich,  varr. 
wustliclien,  verzeret  (65).  guder  (46). 
ver-thuig  (126), -schwendig  (Das.),  -swen- 
der ;  -thuer,  var.  -thuner,  nach  vndurften 
(75).  swunne  (swiiüe  10).  rej--  {st.  reych- ? 
70,  134),  ru-  (69),  vnreth- (20)  -hch.  milde 
(12).  tump-m.  (100).  hd.  m.  (21).  altzu-m., 
nd.  alto-m.,  alte-m.  (11)  in  dorheit,  in 
doreheit  vnd  in  vniiuczberkeit  (17).  hd. 
m.  in  torheit  (7),  altzn  m..  also  m.  (19), 
zu  m.  nd.  m.  alto  male  (22).  seer  m. 
(132),  milt  (Uo).  altzu  m.  (75).  allzit  ze 
m.  in  torheit  (G).  zu  milte  (67).  altze 
mild  (1).  milder  mit  vberigem  geben  (75). 

Prodire  hd.  nd.  vor  gan  sim.  vß-  (65, 
uo),  für  sich  vssen-  (65),  für-  (uo),furher- 
(75)  -geen.  vorgon  (fis).  vur-kommen  f 
-leyden  (20).  rußwachsen  i  zu  Hecht 
kummen  &c.  (65).  tzo  vorschijn  komen 
(132).  k.  in  die  Offenbarung  dr,). 

Proditio  virrad-  (20  sim.),  verrat-  (65, 
uo),  meld-  (20),  versag-,  verclag-, 
vermeld-  (75)  -unge,  -erij  (65).  vßgang 
(o  prodeo  65). 

Proditor  hd.  nd.  v''reder.  hd.  v'-rater 

(1,  76),  -rater   (134),  -reter,   -raitter   (6), 

-rauter  (68,  76);  vor  ridder  (21),  meider; 

ver-m.  (46,  75). 

*Prodiura  [cf.  br.)  fleisch  suppen  (75). 

Producere  hd.  nd.  vor-,  verre-  (132), 
hd.  ver-,  ge-  (21)  -leyden,  -leden  (23). 
hd.  v'-leyten,  -laitteu  (Gj,  -lengen.  -bryn- 
gen  (9);  vor-  (8),  für-  (75)  -füren;  ge- 
bern,  -baren  (6),  -berren  (21).  nd.  ghe= 
beren,  v'lenichen  (11).  herfur-stoßen 
cornna  t  vngulas;  -bringen  f  vß  giessen 
lacrimas  (60'. 

*Productibile  cf.sq.)  gesmydet  ding 
(7). 

=*Productilis  (i.)ionfusile'BT.)gesmeyde 
(9).  gesmyt  gefese  (8). 

Productio  hd.  vß-leitung  (G),  -gang 
(65) ;  vz-legunge  l  -forunge  (5) ;  off-  (i33), 
vff-  (67)  f.;  auffur-  i  v'leng-ung;  vir- 
leydunge  i  -lenckunge  (20);  vor-breng^ 
unge  (17).  vort  brenginge  (132).  volbring= 
ung,  Mrg.  her  für  bringen  (es),  ewig  uß 
bringunge  (62).  ewicli  ut-beringe  (23), 
-voringe  (22). 

Productus  vir-leydet  l  -leuget  (19). 
gelangert  t  vollstreckt  (126).  entweg 
gefert  (21).  her  fur-brocht,  var.  -bracht 
(65). 


PRO 


PRO 


PRO 


463 


Proem-  v.  Frohem-. 

Pro-fanare,  -phanare,  -fanari  (1), 
-vanare  (2),  -flamare  (tu)  ent-weichen 
(1),  -wyhcn  t  bcflocken  (iio).  vir-saclicn 
(20),  -czpychcn  (9).  vorsaken  (ll).fluchin 
(21).  v'-fl.  (f)),  -vlokcn  (23),  -vloichcn  (132), 
-folgen  (st.  -fulen?  -solgonV)  t  -waissen 
(21),  -wazan  (Gf.), -wassen  (5,23),  -wisen 
(49),  -vnreyncn  (8,  9),  -maledicn  (8), 
-maledeytcn  (9).  vuyl  inachcn  i  violeren 

(132). 

Profanatio  v'bannunge  (17  &c.). 
*Profan-dus  v.  -us. 
Pro-fanum,    -phanum,   -phannum 

(lio)  vngewiclit  (no).  ongewijt  (132). 
wit  von  cristenlicher  haltung  vnd  ver= 
bintuiß  &c.  (fis). 

Pro-fanus,  -phanus,  t  -fandus  {i. 
polluens  76)  hd.  eyn  v'sma-,  v'sme-her. 
nd.  en  vorsmar.  hd.  vn-gelobiger  (65), 
-nütz  (64),-gelert  t  -dcdich(20),-gcwyclit 
(iio);  ver-malediget,  -malodeyt,  -flucht, 
-nichtig  (1.  (/.  Sra.  2,  674),  -uuazcno  t 
-uuizenu  (Gf.).  vcrbannyn  (8).  vorbanneu 
(9).  ydel  (20).  lu-  (20),  lo-  (11)  -gener. 

Profari  (Br.)  lid.  vor-sprechen  (8,  9), 
-sagen. 

*Profecia  v.  Prophetia. 
*Profect-e  v.  -o. 

Profectio  reysc  (23,  Ki.).  reiß-fahrt 
(Kia.).  hd.  nd.  wander-unge,  -inge.  eyn 
wech  (22''). 

*Profectio  v.  Prouectio. 
Profect-o,  -e  (11)  hd.  nd.  zu-,  to-hant. 
on  zwyfel  t  l'urwar  (iio).  sonder  tzwyuel 
t  vurwair  (132).  hd.  sicher-,  gewyß-  (20) 
-lieh,  -leich  (1).  nd.  zekerlic. 

Profectus  ptc.  s.  hd.  nd.  gewande-rt, 
-It;  wander-ung(>, -inge,  -nde  (11).  profyt 
t  gereyst  (132).  hd  vcr  gewandlet  (46); 
frum;  tVumm-e  (13),  -en  (18);  nucz-e, 
-ung(iio);  fu- (20),  wo-  (100)  -rderunge. 
vorderinge  t  bäte  (11).  bath  l  vorteil 
(19).  batte  (20). 

Pro-feetus  v.  -festus,  -ueetus. 
Proferre  vor-tragin   (8),  -czien  (14). 
furtragen    (110).  vol  bringen  l  sprcclien 
(9).  vß-spr.  t  bervßrcdeu;  j?Jrae<.  bracht 
hat  (g5).  fartbrengen  (20).  sagen  (132). 
*Profeseenninis  v.  Fescennina. 
Professa  eyn  gchoi'sam  nunne  (5^). 
Professio  hd.  be-kentenis,  -kentnysse, 
-kantnuß  sim.,  -denckniß  (67).  nd.  begen- 
gnisse  (22),  -cnisse  (23);  hör-,  har-  (>22) 
-samicheyt.   hd.   horsamkeit   (5);   ge-h., 
-horsamheit  (6),  -horsami  (46),  -horsam. 
behorsam  den  (18).  gelobede   (20).   ver- 
jehung  mit   erkantuiß   (6.5).   belijdynge 

(147).  ^ 

Profess-or,  -us  eyn,  en  gehorsam 
(6),  horsamer  (23),  lid.  ge-h.,  -liorseraer 
(17).  -or  ein  be-kenner  (110),  -lier  (i32), 
-lijder  (i47.  c/.  belijden /d<en  147,  KU.). 
-US  der  gelobt  hat  gehorsamkeit  (110 
sim.). 

Professum  glubt  t  veriehung  &c. 
(6.5). 

Profess-us  v.  -or. 

Profe-stus,  -stum  (11,  19,  65,  75), 
-ctus  (8)  {sc.  dies)  hillich  auent  (11). 
hd.  der  heylige  abent  (19);  vor  dem 
heyigen,  helgen  obent  sim.;  vorfest  des 
heyligen  tags  ( 75 ).  der  tag  vor  dem 
hochzitlichen  tag  t  der  abent  «ZZms  (65). 


*Profeta  &c.  v.  Propheta  &e. 
*Profetiscor  v.  Proficisei. 

Profieere  hd.  nutz,  zcu  n.  (4) ,  nd. 
nut,  in  nut,  profijt  (i32)  bringen,  hd. 
brengen,  pringen  (1),  sin  (65).  vor-  (18), 
frucht  (65)  -bringen,  nutzen  (110).  nutz, 
baer.  furdcrung.  fruclitbar.  (18  Mr«.  X 
profieuus).  fo-  (12),  wou-  (100)  -rderen. 
gedeihen  (9).  dienen  (8).  hd.  ler-en, -nen ; 
zunemen. 

Pro-ficisei,  (jetv.  -fleissl, -uicisei(l), 
-fetiscor  (z.  gradior  76)  hd.  nd.  wandern, 
reysen,  gan  sim.  wech  gaii  (8**).  hd. 
wandeln,  wunderen  (6).  lern  (18.  X 
profieere). 

*Profieuatio  nutzbarkeit  (70). 
Proficue  sinder-  (39),  nutz-  (75)  -lieh. 

*Proficus  scliedclich  {b^  sie,  c/. pro= 
ficuum  nit  schädlich  65). 

Proflcuus  hd.  niicz-e,  -bar,  -per  (4), 
-sain  (5'');  nocz-,  nd.  nut -bar.  vrberlicli 
(20).  orber  t  profitelieh  (132). 

*Profigor  V.  Profligare. 

*Profilia  (^.  filia  lustrica  l  initialis) 
pet-e,  -ken  (ku.).  der  gotte  taufiPkind  (135). 

*Profilius  ( /.  filiaster  &c. )  pet  -  er, 
-erken  (KU),  despfetters  tauffkind  (i35). 

dott  C.   (Hen.). 

Profi-teri,  -deri  (5)  hd.  gehorsam 
dun  (8),  seyn  t  tun  (9),  thiui  als  die 
religiösen  (75) ;  ewig  g.  dun  sim. ,  sein 
(75),  geluben  (1);  e.  gehorsamkeit  thun 
(7),  ebig  gehorsamen  t  beken  (17).  ge= 
louen ;  be-jehen  i  -zalen  (20).  7id.  ewich 
horsam  don.  hd.  nd.  bekennen ,  gelden. 
beucn  off  geloffde  doen  (132). 
*Proflamare  v.  Profanare. 

Profligare,  -ri,  profigor  as  (64") 
verderben  (110  sim.).  ouer  brengen  (132). 
zerstrewen  (64). 

Profligator  ver-derber  (68),  -prasser 
(Ki.).  ouer  brenger  (132). 

Profligare  pey-  (9),  pyn-  (8)  -nigen. 

Profluere  durchfließen  (75). 
*Proflug-a   (i3i),   -US   (aus  profug- 
X  proflig- X  flucht- ?)  fluch-  (1),  fluit- 

(131)  -tiger. 
Proflu-uium,  -xus  v.  Perfiuxus. 

*Profiuuius((;/'.profluga)  for  flucht  (8). 
*Profoeare  würgen  (20). 
*Profocatio  wurgunge  (20). 
*Profodiuni  senckel  (75). 
*Profraudere  bedrigen  (8'J). 
*Profuga  vorflucht  (7  5). 
*Profugabilis  verfluchtperhch  (74). 
Profugare  ver-  (65,  74,  75, 110),  wech- 

(132)  -lagen,  i  -triben  (110),  -fluchtigen 
(74).  arflaugen  (Gf.).  verbieten;  fluchtig 
sein  0.  werden  (75). 

*Profugatio  ver-trybung  (es),  -drij= 
uinghe  1,132),  -fluchtigung  (74). 

Profugere  fliehen  (68,  iio^).  ver-  (74, 
110^),  hin-  (74)  -fl.  hin-  (68,  iio^-),  en- 
(iio'3)  -weg  laufl'en.   vlyen  i  wechlopen 

(132). 

*Profugi-a  v.  -o. 

*Profugi-bilis,  -lis  hd.  fluchtig  (iio^), 
v'-fl.  fliehung  (110'').  vorvluchtich  (23). 

*Profugi-o,  -um,  -a  (74)  hd.  flucht, 
vor-,  ver-fluchtekeit  sim. ,  ferfluchtikait 
(6),  verr  fliehung  (68);  v'schulgot  wer= 
den  (17).  vervlui-  (i92),  vorvlu-  (23) 
-chticheit. 


Profugus  fluhdiger  i  framfluhtiker 
("Gf.).  hd.  nd.  eyn,  en  vor-vluchtiger, 
-flichtiger  (18),  -floychtick  (19).  fluchti-- 
ger  (65,  75).  ver-fl.  (7,  134,  i5i),  -fluch= 
tiget  (17),  -flucher  sie  152).  flucht  (9). 
fluchtig  (110).  ein  fl.  (6).  lant-fl.  (8b). 
vir-fl.  t  -driebcn  (20).  vervluychter  t 
wechlouffer  (132).  vliher  (9).  v'fluchter 
(133).  verr  flichtig  (i.  procul  fuyiens  Q%). 
eyn  verfliecher  (67).  weitflichtig  (64). 
gebredet  (100,  b  aus  v  ?). 

Profundare  tieff'en  (iio'*).  dieffen 
(68,  iio^'j.  diepen  (132). 

Profunde  hd.  tief-  (iio^),  dieff-,  diep- 
(132)  -lieh. 

Profundere  hd.  giißen  (19),  gießen 
(7);  vß-  (20,  110),  v'-g.  stortzen  (132). 
gieten  (11).  vorgheten  (23).  pr.  ramos 
strecken  die  eest  t  vß-str.  von  jm  die 
eest  (65). 

Profunditas  hd.  tieff-,  gew.  dieff-, 
diff-  (19),  nd.  diep-  (11, 132)  -heit.  duffde 
(20). 

Profundus  [i.prodiqxis  i52)Äf7.  tyeffe 
(151),  dyeffe  (152),  tieft,  tyff  (9),  dieff, 
diff.  nd.  dep,  diep  (11),  dijp  (132). 

Profusio  (c/.  Gl.  m.  h.  v.,  0.  perfusio) 
soppe  {i.  oflfa  t)°). 

Profusor  {i.  pincerna  Gl.  m.)  eyn  be= 
gißer  l  forgan  (18.  X  profusus).  vß= 
gießer  (68,  110).  vyßstortzer,  ouerbren= 
ger,  verstroyer  (132). 

*Profusorium  hinflüssig  ding  (65). 

Profus-us,  -sus  (136)  hd.  vß-  (110), 
vßge-goßen.  v'gaßcn  t  oberflissig  (17). 
vberflussig  (8,  9).  nd.  vorghe-goten,  -gan. 
ags.  genyctful  (94,  136). 

Profutura  nuczlich  zukunfftige  ding 

(65). 

Progenerare  kinder  wynnen  (11), 
ge-w.  (19). 

Progenies  slecthe  (13).  siechte  (23). 
hd.  nd.  ge-sl. ,  hd.  -siecht,  -slyecht, 
-slicht,  -Schlacht  (6),  -Schlacht  (i34), 
-schlecht,  -slechtete  (5).  kunne  (20). 

Progenitor  hd.  eider.  edeler  {sie  9). 
voir-  (147),  vor-vader  (132,  147),  -vatter 
(110). 

Progenitus  hd.  ge-boren,  -zilt  (18). 
nd.  vorgetelet. 

*Progn-a,  -e  (i4i) ,   procne   (i36)    {i. 
hirundo  ,    aus     TipoxvTj)    ags.  suualuae 

(94,   136). 

Prognost-  V.  Pronost-. 

Progredi  hd.  nd.  vor  gan  sim.  furt= 
gaen  (20).  vort  gene  (19). 

Progressio  fore  gang  (17).furtgaunge 
(20). 

Pro-gressior,  -lixior  langsamer  wan 
ein  ander  (75). 

*Progressor  fore-  (17,  ober-  (8)  -gen= 
ger.  lenger  (9). 

Progressus  hd.xori-,  für- (65) -gang. 

nd.  voertganck  (11).    entspringung  (62). 

*Prohemialis  begin-lich(l9),  -nick(ll). 

=^Proh-,  pro-  (Br.),  proph-(20)  -emiare, 

l  -emisare    (75)  begynnen  (20).   vorhin 

reden  im  anfang  t  vor-r.  (75). 

Pro-hemium,  -phemium  (20)  be- 
gynne  (19),  -gin  (11).  hd.  nd.  vor  rede, 
für  redde  (7).  for  rid  (21). 

Proheres  hd.  nd.  vor-munder,  -munde 
(4),  -münde  (3),  -erbe  (110).  ver  wondert 


4G4 


TRO 


(sie  7!).  porlmb  (v:..  c/.  bm.  &c.  A.  v.). 
pfliigor  (()'\.  i'vn gi'koren  cifgeiiiifi«  (I3ä). 
*Proheretic-a  (7.'.),  -um  (71)  verba 
I.  (li-tiiiii  f  (Xtfcetum  meiitis  significaiitia 
wurckuiigo  des  gemuta  viid  suis  i:t  volo, 
thsidero  &c.  (lä').  gotat  des  inate8  be= 
teutot  (74). 

Prohibere  //r/.  v'-bioten ,  -bitcii  (9), 
-byedtii,  -bidoii.  vor-beydeii  (12),  -boden 
(2ä).  ontlmltoii^liindern  (G5).  8turen(ll). 

Prohibitio  voi-  bitunge  (9).  vir-bie= 
duiig(>  {  -bot  (20). 

Prohibitus  vir-boeden  (20t,  -boyden 
(19i.  vcrbottcn  (7.->). 

Prohicius  v.  Pi'onesia. 
*Pro-icere,-jicere  (7r),iio, i?i.),-hicere 
(Gl.  m.),  -licere  (23)  hd.   werffcn,   v'-w., 
senden  (18).  hd.  na.   v'-s.,   -sunden  (17). 
nd.  werpen,  v'warpen  (11). 

Proiectio  für-  l  vcr-werffung  (75). 

Proiectura  sims,  furtaclilin  (ii')). 
vor-tach,  -schöpft"  (Kr^). 

Proiectus  virworffen  (20). 

Proinde  hd.  dar-vmb ,  -naicli  (20). 
nd.  daer  om  (11). 

Proh  V.  Proch. 

Prolabi  fallen  (8,  9,  17).  gleyten(9). 
gliden  (17  K 

Prolatus  geoffenbart  (8,  9). 

Proles  hd.  nd.  stain,  kint.  hd.  erbe-, 
erb-,  nd.  erue-k.  nd.  siechte,  hd.  ge-sl. 
sim.,  -slitc  (100),  möge  (74). 

Proletarius  vader,   v.   der  naturen 
(1471. 
*Prolieere  v.  Proicere. 
*Prolificare  hd.  nd.  jungen  (1,  22»^) 
also  der  j.  tyd  (22'') ;  j-,  hd.  iunge  (fic), 
iung,  iiinger  "(g7),  kinder  machen,  maken. 
ver  lengon  (7.  X  prolixare  sim.). 
*Proliuies  v.  Proluuies. 

Prolixe  lange  (2U). 

Prolixior  v.  Progressior. 

Prolixitas  lang-samkeit  (75),  -heyt 
(20).  verleuger-  t  verzieh-mig  ( 65 ).  lang 
zyt   (110). 

Prolixius   verzogen  t  lengerer  (65). 

Prolixus  (?'.  lo/igus,  implicitus)  hd. 
nd.  lanck.  hd.  lang,  lenger  (9).  beworen 
(22^).  vor  worn  (5^). 

Prolocutor  vor-reder  ( 9  ) ,  -spreker 
(22b),  -Sprech  (<5). 

Prologus  hd.  nd.  vor  rede. 
*Prolong-a  t  -ata   ver-zjsgen  t  -len= 
gert  (60). 

*Prolonga-le,  -re  (77)  (c/.  longale) 
lenckelhock  (77).  h'ngelhail  {i.  pendu= 
Iura  147).  lenghohin  (74). 

Prolongare  vb.  hd.  nd.  v'-,  hd.  er- 
lengen.  hd.  nd.  (i32)  v'lengeren. 
*Prolonga-re  v.  -le. 

Prolong-ata  v.  -a. 

Prolongatio  erlengunge  (20).  v'leng- 
inge  (i3:ii,  -erung  (68,  75). 

Prolongatus  verlangt  (iio  &c.). 
*Prolongus  eyn  lanck  ding  (18). 

Proloqui  vor  spreken  (22''). 

Proluere  hd.  focht,  feucht  (9)  machen ; 
weschen  (76),  wessen  (20). 
*Proluni  V.  Prelum. 

Prolu-,  proli-  es),  l  procli-  (74, 
110)  -uies,  t  proluuium  ( c/ .  fluuies) 
vnreini-,    vnreynig-   t   vnsawbrig-   (74) 


PRO 

-keit  van  wasser  (1.32),  von  dem  w.  (110), 
von  Wetter  (68.  ><  iu{.  water). 

*Proinametaria  {aiin  promptuaria?) 
taverniersclie  (147). 

*Pro-,  per-  (i36)  -maritima  aya.  saeg- 
aesetu  (i36),  -esetu  (i»4). 
*Promater  v.  Patrina. 

Promere  hd.  nd.  s])ringen.  Sprüngen 
if)).  hd.  singen,  lob-s.  (18),  for  sengen 
(G),  sagen,  oft'  dun  .vm.,  kundigen  (4); 
0-,  v-ft'enbaren ;  vffenbare  muchin  (8); 
loben,  bidruclio  {prs.  141.  cf.  Gf.  5,  254). 
nd.  up  (Ion,  zingen,  louen. 

Promereri  hd.  v'dienen,  nd.  v'denen. 
Ionen  (18) 

Promeritus  hd.  vMienet. 
*Promeus  i.  nauta  vere  die  die  luyde 
oever  dat  water  voirt  (147). 

Proroicare  sclünen  (17). 

''Promieere  r.  Prominere. 

Prominentia  hd.  nd.  vorschin-unge, 
-inge. 

Promi-nere,  -eere  (7)  hd.  nd.  vor 
schinen,  alzo  de  hoghe  des  berges  (23). 
verre  seh.  (quasi  procul  manere  no, 
132).  von  verren  seh.  (68).  v'-sch.  i  for^ 
sehen  (sie  7).  vor-schycnen  (13),  -schin 
als  dez  moges  {st.  morges?  mones?  aus 
montes?  18).  v'schin  (17). 

Pi-omiseere  mengen  (13). 

Promiscuus  hd.  nd.  ge-,  ver-  (14,  Ki.) 
-menget,  ge-menck  ( 18 ) ,  -mientli  ( 13 ), 
-meyne  (20,  Ki.),  -mischet  (7).  v'mengen 
(10,  12).  miscliig  (1).  promis-cuum,  var. 
-tum,  vulgus  vermist  volck  wyb  vud 
man  (70). 

Promiss-io,  -um  «.  ptc.  gelob-e  (21), 

-e  (.5),  -de  (133),  -enisse  (19),  -et  {ptc. 
133),  -t  {ptc.  69  &c.).  globde  (7).  ge-lopt 
{ptc.  67),  -lubde  (69  &c.),  -libde  (67),  -lubt 
{sbst.  68,  134),  -lapde  -um,  -labunge  -io 
(17),  -lup  (6).  -louende  (2(J),  -louede  (23), 
-lofte  (22),  -loefft  i  -loeö'de  (i32).  lofnisse 
(11).  verheissung  (75,  110).  geheiß  (i4i). 

Promissor  verheisser  (75). 

Promissus  {c/.  prc.)  vor  gesant  (17). 
gehaissen  (46).  verheissen  0.  lanck  vt 
barba  (110).  ge-labet  (17 «/«;.),  -loö't(i32). 

Promittere  hd.  loben  (12),  v'-  (10, 
75),  ge-1.  gelabcn  (17).  globen  (7).  7id. 
louen,  lauen  (11).  ver-heißen  (75,  110), 
-sprechen  (75). 

*Promoe-undus,  -ondus  (74)  kel-ner, 
-1er  (/.  cell-,  eeller-,  clauicul-arius  74). 
eyn  vayß  (19)  aus  promotendus  i.  vas 
(vates)  X  promus  condus  hausvogt  l 
kellermeister  (Ki.)? 

Promontorium  (*'.  collis  quilibet  Gl. 
m.,  moiis  qiti  j}rocul  apparet  Br.  &c.  cf. 
promunctorium"!  hd.  berg,  eyn  fur-b. 
(7),  fürbirg  191),  werck  {sie  18),  bring 
( 5 ).  7t.d.  bryngh  ( 23  ) ,  brynck  ( 22 )  in 
litore;  berch,  stenekin. 
*Promorale  v.  Promurale. 
*Promotendus  en  openbarer  (23). 
Cf.  pro-moeundus,  -mulgare. 

Promotio  hd.  nd.  vorder-unge,  -inge, 
-nisse  sim.  hd.  furder-unge,  -nuß  (134), 
-nisse  (19);  furdrung  (46),  firderniß  (67). 
ver-heissung  (110),  -heffnisse  (132). 

Promotor  furderer  (75). 

Promouere  lid.  nd.  vor-,  hd.  vur-, 
ver-  (13),  fu-  (1),  fu-  (3)  -dern;  virder^ 
ben  {sie  19),  forden  (12,  18);  zu-schicken 


PRO 

1(17),  -lausen  t  erheben  &c.  (65);   helfen 
(75).  nd.   vcrheueu   (132),   werven   (22'*). 

*Promptarium  v.  Promtuarium. 
*Prompt-  V.  Propin-atorium. 

Prompte  hd.  bereit  (17);  b.-,  berith- 
(152),  snel-lich ;   breyt  (18).    nd.    beret-, 
berede-lic. 
*Promptiflcare  bereit  sin  (16). 

Promptitudo  bereite-  (8),  berethe- 
(5'»),  bereytig-  (9),  sciniellig-  (65)    -keit. 

Promptu-,  prumtu-  (.^)''),  t  prompt- 
(125)  -arium  (/.  cellarium,  cista,  sali= 
num  Gl.  m.,  reserua-culum  t  -torium ; 
serinium ;  archa ;  epul-  l  cib-atorium 
75.  cf.  protipsorium )  hd.  sclianck. 
schare  {cf.  scario  arcarius  l  dispensa^ 
tor  Gf.  r  scliarren  Fr.  2,  km")  t  scliang 
(8'').  schancz(13).scran(12).m/.  schranck, 
schap  (22'*,  23;  [lY^)  spise  (221*);  nl. 
schap-raede  t  -reede  (Kii.  cf.  scafreita 
Gf.  2,  481);  -raey,  bottelerye, /u/.  kalter 
&c.  (116).  rad  t  ziil  (23).  spind-e  (11, 
nl.  116),  -er  (-c'  20).  kel-lir  (8),  hd.  -ler, 
-er  (9),  -re  (81»,  20),  -der  (132).  kyst  (110, 
132).  kästen  zu  dem  schrein  gut;  pe= 
lialtniß,  palter,  phalter,  piialt  (75). 
spießcast  (77).  speyß-chasten  (1),  -kamer 
0.  allmey(74).  spise  kammer  (.^b,  17,  65, 
75).  spiß-gaden  (6,  75),  -faß  (21)  spyser 
(64'').  Speicher  (64«').  trisoer  (i32). 

Promptus  hd.  nd.  be-,  hd.  ge-reit, 
nd.  -reyde,  -ret.  gegen  wortig  (20). 
behender  l  schneller  ( 65 ).  gesongen  t 
openbaret  (11.  pitc.  cf.  promere).  offen= 
bayrt  (19).  bar  (25  1. 

Promulg-are,  -ere  (76)  (alph.  prou- 
134)  vffen-  (20),  ofi'en-  (iio),  nd.  open- 
baren.  ofi'nen  (134).  kundigen  (132).  v'-k. 
(9),  -künden  (68,  110''),  -kynden  (iio»). 
Intern  (8).  leuthern  (leuchernV  9). 

*Promulserit  asg.  lithircadae  (i36. 
cf.  lidhegian  mulcere). 

*Promunctorium  ( x  promonto= 
rium;  i.  TipojJiuxTT^piov  &c.  Gl.  m.)  ober= 
he-  (8),  vberha-  (9)  -ngende  stein,  vber 
(9). 

Promu-,  prumu-  (64^),  promo-  (18), 
l  antemu-  (76)  -rale  {i.  propugnacu- 
lum  q.  V.  75)  hd.  nd.  vor-raure,  -muer 
(75),  -muyr  t  borch  (i32),  -mur  t  -bürg 
(110),  -mawer  (9),  -mole  (18).  zwin-  (7, 
64),  zwi-  (6)  -goUf.  Zwinger  (21,  64,  75,  76). 

Promurium  by  der  muyren  eyn 
spacium  (147). 

Promus  {i.  dispensator  8'',  cella- 
rium t  custos  promi  Br.  &c.,  piscis  110) 
Schaffner  i  seh.  im  huse;  huß-iiaber  i 
-halter;  spißhuter  (75).  kel-ler  (74),  -re 
(St»),  -ner  (9).  keler  (9,  74).  k.-  (9),  kel-- 
1er-  (8)  -warter.  schencke  (3,  4).  trysoer 
(132).  scapreel  {i.  cellarium  t  custos  promi 
107.  cf.  promptuarium ).  geber;  tore, 
narr  (74). 

Promusci-s,  -da    (Br.)    einshelfantz 
nase  (93,  sim.  116). 
*Pronellus  v.  Pertica. 

Pronepos  hd.  nefeii  son,  nyftil  sun 
{l)  nefe  (9),  sun  des  sunssun  (91),  vven- 
ckel  (75).  nd.  neuen  sone  (11). 

Proneptis  nyffteln  dochter  (19),  son 
(8).  nyftil  sun  (9). 

*Pro-  (74,  80),  pros-  (93)  -nesia,  pro- 
snesium  (94^,  gi.  m.),  -snieum  ? -nexium 
t  -hieius  (Gl.  m,),  -sintum  (Br.,  Gl.  m.), 


PRO 


PRO 


PRO 


465 


-sineum  (U7),  -siuelivim  l  -uelia  (64^), 
-uesia  (64=,  75),  -siuesium  (64=),  prod- 
enses  t  -ani  {pl.  Gi.  m.)  (aus  prymne= 
sium;  cf.  par-,  pern-estus?)  schif-  (93), 
punt-  75),  band-  (64)  -seil  {nauis  64; 
funis  quo  ligantur  manus  75).  bancsail 
{sie  80).  schiflfessayl  domit  man  das  schif 
anpindet  o.  anheftet  (74).  ags.  marels 
(94a).  cabel,  lyn,  reep,  seel,  tow  (147). 

Pronitas  snelheit  (20).  schnellig-kait 
i  -neigung  (65). 

Pronomen  vorname  (12,  65). 
*Pronostica  {i.  pr§uisio  ^gritudinum 
Br.)  eyn  boich  van  tzokomenden  dyngen 
vorsyen  (132).  das  bock  der  pronosti= 
cation  (68).  eyn  buoch  von  sollicher 
vor-,'  var.  war-sagung  (sc.  pronosticum 
ho). 

Pronosticare  zukummende  ding 
sagen  o.  war-s.  (110).  zukunfftige  dinge 
vorsehen  (68).  tzokomende  dyughe  voi-; 
syeu.  vorsagen  (132). 

Pronosticum  vor-  (110^),  war-  (i  10) 
-sagung  kunft'tiger  diug.  vorsehenicheit 
k.  d.  (ü8).  vorsyenicheit  van  zokomenden 
dyngen  (132).  pro-  {alph.  prog-  110), 
prog-  (i32)  -nosticum  vor-erkentnuß 
(110^),  -kentniße  (uo'';,  -bekenntnisse 
(123). 

Pronuba  {cf.  paranympha)  efueg- 
(98),  eemach-,  var.  eemech-  (64)  -erin. 
sweg-ir  (8),  -erynne  (9).  der  brut  frundin 
(110,  sim.  132). 

Pronubus  {cf.  paranymphus)  hei= 
ligmecher  (i32.  sMiillic- sm.).  des  brut- 
gams  frimd  (no,  sim.  132).  bruthuter; 
bot  der  brutschaft  zu  laden  in  diehochzyt 
(75).  eyde  (8).  idem  {vll.  missv.  lat.  9). 

Pronune  dit  pass,  dit  mail  (147). 

Pronunc-iare,  -ciare  (1)  sagen  { 
kundigen  (9).  hd.  nd.  v'-k.,  hd.  -kon= 
digen,  -künden,  -kynden,  -byeden, -bidcn, 
-biten  (7).  nd.  vor-beden,  -schapeu  (11). 
bodesehaffen  (19  .  boetschafften ;  zeigen 
(20).  vur-  (20),  vor-  (1)  -sagen,  vß  spre= 
chen  (65).  nd.  to  banne  don.  lod.  zu  b. 
t  in  den  ban  dun  sim. 

Pronunciatio  virkundunge  (20). 

Pronunciator  verkuuder  (75). 

Pronunciatus  virkunt  (20).  vorboten 
(9). 

Pronus  hd.  nd.  be-reyt,  -reyd  (19). 
ein  schnolliger,  williger,  genaigter;  gach 
genaigt  zu  fallen  (65).  ge-neyget  (8,  9), 
-negit  (20),  -bhucket  (100),  -boeget  (i32), 
-bogen   (iio),   buckinde   (20).   oitmodich 

(132). 

*Propa-fare  i:  -uere. 

Propag-ans  v.  -o. 

Propagare  (x  perpacare  cf.  Gl.  m.) 
meren  l  bringen  (65).  ein  geschlecht  m. 
o.  machen  (110,  sim.  132).  auß  einem  g. 
in  das  ander  gan  (75).  die  wynstock, 
winsteck  (no=»)  verleiten  (110),  verre 
leyden  (132).  reben  i  alte  schösse  ein= 
legen  (Ki.).  weyn  senckeu  (9).  wine 
sclienken  (17.  X  propinare  q.  v.l). 
weiteren  t  auß  spreiten  (Das.).  bredere 
guinnen  (100).  brey-ten  (8,  9),  -den  (8^). 
be-reyden  (11,  19,  20),  hd.  -zaln  {sim.), 
-caln  (17),  7id.  -talen.  pflantzen  (64). 

Propag-atio,  i  -o  {i.  parentela  75) 
bereyt-  (8,  9),  beczal-  i  entspriss-  (9) 
-unge.  stam  mit  altem  herkomen  (75). 

DiEFENBACH    GlOSSARICM, 


Propaginare  zu  willen  lyden  (17), 
beyten  (8,  9). 

Propag-o,  t  -ans  i  -atio  {q.  v.  75) 
nd.  siechte,  hd.  ge-sl.  sim..  eyn  siecht 
(18),  stam ;  win-,  senke-  (17)  -rebe,  ader 
eyn  stog  (17).  Avyn-stog  (8),  -stag  (21), 
-glender  {i.  extensa  vitis  in  panete  75), 
-ranke  (23).  hd.  nd.  wilt-,  velt-  (7,  23), 
fald- (6)-winstock.  eingraben  reben  (91). 
scuzreba  ( Gf. ).  iunger  weinstock,  vlg. 
Schößling;  fruchtber  in  der  vßpreitung 
des  gewcchs  (75).  herkummender  lip  (65). 

*Propagulum  {i.  vectis)  swynghel  (i47). 

*Propala  v.  Propola. 

*Propalare  lul,  nd.  offen-,  open-baren. 
ut  vragige  (23). 

*Propalatium  chemenata  (Sum.). 
Propalatum  uffenbart  (8^). 
Propassio  für  beweglichhait  (65). 

*Propater  v.  Patrinus. 

*Propato  est  nauis  en  stic  (23). 
Propatruus  enis  bruoder  (93). 

*Propa-uere,  -fare  (18)  hd.  for-  (4, 
67,  133),  tir-  (76),  .(/elf.  fo-.  fu-  (17),  fi- 
(18),  nd.  vru-,  vro-eiiten. 

*Propax  i.  procul  a  pace  mulicher 

(741. 

j       Prope  hd.  nahe,  nache  (68),  nach,  by 
!  nae  (13).  na  (5,  2U,  23,  132). 

*Propeare  i-.  Propiare. 

*Propedies  bekmmnernisse  {^^). 

*Propedium  vor  fuß  (IG). 

*Propell-are,  -ere  hd.  v'-,  vern-  (5), 
verre  weg-  (9^,  für  sich  (65)  -triben 
sim.  nd.  vor-,  vere-driuen,  v'stoten  (11). 
virstoeßen  (20).  scurgen  t  uz-sc.  (Gf.). 

*Propemedium  {cf.  sq.)  bie  male  (I7j. 
wil  nahe  (21). 

Propemod-um,    -o    hd.    nd.   vil-na, 

-nach   (G,   7).   nae   (18).   noch   (9),  fil  u. 
(8j  also. 

Pro-pendere,  -tendere  {alph.  -p.  69, 
134)  {i.  extendere  t  dilatare)  vber-  (110), 
ouer-  (i32)  -wegen,  hd.  vz-  sim.,  vor- 
(17),  nd.  ut-recken  t  hd.  brey-,  nd.  bre- 
den.  vor  bredigcn  (17).  breytem7).  be^ 
reitten  (G).  uß-,  auß-  (134)  -lenden  (21), 
-strecken  (68,  i3i),  -rekeu  (76). 

Propense  frilich  (17). 

Propensio  ags.  tylg  (94,  136). 

Propensius  {i.  extensius  Br.,  solerter 
i  callide  ui.  m. ,  magis  amplum  110  &c. 
-sior  i.  abundantior  &c.  76)  hd.  vber= 
flussiger  (gö);  crnst-lich,  -licher  (9); 
erstelych  (19),  flißigklich  (8),  vleyssigk- 
licher  (9).  breiter  if)  witer  vßgestreckt 
(110  sim.). 

Pro-pensus,  -tensus  {alph.  -p.  110) 
ernst-lich  (20),  nd.  -lic.  breet  (132).  ge= 
breit  (69).  bereit  0.  ußgei-eckt  (110). 

*Prope-ra . . .  (-ranter  ?  94),  -pera  ags. 
frae  hraedae  (94,  i36). 

Proper-anter ,  -e  hast-elichin  (5), 
-liken  (23).  haest-lich  (20),  -ich  (132). 
hd.nd.  snel-,  i-,  ei-  (134) -lieh;  yl-ichen, 
-liehen  (G),  -entlich  (110).  eilends  (Das.). 

Properare  ^x  prope)  hd.  nd.  ha-, 
hae-  (11,  20)  -sten.  hd.  y-,  yl-  (20),  ey- 
(9,  134),  snel-  (20)-len;  balden  (20), 
jagen  (8,  9);  ne-  (65),  na-  (134)  -hern. 
nakeu  (11).  berenden  (102). 

*Propere  (X  probrum)  freuelkeit 
(15). 


Properus  ha-  (13),  hae-  (11)  -stich, 
stzuonich  ( 13.  '.  zauen  V  cf.  zewleich 
festine  Sm.  4,  211).  ylych  (19  sim.).  snel 
(20). 

Propes  {i.  funis  quo  pes  veli  alliga= 
tur  Br.  &c.)  Chili  (131*'.  cf.  chil  paxiUÜm 
Gf.  ?).  ags.  sceat  line  (94^). 

Propi-,  prope-  (proper- ,  propinqu- 
{qq.  V.)  -are  Itd.  nehe-n,  -rcn;  neken 
(2Ö),  nahen,  nawen  (13).  nechen  (132). 
nd.  naken,  nalen. 

*Propiari  {st.  propitiari)  gnedig  sin 

(68). 

"^Propici-  V.  Propiti-. 
Propyleum  v.  Procleum. 

Propin-a  t  -atio  {i.  taberna)  hd. 
eyn  schenck;  ge-sch.,  -senck  (21). 
sneck  {sie  7).  schanck  (20).  schincke 
(19).  schenckin(46). schenke  (23).  scheynke 
(11).  tabern  (17). 

Propinare  hd.  nd.  sehe-,  hd.  schi-, 
se-  (21)  -ncken.  vß  messen  (17).  propi:= 
nauit  eua  ade  mortem  hat  zubracht  (65). 

Propinatio(c/'.propina)schenckunge 

(20). 

Propinator  hd.  nd.  sehe-,  schi-  (18), 
se-  (21)  -ncker,  -nck    (20),  -cke  (17). 

Propina-,  t  promp-  (122)  -torium 
hd.  ein  schenck  hus  sm.  gall.  drechoir 
(122). 

Propinquare  hd.  na-,  ne-  (5,  20, 
132),  uo-  (70)  -hen;  nachen  (67);  zu-nä- 
hen(i34),.  -nehern(69).  nd.  naken,  nalen. 

Propinque  hd.  nd.  na.  hd.  nahe  (17, 
133),  nah  (110a),  nohe,  nach  (67,  134), 
nahet  (75).  nd.  uae  (11).  nae-  (132) ,  na- 
(iiob),  nach-  (68)  -by. 

Propinquior  nehester  (75). 

Propinquitas  naherung  (65). 

Propinqu-ius, -US  (szc  11 0*^)  na-,  va/r. 

ne-her  (110). 

Propinquus  hd.  nahe,  eyner  der  da 
n.  ist,  ein  nächster  (6).  nd.  de  de  (22), 
en  de  dy  (23)  na  is. 

Propitiare,  -ri  {gew.  propiei-  u.  s.f.) 
hd.  nd.  gnaden  (18,  23,  76),  gnedich  sin 
sim. ;  erbar-men ,  -nen  (6).  herwarmen 
(21).  hd.  gnedig,  genedig  (75)  sin  ader 
werden  (17),  sin,  sein,  genedich  wesen 
(11).  gnedechen  (19;.  gned  {sie  18).  ge= 
necligen  (67,  133.  152).  ver-suenen  (uo^), 
-sinen  (iio*). 

*Propitiariuni  {(idj.  Er.  hier  st.  -ato= 
rium)  herli«4],4)edae  huiß  (18). 

Propitiatio  hd.  gnedikeyt;  genedi- 
ckeit  (4),  -cheit  l  gnade  (20);  gna,di= 
gung  (65);  barmhercz-igkeit  (75),  -lieh 
wurcklichkait  t  bewegung  &c.  (65). 

Propitiatorium  («'.  tabula  aurea  &c. 
3)  ubarlit  (in  arca  Gf.).  die  toffel  vff  der 
arch  0.  vff  dem  altar  0.  stophuly  ( 25 ). 
hd.  nd.  bedehus  sim.  ein  stat  der  gnaden 
(8,  9,  65),  gn.  gots  (l.ö).  des  genedigen 
gotes  antwort  l  gülden  tawfel  vber  der 
archen  {t)  betehaws  (9).  gülden  tofel 
ober  der  arcken  0.  bedehuß  (8).  bet- 
hauß  (134),  -huß  (HO). 

Propitius  hd.  nd.  ge-,  g-nedich.  hd. 
ge-,  g-  (8,  18)  -nedig.   gnädig  (134).  ge= 
neydick  (3).  gnadiclicher  (65). 
*Propleuma  &c.  v.  Problema  &c. 

Propnigeon  badofen  (91).  ofenloch 
(116). 

59 


46(1 


PRO 


Propol«  i/.  (loniiis  vb!  vrndnntnr  vn 
qiientii  <l<-.  ni.\  l  bopola  (r.f.^,  propala 
\i.  piimlocliium,  pila,  taberna,  mera 
ria,  mor-ala,  vurr.  -ola  7r>)  t'iirkiiuH'cr 
(9l),  -keiitHor  /  p-(Mnper  (Da».)-  talVrn 
(T.-)).  mis.  soiifrt'idon  (iicc.  pl.  Hpt.  f)). 
propolas  li)ui)i)un  l  tratichus  (in). 

*Propol-es,  -is  (im,  Ki.),  -eum  (Sum.) 
(npOT^oXis;  cf.  poleos)  wiz  warlis  (Sum.). 
wit  w;is  (17).  vor-stolJ  l  -statt;  stopwax 
f  biciiliart/  (Ki".).  wafliwindon  (n«). 

Propolim  (/.  portica)  aqs.  stod  (Gl. 
Aclfr.). 

Proponere  hd.'yor-,  vff-  (20) -setzen, 
{  -legen  ((!.'>,  7,i,  uo),  -leggen  (i32);  be= 
scheren  (c,,-)),  deiickon  (10),  vur-  (20), 
ge-d.  )id.  vorzetten,  deoneken  (11). 

*Proportiabilis  gelijclicli  (20). 

*Proportiabiliter  glychüch  (es?). 
Proportio ,  porporeio  ( 1 )  hd.  cyn 
glielniis  /  gelieli  deil  i<im.,  gleiclinuß  o. 
gleich  taile  (i34),  ^Iciclinisse  o.  gloych 
toyl;  ein  verglychniß  zweier  ding(iio); 
gelich-unge  sim.,  -uussc  (es),  gleichung 
(4).  glike  (100).  ghch  an  crlichcn  dingen 
(63).  zuheb- 1  glich  zusag-ung  (65).  etwas 
gleiclumg«^  (9  Anh.).  eben-messigkeit  {ib., 
65),  -ineyskej-t  (13),  -unge  (5*>,  17),  -dci= 
lunge  (17),  -glichini^e  (15),  -gleich  (1). 
nd.  en  likenisse  i  lijk  del.  markt  zol 
0.  gleich  nach  der  masse  0.  gleichtheil 
(74.   c/.  Fr.   1,   647^). 

*Proportionabilis  das  man  glychen 
mag  (110).  dz  da  mag  zugelicht  werden 
(65). 

Proportionalitas  (Br.)  gelijcheit(20). 
Propoii;ionaliter  gelijclich  (20). 

*Proportionare  hd.  zu-,  glich-  (75), 
gleich-  (1),  eben-  (10,  12,  13)  -meßen, 
-messen,  -metzen  (12),  -meyßcn  (13),  i 
machen  (1,  75);  glich  machen  (65,  75), 
deilu  (5),  sin  (21);  zu  massen  (6),  geli= 
chen,  glichen  (46),  zu-gl.  (65,  76)  zu  ein 
ander  if  enlich  machen  &c.  (65);  gleychen 
(66,  134),  teylen  (7).  vß-t.  l  schaczen 
(65).  nd.  to  metten,  likeii,  ge-1. 

*Proportionator  geliclier  (20). 
ProportionatuB  ge-lycht  (68),    -gly= 
chet  (110,  132).    wol  geschickt  an  sinem 
libe  (75). 

Propositio  ((/.  problema)rat-iscunge 
l  -nissida  i  radisleu  ( dat.  Gf. ).  hd.  nd. 
vor-setzunge ,  -settynge  ( hier  beißiint 
neue  Hand  in  23).fur-setzung  (i34J,  -le= 
gimg  t  -hebung  (65).  virlegunge  i  frage 
(20).  eyn  fore  sacze  (17).  wursacz  o. 
volkomen  willen  (9). 

Propositor  furleger  (75). 

Propositum  s.  ptc.  vor-satzen  (13), 
-gesacz  (21),  hd.  -satz,  nd.  -sat,  -ghesat. 
opsat  (132).  hd.  han  vorsatzt  (18);  eyn 
gantz,  gantzer  vorsatz.  eyn  gantz  mr= 
satz  0.  (X  proportio)  gleich  taile  (i34), 
glychteyle  (69).  vur-  l  vflT-saczc  (20). 
viersatz  I  gantzen  wil  (49).  willen  (12). 
hd.  gantz  w.  volkomme-n  (8),  -ner  gan= 
czer  (9  Anh.)  wille.  vorgesacz  w.  (8). 
vorbracht  w.  (15).  gans  w.  (23),  vele 
{sie  22).  gedanck  (19,  20). 

Propositus  vorgesaczt  (17). 
*Propre  nahe  (17). 

Propria  res  eigen  gut  (75). 

Propriare  hd.  eyg-enen  (20),  -en 
(17),  -en  machen;  egenen  (13). 

Propriatio  eygenschaflft  (20). 


PRO 

Proprio  {sprl.  -issime  7.''>)  eigen-  (65), 
(>ygeiie-  (20),  aigent-  (75)  -licii. 

Proprietarius  cygenschcffter  (20). 

Proprietas  //(/.  nd.  cygen-,   eingen- 
(ii()''),  egeii-  (13.  23)  -schaft't,  -schatV  (3, 
13),  -.«icliap,  -toeni  (20),  -dorn  (11). 
"'Proprisum  de  silua  bivauc  (Gf.). 

Proprius  hd.  nd.  eygen.  nd.  ogcn. 

Propter  hd.  nd.  doreh.  Itd.  durdi, 
darvMib.  hd.  dacr  om  (11).  pr.  me  vmb 
minet  willen;  pr.  naturam  der  natur 
halb;  pr.  oleum  vrsach  halb  des  oleß 
(65).  pr.  preces  durch  gcbets  willen  (75). 

Propter -ea,  -ia,  preterea  [alph. 
propt.  110"'»)  dar-  hd.  -vmb,  nd. -wnmc. 
dairom  (132).  derhalbcn  (69  Mrg.). 

Propterhoe  dar-vmb  (68),  -om  (i32). 

Propudiare,  -ri(ll,  19)  ver-schinahen 
(110),  -smaen  (132).  virbuoben  (19).  ver= 
bueuen  (11).  onschemel  sich  to  haldeu 

(147). 

Propudiosus  vn-scham  (68),  -schemig 
(110).  onschemel  (132). 

Propudium  horeu-kote  (109),  -kot 
(68).  ein  hoeren  kot  of  bördele  (132). 
ein   herin   kutte   {sie   110!).    onschemel 

Spyl   (147). 

*Pro-  V.  Proch-pudor. 

*Propudositas  onschemellieit  (1-17). 

Propu-,  propim-  (1)  -gnaculum,  i 
-gnatorium  (110  &c.)  were  l  brüst -w. 
(Gf.).  streich -w.  t  bastei  (Das.).  brust- 
(6),  lant-  (75)  -wer  {i.  munieipium  X 
munire  75).  wehrhuse  t  berfridden  (pl. 
Fr.  2,  230^).  wichüs;  perfrit;  ärker  (bm. 
740).  wighus  (93).  hd.  berg-haws  (9),  -fride 
(9,  74),  -frede,  -frid  (21,  74).  ber-fryde 
(IG),  -frid  (51^),  -frit  (93).  pergfrid  {i. 
tristegium  75).  berch-frede  (12),  -vrede 
(23).  burgfrid  (49).  werck  breth  {sie  7). 
hd.  bol-w.  beschirmung  (65).  vurJourge ; 
gryndel;  rundeel  (20).  erk-ker  (1),  hd. 
-er,  -el  (49),  -euer  (13,  22*').  eriker  (71). 
ärker  (1,  3,  134).  past-eyn  (111),  -ey  (i3.5, 
i.  promurale  75).  tarreß  {i.  dili'podes 
75).  amana  l  maus  {pl.  86). 

*Propugnale  [cf.  pro.)  brüst  were  (7). 
Propugnare  nd.  vechten.  hd.  nd.  vor- 
V.,  -feyten  (13),  -streiten  (75).  v'fochten 
(21). 

Propugnator  vorstreiter  (75). 

*PropugnatoriurQ    ( X    propuncto= 
rium;  cf.  propugnaculum)  stosß-   (6), 
stoiß-  (7)  -ysen.  stoßeysen  (74). 
Propulsus  virdrieben  (20). 

*Propultare  Verstössen  (fi^). 

*Propunetori-um,  -a  (i04)  {cf.  pro- 
pugnat-,  perpunct-orium)  stoz-  (121, 
Gf.),  stoph-  (104),  stop-  sim.  (Gf.)  -isin. 
stopf-ysen  (6,  7),  -eysen  (74). 

*Propun-  V.  Propu-gnaculuin. 
Prophan-  v.  Profan-. 

*Proplianetiee  {i.  exclamatone)  aus= 
rufflich  (74). 

*Propliem-  v.  Prohem-, 
Pro-pheta,  -feta  (65),  -phetes  wissag 
(93).  wiß-  (17),  weys-  (4)  -sager.  waer= 
seger  (20).  ein  seher  der  zu  kuntfftigen 
himelschlichen  ding ;  lerer ;  prediger  (65). 
profeet  (11). 

Prophet -are,  {  -izare,  -isare  hd. 
nd.  wis-,  wise-  (18),  weis-  (i34),  war- 
(20,  110),  wair-  (132)  -sagen,  ? -sein  (20). 
kunfftige  ding  sagen  (8,  9),  künden  (20). 


PRO 

*Pro-phetator  i  -locutor  vorsprech 

(6). 

Pro  -  phetia ,  -phecia ,  -fecia  ( 65 ), 
-phicia  ff)'')  {i.  vaticinium  75)  wys-  (75, 
110),  wiß-  (6.5),  wi-  (75*')  -sagung,  der 
geistiiciien  dinge  (75).  waersage  (20). 
lere  f  gotiich  1.  (6.5).  prophec-ie  (20),  -y 
(68,   132).  phieic  (5''). 

Prophetica  reuelatio  ein  forgesicht, 
que  loiKje  est  ab  intcUectione  natura  (65). 

Pro  -  phetissa ,  -vitissa  (.5'')  hd. 
nd.  wis-,  wi-  (18)  -sageriiiiic.  hd.  wis-, 
wey.s-,  wise-  (7),  war-sagerin.  wei.sagin 
(4).  wiß-segerin  (6),  -seygerin  (21).  wair» 
segersche  (132). 

Prophet-izare ,  -isare,  l  -are  (75) 
wissagen  (75,  76)  geist-  vnd  heim-liche 
ding  (75).  v'kundigen  (10).  propheti-zern 
(23),  -zieren  (68,  110),  hd.  -Sern,  -siern 
(6j,  -sirn  (18). 

*Pro-  V.  Por-phirius. 

Prora   (c/.  puppis)   der  biet  (Fris.), 

bieten   (i26,  Pict.,  Ki».).  vorder-biet  (93), 

-teil  an  einem  schiffe  (74),  -grausen  (126, 

Pict.).  gran-so   (cf.),   -sse  (Das.),   -ß  (74, 

Ki».),    -S    (Gf.),    -sehen    (Pict.),    -US   (Hen.). 

sceffes  crans  (Gf.).  schiffes  grans  (bm. 
566).  der  grensel  (Avcut.  cf.  Sm.  2,  115). 
schnarf  (Keis.  s.  Gr.  wtb.  1586).  spitz  am 
schiff  (75).  plethte  (20).  plecht  van  t'schip 
(KU.  cf.  pfligt  Br.  wtb.  2,  335).  schiff 
(8,  68,  74,  \z>.  prior  ]}ars  8).  pro-,  pra- 
rt,  -t  (Gf.  3,  313.  cf.  Dz.  wtb.  274).  halme 
i.  calamus  t  metrum  ein  verß  (74). 

*Prorectorius  v.  Crusibulus. 

Prorepere  [cf.  proripere)  zu  de 
erste  nem  (8). 

Proreta  hd.  nd.  stur-,  hd.  storem- 
(21),styer-  (18,20), schieff-,  schiff-,  oberster 
schiff-  (75)  -man.  hd.  stur  meyster  sim., 
firschiffer  (76). 

*Prorigo  v.  Prurigo. 

Proripere  [cf.  pro-repere,  -rumpere) 
von  erstem  male  faln  (17). 

Prorogare,  -ri  (1)  (cf.  inr.)  hd.  nd. 
vor-bidden ,  hd.  -zehen  sim.,  -sten  (8**), 
nd.  -ten.  hd.  vir-ziehen  i  -sten  i  vristen 
(20);  v'-ziehen,  -ziegen  (152),  -byeden, 
-bieten,  ver-bietteu  (76),  -langen  (68), 
-lengen  (17,  132), -lengeren  (110), -lenggen 
l  -tyen  (11),  -treken  (132). 

Prorogatio  virtrechunge  l  frist  (20). 
verlengerung  (60). 
*Prorosa  v.  Prosa. 

Prorsus,  prosus  (5^)  hd.  gancz, 
gancze  (19),  genczelich  (5''),  gar  vnd 
gancz  (65).  alzumale  i  allergader  (20). 
nd.  albedalle  (106). 

Prorumpere  hd.  v'-,  zer-  (75)  -storn 
sim.;  virstüren  (19);  zu-  (7),  zer-storen, 
-steren  (76,,  110);  brechen  (8'^) ;  vß-  (20, 
65),  zer-  (75),  zu-br. ;  faln  (17),  fallen 
(65);  zu-  (8),  in-  (10,  12)  -f.  vßfarn^hin 
jnn-,  hin  fiu--tretten  i  frefelich  ingeen  &c. 
(65).  furher-rucken  o.  -rumpeln  (75).  nd. 
vor-storen  (22),  -sturen  (23) ;  ver-schoren 
(11),  -schoeren  (i33). 

Proruptio  Zerstörung  (75). 

Proruptus  ver-storet  (68) ,  -schoert 
(132).  zer-stort  (iio^,  134),  -stoert  (iio^). 

Pro-sa,  -rosa  (18)  {i.  dictamen  a  lege 
meretrietim  —  st.  metrica !  —  solutum  76) 
gedithte  (20).  ein  längs  gedichte  (93). 
eyn  hd.  siecht,  schlecht,  ledige  (65),  nd. 


PRO 

slicht  rede  sim.  suchte  reyd  (13).  stet 
red  (49).  eyn  prose  (132),  scurt  {i.  ton= 
sura  Gf.)- 

*Pro-sagium ,  -segium  {i.  diuinatio 
76)  hd.  wis-,  weis-sagunge.  nd.  wisagynge. 

*Pros-ayca,  -euca  (74,  147,  Br.,  Gl.  m.), 
-euche  (Ki.),  -eueha  (129,  Ki.),  -enta  (8, 
9)  {i.  domus pauperum  &c.  aus  upoasu/TQ  ) 
eyn  bedel-  (17),  betteler-  (8)  -huß.  betler 
haws  (9).  bruder-liauslein ;  bettler-ort; 
bethaus  (ki*.).  armmanshauße,  pete,  fleli= 
ung  (74).  bedynge;  der  armen  huys  dair 
sy  Didden  (147). 

Prosaice  prose-  (132),  proß-(68)-lich. 

Prosaicus  {i.  dictator  prosarum  20, 
a  met)o  solutus  76)  pros-erer  (20),  -en 
schryber  (110  sim.).  dyechter  (19).  ge= 
dithter  (20). 

Prosapia  hd.  nd.  stam,  siechte  (22), 
^e-sl.  shn.  edel  gesl.  (8,  9).  geschlecht 
in  der  gemein  l  geschlechf  der  geburt 
der  eitern  (75). 

Prosator  brief-  t  buoch-ticliter  (93). 

Pros-  V.  Pro-eenium. 

Proscindere  hd.  nd.  vor  sniden. 

Pro-scissio,  -cisio  (64)  ackerung  (91). 
die  erst  a.  (64). 

Proseribere  nd.  in  de  achte  don.  hd. 
in  dye  a.,  acht,  echt  (1),  oucht  (68,  69), 
auch  (7,  76)  tuen  (76),  thun,  dun  sim. 
eynen  yn  die  achtung  tmi  (4).  echten 
(9).  achen  (13).  in  den  ban  doen  (132). 
v'wi-sen  (17),  -ßen  (21).  vir-  (20),  ver- 
(110)  -bannen,  vir-zellen  l  -zalt  (><pre- 
scriptus;  20).  ver-damnen  (88),  -bieten 
(46).  vorschribin  (8).  vesten  (77).  hd.  nd. 
v'-v.,  -vestnen  (6). 

Proseriptio  hd  nd.  dye,  de  achte, 
acht  (7).  auchte  l  verfestung  (74).  ach= 
tunge  (1,  8).  vor-a.  (3,  5^),  -wysung  (ö^^). 
echt  (9).  der  weltlich  ban  (75).  bannung 
(68,  132).  enlende  (100). 

Proscriptus  {i.  exul-  t  releg-atus 
75)  hd.  ein  achter  (8,  74);  geacht  (1,  8, 
21) ;  v'-_achtet  (5),  -acht  (75),  -wist  (17) ; 
geecht-it,  -et;  eyn  vor-wister  l  -acther 
(5^).  vor-achtet  t  -vestet  (22).  gheatiget 
(23).  verdreven  (si).  gesant  in  das  eilend 
0.  gelassen  in  die  wustunge  (7.i). 
*Prosecari  v.  Prosentari. 
*Proseetum  bi-  (80),  bey-  (74)  -stal 
(c/.  Sm.  3,  626).  ausgeheuße  von  holtz 
gemacht  (74). 

Prosectum  {cf.  prosieum)  i.  extum 
(147,  Br.).  ingeweide  (147). 

Prosecutio  hd.  volgung  (110),  nach- v., 
-fulgunge.  er-f.  (20),    nd,  nauolgynge  in 
bono. 
*ProsegivirQ  v.  Prosagium. 

Pros-elitus,  -elieus,  -iledus  (65  var.) 
(cf.  orthodoxus)  eyn  hd.  e-,  nd.  el-len= 
dei-,  bekerter  heid(iio),  bekeirt  heyden 
(132),  bebarte  (5^.  cf.  conuersus  bert= 
ling  sim?  st.  bekarte?),  abekarder  (23). 
haide;  fremder;  herkummender;  vffge= 
samelt;  proselite  (65).  auslendischer  (9). 
glaubig  gast  (8,  9).  gloubig^  mensche 
(8^).  ein  fremde-r  (64),  -n  geloben  (25). 
ainer  der  vß  einem  glauben  in  den  an= 
dern  t  vß  einem  gesetz  in  das  ander 
gat  (75). 

*Proseneta  v.  Proxeneta. 
*Prosenta  v.  Prosayca. 
*Pros-entari ,  -eucari  (74,  147,  Er.), 


PRO 

-eueare  (74,  Gl.  m.),  -ecari  (134  &c.)  (i. 
mendicare,  cf.  prc.)  betein  (9).  pet-en, 
-telen;  pieten  (74).  beden  (147). 

*Prosepio  {cf.  prosequi)  foln  farn  i 
voln  brengen  (17). 

*Prosepire  vor  zunen  (8). 
Prosequi  hd.  nach-,  noch-  (17),  nd. 
na-,  v'-volgen,  hd.  -fulgen  in  bono,  in 
gudim  (17).  erfulgen  (20).  foln-  (17),  vol- 
brengen  (9,  17),  -vareu  (9),  -füren  i 
-bringen  t  -enden  (es).  foUen  bringen  0. 
erin  o.  fülle  farn  (8).  eren  (9).  nach- 
hengen,  -kummen,  -stellen  (es). 

*Proserpin-a,  (i.  chamaemelum  143) 
rit-hachel  (Sum.),  -achel  (Gf.).  -aea  (Gf., 
Sum.,  Ki^),  -acia  (4,  Gf.),  -ata  (73  ki^.), 
proserpentina  (74)  wege-rich  (74),  -treti 
(/.,  (/.  der  -yn  4),  -trete  (sum. ),  -trede; 
anatret  (Gf.).  weg-brayt  (74),  -tritt  (Ki.), 
-dritte -graß  l  denngraß  (73).  boh.  trus^ 
kawicze  (4.  -wce  Kon.,  Nmn.).  prospina= 
cia  crispel  (17). 

Proseuca  v.  Prosayca. 
Proseucare  &c.  v.  Prosentare. 

*Proseuticus  pittlicher  (74).  die  sych 
bedet  (i47). 

*Prosicinu-m,  -s  v.  Procisinum.  In= 
cisinus. 

Prosieum  (cf.  prosectum)  t.  .sicpium, 
prima  pars  extorum  (Br.) ;  responsum  (Gl. 
m.).  des  yngeweyds  yrste  of  vorderste 
deyl;   bylde  of  teycken  (i47). 

*Pro-  t  pre-signatio  vermerckunge 

(75). 

*Prosiledus  v.  Proselitus. 
Prosilire  (^.  sursum  saltare  75.  cf. 
labere)  hd.  nd.  vor-,  vz-  (20),  eut-  (110), 
wt-  (11)  -spi'ingeu.  gnappen  (75).  wan^ 
dern  (9).  ver  swigen  (18.  X  silere!  cf. 
Gl.  m.  5,  489). 

*Prosilitio  vz  springunge  (20). 

*Pros-ineum,  -intum,  -iuelium,  -iue^ 
sium,  -nesia,  -nesivun,  -nicum  v.  Pro= 
nesia. 

*Prosma  leiste  (8).  layst  (9). 

*Prosodyacus  der  inlatin  wort  reht 
betuten,  Mr^-.  betonen  {nd.?},  kan  (93). 

*Prosopes  (herba)  ags.  bete  (94a). 
Prospeetor  ein  fursichtiger  (65)- 

Prosper  nd.  luckich.  hd.  nd.  ge-1., 
-luckech  l  -lukcsam  (23).  hd.  gluck  (10); 
gluck-lich,  -ig  (S'J,  iio^),  -ich  (132),  -sam, 
-selig,  -sälig  (i34).  glickig  (110^).  glug- 
(6),  glich-  (13)  -sam. 

Prosperare,  -ri  (22^)  gelücken  l 
glucken  (75).  glocken  (8).  lucken  (22^^). 
ghe-1.  (23).  vordorn  (8''.  st.  -ern).  redden, 
dyen,  wol  zu  sten  (77).  raden,  den, 
bequinen  (22'^). 

Prospere  geluck-  (20),  gelück-  l 
gluck-  (75),  gluckselig-  (17)  -lieh. 

Pr.  cedere  oken  (85^). 

Prosperitas  hd.  gluck -heit,  var. 
-lichait  (65);  -samekeit,  -samkeit,  -seli= 
keit;  glicksälikikeit  (i34),  geluckeit  (20), 
gelück  l  gluck  (75).  nd.  ghelukesam- 
heit  (22),  -ichet  (23). 

Prospicere  schowen  (9).  verre-  (9), 
vor-  (9)  -sehen. 
*Prospinacia  v.  Proserpina. 

Prostare  zu  kaufif  sytzen  0.  syn  zu 
vnkuscheit  (110).  veil  syn  zo  onkuyscheit 

(132). 

Prosternere  hd.  vor-,  nider-,  neder-, 


PRO 


467 


vnder-  (5^)  -werffen;  vnder  dye,  den  (152) 
fuß,  fueß,  ließ,  fuß  (21)  w.  (17,  75), 
tretten,  slan  sm.,  strauwen  (21),  streyen 
(110),  streigeu  (iio>^);  in  dye  fuzse  drü= 
cken  (4);  Strogen  (75*^);  strowen  (75'>)j 
zu-str.(67);  zustreüwen;fLu-stre-uen(i34), 
-wen  (69) ;  vnder-  {iihd.  nieder-)  strecken 
(1) ;  nyder-slahen  sim.,  -rabe  schlagen  t 
vndersich  feilen  l  machen  bliben  ligen 
&c.  (65) ;  nidder  legen  (20) ;  neder-slagen, 
-beygen  (17),  -werpen  onder  die  voes 
(132).  vnder  de  vote  av.  t  vor-w.  (23). 
vor-w.  vnder  de  vote  (22). 

*Pro-sthetis,  -stethis  (TipoaxTj&i?  124) 
pallen  {pedis  111). 

*Prostibri-  v.  Prostib-ularia. 
Prostibula  lantkenkia  (Gf.). 

*Prost-ibularia,  -riularia  (64'=),  -ula= 
trix  (75)  frawen-huserin  (75),  -wirtin  (64). 

*Prosti-bularius  {adj.  Gi.  m.),  t  -tutus 
(64)  frauenwirt  (64).  huore-r, -nwirt  (64). 

*Prostibula-trix  v.  -ria. 

Prostibulum  {i.  lupanar,  fornix  1) 
hd.  huor-  (64,  110),  hur-,  hurn-  (8^^^), 
huren-  (1),  fraweu-  (75),  bede-  {sie  23. 
st.  prostrabulum  ?)  -hus,  hd.  -huß,  -husch 
(ö^-),  haus  (1). 

Prostituere  verkauffen  ein  wip  in 
das  frauwenhuß  t  in  das  fr.  geben  o. 
ziehen  l  heruß  g.  0.  z.  o.  tragen  (75). 
vß-  (12),  vfl- (10) -setzen,  ver-s.  in  ein  offen 
huß  (110).  ze  kouff'en  s.  (68).  zo  kouif  s. 
(132).  vßecen  l  ibel  dun  (13).  obel  dun 
(5  sim.).  ouel  don  (23).  eben  dune  {sie 
10).  zu  einer  hurren  (9),  herberge  (8) 
machen,  huren  (8^).  ver-h.  (75). 

Prostituta  huor,  var.  versetze  huor 
(64.  cf.  prc). 

Prostitutio  bestellung  der  hurerey 
(75). 

Prostitutus  ( cf.  prostibularius ) 
verhurt  (75). 

*Prostra-bulum  (75),  -lobium  (23, 
75.  X  laube),  -labiumi  (Ob.)  schupffen 
vor  einem  huse;  vor-  l  fur-lauben,  -1. 
an  einem  huß  (75).  vorlouwe  (Ob.).  eyn 
vorbou  (23). 

Prosuratus  nidder  gelagit  t  vmb= 
gestrauwet  (20). 

*Prosubiit  spelkt  (i4i). 
*Prosubulge    i.    adminieula    hd.   nl. 
Stangen  (iie). 

Pfosurtendo  i.  narratio  (76). 
*Prosus  V.  Prorsus. 
*Protectaculum   stede  der  sekerheit 

(147). 

Protectio  schirmung  (65  var.).  be- 
sch.  (20,  65,  75),  -schützung  (75^), -schatz= 
ung  {sie  75^). 

Protector   be-schutzer    t    -schirmer 

(75). 

*Protectorius  (^.  paruus  cyphus  74. 
cf.  crusibulus)  kleiner  kopff  (74).  krusen 

(75). 

Protegere  hd.  nd.  be-decken,  hd. 
-schirmen,  -schirbin  (17),  -schuern, 
-hutten  (65),  -schützen  (5,  75,  110),  nd. 
-schermen,  -scharmen  (11),  -schütten 
(22b),  -schudden  (22,  23,  132). 

Protelarc  vor-tzen  (12),  nd.  -ten, 
-teen,  hd.  -lengen.  v'-  t  off-czihen  (17j. 
ver-ziehen  (1,  75),  -zigen  (10,  65),  -len= 
geren  (110).  vii'trecken  (20). 

59  * 


4t)8 


PRO 


Protolntio  vor-zihmi^e  (9),  -zyunge 
(8).  -lon^'iufie  (2<i),  -loiininge  (22).  vor^ 
longiTunii  17  .■>■). 

Protelatiis  vorlcutcet  (23).  verzogen 
(75).  protelate  vigilie  langwachimg  (65). 
*Proteliun  c.  Prodeilus. 

Protendere  [cf.  propendere)  Inl.nrl. 
vor-ri'ikeii,  -strocki'ii  i^tjj.  l'or  iiigkon  ^21). 
hd.  verrichten  (Voce,  ex  quo). 

Protensus  v.  Propensus. 
*Pro-  V.  Po-tentilla. 
*Protenus  v.  Protinus. 
*Proteru-are  c.  -ire. 

Proteru-e,  -iter  hd.  niutwil-lich,  -lig, 
-dig  1,21),  -likleich  d),  -leklich,  -liglich, 
-dich  t  vngenanij)licli  (4g)  ;  mütwilhck- 
lich(i.5i) :  wider-spanuiglich  (68),  -speun= 
iglich  (69),  -spaniglieh  (75\  -spcniklich 
(134).  nd.  niotwillen. 

Proteinü-a,  -tas  (1,  75)  mutwil-keyt 
(17).  -likait  1 1,  7.^),  -lieh  (5).  motwill-  t 
weddersponn-icheit  (23).  wider  speiiig= 
keit  (6).  widder-spennig  (18),  -speudigk 
(21).  weder-spenieh  (5),  -spennigkeyt 
(17).  opischkeit  (,8V  streng  hertigkait; 
driti't  die  wort  an  dz  einer  alweigen 
scharpff  zornisch  wort  vß  spricht  (65). 

Proteru-ire,   -are   (4)   hd.  mut-,  nd. 
mot-willigen.    hd.   vermut-w.    (öl*),    mut 
willen,    -willig    sin    sim.    wider-spennig 
(69,  75),  -spenig   (134),   -spauig  t  -setzig 
(75)  sein,  w.-spenigen,  vnwirßen  (74). 
*Proteruitus  motwilligon  (23). 

Proteru-us,  -s  (152)  hd.  mutwil-lig, 
-eher  (5),  -ger  (epi  m.  21);  moytwillich 
(12.  13),  wider-spenig,  -spanüig  (es), 
-speniiig  t  -spanig  l  -setzig  t  stritig  (75), 
-spenvek  (4),  -spenstig  (65), -drissig(49); 
v'-dri"ßlich  (10),  -drislichgen  (13\  -droß= 
lieh  (12) ;  eigenrichtig  l  meisterlich !  Ki=».), 
halß  stareker  (65);  op- (9),  o- (8) -pisch; 
ytel  (8).  nd.  mot-,  self-willick ;  wreet. 

Protestari  hd.  be-,  ge-  (7)  -zugen, 
-czeugen  (19.  i);  vndersprechen  (68).  7?c?. 
betngen. 

Protestatio  beczeugung  (4). 
*Pi'Oticere   for   falliu    (8).   vor    wert 
Valien  ;^9). 

Prot:!-,  prote-nus  hd.  zu  haut,  drade 
(5,  23).  stappans  (i07). 

Protipsorium  {i.  pro-,  [.9^.  promp-] 
-tuarium)  oyn  rad  (23). 

Proto-  in  Dnickschriften  oft  protho-. 

Protocium  v.  Prothotorpium. 
*Prothocollare  (j.  eopiare)  entwerfe 
fen  (75). 

ProtocoUum  hd.  nd.  vorge-dacht, 
-docht  (17',  -dochte(4).  -dach  (5),  -dicht 
(18)  Schrift,  schriefft  (7).  schriff  (5),  nd. 
scrift.  gew.  mit  dem  Zusätze  hd.  dy  mau 
noch,  nach  (18,  4)  vz  schribet  sim.,  aus 
schreibt  (4),  nd.  deme  na  vt  scrift  (22), 
de  men  na  wil  ut  schriuen  (23).  aiu 
geschrift  die  man  ab  schribt  (76).  ab-g. 
(75).  hd.  eyn  entworffen  g.  (75),  brieff, 
t  bild  (7);  aiu  Verzeihung  ainbreffs (91'); 
eyn  protocoUe  (17);  copy,  copey  (134). 

*Protocullus  kreter  {cf.  procurator) 
t  Torsprechii  in  jure  spirituali  (9). 
*Protochiuin  v.  Prothotorpium. 
*Protho-   ,  pro-   [alph.   protho-) ,   t 
ato-  (75)   -logus    hd.    vorrede.  furnem= 
liebste  red  (75). 


PRO 

Protomartir  hd.   nd.  der,   de   erste 

mertelcr.  erst  inart-eler  (75),  -rer  (9,  74). 
Protonotarius  hd.  der  ersteh oberst 
schrihcr,  ein  oberster  Schreiber  (4,  75), 
ohrister  sehr.  (1),  prief-sehr.  (55).  nd. 
de  ouerste  schriuer.  der  oberste  nota^ 
rius  (6S). 

*Prothopalitens  ( st.  -patiens  ?  cf. 
-pathia  /.  »loröius  priinariu.f  Ki.)  erst 
der  die  niarter  leid,  var.  die  da  m.  laid, 
vnder  den  andern  (75). 

Prothoparens  erst  geberer  ( 75  ). 
ersteniatcr  (74). 

Protoplasma  erste  machunge  (8,9). 
die  er.stschoepfung(64).  erst  geschaffene 
creatuer  0.  dmg  (75). 

*Prothoplasmus  {cf.  sq.)  der  erste 
geschaffen  inensch  (4). 

Protopla-stus,  -ustus  (68,  I4i,  Gl. 
m.)  erst-beschaffener,  i  -gemachter  man 
(74),  -b.  mensch  (75).  aller  erste  gepo- 
ren  mensche  (9).  erste  m.  (8),  machunge 
(8,  9).  hd.  erstgema-cht,  -tht  (20).  irst 
gemaket  (11).  der  erst  vatter  (64). 

Protos  erster  (9). 

Protospat-arius,  l  -ruus  (^75)  vorde= 
rest  i  erst  mit  dem  swert  vor  l  vor  an 
vor  den  fürst en  (75).  swert-dreger  (8), 
-macher  (9). 

*Pro-thotorpium,  -ehodochium  (ss), 
-tochium  {  pochotrophium  (147)  {i 
infivmarium  paupcrum ,  aus  ptochodo= 
chium,  cf.  protociuiQ  i.  xenodoeium 
a  protos  i.  primus  Br.)  siech-huß  t  -stu= 
ben  (75).  spital  (88).  gasthuyss  (147). 

Protraetio  virzieh-  (20),  erlänger- 
(Ki^.)  -unge. 

Protrahere  hd.  v'-zehen ,  -czihen, 
-ziehen, -ziegen  (7).  gilego  (pr«.  i4i).  nd. 
vorten. 

Protrimentum    ( cf.    intritus )    ge= 

schnitteue  caldaunen  o.  sultzen  {pl.  Ki.). 

*Pro-,  (per-  Ziem.)  -tula  {Uni?)  riste 

(Sum.). 

Proturbare  aus-  (9),  be-  (8)  -trüben. 
*Protus  V.  Procus. 
*Prouanare  f.  Profanare. 
*Prouectare  furuaren  (75). 

Pro-uectio,  -fectio  {alph.  -v.  134) 
vurderunge  (20).  v'diruisse  (8^).  forfo= 
rung  (7).  furung  (60,  70,  134).  forunge 
(66,  67).  vor  vornisse  (23). 

Pro-uectus,  -fectus  ge-furt  (8^,  18, 
65),  -fuert  (17).  vor-  hd.  -gefort,  -gefürt 
(4),  -ghevort  (23).  verr-gefieret  (66,  iio»), 
-gefuert  0.  gefordert  (110  sim.).  volfurt 
(1).  v'hauen  (i3')-  vol  komen  an  dem 
alder  (9).  fohi-k.  alder  (8  sim.).  pro= 
uecta  etas  id.  (17).  alter  das  zu  vil  jarn 
kummen  ist  (65). 

Prouehere  hd.  füren  (65),  vor-forn, 
-füren  (4),  -farn  {t)  foren  (7);  v'fuern 
sim..  firfareu  ((6),  verfieren (t. proeul  v. 
66),  furuaren  (75),  vurderen  20).  nd.  vor 
voren. 

Prouehi  zu  fordern  (8).  ezu  eren 
werden  (9j. 

*Prouelia  v.  Pronesia. 
Prouenire  hd.  nd.  vor^,  hd.  für-,  ab-, 

nd.  af-,  van  veer(i32)  -komen.  von  ver= 
reu  kummen  (68).  fromen  (3). 

Prouentus  eyn  zcu  gehorung  (4.  cf. 
Fr.  1,  486).  ein  für  kummung  (65,  110). 
nucze  (9,  65).  frucht  (20,  110).  gefal(20). 


PRO 

hd.  nd.  rente.  fromme  (8,  9).  frummen 
(1.3).  vrom  (23).  profijt  l  eyn  verre  ko= 
mynghe  (i32). 

Prouerbiorum  (liher)  das  puch  der 
Spruch  (1).  dz  buch  der  Spruche  (65,75) 
l  der  bewerten  warheit  (65). 

Prouerbium  bi  -  i  furi-uurti  (of.). 
hd.  nd.  vor-,  hd.  für-,  by-  (12,  49), 
sprich-,  spricch-  (8),  snrcch-  (.'')'',  7)  -wort, 
ein  bewert  w.;  einlichkait;  bedutniß  (65). 
bi-  t  sprec-wor  (13).  for-  (21),  by-  (22»>) 
-wart,  by-  hd.  -spil  sim.,  -spul  (11), 
-spräche  (132),  -sprach  (68),  -sproch  (77), 
-sprake  (109),  -sprocke  (22'').  sproch  (77). 
berbort  (7i),  webart  (1)  ^  Sprichwort, 
forred  (75). 

*Prouesia  v.  Pronesia. 
*Prouisei  v.  Proficisci. 
Prouide  vurstentlieh  (20). 
.    Prouidens  hd.  fur-sehender,  -sichtig. 
Vorsichtich  (132). 

Proui-dentia,  -sio  hd.nd.  vorsieht-, 
vorsieu-  (11)  -icheit  siiii.  vorrat  (13). 

Prouidere  hd.  vor-,  für-,  vorbe-  (17), 
ver-  (65,  75;,  vorhin  ver-  (75),  voran- 
(65)  -sehen,  ver-s.  in  versorgen  wiße; 
furhin  erkennen;  vor  hinbestellen;  nucz 
schaffen  &c.  (65).  versorgen  (75).  wrf.  vor- 
sen,  -sien  (11). 

Proxiidus  hd.  nd.  vorsieh ti-g,  -ch; 
vorsienich  (132). 

*Prouinea    {ital.   provenca)  v.  Per= 
uinca. 

Prouin-cia,  -tia  (134)  hd.  nd.  eyn 
laut.  1  -schafft  (20),  -schap  (11).  graefscap 
(81).  erzbistuom  (93).  eyn  Versorgung  i 
ej-n  gegen  einß  landß  (64). 

*Prouineia  adv.  {i.  celeriter)  ylende, 
gerade  &c.  (147). 

Prouin-cialis ,  -tialis  (134)  von  der 
prouincien  (110  sim.).  von  dem  laude 
(17).  eyn  profincial  (ordinis  5^).  hd.  nd. 
laut-,  hd.  land-,  lantz-  (46),  landeß-, 
landß-  (134),  ampt-  (76),  nd.  lants-mau. 
*Prouise  firsehenlich  (76). 

Prouisio  {cf.  prouidentia)  war-  (S*»), 
versorg-  t  verseh-  (75)  -unge.  fur-bestel= 
lang  t  -sichtigkeit  (65). 

Prouisor  vor -sichter  (13,  23),  hd. 
-sichtiger,  -scher,  -seyger  (21),  -syender 
(132),  -weyser  (13).  vursieher  (20).  verse- 
her  (75),  -eher  (76).  versorger  (75). 

Prouisus  versechen  (76).  furgesehen 
(65). 
"^Proui-  V.  Prophe-tissa. 
*Prouocare  v.  Prefoeare. 

Prouo-care,  -rare  (23)  hd.  nd.  rey-, 


rai-  (134),  rait-  (6),  zu  ra^   (l)_-tzen; 

));   rey?e 
133).  hd.  an  raisen  (2);  reyßen,  reyssen 


reytzen  zu  zorn  (iio);   reysen  (17,  22'', 


(5,  67),  gram  machen  (uo  &c.),  v'ruffen, 
vor  riioffen  (19,  67),  zu  roffen  {b^),  vben 
die  narren  (75).  nd.  v'ruepen  (11),  resen 
(23),  terghen  (132).  an-verdighen  (22*»), 
-fertigen  (74). 

Prouocatio  reyczunge  (20,  4).  auß- 
t  fur-bott  (126). 

*Prouolgare  v.  Prouvilgare. 

Prouoluere  nider  0.  fui'schalten  (88). 

Prout  hd.  also,  t  als  (76). 

Pro-uulgare,  -uolgare  {cf.  -mulgare) 
hd.  offen-,  vffen-,  nd.  apen-baren. 

Proxe-,  proce-  (5.  v.),  prose-  (74), 
prosa-  (Gl.  m.)  -neta  körn-  (74) ,  vnder- 


PRU 

(91,  Das.)  -kauffer,   -keufier  t  eyn  ta.di= 

fer  vnd  furderer  im  kauff  (Das.).  vntcr= 
euffel  eins  yden  dings  (74).  keuff-el  l 
-lin  (iii).  Steiger,  druffschlager  (88). 
saltz-messer,  -muter,  -fiiUer  (74). 

Proximare  hd.  nehe-n,  -ren  (110); 
nahen,  nd.  nakeu,  neeken  (132). 

Proximus  hd.  nelie-  (4) ,  neh-  (10), 
nech-  (75)  -ste;  neyst  (12),  der  nehist 
(17),  nächst  (i34),  aller- nehst  (7,  7o), 
-nehest  (133),  -nechst, -nächst  (G), -neste. 
nd.  alder-iicgcst,  -iieeste  fi.32).  eyn  nahe 
mock  (i.consangwineusl7).  nach  freund 
(pl.  64). 
*Prucia  v.  Prusia. 
*Pructa  {st.  trueta?)  lampreyde  (98). 

Prudens  hd.  wisc,  wyß,  kluck, 
chlueg  (1),  clug  (64,  75),  vernunftig  l 
bescheiden  (75).  listi-g  (4),  -ck  (3).  fur= 
sichtig  (65).  froet,  wißende,  konde(20). 
nd.  wis,  wijs,  klock. 

Prudenter  clug-  i  vcrnuufftig-  (75), 
wyß-  (20),  weiß-  (76),  verstand-  ( Ki^ ) 
-hch. 

Prudentia  clug-  (75),  kluck-  (5,  65), 
glugk-  (21),  hd.  nd.  wys-,  hd.  wyß-heit. 
nd.  klocheyt.  wyt- 1  fur-sichtigkeit  (65). 
tugentlicher  werken  wiserin  und  ucbe- 
rin  {i.  recta  racio  agibilium  93). 

*Prugina  {i.  fragum;  mis  pruina  ^. 
frigus  Br. !)  erber  (76). 

*Pruina  v.  Brinna.  Bruma. 

Pruina,  pruma  (152)  hd.  rifFe,  ryff, 
ryifif  (19),  ricflf  (125),  reyf  (9,  4,  134), 
richfe  (13).  nd.  ripe,  rijp,  rifc  {saxonice 
22^»),  iscl  (107.  ij-,  hij-sel  pr.  glacialis, 
stiria  Kii.).  dufft  (Hen.  weiter.). 

*Pruina  (x  pruna)   glu-d   (ö''),   -dt 

(64),   -t    (76). 

*Pruina  (X  prunum)  kreke  (109). 

*Pruinare  hd.  riffen,  r.  vallen  (110). 
nd.  ripen,  rijmen  (107);  i-  (107.  ij- ?  hij- 
Kii.),  gi-  (11)  -seien. 

*Pruire  v.  Prurire. 

*Pruma  (c/.   pruna)  glot  (?)  amere 

(221'). 

*Pruma  v.  Pruina. 
*Prumella   {st.    prunella?    c/.   bru= 
nella?)  prum  (8). 

*Pruniptuni   {st.    promptum)    karo 

(Gf.  4,   238). 

*Prum-  V.  Promp-tuarium. 
Prumul-us,   -is   ( i.  paranymphus) 
pruteboto  (Gl.  m.  c/.  Gf.  3,  82). 

*Prumuni  pflum  (68). 

*Pru-  V.  Pro-mulare. 

*Prunius  (c/.  pru-mum,  -nus)  ein 
pflumboum  (68). 

Pruna  (c/.  brune,  pru-ina,  -ma) 
hd.  gluot  (93),  gluet  (75),  glut,  gluyt 
(133),  gloyt  (12,  13),  gligennig  (??)  glitte 
(49).  kole  (20).  gluende  k.  (10).  bernende 
k.  (132).  ein  brinnend  kol  (68).  koil  (7). 
glod  (23),  golt  {sie  22)  de  igne. 
*Pru-  V.  Bru-natieus. 
*Prunella  {auis)  prunellen(i40).(Äe?'5a) 
prawnwurtz  (74).  braunellen,  gülden 
gunsel  (135).  pl.  sieben  (7).  schieben  (6). 
{morbus)  bräune  (kl). 

Prvinellum  kriech,  siech,  spiling(74). 

Prunellum  album  spill-e  (9),  -inck 
(17),  -ing  (17  Mrg.). 


PRU 

Prunellus  spilen  bawn  (9).  kriech-, 
slech-pawm;  prunlein;   kleineysenkraut 

(74). 

*Prun-eolum,    -ulum    schieben,   nl. 
sleen,  sleewcn  (U6). 
*Pruneta  scharlcy,    großeysenkraut 

(74). 

Pruni-ceps,  j^l-  -cipes  i.  gr.  pyro= 
labes    (125)     fewerzang    (iii).    gritte 

(125   Mrg.). 

*Pruniens  v.  Prurigo. 

*Pruninus  pflawrabewmen  (9). 

*Prunuluni  v.  Pruneolum. 
Prunum  plurae  (17,  23).  hd.  pflu-me 
(9,  ö6,  110b),  -mme  (93),  -m  (6,  76); 
pflau-me  (70,  73),  -m  (9,  134);  pflom 
(9i),  prume,  praume  (73.  weit.),  prunc 
(67),  vlumen  (13  Mrg.),  flum  (iio^),  crich 
(77),  spcnling  (91 ).  nd.  pruum  (11), 
pruym  (132). 

Pr.  asin-inum,  t  -arium  (iie)  roß= 
fphlume  (125).  ?i^.  pispruyme  (116).  bock= 
hoden  {pl.  Fr.). 

Pr.  candicans  wynfphlume  (125). 
Pr.  cer-eum,    -inum    spiling   (125 
sim.).   rosspflaum,   nl.   witte    rospruyme 

(116). 

Pr.  damascenum  damascen  (9i). 
mäscheu  (111.  i.  q.  maschen  Sm.).  quet- 
schen, blaw  Spilling  (11 6). 

Pr.  decumanum/^Z.  eierpruyme  (ue). 
Pr.  duraeinum  (c/.  h.  v.)   kuetzer= 
ling  (125). 

Pr.   grec-um,    -ulum,    serotinum 

krichen  o.  herbstslehu  (125). 

Pr.  nanum  71I.  croosken,  palloken 
(116). 

Pr.  purpureum  blaufphlume  (125). 

Pr.  siluestre  schichen,  iiinscrling; 
bilsen   {pl.   Alberus   Cf.   Gr.   Wtb.   1,   30). 

Prunus  {cf.  pri-,  pi-nus)  spenilinch 
(Sm.  3,  569).  hd.  nd.  plumcn-,  hd.  pru= 
men-,  pflaumen-  (i34),  pflaum-  (9,  4), 
pflum-  (iioi>),  pflumen-  (49,  66,  iio), 
phlavmcn-  (3),  brameu-  (76),  kriech- (46), 
nd.  pruum-  (11),  pruym-  (132),  blumcn- 
(23)  -bäum,  -bom. 

Pr.  siluester  sie  (85^). 

Pruriens  juckende  (20). 
*Pruries  v.  Prurigo. 

Pruriginosus  hd.  griu-ticht  ( 17 ), 
-dig,  i  reudig  (i34),  t  rudig  (69);  reidig 
( 64*^^,  76 ).  rüde  ( manig  r.  Gi^ ;  in  64 
mischt  sich  die  Glosse  zu  phanaticus 
ein),  gretzig  (76). 

Pru-,  pro-  (94,  121,  133,  H.  5)  -rigo 
{i.  ardor  carnis  iio  &c.),  pruri-es,  -tus 
{i.  Scabies  iio  &c.),  -cus  (i33),  l  -gus 
(74),  pruniens  (76)  {cf.  petigo,  im-p.) 
hd.  iuchido  t  iukiligi  (Gf.  1,  593);  juck- 
ungc,  -enisse  (8i>),  -her  (1),  -en  (67) ;  juk= 
eben  (2);  guck-en  (5^),  -ung  (125).  hd. 
nd.  iock-unge  (20),  -inge,  -en  (132).  ags. 
gycc-ae  (Hpt.  5),  -inis  (94).  daß  guckn 
scoben  (stoben?  17.  vrm.  =  schaben), 
schabe  t  kretze(  75).  kratz  (93  ).schob-,«;arr. 
schob-,  scheb-,  t  rud-igkait  (65).  schorf 
(3,  23).  schurff'  (20).  grint  (3,  17,  67).  hd. 
scharff,  der  scharfFe  (4)  grint,  grünt  (18). 
kretz ,  rawde ,  grind  (  74.  cf  porrigo). 
rud  (6,  25).  rau-  t  rew-den  (75).  beissung 
(Das.).  kraw-ung  (110),  -inge  (132).  _pru= 
ritus  rudig  (25).  reudig;  glueget  i.  igni= 
tus  (75). 


PSE 


469 


Pru-rire,  -ire  (134)  hd.  iu-,  iü-  (i5i), 
gu-,  nd.  io-cken.  'iuckeyn  (18).  yoken 
(22).  scapen  (Gf.).  krewen  (9).  krauwen 
(20).  kuczlen,  raiczen,  enczunden  (65). 
gluegen  (^.  ignire  75). 

*Pruris  {cf.  pruri-es,  -go)  suirro  (87). 
Pruri-tus  v.  -go. 

*Prurulentus  (X  pur.)  eyter-ig  (9), 
-ik  (8). 

*Pru-sia,  -ssia  (4,  70),  -eia,  -tia,  -tea 
(17),  -xia,  -xeia  (c8),  brussia  (75),  pro- 
cia  (18)  hd.  nd.  prusen-,  nd.  prutzen-,  hd. 
prewsen-  (4),  preußen-  (110),  preussen- 
(70,  134),  pruyßen-  (132),  prußen-  (68, 
152),  prussen-,  pruschen-  (7),  bruschen- 
(-tea,  prusen  -sia  17),  brussen-  (6),  bru= 
zcn-  (13),  breissen-  (76)  -laut,  -lan  (13). 
prewssen  (1).  preysen  (71). 

*Pru-tenus,  -thenus,  -tinus,  -teus 
(22b,  75)^  -xenus  (67,  152),  -ximus  (69, 
134)  hd.  eyn  pruß,  pruße  (152),  prusse, 
prcusse  (70),  preuß,  priße  (10),  priß  (67), 
prußer  (5),  pruys  (132),  prieß  (77),  pruscb 
(7),  brusser  (6),  breiß  (76),  briß  (75a). 
bryss  (75'').  nd.  en,  eyn  prutz-e  (22,23), 
-en  (22b). 

*Prutia  &c.  v.  Prusia. 

*Pruxi-a,  -mus  &c.  v.  Pru-sia, 
-tenus. 

Psallere  psal-lieren  (88),  -tern  (1, 
23),  -men  sprechen  o.  lesen  (65).  hd.  nd. 
singen ;  vre- ,  nd.  vreu- ,  hd.  fre-  (  4 ), 
frau-wen.  hd.  lob-en ;  -sagen  ?  -singen 
(65).  frnlich  sin  fuo).  blyde  wesen  fi32). 

Psalmigraphus  salter  schriber  (8,9). 

Psalmista  psalmen  leser  (75). 
*Psalmiterium  salter  (9). 
*Psalmodas   {st.  psamm.)   grieß    0 
das  dauoii  das  gr.  kumpt  (74). 

Psalm-us,  -OS  sa-  (5^^  23),  hd.  se- 
(20),  psa-lme.  gotes  lob  (9).  lobgesang; 
psal  m  l  -ter  (es). 

Psalt-a  l  -es  («,  psallens  110)  speel= 
baeu  (i3i). 

Psalte-rium,  t  -a{\)  (i.  instr.  mus.; 
gr.  i.  q.  hcbr.  nablum  lat.  Organum 
Br. ;  i.  ludus,  liber  psalmoi'um)  salmharta. 
(Gf.).  psalter-y  (64),  -ium  {ludus  23),  -je 
{instr.  mus.)  t  salter  ( 93 ).  salteri  ein 
saytenspil  o.  psalter  das  puch  dauids 
(74).  hd.  nd.  psalter.  sautel  {instr.  mus. 
8-?).  hd.  selt-ir  (5^),  -er;  eyn  buch  daui- 
des.  nd.  en  bock  (23),  b.  dauites  (22). 

Psa-,  pha-  (8)  -Ites  salteri-  (74),  sal= 
tir-scnger  (8,  9),  -singer  (9,  74),  -slaher 
t  -Spieler  (74).  psal-terer  (5ab,  23),  -teuer 
(18),  -ner  (7).  salter  (22), 

Psaltria  eyn  psal  wyb  (110),  speeb 

wijff'  (132). 

*Psaltrix  eyn  frawe  die  in  dem  salter 
kan  (18).  eyn  psalter-sche  (5^),  -ersehe 
(23),  selterschen  (21),  psalm  lereriu  (7), 
psalliereriu  (76). 
*Psana  v.  Ptisana. 

Pseca-s,  -des  (125)  {cf.  perseeado) 
melthau  (125).  staub-,  sprutz-eten,  nl. 
stofreghen  (n6).wenn  esspreet;^rowerö. 
(J;£xaÖ£<;  Ofißpov  yevvÄoai  Oppenheim 
gieng  an  dem  funckeu  an  (ii4). 

Pseudinum  gabel  (Sum.). 

Pseu-,  psew-  (1),  pspeu-  (5b)  -do 
{i.  falsus  t  decipiens  Br.,  /.  doctor  65., 
f.propheta  110)  vals  (100).  falsch  (88). 
falsche  prophete  (8).   en  falß  propethe 


470 


ITI 


(b^).  cyn  foih  proiihet  (18).  falscher  \n: 
(1).  wissngc  «Icr  liilsrlu'it  (7.1). 

Pseudochristianus  fiil.'sclior  kristen 

(7S)- 

Pseudographia  viilcho  {';)),  falsch 
{15)  t^csclirift. 

Pseudographus  lufjiscribo  {<:(.). 
falsch  sciibcr  (8,  il).   falselicr   schribor 

{  75  ). 

Pseud-olus,  -ulus  (75,  i  lo)  {a  pseudo 
i.  fa/nHK  et  dulos  75,  Br. ,  dolus  vc.  i. 
senilis)  falscli  (>>).  falsche!'    knccht  (70). 

Pseudopropheta    falscher    prophct 

(75). 

*Pseulatrvim  v.  Psilothrum. 

*Pseu-stus,  -stes,  -tes  falticher  zeug 
(75). 

*Psiat-um    l   -ium    ((j>ta&0?)    matta 
(141,  Ol",  auch  lat.  VA.  m.  5,  5no). 

*Psila-,  psile-,  psylla-trum  &c.  v. 
Psilothrum. 

*Psillios  coriander  (24). 
Psyl-,  psil-,  psi-   (13,    74)   -lium 
aquiloye   (.10).    akolcysate   (13).    agley 
(74:^  fl6h-,pestilentz-,  psyllien-kraut(Ki.). 
pfaiicnspicgel  (Fr."),  corrandes  (74). 

Psilothrum  schmfirwurtz  (126).  gcr= 
berbeizc  yvv.).  psila-  (101),  psyla- (i30), 
psylla-  (86),  psile-  (laii»,  i4i),  pseula- 
(74),  phila-  (24,  85,  ca.),  phile-  (Gf.), 
pila-  (87'%  146),  phipha-  (47)  -trum, 
psila-trium  (Gf.),  -crum  (7)  slei-pha 
{vii^,  141,  Gf.),  -fa  (86,  130,  Gf.).  schlieff 
{  sayff  (74).  steipha  (101,  -trium  Gf.). 
schiphe  (85).  sera  (sepa?  87»,  i46).  sepe 
(24,  47).  senß  (7). 
Psythia  repa  (Gf.). 

Psit-,  psi-,  psy-  (111),  (phi-,  fi-,  si-, 
spi-,  spsi-,  pi-  qq.  V.)  -tacus,  psit-aehus 
(121),  -atus,  -icus,  phi-ticus,  -ssitocus 
(1),  vit-acus,  -atus,  -icus  hcl.  psit-ich 
(Gf.),  -tig  (73);  sit-ich,  -tioh  (74,  lio»), 
-tig  (73,  ui),  -agus  (65?),  -ockus  (64»), 
-kvst  (87),  -kunst  (Da.s.) ;  syt-ich  (9),  -ikoß 
(6-i''),  -ticiis  (68);  sie-  (10),  se-(12)  -dich; 
hiucust  (121),  sickust  (126);  pap-agey 
(70,  iio^'),  -egeye,  -egey,  -egauwe  (19), 
-agoy  (Ki».\  )hI.  sedec,  seddeck.  wide= 
hoppe  (psitacus  3). 

*Pspeudo  r.  Pseudo. 

Pti-  (t/.  pi-,  tip-,  ti-,  dip-)  -sana, 
ptysones  (isti),  ptiphsane  (Gf.),  psana 
(101)  gescheite  (8,  75),  gesiechte  (9) 
gerste.  gersten  wasser  (9,  75,  110).  lin= 
sam-o  (131,  Gf.),  -e  (101).  fesa  i  spriu, 
nd.  spridu  (Gf.).  schar-bier  (11),  -ber  l 
kavent  (109).  schenckeber  i  scherbier 
(147).  dyn-  (110),  dun-  ^schyra-  (132)  -byer. 
maltz  (91,  125  Mrg.).  mältz  (111).  ags. 
berecorn  berendae  (136). 

Pti-,  pthi-  (141),  phti-  (Gf.),  tip- 
(i2i,  131'',  Gf.),  ti-  (127,  130),  ta-  (l3lt>) 
-sanarium,  tipsanerium  (74),  i-  t  chi- 
sinaria  i  zisinarium  (Gf.  6,  684),  iisa= 
norium  (Hpt.  5)  spicha-r  (i4i),  -re(i3o). 
spi-  (isi'',  Gf.),  spih-  (127)  -chari.  chasto 
(131'',  Gf.).  stamph  (121,  I3ii>,  Hpt.  5.Gf.). 
stampff,  morserstrempflfel,  melpeutel  (74). 
biervaß  (es),  dyn  b.  (110).  duu  biervas 
(132).  schencke-,  scher -biers  vat;  vat 
dair  men  garstenwater  in  suydt  (i47). 

*Ptisanum  gerstenwasser  (110,  132). 

*Pti-  (cf.  ti-,  aus  phthi-)  -sicus  longen 
sieche  (10).  lungensych  (12).  dempich  (20). 


PUB 

*Ptysone8  v.  Ptisaua. 
Ptochodochium  v.  Prothotorpium. 

*Puba  V.  Pupa. 

*Pub-are,  l  -ere  i  -escere  (66  &c.)  {i. 
crescere)  hd.  wachsen,  nd.  wassen. 

*Pubcidruni  v.  Pulatrum. 

*Pube  V.  Pubo. 

*Pubeba  {st.  cubeba)  eyn  cubebe  (5''). 
Pubeda  v.  Pubeta. 
Pub -er,  -is  {cf.  -es)  hd.  man-,  t 
iuiiginan-  (75),  t  frauwcn-  (5'')  -zeitig, 
-czeittick  (4),  -czeittig  (2),  -zetig  (1), 
-zidig,  -zidich,  -cidich  (f)''),  -sitigk  (18). 
nd.  man- 1  vrouwen-tidich.  hd.  nd.  iunck; 
iunck-,  hd.  iuiig-  hd.  -hart,  -partiger  (74), 
-ebcrt  (22'J),  -ber  (23),  -wort  (18).juliiig 
0.  fruchtber  (8).  junger  von  XIIII  jaren 
(9).  volwassen  (132).  wolgewachscn  {nie 
110).  vnder  bar  (puber  1). 

Pube-re,  -scere,  -rare  (64)  {cf.  pu= 
bare)  Iid.  nd.  wassen.  hd.  wachsen,  bart- 
w.  (9),  har  w.  czwischen  beincn  (-scere 
4),  w.  jung  hair  (7),  waschin  t  bart-w. 
(ö),  hare-w.  (8),  wach  sin  {sie  18),  waßen, 
v'-w.  (21),  ruch  sin  an  dem  hart  t  alibi 
(17),  harten  (126),  ersten  bart  aus  losen 
(9).  zu  vogk-,  volck-  (75t>)  -parn  iaren 
kommen  (75.  cf.  vogtbar  Sm.  1,  625  sq.). 

*Puberta  (^.  q.  crescit  in  cute)  ein 
war-  (3,  74),  wor-  (4)  -czel,  -tze  t  -tzlein 
an  prustlein  (74). 

Pubertas  man-zeltikeit  (75),  -czait^ 
tichait  (2),  -zetikait  (1),  hd.  -zidichkeit, 
nd.  -tidicheit.  hd.  nd.  iuncheit.  hd.  iunckeit, 
iungheit,  iugen-d,  -t  (9) ;  jogunt  (8),  zuch= 
tikeit  (18).  iocht  l  ioncheit  (132). 

*Pubertim  kyntelichen  (13). 
Pubes  hd.  iung,  junck,  j.-bart,  -höre 
(18).  nd.  iunck-bar  (23),  -vort  (22).  jung- 
har  (75),  -hair  (7).  iuiichar  (100).  scham= 
bare  {pl.  75).  milch-  (5),  mellich-  (23), 
melck-  (22)  -har.  erste  bart  (8,  9).  der 
erst  gauch  (i26).  iuncheit  czidig  zu  der 
her  (17).  vngcbartet  (no).  ioecht  l  ioiick 
(132).  viertieu  yar  (11). 

Pubescens  wachsende  (8,  9).  hare= 
stossiger  (65). 

Pubeseere  v.  Pubere. 
*Pube-ta,  -da,  bubeda   {alph.   bup- 
141.   cf.    bubis    Gl.   m.)   hd.  jungeling, 
-lin  (110'').  iongelink  (132). 

Pubetenus  by  den  hd.  heyme-,  heme- 
(17,  133),  haim-licheu,  nd.  hemelken 
hären,  hd.  harn,  hern  (18),  hayren  (i33), 
nd.  steden.  bey  heymlichen  baren  (3). 
czu'(3,  17),  by  (8)  dem  alder,  deß  ers= 
ten  barcz  (17).  czu  den  jaren  (9).  beij 
dem  schäm  har  (76). 
*Pu-,  gu-beus  ipiscis)  stintz  (74). 
*Pubica  {cf.  pumex)  bombse  (17). 

Pubis  V.  Puber. 

*Publes,  puples  (23)  {aus  pubes  X 
pupillus  sim.l  cf.  poblex)  eyn  junc 
her-e  (23),  -re  (8''). 

Publicanus  hd.  ein  offen  (65,  69, 
134),  offner  (68),  offenbar  sunder;  uffen 
siuuer  (49).  offenbair  sonder  (i32).  open= 
bar  Zunder  (23).  Wucherer  (20).  zoller 
die  weg  gelt  entphahen  {-pl.  68).  agauuis 
t  achiuuiz  firinari  (Gf.).  ags.  avisc  feri= 
nend  (Gl.  Aelfr.). 

Publicare,  t  pupletare  (76)  hd.  nd. 
offen-,  open-baren, -bore  sin  ader  machen 
(17).  gemeyn  m.  (110,  132). 


PUD 

Publicatio  offenbarungc  (9). 

Publicatum  kaacuuissot  (Gf.  1,  137). 

Publice  augiuuis  iGf.).  uffenberlich 
(20). 

Publicum  offcnstat;  gemain  volck; 
in  p.  ju  offciiwarung  (65). 

Publicus  hd.  u-,  o-ffenbar.  gemeyne 
(8'',  132).  apenbär  (23).  eyn  openbarer 
(22). 

*Publite8  V.  Poblex. 

*Pub-o,  -e  (sum.)    {st.   bubo)    huwo 
(141).  vfe  l  vue  (.Sum.). 
*Pubula  V.  Bubula. 
*Pucio  putz  an  obß  (74). 
*Puctillus  V.  Pictileus. 

*PuC-tUS,   -CUS     (76),     -US    (4,    74,   75) 

{aus  putere  X  putz  X  m^ucus?)  rotz 
(8,  9,  4-  75,  76),  putz  (74)  in   der  nasen 
(8,  74).  nase  tropfe  (9). 
*Pude-  V.  Pudi-bundus  &c. 

'*Pudell-a,  -US  (3,  23,  4,  74),  put-el 
t  -ellus  (Gf.)  darm  (Gf.).  mast-  (3,  4,  74), 
ars-  (iioi»),  arß-  (68,  110,  132),  ers-  (11), 
quat-  (69,  70,  134,  Ob.),  quayt-  (66,  133, 
151,  152),  geweit- (67),  qvack-(19),bach- 
(20),  pack-  (23)  -darm ,  -darme  (66 ,  70, 
133). 

Pudenda  schamheit  von  (68),  schäm 
der  (110),  schcmelheide  van  (132)  man= 
uen  t  frauwen.  mannis  t  fr.  gemechte 
(8,  9)  t  schcmde  (9). 

Pudens  schamcch  (20).  schem-ender 
(110),  -el  (132).  scamel  (107). 

=^Pude-  V.  Pudo-ratus. 
Pudere  hd.  nd.  sehe-,  hd.  scha-, 
schey-nien.  imp.  pudet  hd.  nd.  schämet 
(11,  20).  hd.  schemet;  iß,  eß,  es  seh. 
eß  Schemmet  (69),  schemt  (110»).  es 
schempt(iioi').  schämt  (134).  hetschaempt 
(132). hat schand  (63).  schemein  (-mem ? 5). 

*Puderos-  v.  Pudoros-e,  -us. 

*Pudex  V.  Podex. 

*Pud-ibunda,  -or  hd.  schäm ;  schem-e 
(19),  -de,  (-ende  adv.  133),  -ikeit  (7); 
schäm-,  schan-,  scheyme-  (21),  scheme- 
(23,  67)  -de.  schempt  (132). 

*Pudi-,  pude-(67) -bunde  /<cZ.  scham^ 
hafftiglichen  (110);  scheme-lich,  -nde, 
-de  (67,  152).  schmemende  sie  151). 

Pudi-,  pude-  (67)  -bundus   hd.  nd. 
scheme-,    hd.    schem-,    scham-licli.  hd. 
schäm-,  schem-hafftig.  Schemel  (132). 
Pudice  schemig;  reyn- 1  kueß-lich(20). 

*Pudicia  schcmiclieyt  (23). 
Pudicitia  hd.  schäm  (1),  schäm- (67? 
68),  scheme-  (i33),  schem-  (110),  kusch-» 
kuß-heit;  scheme-,  schami-  (i34),  scha= 
mig-  (6),  scheymedig-  (21),  reynne-  (20) 
-keit ;  schemde  (8),  schände  (9).  schemel= 
heit  (132).  hd.  ku-,  ki-  (67),'keu-  (110, 
134),  nd.  kui-scheyt. 

Pudicus  kuysch  (11 ,  19  ,  132).  hd. 
kusch,  kusche,  ein  kunseher  (es);  keusch 
(110,  134),  kueß  {  reyne  (20),  kuschis 
mutis  (8),  kewsches  m.  (9),  schamhafft 
0.  reyn  (68);  scha-  (2,  134),  sche-mig. 
Schemel  (i32). 

Pudor  V.  Pudibunda. 

Pudo-,  pude-ratus  sehe-  (9),  schem- 
(8),   scha-    (17)    -mig.   be-schamet  (es), 
-schempt  (110^),  -schaempt  (i32),  -schemt 
(llö»). 
*Pudorem  v.  Poderis. 


PUG 


PUL 


PUL 


471 


*Pudo- ,  pude-rose  schäme-  (  68  ), 
schome-  (132)  -lieh,  schemig-  (iioa),schcm- 
(110*^)  -liehen. 

Pudo-,  pude-rosus  schame-1  (20), 
-nde    (11,  20).  schemig  (iio  &c.). 

*Pudorus    schamhafft    (68).    Schemel 

(132). 

*Pudredo  v.  Putredo. 

*Pudus {st.  prudus  Gl.  m.  ?)  vvise  (i04). 

Puella  junc-frauwe  (17),  hd.  -fravv, 
-fraw,  nd.  -frowe,  -froweken  (22).  hd. 
jungfrauwichin  (5),  jmTipfrauw  (19), 
iunffrawe  sim.  junge  dirne  (8).  eyn  diren 
(6),  dyrn  (16),  tirn  (7).  docht-er  (iio), 
-erlin  l  claiuß  magtlin  (g5).  techterlin 
(76).  meitel  (75).  maghet  (i32). 

Puella  eypria  höh;  medichen  (125). 

Puellaris  kint-  (20,  23),  hd.  jung= 
frau-lich. 

Puellula  eyn  cleyn  megtlin  (110), 
megdkcn  (132). 

Puellus  kint  (11).  eyn  kleyn  kynt 
(21).  kindel-in  (8),  -eyn  (9). 

Puer  hd.  nd.  kint  [vsque  ad  XIII 
annos  21).  knecht  (8).  knape  {i.  famu= 
lus  23). 

Puerilis  hd.  nd.  kint-lich,  -lik.  kynd- 
isch  (110),  -esch  (68).  der  mit  gouckel-, 
varr.  gokel-,  gogel-werck,  var.  gockte 
weck,  vmgeet  (65). 

Puerilitas  hd.  kintheit. 

Pueritia  hd.  nd.  kint-heyt,  -lieh  (23). 

Puerpera  hd.  dye  daz  kint  dreyt 
sim.  nd.  de  dat  k.  dreget,  drecht ;  die 
eyn  k.  gebeert  liefft  (132).  ad.  eyne  _dy 
do  swangcr  get  t  ist  sim. ;  gebererin ; 
kint-g.,  -bctterin,  -bettersen  (19);  chin= 
delpetterin  (1).  kinder-geberer  (20),  -ge= 
bererynne  (ö''),  -winsters  (11).  kräm= 
vriiw  (109). 

Puerperium  hd.  kint-bettc,  -bet, 
-bed  t  seß  wochcn  (17);  dez  6  wuchen 
(5'').  hd.  nd.  kindel-,  kinder-  (11,  109) 
hd.  -bette,  -beyt  (11).  nd.  kraem,  crame 

(147). 

*Puerperizare  crame  of  kyndelbed 
liggen  (147). 

*Pufo  {cf.  phupho)  hertcreta  (Gf.  4, 
593). 

Pugil  hd.  nd.  kem-pe,  hd.  -phe  (i52), 
-per,  -pher,  -pfer,  -p  (8);  kimp  (13), 
kämpf  (38). 

*Pugi-  V.  Pugü-latorium. 
*Pugil-iuni  V.  -lum. 
*Pugilla  acjs.  gripe  (94=*). 

Pugilla-r,  -ris,  -re  i.  gra-phium  (75), 
-ffanus  (1),  penna  l  cm-nu  t  tabula 
manualis  (Br.  sim.),  stilus  l  scriptorium 
l  die-,  dip-tiea  (75).  stil  zu  schriben 
(75).  schrib-tafel  (75,  88),  -zug  (75),  -zug 
(25),  -feder  (93).  schroyb  vedir  (9).  ta= 
feie  (100).  taffei  (20).  dauel  (8"^).  tau-la 
i  -allih  (Gf. ).  wahs  tauile  (104).  hant- 
tabula  sim.  (Gf.),  -tatil  (9),  -tafel  (110, 
132),  -taphel  (4),  -tofil  (8).  griffel  (1, 
23,  71). 

*Pugillar  kemper  (23). 
Pugillare,  -ri  hd.  nd.  kempen,  vech- 
ten,  camp-v.    (147).   hd.  kempfen,  kym= 
phen  (7),  fethten  (20). 

Pugillator  (^'.  pugil  110  &c. ;  qui 
bene  seit  artem  pugillandi  et  non  exer- 
cet;  pugil  dtim  pugnam  exercet  76)  hd. 


nd.  kemper,  campvechter    (147).    striter 
(8).  streyter  (9). 

*Pugil-,  pugi-  (4)  -latorium  {i.  pa= 
lenodia  75,  locus  pugnandi  76)  ein  kamp 
haus  (4).  kempffstat,  vlg.  schrancken  (75). 

Pugillatus  kamjj-heit  (20),  -veclityng 
(147).  kemp-inge  (i32),  -ffung  (68,  110), 
-lieh  (19.  cf.  sq.). 

*Pugillicus  kempe-lich  (20),  -lic  (11). 
campvechtlick  (147). 

Pugil-lum,  -iura  (alph.  -lum  134) 
[i.  -lus  Br  )  hd.  nd.  tai'el.  tafiel  (69). 
dafcl  (133).  hant-  (8  &c.),  ayncig  h.-  (9) 
-fol. 

Pugillus  hd.  fast,  klein  f.  (93).  fuyst 
(19).  ein  dein  fu.stlin  (110),  vuystgen 
(132).  feu-,  var.  feyn-stlin  (64).  funstle 
(Das.).  feustel  (75).  gofe  (Sum.). 

Pugio  i.  rumphea  75),  punio  {alph. 
pugio,  a  puniendo,  t.  clunabulum  76) 
swert  (20).  hd.  kempli-,  kempff-  (75), 
kamp-  (8,  17)  -swert.  stecksweirt  (132). 
ein  basler-  t  stech-  t  seyten-  (74),  swert- 
(5b),  stech-  (10,  12,  75)  -meßer  {i.  tru= 
sile  t  suiculus  75).  swert  das  zu  bei= 
den  siteu  schnidt  {i.  anceps  75).  sticher 
(126,  Das.).  stacher,  nl.  dagghe,  poniaerd. 
(ii6).tegen,far.  degen  (64).  ein  langer  d. 
(110).  stecli-d.  (111).  stoeß-d.  t  poeck 
(125).  beßeler  (19).  tolch(U6,  126).  dolch 

(Das.).  purdun   (Sum.). 

Pugna,  pungna  (22)  hd.  nd.  vecht- 
unge,  -inge.  fethtunge  l  kamp  (20).  hd. 
strit,  streit  (134).  kriegk  (4).  krigk  (21). 
krig  (18).  krieb  (5).  krike  (14).  kiff  (22. 
22).  scharmitzcn  (9i). 

Pugnaeulum  erckcr  t  eyn  kleyn 
thurne  (77). 

Pu-,  pun-gnare/irf.  n(^.  \e-,  vei- (13), 
fi-  (17),  f'ai-  ((i)  -chten.  vechtegen  (23). 
hd.  stri-ten,  -den.  strej'ten  mit  fewsten 
(9).  gifuuston(Gf.). 

Pugnator  kempe  (20),  ve-  (i32),  fe- 
(68,  132)  -chter. 

Pugnatrix  vechter-in  (es),  -sehe  (132). 
*Pugnatura  strijt  t  kamff  (20).  strid 
(17). 

Pugnax  hd.  nd.  vcchtich,  fethtich 
(20).  hd.  strit-  (17),  kriege-,  kricli-lich; 
krige-cht  (18),  -r  (14).  streitbar  (134). 
strvt-bar  (69,  iio),  -achtich  (68,  132). nd. 
kifflick. 

Pu-,  pun-,  pon-  (5^)  -gnus  hd.  nd. 
vust.  hd.  fawst  (1,  9,  Das.),  tuest,  funst 

(Das.),   fust   (75«!),   faunst   (75<^,  134),   füstc 

(13).  vuyst  (132). 

*Pula  i.  nigra  (l36.  cf.  pullus). 

*Pula  zugebruch  (16).  Cf.  polea  i. 
trochlea  (gl  m.  nd.  poleye  sim.  cf.  Dz. 
wtb.  709).^  pila?  pulume? 

*Pulagium  v.  Pulegium. 
d 

*Pulatrum  eyn  federn  bedt  (17).  pub= 
eidrum  veder  bette  (9).  Cf.  puleita. 

*Pulein-a,  -us  (gi.  m.,  Sum.),  -i  (pl.) 

(cf.  Dz.  wtb.  710)  honinchil(l2i).  hunich^ 

lin(.Sum.).^Z.  hanch-li  (Gl.  Cass.),  -ili  (Gf.). 

pulHeini    huoninchli    (104).  pulliculus 

i  hönichin  (9). 

*Puleio  V.  Buleio. 
*Puleita  (aus  culcita  X  puluinar; 
cf.  pulatrum)  uederbete  (121). 
Pulcre  schonlich  (76). 


Pul-cher,  selten  -cer  hd.  nd.  schone, 
schoen  (11,  132).  hd.  schon,  scone  (17), 
hübsch  (7,  65),  hibsch  i  subcrlich  (46). 
nd.  zu-,  su-uerlick;  vrisch  t  gheuestolt 

(22b). 

*Pul-chrifieatio ,    -tura ,     fulcimen, 
eultu-s,  -ra  tzyer-yng,  -heit  (147). 

Pulch-,  selten  pulc-ritudo  hd.  nd. 
schon-heit,  hd.  -ekeit,  -de  (5^).  schoen- 
heit  (132),  -de  (20).  scheue  (91).  hupsch- 
eit  (7),  -kait;  ordenlichkait;  zierlich 
dapfferkait  (65). 

*Pu-  V.  Po-ledra,  -ledrus. 
Pu-,  po-legium ,  -leyum,  pollegia 
(94a),  pul-agium,  -legium  (76),  -eum 
(136),  -ium  (94),  -ia  (110  &c.),  boläium. 
(87,  146)  hd.  nd.  poley  {m.  4).  hd.  p.- 
krut,  -kraut,  -kruit  (18) ;  pulei-a  (I4i), 
-e  (93);  polay  (1,  74),  boley  (17,  76); 
bolai-  (6),  polant-  (75),  polen-  (4),  poleyen-, 
nd.  polleygen-krut.  bolayenkraut  (i34). 
nd.  poll-ey  (11),  -eie  (24);  polue  krud 
(22),  poleye  kruyt  (132).  poleige  (pol. 
87).  püleie  (95).  bolan  (21).  balen  (19). 
bolag  (bol.  87,  146).  bekebum  (11).  ags. 
duergae  dostae  (94, 136),  dweorge  dwosle 
sim  (Nmn.,Bsw.),dweorgesdwostle,  hael-, 
brodher-wyrt  (94a). 

*Pulenta  [cf.  polenta)  a^s.  brug(94, 

136). 

*Puleum  V.  Pulegium. 
Pul-ex,  -ix,  (94,  136,  141),  -lex  (iio*) 
hd.  floch,  floche  (21,  132),  flouch  (67), 
floich(7),  floech  (20),  floch  (10);  ein  (110b), 
eine  (125)  flöhe;  floe  (19),  vloge  (13), 
fluch  (5b).  nd.  vloo,  vlo^.  ags.  fleah  (94), 
floe  (136).  beuse  (115.  cf.  Gr.  wtb.  1749). 

*Pulga  (i.  Saccus  eoreus  t  escarius ; 
cf.  bulga)  pulgen  (75). 

*Pulgones  (equitis  f  cf.  prc.  f)  pulgi 

(104). 

Pulicari-a,  -e  (19),  t  pulios  (Br.) 
{cf.  poliearia?)  flohen-  (64,  125),  flehen- 
(123),  flech-  (91)  -kraut,  ack-eley  (11, 
19),  -aley  (110b).  akcl-eye  (68),  -ey  (132). 
aglei  (110a).  wegbrait  (91). 

*Pu-  V.  Pul-linacium. 

*Pulium  V.  Pulegium. 

*Pulix  V.  Pulex. 

*Pulla  V.  Bulla. 

*'P\x\l&  {i.vestis  niger  le.  cf.  pullatus 
&c. ;  anders  Gl.  m.)  hd  swarcz  cleyt, 
gecleyt  (8).  ein  scliwartz  cleid  (110). 

*Pulla-rii  v.  -tus. 

*Pullariuin  hunerkorp  (110).  hoener= 
korff  (132). 

Pull-aster,  -ulaster  (88)  iungerhan 
(111).  henlin  (88). 

Pullastra  iungshenle  (m).  iunge 
(110),  ionge  (i32)  henne;  h.-  o.  hien-lin(88). 

Pulla-tus,  rii  (68)  mit  schwartze 
gecleidt  (68,  110),  swartzem  gecleydet 

(132). 

*Pull-,  pulm-  (i36)  -entum  ags.  fa= 
hamae  (94,  i36). 

*Pullicia  V.  Polieia. 

*Pullic-  V.  Pull-inacium. 

*Pullie-ini,  -ulus  v.  Puleina. 
Pulli-naeium,  -natium  (75*^,  76,  134), 
l  -einaeium  (75),  i  -naeulum  (74),  pu= 
linaeium  (22,  23,  4)  hd.  nd.  honer-,  ho- 
der-  (23),  hunr-  (7),  huer-  (21)  hd.  -korp, 
-steig  i  -korb   (75),    nd.  -korff.   huner- 


472 


ruL 


k:iil>  (,l),  -korl)  (i:il1,  -korp  (74V  Imon 
kniil'  (7ti).  Imni'ii  liul3  (,(>).  steig,  vai-r. 
stig,  zu  «li'ii  Imiicrn  i".  .ipo7'ta  pullorum 
WM. 

♦PuUinatica  longon  aiigor  {sie  7.  st. 
pulniatica  I.  !ul(  r  sim.). 

♦Pullis  V.  Pollis.  Pullus. 

*Pullula  (/.  ligustrum  Tr. )  hd.  nd. 
kymo.  kyui  (i34).  keyiu  (2,  21).  eheym 
(1).  kync  (23).  kion  (7).  blucte  (yr.).  hd. 
ein  iiuß-sprossc,  -sprolJ,  -pnuh  der 
zwigc  (7;)V  vvlibruyt  (Ksa).  oyii  bniot- 
lu'iiiic,  (•«;•)•. -lu'iin,  -heil  (iiü.  «ms -bniyt 
X  pullulus!).  poUula  kyiiie  (.5''). 
pvüsse  (17).  spriitc  (23^.  sjiricze  (18). 

Pullulare  {cf.  pallere)  hd.  gruo-, 
gm-,  gro-iu'u;  bliiweu  (20),  bliwou  [1'6), 
waßcii  (17,  21).  waclison,  springen,  ent- 
spr., vlVgeon  in  die  helmer  t  clicrii  («5). 
wasehen  l  sprossen  (,')).  wach  schin  {sie 
18).  scozsen  t  uzsprizen  (  loo ).  hd.  vß- 
sproßen  (21),  -sprissen  (17),  -spryessen, 
-prueßen  (20),  -springen  (10,  12,  05), 
-selilagen  (fis).  wt  spruten  (11,  99).  vyß= 
bruteil  (132),  X  vßbreiten  (iio).  kyinen 
l  kuninieu  (6.')).  kiiien  t  wasson  (23).  en= 
cheineii  {z).  iuiilieii  (17).  po-,  pa-,  (1) 
-llulare  eiit-sprissen  (17),  -spruten  t 
-gronen  (23),  -sprusß  {sie)  t  -scheinen 
(1, 2.  nach  Weic/and '.  schein  rhein.  gschein 
des  weinstocks). 

*Pullu-  r.  Pul-laster. 

*Pullulatio  uß  sprueßunge  (20). 
Pullulus  ((/.  pvileina)  luinclin  (8). 

*Pullulusgregariusstoppelhuen(i2.')). 
Pull -US  adj.,  -US,  -is  (5*^),  -um, 
pulus  (Gl.  Mar.)  sbst.  hd.  eyii  iuug  (18), 
eyn  iung  hiion  o.  ein  ieghcli  iung  thier 
(uo);  eyn  iung  tier  .sm.,  iunck  dier  als 
cyu  iunck  esel  (17).  eyn  iunc  der  i  eyn 
hon  (23).  ein  ionck  keuchen  (132).  keu= 
chil  ({•).  kuchen  (20).  ku-  (11),  ki-  (99), 
kie-  (106)  -ken.  huaii  sim.  t  haonidi(Gf.). 
hun  (8,  9).  hon  -us;  lioin  -is  (5i>).  fulin 
{i.  mannus  Gl.  Marionf.).  fuli  (Gf. ).  adj 
juger  ( .^ic  5,  G,  21 ) ,  daraus  als  juger 
missv.  eyn  acker  huides  (!  17). 

Pullus  ((/.  spanus)  hd.  swarcz.  swert 
(90).  erdfarb  (111). 

^Pulmacium  v.  Pulmentum. 

*Pu-,  po-  ( b^ )  -Imatica  {i.  minista 
75.  cf.  puUinatica)  hd.  nd.  eyn,  die,  dl 
(3)  hingen-,  Iung-  (3,  13,  70),  hinge- 
(4),  long-  (5b,  76),  hingl-  (1)  -ader,  hd. 
-oder  (4  &c.),  -adder  (3),  -ander  (76). 

*Pulmeatuin  v.  Pulmentum. 

*Pulmentarius  {adj.  Br.)  mel  mecher 
(8). 

Pulment-um,  -arium,  l  pulm-eatura 
t  -aeium  (74)  cf.  pulpam-,  puU-entum) 
muas  t  zuo-m.  ((;f.).  muß  (17,  75).  brie 
^17).  muoß  0.  brey  (110).  daz  beste  müße 
(13).  gemuse  (5^).  zu-g.  (7),  -mus  (9), 
-muß  (6).  allerley  g.  (5,  74),  gemoße 
(21).  mos  i  allerleye  gliemosc  (23).  alder^ 
leye  mose  (22).  zu  mieß  t  spiß  (7fi). 
gmueß  (64C).  ge-mues  ( 75 ) ,  -muße  (18), 
-muß  (64^,  134).  brey  (134).  prey  o.  muß 
(74).  hd.  nd.  bry.  pap  t  suyp  (132). 

Pulm-o,  -on  (94a)  hd.  nd.  (eyn,  dye) 
Junge,  hd.  hing,  longe,  longk  (21),  lon= 
gen  (11).  ags.  lungen  (94^). 

*Pulmonaria  {i.  pepanus  24,  corcho= 
rus,  pomelea  qci.  v.)  lungenkraut  (9i). 
lugeuwort  {sie  24). 


PUL 

*Pulmonia  v.  Echinastrum. 

•Pulpa,  palpa  (1,  2)  [i.  earo  sine 
pinyiicdine  d:c.  75  Hr.,  s.pifpoediiie  7,  ossi= 
Otts  yrossa  110,  sanguine  et  gr.  l  interior 
pars  povii  l  anterior  pars  nasi  76 ;  me= 
dium  pomi  l  arulla  1)  prat  {i.  carnem 
inalam  &e.  Hm.  1 ,  269,  Gf. ).  brat  ( 76 ). 
brait  (7).  brat-,  varr.  prat-,  brot-flciseh 
(75).  das  brat  li.  cariiosum  in  arhore 
Heil.),  das  kalb  im  lioltz  {ib.,  12c,  Pict.). 
kalf  van  liet  liout  t  muys  (Kii.).  fleisch- 
niowe,  -maw,  nl.  spiere,  hijso  (iie).  mau- 
we  l  -en  l  -ß  (D.is.).  inawen  t  diek  fleisch 
ohn  bain;  (his  mollet  (V.  a.  I6I8.  Sm.  2, 
537,  568).  mager  (8,  9,  64),  prat-ig  t  -tigß 
(74),  wolgrifieiuh's  (93)  fleysch,  fleyß(8j. 
cruspel  (i).  knorpel  (110'').  kuod  (110'^). 
dat  kuyt  (132).  vvaltiuuahse  (i04.  ef.  Gf. 
1,  689).  hd.  kern-,  nd.  kerne-hus.  karcn 
haus  (4).  kercii  büß  (6).  daß  kern  huß 
it)  vbcrs  (sie)  marg  (17).  marg  (49).  vbez 
markch  (2).  abezz  marck  (1).  grubs  (18). 
grubß  (70).  gribeß  (66,  I5i).  gribß  (i52). 
grutz  (g9V  gritz  (i34).  grybße  (132).  ge^ 
schobt  appfel  l  birne  (9).  dat  men  etet 
van  den  vruehten  (23).  zipffel  an  der 
nasen  {i.  pirula  75).  n.-spitz  (74). 

Pulp-a,  -ula  i.  delect-  t  adul-atio 
(Br.).  leckcr-ye,  -heil;  smeyckynge  &c. 
(147). 

Pulpa-   t   pul-  t  delecta - mentum 

fleyschlich  begird  (110),  genocht(68), 
genoiclide  (132).  schlcckspcyß  von  pulpa 
gemachet  (Das.). 

Pulpare  {cf.  bulpare)  valturum  (ig, 
141,  Gl.  m.).  gurka-tzen  (75»),  -rtzen(75a) 
als  die  tauben,  schreyen  wie  ein  geyer 

(Ki.). 

*Pulpedo  (:  pullus?)  haue-  (Gf.  1, 
1050),  hanen-  (Sum.)  -wrz. 

Pulp-itum,  -tum  (147)  leßbanck  (110 
sim.).  lese-,  sing-panck  (71).  pulp-it  (21), 
-et  (6),  -ett  (74),  -t  (17,  23,  69,  134,  i47), 
-pret  (64c),  -e  (18).  hd.  pult,  p.-brett  (64»). 
pul-pret  (64C),  -bret  (64^),  -met  (22^). 
lectora  {pl  i4i,  Gf.  2,  162).  letner  (74). 

*Pulpo  {cf.  palpo.  pulpa.)  smeycher 
(20,  132).  smeker  (11).  schmecker  (es). 
Schmeichler  (110). 

^Pulposus  {i. -pulpis  plemis  Br.)  lecker 

(147). 

*Pulptum  V.  Pulpitum. 

Pul-  (Gi.m.)  pau-  (i4i,  Gi.m.)  -pulare 
pauonis  vox. 

*Pulpus  {i.  clamor  vultur-is,  var. 
-nus,  cf.  pulpare)  geir-  (75),  geyrn-  (74) 
-gesell  r  ei. 

Puls  hd.  polzmuos  l  bonbri  (pultes 
Gf.).  muoß  (110),  muß  (4),  polz  i  pri  (ui), 
bri,  brye  (21),  brey,  prein  (1),  brie  (77), 
bry  mel  (8);  spiß,  vlg.  ein  essen  von 
mele  vnd  wasser  (75);  grutz,  grüß  (67), 
grewz  (71),  grewzz  (1),  gratz  (77),  pappe 
(iioa'),  bap  (110b).  papp(i32).  nd.  grutte 
(22b),  gi-atte  (109),  gurt  (11),  gorte  (23). 
pultes  varuelen  (Sum.). 

*Puls  {cf.  pulsus)  pulßaderganck  (74). 

*Pulsania  {i.  opiparium  &c.)  wirt= 
schafft  (75). 

*Pulsanum  (cm.)  potzen  (1). 
Pulsare,  l  pultare  (147)  clopflfen, 
clen-gen,  varr.  -cken,  bochen,  po-,  var. 
bo-ssen,  lu-,  var.  leü-ten  (75).  lewten  (4). 
luden  (20,  23).  driben  t  stoeßen  (20). 
stoten  (23).   vmbtriben  (65).  chlochon 


PUL 

(Koro),  clapplen  (22^).  pau-  l  but-  t  hurt- 
schen  (Kr.),  koe  blarn  als  eyn  kuwe 
(18'»).  boicken,  cloppen,  schellen,  luyden, 
ramnu'len  (i47). 

Pulsatiles  vensB  verchadir  (95). 

Pulsatill-a,  t  -us  (143)  {herba)  tag- 
schlaf (Ki»),  -schlag  (Kib.).  küchcn-  0. 
kuhe-schellen  (i43). 

Puls-ator,  -or  Inder  (20).  leuter  (75). 

Pulsatorium  stoeßel  (20). 

Pulsatus  getriben;  vmb-g.  t  -ge^ 
stossen  (65). 

Pulsio  stocßunge  (20).  hurtinge  (99). 

*Pulso    onis    {ef.    pulcio)    pijl    (11). 
piel  (20). 

*Pulsonum  {ef.  puls)  brie  (Sum.). 

*Pulsor  V.  Pulsator. 
Pulsus  ^.»^c.  hd.  vertryben.  ver-treben 
(133),  -treyben  (66),  -dreuen  (t32),  -dorben 
(.SIC  110),  virdrieben  (20).  vel(m.*)  ghelut 
(23). 

Pulsus  s.  hd.  lut,  laut;  ge-lawt  (1), 
-leut  i  gleut  (75);  luet  i  stoeß  (20); 
stost  (lOo),  klop  (8b);  der  ander  beweg= 
uuß  (76);  der  ander  {sie  18);  puls.  ha. 
dye  nd.  de  ader-,  hd.  adern-puls.  der 
(110b),  die  (91,  110»,  132)  pulß.  p.-ader 
(74).  die  polß  (g8).  aderschlag  (75). 

Pultare  v.  Pulsare. 

*Pultarius  gruczen  macher  (9.  mueß- 
l  brey-pfanne  Ki.  sim.). 

*Pulteus  brietht  (20).  gurtich  (11). 

*Pultio  bultz  o.  leutung  ( 74.  X  pulsio). 

*Pultis  prie  (Sum.). 

*Pultiuorax  gurt  eter  (11). 

*Pultridus  vulhin  (Gf.). 

*Pultrina  uuhcha  (127). 
Pultrinus  fulin  (104,  Sum.,  Gf.).  vivle 
{nach  poledrus  vole  Sum.  iil.).  uvlebin 
(b  St.  h  121).  vogelkcn  (11). 

*Pultrum  {cf.  pulpitum)  schriue= 
bret  (23). 

*Pultum  prige  (104). 

*Pultura  {anders  Gl.  m.,  X  fu-,  cu- 
Itura)  V.  Pulchrificatio. 

*Pultus  brii  l  pappe  (99). 
Pulu-er,  -is  hd.  nd.  puluer;  p.  in 
der  busscn,  besehen  (7),  wosten  {sie  18). 
stau-ppe  (133),  -p  (.'jb),  -b  (74,  110,  134). 
Stoff  (132).  stiebe  (13).  ge-stuppe  (20), 
-muUe  (8b),  -mulb  (74),  -milb,  varr.  -myll, 
-rayl  l  a-,  e-schen  (65).  puluis  {oft  ge= 
sonderte  Glosse)  hd.  stäup,  staub,  nd. 
stubbe,  Stoff,  molten  (75).  mele  in  eyner 
bussen  von  morczen  (17).  p.  molendini 
duest  van  der  molen  (85b). 

Puluerare  zubuluer  machen  o.stossen 

(88). 

*Puluereolenter  staubetht  (20). 
*Puluereo-  v.  Pulueru-lentus. 

Puluerisare  stoven(22b).  stauben  (74). 

Puluer-ulentus,  häufig  -eolentus, 
-olentus,  -tolentus,  -osus,  puluirilent= 
US  hd.  staub-ig,  -ich  (5),  -icht  (18),  -etht 
t  stubetht  (20);  steubigh  (21);  stob-ig 
(6),  -ic  (100).  nd.  sto-,  sta-  (11)  -uich. 

Puluillus  (^■.  pulu-  i  euss-inus  76; 
dem.  Br.,  anders  Gl.  m.)  hd.  chuss-i  (121 
sim.),  -ili  (Gf.);  cussen  (100),  cleync.; 
kuß-,  var.  kyß-lin  (64).  phuluu-i  i  -ili; 
hobedfuluue  (Gf.).  nd.  eyn  pol. 

Puluin-ar,  -a  (9),  i  -arium  (75,  76), 
-are   (110»)    {i.   longus   cussinus    110) 


FUN 

haubitfnlni,  chusse,  gotopetti  (Gf.)-  hd- 
küssen  (8,  9),  haupt-k..  oer-k.  (i32).  ein 
lang  k.  (iio).  kuschen  (7).  kossen  (20). 
hd.  pful-wen  (no),  -we  ((i9),  -w  (i34), 
-be,  -b  t  -g  (74);  pulbe,  pul  {b'^).  pol- 
we  (16),  -uwe  (132),  -u  (11),  -fe  (17). 
poel  (22"^).  baiickpfulbin,  var.  haubt= 
pfulbe  (64).  hoybet  philwe  (13).  eyn 
houet  polle  (22).  polster  (74).  houpt-p. 
t  -kussiii ;  pfui  0.  bolstar  (75).  i)l.  -aria 
federwadt  t  petgewande  (74). 

*Pulu-ine  (64«),  -me  (64^1),  -ini  (Br., 
Gl.  m.)^^.  welholtz  (64iJ).  walheltzer  (64^). 

Puluinus  (c/.  pluuinusj  hd.  eyn 
kleyn  nd.  clene  cussen,  küsse  (67),  ku= 
sehen  (133).  kyssi,  var.  kussi  [&i).  klen 
k.  (6).  phulwe  (8).  hopt  pfulb  (76).  puste 
{pl.   12  5). 

*Puluinus    (X   pulcinus)   hunichlin 
(Gf.). 
*Puluiii-  V.  Pulueru-lentus. 

Puluis  V.  Puluer. 
*Pulum  ist.  sim-p.)?<^.  pul,  ampul(ii6). 
*Pulume  V.  Puluine. 
*Pulzio  V.  Bulcio. 
*Purabex  v.  Pumex. 
*Pu-  V.  Po-merium. 

Pum-ex,  l  -icellus,  -itellus(67,  133, 
152),  -icillus,  -icium  (147),  -bex  (75), 
bum-ex  (55),  -bicellus  (75)  {cf.  peni= 
cellum)  pum-iz  t  -ez  (Gf.) ,  -meß  (12), 
-mis  (5),  -ß  (7).  pucmz  (20).  pim-meß 
(21),  -ße  (55,  133),  -ß  (67).  M.  pym-pß 
(125),  -bß  (70),  -ß,  -cze  (5^),  -ßlein  (pu= 
micellus  66,  i5i).  pyems  (11).  poymes 
(22).  pemesse  (23).  pom-es  (22b),  -eis 
(13),  -ps  (9),  -bs  t  fortz  {sie  18).  peem-s 
(132),  -se  (147).  ijunitz  {?>^). -pewst  {picto= 
ris  1).  pambst  (7i).  bim-ße  (10),  -tz  (49), 
-ß  (76,  110,  134).  bympß  (123).  bumß  (64). 
bumbechs  (75).  bombeß  (17).  tug-,  reib- 
t  bimß-stein  (126).  bins  (6). 

Pumi-care ,  -zare ,  -sare  pum  -  ßen 
(7),  -saern  (18).  puemzern  (20).  pymme= 
ßen  (21).  Jid.  pimßen.  pem-  (132),  peeni- 
(147),  pyem-  (11).  bim-  (76),  pin-  (5), 
pemes-  (23),  binis-  (6)  -sen.  bymßen  (134). 

Pumicellus  &c.  v.  Pumex. 

Pumiceus  peemsych  (147). 
*Pumilio  (fern)   ein   tylebei-   (cf.   Er. 
Wtb.  8,  67)  f  brantfuchß  (125).  pumulio 
i.  vanus  (76.  st.  nanus). 

*Pumiterium   ofen-   (76),   ouen-   (23) 
-wisch. 
*Pumpa  V.  Pompa. 
*Puinulio  V.  Pumilio. 
*Punet-,  punctu-,  pontu-   (5^)  -alis 
hd.  nd.  punct-,  pnnt-  (17  &c.),  punth-  ((3), 
punch-  (21),  pont-  (5'^)  -lieh,  -heben  (17). 

Pvmet-are,  -uare  (110,  132)  puncte= 
ren  ('20).  stippen  (12).  mit  puncten  schey= 
den  (110),  ent-    es),  ver-  (132)  -seh. 

Punctatim  by  punten  l  puntlich  (20). 

Punetatio  puneterunge  (20). 
"^^Punctin  by  puncten  (11). 

Punctio  stechunge  (20). 

Punetor  punctier-cr  (110),  -re  (11). 
punekten-  (74),  zeichen-macher  (74,  110), 
-mecher  (132).  prekeler  (11 ,  132).  stupfc 
fer  (74). 

Punetorium   (scriptoris)   punct-,   i 
stupff-  (74),  stopff-  (75)  -ysen  (93),  -eysen 
i'64,  74,  75).  preeckel  (147). 
*Punctua-  V.  Puncta-, 

Punctum  (i.  monumentum   93)   stun=  I 

DiFFENBACH     t.LOSSARlUM. 


PUP 

delin  (93).  punct  i  stijppe   (22^).   tupff-, 
var.  tipff-,  punct-,  stuck-lin;  ougenplick 

(65). 

Punctuosus  (i.  warm«  77)  sprin-gelicht 
(77),  -geftich  (221^),  -ckellechtich  (22^), 
-ckelechter  (74). 

Punc-,  pun-  (94,  136),  pon-(r>'>)  -tus 
[g.  -ti  110  &c. )  hd.  nd.  punct.  hd.  eyn 
cleyn  p. ,  punt-chen  (i32),  -gen,  -gin  i 
lochel-gine  (152),  -ine  (133  sim.),  loch 
(21),  hoel  (5),  hole  (18).  eyn  kleyner 
pungten  o.  lochiin  (67j.  clene  gat  (23). 
phunt  (5).  punct-e  (8),  -hn  i  loehlin 
(69,  134).  pont  (ö'J).  stupff  (74).  stuppfe 
(9).  prekeliuge  l  puncteykene  (11). 
punctus,  (/.  -US  stupff-  o.  stech -ung 
(110).  steky'nghe  (i32).  ags.  brord  (94), 
broord  (i36). 

Pungere  {j]rt.  pupugi  110)  hd.  ste- 
chen, -cken  (21),  -cligen  (13);  stachen 
(6).  steken  (13,  14,  23).  pun-  (21,  23), 
hd.  pu-ctern.  hd.  py-,  pei-nigen.  nd.  py= 
negen,  prekelen.  prickeln  (12).  pfeczen 
(65).  pfosotan,  var.  phusiton,  t  stiezun 
pupugerunt  (Gf.  3,  352).  hd.  stu-,  sti- 
(65  var.)  -pffen.  stippclen  t  an  vethten 
(20). 

Pungere  [prt.  punxi  110,  Br.)  puncten 
machen  (iio). 

*Pungilus  {plsci.s  ?  cf.  pingilus,  pic= 
tileus)  stecheling  (20).  stekelinc  (11). 

*Pungio  kamphan  (lü). 

*Pungitare    dick-vil    stupffen    (iio), 
-wil  prekelen  (I32).  d.  pynigen  (68). 
Pungitiuus  stechende  (20). 

*Pungnare  i-.  Pugnare. 

*Pungo  (i.  pugillo,  st.  pugno)  strit= 
ten  t  kcnipfeu  (76). 

*Punica  berwinke  (85).  zypff  (^74). 

*Puni-car  eyn  laut  (8*^) ;  -ca  /.  afriea 
t  frnctus  pomorum  (HO)  ;  -eia  (66  &c.), 
-tia  (134)  est  qd.  regio  t  fr.  p. 

Punic-eus,    -ius    (76),    -us   hd.  rot, 
dunckelrotbraun  (ni).  roet  (132). 
*Punimen  v.  Punitio. 

Punire   pin-    lid.    igen,    nd.   -eghen, 
-icheu.     peinig-en   mit  leid   t  -ung   mit 
straff    der    zeitlichen  dingen  (75). 
*Punis  vuetdueek   (11). 
*Punitia  v.  Punicar. 

Puni-tio,  -men  hd.  pyn,  pein  (i34). 
py-  (20),  pey-   (9)   -nunge.   martel   (20). 

Punitor  peiniger  (75). 

Punitus  gepinget  (8). 
''Puntus  V.  Punetvis. 

Pu-pa,  -ppa,  -ba  {i-ii,  ,sum.),  l  -pus 
(125),  t  -pina  (75)  hd.  to-  (121,  Gf.), 
do-  (Gf.)  -ccha;toch-a  (120,  Gf.),  -0  (Sum.), 
-ken  (2);  tock-e,  -en,  -eten  l  -etle  (Fris.); 
dock,  dag  (21),  boppe  (10,  12),  bop  (67, 
133),  bup,  bub  (110^^),  pup  (uoa,  132). 
hd.  nd.  docke,  puppe  (81*,  23).  megt-, 
bup-iin  (uoij).  ein  dein  megtlein  (iio»). 
pup-  t  mechde-ken  (132).  mendele   (11). 

*Pupare  {st.  purgare;  i.  crescere  Gl. 
m.)  reyuigen  (4). 

*Pu-  V.  Pa-patilis. 

*Puper,  g.  -ris  {herba)  redick  (llj. 

*Pupilat  pauo  (123).  pupillare 
schreyen  wie  ein  pfau  (Ki.). 

Pu-,  pi-  (ob)  -pilla,  pupula  (</.  v.),  l 
popus  (Gf.)  seha  (Gf.).  sehe  (104).  gesiebt 
(7).  hd.  äuge-,  äugen-,  aug-,  eych-  (sie 
18),  nd.  oge-,  ogen-appel.  aug-apfel  (110), 
-opfel  (4).  wesynne  (b^). 


PUR 


473 


Pupillare  v.  Pupilat. 
*Pupillare  wezelicheit  (11). 

Pupillaris  weyselich  (20). 
*Pupillulare  plenden  (74). 
*Pupillulus  {i.  orbatus)  beraubter  o. 
geplenter  (74). 

Pu-,  po-  (93)  -piUus  hd.  weis-o  (93, 
Gf.),  -e;  waise  (i34),  weis  (Gf.) ;  wayß, 
var.  wyese  (es);  eyn  weysen-(no),  weyß- 
(i32j,  wechßel-  {sie  es)  -kint.  nd.  weze. 
*Pupillus  (^■.  pungnus,  st.  pugillus) 
faust  (1). 

*Pupin-  v.  Pup-a,  -ula. 
*Pupis  V.  Puppis. 
*Puples  V.  Publes. 
*Pupletare  v.  Publicare. 
*PupoUa  v.  Pupula. 
Puppa  {cf.  pupa)  bupfl,  dock ;   tut= 
tenspytz  (74). 

*Puppiforoclissa  ein  rolant  (23.   cf. 

Fr.   2,    125a). 

Pup-pis,  -is  (4,  110a)  (cf.  prora)  ein 
schiff  (20,  4,  74).  gran-so  i  -s  (Sm.  3, 
115).  hinder-grans  (V.  a.  leis),  -granse 
7n.  (Das.),  -granus  (Hen.),  -granß  o.-port 
(74),  -biet  (93).  graunse  (Uas.).  hinter= 
grausen  (Pict.). 

*Puppup  {auis,cf. huho  &c.)  buf(Gf.). 
Pup-ula,  -pula,  i   -inula   (75)    eyn 
dein  pup-  (110a,    132),   bup-    (uob)   -lin, 
-ken  (132).  tock-lin  o.  -el  (75). 

Pupula  {cf  pupilla)  hd.  aug-apfel 
(111,  Ki.),  -Stern   (Ki.).   nd.   ogen    appel. 

*Pup-ula,  -Ulla  (4,  76),  -oUa  (3)  {i. 
Scabies,  impedigo  76.  cf.  papula)  der 
dürre  (4),  türre  (3)  grint.  drogc  scharff 
(23). 

*Pu-  v.  Po-pulonia. 

*Pu-,  po-  (alph.  pu-  76),  pa-  {q.  v.) 
-pulosus  [i.  rugo  sc.  inequalis  gibbosus 
76.  cf.  pupula)  schoruich  (23). 

*Pupupa  (St.   vpupa)   wydhopft'  (76). 
Pupus  hd.  cleyne.  hd.  nd.  cleyn. 

*Pura  {aus  1:1)96??)  kern  (Sum.  iv). 
Pur-are,  t  -ificare   (8)   In-   (8),   leu- 
(9)  -tern. 

*Purcus  V.  Petulans. 

Pure  luterlich  (65,  75). 
_*Puretum     {i.    humidltas    que   natat 
circa  caules,  cf.  purea  Gl.  m.)  krutsultz 
(77).  kraut-sul.  -supp  (74). 

*Purgabra  eyn  hare-  (8),  höre-  (17) 
-schabe,  hör  schaben  (9). 

Purgamentum  ein  Instrument  etwas 
zu  reynigen  (110  si7n.).  hd.  reyn-,  rey^ 
nig-,  reyng-,  suberr-  (17),  feg-  21) 
-unge.  nd.  renynge.  kerot  (49).  vnrain- 
nigkait  (es). 

Pvirgare  hd.  nd.  reyn-en  ('11,  20), 
-igen ;  vegen.  7id.  renegen.  hd.  keren ; 
sufern  t  reyn  machen  (77). 

*Purgari-a,  -s  (20)  oer  lepel  (11).  der 
leffd  {sie  20). 

Purgatio  hd.  reyn-,  reynig-,  reyng- 
unge. 

Purgatorium  hd.  nd.  daz,  dat  vege- 
vur,  hd.  -füre;  fegfeur  sim.  stat  der 
rainniguug  (65). 

*Purg-inale,  -urale  (17)  eyn  fege- 
banck  (8),  -bang  (17).  wige  baut  (.«V  9). 

Purifieare  (cf.  purare)  hd.  reyn-igen 
sim.,  -machen,  nd.  reyne,  rene  niaken; 
schiren  (22^). 

()0 


-^. 
•/.» 


474 


PU8 


PUT 


TUT 


Puriflcatio,  p.  marie  (23,  65)  hd. 
rtja-,  rcyiiij;-,  rt-yiifi-,  liclit  wih-uiige; 
licilit  .  lullt  messt',  -inaslJ  (<!),  -incÜtest. 
lioiir/.it  »lor  roynigung  \^6:->).  r  dt-r  y^t. 
oder)   li('ilitim\sso  ( i.")i ).  «(/.   Ifchtmisse. 

*Purificator//(/.  rcyn-inecher,  -machcr, 
-ig.T  (H,  76):  -igeu  \j),  -guuge  («c  17). 
»/(/.  roneimiker. 

Purificatus  gor.-yiiiget  fJO). 

*Piiiis  r.  Pantrum.  Buris. 

*Puris-culus,  -tus  i7.  Paristulus. 
Puritas  Itd.  nd.  nyiiiclicit  sim.  roiuc- 
kfiilc  \^1(\).    lutiT-keit   (,21),   oö,   75),  -heit 
(8).  liJiili^kait  ^6.i). 

*Pvirlupa  calduiu'  ('23). 

'■"Purpitrai'e  i'.  Purpurare. 

*Purppr  swinglu'lblat  (OS). 

*Purpur  I«.  Purpura,  t  genus  mar- 
moris  iio  &c.)  purp-ein  (5),  -ul;  rot 
sidcii  ili'it  t  pellen  y'M). 

Purpvu'a  {cf.  i)rc.)  purp-ura,  -er; 
pliellül;  bruii-ph.;  ])urjiruna  i>lu'llola; 
})urpiiruarir  pliellil ;  rotbrunpfelleu  (,Gf.). 
pluüer  t  saiuet  (2 1.  purpeni  adcv  swartz 
ptVliern  (7).  i)telier,  gewechster  samat 
(74).  pell-e  (11),  -eil  (98).  bellekin  (8). 
balde  kewtol  (_9).  bnuirot  ((i).  purp-, 
pup-  (s«c  151)  -ur  (1,  21),  -er  (11),  -ureii 
(2o),  hd.  -urkleid  (68,  iio),  -erkleyt. 
burpurclaid  (75).  eyu  edel  purpcr  ge- 
want  (17). 

^Purpura  damascena  damast  (9i). 

*P.  villosa  sainmat  (9l). 
Purp-urare,    -itrare   {i.   colorare   i 
decorare  76)  tVireu  (Gf.  3,  704). 

*Piu'purea  purperen  waiit  (22). 
Purpureus  hd.  nd.  piirp-uren,   -ern 
(5).   pellen   (11).   rot-   (22^),   blut-  (8,  9) 
-var.   pluot  färb  (76).  brüu  (Gf.).  reyne 
(23   X  purus). 

*Pui'pui'issu-s,  -m  (Ki.)  roter  austrich 
(91). 

*Purpurius  pur]nireyinaclier  (74). 

^Pvu-purulentus  purpuriu  l  luter  (x 
purus  ?j  machen  (G). 

*Purro  V.  Porro. 

*Purtrum  v.  Pyrethrum. 

*Pux'ulentus  {i.  purus))  hd.  lut-er, 
-ter ;  lauter  o.  rayn  (,134);  reyne,  schon 
(68,  iiOJ.  schoen  (i32). 

Purus  {i.  merus  ö*».  cf.prc.)  hd.  luter, 
lawter  (9,  4);  dar  {b^,  75),  pur  (5^). 
nd.  scliir  (22^),  scoon  t  reyn  (107);  reyne 
(23). 

Pus  {indecl.  i.  putredo,  decl.  i.  custodia 
Er.  &c.j  hd.  vnreyukeit,  eyter  (ö^*,  8,  9), 
hudc  (8),  gestuppe  t  vntiact  (20).  nd. 
vnreuicheyt.  ags.  uuors-in  (i3g),  -m  (94) 
i.  q.  Worms  (,Bsw.). 

'"Pusculus  [aus  plusculus  X  pus= 
illusi  wrnigcr,  messiger  (74). 

*Pus-eha  (4),  -ca  (147,  Veget,  Br.,  Gl. 
m.).  -eula  (Gl.  m.),  -ta  (20,  Lye,  Gl.  Aelfr.), 
posca  (i'iiu.  &c.)  daz  ist  czway  tail  wasser 
vnd  ein  teil  wein  (1).  wijns  mynne  dan 
waters  onder  eyn  (,147).  gemischunge 
aque  et  vini  (20).  leüren  l  trinckwein 
(Das.).  lauertranck  t  kofent  (Ki.).  aqs. 
hac-me(Gi.Aeifr.),-ine(Lye.aMsaciiiuin?). 

Pusillanim-is,  -us  hd.  kleyn-mutig, 
-muttick  (18),  -muettig  (75),  -mudig; 
klain  ir.ietig  (7e),  chlain  mutig  (1). 
nd.  dencmodich  sim.  blöde  (15,  23) 
weicbuuge;  kranckes  t  vorchtiges  mutes 


(9).  vortigis  inudi»  (8).  feuekisch  (75.  i. 
q.  fickiscti  .Siii.   1.  .510). 

Pusillaniiuitas  hd.  chlain   miitikait 

(li;  kleyn-,  kranck- (^9) -nmtigkeit;  kleyn= 
mndi-,  verzag-  (65),  blodu-  (,9)  12)  -kcyt; 
blodichcit  (10). 

Pusillu-m,  -s,  l  pusinnus  (i47)  hd. 
nd.  wciücli.  weynicli,  luttick.  lutzcl  (117). 
hd.    Willig,    eyn    w.    (17):    uynczig   (9). 
*Pusillu8  ('.  Lubigo.  Pictileus. 
Pusillus  grex  cleyne  volck  (9). 
*Pusinnua  /'.  Pusillum. 
Pusio   zeizo    (,h6).   pu.silin   (86,    Gf.). 
luzilo  (Gf.).  knappe  (2U).    cleyn  megtlin 
(7).  jung-  (9),  junc-  (8)  -kiut. 
Pusiolus  kiiepchin  ',20). 
*Pusonia,busa-  (74).  poso-  (Kl.)  -nium 
(C7W.)  prespurg  (1).  i)reßj)urg  in  vngeru 
(74). 

*Pusta  [cf.  pus-eha,  -tula)  lul.  blater, 
geschwer,  blader  t  puy.st  (132). 
*Pustel-a,  -la  v.  Pustula. 
*Pusti  ags.  braiidas  (Hin.  5). 

Pustosus  V.  Pustulus. 

Pu-,  po-  (")''.  9.  Gl.  m.)  -stula, ; -Stella 
(110  &c.),  -stela  (Gf.  6,  397)  (c/.  papula) 
gisprin-e  t  -c  sim. ;  glo.stat  (Gf.).  hd.  nd. 
blad-er,  -dere  (22).  hd.  bla-,  blot-  (4), 
blut-  (17),  bat-  (8'') -ter;  blotir  (9) ;  blet- 
crli  (;)3),  -erliu  (7,  9i),  -terlin  (76),  -terla 
(iii);kaatblateren(i26),plater  1);  wasser 
platcrn  am  libe  vlJwendig,  pl.  der  ge= 
schwulst  (75);  wimer  (Sm.  4,  76.  cf.  Fr. 
2,  449=^);  pfätz-  t  pfotz-  (Das.),  pfutz- 
(126.  Pict.)  -lin.  nl.  blacre,  bleyne,  puyste 
(116).  aucweiz  (Sum.  cf.  Gf.  1,  362).  ags. 
ang-setac  (94),  -reta  {sie  136). 

Pustulare  hd.  blatern;  geschw-elleu, 
var.  -ollen  vnd  bl.  vfl'uaren  ( 75 ).  nd. 
bladern. 

Pustulositas  (Br.)   bladercbeit  (20). 

Pust-ulosus,  t  -ulentus  (ßr.),  -osus 
(23)  bladori-cht  (20),  -ch  (11). 

Pusula  das  wild  fvur  (116).  st.  anto^ 
nius  feucr,  das  rothlaufen,  die  rose  (Ki.). 

Prta  s.  hurre  (9). 

Puta  conj.  hd.  also,  als  so   (9).   nd. 
alsoe  (11). 
*Pu-  V.  Pic-tacium. 

Putades  &e.  v.  Puto. 

Putamen  {i.  stulpa  Uni  sie  76)  ein 
dein  ding  das  man  <ib  bricht  als  von 
einem  liecht  (iio).  dat  snutzel  van  der 
kertzeu  i  stupa  lyut  (i32).  werck  (p. 
Uni  5).  schelffe  (i26).  die  schelff  ?  heiitle 
(91).  lege-  (8,  9),  leze-  (9)  -holcz.  eydop 
(p.  oui  85b). 

Putare  hd.  nd.  we-,  wa-  (134),  wo- 
(221*),  mey-  (110,  132)  -nen.  glouben  l 
schaczen  (65).  verseheulich  sin  (62).  nd. 
denken,  hd.  ge-d.;  dun-cken, -chen  (21); 
antworten  (5*');  sniden  (20),  sclmaitten 
(2  &c.),  besnien  (13),  reben  schnyden 
(78);  win-,  vin-  (21)  -garten  scniden  (S^), 
besniden;  Weingarten  sneyden  (1),  be- 
sn.  (66);  weyngart  beschneyden.  »if^.  win- 
garden  sniden,  -stock  be-sn.  abschniden 
die  winreb  0.  die  zwyg  von  den  bäumen 
(75).  hawen  (1).  weyn  h.  (9).  cloten  of 
knoten  die  boeme  (147). 

*Putastrum  {equitis?)  palstir  (i04.  c/. 
pelta  palsterV). 

Putatio  hd.  nd.  wen-,  meyn-  (110, 
132)  -unge,  -luge.  hd.  wyn-vorsnydunge 


sim.,  -erd   (t.  sectio   49).  snutzele   (132). 
al)schnid  der  wyiireb  0.  Stocks  (75). 

Putator  hd.  nd.  eyn,  eil  wyn-,  hd 
wiiie- bcsnidcr:  wingurtcii  snider  (b); 
weiiigan-schii(!ider  (134),  -schnyder  (151 ) ; 
wyiigart-siiydcr  (132),  -.><clmy(ler  (110"), 
-be.sibiiydtr  (68,  iioi  i  ander  boem  (132), 
bäum  (110).  schnider  (ü).  bc-scim.  der 
winrebe  (7.)).  reben-  (76),  rcbe-  (49)  -sclm. 
win-,  weyn-  (1);  -vor.siiidcr  (8,  9),  -gartcr 
(20,  152),  -.sdiroih'r  (IS),  rcbman  (33). 
weyner  (4.  (f.  weymcr  vindemiator  Fr. 
2,  435).  bauinslücker  (Kl».). 

*Putatorium  hd.  .snit-,  snide-,  win- 
garts  (21),  nd.  snyd-hepe,  en  kiiij)  (22) 
dar  men  den  wyn  mcde  bc-siiyt  (23), 
-snyd  (22).  hd.  win-li,ppe  (5''),  -messcr; 
weyn-  (1,  9,  4),  reb-  (33,  74,  110)  -m.; 
snede-  i  wingertencrs-mccz  (20);  eyn 
schnid  messerün  ((j);  snytz-ysen  (17, 
152),  -eyßen;  schneitzeisen  (i34j,  schnitz- 
eyiien  (15 1),  -elyscn  168).  snuyt-yser  i 
-scheer  (132).  eyn  haubt  (7j    happe  (74). 

*Pute  alkak  (9.  st.  puteal  kak!). 
Putea-1,  -le  (75),  l  pantheal  (74  bis) 
(i.  catasta  G(.,fouea  i  cloacu  11,  fussa 
cloacidis  129)  ])renger  (8,  9).  bran-ger 
(75),  -ner  (76).  harpha  i  Gf.  4,  i03i).  grub 
o.  priuet;  put.  wudicrhaul.i  (74). 

Putea-lis,  -nus  schöpft' brünnig  (H2) 

putsch    (147). 

Putearius   bercknecht  t  borngrcber 

(125).  prunncngraber  (9i). 

*Putel  &C.J,-.  Pudellus. 

*Putens  (-es)  koren  (9). 
Puteolus  kit  in  born  (8),  brunneleyn 
(9),  galtbrunn  (76),  putzken  (132). 

Putere  hd.  nd.  sti-,  sthi-  (18)  -nken. 
Puteus  ( (/.  cottula) /kL  born,  galck-b. 
(8,  iio'J);  gaig-brun  (110%  Das.),  -prun 
(91);  prun  (9j,  gal-piun  (G,  1),  -prunn  (74), 
-porn  (7);  quäl-  (2),  ziech-  (9i),  schopf- 
(111)  -prun;  chül-  (71),  galg-  ?  sehopff- 
(Das.)  -brunn.  hd.  sod.  sutt,  prunn  (74).  sod- 
t  galg-brunncu  (126).  tzochborn  (i25). 
fliessunil  jjrunn  (1).  differ  galgbrunn  den 
man  rutfer  scheptit  i65).  brun  den  man 
seh.  (75).  nd.  sot  (Chytr. ),  put  (11),  en 
putbornc  (22,  23).  hd.  putze  {oft  i.  aqua 
fetida),  ge-p.  (18),  putz  (5,  i32),  phutze 
(6,  7),  pfutze  (70,  151),  pfutz,  buzza  (Gf.). 
pole  (21).  Schacht  (Agr.). 

*Puteus,  aUis  pluteum  des  beddes 
byunenste  {sc.  deyl  147). 

''Puticius  V.  Bardus. 

*Puti-ela  (Gf.),  -gla  {m^,  i4i)  flas-ca, 
-cha  (141). 

*Puticulus  grafF  (i47).  sarcli  o.  grab 

(74). 

Putidus  stinckcnd-  hd.  -e,  nd.  -ich. 

*Putiglarius  {aus  but.  Gl.  m.  1,  857 
X  apicularius  und  zeidel  X  seidelV) 
zeid-ler,  -elmeister  (74). 

*Putilago  {i.  vetustas,  caries)  elte  (88). 

^Putülus  V.  Pictileus. 

*Putina  potaga  (Gf.). 

*Putirum  v.  Butirum. 

*Puto  {cf.  hyena)  iltise  (95).  puta- 
des  (122),  -cius  (Gl.  m. )  gaU.  caputeis 
{sicf  122),  putois  (Gl.  m.). 

Putor  hd.  nd.  stanck.  hd.  ge-st.,  -stang 
(17,  133).  fuelheit  (20). 

Putorius  (c/.  puto.  Gl.  m.  5,  528) 
bonsiuk,  ullik,  unyre,  marte  (109).  bün= 
sigk  0.  marder  (125  Mrg.). 


QUA 

Put-,  pud-  {alph.  put-  134)  -redo 
hd.  nd.  vul-,  faul-  (1,  i,  134),  fol- 
(18)  -heit,  -keit  (is-t),  -icheyt  (22).  hd. 
fuli-  (49),  faule-,  stinckende-  (6fi,  102), 
stincstende-(i5i},stiHgende-(67),stiiicken-, 
(133)  -keit;  stinckenheit,  stanck  (20) 
fulung(Go;  110).  vuyluiß  (132).  fawl;  rost; 
eyter  (9).  schymmlich  (b^). 
*Putredus  v.  Putridus. 

Putrefaeere    faulen    (126).    machen 
fulen  (g3). 

Putrefactio  fulung  (fiS). 

Putrefactua    vorniodirt   (8,   9).    ful 
worden  (65). 


QUA 

Putrefieri   hd.  nd.   vul,   smackende 

(20)  werden. 

Putrere  hd.  nd.  vulen.  hd.  fuln,  foln 
(18),  faulen  (1,  66,  134).  vuylen  (i32). 
*Putres  vomice  bluotspiung  (93). 
Putrescere   hd-   nd.   v'- vulen,     -fuln 
(5),  -faulen  (66,  134),   -modern  t  -rosten 
(8),  -rotten  (8^).  begynnen,  anfallen  (110) 
zu  fulen  (68,  nol,   tzo  vervuylen  (132). 
*Putr-euni  i  -idum  fauel  (125). 
Putribilis  fulcnde  (20). 
*Putriculum  graf  (11).  graff  (20). 
Putriditas   (Br. )    stanck   t   vuulheit 
(11;. 

Putr-idus,  -edus(i5i),  o/<  t  -is,  -us, 


QUA 


475 


-ius  (133)  stincken-nig   (17),   hd.  -dig, 

-de,   -d,   nd.    -dich,    stinchendig  (i5i). 

hd.  nd.  vul.  hd.  fuel,  faul,  fule  (8),  folig 

18),  fulhafftig  (68).  vuyl-  l  roet-achtich 

132).  v'rot  (ob),  eyterick  [i.  -is  9). 

*Putrire  vul  werden  (23). 

Putr-is,  -e  (c/.  -idus)  stinckent  ding 

0.    ful   (76). 

*Putri-us  V    -dus. 

*Putrix  [cf.  putrieulum)  graf  (11). 
stencker-ynne  l  -se  (20). 

*Putrus  {cf.  putridus)  stinck-ig  (110), 
-ich  i  rotticli  (132). 

*Putt-ierus,  -anierus  (^.  ganeo)  put= 
tier  (Kii.). 


Q 


Qua,  quacu-nque,  -mque  hd.  wa 
(G).  wo;  durch,  doreh  waz ,  waß,  was 
statt,  stet  (134),  stede  (i33,  152),  statt 
o.  ende  (110).  dor  wat  stede  (132).  war 
(20,  23).  waer  (11).  wor  (22).  wu  (qua 
(23). 

*Qua  V.  Quia. 

*Quacar-a,  -ia  v.  Quiscula. 

*Quaccuin  [cf.  quaetum)  gerunnen, 
var.  griene,  milch  (64). 

*Quacio  scliuddinge  (23). 

*Quaeraculus  v.  Onocrotalus. 
Quaetum  v.  Coactus. 

*Quaeula  v.  Quiscula. 
Quacumque  v.  Qua. 

*Quadainuice  waunere,  etzwan   (74). 

*Quade-eausa,  gew.  -ea,  daher  -eam 
(76)  hd.  von  welcher  Sachen,  waß  sach  (17), 
waß  (G)  wegen;  von  wolciier  Sache  wen 
(18).  7id.  van  welker  saken  wegene. 

Quadra  vier-tel  (i33),  -del  (11, 132), 
hd.  -teil,  -teil  am  fuß  (75).  virdeil  (20). 
verordich(23).  teller  (91).  vieri-ckettäler 
(111). 

Quadra-,  t  quadri-  (22'^,  77)  -gena 
{i.  percussio  8,  9,  76,  quadraginta  Gl. 
m.  cf.  carena)  kar-ena  (18,  77),  lid.  -ene, 
-en  (74.  110),  -ren  (6,  68,  134),  -yn  (23), 
-ine  (22b)  .vien  (74),  -red  (1,  71).  quad= 
rageeii  (60).  karein  (i).  karr  {t  XL 
plague  2).  eyu  disciplin  von  viertzig 
tagen  (110  sim.).  v.  schlag  (7.5).  slag  [i. 
percussio  8,  9.  cf.  0.  2.  Sm.  2,  32i).  schla= 
hung  (74). 

Quadra-,  oft  aZyjÄ.X  quadri-  {q.v.) 
-genarius  hd.  eyn  zal  von  ureigen, 
vierzigen,  vier  zigen  (s«c  5j ,  firen  fir= 
czcnden  (18);  zal  t  {v.  aus  von)  vire= 
zicliin  (8t>);  vierzig-zalig,  -zehg  (i34); 
fircig  gar  (17),  XL  jar  (9)  alt.  firzig 
dage  alt  o.  jar  (8).  nd.  en  tal  van  ver= 


tigen 


Quadrage-nus,  -simus  hd.  der  vier: 


;zig-ost  (Gl,  -iste  (5),  -ist  (iio»),  -est, 
-ste;  fircig-iste  (17),  -est;  vierzegiste  l 
der  tiivzegirstcr  (21);  firtzigst  (7),  fircz- 
\t  achc-igest  (-simus  18).  virzgst  (133). 
'  firczig  (^-nus  5'')-  nd.  do  vertegeste,  die 
Sviertichste  (11). 

Quadragesies  hd.  viertzig  mal  (uo^), 
malen  {^>^ ,  iio»),  werbe,  nd.  viertig 
werue  (11).  vijrtzich-  wertf  (132). 

*Quadragesima  ( cf.  quadragena, 
priuilegium)  hd.  nd.  dye,  de  vaste.  die 
fasten  von  viertzig  tagen  (110).  v.  tag 
der  f.  (65,  75). 

Quadrage-sim.us  v.  -nus. 
Quadraginta  hd.  vierz-,  ürtz-,  firc- 
(17)  -ig.  ml.  verticli.  vierhundert  (1). 
Quadrangulare  vierwinckel  macheu 

(75). 

Quadrangularis  hd.  fier  eckicht  (17 
.sim.),  vieregkocht  (1). 
.  *Quadrangu.laritas  fier  eckunge  (201. 
*Quadrangulariter  fier  eckich   (20). 

Quadrangulos  facere  verwmkelen 
(23). 

Quadrangulu-s,  -m  hd.  vier  winck- 
elicht  (17  &c.),  -lieh  (.'))  -lig,  -elt  (6), 
-echt(18);fire  winchelich  (G),  firwinckel 
(8),  vir  wiuckehg  diuk  (9);  vier-schrot 
(126),  -eckig,  nd.  verwinkelich;  vier- 
hokich  i  -hornich  (132). 

Quadrans  vier-linc(ll),  -linch  (132), 
hd.  -iiiig,  -dcil  (,20),  -teil  i  -duug  (75). 
firling  (8,  9),  -derling  (17).  der  vierteil 
dez  tagz  (,93).  das  v.  der  vntz  (64).  der 
viertel  eines  plapparts  (i28).  verdinck 
(13).  virdunc?  verdel  (85^).  ort  i  scherf 
(25).  ort  (2).  art  (1,  17.  cf  Sm.  1,  ii5). 

Quadranta-1,  -le  eyn  groß  (iio), 
groes  (132)  vas    eyn  snoed  vat  (i47). 

Quadrantal-e,  i  -is  (68)  ein  vaß  von 
kleiner  gewaar(68).  vierlinc  wert  (11). 


*Quadra-plodie ,  plasdie  (8,  9)  (^. 
quarta  pars  diei  75,  76)  vierteil  des  tags 
(75).  virde  teyl  des  tages  (9).  fir  t.  dez 
dages  (8). 

Quadrare  hd.  vier-en  (20) ,  -orten, 
ecken,  -teilen  (64),  -deilen  (10), -schroten 
(i26),  -eckig  machLii  (68,  110),  -kantich 
t  -hoekich  maecheu  (132).  fere  orten 
maclien  (G).  geschickt  m.  t  syn  (110). 
firtcyln  (18).  viren  (8,  9).  nd.  verorden. 
Quadrarius  ein  taal  von  vier  ecken 
(68).  vierschrötig  (Ki.). 

*Quadr-assis  (8,  9,  74),  -assus  (17), 
-äs  (9.  -ans?),  -essis  vier  scherff;  -as 
eyns  virlinges  wert  (9).  tiv  scherp  (8). 
tier  schoiiig  (sie  (17).  vier  haller  (132), 
h.  wert  (110),  helbling  (68),  h.-ischer  (74). 
Quadrata  vier-ortig  (i5i),  hd.  -ortig, 
-ertz  0.  -eggz  (G),  -eckig  (iio),  -e.  ding 
(68),  -kantich  t  -hoekich  (132).  ein  vier= 
eckig  ding  (68).  nd.  verordich. 

^Quadrate  nd.  verordich. 
Quadratura  hd.  vier-eckecht  sim., 
-eckheit  (20i,  -eckung  (uo),  -keit  (8^). 
ein  vier-eck  ding  (68),  -kantich  dinck 
(132  ,  -ecket  gestalt  (65).  gestaltlich 
Schickung  (110). 

*Quadraturus  fier  eckichtig  (17). 

Quadratu-s,   -m    (11)   vier-eckich  i 

■hornich  (20),  -ecket  (8i*),  -hoeruich  (11), 

-sytig  (75).  gevieret  i  in  vier  gedeilt  (20) . 

Quadr-ellus,  -ifidus  {i.  hamus)  voit 

angel  (i47). 

Quadressis  (Br.  &c.)  v.  Quadrassis. 

*Quadri-a  v.  -ga. 

*Quadribris  {cf.  quadrilibris)  vier 
pfundig  (68). 

*Quadricameratus  mit  vier  cameren 
gemacht  (110,  132). 

*Quadridenarius  hd.  vier-,vir-czehen, 
-czeen,  -ezeen,  -czen  czal.  nd.  verteen 
tal. 

60  * 


470 


QUA 


Quudri-duanus,  -dianus^^*)  hd.  vir 
Uig  {i),  iVn-  daß  (i\)\  vier-t:'p:if,'  (isi), 
-tt>pifr,  -iloflig,  -trtf^ig  (75),  -(laji-.'lic'li  tr>), 
-dagirli  /  vinia^'heii  alt  (132);  vier  (laj^o, 
tage  »•cliti;,'k  (,18)  alt.  begraben  vor 
vier  (lagen  (17).  nd.  ver-dagechtich, 
-daelitieli  i'J.'JV 
^Quadiiduare  vierteilen  (75). 

Quadriduum  eyn  zyt  von  vier  tagen 

(110  .s///(.).  viertagigis  (i4i). 

*Quad-,  quat-  (uo*^)  -riduus  {i.  in 
IV  partes  (liiiisus  iio,  132.  cf.  quadri- 
duare,  -fidus)vier-teilig  (110)  -tagitr  (1). 

Quadri-ennis,  -ensis  (10),  -gennis 
hd.  hd.  vier-,  itd.  ver-iarich  (11,  22,  i:i2), 
hd.  -iarig  (."5,  7.> .,  -ierig, -jerich  (5),  -gerrick 
(21),  -iarlieh  (23).  veiriarig  (134).  vier 
gar  alt  (17). 

Quadri-ennium,  -genniuni,-genium 
hd.  nd.  vier  nd.  ver  iar-,  gar-  (17)  hd. 
-zijt,  -zail  (7),  nd.  -tijt,  -tidich.  vier  iar 
(134),  ierigs  (üo,  70). 

*Quadrien-sis  f.  -nis. 

*Quadries  fior  male  (18,  75). 

*Quadrifari-e,  -am  von  viermanieren 
(110  67/«.).  vier-eehtig  (iio),  -achtig  (iiot)). 

Quadri-farius,  -uarius,  -narius  (70, 
75,  76)  hd.  vier-,  vierer-  (5,  76)  -ley,  -lai 
(75,  76~i.  -Ion  {sie  6).  nd.  ver  leye. 

*Quadrifi-dis,  -gus,  -dus  (23.  cf.  sq.), 
-dum  {i.  ßagellum  ex  IV  fiduis  factum 
76)  (X  fides;  cf.  -filus  Gl.  m.)  vierv^ch 
(9),  firfacht  (8)  seil,  ver  zeydich  (23). 

Quadri-fidus,  f  -fissus  (74),  -uidus, 
-uius  (7.')-'>),  -uus  (75I))  ((/.  prc.)  vier- 
teilig (7.5),  -teilter  (74),  -spaltig  (i2b). 

*Quadrifidus  s.  v.  Quadrellus. 

*Quadi'ifi-gus  r.  -dis. 

*Quadrifi-ssus  v.  -dus. 

*Qiiadrifons  /.  Januarius  (8, 0)  7iach 
bifrons  /.  Janus  (Br.) ! 

Quadriformis  Ärf.  vier-formig,  -form- 
icht  (18).  nd.  ver  tbrmich. 

Quadrl-ga,  -a  {pl.  Gf.)  hd.  nd.  wagen. 
w.  IUI  rotarmn  (21),  par  r.  (5).  w.  mit 
vier  i-edern  (110),  raden  (132),  pferden  (75). 
hd.  ein  fier  spennig  w.  (0),  wane.  we- 
gendener  i  wener  (8.  st.  -garius).  schauz= 
uuagana  (pl.  Gf.). 

Quadrigamus  (Br.)  der  vier  eewiber 
hat  geha])t  mo^i),  gehbat  («c  110).  einer 
der  v.  wyber  getrut  hat  (es),  die  v. 
wyber  getrnt  hat  (es),  die  v.  vrowen 
hefft  getrowet  (i32). 

Quadrigare  zu  wagen  fareu  (110). 
tzo  w.  waren  (sie  132). 

Quadrigar-ius,  -us  (11).  eyii  wagner 
(68),  wagenmacher  (iio)  von  vier  rederen. 
ein  wagener  van  eynem  wagen  van  vier 
raden  (i32).  karreman  (11). 
*Quadrigena  v.  Quadragena. 

Qupdri-,  quadra-  (110.  132,  afph. 
quadri-  1341  -genarius  hd.  vierzig, 
fircigk  (18),  vierzehen  (134)  zal.  nd. 
vertich  tal.  ein  getzaell  van  fiertzijch 
(i3ä).  einer  der  viertzig  iar  alt  ist  (iio. 
X  -ennis). 

"^'Qiiadrigen-nis,  -nium,  -ium  v. 
Quadrienni-s,  -um. 

*Quadrigeris  v.  Trigeris. 
*Quadri-gio  v.  -o. 
Quadrijugus  vierjochig  (110  &c.). 


QUA 

Quadrilibris  von,  van  ( 132 )  vier 
pfuiidi'M  (110),  poiiden  (1.12),  hocken  (tis. 
X  quadrangulusPl. 

"Quadrillare  1  (/.  quadrulus)  läppen, 
flicken ;  /.  qualare  seylieii  1,74). 

*Quadrillus  &c.  (•.  Qualus.  Quadru= 
lus. 

Quadr-imatus,  l  -uus  (?  17)  die  zyt 
von  vier  iaren  (110  siin.).  fier  gar  alt(l<). 

Quadrimembris  hd.  vier-glidich, 
-glidig,  -gli-ldig  (21,  75),  -gelidig  ((J), 
-gledig  (133,  152),  -glid  (76), -lidigk  [16), 
-feldigh  (17),  -gedeilt  (S»»),  -gliedig  l 
-teylig  (7).  nd.  verledich,  vijrledic  (i32). 

Quadrimodus  hd.  nd.  vier-,  7id.  ver- 
hd.  -ma.-^.'^ig  (7.=>i,  -massig  (134),  -messig, 
-missig  i  -ley  (17),  -erley  wyß  (fis),  -matieh 
t  -inaiiirich  (132),  -metich  (23). 

Quadrimus  vierjerich  (20).  von  (l  10), 
van  (132),  ein  mensch  von  (Gs)  vier  iaren. 
^Quadri-narius  v.  -farius. 

Quadringent-i,  -a  hd.  nd.  vier-, 
ver-  (23),  fiinfli-   (20)   -hundert,  -hondert 

(11,    132). 

*Quadringente-nus,  -simus  hd.  vier- 
hunder-tst,  -st  (,18,  110);  der  vier- 
hundert (17),  -hunderdcst  (134),  -zigest 
(68).  nd.  de  verhuudertegeste,  -ste  (22). 
Quadrinoctiu-mi,  -s  (75)  hd.  vier- 
nechtig,  -nachtig  (75). 

*Quadri-nus,  -uus  i  -uulus  (69,  i34\ 
-nulu.s  {cf.  quadrans)  hd.  vier-ling, 
-lengk  (18),  -düng  (76),  -ig  (-nus  1); 
firdeling  (17).  nd.  ver-linch,  -lieh  (23). 

*Quadri-o,  l  -gio  (74)  {in  ludo)  qua= 
ter  (64,  74,  75,  93\  katter  (75)  vff  dem 
wurffei  (75),  auff  einem  w.  (74). 

Quadripai'tiri  vier  deiln  (17,  132). 
in  V.  teilen  (iio),  teil  {sie  68). 

Quadri-partitus,  -partita,  -pertita 
(76),  -partitum  (94),  -pertitum  (13g), 
-peritus  (uoa)  hd.  in,  an,  eyn  (Q,  18) 
vier  gedeilt,  geteyle-t,  -r  (18) ;  m  fier 
teil  (6).  nd.  in  ver  ghedelt.  ags.  cocu= 
nung  (94,  136). 

*Quadri-,  quadru-  (110b)  -pedalis, 
-pedius  (lis)  vier-fus.sig,  -fiessig (110  sim.). 

*  Quadri  -  peritus ,  -pertita  &c.  v. 
-partittis. 

Quadripes  r.  Quadrupes. 

*Quadri-uarius  v.  -farius. 

*Quadriuialis  vierwegig  (75). 
Quadri-,  quadru-uium  hd.  nd.  vier- 
wegieh,  hd.    -wegig,   -wagig    [6),   -weck 
(19).  V.  weg  zu  Samen  (8).  zu  s.  komen 
(9).  vir  wege  (8*^). 

*Quadri-uius  v.  -fidus. 

*Quadri-um  ?•.  -ga. 

*Quadri-uulus  v.  -nus. 

*Quadri-uus  v.  -fidus,  -nus.. 
Quadrul-us,  -lus,  l  quadrillus  (74) 
{sutoris,  in    caleeo)   hd.  nd.   läppe,    läpp 
(74,    76).    fleck   (3,   4,    74).    schuchfleck, 
lymbel  (74). 

Quadrum  hd.  vierortig,  eyn  v.  ding 
(21);  vier-ort  (18),  -hörn  (5),  -ecketter 
quader  (65);  ein  geviert  ding  (110);  ein 
d.  das,  daz  da  vier-ecket  (68^,  -ortig  ist. 
nd.  ein  dinck  dat  vierkant  is  (132); 
en  verhorn  (23),  horue  t  verwincke^ 
lieh  (22^. 

*Quadrupe-da  v.  -s. 


QUA 

*Quadru-  v.  Quadri-pedalis. 
Quadrupedare  licken  als  eyn  part 
(17).  lauffcM  als  ein  th^'cr  (iio).  affter 
(uo)  hindersich  (75)  vH"  .•jchlahen,  plitzen 
(74),  guinpen  ( 74,  75),  auff-g.  (75)  als 
die  roü  (75),  j)ferdc  (74).  louffen  als  eyn 
bee.st  off  achter  vyßHlacn  (132). 

Quadru-,  quadri-  (5'*,  8,  9)  -pes,  t 
-peda  i75)  hd.  iir  t'ußig  (8).  vier-fuessig 
(75),  -fniJig  (^2(J),  -f.  tiiir  (18),  -beynich 
dir  sim.,  -geneynet  dyer  (r)*»),  -fusig  tyr 
t  pfert  (9);  eyn  ding  daß  da  fier  beyn 
hat  t  ein  part  (17).  nd.  eyn  verbenieh 
deyr  sim. 

Quadrupl-are,  -icare  hd.  vier-vaU 
den,  -valtigen,  -valdigen  (i32), -feldigen, 
-feiten  (6),  -valdig  [sie  21),  -facht  ma^ 
eben  (8),  -teylen  (7).  nd.  veruolden. 

Quadruplator  kaltlians  (126,  128, 
Ki'\).  ver-schwätzer  ^ -trager  (i26),  -ret- 
seher,  nl.  schuymer  &c.  (116).  vorrether 
l  achtentzwentiger  (125).  zwack  (v.  a. 
1618  cf.  Sm.  4,  300).  blaustrumpff,  schütz, 
streifter,  leisetretter  (Ki^).  an-giesser  t 
-geber  (ii4).  eyner  der  da  off  krocken 
get  (17).  der  mit  vier  fiessen  geet  (68). 
'''Quadrupl-ex,  -us  hd.  vier-veldich, 
-faldich  (19.  132), -faltig  ( 110»  &c.),  -vach 
(9).  vir-fellig  (5''),  -feidick  (3).  nd.  ver= 
uoldich.  -plus  vier-falt  (uo»),  -ualt(i32). 
fir  (5b). 

Quadrupl-icare  v.  -are. 

Quadruplicator  woickener  die  vyr- 
veldieh  woicker  neempt;  cropel  mit 
tween  kracken  (147). 

*Quadruplicitas  vier  veld-  (20),  ver.^ 
uold-  (11)  -icheit. 

Quadrupliciter  vier  weldich  {sie  20). 
*Quadrus  v.  Campester. 

Quadrus  hd.  vier-dig  (1),  -eckicht, 
-eckecht,  -eckueht,  -echet  (21),  -egget 
(6),  -cantich  (i32).  nd.  ver-egich,  -ordich. 
eyn  quader  (17). 

Quadruuium  v.  Quadriuium. 

Quadruus  i-.  Quadrimatus. 
*Qua-gagina,    -gania,    -gata,    -lia, 
-lea  V.  Quiscula. 
*Qualare  v.  Quadrillare. 

Quäle-,  qualil-  (Gl.  m. )  -atoriiun 
waclitelbein  (75). 

Qualibet  hd.  eyn  yg-,  ieck-  (67), 
iegk-  (134),  -Hell,  wo  du  wilt  (Ki».). 

Qualil-  V.  Quale-atorium. 
*Qualis  V.  Qualus. 

Qualis  hd.  welcher ;  w.-,  wecher-, 
waser-  (Ki»)  -lei;  wellieher  (G),  wolcher- 
(65)  -lai;  wel  (18);  eyn  sulcher  ley 
(ö*») ;  also  lieh  (20);  wielich  (Das.);  wie- 
(19),  wi-  (12)  -dan;  wie  ge-tan,  -ton  (68), 
-dan  (20),  -dayn  (133),  -stalt  (uo);  wo= 
her  (10) ;  was  ist  der  die  0.  disser  (75). 
nd.  welker,  wuegedan    (11),    woedanich 

(132). 

Qualis-cumque,  -libet  wie  das  (uo), 

woedauieli  dat  (132),  welcher  der  (68)  sy. 

*Qualismodi  hd.  welcherley,  w.  mozse 

(4),  w.  mosse  (3),  wilger  ley  (17),  weli= 

eher  lay  (1).  nd.  welker  lege. 

Qualitas  hd.  welcherlei;  wie-licheit 
(1.5,  76,  uo),  -ligkeit  (Das.),  -getanhait 
(1),  -tanichait  (2),  -teuikeit  (3  Mrg.); 
wedanich-  (5).  wytani-  (4),  wodani-, 
wedeme-  (18),  widig-  (21)  -keit;    eyn 


QUA 

wetho-  adder  wodo-nickeit  (5'')i  soge- 
tanheit  (8,  9,  15),  -tonikeit  (62);  getani= 
kait  (76),  wesen  (?)  gedanhoit  [i)  gestalt 
(20),  gelegenheit  (62),  der-  l  siner-laikait 
(65),  also  getayii  (19).  nd.  gedaen-te  (132), 
-t  (llj;  wudaiiiehcyt  (23). 

Qualite-r,  -rcunque  hd.  wie,  t  wo 
(iio),  l  WOG  (132);  wy,  also  wey«  (21). 
wie  da.=!  f  wie  das  sie;  wie  doch  (75). 

Qualiter  wie-gedaen  (20),  -doch? 
welcher  maß  (7.ö).  Avilgerley  (17j.  wu 
(23).  in  was  gestalt  (65). 

Qualitercunque  wijgerlei  wise  (17). 
wie  doch  (68),  das  l  das  sie  (75).  etlicher 
maiJ  (65).  wy  (i).  wy  (??)  wu  (23). 

Qua-lus,  -llus  (88),  ?  -sillus  i  -sillum 

(110    &c.)  ,     ?    -Xillum    (68,    74,    75,    93),     f 

-xillus  (11,  19,  7ö),  l  -lis  (76),  -drillus 
(7i,  75'^  76),  -drlllum  (74)  (i.  col-atus 
l  -ophinus;  vas  vmiineum  88,  dolium  75. 
cf.  scalum)  krantz  Inder  wynpress j:jer 
qudd  colatur  viiium  &c.;  korb  zu  dem 
wyn ;  krutsyge ;  i)utteu  (v5).  eyn  korp 
da  man  milch  o.  most,  must  (iio*^)  durch 
syhet  (iio  aim.).  hd.  curbli  (93),  wyne- 
(19),  win-,  weyn-  (9,  134),  wane-  (17), 
seig-  (ii4,  126, "Das.),  syg-  (128),  seyh- 
(74),  brod-  (ii4)  -korp,  -korb  (als  in  der 
trotten  126,  Das.) ,  -korff  (20).  nd.  wijn= 
caer-p  t  -ff  (11).  hd.  syhe,  s.-  l  schere- 
duch  (10),  ein  hop  seye  (4),  hoppf  {sie 
49);  hoppen-seige  (,114),  -sey  (9),  seich 
(B),  -sepe  (17).  seyhe.  hofif-,  preß-,  kleine- 
s.  (74).  hör  sep  t  butte  (9).  har  siep  o. 
botte  (8).  putten  (75).  seichnapff  (9i). 
sechten  (i28).  seygzeiu  (64).  sechtzeinna 
(93).  zeinen  t  baren  (12«).  seig-b.  (Das.). 
kaß  bar  ((5).  keßker  (76).  zäune  t  seiche 
(Ki^.).  spülen-  (116,  Das.,  Ki^.),  spindel- 
korb  (114  &c.),  -truhle  (i23),-trucken  (120), 
nl.  -korf,  nacymandeken(ii6).  huner-korb 
(i26),  -nest  (114).  kaß  bar  (6).  kalck- 
gelten  (114),  -kubel  (Ki.).  hurt  (88).  tru= 
sensack  (Fr.),  ags.  mand  (94,  136). 

Quam  acc.  wilche  (17).  wene  (75). 
conj.  hd.  nd.  wanne  (7,  23),  dan.  hd. 
wan,  wein  (6),  dann. 

*Quarri-,  quan-  (4)  -cito  wye  (5),  wu 
(23)  drade.  /*(/.  wye-balde,  -bald,  -schier, 
-scliire  (18).  wy  zcu  hant  (4).  wey^  bal 
(21).  woe  haste  (132). 

*Quanid-  v.  Quant-isper. 

Quamdiu  hd.  wye-,  nd.  wu-,  woe- 
(132)  -lange,  hd.  -lang. 

Quamlibet  allein  (9.  cf.  sq.).  eyn 
yeklyeher  (19).  gigelicke  (11). 

*Quamlieet  {cf.  prc,  -uis)  alleyne 
(17). 

Quamobrem  hd.  dui-ch,  dorch,  von 
(76)  welchs  dings  wegen  l  willen;  dorch 
weches  dinges  willen  (18);  durch  willi= 
ges  dings  (b^),  weleichs  wegen  (1).  nd. 
dorch  welkes  dynges  wegene ;  waerom 
(11);  waironime  132).  /;d.  war-vmb,  -imme 
(13).  darumb  (20,  4,  69). 

*Quanipluries  hd.  Wye-,  vd.  wu-dicke. 
woe  dickwil  (132).  wye-deck  (18)  ,  -dig 
(21),  -vil  (HO),  -offte  (4). 

*Quamquani  v.  Quiseula. 

Quamquani  hd.  waz-,  was-,  von- 
(18)  -dan;  waß  den  (G).  nd.  wat-danne, 
-deme  (22).  wy  wol  (9).  iodocge  (13). 

*Quam-que  v.  -uis. 

*Quam-  V.  Quoniam-quidem. 


QUA 

Quamuis,  l  quam-,  quan-que  (110 
&c.)  hd.  nd.  alleyne.  hd.  wyc-wol,  -doch, 
-dan,  waz-,  was-dau.  nd.  wu  wol,  wartan 
(11),  woe  wacl  off  ist  also  (132). 

*Quan-  V.  Quam-cito. 

*Quancunque  {st.  quandocumque ?) 
wenn  (4). 

Quando  [gew.  qn)  hd.  wan,  wen  (6), 
wenn  (76).  hd.  hd.  wann-e,  -ee  (19),  -een 
(i32),  -eer  (11).  wenne  (23).  die  weil  i 
seitemal  (Das.). 

Quandocunque  wan  acker-s  (5),  -st 
(17  &c.),  ücker-s  (22),  -st  (7).  wanne  eckers 
(23).  ogk  erst  {sie  21).  wan  ee  i  wanner 
(19).  so  (132),  zo  (11)  wanneer.  wein  zu 
mall  (6).  wen  (76).  wye  dick  (17).  zu 
welcher  zyt  es  sy  (110).  gott  geb  zu  w. 
zeyt  (Das.). 

*Quando  ponitur  vnderscheyd  i 
czeyt  (9). 

Quandoque  hd.  vnder-wilen,  -wyl 
(76),  -stvnden  (21,  4).  nd.  onderwilen  (11), 
vderwilc  {sie  23).  etwan  (20). 

Quandoquidem  hd.  vnder-,  bj'-  (11, 
20)  -wilen,  -weile  (4).  hd.  icht  alzo  (18), 
also  wan,  als  wan  (5).  vd.  ichtes-,  echters- 
(23)  -wanne,  etwan  (ö'').  sin-  (Ki.),  sei- 
(126,  Das.)  -temal. 

*Quante  hd.  wye  vil. 

Quantillus  wie  kleinlich  (uo),  lutzel 
o.  klein  (68).  woe  luttcHch  (i32). 

Quant-,  quamd-  (67,  133)  -isper  (i. 
quantum)  hd.  wie  vil,  viel,  fei,  dick  ((i), 
groß,  groyß  (i32).  wenn-annderst,  -ock= 
erst  (74).  nd.  wu  vele;  wie  v.  t  groeß 
(132);  hoe  voele  (11). 

Quantitas  grosse  (Das.).  groß  (1). 
eyn  gr.  (8).  gr.  o  lenge  eynß  dingi  ß  (17), 
die  gr.  l  große,  klain,  lenge,  vil  (65). 
hd.  groß-,  grossi,  großi-  (134),  groyßi- 
(i33)  -keit;  großheit,  groyßeid  (19).  tail- 
(76),  teyl-  (63),  deyl-  (7,  15),  dal-  (6) 
-samkeit  an,  ayn  (ü),  in  (76)  ym  selb-er, 
-s  (1,5).  etwaßhait  (G).  »d.  grot-heyt, 
-icheit,  -inge  (22). 

*Qu.  continua  des  dinges  groß  l 
michelheit  (9),  große  t  modelkeit  (sie 
15).  del3  dings  groessi  t  miltikait  (sie 
76).  der  dinge  groiß  l  mittelkeit  {sie  7 
sim.).  eyn  dinges  groß  (8). 

Qu.  discreta  der  ding  mengi  l  zal 
(76),  meng  ader  zail  (7  sim.),  zall  i  fili 
ader  mengi  (6).  des  dinges  menig  i  czal 
i  vnderscheyd  (i)). 

Qu.  mobilis,  molis  {sie  63)  gressin 
(76).  deil-,  teyl-  (63)  -samkeit  liplicher 
grossin  (63),  1.  große  (15),  an  1.  groiß  (7). 

Qu.  virtutis  deil-,  seil-  {sie  63)  -sam= 
keit  geistlicher  große  (15),  krefftlicher 
grossin  (63). 

*Quanto-eicius, -citius,  -titius  (110^), 
-cius,  -tius,  -eis  hd.  bald  (65),  wie  b. 
(75),  also  b.  0.  schier  (iio);  wie  seh.; 
also  seh.,  schere  (21),  scher  (5),  schier= 
est,  schyrest  (7o),  beldest  (i34),  lange 
(17);  alzo  schir  (18);  aller  baldest  (?) 
harte  schieren  (20);  vil  schire  (100); 
alczu  haut  (13);  horscor  (Gf.  G,  848); 
ere  got  snel  ( 17.  cf.  got  geb  sim.  ?) ; 
wye  gerynge  (19  sim.).  nd.  alzo  schere, 
eher  (22);  wue  drade  (11). 

*Quantotiens   wie  dick  vnd  wie  offt 

(75). 

Quantulus  wie  großlechtig  (^Das.). 


QUA 


477 


Quantuluscunque  gott  geb  wie 
klein  ( 126). 

Quantum  teil-  (62),  deil  (15)  -sam. 

Quantu-m,  -mcunque  hd.  wye-vil, 
-wol  (18). 

Quantu-m,  -s  hd.  wie  groß  sim. 

Quantumeunque  hd.  wye-vil  (7), 
-vil  vnibe  sim.:,  van  oekers  (ecbers?  .««c 
5'')-  nd.  wu  vele  vmmer  (23). 

Quantum  -  eunque ,  -libet  hd.  wie- 
vil,  -mancherhande  (20).  wie  groß  das 
sie  175). 

*Quantumpar  wye  glich  (17). 

*Quant-umper,  l  -um  (3),  -isper  hd. 
wye- viel,  -vil,  -fei;  alle  zijt  (5**). 

iQuantus  hd.  wye-groz,  -groß,  -gros 
(1),  -vil  .^im.,  -wol  (18).  nd.  wu-vele,  rvelle 
(22),  -grot;  wu-  t  hoe-groet  (11). 

Quantuscunque  gott  geb  wie  groß 
o.  vil  (Das  j.  hoe  groet  (11). 

Quantuslibet  wigros  (100).  wyedan 
wyse  (19).  wuedane  wijs  (11).  wiegeda^ 
renwijß  {sie  20). 

Quapropter  hd.  dar-,  war-vmb,  sim. ; 
dar-vmbe  (3),  -ymme  (13).  nd.  dar  vmme, 
waer  om  (11). 
*Quappula   {piscis)  hd.  nd.   quappe 

(Mss.   mog.). 

*Quaqu-adra,  -aria,  -ila,  -ilia  v. 
Quiseula. 

*Quaquierare  ^.  vehemens  haistich, 
balstuyrich  &c.  (147). 

*Qiiar  {st.  quercula)  fninor  gaman= 
der  195). 
*Qtiarcara  v.  Quiseula. 
*Quarctum  (aus  coaetum  x  quark) 
diese  (Sum.). 

Quare  hd.  war- ,  wor-  (3)  -vmb.   nd. 
war  vmme. 
*Quar-equarquara,  -qua  v.  Quiseula. 
Quarta  quarte  (20).  qwart,  en  mait 
(147).  ein  vier-tel  i  -ling  (Ki-^.). 

*Quartadeci  -  mus ,  -us  v.  Quartus= 
deeimus. 

Quartale  hd.  eyn  vier-teil,  -tail,  -deil 
(20),  -tel,  vir-,  fer-  (21)  -tel.  eyn  vierdcn 
teil  (110),  decl  (132).  nd.  eyn  ver-,  veren- 
(221')  .del. 

Quartallum  schosßel  korp  (19).  scot= 

telkoerf  (11).  doden  vat,    doitkist  (147). 

Quartallus    (i.  cophinus  20)   vieer 

(19.  cf.  quatuor).  vier  (11).  Ans  quatuor 

X  fierte  feretrum  (Kil.)V 

*Quartana,  cartuna  carthauueu,  ein 
groß  gescliiitz  (Heu.\ 

Quartana  eyu  sucht  wan  eyr  ober 
fier  dage  fruß  ader  febris  hat  (17).  der 
vierteg-ic  ritte  (93),  -ig  ritt  (76),  -elich 
ritten  (7).  vierdige  r...  (ritt?  20).  vier= 
teglich  fiber  (75).  das  viertägig  fieber 
(68),  kaltwe  (110).  die  kakle  van  den 
vierden  daghe  (i32).  ein  vier-tagliche 
(134),  -degeHch  (ii3  sim.)  sucht,  daz 
fryesin  (18).  vier  dege-  (5),  fieredeyge- 
(21)  -lieh  fresen.  fyr  tagelich  frysßen 
(5'').  verdelich  vrezen  (23).  wiedage  (11). 
weedage  deß  vyerden  dages  (19). 

Quartare  quartieren,  vyrdelen  (147) 
Quartarium  vierteil  (75). 
Quartarius  ain  echterlin  (9i). 
Quartus  hd.  nd.  der,  die  (11)  vierde, 
hd.  lierde,  firde  (17). 

Quartus-,  quatuor-  (18,  20)  -deci= 
mus,  f/ew.  quartadeci-us,  -mus  (23)  hd. 


478 


QUA 


dor  viorzo-nde,   -host  (7),    fyrrtzhelion 
dost  0'.)K  firozohondo  (17),    -ndo  (_18), 
fcrozoiido  (LM),  wierzolioudo  (20).  nd.  de 
vorteiido. 

*Qua-scum,  -xum,  -squum  (i.  damor 
ranne  ci.  m.)  vorsohon  roip  (147). 

Quasi  (/.  pene  f)'')  hd.  gliolier,  glior 
(i;))  wiso  Kl  in.  nd.  lihor  (.•<t.  likor!)  wis 
(2-_>,  •J;5k  trUIioli  (/i  fiVloii  uicli  (ö>>). 

Quasillu-m,  -s  r.  Qualus. 
*Qviasquil-a,  -la  i'.  Quiscula. 

Quasquum  i".  Quascum. 

Quassans  solmtteiido  (20). 

Quass-are,  l  -itare  ( i47 )  hd.  nd. 
schiuldou.  Iid.  !>cluittou,  ze-sch.  (1);  scho- 
tin, -ton,  -den  (5'',  17);  scliit-ton  (üt), 
-en  (7t));  schiitton  (7),  erschuttcn  eins 
erschiittons  (125),  suddoln  (21),  schridou 
(/.  yrafiV  .0*^.  X  passare),  swyngen,  shien 
(20),  brechen  nolJ  (17).  inorkeln,  qnat^ 
teren,  quottei-n,  zii-qu.  l  -drucken  (74). 
nd.  <(iiatei"en  t  to  qu.  (22'M.  qwettzen, 
mordoleii  (ii").  morsen  t  zudrücken  (77). 
zwingen  \(>i). 

*Qiiass-arium  v.  -orium. 

Quass-atio,  -io,  -us  (i-3g)  {cf.  quacio) 
//(/.  schut-,   Schutt-,   Schott-   (8),  schot- 
(18),  sohlt-  (76),  schudd-  (20,  133).  sudd- 
(21),   schod-   (5),   orschütt-  (i2G),  kuist-, 
var.  knisch-,  l   schlag-   t   vmbtrib-   (05) 
-uug.  nd.  schuddinge  (11,  132). 
*Quassator  schuddonder  (20). 
*Quassiin  schiiddelych  (19). 
*Qviassio  V.  Qviassatio. 
*Quassiri  soliuddon  (11). 
*Quass-itai'e  c.  -are. 
*Quasso-,  quassa-rium   (cf.   quaxil= 
lum)  öwinge-,  swiug-  (66,  70),    schvviug- 
(69,  HO,  134)  -rode  (20,  66,   133),  -roede 
(132),  -rüde  (69,  133),  -ruott   (iio^),   -rut 
(iio*»),  -i-ubo  {sie  70),  -rub  (134).  bluwcl 
(iio,  132).  blucl  (20).  ovn  slavck  hollcz  t 
etwayß  (19).  slachhok^  cu^slage  (23). 

Quassus  {ptc;  sb.st.  v.  quassatio} 
ge-schutt  (68),  -schut  (i34,  i5i),  -schüttet 

(llO''),    -Schudet   (132),  -sucht  (sie  67,  152), 

hd.  -Schwüngen,  -suongen  (152),  -swon^ 
gen  (133).  tzu-schud  {  -slagen  (19).  er= 
shuttet  (HO»). 

*Quassus  [cf.  quasillus)  zenne  (i04), 
*Quastula  r.  Quiscula. 
Quat-enus,  -inus   vif  das   (iio).   vp 
dat  (132).  gleich  also^^  zu   ghcher  wyß 

(76). 

Quater  hd.  vu>r-,  vir-  (3),  fir-  (18) 
-male  (75),  -mole,  -mal  (69,  134),  -mall 
(6),  -mail  ;7),  -werff,  -werbe  (19,  67,  133), 
-b't  (-verty)  i  -ley  (17),  -ber  (21),  -wert 
(18),  -fach  (3,  4).  nd.  ver-,  vier-  (llj  -warff 
(11,  22),  -worff  (23). 

Quater-  v.  Quatuor-deeies. 

Quatere  hd.  nd.  schudden.  nd.  ap= 
pel  seh.,  schuden  (22).  hd.  schutte-ii. 
-In,  -Icn  (iio),  -Heu  (  iiob  )  vi  poma; 
rütteln  o.  schütten  die  öpffel  ( 75 ) ; 
schotin  (18),  schu-  (12),  schud-,  schi- 
(13),  sud-  (21),  scho-deu;  schitteu  (76), 
er-schutten  t  -wegen  (126),  regen  i 
brechen  (8,  9),  swyngen;  zürkiiuschen, 
var.  zerknisten  (65). 

*Quatern-a,  -itas  hd.  vier-,  vir-, 
feyr-  (21),  irr-  (-na  sie  6)  -unge.  nd. 
veringe.  -na  (cf.  -nus)  quater-ne  (i32), 
-n  (68,  iio).  virualtikait  (-itas   1). 


QITE 

Quaternare  vier-uachtig  (7.5*»), -nach 
tig   (.v/o  T-'i")  maclioii,  sin  o.  werden. 

Quaternarius  /(</.  vier-zalo,  -zal, 
-zalig  (no),  -ozoidig  (21j.  nd.  ver  tal; 
dat  viorde  getzail  (132). 

Quatern-io,  -eo  (5")  hd.  der  selb 
vier  gowalt  iiot  (93),  vbor  l  oyn  herre 
vbor  vier  ritter  sim.,  vier  r.  horr  (1). 
nd.  riddor  (11),  oyn  her  oucr  uer  r. 

Quatern-itas  v.  -a. 

Quaternus  adj.  s.  (VIII /o^m  ligata, 
ac!  to  bhidor  22'')  vir  echt  (5'').  vier- 
zelig  (75),  -ig  (1).  hd.  nd.  (juaterne  sim. 

Quatiens  schuddende  (23). 

Quatinus  v.  Quatenus. 
*Quat-  V.  Quad-riduus. 
*Quatrio  v.  Planis. 

Qua-,  quat-tuor  hd.  vier,  fier,  l 
fyeer  (19),  vicry  (68 j.  nd.   ver.    qwatter 

(147). 

Quatuor-,  quater-decies  hd.  vier- 
zeiion,  -zeoii  mal  (76),  -maii  (7j,  werbe; 
iirczig  w.  (17),  ferczeubc  (-ber?  21),  zu 
fierzehen  mallen  (G).  nd.  verteyne  worue. 

Quatuordeeim  hd.  vierze-hcn,  -hene 
(76),  -eu  (5).  nd.  verteyne. 

Quatuor-  i-.  Quartus-decimus. 

Quatuordenus  hd.  vier-zeheutig  (6), 
-zeiidich  (ö),  -zigost  (iio  sim.);  firceu= 
digk  (19),  forczcndicht  (21 ).  nd.  ver- 
teynich.  -teudicli  (22). 

Quatuortempora  hd.  dye  fronfast 
(17,  HO),  fyer  fr.  (21),    vier   froufasten, 

fier  fast  (18),  vier  zijt  (7),  v.  quattpe 
(-tempere  5);  wiche  ffastc  (5t»).  nd- 
vrovasto,  vvoeuvast  (147);  quatertempe- 
re  (22h),  .,.  ^23,  132,  147). 

Quaxare  v.  Coaxare. 

^Quaxillum  (cf.  qualus,  quassorium) 
wcsch-bluel  (75),  -jjIcwI  (74j. 
*Quaxillus  v.  Qualus. 
*Quaxum  v.  Quascum. 
Que  wo-  (7),  wi-  (17)  -lohe. 
*Que  ce...ze  hauo  (?  98). 
Queque  etlich  alle  (17). 
Quem  woue  (75). 

Quemadmodum  hd.  gleicher-weyse 
(3),  -weyß;  zu  glicher  wyß  (76);  glich-, 
gloych-also;  also  viel  (7).  glich-  (18), 
nd.  gheiioh-alzo. 

*Quentinus  (cf.  quintinus)  quentijn, 
en  vynlol  luits  (147). 
*Quenua  (cf.  quinqueneruia ? )   rip= 

wort    1^47). 

*Queo  es  ( 23 ) ,  eui  ( 76 )  (i.  quietus 
sum)  rouwich  wesen  (23). 

Queo  is,  quire  hd.  nd.  mögen,  mu^ 
gen  (9);  ich  mach.  hd.  mag,  mage  (i33), 
mack  (17). 

Quer-cetum,  -centum  (4),  -quetum 
(91)  eiliahi  (Gf.).  eygioht  (4).  aichen-  (75^), 
aicher-  (75'')    forst.  aichwald  (9i). 

Quer-ceus,  -cius,  -cinus,  -euus, 
selten  -nus,  -neus  (9)  hd.  oych-ej'n  (9), 
-in,  -eu.  nd.  ok-ich  (,22),  -onicL  (23) ;  eyk- 
en  (11),  -elich  (132). 

Querc-inus  i  -us  eychol  (68). 

Quercula  (Ki,  Fr.),  qu.  major  i?nii= 
nor  V.  chamaedrys)  gamander-bloem 
(85),  -leinkraut  (Ki. ).  rubeii-  (Ki.,  Fr. ), 
raben-  (Fr.),  knoten-  (Kl''.)  -kraut,  klein 
ba-  (Ki''. ),  bar-  (Ki».)  -thengel.  gunde 
rimge  (17).  löge  (12j.  loye  (10). 


QUE 

Quer-cus,  l  -uus  {aus  -nus  76)  hd. 
oych,  aich,  eycht;  (12).  eych-,  eychen-, 
aiciiel-  (in)  -bäum.  nd.  ek,  eck,  eyken 
(11),  eockboem  (h5).  reiß,  v/g.  eichen 
hültz  (75.  cf.  galla.  aich-reis  Fr.  2,  206''), 
liertiu  i  hartira  oih ;  foroha  sim.  (Gf.  1, 

127). 

Quer-ela,-ula,  -imoniaAtZ.  nd.  clag-e, 
-unge  (19).  frage  (7).  klag;  tosung  des 
haubtz  (74).  clage  vor  dem  rechten  o. 
vor  den  obersten  (-ela  75). 

Querere  bidden  (ö,  23).    bitton   (6), 


beten  (9).  bethin  (Iti).  bie-ten  (JJ,  -den 
(8).  boyden  (21).  hd.  fra-,  fro-  (9),  fre- 
(71),  sye-  (13)  -gen;  su-,  sie-  (10)  -chen. 
nd.  zoken,  sueken  (llj. 

Queri  hd.  weynen,  wenen  (21),  kla= 
gen,  noch  folgen   ( 17 ).  prs.  hd.  nd.  ich 
clag-o,  -en  (7),  clag  0.  Avain  (i34),  weyn 
(18),  weyn-e  (22),  -en  (7),  wene  (23). 
Querimonia  v.  Querela. 
Querimoniari  klagen  (20). 
*Querinioniatio  claguiigo  (20). 
*Querimoniator  cleger  (20). 
Queritare  a  queso  ernstlich    bitten 
(110  .stm.).  a  quero  ernst-  (iio),  ernsch- 
(68)  -lieh  fragen  o.  suchen. 
*Quaerito  fraglich  (126). 
Quernum  eich-in  (Gf.),  -eleu  (7). 
Quernus  (cf.  quere-us,  -eusj   eich 

(9,    127). 

Querquedula   troßl-,   mur-,   sor-ent 

(i2G). 

Querquera8./e6n'sac?<to(Br.).scharpe 

febris  (U7i. 

Querquetum  v.  Quercetum. 
■'Qaerula  v.  Querela. 
Querulans  klagende  (20). 
Querulari  hd.    nd.    clageu.    trauren 
(64).  prs.  hd.  ioli  klag-e,  gew.  -en. 

*Querulator  kla-  (9),    de-  (20),  fre- 
(17)  -ger. 

Querule  clegelich  (20). 
Querulosus  hd.  clag-ende  (20),  -haflF= 
tig  (75,  110),  -bar  mensch  (6);  klegelich 
(20);  eyn  kl.,  clevgig  (17)  mensch.  kley= 
gelych  (19).  eyn  Ivl.  (19),  clegelich  (23), 
clagich  l  spiepich  (22.  st.  cleppich) 
mensche. 

Querul-us,  l  -osus  clag-er  ( 75,  76 ), 

hd.  -ig,  -ich  (23),   -icht  (5),  -ber  (74), 

]  -hafftig  (110).  hd.  cleg-er  (S).  -ig;    k]ey= 

i  ger  (21):  keff-  (5),  cloff-,  clafif-  (6),  klaff- 

0.  klag-  (131)  -ig.  nd.  clep-ich,  -pich. 

j      *Queruus  v.  Quercus. 

Quesitare  ucn-isch  bitten  (i33). 

Quesitio  suchuugc  (20). 

Quesitus   hd.    gesucht,   nd.    gesocht 

I  (11)- 

1        Queso  hd.  ich   bidde ;   nd.   ich ,    ick 

(22)   b.   hilghe   dyuck   i  beger  l  frage. 

ich  bit  (21).  mit  begerungen  byten  (9', 

bieden  (8). 

I  Questa  (i.  exa-  i  colle-ctio  76)  ge= 
!  schoß  (8),  -s  (9).  beschattinge  (23). 
'  stewr,  sampnuug  (74). 

*Questi-narius,  -osus  klag-eclitig  (5), 

-achtig  (6). 

Questio  Itd.  nd.  clage;  vrag-e,  -unge 

(19),  -inge.  hd.  klag,  elagunge,  frag,  vrog, 

(9). 

Qu.    iniqua    vngerecht   gut    t    der 

bettel  et  quidquid  lucratur  mit  dem  strich 

ysen  (65),  streich  eisen  (67  Mrg.). 

I  *Questiona-mus  i.  consodalis  t  sodus; 
,  -rius  i.  tortor  (76). 


QUI 

Questionari  frage  dun  (8).  froge 
tun  (9).  sach  handeln  (65). 

Quest-ionarius,  -orius  t  -uarius 
(12)  (c/.  sq.)  hd  kla-,  kley-  t  frey-  (21), 
fre-  (8,  17),  vro-  t  twin-  (9),  wi-  (17),  hd. 
nl.  cle-,  vra-ger.  hd.  suclier.  nd.  zokei-. 
bidder;  stockmeyster ;  eyu  stacionarius 
(17).  Stirn  stosser  (12,  17). 

Qviesti-osus,  l  -onarius  (3,  iio  &c.) 
{t  -narius  q.  v.)  klagit  (21),  -ehaiftig 
(18),  -hafitig  (CS),  -editich  (22),  -samer 
(iio).clegelich(7).  clach-ich  (i32),-echticli 
(23).  cl«ffi-gk  (4),  -chs  (3). 

Quest-or,  -os  (67  Mi-r.)  {i.  pariscus 
74)  hd.  fra-,  kla-,  kle- (20)-gei'.  gesclioüe 
(17).  sanipner;  nnclisuelier  seins  leibs; 
klagrichter  (74).  richter  vbers  malefitz 
t  reiclisvogt  (i26).  liaisclier;  samler  der 
botschaift  (6ö).  ein  lielsclier  {sie)  semler 
ver  {st.  der)  botschaff  (67  Mrg.).  gunner 
(93).  rendtmeyster  (iii).gewinsucher  (75). 

*Quest-orius  v.  -ionarius. 
'Questrosus  klylich   dage  ader  stat 

(17). 

*Questruni  ge-wyne  (19),  -win  (11). 
Questuarius  (c/.  -ionarius)  sa-,  var. 
se-mler  ;  bitter;  gcwin  suclier;  sin  gancz 
predig  gctt  vS  gewin  (65).  der  do  prediget 
vmb  zitliß  guts  willen  (67  Mrg.). 

Questuosus  (i.  querulus  Gl.  m.  X 
questiosus)  einer  der  gut  narung  hat 
(uo).  vol  nermig  (68,  132).  ver-  {st.  ner-) 
t  win-hafftich  (19).  nerachticli  (11).  hd. 
gewerb-  (Kr'.),  klag-hafftig.  gewinn-ig  t 
-haft  (Das.).  winhefftig  (20).  ' 

Questus  (X  quaestus)  hd.  nd.  klage, 
vrage,  gewin.  g.  vß  gittigkait  (65),  aus 
geitigkait  (67  Mry.).  hören  wyn  (23). 
guen  i  gniz  (loo).  gnys  (9).  genoß  (17 
&c.).  gesvech  (20).  czinse  (17).  klag-  (19), 
nar-  t  frag-  (iio)  -unge.  nei-inge  (132). 
*Quetus  V.  Quietus. 

Qui  hd.  wer,  were  (17),  war,  wie  die 
(1).  7id.  we.  relat.  wel-cher  (uo),  -che 
(123),  -eh  (es),  que-,  qui-  (i32)  -sitiuum 
wie  (68,  uo,  132).  infiintitm  so-  (68,  uo), 
soe-  (132)  -wie. 

Quia,  bissio.  qua  (cf.  quinquidem) 
hd.  war-,  dar-vmb.  nd.  var-  (23),  dar- 
vmme;  want.  wanne  (20).  wan  (19).  das 
(65). 

*Quianus  (i.  color  23,  76,  drcuhis  11 
in  vrifia,  sc.  ruheiis  et  talis  significat 
infirrmtatem  continue  fehris  76)  eyn  arste 
(23).quianos  i.  veiia  terrae  l  euperosum 
(124).  Versch.  row,  quinos  (jrece  i.  scenum 
t  lutum  lat.  vnde  inquino  (76).  qui= 
gneum  i.  album  (139). 

*Quiatio  zenitu  (Sum.  vi). 
*Quibarus  {cf.  zinciber   species  qui= 
pari  Br.)  yiigebor  (75). 

Qui-,  quis-eunque  hd.  eyn  ig-,  ic- 
(.5),  iet-  (6)  -lieber  ;  sower,  welcher  (quie. 
76).  nd.  eyn  yelick  (22),  suweliker  (_23) ; 
wede  (221)). 

Quid,  quit  (19)  .waz   (5).  waß  (17). 
was  (6).  wayß  (19).  wat  (23).  wad  (22"). 
*Quidagi-a,    -um    (Gl.   m.)    {st.    gu.) 
gelaitgelt  (74). 

Quidam  hd.  et-,  etst-  (19),  eyn  ich- 
(21),  eyn  sunder-  (65)  -lieber,  eyner  (20). 
ye-   (i32),   y-   (uo)   -mant.   nd.   et-  (23), 
IC-  (22)  -liker, 
*Quidain  (x  quidem)  virware  (8). 


QUI 


QUI 


479 


Quidditas  v.  Quittitas. 

Quidem  hd.  ab-ir,  -er;  wol  t  trewn 
(74);  eß  nuiß  also  sin  l  eß  ist  ye  a. 
(65).  war-  (uo),  wair-  (i32),  gewisi-  (9 
Anh.)   -lieh.   nd.   auer,  ouer  (22),  wente. 

*Quidiu,nisi,]a.-quidneur,n.-das  (74). 

*Quidnam   wer   waß   (17).   so   was  t 
wer  oder  was  (9). 

Quidni  warvrabe  nicht  (17). 

Quidquam  nust  nicht ;  quitquam 
niclites  nicht  (9). 

Quidque  was  (4). 

Quid-,  quic-quid,  quit  quit  (76)  hd. 
waz  waz  sim.,  waß  was  (6),  sowaß  nicht 
nicht  (17).   alles   das  (75).   nd.  wat  wat. 

Quie-re,  -scere  (cf.  queo)  hd.  nd. 
ru-,  rou-  (23),  ra-  (22*)),  rö-  (67),  hd. 
ro-w(>n.  hd.  rügen  (uo''),  ruben  (1),  rwen 
(9,  66,  70),  ruen  (6,  75),  ruen  (17), 
roen  (21).  ra-  (20,  22",  75),  ro-  (11),  re- 
(19),  ru-  (-ere  132)  -sten. 

Quies  hd.  nd  ru-,  rou-  (12,  23),  ro- 
(18),  ra-  (22'')  -we;  raste  (20,  22b,  uo, 
13-'),  roste  (11);  rwe  (66),  rw  (9),  inie 
(17).  ruch  (G),  roge  (13),  ro©  (21),  rüge 
l  Stillung  l  friedelichkait  (65),  rast  o. 
rüg  (uqI»),  ruw  (uo^). 

Quiescens  rügende  (20). 

*Quiescentia  raste  i  rüge  (20). 

Quiescere  beginnen  tzo  rasten  (l32). 
ruewig  sein  0.  werden  (t.  re-qu.  t  quie= 
tari  75). 

Quietare  ruwich  (5,  22),  ruig  (17), 
rouwich  (23),  rowigk  (21),  nie  (75),  rwe 
(5''),  rowe  (18),  rüge  (7) ,  quit  0.  ledig 
(uo),  gerast  (132)  machen,  maken. 
Quietatio  rastu'nge  (20). 
Quietudo  gerusamkeit  o.  gemach 
(8,  9). 

Quietus  l  quetus  (76)  hd.  ruwe-, 
ruow-,  rüg-  (5",  7),  geruwe-,  reste-  (20), 
nd.  rouwe-lich.  rowe-lich  (18),  -lick  (22). 
ruo-  (76),  ru-  (8),  geru-  (9),  gerub-  (2) 
-sam.  ge-ruwig  (65,  134),  -rogig  (20), -rast 
(132).  ruew-  (75''),  ruw-  (75-1),  ricw- (64^), 
ru-  (6),  ruh-  (126),  led-  (uo)  -ig.  rowych 
(12).  styl  (HO,  132).  quit  (uo). 

*Quigneum  v.  Quianus. 

*Quili-as,  -us  v.  Palleus. 

Quilib-et,  -us  (7)  hd.  (eynj  ic-,  ick-, 

ieck-  (7),  iet-  (6,  76,  Das.),  ietz-  (75),  icz- 

(3,  4)  -lieber,  eyn  ichelichers   (21);   got 

gab  welcher  (Das.).  nd.  ic-,  it-liker,  iewelt. 

*Quilina  {i.  ful-  i  coqu-  75,  cocqu- 
76  -ina)  kuclu>n  (75). 

*Quilius  ?'.  Palleus. 

*Qui-  V.  Fa-midieus. 
Quin  eu  sy  (68).  neur  0.  iclit  (74). 

*Quinancia  {aus  V-Wcr^yy],  squ.  Gl.  m.) 
c  elesuht  (127). 

Quinarius  hd.  fünf-,  fonf-  (17)  -zal, 
-zail,  -zalich  (5),  -zeuch  (17,  75j;  funfff. 
zall  (6),  fuinfzal  (76).  nd.  tal  van  viuen, 
de  vifte  tal,  vifftalich. 

*Quinccius  {aus  quincunx?)  daz 
ffunffte  teyl  (5"). 

Quin-,  qui-  (76)  -cuns,  -quus  (1) 
funftteil  des  ge-wdchtz  (76).  fonf  vncz  (?) 
ader  daß  fonfte  deyle  eyner  vncz  (17). 
fünft  tail  der  vntzen  (1). 

*Quineussis  zehen  scberp(8).  Vscherff 
(9). 

Quindecies  funffzehen  werff  (20). 


Quindeeim  hd.  funff-,  funfft-  (6), 
fonf-  (17)  -zehen,  -en  (18).  nd.  viffteyne. 

*Quinde-cimus,  -nus  hd.  fanffze-hen 
(-nus  8),  -nder  (-nus  9),  -nnich  (5);  der 
funff-zehendest  (68,  uo),  -czechnest  (134), 
-zehenst  (75),  -zehenste  (i33),  -zehest, 
-zehende, -zende.-czeydest  (20),  -tzienste 
(i32),  fonfzehende  (17),  finf  zechenste 
(67).  nd.  viffteynich  (-eimus  23),  de  viff= 
teyiide. 

*Quindecuplus  funif- veldich  (20), 
-czenwerbe  (19). 

Quindena  hd.  funffzehen  (7);  f.  tag, 
tage,  dage,  nacht,  fonfczehende  t  firczen 
(17),  vierezen  (20),  vunfftzie  (i32) ,  "viff^ 
teyne  (23),  verteen  (11)  nacht,  maudel 
(22"). 

*Quindenarius  ( qui  XIV  militibus 
praeest  Gl.  m.)  hd.  funfifzeheu  zal  sim., 
fonfczehende  czale  (17).  nd.  viffteyn  tal. 

'*Quindenis  XV  jar  als  (9). 

Quinde-nus  v.  -eimus. 

Quineciam  hd.  auch ,  l  oech  (20). 
meir  oÖ"  oeck  (i32). 

Quingent-a,  -i  hd.  funff-,  fonf-  (17), 
funöczen-  (18),  nd.  vif-hundert.  vijff  hon= 
dert  (11).  fieu  hungert  (49). 

*Quingente-nus,  selten  -simus  hd. 
funff  hunder-ste,  -deste  (5);  f.-hundert 
(21),  fonf  iiondertz  (17). nc?.  vifhuuderste. 

*Quingentesies  hd.  funff  nd.  vif 
hundert -mail  (7),  hd.  -werbe,  -berp 
(21),  -fert  (75),  nd.  -worue. 

*Quin-  V.  Em-icedo. 

Quin-imo,  -immo,  -ymo,  -ymmo  {i. 

ymo  3  hd.  vnd  auch,  furwar  (3),  v'ware 
(9  Anh.),  vorwar  (9),  ober  eyn  (17),  vber 

(?  vi)  eyn  (9),  meer  (uo),  aber  mer, 
var.  a.  mee  (65),  aber  (8),  iaymmer  (13), 
bylch  (19).  meervcel  bees(i32).  ouer-eu 
? -eyn  (23).  ia  vmmers  (22, 23).  villic  (11). 
*Quin-io,  -o  (64<=)  sn^it  V  puncti  in 
tassere  3,  4)  hd.  funff,  fonff  (17)  äugen 
uff  dem,  off  cym  (17)  worffei ;  zin-co  l 
-go  (Gf.),  -ggo  (93),  -cke  (3,  4),  -ck  (64, 
75),  zyngg  (64^^^^)  vff  dem  wmffel  (75). 

*Quinmiro  waß  wouders  (19)-  wat 
wonder  (11). 

*Quino  V.  Quinio. 
*Quinoclosa  v.  Cynoglosa. 
*Quinos  V.  Quianus. 
Quinquagenarius    hd.    funffzig    iar 
alt  (75),  f.    l   funffzigcste   znl,   foufczig 
czale  t  eyn  ritter  ober  f.    (17).  nd.  de 
vifftegeste  tal. 

QuinquagesiesÄf/.funfczig-male,-mal 
i  -fert  (75),  -werbe,  nd.  vifftech  warue 
sim. 

Quingagesimus  hd.  der  funffzig- 
iste  sim.,  -ost  (6),  -cstyck  (19);  fonf= 
czeheude  (17).  nd.  vifftegeste,  die  vijf= 
tichste  (11). 

Quinquaginta /;f?.  funffz-ig,  ig  zale 
(18),  -yck,  -ick,  -igk,  -ich  (.5).  nd.  vifft- 
ich,  -ech. 

*Quinquari-a,  -eia  v.  Quiscula. 

*Quinquarius  {moneta  Gl.  m.)  vunfczig 

jar  alt  t  furste  vber  vunfczig  ritter  (9). 

Quinque  hd.  fun-ffe  (19),  -ff, -fft  (6); 

fumph  (4),  fonf  (17),  vouve  (20).  nd.  viue. 

Quinque-folium,  -fila  (94a)  (i.  pen= 

taphilon    Br.)    finf-   (Gf.),    lunf-    (Fr.), 


-180 


gm 


bibin-   (Snni.  vi)     l>l:it.  funffiiifitMkr.uit  l 
toriiiiMitil!  (Kl.). kerwollu  (,«7).  iiys.  liiaeb 
HC.«-  /  lii-iK-iiiaos-  (i3(i)  -foot  (94);  hra^f- 

lU'S-fot    CM-'. 

*Quinquegecuplare  vyftirhvcldich 
luiikon  (147). 

Quinque-,  quinqui-  (n.i),  -neruia, 
-nerviium  yi.  plantaganum ,  lanceola 
74),  -nerbia  (!t4-')  wcg-ridi  ('J.il  klcyn 
w.  (7»)-  spitz  w.  (143).  a<ia.  lecimiyrt 
(94,  136),  ribbe  (94*).  nl.  hönts-r.  (ne). 
Q«inquenn-is ,  -alis ,  -alium  hd. 
fiuifV  jar,  von  f.  jan'ii  (20),  f.  jar  alt; 
f.-jarig,  -jerig.  ntl.  viff  iarich,  vijf  iailiaelt 

(Ib. 

Quinquennium  {i.  lustrum  7.5)  hd. 
funff  jar-c/.it,  -gezijt  sim.,  -lang  oin  zeit 
(7;->V  nd.  vift-iartit  "(23),  -yorticli  {.sie  22). 

Quinquepartitus   vifterliande   (85*'). 
*Quinquepeta  (X  usv-aTisisc)  fünff. 
blat  (14:0. 

Quinquessis  r.  Quintessis. 

*Qviin-,  qui-quidem,  [i.  qiii-a,  -ppe) 
hd.  abor,  dar  vinbe  (17).  nd.  auer,  ouor 
(22). 

Quinquies  hd.  funff-mal,-mail,-werbe, 
-fert  (75);  zu  f.  malen  (110),  mallen  (6). 
vd.  vifF  woinio  sim. 

*Quinquigecuplus         vyftichveldich 

(147). 

*Qmn-  r.  Quis-quilia. 

*Quinqui-  ?;    Quinque-neruia. 

*Quiiiquus  (-qus;  cf.  quincuns)  V 
tallch  (23). 

Quinta  qwynt  in   den  saughe  (i47). 

Quintale  hd.  funff-  (6,  7.')),  daz  f.- 
(7)  -teyl;  daz  funffte,  nd.  dat  viffte  deyl, 
hd.  teyl.  eyn  fonf  deyle  (17). 

Quint-ana,  -ina  dci-  straiten  breyt- 
heit  so  vele  dayr  ein  waghen  Yeert(i47). 

*Quintenus  (x  quindenus)  hd.  der 
funff-zcnde  .*?'?«.,  -zie:est  (21").  nd.  de  vifF- 
tene  i23^.  -teynde  (221 

Quintern-a, -e  (S2)  hd.nd.  qui-nterne, 
hd.  -nteru,  -tcrn  (67),  -ntren  (70).  lute 
(23,  82).  trumpe  (22b,  74,  77). 

*Quintern-are  v.  -izare. 

*Quinternarius  ffunff  ezal  (5^). 

*Qviinternatiin   van    quinternen    tot 

qu.    (147). 

Quinternio  ein  zal  von  funffen(iio). 
getzail  van  vnuffuen  (132V 

*Quinternista  (/.  lutinista  74)  hd.  nd. 
quintenier.  trump-ter  (77),  -per  ^  lauten 
slaber  (74). 

*Quinternitas  ffunffung  (5^) 
Quintern  -  izare ,  yew.  -isare,  -are 
(74,  147)  quintern  (21).  qu.  machen  (17). 
vff  der  qu.  slahen  (7).  lauten-sl.  (74). 
quint-ernen  (23),  hd.  -ernern  sim.,  -er= 
nieren  (68,  110),  -emeren  (C7),  -ernisie- 
ren  (ß),  -izern(22),  -ieren  (2),  -eren  (1), 
-ernen  maken  -are,  op  qu.  speien  -izare 
(147).  trnmpen  (74"). 

Quinternu-s,  l  -lus  l  -nculus  (147), 
t  quintinus  (1)  funf-fick  {ö'^\,  -tig  (1). 
(}uinter-ne  t  teyn  blede  (22^),  -n  {  tyen 
boickblader  to  hoip  gebunden  ('147). 
zelien  plad  zusamen  gepunden  (7.5j. 

*Quint-  (110),  quinqu-  (6s  &c.)  -essis 
funff  pfeunig  werdt  (iiol. 

*Quintilie,  quisquilie,  strigmen= 
tum  &c.   schafsei   van   enighen   dyngh 

(147). 


QUI 

Qviintilis    (/.Julius)    der   haumont 

(7). 

Quint-ina  v.  -ana. 
*Quintinus  {cf.  quentinus,  quinter= 
nus)  fiinftc  deir(H).  qucntiii  (f)'').  (juint- 
ein  (2),  -ett  (1),  -in  (22»').  vifftich  (23). 
vivic.h  (22). 

'Quintum  {cf.  duinum  &c. )  czwy 
reut  (<»). 

Quintuplex  funfecht  (8).  V  vach  (9). 
fiuiHfcldig  (1). 

Quintus  funff  zale  (18). 

Quin-tus,  -US  hd.  der,  de  funffte, 
fdiift  (11\  funff  (21).  nd.  de  viffte,  die 
vijfte  (11). 

Qui-  (bi-."!,  quip-,  quis-  (7)  -parum, 
quipparium  (/.  gingiber  11),  quibarus 
[q.  V.)  {i.  spartus  uf. ;  aus  iTCTiöpi?) 
scaft-howe  (101),  -ho  (Gf.).  schaft  ho  (6). 
scathu  (103).  kost  hohe  (7). 

Quippe  f  i.  quiquidem )  lid.  a-,  ab- 
(7),  ai-  (6)  -ber.  nd  auer,  oucr  (22).  sye= 
eher-  (19),  sicher-  t  gewyß-  (no),  ge= 
wisse-  (132),  seker-  (11,  132)  -lieh,  -lik 
(11).  eß  ist  nit  wunder  (G5). 

*Quique  hd.  wan ,  wanne ,  furwaar 
sim.,  v'waire  (133),  wer  (17),  eyn  ig-  (17), 
ic-  (19)  -lieber,  nd.  wente. 

Qui-  V.  Quin-quidem. 

Quire  v.  Queo. 
*Quiri-eius  v.  -tus. 

Quirina  {i.  hasta  70,  129  Br.),  hasta 
qu.  {i.  quiris  75)  hd.  vd.  sper.  vlg. 
lantze  (75). 

Quirin-um,  -ium  ( 17 )  {cf.  ius  qui= 
rinum)  roemsch  (76),  romische  (8,  9) 
recht,  romeß  reycht  (17). 

*Quirinus  ein  sper  trager  (110*),  spe= 
ren  treger  (iio^),  speer  dregher  (i32). 

Quiris  (i.  nouus  miles ,  tir-o  i  -un- 
eulus  1,  hasta,  militia  75 ;  cf.  quirina) 
hd.  ritter;  eyn  romscher  (7),  romsche 
(93),  ain  romicscher  (76)  ritter;  r.-schafft 
(7.')).  nd.  ridder.  hd.  roemer  (88),  romer, 
(8,  9);  sper,  spere,  sjierre  (i5i).  speer 
(132  &c.).  schustier  (9.  cf.  Fr.  2,  236t>).  pl. 
(-ites)  ritter  (_7i)  edel  roemer  (iio),  ro- 
meyuen  (132). 

Quiri-,  quirri-  (Vgut.),  quirui-  (141) 

-tare  vo.v  verris   (123,  141,  Gl.  m. ),   ver= 

mium    (76.  cf.  quiritus)  oft  kirren  (kl). 

*Quiritare  ritterwerck   dryven   (i47)- 

*Quiritari    {i.  miles  fieri   76)    ritter 

werden  (8,  9).  stechen,  spern  (74). 

Quirita  -  tus ,  -cus  (  ?  9 )  i.  verinis 
eumi  emit  vncem  (76,  st.  cum  emittit 
vocem?)  ge-krischt  (8),  -kreyscheyt  (9). 

Quiri-tes  v.  -s. 
*Quiri-tus,  -cius  (9)  (?'.  vox  vennium 
76-  (/.  quiritare  &c.)  worm-stymme  (9), 
-sty  (8). 

*Quiru-  V.  Quir-itare. 

Quis  hd.  wer.  nd.  we,  wie   (11,  132). 

Quis-cula,  se^^«er-tula,  -quila(66  &c., 
121,  Gl.  in.),  -quilla(c.i,m.), -quilia  (19&c.), 
-pula  (8),  qua-cula  (104),  -seula  (74), 
-stula  (34,  64),  -quilia  (gi.  m.),  -squila 
(<i3,  120 1,  -squilia  i  -quaria  (Gl.  Trev.), 
-caria  (121),  -cara  (ii7),  -quadra  t 
-quilia  t  -rqua  (Gf.),  -rcara  (11),  -re= 
quarquara  (i3i''),  -gania  (8i,  -gagina 
(9),  -gada  i23),  -mquam  (100),  -lia  (68, 
74),  -lea  (7.')),  quin-quaria  (74,  75,  76), 
-aria  (3),  -quarieia  (3,  4),  guircula  {q.  v.) 


QUI 


M 


waht-ala  fi2i,  isi^,  <}f.),  -ela  (120,  121, 
Gr.),  -ila  (U7,  Gf.).  watbala  (gi.  Trcv.). 
watile  (104).  hd.  wacli-tel,-la  (87),  -el(93), 
wal-  (100),  nd.  wa-clitele.  wac-thel  (13), 
-tel  (97).  wayciitel  (19).  watel  (49). 
quatte-le  (11),  -1  (20j.  spirti  (quisquila 
121). 

*Quisculus  welcher  (3). 

*Quiscu-mque,  -nque  hd.  wel-,  weli- 
(6),  wil-  (-mque  17),  jetzli-  (75)  -eher. 
7id.  welker,  so  wcre  (-nque  17). 

*Quis-libet,-uis,  -quiam,-quam  (eyn) 
ic-  (4,  5),  ig-  (17),  ich-  (21),  yeck-  (7), 
iek-  (4),  iet-  (ü,  67),  it-  (4,  18)  -lieber, 
-leicher  (4).  nd.  eyn  juweliker. 

Quis-nam,  oft  t  -piam,  -putas  {qq. 
V.)  hd.  welcher,  wer  (iio;.  nd.  welker, 
wie  (68,  132).  wer  auer  (20).  so-  (9),  wer- 
(8)  -wer.  yemant  (19). 

*Quis-  V.  Qui-parum. 
Quispiam  {cf.  -nam,  quiuis)  hd. 
welcher,  ichtes  w.  (f));  wilcher  (17),  i- 
(17),  y-  (HO,  133),  ye-(i32),  ie-(67)-mant. 
hd.  yemand,  einman  (100),  ymandis  (9), 
eczlicher  (9  Auh.),  ain  ietlicher  (76),  etwar 
(Das.),  etwan  einer  (ki».).  nd.  ich-  ic-tcs 
welker,  wie  (132). 

*Quis-pilia  v.  -quilia. 

*Quis-pula  V.  -eula. 

*Quisput-as,  -US  (1)  {cf.  quisnam) 
hd.  welcher,  nd.  welker,  wer-meinstu 
(75),  -win  i  -winstu  {17).  wirdenkest  du 
(20). 

Quisquam  (c/.  -libet)  wel-  i  ickli- 
(7),  eth-  (134)  -eher,  isli-  {sie  23),  eyn 
is-  (22)  -hker,  iemant  (11). 

Quisque  ik-  l  ick-  t  icz-leich  (4). 
eyn  iglicher  (20).  yegelicke  (11). 

*Quisqui  yemant  (20). 

*Quisqmam  {cf.  -libet)  welcher  (18). 

*Quisquil-a,  -ia  v.  Quiscula. 
Quisquil-ia  [cf.  prc),  -ie,  -le  (74), 
i  quintilie  (147),  quisp-,  quinqu-  (11) 
-ilia  [cf.  siliqua)  chlia ;  spriu,  sproih= 
che;  sprochehe ;  gasopha;  trestir  (Gf.). 
helevve  (104,  Sum.).  spru  (100).  spru-he 
(17),  -w  (19).  sprev  t  feyel  spen  l  seich 
(3).  sprew  ader  feyl  (4).  feg-else  (stiejer), 
-unge  (65).  veget  (74).  seg-  (74),  sege- 
spene  (9,  65,  74),  -melc  (75).  saechmeel; 
caf;  draf  of  veechsel;  quaet  slosteren 
of  bolster  (107).  saegemeel;  caf;  draff 
off  veecksel;  quaet  bolster  (132).  kabe 
(19).  kaff  (20).  segsei  (97).  schafsei  (147). 
draf  (quisqu.);  pole  (11).  schode  (11, 
20).  drespe  (13  &c.,  crude  22^).  dreber 
(21).tre-ber,  -ster  (74).slenterlinghe(i06). 
dein  i  ein  vnnutz  ding  das  abgeet  als 
von  ysen  (no).  abschn-it  f  -ayt  (74), 
-idung  i  vnsu-  (65),  vnsaw-  (74)  -berkeit. 
schel-ff,  -et,  -t  (74),  -czen  i  -fereu,  rar. 
seholtzen  (65).  hinwürfig  gesteüd  (Das.). 
auß-kereten  (126,  Das.),  -kcricht  ? -wasch 
(Kl».),  -wuscheten  (126).  giesel  (Ki'\).  gnist 
(v.  a.  1618.  Wetter,  genist  '».).  heyloß  t 
liederHchs  volck(i26).  ge-'mulle  (8).  -moUe 
(9).  grussehen  (7).  ags.  aehnian  (94), 
aegrihau  (i36)  cf.  Goth.  wtb.  A.  12. 

*Quisquilia  {piscis)  stint  (125). 

*Quisquili-,  l  squill-  (125)  -ata 
vestis  scharla-chen  (125),  -ch  (91),  -tiu 
kleid,  nl.  -ken  cleet  (116).  Cf.  squal- 
ata  l  -etum  id.  (Gl.  m.). 

Quisquilium  eyn  spayne  (19).  spaeu 
(11). 


QUO 

Qmsqms  welcher  (73-  welker  (23). 
eyn  ic-  (19),  iet-  (76)  -lieber,  so  wer 
(iio).  so  wie  (132). 

*Quisuis  {oft  i.  quislibet)  welcher 
(18). 

*Qmt  &c.  V.  Qmd  &c. 

Qui-,  quit-  (  75 )  -tantia  quit-antz 
(iio),  -aiici  (147),  -tumb  l  -tuiig  (75). 
quijtschel-tung  (es),  -dinghe  l  brief  van 
quitancie  (i32). 

Qui-,  quit-  (75,  76)  -tare  [i.  d.efal= 
care  75)  hd.  nd.  quit,  quijt  (i32),  quid 
(23),  quiett  (1),  hd.  quyt,  ledig  macheu, 
makeu,  l  scheiden  (132),  oder  eben  (6). 
quied  sagen  (18).  quitt-en  (74),  -lern; 
ledigen  der  schuld  halben ;  wet  machen 
vnd  fry  ledig  der  seh.  h.  (7.')).  loß  la= 
ßen  (12). 

Quitatio,  ac-qu.  quijtscheldyng  (i47). 

*Quititana  {herba)  sounenglantz  (91). 

*Quitta-ntia,  -re  v.  Quit-. 

*Quitt-,  quit-  (76),  quidd-  (ki.)  -itas 
waß-  (7),  etwaß-  (7,  76)  -heit. 

Quitus  hd.  nd.  quit,  quid  (22).  hd. 
wett,  ledig  (7G),  loß  vnd  ledig. 

Quiuis  {i.  quispiam  21)  eyn  ieg- 
(1),  iet-  (76),  ickel-  (21)  -lieber,  eyn  ju= 
weliker  (22).  je  der  nahest  (126).  welker 
(23). 

Quo  hd.  war;  war-wilt  (19),  -hin 
(5);  wahin  (76);  wo-hin,  -hen(21i,  -hene 
(17);  das  (65).  nd.  waer  (11),  war-,  wor- 
(22)  -heu;  welk-,  wol-  (22)  -dat;  welker- 
i  wudanne-wis.  quo — eo  wu  —  wu  (85^^). 

Quoad  wie  lange  (17). 
*Quoad-  V.  Quodam-modo. 

Quoadusque  bis  dar  (20).  zu  diesse 
male  (20  sim.).  to  dese  mael  (11). 
*Quoeie-ns,  -s  v.  Quoties. 

Quocunque  war  (17).  war-hen  (5, 
22),  -heyn  (21).  war  eekers  hen  (23).  hd. 
wohin. 

Quod  waz  iclit  (5),  ich  (7)  als  waz. 
watte  ichtes  wat  (23).  wanne  i.  wanne 
(22).  hd.  waß,  was;  welich-e  (110'^),  -s 
(6);  welch  (18,  110»),  w.  daz  (21),  w. 
denn  daz  (7),  welches  (7),  welich  daz 
(5).  welche  i  wat  (132).  conj.  per  tit- 
rdum,  -ellum  das  (110).  dat  (132). 

Quodam-,  quoad-  (iio^),  quo-  {iio^) 
-modo  hd.  wecher  (7),  et-,  it-,  etz-  (3, 
75,  133),  etsch-  (67),  atz-  (17),  echte- 
(21)  -Hoher  wise,  weysc,  wiß,  ^\^s,  weiße, 
maß  (65,  75),  muß  (17);  zu  etlicher  wiß 
(6) ;  etswaß  (17).  nd.  ytliker  (22),  etleker 
(23),  enich  (132)  wis,  wijs  t   sijns  (i32). 

Quodlibet  igliehes  (9).  ein  juwelick 
(85^). 

Quodlibetum  buch  (9). 


QUO 

Quominus  wie  (18).  icht  mynner 
(9  Anh.).  etwas  minder  (110).  wat  tzo 
myn  (132). 

Quomodo  (quomo,  quodo,  quo  11, 
4,  75.  cf.  quodammodo)  hd.  welcher, 
in  w.  (4),  w.-ley  (18),  in  w.-ley  (3),  in 
wilcher  (17)  wise  sim. ;  wie,  wihe  (17), 
wie  dan  (21),  alß  wi  (3) ;  welcher  maß 
(75);  was  (68),  in  was  (110)  meynung. 
woe  t  in  wat  maniren  (132).  wie  vil  t 
in  waß  gestalt  (65).  wue  dane  wijs  (11). 
*Quomodo  -  libet,  t  -cunque  (  75 ) 
(quödo-,  quo-  68,  75;  i.  qualitereun= 
qua  75)  hd.  welcher  wijß  (20) ;  wyedan, 
wclcherley,  in  w.  (iio)  wise  sim.,  weß 
(69).  in  wat  maniren  (i32). 

Quondam  hd.  et-,  etz-  (5)  -wan; 
eins  (62),  vor  zijten,  wanne  (20).  nd. 
ichtes-w.,  ictes  weune  (22).  in  vortzij= 
den  ofi'  naemals  (i32). 

Quoniam  (qm)  hd.  wanne  {t)  dar 
vmb;  warvmb  (68),  dan  w.  (110),  dan 
war  es  sacli  (05),  selten  mal  (Das.), 
want,  war  t  wohin  (20).  nd.  wante, 
wüte  (22),  dar  vmme. 

Quoniamquidem  {i.  quia,  quoniam 
q.  v.\  in  HO,  132  zweimal,  einmal  = 
quando-  68,  alpli.  quamquidem)  wie 
doch  (iio).  want  soc  danich  wijß    (132). 

Quoque  hd,  aber;   vnd   auch,   aifcer 
vuil  (()).  aicU  (5^).  nd.  vnde  auer. 
*Quo-  V.  Co-quina. 

Quoquomodo  in  welcher  maß   (65). 

Quorsum  hd.  wo  wiltu  hin,  wo  wil 
du  lieyn  (18),  wo-liin  (70,  134), -hine  (66), 
-hien  \i\.o^,  i32),  -hene  (19,  133),  -hin  uß 
(G),  -hin  wert  (9),  -hene  w.  1  17);  wor 
hene  (13),  wa-hine  (67),  -hin  (es,  69,  110^). 
)id.  wor  wultu  lien.  waer  hin  (11,  20). 
war-  (20,  99),  hin-  (8)  -wert. 
*Quosque  v.  Quousque. 

Quot  lid.  wye  vil  sim.  woueel  (19), 
wilcher  (17).  nd.  wu-,  woe-  (132)  -vele, 
-velle  (22);  lioe  voel  (11). 

Quotannis  alle  iar  (iio),  iaer  (132). 
*Quotanu-m,  -s  v.  Cydonia. 

Quotempore  hd.  welcher,  zu  w.  (21), 
zu  welicher  (6),  welche  (ö'',  i33,  i:u), 
welcli  zijt  sim.   nd.   welker  tijd. 

Quo-,  quot-tennis,  -tennus  hd.  wye- 
vil  jar,  -vil  iarig  (1),  -vil  jerig  (7,  76), 
-veyl  iare  (18),  -vil  iar  alt  (7"));  von  wye 
feie  garn  (17);  wy  fil  jariek  (ä**);  wye 
alt.  nd.  wu  vele  iarich,  hoe  aelt  (11). 

*Quo-,  quot-tidem  {i.  quot)  hd.  wye 
vil  sim.  nd.  wu  Acle. 

Quotidi-  V.  Cottidi-, 

Quo-ties,  -cies  gew.  quoe-,  quot- 
iens  hd.  wye-,  wo-  (6,  13),  nd.  wu-dicke. 
hd.  wye  dig,  wy  offte  (4),  wo  oft  (6), 
wie  oft  (76). 


Qur 


481 


Quoties-,  (jeio.  quociens-eiinque  hd. 
also-,  nd.  alzo-dicke  sim. ,  -decke  ( 13 ). 
wie  dig  (17).  wie  menig  mal  (es,  110^), 
mall  (iioi>).  wie  menich  werff  (132). 

*Quoti-,  bissv).  quotti-,  quti-  (i52) 
-farie,  -uarie,  -narie  (07,  133,  152)  hd. 
wye  mancher-,  meuger-  (6)  -ley.  nd. 
wu  ma-,  men-  (22)  -nigher  leye. 

*Quotifarius  wie  maniger  lay  ( 1 ). 

*Quo-,  bissw.  quot-tiformis  hd.  wye 
manch- ,  manig-  ( 1 ) ,  mennig- ,  menig-, 
mancherlei-  (4,  67)  -formig;  wie  man- 
cherlei form,  formirung  (3),  forme  vnd 
gestalt  (75);  welcher  forme  (7).  nd.  wu 
maiiieli  formich. 

*Quotimodus  wy  manich  (5^). 

*Quoti-narie  v.  -farie. 

*Quotinus  &e.  v.  Cydonia. 

*Quoti-  r.  Quotu-plex,  -plus. 

Quotquot  hd.  wye  vil.  nd.  wu  vele. 
als  vil  er  ist  (65). 

Quott-  V.  Quot-. 

*QuottuIus  wie  menigfeltig  (76). 

Quot  vleibus  t  modis  wie  manig 
male  (75). 

Quotu-,  quottu-,  quoti-plex,  -plus 
hd.  wje,  wy  manch-feldich  sim.,  -falt 
(5^),  -fordich  (21);  wie  inanig-faltig(no), 
-feldig  (1),  -ueltig  (75).  nd.  wu  manich 
vohlich. 

Quo  -  ,    quot  -  tuplex    wy   maunich 

feldig  (4).  wy  manchfeldich  (3).  wie 
menig-  (76),  vil-  (7)  -feltig.  wy  vil 
vaeh  (9). 

*Quotupliciter  wie  manigfaltigli-chen 

(110),    -ch   (68). 

Quotu-,  quoti-  (.5'')  -plus  hd.  wie 
manig-faltig.  -feltig  (7).  wo  manich  falt 
{bH 

Quo-,  quot-tus  hd.  wye  vil  ist  der 
sim.  nd.  wu  manich  is  der.  wy  mancher 
(5^).  wie  m.  ist  ir  (67,  133).  wie  vil  ma= 
niger  (1).  wye  man-ger  (20),  -ehester 
(19).  welcher  in  der  zal  (110''),  zall  (iio*»). 
hd.  w.,  was  (75)  ist  er,  der  (70,  75,  134) 
an  der  zal.  hoe-  (11),  die  wye-  (i32) 
-menichste.   was   orden-  o.   senick-unge 

(75). 

Quotusquisque  wie-dick  i  -offt  (iio 
sim.). 

Quouis  wohin  i  wo  wiltu  hin  (75). 

Quou-,  quo-  (133,  oft  alph.)  -sque 
hd.  wye-verre,  -verr  (i34),  -ver,  -fer, 
-lange;  wo  lang  t  werne  {sie  13);  biß 
dar  (5^>).  nd.  wente  war  wu  ver  (23); 
hoe  lange  (11). 

Quoxare  {cf.  quaxare)  i'.  Coaxare. 
*Qutinarie  v.  Quotifarie. 


I)ll.rE>B4CH    Glüs.sariu.ii. 


Gl 


R,  RH 


RAB 

*Rabaculus  riib-grali,  -kraut  (7i). 

*Rabe  r.  Karabe. 

*Rabellare   (c/.  reb.)  wieder  sin  (8). 
wider  seyn  (9). 

*Rabendula    (c/.    angelica)     ringel= 
pliunen  1^7  5). 

Rab-idus,  seiner  -ilus,  -olus,  -iosus 
/id.  ml.  ras-,  hd.  ros-  t  wiet-  (iioi^),  roß-, 
l  wit-  (uoa),  dob-,  dab-  (19),  nd.  dou- 
ende.  hd.  tob-  {  wut-  (9),  wuet-  (75) 
-euder;  wotend  (G);  dobendi-ch,  -cht 
(21);  tob-endig,  -iscli(l);  wiettig  tobung 
(-idus  7fi),  taub  l  russig  t  gähelich 
T-iosus  12(0;  vn-synuig  (8,  iio),  -gesunt 
(7);  elaffig  vor  vnsynniger  weise  o. 
wutung  (75).  nd.  do-,  da-uendich ;  ver- 
woet  (132).  räz  (rab-,  rap-idus,  rapula 
Gt.l.  rapidus  canis  wütender  o.  toben- 
diger  liuiidt  (74). 

Rabies  {i.  Scabies  7»;)  hd.  tob-,  dob-, 
wiet-  1^1)8,  iio),  wuet-  (75)  -unge;  tob- 
ischait  (,1),  -ende  such  (9);  dob-en  (18), 
-eudichkeyt  (13),  -endckeyt  (12),  -igheit 
(10),  -ende  sucht  (8);  taub-s.  (126), 
huudsteube  (i28),  dabinheyd  (19),  vn- 
gesuntheit  (7).  nd.  Ao-,  da-iiinge ;  rasen- 
(11),  verwoet-  (132)  -lieit. 

*Rab-  V.  Rad-igudium. 
*Rabilus  v.  Rabidus. 
^Rabinum,  raviisiuni,  gramen  raui- 
sum  rabi-nen,  -ß  graß  (143). 

Rabiositas  doueheit  (20). 

Rabiosus  v.  Rabidus. 
*Rabire  ranarum  vox  (i4i). 

Rabo,    g.   -onis    [i.  mensura)    mate 

(147). 

*Rabo-  (7),  rapa-eaulis  (c/.  napo-c.) 
ruben  krut(7).  ruobigras(Gf.).  rubbisgräs 

(130). 

*Rabolus  (cf.  rabvilus)  eyn  kaier  (7. 
cf.  kalien  fabidari  Kil.  &c.). 

Rabula  i/.  calunmiator  iio  &c.,  raucus 
136.  f/.  rabidus,  rauilla)  zaucker  o.  schel= 
ter(iio).  kyuer;  schekier;  roeper  fi32). 
selilaher  (es),  blo- (126,  Das.),  plau-(Ki^)- 
derer.  zungen-trescher  (Ki^.),  -drescher 
(Ki''.).  id.  een  krijsclier,  tierder  voort  recht 
cakehier,  swetser,  pleytvoghel  (iie). 

Rabulare  {i.  verbosare)  schelten  i 
klagen  (iio  sim.).  raff-  (iio),  rabb-  (i32) 
-eleu. 

Rabulatio  scheltung  (68,  iio).  rabbeU 
inge  (132). 

Rab-,  rap-    (129)  -ulatus   (/.   sonus 

rapidus   lay)    ain  geschray   (76).    stym 

geschrei  (8).  eyner  stimme  lawt^  donne(9). 

*Rabulo,    g.    -onis    predi-ke,    -cate; 

sermoeii  (i47). 

Rabulus  spotter  (20).  klef-fisch  (8), 
-fig  (76),  -isch  (9).  thincman  (Gf).  ags. 
flitere  in  ebhatis  [lat.f  94,  136). 


RÄCH 

*Racalla  (cf.  racana,  ralla,  ragella 
Gl.  m.V)  ruhi  (127). 

Racana  (w5</.5  Gl.  111.)  <ig.s.  huitil  (i36). 

*Racator  {i.  parit-us,  -or  &c.)  hen= 
cker,  peiniger,  tottengraber,  lecker  (71). 

*Racca  (oi)),  racea  [i.  in  quo  vertitur 
inandibula  76.  cf.  racha  par.'i  j^edis  &c. 
(Jl.  m.V)  gaspc  (99).  en  gaupcsche  (23). 

Racc-,  räch-,  ranc-,  rauc-,  rechan- 

are  vox  iigridis  (oi.  m.). 

*Racea  v.  Raca. 

*Racedo  ?;.  Raucedo. 
Racem-,   racim-  (8),  ratin-  (76)  -ari, 
-are(18L')  weyn  (9),  wine(8),  drüben  (18i»j 
lesen,  trauben  samlen  (64). 

Raceniatioiiach-lesung(9i),-wimmen 
t  -lesen  der  trauben  (126).  atfterberg-, 
nocheher-,  stuffei-,  retzel-ung  (88). 

Racemosus  traubechtig  (i26). 

Race-,  t  rase-  (11),  nacer-  (1)  -mus 
hd.  wein-rebe,  -reben  {sg.  i5i),  -remen 
(4),  -traub  (1),  -rebe  mit  weyn  trawben 
(9);  rebe,  wine-r. ;  wiu-reb,  -drube  (18), 
-garten  reben  t  -g.  czwyg  (19),  -steyn 
(21),  -trüb  l  -gart  (68);  eyn  resebir  wiu 
stog  (5'') ;  trubo  sim.  t  drappo  t  champ 
(Gf.);  die  trappen  0.  keinme  von  den 
wyn  trüben  (110);  der  rapp  0.  dnipp 
am  trauben  t  das  tr.-beere  l  stirtzel 
(126);  der  trap  von  dem  trüben  (75); 
drüben  rapp  (67,  133);  rap  (17),  rape(13), 
drap  (49),  kam  (7),  der  kampff  (114); 
drauben-rappe  (i52),  -kam;  trauben 
kämm;  traben  kamp  (i5i);  herling  (65, 
BM.),  horlingk  (65  var.).  hd.  nd.  rancke. 
wijn-coern,  -garde  twijch  t  r.  (11), 
-gartzrauek,  -druue;  rosiju  (132).  rosijnen 
(147).  riss  (23). 

*Raeen-a  (75),  -ea  [cf.  lacena,  ratera, 
crinacula)  hachell  (16  j.  hacliel  {i.  cerun= 
cula  &c.  75). 

*Ra-  t  ro-cia  (i.  clipeus)  tartsche  (75). 
*Racimari  v.  Racemari. 
*Raciotionari  v.  Ratiocinari. 
*Raera  rungh  in  cn  waghen  (147). 

*Ractare  {cf.  raccare,  ragere)  ceruo= 
rum  est  (76). 

*Raculum  boghel  (98). 
*Racumcula  v.  Ratiuncula. 

*Rach  (cf.  sq.)  trocz  (9).  r.  in  Collum 
tuum  trutz  räch  (74). 

Rach-a,  -us  (74)  torecht  l  truc/  wort 
(9).  liirn-loser  (74),  -los  (9),  -loß  0.  dor- 
reeht  (8).  ein  vnwirseh  i  hunnisch,  var. 
honisch,wort  i  ein  w.  der  vnwirschkait 
&c.  das  den  zorn  eygt,  var.  eugt  (65). 
eyteler  i  vnnutzer  (74). 

Rachare  (76,  Gl.  m.)  v.  Raccare. 

*Raehettum  {i.  reticulum  in  ludo  pi- 
larum)  racket  (Kil.). 


RAD 

*Rachi-  burgus ,  -  nburgius  ( .Sum. ), 
-npurgius  (6)  eyn  lantricliter-  ((J),  -rehtere 
(Suiii.).  land  ricciitcr  (7). 

•"Rachus  V.  Racha. 

*Radadix  v.  Rhagades. 

*Rad-,  redi-  (ki.)  -antia  (fl.)  rednitz 

(74,   Ki.). 

*Radarca  {cf.  radula)  gall.  radoire 
de  pestrin  (122). 

Radare  hd.  nd.  scher-en,  hd.  -n, 
-nt(13);  scha-reii  (G),  -ben  (65);  »chrap- 
en  (109,  132),  -pen  (i32). 

*Radi  v.  Radosi. 

*Radiamen  lid.  nd.  schin.  hd.  schein, 
schinunge  (iio).  schijnsel  (132). 

*Radiantia  schinbarkait  (65). 
Radiare  \i.  ir-r.  t  nitescere  t  ruti= 
lare  1)  hd.  nd.  sclii-,  hd.  schei-nen.  hd. 
schin;  gli-tzen  (1),    -ßen;   gleyssen   (9), 
glenczen  (20),  flackren  (62). 
Radiatio  glantzung  (i26). 
*Radiatus  glanch  (es). 
*Radieala  v.  Struthium. 
*Radicalis    i.    marasmus 


&e. 

(116). 


ver^ 


welckung,  volkommen  cttiek 
*RadicaLiter  wurtzlich  (75). 
Radicare  {i.  radices  euellere  76,  emit: 
tere  Bi.)  hd.  wurtzeln,  w.  graben  (76),  w. 
vß-gr.  (es),  wurtzen?  w.  gr.  (75) ;  wortzeln ; 
vz-,  auß-,  vß-w. ,  -wurtzlen,  -sproßen, 
-spryssen  (69,  134),  -lußen  (21),  -lassen 
(5),  -ritten  (6).  vyß  plucken  (132).  nd. 
wortelen  (11),  vortel-en  (23),  -len  (22), 
utlaten. 

Radicatio  {i.  redactio,  £iao(5iaa|i6^ 
Gl.  m.)  wurzelunge  (20). 
*Radic-iosus  v.  -osus. 

Radic-itus,  -atus  {sie  Br.)  hd.  von 
wurcz  (1),  wurtzel  (4),  der  w.  (iio), 
wortzeln  (5)  vff,  auff,  off  (5).  von  (19  k 
van  (11)  gründe,  hd.  von  gr.  vß  (75,  76), 
vff  sim.;  czu  gr.,  czu  gronde   (17).   van 

f;r.  vp  (132).  gruntlichen  (21).  hd.  gentz= 
ich  mit  Avortzel  sm.  wurtzlich  (75).  van 
wo-  (22),  vo-  (23)  -rtelen. 
*Radicositas  wurzelunge  (20). 
Radic-osus  (Er.) ,  -iosus  (11 ,  75)   {i. 
radicibus plenus)  hd.  wurtz-ig  (75),  -elich 
sim.  nd.  wortelic. 

Radicula  v.  Citocacia. 
Radificare  wurtzel  machen  (74). 
*Radi-,  rade-,  rabi-gudium,  radigu^ 
dum  (74)  (i.  raphanus  minor   74,   ra^ 
fanoleon  &c. )   merratih  t  ehren  (Gf. ). 
merrettich  t  kryeu  (74). 

*Radinape,  rodina-ps  (94^),  -re(i36) 
{cf.  lapathum)  ags.  ompre  l  docce  (94^) ; 
lelothr-ae  (94),  -e  (i36). 

Radiolum  {i.  polypodium  Gl.  m.,  cf. 
felicina)  ags.  eoforfearn  (94^). 


EHAG 


RHAM 


RAN 


483 


Radius,  rado  i  razus  (Gf.  6,  325)  {«. 
naiiicula  l  pecten  textoris  i.  lignum  quod 
dixtinguit  stamina  Br.,  scampnasic  76; 
virga  geometr-i,  -alis;  genuti  oliue;  i.  q. 
protenditur  in  quadriga  in  medicullio 
76  st  modiolo  Br. ;  sj^lendor  stellarum 
t  solis;  lignum  qua  equatur  modius)  raia 
(i2i,  sim.  Gf.  '2,  383).  reia  (i4i).  radie  i 
raeye  (Kii.).  strame  (65).  strara  von  der 
sonnen;  schutzel  als  die  weber  haben, 
vlg.  schviffel  (75).  ström  t  strim  (126). 
liecht-straini  (3,  7i),  -streym  (1).  vss= 
gandes  lieht  (93).  glast  (7).  glanst  (??) 
des  lichtis  aus-flus  i  -brechen  (9  Anh.), 
-prehen  (74).  eyn  uss-brechung  i  -driigg 
des  liechtz  (62).  hd.  glanß  (12),  glantz. 
gl.  (15,  6.5)  t  vßdringen  (15)  deß  lichts. 
sunnen-gl.  t  schöne  {b  in  e  verb.  9). 
s. -schein  (16).  sonnen  schin  (8).  hd. 
nd.  schin.  hd.  scheyn,  licht,  speyche, 
spaich,  speicli  (in  dem  wagen  iio ,  an 
eym  rade  5,  im  r.  75),  spyche  (12), 
tychsel  (76),  vinger  (71:),  spule,  spol; 
weber-scheflin,  var.  -schifflen  (e-t),  -kamp 
(1);  eyn  messe  girthe  (17),  meßrut  (74), 
zei^oruota  (Gf.).  nd.  licht,  lecht,  stremel, 
speke,  speeck  (11,  132)  in  dem  wagen 
(132);  spole,  spuel  (11).  strich-  holtz 
(iioa),  -oltz  (no^).  strekel  (132). 

*Iladius  a-,  o-  (8)   -bstractus  vir= 
stossen  schin  (8).  vorstosen  scheyn  (9). 

R.   directus    glich    schin    (6).    des 
Hechtes  glicher  schin  t  glantz  (76). 
R.  ferreus  pfriend  (126). 
R.  fraetus  v'-stossen   t  -brochen  (9 

Anh.). 

R.  lucis  lechtstrime  (22^). 
*R.  o-  V.  R.  a-bstractus. 
*R.  qntus  t  modens  des  lichtes  gliche 
stricke  scheyn  zacken  (9  Anh.). 

R.  reflexus  widcr-schin  (8),  -scheyn 
t  spule  (9),  -gelen  seh.  (9.  Anh.),  -geboru 
schin  (6). 

*R.  strictus  (c/.  r.  abstractus,  frac= 
tus)  u'stossen  schin  (6). 

*Radiuuin  speke  (11). 

Radix  hd.  wurcz;  wurtz-e  (93),  -en 
(1),  -el;  wortze-1,  -11  (132);  wirbel  (76); 
ra-  (1,  105,  Gf.),  re-  (7,  Gf.),  ret-  (6),  mirre- 
(153),  milter  rä-  (93)  -tich.  nd.  wortele, 
redic  (47,  (80). 

*R.  enisi  ybsch  wurtz  (87,  146). 

*R.  felicis  [st.  fil).  varin  (Sum.). 

*R.  illyriea  i.  iris   blaw  gilgen   &c. 

(116). 

R.  montis  der  antritt   o.    rist  (126). 

*R.  pontia  t  reubarbara  rupontiehen 

(125.  cf.  rapontium).   i.  q.   reu-bai-ba= 

rum   l  -pontieum  (Hr.),    rha-p.   (143). 

rebarbarum  efit  species  in  apoteca  (76). 

*Rado  V.  Radius. 

*Radosi  seiro    (i4i ,   Gf.).    radi    skir 
(Gl.   Cass.). 

Radula  vaß-schaben?  -raspen  (128). 
nl.  rijuer,  raspe  (116).  scharre  (Fr.). 

*Rafanoleon  (X  pacpavIXaiov  ?)  me^ 
riratih  (Gf.).  hanifwrz  (127). 

Raf-,  raff-  v.  Raph-anus  &e. 
Raffius  V.  Rapheola. 
*Ragabia  slougriumo  (?  Gf.). 
Rhagad-es,  -ia,  g.  -ie  (147),  rada= 
dix   (85)   hd.   schrunden    (Das.    &c.).   nd. 
scrunden  (85ab);  klöven  im  bakdarm  (i. 


rim§  ani  Chytr.).  van  croeckel   of  rymp 
eyne  spleete   (147). 

*Ragadia  (aus  rhagadia  raye,  fissura 
X  raia)  galt,  raye  (piscis  122). 

*Ragene  (c/.  ragella  Gl.  m.  ?)  rezinun 
[vestes  104,  Gf.). 

*Ragere  {ceruorum  est,  cf.  ractare; 
raneere,  rangere)  czu-  (9) ,  czo-  (8) 
-rnen. 

Raia  {i  rocho  125),  roch-en  (125), 
-e ;  raia  oxyrynchos  nl.  vleet,  snuy= 
tert  (116). 

*Raia  fieberwrz  (.Sum.  vi.). 

*Rairi  (87),  raici  (?  146)  cedri  {cf. 
rariei?)  wekholterholtz  (87,  i4fi). 

*Raliees  (.s-^.  cal.)  stof  (121). 
Ralla,  vlg.  rasilis  eyn  grof  cleyt  (132). 
scarlachen  (i3ü,  Sm.  3,  386).  rasilis  scher- 
perlich  gewande  (74). 

Rall-a,  -um  t  ruUa  [in  Dtuchschnf- 
ten),  t  rullurn  (Das.)  scher-  hd.  -messer, 
-tuch,  -duch,  nd.  -mes,  -mest ,  -laken. 
scharsach  (7,  74,  75,  76).  pflug-stecke  l 
-schurre  (Ki^.),  -stocker  (Fr.),  -schorer 
(12c,  Das.),  -schor  damit  man  den  wegyß 
o.  pflügeiseu  schabet  &c.  (Das.).  schaber 
t  ruthe  t  rinde  am  pflüg  (Kl*.),  rüde  l 
stoker  darmit  men  de  plochschar  rein 
maket  (Chytr.).  rudel  (120).  reyt  (9i.  cf. 
Sm.  3,  164).  reitelsteck  (Das.). 

*Ralpo  [cf.  palpo)  fiualder  (104). 
Rama  [ciu.  hehr.  i.  excelsa  Br.)  ho® 
(8).  eyn  hoch  (9).  hohe  (75). 

Ramal-e,  l  -is  (147 ,  Br.)  *.  tzwieg 
i  tzelch  (125).  ast  (88).  adj.  czweygech 
(9i.  zwigecht  (8).  rijserich  (i47). 

Ramare  {i.  raitcus  fieri  76)  czwi= 
gen  (8).  czweygen  (9). 

*Ramarium  i.  lignum  rami  (76). 
*Rama-tus    i.    arnicus   l   vnitus  (76) ; 
-thus  vir  i.  speculationis ;  -tha,    -thum 
beschawung  o.  Spiegel  174). 

Ramea  v.  Hirna. 

Ra-,  t  rasa-  (125)  -mentum,  ramen 
(74,  75),  ra-  (7öc),  ka-  (7öabc)  -metum 
(i.  quisquilie  93,  mensura  cuiuslibet  rei 
76)  mas  eins  ieglicheii  dings  ,  vlg.  was 
abgescliabt  wirt,  var.  wart  von  eim 
leg-,  var.  iet-lichen  dinge  (75).  Splitter 
(125).  ab-sneite  (93),  -schnayt  0.  -schab 
eines  ygiiehen  dings  ( 74 ).  schnitz-  t 
schclf-lin  (Das.).  hd.  schabe-  (8,  9),  snicz- 
spene,  t  stäup  (17). 
*Rameus  v.  Rhamnus. 

Ram-ex,  -ix  (Br.)  («'.  mentula  129,  Br., 
virga  9,  hernia,  pilositas  in  pudendis) 
bruch  (88).  ein  gebrech  im  (110),  g.  t 
scboringhe  in  dat  (i32)  gemechte.  der 
karnoffel  (126  &c.).  brock  (Chytr.).  hd. 
schäm  har.  hd.  /*f/.  ast.list  (49).  czolcher 
(9).  riet  o.  kocher  (8).  mansglid  (75). 
zerß  (74). 

Ramicosus    bresthaft    an    den    ge^ 
mechten  (110).  geschort  (132).  telli-  (23), 
tel-  (22)  -gich.  großtsersiger  (74). 
*Raminum  (cf.  sq.)  knophen  (1). 
*Ramipastrie  ast,  oyst,  tack  (147). 

Ramix  v.  Ramex. 

Rhamnus,  ram-nus,  -inus  (67,  152), 
i  -eus  (Voce,  ex  quo),  -mus  (93.  i.  -mus 
albae  spinae  94,  ise^^  missverst.),  -pnus 
(23),-nis(4).  -us(5.w.),-ma(i2i),namnus 
(1),  raninus  (74),  ronus  {Cj[.  v.j  (i.  vepris 


1,  2,  spina  alba  74,  rosetum  q.  v.  75) 
hd.  hagin  (101,  Gf.);  hagen-,  han-  (21 
&c.),  hayn-  (5,  9,  4),  hag-  (74),  kerstes- 
(100),  agal-  f  adil-  (Gf.),  bern-  (125), 
rosen-  (75),  ?td.  nd.  hage-,  stekel- 
(99)  -dorn,  -dorn  bäum  (21,  4).  d.-hegk 
(1),  -heck  (19).  dorenhekch  (2).  Stengel 
von  den  rosen;  r.-st.  i  -stock  (75).  kro- 
seller  {teut.  et  simul  gallice  20.  cf.  Dz. 
"Wtb.  184).  croselbusg  (99).  hüls  (12.  cf. 
ruscus),  falbamn  (114).  truß wurtz  (74). 
wachsolter  (93).  agaleia  (120,  Gf.).  agelei 
(121).  agrs.  thefedhorn  (94»);  theban-thorn 
(94),  -thron  (i36). 

Ra-  V.  Ar-moracia. 

Ramosus  hd.  ast-icke  (10),  -ick  (4), 
-ig  (134),  -liher  (i4i);  e-,  t  ne-  (7),  6- 
(67)  -stig;  estich  (5),  czwigig  (17). 

*Ramotus  {aus  examitus  sim.  ?}    qr. 
i.  sericuni  lat.  (76). 

*Ramumulum  {aus  chamaemelum  ?) 
hundestill-i  (Gf.),  -e  (.Sum.). 

*Ramunculus  astel  (75). 
Ramus  (  cf.  rhamnus ,  homieida ) 
hd.  nd.  ast.  hd.  aist  (G) ;  zwi-g,  -ch,  -ck 
(.5);  czweyg  (9,  4),  zwey  (134),  szweyl 
(13),  zeich  (74),  czelge  (19),  czeilge  (14). 
tel-lige  (12),  -lieh  (132),  -ghe  (23),  -ch 
(99  &c.).  twich  (23).  twijch  (11,  i47).  toern 
steke  (11).  hag-  (8),  hagen-  (76)  -dorn, 
ranck  (147). 

Ramusculus  czweyge  -  ( 9 ) ,  zwyg- 
(8),  est-  (76)  -lin.  risigen  (100). 

*Ram-,  rhamn-  (Pap.)   -usia  /.  for= 
tuna,  i  indignationis  dea  (110  &<■.).  gluck 

(74). 

Ran-a,  l  -uneulus  (i4i,  Chytr.)  {cf. 
vrus)  hd.  fro-sche,  -schße  (i52),  -seh, 
-ße,  -se  (i4i),  -ß  (12),  -csch  (76),  -chs 
(103),  -esch  (20),  -yssche  (19);  fresch 
(5b),  frösch  (93),  fresse  (49),  fräße  (21), 
hoptzger  (i26).  nd.  ho-  (22,  23),  hu- 
(22b)  -pper;  huplyng  (i47),  hutzke  i 
padde  (109);  pogge  (Chytr.),  pokghe 
(22b),  vorsch  (11,  132).  mer  frösch 
{piscis  93).  ranarum  foetus  poggeu  raf 

(Chytr.). 

Rana  rufa  krott  i  trothe  (77). 
Rancare  heyser  sein  (64). 
Rancare  v.  Raccare. 
*RancemLUs(a2<srac.X  ranket  raucke 

(74). 

Raneere  (co  xi  ctum  18b.  i,  feiere 
i  irasci;  cf.  ragere)  hd.  nd.  stincken. 
hd.  zu-,  zu-  (134),  zi-  (76),  zy-  (64^),  czo- 
(4),  nd.  to-rnen.  czorn  (17,  133).  zornig 
(110  &c.),  graw  (68.  cf.  ranco-r,  -rs) 
werden,  zancken  t  grinen  ( /.  rangere 
75).  stirmen  (76). 

Rancida  caro  garst  (110),  garstig  o. 
stiuckend  (Das.),  gastig  (132),  pfinnig  (68), 
garstet  l  pfynnet  (64)  fleisch. 

Ranc-ide  t  -orose  (e.rixose)  zanckisch 

(-5)- 

*Raneidiunculus  stinckachtich   vyn= 
nicheit  (i32). 

*Raneidolum  verbaninge  (11). 
Rancid-ulus,  -olus  hd.  nd.  stincken- 
dich,   hd.  -dig,   -dicht  (21),   -de  (8),  -d 
(134).  schimlig  (67).  gar  stik  (X  garstig) 
i  stikunde  (9). 

Ranc-idus,  i  -orosus  (/.  rixosus 
75)  stinck-ig  (69),  -icli  (107),  -ung  (4), 
-echt  (7),  -achtich  (132),  -ende  i  stanckig 
i  schimlig  (110).  stingent  (67).  smir-chund 

61  * 


481 


RAP 


RA  PH 


RAS 


(s),  -kuud  (1).  hd.  tid.  vinuicli.  kd.  fin- 
iiii,',  -nicht  (17),  -oclit  (77);  ijüii-uot  (64), 
-iiifT  («;»,  70,  IS4),  -dig  (t;9);  Cynt  (10), 
vvn.Ilfli  /  jr.M-st  (V)).  pirst  (12,  22''.  77). 
pust  ij;  ^.■>  mtk'.,  21,  12.S,  Ki".),  icli  (18, 
'22i,  -lieh  (.')).  -et  (C4)  gerstich  (23). 
kastich  noo).  parceiiter  (Gf.).  tzo-  (i32), 
too-  (107)  -rnii'li.  zanck-  f  grii)-i.sch(75). 
snidiiht  /  i>in  (77). 

*Rancina  (st.  nincina)  nuil  (I3i). 

*Ilaueius  (/.  mucor)  gacz  (5''.  cf.  sq.). 

Rancor  (</.  mancor  )  garst  (9,  17, 
75,  uo,  Hi>t.  r>).  giTsti  (Gf.).  h(l.  garste-, 
garsti-,  garcze-  (b^),  gaistig-  (74),  vn= 
winlig-  (.68)  -keit.  gorstiihoit  l  vvune 
(23).  onwerdichcit;  tzornich  stauet  oflf 
gay.-*theit  (i32).  zanck;  zornig  (uo). 
staiick  (68,  uo).  zaiK'k-  t  grin  vmg  i. 
rixositas ;  pt'nafkel,  var.  pfinackel  [alph. 
ptii)  am  i  gestaiuk  von  fleisch  (7ö).  /id. 
ein  tyiine,  pfvnnc  (74),  ptiu,  fine  (i33); 
finuichcit  (21).  grawe  (Das.).  graue  vnd 
graiüender  gestanck  (Ki». ).  smirchait 
(1,  3).  liaße  (13).  czorn  (76).  bitter  mut 
{  cz.  (8,  9).  der  groll  des  zornß  i  ein 
bitterkalt  i6,j).  ran-goson,  -kason;  parz-, 
var.  parr-unga  (Gf.).  ags.  thro-h  (94),  -ch 
{i.  invidia  t  odium  136). 

Rancordia  zornikeit  (uo  sim.).  toer= 
iiicheit  6cc.   (147). 

*Rancoreus  frawen  sucht  (9).  frauwen 
schnell  (nie  8). 

*Raneorose  v.  Rancide. 

Rancorosus  ((/.  rancidus.  inanco= 
rosus. )  finn-ygk  (21),  -icht  (18),  -echtig 
(5).  vyun-achtich  (23),  -echtich  (22).  hd. 
zorni-g,  -cht  (18) ;  zaruig  (6).  nd.  tornich. 
hadericht  (75). 

Raneors  zornig  (uo).  tzornich  (132). 
tocrnich  &c.  (147).  gram  (68). 

Randiculus  (Br.  st.  rancidulus) 
stinckachtig  (68). 

Ranetum  (Br.)  vorsehen  stede  (i47). 
*Rangere  v.  Rancere.  rango  i.  iras= 

cor    (76j. 

*Raniiius  v.  Rhamnus. 

Ranire  ranaruni  vox  (Gl.  m.). 

Ranunculus  ^^.  batrachium  144.  cf, 
rana)  frosc  { Sum. ).  hauen-,  rappen-fuß, 
gleiß-,  var.  gliß-blumeu  (144).  kuchen= 
schel;  kuschcUen;  hacketkraut  (?'.  oreo^ 
selinon  73). 

*Ranus  eyghenman  (8i). 

Rap-a,  -pa  (64^),  t  -um  (91,  iio  &c.), 
t  -ula  l  -lüum  (147)  {cf.  napa)  hd. 
ruüb-a  (87.  Gf.),  -e,  rube,  rub  (6,  134), 
rueben  (2),  ruben  (1,  75),  robe,  rieb, 
raben  t  moren  (75).  nd.  roue.  roebe  (147). 
rube  t  rape  (132).  rettieh  (74). 

*Rapabuluin  v.  Rapalum. 

■•■Rapa-  V.  Rabo-eaulis. 
Rapacitas  abziehung  (65).   zu  griffi- 
kait  (76).    raubery  (uo).  roubuuß  (68). 
roeueiiisse  (132). 

'Rapacium  laybprots  (74). 

*Rapa-lum,  -bulum(i22)(öM5rhop.?) 
gloekenscbweugel  t  kloflfer  (9i).  gall. 
barre  (1221. 

Rap-,  rapul-arium  roeben  stede(i47). 

Rapax  hd.  grif-fig,  -fich,  -ftich,  (20), 
-elig  (17);  greyffig  (132),  be-gr.  (74), 
nemig,  zugriffer  t  nemer  mit  macht  (75); 
raub-ig  (88),  -hafftig,  rauphatftich,  rapi= 
scher  (74);  zueke-r  (65,  75),  -ndiger  (74), 


-nder  (9),  -nde  ^8).  nd.  grepech  (22) ;  gryp- 
ich  (132),  -ex  l  rouaclitich  (23). 

Rapere  hd.  gri-,  grei-  (134)  -ffen.  hd. 
nd.  nemen.  hd.  gewelticlich  n.  (7),  zu 
nienien  (7ü),  zuckeu  (75,  7«);  rau-,  ro- 
(tj)  -beil.  na.  gripcu,  rapen  (22*^). 

*Rapid-Inosu8,  -us  roifflick  (147). 
Rap-,  raph-  (  132  )  -idus  (cf.  pro., 
rabidus)  hd.  nd.  nem-,  hd.  neym-,  czug- 
(17)  -ende.  hd.  nemig,  namig  (1);  griff-ig 
(uo),  -tig  (20).  Iioestich^grijffich  (i32). 
hoc-  (uo"),  ho-  (uo'>)  -schig. 

Ra-,  ru-  (133)  -pina,  f  rapula(i  10  ic.) 
hd.  rau-p,  -pe  (i33),  -b,  -S  (20),  -bung 
(18) ;  röb  (G),  rob  (76),  strazraub  (2).  nd. 
roff,  roei". 

*Rapina  (aiiis)  was.sersteltz  ('74). 

*Rapinatoriuni  roitfstede  (U7). 

'"Rapinositas  raubcrye  (20j. 
Rapistrum  [i.  zizania  125)  hedrich, 
per-,  ber-wurtz   (74).   redich  (17).    hei- 
(17,  74),  he-  (47,  85,  125,  Sum.)  -dprich. 

Rhapontieum  i-.  Radix  pontia.  Ma= 
ronium. 

*Rap-ontium,    -uncium  i  -unculus 
(Das.)   (cf.   radix  pontia)    rapantz-lin 
(Das.),  -ele  (lu).  rabintzlcn  (91). 
*Rappa  V.  Rapa. 

Rapt-are,  f  -itare  stediges  (8),  offte 
(75)  rauben. 

Rapti-m,  f -ue  (75)    raub-,   zuck- 
(70;.   snel-,   gir-,  gcwellec-   (20)    -lieh. 
*Raptitare  v.  Raptare. 

Raptor  hd.  rau-,  ro-  (76),  reu-ber; 
reuper  (i),  laut  verderber  (12).  nd.  ro-, 
roc-uer.   ueuier  o.  zucker   (i.  rapax  7.jj. 

Raptura  pruch  (74). 

Raptus  ptc.  ge-zuckt  ( 65 ) ,  -raufft  i 
begriffen  (20).  s.  hd.  raub-  (20),  beraub- 
(9  Anh.),  griff-,  zuck-  (65),  verzuck-  (62) 
-unge.  nd.  gripinge.  eutzuckunge  (9  Anh.), 
ein  zugk  (5,  65)  des  geistes,  gaist  (65). 

Rapul-a,  l  -um  (uo  &c.)  (cf.  rap-a, 
-inai  ruope  (104).  rubel  (75). 
*Rapul-  i'.  Rap-arium. 
*Rapularius  (i.  Über  vetus  <0c.  5  &c.) 
eyn  buch  von  maneherley  dingen  (17). 

Rapulatum  roeben  spyse  (147). 
*Rap-  V.  Rab-ulatus. 

Rapum  V.  Rapa. 

Raphael  ist  ein  ertzengel  tobie  ge= 
sant  (75). 

Raph-,  raf-,  raff-anus,  selten  -anum 
hd.  ra-  (1),  rae-  (Gf.),  re-  (7),  ret-ticb; 
rettig  (75)j  re-  (17,  97),  ree-  (13,  132) 
-dich ;  redick  (12),  surerätieh  (93).  mer- 
hd.  -ratich  sim.  (Gf.),  -retich  (47,  Gf.), 
-rettieh,  -rediek  (47).  morrattich  (134). 
mer-  t  mir-reteieh  (i).  myr-  (133),  mir- 
reticb  (85),  -retig  (133,  152),  -rieh  (5^, 
18).  chrene  (Gf.).  ehren  (2,  3,  105).  kre= 
hen  (75).  pepere  (85). 

Raphanus  sim.  maior  (aor  3,  4) 
ra-  il,  4),  re-  (7) -tich.  ratigh  (so'^).  ret= 
tig  (3i.  rettieh  (74,  76).  rub-r.  (1).  mer-r. 
(G,  123).  meer-r.  (64«).  mirch  (17. 
vjetterau.).  kren  (64,  123).  redi-ch  (5),  -g 
(21),  -ek  (23). 

Raphanus  sim.  minor  (bor  3,  4) 
mor  ratieh  (4).  mer-  (1,  74,  76),  mir- 
(74),  wasser-  (125),  ruben-  (64,  123),  rue-- 
ben-  (64c)  -rettieh.  me-  (21),  mir-  (5) 
-rieh,  rettieh;  merretig,  vlg.  kren  (75). 
ehren  (1).  khren  (50*^).  mar-  (22),  inir- 
(23)    -redick,    miredeck  i22i').    pfeffer 

(74). 


i  *Rapheola  ehraphe  (Y.  artocrea  .Sum., 
i  Gf.  4,  598).  Cf.  rufe-ola,  -Ha,  rofiolus 
;  &C.  (Gl.  m.  .5,   747,     T7:i),    roftiole    &c.  u. 

V.  artocreas;   vif.    awh   raffius  i.  har- 

pagii  (fii.  111.). 

*Raphidu8  v.  Rapidus. 

*Raphu8  [aus  raphius,  X  ramp? 
rauua  7  v.)  hd.  nd.  wer-,  nd.  weer-wolf, 
t  infirmitas,  ranipff  (uo),  ramp  (lS2). 

Rarefacere  duune  ader  loz  (4), 
dünne  l  lose  (3),  lauli,  dun,  logor,  ro^ 
gel  (74)  inaclien. 

Rare-,  raro-  (23,  «9,  134),  nare- 
(«ic  1)  -fieri  hd.  loz  (4),  loß,  laz  (3), 
lose  (^75,  Ob.),  las  (1),  loiz,  bloß  t  tun, 
(6),  bloiß  (7),  lauß  0.  rogel  o.  loger  (74), 
logel  (Ob.),  l  locker  (Fr.),  dünn,  dynn 
sim-,  kleyii,  hd.  nd.  los  werden,  quellen 
(221»,  74,  Ob.)  als  erbeiß  (74).  quelen 
(77).  swellen  (22^). 

Rarenter  f.  Raro. 

Raresce-re,  -scere  (uo»)  dunn-eu 
(9),  -e  maehcu  (8'';.  anfallen  cleyn  wer= 
den  o.  dynn  (uo).  begynnen  tzo  dun= 
nen  off  cl.  tzo  w.  offselclen  tzo  geschien 
(132,  sim.  68).  selten  geschehen  (68). 

*Rarici  (aus  carui?)  garten  kommel 
(19).  gaert  come  (11). 

*Rarificare  seltzsara  machen,  sin  o. 
werden  (75). 

Raritas  diu-  0.  selten-  (uo  sim.), 
selczen-  (20),  selsen-  t  ciaer-  (11),  lose- 
t  klayr-  (19)  -heit.  seltzsamigkeit  (75). 

Rar-o,  -enter  (UO  &c.)  hd.  seiden, 
-ten,  -tein  (-tem?)  i.  nit  dick  (7).  sei- 
dene t  -sene  (22b).  zelden  (23).  salten  (6). 

*Raro-  V.  Rare-fieri. 

*Raro-  V.  Pa-phonista. 
Rarus  hd.  lose  (ö«,  19),  loß,  loiß, 
loiz,  laz  (2,  3),  lötz  (1),  lost  (77),  gew. 
mit  dem  Zusätze  daz  nicb  (5),  daz  do 
neueht  (77),  daß  nicht,  nit  dick,  deck 
(18)  ist.  loß  nit  dig  (17).  lose  vt  vapo- 
res  als  die  bradeu  des  schweiß;  rogel 
vt  aer  qui  non  humectat  (75);  rogler  0. 
logerer  (74),  lug  t  salten  (6),  luck  daz 
nit  dick  ist  (7).  nd.  los  dat  nicht  dicht 
en  is;  zelden.  sei- sin  (18),  -ßen  t  -zam 
(75),  -tzemer  (76),  -ezhen  (21),  -tsen(5), 
-ezen  t  fremde  (20),  -czem  (9),  hd.  -ten, 
hd.  nd.  -den,  nd.  -dene,  -sen,  -sene.  tun 
(6,  12).  dunner  (74). 

Rasa  vestis,  cf.  ralla)  rosa  i  sliisa 
(Gf.).  flos  (120).  hd.  Scharlach,  sch.-roek 
(76).  rok  vnd  mantel  an  andir  (9).  rog 
vnd  m.  an  eyn-a.  oder  geschorn  (8). 
eyn  rot  m.  (17). 

*Rasamentum    (anders    Gl.    m.,    cf. 
ramentum)  feilstaub  l  sc]iabpuluer(Das.). 
Rasare  scheren  (68,  uo,  132). 

*Rasarium  v.  Rasorium. 

*Rascus  (arbor,  cf.  ri-,  ru-scus;  an^ 
ders  Gl.  m.)  holdir  (8). 

*Rasemus  v.  Raeemus. 

*Rasia  (st.  brasia;  anders  Gl.  m.) 
wirz  (121). 

*Rasides,  g.  -dei  des  geriehts  heel= 
heit  (147). 

Rasilis  v.  Ralla. 

*Rasimentum  (i.  perempcio)  doyt= 
slach,  moert  (i47). 

Rasio  scherunge  (20). 

*Ras-iolum,  -orium  (-oriolum  Br.) 


RAT 

scher-  hd.  messer,  nd.  -mes,  -niest,  metz 
(132).  hd.  scara-  (i4i,  Gf.),  schar-,  sar- 
(75  var.)  -mes  (14),  -ruß  (20),  -iß  (7), 
-sach  (6,  76,  Gf.),  -sahs  slm.  du  ,  Gf.  6, 
9o),  -sac'hel,  var.  -saehlin  (-iolum  75). 
schacrs  l  schcers  (KU.). 

Rasitare  dick-vil  (68,  iio),  -wil  (132) 
schereil. 

Rasor  hd.  nd.  schercr .  tiioch-sch. 
(64).  bart-sch.  t  barbierer  (68,  110,  132). 
scherr-c  (,11),  hd.  -er. 

Rasorium  {i.  rallum,  c/.  rasiolum) 
scharsach  (64^,  75).  schermcsscr  (64''). 

Raso-  (75''),  rasa-  (75a),  rosa-  (75^") 
-rium  sfhur  (75). 

Raspa  {i   radula)  laspe  (kü.). 
*Rasta  grillt  (93). 
*Rastellarius  liacker  (125). 
Rastellu-m,  -s  (104,  Sum.,  Gf.)  rech-o 
(121,  Gf.),  -e  ('J,  104,  120,  .Sum.,  Gf.).  rech 
(7).  ain  ivlains  rechlin  t  i.  q.  rethe  (76, 
c/.  -US   i.  clathrus   Gl.    m.?).    pock   (-m 
bidens  Agr.). 

Raster  liacco  (i4i). 
*Rastrator  recher  im  liauw  (75). 
*Rastrion  rech-en  (Sum.)i  -c  (Gf-)- 
*Rastros  (i.  ligones  q.  v.)  ags.   met= 
ticas  (136). 

*Rastruin  v.  Ceruisia. 
*Rastruni  iL  traha  &e.)  hd.  rech-e, 
-en,  rech  (68,  76,  88),  regke  (100).  ra= 
chen  (4,  116).  rijch  t  rijue  (132).  cgede 
(23).  egde  (74,  132).  hd.  egd  (9),  eygc 
(18),  eyde,  ege,  ogkt^rifFel  (76).  egghe, 
riec,  gritsele,  rive  (107).  eegde  t  grie= 
selc  (108).  «/.egge,  clouwe(u6).  hn-gicr 
(uoi»),  -ier  (uoj.  krail  r.  ti;idens  ;  krail 
^häke  mit  zweien  zaken  l  zaucken  (Agr.). 
*Rasula  {anders  Gl.  m.)  Iiew-schober 
l  -huff  {1b). 

Rasura  scale  (100).  hd.  scher-,  l  ras- 
l  kurtz-  t  affsnyd-  (20),  dilg-  t  abe 
schab-  (17),  abschab-  (74)  -unge.  rasur, 
platt,  abschneydung  dcß  harß  (74). 

Rasus  hd.  gc-schorn,  -schabet  t  -dil= 
get  (17). 

*Rat-era,  -ors  l  -ora  l  ritora  1,74) 
(c/.  racenea  ?)  riffel,  flachs-r.  (74).  repe, 
dair  men  vlass  mede  reept  (i47),  eyii 
towe  darm  de  knutteu  van  dem  vlasse 
mede  doet  (22''),  cf.  Br.  wtb.  2,  482.  Fr. 
2,  dl  sq. 

*Raterare  {cf.prc.)  repen(22i').  vlass 
r.  (147). 

*Ratescere  v.  Raueere. 
Ratlfieare  bestedigen  (8). 
Ratificatus  war  glumaket  (23). 
*Ratil-ia,  -la  v.  Tormentilla. 
*Ratinari  v.  Racemari. 
'^'Ratinum  salzfaz  (121).  Cf.  catinus 
sulzuaz  (Gf.). 

Ratio  hd.  nd.  redeliclieit,  rede,  rydde 
(19),  r.-lichkeit  (21),  redilichtikeit  (13), 
redley ehalt  (1),  elich  redde  (7),  fornuff= 
lieh  reden  (3).  hd.  eyn  sprechende  rede 
o.  crafft  sim ,  suochend  sei  craft  (93). 
nd  eyn  sprekende  craft.  hd.  nd.  (147) 
v'nu-nfft,  hd.  -St,  -nfFtigkait  (65),  -nff= 
tig  betrachtung  (88).  spurend  vernunflFt 
(65).  V.  geisthcher  nochspurunge  t  vor= 
nemunge  (9).  sporende  vorn.  czweyueU 
lischer  nochvorschunge  ( 9  Anh. ).  ver= 
staut  ((147).  sach  (18).  w^eiß  weg,  nitz 
geverß,  bewer-,  rechn-ung  (88). 


RAT 

R.  naturalis,  r.-nalis  (sie  76.  aus 
r.  nalis)  naturlich  hd.  sache,  sach,  nd. 
zake  n.  vrsach  (110).  n.  crafft  (7,  76) 
glich  ding  zu  bringen  gewonlich  nach 
der  naturell  art  t  sitten  (7).  naturliche 
art  t  craft  glichen  dinge  czu  brengene 
gewoiiHeher  iiatur  craft  art  (9  Anh.). 
glich  zubringen  i  naturlich  craft  (15). 
krafflich  dina-  zu  bring  (6). 

R.  primordialis  fid.  ewige  vr-,  or-, 
oir-sach ;  e.  vrsach  (Ib,  4,  75)  der  crea- 
turen(1.5);  v.  czu  er.  (9  Anh.);  e.  orsach 
zu  der  er.  (7) ;  ewig  vrsach  zu  der  crea= 
tur  (65,  76);  e.  sach  (18);  erste  orsach 
(8) ;  c.  vnd  ewige  vrkunde  der  nature 
(9).  ewich  orzake  (23). 

R.  sapientie  Schinder  wißhait,  fur= 
bildung,  oberst  crafft  der  sele  (65). 

R.  semi-nalis,  -alis  naturlich  same 
t  n.  crafft  des  Samens  (65).  n.  sam  (7), 
som  (6).  gewonlich  er.  (7,  76)  mancher^ 
ley  zu  bringen  (7).  natirlich  som  (76). 
gewoglich  craft;  mengerlei  Übung  (6). 
naturlichs  saincn  vn  gewonliche  craft 
mancherley  czubrengunge  (9). 

R.  substantialis  (sbalis)  naturlich 
samc-nunge  (17),  -lunge  (9). 

R.  superior  (est  vir,  sed  inferior 
muHer  65j  vernunfiftig  (65),  obirste  (8,  9), 
die  oberst  (7)  krafft  (8),  kr.  der  sele. 

Ratioeinalis  ryddelich  (19). 

Ratio-einari, -naeinari(i47),  l  -nari 
(4,  110  &c.),  raciotionari  (65)  vornunff- 
(,4),  vernuff-  (23)  -tigen.  rede  geben  (74). 
nach  der  Vernunft  wircken  ( 76 ).  ver- 
nuiifft-brauclien  (64),  -iglichen  leben  o. 
thun  (75).  bescheyden;  onder-richten, 
-wyson  (147). 

*Ratiocinariuni  rekenkamer  (kü.). 

Ratiocinatio  bescheidnisse(iio''sem.). 
vernunfftige  wurckung(75).  rcdemakynge 

Ratioei-,  ratio-  (19)  -natiuus  rydde= 
lieh  (19).  rcdelick  (11). 

Ratiocinato-r,  t  -rius  (147)  werb= 
hafftiger  (64).  redcmaker  (147). 

Ratiocinium  bescheideniß  (20  sm.). 
redsamkeit  (8,  9).  beweisung  der  ver= 
nunfft  (75). 

*Rationabil-e,  -iter  red-liclieu  (110), 
-elich  (132).  recht  vnd  billichen  (65). 
vernunfftiglich  (-iter  75). 

Rationa-bile  v.  -le. 

Rationa-bilis,  -lis  [cf.  ratio  natu= 
ralis)  hd.  v'-,  vor-nunftig,  -nonftig,  -nunft 
(-bilis  G),  -noffchit  (21).  hd.  nd.  rede-, 
rydde-  (19)  -lieh,  -lick.  nd.  vornufftich. 

Rationabil-iter  v.  -e. 

*Ratio-naeinari  v.  -cinari. 

Rationale  vernunfftig  krafft  der  sele 
(eö). 

Rationa-le,  -bile  (w.  logiuin)  prust- 
kiuueri  t  -fiech;  uuizzilahan  (Gf.)  brust- 
plech  (9),  -duch  (65).  brost  blecht  (8). 

Rationa-lis  v.  -bilis. 

Rationalitas  verstenlichkeit  (49). 

*Ratio-nari,  -nare  (1),  -cinari  {q.  v.) 
hd.  vernu-,  v'nun-,  v'non-ft'tigeu.  v'nufftig 
sin  (17).  reden  t  gebruchen  (20).  rede 
maken  of  gebruycken  (147). 

Rationarium  ein  rech(>nbuch(iios2m). 
Rationa-rius  v.  -tiuus. 
*Rationatio   bescheideniß   (20  sim.). 
beschneidnusse  {sie  iiQ^).  v'nufft  (7). 


RAU 


485 


*Rationa-tiuus,  -rius  (iio*)  {cf.  ra= 
ciocinatiuus)  red-  l  vrsech-  (110),  rede- 
t  ondersock-  (132)  -lieh,  redlich  vnder= 
sagung  {sie  68). 

Rationato  ags.  amb-ect  (94),  -aet  (i36). 

Rat-is,  -es  hd.  schiff,  nd.  schip.  scef 
(14).  schiff-e,  -esport,  -essayte  (74).  vlos 
(9).  flotz  (Das.).  floß;  floß;  flott  (Ki^.). 
ags.  fliutc  (i36). 

'Ratis-pona,  -bona  (49),  -pana  (ö*», 
76,  110,  152),  ratespona  (76)  {ciu.)  regens- 
hd.  -purg,  -bürg  (7),  -b'g  (5),  -porg  (no^), 
nd.  -porch.  rege-nßborch  (132),  -uborch 
(12;,  -spurg  (1  io'>),-rsborg  (49).  reggesbürg 
(13).  ragerspurg  (6).reynsberg  (17).  rens= 
porg  (fjb). 
*RatiturQ  {i.  obulus)  hellynck  (147). 

Ratiun-,  raeum-  (i4i)  -eula  ein  clein 
red  (uo).  redlin  (I4i).  ein  reekenschafft 

(132). 

*Ratix  {st.  radix)  ratih  (Gf.). 
*Rator-a,  -s  v.  Ratera. 
*Ratta  {ef.  sq.)  ratt  i  raytt  (19). 
*Ratt-a  t  -US  (^.  genus  muris  ratten^ 
aris)  ratteiiberger  i20). 
*Rattus  rotte  (11). 
'*Ratum  gall.  picquotin  (122). 
Ratus    {i.  firmus  t  solidus)  fest   o. 
starg  (8).  gewis  t  veste  (9).  vast  (132). 
Raua  goltvarwe  (147). 
Raua  {i.  raptus)  gryppyng  (147). 
*Raua  heesche  stemme  (147). 
Raue-re,  -scere  gryppcnde  wesen  of 
werden  (i47). 

Raucare  (i.  halbutire  Gl.  m. ;  ef.  rau= 
cere,  raccare)  hd.  heyser  werden  sim. 
*Rauce  heyßerlich  (20). 
Rau-,  ra-  (68,  76)  -cedo,  rauei-tas, 
-ditas,  -da  (18)  {i.  arteriasis  147)  hd. 
heyser-,  hayser-  (1,  76,  134),  hcyse-  (8, 
133,  152),  heys-,  heyß-keit,  -chait  (1); 
hcys-eriing  (68),  -eht  l  dempichet  (20); 
heysch  (110),  haisere  (9i),  dumme  der 
stimm  (Das.).  heeseb  (132).  heescheit 
(132,  147).  hiescheit  (11).  heyssch-eit  (22), 
-en   (23). 

*Raucedula  {auis)  rogis  (i40). 
Rauce-re,  -scere  i.  raucare  (75,  76), 
^ratescere  (76).  hd.  heyser,  haiscr,  heise 
(8,  133),  heiß,  nd.  hes,  heß  &c.  werden, 
haiser  (76),  heiser  (75)  sein  o.  w. 
*Raucid-a,  -itas  v.  Raucedo. 
Raueidus  v.  Raueus. 
Raucire    {i.    esse    t  fieri  raucum  l 
pauca  loqui  Br.)   heiser   (68,  110),   heeß 
(132)  syn. 
*Raueis  dat  hesclie  (85^). 
Raucitas  v.  Raucedo. 
Rau-cus,   {   -US   (110   &c.),  l  -cidus, 
t  -culentus  i  -latus  (129  sim.),   t  -icio 


(147),    i    reucus  (76 
heißer    (14),    eyn  h 


hd.   hei-,   hai-ser; 
(21),  heißrig  (62), 
heyse   (8,   133),"  heyß,   heysch,    ruch    t 
rauch   im  halß   (75),   dempich   (20).   nd. 
hes  (23),  hesch  (22^1'),  heesch  (99,  147), 
hiesch  (11),  heeß  (i32),  rauw  (147). 
*Rauenne  {ciu.)  rafenn  (74). 
*Rauicio  v.  Raueus. 
Rauidus  v.  Rauus. 
Rauilla    {i.   causidieus   75,    129,   Br.) 
furspreche(74)  rodler  mitvil  Worten  (75). 
*Rauillare  rodlen  (75). 
*Rauinus  {ef.  phutus,  crassula)  dens» 
würz  (Sum.  v). 


480 


KEB 


*Raui8-ium,  -um  v.  Rabinuin. 
Rtiuus  trrypeiuli'  (147). 
Rau-us,  l -idus \ 1 1«),  ^  -ulus  t -stellus 
(117)  goltroiti.u?').  nl.  tuiicot  (iKi).  licclit^ 
graw\!>i).schwiirtzgi'ol  l  wolffsfail)  (in). 
werwolÖ*  (7t.  (/.  raphus). 
*Razus  {anders  r.i.  m.)  v.  Radius. 
Re  wi'seulich  (65). 

Re-  hd.  widor-,  widder-,  wyeder-.  kd. 
nd.  wi'der-. 

Realis  (regalis?)  herlich  (-19).  wosc^ 

licll-T   (65). 

Realitas  lierlichkoit  (49). 

Realiter    woso-,    wurc-k-,   e:encz-licli 

(6.-.). 

*Reamare  v.  Redamare. 
Reatus  hd.  nd.  schult,   hd.  seh.  der 
pcin  (75) ;  schul-d,  -dig  {i.  culpa  21) ;  sunde 
(8,  9,  65).  zünde  (11).  verbintlichait  (65). 
mißthat  (iio  siiu.). 

*Re-,  sub-audire  wider- 1  vber-horen 

(75). 

Re-  v.  Ri-baldus. 
*Rebalsa  (/.  vomiicium;  cf.  repalsa) 
histcr  f  sinaht'yt  (3). 

*Rebarbaruiii  v.  Radix  pontia. 

Rebell-are,  bissw.  t  -isare  hd.  wye.= 
der-,  wider-,  widder-,  nd.  wcder-striden, 
Äd. -striteii, -streiten, -stritten  (6),-fechten, 
-kriegen  (20),  -triben  (65),  -streben  o. 
speunig  syn  (iio),  -wertig  sein  (64),  nd. 
-streuen  (22),  -strubbeln  (t32). 

Rebellatio  wider  -  kriegunge  ( 20 ), 
-vechtunse  (8),  -streytuuge  {W).  -beiFtzung 
{  -spannigkeit  (126). 

Rebellio  hd.  wider -stridunge  sim., 
-fechtunge  (20),  -kempfe  nn.  Reg.  Ben.), 
-spenstigkait(65),  -spauikait  (2),  -spanig= 
keit  (75),  -strebung  (76),  -streberkeit  (21), 
-streuekeit  (5).  nd.  weder  streui-cheyt, 
-nghe.  hd.  nd.  pynliclieit.  vngeliorsaiu= 
keit  (20). 

Rebellis  hd.  wider-,  hd.  nd.  weder- 
stridieh.  hd.  striddich,-stridigk,-strytig, 
-streitig, -stredich  ?  spelich(13),  -spennig 
(17,  75.  iio),  -spenig  l  -spannig  t  -spanig 
i  -setzig  (75),  -spenic  t  -strebech  (12), 
-span  ((5),  -kriegicli  t  -fechtende  (20), 
-sordig  (10),  -stendig  (49),  nd.  -kiuich. 
stritig,  stutzig,  setzig,  vlg.  streig  (75). 
strebych  (19,  Das.).  kleffigk  (49).  hd. 
pinlich.  nd.  pijnlic  (11),  striselch  (99). 
ribal  t  muding  (125). 

Marg.  zu  3:   Si  noueris  pellem  vxons 
esse  rebellem 
slahe  sieg  drcy  ader  vyer 
si  cupis  jjacem  habere. 

Rebelli-sare ,  -zare  {cf.  rebellarej 
hd.  kiffeln  (49);  wider-k.  (5),  -kebeln 
(17),  -sprechen,  -klaffen  (49,  65),  -bellen 
t  -triben  (66),  -snellen  (18),  -spanig  sin 
o.  -setzig;  -speunig  sein;  setzen  w.  ein 
andern  (75).  widder-  (21),  weder-striden 
(21,  22),  -k'iuen  (23). 

*Rebellisatio  widder   vechtunge   (8, 
9).  wider  stritigkeit  (75). 

Rebibere  wider  trincken  (9;.  widder- 
(8).  offenbar  l  aber  eins  (14)   drincken. 

Re-boare,  -buare,  roboare  (68, 
75.  110,  132,  136)  hd.  lauten  (4).  hd. 
nd.  luden  (5,  23j,  wider-,  weder-1.,  hd. 
-luten,  -lauten  (9),  -gellen  ? -hellen  (75), 
-schallen  t  -tüonen  (Das.),  -schein  i  -singen 
(11),  -hellen  (25).  hellen  (7).  ge-lut  (68), 


REG 

-luyt  (132)  machen,  erschellen  (75,  76). 
ro-,  rcirr.  re-,  alp/i.  ro-boare  (tintersch. 
Clin  (tlpli.  re-b.  wideihiten)  luen,  luyeii, 
o.  luden,  huylen  vt  huues  (iio  vatr.). 

*Reboatio  wider  lawttunge  (9). 

Re-,  ro-  (68,  132)  -boatus  widerhal 
(110).  geiuyt  l  helchinge  (132). 

Rebrachia-,  auauic  -  torium ,  resti= 
cula,  redimiculum  amict  (der  priester 

147). 

*Rebrida  (/.  slinipendria;  st.  nebri- 
da)  eyn  scluiiczci  duch  (ö*»). 
*Rebuare  v.  Reboare. 
RebuUire   ander -werbe  syden   (8), 
-weyt  warm  werdeu  (9). 
Reburrus  ruw  (147). 
Recadere  widervallen  (75). 
•'Reealciare  weder  schuden  (17). 
Recalcit-rare,   -are  (1)   hd.   wider- 
spannen (68),  -streben,  -sterben  (1),  -stau 
(8j,  -sten  t  -stapfein  (9),  -schlahen  mit 
den  fuessen  l  -lauffeu  (75).    hunder   sla= 
gen  (17).  hiniler-  i  neben-sich  schlagen 
(65).  weder-streuen  (23),   -spennich  sijn 

(132). 

*Recalcitratio  wider   spreehung   (9). 
*Recalculare  wider   rech-en  0.  -nen 
(75). 

Recalere  wieder  wormeu  (8). 

*Recaltruin  ( cf.  prc.  ?  recalciare  ?) 
weder  scbyn  (23). 
*Reealuare  binden  kaal  {sie  9). 
Reealu-aster,  -ester  {  re-,  retro- 
ealuus  1^74)  chaluer  (121,  sim.  Gf).  v-ch. 
(Sum.).  uo-,  och-,  hoch-,  auur-chalauer 
sim.  (Gf.).  hiudeu-  (8,  9),  hinter-  t  aff-- 
ter-  (74)  -kal.  hunderwert  cale  (17). 

*Recaluatio  kalheit  (8).  hinden-k.  (9). 
i      *Reealuitio  alachalagi  (Gf.). 

Recaluus  {cf.  recaluaster)  kal   (68, 

110).  kael  (Uo*^,  132).  hiiulen  glaczet(75). 

*Reeandere  v.  Reeondere. 

Recapitulare  ( i.  epilogare,  diffiteri) 

wider-reden  t  -sagen  ein  ding  noch  ein 

male  (75). 

*Recaprielis  {liybrid)  rech  (74). 
*Recauillare  v.  Remurmurare. 
Recedere  hd.  nd.  enwech-,  nd.  eyn= 
wech- ,  hd.  hinweg-,  ent-  (18,  76)  hd. 
-wichen,  weichen,  nd.  -wiken.  hd.  wi= 
chen  (65);  ab-  (75),  enwech-,  enweck-, 
(17),  enweg-  (7),  aweg-  (21),  weg- 
(8,  9),  vort-  (14)  -gau  sim.,  -gene  (17, 
21),  t  czihen  (9).  wider  schlagen;  hin 
ziehen  (75). 

Recedipiiim  e.  Reeidura. 
'■'Reeenciare  v.  Reeentare. 
RecensArf.  frisch,  friße  (21),  frysch= 
groen  (68,  frichg  t  griin  (3),  frys  ^  gron 
(12),  freße  t  gryeue  (13);  rysche  (10), 
risch  (5b),  reusch  (feiir  75),  grüne,  grüen 
(134),  gruu,  nuw,  new,  nue.  heurig  vnd 
iiuwe,  kost-  i  her-lich;  tveflich  sach  0. 
dinge  /.  pretpians  (75.  cf.  Fr.  2,  3831»). 
versch  (14,  '>2^,  23,  132)  t  groue  alze  v. 
vleysch  (23).  vrisch  (22>>).  vers  (22). 
varsch  l  uy  (11).  groen  (l32). 

Recensere  schätzen  (1).  zelen  o.vr- 

teilen  (iioi,   0.   ver-z.    (68).   celen  (100). 

czalcn  (9).  teylen  (9).   teilen    (lOS,  132). 

vert    (132),  -trecken  t  -nuwen  (108). 

*Recenseri  frischen  (75). 

Recensire   (/.   q.   -ere  Br.,  i.  lauare 


REO 

Gl.  m.,  purgare  l  innouare)  erfrischen  o. 
reinigen  (uo  xim.).  friß  machen  (18). 
vcrverschen  (i32). 

Recensitus  beczalt  (17).  gc-zalt  (8, 
9),  -zal  (18).  ghetalt  (22;.  eyn    gh.  (23). 

Recensitus  hd.  v'nuwit  sim.;  frisch 
i  neuw  (110)  gemacht ;  erfrischit  (8,  9), 
gereügt  (?  if).  nd.  vor-nighet,  -nyet; 
versch-ghemaket  (22),  -maket  (23),  -ge= 
maieht  (i32). 

Recen-tare,  -ciare  (i33)  hd.  frisch= 
maclien. 

Recenter  frischlich  (6). 
*Recenteus  v.  Gentes. 

Recentia  hd.  frisch-heit,  -eit,  -keit ; 
friß-,  frist-  i  grüne-  (49),  nuwe-  (20) 
-hcit;  frißekeyt  (21).  «f/.  versch-eit  (132), 
-icheyt  (22),  -licheyt  l  versheyt  (23); 
varscheyt  (11). 

*Receptabulum  vas  (1). 

Reeept-aculum,  i  -orium  (9)  (i.  vas 
cßc.)  hd.  belialt-.  behelt-nisse  sim.  hd. 
be-,  ent-  (20)  -heltenis.  behel-tini»  (67), 
-tiniß  (152),  -uis  (13).  eut-fengeniß  (20), 
-fentteniß  (19).  ontvagenisse  i  weder 
iieminge  (11).  wydder  nemunghe  (19). 
vnderscideiff  (126).  wonung  (8,  9).  ge- 
nese (8),  -wese  (sie  9).  ein  geschir ;  ent= 
phahung ;  enpfengniß ;  pl.  vesser  (65). 

Reeeptare  emßiglich  (110),  dick  et= 
was  (6s),   dickwil  wat  (i32j  ncmen. 

Reeeptibilis  genem-e  (9) ,  -me  (8). 
aufnehm-  i  wiederbekomra-lich  (Ki*,). 

Receptorium  ( cf.  receptaculum) 
sacristey ;  receptbuch  (Ki.). 

Reeeptus  intfangen  (20  sim.).  wid= 
der  genommen  (20). 

*Reeeratus  v.  Reeidura. 

*Recere  eo  es  nighen  t  virnuwen  (19). 
nyen  i  varschen  ill). 

*Recertator,  antegonista  stryder  dye 
meer  gestreden  lieft  [in). 

Reeessurus  wechverdich  (147). 

Reeessus  hinzuck  (75).  ags.  helustras 

(94,    136). 

Reei  v.  Palim. 

*Reciaeuluni  v.  Ret-e,  -iculum,  -ia= 
eulum.  Tenaculiun. 

*Reci-alum,  -culum  netz,  visch-n.  0. 
garn  (74). 

*Reeiare,  -ri  v.  Retiare. 
Recidere  hd.  wider-,  hindersich-  (65), 
7id.  weder-vallen. 

Recidere  af  slaen  (11). 
=^Reeid-erina,-errna,-iduum,-ipnum, 
-ipna,  -ipuum  v.  -ura. 

*Recidibilis  {i.  morbus  cadens,  sed 
recedulus  m.recedens)  widerfallige  sucht 
(75).  recidolis   i.    morbus   recidens   (76). 

Recidiua  [cf.  reeidura)  weder  in 
fallunge  (17). 

Recidiuare  (i.  post  casum  reparare 
&e.)  hd.  nd.  wider-,  weder-in  vallen; 
erger-werden,  -eu  (22).  geerger-n  (18), 
-t  werden  (12).  weeder  erger  w.  (13). 
arger  w.  (10).  wider  in  die  sunde  fallen 
(65).  w.-fallen  in  das  alt  wesen  vnd  le= 
ben;  vmbschlagen  (75).  hd.  w.-vmb  faln 
sim.,  -ualleu  l  -abkeren  (20),  -leben  (8, 
9).  ernuwen  (20).  vermauren  (64). 

Recidiuatio  affkerunge  (20). 


REG 

*Recidiuum  widderfal  (20).  wider- 
waclis  {arborum  123),  -wachß  (64,  125). 

Recid-iuus,  -uus  lid.  hinder-,  weder 
in-  (17),  nd.  achter-vellich.  hd.  h. -wellig 
(7),  -feltig  (21,  76),  -fallig  (6).  hyn  fei- 
digk  (4).  erger  (49).  wider-siech  (es), 
-kraiick  (110",  132). 

*Ilecid-olis,  -ulus  v.  -ibilis. 

*Recid-ura  (9),  -iua  (8),  -inna  [g- 
atis)  t  -innum  (i47),  -ipnum  l  -ipna 
(Das.),  -ipuum,  var.  -iduum  (uo),  -erina 
(75),  -erma  (76),  reee-dipium  (Gl.  m.), 
-ratus  (76),  reeoratus  (7.5),  rethedi- 
pium  (74),  rechedi-pna  pl.  (Gl.  m  , 
Ki. ),  -nna  (Ki. ),  rechidinna  (Das.) 
{auf<  trechedipna,  xpEyß.bzvKVOV)i.  vestis 
rusticoriim  (76),  parasitica  (74),  conuiuii 
t  recinium  [q.  v.  110).  gebui'-  (8),  ge- 
bavvr-  (9),  paureu-  (75),  pubcu-  (74), 
disch-  (Das.)  -kleit.  comodianten-kleider 
(Ki=^.).  kedel ;  wen-,  wenne-ckel  rocket; 
subtijl  als  die  vrouwen  baevcn  dragcn 

(147): 

Recid-uus  v.  -iuus. 
*Recimus  v.  Ricinus. 
*Recincum(c/".  recinium,  risiciilum) 

eyn  rnchcly  (23). 

Recinere  aber  singen  (14). 

Recin-ium,  t  -um  (Br.),  t  -a  (Gf.), 
ricin-ium  (74,  130,  Gf.), -um  (Gf.),  reni^ 
cium!i20)  [i.  vestis;  pallmm;  matronale 
coopertorium ;  stola  Kr.,  actis  120,  121, 
Gf.,  ratiocinium  t  merenda  Gl.  m.  cf. 
reci-dura,  -neum)  nadel,  spindel  (74). 
spenula  (120,  121,  Gf.).  ruobelin  (i3o). 
*Reciolum  v.  Ret-e,  -iolum. 

Recipere  hd.  uemon.  nd.  weder-,  hd. 
wider-,  widder  vmb-  (18)  -11.,  -niemen 
(76). 

Reeipr-ocare,  -icare  (23)  hd.  nd. 
wider-,  weder  -  nemen,  -n.  vor  andern 
(17),  -niemen  (76),  hd.  -kern  in  sich  sel= 
ber,  im  s.  (110),  sich  selbes  (4),  sich 
selbs  (75);  -ehern  an  sich  (1);  nd.  -ke= 
ren  in  zik  znluen,  ym  seluen  (132); 
-beugen  (19,  20),  -boghen  (11).  v'ander- 
weyden  (9),  -werben  (8). 

Reciprocatio  widder-beugunge  (20), 
-griffunge  (8),  -greyffung  (9). 

*Reeiproce  widder  beuglieh  (20). 
widervmb  l  einß  vmbß  ander  (65). 

Reeiprocus  hd.  wider-cherig  ( 1 ), 
-kerich  ( b'^ ),  -kerig  in  das  vorder  {i. 
reflexiuus  75),  -griffig  sim.,  -grifflich, 
-beuglich  (20),  -gebouget  (19),  -vmbsla-- 
gunge  (iic  49).  w.-keret  (-heretV  21), 
-kern  (5),  -gckart  (18)  in  sich  selber, 
weder  kirlieh  zu  im  s.  ( 17 ).  gebogen 
widervmb  (es),  nd.  weder-boghelic  (11), 
-gripelick  in  zick  zelues  (23),  -kerlick 
in  sik  sulues  (22). 

Recisio  widder  snidunge  (20). 

Recisus  abgeslagen  (19). 

Recitare  hd.  vß-,  auß-,  aus-,  vff-, 
auf-,  off-sagen.  nd.  vp  zegen.  auer  (?) 
heischen  t  of  segen  (14).  vertzellen  (132). 
wider  erzelen  (110). 

Reelamare  hd.  wider  ruffen  sim.,  l 
schreyen  (9).  nd.  weder  ruepen  (11). 

Reclamatio  hd.  wider  ruffunge  sim. 
*Reclam-,  reuoc-  (Fr.  1,  626)  -ato- 
rium  luder  (w.  65,  74,  Fr.)  das  ist  ein 
rote  tuch  dz  die  waidelute  machen 
dumque  hoc  aues  vident  so  fliegen  sie 
wider  herczu  (65). 


REG 

Reclaudere  wider  beschliessen  (75). 
*Reclinaculum  hd.  bette  sim. 

Reclinare  hd.  nd.  wider-,  wcder-ney= 
gen ,  nd.  -niggen  ,  -neghen ,  hd.  -nigen, 
-niegen  (13),  -beugen  (19),  -beygen  (10), 
-bogen  (12).  niddern  t  beygen  (77).  nid^ 
der  ligen  (20).  an  lenen  (68). 

Reclinatio  hd.  bette,  leynung  (9), 
widder-lenunge  (8),  -ringunge  (20), 

Reclinat-orium,  t  -io  (74)  [i.  laquear 
l  statorium  1.  st.  strat. ;  cf.  cubiculum; 
hd.  lene,  l.-burga  (Gf.) ,  line-  (120,  121), 
lini-  ( Gf. )  -berga ;  ein  leen,  len,  o.  stat 
do  man  ruwet,  ruogt  (110  van-.)\  linde= 
ling  (  74 ) ,  bette  sim. ,  beth,  pott  ( 1 34  ); 
bede-lmß  (20),  -huiß  (19);  beddebrot 
(20),  pett-e  t  -gezierd  (74);  slafhaus 
(1).  nd.  bedde,  beedhuus. 

Reclines  ags.  suaehaldae  (94),  suuaeU 
dae  (i3üj. 

*Reclinium  zu-virlayß  (19),  -verlaeß 
i.  refugium  t  inthaltniß  (20).  toe  ver 
laet  (11). 

Recludere  hd.  wider-sließen,  -slissen, 
-schlissen,  varr.  -scliliessen,  -schiessen 
(110),  -beslisseu;  zu  schließen  (6.'>);  be- 
t  vfl-  (20),  ent-  (19)  -sliessen.  weder- 
sluyssen  (132),  -sluten  (23). 

Reelusa  eluse  (20,  65).  closter  (65). 

Reelusio  be-  t  vfF-sließunge  (20). 

Reclusus  ptc.  s.  be-  (110),  ver-  (76) 
-schlössen,  op  geslossen  (132)  clusener 
(20). 

*Recogitabilis  ouerdethtlich  (20). 

Recogitare  wieder  dencken  (20).  w. 
ge-d.  ( 8,  9,  75 ).  ober  drencken  {sie  20). 
*Recogitatio  vber  denckuuge  (2IJ). 

Recognoscere  erkennen  (1). 
*Recol-atus,  -ectus  v.  -lectus. 

Recolere  under-werbe  (5,  7),  -werpf 
(21),  -worbe  (13),  -werff  (22),  -worfi' (23), 
-weit  (4)  denken,  ge-d.  (7,  4),  diucken 
(13).  deenken  (11).  hd.  wider-,  be-  (20), 
ge-  (G,  110),  wider  ge-deucken.  anders 
be-d.  t  -gon  (76).  ]id.  opf-,  opp-  (li»), 
off-  (11,  20)  -eren. 

Recolitus  {i.  cultus  Gl.  m.)  wyd  (?) 
daycli  t  opper  (19).  bedacht  (75). 

*Recollectio  widder  samenunge  (20). 

Recol-lectus,  -ectus  (76),  -atus  (76) 
ge-  (3,  21,  76),  hd.  nd.  be-stalt,  -zalt  (7), 
-talt  (22).  hd.  be-dacht,  -docht  (4).  ver- 
samlet  (68,  iio),  -gadert  (132).  widder 
gesamt  (20). 

Recolligere  virsamen  (20).  v'samenen 
(11).  widder-samannen  (19),  -zusamen 
lesen  (20). 

Recomm- ,  recou-  ( 1 )  -endare  hd. 
enphelhen  (1);  wider-lohen  {sie  67),  -lo= 
ben  t  be-,  em-  (76)  -pfelhen;  bc-uelhen, 
-felhen,  -fein,  -feilen  (21).  nd.  louen, 
weder-1.,  -lauen  (132).  w.-befeln  l  loben 
(17).  beuelen  (23,  67,  132).  widervmb  be= 
felhen  (68,  llo).  widder  laißen  l  befein 
(18).  brysen  (65). 

Recommendatio   ein   wider  lob  (4). 
w.  lübung  t  befelchung  (76). 
*Recoinmissio  beuclniß  (75). 

Recom-,  gew.  recon-pensa  hd.  wider- 
gelt, -gelten  (6),  -geltunge,  -geldunge, 
-gab  (76),  -gebunge.  7id.  weder-geldinge, 
-geuinge.  glijch  guet  (20). 

Recom-,  reeon-pensare  hd.  nd.  gel- 
den,    v'-g.    (132).   hd.   wider-g. ,   -geben. 


REG 


487 


-dienen,  -erfüllen,  -kern  mit  der  gäbe 
vndbelonung t  -bringen ;  { -vmb  ergetzen 5 
t  -legen  mit  glictiniß  der  that  (75).  ver= 
gelten  (68,110);  erge-tzen  (75),  -ren  (stc) 
?  verdienen  (76).  wyeder  v'dyen  (5). 
widder  v'denen  (21).  nd.  weder  vor  de= 
nen  sim.  w.-dyne  (13).  v'derdynen  (5^). 
bezalen  t  gelijchen  (20). 

Recom-,  reeon-pensatio ,  t  -pensa 

(60  &c.)  hd.  nd.  geld-unge,  -inge;  ver-g. 
(i32).  hd.  wider-g.,  -geltung,  -gellung 
(21),  -gäbe  (20),  -lonung  (110).  ergetzung 
(75,  76).  gelijchunge  (20).  glich  wider^ 
legung  der  tat  (70). 

*Reconciliabiliter  versunlich  (75). 
*Reconciliamen  soene  (20). 

Recon-ciliare,  -ciliari,  (jew.  -siliare 
hd.  v'-sunen,  -sünen  (l34),  -sonen,  -soenen 
(68,  132),  -suenen,  var.  -syenen  (110), 
-syenet  (13),  -senen  (76,  110  var.),  -i-ichten 
(75) ;  widder  sonen  (18) ;  wider-sunen  (4), 
-verainigen  (65);  vereinen  (110),  den  zorn 
abtragen  t  zu  fridlichkait  bringen  (65); 
zu  frieden  seczen,  wydder  zu  fr.  machen 
(19),  weder  m.  (17).  verpeysen  (132).  v'- 
zonen  (23),  -suenen  t  to  vrede  maken 
(11). 

Reconciliatio  virsoen-  (20),   virson- 
(8),  versun-  (75),  vorsun-  (9)  -unge. 
*Reconciliatiuum  versunlich  (65). 

Reconciliator  ver-richter   t  -suner 

(75). 

Reconciliatus  versunet  (75). 
Reco-,  reca-  (1)  -ndere  decken  (5). 
hd.  nd.  be-d.,  huden.  hd.  be-h.,  -hüten, 
-halten,  -dencken  (76);  bergen,  hd.  nd. 
v'-b. ,  -pergen  (1).  hueden  (??)  machen 
(20).  hietten  (76). 

Reconditus  geborgen;  behu-et  l  -t 
(20). 

Recon-dueere  v.  -uenire. 
*Reconp-  v.  Recomp-. 
*Recon-siliare  v.  -ciliare. 
Reconuale-re,  -scere  (/.  refoeillari) 
wider  gesunt  sin  o.  werden  (7äj. 

Reconuenire  wider -belangen  (Ki.), 
-dingen  o.  mieten  i.  reconducere;  w. 
eins  werden  o.  sin  (75). 

Reconuentio  were  (8,  9).  wieder-  l 
gegen-klage  (kl). 

*Recoptilia  {equi,  cf.  cingula)  darn= 
gurtel  (sum.). 
*Recoratus  v.  Recidura. 
Recordabilis  gedenglich  (20). 
Recordari  dencken  (5,  23).  hd.  be-> 
ge-d.  dyncken  (13).  ingedenck  sin   (65). 
Recordatio  gedenck-unge  (20),  -nisse 
(132),  -nuß  (68).   ge-   (75,  110),   be-   (75) 
-dechtnisse. 

*Recordatiue  gedachtlich  (75). 
*Recordatiuus  gedenck-ig  (110),  -ich 

(132),    -lieh   (68). 

Recordator  gedencker  (20). 

Recordatus  ge-  (20,  75),  be-  (75) 
-dacht. 

Recordium  hd.  dechtniz  (5),   ge-d. 
sim.,  -denckeniß  sim.   nd.   decht-,    dech- 
(23)  -nisse. 
*Recou-  v.  Recomm-endare. 

Re-  V.  Pro-crastinare. 

Recreamen  erquickesel  (20). 

Recreare  hd.  er-,  wieder-  (8),  wydde- 
(19)   -quicken,  nd.  weder   quicen   (11). 


488 


HEG 


er-hu'ktMi  (\),  -kucken  widcnunb  mit 
den  krcrtttii  [i.  reficere  7:.). 

Kecreatioi'i-t[iiitkuiige(20),-kuckiuig 
(75). 

Recretus  jio  Hoolitcn  (8,  9),  -woiulon 
(8),  -wuinlon  /  -buiulcu  (9). 

Recrissare  c.  Tetrasitare. 

Recte  rceht-licli  (no),  -«■lieh  (i32). 

Rectificare  /id.  nd.  recht  machen, 
niiiken  (d;tt  crom  is  i  i7h  re-,  (jew.  ri- 
chten, richten  eyn  dinek  dat  krumm  ys 
(22>M. 

Rectitudo  hd.  reclitekeit  xim.,  ge-r. 
(7,  0.  nd.  recht  icheit,  -heit.  strackuit; 
schlecht-e,  -igkivit  (der  Streckung  zu 
gotV,  strengekiiit;  dz  mittel  zwukcIumi 
ruch-  vnd  viieb-igkait  («.')). 

Rector  scolarum  scliul  moyster  (5''). 

Rect-oi'ia,  {  -ura  (76)  {i.  primordial 
Hs  ecclcsia  76)  phar-  (17),  pfar-  (9)  -kirche. 
ej^n  schole  ampt  (17). 

Rectus  hd.  nd.  recht,  ge-r.  (7),  schlecht 
(65). 

Recubare  v.  Recumbere. 

Recubitus  hd.  li-,  le-  (19)  -gunge, 
ruwung  (68).  nd.  ligginge  l  rost  (11). 
raste  (19,  20),  -ung  (iio),  -luge  (i32). 

Recula  dingelchin  (20). 

Reculcare  wanken  edder  dreden  (14). 

Recu- rubere,  l  -bare  iiio  &c.)  hd. 
li-,  le-,  ley-  (21)  -gen.  nd.  lighen  (23), 
liggen  (11,  132),  lyeu  (22).  ruwen  (68). 
ruw-  (no),  rust-  (132)  -ende  essen.  slaf= 
fen  (8).  sloflen  (9). 

*Recuperabiliter  widder  winlich  (20). 

Recuperare  hd.  her-,  er-,  der-  (3) 
-hohl,  -kobern  (8, 9) ;  er-hulen  (4),  -heben 
(76),  -kucken  (1),  -getzen  (75);  wider-, 
w.  ge-  (20),  w.  vff  sich  (6.5)  -bringen, 
-brengen  (-t),  -wynnen  (19,20),  -crwinden 
(8  Mrg. ),  -vberkomen  (i40),  -erfüllen 
(67  sim.),  -begeren  (68).nrf.  er-,  ver-halen  ; 
weder-winnen  (11),  -gekregen  (132);  to 
ertboren  (221*.  aus  ercobrenV). 

Recuperatio  ergetzung  (75). 

Recurrere  widder  lauffen  (20,  75). 
czu-ffiegen  (8),  -flihcn  ^9). 

Recursare  wider-lanffen  (8),  -komcn 
(9). 

Recursio  wider  laufFunge  (8). 

Recursus  hd.  wider-,  zu-  (110)  -lauff. 
tzo  loeff  (132). 

Recuruare  hd.  nd.  wider-,  weder- 
kummen.  vnder  beugen  (20). 

*Reeurviiare  neden  {hd.  nieten)  we= 
derboghen  alsome  dey  negel  weder 
nedet  (22''). 

*Recuruitas  widder  krumheit  (20). 

Recuruus  hd.  wider -gekrummet, 
-knimmyck(19!,-krum  (iio),  -beuget  (20). 
nd.  weder-krummet,  -gekrompt  (i32). 

Reeusare  hd.  nd.  v'smaen  sim.  we- 
(17,  23),  hd.  wey-geni.  hd.  vor-,  ver-, 
wider-  (iio,  1321  -sagen,  verergern.  vir= 
slaen  (20).  vß-  t  ab-schlagen  t  fliehen 
(65).  leugen  o.  nicht  wellen  (9).  leuckeu 
o.  nit  wohl  (8).  v'sumen  (18).  ab  werpen 
(12).  ver  nicht  hebben  (23). 

Recusatio  vorsmeungk  (4). 

Recusatus  vir-slahen  l  -werflfen  (20). 

Recussum  hd.  wider  slag  sim.  nd. 
weder-slach,  -slacht  (23). 

*Recuticus  (a«.s  -itus)  i.  circumcisus 
(110  &c.).  bcschnytener  (74). 


RED 

Rechanare  v.  Raccare. 
^'Rechedi-nna,   -pna,  reclüdinna  v. 
Reoidura. 

Reda,  .teltcn  rheda  hd.  nd.  siede,  sele 
{in  riirrn  f).  9,  23).  hd.  sliede,  slyde  (19), 
slitte  (l5i),  slit  (21,  1,  ly),  schlit,  slith 
(1);  schlit-ten  i  -kuclieii  {i.  farr-o  .iw«/, 
-a  einmal  75.  cf.  slito-cliolio  rostros 
Sm.  2,  280.  Gf.  4,  361.  schlittcnkufe  Colcr, 
Fr.,  Sm.  2,  286);  schlit-cn  (4),  -ten  (65); 
sciiilt  [sie  110»),  schleif  (33),  slite  l  sile 
(9),  siel  (7),  sil  ((5,  174),  .«ein  in  ciirru  t 
körn  (21),  kar,  karr,  kerr  (i34),  karre, 
karn  (18),  karch  (7,  69,  151 1,  karg  (i.")2), 
wage  (20);  wagen-zol  (123.(./.  redaglum), 
-renne  (9;;  r.-wan  (8);  ri-,  ryc-  (19) 
-dewagen;  rciling  (93),  wagen  mit  vier 
redern  (75).  nd.  sledde  l  seile  (22),  kare. 

*Redabulum  (c/.  rotabulum)  redstab 

(74). 

Redactus  /tr/.widder-bracht  t  -machen 
(20),  -brach  t  -gemacht  (9).  nd.  weder- 
bracht t  -gemaket  (11). 

Reda-,  redi-  (1),  eda-  [([.v.)  -gium, 
redarium  (147)  (c/.  vectigal)  hd.  nd. 
vor  Ion.  hd.  fuor-,  fuer-,  fur-lon,  -lonc, 
-loyn;  fierlon  (49),  man  (sjc)  czolle  (17); 
wagen-,  wain-  (8)  -zol;  wagel  toi  (col? 
12).  nd.  wagen  tolne  (8I).  van  der  slec= 
den  dat  voirloyn  (147). 

*Rheda-le    t    -re    (i.    eollipendium 

equorum  in  curru)  silen  (75). 

Red-,  re-  ( 14 ,  74)  -amare  ander= 
wert  Hp  (17),  weder  leip  (14),  aber-  l 
wieder-liep  (74)  haben. 

*Rhedare    (c/.   rhedale)    vb.    schli-, 


:;bca 


)• 


schlai-  (75^)  -tten  (75*),  -])ffcn  { 

*Redargar  v.  Bedegar. 

Redarguere  hd.  nd.  scheiden,  hd. 
schelten,  straffen ;  wider-str.,  -stroffen 
(17,  4),  -triben  (65).  nd.  weder  strafen, 
be-rispen  (11),  -respen  t  straeffcu  (20). 
vber-winden  t  -kunimen ,  ge-w.,  var. 
-winnen  (es). 

Redargutio  beresp-  t  straff-unge  (20 
s^w.).wider-strauffung(70),-sprechung(65). 

Redargutus  {i.  reprehensus  75) 
berespet;  ge-straffet  l  -schulden  (20). 
begriffen  mit  straffen  (75). 

^Redarium  v.  Redagium. 

Red-,  re-  (1)  -dere  {i.  munerare  1) 
hd.  wider-,  be-  (1)  -geben,  nd.  weder 
geuen. 

Reddibitio   wider-geben   (8),   -unden 
{sie  9). 
*Reddire  sthiren(schireny)  geuen  (23). 
Redditio  lid.  wider  gebunge. 

Reddituarius    hd.    zinsman. 
meister  (20),  -master  (si). 

Red-,  re-  (11)  -ditus  hd.  nd. 
rente.  hd.  gulte,  gult,  giilt  (i34) 
gilt,  geldungk  [i.  census  4),  rent,  czynse, 
zinl5,  jar  czyns  (8,  9).  reynte  (11). 

Redditus  perpetuus  erff  rente  (i32). 

R.  vitalis  libding  (iio). 

Redditus  ptc.  wederom  gegeuen(i32). 
*Redeeisium    chrusa    (i4i.   cf.  Gf.  6, 
616). 

Redemptio  er-losung  (110  sim.),  -le= 
digung  (".')).  vcrloesynglie  (132).  beza= 
luiig  (65). 

Redemptor  hd.  er-,  her-  (17)  -loser, 
-lediger  (75).  verloeßer  (i32). 


rente- 

gulde, 
gilte, 


RED 

*Redemptoriu8    contractus   ablosig 
gult  t  ziiiü  !';■.). 

*Redentia  v.  Redolentia. 
''Redere  v.  Reddere. 
*Redesiderare  wider  bcgern  (75). 
*Redeundo  v.  Redundare. 
Rediantia  u.  Radantia. 
Red-,  reh-  (132)  -ibere  widerkommen 
(110). 

Redicere  hd.  wider  sagen ,  w.-,  an= 
derweyt-  (9j  -sprechen. 

Redictus  widd(!r  sprechen  (20). 
*Rediculum    reituuagan    (Gf. ).    spot 
(23.  st.  rid.). 

Redigere  hd.  wider-machen,  -brengen 
(20);  czu-br.  (9);  widerumb-scliicken  t 

-thun  (110  .sm.),  -lyhen(iio),  -füren  (ü5). 
nd.  weder-maken,  -om  leyden  (132).  zwi-, 
tri-,  bri-ngen;  noten  (65). 

*Redigium  v.  Redagium. 

*Redil-  V.  Redim-iculum. 

*Redimarius  (*'.  redemptor)  pachter 

(Kil.). 

Redimere  (i.  eruere  t  erenire  1.  cf. 
redimire)  hd.  er-,  her-,  vir-  (19),  wider-, 
w.  er-losen  sim.  w.-l.  t  kauffen  (110). 
w.-k.  vnd  1.  (75).  weder  verloessen  t  koef= 
fen  (132).  erleysen  t  w.  keuffen  (13).  kouf= 
fen  l  wider-k.  (65).  losen  (20).  erledigen 
(75).  nd.  er-,  ver-lozen. 

Redimibile  ablassig  t  das  da  ist  ab 

ze  losen  &c.  (65). 

Redimi-,  ridimi-  (147),  redili-  (76), 
rediun-  ( alph.  redimi-  70 )  -culum  {i. 
monile,  nimbus  q.  v.,  Corona,  vitta, 
suecinctorium  76,  rebrachiatorium  q. 
V.)  nuskil  (Gf.).  hd.  hübe  (68,  110*),  haube 
(4),  hub  (iiO'i),  gezirt  hub  (93);  hüben 
sam  (17);  h.-  (IG),  hauben-  (9),  hotel- 
(Gf.)  -snur;  hut  schnür  (6),  hör  snuer 
(77);  hare-schnur,  -snore.  hd.  nd.  bar-, 
hörn-  (17),  höbet-  (121)  -bant,  -pant  (1). 
hanbtbendel  (Das.).  hd.  zir-,  zier-,  czere- 
'21),  zcr- (67),  nd.  tzyer-  (147),  sir-heyt; 
tzireyt  (22).  huyff(i32).  borte  (100).  por= 
ten  zu  dem  har;  fransen  (75).  hudeln 
(8.  cf.  Fr.  1,  471''.  .Sm.  2.  153).  vnderwin= 
del  (12).  lendeuyer  (147). 

Redim-ire,  -ere  (75'^)  ornieren  ;  sich, 
var.  sich  hübsch,  zieren ;  schmucken  mit 
der  vßwendigen  zier  ("5).  hd.  czyren, 
zieren,  zern.  nd.  tzyren,  scyren  (styren? 
23). 

Redimitus  ge-zierit  (20  .^im.),  -mutzt 
i  -ordent;  ornirt;  wol  geschickt  in  sinen 
cleidern ;  reiniciich ,  vlg.  hübsch  (vnd 
75'J)  an  der  vßwendigen  zierheit  (75). 

Red-,  re-integrare  hd.  Avider-,  w. 
gancz-machen.  g.  m.  (110)  weder  heel 
m.  (132).  nd.  w.-maken. 

Redintegratio  wider  machunge  (8, 9). 

Redire  hd.  nd.  wider-,  weder-gan, 
-komen  sim.,  -machin  (5*^).  widerum 
kummen  (65,  68),  gon  (68). 

*Rediscere  widder-  (20),  weder-  (es) 
-leren. 

Reditus  v.  Redditus. 

Reditus  hd.  wider -kommunge  sim., 
-kvmmunge  (20  &c.),  -kerung  (65).  wid 
vart  (8,  9).  nd.  weder  kominge. 

*Rediu-iuare,  in  den  Hss.  gew.  -are 
hd.  nd.  er-,  hd.  her-,  ^ew.  wider  her-, 
w.   er-quicken.   w.   erki-ken   (6),    -cken 


KEF 

(76).  w.  lebendig  werden  (68,  iio).  erquick 
wedei"  (18). 

Rediu-ius,  l  -um  (125),  -us  (68,  110, 
132)  zeck  (126,  Ki"^.).  zach  {  zack  (pr.). 
tecke  (125).  holtzbock  (Das.,  Ki'^. ).  ein 
mur,  var.  muer,  o.  riet  egel  (110).  eyn 
moor  ort'  ryet  egliell  (i32).  rediui-uum 
i  -ua  (HO),  -a,  (iioi»,  ug^  Hen.),  -ue  t 
-e  pl.  (147),  reduuia  (112,  116,  Ki. )  kd. 
nid-  (Ki.),  nl.  ny- ?  dwangh- (116)  -nagel. 
n.  -Stroh  (112).  das  gebrut  (Hen  ,  «r».  112). 
est  morbus  quando  cutis  resoluitur  circa 
vnynem  (110).  cleydcre  ter  gehoericheit 
achter  gelaten  {i.  exuuie  147). 

Rediuiuum  erkuckunge  t  vornewet 

(9i.  irhuickit  (8). 

Rediuiuus  hd.  er-,  her-quicket.  er= 
qiii-ckeit  {')),  -cet  (13),  -chich  (23).  er= 
kickt  (76).  hd.  wider  leben-dig,  -tig(66), 
-nyck  ( 19 ) ,  -der  t  wärmender  (9). 
Wider  lein-ptig  (1),  -tig  (3.  cf.  Sm.  2,  5i2). 
Widder  (20),  weder  (i32)  leueudich.  w. 
leuenaehticli  (\\). 

*Rediun-  ;;.  Redimi-ciiliun.  Cf.  Te= 
dondellus  &c.  (Gl.  m.)  ? 

Redius  dyeiire,  knape  (147). 
Rediuus  v.  Rediuius.  Gl.  m.  5,  73o. 
*Redo  [auf  capedo  ?  piscis)  mvnewa, 
loeiter  u.  hit.  muniua  (87). 
*Redocere  widder  leren  (20). 
Redolens  wol  richende  (8,  9). 
*Redol-,  l  red-  (74,)  -entia  wol-  (20) 
wider-   (75)    -richunge.    ein   guter    ruch 

(4,    74). 

Redolere   (c/.  holofacere)   hd.   wol 

ri-,  rie-,  ru- (19)  -chen;  wol  riegeu  (13); 
wieder  riechen  (8,  75),  vnd  schmecken 
(75).  nd.  wal,  wol  ruken. 

Redonare  hd.  wider  geben,  itd.  we= 
der  geueu. 
*Redotare  wider  begaben  (75). 
*Reducare  vß  czehen  (ö'»)- 

Reducere  hd.  wider-furen ,  -fieren, 
-foren  (8),  -breiigen  (,9),  -Icyden  (20). 
nd.  weder-1.  (i32),  -voren  (11). 

Redulcerari  geschwern  o.  eissig  sein 

(8S). 

Redulus  hope  van  holte  (U7). 

Reduncus  krumer,  schelher  (74). 
*Redundago  v.  Lomentum. 

Redtmdantia  vber-flussigkeit  (9), 
-flußkeit  (8).  -tiuß  (65). 

Red-iondare ,  -evmdo  (^  i.  reuetor 
[st.  reuertor]  redeo  abundo  76)  hd.  ge- 
nügen,-uogen  (13),  -dien;  guugen  ?  ent- 
geyu  geuen  (21),  wider-  (75,  110),  vber- 
niessen  sira. ,  vber  gan  sim.  nd.  ghe- 
noghen,  -dyghen;  auer  vlicten(ll),  we= 
der  vluyen  (_i32). 

Redtiplicare  ezwe-  (17),  wieder  czwie- 
(8)  -feldigeii.  siiaben  (^9,  17). 

Reduuia  v.  Rediuius. 

Redux  (/.  qui  redit  t  cvnuersus  75, 
reductus)  wider  kerer  (75).  der  av.  ge- 
(68),  die  weder-  (i32)  -leyt. 

Reemendare  wider  pesserii  (75). 

Reemptio  wider  kouff  (65). 
'^Reexpectare  aberpeiten  (74). 
*Refallare  (t<t.  -ere  x  refellere)  wi= 
der  bedregen  (21). 

*Re-fallere   t  -trufare  wider-leichen 
i  -betrigen  (7ö). 

*Refauere  wider  günstig  sin   o.  wer= 
den  (75). 

l>lt^tE\B4CH     (.LUSSARIL'M  . 


REF 

Refectio  hd.  er-,  her-,  der-  (3,  4) 
-quickunge;  erkuckung  (75) ;  erkuk-  (6), 
erkick-(76)  -nuß;  lab-eniß,  -nyß(4),-unge, 
-sal  (21),  -sei  (17);  lobunge  (8),  gnüß 
(7).  vffenthalt-,  spis-,  wider  mach-,  w. 
bringn-ung  (65).  nd.  lauinghe,  louenisse 
(22). 

*Refeet-ionarius  (/.  custos  refectorum 
76),  -orarius  rebender  meister  (8).  la= 
benter  (X  reficere)  m.  i9j.  remptor  (Fr.). 

Refee-,  reuer-  (1)  -torium  refe-cto= 
rium  (76),  -ntare  (Fr.),  -nter  (74),  -ntal 

(69,  75%  134,  Fr.,  Sra.),  -lltail  (7),  -nt 
(75b),  -rent  (Sm.).  reu-indre  (Sm.),  -enter 
(23,  110,  132,  147),  -ent  (75,  Sm.),  -et  (1), 
-beuder  (19).  reybe-ner  (21),  -n  tal  (ob). 
hd.  reben-der, -tere  (12), -ter  (74),  -er(18), 
-dale  (13),  -dail  (10),  -dal.  reb-bintere, 
-etil-,  -enthier;  robenter  (Fr.),  rafeter 
(,4).  riftre  (99).  spisehus  (14j.  esselmeß 
(2O).  eethuyss  (147). 

Reffectus  wydder  gemacht  (19).  ge- 
labet (9,  19),  -lobet  (8),  -fvdet  t  er= 
quieket  (20). 

Refellere  {i.  repellere  i  fcdsificare 
Br.,  /allere  76)  hd.  nd.  wider-,  weder- 
bedrcgeu,  hd.  -triegeu  (G),  -betriegen, 
-betrigen,  -bedriegen,  -bringen  t  -ma^ 
chen  (7),  -triuen  (100),  -driben  (20). 
aber  betrigen  (^9). 

Referendarius  der  ein  red  o.  Sachen 
ercleret'  iiio,  sim.  i32).  der  eine  rede 
erfult  (68.  X  refertireP). 

*Referibile  das  da  mag  gelait  l  ge= 
fürt  werden  (65). 

Referire  widerumb  schlagen  (65). 
wieder  laiden  l  wider  madieu  (7.  X 
referre). 

Referre  hd.  wider  brengen,  -bringen, 
-sagen  (20),  -holen  (13);  sagen,  erzelen 
(110),  fragen  (9),  daiK-ken  (8,  9j;  wider= 
unib  l  entlich  laiteii;  zuglieheu  t  enlich 
machen  (65);  vnderschayden  sein  (1). 
vertzellen  (i32).  zelen,  zu  ordnen,  für 
rath  bringen  (88). 

Refei-ri  zugelegt  werden  l  antreffen; 
ge-went,  -endet  t  -grundt  sin  vff  &c.  (65!. 

Refert  es  gebyrt  o.  zugeliort  (,110). 
het  scheelt  l  j^dt  behoert  (132).  vnder= 
schit  hat  (65).  eyn  twedregen  (?)  anghe^ 
boren  (23). 

Re-fertire,  bissw.  -fareire /n/.  füllen, 
er-  f.  ,75);  wider-f.  (G,  75),  -fillen  (76), 
-fohl,  -follen.  7id.  er-,  weder-wUen. 

Refertus  ge-fullit  (8),  -fult  (9),  -wUet 
23).  erfult  (75,, 

Referuere  wider  glasten  (126,  Ki*.). 
erlawen  t  sinckelen  (126). 

Ref-  V.  Re-formare. 

Reficere  (cf.  recreare)  hd.  laben, 
er-1.  (iio);  wider-1.  (19),  -macheu, -gantz 
m.  (65),  -magen  (13),  -bessern  (8).  b.  l 
essen  (9).  b.,  erquicken,  spysen,  fuden  (20) 
nd.  lauen;  weder-maken,  -quicen  (11). 

Refieula  {st.  resicula?)  bort  (8). 
vorciit  [sie  9). 

Refiteri  anderwerff  belijdon  (i47). 

Refieecio  v.  Reflexio. 

Reflectere  hd.  wider-beugeii,  -biegen 
(6,  76),  -bigcn  (7),  -bagen  (17),  -neigen 
(75).  )id.  weder  boghen. 

Refle-xio,  -ecio  wider-bogunge  (100), 
-beuguiige  (20),  bogen  (15),  -schin  (r. 
splendoris  75).  hindersich  biegung(65). 


REF 


489 


*Reflexiuus  v.  Reciprocus. 

Reflexus  widder  böget  (10).  weder 
geboghet  (23).  vmgekart  (12). 

Reflorere  hd.  wider-,  anderweyt-  (9) 
-bluwen  sim.,  -pluen  (75),  -grünen  (8,  9). 
nd.  weder  blueyen  (11). 

Refluere  widder  flißen  (20). 
*Refocillainen  erquick-unge,  -enisse; 
lauesel  (20). 

Refoeillare  (/.  fouere  1)  nern  (13). 
her-n.  (5).  nd.  erneren.  quicken  (74). 
hd.  nd.  er-,  ver-  (i32),  hd.  her-quicken. 
er-kiken  (3,  76),  -kucken  (74,  75),  -kucken 
(3),  -kiiken  (2),  -kicken  (1.  c/.  re-ereare, 
-fruerej.  laben  (20). 

*Refocillatio    hd.    erquick-,    erkuck- 
(75),  erlab-  (110)  -unge.  nd.  lauinge. 

Refodere  wieder-  (8),  aber-  (9)  -gra= 
ben. 

Re-,  ref-  (5^)  -formare  hd.  wider 
machen,  w.  ein  gestalt  geben  0.  haben 
(75).  nd.  weder  maken.  weyder  fformen 
(5b). 

Reformatio  hd.  wider  machunge.  nd. 
weder  makinge.  • 

Reformidare  wydder  forten  (^19) 
vntsihccen  (loo).  ontsien  (11). 

Refotus  erquicket  (20). 

Refouere  hd.  nd.  er-,  wider-,  weder- 
quicken.  w.-vueden  (11).  er-kiken  (76), 
-neren  (6).  liegin  (9).  wider  warm  zu- 
decken l  -teuschlen  (i26.  cf.  tuschen 
Fr.  2,  395,  Sm.  1,  460).  iinper.  erquick  t 
widerbring  (65). 

*Refouere    (X    reuouei'e)     wieder 
globen  (8). 

Refractarius  keybig,  eygenrichtig, 
wider-spännig  (i26).  w.-spenig,  streitig, 
verherrig  (88). 

Refragare  wider-streben  (8,  9),  -steen 
(9). 

Refragari  hi-  (8,  9;,  hu-  yll)  -ndern. 
schaden  (17).  Iid.  nd.  wider-,  weder-stau 
sm.,-spenstig  sin  (65), -reden  (64).  smekeu 
l  vienzeken  (23). 

Refragium  weder  stan  (23). 

Refrenare  hd.  ze-,  za-  (134),  czie- 
(8),  czoy-  (17),  nd.  tem-men.  bre^delen 
(20).  pendigen  (75).  hd.  zwi-,  betwi-  (mss. 
mog.),  nd.  dwi-,  bedwi-ngen. 

Refrenatio  pendigung  (75). 

Refrenatus  pendig  (i)  gezeumpt  (75). 

Refricare   [i.  reterere   75,  quiescere 
t  renuuure,   76,   Pap.)    wider-vff   kraczen 
(65),  -riben  (75). 
*Refrige-mere,  -re,  -seere  erkulen  ( 75). 

Refrige-rare,  l  -re  (75,  76)  (c/.  -mere, 
-seere)  hd.  er-kölen  (i34),  -kulen,  -kulen 
(67),  -kielen  (76,  110),  -koln,  -quicken  (20, 
65).  erkolen  (23).  er-  (20),  ver-  (132)  -koelen. 
virkfden  (19).  herkelle  (21).  wider-uin= 
bringen  (65),  -erfrischen  (75). 

Refrigeratio  erkol-  t  erquick  -  unge 
(20). 

Refrige-re  v.  -mere,  -rare,  -seere. 

Refrigerium  hd. nd.  erkol-unge,  -iuge. 
kulunge  18, 9).  kuelinge  (11).  hd.  quickung 
(68) ;  er-qu.,  -kuchuiig  (1),  -kulung,  -kulen 
(G),  -kolniß  (20),  -k3'elunge(18),  -labung 
(110),  -loschuiig  böser  bcgird  {Gv,);  vir- 
kulunghe  (19);  lier-kulunge  (7),  -kehmge 
(21);  ruwe  (100). 

*Refrigerium  (X  refugium)  zufloeht 
(17). 

62 


41)0 


KEO 


REH 


KKL 


Refrig-oscere ,  -ere,  -erare,  -idaro 

t'i-ki'lloii  /    iVisiluMi  (-:,). 

RetViuRere  aiith-rwoyt-  (0),  wider- 
^7i;i     liri'i'liiMi. 

Refruere  \r  .•>/.  o)  tMluokcn  (1). 
*Refiidere  r.  Rel\indere. 

Refugare  virdrilx'u  [20). 

Refugere  liiudcr  sicli  fliclien  (e,*»). 

Refugium  (c/.  recliniiim)  hd.  nd. 
zu-,  to-vluclit,  hJ.  -flocht,  -flocli  (]3\ 
-rtiig  (2n.  -lourt"  (CS),  tzo-looff  t  -voilaolJ 
(132).  liilrt"  (iiol  schirm  («;>). 

Refugus  fluclitig  ( i lo).  vkichtich (132\ 
tzuriiicht  (\'2).  oyn  v'lopon  monik  (23). 
Refulgentia   jiiancz  ( 65  ).   wider -gl. 

(Ki".),    -Si'hl'iu    (Ki>>.). 

Refiilgere  schoynen  (9).  wicder-schy= 
iUMi  (".">>,  -.-^chin  (81.  orschinen  (6.")"). 

Refun-,  refu-  (8)  -dere  hd.  widor-, 
widerumb  vlJ-  (C5)  -gioßcMi  sim.,  -gelden 
(8,  9i,  -gölten  (iio).  vff-  (uo),  op-  (132) 
-richten,  weder-stortzen  (132), -gieteu  (11). 

Refutare  hd.  v'  -  stoßen ,  -  stoißen, 
-stoizzrn  (ö"),  -Ptosen  (17),  -sagen  { 
-wcvflfen  t  abschlagen  t  von  jme  stoßen 
(6.5).  nd.  v'-,  be-stotcn.  hd.  nd.  v'smaeu 
sim.  verschmähen  (i34).  bidriben  (20). 

Refutatio    vorsmech-   (9),    virsum- 
(81  -nisse. 
*Regalea  v.  Galega. 

Regaliolus  {i  galgiilus  114;  ital.  re^ 
galbulo  12»;.  cf.  regulus,  birbiealiolus) 
ein  großer  grunling  (126,  Ki.). 

Regalis  hd.  konig-,  kounig-  (8),  kunig- 
kunig-  .gt"!.  künck-  (i3i),  kunck-  (19), 
kung-,  kunt-  (21),  anschick-  t  raeyster- 
(74),  nd.  koninck-  t  kunc-  (23)  -lieh, 
knnegis  i.  regius;  .n\  grosch  (9). 

•^Regallicum  r.  Galega. 

*Regalus    \  cf.    regulus )    kuniglein, 
slangenkunig  (74). 

*Regan    [inoneta?    cf.    regalis)    eyn 
grod  dans  l  parans  (23). 

Regenerare  nuwe  geboren  (20).  wyd= 
der  gOAvynnen  (19).  weder  teleu  (11).      ^ 

Regeneratio  geistlich  Avider  geburt ' 

(65).  , 

Regere  richten  (17).  hd.  nd.  be-r.  t 
reger-n,  -cn  (22*^).  hd.  rieehten  (8) ;  regi- 
crn ,  -rn  (17) ;  reygeron,  iuren  0.  laiten 
(65);  leten  (9),  schicken  (12),  v'deudin^ 
gen  (13).  1 

Regia  hd.  nd.  eyn  edel  - ,  konnig- 
^8j,  kungis-  (9,  16)  -lins,  -haws  (9),  -hoff 
(16).  ein  kunigs  sal  (110  sim.).  1 

*Regie  v.  Regio.  ] 

*Regillum  (/.   latmn  vestimentum  re=  \ 
gine  t  sericum  peplum  76)   konnigynue- 
(8),  kungyn-    (9)   -gewant.  der   kuiug  g. 
(76).  pl.   knnigliche   claider   (75).   rökli 
(931.  _  ; 

Regillus  {i.  vicerex)  ags.  vndercyning 

(Gl.   Aelfr.). 

Regimen    hd.  nd.  bericht  - ,   reger-, 
hd.  regier-,  reyger-  (7)  -unge,  -inge.  hd.  \ 
meystorschaö't.  nd.  mesterschap.  j 

Regina  hd.  kuni-,  kune-  (93),  kuni- 
(67),  kün-  (134),  kin-  (76),  koni-  (7),  koni- 
(151)  -gin;  kiin-igen  (68),  -niging  (18); 
konigin-e  (133,  152),  -ne  {b).  könne- (20), 
konin-  (23).  konyuck-  (132)  -ginne.  re= 
gina  ecclesia  sacerdos  helisa  (i4i. 
deutsch,  zu  heil?).  j 


Regi-o,  hissw.  -6  h<1.  rieh,  reich  (41,  1 
koiuiig-  .v/j?i.,  kunck-  (19)  -rieh;  künck- 
(134),  kunig-  (75)  -reich;  lant;  geg-ene 
(65),  -ne  (65  rar.,  126);  ein  stat  so  jni 
menschen  regiiiort  (65),  ein  marg  (in 
a/cis  tOc.  1J5 ).  ifl.  riko,  konnincrijek.  j 
*Regionalis  lantgrave  (Sum.). 

Reg-,  re-  {in  reg-  verb.  93)  -istrum 
(/.  imtd,  nullt  trid  signa  t  punrta  75)  1 
kersnuor  ald  ein  reclionbuoch  (93).  hd. 
buch  stur  (7);  leyt-,  leyde-  (f),  21,  22), 
)id.  Icde-,  rechen-  (21),  regen-  (6), 
rayt-  (74),  bereyt-  (18)  -buch,  -bock, 
bereyt  (5),  bcraj't-  o.  bcroeh-  (74), 
rieht-  (81,  bericht-  (9),  boret-  (23),  1er- 
(22)  -nisse  sim  hd.  berichtunge,  regi= 
ster.  zeichen  (74).  z.  dar  by  man  etwas 
merckt  in  einem  buch  (75). 
*Regium  comiiges  kleot  (11). 

Regius  hd.  kunig-  (1  &c.),  kung-  (6, 
65,  70),  kung-  (67),  künck-  (134),  kunt- 
(21),  king-  (76),  konig-  (g6),  konnig-,  rarf. 
konnick-  ^22),  koninck-  i  kun-  (23)  -lic'i, 
-liehe  (66),  -lieber  (65\  -leieh  (1),  -rieh 
(18)- 

Regius  (e-it  morbu.s  3,  4,  121),  r.m. 
hd.  gela-  l  kela-  i  chela-  sim.  (Gf.\  gel- 
(74),  gele-,  dye  g.  (17,  100),  gale-  (4), 
dy  gell-  (3),  lanc-  (100,  120)  -suht,  -sucht, 
-soht  (100),  -socht  (17). 

Resnare  hd.  nd.  herschen,  regn-eren 
(20,  22b,  X32),  -iereu  (68,  110),  "-iren  i 
gewalt  vbeu  (65).  hd.  her-ßen,  -ssen 
(49),  -Schaft  haben  (9  Anh.). 

Regnum  hd.  rieh,  richge  (13),  konig-, 
kmiig-,  kungk-  (21),  künck-  (i34)  -rieh, 
-reich,  nd.  koninck  rike. 

*Regratiari  i-re  Gl.  m.)   hd.  nd.  dan-- 
cken.  hd.  wider-d.  (1,  5^). 

Regredi  hd.  wider  gen  sim. 
Regressus  widder  ganck  (20). 

Regula  hd.  ein  gemeyn  recht,  regel 
(110  Sic),  rede  (18),  warhait  ("65).  reg- 
ula  (Gf.\_-ule  (22b), -ul  (Ki.),  -ele  (11),  -el 
[muratoiis  1  &c.).  lathe  (77).  maß  t  lere 
(8,  9).  für-,  lait-,  vnderwis-nng  (65). 
riclit-sehit  (65),  -scheit  ?  liuial  (Das.).  nrf. 
ghemene    recht. 

*Regula  aurea  {cf.  rigula)  haub  eins 
iunckfrawlielienhaupt  (74\ 

Reguläre  reguliren  {  ordelieh  laiten 
vud  füren  &e.  (65). 

Regularis  der  regel,  ein  r.  (iio^) 
halt  (08^,  helt  (iio).  reguler  (20).  hd. 
nd.  orde-,  ordi-  (13),  ordent-  (67),  or- 
denc-,  ordeng-   (6).  meß-  (7)  -lieh. 

Regularissa  reguliersche  (147). • 

Regulariter  orde-  (20,  65),  gemainc- 
(65  1,  rotht-  (20)  -hch. 

Regulus  (^■.  auis  i  serpens,  paruus 
rex  75,  110,  regaliolus  125.  cf.  paristu= 
lus)  kung-el  (75),  -li  (93).  künglin 
(64).  knnigün  (uo).  ein  klein  k.  (68), 
coninck  (132).  kuni^la  (111).  kunicel 
(100).  kongel-in  (8),  -chen  (17j.  eyn  czune 
kunnyck  (19).  tzunkonnig  (i25j.  slang 
(9).  hd.  nl.  basiliscus  (116). 

Regum  {sc.  Über)  das  puch  der  ku= 
uig  (li. 

*Reguncula  {in  edificiis)  sulram  (76). 

Rehabere  wieder  haben  (8,  9). 
*Rehibere  [i.  rehabere  65,  redibere 
5.  V.)  weder  kryegen  (132). 


*Reyben  {i.  lapis  f  puluis  &c.)  kre^ 
byßaugen  (19).  krcftißaugo  (20). 

Reicere  {cf.  secludere)  hd.  ab-,  wi- 
der wcrfVcn.  nd.  weder  warpen  (11). 
schupfl'cn,  abdriiigen  174). 

Reiectus  wi<lder  worffen  (20). 
Reincipere  widdcr  nemen  (8). 
*Reincrepare  wider  straften  (75). 

*Reynhardus  (//.  nr.)  reyn  hart   t  -e 

(22-). 

Re-  f.  Red-integrare. 

Reysa  v.  Equitatus. 

Reit-,  reitin-  (8)  -erare  (/.  epilogare 
75)  wider  audorwcy-ten  (9),  -den  (8).  w. 
noch  ein  mal  thun  (75).  pass.  widerumb 
volbracht  werdonn  («5). 

Relabi  hd.  nd.  wider-,  weder-vallen 
t  glidcii.  hd.  w.-glitseiien,  -glitsen  (152), 
o.  fallen,  abf.  (9).  neder-f.  t  glinden 
(17).  woder-glitseii  (i33),  -glitzen  (I32). 

Relanguere  krank  sin  (18^).  aber 
sieben  (9  .  wieder  sieche  werden  (8). 

Relatio  ii.  fama  7g)  zu  gedenckung 
(76).  vornemlicli  befeichunge  (9),  vnvir- 
nemliche  mit  volguuge  (9  Anh.)  czu  ge= 
dencken.  vurirnenulich  oder  bet'ulunge 
{sie  8).  veriKMnlich  mitvolgung  (63). 
rede  (17).  reduug  vorgeretter  ding  (uo). 
vertzellinge  t  vysspraeche.  ( 132  ).  hd. 
sprechuiige.  7id.  sprekynge. 

Relatiuum  hd.  wider-dragunge,  -tra= 
gunge  (7,  76),  -tragen  (6),  -sproehen  (8). 
nd.  weder  dregynge.  ej'n  gedenckung 
eynes  dinges  davon  for  gesprochen  ist 
(21).  gedenclicli  (9j. 

Relatiuus  widerbring-  o.  erzel-eude 
(HO  sim.). 

Relatu  ags.  spelli  (94,  136). 
*Relaudare  wider  loben  (75). 

Relaxare  hd.  vfiF-  sim.,  w.  vff-  (75), 
weder  off-  (17),  wyddcr  out-  (19),  ab- 
(65),  uß-  (6),  nd.  V])-,  af-losen.  hd.  auf 
lozeu  ( 4  ) ;  vff-loßen,  -binden  ( 8,  75  ), 
-geben  (8);  v'-g.  (9,  65);_v'-(9),  vff- (76), 
nach-  (iio)  -lassen;  die  sunde  ab-l. ; 
herliehtern  (65).  enbinden  (76),  außthe= 
non  (i2G).  v'ghcuen  (11). 

Relaxatio  erlesung  (  76 ).  auflosung 
(75).  vorlazsung  (9).  vffbendunge  (8). 

*Relaxatiuuni  speiß  die  da  weycht 
im  lyb  (uo).  widerumb  uff-  (68),  wede- 
rom  vp-  (132)  -losende. 

*Relegamine  chozza  (Gf.  4,  539). 

Reiegare  hd.  wider-,  vir-  (19),  ver- 
(65),  in  elende,  in  elend,  in  ollen  (18), 
in  daß  elende  sim.,  vber  die  vier  weide 
{  wit  von  eim  hinweg-  (6.5)  -senden,  nd. 
in  eilende  f  weder-zeudon ;  v'seynden  (11). 

Relegatio  widder  seudunge  (8,  9). 

Relegatus  versent  (81).  in  eilende 
gesant  (23).  g.  in  das  eilend  0.  gelassen 
in  die  wustunge  (75). 

Relegere  gedenckon  (8,  9). 

Releuamen  herlichter-  (65),  ringer- 
t  erledig-  (Ki».)  -ung. 

Releuare  vff-  (65).  wydder  vff-  (19) 
-heben,  ufl'bureu  {  lijthten  (20),  erli- 
(65),  lei-  (Ki^.)  -clitern  (den  durst  Ki^.). 
ringeru  (die  arbeit  Ki^^.).  spisen  i  vffent= 
halten  &c.  (65).  ov  voren  (11). 

*Relex  i.  antiqua  i  prior  lex  (76). 
daß  aide  erst  recht  (17).  alt  r.  (8,  9). 
alt  0.  vorigs  gesetze  (74). 


REL 


REM 


REM 


491 


*E.elieere  vz-  (20),  wt-  (11)  -trecken, 
vß  czyohen  (19). 

Relicta  witwe  (68,  no).  wudewe  (20). 
wyddcben  (19).  wedue  (11).  ein  wedwe 
vrouwe  (132). 

Relictio  verlassung  (6.5). 

Relictus  ver-laßner  (iio),  -laußen 
(68),  -laißen  (i32).  achter   gelaßen   (20). 

Religare  hd.  vfF-,  v'-,  wieder-  (7), 
widerumb-  (68,  iio),  mrf.  wederom- (isa), 
up-binden. 

*Ileligare    (x  relegare)    in   eilend 
senden  l  vvider-s.  (i.  mittere  7G). 

Religio  hd.  werdi  (Sum.);  v'bin-tenis, 
-deniß  (17),  -dünge;  ver-buntnuß,  -biiudt^ 
uuß  (134).  hd.nd.  vorbintnisse.  eyn  gode 
vorbynnung  (.¥').  gotz  verpindung  (1). 
gotlichc  verbüntnüß  (75).  gaistlich  ver= 
bintniß  t  glubdt  t  Haltung  t  leben; 
verb.  zum  deinst  goc/  &c.  (65).  vorbun= 
din  leben  (9).  hd.  geistlicheit  sm. ;  ein 
geistlich  begebenheit  ader  gotis  vcrbyn= 
düng  (i) ;  hailsamung  (76)  ;^heylige  sim. 
sam-iRinge  (21),  -munge  (17), -lunge.  nrf. 
hillich  sam-,  zamel-inge.  lieilig  menunge 
(5.  st.  sameniuige?).  gehorsamkeit  t 
vnderdenig  (20). 

Religiositas  hd.  ml.  _  geistlicheit. 
heilige  versamlung  (iio  sim.).  god  ge= 
ben  i  geyslich  (lö).  hoersamicheit  (11). 

Religiosus  hd.  got  ergebe-n,  -r  (1); 
gode  ge-,  her-  (5^)  -geben;  god  (18), 
der  got  ist  (iio)  geben;  be-g.  man  (20); 
ein  verbunder  l  gaist-  t  cristc-licher 
mensch  &c.  (65);  geistli-ch,  -eher  (68, 
iio).  nd.  gode   erghcuen,  geystelic. 

Relinire  wieder-  (8),  aber-  (9)  -smeren. 

Relinquere  hd.  nd.  v'-,  achter-  (11, 
20,  132),  affter-  (19),  hinder  jm  (65)  hd. 
-laßen,  -laeßen  (20), -laißen, -laissen  (132), 
-laußen  (68),  -lossen  (6),  nd.  -laten.  vor= 
lozsen  (4).  losen  (9).  laeßen  (20).  haim- 
i  vber-geben  (65). 

Reli-,  re-  (a/ph.  reli-  6g,  ö9,  70,  134, 
151 ),  ^  reti-o-  ['S,  75),  cappe-  (75),  eapuci- 
-pendium,  i  relipedium  (75)  (i.  leri- 
i  liri-pipium  75,  caputium  qq.  v.) 
hd.  zyppliel(l),  zippc;  kappen-,  kapen- 
(134)  -zipfel.  kogel  (132).  k.-zipfel  [Gl), 
-zippel  (3,  66,  I5i),  hd.  -zippe,  -zip,  nd. 
-kip  (22,  23),  -tymp  (132).  gugel-zipfel 
(75),  -zippel  (6).  kügel  zip  (21).  ein  kugel 
kap  (iio).kyptyinpe  ander  kogelcn  (22'*V 
covel  of  caprotn  timp  (107). 

Reliquare  wider  schmeltzen  (68,  1H)\ 
weder  smeltzen  (132). 

*Reliquarium  ridenkorb  (123). 

Reliqui-e,  -de  (5i>)  hd.  heil-thum, 
-tumb  (110),  -gdum  (5),  -ichtam  {b^>), 
-ichdom  (132),  -ickeyt  (9) ;  heltuon  (93), 
helge  dinck  (18).  nd.  hilli' h  dorn,  ouer 
blyuiuge  (132).  vber  blibung  (110).  bleyb-^ 
nusse  (9).  verlassen  ding  (65).  aleiba 
(Gf. ).  oleibe  (copiosiores  dicker  vnd 
qwecker  62). 

Reliquus  hd.  nd.  eyn,  der  (19,  110), 
die  1,11,  132)  ander. 

Relit-ere,  -tere  (68)  wider-  (es), 
weder-  (132)  -schulen. 

Relucere  hd.  nd.  wider-,  weder- 
luchten.  hd.  w.-leuchten  (110),  -schinen, 
glatzen  (126). 

Reluetari  wider -richten  l  -rangen 
(9),  -fechten  (8),  -kriegen  t  -staen  (20), 
-stant  thun  (65).  weder  worstelen   (132). 


Reludere  aber  spielen  t  herwidder= 
vmb  speien  (20). 

*Relugere  wieder  weynen  (,8).  weynen; 
scheynen,  prehen  (74.  X  relucere). 

Rem  nach  weselichkait  vnd  nach  dem 
alß  es  an  jm  selbß  ist  (65). 

*Rema  [st.  rheuma,  anders  Gl.  m. ; 
i.  muterles  7  6)  a(]s.  stream  (94,  136). 

Remandare  beuolhen(i  10  sjV/i.).wider- 
entbyten  (9),  -enbieden  (b),  -gebieten  (75). 

Remandere  i.  ruminare)  ab  deuwen, 
keueu  (88). 

Remanere  hd.  blibcn,  wider-bl.  (68, 
110).  nd.  biiueu,  weeh-bl.  (i32). 

*Remanifestare  wider  offenbaren  (75). 
Remeare  ]i,d.  wider-,  widervmb-  (20 
sink.),   nd.    weder -gau,    -kommen   (:iO), 
-wandern  (11).  w.-keren  (9). 

Remediari,  -re  byessen  0.  besseren 
1,110  sim.).  Luyssen  (132).  hd.  j.rtzedye 
büßen  (17),  geben  o.  suchen  (20);  artz- 
en  (20),  -etien  sim.,  -tiiyen  (i33),  -eiiien 
[1) ,  -ennicn  (65) ,  -nyen ,  -neytn ,  -igen 
(ti);  ercze-dien,  -nen  (9).  nd.  arsedien. 
gesunt  machen  (65j. 

*Remedior  der  die  arczedie  giebit  t 
dem  sieelien  budet  (vudetV)  a.  (20). 

Remedium  lul.  nd.  artze-,  nd.  arse- 
die.  hd.  artz-etie  (5),  -tihe  (21),  -dye 
1,133),  -nie,  -ney,  -neypuß  (74);  artyney 
[sie  134),  ertziiy  (76j,  furkummung  vor 
dem  scliadeu  (65),  büße  (21),  bfiß  (7), 
büß  (20),  busche  (5).  nd.  böte,  saech  (132). 

*Remegari  [cf.  remetiri)  weder  me= 
ten  (23). 

Rememorari,  -re  (23)  nd.  dencken. 
hd.  gc-,  witler  ge-d.  widder  in  ein  sin 
kommen  daz  eyner  virgeßen  hat  (2üj. 

Remensus  wider  gemessen  (110  sim.). 

*Remera  yser-en  plate  (11),  -n  playt 
(I9j. 

*Remes  eyn  ryebe  (19).  ryue  (11). 
Remetiri  hd.  wider  messen.  «<?.  weder 
met-en,  -teu.  mit  demselbem  maße  wid= 
der  nießen  da  miede  man   eyine    etwas 
myßet  (20j. 

Remex,  gen.  gis  i  eis  (76)  [i.  remus 
1,  2)  reym  (Ij.  ryme  (2).  riem  (68).  ferg 
(74,  75j.  feri-eh,  var.  -seh  (75).  verre 
(93).  ruoder  (i4i).  eyn  rüderer  (110). 
royer  (i32j.  eyn  grot  roder  t  eyn  stur 
{'^.'d).  groz  rüde  t  eyn  stuir  (5).  eyn 
groß''  roder  t  piscis  [sie!)  eyn  störe 
(20).  eyn  groß  (67,  74),  groiß  (7,  133) 
rüder,  l  stur  l  verck  (18j.  eyn  groiß 
rode,  Mrg.  röder  (18).  eyn  grüß  rüderer 
(17).  veri  f  rüder  (80).  hd.  stur-r.  (6), 
-man,  -er  (8).  stuerman  (11).  steuerer 
i  schaldn  (9).  stevir  (8'>).  ruger  (5'^,  64). 
roeyer  (i47).  acjs.  roedra  (94,  i36),  redhra 
(94*).  langesschiffe  (74). 

*Remiare  begnaden  (23). 

Remig-are,  -rare  (67)  hd.  nd.  ro-, 
hd.  ru-dern.  hd.  rude-ln,  -u(7);ru-  (19), 
rue-,  rüe-  (134),  rie-  (68),  ro-  (20)  -gen; 
rügen  (18),  ruewen  (i52),  styren  (67). 
rtd.  rueyen  (11),  roycn  (i32),  roeyen  (i47). 
eyner  der  da  siezt  vnd  rüget  in  dem 
schiffe   (20.   st.  -ator). 

Remigatio  rvegunge  (20). 
*Remi-,  t  rem.ul-  (76j  -gator  hd.  nd. 
ro-,  hd.  ru-derer.   hd.  rudrer   (6);   rue-. 


rüe-  (i34),  rue-  (i5i),  ru-  (67),  rie-  (es), 
ry-  (132),  ro-  (18)  -ger. 

Remigium  hd.  rüder-,  rüg-  (64), 
schiff-,  seheff-unge.  nd.  ro-  (i32),  schcp- 
jnge.  ruderhanff  (74).  roeyampt  (147). 

Remigrare  [cf.  renaigare)  hd.  wider-, 
abe-  (9)  -geen. 

Reminiscentia  hd.  nd.  gedeeht-, 
bedecht-  t  v'hoghe-  (11),  dedeclit-  (22), 
hd.  gedechte-,  virdechte-  (19),  gedenck-, 
decht-  (64),  gehug-  (20)  -nisse  sim. 

*Reminiscere  {cdijh.  reuiuiseere)  v'- 
muden  (5*^),  -müden  (1).  ermuudern  o. 
wider  erquicken  (Vocc.  ex  quo). 

Reminiscere  ghedencken  (23).  prs. 
ych  gedenckens  (12). 

Reminisci  hd.  (1  &c.)  nd.  ge-,  vor- 
(221^),  hinder-  i  h.  sich  ge-  (65)  -dencken. 

*Reminiscitiuus  virdechtyck  ( 19 ). 
ghedechtig  (11). 

*Reminisciuus  hd.  gedechtig,  g.  ding 
(110). 

*Remiiiissio  {cf.  remissio)  v'gebunge 
(18). 

*Remisereri  v.  Repropieiare. 

Remissio  hd.  v'geb-,  v'geß-,  v'laß-, 
virlaeß-  (20  .sim.).  ablauss-  (76),  wider= 
send-unge.  app-  (6),  ab-  (65)  -laß.  hin= 
leßikait  t  mussig  geen  («5).  nd.  vorge- 
tinge,  -uinge. 

R.  peccatorum  Vergebung  der  sun= 
den  (1). 

Remissus  ptc.  sbst.  hd.  v'- lassen, 
-laißen  (7),  -laußen  (68);  ab-laßin  (8), 
-legig,  var.  -leg  (65),  -nemig  (1),  l  zu 
vil  weich  in  corrigendo  (65) ;  abe  nemung 
(ö'^);  wol-fail  (1),  -vail  (2),  -feilung  (.5b); 
gering  smackig  (1);  treg  (68,  110),  wider= 
gesandt  (110).   slaff  das  nicht  gedan  ist 

(74). 

Re-,  t  retro-  (75)  -mittere  hd.  v'-, 
wider-  (7)  -geben;  w.-senden;  w.-  (75), 
ab-  (1,  65),  v'-  (o*»)  -laßen;  virlaeßen 
(20).  nd.  vorgeuen,  weder  zenden. 

Remitti  ableg  {f)  fule  werden   (es). 

Remora  v.  Anonis. 

Remorari  beyttcn  (iio).  beyden  l 
tueuen  (132 ). 

Remordere  hd.  wider-byßeu,  -bissen, 
-beyseii  (9). 

Remorsus  wider  bissung  (iio  sim.). 
*Remote  hd.  nd.  ver  siin.  wit  (75). 

Remotio  fer-  (76),  verr-  (75),  wechdo- 
i  virstoeß-  (20)  -unge. 

Remotissime  allcr-ferst  (110),  -verrst 
(68).  alre  veerst  (132). 
*Remotius  verrer  (75). 

Remotus  hd.  nd.  ver.  hd.  verre,  verr 
(134).  nd.  verne,  veer  (132).  abgeworffen 
(7).  affgedan  (20). 

Remouere  hd.  abe-,  ab-,  nd.  af-kern, 
-scheyden,  hd.  -wegen,  -werffen  (8),  -tun 
(loo),  -dun  (20),  -weg  thon  (68),  -niemen 
t  dannen  tun  ;76);  hyn  thun  (110),  enweg 
dun  (20  sim.);  weg-thun  i  -setzen  (75), 
-weysen  (9).  wech-  (132),  enwecli-  (11) 
-doen.   hiudan  nemmen  l  enczihen   (65). 

Remoueri  gefert  werden  (65). 

Remul-care,  -tare,  var.  -are  hofften 
l  schiff-h.  (75).  emulcare  i.  nauim  ad 
litus  ducere  (76). 

Remulcu-s,  -m  (75)  der  schif  schiet 
(93).    line  (20).    tzochseil   (125).   hefft 

62  * 


41)1' 


REN 


KEP 


REP 


(nauis  7.i).  remultiun  /.  funis  cum  qua 
naiiis  ad  purtuni  lii/ntur  ("n,  shn.  Hr.,  Gl. 
m).  si'hiffhofft  175).  loyiio  (74V  zugsoil 
(74.  :.sV 

*Remulgare  wiilcr  offi'iibarcn  (75). 

*Remulgator  (X  remulcus)  r.  Re-- 
inigutor. 

Remultiini  r.  Remulcus. 

*Remulgere  wiilor-  (8,  17,  73i,  ander- 
\vi'il)t-  il7)  -iiu'lcki'ii.  weyt  moldcn  («c 
0.  X  promulgare?). 

Remuuerare,  -ri  (65)  Itd.  nd.  Ionen. 
hd.  be-1..  -gaben  (65);  locucn;  wider- 
begaben, -begaiben  (7),  -beczalen  {%), 
-geloben  i9);  vergelten  (65).  nd.  weder 
begaiien. 

Remmieratio  locn-  (20),  belon-  t 
wider  vergelt-   l  begab-  (65)  -unge. 

*Remunerator  loner  (2()).  begaber  t 
seligiiu>eher  itiö). 

Reniuneratus  ijelonet  i20). 

^Reniunire  aelite-  f  anderwerft'-warn 
(20i. 

*Reraui'murare  {i.  recauillare  75) 
widder-küppen  t  -kosen;  her-w.  vmb 
kauwein  ^20).  w. -murmeln  vnd  lieimiU 
eben  w. -reden;  w.-r.  in  vnwillen  (Tö). 

Remus  y^cf.  remex)  hd.  nd.  rierae, 
roder.  hd.  ryme,  riem,  ein  r.  zuriegen 
(68),  schiff  rime  (17);  rune  {sie  7  7); 
rüder.  -1  (4,  77);  rode  (18),  struttcr  t 
stewer  ^9.  ef.  contus  Strudel  &c.).  nd. 
reem  (11).  verperg-,  widersetz-ung  (74). 

Ren,  renn  (77)-,  rien  (9i,  100,  136, 
(;f.,  /.  ren  l  porcellus  Hr.)  hd.  nd.  uier, 
nere.  nyre.  hd.  nier-e  ['20).,  -en  (10,  76); 
ner(21)"  nyren  (4),  milcz  (20),  leuti  (nf.); 
lendebrad-o  (117,  sim.Gi.).  -e  (loo).  ags. 
leudiuo  (94,  136).  pl.  renes  hd.  lend-i 
(Gf.),  -eii;  lentibrat-o  (i4i),  -ou  ^  lancha 
(Gf.);  huffe  (20).  ?/c?.  leendeu  (11),  linde= 
nen  (106). 

*Renaculum  liaymlicbestat  (74). 
Renale  \cf.  lumbale)  leudeu-ier  (68, 
147),  hd.-er.  leyduer  (3);  bruch-,  prucb- 
gurtel;  eyn  ryem  vmb  die  leuden(iio). 

*Rhenarius  r.  Rhenensis. 
Renasci     ander- warb     geborn     (8), 
-weyt  g.  werden  (9),  widder-g.    w.   (19, 
75),  -gebern  (19). 

*Renda  (i.  biga;  aus  rheda)  gall. 
carette    1-22). 

Renda  (/.  fibulus  in  calceo  75 ,  mo= 
dius  74.  caput  bal-tei,  -thei  74,  -nei 
sie  76)  hd.  ringk  (4).  rinck  (3.  75)  an 
einer  gurtel  (75) ;  beschleg  an  einem 
g.  (110);  senckel ,  das  houpt  von  de 
riemen  (6S).  dat  hoelft  van  dem  rijem 
(132).  mut:  sumer-in,  -ein;  scho-,  Sche- 
ffel; maschafft  (74). 

Rendus  (g.  -reri)  weuender  (74). 

Renegare  wider  leycken  (18). 

*Rlie-,  re-,  ri-  (5*>)  -nensis,  f  -narius 
(110,  132)  hd.  eyn  ryn  lend-er  (iio),  -ir 
(5l>) ;  ryn-iscer  (69),  -scher  (66 ,  I5i), 
-sehe  (152);  reynischer  (7o);reimsch  (75). 
van  dem  rijn  (i32). 
Renes  v.  Ren. 

*Renicium  v.  Recinium. 

*Ren-  V.  Ret-iculum. 

*Reniculus  niere  (104).  ags.  lenlibreda 

{sie    136). 

*Renigare  (ef.  remiare  ?)  besseren(77). 
*Reni-sare,  -zare  (22)  (c/.  reni-sus, 


-ti?)  hd.  nd.  we-,  hd.  wey-gern.  hd.  we- 
gen (18),  wider  strei)en. 

*Renisu8  ?•.  Renixus. 
Renitere,   i/civ.   -ri   hd.   nd    wider-, 
weder-,  widdervnib-    (20)   -sciiyneii  sim. 

Reniti  hd.  nd.  arbeyden,  w.der-, 
weder-stan.  w.-pinen  (11).  hd.  w.-pynigen 
(19),  -schinen  (X  renitere)  t  -staen  l 
-krii>gen  (20),  -sagen  l  -erbunden  (17); 
arbeiten,  erbe-ten  (18),  -nden  (21). 

Reni-xus  /  -sus  widder  pinunge  (20). 

*Renn  r.  Ren. 

*Renno  v.  Reno. 

*Rennuere  i\  Renuere. 
Rea-o,  -no  (Gii,  -onesv8i  bruoch  (i. 
lumbare  ;i3).  priist-  ( 74 ) ,  brust-beltz 
(76),  -peiez  (lt.  74).  lib-p.  l  -rock  (75). 
leib-  o.  zippel-beltz  (Ki^.  dm.),  gluck  0. 
schibeledit  mantil  (8).  ein  rauch,  var. 
rauhe,  deckmenteliu  bis  vff  den  nabel 
(64).  nl.  samaris  (II6). 

*Renoceplialus  gall.  marmouset  (122). 

•''Renocere  wieder  schaden  (8,  9). 
Renoceron  v.  Rhinoeeros. 

*Renones  v.  Reno. 

*Renouabiliter  eruuwelich  (20). 
Renouare  hd.  f'-,  er-,  wieder-  (7) 
-nuwen.  er-neuweren  fiio*),  -nuweren 
(65,  110b).  ver-nuheu^(i33),  -neühen(i34j, 
-naulien  (21),  -nyen  (11, 132).  vor-uigheu 
(23),  -newen  (4).| 

Renouatio  eruu-  (20, 68,  110''),  erueu- 
(iioa)-werimg,  -verunge  (20).  vornewuuge 
(9).  ' 

■^Renouator  ein  alt-revs  (3),  -bozsre 
(4).  -bußer(9),-biesser(76),  -pulser  {sic^). 

Renouatus  eruuwet  (20) 
*Rentel  zubar  (ui). 

Re-,  ren-nuere  hd.  nd.  we-,  hd.  wey-, 
wi-  (18,  133)  -geren.  hd.  nd.  v'sman 
sim.  hd.  vorsmehen  (4);  ver-schraeheu, 
-schmähen  (68,  iio^),  -schmähen  (134), 
-schmachen  (67) ;  widern  (75,  110),  nicht 
begern  (1). 

Renumerare  wydder  czelen  (19). 

Renuuc-iare,  -eiare  hd.  nd.  wider-, 
weder-,  v'-  (18)  -kundigen,  hd.  w.-kon= 
digen,  -künden,  -senden  (10),  -bieden, 
-bieten  [cf.  bm.  189),  -bydden  (133), 
-entbyten  i  lewgken  (9);  w.-,  ab-,  w. 
ab-  (65),  auf-  (75)  -sagen,  nd.  w.-,  aff- 
zeghen.  abkuudeu  i  vbergeben  (65). 
herwiddervmb  schriben;  virczyhen  (20). 

Renuncul-us.  -se  qjI.  94»)  hd.  uiero 
t  lendibrato  (120,  121,  sim.  Gf.).  klein 
nier  (93).  kleine  uergiu  (20).  nyrichin 
(9).  lumbala  (^>/.  Gf.).  nd.  uer-ke',  -ken. 
milchelinek  i  rogener  (19).a^s.lundlag-a 
(94,  136),  -au  (94a). 

Renus  (fiuuius  t  regio)  hd.  der 
nd.  de  rin,  ryne  (5,  133),  rijen  (132), 
rein  (i,  76,  134),  vlg.  rhein  (75).  ryin 
(19).  ryn  in  ylsaßen  t  rynlant  (5^).  rein 
land  (1,  71).  ryn  eyn  recht  eder  revyer 
in  duytschlant  (147). 

*Reobjieere  wider  werffen  (75). 
*Reobligatio  wider  verbintniß  (65). 

Reor  V.  Reri. 

Reordinare  wider  ordelich  machen 

(65). 

"^'Repagare   (X  reparare)  wider  ma= 
eben  (76). 


*Repag-es  t".  -ulum. 

*Repugulare  veisjjerrcn  (75). 
Repag-ulum  f  -es  (r_>5)  hd.  re-,  rie- 
(7),  ri-,  ry-,  rig-  (21)  -gel  (an  ainer  thür 
134  sim.,  ayn  eyner  thore  133);  zogil 
(8,9);  schel-der,  -ter;  slach  (12).  gre-  (68, 
109,  126,  Das.),  gri-  (20.  23, 100),  gry-  (i47), 
gru-  (11)  -ndel  (an  eyiiem  tli'or  68 ). 
gryndell  an  die  doere  "off  hamey  (132). 
Iia-  (11),  a-  (i06)  -ineyde.  quer-  i  regel- 
baum  (i2.5).  turnagel  i  narb  an  einer 
thir  (i.  obex  75).  s|)erre  (74). 

*Re-pal8a,  -palisa  (2  5),  -balsa  (3) 
(-pulsa  q.  c.  I  i/.  conuicium  3,  i)  hd. 
nd.  laster  i  smaiieyt.  hd.  snia-  (74,  133, 
152),  schma-cheyt;  schamkeit  (7).  sorg^ 
heit  (7  4). 

Repandere  hd.  offen-,  wider  o.  -(75), 
vffen-,  nd.  üueii-harn.  hd.  offen,  krummen 
(20). 
*Repandum  weder  beygunge  (17). 

Repandus  wider  gebogen  (8,  9,  76). 
gekriiminct   i20i. 
*Repansare  (a  ■'<t.  au)  v.  Repausare. 

Repansus  ge-krumpt(iio),  -krymmet 
(68),  -cromt  (132).  offen-  (iio,  i32),  geoffen- 
(68)  -hart,  -baü-t  (132). 

Reparare  hd.  wider-machen,  -bringen 
(65).  nd.  weder  maken.  bessern  (9). 

Reparator  wider  macher  (9,  75). 

Repastinare  den  wingart  vernuwen 
(111).  widervmb  karsten  vnd  liacken(i26) 

Repatriare  hd.  zu,  wider  zu  lande 
varn,  ziehen,  czihen,  zien,  kummen, 
kommen,  gen  (8);  w.  heim  zu  1.  ziehen 
(75).  nd.  to  1.  ten  (23) ;  heu  ten  to  1. 
(22).  weder  zo  1.  trecken  (i32).  w.  Iieym 
czegen  (ö^). 

Repau-,  repä-  (S)  -sare  ruweu  (68, 
110^1).  über-r.  (8).  rügen  (iio'>).  hd.  rasten, 
paus-ieren  (68),  -eren  (i32). 

Repausatione  girauuida  (i27). 
*Repcio  kruffimge  (20). 

Repectere  über-  (8),  aufwert-  (9) 
-kemmeu. 

Reped-are,  t  -itare  (76)  («'.  re-meare, 
-calcitrare  Gl.  m.)  hd.  nd.  wider-,  weder- 
kern,  -kummen  (iio),  -ziehen  (i33),  -zie- 
chen  (67),  -trecken  (132),  -gaen(20).  mit 
fußen  zu  rock  slagen  (17).  mit  dem  fuße 
slahen  o.  scherren  (8).  mit  den  fusen  zu 
rucke  sl.  t  scharren  (9).  sl.  o.  plitzen 
als  die  pferde  (74). 

*Repedatio  wider  kerunge  (8,  9). 

Repedere  (-do  -dis  Br.)  wider  keren 
(8,  9). 

"^Repedere  ( st.  rependere )  vorgel= 
den  (23;. 

Repediare  (Gl.  m.)  wandern  (5''). 

Repeditare  v.  Repedare. 

Repellere  Itd.  v'-,  ab-  t  yÜ-  i  hin= 
dersich-  (65)  -tribeu,  -driben.  nd.  vor 
driuen. 

Repe-ndere,  -dere  (g.  v.)  hd.  gelden 

(lOo);  Widder-,  hd.  nd.   v'-g.    hd.  gelten 

(6,    7),  v'-g;   wider- wagen   (6),   -wegen 

(7),  -anhangen  t  zugeben  (20). 

*Re-  i\  Reli-pendium.  Anders  Gl.  m. 

Repensare  wider  gelten  (64). 

Repensio  Vergeltung  (75). 

Repent-e,  -ine  (11)  hd.  snel-,  schnell 
lig-  (68,  iio),  zau-,  rieh-  (17),  ende- (ö*'), 
plutz-  (125),  vrblutz-,  var.  vrblitz-    (65), 


KEP 

nd.  towe-lich.  sehne!  t  behend  ( 65 ). 
schnellig  (134).  snel  (22).  snel-dich  (23), 
-like  (11).  -leich  t  urbaring  (?,.  ef.  subito. 
Sm.  1,  185).  zu  hant  (20). 

Repentinus,  l  repus  (iio  &c.)  hd. 
nd.  pyn  sneller.  hd.  snel,  snel-lych  (19), 
liclich  (9),  -klich  (8);  riß;  hast-  l  zau- 
(fi),  vrblitz-  (65)  lic!ier.  haestich  (11,  20, 
132).  hastliker  t  eyn  balder  (23).  goeher 
t  gecher  (65).  kaher  (i4i). 

Repercut-ere,  -tere  ( dyabolmn  75) 
wider-schlahen  ( 75 ),  -triben  t  -vmb 
sc'lilagen  (65). 

Repere  hd.  nd.  huppen,  slingeu.  ?*r?. 
hvipeii  (23).  hd.  hupfen  (1),  lioppen  (4), 
huffen  t  schiigen  (6),  hytsczen  (2),  hut^ 
sehen  (3,  Ob.),  glichen  (10,  133),  schley= 
chen ;  kri-ecnen,  -egen  (13),  -chen  (8,9, 
65),  -ghen  (20) ;  kruy-chen  t  -fen  (19). 
krupen  (i32).  kreisen  (76).  slifen  off  (17), 
ruezen  vff  (20)  der  erden,  rutschen  (Fr.). 
gen  als  die  lameu  gen  (20).  schlinden 
(65.  cf.  reptile,  schlendern). 

Reperire  hd.  nd.  vinden.  ervarn  (9). 

Repertio  vindunge  (20). 

Repertus  hd.   gevunden.    gevonden 

(132). 

Repetere  zum  ander  mal  (76);  a.- 
weit  (4j,  a.-wet  (ij),  a.-werbe  {b),  a.-worb 
(7),  a.-worff  (23),  noch  eyns  (18),  vber- 
(7),  widdervmb  vber-  (20)  -lesen,  hd. 
■wider-heischen,  -heißen,  -bydden  (19), 
-vmb  nemen  l  zucken  (65).  nd.  weder 
bidden  (11).  Ärf.  wer  andern  (ö*»);  ander- 
■werbe,  -werb,  -wert  (68)  sprechen  t 
bytten,  biten  sim.  a.-werff  spr.  t  verha= 
leu  (l32). 
*Repetere    ( X    repere )    sclileichen 

(69,    134). 

Repetitio  wider-redung  (iio),  -red^ 
dünge  (8),  -vmb  bittung  (68).  wederha= 
linghe  (132).  vbersprech-  (20),  vorder- 
(9)  -ungc. 

Repetitor  verlialer  (i32).        ^ 

Repigno-,  repigne-rare  pfant  (68, 
lio),  pandea  (132)  neinen,  o.  insetzen 
(iio).  penden  (7). 

Replementum  fulsel  (20). 

Replere  hd.  füllen  (7) ;  er-f.,  -füllen 
(134),  -foUen.  nd.  wUeu,  vor-w.,  verfollen 
(132).  ful  l  sat  machen  (20). 

Repleri  ful  machen  o.   werden  (20). 
*Repletio  hd.   erfüll-,   erfoll-,   settig- 
(G5)  -unge.  nd.  ervuUynge.  folkeit  (7). 

Repletus  hd.  er-,  her-1'ullet,  -feilet. 
nd.  crvult,  vor  wUet,  vervolt  (i3ä).  foile 
(7). 

Replicare  wider-sagen  l  -falten  (iio 
sim.).,  -sprechen  o.  -effern  (74),  -spr.  aber 
vnd  aber  (65).  replicieren  (iio  sim.). 
offte  ein  ding  wider  anheben  (75). 
*Repodere  wider  wanderen  (1). 
*Repo-focillum  (11,  19,  20),  -foci= 
liuna  (147,  Br.,  Gl.  m.),  -ficilium  (122), 
-sicilium  (74),  -focinium  (Gl.  m.),  retro- 
pophinium  (19),  -pofinium  (11),  -pho- 
nium  (20),  -focilium  t  -postficilium  t 
-pofoeinium  (Gl.  m.)  {i.  lar  t  foculare 
74)  brant-yseren  (11),  -ysern  (20).  brand- 
ysen  t  -reyde(19).  vurstulppe  (20).  fuer= 
stolpp  (19).  vuerstolpe  (19).  feur-halt  t 
-loch  (74).  i.  q.  ponitur  super  ignem  de 
nocte  (122).  vuyrdecksel  des  nachtes  (147). 

Re-,  rep-  (b'^)  -ponere  hd.  nd.  wider-, 
weder-legen,   hd.    -setzen,    nd.    -zetten. 


REP 

w.  hin-  (75),  hinder-  (.5'')    legen.  widder= 
vmb  geben  t  bergen  (20). 

Reportare  hd.  nd.  wider-,  weder- 
dragen,  hd.  -tragen,  -traigen  (7),  -bren= 
gen,    -bringen,    darvon-br.    l    herfolgen 

(65). 

Reposcere  widder-  (20),  w.-vmb  (es) 
heischen. 

*Repo-sicilium  v.  -focilium. 
Repositorium   schanck   t  kist   (20). 
silberkast,  drusur  (ii2j.  nl.  tresoor,  hd. 
ul.  buffet  (116). 

Repositum  hd.  wider  -  setzunge, 
setzengunge  {sie  5),  -legung  (7).  nd. 
wedder  legingc?  (22).  berg-ynge  (23), 
-unc  (18).  virborgen  (19  sim.),  boi-gen= 
hafft  (20)  ding,  dinck.  schacze  (20). 

Repositu-s,  -m  weder-gesaczt  (17), 
-gelacht  (20).  hinder-  t  vff-gclegt;  be= 
halten  (65).  v'borgen  (17). 

'*'Repoti-um,    -a  pl.  nach-zech   ( 91 ), 
-hochzcit  (88). 

*Rep-  V.  Re-ponere. 

Repreh-,  rep-  (65  var.)  -endere  hd. 
nd.  scheiden;  be-sch.  (11,  20),  -schuldi= 
gen.  hd.  schelten;  stra-,  stro-ffen;  be- 
griffen, -greitfen,  -respen  (20 j,  -saeheu 
(75);  schraff-,  stref-,  streff-lich  halten  t 
erkennen  sich  strati'e-,  straf-,  stref-lich 
(65  varr.).  nd.  strapheii. 

Reprehensibilis  streff-  (Ifij,  stref- 
(110),  straffe-  (68),  straiffe-  t  berispe-  t 
myßprycse-  (i32),  straff'bar-  t  begriff- 
(65)  -lieh,  stroffens  wert  (1.5). 

Reprehensibiliter  beschelclich  (20). 

Reprehensio  hd.  straff-,  scheld-(20), 
begriff-  (20,  65)  -unge  (der  straff  65). 

Reprehensor  strafier  t  begriffer  (65). 

Reprehensus  begriff-en  (110),  -en  mit 
straffen  (75),  -elich  (68).  begreffen  (i32). 

Representare  widder-aiitworten  (19), 
-iiitwurten  0.  geben ;  zeumen  (20.  m  st. 
n).  glich  wider  czeigen  (9  Anh.).  weder 
antwoorden  (11). 

Representatio  eins  dings  t  bildes 
(63),  deß  b.  (15)  widersebin. 

Repressalie  ( termirMs  legistarum ) 
widder  roiff  (10).  weder  rauff  (12). 

Reprimere  hd.  nd.  v'-drucken,-storen, 
-sturen  (23),  -stören  (i£4),  -stoeren  (iiob). 
hd.  er-  (76),  vnder-  l  hindcrsich-  (65), 
ver-trucken;  zu-  (7),  zer-  (110"^)  -stören; 
v'-8torn,  -dringen  (7);  wider-dr.  ^ -czihen 
(9),  -drucken  (8) ;  abe-,  ab-hau(  n  sim. 
ab-  (76),  nd.  atl'-howen.  stoisßen  (18). 

Reprobare  hd.  wider-straffen,  -strauf= 
fen  (76),  -stroffen.  nd.vfcdcr  strafen.  A(/. 
stra-,  strai-  (i32,  133),  stro-ffen;  v'- 
werffen,  -smaen  sim.;  virkiesen  (20). 
abstellen  (65). 

Reprobatio  Äd.ver-werffung  t  -schma^ 
uug  (110  sim.)\  snode-  (17),  vnfrome- 
keit;  anfromheyt  {'20).  nd.  vnvromicheyt. 

Reprobatus  v'-worffen  l  -schmacht 
(110),  -worpen  offte  -smait  (132). 

Reprobus  straff-lich  (75),  -ig  (1). 
nicht  vrom  (23),  from  (4).  vn-vrome  (22), 
hd.  -from,  -frum  (69),  -frumm  (134), 
-frumme  (5).  anfrom  (20).  v'-worffen  (20, 
65),  -dampter  i  -stossener  (65),  -zalt  i 
gelestert  (20).  snode  (17). 

*Reprocare   wider    hellen   (100).    C/. 
reprochare  i.  obiurgare  (Gl.  m.). 


REP 


493 


Repromissio  gelobde  (20).  verhaiss^ 
ung ;  terra  repromissionis  gelobt  ert= 
rieh  (65). 

Repromittere  geloben  (20). 

Repropiciare,  -ri  («.  remisereri  75) 
hd.  wider  gnedig  sin  sim.  w.  genedig 
vnd  Ijarmiiertzig  sin  o.  werden  (75). 

Reptans  kriegende  (20). 

Reptare  hd.  kriechen  sim..,  seer  kr. 
(110  s/m.);  krichin.  kryegen  (18),  kichen 
(76).  nd.  crupen. 

Reptatio  kruguuge  (20). 

Reptile  hd.  eyn  krichend-er  (18),  -e 
dyer,  -e  tyr  (9),  -e  tir  (4),  -ig  dyer  (.18 
Mrg.),  -e  worm  (5^) ;  krighende  dier  (20) ; 
kriechende  dir  (8),  tyer;  kruochende 
(19),  huppfend  (1)  thier;  kriehenig  dier 
(67);  snidich  (18),  schlindende  (5.  cf. 
repere)  worm;  eyn  yetlichs  (110^),  yeg= 
lieh  (110)  thier  o.  wurm  das  kreucht; 
kriechend  wrn  (93).  nd.  krupende  dier 
(11,  132),  deer  (22),  deyr  (23)  effte  en 
slyngende  worm  (23),  warm  (22). 
*Reptitare  offt  kriechen  (75). 
*Reptor  huczscher  (9.  cf.  repere). 

Repudiare  hd.  v'-ziehen,  -zehen, 
-czyhen,  -sczigen  (13),  -werffen  (20,  65), 
-smaen  sim.,  -misen  (ö^),  -kyesen,  -kesen, 
-kysen,  -kusen  (10).  virkebischin  (8). 
verkcbensein  (1).  vertriben  das  wip  von 
dem  man  (75).  verrigen  t  virdriben  (20). 
iiindersich  triben  (65).  nd.  vortyen,  ver- 
kezen  (23),  -keyzeu  (22). 

Repudiatio  wider  kerung  (76). 

Repu-dium,  -gium  (8)  ver-cherung 
(1),  -kezynge  (23).  v'ze- (5),  v'geße-(18) 
-niß.  v'czyliendis  ( 21  ).  vor-czuge  (9), 
-cyguuge  (8),  -tychtnisse  (23).  v'kesung 
(18).  vorwysung  (5'').  vir-  (20),  vm-  (9), 
wieder-  (8)  -werffunge.  virsmcheniße(20). 
*Repuerare  weder  to  kinder  werden 
(11). 

*Repugiuni  ;;.  Repudium, 

Repugnantia  widerstaut  (75). 

Repugnare  hd.  wider-,  nd.  tegen- 
vechten ,  hd.  -striden  sim.,  -streben 
(9,  65),  -stant  thun  l  -triben^  -spenstig 
sin  (60),  -sin  t  -spennig  sin  (75). 

Repugnatio  wider  stritigkeit  (75). 
*Repula  {cf.  riuola  ?)  kilbe  (Sum.,  Gf.). 

RepuUulare  wider  vß  schlagen  (65). 

Repuls-a,  t  -io  (66  &c.),  t  -um  (75) 
hd.  wider-stoz,  -stoß,  -stos  (3),  -stoißen 
(7),  -stossuug  sim.  nd.  weder  stot.  iaster 
(17,  75).  smaheit  (17).  absehlag-  t  ver= 
sag-uug  (65). 

Repulsare  wider  stossen  (75). 

Repulsio  {cf.  -sa)   hd.    v'-,    wider- 
(75)  -tribuug;  v'-dribunge,  -stossung(65). 
*Repulsor  vertriber  (75). 

Re-,  retro-pulsus ,  vir-driben  (20), 
-treben  (19).  ver-  t  vß-triben  (110).  ver- 
dreuen  (11,  132). 

*Repunire  {i.  retorquere)  wider  kes= 
tigen  vnd  pynigen  (75). 

*Repur-gatio,  -gium, -ium  (121,  ,Sum.) 
veim  (121,  Sum.   cf.   Gf.  3,  5io).   scheim 
(-gium  74). 
*Repus  V.  Repentinus. 

Reputare  lid.  nd.  wenen.  nd.  wanen, 
rekenen  (132).  hd.  achten;  vor  nicht-a. 
(8),  -en  (9);  meinen  t  erkennen  (110). 

Reputatio  achtunge  (20). 


^ 


41)4 


RES 


Repxitatus  g('-iicht(no,  iss),  -rccktMit 
(i:\-2K  crkciit  1^1  lOL 

^Requatere  widor  schlahcn  (68). 

Requiere  fid.  raston. 

Requies  //(/.  ml.  ro-,  nd.  rou- ,  ftd. 
ru-,  raii-  (12)  -w«\  ruw  (iioaV  rup;  iio'»;. 
rugo  (f)!')-  riige  (7).  rw  (9).  rfi  (i34).  ruc 
(17).  räch  ((>).  ro"  (21).  raste  (19,  1S2). 
rost  (111 

Requiescere  lid.  lul.  ro-,  /ul.  ru-, 
riio-  (110")  -wen.  ruoon  (tü).  rugcu  i^7, 
iiob).  /,,/.  ra-,  rc-  (i32),  ro-  (11)  -sten. 

Requietus  lul.  7id.  stille,  stlle^saiiff 
(5).  istill  l  ru-wig  (iio»),  -gig(iio'').  lid. 
geru-wet,  -ot.  -sani  (8,  9);  saiifft.  seiift't 
(76t.  nd.  sachte,  gerast  (i32). 

Requirere  luK  nd.  vor-,  lul.  vo  (1), 
tu-dern./a/. hey-Kchen,  -ßen.  ?u?.  esschen, 
zueken  ^IH.  fragen  t  suchen  (20).  cr-s. 
(7.5).  widervmb  s.  {6^).  erforsclien  (7g). 
(hei(5eni  geczugnili  (17). 

Requisitio  siichuiige  (20).  er-s.  (75). 

■Requisitor  puchcr  (65).  er-s.  (75). 
einer  der  (in  anmiit  einß  dingß  von Jm 
zu  ertarn  etwas  («5). 

Requisitus  ratz  gefragt  (65). 

Reri,  prf>.veoY,(/erund.  rendiun  (12) 
hd.  wenen,  meynen,  achteiM20),  dünken 
(9).  Marg.  ZU  12:  In  rnedio  rendi  est 
plena  vola  sciendi  teut.  yu  einer  firn- 
eeln  waiis  ys  nit  eyn  hantvul  wars. 

*Rerict-is,  -us  (iio»)  (i.  vestis  leuis 
Ocmmae,  Voce,  es  quo:  liuea  3,  4.  cf.  reci= 
dura?)  ein  kytte-1  (74),  -11  (4).  kitel  (3). 

Res  hd.  nd.  dinek.  hd.  ding,  sach 
(7,  6ö);  das  wesen  ?  gut  ?  werck ;  boden 
guter  (65). 

*Resaetio  ( i.  iterum  sarcio  )  bletzeu 
l  niac-hen  ("fi). 

*Re-saltare,  -silire  wider-springen, 
vlg.  -hupffen  (75). 

Resalutare  hd.  wider  grussen  sim. 
*Resarcinare  (?'.  itertim  sarcinare  76) 
we(h:'r  laden  (17  &c.). 

Resar-eire,  -tire  {cf.  resactio)  hd. 
wider-machen,  -neyen  (iio^),  -neuweu 
(iio'^\  -nähen  (i34),  -neben,  -neigen  (6). 
nd.  wedcr-maken,  -neien  (i32).  flicken 
(9).  fl.  rocke  (8). 

Reseindere  be-  (11,  19),  ver-  (20) 
-sniden. 

Reseribere  wider  sehribcn  (75). 

Rescriptum  aufserift  (9).  vß  sclirifFt 
(8).  antwort  (8,  9). 

Resecare  be-  (19),  äff-  (20)  -sniden. 
ab-schniden  (65,  iio),  -houwen  ('65).  vir= 
hauwen  (8'.  v'hawen  (9). 

Resactio  absclmydung  (uo  sim.). 

Resectus  besnydden  (19). 
*Resena  v.  Resina. 
*Resenaeulum  (/.  zona  pilij ;  cf.  resi=  j 
naeulumi  .'^chnure  umb  den  hut  (75).      | 

Reserare  hd.  vff-sb'ßen  sim.,  -doen 
(20) ;  anfftlum  t  offnen  t  wider  vflF  schlie^ 
ßen  (75),  vffen-,  offen-baren,  nd.  vp-slu- 
ten,  -don. 

*Reseratio  vff  sließunge  (20).  auf 
schlisMing  ;4j. 

*Reserator  auf  schlisser  (4). 
*Reseruaculuin  {cf.  promptuariiun) 
spai-kruük  (75). 

Reseruare  hd.  be-halden  (20),  -waren, 
daruor  hehutten  (65).  sparen  l  heghen 
(22b). 


RES 

Reseruatio  bcliahlunge  (20). 

*Reseruator  be-warur  (110  &c.),  -halter 
/  sjjarer  (75). 

Reseruatorium  (</.  promptuarium) 
hd.  brlialt-,  bclu'lte-iiiß  .•-■///(.  biluitnußc 
(68).  eyn  lialde  vas  (5).  Iialt-  (21),  be= 
lialt-  174)  -faß,  l  -er  (74).  en  hude  vat 
(23). 

*Reseruire  widder  dienen  (20). 
Reses  wonliaft  i8,  9).  trege  (74,  110). 
traeeh  (lüL').  irlekiner  (i4i). 

*Reses  v.  Resis. 

*Resicula,  ersicla  {alph.  res-  76)  (i. 
mitra  iindierum  66  &c. ;  './.  reticulum) 
haube  (4).  luibe  (68).  hub  (iio).  Imyff 
(132).  fraweu-liuben  (75),  -liaub,  harpant, 
weile   (74). 

Residens   nemhaftig  (17).    besitzer 

(75). 

Residentia  wonung  (8,  9,  76).  eyu 
fridsainnic  w.  (4). 

Residere  hd.  sitzen,  s.  mit  wonung 
t  be-s.  mit  eigner  persoii  die  gewer  (75). 
hd.  nd.  wider-,  weder-,  stille-,  nd.  ach= 
ter-sitzcn,  -zitten.  lul.  wider-  (4),  stille 
(t)),  hinder-  (19)  -setzen;  w.-lebender 
(9),  -leben  (8),  -lebendig  ( 17)  werden; 
jjliben  (19),  wonen,  waneu  (65).  blyuen 
(20).  bliueu  t  dragen  (11). 

Residuus  hd.  vber-ig,  -ick  (5*»),  -bli= 
beu  (HCl),  -blibende,  -lauffende,  -lauffent, 
-lauffuude  (19),  -flosicli  (18),  -stellig; 
übrig  ((j),  v'birgkt  {sie  21);  ober-g  ;17), 
-stillich  (5),  -Stelich  ( 1.02),  -stelig  (67,  133): 
obberg  (8),  ihriger  (76),  blibende  (20), 
yber  bliben  (13).  firleipter  (i4i).  nd.  ouer-, 
an-  (11)  -lupeiide  (11,132),  -stellich  (23), 
-stillich  i22). 

Resignäre  hd.  v'-ziehen,  -zchen,  -czi^ 
hen,  -zigen  (13);  vff-,  vber-  (65,  110), 
wider- (68)  -geben;  vber  gaben  (75);  off 
geyben  (13) ;  vff-,  off-,  wyeder-  (5*^)  -sa= 
gen;  vff  layßen  (19),  auf  lassen  i,9), 
antworten  (5"^;.  nd.  v''tigeu,  vp-,  ouer- 
(132)   -gheuen. 

Resignatio  virczihunge  (20).  vber= 
gäbe  (75). 

Resilire  {cf.  resaltare)  hd.  nd.  wider-, 
weder-,  äff-  i,2U),  hiudersich-  (65)  -spriu= 
gen.  wider  prellen  (9).  weder  beln  (17). 
wichen  (65). 

Resimus  brack-nasig  (Hen.),  -enn§se 

(109). 

Res-ina,  -ena  {i.  sagana  ö"^)  fliod.  j 
sciffa,  hartza  (86,  sim.  Gf.  3,  36o).  har-se  1 
(11),  -sse  (132),  -t  (23),  -d  (22),  M.-tz.  { 
herst  (90).  I 

^Resinaculum  {cf.  resen-,  reti-aeu=  j 
Ivun)  hutessnur  (74j.  hutschuuv  (75).         i 
*Resingnaculum  in-worp  l  -henghe 
(22b). 

Resipere  hd.  nd.  bekern  {ad  fidem 
christianam  23).  weder  god  begripeke' 
{sie)  i  bekern  (2.3).  begern  {l)  bekirn 
(17).  w.  grot  {sie)  begripen  t  bekennen 
(22).  wyeder  got  begriffen  t  bekern  (5). 
widder  gut  begr.  (18).  w.  got  Zugriffen 
(7).  wider  zu  gut  keren  (6 ).  abe-k.  i 
-laßen  (21).  wider  schmackeu  (68,  110). 
weder  smachen  (132). 

Resipiscens  vernunfthaber  (64). 

Resipis-cere,  -sere,  -tare  hd.  wider- 
smacken,  -keren,  -k.  vom  bösen  (uo). 
begynnen  tzo  smachen  (132).  weder-, 
widder-  (21)  -smecken    (21,   23),   -wole 


RES 

am.  l  -stene  (17).  vbel  sm.  (1).  weder 
god  begripen  (22).  hd.  nd.  v'nemen. 
v'tyen  {\\).  vnezyehen  von  boysheyd 
(19;.  wiuder  keren  o.  vnrechtis  w.-koin- 
inen  (8  sim.).  daruon  lassen  l  hindere 
sich  geen  (65).  prs.  icii  anfach  zu  ler: 
neu  (:i3). 

*Resipisci  hd.  v'-ziehen.  -zehen,  -zi= 
hen;  vorezcyfii  (4).  nd.    vorty-en,    -gen. 

*Resipis-8ere,  -tare  v.  -cere. 

*Re8-i8,  l  -es  (22,  76)  {yr.  i.  ornatus 
t  eloqueutia  tat.  76  sim.  aus  p^Oi?) 
aussprechenlichkeit  o.  zieiung  (74).  hd. 
zerunge,  z.  der  ri<-"de  ['21).  ad.  tzy-,  sy- 
rynghe. 

Resistentia  widder-stcntcniße  (20), 
-steunge  (8,  9),  -staut  (75;. 

Resistere  hd.  nd.  wider-,  weder-stau 
sim.,    -.-^tant  thun  (65). 

Resolidare  hd.  wider  vest  machen. 
jid.  weder  vast  maken. 

Resoluere  hd.  iid.  eut-,  hd.  int-,  nd. 
ont-losen  sim.,  -binden,  -loiscn  (7),  -le= 
digen  (76).  hd.  vff-,  wider  vff-,  w.  auf-, 
czu-  '8,  9),  nd.  ut-loseu,  hd.  -loßen,  -los= 
seu  (9),  -losin  (8),  -losen  (,134).  v'-storeu 
(8),  -stören  (9).  ze-  t  vff-trennen ;  zcr= 
giessen  t  hiuHussig  machen  &c.  (65). 
weder  gelden;  sterben  (17). 

Resolui  vnbe-heb,  -habe  sin;  zer- 
fliessen,  -schmiltzen,  -schmeltzen,  -rin= 
neu  &c.  (_65  van:). 

Resolutio  hd.  losunge  (17),  czu-1. 
(9).  vff-1.  (8),  ent-1. ;  des  libes  ent-,  er- 
(18)  -1.;  des  leibs  eiitlosung  (134).  nd. 
ut-,  des  liues  eut-losinge.  offenbar-  ^76), 
intbind-  (20),  zertrenn-  i  absunder-  (65), 
beczal-  (17)  -unge.  der  dot  (17). 

Resolutus  entbunden  (19).  hinflussig 
t  zertreut  (G.'))- 

Resonantia  hd.  wider-ludunge,  -lawt 
(3,  4),  -Hut,  -schal  (75),  -ächallunge  (17), 
-hal  (75,  134),  -hal  der  seyten  spil  (75), 
-hcUuiig  (76).  nd.  weder-ludinge,  -luyt 
(132).  gut  ge-thoen  (uo*»),  -don  (iio»). 

Resonare    hd.    nd.    wider-,    weder- 

luden,  -geilen,  hd.  -lawteu  (.1),  -luten, 
-gelu,  -gelden  {11),  -hallen  (6),  -hellen 
(7,  75,  76),  -helen  (i34),  -schallen  l 
-schellen  (75).  hellen  (110).  er-h.  t  schel- 
len (75).  luden  (20).  gellen  t  krißhen 
(18). 

Resonatio  ludunge  (20). 

Respectare  vmb-  (uo),  dick  vmb- 
0.  au-  {es)  -sehen,  dick  wil  omme  offt 
ansyen  ^132). 

Respectiue  yn  eyn  andern  (15).  jn 
einer  gli-,  va7\  glei-cherung  so  man  eins 
gegen  dem  andern  helt  vnd  scheczt  (65). 

Respectus  sbst.  ptc.  {i.  hahitudo  1) 
zu  habung  (1).  anege-  (18;,  anghe-  (23), 
ein  ge-  (6),  weder-  (12)  -sichte,  hd.  an-, 
tzo-  (132)  -gesiebt,  wider  siechte  (10). 
vmb-  (uo),  auf-  (75),  vfi-  t  an-  (65)  -se= 
hung.  vffmerckung  (65).  an-  l  war-ge= 
Domen;  zugesehen  (20). 

Respergere  hd.  nd.  besprengen,  hd. 
be-,  g-  (76)  -sprentzen  (^65,  76),  -sprintzen 
(7),  -sprewen  (18),  -sprehen  (7).  mischen 

(65). 

Respersio  besprengunge  (8,  20). 
Respersus    be-sprentzt    l    -gössen; 
vber-g.  t  -flußt  t  -zogen  (65). 

Respieere  hd.  nd.  an  seen.  hd.   zu-. 


EE8 

Widder-  (18),  uff-  (20,  65),  bc-   (20),  hin= 
der-  i  vher-sich  (65)  -sehen,   -seen;    an= 
treffen  (65).  to  zen  (28).  war-  (20),  waer- 
(11)  -neinen.  virsmahen  (19). 
R.  foras  auß  sehen  (75). 

Respirare  hd.  ede-,  hd.  wL  ade-,  at-, 
aut-  (76)  -men.  hd.  nd.  wider-,  weder- 
adenun.sm.,  -edemen  (i52),  -etmen  (i52\ 
etmcii  (67),  -resten  (19),  -raesten  (20). 
yniie  ezychen  den  adein  (19).  er-holen  t 
-suffezen  &c.  (65).  geist  auf  lossen  t 
ruen  (9).  g.  vff  gcbin  o.  ruwen  (8). 

Resplratio  ruwe  o.  gemaach  (68). 
rast  l  ateni  toeht  (i32). 

Resplendere  wider  schinen  l  auß 
luchten  (75). 

*Resplendor  widerschin  (39). 

Responclens  antworter  (75). 

Respondere  ant-,  an-  (18),  ent-  (21) 
hd.  -wurten,  -werten,  -werten  (G.  18,  21), 
t)d.  -worden,  glich  wcseu  o.  syn  (iio 
sim.).  gl.  zusagen  i  vbertragcn ;  ein 
vbertrag  liau  &c.  (65). 

Responsalis  an  wirtlieh  (18). 

Respons-io,  -um  an-  hd.  -wort, 
-wurt  (ß,  HO,  ui),  -wart  (21),  -werte 
(20),  -werde  -um,  -werdung  -io  (18), 
-wirt  (76),  -wordinge  (23).  ancz  (77), 
eat-  (ob)  -wert. 

Responsiuus  ant-wurtlich  (68,  iio), 
-wortaehthch  (132). 

Respon-,  ru-  (75(1  ans  rn  missv.) 
-sorium  eyn  sang  da  mau  (5^,  zanck 
dar  nu'n  (22,  23)  ynne  antwov-det,  -t 
(22).  eyn  gesang  do  man  mit  (8),  in  (21) 
antwort.  lob-g  der  a.  (65).  g.  damit 
man  antwurt  (75).  ain  g.  do  man  in  a. 
(76).  ge.sanck  (18).  respons  (5^'). 

Respons-um  v.  -io. 

Respu-blica ,  -plica  (ise)  eyn  gemey- 
ne  (3,  12),  -n  nutze  t  gut  (10,  13), 
notz  l  got  (12),  nutz  (3,  49),  dingk  (4). 
gemcyu  gut  i  gemeyncr  nutz  (75).  ags. 
cyni-  (i3iii,  cyne-  (94)  -dem. 

Respuere  hd.  nd.  v'smaen  sim.  vcr= 
werften  (65). 

*Respu-pliea  v.  -blica. 

Resputus  v'smahet  (20). 
*Resqua  [indecl.  74,  76.  i.  locus  aren-, 
sax-osics,  amenus  ipsius  camjn,   Gecjeiu 
satz  zu  tesqua)  ein  awc  (3,  4).  aw(74). 

Ressa  becairynge  die  sichtich  of 
lavelick  is  (147). 

Resta-bouis,  -Ibonis  (74)  [cf.  ano= 
nis)  wrowencrik  (Sum.  v).  wejb-kriech 
t  -erich  (74). 

Resta-,  restan-gnare  hd.  flißen  (8), 
wider-fl.  sim..  -fliehen  (7);  gegen  flisseu 
(9).  nd.  weder  vleten.  thennnen  das 
Wasser  (751. 

*Restalbonis  v.  Resta  bouis. 
Restare,  -ri  (8,  9)  hd.  nd.  vor-han^ 
den,  -halden  (17),  -holden  (22)  sin.  hd. 
be-liben  (G,  76),  -leyben  (9),  -1.  vberig 
(75) ;  bliben,  bleyben,  vber-bl.  nd.  bliuen. 
v'pieteu  (1.  X  arrestare). 

Restat  es  ist  vberenczig  {weiter.  ■= 
überflüssig),  übereintzvg  ?  erfornen,  her= 
forn  t  dir  noch  vor  (65  varr.). 

*Restatio  hiuderblibunge  (20). 
Restaur-are,    -ire    (3)     hd.    wider- 
machen,  -geben,     -pueßen  (3),    -pussen 
(1),  -busen(5ö),  -bringen  (65),  -ufFrithten 
(20).  nd.  weder-maken,   -boten,   boißen 


RES 

(18).  uff  ryechten  (19).  op  richten   (11,. 
v'-nuwen  (8),  -iiewen  (9). 

Restauratio  hd.  wider  machunge. 
nd.  weder  makinge. 

*Restauratiuuin  das  dawider  bringt 

(65). 

Restaurator  wider  macher  (75). 
Restaur-ire  v.  -are. 

*Restaurum  wider.statum  l  i.  q. 
staurus  fundelholtz  dar  an  man  verlorne 
ding  anheugk  zufindeiin  (74). 

*Resterio  v.  Restio. 

*Resti-bulus  ager,  -bilis  a.  (Ki.),  -pu= 
lus  (Gl.  m.)  ein  iaudt  dz  man  alle  iar 
sewet  (110''),  seyet  (110=1). 

*Restic-  f.  Tetras-itare. 

Resticula  cleyn  wect  (8).  clene  wed 
(23).  zuom  (141). 

''Resticula  [cf.  res-,  ret-icula)  v. 
Rebraehiatorium. 

*Resti-eularius  v.  -o. 

Resticulus  ((/'.  hispa)  clainß  wide= 
liu  (65).  wydiehin  (9).  eyn  risten  vias= 
ses  (23).  rist  {i.  q.  midiere-^  capiuut  de 
Uno  in  manu  76).  reisten  flachs  0.  hanfs 

(75). 

Restinguere  bhsgeu  (99). 

Rest-io,  {  -erio  t  -icularius  (147) 
wyedemacher  (20).  reper  (108).  repe  of 
seyl  meker  vcrcoeper  (i47j. 

*Res-  V.  Ex-tipare. 

Restis  (i.  cirogia  q.  v.  i4T)  hd.  nd. 
wede  {;I'2:^\  125).  hd,  wit,  _wyt  (10),  with 
(152),  wiet,  weet(i33),  wet  (8),  wet  (13), 
witthe  (17),  wid,  wyd,  wyde  (4,  nauis 
64),  seyle  (19),  band  (88).?icZ.  wed,  wedde, 
wisse  (108),  Zeel  (11,  132)  van  weden 
(11);  baut. 

Restituere  hd.  wider-antworten,  -ant= 
wurten,  -antwerten,  -entwurt  {sie  6),  -aut= 
wirtten  (76),  -geben,  -seczen  (8,  9),  -dar 
s.  t  -in  s.  in  die  vorigen  stat  (65).  nd. 
weder-antworden,  -ghenen. 

Restitutio  wider  -  gebung  ( 4 ,  65 ), 
-kerung  (6)1. 

Restricte  betwougelicli  (20). 

Restrietio  betwingunge  (20).  verbint= 
niß  (20). 

Restrictus  be-t  wongcn  (20),  -dwongen 
(11). 

Restringere  (z.  coartare  76)  hd. 
twingen.  be-tw.  (9,  20),  -dwingen  (11, 
100).  vorstrickin  (8,  9).  A'irdruckeu  (20). 
vcr-stopffen  t  -stellen  &c.  (65).  widerbe= 
sitzen  (76). 

*Restringere  (X  restinguere)  v'le= 
scheu  (9). 

Resudare  swiczen  (20).  sweyßen  (19). 
zwe^-fen  (11). 

Resultans  i^ü-'t  widder- springende 
(20) 

Resultare  {i.  snpermanere  in  residuo 
66  &c.)  lid.  nd.  si)ringen.  spr.  von  freu= 
den  (uo'M.  vonn  freyden  (iio^),  van 
blijtschappen  (i32).  i.  resonare  {  letari 
foiis  {st.  forV)  fredenspringen  (76).  hd. 
vber-,  ober-spr.  (17),  -sten  (5),  -sehen 
(74,  132),  -heben  (67),  -bhben ,  -bleiben, 
-biben  {sie  12);  vbir  seyen  (21);  wider- 
stan  (7),  -sprechen  (8,  9),  -sedleu  (100), 
-dingen  i  -hellen  (65),  frauwin  l  singen 
(5),  frewen  (9),  freuen  (74),  erquicken 
1(18).  nd.  vrau-,  vro-wen;  ouer  sen  (23); 


RET 


495 


v'blij^gen   (99.   atts   v'bliden  X  restin= 
guere?). 

*Resultare  i.  letari  springen  0.  vber 
s<'hen  (152). 

*Resultari  i.  saltando    letari  frolich 
springen  (6«  siin.). 

Resultatio  frolichkcit  (4.  anders  Gl. 
m.). 

*Resultator  (i.  saliens  equo)  sprenger 
(75). 

Resumere  [i.  re-cipere,  -petere)  hd. 
nd.  wider-,  weder-nemen ,  -niemen  (76), 
-auerhaelen  (i32).  erholen  (20).  ander- 
wayden  (1),  -wirbe  lesen  ader  v'nemen 
(17),  -werb  1.  o.  nemeu  (^75). 

Resupinatus  vnder  ligende  (20). 

Resu-,  resup-  (76)  -pinus,  -pina  (23) 
{cf.  resustitinus)  hd.  vtF-,  off-,  auf-,  vs- 
(17)  -wert,  -w.  geleyt  (17),  -w.  gcleyt 
(9j,  -gelenet  (8),  -wertz  (4),  -geraciit  (18 
Mrg.),  -recht  (67,  152),  -richtig;  uöart 
(76);  voruuert  (loo);  mit  dem  buche 
vber  sich  (iio^),  vöwartz  (110);  mit 
(iioii),  von  (iio'')  dem  rucken  vber  sich 
vff  den  buch,  achterwartz  ouer  l  mit 
dem  büke  vpwarts  (i32).  nd.  vpwart. 
hoffer-tig  (7),  -dig  (17)  aus  oftVertV  cf. 
supin-us,  -are.  liinder-sich  l  -rucklich 
gebogen  (65).  ufcafender  (Gf.). 
*Resura  syue  (IB). 
*Resureccio  uffersten-unge  l  -teniße 
(20). 

Resurgere  vff-  (20),  op-  (11)  -staen 
{de  morte  11).  hd.  aufsteen  (7.5);  von  dem 
tod  vö-  (68,  110;,  w.  vfi'-ston  sim.  von 
(133),  van  (132)  dem  dode  weder  vffstayn 
(133),  vpstaen  (i32). 

Resus-citare,  -sitare  hd.  nd.  er-,  vp- 
(22),  van  den  doet  ver-  (132),  wider  vff- 
(75),  uffher-  (7),  von  dem  dode  vffher- 
(19),  von  dem  tod  er-  (110  &c.)  -wecken. 
er-  (17),  von  dem  toflt  er- (68) -quicken, 
wider  erkucken  (6). er-wcchen  ? -schrecken 
(20).  van  dem  dode  op  weecken  ( 11 ). 
widervmb  leblich  machen  (65). 

Resuscitatio  er-  (20),  wider-  (4) 
-weckunge. 

*Resusti-,  resu-tinus  {X  resupi= 
nus)  auff-wert,  -ert  (74). 

Reta  eyn  stock  l  pfal  im  (110),  pael 
int  (132)  wasser. 

Retardare  hd.  nd.  sumen.  hd.  v'-s., 
-säumen,  var.  -suenen,  -sunen  (110),  -zur= 
nen  {sie  68),  -tragen  (20,  68),  -fulen  (19), 
-speden  (20);  sewmen  (9),  hindern  (65, 
76),  ver-h.  (75),  meren  (20.  r  st.  rr).  ver- 
treigen  (11) ,  -trecken  t  -tzoeuen  (132). 
vortoven  (109).  ver-binden  mit  hinderniß 
l  -ziehen  (65). 

Retardatio  vorharr-  (4),  sumen-  (8), 
verhinder-   ( 75 )   -unge.   sewmenisse  (9). 
versum-ung  t  -niß  (75). 
*Retardator  ver-sumer  l  -hinderer  (75). 

Re-te,  gew.  -the  {debet  sineh  scribi 
65),  -tha  t  -thieulum  (5'^),  l  -ciolum  t 
-ciaculum  (1)  hd.  nd.  garn.  hd.  fisch-g., 
-garne;  netze,  netz,  strick  (9),  ham  i 
grave  (77).  nd.  nette. 

*Rethedipium  v.  Reeidura. 

Retegere  hd.  be-  (110),  en-  i  ab-  (65), 
vö-  (8,  9),  wider-,  w.  be-  (5),  nd.  weder-, 
w.  be-,  ont-  (11,  132)  -decken,  -deecken 
(11).  vmme  wenden  (8,  9). 

*Rete-  V.  Reti-naeulum. 
i      *Reten-  v.  Retenta-culum. 


vl^ 


4i>G 


RET 


m 


^. 


♦Retendalum  (sl..  retentaculum)  wo 

Retendere  /id.  vz-,  vl3-.  au(J-,  iui. 
vp-tipaiiiu-ii ,  -rccki'u.  iit-r.  i  -spunniMi 
{'23).  vli  streckfii  (Tcl. 

*Retenta-,  rethenta-  (^  "i; ),  t  retina- 
^iio,  i;t2),  reten-  (2^),  /  habita-  (  i ) 
-culum  /((/.  lul.  won-unge,  -inge.  war- 
(18\  enthald-  (17)  -ungo.  oiii  ding  damit 
man  iudt  (iio).  oin  dinci<  dat  wat  iiclt 
U  :■■•.'). 

Retentare  In-halten  die  ding  die  man 

Sol    vlAgl'lltMl    1751. 

Retentio  urinae  strangwirie  t  stren= 
ge  (s.ii»). 

Reterere  v.  Refricare. 
'""Retheum  (/.  paiius,  subtella,  ten- 
sile;  i'f.  retum^  sjml  (75). 

Retexere  hd.  nd.  wider-,  weder-wer- 
ckfu,  -wt'uen  t  -decken  (i">2).  hd.  \v.- 
vvireken,  -wiirckeu  (G),  -weben  (19),  -wen^ 
den  (7G).  ent-,  en-  (8i  -winden  (9),  -bin- 
den (8,  17). 

Rhaetia,  recia  (74)  rieß  pars  ■•meine 
(74).  pündten  (Ki''.). 

Retia-,  recia-,  reti-,  retu-  (1 1  -culum 
((/'.  .■^<j.,  rete,  resena-,  resina-,  reti-cu= 
lum)  hd.  garu,  garen  (3,  4),  netze,  netz, 
ein  klein  u.  (110);  netzel  (75);  panuim 
rete  i  har-,  bar-  (110  var.)  -bant.  ein 
ge-strickte,  vw.  -breite  hub  (iio),-breyde 
hufl'  ^32).  ehlain  haub  (1). 

Retica   baut    van  eyure  schrantzen 

(147). 

Reti-,  reeia-eulaim  hd.  ein  netz  (no). 
netze,  hd.  nd.  garn.  vah-g.  (74).  wurff-g. 
(Ki.).  nd.  nette. 

*Reti-  (75),  reci-are,  -ari  (8)  binden 
(7(5).  netz  b.  t  stricken  (75).  be-str.  (8,  9). 
vohen  (9). 

Reticere  hd.  swigen,  weder-  (17),  hd. 
nd.  v'-^wigen. 

Reticula  [i.  reticnluva.  r>sis.,paritum 
rete  l  initra  virifinaUs  capitis  Br. ,  orna= 
mentum  capitis  ad  modum  retis  75)  rigel 
vmb  das  houpt  (75.  cf.  reticulura.  rica. 

Sm.  8,   67). 

'■'Reticularius  haubeustricker  (9i!. 

Reti-,  retlii-(7ü^,  reni- (104.  Xren), 
(cf.  retia-)  -culum  hd.  nd.  bar-baut  (0, 
23),  -snur  (Gf.).  hair  snor  (5).  hübe  (17). 
gestricte  h.  (8).  ge.strick-t  hawb  (9,  91, 
Das.),  -e  frawenliaub  (74).  hubigen  (ö^). 
rigel  (91.  cf.  reticula).  nd.  haue  ^  nette. 
hd.  netz,  klein  n.  (17),  lebir-n.  (8),  1.  t 
n.  (9);  n.  am  thier  {i.  eirbus  75),  nez= 
zesmere  (104,  Gf.  5,  833),  nyr  (8,  9),  ncc= 
ciken  (100);  netz-  t  korb-lein  ?  protrefe 
(74.  d.  i.  brotsack,  klim/t  an  burdref  Sm. 
3,  61.  Gf.  4,  1154);  watzscher  {i.  sacculus 
viatoriim  Das.),  strick  (76). 

Reti-  (74  iic),  rete-  (cf.  retenta-, 
retia-,  reti-)  -culum  7id.  heltuisse.  hd. 
be-li..  -haltuiß  sim.  bucher-halter  (Ki^.), 
-teuackel  (Ki^.).  heber  (Ki.).  heb-  (Das.), 
nestele-  (lOO),  harn-  (7),  hör-  (9)  -bant. 
harpant  (74).  klengarn  (49).  pizog  iGf.). 
zi-  (49),  zie-  (10),  tzu-  (12),  zu-  (65,  74), 
ZG-  (13)  -gel,  o.  zawm  den  frawen  tragen 
(74).  zange  t  klafft  (20).  netze  (18).  in- 
worff,  -hang  (74). 

Retinere  iiaiden  (19).  be-h.  (20),  -haet 
den  (11). 

Reti-,  reci-olum  (cf.  rete)  harn  bant 
(7).  ein  gestrickte  haub  (Das.). 


RET 

Rotondere  c.  Retundere. 
•Retonsae  v.  Retuse. 

Rhetor,  r/ew.  rethor  (cf.  orator)  hd. 
.spreclu-r  (2Ö),  eyn  wol-,  l  iiobs-  (12), 
siliocn-  (132)  -.spr. ;  wol-spreelienuer  ^ 
-redender:  vor-spreche  '8,  9),  specchi-re 
(lOO).  si'iioiier  ri'dner  ^  lerer  der  schonen 
vnd  hubisehen  red  (75),  zierer  der  red 
(1);  eyn  rede-  (.^),  reden-  (.ö'')  -zerer; 
eyn  redde  zeh'r  (21).  nd.  wol-,  wal-spre= 
ker;    rede  syrer,  redde  tzyrer,  talman 

(99). 

*Retor  (st.  reor)  v.  Opinare. 
Rethorica  ein  kuust  sim.  hd.  von 
der  zier-heit  (1,  5),  -unge,  zerung,  irret 
(sie  5^),  nd.  van  tzyrheyt  (23)  der  rede 
sim.  eyn  k.  von  der  cziere-heit  (21), 
-de  rede  (18).  ein  k.  von  .schon  reden 
vnd  scriben  (iio,  .«";«.  i3-i).  ein  k.  schon 
zu  sprechen  (68). 

R.  aristotilis  ein  buch  t  kunst  der 
beweglichkait,  wie  einer  den  andern 
mug  bewegen  zufolgen  (65). 

Rethoricus  hd.  eyn  wol  Sprecher; 
der  vol  kan  reden  (8);  der  eyn  rede 
ziert  sim.  nd.  de  ene  r.  tzyret;  de  eyne 
r.  spreken  kau  ;  eyn  kuuster  van  der 
tziret  der  redde ;  en  wol-,  wal-spreker. 

Reto-,  retu-rquere  (cf.  repunire) 
hd.  nd.  wider-,  weder- drucken,  hd. 
-drocken  (21),  -drieken  (18),  -trucken  t 
-pynigen  (68,  1101,  -pressen,  -driben  t 
-duen  (20.  cf.  duheu  Gf.  5,  11 7.  Sm.  1, 
360),  -winden  (8,  9),  nd.  -persen,  -dwin= 
gen,  -dreyen  (132).  lencken  (49).  bugeu 
t  kriinen  (6.5). 

Retor-sio,  -tio  (68,  132)  e5'n  p'sse 
dainau  etw;is  yune  vß  drucket  (20). 
wider  truckung   (tis^.    weder  dreynghe 

(132). 

*Retorsus  f.  Retortus. 

Retorta    rihsil-,    rahsil-,     ran-steko 

(Gf.).  wit  (1-21).  Wide  ( Sum. ).  truckung 
(6S).  eyn  dinck  ijedrevt  (132).  i>e\vurnet 
(7).  ^         •' 

Retor-tus,  -sus  (3),  returtus  ge- 
wurcht  (9i.  -worcht  (^8),  -wrocht  t  -wou= 
den  (12).  -würget  (3,  4),  -wunden  (13), 
-Wonnen  (10), -bunden  (4),  -czwirnet  (10, 
76),  -czwiret  (17),  -krumpt  (65).  beczwun= 
gen  (3).  wider  truckt  (6s).  weder  dreyt 

(132). 

Retractare  liinder  sich  halten  (110). 
ver-h.  (68),  -i'.alen  (i32j.  haelden  (11). 
hd.  handelen.  wider  ruften  (65). 

Retractator  ander- weyder  (8),  -wy= 
der  (9).  '        ^ 

Retractatus  verhalt  (68,  132). 

Retraetio  handel-,  anderwerb-,  wid= 
dertreck-unge  (20). 

Retraetor  wider  rechner  (64). 

Retraliere  lid.  wider-,  hinder  sich  t 
an  sich  (65)  -zyehen  sim.  nd.  vtedav  ten. 
hinder  ziechen  (76).  widerziiiso(^rs.  i4i). 

Retransire  (Gl.  m.)  wider  geen  (75). 
*Retreetare  ander-wert  czilien  (17), 
-weyt  handeln  (9).  wider  scheidin  (8). 

Retribuere  hd.  wider-geben,  -gelden 
(9),  -vmb  vergelten  t  drvmb  geben  &c. 
('jö).  nd.  weder  geuen. 

Retributio  widder-gebunge  l  -gelt 
(20).  Vergeltung  (75).   lonung  (110).  loen 

Retributor  widergeber  o.  Ioner(iio 
sim.).  vergelter  (75).  weder  geuer  (132). 


RET 

Retrimenta  sunt  luca  que  retinent 
capita  venarum  (129,  Hr.),  funerum(76). 
*Retris-  c  Tetra-sitare. 

Retro  hd.  nd.  hinde-n,  -r,  -r  wert 
(13),  -raich  (75),  -n  ain  (0).  von  bin- 
den lier  (75).  zu-rngk  (21),  -rucke  (f)), 
-rucken  (76),  -rick  (18).  nd.  to  rughe, 
achter  (221*,  99),  -n  (221^). 

Retroacta  v.  Perpetratua. 

Retroaetus  aciitcr  rugiie  dan  (23). 

Retrocedere  dein-  l  dei-sen  (Hcn.). 

Retroflexus    ge-wunden    t    -zwirnit 

(49). 

Retrofocilium  v.  Repofocillum. 
*Retrogerium  (iu-str.  mstirum)  gall. 
hoste  (122). 
*Retrograd-ari  v.  -i. 

Retrograde  hd.  hinder  wert,  rucke= 

ling  (9). 

*Retro-gradi,  -gredi  (75),  -gradari 
hinder  sich  (68,  75,  110),  t  widersins 
(75)  gon,  geen.  achterwarts  gaen  (132). 
Retrogradus  hd.  hinder  (21) ;  der 
h.  sich  geet  (110);  h.-wert,  -wertig  (75, 
76),  -rucke  (8,  9).  affter  wart  .  12).  ach= 
ter-w.  (11),  -wert  (23),  -rugghe  wart 
(22),  -warts  gaen  (132),  -wert  gande  i 
Widder  vmb  gaen  (20).  v'kart  (17). 
Retrogr-edi  c.  -adi. 

*Retromanere  hinder-  f  affter-bli= 
ben  (20). 

*Retro-  V.  Re-mittere. 

*Retrope-ndium,  -dium  (v.  a..  1477; 
(cf.  caputium,  capuci-,  re-,  reli-pen= 
dium  &c.)  hd.  zip  (17);  kogel-,  kogel- 
(21)  -zip;  cappenzippe  (7),  -cippfel  (6 
sim.) ;  kugel-czippe  (V.  a.  1477) ;  k.-,  gugel-, 
kogel-ziptfel,  -czippel.  nd.  kogel-scippe 
(-stippe?  23),  -tympe  (22, 132).  eyn  kapp 
die  binden  abhangt  (no). 

*Retropo  -  finium ,  -  phinium ,  -fici- 
niurn,  -focinium,  -stficilium  u.  Repo= 
focillum. 

'''Retro-  V.  Re-pulsus. 

*Retroplionium  v.  Repofocillum. 
Retro-rsum,    -sum,    -ssum   (3)    hd. 
hiuder-sieh,  -sick  (i34),   -wert,  -wertlich 
(4^1).  nd.   hyder   (sie)   syk   (22);   achter- 
zich  (23),  -wert  (20),  -warts  (i32). 

Retrouendere  widerkauflich  (  Ki. ), 
etwas  widcrvmb  (65)  verkauffen. 

Retrudere  /kZ.  wider-stoßen,  -stveßen 
(20),  -stun (68), -dringen (75).  yuseczen  i9). 

*Retrufare  r.  Refallere. 
Retrusus  (i.  obtusus)  plomp  (132). 

*Ret-,  reth-  (76),  rhet-  (75)  -um  [i. 
rete  Gl.  m. ;  instr.  tex-endi  4,  76,  -andi 
3;  verti-bula  t  -eula  75.  cf.  retheum) 
hd.  spule-,  gew.  spul-,  spuil  (5),  spul- 
(49),  spole-  (i33)  -gezauwe  (133  &c. ), 
-gezaue  ( 5  &c. ),  -geczav  ( 3 ),  -geczewe 
(8),  -geczug,  -geczewg,  -tzug,  -zeug  (75), 
-stock  (49)    nd.  spol-touwe,  -tuwe  (22). 

Retu-,  reto-  (8)  -ndere  stumphen 
(100).  wider-slaben  (9),  -slau  (8),  -ston 
(68),  -scheren  (75),  -schlagen,  -triben, 
-legen;  stumpff  o.  kuinpff  machen  (65). 
weder  stoissen  of  plomp  m.  (i32). 

*Returquere  v.  Retorquere. 
*Returtus  v.  Retortus. 
Retuse,   retonse   (49)   {sunt   acies) 
ge-beyget,  -neyget  (10),  -neget  (49). 
*Retusum  weder  stoß  (12).  |> 


« 


EEU 

Retusus  vorstossen  (9). 
*Reubacius  ein  leyb  brot,  vor.  1.  brotz 

(64). 

*Keubarba-r,  -rum  (c/.  radix  pontia) 
swamm  (74). 

*Reucus  V.  Raucus. 

Reuehere    hd.    wider-varn,    -füren, 

-füren,  -fieren  (76),  -furren  (6) ;  ober  füren 

(19).  nd.  weder  voren,  auer  vueren  (11). 

*Reuela,   g.  -le   coipman   of  cremer 

die  velc  roipt  (i47). 

Reuelare  hd.  vffen-,  offen-,  nd.  open-, 
apen-  (,132)  -barn,  -born  (23).  virzel-en 
(19),  -len  (20).  v'teellen  (11).  vffthun  (65). 

Reuelatio  uffen-  (20),  clarlich  offen- 
(65)  -baruuge. 

Reuellere  lul.  v'driben  i'?m.  vztrecken 
(20).  gruntlich  vßruten  verdorben,  varr. 
gr.  vßr.,  verderben  (65).  wider  vßreiffen 
(75). 

Reuenire  wider  keinen  (9). 

Reuera  hd.  nd.  wer-,  war-  l  sicher- 
(110),  wair-  t  seker-  (132)  -lieh,  -lit-liin 
(5),  -liehen  (uo),  -likcn  (23). 

Reuerberarewidder-slaen(20),-schla= 
hen  (75),  -triben  (65). 

Reuerberatio  widder  slagunge  (20). 

*Reuerenda  eyn  son-  (4),  sunt-  (3)  -tag 

kleit.  hd.  nd.  eyn  kost-h'ch,  -liciier  (7),  -lick 

(22),  -ig  (17),  zyden  (23)  rock,  rack  (17), 

t  mantel  (18).  reuerenue  (5''). 

Reuerendus  {cf.  honestus)  hd.  nd. 
er-bar,  hd.  -ber,  -lieh  (7),  -würdig  (iio'*), 
-wirdig  (110^).  eerwerdich  (I32).we- (17), 
wi-  (10)  -rdig.  costlich  (7). 

Reuerens  ere  erbietlich  (65). 

Reuerenter  mit  ere  erbietung  (65). 
gechogelicke  (100.  cf.  sq.). 

Reuerentia  (c/.  honestas)  hd.  nd. 
er-unge,  -inge,  hd.  -p  l  -liclikeit  (7), 
-e  erbietung  (60),  -wirdikeit  sim.,  -wer= 
keit  (133);  zucht.  coct  (lOO).  furchgt 
(10  Mrg.).  rt'bernze  (65  Mrg.).  wert  haben; 
eren;  verebten ;  hoch  springen;  h.  ach= 
ten  (9  Anh   st.  -eri). 

*Reuerentialis  timor  forcht  vß  lieb 

(65). 

Reuerentius  erlicher  (65). 

Reuereri  hd.  nd.  eren  (mit  ontsycht 
132).  schonen  in  eren  wiße;  vß  kuntli= 
eher  kuscher  lieb  forchtcn;  entsiezen 
mit  forcht  &c.  (65).  vntsiccen  (100;.  ent- 
(19),  ont-  (11.  20)  -sehen,  -zieu  (11).  für- 
ten t  -then  f  -sam  sin  ( 20 ).  veyctiien 
(13).  ere  bietin  (8).  ern  erbiten  (9). 

Reuersio  hd.  wider  kerunge. 

Reuert-ere,  -i  hd.  nd.  wider-,  weder-, 
vmme-  (8)  -kern,  -k.  am  gang  des  wcgs 

(75). 

Reuertere  widerumkeren  (76). 
Reuerti    wider-kumen     (76),    -vmb 
kummen;  kertn    t   be-k.;   gewent   wer= 
den  (65). 
*Reuer-  v.  Refee-torium. 
*Reueuissere  t-.  Revüuiseere. 
Reuincere  wider  vberwinden  (75). 
Reuindieare  wider  rechen  (75). 
Reviireseere  wider  grünen  (65). 
Reuisere  wider  sehen  (9).  wieder  in 
seweii  (8). 

*Reuitilare  (<.  refrigerare;  aus  re= 
uentilare?)  her  koln  [J)^). 

*Reuiu-are  t  -ifieare  (75)  wider  le^ 
bendig  machen  (75).  weder  leuen  (11). 

.     T)|EI.ENfiACH     ÜLOS8AR1UM* 


EEU 

Retiiuere  hd.  wider  leben. 
*Reuiuifieare  (-ri  Gl.  m.  cf.  reuiuare) 
er-kucken  t  -quicken  (75). 

*Reuiuificatio  erkuckung  (75). 

Re-uiuiscere,  -ueuissere  (22,  23), 
-miniscere  (g.  v.)  hd.  er-,  her-,  wider 
er-,  nd.  weder  er-quicken.  crkucken 
(75).  wider-kikcn  (Gj,  -erkicken  (76), 
-leben  (H,  9).  lebendig  (17),  wider  1.  (75), 
lembdig  (Aveut.)  werden,  er-  (22),  ver- 
(23,  152),  her-  (5),  ent-  (7)  -munderen. 
v'wondern  (21,  152). 

Reuiuus  widder  erquicket  (20). 

Reu-,  rev-  (3),  rew-  (4),  new-  (1) 
-ma  [i.  prufunilitas  aqne  3,  4  &c.,  fiegma 
t  eructio  huinorum  &c.  la,  feruur  l  erup= 
tio  h.  t  tetnpestuosa  maris  inundatio  Br. 
sim.  ef.  gurges )  vlozze  m.  i  vluz  /. 
(Anz.  8,  494).  daz  tioz  des  heupts  (5  sim.). 
der  floiß  dez  haubts  (18).  daz  fließend 
des  h.,  lor.  (vulc/.)  schnudch'l  t  snutz 
{!).  de  vlotte  des  houedes  (23).  hovpt- 
tlus  (93),  flulJ  l  fl.  vom  haupt,  vlg. 
schno-der  t  -ppen  (75;.  schnuder  (HO). 
die  sehn.  (134).  snutz  (49).  snot  i  on= 
reyu  spye  (132).  snode-le  (20),  -1  (10). 
snabeiruße  (20).  snube  (lOO;.  die  schnu-p 
(6»),  -pp  (70).  hd.  der,  de  i  12)  suoppe, 
snuppe  (;)).  sehuup-f  (67),  -pe  (152),  -e 
(151).  snübe^  snopp  i  kulck  (19).  roez 
(5^,  17,  76).  pfnüsel  (12G,  Da.s.,  Ki^). 
straucli  (1.  c/.  eatarrhus).  Sträuchen 
(Ki».).  tii-  (3),  tu-  (4)  -niphel.  tumpffel 
(75).  brake  (99).  ags.  gi-  (94),  ge-  (136) 
-brec    [cf.   pituita);   gytestream    (94^). 

*Reu-,  ru-  (8,  Gf.),  -matiea,  -matice 

(87)  [herba  76  &c.)  craniclies  nabei  (Gf.). 
chrauiches-  (121  &c.),  kranch-  («7,  146), 
kranehis-  87),  kranieh-  (loo),  cliranche- 
i  craneiie-  (Sum. ),  ratten-  (17),  kacz'- 
(8)  -snabel.  kraus  nabbel  (7).  krondes 
nevel  (85j.  kranes  snavel  (47). 

Reumatieus  hd.  flüssig,  flussig  (67, 
151).  haubt-fl.;  pfnüsel-  i  rotz-echtig 
(126).  roezig  (17).  ein  schnupftiger  (HO). 
snuppig  (9).  snopp-  (8),  sehnudel-  (7) 
-echt,  snuw-  i  snark-ende  (20).  hertz= 
schiechtig  (75). 

Rheumatisare  Sträuchen  l  sclinu= 
dem  (74). 

"^Reuncus  wider  krump  (75). 

Reuoeare  hd.  wider-heyschen,  -hey- 
ßeu,  -bringen  (65),  -sagen  l  -sprechen 
(75),  -ruti'eii  si7n.  zu-  (6),  be-  (65)  -r. 
hinder  sieh  ziehen  (6ö).nd.  weder-eyschen 
(132),  -eschen  (22,  23). 

*Reuoc-  V.  Reelam-atorium. 

Reuola  {i.  caliminiatur  Pap.)  vil- 
(isi''),  willi-  (141)  -wentiger. 

Reuoluere  hd.  wenden  (76),  vmb-, 
widervmb-  (8,  9),  nd.  vmme-w.  hd.  vmb- 
winden  (6),  -weltzen,  -welczern,  -keren, 
-lauffen  (4);  waltzen  (76);  widervmb-w. 
(65),  -welczehi  (17).  omwen-telen  (11), 
-tzelen  i,l32). 

Reuolutio  Jtd.  vinb-lauff  sim.,  -lauf- 
fung  (18),  -weltzunge,  -Wendung  (uo), 
-werffung  (20);  vm-Iouf  (49),  -lofl"  (12, 
76);  oflauf  (13).  om-loeff  l  -wentelinghe 
(132).  umme  lop  (23). 

*Reuolutor  [qui  vertit  ligna  et  lapides) 
widder  vmbworÖ'er  (20). 

Reuolutus  vmbge-went,  varr.  -wendt, 
-wend  (110),  -welczit  {  -leyt  t  an  eyn 
ander  stad  ge-leit  t  -haben  (20). 


EIC 


497 


Reuomere  widcr-spyen  (8) ,  -speyen 
(9). 

Reupontica  v.  Radix  pontia. 

Reus  hd.  nd.  eyn  schul-diger,  -liger 
(21).  hd.  schuldi-g,  -cli;  be-clager,  f 
-cachter  {sie  7).  be-clagter  l  -schuldiger ; 
antworter  im  rechten;  schuldig  der  that 

(7.5). 

*Reustis  schyfF  (19).  schip  (11). 
*Reustus  (*.  veru)  spiz  (Gf.  6,  366). 
*Reuulgare  wider  offenbaren  (75). 

Rex  hd.  kon-ig,  -ygk  (4),  -ich  (20), 
-nyck(19);  kun-ig, -g;  kuenig  (88),  kinig 
(64<^).  nd.  kouynck,  kunck  (98). 
*Rexo  {aus  nexo?)  i.  vinculo  (76). 
*Rias,  ryas   (*.  papauer   silaaticum) 
wiltmago  (i30).  feltinagsam  (74). 
Ribalda  bubin  (75). 

*Ribald-ia,  -ria,  -eria  (i47)/irf.  bub-, 
hieb-  (76),  bob-,  nd.  bou-erie.  hd.  bub- 
(134),  bube-  t  pube-  (70),  puffe-  (4)  -rey. 
gebuer.'^chafl't  (17).  schalckheit  (147). 

*Ribaldia  bubin  (6). 

Ri-,  re-  (ö**)  -baldus  hd.  bu-,  bu- 
(21),  bo-be;  biiob  (76),  bub,  bufe  ^  pauer 
(9),  puse  {sie  8),  gebuer  (17),  selbwillig 
pub  (1),  eyn  selp  wylicher  (5*^),  leck-er 
t  -erlicher  mensch  &c.  (6.5),  ribald  (75). 
nd.  boue. 

*Ribe-,  ribo-  v.  Rubu-rnus. 

*Rib-us,  -es  (153,  Ki. ),  -esium  (Ki.) 
sant  iohans  trublin  ( i53 ),  treübleu  (91). 
Rica  {i.  capital  112)  haub  o.  rigel 
(91).  sloyger,  vt  crispata  tmui  primaria 
walsehß,  secundariwn  vorwalchß;  r.  l 
rieula  facetel  (125;.  schlapp  der  kloster 
fraw  (112). 

*Riearius  rigelmacher  (91). 

*Riccvila  L-   Rieula. 
Riciare  passer  um  vox  (Gl.  m.). 

*Rieimvis  v.  Ricinus. 
Riein-ium   {i.  acus  l  spinula  Br. ), 
-um  V.  Recinium. 

Riei-nus,  -mus  (110,  132).  recimus 
(Auz.  4,  93)  (c/.  ricinus,  cicinus)  prem 
(91).  hd.  hundes-  (94),  hundß-,  hunß- 
(64^)  -lauß  (74  sim.),  -wurm  (74.  110). 
hundleuli  (64*^;.  ein  honts  oerworm  (i32). 
zeck  an  der  hut  (Anz.).  hondsluys  ^  teke 
{vlg.  teca  Kii.).  nl.  houtluys,  hd.  holtz= 
bock,  zack  (ii7).  ags.  tieia  (i36). 

Ricinus  (/.  kerua  &c.)  zeckenkorner, 
creutz-,  wundel-baum,  nl.  raoUencruyt, 
palma  Christi  &c.  (116). 

*Ric-,  rig-mare,  -mari,  ricmisare 
(22^),  rigiaatiza,re  i  rismari  ( 147 )  hd. 
nd.  rymen.  reimen  (75). 

*Ricmatica,  rythmathia  (9),  ric-  (76), 
rici-  t  ri-  (75),  richi-  (74),  rhythmi-  l 
rith-  (Gl.  m.),  ri-  (11,  19,  20,  76)  -maehia, 
-macia  (11)  {i.  tabula  geometralis  in  qua 
pueii  addiscunt  alqorismum  76)  werff 
tofel  (8).  ent-w.  tafel  (9).  male-t.  (20). 
rechnung-t.  (75).  recheu-t.  (74).  mael 
taffei  (11).  mayl  thauel  (19). 

*Ric-,  rig-  (68,  132,  Gl.  m.)  -matice 
rym-elich  (68,  132),  -liehen  l  gerympt, 
var.  gereimt  (110). 

*Ricmicus  ein  rympt  {sie  110»).  ge-r. 
(uoi')-  rymachtich  (68,   132). 

*Ricmisare  v.  Ricmare. 

*Ric-,  sed  melius  Tifh-,  rieh-  (i32) 
-mus  eyn  rym  (68,  110,  132).   rime  (99). 

*Ric-,  rig-,  ris-  (76)  -mus,  ricinus, 

63 


498 


rk; 


/  rigma  (  ut  )  //(/.  nii.  eyn  lym,  rynw, 
hd.  ruine  (21  \  roiin,  /  est  vermis  in  aure 
cani's,  liniulliwnnn  (74). 

*Ricola  (•   Rieula. 

*Ri-  i:  Ci-conides. 

*Ri-  '•.  Pi-ctacivuu. 
Rictii-s,  /  -m(i2r.)  \i.  clamor  auium, 
fcrnrum  d-c.  ff.  oris  nper)tio\  cf.  hiatus) 
wild  gi'selin-y  f  g.  aller  verniiiifttigcn 
(«c),  var.  vii-v.  creatureu ;  oft'iiung  dos 
niunds  t  rächen  (  75  ).  vogclgcsclircj ; 
gfzi'iick  der  tiei'e  &c.  (74).  eyn  rano  (1<). 
woj:-  f  gu-  iS),  gen- (9).  gri- (loo) -iinge. 
eyn  krakele  (28).  der  snuüe  (U'.i).  ein 
wit  niule  t  witer  seldund  (f>n).  rohozeda 
(Gf.,  2,  432).  iiijs.  gracuu-  (94),  graeni- 
(136)  -uug. 

Ric-,  ricc-,  rig-  (Sum.  &c.)  -ula,  t 
ricola  iTtii  (</.  rica  rigol)  oyn  iunc= 
trau  wen  hübe  (17  «/«.).   Uutil  (Sum.). 

*Ricus  V.  Ritus. 

*Richa  ((7".  rica)  schweyßtuoch   (64). 
'^'Riches  krunipfnß  '.i\). 
^Richimachia  r.  Ricmatica. 
^Riehmus  r.  Ricmus. 
*Ride-  V.  Ridi-culum. 
Ridere  hd.  nd.  lachen. 
Ridieul-aris  v.  -osus. 
Ridieulo  tzn  bcspot  (125). 
Ridiculose    spotte-    (i32),    spot-    l 
lecher-  (iio)  -lieh. 

Ridieul-osus,  i  -aris  [l.  sarcasini- 
cus  liT)  y])Ot-tich  (^(iS,  132),  -techt  (S). 
-lieh  (iio).  loch-  {d),  lecher-  (iio)  -lieh, 
bovdich  ( 132  ).  spoetsch ,  schamper, 
schymps    i47). 

Ridi-,  ride-eulum  gelochter  [i). 
lachnng  iiio).  eyn  schimp  lache  (17). 
scliin)))!"  (7,  76).  hd.  spot.  spotte  (10). 
boert  (132). 

Ridieulus  si)il-  (20,  loe),  s])ot-  (20), 
speti-  !loi.  spo-  (11)  -lieh,  -lic  (106). 

*Ridimicul-i  (i36),  -ae  [stred.)  ags. 
cyniunithan  (94.  i3ii). 
*Ri-  V.  Re-dimieulum. 
Rien  r.  Ren. 
*Rif-  V.  Riph-ei,  -eus. 
=*-Rif-  V.  Ru-fianus. 
Riga    hd.    czile,    zyle,    czeylle   (4), 
zeil  ii34j,   ziel  (5),   sczijl  (6),   czylle  t 
rijgo   (5b),   zil   (67),    zilet    (68),   sil   (i), 
ling  (76).  nd.  rige. 

Riga  rig  ciuitas  in  lijf-  (i32),  yf- 
(110-''),  Jf-  (110'')  -lant. 

*Rigainen  begiessunge  (75). 
Rigare  hd.  fucht,  feucht,  vuchtich 
(132),  weich  (18.  wie  vornan.  inoUisf), 
nalJ  (17.  65)  machen,  nd.  vucht,  nat 
maken.  hd.  fu-,  feu-chtigeu;  neczen, 
we.*sern  (62,  65),  begi-ßen  (12),  -ssen 
(3);  misten  (5^"),  tungen  (1,  3),  twigeu 
(2.  X  rigere).  hd.  nd-  düngen,  frisclien 
(Stieler),  vreson  (22.  X  riger^ej.  vruchten 
(12.  st.  vuchten?  oder  st.  rigere  i.  hor= 
rere  Br.  V). 

*Rigatiin  van  ryhe  tot  ryhe  (i47). 
Rigatio    hd.    begiß-,   necz-,    fucht- 
(8)  -luige. 

Rigere  [i.  durere  Er.  &c. ,  indurare 
3,  4)  hd.\v<i-,  he-rten;  frie-sen, -gen  (13) ; 
frischen  (4.  st.  friosen?  cf.  rigare  id.)-., 
herte  (8,  9),  styfi'  (uo  sim.)  werden; 
strebin  (8,  9),  verstarren  (65),  twyiigen 


EIM 

(19).  nd.  Iiarden,  vrezoii  ,  dwingen  (11), 
stiuen  ('»o),  ntrammen  (U7). 

Rigescere  frosten  (18.  cf.  frisclKMi 
irre  Vi. 

Rigidare  (/'  rigidum  f (teere  Rr.)  vcst 
().  stylV  niaciien  (liO).  stijiion  (132). 

Rigiditas  [oft  i.  rigor)  hd.  strenge-, 
streu- (1)1,  iierti-,  stete-  (8)  -keit.  streng- 
(4),  strenck-  (134)  -heit. 

Rigidum  hd.  liert  (7  &c.).  hart  l 
fest  (ISi.  harten  /  i'resen  (5).  friesen  (7j. 
vnl)u,ulich  (65).  frorn,  riech,  sterr  (74j. 

Rigidus  hd.  nd.  strenge,  ge-str.  l 
naß  (l7i.  stringe  (13).  stytf  (19  sim.). 
stijf  ^  wreet  (11).  hart  t  böse  (19).  liort-e 
(9),  -ig  i7i.  rii'cli^  storr  (74.  cf.  rigosus. 

Sm.   3.    78.     Fr.    2,   83«.).     rag   (Fr.   2,    82«. 

weit    rack).  t'uchte  o.  stede  (8). 
*Rigni-  f.  Riem-. 

Rigomagus  [ciu.)  rlicinmegen  (i35). 

Rigor  {cf.  i'igid-,  rigos-itas)  hd.  nd. 
streng  heit,  -iclioit,  hd.  -ickeit,  -ekeit, 
-keit.  hd.  twang  (19),  ge-tw. ,  -twauck, 
-zwanek  (49j:  zwang  (es,  uo),  be-zw.  i 
hört  (7)  ;  ruclio  f  horte  (68).  nd.  dwunck. 
stijf-  (in,  stiÜ-  (20i  -heit.  hartiviieit 
(20)    stincken-  (67j,  dapfer-  (65)  -keit. 

Rigorosus  hart  (20,  132  &e.).  hert 
(68).  strenge  (_132).  streng  luo).  stiff(2U). 

*Rigo-sitas,  -r  herttigkeit  ernst  vnd 

stratt'  ;64;. 

*Rigosus  kalt,  hart,    rauch,   starrig 

(Das.). 

'^'Rigxda  v.  Rieula. 

*Rima  i.  pugna  slachting  &;c.  (i47). 

*Riiiia  i.  ötipula  Stoppel  (i47). 

Ri-ma,  -nia  (1),  -inus  y':^),  rym-a 
i  -ella  l  -ula  ( 74 )  {i.  fi-,  sei-ssura ; 
iunctura  rerum  76)  hd.  rizz  {1),  ritz  [li). 
riß,  rys  (12).  rysse  (22'Jj.  rete  (22^,  23). 
klack,  rnntzel  (74).  schrund  e  (Sum.),  -d 
(74j.  scrvnt-a  (i20,  Gf.) ,  -ussa  t  scrin- 
tunga  (Gf.).  klumse  (135,  Das.).  klimsen 
(126).  klumbs  (112).  kluu-se  t  -te  (Fr.i. 
-ze  (^74),  -tz  (74),  'Ssen  (i ,  3),  -ßen  (1). 
clufft  (75).  clove  (14,  22b,  99,  132).  elaue 
(11.  23).  klob-e  (13),  -en  (10).  klob  (76). 
blob  \sic  6).  kröne  i?  22).  schoer  (132). 
hd.  spal-do,  -t.  ein  Spalt  rint  i65).  nouth; 
rimis  linoo  t  neo  (Gf.). 

*Rima-cia,  -ehia  v.  Ricmatica. 
*Riinalia  v.  Cimalia. 

Rimant-e  .■^crudolattomo  (Gf.  6,  586). 
-ur  snapa-  t  crupi-  \ib.  838.  4,  332), 
-tus  {sie)  snab-  t  gruhi-  (127)  -lont. 

Ri-mare,  -mari,  -nuare  (1)  hd-  ri-, 
rei-ßen,  -ssen;  riczon  (1);  loch-in  (8), 
-eru  (9);  spaldon,  vorschin  (8,  9). 

Rimare  hd.  klibcn  lUO),  ryßen,  rois= 
sen.  schoren  (i3  ).  suchen  t  erforschen 
(65).  gründen  (Gf.).  nd.  riton  (23),  tziren 
(22). 

Rimari  hd.  nd.  er-varen ,  hd.  -farn, 
-fairtn.  -suchen  (88),  -forschen,  gew. 
herfor-sen,  -ßen.  mit  flyß  ernieschen  l 
wulen  (88).  innen  werden  (64).  crvreschen 
(23).  -uazen  (lOO.  cf.  fason  Gf.).  froren 
(3).  ondorsoeclien  (132). 

Rimatim  durch  tia  nüot  (Gf.). 
*Rimatio  furschunge  (8).  vorschucg= 
keit  (9). 

Rim-  (8,  9,  17,  74,  76,  12<)),  rin-  (Vocc. 

ex   quo.    Gommae,   Rr.,   Gl.   m.),  rix-  (Gl.  m.'\ 

-atrix,  i*ixaax  (9)   (t.  ser_pens   aquatilis 


KIPH 

129,  infriictnomiR  76)  eyn  waßer   slange 
(8,  9,  17).  vnfruchtper  slang  (74). 

*Rimea  (rf.  ricinus?  tinea?)  mutte, 
ein  worni  (22''). 

Rimella  v.  Rimula. 

*Rim  tilla,  rini-t.  [,.undeiitlich^'  146) 
{cf.  potentillaj  grensieh  (87,  i46). 

Rimor  [i  scrutinium)  orfarung  ( i  lo). 
ondorsokiiigo  iiiül    uii(h'r  of  vor  soeclv 

(I47j. 

Rimosus  sornnt-an  l  in;  durchil 
(Gf.).  ryczocht  (19).  zerspalten  ^  herlecht 
(65).  elanicii  Clli. 

*Rimphatus  (  X   rumpheatus  ? )   v. 
Rufatus. 

Rim-ula,  -ella  niiot;  scrun-dolin  f 
-tussa  (Gf.).  ioechlen  (132).  spiet-  ^reyß- 
(132),  clouo-  (108)  -ken. 

*Rimus    i.  rythmus  Gl.  m.)  v.TLima,. 
Rin-  V.  Rim-atx'ix. 

*Rincerus  v.  Rhinoceros. 

*Rüicouia  rynckauwo,  eyn  lant  (l47). 

*Rincum  v.  Crithmum, 

*Rincus  1-.  Runcus. 

"^Ri-  V.  Rhe-nensis. 

*Rineta  i-.  Crinea. 
Ring-ere  xi  ctum  (Br.  &c.;,  -ere  {')), 
-i  (100,  Br.)  [i.  clamare  sicut  aiies  5,  ca- 
nis  ö  &c. ,  murmurare  19  &c. ,  aperire  os 
76,  ira-sci.  dicendo  r  s  m  123)  vft'  ginen 
(76).  auf  ginnen  (75).  gowen  (8,  9).  gri^ 
nen  (luo,  iio,  127,  Gf.).  grein  (21).  gran- 
sseu(19),-zen(23).greonsen(ll).  grenczen 
l  czornen  (20).  grisen  (107).  vnwirsen 
(74).  cno-  (107,  132),  gno-  (22),  na-  (22, 
110),  gwe-  (y  23),  gne-  (i34i,  ne-  (18, 
74),  ze-  (64J  -rron,  als  die  hunde  (74). 
norn  \sicut  canis  5).  gnarn  als  eyn  hunt 
(17).  cza-  (8,  9,  64),  zä- (126) -unen.  zon 
cnpk^ckon  (61).  truern  (9),  -rcn  (8). 
munt  krummen  o.  praiteu  (75).  smolick 
Wesen  (U7). 

*Rinia  v.  Rima. 

Rhino-  {l  eglo-  uo  &c. ,  ego-  Br.), 
gew.  rino-,  rin-  (^2),  reno-  (ob,  75), 
rinos-  (8 ,  11)  -ceros ,  -cerus ,  -eerüs 
(104),  -ceron  (75)  hd.  eyn  eyn-horn, 
-Imrne  (84),  -huirne  (104),  -kurn  (5S). 
i^ychorn  (20).  en  hoer  (11).  riuoceront 
(91).  rcniotzor  (U3).  rinsch  (22). 

Rhi-,  ri-noeeros  /.  virile  membrum 
(Br.).  schemde  der  loode  (147). 

*Rinuare  v.  Rimare. 

^'Rinus  {unter seh.  von  einus)  pflumbom 

(104). 

Rip-a,  -pa  (1,  76)  hd.  bach,  pach; 
vb-,  ob-,  of-  (12),  ou-  (11,  13,  22ab),  oeu- 
(132)  -er  (am  wasser  132).  stad  (49,  65). 
bort  t  rant  (22b).  j-gue  (23.  als  requies 
naiiium?).  wasserstub  (74).  ein  land  an 
dem  hach  o.  fliessende  wasser  (64). 

*Ripai.ri  i.  insanire  vnsinnig  sin  (76). 
dorin  18).  toreu  (9). 

Ripatum  iL  tributum  in  ripis  Br.  &c. 
cf.  Gl.  111.  5,  736  sq.)  ein  veerschat  (132). 
*Ripistes  (ans  rhap.)  gheyssel,  swepe, 
smycke  i  147). 

*Ripi-uaga,  -naga  (74)  (auis  cf.  lu= 
cilia,  serraj  bach-  (64),  pach-steltz  (64, 
74),  -steltzen  (75). 

Ripula  ein  bechlin  (uo). 
Riphei  (Br),   rifei  (10,  12)   montes 
sneberge    (10,   12).   ripheas  nordhchiu 
(127). 


EIS 

Ripheus,  rifeus  (i47)  i.  impetuosus 
(Br.  &c.).  liaistich  &C.  (147). 

*Risa  (piC<Z;  anders  Gl.  m.  5,  738)  wu- 
(68,  110),  wo-  (132)  -rtzel. 

*Risare  (c/.  prc?)  coveren  (8i). 
*Risculus  V.  Supercilium. 

*RiS-CUS,   -tUS   (G8,    74,    75a,    76,    llO), 

-ius  (75b)  [i.  sechs  apum  74,  75,  76,  t 
arbor  sc.  sambueus  7().  cf.  ru-,  ra-scus, 
rixus,  blatanus)  hol-undir  (9),  -andir  t 
-ender  (Gf.),  -dir  (1-27,  Gf.) ,  -der  (75!', 
121,  Gf.),  -derbaum  (7),  -derpawm  (74), 
-1er  (75a).  sumbir  (ii7,  120.  cf.  Gf.  G, 
224.  X  sambueus?).  eisen-  (11,  20,  68, 
132),  erlen-  (19),  heslin-  (iiol>),  heslen- 
{no^)  -bäum,  -bauein  (20),  -boem.  alhorn 
(23).  bynenstul  (74.  Gr.  wtb.  1819.  als 
Geflecht,  Korb,  cf.  sq.,  0.  sumbir). 

Ris-cus,  -tus  (74,  7.5  varr.)  (^.  ß-, 
sci-ssura  l  fenestra  t  rima  t  scrinium 
patens  in  pariete;  vas  ex  iuncis  et  vimi^ 
nibus  Br.,  sedes  apum  75.  cf.prc,  boeta)  ein 
spalt  (74,  110).  kensterlin  (64,  Das.).  guck- 
0.  gutz-fensterleiu  in  der  wand  (Ki'"^.). 
wad-  t  bad-  (74),  blind-  (75)  -fenster.  nl. 
eeu  blinde  veynster  (116).  kastei  l  kisteu 
an  der  wend;  stellen  (75).  clave,  reete, 
splete,  spalde,  glyppe,  kernne,  schräm 

(147). 

*Rise  scbedeliken  (22.  sie  st.  rite  sed.). 

*Risea  v.  Risia. 

*Rlsela  (piscis)  rylJIing  (i4o). 

*Risi,  t  rysum  (74)  {leijumen  cf.  risum. 
oryza.  Gl.  m.  5,  738)  reys  (3).  reyß  (4). 
reyse  (74).  rys  (76).  eyn  ris  (23). 

*Ris-ia  (11),  -ea  (19),  -tea  (20),  -ta 
{cf.  risum,  fermentum)  gruut  t  weert 
(11).  gruit  (107).  ein  gruyt  (uoi»,  132), 
kruyt  (iio^i,  krut  (68).  gruet  t  werek 
(20). 

Risibilis  lächerlich  (75),  -lieh  (4), 
-ende  (20).  lechter-perlieh,  -lieh  (74). 

*Risiculum  {cf.  recineum)  rockelin 
(23). 

*Risieulus  v.  Supercilium. 
Ris-io  t  -US  Verspottung  (76). 

*Risius  V.  Riscus. 

*Rism-ari,  -us  v.  Ricm.-are,  -us. 

*Ris-or,  -o  (Ki.)  ypey-  (126),  speh- 
(ki»'.)  -vogel. 

*Rispa  {i.  modus  t  ora  agri  Gl.  m.) 
risse  vlasses  (22'^).  rystenHaß  (77). 

*Ris-,  ri-sura  {cf.  fissura)  hd.  riß-, 
ris-,  reyss-  (3,  4)    unge.  nd.  ritinge,  to-r. 

*Rist-a,  -ea  v.  Risia. 

*Ristruin  (*'.  rinia  t  foravie/i  per  quod 
transit farina  in  molendino  76.  cf.  riscus  ? ) 
loch  dar  durch  das  mel  in  der  mul  laufft 
(75).  loch  in  der  inulen  (8).  eyn  mele-1. 
inde  mel  {sie  9),  an  eyner  moln  (17). 

*Ristus  V.  Riscus. 

*Risum  {i.fructus  20,  64,  eeruisia  cum 
de  brasio  prima  elicitur  4,  76,  ceruisea 
cum  de  praxatura  prima  elicitur  aiite= 
quam  compleatur  75.  cf.  risum)  gut  hier 
(76).  wircz  (4,  75).  greiss-ung,  var.  -ing 
Iqd.  eeruisia  75).  ryß  (20).  ryeß,  var. 
reyß  (64).  rijss,  eynreley  pottasy  (147). 

Risus  {cf.  risio)  lachen  (23).  daz  1. 
(5).  eyn  1.  (9),  lach  (17.  wetterau.),  lag 
(18).  lach-inge  (11),  -unghe  (19).  verla= 
chung  (65).  dat  lachent  (22). 

Risus  {indecl.  cf.  ris-i,  -um)  rys  (9). 


RIX 

*Ritala    {cf.    saliunea.     celidonia.) 
rieta-ch  t  -chil  (Gf.). 

Rite  (c/. rise)  hd.nd.  sede-,  nd.  ziede-, 
hd.  siede-  (8,  20j,  syt-,  sitt-,  sitik-  (67), 
sy  IJe-  t  recht-  (19),  sicher- 1  retht-  (20), 
stedenc-  (18),  ordenc-  (7),  orden-  (no), 
rede-  (17),  gewn-  (loo),  gewon-  (i32j-lich, 
-like,  -lick.  recht  (11).   zu  sins  (20). 

*Ritidis  {i.  ruga/  rymp  &c.  (147). 
Rithmus   v.  Ricmus 

*Ritora  v.  Ratera.  Mataxa. 

*Ritudula  [i.  serua  sine  ritu)  sitelosa 
(Gf.). 

Ritus,  ricus  (1)  (/.  debitus  1,  .O^)  hd. 
se-,  sie-,  sid-  (10),  sey-  (13)  -de;  gewon= 
lieit,  ordenlich  g.  (110),  red-leich  (1), 
-elicheit  (5*^);  satz-  t  halt-  t  orden-ung 
(65).  gewonte  (132). 

Riual-is,  -es  (looj,  -us  («6)  eile  (99, 
100.  cf.  Gr.  1,  202.  BM.  428).  gell-e  m. 
(74,  100),  -in/.  (74);  -iu/,;  -es  cemminan 
(100?).  zuman;  geckischer  geselle  (74). ?i^. 
medevryer  (II6).  mitbuler  (126).  bir  ge= 
stell  (st?  sc?  9.  <uw  gesell?  :  ber  re^e  Sm. 
1,  189.  Gl.  m.  ö,  740?j.  revyerlick  (147). 

*Riuare   (-ri    Gl.   m.,   anders  -re  ib.) 
fli-  (73j,  tlie-  (10),  fley-  (12)  -ßen. 

*Riuarea  {piscis?}  vväte  (i04). 

*Riuola  {cf.  repula?)  chlipa  (i3i,Gf. 

4,  546).  clipa  (141). 

Riuosus  vol  revyers  (147). 

Riu-ulus,  -olus,  -ualus  (1.  cf.  Gl.  m. 

5,  740)  pach  (1).  pe-,  var.  pa-chel  (75). 
eyn  kleyner  {b^),  kleyn  (5)  bach;  kleyn 
(18),  klains  (76)  bechelin;  kleyn  waßer 
(21).  rüiißlin  (126).  flissei  (49).  clene 
becke  1^23).  riuirken  (99). 

*Riuunus    (i.    ciuitas   cenusie)    eym= 
becke  (13). 

Riuus  //(/.  pach  (1,  75),  baeli,  baac 
(14),  tluß,  Hoß,  flöße  (10),  flos  (13),  floiß 
(18),  vlissen-  (9),  vßfließene-  (65)  -bach. 
nd.  bicke  ( Gl.  Marienf. ),  becke,  ryuire 
1,99,  132).  rijff  (20). 

Rixa  {i.  briga;  guerra  t  rancor  &c. 
75;  qq.  V.)  hd.  krieg  (mit  Worten  75), 
krig  (9),  krik(14),  strijt  (20),  hader  (6Ö, 
Das.),  hadder  (65  var.),  kyeffe  (i33). 
kyyff"  (19).  kijff  (85»>,  132).  kyfkrith  t 
twy(lracht(22i^).  kil-  (76),  kiff-  (G),  kiffel- 
{[))',  chiri-  (1),  cheyff(4-  (3),  kiuel-  (18), 
czweyfel-  (2),  swacz-  (21),  griu-  (75) 
-unge.  keuelinge  (23). 

''Rix-abundus,  l  -osus  (110  &c.)  kriegi- 
ch    (20),  -g  (110).   kijft'aehtich  (68,  132). 
*Rixale  heekede  (221^),  -1  pro  Uno  (77). 
hekele  (23).  hechel  (74). 

*Rixalis  streythastig  (9).   krigschafft 
l8). 

*Rixanter  kiyffelichen  (19). 

Rixari,  l  -re  (22,  23)  hd.  striten, 
strideii,  kriegen  i  grinen  (75),  zancken 
(Das.)  mit  Worten;  kefeln  myt  den  w. 
(21);  cebeln  als  sich  dye  hun(h^  cefeln 
(17);  kriegen,  kregen  {o^),  kyfen  (76, 
110),  kiyffen  (19),  kifle-n  (6),  -In  (5); 
schel-teu,  -den;  knyen  l  zornen  (20). 
nd.  kiuen ,  k.  i  striden  mit  werten, 
keuelen,  scheiden. 

*Rixatim    von   krieg   zu    krieg   (68). 
van  kijft"  tzo  k.  (132). 

*Rixos-e,  -itas,  -us  v.  Ranc-ide,  -or, 
-idus. 


ROD 


499 


Rixosus  kri-  (8,  9),  krie-(75)  -gisch, 
l  -giger  (75).  haderig  (Das.).  vorteylheffi= 

tig    (64). 

*Rixum  {fructus,  cf.  risum)  rijß  (20). 
*Rixus  (cf.  Gl.  m.  h.  V.,  o.  V.  riscus) 
holare  {herba  105). 

*Roaficus  {cf.  loafieus  &c.)  wanwecht 

(102). 

*Ro-  V.  Ru-becula. 

*Robeta  z.  bufones ;  cf.  rubeta)  chro= 
tun  l  uchun  (104). 

RobigaUa  krutztagen,  nl.  cruysda= 
gen  (116). 

*Ro-  V.  Re-boare,  -boatus. 

*Roboculentus  {cf.  sq.,  rorulentus) 
douweii  (23.  wo  hier  eine  dritte  Hand  be= 
ginnt),  rodolentus  i.  pleuus  rore  (76). 

Rob-or,  -ur  /ic/.stercke,sterck,bom-st, 
(65),  starck  (18),  starekeid  l  macht  (20), 
staruke  (13),  cratft ,  klotz,  cloß  (8), 
bloch,  block  (68,  88,  132),  ploch  (110b), 
stock  (-or  i.  truccus  5^*) ,  aich  (88), 
hageich  (126),  ram  (aröor-/.s  1),  x\m{arbor 
3),  rone  (9),  eyn  ror  {sie  12).  nd.  roone 
eyn  stuke  i.  truncus  (22'^).  doom  (106. 
„st.  vapor" ;  cf.  roboculentus?).  sterk-e 
(22),  -ede  (23). 

Roborare  hd.  nd.  stercken.  be-st. 
(75),  -stetigen  (9),  -stetten  l  festnen  (9, 
64).  hd.  sti-,  nd.  sta-rcken.  striken  (22). 
stedigen  (8).  krefftigen  (20).  bom  starck 
machen  (65). 

Roborariumthornkisten  (125).  thier= 
garden,  nl.  warande  (116). 
*Robornus  v.  Ruburnus. 

Robur  V.  Robor. 
*Ro-  a.  Ru-burnus. 

Robus  geryß,  al.  roggen  (125).  reyß 

(88). 

Robuste  stereklich  (20j. 
Robustius  mechticlicher  (65). 

Robustus  hd.  nd.  starck ,  l  kretftig 
von  lyb  (110),  vnd  groff  van  licham  (i32). 
Arf.  starg.  star(l(23).  r.  homo  held  (75). 

*Roca  ((/.  rox.  Dz.  wtb.  294?)  rijste 
flaße-s  (20).  eyn  gesplyß  flayssch  (19). 
en  harle  vlas  (11).  clave  vlasses,  ryst 
henneps  of  vi.  (i47).  ro(!k  (68). 

*Roces  {cf.  prc.)  v.  Rox. 

*Rocia  V.  Racia. 

*Ro-cus,  -chus,  -thus  (64^)  roch  {in 
ludo   64,   93,    Gf.),   im   schachzabel   (74, 

75). 

*Rochetus  {anders  Gl.  m.)  oberklaydt 
ems  byschofl's  (74). 
*Roehinolusnacht-gall(68,iio),-egalle 

(132). 

*Roclio  V.  Raia. 
*Rochus  V.  Roeus. 
*Rodantes  rosenbloem  (147). 
Rodanus  {ß.)    der  rodan    (12,    114), 
rhoden    (126).    roddane    (10).    die    rodel 
(Das.). 

*Rodda  ipiscis)  rot-  (IG),  roed-  (20), 
roud-  (19)  -äuge,  rodoghe  (98). 
*Roder  v.  Rodus. 
Rodere  hd.  na-,  hd.  nd.  gna-,  kna-, 
(11),  knae-  (i32)  -gen.  kifflen  (126).  cnau= 
wen  (106).  wolen  (r.  rostro  22^).  zer= 
bissen  (64). 

Rodia,  rhodia  (Ki.)  klab-  t  kliben- 
kraut;  klebern   (73)    rosenwurtzel  (Kl.). 

G3  * 


500 


ROM 


Rhodia  vua  inert ribcl  {4SI. 

*Rodiiia-ps,  -re  r.  Radinape. 

♦Rodius  r.  Rosaceus. 
Rliododondrum  vnlioldcnkniut  (lU, 
Ki».). 

*Rodo-  r.  Robocu-lentus. 

*Rodol-ium,  -eon  ^7'.)  ros(Mi-al  (0), 
-olr  {7.-.'i. 

*Rodomelluin  (rhodomeli  Ki.)miscb- 
uiig  von  hoiiig  vnd  roscnol  (74). 

*Rodosi  woribo  (in.  (/.  Of.  1,  üüi). 

*Rodostoma  irhodobtagma  Ki.).  ro= 
siMiwaßor  daz  man  burnet  vz  rosen  (20). 

*Rodund-are,  -ificare  v.  Rotundare. 

*Rod-us,  f  -er  (74)  (i.  tiauin  piratarum 
76)  ein  raup-  (3),  raub-  (75)  -schiflF.  seo-, 
meor-rauber  (74). 

*Roffanus  v.  Tiga. 

Roga  ( i.  elemosina )  hd,  spende, 
alnni.-i-e  (8),  -(mi  ^9). 

Rogare  (i.  pettere  76)  hd.  nd.  bid= 
den.  Iid.  bitten  yii,  (j5),  bieten  (7),  bieden 
(2'  ).  flt'liiii  (8,  0). 

Rogationes  hd.  7id.  krutze-,  hd. 
crutz-,  kri'utz-  (4,  iio),  kricze-  (13), 
kricliz-  (18)  hd.  -wocbon,  -wachen  (21), 
-woch,  -wucb  (i  in''),  nd.  -wekeu,  -wekene. 
die  cruytz  dagen  (^laa).  die  bittenden 
tag  f  betwoch  (76).  gebet  (65).  biddinge 
(22).  pyngistag  (5''). 

Rogatorius  betteler  (8,  9). 
*Rogio  ^alph.  rugio  q-v.)  rieze  (105). 
*Rogulus  r.  Paristulus. 
*Roguin  (c/.  roga)  solt  t  spende  (9). 

Rogus  hd.  eyu  tuer,  fewer  (9),  bruust^ 
lur  li)?,).  seheyterbeyg  (ii3).  todtenfeur= 
stat  (74).  rost  ( 75,  Sum. )  dar  vff  man 
die  leut  brent  (75).  nd.  eyn  auen. 

*Rolon  [herba)  ags.  earbe  (94*). 
Roma,  rhoma  hd.  rome,  rom,  rhom 
(68,  7.i',  l  rham  iiö'^),  roem  (132). 

Roman-ia,  -ea  (4),  -a  (1)  hd.  rom- 
iscb,  -esche  (18),  -seh  (152),  -ß  (21),  -er 
(5b),  ro-  (134),  roe-  (76),  ru-  (151)  -misch 
lant.  nd.  romeseh  1. 

*Romania  [potiis)  ronianie  (1,  5^). 
Romani  -  zare,   -sare  k>ben  als   die 
roenier  (110),   zu   rhom   (68).   leuen  als 
romeynen    (132).    castyen,    martelyen, 
vleyschen  (147). 

Rom-anus,  l  -lidor  (74.  aus  -ulida?) 
hd.  nd.  rom-er,  -ur  (G),  -eyn  (132).  roe^ 
mer  (110).  romer  (134,  i5i). 

Rom-,  rhom-,  rum-,  ru-  (3,  74,  77) 
-bus,  rmnbo  (76)  (piscis),  sturo  (87,  Gf.). 
stur  (11).  hd.  Store,  stör  (9,  23,  49). 
stoir  (5).  stoere  (20).  stoer  (97,  132).  stor 
(43).  stör  ^4).  Store  (10).  steir  (13).  bars 
(131).  mer-,  tax-,  dorn-butte  (Ki.). 
meerfasan  (Fr.),  rumbus  star  (auis  i. 
sturnus  sie  75 ).  rübus  wolkeuwes= 
si'r  (üb.  i^t.  nimbus?  c/.  nubus). 

*Romei  (t/.  aecj  mer  retrich  (87,  146). 
Rhomipeta  rhomischer  pilgram  (75). 
*Romlidor  v.  Romanus. 

Ro-,  ru-mphea  {i.  (jladius,  gl.  bis 
accutus  76  sim.,  spata  t  framea  Br. ) 
hd.  nd.  swert ;  kamp-,  kamph-  (3)  -swert. 
zweert  (11).  hüte  (109).  zweyspitzig 
schwort  (65). 

*Romphealis  uuafanlih  (Gf.). 


ROS 

Roncina    {r/.  runcina )   ain    ro.saeg 

8<-g    (91). 

^'Ronus  [st.  rhamnus)  wechdorn  (87, 

14«). 

Rorare  hd.  (lau-,    tau-,   da-,   ta-   (Q), 
to-  (7.")i,  hd.  nd.  (lou-,  do-wen. 
Roratio  dauwuiigo  (20). 
Ror-ella,  -ida,  rosella,  ros  t  sponsa 
solis,  so-,  sa-lsirora  .sonnen-,  .son-,  sin- 
dauw  (14:!). 

*Roridus  (<.  roscidus  110  &c.)  dauwe- 

t  (;')).     eilt    i7),    -tlit  (20),  -cticli  (13). 

towig  (75).  ful  dauwes  (20).  hd.  vol,  vel 

de  i.-)i),  tbl  dau  il8),  taw  (iio^j,  dawes 

iio'»),  tawcs,  tauwes,  dowcs    i67),   dau- 

wes  (133,  152),  (lauü.  düuwiiige  (,22). 

*Roru-,  rodo-  (76),  robicu-  (23), 
rosu-,    rotu-   (qq.  v.)   -lentus   dauwig 

(8).    towig   (7.5). 

Ros  hd.  dauwe,  daw  (8),  dau  (88), 
dawe  (14,  iio''),  dowe  (67),  taw  (9,  110a 
134),  tawe  (69),  thaw  (4),  tauwL',  tüw 
(76),  touw  (75);  himel  douw  (6.))  nd.  dow, 
dou,  douwe  (132). 

Ros  marin-us,  -a  (94»),  -vun  (94a 
i.  nimphea  121)  (c/.  potentilla)  greu^ 
sine  (121,  Sum.).  roseumarin  (153).  ags. 
felmsedere  -um,  suudeaw  -a  (94). 

Ros  syriacus  [i.  manna  Ki. ;  cf.  flos 
siliaci)  papei  blüm  («7,  i46j.  himmel= 
hung  (116). 

""'Ros  solis  V.  Rorella. 

Rosa  hd.  nd.  rose,  eyn  rosa  (23).  hd. 
roß.  roße  (UO),  rous  (67).  roeß  (132). 
*Rosacea  rosen  Crantz  (147). 
*Rosa-ceturu  (8.  cf.  (U.  m.  h.  v.), 
-retum  (9j,  -cium  (9,  23,  75,  76)  [i. 
succus  rosariim  75,  vngentum  de  rosa  &e. 
76)  rosin  waßer  (8).  rosen-w.  (9),  -safft 
(75).  ogeii  zalue  (23). 

Ros-aceus,  -aeius,  -atius,  l  -eus 
(17,  147 j,  -eolus  l  rodicus  (147)  rosen- 
varwc  (132),  hd.  -färbe,  färb.  foUe  adtr 
falle  (?)  rosen  (-ceus  17).  roseehtich  (i47). 

*Rosa-cium,  -retum  v.  -cetum. 
*Rosare  (^.  decorare  76)   zie-   (8,  76), 
czi-  (9),  cze-  (17)  -ren. 

Rosarium  (z.  collectio  rosarum  Br. 
cf.  rasorium)  roseu-krantz  (110),  -stede 
(i47j.  vergaderhige  van  roeseu  (132). 

*Rosarius  [i.  rosetum ;  anders  Gl.  m.) 
rosen  gart  (8,  9). 

Rosata  (i.  vestis  de.  Br.  cf.  aqua  r.). 
eyn  rot  cleid  (110  si7n.). 

Roseida  towike  (104).  taw,  tawfel- 
liger  (74). 

Roscidum  touic  i  begnagen  (loo. 
rodere). 

Ros-cidus,  -sidus  (60),  -idus,  -ulen- 
tus  I  cf.  roridus  &c. )  tawig  (  9,  74  ). 
dauwyck  (19).  dauig  (132,  152).  dowig 
(67).  dauwetht  (20).  douwich  (23).  dau«' 
fol  (21).  foUe  dauweß  (17).  erfult  mit 
himmel  douw  ( 65 ).  tawfeuchter  vom 
taw  (74). 

*Roscin— ia,  i  -a,  (136)  ags.  nectae- 
galae  (94).  necegle  -ia;  -a  neetegelu  i. 
achalantis  (i36). 

*Rosci-num,  -um  ( 1 3 1'')  ( «.  runcinum) 
nöhil  (117).  nuil  (Gf.).  nugil  (8).  nagel 
(9).  niol  (i3ib). 

Rosella  v.  Rosula.  Rorella. 
*Rosellum    ( :  rostrum?  )    ein    beck 
von  schytf  0.  menschen  (68). 


ROT 

Roseola  kleine  hitzblatter  (Ki.). 
""Roseolus  V.  Rosaceus. 
Rosetvim  [i.  ramnus  75)  rosen-  hd. 
-stat,  -stad,  -gart,  -garten,  -stock  l  -sten= 
gel  (75),  nd.  -stede,  -stedde,  -sthede. 
roß  gart  (tJ).  rosstuden  i:ewechst  ^93). 
eyn  wy.s(!  da  da  rosen  o.  I)lumen  yinie 
sten  (20). 

Roseus  {cf.  rosaceus)  hd.  nd.  rot. 
nd.  rod  l  val.  roit  (18).  rosin  (75).  rosen 
(7).  r.-  (8,  9,  76),    rosel-   (20)   -var,   -rot 
(76).   jeil)farb  l  roßlet  (lU). 
*Rosibilis  gnagelich  (20). 
-  *Rosilatio  rysleter  kleyner  regen  (74). 
Rosim  kiiagelich  (132). 
*Rosina  v.  Vapassa. 
*Rosinacium  i.  herba  qd.  (76). 
Rosio  iiHgunge  (20). 

*Rosipes,poÖ67l8C(am's)steingall(ii2). 
Rosoliuin  V.  Oleum,  rosaceum. 
Rosor  giiager  (20).  rosen-  (132),  roß- 
(68)  -plucker. 

Rosorium  naguug,  straliung  (74). 
Rosoriu-s,  -m    (132)   nagelych   (19). 
knag-elic  (11),  -ich  (132). 

'^'Rostaceum  v.  Oleum  rosaceum 
Rostra  scefstusti  ((;i'.  6,  457).  granß 

(74). 

*Rostrata  streitschiffe  (74). 
*Rostratum  ags.  tindicti  (94,  136). 
*Rostris-ona,  -sona  (64^)  stor-ch  (64, 
74),  -ek  (74). 
*Rostrum  v.  Dentilia. 

Ro-,  ru-  (5^)  -strum  {i.  scalprum 
125)  hd.  sna-,  schua-,  sne-  (49)  -bei. 
schneicke  {nauis  135).  nd.  snauel,  kauel 
(23);  snebbe  (109),  sneebbe  (11);  beck 
(109,  132).  russel  (75).  schabekrucke  (125). 
aqs.  neb  ?  scipescaele;  rostris  foreuual= 
lum  t  tiudum  (94,  136). 

*Rostrum  porc-i  (17),  -inum,  pora= 
num  (87*,  146)  (cf.  Corona  monachi) 
sue-  (17),  SU-  (47),  sorge-  [sie  85)  -distel. 
pungil  (.Sum.  v). 

*Rostrus  V.  Rheda. 

Ros-tüa,  t  -ella  (110,  Br.)  rosel  (75»). 
rößlin  (75'').  rasen  varwe  (23). 

*Rosulentus  (i.  rosaceus  Gl.  m.)  v. 
Roscidus. 

Rosus  benagen  t  erkyfft  (110).  ge- 
knaecht  (432),  -neigt  [sie  68).  heel,  gantz, 
synnich  (147). 

Rota  hd.  nd.  rat,  rad.  hd.  rade  (70), 
rate  (133),  rath  (67),  radt  (68,  69),  rait, 
rayd  (19),  heintzenrad  (Agr.),  scheyb  (9), 
sehybe  (68),  schyfi"  [sie  no).  schyue 
(132).  sluder  (12,  13). 

Rota  aratri  pflugrad  (75). 

Rota-bulum,  -bula  (9),  bissw.  -gu= 
lum  {cf.  rut-,  red-abulum)  hd.  redestab 
(130,  Sum'.);  fuer-,  für-,  feucn--  (74),  fier- 
(49),  ofen-  (74,  76)  -gabel;  schore  stecke 
sim.,  ouinuuisc  (117).  eyn  vorck  C2im 
qua  ignis  mouetur  in  fornace  (132).  vorcke, 
gavel  (147).  sybe,  var.  .syb  (64). 

Rotale  V.  Plaustrum. 

Rotare  {cf.  rotulare)  Scheiben,  ku= 
gehl,  stein-en,  -werff'en  (74).  radprechen 
(76).  hd.  nd.  rade-,  raet-  (i32),  hd.  rad- 
brechen, -breken,  -braken  (11,  132).  hd. 
re-,  red-dern.  vfi"  das  rad  setzen  o.  rad 
machen  (110  sim.).  radermaken  (i47). 
trendel-en  (23,   109),  -n   (8,  9).   zerkn- 


RUß 


RUB 


RUB 


501 


-iischen,  varr.  -itschen,  -isten   (65).   vm- 
mekeren  (lOO  sim). 

Rot-arius,  -ifex,  -or  (74)  radmacher 
(uo).  rade-  (11,  i32),  raj-d-  (19),  rader- 
(147).  reder-  (20)  -mecher,  -meker  (11, 
147 i.  wagner  (74). 

Rotatio  nnidunge  (20). 
Rotatum  radprechung,  würffe,  werf- 
fung  (-4). 

*Rotela,  rotholca  ( 9 )  rosen  lesunge 
(8,  9). 

Rotella  eyn  cleyn  raedlin  (es),    re= 
dekeu  1 132). 
*Rotholca  V.   Rotela. 
*Rotor  V.  Rotarius. 
*Rotrix  wagnerin  (74.  7.5V 
*Rotta  V.  Rutta. 

Rotul-a,  f  -US  (110  &c.),rutulus  (110=1) 
{i.  carta  &c.)  gevvund-en  (9),  -ne  (75) 
zedel.  gewonnen  z.  (8).  hd.  nd.  ro-,  hd. 
rot-,  roi-  (7)  -tel.  rode-le  (17),  -1  (121). 
rotte  (22).  rolle  (1.32,  147),  l  eyn  geualt 
brieff  (132).  ein  roll  t  ein  br.  zusamen 
gelegt  (110).  scheybelin  (9).  rotul-a  ro= 
tel,  -US  rolle  (74). 
*Rotula  solis  v.  Discus  s. 

Rot-ulare,  f  -are  (ö^»)  rotein  (8,  9). 
scribeu  (fi^).  scliinen  (8). 

*Rotulatio  rott-  (9),  schin-  (8)  -unge. 

*Rotule  V.  Plaustrum. 

*Rotulentus  (t/.rorulentus  &c.)  fiuh= 
ter  (Gf.  i. 

Rotulus  (c/.  rotula)  rotel  (20)..rodal 
(12).  rulle  (22bi. 

*Rotuiida  Cef.  funda,  tunda)  eyn 
schybe  (19).  schive  (22b.  cf\  pUa).  sehijve 

(147). 

*Rotundal-e(i22),  -ia  dobbelier  i^iio, 
132).  dupplier  (68).  Cf.  dobbelierken 
seutella  &c.  (loucm.  KU.),  gall.  platel 
(122). 

Rot-,  rod-  iiio»)  -undare,  rotundi= 
ficare  ronden  (20).  rund  (uo^'),  rond 
(110b),  seliäwblot  (1)  machen. 

Rotunde  runtlich  (20). 

Rotunditas  rontheit  (20).  sinwell- 
(74,  141),  scheybel-  (74)  -in  (141),  -igkeit 
(74). 

Rotundus  sin-wel  (65,  uo),  -well(74), 
-ewel  (9),  -wolt  (12).  sinnwell  (126).  sene= 
wolt  (22b).  sewolnt  (13).  synbel  (19). 
symbel  (65  vav. ).  hd.  nd.  ront,  runt. 
rund  (19,  74,  uo)  als  ein  apffel  (74.  cf. 
teres).  runth  i  trinth  (77).  tryiit  (22ab). 
hd.  schib-elecht,  -let  (6),  -elich  (18), 
-elechtig  ( 17  ).  scheybeheh  (9) ,  kugel- 
icht, va)-.  -et  (65). 
*Rothus  V.  Rocus. 

Rox,  l  roces  v74)  eyn  spyer  (19).  eu 
spier  (11).  (in  Uno  cf.  roca)  härle  U^)- 
ein  herl-e  (12),  -in  (10).  harl  vlasses 
(22b).  herd  als  ein  h.  flaehs  (74). 

*Rozuccara  znckerrosat  (74). 

*Rubata  r.  Rubeta. 

*Rubea  v.  Rubedo. 

*Rubea  11, 19,  io8),rubia(Äer6a)mede 
(11,  19,  108).  nl.  mee,  crappe  (ue).  kleb= 
wurtz(9i).  kleben-  (Das.),  reb-  (kl)  -kraut. 
Wide-  (126),  ferber-  (U4  &c.)  -rote. 

*Rubea  maior  lidwurtz  (93).  claver 
(85).  kleber  (17). 

*R.  minor  clette  (85). 

*R.  tinctorum  klebekrut  (,i53). 


*Rubeba  [instr.  mus.  cf.  rubela  Dz. 
wtb.  287)  eyn  rube-ba  (23),  -b  (1),  -bigen 
(5b),  -ke  (22). 

*Rubeca  v.  Rubeta. 

*Rubeeula  ,1/.  pro.,  sqq.)  rubeb  o. 
rote,  o.  vorch  o.  rotaug  piscis  (74).  roit= 
oghe,  voern,  eyn  visch  (147). 

Rubecula ,  rubigula  ( 125 )  {aiiis  i. 
erythacus  112,  eritachus  Gl.  m. )  rot- 
kropflein  l  -keiicluu  (112,  114),  -kehlcin 

(Ki.,    Vt.),    -kelchcU    (125). 

*Rube-,  rubi-  (74,  125,  Gf.),  robe-, 
ruben-  (109)  -cula,  t  -eea  t  -lego  (74), 
rub-ieulus  (64; ,  -egula  (i.  rodda  '.)), 
-lligo  (17,  22b j,  rutile  (74)  (piscis)  hd. 
rot-ouga  (Gf.),  -äuge,  -äugen  (1),  -aug  l 
-lein  (74),  -og  (G),  -eugel,  -engel  {sie 
152),  -euglin  (.110),  -ogel  (67),  -eigel  (491, 
-ougig  visch  (68), -ling  (64),  -fedder  (125. 
cf.  rubellio):  ein  rott  ewgel  (4),  roth 
euge  (5''),  rud  eygen  (21),  rod-euge(12), 
-eugel  (77);  rode-auge,  -euge  (13);  roit- 
auge (7),  -eigc  (17);  rettling  (64Cj.  nd. 
rot-,  rod-,  rodd-  (22b)  -oge;  roet  oughe 
(132);  hodde  (109).  bicking  (49.  cf.  ru= 
burnus).  vorch  (74). 

*Rubecula  saxatilis  stein  -  trostel  t 
-rotle  ^  blauvogel  (114).  rote  amsel  (Fr.). 

*Rubeculus  v.  Rubellus. 

*Rubecuus  v.  Rubicundus. 
Rub-edo,  t  -icunditas  (i47j  hd.  nd. 
rode  eynes  dinges  sim.,  r.  des  dages 
(18),  rodicheit  (132,  147),  roetheit  (11, 
20).  hd.  roty  (uo),  rot-  (8),  rod-ekeit, 
-ikeit,  -ocheyt  (18),  rothe  t  ryt  (5b), 
röte  (9),  roettikait  (re),  roydheyd  (19), 
roede  (20j,  roide  (10),  rote  färbe  (75). 
pusche  ( t )  hecke  ( 16.  X  rubetum  ). 
schyem  inßrmitas  oculorum  l  rotigkeit 
i.  rubea  (74). 

Rubefacere  hd.  rot,  rod  machen,  nd. 
root  makeii  (11). 

Rubefactus  rot  gemacht  (uo). 

*Rubegula  v.  Rubecula. 

*Rubela  (i.  parua  figella,  cf.  rubeba. 
rutta.)  rub-ebhn  (76),  -eh  (7),  -egen  (5j, 
-gin  (21).  rott  (1).  ein  kleyn,  kleyns  (134) 
rutelln  (66,  151 ) ,  rutelin  (70),  rottelin 
(^69),  rotelin  (134),  rudelin  [67,  133,  152). 
Rubell-io,  i  -us  (11 4,  135)  (piscis; 
t  i.  rubecula  auis  116,  Ki. ;  perca  111) 
pyrsing  (in),  persich  (9i).  rot-eugle 
(135),  -le,  -brustle,  -krosliu,  -kelchyu 
(auis  116),  -federn  t  plotzen  (114  sim.). 
norfling  l  kaulbersch  (Fr.),  röthling  0. 
rüget  (,Ki.).    rubellus  t  rutilus  ( q.  cf. ) 

rotte   (V.   a.   1618). 

Rubellu-m,  -s  (126)  (cf.  amenium) 
hd.  rot  win,  rod  wine  (17  sim.).  seer  rot 
win  (uo).  s.  roet  wiju  (132).  roter  wein 
(75,  116),  t  schiler  (126).  rotlechtiger  w. 
^Schiller  (Das.).  schieler  (r.  vinumKi.). 

Rub-ellus  (cf.  -ellio,  -ellum),  -ercu- 
lus,  -eculus,   -iculus  (,23)  etwaß  rotes 
(68,  uo).  wat  roet  (132).  rodich  (23). 
*Rubeneula  v.  Rubecula. 
*Ruber  v.  Ruder. 

Rub-er,  -rus,  -aus,  rufus  hd.  rot, 
rött  (1),  rat  (2),  roed  (20),  royd  (19), 
rotomo  (i4i).  hd.  nd.  roit.  root  (11). 
roet  (132).  rot  -aus;  rout  -er  (67).  royt 
-eus;  rote  -er  (133). 

Rube-re,  -scare  hd.  nd.  rot,  hd.  royt 
werden. 


*Ruberta  v.  Rubeta. 

Rubescere  anheben  zu  roden  (20). 
begynuen  roet  tzo  (132),  rot  zu  (68)  wer= 
den.  rodt  w.  (uo;. 

Rub-eta,  -erta  (1),  -ata(i36),  -etum 
(134  Sic.),  -eca  (148),  robata  yq.  v.)  (i. 
rana  t  buto,  buffo,  l  cmimal  venenosum 
76  i/t  rubis  i  rubo  —  buschin  20,  in 
dem  busche  18  —  manens ;  l  morans  t 
hahens  rubeos  oculos  et  rubadinein  t 
herba  76;  meretrix,  que  ruborem  suum 
solet  tegere  per  colorem  coufectum  76,  que 
cu/orem  s.  s.  t.  p.  c.  confeciiuum  75;  fun= 
dicola  t  truta  digena  rufa  t  alba  Sm. 
3,  118)  rote  (piscis  i.  tinus  Sm.  3,  167). 
preita  t  pretta  {i.  vermis  noxia  Gf.  3, 
364).  hd.  cliro-  t  chre-ta  sim.  (Gf.  4,  593), 
chrot  (2),  chrott  (1),  krott  (Das.),  krot. 
frosch  (68,  uo).  lovp-  (93),  laub-  (64,91, 
Das.),  lab-  (74)  -frosch.  vorsch  (i32).  rot 
hur  (75).  gartenkrot  t  krote;  r.  maior 
feuerkrote;  r.  minor  laubfrosch  (k;.). 

Rubetra  brachfogel  ( Ki.,  Fr. ).  zip= 
drossel  (Ki.). 

Rubatum  [cf.  rubedo)  stu-,  var. 
stau-dnig  (75).  hage  (100).  heck-e  (17), 
-echt  (8).  dorn-hag  (uo),  -walt  (21).  busch 
(7,  23).  bueschz  (21).  bysch-,  var.  buch-, 
o.  weld-lin  (64).  busch-e  t  -icktig  (17). 
gebusch-e  (18),  -tze  (5),  -ete  (22).  gebuße 
(21).  pnsch-  t  posch-  (9),  büß-  (8)  -echt, 
gestrege  (.ob). 

Rubia  V.  Rubaa. 

*Rubi-bana,  -bena  v.  -lianum. 

*Rubicca  v.  Rubecula. 

*Rubi-cer,  -tor  (74)  ruozwrra  (Gf.). 
rußwarm  (74). 

*Rubi-,  rube-  (Ki.)  -eilla  (auis)  blut= 
finck,  thumpfaff,  güger;/emeWa  quetsch 
(140).  rot-schwentzel,  -zagel,  summer-, 
huss-rotle  (116). 

*Rubieio  onis  (herba)  reyne-vane  (20), 
-vaen  (11).  reynfajni  (19). 

*Rubi-coreuin, -corium, -torium  (^74), 
-linium  (q.  v.),  rubricorium  (147)  losch 
(,5b,  74).  ]4ch  (2,  3).  lasch  (1).  los  (22b). 
loiß  (17).  hd.  rot,  roit  (10),  luesch  (147), 
lauseh  (12)  leder. 

*Rubicula  (anders  Gl.  m.,  i.  q.  -lus 
ib.)  V.  Rubecula. 

*Rubiculus  V.  Rube-cula,  -llus. 
Rubicunditas  v.  Rubedo. 
Rubicundulus  (Br.)  rotbrechtig  (v. 
a.    1618). 

Rub-icundus,  l  -acuus  (uo^),  -ueu= 
lus  (uoa)  root  (11).  royd  (19).  hd.  nd. 
rot-,  rot-  (134),  hd.  roit-lich,  -liek.  rode= 
licht  (151,  152).  rot-fare  (65),  -far  (uo), 
-farbig  (75).  roetlich  rot  (76).  schibarre 
( 17.  st.  schinbar ).  wat  roetachtich  (i. 
similis  rubenti  132). 

Rubidus  rotlecht  (113). 

*Rubifaceio  rotmachuuge  (20). 

*Rubifica  eimbersnor  (Gf.). 

*Rubiga  V.  Rubigo. 

Rubigi-,    rubige-nare    hd.    rosten, 

v'-r.  rost-ern  (5,  23),  -ig  werden  (7,  75, 

76).  rasten  (21).    (rorsten  18.  ausgestr.). 

roystern  (5b).  ruesteu  (11).   rost  fegen 

*Rubigin-aus ,   -osus  rosterich  (147). 
Rubigi-,  rubige-nosus  hd.  rost-ig, 
-echt  (20),  -rig  (17).  rusti-g  (8),  -ck  (4). 
vol  rost  (68),  rostes  (132). 


IÄ)'2 


RIIB 


RUC 


RUD 


Rubig-o,  -a  (v.  erisiba^  est  vittuvi 
Iferri  et  segetum,  f.  et  sagetum  (i.'>i), 
fleri  et  s.  ^i.'>2)  inil-itou  (i'.'7,  Of.),  touw 
(7ti).  -tnw  (8.  9,  Ob.).  -tau  (75).  incle- 
tuuw»'  (17).  uuint-praut  ((Jf.), -braut  (Hpt. 
r)\  luaiulkorn  (,12S).  hd.  nd.  rost.  ru.-^t 
(11,  1-i,  -J-Ji.  roe.xt  (132).  rast  (;)''.  21). 
rostiirkoit  i7).  ge.-*cluuiil  rost  (6l).  rot 
am  oysou  (7.5). 

*Rub-igula  »•.  -ecula,  -iola. 

*Rubilego  v.  Rubecula. 

Rubi-liana  (».  vitin  l  mta  ür.) ,  -lia- 
nuni  [1  &v.  cf.  aminium),  -lana  (20 u 
-bana  (15)),  -bena  (,11)  wiu-,  wiju-  (11) 
-robe  t  -drubo  (20),  -trubo  (19) ,  -druue 
(11\  -stock  11,  HM.  roetstock  (20).  liu 
roiter  drube  (7). 

''Rvibiligo  r.  Rubecula. 

"Rubilin-ium,  -um  i\,  i,  i)  hd.  nd. 
rot-,  roter  (68).  rutt-  (6),  roit-  (7),  rat- 
(1).  rout- (67)  Ar/. -sclu'cliter, -seliiechter 
(21).  -sciu'chtel  (;')'>),  -schottor,  -scheti-r 
(152),  -Sfhater  (1),  -sclutter  (3),  -schütter 
(3),  -Sfhattcr  (6),  -sdiattel  (7),  -scherter 
(75*,  1.34),  -siet'h  (21  Mr<r.) ,  -sclicppcr 
(74),  -seckcr  (22),  -citcr  (23),  -loesch 
(75). 

*Rubi-ola,  -gula  (23,  74),  -olus  (22), 
-olum  (lis,  110,  i:!2)  d.  pomus  74)  eyn 
bloiH  (17'.  hd.  ajiffi'l-  ((5,  74  &c.),  rot-a.- 
(74),  apphol-  (3),  o])pffel-  (7.5),  hd.  nd. 
api)rl-bloiiu',  hd.  -bluwet,  -bluwpt  (i5i), 
-blut,  -bluot  (75),  -blude  (18),  -Ion  (G), 
-roet  (iiob,  132),  -rot  (es),  -rodt  (iio»), 
-pawm  (74).  bappcl-  t  korn-blum  (76). 
bapel-,  var.  balpel-bluet  t  -blumen  (7.5). 
cldaftVr  plufm  (1).  eyn  elapper  blome 
in  de  körn  (23).  k.-blume  (b^). 

Rubisca(c/.  Gl.m.  h.  v. ;  e'.  salthaga) 
ugs.  riuldiu-  (94*). 

*Rubitor  i-.  Rubicer.      * 
*Rubi-torium  r.  -coreum. 

Rubius  lapis  ein  rubin  (12:^). 

Rublum  menaura  qd.  (76,  Gl.  m.). 

Rubor  hd.  nd.  rode,  rote  (65),  rott 
(6),  rod  (7).  roet-  (20,  132),  roit-  (i47), 
hd.  rot-lieyt. 

*Rubosus  scliaiphaiftiger  (74). 
*Rubosus  ( st.  rugosus)f.  Caperrabat. 

Rubrica  hd.  rote,  rotte,  rot  färbe 
sim..,  erde  t  tiudt  (110  sim.),  rind  {sie 
110*),  tinteu  (75).  nd.  rot  farwe.  rubr- 
yche  (19),  -ice  {b^).  robrike  {'2-2^).  roet 
brijck  {sie  11  ).  riga  (i3i).  spret-e  (Sum.), 
-a  (Gf.  6,  392).  cimbersnor  (Sum.). 

Rubricare  hd.  nd.  roden ;  rot  machen, 
makeu  (myt  varwen  14).  roten  (8,  9). 
roden  (21).  rubr-icieren  (i47),  -yceren 
(19i. 

Rubricata  pellis,  rubra  p.  (Sm.  2, 
506)  loisc  (121).  los-ge  (.Sum.),  -che;  -eis 
hüt  (Sm.).  engeloweehnt  {sic  100). 

*Rubricator     roitvarwich     schrijver 

(147). 

Rubricatus gerodet  (7).  rot  gemacht 

(65). 

*Rubricitas  rotikeit  (7). 
*Rubricorium  v.  Rubicoreum. 
*Rubrinus  r.  Rubumus. 
*Rubrus  V.  Ruber. 
*Rubtuare  v.  Ruetare. 
*Rubuculus  V.  Rubicundus, 


Rubum  liauappel  l  heynhyfF  (19). 
spilkeren  (11).  spelkorn  o.  broiue.  busch. 

(68). 

*Rubur  (rtM.s-  tubur?)  swammeu  o. 
znndter  (h'r  aiili  den  ])aynen  wechst, 
rar.  ■/..  swammeu  die  aiilJ  den  pawiueu 
wachsen  (71). 

*Rubor-,  robur-,  rebur-  ('75''),  robor- 
(75"'),  ribor- ^  rubri-(3i,  riber-  (11,  19) 
-nus,  ruburrus  (23)  (piscis,  i.  rus-tupa, 
-pupa  7.5,  -tula  74)  hd.nd.  bu-,  bi- (18), 
vu-  (22)  -ckiuc.  hd.  bu-,  bi-,  bu-  (i5ii, 
bii-  (64),  pu-  (74,  75),  bo-  (5)  -cking; 
puckliug  (75<i),  bücinek  (3),  bicyng  (13). 
gereueht  visch  (7.5).  boxhoren  (i07).  ein 
kycziug   (4.   cf.   Fr.    1,   517). 

Rubus  [i.  diuersitas  spinarum  76) 
hd.  nd.  busch,  pusche  (10),  pusch 
(f)b,  75),  pufhs  (1),  ])Osch  (9),  busche 
(66),  bosclie  (10,  67),  bosch  (43),  boßc 
(21),  büß  (8),  dorn  (uo  &c.);  d.-,  hagen- 
(20),  wipper-  ( Anz.  8,  4io),  wppich= 
dorn-  (471  -busch.  wi  .  .  .  (146).  wil  .  .  . 
(87'"').  7id.  hage  (99  &c.),  moerboem  (11). 
Stauden  (75).  bram-e  («3),  -beri  ^ -albusc 
(Gf.).  branbir  (7).  braunstaud  (9i).spreid-e 
(Sum.),  -ach  (Gf.).  röto  (piscis  Sm.  3,  167). 

*Ruca  r.  Eruca. 
Ruceus  besm-et,  -udt  (147). 

*Rucia  r.  Ruscia. 
Rucinus  r.  Runcinus. 

*Ruciolus  i.  habens  rugas  ('76). 
Ructa,  rupta  (76)  (i.  frumen,  (juttw 
sim.;  storax  q.  v.;  t  piscis  11,  19  st. 
tructa)  slunt,  gyel  (74).  stroß  (20). 
strayß  l  p.  foreln  (19).  strot  t  p.  voern 
(11)." 

*Ructa-nter  v.  -tim. 
Ruct-,  ruetu-,  bissw.  ru^ptu-,  rubtu-, 
rupeet-  (17)  -are,  ructari  ( v.  a.  I6I8) 
[i.  eruct-  are,  -uare;  cf.  biblire, 
gurgulare )  hd.  ru-,  reu-,  re-  (67),  ri- 
(49',  nd.  ro-stern.  rue-,  varr.  ru-,  ry-, 
ri-  (uo),  reu-  (75,  134)  -speru  (ruct- 
uare  hominis,  sed  -are  brutorum  75 ). 
ruspcn  (132).  reyßperen,  rothtzen  (74). 
ryspelen  (68).  rupsenen  (Anz.  6,  447). 
reup-sen  (Apherdian,  Das.),  -zeu  (20;. 
reub-tzen  (75),  -sen  (12).  ropczen  (9). 
roubsen  (Kays.),  raubercen,  Mrg.  ofreu= 
cen  (13).  ruppiu  (8).  rueffen  (10). 
raff-,  t  golk-  ( 75'1 )  -atzen ;  ruckausen 
(75).  wieder  i-ochczen  (b^).  ruczen  (17). 
rotzeil  ruct-uare;  rinsplen  -are  (76). 
rensen  (22'').  soide  heben;  opreysen  uyt 
der  kelen  ( 147 ).  rosten  (18).  ro-  t  gro- 
Ipsen  t  groltzen  t  heraus  gacksen  (Ki.). 
rul-  t  rau-bsen;  gursehen  (Fr.),  gorrpsen 
l  koppen  (126,  Das.).  kocken  (125).  kocken 
(Kit".),  garzen  (74).  go'.gezen  (V.  a.  I6I8. 
cf.  Sm.  2,  39.  o.  golkatzen).  snargen 
(77).  krecken  {cf.  kragezen  Sm.  2,  382) 
t  auswerffen(4).  ut  tzigeu  (23).  Mars;,  zu  3: 
Ructo  die  reuspczen   singulto   sit 

tibi  besehen 
Sternito   nysen   sed   sterto  sit  tibi 
snarclieu. 

*Ruct-atim,  -anter,  -im  rupzelich 
(20).  opreyslyck  (147). 

*Ructicia  v.  Ruscia. 
Ructuare  v.  Ruetare. 
Ructuatio  reupzunge   (20).  raffatze- 
rij.  varr.  -r.  -rn  (75). 

*Ructuosus  opreyser  (147). 


Ruc-tU8,  -US  (uo»)  rupz-(8),  reupz- 
(9),  reupzli-  (20),  rusper-  (iio),  rysper- 
(ü8)  -unge.  ruyps-  (Kia),  rusp-  (109)  -inge. 
gorbs  i  groltz  (ii5).  gorps  t  kopp  (i26, 
Dh8.  ).  das  koppen  (i35).  rolps,  rultz, 
grultzer  (ki».).  reup.se  (Daa.). 

*Rucula  r.  Eruca. 

*Ruda  [St.  rudis,  anders  Gl.  m.)  gert 

*Ruda-  (•.  Rudi-mentum. 

*Rudax  (cf.  rüder)  troeii  (20). 

*Rud-e,  -iter  grob-  (110),  grof-  (i32) 
-lieh. 

*Rudea  {cf.  rudia)  ker-,  veg-echt; 
scobs  id.  0.  außkereeht  o.  hobeieysen  ; 
scops  id.  i  sagitta  geschoß  (74). 

Rud-ens,  -is  (100),  -ius  (23;,  -ex 
(17),  p/.  -entes  (_9,  110  See),  t  -es  (110  &c.) 
vnuerstandener;  leyne,  zugsail  (74).  hd. 
nd.  line ;  1.  in  dem  scliiff,  scheppe. 
segel-sail  (74),  -sträng  (17,  74).  sygel- 
(9i,  seygil-  (8)  -stranek.  pl.  rudeler  (9). 
scliiff-seil  (uo),  -seien  off  repen  (132). 
segelseil  (9:1). 

Rudentare  [i.  pur  gare  76.  :  rüder?) 
keren  (8,  9). 

*Rud-er,  t  -us  (66  &c.),  l  -is  (7.  -eris 
HO  &c.),  -ax  {q.  V.),  ruber  (8,  18)  (-er 
i.  stercus  rotitndum  vt  caprarum  ouium 
t  asinornm;  -er  t  -us  i.  q.  de  fossa 
eycitur  quando  purgatur  t  locus  ad 
quem  stercus  t  sordes  coquiue  decurrunt 
76  ;  cannale  per  quod  purgatur  coquina 
20;  canna  per  quam  feees  humide  ejiciun= 
tur  75)  quot  grabe  (8).  kot  grab  (9).  ein 
groep  (i32).  groop  (lor).  kuciien  nuesch 
i  wasserstein  (  75  j.  hd.  geyß-locii  (20. 
d.  i.  gießloch  ? ),  -treck,  -dregk  ( 21  ), 
-dreck,  -bon  (uo*),  -bonen  (^uob).  ein 
geißcz-  t  cyegen-  (18),  geissen-  (i32, 
133),  zegeu-  (5)  -dreck,  -dreg  (.5,  133). 
nd.  eyn  geiß  dreck  (23);  gheitendrec 
(iü7),  seghen  kottel  (22).  trog  (93).  swin 
drock  l  sue  drog  (20).  swinen  droyck 
(19).  rüder  gaiß-dreg,  -treck,  fegot,  var. 
regot,  kcrecht,  stainlein,  kuchenrynne, 
prewtro-ck,  -g  (74)- 

*Rudera  raht  terraz  ( 100.  X  ru= 
decta  terra  Prüder  extrahitur  rfe terra 

Br.?). 

Rudere  (-ere  Br.  i.  esse  t  fieri  ru^ 
dem;  grossare  75;  claniare  vt  asinus 
66,  76  &c.  cf.  rudire)  dump  l  eselctht? 
vinvirstendieh  werden  (20).  grob  syn 
(uo).  gröblich  baren  vnd  thun  o.  leben 
( 75 ).  hanen,  ruchlen,  gigagen,  geiren, 
kirren  (126  sim.).  ruchlen  wie  ein  eßel 
(V.  a.  1618).  ranken  (3,  Ob.  1264).  schrien 
als  die  essel  {i.  rugire  75).  luon  {asiiii 
t  cerui  Gf.). 

*Rudes  {cf.  rudis)  rührholtz  (112). 

*Rudex  V.  Rudens. 

*Rudia,  g.  -orum.  {cf.  rudea)  hauß= 
fegot  (74).' 

Rudibilis  {ut  asinus)  ranklich  (7). 
grobsynn-lieher,  -perlichcr  (74). 

*Rudibulus  esel  gesehray  (76). 
Rudicula    rurstack,   spattel,   suchel 
&c.,    nl.    visch-,    schuym-spaen   (U6). 
querl  &c.  (Ki.). 

Rudi-,  bissw.  ruda-mentum  hd. 
grop  ,  grob-  (6,  74,  75),  nd.  gros-  {sie 
22),  kint-  (8,  9,  17),  dul-  (20)  -heit,  t 
dorn  (20).  anegenge  (loo.  cf.  bm.  47.5). 
kener  lare  (13).  kintlich  lere;  grob 
gruntlich  vnderwisung  (65).  finsel  (9). 


EUG 

Rudire  [i.  vlamor  omnium  animaliimi 
76  Br.,  l  vt  aninus  iio  &c. ;  i.  rudere  q. 
V.  8,  9)  luon  (asini  Gf.  )•  ranken  (2,  7, 
20V  es("l-n  (8,  9),  -gschray  (1).  raiilit 
(rudit  io). 

Rudis  [i.  grossus  75)  hd.  nd.  dul. 
doricht,  dol,  groj)p  (18).  grob(iio). 
grol"  (132).  hd.  grop-,  grob-  (5^,  74),  nd. 
gioff-sinnich.  grob  am  synn  (1).  grob 
vnd  wild  an  den  sitten  (75).  ein  grober 
vnucr-standner  l  -nunfftiger  mensch  (ti5). 
vnge-lert.  (110,  Das.),  dort  (8),  -baliert 
(Das.).  vu-wissende  t  •  wirstendicli  (20), 
-wessende(ioo),  -kunstig  (9),  -behoblct&e. 
(88).  eseletlit,  plump  (plup?),  dump  (20). 
tore  (9). 

Rudis  ^.  virr/a  pr^ioris  &c.  (Br.).  des 
richters  riiede  (1 47).  liant-stecke  (9),  -steg 
(8).  pl.  rüdes  uuatreita  (Gf.) 

Rudista  {i.  qui  rüdes  informat  iio, 
qui  rudera  de  humo  ejicit  Br.,  Gl.  m.) 
eyn  slick  dreck  vorer  (132).  ein  schlick 
vorder  (68). 

Ruditas  dol-  (11,  19),  dul-  (20),  dor- 
(8)  -lieit.  grobsynnigkoit  (74).  vngeleri: 
ekelt  (9U 

Ruditus  adni  luon  (Gf.).  hanen,  gi= 
gagen  (116). 
*Rudius  V.  Rudens. 
*Rudosus  V.  Hirsutum. 
Rudus,  g.  -i  (i.  lapides  con-tunsi  Br., 
-cussi  20  ad  pauimentum  &c.)    rod  (20). 

Rudus ,  q.  -eris  ( /.  .stercus  &c.  cf. 
rüder)  bla-'(19),  plae-  (11,  20)  -ster. 
ästrich  (111).  steingeinü-sel  (126),  -rsel 
(Das.).  kalchschcrben  (126  sim.). 

*Ruella  {i.  aspergula,    aparine)  lid= 
degenge,  kleberkraut,  klatten  (iii). 

Ruere  hd.  nd.  fallen,  wallen  (20). 

Rufare  royd  machen  (19). 

*Rufata   {cf.  femora)    eyn   rot   rock 
(23). 

Ru-,  ruf-  (75)  -fatus  {i.  sanguine 
cruentatus,  cum  s.  cruciatus  76,  s. 
asper.sus  75)  roit  gemaect  van  bloide 
(147).  pluot  voettig  (7(i).  gerot  (75).  rim.= 
phatus  i.  cruentat(is  (129). 
*RufFalus  V.  Vesantes. 

Ruf-  (Gl.  m.),  ru-,  rif-  (15)  -fianus 
ruffian  (20).  rift'win  (1.^)). 

*Rufulus   {i.  ventr-icosus ,   -uosus) 
groitbuyckich  (147). 

*Rufuin  {cf.  ital.  vefe?)  zwirn  (111). 

Rufus  [cf.  ruber)  hd.  rot,  roit.  7id. 
roet  (11).  rotbrecht  (ii3,  i26).  few-  i 
gal-rot  (126). 

Ruga  hd.  nd.  ru-,  hd.  ro-,  ri-  ((>)  -tzel. 
ronceln  (17).  ruseii  (G).  nd.  runce  t  croke 
(99  sim.).  crocke  l  valde  (100).  kro-kel 
(109),  -chel  (23),  -gele  (14).  ruchel  (49). 
rumpff  0.  valt  (iio).  rympe  (11,  20,  109, 
132).  lesun  t  runziin  (rvigis  i4i).  zucha 
(141.  Gf.).  zocha  (120).  ploye  (108). 

Rugare  hd.  nd.  runtzein.  r.  machen 
(7,  65).  fältig  0.  rumpffig  m.  (126).  routzeln 
(18).  rintzlen  ( 76  j.  rumptfen  0.  feiten 
(110).  rympen  (11,  20,  132).  runse-len 
(22t>),  -n  t  fronsen  (108).  prunken  (11). 
croke-len  (22),  -n  l  vouwen  (107). 

Rugatus  ge-runczelt  l  -krumpt  (20). 
^Rugensis  burch  man  (18). 
*Rugere   {ceruorum   14 1,    leonum   76) 
brimmen  (8,  9). 


RUM 

*Rugiena  ( cf.  rurigena)  lautbvwere 

(Sum.). 

Rugire  {ceruorum  7h,  76,  Gl.  m.,  leo= 
num  Br.  &c.)  hd.  nd.  bru-,  bre-  (22),  gru- 
(iiob),  gri-  (69,  110a,  132).  hd.  bri-,  bio- 
(10),  pro-  (7),  bru-  l  gri-  (ss)  -mmen; 
promen  (67,  133,  152);  oft  als  ein  lowe 
(67),  low  (134),  lewe  (88,  133),  leuwe ;  nd. 
also  ein  luwe.  pri-  (1),  bre-  (2)  -nnen. 
prellen  (76j.  pullen  als  die  hirtze(75 1.  bru= 
len  t  raussen  (126).  rulen  (v.  a.  1418  Sm. 
3,  81).  rohon  t  ar-r.  ( Gf. ).  rurren  (128. 
cf.  Sm.  3,  120).  leben  gschray  (_1).  lujen 
(991.  brieschen  (lOß-. 
*Rugitare  v.  Ruitare. 
Rugitus  rochunga  (Sm.  3,  78).  riuohit 
t  ruod  (Gf. ).  prnmm-ung,  -elnng  (74). 
brumm- (23),  nl.  briesch- ( 116),  bruysch- 
(132)  -inge.  lewen  stym  (8).  leben-  (1), 
lauwen-  (5'')  -ruff. 

Rugosus  hd.  zuchoter  (Gf.),  runtzel- 
eeht,  -ech  (9),  -ich  (20);  ronczelicht,  ge= 
rnnezen  (9),  gerumj)ft't  fiio).  vol  runtz= 
len  (6s),  rymjjen  (132).  kro-chelich  (23), 
-keleeh  (22 1. 

Rugula  runtzein  (14). 

Ruina  hd.  nd.  val.  eyn  czu  fal  (.5'^). 
fall    der   verderbliclikait   &c.   (es). 
*Ruina  (.v<.  pruina)  ryefr(16).  dufft(7). 

Ruinosus    fellig  (iio).    bu-f.    (65). 
vallich  (132). 
*Ru-,  rüg-  (uo^)  -itare   vallen   (110, 

132). 

*Rulica  henf-  (9),  henff-  (8)  -ling. 
Rulla  V.  Ralla. 

Ruma  (/.  rvim-en  q.  i\,  -es  Br.,  -us 
Das.,  par.s  vfji  cibus  iiitrat   19,    papilla, 
mamraa    Br.,  monima  sie   i4i ;  pr.  n. 
loci  76.  Xroma?)  strayße  (19).   straet, 
keel,  krop  (132).  ein  knopflin  (110),  ein 
bülielin  (Das.)  an  der  kele.  kroi)ff  (iio). 
raeh  (6.')),,  dutteu  (Das.,  Ki''.).    zitz  (Ki".). 
Rum-are,  -itare ,  -ifieare ,  -igerare 
hej^melick  gerucht  maken  (147). 
*Ru-  V.  Reu-matica. 
*Ruinbo  winck(d-nieß,  -holtz  (74). 

Rhu-,  ru-  (75)  -mbus  spinrad  (111). 
fursclud.^  eines    gej)ues    o.    zimmer  (75). 

*Rumbus  V.  Rombus. 
Rum-en,  oft  t  -a  {i.  frumen  q.  v. 
5*^,  93,  r.  in  be.stiis  sed  fr.  in  honiine  Br. 
Him.\  cibus  65)  sluntbein  (loo,  (if.,  BM.). 
Schlund  (110).  slyng  ('.)).  kele-brote  (9), 
-brade  (8).  kclbrat  (.Sum.  v.  deeolleo). 
gume  (5^).  ober  guem  (1 ,  3).  indru-g 
(931,  -ck  (64'',  74,  75)  des  vyhes,  0.  des 
gummen  o.  gyl(74).  girl  {sicFr.  1,209^). 
eindruck  (64*^),  -truck  (9i).  gurgelein 
t  vorwanst  (Ki^.j.  strot  (11).  straet  in 
die  beesten  (132).  chof  (104.  i.  q.  chöwe 
faux  Gf.  sim.). 

*Rumex  ruff,  gerucht,  lewmot ,  rede 

(74). 

Rum-ex,-ix(i05),runex  (i2i)[he)-ba; 
genas  teil  129.  c/'.  bardanaj  bram-a  (121, 
Gf.),  -e  (85,  Sum).  brema  (I3i).  pram 
(105).  mengel-,  grind-,  streif-  (128),  men= 
nel-  (Das.),  lende-  (Fr.)  -wurtz.  scharflf 
kletten  (Das.).  rob  (100).  ruf  (120,  121, 
130,  141,  Gf.  2,  499).  amplier  (Gf.  sim.). 
rumicis  pletohha  (i4i). 

Rumex  (X  rumen)  ags.  edroc  (94, 

136). 


RUN 


503 


*Rumiee  j)ram-peri  (Gf.),  -bere  (105). 
*Ru-  v.  E-micedo. 
*Rumi-etare  v.  -gerere. 
*Rumifactor  meren  mecker  (20). 
Rumificare  &c.  v.  Rumare. 
Rumiger-ere ,   -o    {i.  7-umores  gero ; 
rumictare  i.  murmurare    76.   cf.  rurai= 
tare)  lid.  mer  tragiu  (8,  9),  mere   dra= 
gen. 

Rumigeru-lus  (20,  74),  -s  (74  &c.) 
eyn  mere  drager  (17).  iner-trager  (8, 
74),  -sager  (74).  meren  dreger  t  cleffer 
t  dusclier  (20). 

Rumigieulus  die  heymehck  gerucht 
maect  (147). 

Ruminalis  vyghenboem  (147). 
Rumi-nare,  -tare  (49)  (cf.  Gth.  wtb. 
1.5)  ita-,  itu-  (Gf.j,  it-  (120,  Gf.)  -ruchen. 
it-  (Gf.),  in-  (,7,  66,  75)  -drucken,  yn- 
(68,  69),  ein-  (70,  134,  151)  -truckeu, 
-drücken  (i5l).  iddruclion  (121).  yderich- 
en  (9),  -gen  (13).  itte-,  var.  ytt-  (65), 
ed-  (67,  133,  152)  -riehen,  ederi-chin  (5), 
-cken  (108),  -gen  (20).  idt-  (lOO),  hed- 
(11)  -ericken.  idriken  (99).  ettern  (5'^). 
rucken  (17).  weder-ruchten  (ö^^),  -kuen 
(17).  ader-kowen  (23),  -kouwen  (12). 
erkowen  (132).  eercauwcn  (107).  hd.  aber- 
(13),  Widder-  (10).  ander  werbe-,  ar. 
werfF-  (20) ,  a.  weyt-  (9)  -kuwen  sim., 
-kewen  (9).  zwierkeuen,  var.  zwiren 
küen  (64).  die  speyß  widervnib  keügeu 
(Das.).  kuwen  (49,  110).  zer-k. ;  -riben 
im  rächen ;  -teilen  ;  ab-dauweu,  i;or.-theu= 
wen ;  hinderdenkeii  (65).  moweii  (128,  Das.). 
Rum-itare  v.  -are,  -igerere,  -inare. 

*RuiQix  V.  Rumex. 
Rumor  hd.  nd.  mere  (8,  23).  m.  de 
inyge  {sie)  syn  (22).  hd.  nue  mere  sim. ; 
fliegende  m.  rumet  einer  dem  andern 
in  die  oren  (65);  new  mer  sim.,  eyn  nu 
mar  (ti),  nue  merer  (18).  nye  mer  (11). 
nuwe  mecr  (i32).  mar  (1).  mar  (3).  mer, 
geschrey  mit  worteu,  'g.  in  dem  volck 
mit  nuwen  w.  (75).  gemummel  l  mar 
(126).  eyn  mormer  (5^,  7).  pl  rumores 
ny  mer  (23). 

*Rumorosus  vol  mere  t  nuwer  m.  (60). 
Rumpere  hd.  brechen,  zu-br. ,  vif 
ryßen  (20),  zu-r.,  -stören  (9),  zer-risseu 
l  -zerren  (65).  hd.  nd.  losen,  hd.  vft'-l., 
aufi"  losen  (i34  sim),  loisen  (7).  scher- 
en (i32),  -ren  (68).  schoeren  (99).  riten 
(11).  breken  (23).  to-br.  (22). 

Rumpus  ( i.  tradux)  feser ,  vber= 
Schützling  (Heu.),  nl.  ouerschuete   (116). 

*Ru-  V.  Ro-mphea.  Pugio. 

*Rumphe-  (75,  76),  t  gladi-atus  ge= 
waftent  mit  der  wer  o.  wafl'en  (75). 

*Rumun-  (74),  rumus-  (74,  94^,  147), 
rumor-  (147,  Br.),  rumur-  (Br.)  -culus 
knrtzenewiner  (74).  heymelick  geruclit 
(147).  ags.  herelof,  lysa  (94''). 

*Runea  {anders  Gl.  m.)  \m\s&  pisarum 
(9). 

*Runca-bor  t  -mbor  agetsteyn  (23. 
cf.  cacabre?  aus  rutaber  egde  sim. 
missverst.??). 

Runeare  yetin  (8,  9).  gelten  (64, 
Das.).  geden  (181^).  Avideu  (125).  wieden 
(108).  reütten  (64).  runken  (99).  raufjan 
(Gf.). 

*Runca-rius,  -tor  sychtemeker  (147). 

Runcatio  gettung  (64,  Das.). 


noi 


lUII^ 


*Runcenu8  r.  Riincinus. 
Run-,  ru-  {n)  -cina  (e.  instr.  l  dea 
l  aniimil  Mr.  sim.,  rilis  equus  74,  e(jiia 
•J(),  75.  (•/■.  -nus)  nu-fjol  (8,  20),  -{?il  (" 
-wi'l  /  -iiil  Ä'f'w.  lOf.),  -il  (121  sim.),  -ol 
^^loo),  -ta  (131'').  iioyhac;  hou-  i  broc- 
ines  (i08.  </.  runco).  rcbincsscr  (74). 
uagel,  grnbsclu'vt,  schabe  (9).  graiu 
eysi-rn ;  ein  ei'klcnde  port  (20).  huob- 
(i;t),  mit-,  iot-,  reut-  (74)  -i-ysiMi.  tzolder 
(19).  hucf  ysoren  l  celdcner  (11).  hole 
yson  (10).  grop  izcii  (12).  stuoseblocli 
(13).  evii  duppoii  linck  (18).  kuppt'  (VS). 
gurr  (74,  75).  giirt  {sie  75»).  merch, 
inerhe,  var.  mehre,  stiidon  (7.">).  siiodes 
pford  (74).  roiit-  l  stock -hawe;  8chrot= 
sag  (Das.).  ritipancli  (.104).  rita  (Ui). 
gottin  der  saincn  (74).  ags.  locaor  f 
sceaba  (!)4,  i3i;);  runtina  [i)  pidugio 
agn.  uitubil  (H.  5,  195). 

*Runcinuin  (cf,  prc,  roscinum)  nua 
l  nuhil  (Gf.).  niui  (i4i). 

Runc-inus,  -ina  (7.  v.) ,  -enus,  ru= 
cinus  ( 74)  cyn  ross  (17).  paiiren-  i  acker- 
roß (75).  pfert  t  draber  (9).  gaul  (74). 

Runco  t/.  sarculus  74,  falx  i  fal- 
castrum  cum  quo  rutices  ago  i  rtisticiis 
76.  cf.  nd.  rmiks?)  cyn  rupe  ysen  ader 
eyn  messcr  (17).  haw-m.  uio).  houmetz 
(182).  iet-,  reut-er,  -eysen  i  liepp  (74). 
weidys-en  (iio),  -er  (132).  wiedyscr; 
houwe;  bremes;  seysine  (108).  sichel 
(110,  132^.  sychto  mit  to  meyen  (U7). 
grepe  t  hake  (23). 

*Ru-,  ri-  (71),  l  nu-  (70)  -ncus,  mu= 

cus  (75a)  (i.  crusta  panis;  )-iibus  Gl.  m. 
cf.  truncus)  raiifft  (1,  75).  ranpht  (71). 
rampf  (9).  der  krampf  (7e). 

*Runex  v.  Rumex. 

*Rungus    {i.    squama ;    ans   fungus 
swam  ?  cf.  runc-us,  -a?)  schupp  (74). 
*Runtina  v.  Runeina. 
*Ruosus  ein  ftill  (6). 
*Rupa  [au-'i  eupa?  anders  Gl.  m.)  po= 

tega    (Snm.). 

*Rupari  (i.  lambere  75,  accumare  76. 
cf.  atiinare)  naschen  (75). 

*Rupeio  V.  Ruptio. 

*Rupecto  V.  Ructare. 
Rupecula  [J,.  parua  rupes)  steinrutze 
(20). 

Rupes  hochberg  o.  vels  (20).  bergflu 
(^33).  abheldiger  felß  (88).  ein  schorf  von 
einem  felsen  {i.  lapis  abscisus  de  monte 
saxoso  110).  ein  scherpff  (123),  scherff 
(64b,  88),  schroff  (64a)  an  dem  f.  hole  f. 
(65).  schro-f  (128),  -fen  (126,  Ki».),  -fe 
(Das.).  steyn  (8,  9).  eyn  steyn- rutsche 
(19),  -rutz  (i32),  -rodse  (11).  roke  (991. 
brockel  (i25j. 

Rupex  {auis)  griel  t  mosgriel  (114). 
grillvogcl   (Gesner).   tumm  l  plump;   ein 
rulps  (Ki^.).  schrofer  (Fr.). 
Rupieapra  v.  Caprea. 
*Rupido  V.  Cupuda.  Bitur\is. 
*Rupina  [anders  Gl.  m.)  v.  Rapina. 

*Rup-,  seopul-ositas  ruwicheit  van 
Schärpen  steden  (147). 

*Ruposus  V.  Ruptuosus. 

*Ruppa  {piscis)  rupita  (Sm.  3,  118). 

*Rupsujn  {i.  pensum)  wickel  flachs, 
wolle  0.  hanfs  (75). 

*Rupta(2.  caeumen  montis  76)  v.  Ructa. 


HUS 

*Rupta-nu8  v.  -tus. 

Ruptare   {freqii.  a  rumpere  Br.,  i. 

ructare  Gl.  m.)   zan-en,  var.  -nen  (110). 

tauen  (107,  109).   zerren    {fid.  109).    rup- 

pcn;  cluwen ;  cratzen  (20).    kloven  (11). 

*Ruptatio  zan-uug,  var.  -nuug  (110). 

Rupta-tus,  -nus   («8,    132)  gezant 

(110    &c.). 

Rup-tio,   -cio  rijßunge  l  steiurucze 

(20). 

*Ruptu-,  rup-,   scopul-,  amfrag-, 
anfractu-osus  sciiarpwegich  (i47). 

Rup-,  rut-  (22'J)  -iura  bruch  (110). 
sehor  Inge  (132),  -rung  (68).  scherade 
(99).  wake  in  de  yse  (22^'). 

Ruptus  ge-brochen  (110),  -schort 
(68),  -schoert  (132).  reten  (11).  zurijßen 
(20  .s?'??t.). 

•■Rupho  [aus  bufo  Xrubeta?)  öche 

(104J. 

*Rura  riste  (^V  99.  cf.  rurae  i.  rupes 

Gl.   m.yV 

*Rurabuluni  (cf.  rutabulum)  ofen- 
kruck  (91). 
*Ruragium  v.  Terragium. 

Ruralis  dorf-  (8,  76),  gew- (74) -man. 
gewischer  (74).  geischen  (75). 

Ruricola  lanthuba  (i4i). 

Ruri-cola,  -cula,  -cularius,  -colarius 
hd.  nd.  acker-,  agger-  (6),  buo-  (93),  gew- 
(74),  gey-  l  baw-  (75),  bu-  (75^)1,  paw- 
(1)  -man,  t  -wyb  (110),  -wijff  (i32).  aorff= 
narre  [i.  rus  2).  meier  (Das.). 

Rurigena  einer  i  eine  in  dem  gaw 
o.  laut  (110),  vp  dat  1.  (i32)  geboren. 

Rursu-s,  -m  auderwer-  kd.   -be,  -b 
(110),  -f  (11,  20,  132),   -t  (68).  vort  mer 
(23)'. 
*Rurus  V.  Nurus. 

Rus  hd.  nd.  feit,  velt.  weit  (1).  gey 

(75).  gaw  (110).  geü  (111).   das  gee  (91). 

acker  t  lant  (20).  dorff  (8,  20).   pau   {l 

terra  arabilis  7.'.,  in  75*icd  paurus  ^.  a. .' ). 

*Rusa  V.  Galerus. 

Rusca  {mensura  t&c.)  sumb-ri  (i4i), 
-erin  (104). 

*Rusca  V.  Rustupa. 
*Rus-cia,  -sia  (1,  71),  -ea  (22,  23), 
ruc-ia  (5^,  22^),  -ticla  (22)  russen  (1). 
r.-  (5),  rußen-  (5",  7,  23),  rusen-  (17, 
22b),  rusent-  (ructicia22),  reußner- (75), 
roßen-  (21^,  ruten-  (22'^),  brusser-  (6), 
prisen-  (18)  -lant.  reissen  (71). 

Rusculus  [cf.  ruscus   &e.)   holdorn 

(87). 

*Ruscupa  V.  Rustupa. 
Rus-cus,  -tus,  t  -cum  (Ki.)  (c/".  rus= 
tum,  bruscus)  Imliso  (127).  hulis  (Gf.). 
h.-poum  (104).  hüls  t  risclie  (23).  rusche 
(109).  rusch  (110,  132).  ry-  (74),  ru-  (Fr.) 
-sper.  brüsch  (93,  111,  144).  beisch  (Ki».). 
beusch  (Ki'>.).  rebenband  (64).  meüßdorn 
(in),  ags.  enio-holaen  (94),  -leu  (i36); 
cneowholen  (94^). 

*Rusmarus   (piscis)    rustinger,   ruß= 
wühl  (115). 

*Ru-  V.  Respon-sorium. 
Rus-pare,  -pari,  -tare  (11)  (gallina= 
rtint  )  hd.  nd.  schrubben  (147),  sehe-, 
seha-  (68,  147),  hinder  sehe-  (19)  -rren, 
der  hoenre  (147),  als  ein  henne  (110). 
prs.  ich  klich  (Das.). 

*Ruspatio  scherr-ung  (110),  -Inge  (i32). 
scharrung  (68). 


RUT 

Rus-,  l  ru-  (74)  -sata  [cf.  rufata) 
rot  (i3o),  roit-  (7)  rock,  rotklayde,  ru= 
syn  (74). 

Rustare  i;.  Ruspare. 

Rustica  eyn  byrin  (7fi). 

Rusticanus  gebeurisch  (9). 

Rusticatio  acker  werck  (9).  agker 
werg  (8).  pu-  (iio'^),  bu- («8,  iio») -wung. 
bouwinge  (132). 

Rustice  buwerß-,  varr.  buwer-,  bur- 
lich  (65). 

*Rust-icia, -ucia, -utia  hd.  burschafft, 
ge-b.,  -bawerschafft  (4).  nd.  burscap.  ge.= 
baverheit  (3). 

Rusticitas  achargane  (Sm. ).  puwr-, 
varr.  buwer-,  paur-  (uo),  pauer-,  var. 
bawer-  (64),  gebur-  (8,20),  grob-  (20)  -heit. 
beürisch-  (Das.),  keerlich- (132) -eit.  grob; 
vn-vleudig  l  -liedich  t  -sciiickig  (20). 
eynfeldi-g  (8),  -ckeit  (9).  ainueltigkeit 
(75). 

Rustieula  (i.  perdix  rustica)  ricd= 
Schnepfe  (Ki.).  rietsneppe  (Kii.). 

Rusticus  bauer  (9).  pawr  (1).  pawer 


(iioi»).  paur  (110»).  bur  (23).  ge-bur(i09), 

-buer.  lant-  (uo),  dorff- 

(20)  -man.  t  -er  (20).  einer  der  da  plugit 


hd.  -bure  (;>), 


o.  zaghert  {loett.  zackert)  vff  dem  felde ; 
kerl   (^20).   keirle   (132).   keerle  t  rustier 

(107). 

*Rustipa  V.  Rustupa. 

*Rustosus  [cf.  rustum)  dornig  (uo). 
Rustrum  v.  Rostrum.  Dentilia. 

*Rustuba  V.  Rustupa. 

*Rustum  [cf.  ruscus)  hulß(iio,  132). 
bulß  (uo  var.).  hylß  (68).  hulsbuß  (19). 

*Rus-tupa,  -tipa  (5*5),  -tuba  (7'ii, 
-cupa  (V.  Hamb.,  alph.  -tupa  68,  110, 
125),  -ca  (147)  [i.  arenga  passa  125.  cf. 
ruburnus)  hd.  nd.  bu-,  bo-  (5,  18,  4), 
bu-  (V.  Hamb.),  bi-  (11,  68,  76)  -ckinck, 
-cking,  -ckung  (uo),  nd.  -ckint.  vlig 
bering  l  halb  visch  f  vnser  fraweu 
visch  (9).  bued  (98). 

Ruth  das  pueh  der  frawen  (1).  das 
buchlin  ruth  (65). 

Ru-ta,  -tha,  -tta  {herba,  cf.  rutta) 
hd.  rfita  (Gf.),  rutha  (17),  rauth,  rau= 
the  sim.,  rauten,  rutteu  (1),  ruthen  (65, 
68),  rute  (85),  ruth  (iio^),  rut  (87,  uo», 
146).  ruyt  (132).  rutt  (69).  rudt  (67).  rüde 
(151).  hd.  nd.  rüde,  wiu-r.  (23),  -rebe 
(17).  weinkraut  (49'i).  myntz,  var.  muntz 

(G5). 

Rutaber  (r/.  rvmcabor,  pecten) 
pickel  t  grabscheit  &c.  (Ki.).  pl.  eydeu 

(125). 

Ruta-  (rura-,  rota-  ciq.  v.)  -bulum 
{cf.  morungum)  kruck  [pistoris  9i). 
ofen-kr.  (u*)-  fewer-kr.  (111),  -storer 
(U4).  fuwerschufel,  rurschyt  (88).  glute 
(Fr.),  schuurstange  (Agr.).  nl.  ouengaffel, 
koolcrabber,  rakelstock  die). 

Rutare  swelcken ,  geschwel  -  cken, 
varr.  -len,  welck  werden  (75). 

Rutell-ius  V.  -US. 

Rut-ellum,  l  -rum  {i.  hostorium 
t  radium  125)  strichbreth  (125  .  korn^ 
schauffei.  nl.  corenschoppe  (116). 

Rutellum  kiste  (Agr.). 
*Rutell-us,  -ius  (Gl.  m.)  huyrenieger 

(147). 

*Ruten  mansglid  (ib). 


SAB 


SAB 


SAB 


505 


Ruth-,  rut-enus,  ruteus  (6,  18,  '22) 
ein  ruse  i  ruße  (t  bac^dna  pastoralis  17). 
rusche  (5^').  rutz-e  (22^1),  -en  (10,  12). 
rute  (22'').  ryse  (13).  reuse  (9).  rew-zse 
^  -sse  (4j.  revsse  (3).  rese  (18). 

*Ruteru-s,  l  -lus  (i47)  {i.  miles,  cf. 
sq.)  ruytor  (Kii.).  ruter  (U7). 

*Ru-teus,  -terus,  t  -trum  (74),  -tirus, 
-thenus  (17)  («".  pastoralis  bacalus  sim.) 
hd.  rüde,  hirteu-stab  (9,  76),  -stape  (17), 
■stäup  (8).  hue-  (75),  hin-  (74)  -terstab. 
knuttel  (74). 

*Rutibus  {herba,  aws intibus)  stur  (74) . 

*Rutices  V.  Runco. 

*Ruti-  (rubi-,  rube-)  -cilla  {auis,  i. 
phoenicurus  140)  rot-stertz  ( uo,  v.  a. 
1618),  -zägel,  iiauß-,  sommer-rotelein(i40). 

*Rutidus  V.  Rutilus. 
Rutilans  gley sende    (9).  scliin   (7.0), 
scheiu-  (3)  -bar. 


*Rutilaret  (i.  ruculare,  so-,  se-cci= 
tare)  turdorum  (i47). 

Rutilare  [cf.  micare)  hd.  nd.  schi= 
uen.  hd.  sclieyneu;  zwitzeren  (65,  126). 
gilben  wie  gold  (126).  preiien  (74).  glin= 
steren  t  blencken  (22''). 

*Rutlle  V.  Rubecula. 

*Rutilitas  yi.  fulgidltas  76)  schin-ikeit 
(7),  -berlichcit  (75).  schein-,  scheinper-, 
prehen-licheit  (74). 

Rut-ilus,  -ilis,  -ulus  (132),  -idus 
(ö^*)  {i.  tremulus  147,'  Br.;  cf.  rubellio) 
hd.  schin-bare,  -bar  (öt"),  -ber  (110), 
-berlieli  (75),  -ende  (20),  -de  t  luchende 
(8).  schevnde  t  leuchtender  (9).  vrucht= 
ber  (132).  glantz  (2).  gantz  {sie  1).  ver- 
t'ert,  -snft,  -slagen  &c.  (147). 

Rutilus  langpartisker  (i3i).  lampar= 
tischer  (i4i). 


*Rutilus  rottel  (piscis  i35.  cf.  ru= 
bellio). 

Rutrum  {cf.  rute-us,  -llum)  brech= 
yßeu  (125).  saxon  grübbel  (114).  kruck-e, 
-eisen;  kratze,  reut-kr.  (Agr.).  ra^. schuppe 

(116). 

*Ru-tta,  -ttha  (17),  -tha  (ö''),  -ta 
(G),  i  rotta  (1)  (iu.str.  mus.  cf.  Dz.  wtb. 
720)  rutte  (5,  23).  ein  rutt  (6).  ruthe 
(ö'').  rutthe  (17).  rute  (18).  rott  (1). 

*Ruttura  v.  Ruptura. 

*Rutuba  ( /.  aneuba,  eitarieus,  assu- 
tus,  noetipugus,  tentigin-osus,  -amus, 
pelie-us,  -atus)  on-cuysch,    -reyn  (147). 

*Rutulus  V.  Rotula. 

Rutus  (/.  depalidatus  75)  ge-valleu 
(9,    76),   -schwelck,   -swelk,    -schwelckt, 
-welckt  {frigore  75). 
*Rutusmata  {i.  auriga)  voirman  (147). 


S 


*Saartire  v.  Sarrire. 

Sab-a,  -ba  (eyn    lant  8,  9)   hd.  nd. 
arabien  lant. 
*Saba  sayff  (74). 
*Sabacium  v.  Sabatium. 
*Sabana  scabe  (Of.  G,  406).  sabo  (141. 
cf.  Gf.  G,  bt).  großprot  {herba  74). 

Sabanarius  ein  leinwadvveber  (ki".). 
Sabanum  (/.  faei-,  sacri-  132  -ter= 
gium,  rnappa,  balnenm  76.  cf.  sabatium. 
saganum. )  hd.  nd.  eyn  bat,  bait  (5), 
bach  ( 22 ) ,  hart  (  ainhart  6 )  l  mappa. 
zweliel  (68,  110'').  hant-zw.,  windel  (74). 
dwele  (109,  132).  snueffdoech  (132).  facil- 
eet,  varr.  -letlin,  -eitlin  (110),  -leyt  (i32). 
badelachen  (19).  beddelaken  (20).  loden 
t  leinwad  (Ki^). 

*Sabanus  v.  Sabinus. 
Sa-,  sab-baoth  {i.  exercitus  65)  liere-, 
var.  höre-  schare;  sammelung  ecclesie&c. 
(65~i.    der  allerhogst  got  (67  Mrg.). 

*Sabasindo  [aus  sabanum  X  sindo) 
i.  strigis  padlach  (75). 

Sabat-  und  sabbat-  wechseln. 
Sab-  V.  Sabr-ateria. 
Sabati-sare,  -zare  {i.  feriare  7g)  hd. 
nd.  fiern,  ruwen.  //</.  vyren,  feyren,  rüo= 
wen  (12).  nd.  rowen.  ruwiger  (74). 
■*Sabatisatio  fi-  (8),  fey-  (9)  -runge. 
Sabatismus  hd.  riiwe ,   rwe.  hd.  nd. 
ruw-unge,  -inge  ;  rast  (110,  132).  rastinge 
(23).  rovng  (21).  son  obendes  syte  (9). 
*Sabatista  Juden  prister  (9). 
*Saba-tium,  -eium  (75)  (a?<s  sabailum) 
badhenimet  (64).  pad-henibd  l  -pfaitzen 
(75). 

*Sabatrina  v.  Sabrateria. 
Sabat-um,  -on,  sabitum  (ö'')  heylig 
dage   (5).  h.   tag   apud  judeos    säntag 

OlEFENBACH     GLOSSARIUM. 


apud  cliristianos  (21).  heilich  dagch  a. 
j.  saniß-d.  a.  ehr.  (18).  helghe  dach  a-j. 
sonabent  a.  ehr.  (23).  hillich  dach  a.  j. 
sunnaucnt  o.  ehr.  (22).  sonneabcnt  t 
saniß  dach  (20).  sams-  (93,  uo,  132), 
samß-  (^65),  samps-  (91,  147),  sanibs-(iii), 
sater-  (106,  147),  saterß-  (132)  -tag,  -dach, 
woch  (93).  son  obent  t  gancze  woch  (9). 
son-aevend  (147),  -aben  (5'').  tag  der  ruw 
(65).  sabb-a,  var.  -at  (75).  sabbat-i  iter 
(9,  76,  Br.,  Das.).  -um  est  iter  (8),  sab- 
utium  (66  &c.,  74,  110  &c.),  -ucium  (76). 
-bucium  (75)  ((,•/'.  iter)  tusent  schryt 
(110).  tawsent  .schryt,  var.  scrite  (9). 
t.  schrit  lang  (74).  dusentschreden  (132), 
schrete  o.  sonne  obant  (8).  zwei  tauseut 

pas.«US    (Das.). 

*Sabaudenus  saphoyer  (74). 
Sabaudia   saphoy   ein   hertzogthum 

(74). 

■■^Sabba  r.  Saba. 

*Sab-  V.  Sa-baoth. 

*Sabbatim  1/.  tela)  spynneweff  (i47). 
Sabburra  &c.  v.  Saburra. 

*Sabel-us,   -um   (Gl.  m.),   -lum  (ki.) 
((/.  sebalus,  tebellus  &e.)  zobel  (93,  Ki.). 

*Sabena  sayff  (74). 
Saber  oneven,  strubbich  (147). 

*Saberositas  .strubbicheit  &c.  (147). 

*Sabeth  v.  Saboch. 

''Sabilon  r.  Sabulon. 
Sabin-a,  -us  x  sapinus  (cf.  sap- 
ena,  -ilus.  samnus. ).  sabina  wechol- 
dern  (23),  -der  (67,  134),  hd.  -ter.  hd. 
weck-holter  (G),  -alder  ( 68 ) ,  wechalter 
(69),  wach-older,  -ulder  (17),  -eldor  (70) 
bäum,  bom,  bani  (17).  weckolder  (18). 
Sabin  bäum  (8).  seuibom  (87).  sevenbom 
(85'').  zeven  (85).   dambeysen  bom  (132. 


i.  q.  dam-  t  dan-besieboom  iuniperus 
Kii.).  scabina  wachandelboum  (23).  sa= 
bin-us  sadim  baym  ( b^> ).  wachalt-rin= 
ding;  -a  -erpawm,  cranwidstaude  {i. 
iuniperus  74).  sab-ma  f  -anus  i.  genus 
Uni  [cf.  sabanum)  et  ponitur  pro  iani= 
pero  (76).  sau-ina,  -yna  (19),  -uina  (4), 
-inus,  -mus  (3,  17,  18,  23,  68  &c.),  -uas 
(22'')  se-  (105),  sa-  (104)  -uine.  seuina 
(Gf.).  seui-  (G,  93,  127,  Gf.),  seuen-  (Sum., 
Ki.),  seuin-  (104),  syeben-  (19,  iö3,  Ki.), 
zieuen-  (11),  seefen-  (64),  sefFen-  (123), 
sabe-  (21),  sabbe-  l  salbe-  (100),  sam- 
(4,  102,  Sum.),  sauen-  (22''),  saven-  (47), 
sagen-  (13,  23),  sage-  (125),  seger-  (18), 
saaen-  (3,  4) ,  soden-  ( 17 )  -bäum ,  -bom 
sim.  saphi-mus  (109),  -nus  l  -na  sehen 
bäum  (7).  sevenbom  (109).  sapinus  (^. 
species  abietis  66  &c.)  seuen-  (12,  68,  110, 
132),  sagen-  (10,  13),  dennen-  (19)  -baura. 
dre  miter  boem  [sie  11)  das  stambloch 
(i26).  sau-,  saw-,  sav-ma,  seuina  (io5) 
saden  bäum  (9).  s.  b.-würczel  (3),  -vvor= 
czel  (4).  sefen-  (74),  segel-  (3,  105)  -pawm. 
sau-ma,  var.  -ina  sanden-,  t  -inus,  var. 
-innus  segen-,  var.  sefel-baum  (75). 
saumeus  sadenbewmen  (9). 
Sabina  r.  Sabrateria. 

*Sabinus  t:  Scabinus. 

*Sabinus  (i.  lapis  preciosus  76,  /.  fu.s= 
cus  66  &c.)  ein  scliwartz  (110),  prawner 
(74)  stein. 

*  Sabitum  v.  Sabatum. 
Sabl-o  ags.  Strand ;  -onum  ags.  wasa, 
var.  wara  {m^). 

Sablu-m,  -s  v.  Sabulum. 

*Sabma  v.  Sabina. 

*Sab-och  (76),  -eth  (Pap.)  est  genus 
virgidti;  -ath  interpr.  virga  (Br.). 

*Sabona  (-nus  Gl.  m.)  v.  Sapo. 

G4 


50() 


SAC 


*Sabrateria  (i-  nanis  piratica,  c/.  sab- 
ateria.  -ina  c.i.  m.)  gnlina  iso).  saba^ 
trinn  scf-,  itiecr-nuihiiup;  (7j). 

*Snbucia  ov  huttc  f  stuck  (2H) ,  aitn 
siibiinciihv  böte  iSrc.  V 

*Snbuciuni  r.  Sabatum. 

*Siibulai'ius  siiiultM-  (74). 

*Sabulcus   [st.  sub.)  (r;/,v.  siian  (94). 

*Sabulinus  ycf'.  sq.)  towt'clisch  (^). 

*Sabu-  /  sabi-lon  {aus  dinbolus,  wie 
zabxilus  siiii.)  ti'wtol  (9). 

*Sabulose  saiulicli  (20). 
Sabulosvis  siuul-ocli  (2('>),  -oclit  (19), 
-H-h     11  .  p-iosig,  rar.  gryliic:  (fi4>. 

Sabulu-m,  f  -s  (74),  t  sablu-m  / 
-s  v"'>'  ?•'/  \i'f-  zab-,  sag-ulum  &c.)  hd. 
nd.  .sauf,  trep-s.  (!)).  gnint  s.  ^ii ,  7.i). 
hil.  jiaiuit,  saiido  (74),  sand.  zaiitt  (i32). 
klcyiii"  sanck  CA)),  kys  (eic).  ky(J  o. 
gry'iJ  ((U"*).  grieß  (74,  7.5i>,  oi,  Ki.).  grics 
(64^'.  7.")»).  grien  (74).  schlich  (Ki«.). 

*Sabunea  ;•.  Sambuca. 

*Sabur-a  v.  -ra. 

*Saburn-a,  /  -us  (74)  (c/.  sq.)  hd.  »d. 
crista-l.  -Hon  (22),  hd.  -11,  -lle. 

Sabvir-ra,  -a  (147,  debet  scribi  per 
vnum  r  76),  -na  (132.  13G),  -mim  (68), 
sab-  ^74.  Br.,  Gf.),  sar-  (136)  -burra, 
sabbura  (147),  zabur-na,  (9),  -ra  (3)  (/. 
arena  litoris  Br.  See,  maris  i  sordes  quas 
aqua  eicit  76,  lapis ,  inultitudo  lapidum, 
iiiutiUs  sarcina  nauis,  11.  magna  3,  onii-i 
136)  ba-  (68),  bal-  (110'',  132),  be-  (uo») 
-last,  bo-  (8,  9),  ge-  (3)  -laden  schiff, 
anckcrstoin  (Gf.).  stattcsandc,  sandt  des 
gestats  (74).  ooversant  sabbura;  ounutte 
schcepvracht  als  van  steynen,  sande  of 
erden  1147). 

*Saburrum  {/lisp.  millo  saburro)  v. 
Melica. 

*Sabutiuin  v.  Sabatum. 

*Saca  (c/.  sace)  rntil  (Sum.  iv). 

*Sacana  <;/'.  saeeina)  ein  wotsack  (4). 
Saccare  seckeii  (20).  .sacken  (147). 

*Sac-,  SU-  (130,  Gf.)  -eatum  sack- (20, 

64,  Ti.saic-  (130,  (!f.)  -win,  -wciu    (74). 

Saccellus  secke-  (9),  seck-  t   capel- 

(74.   X   sacellum)    -lein,    saxken    (9o). 

sackol  (73).  aissack,  swedeler  (147). 

*Saeeifer  sack  treger  (9). 

*Saecma  ums  saecus  x  sarcina,  cf. 
saccanai  ein  wat-  (3,  8,  75),  wot-  (9, 
17)  -sack,  -sag  (8). 

*Saccinarius  {cf.  prc.)  hd.  seumer. 
nd.  zonior. 

Sae-,/sar-  (of.) -ciperium,  -eipium 
(76,  147 1  (i.  saceu-lum  l  -s  715)  kiulla ; 
hirdenteske  (Gf.).  fellins,  klein  buig  (112). 
budel  i'cc.  (147). 

Saccularius  sack-treger  i  -macher 
(110),  -lapper  (i32),  -dreger  i  -lepper, 
nd.  -flicker  (109),  -man  (Das.).  lcutbe= 
scheisser  (128).  seckeldieb,   kistenfeger 

(116). 

Saeculus  pawtel  (2).  pewtl  (1). 

Saecus  hd.  nd.  sack.  hd.  sacke  (75  , 
sak  \d  ,  sach  (21),  sag  (8).  s.  calicis 
kelchsack  (75). 

Saccharum,  ?  sachar  (144)  {cf.  suc-- 
cariumi  zucura  (uf.).  znchar  (144). 
*Sace  isanscuuala    (Gf.).   isiuschuvele 

(Sum.). 

Sacellum  ein  klein  kirch-lin  (110), 
-ßgyn  (i32j,  0.  capel  (110).  bedehuus  (11). 


SAC 

*Sacelluni  ciisum  («(/^sagellum  und 
XpuOHV^  el\vaz(i.si),  crauuaa  ( i4i  l  lacluin. 
*Saceltum  clrvii  ti'iii|>el  (IJ7). 
■Saceo  r.  Satio. 

Sacer  hd.    licvlig,  -ck.    hi     (11.    13, 
22.  iu'-  ilS,   2;>'."-IIich. 
S.  ignis  r.  Ignis  s. 
Sacerdos  hd.  nd.  prie-,  ])ri-,  nd.  priv- 
ater. 

Sacer-dotalis,  -totalis  (76)    hd.  nd. 
rie-,  |)ri-sterlich  nini.  prister.schafft  {sie 

*Sacerdotalitas  pristerse  {sie  20). 

Sacerdotari  bricster  werden  (7.5). 

Sacerdotissa  pricstcrsse  (20). 

Sacerdo-tium ,  ycw.  -cium  hd.  nd. 
prirster-.scliafft,  -schap  sini. 

Sacernus  vhertreffenlichsteil  der  sele 
o.  haligmutigcr  (74).   eyn    heylich   inoit 

(147). 

*Sacert-  v.  Saeerd-otalis. 
*Saciones  <  (/nas  sartor  facit,  .>■<.  sarc. 
cf.  sartimen)  zotten  (49). 
*Sacopenium  v.  Sagaua. 

Sacra  scriptura  dy  hclglie  sc'pff 
(23). 

S.  pina  nl.  stuytc  (116). 

S.  vnctio  heilig  oluiig   l  sacrament 
der  heiligen  olnng  o.  heiligkeit  (7.5). 
*Sacralis  (c;/'.verbena)  isenina  (SumVl). 
*Sacra-inen,    -nientum,    -rium    hd. 
heil-tnm.  -gduni  181. 

Sacramentale /icZ.  eyngeystlich  secz 
i21).  ge-s.,  -Seezunge  (ö), -seczeung  (18) ; 
seczung  (4).  nd.  geystlick  gesette  (22); 
hillicli  gesitte  (23).  j)l.  hailige  gewichte 
ding  &c.  (6.')). 

Sacramentalis  sacramentlich  (65). 

Sacramentaliter  virborgentlich  (20). 

Saeramentum  ( c/'.saera-men,  -rium  i 
sacrament  1.  7."),  147).  hd.  heiligkeit. 
Verborgenheit  (147^.  vir-holen  l  -borgen 
dink  (20).  haimlichkait  &c.  (65).  hillich= 
dorn  (22). 

Sacrare  hd.  hei-,  hi-  (12)  -Igen,  hei^ 
Ligen,  wyhen,  oppirn  ■''im.  nd.  hilligen, 
wyeu. 

Saer-arium,  -ium  l  -amentum  (23. 
cf.  h.  V.)  dreisih-  (Da.s.^,  ger-  (i32)  -ka^ 
raer.  sigitari  (Gf..  sacr-isty  (1101,  -astij 
o.  segrer  (88).  geheliget  uoo),  liailige 
gewichte  t  haimlioh  (65)  stat.  gewijte 
stad  (20).  sacrament  hußlin  l  hailiger 
schrin  (65,  sim.  Sm.).  heyl-iger  (1,  71), 
-gen  (75),  -tums  (9)  schreyn.  heil-igtum 
schin  {sie  8),  -temshuß  (17).  alterhus 
(.Sni.  2,  248.  Gf. ).  beilege  czawe  (5''). 
heilich  getau  (23). 

*Sacrarius  (/.  sacrista  7.5.  cf.  sag= 
rados)  sagerare  (Gf.).  sacarer  (75). 

Sacratus  ge-wicht,  var.  -weychter 
(65),  -wyhet  t  -heilgit  (20). 

*Sac-,  sat-  81  -repia  i  herba  aus 
satureya?  cf.  sarminea)  kirbeln  (17). 
kerbel  (8). 

*Sacri-facere  f.  -ficere. 

Sacrificare  hd.  opf-,  opp-,  op-  (17), 
off-  (20,  23)  -eren.  got  (iio^),  gotteren 
(iio'M  opfferen.  goden  offeren  (i32).  hd. 
wy-,  wey-,  wye-hen;  heilig-en,  -werden 
(21).  hailig  ding  machen  (  76 ).  heilich 
dinck  m.  (18).  wyen  (11).  opffer  voU 
bringen  (65). 


SAG 

*Sacri-ficere,  -facere  (es)  hailig  (76), 
iieilig  wcrck  (7).  heilige  ding  (6«  &<•.) 
wirckcn.  heil  ,.')),  liellich  (2.3)  werken. 

Sacrifi-cium,  -tium  (134)  hd.  op- 
plier,  -fer,  -j)er,  -er  (17).  gedot  opffer 
(65).  (ipfer  gotz  leichna-m,  var.  -ras  (75). 
nd.  offer.  heilig  gesaczt  ding  (17).  hel= 
gen  (18). 

Sacrifieus  ]n'i8ter  (17  &c.). 
^Sacrifi-tium  i-.  -cium, 

Sacrilegium  ( /.  incestus  75)  hd. 
kirciini-  <  i)  \  kirchen-,  kircii-  (8,  75) 
-rauj),  -brcchung  (.')b),  -bruch  (74,  75). 
chirch  dicjiper  (1).  ubel-  (20),  mis-  (11) 
-daet.  gai.stliclicr  diebstal  i'v:c.  (65).  vn= 
kusdieit  der  closterfrauwen  o.  der  frun= 
din  (75). 

Sacrileg-us,  -ius  (1)  chirch  priichl 
(3).  kirclieii-bniclicl  (75<l),  -])rüchel  (74), 
-brecher  (64,  75),  -dyp  iö'').  kirch-dyb 
(9),  -dip  (8).  kirchen-  i  kilch-dicb,  7il. 
kelckdief,  kerckroouer  (116).  ein  diep 
der  heilige  ding  stielt  (110).  eyn  dieff 
van  geistlich»"  goet  (132).  misse-  {  vbel- 
dedich  (20). 
*Sacrimargium  heylig  oley  (5''). 

Sacriscrini-us,  l  -arius  (Ki.)  ober^ 
ster   schriber   o.   kueniglieher   kantzier 

(88). 

Sacrista  [rf.  sacrarius)  gerbe-  (p^, 
17),  kresem-  (4)  -kammer,  -huß  (17).  hd. 
nd.  sac-,  sig-  (93)  -rist,  -rist}'  (I33). 
glocgener  (13).  kilchwarte  (93).  ein  be- 
warer  von  gci.'^tlichem  gut  ( 68 ),  van 
geistliclien  goeden  (i32l,  heiliger  ding 
als  heiltum  &c.  (iio).  huter  des  sagrers 

(74). 

Saerista-uus,  -rius  (Vocc.  es  quo, 
Gemiiiac)  hd.  sacrist  e.  -er  {b^):,  opper= 
man  iwetfer.)  sim. 

Sacristi-a,  t  -ga  (74)  [i.  secretarium 
74)  gerwe-  (20),  trcß-  ?  dreß-(74),  vyehe- 
{sic  19) -kamer.  gherhus  (23).  sacrist-ye 
(67),  -ey   t  sagrer  (74). 
*Sacritergium  v.  Sabanum. 
*Sacrium  v.  Sacrarium. 
*Sacrofaguin  v.  Sarcophagus. 
Sacrosanctum  heylig  gesaczt   ding 
(9).  heiig  gesacz  d.  (8). 

Sacrosanctus  fronlieiliger   (74).  heU 
lieh  (23).  bestat  in  der  hailikeit  (75). 
*Sacrosinus  v.  Sarcosmus. 
Sacrum  (?)  helghe  w'kughe  (23). 
S.  concilium  heylig  sammuug  (1). 
S.  velum  weyl   l    slayr  (7i).    weib 
(sici  .sloir  (1).  wimphel  daz   dy   noiinen 
off  dem  heubte  tragin  (.ob). 
*Sadix  r.  Sandix. 

*Sadon  igrece  74),  sadai  (Br.)  (^^  omni= 
potens)  allmechtiger  (74). 

Saduce-i,  -r  ( sie  1 )  folck  (  22,  23 ). 
mewck-  (1),  mauch-  (3)  -linger.  ketzer 
die  vrstende  des  leibs  laugen  (74). 

*Safatri  -  la,  -  sus  (  cf.  cifraculum) 
eyn  swinge  (23). 

*Safatrilium   {cf.  prc.)    eyn  swinge 
bloch  (23). 
*Saffirus  V.  Sapphyrus. 
*Safo  (i.  q.   saphon   isid.)   ags.    staeg 

(94=»). 

Saga  zeuberyn  (8,  9).   hägs  (Das.). 
drud  (Ki-'».). 
*Saga  sat  {i.  seges  1.  cf.  sata). 
*Sagacia  {cf.  sagana)  harcz  (17). 


SAG 

*Saga-cia,  -tia  (isi),  -eitas  hd.  nd. 

wis-,  hd.  wyß-,  wt-iß-,  weys-  (9),  wis^ 
seut-  (20),  ckug-  {sie  7).  clug-  (75)  -heit. 
klugkeit  (6). 

Sagaciter  hd.  wiß-,  klug-  (6,  7,  75), 
khu--  (17),  kloc-  (5),  kloch-  (18)  -lieh, 
-liehen  (6).  wiß-  t  lust-ielich  (65).  nd. 
klocklicken,    glaublicher   (23.   cf.   Goth. 

Wtb.   2,   411). 

Sagaculus  etwas  (68,  110),  wat  (132) 
wijß. 

Sagana  [i.  stilla  gumi  t  venetiea 
&c.  sie  76.  cf.  sagaeia,  gummi )  hd. 
nd.  hartz.  hört  (22).  netz  (68.  st.  sagena). 
sage  (Sum.).  weys-  (9),  wiß-  (8)  -sage, 
zawbrerin  ;  edelfuterklaydt ;  pawmtraff 
(74).  Cf.  sagapenum,  oaYaTiYjvov,  saga-, 
saco-penium,  serapinum  serapin-sati't 
l  gummi  (143). 

*Saganuni  {cf.  sabanum.  sagana 
vestis  Er.  &c.)  padelachan  (cif.). 

*Sag-anus,-  us  hd.  zeu-,  hd.  nd.  (23) 
zau-berer.  zouener  (132).  teuerer  (23). 
eyn  zobrer  t  ber'n  huser  (6.  cf.  nepos, 
salax,  sanna). 

Sagapen-ium,  -um  v.  Sagana. 
*Sagapeta  ( :  sagum)  ülzfuile  (isi^^). 
filsfulla  (lai'',  141,  siiii.  Cf.  3,  484). 
*Sagare  &e.  v.  Sagire. 

Sagarius  iiltzmecher  (12.5).  kleider= 
kramer  (Ki.). 

Sagax  hd.  nd.  wise  sim.,  clug,  clock 
(5,  22).  clocklich  (18).  gluck  (21).  wiss= 
ende  (20).  weyß  (1).  sinrich  (110).  s.-richer 
(76).  ge-riechig  t  -spurig  (126).  wisradich 
t  v'nemich  (23). 

Sagellum  {cf.  sacellum)  laehau  (127). 

Sagena  {i.  genus  piscatornm  76 ;  ef. 
sagana)  segina  sim.  (Gf.j.  segi  t  groz 
netzi  (93).  visch  segeus  (zuvi  Untersch. 
von  falx) ;  segentz  der  tischer,  f.-wate, 
var.  -wate  ;  reuse  (  75  ).  sege,  iischuetz 
(74).  segde  (i.  rete  19).  ruse  (17,  22t' ). 
hd.  rew-schen  (1,  7i),  -ze  (4);  netz,  groß 
n.  (110).  gv.  fißgarn  (8),  gros  garn  l 
fisch  darm  {sie  9),  garn,  fischg.,  fischer- 
g.  t  -waage  (ki*.)  nd.  nette;  kerve  de 
lighen  in  de  water  (22hj. 

*Sage-,  sagi-  (ßr.) -narius  («<//'.  Gl.  m.) 
hd.  netze-mecher,  -macher,  -Stricker  (iio). 
hd.  nd.  vischer. 

*Sages  [i.  Pannus  quo  teguntur 
naues)  schifl'-eßdeck  (74),  -decke  (7.5). 
sagies  i.  ramus  quo  reguntur  n.  (76). 

*Sagetum  {cf.  Dz.  wtb.  302)  saiat  (Gf. 

6,    64). 

*Sagia  {i.  sagum  Gl.  m..  alabrum  3, 
4,  76.  cf.  gagia)  weife  (3,  4).  wayff  (74). 
haspel  (76;. 

*  Sagies  v.  Sages. 

*Sa-,  si-  (75),  sar-  (7.  v.)  -gillum, 
sagulum  (23)  [instr.  fahrt  ferreum:, 
emunctorium  7.5.  aus  fugilluin?)  eyn 
schur-ysern  (23),  -eysen  (7.5).  schiryssen 
(76).  sipillus  lüpov  (Gl.  m.). 

Sa-,  si-  (5^,  147),  t  se-  (7.'))  -gimen 
{cf.  Dz.  Wtb.  301  sq.),  t  sagi-mentum 
(110,  132),  -na,  -namentum  (iio^i»)  hd. 
smaltz,  schmaltz  (110  &c.),  smer  (-men 
3).  nd.  smalt,  smout  (81),  vetticheit(i47). 

*Sagina  v.  Meliea.  Sagma. 
Sagin-a,  t  -amentum  (132)  {i.  sorcina 
76.  X  sagma  q.  v.   =  sarcina)  fetheit 


SAG 

(20).  feiste-  (8),  feyßti-  (no'^),  feyßtig- 
(65,  110a),  veste-  (9)  -keit.  mest-i  (i4i), 

-ung  (65). 

Saginare  {i.  impiguare  76)  hd.nd.  me-, 
hd.  mey-,  mi-  (18)  -sten.  mestein  (5^). 
lid.  feißt,  veist,  vet,  fet,  schmaltzig  (75) 
machen;  spisen  (65). 

*Saginaria  (t  -ius  110.  aus  saginare 
X  sagraaria)  eyn  vette  merie  (132).  feißt 
merhe  (68). 

Saginarium  kobe  (125).  hienerhauß 
(91).  maststall  (Ki^.). 

Saginarius  {cf.  sag-inaria,  -marius, 
-enarius)  ein  feyßt  hengst  (68,  110),  0. 
pferd  fiio).  eyn  vet  henxt  (i32)  ein  smer-, 
Schmer-  (74,  76)  -snyder  (8),  -Schneider 
(4,  74),  -sneyder  (.3),  -schnider  (76). 
*Saginarivis  {aus  sanguin.)  hartrugilin 

(104). 

Saginatus  [i.  piguis  t  cibosus  &c. 

76)  feyßt  ge-mest  (iio),  -macht  (6s).  vet 
gemaicht  (i32).  gemestet  (7).  wotsack 
(17.  cf.  sagma). 

*Sag-  t  segim-inosus  schmaltzig  (75). 

*Sagire  offenbarn  [74,).  est  festinai-e  i- 
satagere  ylen  (7^. 

Sag-ire,  -are,  prs.  -io  t  -ario  (76) 
(i.  ingeniöse  agere  sim.)  hd.  nd.  sin-, 
sint-  (18),sinde-  (21  ),synnig-(74),  versyn- 
iwo^),  versyne-(i  1 0^),  behende-  (1 32),  wyß- 
(20,  75,  76),  clug-  (9)  -licli,  -liehen  (9,  21, 
75),  -liken  dun  sim.  t  reden,  var.  leben 
(75).  wairsagen  (132). 

Sagit-ta,  -a  (76)  {i.  nouissima  pars 
surndi  76,  Br.^i  hd.  strala  (Gf.),  schotz, 
ge-sch.  (16),  schoß,  ge-sch.  (8),  -seh.  do 
mit  man  schußt  (75), -schos  (1,9), -schütz 
(68,  110,  132);  schoiß,  schliß  (17,  49), 
schätz  (21).  nd.  sehot.  pfil  (65).  phlle  t 
boltz  (7). 

Sagit-,  sagi-  (76)  -tare  schießen, 
schissen  sim.  nd.  schitten.  scheten. 

*Sagitta-,  sagitto-  (19)  -rium  schucz- 
(20),  schoyß-  (19),  sehot-  (11)  -vinster. 

Sagit-,  sagi-  (134)  -tarius  Ac?.  schu-, 
scho-,  schi- (18^ -tze;  schütz,  schitz  (76), 
schiesser,  sehißer  sim.  nd.  schutt-e,  -er. 
*Sagitt-orium  v.  -arium. 

Sag-ma,  -ina  {bissw.  g.  -inatis\ 
sugma  (Gl.  Aeifr.),  sauma  {,,roiTujjte"' 
Br.  i.  onus,  mus  sie  17,  herha  st.  saviina), 
saumus  fiot),  salma  (74,  147,  ,,cor>'»^j<e" 
Br.),  seuma  (64^)  dreyhundert  pfunt  ge= 
wiciits;  satol;  palsterkuß  (74).  hd.  nd. 
säume,  lid.  säum,  soum,  sam  (7,  64"^,  75), 
saim  (.'S),  som  (6);  wat-,  waut-  (es),  wot- 
(9,  4).  wad-  (134),  wadt-  (uoi>),  wand- 
(iio^)  -sack;  watsag  (8).  sadel  op  to 
rijden  (i47'i.  ags.  seam  sadol  (Gl.  Aelfr.). 

*Sagma,  l  sauma  (Gf.)  {i.  sella  100, 
fe-  ^  vi-ltrum  Gf.  X  sagum?)  vilz 
(100).  soum  t  stuol-s.  (Gf.). 

Sagm-,  sagin-,  sagman-  (74),  säum-, 
saumin-  (75'').  sugm-  (Gl.  Aeifr.),  soum- 
(104),  suam-  (121)  -arius  {i.  capsarius 
75,  caballus,  burdo  &c.  Gf.)  soum-ari 
(127,  Gf.),  -are  (121,  c;f.) ,  -ere  (lon,  Gf.), 
-er  (104).  sowin-er,  -erpferde,  -roß  (74). 
sau-  (18,  23),  sey-  (21) ,  som-  (22) ,  stü- 
(scü-?  17)  -mer.  seumerer  (5).  ein  sau= 
mer-  t  trag-,  var.  samer-  t  tregel-  (64), 
säum-  (7.5i>,  110),  sam-  (75a),  troß-  (110) 
-roß,  das  ein  troß  tregt  (110).  ein  pfert 
der  bürden  (75).  satelpfert  (9).  ags.  seam 
hors   (Gl.  Aelfr.). 


SAL 


507 


*Sa-,  sau-  (131,  Gf.)  -gmentum,  sag= 
mum  gisoum-i  t  -e  (Gf.).  ki-soume  (131), 
-sume  (Gf.). 

*Sa-  (121),  sta-  (Gf.)  -gnea  {aus  sa= 
gitta?)  strala  {IL  c). 

*Sago  [anders  Gl.  m.)  weyssag  (74). 

*Sagrados  {cf.  saerarius.  cf.  Gl.  m.  6, 
25)  sagarari  (Gf.). 
*Sagui-  V.  Sangui-naria,  -s. 
*Sagulum  V.  Sagillum. 

*Sagulum  [aus  sabulum)   gruntsant 

(5b). 

Sagulum  ein  dein  cleid  (110),  tot= 
tenkleid  (68),  doeteleit  (132),  mentel-gijn 
(132),  -in  (110b),  -ein  (iioa).  leibschopflin 
(126).  ags.  loda  (94,  136). 

Sagum  {i.  mora,  t  morra  74.  cf. 
diplois)  hd.  nd.  deck-,  decke-,  har-  (8), 
hären-  (10),  hör-  (9),  huu-  (17)  -duch, 
hd.  -tuch,  -doch,  nd.  -dock,  decksei  i 
kleit  (20).  tottenkleid  sagum;  ritters 
mantel  sagum  (68).  harlachen  (12). 
haregewaat  (13).  filz  sim.  (17,  76,  120, 
Gf.).  f.-mantel  i  husseck  (114).  hocketeu 
(116,  126).  sayg  o.  nayg  (74). 

Sagus  [cf.  saganusi  ein  vilcz  (3). 

Saisire  hachten  i  rasteren  (lOs). 

Sal  m.  71.  hd.  saltz,  wiß-,  weiß-heit; 
rase  t  scharffe  (Ki^)  {n.  Mss.  mog. ;  i. 
condimentum  Br. )  hd.  saltz.  stroffunge 
(8).  m.  (i.  sapientia  Br.)  str.  t  weysheyt 
(9).  hd.  nd.  wis-,  hd.  wiß-heyt.  sal  vasa 
{nach  saltz  vas)  saltz  (1). 

*Sal  gemm-a  (47,  74),  -as(c/.  gamma 
salis.  soligemma?)  lauter-saltz,  s.-steyn 
(74). 

*Sala  ((/.  sal)  wißheit  (132). 

*Sala  rigum  col  (22),  st.  s.  regum 
salV  salarium  toi?  solt? 

*Salabiea  r.  Sillabica. 

*Salaeia  v.  Salsucium. 

*Salacium  {anders  Gl.  m.)  v.  Salix. 

Salamand-ra,  l  -ria,  -er  (93),  sale= 

mand-er  (74),  -ra  (74,  75),   -ria,   -rya, 

salmandria  (75.  cf.  stellio)  hd.  nd.  sal- 

emander,    -amander   (17),    -mander  (75), 

-mender  (;')).  olm  (126,  v.  a.  i6i8.  Das.). 

moleh  (126  &c.).  nl.   molck   (iie).   malen 

(126).  molle  (Ki^.).  mold-  (114),  für-  (93), 

I  feur-  (74),  fuer-  (75),  lint-  (95)  -wurm  -nm. 

i  sternthier  (9i). 

*Salami-ca,  -ta  v.  Salimita. 

*Sala-mus  (die.  äna  —  st.  annona  - 
i.  cesus  3),  -nus  (74,  i.  salarium  75), 
-rius  {i.  annona  4 )  jerlich  (4) ,  ierigs 
(74),  geirick  (3)  getreide.  gericht  traid 
(75). 

*Sal-anum,  t  -samentum  (110,  132), 
t  -mentum  (68)  salat  (//.  c). 

*Salanus  v.  Salamus. 
Salap-etra,  -itta  (Gl.  m.)  maulschelle 

(Ki.). 

Salar  {piscis,  i.  truta,  aurata  135) 
selmhng  (116,  i4o).  for-hen  {  -eil  (135). 

Saläre  saltzen  (49). 

Salaria  i.  vncla  qu§  ad  mare  redit 
(b-.).  ghelve  des  waters  van  wederko= 
mende  ind  an  dat  lant  geslagen  wurdt ; 
des  meers  of  see  ghelven  of  unbesturi= 
cheit  (147). 

*Salaricia  selitant  (127).  Cf.  s.  terra 
ex  qua  sal  eruitur  (Gl.  m.)  X  t.  saliea 
seli- 1  sel-lant  (Gf.  2,  235.  sim.  bm.  936  —  7). 

64  * 


508 


SAL 


*Snlan8  Uiicrtlvch  iiid  cinstich  (ii7). 
salares  /iitinfi.  rbi  vcrba  iomse  t  nmarc 
iiittriiiisctutiir  (Hr.). 

Sa-,  sal-larium  hd.  solt,    w.    der   ar- 
beit ( T.'»).  solto  (10),  sold,    Ion  («8,   iio 
BoIiJyc  (  loon  (i32).  lied- /  tag-lohi^Ki». 

Sa-,  sal-larium  hd.  sak-z  (i!>),  s.-valJ 
fiin  ■ 

*Salarius  v.  Salaimis. 
*Salatia  v.  Salsuciuni. 
*Salatruni  (/.  labinisca;  <•/'.  sola-go, 
-trumi  ImiulesixTo  ^sum.). 

Salax  [i.  velox  ui.  (/.  solacis)   hd. 
gril.  vn-kus  (22).  -kiinst  (23\  hd.  -kusch. 
biilui8tr  (().  vf.  saganus,  saima,  nepos). 
waibicr  (tO. 
*Salcedo  \rf.  salsedo)  saltzhait  (1). 
*Salciciuni  v.  Salsucium. 
Salea  c  Foea. 

Sale-bra,  -nbra  (122)  hd.  hart,  scharff 
(9).  scharp  (8),  wachsor  liorter,  var. 
vastcrhertot .  vnd  scharffer  ( 75 )  weg, 
woock  (11)).  hart  wegig  (110).  ags.  thuerh^ 
fyri  i-bre  ot,  1  :!<;). 

Salebr-osus,  l  -us  (7.5)  spitzig   (7.5). 
scharph  (7).  .sliicklicli  (/.  lutosus  132). 
Salectum  v.  Salicetum. 
*Salemandra  sim.  v.  Salamandra. 
'•Salemon,  salomon  il9)  (?.  migal-us 
l  -e  t  melon  {  paristvdlus  l  miapo  7.5. 
cf.    salenio    /.    salnao    ai.   m.?V   nüjra 
sum  cC'c.  [jellis  salomonis  non  salemo^ 
nis,  in  cantico  6.=))    lierin-el    (4,  75,  109, 
110,  132),  -elchiu  09),  -eleiii  (3),  -liu  (68). 
kungel  (75). 

*Salenbra  '•.  Salebra. 
Sal-ere,  -lere,  -ire,  -lire  {qq.  cf.)  hd. 
saltzen,  springen,  besprengen. 
Salere  saltzen  (8,  9). 
Sales  (/.  reprehensiones)  straiffung  (7). 
*Salfia  i:  Saluia. 

Salgama  eingemacht  obs  (ii4),  opß 
(Da.s. ).  labni.-i  ai4).  hd.nl.  eoinpost  (iiü). 

gunipisch    iV.  a.  1618). 

*Salganium  1  cf.  pro. )  kuchenspeyse 
(74).  tt  ganior  et  saluo,  p?'ot-.  eotada 
(Gl.  m.);  cf.  salgamum  i.  eultrum  cuU 
ter  (117);  i.  culcitra  a  salio  t  saluo  et 
gamos  (Br.),  (iber  i.  ccUarmni  &c.  yQ\.  m.). 

*Sal  gemma  v.  Sal. 

*Salgugo  V.  Salsugo. 

*Salia  \aii(ler.s  Gl.m. )  lid.  salezwerck. 

*Saliarius  salcz  keuffcr  (19). 
Saliea  r.  Salaricia. 
Salicaria  weyderich  (i43).  nl.  wcde- 
rick,  partijeke  (216). 

Sal-ieetum,  -ietum,  -eetum,  -ieeum 
(76),  -ieium  l  -ieta  1 74),  i  -ices  (7)  wid- 
icli't  (17),  -en  (7).  wyd-echt  (8).  -eicht 
(16).  weyd-echt  t  -eyn  (9).  wijden  garte 
(20).  weideu-gewechstat  (74),  -wachs  l 
-platz  (ii4'.  een  ham  van  wilghen  (lOs). 

*Sal-icinum,  -iclum,  -itium,  -inum, 
-ina ,  -imen ,  l  -umen  ^  18 ) ,  -sorium, 
-isorium  {cdph.  -s.  134)  {qq.  cf.)  hd. 
saltz-1'aß,  -vas,  -feßlin  (64),  -meste  (3,  9, 
4),  -meß  (8),  -maiße  (18).  nd.  sah-,  solt- 
(22)  -faß  (23),  -fat,  (-imen  &e.)  -meyster 
(23),   -meten  (22). 

Salieinus  (Br.)  wideiu  (8). 

*Sali-cium  v.  -cinum,  -men,  -cettim. 

*Salicius  i'-ceus  adj.  Br. )  eyn  ding 
daz  von  wyden  ist  gemacht  (20). 

*Salictiun  i.  alluuius,  insula  grynt, 


SAJ. 

wardt  (147).  all.  ager  den  d.  r  hacli  ver 
tllert   (64). 

*Salict-a,  -um  r.  Salicetum. 

*Salifex  wurstniaclier  (7')). 

*Sali-men  f  -eiura  ( rf.  salicinum ) 
ein  -saitzimg  (1  ui). 

'Sali-men,  -num  saltz-mrst ,  -nier, 
-faß;  liaußrate  (74). 

*Salimentum  (/.  tributum  ex  aale  üi. 
m.)  V.  Salmentum. 

*Sal-iuiita,  -aruita  i.j'>),  -amica  (23, 
75),  -mita  (76),  -matica  1  1.  cf.  balsa^ 
matica),  -menta  (8),  -men tum  (Ki), 
-iunca  (7.  cf.  20,  68,  110,  132)  i.  cala^ 
mentum  i  terrealis  (75),  herba  splnosa 

(Gciiiinae,     Voce,     ex    quo),    //.    sp.    nidUun 

odorifi,  saliuncula  //.  laediclnalis  habenti 
sijica.s  inire  odoris  i.  rosas  ampla.f  (76). 
hd.  distel  (Gemmae,  Voce,  ex  quo);  SUWe-, 
sewii-  (3),  saw-  (1),  sue-distel.  t^u-d.  (21, 
23).  roßmiutzen  (75).  ielt  rose  (8,  Ki).  wilde 
roese,  volg.  calcaci'epa  (20). 

Salina  {cf.  sali-a,  -ciniim)  hd.  .siil/,a 
(Gf. ),  soltze  (12),  saltz-werck,  -werg, 
-syde  (49),  -kille  (20j,  -faß,  -marckt  (75). 
hal-lo  t  -stat  (75).  sul  (74). 

Salina-tor,  ^ -rius  (110,  Br.  &c.)  selezer 
(8,  9),  saltzmaclier  (iio  &e.). 

Salinum  {cf.  sali-na,  -cinum)  sulza 

(Gf.;. 

Salire  (c/.  salere;  hd.  springen,  gum= 
pen  (126).  nd.  sjiigen  (:  saliua),  saltcn. 
*Sali-sorium,  -tium  v.  -cinum. 

Salitura  die  ^ale  (ii4). 

Saliua  (cf.  salseua)  hd.  spey  (19), 
speych,  speich-illa  sim.  t  -altra  i  -oltra 
(.Sm.  3,  554.  Gf.  (3,  365),  -ei,  -older  (18), 
-holder  (12);  speycolter  (13),  spech  liul= 
der  (b),  spaiclie-11  (  G ),  -1  i  holderpawm 
{sie  74!).  spye  (20,  i3ij.  spijge  (10).  nd. 
spy>  spigeu/.  (85''),  spekeltre  (99).  gayf- 
fer  (74).  salez  vaß  (17). 

Saliuasiderum?i/.  honiclidauwe,  116). 
''Saliuale  vloze  (Sum.). 

Saliuare  gipiz  (104).  gebiz  (Gf.). 

Sal-iunca,  (  -iuncula  (23),  -liunea, 
-uinta  (85),  -phincta  (7i,  -umbra  (</.  l-.j 
{i.  alga  7  &e.,  caleacrepa  Br.  &c.  cf.  sali- 
mita)  reota-chil  (127),  -hha  (I3i'\  Sm.  3, 
166.  sm.  Gf.  4, 1153).  hd.  riet-ach  i  -achil 
(Sm.),  -gras,  -graße  (7  &c.).  reitgras  (Gt. 
4,  334).  berwiukel  i  siiigruiii  (12).  se= 
liungk  (114).  widenmynte  (85).  sal  wyden 
(23).  salewide  (loo,  .Sum.  vu).  luugeu- 
(Ki.),  laugen-  t  maria  magdaiena-  (i26) 
-kraut,  katzeuleiterlin  (126,  Ki^.).  spica= 
narden  (Kib.).  hertzgetzweig  (74). 

Saliuncula  (gr.  avsutoVY]  Gl.  m.  cf. 
sali-unca,  -mita)  wilder  wolgemuth  (kl). 

Saliuosus  vol  sjieiche-l  (  68  ) ,  -Icu 
(iio),  spijnghe  (132). 

*Salius  eyn  loder  (23.  i.  q.  lodder 
scurra  KU.  sim.f).  troscili  (104.  equus?). 
Sal-ix,  t  -acium  (74)  hd.  nd.  wid, 
wilge  (107,  110,  132).  hd.  wi-,  wy^e-  (19), 
wei-de;  weden  (153),  weyden,  w.-kop  {i. 
siler  111),  -felbinger  (Ki**.).  willige  (109). 
uel  a(95,  Gf.  sm.).felb  (76,  Das.).  weid-f. 
(Das.).  felb-er  (Avent.,  Ki».),  -inger  (128), 
-Inder  (114).  falw  (6).  feler  (75).  sal-aha 
(Gf.),  -ihe  (104),  -hen  (pl.  87),  -eh  (94), 
-li  (136).  tene  (107). 

*Sal-  V.  Sa-larium.  Anders  Gl.  m. 

*Sallere   ('/.  salere.  bissw.  psallere. 


SAL 

aiph.  aall-j  .springen  (1,23).  huppen  (23). 
sollen  (22).  saltzen  (75). 

Sallire  (cf.  salere)  .springen  (1). 
.saltzi'ii  (75,  1 10). 

*Salli-sator,  -tor  saltzer  (74). 
*Salliu-  (•.  Scalui-stros. 

Salma  v.  Sagma. 
"Sal-  V.  Sala-mandra. 

Salmatica  >:.  Salimita. 
''Sal-  V.  Balsa-maticus. 
""Sahnen   {cf.    salmentum.    muria.) 
peckel  (109). 

*Salmenta  v.  Salimita. 
Sal-,   sali-men  tum    {cf.   sal-anum, 
-men,    -imita  pi-  (132),  bi-  (iioj    -ekel, 
sause  (109). 

Sal-mentum- ,    -samentum ,     -sum 

saltzyng  (147). 

*Salmentum  (X  salmo)  spijse  van 
.sahn  gecoect,  s.-sp.  (147). 

*Salmia-c  t  -x  salarinoniac  (73). 

*Salmita  v.  Salimita. 

Salm-o,  -on  hd.  nd.  salm-e,  -en, 
-ester  (en  visch  22'>j .  salm.  sal  visch 
(9).  bresem  (100). 

*Salmunculus   (cf.    salar)   selmling 

(135). 

*Salmuria  {i.  muria  &c.)  wa-,  wae- 
ucn-aet  (KU.). 

*Salomon  v.  Salemon. 
Salpa  salpe  {lat.?  22).   hd.    (16.  .77«.) 
bloch-,stock-fisc]i;  rotscher;  goldstriemer. 

*Salpetra  hd.  nd.  sal-})eter,  -nitter 
(5),  -itter  (75''),  -iter  (.75»).  lutersaltz 
(93.  cf.  sal  gemma). 

*Salpi-nga,  -ga  (i.  cecula  147,  Br.) 
blint  slonge  (23).  blynder  slang  (i47). 
salp-yga  i  -uga  cnne  art  vergifter  amei= 
sen  iKi.). 

Salpistas  ags.  tlu-uthhornes  (94''). 

*Salpium  saltzwasser  (76). 

*Salpix,  sapix  (7)  e}^l  duge  in  dem 
faß  (7).  eyn  dug  in  vase  6).  dube  = 
duge  aus  tuba  missv.f 

Salpuga  V.  Salpinga. 

*Salpugo  V.  Salsvigo. 

*Salphincta  v.  Saliunca. 
Sals-a,  i  -um  (74,  110)  hd.  nd.  salse, 
sause  (99),  sauße  (68),  saeß  (110),  sayß 
(132);  pi-  (uoa,  132),  bi- (iio'') -ekel.  hd. 
ein  sal-cze  (20,  74),  -cz,  -sen  (75)^  -su 
(1);  .saß  (21),  seltzc  (74),  selß  (7),  sulse 
(5^),  suis  (19),  ein  scharpff  gesalczne 
spise  (65). 

*Salsa   {herba)  ags.  sure  (94^^),  surae 

(91,    136)- 

Salsame-n,  -ntum  {cf.  sal-mentum, 
-anum)  saltzwasser  (10).  eyn  sauß  (68). 
*Salsamentarium  salzhus  (Gf.). 

Salsamentarius  ein  gremp  t  hok 
(135).  sultzenvorkeuffer  (125). 

Salsamentum(c/".  sal-samen,-anum) 
waueraet  {cf.  salmuria)  i  sausse   (108). 

Sals- ,  sars- ,  zalz-aparilla  salsen= 
parillenwurtz  (143). 

Sals-are,  t  -ire  (1)  hd.  saltzen.  nd. 
sa-,  so-lten. 

Salsator  saltzmesser  (8,  9). 

Salsedo  (cf.  salcedo)  hd.  saltz-,  nd. 
salt-,  solt-heit,  -icheit  (18). 

*Sal-seua,  -iua  sole,  heringsul,  saltz= 
wasser  (74). 


SAL 


SAL 


SAM 


509 


Salsici-a,  -es,  -um  v.  Salsucium. 

Sals-ilago,  -ugo  ßolc  (i'25j.  saltz- 
wasser  (Das.),  -brulir,  »l.  pceckel    (ii6). 

Salaire  v.  Salsare. 
*Salsirora  v.  Rorella. 
*SalsoriurQ  v.  Salicinum. 

*Sals-ucium,  -utium,  -tuciuni,   -to- 
cium,  -tacium  (ut),  -ieium  (  u  7 ), -icia 

(121,  i3i'',  ui,  Br.),  -itia  (fif.),  -icies 
(120),  sal-cicium  (i47),  -ucium  (1),  -tu- 
ciiun  [2Si,  -atia  (ui),  -acia  iisi'',  Gf.), 
sulsuxium  (64''),  i  balb-  (')''),  bald-  (4) 
-udium  i/.  hilla  (U,  laucanica  147, 
farcimen  76)  hd.  nd.  worst.  hd.  wurst 
(vurnt  141);  brat-,  braut-  (7fi)  -w.  oyn 
rode  worst  (5^^).  sclm-,  var.  schi-bling 
(64).  salcijsken  (i47).  sulczc  (8).  zulte 
(81).  slacht-  (20),  slaycht-  (19),  schlaclit- 

(66,    67,    1.Ö2),    schlag-  (70,  151),  Scilla-    (69, 

134)  -brade, -brate  (70), -brat  (67,  69,  134). 
boh.  jelyto  (4). 

*Salsufex  Wurstmacher  (74). 
Salsugin-eus,    -osus    sal-tzig   (es), 
-sich  (132).  versaltzen  (uo). 

Sal-sugo,  -gugo  (20),  -pugo  (22)  (/. 
Uquor  salis  l  amarits  et  -salsuH  liumor 
terre  Br.  sim.,  qiiia  ipsam  sterilem  facit 
4,  7.5,  76 ;  yes  humida  que  salsum  f.  20. 
c/.  salsilago)  sulza  (121,  Gf.).  soltz  (10). 
saltz  (74).  sulte  (109).  hd.  nd.  sole.  s. 
lache  t  sül^  sfiyl  (19).  sul;  bering-  t 
viseh-sul  (74).  lacke  (9,  74).  lake  (22'', 
109).  lag  (77).  hd.  saltz  wasser,  gesaitzen 
w.  (8,  9,  7ß).nd.  salt-wattor,  -soide  (147); 
solt  water;  solper  (weit.)  t  peckel  (147). 
pickel  (20,  132).  iieiß  l  säur  laiid;  s. 
ertrich ;  vnfruchtbar  erd  (75).  gemoße 
(4).  viiberhafftigkeit  (74). 

*Salsuin  V.  Salsa.  Salmentum. 

Salsura  {cf.  coinquinatio)  sur  (sm.). 
*Salsuriuin  yaltz  faß  (21). 
Salsus    hd.    gesalczen,   salczig   (2). 
nd.  gesalteii. 
*Salthaga  v.  Rubisea. 
Saltare   hd.  nd.  springen,   hojipfehi 
(9).  hui>-fFen  (75),  -pen  (22''). 

*Saltare    maurum     der     moritzken 
tantz  springen  (125). 

Saltatio  springunge  (20). 
*S.  mauri-a,  -ca  morntantz  (125). 
*S.  tripla  der  trippeltantz  (125). 
Saltator  hd.  spri-,  s])re-  (20)   -agcr. 
denser  (14).  triber  der  geradigkait  (65). 
Saltatrix  Springer-  hd.  -in,    -en  (7), 
nd.  -sen,  -se,  -sehe,  spnersß  (18). 

Salt-em,  -im  hd.  doch,  y-  (3,  65), 
ye-  (10).  yo-  (12),  wi-  (49)  -doch.  d. 
meer  o.  zuminste  (68).  d.  meir  oflF  min= 
sten  (132).  czum  m.  (9,  65).  zum  aller 
m.  (65).  fürbaß  joch  (65).  hd.  nach  dem. 
noch-dera  (70),  -den  (18),  -dam  (5),  -da 
(23),  -deme    (22).   villicht   l  woluiliech 

(75). 

*Salterium   (*•<.   psalt.    Gl.   m.)   saltz 
faß  (17). 

Saltim  springlich  (7). 
Saltim  V.  Saltem. 
Saltri-a,  -cula  Springer  sen  (12). 
*  Saltrum  v.  Sultrum. 
Saltuarius  forstari  (141). 
*Saltueium  v.  Salsucium. 
Saltus    (i.  mi-    5,    me-    74    -rica, 
silua  rara,  locus  siluestris;  actus  ipass- 
us  76,  -io  salientis  Br.)  wald   (Gf. ).   ho= 


eher  w.  (93).  ein  nuwcr,  var.  neyer  (64), 
ein  hochwachsender  (64,  88)  walt.  schoß 
{frondes)  o.  tliierwalt  (88).  geschoß  (64). 
ein  dir-  (3),  tir-  (4),  tier-  \^75)  -garten. 
wo  rar  vnd  längs  gras  waclißt  ( 1 ). 
heyde  (74).  driesch  (106).  dreesch  (99). 
druseh  (100).  een  vlaesch  (108,  Kil. )  in 
een  boscii  (1O8).  lid.  nd.  spruu-ck,  hd. 
-eh  (12),  -g.  spron-c  (1O8,  132),  -g  (8). 
spring  (5'',  20).  spiczllprung  (9). 

*Saltzburga  {ciu.  in  bauaria)    saltz^ 
bürg  (76). 
*Saluacella  v.  Saluatella. 

Saluaguardia  geleyde  (447). 

Saluare  hd.  nd.  be-halden,  hd.  -hal- 
ten, -haulden  (22),  -hoedeu  (i32),  -hüten 
(110).  hd.  gesun-t,  -d,  sel-ig,  -yck,  -ich, 
herlich  (20),  heilwertig  (75),  lieyl,  hel- 
lick  (21)  macheu.  heul  magen  (13). 
machen  gesunt  (7).  hei  maken  (23). 
beiden  t  negen  (22'>.  X  salutare,  hei 
X  heklen  incliuare).  zu  der  saligkait 
bringen  (65). 

Salua-tella,  -cella  (1,  74)  {i.  ceplia= 
lica  75)  hd.  nd.  haut-,  houpt-  (75). 
hevpt-  (3),  ruck-  (17),  milz-  (Ki.)  -ader, 
hd.  -ädere,  -aider  (7),  -oder  (17  4). 

Saluatio  heil-unge  (20),  -samkeit  (4), 
-Wertigkeit  (75;. 

Saluator  hd.  nd.  heyl-,  heill-  (21, 
23)  ant,  -er  (8,  20,  76),  -meker  (12), 
-aiit  aller  weit  (75).  -wurker  65);  hd. 
gesunt  mecher;  gesund-,  selig-  (110) 
-maeher. 

Saluatorium  hute-vas  {in  piscatura) 
l  -haws  (9),  -huß  (8).  eyn  salueu  fat  (23). 
*Salubra  v.  Salumbra. 

Salu-bris,  selten  -ber  {oft  t  -taris) 
hd.  nd.  heyl-sam,  nd.  -som,  -ig  (7).  hd. 
nd.  selich  (-chcit  132.  cf.  -taris).  glick= 
sam  (uoi»). 

Salubritas  gesunt-  (iio),gesout-(i32) 
-heit.  selig-  (iioj,  heilsam-  (65)  -keit. 

Salubriter  seli-gliehen  (iio),  -chlich 
(132). 

Salucium  v.  Salsucium. 

Salue  (i.  aue  75)  hd.  piß  (75),  byß 
(110),  syest,  seyest  (134),  sist,  wiß  {2\) 
ge-grußet  sim.",  -großt  (133);  gegrüßt 
seistu  (1),  gegrusset  sistu  (67),  du  siest 
gegriest  (76),  du  sygest  gegrießet  (68), 
god  grüß  dych  (19).  sijt  gegruest  (i32). 
wysgegrotet  (23).  wes  gesunt  (22).  got- 
heldig  t  grüßliaft  qui  libenter  salutat  {-IO). 
*Salufex  i.  salsuciem  faciens  i.  e. 
carnifex  (76). 

Salu-ia,  l  -egia  (74),  -ea,  salfla  (i46) 
(111  krieehine  lisifagus  q.  v.  4)  hd.  nd. 
salbey.  hd.  salb-eia  (Gf.),  -eie  t  -ie  (4), 
-i  (G),  -e,  -ag  (87,  i46),  -in  (Das.);  selbe, 
salu-ay  (134),  -ey  (,4,  74,  111),  -ie  (4), -eye 
(22),  -eige  (95),  -au  (1,  105),  -en  (9i); 
sailuirre  (104).  selff  (132). 

Saluia  agrestis  ( *'.  nepeta  montana 
&c.)  wild  salbey;  wikte  salben;  nept; 
alpen-  t  bulkiß-kraut  (73). 

Saluiatica  {vrbs)  saluiatica  (1). 

Saluiatum  selbiiiwin  (95). 

Saluificare  hd.  nd.  gesunt,  nd.  sunt 
machen,  maken. 

*Saluinta  v.  Saliunca. 

Salum  hd.  gesalczen  mere.  cegs.  seg 

(136),   Segg    (94). 

*Salu-mbra,   -bra,  balubra  (74)  lid. 
heyl. 


*Salu-mbra,  -bra  f  balubra  ( 74 ) 
{herba,  cf.  peruinca,  saliunca)  sin-grun 
(74),  -grone  (22.  23).  auey  (23^.  ber-wurtz 
t  -idanich  (74),  -wincke  (22). 

Salus  hd.  gesuntheit,  heil,  trost  (iio), 
selig-,  genczlich-  i  heilsam-  (65)  -keit. 
troyst  (132).  salde  (99). 

*Salus  {auis,  i.  aegithus  q.  v,  140) 
snetz  (109). 

*Salusandria  nardeukraut,    schabab 

&C.    ',143). 

Salutare  hd.  nd.  heylen.  Jid.  heyin, 
gru-ßin,  -ßen,  -ssen,  -zsen  (4),  -sen  (9); 
grüßen,  hail  wünschen  (65).  nd.  gruten 
(99),  heil  groten  (22).  heylant  (9.  adj.f). 

Salutaris  (cf.  herba  s. ;  salubris) 
hd.  nd.  heilsam,  seli-glich  (110),  -cheit 
(132;.  grußlieh  (19).  hayler;  musynniger; 
truß-  l  druß-wrtz,  hageudorn  (74).  ags. 
haletend  (dif/itus  94^). 
*Salutarius  groter  (23j. 

Salutatio  grüß  (19).  grueße  (20). 
*Saluumguardium  sichergeleyte  (74). 

Saluus  hd.  ge-sunt,  -sont  (18);  heil- 
ich (20),  -e  (7);  selig;  ein  ganczer  durch 
das  hail  (fiö).  nd.  heil,  ghesund. 

Samaritanus  von  samarien  (110). 
samaritauer  (5^).  pl.  -ni  heyden  (21). 

Samarra  (i.  rheno,  ital.  zamarra  &c.) 
samar-e,  -is  (KU.). 

■*Sambage((/.sandalia?  saraballa? ?) 
bischoffes  hosen  (19).  biscobs  haseii(ll). 
*Sainbicus  v.  Sambucus. 
*Sa-  f.  Lu-mbricus. 

Sambuca,  sabunca  (75)  (^.  pistrum 
1,  tympanum  22,  23,  camena  l  siba-, 
sibu-lum  75,  in-str.  mus.  2  &c.,  genus 
simphonie,  cf.  ambullum)  puchila; 
trumba ;  harepha ;  hruozza  (c/.chrotta?) ; 
ags.  saltere  (Gf.).  puckel  (1).  bukel  (2). 
pawgk;  putter  i.  butirum  vngeleutert 
schnialtz  [sie  74!).  bunge  (22,  23).  rothte 
(100).  swegel  (93).  sw.-  var.  swigel-pfiffe 
t  swibel  (75).  sackpl.iff  (10).  eyn  holder- 
pfyff  t  -bäum  (110).  hoUerpfieffen  (75). 
vUeders  pipe  (11).  vleyrpijff  (132).  fleute 
(8).  floet  (76).  fleit  (49).  hol-ant  (^9),  -under 
(3),  -ander  (4),  -der  (76).  tabur  (12). 
ridelaken  (106).  hack-bret,  )d.  -bert(ii6), 
-eberd  (Kii). 

Sambucetum  holerbusch  (20). 

Sambuc-eus,  -inus  (16)  hol-der  bau= 
myn  (81,  -undereyn  (9),  -lern  (16). 

Sambucum  holler  (16).  h.-ber  (75). 
holder  frucht  (18  Mrg.). 

Sambu-cus,  -ccus  (76),  -Icus  (Sum), 
sembucus  (.')'')  {i.  saltator  neben  sam= 
bicus  /.  saluator!  i36.  cf.  ebulus)  hd. 
holdir  t  wahs-h.  (Gf.),  holder,  uuas-h. 
(Gf.),  h.-baum,  liulder,  h.-baum,  -bam 
(17)';  hol-untar  t  -antar  t  -enter  (Gf.), 
-under  (9),  -lunder  (5),  -ender  (20),  -In- 
der (sum)'  -"der  (102),  -are  (121),  -ar 
(105),  -r  (Gf.),  -1er  (75),  -er  (1,  3).  nd. 
hol-entere  (lOs),  -endere  (99),  -lendern 
(85),  -entölen  (97),  -dem  bom  (22''), -hin- 
ker  (23).  velare  (105).  ags.  ell-aer  (34), 
-ae  (136),  -en  (94^).  elhor-en  (22''),  -n 
(12,  147).  alhor-ne  (10),  -n  (22).  nd. 
ahorn  (Sum.).  vliede-lere  (108),  -r  (11). 
vlyrboem  (i32).  sage  bäum  (23.  cf.  sam- 
nus).  spellinc  ( 109 ).  salzara  (  Gf.  aus 
psalterium). 

*Sambustia  {cf.  sambuca)  pawgke-r, 
-nschlaher  (74). 


ii 


10 


8AN 


♦Samentum  ( /.  semen )  sawt,  wach: 
SPiul  s. ;  sawm  i  7  O. 

*Sames  r.  Sanies. 
Samla,  s.  terra  i.  yltäinoKa  c£f.  Br.), 
sam-uia  i^hd''.  i;!2\  -us  (HX,  >'.  archilla 
•_>■).  -is  (iii\  -mus  i/.  argilla  ^  limus 
7t;)  leim  (in),  leymo  ('2;-5).  lettcii  (uo). 
potordo  (132). 

*Sainia-rius,  -tor  (Ki.)  iil.  hariiuscli= 
vecger    diiiV  si-lilciffcr,  wot/.er  (Ki.). 

*Samina  r.  Samnia. 

*Samia  {anders  Gl.  m.    v.  Samia. 

*Sainirare  i.  reßcere  i  implere  (76). 
C/.  samiare  /.  acuere  (,Ki.)V 

*Sainiti-ca,  -um  &c.  (Gl.  m.)    saract= 

ihich    (74). 

*Sain-ius,  -us  (UO»)  (nach  Samos) 
einer  von  dt-r  iiisel  (HO),  van  dan  (132). 

*Saniinus  v.  Samia. 

Samu-  V.  Sanii-. 

*Sam-nia  (cf.  -ia),  gew.  -pnia,  -ina 
(1,  67,  76  1,  -pluum  (74),  san-nea  (74), 
-isma  (17),  -nio  (5'>)  [aus  saxnius  lapis) 
hd.  sliff-,  schliß'-,  sliefiF-  (4\  siife-  (17), 
schlieff-  l  Schlei  ff-  (74  K  nd.  slyp-steyu. 
sclüpsten  {sie  22). 

*Sainiiio  v.  Bardus.  Sannio. 

*Saninus  (</.  sabina,  sambucus)  sa= 
men  pawm  (1). 

*Samota  i-.  Sampsuchus. 

^Samo-tracius,  -thrates  (Br.)  rynck 
dye  gukleu  is  mit  eynre  yseien  nant= 
feste  (147). 

*Sampetra  {aun  Iierba  sancti  petri) 
V.  Crithmum. 

*Sam-pluurn,  -pnia  v.  -nia. 
Sam-,  san-(74i  -psuchvis, -suhehon 
(94!^)  (/.  amaracus  73,  11 6),  -sucus, 
-ota  {Jierba  76.  hierher  l]  laueiidel  iGf., 
Snm.).  l.-kraut ;  samsueus  /.  maiorana, 
malumpunieum  rottr  apffel  (74j.  meyr- 
011,  -an,  nl.  niargeleine  (116).  tennemarg 
(87.  0/.  Valeriana  I.  a^Ä.  cyuingeswr  (94). 

*Samptula  i\  Sanicula. 

*Sam-us  f.  -ia,  -ius. 

*Sana  sancta  1^/.  nicotiana,  tomab- 
ana,   ital.   -ona)    indianisch    bej'uwelle 

(143). 

*Sanabilitas  gesuntheit  (201 

*Sanamunda  v.  Sanicula.  Auantia. 
Sanare,  -ri  (22)  [i.  sanx-iare  23,  -are, 
-inare  22;  mereor  76  st.  medeor)  hd. 
heylen.  hd.  nd.  wondcn,  wunden  (74) 
li.  hd.  gesunt  machen;  heil  g.  m.  [\1). 
nd.  gesollt  maken;  hylgen  (23).  gansen 
(109). 

*Sanare  (x  sarrire)  sechin  (5''). 

*Sanaria  v.  Sanicula. 
Sanatio  lieilunge  (20). 

*Sanatiuus  genese-  (20),  gesunt-  (19) 
-lieh,  genezelick  (11). 

*Sanator  heiler  (20). 

San-cire,  -ccire,  -ctire,  -xire,  saxire 

ii.  firmare  76)  hd.  hcilig-en  (1),  -maclien; 
vest-m.,  -en;  bestetegin  (8,  9);  heiigen 
i  gebieden  {  seczen  (20);  in-s.  t  conse= 
crieren  (110  &c.).  nd.  setten. 

*Sancte-  v.  Sancti-monialis. 
San-ctificare,   -xire  hd.   heilig  ma= 
chen    sim.    nd.    hyllich   maken.   heilige 


SAN 

ding  tinin,  machen  o.  wureken  {i.  sacri= 
fieare  7.".  l 

Sanctificatio  iieilig-ung  («.5,  75),  -kait 
l  -macliung  [ßh). 

Sanctificatus  gelieil-igt  (4),  -get 
(2(1).  hyilic]»  gemaket  (23). 

Sanctimonia  geistlich  ge-  (se-  21) 
hil.  -setze,  )id.  sette,  -sytte.  hd.  heilig 
leben.  gedanck(\JI  knslieyt  (17).  des  g. 
der  kcuscheyt  (91,  des  gedanckis  ku- 
scheyt  (8).  vye  offein  (23). 

Sancti-,  sancte - monialis  lid.  nd. 
i'yn  closter-frau,  -iunct'rowe,  hd.  -frauwe 
sim.,  -iunfrauwe  mn.  hd.  nuiiiic,  gcwiloti 
11.  (93);  miim,  nun  (1).  beckyne  (^?) 
nonne  (10).  helicli  iuncfrau  (13).  eyn 
cloister  ionfer  (i.'i2).  geistlich  gesecz 
(18.  Vf.  prc). 

Sanctio  bestot-  (8,  9),  sacz-  (9) 
-niige. 

*Sanctire  v.  Sancire. 

Sanctitas  hd.  heil-igkeit,   -ikeit   (7), 
-igeit  (5).  -samkcit  (6."));    he-,  7id.  hy-lli= 
cheit. 
^^'Sanc-  V.  San-tolina. 

Sanctu-,  saci'-arium  heilige  stat  zu 
dem  heiligthum  (75). 

Sanctuariuin  heilige  (i32),  geheilget 

(5),    gey^-tlich  (23)   stcde.    heilig  (68), 

helge  (5''),  gehelget  (18),  gehei_l-yg  (17), 

-igte    (1)  stat.    heil  duem  t  heiige  stad 

20).  helgcstet  (20).  stat   der   heiligkeit 

75).  hd.   heil-tum,   -thuine   (67),   -thum, 

toni  (12),   -igtum.   heilt  dum    (10).  hc= 

lichdum    (13).   hillichdom    (11).   uuih-  l 

uuilnd-hüs   sim.   (Gf.). 

Sanc-tus,  i   -us  (76)   {quasi  sang^ 
V7ine  tinctus  5,  76)  hd.   stet    vnd   ves 
(64i;  hcyli-g,  -ch  (13).   iid.  liillich. 
*Sandal-i  v.  -um. 

Sandal-ia,  -a  (iio  var.).  scandalia, 
sambage  {qq.  v.)  (i.  subtal-ares,  -es, 
sotulares  episcoporum  sim.)  scuoha; 
romisce  l  rumisca  sc. ,  roinscoha.  nd. 
rumscoa  sim. ;  giscuohi ;  giriumi  (Gf.).  hd. 
bischoff-schüch ,  -schuche ,  -is  schuwe 
(öl»),  -s  schoe  (5,  132),  -s  schuch  (HO), 
-ß  iiuthe  (70),  -gezierde  (68,  69,  i34); 
pischof  schuche  (9);  pischolf  schuch  (1). 
nd.  bischop-scho,  -es  sehe,  seien  ;  zirlich 
schuhe  die  da  oben  offen  sind  vnd  vn= 
den  zulie  (65).  zendcl  t  sandalcu  (Ob.). 
sandal-ici«.  cireumpedes(76).  -e,  -ium, 
solea  sali,  sloytze  (i47). 

*SandaLides  ein  edelklaide  (74). 

Sandal-ium,  -um  {i.  pannus  nobilium 
17,  p.  qi'O  equi  n.  solent  operiri;  t  quo 
operiuntur  vulnera  et  corporamortuorum 
76)  eyn  cleyt  hd.  do  men  dye  perde 
der  edel  lüde  mit  cleyt  sim.,  nd.  dar 
man  de  p.  der  edeln  1.  mede  cleydet 
sim.  vestimentum  da  man  der  edeln  1.  p. 
mit  decket  (5).  eyn  pferd  cleiJ  (68,  110) 
o.  dcck-y  (iio**),  -en  (uo^).  eyn  perden 
cleyt  (i32).  pferdßklayde,  roßdeck,  leicht 
tuch,  sperlach,  hymlitz  (74).  rossdecken 
(-ium  147).  schalune  (17.  cf.  Fr.  1,  158*^. 
Sm.  3,  342).  coffeltoer  (-ium  108.  cf. 
koffertorie  coopertorium  ku.). 

*Sanda-   t   andal-lum   roß-   t   satel- 

deck    (7.")).    sandal-um    t    -ium    {'ir^^'°), 

-Ium  (7.5=1),  scandal-lum  (75^,  76),  -lium 

9)  satteldeck  (75).    ain   decki   iber   ain 

hengst  (76).  pferdes  decke  (9). 


SAN 

Sandal-um,  -i  {herba)   sandel  (i25). 

S.-holtZ    (74). 

Sanda-pila  {cf  manseolum;t.  scurra 
a  samna  i.  derisio  (Hr.),  quia  nasum 
fru-ncat  (110''),  -cat  (iio"*);  l  feretruvi 
d;c.  (Br.,  Gl.  m.);  ein  bar  (iio»).  iiuyre, 
meyii  wyff(i47).  -pula  baar  (6sj.  -phila 
bar  (110**);  bair  (132).  -pilum  eilende 
bare  (8).  scand-iphilia  duden-b.  (23); 
-iolum  roßpare  (  74 ) ;  -apulum  bare 
(21j.  eyn  tug  (luo  tegmitur  mortui  (6). 
eyn  diich  da  (do  7)  man  dye  (loten  mit 
decket  {ii),  toten  bit  betecket  (7).  sul= 
gandarium  i.  sepiUcrum  pr.  infancium 
(76.  hierher?). 

Sandara-ca, -cha,  -x^sandix  (Kii.) 
reu.^ch-  o.  roßgel  (ii4,  126^.  reuschel- 
gelb  (Kl*.),  rot  operment  (47).  veruis 
(Kil.). 

*Sandicea  saytenklayde  (74). 
Sandicin-um,  -cum  (17) /u?.  uueitiniz 
(Gf.) ;  mit  wcyde  geferbet.  sa-,  sca-  ( 121) 
-ndiceus  uueit-  (Gf.),    uvid-  (121)   -iner. 
sandaracei  witinero  (i4i). 

*San- ,  xan-  (  Er.  &c. ) ,  xau-dicus 
(«M.s^avSixo?)  ai)ril(8,9).  a.-monat(iio), 
-maent  i,i32;.  der  apprelle  i,l7j.  aprel 
monet  (68). 

*Sandinas  v.  Sarda. 

*Sandira  <  herba,  cf.  scandriai  rirap 
(47). 

Sandi-x,  -us  (7),  sa-  (104),  scan- 
{q.  cf.  121.)  -dix,  scandex  (74)  {cf. 
fulla)  wey-de  (17,  i32;.  -den  (1),  -d 
(12,  77,  97,  110),  hd.  -t.  uuet  (of.).  wehte 
(sadix)  i  vveuth  (104).  wid  (7).  waid 
(134).  wida.s-c  (76),  -t  (67).  weidt  i.  fulla; 
weid  aschen  (75).  wyte  (74).  uueifboum 
(Gf.).  nd.  wet  (22^),  weet  (99).  ags.  uu>;a- 
nd  (94).  -rd  (i36).  parijs-,  sammet-  t 
berg-rot  (128).  scandia  (Gf.  G,  525). 
*Sandoralbum  v.  Syrpliia. 

Sane  gesunt-  i  gencz-  (20) ,   sicher- 

(65)   -licil. 

Sangu-,  in   den  Hss.  gew.  sangw-. 
^' Sanguiculum  roetworst  (i25j. 
Sangwiculus  bluetworst  (125). 
Sanguiminuere  bloit  lateii  (i47). 

*Sangui-,  seltener  sang-mno-,  sangu- 
(gi.  111.)  -lentus  blutig  [1,  75,  no).  hd. 
blu-,  bloe-  (20).  blo-  (18,  23,  i32),  blue- 
(11)  -dich.  hd.  blud-igk,  -yck  (19). 

Sanguinare  [i.  vulerare  76)  hd.  plu- 
(74),  bluo-,  bin-,  bliet-(76)-ien;  bloi-(i47), 
blu-  JO  ,  hd.  7id.  blo-^  won-deu.  blueden 
maclien  (20).  bloedich  m.  i  werden  (20). 
binden  w.  (2lj. 

San-,  sa-  (47)  -guinaria  {herba,  i. 
crispula ;  sanguinella  q.  v. ;  pilogonus 
q.  V.)  umbitreda  (isi.  cf.  serpinacia). 
wagdritt  (Das.).  wegtritt  (Kit».).  wege= 
trete  (Sum.).  ?poli-  t  spor-  t  spure-   (Gf- 

cf   BM.   566),  Spon-  (105),   weg-    (91,   Das.) 

-gras,  gcnse-,  ganse-  (85)  -cresse  (Sum.  v), 
craß  (8),  -kerse  (47,  85).  genß  creß  (73). 
crispe-1  (73),  -In  (17).  blüt-wurz  (73,  87, 
Anz.  8,  406),  -kraut  1,73,  74).  eisenkrut 
(75).  nagelkraut  {i.  pilosella  140  sim.). 
hatjetsame  (74).  pruystkruyt  (147). 

Sangui-,  sangu-  (100)  -narius,  -na= 
rium  (105)  {i.  ho-,  hu-  76  -mieida, 
-micidi  3,  t  arbor)  hart-rugilboum  (121, 
Gf.),  -rugil  (87),  -riegelen  (75),  -rigel  (6), 
-erugiliniz  (i3i),  -vvigilin  (i05\  -trugglin 
(102),  -drogeln  (8),  -drugil  (87).  haritugil 


SAN 

(Sum.).  liarccugelen  (loo).  hayiibuch  (4). 
hanpuch  (3).  hageboten  bäum  (23).  grün 
vud  räwisch  (i2fi).  sc/.  (75,  147)  j^l.  blut= 
vergiesser  (75,  no  &c.  1.  bloit-stortzer 
(i32\  -gei-ich,  -suycktich  (i47). 

*Sanguinea  [herba  iin  &c.)  pliitkraut 
(74). 

S.  complexio  oiu  zusamensaczung 
l  complex  die  da  wann  vnd  ficht  ist  l 
die  da  hat  eigenschafft  des  hiffts  (G5). 

S.  iactatio  das  bhit  speyen  (4  spät. 

Mrg.). 

S.  terra  blutig  i  sundig    ertricli   ei 

est  liomo  (6.5). 

*Sanguin-ella,  -aria  nianngraß,  him= 
melstliaw  (143). 

Sanguines  bhiter  l  lib  (6.5). 

Sangui-neus,  bissw.  -lentus,  -nolen= 
tus{q([.v.)  hd.  blutig,  phitick  (3).  bloid- 
ych,  -echtich  (147).  blodicii  l  [complexio) 
flicht  (23).  warm  vnd  f.  (17).  w. -.suchtig 
(b^).  warem  fewchtiger  (1).  blutfarbiger 
i  einer  der  gutter  complex  ist  (65).  rot^ 
plickig  (compl.  75). 

*Sanguinis  ags.  cneoriss-a  ( 94 ) ,  -ae 
(i36).  hartrugel  (74.  cf.  sanguinaria). 

Sanguino-  v.  Sangui-lentus. 

Sanguinosus  vol  bhites  (ch),  bluots 
(110a),  bhitz  (uo'j),  van  bloede  (132). 

Sanguis,  bissw.  sagwis  hd.  blfit,  blut, 
bluet  (20),  pluet  (75),  hloyt  (13).  blot 
(12.  23).  wolgetempcrt  bluot  (93).  fuch= 
tigkait  t  somen  (65).  vleyslich  beger-  t 
v'stör-  t  manslecht-unge  (9).  snnde  (5'', 
8,  9).  gesleclite  t  lobin  (8,  9).  gottis 
licham  (8).  gotes  leichnam  (9). 

Sanguis  draconis  dracheublut;  wel= 
sehe  bibencU;  hergottsbärtlcin  (Ki=v). 
drakenbloet  (85).  bergzinober,  nl.  ver= 
milioen  (116). 

Sanguisorba  ?•.  Sorbastrella. 
Sangui-,  sangwis-suga,  sangwisuca 
{v.  hirudo)  hd.  nd.  e-,  ee-  (68),  eu-  (13), 
a-  (4j.  sne-  (i33,  152),  sehne-  (67)  -gel. 
echele  (221-).  ele  (8,  10).  yle  (12,  23). 
byte  (109). 

*Sanguisugus  adj.  bloitsuygher  (147). 

*Sangu-  v.  Sangui-narius ,    -lentus. 

*Sania  [st.  in-s.,  anders  (;i.  m. )  hd. 
tob-,  dob-,  wut-  (6)  -unge;  wiitungk  (4), 
resery  (7).  vd.  dovinghe  (22),  dauwing 
(23). 

*Saniare  hd.  nd.  sweren ,  also  eyn 
Wime  swerct  (22),  hd.  als  ein  swere,  als 
die  geswer  (  75  ).  hd.  swern ;  schwer-n 
(6),  -en  Stent  vlciis,  als  eyn  swern,  ge= 
schwer,  eyß  (68,  69),  ayß  (i34),  wund 
(iioV 

San-icula,  t  -aria  (17,  74,  143),  -icu^ 
lum  (74),  -amunda  (17),  sa-  l  se-nni= 
eula  (143),  sonicium  (17),  samptula 
(Anz.  8,  408)  {cf.  diapensia.  senogela?) 
sani-ckel  (17,  143),  -kel  (17,  74,  85).  sen= 
niekel  (i43).  sayleßhail,  santlorentzen= 
kraut  (74). 

Sani-es,  -e  (85*^),  sames  (2)  {i.  pus) 
hd.  ei-,  ayt-,  eu-  (13),  nd.  eet-  (11)  -ter. 
ethere  (85*»).  eck  (Chytr. ).  wlbloet  (110). 
reue  (12.  nl.  roof  crustula  vlceris  kü.  &c.). 
wundtschweiß   (118).   pfiz    (2.  cf.  pfotz 

VOmica   &C.  Das.,   Fr.   2,   57^). 

*Sanire  {cf.  sania)  hd.  to-,  to-  (7\ 
do-ben.  wo-  (132),  wot-  (6),  wiet-  (76) 
-ten.  rasen  (110,  132).  douen  (22).  dosen 
(dofen?  23). 


SAP 

*Sanisma  v.  Samnia. 
Sanitas  hd.  gesunt-,  nc?.  sunt-,  gesont- 
(11)  -lieit.  gentzlichkait  (65). 

Sann-a,  t  -ia  (74),  samna  (Br.  kc.) 
(i.  fruncatio  naris  &c.  cf.  sandapila 
Hr.,  extremitas  nasi  quain  'de  rideits  tra= 
hit  in  rugas  cum  subsonat  76)  hd.  runtz- 
el,  -elunge  (5,  1^,  21,  74),  rontzel  (152), 
kraugheit  (23)  in  facie  (18),  dcz  antlitz 
(5),  di'S  a.  (23),  des  antlutz  (74).  kro-- 
kingp  des  antlates  (22).  eyn  nase-drup 
(18,  23),  -drop  (5);  nasen-krumme  (74), 
-troph  (7),  -tropf  sicut  bühuser  (6.  cf. 
nepos,  saganus,  salax,).  eyn  nezendro= 
pel  (22).  naß-troft  (74),  -drup  (21).  vor- 
(4),  be-  (68,74,110)  -spottung,  vpschor^ 
tinge  (132)  mit  der  nasen  (110,  132).  spot- 
tinge  (i32).  schnupffung  (110). 

San-,  sam-nare  bespotten   (110  &c.). 

*Sannea  v.  Samnia. 
San-,  sam-nio  (i.  fatuus  et  ridicuhis 
110,  cf.  samia)  camuys  (107,   los). 

*Sanodia  {i.  seicados)   winterplum, 
wolgemut  (74). 

*Sanor-um,  -osum  haylsam  (74). 

*Sansar  zan  släffer  (77).  Cf.  frz.  san= 
sonnet  (Dz.  wtb.  722)? 

Sant-,  sanct-,  eresp-olina,  san- 
tonicum  minus,  centonia  gartencypreß 

(143). 

Santonieum  {i.  seriphium  l  isaris 
73.  cf.  prc,  eentonica)  wurmkraut  t 
well-  (73),  zittwer-  (Ki.)  -samen. 

*Sanua  ( pl.  i.  vasa  fictilia,  aus  samia) 
gegossencfaß  (74). 

Sanus  sunt  (77).  hd.  nd.  ge-sund, 
hd.  -sunt,  nd.  -sont. 

*Sanx-are,  -iare,  -inare  v.  Sanare. 

*Sanxire  v.  Sancire. 

*Saoscrifos  v.  Persum.  Scoerisum. 
Sap-a,  (Gl.  m.  &c.),  -pa  (3,  fii.  m.), 
-o,  g.  -onis  ( 74  )  i.  mustum  coctum  (Gl. 
m. ),  dulce  acetum  t  d.  acidum  viimm 
(Br.);  sorb-ellum  i  -ueium  l  mulsum 
^  ^a-  i  o-xigalium  (75);  specie.'i  lactis 
(3,  4,  76);  -o  i.  piijuedo  l.  in  superficie 
(76.  cf.  h.  v.)\  -uvo.  i.  vinnm  mixtum  cum 
acceto  l  V.  acidum  ( 76 ) ;  v.  acetosum, 
sed  versapum  sec.  Isidorum  est  v.  coc= 
tum  (75).  sapa  renni  (76j.  milcli-  (75), 
milich-  (74)  -ram.  rome  (98).  rame  {teoc^ 
toris  23.  missverst.  aus  dem  vorigen? 
vgl.  das  nächste),  web  {co^  sil  =  co= 
Ivmnesimile?  Izioischeii  textile  und  tra= 
ma,  f/.  Sm.  3,  82.  Gf.  2,  505).  smand  (19). 
sepe  (85).  sawr  (110),  suer  (68),  swair 
(132)  wyn.  sapum  sayger  (74),  sur  (76), 
kaniger  t  anzicker  (75),  suer  honig-  (17), 
suyr  o.  konnigis  {sie  8),  sawr  i  kamp 
{sie  9)  will,  weyn.  weyn  mit  essig 
gemischt  (Ti).  sappa  san  t  rem  t  ram 
(3).  rawm  (4).  sap-o  (17),  -e  (8,  9,  17) 
gesoden  wine  {l)  seyplie  (17).  gesot-in 
win  (8),  -en  weyn  (9)  t  grab-eysen  (8, 
9),  -scheit  (9.  i.  q.  sap-a,  -pa  Gl.  m.  cf. 

Dz.   Wtb.    376). 

*Sapagus   {ans   Oesophagus)  gurgel 
{i.  gula  stomachi  75). 

*Sapena  {cf.  sabena,    sapona)   saph 
(6). 

Saperda  rap  t  kar-as,  -utseli  (ii4). 
Sap-ere,  -Ire  {bissw.   untersch.  i.  sa^ 
pientiam    habere)   chosteii    (1).   hd.   nd. 
sme-,   hd.   sma-,   schine-,    schma-,   stre- 


SAPH 


511 


{sie  21)  -eken.  .sma-chen  (20),  -chken 
(8),  -ken  (11).  schmackhafftliehen  ver= 
steen ;  enpfinncn  &c.  ( 65 ).  elugin  o. 
virsten  (8,  9).  kunnen  (20).  v'nemen  (17). 

Sapide  smeeklich  (20). 

Sap-idus,  t  -osus  (8.  d)  sma-  (5), 
smc-  (23)  -chafftig.  smackachtich  (22). 
hd.  smack-,  smeck-hafftig,  -ende,  smak- 
(9),  smag-  (8)  -haft.  geschmackig  (75). 
smeckgig  (1).  smaick-  (132),  schmack- 
(iio'"-),  schmacke-  (ßs).  schmeck-  (iiot^) 
-lieh.  hd.  nd.  w\se.  hd.  weiser  (i4i);  gu- 
(23),  hd.  ku-,  ko-nstig. 

Sapiens  hd.  nd.  wise.  2>l'-  werlt-w. 
(62).  hd.  wiß,  wyße,  weise. 

Sapienter  wyßlich  (20,  65). 

Sapientia  hd.  nd.  wis-,  hd.  wiß-, 
weis-heit.  -tie  (sc.  liber)  das  puch  der 
weyshait  (1). 

*Sapientiales  libri  buchen  der  wiß= 
halt  (65). 

*Sapilus  {aus  papilus  =  populus 
Xsapinus?)  puppel-baume  (papp.?  19). 
peppelen  boem  (11). 

Sapinus  v.  Sabina. 
*Sapire  v.  Sapere. 
*Sapix  V.  Salpix. 
*Sapo  V.  Sapa. 

Sap-o,  gew.  -ona,  t  -ono  (76),  -ena 
(q.  V.'),  -e,  -a  {qq.  v.),  -osanum  (17), 
sapha,na  (7),  -a  t  -ena  {qq.  v.),  Sabona 
(121,  141,  Gf. )  hd.  seipha  (i4i),  seiff-a 
(121,  Gf.),  -e,  seif  sim.,  saiffe  (5),  saiff 
(76),  seuff,  eyn   senff  (18  &c.).  nd.  sepe. 

Sapor  hd.  gesmack  sim.  hd.  nd.  sma- 
ck, -ch  (1),  -kch  (2),  -g  (8).  safft  t 
der  ge-s. ;  pl.  die  gesclimack   der  spiße 

(65). 

*Saporanda  ding  die  eim  wol  schma= 
ckeu  (65). 

Saporare  hd.  nd.  sme-,  hd.  sma-cken. 
schmaek  (68),  schmacklich  (110''),  sma= 
kelich  (132),  geschmackt  (iio^)  machen, 
koren  (20). 
*Saporare  bleych  werden  (17). 
*Sapor-ator,  -isator,  -ifer  smaker, 
prover,  corre  (i47). 

Saporifer  {i.  saporem  ferens  Br.)  ein 
schmacktrager  (68,    110),    smackdrager 

(132). 

*Saporose  smeclich  (20). 
Saporosus  {i.  sapore  plenus)  smeckig 
(7).  schmackig,  vlg.  ge-schm.  (75).  wol- 
sraeckende  (18), -smecken  (21),  -smacken 
(5),  -schmeckick  (4),  -smecliig  (23), 
■smeckaftich  (22).  wole  smeckicht  (17). 

*Sap-,  saph-  (20)  -orus  smak-  (i32), 
smack-  (20),   schmaek-  (110),   schmeck 
(66  &c.)  -ende. 

*Saposus  V.  Sapidus. 

*  Sapum  V.  Sapa. 

*Sapha  gall  jäte  (122). 

*Saphaiia  v.  Sapo. 

*Saphinus  &c.  v.  Sabina. 

*Saphirum  saffirfarb  (75).  ein  glaß 
(68.  cf.  sq.). 

Saphy-,  sapphy-,  saffi-rus  ein  edel- 
steyn  o.  glaß  (8),  -gestein  genant  saphyr 
(110).  hd.  nd.  saph-ir,  -ere  (133).  saff-yr 
(75),  -ijr  (132).  saphijr  ein  kostlich  steyn 
(132).  edelsteinme.  Zo.,  glas  me.  corr.  (9). 
eyn  struch  glas  (23). 

Saphon  v.  Siphar.  Safo. 


5lL> 


SAk 


SAR 


SAR 


Saphorium  /.  atnuintemuli(in,  Hr.). 
dor  k«Tck«Mi  biiyok  ot"  iiiiddül  (147). 

*Saphorus  r-.  Saporus. 

^Sara  ■<■/.  sar-ta,  -atecta;  midertt 
Ol.  m.  Ä;i-^  »lach  (.">  vtc). 

Saraba-ita,  -yca  yh'^) .  -ides  [i.  va= 
(fiitores  f  siuiventes  i :!»;),  -tae  (p/.  Ki*.), 
-ritae  iKi'M  ihainarsidiluiu  (ihoinarsi- 
diIluii)/solitlara  ^-itaruin  Oi.).  oyn  bosc 
moiiicli  i  .">'''). 

Sar-aballum  yS.  Hr.,  (;i.  m.).  -abel 
Iura  ('■.K  11,  117»,  -rabara  f  -rabelum 
^i22K  -aballa,  -abala,  -abella  1 11>,  üs, 
Gf.*!,  ^ -barus  u".  braca  75), -rabra  Sum.) 
-rabrae  / -rabarrae  {pL  Gl.  m.^,  -abarus 
(23.  109).  -abara  i^ise),  -abarae  (i. 
tjraccae  linfiiii  pcrsarum  .<ic  !)t).  zarab- 
ara  '74).  -oila/ -ulla(,Gi.  m.i,  serabul-a 
{ib.)  -um  ( 74 )  peiu-gaiauui  /  -rofta 
(Gf.).  pruoh  (74).  Droch  ^sum).  iivdder- 
(8,  9),  neder-  (23)  -kleyt;  ^"bruch 
saraba-rus;  bracze  l  broke  lyme  -Ha 
(23).  bruk  (lOftV  dekenc  illl.  deekel; 
ungwa  caldeorum  djc.  t  tybie  l  hufft 
(19).  schenon  iiid  boyuo  der  luyde  (it7). 
gall.  braie.  sarrab-ellum,  csclaviiie 
-araiiäiV  zarabara  woyteßklayde  ^7i). 

^Sarabum  Job.  brod  (Ki*.  Mrg.). 
Sarac-  r.  Sarrac-, 

*Saracile  r.  Sarcilis. 

*Sa-  v.  Se-racium. 

*Sar-amantica  ^23i,  -emaneia  (17), 
-mancia,  -mantica  il),  -cimatica  (22) 
{aus  sarcina  X  mantica  ?)  wat-  (1,23), 
wa.*-  (22 1.  wnt-  1^17)  -sack. 

*Sara-  v.  Sar-mentum. 

*Saranula  n  vthtum  (74). 
Sarapia  v.  Pancra. 

*Sarapons  {du.  in  -westrania)  sar= 
purck    74'. 

*Sarariuin  (locus  vbi  plante  &c.  sunt 
euulse;  c/.  sarritorium  Gl.  m.  1  ried(7.5). 

*Saratecta,  sara-,sarci-,  sarta-tector, 
-teetus,  sarti-  i  /.  q.  archi-)  -tector  (Gf.) 
(tt'/.s-  sarta  teeta)  dochaii  (Gf.).  hd.  nd. 
aeekcr.  hd.  d.  vff  dem  dach  (75);  dacli-, 
nd.  dac-dccker.  stop-fier  (110 1,  -per  (68. 
132).  lappei-  1132.  X  sartorV  werck- 
mcister  (74). 

*Sara-,  sar-,  sarta-tecta  (c/.  prc.) 
M.  nr/.  deck-ungo. -ingc.  deg-  (21),d6ck- 
(67)  -uiige.  kicehotaz  thah  (Gf.  cf.  sar= 
eire).  tach  vnd  gemach  ^126,  V.  a.  1618. 
cf.  lihd.  dach  und  gefacli).  ags.  gifoeg= 
nissae  (94),  gcfegnessi  (i36). 

Sara-,  sarta-tectum ,  sarthectum 
(9)  hd.  besserunge  yll),  dach-b.  (9), 
deckung  t  pecuuia  tecti  (69,  134,  wie 
-tecta  66  &c.);  deck-unge  i  -sei  (20). 
ein  neu-  (iio*),  ernu-  (.iTo'»),  vernu-  (68) 
-werung  von  alten  dachen  (110),  eines 
alten  tachcß  (68).  ein  ver-nyonge  t 
makinge  t  deckinge  van  alten  dachen 
(132).  dach  flicken  '8). 

*SarBvirra  r.  Saburra. 

*Sarca  ;  cf.  sarra :  anders  Gl.  m.)  saehe 
(22..  ^ 

Sarcasmicus  f.  Ridiculosus. 

Sarcia  /.  superfluum  carni.9  incremen- 
tum  quo  vltra  modum  coipova  sagiiian- 
tur  (Br..  anders  Gl.  m.  h.v.cf.  sarc-oma, 
-osis;  -OS  i  -ian  gr.  i.  caro  lat.  Br.) 
ewicheit(ll).  ewickeyd(19).  vetheit  (20). 

Sar-cilis  (Gl.  m.i.  -ciles  (104),  -eile, 
-acüe  t  -raciles  \pl.  Gf. ;,  -racile  (Sum.) 


lodiu  de  lana  1104).  lod-c  (Sum.),  pl.  -\\n 
^Gf.).  tiiiiiii-  (T-'o),  tuiiih-  (Gf.)  -lachen 
(cf.  pluri-ina,  -nai.  phaiti  yi.  laneus 
panneiis  i27).pfaitel ;  feitidi ;  fetidiu  (Gl.). 
'Sarcilium(^//*')7>^f,«Mschaerephyllon? 
serpillum?  <f.  sarminea)  keihel  (2n). 
*Sarciniatica  r.  Saramantica. 

Sarci- ,  sarti-men ,  -mentum  [i. 
pecies  i  i.  q.  dependet  de  ßmbria  lf>, 
cetha  i.  (■/".  sceda,  seta,  ceda  Gl.  m.  2, 
.■!19.  cf.  sarci-lis,  -num-  Uippe,  fleck, 
/Dtten  (~h'\.  7,0t  an  dem  klayde  (74). 
/,ut  l  läpp  (6,  76).  czotte  (3).  zad-  (.ö), 
za-  (17),  cze-  (4)  -dcl.  lode  (3,  17,  74). 
zuliawen  tuch  (74k  sni-  (12),  schni-  (18), 
snu-  (17)  -tzel.  sniczeigin;  schroet;sni= 
derwerck  (20).  schrod-e  (18,  23),  -unghe 
(19),  -erieUl).  scratele(22).  snyd-unghe 
(^19),  -inge  (llj  nee- (68),  ney-  (110,  132) 
-ung.  neynghe  (,132).  newegezug  (7). 

Sarcina  (in  galico  dicitur  pondns  &c. 
71;.  /.  sacc-  l  säg-ina  i:>,  sarciuncula 
t  moles  1)  //(/.  purde,  juird  ^1),  purdin 
t  tragrefe  l  sawme  (74),  binde  (5.  cf. 
sarroma),  last,  ledi  (95),  wat-,  wact- 
(10),  waut-  (76J,  wot-sack.  watzac  (13). 
mcise  (.Sum.).  botschore  (Das.).  ein  com= 
paet  0.  kalb  (125).  nd.  borde. 

Sarcinare  beswereu  t  laden  (20). 
vfi"-  (19),  op-  (11)  -1.  lasten  (iio  &c.\ 

Sarcinator  yi.  sartor)  neyer  (110, 
152).  bletzur  ii26i.  scroder  (109). 

Sarcinatrix  burdehut-  (8  sim.).  nat- 
(111),  bütz-  (126)  -erin. 

Sarcinatum  ags.  gi-.   ge-simiid  (94, 

136). 

Sarci-nula,  -nilia  (,8),  -nuncla,  geio. 
-uncula  (V,T.  &c.)  burdel-iu  (8).  -eyn  (9). 
klein  bürden  (110).  bürde-,  putsche-, 
l)lunder-lin  (i26j.  hd.nd.  wat-,  was-  22) 
-sack.  hd.  wait-,  wot-sack,  -sag. 

*Sarcinura  sny-  (132V  hd.  selmy-tzel. 
*Sar-  V.  Sac-ciperiuia(X sarcina?). 

Sarc-,  sart-ire  hd.  nd.  schro-,  sro- 
(21 1  ,  beschro-  (19) ,  nd.  scro- ,  scra-, 
den.  schroten  (\,  Sm.  3,  520).  schro-deni 
(11),  -ten  t  bessern  t  wider  machen  (9). 
nehin  o.  srotiu  (%).  hd.  ne-wen  (7),  -en, 
-hen.  naen  (i34).  ueyen  (iio,  132).  suen 
(17).  siuuen  (Gf.).  hd.  suiden.  schniden 
als  die  schnider  thun  (75).  klaider  sney= 
den  yV).  bescheren  (19).  butzen  ii26). 
cehon  (i4i.  (/.  Gf.  5,  584)- 

Sareiteet-or,  -us  v.  Saratector. 

Sarciuncula  v.  Sarcinula. 

Sarcocolla  nd.  boreuuort  '^Sum.).  hartz 
von  ettlichcn  bawmen  (74).  fleischbein 
&c.  (gummi  Ki.). 

*Sarcocopus,    sarto-copus,  -cupus 
(1!)  {ef.  artocopus)  //'/.  nd.  kreppel. 
^Sarcoismos  v.  Sarcosmus. 
*Sarcolaraina  {aus  sarculus  X  seca^ 
mina    a.>crota  iSm.  3,  521.  Gf.  G,  579). 

Sarco-  t  artho-  (75),  gew.  sarto-, 
sartho-,  sertho-  (22''),  sacro-  (136), 
soro-  (q.  r.) -phagus, -fagus, -phagum, 
-fagum(i36i  hd.  .sar-ich  (.1),  -ch  (9,  Gf.), 
-ck.  -g.  ein  toten-  (66,  75,  134),  totten- 
(68,  70),  todten-  (69),  todeu-  (67),  doten- 
(110,  134),  doden-  (23,  132 ,  147)  -sarch 
(68,  75),  -sarck  (59,  147),  -sargk  (66,  70), 
-sarg  (67).  -sarchstein  (iio*»),  -sarckstein 
(132),  -scliarstein  ( iio*),  -stogk  (23). 
saarck  (/.  tumba  221»).  ein  leich-  (4, 
Stieler),  sarck-  (i47 1  -steyn. 


Sarco-  (,s7.8arca-),8arcoi-  /  sarchai- 
(141),   sacro-  (alph.  sarco-   76)   -smus, 
-smos  1,141,  Ur.)  (i.  htistilis   derixiu)   ain 
falsclier  lacli  (76). 
*Sarctor  r.  Sartor. 

Sarc-,  sart-ulare  Itd.  nu-,  nd.  110- 
ppen.  vjj-graben  (68),  -gelten  (uo).  vyß- 
grauen  (132). 

Sarculatis  gigraponuin  (i4i). 

Sar-culus ,  seltner  -culum ,  -tulus, 
-tulum  (9i,  -talum  \^},  surculu-s  f63j, 
-m  (94)  ((/.  sar-tinus,  -pa,  erpica, 
falcastnim)  iet-  (,.suin.,  Gf.) ,  get-  (49, 
93,  121,  Cf.),  getli-  (-culum  7),  gett- (75), 
geyt-  (13),  gede-  (10),  ged-  (12,  20), 
ge-  (Fr.  2,  429),  grab-  l  nopp-  (20), 
uop-  (lli,  nup-  (19),  rut-  (64),  lat-  (Gf. 
2,  166)  -isarn  .sm.  (Gf.),  -yseren  (11), 
-eysern  (20),  -isin  (121),  -ysen,  -ißen(13), 
-eysen  (12,  Fr.),  krum  (110),  wine-  (8, 
17).  weyn-  (3,  9,  4),  schint- (76)  -messer 
I  i.  fermentum  \st.  ferram.  ?1  ad  pargan= 
das  segetes  76).  grebel  l  winhau  (75). 
spat  (Ij  &c.).  spatt  l  haubt  (-culus  7). 
spo-te  (9),  -de  (8.  17).  hd.  nd.  spade  l 
hepe.  hep,  varr.  liap,  liab  >  iio).  lieppe  (60 
&c.,  -culum  8,  9).  hepp  (63).  hawe 
(-tulum  9).  owe  (-talum  8).  houwe  l 
rode  (100).  wi])hel  (sarculus  sura.  vi). 
spaadt  o.  wisdier  (68).  vegmetz  (132). 
scluifel  (10,  17).  eyde  (17).   ags.  uuead= 

hoc    i94,    136). 

*Sarehaismos  v.  Sarcosmus. 
Sard-a  lUO-',  Br.i,  -ia  (iio'^i,  -ina 
(94a,  132.  Br.),  -inas  (94),  -inus  yi.  gi= 
nisculas  Hpt.  .')  o».n  genus  piscieulo= 
]  rum  Br.  ?  c/.  geniscula),  sandinas  (i36) 
sard-ien  (uo,  132),  -ijn,  sprot,  plasken 
{nl.  116).  a^s.  hserinc  (94»);  he- (94,  136), 
be-  {sie  Hpt.  5)  -ringas;  sardas  smeltas 

(136  I. 

*Sard-  t  ser-alia  cf.  sardoa?  aus 
bardana?)  wilde  lattike  (147). 

Sardana  (ans  sardona  bitere  ?)  ags. 
butere    Gl.  Aelfr.). 

Sardinia  [hevba  141)  insula  t  ciuitas 
(110  &c.i  also  genoempt  (i32). 

*Sard-iola  t  -o  nf.  -oa?)  senkel  (74. 
cf.  seeale,  sanicula). 

•*Sard-is  yi.  q.  prc.  Br. )  -ius,  -us 
edelsteyn  18,  9).  sardin  {lapis  1.  23^. 

*Sardo  i-.  Sardiola. 

*Sardo  louwer  (11.  Xcerdo!).  uettre 

(99). 

Sardo-a  (143,  Br.,  Ki.),  -a  herba  i 
-nia  h.  (143), -na  ^ -nia  (iio  &c.)  {herba 
amarissima)  windiseher  hanenfuß  (i43). 
sardona  ein  allerpitterskraut  von  des 
plume  wirt  gall  (74). 

Sardonix  ein  kostlich  steyn  (110, 
(1321.  sardonix  (1). 

*Sardus  ^cibus  136.  cf.  sardis)  leyste 
(8,9).  ain  laist(76).  öordius  leest (Il,"l9). 

*Sarectum  (cf.  earectum.  sarex.) 
sah-erach  (lOii,  -ar    (121).  -ir   (127),  -er 

(Gf.). 

*Saremancia  v.  Saramantica. 
*Sai'-ex.  -ix  (io4,  141,  Gf.)  {cf.  carex) 
sah-ir     1041,  -er  t  -arahi  (Gf.'). 

Sarga  en  humpler  in  syiire  konst(i47). 
Sarga  yt  vestido  cf.  Dz.   wtb.   303) 
roc  (Gf.  1. 

*Sargillum(c/.  sagillum,  X  sarcire  ?) 
Schrot-  (76),  scrot-  (9),  srot-  (8),  snide- 
(17)  -schere. 


SAR 


SAT 


SAT 


518 


Sargus  (piscü)  sarg- ^  geiß-brachß= 

men  (iio). 

*Saricus  (c/.  saritus  i.  laxatus  t  de^ 
structusBv.)i.murus  destructus  (122).  muyr 
die  vervallen  of  vcrdorveii  is  (147). 

*Sario  {sonst  prs.  von  sarire)  gintege 
(V  Of.  4,  220).  salmling  (piscis,  cd.  fario 

Ki.). 

Sar-ire  (Br.  &c.),  -rire  hd.  reyn  machen. 
ad.  royne  maken.  lid.  vc-,  fe-,  se-  (8), 
sa-  (9)  -gen  (X  serra);  geden,  getten 
(4y),  besniden  (8,  9),  vmgraben  (110), 
rodden  t  hacken  (100).  spaden  (132). 
wieden  l  noppen  (lOs). 

Sarissa  hehn  (11).  h.-acks  (20).  glän 

*Sariva  v.  Sarminea. 
'^Sarix  v.  Sarex. 
''Sarmancia  v.  Saramantica. 

♦Sarmätica  (c/'.  sq.'?)  ghomenget  mel 
salue  arezdey  (23). 

*Sarmatacula  i-.  Pharmacopola. 
Sar-,  l  sara-  (68,  74,  75)  -mentum  (i. 
squiline  7.5,  ramus  49)  reb  (1).  abschn- 
aydt  (74),  -itz  von  den  reben  (91).  vn= 
nutze  dürre  zweig  t  abschnit  der  bäum 
(75  .  snydeHnc  (lüO,  Gf.).  snoyels  van  den 
boumen  (132).  schelet  von  den  bamnen 
(110).  gea.sche  (Ki».),  lese  (8),  leze  (9) 
holcz  {Wetter,  les-h.).  eyn  lesthe  hulcz 
(17).  brem  (49).  pl.  schcita;  asnita  uuina- 
repono  .nin.;  sneitaha  t  a-,  ab-su.  (Gf,). 
geräsp  (i28).  gräschp,  rabgräsch  (Hen.). 
aserota  (Sm.  3,  521). 

*Sar-niinea  (1 7),  -minia,  -mina  (Sum.  1), 
-vina  (47),  -Iva  (85),  -cilium  (g.  v.)  [cf. 
saerepia,  serpillum)  keruela(i3i,  Sum.). 
wilde  k.  (i3i).  w.  kurbeln  (17).  uuild-iu 
kervela  i  -u  gerwia  (Gf.).  wildcheruella 
(Sum.  Vlj.  cheruille  (104).  wilt  kerve  - 1 
(.Sum.  II),  -le  (47).  w.  keuele  (85).  veld 
quenela  (87). 

*Sar-on,  -tion  (/.  princeps  nemorum) 
waltfurste  ;74). 

*Sarosa  comm.  (^.  scurrus  &e.)  wijn= 
boeve,  boevynne  (147). 

Sa-,  t  si-  (147.  Gl.  ra.),  SU-  (;")'')  -rpa 
{i.  erpica,  sarcvilu-s,  -m)  hd.  eg-ede  (5), 
-de  ((!8),  -e;  eyge  (18),  eyde  (3,  17,  4), 
wine  messer  situ.;  nup-  "(19),  ait-  (6), 
gett-  (7ö)  -ysen  ;  ged  eysern  (20);  grebel 
(75).  nd.  nopyseren,  eghede.  cluteuegge 
(132).  ghede  of  wyede  reitscap  (147). 

*Sarp-are  (19),  -ere,  -opio  psi  (20) 
nu-  (19),  uü-  (11,  20)  -ppen.  geden  (20). 

*Sa-  V.  Se-rpillum. 

*Sarpopio  v.  Sarpare. 
Sarptus  genoi)pet  (11). 

•Sarpulum  v.  Serpillum. 
Sarr-a,  l  -ula  (147)  saglie  holt  mede 
to   snijden   of  anders    (  147 ).    sege   (19). 
zage  (11). 

*Sarrab-ara,  -ra,  -arra  &e.  i'.  Sara= 
ballum. 

Sarracenicus  hcydensche  (19). 

Sarracenus   heyd-an   (93),   -en   (11, 
19.  20).  sarrae-yen  (20),  -ener  (5i>).  dat= 
ten  i20.  0//.V  tatar?). 
*Sarraciles  v.  Sarcüis. 

Sar-raeum,  -aeum,  -ratum  (74), 
-tagus  (7ü),  serratum  (93)  (c/.  carpen= 
tum,  monica)  wagen  (93).  ein  hangen= 
der  w.  (HO;.  Iioltz-,  steyn-wag  (iii), 
-wagen  l  bare  o.  großschiffe (74).  koorde-, 
körte-,  kruy-wagen  (Kii.).  block-w.  (147). 

niE»ENBACH     4-^  LOSSARIUM. 


*Sarranus  purpursch  (147). 

Sarrare  saghen  (147). 
*Sarrator  seeger  (19). 
*Sarrire  {cf.  serrare)  segen  (19). 

Sarrire  t'.  Sarire. 
*Sarr-  l  saart-ire  wutiglich  schreyen 

(74). 

Sarritio  gettung  (91). 
*Sarro-chium  \Gi.),  -cium&c.  (Gl.  m.) 
V.  Paludamentum. 

*Sarroma  {cf.  sareina)  binde  (17). 
*Sarrula  v.  Sarra. 

Sar-  V.  Sal-saparilla. 

*Sart-a,  -e  {!:>)  (i.  </.  sartor  abscindit 
de  paniio  3  sirn.;  reparatio  tecti  cf.  sar- 
a,  -ateeta)  hd.  dach.  nd.  dake,  dack. 
ab-snit  (74),  -schnit  der  sehnyder  (75). 
gesnyten  (9).  si'ed  (8).  Seiiiehzel  (13). 
schrode  (10).  ein  sehroten  l  ein  seilbant 
(3.  wetter.  selben  /. ;  formell  vgl.  Fr.  2, 
144^,  2G0'').  absclirot  (4,  67,  74,  76)  von 
tueh;  dach  l  daehdeckung  (74). 

Sartagoit/  assarium)  phaiina;  rost- 
panna  (i4i),  i  briu-phamuMGf.).  Af^.panne. 
ein  groz  (5),  grüß  (17),  groß,  groyß 
(133),  groisse  (132),  nd.  grote  hd.  nd. 
panne,  hd.  phanne,  pliann,  pfanne.  ein 
brav  phan  (3);  brew-  (9,  4i,  breu-^rost- 
(75),  bruwe-  (19i,  bru-  (G,  8),  roß-  (7), 
braet-  (20\  ags.  bredi-  (94\  breiti-  (i36) 
-panne  sini.,  -pan  (7),  ags.  -pannae  (94), 
-bannae  (i36).  eyn  ysene  rosch  pfan  (65). 
breukessel  (75).  brouketel  (11 1.  schoffen 

(125). 

*Sartagus  c.  Sarracum. 

*Sartali.un  r.  Sareulus. 

*Sartate  ag.s.  smylt  (94'^). 
Sar-,  sarta-  v.  Sara-tecta. 

*Sartimen  v.  Sareimen. 

*Sartina  sehnyder-  (64'>),  schneider- 
{Gi^,  74)  -gadeii,  "^laden  (64''). 

*Sartinus  {cf.  sareulus)  hepe  (18). 

*Sartion  c.  Saron. 

*Sartire  v.  Sarcire. 

*Sarto  r.  Carue. 

*Sarto-copus,  -cupus  r.  Sareocopus. 
Sar-,  sare-  ( 109,  111)  -tor,  bisaiv. 
-torius  hd.  snider,  gewand-sn.  ( 93 ) ; 
snei-  ( 1 ),  schnei-,  sehni-,  nd.  scro-der. 
karsthans  (i26)^eleder-snidere/  -nayere; 
hantsittere  (108). 

Sartoria  schueiderwerck  (74).  schroe= 
derseap  (i47). 

Sartorium  hd.  snider-  s«?«.,  schi'od- 
(5),  nd.  scroder-,  screder-  (22)  -stede, 
hd.  -stad  sim.  schneiderstat  (74).  schni: 
der  werekstat  (75). 

Sartrix  hd.  snider-in,  -ße  (18),  -schin 
(133),  -seile  (132);  schni-,  schnei-derin; 
schnidersehen  (66,  I5i,  152),  neerin  (68). 
nd.  scroder-schy  (23),  -inne  (109). 

*Sartul-  r.  Sareul-. 
Sartum  (Gl.  m.)  rot  (100).  roede  (99). 

*Sartum  ( cf.  sareulum  sim. )  eyn 
eleyne  spade  (23).  cainbr.  rascl  (Zeuss). 

*Sarva  lelira  (isi**.  st.  sarna  lepra). 

*Sarvina  v.  Sarminea. 

*Sarus  (piscis,  aus  scaurus?)  isal 
(Gf.).  sal  (87). 

Sat  genuog  (76). 

*Sata  {i.  seges,  semen,   nouale  75)  hd. 


nd.  sat.  zat  also  man  zät  (23).  hd.  sath, 
sadt,  sayt,  saut  (67,  76),  sote  (4),  saunge 
(9),  samen  veldt   (75). 

Satag-ere,  -are  hd.  nd.  arbeyden. 
hd.  arbeiten,  weyslich  a.  (9),  synnelieh 
erbeyten  (8);  erbe-ten  (4),  -den;  besor= 
gen  (68,  110),  suellieh  tun  (9).  hd.  genug, 
giiuck  (5),  genoich  (17),  genuch,  genoeh 
don,    dun,  hd.  thun. 

*Satagius  {st.  -geus)  v.  Ardelio. 
*Satago  V.  Sperentilla. 
Sathanas  vnser  widersach  der  tufel 

(65). 

Sathanice  festiuitates  {var.  sq.  -ca 
-tas )  tufelsch  wirtschaff  et  fiunt  in  car- 
nispriuio  (65). 

*Sathanisare  teufflischleben  (74). 

*Satarium,  herba  stataria  sewfen- 
chel,    himmeldill,    haar-strang,    -starck 

(143). 

*Satas  teuffei  (74j. 
Satelles  ( i.  spiculator  Gf. )  lehen- 
(17),  len-  (23),  der  vnder-  (125)  -man. 
schilt-knet  (49),  -fessel  (74),  -faßer  \Vd). 
sehint-feßel  (12),  -vißel  (13).  swert-de= 
gen  (7,  Gf.),  -knecht  (10.  12),  -kueych 
(13).  quaet  (20),  gwardi-  (i26j  -knecht. 
fuyßgenger  (19).  ruter  (147).  vuet-r.  (11). 
trab-  (88),  brig-  (9),  sehari-  (88,  110), 
-ant.  boeue  (132).  zeug  der  peinliclieit 
(74).  ein  karnuffel  {im  Kartenspiele),  seffo 
(Gf.   <),    169). 

Satellitivun  sc hariant- schafft  (i32), 
-schop  (109).  schiltfesselge.sellschafft  (74). 
ruter-y,  -werck,  -loyu  of  tzolt  (147). 

*Satere  (st.  scatere)  wallen  (121). 

*Saterigeus  v.  Ignis  sacer. 

Satiare  hd.  say-  (19),  se-  (5),  see- 
(20),  nd.  sa-den.  hd.  sat,  sayt  machen. 
nd.  sad  maken.  hd.  set-en  (9),  -igen; 
sed-igen  (18),  -egiu  (8,  21);  satten  (75), 
fixllen  (69),  er-f.  (75,  110). 
*Satiator  seder  (20). 

Satie-tas,  t  -s  (88)  hd.  säte-,  seti-, 
sede-,  satt-  (7),  volli-  (76)  -keit;  saydic^ 
keyd  (19),  satheit,  sattmaehung  ( 68 ), 
ersettigung  (88,  110).  sadi-cheit  (23), 
-nge  (132).  maßleydigkeit  (126).  genüge 
sam  t  lile  (88). 

Sa-tio,  -cio,  -ceo  (76)  sed-  (8,  20), 
se-  (3,  9),  See-  (64,  68),  sey-  (110)  -unge. 
zeg-  (11),  se-  (132)  -inge.  säet  (20). 

Sationalis  sayelick  (147). 
*Sationator    ( i.    magus ;     :  sagus  ? ) 
vorkundiger  (5^). 

Sat-yra,  -ira  (*'.  scutella,  diuinatio, 
Carmen  reprehensorium  (See.  cf.  satura) 
hd.  straff-ung,  -red  (91).  bespottung  o. 
geschrift't  davon  (110).  berispinge  (i32). 
schelt-,  straff- gedieht;  messerschussel 
(74).  eyn  schotel  (23). 

Sati-,  satu-  {q.  v.)  -ricus  straffer 
(12).  schelten  vnd  strasdichter  [.nie  93). 
scheyder  l  derisai'  (23).  bijser  i  beris^ 
per  (132). 

Saty-,  sati-,  satu-  (K!,  85)  -rion, 
-rium  (IG,  85),  -ron  (3,  4,  76)  herba  quam 
vulgus  stineum  vocant  (141.  a.  d.  D.; 
cf.  stineus  Gl.  m.  V);  i.  stapistus  (75. 
cf.  Priapismus),  spergula  (7.  v.  74), 
testieulus  vulpis  (153),  leporina  t 
aphrodisia  (73).  standel-  (12,  47,  Gf.),  • 
hd.  stand il-  (16),  stendel-,  sendel-  (Ki^.), 
t  stend-  (74),    natar-   (i4i)   hd.    -wurtz, 

65 


fiM 


SAT 


-wort/.,  kraut  yi»),  nd.  woil.  stiuidt  t 
ritj:  i7:ii.  geil-  (Ki.)  -wuit/.  staut-  (8a= 
tur-ion,  -eyni;  staut-  (satyrion)  -wort 
(HAI.  kiialunkraut  /  marj;cii  (livlu-rn 
(7,h).  stiiika  (Ct.i.  iiu'iie-st.  (loi).  stiiuli-a 
(»71.  -fl  i^satyrium  sf)).  Iiasfiikullcn  i^io-i). 
Satirus  woyssag  (</.  sago),  clatrcr, 
vt>rs|M>tfi'r ;  i?ot  tlor  weldo  ^71^. 

Satyrum  t,«(c.  .*)  (t;/'.  silenus)  uualt^ 
Schrate  (Gf.). 

*Satirus  /.  vermis  volans  7«  &c.  cf. 
saturiassesi  golscii  V'-  'i-  g^'-'  go-lse 
Culex  <;/'.  BM.  i'.ts),  rl</.  wimikm-  (.s<.  bur= 
iifr?  7.V).    oyn  hus-benier  (23),    -bannr 

(in. 

Satis  hd.  go-nuog,  -nng.  -niiiig  (7), 
-iiiiiifkc  1,19).  go-noicli  ^18,  132),  -noci'h 
(11).  irinip  (li/iS.  2:)).  h(i.  gmi-gk.  -ck  (ö), 
-g(>  (,13;!),  -ng  (17);  ath:?  sat,  sadt,  sayt 
(5).  11(1.  uoch  (22i>),  gnoch  ('22,  23). 
*Satis  sbst.  souiig  (9i). 

Satisdare  gnug  geben  (6). 

Satisdatio  A'/.  gnuik-,  gemub-  (18), 
giiung-  (^17)-gcbiiiige;  geuuug  gegebunge 
(7).  gmig  gcbin  (21).  nd.  genoghiugo, 
genufh  gheuiiige.  siclHn--hoit(8),  -k.cit(it). 

Satisfacere  hd.  gnug-,  hd.  gnuck-, 
gemich-don  «im.  genunge  dune  (152).  vol- 
tun  (!n,  -doen  (,i.S2). 

Satisfactio  gnug-dun  (21),  -tbun  (fi.i, 
7.5).  giuiig  tat  (1).  bozahmg  ((;.">). 

Satiusgo-nucb(r)),  -nonck(.21).  ynock 
(18).  .^^attlich  (7). 

Sator  hd.  sow-,  seh-,    .se-  (74),   seg- 
(23,  76),  nd.  sey-er.  ehi   .steru  (74). 
*Satrael  f.  Luciper. 

Satrap-a,  -as  (71)  (X  satelles)  hd. 
nd.  hint-her,  hd.  -herre,  -here.  stadt- 
lielder  i  scholtz  (i32),  -halter  o.  auwalt 
(110).  ieen-  (17),  glenen-  {b^.X  glen  ), 
ract-  (20)  -man.  schintfessel  t  schetfener 
(17).  pl.  nieehtige  leut  (75).  dischdiener, 
trucliseß;  teiiffel  (7i).  ruter  (117). 
*Satrepia  v.  Saerepia. 
*Satrix  [aitder.'<  cii.  m.)  segerseh  (23). 

Saturn  saat  («8).  aeker  söt  (25).  {meti^ 
suru)  sat- 1  stath-ahi;  seefil  t'ol  (edo  halb 
mutti  Gf.).  aldir  liali)schefil  lit).  inii(!i3). 
staturu  ander  halp  schitil  (8).  tria  sata 
dru  viertal  (65). 

Satur  {cf.  saturus)  hd.  nd.  sat  (5). 
hd.  sath,  satt,  sait,  sayd  (19),  vol,  guung 
(17). 

Sat-ura,  -yra  {q.  v.)  sat  (5^).  eyn 
Schussel  von  vffgehufter  spyse  (110''), 
vol  spyß  (HO''),  eyn  seliottel  vol  vpge= 
houä'te  spijß  (132). 

Saturare  hd.  nd.  sed-,  sedd-  (7),  set- 
(8)  -igen,  .^eten  (9).  satten  (75).  seeden 
(20).  saeden  (19).  zaden  ill).  Arf.  satt 
machen  .sv'ni.  füllen  (1,  7).  er- f.  (75), 
-fiUen  176).  wigen  (100). 

*Satur-assis  v.  -iasses. 

Saturatus  ge-se<liget  (23),  -zadet  ( 1 1). 

Satur-cia  (Br.  &c.),  -ica,  -eia,  -eya, 
-egia  (,3,  17,  47),  -ea  (111),  -ia  (23),  -gia 
(3,  4),  -iana  (87,  146),  l  -itia  l  satutia 
(74),  seaturegia  (si;)  (z'.  cunila  ?  thym^ 
brus  73.  mellifolium  7'),  dipta-mus  75'', 
-imus  'h^,  serpillum  86 ,  Gf.  cf.  sacre= 
pia)  ([uenu-  dm.  (Gf.),  quoni-  {V2i),  cone- 
(86,  Gf.),  chene-  (ii7),  chone-  (105)  -la. 
quenil    (Sum.).    gart  -  come  (85) ,    -kime 


SAX 

(47),   -(hol,    -kole,    -koUe    {boh.    czybr  | 
4),  -kiimel ,  -kol,  -eiikol,  -hag  (74),  -ha  | 
(3).  -haim  (75),  -ker.-*e  (23),  -lerscii  {\.  st.\ 
-ker.seliV  cf.  gockcrieskraut  /;o/<.  gadray 
satureia  hortensi.s  Niim.Vi.  garten.  Min. 
gerteii  (.■)'ii.  gnrKni-  i   wibel- iiisop  (126). ' 
g.-kreß  (74,  -egia  17).   -kirse   (-cia  17),' 
Hver.se  (:")),  -kurü  (G)  -kresch  (7),  -kirbeln 
(21).   keruele   (10,')).    pfaffer   krawt   (4). 
j)h«'ffer- kraut    (3),   -krut    (87).   ysopp  t 
regeiiwurtz   (74).   veldispen    {ii^').    väris 
(93).  satur-ey  (9i,  12:!,  126),  -ian  (87,  116), 
-an  (111),  nl.  -eye,  cuele,  hoffkun,   loeli= 
tckool   (U6).   stata   (teilt.   12).   scinkeu 
(-eia  17.  cf.   satjrrion).   gcknne   (V  19). 
*Satur-iasses,  -assis  (sm.  3,  28o)  {cf. 
satirus,  siro)  sinro  (sm.,  Gf.  fJ,  273). 

•■^Satur-ica  v.  -cia. 
*Saturicus  {cf.  satir.)  quaet  clappich 
(11).  bo.se  cleffesche  (19). 

Saturitas  hd.  scde-,  säte-  (8),  satig- 
(9)  -keit;   sat-,  saed-  (20),  nd.  zat-heit. 
sedinge  (23).  sadicheit  (132). 
*Satur-itia  v.  -cia. 

Saturninus  (X  satum)  sadesaem  (20). 

Saturnus,  Jupiter  &c.  i)laneten  (1). 
daz  .siut  die  namen  der  pl.  (.5''). 

*Saturus  ( :  sat-ur,  -jttus)  lid.  nd.  sat 
(1,  18.  23),  vol.  säet  (.20).  sayt  (5).  sete 
(21).  vul  (22).  quaet  clapper  (11).  eyn 
bo.=<e  klcffer  (19). 

*Satutia  r.  Satureia. 
Sauciare  hd.  wu-,  v^bu-  (1),  hd.  nd. 
wo-ndeii. 

Saueiatus  hd.  gewun-det  (68),  -digt 
(9),  -t;  gewollt  (133,  i.i2). 

Sau-eius,  -xius,  -tinus  (9)  wond-ich 
(5,22),  hd.  -echt.  hd.  wiuit,  vir-\v.  {8),  ge-w. 
(70).  wund,  wont  (67,  133,  152),  ge-w. 
(132),  -wmidet.  ge-  (7),  ver-  (6)  -wondet. 
wund-echter  (74.  -iger  (9). 

*Sau-  V.  Sag-mentum. 

*Sauin-a,  -us  v.  Sabina. 
Saum-a,  -us  r.  Sabina.  Sagma. 
Sau-  V.  Sag-marius. 

*Saumeus  v.  Sabina. 
Saur-a,  -amole  (74.  hybrid)  moU  (74). 
niol  (93).  sclilang  (75). 

*Saur-ia,  -ea  (aus  stiria  X  sanna  ?) 
eyn  nasen  drop  (17).  nase  (h-oppe  (8). 
naze  trofte  (9^. 

*Sausio  trf.  suasia)  rot  (8). 

*Sausor  (.s7  suasor,  (/.^wc.)  reter  (8). 

*Sautinus  v.  Saucius. 

*Sautus  sowt,  gewicht,  purdin  (74). 

*Sauu-as,  -ina  v.  Sabina. 

*Sauxius  r.  Saucius. 

*Saxa  (/.  motts  tu.  cf.  saxus)  ein  stein= 
berg  [i). 

Sax-atilis,  t  -arius  (3,  76),  -ilis  (11), 
l  -Ulis  (V.  Hamb.),  -tilis  (ttlph.  -atilis  152) 
(ein  viscli  63,  hcj-ba  Gf.  (/.  papatilis,  jul= 
Ugo)  hd.7id.  steyn-.  Ad  "stain-peiz  (2,  Gf.), 
-peiß  (74),  beiß  (1,  70,  134),  -beys  (9,  4), 
hd.  -biß,  -bisße  (18),  -bys  (67), '-beisken 
(3) ,  -biter^  (23) ,  -butte  (22).  brech.sam 
(75).  brese  (11).  brosen  (6).  broß  hay 
(7;.  grun-laiche  i  -zille  (104),  -til  (Anz. 
8,  98).  -dele  (Gf.).  tormtube  (columba 
125.  r/.  saxaroli  tu.  m.).  sartanel;  saxil= 
lis  bre.«me  (V.  Hamb.). 

*Saxenum  {cf.  .iq.i  steyu-en  (5,  i5i 
&c.),  -ne  (21),  -ung  (18),  -werck  (es). 
stenen  (23). 


SCA 

Saxeum  .stuin-werck  (132),  -huff  o. 
felß  (110).  .stainin  (I3l  nini.). 

Sax-euB,  -iusuiö),  -ieus(76), -igenus 
(9  &f.j,  -igine  (9),  -igenosus  (19)  stain- 
cihter,  -egur,  -ein  (74 1.  .stein-neclit  (19), 
-efht  (20;,  -en  («,  9).  ruczet  (8).  hart 
(110  &c.). 

Saxifer  steyn-trager  (9),  -dreger(8). 

Saxifera  .steyn  trag  (9). 

Saxifr-aga,  -ega  (123),  -iga  (i05), 
-ica  (87 j  hd.  nd.  stiyn-bickel, -bick(22), 
hd.  -brecha  t  -würz  ((if.),  -wrzo  (105), 
-big  (17j,  -bigk(2l),  -bock  (l.Sj  -breche, 
-brecli ,  -brechcr  (9,  i.  latomus  75), 
-houw(!r  (68,  132).  steenbreke  (85).  bibe- 
nel  (123),  -rnel  (64).  beherkraut  (125). 
*Saxifragium  stein  brcch  (9). 

SaxitVagus  Adsteyn-bickel,  -precher 

(74). 

*Saxifr-ega,  -iga,  -ica  v.  -aga. 

■  Saxig-euosus, -enus, -ine  v.  Saxeus. 

*Saxil-is,  -lis  v.  Saxatilis. 

*Saxire  (X  saxum?  anders  Gl.  m.) 
V.  Sancire. 

Sax-o,  l  -onus  l  -onicus  (iio;  ein 
sasse  (23,  i32j,  säße  \b),  sasße  (18), 
saeßc  (20j,  saß  (17j,  :3ax  (76),  Auf.  sach-se, 
-sse,  -s,  -ß,  -e  (9  &c.).  einer  vß  Sachsen 

(110). 

Saxouia  hd.  nd.  sassen-,  sasse-  (22*>), 
hd.  .saßen-,  sasen-  (17),  Sachsen-,  sach- 
sseu-  (70,  75),  sachßen-  (69),  saschsen- 
(G),  sax-(76),  saxonicil-  (.')'')  -laut,  saxeu 

(1)- 

Saxoni-cum,  -us  (19)  {cf.  saxo) 
sassecli  (221").  sasyck  (19). 

Saxosus  hd.  steyn-ich ,  -ig ,  -icht, 
-echt,  -achtich  (68,  132).  steni-g  (6), 
-eil  (22).  schini  {sie  38).  volle  steyn  (17). 

*Saxtilis  V.  Saxatilis. 
Saxum  hd.    nd.   steyn.   st.-wag   (8), 
-rocze  (20),  -fels  (75).  hart  st.-wacke  (20). 
groz   St.   (93).    felse    (7).   felß  (76,   liO). 
stieii  (11).  sten  (22). 

Sax-us,  -a  (Ki.  voc.  germ.;  anders 
Gl.  m.)  ein  kleinerdolch;  saß,  de-  t  to- 
sack  (Kl».). 

*Scab-a,  -ra,  ^ -rum  i75)  {instr.  plan- 
andi,  -endi  75;  anders  G\.  m.)  hd.  scivdhe, 
schab,  scliaib  (6).  nd.  scaue  (22),  sclioue 
(23).  -ba  pawm  schab  (m  culina);  -bra 
{carjjentarii)  sch.-p.  ( 1^  pouin-schab; 
perscheit  (75). 

*Scaballum  {untersch.  von  scabellum) 
schcinel  (69,  134). 

*Scab-ar  l  -iosus  {cf.  -er)  grynt  (10). 
"^Scabare  v.  Scobare. 
*Scabel  v.  Scaber. 

'^Scabellar-ia  i  -es  res  ding  die  da 
zu  dem    ^cliemuiel   gehören   vnder    die 

fuß   (65). 

Sca-,  sta-  (f.  pilai,  scal-  (94)  -bel= 
lum  (i.  scamnellum  75,  76.  ff.  scal= 
pellum)  hd.  nd.  schemel.  banck  (132). 
fuß-b.  (HO),  eyn  yseren  schabe  (18). 
scrotmezzer  (Gf).  ags.  bredisern  (94, 136). 

Scab-er,  -iosus  adj.  hd.  grin-t  (12), 
-dig,  -decht  (8),  -det  (G),  -nicht  (21), 
-tig  (67),  -tich,  -tticht  (66),  -ficht  (i52), 
-techt  (17);  rudihc  (100);  schebi-g  (74, 
HO.  126),  -cht  (4).  schifferig  l  schrun^ 
dechtig  (126).  rauch  t  vnglat  (Das.). 
-iosus   vol    grund    (68),    schorffs   (132). 


SCA 


SCA 


SCA 


515 


8erealsoschorffacbticli(22**).  -er  schorflf= 
achtig  (68).  schorpaclitich  (i32). 

Scabe-r,  -1  (22)  sb^t.  [it/str.  quo  pur= 
gatur  pes  equi  Br.  sim.  cf.  Scabies) 
hd.  hueff-  (1,  75a),  huff  schab  il),  -scharb 
(75),  -messer;  schnit-m.  der  schmid  (75^. 
veg-m.  (110),  -metz  1^132).  hoff-schaue  (22), 
-scuue  (23).  rawm-,  einmal  verdruckt  ram- 
eyseii  1 74:). 

*Scabera  raude,  griudt  (74). 
Scabere  (i.  fricare,  gratare  1.52.  cf. 
scabirei  hd.  krau-,  kra-,  kro-,  nd.  clou-, 
clau-,  clo-wen.  ^rint  clubin  (8),  kiawben 
(,9).  hd.  kra-,  kre-  (6)  -tzen;  iucchon 
(i4i),  iucken,  iuckeu  (löi),  schaben  (1, 
17),  reiben  (76),  schneiteln  (7.5).  schrob= 
ben  (132). 

*Scab-ereus,  -raus  [i.  vetustus  &c. 
Br.i,  -rius  (74)  vberalter  (74).  über  ald 
a9).  ouer-alt  (20),  -aelt  (11). 

*Scab-eus,  -ro  roß-wurm,  -wibel  (74). 

*Scab-ia,  -iola,  -lecula,  -us  g.  -ei, 
-ritudo  (i.  scantus  &e.)  grynt,  ruyt, 
schorft  1147). 

'Scabiatrix  grindt-biiesserin  ,  varr. 
-busserin,  -bursterin  (75),  -pußerin  (74). 
Scabidus  hd.  grin-dich ,  -nich  (18), 
-dicht  (4),  -tich  (9);  grundig  (68),  sclie^ 
bich  t  kretzig  (110),  rydig  i76).  rud-ich 
(11),  -ech  (^20).  scluirfetht  i20).  schorff 
(132).  scoruich  (11).  iuckiger  (74). 

Scab-ies,  l  -er  (7.5)  (c/".  glab-ra,  -or 
&c.)  hil.  nd.  grint.  //(/.  grind.  gr.  am 
lyb,  vlg.  rüden  /.  labes;  schebigkeit 
(75).  grund  (68).  rud-a  (93),  -e  (11,  110), 
-ikeit  (17,  fi5),  -igkait  t  scho-,  schc- 
bigkait  (65  vair.).  raude  t  scliewikeit 
188).  swacze  {cf.  swarteV),  ruede,  plag, 
schurff  (20).  scorff  (12).  schorf-f  (23,  132), 
-t  (11).  iuhh-  t  lucli-ido  (Gf.). 
Scabiecula  v.  Scabia. 

*Scabilariura  (<(m.s  seutularius;  cf. 
seabolarius  Gl.  m.?)  scliiltkuecht  (23). 

*Scabina  r.  Sabina. 
Sea-,  sa-  [alph.  sca-  151)  -binus 
schep-fe  (9,  4).  -peu  (23),  -en  (22').  hd. 
sclieff-in,  -en .  -e  (17 1,  -ul  (93);  schifife 
(18,  21),  sceten  (12),  sclioppf  {t  ^  ainer 
des  rats  (1),  schepphanier  [sie  71.  st.  scli. 
ainer...),  scophe  (3),  schoft'e  t  vrteiler 
(74),  schöpf  (46),  zunfft-,  zuonft-  (64), 
zinß-  (74)  -nieyster,  -meynster;  stulsazzo 
( 141 ).  nd.  rad-man,  -lüde. 

*Seabio  ic/.  scabro  &e.)  weff-,  weßp- 
ennest  1 74). 

Scabiola  r.  Scabia. 

*Seabiones  \cf.  scabio)  r.  Crabro. 
Scabiosa  {cf.  serpentaria,  eolubrina) 
kneufworcz  \\.2>).  knauf-  [\2\  seorf-  (47, 
85)  -wort,  sthorwurtz  (,74).  grind-  (73,  87^, 
146),  grint-  (153),  apostemen-  (125  &c.), 
pestemen-  (73)  -kraut,  -krut.  scabiosen 
(73). 

*Scabiositas  v.  Scabrositas. 
Scabiosus  [cf.   scab-ar,  -er,  -idvis, 
glaber  sim.)  rivdiger  (sum.  Iii). 

*Scabire  («.  scabere  9)  grindecht 
werdin  (8.  9).  crauwen  (8). 

*Scabo  {i.  cabo,  spado)  gelubt  pert, 
ruyn  (i47). 

*Scabo,  q.  -onis  obent  haws  i9).  obunt 
huß  (8). 

*Scabo  V.  Crabro. 


Seabolarius  v.  Scabilarium. 

*Scabor  rost  (20). 

*Scabra  [cf.  scaba)  iohanti  (V  rost); 
lohhahti  t  holaz  (Gf.  1,  592  sq.).  prem, 
scliabeysen  (74). 

Scabra  terra  ein  rauch  hertes,  vor. 

ruch  hertz.  erdtrich  (64). 

Seab-,  l  scap-  (75)  -rede  rend-ich, 
l  -ung  am  leibe  (75). 

*Scabr-ellum  v.  -um. 

Seabreus  [cf.  scabereus)  ruefftich 
(132).  rostig  (68). 

Scabri-tia,  -cia,  -ties  [i.  rubigiao= 
sitasi  rost  t  scherpfe    8«). 

Seabritudo   (Br. )  rucffticheit  (i32). 
rufigheit  (68).  ruyt  (i47\ 
*Scabrius  v.  Scabereus. 
Scabro  r.  Crabro.  Scabeus.   Cabo. 

Scabr-,  scabi-ositas  einer  der  da 
ist  grint  u.  .schuppet  utl'  dem  lieubt  o. 
sust  an  der  hude  i20^. 

Scabrosus  gr  inniger  (60).  scöpochter 
(.Sum.   III). 

*Scabr-um,  l  -ellum  1 147)  [cf.  scaba; 
anders  Ki.)  eyn  .schraff  1 17).  loysern(23). 
schabe,  panck-.^^ch. ,  krunipmesser  (74). 
scliave  (147). 

*Scabucia  [aus  scalmeia?  sambuca? 
cf.  sabucia?)  eyn  schale  mey(nwa;.*  mixf 
17). 

*Scabus  r.  Scabia. 

*Sca-ca,  -cia  f  -tia  i  -  ssa  i  -ecus 
(Ol.  ra.),  -ta,  t  -dea  i75),  -ba  (69.  70. 
134),  stata  (2),  staca  {147  >  (/.  gips-um 
74,  -a;  cf.  nl.  engl.  s]s.gitfrii.  echasseJiz. 
wtb.  612.  Gl.  m.  f.  eschassa)  ÄfZ.  stel-cze 
(i\,  4),  -tzen  (1),  -tz.  -se  J8;;  keltz  (6). 
Hf/.sthelte (23), stelle« 22), stehe  ^schaitze 

(147). 

*Scacabulum  v.  Scacus. 
*Scacare  schaicken  (147). 

Scacarium  scliaffzagelbret  (^20). 

Scaccus  V.  Scaca. 
*Scacia   {■<:t.   scotia)   skaten  land  (7). 
*Scacucelli  r.  Scara  eelli. 

*Sca-cus,  -tus,  l  -tabulum  (3.  9,  23, 
6,i,  75,  76  ,  -eabulum  [1,  71,  74),  -tubu^ 
lum  (18:,  -cherium  174)  (i.  Imhis  sca= 
corum  76,  tessalorum  1.  cf.  spatabu= 
Iura)  hd.  nd.  scliacli-,  scliocli-  (75'^),  schaf- 
(3.  1),  schaff-  (I81.  zaff-  ^  G)  -stain  (-cus 
cum  quibus  in  scatabulo  luditur  65), 
-zagel.  -zagl  (1).  -tufelc  (23),  -czabel  (9, 
74.  76).  eyn  weysß  cz.  l  werffe  tafel 
(scacus  18).  sa-  (93),  scha-  (74)  -chzageU 
spil.  schattauel  (22).  eyn  worffei  taft'el 
(5),  werft'  dafel  il7),  eutwerfftauel  (74), 
worpp  dofeln  (21).  das  bret  dar  ju  man 
jm  schach  zuclit  (scatabulum  ü5). 

*Scadea  v.  Scaca. 
Scafa  V.  Scapha. 
ScafFa  v.  Scapha.  Calamintha. 
*Scafi-  r.  Staphy-sagria. 
*Seafuin  r.  Modius. 
"^Scaga   [ans    scafa)    zuU    ein    klein 
schit'rtein  i74). 

*Scagurius  v.  Scaturigo. 
Scala  hd.  leiter,  letter  (125).  nd.  ley-, 
le-,  led-dcr,  leddere.  sproß  (110).  trap 
(110,  132).  scliale  ein  trinckgeschirre; 
scal  (74).  Scale  {sunt  calices  de  ligno 
facti  76  sim.)  steyg-laiter  {in  bello  (11), 
-zeug  t  Stege  (88). 


-um ,    -us) 


-um ,    -us) 


Scalar-e,  t  -is  l  interscalare  (74) 
leiter  t  sproße  (20).  spale,  sproß,  Iayter= 
sproß,  sprussel   an  einer   laytern   (74). 

Scal-aria,  -caria  {i.  auis  qd.  76.  st. 
nauis)  {i.  subtractiua  147 1  raub-  (110), 
roeff-  (132)  -schiff",  rawberschiffe  (74). 
roiffschcep  (147). 

*Scalaritas  stigunge  (20). 

Scalb-  (X  scalp-)  v.  Scab-ellum. 
*Scalbrum  v.  Scalprom. 
*Scalcaria  v.  Scalaria. 
*Scalco    ((/.    scal-inus , 
eyn  wine  drichter  (17). 

*Scalcula  laitterliu  (76). 
"^Scalidon  i-.  Scandalum. 
*Scalinegia  v.  Scalmeia. 

*Scalinus    (c/.    scal-co, 
wine  drechter  (8). 

Scalinus  [cf.  sealmus)  i  nauis  t  i. 
ad  quod  n.  alliyatur  {hr.).  in  den  sdicep 
dair  inen  die  ryenie  an  vestet  (147). 

*Scalliu-  1-.  Salui-stros. 

*Scal-meia,  -mia  (74),  -mea  (23), 
-inegia  (22),  scalm-erus  (74),  -e'a  (1) 
{genas  fistule)  hd.  ml.  scha-,  sca-  (iio^j 
-Imey;  sch.-pfi-iff  (iio),  -pijfl'  (132).  hd. 
schalm-eie  (66),  -eyen,  -ye  (67;,  -y  (6, 
76),  -y  pfyff'  (68).  pfyff  (110**).  schameye 
(151).  eyn  scal  meyde  (22). 

Sealmus  [i.  ganponum23)  denhengst 
o.  uagel  daran  (126).  ein  rüder  klaffen 
(128.  cf.  palmulai.  harke  (23).  ags.  doli 

(94a). 

*Scalon  V.  Scandalum. 

*Scalon-ia,  -gia  v.  Aldonium. 

*Scalpara  {cf.  sealprvim)  biu-sa  (Gf. 
3,  215).  pursun  t  tescila  (-ris  isi^). 

Sealpell-um,  l  -ulum  (110),  -a  {pl. 
Gf.),  scabellum  {alph-  scalp-  i5i)  (/. 
cultellus  scriptoris,  cf.  scab-,  scap-ellum) 
hd.  scab-  (Gf.),  schabe-ysen.  nd.  schaff-, 
scaff-ysern.  ein  ysen  (6,  68),  ysern  (67, 
133,  152)  schabe,  schaib  (6);  yßen  (iio-M, 
yßni  (110**)  schab;  eysern  scabe  (i5i). 
yseren  schaue  l  schrapmetz  l  schaeff- 
metzgin  (132).  schabe  (7).  scliab-  (iio), 
schrib-  (68)  -messer.  scabe-  (Gf.),  scrib- 
1,121,  Gf.)  -mezzer.  {pD  snitamezrehs; 
scrotisarin  (Gf.).  laßeysen  (ui).  ags. 
byris  (i36.  byrs  Somuer,  cf.  scalprum, 
demnach  nicht  lat.  cf.  buris). 

Scalpellus  eyn  schabe  messer  (17). 
spattel  (91).  lasseysen,  lantzle,  nl.  vliem, 
lancette  (116). 

Sca-,  scha-  (22"J)  -Ipere  (/.  gratare, 
fricare)  hd.  krauwen.scabeu  (ioo),kratzen 
(1,  76,  77),  sich  kr.  (65).  nd.  clau-,  clo- 
wen,  cleyen,  crassen. 

*Scalp-eus  v.  -ius. 

*Scalpitatio  krauwuuge  (20). 

*Sealp-ius,  -eus  {instr.  lignary  76.  i. 
runcina  q.  v.  74)  ein  schabe  (3). 

*Scalpix  duzzil  (Gf.  5,  237),  cf.  salpix? 
dussel  tuber  iPict.)?  ditzli  culter  vena- 
torius  («i. )  f 

Scalp-rum,  -ium,  -us,  scalbrum 
(94,  136)  {i.  zeltes  sie  76)  Itd.  scrotisin 
(104,  121,  Gf.),  Schrot-  (Sum.,  Das.),  schroit- 
(7),  schabe-,  grubel-,  var.  gribel-  (64), 
gryff-  ( 10) ,  grab-ysen ,  sim.  firbissen 
{cpio  coreum  raditur  sim.  76,  von  fiirben). 
sii^te-  (9),  schabe-  i,  werg-  (125),  schab- 
(110,  116),    scab-  (49),   Schuster   wcrck- 

65  * 


516 


SCA 


SCA 


SCA 


(TS),  außzuf;  o.  w.-  (>n )  -mosser.  id.  scliaef- 
nua,  ijscr  ^U"^-  sclmuc-  (-um),  liolt- 
(-U8)  -niff/  bickcl  1 11).  sduicfVinet/  (i;»2). 
hol-  f  i,'r:ili-st'u'kcl;  vlilxMcitt-r  (U>ö). 
I)ui".-a  '<;i.).  iiiju.  hyris  \c/.  scalpelluni)  t 
itt  ((///  (inaorä  vi»t>),  utalithuear  (avc 
94)  xt.  tliuearaxV 

Scalprum  fartorum  scliabyßoii ( i2o). 

'Sc.  librariuni  s(ii|itracl  (,I25).  nl. 
sclirijtincs.  peiiiicincsken  (U6). 

*Sc.  materiarorum  tfpulyßeru   (120). 
Sc.  vitriarioruin  krost^ei  (las). 

*Scalp-,  scal-  (20)  -trum  (eiiuonim) 
:?tiic-  /  stia-gi'l  ('20).  schrägt!  (11  ,  19. 
c/.  schrape). 

Scalpurigo  kretzigkcit.  nl.  ieuckte 
(•r;iuw;ii;it'     iiti). 

Scalpus  {(•/.  scalus")  ags.  si-ip  t 
Sfrigl  {{.i\.  Aelfr.).  kost'-korpi)  (1!>), -kort" 
(11). 

'^Scalvxi-  (Gi.i,  salliu-  (alph.  sc-  ui), 
scalliu-  ,isi'>)  -stros  .si-i-lli-  (i4i),  scelti- 

((JfV   .-^Cfllo-    (l;!l*')   -filz.    Cf.    Sm.     1,     .530. 

scalfarius  tpannua  Gl.  m.)?  ,, scheller 
für  filz'  Fr.  '2,  172''  jnag  zufällig  aru 
klingt' II. 

*Scalula  laiterlin  (7.5). 

*Scalum  [i.  clepsedra  75.  cf.  scalco 
&c.j  ein  wiyn  triL-hter  (3,  4).  wintracli= 
ter  (75). 

*Scalus  (/.  sporta  in  qua  cnsei  por^ 
taiitur  7ti.  alph.  scap-  68.  oms  qualus 
cf.  squalus;  tinder-s  Gi.m.;  cf.  scalpus ) 
koß-korb  i^68),  -karb  (4),  -korbel  (75a), 
-körblin  (75^). 

Scamn-  gciv.  Scampn-. 
Scamnellum  r.  Seabellum. 

*Scamnifex  '•.  Spuxius. 
Scamo-nia,  -nea,  stamonea  [i. 
elleborum  Gt".  i,  vrm.  i.  q.  squam-inea, 
-inia  ii<»K  -ina,  -enia  (76)  {cf.  diagryd^ 
iura,  tithymallus )  scampoiiie  (Gf. ). 
sprinc-  (iJ,  lo),  spring-  (iO,  1),  spyug- 
(8,  12),  stripfi'on-  1  75)  -wurtz,  -wurzel  si7n. 

*Sca-mpale  c.  -mpnale,  -ndalis. 
Scam-pnale,  -nale,  -nales  (i04), 
-pale  .y>  [i.  togal  7.->)  panf-lacliin  (104), 
-polster ,  vlg.  stulkuß  (75  1.  banck- 
-laken  (20,  28),  -cleit  (132),  -clcid  ^68, 
ho),  -lachen  (19),  hd.  -tuch,  -duch, 
-doich  (18),  -pfui  (4).  bancbtuch  (66). 
bangduch  (17).  stul-lacb  (6),  -ach  (7). 
stego-drap  (81,  -reyf  (9),  cf.  scandalis. 

Scam-pnuin,  -num  {i.  bancus  75, 
sedile,  cancellus  77)  hd.  nd.  banck. 
bang  i7i.  ]>Hiu-k  (75). 

*Scanaria  v.  Scandix. 

*Scandal-e,    v.    -is    (cf.    sq.:    anders 

Gl.    in.i. 

Scandalia,  g.  -iorum  (19)  {i.  episco^ 
porum  calciamenta  d;c.  76.  cf.  sandalia) 
syddel  (19).  scho  (23).  bischof  sciiuo  (8). 
rouuscbvhe  (Sum.).  rouscöha  (121).  rium= 
scvoha  vi 271. 

*Scandal-is,  -e  (11)  {cf.  sca-mpnale, 
-ndile,  -nsile)  eyn  stygereyfi"  (19).  Stege 
roej)  (11 :. 

*Scandalium  v.  Sandalum. 

*Scandalizabilis  .sc-entlich  (20). 

*Scandalizalia  1  (/.  scandalia  19 ) 
zitten  (11\ 

Scandaii-zare,  -sare  hd.  nd.  schen= 
den,  vn-,  an-  (23)  -L-rcn.  hd.  ergern, 
v"-spatten,   -spotten ;    böse    bilde,    boeß 


bild  (76),  boß  bildnng  (7)  geben;  v'zorn 
l  an  reyn  il7i,  vnreynen  (9),  irzurnen 
(8,  9),   l.>st.-rn  -20). 

*Scandallum  r.  Sandalum. 
Scanda-,    scandu-    (20)   -losus    ein 
ergerliclier  mensch  (65).  sehen-  /  lester- 
lich  i20). 

Sca-ndalum,  l  -lidon  f  -Ion  (^71; )  hd.nd. 
schaiulc.  hd.  schantult  (1 1,  schand,  schan 
l  laster  (77),  laester  l  scheinunge  (20), 
erger-,  schadig-  ?  böser-  (63)  -unge; 
schosch  i7).  eyn  boj^se  willen  (21),  hoße- 
bildc.  böse  hd.  bilde,  tid.  beide. 

*Scandapulum  i\  Sandapila. 

*Scand-are  r   -ere. 

*Scand-ea,  -ia  (/.  utiui.s  stricta  in 
aiiterio7-i  parte  et  in  po-steriori  parte  ampla 
76)  scliiff  forn  enge  binden  vnt  (S  xim.). 
liochesschittV  (74V 

Scand-ere,  -are  (U7)  hd.  nd.  sti= 
gen,  ste}-gen  (9,  21),  diminen.  hd.  uff-cl. 
(20),  -stigen,  -geen  (iioi.  reppen  (147-. 

j      *Scandex  v.  Sandix. 

Scandia  [cf.  scandea)   sehe-   (120), 
schon-  (1141  -land. 
*Scandiceus  v.  Sandicinus. 
Scandile  stegcraft'  (20). 
Scandilia  iswit  gradus)  staut  (23). 
*Scandi-olura,  -philia  v.  Sandapila. 
*Scandire    {cer.sißcatoris    5    &c.    i-    q. 
scand-ere  Hr.,  -isare  66  &c.)  vers-e,  -en 
(9)  scaud-cren  uS). -iren  (9).  scanden  (99). 
stigen (8). sehendem;  vncherern;  ergeren 
(20.  X  scandalizare). 

Scan-,  i  sear-  (Fr.)  (cf.  san-)  -dix 
i.  herba  scanaria,  ac-ucia,  -ula,  -icula 
(143).  nadel-  i  schnabel-korffel,  -mohren 
(143).  venus-strahl  (Fr.),  -strebl  (i43). 

*Scandria  {herba,  t/.  sandira^i  rotich 
(80). 

Scandula  seindala  (6f.).  schindel  (91, 

HO). 

Seandulaca  glockenblume  (Ki).  i. 
orobanehe  \q.  cf.)  nl.  smeercruyt ;  i. 
campanula  &c.  winde,  wränge  (116). 

*Scandulosus  v.  Scandalosus. 
*Scandulum  sproße  100). 
*Scanee  (cf.  scandea?)  scheffiu  (7). 
*Scanon  (i.   fitupor)  anxt,  gruwel  &c. 

(147). 

Scansile  (i.  seabellum  textoris  &c.  76, 
strepa  sim.)  tret-a  (93),  -stul  t  -schem= 
inel  (64)  textoris.  dret-  (7),  tratt-  (6), 
fuß-  (75)  -Schemel  (der  weber  75).  seh. 
o.  trettel  textoris;  staygrayff  (74).  Steg-, 
steyg-  (132)  -reitf  (110  &c.),  -raff  (6). 
sterrauff  (10).  stig- (93),  steig- (74) -leder 
{equi  93).  stigeleytter  (12;.  stutze  {per 
quod  ascenditur  125) 

Scansio  vflFstigung  (68, 116).  opclymm- 
(132),  scand-  (99)  -inge. 
*Scansor  clymmer,  stj'ger  (147). 
*Scansor  ( /.  strator  Gl.  m. ;  anarrhi= 
chas)  klippfisch  (l4o). 

*Scantinea  harmscara  ((if.  4,  029). 
Seantus  v.  Scabia. 

*Scapa  leed  t  deckel  (19).  lit  (11). 

*Scapa  V.  Scapha. 

*Scapelluni  schabe  ysen  (.^b).  eyse= 
rin,  eys.-.<cliab,  ra(liermess(M-  (74). 

*Seape-rda,  -ndia  r.  Helcystinda. 

*Scapestan  diu  mina  (  Sum.  vi);  cf. 
capisterixun,  mina? 


"Scapil-lus,  -US  ((U.  in.)  scephi!  (127). 

"Scapredo  r.  Scabredo. 

*Scaprosus  .s(0))()hter  (C.f.  G,  410). 

*Scaprum  v.  Ansarium. 

*Scaptum  (cf.  scapulum)  stege  reflfe 
(23 1. 

Scapula  schul-  hd.  -ter,  -der,  -dem 
(8),  -tern  (65,  75),  nd.  -dere  (22).  sculd- 
er(23),  -ur  (94j,  -ra  (136).  schulder  (132). 
ahsala  t  uhsena  (Gf.). 

*Scapula  (/.  stuppa  109  ;  X  stipula?) 
scheve   («5.   109). 

*Scapulamen  {cf.  scapulare)  schepe^ 
Icr  (22). 

*Scapulare  (vb.)  aiii  sehappler  au  tuon 
(76  .  sc  apjjlen  simt  monachi  solent  (6). 
Scapulare  iialsuueri  (Gf  ).  hd.  nd. 
sehep-,  nd.  sclie-peler.  schepp-elier  (132), 
-1er  (110  sim.).  zepler  (64^).  schap-ular 
(1),  -elaris  (11).  strapeler  (71).  scappran 

(93.   cf.   Sm.   3,   376). 

Scapularis  goller  (91). 
*Scapularium   {vestis  gi.  m.,  Ki.)   hd. 
nd.   schulder-,    hd.   schulter-   hd.    -bein, 
nd.  -knoken. 

Scapulosus  groß  von  schulteren  (68, 
110).  grois  van  schulderen  (132). 

*Scapulum  (/.strepa;  langer  prugel 
Ki. ;  cj.  scaptum.  stapia. )  stege-  (4), 
Steg-  (74,  75,  76  1,  steige-  (3)  -reiff,  -raifif 

(74),  -raf  (76). 

Scapus  ein  schulter  (68,  110),  schoU 
der  (132)  l  summitas  eins,  hilß  0.  schelfF 

(91). 

Sca-pha,  -fa,  -ffa,  -pa  (76)  hd.  nd. 
kan.  schiffgin  (20).  schypp  (23).  be-czo= 
gen  t  -gössen  schift"  (9).  eyn  vngehenckt 
(-fa  64),  klein  (es)  schifRin.  boytgin  (132). 
sehnte  (5^).  schaff  o.  zuber  (110),  bad-z., 
vär.  -gelti  (-ffa  64).   des  scheeps  kabel 

(147). 

*Scaphalarius(c/.scapularium)schul^ 
der  knoken  (23). 

*Scaphifragia  v.  Staphysagria. 

*Scaphinum  (  i.  diota )  schaffl  (V.  a. 
1618). 

Scaph-  V.  Cap-isterium. 
Scaphium  eyn  harneseh  kyst  o.  seich= 
krug  ^iioti);  harnasch  k.  o.  bruntzkachel 
(110^);  h.-kust  (68):  harnes  kist  0.  pyß 
pot  (132).  harneßfensterlein ,  saychfaß, 
zuU  ileuis  nauis;  74).  gemachstfil  (111). 
schaf  (in  halneo  91). 

*Scaphum  v.  Modius. 
Scaphus  ohrnkrum  (in),  ein  kopph 
(lierbariim  125.  X  scapus).  ags.  uma  (94^). 

*Scara  ((/.  scarificare.  ventosa.  an^ 
ders  Gl.  m.,  Ki.)  streyf  (serej'fy  cf.  schrafF, 
schrepf  sim.)  t  vliten  lorh  (9).  plut-  t 
bad-kopf  (75). 

*Scara  celli,  scacu-c.  su-,  so  unen= 
distel  (74). 

Sca-,  in  Hss.  gew.  scar-,  scer-  (125) 
-rabeus,  scarabius  (75  var.,  76),  scarra- 
bius  I  22  ) ,  -pius  ( 23 ) ,  scorabus  ( iji» ) 
(scarr-obeus  147,  -ebeus,  scrab-eus, 
-ius  neben  sti-ab-eus,  -us  &c.  v.  crabro) 
hd.  (5  &c.)  nd.  we-,  hd.  wi-,  wie-,  wib- 
(5,  7).  wo-  (17),  wob-  (19)  -bei,  -bil  (5), 
-byl  (5").  wupl  (1).  weuel  '20,  22  &c.). 
winel  (106,  108).  vefel  (97).  wiber  ^  keffer 
(49).  wiele;  roß-wibel,  -würben,  -wurm 
(75).  roßkefer  (91).  wefer  (125).  scharne- 
wever  (Chytr.),  -wevel  ader  kelver  (109). 


SCA 


SCE 


SGE 


517 


arbaswurm    (53).    nota   versum    ruysch 
scarrabei  sonat  in  fine  dici  (19). 

*Scarauucia  v.  Scarindra. 

*Saraxotor  v.  Scarificator. 

*Scarbo  [lat.t  cf.  carboi  ac^rba  sim. 

(Gf.   (i,    511). 

Scarcella  r.  Carsella. 

*Scardix  v.  Scandix. 

*Scarex  [t  scaturi-o,  -re)  wormo  (7). 

*Scaria  [anders  Gl.  m.)  puttcnbaum 
fructum  ferens  rubetim  (74).  buttel-,  hye= 
pel-boein  (U7). 

Scari  -  ficare ,  l  -ficari,  var.  -are  (i 
ventosare  75)  schra-pft'cii  (75«),  -fFcn  (42, 
75b,  110'').  schropen  (9).  schrepffen  (88, 
110^).  kopfF  im  bat!  ansetzen  (75).  kopff- 
en,  -len,   fintiisen.  zu  ader  laussen  (88). 

Scar - ificator,  t  -axotor  {sie  93), 
-raxator  (64*^)  sclira-,  sre-  (93)  -pfer 
(75a,  93),  -ffer  (75''),  schrepflFer  (fu«')  vt 
balneator  in  balneo  cum  ventosis  vlg. 
loßen  mit  den  kepffeii  (75). 

*Scar-indra,  -indria  (Sm.  2,  609),  l 
-auuda  ( of.  2,  845)  {i.  cariota,  pasti= 
nacha)  mauroeh  (Gf.).  mor-oh  (104), -acli 
((if.j.  mouroli  (Sm,). 

Sca-  (74  &c.),  t  se-  (114)  -riola,  scla^ 
re-a  (143,  Fr.),  -gia  (Gf.  G,  540),  searle-a 
(143),  -gia  (147),  -ya  (74),  slareia  (Sm. 
3,  385),  scharlelya  (22'')  («.  bombicina&c. 
74.  cf.  affodillus.  borrago.  endiuia  si 
luestris.  eupatoriura.  gallitrictium.) 
scar-iol  (116),  -alega  (Gf.),  -alcMa  (Sm.), 
-ley  (12).  schavl-oye  (20,  47),  -oy  (10, 
74,  147),  -ein  (sm.),  -en  (17),  -ynck  (221»). 
schart  (74).  wintergrun  (lu).  nl.  witte 
endiuie  (iifi). 
*Searleticus  scharlaken  (147\ 

Sca-,  scha-  ("2)  -rletum,  seltener 
scarlatum  (pannus)  scharla-clieu  (19), 
hd.  -cb.  -ken  (20,  23).  scbaerlaken  (i32). 

Sca-  (76),  scar-  (74),  squar-  (129) 
-rosus  i.  hirsutiis  (U.  r.).  rawber,  geliar= 
ter  (74). 

Scarpa  (/.  sotular  7«  &c.)  eyn  bod- 
(17),  uyder-  (4)  -scbuch. 

*Searpina  [cf.  prc.f  scara?)  blöde 
(16). 

Scarp-inare  /.  fodere  more  (fallina- 
ram;  -sinare  i.  inscribere  (Gl.  m.);  -inat 
ags.  seripithaen  (94,  136),  -mat  scribid 
(Hpt.  5). 

*Scarra  -  beus ,   -bius,   -plus   &c.   v. 
Scarabeus. 
*Scarr-  v.  Seart-axare. 
*Scarraxator  v.  Scarificator. 
*Scarrobeus  v.  Scarabeus. 
*Scar-  V.  Sea-rosus. 
Sca-  r.  Ca-rsella. 
Scarsus  (i.  parcus)  schaers  (Kii.). 
*Scart-,  var.  scarr-axare  [cf.   scari= 
fica-re,  -tor,  x  eharaxare)  schrepffen 

(64). 

*Scarturisare  v.  Scatere. 
Scarus  meer-brechse   (Ki.) ,    -bräsem 
(135).   meiicker  (112,    115).   mewcr  (115). 
Ictf'ußer;  .schuch-abtreter,  -liiibetrit(74). 
*Scasa  [i.  nauis piscatorurn.,  alph. aceda, 
76.  cf.  Gl.  m.  h.  V.  Nr.  ii)  ags.  eborthro= 
tae  (94,  136.  a  squil  or  sea   onion   Bsw.). 
*Scasniare  v.  Oseitare. 
Sca-ssa,  -ta  i\  -ca. 
*Scastro  noil  (Gf.  4,  1126). 

Scatabra  v.  Scateljra. 
^Scatabulum  v.  Scacus. 


*Scatea  v.  Scaca. 
Scat-ebra  (Br.  &c.),  -abra  (Gl.  m.),  t 
-ere(20),  t  -urigo (74,  75)  auff-<iuall  0.  -wall 
deß  waüers  (74).  ein  wasser-(iwel  (3), 
-qwal  (4),  -rußunge  t  (scatere)  -spriing 
do  daz  w.  von  ernst  sin  vßgaiig  nympt 
0.  ein  borne  da  due  oder  ynne  sin  dar 
vz  der  b.  (jwilU't  (20).  vffspriugend  wasser 
t  ein  spring-ender  (110^),  -en(iiot>)  brun. 
spriuckborn ;  ojisieiiinge  ^  vyßspronck 
(i32).brunader(75).  wayßer  ruysschunghe 
(19).  water  razinge  (11).  hd.  bru-,  brii- 
(15l)   -cllicllt  (Vocc.   ex   quo). 

Scatebrosus  (Br.)  vol  von  springcu= 
den  brunnen  (iioj,  van  sprincborn  (i32), 
springende  wasserbronnen  (68). 

Scat-ere,  l  -escere  l  -uritare  (i47), 
oft  l  -urire,  -uriare,  -urizare,  scartu- 
risare  ( 134)  wallen  (68,  108,  Gf.).  w.  als  das 
wasser(75).  hd.  uz-  (Gf.),  uß-  (76)  -wallen, 
queln,  vz-qu.  sim.  hd.  nd.  quellen  (das 
wasser  im  vrsprunge  75);  vß-,  vt-,  vff- 
qu. ;  vz-,  vyß-  (i32),  ut-,  vif-,  op-,  t  water- 
(11),  ent-  (8,  9,  110)  -springen  (als  was= 
ser  110),  l  -körnen  (132).  autgaii  das  was- 
ser im  prunneii  (7ö).  quallen  (4).  bellen 
(49).  sieden  (68).  borbelen  (108).  heißen 
(20).uyt  bersten  als  water  on  saiitqualm; 
beveii  t  davcren  als  eyn  oUant  (147). 

Scatia  v.  Scaca. 
*Scati-  V.  Exscatu-rizare. 
*Scatubulum  v.  Scacus. 
Scatula   [i.   scrinium)   masch    (22''). 
*Scatuncellus,    vmbilicus   Veneris 
nl.  iiauclcruyt  (116). 
*Scaturegia  v.  Satureia. 
Scaturi-go,   l   -tio,    var.  -cio  (75), 
-es   (147),   t  scagurius   (74)    [cf.   sca^ 
tebra)  bevyng  l  daveryng  als  eyn  ollanl ; 
sprynck,  qwick  (147).  vrsprung  (74),  eyn 
wasser-v.  (iio),  -berstinge  (132).  brunquel 
(75).  quelluiig  (!)).  autl-qu., -Wallung  (74). 
vßwellen  (49).  cruiitlacha  [pL  (!f.). 

Scaturio  ( vb.  ? )  forme  {cf.  scarex) 
wasser  rusch(>n  (20). 

Scaturire(</.  eminare ;  scaitere,womit 

sich  die  Glo.'isierungen  kreuzen)  ent-  (1), 
vß-  (68),  van  ouder  vyß-  (132)  -springen, 
als  wasser  (132),  als  w.-broimen  (68). 
*Scaturitare  v.  Scatere. 

Scaturi-tio  v.  -go. 

Scaturizare  v.  Scatere.  Exscaturi= 
zare. 

*Scatus  [anders  Gl.  m.)  v.  Scacus. 

Scauillum  nayme.  roilf  (i47). 

Scaurus  i.  calix  l  qui  aliquantidum 
ba-  (74),bu-(Br.)  -Ibutit.  adj.  s.  scharpff ; 
stamler  t  piscis  (iio  sim.).  niecrbrechse 
(Ki.).  iatscli-er  /  -bein  (Fr.),  tschiegger 
(128).  außlenckere;  kelch  (74).  die  wey= 
nich  staemelt;    die  grote  eiicklen  hevet 

(147). 

*Scea  [i.  vmbra  cf.  scena)  schein  (28). 

See-,  sehae-  (Gf.),  se-  {q.  v.),  ce-da, 
seela  (68)  hd.  plezzo  (121,  sitn.  Gf.),  briefi, 
briff  (18,  21),  zedel  (110).  ag.«.  teac  (94), 
teag  (136). 

Sced-a,  -ula  aschrote  i  blezze  (Sum.). 

Scedia,  sedia  (23)  geyl  sunde  (23). 
s.  i  g.  laster  (8,  9). 

See-,  ce-dula  [i.  ceda  9.  cf.  sarei= 
meri)  briefel  (75).  briuil  (9).  ein  klein 
brief-lin  (69),  -elin  (6),  zedelin  (110),  ce- 


deichen  (i32).  puohpletir  {pl.  Gf.).  läpp 
l  czadel  (19).  jid.  scro-de,  -linc  (107); 
ced-ule,  -le  sim.:,  .stucke  (los). 
*Scela  V.  Sceda. 
Scelerare,  scelare  (8)  (i.  veritare 
74,  pecco  l  festino  76.  x  celerare)  hd. 
misse-,  miß-,  nd.  mis-doen  (11,  20),  -dou 
sim.  sündigen  o.  ylen  (8''),  eylen  (9). 
streiten,  gutziheu  (74). 

Scelerata  ('cf.  herba  se. )  sunnen= 
Wirbel  (105).  brandkraut  (Ki.). 

Scele-ratus,  -rosus,  -stus,cele  -ratus 
l  -stus  (76)  [cf.  selestus)  hd.  misse-,  nd. 
inis-dedich.  hd.  sundig,  vol  mißlhat  (68, 
110),  lesterig  (75). 

*Scel-  V.  Cen-olentus. 
*Sceltire    ( i.    sculpere,   von   celtes ) 
formen  graben  (5''). 

Scelus  hd.  misse-,  vii-  (20),  nd.  mis- 
daet.  hd.  mißthat,  sunde. 

See-,  ce-  (22),  ste-  {q.  cf.),  sceu- 
(76)  -ma,  l  scematis  (76)  {cf.  stema) 
hd.  bilde,  bielde  (11).  zierheit  (20).  tzi= 
ringe  (22).  forme  l  gestellede  (loo). 
ornirung  der  wort    (75). 

*Scena  {i.  strena)  handtgifft,  neweß= 
iarc  (74). 

Scen-a,  t  -ia  (74)  {i.  vmbr-a,  -acu- 
lum)  lid.  nd.  (147)  schade,  nd.  scede. 
ags.  sceadu  (94,  136).  schcme  (i4v).  ein 
stat  des  Schattens  t  hutten  (65).  halde, 
gewandtlaube  (74).  louba  (121,  Gf.).  les= 
banck  zem  .spile  (93).  nu  (8),  new  (9) 
jar. 

*Scena-  v.  Sceno-bates. 

*Scena-,  scene-   v.   Sene-scalcus. 

'Seen-,  schem-  (Br.)  -atismenos,  ste= 
ma-tismenus  (23)  -cismenius  (4),  -dis^ 
meneos  (76)    [i.   defectu.'i   modi  loquendi 
sim.,  a  Schema  i.  modus  l.   Br.,    stema 
i.  figura  76  et  mene  i.   defectus;  cf.  Gl. 
m.  (),  108  sq.,  112)  hin  vallende  rede  (9). 
broke  der  r.    (23).   gebrechung  der    red 
(4).   stemalexios    stiringe     des   synnes 
(23).  escamatismus  est  vbi  aliud  dicitur 
t  al.  agitur  (76). 
*Scenefactor  &c.  v.  Scenofactor. 
*Scenescia  v.  Senecia. 
*Scenia  i'.  Scena. 

Sceni-cus,  -tus,  scienicis  (94,  136), 
scinici  (Hpt.  ä),  cenic-os  (I4i),  -us  (93) 
luirenwin  (i4i).  antrer  der  luiten  (93), 
Icute  (74).  ananterer  t  der  die  ding 
ändert,  var.  -t  (75).  winckel-kricher  (17), 
-sluffer  (8),  -slufer  (9).  lipheber  (17), 
Hb  haber  (8.  9.  oder  8)  finster-nisse  (8, 
9),  -niß  (17).  scheemlick  (147).  spiel-haff= 
tig  (110),  -achtich  (132).  ags.  scin-neras 
(94),  -eras  (i36),  -neuas  (Hpt.  5). 

Seeni-  v.  Sceno-factor. 

Scenobat-es,  -is,  scena- ?cena-  (75''), 
ceno-bates  (  75  \  -bodes  (a  cenon  et 
baton  76)  seil  gelier  (  75'' ).  seel  gelier 
(75''').  eyner  der  off  eym  seyle  leyft  (17), 
vff  dem  seyl  geet  (110),  vff  den  seyten 
{sie  aus  corden)  spylet  (68).  eyn  die  op 
der  corden  s^jiclt  (i32).  ain  gockler  der 
vf  dem  sail  gaut  (76). 

See-  V.  Ce-nobita,  -nobium. 
*Seeno-doxia,  -duxa  v.  Cenodoxia. 

Scenofacere  (  :  axolvoc  x  axYjv^) 
hd.  seyl,  geczelt  (8,  9)  machen,  lyneu 
dreyen  (132). 


518 


SCE 


♦Sconofacio  [i.  i-mbraculn  t  fuiies  /«= 
cio)  sjiilnmchung  (76). 

Sceno-,  scene-,  sceni-  (dl.  m.)  -feuj- 
tor,  8ce-,  ce- 17.  (/.)-nofactoi'ius(o}(oIvo; 
X  Oxr^vT])  hl/,  ryn  strick-  (110),  seyl- 
(\\  110),  soylcr-  ().  gec/.cMor-  (8),  czolt- 
(S),  tonten-  (,i32),  loubiu-,  Icubeii-,  loben- 
((>,  7),  lebrii-  {2\),  kiimer-iiDiclior,  -ino 
cbec,  -m.  t  clcybi'r  (,itl,  oft  mit  dem  Zu 
satze  mit  Uiubi",  biiib,  lauj),  luiip})!'  (i:'.;j), 
lob  (7).  nd.  loiu'ii  iiDikci-  (22),  loiifeii 
mckor  (23).  oyn  lyudcn-  (6,s),  lyucii-  l 
zeyl-  (issl  -dreyor. 

*Scenofactoricartis  {aun  scenofactor 
/.  artifex  Ur.  !l  cyn  laiij)  roscn    iiuicbcr 

a7). 

*Scenofa-  v.  Cenoue-ctorium. 
*Sce-  ('.  Ce-nolentus. 

Scenomata  Icwte  von  lavbe  (9). 
*Scenonia  (  a?<.s'   -oma  1    sumerhauße 

(74). 

*Sce-  V.  Ce-noplectmm. 

Sceno-phegia,  -pegia  (2,  Gf.\  -fe= 
gia  (12),  -phagia  (2.5,  49,  7fi),  -phagio 
(Gf.'),  -plieia,  -phea,  seno-  (10,  23,  119''), 
cene-  (loo)  -pheia,  -feia  (iio'*),  ceno- 
phegia,  -pheia,  -feia,  -ueia  zeit-  (Gf.), 
gizelt-  (lut'',  Ol.)  -uuahta.  zelt-slegida  ? 
-gislcgida  (Gf.).  laup-,  laub-  (7,  74)  -rost 
ff)),  -roß  (74,  der  godeu  17),  -nsunge 
(10),  -riesen  (7),  -rewzso,  (4),  -hut  (17). 
laubproist  (18).  lobreis  t  labfali  (2).  hd. 
auper-  (21),  lanber-,  hoeh-  (19j  -czijt. 
lobertag  der  Juden  (25).  lof-  (22,  23), 
lauff-  (23)  -rotinge.  layfratunge  (13). 
wyprotunge  (sie  12).  boebczeyt  (9). 
hoecheit  (11).  wyhunge  (17).  cyrebwihe 
(100).  kireh-wy  (8),  -wey  t  -wie  (9).  kir= 
meß  (iio).  kijrmis  (132).  hith  (49). 

Sceno-,  l  ceuo-  (64^,  76,  Br.),  seno- 
(64<^)  -taphium,  -phagium  (76)  ein  leer 
gi-ab  (64,  110).  eyn  ydelgraff  off  dat 
bynnen  gemailt  is  (132). 

*See-  V.  Ce-nouectorium. 
*Scenuin  r.  Cenum. 
Seepelinum  i  i.  modius)  scliepel  mudde 

(147). 

*Seeplum  v.  Sepuro. 

Seeptor  notarius  dat  is  eyn  gemeyn 
sebrijver  van  jjawes  of  keyser  gemech= 
tieht  (147). 

Seeptoriaami)t  des  notarius;  cistern 
vur  water  1147). 

Sceptorius  des  tot  notarius  ge= 
lioirt  (147). 

See-,  ce-ptrum  i  c/'.  sept-rum,  -iura) 
hd.  eyn  kouiges,  konnig-  sim.,  künig- 
(G)  -stap ;  kining-  (49),  eepter-  (8)  -stal) ; 
konnig-staup  (8),  -czepter  (7),  -riebe  t 
kunigiß  rüde  t  eyn  frieden-  l  gnadeu- 
rijß  (20).  nd.  koningcs  stafF.  bant  re3's 
t  gewalt  (9).  hd.  ce-,  sce-,  ze-,  cie-  (20) 
-pter.  eyn  sceptrum  (l32). 

*Seeptruni  morionis  [herba,  i.  typha) 
narrenkolben,  lie.'jsknospen,  n/..  lieseb^ 
dodden,  dousen,  dullen,  polsen  die). 

*Scephad.iuin  v.  Stipadium. 
*Seer-  r.  Sea-rabeus. 
*Seeruch  v.  Ceruehus. 
*Seeunia  v.  Scema. 

Seeuus  u'.  sevus  l  torvus  147,  stra= 
gus  l  torbus  136)  ags.  sceol-egi  (i3g), 
-begi   (94).    stugge,   stuyr,   struyff  &c. 

(147). 


SCI 

*Scia  (i.  coxa  121.  (lus  tayi'ov)  diecb 
(121,  Sum.).  eyn  swyn  luß  (23.  c/.  eia). 
Sciasis  (ta/ia(;)  Icnden  sncbt;  die 
geswulst  am  duMie  l  an  dem  dein;  s(  uclio 
an  dem  (üben  f  din;  s.,  ez  ist  an  dem 
ding  also  ein  ge.swulst  (4). 

Scybala  c.  Squibula. 
Scibile    kunstig    werk    (9).    konstig 
werg  (8).  kirnst  lieb  ding  (Gö). 

Sei-,  scie-  (20)  -bilis  wisse-ntlich 
(7.5),  -lieb  (HO  Xc).  lerieli  (20). 

*Scibi-  V.  Stibi-nus.  -um. 

*Scicad-es,  -os,  -us  v.  Sticados. 

*Scicinuin,  sincinnum  (74) ,  sici-  i 
sincin-nium  (ca.  m.)  sauek  eyns  myn- 
scbeu  (147).  eiutzeclitlicblide  0.  gedone 
(74). 

*Sciculus  {st.  siclus)  eyn  gewicht(23). 
*Scidropodes  v.  Chytropvis. 
*Sci-,  ci-   (75    varr.)  -dula    (^'.    sche- 
dula  Gl.  in.  cf.  cidula.  subsinea.)  ascaffa 
(Of.  6,  453).    leyterhaum  (64,  75). 
*Scie-  V.  Sci-bilis. 
*Scienicis  v.  Scenicus. 
Sciens  [i.  seius  (£.  v.)  ku-   (20)  ,  ko- 
(14)-n.sticb.  Ar/,  wissende,  wisßinde  (5^). 
Scienter  wissentlicb  (75). 
Scientia   hd.    nd.    wys- ,    hd.    wyß-, 
wissent-  (20),  wissen-  (75)  -beit.  hd.  kunst, 
konst;  weyssyniiikait  (1). 

Scientialis  sapientia  kunstrieb  wiß- 
bait  (65). 

Scientificus  wis-  (,5,  23),  weys-  (1) 
-sam.  wysßeubafftig  ^ö**).  hd.  kuust-wiser 
(6),  -ig.  künstricb  (4u). 

*Scies  (st.  seiens)  weys  t  gelart   (9). 

Scilicet  hd.  mit  namen.  nemen  (12). 
mit  ueme  als  (i32).  alß  (110).  das  ist  t 
das  magstu  wissen  (65). 

Scy-,  sei-  (74  &c.),  ei-  (23,  74)  .-Ha 
hd.  Sturm,  ain  se  t  ain  st.  (76),  see-st. 
hd.  nd.  see-,  sebe-  (18,4)  -storm,  -stürm 
(4, 74).  bulgbe  eder  storm  des  waters  (23). 
merimenni  sini.  (Gf.).  mere  wonder  (17). 
merwunder :  raub;  gepreche  0.  werffe 
im  mere  (74).  seistern  (17).  seytor  (22). 
ein  wal  imonstrum  marinum  (j).  scliyfi'^ 
brucb  (110).  eyn  clip  in  der  zee  (132). 

Scilla  (herba  q/'.  squilla.  gladiolus.) 
sceliawrz^  sebellaw  (Of.).  ags.  gla-  (94), 
gle-  (136)  -dinae;  glaedene  (94''). 
*Scima  (i.  vitium)  laster  (74). 
*Scinio  (aus  sindo  sim.  ?  cf.  scindera, 
olosericum)  sindaal  (98). 

*Scina  (cf.  mascus)   ags.   grima   (94, 
136);  weiter  u.  i.  nitatio  (136  . 

*Seindera  (cf.  scimo)  zindel  (20). 
Scindere  {cf.  ein-,  ci-dere)   hd.  nd. 
snideii.  hd.  sucycU  n  (1),  selniitzclen  (75), 
ryßeu,  reyssen,  spaldeu. 

Sei-,  ci-  (93),  si-  (3,  23,  4,  76)  (sca- 
q.  V.)  -ndula,  -ndola  (4),  t  -ndales  (76) 
hd.  scbindel.  bulzen  seh.  (75).  (scb.)  bret 
boltz  (68,  HO,  132).  bret  (23).  spelcz 
(20).  ags.  scidum  yd.  pl.  94,   136). 

*Scinedus  v.  Gluto. 

*Scingere  ( ans  scindere  X  cidere  ?) 
slaben  (9). 

*Scinici  v.  Scenicus. 
Scinifes  &c.  c.  Cimex. 

*Scinio  ((/'.  aspriolus)  aicborn  (75). 

*Scino  scliiua  sirn.  (Gf.  6,  499). 


SCI 

*Scino-men,-nem(Gf.)(au.s8eenoma?) 

zui    (104,    (!f.). 

Sei-,  ci-,  binsw.  si-ntilla  hd.  nd.  ein 
lunek;  hd.  f.  furß,  feurs  (110,  134).  eyn 
vonck  vuyrs  (132).  hd.  vun-,  fon-  (12), 
wun-  (9),  nd.  wn-  (23),  vu-  (22),  von- 
(11)  -ke.  fa-,  tig.  fn-ncken  (75'').  fungke 
(8)._fung  (17,  49).  ga-  (76,  !»i),  gna-  (104) 
-naist,  -naister  (91).  geneist  ^  gluns  (126). 
gneiöt  (93,  sim.  Gf.).  gn.-lin  (Das.,  V.  a. 
1618).  genstre  (99).  gla-  i  gle-nester  (Gl. 

a.    1418   Sm.).  glim   (2). 

Sein-,  ein-  ((j,  8,  9,  23)  -tillare,  -eil= 
lare  (23),  cinctilio  {prs.  76)  (i.  8plen= 
dere,  spondere  sie  6,  23)  hd.  nd.  vuu= 
ekeln,  glinstern.  wu-(20),  vo-  (i32)  -ncke- 
len.  vuken  (22).  lid.  funcken,  f.  stieben 
(76) ;  glesten  (110);  glin-ßern  (21),  -tiu-ru 
(13);  gliczern,  glißern  (18);  ge-  (128), 
g-  (126),  gna-  (Sm.  2,  97)  -neisten.  genster 
(i(»o).  gbensteren  ( 106 ).  zwitzeren  (i28). 
scbynen  (8,  10).  scbeynen  (9).  globeii  o. 
treffen  (6).  louen  (23). 

Scintillosus  (  Br. )  furicb  t  fungliet 
(20). 

Scintillula  hd.  fnnckelin  sim. 

Seiolus  wenig  ge-lart  (9).  -lort  (8). 
wisser  deiner  dinge  (75). 

*Scioter-us,  -ieon  (  125),  -ium  (ki.  ) 
van  urewerek  die  wijscr  (i47).  i.  sola= 
rium  sunnenseyger  (125). 

*Scipadium  (  cf.  stip. )  sebacbtzagel= 

Spil    (  74). 

Sei-,  seip-  (94a),  ci-,  sti-  ( 74 )  -pio 
(t/.  cippa)bengel;  traubenstirtzel;  trapp 
(i2G).  ags.  laefes  (94").  riehterstab  (74). 
stat  roide  (147). 

Scy-,  gew.  ci-phus,  scif-us  (94), -fus 
(136),  schiflFus  (Cf.).  ciuos  (21)  hd.  napff, 
napb.  kopff,  kopb  (7),  kop  (21),  cbelicb 
sim.  (Gf. ).  hd.  nd.  nap.  naep  t  scbyffer 
(19).  becber  (3).  bofbeker  ^  stop  (Chytr.). 
ken  (6.  st.  kan?).  ags.  bollae  {IL  c.). 
*Scira  (aus  sciurus)  v.  Aspriolus. 

Scirbum  v.  Cirbus. 

Scire,  eire  (18)  (f/.  eiere)  hd.  wißen, 
wissin  sim..,  können,  nd.  weten. 

*Scyri  {st.  siri)  korn-gruben  (125), 
-grub  o.  -scliutte  (88). 

*Sciria  v.  Stiria. 

*Scirifes  v.  Cimex. 

*Sciropedes  v.  Chytropus. 

Sei-,   l  SCri-(94),   si- (91,  Das.,  Alberus) 

-rpea,  t  -rpiculum  (Das.)  de  qua  mala 

conficitur  94,    136)   pinuzzina    (zeinnun 

flscellam  Gf.).    ein  gefloebter  korb  i,9i). 

bin-k.  (i.  alueUSDas.).  benne  (Das.,  Alberus). 

ags.  lebrae  ^136.  lebere,  laäfer  Bsw.  cf. 
seirpus),  lenb  (94),  eorisc  (IL  c).  surpie- 
ula  {i.  vimen  129),  -ulus  (Ki». ),  -olus 
(Ki''.)  zein-  t  korb-lein  von  binßeu. 

Scir-,  cir-,  t  seu-  (147)  -peus  sein= 
deyn  (9).  von  simcden  (17),  semsen  0. 
binsen(Kia.)gemacbt.  pinezin  (Gf.).  sebede, 
semden,  scbaffel,  pintz;  p.-,  biuz-,  sebd- 
iscb  (74).  byesicb  (147). 

Sei-,  ci-,  si-  (74,  109)  -rpus,  scirphus 
(iioij),  seupus  (q.  v.)  {cf  cirrus.  cippus. 
vlua.  veredus.  iuncus.  alga.)  luL  sym= 
mete(19),  simde  (17),  semden  (0,4),  semb= 
den  (114),  semde,  slecbte  s.  (8).  mere-s. 
sei.;  sereb  t  sendrieb  ci.  (7).  ein  sim= 
mern  21).  semsen  (Ki.).  sebede  (74).  sedme 
(75).  daz  rorz  in  der  semden  t  ein  schilppe 


SCI 

(lOj.  schelp  seem  (23).  scilpp  112).  schielp 
(13).  schelp  (96).  scelip  (8.))  sc-Iiilf  (3). 
hd.  bi-  t  pi-nuz  sim.  (Qf.),  bintze,  pintz 
^74,  75,91),  lange-  l  mer-p.  (74);  pinsen 
(4^  bintz,  mer-b.  (6,  68,  93),  hol-b.  (yj), 
punsi-h  (1).  pimilJ;  bim-,  var.  bin-ßen 
(7.5).  nd.  biese.  beisse  (20  i.  bieß  (132). 
boyse  22).  besen  (97).  bysem  (loo). 
bif'ndsp  (ivii).  siechte  (q.  cf-o.  sl.  semde 
8.  xt.  flechte?),  risch  (lO,  23).  ryte  t  rysse 
(13).  leber  (Gf.-c/.  scirpea).  schafi'tel  i74i. 
cirpus  i.  prius  eyus  fort  o.  füre  (102). 
Scis-cltari,  -sitari  hd.  nd.  erfaren. 
hd  forschen  (8,  9),  er-f.  ( 1  ■) ,  -furschen 
(20  I.  herfursen  (17).  hd.  vß  holn  sim. 
vnder  suchen  l  -vindeu  (20),  -sagen  {.^ic) 
i  -fragen  (6tC).  ondei'-soccheu  t  -fraegen 

(123). 

Sclseitatio  vorschiinge  (8,  9). 

Sei-,  hissvj.  ci-,  si-  (23,  (il.  m.)  -sma 
hd.  weiT-  (9.  21  I,  wirr-  (7),  wer-  (.5), 
warn-  (6),  irr- 1  abscliid-  (76),  abescheid- 
sim.,  abschaid-,  abeschnid-  (18),  abtilk-. 
varr.  abteil-,  t  abtrenn-  (e.i),  teil-,  deil- 
(20,  132),  zwey-  (110),  zweg-  (6)  -unge. 
nd.  werr-  ( 99 ),  wer-  (22),  war-  (23),  afi'= 
scheyd-  (23) ,  aflfsched-  (22),  deyl-  (11), 
entwedrag-inge.  zwei-,  twej'-  (23)  -dracht 
(8,  23),  -ndratht  (20).  zwitracht  des  glau- 
bens  (75).  tzwyst  (132).  strit  (100).  kyfi" 
(19). 

Sei-,  ci-  (11)  -smaticus  hd.  abe-,  ab- 
teyler,  -deyler,  -gedeylter  (18).  nd.  aff- 
de_yler,  -seheyder.  wcrrcr  (9).  keezer  (8). 
keetter  (11).  ein  irriger  der  da  crdenckt 
irrsal  (65\ 

Scissio  snidunge  (20i. 
*Scissitari  v.  Sciscitari. 

Seissor,  eis-sor,  -tor  (iio^i,  -or  (7fi) 
hd.  gewant-,  gewan-  (ui)''),  gwand-  (i34) 
-snyder  (17),  -schnider,  -Schneider. 

Sei-  t  eis-  l  ci-  (Gl.  m.),  ein-sorium 
(?'.  q.  nupagundium)  teller-  ( 64<',  bm.  ), 
deller-  (fit'*)    brot. 
*Sci-  V.  Si-stareia. 

Sei-,  si-  (22^'),  ei-  (3i  -ssura  (c/. 
fissura.  rima.)  hd.  snit  (cultri  1),  schnit 
sim.,  snyd  (19),  snide  (5^''),  snede,  snyed 
t  sniderwerck  (20);  schni-,  schnei-,  schi- 
(7)  -dnnge.  nd.  .?nyt  (23),  sned-e  (11,  22b), 
-de  (22);  wate  .'^chepe  (■«<.  seherpe?)  also 
an  eymen  messe  (22^).  snid- ^  schor-inge 
(132).  hd.  schnitz  (120),  zerrung,  var. 
zer-z.  ivestium  6.5);  riß,  rycz  (9  t,  spalt 
(7),  eyn  spalde  hauwe  (21),  schrotnng 
(110). 

Scissus  ge-snyeden  (19),  -sneden(ll), 
-spalten  (6.5).   toriten  (S.i''). 
*Scista  r.  Cista. 
*Scistiuellis  r.  Cistifellis. 
*Seit-a  (i47i,  -alis  (147,  Br.)  slang  die 
des  wynters   oer   huyt   aftrect    dat  alle 
andere  slangen  des  soniers  doin  (ut). 

Scitari  vndersuchen  (no).  ondersoe- 
chen  ( 132  . 

*Scitis  est  f/emma  viridis  coloris  (76). 
*Scitolabra,  situlabrum  (23)  {i.  loais 
qui  est  circa  fornacem  in  quo  est  aqua 
S,  4,  ahieobnn  c.  f.  fabri  in  quo  habet 
aquam  75)  ein  lesche-  (3),  lesch-grube 
(3,  4),  -grub  (74).  -trog  (75).  eyn  droch 
fore  dar  euede(V  der  smede?)  mit  water 
(23). 

'^Seytropod.es  r.  Chytropus. 

Seitum  «  decretum  Er.  &c.i  ban  (121, 
Gf.).  scita  giban  (Gf.). 


SCO 

Scitus  gewissen  (132). 
*Sciva  V.  Stiua. 

Sciurus  r.  Aspriolua. 

Scius,  sciens  (q.  cf.)  hd.  wiß-,  wiss- 
ende, -ender,  -euer  (5) ;  eyn  wis-er  [  18), 
-ser  (75);  weyssinnig  (1).  nd.  wittende, 
wetich  (11),  eyn  weter. 

Sei-  fast  überall  nach  Sco-. 
*Sclaph-  V.  Selau-onia,  -us. 
*Selare-a,  -ya,  -gia  v.  Scariola. 
*Selauia  v.  Sclauonia. 

Sclauina  (/.  amphibalus  Br.,  Gl.  m.) 
V.  Leetega. 

Scla-uonia,  t  -uia  (75),  -phonia  (3) 
hd.  wyndisch,  windesch  (67),  wendeß 
(133,  152),  daß  wendische  (3),  winden-, 
wenden-,  nd.  went-,  sclauen-  (6,  110,  132) 
-laut. 

Sela-uus ,  -phus ,  slauus  ( 5^  ),  t 
seolauus  ( 74 )  hd.  nd.  eyn  went.  hd. 
wiuit  (127),  wi-  (74,  75),  wy-  (13),  we- 
(5^,  4,  75)  -nde;  windisch-er,  t  -man 
(74);  wiend  (7).  schlaff  (tJ). 

Selerotis  r.  Soleratiea. 
Sclingere  r.  Singire. 
*Selitella  (c/.  elitella.  fori?)  rof  (109). 
*Sclopare  (,vt  sues)  smatzen  (125). 
Sclopetum  v.  Manuarium. 
Sclopus,stlopus  das  klepffen,backen= 
schrantz ;  hacken,  nl.  hantbussen,  cinck- 
roer  (116). 

Sco-ba,  gew.  t  -pa,  t  -ps  (2)  hd.  pe- 
(1,  2,  75),  be-,  hd.  nd.  bes-,  bces-  (11) 
-sem.  nd.  bes-seme,  -ine.  bes-am  (18),  -en 
(6,  69,  70,  76)  -eme  l  byrck  (arbor  19. 
cf.  Gl.  ra.  6,  126).  beysum  {'21).  kere 
bessern  (8).  scuppe  (lOs). 

Seob-,  scop-,  scab-  (1)  -are,  l  seo- 
bere  (75),  -pere  (65)  hd.  ehern  (1),  kern. 
hd.  nd.  keren  (mit  dem  besem  75).  kerren 
(99).  bessemen  (23).  feggen  (64).  veghen 
^22).  furben  ((>). 

*Seobatio     (/.    seomma,     cauillum) 
schol)l)e  iKii.). 

Scobina  ein  groß  fiiiel  (iio''),  fyel 
(uo)  f  seege.  eyn  groisse  vijle  (132).  ein 
raspen  (128). 

*Seobinare    seegen    1110,    132).    fihe- 
(uo'O,  fye-  (iio),  vij-  (132)  -len. 

Scobs,  scops  (8,  BM.)  (X  scopus. 
cf.  rudea)  ein  schabe  (20).  schab  (G). 
gemil  (75).  muUe  {vas  16.  aus  mulde 
X  gemulle  sim.).  ge-m.  o.  meynunge 
(X  mengunge?  X  scopus?  8,  9).  be= 
sehawunge;  sorg;  schade  (9).  uz-  i  ur- 
bora  (Gf.).  .staub  (88,  110).  feg-et,  -mel 
(110).  seg-mel,  -gnist  (88).  fulnus  (68). 
vuylniß;  dreck;  seegmeel  (132).  ker-ot 
t  -at  (75),  -ocht  t  -et  (75^),  -acht  kirach 
(1.  cf.  keraeh  Ob.  776).  scherteisen  (bm. 
757).  der  seliaven  yser  of  beytel  («'.  bi= 
pennis  1471. 

*Scob-,  seop-ula  pesmel  (75).  haß-  o. 
gewand-bürst  (iis). 

Scodi-eia,  -tia  v.  Seuditia.  Gra= 
batum. 

*Seoerisuin    ( color,    cf.    saoserifos, 
eriseus  Gf.  4,  279)  grauuiz  (i04). 

*Seogilo    (cf.  Gl.  m.    6,    124b)    mahal 

(Gf.   2,   650.   cf.  6,   420). 

=*-Seol    ( aus    scalprum  ?    scops  ?    cf. 
fudir)  sehurpHscn  (Sum.). 

Scola,  schola  hd.  schu-,  sehe-  (21), 


SCO 


519 


schoe-  (20)  -le;  schuol  (7ö),  schoil  (18). 
schoell  (132)  schoel  (23).  eyn  scola  (22). 
schola  publica  ein  gemeine  schule  o. 
ein  particular  (125). 

*Seolapus  ( si.   scopulus )   eyn   groß 
steyu  (18). 

Scolari-s,  -um  hd.  nd.  schu  - ,  scho- 

(18,  22),  schuo-  (19),  schul-  (G),  schu- 
(21)  -1er,  {  sclmlersse  (20).  scoelre  (11). 

Scolasticus  schuolherre  (9.^?).  schoel- 
(."),  23),  schoil-  (132),  nd.  scoel-,  hd.  schul-, 
schule- (133),  schol-  (18) -raeister.  sehoels, 
scolaster  (147).  seholasticae  exereita= 
tiones  seliülubunge  (20). 

*Seolauus  v.  Sclauus. 

*Scolia  haußgestutt  (74). 

*Scoliasmus  (herba,  cf.  sq.?)  sceisola 
f  eeisalo  (i3i'',  Gf.). 

Scolym-os,  -us,  scolimbos  (94a),  ; 
strobil-ius  (Ki".),  -us  (Kl''.)  strobeldorn 

(114.    Ki.   sim.).   welsch-   (128),   gold-   (Pr.) 

-distel.  ags.  se  umbrada  thistel  (94»). 

*Seolipodium   ( aus  polypodium  X 

scolopendria)  steinpharn  (lOn). 
*Seolonia  v.  Aldonium. 

Seolopendra  {cf.  sq.)  assel  t  atzel 
(Ki.).  nassel  (ii4.  Kl,),  meer-n.  (Ki^.).  os= 
sei  t  azel  (ii4).  oratzel  (135).  langer 
ohren-mutzel  (i35) ,  -mittel  (H6),  orn= 
muckel  {i.  seps  v.  a.  ig  18).   mittel  (Pr.). 

Seolo-,  seole-,  stolo-,  solo-  (87, 100), 
scalo-  (7ö)  -pendria,  scolo-pendra  (95), 
-pendrium,  -pordria  (10,  17j ,  scoli- 
pendia  ((j).  -podium  'q.r.j,  solo-pendia 
(  7  )  .  -  raga  ( 9  ) ,  stolopend  -  ia  ,  -  a, 
Stolapendia  (17),  eale-  ("ö-'^bc)^  calede- 
(75'')  -pendina  li.  lingua  ceruina,  rorr. 
teruia  75  )  (  Glossier ungen  unwesentlich 
gekreuzt)  hirzes-  (loi ,  Gf.) ,  hirz-  (87), 
herzes-  (95)  -zunga,  l  -würz  (Gf.).  hirs- 
(9),  huz-  (sie  100)  -worcz.  hirtzs-  (7), 
hircz-  i]7,  75,  153),  hercz- (12),  herczen- 
(13i,  hertzin-  (75''),  hirs-  (Sum.),  hir-  (10), 
roß-  (7,  17  &c.)  -zunge,  -rung  (sie  7), 
-ung  (75»'=).  hirschenzung  (111).  hirßung 
(6).  rustunck  (18).  ras-  (5),  res-  (23), 
rozen-  (22)  -tunge.  sehalring  (9).  stein= 
faren  (ii4  sim.).  miltz-farren  (Fr.),  -kraut 
(Ki.). 

*Scol-,   StiO-    (74,    Br.,    Gl.    m.)  ,    Stillo- 

(74,   76),   stilla-   (74)    -pus   (aus  sclo-, 

stlo-pus  X  colaphus?)  einplasung,  ge^ 

swulst.   g.    l  pleung   des   mundes   (74). 

i  wange  (23).  inflatio  oris,  vnde  Nee  stiopo 

j  tumidas  intendis  rumpere  buccas  f  brae= 

j  GEIS  (Gl.  m.),  braehas  (Br.)  cf.  mala. 

i      *Scolusa  [ans   sclusa)   disch;   gewer 

des  Wassers  (74). 

Seomma  spätzle;  Schmitz-  l  spey- 
wort  (126). 

*Scona,  schona  (19)    (aus  scotoma? 
eseanea?)  eyn  schoyd  (19).  schade  (20). 
*Seopa  (scops  ki.  cf.  scoba.    asion.) 
schußuyt  l  ranßeule  (125). 

Seopa  regia (Äerirt)  buckel  (74).buch- 
;  kohl,  -spick,  -lattich  &c.  (i43).meusdorn, 
jkeerbesien,  brusch  (116). 
I        Scopare  r.  Scobare. 
I       Scoparius  kerer  (7).  stuben-k.  i  beßen= 
j  binder  (120). 

I      *Seopatio  kerr-  t  reyn-unge  (20). 
Scopere  (Br.)  v.  Scobare. 
Scopetum    eyn   beßem   platz    (68); 
j  bessem-plaets  (132),  -stede  (i47). 


y 


L»0 


SCO 


*8t'opeu8  lii's.-^iins  (i47). 
♦^ScopoluB  r.  ScopuluB. 
'ScopoBUS  r.  ScopuloBus. 

Scopa  r.  Seo-ba,  -bs,  -pa.   Rudea. 
'Scopula  c.  Scobula. 

Scopulare  (/.  capellare  oi.  m.  (./. 
ac'opulus^    i/ii(>ii  /  vi'vbi'rgt'H   (9  nim.). 

*Soopul-  '■•  Rup-ositas. 

*Scop-ulosus,  osiisvdl  b('ssemcn(U7). 
ScopuloauB  voll  rut/.iii  vnd  houclen 
(i:»--'). 

Scop-uliis,  -olus  (Gf.)  {i.  scrupulus 
13,  emiiiens  saxiiiii  l  purf/amentnm  auri 
t  cm'uslihet  metalli  76.  c/.  scopulare, 
scolapxis)  /nl. nd.  t-yit  groz  siiii. ,<^rot  stoyii 
u;/V  ///  a(l^M).  oyn  hoch  yi)ic/.ick  stoyn 
yli  (loni  wassci-  (4).  aiii  hoiior  sijitziger 
tVIt;  (7ü).  ein  sp.  schroffe  (Das.).  cyii  hoch 
»]m-/.  steyn  o.  berg  (8),  berk  (9).  eyn 
hulcz  sp.  st.  worg  ;.sic  17).  stcyn-ruczc 
(^20,  132),  -rut.'icho  (19).  nihcko  (loo). 
röche  (99).  hobbel  (19).  houel  (20). 
sauczstcyn  i  kyssel  (13).  fahl  (6).  felsch 
(7).  gellcuder  fclß  (9i).  schröpften,  grolJ= 
stein;  raynigung  des  goldes  o.  ander 
nu'tall  (74).  fluah;  fluati.^coronno  (-olis 
CA.).  kcpff'er  (6t,   V2S). 

Scopus  der  zweck  am  schießreiii  (,i:!.t). 
eyn  parck  dair  men  nae  schuyst  (132). 
perck  da  man  nae  sehnt  ,107).  zil  o. 
tescht  (91.  i.  q.  täst  Fr.). 

*Scorcia  v.  Scortea. 

*Scordal-is ,  -us  ((;i.  m.),  scordixlus 
(/.  ferox  147)  frech  l  grulich  (^20).  wreet 

&.C.    (147). 

*Scord-euni  v.  -ium. 
Scordiscum  &c.  r.  Sordiscus. 
Scord-ium,  -eum  (17).  schordium 
(47),stor-clium  (7i\  -dion  (9)  knoblauch 
(74).  knabelach  ^17).  wild  knobelauch  (9). 
wilde  clobc'lonch  ( .Sum. ).  clufloch  (,  47  ). 
lachen -knoblauch  (i26  &c.i.  wasser-kn. 
iFr),  -batenig  (,116  &c.),  -bethonien  (i26). 
kolsame  (,8.5). 

'■'Scordo  V.  Lureo. 

'  Scordonia  [i.  calamintha)  bergmuntz 

(143). 

*Scord-ulus  v.  -alis. 
*Scorea  r.  Scoria. 

*Scor-ea,  -ia  (^Gl.  m.)  {i.  7.  scuria) 
Stadel  (,Gf.  1. 

*Scorel-lus  (94»,  Gf.),  -us  {auis)  ags. 
amore  iGf.);  em-er  (94,  136),  -aer  (Hpt. 
5);  düdhamer  and  feldepare  (94»). 

^Scorepta  v.  Noli  me  tangere. 
Scor-ia,  -ea,  -it  (47),  asc-,  ast-oria 
(,(/.  V.)  [t-f.  litargirum  1  der  brant  (88. 
110),  o.  abgang  vom  metall  (110)  kant 
0.  vnsubere  des  metalß  (88).  hd  nd. 
sinder.  s.-steyn  ( 7 ),  -sten  (12).  sindel 
steyn  (21).  isen-s.  (93,  Gf.).  eyn  sender 
steyn  (18).  sintter  (1).  sindele  rioe).  syn= 
telen  uyt  der  smede  aevcn  (147).  lul. 
§lage;  hamer-sl.  sim.,  h.-slayck  1^19), 
-slach  (11).  slag-ge  i22),  -en  (23).  eyn 
slag  1,21).  hamelslacli  (20).  fulnuß  (68). 
vulnyß  t  dreck  ( 132 ).  cop-peroc  (47), 
-eroth  (85). 

*Scor-ia,  -tia  Gl.  m. )  oelyvat  van 
|eder  gemaect  (I47). 

*Scorina  v.  Scorpina. 
Seorio  narre  l  thore   (9).  nar  t  tore 

(74). 

*Scoriosus  vnsawber  (74). 


SCO 

*8corith  r.  Storith. 

♦Scorium  (.•>•/.  -ria?)  den   röste  (,30«). 

*Scornicus  ( </.  acenicus  ?  scorrllis 
sifu.f  itai  scorno?)  sclienflich  .-^pd  i9). 
spiel  (8). 

Scorpena   c.    Serra.   Noli  me  tan 
gere. 

*Scor-pina,  -ina  (,9)  [cf.  sq.)  blyde  ( 
boge-n  (8),  -r  (9).  bilde  bagiinge  hemcl 
czege  dorn  pife  v'giftig  dier  (17;. 

Scorpi-o,  l  -US  (Gf.  &c.),  schorpio 
^22'^)  srorpi-o  (21),  -on  (g5,  110), -an  (^ü), 
-e  (ö"**).  schorpi-oen  (,147),  -on  (,125),  -e 
(22'').  scor-po  (Gf.),  -p  (46,  91),  -pe  (22). 
schorpp  (74).  storpph  (1).  stork  (.scork? 
7).  wcrre  i.st  ein  vergifftiger  wurmi'  (,7.5). 
eyn  ader  (,23).  schylpade  (12).  schilte= 
brot  (^77).  serpeut  l  geysel  (,132).  ta- 
(12,  75,  93,  95),  to-  (74),  ha-  {aus  tha- 
10),  da-  (7)  -rant.  tarauth  (6).  eydeß 
{IH  &c.).  cdische  (,.^)).  eyn  vergitt'tigcr 
wurm  (li).  virgipftc  dir  l  dorn  pusch 
(,8.  c/.  tjrc).  gyftig  tyr  (9).  hyincl-  (9), 
hymniel-  (8)  -zeichen,  stynchelinck  t 
bersek  {piscis  '10).  bersche  (19).  ver- 
gj'ft'tes  t  gelubtes  geschoß  (,  -us  74 ). 
fcuijnt  geschot;  roide  myt  knopcn  ind 
esten  (i47).  eyn  gclipt  pyle  (,17.  cf. 
sieops).  armbrost  (91,  111).  grymegays= 
sei   (74). 

Scorpionarius  icf.  balistarius)  arin- 
brotitschütz  (9i),  -borstyrer  (125). 

*Scorpt-  V.  Scort-ator,  -um. 

*Scorrilis  {i.  incastus  t  inpudicus  3, 
aus  scurrilis  X  scortilis)  hd.  bn-.  bo- 
(5)  -bisch;  })ubischen  (^1).  bufi-chs,  verh. 
-seh  (3).  bubsch  (7,  70 ).  bobiß  (21). 
beoffs  (18).  bifuß  {sie  17).  boues  (23). 
horuscheyt  (22). 

*Scortare  v.  Proeare. 
Scortari   lid.   vu-kusclien   (8),   -kew= 
sehen  (9),    -kuscheit   dun   .sim.,    hurerey 
triben  (^75).  ml.  bosheit  don. 

*Scortarium  hurhus  (,8).  huren  haws 
(9). 

Scortatio  hor-unge  (5),  -lug  (23). 
hör-  l  bob-erye  (18).  hur-erey  ('75),  -lieh 
lebin  (8),  -enslich  1.  (9). 

Soor-,  scorp-  1 76)  -tator  {cf.  scor- 
tor)  hurer  (8,  9,  75).  ruffi-gan  l  -an  (75). 
scirno  (Gf.). 

Scortatorium  m\  huren  liuß  (68, 
110).  bordecd  (132). 

*Seortatrix  hur  (70). 
Scor-tea,  -tia,  var  -cia  (64)  watsack 
t  lederincr  inantel  (91).  ol-,   var.   el-faß 

(64). 

*Seortearius  ( cf.  corrigiarius )  ry= 
meusniiler  (125). 

Scortes  (/.  seudicium  74,  crnda  peh 
li.s  9,  p.  arietis )  weders-wel  (20),  -uel 
(11),  -huyt  (147).  wiederfei  (74).  buckesch 
veel  (19).  schoff-el  l  -haut  (74),  -hut 
i75ahc).  schobczen  haut  (75*1). 

*Scortesus  {cf.  scortea)  budel,  seck= 
lyn  (147). 

Scor-tia,  -zia  (Gf.)  {cf.  Dz.  wtb.  3 11) 
riut-a  ((Sf.).  -e   (Sum.).   aspunrinda   (i3i). 
Scor-tia  v.  -ia,  -tea. 

*Scort-icium  t  -um  huren  Ion  (75). 

*Scortilis  bubiscli  (70,  134). 

*Scorto  horer  {b"^). 

*Scort-or,  t  -ator  (  74 )  boue  ( 23 ). 
gailer,  gogler  &c.  (74). 


SCR 

*Scorto8U8  (cf.  scoriosüsX  scortari) 
vnrayner  (74). 

Scortulumeyn  cleyn  hoerchen  (132). 

Scor-tum,  -ptum  (76)   bubbiii   (64). 
ein  hursciie  frow  (65).  pecke  (8,  9). 
*Scorzia  v.  Scortia. 
*Sco8sa  schoß  /.    grabatum   o.    stab 
daran  «ich  ein  kraiuker  lielt  (74). 
*Scotanuin  v.  Cotinus. 

Sco-tia,  (jeio.  -cia,  -sia  {'2rl'\,  icoeia 
( 1 )  hd.  iid.  schoten-,  scliott<'n,  Schot- 
tes, 132),  schotte-  (10),  schoter-  (12), 
scoten-  (17)  -lant.  schotten  (5^). 

Scotica  V.  Scutica. 

Scotoma  das  schwimelen  (125). 

Scotomaticus  acc.  pl.  zoranouga ;  7. 
pl.  gib-,  gist-otfotoro  (Gf.). 

Sco-  (74,  Ki.,  i5r.),  scho-(i3o)  -tomia, 
SCO-  (Gl.  m),  scu-tonia  svind-sucht  (75), 
-elod  (130),  -ung  ^  augenfinstrin  (74).  be= 
swyndeling  t  amechtunge  (19).  svyme= 
hinge  [i.  vertigo  20).  bezwuginge  (11). 
*Scotosis  daz  ist  dar  abe  der  man 
mit  schonen  äugen  nicht  gesiebt  (4). 
*Scotum  symbolum  lach  (si). 

Sco-,  scho-  (  08  )  -tus,  -tos  ( .5^ )  {cf. 
strotus)  Jid.  nd.  schotte,  lul.  eyn  schot, 
schütte  (18).  .scaten  land  (7). 

*Scrabera  (</.  scab-)  gryndt,    rawde 
(74). 

*Scrab-eus,  -ius,  -io,  -o,  -ro  v.  Cra^ 
bro.  Scarabeus. 

=*=Scra-phia ,   -fia  skelua  (131^,   i4i). 
skeula  (Of.^. 

Screa  nyes-e  t  -unge  (20).  rusterun= 
ghe  (19).  reynsinge  (11).  hd.  rotz,  snodel 
(133,  152),  schnode-1,  -r  (67,  134),  schnew= 
tzet  (74),  Speichel  (110). 

Screare  rachison;  rewchsen  (Sm.  3, 
10  55.).  rexenen  (108).  gragsen  (128).  reyn= 
sen  (11).  rusp-  (12,  65,  110),  ruwsp-  (65 
var.),  außrusp-  (lu),  rnst- (8,  19),  rewst- 
(19),  sich  munt-  (lu),  kod-  (126),  seif- 
(75)  -eren.  reusplen  (88).  reyßpeln,  spur= 
tzen,  naßesneutzcn  (74).  hd.  snu-,  schnu-, 
schni-  (07),  schny-  ( 70 ),  schnew-  (1,  74, 
134),  snuy-  (132),  spi-  (88)  -tzen,  oft  die 
nasen;  snodeln.  snuben  (12,  23),  snuuen 
(22)  dy  nese  (22,  23).  nyesen  (20).  vß- 
werfl'en  (20),  -spyen  (67,  88),  -spuwen 
(68).  anß  speyhen  (66),  -speyen  (70,  134). 

*Screatio    rachizunga   (127).    ruster- 
(5b,  8.  9),  nyes-  (20)  -unge. 

Screator  reuspler  l  koderer  (126). 

Screatu-s,  -m  {i.  polipus,  eatarrus 
5^)  hd.  snuder  (1,  2),  schnuder  (6),  sno^ 
del  ( 17 ) ;  eyn  sn.,  snudel  ander  nasen ; 
snuppe  (."ib),  reuspluug  ( 128_).  nd.  eyn 
snoppel  kyl.  ptc.  gesnuczt  (17). 

*Screna  {st.  strena)  hant  gifi't  (18). 
dat  nige  ior  (23). 

Seriba  hd.  schrifft-,  geschrifft-, 
gschrifft-  (65  var.)  -wyser,  -weyser. 
-weißer  (i5i),  -weise  (75).  schrift't-weiß 
(75),  -kluger  (4),  -luger  t  -weyser  (74). 
schafft  wise  {sie  5).  recht  schreyber  (1). 
ein  gelert  schriber  (68).  meister  (100). 
m.  scriber  (20).  gelartir  0.  wirdekeit  (8). 
Scribatus  hd.  schribe-rie  sim.,  -ampt 
(20).  schriuerie  (132)  scriuer-ye  (22), 
-inge  (23). 

Scribere  hd.  schri-,  scri-  (20),  schrei- 
ben, nd.  scriuen.  fnrsagen  t  bestellen 
(20).  v'meßunghe  {sie  19). 


SCR 


SGR 


scu 


521 


Scrib-,  seribi-  (kü.)  -lita  (cf.  erispa. 
artolaganus.  pastile. )  strubli  (iioijj. 
stryb- (iioa),  sträub-  (ii5,  Ki. ),  streub- 
(135,  Hen.,  Das.)  -liri,  -Iciu  (i35).  striblin 
gebachens  (iiG,  128).  ein  g.  streüblin,  g. 
t  buchen  kiiclilin,  forte  (Das.).  tarte 
(Das.  cath. ).  dard  (Hen.).  straub-entzen 
(112,  U5),  -en  (v.  a.  1618).  ein  wähen 
(i2(>,  Ki'^. ).  waheii  (iie).  kroppel  (Fr.). 
keükuocli  (91 ). 

*Scrin-arius,  -iarius  (Br.),  -iator  (7.5) 
scliryn-er  (75),  -niacher  (iio  nim.). 

Scri-,  schri-  (93)  -nium  Ärf.  sclirin, 
Schrein,  schin  (G),  kist  l  beiieltniß  (gs), 
schancii ,  schaiig  (13.'-,  152).  nd.  scrin, 
scren,  sclivicii. 

*Scriptini  außdiinglich  (74). 

Scriptio  scribunge  (20). 

Scriptitare  vil  (110),  dick  vil  (68) 
scliribeii.  dickwijl  schryuen  (132). 

Scriptor  hd.  scliriber,  kantzelschreü 
ber  (111 ).  nd.  scriuer. 
*Seriptorale  v.  Scripturale. 

Scriptorium  {cf.  forulus)  hd.  schri- 
be-,  sclireib-,  öchriff-  (20),  nd.  scriuer-, 
scriji'-bret.  scrib  brat  l  sc'pb  zug  (6). 
schrib-zug  (75),  -zeug  (110).  canter  (104. 
cf.  cauter?). 

Scriptura  lul.  sclirift't,  ge-schr.  (75). 
nd.  scrifft.  sacra  pagana  l  s.  ser.  heyle 
scrifft  (5''). 

Scripturale  hd.  schribe-,  schrib-, 
scliroib-,  schriff-  (18)  -messer.  nd.  scriue- 
(23),  scriuel-  (221^)  -mes ;  scriftmest  (22), 
schrijffinetz  (132). 

Scriptus  ge.schryeben  (19). 
*Scrirpea  v.  Scirpea. 

*Sero-,  stro-ba  \nur  in  74  und  den 
Mainz.  Hfifi.;  aus  d.  scii raube  V  cf.  serofa? 
strobo  Cri.  m. ?  ander. 'i  scroba  ib.)  hd. 
leyr  (74) ;  arm-brust  (9),  -brost,  -prost  (74) 
winde. 

*Scro-,  insero-bare  {cf.  sq.)  der  ver= 
cken  wrueteu  (147) 

Scro-bs,  -ps,  -bis  (20)  knie  (20).  cuyl 
(110,  132).  kyler  (aVc  68).  scoll-e(V.uouea 
Sum.),  -0  {(it.)  aus  scnlvn  latere?  oder  in 
gew.  Bed.  cf.  scrobs  =  scobs  Gl.  m.  ? 
difthus  (23)'.  mort-  (9),  morder-  (8,  9), 
sau-  ( '.  scropharvirn  75 )  grübe,  der  ver^ 
ckens  kuyle  die  sy  wrueten  (i47).  eyn 
shmgeu-,  uater-  (75)  -hole  (8,  75)  -hale 
(17),  -loch  (75).  eyn  fore  span  (8,  17.  cf. 
scroba  ?). 

*Serofarius  v.  Scropharius. 

*Scropatum  v.  Scrophatum. 

*Scropula  i\  Scrophina. 

*Scro-  V.  Seru-pulosus,  -pulus. 
Sero-pha,  -ffa  (51*,  75),  t  -phus(76), 
l  -uua  [  Gf. )  hd.  suwe,  suw,  su  (Gf.), 
sauwe  (151,  152),  saw,  sue  (8),  ßoghe 
(125).  soeghe  (132).  soog  (99).  ags.  sugu 
{'Ml.  ruga  (136).  sweyn  (9).  swiu ;  swiiis 
muter  t  sehwinsmutter  ;  lose ;  zuchtel 
(75).  looß  o.  moor  (i26.  Das.).  loos,  tausch 
[cf.  Gr.  wtb.  2,  855),  kosel,  suckin,  inuck 
(112).  mocke  (ö"^).  muke  (5).  eyn  böse 
druse  (4). 

*Scro-pharius,  -farius  {v.  flabanus) 
vercken  verwaerre  (147). 

^Sero-phatum,  -patum  (74  &c.)  {cf. 
serupus  &e.)  koren-  (9),  born- (8) -seil, 
prunnensayl  (74). 

Sero-phina,  t  -pula  (no&c.)  (schaeff 

UlEFENBACH    GlURBARIUM. 


missv.)  ein  schaff(iio),  Schaf  110^),  schaeff 
(132),  schauff  (68).  ploich  der  tymmer= 
luyde  dair  myt  sy  voeren  rythen  in  dat 
holt  (147). 

Scroph-,  scrof-  (4,  74),  schrof-  (93, 
Auz.  8,  406) -ula  (t/.  scropha,  glandula) 
böse  druse  (4,  An^.  /.  c).  truse  (7).  druoss 
(93).  trieß  (76).  drosekyne-,  hege-dr. ; 
schroffelen  {pl.  8.5^).  widdergeude  (7). 
wider-gend  (93),  -gent  (6).  mer-,  ferch-, 
sutz-lein  (74) 

Serophu-,  scropho-  ( 74 )  -laria  i. 
crassula  minor,  faba  inuersa,  teleph= 
iuin,cieotrinuin,vineatica  semperuiua 
(144)  {cf.  marrubium)  braun-  (114),  seu- 
(91,  125),  bruch-  (144)  -würz,  knaben-, 
zumpeii-,  wund-,  .s.  iohanns-kraut,  bonen- 
blatt,  fotz-zwang,  -wein  (144). 

Scr.  minor   ((;/".  favelago^   blatter-  t 
meien-kraut    114). 
*Scrotina  i\  Scrvitina. 

Serotum  der  balg  (9i). 

Scru-,  stru-pulare,  scrupulari  (75) 
hd.  vnder  viudeu,  t  besvveren  (20). 
onder  winden  lllj.  argvvon  haben  (75). 

Serupulositas  zwifelung  (118).  nauw- 
l  swair-heit  (i:i2). 

Seru-,  scro-  (iio-M  -pulosus  zweyuel= 
haftig  (9  .  zwej'felhefftig  (64).  ein  vn^ 
gcruwiger  (scr.  in  conseientia  65).  arg= 
wonig  (75). 

Seru-,  sero-  (  1 1 0  ),  stru-pulus  ein 
sant-  //(/.-stein,  -steiidin  (75!'),  nd.  -steue= 
ken.  schiner- ( 93 ), schiner- ( .sie?  Ob.) -stein, 
zweyuel ;  hindernisse;  cleyiie scharf steyn 
(9).  ein  klein  steinlin  o.  zwyfel  (110  s»h.). 
zw.-haftig  (8.  X  -losus).  grien  (128). 
rudelsail  (scr.  so.  cf.  sq.).  argwon  (75). 

*Scrupus    (i.    lapi^    &c.    Br.  cf.   prc., 
struppus)  ruderseyl  (64). 

Scruta  grempelwerk  (112).  alter 
grumpel  (Fris.).  alt  gerum-el  (Das.),  -mel 
(128),  -pel  (Ki.^.  steck  (125). 

*Scrvitabilis   erfar-   l  erforscli-  (110), 
ondersoeke-  (1321  -lieh. 

*Scrutabundus  vnde-  (.s?>  20),  ondev- 
(11)  -vindich. 

Scrutari  Inl.  er-,  her-farn;  furschen 
(19),  forsclien  (8,  9),  er-f. ;  be-  (9),  er- 
(65V  vnder-suchen.  nd.  er-varen,  -voren 
(23). 

Serutaria  gremplerin  (112).  giimpel= 
fraw  (Das.). 

Serutarium  v.  Forum. 

Scrutarius  gre-  (112  sini.),  gü- (Das.) 
-rnpler. 

Scrutator  er-farer  (110),  -forscher 
(4,  6s).  ondersoecher  (132). 

Serutatrix  erforscherin  (68).  onder= 
soekersche  (132). 

*Seruti-einiuin  v.  -nium. 
*Serutieum     caieker    {pharetra)  die 
ruw  is  (147). 

Scru-,  scro-  (17),  seru-  (75  varr.) 
-tina,  serutinia  (/.  Uiigua  lihre,  lib= 
ripens  75)  wagezungcn  (75).  waug  ziinge 
(67).  hd.  ein  z.  an  eyner  wagen  [11).,  in 
der  wag. 

*Scrutinis  (z'.purlupa ;  ef.scrut-inum, 
-um;  -ulus  &c.  01.  m.)  kaldune  (23). 

Scrut-,  /  scrutic-  (74)  -inium  hd. 
er-farung,  -forschung  (58,  110),  -fur= 
schunge  (8),  -vorsunge  (5^) ;  fursschunghe 


(19),  farsch-  (G),  besuch-  (9),  aisch-  (75), 
prüf-  /  vndersuch-  t  vndervind-  (20) 
-unge.  onder-fraginge  t  -soechinge  (132), 
-vindinge  (11).  ervoringe  (23). 

*Serutinum  (/.  om-asum  3,  -entum 
75.  cf.  scrutinis  &c.,  cirbus)  kroß  (75). 
gecrose  (3,  75)  vom  kalbe  (kalte  sie  75^) 
0.  anders  (75).  su-  t  se-Icze  (3). 

Serutulus  vcrckens  buyck  wael  ge= 
stunght  (147). 

Scrutum,  strutum  (74)  {pl.  i.  exta 
Br.  cf.  prc.  (See.)  armer  lüde  kleit  (19), 
lut  kl.  (75),  lute  wat  (8),  lewte  gewete 
(9).  derem  (97).  hader  o.  armesklaide 
eins  armen  (74). 

*Serutus  v.  Struthium. 

*Scudatus  {cf.  -ti  Gl.  m.V  scutatus?) 
schylt  (19j. 

Scu-,  seu-  ((it.)  -ditia,  -dicium  174, 
Gf.,  -rcium?  23),  seodicia  (64)  (/.  ligo 
23,  fosso-,  fossa-rivim)  howa  (Gf.).  ein 
spat  schautiel  (64^'),  pfudt  schuffei  (641»). 
schüffei  (74.  V.  scortes  X  schof-fel!). 
hacke  (23).   ags.  strath  (Gl.  Aeuv.). 

*Sculieus  (•/■.  scalus?  scutellariumj 
schuosßel  korpp  (19).  scottelcorf  (11). 
*Sculpar  schräg  (74). 

Sculpere    hd.    graben,    vß-,    form- 
(75),  furm-  (1)  -gr.,  t  -machen   (75).   nd. 
grauen,  hd.  sniczen,  reynigen  (8,  9). 
*Sculp-io,  -itor  v.  -tor. 

Sculponea  {cf.  culpo.  pero.)  filtz- 
schuoch  (61  sim.),  -schu  /  socke  (125). 
streifling  (lu,  Ki.). 

*Sculp-rum  (93),  -trum  (16)  {aus 
scalprum  X  sculpere?)  grubel  iscn 
(93).  snyt  incßer  (IG). 

*Seulpt-atus  (•.  -ura. 

*Sculp- ,  scul-  (loo)  -tile  hd.  bild ; 
gegrabin  werg  t  aptgot  (17  sim.);  ge= 
snyczyt  ding  (l,  .')^) ;  maylunghe  (19). 
nd.  bilde  (132),  malinge  (11). 

*Sculpt-ilio  V.  -or. 

Sculptilis  hd.  gegrabin,  -en;  greb= 
lieh  (7).  nd.  ge-,  be-grauen. 

*Sculptim  vßgrab-  (110),  vyßgraue- 
(i32)  -lieh. 

*Seulpt-io  V.  -ura. 
Sculp-tor,  -itor,  -io  (110, 132  ,  -tilio 
(66  &c.)  (/.  formex  1)  hd.  greber,  gra= 
ber  (1),  formen  gr.  (5^),  byld  schulder 
(68,  iiü),  stainmetz  (76).  byldensuyder 
(132). 

*Sculpto-,  scultu-  (Gf. )  -rius  (/.  breue 
scutum  104)  prort  (104).  port  (Gf.).  /.  e. 
scutum  scidptum?  margo  scuti? 

*Sculp-trum  v.  -rum. 
Seulpt-ura,   -atus,   -io,   stülp tura 
{alph.  se-  76)  hd.  grabunge,  vß-gr.,  gra= 
big  (1),   snytunge   (5''),    bildschuydung 
(110  sirn.).  grauung  (23). 

Scultetus  ((IMS  altsächs.  sculdhet?) 
schult-  hd.  -heyß ,  -haiß  (76) ,  -Iniß  (6), 
-eyß  (5,  16,  69),  -eis  (1,  70),  -iße  (.5b), 
-eß  (21,  4),  -es  (3),  nd.  -ete,  -te.  scholt- 
heyß  (7),  -eyß  (18),  -iss  (i47).  scoulte 
(81).  richter  (1,  4,  7i.). 

*Scultile  V.  Seulptile. 

*Seulturius  v.  Seulptorius. 

*Scumaria  [cf.  scarindra.  baneia. 
amarillus.  ßastinaca.)  mor-ach,  -ich, 
-ling  (Sm.   2,  609),   -hei   {ib..   Sum.). 

66 


r,.).) 


scu 


*Scu-  /  scir-poUim  /.  jiinrehim  [Hi). 

♦Scnipetum  r.  Scutulatuiu. 

'Sfupeus  r.  Seirpeus. 

*Sciipvilatti  triis  scutulata  X  scibi- 
lothy  <y".  scupetuiu?)  Mcihiloth  wcppi 
(«f.  1,  »M»;  <;/'.  t),  108). 

*Scupu8  {(tiiii  scirpus)  bycsc  (147). 
corn.  liriiniu'ii  {i.  /iimus  Zpuss). 

*Sourcium  /•.  Scuditia. 

*Scureolus  r.  Aspriolus. 

*Scurgio  [j)iscis,  cf.  scurio,  aua  stu- 
rio?    siirg  i!t3). 

Scuria  {>f.  scoreai   .stadt'l   l   scu-ia, 
giiina  ,(if.).  .stugimu'   {nie)   l   sc'iij)f('   in 
eurte  (,104).  scof  sim.  (df.  (5,  458).  scujjlia 
(Suni.). 

*Scui'ilis  r.  Scurrilia. 

*Scui'io  [)Hsriüf  (•/■.  scurgio.  siro.) 
stuoni  (ll\ 

*Scuriuin   (c/.  scuria)   v.   Horreum. 

Seurra  ij.  par-asitus  ca.  Fr.  -cisi= 
cus  7H.  c/.  seurrvis  als  msc]  hd.  lottor 
(88,  Das.,  Fris.),  l.-bube  (Ki.) ,  loterbuob 
(Dl),  lottcryn  (4).  hd.  nd.  lodcrinne  sim. 
biibiu  (8).  bobin  (21).  nd.  bouiiiue.  hd. 
pueb  o.  lekcr  (1),  lecker  ((58,  110),  hoff-1., 
spottcr  (6).  spott- ^spry-vogcl  {Ki.  sim.). 
sccr-oiio  (131),  -uaro  (Gf.),  -nare  l  nas- 
care  (121).  sciruo  (Gf.).  fryhat(88).  suur= 
rinc'h  (Sum.).  td.  eeu  schampcr  (iiG). 

Scurrari  fatzcn,  speyen,  flattierru, 
tadcrlesen  (i-'<i). 

Scur-,  scu-  (7G)  -rilis  {vo7i  seorrilis 
wderscli.)  hd.  nd.  lodor- ,  hd.  bieb-  t 
lottor-  (76),  vn  lober-  (21),  lecker-  (20), 
leeli-  (8,  9),  sehimpf-  (10)  -lieli,  -lig  (23). 
ludrecliter  v"*).  hd.  lecker,  l.-iselieii  (75), 
-scher  (65),  -echter  (74),  -hafftig, -achtig 
(68),  -achtich  (132),  -ich  (110*),  -ig(iiot'), 
-y  (67,133);  bub-ischeu  (75),  -ischer  (74), 
-scher  (65),  -isch  (6),  -seh  (7);  pubi-seh 
(1),  -sehen  (75);  bobisch  (5),  bebiß(21), 
boebsch  1I8),  luder-ieht  (IS),  -echter  t 
luckerischer  (74),  schalkhaß'tig  (iioj.  nd. 
bou-esch,  -ich. 

Seurrilitas  /.  lec-caeitas  (Br.),  -atri 
citas  l  turjntudo  (  76  ) ;  loci  hillaritas 
(65).  skernewort(i4i).  scern  ^  seernunga 
(Gf.).  pub-  (75),  bub-  i  lud-  (74)  -erey. 
bob-_  i  lod-erij  (21).  bo-  (22) ,  bue-  (11) 
-uerie.  lecary  (76).  lecker-ie  (f)),  -eye 
(18),  -ey  (74).  lechunge  (0).  schymplieh- 
(8),  schentlich-,  scliamloß-,  bubsch-, 
varr.  schandlasig-,  hübsch-  (65)  -keit. 
bubischeit  174).  licht-fortiger,  var.  -fer= 
tiger  schimpf  t  wort;  riffionwise  (65). 
seharalicheit  (25).  deckigth  (49.  d  st.  IV). 
schnedigkeit  (64). 

Scurro  hurrer  (1),  lecker,  letter  t 
loder  (20).  bube,  bobe,  nasch-are  (121), 
-ere  iGf.),  neßer  (8).  nd.  boue. 

Sciirrus  lecker  i  nascher  (9). 

Scur-  r   Scus-soriura. 

Scus,  stus  (9)  in  decl.  rund  l  synwel 
(iio^).  ron-d  (iio^),  -dt  (es),  -t  (132). 
scheibelecht  (9). 

*Seus-,  scur-  (Gl.  m.)  -sorium  (mole) 
renn-ela  (iso,  Gf.),  -ila  l  quirn  (121).  ge= 
rummel  in  der  mule  (74). 

Scuta(c/.  oscillum)  ein  runder  (iio»^), 
rond  (iiob),  ront  (132)  schilt,  roudel  (132). 
hd.  bocke,  bock-  (132),  boke-  (3),  buck- 
(69),  bugk-  (134),  pucit-  (134)  -1er.  fuer= 
scherm  (75).  hytzelrayd  0.   schock   (74). 


80 IJ 

schuod  /   botli     nnuis    19.    cf.  01.  m.   n/. 
pcluiyte)-   riiiule  form  (147). 

*Scutab-  ?'.  Scut-ulatus. 

*Scutal  I  .v/.  scutarius ?)  kochurmecher 
(20). 

^Scutai-i  sieli  niil  sehilte  0.  puckler 
wap|)i  n  i7i). 

Scutarius  v.  Scutifer. 

*'Seutatis  {aui.'<)  aijs.  ragofine  (94*). 
Scutatus  geschil-tct  (68;,  -t  (132). 
Scutella  hd.  scuzila  ((if.),  schu-liel, 
-ssel;  scüüel  (151],  sehissel  (134).  sclio- 
ßel  (19j,  -ttel  1132),  -tel  (11),  -tele  (22). 
schulei  (23).  mus  schuttel  t  kompken 
(I09j. 

*Scutella-tärius  v.  -uarius. 

Scutellari-s  v.  -us. 

Scutellarium  (/.  cartallum  7i)  hd. 
Schüssel  korb;  seh.-  t  mist-  (74),  schoßel- 
(19)  -korj)]),  l  -bred  (19,.  schottel- (132), 
scotel  (11 1  -korf,  t  -broet  (11). 

Scutellari-us,  -s  (68, 74)  ein  schussel- 
simler  (74),  -macher  {i:-.,  110);  sciiottel 
mecher  1102). 

*Scutel-  V.  Scutu-latus. 

*Scutella-uarius ,  -farius  (iio»)  (>in 
schusscl- wasclier  (uo''),  -  weseher  (68, 
110*^). 

*Scutellifex  schusselinacher,  schußler 

(74). 

*Seutes  {i.  setur,   st.  fetor?)   schyß 

(5b). 

Scu-,  l  SCO-  (Gf.)  -tica  (r/'.  anguilla) 
geis-il  (9),  -ela  sim.  (Gf.).  kuoptig  gaisel 
(76).  ein  knotecht  (8,  9),  -dicht  (17) 
geyssel.  sweype  (i32).  schweifte  (110). 
swoppe  (125).  wep  (68). 

Scuti-fer,  t  -fax  75),  -ger,  -gerulus 
(V.  a.  1618 1,  scut-,  scutul-arius  (i.  cliens 
74,  stabularius  23)  hd.  nd.  schilt -are 
(Gf.),  -kneeht,  -kneyeh  (13),  -furer  (8,  9), 
-vorer  (22),  -bube  (75).  schyleketht  (12). 
schintfessel  (77,  Ob.).  schildbucb  ((M.  a. 
1618).  edelknecht,  edling  (74).  renner 
(Ob.  cf.  eacula). 

*Scutila  scuzzila  (Gf.). 

*Scuti-  V.  Scutu-latus. 

*Seuto  (i-  Scolaris  mendicans)  schütz 

(74). 

*Scutonia  v.  Scotomia. 
Scutra  {sg.  pl.  7 )  scuzila  t  pahuueiga 
(Gf.).  kachel  (7,  76).  erein  faß,  glut-luifen, 
-pfann,  wermpfami  174). 

*Scutruni  {cf.  scut-ra,  -um)  glich 
wit  (8),  weyt  (9)  geuesse. 

Scutul-a,  l  -um  (es)  {cf.  serpentum) 
scuzila  sim.  (Gf.).  schüssel  (Ki.).  breiße 
{  vurspan  (20).  vorspan  (9).  schibelecht 
vorspau  (8.  cf.  scutul-ata,  -atus).  eyn 
ront  spenneken  t  henxel  van  golde  oft' 
syluer  (i32).  gespir  von  gold  0.  silber 
gemacht  (^.  monile  75).  kostlieh  kleid 
(68).  ein  runde  gestalt  wie  die  spinwüp- 
pen  (Das.  X  gotauueppi  V). 

*Scutularius  v.  Scutifer. 

Scutulat-a,  l  -um  (76),  l  -or  (75) 
{cf.  scupulata,  scutul-a,  -atus  &c.) 
scibohtiu  gotauueppi  (Gf.  (j,  408).  sidin 
gewaiid;  apfelgraw  {equus  76).  gemu-, 
var.  gemo-sierte  färb  (75.  cf.  stragula 
sq.). 

Scutulatum  (/.  scupetum  75.  cf. 
lirc.)  seydin  (9),  dur  siden  (8)  gewant. 
sarrock  (75). 


SEC 

Scutu-,  seuti-  ( (i),  scutel-  (7  ),scutabu- 
(75)  -latus,  scutulus  {aitj.?  cf.  (i,  4O8) 
sciboht  sim.  (Cf.j.  :!|)pliel  grabe  (color 
7).  appfel  grau  (*j).  ()])ft'cl  grawe  als  die 
pfert  (75).  ])ert  dat  gelynstrende  appp.= 
len  lievet  (147). 

Scutulum  (rf.  scutula)  sciba  (Gf.). 

*Scutulus  {cf.  scutulatus)  mistkipun 
(141.  cf.  (if.  4,  355.  furcale,  humerulus). 

Scut-um,  bissw.  -runa  lid.  sciba  (Gf.), 
sciiilt;  Ixicke-,  pocke-  (9,  Ki,  74),  bug- 
(93),  becko-  1 1.1) ,  hd.  nd.  bücke-,  nd. 
boke-,  buckel-  (97)  -1er.  pauesen  (75). 
tartsch  (9i).  pockelhaub  (74> 

*Schalmerus  &c.  v.  Scalmeia. 

*Schalpere  v.  Scalpere. 

*Scharlelya  v.  Scariola. 

*Scha-  r.  Sca-rletum. 
Schedia   {i.   ratis )    strusen ;    vlote; 
kalmeie  (Chytr.). 

*Schel-a,  -iailoxeXo?)  vichsarnlider 
(93). 

*Scheledracus  uiuis)  scheldraek  (140). 
Sehern-  ;;.  Scen-atismenos. 

*Scherium  spange  an  den  clcidern 
(75). 

*SchifFus  V.  Scyphus. 

*Schi-,  schoe-,   squi-,  sy-nanthum 
cameel-graß(i.')3),  -sliew,  s(iuenantli  (I43). 
Schiro  -  momon ,  -nomon  v.  Chiro- 
nomus. 

*Sclilimbria  v.  Artauus. 
Schoenophilinda  [ludus)  das  schla- 
gelins,  ring,  krantz  (ii2).»iZ.  cop  cop  heeft 
geleyt  (^.  (jallina  exclusit  oiiuni  iin). 
Schola  V.  Scola. 

*Scho-  V.  Sto-machus. 

*Schona  v.  Scona. 

*Schordiumi  v.  Scordium. 

*Schoroniia  i.  mania ;  aus  scotomia 
X  scorio?)  tobsuht  (,9.'5). 

*Schorpio  v.  Scorpio. 

*Scho-  V.  Sco-tomia. 

*Schotus  V.  Scotus. 

*Schraga  (scragae  Gl.  m.)   schraeghe 

(Kil.). 

*Schrinium  v.  Serinium. 
*Schrofula  v.  Scrophula. 
"^Schueuus  V.  Sueuus. 
Se   {prep.  i.  sine)    von  o.  on    (uo). 
van  (132). 

*Seb-alo,  -ulo  (11,  19,  20),  sembola 
(74)  hd.  holz-,  hulz-  (19)  -dube  (19  &c.), 
-dub,  -taube,  -taub,  -huft(68).  holtz-  (i32), 
holt-  (11)  -duue.  holdynne  (20). 

*Sebalus  (animal,  cf.  sabelus)   zeba 
(11). 
'^Sebasta  v.  Sebestena. 
Sebastus  (*.  augustus)  augstmon(74). 
Seb-estena,  -esten,  -asta  {herba)  se- 
besteu  (143  &c.). 

Sebibere  {i.  seorsum  bibere  Br.)  heim= 
lieh  drinckeu  (110  sim.). 

*SecaciumL  [cf.  sed-,  set-acium)  meel 
budel  (19). 

Seeale  (Ki.),  se-  (i36),  si-  (94)  -calia, 

Sig-ale,  (17,  4,  74,  Sum.  &c.),  t  -alO  (Sum.), 
-alum   (74,    104,    127,    Gl.   m.,    Br.),     -alis   t 

-ala  t  -ilum  (Gf. ,  Gl.  m. ),  -ulum  (74), 
sicl-um  (Gl.  m.),  -o  (Gf.)  [i.  siligo)  roggo 
(127,  fif.).  rogke  (Sum.).  rogk  (74).  rocke 
(104).  rocken-korn  (74),  -spalte,  Mrg.  radel 
(Ki.).  ags.  ryg  (i36),  rygi  (94),  lyge  (94a) 


SEC 

emmor  (i2:>).  senkel  (4,  74,  ir,,  mss.  mog. 
cf.  sardiola;  doch  iceist  auch  ein  s.  auf 
renda,  liga). 

See-,  var.  seec-amen,  -atio  howung 

(75). 

*Secani-en  (vocc.  ex  quo,  Geniinae),  -ina 
(Mss.  mog.,  Gl.),  siccam-en  (porci  Gl.  m.i, 
-ina  {v.  creraiuin),  sica-mina  (lOi), 
-nia  (Hpt.  5)  (-en  i.  segme-n  t  -ntum 
125)  gosnedeii  (22).  in-g.  (21,  23),  hd. 
-gesneyde,  -gesolmit  (  6 ) ,  -gcsinde  ( sie 
Gf.  6,  842).  geschnaidt  (134).  eyn  ge- 
snede  (5,  132),  -snethe  (iss),  -schneyt 
(7),  -sehiiette  (C9),  -schnethe  (66,  i5i ). 
ein  schnethe  (1.02),  peschnete  (70),  schny= 
düng  (110),  clouinge  (i32j.  gislaihte  (i04. 
cf.  nainutal).  .spuen  (12.5).  aqa.  gibreci 
(Hpt.  5). 

*Secatiare  v.  Setaeiare. 
Se-,  see-cana,  -cania,  sequana  (1, 
71,  Gf.)  (flmdus  flaens  per  parisius,  var. 
paradisum  6,5)  seck  (23),  seck-e  (5), 
-eu  (1),  -ein  [b'^)  in  franck-reich  (1)  -rig 
(23),  -en  (5b).  sechken  (71).  sokke  (22). 
hd.  seyne,  syne  (löi).  zeyn  (11).  sigon, 
sigana;  seeona  t  sigon-ia,  -a  sigena 
(Gf.  6,  147.  cf.  arar). 

Secare  hd.  nd.  hau-,  hou-,  ho-,  lid. 
ha-wen.  hoiigen  (49).  liacken  (4).  clouen 

(132). 

*Sec-atio,  -eatio,  -camen  v.  -amen. 

*Seccan-a,  -ia  v.  Secana. 
Secedere  nd.  wech-,  achter-  (11,  132), 
hd.  weg-  t  aus-  (9),  eyn  weck-  (17), 
ewech-(18),  enwech-,  hinweg-,  hinder= 
sich-  (110),  liindervvert-  (20),  vß-  (8,  76), 
affter-  (19)  -gan,  -gaen  (11,  132),  -gain 
(18),  -geen  (9),  -gene  (17,  19).  hd.  (vocc. 
ex  quo)  vnder-welgen,  -wylgen  (l33)  t 
affter-,  affther-  (133)  -gen,  -gehen  (133, 
152),  -geben  (67).  verborg-enlich ,  var. 
-lieh  kummen  (65).  ab-  (65),  affter-  (19), 
achter-  (11.  20),  ent-  (17,  21)  -wichen,  -wi= 
ken  (11),  -wegen  (21).  enweg  schaiden 
von  der  weit  (46). 

*Se-,  t  sex-centi  scchßhundert  («s, 
110).  seßhondert  {i?,->). 

Seeernere  lid.  vß  nemen ,  sundern, 
ab-.s.  t  -schaiden  t  hindan  seczen  (65); 
sunderlieh  .'^in  (14),  zurück  sten  .vim., 
iber  ruck  ansehen  (76),  deilen  ^  scheiden 
(20).  be-  (14),  enzwey-  (19,  20),  ontwie- 
(11)  -sclieyden,  -brechen  0.  shieu  (20). 
vndersceden  (100). 

Secessu-s,  -m  (25)  hd.  vß-  sim.,  bösen 
vß-  (21),  böse  t  vz-  (5),  lose  t  ut- 
(23),  hin-  65,  110),  enweg-  (68),  wech- 
(132),  heymeliche-  t  achter-  (20),  stul- 
(25,  65)  -gang,  -ganck,  -gangk  (23). 
gemachs  gen  zu  der  natur  (75).  scheiß= 
hauß,  ^riuet  (74).  ags.  helostr  (94,  i36. 
cf.  recessus). 

*Seciaeiuni  ii.  erebrum ;  cf.  sedaeivun 
&c.  1  ritra  (i4i). 

Seeludere  [i.  reicere  22'')  vff  sließen 
(20).  vß  slißen  (19).  versiezen  (100).  ont^ 
sluten  (11).  schup-ffen  (77),  -pen  (22^). 

*Seeluni  {unter  seh.  von  seeulum) 
ewig  (8). 

*Seelusa  (cf.  ex-,  s-elusa  Gl.  m., 
elausura)  were  (7).  Cf.  wer  mola  ,,al. 
selusa"  (130);   uueri   mole   [turri  Gf.  1, 

929). 

*Seelusio  vß  sließunge  (20). 
Seelusus  vz  geslossen  (20). 


SEC 

*Seementatus  {cf.  segm.)  gigaroter 
(Gf. ). 

Seeordia  {cf.  soe.)  thor-  (9),  der-  (8) 
-heit.  vrcse;  trae-  l  gecki-cheit  (i32). 

Seco-rs,  -r  {cf.  socors)  hd.  nd.  eyn 
dore,    hd.   tore.   tor,  dour  (67).  furchtig 
(8).  hertzloß  l  zaghafft  (68,  110).   vnbe=  1 
herzt  (i28).  sonder  gedachte  (132). 

Secreta  (in  iinssa)  das  haimlich  gebet 
(65).  verho-  (68,  110),  verhee-(i32)  -lenheit 
iit  in  m.  (110),  in  der  meße  (68),  in  die 
misse  (132).  1 

*Seeretare  absynderen  &c.  (65  var. 
i.  q.  seeernere\ 

Secretarla  versiglerin  (65).  | 

Secretarium  [i.  sacristia  931  hd.  nd. 
hei-,  he-  (100)  -nielicheit  s^V/i.  heim- (99), 
kleyn-  (8,  9)  -ode,  -ot  (9).  raet-  (20), 
trist-  (93  Mrtf.)  -kamer.  sig-ituri  l  -iudri 
(Gf.),  -eltor  (93). 

Seeretarius  hd.  sigersto  (Gl.),  heme= 
lieh  (491,  heynilich  rait  (18);  h.  rat- 
wisser,  -wiser;  haimleich  rat  wisser  (1\ 
-lieh  rat  wizzer  (71);  iieimlicher  l  rat= 
weiser  (74);  ein  h.  rat  (65).  ein  h.  ratz- 
(110),  rotz-  (iiob).  ratß-  (68),  raits-  (132) 
-man.  Iieimlicher  ratgebe  t  innerste  rat 
(70).  7id.  he-,  te-  (23)  -melich  rad  wetere. 

"*Seeretor  seigerer  (Alt.). 

Secretum    hd.    heyme-lich,    -licheit 

■sim.;  absunderung  (65),  in  sigel  (1,  6); 
eyn  inge  siegel,  -sigel  (21),  -segel;  eyn 
heimlich  insigel  (69,  134),  heymelich 
iiige-sigel,  -segel  (i33).  cleyn  s. ;  secreet 
(147).  nd.  in-gezogel  (23),  -ghesel  (22). 

Secretus  hd.  nd.  hey-,  hd.  heyme-, 
heym-,  lienie-  ('12,  14i  -lieh,  haimliclier 
wj'^scr  raut  (/.  oeultus  76). 

Seeretus  locus  hindan  geseczt  vß 
der   geinain    wandelung    der    menschen 

(65). 

Sect-a,  f  -asis  {q.  cf.  22,  23,  66  &c.) 
h(f.  eyn  zwey  draeht  in  dem  glauben; 
zwitrach  in  dem  globeii  (46>;  zwitrach-t 
des  glaubens  -a,  -tikeit  im  glauben 
-asis  (75).  vngemain  glaub  (1).  eyn  vn= 
gemeinet  glaube  {sie  5^).  sunderlieh 
ordin  (8,  9).  fulgniße  i20).  nach  folgung; 
fur-nemung  l  -sacz  (C5).  nd.  zwey-  (23). 
twig-  (22)  -draeht  in  demme  (den  23) 
louen.  opsate  van  quader  lere  (i47). 

Seetari  hd.  volgen  (8,  9);  nach-, 
noch-,  nd.  na-v..  hd.  -fulgen,  -beugen  (65). 

Seetarius  hd.  seht«re  (Gf.  X  sex^ 
tarius?),  eyn  vn-gleubiger,  -gleyber  (21), 
-gemein  glauber  (1,5^),  -gloubig  mensch; 
ketzer;  eyn  nach-,  noch-folger,  -fulger; 
zweytrachter  (7).  nd.  vnghemene,  vnghe 
(SIC  22)  louer. 

*Seetasis  {cf.  seeta;  X  eetasis?) 
zweytracht-  (7),  zwitracht-  (75),  entzwey- 
draclit-  (5),  witracht-  (6)  -ikeit  in  dem 
glauben,  im  gl.  (75),  in  fide  (G). 

Seetator  nachfolger  (65). 
*Seetellvim  v.  Assularium. 
*Sectica  {aii.s  le-,  ve-etica?)  i.  genus 
vehiculi  flode  (20).  sleed  (19).  siede  (11\ 

Sectio  hauw-  t  snid-unge  (20).  i. 
diuisio  absehneydung ;  Ifreqnens  secutio 
einpsignachsehung  (74). 

Sector  hd.  nach-foiger,  -fulger. 
*Sectrum  v.  Assularium. 

Sectus  gehauwen  (20). 

Secubare  {cf.  secumbere)  be-sloffin 
(8),  -slofen  l  -legen  (9). 


SEC 


523 


*Secu-bare,  -mbere  hd.  bc-,  bi-legen. 
be-  (23).  by-  (22),  bi-  (100),  affter-  (19), 
achter-  (11,  20)  -ligen,  -liggen  (11). 

*Secubere  (x  secutere?)  zurück 
werffin  (8,  9). 

*Secularia  {imt.  von  seeuris)  cambr. 
laubael  (zeus.s). 

Secularis  werlt-  (20),  weit-  (65)  -lieh. 
Seeulum  hd.  die  weit;  w.  l  afr  (6), 
alter  w.  (75),  die  w.  o.  ein  alter,  der  w. 
(1),  dye  werlt  (5,  23)  alder.  werlt  (20, 
132,  133).  de  we'lt  (12).  de  werelt  ader 
alder  (18).  dye  wernt  aller  (21).  den 
wert  (5b.  -ulum  demin.  !).  wert-  (8,  9), 
mensch-  (8)  -lieh  lebin.  eyn  zit  (8),  man 
czeyt  t  ewigheyt  (9).  geschlecht  nach 
der  zeit  zu  rechnen  (75). 

Secum  mit  hd.  sich,   yin,  yme   (67, 
133),    eme,  nd.    sik.    mit  ym   selber  ut 
nie  e.st  secum  in  domo  sua  der  ist  selber 
mit  yme  in  siine  huse  (20). 
*Seeumbere  v.  Seeubare. 

Seeunda  gluck ;  ander  werb  ( 8 ). 
gelüeke;  andir  niut  (9).  üy  andere  ge^ 
burt  lieyzet  das  vel  da  daz  kiiit  in  der 
muter  leip  inne  leit  l  das  mit  den  kyn= 
den  geborn    wirt    (4). 

S.  perfeetio    naehge*'nde  besserung 

(62). 

Seeundare  lid.  gluck-eu,  -lieh  syn 
o.  machen;  noch  fulgen.  nach  folgen; 
au  dye  andern,    r  (9)  stad  seczen. 

Secund-ario,  -o  hd.  zu  dem,  zum, 
tzo  dem  (132),  nd.  to  de  andern  male, 
mole  (110b),  inayl  (132).  zu  dem  an= 
der  mal  (110  var.).  andir  weyd  (-ario  9). 

Seeundarius  hd.  ander,  der  a.  (7, 
21).  a.-mal  besundern  (22).  der  andirste 

(5b),  seeiindus  (scds  7). 

Seevinde  res  gluckliche  zufellige 
ding  (65). 

Seeundina  ((•/'.  seeunda)  kinduel 
(93).  kindßburdlin  (64). 

Seeundo  zwyrend  (88). 
*Secundocras  vbermorgen  (-4). 
*Seeundorum  (.v^  -darii)  panes  grob 
(9),  gr  p  (8)  brot. 

Secundum  hd.  nd.  nach,  noch  (22), 
nae  (i32).  hd.  naich  (Mss.  mog.). 

*Seeundum -  que    nach    deine    (19). 
-quod  jn  etliche  wise  (65). 

Secundus  hd.  der  nd.  dy  (23)  ander, 
anderde  (132),  zweyde  (20).  geluck-ig 
(110),  -ich  (132),  -lieh  (68).  gluckselich 
(9).  glichech  (13).  quanto  neronior  tanto 
seeundior  extat  ye  boeser  schelck,  var. 
ye  böser  schalck,  so  besser  gluck  (110). 
ye  boßer  seh.  ye  besser  gl.  (68).  so 
boßer  seh.  so  boßer  gl.  (uo''-).  wo  arger 
seh.   wo   besser  geluck  (132). 

Seeurare  hd.  sicher  machen,  nd.  ze= 
ker  maken.  sedieren    (14).   sichern  (75). 

Secure  sicherlich  (20,  75). 

Seeuridaca  peitschen  (i43). 

Seeur-is,  -us  (133),  i  -ella  (75)  hd. 
axt,  ax.xt  (7),  axst,  axe,  ax  (18,  4,  132), 
achße  (125),  achs  (1),  ackis  (5b),  ag.st, 
by-,  bey-  (70,  134),  pei-  (3,  75)  -hei; 
peyl  (4),  byel  (133),  byeln  (10),  hacken 
(1),  hack  (75),  holtz-h.  (111).  bijl  i  aex 
(132).  exe  (23).  exse  (22).  bile  (11). 

Seeuris  rustiea  wagenbyel  (125). 

Securitas  hd.   sicher-heit,   -keit   (5), 
66  * 


r)i>i 


SKI) 


SEG 


SEL 


-unj:  (tS3).  nd.  /ekiT-,  zfclu>r-  (2:J)  -hiMt. 
gfwililiiMt  i20). 

SecuruB  ;,(/.  -ris)  //(/.  si-,  syo-  (15>), 
Bchi-  (11  -i'licr.  segor  (13).  nd.  zeker. 

Seeus  //f/.  /('/.  1)}'  l  aiulcrs.  cya,  »7//. 
fs  ist  wol  a. ;  woluil-irdi,  var.  -iclit  (7.')). 
8.  viam  lu'boii  t  l)i    ileiii    wog;    ußw('u= 
di-ys  ,   rtii:  -g  des  wcgis  (,•;.'>). 
*Secussare  (pvettzoii,  mordelen  (ii7). 
*Secutor    ((/.    suesius)    jagaluuit   i 
i  sivis-o.  -i  lur.  (),  282). 
*Secutorium  f.  Tristega. 

Sed  .suuder  (!!>)•  zonclcr  {\\)- 
*Seda    (f;/'.   sceda,    seta,   sata   slm.) 
satli  (IS),  /.edel  als  in  dem  hole  (23). 

*Seda-ciuni,  -tium,  -zius  (oi.  m. ) 
((/.  sec-,  seci-,  set-,  sid-aeium,  sesti- 
eium  &c.)  har-  (74,  loo),  ha-,  iiai- (loi), 
lia'-  {^vm')  -sij)  (104,  127,  «f.),  -sib  (lOO, 
117,  i;!0,  in),  deyck  drog  (19).  doech^ 
troeli  ;_11).  dcych  troek  ^  inel  hiidid  (20). 

Sedare  hd.  seczen  (17),  nider-  (65), 
gleich-  (4),  glich  go-  (5)  -s. ;  ge-s.,  -siezen 
(21);  glichen,  v'-gl.  (10),  -liehen  (12), 
-sagen  (19.  cf.  11),  -eynigen  (13);  stil^ 
leu,  ge-st.  (5'\  88),  sweygin  (8),  ge-sw. 
(9),  seinften  (9),  frid  niaehen  (88,  iio); 
ont-  (21),  krige  ver-  (65)  -riehten  ;  niilt- 
igeren  (88),  -ern  t  ab-stellen  t  -legen 
(65).  den  zorn  ab-st.,  hin-1.,  lesehen;  be^ 
hamlen  (88).  nd.  vor-likeu,  -sitten,  be= 
setteu,  veryagen  (11),  sachten  t  saetcn 
(132). 

*Sedarmm  ((-f.  sed-,  sec-acium)  mel- 
(2U).  meel-  (11,  '19)  -budel. 

*Seda-rius,  -ris  ( 1 1  (Vi),-tarius,  -torius, 
t  sedifex(74,7.T)  //c?.  stnl-macher,-meeher, 
-er  i74).  sessel-m.  (75).  nd.  stohneker. 
stule-  (17),  stoel-  (23),  schoel-  [sie  18) 
-nieyster. 

Sedatio  still-  t  senft-  (20),  sweyg- 
(8),  gcsweyg-  (9)  -luige. 

Sedazius  v.  Sedaeium. 

Sedecies  hd.  sechze  hen  (5,  7,  76), 
-en  (18),  zechzehen  (17)  werbe,  mal 
(76),  mail  (7).  XVI  (9),  sechzen  (4)  mol. 
zu  s.  molen  (8).  seschs  zen  mal  (6). 
seezeheu  werff  (20).  seezeber  (21).  nd. 
sesten  woru(!  sim. 

Sedecim  hd.  sechze-hen,  -ne  (75^, 
-n  (5,  4);  sechs  zehen  (6);  seczen  (21). 
nd.  ses-teyne    (22) ,   -tyn   (23) ,   zeestien 

(11). 

•^Sedeci-mus,  bi.ssw.  -us  hd.  der  sechze- 
nde.ste,  -henst  (7),  -hende  (8) ,  segczen= 
dest  (21),  seßhnde  (20).  nd.  de  ses-teeude 
(23),  -teyne  (22);  die  zeesticnde  (11). 

*Sedella  (c/.  Dz.  Wtb.  312.  Gl.  m.  h.  V.  ?) 
arnjiri  [CA.  Ca.ss.). 

*Sedenarius  hd.  der  sechzende  zal; 
sechzehen  zail  (7),  zeehzehen  zale  (17), 
dye  segczen  czap  (.sie?  21).  nd.  sesten 
tale  siiii. 

Sedenim  hd.  aber,  vnd  a.  (21).  aiber 
(6).  nd.  auer. 

*Sedentariu8  stoil-meker,  -ordinierre 

(U7). 

*Sedenus  hd.  sechze-udich,  -hendich 
(17),  -hen  ding  (.'-ic  7);  der  seehzeh- (19), 
secz-  (21)  -endest,  nd.  sesteenicli  sim. 

Sedere  hd.  siezen,  nd.  sitten.  ge- 
setzen  t  -stillen  (76.  X  sedare). 

Sedes  hd.  stuol,  stul,  .stall  (65,  iio'>), 
stuole  (19),  stole  (21),  stolle  (18).  nd. 
stol,  stoel  (132),  stoyl  (23),  stuel  (11). 


*Sedia  {andern  (;i.  m.;  v.  Scedia. 

*Sedicere  (:  seditio!)  ezweygon  (,8,  9). 

'Sedicies  v.  Seditio. 

'^Sedicula  (/.  setha)  bnrste  (5'>). 

"•Sedit'ex  r.  Sedarius. 
Sedile  hd.  nd.  siddel.  Iid.  .scdcl, 
hueren-s.  (93),  seedel  (20),  seddel  125), 
syd-ii  (9), -ele  (y»»),  -el.  sedele  (22).  seßel 
(10).  sessel  (iio,  132).  stuol  i9:i).  stul 
(8,  9)    gestul  (_!).  .siizhanek  (!ti). 

Sediinen  \cf.  subsistentiaj  ol-druß, 
-heff  (71). 

*Sed-  ü.  Set-istrum. 
Sedi-tio,  -cies  yi.  tumultus  75j  lul. 
nd.  (23)  zvvey  ,  hd.  ciitzwey-,  nd.  twey- 
draeht.  hd.  zwi-traeht  (in  dem  volck 
88,  des  vfl'lanfs  im  v.  7.')).  zwilauff  (75). 
zwey-ung  (iiü),  -gung  t  vneyndrachti= 
keit  (20).  zwedrach  (13;.  hd.  vft-iouff 
sim.,  -lotl'  ((>;,  -luufi"  viidtu-  dem  volck  t 
-ruor  (iiu),  -rur  (Ss).  twist  t  werung  t 
vploett'  onder  dat  volck  (132).  auf-bruch 
im  V.  t  -lauff  t  -ruer  vuder  den  burgin'n 
0.  tVauvven  (7.'>).  angeleift' ^  rumoor  (88). 
aut'stoßung   (V.   a.    1477.   cf.    Sni.    3,    664). 

krig  (9).  vnhelligkeit  (64).  gezencke  (8, 
9  ).  virleydunghe  (  19.  X  seductio  ). 
v'leyndinge  (U). 

Seditiosus  hd.  vol  zvvytnieht,  eyn 
zwey-druchtiger,  -drechtiger  (21);  zwi= 
trachtig  (G),  zenkeelit  (8),  gezenkusch 
(9),  einer  der  zweiung  o.  vtriauti'  vnder 
dem  volck  macht  (iio).  twistachtieh  be= 
rorende  vnd  w(  rreude  onder  dat  volek 
(132).  twedraehtig  (23).  twigdrachtich 
(22). 

*Se-  V.  Ze-duariuTQ. 

Seducere  hd.  v'furen ,  (jew.  -fern, 
-leyden,  -erren  (18).  hd.  nd.  be-dregen, 
hd.  -triegeii  sim.,  (-ndan  füren  {ßa).  von 
bosin  dingen  halden  (8  sim.).  nd.  vor= 
voren,  terghen. 

Seductio  virleiduiige  (20). 

Seduetor  hd.  nd.  vorvorer,  bedreger. 
hd.  v'-t'urer,  -leyder ,  t'erfurrer  (6) ,  be^ 
tryeger. 

*Seductorie  betruglichen  (65). 
*Seductorium  vert'urung  (65). 

Seductus  hd.  nd.  v'-vort,  hd.  -furter, 
-fürt,  -fiiret  (i5i),  -forte  (152).  vorgefort 
(18).  v'Ieit  (68,  132).  betrogen  (18,  76). 
*Seduculuni  'c/.  seticvüum  &;c.)  quest 

(125). 

Sedul-e,  -o  emßig-  (65,  110),  erust- 
(iioj,  vleyssig-  (9),  statick-  (65),  stede- 
(i32)    -lieh,  -liehen  (110). 

Sedulitas  hd.  nd.  stedicheit.  stetti- 
t  ompsi-  (76),  dienstbar-  t  auligendig- 
(65j  -kait. 

Sedulius  flißiclicher  (65). 

Sedulus  hd.  nd.  (eyn  23)  sted-e,  -ich 
(132),  -eclich  (20).  hd.  .stet,  stat  (134), 
stete,  statte,  statig  (1),  stetig  t  ernst-- 
lich  (iios-d'm.),  tliß-ig,  -lieh  ^  sorgfeldich 
(20);  flisich  (13),  vleissig  (9),  empsig 
(39,  76),  emsiger  (65),  still  emsich  l  seß= 

hafftig   (B5''*  Mrff.). 

Sedum  malus,  sesuuium  nl.  huys= 
looek,  donderbaert  (us). 

*Seduus  (iignum,  aus  eaeduus)  hau- 
wych  (19).  houwuh  (11). 

*Sefillus  V.  Sesillus. 

*Sefirus  V.  Sephirus. 

*Sege-  V.  Seg-mentum. 

*Segeiia  tzeeghe,  gheyte  (147). 


"Seger  (r/'.  ceyx)  zinßlin;  w.  u.  n. 
jir.  viri.  intetyr.  piiriid  f  relicta  (76). 

*Segero  7.  -onis  ii.  iocukitor)  hd.nd. 
.schellen  sleger  'Mk.s.  mog.). 

Seges  hd.  sat,  .sath  (IS,  4),  .said  (18), 
saut  ,64),  (jcw.  sait,  sact.  nd.  zat,  eoern 
(11).  hd.  körn  (19).  k.-sat,  -sait,  -saut 
S67),  -sar  (sie  70),  -sam  (\\n).  wachsen 
sam  (7).  wassend  soin  (G).  sainen;  frucht 
l  gesete  fr.  (  65  ).  waehseiid-er  s.  o.  -e 
fr.  des  ertreichs  (75).  frutht  (20).  ein 
acker  der  geseet  ist;  der  sam,  var. 
Saum   1^64). 

*Seget-a  t  -arius  eyn  sewer  (7).  sager 
(G). 

•^Segex  V.  Ceyx. 

*Se-  v.  Sa-gimen. 

*Segi-  V.  Seg-mentum. 

*Segim-  i\  Sag-inosus. 

*Segmata  (/.  fa-  7»;,  ua-  3  -scie  mu- 
lierum  cf.  segmentum  &c.)  ein  windet 
snur  (3). 

*Segmatum  ( cf.  prc. )  frauen  pinde, 
längs  fr.-klaide,  furspang  (74). 

*Segmenta  (^yn  eleyt  mit  se  (23). 

*Segmentatus  sbst.  hd.  zie-,  ze-runge' 
nd.  ziringe  des  kleydes  sim.,  eyns  kl- 
(18),  deß  kleytz  (17),  d(^s  lyues  (23). 

Seg-,  sege-  (iio^),  segi-  (134)  -men= 
tum  ((/.  secamen)  hd.  nd.  vorsj)an.  hd. 
vor-,  fur-spaiig,  vorspanck  (4),  eyn  lang 
frauwen  kleyt  sim.  nd.  eyn  lanc  vroweu 
kl  et  cim. 

Segnis  hd.  trege ,  drege,  dragh  (5), 
drag  (21),  droehe  (19),  treg  in  vernunfft 
(110),  laz  i.  pifjer  zu  lernen  (9),  lasse, 
flis  zu  leren  {sie  8) ,  fule,  ( ein )  laugsa= 
mer  (65,  75),  sitiger  (75;.  nd.  trag  (23), 
traeh,  traecli  (132). 

Segniter  treglich  (20). 

Segnit-ies,  -ia,  -as  ( 23)  hd.  nd.  trag-, 
track-  (132),  fuyl-  (19),  laß-  (8;,  las- 
(9) -heit,  nd.  -het.  Ar/,  dracheyt  (18, 133)  ; 
trag-,  tra-  (6),  drage-  (5),  drege-,  ful- 
(65)  -keit.  ab-  l  hin-lassigkait  (65). 

*Segnitiosus   gar   treg  vnd  fule  (65). 

*Segr-adulose  t  -iter  (  74 ) ,  -eculose 

{cf.  prc.)  i.  pigre  (74,  76).  treglich  (74). 

Segregare  hd.  sunderen   (20),  ab-s. 
(65),  scheiden;  vß-,  äfft-  (20)  -seh.;   tei^ 
len  (110).  deylen  (i32).  zerstrewen  (64). 
Segregatim  sunderlich  (20). 
Segrex  edel  (110,  132). 
*Segriter  v.  Segradulose. 
*Seia  tunihha    (Gl.  Cass.   cf.  Dz.  wtb. 

302). 

*Seides  {i.  sidus)  stern  (74). 

Se-,  semet-ipsum  hd.  sich  selb-er, 
-ir  (5^).  nd.  sick  zulues,  sik  seines,  sieh 
seinen  (23). 

Seiungere  trennen  l  wit  en-,  var.  hiu- 
dau  verren  (65).  abschaiden  (76).  von 
gesellen  haldin  (8).  von  g.  ^  von  halden 
(9). 

Selago  {herba  Kl.,  piscts  cf.  silago) 
bleke  (20).  bley  (11).  kampferkraut  (Ki.). 

Seleetus(c/.  sol.)  hd.  vßge-  (110  sm.), 

sunderliehen  vßher-korn  sim.  sunderlich 

l  ainzellig  erweit  (7.i). 

i      *Selestus  (mss.  mos.  .st.  seel.,  besonders 

glossiert)   hd.  nd.  sundich.  nd.  lasterich. 

Selibra  ein  halb  pfundt  (110  sim.). 

Seligere   allein  o.   sunderlich    lesen 

(74). 


SEM 


SEM 


SEM 


525 


Selina-pium,  -sium  '  Ki".  l  sel-ering 
(Ki^.l.  -lorii-  (Ki''.). 

Sel-inum,  -mum  t  -mo  (74)  («.  apiiim 
c/.  sylynon)  mtrck  l  rspe  (iio,  i32j. 
epff  (74).  petersilgenkraut  (Ki.). 

Sella  hd.  nd.  sad-,  hd.  sadd-,  saed- 
(20),  sayd-  (19),  satt-,  sat-,  sath-  (1.33), 
sess-  (110.  132    -ol. 

*Sella  sag-maritia  (ui),  -inaria 
souuitjat-il  (104  1.  -tcl  (i4lj. 

*Sella-cius  f  -rivis  sattdvoß  (75). 
*  Sella-  V.  Selli-pendium. 
Seilare  hd.  nd.  sad-,  hd.  satt-,  sadd- 
(20)  -elu.  satlen  (6,  134).  satteln  machoii 
(7).  stoil  setten  of  ewi-ch  s.  (147). 

Sellarius  stoil-mekci,  -diegher  umb 
dair  op  to  sittea ;  tot  dpa  stüil  lioercude 

(147). 

Sella-rius,  t  -tor  l  -eius  {qq.  v.  9.5) 
hd.  sattii-er.  -ros  (.ui),  -roß,  -macher 
(110. v//«.;;  tiadel-er,  -roß;  sattler  (74), 
satel  pfort  (IG),  setdelor  t  gcsadelt  pert 
(17).  sollarius  hantros  (104). 

Sella-tor,  t  -rius  hd.  sat-  (75),  satt- 
(2),  sedde-  (7.  20)  -1er;  satel  macher, 
sathol  mochor  (66). 

Sellatus  gesadelt  (20). 

Sellio  hd.   heng-est,   -st,   -ste   (i5i, 

152). 

*Selli-,  sella-   ( 8 ,   9 )   -pendium   ( i. 

■  penden.s  in  sella  vt  lagena  76)  satil  legil 

(9).    sattil  böge  (8).   sattel-tasch  t  -faß 

(74).  sadel-vaz  (5),   -faß  [VI  dm.),   -vat 

(22).  eyu  zader  vat  (sie  23). 

Sellularius  setteler  (7,  16). 

•"Selm-o,  -um  v.  Selinum. 

*Selinonogrion  iaiis  selinon  agrion) 
prunneiikraiit.  hamu'nfiil.5  ( 74). 

*Selt-es,  -is  [st.  celtes)  hd.  bickel. 
nd.  beytel  (11). 

*Seltuin  {i.  latus)  eyn  site  (17). 

*Seni  auditus  [sie)  halphorter  (i4i). 

*Senibola  i\  Sebalo, 

*Seinbueus  r.  Sambucus. 

Semel  hd.  nd.  eyns.  nd.  eus.  eyn 
mail  i7).  ain-ist  (6).  -est  (76). 

Semella,  t  se-  t  sy-  C74),  si-  (1,  4) 
-mula  (/.  cuneus  22t>)  hd.  nd.  semele, 
symmel  (7,  23 1.  semniel  (3,  18,  74).  s.- 
mel  t  -prot  (74).  sin  mal  [sie  6).  semel 
(1,  4).  hd.  s.-brot,  -raek  (17).  wegghe 
(22''). 
*Semellarius  v.  Storeida. 

Semen  (<;/'.  sq.)  sam  i9).  saem  (i32). 
der  säumen  (64«").  same  (8.  64'>)  der  lüde 
(8).  sat,  sait,  säet  l  som,someu(iio  i;«?t.). 

Semen  passularum  v.  Passula. 

Seme-n,  -ntum  (i.  sata  q.  v.)  hd. 
nd.  sat,  sayt.  Jid.  säet,  sath,  sadt  (134), 
som  (6),  somen  (110),  samen  (7,  132  &c.), 
some  (17t,  geslethte  (20). 

*Semensus  halbgemessen  (20). 

Sement-,  semin-are  hd.  se-wen,  -uen 
(152),  -ben,  -hen,  -en  (9);  sagen  (6).  segeu 
(23,  76).  seigen  (110  var.).  seyen  (11,  iio^, 
132). 

*Sementariu-m,  -s  eyu  sewe  vaz  (5). 
se  uaß  (6).  see-  (18),  sebe-  (21),  sam- 
(7)  -faß.  segevat  (23). 

*Sement-arius,  -erius  (134)  [i.  semi- 
nator  110  &c.,  olitor  q.  v.  cf.  prc;  anders 
Gl.  m.)   seer  (69   &c.).   saer  (i34).   seyer 


(68,    110^).   seiger,    souwer   (110    varr.). 
sewe-  (133),  sew-  (67)  -man. 

Sementina  wurmsamenkraut  (143). 

■^  Sementinum  i.  seraen  t  exordium  l 
lucrum  (76).  satung  (7). 

Sementinus  u'.  sata  l  seges  Vocc.  ex 
quo,  de  seniento  ejcistens  Gcmmaej  säte  (134. 
uns  sata?).  tottru  saein  tzijt  beliorende 
(I32j.  saitUck,  tot  sait  geüoerende  (,l47j. 

Sementis  {i.  tempus  t  actus  seminandi, 
seinen  fruyina,  deu  sementis,  semina= 
rivim  23)  sailich  (ö,  22).  sadet  \;S6j. 
sätig  (21).  settig  (7;.  hd.  sam,  same, 
sat ,  satzijt  sim.  sait  o.  somzyt  shn,. 
(iiü).  saut,  Saum,  seyuug  (88j.  alreley 
sait;  sait  tijt  (i47j.  tijt  van  zeyene  (11). 
ein   autang  einß   anderen    dz  jm   glich 

Wirt    (65). 

^Sementum  v.  Semen. 
*Seme-  v.  Semi-stmum. 

Semestre  sechs  munden  (U).  sehs 
monde  (8). 

Semestria  halp-maiic  (8),  -mont  (17). 
halber  munet  [i.  luua  tum  est  setniplena 
75).  synwcleiuseite  vud  aiiderseit  tiacli 
als  ein  kar  o.   als   ein   halbekugcl    (74j. 

Semesus  halb  gessen  o.  benage -u 
(110^),  -t  (uob).  halp  gegcßeu  (19).  half 
gegetcn  (11).  n.  gegessen  oll' gcknaecht 
(132). 

Semet  ipsum  v.  Se  ipsum. 

Semetrum  ein  halb  maß  (110).  eyu 
halue  maesse  (132).  wynckel  mayß  (19). 
wiukel  maet  (11). 

'^Semia  [cf.  semius,  simia;  ettiu  (7). 
ape  (23). 

Semianim-us,  -is  [cf.  semiuiuens) 
halb-inuetig  (uo'v,  -mietig  (uu-'j,  -leben^ 
dig   i   lialnuuig   (<J8j.    von   halbem   mut 
(^6«).  van  haluen  inoet  (132). 
*Semibibere  iialfuße  (14). 

Semibos  halb   ryud   (68).   haltt"  oeß 

(132). 

*Semicalidus  halb  warm  (20). 
*Semicanus  i-.  Semitanus. 
■Semiccium  v.  Seminarium. 
Semieeeus  halb  blint  (68).  hallF  bliut 

(132). 

*Semici-clus,  -dus  (132;,  -rculus  {cf. 
hemiciclus)  lialb-  i,68,  iio),  haiff-  (132) 
-cirkel. 

Semi-cinctium,  -cincium,  -einetum, 
-cincta  t  cinetea  pl.  (^76),  -tinetium, 
-cintia  t  -zintia  {pL.  Gf.)  ein  lialb  cleid 
o.  schuutz  tuoch  (iio;.  eyu  haltf  cleit 
l  snuytdoech  (i32).  facil-eet,  var.  -etlin 
(110),  -leyt  (132).  sweis  tuch  (9).  sweiß 
duch  o.  hangende  gewiecht  [Ü).  breyt 
(7),  brait  (6),  schmal  ((i,  75,  76)  gurtel, 
girtel  (76).  für-gürter  t  -tuch  (Das.), 
-schurtz  &c.  (Ki».).  sch.-tuech  (V.  a.  I6I8). 
kurtelliu  l  albgurtilla  {pl.  Gf.). 

*Semieinctus  hd.  halb,  halff-  (20,  132) 
-gegurt,  -gegort  (132). 

Semicors  halb-hertz  (68),  -hertzig 
(110;.  haltf  hertzich  (132). 

Semicupium (i.^/c/u"  balneum;  anders 

Pap.,   Gl.   m.)    vollbade  (74 1. 

*Semidalim  v.  Simila. 

*Semides  (c/.semipeeea)  wisse  mau  (9). 

Semideus  halb-  ^20,  68),  halff-  (132) 
-got. 

Semidoetus  halb  gelart  (9). 
*Semiens    st.  seuiens)  v'synuig  (1). 


*Semigelat-o,  -u  (i36)  of/s.  clung-ni 
(l36).   -ri   (94). 

*Se-  V.  Si-milago. 

*Sem-  V.  Semin-ilogus. 

*Semilucrari  lialtf  wynueii  (20). 

"^Semilucratus  lial|>  gewonnen  (20). 

*SerQilucrum  lialj)  gewin  (20). 

*Seiniluminosus  halp  luchtende  (20). 
Semimortuus  hd.  halb-,  nd.  halff- 
hd.  -todt  .v<//*.,  -doet  (11,  20,  132). 

Seminalis  sem-,  var.  seme-lich  (65). 
sayelick  a47). 

Sem-inare  v.  -entare,  -iniscere. 

Seminare  jurgia  plenghen  i  kyif 
maken  (22''). 

Semi-narium,  l  -ccium(8),-num(9), 
t  -nium  (110  &c.)  [cf.  sementis)  eyues 
iglichen  dinges  entspringung  (9).  eyu 
igl.  oder  orsprong  (sicS).  saat  ?  vrsprung 
(68).  saem  t  oersproiick  (i32).  som,  var. 
säum,  o.  ein  aufang  lUd).  sayt  (22). 
saytvat  (147).  seminium  e-it  inuidia 
{aus  initium?)  animalium  (76). 

*Seminarius  sbst.  seber  t  seher  (19). 
seyer  (11). 

Seminatio  sewunge  (20). 

Seminator  {cf.  sementariue)  sewer 
(20  sim.). 

Semine-cis,    -xcis    (132)    halff   doet 

(132). 

*Semini-,  var.  semi-,  l  spermo-logus 
salier  der  wort  (7ö). 

*Semin-iscere,  -are  sumen  werffen; 
Seen  als  den  samen  (74). 

Semini-,  semin-  (Br.),  semi-,  sermi- 
(74.  X  sermo)  -verbius  {cf.  spermo= 
logus)  kleffs  (20).  prediger  (74).  wort 
seyer;  half-  (semi-)  -woirdich  (147). 

Semin-ium,  -um  v.  -arium. 

Seminium  dat  men  an  saide  wynnet 

(147). 

*Seminox  [sicut  pernox)  wachter  der 
die  halben  nacht  wacht  (88). 

*Semiostium  heck  vor  eyner  dore 
(22"^).  hecke,  valder  (147). 

Semi-,  sim-  (64)  -plagium  vischber 
(9i).  ein  kleiuß,  var.  kl.  eiufacliß,  netzliu 

(64). 

*Semiplanus  halb  sletht  (20). 
Semiplenus    ^^.   dimidius   Br.,    simu^ 
latus  (ii.  ra.)  halb  ful  (20),  foU  (75).  halp 
fol  (5''). 

*Semiputare  half  cloten  (147). 
Semis  indecl.  hd.  halb,    halbe  (i34), 
halp.  nd.  halff.    decl.   ein   halb,  halp  (8) 
pfennig  (uo),  scherf  (8,  9). 

*Semiseuum  halp  gemeuget  (19). 
halff  gemeenget  (11). 

*Semisericum  halb  sidin  (93). 
Semison-arius,    -arii   Gl.   m.),    -ory 
(-6)  /.  diiiiidium  capientes  sonitum(76), 
obsonium  (Gi.  m.).  halpfal  (12). 

*Semisonium  (c/.  prc.)  halff  avent^ 
mail  (117). 

*Semispacium  halb  spacy  (68).  halff 
spacij  (132). 

Semispa-ta,  -thium,  -tium,  -cium 
(104,  135,  Sum.),  -tum  (23)  hd.  eyu  halp-, 
nd.  halff-swert.  sahsa  (120).  sahs  (Gf.). 
saf  (104).  plutzchen  (125).  sperisha-ft 
(Sum.),  -t  (Gf.  6,  355.  cf.  sperascaft  hasta 
Gf.). 


r.or. 


r.L'( 


si:.M 


SEN 


SEN 


*Se-,  e-mispenum  en  lialvp  runthi'it 

Senii-ssis,  I3i8,  -saus  (r.  -vncia) 
drty  lialliMcr ;  8.  aurei  halber  Horcii 
(lii).  8.  homo  oiii  f^oriiifciii^or,  iiacli^ 
jriiltijjer  mensch  (Das.).  8emissem  scaf 
truin  (t;r.  'J,  '»m). 

*Semi-,  seme-  ^l  17)  -stinum  (/.  melli 
corium  u?)  scciiKscIiledcr  (Hi),  sa-  ( 1), 
sehe-  (2)  -misoh. 

Semis-  r.  Sex-tertium. 

Semita  /id.  fuß-pt'ad,  -nhat  (8,  1.51, 
1.52),  -pat,  -pait  (7),  -stap  (21),  -drap  (b), 
-steig  (7,i);  stig,  stcyg,  stoygc  (7),  sticli 
(12).  sthyoh  (13),  .selten  atvg;,  stieg  o. 
pfael  (,1-'?));  foli  stape  ^  pait  (18);  paet  ^ 
weg;  ein  pat  (•.  ein  weg  da  man  ynne 
get  i'ä)).  nd.  fut  staj)p  (23),  vot  stich 
(22).  manipat  (1O8). 

*Seinitanus  (X  semita)  der  dy  er.ste 
brueii  erdaehte  (!').  Cf.  semicanus  /. 
deu.s  terrc  (7g)  ? 

^Semitigium  v.  Hemitogium. 

^Semit-  V.  Semic-inctiLun. 

Sem-  V.  Semin-iuerbius. 

Semivdr  lialh-(68),  halft-  (132)  -man. 
goeze  i\).  <■/.  effeminatus,  sinpubiumi). 

*Sem.iuiuens  (i.  semimortuus,  inter= 
cutaneus)  halb  tod  (7.5). 

Sem.uiiuus  hd.  lialb  lebendig,  halp 
lebendyik  (l!ti.  halffleuendich  (11,  132). 
h.  wesen  (20). 

*Semi-vneia,  -vntia  (i.ti),  t  -ssis, 
var.  -ssus  n)i)  hd.  ein  halb  vntze,  vntz. 
halft"  vneie  (132). 

Semiuocalis   Itd.    halp-,    halb-ludig, 
-lutig,    -laiitig,    -ludelich,     -heilig    (7), 
-stimmig  (Gi;  halber  thon  o.  h.  laut  (7.5). 
nd.  halff-ludig,  -luydich  (i3-2),  -lud. 
*Semius  [c/.  semia)  afl"  (7). 

Semi-,  sem-ustus  (/.  semel  vstus  t 
maceratus  20)  hd.  lialb-,  nd.  halfi'- 
v'braut,  -gebraut  i  -gekeczert  (20). 

Semo,  senio  ( 132)  halb  menscli  (110). 
symo,  sem-,  semi-unculus  half  mynsch 
(14  7  . 

Semotim  abwerfelich  (17). 

Se-,  i  a-  (76)  -motus  hinder  .sich 
bewegt  (7(j).  abge-teilt  (110),  -.scheyden 
l  -worfen  (17).  vßgesehlosseu  l  endan 
geseczt  1(55). 

Semouere  hd.  abe-,  ab-werfi'en,  -le- 
gen i  tliuu  (110).  äff-  (132),  achterwert- 
(23)  -wer[)en. 

*Sempec-ca,  -ta  (Gl.  m.  ß,  179  sq.), 
senepeeta  (76,.  senipeetus  (17j,  seiiii= 
des  yq.  V.)  alt  wise  8),  weys  (9)  man. 
alt  vnd  wiße  (17). 

Semper  al-zit  (G),  -tzijt  (5),  -tijt  (23), 
-Wege  (18  &c.).  alle-w.  (5^,  19),  -czijt 
(21).  jo  vmmer  t  jummer  mer  (22*'). 

*Semper  -  uiua ,  -uiuum  ( iU,  128), 
-uiuus  t  -folium  174).  -bina  1I8),  -frva 
(i4(;),  -froa  (87)  {cf.  peruinca,  barba 
iouis )  hus-  .fim.  hd.  -wurcz,  -worcz, 
-lauch,  nd.  -lock,  -lok,  -loch  (74,  8.5), 
-loech  (söV  -wor.  Mrg.  hulauch  (13). 
blade-los  (23),  -loß  (18),  -loiz  (5).  blude= 
loß  (21).  blat-louff  (74),  -lauf  (64).  in= 
grün  (77).  sii'  gruu  (74),  -grone  (io.5,  sim. 
öf.),  -fülle  (94a).  belg.  donderbaert  (12s). 

*Sempiternalis  ewig  (es). 


Sempiterne  ewiilirh  (20). 
Sempiternitaa   ewieheit   (20).    ewig= 
keit   (!l). 

Sempiternus /h/.  ?(^/.  ewicii.  hd.  ewig. 
iid.  ewegii  (23),  ewiklike. 
*Semptembrio  v.  Septentrio. 
'Semula  r.  Semella. 
*Semunculus  v.  Semo. 
Sem-US,  /  -is  (7t;)  lid.  vnvol kommen 
nim. 

Sem-  V.  Semi-ustus. 
*Senaeion  &c.  v.  Senecion. 
Senaculum  raethueß  (20). 
*Senamurca  fleeke  o.  mo.se  (74). 
Senarius  (^.  nutnerus   t  vermiculu.s  t 
pedieula  que  habet    VI  pedes    76)   seß 
zail  (5  nim.).  sechs  zal  (G).  seße  goldigk 
(21.  X  senaureus !).  sehste  (8).  sechs-te 
(9).    hasart    l    sestalich    (23).    sei   tal 
(sie  22). 

*Senasc-alcus,  -allus,  -ulus  v.  Sene= 
sealcus. 

^Senates  r.  Sinatus. 

Senator  der  gewalt  hat  in  dem  rat 
ze  rome  i93).  ein  senat  (22).  eyn  s.  (20, 
23 ),  Senate  ( 18 ),  senayt  ( 5 )  zu,  to 
rome,  ram  (20).  ein  seiiatoer  van  roera 
(132),  alt  man  von  dem  rat  (110).  radt= 
herre  (111).  romscher  richter  (ir,).  ge- 
waldiger  (8,  9).  sentsceppe  (100).  pl.  die 
alten  (6.5). 

Sen-atus,  i  -ectus  (74j  [cf.  sinatus) 
der  wisrat  ze  rome  (93).  weys  rat  l 
alt  zese  i  samenunge  der  weysen  alden 
(9).  sampnung  der  alten  o.  w.  (74).  alt 
wise  gewcldig  (17).  alt  w.  man  o.  sam= 
mcnunge  der  alden  (8).  ein  gantzer  rat 
(110)  alter  rat  (65).  senat  ze  rem  (1). 
senet  (100).  sentschepen  (99). 

*Senea  v.  Senta. 

*Sencci-  v.   Seneci-a,  -osus. 

*Seneion  r.  Seneeium. 

*Sene  (herha)  sen  (93).  cf.  sen-a  t 
-na  senetblätter  (kl)? 

'Seneea  v.  Feneea. 

*Senecen  v.  Seneeium. 
Sene-,  senc-  (17),  seni-  (8)  -eia, 
senitia  (/.  pilatwa  labruram  129  .nm.) 
(Br.  wie  ca.  m.,x  seneeium?)  kyfel  t 
waiig  von  dem  fisch  (iJO).  cuwe  off 
wange  van  de  visch  (132).  kyewe  in  den 
vische  (147).  flueh  (9).  fluchunge  (17). 
flucht  (8).  after-kosunge  (17),  -kosen  (8), 
-koze  (9).  treber  ;  uuinpei-halga  t  trestir 
[pl.  Gf.).  weinper-palg.  -huiße  (74).  hei-= 
linc  (/;er/;a  101.  Gf.  c/.  seneeium).  sene&: 
tia  i.  menditio  ^  detractio  sonum  (76. 
st.  immunditia  et  d.  senumi.  se-  (74, 
7.5) .  sce-  ( 7.5  varr.  1  -nescia  {i.  male= 
dictio  senum  7.5)  lesterung  (75),  ver- 
fluL'hung(74)  des  alters,  senecta  affter= 
kose,  allter,  fluch  (74). 
Seneei-o  v.  -um. 

Seneeio  ein  alter  alber  0.  narr,  nl. 
een  versuften  oudeii  gricck  (116). 

*Sene-,  senc-  (17),  seni-  (8)  -eiosus 
{cf.  senecia)  aftir-  (9),  after-  (17),  hin- 
der (8)  -koser. 

Sen-ecium,  -eeion,  -etion  (95,  Sum. 
vi),  -ecio  (94a,  126,  Gf.;,  -etio  (73),  -tion 
(95),  -cion  (85),  -eion  (i05),  -netion  (105), 
-eneium  (12\  -icium  (7),  -acium  (74), 
-acion  (17,  74),  -ation  (9i),  -otion  (87), 
-ecius    (13),    -ecen   (94.    i36) ,   sinecie 


(Suni.)  («.  fumus  terre  3)  jicin-  l  bein- 
'(Gf.),  her-  (95),  crueze-  (17),  ereucz-  (4, 
73,  74)  -würz,  -worcz  (17).  eiz-bresta 
I  (Sum.  VI),  -preste  (i05).  rietachel  (sum.). 
!  rotachele  (»7.  cf.  saliunca).  rot-  (I3i), 
selp-  (105)  -laeha  [cf.  rotachele;  selb- 
heila,  -stheil?).  selbeza  (i3i).  rotescal 
mac. ,  bidi.  trzeymnzyk .  alias  wodna 
pyerzych  (?4).  grindtkraut  (73  &c.). 
eyn  Inu-Jing^win  trestcr  {7.  cf.  senecia). 
himel  shissel  (3).  brunnunkresse  (-tion 
95).  brnnne-  (G),  prnnnen-  (74,  91)  -kress. 
brunnen  kreß  t  brüenkres  (70).  brueiu 
kerse  (sie  85).  born  crasse  (7,  10).  waßer 
keyrs  (13).  waßkertze  {herba  .fic  12). 
pawmwolle  (74).  modelgeer  (12G).  aas. 
gundaesuelg-ae  (i3«),  -iue  (94);  grunae= 
swylige  (94'*). 

*Senec-ta  v.  -ia. 

Seneeta  (/.  ipse  sors  l  condictio  sor- 
tis l  senectutis  76,  oft  i.  sen-eetus,  -ium, 
-itudo  ([(j  V.  cf.  senecia)  altheit  0.  gluek 
(8,  9;.  senectus^s.  decrepita  dzboghri-, 
varr.  bogru-,  bogril  ckig  alter  (65  1. 

*Senecta-lus,  -nius   v.  Senescalcus. 
Senectus  [i.  cm/gret/atio  senionim  [X 
senatus]   t  antiqintas   t   sexta  [  '.  sen-] 
etas)  alder  (8.  9). 
*Senectus  r   Senatus. 
Sen-eetus,  -ecta,  -ium,  -itudo   hd. 
nd.  a-,  nd.  ae- (11),  o-(22i-lder.  hd.  i\&z 
alter,  altheit. 

*Senegla  v.  Senogela. 
*Sene-ion,  -ncium  ;,•.  -cium. 
*Senepecta  ?'.  Sempeeca. 
I        Senere  Itd.  nd.  alden.  lid.  alten. 

I  Sene-,  scene-  18),  scena-  (9) .  sena- 
(75,  76,  93) -sealcus,  ^-seulus  (76),  -scal- 
lus  (93),  sene-seallus,  bissio.  -stallus, 
-ctalus(18),  -etanius(23l,  senoscaldus 
(u.  gregarius )  lid.  nd.  inar-schalek, 
-schalg  (  21 )  ,  -schalt  (  G  ) ,  schall ,  16), 
-salk  t  hofemeyster  (17).  hd.  mair-, 
mai-g-  (8)  -schalck. 

Senescere  hd.  nd.  a-,  nd.  ae-,  o-lden. 
hd.  alten,  alt  werden,  t  sin  (20). 

*Senescia  r.  Senecia. 
*Senesia  v.  Sensia. 
*Senestia  i-.  Senecia. 
*Sene-tio,  -tium  v.  -cium. 
Sen-ex,  -us  hd.  nd.  alt.  nd.  aelt,  olt. 
alter  man    (1).    senex  asenio   t  decre= 
pitus  ein  man  inder  aberwitz;  s.  asenec= 
tute  ein  man  funfzigierig  (93). 
*Seni-  V.  Sene-cia,  -eiosus. 
*Senicium  v.  Seneeium. 
*Senifes  v.  Cimex. 
I      *Seniliare  c.  Sentinare. 

Senilis  hd.  alt-leieh  (1,  2,  4),  -lieh 
(68),  -ig  (110),  -keit  (.öl»);  gew.  eltlich. 
alde-lieh  (20.  23),  -lecht  (5).  0-  (22),  -e 
(21)  -Idelich,  ald-ych  (19),  -rieh  (-uch? 
18)!  althich  (132). 

Senilitas  (Br.)  alduuge  (20). 
Seniliter  elt-  t  ewic-lich  (20). 
*Sen-ima,   -tima    (?'.    tristicia)    crot> 
onmoyt  &c.  (i47). 

Senio  (/.  TTp!mf<a /w  tassere,  texera 
152;  «sex,  a  senex!  cf.  semo)  ein  seß 
vff  (88,  110),  scchß  ougen  in  (68),  sechs 
vff  (75)  dem  wurffei  sim.  seß  ougen  in 
!  de  dobbelsteyn  (132).  sese  [in  tessere  7). 
ses  (93,   Gf.).   ein   seeß   o.  sechß  äugen 


SEN 

(64).  ein  taus  {i.  duo  puncti  in  tassere 
3,  4,  i.  q.  binio  64).  een  chüs  (i.  sex 
puncti  in  tesaera  lOs). 

Seniores  die  alten  priester;  s.  iti 
celo  alle  ht>iligt!ii,  allliailgcn  (65).  s.  po= 
puli  die  oltisten  des  volcks  (1).  dy  el= 
tistiii  (5''). 

*Senipectus  v.  Seiupecca. 

*Senipes  v.  Sextupes. 

*Senis  hoheusyiiiie,  ein  stat  in  tus- 
cania  (74). 

*Senitia  v.  Senecia. 
Senitudo  (Mr.  cf.  seneetus)  hrl.  alt^ 
heit.  aldcrdom  (132). 

Seniu-m,  -um  (i:u)  v.  Seneetus. 

*Sennetion  r.  Senecium. 

*Sen-ogela,  -egla  (ito)  (herba)  sene^ 
gel  (87,  14H.  cf.  sanicula?  senegawortel 
polyanthis  seneea  Nmn.  ?  ? ). 

*Senon  aqs.  cearricae  (ViG).  cean  iiuc^ 
cae  (94). 

*Seno-n,  -nium  v.  Sison. 
Senones  (cf.   senis)    liohcnsynner  o. 
die  von  der  holiensyune  (74). 

*Senopheia  v.  Scenophegia. 

*Senoscaldus  v.  Senescalcvis. 

*Se-  V.  Sce-notaphiuni. 

*Senotion  v.  Senecium. 

*Sensate  wol  besunlich  (75). 
Sensatio    synn-e    l   -ikeit    (7),   -ung 
(7,  62).  vorsynnig  (23j. 

Sensatus  Inl.  syniiig,  ein  s.  mensche, 
eyn  siudig  man  [Ül),  vol  synnick  (ö^i; 
wol  be-sinnig  (1),  -sunncr  (7.")).  ud.  wol 
by  sinne ;  vnsinnieh  (aus  ein  s.)  nien^ 
sehe  (22),  sundieh  mensch,  /id.  gesin-net, 
-t;  be-sint  (134),  -synnig  (2),  -sunig  (1) ; 
sinrieh  (17,  UO).  cluger  i  vernunft'tiger 
(6.5). 

*Sensere  v.  Sentinare. 
*Sen-sia,  -esia  (76)    [i.  virg-o,  -a  76 
pudica)  geschcmig  iungirauw  (75). 

Sensibile  liplich  siehlich  creatur  (65). 
Sensi-bilis,  l  -lis  (iio  &c.)  gefnlieli 
(20).  fuleud-er  ([)),  -e  (8)  mensclie.  geuoe^ 
lieh  (132).  synnlich  (68,  75).  be-s.  (110). 
lip-  i  sieht-  i  entpfint-lieher ;  s.  sapien= 
tia  wißliait  der  i'nuff  sinne  (65). 

Sensibilitasgevoe-  (132),  befin-,  varr. 
betint-,  hetint-lieheit    (110). 

Sensibiliter  ge-fulich  (20),  -voelieh 
(132).  befin-  (iioa),  befint-  (110b),  sin- 
(75)  -lieh. 

Sensilis  v.  Sensibilis. 

Sensim  fnlochon  (Gf.  3.  496.  cf.  sen^ 
sibiliter).  sin-  (20,  110),  gerne-  i  Imsch- 
(65),  gemech-,  var.  gern-  l  hübsch-  (65, 
88),  sen-,  entphint-  (88)  -lieh,  ein  Aveni-g, 
var.  -glin  (65).  lang-sam  (9),  -sum  (8). 
allenschen  (132). 

*Sensitas  {st.  -tus?)   besynnick   (ö^»). 

Sensualis  sin-  (20),  sinne-  t  versin- 
(110,  132)  -lieh. 

Sensualitas  hd.  sin-,  t  fleisch-  (65) 
-lichkeit  sim.,  t  fiescbkeit  (65  var.) ;  lip^ 
lieh  sim.,  leipliehe  (9,  74)  meynunge, 
bewegunge  (9,  15,  63,  64,65,  74),  nej'gunge 
(9),  negung  t  art  (63).  bew.  t  neygunge 
i  art  (9  Anh.).  art-n.  (74). 

Sensualiter  sin-Iichen  (110),  -nelich 
(132),  -rieh  (68). 

Sensuosus  (Br.)  vol  syns  (i32),  synß 
varr.  syuns,  syn  (110),  synn  (68). 


SEN 

Sensus  hd.  (der,  dye)  nd.  synne.  hd. 
der  l  ein  syn.  synlich  bewegung  (9) ; 
s.-keit_  (9,  65).  beweg-,  entpfiut-,  ver^ 
stentliehkait;  sunderlicli  furnemung  t 
s.  sinne ;  gemut,  var.  gmut  &c.  (65).  Iib= 
liehe  erkentnyß  (75).  liplich  kraft  zeer= 
kennende  (93).  ensebida  ( (if. ).  s.  com= 
munis  gemeyn  sinne  (62).  s.  proprius 
mutwiliigkait  (^1  aigen  furnemenß  (65). 
s.  sacre  seripture  auslegunge  (9).  de 
sensu  et  sensuato  (V  über)  von  synn 
vnd  .syten  (] ). 

*Sen-ta,  -ca  (  i.  ta-  .">,  tu-  1  -rmus ; 
piscis,  aus  tinea  X  tinea)  hd.  nd.  sly. 
hd.  slie.  schlie  (21),  seidin  (76),  sligle 
(12J,  schle  (18),  sleen  bäum  t  siehe  {sie 
7),  sleich  (1),  slyhe  (133),  scblyhe, 
schleyhe,  schley  (i34),  scleye(3),schleye 
(4),  made  [h). 

Sententia  hd.  nd.  ortel,  ordel  (13, 
132).  hd.  vr-,  or-teyl ;  vrdeil  (20),  ärtail 
(6).  sin-ne  (17),  -lichkait,  -rieh  wort  &c. 
-meinung,  varr.  sinne  in.,  sinn  {t)  m. 
(65).  das  pueh  von  hohen  synnen  (74). 

Sententiare  hd.  nd.  ortein,  v'-o., 
-ordeln  (i32j.  hd.  urteln  ((5),  orteyln  (17), 
vr-,  v'vr-teylen. 

*Sententiosus  f.  Senticosus. 
Sent-es,  -is,  -ix,  -rix,  -ex  (los ),  cen= 
tis  ((/.  V.)  {cf.  rubus)  hd.  dorn,  d.-spreit 
l  thornahe  -ix;  huiialtar  -is  (Gf.).  huf= 
halter(iü5).  dorn,  torn,  t.-busch  f7). 
d.-pauni  (74).  d.-,  var.  darn-baiim  (75). 
dorren  (G).  durne  -trix;  sjjlytter  -es  (19). 
ilron  (21).  nd.  dorne  (22,  85;,  doeru  i 
splinter  (-rix  11),  drone  (47).  sant-uuerf 
i  -uurib  (Gf.  cf.  syrtes). 

*Sentes  (i.  sordes  1,  popisma  l  caries 
23.  cf.  sent-us,  -ina)  stauck  (1).  policli 
(t)  vnreyn  (23j. 

Sent-icosus,  -iscosus  (110),  -osus, 
-entiosus  (74)  dorn-ig  (88,  iio),  -iger 
(74),  -ich  (20),  -achtich  (68,  132).  doer= 
nich  (11). 

*Sentima  v.  Senima. 

Se-,  l  ce-  (74)  -ntina  {X  sentis  9) 
hd.  ful  waßer  ((5);  stiuckende  grübe 
mit  w.;  l  tiefte  stat  iin  schift'  (75).  faul 
w.,  ptintgrub,  o.  einptindgrube  («i  naui 
74.  cf.  lacuna).  ful,  tind,  wul  (7),  faul 
(3)  w.  in  dem  schifte,  in  schiften  (3). 
nd.  vule  water  in  de  schiff'  (23),  seheppe 
(22);  dork,  de  boddem  des  schepes 
(Chytr. ).  i)ftutz,  var.  jititz,  lach  (65). 
liulwe  (Silin.),  zucht  (8).  ayter  sucht 
(«MS  aytzucht  sim.)  i  dornig  (9).  dorn 
(74).  soune  (?  Gf.  6,  245).  ags.  (?)  lectha 
(94);  lechta  vbi  etc.  (i36). 

Sentinare  i.  sentinam  exhaurire  (Gl. 
ni.).  id.,  satagere  l  pericutum  euitare  {Ki.). 
animo  aliquid sensira  dijudicarems,  Br.). 
sensere  (X  senescere  X  eensere)  ^. 
dij.  t  debilitare;  seniliare,  prodere, 
erinnpere  idem  (76). 

*Sention  v.  Senecium. 

Sentire  {i.  intelligcre  20)  beseben(20; 
bei  Ziem,  unbelegt,  c/.  Gf.  B,i68).  ent-zebin 
(8),  -pfinden  (65,  110),  -])fintniß  han  sim. 
(65).  fulen  (12,  20).  fielen  (10).  volen 
(14).  voylen  (13).  gevoelen  (i32).  fawln 
(9.  X  sentina?).  volgen  (1). 

Sentis  v.  Sentes. 

*Sentis-  v.  Senti-cosus. 

Sentix  v.  Sentes. 


SEP 


527 


*Sentosus  (Br.)  v,  Senticosus. 

*Sentritus  {aus  exentrare?)  i.  qui 
propter  aposteumata  riiptumintevit{ifi). 

*Sentrix  v.  Sentes. 
Sentus  (/.  sordidns)  scharff(68,  110). 
schar])  van  huyt  (i32).    rauch;  scheütz: 
lieh;  dornechtig    (Das.).    straubig   (Ki^.). 
befleckter;  vn-sawber,  -reiner  (74). 

Seorsum  «.segreg-(  vocc.ex  quo),  separ- 
atim  (Gemmae).  hd.  von  eynander ;  zu 
rucke,  -ruck,  -rugk,  -rock  (21);  zeruek 
(iin).  nd.  to  rugghe.  nebent-  (Das.), 
obir-  (8),  hinder-  (6)  -sich,  h.-,  achter- 
(i32)-ruck  (17),  -wartz  (iio'',  132),  -wertz 
(1 10a).  sunderlicli  (7).  be-suuders  (Das.), 
-seits  (114).  aensyde  (132). 

*Sepa  {cf.  cep-a,  -um)  hd.  zwy-, 
zwyb-  (7),  zwe-  (.ö),  czwye-  (18),  zwo-, 
zi-  (6)  -bei;  czwyppel  (4).  nd.  sip-olle, 
-pel. 

:^Sepa  V.  Sepum.  Gepa.  Suitrum. 
Separ  vngeiijch  (20). 

Separa-bilis,  -biliter,   -nter   schei 
delich  (20). 

Separabilitas  scheidelicheit  (20). 

*Separa-biliter,  -nter  v.  -bilis. 

*Separa-ntia,  -tio  scheidunge  (20). 

Separare  Jtd.  nd.  scheyden.  hd.  abe- 

ab-,    nd.   afe-,  af-sch.    vorsceden    (22^^) 

absundern  t  erkennen  in  sunderhait  (65) 

Separatim  hd.  nd.  (23)  abscheidelich 
ab-  (6),  von  einander  (110)  -gescbeiden 
schaidlich  (46).  af-scheidlicii  (132),  -sche- 
delick  (22). 

Separatio  v.  -ntia. 

Separatus  abgesundert  (65). 

Separiter  vngelijlich  (20). 

Sepe  hd.  oft"t,  dick,  d.-vil  (68,  110), 
-wyl  (132).  nd.  digk  (23),  vakene  (22ab), 
betijden  (85*^). 

Sepedium  &c.  v.  Sepidium. 

Sepe-,  gev;.  sepi-lire  hd.  begraben. 
iid.  grauen  (132),  begr.;  ter  erden  be- 
staden  (132). 

Sep-es,  -is, -s, -e  (iio  &c.)  {i.  muni-, 
moni-  110,  munc-  76  -tio  de  spinis, 
cum  virgis  cathenatis  76)  hd.  zun,  czune, 
zunne  (o),  czawn  (9),  zuneii  (seps  20). 
tzuyn  (132).  nd.  tun,  duen  (97).  ad  sepes 
{bibere)  biß  an  dy  rincken  (125). 
*Sepeto  {morbus,  st.  serpedo)  masen 

(D- 

*Sepeus  {cf.  sepum)  rueten  (108). 

Sepia  tingta  (93).  meerspinn  (i35). 

*Sepi-cecula ,  -teeula  t  -ecula  (74), 
-cedula  (Gf.  6,  725  ,  spicecula  {v.  fice= 
dula  q.  cf.)  {auis,  cf.  merops)  list-era 
(84,  Gf.).  -eta  (Gf.),  -ra  (102,  Gf.),  -er  (74). 
begist-arz  (Gf.  6,  725),  -erz   (Gl.  Trev.) 

*Sepi-,  sepe-  (74,  147,  Pap.)  -dium, 
-dum  (147)  czu-flucbt  (8,  9,  74),  -flocht 

(17).    tovlucht    (147). 

;      *Sepillus  i.  qui   uimio    amoris  impa^ 
cientia  se  suspendit  (76). 
*Sepinaga  v.  Sepiuaga. 
Sepire  hd.  zu-,  zi-,   zew-   (19,    110), 
'  verzew-  (126),   nd.  tu-,  betu-  (81)   -neu. 
I  Ulken  (108).  verhagen  (126). 
*Sepirus  v.  Sephirus. 
Sepissime  aller-  hd.  -dickest,  -digks 
(23),  -sedig  (21).  alder  digkest  (22). 
*Sepi-uaga,    -naga    (74)   {auis)  zun= 


528 


sKr 


8clilv|iflVI,  viir.  zannsflilypfliii  (ßi).  '/awii 
sIuiilVi'l,  kimiirli'in  (71). 
*Sopium  r.  Sepum. 
♦Sepium  visrlibein  (,13.1). 
Sopius    //(/.  dick,    (lickt.-r.   nd.    di}i;k, 
viik.T  i.x:."'^. 

*Sepiu8  (pisciit,  cf.  sepia)  sepa  (Of.). 
Seplassarius  ycf.  pantapoles)  salvon^ 

*Seplas-sum,  -ium  (Gl.  m.)  siilvehuyss 
ilair  iiu'ii  sy  vi-rkoipt  (itiV 

■Sepoli-a,  ij.  -e  /.  spolium  roifl'iU7). 

Seponere  nd.  wecli- ,  hd.  lul.  cyn 
wi'ch-,  //'/.  cwcoh-  1 18).  eyn  work-  (17), 
zunu'ke-,  hin-  (6.i)  -legon.  hd.  ontwoyg 
leygen  (21),  schcydcu,  abwisen  sini.  hin- 
(110),  hindan-(65)-tliun.  at'htprducii  (11). 
athtcr  liciicn  f  liiiidor  seczon  (20). 

Sepositio  liiiidcr.-icczunge  (20). 

Sepositu-m,  -s  gosundirt  (8,  9). 
woi'li  gclcgct  (23 1. 

Seps(c/.  scolopendra) swavtwiu(93). 
swart/.oslaug  (74). 

Seps  V.  Sepes. 

Septa  iptsc/.y)  sahn  (74). 
■  Septa  min  Vita  l  numerata  loca  (76). 
Cf.  s.  circvindata  1.  sancta  (Pap.). 
*Septe-  r.  Septua-genarius. 

Septem  hd.  sye-,  si  (7.5,  76),  sib-  ((5), 
SU-  ( 21 )  -beu ;  sebin  ( 5 ).  nd.  seucn, 
seuone,  souen,  zouen. 

September  hd.  nd.  (23)  herbst-,  hd. 
hi'ibist-,  hi'rbt'st-,  hirbist-  (ä'')  -mont, 
hd.  -mant  [hes.  Jiss.  mog.), -monat, -moni't 
nd.  heruest  man;  euenmaent  (los).  der 
erste  herbste  man  (4).  erst  herbst  mon 
(75).  saemon  (Cal.  a.  1477  Sm.).  der  VII 
mont  (18V  tul-m.  (4t). 

Septem-,  septi-,  septu-plex,  septu= 
plus  hd.  subcn-,  syben-feldicb ,  -feltig. 
-faltig;  sibeutfaltiger  (65),  sehen  fellig 
(5^').  siben  vach  (9).  /id.  seuen-veldich, 
-voldich. 

*Septem-prio,  -trio  &e.  v.  Septen^ 
trio  sq. 

*Septemuiria  {nach  septemuir)   est 
inulier   VII  virorum  (76). 

Septen-a,  -na  (6.5)  hd.  die  sieben 
sim.  psalm-en,  -e  (4),  -i  majores  (7).  siben 
(74),  sebin  (ö"**),  dye  syeben  (18),  nd. 
seuen  salme,  s.  der  rewe  (74).  ein  septen 
{peniteittia  6.5,  os). 

Septen  -  arius ,  l  -nis  (22,  23,  75) 
hd.  seben  zal  sim.;  zal  von  syben  (68); 
s.-zalig  (110^.  s.  jar  alt  (9).  s.-iarig  (75). 
sieben  ierig  (8).  von  s.  (18),  soben  (21) 
iaren,  i  s.  czal  (21),  s.  iare  czale  (18). 
getzael  van  seuen  (132).  nd.  s.  tale  t  von 
s.  iarn  sim. 

*Septen-drio  v.  -trio. 
*Sept  -  enerbia ,  -  inerbia ,  -  ineruia 
(Sum.).  -ineruia  (87 1,  -inaria  (sum.  vij, 
-imerina  ^^7i),  -inedia  (tii  («.  plantago, 
centinodia  (5,  proserpentina  i  poliga= 
nus  74.  cf.  eryngium)  wege-breita  (Sum. 
VI),  -breite  (Sum.),  -bruta  (87),  -rieh (74). 
weg-braitig  (6),  -brayt  (74). 

*Septenn-  v.  Septen-a,  -arius. 
Septenn-is,  t  -arius  (76.  untersch. 
von  septenarius  q.  v.)  hd.  von  sieben 
jarn  sim.,  s.-jerich  sim.,  syben-jarig  (65, 
68),  -iaerig  (76).  s.  iar  (110),  seuen  iaer 
(132)  alt. 


Septennium  riu  zyt  von  syben  iaren 

(110   sim  ). 

Septe-ntrio,  -ntrion  («4),  -mtrio  l 
-ntor  (76),  -prio  (.')''  \  -ndrio  ( 1 ).  semptem- 
brio  (741,  citiprion  (7.  '■.)  [(fl  i.  septi^ 
stelliiim ;  plias ;  medianorum  l  aquila 
sie  1)  hil.  sebin  sim.,  sieben  sim.,  nd. 
seucn  Stern,  nd.  sternte,  gesterne  (i32). 
Itd.  daz  s.  gestir-ue,  -n.  das  sybend  ge 
s-tire  (68).  siben -gestirn  (74,  75),  -stirn 
(74).  initternacbt  /.eielien  an  dem  him- 
mel  (75).  niitter-  (1,  21),  mit-  (in)  -nacht, 
-nach  werden  {.9t.  norden?  1).  gen  mit^ 
ternachte  (64).  ]id.  nd.  norden,  syeben 
gestern  von  (au-^  vel)  n.  (18).  nd.  noer= 
den  (11),  dat  n.  (i.S2).  nort  (13).  westen 
(100). 

Septen  - ,  Septem  -  (  65 )  -  trionalis 
norden  (f),  22).  hd.  n.-,  nort-  (7),  nart- 
(G)  -wint.  noerden  wijnt  (11).  narden 
(23). 

Septenus  hd  der  syebend  e,  l  -st 
(7);  der  seuende  (20);  siben  (G);  s.-der 
(9).  -dig,  -ige  (67),  -ig  (1),  -tzig  (68). 
sampt  sybent  (110).  sehe-  (5,  133),  soben- 
(21),  nd.  seu-enieh.  sebenai-ck  (5''),  -ch 
(18).  mit  seuen  tzomayl  i  s.  vnd  s.  tzo 
gaeder  (i32). 

Sep-ties,  gem.  -cies  hd.  seben-  sim. 
-mal,  -mail,  -mol,  -werbe;  sobent  werp 
(21).  ml.  seuen  warb  sim. 

Septiformis  seben  formich  (20).  siben- 
forniiger  i  -faltiger  i  -nerlai  (65). 

*Septim  besloßen  (12). 

Septiman-a,  -ia  (99)  {i.  heptomada, 
ebdomoda)  hd.  woch;  wo-  (133),  wa- 
(21),  wu-  (20),  we-  (132)  -ehe.  Mf/.  wek-e, 
-ene  (22^*);  eyn  wecken  (23). 

Septimanali-s,  -ter  wochlieh  (20). 
'•'Septimanarium  [st.  -rum?   -rius?) 
der  woehen  (18). 

Septim-anarius,  -onarius  (76),  -onia= 
rius  (131),  -arius  [i.  hebdomadarius) 
hd.  der  dye  wocheu  heldet  sim. ,  holt 
vnd  helt  "(7);  wo-,  wn-  ''69,  110),  we- 
(132)  -ebener,  nd.  dy  de  wecken  helt 
(23)1  eyn  de  w.  hoblet  (22). 

Septimanatim  (  /.  hebdomatatim) 
hd.  woch-  sim.,  weehe-  (132),  wech-  (23) 
-lieh,  weekelinck  (22). 

* Septim-arius ,  -onarius,  -oniarius 
r.  -anarius. 

Septimus  der  sibend  (6).  sehende 
(5),  syeben  (I81.  sobenden  (21).  nd.  de, 
dy  seuende. 

*Septin-endia,  -eruia  v.  Septenerbia. 
Septingent-a ,  -i  hd.  sebin-,  sieben- 
sim..  iid.  seuen-hundert. 

*Septingentesies  seuentieh  warue  (22). 

Septingentesimus    .'.iebenhundigeste 

(5).  sibet  huiidertest  (76).  der  siben-]i.(6), 

sehen  Inniderst  il8i.mr/.  seuen  hunderste. 

Septio  zununge  (20). 

*Septiplex  v.  Septemplex. 

*Septistelli-um,  -o  (r.  hyades)  (^. 
ursa  minor  1,  septentrio)  hd.  seben 
sim.  Stern;  daz  s.-,  sybend-  (68)  -gestirn; 
siben  steren  (G).  nd.  seuen  sterne,  dat 
seuent  ghesternt  (132). 

*Septium  {cf.  sq.)  eyn  koniges  gortel 
(23). 

*Septium  {cf.  seeptrum)  koniges 
ruede  (11).  /.  virga  regalis  t  syddel  (19). 

*Septuagenaria  sibz  zal  (76). 


SKPH 

Septua-,  septe-  (69,  134)  -genarius 
hd.  tler  sibenzig-ost  (67),  -ist  (134),  -sie; 
sibentzig-zal  sim.,  -iarig  (75),  -jarieh 
(20).  s.  iar  alt  (6S,  110).  seuentieh  iaer 
alt  (132).  s.  tage  (23).  der  seben  zijt 
zale  (18j. 

Septuage-nus,  -simus  Jul.  der  sie- 
benzigiste  1 20 -svw.),  sybentzigste,  seben= 
ziehste  (;')),  sibetzgost  (G),  sobeuczig  (21) ; 
seben  vnd  sebestzest  (18).  seuenti-ehste 
(132),  -ges  -nus,  -tegest  -simus  (23);  <lie 
tzouenticiiste   (11). 

*Septuag-esies  (Mhs.  mog.),  -ies  {q.cf.) 
si'benzieli  werbe  (.')).  siebi'iiez  w.  (8). 
sobenez  werb  (21).  si<'beiizenzieli  werff 
(20).  seuen  hundert  werfe  (23).  seben 
vnd  sebesezest  male  '18).  zu  sibenezig 
nuden   i9). 

Septuagesima  v'bunden  tijt  (23).  s. 
dominica  der  suntag  der  verbunnen  zit 
t  in  der  sibentzigsten  sim.  (65). 

Septuage-simus  v.  -nus. 

Septuagies  (cf.  -gesies)  Af/.  sibentzig- 
mal, -malen  (iio).  sebenzich  (133).  seuen= 
tich  werff  (132),  Avorb  (23). 

Septuagies  septies  seben  vnd  seben= 
czig  werbe  (17).  sibentzig  male  siben 
sim.  (65). 

*Septum  V.  Sepum. 

Septum  («'.  minutio  t  fallatia  sie 
76  st.  munitio  l  vallatio!)  ein  ijferrich 
(110,  126)  in  einem  velde  vmzunt  (iio). 
eyn  omgetzyunde  stall  int  velt  (i32). 
ein  parek  (i:t  monusteiia  110,  132).  ein= 
fang  (113).  ein  fest-unge  (8), -enunge  (9, 
17).  bewerruug  (21).  die  Avite  als  w.  es 
getzient  ist  vnd  begriffen  bat  (65).  loke; 
biuane ;  bocht  (los).  wort,  ein  ingetiinder 
plats;  s.  naturale  knick;  grüner  d6rn= 
tiin:  hage  iChytr. ). 

Septuplare  (Br.)  si(>ben  feldigen  (20). 

Septuplex  V.  Septemplex. 
"^^Septupliciter  sibenueltiglich  (75). 

Septuplum  (/.  plenarie  7«)  siben  mol 
(9).  sieben  inole  o.  volkommenlieii  (8). 

Septviplus  V.  Septemplex. 
*Septura  zun-   'Jio),  luck-  (68)  -nng. 
lukhige  (132). 

Septus  hd.  ge-.  vir-  (20)  -zunet  sim. 
'^Septus  sbst.  {gen.  septi)  vrab-,  kreutz- 
ganck  (74). 

Sepulchrum  hd.  {nd.  23)  grab,  grap 
(5),  grape  (133),  grayb  (19).  nd.  graf  (11). 
graff  (20,  132). 

Sepultura  hd.  grabunge  v20),  be-gr., 
-grebniß(iioi,  -grebte  (67,  134,  152),  -greb 
(G),  -grebde  (i33,  i5i).  nd.  begrauinge. 

Sepultus  hd.  nd.  begra-ben,  -uen. 

Sep-um,  -a  (8''-,  -ium  (85),  -tum  (68), 
t  sibum  (75),  sceplum  (46),  cep-a  (8''), 
-um  (11),  seuum  (iiu&c.  1  vn-selith  (5'^), 
-silit  (104),  -stlit  (134),  .slit  (8^^,  66, 75,  93), 
-schilt -((i,  46.  70,  75,  110),  -slith  (7),  -slijt 
(75'M,  -sleit  (10),  -schleyt  (21).  -schliet 
(no^),  -slet  (5,  133),  -sehlet  (67),  -sleed 
(19).  -sied  (77),  -slat  (3,  13),  -slot  (lu), 
-schlick  (69),  -slicht  (9).  -sieh  (85),  -schilt 
(110  t-ar.),  -selt(20),-tzel(l2),wd.-gol  (11), 
-gel;  t  ongtzell  t  keersvngell  (i32);  in- 
(18),  on-  (17)  -slet.  tal-g  (77),  -lieh  (109), 
ch  (22,  23,  114).  schwyne  schmeer  (68). 
smeer  van  verkene  t  ruet  (108). 

*Seph-irus,  -iros  (76),  -erus,  se-,  sef- 
firus,  seuirus  {v.  ventus)  {cf.  zephyrus) 


SEE 

hd.  nd.  west  l  nort  w. ;  w.  n.  w. ;  w.  n. 

(23),  w.  t  n.-  (17),  ort-  (7),  westen-  (17), 
n.  w.-  (18),  wester-  (7g)  wint.  norden  west 

(5b). 

Sephora  n.  pr.  (Br.).  i.  gallina  (i47, 
Pap.),  henne  (i47). 

Sequana  v.  Secana. 

Sequ-ax,  -ester  ((/.  cf.)  hd.  fulge-nde 
(20),  -r  (5).  /id.  nd.  folger.  hd.  nach-f. 
sim-  volgenge  (loo). 

Sequela  {i.  sermo  4)  hd.  nd.  folg-unge, 
-inge;  nach-,  na-t".  hd.  naturlich  nach-f. 
(8);  fulgunge;  nach-f.,  -uolgnußs  (1), 
-folgende  rede  (4). 

Seque-ns,  -s  (i33)  ein  volgender  (i33, 

134). 

Sequentia  lid.  nd.  sequen-cie,  hd. 
-cien  (21,  66),  gew.  -tz.  lobgesang  (6.5) 
nachfulgende  (20). 

*Sequentianarius  eyn  sequencio  (5^). 

*Seques  v.  Sequens. 
Sequester  (cf.  sequax.  palester.)  hd. 
scheider.  krieg-scli.  o.  teuer;  seh.  des 
kriegs  o.  zwischen  den  fechtern ;  mitler 
im  scheiden  (75).  scheid- (75, 110),  schyd- 
(68„134).  scheydes-,  raittel-man.  mitler 
(64).  vredemeeher  (132).  kyf-deiler  (78), 
-deler  (109).  grißwart  (8).  grois werter  t 
richter  (20).  uolger  (7).  nach  draber(75»). 
nacht  traber  (75^). 

*Sequestrabilis  versoynlick  (147). 
Sequestr-are,  -iari  (5^)  Jid.  scheyden, 
ent-sch.  (110),  krieg-,  ehrieg-  (3)  -seh. 
(75),  -teilen  (75),  -tailen  (3,  76);  krick 
deiln  (5),  deylen  den  krich  (18).  von  kyfe 
d.  (23).  kif  delen  (22).  sundern  (8,  9). 
soynen  &c.  (147). 

*Sequestria  soynresche  (147). 

''Sequestr-iari  v.  -ari. 
Sequestrum  besperet  (100). 
Sequi  hd.  nd.  volgen ,   nach- ,   na-v., 
hd.  -tulgeu.  suchen  (gö). 

*Sequies,  g.  -etis  (cf.  sq.)  hd.  ein 
fulgende  knecht,  folgender  kn.  (7,  76), 
nach-f.  i  eyn  kn.  (18) ;  nachuolg-erknecht 
i  -ung  (74);  eyn  ding  daß  da  fulgt  (17). 

Sequipes  eyn  na  volget  knecht  (23). 
ka-  (9),  kern-  tfi)  -merer.  cameder  {sie 
76).  laws  (9.  X  sepedes  cf.  senarius. 
septupes.). 

Sera  ( i.  firmatura  osiiV,  sedcera,per 
e  wachß  68,  110,  was  t  waßchen  132) 
hd.  sloz  (5),  slocz  (13),  sloß,  schloß,  slos 
(9),  sclos  (93),  slosße  (18),  sloyß,  schlaß 
(21),  sloßchen  (132).  nd.  slot. 
*S.  appacta  gaedsloß  (125). 

S.  etas  zu  spat  0.  zu  ser,  varr.  so 
gar,  zu  so  gar  alt  t  ein  ze  alt  alter  (65). 

S.  pendula,  p.-s.  (74)  hultzein-  l 
malch-  (74),  sprinck-  (12.'-.)  -sloß. 

S.  portatilis  malslotel  (22l>). 
*Serabul-uin,  -a  r.  Saraballum. 

Sera-  (70  &c. ),  sero-  (7,  74,  1^,  76), 
sara-  (74)  -eium,  -tium  (75),  ser-atum 
(741,  -icum  (76),  geraeium  (Ob.)  (i.  genus 
casei  20,  gros-sa  ttubstantia  lavtis  7.5.  cf. 
butyrum)  hd.  ziger,  zieger  (7,  74.  Ob.), 
zegericii  (20). 

Seracula  hd.  nd.  si^ange.  nd.  sponge. 

*Se-,  ser-  (Gl.  m.),  cf.  so-raculum  tzap 
l  sloßel  (19).  zappe  (20).  tap  (11,  132). 
sloetel  (11). 

*Serage  [i.  equirria,  cf.  seragium  i. 
inclnsio  Gl.  m.)  eyn  stock  (23.  st.  stot  V). 

OlEfENBACH     GlOSSARIUIU. 


SER 

*Seralia  {ander.s   ca.  m.)  v.  Sardalia. 

*Seralus  v.  Sparulus. 

*Seramenta  (herbu)  suozminza  («f.). 
Sera-  (75,  76,  Gi.  m.),  sero-  (9),  xero- 
(110  &c.) -pelline,  -peline  (75),  -pellinas 
(23)  (i.  vestes  i  pestes  detrite  76,  aus 
^TjpajxTis/avo;  cf.  ui.  m.  6,  942)  hadern 
(9).  blunderey  (75).  eyn  alt  hut  (23). 
zerapellina  (93),  xerapelma  [i.  uestis 
uetustate  consumjjta  76  ) ,  xeropell-ina 
(74,  110  &c.),  -onia  (110  &c.),  verapellina 
(147)  ein  gerumpffen  hut  (iio).  ver-nossen 
(6),  -niestes  (93)  cleid.  vernosenclaider 
(  76 ).  altesuertzertes  klayde  (  74 ).  eyn 
huyd  dye  alt  iud  versleten  is  (147).  -inus 
ver-schioßen  (68),  -süssen  (1 32),  -schlissen, 
gerumpifen,  alt  t  hu-,  var.  hy-tig  (uo). 
xera-  (8),  xeno-  (9),  sero-(17  &c.)  -pellis 
eyn  alt  feile  (17  &c.).  alt  v'sni-  (9),  v'sne- 
(8)  -ten  gewant.  zerebellina  getzwirnte 
klayde  (74).  xerapellinus  alt,  ver-aldet, 
-sleten,  -droeght  (147). 

*Serapen  v.  Serpillum. 
Seraphin   engel  i  e.-kor  (8.  9).   die 
briniienden  e.  sim.  (gö). 

Serare  hd.  sließen,  be-sl.  siin.  slysen 
i  zuo-sl.  (13).  sluyssen  (132).  nd.  slulen. 
*Se-,   ce-ratim  indecl.  {cf.  cerat-es, 
-ium  (;i    m.)  eyn  half  hellinck  (147). 
*Seratiuin  v.  Seracium. 
Serator  slo-  (17i,  schlo-  (64,  76)  -sser. 
*Seratuni  v.  Seracium. 
*Sercula  v.  Sertula. 
*Sereulus   (cf.  sternulus,   anders  Gl. 
in.)  staro  (121). 

Sere  {i.  tarde  t  extreme  Br. )  lanxsam 
(13). 
*Sere-  v.  Seri-a,  -atim. 
Serenare  hd.  klar,  klair,  luter,  schon 
(65)  machen,   klar-en   (23,  4).   -n   {b,  9). 
deren  (20).  lu-  (7,  8),  lew-  (9)  -tern. 

Serenit-as,  -udo  hd.  nd.  dar-,  luter- 
(18),  stille-  (21),  Stil-  (22)  -heit.  belli-  t 
lutter-  i  stilli-  t  l.-st.-  l  gerugi-,  var. 
gerüwi-kait  (65).  Schönheit  (65,  110)  des 
Wetters  (im),  luft  sehoni  (93). 

Serenus  hd.  klar,  clair  (7,  152).  nd. 
clare.  hd.  lu-,  lut-  (6),  law-  (9)  -ter.  hell 
(65).  schone  (10,  12).  schon  (76).  schene 
(13). 

Serere  hd.  sewen,  sehen  (18),  seen 
(9).  segen  (12,  23,  76).  planten  (13).  s. 
ser-ui,  -tum  pfian-  (no'i,  pla-  (10,  12) 
-ntzen.  s.  seui  satum  seen  (110^).  seyen 
(110,  132).  sewen  (101.  segen  (12).  potzen 

(132). 

Ser-es,  g.  -is,  -eris  (67  &c. ),  -etis 
(134)  volck  das  die  syden  machet  (110), 
das  in  der  s.  wei'cket  (68\  dat  in  die 
sijde  w.  (132). 

*Sereticu-  v.  Sericvi-m,  -s. 

*Sereus  {st.  cereus)  ein  segel  (23). 
Ser-ia,  -ea  (75),  i  -iola  (93)  hd.  ejn 
ge-meyn,  -man  (6)  vaß  (5),  faß,  o.  baten 
(iio).  irdin-h.  (93).  irden  haf  (Das.).  erden 
pott  (11),  poet  (20).  ein  molken  top  (4. 
X  serum).  eyn  pott  t  doppen  (132).  eyn 
vat  t  tenen  panne  (22).  eyn  gbemene 
vat  t  eyn  tynuen  kanne  (23).  bescheyden 
speel  (19),  spul  {IV.  tawb  (9).  laug-  t 
karg-faß  (Fr.),  keßkar;  schotten- ?  ziger- 
hafen  (75). 

Seriare  {i.  ordina,re)  orden,  var. 
ornen  (75). 


8ER 


529 


Seri-,  sere-atim  hd.  nd.  orde-,  hd. 
Orden-,  ordig-  (17),  ordenc-  (18),  ordent- 
(8)  -lieh,  by  ordinancy  (i32). 

Serica  syden  kleiyd  (19),  cleet  (11). 
sidin   claid   (76).  pl.  rothe  brustbeeren 

(Ki.). 

*Serieare  mit  syden  deiden  0.  zieren 
(68,  uo),  tzijren  (133),  to  tzieren  of  van 
s.  wercken  (i47). 

*Sericea  siden  cleit  (75). 
Seric-eus,  -ius  v.  -us. 

*Sericineus  sydenwant  (es). 

*Sericium  {st.  servitium  Gl.  m.)  sidlin 
et  est  mensura  (76). 

*Sericum  v.  Seracium. 
Ser-,    seret-    (18)    -icum    hd.    side, 
seyd-e  (4,  66),  -in  (134),  -en  (1,  70).  syd 
(67).  sedde  (18).  snyde  (69,  110).  s  laken 
(uo,  132).  van  s.  gemacht  (68). 

Ser-icus,  -iceus,  gew.  -ieius,  -eticus 
(18)  hd.  nd.  sid-eu,  -e  (22),  -in  (76). 
seyd-in  (134),  -eyn  (9).  seden  (18). 

Series  (X  serius)  hd.  ordenunge, 
ernst  0.  (17j,  e.  t  0.  (9).  ord-inunge  (18), 
-unge  (28),  -ug  (21),  -en  t  seczunge  (20). 
hd.  nd.  schick-unge,  -inge.  ryge  (77), 
zeileten  (126). 

*Serinum  (i.  nuscinula,  monile) 
nusche  (Sum.). 

*Serinus  {auis,  frz.  serin  aus  OSiprjV 

cf.   Dz.   Wtb.   724)  ge-  (112),    gi-   (135,    140, 
Chytr.)    -rlitz.    gyrlein   (135).   schwader-, 
fädem-lein:  hirngrillen  (i4o).  serin  (112). 
*Seriola  v.  Scariola,  Seria. 

Seriöse  hd.  ernst-,  erns-  (17),  tapffer- 
(65)  -lieh. 

Seriositasernst-hafftickeyd(19),-affti= 
cheit  (11). 

Seriosus  ernst-  hd.  -hafftig,  -aftig 
(12),  -ig  (17)  -lieh  (132),  nd.  -afftich, 
-achtich.  tapfFerer  (65). 

Seriph-ium,  -um  {cf.  santonieum) 
welsonen  (Ki^.).  meerwermuth  (Fr.). 

Seris  (aepi?)  weg-weiß,  -leucht, 
-wartz  (114),  -wart,  -breit,  endivien  (Kl.), 
wildweglug  (i26). 

Seritas  spadeheit  t  tracheit  (20). 
*Serites  (t/.  seris)  endivieuwein(i43). 
*Serium  hd.  nd.  ernst,  erste  (t)  ernste 
(19).  erst  (3).  arnst  (6).  ernsticheit  (20). 

Ser-ius,  -nus  (76)  {i.  vtilis  l  necess- 
anus  Br.,  -itas  76)  ernst-  hd.  -hafftig, 
-haiftyck  (19),  -hefFtig  (20),  nd.  -achtich. 
hd.  ernst  (7),  arnsthaft  (6),  nutze,  nocz, 
nitz  (76).  nd.  nutte,  nut.  profite-  (132), 
sew-.  treg-,  langksam-  (74)  -lieh,  lang- 
samer {comp.  65). 

*Sermentum  {anders  Gl.  m.)  v.  Ser= 
pentum. 

*Serm-  v.  Semin-iuerbius. 

*Sermo  hd.  nd.  rede,  redde.  nd.  reden, 
tale  (81).  hd.  red,  rydde  (21).  eyn  ver= 
nunftige  rede  (uo).  ermanung  zu  orden= 
ung  (series!)  des  lebens  (65). 

Sermo-cinari,  -cinare,  -cionari  (65, 
151.  X  coneionari?),  -tionari  (65  var.), 
-nisare,  -nare  hd.  nd.  pre-,  hd.  bre-di- 
gen,  nd.  -diken,  -deken.  hd.  sprechen, 
sich  erspraachen  (-cinari  i26l,  reden. 

*Ser-inontanum  v.  Siler  m. 

*Serino-tionari  v.  -cinari. 

*Sernus  v.  Serius. 
Sero  {i.  occidens  Gl.  m.)  hd.  ab-,  ob- 

67 


530 


SKR 


(21),  nd.  au-,  af-  (23) -eiit.  suat  (76,  iio). 
spjivt  '!t:0.  spaile  CJl),  i.t-.').   lart«»  (t32V 

*Serocium  r    Seracium. 

*Serola  r.  Seriila 

*Se-  '•    So-roliga. 
Seropelli-ne,  -s  r.  Serapelline. 

*Seropha  utw.v  strophai    l)otnifr  (68). 

'  Seroph-agia,  -agion,  -ia  c.  Xero- 
phagia. 

*Serotim  spedi-  (li)). 
Sero-,  ser-tinare   (x   sertum)   vir= 
snuti'ii  /  cziori'u     8).   vVpftcn    l   c/irou 
(9).  krciirzoln  (8,  l»)-  spat  werden  (^75). 

*Sei-otin-e,  i/ssM>.  l  -us  spa-  (f),  2*2«'>), 
spo-  (8),  spe-  (18)  -do.  si)aid  (7).  spat 
(76^).  Spot  (21).  spoti'  (0).  spatlichcn  (UO). 
abpiittsc'h-in  (t!7). -en  (i33).  afentsani  (23). 
lato  (22'"  >. 

Serotinus  {cf.  prc.)  abint  czydick 
(ö'').  abent  zeitig  (1).  spater  {  langsam 
mer  (7.i.  iio).  spad-e  (22ai>),  -idi  (23). 

*Serpagerma  v.  Parea. 

Serp-edo,  -ede  y22^),  -e  {i.  cutis 
ruber  et  pvuriijo  l  pediculus  canis  76 \ 
sepeto  (fy.  v.)  dou-  \\l,  Gf.\  dau-  (19, 
20,  do-  (Gf..),  to-  (93)  -wurm,  -worin 
(11),  -worine  (19),  -wrn  (93).  hd.  grint. 
gr.  vff.  autf  der  heut  (74\  der  linde  (18), 
den  hundcn  (.ö),  dem  haupt  i.  glab-ra, 
-or,  t  hundts-gr.  (7.i).  eyn  schorff  vp 
den  huden  (23).  masel  (13,  17).  masse- 
le  (22*',  147).  -len  (12).  -ni  (lO)  die  men 
beruet  (147).  inide  l  sewiwaldere  [anivial 
100.  aus  zwivalder?).  eyn  roff  (7).  wilt- 
vuer  (132).  snitfelcze  (20).  zittei--seh, 
-mal  (74). 

Serpens  \i.  a-  l  ia-spis  1)  hd.  nd. 
slaiige.  hd.  slang,  .schlang,  nd.  suake. 

Serpent-aria,  -oria,  -ina  ( 74  &c. ), 
-illa  1,  3  i/.  colubria  l  seabiosa  st 3. 
(/.  serpillum  gundel-  hd.  -rebe,  nd. 
-aria  -reue,  -rose  (23).  gund-reb  (3,  74), 
-rab  (Ol,  -erum  (21).  gum  reb  (1).  hd. 
nater-,  uotter-  (3,  69,  70),  noter-  (8,  17, 
4,  153),  wasser-  (i32.  missv.  aus  nater  X 
water!)  -wurcz,  -burczeu  (.iC*),  -pnwnrcz 
(76),  -worcz  (8,  4),  -worezel  ( 17,  132 ), 
-krut  (68,  69,  110),  -kraut  (134),  -zung 
(74).  «(f.  nader-  (221»,  47),  ade-  (23), 
nacht-  {sie  85i  -wort.  Serpentin  (-aria 
93).  wurmkraut  (74). 

Serpentigena  von  sehlangen  gebo= 
ren  v '•■"  )•  ^c"  sehl.-  (uo-''),  serpenten- 
(110^,  132)  -geschlecht  kommen  0.  gebo= 
ren  .fim. 

*Serpent-illa,  -ina  v.  -aria. 

Serpentinus  von  schlangen  (iio), 
naterc  n  es),  van  serpenten  11321.  sehlan= 
gigt  (Kib.). 

Serp-,  t  serm-  (io9)  -entum  vorspan 
(109  I.  furspang  o.  hefftel  [i.  scutula  (74). 

Serpere  hd.  nd.  slingen.  hd.  schiin-, 
sclili-  (ti)  -gen;  sli-,  sehli-,  schlei-chen; 
slifen  (17;,"slieffen  (7);  langsam  schlip-, 
sehlie-ffen,  serpit  sehlupfft.  schlipfft. 
schlyfft  65  van:)-,  sweifen  («acÄ  vagari 
schlingen  sie  62).  hutschen  (3\  rutschen 
(i26j,  kriechen,  kr.  uff  der  brüst  (7); 
kri-  (9),  kre-  (19)  -chen :  kru-,  kry-  (88), 
krei-  ( 7i)  -sen.  nd.  krupen. 

*Serpiginositas  struffheit  (20). 

Serpigo  struff  (20).  schorfftheit  (i32). 
rfide  (19).  sinwir  (7).  swinde  l  flechte 
(Kib.). 


SER 

Serp-illum,  .ic/ten  -illus,  -illium  (4), ! 
-illa  (/>/..'  4;i.  127.  (if.  .V.  u.i.  -ellum  (121), 
-ulum  (/.  puleium  campestrae  iMi), 
sarpulum  (üi-'  .  sa-  1  87  ),  ce-  (7.  v.) 
-rpillum.  cerpallus  .Vm,  serapen  (Hpt. 
;"))  ('■/.  satyx'ion,  satureia,  sarcilium, 
sarminea)  cliencla  (  iipt.  ').  .siin.  Cw(.). 
k(?nnhi  -a;  fehichemilc  -um  (  127). 
ehoiiilc  (101).  vi'lt-chonela  (121),  -ko= 
nala  sim.  -um.;  -clicnula  -a  (Gf.),  -que= 
nel  (.sum. ),  -koincle  (12  sim.),  -komel 
(47),  -kumi'l  (3,  74.  8.')),  -kovele  (nr,), 
-küinnu'i  (20,  4),  -kyinniel  (13),  -kuniig 
(64''),  -kymicii  (64«,  123),  -kel  (95) ,  -kol 
{5^),  -chüU -kole  m.  (4).  herba  vel  [.^ir) 
coem  (97).  qncndcl  i74,  110  &c.).  kienlin 
(73).  kill-  (91),  kvn-  (87).  k^n-  (9j)  -le. 
konuondel  (74).  kandclkraiit  i  kunel 
(70).  koUe  ;  boh.  materzye  duska^pols^ 
ky  kmyn  (4).  wilder  kimel  (49).  wilt 
komel  (17),  kenele  (120).  wil  korainel; 
kirwil  (10).  hd.  kirbel,  kyrher  [sie  löi). 
caruol  (11).  kerueH  bießlock  (132).  wild 
pol-an  (105),  -ey  (73.74).  feldpoley  (ii4). 
vnser  frawen  betstro  (73).  huner-kol  i 
-klee  i  -serb  (i26  sim.).  costeutz  (128). 
ags.  fyile(Lye)  ;  brad-eleac  (94a),  -aeleac 
(94).  -elei-  sylenorum  1,1  Sn). 

*Serpilluin  malus  [i.  artemisia  q. 
V.)  mettram;  nuitterkraut;  konigs  kol; 
sanct  lohanns  kraut  l  gürtel  (73). 

"^  Serpiiiaeia  [cf.  pro-s.  sanguinaria) 
vmbitreta  iGf.). 

*Serpula  (i.  tynea;  kleine  schlänge 
(Ki.).  schabe  (74). 

*Serpulum  i:  Serpillum. 

*Serra  (piseis)  stechela  (Gf. ).  steichila 
(87).  i.  setta  {aus  cete)  Mrg.  wulfis; 
siren  iirix.  mer  min;  scorpena  (auis, 
i.  ripiuaga  93;  wasser-.  t  pach-  (74) 
-stelcz  (74,  93). 

I  Serra  (t/.  sarra)  sag-a  (93),  -e  (12, 
14,  23.  4,  i;)2).  sag  (1  >  hd.  se-,  see-  (19;, 
sey-ge.  seg  (74).  seche  (5,8).  rirtila  (Gf. 
cf.  dentula). 

*Serra  arbor-aria  t  -etcia  baumsage 

(125). 

Ser-  V.  Se-,  so-raculum, 

Serrans  seg-  (68,  110),  sagh-  (132) 
-ende. 

Se-,  sa-  yq.  v.)  -rrare  hd.  nd.  sa-, 
sae-  (132),  hd.  se-,  sey-gen.  sechin  (8). 
riffilou  (Gf.). 

Serratio  segunge  (20), 

Se-,  sa-  (7.  V.)  -rrator  hd.  nd.  se-, 
sa-,  hd.  sey-ger.  bretsnyder  (9). 

Serratula  (c/.  chamaedrys)  gummi- 
beerlein,  schartenkraut  (Ki.). 

*Serratuin  {i.  mons  Gl.  m.)  v.  Sarra= 
cum. 

1      *Serriata  bathomenkraut  (74). 

*Serta  (una  s.,  cf.  Gl.  m.  h.  v.)  ags. 
I  an  gerit'  fissca  odhdhe  an  snses  f.  0. 
:  odhra  tliinga  (94»). 

■Serta  ,t/.  fractina;  anders  Gl.  m.) 
'  breche  (8,  9).  brochen  (17). 

*Sertieio  {st.  stert.)  ruzmige  (Sum.). 

*Ser-  »•.  Sero-tinai'e. 

*Sertis  {st.  syrtis ;  anders  Gl.  m.)  eyn 
wirde  (ö'M. 

*Serthofagus  v.  Sareophagus. 

Ser-tula,  -cula  (125)  campana  tcf. 


SES 

betonica)  binsange  (l25).  biren-  l  weU 
Schill  .-^tiin-klce  (Ki.). 

Sertum  (j.  Crinale;  hd.  nd.  cran-tz, 
-8  (11,  13,  22),  -zel  (l);  hd .  krenctz-el 
(8;,  -lin  (65),  -lein  (74);  scha-,  sehe-  (13) 
-jipcl;  scape-1  (74),  -II  (93).  peel  (11. 
(titmnrs.  i.  7.  v:ntterau.  schapjiel  ~  braut- 
kranz ,  -kojtfputz  (/.  Hr.  wth.  2,  304). 
harpant  (74;. 

Sertus  ge-sehet  (-sehz?  17j,  -plantzet 
(20  &c.),  -posset  (20).  -potet  (11). 
*Seru  r.  Serum. 
Serua  niagct  (19) 

Seruare  yi.  vouere  77)  hd.  nd.  be-, 
ver-  (110,  132)  -warn.  hd.  Iial-den  ,  -ten, 
be-h.,  -heben  (G,  77);  he  i  hci-geu  l 
sjiaren  (77). 

*Seruatus  s.  bewarunghe  (19). 
*Seruia     ?'.    clepsidra   76)   tra-    (76), 
dre-  (11)  -chter. 

Seruia  {terra)  sirfy  (114). 
Seruilis  diensthafft  (20).  dynst-  (19), 
knecht-  (65),  knetht-  (20)  -lieh,  dinstlick 
(11). 

*Seruiliter  dienstlich  (20). 
*Seruill-a,  -um  v.  Cheruillum. 

Serui-men,  -tium  hd.  nd.  di-,  hd. 
die-,  dei-  (65),  nd.  de-nst. 

Seruire  hd.   nd.  die-,  de-   (21) ,   dy- 
(23),  dcy-  (22)  -neu.  dien  (7). 
*Se-  V.  Ce-ruisia. 

*Seruitiosus  hd.  nd.  dienst-  sim. 
-hafftig,  -hcfftig  (20),  -hafft  (7,  76), 
-achtich  (i32). 

*Serui-tium  v.  -men. 

Serviitor  hd.  die-,  dey-  (11,  21),  nd. 
dy-ner. 

Seruitrix  dynerj-nne  (ö'').  dienerin  ( 1 ). 

Seruitus  hd.  dien-st,  -ung  (110), 
-stbarkait  (65  1,  -stbarlichkeit  (70  Mrg.), 
-schafft  ,20).  knechtlichkait  (65).  slauerie 
(132;. 

Ser-ula,  -ola  eyn  kleyii  hd.  sloz, 
sloß  sim.,  nd.  slot.  sloschin  (9). 

Se-,  ce-  (5.  f.),  ge-  (Ob.)  -rum,  seru 
(94,  136)  (  i.  stnum  1,  fy^.  X  seria? 
mulsum  75;  cf.  butyrum)  hd.  mn-,  mo- 
Icken.  ziger-  (»3,  74),  cliasi-  (i4i),  cheß- 
(1),  kese-  (74),  kes-  193).  keß-  (75),  kaeß- 
(76)  -wasser.  schotten  (75,  126).  wadek-e 
(12,  2231',  109),  -en  (23).  wodeke  (98). 
wedick,  wack,  hoey  (147).  wacke  (109). 
wey  (i32,  147).  -wej  (99).  vey  (97).  ags. 
huaeg  (-U  U.  c),  h'unaeg  (-um  i36).  suffy 
I  Schenchzer).  serum  secundarium  hotte 
i  bottermilch  (125). 

Serum  adv.  spade  (11). 
*Seruneula(c/'.  serum  sec.)  hotte  (11). 

Serus  hd.  nd.  spade.  spat  (6).  spait 
(7).  spot  (68).  spud  (21).  speter  o.  lang^ 
sam  110).  hd.  ab-,  ob-  (es),  au-  (132) 
-ent. 

*Serus  s.  alt   ochs   (9),   osche  (8)   o. 
mensche. 
*Serutina  r.  Scrutina. 

Seruus  knecht  (11,  19).  eigen  kn. 
(132),  man  t  wib  (93). 

Servus  fugitivus  i.  mercurius  (124, 
147).  qwycksylver  (147). 

Sese  im  scl-ber  (uo),  -uen  (132). 

Se-,  si-  (9i)  -selis,  sis-ileris  (ue), 
-eleos  {i.  süer  montan -a  i46,   -us  47 


SET 

q.  V.)  stein-kummich  i  -klce;  gemeiner 
sesel;  roßkummel  (Ki^).  gaißfencliel(9i). 

Ses-  (Gl.  m.),  sess-  (Br.),  sef-  t  pua- 
(i47)  -illus  cleyn  van  personen  (147). 
*Sespes  (i.  sessor)  sittcr  (11). 

Sesqui  &c.  =  sexqui  &c.  (xio,  Br.). 

Sesquipedalis  anderhaluen  voeß 
groeß  (132). 

Sesquipes  fuys  mayß  (19).  voes  maße 
(20).  wet  (vuet)  mate  (11). 

Sesquiuncia  solidi  miuit  (109). 

Sessibilis(Br.)  sitz-elieh  (20),  -lieh  (7). 
*Sess-  V.  Sest-icium. 
*Sessile  sessel  (20). 

Ses-  V.  Se-sillus. 

Sessio  hd.  si-,  se-  (21),  besi-  (17) 
-czunge.  nd.  sittinge. 

Sessor  {cf.  sespes)  syczer  (19). 

Sessorium  {cf.  assidela)  stul  (li). 
*Sesternus    i.    modius   ijeccunie    aiu 
sehepfel  (7(i).  eyn  sesppel  (?)  peunig  (23). 

Sestertium  v.  Sextercium. 

*Sest-,  l  sess-  (7«)  -ieium,  -itiuin(74) 
'iL  bursa  per  quam  fariaa  emittiiur  n;, 
oorsa  p.  q.  imittitur  f.  3.  cf.  setaeium, 
politriduum)  bytel  (7n).  mel-putel  (74), 
-bevtcl  (3),  -beitel  (75).  eyn  sieht  budel 
(23). 

*Sestistrare  v.  Setare. 

*Sesuuiuin  v.  Sedum. 

*Seta  cambr.  morthol  (Zeuss;  aus  inar= 
tulus). 

Seta,  setha  (65,  75'')  {i.  seti-eula  t 
-strum  3,  Corona  —  cf.  eassona  —  l 
Spina  porci  quo  vtuntur  calciatores  70 ; 
zoga  74  V.  soga;  X  sceda?  ceta)  hd. 
nd.  bu-,  bo-  (10,  22)  -rste.  hd.  bu-,  bo- 
(17,  68,  141),  po-  (75,  104),  bo-  (67),  bi- 
rst; pursten  (1,  3);  brüst  (12  .  bu-  (19), 
bo-  (97,  132)  -rstel.  ags.  byrst  (94,  136). 
burstchen,  sed  per  c  wayl  viysclie  (19). 
waluisch  (11).  wasir  kalj)  (95).  zote  (i04. 
cf.  cetha  v.  sartimen  .w/n.).  setas  {por= 
carurn  pilas)  zatun  (141). 

Setac-,  setat-  (Gi.  m.) ,  secat-  {alph. 
set-  uob)  -iare  [i.  cribrare)  durehslahen 
(110).  syblen  (68).  syftVn  t  budeleu  (132). 
Setaeeum  {i.  species  canterü  t  fonti- 
culi  Gl.  IM.  haarseil  Fruuud)  bürste  (Das.). 
kratz-b.  (Ki.). 

Setaciare  v.  Setariare. 

Seta-cium,-tium,-tius(Gi.in.),-rium, 
-rivis  (Br )  [i.  cribrum  (•/'.  cet-,sec-,  sed-, 
er-acium,  cedaria)  häsip  (-cium  Gf. ). 
sybe  (uoti).  syb  (68,  74,  iio")-  sijfbudel 
t  theems  (132).  peutel,  red-p.  (74).  seyef 
t-rium  97). 

Setare,  f  se-  t  ses-tistrare  (75)  hd. 
nd.  bu-,  bo-  (17,  22,  68,  i33j,  bu-  (67, 
134),  bi-  (18),  pu-  (1,  75)  -rsten.  mit  bu- 
(110,  132),  bo-  (68)  -rsten  neyen. 

*Seta-riare,  -ciare  budelen  (147). 
Setarium  v.  Setaeium. 

*Setarius  (t/.  setaeium  anders  Gl.  m.) 
burstenbinder  (110).  budeler  (132). 

Setati-are,  -um,  -us  v.  Setaci-are, 
-um. 

*Setes  {cf.  seta)  ays.  brysti  (i36). 
*Seticula  v.  Seta. 
*Seticulum  bursteleyn  (9). 
Setiger  {i,  ioculator  Gl.  m.)  saw  (64). 
ruher  (Sum.). 


SEU 

*Setistrare  v.  Setare. 

*Setistr-um,  l  -a  (75),  sedistrum  (65) 
{instr.  ad  ornandum  crines  4)  ein  bürste 
(23,  4,  65).  pursten  (3).  perste  (75).  , 

Setosus  vol  bürsten  (110),  suw  borst  ' 
(68),    borstelt'ii  van  verken  (132).  porst- 
i  züt-oht  (i04j. 

*Setta  {anders  Gl.  m.)  v.  Ceta.  ! 

*Setur  V   Scutes. 
Seu  oder  ((J,  68,  110).  adder  (21).   ab 
der  i^l«).  aÜU-r  {sie  5).  ei'te  t  eder   (.22). 
offte  (132).  per  s  *".  vel,  sed  ceu  per  c  i. 
sicut  glycher  wyß  (110),  als  (68). 

*Seuaria  eandela  talht-,  Mrg.  vnslet- 
licht  (125). 

Seucis  V.  Suesius. 

*Seudieium  i;.  Scuditia. 

*Seud-oterium,  -yrum,  -uterum  ^^aus 
pseudothyrum)  v.  Perseudoterium. 

*Seudo  c.  Suesius. 

"^Seue  grymmclich  (.23). 

*Seuere  verris  vox  (i4i). 
Seuere  {in  Mss.  mog.  untersch.  von 
seueriter  q.  cf. )  grimme-lich  ( f)  sim. ), 
-hken  (22).  grimik-  (134),  griinmick-  (70), 
grimmig-  (69),  gru-  (7j,  strenek-,  Iraue-, 
hertenc- ,  liaffti- ,  var.  streng- ,  freue-, 
hertig-,  lieÖ'tig  (65)  -lieh,  gru-  (66,133), 
grüß- (66),  grus-  (133),  gris-  i  grini-  (67) 
-liehen. 

Seuerior  ein  strenger  den  rechten 
uacii  zu  kuinmen  (65). 

Seueritas  hd.  grusse-  (18),  grüß-  (69), 
greuß- ^  grym-  (134),  gruwe-,  varr.  grw-, 
gru-  (110),  greu-  (75),  freie-,  freue-,  nd. 
grynnne-,  vreue-lieheit  sim.  frecheit  (20). 
freyd-  (9),  grymm-  ([)  sim.)  -ielieit  sim. 
grim  (25).  grim-heit  (67,  68),  -keit  (8, 
iio'^j.  streng-iieit  (iio*),  -kalt  (65),  -ikeit 
(iiob).  hert-  t  herb-  (65),  haft-  (75)  -ig= 
keit. 

Seuer-iter ,  i  -e  ( 1  ki  &c.  q.  cf. )  hd- 
grüße-  (f)  sim.),  grusse-,  grus-  (17),  gru- 
(6,  110),  gruwe-,  var.  grew-  (1101,  grym- 
(68),  griinmik-  (1),  streng-  (68,  110), 
wreet-  (132)  -lieh,  -liehen  (17).  gris- (23), 
greze-  (22)  -liken.  seer  streng  (110  sim..). 
Seuerus  {i.  seuus,  rigidus,  austerus) 
hd.  gruse-,  grüß-  (21,  69),  greuß-  (70, 
134),  greu-  (.75)  -lieh;  grimmig  sim., 
grim  (.25),  frech  (20),  swinde  (20),  strenge 
(8,  9,  65),  ein  harter  i  ernsthafftiger  (65). 
haftig;  wuest,  vly.  wild  als  die  thiran 
(75).  ernst-,  war-lieh  (64).  nd.  gris-  (23), 
grese-  (22)  -liek;    wreet  ^ID-  gi'al  {'^'^^, 

74). 

Seuiens  wietcnder  (i4i). 
*Seuina  v.  Sabina. 

Seuire  {i.  insanire  l  furere;  tyrani^ 
sare  t  cunteudere  t  chriare  q.  v.  1)  hd. 
nd.  gry-,  gru-  (69,  70),  bry-  (4),  bru- 
(134)  -mmen.  grim-mich  {sie  13),  -mecht 
sin  (21),  -Hell  anlouffen  (65).  grim  sin 
(6).  gruwen  (7).  wieten  (68,  110).  toben 
(Voce,  ex  quo),  doueu  i  rasen  (20).  couen 
{sie)  l  vredere  (lüO).  freydin  o.  zornen 
(,8).  ezurnen  ^9).  graussen  (77).  v'woe= 
den  t  wreit  wesen  (132). 

*Seuiro-cireinus  v.  Ventus. 
*Seuirus  v.  Sephirus. 
Seuiter  frechlich  (20). 
Seuit-ia,  -ies,  l  -as  (20)  (^.  tyrania 
1)  hd.  nd.   gruwe-,   hd.  gru-,    gri-  (76), 
grus-  (21)  -licheit.  grimm-kait  (1),  -ickeyd 


SEX 


531 


(19),  -icheit  (11),  -igkeit  (65).  freyde- 
(8),  strengi-  (9),  herti-  t  vnbarmherczi- 
(65)  -keit.  frecheit  (20).  wretheit  (i32). 
*Seuma  v.  Sagma. 
Seuocare  hd.  nd.  besyden- ,  hd.  be^ 
side-,  besit-  (8,20),  besiyt- (19),  by  syt-, 
beseyt-,  besijt-,  besiet-  (i5i),  beseyten- 
(9),  bye  sich-  sim.  hd.  -ruoffen  (19,  134), 
-ruffen  .SM«.,  wrt.  -ropen  (22,  132),  -ruppen 
(23),  -ruepen  (11),  hd.  -heiselien,  -eyschen 
(  132),  -aischen  (i34).  bescheiden  t  hei= 
sehen  0.  vff  byt,  varr.  off  bit,  vff  borg, 
nemen  {sie  110). 

*Seuolare  besiit  vlyehen  (19).  besyden 
vliegen  (11). 

Seuum  {cf.  sepum)  grausam  (110). 
scharpf  (15). 

Seuus  ( i.  seuerus )  vnge-hur  ( G ) , 
-hurlieh  (5),  -horlich  (7),  -horlick  (23), 
-rulich  (18).  vndgeherlieh  (17).  onhorlich 
l  inaudibilis  {sie  21).  vnhurlick  (22). 
grim-lieh  (iio),  -mig  (1,  65,  68),  -mich 
(11,  132),  -iger  (76).  grymm-  t  dorecht- 
yck  (19j.  dauendich  (11).  dobende  (20). 
wreet  (99,  132).  fredich  (12j.  freydig  (8, 
9).  seharpfF;  gail  t  wild  &e.  (65).  grey= 
sich  (13).  greuß-  (70,  134),  grneß-  (69), 
grüß-  (66),  grise-  (67),  grus-  (i33),  gri- 
(76),  pin-  (65)  -hch. 

Sex  hd.  sechs  (75,  76),  sechß  (7), 
seschs  (6),  sesche  (5),  seße  (18),  seß.  nd. 
sesse,  seesse  (11). 

Sexagenarius  seczig  czal  (21).  sech= 
zig  iarig  (75). 

Sexage-nus,  -simus  hd.  der  sechcz- 
igost  (6,  76),  -ichste,  -igste,  -gste  (20), 
-ygest  werb  (19).  seczigcze(21),  seehende 
(18).  nd.  sestigest,  de  sestige  (22),  die 
zeesticht  (11). 

Sexagesies  sechczyg  werbe  (19). 
tseesstieh  warf  (11 1. 

Sexagesima  dominica  suntag  im 
sechczigsten  (65). 

Sexag-esimus  v.  -nus,- 

Sexaginta  hd.  sechzig,  seßsieh  (20), 
seczigt  (21).  nd.  sesti-ch,  -g ;  tzeessticli 
(11),  schok  {tf)  scol  (22b). 

Sexangulus  sechs  eckig  (iio). 
Sexcenti  v.  Sexingenta. 
*Sexcun-s,  -x   (Ki.)  anderhalb    lot    o. 
gewicht  (88). 

*Sexcupes  v.  Sextupes. 
Sexennis  seß   iare   alt  t   seß    jerich 
(20). 

Sexennium  ein  zyt  von  sechs  iaren 
(110  sim.). 

Sexies  hd.  seß,  sees  (19),  seßich  (20) 
werbe,  seswer  (21).  sechs  mal  (6),  male 
(75).  nd.  sesworff  sim. 

*Sex-ingenta,  his.<iw.  -eenti  hd.  seß-, 
sesch-  sim.,  nd.  ses-hundert.  sees  hondei't 
(11). 

*Sexingentesimvis    Itd.   seß-.    sesch-, 
nd.     ses-hunderste     sim..     -hundergestt 
(22).  der  VI  hunderscher  (21).  daz  sese 
hundert  (18). 
*Sexpedicosus  v.  Pediculosus. 
Sexqui-  v.  Sesqui-. 
Sexta  der  fridag  (17).  sexe  (5^). 
*Sextale  sehste  deil  (8). 
Sextar-ius,  ^ -ia  (76),  -sia  ^  sext-ans 
(74),  -inxxshd.  mas  in  rom  (1),  eyn  mayß 
czu  rome  (ö^*),  ein  sechß-,  sechst-  (i34), 

67  * 


hS'2  SIB 

(t.T  soihlJto  (H«)  -feil,  ilnt  si'stc  il.«yl 
(138).  h(i.  so-,  si-0<")  -cliter;  seihUtonn 
(74).  sestrr.  »d.  .sostt-rt«.  .scydlc  iiu). 
Sextem-U8,  /  -io  (,iio  &c.)  si'chJi- 
(Ti),  s«'lJ-i.">).  11(1.  scs-lirli.  ssessyck  (b^), 
pocluziK  in  iltT  zalo  (18).  A'/.  »'yn  sox= 
tiTiH'.  ti'in.  -steril  (,i.'>0  i.  iunrturn  sex 
foliorum. 

Sex-,   ses-,  semis-tertium  diitlialb 
piuud  (110*.  (lordelialff  pont  \VA-i). 
*Sextertius  drittclialb  (20). 
*Sex-tertuus  t  -tinus  sochstig  (1). 
*Sextimus  »Ut  socli/.igst  ;,7). 
^Sextinus   (</.    sex-tertuus,   -arius) 
scstii  g.  -eh.   seliigk,   sechssig   (74j.   nd. 
ses-tiih,  -lii'h. 

*Sextula  (pondufi)  vierschorffig  (74j. 
Sextu-,  sexcu-  f  seni-  (U7)  -pes  [i. 
pediculus»  lauli  Ji).  luß   (68,  75,  no). 
luys  .i3i')-  luyt^.-^  (1-17). 

'^Sextupl-are,  -icare  soß  veldigen(20). 
Sextupl-ex,  -us,  -um  hd.  sesch-  sim., 
sech-(4)  -tVldig;  soß  uoltig  ^  sechs  male 
(75).  nd.  ses  voldioh. 
*Sextupl-icare  v.  -are. 
*Sextuplicitas  soß  veldicheit  (20). 
Sextus  hd.  der  seh-  (8,  20),   se-ste, 
sechst  yii),  seost  (19).  nd.    dy   sost,   die 
zeeste  (11). 

Sexus  hd.  nd.  kiiune,  menschlich  k. 
{[)),  könne  (8);  kun  (21,23);  könne  (i09, 
133,  151,  152).  nd.  siecht,  siechte,  hd. 
ge-sl. ,  -slichte,  -schlecht  der  natura 
liehen  glidder  (75).  menschelioh  kon 
ader  gesucht  (17). 

Si  abe  (5).  ab  (ö^,  21).  aber  (18,  74). 
ob:  obichts  0.  nit  (74).  effte  (23).  ist 
saeh  ,8sV 

*Sia  [i.  pediculus  porcorum  76.  cf. 
scia.  vria.  vsia.  iuria.)  swins-  (8\ 
swiuß-  ai),  sau-  (75)  -luß.  sweyiis  laus 
(76). 

*Siafragina  l-.  Diaphragma. 
*Sibalum  c.  Sambuca. 
*Sibba  ags.  sigil  (94,  136). 
*Sibeldiiigung  (Za^?  c/.  goderdigum 
&c. )  sibilling  ist  ein  edel  apffol  (74). 
Sibi  sek  i22b). 

*Sib-ila.  -ula  (8)  {serpentum  sibilus 
hominum  66  &o.)  wispelung  jn  oren  (65). 
slangon-wispeln  (8,  9).  -czuschiu  (9). 
Sibilans  schwogelnt  (Gl.  a.  1418  Sm.). 
Sibi-,  sibil-,  sibu-lare  [serpe/i^ 
tuui  et  hominum)  hd.  hi-,  hu-  (12),  czi 
(21;,  nd.  di-  (23),  su-  (22*')  -sseu.  hyschen 
l  bispeln  (li.  uuisbalon  (Gf.).  bli-  (18), 
wi-  (9,  11,  20.  75,  108)  -speien,  wisp-ulen 
(6),  -ein  (74),  -ein  jn  oren  (65).  vli-  (5, 
12),  pli-  (13)  -steren.  flisteren  myd  der 
tunghen  (22).  blasen  (19,  108,  132).  ble= 
semmen  (8).  swibeln;  schrien  als  die 
schlangen  (75j.  swigeln  (Sm.  3,  583).  phy- 
(69),  pfy-  (49,  67,  HO),  pfie-  (126),  pfev- 
(134)  -sen.  pfyßen  (68).  pfeyffen  als  die 
slangen  (74). 

Sibilatlo  wispelunge  (20). 
*Sibilis  (.v<.  selb.?)  v'metlike  (23). 
Sibilla  wisi  wü^sagerin  (93).  warsege= 
geryn    8).  igclich  worsegereyne  (9). 
*Sibil-lare  v.  -are. 
Sib-ilu.s,  -ilum,   -ulus,   -ulum  (75) 
hd.  nd.  wisp-el  (75.  nd.),  -yln  (5b),  -ilod 
sim.    (Gf.) ,  -euch   (18) ,   -eluuge,   -elinge. 


menschliche  wispelunge  (9  ).  rusch-  i 
sus-  ((;5\  pfys-  (110),  i)1'ey.s-  (i3i),  hisp- 
(ä),  hd.  his.s-,  l  seiss-  (21),  blas-  (11,  19, 
I.S2),  blaß-  (68)  -unge,  -inge.  sissen 
(109).  flisteren  (22),  -ungc  (.'S),  blesein 
men  {8).  nl.  sijf-,  schuy-t'olen  (iie). 
Sibul-  1:  Sibil-. 

*Sibulum  [instv.  quod  ad  modnm  si- 
buli  lionum  reddit  7«)  v.  Sibilus.  Sam- 
buca. 

*Sibum  r.  Sepum. 

*Sibum  nall.  gastel  (122). 
Sic  hd.  nd.  also. 

*Sica  {.ft.  sicca?)  afjs.  tindre  (91*).. 
Sic-a,  -ca  hd.  stap-,  stab-,  staf-  (20), 
nd.  staff-swert.  staib  schwort  (6).  morth- 
ines  (Gl.  Mar.),  stechmessor  (100).  ru-  (8), 
rey-  t  vorch-  (9)  -toliiig  (cf.  riutelinc 
Sm.  3,  164.  ahd.  n.  pr.).  brackfeiler  (ii4). 

*Sicalia  v.  Seeale. 
*Sica-mina,  -nia  v   Secamen. 
*Sicar  i-.  Isula. 
*Sicare  v.  Siccare. 
Si-,  sic-carius  (cf.  dranees)  hd.  nd. 
morder,  t  mordtmosser  (74).  oinmortlich- 
messertrager    (03).   suart  dragher   (81). 
kelsneydor  (9).  much-iler   (ti),   -eler   (7). 
bluethundt  i  stroyder  (i25). 

*Sicatus  (aus  psittaeus)  papegoge 
(19). 

Sicca  (c/.  sica)  erde  (20). 
Sicca-men,  -nia  v.  Secamen. 

Sic-,  si-  (76)  -eare  trucken  (110), 
drucken  (20),  dorre  (17),  dirr  (76)  ma- 
chen, hd.  dorren  (8),  dru-,  dro-,  tru-  (9) 
-cken.  dru-  (20,  23),  dro-  (22),  droe- 
(97,  132),  dre-  (13)  -gen. 
*Sie-  V.  Si-carius. 

Siecatio  druckunge  (20). 

Siccatorium  (i.  fornax)  ags.  cyln  i 

aft  (Gl.   Aelfr.). 

Siccine  hd.  also,  a.  nit  (68),  ist  iz 
als  so,  ist  dz  also  (65),  ist  es  nit  a., 
ist  a.  niet  (68),  a.  als  der  (17).  alsust 
(9).  nd.  alsus. 

*Siccin-ium,  -um  (cf.  aridarium, 
tostrinum)  hd.  nd.  deyse  (107,  132,  133, 
152.  wetterau.) ;  hd.  tcyse,  teyß.  test, 
wyme  (132).  hd.  nd.  da-,  hd.  de-,  do- 
(67),  ta-  (134),  du-,  do-  (21)  -rre.  dürr 
vff  dem  land  (-ium  75).  eyn  dore  (23), 
droghe  darne  (22).  dorn  (-ium  76).  eygel 
(7).  oyschel  (G). 

Sieeit-as,  -udo  die  durr-y  (iio^),  -e 
(65).  trucken-  (68,  110),  drucken-  (19), 
druge-  (20)  -heit.  droecheit  (11,  132). 

*Sicela  {cf.  Dz.  wtb.  312.  Gl.  m.  V. 
sicla)  einpar  (Gl.  Cass.). 

*Sic-  V.  Si-comorus. 
*Sicco-  t  tri-pes  dryfuß  (75.  cf.  ehy= 
trophus  . 

*Sicc-  V.  Xer-ophagia. 
*Siccuinbi  v.  Sicubi. 

Siccus  hd.  tru-,   dru-  (5),    tra-   (S''), 

dro-,  do-  (12)  -cken.  tru-  (6),    dro-   (17) 

-kon.  dru-  (20,  23),  droe-  (132),  tre-   (9) 
-ge.  dürre  (9,  65). 

*Sicecula  v.  Ficedula.  Sepicecula. 

*Si-  V.  Sin-eellita. 

*Sicena  v.  Sicera. 

*Siceua  i.  intestina  ingeweide  (147). 


RI(3 

Sice-ra,  -na  (ö),  sincera  (122,  fti.  m.) 
alles  das  dz  da  mag  triinckon  maciien 
(65).  tr.  inaclitig  wein  o.  tranck  (1). 
allerley  druiu-kiii  draiick  (8).  trunckin 
trang  (9).  hd.  nd.  geinoyn  stark  dranck 
sim.,  da  man  mag  druuckeu  werden 
(23);  appcl  dranck  siin.  hd.  apfel-tranck, 
-trang,  -getranck  (69,  70).  lutir  traue 
(104).  gall.  idare  (122). 

Sicila  stilot.  radiermesser  (116). 
Sicilia  sicilen  land  (1). 
Sicilimentum  der    nachmäiot   (is5). 
Sicilire  nachmaycn  (135). 
Sicinium  r.  Seicinum. 
*Sicisagria    wilt    oorbeschen   of  vle= 
sehen  of  dat  sait  dair  van  (147). 

*Siclingere  v.  Singire. 
*Sicl-o,  -um  V.  Seeale. 

Siclus  (cf.  cic-,  scicu-lus)  gewichte 
(8,  9). 

Sicofagus  &c.  V.  Sycophanta. 
*Sicoma-chia,  -pia  v.  Sichomachia. 

Si-,  sie-  (1,  100)  -comorus,  sycome= 
rus  (8)  (^.  morus  Sum.,  celsa  100)  wil- 
der t  vnperhafFtigcr  feygenbawm  (74).' 
wildwic-  (sie)  l  mur-  l  mul-  (Gf.),  wilde 
mul-  (100,  Gf.),  mulbir-  (18J,  mulber-  (8, 
23),  maulber-  (1)  -bäum  sm.,  -bletter 
(8).  wirac  (?  22). 

*Sicope-s,  -des  v.  Chytropus. 

*Sicopolita  v.  Sicophanta. 

*Sicops  (alph.  soc-,  sc- ;  cf.  scorpio) 
gelubt  pfeil  (9).  glowit  fei  [sie  8). 

Syco-  (91,  Br.),  sico-phanta,  -phonta 
(91),  -phantus  (76), -phans  (74), -famus 
(8),  -fagus  (17.  X  «payo?)  {i.  ficus  co^ 
medens  t  f  alsus  calumniator  Br.  sim.,  in 
sanus  t  cluminator  sie  76.  cf.  fico= 
fanca)  ein  tigcn-essor  (110,  132),  -freßer 
(8,  17).  betrieger  (110  sim.).  sehender  i 
lugner  (9i).  girig  vor  wochter  falser 
saeh  (17).  for  vecher  falscher  liebe  (8). 
f.  i  vnrechter  richter  (74).  sico-phanta, 
f  -phagios  {  -polita  (i.  atiquis  de 
sieopaleas  76  aus  sycopola)  sunt  qui 
comedunt  focas  (aus  ficus!)  merkeluer 
(23).  sicophary  sunt  homines  lupos 
(aics  lupinos?)  commedentes  (76). 

Sycos  (Br.),  si-cos,  -chos,  -cros  (76) 
figenboura  (76). 

Sy-,  so-  (125)  -cosis  feigen-,  i  ger= 
sten  (Ki. )  -blater  (91),  -blatter  (i25), 
-körn  i  meerigel  (Ki.).  feigwartz   (Das.). 

*Sicros  V.  Sycos. 

*Sictrum  anhaw  (9.  cf.  anehowe  BM. 

722).  eyn  huwel  bloch  (23). 

Sic-ubi,  -cumbi  (22),   -ui  (7,  23.  X 

-uti?)  so-sware  (18),  -war  (19,  23), -wair 

(5),   -wan    (17),   -wanne   (21),    -vor  (22), 

-wo  (17  &c.).  also  anders  wo  (5).  wie  (67). 

*Sicud  V.  Sicuti. 

Sic  viuam!    vflF  mein    brinnige   sei 

(88). 

Siculus  (t.  al.  de  sicilia  21)  eyn  si= 
cilier  (23),  czeciliger  (21). 

Sicu-ti,  -t,  -d  (23)  hd.  nd.  also. 

*Sicheon  {i.  tanacetum)  reynfan  (74). 

*Sicho-,  sico-  (74,  76,  147),  sino-  (76) 
(st.  psycho-)  -machia,  -mapia  (74)  streit 
der  (74),  mit  der  (75)  sele.  der  seien 
stryt  (HO  &c.).  strijt  der  syelen  (i47). 
sin.  i.  confluctus  (sie)  i  pugna  (76). 

*Sichos  V.  Sycos. 


SIG 

*Sidacium  [ef.  sedacium  &c.)  hasip 

(121). 

*Sidealla  r.  Jdraula. 
Siderare    {inns.    Br.    cf.    sidere    i. 
splendere  Vocc.  ex  quo,   Gl.  m.)  sdiinen 
(20). 
*Siderata  gestyrnt  (23). 
Sideratio  mehlthau  (125).  der  schlag 
t  tropff,  id.  vlam  (116). 

Sideratus  (^.  ictuatus  Gl.  Aeifr., 
sidere  afflatus  110  &c.)  gheroert  (132). 
ags.  faerungf  astorfen  (Gl    Aeifr.). 

Sidere  {i.  sedere,  ivcünare,  sculpere, 
volare,  spie-,  spo-  (76)  -ndere)  sitzen  (68, 
74).  sincken  (110,  132).  naygen,  globcn 
(74.  cf.  spondere  76). 

Sidereus  schinde  (20). 

Side-,  sidi-  (Sum.)  -ritis  pibinelle 
(Sum.).  güed-  l  zeiß-  (ki.),  ziesig-  (Fr.) 
-kraut. 

*Sidile  {i.  eptria  et  pertinet  ad  currwm 
76.  cf.  ephippium ;  aus  sedilexsubtela, 
woher  solide  75,  cf.  postela)  aftersil 
(76).  eyn  sale  (23). 

*Sidi-  V.  Side-ritis. 

*Sidonus  c.  Cydonia. 

*Si-  V.  J-draula. 
Siduar  v.  Zeduarium. 

*Siduluni  (cf.  sabulum)  grünt  sanndt 

Sidus  hd.  Stern,  ge-stirn,  t  -stirg  (?8), 
-stirntz   (7),   -stirncze    (20),    -sterne  (5), 
-stirre    (21),   nd.   -styrnt    t   -sternt   (23), 
-sternte  (22).  steern  (11). 
*Sielire  pardorum  vox  (i4i). 
*Sifa  {cf.  sitirissa,    safratila,  eifra= 
culum,  stata,  hispil)  swingc  (23). 
Sif-on,  -onua  v.  Siphon. 
Sigalum  &c.  v.  Seeale. 
*Sigariuin  v.  Sulgarium.  Situla. 
*Sigatula  v.  Sigitula. 

*Sigena  (cf.  secana)  sigen  ein  wasser 
in  franckreich  i  piscis  (74). 

Sigillare  hd.  siogelen  (20),  be-s.  (7); 
sigeln  (75),  be-s.,  -siglen,  -segeln,  bye 
segeln  (5*').  besiggeln  (21,  23). 

Sigillatim.  sunderlich  (20).  hd.  nd. 
be-s.  sunderliclicn  (6).  be-s.  (5).  sige- 
(110b),  sig-  (110),  sege-  (i32),  offenbar- 
(110  &c.)  -lieh,  öffentlich  nit  heimlich  (?) 
gar  in  den  dag  gedan  (68  Mrg.).  ainzel- 
lich,  var.  -ich  (7.5). 

Sigillatio  siegelunge  (20). 
*S{gillatius  panis  (c/.  secale)  ruggin= 
brod  (127). 

Sigill-ator,  l  -ifer  (64,  75,  93)  siege- 
(20),  sigc-,  var.  sigi-  (7.i),  sig-  (64),  insig- 
(93)  -1er. 

Sigillum  {cf.  sagillum)  hd.  sigel,  in-s., 
'Segel  (18,  133),  -gesegel,  nd.  -geseghel, 
-gesiggel.  hd.  siegel,  sigille  (10),  czegel 
(14).  seeghell  (132).  zaichen  (65). 

*S,  saloTa.oTa.ia{herba,cf. sq.)  magerat-e 

(Sura.),    -0    (Of.    2,    470).    weisS-    (91,     116), 

wut-  (wat?   87)   -würz,   eynder  (85).  en^ 
bern  (47).  ampffer  (74).  nl.  salomons  segel 

(116). 

*S.  sancte  marie  {herha)   wiß  wortz 
(17).  witwort  (47,85).  vnser  frowen  brüt 
...  (87),  brutt  („krutt?"  ue). 
Sigilum  V.  Secale. 

*Si-  V.  Sa-gimen. 


SIL 

*Siginus  *.  ciids  ascli ;  rubigo  rost, 
ruester  (147). 

Sigi-,  siga-  (94^)  -tula  (/.  lardariolus ; 
cf.  sicedula  sim.'i)  ags.  frecmaze  (Gl. 
Gott.),  fra?mase  (94a). 

*Signabilis  zeichlich  (20). 

Sign-aculum ,  -um  hd.  zey-chin, 
-clicn,  -gen.  nd.  tey-,  te-ken. 

Signaeulum  jnsiggel  (65). 

Signanter  hd.  nd.  merck-,  hd.  mirc-, 
merg-  (133),  vtfmerck-  t  sunder-  (65), 
zeiche-lich  sim.  bececheligke  (100). 

Signare  hd.  nd.  ine-,  hd.  mi-,  mey- 
(13)  -rcken.  zeiche-nen  (20j,  -n  (8,  9). 

Sign-arius,  -ifer,  ;  -ator  (68)  hd. 
nd.  banner-,  panner-  (4)  -furer.  hd.  baner- 
fuerer  (17),  -forer;  panirfurer  im  her 
(75);  fanen-,  van-  (9),  fan-  (i5i,  152), 
faner-  (134),  zeichen -trager,  -troger  (9, 
151),  -dreger.  fendrich  (111).  feuere   (öl. 

Mar.). 

Signator  (c/.  prc.)  zeichen-er  (20), 
-macher  (110,  132). 

Signetum  {cf.  cicatrix)  signe-t(iio, 
132),  -et  1,68);  0.  zeichen  (iioj,  eynre= 
hande  lijcktzeichon  (i32)  sicut  habent 
notarii.  mal,  gemcrck  (74). 

Signifer  v.  Signarius. 

Signific  -  antia ,  -atio,  -eneia  (11) 
bezcych-nisse  (i32),  -iiuß  (iio^'),  -unge 
(-atio  20).  bezycii-  (110''),  bedeut-  (iioj 
-niß.  bedu-tnuße  (68),  -ttenisse  (19), 
-deuisse  (11,  132),  -dünge  (-antia  20), 
-tunge  (75). 

Significare  hd.  zeichenen  (20),  be-z., 
-zeichnen  (68) ,  gew.  -zeichen ,  -zeigen. 
nd.  beteyken.  be-deutcn  (75),  -ditten  (65), 
-dudeii  (20).  kundigen  (9).  kunt  (8,  9), 
koent  (20)  dun,  tun  (9).  zu  versten  ge= 
ben  (65). 
*Significarius  beduder  (11,  19,  20). 

Significa-tio  v.  -ntia. 
*Significatiue  bedudlich  (20). 

Significatiuus  bedudende  (20). 

Significatus  gczeichent  (20). 
*Signifie-entia  v.  -antia. 

Signum  [cf.  signaeulum)  vrkund; 
beditung;  wuuderwerck  («5).  s.  non  s. 
{ludus)  mael  c.  vnmael  (i25). 

*Sygo  (?'.  presul  t  diocesanus)  bischoff 

(l23    Anh.). 

*Sigsonte(Äeria)  «^s.stan  merc§(94^). 

*Sigulum  V.  Secale. 
Sil  {cf.  siler  montanum)  berggeel 
(135  sim.). 

*Silab-ra,  -a  (3,  4,  75,  76)  (i.  alabr- 
um,  -a,  sagia  75)  hd.  weyfe,  weyf, 
haspel  (76). 

*Si-,  Sil-  (125,  V.  Hamb.)  -lago  (piscis, 
i.  polides  v.  Hamb.;  cf.  selago,  subla: 
cus)  bley  (20,  V.  Hamb.).  bleyer  (23). 
blye  (19).  plege  (76).  ein  bloßtisch  (125). 

*Si-,  sti-lago,  herba  Stella,  st.  maris 
(^.  arenaria,  capriola,  caciatrix,  ce= 
ruicom  -  u ,  -  ia  herba ,  coronopus ) 
krähen-,  rappen-fuß,   hirtz-horn,    -graß 

(143). 

*Silba  V.  Sillaba. 

Silenter  stillich  (20). 

Silentium  hd.  nd.  swig-unge,  -inge; 
stil-le  (15,  75),  -heit  (20),  -lunge  (8), 
-nisse.  schwy-gung  (uo^),  -ung  (iio'^), 
-gen    (65).   schweygung   (134).   gestumet 

(75). 


8YL 


533 


Silenus  {cf.  satyrus)  vvalt  scrate  (104). 

*Sileos  V.  Siler  montanum. 
Sile-r,  -X  (64<=,  91)  (c/.  paliurus,  sa^ 
lix)  wyde  (110).  wasserweid  (126).  weyd 
(91).  wyd  0.  felber  (88).  velarin  (Sm.'l, 
526).  tzwijch  (132).  weyde;  w^einreben= 
pandt  (74).  rebsteck  (64j.  eyn  wine  pole 
(17),  wingart  stock  (68). 

*Siler,  t  ser  (143)  montan -um,  -a 
(87,  146),  -US  (47),  sirmendana  (87,  146) 
( i.  siseleos  47 ,  sileos  t  synonum  9, 
sesel-i,  -is,  -ios,  -ium,  seli,  sili,  sil, 
sis-ileris  87,  i46,  -elium,  silis,  cordyla, 
platycyminum  143,  plato  cininium87% 
146)  romescomel  (17).  wilkommel  (153). 
silermonta-na  (76),  -n  (i43).  sirm-ontan 
(9),  -ondan  (93),  -endan  (87,  146).  sesel 
t  zirmet  (i43).  velthaber  (s.  montana 
87,  146).  kundelkrut  (75).  welscher  lieb= 
stockel,  ligurierkraut  (i43). 

*Si-,  ei-  (11),  sti-  (9)  -lerea  {piscis, 
cf.  cyrophus  &c. )  ste-  ( 20 ) ,  sti-  (9) 
-cheling.  stychelynck  (19).  stekelijnck 
(11). 

Silere  hd.  swigen,  sweygen  (9).  stil= 
len  (75).  ungeredt  sin  (62). 

Silesia  dy  slesie  (125). 

Silex,  Cilex  (110  &c.),  cilix  (Sum.)  (^. 
vimen  22,  23)  hd.  kißling,  k.-  (7), 
kißlich-  (135)  -steyn;  kis-,  kyse-  (9,  152), 
kisse-  (21,  133),  kuß-  (68)  -ling,  t  -ling= 
stein  (68);  kyßliu  (iio^),  kissel,  k.-steyn 
(18),  kcsel  (8,  12).  kese-  (20,  132),  kiese- 
(11),  keser-  (22-''»)  -link,  kiesel-  (132), 
vur-  (22,  23),  vlint-  (109),  lieh-  (Sum.,  Gf.), 
scheuer-  (1O8,  132),  vlie-  t  serc  -  (108) 
-stein,  -sten.  wacke  (12). 

*Silex  V.  Siler. 

*Sil-ex,  -ix  (11)  {herba,  aus  filix)  varu 
(17).  waern  (11). 
*Sili  V.  Siler  montanum. 
Silicernium  {i.  conuiuium)  wirschafft 

(74). 

Sili-cemus,  -cernius,  -ternus  alt  in 
die  erde  sieude  gelijch  eynen  doeden 
(132).  dot  (8),  tod  (9)  alt  man.  alt-riso 
{t  -iso  Gf.).  betterese  (100).  sterb-perli= 
eher  t  -ender  (74),  -ender  mensch  (75). 
veygh,  sterflick;  starck,  styff  &c.  (i47). 

Silie-eus,  -inus    kysel-stein    (110), 
-achtig  (68).  keseiachtich  (132). 
*Si-  V.  Ci-licium. 
*Silig-enus  v.  -ineus. 

Siliginarius  roggeii  (11).  rucken  l 
rouwen  (19). 

Siligines  {adj.f)  rucken  (4). 

Sil-igineus,  -iginius,  -iginus,  -ige= 
nus,  -ogenus  ^22*»),  -iginarius  {q.  v.) 
hd.  rocken  (5,  152),  r.-brot  (21),  von  r. 
(68),  ruck-en,  -in  (lio),  roken  (67).  rog= 
ken  (134).  rogghen  (132).  rugg-in  (6), 
-en  (22^).  ro-  t  ra-ggen  (11).  kornyck 
(19). 

Siligo  {cf.  secale)   hd.  körn,   coren 
(1,  2,  3,  4);   rocken-  (74),  ruckin-    (110), 
rucky-  (iio^),  rucken  (17)  -körn;  ro-,  ru- 
(5b)  -cken;  rock  (20,  76),   ruck  (7),   rog 
(6),  roge  (12),  rogk  (1,    74),    rokch   (2). 
rogghe  (132).  rogge  (11,  22^,  97).  roghe 
(22).  rowe  (23). 
*Sili-  V.  Sisy-mbrium. 
*Silindria  v.  Cylindrum. 
*Sylynon  {cf.  selinum)  epfich  (Sum.). 


h'M 


SVL 


SYM 


SIM 


*Siliniim  (</.  silium?  silugium)  wi= 
liiTooli  ^!M.  wyraiK'h  o.  siilc/.  fiilJ  (8.  X 
salinuni). 

'^Silion  r.  Sison. 

Siliquu  [c/.  ci.  m.  //.  i\)  gewichte  (9). 
Siliq-a,  -e  2>l.  [nrbor  l  leijumeii  qiiod 
porci  in  africa  coinedunt  niin. )  hd.  tre-, 
lire-,  tra-  (TS),  tro-  (10) -bi>r.  trcffor  (:')i>). 
nd.  draf,  draiu'.  hd.  tro-  (12),  drr-  (18), 
dn-y-  (l."{)  -stcr.  liiilso  (7,  ct.).  liulss  (loit). 
Imlsc'hcn  {  kufen  i,i-'8).  sclmiälsat  liül- 
si'M  Kim.  (Uas.).  liala  (Qf.)-  Iiel  ( loi) ). 
theiia  l  spriur  xim.  { Of. ).  spruwe  (7). 
kitVI  (i-.'6).  caff  t  dye  (20).  klyon  (er,, 
HO,  i:iä).  aylJ  (19).  sauali  (?5).  si-yc  (13). 
sev  (12,  22b,  77,  109,  12,5).  soig  (22).  zeyg 
l  i)ustel  iioft).  büstol  (iot).  bou-  l  sloe- 
(io7\  bol-  (132J  -stören,  scortse  (108). 
si>raeliulla  sim.;  sj)roiheho;  eihla;  bii- 
liza  {pl.  Gf.).  sclu't'en  (i.t.^).  schiffen, 
schotten  (140).  bochsliernh'n  o.  sant 
Johannes  brot  (-a  9i).  silihlia  (Gf.  6,  uio). 

*'Siliquariura    scy-    o.    trobor- grübe 

(l2.i). 

Siliqu-astrum,  -estrum  (ni)  {i.  cap- 
sicum  it:!)  indian-  l  kaleeliut-ischer 
pfoffer,  prcsilien-pf.  (143).  ])f.-kraut  (9i, 
111). 

*Siliquor  glat  wnrcz  (9). 

*Silis  V.  Siler  montanum. 

*Silitei'nu.s  v.  Silicernns. 

'^Siliuillus  V.  Siriphillus. 

*Siliuin  sahio  t  vrowen  warwe  quo 
vTif/uiit  /acie.s  (23).  Cf.  silion  v.  sison 
=  amomum  q.  r.  vngitentum?  schwer- 
lich stibium;  silinum;  sillus  (Gl.  m.) : 
Silo-  l  slx'o-  t  colo-  (7fi),  xilo-  l  calo- 
(Br.),  syro-  t  carpo-  (U7'  -balsamum 
i.  lifpmm  bahami  t  vnqentuni  &c.  (76); 
balsains  vriicht  of  sap  (i47). 

*Silix  V.  Silex. 

*Silla  {i.   iurnale)   zille  t  dachraael 

(108). 

Sy-,  si-llaba,  silba  (23)  hd.  nd. 
silbe.  begritt'iing  iler  bucli.stab(ni  (t;ü). 

Syllab-are,  l  -ifieare,  l  -icare  (68) 
sillabeu  (68),  sylben  (iio)  machen.  ver= 
gaderen;  litteren  off  sylben  (i.'i-i). 

*Syl-,  Sil-,  sa-  (ö'')  -labica,  sillabaca 
(147)  hd    buch-,   bu-  (51^,  21).   bo-   (18) 
-Stab,  -Stabe,  nd.  bock-,  bu-  (23)   -stap ; ! 
buckstave  (U7);  lytter  (i32,  147).  [ 

Syllabicare  (110  &e.),  sillab-icare, 
bi.-<sw.  -are  ^q.  cf.)  hd.  buoch-  (iio^'), 
buch-,  bu-  (5'',  21),  bo-  (18)  -stabeii; 
bu.stli-  (20),  busst-  (19),  syll-  (68,  110) 
-aben.  nd.  bock-,  boeck-  (132)  -stauen, 
sylben  (i32). 

*Sillabicatiin  von  busch  staben  zu 
busthaben  (20). 

*Sillabicatio  bosthabungo  (20). 
*Syllab-ificare  v.  -are, 

Syl-,  gew.  si-logismus  lang  (17), 
wanck  (8)  wort,  sloßrede  (74).  besliß- 1 
(8),  beslis-  (9),  bestrit-  (100) -unge,  ver- 
gader-  ind  voeg-ynghe  (147)  der  rede 
(9,  147).  1er  der  beschlissuug  t  h.  der 
wort  o.  der  zeit  (75).  besegelonge  (17. 
Xsigillum?).  niaisterlich  Satzung  (65). 

Syl-,  si-logisticus    besliß-   ( 8 ).    be= 
slis-  (9) -lieh,  be-  l  auß-sließender;  auß- 
t   be-fliessiger ;   adverb.   silogistice   be=  | 
sließ-,    außsließ-,    außliiessig-,    befließ- 
lich  (74).  ' 


Sillus  V.  Silium. 

*Silo  weiclielbauin  (sm.  4,  10). 

Sil-o,  -US  kiiinpffnaß  (I2ü).  sy-,  si- 
lus  /.  udsus  cTccliis  et  adwicus;  -ones 
/.  qni  habeiit  mcupia  supercilia  (110.  X 
cillo  &c.  q.  V.).' 

*Sylo  [in  ikrPm)   gasse   der   prophe= 

ton   (74). 

Siloa  (hebr.)  hd.  wasser  (18),  eyn  w. 
*Si-  i'.  Xi-lobalsamum.  Cf.    Silium. 
*Silogenus  r.  Siligineus. 
*Silog-  V.  Syllog-. 

*Silogista  kniistsuciiendermeister  (74). 

Silua  hd.  walt,  wilder  w.  (93);  waldt 

(not,  wald  (G,  75,  76,  no).  wal  (13,  23). 

waelt  (11).  wolt  (22).  holt   (22^).   busch 

(<)8,   110).  bosch  (132). 

Silu-anus,  -ester,  -estris  {i.  qui  ha^ 
bitat  in  siluis  frequeider )  waldner,  for= 
ster  (75).  farster  (75''). 

*Siluarias  foUiu  (Gl.  Cass.),  nach  Hoitz= 
manu  ^  Keiteu  s.  177)  ■'it.  aluarias  i.  q. 
aluearia  plena  &c. 

*Slluatica  stayngayß  (74). 
Siluester /u/.  wc/.  eyn  walt-maii,  -inayn 
(19).  ein  furster  (21,  75). 

Siluest-er,  -ris  wilde  (-ris  20).  wild 
{l)  einer  der  in  weiden  (110),  gewyld 
das  im  wald  (68)  wonet.  wyld  off  wo= 
nende  in  dem  bosch  (132). 

'^Silue-us,  ?  -s  (75)   iaghunt  (74,  75). 

*Silugium  ((•/'.  silinum)    wirach  (17). 

*Silumbus  liiif-  l  lend-loser  (75). 

*Silurcus  {unt.  von  silurus)  gall.  ine= 
nuise  1  piscis  122). 

*Silurnus  [pi.ycis.  cf.  sq.)  hd.  barbe. 
nd.  barue. 

Silurus,  sirulus  (64*=)  [piaci.s,  cf. 
sirolus.  sturio  gramarus.)  schli  ((j). 
schlien  (74).  barm  [i.  clnuus  sie  74). 
barme  (125).  hu-,  var.  hi-rling  (64 1.  wellJ, 
wilß,  walline,  wa- 1  wa-ller,  salut,  scheid 
(140).  scheid-en  (i40),  -fisch  ( 13.'),  140). 
petit  poifffson  ( 122  1.  s.  paruus  ein  dick 

(114). 

*Siluus  [."it.  aluus)  v.  Vterus. 
Sima   {i.   currum   Br.  st.  curuum   76; 
concauitas  hepatis  Gl.  m.  cf.  arces)  leber- 
hiili  (93),  -holin  t  krump  i.  pandus  [li). 
der  karuieß  (Ki. ). 

*Siinarista  {aus  hymnarius  X  sym= 
phonista?)  senger  (11,  19,  20). 

Sy-,   si-mbella  goldwage   (125,  kl). 

Sim-  l  para-bolica  ytheologia)  die 
da   k-ret    durch    einlichkait  o.  glichniß 

(65). 

*Simbolum  v.  Simplum. 
Sym-,  sim-,  sin-  (76)  -bolum,  -bu- 
lum  94,  136),  -bolus  (8,  9,  64)  hd  glaube, 
glaub,  gelaube  (9),  spruch  des  gloubens 
(65).  r?r/.  geloue.  glyclmisße ;  schelle  (X; 
eymbalum  (/.  Gl.  m.  6,  248^);  seyger; 
eyn  geloech  (-tli?  i.  pec%miariim  collectio 
in  taberna:  19).  eon  ghelaech  t  die  crede 
(i()8).  eyn  gelaech  off  den  credo  (i32;. 
geiijckuisse  t  zeyer  (11).  zeichen,  anzei^ 
gung;  zusamen  tragung,  coUatz;  kreid 
(88).  crei  (Das.).  tzechpfenning  (114,  125). 
kostgrosch  (ii4).irten  (Ki^.  cf.  sm.  1, 114). 
eyn  yrtiu  (i3ö),  gemeyne  yrten  [oi^) 
0.  zech,  eyn  gemeyn  vrten  t  g.-same 
erkantniß  (64^).  ags.  herebecon  (94,  136). 
pl.  zupus  (Agr.).  cymbolum  gelaich  (147). 


*Simbus  V.  Sinuosa. 

*Simea  (•.  Simia. 

*Simen  merfisch  (74). 

*Sim-eus  v.  -ius,  -us. 

*Simex  v.  Cimex. 
Sim-ia,  -ea  {be.s.  in  den  Mss.  raog.  cf. 
semia)  hd.  äffe,  äff,  aiHnna  (84,  Qf.j,  a- 
(G,  121,  Gf.),  a^-  (^46),  e-  (IG,  93)  -ffin  ; 
niere-  (19),  mer-katze  sim.  nd,  ape. 
Simiare  falten  o.  krumen  (74). 

*Simicia  v.  Merica. 

'  Simieus  v.  Simus. 
Sim-ila,  -ula,  -ulo  {yeni/.s  frugin  11), 
^  -ilago  q.  V.  iio  a-c.  (-ula)  t  -iläcio  (9) 
(«.  sem-idalim  i36,  -ella  q.  v.  cf.  pole-n, 
-nta)  hd.  si'in-ula  sim.  (<!f. ),  -elo;  sy-, 
si-,  sym-  (G),  sim-  (65,  68),  sei-  (13),  sie- 
(20)  -mol ;  semel-  (65),  simmel-  (65,  68), 
symel- (uo)  -meel.  donst  (20, 132).  dunst 
(99).  dat  vet  van  de  meel  (132).  polen 
(11.  cf.  polenta). 

Simila  sem-el ,  var.  -mol ,  o.  wyß= 
brot  (64). 

Similagineus  panis  simmel  brot  (65). 
Simi-,  simu-,  semi-  ( Gf. )  -lago,  si= 
miligo  (23),  simila  aim.  (Gf.)  semel-melo 
(Gf.),  -mele  (17),  -mcl  (9),  -n  (23j.  semmel 
(18).  symmel  mel  (8).  dunst  (9,  99). 
semilfochenza  (sem.  Gf.).  siemel  t  voche= 
zen  (88). 

Simi-,  simu-  {q.  cf.)  -lare  hd.  geli- 
(20),  gli-chen.  smeyclien;  ficzeren;  vind^ 
zcn ;  triegen  (20). 

Similare  hd.  gli-,  glei-,  lei-  (77),  ge= 
ley-  (9),  gely-  (68,  132)  -eben,  gly-,  var. 
glei-chnen  (64).  einlich  l  glich  machen 
(651.  nd.  gelij-  (11),  gli-keu. 

Similari  ags.  geromman  (Gl.  m.). 

Similatio  {  cf.  simul-a,  -atio )  gelij= 
chunge  (20  ).  eyn  aniler  bewisunge  (8). 
*Similator  {cf.  Simulator)  smeycher 
l  trogener  (20). 

Similis  hd.  glich,  gelijch  (20).  nd. 
gelijck  (11),  glick.  s.  labor,  modus 
glich  arbeit,  masse  (75). 

Similiter  gelijc-  (20),  glich-  (75)  -lieh, 
des  glielieu  (65 j. 

Similitudinarie  glichlich  (75). 

Similitudo  Itd.  nd.  glicheit.  hd.  gli-, 
glei-cliung.  einliclikait  (65).  gelijch-  (68, 
132),  gelijcke-  (11)  -iiisso,  -nuß  (68).glich= 
nyß  (75). 

Simillima  {imago  )  ganczlidi  aller 
einlichst,  var.  enlist  (65). 

*Simina  1  9 ),  ».  ([.  symma  (Br.),  gew. 
simma  [aus  ai'yfia)  kamer  (9,  147). 

*Sim-  (9,  7  t),  symm-  (Br.),simm-(i47), 
simin-  (8,  9,  20.  76),  summ-  (76)  -ista, 
simistae(i36)  {i.  camer-,  secret-arius,  aus 

alYfxa  X  ODniiuGxr,z)  kamer-buch  (20), 
-er  (9,  74),  {  prophete  (?  sim.  9).  hey= 
melicher  (8,  9).  Cf.  zyma,  zy-  (74),  zi- 
matus  i.  secretzi-m  (76),  -s  (iio  &c.). 
haymlieher;  symma  kammer  (74). 

Simitas  goep-  (gvep-?)  ^  krump-heit 
(20). 

Sim-ius,  gew.  -eus  '{cf.  semius.  si- 
mus.) hd.  affo  (93,  Gf.),  äffe,  äff. 

*Simiuulpa  fuchsaff  (i4o). 

Simma  v.  Simina. 

Symist-a,  -es  v.  Simista.  Consecre= 
talis. 

*Symo  V.  Semo. 

Simonia   hd.   ketzerie   sim. ,   katzer 


SYM 


SIN 


SIN 


535 


(6).  nd.  kot-,  ka-teri.  begeren  geistlich 
gut  zu  kauffen  o.  zu  ver-k.  (no).  be= 
gertelg-lgoet  tzo  koefFcn  off  ver-k.  (^132). 
g.  kauf  (4).  g.  wofker  (12).  geyslich 
wocher  (18).  geistlicher  wucher(7.5). 
simonye  (5^).  heiHger  ding  hebimg  (1). 

*Siinoni-aeare ,  -zare,  -sare,  -are 
(46)  hd.  heilig,  himliß  (18)  ding  v'-kauf= 
fen,  -kt'uffen.  hoiltum  verkaufien  (1). 
nd.  hyllich  dinck  vor-kopen,  -kaupen 
(23).  geistlichen  wucheren  (75). 

Simoniacus  der  heilig  ding  ver= 
kaufft  o.  hin  gibt  (1).  geistlicher  Wuche- 
rer (7,5).  ein  simoni-er  (.5'^) ,  -scher  (65). 

^Symonium  wilder  petterleiii  (74). 

*Sympfelidarampff  darein  man  erper 

list    (74). 

Sim-  V.  Semi-plagium. 
*Siniplasina  v.  Sympsalma. 

Simplex  hd.  ein-veldich,  -faltig  (6, 
68),  -feltig  (uo'i,  -tfaldich  (12),  -fächig 
{ivi),  -liczig  (8,  9);  ainfaldig  (1).  nd. 
envo-ldich,  -chtig  (23);  alwer  (22^).  alber 
(74,  77).  Hympel  (lis,  132').  nit  vff  seczig, 
vnbetruglicher  i.  non  astutus;  vnver- 
mischt,  varr.  -mist,   -inust  vt  oleum  &c. 

(6,5). 

Simplicitas  hd.  ein-veldicheit  sim., 
-feltigkeit    (65,  iio);  nit  zwi-f.  (65). 

Simplleiter  hd.  eyn-veldeclich  sim., 
-feltigliciien,  -faltiglich  (68),  -valdelich 
(132).  schlecht-  (65,  75),  schlechtig-  (75), 
ledig-  (65)  -lieh,  one  geding  t  verbint- 
niß  &c.  (65). 

Simplum  eyn  valt  (8,  9). 
*Sini-pluin     var,   -boliun    tapetum, 
halbrauch  teppich  (64). 

Simplus  hd.  ein-veldich  sm.,  -feltig, 
-faltig  (68);  ainfeldig  (1).  eyn  (5*^). 

*Simp-orator,  -ulator  (Gl.  m.)  des 
brudegoms  stedelicste  vruiit  (i47). 

Sympo-,  symphu-  (i47)  -sium  zech 
(88,  Ol),  gesterye  &c.  (147). 

Sym-,  sim-,  siri-  (147)  -psalma, 
simplasma  /.  ntr.  der  salmen  eyndrech= 
ticheit  (147).  glicheit  von  stimmen  (110 
sim.). 

Simptilator  v.  Simporator. 

*Simpus  V.  Simus. 

*Simpharius ,  syphanus  (ö^)  (o«/.s) 
Star  (5b,  9,  16).  dieterich  (8). 

"Symphicio  v.  Symphytiun. 

*Siniplii-dria,  -ndria(85)  (aws  sisim= 
bria?)  brachmintze  (9).  bracmynte  (85). 
Symph-ytum,  -icio  (  74 ) ,  sinfitum 
(94*)  {herba)  gohc-yle  (85.  hd.  gauchheil). 
gehelle  (9).  bein wellen  l  walwurtz  (114 
sim.).  wullin  l  bavvmwolle  (74).  ags.  gal- 
lac  (94a). 

*Symphlegina  (aus  aujXTlXsYJia)  vni= 
fah-,  bcgreitf-ung  (88). 

*Sympho  v.  Syphon. 

*Simphoniaci  v.  Symphonlacus. 
Symphonia(  i.instr.  consonantie  sono^ 
rum  sim.-.,  cf.  siphon.  Dz.  wtb.  303)  suß 
seyten-spil  (9,  75),  -speil  (8).  sieß  saiten 
spil  (76).  guter  ton  0.  hall  t  inst)-,  sicut 
clauicovdium  (132).  der  stymmeu  hoflich 
temper-ament,  var.  -ieruug  (64). 

*Syinphonia,  gompheena  nl.  pape- 
gaeyen  cruyt,  gelosye,  gall.  geuesie, 
gelesie  (116). 

Sym-,  sim-,  sin-   (Sum.),   syn-  (47) 


-phoniaea,  -phonica  (9, 1 7,  94^),  -phonia 
(94'i),  sinf-  (94),  sinfr-  (ise)  -oniaea 
(i.  palladiai43)  bils-a  (87),  -en  (143),  -e 
(Sum.).  pilse  :9).  bilza  (,87).  bysse  (85). 
bille  (47).  ags.  belonae  (94, 136),  beolone 
94a).  seitphe  (17).  sauwbon  (ms). 

Symphoni-acus  (8,  9  &c.),  -sta,  -ssa 
(65),_simphomaci  (jjI.  76).  senger  (8, 
9).  einer  der  da  vff  «aitenspile  kan  (65). 
denzere  lOf.). 

*Siinplioniea  v.  Siphon. 
Symphonizare  wol  luteu  (110).   gut 
gelut  (68),  goet  geluyt  (132)  machen. 
*SirQphonua  v.  Siphon. 

*Simphus  {aus  gumphus?)  dubelua= 
gel   (74.   cf.  Fr.   1,    200b.   Sm.   1,   387). 

*Simphusium  r.  Symposium. 

Simul  hd.  nd.  mit-iyn,  -eyn  ander, 
-enander  (18).  zu-samen  t  -hauff  (20). 
eins  mal  (65).  toe  gader  (11). 

Simula  v.  Simila. 

Simula-crum,  selten  -chrum  hd.  ab-, 
ap-,  abt-  (18,  76,  iio^»),  apt-,  nd.  af-got. 
hd.  bild,  bylde.  dienst  vmb  guttat  (74). 

*Simulago  v.  Similago. 

Simulans  alter  f^-nt  (75). 

Simulare  {cf.  similare)  glyßnery 
triben  (iio).  anders  beweysen  (9).  prs. 
jch  nim  mich  an  schmeicheln ;  erschi= 
nen  gut  sin  (65).  gut  erscheinen  (109 
hd.).  glichen  zu  einem  ding  das  nit  ist 
(75).  vynsen  (i32).  uensen  (99).  vlenschen 
(109).  v'sieren  (109,  132). 

*Simul-ate  v.  -tas. 

Simulatio  {cf.  similatio)  smeych-  t 
vintz-  (20),  smechel-  (18)  -unge.  sclimai= 
chindi  red  (46).  smekelrede  (23).  eyn 
ander  bewisunge  (17).  uensinge(99).  gliß= 
neri ;  falsch  stifftung ;  annemung  {l)  f.  ge 
stalt  &c.  (65). 

Simulator  {cf.  similator)  hd.  smei= 
ch(-ler.  nd.  smeclierer  (23),  vynser  (i32). 
Seher  durch  die  tinger  das  er  sich  nit 
annimpt  (65).  gleichßner  (64). 

*Simulatorie  fa-,  var.  fe-lschlich  (65). 
*Simulatoriiim  glißncri  (es). 

Simulatrix  smechellern  (18). 
*Simulta  vor-alt  haß  (8), -ald  has(9). 

Simultare  hd.  hassen,  fynden  (lio). 
viiid  (68),  veynd  (74),  vyande  (132)  ma- 
chen, nijt  haen  (132).  zusarnen-thun, 
-setzen  1 74). 

Simul-tas,  -tus  (9),  -täte  (75),  -ate 
(75b)  alter  (75),  heimlich  (110  &c.)  haß 
vnd  nyd  sim.  vcralter  haß  o.  intzicht 
(74).  altzusam-keit  (74),  -enheit  (9  Anh.). 

Simultum  in  des  weeders  hoernen 
die  worm  (147). 
*Simulus  f.  Stimulus. 

Simus  {anders  Gl.  m.)  flacher,  murr- 
iger, -echter  (74).  äff  o.  flach  (25).  krum 
naß  (64).  slacht  nesig  (22,  23).  kumpf-  t 
flach-  t  teller-naß  (126).  munck  (9i).  huot 
(131,  141.  st.  cimus?).  ags.  uuellyrgae 
(136.  st.  sinus  q  v.).  symus  krump  nasiche 
(ö'').  mes  mysch  (22'')-  sim-eus,  -ius  {i. 
ad  simiam pertinens  habensnasumcuruum 
sim.),  -icus  (23)  crumpfnasi  (121).  crum- 
naser(6f.).ein  krum  nesiger  ( 1  io).schebsch 
nesig  (5).  eyn  stamp  nasich  (18).  slacht- 
nezech  (22),  -mesichin  (23).  Sintis  flach 
nasig  (1). 

Sin  hd.  ist  aber   daz   sim.  ist   ez  a. 


daz  (18).  eyn  if^t  a.  daß  (17).  wan  aber 
(88).  oder  das  (6).  nd.  is  ouer  (22),  aber 
(23)  dat. 

Syn-  (110,  Br.),  gew.  sin-. 

*Sinabellum  senffeßlin  (h4). 

*Sinaetafolia  v.  Sjmanehe. 

*Synachus  v.  Sjmocha. 
Sinagoga  hd.  nd.  Juden-  hd.  -schule, 
-schul,  -seliole  (18),  nd.  -scheel  (23).  der 
j.  (110),  joden  (132)  kyrch.  yoden  scol 
(22).  schule;  sammelung;  s.  der  iuden; 
gaistli(>h  s.  (65). 

*Sinalymph-a,  -are(aM.s'  synal-oephe, 
-lepha  Ur.  X  lympha)  twyerley  nat  toe 
hoip  gemengt,  mengen  (147). 

Synan-ehe,-ge(Apherd.),squina-ncia, 
-ntia  (75),  i  -x  (9,  75),  l  sina-ncia  (8, 
9),  -ctafolia  (75),  -mpsis  i  -nsis  (20), 
-mptis  (19);  synanticus  morbus  (Gl.  m. 
cf.  sinotheus?)  (ouvayx^,  cf.  angina) 
halß-  (88),  mandel-  (Das.)  -geschwer,  t 
-we  l  daszepflin  im  halß  (ss).  diebraune, 
brüne  l  das  welcken  ( Ki. ),  wulcken 
Apherd.),  wulcken  (Pict.).  eyn  geswere 
ynder  kelen  (19).  verswlst  der  k.  (93). 
kel-,  kcle-  (8)  -sucht  (9,  75,  Fr.),  -swolst 
(8,  9),  -drus  (75).  schule  (sin.  i.  vestis  st. 
pestis  9).  damp  (19).  da-  t  de-mpich  (20). 
squim-ancia  g(>lsucht  {sie);  -ex  i.  apo= 
steuma  in  gutture  (76). 

*Sy-  V.  Schi-nanthum. 

*Sinap-dones  v.  -io. 
Sinap-e,  -i,  -is,  -ium,  t  -ale  (5''), 
synap-e  (4),  -i  (87),  sin-ap  l  -cipum 
(1)  sen-ipli  (87),  -iff  (1,  sim.  Gf.),  hd. 
gew.  -ff,  l  -pf  (4),  -ffe  (75),  nd.  -nep  (22), 
-pp  (-ium  23).  sauip  (-e23).  sennpff(-ium 
76).  semph,  boli.  horczicze  (4).  schenff 
(5o).  niustard  (iio*').  most-art  (20,  99, 
132),  -ert  (11,  97).  sinap-ium  senff;  -e 
s.-korn;  -is  seuffes  kruyd  (19).  -e  most= 
erts  coern;  -is  m.  crut  (11).  -is  senff 
(110);  -ium  s.-saem  (20j,  -krut  (110);  -i 
s.-korn  (110),  -saat  (es),  -is  s.-krut  (68), 
-kruyt  t  mostart  (132).  -i  m.-saem  (i32). 
-is  herba,  -i  semen  illius  herbe  (Br.). 

*Sinapi-eare,  -zare  (Gl.  m.,  Ki.)  most- 
arden  (20). 

"*Sinapicus  [adj.  Br.)  ein  senff-  (i40), 
mostart-  (132)  -esser. 

*Sinap-io  t  -iones,  -dones  (94«^)  {cf. 
sinesium?)  ags.  casrsan  (94^);  cress-a, 
-ae  (94,  136). 

*Sinapis  i.  re-  l  con-uolutio  l  repetitio 
a  sin  i.  con  et  alphon  i.  conuolutio  (76. 
X  synaloephe?). 

*Sinatus  l  Senat-es  (75),  -us  (76)  (i. 
species  fehris  75.  cf.  synanche?)  fieberig 
gestalt  (75). 

Sinautem  obnicht  (9  Anh.).  aber  das 
{  ob  aber  (75). 

Sinaxis  (i.  solemnitas  t  conuentus  Br., 
psalniodia  l  vesp)ertina  laus  t  pars  diei 
76)  vesper-salmen  0.  lop  (8),  -sahn  t  -lob 
(9).  adv.  stedelich  (*.  assidue23).  synaxim 
i.  solemidter  (65). 

*Sin-  V.  Sym-bolum. 

*Sinbubium  v.  Sinpubium. 
Syncate-,  sineathe-  (76  &c.)  -gorema, 
-goreuma,  -grema  (76)  ein  mitbedeut- 
ung  (110),  -igs  (Das.).  flickwortlein  (Ki.). 

*Sineedula  {auis,  cf.  ficedula)  zi-, 
var.  zei-ßlin  (64). 


b'M\ 


SIN 


Syn-,  si-  (Of.)  -cellita  gisoUo  (Of.). 
mit   si'l  (•S.V). 

Sincera  (X  sincerus)  r.  Sicera. 
♦Sincerare  lutoni  /  royngiii  (8  6'//«.). 

Sincere  niiii  (tu),  lutor-  (20,  65,  ir,), 
giMU'z-  (ti:>),  subiT-  f  c'U'V-  ('J*))  -licli. 

Sincer-is  v.  -us. 
*Sinc-  c.  Sind-erisis. 

Sinceritaa  hd.  nd.  lutor-,  clar-  (20), 
chior-  (11)  -lieit  sim.  Arf.  reynicheit  «'/«. 

Sincer-us,  -is  hd.  nd.  lutor.  hd. 
luyttor  l  klayrc  (19),  t-lar  (75),  stedo, 
tVst,  royii,  royii-  l  suber-lich  (20),  gaiicz 
l  vii-boticckt  t  -vermist  (65). 

*Sin-ces,  var.  -tes  {i.  scrupuli;  cf. 
sirtes)  bogrcytliclist  o.  voUicit  des  iners 
(74). 

*Sincinnum  &c.  v.  Scicinvun. 

*Sineipu-d  v.  -t. 

*Sincipuin  v.  Sinape. 
Sincipu-t,  -d  (f)'')  Itd.  vor-,  bissw. 
for-,  vur-liaupt,  -haubt,  -heubit  (5''), 
-heupt,  -lieubt,  -hcpt  {G).nd.  vor-,  voer-  (11) 
-honet,  -hoeft  (11,  132).  daß  fordcr-haubt 
(18),  -doyl  doß  heyptoß  (17).  nel  (i04). 
nol  (Of.).  Wirbel  (2?'',  7(>,  92).  styrne  (8, 
9).  steyrne  (13).  gestiru  am  haupt,  vlg. 
am  hirn  \(i.  frons  75).  sew-kopfif  (91),  -kotf 

(Hl). 

*Sinelecius  (cf.  sq.)  senatoir  (147). 
Sincletus  seuatoirscap  (147). 

*Sm-,  t  apo-  (75)  -copa  (c/.  synco^ 
pis)  abprueh  t  beschneidung  der  silla= 
ben  (75).  abschneydung  eins  puclistaben 
o.  silben  in  mittel  eins  wortz  (74). 

Sin-copare,  -eopari  (147),  -cupare 
(22)  hd.  kurczen,  ab-  (110),  v'-k.;  vor= 
kürtzen  (67).  absclin-iden  (76),  -eyden 
als  in  Worten  (74).  hd.  nd.  be-sniden, 
-sehneiden  ^4) ,  -zwiegen  (11) ,  -swogen 
(12),  -swijgen  (i47),  -zwifeln  (5),  -twiue= 
len  (22).  geswyniien  (13).  ab-schniden  i 
-preclien  die  silben  (75). 

Sincopatio  ko  -  (8) ,  v'ku  -  (9 ,  17) 
-rczunge. 

Sincopatum  gekurczt  (65). 
Syncop-is,  -e  (Chytr.),  -en  (Gf.)  ii. 
concisio  vocalium  110,  infirmitas  capitis) 
magipizzida  sim.  (Gf. ).  herz  rit  (93). 
swindlung  (1).  geswindin  (Sm.  3,  539). 
schwinde-  ((3),  schwint-  (74)  -sucht.  ab= 
schneyd-  o.  kurtz-ung  (74).  besnid-  hd. 
-unge,  -elinghe  (23).  be-schnidung  (67, 
68,  76),  -swyment  (Chytr.), -zwifelung  (.0), 
-swygynge  (i47),  -swieginge  (11).  011- 
(91),  ;un-  (125)  -macht,  amechtunge  (19). 
zwifelunt  (7g).  twiuelinge  (22). 
*Sincupare  v.  Sincopare. 

*Sind-a,  -abulum  l  -abalum  (Gl.  m.), 
-aualum  (Ui),  -ibalum  (129)  (i.  fund- 
a,  -ibalum  129,  Gl.  m.)  slen-ger  (20), 
-cker  (19).  slinger  (11,  147).  schulle  (147). 

*Sindales  v.  Scindula. 

*Sindaualuni  v.  Sinda. 

*Sindere  (st.  seindere)  to  riten  (23). 

Syn-  (iii),  147,  Br.),  sin-derisis,  .seZ/ew 
-deresis,  -cerisis  (18) ,  -teresis  (Ki.)  (*. 
superior  pars  rationis,  vis  animevnapo= 
tentia  in  anima  g5  ;  aus  aüVTTjpsai?  x 
auvötaipso'.??;  himelschisel-  (93),  hime-- 
liseh  seien-  (64)  -kraft,  hoche  kr.  (74), 
ein   funck   (5  sim.)   der  sele.    ein   f.   in 


WIN 

dem  hert/.en  ul.\  allen  <ien  krefften  vnd 
(U-r  v'nuntt't  llyeßende  sint  (IT)),  eyii 
funckli  der  sei  (•!).  eyn  fiend  der  sele 
(sie  18).  de  winke  (sie  aus  vunke)  der 
zele  (22).  dz  t'uiK'klin  der  vernunfft,  vnd 
der  gereclitigkiiit  l  (!yn  vnverderblich 
begird  zu  got  («■>).  vnvordcblich  (.üc  9), 
an  bedirbe  (17)  adel.  vn  virderplieh  (8j. 
naturlieh  erwer-  l  wirdi-keit  (65"  Mrg.). 
knaginge  der  (i32),  wroeghe  der  l  scru= 
pel  in  der  (i47)  eonseientien. 
*Sindibaluin  v.  Sinda. 

Sindicus  eyn  hern  vorde  -  gedinger 
(23),  -diiiger  (.')).  eyn  lier  vordediger 
(18),  herre  vordeydegung  (21);  herren- 
frieddinger  (74) ,  -flVeydinger  (4) ,  -von 
dien  {sie  1),  -vordinger  (71).  eyn  saeh 
fuerer  (17  sim.).  fur-sprech  (74),  -muuder 
(6).  verriehter  (76).  kirchen  pfieger  0. 
schaffer  einer  gemeine  (74). 

*Sind-o,  l  -or  (23)  (rowsindon  genau 
untersch.,  so  in  110  syndon  Nr.  1,  2;  i. 
pannus,  p.  linius  76,  camis-ea,  -ia  23, 
75,  76.  cf.  cindatura)  hd.  ud.  ein  edel 
gewant.  lylach  (110).  das  aller  wißt 
schinbarß  1.  t.  t  1.  wiß  clait  t  sehleiher 
(65).  lynen  tuoch  (110),  doeeh  (132). 
pfaiten,  vlg.  hemd  (75).  semid  (93.  >< 
heniid?).  synd-on  (HO*),  -al  (iio^),  -ael 
(19,  132).  sind-  hd.  -ale,  -al  (12,  22ab), 
-ail  (5),  -ol  (1).  -aen  (23).  sij-  (11),  zi- 
(20)  -ndael.  hd.  czi-  (17),  ze-ndel.  schech= 
tel  (17).  badelacheii  (.Sum.). 

*Sindola  v.  Scindula. 
Sindo-n,  -um  (23),  syndon  (110,  Br.) 
(i.  lineum  amict-nm ,  -orium  Tmdierum, 
liiieus  pannus,  linthewn  t  mantellus  76) 
lynen  tueh  (68,  110),  duch  (88),  doech 
(132).  eyn  auch  (5,  23)  in  quo  covpora 
mortuorvm  voluuntur  (23).  vinbdann  0. 
tuch  dorinne  man  die  todten  begrebt; 
lannde;  milter  (74).  deich  (18).  bocken= 
schyn  von  lynem  tueh  (75).  swicz  duch 
(17).  czitir  (8).  weyse  leynwot  ^  schetter 
(9).  sammet  o.  wysser  pfeller  (64).  edel= 
gewandt,  linwat,  zendel  (88). 

*Sindor  v.  Sindo. 

*Sindoum  v.  Sindon. 

'*Sindula  (c/.  scindula)  feniehil  (74). 
Sine  an  (h).  011  (21).  ane  (23). 

Sine  inter-uallo,  -missione  an  vnder= 
loß;  für  name  (75). 

Sine  preiudicio  an  v'werftunge  eyns 
beßern  wanes  (\b).  ane  v'w.  eyns  b.  {t) 
ane  v'ezeihung  ( 9  Anh. ).  vn  worffung 
eyn  b.  wones  (t)  eyn  forsung  (7).  vnver-- 
slagen  (7,  9  Anh.).  äne  verwysung  eins 
bösen  wänz  (63). 

*Sineare  v.  Sinuare. 

*Sinecie  v.  Senecium. 

Sin-,  t  Sinex-  (93)  -edra  fursprechen 
(74,  93),  sachenzuuerhorer-  t  sachenzeu= 
genuerhorer-  (74)  -stul. 

Sin-ere,  -ire  (9)  hd.  sta-,  daraus  sca-, 
seha-  (18,  21,  23)  -den.  ver-  (65,  110), 
vor-  (23),  ge-  (68,  132)  -hengen.  hd.  lasen, 
laßen  o.  globin  (8),  v'-l.  (21),  lossen  t 
geloben  (9),  lassen,  zu-1.  (110),  1.  zu-  t 
hin-geen  (f>5),  laeßen  (20),  layßen  (19). 
nd-  lateii. 

*Sinesion  (cf.  sinapio  ?)  bomkerse(46). 

*Sinexedra  v.  Sinedra. 

*Sinfitum  r.  Symphytum. 

*Sinf-,  sinfr-  v.  Symph-oniaca. 

*Sinfugus  V.  Siniv.gus. 


SIN 

*Singa  r.  Spinga. 

*Sing-ire,  -ere  (70''),  sicli-  (75"),  scli- 
(Gi.  m. )  -ngere  {anserum  vox)  pfeiflfeu 
als  die  genß  (75).  pfisen  (76).  qui-  (8), 
(jue-  (9)  -eken. 

*Singna  v.  Gingiua. 
Syngraph-a  l  -um  (t.  caulio  l  scrip- 
tiira  66  &o  ,  chirographum)  vßgeschnit^ 
teil  brieff'  l  sehritt't  (uo). 

Singraph-ia,  -ya  (76)  besehreybuug 
l  sicherhe.yt  (9  sim.}.  achriö't,  vlg.  ge- 
schr.  (75j. 

Syn- ,   l  chiro-   ( Br. )    -graphus   ( i. 

conscriptio   Br.  j   hd.    schriber    zwischen 

den  kauffleuten  ( 75  ) ;   be-schr.  sim.  eyn 

kaufi-  l  guu-  (7  Mrg.),  koff-  (6)  -brieff. 

*Singula-feru8  v.  -ris. 

Singulare  adj.  eyn  fellig  (8).  vb.  8uu= 
dern  (u6  &c.). 

S.  certamen  man  gegen  manne  (9). 

Singularis  adj.  hd.  nd.  sunderlieh. 
s.  naTn  (9  Anh.).  eynes  sunderliehen  syn- 
nes  (li')).  //'/.  eynig.  nd.  enich.  aigen- 
hirnig  t  -sinniger  t  -williger  (65i).  ain- 
mutig  t  besunder  (75).  ainzel-liger  (75^), 
-iger  (75b). 

Singularis  s. ,  s.  ferus  (8,  9),  sin= 
gula-f.  {i.  aper  siluestris  76)  hauwende 
swyn  (8).  hawender  sweyn  (9).  eyn 
heupt  swiii  (17).  ebber  t  usdrib  (100). 
vztrib  (Gf.  5,  484).  eher  (Vnz.  5,  464. 
sim.  Gf.  1,  99). 

Singularitas  eynisam-  (20),  eni-  (11), 
sundevli-  (65,110),  sonderli-  (132)  -cheit. 
sunderheit  (62,  75).  einhirn-  (65),  ainmut- 
(75)  -igkeit. 

Singulariter  sunderlicli  (20).  be-s. 
(4,  75).  mit  sunderhait  (65).  ainzel-lig 
(75*1),  -ig  (75b).  ainmutiglich  (75). 

Singulatim  sunderlieh  ein  igliehß  l 
i.  in  einer  sunderhait  (65). 

Singul-tare,  -tire,  -eio  (prs.  104), 
cingultare  (11)  fnesgezen  (Gf.).  naschen 
(6j.  nesen  (17).  nocken  (106,  107).  hezche 
(104).  hetschen  (Ki.  &c. ).  hesch-en  (74, 
proprio  in  flendo  75,  Sm.  2,  253),  -iczen 
(3,  Sm.).  hixen  t  kluxen  (Das.).  hicken  l 
gaxen  {vt  gallina  126).  gichzen  (42.  wett. 
gixen).  hd.  nd.  (109)  gischen.  gisßen  (18). 
gi-  (11,  12,  23);  gli-  (22)  -ssen.  gesehin 
t  sthinnen  (schueken?  sehniken?  5^). 
nd.  snu-  l  sni-,  nl.  sna-  (Ei-,  wtb.),  schu- 
(22b,  vih),  scu-  (stu-?  12)  -cken.  gyss= 
chen  t  gryschen(19).  gritzen(lO).  schryen 
(68,  110).  schreyen  (i32).  hd.  su-,  sun- 
(iiob),  seu-  (74,  110=1),  snup-  (6)  -ftzen. 
sehnup-pen  (75),  -ffen  (126).  schnipfczen 
(65.  cf.  Sm.  3,  493.iüe<<.  schnipßen.  schwed. 
snyfta).  sucten  (97).  suchten  (10,  107, 
132).  sluchkezen  (1).  schluck  -  en  (75*^), 
-sen  (Pict.  wett).  schlicken  (i26).  slagen 
l  ißen  (21).  pruusten  (11).    attmen  (64). 

Singu-ltus,  -stus  (17),  -tum  (Hpt. 
5,  Gf. )  ( c/.  eructatio)  fnaskazzeu ; 
fnesknezzan ;  sneseezan ;  ne  -  t  he- 
skazan;  liesket;  gesgizunga  (Gf.  ).  die 
(64b),  der  neseh  (64,  112).  der  noseh, 
hixen,  hassch,  nl.  den  hick ,  nockinge 
(116).  nessen  t  schnupph  (7).  der  naß= 
pfnisel  (126).  hesch-e  (74),  -itz_  (1, 
3,  91),  -atzer  (75).  heyß  ader  daz  krißeu 
inder  kein  (17).  giss-  (5,  9),  giseh-  (20), 
gicht-  (8),  syfftz-  (noi»),  seufftz-  (uo^i), 
ersuflfcz-  (65),  schnupf-  (125  Mrg.),  snopliz- 
(93),  geb-  (49),  buchslag-  (125)  -unge. 
sucht-  (132),  gliss-    (22)    -inge.   gysschin 


SIN 

(19).  frogiissen  {ptcf  18).  snuflecinde  (Hpt. 
5).  luickup  (Chytr.).  das  glugscn  (112).  der 
klugs  (135),  sclilick  (ii.5).  seuft-z,  -zung 
(74).  die  phnuift,  var.  pfnuez  (64).  iesgen 
(99).  ags.  iesea  (i3g),  lesca  (94). 

*Sinhubiuin  v.  Sinpubium. 

*Sinibilis  stattlicher  (74i. 

^Sinifes  v.  Cimex. 

•^Sinigma  synnick  (9). 

*Sinire  {i.  fim're  l  terminare  i  cessare 
70)  V.  Sinere. 

*Sinist-a  v.  -ica. 
Sinister  hd.  linck,  liug,  linck-es  (5), 
-iß  (133,  151,  102),  -esch  (4),  -s,  -et  (19); 
lingket  (21),  lucte  t  linx  (13),  verkert 
o.  gelincker  (110),  glinck  (7ß).  nd.  sline 
(99),  Inch-ter  (söb),  -t  (22a^  23),  -ts  (132); 
lochter  (221*).  lureze  (20.  cf.  Sm.  2,-  490. 
BM.).  tenck-e  (75),  -er  t  glincker  (74). 
letz   (Fris.l. 

*Sinist-ica,  -a  (8)  zu  der  linckeu  haut 

(8,  9). 

Sinistimus  luchste  (109). 

Sinistra  eyu,  bissw.  die  hd.  liuck, 
linck-e,  -et  (19),  -er  (132),  lingi  (ns),  ling 
(7),  lingket  (21),  glincke  (74),  tencke  (74, 
7.5),  luchter  (23,  es)  hant.  die  geliuck 
(91).  wenstre  (99).  imiiiistru  sim.  (Gf.). 

Sinistr-e,  i  -orse  l  -orsum  (7.^)  linck- 
i  glinck-  (74),  tenck-  (74, 75)  -lieh,  -ischen 

(75). 

Sinistrorsum  [cf.  prc.)  hd.  linck-, 
ling-  (151,  152),  nd.  lincker-  (i32),  luch- 
sidicb,  hd.  -sitig,  -seitig.  ling  ader  hin= 
derwert  (17).  lucht  sin  (23). 

*Sinistrorsus  adj.  .s.  lyucket  ( 19 ). 
lucht  niinsche  (11).  teuckischer  (75). 

Sinistrum  ein  lincks  l  boß  ding  (65). 
*Sinitare  r.  Sinuare. 

Sin-iugare,  -iugere  (11),  -lungere 
(20).  -zugere  (147),  -zugare,  -zygare 
(aus  coniungere  X  ouC^YS^J  fugen  (19, 
(19,20).  vuegen  (11).  au  eyu  voigeu  (147). 

Sin-iugia,  -zygia  iBr.),  -sugia(74, 75), 
-sugera  (tg)  vuegenisse  i,ll).  ayntracht-, 
aynmut  -  igung  ,  verpindung  ;  siniuga 
aynn-,  ayntrecht-igkeit  (74). 

*Sin-iugus,  -zygus  (Er.),  -zyngus  (134), 
-sugus  i  -fugus  (76)  fugelicli  (19).  vue- 
gelick  (11).  eyn-niodig  (21);  -mutiger  0. 
-trechtiger  (74). 

*Sinix  1-.  Laeuna. 
Synoch-a,  -a  febris  <(>5),  synachus 
(74)  dz  kalt  des  vierdeu  tagß  (65).    fie= 
her  von  vbrigeni  plut  (74). 

*Synochus  (x  synodus?)  lantscaft 

(131). 

Synodalis  sentlick,   wroegber  (i47). 

Sinodus,  l  s.  Sacra  (75)  hd.  nd.  sent, 
der  s.  [21).  send  (18).  sendt  (70).  zient 
(11).  zeent  (i32).  sant  (66).  sint  (5). 
samnung  der  geistlichen  i  briester-s. 
(75).  s.  1,69,  134).  eyn  vor-samlung  von 
(110),  -gaderinge  van  (i3-2)  priesteron. 
de  samelinge  der  papen  (22*^').  sampnuug 
der  pfaffen  (74).  pru-  (1),  brü-  (71) 
-derschafft.  capitel  ( 46 ).  -wroeghe  der 
geistlicheit  (147). 

*Sin-  V.  Sich-omachia. 

Sinon  (i.  nota  et   dicituv  plenus   an= 
gulis  76,  fuit  qd.  proditor  &c.  Br.  Virgil.) 
eyn  farreder  (23). 
*Sinonus   (herba,    cf.  synonum    vv. 

lill£tENBACU     ÜLOSSARIUM. 


SIN 

siler  montanum,  sison)  wihunt  i  uuiche 

(Gf.    1,    727). 

*Sinopes  {equus,  sec.  quosdam)  zeiter 

(75). 

Sinop-is,  -ide  {abl.)  t  -ode  (Gf.)  [cf. 
Dz.  wtb.  725)  hd.  rot  blutig  färb,  r. 
pluttig  f.  (74),  royt  bludig  färbe  sim., 
r.  f.  blodich  (18).  nd.  r.  bl.  warfe  {sie 
22),  rat  bladich  [sie]  farwe  (23).  rot-  t 
hrotile-steine  t  ogre;  -ode  rotelstein  {t) 
sinnoger  iGf.). 
*Sinosus  V.  Sinuosa. 

Synotheus  {vf.  synan-che,  -ticus?) 
kinback-schwer  (68),  -geschwer  (110). 
kyuneubachsweer  (132). 

*SyTiothus  ( cf.  sinibllis,  sinere)  stat- 
(68),  Stade-  (110,  132)  -lieh. 

*Sinp-,  sinb-  (isi),  smh-(i4i)-ubium 
{aus  sine  pube,  cf.  inpubis)  gi-  (i3i, 
Gf.j,  über-  (Gf.) -barti;  giparti  ii4i);  daz 
partohta  (=  barbatum  Gf.  0,211 1.  coz  (Gf. 
4,  151  =  nhd.  gütze?  cf.  simulacrum 
ib.  3,211,  aber  auch  gocze  seminir  &c.). 

*Sinphonua  v.  Siphon. 

*Sinsi-  V.  Sisim-brium. 

*Sinsiniius  eyu  thopaes  (22). 

*Sinsug-  v.  Siniug-. 
Sinta-gma,   -gmatis  l  -xis  (76)  hd. 
1er-,   lern-   (8),   leim-   (iio),   vßleg-   (8) 
-uuge.  auslegunde  (9). 

*Sintas-tica,  -cita  (76)  bu-  (8),  zu^ 
samcnleg-  (8,  9)  -unge. 

*Sinterea  v.  Dysenteria, 

*Sinter-male,  -miale  (75),  -iiniale(76) 
(^.  instr.  yladlutoruia)  eyn  fege  knobel 
(23).  swertfeger  zeug  (75). 

*Sintes  v.  Sinees. 

*Sintice  {ans  OWZO'/io.  cf.  Gl.  m.  v. 
syntyehia)  l  exomologi-a,  -o  smeraua 
(Gf.  G,  S33.  figürlich}}. 

*Si-  V.  Sci-ntilla. 

*Sintis  V.  Simus. 

*Sintonia,  syntoma  ( Br. ) .  sintoria 
(147)  zufal  im  lieber  als  wetag  des  liaupts 
o.  fluß  der  nascn  etc.  (74).  hoiftpyn  mit 
febris  (147)- 

*Sinton-ia,  -omia  snijdynge  (147). 

*Sin-uare,    -itare    (8)    ( \  insinuare) 

wißin  laßin  ;8i.  wissen  lossen  l  tun  (9). 

Sinu-,  sine-are  {i.  ampliare  l plicare) 

hd.  va-,  nd.  vo-klen.  widen   (20).  in   die 

schoß  tliuon  (110),  schoes  duwen  (i32). 

Sinu-m,  -s  (76,  127)  {i.  serum  1,.5**) 
melk-kubile  sivi.  (127),  -kybel  (Uo),  -faß 
(20).  mulcken  (;')'').  eyn  stoep  tzo  (132), 
stop  to  (109)  melcken.  kese-faße  l  -bare 
{st.  -kareV  10),  -vat  (109),  -naupf  (8), 
-nepphlin  (7).  hd.  kese-,  keß-,  sieg-  l 
tumppel  l  duuippcl-  (74)  -faß;  keyßeuas 
(13),  cheß  Wasser  (1),  keßenapf  (9), keß- 
kar  l  -presse  (74).  siha  (127),  sleichkübel 
(93),  sleg-kubel  t  -faß  (74),  ehar  (Sum.). 

Sinuos-a,  -sa  (i36)  ags.  faed-  (i36). 
faet-  (94)  -mendi.  sinosus  i.  simbus  Kst. 
sinibus  Br.)  plenus  am}dum  dilatus  (76). 

Sinus  {cf.  sinum,  simus,  businus, 
gremium)  hd.  scho-ß,  -sß  (6),  -ße  (18), 
-se  (13),  -s  (9),  -eß.  -es  (132),  -iß  (7); 
Schuß  (5).  schot  (23,  68).  wyk  (Chytr.) 
bus-am  (7),  -em  (9),  -en  (6,  65).  bosem 
(8^.  pusem  (75).  geren  (49).  ogen-,  oni-, 
wijn-braid  {i.  palpebra  147 1.  ags.  uuell= 
yngae  (94j. 


SIPH 


537 


*Sinziare  v.  Sirindire. 

Syn-zyg-,  -zug-  v.  Siniug-. 

Sion,  sium  [herba,  i.  anagallis 
aquatiea  73)  wasser-merk  t  -eppich  (114 
sim.\,  -gaucliheil  i  -pungen  (73).  bach-p. 
t  -bonen  (73),  -bunn  (72).  brunnen-peter= 
lein  (Ki.). 

Syon  hd.  ein  berg  prope  jhrlni  si7H. 
hochhey_t  wesen  gotis  eyn  muter  der 
stat  irlm  dauidis  xus  eyn  hutterynne 
der  stat  irlm  (9).  ihr  Im  o.  ein  perg  bei 
i.;  himel;  trewes  gemut  (74). 

*Sipa  (cf  sq.)  hd.  brocke,  brock,  prock 
(134),  brücke!  (68),  schnit.  snede  (132). 

Si-,  sip-  (4),  sr-  (81)  -pare  {i. 
pullis  panem  frangere  76  sim.)  hd.  nd. 
brock-en  (den  honern  17),  -eleu  (68). 
brücken  (19).  brechen  das  brot,  vlg.  ein= 
brocken  o.  schmoldern  (75.  cf.  a.  wtb. 
2,  25,  763).  croe-  (147),  cru-  (11),  cro- 
(23)  -nien  (den  hoenren  147).  krumelen 
(110,  132).  grumm-  i  rib-elu  (5).  bry 
malten  (147).  brien  {i.  pultem  facere  19, 
20).  borsolen  (1O8.  hd.  broselen). 

*Siparium  (i.  cibus  t  precium  cantoris 
Br.  cf.  siph-,  stip-arium.  siphar.  sup- 
parum.)  singcrs  Ion  (i lO).  turhang;  serge; 
gedeck  (Das.).  schiffsegel  &c.  (Ki. ). 
siparum  (134  &c.)  vocke  of  een  bonet 
igenus  veli  107). 

*Sipatio  bryunge  (20). 
Sipillus  V.  Sagillum. 

*Sip-ivis,  l  -pus  (74)  weyser  &c.  (74). 
wyse  &c.  (147). 

*Syplex  {cf.  ciplex  ?  ci-,  si-parium  ?) 
wacke  (100). 
*Sippare  v.  Sipare. 
"^Sippus  r.  Sipius.  Cippus. 
*Siptaeius  v.  Sistareia. 

*Sipus  {in  mari,  ans  seopus?)  steine 
clyppe  (147). 

*Siphar,  saphon  [i.  eamellis)  schif- 
sayl.  -Strang  (74). 

*Sipha-r,  -c  (i.  peritonaeum  129,  va. 
m.),  syphac  (74.  Gl.  m.i  darmuetzleiu 
(74).  inn-,  var.  iud-erste  hut,  i.  h.  am 
yngeweyd,  varr.  ingwaid  (75).  syphar 
(/.  exuuiae  124)  schlangenhaut  sim.  (Ki.). 

Siph-,  sip-  {q.v.  uo),  siu-  (76)  -arium 
(^.  precium  pugilis  20,  panis  qui  datur 
pugili  t  Saccus  vigellarnm  11 ,  madula 
76.  X  Siphon)  kemp  lone  (19).  kempen- 
(20),  cemp-  (11),  sengers-  (132)  -loeu. 
Singers-  (68,  110),  singer- (74)  -Ion.  netz- 
t  pruntz-faß  (74).  eyn  seych  doppen 
(17.  saicli-faß  (74),  -haff  (75).  ge.swill 
(74).  cost,  .spijse,  eten  (147). 

Siphon  (*.  trulla75)  wasser-blasbalg 
(93),  -palg  174  .  rohrkanne  ^125).  fist  (75). 
eyn  forez  (17).  cf.  sison,  alph.  siiou  i. 
bumbus  (76).  sifon  spot  l  seich  haff 
(20.  cf.  sipharium).  sypho  netz-,  pruntz-, 
seich-faß(74).  ein  blußbalck  in  der  ku= 
dien  (641.  sif-  (121),  sinph-  (.Sum.)  -onua, 
simphon-ua  (i.'so),  -ia  l  -iea  (Gf.),  sym= 
phonia(74)  sprizza  (7^.  c).  spizza  (Sum.). 
sprutz  (74).  sipho  spolte^wattersprutte 
(Chytr.).  {l  sifo  haad  bene)  zischen  als 
die  fraweii  seichen  (75).  sympho  sawß 
gedon  o.  laut  vom  fr.-pruntzen  (74). 

Siphu-,  sipho-nculus  sprützen  {in 
balneo  in).  prunnen-(9i),  born- (i25)-ror. 
spelte  i  rorken  (Chytr.). 

68 


nos 


S1I>» 


SIR 


BKS 


Siqmdem  //(/.  aber.  a.  oder  durch 
dio  (Ti).  nd.  auer.  furwar  (uo).  vorwaer 

(13J1. 

Siquis  Inl.  oyn  yg-,  ygo-  (132),  iep- 
(68),  i»'t    U>0^  -lichcr. 

Syrach   das   |)uch    der   nrwoii  weis= 
halt  (11 
*Sii'apheium  r.  Siropheum. 
♦Siraphis  r.  Sirumpha. 
Syras-irim  (Br.  fibr.),  -erim  (grece)  l 
-trum  sanck  (7  t). 
'Sirbus  r.  Cirbus. 
*Sirecenus  v.  Sireneus. 
Sire-n, -na  hd.  nd.  incr-luint,  ■■seltener 
-ininno, -mynn  (iio):  hd.  -wunder, -woii= 
dor,   -wypp   (12  t,   -kalp,   -kalb,    -swine 
(lO^i.  oyii  pyren  (75,  no).  syrion  i.cnms 
mnrini't.'^'  f  mon.^trnni  marinum  (74').  siren 
j.  ccüs   'MUS  canis?)   dorsch    (23).  cir- 
en,  bissiv.  -on,  -um,  -enius(18'i  hd.  nd. 
mcr-kalp.  -kalt",   niere-kalp   (7).    -swine 
(10).  syrena  slang   die  vloegelen  hevet 

(147   . 

*Sirenes  r.  Siro. 

Sire-neus,  -nus  (7t).  -nicus,  t  -cenus 
(68),  -nus  (110)  [i.  diilcis  l  periculosus ; 
t/.  sirtus)  siclJ(iio).  sncs  (132).  vreseli- 
cb  11.S2).  -ck  &c.  l  blijdlick  &c.  (i47). 
klarer,  louchtendor.  frolieher  (74.  X 
serenus'. 

*Si-,  sy-rex  [aut>  syrinx?  cf.  sii'um= 
pha?  siro?)  vßgang  an  einem  ge.swer 
(uo''),  gswer  (110").  scbwernng  als  eyn 
eyße  (es),  v'scbor-  l  vyßberst-iuge  van 
eyn  s\veir(l32).  desaposteemsberstynge 

(147). 

*Siricarieis  [aus  soricarius?)  ags. 
mushafoc  '94). 

Syrieum  (byssum,  /.  tortu-m,  -osuni  • 
st.  sericum?  cf.  ssrrophorus  i.  byssus 
ex  Syria  Gl.  m  G,  206?)  mezih;  ka-, 
ki-.  co-drait  (Gf.). 

*Sirigranum  (hcrba)  uaclitschade  (74). 

*Sirimpio&c.  v.  Sirumpha. 

*Sirimp-,  san-iosiis  etterich  (147). 
Siriiia  c.  Syrma. 

*Sirinculire  (p-acuforum  vox  (i4i). 

*Sirindire  f  sinziare  merularum  vox 

(l41  ). 

Siringa  sprutz  (74). 
*Syringiuin  (herba)  sirno    Of.). 

''Syriochus  («cä  siriasis?  cf.  lethar^ 
gia)  lancsnht  (Gf.). 

*Siri-  r.  Sym-psalma. 

*Siriph-,  siliu-  (17)  -illus  {herba,  aus 
serpilliun  ?  aiXcp'.ov,  siipe  ?  chaerephyl= 
Ivim?;    h(  rewinken  (17).    berwinkel  (f>). 

*Sirlus  (st.  sorbus?)  spier  (Snm.). 
Syr-,  sir-ma,  i  -nia  (74),  -Ina  (g. 
-inatis  Hr.  A:c.)  (i  caudavestis,  fimbna;  cf. 
aspergoj  sawra  t  .sorkot(D).  zäume  (20). 
souniiGf.).  por<e  (i04.  rf.  smirma).  eliu^ 
narita :  127. e/.kanareba lieium?).  bemde, 
rodehlangertzetteln  zut^anuneiiwieklung 
(74).  sl(  yp  (132,  147).  eeii  sloy  van  enen 
clede  (108).  swantz  (147).  der  scbwantz 
au  den  weybs  kleidern  (Das.,  «im.  74,88). 
langeß  i74),  lang  (88)  kleid.  siromata 
/.  longe  vestes  (7ti).  sirina,  g.  -atis  i. 
Candida  igm-s"  eaudal)  vestis  feminarum 
(134  &c.). 

*Sirmendana  v.  Siler  montanum. 

*Simia  v.  Syrma. 


Sir-o  ;>/.  -ones,  -ones  j'.  pustulae 
v}a>iH»i  et  prdum  ii24i,  f  chirones  (Ki.) 
('•/".  cyrillus,  cantharis,  surronee, 
teredo,  saturiasses;  Sm.  .i,  270)  .sure 
(Cliytr.».  seuren  [pl  i'ict.).  seiren  (/'^-Ki.). 
suri-o,  (74  &c.)  -go  hi,  9.-.,  100,  Gf.) 
{vermi-cnhis  74,  -s  11,  19^  sin-  l  sni-rra 
(Of.).  süiTo  (95).  sinr  (93).  seyrin.  ^;ar. 
snry  (lU).  eyn  sfier  (10).  zuer(lli.  zurc 
(1001.  i=^\vvd.  [i.  e.  intlgariter)  .«;ure.  surio. 
(75'l),  daraus  sierul.  sure.  (7.5»'><')!  sur, 
lyeß  (/.  tirillus  7t.  (/.  Fr.  2,  281'^).  reit- 
lans  i'Nniu.'',  pl.  -liesen  (Fr.,  Ki.),  -ließen 
(KJ.y  scuriosiuro  (Cf.  . stuern(17.r.  h.v.) 
*Sirobalsamum  v.  Silium. 

Sirog-alus  f  -rillus  v.  Chirogryllus. 

Sir-olus,  -ollus  (70),  -ulus  (76,  139) 
[jnscis,  i.  carp-o.  -us,  -otincta,  -edo  t 
tineta,  l  moUus  t  gorillus  7.5)  ein 
kar-ppe  (4),  -pe  f  -pfe  (75),  -pbe  (3), 
-pf  (76). 

*Siroma-ces  v.  -tes. 
Siromaste     ( i.    fortitndo     Br.     aus 
aS'.pojiot'ar/j;    cf.    gi.    6,   2.57)    starckeit 
(no  sim.\. 

Siroma-tes  (110,  Br.),  -ees  (  147)  i. 
gladius.  swert  (I47). 

*Siropeuin  r   Siropheum. 

Siro-,  siru-,  suru-  (76)  -pus,  syrop- 
us  t  -s  (74)  hd.  nd.  sir-up,  -oep  fll,  20, 
132),  hd.  -op,  -ope  (18),  -opel.  eintranck 
in  artzney  (74\ 

*Siro-  {aus  stro- !)  -pheum,  -phium, 

-peum  (7.i,  76),  sirapheiiim  (i.  pallimn 
virgi),ale  110  ^-c.)  hd.  eyu  iuncfrauen-, 
nd.  iuiiffren-  (1471  -mantel. 

Syrophonissa  lieydenyne  (9). 
Sirpea  v.  Seirpea. 

*Sirpearius  flechtemecher  (125). 

*Sirpus  V.  Seirpus. 

*Sirpia  [herba  st.  sirpe?  cf.  siriphil» 
lus?  sirpix?)  wintergrun  (128). 

*Sirpiculuni  i'.  Seirpea. 

*Sirpus  V.  Seirpus. 

*Sirpix  coilstruncks  wortel  (147). 

*SyTphia,  Sa- 1  No-ndoralbum  krie= 
chiscbwey.ssenpurg  ( 74 ). 

Sirt-es,  -is,  sinces  {q.  v.)  vol-  (5), 
ful-  (23),  volic-  (22),  for-  (21)  -heit  des 
meres.  mers.  verderbliekait  in  aqnis  (65). 
sandig  ort  im  mer  da  die  sc-hifi"bestan= 
den  (88).  sant-guelle  (.Sum.),  -uurfi  (Gf.). 
dryffsandt  (1321.  seanst  (100.  st.  seaiigst 
cf.  sis-ax,  -tex).  klebcr  see  {quod  om- 
nia  ad  se  trahit  10  :  oupsw  x  ahd. 
lebermeri).  lodder  kolbe  (19).  dader  kuse 
{et  nascitur  in  uinctis  11.  cf.  kuyse 
elaua  KU.). 

*Sirtis  V.  Vergo.  Glomellus. 

Sirtum  (/.  at.tract-um  t  -amenturn  76, 
sjnnetum  Br.  &c.  wie  philantropos ;  cf.  sq.) 
hd.  dorn  busch,  durne  bossch  1 19).  doer= 
nen  buu.'^eh  (11).  doeren  stede  (i47). 

Sirtus  i.  sirenicus  147,  attractiuus 
l  spinosus  Br.  &c.  ans  OupTO^ )  antreek- 
lick  (147).  sthacbelig  (9).  dornig  (iio). 
doernieh  (132,  147). 

*Sirulus  r.  Sirolus.  Silurus. 
*Sirumpis    i?.    Indiis  cum   quo  puelle 
solent  Indere  suhtractis  pedibus)  vickeler 

(74.    cf.   Fr.    1,    26.T). 

*Sir-umpha   t   -aphis   l  -upcio   (X 


eruptio?),  -impio  (7.  -onis  147),  -im^ 
pia  (Gl.  m.)  cyter  (19,  20).  ecttev  (11). 
etter  van  sweringcn  (147). 

"^Sirvis  (/.  ercelsu.s  76,  ate/la  st.  sirius) 
die   liondesterne  (l32). 

Sis  wiltu  o.  ist  sacb  das  du  wilt  (ss) 
Sisarum  v.  Siser. 

*Sis-ax,  -tex  (17, '22,  76)  {aus  sirtes?) 
ang-est  (23),  -st  (76).  Jid.  eyn  se-,  see- 
(ü,  21),  sere-  (17)  nd.  sey-angest  (21, 
22),  hd.   -angst. 

*Sis-ca,  -ta  (i36)  {cf.  kell,  seisg  &c. 
Celt.  1,  97  sq.  Dz.  Wtb.  725)  ags.  snid- 
stroe  (9  t),  -streu  (ise). 

*3isel-is,  -eos,  -ium  v.  Seselis.  Siler 
montanum. 

Sis-er,  -arum  {cf.  cicer)  girgc-  (120, 
144,  Ki.),  geir-  (144),  geier-  (114,  126, 
135),  gier-  (i2s),  ger-  (i35)  -lein,  -lin. 
klingen-  t  gritzel-moren  (114).  kleine 
pestnacben  (135), 

Sisym-,  silim-  (9),  sinsi-  fns),  zim- 
(Sum.  Vi  -brium,  sisimbr-um  t  -a  (i4i), 
-ia  \V2i,  (if. ),  -ium  94»),  l  sysindru.m 
(74)  [i.  tralis  l  mentauenenaria  74; 
-ium  i.  nepeta  Gf. ;  cf.  simphidria?) 
sigiininza  -ia;  sisimbra  -ium  (Gf.).  si= 
semera  (121).  si-  (i04),  weis-  (9)  -minze. 
simiuza  (i4i).  sisymber-  (Ki.),  roß-,  weyß-, 
saudt  niarie-,  vnser  frawen-  (74)  -muntze, 
(Ki.),  -mintz,  (74),  -innntz  (93).  wit  minte 
(47).  ags.  brnc-m.  (94*^).  bif'mynte  {i.  ti= 
mentum)  l  balsamite  (85  1.  bimiuce 
(Sum.  V).  snedelok  (23).  erueiza  (105.  X 
cicer?).  wasser-^  brunnen-kressig  (126). 
gr^saluay  (74). 

Sisymbrium  aquaticum  bacli-  t 
fiscli-muutz  (Ki.). 

S.  hortanse  krause-balsam  l  -muntz; 
deumeute  (ki.). 
*Sysindrum  v.  Sisymbrium. 
*Sisireol  stanta  (Gf.  6,  697). 

Sisma  v.  Scisma. 

Si-son,  -non,  -nomum,  -lion,  seno-11, 
-nium,  obojv,  aivcnv  (?.  amomum,  am 
mi  paruum)    basilgen-peterleiu,   -pfef^ 
fer  &c.  (143). 
*Sissura  v.  Seissura. 

Sistar-cia  (.')  &c.,  Br.),  -cium  (lon, 
104,  121,  Gf.),  -chium  (20)  -sia  (69  &c.), 
-ca  t  -tia  (110  &c. ),  [pl.)  -eiae  (Gf. ), 
-tie  (86),  sistercia  (23,  G5,  68,  i32,  Gf.), 
sit-archia  (Gl.  Aeifr. !,  -argia  (76),  -areia 
(Br.,  Gf.),  -arcium  t  -arcus  (Gf.),  -tacio 
(23),  -ertia  (65),  -ercie  (74),  cistar-tium 
(Ki.),  -tus  (19),  -cus  (11),  -cha  (76),  -ca 
(Br.),  -cia  (75,  76),  sti- 1  sci-starcia  (7C), 
sip-  (129),  si-  (147)  -tacius  {aus  aixapxta 
sim. xcista,,  sestertium?)  {pl.)  dasga  l 
mala-ba  (86j,cha(Gf.).  tascai^Gf.).  muos-t. 
(Gf.),  -tascba  (127).  mus-(ioo),  mos- (121) 
-tasche  ( 100).  ein  maß  vaß  (uo^»),  m.  l  v. 
(uo»),  maes  (132).  ags.  mete  faetels  (Gl. 
Aelfr.).  chiulla  (127,  Gf.).  cocc  (loo).  sack 
(r?)vas  (20).  hd.nd.  eyn  drage-,  trage- 
(23)  -sack,  -sach  (18).  zack  (11).  budel 
(sit.  11,  19).  ein  saek  dar  in  man  lipß 
naruug  tregbt  ( C5 ).  sis-,  si-  ( Gf  )  -tar-- 
cium  soum  gi-ciugi  (i04),  -zingi  (Gf.). 
kar-nier,  var.  -nyr  t  -lyr  t  pulgen  (V. 
escarius  75  cf.  Sm.  2,  330.  Fr.  1,  50i). 
scbiffmanstasch  (74). 

Sistere  hd.  nd.  stau  sim.  siezen  (8,  9). 


SIT 


SMI 


SOG 


539 


antworten  (0).  entwerten,  var.  anwurten; 
opfferu;  hailigen  (er.),  rangen  [i.  quire  1). 
prt.  steti  i.  stare  (iio).  ston  o.  blibon 
(68).  staen  t  blyuen  (i32).  prt.  statui  /. 
statuere  stellen  l  setzen  (no).  in-s.  (68). 
stoppen  i  doen  staen  (i32). 

*Sistex  V.  Sisax. 

*Sistra  (^.  meum,  m.  athatnanticum, 
daurus  &c.)  beeren-dill,  -fenchel,  haus= 
marck  &c.;  {i.  terdina,  theriacaria, 
carpesium  &e.)  theriacks-,  terinis-kraut, 
gartenseliung  &c.  (i43). 

Si-,  ci-  iq.  V.)  -struta  salmharphe 
(Gf.).  harpe  l  lyre  (12).  Icyrc  (9).  trom 
(132).  trom-et  (68,  iio^),  -pt  (iiob).  bu= 
saun  {iio  varr.).  basune  (iio,  132).  fyddel 
snolier  (19).  vedel  snoer  (11).  herhorn, 
slussel  zu  seytenspil;  wisch-tucli,  -hülle, 
var.  -ulle  (74). 

*Sitacius  v.  Sistarcia. 

*Sitac-us,  -es  (i25)  (c/.  sicatus  &e.) 
pap-egeye  (11),  -agoy  (i25). 

"SitapoHum  (i.  epigna,  allogium&c.) 
gesel-,  mas-,  wers-scap  ;  haev-,  gest-erye 

(147). 

Sltarehia  &e.  v.  Sistarcia. 
*Sitasorie  {aus  suas.  X  scitas. ?)ra- 
tenlich  (74). 

Sitella  {cf.  Gl.  m.  k.  v. ;  situla)   gate 
(11). 
*Siterium  buclichamere  (Sum.). 
*Siterologia    ( aus  hyst.  ? )    en    rede 
dair  men  dat  echterste  voir  sett  (i47). 
*Sitertia  &c.  v.  Sistarcia. 
Siti-bundus,  ? -culosus  (iio  &c.)  hd. 
nd.  (23)  du-,  hd.  du-  (I5i),  do-rstig.  dorst= 
lieh  (5). 

Siticen  todteupfeiffer  (112). 
Sitienter  (rogare)  hiczig-  vnd  durst- 
hch   (6,i). 

*Sitio  dorstung  (8). 
Sitire  hd.  nd.  do-,  hd.  du-,  du-  (i34), 
di-  (76)  -rsten.  begern  (23l. 

*Sitiri8sa  {nach  sidere;  cf.  sifa)  ain 
schwin  (76). 

Sitis  hd.  nd.  du-,  do-rst.  dors  (14). 

*Sitorium  spijse  vat  van  weyt  of 
coern  (117). 

*Sitrop-es,  -us,  -ödes  &e.  v.  Chy= 
tropus. 

*Sitrulus  (aus  citrulus)   gall.    sorre 

(122). 

*Sitrum  eyn  wonunge  der  geseczunge 
(17). 
*Sittacio  V.  Sistarcia. 
Situare  hd.  se-,  si-  (1,  21)  -tzen.  so= 
sen  (9). 

Situatio  Seezunge  (17). 

Sitixatus  ge-setzt   (110,  132),    -satzt 

(68). 

Si-,  ci-  (3,  75),  eit-  (8,  4,  76)  -tula, 
citua  {einmal  7.5*')  ( i.  restis  t  vrna  qua 
trahitur  t  genus  serpentis  cf.  bypsas; 
si-  t  sul-gärium  l  capsa  l  farri-,  fari-, 
eari-eapsa  7.5)  mel-  l  peitel- kästen  l 
-uaß  (75).  faz  (Gf. ).  raichi-uaz  (i04). 
waßer-  (20),  schrot-  (3,  4,  7g)  -faß,  -fas 
(3).  ein  brun-eimer  (7.5),  -Schwengel  (si= 
tula  4*.  prunnsail,  wassergelt,  schapff, 
schuff  (74).  buren-  (9),  born-  (8)  -seil, 
seyl  (19,  110,  132).  hd.  ey-,  ay-,  eu-  (17, 
29),  nd.  em-  (i32),  eem-  (11)  -mer.  ags. 
ambaer  (94),  ember  (i36).   ölen  vayß, 


goyß  kannel,    keele  (19).  oliuat,  gate 
(11).  slange  (11,  19). 

*Situlabrum  v.  Scitolabra. 
Situs  ptc.  s.  gesetzt  (1,  68,  110), 
-saczt  (20),  -legtdio),  -leget  (23),  -legen 
(1,  19,  132).  hd.  se-,  .sa-  (20.  6.5)  -ezunge. 
seettinge  (11).  leitung  (68).  oidenung 
der  glider  gegen  der  stat  {respectu  loci 
6.")).  gelegenheit,  läge,  hegeniute  (74.  aws 
gegenote  ?  cf.  sq.).  lagen  iegen  node  (22^  1. 
satz  (5**).  säße  (9  Anh.).  seß  (8).  ge-seß 
(9,  75,  76),  -sas  (75'i).  stul  (8,  9).  wesen, 
w.  naeh  dem  geseß  ( 75  ).  situm  est  da 
ht  es  (65). 

*Siu-,  V.  Siph-arium. 
Siue  hd.  aber,  ab  (6\  ader  (21),  oder 
(65,  741.  entwe-ders,  -rs,  -rß  t  es  sin  ia, 
eß  sy  ia  (60  varr.).  nd.  effte  (23),  edder 
(22). 

*Sivesta  v.  Suesta. 
Si  vis  wanner  du  wult  (85^). 

*Siuiventes  v.  Sarabaita. 

*Sivert  (nd.)  n.  pr.  viri  (22l>). 

*Sivesta  v.  Suesta. 

*Sizania  v.  Zizania. 

*Sizanium,  </.  -ii  a  noue  (annone?  19). 
Skerda  v.  Eskera. 

*Slactaria  v.  Lathyris. 

■"Slages  ist.  similages)  v.  Figura. 

*Slamnico  c.  Erysipelas. 

*Slareia  v.  Seariola. 

*Slauus  V.  Sclauus. 

*Slemb-  (13).  slembe-  (74),  slimbe- 
(l-'i,  74),  slimb-  (75),  slemsli-  (9,  74), 
slimsli-  (74)  -rida,  slimsledria  {v. 
limas),  slinipendria  (f.rebrida)  (/.  reno 
l  succintorium  &c.  75.  aus  nembrida 
=  nebrida  X  limas  &c.  ?  X  sehlem 
Fr.  2,  iDGcy?)  für-  (74),  schurcz-  (9,  74, 
75)  -tuch.  schircedoch  l  sqwalor  coqnine 
(13.  :  lim-as  X  -us?).  sehurtz;  slym^ 
brida  vnreyn-  0.  vnsawbr-igkeit  der 
kuchen  [li)" 

*Slens  [st.  spien)  ags.  rnilti  (94). 

*Sluntza  V.  Ceruisia. 
Slusa  {i.emissarium)  sluyse  t  spuye 

(Kil.). 

*Smallum  {i.  electrum,  cf.  Gl.  m.  tj, 
262.  Cf.  (\  832)  gismelzi  (I3l). 

*SrQaragdin-eus,  -us  schniaraglicli= 
ding  (74). 

Smara-gdus,  l  -gdo  (74),  -ctus  (76), 
smragidus  (p^)  gruen  (9),  grün  (8)  edeU 
j  steyn.   smar-agide   (ö^*),  -ag  (1),  -k  (23). 
I  schmara-ckt  (74),  -gd  i  -1  (ii4,  126). 

Smaris  ipiscis)  weisser  heuting  (ii4. 
i  cf.  houtinck  boopis  140).   w.  scheisser-, 
bitz-ling,  meerbeisser  (i4o). 
I      *Smerdula  (auis,  cf.  sq.)  merslin  (34). 
'      *Snierillus  r.  Alietus. 

*Sniescatus  {i.  pndicus)  cuysch  (147). 

i        Smi-gma,   -ema  (3),    -sma    (1)   {cf. 

\  migma)  hd.  seif-a  (Gf.),  -en  (21,  75),  -fe 

'(3).   seyff  (08).   seipha    (121).   sayff  (1). 

saiften  (76).  zeitT  (132).   hd.  seufT.  seuHe 

(23, 125).  zepe  (11).  gewurezde  salbe  (20). 

salpa  (Gf.). 

*Smigma  (X  nd.  smycke?)  etia7n 
geysel-snat  (iiob)^  -schnat  (iio)  {aus  g. 
signißcat?). 

*Smirina  porte  (Sum.  st.  syrma).  mirren 
bäum (6<.sniyrna)  ipiscis ucley  [ausgestr. 
cf.  sq.)  t  later  knecht  (23).  smyrma  (X 


smyrna)  schmyrmi  ein  stat  l  pigmentum 

(74). 

*Sniirua  {piscis  cf.  prc,  smyrus  Ki.) 
phrase  (Anz.  8,  9ä). 

*Sneppa,  snippa  (98)  {auis)  sneppe 
(Kil.).  langsnepel  (9s). 

*Sobinus  v.  Gubea. 
Soboles  hd.  nd.  stam,  sleclite  (13, 
23).  Ärf.  ge-sl.  sim..;  kint  (8),  edel-k.(20;, 
fasel  kinder,  var.  geschlecht  k.,  l  junge 
zwige  (65).  Mrg.  in?>:  docta domi soboles 
aput  vrbanos  quasi  bos  est  Du  haym 
ein  kint  Czu  hotT  ein  riuth. 

Sobrietas  [cf.  bria)  hd.  nd.  nuchtern- 
(5,  11),  nochtcrn-  (21,  23)  -heit  (11,  23), 
-keit(5,21).nochtericheit  (22).  hd.  uuchter-, 
nu^chter-  (40),  niechtei'- (76),  nutter-(^20), 
nd.  enugter-  (99)  -heit.  massigkait  (65). 

Sobrinus   [i.  con-s.   74)   suster-  (18, 
19,  20,  23),  hd.  swester-,  eyner  sw.  (17), 
motter  sw.-  (20)  -kint,  -.sun  l  geswister^ 
gütkinde  (74). 
*Sobriolus  v.  Bria. 

Sobrius  iid.  nu-,  nü-  (i34),  nie-  (10, 
68,  76),  ni-  (13),  no-chtern,  -chter  her 
(76);  nue-  (110),  nu-  (2),  uu-  (65,  iio*») 
-chter ;  uuchtarn  (1),  nitter  (49).  nd.  nuch-, 
noch-,  enug-  (99)  -terne. 

*Sobuluin  ii.  subulcus)  sewhirt  (74). 
*Socale  f/a//.souaille   (122.  vor  sedile 
siege ;  s,  s  ans  f,  f  V 1. 

Socca  V.  Colobium. 

Soccatus  gesockt  (110  &c.). 

Soccilare  (cf.  sociaxe)  turdorum  vox 

(Gl.   m.). 

Soccus,  socus(23)  1  succus  cf.  pedile) 
hd.  ml.  sock.  hd.  socke,  suck  (19i,  siigk 
(21),  seche  (74),  stifel  (91),  wanderhosen 
(114),  fuß-tuch,  -ducli  sim.  nd.  fut  duch 
(23). 

"^Soccus  V.  Socus. 
Socer  (/.  sororiusl)  hd.  swe-,  schwe-, 
sve-(5)-her;  swere  (17),  swer  (4),  sweyr 
(21).  suegher  (81).  hd.  nd.  swa-,  schwa- 
(152),  scnwi-  (151.  X  socrus),  swe-  (5, 
20)  -ger,  -ger  (??)  herre  (20).  swaher  (6). 
sehwecher,  Mrst.  schwerer  (67). 

*Soc'gium  twerl  (?23).  Cf.  soci-  (76), 
saeri-  (i32),  faci-tergium  i.  mappa  f 
mensale  (dwele  i32  sw«.). 

Socia  gesell-ynne  (i32),   -in   (68,  88, 

110^    gt'Spyl    (88). 

Soeia-bilis,  -lis  hd.  gesellig. 
*Socia-biliter,  -liter  hd.  gesellichen 
(not»),  -glichen  (Uo'*),  -g,  -eh. 

Soeialitas  gesellicheit  (20-. 

Sociare  [et  est  pr.  turdorum  i4i, 
turturis  76.  cf.  soccilare)  hd.  nd.  ge^ 
seilen,  hd.  geseln.  zusamen-g.  l  -fugen 

(65).    g.   sich    Z.    (75). 

Sociatus  gesellet  (20). 

Societas    hd.  geselle-,   gesel-schafft 
(in  der  gemein  75).  nd.  gheselschop  (22), 
gezeelheit  (ID-  s.   humana  bürgerlich 
gesellschafft  (65). 
*Socitergium  v.  Soc'gium. 

Socius  hd.  nd.  geselle,  mit-g.  t  -ge= 
span  (126).  gezeelle  (11).    cumpan  (22''). 

Socordia  {cf.  sec.)  draeg-  t  dor- 
(20).  nar-  (iio),  tump-  (ioo)_-heit.  geck= 
icheit  (132).  hinlassigkeit?  sinnlose  (126). 

Soeorditer  vnbesinnt-,  faulk-,  lieder- 
hch   fl26). 

68  * 


r>40 


SGL 


SOL 


80L 


Socors ,  socros  isum.^  [cf.  secors) 
vtirilitij;  '.•  ■  uiibarmlicr/er  (Sum.).  liin- 
lassiir:  vnt'iutijr ;  tuiipd  iiäs). 

*So-  r.  Sy-cosis. 
Socra  (/.  iiiater  ij-on's    os)  A</.   swi- 
(H),  swo-  (.")*',  17\  sclnvy-  (68)  -ger.    hd. 
nil.  swi'freriiiiu',  -srlic   (isä),   -sin   ( IH). 
swa-  fi;?!.  /h/.  silnvc-ireriii. 

*Socros  r..  Socors. 
Socrus  i.  inatcr,  fxiter  t;s,  i3>  vxoris 
l  mariti)  h<l.  swi-.  schwi-,  swo-  (i^)  -gor. 
swaglitT  22).  swelit'r  (l),  srhwolu'r  (68\ 
scliwicr  ( iio''.  irctt.).  ejai  swegor  frauwe 
(•Ja)),  eyii  sw.  myns  w'ibes  (5),  sw.  [i*] 
111.  w.  mutter  (üis),  swagor  (^?)  ni.  w. 
iriodor  (18).  swcyr  ni.  w.  (21),  schwager 
iiivnt's  wybi's  (152).  in.  wifos  niodor  i23). 
m.  \v'\}U  vailer  (i33). 

*Soeular    x  soceus?^  v.  Sotvüar. 

*Socus  soccus  Gl.  m.)  scch  iGt".). 
soc    /.  ligoiiT  .  unaginsc  (i.vovaer  i04. 

cf.   b.   V.:    Gf.   1.   6157.   .Sm.   4,l41.   Fr.   2,  41.i. 
429). 

Sodalis  hd.  geselle,  mit-g.,  dische-g. 
(8),  tisL-lie-g.  l  genos  (9).  hd.  r,d.  gesel. 
gesell  der  tat   (75).  ge-spill   (e.i),  -span 

(1261. 

Sodalitas  gescll-scbaft  (iio>,  -heit 
(68),  -iclioit  \Vi2\  fruntschafft   (68,  132). 

Sodalitium  hd.  nd.  gesel-,  hd.  ge= 
seile-,  goschel-  U)  -schaft,  -schop. 

Sodes  acli  lieber  (iio).  ei  1.  (Das.). 
och  lieff  (1321. 

Sod-es,  is  (porcorum:  cf.  so-,  su- 
des  Gl.  m.)  solaeh  (i3i.  (/.  ahd.  solaga 
&c.  Gf.  6.  186.  X  sulacbai&c.  ib.  63.  2, 

101.   Fr.   2.    l.il»). 

Sodomita  piffelere  (s>9  »im.),  biigger 

(147. 

Sodomiticum  peccatum  stummeiid 
siiiid :  viikun.sclihait  der  gestalt  halb  t 
wider  die  natur  i6ö). 

*Sodulus  {aus  sodalis  x  sedulusli 
flißig  geselle  (8). 

*Soflforlnm  (ans  fossorium  oder  suf-, 
sof-,  soli-f.  '/.  Gl.  111.  (i,  269)  bövve  t 
grabe  no4r 

*SofForus  V.  Fossorus. 

*Soga    i.  resiis   Gl.  m.)  bi'rste  (Sum.). 
zoga  /.  .'^eta  pu-.  po-rste,  vischscbup  (74). 
Sol  hd.  nd.  so-,  zo-  (i32),  su-  (19,  7.5) 
-nne.  hd.  sonn. 
Sola  V.  Solea. 

*Solacis  i/.  tentigüiosus  aw-s  salax? 
cf.  /?«/.  soUeticare  Dz.  wtb.  436?solax, 
g.  -acis  i,  pecuf^  itndtum  depascens  Br.  ?) 
vnkeu.?chiger  (74). 

*Solacn.im  v.  Solatrum. 
Solago  <f.  so-,  sa-latrum.  Solidago  ? 
soleaginea  spelz^  spreii  Ki''.??)  buntes^ 
pere    \i.  vua  canina  Gf.).  sonnenwii'bel 
(Fr.,  Ki''.).  lied-.  lyt-,  sat-wurtz  (74). 

*Solago  major  irws  (i3i). 
Solamen  yi.  solatium  q.   v.  20)  hd. 
nd.    trost,    drost,    troest   (11.   132).   hd. 
dreist    18  .  dorst  (21),  krost  (6j. 

*Solanciuni  (c/'.  sq.)  schle-he  (75),  -cb 

(76). 

*Solanc-ius,  -cus  (76'),  -tus  (23)  (aus 
acanthus'^  schle-  (75),  schieben-  (76), 
slen-  i2oi  -dorn,  l  -bouin  (76 1. 

Solanda  solaeia   tröstlich   trostimg 
(651. 


''Solan-tus  i-.  -cius. 
Solanum  '•.  Solatrum. 
*Solar  r.  Sotulur. 

*Solar-a8,  -ega  (.Snm.)  {cf.  soroliga) 
Sein  rlinck   (s.i.  sum). 

Sola-ri,  oft  l  -tiari  7.  cf.)  hd.  tro-, 
dro-  (81,  drov-,  troe-  (11,  20.  i32)-sten. 
Sterken  (11.  19).  rayt/.en,  inaneu  (74). 
depon.  trösten,  pasn.  eynig  seyn  (9). 

Solaris  suniie-  (68,  iio"),  sunen-  (9;, 
sonne-  (8,  132),  sonnen-  (iio^j  -lieh,  schin 
(67)  sebin-e  (i33),  -ende  (23),  -nende  (5), 
-ede  (18  &c.).  -en  i21 '.  sehetnit  {sie  76). 

Sol-arium,  -reum  (11,  19),  t  sala= 
riuni  7 1 )  (/.  cenaculum ,  hectheca, 
sciotericon)  hd.  liocli-,  i^nmer-,  .■^oiner-, 
vf-  (Gf.),  nd.  hohe-.  Iioru-  (sic  22)  -hus 
sim.  sumer-  i  eß-laub  (74).  eyn  don  l 
lobe  (12).  bone  (5).  byu,  varr.  bunn,  bunne 
(110).  geboen  (i32).  piiny  (74).  pun  {i. 
palacium  7.5).  wonne  (4.Xsolacium?). 
sol-are  .121,  Gf.),  -er  (8,  9),  -der  (132), 
-de  (74).  sul-re  (20,  lOO),  -1er  (19,  120), 
-len  (19).  zolre  (11).  soler  0.  sal  (74). 

*Solarium  (ans  sal.)  solt  (5'',  18). 
solde,  Ion.  gelt,  fegliche  praucbnng  (74). 

*Solastrum  gliedkraut  (i43). 

*Solata  wolbere  (lOöi. 

Sola-tiari,  -tiare  i22n  l  -ri  (66  ic.) 
hd.  nd.  (23)  er-,  hd.  her-,  ver-  (13,  22) 
hd.  -getzeu.  -lusten,  -liebten  (76),  nd. 
-geten  (22),  -gessen  (23),  hd.  nd.  -lusti= 
gen ,  -listigen  (6 ,  13).  kiirezweileu  (75, 
76).  lustigen  'i).  frolich  sin  (68,  iio), 
wes(>n    132). 

*Solat-icum  v.  -rum. 

Sola-tiuna,  i  -men  {q.  cf.  20,  Voce,  ex  quo, 
Genimae,  doch  Stets  versch.  f/lossiert)  hd.  nd. 
v'lust-.  v'lost-  (22).  erlii.st-.  erliist- (i34), 
erlust-  (151),  lustig- 1  erlicbt-  (76),  ergecz- 
(18),  hd.  drost-  (152),  trost-,  troest- (132), 
trost-  (151)  -unge,  -inge.  erlustig  (6).  er= 
gecz-  f  fro-liehkait  der  trostimg?  trost(65). 
trust  (4).  troe.^t  (11,  20).  droyst  (19). 
freude  i20.  75.  iio).  wuune,  lust,  woUust 
(75).  kurczweil  (16,  75). 

Solatiose  wuusainlicb  (75). 

Solatiosus  kurtzweilig  f  wunsam (75). 

Solator  troster  (9). 

Sola-trum,  -crum  (93),  oft  -tieum, 
-num  49,  74.  85)  hd.  nd.  nacht -schade, 
-schate  3).  hd. -schat. -scbatt (9i). -scbadt, 
-schatten,  -scbad,  -schoten  (4),  -scade(85i, 
-Schede  (18),  nd.  -sclieide.  naychtschade 
(19).  nach -scbatt,  -sbatt  (  110  varr.), 
-scheude  (13).  natscheide  149).  mor-he  f 
-che  [i.  morella  741.  sunuenwerbil  (Sum.  v). 

^Solatrum  mo-,  ma-  (47)  -rtale,  mu= 
rale  74!  stock wurtz  (74).  stoc-  (47j,  stap- 
(85  ]  -wort. 

Solatus  gcsunnet,  verbruniien  an  der 
suuneu    ss). 

Solax  /.  perus  multum  depascens  (Br.). 
beest  die  ^•ele  eteu  mach  (147).  ein  ding 
(110),  dinck  dat  sere  veel  ist  (132),  das 
ser  vil  istd  (6s),  das  ser  vest  ist  {sie 
110.  X  solidus).  eynnych  (19). 

Sol-  v.  Sor-bastrella. 
*Soldacus  V.  Soldatus. 
Soldan-a,   -ella   ii.  bryon  &c.    73) 
meer-kol    114  &c.i,  -winde  1 1431.  berlapp; 
gurtel- 1  seyl-kraut ;  neun-beyl  t  -gleych; 
j  teuffelsklawen  (73). 


Sol-,  sor-  ialph.  sol-  76)  -datus, 
80lda-cu8,  -nus  (1.  ."i''.  68)  (i.  sernns 
&r.  quasi  preco  1  )  hd.  nd.  solde-,  hd. 
soid-,  sol-  (2).  sulde-ner.  soldan  (1). 

Soldus  V.  Solidus. 

Sol-ea.  -ia,  -a  ( v.  cernuus  ) ,  -eus 
{ib.).  sulea  (.")'»)  (X  solium;  cf.  sanda- 
lia)  hd.  nd.  sole.  sola  (ui ).  suie  (3).  sul 
(76).  ein  sal  lU).  saie  dez  konges  (18). 
ein  .sael  l  slotz  (132).  eyn  saln  i21).  foyle 
(19).der  fulniundt(i25).  iiantoffel  l  .suckel 
(91). 

Solea  (Solca?  X).  piscis)  schölle  l 
ineerbotte  (Ki.).  bliec  isö). 

Soleaginea  v.  Solago. 
"^Soleare  sailen;  slotzen  inaken  (147). 

Solearius  pantofli'elniaclier  (91). 

Soleatus  beschl-echt  t  -agen  vnden 
mit  ysen  (88). 

*Solectus  (2.  singulaiiter  eleetus  76, 
aus  sei.)  aus  erkoren  (9).  sunderlich 
vzir-  iS).   .sonderlich   vßher-  (17)  -körn. 

*Solempnieliochgezijd;fierdag;  beiige 
tage  (20).  solennia  die  her-  t  lop-lichen 
em]iter  (65i. 

So-,  sol-lempnis,  -lennis  hd.  nd.  er-, 
her-lich,  -lick.  fyer-  1110''),  feur-  (iio»), 
vijr-  (132),  f3T-  (68)  -lieh,  fi^'rsam  (21). 
er-bir  (21),  -leich  (1).  gros  feyrtag  (9). 
hochzytiiclier  tag  (75). 

Solennis  dies  jar- lieber  t  -zitlich 
tag;  dominica  her-  l  jarzit-licher  tag; 
salutatio  grüß  der  da  zu  vil  herlich 
ist;  veueratio  jarbcli  er  erbietuug(65). 

Solempnitas  sim.  hd.  nd.  her-,  er- 
(1,  G,  23),  fier-  i21,  uo*'),  feur-  (iio»), 
fyr-  t  hochzyt-  (08),  hei-  (65)  -licheit 
sim..  -leichait  il),  -samkeit  i21).  hoeeh- 
eit  ^11),  -tzijt  l  vijrdach  (i32).  veyr  (9). 
iioch-gezijt  (20),  -zi't  (65).  pranck  l  branck 
(75). 

Solempnisare  sim.  viern  herlichen 
(5'.  heru  i23).  her-  (18),  ir-  (21)  -lieh  f. 
herliken  viren  (22).  hd.  herlich  feyren. 
erlich  faru  (G),  w'digen  (ö^).  veyren  (9). 
lirn  (8).  bochzeytten  herleich  (1).  pran= 
gen  (75). 

*Soler-  (76).  solet-atiea  {i.  dura  pellis 
in  qua  voluitnr  occulus  erody  76;  aus 
sclerotis)  but  dar  in  der  aug  apfel  ist 

(7.5). 

*Solereiuin  {st.  solatiumj  verlustung 

(!)■ 

Solere  hd.  nd.  ple-,  hd.  pley-,  phle- 
(1,  IGi,  pfle-,  pfla-  (6),  spul-geu.  gewon 
sin  (20,  110).  gewonen  (8,  9).  gewun-, 
rar.  gewon-lich  an  im  haben  (65i.  thun 
(65,  75).  beginnen:  quid  solet  operari 
was  pflicht,  i-ar.  pfligt,  der  zu  thun  (75). 
*Soleri  ( :  solarium)  bunen  l  soleru 
(9).  bönen  t  solirn  ((8). 

So-,  bissw.  sol-lers  hd.  nd.  klock. 
hd.  kluck  (.0),  klu^  (13,  75,  110).  gancz 
in  der  kunst  i  g.  K.-rich  l  behend  rat 
zu  geben  {i.  solus  in  arte  65).  wyß 
(110).  bescheiden  (23).  sorg-feldich  (20), 
-bafft  t  flistig  {sie  8).  fleisig  (9).  surg= 
feldyck  (19). 

Solerter  wj-ßlich  (110,  132). 

Solertia  hd.  nd.  klug-,  klueg-  (16), 
kloch-  18),  klock-  (5),  wyß-  (no)  -heit. 
cloecheit  (i32).  sorg-feldicbeit  (20  sim.), 
-samkeit  (8.  9)  0.  stede  (8). 

Soles   pl.   son   schine   ( 17 ).   sonnen 


SGL 


SOL 


SOM 


541 


schin  (8V  sunn-en  schein  t  -ig  tage  (9). 
hicze  (8,  9). 

*Soleum  V.  Solium. 
*Soleus  V.  Solea. 

Solfi-,  solfa-  V.  Solui-sare. 

Soli-  V.  Solo-canus. 

So-,  biss'w.  sol-lieitai'e ,  solieitari 
(5'')  hd.  nd.  sorg-en,  -ffeldigcn  (5'>), 
-feltigen  (1,  75),  -foligen  (23),  -feldich 
sin  t  milchen  (ÜO).  sorg-m.  (76).  zoergen 
(ll).bc-truben  (10),  -kummern  (9),  -kom^ 
mern  (8\  -wegen  l  naigen  l  versuchen 
(65).  raten  (8).  roten  (9).  raydcn  (19). 
anherden  (13).  ane  herten  (10).  solicitat 
ags.  tychtit  (94).  s.  me  bringt  mir  forcht 
(65). 

*Solicit-as,  var.  -us  (untersch.  von  dem 
gemeinsamen  Artikel  -us)  flissig  zu  sin 
i   sorg  mit  fliß  (ii5j. 

Solicite  mit  ganczer  sorg  (65).  flissic- 
(65),  sorgfeltig-  (68),  ernst-  (uo,  132) 
-lieh,  -liehen  (iio).  sorchueldich  (132). 

Solicitudo  sorg-  hd.  -feldekeit  sim., 
-feltigkeit  sini.,  -vellikeit  (;")'>),  nd.  -vo\= 
dicheyt,  -felligheit  (23).  tzoergueldicheit 
(11). 

Solicitus  Iid.  nd.  sorg-,  tzoerg-  (11), 
surg-  (17),  sarg-  (4)  -veldich  (5,  11),  lid. 
-feldig(17,  .i&c.),  -ffellig(  10), -völlig  (.W, 
-feltig,  -faltig  (68),  -valtikait  {V ,  -sam 
(8,  9),  nd.  -voldieh  (22^,  -follich  (23) 
hd.  flißig. 

Solidago  [cf.  consolida,  artetica) 
wallwurtz  (Ki.). 

Solidare  hd.  nd.  ve-,  re-  {sie  23), 
vey-  (13)  -sten.  vest  (68,  110),  vast(iio, 
132)  machen,  maken  (100).  hd.  festigen, 
befestnen  (64),  stark  magen  (13),  sti-, 
ste-  (4)  -rken.  st'ken  (23).  vasticheit 
{sie  11). 

Solidarius  der  schillyng  ontfenger 
off  die  dair  umbdyent;  tzoeldener(i47'). 

Solidatio  vestenunge  (20). 

Solide  {cf.  sidile.  postela.)  hd.  fest-, 
vaste-  (132),  starek-lich. 

Soliditas  hd.  vcstekeit,    fast-   (20), 
starck-  (76)  -heit.  sterk  l  liplich  \vesc= 
lichkait  &c.  (65). 
*Soliditatus  zusammen  gefestet  (65). 

Sol-idus,  t  -dus  adj'.s.  hd.  7i(Lstarck. 
hd  starg  (.5,  r>6, 133),  feste,  wol  fest(l'), 
fast  l  hart  (20).  vast  (22).  werig,  vnr. 
wyrick,  t  getigeii  nahe  bei  ein  ander 
(65).  gantz  (110).  stede  (17).  durchdick 
i  eytel  (126).  ha-  (1),  ha-  (2,  3)  -ftig 
{i.  ratus.  rjf.  seuerus  &c.).  nicht  holl 
(132).  hd.  nd.  ein  schillin-g ,  -ck,  schi= 
ling  (67),  Schill  (23).  tenetur  restituere 
in  solidum  den  ganczen  schaden  zu  be^ 
keren  (65). 

Solifossor  V.  Fossarius. 
*Solifragus  v.  Soliuagus. 

Solifuga  ( i.  aids  t  amrnal  paruum 
pernicio.sum ,  i.  q.  mus-arium  76,  -era= 
neus  Br. )  vlle  (20).   .sunnenschewhung 

(74). 

*Solige-rQma,  -ncia  (8)  (i.  lapis  qui 
vndiquc  splendorein  inducit  76.  cf.  sal= 
gemmaxsoligena?)  glißende  (8);  gleys= 
sender  (9)  steyn.  ghsende  schyne  {sie  17). 

*Soligo  (aus  fuligo?)  nieltowe  (16). 
rod  (22b). 

*Soliloqui  alleine  sprechen  (20). 
Soliloquium  hd.  nd.  hey-,  heme-  (17, 


22),  hd.  heime-,  heim-,  hem-  ('S),  hei-' 
(18)  -lieh,  -liek  ^22)  hd.  rede,  reden  (68), 
red,  geko.se  (3),  nd.  kosing  (23),  tose= 
ginge  (22).  ainige  rede  (75).  alleiue  sup= 
per  (V)  s[)rech- 1  red-inde  (20).  liensprake 
l  heymelic  (11). 

*Solimeare  allein  giu  (17). 

*Solipendia  v.  Scolopendria. 

*Soli-  V.  Sol-sequium. 

*Solis  oculus  nl.  mater,  mordercruyt 
(116). 

*Solis  seculum  r.  Cotula. 

*Solis  sponsa,  sp.  s.  (9,  17,  ci.in. ), 
speciosa  s.  1  85 )  1  herha ,  i.  cicorer.  l 
intiba  (;i.  m.  cf.  solsequium  &c. )  rin= 
gele /.,  boh.  czartiiika  i^4).  hiiitlaut"  (17). 
vriilels-auge  (9),  -ongen  {sie  85). 
Solitarie  alleine  (20j. 
Solitarius  [oft  i.  consuetus  X  solitus) 
hd.  nd.  eyn-,  ent-  (23)  -lieh,  -lick  (22), 
hd.  -K-h,  -ig,  -.'^am  (9,  20j.  hd.  eyn  (-),  eyn 
eyn-sidel,  -siddel,  -siegel  (7);  all-ein  (l, 
18,  68),  -einig  (2).  eylene  (8). 

Solitudinarius  {i.  consuetus  Br.,  soli^ 
taiius  76,  Br.  cf.  prc.)  eynig  (7). 

Solitudo  hd.  nd.  eyni-,  eni-  (i32), 
ende-  (22)  -cheit.  hd.  ein-igkeit,  -ikeit, 
-ekeit,  -uiige  (10),  -noede  t  -samcheit 
(20),  -saino  (^126).  ain-ichait  (1),  -hait  (71), 
-liehkeit  (74),  -schick  /.  (Sm.  3,  319),  -igs 
wesen  (75).  wustunge  (9,  75 )  ^  eygene 
gewominge  {jirima  longa  9).  wonunge 
{pr.  breuis  9).  eygen  w.  0.  wostenunge 
(8).  wustin  (74).  wustenung  (4).  wunst- 
niß  t  -enuug  t  -e  abgesundert  stat  (65). 
wostenie  (132).  oede  (88). 

Sollte  pfleglichen  (Fr.  2,  55).   allein 

(Ki>\). 

Solitus  hd.  pfli-  (G,  4,  76),  pli-,  ple- 
(18)  -ehtig;  pleclilieh  (13),  gewon-et,  -t, 
-heit  (21).  (X  solicitus)  sorg-hafft  t 
-weldich  (20),  -veldig  (13). 

Soliu-a,  -ia(19)  plancke  (20).  blanck 
t  deel  (l!t). 

*Soliuagare,  -ri  i7.j^,  soluagor  yin-s. 
76)  hd.  alleyne  geen  sim. 

Soli-uagus,  -fragus  (19)  alleyne  genc 
(19),  irrender  (9).  alleen-dwalen  (132), 
-loper  (11).  ainiger  wanderer  (75). 

Sol-ium,  -eum  {cf.  solea)  lid.  kunig-, 
kuug-,  kling-  (67),  kug-  {sie  G),  konig-, 
kongs-  (17),  kunigß-  (68),  kyuigs  (64^'), 
konnigis-  (20),  koniges-,  eins  k.-stul. 
kunglicher  stuU  (65).  kuniglicher  sal, 
geseß,  stul  o.  palast  (75).  nd.  konig-stol, 
-stuel  (11).  lawbn  (1).  palla-  hd.  -st,  -ß 
(17),  nd.  -s.  palaß  (18).  bal-ast  (7),  -eist 
((5). 

Solium  schoten  t  wanne  (125).  zuber 
(in),  bad-z.  (91). 

Soll-  öfters  X  sol-. 
*So-  V.  Se-Uarius. 

*Solliuni  (St.  sellium  sim.)  satelbaum 
(16). 

*Solo-,    seltner    soli-canus    hd.    eyn 
eynig,  ainiger  (75)  senger,  singer  (9,  75). 

*Solociosus  (  st.  solatiosus )  freiden- 
riche  (75'^). 

*Solologiura  r.  Sorolugium. 
*Solo-pendia,  -raga  v.  Scolopendria. 
*Solphor  V.  Sulfur. 
*Solreuin  v.  Solarium. 

Sol-,  t  soll-  (19, 110, 121  &c.)  -sequium, 
-sequia  (11,  19,  87,  94»,  121,  Sum.,  Gf.), 


-sequa  ( Sum.  vii.)  {  i.  elitropium,  t 
vitulia  74  )  sunniuuirpila  (Gf.).  sunnen- 
(6,  22,  74,  76,  87,  110,  123),  sonnen-  (5, 
7,23,  73),  sonne-  (Gf.),  sunne-  (121^ 
Gf.),  son-  (17,  21),  sun-  (1),  sund-  (13) 
-Wirbel  (6,  7,  17,  74,  76,  87,  Gf.),  -wcrbil 
(5,  121),  -werbel  (13),  -wnrbel  (110, 
123),  -worbel  (21),  -weruel  (22),  -werbe 
(23),  -wende!  (1,  73).  summerlowe  (14). 
bumbcl-  (105),  golt-  (20)  -würze,  ring-ila 
(Gf.),  -ele  (47,  .Sum.),  -elblum  (17),  -el  t 
-elplum  (74).  reginle  (80).  nighele  (Sum. 
VII).  mergen-  (-ia  19),  golt-  (-ium  19, 
Gemmae),    gult-   (20),    gold-    (-ium    11) 

-bluome  sm. ,  -bloeme  (11,  20),  -boem 
(sie  132).  ags.  golde  (94^).  maytwijß  (19j. 
mede  zuete  (-ia  11).  matelieff  (i32).  Wege- 
rich (76),  -würz  (3).  wegwart  (74).  cyde= 
losse  (ijb).  hynt-lauf  (13,  74),  -laup  (14), 
-lefte  (12),  -lichte  (85). 

*Solsequium  malus  ryngel  t  wege= 
warte  (9j    hintliieh  (47). 

*S.  minus  ])i))pawe  (9.  i.    q.  aphaca 
143).  j)ympanne  (h.)). 

*Solsirora  v.  Rorella. 

Solstitium  sunnen-  (9,  12,  22,  46,  74, 
75),  sonnen-  (.5,  7,  8,  10,  23,  Da.s.),  sunn- 
(1'),  sonn-  (i26),  zonnen-  (11),  der  sunden- 
(49)  -Wendel  (1),  -wandel  (10,  12,  49j, 
-wende  (126,  Das.),  -wenden  (75),  -gichten 
(126,  Fr.),  -Stat  (8,  9),  -Stade  (23),  -stant 
(7),  -standung  (46,  74),  -stehung  f  -steeung 
(74),  -stauunge  (-stanunge?  5),  -stauinghe 
(22),  -steeck  (11),  -mal  (8).  wan  der  tag 
vnd  nacht  glich  syndt  (uo).  die  stat 
dar  jn  die  sun  still  steet  (65). 

*Soluagor  v.  Soliuagari. 

*Soluare  >:  Soluisare. 

Solubilis  entbint-  (iio  sim.),  loeß- 
(20)  -lieh,  geloest  (20). 

Solvendo  taelber  (i47). 

Soluere  losen  (8,  221»).  hd.  of-1.  siin., 
loesen  (20),  leysen  (13),  lossen  l  vreyen 
(9),  fryen  (8),  gelden  (8,  9),  gelten  (7, 
75),  v'-g.  (6.5),  -zihen  (7);  ent- binden  i 
-ledigen  t  ablesen  &c.  (65),  beezaln.  ^ws. 
ich  bin  verdacht  (23). 

Solui - ,  solfi  - ,  solfa  -  ( i  lo )  -sare, 
soluare  (ö^)  (cf.  notare)  hd.  nd.  {oft 
die )  noten  singen ,  n.  schreyben  ( 1 ), 
sang-n.  machen  (öi^).  hd.  solui-,  solue- 
(132)  -siercn,  -sercn.  nd.  solfern  (22). 

Solum,  s. -modo  hd.  alleyn-e,  -ig 
(HO),  nd.  all-eyn,  -een  (11);  al-eyne  t 
-yke  t  -heyt  i  -heydis;  solum  ocke-r? 
-rs  (221').  s. -modo  ockers,  nicbtwen, 
neurallein  (74). 

Solum  s.  erde  (3,  9).  ein  hert  ertrich 
(64).  veste  (9).  fußtile  (126). 

S.  spondge  boden  l  rosch  (112),  rasch 

Solus  hd.  nd.  alleyu  sim.  ein  leiu 
(6).  eyleyu  (8).  eyn-ig  i  -sam  (i26). 

Solutio  /irf.bezahiug;  ent-,  eyu-(i34) 
-bindung,-lcdigung(68);  Vergeltung  (65); 
off-,  vtf-,  vß-  (76)  -losunge;  auf-lozung 
(4),  -losung  (134);  loesung  (20).  nd.  ob 
losung  (23);  vp-losinge  (22J,   -loesinge 

(132). 

Solutor  loeser  (20).  bezaler  (uo  &c.). 
taelsam  (147). 

Solutus  bezalt  f  entlediget  (uo  sim.). 
offgelost  (23). 

*So-  r.  To-mentum. 


542 


SON 


SOP 


SOR 


Soinn-,  in  den  Ifss.  grir.  sompn-. 

Sompniaro  /nl.  nd.  diini-  (18,  23), 
(Iroo-  ii:'-),  '"/.  <liü-,  /kI.  (lr«'U-,  ilroy- 
(21),  ilrSu-  (67),  trou-  trcy-  (7),  trau- 
(7r.).  trou-  («sl,  tro-  (6,  v; ,  76)_ -men. 
soniniauerunt  crkent  huiul  uls  in  cim 
trauwni ,  fijumi  ,  tiiiin  ;  somniat  es 
treümpt,  tiaiiiupt,  tiempt  im  ((■>,'')  nirr.). 

Sompniatio  (Iri'uinunge  (20). 

Sompniator  tr.iuin  vlil(>.i?o.r(7r.).tra\v- 
(0),  treu-,    u(ir.  trc-  (05 >,    (Ireu-  (8,  20) 
nicr. 
*Sompni-  v.  Sompno-lentia. 

Sonipn-iuni,  -um  (5'')  hd.  träum  (im 
schlaff  -■>),  trom  (O,  -ig.  76),  trovn  (o:i), 
trawn  (+),  traym  (5'»),  treume  (7),  droum 
(12),  draum,  drauem  (20),  dram  (17), 
drcume  (10).  nd.  drauiiio  (23),  drom  (22), 
drocm  (11,  132). 

Soninolens  schlafferij;  i  iio).  sc'hlauf= 
i'erac'htig:  (08).  slap-  i  wak-erieh  (I3?). 

Sompno-,  sompni-lentia  .slaff-erecl»^ 
tekcit  (.^)),  -richeit  (20).  .sehlafltVri-  l  fulc- 
(6.5),  .sehlaffri-  (G),  sloffer-  (f")'-) ,  sleffer- 
(7),  slos.soiicht-  (21)  -kcit.  -scldauff-  (68), 
schlaff-  (7.5),  slaep-  (11),  slapen-  (23) 
-heit.  slayfficheyd  (19).  slofVricht  (18). 
schlaf-  (uü») ,  "sohla-  (no'»)  -ferung. 
slai)on-  (132),  slapor-  (22),  trae-  (11,  20) 
-cheit. 

Sompnolentus  slaff-  (5),  slap-  (22*»), 
slab-  (23)  -erechtig-.  slap-erich  (i32\  -ich 
(11).  hd.  schlaffer-ig ,  -g  (6);  schlau- 
(68),  sie- (8,  133)  -fterig;  schleffe-,  slaeff- 
(20)  -rieht;  slo-  (18),  slof-  [b^)  ferick; 
sclilaffiger  (65),  slayfflycii  (19),  slofftcr= 
ichtkeyt  (21.  cf.  prc). 

*Sompnuin  v.  Sompnium. 

Sompnus  /td.  slaff,  schlaff,  slaeff(20. 
132),  slayff  il9.i,  slaiff  (10),  schlaiff  (7), 
schlauff  (08),  sloft  ( to).  7id.  .slap,  slapp, 
slaep  (11). 

*Sona  (st.  zona ;  andern  Gl.  m.  (/. 
chordai  seene,  snoir  (147). 

Sona-bilis,  -ns  ludendc  (20). 

Sonare  it.  tonare  7.5)  hd.  nd.  luden. 
hd.  lu-,  lau-ten;  ge-lut  (68),  -luyt  (i33) 
machen;  hellen  (7,  75,  76.  iio).  helle 
lutcn  0.  thonen ;  ge-  i  sche-llen  (75).  do- 
(75),  to-  (6),  tho-,  varr.  tho-,  the-  (65) 
-nen. 

*Sonariiiin  i.  locus  'per  quem  ti'arisit 

HOVUS  iGeimnae,   Voce     ex   quo),   eyil    galm- 

hal  (22),  -hol  (9),  -holin  (74),  -lut  (8). 

*Sonatio  {non  sonitlo;  anders  Gl.  m.) 
lutung  (110).  ludinge  (i32). 

*Soncia  v.  Sontla. 

*Sonciter  v.  Sontiter. 

Sonchus  coyxö?;  i.  endiuia,  eicer= 
bita,  lactucella  73,  110)  hasen  kol  (73). 
wilder  h.-kol  (lu).  sau-  (Kl.,  Fr.),  genß- 
(114  &c.),  nl.  gansen-  t  dau-  (iio)  -distel, 
l  -melte  (Fr.),  nl.  conijneiicruyt,  melck= 
weye  {wi"!). 

*Soniciuin  v.  Sanicula. 

*So-  V.  O-nichinus. 

*Sonipedius  u-f.  sq.;  -des  i.  custos 
equorum;  -dire  *.  equitare  76)  perdc 
garte  (23). 

Sonipes  hd.  pert  (20),  hengst.  heuxt 
(132).  eyn  reysig  roß  riit  schellen  o. 
mit  harnasch  behengt  Ißi).  traber(88). 


*Sonitio  V.  Sonatio. 
Sonitus(/.  strepitus  im &c., son-osus 
7.5,  -US)  ge-iulet  (110),  -lut  (os),  -luyt 
(132).  hd.  lut  siin.,  lute  (134).  gal,  var. 
galm ;  heilig,  vlg.  lut  vast  (75,.  gethon 
[i^r,). 

*Sonorare  {atiimab'vm)  lawtten  (1). 

*Sonores  {herö((f)  (ujn.  (V)  sinigruues 

(130). 

Sonoritas  lutrcstigi  (I4i). 

Sonorosus  (?'.  sono-sus  75,  -rus  7. 
V.  1,  75)  lut-lich  (f)),  -tclich  (18),  -bar 
{h^).  iawtigk  (4).  huligh  (23j.  lud-  t 
scheld-ende  (17).  gdl-ig  (75),  -er  (74). 
hele  l  licht  (77). 

Sonor-US,  l  -osus  (1,  75)  hd.  lut  (5); 
lut-halend  (G),  -hellig  (7.5),  -ig  (7);  lüde, 
hei,  helle  (8,  9).  lud  (22).  ludende  (11, 
19).  wol- (20,  110),  wal- (132) -1., -hellende 
(110).  sciialbar  (9). 

Son-osus  V.  -itus,  -orosus. 

Sons  hd.  nd.  sclml-dig,  hd.  -tig, 
scliyldic  (13).  myß-tatig  (68),  -tetigcr 
(110),  -dedich  (132).  Insterpor,  suudcr(74). 

Son-tia  (ur.),  -cia  hd.  nd.  schuldichcit. 

Sonticus  gerecht  (9).  seer  (110),  seir 
(i32)  schi  dlich. 

Son-titer,  -citei-  ill),  schulde-lych 
(19),  -lick  (11). 

Sonus  [cf.  sonitus)  hd.  nd.  lut,  ge- 
lut  (68,  110),  -luut  (11),  -luyt  (132).  laut 
(134).  luet  (20).  luyd  (19).  lud   (21).  hal 
(110).  schall  (75).  den  t  scal  (22'J). 
*Soospersos  v.  Persum. 
*Sopare  hd.  stillen  (Mss.  mo«.). 
*Sopia  [st.  sepla)  dinten  (74). 

Sopire  hd.  sla-,  sclda-,  slai-,  sehlau- 
(68),  outslo-  (8.  9).  entschlä-  (126)  -ffen. 
slomen(12).  sweygin Modernen (9). ge-sw. ; 
enden  (>s).  stillen  (8,  23).'ge-st.  (9).  slapen 
t  lessen  {extinguere  23).  slumeren  vnd 
slapen  doen  (132). 

Sopitus  {i.  domitus  11,  19)  ge-legirt 
(9),  -stilter  i  hingelegt  &e.;  cineres  s. 
betroeheii  koln  (05.  cf.  Goth.  wtb.  2,  173, 
637).  virtreben  (li)).  v'dreuen  (11). 

*Soponphera  {aus  soporifera)  tumm^ 

ine  (Sum.  v). 

Sopor  slaff  (20).  slayff  (19).  slaep  (11). 
schlaff  (7.5).  ein  siesser  schlaff  (110).  sieß 
schlauff  (08).  eyn  soes  slaeff  (132).  begir 
des  schlaffs  (75).  sclal'begirde  (93).  sluff- 
hayt  (l),-erkeit  (5),-erheit  ib^).  schlaffer- 
keit, varr.  -ker,  -igkait  t  enzuckung  (05). 
slaperheit  (23).  sloffer-  (17),  schleffer- 
(76),  slummer-  (9),  slumm-  (8),  slomin- 
(125),   naffatz-  (75),  nafftz-  (64,  74)  -unge. 

Soporare,  t  -ri(88)  {i.  dormitare  75) 
hd.  wachen,  nd.  waken,  vaken  (.99)  (ate, 
fiikon,  s.  fakinga  Gl.  Lips.  nd.  nl.  va,k). 
naff'atzen  f  sehlaffVn  (75).  nit  lang  schl. 
(65).  sußelich  .slaff'en  (20).  seufftlychen 
slayffen  (19).  zeehtelic  ontslapeii  (11). 
ent-schleffen(88),  -sloffiu(8,9).  slummcn 
(74).  slaperen  i  slomen  (22'*)-  swymelen 
^doen  slapen  (i32).  slaffende  (b),  sleffe= 
rig  (7),  slafferecht  (21)  macheu.  slaperich 
maken  (23). 

*Soporator  {i.  obdormitor)  schlaffer 

(751. 

Soporatus  enschläfft  (12c).  slaffretht 
i  müde  (20). 

*Soporosus  slaperich  (23).  schlafferig 
(75). 


Soporus  rastich  ^  süße  (Xsaporus? 
20). 

*Sopulatum(/.  cepariuin;a«.v  cepulla) 
gall.  cive  (l22). 

Sophia, thalictrum  (q.  c/.)  welsomcn, 
nl.  üje-,  melisoen-cruyt  (lio). 

Sophia  wiß-  (8,  75,  iiO),  weis-  (9) 
heit. 

*Sophio-  (sophro-  i'.r.  &c.)  -nicus 
wyser  (7C). 

*Sophirus  (aus  zephyrus)  westuer 
west  (uerb.  aus  wiiit  1). 

Sophis-ma,  -ina  (1)  /id.  be-trugnuß 
(68,110»,  134), -tr.  mit  Worten  (75),  -tryeg.: 
nisse,  -t'gniß  (18),  -drignis  (07),  -drigniß 
(133),  -drukeniß  (17),  -drickniß  (iio'^), 
-driechnisse  (i32),  -triegung  (88),  -trieg= 
lieh  red  (1),  -slissunge  (8),  -slisuiige  (9). 
trieg-  (ti),  trug-  (7)  -nuß.  drogniz  (5). 
trogiiis  (23).  dorchnisse  (22).  ein  sophisma 
(b^).  gedieht-,  fah-ung,  position  (88). 

Sophista  hd.  betrieger ;  der  ersehiuet 
wisei  vnd  kuii.stig  vnd  doch  nut  ist  (93). 
wevser  (9),  listig  (8)  man.  eyn  sophis- 
ter {b^>). 

Sophistlca  kunst  zu  betri'gen  (cs). 
laitherei  {sie  71).  eyn  sophistrie  (5^^). 

*Sophistare  triegen  (20). 

"Sophistieare  (i.  ridere  6)  hd.  nd. 
ley-,  hd.  lai-,  la-(7)  -chen.  ley-cken(21), 
-gen  (23).  hd.  dregen  (5) ,  trigen  (20), 
be-tr.,  -triegen,  -driggen  (21),  liegen. 

Sophistiee  trugelicke  (100). 
*Sophistitus  be-,  ver-trogner  (74). 
*Sophist-rare,  -ieare  laichen  (75). 
*Sophistrator  laicher  (75). 

Sophistria,  s.  ars(12)  ein  kirnst  ein 
andern  (110''),  vni  ein  ander  (110")  zu 
betriegen.  eyn  konst  om  eyn  a.  tzo  quel- 
len i  bedriegeu  (132).  sneydige  k.  t  be-- 
hende  (12).  laycherei  (1,  1,  3).  hd.  nd. 
leich-,  hd.  lach-  (7),  lieg-,  dreg-,  bedrig- 
(17),  betrieg-erie  (22),  hd.  -unge,  ader 
legen  (18).  legin  (23). 

Sophos    wyße   fiio).   wyeß,   gelert 

(88). 

Sophronivim  eyn  wyß  wyb  (68, 110), 
wijff  (I32~l. 

*So-,  sorr-  (11),  sotr-  (20)  (aus  serr-, 
cf.  ser-)  -aculumezapp  (19). zappe  (20). 
tappe  (11,  20). 

*Sorarius  v.  Sororius. 

*Soratin-a_/'.,-us  in.  (*'.  Zm^ms)  wolfynne, 
wolf,  eyn  dyer  (147). 

*Sorax  (st.  sorex.  storax?)  moez 
(moer?  11).  veld  maus  (1). 

Sorba  pl.  wild-  (68,  110),  holtz-  (76) 
-oepffel  (76,  iio'J),  -apfel(68,  110=^).  wilde 
appelen  (132). 

*Sorbaria  v.  Sorbastrella. 

*Sorb-ariuin,  l  -ieiale  (20),  i  -etum 
(loca  vbi  crescunt  sorba  110,  Br.)  suffen 
fas  (20).  eyn  suyffe  vayße  '19).  zupen 
nap  (11). 

Sorbarius  (l  sorbus  q.  v.  arbor  74, 
76;  X  sorbere)  suelc-  (101),  sueih-  (Gf.) 
-boum.  spirbaum  (23).  sperber- 1  nespel- 
pawm  (74).  tre-  (68),  dre-  (132)  -iicker. 
supffer  (lio). 

*Sor-,  sol-bastrella,  sorb-aria,  -us, 
sanguisorba  (cf.  prc.)  sperben-,  megel- 
kraut  &c.  (143). 

Sorbellum  v.  Sapa.  Bombum.  Sor- 
bicium. 


SOR 

*Sorbellus  elaho  (Gf.  1,  235). 
Sorbere  hd.  su-,  sau-,  suy-  (19j,  vß 
SU-  {IS'^i  -tFcn;  su-fen  (17,77,133),  -pfen 
(lOO),  -phen  (5^),  -ppen  (10,  49).  soppeu 
(10).  nd.  SU-,  zu-peii.  su-  t  sur-pfflpn 
(12*;)-  slor-pen  (132).  -kiu  (8,  9).  schlor-: 
ken  (4).  hinein  surften  t  schlupfen  l 
sehlurfcrn  (Ki*.).  v'slinden  (13). 
Sorbic-ellus  v.  -illus. 

*Sorbiciale  r.  Sorbarium. 

*Sorbieiarius  suffemnecher  (20). 

Sorbici-es,  -o  sufunge  (20).  suyffung 
(19).  supinge  (11).  suffry  (7). 

*Sorbic-illus,  -ellus  (147)  {i.  paruas 
ciphus  76)  eleyn  cop  (t47),  cley  {sie) 
nappt  (23). 

Sorb-icium  {i.  npedes  lactis  4,  sor^ 
dicies  sie  76j,  -itium  (110=^),  -itio  (Gf.), 
-  ellum  7.5),  -illus  ( 23),  l  -illum,  t  -ucium 
(3,  75,  /.  species  lactis  7«),  -itum  [id. 
76;  134),  t  -uncula  (1)  hd.  eyn  su-,  san- 
(9)  -ffen;  suff,  sauffe,  sufe  (17),  soff  (7), 

SUpt"   (134),    SUpp    (68),    SUppeil    (1,    3,    71), 

schliffe  (13).  nd.  sup-pe  (23),  -e  (i32); 
zuup  (11).  rnuos  (93).  muß,  prey  (74). 
uuarmos  (Gf.  2,  870).  rawm  (4).  milch-i'. 
(3^,    ram  i7ö).  renni  (76). 

Sorbiei-,  sorbiti-,  sorbi-  (76),  sorb- 
{v.  pro.)  -uncula  {i.  ovini-s  cibiis  qiii  de 
facile  deglutitur)  niuus;  sof-ni.  sim.-^ 
muosili;  süf-  i  zu-ni.  ( Gf. ).  gemüeß  [i. 
pulmentum  75).  seuffeleyn  (9). 
*Sorbieuluin  brue  (5^). 

Sorbilis  supffe-  (iio^i),  supffcr-  (iio^j, 
suppe-  (132),  supe-  (i32),  suff-  (18),  driug- 
(7)  -lieh,  slorp-,  suyp-lick  (.147). 

Sorbillare  sawffe-czeu  (2),  -n  (3, 75). 
wenig  diinckeu  (8),  trincken  i.  supfen 
(9).  lutzel  f  w.  s.  (uo''),  -sauffen  (no*), 
supen  (132). 

Sorbi-llum,  -Uus  v.  -cium. 
*Sorbitari  (cf.  sorbicium)   nülchrain 
samen  (75). 

Sorbi-tio,  -tium,  -tum  v.  -cium. 

Sorbium  (?'.  cereuisia  e  sorbo  &c. ) 
ein  sup  (iio^),  supp  (iio<=),  suyp  (i32j. 
*Sorb-  V.  Sorbic-iuncula. 
*Sorbucium.  v.  Sorbicium.  Sapa. 

Sorbum  {cf.  sorb-us,  -a)  holtzai)f('l 
(iio  ,.  sprehn  (i25j.  surbcu  (7ä).  arlesbeer 
(126).  asch-roßlein  (126),  -lußlin  (Das.). 
*Sorb-  V.  Sorbici-uncula. 

Sorbus  (cf.  sorbainus)  swalck  bom 
(6).  spir-  (Gf.  I,  sper-  (75),  sperber- (7,  Ki.), 
wild  apffel-  (iio),  w.  appcl-  (i32),  holtz= 
apfel-  (9i),  eschrosel-  (i35)  -bäum,  speir^ 
ling;  sporbir  (126). 

Sorbus  syluestris  arcssel  o.  elstleiii 
banm  (i35). 

*Sorcina  ( si.  sarc,  anders  Gl.  m. )  v. 
Sagina. 

Sorc-,  sort-  ( 9  )  -ocium  schür  kucz 
(9).  sorkheyt  (17).  surc-otus  (74,  03.  cf. 
colobium),  -atus  snrco-t  (93),  -It  t  su= 
kaney,  kirsat,  surkot  vestis  moii-ialis, 
-ackalis  (74). 

*Sorculus  (:  surgere?)  fließ,  runß, 
pach  (74). 

Sorde-,  sordi-cula  cleyn  stanok  l 
fuluiß  (110  sm.).  gestanckel  (75).  vnsaw- 
berkeit  vnd  sunderlich  von  kupffer  (74). 

Sordens  stinckende,  vnreyne,  ubel- 
riechen  (20). 


SOE 

*Sord-eon,  -ion  (74)  (aus  scorodon 
X  sordere?)  kuoblach  (75j.  wilder  kn. 

(74). 

Sorde -re,  -scere  hd.  nd.  stincken, 
er-st.  (-scere  75) ,  stencken  ( 74 ) ,  fulen. 
hd.  t'uln,  faulen,  vutreynen ;  vnhubisch 
machen;  nberriechen  (20.  cf.  sordens). 
vurcy-nnon  (5),  -11  (23),  hd.  -nigen.  mis= 
hagen  (11). 

Sordes  stanck  i  dreck  (110  sim.). 
stang(5'').  vuluis  (132  sm.).  vu-subcrkeit 
(20,  6.5j,  -flat  (8,  9),  -flaet,  -reynicheit, 
-hubischeit  (20),  -geschaffen  t  nit  hübsch 
dingv'fec.  (6ö).  vndreynikeit  (17).  gestubbe 
(99). 

Sorde-scere  v.  -re. 

*Sordex  v.  Sorex. 

*Sordicies  v.  Sorbicium. 

*Sordicula  v.  Sordecula. 
Sordidare  hd.  vn-,  an-,  eut-  (68j,  nd- 
ont-  ( 132 )  -reynigen ,   hd.  -reyngen.  hd- 
nd.  vnrcy-nen,  -n.  beflecken  (65). 
Sordide  vnreinlich  (20). 

*Sordidulus  lin  vnflat-,  suppenwüst-, 
sudler-lin  (126). 

So-,  su-  (5^j  -rdidus  hd.  vn-suber, 
-ratlich  &e.  (88),  -reyne;  stinkende;  kot- 
ig (88),  -tig  (62); 'bekoselt  (Hen. ).  nd. 
onreyn  (11). 

*Sordion  v.  Sordeon. 

*Sord-,  sort-  (8),  scord-  (147)  -iscus, 
scordiscum  (Gl.  m.)  roch  (9),  roe  (147) 
leder.  ro  leddcr  (8). 

*Sor-dissa,  -disa  (8,  9,  74),  l  -pes 
(3,  4,  74,  75)  {cf,  citta)  i.  articuli  i4),  os 
a.  cum  (3j,  os  cum  (75)  (pio  ludiint  paelle. 
ain  bikel  (76).  kotten  ^  bickelkoten  (7.")). 
pickil  kote  (8).  k.  p.  (9).  ein  pickel-k. 
(3),  -kutte  (4),  -kot  t  de-,  da-chtel  l 
klewbelpain  domit  die  kinde  klewbelea 
(74).  ein  kroniche  (3).  Cf.  Fr.  1,  92,  I8I, 
540.  BM.  116.  pickol  l  kote  talus  (kü. 
—  nd.  kot  lid.  kote  dän.  kode  esthn. 
kood  poln.  höhm.  kot). 

*Sordius  v.  Sardus. 

*Sordvis  (anders  Gl.  m.)  voller  (74). 

Soreth  {interpr.  dilecta,  i.  f/enus  t 
locus  vitis  optime;  vinea  meliorum  botro= 
rum  65)  bog  rebe  (7).  frensch  trublin  (65). 

Sor-ex,  -ix  (5^,  Gf.),  -dex  (17),  -id 
[i.  mii.s  136),  -ax  {q.  v.  1),  i  -iculus  l 
-icillus  (147),  -es  (Gf.),  surex  (127,  Gf.) 
spi-zo  (84,  Gf.) ,  -za  sim.  t  -cera  (Gf.). 
hd.  spitz-,  spie-  (lOO),  spiß-  (5^),  wasser-, 
fleder-  (18),  walt-  (17),  fald-  (6),  hd.  nd. 
velt-,  scer-  (97)  -mus  sim.  miis  (Gf. ). 
luuys  (132).  spitz  meiißlin  o.  wasser 
müssln  (74,  sim.  64).  wayßir  invisse  (19). 
water  muys  (11).  inu-  (126),  mv-  (93) 
-tzer.  scher-mucz  (20) ,  -mes  (/.  carcal= 
lum  —  X  awpaxo?  cartallus  ?  —  quin 
radit  sie  11),  -mess  {sie  147),  -meßer 
[sie  19).  vnke  (i25).  rath  (102).  gen.  su- 
ricis  rat-in  (Gf.),  -tun  (127). 

Sori-ea,  -ta  (Gl.  m.)  (i.  iumulus  are- 
narum  l  congeries  Br.  sim.  aus  soros, 
ocupoc  X  ceruchus)  ein  huffen  sand 
(110a),  sands  (110''),  hufsandt  (68),  hoep=  1 
sants  (132).  kleyn  sant  hoip  (i47).  wid= 
derhane  uff  dem  dache  (20).  weddir 
hayn  (19).  weder  haen  (11). 

*Soriearius  {cf.  sq.;  siricaricis)  v. 
Bleria. 


SOR 


543 


*Soriceps    (i.  larus;    aus    sorex  X 

murieeps)  muser  (104). 

Soricetum  (Br. )  ein  mußnest  (110 
.sm.). 

*Soric-illus,  -ulus  v.  Sorex. 
Sorisciila  eyn  vat  waters  (147). 

*Sorison  {aus  coryza)  schnu-,  var. 
schno-pfen  (75). 

*Sorlacieus  {st.  scarl.)  scl)arlaken(98). 

*So-,  se-  (74)  -roliga  (c/.  solaras, 
subulis,  sq.)  scherlin-c  (47),  -g  (74). 

*Sorolu  -  l  sololo  -  gium  ( aus  sol8e= 
quium ? r/ . solis  sponsasilugium ?p)c.  ?) 
ring-elo  -il  (105 1. 

SorO-ps    (147,   Br.    &c.l,    t   -bs   (llO  &c.) 

{i.  eespes,  a  soros  i.aceruus  Br.  X  seobs?) 
waße   (68).   wrase,   torsche   (i47).   torff 

(132,    147). 

Soro-phagus,  -fagus  {aus  soros  x: 

sarcophagus)  grab  (68,  iio).  graff  (132). 

Soror  hd.  swe-,  hd.  {t  swe-  20)   nd. 

SU-SttT. 

^S.  maternalis  i  s.  vte-,  vti-rina,  t 
vterina(22i')  swcster  mnter  haip  (17).  m. 
halb  sw.  (1).  müder  halp  sw.  (5'').  syster 
van  der  nieder  wegen  {^22"^). 

S.  patern-  (17),  patru-alis  vater  hals 
{sie)  swcster  ( 1 ).  eyn  sw.  vader  halp 
(17).  V.  h.  sw.  (5*)). 

Sororcula  swesterli  (93). 

Sororieida morder  seiner  swester  (75). 

Sororinus  swestersun  (100). 

Sor-orius,   -ororius  (19),  -arorius 
(5^)  {cf.  socer)  su&ter-  (11, 19),  hd.  sucster- 
(19  &c.)  -man,  -mayn  (19).  hd.  swa-,  swo- 
(16,  4)  -ger. 
*Sorpes  V.  Sordissa. 
*Sor-  V.  So-raculum. 

Sors  hd.  gluck,  l  luek  (77).  ge-L, 
-ual,  -schichte,  -win  (20).  nd.  lucke 
(221* ).  hd.  ge-1.  (9).  heupt-  (8,  17),  haupt- 
(9,  65)  -gut.  das  heubtgued  (125).  nd. 
lioeftguet  (11).  abcut-yr  (iioi»),  -cur 
(110=^).  euentuer  t  lot  (132).  loes  (100). 
loß  (8,  65,  75)  t  draum  (8).  los  t  trom 
(9).  louß  (68).  laß  (1).  lose;  dram;  be^ 
scheyd-  t  besag-unge  (17).  die  losung; 
das  loßspil;  vngefel  (65).  ein  erwellung 
(25).  dinst  (8,  9,  17).  vor-  (9),  erb-  (8) 
-Seezunge.  nach-vüllguuge(9),  -folgunge 
der  zijt  (8).  ags.  uyrd  (136). 

Sortilegium  hd.  zauber-nisse  sim., 
-ye  sim. ;  zeuberniß  sim. ;  zober-nuß  (6, 
4^6),  -y  (76);  tzeyberige  t  loß  werfen 
(12).  cruouer  (100  bis.),  zoubcrung  (es). 
loß  (75).  lüssung  (2,  75)  vlrj.  des  los-es 
(75''),  -seu  (75'^).  geluck  las.sung  ^1). 
glucke  lesunge  (öt").  zouerie  t  lottung 
(132).  lupnei  (2).  nd.  touernis. 

Sorti-legus,  -legius  (1),  -legos  t 
-logos  (76)  hd.  zaub-,  zeub-,  zob-  (76), 
schold-  (64«.  cf.  Sm.  3,  354  Sq.),  nd.  tou- 
erer.  hd.  zeubcr  t  warsager  (20),  zuofe= 
rig  (49);  loß-,  loss-,  loß-  (21),  loss-  (67), 
less-  (64C),  louß-  (68),  los-  (76)  -er.  geluck- 
lasser  (1,  3),  -leser  (5^,  12).  loßwerffer 
(64i>).  der  lotet  of  zouert  (132). 

Sortiri  hd.  los-,  loes-  (lOo),  loß-,  loss-, 
loss-  (67),  loeß-  (20),  loizz-  (5^) ,  loyß-, 
les-  (49)  -en.  loten  (i32).  loeß  werffen 
(2  )  sim.).  losen  loss  (1).  erfolgen  (65). 
vberkummen  (65,  iio).  winnen  (99).  ^c- 
w.  (20).  uffge-w.  t  er-,  ver-  (132)  -krie= 
gen   (20  sim.).  hd.  er-,  her-werben.   ge- 


514 


SIW 


lucki'ii   il)   ailifiitmni    (0^.   {rluckiii  (l) 
oin'iitiiivn  (8).   gluck   (t)   i'boutuor  {sü- 
I7i.  i'ikIcii  fJ()).  ti'usihcn  (74^. 
*Sort-  r.  Sord-iscus. 
Sortito  t/u  frlmk    l   in   ily   scliant/ 

*Sortor  (<;/'.  sortiri)  touscher  (7t). 
*Sosia  [i.  /iicrutor)  oyn    wyiiro   iit7). 
Sospes  [l.  in-coliimia  t  -beallis  1) 
/«/.  ixl.   tfosunt.    gosont   (18).   heil   (20V 
Pfli:i(nol.f  (i2fiV 

*Sospex  t'iii  scliiff-luuke  (1$,  8,  7.'>), 
-liug  (ll\  -liocli  hock  1,9),  -hocke  (4), 
-hock  (74). 

*Sospidere  [i.  valedare  cf.  fiq.)  zün= 
den  ist). 

Sospitare    /nl.   gesunt   sin,   machen 
(2(»i. 

Sospitas   /((/.   gosimt-,    gUick-   (65) 
-hcit. 

Sostrum  nl.  mecstergeld,   medecijns 
locn  (ii6l 

*Soticenam  {st.  sotigenam  cog7i.  Jii^ 
voninh  hifuogun  (Cf.  3,   424). 
Sotila-  V.  Sotula-r,  -re. 
■Sotor  I i.   calceator ;    aux   sutor,   x 
sotiilar?)  schuh-wart,  -macher.  scliuster 

(74). 

*Sot-  f.  So-raculum. 
Sotu-,  socu-  (46,  alph.  sotu-  75,  77\ 
soti-  (22\  subta-  lO,  76\  subtu-  (100, 
im.  121),  biii^ic.  subto-,  subte-,  so-  (7.i) 
-lar,  -laris  (74,  91,  93,  121),  -1.  calceus 
is«,  104),  -lare  (Ob.),  -las  (acc.  pU  100"), 
-lixis  (  76 ),  subtiiaris  ( v.  caliga )  [i. 
scarpa  75,  pero  91)  hd.  nd.  bot-  Jtd. 
-sduiche,  -  schusche  {sie  102),  -schuch, 
-sclioch  (18),  -Scheich  (10),  nd.  -sehe; 
but-schuch  (17),  -schug  (21),  -schuwe 
(20),  -schoge  (13),  -schoe  (11,  132).  hd. 
bontschoch  (19);  botz-  t  filtz-scho  (12); 
bunt-  (49,  641^,  75,  110),  pundt-  (91),  bont- 
(77)  -schuoch  (91,  HO"),  -schuch,  -schu 
(88),  -schoe  (5);  preys-  (1,  64^),  preiß- 
(88),  breiß-  (75,  88),  briß-  (75,  ob.),  bris- 
(67),  pruß-  (64),  prey-  (1,  74),  bri-  (6,  46) 
nider-  (9,  1,  4,  74,  75,  Ob.),  enckel-  (75) 
-schuch.  scuoh  (104).  scuhe  (100).  scoha 
{pl.  121).  schuoch  (93).  bosse  (109).  eyn 
bo.'^e  sit  (22). 

*Sotu-,  soti-lare  vb.  hd.  schoeu,  schu= 
chen  (74).  nd.  schon  (22). 

*Sotularifex  buntscuoh-,   varr.  bunt= 
schuoch-,    bnntscliu-    (110),    botsciiuch- 
(68)  -macher.  schoemecher  (132). 
Sotula-ris  v.  -r. 
Sou-  )•.  Sag-marius. 

*Spabex  eyu  sonne  (17). 

*Spacula  L-.  Spatula. 

*Spa-eus  (74  &e.i,  -tus  (49,  74),  -gus 
(64),  -gum  t  -da  (104),  -rcus  (Of.)  hd. 
trat  (3,  6,  Gf.),  traut  (68),  drat,  drät 
(104,  Gf.),  dratt  (64).  draat  (13),  draet  (10, 
132).  drait,  draut  (67),  drothe  (77),  drot 
(4,  49  1.  droit,  Schuster  drait  (75).  vin= 
ster  (spaeus  i.  obscwun)  0.  eysen-  i 
schuch-,  var.  schuchcr-drat  (74.  cf.  Fr. 
1,  268=).  speke  (131.  a.  d.  Lat.  wie  oberd. 
spag-at,  -et  &c.?  Fr.  2,  288«?  Doch 
cf.  speeus  speychV 

Spa-cus,    -tus,    -gus    ferreus   drad 
(22).  eyn  yser  (23),  eysen  (1)  drat. 

Spa-da,  -ta,  t  -dus    (74)   (^.   muero 
q.     V.     7.5.     cf.    prc.)     hd.    nd.    swert, 


SPA 

seliwart  (()).  spata  hd.  eyn  breyt  swert; 
helniax  (19),  »putli  l  tilitzer  (arwia  125), 
sclniid(>messer  (  75  i,  spatt-e  (Das.),  -el 
(126).  brecliscn  (75.  cf.  Sm.  1,  249). 

*Spad-ica  ?>.  -o,  -ix. 

Spadic-eus,  -us  (127)  (/.  baius)  l 
phoeniceus  111)  rote  (127).  kestenbraun 
(111). 

Spadix,  spaldix  (75<i)  (/.  cnlor  equi, 
c.  fuxcua,  pheniceus;  badius  125)  hd. 
nd.  appel-grawe  t>im.,  -graw.  -graue  (97), 
-gra  (23)  -gra  (21).  hd.  apfil  grow  (9), 
aphel  grau  (3);  apfcl-grauwo,  -graw, 
-grog  (49);  öpfel  gro  (4),  scliynid  o. 
apflf'elgraw  roß  ( (M ),  rodt  färbe  (110). 
roede  varwe  (i32). 

Spadi-x,  -ca  palmboem  (147). 

Spad-o,  -US  (7iO.  t  -ica  (uo&c.)  ((/. 
buggens,  eunuchus)  der  gehibt  ist  (2(3). 
die  g.  is  (132).  ein  munch  ii.  equus  ca- 
stratus  i\o^),  mynch  (49,  iio»).  aus  ge= 
snit-ten  phard  (1),  -en  pfard  (53),  -en= 
pferde  (lii.  lequusi  dem  vsgeworfeu  ist : 
vnberhaftschiitzlig  (93.  cf.  palmes).  vn= 
fruchtbar  geschoß  (64).  darrz  weig  {sie 
75=*'').  dürr  zweig  (75).  hoden-los  (9), -loß 
(8)  man.  logener  (23).  lugner  (74).  ge= 
lubbet  (99). 

Spado-nare,  -niare(ll,  19,  20),-inare 
(100),  -nari  (8)  lubben  (11,  20,  132).  lu- 
(100),  ly-  (19,  67,  152),  li-  (133)  -ppen. 
lichtin  (8).  hd.  die  geyle  vßschnj'den, 
gailen  ausschneiden,  mu-  var.,  my-nchen 
(110). 

Spadula  v.  Spatula. 
*Spag-alus,  -ulus  (Gf.)   thuiril  (Gf.  5, 

280).    tuirl    (104), 

*Spagus  V.   Spaeus. 

*Spala-ngus  fenijndc  vlyeghe  ( 147  ) ; 
-glum  i.  musca  vowsa,  -gius  i.  m.  vene= 
nosa  -simih'.^  fifeldae  sax.  (i36).  Cf.  spa= 
lagus  :  (xacpctAa?  (gi.  m.)/  vll.  phalan= 
gium. 

*  Spaldix  V.  Spadix. 

*Sparaacia  v.  Spinacium. 

*Spame-ta,  -ca  v.  Spanieta. 
Spandere  aus  recken  (1). 

*Spa-nieta,  -meta  (74),  -meca  (75) 
{cf.  viride  hispanieum)  grunspa-nn  (3), 
-n  (3,  74),  -ch  (75).  spaugrun  (74). 

*Spanilla  schiff;  granß,  das  vorder= 
teil  eins  schiffs  174). 

*Spanum  {cf.  omphaeium)  oely  uyt 
witter  vrucht  gedruckt  (147). 

*Spanus  ( i.  pullus )  dunckel  taneet, 
zwartz  lacht  {sie),  nl.  moreyt,  hisp.  mo- 
rado  (hg). 

*Sparalus  v.  Sparulus. 
Sparaverius  sparwer  (i47). 

*Spar-ca(-ta?  11),  -ga(19)  (c/. sperca. 
spar-ta,   -tus,   -tatus?  -tea?    -gana? 
sprata?  71I.  spaerck  engl,   spark    sein= 
tilla?)  vonke  t  winttene   (11).    funck  ^1 
eyns  wynd  (19  1. 

*Spareruin  ( cf.  sparus )   spero  (Gf.).  | 

*Spare-acus,  -ulus  u.  Spart -atus, 
-ulus. 

j      =^Spareus  v.  Spartus.  Spaeus. 
\      *Sparga  (i.  pannus  Gl.  m. ;  cf.  sparea) 
heirbesuvrz  (Sum.). 

Sparganium  nl.  waterlisch,  cande= 
laers  (116). 

Spargena  l.  infancia  kyntheit  (i47). 


SPA 

Spargere  ((/.  spergere)  hd.  nd.  spre-, 
vnib  apre-  (21),  vm  spra-  (G),  vmine  spri- 
(22) -ngcn;  stro-  (<•,  22),  zerstro- ^  strou- 
(65),  strau-  (21),  stre-  (9)  -wen;  sprcy- 
tcu  (68,  Uü),  -den  (20,  132  j.  vlodercn 
( 6 ).  '/.ettelcn  l  ver-,  ztr-zcrn ,  var.  zcr= 
tailn  l  verzecn  (65).    sprentzen  (88). 

*Spar-gilu8,  -gulus  v.  -ulus. 

*Spargula  (cf.  kerue)  springclblum 
l  ranritzeii  \(jr.  '(''X/.W/  112). 

*Spargus  (ty'.aspargus)  spargen  (i53). 

*Sparicu8  f.  Sparsula. 
Sparsa  gcspraite  16:.  1. 

*Sparsana  (  cf.  bardana  )  hoeHedeke 

(86). 

Sparsim  s))reydelicii  (10). 

Sparsorium  uf.  spersorium,  a-sp., 
isopus  &c.)  (piast  (11,  132).  (juest  (20). 
(piispel  (i3ä).  wyddel  (19).  Sprengwedel 

(HO). 

*Spar-sula,  -icus  [herha]  sparsen  (75). 
Sparsus  vß  gesprait  (65). 
*Spa-rta,  -rea  (74).  -sta  f  104.  Sum. ) 
{canis.  cf.  spar-ga, -tus,  -tatus;  i.  spelta 
Gl.  m.  cf.  sprata)  wintzoh-a  (9.'),  Gf. ),  -e 
(Sum.).  vvinzohe  (104).  hundtin,  preckin 
{i.  canicula  74). 

*Spar-tatus  a  um  ( 20 ) ,  g.  -ti   ( 19 ), 
-caeusi-tacus?  -tatus?  11),  -tanus(i22) 
t/.  prc.j  wintbracke  (11.20).  wynd  braek 
I9j.  gall.  mastin  (122). 

*Sparteus  s.  sac  (Gf.).  suertelliu  (Hpt. 
5.  cf.  sparganium  schwerdtelkraut  Kl.). 
Spartium  v.  Spartum. 
*Spar- (-culus  ?)  -tulus  eyu  snel  hun- 
deliii  (23). 

Spart-um,  -ixixa.icf.sq.)nl.  si^aensche 
brem  (116).  ginsteren  t  pfinstblum  (126 
sim.). 

Spar-tus  (-eus  23?)  {i.  canis  t  fiutex 
74.  cf.  prc,  quipparum  :  asparilla  &e., 
sprätus)  eyn  snel  bunt  (23).  wint  (121, 
Gf.).  scaft-ho  (Gf.),  -inhou  (121).  hundt, 
hundtin.  preckin;  sproßling  an  laub(74). 
*Sparu-  (Gf.  &c. ),  spara-  (1,  84,  102, 

Sum.,  Gl.   Trev,,  Gf.),  SpargU-  (74),  Spargl- 

(23),  speri-  (34),  spera-  (  5^,  8),  sera- 
(9)  -lus  (2.  fulica  74.  cf.  aspriolus.  spa= 
rulus  i.  piscis  i36  '.  sparus)  hasil-liun 
i'sparulus  8),  -hün  (Sum.,  Gf.),  -hon  (84, 
Gf.),  -hon  (23).  hasel-liun(34,  87,  102,  Gf.). 
hagil-  (Gl.  Tr.,  Gf.).  hagel-  (9,  74),  hal- 
(5'f,  8),  wild-  (1,  75),  schne-_(v4,  75), 
schnebe-  (75)  -gans,  -gamns  {sie  1). 

Sparum  {cf.  sq.)  brigel  (9i). 

Sparu-s,  t  -m  (126,  Ki..  Das.)  (?'.  telum 
rusticum  7nissile  i  piscis  B  ■.)  spar  (8,  9). 
sparr  (120,  Ki^. ).  spare,  bengel,  tre= 
mel  &c.  (Das.).  sper  ( 121,  i4i,  Gf. ).  eyn 
steykelynch  {piscis  97  ).  w-urffkreutz  i 
engelischer  pfeil  (i35).  geburn  schütz 
(  74  ). 

*Spasm-aticus,  l  -osus  (  7.i )  kre-  i 
kra-mptig  ( 75 ).  eyner  den  der  kramp 
czuget  (17). 

Spasm-us,  t  -a  (109)  hd.  chram  (1), 
cliramp  (2i;  derkram-p,  -ff,  -ph  (3),  -pfe. 
nd.  krampe  /.,  raem  (11),  rara  l  ramme 
t  gicht  (109).  kranch  (49).  kich-  (8j,  keieh- 
(9)  -sucht,  darre  i9).  v'w'runge  (17).  eins= 
lides  barili  (93). 

*Spassat  kinisit  (Gf.  2, 1098).  Cf  ital. 
spassare  delectari  ? 

""Spasta  V.  Sparta. 


SPA 


SPE 


SPE 


545 


Spata  V.  Spada. 

*Spat-,  spec-  (46)  -abulum  («?<*■  spata 
X  scatabulum  scliachtufel  X  specta= 
culum  =:  larua  schodufel)  scliotufel  eff 
eyn  sper  (23).  scliachzabel  (46). 

Spatariiis  hd.  suuertdrago  (Gf.),  ein 
mpsser  trager  (iio),  Schwert  macher  (68), 
morder.  ein  meßdreger  (i32). 

Spatiari  [i.  spati-um,  -atum  ire) 
hd.  nd.  wandern,  spa-cieren  (11,  20,  loo), 
-tzieren  (75,  76),  -ceren  (22^).  sperzipei= 
non  (Gf.).  wandlen  (9j.  er-w.  (76).  lustigen 
(18,  4).  er-1.  (76).  her-1.  (17).  hd.  nd.  v'-l., 
-lostigen  (23),  -listichen  (13).  speien  (20, 
100).  gen  (8).  geen  l  v'weylen  (9).  spatia 
reti  (136)  st.  spatiaretur  (94)  ags. 
suiciuUie. 

Spatiatio  {i.  deambulatio)  spatzier= 
gang  o.  luiß  (75). 

Spatiositas  rum-  t  wit-  (es),  ruym- 
t  breyt-  (i32)  -heyt. 

*Spatiosum  ((•/'.  spatiura)  hd.  evn  wit 
fleckt  .  nd.  wit  bligk  (23).  vleck  t  vrist 
(22).  weygerunge,  berguug,  weyterfleck 
(74).  beger-uiige  (5),  -runge  (21),  -iiige 
(23). 

Spatiosus  ((•/".  sq.)  wit  (17,  75i  vnd 
verre  (75).  seer  wyt  (68,  110,  132)  von, 
van  begrifl^  (68,  132).  gerumme  (100).  lu- 
(10),  lo-  (12)  -stig.  lislich  (49). 

Spati-um,  t  -osus  a  um  (eo&c.) //cZ. 
weite  (4),  wit  (tj);  spar-,  i'ar.  sparr-wcg 
t  witte  des  wegs  (75);  ein  wyt,  weyt 
feit,  fleck,  platz;  eyn  witer  fleck  0.  feit 
(67),  ein  wit  flick  (17);  libücli  stat  0. 
braite.  t  zit,  die  wite  (65);  flekcli  (71), 
fleck, 'flecken  t  blocz  (13).  bleck  (12), 
blick  (10),  bleich  (M),  i)lan  (3.  21),  velt 
{b^,  20),  rum  (8),  ruem  (20),  geruine  vnib 
gang  (17);  frist,  gebrist  (5).  begorimge 
(67,  133).  nd.  fligk  t  gewristh  (23);  blck 
(i09\  ruum  (11). 

Spatium  temporis   verziehung  d(>r 

zit    (65). 

Spathomela  spattelin,  nl.  spaedel-, 
spaey-ken  (116). 

Spa-tula,  hlssto.-cvXsi,  -dula  (i.armus, 
pariia  spata.  rarnus  t  folium  l  frtfctus 
palmesim.)  Iid.  scultirra  (127,  (;f.),scholder 
(9),  Schulter  (65),  schulder  (8,  4),  sch.-bcin, 
-bin  t  rorysen  (12);  schul-bain  ( 76 ), 
-terpain  (1,  74),  i.  aseella  t  spannspann 
carpentariorum  {l)\  spau(2);  achselbein 
(75),  lierte  [corporis  104.  cf.  Gf.  4,  1026. 
BM.   671.   Goth.   Wtb.  2,   .')04);    sclliua  (Silin. 

vi);  eyn  scheue  (8,17),  schone  (9) ;  eyn 
buge  (110'*),  bug  (110=1),  boeghe  (132)  i. 
armus;  eyn  kleyu  swert  (8),  schwert 
(68),  schwertlin  (uo);  suerticken  (100); 
swert-lein  (9),  -ein  (17),  -el  {herba  93); 
palm-,  t  alm-  (74  vai'.),  bappeln-  (17) 
-proß  (74),  -czwig  (8,  17),  -czweyg  (9), 
-ketzel  (75),  -rijss  vrucht  of  blat  (i47). 
palmaplat  (Gf.).  tolde  (Sum.).  nd.  sculter^ 
beyn  sim.;  eyn  swerdekint  [st.  -kiii)  i 
eyn  schyueder  lig«  (aus  schyne  .  .ligo? 
23).  die  su-  (Ki^.),  schu-  (Ki»)  -Itze  ays. 
bed  (94,  186). 

Spatula  fetida,  sp.  vetula  (74) 
duttelkolbeiikraut  (74).  wantlußrkrut 
(125).  wandlaus  (Ki^).  nl.  wand-,  weeg- 
luyscruyt  &c.  (116).  Cf.  sphatula  ein 
stinkendes  kraut  (Ki.). 

Spatulari  leckerlich  leben  (08,  110), 
leueii  (132).  weelde  hebn  (i47). 

DiEl-'ENBACH     4;L0SSARIt;M. 


*Spatus  V.  Spaeus. 
Spec-  0.  Spat-abulum. 
*Speeia  (c.speceria  Gi.m.  cf.  speit a?) 

uesc  (104). 

Specialis  hd.  nd.  suiuler-,  sonder- 
(68,  132),  Zunder-  (11),  eynec-  (23),  enich- 
(22),  lodder-  (106),  hd.  eyn-bch,  -lic  (22, 
106),  -lick  (11),  -linck  (132).  aigenschafi"t 
{sie  1). 

Specialitas  sunderheit  (75). 

Specialiter  sunderlich  (65). 

Speciarius  specicr  (93).  spetziger, 
apotrker  (74). 

Species  hd.  nd.  schon-e,  -heit  (20), 
-oit  (100).  schon  (12).  scheyne  (13).  hd. 
gestalt,  wül-g.  (9),  scho^n  g.  (49),  wese- 
{  vndcrschid-licli  g.  (65).  g.-nusse  i  na= 
turlichkunne  (74).  sta-  (22),  gestha-  (23) 
-Itnissc.  stcl-  i  stelte-nis  (13).  gestelteniz 
(5  sim.).  staltenes  (21).  gesiechte  (8,  9). 
form;  bildung;  sunderlichkait;  zucker; 
confect  (65).  spccer-ey  (74),  -ij(65).  spitz- 
(ö),  spiss-  (22)  -erie.  spiser  (23).  hd.  nd. 
krude.  gc-kr.  (ö'*),  -krudcr  (21),  -crute 
(23),  -cruut(ll),  -wurtz  (l).  heilsam  wurtz 
ald  krut  (93).  worcz  (;')'',  12,  13).  wort 
(23). 

Species  aromatice  woirichindc  ding 

*Specietenus  nach  vsserlicher  gestalt 

165). 

*Specificabilis  \  uderscheydelich  (20). 
*Specificabilitas  vuderscheydelicheit 
i20). 

Speeifieare  hd.  nd.  ent-,  viuler-  (20, 
68,  HO),  onder-  (i32),  sunderlich  eut- 
(75)  -sclieydeu.  v'steu  (8).  zu  v'stene 
geben;  eyn  schichgen;  betudeu  (IV)- 
bi'dewten  t  czu  v'steen  [sic  9).  die  spyß 
spic-iren,  vai^r.  -erier«n.  -iriern  (uo), 
cruyden  (i32). 

Specificaüo  viid(;r-  (20j,  sunderlich 
eilt-  (75)  -schty dünge. 

Speeifice  sunderlich  (20). 

Specificvis  vmlcrsclieyden  (20). 

Specillum  r.  Specium. 

Speeimen  hd.  staltenis  (13),  ge-st., 
-staltniü,  -stelliniß  sim.,  -stailt  (10).  nd. 
stelt-  (22),  v'stor-  (23)  -nisse.    schawfall 

(126). 

Speeiosa  solis  v.  Solls  sponsa. 

Speciosissimus  der  aller  hubschte, 
var.   hübste  (65). 

Speciositas  gestalt  (20)  Schönheit 
(75).  liubsch  schinbarkeit  (65). 

Speciosus  hd.  nd.  schone,  schon, 
schone  (i5i),  schon  (134),  zart,  wol  ge= 
stalt  (4,  G5).  hubscher  t  zirlicher  (65). 

Speei-um,  i  -llum  (Ki. )  wunden 
yßen  (125).  wundeysen  i  suchel  (126). 
meissel  (Fr.). 

*Spectabi-licus  i.  basiliseus  (<p  v. 
74);  -ficus  e.'-f  asjjis  qui  dum  momorde- 
rit  hominein  statim  consamit  eum  vt  ti- 
quefiat  more  serpe/dum  (76). 

Speetabilis  hd.  nd.  edel,  beyde-,  hd. 
beytcr-  (uo''),  beit-,  weyde- (i52),  wende- 
(18)  -lieh,  schouwclick  (147).  hd.  eyns 
edeln  ge-sliechtis,  -slechtes  sim.;  bait= 
tich  (G),  lustig  (75,  76) ;  hoch  herre  doch 
nit  kuniges  sun  (93). 

*Speetaculare  i.  saturare  &e.  saden, 

sat  makeii  (i47j. 

Spectaculum  hd.  nd.  beschauw-,  nd. 


beschow-enisse  sim.,  -ung,  -ing  (23).  be= 
schauneß  (3).  frewd  o.  weschawnußs  (1). 
beschoub-  (68),  beschou-  (6),  bescho- 
(76)  -nuß.  sehung  vfi"  ein  schowung ; 
stat  der  be-sch. ;  schouwlichkait;  wart; 
Spiegel;  bar-  l  wett-louffuug  &c.  (65). 
czu  kaft'ung  (5^).  cafl'-unge  l  -stat; 
cassen  [sie);  beide  stad  (20).  schertz 
gesicht  (64).  g.  der  tat  (65,  75).  spil= 
warte  (34b,  93). 

Spectare  hd.  nd.  beyden,  an  gehoru. 
hd.  zu-,  7id.  be-horn,  anbehern  (22).  hd. 
bey-,  beyt-  (6),  bait-  (65),  bi-teu;  czu 
horchin  (9),  be-schauweu  sim.,  -trachten 
(65);  sehen  (8,  9),  an-.9.  (65),  wachen  i 
caffen  (20). 

Specula  ( cf.  sq.  spicula )  hd.  nd. 
wac.te.  nd  wack,  liode,  warde,  varde 
(6ZC  97),  waecktorn^  vinster  (132),  waert- 
t  cuer-lmus  (11),  koer  t  k.-torn  (KU.). 
hd.  schaw-turn  (126,  Das.,  KrV),  -berg 
(Das.);  wach-tluirn  (uobi,  -thum  {sie 
110=1);  wacht  huysse  (19),  die  w.  zuo= 
berst  in  eim  thurcn  &c..  (65) ;  hoch-w.  t 
lugiusland  (Ki-^);  wart  (ein  w.,  var.  ern- 
w.  64),  warte,  luithe  (3),  hüte  (4),  hude, 
hude  (21),  wyn  huter  (8),  weyn  hütter 
(9).  erker  (9,  16). 

Specula  hoff'nunglin  (i26). 
*Specvila  (X  spatula)    schulterbain 

(46). 

Specul-ar,  -are,  -or  (76)  {i.  pendix 
l  ap-p.  (/.  V.  75)  hd.  wachte,  hude,  wart, 
w.  buot  l  erckel  (76);  spigel  (ü),  Spiegel 
(93),  schubefenster  (125).  schouw.stede 
dair  äff"  mon  vremde  dyngen  schouwet 
(147). 

Speculari  hd.  schau-,  scho-wen.  hd. 
nd.  be-sch.  sim.,  -spigeln  (9).  yn  liecht 
beschawen  (1).  wach-ten  (11),  hd.  -en, 
warten  (100).  spiegeln  (8).  an-,  var.  en- 
sehen  (65). 

Specularia  glaß  ( 9i ).  die  spiegel= 
kunst  (Ki.). 

Speculatio  scliaw-  (20,  65),  wart-  (9, 
15, 1551,  kaff-  (9,  155)  -uuge,  -licidcait  (65). 

Speeulatiiius  \cf.  contemplatiuus) 
schau-  (UO»),  scha-  (uo'^),  schon  (68, 
132)  -wig,  -wich  (132).  beschu-  (21),  be= 
schau-  (23),  in  b.-  (5)  -welich.  siethtieh 
(20).  kunstrich  (62). 

*Speculator  (x   spie.)   henger    (5''). 
peiniger  (1). 

Speeulator  wetlier  t  schauwer  (20). 
hd.  nd.  be-sch.  sim.,  -schower  (76).  war- 
ter (9,  65).  hiitter  (9).  bau  wart  (74).  ^yn. 
wart-  (17,  74),  wake-  (107)  -mau,  t  er 
(74).  koer  Wächter  (KU.),  spe-hari  ^ -kalari 
(Gf.). 

Speculum  {cf.  spicula»  hd.  nd.  spy-^ 
spe-,  hd.  spie-,  spey-  (12)  -gel.  eyn  kurcze 
summe  als  in  eim  ougenplick  (Cö).  span= 
nili  t  spenula  (Gf.).  sp.  concauvim  inge- 
bogen  Spiegel  (93). 

Speeus  hüli  (46).  hule  noo.  110).  hoell 
(132).  eyn  leben  grübe  (b'°).  speych  {i. 
radius  19.  (■/'.  spaeus).  spe-cus,  -cum, 
-leum.-lium,  -luncaAcZ.  grübe ;  schacher- 
(74),  mort-,  mart-  (4),  morder-gr.  moert 
kule  (132).  grobe  (21).  hule  (126).  liol 
(9).  hoel  (20).  beyle  (13).  spel-ea,  -eta 
(76),  l  -unea  {i.  fossa  latronum  t  rupes 
76,  r.  concauata  4)  eyn  schyfersteyu  (4). 
kule  (11,  19).  graue'(23).  speluneaiag- 

69 


546 


Sl'K 


(1),  Hg-  1,76)  -grub,  vlff.  lick  (75).  luooh 
(Sm.  2,  •IS"),  locli  /  lioli' i2<)K  moderldcli 
(46).  grihe  (KJ).  spcliin  ■  cki-n  {\  •!:■•) ,  -ck 
(20). 

Spel-ta,  -ca  [cf.  oriza)  hd.  iliii  rliil 
(Cf.).  ekel;  tiiu'kol  (t>4'" ,  «6,  7.5);  sjx'l- 
Zf  (^lH).  (if.).  /'</.  -cz,  -t  (1,  1S2),  -t('lll). 
Bpigil  {('{.).  sj)jUtokoni  (sum.).  ves-c.  (it!), 
-eil  (»j-l.  !>i.  iio'M.  v(>ß  (7(0.  wcscii  {SIC 
iio'').  koni  (21).  dov  k.  daz  (Ivi'  ixM-dc 
essen  (5).  k.  dat  pert  fteii  ^2ij).  koriu" 
dat  do  ptM-do  etet  (22).  korrou  das  die 
jifonlt'  esstMi  (4).  asc  kerich  {i.  senien 
vt  ordcimt  3). 

*Spelta   (</.  prv.f  aus   d.   spult  V)    v. 
Frustum. 

Spelunca  ^cf.  specus)  le-,  rar.  len- 
onum  i:;nib  der  Icuwoii,  latronum  {i. 
spe-lea  /  -cus)  dm-  scliaclu'r  (if)). 

*Spensa  \rf.  sponda;   anders  Gl.  m.) 
spouliette  (IM. 

*Spensiua   (/.  cippus  l  truncus  super 

f'uem  liiiiia  secantur;   ef.   suspensiua?) 
lack-  /  lioltz-stock  (7.5). 

*Spenula    (  t/.    penula)    cholmantil 
{muH  er  am  in  icstate  104). 

Spera,  sphera  (9i,  uo)  hd.  nd.  riiick. 
hd.  riug,  riMich  (13),  rege  t  cule  (loo) 
diu  (127).  eliuira  t  sciba  (Gf.).  scliib-a 
(Gf.) ,  -e  (8).  scheyb  (9).  runde  scliyue 
(20).  siuwellip  (93).  vmbganck  o.  hol 
ding  als  <lor  hynicl  (1).  cj'n  d.  alßo  der 
homnud  (5i>).  die  sper  (04,  9i).  sphaere 
clotzclin  ('1.5.5). 

*Speragus  sperhagen  (79).  ags.  wudu- 
ca^rfille  üu-'^i. 
*Speralus  v.  Sparulus. 
*Speran-tia,  -cia  {ital.  -za),  spes  hd. 
hoffe  -  inmge .  -unge  t  -ninge  (V  5), 
-nichii  03)  1  -11  (12,  132).  nd.  hop-inge, 
-piiigc,  -ene  (22^). 

Spei'are  hd.  ho-,   hu-   (6)   -ffen.   nd. 
ho-,  hop-pen.  hd.  nd.  wenen. 
Sperbarius  spcrber  (74). 
*Sperca  [cf.  sparca)  hasewinde  (los). 
*Sper  -  entilla ,    -  umeilla   ( 85 )   (  „al. 
satago'';   cf.   ereancilla?  sprintiÜa?) 
lidewrz  (i3l).  litcmvort  (.S5). 

Spergere  {cf.  spargere)  hd.  strau- 
sim.,  s])reu-  i,l(t),  spre-  (12)  -wen ;  springen 
(13),  vmb  sprengen,  besprentzen  (49). 

*Spergula  (/.  satirion)  stend-,  stendel- 
•wurtz.  pfaffenhode  (74). 

Speri-cus,  -dus ,  l  -odus  (74.  X 
periodus?i,-tus  \v.  orbieularis),spheri= 
cus  (109,  110)  hd.  sehibel-echt,  -ichtig 
sim.\  schiblat  (6),  scheiblig  (134),  siuwel 
l  ringlocht  (46),  s.-  t  scheibel- echter  t 
-iger\74),  senefel  (8),  suewelle  (9).  nd. 
schiu-,  sliff-  (23)  -editig  (22,  23) ,  -elich 
(109);  trint  (22,  109),  runt  (11,  22),  ront 
(23).  rondt  (110^,  132).  rund  (uo»). 

*Sperilus  v.  Sparulus. 

*Speriina  (flM.ssperma?  cf.  agni-sp. ?) 
lere  /  'nuslaiich   (23). 

*Sperinula  spizza  (.Sum.). 

*Speri-odus  v.  -cus. 

*Spe-  V.  Asp-riolus. 

*Speritus  v.  Orbicularis. 
Sperma   somen   (110).    saem   l   säet 
(132).  saat  (68).  man-nes  (8),  -lieber  (75) 
same. 

*Sperniäcliia  v.  Spernacia. 
Spermo-,  sperma-logus  {i.  doctilo- 


sri 

quus  7t,  110,  -gus  l  informatiuus  7.5, 
seniinuerbius  Hr.)  wort-,  woert-  (1321 
-scycr  ^^lo,  13.'),  -sager  {sie  i\s).  inaister^ 
lichcr,  gclerter  reder  (7  1)-  prediger  (9). 
lers.'iin  die  aiiilern  zu  lernen  (7.5).  pas.= 
ser  spermologus  ( auis )  glieel-gor.se  f 
gliersse  (  Kii.). 

*Sper-nacia,  -nachya  (19),  -maöhia 
f2(h,  -nacitas  (Hr.,  Gl.  m.)  v''sina-heit 
(20),  -hinge  (11),  -ynghe  (19). 

Spernax  virsmahende  (19). 

Spernere  //'/.  nd.  v\'*niahen  sim. 

Speronus  r.  Calcar. 

Sper-,  (jeiij.  spers-  ((/.  spar-)  -so= 
riviin  lid.  nd.  spreugel.  hd.  wedel  (17), 
wich-w.  sim.;  spreng-w.  (69,  7.5,  134), 
-wadel  (ig);    wiekwel  (6).    quispel   (109). 

Spe-,  t  sphae-  (Gf.)  -rula,  spherida 
(Gf.)  nd.  rinck.  hd.  eyn  kleyn  r.,  ring, 
schibe  (8).  sciba  sim.  (Gf.>  ring-  (100), 
schib-  (Gf.),  scheyb-  (9)  -elin.  rincli  l 
sehinekin  (20). 

Sperum  ein  breit  vaß  (iio,  132)   ront 

Vat    (147). 

*Sperumeilla  v.  Sperentilla. 

Spes  V.  Speraneia. 

Spic-a,  l  -US  ((i4)  {cf.  aristai  lid.  a-, 
e-,  ee-  («51,  a-  (134,  Das.)  -her;  eeher 
(69),  egcr  (13),  ehar  (i4i),  are.  aar  (12, 
99).  aer  (5,  23,  132).  aeer  (97).  ar  (22, 
4).  ere  (8).  är  (21).  agna  (93).  hd.  halm. 
nd.  halme.  ere  an  dem  h.  f  18).  spir 
(74).  spica  {herba  i.  yris  lat.  87).  spick 
(Fr.). 

Spica,  Spina  (9)  cel-tica,  -sita 
(76),  seit-  (47),  fei-  (85),  cel-  (74)  -iea, 
eltua  (!S7,  146).  t  romana  (153)  hertes 
svrich  (47).  hirschgewige  (iö5).roinißspica 
( 1.53 ).  ronspick  t  reinspeck  ( 125  ).  sant 
mari-,  magdalen-a  kraut  (91),  -cn  blfimen 
(87,  146).  nd.  steynuaru  (Gf.).  crucewort 
(85).  krotenworcz  (9).  krattfus  (74). 

Spica  nard-i,  -e  (87,  146)  (r/.  nar^ 
dus)  spich  174,  85).  spick  (ui)'.  spica- 
(91,  153),  spie-  (87,  (146)  -nard,  -narden 
(153).  nd.  kattenstert  (Sum.). 

*Spicaines  {i.  psalmus  &c.)  psalm  in 
den  ])salter  (147). 

Spieare  {i.  spicas  emitterc)  schosßen 
(125).  spitzen  (Ki.).  rebstecken  sp.  (64). 
buchen  t  spilleu  (126). 

Spiearium  ehast-i  (104),  -e  (Gf.).  spi= 
chere  (Gf.). 

Spicarius  a-  (G),  ee-  (68),  e-  (74,  76) 
-herer.  erer  (7).  stupfler  (76).  spigler 
(74).  hd.  nd.  eyn  halm- ,  helmer-  (23), 
aber-  (110),  eher- (9),  eer- (8),  arre- (17), 
aern-  (132)  -leser. 

*Spicator  eherer  (75). 

Spieatus  {ef.  nardus)  ge-ehert  (9), 
-eert  (S). 

*Spieecula  v.  Sepieeeula.  Ficedula. 

Spicilegium  die  eherdt  (112).  sp. 
faeere  naehahren  (Heu.). 

*Spieb  wilt  heppe  {nach  humulus 
happen  IG). 

*Spieor  v.  Spiculator. 

*Spicosus  eherig  (75). 

*Spicristus  v.  Paristulus. 

*Spictum  V.  Sputum. 
Spieula  {cf.  spee-,  spin-ula)  spe-  t 
spi-uula  .sm.  (Gf.).  geschos  (9).    schoßß 
(25).   pfil  (68,  76).  wart  (1). 


8PI 


^  Spieula  (/i«'Aa,  2'.  lauendula  i  cassia) 
lau-endel  l  -ander;  spick  (73.  ef.  Sm.  3, 

556). 

Spiculari  scliie-ßen  (20),  -ssen  o. 
Hlalieii(9).  .schißiii  o.  dun  (8.  Xcacare.*). 
vor  er  schißer  (13).  sciliien  (100). 

*Spieula-rium,  -torium  lid.  kodier. 
nd.  koker. 

*Spicularius  (cy.  picarius)  sc!ioß= 
m(;dier  i20). 

*Spiculatio  schießunge  (20). 
Spic-ulator,  t  -or  (23)  {cf.  specu= 
lator.  satelles.)  hd.  nd.  pi- ,  hd.  pey- 
niger.  pinger  (18).  schucze  t  stocker  (20). 
scusee  (100).  wejiener  (:8).  scorinaker 
(stör- V  11).  drabant  (Das.). 

''Spicula-torium  v.  -rium. 

Spiculum  seho-sez  (13),  hd.  -z,  -ß, 
nd.  -t.  seoz  t  sehest  spiez  (loo).  hd.  ge= 
schueze  (20),  phile  (7),  j)file,  pfil,  pfeil. 
pijle  (132).  sehäf-lin  (Das.),  -lindien  (lu). 
glän  (i28).  sunnenglanst  (74).  spiculis 
ags.  flanum  (94,  136). 

"^'Spicum  e-  (9),  ye-  (8)  -risch. 

*Spicus  V.  Spica. 

Spicus  (/.  picus  1,  frondator,  auis 
Gl.  m.)  spech-te  (f)''),  -t  (3,  4).  speck  (1. 

cf.    Sm.    /(.   V.). 

*Spicus  inaiitarum  23)  eyn  snitel  (23). 
scindel  (109). 

Spid-,  spondo-  t  ypod-  (Gl.  Aeifr.) 
-romum,  -ormum  (147)  ,  l  y-  Gl.  m.), 
hy-  (Br.)  -podromus/.  locus  post  domum 
(Br. ,  Gl.  m.),  dromum  (gi.  in.)  secretus 
sicut  ad  recpiisita  natur^.  heyinlieheit, 
secreet  &c.  (147).  acjs.  yp.  gold  hord 
hus  l  sp.  digle  gang  (!vn  (Gl.  Aelfr.). 

*Spige  arjs.  banwyrt  (94''»). 

Spi-,  spil-  (23)  -lingum ,  -lingium 
(3),  -lungum  (68)  {cf.  spinellum  &c.) 
hd.  nd..  .spi-,  spil-.  speii-  [l,  3)  -ling. 
spiliuge  (132).  spelling  holtz  (7).  spel= 
lieh,  gliel  plume  (22''). 

*Spi-,  spil-  (23)  -lingus  hd.  nd.  spi-, 
spil-ling  bäum,  spenling  pawm  (1).  soiu= 
ling  boum  {sie  76).  spendel  bawm  (4). 

*Spillum  (cf.  spira?)  krybbel  (19). 

*Spilungum  v.  Spilingnim. 

*Spimas  lieblicher,  vester,  höchster, 
furste  (74). 

*Spimon  ngs.  brunwyrt  (94''^). 
Spina  hd.  nd.  dor-en  (4,  97),  -n,  -nt 
(14).  hd.  dar-en  (75<^),  -n  (21,  75  alph.); 
ruck  beiii,  ruhcke  beu  (100),  grat  (75, 
piscis  93),  grad  (64,  75  var.),  zaplie(.Sum.), 
hiltzin  zapf  (dolü  9i).  nd.  ruchknoke 
(97). 

Sp.  acuta  nl.  hagedoren  (iie). 
Sp.  alba,  l  regia  (116)  {cf.  rhamnus) 
haynilorneii  (9).  hagedorn  (47).  frawen-, 
marien-  (rie),  weiße  berg-    (Ki.)   -distel. 
ags.  heguthorn  1,94,  136). 

*Sp.  appendix  saurach,  erbsei,  ver= 
sich,  paisselbeer,  nl.  sauseboom  (116). 

*Sp.  celtica  v.  Spica  e. 
Sp.  dorsi,  i  dorspina   (75)  {cf.  sp.) 
hd.    ruck-bein,    -gradt    l    hoch-r.    (75), 
buch  rüg  (17).  ruck ;  meissel ;  der  gra-t, 
-d  des  rucke-n,-ns  (65  varr). 

*Sp.  dumi  {herba)  minczenbergen 
dorn  (18). 

*Sp.  (St.  spuma)  maris  merschewm 
(74). 


SPI 


SPI 


SPL 


547 


Sp.  merula  kreutz-  i  wegdorn-  (Ki»), 
wagcloni-  (Ki''.)  -beere. 

Sp.  nigra  ags.  slach-  (94,  i36),  slag- 
(94),  sal.ich-  (136)  -thorn. 

Sp.  rosarum  ros-in  (U^),  -en  (23)  dorn. 
*Sp.  solis  {i.  helitropium,  solse= 
quium;  c/.  sponsa  solis)  hyndtlautf, 
sunnenwirbel,  wegwart,  riiigel  (74). 

■^Spinaei-a  v.  -um,  -us. 

Spina-cium,  -cia  (!)i,  114),  -tliia(47), 
-chia  (64,  123, 12.5, 153),  -chium  (i.  teutlo= 
malache  ik;),  -sium  (5^),  -cius  (7"i), 
-sie  i  spinnasium  (1),  spamacia  (9), 
spirana  (IG)heydeniseli  köl  (9).  heyndes 
kol  (47).  beiden  keil  (K!).  spina-cie  (23), 
-sie  (5,  nl.  11 6,  -se  (b^).  pimiasie  i  bemtz 
(12).  pi-  (91),  bi-  (114,  116.  KR)  -netscb. 
spine-t  (116),  -tz  (64,  123,  125).  spen-et 
(114),  -nat(l),  -et  krut  (75),  -atkraut  (153). 

*Spinaciuni  bachele  (Sum.  cf.  af.  4, 
763). 

*Spin-acius  f  -aeia  (75),  -ota  (20) 
(jaiscis)  sticbel-ter  (Gf.),  -ine  C20).  stecb- 
(75),  schecb-  (74)  -ling.  sehick  (74). 

*Spinaciu-s  v.  -m. 

*SpiJiadumi  sandt  mariedoren  (74). 
Spinale  rukki  (104). 
Spinare  {i.pimgere  i  clauderCBv.  cf. 
dumare)  shiyten  (147). 

*Spin-aria,  -äcia  piutz  (74). 

*Spinax  v.  Pinax. 

*Spine-llum,  -llus,  -IIa  (74,  anders 
Gl.  Dl.),  -olus  (Das.,  Ki.)  sb'ba  (93).  Schiebe 
vKi.).  siehe  o.  bageuapffel  (74).  heckeii= 
opffel  (Das.).  spiud-  (75),  spil-ling  (12, 
75),  -linch  (13),  -Hnge  (10),  -ingpaum  (74). 
Spinetum  hd.  nd.  dorn-busch,  -büß 
(20),  -heck  (18,  C4'>,  75,  uo),  -gewecbst 
(83),  -echt  (8,  9), -ycht  (4),  -et  (64<').durnin 
busch  (6).  heck-c  (20),  -enwald  (Das.). 

Spin-eus,  -ius  (11)  doru-en  (5,  132, 
152),  -yn  (7,  151),  -y  (69,  134),  -ig  (iio), 
-ich  (23).  dorn  (18).dernvek  (19).  scbar-pff 
(66  &c.),  -p  (11,  19). 

Spi-,  sphi-  (Sum.,  Gf.),  si-  {cdph.  spi- 
4)  -nga,  t  spin-gos  t  -x  (74)  (sonst 
unter  seil,  von  spinx,  sphinx  q.  v.  cf. 
simia )  mer-kazza  (84,  of.),  -katze  (4, 
102), /u/. -katz,  «(/.  -katte.  mür-(i5i),  mere- 
cazza  (Gf.),  -katze  (66,  i5i),  -czacz  (13). 
piscis  czerte  (9)  sert  (V23). 

*Spinga(X  sponda?)  span-,  rol-bedde 

(147). 

Spingarda  [cf.  eatapulta.  Gl.  m.  (J, 
316)  buchße  (125). 

Spinifer  ein  dorn-trager  (es,  iio), 
-dreger  (i32). 

*Spinigera  dorn  busch  (19). 
*Spinita  doernen-boem  l  -busch  (11). 
*Spiniuineta  v.  Bugia. 
*Spinius  V.  Spineus. 
*Spino-,  spinu-  (Br.)  -lentus  vol  dorn 
(68,  132),  dorns  (iio). 

Spinosum  thornohti  (Gf.).  dirni  (38). 

Spinosus    thornoht    ( Gf.).    dornig    t 

grad-tig,  var.  -rig  (75). 

*Spinota  v.  Spinacius. 

Spint-er,  t  -i'um  (74),  splynter  (147) 

(c/'.monile  &c.)nu-^inu-skili  sim. ;  gispau ; 

spenula  (Gf.).nüsch  ( 93).  hd.inv-,  hd.nd.\ov- 

span,-spane(i33,  i52),-spain(5),Ä(?.-spang; 

vurgespan  (20),   spenchin   (10),  spynnlle 


(12),  eyn  stecknol  spange  (16),  stecke= 
walde  {sie  9),  eyn  stegnolde  (8),  stricke 
nalde  (ö'^),  gluf'e  0.  gute  (74);  gluf  64, 
91);  hefft-el  (1, 74,  75"),  -liu  (110^),  -nagel 
(uo);  hafl't-  (751»),  heltl't-  (uo^)  -lin;  liaffte 
?  rincke  (Das.),  haftt  ^kleinat? gestickter 
ermel  (88),  gespir  (75).  nd.  sticke  { 
natele  (22),  stignatel  (23j,  naelde  (i32, 
148),  spelde  (109,  132),  en  brasen  (11. c/. 
bractea),schüuder^espe(ii6),  eyntzonge 
van  eyn  ghe.spe  ofl  eyn  henxsel  (i32). 

'^Spint-rum,  -erium  (70)  {i.  reserua^ 
culum,  armarium  </.  v.,  calcar  20,  e. 
glaciei  11,  19j ;  «ms  d.  spintj  spiut  (1, 
23,  103).  spinth  (17).  ]id.  sehanck  (wett.j, 
schang  (21,  i33,  152),  schranck  (6),sehrin 
(67,  76),sehaez(18).  Schafte!  {cf.  scripus), 
allmey,  kopiliauße  (74.  cf.nd.  cabbuse  j.  ein 
behalter  (t;8).  hd.  (X  linter)  su-,  seu- 
(69,  70,  iio'S  134)  -trog,  -drog  (452), 
-drayg  (133);  sidrock  (67).  spoer  (22), 
eyn  schreed-spoyre  t  -schuoch  (19).  nd. 
schap  (23,  109,  132);  grinde-1  (109),  -11 
(132);  rayth  ^cabbuse  (109) ;  schritschoe 

Spinula  [cf.  i.  parua  spinn  Br.  &c. 
ef.  penula,  riciniumi  spenula  (Gf.). 

Spinu-  V.  Spino-lentus. 

Spinus  («'.  atbo)-  spinarum  Gemmae, 
Voce.  e.x  quo,  prunoruin  Br.  cf.  prinus 
sim.)  dornig(76).  pruem-  (20),  })tlonien- 
(91),  schlehen-(i35,  Ki.),  scele-(i2i)-baum, 
-böm  (121),  t  -dorn  (Ki.),  -stand  t  -hurst 

(135). 

Spinus ((m/.b-;  zeiß-le  (Fr.),  -lein  Ki^.), 

-ig    iKil'.l. 

*Spinx  (/  moustium  65,  uo,  m.  mari= 
nnm  gg  &c.),  sphinx  (46,  9i,  94,  Gf.)  (cf. 
spin-ga,  -ter)  spenula  (Gf.).  hd.  eyn 
mer-wunder,  -katz,  -katze  (95).  scliedlich 
w.-thier  (88).  aÜ'engeschlecht  (9i). 

Spira  (c/.  torcula,  voluella)  slaiige 
{t)  huäc  (8).  kelter-,  trot-  (64j,  drutteu- 
(74)  -Spindel,  bret-schel  (116,  Das.),  -sehen 
(116),  -zeu  (Ki-'.),  -zel  (126  &c.),  -sei  (125, 
Mrg.i,  -tstoU  (126).  pretzen  (91  1.  kringel 
l  krekeiink  (109).  nl.  crakelinek,  flandr. 
wielken ;  nl.  een  wronghi  t  peerlen 
hayrbant(ii6).  hornatfe  (i25).  bring  (Gf.). 
ring  (125  Mrg.,  154).  leyne  {i.  funis  nmt^ 
taram  74). 

Spira  {ciu.)  die  stat  s])eyer  (74,  76). 
spir  (75). 

Spira-culum,  -men,  -mentum  hd. 
atli-,  at-,  att-,  var.  autt-  (65j,  ay d-  ( 133),  ad- 
(17,  132),  od-  (8,9)  -em;  adam  (21),  dam 
(Sic  18),  outen  t  gaist  (74);  ein  oten  (6). 
adem-e  (5),  -inghe  (23),  -hol  (9),  -loch 
doerghaet  (sie  132).  edy-  (5*^),  ate-  (68), 
ad-  (1)  -munge  (ö'').  atmen  (22).  atem 
loch  (7,  110).  ödem  hol  (8).  luft  (9).  loft 
(17).  winth  (i"),  17).  wint  (8,  9).  (-culum) 
outen- ^  ponten-  (74),  pund-  t  spunt-  (Gf.), 
sponte-  (7),  sponteu-  (6),  lib-  (ij,  7)  -loch. 

Spiramen  luft-,  rauch-loeh  (Ki.).  sp. 
mystieum  heymlich  verborgenlich  wur= 
ckung  Spiritus  sancti  (65). 

^"  Spiramen  (alph.  susp-,  cf.prc.)  i. 
gemitus  siuftz  (76). 

*Spirainentum  rauchloeh,  kamin,  nl. 
schauwe,    schoorsteen,  flandr.    cafcoen 

(116). 

*Spirana  v.  Spinacium. 
Spirans  (i.  minas  emittens,  vt  paulus) 
grimmiger  i  bewegter  (65). 


Spirare  (i.  flare,  helare  1,  olere) 
hd.  blasen,  hd.  nd.  in-,  hd.  ein-bl.  hd. 
pla-  (13),  blo-,  inblau-  (76)  -seu.  hd.  nd. 
at-,  ade-  (10,  11),  aede-  (132),  hd.  athe-, 
ath-,  att-,  varr.  ette-  (65),  ede-,  et-  (12), 
aut-  (46),  out-  (74),  otti-  (49)  -men.  admi= 
czeu  (1).  edem-  (9),  ede-  (8)  -nen.  geisteu 
(20,  75,  uo)  mit  dem  adem  1  75).  leben 
(8,  9).  das  1.  geben;  wegen;  be-w.;  suff= 
czen;  ziehen  (65).  ruchen  (20).  stinckin 
i  wol  riechin  (8). 

Spirator  (Br.)  atemer  (uo).  der  atem 
vahet  (68).  eyn  adem  tzogher  (132). 
*Spir-ena  i  -ula    (125.    anders  u.), 

-ingUS    (  Kil.,    Fr.),    -inchus    (l09,    Chytr.), 

-lingus  (221»,  147)  (piscis,  cf.  gubea. 
milago.)  spir-  (22b,  109,  125),  spier-iuck 
(Kii.),  -linck  (12'",  147,  KU.),  -inch  (109), 
-ling  (125,  Fr.),  stin-dt  (Chytr.),  -t  (109). 
eyn  cleyne  al  (22^). 

*Spirgen  {i.  alea,  von  pirgus  unter-vch.) 
spilbret  1 75 1. 
*Spirgulus  V.  Aspriolus. 
*Spirgum  v.  Pirgum. 

Spi-,  Sti-   (Br.,   Gl.  m.),     Ste-  (Gl.   m., 

Gf.)  -rillum,  stirellum  (147),  eyrillus 
{q.  V.)  (i.  harha  capre,  b.  de  capra  Gf., 
(faraus  b.  deo  apta !  Gl.  m. )  bokes-  i 
boches-part  (Gf. ).  bocks-  (Ki.),  czegen- 
(17),  czigeu-  (9),  gaiß-  (76,  88).  geiß- 
(8,  Ki.),  gheyten-  (147)  -hart.  Cf.  barba 
sterili  /.  dxxxi-  (Gl.  m.),  dura-  (141)  -buc: 
cius,  duri  bueius  ivoc.  Mai  ci.  auct.  vi). 
barbisterilis  /.  buribuetivis  sonder  rede 

(U7). 

Spi-  V.  Asp-riolvis. 
Spirit-ualis,   t  -alis    (Gemmae,    Voce. 
ex   quo)   hd.  iid.    geyst-,   gej^s-  (18,  22) 
-lieh,  -lick  (22).  gaistlichait  (sie  76). 
Spiritualitas  hd.  geistlicheit. 
Spiritualiter  geistlichen  (UO). 
Spiritus  ( yew.  spus )  hd.  nd.  geyst. 
hd.  heiige  g.  (8,  9);   ath-,  att-  (64,  65), 
ad-em.  blasunge  t  sei  ( 20 ).  sele ;  wint ; 
mensch  (9).  eiigel  (8,9,20).  leben  (8,9). 
krafft  der  leblichkait  &c.   (65).    virnuft 
(8).  geistliche  virnunft  (9).  ezorn  l  vn- 
gunst  (8,  9).   hochvertig-  (9),  hoiferte- 
(8)  -keit.  wint  der  lioffart  (65). 

Spiritus  malignus  boße  geyst  (ä**)- 
*Spirlingus  v.  Spirena. 

Spirula  (cf.  spirena  1  ringlin    9i). 
*Spisarius  spisar  (Sm.  3,  578). 
*Spis-  V.  Pi-cedula. 
Spissare  hd.  dicken,  dicke  machen. 
nd.  iligke  maken. 

Spissatio  dickunge  (20). 
Spisse  dicklich  (20). 
Spissit-udo,  -as  (11  )    hd.  nd.  dick- 
heit, hd.  -keit  (17),  -eit,  -ekeit  (5^).  dig= 
ket  (23).  spidieheit  (22). 

Spissus  hd.  dick,  dikch  (2),    dichk 
(13).  nd.  digk.  spissi  sapientis  den  bu= 
clieten  meistern  (62) 
*Spitaeus  (ans  psitaeus)  -sitch  (102). 
*Spitella  i\  Ficedula. 
*Splemon  (i.  risus  l  locus  r.  i.  spien 
129)  leber  worcz  (17). 

Sple-n,  -na  [9^^),  -nis  v13G)  hd.  (das 
uo)  miltz,  daz  mylcze  (4).  die  m.  (132). 
nd.  milt,  dy  mylt  (97).  ags.  milt-i  (136), 
-e  (94a). 
*Splend-ena  v.  -ona. 

69  * 


51S 


SPO 


Splendens  scliiiu'iidc  (2(1). 
Splendere  hil.  ml.  8«-l)in(Mi.  h>h  scliin 
(17),  «ilii'vntii,  schey«'   (-yoii?  21),  plin^ 
8tcrn  (77\"liichtt'n  (6:>).  -ebat  sehen  (22''). 
Splendide  scliinlx'rliili    7:.'. 
*Splendidiou    /.  ulabastrum)  alaba- 
ster,  viuJ  ist  weysser  niarmelsteyn  (74). 
*Splendiditas  schiiibcrlicheit  (75). 
*Splendidus    -  rj.    rutilus )    hd.  nd. 
seliiii-ieli,   -ende,   -lirh.    -icht   (18>,    -bar 
^17,  7i;),  -bor  (20).  //(/.  scheyn-lich,  -par 
(1),  -iciv  (4).  klare  (19).  ciaer  (11,  20). 
Splendificus    schynen-de    (i3i),   -d 

(6S,   UOV 

Splend-ona  1  75  &c. ),  -ena  (74,  75, 
33)  \i-f.  clixnieiiluin)  hd.  nd.  swert. 
scheinend,  soliemend,  ge-feget,  -furbet 
swert  (74.  (/.  Fr.  1,  307«=).  schinbcrlich 
Schwert  (7.5). 

Splendor  hd.  schin,  schein,  schini-e 
(104),  -o  (Gf.^;  sehinbarkait  i  glanez 
(65).  tid.  scliine,  glans  (22'^).  wyder-  (9), 
widir-  (155)  -glanst.  Hecht  (68).  luycht 
(132).  eer.  runi,  glory  (88). 

*Splenetica  niiltz-ader,  -ossichtag  (74). 

Spleneticus  milez-  (8,  9),  miltzen- 
(116)  -snchtig. 

*Splenit-us,  -is  (Ki.)  dye  milcz  ädern 
(17. 

Splenivim  bausch  (II6). 
*Splenus  miltzwurtz  (74). 
^Splica  qdin-ter  (11,  20),  -ck  (19). 
*Splynter  v.  Spinter. 

Spodiu-m.  t  -s  (12.V),  opo-  \  711,  spon- 
(155)  -dium  /.  onus  [st.  cinis]  os-shim 
155)  hirtzenhoru  (75).  grawiiichts  (112). 
gebrenthelfenbein  (ys).  geprantes  hcif- 
fenpain  o.  dz  payn  im  liortzon  eiuß 
hirsen  (74).  elebrant,  elfenbeiu  (155). 
hamincrslag  (125).   nacbtscate  (Snm.  V). 

Spola  v.  Spula. 

Spoliare  hd.  nd.  (23)  rauben,  hd. 
be-r.,  roben  ( 76 ),  be-r.  (6).  nd.  rouen, 
be-r.,  schynnen  (22i>). 

Spoliarvun  abzieeh-  (Ui,  U6),  hut- 
(116)  -Stuben. 

Spoliatio  raub-unge  (20),  -erey  (75). 

Spoliator  i-au-  (75,  110),  rou-  (es), 
reu-    20'  -her.  roeuer  (132). 

Spoliatorium  rauj^p-  (20),  roub-  (68), 
raub-  (110 1  -huß.  roeff  huyß  (132).  rapp- 
uß  t  -ehiil  (20).  abziechstub  (9i.  cf. 
apodyterium). 

Spolium  hd.  raup  (5,  75),  raub,  rob 
(6).   beraupnyß  des   guts ;    vber  dan  i. 
textura  pamä   .^uper  feretrum    (75).    nd. 
rauff  (23).  rof  (22),  roef  (11,  132). 
*Spoma  •  i  poma)  appel  (147). 

Spond-a,  -ea  ;suin.)  (?'.  lectica,  pars 
lect-i,  -uli,  t  sciinii)  hd.  nd.  spanbet 
das  vsserteyl  am  eim  sp.,  var.  das  aus= 
ser  teyl  an  dem  bett  am  sp.  (64).  Stol- 
len am  sp.  (75).  stoU  (6).  beth-stfde 
ri9),  -lade  (7,  91).  bed-1.  (132).  bedtlad 
(69).  hd.  span-.  spayn-,  spann-  (77)  -bette, 
span-pett  (1),  -bcdde  (11,  22),  -breyt  (21). 
pcttipret  (104,  Gf.).  bette-  (Sum.),  bet- 
(8)  ;-bret.  botten  brot  (9-  cf.  letlcopium). 
bette-  (20),  bede-  (11)  -Stapel,  borbet 
(76).  eyn  sponde  van  ey  bedde  l  b.- 
blancke  (132).  ags.  selma  (94,  136). 
*Spond-ale  &e.  v.  -ile. 

Spondalia  [cf.  sponda)  bedtklei^ 
düng  (G8).  beddelaken  (132). 


SPO 

*Spond-alium  r.  -ile. 
*Spond-ea  »-.  -a. 

*  Spond-ealis,  -ialis  sueg-ilari  1  141, 
Of.),  -eiere  (sum.).   .-ivckla-r    sini.   (  Gf.  H, 

858). 

Spondere  //(/.  loben  (12;,  ge-,  g-. 
be-  (68)  -1.;  gelubeii  (  li.  l)urgwerden 
(20),  heißin  (8),  lieisen  (9),  verhei- 
ßen (65. 110),  darschlagen  (65).  nd.  louen, 
bei.  (1:121. 

*Spondila  {cf.  sq.)  ags.  hricgrib  (94*). 

*Spon-dile,  -dale,  -dalium,  l  -sa= 
lium  (.).  41  oft  pl.  -dilia,  -dalia  (« 
yraum  dorsi  3,  4,  76,  spina  d.  75)  hd. 
rueke-,  ruck-  (4,  75 1,  rucken- (74,  75,  76), 
rocke  (12)  -bein,  -weiehin  (74),  -knorr 
(76).  rucke  knote  (8).  rocken  knoche 
(9).  ruggeknake  (11).  rij)  (verb.  aus  ricli) 
beune  {sg.  13).  beyne  («//.  10).  koten 
(;;/.  132).  ein  knor  '(3,  i).  iiocliruck  (75). 
Spo-,  spho-ndylium  [cf.  meu)  beer- 
(Ki". '.  l)ar-  o.  mei.ster-  (Ki**.)  -würz. 

Spond-ylus,  -olus  (132)  hd.  wirtel 
(1091,  spinn-w.  (Ki.).  wertel  (textoris  120). 
wiirtel;  spindcl  würt :  ein  gleich  am 
ruckgradt  (Das.);  knockle  {  ruckglenck 
(111).  nd.  wenie  (inn),  warue  (132). 

*Spondiuin  r.  Spodium. 

*Spond-olus  V.  -ylus. 
Spondo-  r.  Spid-romum. 
Spong-ia,  -ea,  -ium  (Gf. ),  spungia 
(Br.)  {i.  genus  spume  19,  boletus,  fungus, 
res  ad  tergendum  apta)  hd.  nd.  swain. 
hd.  schwam,  swainp ;  schwam-p  (10,  4). 
-me  (110'');  schwumm  (Fiis.);  päd-  (1), 
pat-  (75)  -swam ;  .swam  i  kar  inpassione 
domini  (49);  trock  i  glesen  vaj'ß  (19). 
glazevar  (  t?)  l  troch  (11).  eyn  kel  (23). 
boui-ste  (loe),  -iste  (lOs).  spunga  (Gf.). 
spontze  (132).  bimsenstein;  pl.  spargcn- 
(Ki».),  Spargel-  (Ki''.)  -wurtzeln. 

Spongia  eynosbati  schlaffapffel  l 
schlautz  iKi.). 

*Sp.  deletilis  das  ieschehorn  (125). 
Spongiolus  mor-heii    (pl.   i)i),   -chel 
(Ki».).  Pfifferling  (Ki.). 

*Spongi-um  i:  -a. 
Sponsa  hd.  nd.  brut,  brudt  (7),  brud 
(18),  bruyd  (19 1,  braut  (4,  134).  ein  ver= 
trute ,    gemehelin ,     var.    ein    v'truwete 
gemahelin;  liebhaberin  (65). 

Sponsa  solis  v.  Solls  sp.  Spina  s. 
Cichorium.  Rorella. 

*Sponsal-e,  pl.  -ia  gchib-te  (iio»),  -d 
(iio'')  o.  künftig  brutlauf ;  belofften  van 
zokomenden  brulofften  (132) ;  scd  nuptie 
synt  brutlauff.  die  ytz  gegenwurtig  syn 
(110*);  synt  brutleuff  die  ietz  gegen= 
würdig  synt  (iioa);  s.  brutlofft  die  te- 
gemvordich  syn  ( 1 32) ;  gegeuwirtig  brut^ 
loff  (68).  glubniß  der  brutschaflt  (75). 
der  handstreich  (13.5). 

Sponsali-a,  t  -ela  (iio'>),  -tia  (iio^) 

{cf.    prc.)    brut-,    brüt-   (5)    hd.    -gäbe, 

-gaben  (jjI.  68,  110),  -schaft   (5,  40),  nd. 

-gaue.  dz  heiirat  fast  (Das.).  globung  (9), 

I  glubd  l  verhaissung  (65)  zukunftiger  ee. 

I  ehetading  (126). 

'       Sponsalis  hd.   lob-,   gelob-,   hd.  (5) 
\nd.    loue-lich.    gelober    (9).   glo-ber  0. 
-unge  zukünftiger  dinge  (8). 

*Sponsali-tia  i-.  -a. 
Sponsare  hd.  ge-.  g-lobeu;  be-gaben, 
-trowen  (12);   truwen  t  vir-tr.    (2U).  nd. 
louen,  be-loeuen  (132),  -gauen. 


SPU 

*Spons-arius  '•.  -or,  -us. 

Sponsio    burg-c    werden    t    -schafft 
haliien  ;  g(  loebde  (20).  wetti  (ui). 
*Spon8iue  gU)l)ender  (9), 

Spons-or,  /  -arius  (76,  110)  hd.  glo^ 
ber  sini.  der  gucd  von  eynein  werth  (12.5). 

Spons-us,  /  -arius  (66  &c.)  hd.  brut-, 
l)rewte-  (4),  breut-  (134,  Das.),  liruti- (68) 
-gam,  -gan  (KJ).  brüt-  (93),  bruth-  (77) 
-gon  brudc-gain  i23,  i3'>),  -gaem  (20), 
-iam(19),  -gern  (11),  -gainer  (66. 133,  151, 
152).  brut-g.  (67,  69,  70).  brütiam,  var. 
brut-,  brit-jamer,  t  gemahel  &c.  (65). 
brudgemer  (7). 

Spont-anee  ;-.  -e. 

Spontaneus  hd.  nd.  will-ieh,  hd. 
-ig,  -ende  (20).  hd.  flißig.  eyn  fl.  (5), 
flitich  (23)  mensche,  fliß  mensch  (18). 

Spont-e,  -anee  hd.  willig  (8).  w.-, 
willick-lichen,  -lieh.  nd.  will-ichliken 
(22),  -ichlike  (11),  -entlieh  (132);  alwil= 
lens  (lou ;. 

*Spontea  eyn  schände  (9,  17).  stände 
(155).  Cf.  spon-  l  spor-ticia  i.  im7ntm= 
dicia  t  fetiditas  u  sporcus  (76)? 

*Sporonus  (cf.  Gl.  m.  3,  326)  v.  Gab 
ear. 

Sporta  hd.  chorb  (1;,  korp,  selten 
korb,  karp  (21),  karb  (6).  hd.  (20)  nd. 
korff.  krat(46).  zcine  (Frs.).  zäune  (Kl».), 
kype  (74).  mande  (108). 

*Sporta  {cf.  Sparta  &c.)  windspei  ( 155). 

*Sportale  grece  i.  delicie  weelde, 
wunne,  iolijt  &c.  (i47). 

Sportarius  (Br.l  eyn  korp  o.  wannen 
macher  o.  verkauffer  (6s,  iio).  eyn  korff 
off  niandcinecher  (132). 
Sport-ella  r.  -ula. 

*Sportieia  v.  Spontea. 

Sport-ula,  ?  -ella(Ki.,  Gemmae,  Voce,  ex 
quo '  kleyn  korp  1 8  .  cleyne korff (22).  korff= 
chin  (23).  kractlin(46).  gastgeb;  schinauß 
l  schwangen  {zugesandte  oder  heimge= 
tragene  Speise  von  Hochzeiten  Ki*.).  pre- 
beiidt  (i25i. 

*Sportularius  korber  (8,  9). 

*Sprata  (cf.  spar-ta,  -ca  &c. )  eyn 
willtrau  (-zau?  23). 

*Spratus  (cf.  prc,  spartus),  eyn  wint 
(23). 

Spretus  smaheit  (10). 

*Sprintilla  ii.  eelia  Sum.  cf.  sparen- 
tilla?)  niese-  (lOö,  Sum.),  nies-  (sum.), 
nise-  sim.  (Gf.),  nessi-  (i3i.  cf.  gelisia) 
-würz. 

*Sprinula  {cf.  prc?)  v.  Lathjrris. 

*Spriolus  V.  Aspriolus. 

"^Spsitacus  {ans  psit.)  sitichust  (i04). 
Spuere  //'/.  spu-,  spi-,  spul-  (76),  spey- 
(94).  spug-  (13),  spuw-  (42,  68),  speuw- 
(110a),  speyb-  (1),  spig-  (18,  23),  spy- 
(11,  iio'\  132)  -en.  spur-  (75),  spru-(ii4) 
-tzelen.  spirtzen,  spuehen  (74). 

*Spuitio  spiunge  (20). 
Spula  (spola  Gl.  m.)  spule  (9). 

*Spuligo  \i.  tela  aranee)  eyn  Spinn- 
ewebe, varr.  -ewep,  -enwepp  (110),  -wepp 
(68),  -enwebbe  (i32). 

Spu-ma,  -na  (5'')  hd.  nd.  schum.  hd. 
schume,  schäum,  schuem  (20,  i25),schym 
(5''),  schaim  (1,  1,  2),  vaim  (1),  vaem 
(71),  gest  (4,  75,  114),  gescht  ?  jäst  (KiM- 
goid  syndel  (64). 

*Spunia  V.  Spumex. 


SPü 

Spumare  hd.  nd.  scliu-,  schau- (i  34^, 
schi-  (()),  schay-  (1)  -men.  schawm  (9). 
gyschen  (i).  gesten  (3,  75).  gistin  (3). 
bcfloc'ken  (6.5).  spycii  (?'.  spuere  7). 

*Spumariuni  golt  scluime  {23). 

Spumaticum  ags.  mete  of  melwc  of 
ban   gero'len   (Gl.  Aelfr.V  cambr.   bloteit 

(Zeu.ss.). 

*Spuinatio  scliumimgc  (20). 

*Spviinator  pclnimcr  (uo  &c.). 

*Spumatoriuni  schumleft'el  (iio). 
scluiymsjia}^)  (i.'52). 

*Spumax  V.  Spumex. 
Spumeusschumi-g(68,  iio),  -ch  (i32). 
chiusi'lit  (Gf.  4,  .52,';). 

*Spum-ex,  </.  -itis  (tü),  -ax  (7.5  var.), 
l  -a  fj.  -atis  [i.  lithargirum  7.5,  albus 
liquor  de  viro  t  alio  Hquore  casatus  76. 
X  pumex)  iiym-ße  (20),  -s  (68).  peems 
(11).  gest  0.  schäum  (75). 

*Spumicosus  vol  pyms  (es). 

*Spumitare  pymßon  (20). 
Spumosus  hd.  nd.  schum-ich,  -ech 
(17),  -icht  (18)_,  -eclitig  (23),  -yck  (19). 
hd.  schu-,  schii-  (7),  scliau-  (7i,  751»,  i3i) 
-mig.  vol  schiun  (us),  schumcs  (iio'')i 
Schaumes  (iio^),  schuyms  (132).  ie-,  gy- 
stiger  (74). 

Spungia  v.  Spongia. 
*Spurca  (/.  squalor)  gespuhich  (75). 

Spurcidus  (Gl  m.)  ein  vn-,  var.  vu- 
suber  vnd  vnreyn  werck  thuner;  varr. 
vnsauber  vnd  vnreyn  w.  volbringend 
(HO). 

Spure-,  spur-ifieus  der  onreynich= 
eiden  wercker  (147). 

Spure-,  spur-  (76)  -itia,  -ities  (t,  e) 
(c/.  spontea)  fulheit  t  huorery  (iio!^), 
hury  (110'').  vuyliclieit  (i32).  ' hd.  vn- 
suberkait  t  -flotickait  (65),  -reynickcyt 
sim. 

*Spur-culentus,  l  -tileatus  (76)  (i. 
plenu-s  spur-cieia  75,  -ieia  76)  gespurtzet 

(75). 

Spu-,  spo-  ( 76 )  -reus  hd.  vnreyn, 
ful  (6s,  iiu).  vuyl  (132),  gey-  (9),  ge-(8) 
-uerer  (X  sputare?).  cyn  gewirre  (sie 
17).  grimm  t  rauch  &c.  (Das.). 
*Spureus  v.  Spurius. 
Spuria  {cf.  sp.  vitulamina  m-.)  vnedil 
pfla-  (9),  phi-  (S)  -nczunge.  eyii  bastart 
dochtor  i  huorcn  kin(l  (110  sim.). 

*Spuriei-a,  -es  v.  Spureitia. 
■•*Spur-  V.  Spurc-ificus. 

Spur-ius,  -eus  (4)  {i.  seamnifex  74, 
75,  scolares  dicwit  sed  non  est  veruinin) 
vnelich  (5^,  4),  vnelicher  Kit  (7),  huren- 
(65),  liurren-  (6),  hürnen-  (46),  hören-  t 
keiflf-  (20),  (kebes-  bm.)  -kiut.  kegel  0. 
kotzensun  (74).  hd.  past-  (74),  bast-art, 
-ert  (7,  65),  -er  (13),  -hart  (65,  68,  74,  Das.). 
banck-  (74  &c.),  panck-  (9,  74,  75)  -hart 
(8,  9,  74),  -ert  (lOf),  110,  132),  -ard  (114). 

*Spurius  (X  spurcus)  grimmich  [i. 
dir  US  23). 

*Spurtileatus  v.  Spureulentus. 

*Spurum  [st.  Sputum?)  spru-te  (11), 
-se  (19). 

*Sputa  Speichel  (75). 

Sput-amen,  t   -um  (75,  Gemmae,  Voce. 

ex  quo,  sonst  untersch.)  (c/.  saliua)  spei-en 
(1),  -he  (152),  -che  (66,'i5i),  -ch  (67),  hd. 
-cnel,  -ge  (109),  -ch  hulder  (18).  gespei- 


SQü 

chel  (75).  spi-  (23).  spi-eg  (7),  -gh  (22), 
-he  (133),  hd.  -unge.  spu-  (110*'),  speu- 
(iiob)  -wung.  spuysell  (132).  gey-uer  (5), 
-ffer  (7).  gaif-  (76).  seyv-  (20)  -erunge. 
seyuer  (23).  seuer  (17,  22,  109). 

Sputare  geyf-  (20),  seyf-  (20),  seyu- 
(23),  8eu-  (22)  -eren.  spigcn  (23). 

Sputator  spyh-  /  giffcr-  (20),  speutz- 
t  kraoh-  (126),  koder-  (i26,  Ki».)  -er. 

Spu-,  spie-  [alph.  spu-  76)  -tum 
.spei-,  six'cli-  (8)  -hhaltra  (Gf.),  -alder 
(23),  -clu)ltcr(49),  -cholder  (8,  12),  -cheln 
(17).  hd.  -ciiel,  -cliliclit  t  gefer  (21).  spy- 
ge  (10),  -g  (22a),  .„-en  (22i>),  -e  (11). 
spek-e  (22^),  -el  (22»^).  gey-  (5),  scy- 
(23),  se-  (22)  -uer.  gaiffer  (76).  tüchtige 
kait  (65). 

Sputus  gespiten  (17).  besp-uwet  (68, 
110).  -egen  (i32). 

Sphatula  v.  Spatula  fetida. 

Spher-  i'.  Spar-. 

Spheristerium  kegelplatz,  ballensj)il 
(135,  Ki.).  trucktaffl  (Kl.). 

Sphin-  r.  Spin-ga,  -x. 

Spho-  V.  Spo-ndylium. 

Squa-,  in  den  mss.  mog.  oft  swa-, 
sua-. 

*Squabula  i\  Squibula. 
*Squaeilluni  («.  squalus  8,   9.    q.  v. 
X  squalidus)  vnfletig  (9). 

*Squadrus  (c/.  eampesterj  schilt- 
wacht (75). 

*Squala  {i.  nola  3,  4,  squama  0.  cf 
Gl.  m.  V.  skella)  glück  lein  (74).  hd.  nd. 
schelle,  scelte  (23).  schcl  (21).  sei. alle 
(17).  schupfel  l  schol  ((i).  schelff  i  fisch 
schujjpe  (7). 

Squalata  v.  Quisquiliata. 

Squal  -  ei'e  ,  t  -eseere  (iio  &c. ), 
-lere  (88)  hd.  stincken,  blei-,  wlei-  (17) 
-chen.  bleych  sin  (18),  wesen  (20),  wer= 
den  (9,  C8).  nd.  bleyken  i  schymelich 
(23);  bleken  (99),  blecken  (22),  bleec 
wisen  (11).  vnreyne  sin  l  wesen  (20), 
wei-den  (110  &c.).  Hecket  sin  (20).  scheutz= 
lieh,  wunst  &c.  sein  o.  sehen  (88).spuclen 
(2).  .spulen  ( 1 ).  besulpirn  o.  vngestalt 
werdin  (8,  9). 

Squaletum  v.  Quisquiliata. 

Squalidulvis  etwas  bleycli-es  (110), 
-ß  (6.s).  wat  bleich  (132). 

Squal-idus,  i  -us  (q.  cf.  74)  hd.  nd.  (23) 
bleich,  nd.  bleck  (22),  bleec  (99),  rudicli 
(81),  bekladdet  (109,  132).  schipet  (iio'' 
Mrg.  X  squamidus).  Üechketht  (20). 
katig  (i26).  glitzig  (Da.s.).  vn-reyner  &c. 
(74j,  -gestalt  (8,  9,  17,  4,  76),  -frochtig 
(17).  welck  (/.  sordidus  60).  squ.  ager 
den  man  nit  mer  arbaytet  (64). 

*Squall-  V.  Squal-. 
Squal -lus,   -us   (i4o,    Ki.)    (piscis) 
alat  (i.  eapito,  cephalus  i4o).  alet  (137). 
alte  t  dobel  (Fr.),  mannen,  füren,  mauß= 
esser  (112). 

*Squalo  (cf.  sq.)  blachait  (76). 

Squal-or,  -lor  (88)  (i.  popisma  q.  v. 
1,  2,  76,  immundicies ,  feruor ,  asperitas 
(&c.)  gesp-uel  (1,  2),  -ulach(75),  -olunge 
(5),  -olug  (23).  spolige  (22).  spuelle(12). 
hd.  nd.  (23)  bleycheit.  bleck  (22).  boiß 
geroch  (7).  kotiger  schweiß  (75).  wüste, 
vn-zier,  -subcre,  schutzlicheit  &c.  (88). 
wüst  (Das.).  fleck-e  (12,  13),  -en  (10).  y- 
(9),  ey-slich.  vngestalt  (8).  rüde  [sij.pl. 


8QU 


549 


stinckendigkait  (65).  ags.  or-fermae  (i36), 
-fierniac  (94). 

*Squalosus  (cf.  sq.)  v.  Gibbosus. 
Squal-us  (-idus  110  var.)  i.  immundus 
iiio),  -idus  (74,Ki.j,  -osus  i.  gibbosus  { 
inequalis  (7«);  i.  res  jier  quam  cereuisia 
eolitur  humilo  remanante  (17).  [cf. 
squa-cillum,  -llus,  qua-,  sea-lus).  kese- 
(8j,  k'.'ß-  (9)  -korp.  stige  (scigeV  17.  sf. 
sige). 

Squal-us  v.  -lus. 

Squam-a,  -ma  (suama  scho7i  bei  Gf. 
cf.  squalai  hd.  scüpa  (Gf.);  schu-pe  (9, 
66),  -ppe^  -pptni  (1),  -pp  (09),  -p  (134), 
-be^(20),  -bbe  (i32);  schop-e,  -p  (12); 
schupp  yG7),  schie-ppen  (65),  -p  (10,49): 
schyben  l  schippen  (13),  schoepel  (76). 
eyn  visch-schup  (68),  -schuopp  (19), 
-schuebe  (11),  -scupel  (93),  -schuspel 
(46),  schupfel  ((5),  -schiephel  (7), -vlume 
(109),  -vlonic  (22),  -clome  (23).  eyn  fische 
schupe  (5),  schuop,  var.  scliiej),  vonfischen 
(1 1 0).  vlomen  {jjI.  Chytr.).  scelpe  (97).  schelle 
(99).  ysen  flandach  (64.  n  aus  u?  vgl. 
das  Folg.  u.  flande-n,  -rn  Sm.  1,  588). 
flaw-,  7;ar.  flau-dach  (cf.  ehaleiton); 
fischscliup  (74).  hämisch  (74,  iieu.).  slang 
o.  stuck  an  platten  (74).  har-pl.  (Hen.). 
sine  squamis  on  schupen  (1). 

Squama  ferri  isenföl  (93). 

SquamareÄ'/.  schup-,schu-,  entschüp- 
(64)  -pcn.  nf/.  sclmcben  (11),  schubben 
(132).  schleppen  von  den  fischen  thun 
(75). 

Squam-aria,  -atia  v.  -ena. 

Squamata  ])antzer  (74). 

Squamatus  scuppethtig  (20). 
"^Squamena  (2nscis ,   i.   alota   q.   cf.) 
schulle  (12'}). 

*Squamenia  v.  Scamonia. 
Squameus  schui)echt  (9).  schellegteg 

(99). 

*Squamidus  (cf.  squamosus)  schop- 
icht  (18),  -echtig  (h),  -pung  (21).  schieph- 
Ict  (7).  scheuech  (22).  vlu-  (109),  clo- 
(23)  -mfch. 

Squamiger  eyn  yczlich  visch  mit 
schu])pcn  (9).  schup-v.  (68).  ein  v.-schu= 
per  (110^^),  -schuoper  (iio-^).   vißschubbe 

(132). 

*Squamin-a,  -ia  v.  Seamonia. 

*Squamineus  schuppeclit  (8). 

Squam-osus,  i  -idus  (74)  schupp-lat 

(()),  -iger   (74).   schup-icht  (im),   -echt 

(Das.).  hogrechter;    schamhatftiger  (74). 

Squatina   meer  -  engel,    e.-  t  spate- 

fiscli   ( 140 ).    meerskate,    -nl.  schoerhaye 

(116). 

Squatoraia  engelroch  (137). 

*Squatris  plate  (81 ). 
Squatus  sahne  (Sum.). 

*Squib-ula,  -ala  (Gl.  m.)  (i.  stercus 
congelatum  4,  75,  dura  egestio  Gl.  m.), 
seybala  (pl.  Ki.  aus  axußaXa)  ein  ge= 
fror-en  (9,  4),  -ner  (75),  -er  herter  (76), 
o.  h.  (9,  75),  hört  geforn  (sie  17)  dreck, 
drek  (9).  gefroner  treck  (75'»).  squabula 
supp  i.  oflfa,  t  stercus  eogellatus  (74). 

*Squiline  (cf.  quisquilie)  v.  Sarmen= 
tum. 

Squilla  (herba  cf.  seilla;  piscis,  i- 
lata  74,  Br. )  wilde  klobeloich  (Sum. ). 
wildczuibel  (153).  mercz   wybei   {herba. 


550 


STA 


sie  ;«V  niccr-  l  iiuiili-zwiblcn  (ISO).  m('i  = 
zwitVi'l  {{liscis  74).  gar-incr  (i'Ut ),  -iior 
(Uli),  -mit  i  iidl,  ((//(//.  a  schrynii)(>  (i2f>), 
lu>>;or-  ().  ini'cr-krcbs  ^Ki.). 
*Squillata  i\  Quisquiliata. 
*=Squi-mancia,-nancia,  -niex  &c.  v. 
Synanc'lio. 

Squinanticus  kclsuchtigi'r  (7n). 
Squi-  r.  Schi-nanthum. 
'=Squinax  v.  Synanche. 
*'Squiri-cius,  -us  r.  Aspriolus. 
^Squirus  (hks  sciiu-us?)  iiiardcr  (Of.)- 
Sradus  {i.  surdaster,  aus  surdus) 
a(/s.   dcat"  i^til.  Aoli'r.  1. 

*Srangwrirea  r.  Sti'anguria. 
*Sroffiuin    (^((«.v   strophium)    orrinc 

(,UU). 

Stabellum  i-.  Scabellum.  Pila. 

Stabile  owig  ding  (65). 

Stab-ilire,  /  -ulire  (  7g  ),  l  -itare 
iq.  (f.)  hd.  iid.  .-^ted-  (,11, '20  &c.),  bestcd-, 
bc-^clied-  {sie  2'2),  lid.  bestet-,  bestett- 
(ü),  boschcid-  (21),  vost-  (uo  &c.)  -igen, 
-iclien  (11).  vesten  t  seczcn   (20).  be-v. 

(76,1. 

Stabilire  hd.  vest  (65,  68,  iio),  vast 
(iio)  machon;  befestigen  (66  &c.).  ste- 
(19),  sta-  {\l)  -rckon.   vnderziehen   (65). 

Stabilis  hd.  nd.  sted-e,  -ig,  -ich.  hd. 
stat  1,134),  stet,  staet  (76),  stait  ((>) ;  ste-, 
stey-  (21)  -tig;  beste-delich  (18), -ndiger 
(65);  starck  (68),  vest  (iio).  vast  (i32). 

Stabilitare  i  <■/'.  stabilire)  bestetigen, 

(66    Ki7)l,.). 

Stabilitas  hd.  nd.  stcdicbcit.  hd. 
stet-,  vcst-  ,110),  bestend-  (65)  -igkeit. 

Stabiliter  vest-  (iio),  vcstig-  (68), 
vast-  i  gestaut-  (i32),  be-stent-  (65,  uo 
var.),  bestallt- (uoi'),  besteiidic-  (65) -lieh. 

Stabilitus  gefestiget  (uo).  vest  ge= 
macht  I6SI.  vast  gemaicht  (132). 

''Stablinita   i.  lascitiie»s   gheyl  (i47). 

Stabulare,  -ri  (64)  hd.  stallen,  vlg. 
stellen  '75). 

Stabularius  (i.  satelles  74,  cf.  eaupo) 
hd.  nd.  mar-sehalcke  (152),  -schalck, 
hd.  -staller,  -staler.  lid.  stal-knecht, 
-knet  (49),  -herre  t  wirte  (74).  gastgeb 
(91).  Schiltfessel;  zeug  der  peinlicheit 
(74). 

*Stabulire  r.  Stabilire. 

Stabulum  hd.  nd.  sta-1,  hd.  -Ue,  -11, 
t  -len  ,75),  -be  (21);  eyn  gemeyn  huß 
(17). 

St.  porcoiaim  covon  (221»). 
*Staca  V.  Scaca. 

*Stact-en,  selten  -e  edil  harcz  (9).  li., 
troÖ",  safft  188J. 

Stadium  (/.  octaiia  pai:s  miliarii  t 
spaciinn  XII,  al.  CXXV  passuum)  hd. 
nd.  geweude.  ge-  (9),  g-  (1)  -wanten 
(wett.  gewann  f.).  ge-  t  g-wendewegs 
(75).  antwant  (16).  renn-platz  (Das.),  -weg 

(75,    126.   cf.  Fr.   2,   111»).   roßlouff  (25,49, 

64,  65,  74,  75,  9i).  stad  (46).   ain   gestad 
(76).  ziel  (20).  grieß  l  kreiß   {ludi   112). 

Staf-fa,  -fe,  -e,  i  stoffa  (104)  stegi= 
raif  (104,  sim.  Gf.). 

*Stafisagria  v.  Staphys. 

*Stag-imen  (76),  -mon  (74)  herba  qd., 
cf.  -onitis  galbenkraut  (i43)? 


*Stagmen  (funnell  wie  (ü.  m.,  .•it.  stag^ 
num)  wag  (100). 

Stagn-,  ««  Uns.  oft  stangn-. 

Stagnalis  (/.  stagn  um  i.sa)  selieleii= 
(h'r  (ij.  wasser-echt  (UO»),  -recht (iio*>). 

Stagnare  (i.  immdare  ifcc.)  verfiiesseu 
(110).  onervloyen  ( 132  ).  sehulpern  (9). 
sculpin  (8.  »irf.  sehulpen  i',i-.  wib.  2  710). 
stelpen  (99).  stawen  (i-'5;.  ringen  (rins= 
seuV)  i  snideiicii  tiiun  (17).  scen  (74). 
seua-n  l  -zau  (Sui.  3,  180).  see  (74,  75), 
weyer  (74)  machen. 

Stagnare,  l  con-st.  (147)  mit  tynne 
umbgaen    (147 ).    tunien    {sic'i)   t   luden 

(lüo;. 

*Stagn -  arius ,  -ensis  die  mit  tynne 
umbgheit  (147). 

*Stagnea  v.  Sagnea. 

*Stagnilepus  {jiiscis)  nier  liaß  (9). 
Stagnum  hd.  nd.  see,  se.  hd.  sehe, 
sehelant  {pro  regione  sita  circa  st.  4). 
sog  (22).  incer  of  see  by  lubeke,  nor- 
wegen  etc.  (147).  deich  (74).  ein  staende 
(132),  stand-  (68,  UO**),  stant  (20)  wasser. 
wach  (Sum.).  wag  (18, 76).  waig  (7j.  waecgk 
(10).  wiger  (20).  wier  [99). 

Stagnum  ein  (141,  Sum.,  Uiut.  cf.  Dz. 
Wtb.  83i).  tynne  (147). 

*Stagonitis  v.  Stagimen. 
*Stairus  r.  Staurvis. 
*Staler  i.si!.  stater)  pennig  (25). 
Stall-um,  l  -ium  (75),    -us  (147)  {i. 
locus  vnius  in  choro,  sedes  sicut  in  eccle- 
siis)  hd.  ge-stule,  -stulle(i52)  -stul,  -stule 
(3),  -stiel  (1),  -stultz  (als  in  der  kirchin 

5,  74,  sicut  in  eccia  18),  -stolcze  (21), 
-stoelcze  (i32),  -stiltz  yn  eim  chore  (17), 
-schulde  {sie  5^);  gstuU  {in  ecclesia  75). 
7id.  ge-stelte  {22),  -stult  als  in  der  kar= 
clien  (,23).  choir  stoil  (147). 

Stamen  (cf.  telarium.  substamen.j 
hd.  nd.  garn.  gram  i  18 ).  hd.  wa- ,  we- 
(12),  wo-  (19)  -vü',  -rife  (68).  nd.  wa-,  wo- 
rp,  -rpe.  worpzel  (i33).  zettel  {6A^,  65, 
76,  uo).  gewepff  quia  stat  der  z.  (nach 
tela  g.  64'=).  wepf  (33,  pl.  76).  wep  (49). 
wefel  (13).  lyneii  weben  (10).  kunckleten 
(12(;).  di-  l  ri-sten  (125). 

*Stamn-  st.  Stann-   bissw.  in  uo  &c. 

*Stamonea  v.  Seamonia. 

^Stancius  jJiscw)  gall.    tenque  (122). 

*Staneus  v.  Stanneus. 

*Stanita  1  cf.  stapistus)  stände!  worcz 
(17). 

*Stanguinaria  &e.  v.  Stranguria. 
Stannare  ver-tzinnen  (uo,  132),  -zy= 
neu  (68).  iiberziencn  (Ki^.). 

Stannatus  ver-zint  (uo,  132),  -zynet 

(68). 

Stan-neus,  -eus  (I5i)  hd.  zy-  (uo», 
134),  zi-,  va):  zin-  (uo)  -nin;  zin-,  ein-, 
czy-  (i5i),  ze-  (5),  see-  (21),  nd.  tin-nen. 
zienern  (Ki».).  van  tzin  (132). 

Stannum  hd.  zin,  ein  (18),  zynne 
(10),  zien  (5,  Ki^.),  zienc  (20),  zeyn  (8), 
czene  (19),  sczen  (21).  nd.  tin.  kupffer 

(65). 

*Stanter  i  .sY.  stater)  eyn  gewicht  (67). 

*Stantinus  (awsextanus?  cf.  extalis) 
grozdarm  (Sum.  VI). 

*Stap-edes,  -ia  (ue.  Gf. )  steg-ereif 
(Gf.), -raiff  (111).  die  stagrieflF,  nl.  stegel= 
reep  (U6). 

*Stapistus    (i.  satirion;    cf.  stanita 


STA 

Priapismus.)  ata-,   var.   ste-ndel    wmtz 

(75). 

*Staptum  (aus  Stratum?  (/.  straba^ 
tum)  cand/r.  tiis  (Zcuss.). 

Staphys-,  staphis-,  stafis-,  scafis- 
(74)  -agria,  -agra  (9:1,  Meucnb.),  -egria 
(Sum.  v),  stas  sagria(47),  seaphifragia 
(77)  berg-  (64-'';),  ber-  (6i'',  12:!,  Meg.) 
-kicher.  i)erkliclier  (77).  bibernei  l  steiii= 
prech  (125).  luiz-  (sum.),  lanß-  (74),  Ins-  l 
kop-  (12)  -wnrtz,  -u-urtz.  lu.sewrt  (47). 
ni.  Inyscruyt  (116).  leuß-  i  speichel- 
krant,  bißnuintz;  mauß- ^  ratten-j>feffer 
(Ki".).  nismdrder  (U4). 

Stare  stan  (.0,  7,  23,  75).  staen  (11, 
20).  ston  (Ü,  75).  sten  (7,  18,  75  j.  steen 
(75,  uo).  steene  (13).  stenen  (21). 

*Starnus  v.  Sturnus. 

*Starum  v.  Staurum. 

*Stas  sagria  v.  Staphysagria. 

*Stata  (cf.  sifa?)  swinge    8). 

*Stata  V.  Staea. 
Statarium  c.  Statuarium. 
Stater  hd.  nd.  eyn  gewicht,  wagtzung 

(74). 

Statera  hd.  nd.  wage.  hd.  wag,  waug 
(67),  wog  (9),  schnell-  i  boltz-wag  (Das.), 
gewithte  (20). 

Staticulus  saltatorius   ein  spruuek 

(125). 

Statim  hd.  zu-,  tid.  to-haut.  bald  (6). 
schere  (22*^).  vff  der  stede  (125.  nhd.  auf 
der  stelle). 
*Stati-nus  v.  -onarius. 

Statio  sta-  (20),  stand-  (68,  uo),  ste- 
(8,  9j,  ruw-  (8),  ru-  (9)  -unge.  stauynglie 
(132).  stentnisse;  stant;  habe  (20).  schef= 
stat  (64).  ain  ort  daran  die  schiff  0. 
kriegsknecht  still  ligen  0.  ain  scart  (9i, 
(f.  sm.  3.  404).  der  erutzgang  (65).  zu= 
lende;  menschlichleben  1  74). 

Stati-onarius,  ^ -nus  147)  heyldoms 
bayde  (147).  stan-,  varr.  sta- tzellierer 
(75j.  statzawuer,  appotecker  (74). 

Statiua  Station  der  krieger  o.  leger 
(88). 

Stator  scherg,  bittel  (88). 
*Statorium  (st.  strat.,  anders  Gl.  m.) 
V.  Reclinatorium. 

Statua  (i.  ealumpnia  76  st.  eolum= 
na!)  hd.  nd.  sule.  hd.  sul  (67),  saul  i,76, 
134),  seule  (9),  seul,  siiyl  (uo^^,  132),  suel 
i  appgot  (20),  bilde,  bild,  ein  ergraben 
b.  (93),  stock-  l  bloch-b.  (126),  pheyler 
(3).  nd.  beide. 

Statuare  siezen  (21). 

Statu-,  stat-  (17)  -arium,  -archium 
(76)  ( /.  lignum  in  quo  est  genus  palei 
depicti  exthorace  que  est  gutta;  item  po- 
nitur  in  legenda  de  e.valtatione  crucis  76) 
trisa-  t  tresi-hus  sim.  (Gf. ).  schanck  o. 
standt  (1).  schang  {b^).  pfei-  (4),  phey- 
(9),  phi-  (8),  pi-  (17)  -1er.  kirchenpfeiler 
o.  ein  kertz  domit  man  ein  pfeiler  vmb= 
gibt  o.  ein  gantzeu  tempel  (74).  leuch- 
ter  (4).  stat  (23j.  een  euenlanghe  («'. 
candela  &c.  lOs). 

Statu-arius,  t  -ifleus  (66  &c.)  sulen- 
(9),  bild-  (9,  91)  -giesser  (91),  -gyser(9), 
snitztzer  (125).  pildschnitzer  (111).  boug= 
meister  (3).  eyn  stanck  (17.  scanck?c/'. 
prc). 

Statuere  hd.  setzen,  in-  (68,  132), 
vff-  (uo),  für-  (65)  -s.  sta-  (5),  stae-  (6) 
-ten  (^.  permittere).    schicken  (uo,  132). 


STE 

maclien  t  ordineren  (20).  gebot  m.  (iio). 
nd.  selten,  recht  s.  (22b);  staden  (23), 
antwMe  bestudcn  (22). 

*Statuifieus sculptor  {<■/.  statuarius) 
schiiytzer  (fi-2). 

*Statuni  r.  Saturn. 
Statun-culus,  -tula  (23)  cleyn  stiele 
(8-,  sule  (23). 

Statura  (i.  statii.s  hominis)  hd.  eyn 
grosse,  groß  (21),  gx'ossi  (76)  eyner  per- 
sonell sim.;  grossieheyt  der  p.  (18).  eyn 
grot  eynes  p.  (23).  eyn  grotheyt  ens  p. 
(sonenV  22).  wesen  nach  der  persou  (75). 
hd.  groß-,  grocß-heit;  gro-  (8),  groi- 
(10),  gro-  (100)  -ße;  groß  (12),  gros  (9), 
gresß  (49) ;  eyn  groß  cleyn  lenge  korcz 
(17);  gestalt,  statnre  (5^),  glidmaß  (i2fi). 
gedaciite  (i,32). 

Statura  (*.  clrcuU  in  aqua  &c.  Br.) 
int  water  wat  geworpen  die  rynsken  die 
dair  af  comen  (U7). 

*Staturicio  v.  Exscaturire. 

*Staturio  v.  Eminare. 
Status  (/.  statura  l  disposicio  vite 
4)  stan-inge  (11),  -t  (4),  -nt  (1).  hd. 
stat,  Staat  (r,8),  staet,  stayt  (ö*»).  sten-, 
wys-,  leg-unghe  (19).  hd.  wes-en,  -enunge 
(5),  -t  (18.  ahd.  wist),  -elichkait  (6.5).  nd. 
wes-,  wis-iuge.  eyn  weysen  (21),  wißen 
{sie  17).  wesen  nach  dem  stant  (7.5). 
hymmelische  leben  (8).  st.  patriae  liyine= 
lisch,  heimlandish  lebyn ;  st.  viae  uz= 
landisli,  wegcvertik  lebin  (155). 

Statutum  hd.  eyn  ge-setze ,  -setzde 
(20),  -satzt  (76),  -bot.  nd.  sette,  {?e-s-,  ee 
(22b). 

Statutus  hd.  gesetzt,  sesascz  (19). 

*Staup-es,  -is  (X  sq.f)  staub  (Gr.  6, 
616). 

Staupus  stouph  (Of.). 

*Staura  [a/ph.  stura)  i.  scutella  in 
qua  .^accrdotes  sacrificiasacrificabant{iG). 

*Staurare  [anders  Gl.  m. ;  cf.  staurum) 
verlorndingk  an  das  fundelholtz  hencken 
(74). 

*Staurio  (/.  rumbos  piscis,  cf.  sturio) 
stör  (,.")''  I. 

Staurum, starum (76,  iioraj-.)  uflPbiet- 
(8),  vspit-  (9)  -unge.'z.  lignum  in  quo  per= 
dita  (76),  res  perdite  (110  &c. )  suspeu- 
duiitur. 

Staurus  {cf.  restaurum)  ags.  rod  {i. 
Cfux  Gl.  Aeif>-.  i.  stairus  saluator  taber= 
nacidorum  cru.r  scanditur  (76). 

*Stazza  (/.  gabeta  Gf.)  krncka  (86, 
Gf.).  VU.  nicht  kriicke  cf.  scaca,  son= 
dem  krng  cf.  gabata,  gazza. 

*Steffäus  {i.  su.stentaculiim  in  fligellis 
l  figellator;  st.  stephanus?  cf.  stifa= 
num?)  eyn  fedeler  (11). 

*Stelaba  (/.  oflFa,  cf.  sq.,  Gf.  3,  94) 
ball-ii  (120  1,  -e  f  bizze  (Sum.). 

*Stelabium  hopho  (105.  X  offa?  cf. 
prc,  stellaeiai. 
*Stelio  V.  Stellio. 
Stella    {cf.   silago)    hd.    stern.    nd. 
Sterne. 

St.  maris  meerstern  (6.5). 
St.  matutina  morgenstern  {e5). 
St.  volans  v.  Asub. 
*Stellacia  (herba,  cf.  stelaba?)   oflFa 
(Gf.V 

Stellare  Sternen  schynen  (147). 
Stellaria  [cf.  aeoneilla)   Sternkraut 
(125   &c.). 


STE 

*Stellatio  sternunge  i  gestirucz'^  (20). 
*Stellatoria  [cf.  Gl.  m.  6,  3.5i  sq.'\  purp- 
ur  (68,  132),  -er  (110)  cleit. 

Stellaturaji^.legerprouandeoftvicta= 

lie  (116). 

Stellatus  gc-stirnet  (20),  -steinet  (23). 

*Stelleo  V.  Stellio. 

*Stell-eus,  -ius  (/.  clarus  66  &c. ,  110 
&c.)   lauttrr  (76). 

Stell-io,  -eo  (ßb  ,  i  ste-  f  sti-lio  ((if.) 
(i.  talpa  17,  100,  papilio  Gf.)  hd.  molle, 
mole,  mol  (93,  100,  104,  Gf.).  inoll  (74,  75) 
ein  gifftiger  wurm  (v4),  vl(/.  adechß(75). 
ein  fleckig  m.  (88,  iio^,  1.32),  mal  (110=*), 
maal(68).  veh-  (102),  ve-  (lOs)  -mol.  raolch 
(1,  2,  53).  miilg  (yb).  molm  i  malm  (Gf.). 
olm  (104,  .sm.  1,  49.  cf.  salamandra). 
molt  (Gf.).  m.-wurm  (.3,  121,  Gf.),  -werfe 
(104),  -werf  (74),  -worf  (17).  scere  (i04). 
satilwurm  ( Gf. ).  hd.  regen-moU ,  i 
-wurm  i.st  ge.spr-enckelt,  -unckelt,  gel- 
(gilui  coloris)  -s])rHnckelt  (6.5  varr.). 
sprink-  (9],  -spreng-  (8)  -elecht  worm. 
sprenkliehte  eidex  (Ki.).augeckdißiHcn.). 
ein  lliier  in  Itaha  wie  ein  egdäß  t  ein 
gesprencklete  erdspinne  (Das.^.  krillosi 
(Gf.  4,  320). 

*Stelllo  ( ?'.  radius)  speech  (93).  spaich 
an  einem  rad  (74). 

St.  maior  lintwurm  (6). 

Stellionatus  (/.  fravs  ,  fraudulentus 
Br..  stellis  ornatus  68)  betrug  (110).  b.- 
licher  (7.5).  droch  (i32).  boßheit  (4). 

*Stello  schin  (17). 

*Stelta  [anders  Gl.  m.)  stelle,  eyn 
mait  1 147). 

Stem-a,  -ma  (8i,  «8,  100,  110,  132) 
{cf.  seema)  hd.  nd.  mage-,  möge-  (74), 
mogk-  (21)  -schafft,  schoppt  (23). 
mocschap  (100).  maghafitig  (18).  edel 
stamme  (81),  geschlecht  (88).  e.-heit 
(110,  132),  -keit  des  geslechtes  0.  kröne 
(8).  krantz;  bildmiß  der  eiteren  (88). 
zierung,  gezierde  (74).  tzycr-vng,  -heit 
(U7). 

Stema-cismenius,  -dismeneos,  -tis= 
menos,  -lexios  r.  Scenatismenos. 

Stematon  i.  tumor  mollis  carnis 
(74,  Br.  1,  mellis  geswnlst  o.  autfpleung 
des  honigs  (74). 

Stemma  v.  Stema. 
*Stena  [herba)  ags.  hajctholc  (94»). 

Ster-a,  l  -ia  (7ö)  (i.  secundina  75, 
cf.  stericus)  lieutel  dar  in  das  kint 
ligt  in  muter  leibe  (75,  sim.  74).  vasel= 
borse,  een  velleeken  indemlichame(l08). 
*Stercarium  v.  Stercorium. 
*Stercoracium  prueuinge  {sie  11.  aus 
privet  -"tiiii.  cf.  Gl.  m.  6,  354b). 

Stereor-are,  bes.  in  Drucken  t  -izare, 
-isare  {cf.  bombisare)  hd.  schijßen. 
misten,  be-m.  /  bawen  (120).  nd.  schit- 
en,  -teil,  -isare  seh}  ßen  (68),  dryessen 
(i32).  -are  be-sch.  (68),  -drijssen  t  mes= 

ten  (132).    tu-    (126,   Ki^.),   du-    (126,   Kib., 
Das.)  -ngen. 

Stercorarium  schießhueß  [l)  misten 
(20).  schißhuß  (8).  scheyshaws  (9). 

*Stereorarius  {auis ;  cf.  caprotinus) 
wedehappe  (20). 

Stercoratio  mist-  l  tung- ,  var. 
dung-ung  (64). 

Stercoratus  gemistet  (8,  9). 


STE 


551 


Stereor-eum,  -aus  v.  -ium,  -osus. 
Stercor-isare,  r.  -are. 

*Stercorisatio  (/.  egestlo)  schissung; 
vßwerffung  des  drccks  (75). 

*Stercoris-,  merd-,  i  egest-ator 
schißer  (7.5). 

*Ster-corium,  f  -coreum  l  -carium, 
var.  -careum,  l  -quilinum  (q.  cf.  75) 
(i.  cloaca,  priu-eta  76,  -atum  110)  ein 
mist-  0.  dreck-liuß  (110).  schiß-huß  (68, 
75),  t  -stat  t  dreckstat  (75).  scheißhauß, 
priuet  (74).  schislius  (46).  schitthuß  [23). 
dryeßhnyß  (i32). 

Sterco-rosus ,  t  -reus  i  -sus  (147) 
kat-igk  (65),  -techt  ( Das. ).  qua-,  kau-tig 
(65  varr.).  mistig  ^iio).  strontachtich 
(132).  struntich  (147). 

*Sterculum  cloaeinum  delangenz 
(Gf.  i),  140.  cf.  latrina  lengene). 

Stercus  hd.  dreck,  treck  (6,  134), 
eyn  dreg  (17),  dier  dreg  (5),  mist,  strunt 
i  vnflaet  (20).  nd.  drek,  ripp  drek  (23), 
mest,  stront  (11,  99,  13  ').  kat  (65,  Das.). 
kauft,  var.  quadt  (65).  baw  (126).  syn= 
del  vnd  vnfletikeit  (62). 

*Stere-  v.  Ster-lingus. 

'""Stergere  (mss.  mog.,  i.  interficerc  t 
dolere't6)h(l.  toten  (9),  dotin  (8),  dodeu, 
ab  dun  sim. 

Steri-a  {.st.  seria  Gl.  m.)  v.  Stera. 

Steri-cus,  -tus  {i.  puer  qui  in  ma= 
trice  infirmatur  {-iw)  adj.  Br.  &c.  a  stera 
aus  üoTSpa)  kindt  das  in  mutter-lyb 
kranck  ist  (75).  -leibe  kraiicket-  (74). 

"^Sterilio,  g.  -onis  {auis,  cf.  sternu= 
Ius?  -la  Gl.  m.?)  roer  Sterken  (11). 

Sterins  (cf.  stiritus)  hd.  nd.  vn-, 
vnd-  (17)  -fruchtbar ,  hd.  -frochtbar, 
-dratlitich  (20),  -fruchtber  t  -berhaflFtig 
(88),  -l)arhafft  (126).  nit  fruchtbare  (10). 
stedich  (20).  gelt  (12).  mor  (fib).  ver= 
sechen  (13).  guste  (22b). 

Sterilitas  viifruchtbar-  (uo-i),  vn= 
fuehtbar-  (sie  110b),  vnfruthtber-  (20) 
-keit.  stedieheit  (20).  keisini  (Gf.  ags. 
giBsen). 

Steriliter  vnfruchtbarlichen  (110)  on= 
fruchtber  (i32). 

Sterillum  &c.  v.  Spirillum. 

■*Ster-io,  -ion  (i47),  -non  (Br.)  {i. 
miles)',  ein  ritter  (68,  110,  147). 

Ster-ltngus  ,  -lingeus ,  -elingus, 
ester-  tili,  estri-  (19)  -lingus  (moneta, 
engl.  Sterling)  hd.  nd.  ein  engel-s,  hd. 
-seh,  -sehe  (19),  -sse  (i5i,  152),  -ß  (21), 
-lischer  (74),  7id.  -pennig.  ein  englische 
(134). 

*Sterna  {cf.  strena)  spirer,  schnirring, 
fries.  Stirn  (i.  larus  minor  140). 

*Sterna  (cf  sterio)  ritterscap  (147). 

*Sternatio  schnarfflung  (76). 
Sternax  ( /.  eespitato  -  r ,  -rius, 
sueeuss-or,  -arius,  -ator,  sufFossus) 
strucher  (12.5).  fellig  (Gf.).  frisch,  gails, 
guseis  roß  das  einen  bald  vber  ab  wurfft 
(88).  die  dicke  strouwet  of  gestrouwet 
wurdt  (147). 

Sternere  hd.  nd.  sadeln  sim.,  betten 
(5,  23  &c.),  strecken  (22ab).  hd.  nider-str. 
(65),  -werflFen.  vnder  sich  l  die  fuß  w. 
(65).  stercken  (1,  21).  stretten  (23). 
strauwen  (20,  75).  streven  (110).  spreiten 
(126).  bereiten  (110),  -den  (132).    bethen 


i)ir2 


STI 


STI 


STI 


(]H\.  l.ftlfii  (l.t).  l.ictiii  (H).  soliiid-fii 
('J()),  (icii  (la-Jt).  /i(/.  iloilcii  f  sljifi'cii  >•/)/(. 
frydcn  •>.  tVytl  niaclicn  i.sv»/  tioii  n/n/ 
hoste  sti-dto  7:"ii.  Bternitui'  cii/i/i/occ  niare 
t.  faiii  lectus  t.  bette  aaellus  l.  siulel  cl 
Jiostis  t.  iiidder  werten  {\'2,  liit.  iio&c.) 
'Sternipes  liiiofisiii  l  stegereif  ((UM. 

'^Sternitare  /.  orare(7(;.Xoscitare?); 
/.  ster-nutare,  -tere  (7  t)  7.  v. 

Steruium  (nr.)  bi'ddelaeken  (20). 
heilesteile  '  1  H. 

Sternon  c.  Sterio. 
'■Stei'nu-lus,  /  -s  (121)  (auis,  cf.  stur- 
nus,  estern-,  serc-ulus)  star-o  (121),  -e 

(Sum.'),    -a    (('.f.). 

Sternutamentum  iiui.-^aii  (iti). 

Ster-nutare,  l  -nviere  110  &c.),  t 
-nitare  iTi),  -tere  hd.  .siuir-ekeii,  -elien 
l   scluwuclieii    t   rawlJeu    (7t>.    siiawdeii 

(V.   .1.    11:52   Sin.  ;5,   484). 

Sternutare  kd.  sna-,  nd.  siio-reken. 
hd.  schna-  (G,  68,  iio'^j,  sclino-  (iio») 
-rclden,  -rchen  (6s) ;  nie-,  ny-  (8,  9),  nies- 
(6,  V4),  niis-  (Das.),  nd.  nee-  (1.32),  ney- 
(97),  prii-  i  spru-  (13)  -sen.  prmi-  (11, 
100),  prue-  (132),  brii-  (19),  ru-  (20)  -sten. 
sthreehen  mit  den  noßen  {IS^).  pfutzen 
(74). 

Sternut-atio,  i  -us,  //.  -us  (uo  &c.), 
-i  11.^.4  &c.)  hd.  nd.  snark-,  snork-  (22) 
-ungc.  -iuge,  -en  ( 17).  hd.  schuarck-, 
sclinareli-(uo,  l?.4),selularehl-(6),scllarcll- 
(6;1),  scharck-  (7o),  nys-  (8,  4).  nies-  (9, 
20,  75),  niess-  (76),  rast- (20)  -unge.  njes- 
scr,  var.  -ter  (70).  prustunge  (23).  pruyst= 
inge  (132).  ags.  fnora  (94),  huora  (i36). 

*Ster-  V.  Strep-siceros. 
Sterquili-nium,  -nvim  1 1),  -nus  (74), 
-um  {einmal  75'')  {cf.  stereorium)  miste 
(100).  mist  (9).  m.-stal  l  -lianfl'(20),  -huff 
(68,  110),  -stat  t  korp  (6.5),  -grub  (uo), 
-muter  (8).  raest-Iioeff  (132),  nl.  -hoop, 
-put.  ßandr.  messinek  (iic).  meßhop  i 
madeki.ste  ( Chytr. ).  schoyß-hauß  (74), 
-haus  (1),  -grub  (64).  sprachhuß;  treck 
i  kat-  var.  quat-vas  (6.5).  dreck  (1).  drech 
(13).  priuet  ('74^  struntige  stede  (i47). 

*Sterta  seliratele  (221^). 

*Stertatio  snarchunge  (8,  9). 
Stertere  (cf.  sternutare,  runeare) 
hd.  nd.  snar-,  siior-,  ron-  (ii)8,  Auz.  6, 
447),  run-  (20,  99,  131,  147)  -ken,  -co  {prs. 
131).  hd.  snar-cben,  -gin  (8),  -chkeu(l); 
scbnar-cken  (66,  I5i),  -eben,  -chlen  (64, 
iio'i),  -eklen  (64<^);  ruzzen  sim.  (Gf. ), 
rußen  (42),  russcn  (G),  rissen  (76),  niezen 
( 100).  snorcken  in  den  slayp  (i47).  snu= 
ben  (i5.t). 

^Stetra  laus  eetra)  lidrin  buggeller 
(G).  lydreincr  ])uekler  (74). 

*Steura  u'.  tallia)  steur  (7.5). 

*Steurare  steur  11,  vlg-  st.  die  herren 
vnd  sterben  die  armen  (7.5). 

'^Stibadium  {anders  CA.  m.  &c.  cf.  sq., 
stopa'  stubiclien  (12.5). 

Stibadium  {in  viridario,  cf.  sq.)  nl 
prieel  ai6). 

*Stibes,  stypas  (132)  [i.  herha  apta 
tho)-o  t  ipse  thorus,  =  stib-,  stip- 
adium)  betstro  (uo).  bedstroe  (i32). 

Sti-,  sei-  (74,  76)  -binus  rot  (8,  9). 
leybfarbig  (74).  i.  lapis  qd.  (76). 

Sti-bium,  l  -bum  (100),  -lium  (alph. 
-bium  76),  scibium   (74,  76)   {i.  serusa 


74,  cerusa  i  fucus  ir,,  c.  l  f/igue/itum 
(  volar  iiierctrioim,  ni/tcrsch.  vo//  stipium 
/.  v/uju.  <le,  venieclhus  iio,  lir.)  ouikimala 
(stibio  <;i.).  augensall)e  (20).  s.  da  mit 
sicli  \veil)er  verben  (7.'>).  h'vbfarb  doinit 
sieh  die  frawen  v.  (73).lipfar  varbe  (8). 
Icy))  varb  l  rot  (9).  zicbwiz  {cf.  cerula?). 
varwe.  (loo).  blaii-ket  (81),  -ckit  (-ckicV 
11).  anstrich  1  iti  ).  beiza;  eerosa  (Of. 
ni/ssv.  aus  cerusa). 

*Stibola  stelz-a  (Gf.),  -c  (sum.). 

*Stibul-um,  -on  (7.')  varr.)  {in  mord= 
ario  3;  /.  7.  tr/ulitur  in  martarium  "c; 
i.  transtrum  7 1 ;  tri-bulum  l  -terius 
i  pilus  70)  sto.sse-r  (3),  -1  i  ste-,  v<ir. 
stre-mi)ffel  zu  dem  morsel  (?.i).  stessel 
(76).  ruderpanck,  schiffstui,  pruck  in 
einem  schiffe  (74). 

*Sti-  (13  &c.),  sei-  (8,  13,  17,  74,  8.-)) 
-cados  (12,  13,  47,  74,  8.5,  Sum.),  -cadus 
(3,  9,  17,  75),    -ceidus  (10,  4)  aws'  stoe= 

chas  (Ki.),  OTDiX«?  {cf.  hermodactylus) 
winde-  (Sum.),  winter-  ,3,  8,  9.  12,  13, 
17,  4,  47,  74,  7.5,  85),  wintter-  (10),  weii^ 
ter-  (13)  -bhxme,  -plum  (74),  -bloine  (12, 
17,  47,  85),  -blom  (13),  -buch  (10),  -grüne 
75 ).  Stechader-  (  Ki». ) ,  stichas-  (  Ki''. ) 
-kraut  &c.  wolgemut  (74).  sclcados 
citr-i,  -inum  mottenkrut;  arabicum 
von  arabien  (1.53). 

*Stieulus  {auis)   ags.  gaevo  (Hpt.  5). 

*Stifantim  ( cf.  sti-panum,  -pharium, 
-pendiumi  seit  i  Ion  18). 

Stiga  (  i.  stimuUis  &c.  cf.  stigma ) 
betrüb-,  Ijelaid-,  raytz-ung;  gartli  (74). 
prickil  {equorum  9).  "angel  (uo  &c.).  sta= 
che!  (75). 

*Stig-al  lei,  -o  tunica  ( i4i.  deutsch 
leim,  tünche?). 

Stigare  (i.  stimulare)  sto-ren  ?-cken 
(17).  stboehin  (sth  o.  seh  8).  zuscho-ren 
i? -ehern  (9).  ang-eh'U  (110,  i.".2),  -len  (68). 
hussen  l  steken  ( 1O8  ).    stujjffen    (Das.). 

*Stigera  v.  Stiria. 

*Stiglossa  ( aus  cynogl.)  hundis  zunge 

Stigma  {i.  cicatrix,  signiun  cica.tr icis 
iifl&c.,co-,coa-76  -etura,  character&c.) 
gebraut  mei-cke  (75).  snatta  (95.  cf.  dca^ 
trix).  wund-  (75),  luu-  (20),  lyck-  (132). 
brand-  l  mal-  (Das.)  -zeichen,  czeygeu 
(5^).  bile  (?)  biczeugen  (13).  lieh-  (121, 
Gf.),  ane-  (Gf.)  -mal,  -male  (121).  lykteikeu 
(109).  Iittekyn(i06).  wunde  (9).  wende  (8). 
stich-  (1),  Stichel-  (2)  -wunden,  t  stiga 
ist  auch  nicht  verr  da  von  ( 1 ).  mase, 
renk'  (74).  ein  maß  von  einer  wunden 
(uo).  hd.  narbe,  arbe  (18,  74). 

Stigmare    huizeichenen  (20).   ani-  l 
gana-nudit  stigmarit  (cf.). 
!      *Stigm-aticosus ,  -atieus,   -osus  vol 
j  wunden-moler    (110*),    -moeler    (me''), 
!  lycktzeyken  1132). 

1      *Stignum  {cf.  stryehnum)  helle  (75  : 
j  styx  cf.  sq.). 

I      *Stignus  {st.  stygius)  helli-ch  l  -seh 
(20). 
*Stigo  f.  Stigal. 

*Stigula  {.Signum  maleficis  c/.  stigma; 
i.  ligula  (;i.  m. )  eyn  vare  (22.  v  aus  u 
5^  n?). 

*Stigulus  (:  stiga)  bryckel  (19).  prie= 
kel  (11).  prele  t  prekolil  (20).  i.  stilus, 
gnarum  ,    pugilla-r ,   -re ,   -ris  gryffel, 


btej^ler,  steffte,  sehreibtzeuge  (74).  lulle 
liasic  (100.  :  styx). 

'Stila  {i.cajripanula  Gl.  m. ;  cf.  stilus) 
buHtafe  (23). 

*Stila  r.  Stiua. 

'Stilago  r.  Silago. 
Stilare,    con-,   in-st.  schrijven   nae 
gewoeiiten   (1I7). 

'*Stila-rium,  -torium  (11,  19,  20), 
-teca  '20),  still-  (151),  sti-  {alph.  stil-, 
/.  -stilus  110'^'*)  -arium  hd.  griffel.  gr.- 
hd.  -futer,  -furer  (.s/c  i5i),  -t'utter,  -foder 
(17),  -vuoter  (19),  -fuß  (20).  nd.  -voder 
(11,  22),  -rodel  (23).  fcder  (18). 

*Sti-  1-.  Si-lerca. 

*Stilio  (/.  vespertilio;  stellio  7.  v. 
v.r.)  ags.  Iireatha-  (;ii),  lireath-  (i.iuj-mus. 

*Stilium  V.  Stibium. 

'"Stilium  (/.  fusai  <(gs.  spinil  i:n,  136). 
Stilla  hd.  trop-pfe  (9,  4),  -pf,  -p(Mss. 
mog.),  -z  (93).  hd.  nd.  drop-pe,  -e  (12), 
-pen  (13).  droep  ( 11 ).  hd.  drop  ,  drouff 
(67),  drauffe  (i33,  i5i),  trauffe  (66,  i5i), 
uaehtroff,  i-ar.  taclitropff  (64). 
Stillans  triffende  (9i. 

*Stillapus  V.  Scolpus. 

Stillare  h</.  trie-,  drie-,  trei-  (65  var.), 

try-  (70,  76),  dri-  (8),  di-  (21),  trop-  (68, 

uo)  -ffen.  trefen  (65  var.).  nd.  dru-,  drip- 

(23),  si-  (22'')  -pen.  seygen  (77).   diesseu 

(Heil.). 

*Stil-  V.  Sti-larium. 
Stillatio  driffunge  (20). 
Stillic-,  still-,  stiric-idium  hd. 
trauff"  (1,  69,  uo),  traufe  (9,  ec).  drauff, 
drauft'e  (133),  tröffe  ?  goße  (77),  troff  (G), 
schartroff  (75.  cf.  teetimen) ,  daehtropf 
(33),  tropf  Mach  (76);  trupff(ui); 
tropff-e  (70),  -al  (64),  -ung  (1x0,  Das.); 
droptzen  (10.  cf.  dropz  stilla  93),  drawffe 
i5''),  driffen  (12,  13).  droppe  (20;.  7id. 
dropp  (23),  drujjpe  (11,  22''),  drop  i 
goete  t  kall  (132),  huysedrop  (u6),  gote 
( 22'' ).  gut  (  68  ).  osen-e  ,  -drup ,  -lop 
(108).  stillicidia  troffeczunga  ( i4i ).  st. 
stillantia  tropften  die  da  raber  fallent, 
varr.  rab  fallen,  herab  f.  (65). 

*Stillopus  &e.  1-.  Seolpus. 

*Stilotheca  greft'elvuoder  ir.l.  Jim.). 
Stilu-s,  -m  (76)" '2'.  graphium,  pu= 
gilla-re,  -r,  stigulus  q.  v.,  officium  scri- 
hentis ,  modus  scribendi ,  manus  .^cr.  f 
ealamus  76,  iiigenium,  clausula)  hd.  nd. 
griffel.  Stil  do  mit  man  schreibt  ( 75 ). 
steyler  (74).  stiler  {sc7-iptoris  64).  pheyl 
(Gj.'phil  (8).  pile  ^gewouheit  (17).  schafft 
(8, 18).  sullengi  (93).  sewUengin;  .«chreib- 
ampt  0.  synne  (74). 

*Stylus  annularis  ringyßen  (i25). 

*St.  bullaris  spangen  Stempel  (125). 

*St.  fartorius  worstebogel  (125). 

*St.  fusorius  gyßform  (125  >. 

*Stima,  g.  -e  [i.  trusorium  75 ;  illud 
quo  butii-um  laboratur  ig;  aus  stiua;  c/". 
eyma)  segel  (20).  reute  (9).  rute  (8). 
kerbe  stock  (19.  kerbe  aus  nd.  karue 
st.  karne  missv.)  .  karnestaf  (11).  rur- 1 
butter-schiben  (75).  b.-schab(76^  putter= 
faß  (74). 

*Stimula  [i.  dea  .stimulorum  Br.  cf. 
Stimulus) /u?.  hechel,  hehcl  (67).  hekel-e 
(23),  -1  (132).  hol  (6).  Stachel  i  flachß 
schwinge  (75). 

Stimulare  {cf.  stigare,  in-st.)  hd. 
stechen,  stupffen,  stippelu  (5''),  stappen 
(20),  rißin  (8),  reyczen  (9 ,  74) ,   an-r.   i 


STI 

-hutschen  (Ki^),  piiugen  sim.;  pfetzen  ? 
gry-,  grii-mmeu  (74);  rop- ,  var.  ro-fi'en 
(65);  kyfeln  (74).  nd.  stekeii,  sticken  l 
preken  (22^).  prekel-en  (11,  132),  -n  (öab). 
prec-  (20,  74),  pric-  (74,  109 ) ,  pri- 
(9)  -kein,  bricken  (23).  predeken  [sie 
(22).  ekelen  (39,  loo).  heckein  (20).  heclieU 
len  (3).  vortstoisseii  iva).   cnipen  (22'^). 

Stimulatio  stupffung  (75). 
Stimulator  stokere  t  hekelere  (i08). 
Stimulatus  ge-stippelt  t  -stochelt(20). 
*Stimulla  (c/.  stimula)  hachel  (74). 
Stimulosus  (Br.)  vol  anfeehtung  (iio), 
prekeleu  (i32). 

Sti-,  si-  (1)  -mulus  hd.  gart  (1,  65, 
100,  126,  Sum.).  g.-  t  stupfF-eysen,  gai-ch 
(74).  st.-rut  (126),  -gerte  t  stupflfel-rute 
(Das.).  ruot  (91).  stupffung  (75).  gert 
(65  var.).  hachel  {instr.  cum  quo  purga= 
tur  linuni  4).  heckhel  (20).  hekel  (11). 
ekel  (99).  he-  i  stv-chel  (18).  stickel  t 
pfriem  (6).  stichil  (9).  Stachel  (17).  stich 
(8,  49).  Stiche  (10).  schoß  i  bigkel  (21). 
hd.  bri-,  pri-  (1,  74) ,  nd.  pre-  (11 ,  22), 
bre-  (23)  -ekel.  hd.  prekel,  prele  (20). 
prekele  (22^).  menel  (lOo,  Sm.  2,  59i). 
kickel  (12.  cf.  stiria.  tentigo  gygel  &c. 
Sin.  2,  25??).  sporspross  (93).  hd.  an= 
fecht-,  peynig-  o.  raytz-  (74)  -unge. 

*Stimum   {cf.  stima)  segelbret  (20). 

*Stina   V.  Stiua.  Stiria. 

*Stin-  17.   Stivi-arius. 

*Stingehiis  r.  Stratus. 
Stingwere  leschen  (20). 

Stipa,  t  st\ipa  (74)  {i.  seopa  Br.,  Gl. 

m.,  eopa  Gl.  in.,  parua  arhor ;  .siatiia  in 
qua  für  es  Ufjantur  qui  abscoTidunt  bursats 
76.  cf.  stipula)  hd.  nd.  sto-,  hd.  stn-, 
sta-  (21)  -ppel.  hd.  ein  spende  {parva 
arbor  66  &c.,  elemosyna  4,  75),  spend 
{p.  a.  134,  ei.  76),  spynde  (i32),  spenne 
(iio),  spen,  penne  (13).  branger  (75). 
pranger,  staupp,  .stepffel  (74). 

Stipa-,  seepha-  t  stipho-  (74) 
-dium  ( cf.  stibes )  i.  scacarium  t 
genus  mena^  quasi  Stipendium  (ßr.).  loeß 
(20).  lose  (19).  en  lodze  (11).  een  loeds 
(107).  Cf.  loodse,  loetse,  logie  logea, 
casa  sim.  (Kii.).  tyle  {i.  tabula),  tysche, 
tafel  (74).  schaickspel  (147). 

*Stipanum    (cf.   stifanum  &c.)  lone 
(17). 

Stipare  {i.  radicare,  firmare  t  stirv 
pes  aufferre  76)  hd.  nd.  vuder-seczen. 
-satten,  -s.  t  vmb  fangen  mit  stecken 
(110).  onder-s.  t  ombe-f.  mit  staken 
(i32).  stopffen  (75).  ver-st.  (110,  Ki^.), 
-stoppen  ( 132  ) ,  -schöpfen  ( 126  ,  Ki*.). 
be-schirmen  (110),  -schermen  (122).  be= 
stecken  t  zieren  (^8  sim.).  cyren  t  om- 
ryughen  t  -befangen  (132).  stechen  (77). 
be-st.  (*'.  Omare  12),  -sticken  {i.  fulcire 
10).  sticken;  graffen;  vesten  (20).  schig= 
ken  (23).  stocken  (si). 

Stiparium  (/.  scaeearium  Gl.  m., 
pretiiun  quod  dntur  pugili  ctc  7G,  Voce,  ex 
quo,  Gemmae ;  cf.  stipad-,  scipad-,  sipar- 
ium)  kenipfferslon  (74).  schaffzabelbret 
(20). 

Stiparius  v.  Stiptieus. 

*Stipas,    (j.   -itis    {arbor  qd.  t    spissi^ 
tudo  arbor is  ;  cf.  sti-bes,  -pes)  stam  (7ß). 

Stipat-or,  -o  (76)(<!.  satelles,  assecla 
125,  custos  76)    stopffer  (75).  ritter  (110, 

DiEFKNBACH     ÜLOSSARIUM. 


STI 

132).  fuß-  (125),   guardy-   (135)    -knecht. 
wingartman  (zO). 

*Stipatura  stickunge  {pr.  vinearum  l 

arborum  20). 

*Stipendiare  solden  (75). 
Stipend-iarius,  -arius  (76,  93,  147) 
hd.  nd.  so-,  tzoe-  yiii) ,  hd.  su-ldener. 
die  tzoldye  geeft  (147).  hd.  nd.  pro-, 
nd.  bro-uender.  prouener  (5).  prondener 
(21).  pfrender  (76).  vt  rider  (22^). 

Stipendium  hd.  nd.  solt,  soldy  l 
proeuen  (132) ,  tzol-t  i  -dey  (i47).  hd. 
sold,  sult  ?  soldeners  loen(20);  solt  des 
fechtens,  der  reise  vnd  des  kriegs  (75); 
lone,  Ion,  pfrunde,  pfrund,  prunde  (8), 
phrune  (133,  102).  pfriendfG8),  pron  (21). 
nd.  pro-fende  (23),  -uene  (22).  reißgeld 
(Das.1.  heristiura  sim.  (Gf.). 

Stipes  (/.  hastile  Gf.,  stips  75,  trun^ 
cus  aiboris,  baculus,  columna,  victus  qui 
datur  paiqieribus)  hd.  nd.  stam  (am  holz 
75),  stock,  zwigel  (43).  schit  (93).  scheit 
(75).  schitt  {t)  Stift  (6).  scunstecke  (100. 
sc  =  z).  selp-  t  sel-poum  (Gf.).  metaph. 
ein  duppel  (Das.). 

*Stipi-cium,  -cius  (23,  74),  -scium 
(11)  (/.  strumulus)  hd.  nd.  stock-,  stog- 
(23)  -visch.  witliiig  i23). 

*Stipicus  V.  Stiptieus. 

*Stipifera  prantreyt  (74). 

*Stipio  V.  Seipio. 

*Stipis  \i.  patibulum)  stultecko  (Gf. 

6,    629). 

*Stipium  [;i.  in  quo  stat  ventilogium 
76)  V.  Stibium. 

*Stipius  (aus  stirpius  X  stips,  cf. 
stiptieus)  wurtzel-ecliter,  -iger  (74). 

*Stiprates  sunt  vestes  inagne  et  or- 
nate  (7g). 

Stips  {i.  stipula  75.  obulus,  o.  dimi= 
dius  76,  mendicitas,  elemosyna,  pondtis ; 
cf.  as^  sccci  t  ort  (93).  hd.  nd.  (23) 
scherff  t  stock,  hd.  steche  (Sum.),  schirff 
l  Stack  (21),  scharb  (6).  he-  (20),  ha- 
(106)  -llinck.  loet  o.  heller  (76).  bisanct^ 

stoc   (86).    spende   (8,   9).   bawm   t  ge= 
wichte  (9).  soldt,  reißgelt  (88). 

Stipter-ia,  -ea  ( Gl.  m. )  ( i.  alumen 
scissum  Gl.  111.  cf.  stibium)   beiza  (i3i). 

Stipt-,  stypt-  (Ki.,  Das.),  stirpt-  (17), 
stip-  (68,  132)  -icus,  -icium  (3),  sti-  t 
stu-parius  (Gl.  m.)  {i.  adstnngens,  aus 
OTUTiTixoi;)  hd.  nd.  worge-,  wurtz-  (74. 
><  stipius)  -lieh,  -lick  (5^),  -lig  (2), 
-licht  (133,  152),  hd.  -lichtig.  hd.  worch- 
(21),  würg-,  würg-  (3)  -elicht ;  wor  gc= 
ling  (Sic  1),  wurgeli-g  (134),  -ctig  (10); 
wargelet  l  gerumpfen  ander  stirne  (6). 
wellich  i  rupen  (sie  (18).  rumpeln  (5, 
21).  rynipf-en  (67,  134),  -ent  (110),  rim= 
phen  (66  &c.),  rumpffen  (68),  rimpen  (132), 
daz  r.  (,17),  spor  ( 16)  in  dem  munde, 
monde  (17,  I33),  mon  (21).  rumpich  (23). 
r.  in  demme  halse  (22).  verschoppig 
(Das.).  smaecke  (=  sapor?  132).  viizei= 
tigs  obß  (74).  slee  (147). 

Stipula  (i.  stips  t  surus  75)  hd. 
nd.  cleyn  baiim;  Stoppel,  stupf-  (65, 
77,  110),  stopf-  (67),  stuff-  (49),  stoph- 
(152),  stopp-  (17,  132,  133)  -ein,  -elen. 
stuphellen  (3).  stup  (16).  hd.  stup-ffel 
(64,  74,  75),  -pel,  -pen    (65).   stöpfcl   (4). 

I  sthoffil    ( 8 ).    stamme   i    stumpff   (  75  ). 

I  stumph  halem  (2).  st.  am  halm  (1).  ple= 


kSTI 


553 


ter  an  den  h.  (91).  pletir  {pl.  Gf.).  sten= 
gel  der  trucht  ( 133  Mrg. ).  korn-st.  (  75 
Mrg.).  sprvge  (sp^gc,  nicht  spurge  Sum. 
IV).  pawmlein ;  weisch  (74). 

Stipulare  hd-  ge-,  g-loben.  fregin  l 
bezugin  (8).  frogen  i  bezewgen  (9). 
stoppeln  (5^). 

Stipulari  stupffen  by  glauben  (88, 
iio).  vast  machen  l  belouen  (132).  vesten  ; 
virsichern;  stvppen  (20).  hd.  wortz-, 
wurtz-,  nd.  wort-elen.  fragen  (74). 

*Stipularius  (>j?-o  quistulis)  wachtel 
hunt  (75). 

Stipulata  manus  gelobte  hant  (75). 

Stipulatio  verheissung  als  da  einer 
stupfft  by  glauben  (110).  bestet-  t  mit= 
gelob-  (9),  frag-  (20)  -unge.  vrag-  ? 
verseker-?omuest-inge  (132).  mede  globe 
(8).  gelouede  (20).  glaubniiß  (9i).  ge- 
lubnyß,  var.  gelybnuß  (64). 

Stipulator  gelober  (110).  mit-g.  (9). 
mcdeglober  l  schiff  stopper  (8).  belouer 
(132).  verheisser  (64,  68). 

*Stipulus  adj.  starck,  vast  (147). 
Stipus   betler  (68,   74,    110).  bedeler 
(132).  spend-bieter  0.  -nemer  (75).  helb= 
ling  0.  gewicht  (74.  cf.  stips). 

*Stiphana  [cf.  stiua)    eyn  rade  an 
eym  pluge  (17). 

*Stipharium  (cf.  stifanum  &e.)  solt 
t  Ion  (9). 

*Stiphodium  v.  Stipadiuni. 

*Stiracius  v.  Populeus. 

*Stirax  r.  Storax.  Populus. 

*Stirellum  {•.  Spirillum. 
Sti-,  sei-  (100  1,  sur-  (76),  isau-,  ti- 
qq.  i.)  -ria,  sti-gera  (10),  -na  i  -IIa 
(120)  {i.  gutta  120,  q.  gelata.  sti-  l  sto- 
rax,  terra;  st.  i  tiria  /.  glacies  in  tecto 
pendens  t  pr.  n.  virginis  76)  iss-a  (Gf.), 
-illa  (120),  -el  (93).  ihs-illa  t  -ille  (Gf.), 
-eile  (121).  izhacheln  (100).  eyn  yß 
kachel  (17).  eyn  ystapp  k.  (23).  kechel 
(132).  kekel  (107).  kikele  (108).  7il.  ijs- 
kekele.  -droppe,  tuckele  (iie).  kickel 
20.  cf.  stipa).  hichcla  (Sum.).  ichel  von 
yse  (Ob.).  yochele  (12).  jokel  (109).  dro= 
pel  (107,  109,  132).  eyii  tropff  (alph. 
stilla  134).  yn.szagpf  {sie  76).  j'ß-zapf 
(110),  -chzapp  (10).  zapft'  0.  gefrorner 
scholl  (64).  kcngel  (116).  rotz-k.  (i26). 
steyr-  (9),  dy  steyer-  (3).  steyher-  (4), 
stier-  (8)  -raarck.  switzerlant  (10,  12). 
Stir-  V.  Still-ieidium. 
Stiri-cus,  -lis  v.  -tus. 
Sti-  V.  Spi-rillum. 

*Stirio  V.  Sturio. 

*Stiriosus  vol  yßzapffen  (110),  keke= 
len  (132),  kegelen  (68).  kickeletht  (20). 

*Stiri-tus,  -cus  l  -lis  (a  stiria  Br.)  i. 
sterilis,  artesus  onvruehtber  (147). 

*Stirna  v.  Stiua. 

*Stirosis  icf.   astirus)   hertsynigkeit 
(74). 

Stirpare  stocken  (5^,  17).  vß-ziegen 
(10),  -eigen  (13).  wu-  (9),  wo-  (8)  -rzeln. 

*Stirpe  V.  Stripa. 

Stirp-eus,   -ius,   -eticus  (74)   hd. 

wurtzc-,   wortze-,   nd.    wurte-lich,   hd. 

-licht,  worcles  (18).  von  der  wurtzel  vff 

i  gruntlich  (iio).  van  der  wortzel  (132). 

*Stirpex  dhorn  (Gf.). 

70 


551 


STD 


STR 


STR 


Stirpitus  {(•/.  stripetUB)  giuntlichoii 
luil  tlcn  wiirtzi'lcn  (no).  tzo  groiulf  mit 
den   wortzcK'ii  (I3i). 

Stirps  //'/.  »«</.  staiii  .dos  gfscliU'clits 
75  .  h(l.  wurizi'l,  ge-sloclit  .</;«.,  slocligt 
(l(t),  -slotlite  (-JOV  stok  (d.  Of.).  Strauch 
(9j.  stog  o.  stnmg  (8).  wurtz  des  goweclis 
(w.-g.  7A")  o.  di'S  st«ms  (75).  msc.  stainin 
I.  friinrtu';  fem.  l.  proffenies  (74). 

*Stir-  f.  Sti-pticus. 

*Stiru8  /.  cnelsns  (76). 

*Sti-  r.  Si-starcia. 
Sti-ua,  f  -la  (^l.^5),  {(jew.,  bes.  in  den 
M.-s.  mog.i  -na,  -ma  (</.  r. ),  -rna  (Ü), 
sciva  i»»)  ^/.  stutula  H7;  cf.  bviris,, 
erpica)  riostra;  riest-er,  -a;  rüst  &c. 
(.■>ui.  :>,  i45l  riest...  f  ainsez  (loi).  ristor"; 
putirvaz:  stila  tvdecynke  (155).  reyttn 
(t>m.  3,  164).  ri'wttol.."  (1).  ruth  (2).  hd. 
startz  V74).  .«tortz.  plooh-st.  (132). 
jdiig.'-  ^74l.  pHug-st.  (110.  löö),  -swanz 
(2,  74).  ploichstaVts  eynde  (i47).  die 
geitze  (128,  Das.,  Ki».).  gaitz  (64),  haiidt= 
hab  (68)  an  einem  pflüg-  wanne  (125). 
kern-  (11),  iern-  («c*  98)  -staf. 

*Stiualis  r.  Crepida. 
Stiuaria  iitlughalteriu  (64). 
Stiu-,  stin-   (65  var.)  -arius  pflug- 
haltt-r   (64 i.   -lieber  (65,  iio). 

Stix  hd.  dye  nd.  de  helle,  h.-haz 
(100.  -sazV  c/.  stigulus.  hinielsatz  Gf.  6, 
304).  fiiegel  iii/ei-ruif  i'AX  cf.  i.  palus  inf. 

110   &c.  I." 

Stlopus  V.  Sclopus. 
Stoax  [i.  ruina  Br.)  wage  (9). 
*StofiFa  (<iHf?er.<  gi.  m.)  v.  StaflFa. 
*Stofiis  ^.s^  tophus,  anders  Gl.  m.i  evu 
droff  steyn  (23). 

Stoyei  sunt  ma;/istri  die  ein  himmeU 
treihtig  leben  fürten   vnd  abgesihideu 

1.     60  1. 

Stola  ein  wipplich  (6),  längs  (93), 
langwißline  schinbar  (65)  kleid.'rucklin 
(6i."stol-a  (5'»),  -e  (9).  stol,  iunckfraw^ 
schafft  i  camisia  mulie)~um  (n).  stoyl 
(19\  ?roel  iir».  sthuole  ■20'. 
*Stolapendia  v.  Scolopendria. 

Stolia  kd.  sendunge.  nd.  zeiudiuge 
(11). 

'^Stolidare  irren,  rasen,  duasten,  doren 
(20'.  fhvason  (11). 

Stolide  dorlieh  (20). 

Stoliditas  hd.  dum-,  tum-  (9),  dol- 
(651.  duel-  20),  doer-  (11)  -heit.  hoffart 
(20). 

StoUdus  hd.  torig  (1),  doretht  (20), 
tump  (loo),  tum  (9),  dum.  dul  (20,  99). 

Stol-o,  -on  (/.  tubera  147 .  truneus 
20  i  boemstam  (11  1.  boems  wortel  of 
stump:  sprute  van  en  boem  (147).  bo= 
bistbanem  r20). 

*Stolopend-a,  -ia,  -ria  r.  Scolopen= 
dria. 

Stolus  der  scheep  veelheit  off  ver^ 
gadcrynghe  (147). 

^  *St6ma  {i.  OS  110.  Br..  locu.^  duelH  3, 
4,  66  &c..  74.  76,  t  instriictio,  sed  I.  decl. 
mensura  t  fallaeia  [vallacia]  l  cu- 
piditas  76.  cf.  stopa;  gen.  tis,  sed  e 
significat  aliud  75 1  kampfstat  (74).sehran= 
cken  dar  in  zwene  kempffen  (75).  ein 
ci-  (3).  czy-  4)  -ndel.  «»•<  zingel  X  zi- 
i  si-nder  stomoma  (Ki.)V  winschaff  {g. 
-e  76). 

Stomacula  f.  extum  interius  Br.)  in^ 
geweid  ;68i. 


Stomachari  hd.  zu-,    zi-  (76),   erzu- 

(881,  SCO-  (loo).  iid.  to-nien.  zorren  (18). 
czorn  i21).  zornig  werden  (iio  #m.).  ein 
viTtrieß  han  o  \  nwillcii  ab  einem  ding 
(88).  drunckeii  (20).  brummen,  gro-', 
varr.  gru-,  grü-llen,  gr.  im  zorn  vnd  im 
vnmut     7.".  I. 

*Stom-achatio ,  -ocha  («.  m-ßatio  l 
-saniii  7(ii  vii.-^ynnicheit  (23). 

Stoiuachosus  zornig  (110).  tzorni- 
cheit  (132).  vol  zornheit  (68). 

Sto-,  scho-  (93j  -machus  hd.  nd. 
inage.  maege  (132).  hd.  maghe  (19), 
maag  es),  mag.  magen  ^13,  4).  kröpf 
an  den  vögeln  (75).  vnwirßiieit  (74). 

Stomaticus  :  stomachus  Hr.,  Stoma 
Ki. I  sicili  in  dem  niageu  (110  &«.). 

*Stomocha  v.  Stomachatio. 
Stopa.,  /  stupa  (Fr.)  i.  mensura  viui 
t  fallaeia  f  cupiditas  66  &c.  cf.  Stoma) 
be-triegung.  -girligkeit  (74).  ein  stauff 
0.  gelt  (110),  .stouff  i  geelt  (68),  stoep  l 
gelte  (132).  stu-  (74),  sto-  (77),  stu-  (Fr.) 
-biehen.  ein  maß  weins  ( 74  ).  stubichin 
(9).  weyu-maß  (74),  -maz  (9).  wyn  maß 
(8).  stovekeu,  ys  ein  mate  to  be're  {22^. 
cf.  Fr.  2,    350). 

*Stoppa  vc/.  stu-ba,   -ppa)  werg  (8). 

*Stora  (anders  Gl.  m.    v.  Sturio. 

^Storax  1/.  ructa  &c. )  der  kelen 
uederste  deyl  (147). 

Sto-,  l  sti-  175a),  cid-  (75bc>i)  -rax, 
-rith  ,9),  -raee  i^.Sum.  n)  hd.  kutten-, 
kuten-  (75),  wirauh-  (Gf.)  -bäum,  tropff 
von  dem  b.  (75).  mies  (102).  turbisce 
(Sum.;.  hartz  ^^17.  74).  flinß  (20).  storn 
(Gf.j.  ungesoten  suebel  (Sum.  vi).  kupf= 
ferrauch  (9.  74)  ein  pawm  in  arabia  (74 1, 
herba  ^9).  scorith  i.  sulpltur  (i24;.  stirax 
i.  gutta  arboris  l  ipsa  arbor  sc.  populus 
(76);  genus  aromatis  (110  &c. ).  tropft' 
eins  pawms  (74). 

*Storcida  1  cf.  -dium  xctiiTr'.aijio?  gi. 
ni.),  semellarius  mau  die  wijt^ch  ind 
onmenlick  is  (147). 

*Stor-cliuin,  -dion  v.  Scordium. 

Storea  matzen  t  sergeu  (i26,  Das.j. 
*Storea  czunder  (5i>.  X  scoria  siuter 
sim.). 

Storio  V.  Sturio. 

*Storiographuskatatrahhascripo(Gf.). 

*Storith  V.  Storax. 

*Stornus  c.  Sturnus. 

*Stox,  _(/.  eis  {piscis)  sty-  (19).  ste- 
(11)  -chelinck. 

*Strab-anare,  -are  (11).  -ulare  (76) 
schtlle  .sihen  (2(M.  schcelzieu  (11). 

*Strabatum  \^aus  Stratum  X  graba.= 
tumi  V.  Lectus. 

*Strabeus     v.     Strabo.     Scarabeus. 
I  Crabro. 

I  Strab-o,  -us,  t  -eus  (75),  scrabo  (8), 
stragus  1 136)  (/.  luscus,  lincus  Gf.)  hd. 
,  vber-sichtig,  -siechtig  i,2l).  nd.  ouer  sich= 
tich.  schil-here  (100),  -her  (91),  -eher  (9, 
Gf.),  -ender  (75),  -ehender  sim.  (Gf.),  -hend 
(es),  -enbogg  (126).  schieler  (  133  Mrg.  . 
sili  (104).  scelaher  sim.  (Gf.).  kelaber 
(Ml),  schel-ch  (110),  -er  (8),  -äuge  sim. 
1  (Gf.  -.  schel  (8,  20,  93).  nd.  scele  (Gf.). 

*Strabo  v.  Crabro. 

■^Strabositas  schelheit  (20). 

*Strab-uIare  v.  -anare. 

*Strabus  v.  Strabo.  Scarabeus.  Cra= 
bro. 


,      *Straculum  r.  Stragulum. 

*Stracia  yst.  stratia)  ritterscap  (U7). 
,      *Stractes  ritter  M47). 
[      *Stracho8  »■.  Stratus. 

Strag-es,  l  -ies  (76  1  hd.  tod-,  dot-, 
doit  .-^lag  .sim.,  tofd-  (3).  tot-  (4)  -slack. 
nd.  dot  slach.  nidfr-slag(l),  -schlag  (75), 
-läge  (10,  12),  -lag  (133  Mrg).  slachtunge 
(9),  -unghe  (19),  -iiige  (11).  scldachtunge 
(5b).  slagtigen  (.")).  slaste  ( 100  ).  tot  (9). 
dot  (8).  j.lag  (46). 

*Stragieendi  -  um .  -a  (74,  Mss.  moi:. ) 
hd.  mort-brant,  -praiult  (74). 

Stragilis  ( i.  miles  Br.  &c. )  ein  ritter 
1110  Äcc.,  147).  lotir  yi)  der  r.  vorste  {i. 
strat-ilates  i  ocles  9). 

Stragula  eyn  strif-e  (20),  -ille  (104), 
-echtycklcid  (19)  eyn  trifeldikeyt  l 
.scheppeler  17).  gestreifttuoeh,  var.  ge= 
streuff  tucii  (64).  strippclic  laken  (11). 
ein  Schon  cleid  (iioi,  schoen  cleyt  1 132). 
eyn  saerts  (107,  132).  manicher  varb  9), 
manchir  fare  (8)  gewant.  uehe  mantil 
(104).   gemu-,  var.  gemo-siert  tuch  (75). 

Stragulare  vff  manger  1 110'').  m.-ley 
(iiii*'  band  weben,  onderweuen  mennich= 
syns  off  ley  (132).    wandeln,    strej'ffeln 

(74). 

*Stragularis  strifetht  (20). 

Stragulatus  ge-strifft  (110),  -stryflet 
(68),  -strijpt  (132),  -musiert,  var.  -mo- 
siert  (75).  mit  stryffen  (110),  strijpen 
/132)  gecleit. 

Stra- ,  stran-  ( 2  1  -gulum ,  -eulum 
i67i,  -gulea  (69,  70.  134),*-gulia  (66)  (i. 
ciclas )  eyn  dri- hd.  -feldich,  -feltig  (11  o&c), 
-fellieh  (18),  -fachtdick  (8),  nd.  -uolt 
cleit,  tuch  (110),  duch  (81.  ejTi  ge-strickt 
(iio),  -strijpt  I  132)  cleit.  strifot  tuoch 
(93).  strifeiicht  duche  (133).  kleit  daz 
da  .stritfetht  ist  (20).  dryeueldich  doech 
(132).  dryueltigs  kleit  l  pancklach  (75). 
drifeltikeit  (67).  triualtikait  (76).  gepildet 
tuch  (1,  2  sim.  cf.  v.  ciclas).  eyn  deck- 
in (110  sim.),  -peth  (iii\  deck  ob  einem 
bett ,  deppich ,  mantel  ( 88 ).  eyn  gereyt 
zu  einem  pferd  ( 68 ).  eyn  peer  lenge 
reyde  (i32).  ein  perlin  gereyde  (110). 
fech  (i.  varium  6.  i.  q.  stragulon  76). 
strosack  (75). 

^Stragulum,   ypodromus,    equista= 
cium  pert  stall  (147). 
*Stragus  r.  Strabus. 
*Strali-cates,  -tates  r.  Stratilates. 

*Strain-a  [g.  -e),  t  -en  f  -entum  (11) 
fuyß-  (19),  voet-  (11)  -schcmel. 
*Strama  (cf.  prc.)  v.  Struma. 

Stramen  hd.  nd.  stro.  hd.  stro-e,  -we, 
-uw  i68):  straw  (76,  una). 

Strame-ntum,  -tum  [i.  insellatura 
76.  cf.  stra-ma,  -tum,  -torium.  sub= 
sellium.  pauellus.  )  hd.  ud.  strosack, 
sadel  küssen,  hd.  satel-k.,  -küssen  (1), 
-küsse  (134),  -pulst  (16),  -tasche  (4),  -deck 
(6).  strewin(e5Mi9i).  streuwe(75).  strouw= 
sei  (147).  beth  strohe  (16).  bet  strouw; 
'  balster  (76). 

*Stram-eus  (75),  -ineus  stro-en  (75), 
-hen  (147  1,  -yn  (9)  stro  wen  (Das.). 

*Stram-onia,  -monia,  -onium  spino= 
sum  stech-  f  rauch-äpffel  (i43). 

*Straneus  [i.  pretor,  anders  Gl.  m.) 
richter  ii47). 


STll 


8  TR 


STR 


555 


*Strang-iria,  -uirea,  -winea  &c.  v. 
-uria. 

Strangula  (st.  stragulum  Gl.  m.) 
strick  0.  Strang  (no).  stroppe  (i32). 

*Strangula-men,  -tio  hd.nd.  wu-,  wo-, 
erwo-  (b),  dcrwu-  (9,  4)  -rgunge,  -rginge. 
Strangulare  (/.  varlare  60  ■  &c.  X 
stragulare)  hd.  nd.  wu-,  wo-,  wi-  (76,  88), 
erwu-  (9),  erwo-  (8)  -rgen.  hencken  (64). 
erh.  (133  Mrg.),  -stecken  (88),  -stercken 

(64). 

Strangulator  worger  (20;. 

Strangulatus  gewurgit  (20). 
*Stranguluin  (/.  patibulum,  l  pax- 
illus  74;  stragulum  2,  ci.  m.)   hd.  nd. 
galge.  hd.  galg. 

Strang-uria,  -uiria,  -uirea,  -uirrea, 
-iria,  -w^irria,  oft  -w^inea,  -uinea,  -umea 
(,i52),srangwirea(  93),  stringu-jStringui- 
(68),  stringi-,  stangui-  (74),  stanguina- 
hsi)  -ria,  stringinia  (Gl.  m.)  /id.  nd. 
(97)  dye  kalde  seych,  dy  k.  seiche  (4). 
daz  k.  siechte  (18).  der  k.  pyß  (i32).  k. 
pisse  (20).  der  k.  p.  (12).  'de  k.  (22), 
caelde  (11)  p.  koldespise  {sie  23).  hd. 
der,  selten  die  kalt  seich;  kalter  s.  (67); 
gail-  t  gel-s.  (74),  der  kalte  s.  (i33). 
pinckel  (114).  harn-,  härm-  (74,  in), 
Iiarem-  i  ram-  (1)  -sträng  (7?i.  ii4),-strenge 
(Das,  Ki.),  -winde  (/.4,  74,  Das.,  Ki.),  -winden 
(1,  7.")),  -wind  (83,  91,  in),  -windel  (6). 
getwanc  (i3i).  lidsucht  (74). 

Strapa  {l.porta  tabulati  Gl.  m.)  pandt 
das  zwu  wende  pindet  (74). 
*Strape-des,  -s  (Gl.  m.)  stegraiif  (91). 
*Strapedium  (c/.  sq.)  v.  Tapetum. 

Strapo-  (3,  4,  Gl.  m.),  strupo-  (49), 
geio.  stropo-,  strope-  (23,  46)  -dium, 
stratipolita  (74\  strapolit-a  (4,  74,  7.i,  7C), 
-US  (3,  4),  -anus  (8,  9)  (cf.  strapont-a, 
-inus  Gl.  m.)  hd.  nd.  stro-,  stru-  (4), 
strouw-  (76),  strow-  (46),  strohe-  (17), 
strob-  (2y,  strab-  (1)  -sack,  hd.  -sacke, 
-sackh  (1),  -sakch  (2),  -sag  (8). 

Strata  (cf.  vieus;  hd.  straß,  Strasse, 
etraeße  (20),  straes  (132),  stray-ße(i33), 
-ß;  straus  (so),  stroß  (17).  nd.  strate, 
straite  (147).  straat  (C8).  gemeyne  stroß 
(9).  gemeyn  straß  (8).  menewech  (8I). 

Strata  sedes  be-deckter,  -raiter  stull 
mit  duche-rn,  var.  -r  (o.-)). 

*Strataria  seescheep;  die  wech  dair 
die  scheepluyde  nae  varen  in  den  meere 
of  nae  den  hymmel  (147). 

*Stratarius    satler    (91,    in).    zaum= 
macher  (91). 
*Strategium  steyn-phat  (8\  -vber  (9). 

Strates  (i.  pretor  Br.  &c.)  ein  vogt 
(110),  vaygt  (,132). 

Stratil-ates,  t  -atores  (75),  -ätes  (8), 
-ites  {geio  in  den  Mss.  mog.),  -a  (76),  -atex 
(74,  untersch.  von  -ates  66  &c.),  strali- 
cates,  -tates  ii.  stra-tocles  l  -gilis  <j. 
V.  9,  dux  militum  l  militie  Br.  &c.  t. 
rittersknechten  182;  X  strata  -|-  latro) 
hd.  ein  Strassen-,  straß-rauber,  -reuber; 
Strauß  rauber  ( 7.5^,  76 ),  stroß-reuber 
(4),  -rober  (6);  strayß  reuber  (133).  ein 
straissen-  (i32),straten-(23)-roHer.  morder 
(23).  struder  (5^).  haubtmann  (133  Mrg.). 
der  ritter  vorste  (9),  fnrste  (8),  gelaiter 
0.  hcrtzog  (74). 
*Stratipolita  v.  Strapodium. 
Strator  {i.  sellator  20,  pl.  compositum 
res  laguncularum  Br.  &c.,  lanuculorum) 


lanc/ob.  marpahis  (Gf.  2,  844).  sat-  (9), 
sud-  (20)  -eler.  seddelere  (100).  bette- 
(20),  leger-  (9),  legil-  (8)  -mecher.  stall= 
knecht    ( 133    Mrg.).    meerscheepsmeker 

(147). 

Stra-torium,  l  -mentum  (8,  9)  pett- 
(74),  bette-gewant  (,8,  9,  74),  -stro  (8). 
satil  (9).  s.-boge  (8).  stuollachan  sim.  (Gf.). 
badelachen  (20).  ko-  (7),  go-  (6)  -Iter. 
stall  (68).  vieh-  (i47),  viech- (110^),  vich- 
(74,  110''),  beesten-  (^132,  nij  -stall.  vye= 
stal  (147).  slaffkaraer  (74). 
*Stratos  V.  Stratus. 

Stratu-m,  -s  hd.  bette,  bi'tt,  bott 
(134),  strey  uiot"),  strew  (iio^). 

Stratum  {cf.  prc.)  strat  (93).  streuwe 
(7.')).  sträuwe  t  geliger  (i26).  becdde (11). 

Stratus  ((/.  -i  t  -us  65)  bet;  leger; 
das  gcliger  (65).  ptc.  v'straut  i7). 

*Stra-tus,  -tos,  -thos  (110'*),  -chos 
(110^,   132)   {gr.  i.   exercitus  lat.)  armee 

(133    Mrg.    sec.    17  V). 

*Stratus,  stingehus  (85)  rival  U7, 
85.  herbaf). 

""Streg-a,  -ua  (,gi.  m.)  stegereif  (Gf.). 

*Stremmuto  {st.  stemmato)  edel 
machen  (17). 

•Stren-a,  -ula  streene  heimeps  of 
vlasses  (147). 

Stren-a,  i  -na  (76),  stren-,  varr. 
stern-a  i  -ales  t  -ia  (75),  t  scena  [q. 
V.  74)  haut-  hd.  -gifi't,  -kauffe,  -kauflf,  nd. 
-giffte  (81),  -gichte  (11).  newe-jar  (9), 
-ßiare  (74). 

Strenalis  handgiä'tpfennig  (74). 

Strenare  hant-  hd.  -gifft  geben,  nd. 
-gichte  gcueii. 

*Strenicus  (</.  sq.,  strena)  streuen 
ghericli  (147). 

Strenicus  gaben-,  gauen-(i32j  -gynch 
(,110,  132),  -begyrig  (68;. 

^Strenn-a,  -uitas  v.  Stren-a,  -uitas, 
-uus. 

■■•Stre-,  stro-  (74)  -nosus  haiultgiti't- 
geber  0.  -nemer  (74).milter  (<".  largus{ii) 

Strenua    {st.    strena    Gl.    m. )   hant 
grifi-  (7). 
*Strenuare  hant  griffen  (7).  edeln(8, 9). 

Strenue  fromelich  (20). 

Stre-,  stren-  (75,  147)  -nuitas  edel- 
(8),  gestreng-  (4)  -lieit.  torstickeit  (9). 
haftiukeit  (75).  strengicheit  in  doeghen 
(147).  handueste  (126,  Das.). 

*Strenula  handtgifl'tlein,  newiare  (74). 

*Strenula  r.  Strena. 
Stre-,  stren-  (1,  75,  147)  -nuis  (/. 
qui  libenter  faeit  strenam  i.  largas  Br. 
&c.)  hd.  nd.  strenge,  strengh  mit  maten 
(i47j.  hd.  gestrenge  (17, 4),  streunig  (21) ; 
zuch-,  czeg-  (17),  zieh-  ((j),  sich-  (7), 
haf-  (75),  dors-  (8),  twyngech-  {b^)  -tig. 
nd.  tuchtich.  torstick  (9).  weidlich  (114). 
band-fest^  -lieh  (Das.  &c.).  dapffer  (126). 
dogent-lich  (17),  -sam  (8).  fromme  t  bie= 
derbe  (20).  rustlich  t  'schati'bar  (125). 
mylt  (68).  edel  (8). 

Strep-a,  -e  (Gf.),  -ia  (152,  Br.,  Gl.  m.), 
-atum  {i.  seansile,  cauda  serpentis  Br. 
&c.  cf.  stre-ba  gi.  m.,  -ga,  striparium, 
strapedes  &c.)  hd.  nd.  stege-,  hd.  steg-, 
styge-  (18),  steige-  (3),  steger-  (49),  nd. 
steyge-  t  strenghe-  (132)  hd.  -reiff,  nd. 
-rep.  Stege  reuff  (l(j,  17).  stegrafift  (7). 
stagreff  (6).  steyreyp   (97).   ster-raf  (8), 


-roff  (12),  -roffe  (13),  -off^  -ff  (18),  -auff 
(21). 

*Strepare  {i.  exstvpare  Gl.  m.)  bul= 
dem  (51",  22^).  stymen  ^  rurnpelen  (221^. 

*Strepatieus-  {cf.  strepere,  stripati= 
cus)  streifflich  (75). 

*Strepeo  is  ui  {untersch.  von  strepo  ' 
roeffen  l  geschrey  machen  (20). 

Strepere  (princ.  cumpedibusj  hd.  nd. 
bu-,  bo-Ideru,  ruschen.  hd.  boUe-n  (49), 
-rn  (10),  rauschen,  snattern  i  kuckeru 
(125),  rasen;  to-,  do-ben;  rußend  wOJeu 
(21),  rufien  (20),  ruweln  t  vngestumen 
(74),  streben  (20,  i.  insultare  74;  75)  mit 
den  fussen  (74);  strepalen  t  striplen  [i. 
iubilare  Gf.),  streiffen  {i.  insultare  l  pe^ 
dibus  tundereis),  rumpeln  (74,  i.  obstre= 
pere  75),  toben  mit  ge-r.  (75),  mit  fies= 
sen  r.  l  scherren  (76),  gumpen,  donen  i 
mit  den  fusen  scharren  (9),  domin  o. 
mit  fußin  scherren  (8).  krachen  (88). 
schwadern;  schlu- ^  schli-rppeu  (mit  den 
fußen) ;  tosen  (i26).braschlen  (i26).knast^ 
len  (88,  126).  nd.  do-,  da-uen;  doniien 
t  kloppen  i  stymen  (22''.  cf.  Goth.  wtb.  2, 
320).  strepunt  aues  alts.  cra  gent  {sie 
Hpt.  .5). 

Strep-ia  v.  -a,  -ida. 
*Strepi-da  (74),  -a  i.  cauda  serpentis 
(Br.,  Gl.  ra.).  slangen-swautz  (74),  -Start 

(147). 

*Strepidulae  museae  die  vmbfaren= 
den  mucken  (62). 
*Strepi-dus  v.  -tus. 
*Strepitosus  tlobende  (20). 
*Strepitudo  rumplung  (76).  gerumpel 

(75). 

Strep-itus, -idus  (65  var.),  -orhd.  nd. 
lud,  bulder-  unge,  -inge.  nd.  ruschinge.  hd. 
lut  (17),  (16),  bolder-,  voller-  (21),  dob-, 
tob-  ^raiß-  (7),  den-  (20 1,  streb-  (74),  rum= 
pel- (1) -unge  (mit  den  fußen  1,  74).  stripel- 
l  skrek-endi  (Gf.).  ge-runipel  (75),  -strappl 
(155,  Sm.  3,  688),  -schwader  (i26),  -tommil 
(8),  -tummel  iKi.),  -thon  (65),  -ruchte 
(20>,  -tüß  t  prachtigkeit  (Das.l.  sthurm^ 
nisse  (9).  vnruwe  (8).  vngest-um,  -iim, 
-im  (65  varr.). 

Stre-,  ster-  (88)  -psiceros  ri.  capvea 
t  placiteros   88,  oryx)   die  straubgaiß 

(V.    a.    1618).    gemß   (88). 

*Striarium  ( /.  rastrum ; :  striga)  rast= 
ral  (125). 

*Stribarium  {cf.  strip-,  striu-arium) 
stigercb  (Gl.  Mar.'). 

*Stribulum  {st.  tr.  ?)  morselin  (75)- 

*Stribum  v.  Strigum. 

*Strica  {anders  Gl.  m.)  r.  Stri-cta, 
-ta. 

*Stricius  {st.  strictus)  schmal  (76). 

*Stricola  v.  Strigula. 

*Stric-ta,  -a  (U7)  (/.  tuniea  20,  110 
&c. ;  anders  u.  v.  victis.  Gl.  m.)  recke 
(20).  rock  (74,  147). 

*Strictariuin  {i.  truncus  domus)  huß= 
stock  (75). 

*Strictezwuugen- (no^),  zwung-(iio'') 
-liehen,  eng-    (68),    enghe-   (i32),    hert-- 
(8,  9)  -lieh. 

Strictinnireuoa;  hirun  dinis  ( 1 2  3 ,  Gl.m. ). 
Strictio  engunge  (8,  9). 

*Strie-,  bissio.  strit-titudo  hd.  nd. 
smal-,eng-  (4),  strick-  (22)  -lieit.  engikeit 
(3).  tene  clappern  (23.  X  Stridor). 

70  * 


bb(\ 


STR 


8TR 


STR 


Stnctura  pidiuiiigintiä^iila  (  iti  ). 
/wiiigung  o.  oin  l'uiick  (68,  iio).  dwing= 
iiigf  /  vtinck  |,1S2).  vuiicke  (1(>  uyt  cu 
vuvr   ot"  nyt    t'ii  hi-ytt-ii   y^se^'ll    spryii 

glut    (^1I7\ 

Strictus  //rf.  sinale  /  oiigc  .vmi. ,  gc 
zwungi'ii  (110).  s.  li'iH"  cIaj)]H'ni  (215.  <•/". 
strictitudo).    stricti     pedes    siliniallu' 
Aili  i^es). 

Stryeh-  .s."»^,  strig-,  string-  ysi), 
stig-  i  ;• )  -num,  stri-gnos,  -gnus,  -ngnus 
(5>,  23),  -ngvus  (S^,  -ngius  (i;t),  -gium 
(fts^i  ?.  herba  salutaris  q.  c. ,  vua  lu 
pina ,  solaci'um  i>3)  iiahtscato  (Gf.  )• 
nac'lit-st  liatf  (iti,  -scliat  (Ttj),  -schade  (8, 
lit.  23.  74).  nachschatte  (93).  schatwurz 
(75).  raniisa-  (87).  ramcs-  vi<^i,  130,  Gf.) 
-(ira.  ranieyse  istignum  9). 

Stridant  ericohen  (i4i,  Gf.  4,  4t>i.  e 
St.    e?!. 

*Stridella  («'.   fo-,  so-nus)   gedoii  o. 
wicderlaut  \74). 

Stridens  nischend-e  (8),  -er  (9). 

Stridere  (/  frendere)  hd.  zeii-,  czene- 
(13).  zaiie-  (10).  tzau-  (12)  -clappern  t 
crisen  (13).  nd.  cris-elen  (i08  &c.),  -len 
(99),  -selcu  t  knorssen  (i32)  mit  den 
tzeenden  (132^  metten  tanden  (lOs). 
grutsehen  (88),  knorsen  o.  claffen  (iio), 
kmirfflen  (68)  mit  den  zenen.  zittern  (7). 
zend-z.  (1\  -chlapcren  (2).  zende  knar= 
ren  i  bißon  l  zusamen  slaheii  (20).  knarr= 
sehen  l  zus.-beyssen  (9).  gni.«-  (5,  23),  slc- 

(22)  -teru.  knersen  l  gniskern  mit  den 
tcneii  (109).  gris-granieu(75),  -graramen, 
-craraou,  -grimmon  stm.  (Gf.).  grissgram 
der  zend  (1».  kirren  (128,  Das.).  geireu 
(i28).  strid-o  schreien;  -eo  krachen, 
sausen,  rauschen,  dosen  (ss). 

Stridor  {i.  stngultus  f  hyatus  0^) 
cristerimm-od  i  -unc;  chris-  i  kris-crim= 
mon  (Gf.).  grisgram-ung  der  zeen  (6.5), 
-en  mit  den  zenden  (1).  gris-,  var.  griß- 
gram  der  zen  (75).  knyrsehung  mit  den 
ezenen  ( 4 ).  knersschuug  mit  den  tzen= 
den  (132).  zan-  (65,  68,  76,  110),  zen-  (65), 
czende-  (9)  -elaffung.  Iid.  dapper-,  klap= 
par-  (134),  klaffer-  (69^  -ung  der  czene 
sim.  czend  slaffund  (2).  zan -klappen 
(18).  -Klapperiiiig  (65  var.),  -elapphnug 
(7  sif.i.).  zen  klepprung  (46).  zeue  klap= 
pern  (8).  gnister-unge  (5),  -inge  (22),  -n 

(23)  der  zene.  tene.  gcwen  ^gyscheu  (.W. 
kirr-  t  rausch-ung  (Das.).  ruschen  ac  si 
ventus  fratifferet  arbores  (65). 

Stridulus    crysel  -    t  knersch  -  ende 
(no,  132  .  rauschig  t  kirrecht  (Das.). 
*Striffa  (c/.  striga)  v.  Crinacula. 
Strig-a,  -ia  (94i  (/.  vlbex  76,  fibex 
3,  4.  74.  '/.  stri-ma,  -o,  -X;  liechel   i^l7 
&c.).   ags.   h§gtis   (94,   136).   birck   (76). 
pirck,  .striem  (74).  strymme  (4).   strime 
(3).  striemel  (74). 
■^Strigalis  ((/.  strigilisi  seherrer  (1(5). 

Strigi-jStrigil-,  strigu-lare  schröpfen 
(1).  scbra-,  scra-  (23)  -flFen  (18),  -ppeu 
(74),  -pen  (22,  23,  hd.  Sm.  3,  518).  hd. 
scher-n,  -en,  -ren,  oft  t  strigeln,  stregelu 
(151)  dy  pfert,  die  jifard  (134).  schern 
als  dye  perde  (17).  dye  pherde  seh.  t 
streygeln  (133).  den  perden  kemmen  of 
scheren  (i32).  pferde  k.  (74).  rosskamen 
(147).  scharren  (6).  striegeln  (7).  strige= 
len  (110).  riven  (22*'). 

Strigi-,  strigu-  (iio)  -larius  strigler 


(1101.    hokz-,    holt-   (11)   -seger   (11,   19, 
68),  -saeger  (i32). 

Strigil-is,  -lis  2)  (</.  assarium) //fZ. 
eyn  ril)e-.  rib-,  reh-  (18,  ;(t,  133;,  rcib- 
-ysen,  -eysen  {iiistr.  coquine  t  imo  mnn^ 
dantnr  eqiii  1.  nd.  rep  ysen  (23),  rip 
yscrn  l  reyue  (22).  reyb- stein  (Ki».), 
-holtz  {in  balneo  111).  hd.  sce-  t  .se-rra 
(Gf.);  eyn  scher-e,  -re  (ö"*,  10),  -n  (21); 
scher  (49.  77).  nd.  eyn  pert  schar  (23). 
sehra-  (22'',  125),  scliro-  t  scrap-  (9), 
sehrop  (4),  stre-  (scre-V  12)  -pe.  schra- 
pp (74),  -pffe  (Ki».).  hd.  strig-il  (104,  Gf.), 
-el.  roß  phan  (7),  rosth ,  r. -,  prat-, 
schmeltz-j)fan  (74)  l  striegel.  roß  streel 
o.  strigel  (64).  eyn  perdes  stregel  (.")). 
strel(77).  een  cam  (lOs).  ros-  (19, Gl. Mar.), 
ross-  (147),  roß-  (74,  132),  ruß-  (20),  ors- 
(10s)  -kam,  -kamp  (74.  132,  Gl.  Mar.),  eyn 
hulceru  stege  rauf  (17).  een  halten  ste= 
ghereep;  een  roester  l  brade  t  panne 
(108).  sterraf  o.  rost  griebe  {t)  kocher 
decke  o.  riß  3'sen ;  fus-  t  wisch -tuch 
(9).  rost])fanne  (93).  hd.  ein  griebe,  grieb 
(74),  griffe  (3,  i)  i.  frixa,  caro  adusta. 
angebrant  (8).  spiß  {ad  assandum  12). 
bad  lach  (64,  74),  -lachen  ald  kost  (93). 
holtzschuch,  sliehpurst.  h^dersaek,  scliart 
(74). 

*Strigis  {cf.  strig-ilis  X  -es  vestes 
sim.?)  V.  Sabasindo, 

*Strig-itun,  -nvim,  -nos  &c.  v.  Strieh- 
num. 

*Strig-,  ra-mentum  (cf.  quintilie) 
schafsei  1147). 

Strigoniensis  graner  (74). 

*Strigoni-uin  (Ki.),  -a  (1,  74)  (ciu.) 
chran  (1\  grau  ein  stat  in  hungern  (74). 

*Strigula  cleyn  scheep,  boit  (147). 

*Strigul-a.  f  -um  (20)  u.  casa;  genus 
vctitis  Gl.  m.  cf.  stri-cta,  -gulum.  stri= 
cola  i.  vas  qd.  76.  hierher ?\  hut-te  (11, 
20).  -lin  (HO),  -ghen  (132).  hutth  (19). 
hußlin  (68). 

*Strigula  \i.  terula  l  arpica  147 ;  cf. 
strig-ilis,  -um)  rive  darm  vp  rivet  (22t>). 
ry^■e  dair  men  wat  ojj  ryft  (i47). 

*Strig-.  ter-ulare,  arpicare,  conterere 
ryven  (147). 

*Strigu-  V.  Strigi-lare,  -larius. 

*Strigulum  {cf.  stri-gula,  -ngis)  ein 
enges  cleid  (iio),  eiighe  cleit  (i32).  eyn 
mouwe  (68). 

*Stri-gum,  -bum  (9)  {cf.  strigilis) 
rib  ysen    8).  ryb-  (9).  rieb-  (17)  -eysen. 

*Strima  {i.  vibex  cf.  striga  ;  i.  stapes 
Gl.  m.)  hd.  nd.  strime.  hd.  strym,  streym 
(134);  strie-  (74),  stri-,  strey-  (1),  stre- 
(18)  -mel.  griöel  (18). 

*Strimarium  {cf.  striparium)    sterff 
(19). 
*Strim-,  strimp-  v.  Strip-aticus. 

*Strinet-rum ,  -um  (8),  structrum 
(17)  hon-  (8,  9),  heue-  (17)  -bloch. 

*Stringa  (/.  striga  Gl.  m.,  liga  q.  v. 
c/.  Dz.  wib.  336)  zimpffen  ysen  {alph. 
zwi- ;  iuütr.  per  quod  cirurqicus  vircje 
virili  medicinas  resolutiuas  immittit  &c. 
75.  :  zunipf  penis?). 

Stringere  hd.  nd.  (^23)  twi-,  nd.  dwi-, 
hd.  zwi-,  tri-  (76,  134),  dri-,  dre-  l  we- 
(18j  -ngen.  czwi-  (13),  byn-  (10)  -neu. 
enge  machen  (17).  duwen  t  drucken  te 


gadere   (los^   bestricken    (9).    binden    l 
gurten  (65). 

Stringi-na,  -ria  v.  Stranguria. 

*Stringis  cngcselaide  (74).  Cf.  strin 
ges  (Gl.  m.),  o.  strigulum. 

*String-ius,  -nus,  -num   >■.    Stryeh 
num. 

"^  Stringu-iria,  -ria  v.  Stranguria. 

*Stringvus  c.  Strychnus. 

*Strinsa  .strowe  (74). 

*Strinx  (auiif  65  var.  =  strix)  schra- 
g«^  («)-  -g  i^)- 

*Strio  [cf.  sq.,  striga  Dz.  wtb.  335) 
hazlms  t  -us  (Gf.  3,  1091). 

*Strion-es,  -um  {g.  pl.  127)  {aus  histr.) 
spilcman  (Gf.).  louffono  (127). 

*Stripa,  pl.  stri-,  var.  stir-pe  (75)  {i. 
farcimen  &c.,  cf.  tripa)  sulcze  ader 
flecce  (3).  wampenfleck  (75).  caldune 
(10).  koldun  (12).  wurst  i74). 

*Stripa-cius  f.  -ticus. 
Strip  -  arium,  l  -  edium  (  75  )  ( cf. 
strim-,  striu-,  strib-arium,  strepa  &c.) 
Stege-  (4),  Steg-  (75.  Gl.  m.i,  ste-  (5) 
-reyff,  -riff  (Gl.  m.).  ster-rauff  (21),  -ff  t 
stri-ff  t  -mel  (17).  streuff  (20).  streyff, 
straym  (74).  strebe  (18).  stegherep  (22). 

*Strip-,  strep-  (75»),  seltner  (mss.  mog.) 
strim-,  strimp-aticus,  strip-acius  (18), 
-oeitus  1 1 1,  -edus  (17  1  {cf.  stripaticus 
i.  pexus  Gl.  m. ;  stri-ga,  -ma)  strimel- 
ich  (3),  -icht  ^4),  -echt  (21),  -echeyt  (18), 
-echtig  (17),  -ichtig  (5).  strimileth  (7). 
streimolechtig  (1).  strienlochtig  (6). 
straiph-ot  (3),  -et  (1).  strcitiich  (75). 
streffe-cht  t  -ehtig  (17),  -thtig  (5'').  stri- 
(23).  stre-  (22)  -pechtich.  streyffe-  t 
straym-lechter  (74). 

*Stripedium  {cf.  strepedes)  v.  Stri- 
parivim. 

*Stripedus  v.  Stripaticus. 
*Stripetus  {aus  stirpitus)  zu  gründe 
(8),  gruden  {sie  9). 

*Stripocitus  v.  Stripaticus. 

"^Strippa  V.  Stripa.  Tripa. 

*Striprium  ein  straß  (6.  aus  stripa= 
rium  straff  V). 

*Stri-ta,  -ca  (8,  9)  {i.  conuohicio  ca- 
pillo)-um  3,  crinium  l  filorum  4)  ein 
strey  en  (3),  strein  (4),  streue  (8,  9). 
streu  garns  o.  harß  (74). 

*Strit-  V.  Stric-titudo. 

*Striuarivmi  ((/".  striparium  &c. ) 
stegereif  (Gf.). 

Strix  (pl.  striges  i.  fantasmata  t 
attes  76.  cf.  alcion,  cauan)  uacht-vogel 
(88,  HO.  Das.),  -fi'aw  (Das.),  -raue  (108), 
-rauen  (132),  -rap  (75),  -wigglen  (128). 
wig-la  (93),  -gle  {i.  alueo  q.  v.  ziem.),  eyle 
(18).  wff  t  huw  m.;  wutsch  wutsch; 
stain-mul  n.  ist  ainer  üh  gelich  (77). 
fleddermueß  (20).  wasser-  t  palch-stelcz 
(49).  zinslin  (88).  een  voghel ;  seerbeme, 
vledermuys;  haghetisse  (los).  hegecisse 
(ino).  galster  weib  (Das.). 

*Strix  diurna  wirt  m.  (77). 
*Stroba  v.  Scroba. 
Strobilus  v.  Scolymos. 
Strom-a,  -o  (76)  benckewerff  ^  decke= 
lachen  (20).  banck  werck  (19,  110,  132). 
bontwarck    (11).   serg   t  decke   (Das.). 
kera  (i3i,  141.  X  stropha).  strime,  var. 
streime,  vff  einem  cleide  (75). 


STR 


STU 


STÜ 


557 


Stroma-tium,  -cium  (147,  Br.)  eyu 
costlich  gurtel  (68,  110;,  berlerch-g.  (74), 
coestlich  gordel  (132)  varie  contextum. 
duysynck,  eyn  kostcl  gülden  of  sylve^ 
ron  gordf'l  hoicli  bcspanght   (i47). 

*Stromo  V.  Stroma. 

*Stro-  V.  Stre-nosus. 
Stronus  v.  Sturnus. 

*Stropa»«f7.  uste  (98.  st.  stropha liste  ?). 

*Stropatuin  v.  Scrophatum. 

*Stropeda  (/.  latox  habens  i)C(hs)  dat^ 
lor  \ii). 

*Strope-,  stropo-   v.  Strapo-dium. 

*Stropula  (cf.  sq.)  der  nature  v'ke= 
Tunge  (17). 

Stroph-a,  -o  (132),  i  -ula  (147),  sero= 
pha  {q.  V.)  ( i.  fraus  &c. )  flaus  {sie  ? 
Gf.  3,  774).  betrug  (110).  der  nature 
v'kerunge  (9).  strup-itha  l  -eta;  pl. 
chere  l  skerna  (Of.).  ranck  (Ki. ).  cn 
syen  of  verstant  die  bedwougen  stcyt 

(147). 

Stroph-arius,  -us  betrieger  (110  sim. ). 
dru-  (20),  dro-  (11)  -geuer.  urcnsfol  (Gf. 

3,   482). 

*Stro-  V.  Sero-phatum. 
Stroph-eum,  -ium,  -eus  \cf.  srof= 
fium,  trophium)  hd.  gurtel,  gülden  g. 
(8,  9).  nd.  gortel  (23),  go-  (22),  gu-  (11) 
-rdel.  or-al  t  -iol;  gipeiite;  houpitpant; 
halsphano  (Gf.).  brust-beudel(Das  ),  -tucb 
(lio).  borstlap  (iiR,  132).  schütz-,  var. 
sohycze-lin  (64).  breißriem  (Das.). 

Strophiolum  fatzoletle,  nl.  neus  oft 
snuytdoeek  (116). 

*Stropho  V.  Stropha, 

*Stropholaria  {cf.  scrophularia)  pin- 
kraut, -saug  (74). 

*Stroph-ula  v.  -a. 

'^'Strotus,  scotus  {piscis)  zigena  (Gf.). 

*Stru-a,  -e,  q.  -ee  (20)  eyn  plueck 
(19).  ploeth  (20). 

Strueio  v.  Struthio. 

*Struci-o,  -on,  -um,  v.  Struthium. 

*Strucius  V.  Struthi-o,  -um. 

*Structrum  v.  Strinctrum. 
Structucamelon  v.  Assida. 
Structura  hd.  bu-,  buw-unge;  buwen 
(18);  ge-buwe  (5),  -pew  (9),  -bucze, 
-stiffte,  -zymmert  (20);  zimmer;  pau 
des  gebues  (75).  nd.  ghe-bue,  -sichte 
\st.  -stiebte). 

*Structus  V.  Struthium. 

*Struen  v.  Strues. 
Struere  hd.  nd.    buwen.   hd.  bu-hen 
(133),  -en,  -ung  {sie  iio'');    bawen,    stiff= 
ten,    machon    (I4i),    dichten    (46).   nd. 
stiebten. 

Stru-es,  l  -en  (75),  -ges  (Sum. )  hd. 
eyu  hauff  (20);  h.,  huff  holtzes,  holtze. 
holtz;  hefFen  holcz  (18);  wel-h.  (74); 
h.-huff,  -hauff,  -huffeii  t  -hauffen  (75); 
ein  purd  holtz  (1,  3);  eyn  vodcr  (132;, 
V.  holtzes  (5);  fuder  (68,  iio),  f.  holtze 
(152),  hoeph  (100).  hoep  mit  holtz  (132). 
nd.  eyn  huff  (23),  hop  (22)  holtes;  eyn 
borde.  floß  (6,  75).  tristen  holtz  (7.'s.  cf. 
Fr.  2,  sss'^).  gccimbere  (Sum.). 

*Strula  {i.  fasula,  larida;  anders 
Gl.  m.)  gall.  vesse  (122). 

*Stru-  (1,  5b),  tru-  (1,  2,  Gl.  m.)  -Uare 
(e.  pedere)  veysten  (1).  fischten  (ö^), 

Struma,  strama  {i5^)  (^.  giibus  in 


pectore,  tumor  in  p.  l  dvrso  l  collo  76) 
chroph  hominum  t  chrojiph  auium  (1). 
hd.  nd.  crop  {de  pullis  11).  hd.  kro-])f, 
-ph  (7,  66,  151),  -ft  (9),  -pfam  halß(75j; 
krup  (511),  korp  (18).  korf  (22).  hobber 
ynder  brost  t  heubt  kropp  (19).  eyn 
buyl  off  hoeuel  vp  die  borst  (132).  borst 
t  Jiouer  optur  burst  ( 11 ).  brusthoffer 
(20).  eyu  buel  0.  hofer  (68,  110b),  byl 
o.  lioffer  (iio'O  vft',  au  (68)  der  brüst, 
holte  an  de  huppe  (99).  hagdrüssen  am 
halse  (Kia).  chel-h  (141), -ch,kelcli  (155), 
cf.  submentum;  bm.  795a. 

*Strumaria  {i.  bardana  minor  &c.) 
bettlfr.s-,  buben-läuß,  igels-,  spitz-klet= 
ten  (143). 

Strumea  gleißblumlin  (144). 

Strumositas  {i.  gibbositas  Br.)  ho- 
fer-keit  (110),  -achtigkeit  (,68).  houelach= 
ticheit  (132). 

Strumosus  hd.  krepf-  l  hocker-icht 
(4j;  hoffer-  l  bul-  (uob),  byl-  (no*'), 
kroppf-  (9,  75),  kropp-,  houer-  (20)  -echt, 
-etht  (20),  -cell  (13),  -echter,  varr.  -ocher, 
-othor  (7.5).  iioeue-  t  buy-lich  (132).  ho= 
feraehtig  (68). 
*Strumulus  {i.  talox  9,  fehlt  in  Geni= 

mae.   Voce,    ex    quo)    hd.    nd.    Stock-viscll, 

-fißch  (77),  -tiße  (10),  -fiese  (13),  -fuß 
(23).  hd.  stocke-,  stok-  (155),  stuck- 
(19),  stuch-  (51*)  -viscli. 

*Struncium  v.  Struthium. 
Strupiar    ( i.  frenum,  cf.  struppus  i 
ags.  mid-u  (y4^),  -a  (Gl.  Aelfr.  de  nauibus). 

*Struplus  {cf.  struppus  &;c.)  rüder 
(75). 

*Stru-  V.  Stra-podium. 
Strup-pus,  l  -US  (74)  {nauis;  cf. 
scru-,  stur-pus,  strup-lus,  -iar)  band= 
seil  (93).  baut-  t  ryemenhandt-sayl  in 
einem  schifte  (74).  ags.  strop  i  arwith^ 
the  (Gl.   Aelfr.). 

*Strupul-  V.  Scrupul-. 
Stru-tio,  gew.  -cio,  -sio  (75'^),  -ssio 
(75,  76),  -cius  (4,  75)  {auis)  hd.  nd.  (23) 
struß,  strus  (11,  22,  34,  132).  hd.  struz 
(102,  Gf.),  struyß  (19);  strau-ß,  -s  (2,  9, 
4j,   -ßs  (1). 

Stru-thium  (i43,  Ki. ),  -cium  (16, 
47,  74,  93,  Gl.  m.),  -tion,  -cion  (G4'^), 
-cio  (64<'),  -tum  (74),  -cius  (17),  -ncium 
(9),  -ctus  {i.  radicala  l  herba  lanaria 
143,  blandonia  iso.  cf.  ostrucium),  scru= 
tus  (87'"^,  146.  Idevher?)  wullina(i3o). 
wiln  (17).  köl-  (9,  93),  kol-  (74)  -saine. 
kolsat  (47,  -tum  74).  kapsamen  (1(3). 
wilder  kole  (74).  wilt...  (87*,  146).  brunnen= 
kreß  (64,  123).  borukreß  (125).  seiffen= 
kraut  (Ki.). 

*Strutucamelon  v.  Assida. 

*Strutum  V.  Scrutum. 
Stu-ba,  -pa,  -pha  (iio),  -fa  (68,  182), 
stoppa  (Sum.)  {cf.  estuarium)  lid.  nd. 
stöbe,  hd.  stu-pa  (Uf.),  -be  (20,  4,  74), 
-ben  (75),  -b  (G,  64,  110);  stobhe  (19), 
stoub  {sie  68),  jiadestube  (Sum.),  badstuob 
(93),   radstub  {sie  74).  nd.  stoue,  stoeff 

(132). 

Stubella  stub-el,  var.  -lin  (75). 
*Stub-inator,  -enator  {  -enarius 

(147)  stubrer,  bader  (74).  stoeve  ineyster 

(147). 

Studens  hd.  ernstlich  arbeyt-  0.  flis- 
ende  (110),  eyn  fli-,  flei-ßiger;  eyn  fli= 
schig  lere  (18).  eyn  stud-ierender  (68), 
-ent  (23,  75,  110). 


Studere  hd.  nd.  stud-ern, -ieren(75), 

hd.  lernen,  fli-,  flei-ßig  1.;  lern  (5,  9). 
nd.  leren,  flißicklieh  1.  (6).  flißig  lerrcn 
(21),  syn  (G5,  75,  76).  hd.  fli-,  vlyi-  (19), 
fley-  (9)  -ßen,  -ssen;  flißigen  (5),  fliß 
thun  (65),  gedihen  (5^).  nd.  vlit  -  en, 
-ighen  (11). 

^*Studibilitas  flißicheit  (20). 

Studi-olum  v.  -um. 

Studiose  flyßelych  (19).  vlijtlicke 
(11).  vliehlicken   (22b). 

Studiosus  hd.  flißig,  nd.  flitig  in 
der  lere.  hd.  fli-,  flei-ßig  sim.,  lerig(64); 
ern.stlich  studierend  (110  sim.).  na.  vli- 
(11),  vlich-  t  andech-  (22^)  -tich.  tugent= 
hafftiger  &c.  (65). 

Studi-um,  l  -olum  hd.  nd.  lere.  hd. 
lerunge  {pl.  G2),  fliße,  flyß,  fließ  (10), 
fleiß  vnd  ler  (64).  vliesse  (132).  nd.  vlit. 
flysch  t  ho^  schole  (5*»).  scole  (147). 
ernst  (20).  vbung  &c.  (65). 

*Studorium/;c?.nc?.  studier- (74),studer- 
kainer,  hd.  -hus  sim.,  -gemach  (74).  eyn 
studcrn  kameru  (21),  kamer  studer  (5). 

*Stuellum  {i.  tenta,  plagella)  weis= 

sei   (93.   cf.   Sm.  4,   173.  Ziem.  624.  O.  V.  Ca= 

taplasma). 

Stufa  V.  Stuba. 
*Stufarium  v.  Prinum. 
*StufFarius  {cf.  prc.)  spiliug  boum  (76). 
*Stulpa  V.  Stupa. 
*Stu-  V.  Scu-lptura. 
*Stultifieare  rosen  l  thoren  (77). 
Stultiloquium   Itd.  nd.  ein  dor-lich, 
-echt  (21)  wort,  dorehefftige  (20),  narri= 
sehe  (75),  gliecke  (i47)  rede. 

Stultiloquus  ein  nerrisch  red  -  er, 
var.  -e  (110). 

Stultitia   hd.   nd.    dor- ,    ries  -   ( 99  ), 
geck-  (132),  hd.  doyr-,  tor-heit. 
Stultizare  torin  (9).  dorin  (8). 
Stultomalus    ags.    yfel  -  dyrig    ( Gl. 
Aelfr.). 

Stultus  hd.  nd.  dore.  hd.  tor,  doir 
(.5).  nar  (iio).  nerrisch  (i32).  geck  (110, 
132).  tiltap  (75.  weit,  dildap). 

*Stunsa,  tina  tonne  mit  twen  oren 
an  en  boem  to  dragen  (147). 

*Stupa  V.  Stopa.  Stuba,  Stuppa. 
Stipa.  Scapula. 

Stupare  [cf.  stuppare)  i.  diuidere 
(76),  stupa  obturare  (Br.). 

*Stupari  (^.  sincopari  &c.)  beswijgen 

(147). 

Stuparius  v.  Stipticus. 

Stupefacere  wonder  (8),  wunderleych 
(9),  erschrecket  (68),  erschrocken  (110), 
veruecrt  (132)  machen,  erschrecken  (9). 

Stupefactus  {cf.  stup-idus,  -oratus) 
vVerit  (20).  erschrocken  (65). 

Stupefieri  hd.  beben,  bib-ben,  -len 
(134) ;  er-biben  (4),  -bieben  (5^).  bewegen 
(17).  von  wonder  b.  (5),  bewegt  werden 
(6),  fugen  (18),  wenen  (23).  hd.  von  wun= 
der  bewegen  {i  bibben  sim.).  nd.  van 
w.  weghene  i  beuen.  beweygen  (21).  be- 
(17),  vor-  (21)  -wondern.  erschreckt  0. 
verzagt  werden  (110).  w.  ver-schrickt  t 
-wonderen;  ontsien  (132), 

Stupendus  erschr  -  eckliclier  ( 64 ), 
-ocklich,  var.  -ockenlich  (65). 

Stupere  {i.  stupescere  1,  110)  hd. 
nd.  wundern  (20,  22,   75)  mit  forch-ten 


f)58 


ST  LI 


o.  -t  17ä1;  v'woii<ltrn.  h<l.  v'-wnmlorii, 
-woinierii  {\'M\  von  wunder  li-licn  (IS. 
*<.  lu'lii'ii! );  erpidcii  vor  forelitt'ii  (1); 
er-sclucikcn ,  -stut/.»!!  (h«),  -zittern  l 
-zittert  werden  (6.1);  beben,  bieben  (17), 
fule  o.  drege  werden  «V«.,  entlieden 
(f)*»).  ver-,  er-  (20)  -veren  (20,  iS2), -feret 
{\'\>.  -sclirieken  (i32\  nd.  beuon.  pes 
stupet  der  tiulj  slifft  {\-i^). 

Stupero  [cf.  stuprare)  eynerderda 
wird  /n  der  stiip  i:ej;ehen  (l7i. 

Stuperosus  v.  Stiiporatus. 

Stupescere  <i.  sUxpefieri  17,  66  &c. 
ff.  stupere'  bvi  l)iu  von  lochte  (ö). 
beben  vou  fachten  (18),  vor  facht  (21). 
beuen  van  vruchten  (22),  von  sucht  {sie 
23).  erbidmen  vor  foreht  (76).  forchten 
(65).  be^ynnen  zu  erschrecken  (68I,  tzo 
versehricken  ofl'  ontsyen  (in-iV 

*Stup-eum,  l  -ium  ((;f.)  eo-,  eol-((5) 
-lobivim  uz-   (121).  u-  ((;f.)  -spumie.  w- 
spuuniu  roc  (Gf.).  äwurkin  lock  (6). 
*Stupide  virverlich  ^^20). 

Stupidus  hd.  ?if/.  vVeret.  hd.  er-  (iio), 
her-  17)  -fert.  t  -srockcn  (17) ;  er-srogken 
(8),  -seiiroeken  1 1 10),  -sehreekt,  -schorcket 
(?'.  stupefactus  3),-pideinit  vor  vorohten 
(1).  dick  erschrecken  es),  verschrickt 
(132).  zaghaft't  (110).  hd.  forcht-ig.  -unge 
( 138).  vorfucht(  18).  stupid-  identesylige 
czeu  (9.  cf.  acerbus);  -a  brachia  de  s. 
andrea  zittern  arm  (65). 

Stupor  hd.  nd.  v'ver-,  l  v'schrick- 
(1321  -nissc,  -ingc(i32).A(/.forchtc,  foreht, 
focht,  angst  t  schreck  (iio),  schreckuug, 
er-schr..  herschreckunge,  sregenes  (21), 
crstotzung  &c.  (ss),  vorfuchteniß  (18), 
■wondirniß  (8);  wunder  (75),  -erunge 
(20);  der  &\oS  tmembrorum  125);  wen  ain 
fuoß  entsciilaft  (Tü'. 

Stup-oratus.    t    -orosus    1110    &c.), 
-erosus    (Br.)    {i.   stup-efactus   Br.   &c., 
-ratus   Ki.)    erschreckt    (^liS,    110).    ver- 
schrickt t  -ueirt  (132). 
*Stuposus   V.  Stuppeus. 

Stuppa  V.  Stuba. 
*Stup-pa,  .^selten  -a,  t  stulpa  (76)  {c/. 
paga  lid.  nd.  werck  (am  rocken  4,  von 
tlachß  68).  wark  (11).  heide.  heid  i49, 
77);  heue  (17,  125),  -erick  (22).  Ad.  wer- 
ih  (Gf.),  -ch  il,  62,  Gf.),  -gk  (21)  -g,  -ck 
(88)  (vom  flachs &m.) ;  auuirchi  «m.  (Gf.); 
ab-werch  (,128),  -werg  (Ki».),  -werck  (76, 
114).  a- (74).  grob- (Das.),  stop- (1 14:) -werck. 
kuder  (126.  d.is.).  schop-k.  (Das.\  stupp 
(18.  cf.  placium).  eyii  stupe  (22),  ge-st. 
(21).  stoue  (Stuppa  11.  i.  q.  stuba  22. 
5.  i-.).  agen  l  scliiue  (75).  scheve  {i. 
seapula  109).  flaze  (13).  agelen  (iio), 
eguen  iss)  von  flachs,  0.  von  hanff  (110). 
maschelhauff  (12s).  strow  (65).  ryst  o- 
kunkel-.  r<(;-.  reißt  0.  gunggel-flachs  (64). 
lynt  (132).  lianpf  1 76).  ab-  t  a-swing(74). 
uspunna  (Gf.). 

Stuppare    (z.    circuitdare    11,     cuvi 
stuppa   obdurare  20  st.  obtuv.)  stu-  (20), 
sto-  (11 1  -ppen. 
*Stupp-ea,  -ia  uspannia  (Gf.6, 3455^.). 

*Stup-peus,  -plus,  -posus,  selten  -eus, 
-osus  22,  75),  -penus  auuirihhin  (Gf.\ 
werck-en  17  &c.  ,  -echt  (19),  -ig  (75), 
-elich  (11).  wirckein  (9).  hevdeii  flaße 
(13).  hedeu  flaß'  t  werken  (12).  hiedich 
(11).  hederich  (22).  agnig,  vlg.  schiuere 

(75). 


SITA 

Stuprare,  -ri  lid.  nd.  vn-,  ent-  (1:8, 
110),  ont-  fi.f.')  -ereil,  -heren  (22;  ent- 
(19,  68),  oiit-reyncn  ill,  19),  -setzen  (6», 
132.  X  stuperePi.  hd.  zu  nd.  to  der 
stillten  slan  sint.  iunck-frauwen  verfellen 
(ii(i),  -frewleich  eer  nemeii  (1). 

Stuprata  beezompert  (9). 

Stuprvim  hd.  nd.  vnkuscheit  sim. 
vnkeusclieit  mit  frawen  (in»),  iung-fr. 
(75),  minneii  (iio»).  iionnen  (iio'').  on- 
kiiyßheit  mit  inegden  l  nonnen  (i32). 
verft'ilung  der  junckfrowen  l  beroubung 
viryinitdtis  ic,:,).  berawbunge  des  ma= 
gettums  (9).  berabunge  dez  matums  (81. 
not-zog.  -zogung  i74^.  magdehuor  (155). 

Stupha  r.  Stuba. 
*Stura  {anders  Gi.m  )  Schussel  dor  iniie 
die  jiriester  die  opffcr  handelten  (74). 
'■'Sturbeta  v.  Blitus. 

Stur-io  (cf.  sq.\  -gio(64), -nio  (Sum.), 
stor-io,  -a  (1251,  stirio  (125),  styrio(Gf.) 
(piscis.  i.  rumbus  1,  Gf.,  silurus  l 
accipenser  v.  3.  I6I8)  stör  (12,  23,  4, 
75  i.  /(//.  stur-i  (121).  -e  (Sum.,  Gf.),  -ian 
(1);  stur  (75),  stohr  (125),  störe  (10,  74), 
stoer  (64''.  110,  132),  stoer  (3),  sterr(13), 
ster  {  stur  t  stör  (v.  a.  i6i8\  stey-r  o. 
-bi  (g4c);  stuby  (641)),  stüby  (64»).  ags. 
sturid  ("Gf.). 

Stur-,  Star-  (ö*»,  17)  ster- (121),  stor- 
(94).  Stro-  (136,  Gl.  Aeifr.)  -nus,  stur- 
mus,  -io  {auis,  cf.  ste-,  este-rnulus. 
tur-nus,  -dus.  graculus.)  hd.  nd.  star, 
steer  (22'\  49).  hd.  star-a  (i4l),  -o  (121), 
-e,  -he  {verb.  in  -e  17.),  -en  (75,  110*, 
Jiegenb.), -n  (64,  69,  1 10*',  132);  staher  (17, 
7^),  stair  (5),  staur  (76),  stör  (75);  stör  n 
(1),  -m  (18);  spra  (12,  Gf.),  spree  (12), 
sprehe  (68),  sprew  (110,  132),  spryne  (19. 
ivett.  s))rin  /.  aus  sprehen),  dytrich  (9). 
nd.  en  spraen  (11).  ags.  sttern  (Gl.  Aelfr.), 
sterm  t  drofaxg  (i36).  dropfaag  (94). 

*Sturpus  {cf.  struppus)  in  den  scheep 
die  lederen  of  lijiieii  bend  dair  men  die 
roegrvemen  myt  byndet  (147). 
*Stus  V.  Scus. 
*Stutos  stegereif  (Sum.). 
*Stutula  {aus  scutula?)  v.  Stiua. 

Sua-,  im  Hss.   oft  swa- ;   cf.  squa-. 
*Suaete  v.  Suapte. 

Suadela  hd.  rat,  ra-  (110),  rau-  (es) 
-tung. 

Suadere  hd.  nd.  ra-,   rae-  (20),    ro- 
(21 1  -den.  hd.  ra-,  rat- (6),  rau-  (76),  ro- 
(8,  9)  -ten. 
*Suades  r.  Suates. 

Suadibile  gloublich  ding  &c.  (60). 

Suadibilis  einer  der  jm  laßt  raten 
in  gehorsamkait  &c.  (65). 

''Sualdam  ngs.  duer-  (94),  dur-    (ise) 
-here. 

*Sua-  V.  Sag-marius. 

Sua-pte,  -cte  (36)  {i.  sua  natura  65, 
136^  noch  sin  werken  (17'.  williglich  fiio). 

Sua-  174),  swa-randare  (aus  war.) 
swerin  18,  9).  schlieren  (74.  X  sweren 
vlcerare? !  cf.  schlier  bubo,  panus  in= 
guinum  h.  w.,  Fr.  2,  i98.  Sm.  3,  457; 
eher  als  schlieren  ib.  456). 

Suarium  sue-  (20),  suwe-,  soegh-, 
swijn-  (147),  schwill-   (68,  110),  verken- 

(l32,    147)   -Stal,   -Schot(l32). 

Suarius  suwhirt   (110).   verkenhijrde 

(132). 


SUB 

*Suas  wclcliili  laiidiß  seibiß  (.5l>i. 
*Sua8i-a, -men, -um  (17)  [cf.  sausio) 
rot  (9).  eyn  rathe  (l7i. 

Suas-  (Br.  &c  ),  suad-  (q.  cf.)  -ibilis 
raten-  (uo'M  ,  rat-  (iio»),  raut-  (68), 
raede-  (132)  -lieh,  dem  zu  raten  ist 
(110).  den  tzo  raden  is  (132  >.  rait-,  ixir. 
rat-schlegig  (75). 
*Sua8i-men  v.  -a. 

Suasio  hd.  rat-,  rad-unge.  rat,  varr. 
ratt.  reed;/y/.  gloublich  leitung  l  liant- 
1.  i  redung,  var.  rettung  ,ic.  (65). 
*Suasi-um  v.  -a. 
Suas-or,  -sor  {cf.  sausor)   hd.   nd. 
ra-,  re-,  ro-  (21i  -der.  hd.  ra-,  rau- (76), 
ro-  (9)  -ter ;  rat-,  raut-  (68 1   -geber.   hd. 
nd.  rat-,  rad-,    hd.   rait-man.   vberreder 
(65).  eingeber  der  einen  etwas  ratet  f  64). 
Suasum  (Ki.),  swasum  rus-tropffe  i 
-var  (9).  suasus  ycolvr)  nl.  taiieet  ai6). 
SuaSUS  S.   ratung   .s/»l.   (Gcmmae). 

*Suates  (^c/.suatim)aincr-^siner-(7*j), 
seiner-  (1,  3)  -lay.  eyn  siner  ley  (5).  in 
s.  ley*  (21).  schinar  laib    sie  6). 

*Suates  (X  suaderei  raduiig  (18). 

Sua-tes,  -des  1 17)  {piscis)  eyn  smerl-e 
(17),  -311(133).  -ein  (74), -inck  visehii32). 
eyn  schmerl-yn  (66,  152),  -eyn  (i5i), 
-ing  (66  sim),  -inck  visch  (iio).  skmer= 
ling  V.  (68).  grundel  (17,  74;. 

Suatim  noch  siner  reden  ( 17.  X 
suadere?).  siner  leyge (23).  Q-".  suotum 
i.  suo  more  (i36).  suopte  i.suo  etc.  (iio). 

*Svatus  (/.  raui-s,  -dus,  cf.  suasum) 
grell,  schwartz-gai.  -lecht  (Heu.). 

Suauiare.  -ri  küssen  (110  &c.).  ver= 
sunnen  iiio).  soneii  (132). 

*Suavl-ator,  -tator,  -o  eyn  cusser 
die  cusset  (147). 

*Suaviietoriumi  aus  seuamietorium!) 
V.  Rebrachiatorium. 

*Suauiloqu-ium, -entia  suß  wort(iio). 

*Suavi-o  i\  -ator. 

Suauis  lid.  süße  sim.,  sanff  (17),  senft 
(6),  wonsam  (65).  soes  (i32).  nd.  sote, 
sachte.  Lückenbüsser  in  17:  O  brede: 
heicher. 

Suauissimus  süßlichen  suß  t  aller= 
süßest  ;65). 

Suauitas  hd.  süße-,  su^i-,  sussig-, 
susig-  (9 1.  siessig-  (iio*).  semfi'ti-^  semfft= 
mudic-  (20) .  grussbarlicli-  t  wonsara-  l 
schmackhafi'tig-  (65)  -keit.  sießlieit  (68). 
soeßlicheit  (132). 

*Suavi-tator  v.  -ator. 

Suauiter  hd.  süße- s/w. ,  süs-(9)-licli; 
suß-,  sieß-  (110»),  soeß-  (132)  -liehen. 

Suauium    {i.    (Mculum     cum    saliua 

mixtum  20  sim.)  hd.  kuß.  eyn  koß   der 

vnkußheyt  (17),  vukeusch   kus   (9),  vn= 

kusche  loß  {sie  8).  schmutzlin  (i26). 

*Suauum  daz  suß  von  den  blunien(^8). 

Sub  hd.  nd.  vnder.  vfi'  (68). 
*Subaceellare  i.  abscondere  (76). 
*Subactorium  ligneum  mangelholtz, 
vitreum  schurglaß  (125). 

Subaetus  nunder,  var.  hinunder,  ge- 
bracht (65). 

*Subal-tare,  -eare  (9),  -tero  i^l7)  (V. 
exultare  t  eantare  76.  cf.  subsultare) 
singen  (8,  9.  17).  fre-  (9),  frau-  (8),  her= 
frau-  (17)  -wen. 


BUB 


SUB 


RUB 


559 


*Subambulus  hd.  ein  vndf^r-lauffcr 
(9),  -kiiee'bt.  oyu  kiiecht  ( ito,  132),  vn= 
der-kn.  (CS)  der  knechten. 

Subarare  wenig  plögen  (14).  vnter- 
ackern  t  -äln-en  (ki^.)'  -eren,  eren,  eckern, 
fa-,  fc-lgen  (74). 

*Subarcare  (c/.  subarrare)  v.  Per= 
taxare. 

Subare  (c/.  catulire )  ruh-  (ki^), 
ruch-  (Frs.j,  rieh-  t  wins-  (i26)  -len.  ver= 
ckeu  wynneu  in  der  iiatiiren  (i47).  ram- 
meln (Ki^M. 

*Subarractani  {sie,  cf.  sq.)  ags.  be= 
weddad  (<)4''~). 

Sub-arrare,  -errare  (aZp/;. -arr.  iiob) 
{i.  despon-dere,  -sare)  hd.  nd.  truwen 
(20);  v"-tr. ,  Jid.  -druwen,  -trewen, 
-trauten  (134).  ondertrouwen  (132).  globin 
o.  mol  schaczen  (8).  gelobin  t  inel  scli. 
(9).  betingern  (5^).  vervingerln  (3.  cf. 
desponsare).  etwas  daran  l  dor-an,  -ay 
(75'i)  i  hin  t  vor-an  l  -hin  {  zu  geben 
(75). 

Subater  schwärt/  (68).  wenig  schw. 
(110).  wat  swaroz  (132). 

Subaudire  {cf.  reaudire)  Iid.  hörn 
0.  viriiemen  (8,9).  hd.nd.  vrider-,  vber- 
(6,  110),  v'-  (17)  -hören,  wenich  h.  (14). 
dat  eyn  h.  et  dat  ander  ver.staen  (132). 
anders  versteen  ^  nit  mercken  (iin).  iber 
hoeren  (76). 

Subau-  V.  Subfer-ratus. 
Subauscultator  {ludi  equestris)  luß- 
ner  (112). 

*Subauus  kiuds  kind  (1). 
Subbibere  hd.  wenig   drincken  sim. 
*Subcalcare  [cf.  suppeditare)  wider- 
(76),  vnrler-  (7.-))  -tretten. 

*Subcalcator  vndertretter  (75). 
*Subcantare  hd.  nd.  vnder  singen. 
*Sub-  V.  Suc-canus. 
*Subcedere  {cf.  succ. )  na  ein  ander 
gan  (14). 

*Sub-cella,  -col  (cf.  -tel)  fulMiole  (74). 
*Sube-,  succ-,  seltener  subs-  (88, 91  &c.) 
-ellium ,  subcellum  ( '2^1 )  { i.  strainen= 
tum  4,  7.5,  subr-,  vur.  surb-estus  7.5) 
hd.  nd.  sadel-,  saldel-  {sie  97),  satil- 
(9),  satel-  (3,  4),  sattel-  (6,  74,  75)  -kus= 
sen,  hd.  -koßen,  -kueß  (4),  -kussi  (6), 
-kussin  t  -deck  (74),  -tuch  l  -panir,  t 
p.  am  sattel,  l  bamsten  vnder  dem  s. 
(75.  cf.  bains  Fr.  1,  .54).  de  reypel  ane 
dem  sadel  (lOs).  vnder-satil  (8),  -schemel 
(9).  fuß-sch.  (74).  vot-sch.  (subellum 
untersck.  von  subcellium23).  langer  stuol 
(9i).  gostiel  o.  benck  dar  vff  man  sitzt 
in  einem  spiel  (88).  subsellia  sidella, 
gesideli,  scrannolon  d.  pl.  (Gf.).  gestalte 
(125).  winsterstadel  (v.  a.  1428  Sm.).  sub= 
stellia  fi-  (8),  ve-  (9)  -nsterstudel.  sub= 
stela  fenster  stude  (16). 

Subcernieulum  beütel  (91). 

Subeibare  hd.  nd.  heym-lich,  -elichen 
(66),  -liehen  (75),  -licken  (23),  hemlich 
(3)   spisen,    speisen    (3,  75  van-.,  134), 
speizsen  (4). 
*Subcinare  erhohen  (74). 

'^Subcinere  {untersch.  von  succ.)  hd. 
singen  (68);  klein (110), klein-,  klen-(l32), 
kint-  (18),  heim-  (ü,  76)  -lieh,  nd.  cleyn= 
lick,  clelklickcn  (22)  singen. 

Subcin-ericius,  -iricius,  -ericus  (76), 
-erius  (75),  suceinerieeus  (64^),  t  cine^ 


ricius  (74)  selten  s.  panis  vndin-  der 
(110),  onder  die  (132)  eschen  kocht  (110^), 
ge-k.  (uoa),  -koecht  (132).  ascheu  kuch= 
Iin  &c.  (65).  asclier-brot  (6),  -kuch  (4, 
74),  -kuche  (9).  eschen-kuch  (8),  -brot 
(64*').  escher  kuoch  (64^,  76).  ascheri- 
cht  (5),  -eh  (23),  -g  (74),  -n  (75),  eß= 
serecht  (21)  brot.  escherich  borit  (.9tc 
18).  pogatz  (74).  cinericius,  cinerius, 
sub-c.  ascherin ;  panis  su'ocinericius 
aschenbrot  (75). 

*Subcinerizare  under  der  aschen 
kaicken  ii47). 

*Sub-  V.  Suc-cingere. 

*Subcini-  i-.  Subcine-ricius. 

*Subcino   (  /.  abscissione )   scindattc 
(?  r;f.  6,525.  t/. subscivum ;  succinea?). 
Subcisiuus  v.  Subseivum. 

*Sub-  V.  Suc-cumbere. 
Subeus  V-  Subtereus. 
Subdecanus  vnder  declien  (20). 
Subdelegatus  dem  daz  vnderenpfol= 
lien  ist  (93).  vnder  richter  (64).  gebetten 
r.  (9).  gebider  r.  (17).  gebetin  ritter  (8). 
Subdere   vnder-don  (22),  -tun  (23), 
-teyuigeu    (4),    hd.    -dun    slm.,     -tenig 
machen,  -geben  (1),  -werffen   (65),    -se- 
czen  (18),  hd.  nd.  -legen,  -leygen  (20), 
-ligen  (5),  -liegen  (13).  onderduen  (11). 
zu  legen  (8,  9).  bie-  l  nai-gen  (65). 

*Subdestinare  (i.  pro  alio  mittere\i6) 
eyne  anderen  senden  t  vnder-s.  (8,  9).  für 
ein  a.  s.  (75). 

*Subdi  gehorsam  sin  (65). 

*Subdiac-anvis  r.  -onus. 
Subdiacon  -  ale ,    -ile   (  i.    suptile  t 
colobium  i3o)  suptil  (i3o).   amicte  (11. 
i.  q.  amict  tutulus,  suffibulum  Kil.j. 

*Subdiaconare  dyakon  wihen  i  epi= 
steler  w.  (5''i. 

Subdiac-onus,  -onis  i^l),  -anus  (17) 
{cf.  subleuita)  hd.  nd.  epist-eler,  hd.  -1er. 
sub-dyaken  (-onus  1;  19),  -diaeet  (11). 
diener  {  vnder-d.  (65). 

Subd-  l  suppos-iticius  ein   wechß= 

liug    (125i. 

Subditus  vnder-thon  i  -geworffen 
(65),  -denich  f  -worfeu  (13),  -daen(20). 

*Subdolare  vnder-  (19),  vnde-  (20) 
-graben,  oudergrauen  (II). 

Subdolus  gewarig  (1.  st.  gevarig? 
cf.  cautus).  falsch  (20  &c.).  f.  verde  (22), 
ge-v.  (18,  22),  zungeler  (8,  9,  75),  reder 
(9).  einei  der  f.  geferte  (5),  fals  rid  (21) 
hat.  fals  (13).  betruglich  {110  sim.).  loeß 
listich,  schalketht  (20).  arcklisticht  (3). 

bosfatig   (Pict.    cf.    Gr.    Wtb.    270). 

Subducere  vnder-  hd.  -füren,  -furren 
(6),  -fuern  (17),  -tieren  (68,  iio-i),  -forn, 
-fudern,  -futtern  (21),  -fieteren  (76),  -lei= 
ten  (68).  -leiden  (20,  132),  nd.  -voren. 
heimlicli  füren  (65),  neinen  (110,  132). 
auß  füren  (3).  be-czihen  t  -haben  (17). 

Subductio  vuderfuruug  (75). 
*Subductor  vnder-  hd.  -furer,  -voerer 
(132),  -vorer  (23). 

Subduetura  (/.  suflFutruml)  vnder- 
hd.  -furunge,  -forung  (18,  133),  -vorung 
(23), -voeringe  (132),  -fueter  (1),  -futer  an 
einem  kleid  (110),  -fuder  (17),  -foderunge 
(5),  -fotterung  (21),  -zug  (1,  6).  hd.  ein 
futer. 

Subduetus  vnderzogen  (75). 
*Sub3llum  V.  Subeellium. 


*Subemptor  ((f.  penestieus  &c.) 
vnder-  hd.  -keutfer,  -kouffer,  -kauffer, 
-keyfTcr,  -keuffeler  (75),  -kauper  (23). 

Suber  {cf.  traeumi  hd.  nd.  hast.  hd. 
past  (1,  75),  baist  (6),  Hut,  lynd  (69,  134), 
lat  (132).  inri  rinde  {i.  liber  93).  rynd 
0.  baast  (68).  sapli  (141).  floz-un  t  -en 
{pl.  i.  pe-  i  pi-nnulas,  piarua  Ugna  in 
.siimmitatc  retis  (if.  3,  753.  cf.  sqq.).  nl. 
vlotliout  (116.  cf.  suberium;  vlot  cortex 
subereus  /.  q.  korck  Kii.). 

*Suberare    {i.   f.re    conducere    Br.    cf. 
sufferrare)  mit  yser  beslaen  (i32). 
Suberatus  beslagen  (132). 
Suberies  bastbaum  (110  sim.). 
Suberi-nus,   -us,  -um    hd.    best-in, 
-yen  (110  var.),  -en, -ig  (76) ;  ba-  (6),  pa- 
(74)  -still ;  lind-  in,  -en;  etwas  von  bast 
gemacht,  fleßen  (21). 

*Suberiuni  {cf.prc.)  haist  (^?)  flaischs 
(6).  eyn  floß  (18.  cf.  suber).  eyu  vlote 
(22,  23).  vlate  (/.  109). 

Subesse  hd.  nd.  vnder-wesen,  hd. 
•sin,  -worften  sin  (65). 

*Subeth  {(irah.)  raZ. de slapende  sieckte 

(116). 

*Sube-  ?'.  Subi-taneus. 
Subex  pedaneus  nl.  stegelreep  (116). 
*Subexpolita    fioleten     (Hpt.    5.     cf. 
expolita  geuigilota  Gf.). 

*Subfacinula  {cf.  sq.\  sarcinula  X 
manticae  sufFarcinatae  Gl.  m.  6,  409). 

Sub-  (Ki.),  suf-  (108,  110,  Ki.)  -farci- 
nare,  -fracinare  (  110=^)  vffschurtzen, 
vaf.  die  schoß  füllen  vt  raulier  hene 
suffarcinata  (110).  opschorten  (147). 
onder-torsen  t  -binden  (lOs). 

*Subfarcire  ( cf.  prc.)  vnder-  (19), 
onder-  ( 11 )  -worsten.  uff-  t  in-fuUen 
(20).  op  scurten  (U). 
=^Subfeeeio  v.  Subuectio. 
*Sub-,  suf-fectus  an  eyns  andern 
stat  gesa-czt  (8,  9),  -cz  (8),  -st  (17).  vn= 
dcrpflcger  (75). 

Svib-  V.  Suf-ferrare. 
Sub-ferratus,  -auratus  beschlaheu, 
vlg.  vbcrgult  (75). 

*Sub-,  suf-  (Br.)  -fibulare  {i.  subligare 
Br.)  schmißen  (20). 

Sub-,  suf- (Br.  &c.)  -fibulum  (/.  sub= 
ligaculum  Br.,  Gl.  Acifr.  cf.  subdiaconale) 
eyn  stelle  (scelle?)  von  derspangen  (23). 
ags.  vnderh  vraedel  (Gl.  Aelfr.). 
*Subfossio  vndergrabung  (75). 
*Sub-  V.  Suf-fragium,  -frago. 

Subfrigide  kvleich  (4). 
*Subfulgere    Itd.    ein    kleyn   (uoi»), 
wenig    (17,    iio^'),    gew.    vnder-schinen, 
-schin  (17),  -scheinen  (i34). 

*Sub-  (suf-Br.)  -fumigare,  -fumiare 
hd.  vnder-  t  be-rauchen ;  vnder-reuchen 
(110),  -reycheu  (17),  -rochen  (6);    berei= 
chen  (21).  onder   roechen  (132).  reyken 
(22).  beroken  (23). 
*Sub-  V.  Suf-fundere. 
*Sub-,  suf-  ( 1)  -futrum,  subfut-erum, 
-orium  (74),  -urum  t  -ura  (5'')  {i.  sub-- 
ductura,  futrum)  hd.  fu-  (17),  fo-  (5), 
nd.    vo-dcr     hd.    futer    (74),  vuder-f.    l 
-furung  l  -tzog  (74),  -futter,  -fuder  (5l>), 
-foder  (18),  -zug  (75) ;  furrier  (74). 
*Subga-  V.  Subgu-rginale. 
*Subgremiare  sciioit  of  slyp  hoger 
op  to  boeren    (i47).    vnderschurczen   l 
gurten  (19).  gurden  (11). 


r.oo 


SUB 


SIIB 


SUB 


Sub-,  8ug-  (los)  -grunda  viidorgo/.so 
^'J0'|.  de  osfiic  (los),  m/.  Iioosdrop  (ik;). 
*Subgur-  (."5,  17,  75),  subgar-  (tu). 
svibiur-  i  17, '_';>,  7,)),  subii'-  (H.  subur-?\ 
subur-  170,  subrin-  ( ?  21)  -ginale  (/. 
rota  molcitdlni  3,  7(i,  abrota  ir>)  hd.  nd. 
oiii  wiisscr-,  watcr-rat  (3).  -rot  (6\  -vad 
(17,  'il,  23,  7«),  -rade  (71),  -rad  in  der 
uuilfii  /  inidnid  im  wanscr  (75). 

Subhircus  r.  Subircus. 

Siibiacere  }id.  nd.  vndor-U'i;oii,  -ligcn. 

Subiactare  hd.  vndor  vvciffeii. 
*Snbicere  r.  Subjicere. 
''Subiciare  v.  Accumbere. 

Siibiectari   i^niiit   liuii    l   sich   gruii 
den  \t'>'i^. 

Subiectio    vndcvton-igkfMt    [  9,    7."> ), 
-okeit  (8).   viidcvwiirf'riii'h-   l    gehorsam- 
keit (65).  vndcrwerffiuig  (75). 
*Subiectiue   nach    doin   vndcr  wurfF 

(fi.5). 

Subiectum  vnder-seezung  (3,  i), 
-sacz  {\h,  65),  -saczt  (9  Anh.),  hd.  -li= 
guuge,   -legunge,   -loygunge   (21),   -lege 

(62),    -WUrff    (46,     62,    65),    -WOrff    (Ö*»,    If), 

21),    nd.    -leginge,   -legich   (23).   gegen 
wurflF  ((),   75,  76). 

^Subiectiuum  vndersetznug  (75). 

Subiectus    hd.    vndcr-worft'en,    -ge- 

worfien,    -thon   (65,   68,   110"),    -gcthon 

(uoa),  -tan  (8),  -dane  (17),    -tenig   (75), 

-lacht  (13.^).  ondcrdaen  (i32). 

*  Subiectus  v.  Subuectus. 

*Subigare  {cf.  sublegare)  beuelhen  (9). 

Subigere  twingen  (20).  be-tw.  (8,  9). 
vnder-tun  (9),  -thuu  (19),  -dun  (8),  -doen 
(20),  -don  t  -doin  (14),  -sich  bringen  t 
-sich  brechen  (es),  onder-duen  (11). 

Sub-jicere,  in  den  Hss.  gew.  -ieere 
vnder-  hd.  -werflen,  -sich  w.  ^  -  thuon 
(110a),  -thon  (iio'>),  -leigen  {21),  nd. 
-werijen.  onder  doen  t  o,  die  voes  wer- 
pen  (i32). 

Subjici    vnderworfcn     i 
sin  (65). 
*Sublle  V.  Subtile. 
*Sub-  V.  Su-illus. 

Subintrare  jngeen  (65).  vndergen(75). 
*Subio  {8t.  subigo)  vnder  dun  (17). 

Subire  vndcrgen  (75). 
*Sub-ircus,   -hircus   ( 74,  Br. )  under^ 
uoehs  (!)3.  cf.  isellaj.  vnteruclißen  (74). 

Subire  hd.  i/d.  vnder  gan  .lim.  irge= 
bin  (8,  9).  vnderwerfFen;  jn-  i  haimli= 
chen  hin-geen  (es). 

*Subitanee  glijchhaestig  (20). 

Sub-itaneus,  -etanius  (5*^)  hd.  snel= 
hch,  gUch  SU.  (ö**.  c/.  prc.) ;  schnelli-ch, 
-cklich  (76).  nd.  snel,  snellick.  sme-  {sie 
18),  ge-  (20,  65),  ie-  (23)  -lieh,  -liehen 
(20).  haeste-ch  (20),  -lieh  (132).  vnvir= 
sehen  (20). 

Subito  vrberin-  (Ob.),  vrbri-  (63)  -gen 
{cf.  exobruto,  repentei.  zu  harjt  l  schier 
(20).  drade  (5,  23).  hd.  snel  .sim.hd.nd. 
snelli-ch,  -ck.  schnelliglichen  (110).  zau= 
lieh  (5'').  vrbli-tzlich,  var.  -pfling,  als 
geelich   (65).  .säen  (99,  106). 

Subitus  gee-  i  vrblicz-  (65),  snel- 
(19)  -lieh,  gcch  (65l  haestich  (11). 

Subiugalis  vnder-tanig  (1),  -tenig 
(6),  -denick  (18),  -denich  (22),  -denelich 
(5),  -dencklichen  (21),  -tan  (8,  9),  -ton 
(76).  vndenlich  {sie  23).  vnder  dem  ioch 
o.  ge-zeumot,  -horsam  (110  sim.).  getzem= 
met  (132).  lestig  (75).  lastbar  (kl). 


gehorsam 


Siib-iugaro,  -uirgare  (74)  hd.  nd.  vn= 
der-denich.  hd.  -tenig,  -thenig,  -tunig 
(131),  -tauig  (08),  -tcynig  (4),  -tun  (9; 
Mi.u'hcn,  inakcn.  vuttertenigen  (1).  vn 
der-dueu  (20),  -werffcn  (20,  65),  -legen 
mit  geliorsam  (75),  -bringen  vnder  sin 
joch  sim.  t  zemen  (fi5).  ge-,  be-  (9), 
eyn-  (sie  8!)  -waltigen  (76),  -weidigen 
{b,  18),  -welligen  (21),  -veldigeu  {sie  8, 
9).  beroeken  (2.3.  r  st.  i). 

*Subiugarius  encke  (125). 
Subiugatus  vnder  dem  joch  beladen 
l  ein  viidcrworffeiuT  (05). 

"■Subiuges  ticluder  (9). 

*Subiugus  iocliig  ochse  (9). 

Subiu-nx,  -ng  {sie  74),  -x,  -s  (8,  22, 
23)  vnder  tan  (9).  v.  dem  joch  (110). 
onder  dat  j.  (132).  eyn  rint  in  dem  j. 
(.^)),  in  ey  {sie)  goch  (17).  nd.  eyn  rind, 
rinck  {sie  23)  in  dem  iocke  (22),  iock 
(23).  rinde,  iochtzucht,  ziechperling  (74). 
yotik  kneeht  (8.  nach  subambulus, 
entspricht  subiugus  9). 

*Subi-  if.  Subg-urginale. 

*Subiu-s,  -X  V.  -nx. 
Sublabi  )id.  vnder  vallen. 

*Sublacus  iinscis,  cf  silago)  bley  (9). 

*Sublector  hd.nd.vndev  leser  (5*^,23). 

*Subleg-a ,  t  -atus  ( 75 )  (^.  seruus 
missus  3)  eyn  sende-  (3,  8,  9),  send-  (75, 
76)  -kneeht."  eyn  vnder  bode  (17).  lioß= 
futer  (08.  aus  nd.   -feter  cf.  subligar). 

Sublegare  ( cf.  subigare )  hd.  eym 
andern  gewult  gebiu ,  eyn  a.  an  sin 
stad  seczen  o.  senden  (17);  beuellen  (8). 

Subleg-atus  v.  -a. 

Sublesti-a,  -s  (75)  betrubsal  (9).  tru- 
(75),  trau-  (74)  -rigkeit.  syeck-,  swaeck- 
heit  (147). 

Subles-tus,  -US  (75)  (/.  submestus 
76,  tristis,  infirmiis,  molestus;  unterseh. 
vowsubletus  i.parum  letus  110  &c.)  tru- 
(68,  75,  110),  trau-  (74),  tau-  (9)  -rig. 
betrübet  (9,  75).  drouich  (132). 

*Subleuainen  auf-hebung  t  -haltung 

(7.U 

Subleuare  hd.  nd.  ex'-,  vor-  (22),  hd. 
her-,  uff-,  vnder-  (75)  -heben,  yerheuen 
(132).  hd.  er-luften,  -hohen,  hohen  (9), 
-Intern,  var.  -iiehteru,  t  hantraich  thun 
(65);  auflialten  (75).  opboren  (11). 

Subleuatio  vff-  (20),  vffer-  (65)  -he= 
bunge. 

Subleuatus  {i.  sustentatus)  aufge^ 
halten  (75). 

Sub-leuita,  -dyaconus  lechzger  (93). 

Sublieius  eyn  treck   bi'ugghe  (i32). 

Sublidit  drustit  (i4i,  Gf.  5,  266). 
*Subliga(caligula)  buic  . .  .  (98). 

Subligaeulum  {i.  tenaculum  3,  4,  76. 
cf.  sub-ligar,  -fibuluni.  suceinctorium.) 
ein  klannner  (3,  4).  vnter-pundt,  -pandt 
(74). 

*Subligamen  eyn  nestel  o.ryem(iio, 

132). 

Subliga-r,  -re  (11,  19),  t  -eulum  (iio, 
111  &c.)  lid.  eyn  vnder-gurte  {equi  8, 
9),  -gurt  (3,  75),  -gegurte  (4),  -gegort 
(17);  gegurte  (9).  nd.  gurdel;  hosueter 
(11).  nl.  opperbroeck  (116).  hosen  nestel 
(19).  bruoch  (110  sirn.).  broßmen  (126). 
nyder-gewand  (126),  -wat  (88,  iii),  -kleid 
(88,  Das.). 


Subligare  luL  vnder  binden,  vnter- 
pinden  (7i). 

*Subligaris     vuter-pinder  ,     -pundt, 
-pandt  (74). 

*Subli-gnium,  -gumen   v.  -nguium. 

Sublimare,  -ri  (1)  hd.  nd.  er-,  ver- 
(68,  132),  hd.  her-  hd.  -hohen,  -hoehen  (68, 
76),  -hohen  («5  var.,  134),  -hoen,  -hochiu 
(5), -hoeghen  (i32),  -bogen  (18,23).  vnder 
solen  (23). 

Sublimatio  eriioehung  (,110).  ver= 
heuinge  ( 1321. 

SublimatuB  erliociit  (65). 

Sublim-e,  -iter  hd.  nd.  hoch  (23); 
h.-lich,  -liehen,  -lick.  iiuch-  (134),  hoge- 
(18),  hoege-  (132),  hol-  (21)  -lieh.  hoe= 
liehe  (133). 

*Subliininarebey stell  o.  vberture(74)- 

Sublimior  hochwirdiger,  grosser, 
volkumlicher  (65). 

Sublim-is,  -us  ä/^/.  hoch.  nd.  ho  (22), 
hoeglie  (132). 

*Subliraitare  (cf.   superl.,   sublimi= 
nare)  drisgudi  (Gf.). 

Sublimitas  hd.  nd.  hoch-eit,  -unge 
(9).  hoekeit  (18).  die  hoch  l  hoeher  ge= 
walt?  oberst,  var.  ober- Hioch-stat  (65). 
hoch  t  obenkeit  (63). 

Subli-nguium,  -ngwium  (8),  -nqui= 
um  (74).  -nwium  (17),  -nguum  (104), 
-gnium  (Sum.),  -gumen  (9j,  -ngua  (94») 
(^.  volium  —  st.  folium  —  sub  lingva  vt 
aues  deeipiat  &c.  17  sim.)  blat  (91.  cf. 
BM.  h.  V.).  vogelplat  t  plat  der  vogler 
(75).  struchel  {i.  guttw  Gf.).  racli-o  (Gf.), 
-e  (74,  104,  Sum.)  mit  Worten  t  -sal  (.se'c 
74!).  rotz  (^■.  humor  <&c.  Gi).  vnder-zunge 
(8,  9),  -Seezunge  (17).  ags.  uf  (94a). 
*Sublustrare  wenig  luchten  t  vnder-1. 

(HO). 

Sublustr-is,  -us  (i36)  {i.  purum  lu= 
eens  et  quasi  obscurus  Br.  sim.)  dunekel 
(110).  lutzel  doncker  (132).  heiterliclit 
(Ki'"^.)  ags.  scur  (i30.  a.  d.  Lt.?  cf  seu= 
riora  i.  sordida  ib..  equus  scurus  Gl.  m., 
ital.  scuro.). 

*Sub-  V.  Su-mella. 

Submelos,  g.  dis  {cf.  submeies  Gl. 
m.)  seyckebed  (147). 

*Submentile     {equi)    chinne-  (Sum.), 
i  ehini-  (104)  -raif.  kinnereif  (155). 

Sub-,  i  sum-  (Gl.  m.),  sv-  (13)  -men== 
tum  vnder  kynne  (8,  9,  121,  .sim.  Gf.). 
koder  (12,  13.  cf.  Sm.  h.  v.).  kusg  (13. 
X  dens  molaris?),  kalke  (10.  c/'.  Struma 
kelch;  zufällig  an  altn.  kiälki  maxilla 
erinnernd). 

Submerg-ere,  -are  (75,  76)  Iid.  vnder- 
thauffen  (75),  -duncken  (8),  -sencken.  nd. 
onder  sinken  (11).  er-,  ver-  (68,  132) 
-trencken  (68,  75,  110)',  -drencken  (20, 
132).  dertrincken  (9). 

Submergi    vndergeen   t    ertrincken 

(65). 

Submersio  ertrenekung  (75). 
Submersus  ertruneken  (65,  75;.  ver- 
druncken  (i32),  -suneken  (uo). 
Submestus  v.  Sublestus. 
*Submietum  ( :  memini)  vnder  den= 
ckinge  (23). 
*Subminister  ein  vnderknecht  (110). 
Subministrare  hd.  dyenen,  vnder-d., 
nd.  -deynen  (22).   tie-   (6),  di-  (17),   de- 


SUB 

(23)  -nen.  rad  geben  (17).  heymlich  ro= 
teil  (9  sm.). 

Siibministratio  vnderdienst  (68,  iio). 

Submiscere  viidcr-meiigen  i  -mischen 
(75). 

Submissio  viider  -  tlionuiig  (iio), 
-tliyuiig  i  vbergebuug  (ü6).  onderdoen- 
i  ouergeu-iiige  (i32). 

*Subniit-igare,  -tigare  [i.  pm-um  m. 
76)  wenig  semfteu  (9i,  senftigen  (8). 

Submittere    vnder-tbon    i   -geben 

(110  villi.),  -tun  [S,  d),  -tretteu  (9),  -sich 

bringen  (65;,   -laßen  (17).  nidder-l.  (8), 

-legen  i  -lossen  (9).  verzagt  machen  (65). 

*Submit-  V.  Submi-tigare. 

Submouere  heimlich  hinwegthon(68, 
iio).  iieymelich  wechdoen  (132).  hiiider- 
sich  schlagen  (65). 

*Subnauigare  (i.  freqii-  t  lat-enter  n. 
76)  stetis  schiffin  (8,  9).  heimhcheu  seh. 
0.  b.  vff  dem  wasser  faren  (75). 

Subnectere  viider  -  knipflPen  (uo^^), 
-sich  knupffeii  (,110^).  onderknopeu(i32). 

Subneruare  hd.  lernen;  a-,  o-dern 
v'hawen  sim.  die  adreii  (iio^),  rossen 
die  a.  (75),  sennen  (iio^)  abschnyden. 
die  zenen  afl'snijdeii  (i32).  ih  hahsen 
{prs.   Sum.). 

Subniger  brui-ii  [  20 ).  ein  wintzig 
schwartz  (65). 

Subniti  {i.  subtus  n.,  apodiare  76) 
kd.  pingen  sim.  pynen  (68,  132).  ainfel= 
tigen  (76.  cf.  sq.). 

*Subnixe  eynfeldicklichen  (17).  efel= 
lieh  (8). 

Subnixus  eynfehlig  (8,  9).  demutig 
(8).  geiiaigtor;  vnder-buwet,  var.  -buwen, 
l  -zogen  ( 60).  aufgehalten  mit  rue  l  geruet 
mit  vffhaltuiig  (75). 

*Subocular  (-re  01.  m.)  eyn  ogh  koiek 
^23.  morbus?  cf.  eolica.  kalke  v.  sub= 
mentum?). 

Subolere  hd.  nd.  wassen  t,  vnd  (23), 
vnder-  {'2'2.)  -stincken.  hd.  wachsen,  wa= 
ßen,  waschin(5),  wesehen  [sie  7).  riechen 
(110).  ruyehen  (132).  smecken  (18). 

*Subordinare  ordenlich  seczen  eiuß 
vnder  dz  ander  (6,i). 

Subornare  {i.  accusationem  instituere 
76)  eyn  horcher  l  eyn  czeger  (9),  sey= 
ger  (8)  seczen.  heimlichen  zu  wegen 
bringen  (75). 

Subornatio  heimlich  zuwegenbrin- 
gung,  varr.  -ung,  -gen  yiä). 

Subornatum  viiderzogen  mit  zier= 
lichkait  (C)). 

Subp-  r.  Supp-. 
*Subpar-  v.  Supar-a,  -um. 
*Subpecia  v.  Suppetitio. 
*Subpe-  V.  Suppo-diare. 
*Subpe-ditio,  -ticia  &c.  v.  Suppetitio. 
Subped-aneum,  -itamentum  &c.  v. 
Suppedaneum. 

*Sub-  V.  Sup-plenvis. 
Subprior  vnderpriel  (5''). 
*Subpi"iorissa  vnderpriorin  (5*^). 
*Subractiua  i'.  Scalaria. 
Subregulus  koiiiglin(8).  vnder-kung= 
leyn  (9i.  -koiinic  (23). 
*Subremen  [T  st.  t)  weuel  (20). 
*Subrepare,   surrepere   (65,   Br. )   i. 
sub-  (76  1.  post-  (Br.) -intrare  vndi  rgon 
(76).  haimlich  zu-krichen  l  -fallen  (65). 

DiEFENBACH  Glossarium. 


SUB 

*Subreptare  be-  t  vnder-griffen   {iin=: 
ter  das  folg.  subremen  gesetzt  20). 
Subreptus  benomen  i  abezogen  (20). 

*Subr-,  i  surb-  (75i^j  -estus  ( c/.  sub= 
cellium)  sadel  küssen  (23). 

Subridere  hd.  wenig,  eyn  w. ,  klein 
(74),  kleynlich  (21)  lachen,  eyn  cleyn 
(5,  23),  cleyne  (22)  be-1.,  laken  (23). 
lecheln  (8,  9).  bespotten,  smotzen  (74). 
schmollen  (88).  smonezeln  (8).  smuceln 
(9). 

=^Subrigare  hd.  netzen  (19, 100),  vnder-, 
wieder-  (7)  -11. ;  eyn  wenig  n.  (17) ,  be= 
gißen  (8  sim.).  naßmachen  (21).  vnder- 
n.  (uo  &c.),  -nuczeu  (18).  nd.  netten, 
vndir-n.  i23). 

Subrigere  hart  (17),  hert  (8),  wenig 
h.  (9)  werden,  struben  (lool. 

*Subrin-  (?)  v.  Subgur-ginale. 

Subripere  {unter seh.   von  surripere 

q.  V.)  hd.    nd.   vnder-,    be-    (11,    20),    v'- 
(7)  -iiemen,  -neymen  (3),  -ziehen  ^76). 

Subrogare  vnder-  hd.  -seczen,  -s\^= 
czen  (21),  nd.  -zetten,  -duen  (11).  eyn 
andern  seczen  (8,  9).  vnder-s.  einen  an= 
dern  an  sein  .«tatt  vnder  ine  (75). 

Subrogatio  vnder  seczunge  (20). 
Subrogatus   d.   sortitiis   76)    vnder- 
saczt  (20). 

*Subru-beus,  -bivis,  -fus,  -ffus  lid. 
nd.  duncke-l,  -r  (22)  rot,  hd.  roit,  rout 
(6s).  tunckel-rot  (4,  i5i),  -rott  (1).  dunk= 
ehel  rat  (2).  doncker  roet  (i32).  gälrot 
(Fiis.).  brunle-t,  var.  -cht  (65). 

*Subruere  //(/.  vnder-fallen,  -prechen 
l  vmb-f.  (^ä^.  v'derbeu  (8,  9).  niderwerf= 
fen  (iioV  nederwerpen  (i32\ 

Sub-  V.  Sur-rumus. 
*Subsa-  V.  Subso-lanus. 
Subsa-mnare,   -nnare,    -nare  hd. 
spot-en  (13),  -ten  <  12).  hd.   nd.   be-,  hd. 
v'-spotten.   v'-.'sputten    (17),    -schimpfen 
(9),  -lachen  t  die  nasen  vber  einru-,  vuir. 
ry-mpffen  (65).  .snerken  ;  den  iiase  ob  scort- 
sen;  grisen  alse  een  hont;  be-gr.  (108). 
*Subsannaticus  hove- ?  spot-lich  (77). 
Subsannatio   hd.  nd.    spo-,    bespo-, 
hd.  v'spo-.  v'spu-    (17)    -ttunge,    -ttinge. 
gespot   ( 75 ).    verniehtigung    mit   nasen 
ruinpfung   l   finger    zeigung    t   zungen 
vff  ein  vß  recken  (65). 

*Svibsannatiuus  spee  (/V)  hon  (22''). 
*Subsannator    hd.    spotter.    hd.  nd. 
be-,  hd.  v'-sp.,  hd.  -sputter.    schimpper 
(20). 

*Svibseiuum  ags.  faeeni ;  non  s.  un-f. 
(94,  136).  Cf.  subcisiuus  i.  malus  inter- 
pres  (Gl.  ra.);  /.  q.  svibsee-,  succis-iuus 
(Ki.);  subsicivum  überschar  (Agr.);z. 
7wn  urbamem  (i3n).  substi-tium  i.  ab= 
seissio  (76),  -eium  abschnid  ( 75 ).  Cf. 
subcino;  i42  vv.  subciei-va,  -bus. 

Subscript-um ,  -io  vndergeschrifft 
(7.5). 

Subseus  muleisen.  meissel  (Agr.). 

Subseeiua  {cf.  subsciuum,  succinea) 
abschnipflfelten  1112). 

*Subsed-ere  [i.  supers.  Gl.  m.),  -ium 
V.  Subsid-ere,  -ium. 

Subsellium  v.  Subcellium. 
*Subsequalter  getal  van  tween  (i47). 

Subsequi  hd.  nach-folgen,  -fulgen. 

Subsequium  dienst  (68,  110,   132). 


SUB 


561 


Subserieum  nit  gar  seydin  (91).  bur- 
schet  (Ki.),  -sat  (Fr.). 

Subsiciuus  v.  Subsciuus. 

Sub-sidere,  -sedere  be-  hd.  -sitzen, 
-setzen,  nd.  -sitteii. 

Subsid-ere,  -eo,  -o  (76)  \i.  inteiius 
sido  76.  cf.  subsidus)  hd.  klein,  klain 
(76),  eyn  kleyn  (.ö,  21)  schinen,  schiii 
(5,  17,  21). 

Subsidere  (c/.  sq.)  helffen  t  vnder= 
seczen  (20).  zu  hulf  komen  (17).  behulf= 
felich  sin  (18). 

Subsid-iari,  -uari  (23)  hd.  zu-hulff, 
-hilff,  nd.  to  hulpe  komen.  entsetzen 
(110,   132). 

*Subsidiosus  iiulfflich  (20). 
Sub-sidium,  bissw.  -sedium  hd. 
hulffe.  huffe  {.sie  152),  hulf,  hilff,  rettung 
(65),  sture  (8,  20),  fuUeist  -20,  au),  hd. 
nd.  vo-,  nd.  ve-rdernisse.  Iid.  furdernuß 
sim.  vordeniß  (132). 

*Subsid-uari  v.  -iari. 

*Subsidus,   g.   -eris    ein    clein   stern 
(110   &c.). 

*Subsinea     ( cf.    succinea  i    aschafa 

(Sum.    ef.    C!f.    <Ö.    453). 

Subsistentia  wes-en  (11,  20),  -unghe 
( 19 ).  van  der  scycken  dat  gloem  of 
grontsop  {i.  crinodis,  pitasis,  sedimen, 
ypostasis  147). 

Subsistere  hd.  nd.  stil,  hd.  stille, 
steyl  (13)  stau  sim.  hd.  stil-  t  be-stin 
(17);  besten;  enthal-ten,  -den.  onthaet 
den  (11).  staen  t  vnder-st.,  -wesen  (20). 
bliben  jm  rechten  wesen  (65). 

Subso-,  subsa-  (75  var.)  -lanus  iid. 
nd.  oster-,  ostroiii-  {G,f.),  ostrono- 
(Ob.),  oste-  (13,  17),  Osten-  (5^,  7),  sud 
0.-  (19),  oyster-  (18),  oysten-  (.5),  obent- 
(9),  morgen-  (8,  9),  nd.  ostern-,  zuut 
Westen-  (11)  -wint,  -wen  (13),  -wijiit  (11). 
hd.  Südosten,  .suytoest  (i32). 

*Subsolea  sole  (9).  vnder-s.  (8). 
*Subs-  t   susten-tacvüum  vnderhaU 
dyiig  (147\ 

Substamen  (/.  lieium  1,  subtegmen 
75)  hd.  wefel  -l,  12,  4j;  webel-,  webe-, 
web,  wep-  (iio^),  spul-  (75),  zettel- (46), 
nd.  weuel-,  Aveff-  (i32j  -garn,  -garwe 
[sie  22).  wepp  (6).  worfF  (13);  weuel; 
warffe,  vlg.  zeddel  do  man  in  sehußt  t 
intrag  des  garn;  eintrag  (75). 

Substantia  hd.  wes-eu  (18,  65),  -unge 
(20);  (ein)  selp-,  selb-,  selbs-  (7,  13,  49, 
65),  sin  s.-  (15),  salb-  (6),  selber-  (12), 
selbstende  (9  Anh.),  gruntlich  (65),  eygcn- 
(10),  selff-  (i32)  -wesen,  -weysen  (13). 
selbsinde  (löö).  nd.  selues  weseng(?23), 
sulf  wesent  (22).  wesenlich  ding  (46).  w.- 
kait;  grünt;  gr.-feste;  fulmunt  &c.  (65). 
ein  vnderwese  lichkeit  (lä).  gut  (8,  9, 
65).  eyn  substancia  (5''). 

*Substanti-abiliter,-aliter,  -onaliter 
lid.  wesentlich  ((i,  110=*;,  selb-w.  i^46,  68), 
-wesenhchen  (iio«),  -weselich.  selbs-w. 
(7).  seluen-w.  (132).  selbenwesentlichen 
(110^).  nd.  selff  wesic  (23),  solf  weselken 
(22).  gruntlich  (65). 

*Substantiare  vber-,  ober-  (12)  -na= 
turlich,  -natirich  (13)  wandeln. 

*Substantiosus  fruchtrich  (8).  korn= 
reich  (9). 

Substare    hd.    nd.   vnder    stan   sim. 
duren  t  wern  (100).  boduren  (23). 

71 


502 


SITR 


*Sub8tel-n,  -lia  r   Subcellhim. 

Substernere     hd.    nd.    viuli>r-logon, 

-leytTP'i   i-'*^.   -liR»'n   (4),   -legiie   («<•)   t 

-stV»>yeiui'""'-"S^''ou\veii  (iioi'^  -broytcn 

(S.  t<^.    worfffii  (7'>),  -sich  w.  (ßs).  ondor 

ligK«'ii  Ol'- 

*Sub8ti-cium,  -tium   v.  Subseivum. 

Substituere/*</.viuler-,in-(6.'))-8eczen. 

Substitutus     viidiT-gesctzt     (iio''), 

-gi'sotz  (,110'M,  -i;«'t*iitzt  (\.\-i),  -saczt(,10), 

-SRC/.  /    ilaii  \  12). 

Substratus    vndt^r-gcstrcywct,  va)T. 
-gostrciiwct,     -gestreut,     -streut    (iio), 
-fegt  (t!sl.  ondergcliidit  (ina). 
Substrictuna  visgeeolirt  (,ioo). 
*Subsuere  vndor-flickcn,  vor. -flucken 

Subtal  r.  Subtel. 

Subtalar  r.  Sotular. 
*S\ibtal-aris,  -is  (,7g),  l  -es  7>^.  (iio 
&c.)  i.  vestit:  protcn-sa  6G  &c.,  -ta  76  ad 
talos;  if.  sotular)  ein  cleid  biß  vfF  die 
ferßen  (iio*').  das  einem  vfT  die  fieß  gat 
(iio*>).  eyu  cleyt  byß  vp  die  onckelen 
(132). 

*Subt-alis  !-.  -alaris,  -el. 
*Subtalixis   /.   valceiin  qiiia   subtalo 
tantnm  est  (la). 
*Subtanus  r.  Suecanus. 

Subtegere  vnderdecken  tiio  &c.).        I 

Subte-gmen,  -gimen,  -cmen  ( 3 ),  l 
-men,  subtimen  (ii4=^)  (?'.  trama  s>3.  cf.  \ 
substamen)  hd.  w(>bel  i,lt>),  w.-,  wobei- ; 
(21),  wefel-  (17  Mrg.),  weh-,  spul-  (75), ! 
nd.  weffel-,  wef-  (iy2)  -garn.  hd.  we-fel  j 
(8,  9,  93,  Ki».,  Gf.),  -fiel  (7),  -uel  (20.  Gf.),  | 
-uil  (^121,  ftt  );  wey-  (3),  wa-i^6),  wa-  (Das.) ' 
-fei.  der  in-  (^i^,  65),  ein-  ^64*^)  -trag,  i 
deck  (7).  vnder  doch  (18).  ags.  awebb  | 
(94»).  i 

Subt-el,  hissw.  -al,  -alis,  -ellus  (64)  [ 
{i.  ima  pars  pedis;  solea,  sulea  b^;  cf. 
subtela)  hd.  sol-e,  -en  [calcei  l  pedis  3).  \ 
-le  (21).'  subtel  fuß-liole   (7,   74),   -staffi 
(74).    fuoß-hyliu,    var.    -luilin   (-lus    64).  I 
enckel  (3,  9).vnderankel  (93).  dz  vuderste  j 
von  dem  fuoß  (110  sim.).  thole  van  dem 
voete  (los^i.  fuß-stapf.  -hol,  -hole;  leger- 
ing,  var.  -xuig,  o  vnterschubel  (74).subil 
^liugerinc  (i30,  Gf.),  var.  scubel  t  ligirine  j 
(Gf.).  I 

Subtel-a,   -la    (7.5.   v.  retheum)    {i. ' 
deceptio  t  frans,   —  x  subtilis  —   et\ 
corrigia  sub  cauda  equi  Br    i.  q.  sutela 
Gl.  Is.  cf  postela,  sedile,  solide,  subtel) 
betriegung  (74).  trügnisse  (9).  trog  {sie  , 
68.   drocli   (132).   spul  (75).  spule  sproß, 
(7).  spul-sprosse  (93),  -s])roß  (74),-  -broß 
t  sei  iß),   -seyl   (64*');    spuol    sei   (64*=) ;[ 
gerayt,  var.  gereyde  viiden  an  dem  satel  | 
(64).  ryem  (68,  i32)onder  dat  peert(i32). 
em  aflfter-seyle,  van:  -seyl,  -gurtel  (110). 
sole  (23). 

*Subtellus  (piscis)  barbo  (121,  Gf.). 
*Subtellus  V.  Subtel. 

Subtemen  v.  Subtegmen. 

Subtener  vnter  kleinen  o.  deniungen 
iaren  (74). 

Subter  hd.  nd.  vTider. 

Subtercus,    subcus    tuschen    velle 
ind  vleysch  (147). 

Subterfugere    entfliehen  (110).   ont= 
vlyen  (132).  ein  s  (sc?)  wag  steilen  (6). 

Subter-fugium,  -gium  (81)  hd.  zu- 


SUB 

verlaß,  -v'layß.    virlaeß  (2()).  nd.  touefr-( 
laet   I II,  Sil.  vloet  (loo). 

*Subterran-eu8,  -ius  (11)  s.  ert-hues  ' 
(19),  -liiius  (11).  j 

*Subteruad-are,    -iare  (8i)   widder 
pcnden  (2()j.  vnderpanden  (81). 

*Subteruadium   vnder|)an-t  (20),  -d 
(81  I. 

Subticere  stille  s\v\-gin  (8  .f?'»«.). 
*Subticula  r.  Subuncula. 

Subtilaris  v.  Caliga. 

Subt-,  supt-  (130.  V.  subdiaconale), 
sub-  (23.  so  überall  alph.)  -ile,  l  -ilis 
{i.  tiinicclla  suhdiaconi  Gl.  m.)  kostlich 
(21),  kuslich  sub.  t  kimstic  subt.  (23^, 
kunstlich  (18),  konstich  (5)  werk,  subtil 
(Gf.  (),  73).  suptil  (130).  am'it  (19.  c/.  sub^ 
diaconale).  lerznerscleit  (  93  ).  epistlcr 
rock  (75). 

Subtile  behende  (15). 

Subtiliare  hd.  behende  machen. 

Subtilis  [  cf.  gracilis)  hd.  nd.  be- 
hende, -heund  (1  sim.),  -hoynde  (11), 
■hcnne  (10),  -hen  (21),  -hinne  (13).  zimpf= 
fer  ?  geschwind  (126).  cluog  (7ü).  subtil 
(65,  75).  ciain  t  gaistlich  ;  comp),  adv.  clar- 
t  subti-licher  &c.  (65).  abcle  (85^).  zart 
adelich  (64). 

Subtilitas  hd.  nd.  behon-dekeit  sim., 
-nikeit  (7),  -keit  (21).  subtilichkeit  (65, 
75)  zu  versten  holie  ding  (65).  .spiczig 
fint,  fund  ;  spitzfund-,  spiczfind-  {  durch= 
sicht-igkait;  die  dune,  dünn,  dünne  (65 
varr.).  chioghait  (76). 

Subtiliter  behentlich  (20). 

*  Subtimen  v.  Subtegmen. 

*Subtinnire  tintelen  (108). 

Subtolar  i-.  Sotular. 

*Subtraetiuus  abezogelich  (20). 

*Subtraetorium    (?'.  pannus  pedibiis 
perstriettis  ?)  eyn  ruck  doch  (17). 

Subtrahere  vnder-  hd.  -ziehen,  -ziheu, 
-zellin.  -zyegen  (18),  -ziechen  (6,  66), 
nd.  -tieghen  (23),  -teyn  (22).  hd.  in-  (20), 
en-  l  hindan-  l  ab-  t  hindersich-  t  dar^^ 
von-  (65)  -ziehen;  nemen  (65);  enweg 
(20),  heimlich  u.  minderen  (110, 132).  hd. 
Stelen. 

Sub-  V.  Su-trinum. 

Subtristis  lid.  betru-big,  -bet,  -plich 

(5);  bedrohet  (21),  drurig  (8),  traurig 

(9),  wenig  tr.  (110),    herschrecket  (17). 

nd.  bedrou-et,  -ich;  wat  droeuich  (132). 

*Subtular  v.  Sotular. 

*Subtular  eyn  senbe  baliste  (19).   en 
zeue  [sie  11). 

Subtularis  adj.  onder  enckels  (i47). 
Subtula-ris,  -s  v.  Sotular. 

*Subtunica  v.  Palla. 
Subtus  hd.  vnder.  onder  (11,  132). 

*Subtussilla  v.  Vria. 

*Subuciula  v.  Subuncula. 

*Subuctus  V.  Subuncus. 
Subucula  V.  Subuncula. 
Subudum  v.  Sudum. 

Sub-uectio,  gew.  -uexio,  -feecio  fu= 
runge  (8,  9).  vnder-  hd.  -f.,  -forunge, 
-fuerunge  (17),  nd.  -voringhe. 

Sub-uectus,  -iectus  ^alph.  subu-  22, 
23)  über  gefuret  ( 8,  9 ).  ober  gefuert 
(17).  ufi"  geuort  (19).  vmme  fort  (21).  hop 
steyn  (23). 

Subue-here,  -yere  (3)  hd.  vmb-forn. 


SUB 

-faßen  (18);  dortliin  bringen  t  füren 
(fis);  vber-f  (8),  vnder-f. ,  -foru,  -fucrn 
(17 1,  -füren  (3),  -faren  (7).  vnder  o.  neben 
sich  fieren  (iio»).  füren  t  tragen  (9). 
ufweren  (looi. 

*Subuendere  vnder-kaufl"  driben  (ö*»), 
-kaulfen  (3). 

Subuenire  hd.  helften ;  hilf!"  thun 
(65);  zu  liulife,  holfl*!',  hilflP,  nd.  to  luilpe 
komen.  nd.  lieljipen. 

Subuentio  hd.  hu-,  lio-,  hi-lflFe;  helf= 
fange  (20),  zu  hulf  komunge  (17).  nd), 
hulp. 

*Subuer-cio  c  -sio. 

"^Subue-  (?)  v.  Subgu-rgtnale. 
Subuer-sio,  -cio  (46)  hd.  vmb-,  vnder- 
(7),  ver-  (65)  -kerunge.  vmberung  (46.  : 
cren  arare),  v'bierunge  (20).  v'-  (17),  zu- 
(8,  9)   -Störunge,  ganez  vnder.sich  stur- 
czung  (65).  nd.  vmm(^  keringlie. 
Subuersor  verkercr  (65;. 
Subuertere  v'-  (9,  22'> ,  46,  76),  hd. 
vmb-,  vm-,  nd.  vmme-keren.  vurkv'men 
(20).  Stulpen  t  störten  (22b). 

*Subuexio  v.  Subuectio. 

*Subuirgare  v.  Subiugare. 
Subula,  t  suella  (147)  [i.  perfora^ 
torium  ;  armilla  147,  pinca  74,  147)  M. 
alansa  ^  ala  sim.  (Gf.),  alc  (110''),  al,  all 
(64b,  110»),  aaUalse(Das.).  a-  (i26),e-(i32), 
ee-  (11)  -Isen.  els-sen  (147),  -ene  (106),  -ne 
(99).  ol  (7).  ole  (4).  Schuster  ale  (75). 
ael  (152).  nael  (132.  omcä  bair.  nal).  'hd. 
siu-  t  sui-  t  su-la  (Gf.),  sule,  suel  (17), 
suele  (12),  sul  (93),  sul  (46),  syel  (13), 
seuwl  (64''),  seuel  (i52),  seul,  syl  (64<=, 
68),  sele  (18),  subel  (77).  suwel  (20,  23, 
132,  147).  swele  (22).  siil  (109).  pfrieme 
(Ki.).  pfrin  (46).  prieme  (18).  priem  (7, 
147).  prym  (lOO).  prin  (12).  prene  (22''). 
pren  (22,  23).  pinne  (5).  pintz  (74). 

Subulare  (Br.)  mit  der  alen  (no''), 
al  (iio^J,  syl  (68),  suel  (132)  neyen, 
vair.  neeu,  newen  (110).  " 

*Subulea  d.  albuc-um  t  -inum  75 ; 
X  babulea  ?  cf.  oxygala)  buttermilch 

(75,    76). 

I  *Subul-eus,  -US  (23)  {cf.  flabanusj 
\hd.  nd.  swin-,  hd.  schwyn-,  suwe-  (7, 
j  133),  SU-  (6,18),  saw-  (1,  9,  66),  sau-  (75), 
sew-  (9),  seil-  hd.  -hirte,  -hir((9,  66,  133), 
-hert  (18),  -herter  (1),  nd.  -herde.  ver= 
kenshijrde  (132).  svinar  (Sum.).  swen  (22'>). 
ags.  suam  (136). 

*Subulis  (cf.  soroliga  &c.)  scharlinge 
(Gf.  6,  545). 

*Subulum  hauffen  swin  0.  saw  (75). 
i.  multitudo  porcorum  l  ouium  (76). 
*Subulus  V.  Subulcus. 
Subun-,  subu-  (Br.,  Sm.,  Gf.),  subti- 
(121,  Sum.)  -cula,  subuciula  (Sm.  1,  325) 
{i.  sartimen  t  pecies  75 ,  camisia  t 
ephot  l  superhumerale  &c.  Br.)  hd. 
scur-  (121,  .Sm.),  schur-(Sura.)-litz ;  schurtz-, 
schortz-  (17)  -duch.  schortel-  (23),  schoe- 
(18)  -doch,  phait  (Gl.  a.  1418  Sm.).  kor-- 
hemde  (8,  9).  hd.  nd.  eyn  lap,  läppen 
(23).  hd.  eyn  läpp  an  eym  kleyde  0. 
schuhe  sim.  (schue,  schuch,  schug  133). 
fleck  (1,  75).  flack  (<j).  bletz  (75).  schuch- 
bl.  (46).  ly-  (49),  le-  (10)  -mmel.  eyn 
vnder-,  widder-  (21)  -rock  (110,  132), 
-cleyt  (5,  21, 23),  -cleid  (75).  lihhemidi  (Gf,). 
Subunculare  lap-pen  (17  &c.),  -ea 
t  toboten  (22'>).   büßen  (17).   schuch   0. 


suc 

ander  ding  läppen  o.  bletzen  (iio). 
achuch  («8  tiim.)  o.  kleider  (68)  1.  schoen 
1.  {  hemden  ver-1.  (i32).  flicken  (74). 

*Subunculator  alt  lepper  (20). 

*Subu-ncus  (i.  valde  curuus  66  &c.), 
t  -ctus  (7)  eyner  der  do  garkrump  ist 
(7). 

Surburbana  purckstadel  (Gl.  a.  1418 
Sm.).  untarpurigi  (Gf.).  purghute,  gepewe 
vnter  den  vesten  (74). 

Surburbanus  bürg-  (20),  borch-(ll) 
-man.  vnderburgcre  (Sum.).  forsteter  (75). 
hoflich  (46). 

Suburbia  furstede  (7V  furiburgi(Gf.). 
Suburbium  hd.  nd.  vor-stat,  hd. 
-stad,  -bürg  [m),  nd.  -horch,  -horchte 
(11),  -horcht  (132),  -geburgecze  (19).  hd. 
eyn  fore  borg,  for-  (Sum.),  für-  (20), 
vnder-  (8,  9)  -bürge,  fiu-stait  (7).  een 
ghehuchte  (108). 

*Sub-vrcio,  -urtio  (46)  («m-s  subuen^ 
tio)  hulp  (23).  huf  ^sic  46) 

*Sub-  V.  Subg-urginale. 

*Subu-rsa,  -sa  (8),  -rsum  (22)  wyder- 
(9),  wydder-(8)  -bein.  eynwedeken  (23). 

*Suburtio  v.  Subvrcio. 

*Subus  {piscis)  arßling  (75). 
Subustus  vnderm  fuer  geroest,  fcür 
goröst;  viider  fiuver,  feiiwer  gei'ost  (75 
varr.). 

*Su-  V.  Sue-earium. 

*Su-  V.  Sac-eatum. 

*Succalcare  [i.  coneulcare)  vnder 
die  fueß  tretten  (75). 

*Suc-,  sub-  (74,  75)  -canus,  -tanus 
(74),  t  -einus  {q.  v.  68,  107)  (i.  gemma, 
electrum  t  lacrima  arhoris  6,  66  &c.) 
kunt-reve  (3),  -erfein  (75),  -erfei  o.  ge= 
smeitz  von  gold  (74).  schurlitz  (6.  X 
suecina,  subuncula  sim.  ?). 
Succarda  v.  Succerda. 

*Suceare  {i.  mgere  Gl.  m.)  sappich 
maken  (147). 

*Sucear-ium,  -um,  czue-  (1),  sue- 
(4),  zuk-,  zucc-  (11,  74)  -arium,  zuc- 
cara  (19),  -tura  (11),  -ura  (93.  t;/'.  sae= 
charum)  hd.  zu-,  zo-,  su-  (23,  132)  -cker. 
zuk-kar  (1),  -er  (11),  -ur  (93).  zogkei* 
(19). 

*Succatum.  saft'tgetranck  (74). 
Suceedere  hd.  nach-komen  sim., 
-volgen  (5) ;  her  nach  geen  t  folgen  &c. 
(65).  na-kummen  (23),  -gan  (12),  -fulgen 
t  zufallen  (20).  hd.  nach  nd.  na  eyn 
ander  gan  sim.  ergan  (23).  gelv\cken 
(9  5m.). 

*Succella  {aus  sub-tella,  -tal)  holung 
des  fuß  (75). 

*Suc-  V.  Sub-cellium. 
Suceendere  hd.  bu-,  bo-,  zu-  (7), 
nd.  be-rnen.  burren  (18).  hd.  born  l  vn= 
dersingen  (17.  X  suec-indere,  -entor, 
-inere) ;  brennen,  an-br.  (6),  anstossen 
zu  br.  (110^).  au-zynden  l  -stossen  (uoa.), 
-stecken  (11),  -stechen  (132).  ayn-st.  (19). 
hd.  en-brinnen  ( 76  ) ,  -czundiu  (8  sim.). 
intfengen  (20).  in  zomi  entzünden  (75).- 

*Suceensio  intfengunge  l  zorn   (20). 

Suecentor    hd.    hd.   vnder-singer  (7 

&c. ),   hd.    -senger.    senger   (20).    vor-s. 

(7).  nach  singer  (93).  vnt-,  varr.  vnd-erist 

s.  (75).  bassist  (88,  Ki.). 

Succentuariatus  der  gesetzt  ist  zu 
einer  hinderhut  &c.  (88). 


SUC 

*Succentus  vndersanck  (147). 
*Suc-,  su-  (8,  Gl.   m. )   -cerda,    suc= 

carda  (Gl.  m.)  saw-  (9),  sau-  (uo»),  säu- 
(Ki.),  sue-  (8),  su-  (iioi))  -dreck  (9),  -dreg 
(8,  9),  -mist  (110,  Ki.).  verkens  stront 
(116,   132). 

Successio  hd.  nach-volg,  -volgunge. 
nafulg;  na-  t  zu-kommunge  (20).  kum= 
mung  in  die  stat  eins  andern  (65). 

Suecessiue  ( c/.  sq. )  alleinzel-yng 
(19;,  -en  t  eins  nach  dem  andern  zelen 
(20).  elleynzil-  (8),  zeinz-  (75)  -ing.  allen= 
cziln  (9).  allanxsame  ( 13 ).  langsaralich 
(46).  lantsem  (23).  eyntlicke  t  navolge= 
lick  (11).  nach  ein  ander  (110). 

Suceessiu-us,  -e  hd.  langsam  sim. 

Successiuus  hd.  lang-,  lanc-  (17), 
langk-,  lanx-  (18),  longe-  (12),  lid.  nd. 
lanck-sam.  lantsem  (23).  nog  eyn  andir 
(5'^).  nach  ein-  (V\,  na  en-  (18),  na  eyn- 
(23)  -ander,  nach  aiuandrig  (2). 

Suecessor  hd.  nach-,  noch-  (21),  hd. 
(20)  nd.  na-konier,  -kommender  (7,  20), 
-kumling  (65),  -komelinck  (22^),  -fuerer 
(17),  -forer  (21 1,  -varer  (23),  hd.  -folger 
sim.,  -folge  l  eyn  langsamer  (7). 

Successus  zufal  t  geluck  (20).  glucke 
(8,  9,  100).  guot  gluck  (110).  furgang  t 
glucklich  f.  (65).  gl.  ding  (75).  langsam 
mer  {sie  76). 

Suceidalana  vngewaschen  woU  (110 
sim.). 

Succi  -  daneus ,    -sivus    ondersnijd= 

lick   (147). 

Succidere  (i  corr.  20)  vnder-,  neder- 
(17),  ondcr  beneden-  (132)  hd.  -sniden, 
-scnniden  (17  &c.),  -schneiden  (134), -fal= 
len  (9,  20,  76),  -snijden  (132),  -sigighe 
( sie  22.  cf.  succlndere ).  hd.  nieder-, 
vnder-  (110)  -hauwen  sim. 

Succ-idia,  -rida,  (108)  gesaltzen 
fleisch  l  speck  (110,  132).  sevvruck  (91). 
schwein-bacli  (Das.i,-pach(ui), -s  hamine 
l  sehuncke  (Ki=i. ).  pekel  (lOs).  nl.  de 
hake  (116). 

*Suecidiuiri  {cf.  pro.,  anders  <ii.  m.) 
sulcze  (17  &c.).  auffgehencket  fleisch  (64). 
gruamat  (16). 

Succidus  saff'tig  (110).  vol  saps  (147). 
vuehtich  van  saep  (132). 

*Succi-dus  t  -num  {cf.  -nuxQ,  -na?) 
/.   pyxis  husch  (23). 

Succiduus  bereit  zu  fallen  (110  &c.). 

*Succifluus  V.  Sueculentus. 

*Suecin-a,  l  -etorium  scluircz  (75). 
sch.-tuch  (3,  4). 

*Succin-a,  -abatus  (75)  (?'.  alueolum 
in  molendiiiv  75;  ef.  suecid-ium,  -us?) 
sulcz  l  meel  kyst  (19).  zulte  l  meelcast 
(11).  nieltrog  l  bu-,  var.  bv-tteluaß  (75). 
multrog  in  quo  farina  caäit  (74). 

*Suecin-,  sum-  (23)  -acium,  succi 
natrium  (74)  gelfar  (64),  gal  var  (23) 
wyn.  goltuarb  wein  (74). 

*Succmare  {cf.  -na  Nr.  l)  schurtzeu 
(75).  vnder  singen  (7.  X  -nere). 

Succin-cte,  -te,  -etim,  -ctorie  kurtz= 
begriflich  (110^).  kurtz-  t  begrif-lichen 
(110=^).  be-hagelich  (20,  68,  132),  -hege= 
hc  (11). 

*Succinatrium  {cf.   sq.)    pruchgurtel 

(74). 

*Sueci  natrium  v.  Succinacium. 


SUC 


563 


Suecin-ctorium,  -torium,  i  -gulum 
(«um.)  («'.  subligaculum  91.  c/.  succin-a, 
-  atrium ,    lumbale ,     perizoma    &c. ) 

schorcz  (17).  schurcz-,  t  für-  (75)  -tuch 
(9,  75), -tuech  (V.  a.  1618),  -duch  (8), 
-fleck  (Ki^ ).  schortsnoir  (147).  gurte 
(66  &c.).  ge-g.  l  gurtel  (20).  vnder-g. 
(Sum.,  Gf.),  -gurt  (iioa),  -ryem  (not», 
132).  gurten  (7o).  vmbleger  (20).  nider= 
wat  (91).  halfter  (6). 

SuccLQCtus  gegurtet  (20).  vfi'ge= 
schurtzt  (68,  HO),  vpgeschorczt  (132). 

*Succindere  {st.  succi-dere,  -nere, 
-ngere)  vnder-,  vir-  (20)  hd.  -sniden,  nd. 
-singen,  ab-,  vnder-schneyden  (74).  schur= 
tzen  (100). 

*Succi-nea,  l  -sma,  pl.,  -sina  (los), 
-siua  pl.  (147)  {cf.  subseciua  &c.)  des 
schoemekers  afgesneden  läppen  (147).  1. 
(68,  132),  pletzer  (110)  von  solen,  van 
soelen  (132).  quer-  t  sne-delinghe  van 
ledere  (los). 

Suecinere  hd.  nd.  vnder- ,  wenich 
(14),  nach-  (8),  noch-  (9)  -singen. 

*Succinericeus  v.  Subcinericius. 

*Succin-eus  (3),  -ium  (3,  74)  (i.  soe= 
cus  3,  cf.  succ-inea,  -ulentus)  eia 
schaff't  (3).  safft  (74). 

Sue-,  sub-  (14)  -cingere  hd.  schu-, 
schu-  (67),  schi-  (76),  scho-rtzen ;  vnder- 
(68,  110),  auff-  (4),  vff-  (65)  -schurczen; 
go-,  gl-  (67)  -rten.  hd.  nd.  (23)  gurten. 
hd.  vnder-,  vndenrufi"-  (65),  auff-  (14)  -g. 
nd.  scorten;  gu-,  go-rden. 

Succingulu-m ,  -s  (74)  vnder-  (93, 
•Sum.),  vnter-  t  scliurtz-  (74)  -gurtel. 

*Succin-ium  v.  -eus. 

*Succin-na,  -nus  v.  -us. 

*Succint-  V.  Suceinct-. 
Succinum  {alph.  -anum,  /.  elec- 
trum &c.  i.  q.  suecanus  66  &c.,  cf.  suc= 
eidus)  geele  (110),  gheel  pater  noster- 
(132),  ayd-  l  bren-  (ii4),  aug-  (9i,  Das.], 
ag-  (Das.),  agt-  t  bern-  (Ki.)  -stein.  kent= 
ner  (Xnin.),  genta-r  (Ki». ),  -rn  (Matthes.), 
in  den  lituslav.  u.finn.  Sprachen  heimisch. 
furhin-  (64^),  füren-  (123)  -holtz.  fyrhin- 
(64<'"),  kin-  (75)  -hartz. 

Suc-,  su-  (121)  -ctnus,  t  -canus  (9. 
cf.  107)  kine-  (17),  kin-  (8,  9)  -hartz. 
suei-  (121),  suai-  (Gf.)  -zige  {cf.  schweiß 
im  Pechbrennen  Fr.  2,  246<^?).  la-  (107), 
le-  ( 108 )  -mmertijnsteen.  succin-na  t 
nus  est  qd.  gemma  (i34). 

*Succio    {i.  persicum)    pcrs-e,  -ick 

(KU.). 

Succipere  eutfangen  (14). 
*Succis-lna,  -ma,  -iua  v.  Succinea. 
*Succ-  V.  Pros-icinum. 

Sucei-sivus  v.  -daneus. 
*Succollare  {Indus)    hanekamtragen 

(125). 

Succor-atus,  -osus  ge-zuckert  (68 
110),  -suckert  (132). 

Succosus  V.  Sueculentus. 
*Suecrida  v.  Succidia. 
Succrotilla  kleyn-lauter  (9),  -lute  (8) 
stym. 

Succuba  eyn  kebswipe  (17),  kebis- 
wip  (8),  -weyp  (9).  schlepsack  (126). 

*Succubitus  vnderlig-  t  intwich-unge 
(20). 

Succub-us,  -i  {pl?  8,  9)  eyn  alpe 
(17).  der  mann-en  (8),  -e  (9)  alp.  mare 

71  * 


564 


suc 


(12).  ein  vii(ior- ,  incubus  ob-liper  in 
cotimdo  \«s\. 

*Succudariu8  v.  Succursariiis. 

*SVIC-.  SU-  (,11S,  155,  AKf.,  Hr.,  (Jl.)  -Cula, 

/  suL-uba  (,!♦'  fJii-  f  gf-  '  goi-lza  (<if. ). 
calce  (104).  calzt'  (95).  grlcc  (loo).  gelcz 
(!!•).  goi'ltei  11).  muine.  (8).  noniio  (9,  I55). 
iiirtine  (Sucubal).  hierher  t).  swiuliii  (03). 
ft-nhe-,  swt'iii  lein  (74).  ronbaiiin  (Apr.). 
•/iigwaK'  (fabroriim  Uns.),  graiidoi  damit 
man  spannet  (.fiti/itldrii  112.  (/.  canali= 
culus.  crena.  Isucciila.).  griuulol  {ceme)i= 
hirii.  spYaxT];  112.  i.  q.  regula  Heu.), 
gm-  (115  .  giv-  (Heu.)  -ndol  (ipY-)  (X 
grau  grus  /«.s7r.  1121:'). 

*Succulare  (cf.  succulcare?)  viidor- 
treten  1134), -schlahen  l  -schrouckeii  die 
fuolJ  (75). 

*Succul-,  suec'-  (17),  ezucar-  (1) 
-candi,  candi  i5'')  hd.  zu-,  zo-  (21),  nd. 
suikor  von,  van  l^and-ca  (6),  -it  (21), 
-en  (f)),  -el  (17).  -i  [b^),  -unium  (23). 
czockcr  (18). 

Succul-care,  -pare  (76),  sucultare 
(1)  ((•/".  suppeditare)  hd.  nd.  vnder-,  hd. 
iiider-,  noiici-tiTdon,  hd.  -trotten,  -dre- 
den.  viiderin-cchen  1 75).  vuct  brrchcu  (76). 

*Succule,  suculae  (Ki.)  [i.  hyades) 
andere  sevensternen  (147). 

*Succulentia  safiyckeyd  (l^). 
Succ-ulentus,  -osus,  l  -ineus  t  -ifluus 
(75)  hd.  saff-tig,  -eeh  (20),  -echtig  i5). 
fol  saffe(]7).  vol  saffts  ■110).  nrf.  sapieli, 

VOl   S.   (132). 

*Succul-pare  v.  -care. 

*Succulus  ( cf.  suceus.  suculus  i. 
paruns  sus  i  ;>.  suceus  Br. )  ein  furch 
jni  acker  (6ö). 

Suc-,  sub-  (11)  -cumbere  hd.  nd. 
vnder-.  oiider-  (11, 132)  -vallen,  hd.  -faln, 
-woUcu  i21),  -ligen,  -legen,  nd.  -loggen 
(i32), -leygen.  Ä^.  ent-wychen,  -weichen; 
intwigeii  (20),  gcsigen  (9).  nd.  ontwiken 
(11),  ouer  wynnen. 

*Succur-rarius  v.  -sarius. 
Succurrere  hd.  zu  hulff  sim.,  nd.  to 
hulp  komen.   helffen  (20).   helpeu   (11). 

*Suceu-rsare,  -ssare  (?.  trotare  Br.), 
-sare  175)  (a//.s  suceu-rrere  X  -tere, 
-dere  75)  traben  (68,  75,  110).  nach 
lautton  (68,  110).  dräuen  l  naelopen  (132). 

Succurs-,  succuss-  (74).  succurr-, 
succud-  (75 1  -arius,  succurs-  (68,  110, 
132).  succuss-  (91,  Br.)  -ator,  -or  (ni) 
(i.  trotator  Br.,  sternax  q.  v.)  trabor 
(74,  75).  ein  pfert  das  wol  trabt  (es, 
110»),  woU  trapt  (iio'J).  ein  peert  dat 
wal  drafft  (132).  geil  phert  (8).  scherczen= 
der  pfert  (9).  eyn  sende  pherd  (19).  eyn, 
een  zeynde-  (11) ,  lickende  ( 17 )  pert. 
schittend  roß  (91).  schlahoudspferde  (74). 
"^Sueeu-rsatio,  -ssatura  {i.  trotatio 
Br.)  trabung  (110).  drauinge  (132). 

Succursus  hulfife  (20).  hulpe  (11). 

SUCCU-S,    -lUS,    SUCUS    (1,   Br. )    ( c/. 

soccusi  hd.  saf-e  (17),  -f.  -ft;  saf^sapf 
n.  (4).  nd.  sappe,  sape,  saap  (22'>),  saep 
(132).  dat  sap  (85^).  socke  [b^.  X  soc-- 
cus>. 

*Suceus-are,  -sare,  -sarius,  -sator, 
-sor,  -satura  v.  Succursa-re,  -rius,  -tio. 

*Succussus  erhotzluug  (cf.  sq.  126). 
Succutere  hotzlen  (i26.  cf.  Pr.  2,  47i. 


SUE 

Sm.  2,  260).  troftoren  (Agr.).  sohut-ten, 
-leii,  hart  traben  (88). 

*Sucinus  V.  Succinus. 

'Sucortus   {mtilicrum;   cf.   surcotus, 
suchorna  ci.  m.  siin.)  kurÜon,  vur.  kyr^ 

seu    (64). 

Suctus  soeh  o.  tzoch  (125). 
*Sucu-  n.  Succu-. 
*'Sudale  v.  Sudarium. 
'Sudamina    liitzblotterle,    zittermal, 
nl.  rooi-vonck,  -hont  (116). 

Sud-are,    -orare,   -erare    iid.   swi-, 

swi'"-  i21j,  swe-  (,iV'),  ^^ellwi-tzou ;  {l) 
swei-,  ischwei-,  schwe-  (i5i),  schwai- 
(134)  -ßen,  -sseu;  .sweyyßen  (19).  nd. 
swe-,  swey-  (11)  -ten. 

Sudaria  [equi)  wysch-  («4,  93),  ros- 
wuch-  i9:t)  -tuch. 

Sudariolum  facilet  (91). 

Suda-rium,  -le,  -re  (uo'')  ^.  faciter- 
ium  ir>,  -gium  75  ic).  hd.  sweiß  -  tuch, 
-duch,  -doch,  -doich  (132).  sweiztüch  i 
uberdon  (.Sum.).  nd.  swet-doch,  -dock, 
-hol.  augon  duech  (20).  wuschß  tuch  (6). 

Sudarium  i.  nebria  (  75 ) ,  camisea 
equi  (76),  orarium  (Gf. ).  hd.  swoiß-, 
SW03S-  l  toten-  (9),  lieh-  var.  leich- 
(75),  wisch-  (9,  75)  -tuch;  dotin-  (8), 
doden-  (r>i>),  dotheii-  (49)  -duch.  toton- 
gwantt  (1).  -kleid  (93).  doyden  kleyt 
(12,  lo).  henouklet  (loo). 

Sudatio  sweißuuge  (20). 

Sud-es,  -is  (81,  93),  -on  (v.  agger), 
l  sutis  ( Gf. )  (i.  partica)  hd.  stokella 
(93),  stacch-  l  stak-uUe  (sutis  Gf. ), 
steccho  (21,  Gf. ),  rade-st.  (Gf. );  zun- 
stecco  (Gf.),  -stecke,  -schit  (8);  steck 
(100,  110);  zune-  (19),  zuu-,  zäun-  (64^, 
134)  -steck,  -sterck  (64^^);  zawu  steckh 
(1619),  zäune  stecken  (66);  czavn-phol 
(,3),  -scheit  (9) ;  pfale  (66),  pfal,  pfel  (4), 
palo,  palle  (10),  payl  (ö^^),  phoel  (77). 
nd.  stake  (85) ,  tun-st. ,  tuen  Stack  (97), 
tuyn  staeck  off  pael  (132);  pal,  steele 
(81),  alsno  (09.  X  subula?). 

*Sudi-buluni,  -polium  instr.  braxandi 
schirkorb  (76).  eyn  draghe  corff  (23). 

Sudis  {cf.  sudes)  meerhecht  t  spieß- 
fisch (Ki.). 

*Sudon  V.  Sudes. 
Sudor  hd.  swci-z  (5),   -ß,   -yß   (19), 
-s  (9) ;  schweiß,  schwaiß  (6  &c.) ,   swetz 
(12),  sweß  (8).  nd.  swot. 
*Sudoriola  schwaißtuchlin  (65). 
*Sudositas  sweyßheit  f20). 
Sudum,  subudum  (/.  ver,  vertulum) 
meytijt  1147). 

Sudus  {i.  serenus  &c.,  a  sub  et  vdus 
Br.)  naß  0.  fucht  (8).  nas  fewchte  (9). 
schwaissig   (6).    swetich   (23).    sauuahti 

(?   Gf.  (i,   283). 

Sue-cia  (1,  74  &c.j,  -tia,  swe-cia, 
-tia  (75)  {i.  regio  meridonalis  19)  sue- 
(20),  swe-  (1),  zwe-  (11)  -den.  hd.  nd. 
sweden-,  hd.  sueden-,  Schweden-  (66, 
110,  i5i),  schwdeu-  (7o),  suder-  (,19), 
sueuen-  (5).  swicen-  (18),  swiczorn-  (17), 
swiczcr-  (20,  67,  133),  schwytzor-  (67), 
swaizer-  (3),  scliweyczer-  (i52)  -lant. 
swi-  (7.5^),  swei-  (75°)  -tzen.  sw^eycia 
sweytzoru  lannd  (1). 

Sue-cus,  -tus  (74  &c.),  swecus  {b^), 
swltus  (75)  hd.  nd.  eyn  swed-e  [b^  &c.), 


SUF 

-er,  -ner  (74).  hd.  schwe-ed  (68),  -d  (110); 
sueue  (b),  swiz  (17);  swit-zer  (67,  75», 
133),  -en  (75a);  schwyczor  (l52);  swei- 
tzer  t  -ten  (75*»).  swicensis  eyn  swvcer 

*Sueycia  v.  Suecia. 

*Suella  r.  Subula. 
Suere,  nelten  swere   hd.  nd.   negeu 
((),  23,  49,  65),  neyon  (11,  110  &c.).   hd. 
ne-won,  -ben,  -hon,  -en  (6,  9);    na^gen 
(46),  fogon  (V  18),  naen  (134). 

Suere,  in  Hhs.  oft  swere  hd.  vd. 
plegon;  wonen  ((J),  gc-,  go-  (iioi^)  -w. 
(23),  -won  sin  (110),  -won(17). /trf.  wenen, 
will  (17). 

*Suerula  {herba)  swertol  (19 ,  20). 
zwordol  (11). 

*Suesi-u8  i  -is  suso;  suises  suis-i 
(141)  -0(104).  suses  (74,  i.  maf/n-i,  -e  76 
canes)  sus-en(.Sum.),  -in  (117,  121,  Gf.  6, 
282.  (/.  secutor).  großorhmidt  (74).  su= 
gosus  {i.  paruii.s  canis  76,  c.  .siluestns  { 
lupus  74)  klayner-,  walt-hundt;  wolff 
(74).  ain  wclpff  (76).  cawem  seucem  leiti= 

hunt    (L.     Baj.    cf.   Dz.     Wtb.     31.3).     SCUdo 

rudo  (Sum.  hierher f).  cane  rudo   l   sius 

(Hpt.    10,   369). 

*Su-,  siv-  (i36)  -esta  ags.  suina  svadu 

(94,    136). 

*Suetia  v.  Suecia. 

Suetus  ((/.  suecus)  ge-wont  (10), 
-wou  (iio).  -lieh  (68,  132). 

Sueuia,  sweuea  [b'^)  hd.  swaben-, 
Schwaben-,  swabiu-,  swobe-(77),  schwo= 
ben-  (69),  swefen-(17),  nd.  swauen-lant. 

Sueu-us,  -s  (75),  -igena(88),  schue^ 
uus  (151)  hd.  eyn  swab,  t  swob  (75), 
swa-  (133),  sua-  (12),  swo-  (17),  schwa- 
be;  schwo-b  (iioi»)  ,  -pp  (69);  swaypp 
(19),  swapp  (20),  swap  (10),  spap  (5). 
nd.  swaue,  swedo  (22). 

Suf-  V.  Sub-farcinare. 
^SufFax-ius  {aus   fusarius )  spillings= 
bäum  (23). 

Suf-  V.  Sub-feetus. 
*Suffer-are  v.  -rare. 

Sufferentia  hd.  godult.  gedultig- 
(76).  hdolich-  ^65)  -koit. 

SuflFer-rare,  -are  (3),  subf errare  (75) 
hd.  nd.  be-slan,  -slaen,  -sloeu  (4),  -schla= 
ciien  (76),  -slahen  (49).  beyslon  (3).  mit 
ysen  beslaen(17).peraen  b.  (132).  Ärf.  roß 
(64<=),  pferde  besclilahon  siin. 

*SuflFerrator  huof-smit  (93),  -schmid 
(64).  huff  scliinit  (6). 

SuflFerre  [i.  compati  75)  hd.  nd.  11-, 
hd.  loi-,  dul-  (9)  -den;  vff-helffen  (68), 
-hebin  (8),  -haben  (110).  vpheuen  (132). 
auff  halden  (1).  raubin  (8).  dragen  (20). 
vff  jm  selbs  tragen  &c.  (65).  be-tr.  mit 
einander  im  frid  vnd  gemach  (75).  do- 
gen  (19.  cf.  Gth.  Wtb.  2,  642).  getogeu 
(100). 

Sufleruere  sudlen  (126). 

Suf-  V.  Sub-fibulare. 

Sufiibulum  v.  Sub-fibulum,  -dia^ 
conale. 

Sufficere  hd.  genug,  gnug,  gnungk, 
hd.  nd.  genoch  sin.  go-nugen  (9),  -nue- 
gen  (11).  gnungen  (8).  imp.  hat  genug 
(68).  es  ist  genuog  (cio).  ydt  ys  genoich 

(132). 

Sufficiens  gnugsam  (65). 
Sufficienter  genuglichen  (20).  gnug= 


SUF 

samlifh  Jes).  noch-likcn^ -tinghe;  noch, 
viiste,  velo  (22''). 

Suffieientia  guugsain-  (t;5),  genuge= 
lieh-  (ft),  gnungolich-  (8)  -kcit.  ge-nugde 
(20),  -iiuechde  (11). 

Suflfire  be-rauchen  (lio),  -rochen  l 
dyenen  (im'nütrare  132).  stencho  (pj's.  m). 

*Suffisticare  (*•<.  sophist.)  leychiu  (5^). 

Sviffitor  fewrauffplaser  {9i). 
*Siii"fla-buluin,  t  -bium  ( 74),  -bolum, 
-torium  hd.  blaß-,  blaysse-  (19),  bla^'ss- 
(46),  bloß-  (4)  -balk,  -balg;  plaßpalck 
(74).  nd.  blas-,  blaos-  (i32)  -balch;  pns= 
ter.  -torium  hd.  c-  l  ei-ssa  sim.  (Gf.i  ; 
eße,  esse,  eß  (74),  eyße  (13),  csche  (8, 
10),  esch  (12),  hertze  (10). 

Sufflamen  ii.  pontellus  t  apodia- 
men  U7,  reliquum  &c.  22'')  radsperre 
(i35,  Das. ,  Ki.).  spaiiu-strick  0.  -ketten 
(135).  loen-sel.  -yng  dair  inen  op  restet 
(147).  over-floyt  ^ -bälgen  (22''). 

Sufflare  ,  i.  fiuhtus  flare  l  appodiare) 
hd.  nd.  blasen,  vnder-bl.  (13),  pusten  (5, 
23),  blozen  (4),  v'houerdigen  (I32). 

Sufflatio  blasunge  (20). 

Suffla-toriiun  v.  -bulum. 

*S\affleta  {i.  suppeta  bm.)  ein  bla- 
(75),  blo-  (3),  ble-  (4)  -ser.  plaßknecht, 
schmaicher  (74).  vlezkueht  (bm.).  flecz= 
knecht  (8,  9i. 

Suflfocare  hd.  nd.  er-,  vor-  (22t>,  125), 
ver-  (77)  -sticken,  l  -deinjjfen  (77,  12.5), 
l  -dumpen  (22'');  dempen  (20,  22),  er- 
(18),  v'-  (23)  -d.  hd.  temphen  (1,  sim. 
Gf.);  ar-  t  bi-  t  ior-t.  sim.  (Gf.);  v'-dem^ 
men  (5),  -thumen  («G  &c.) ;  er-stecken, 
-stricken  (5''.  weit.) ;  her-stigken  (21). 
hd.  nd.  Avu-,  wo-,  wu-  (21),  erwu-  (65) 
-rgen;  doden.  hd.  to-ten,  -tten,  -den; 
todten  (134),  lesscn  (8),  leschen  (20), 
vß-1.  (19).  wtleeschen  (11). 

SufPocatio  hd.  nd.  worg-unge,  -inge. 
hd.  würg-,  erwürg-,  erworg-,  demp- (21), 
ersteck- (9)  -unge.  fardampfit  siw.  (cf.). 
*Suflfoeator  wurger  (65). 

Suffoeatus  ge-toet  (iio),  ■wirget(68), 
-wer cht  1 132). 

Suffodere  hd.  nd.  vnder-,  vuden  hin 
haimlich  durch-  (65),  nd.  vmnie-  graben, 
-grauen. 

*SufForrare  ( cf.  suffutrum  sim. ) 
fuederen  t  neren  {sie  20). 

SufFossio  hd.  vnder  grabuuge. 
*Sußbs-  V.  SufFu-sorium. 

SufFossus  {cf.  sternax)  hd.  vnder 
graben. 

*Suffosus  V.  Suffusus. 
*Suflfra-  V.  Subfar-einare. 

Suflfrag-aneus,  -anius,  -enius  (3) 
hd.  weycli-,  weyb-  l  tittel-  (74),  weyb- 
(3),  wich-,  wihe-,  wy-  (69,  152),  wey-  (4) 
-bischoff:  wy«'  bissuff  (21),  wyg  byscop 
(12);  hu-  (9).  he-Ufer.  nd.  wy-,  wie- 
(11)  -bissop;  wygel  bischop  (22);  hu- 
(11),  hc-lper. 

Suffragari  hd.  heliFe  u,  -In  (5).  mit 
gebet  helffen  (110).  mit  gebede  helpen 
(132).  hilff  thun  (6.5).  nd.  helppen. 

SufFrag-atio  v.  -iura. 

Suffragator  helffer  (20).  ags.  mund- 
bora  (94,  136). 
*Suffragena  diech  (97). 
*SufErag-enius  v.  -aneus. 

Suflfragilatio  gemeyner  gelawbe  (9). 


SUG 

Suifraginare  knye  (110),  knu  (68) 
biegen.  knA^en  boegen  (i32). 

Sufiragi-nes,  -ens  (64«^)  {i.  poplices 
Br.)  knye  (11,  19).  knye  -  schibe  (19), 
-schiue  (11),  -bige  0.  -breche,  iw.  -biege 
0.  -weych  (Gl),  scliiiützling  (126).  deoh-, 
theo-pratun  (Gf.  3,  285.  cf.  deurus. 
diehbra  Sm.  1,  769). 

*SuflFrag-io  v.  -o. 
Suf-,  sub-  (i36)-fragium,  t  -fragatio 

(76,  Mss.  mog.j  lid.  hu-,  lu-lffe  sim.  nd. 
hulppe.  ein  ftr-  ((>),  fir-  (76)  -bittende, 
geistlich  (110  1  hilff. geystliche  hulpe(i32). 
vorgebetten  hylffe  (15).  vorbetene  (9, 
Anh.),  gebeten  (8),  gebete  (9),  gegeben 
(17)  iinlfFe.  ags.  mundbyrd  (94,  136). 

Suffrag-o,  -io,  subfrago  ( v.  fragus) 
{cf.  campa)  knnweiiki  lOS).  biegy,  kny= 
biege, dieche (88).  pugin,  knye,steltz,hain, 
knyeham  (74).  kneübög  (Das.).  wider-bug 
(126),  -bengel  (Ki.).  hanime  (8, 9, 20).  haine  l 
ej'n  wan  (17.  cf.  abdoma).  wamme  (8, 
9).  waede  (20). 

*SufFrannuni  {nomen  amasie;  aus 
sophronium)  meinweißheit  (74). 

Suffulcire  (/.  ornare  t  iUwinnare  i) 
hd.  nd.  er-,  hd.  her-luchten,  -leuchten 
(4,  134).  hd.  zie-,  nd.  sie-ren.  helfen  (9, 
17).  arstifulen  (Gf.).  vnder-stifeln  (9,  17), 
-setzen  (fi),  -stellen  (8). 

SufFultus  hd.  ge-zierct,  -hiilfin  (8), 
-holffen  (9).  vnder-zogen,  -stirt,  -ge= 
mischt;  vnigeben  (es),  nd.  erluchtet  l 
schinende. 

Suf-  V.  Sub-fumigare. 

Suf-,  sub-  ( 75)  -fundere  {i.  ebriare 
b^)  hd.  drucken  machen,  nd.  druncken 
maken.  hd.  vnder-gießen,  -gyssen,  -gra= 
ben  (17.  X  suflFodere). 

SuflFusio  (X  sufFossio)  trunkenheit 
(9).  vndergrau-uiig  (23),  -inge  (22). 

SufFu-,  sufFus-  (74),  sufFos-  (uob) 
{cf.  infu-)  -sorium  gysse  vas  (9).  giß- 
(8),  ol-  (74),  ölig-  (18)  -faß  {l'i)  sprewen 
(18).  oeßvaß  (132).  oosvat  {i.  vas  olei  i07). 

SufF-usus,  -OSUS  (76)  (X-ossus) /irf. 
be-.  vnder-  (17,  60)  -goßen,  l  -graben 
(17).  begoesen  (13).  tru-  (9),  tro-  (17) 
-ncken.  druncken  (8).  er-  (10  &c. ),  v'- 
(13,  14)  -dr.  nd.  dr.  maket,  dr.  mensche. 
*SuflFutruni  v.  Sub-futrum,  -ductura. 

^xx^evehd.nd.  s,\i-,hd.  sau-, (iio*,  134), 
sue-  (13)  -gen  lid.  nd.  lallen ;  lustich  ad 
lallen  (18);  vnverstentli-ch,  -ken  1.  (23), 
hd.  reden,  kosen  (5,  74).  leillen  (6).  vn= 
vernonftig  reden  (17).  in  blaßen  (l&Mrg. 
X  suggerere). 

*Sugge-  V.  Suggi-llatio. 
*Su-  V.  Sug-gestus. 

Sug-,  SU-  (3,  4)  -garere  hd.  zu-  nd. 
to-rumen  l  -radeu;  -runen  l  -dragen(17), 
-rogen  (21).  hd.  in  blasen,  ein-blosen  (3j, 
-blozen  (4) ;  raten,  raden,  heuniclich  r. 
(13),  heimelich  r.  sim.,  h.  rat  geben,  h. 
furheben  t  jntragen  t  zubringen  &c. 
(65).  richtin  (8).  anfechten  (iio).  tzo= 
stoechen  (132). 

Suggestio  hd.  nd.  böse  rad  t  rad- 
unge,  -inge;  b.  geroch  (8);  boße  (21), 
büße  (5)  radunge.  bo^'s  ra^tung  (46).  hd. 
boß,  boß  (134),  boßer  (65)  rat,  ratunge 
(110).  beyse  rat  l  in  blasung  (13).  böser 
rot  t  in  blosung  (9).  quade  radinge  (i32). 


SU]. 


565 


trugnuß  (38).  jnfell;  haiinlicher  in-fal  { 
-trag  &c.  (65). 

Suggestu-m,  -s  (91),  sugestus  (76) 
predigstuol  (!)i,  110).  preckstoel  (132). 

Suggestus  fursten  stoil  ( 147 ).  f.-, 
richter-stul;  boserrate  (74). 

Sug-,  selten  su-gillare,  suggulare 
(18.  X  gula')  hd.  vber ,  vberge-  (74), 
oberge-  (5;.  nd.  ouer-weldigen,  -walti= 
gen  (74),  -wenigen  (21),  -woldigen  (23). 
hd.  er-,  her-worgen,  -wargen  l  -stecken 
(74),  -sticken;  v'domen  sim.  raden  { 
würgen  (20).  er-w.  t  -schrecken  l  v'tü^ 
men  (9).  irstrigkin  (8).  v'tragen;  schmu^ 
tzen;  schan-den  t  -tzlen  (i26).  den  leib 
moßechtig  t  blutmasig  machen  (Das.). 
ar-,  er-,  her-demphan  (Gf.).  den  fraß 
zwingen  {i.  gulani  restringere  74). 

Suggi-,  selten  sugi-,  sugge-  (121) 
-llatio  uurdamf-  (Gf. ),  erthemp-  (86) 
-unga.  vortummung  (9).  säet  l  wurgunge 
(20).  hd.  er-w.,  herworg-,  v'sputt-,  v'spott- 
unge.  houh  t  spot  (121,  .^m.  Gf.).  hose 
(Gf.).  schmutzred;  schwartz  machen,  kol-- 
lisch  von  streichen  (126).  blabaug,  nl. 
blaew  ooghe  (116). 

Sug-  f.  Sub-grunda. 
Sugm-  r.  Sagm-. 
*Sugosus  r.  Suesius. 
*Sw^icensis  v.  Suecus. 
*Suilla  [jiiscis)  phafendumo  (Gf.). 
Suillus,   l  subillus   l   suinus  ywi) 
hd.  swinen,   swin  (8),   sweyn   (9).    suen 
(17).  nd.  virken,  soeghsch  (147). 
*Suises  V.  Suesius. 

Suitas  eigenschafft  dz  ein  ding  sin 
aigen  ist  (6.")). 

Sulcare  hd.  furch  ,  furcht  (67), 
forchten  (i33),  forge  (17),  fuir  (18),  voe= 
ren  (132)  machen,  nd.  vore  maken.  füren 
(9).  zagkergen  (8).  ackern  (75). 

*Sulcatoriuni  noil  (Gf.).  nioil  (i4i). 
nueil  (isi**).  nv-  (8),  mu-  (9)  -gil.  nugel, 
stoß-,  nut-eisen  (74).  hake  (23). 

*Sulco  voren  niekcr  (147). 

Sulcosus(Br.)  furreth  t  schiffinan(20). 

Sul-,  sur-  (64c,  76)  -culus  firchlin 
(7G).  ein  kleines  f.  (64). 

Sulcus(c/'.lira)  hd.  furch,  furcht  (67), 
forchte  (4.  wett.),  furg  (49).  furhen  (Fris.), 
forche,  forg  (13),  fore  (10),  forch  also 
mit  dem  pluge  (21),  fuir  als  der  plock 
macht  (18),  dy  mittelfohr  (125).  «d.  voer 
(11,  132).  eyn  vore  als  man  mit  de  plug 
maket  (23),  alz  rayd  de  ploge  doyt(22); 
wagen  spaer  (11). 

*Sulcus  (/.  sabulu-m,  -s)  sande,  grieß, 
gryen  (74). 
*Sulea  V.  Solea. 

Sul-fur,  -phur,  -for,  solphor  (5b) 
hd.  swe-,  schwe-,  schue-  (53),  seine-  (76) 
-bei;  Schwefel  (6G  &c.);  swe-ber  (ö^),  -fei, 
-Sei  (21),  -vil  (9),  -uel  (13,  23,  49,  132). 

Sulfur  viuum  quecsilber  (17). 

Sulfurat-a,  l  -um  (109)  schweffelzoch 
(111).  swevel-stecken  i  -sticken  (109). 

Sulfur-eus,  -ius  hd.  swebel-icht,  -echt 
(5);  schwebel-echt  (no^),  -echtig  (no^), 
-achtig  (68);  schwebl-ig  (i34),  -ich  (76), 
-in  (Das.),  -ait  (6);  sweffelicht  (21),  von 
swebel  (17).  sweuel-in  (8),  -eyn  (9),  -echt 
(23),  -ich  (22),  -achtich  (132). 


r)(i(; 


SüiM 


*8iilKandnriuni  c.  Sandnpila. 

♦Sulffa-,  sulgo-rium  ( c/'.  farricaptio, 
situln*  //(/.  0)11  mcli"  fuli  (17  siin.). 

*SiilluB  tujs.  otor  (9l\  otr  (l36).  anü 
mal  in  fiuiiiiiic  cattini  capitis  et  est  ini- 
tinciin  crocodilo  (7t;V 

*Sul8Uxium  V.  Salsucium. 

*Su-  (7:)i.  sa-  (71,  7.'.,  7t;)  -Itrum  [i. 
niltcllus  sHloris,  sepa  l  gepa  75)  gnoyp 
\74,  75).    gonyp,  var.  gnyp  (75).  gnipp 

(76). 

*Sultruiii  (i.  pes  mense  t  lecti,  s  st.  f) 
tisch  Htiulcl  (7-.). 

Sulzica  saltvat  (i47). 
Sum  wesen   (11).    ich   w.   t   ich   bin 
(20).  pin  (75). 

*Sumaciuni  i-.  Succinacium. 
Siimach  nl.  smack,  ren,  riii  (ue). 

*Su-,  sub-  (noi")  -mella  {cf.  stimula? 
anders  c.\.  m.)  swy-  (19,  i32),  schwi- (iio), 
zwi-  (11)  -nge,  -iigcl  (iio,  132).  schwing 

(GS'. 

*Su-,  sub-(iioiJ)  -mellare  swy-  (132), 
schwi-  (GS,  tio)  -ngelen,  -ngen  (68). 

Sumen  spunrunst  (121,  sim.  G(.  2, 
521).  schlackspoif^s  vom  cuterlin  \nl.  euder= 
bret  (hg),  schmor  o.  vcyßti  (iio^i.  smeer 
i  vet  (132).  schwyngeweid  (h4).  8^-0^6= 
paiich,  pnifcstigkeit  /.  pinguedo  prodij, 
podoiulein  [~i\). 

*Suinensius  (  cf.  prc. )  dat  lytt  van 
der  vromvon  schemelheit  (147). 

Sumei'e  hd.  nd.  ncmon.  hd.  zeren, 
ver-z.  (7.')),  oßen.  nd.  toren. 

*Sumetuin  ( cf.  sumella)  swyngel-(i32), 
Schwingel-  (110)',  schwing-  (g8)  -stock, 
s-wynge-  (132),  Schwingel-  1  110)  -block, 
zwingcbluok  (11). 

Summa  hd.  nd.  summe,  oyn  sum 
(18),  kurcz  begriff  (Cö),  k.  vbei-legunge 
(8,  9).  vrteil  {iudicis  b^).  gestimpt  an 
zale  (75). 

Summanus  got  der  helle,  teufel  (74). 

Summare  hd.  summ-en,  -leren,  su- 
(68,  HO),  so-  (132)  -niuien  macheu.  vbir- 
legen  (8,  9).  -slahen  (9).  vol-  (13),  vullen- 
(22),  velien-  (23)  -bringen,  fol-  i21),  foln- 
{b^)  -bringen,  zesamen  rechen  ein  teil 
(64). 

Sununarium  ein  sum  l  kurczer  nucz- 
lichor  begriff  (6.5). 

Summat-es  (75,  76)  -e,  -is  -e  (17) 
{i.  potentes  75,  viri  p.  76)  ge-weldig  (17), 
-waltig  (75).  -waldiger  (8,  9).  pl.  die  ge= 
wältigen  (76'i. 

Summatim  hd.  nd.  ont- ,  ende-  (21), 
sum-  (18),  summen-  (110)  -lieh,  -liehen, 
-likon.  kortelich  1132).  corclike  {sie  100). 
*Summator  summemecher  (20). 

Summe  aller  meinst  (65).  s.  harmo= 
nieum  suütouigs;  s.  odoriferum  ge= 
smackhaftigst  (62). 

Summere  {i.  implere  t  bibere  Gl.  m. 
cf.  sumerei  nuccen  (loo). 

Summista  v.  Simista. 

Summitas  hd.  ho-,  nd.  hoe-  (11) 
-cheit. 

Summopere  mit  gantzem  fleiß  (10, 
75).  mit  allem  fliß  l  gantz  flissiclich  (65). 
flißeclich  (8)  vleisigcleich  (9).  seer  fliß- 
(68),  ernst-  (iio,  132)  -lieh,  -liehen  (110). 
mit  gantzer  mue  und  arbeit  (75). 


SUP 

*8ummotenu8  zobirost  (127,  sim.  Gf.).  j 

Summus  (  i.  supremus  1 )  hd.  (der)  | 
ob-,  nd.  ou-ersto.  hd.  0-  (18),  ho-  (13) 
-berst;  hocli  (17),  hoe  (20),  huchgster 
(1),  der  iiochst  (G5,  uo^),  hoechst  (iiO'^), 
aller-hochst  (67,  134),  -höchste  (es,  68, 
G9),  -hohcste  (70),  -bögest  (17),  -hoeste 
(20,  133)',  -hoest  (  19),  -oborst  (68).  ho-- 
gheste  (11). 

Summus  pontifex,  s.  sacerdos  der 
bapst,  var.  paupst  (gi). 

*Sumpcio  (sumtio)  iutfaiien  [t V)  ne- 
mungo  (20). 

*Sumpt-icarius,  -uarius  (Gl.  m.)  ze= 
rungpitter  (7i). 

Sumptuositas  kostlicheyt  von  spyß 
(68).  kostolhoit  van  kost  (i32). 

Sumptuosus  hd.  zor-,  cor-  (5l>) ,  nd. 
ter-,  war-  (.«'c  23)  -iiafftig.  zer-hüfftig 
(46),  -hafft  (1),  -afit  (20),  -achtich  (132). 
vol  kost  (110,  132).  hd.  kost-,  koste- 
(132),  ku.^to-  (13),  zer-  (75)  -licli. 

Sumiptus  ptc.  s.  genom-en  (132).  -meu 
(110).  hd.  v'zert.  nd.  v'tert.  lid.  ze-,  nd. 
te-  (23)  -runge.  zeren  t  libs  narung  (65). 
cost  (100).  kosten  (110).  bruch  (46). 

*Suinultus  [st.  tum.)  uflouf  (77). 
*Sumulus  (jnsrisjCf.  sq.?)  smerle  (9). 
*Sumurus    (piscis,  i.  escorus)   sture 

(Sum.   cf.   Gf.   G,    712). 

Sunam-itis,  -ites  (74),  -atis  {n.  pr.; 

interp)-.  captiua  t  despecta  Br.,  dissona 

l  peccatrix  t  aliena   110  &c. ,    mortifi- 

cata  &e.  65)    einer   von  der  stat  suna 

(74).  hd.  dieren  (1).  unselige  (100),  irre 

wustunge  (5),  herwost  (21),  uerhuudeta 

(Gf.  4,  9G5),   gefangner  o.   vester   (74), 

j  gefangen,  g.  sele  (9;.   nd.  ghe  wangen 

!  (sie)  erre  woste  sundicli  zole  l  eyn  dorne 

[(22).  wangen  rot  {sie!}    eren  vast  (sie!) 

I  kindor  heit  jungeling  herten  lipp  synnen 

\  dift'  bosundor  liff  (23i. 

*Sundallo  (aus  subtal?)  sola  (Gf.). 

*Suo-pte,  -tum  v.  Suatim. 
Su-,  sup-,  sub-  (104)  -para  pl.  {cf. 
supera)  lesa  (6,  104,  121,  Gf. ),  t  wiuda 
( Gf. ) ,  i  wid  i  oster  hemede  (6).  ivppel 
(Sum.).  dopseil  (ho),  topzeyl  (132).  arm 
golt  (23).  oron  borge  (99). 

Suparu-m,  -s  schoß,  fuer-litz  l  -sehitz 
(88). 

Su-,  sup-,  sub-  (121)  -parum  (cami^ 
sia  l)  lesa  (.Sum.).  furheiidi  (121).  vnder- 
(91),  vber-  (Ki^.)  -hembd.  müder  i  brust= 
gen  (Ki».j.  schurtz  i  vmbgurt  (Das.) 

Su-,  sup-parus,  -perus,  eupparus 
(122)  hd.  hemid-i  (Gf.),  -e  (i4i).  schorlitz 
(125).  säum  (18).  arm  lang  (8).  hd.  ein 
1.,  langer  (67)  ermel,  oermel  (68).  hang-e. 
an  einem  korrock  o.  an  einer  slucken; 
slaier,  var.  slayr  (74).  eyn  lange  mouwe 
off  cyrheit  (132).  eyn  mauwe  in  dem 
roichelene  (23).  vormane  (sie?  109).  hd. 
nd.  (109)  prise,  hd.  vor-pr.  (9);  brise, 
pryß  (76);  prei-sen  (4),  -ße  (74), -ß  (77); 
bries-e  (10),  -en  (13);  brisse  (21,  67), 
brysse  (152),  breise  (134),  kedel,  vber= 
juntlin  (128),  stoß  (scoß?  12),  stuche, 
schuche  ( sthuche  ?  10),  stuch,  stuoch 
(93),  stug  (20),  stawch  (1,  64,  74).  stuke 
(9,  79,    109).  stuck  (23).  gall.  roquet  &c. 

(147). 

*Supcio'  {st.  super-o?  -cilio??)  run= 
czeln  (17). 
*Supecia  v.  Suppetia. 


SUP 

*Su-  V.  Sup-pedaneum. 

*Supedire    (cf.    suppe-dire   (ii.   m., 
-ditare,  -tere)  nucz  sein  (1). 

Su-  V.  Sup-pellex. 

Super  hd.  vff,  off,  ob  (65),  von.  nd. 
opp  f  von  (23),  vp  {  van  (22),  bauen 
(11).  bouen  (20).  onboben  (13).  s.  ill-um, 
-am,  -ud  vber  den  i  disse ;  s.  naturam 
vber  natur  (75). 

Supera  \i.  fimbria  maniee  q.  v.  75. 
cf.  supara.  (U.  m.  G,  421)  strubnge  (79). 

Superabilis  vberwinlich  (20). 
Superabundare  v.Superfluere.  Exu= 
berare. 

*Superaddi  hinzu  thun  (*)5). 

*  Super  ad  uentus  zukunfft   von   obeu 
rabo  (G5). 

Superadultus  vber  -  wachsen  ( 9 ), 
-waßon  (8),  -ig  man-bar  t  -zeitig  (75). 

Superare  wynnen  (22*^).  vei*-  (i32)j 
owcr-  (12,  20),  ouer-  (22;  -w.  hd.  vber-, 
nd.  ouer-winden,  Ärf. -bliben,  -bliuen(20), 
-treffen  l  obligen  (gs).  ober  mögen  {b^). 
leben,  t  teiln  (9).  deiln  (8).  i.  superos 
i.  manieas  longas  rugare  (76.  cf.  supera 
rugatura  panni  Pap.),  runczoln  (8,  9). 
fronen^  croeken  (2.  rugare,  plicare  8i). 
dymowbr^sen  (23.  .H.  dy  mowen  runsen). 

*Superattendere  vffmerckung  haben 

(6.5). 

Superatiis  vberwunden  (68,  110). 
verwonuon  (132). 

Süperbe  hofferteclich  (20). 

Superbia  htl.  hof-,  hoch-  (68,  110) 
-fart,  -lert  (G),  -fertigkeit  (68).  vbermut= 
tig  furnemung  l  stoltz  (65).  stoltze  (i26). 
nd.  hou-art,  -ert,  -erdinge  (132). 

Superbire  hd.  hoffart,  horffort  (5) 
triben  sim.  vber  sich  geen  &c.  ( 65 ). 
hochfertig  (110),  hoffertyck  (19)  syn. 
hoffertigen  (20).  nd.  hou-art,  -ert,  -erdy 
(132)  driuen;  houerdich  wesen  (11). 

Superbus  hd.  hoch-  (1,  5^,  68,  76, 
110),  hof-fertig,  -uertig  (1).  -fertich, 
-fartig  (5'\  18),  -erdich  (12),  -fortig  (67). 
nd.  hochua-  (23),  houe-rdich;  doel  (221»). 
ein  zer  blaseuer  (65). 

Supereedere  (c/.  supersedere)  bouen 
gaen  (20).  ^ 

Supereilia  die  hohe,  var.  hohe  (65). 

Super-cilicium  v.  -pellicium. 

Supereiliosus  {cf.  nubilosus)  groß 
von  augbraweu  (110).  houerdich  l  grois 
van   wymbrauwen   (i32).   hochfertig  0. 

f roßmutig  (68).  der  wybbrren  hot  (hör? 
3). 
Super-eilium,  -lieium  (221^)  {i.  ci- 
lium  3,  ris-ieulus  74,  -culus  t  super= 
pellicium  75)  äugen-  t  ober-bra  (20). 
oberprae  t  hochfart  (74).  dye  oberst 
äugen  brahe  (18).  eyn  ob.  ougbrae  an 
dem  äuge  (66  sim.).  die  obern  augbraen 
(65).  ober-augbraw  (7513,  110),  -augprau 
(75a),  -braw  (93),  -brau  (6).  ougbrau-wen 
(76),  -w  t  wynbrouwe  ( 68 ).  aug-  (12), 
oge-  (85^),  wint-  (ö*'),  win-  (5)  -bran. 
!  aupren  (19).  dy  aug-praen  (125),  -brame 
(Kia.j.  oghbrawe  (i32).  wint-proe  (9)_, 
-pra  (1),  -bra  (3).  win-brade  (109),  -broi 
(77).  wyn-,  t  oghen-  (22^)  -braen  (11), 
-bram  (22^).  wymbrain  {22"°).  de  har 
bouen  de  oghen  (23).  perg  hoch  (9). 
berg  hoe  (8).  nol  (Gf.). 


SUP 


SUP 


iSUP 


567 


*Supercili-um,  -o  (74)  veneria  (herba) 
gabel  (74).  garb,  gerbel,  schabab,  nd. 
kelick  &c.  [ns).  nl.  gerwe  (116). 

Supercreaeens  vber  sich  wachsen- 
der, varr.  -er,  -nor  (oö). 

Svipereffluens  vborfliissig  (g5). 


Superlatiuus    gradus    der    höchst 

vbertrefflichst  grad  (65). 

*Superlaudare  vber  loben  (6.5). 
*Super-licium  v.  -eilium,  -pellicium. 

Super-liminare,    -luminare    (127), 
limen   (49)   hd.   vbirduri   (127,  sim.  Gf. 


*Supereffluentia   vberflussigkait  die    5,  44GJ,  uber-thur    (75).   -tur   (,6,  9),  -tor 


da  vbergeet  (es) 


(8),  -dier  (49),  -svvelle  (5^») ;  ouerste  suolle 


Supereminens  vberschweng-  t  vber=  { (p")?  ein  oberscliwel  an  der  thuer  (iio), 
treffen-licher  (65).  der  obirste  tram  (4),   die   vberste    post 

Supereminere   vber-    (110),   bouen-    f^f^^^i"  ,<Jo':"   (1^.)'   fl^r   obrost  pfost  am 
(132)  -schynen.  i  ^^r  (46  ;  der,  die  (10)  oberste  poste  in, 

„  ■'  ,       .  ,     ,   n       •       •     I  an   (10)    der   dore:    der   vberst  p.    (18); 

Supererogare  vber-ick  l  -flussig  sm  j  ^.^^  ^^erst  finster  ober  der  dore  ^  eyn 
im  werck  &c.  (65).  !  d.-bam   (17);    first   (49).   nd.  ouer-  (132), 

Supererogatioms  opus   werck   der  j  ^ouen-  (i26)  -dorpel;  dy   ouer  post  der 
zu-  l  vber-gabe  t  des  zugebens  (65).       |  ^^^g  ^23),  de  ouerste  p.  in  de  huse  (22). 

Superesse    hd.    über-,    ober -sin,   t' 
-bliuen  t  wesen  (20).  nd.  auer-w.  (11). 


*Superexcessiuus  vbertreffenlich(65). 
*Super-facuus  v.  -uacuus. 

Superficialis  hd.  vber-,  ober-hebig 
(1,  18),  -hebelich  (5  &c.),  -heblich,  -hel= 
lieh  (6),  -hemg  {sie  2).  nd.  ouer-heuelick, 


*Supermurale  mawrschirm  (74). 
Supernatare  ouen  swymmen  (20). 
Supernaturalis    certitudo    gotlich 

sichcrhait  (t;:;). 

*Supernaturaliter  vbernaturlich  (75. 
c/.  super). 

Supernus  {i.  sviperus   1)  hd.  öbrist 


genlich  ;   niet  dyeplich   (132)    dieflich ,  ^s    ^^^.  ^^  ^^      ^^^  ^^^     ^      ,      ^ 

(sie  110^).  nit  d.  (110^).  außwendighchen    W'  ,    ,      ,    ^     /e  ,    ^,      \   /'     ,     \    (' 
^  -^  ^        '  ^  ho- (67)  -chste,  hochst(i34),  hoechst  (68), 


(75 


höchst,   bögest  (19),    hoeste    (20,  133 ), 


Superfi-cies,  -ties   (134)  s.   adj    Äd  1    ^^j^^^' gj^^^^   der,  die  ouer-,  hoech-ste 
vber-,  ober-heb)ch  (o  &c.);  ober-,  vber-,         „  , 

^iber-  (63),  yber-  (67)  -hebig,  -hebung !  ,.,S^P«.^P®1-'  suppel-,  super-,  sup- 
(18,  69,  134),  -Strich  (126).  erhebung  (12,  |  ^''^  :^f'''°''  super cili-eium  (64^),  -um 
49).  das  usser  teil  eines  yet-,  ieg-lichen  J^'^)  ''«•  0'"  ^f^r-,  kor-  {6),  choir-  (147), 
dinges,  an  einem  yet-,  ieg-lichen  ding  ^^oi""!- ^*^^^?,"'^^^'"  ^*^'  ""^^  '^"^^'^'  -rog  (8), 
(110  varr.).  eyn  vsir  deyl  (5b).  ausser-  \  -ruchke  (5^),  -cleyt  (132,  147),  -hemmet 
(1),  ober-  (65)  -tail.  das  ewser  teil  (4).  j  (^4),  -kempt  (21).  chor  heinat(64C).kore= 
hd.  vßwen-dikeit  sim,  -ikeit  (Vi),  -dig  ™Kelin  (23).  eyn  koir  ruckelii  (5).  ruck^ 
(75,  76).  vßer  keit(17).  «f/.  ouer-heuinge,  k'lyV  (19).  roichlin  (io4).  rickcln  (20). 
-hinckunge  uic  23).  dat  breyde  offt '  ^"o^'h-ole»  (22i>),  -eleu  (22,  109). -len  (147). 
vterste  plaen  van  ey  yeglich  diuk  (132).  ]  Superponere  ouer  legen  (20). 
*Superficiosus  vbir  heschelich  (b^).  !  Superpositio  vbersecz-ung  t  -lich= 
*Superfi-ties  v.  -cies.  '  ^*'*  (^^)- 

Superflue  ober  fiußlich  (5),  Superpositus  über  gelacht  (20). 

Superfluens  vber-flussig  l  -schweng- ,  Super-sedere,  -cedere  (22,  23)  {i. 
lieh  (79).  supportare  75)  hd.  nd.  vnderwegen-,  v'- 

Superfluere  f/. exuberare  75,  super-  "•'^*^1'"  Ui"»  -laßen,  -laten.  virlaeßen(20) 
abundare  75,  -habundare  5^) /(^^.  vber- '  ac^te'^"  laisseu  (132).  hd.  ober-,  bouen- 
fliessen,-flissen, -Aussen  (6), -floeßen(  18),  1(^32),  ver-  (76)  -siezen,  vbertrageu 
-flussig  sin  l  machen  i  werden  (75).  nd.  \  •"!*  ^^n-  mue  vnd  arbeit  (75).  nd.  ouer- 
ouer-vleten  (22),  -vlieten  (11),  -vlitten  I  sytten  (11,  22),  -zetten  (23).  v'-seezen  l 
(23),  -lopen  t  -blyven  (2211).  !  -sünen  (9). 

Superfluitas     vber-flußicheit     (20),!        Superseminare  ^■.  s;/per  aZ/wrf  sem. 
-flissigkait  (65),  -fluß  i  -guß  (126),  -fluyd  '  ^  sprenen  (20). 
(19).  ;      "^ Super sperare  sin  hofi'enung  gar  dar 

Superfluumoberlauff(77).ouervlode'^^  seczen  .sim.  (65). 
(22b).  *Supersplendide       vberschinbarlich 

Superfluus  Äc?.  vber-flußig  sim.,  -floß=    (^y^ 
ick  (5b),  -flosig  (18),  -fließende  sim.,  -ig  ' 
(9).  iber  flissig  (le).   übrig  (8).  nd.  ouer- 
vlodich  (23,  132),  -ech  (22b). 

*Superfluxus  ober  fluß  (20). 
Super-gradi,  -gredi  ober  gaen  (20). 
vber-geen  i  -treffen  &c.  (65),  -treten  (8, 
gebot  vb.  9). 

*Super-habundare  v.  -fluere. 


*Superstantialis  panis  vberweselich 
brot  (65). 

Superstare  hd.  vber-bliben,  -ig  seyn 
(9).  ober  bliuen  (20). 

Superstes  der,  das  (68)  vber-blibt 
(uob),  -bleibt  (uo»),  -blypt  (es),  eyn 
oberg  ding  daz  ober  bieben  ist  (19). 
eyn  oberger  (21).  hd.  vber-  (1,  6,  10  &c.), 
ober-  (5,  12  &c.),  nd.  ouer-ig  (1),  -bliber 


Superhumerale  uparahsla  (Gf.).  hu- (10) ,    -bliuer  (12,   22),   hd.  -blibender, 
.„      ..   „.^    —  ^"  "^  -^  vmbler(74).  |-bliuender(5),-belibnet(6),Mr/.-flodunghe 

vir-,     druff"-,  I  (23).  hiuder  stelHg  (8,  9). 

'      *Supersticio  über  blibunge  (20). 

*Supersticium  {i.  postica)   thur  ge= 
stelle  (16). 

Superstiti-o,  -um  (gew.  -cio)  hd.  vn 


meral  (64,  74).  vmler  (6,  93).  vmbler  (74) 

Superintendens    ein 

druber-seher  (65). 

*Superintendere  vber-  0.  druff-,  vär 
truö'-sehen  (es). 

Superius  hd.  oben(iioa),  obnen  (68 


dar-,  da-  (6,  110b)  -oben,  -ober  (18).  «rf.  !  gelaube,  -gelawb  (4),  -glaube,  -glaub  t 
do  bouen,  dair  boeuen  (132).  vflPbaß  I -nutzer  gl.  (110).  abergloub;  vl3erflussig= 
{venire  125).  |  kait  des  gloubens  ^  der  falschait ;  segen; 


zouberniß;  wissagung  (65).  nd.  vn-,  011- 
(132)  -gheloue,  -glaue  (23).  apostitzlerey 
(126).  geystlich  leben  (8). 

Superstitiosus  ein  vnnutz  0.  falsch 
glaubender  (110).  eyn  falscli  religioes; 
onge-louich  l  -horsam  (i32).  hochuert-, 
vngelaub-,  vberhcrsci»-iger(74).  on-gleu= 
big  (21),  -glouicli  t  ouerhers  (23).  vn= 
geleubisch  l  oberhirste  (5).  vber  hubsh 
(1).  vn-geleuuch  i  -behende  (20).  vnghe= 
louich  (22).  abergloubiger  (65).  apostitz= 
lerisch  (i26). 

*Superstratorium  (c/".hulcitum  &c.) 

hulft    fl04). 

Supertunieale  gall.  sercort  (122). 

Superuacue  ydeli-ch  (17),-cker  (100). 
eytellich  (9). 

Super-uacuus,  -facuus  (76)  vnnutze 
(20).  garczu  eytil  (9).  alzuo-  (13),  alzu- 
(12)  idel.  vmbsoste  (10).  vberczelych 
(19).  auer  talich  (11). 

Superualere  ober  dogcn  (20). 

Superuenire  über  kommen  (20).  von 
vben  herab  k.;  doben-  {ivett.)  t  oben 
rab-kummen ;   vbertreften  (65). 

Superuidere  über  sehen  (20). 

*Superuisor  über  sicher  (20). 

Superuolare  in  die  lioe  fliegin  (8). 
in  dy  hoch  fligen  (9). 

Superus  (c/.  sup-urus,  -ernus.  pe= 
risolidis.)  vberpleibender  (74).  de  hoeste 
(100). 

*Su-  V.  Sup-petere. 
Supinare  hd.  vff-riehteu ,  -rechten ; 
hofferdig  sin  (cf.  sq.,  resupinus)  i  zu 
rock  lenen  (17  si7n.);  zurück  ligen  (3), 
zurück e  legen  sim.,  vff  den  rucken  1. 
(110),  rucklinge  1.  (75),  nedder  1.  (20), 
ofi'reygten  l  zuoryeligen  (13),  vber  ruck- 
lingen  (75).  vp  cfen  rugglie  leggen  (132). 
vfchafen  (Gf.  5,  37o). 

Su-,  sup-  (Hpt.  5)  -pinus  hd.  off-, 
vf-  (67),  nd.  op-  (99)  -gericht.  opp  ge- 
richtet (23).  vff  geri*^cht  (21).  off  gerecht 
(5).  aufgereckt  (4).  ruckling;  vber-ruck 
t  -rucklingen  (75).  ouer  ruchke  (loo). 
vff  dem  rucken  ligend  i  ^mit  de  buch 
nieder  wartz  (110'').  vp  de  rugghe  leg= 
gende^  mit  den  b.  nederwert  (132).  hd. 
zu-rocke,  -rucke  (8)  gelenet;  zu  rucke 
{  gelonet  {sie  9).  einer  mit  dem  antz^ 
lit  hindersich  vff  die  erden  gebogen 
(65).  vmbge-  (1,  10),  ymme-  (13)  -kart. 
caff"ender  (Hpt.  5).  hoch  {i-  supremus 
1 ;  4).hochuertig  (9).  hofftirtig  (8).  vfartis 
(Sum.  III  zw.  priuigna  und  cognatus). 

*Suple-  V.  Supple-mentum,  -nus. 

*Suppletudo(c/'.  supplenitudo)  lere^ 
kait  (76). 

*Sup-lex  V.  -plex,  -pellex. 

*Supl-   V.  Suppl-,  superpell -iciumy 

*Suppa  suppe  (93). 
Suppara  v.  Supara. 
Supparitas  (Br.)vnder  denickeit  (20). 
Supparum  v.  Suparum.  Siparium. 
Artemo. 

*Supparus  (i.  deus  tlietis)   got  des 
Wassers  ;  vberbeloibcnder  (74). 
Supparus  v.  Siparus. 

*Suppe-cia,  -cie  v.  -tia. 

Sup-,  su-  (64<'),  sub-pedaneum,  -pe= 

danium,  -pedaneus,  -pedanus,  -pedi= 

um,  suppetaneus  (75),  subpeditamen^ 

tumi   (76)    (z.   scabellum)   hd.   schemel, 


568 


>^[JV 


fuß-sch.  («4,  7i).  bunck  (iio).  fuß-    (68), 
voe(i-  ii:is)  -b. 

Siippedere  licymlicln'  sdn-yli  lassi'ii 
(^«M.  (in  lint/  1.  Mio).  droelJ  laessi-n 
(i3Sl.  Iu'}inlic-li  siliyßoii  (iio,  132). 

Suppedi tare  ;/.  siipplant-,  succulc-, 
subcalL'-,  pessund-are  75 )  /«/.  viuler- 
dri'tli'u  (LH)),  -sich  tretti>n  {c>rA,  -dun  -"im., 
docn  (t*(>i.  -druekon  (10,  12).  vnder  hd. 
dii-  fnlJ,  tusclio  (ö)  nd.  de  foto  troten 
siiii.  vudcr  »ItMi  fuo.sson  ligrn  i  v.  dio 
fucli  It'freii  [~:<y  ondor  duon  (11).  /«/. 
«</.  dit'-.  di-noii;  lud-flVn  (iio),  -pen  (132). 

Suppeditatio  viidcr  dounc;»'  i'iO). 

Suppedium  c/.  suppedaneuml  hilH" 
(6S,  iio).  Imlp  iisl'i. 

Sup-,  su-pellex,  suplex  (5'')  hd.nd. 
hm-,  )uius-  .11),  h'l.  ImlJ-,  liaws- (,9  &c.), 
huili-  (.18),  liuys-  1 19)  -rot  (9,  4,  79),  -raet 
(11),  Arf.  -rat,  -rait  ^18  &c.),  -rayd  (19), 
)id.  -jrcrodo,  -g(>rad,  /k/.  -cfoschirro  (93), 
-gesehirr  (4tj,  iio'').  goschirr  (iio»).  hofte 
stact  (20).  in^edo-ne  (5,  23'i,  -me  (12), 
-mte  (109).  dekonc  (11).  hd.  deck  (19), 
d-,  dock-  (67)  -lache  (152),  -lach;  deck- 
in l  -lachen  (CS),  -eii   t  -laken  (132). 

*Suppeta  (c/'.  suffletai  ein  diener  in 
der   taberii  ( iio   sim.).  schmner   (i32). 
torbo-te  (9  >.  -de  (8).  flcczknecht  (iä.5). 
*Suppe-taneus  i:  -daneum. 

Sup-,  sub-,  SU-  (76)  -petere  hd. 
helöen;  zu  hulffe,  hilft"  komeu;  hulffe 
dun  (8).  hylfte  tun  (9);  gmig,  genu^  (1), 
guung  ( 17  >  sin ;  gnuiigen  o.  virmogiu  o. 
frauweu  (8);  genügen  t  v'nmgen  (9); 
from-eu  (9,  19),  -men  t  gefallen  i  vber= 
legen  (20).  nd.  to  Imljip  kummen  t  ge= 
uo^h  sin  (23);  helpeu,  auer  vliegen  i 
vromen  (11);  gevallen  (79).  impers.  es 
hilft't  l  ist  nutz  i^iio).  yd  is  n.  t  yt  helpt 
(132).  hat  hylfF  (6S). 

Sup-,  sub-petia ,  -petie  pl. ,  -pecia, 
-petieio,  -petieia  [i).  -peditio    tg)  hd. 
hu-,  hi-,  he-  (18)  -Iffe  ■'•im.  nd.  hulp. 
*Sup-  r.  Su-pinus. 

Sup-,  sub-plantare  i  c/.  suppedil^re  i 
hd.  »d.  Yuder-,  v'-drucken,  hd.  -trucken. 
v'drieken  (13).  hd.  nd.  be-driegeu,  hd. 
-triegen.  hd.  vnder  fuß  tretiu  (8  sim); 
vnder-trettcn  (65),  -getruckt  {sie  3),  -doeu 
i  heymeüeb  viub- geben,  -zunen,  -ligen. 
-fallen  (20i. 

*Sup-,sub-plantatiovnder-druckunge 
(8),  -truckung  (65;,-dounge  l  bedrieguiige 
(20).  v'tretuug  (9).  virre-  (19),  v'ra-(ll) 
-denisse. 

Sup-,  sub-plantator  hd.  nd.  v'-,  hd. 
vnder- drucker.  hd.  v.-trucker,  -tretter 
sim.,  -deder  i  trugener  (20).  onder  treder 
(i32,  133).  v'dringer  (9).   verderber   (65). 

*Suppleine-n,  -ntum,  suplementum 
(76  1  hd.  vol-,  hd.  «f/.  (23)  voln-briuguug, 
M. -brengunge.  wl-  (46),  i-  (76) -bringung. 
erfulniß  i20>. 
*Suppleiiitudo  waneheit  (20). 
*Sup-,  SU-  (1)  -plenus   {i.  non  pl.  4) 
waii  (5'',  23,  3,  4).   wane  (17,   75)  vnd 
lere  nit  gar  vol  (75).  wann  (1).  wain  (5). 
Supplere  hd.  nd.  volu-.  hd.  vol-,  ver- 
(76)  -briusen.  hd.  folu  brengen,  er-ful= 
len  (5b).  -filleu  (13),  -statten  (75). 
Suppletio  erfullunge  (20). 
Sup-,  SU-  (1,  76)  -plex  hd.  nd  innich. 
hd.  innig,  yunyck  (19).   oetmudich  (20). 


SUP 

otmudiek  (79).  glienoch  (22).  gebogener 
t  demutliger  bitter  (65).  ftechunder  (25). 
diegender  (Ol.  Jan.). 

Supplicare  hd.  nd.  biddeu.  hd.  h'xi- 
ten,  riehen,  b.  mit  gebogen  knuwen; 
hicziglieii  liart  anligen  (ü5j.  pinigen  (20). 
sinekeii  (11).  mit  andacht,  demut-  ^  au= 
dceiit-igliclien   l)e-  f  bi-tten  (75). 

Supplicatio  hd.  nd.  (23j  bidd-,  hd. 
bitt-,  rieh  -  unge.  bedeu  ,  ijr.  pynigen 
(20).  amleehtigö  gebet  t  g.  vß  deinutig= 
keit  vnd  andaeht   (75). 

*Supplicatiua  laus   lob    mit    bitt-   t 

rieh-ung  (65). 

*Suppliciare  pini-gen  (19),  -chen(ll). 

Suppliciter  vft'  tlen  knuwen  fleelich 
(65j.  oet-  i  de-muteelich  (2U>  andeehtig^ 
lieh  (75). 

Sup-,  SU-  (1)  -plicium /i(i.  piu,  peyu, 
pinliclikait  /  (juule  (65).  nd.  pine. 

Sup-,  sub-  (17;  -plodere  [i.  suppo- 
nere  i  nuatentai'e  4,  percatere  i  truUere 
iio)  hd.  nd.  vnder- Valien,  -slaeu,  -ro= 
den,  hd.  -falten,  -falden,  -falu  (I7j,  -slan 
sim.,  -reden  (4,  66  &c.),  -radeii  t  -i-odiu 
(ti),  -reydeii  (21),  nd.  -radeu  ['22),  -vol- 
deu.  stü-  (110),  stoe-  (i32j  -sseu. 

Suppo-,  subpo-  t  subpe-  (17)  -diare 
hd.  vnder  seczeii.  leyiueu  {tdc  9). 

Supponere  in  setzen  \b).  vnder-  hd. 
-$., -legen,  -lygen  (19,  i3gj, -wertieu(65), 
nd.  -setteu,  -leggen.  hd.  schuldigen, 
eilt-,  nd.  v'-sch. 

Sup-,  sub-  1 17)  -portare  [cf.  super- 
sedei-ej  hd.  vnder-,  ent-  i^2U),  ir-  (8), 
vff-  (19),  vtt  jm  (65),  vber-  (65,  68,  iio), 
v'-,  nd.  op-  (11)  -di-agen,  hd.  -tragen. 
hd.  nd.  11-,  iey-  (22,  4  &c.),  lye-  (13)  -den. 
hd.  vber-.  ober-,  v'-,  er-heben ;  uti'  h6= 
beu  ((i).  nd.  v'-,  ouer-heueu. 
*Supportatio  vberhebuug  (75). 

Supportatus  ^^  /.  superficies  75 ) 
vberge-  (6sj.  ver-  i,  iio,  1ü2  t  -tragen,- 
-dragen  (i32j.  vberhebig  (75). 

Supposit-io,  -orixun  hd.  vnder  le= 
gunge. 

Supposititius  V.  Subditicius. 

Suppositorium  [J.  lixinium  74.  cf. 
-tio)  suppositori-i  \medici  1),  -e  t  pille 
(«Z.  116 1.  zepifleiu  (74). 

Suppositus  vnder  geleget  (19). 

Suppressiovir-(20),vnder-druckuuge 
(8,  20).  -truckunge  (9). 

Supprimere  vnder-  lid.  -drucken, 
-triuken,  -drocken,  nd.  -drücken  (23). 
v'drocken  (17).  sw^-gin  (8).~sweygen  (9). 

Suppromus  biertzeppher  (125). 
*Sup-,  sem-  (Ki.)  -pronium  odeuburg 
ein  stat  in  vugern  (74). 

Suppurare    v'schweren    o.    eyteren 

Supputare  hd.  nd.  a-,  ai-  (6)  -chten. 
hd.  schetzen  (iio),  zeln,  czelen,  v'-  (13), 
vnder-  (9)  -cz.  cziln  (17).  heymlich  stein 
(8.  9).  dragin  (8).  au.'sschneiteln  iKi^.). 
kortzen  (132).  telen  (23).  tekcu  [sie  22). 

Sup-,  SU-  (76)  -putatio  hd.  nd.  (23) 
achtuuge.  zal  (3,  8,  4).  hd.  ze-,  nd.  (23) 
te-luiig.  Schätzung  (76). 

Suppus  (  i.  trio  )  tria  /.  (Gf.  .5,  24o). 

Supra  hd.  vff,  off"  i5),  aufl"  (75),  oben 
(110),  obnen  (68),  enboben  (19).  nd.  vp, 
opp  (23),  bouen  (132),  bauen  (11). 


SUR 


*Suprace-rdum  (101),  -dri  (.Sum.)  {cf. 
epirhedium)  gaginledir  (104).  gagen= 
lecU'r  (.><uiii.). 

*Suprasella  ( cf.  prc.  V  hulcitum,  su- 
per stratori  um;  hulft  ((;f.  4,  »80) 

Supremus  (</.  summus,  supinus) 
hd.  der  oberste,  aller-o.  ovriste  (79j. 

*Suptile  V.  Subtile. 

*Su-  V.  Sup-putatio. 

Sura  hd.  nd.  wade.  hd.  wad,  waede 
(20),  wadl  (1),  waden  {m.  126).  dat  cuyt 
van    den    be^'nen    (i.!2).    dat    kute    ant 
bein  (109).  brat,  britt,  brutto  dien.). 
*Surbestus  f.  Sub-restus,  -cellium. 
*Surcale  (<■/'.  fui'cale)  runge  (i55). 
*Sure-atus,  -otus  r.  Sorcotium. 
*Surculu-m,  -s  v.  Sarculus. 
Surculus  ein  pfröpfer   (4).   pruff  riß 
(8).  pfroj)rijs   (9).     sproße    t  poterißel 
1,13).  potte-  (10),  pot-  (135),  iinp-  (10,  12) 
-riß,  -risch  (10).  sproß,  riß,  zwick  (49). 
sprot    (79).   est-   0.   zwig-.  var.   schwig- 
lin    (uo).    ein    zamer    zwige   (65).  her= 
I  schoß  (64^»''.  h  .")<.  b).  schusling,  vhj.  iunge 
'  zwigel  (75).  tack  t   vyßbruyt  (i32).  vz= 
spriiz  (155).  abschni-t  /641,  -d  (123). 

*Surculus  V.  Suleulus. 

!       Surcu-lus,  -s  ^i.  iris  1)  stam  (5,  23). 

,  nd.  ris.  sprute.  hd.   riß,   sproß,   sprosse 

I  (17).  spruß  (5),  spruße  t  zvelge  l  zwich 

(20),  broj'ß    (19),    eyn   yngeplantet   riß 

(5*'),    inphlancz    reiz    (2).    in   peltz   ms 

{sie  1).  barhaft  schoß  t  rip  \J6.  ef.    sq.). 

Sur-eus,  t  -us  (3)  [i.  ramus  66  &c., 
r.  abscisus  110  &c.,  m  den  jiss.  mog.  i. 
surculus  V.  prc.)  berhaft  Schützling 
(93).  perhafft  zweyg:  pawniestanmi, 
pawmesast  (74).  hd.  stam.  ryß,  reiß, 
pliroph-r.  (3),  sprosse,  auß-spr.,  -sproß; 
abschnytz  (64). 

Surd-aster,  -ester,  -us  hd.  daup, 
da  üb,  doub  t  dobe  (  67  ),  dauyp  ( 19 ), 
taup,  taub,  toub  (68),  tob  (tJ),  dumm 
(126);  vnge-horig  (1),  -hörig  (Das.),  -herig 
(91),  -hörend  (110),  -hörender  (74),  -ho= 
render  (93),  -hörn  (4);  ibelgeherender 
(76),  gehörloser  (75).  verspottor  o.  zwi= 
zungliger  { -aster  74 ).  nd.  douff  (23), 
dof  (79).  doeff  (132);  de  nich  höret  (79). 
"^Surdastrum  f.  Surdidus. 

Surdeseere  hd.  daup,   tob   (G)   wer= 
den;  d.  sin  (21),  deuben.    v'tawbeu    9), 
virdauwin  {sie  8).  nd.  doueu. 
*Surdester  v.  Surdaster. 
*Surdidus  v.  Sordidus.    Cf.  surdas^ 
trum  /.  maculatum  (76). 

Surditas  hd.  daup-,  tawb-  (9), 
doef-  (11)  -heit.  vngeherung  (9i). 

Surdulus  wat  doeff  (132). 

Surdus  V.  Surdaster. 
*Surex  {i.  porcellus  Gl.  m.)  v.  Sorex. 

Surge  ste  vff  hin  weg  zu  geen  { 
mach  dich  von  dannen  (65). 

Sur-gere,  ^ -rigere  (uo  &c.)  hd.  \W-, 
hd.  nd.  (23)  off-,  nd-  vp-stan  sim.,  -ston 
(23  &c ),  hd.  -heben,  nd.  -heuen. 

Surgire  ceruorum  vox  (Gl.  m.). 
*Surgum   (^■.  secundum  fenum   quasi 
surgens;  anders  Gl.  m.)  gra-  {alph.  gru-) 
i  o-mat,  vlg.  omut  (75). 
*Surgus  V.  Surrones. 
*Surgusta  ist.  gurg.  1  rewse  ''9). 


sus 


sus 


sus 


)69 


*Snricus  ags.  brooc  (Hpt.  5). 
*Suri-go,  -o  V.  Siro. 

Suriseula   (sc?  st?  i.  vasis  species 
a\.  m.)  ki-ug  (20). 
*Surpa  V.  Sarpa, 

Surpiculus  &c.  v.  Scirpea. 

Surrectus  aiifgericlit  (75). 

Surrepere  v.  Subrepare. 
*Surrare  {st.  sus.)  riiuen  (Gf.). 

Surreptio  (Br, )  menschlich  blodig= 
kait;  zuckuiig  vß  forcht;  haimlich  z.  i 
h.  iukriechuug ;  schnell  z.  sine  prode- 
Uberatione  dum  sc.  quis  schiiau-t,  var. 
-wt,  sin  vatter  an  ( 65 ).  betrigunge  (17 
sim.). 

Surreptus  begriffen  heimlich  o.  ver= 
borgen  (75). 

*Surria  v.  Stiria. 

Surrigere  v.  Surgere, 

Surrimus  v.  Surrumus. 

Surripere  nemen  i  stelen  (iio  &c.).  hd. 
zu  nd.  to  vnrecht  n.  to  my  rechte  n. 
(22).  be-n.  (19).  vnder-n.  t  -ziehen  (75), 
-n.  i  sticken  (scickcn?  13).  haimlich 
ziehen  t  zucken;  begi-iffen  (ü5).  b.  heim^ 
liehen  o.  verborgen  (75).  tzucken  (12). 
ent-  ( 20 ) ,  vnder-  (  75  )  -ziehen,  valsch 
rot  (9),  rat  (8)  geben,  trugelich  (9),  dro= 
lichin  (8)  yn  gen.  dicken  {id.nhd.  ducken  ?). 

*Surriuin  (st.  sus.)  afftir  gekose  {()^). 

*Surrones  (herba)  snebiliz  (?  Gf.  (i, 
838.  cf.  eieonides  &c.,  surio?  surgus 
het-ba  76?). 

*Sur-,  sub-  (108,  1.32)  -rumus,  surri= 
mus  (Br.  &c.)  kitzlin  (iio).  huecsken 
(108).  lemchen  (i3-2). 

*Surrura  (^.  vindemia)  am  {l)  wyn= 
bouwt  (117). 

Sursum  hd.  off-,  auf-  (9),  nd.  op- 
wert,  -wart  (11,  i33).  auff-  i,66,  70,  134, 

151),  vff-   (67,   68,    69,   152),   ob-  (110*^),   vp- 

(132)  -wertz  (68,  134),  -warts  (66,  i5i ), 
-wartz,  -warte  (67,  15-2).  vber  (75,  76,  iio), 
ob  (Das.)  sich,  ufher  o.  über  (6).    auff' 

(75). 

*Suruin  aifs.  sparu-a  (i36),  -ua  (94). 
*Surupus  V.  Siropus. 
Surus  V.  Surcus.  Stipula. 

Sus  hd.  suwe  (5,  133),  suw,  sauwe 
(66),  sawc  (70),  saw  (iiO'\  134),  8a vv  (1), 
sue.  SU  (6,  22).  nd.  suge  (23),  soog  (99), 
soeghe  l  verken  (i32).  schwyn  (iio). 
Schwein  (76). 

Susatum  (cm.)  zoest  (i25). 
*Suseania  v.  Colobium. 
*Suscepere  entphaen  (5^). 
Suseepta-culum    ( 74  ka. ) ,    -bulum 
das  in  sich  etwas  nympt   (iio).   dat  in 
ym  wat  nempt(i32).  uyder-lag,  -leghauße 

(74). 

*Susceptare  (*.  suspicere  Gl.  m.)  dick 
vil  entpfahen  t  nemen  (iio),  zu  im  n. 
(68).  d.  wyl  tzo  im  n.  (i32). 

*Suseeptibilitas  vffnemung  (65). 

Susceptio  intphaunge  (20). 

Suseeptor  vft'nemen  t  enpfaher  (65). 

Susceptus  vffgenommen  (20). 

Suseipere  hd.  nemen  (20,  iio).  vff- 
(19,64),  auff-  (134),  op-  (11)  -n.  hd.  zu 
sich  n.  tzo  ym  n.  (i32).  hd.  ent-fahen, 
-pfahen,  -phaen  (5),  -phangen  (10),  -fan= 
gen  (12);  emphahen  (76);  en-phahen  (1), 
-fahen  (13).  nd.  an  van  (23). 

DiErKNBACH     (jLOSBARIIJM. 


Suseitare  hd.  wecken,  off-  ( 17 ) ,  vff 
er-  (65),  er-,  von  dem  tod  er-  sim.  (Vocc. 
ex  quo,  Gemmae),  nd.  OD-,  van  der  doet 
ver-  (132)  -wecken,  -quicken  (iioj.  wey^ 
ken  (13).  off'-halden;  -herquicquen  von 
dem  dode  (17).  vom  d.  off"  stan  (fi  sim.). 
van  doden  laten  vp  stau  (22).  lebendig 
machen  (65). 

*Suseitatoriuni  wecker,  en  reytscap 
dat  weckt  (147). 
*Suses  V.  Suesius. 

Suspectio  virdenck-unge  ( 9 ) ,  -ende 
(8). 

Suspectus  ptc.  s.  hd.  nd.  v'dacht  {oft 
in  malo).  v'-daycht  (133),  -ducht  t  -diclit- 
niiß  (17j.  arekwenig  (iio).  arg-woniger 
(den  man  in  argwou  helt  o.  hat  65), 
-Hstigcr  mensch  (76).  archwan  (12).  ver= 
schmii,''chet  (46 j.  missetruwcnde  (20). 
berucht;  niet  wal  vernoempt  off  gesyen 

(132). 

Suspendere  hd.  nd.  hencken  (als 
eyn  dift  23).  hd.  vff-h.,  -beugen,  -hangen 
(19).  vp  hau  alse  enen  dcyf  (22).  heyen 
(lo).  auf  hallen  l  aus  .slahen  (1).  slagen 
(21).  vff  schlagen  (65).  oft'  siaii  als  eyn 
dip  (ö).  ver-,  vir-  (20)  -ziehen  (20,  65), 
-haiden  (20).  aufschieben  ein  saeh  o. 
ein  handcl  (75). 

Suspendere  vff-,  vpge-  (132) -hencken 
(HO),  -hangen  (68,  132). 

Suspendere  hangen  (iio).  v'-h.  wer= 
den  (132). 

Suspendium  hd.  heiickunge,  auf-h. 
(75);  vti-h.  (iio).  -iieuguiige  (21j,  -hang- 
unge.  nd.  h<'ng-,  heck-  (23),  uphang-  (11) 
-inge.  beug-  (20),  hange-  (i32)  -nisse. 
hangiiuß  (68).  auf-  t  er-hebung  des  ge- 
muts  zu  l  in  got  (75). 

*Suspensare  oft'  ztheu  (ä'')- 

Suspensio  hang-uiig  (68,  uo),  -inge 
(l32).  vft'  Ziehung  (65). 

^"  Suspens-ivia,  t  -ura  (*.  cratis  super 
iynem  74)  ase  (8,  9,  74.  cf.  Sm.  1,  115 
■sq.  Goth.  wtb.  A.  64 ).  deyse  ( 12,  17). 
harrit,  Mrg.  winien  (13).  wyme  (10, 12,22''). 
*Suspensor  hd.  nd.  he-,  ha-  (i32) 
-nger.  hd.  liencker,  vff-h.  (iiO;. 

*Suspens-ura  (das  weilben  Ki.)  v.  -iua. 

Suspensus  geiiangen  (20).  vff-g.  (8), 
-gezogen  (20,  65).  hinuft'  in  die  ewige 
gutter  geheft't  von  denirdeschen  &c.(65). 

Suspieari,  -re  (76)  /*(/.  nd.  v'-muden 
(1,  79),  -moden  (12),  -moeden  (132).  vir= 
muten  t  böslich  gcdencken  (9),  b.  be= 
dunckin  (8).  vor-  (22,  4),  v'-  (10,  12), 
ver-  (75),  mis-  (22),  mit-  (77),  vbel  be-(19) 
-dencken.  v'dmken  (13).  miss-  (74),  mys- 
(221*)  -duncken.  ouel  deenekeu  (11). 
hd.  misse-,  niiß-trauwen,  -truen,  -truwen 
sim.  meyset^cni  (-truen  100).  hd.  argen  wan, 
arg-\v.  (6),  -wou  (75,76),  -wonigkait  (65), 
orgen  gedanck  (21)  hau,  haben  (6,  17, 
65,  75).  für  vbel  li.  (75).  verarckwenen 
(110).  argwanunge  {sie  20).  nd.  arghen 
waan  (22),  errghen  wan  (23)  hebben; 
tigen  (22). 

*Suspieatio  vordechtnyß  (4). 

Suspicere  hd.  dencken  (5);  lid.  nd. 
vor-,  v'-,  be-  (67)  -d.  hd.  an- ,  vff"-,  oft-, 
vffVert-  sim.,  vbersich-  (65)  -sehen.  an= 
sahen  (67).  nd.  op  seu  (23),  up  seyn  (22), 
opwart  sin  (79).  hd.  nd.  mis  truwen  sim. 
nit  tr.  (110). 

Suspi-cio,  -tio  hd.  nd.  böse,  hd.  boß, 


boße  (21),  büße  wan.  böse  (isi),  boso, 
wane  (10,  66,  133,  151,  152) ,  wone  (70). 
boß  (69),  boß  (i34j  wou.  bozer  wan  (9). 
sur  win  {sie  8).  arckwon  (65,  67).  boeser 
a.  (110).  arg-wan((i), -won  (75),  -wanunge 
(20),  -wonigkait  (65).  wautrouwe  (81). 
missetruweuughe  (19).  mistru  (11).  miß- 
truw  (65).  hd.  nd.  vordeciit-,  vordech- 
(23),  verdecht-  (66),quade  v.-  (132)  -nisse, 
vff  v'moedinge  (132).  hd.  v'-dechtiniße, 
-dechtenes  (21),  -dethniß  (49),  -dachtnuß 
(1,  75),  -dencknuß  (sim.),  -dencknyffe 
{sie  70) ,  -denckung  (65).  beß  gedeeht= 
nuß  (76).  bedeehtenis  (5).  böse  gedang 
(17).  suspitiones  verbruf-,  rüg- ,  straii- 
ung,  frist  (74). 

Suspiciose  arckwoniglichen  (iio). 
verdaclitlich  (75).  mißtru-  (es),  wantrou- 
(132)  -welich. 

Suspiciosus  ark- weniger  (110),  -wo= 
uig  (67),  -willig  (8),  -gedenklicher  (9). 
arg-,  bo.se-  (17),  buse-  (79)  -wonig  (67. 
75),  -wenig  (17,  20),  -wanich  (13,  79). 
boswanig  (1).  bosswenicht  (ob.).  hd.  ein 
ein  boß-,  ark-  (46)  -weuich ,  boßweni-g 
(68),  -cht,  böse  wenichtig  (66,  152),  böse 
w.  (151),  bos  wonig  (134),  vd.  bose- 
wanich,  -wynich  (23)  mensche,  myn  [sie 
23),  hd.  mensch,  quaet  denkende  t  wan= 
trowich  (132).  v'-dach(13),  -daehtig  (75). 
*Suspieiuni  böse  wane  (?)  v'dichti= 
niß  (17).  verdachtnuß  (75). 

Suspirare  hd.  su-,  si-  (13),  seu-, 
ersu-fftzen;  er-sußen  (21),  -seunftzigen 
(76);  entseuwf-czen  (2),  -ten  (1);  syfftz= 
gen  (67),  uff  suft'tzgen  (G).  nd.  suchten, 
anchzen  (74).  geist  oft'  geben  (5''). 

Suspirium  hd.  suffzunge ,  er- ,  v'- 
(5)-s.;  er-seufftzung  (i34),  -sunfftzgung 
(G),  -seunftzigung  (76) ;  h'sußung  (21), 
irsuft'czende  (8),  seunfftz,  var.  vorseuftze 
(64).  nd.  suciitinge,  vor-s.,  -sufftinge  (23). 

^*  Suspi-tio  V.  -cio. 

Sus-,  de-que  ferre  klein  achten, 
niner  für  haben,  nichts  drum  geben  (88). 

*Sustamentum  &c.  v.   Sustentacu^ 
lum. 

Sustentabilis  vnthellich  (20). 
*Sustentabilitas  intliellicheit  (20). 

Sustenta-culuni,  -mentum,  t  -men 
(147),  sustamentum  (5^)  {cf.  pretenta= 
culum)  piler  (19).  stender  (12).  hd. 
nd.  ein  st.,  st-hulf  (17),  staudt  o.  auff- 
enthalt  (74)  als  ein  piler,  pfeyler  (74). 
stendel  (5^).  stutze  (4,  74).  seul  (74). 
sule  (10). hd.  ein  haltung(70),  ent-h.  sim., 
vffent-h.  (6),  auff-h.  (75),  vff-h.  als  ein 
pfller  (76).  intlielteniß  (20).  schairpost, 
stutte  (i.  pila,  flustrum,  destines,  ti= 
bicen  147).  -culum  reine  (7  i;.  räma  (Gf. 
2,  505).  anthepidafui).  eyn  hals  koppel 
(23,  74).  hne,  vlg.  längs  seil ;  deichsel-s. 
(75). 

Sustentare  {i.  apodiare  t  paoni= 
sare  75)  hd.  vft"-,  off-,  vnder-,  vffent(65), 
ent-,  md  vp-,  en- ,  unter-  (79),  onder- 
(132)  -haiden,  hd.  -halten,  auf-h.  mit  vvo^ 
nung  (75).  entholden  (22).  onthaelden 
(11).  vnder-sturen,  varr.  -sturen,  -stiren 
(65).  schairen,  stijpren  (i47). 

Sustentatio  M.  eut-haltuug  (68,110), 
-haltnuße  (68), -heltiniß  sim.  inthaldunge 
(20).  vffenthald  (62).  onthaldinge  t  on= 
derheldenisse  (132). 

Sustentatus  v.  Subleuatus. 
72 


570 


TAM 


TAB 


TAB 


*8nstinaoiilutn    /  /ii/mni'u  in  leinime; 
cf.  siistoiiUv-,  sustini-euluni)  v'\\\  cU-is- ' 
(4),  tlii'li-  (".%'  -si'lsi'il.  I 

Sustinens  üdeiidc  ^8).  l('y(leml»'r(l>).  | 
Sustinentia    /«/.   nd.    (23)    l'ul-,    hd. 
Iciil  ,  iihficluiid-   (7ti)   -unge.    gr-dult   (,'.),[ 
17),  -dolt  {^\  pin  (17).  I 

Siistinere  hd.  nd.  lidtMi.  niogon  er-1. ' 
&f.     i;.".  .    iitlialdcii    {f)    liedcn    \\\\).   /id. 
(hddtMi.  ! 

*Sustmiculum    ( cf.    sustina- ,    su3= 
tenta-cxüum)    lid.    hals-,    halß  kopjx'l, 
-kopi'l ;  lial-1'tor,  -ter  (132^.  oin  teielisri 
bant  [in  temone,  doch  temo  toysol  3). ' 
dcyclisi'lsayl  \H). 

*Sustinula  r.  Fuscinula.  Creagra. 
Sus-tollere,    -tulere    hd.    ofl-,    vff-,  | 
auf-,  in  dy  hocli  (!•),  vbor   sich  er-  (65)  i 
-lieben,  iid.  op  henou.  hin  nomen  (85).      i 

*Susur-are  r.  -rare.  i 

*Susurra  niinnngho(ll)).  ruuinge  (11).  i 
Susvir-rare,  -are  (5*^,  76,  Gf.)  [cf.  1 
strepei'ei  hd.  nd.  innen,  hd.geto.  rnmon.  ' 
zii-r.  (*')).  -rnni'ii  (la),  -rmi  l  -blosen(17), 
-bhisou.  oren-bl.  (8,  6.5).  zcu  sammcii 
blosen  (4).  raw-  f  ro-men  (Sm.  3,  8,3). : 
raunen  (1,  74,  uo*).  runehen  i  flistern  I 
(74^.  in  ronchen  ^smeyeheln  (21).  lustoren  ' 
(12).  lisncn  (Fr.),  flittren  (4,   Fr.  1.  STS*'. 

cf.iif.O.  773,  777.  Wiiud    Syn.  704).  fliestCl'n  | 

i  riießmen  (Pict.).  pispcrn  (10).  zusscrn 
vnd  lieimliclion  reden  krancklieh  (7.5). 
heimlich  schwetzen  (64).  snippen  (77). 
suuiineu  (?23).  sunden  (22.  au.s  snudenVj. 
fiiawden  (74).  suwcn  (22'M.  susen  (21,  i 
22''»''.  109).  russon  (Fr.),  rauschen  (kl). 

Susurratio  runezunga  ^Gf.).  rue-,  vart: 
ruon-,  rauu-ung  (iio).  ore-rumung  ^  blo= 
sung,   var.  -reumung  t  -blasung  (65).  pl.  \ 
runen  (25). 

Susurr-ator,    -o,  -us    ein    in-blaser 


(no''),  -blo.ser  (uo")  zu  verwerren  gute 
freund  (iioi>),  guot  friind  (iio'»).  vor- 
werrer  guter  IV.,  einlihser,  vhelredcr&c. 
(88).  nl.  iii.-^teeekcr.  ooritla.^ier.  preiitelaar 
(iKi^.  -atores  höiS  klatVer  rjr,]. 

Susurrium  (/.  murmur  1)  inurluiig 
(1).  riistcringe  (12).  rawuiunge  (!),  74). 
runier  iS).  sewßiing  (7i). 

Susurro  tcf.  -ator)  run-  f  runazz-ari 
sii».  (Gf.).  run  zare  (121,  Gf.),  -ere  (loo, 
Suni.).  ru-  (8)  raw-  (9)  -mer.  kuner  (74). 
tzoscluuier  i  clepperor  (132).  ein  zu- 
klapperer  (68),  -tuttler  i  -phiser  (74), 
-bioser  l  ezungeler  (0^.  bleseramer  (8). 
ein  oren  l)la.ser  (6.5). 

Sixsurrtis  {i.  detractor  Ü.  cf.  su- 
surrator)  abzieher  (8).  ein  leiß  gekurmcl 
vnd  gedön  (114).  gevlitter  (Jcrosch.  Fr.), 
geinuiniiiel,  timber  glu'toss,  nl.  suys-, 
suy.-^el-,  tuyt-,  iiiysel-,  goiis-,  rijtel-inghe 

(116). 

•^Suta  eyn  jser-in  (110), -en  (132)  vorck 
i  iiaet  (132),  "nayt  (110''),  nadt  (iio).  ein 
iiaat  (68). 

Sutel-a,  -la  (8,  0,  74)  [cf.  subtela) 
behend-e  (8),  -er  [9)  list.  arglistigkeit 
(74).  ein  furdt  [gr.  TiapcüpcOlC  125.  st. 
fundf). 

Sutilis  nej'e-  (i32),  ney-  (iio),  naat- 
(68)  -lieh. 

*Sutis  r.  Sudes. 
Sutor  {cf.  sotor)  hd.  schuch-,  schuo 
19),  schu-inaclier,  -mecher;  schuwurche 
^1.55);  schuch-  -wert  (17),  -wirt  der  da 
schuwe  machit  i  läppet  (20);  schues- 
(1),  schus-  (65,  75),  sehuch-  (65  vay.) 
-ter.  nd.  schomeker  .sim.  uewer  (13). 
neyer  (110,  132).  schnidcr,  sidenstioker 
(65).  ruß  (17.  cf.  sq.,  pictaciarius  &c.). 
rewße  der  altenschumacher  {sie  74.  cf. 
sq.). 


Sutor  calceorum  antiquorum  ruto 
l  cyn  oltschonieker  (22'^). 

S.  veteramentarius  (<f.  vet.)  olt= 
le|)per  ((Jhyii-.). 

Sutorium  hd.  schuch  luiß  -nm.,  achu 
liaws  (9). 

SutriballuB  alt-reiß  i  -macher ;  8chuh= 
flicker  (Ki-'.). 

Sutrina  sutor  -  hus  i  -gadon  (  93  ). 
sohusterlad    ( 91 ).    schiichgadem  ;     nadt 

(74). 

*Sutrmator  ags.  scochere  (lipt.  5). 
Sut-rinum,   /   -urina  (110  &c.)  ney-, 
neey-  (6w)  -Imß  (6h,  110),  -huys  (i32). 
Sutrix  (/.  sartrix  Gl.  m.)  neterse  (20). 
Sutura  hd.  nat,  nait,  not  (17),  nahet 
l   geiiebrt    (20).    ney-ung    (iio),    -inghe 
(132).  neeung  (68).  scliuster   werck  (75). 
nd.  nate;  sclioemekers  neyhynge  (147). 
*Suturina  v.  Sutrinum. 
Sutus  gc-nehet  (20),  -nebet  {  -suelt 
(19). 

*SAva-  i:  sua-,  squa-. 
*Swramurca   {alph.   squa-)  maesel  in 
cufibus  [20). 
*S-we  V.  Sue-. 

*S'witancia  s  weytz,  sweytzerlandt(74). 
*Switancius  sweytzer  (74|. 
*Switus  [cf.  pro.)  V.  Suecus. 
*Swoueruin  iunckfrawmantel  (74). 

Suus  hd.  nd.  sin.  eigen  (65). 
*Szvi-  V.  Suc-carium. 

Marg.  in  69   a??i  Schlüsse   des   Buch- 
stabens: 

Wer   sich   alzeit  vff  die   bulschafft 

wil  gcbenn 
Der   muß   darnach  in  seinem   alter 

ver  derbenn. 


T,  TH 


*Tabaniis  '•.  Tabanus. 

*Tabanuin  [gr.  ßp'.C'-Ot  Gl.  m.  /.  asylus 
i   refuijium    14S,   azylum   i52,   asilum,  1 
aiis  t.  i.  asilus  acc.   missverst.  in  M.ss.  I 

mog.,  Voc<-.  ex  quo,  75,  76,  141,  148  !  cf.  taba^  | 

rlum)  hd.  nd.  vredehus.  hd.  frid-,  iVidde-, 
fri-  (68),  rad-  (21)  -huß  sim.;  freiung 
(74);  eyn  czu-flucht,  -flocht. 

Ta-,  t  ca-  (Br.),  a-  (i42),  al-  (i3i, 
141)  -banus,  l  tau-an  (Gf.), -enus(i27), 
-anius  (i2n,  tab-amis  i^i36),  -\irus  (94) 
[i.  asilus,  azylus  102,  oestrus;  cf  ha= 
staban,  cauan?)  prem-o  (.Gf.),  -i  (121). 
brem-o  ^12?,  I3i,  141),  -e  (i5i,  Gf.).  brem 
(141   si7n.).  prem   (i34).  wespe  (9).    ein 


thier  (uo),  beest  (132)  mit  einem  angel. 
nl.  coevlighe  (iie).  ags.  briosa  (94,  i36). 

Tab-,  tapp-  (5^*,  23)  -ardium,  -ardum 
(132),  -bardus  (147)  [cf.  linistema;  Dz. 
wtb.  338)  hd.  tap-,  dap-,  da-  (,69)  -part; 
dap-,  da-  (70)  -jjarte.  tap-hart  (68),  -art 
i  -port  (23),  -ert  hemdc  (110),  -jiertrock, 
var.  -per  tropp ,  t  dirdendey  (7,5j.  tab- 
(3),  tabb-  (22,  132),  dapp-  (17)  -ert.  tab= 
bart  i  kerle  [  147 ).  tapphart  ( 74).  ein 
dappart  rock  (76).  topf  ert  (4).  taffat(6). 

*Tabariuin   ( (f.   tabanum )  fridlmiß 
(18). 

*Tabati  sunt  kistorkenen  (Gf.  6,  721). 
*Tabbardus  v.  Tabardium. 


*Tabedes  [i.  pigwis,  aus  tabidus  i. 
piger  66  &c. !)  fethe  {b^). 

*Tabedum,  tebe  (136)  ags.  bred  (94, 
136).  Cf.  tapetum  braedels  X  bred,  braed 
tabula  ? 

*Tabe-,  tabi-facere  [i.  putrescere 
76)  flecki-eht  (5),  -g  (76),  fleket  (6), 
flickechtig  (17),  hd.  vnfle-tig,  -dich, 
onreynig  (21  sim.),  vnrein  (iio),  fueln 
(18)  machen,  sin  (76).  ent-  (19),  ont-  (11) 
-reynen.  vleckech  (22),  vletich  (23)  ma-- 
keu.  doen  verrotten  (132). 

Tabe-,  putre-factvun  ver-fulet  (68), 
-rottet  (132).  vormadert  (4.  nhd.  ver= 
modert). 


TAB 

Tabella  hd.  tabel  (20),  taffei  (5),  ta= 
fei,  t.  zu  schriben  t  schrib-t.  (70) ;  schreib- 
(9),  srip-  (8)  -t. ;  tauel  (1),  ein  tlafFeln 
(21).  nd.  dafel.  missiue  (126).  puchpret 
(111).  leiste  (Agr.). 

Tabell-arius,  t  -io  {q.  cf.)  hd.  tafel-, 
taffei-  (18),  tabel-  (6),  dofeln-  (21)  -mecher, 
-macher.  nd.  dauelmeker.  briff-trager  (9, 
64,  110»),  -treger  (iiot>),  -dregei-  (8), 
-Schreiber  (110).  leuffe-r,  var.  -1  (g4). 

*Tabellatuin  {cf.  tabulatum)  hd.  ein 
groß  brett  sim. 

*Tabell-inus,  -io,  -arius  hd.  Schrei- 
ber (iioa),schriber  (93,  110^);  u-,  o-ffenbar 
sehr. ;  offner  sehr.  (  7.5  ) ,  Schreiber  ( 1 ) ; 
gemeiner  schriber  t  sehr,  der  merck= 
liehen  sach  (,75);  ein  sehr,  der  ge-meyn 
(21) ,  -meynd  (  76  ) ,  -raeyuheit.  nd.  ein 
schriuer  (i32);  scriuer  der  menheit(23), 
menscheit  {nie  22!);  tabelzoen  (los). 
Tabellula  tafel,  brett,   brieff  (110, 

132). 

*Tabellus  {aus  caballus?)  pawernroß 

(74). 

Tabentum  steyn  die  vol  ind  gaterieh 
is  als  duyfsteyn,  peemse  etc.  (147). 

Tabere  hd.  nd.  fulen,  rotten  ( 11 ), 
ver-f.,  -faulen,  -r.  (i32).  stincken  (no). 

Tabe-re,  -scere  hd.  fulen  t  siechen 
slm.;  fueln  t  tragelich  sin  (18),  fule  t 
drege  sin  (17),  drege  werdin  (8),  trege 
w.  (9),  vlecken  (13),  v'swinden  (10.  12), 
Schweinen  (i2<j,  128),  vnfludig  sin  (5^). 

Taberna  {cf.  pila)  hd.  nd.  tabe-rue, 
-erne  (11),  hd.  -rii.  tav-eriia  l  -irna  (Gf.). 
tafern  (75).  schenck-huß  (70),  -stat  l  koch= 
hut  (65).  win-  (8,  93),  wirtß-  (64«),  wirtz- 
(64'>,  110^),  wurtz-,  var.  wuertz-  (iio), 
leit-  (75)  -hus  (93),  -huß,  -haiiß  (64).  lad 
t  kramen  (91).  kauffgaden  (Das.).  kreczym 

(155). 

Tabernaculum  hd.  zeit  (76) ,  ge-z., 
die  z.  des  ewigen  lebens  (60),  daz  ge= 
hüsit  (reg.  Ben.),  hüs  (Gf.),  haws  (9),  wo= 
niuige  (20,  65),  leube.  loub  hut;  suinmer 
huß;kunglich  h.;  hs\AStprinclpnm;  luit^ 
tin  (65).  pliallinze  (Auz.  8,  5og).  bitte  (13). 
tente  (cente?  20).  tempel  t  loue  (23). 
loige  (99).  hd.  nd.  taberna-kel,  -ekel  (65, 
75),  -keil  (51»),  -cel  (18),  -cu'  (-cur?  21). 
salethu  {pl.  Gl.  Lipsii). 

Tabernaria  {i.  vxor  tabernarii  t  me^ 
retrix  Br.)  winfrow  (93). 

Tab-,  tap-  (Sum.),  tob-  (71)  -erna= 
rips  {cf.  .iq.)  tau-ernare  (121,  Gf.),  -ernere 
(Sura.),  -ernierer  (93),  -ernirer  (132),  -erner 
(22),  -uerer  (23;.  tabern-ari  (Gf.),  -ier 
(110).  taferner  (74,  75).  leit-,  lewt-  (71) 
-hauser  (1,  7i),  -häwser  (3,  Sm. ).  lit= 
gebe  (Sum.).  laudtbot  (in)-  feil-halter 
(Das.),  -haber  0.  kremer  (114).  ki-amer 

(94). 

Tabern-ator,  -io,  i  -arius  (75)  hd. 
nd.  (22)  taberner.  tauerer  (23).  win-  (8), 
weyn-?bir-(9)  -schenck.   krecimer  (i55). 

*Tabernus  (^.  galerus)  pilgrein-,  hir= 
ten-,  wander-hut  (74). 

Tabes  hd.  fleck  (8,  9),  vlecke  t  croz 
(?  100),  fleckekeit  l  ays  (5);  vnfletikeit 
^  ayß,  eyß  (69);  vnreynig-keit  (68,  110) 
eines  eyßen  (110).  onreynicheit  (20, 132) 
evns  aes  (132).  vletlichicheit  t  aas  (23). 
bleekicheyt  (22).  eyn  oße  (21).  fulung 
(65).  hd.  eyter.  ettig  (i28.  aus  hectica). 


TAG 

Schwein-  (i26,  Das.),   schwind-  (ii4  &c.), 
sehwit-  (in)  -sucht,  die  dorre  (114). 

*Tabeseentia  verderb-  t  abnem-ung; 
krafftloßigkait  (65). 

Tabescere  anheben  fulen  (110  sim.). 
hinfallen  *"  in  sieh  selbs  geen  &e.  (65). 
ver-scliweinen  i  -welcken  (Das.).  socken 
(100).  ilich  (21),  sccn  ylyck  (23)  sin  {cf 
tabidus,  aeerbus). 

Tabetum  {cf  tapetum)  ags.  aecm 
(Gl.  Cott.),  £eciu  (Soinn.). 

Tabiditas  v.  Tabitudo. 

Tab-i,  -o,  t  -es  (17.  cf.  ethi'o)  hd. 
nd.  (23)  eyter.  nd.  eter.  fulnuß  (98).  vuyU 
nis  (132). 

Tabidus  hd.    flecke-t   (6),     -chtig; 
eytri-chtig  (17),  -ch  o.  siech  (8) ;   eyter- 
ig,  -eclitig  t  verschwinig   (Das.);   vnfle= 
dich  (18),  onreynigk  (21),  faul  (110),  ful 
(68).  sleck  ( 1 ).    siech  (3.  cf.  Sm.  3,  446). 
nd.  vleckech  (22),  vleticli  i  ylich  (23.  cf. 
tabescere). 
*Tabi-  V.  Tabe-facere. 
*Tabifluens  vufletiger  (9). 
*Tabin  bye.sc  sonder  knope  (i47). 
*Thabita  eigen  man  (25).  tabita  hbr. 
i.  caprea  t  puella  lat.  (Br.  &c.).  ein  iunck= 
fi-aw  die  saut  peter  erkucket  (74). 

Tabi-tudo,  t  -ditas  (147)  waiehwer= 
duiig  vmb  die  sunde ;  aiterung,  faulung 
(74).  walgyng  /.  nausea  (147). 

Tablinum   sehreibstüb   (111).    trist= 
kammer   (126).    nl.  cancelrije,   coiitoir, 
sehrijfoamer  (116). 
*Tabo  V.  Tabi. 

Tabor  ber-g  (8),  -k  (9). 

Tabul-a,  -o  (i36)  ai/s.  fala  (94,  i36). 

Tabula  lid.  nd.  disch  t  tafel.  hd.  t. 
zum  essen  (7ö),  dische,  diße  (21),  tisch 
(9),  tabele  (5),  tauel  (1),  tasille  {sie  b^), 
dafel,  dauel  (18),  dofel  (8),  rodel  (126), 
scliran  (Agr.). 

*T.  alearis  spilbret  (93). 
T.  rasa  gcdy^lgete  blosse  tafel  (62). 
Tabulare  (/.  mairifcstare  t  e.vire   76) 
tafeln  1,75). 

Tabularia  bretter  dar  vfl'  man  spilt 
vnd   wilÄ   vnd   schwarcz   dar  vö"  wirtft 

(65). 

Tabularius  (t.  q.  tabellarius  110)  eyn 
brieff'  schryuer  ofl'  dreger  (i32). 

Tabulata  boclwerck  (125).  puny  in 
einem  seliifl"  (74). 

Tabulatu-m,  t  -ra  (7."))  hd.  vyi\  groz, 
groß,  nd.  grot  bret.  ge-tafelt  (75,  iio-»), 
-tefelt  (73,  noi^)  mit  brettercn  (110). 
bescLot  van  brederen  ( 132 ).  til-i  ( 93 ), 
-en  (126),  -pawm  i  himlitz  (74).  gemelge 
(13).  bune  lAgv.).  bun,  var.  byn  (64). 

Tabulatus,  (j.  -us  tafel  an  der  wend 
l  getafelt  an  den  wenden  (75). 

*Taburus  v.  Tabanus. 

*Thabuteca  {aus  eatapulta?)    mawr 
bleyd  (9). 

*Tacantes    {cf.    tantes,    artemisia) 
bucca  (Sum.  vi). 

=*Taeax  v.  Tagax. 

*Taceula  [i.  monedula)  ca,  dail  eyn 
vogel  (147). 

Taeere  hd.  nd.  swi- ,  hd.  schwy-, 
swey-  ( 9 )  -gen.  antwurt  versagen  zu 
verhöre  (65). 

Tacite  lieim-  i  schwig-  (65,  iio»), 
Stil-  (110b,  132),  stillig- (68),  verholen-.  ?^ar. 


THAL 


571 


verhollen-    (110),   verholent-    (68),    vcr= 
hoelent-  (132)  -lieh. 

Taciturnitas  hd.  nd.  stil-,  schwigen- 
(65)  -heit.  sweygung  (9).  virswigunge 
(8). 

Tacitu-rnus,  -s  hd.  nd.  stille  i  swi= 
gende.  styl  swygynde  (19).  v'swigen  (9). 
virswegen  (8). 

*Taetilus  {st.  dactylus)  v.  Nicolai. 
*Taetitare  trucken  (75). 

Tactuspic.  s.  {i.  apoplexia  64)  berier-t 
i  -ung  (110).  der  sin  des  anrurenß  (65). 
tastung  (68).  dasten(62).  ge-tast  i  -uolinge 
(132).  vuel-  (11),  grip-  (23)  -inge.  hd. 
griffunge.  schlag  o.  guot  {aus  gutta), 
var.  gerurt  (64). 

*Ta-,  tO-   (94)   -CUIUS  {cf.  Dz.  WH).  346) 

ags.  brocc  (94\  proa  (i36). 

Taffeta  nl.  taf-feta,  -taf  (116). 

*Ta-,  da-  (i37)  -fidus  {i.  fidelis  (iio 
&c.)  thrueudi  (137).  truw  (68,  iio'^).  trew 
(110a).  trouwe  (132).  gleybyck  (19).  ge= 
louich  (11).  geloevich  guet  kersten  (147). 

*Taga,  t  tega  {st.  toga)  garauua  (isi*^, 

141,    Gf.). 

Tagax,  taeax  (108)  dieb-isch  (iio»), 
-achtig  (110^).  dief  (i08).dief-egghe  (108), 
-fachtich  (132). 

Tages  ( fuit  vir  qui  primus  inuenit 
auruspicinam  110)  fnudling  {sie  68!). 

*Tages  nl.  tuenisbloeme  (116).  tunis- 
blum  i^Ki.)    i.  q.  taget-es  t  -us   indica 

(143). 

*Tagetes  {cf.  tangeta,  j>'>'^-)  ^-  M^= 
triearia. 

*Taguriuni  {aus  tug.)  v.  Magale. 
*Thaya  v.  Cathegia. 
Tha-is,  -ys  l  -yda  (74)  bos  weib(75). 
poßweyp,  hur  (74). 

*Tala  {st.  talus,  anders  Gl.  m.)  enchil 
(131). 

*Tala  {ans  tela?)  ags.  webgorethru 
(94a). 

*Tala   [cf.  talamasca    v.    mascus?) 
dicit/ir  sagena  [cf.  sagana)  mare  (i55). 
Talaffus  v.  Talassus. 
*Thalamaris  bettegenos  (9). 
Talamasca  v.  Mascus. 
*Thalamista    kam-    (20),   kern-   (19), 
ke-  (11)  -merlinc. 

Tha-,  selten  ta-lamus  hd.  slaff'-  sim., 
t  rüg-   (65),   brutgamß-    (64),    nd.   slap-, 
slappe-,    beede-kamer.   brut-gaden   (93), 
-bet  (8).  brawt  bette  (9).  trut-,  t-ar.  truwt- 
bet  t  drut  kemmerlin    (65). 
*Talanus  v.  Talus. 
*Talapsum  v.  Thalassum. 
Talare  schreyd  schuoche  (19).  knie= 
hosen  (75). 

Talaria  (X  calearia?)  suftelai-a 
(Gf.  6,  174).  spor-in  (127),  -un  (Gf.). 

Talaris  waderkleid  (74).  eyn  lang 
cleit  (8).  eyn  cl.  bis  auf  den  enckel  (9). 
die  versen  (110).  tzo  den  v.  zo  (132). 
anchallich  i  enchillit  sim.  (Gf.).  enckels 

(147).  , 

*Ta-  V.  Te-larium. 

*Talas  {cf  tallus)  opper  schußel(17). 

Tha-  (Br.  &c.),  ta-lassum,  talapsum 

(]47)    {i.   mare;   profanditas    maris    76) 

die,  der  (iiob)  see  0.  meer  (110,  147),  zee 

(132).  tyeffin  des  meres  (74). 

72  * 


572 


TAL 


*Taln88ii8  adj.  niforscli,  srcscli  (in). 

•Tula-ssus,  -fflis  (147)  {cf.  prcc,  bi- 
thalaasiis,  talosus  /.  iiinriiiHs  7t!)  inciis 
ttiiff  0">  griuil  (^S).  cyu  fiiolitritt  im  kat 
(iio'M.  kot  (iio'M.  cyn  voeIJstiii)  (v^•i), 
voitspiiir  (i47j  in  de  clrcck.  woner  bey 
dem  HUT»'  (74). 

Tala-strus,  -strum  i  inn), -tr\i8(i  i»), 
l  -tium  I  U7)  (^/.collaphus  H»,  colaphus 
in  tal-o,  -OS  VA.m.cf.  talit-ivis  ?7».,-ruin; 
t7/.  X  tala^sio  /.  calathus  lanificum 
129,  mn.  Ki.)  in  der  Imyd  cyn  rcete  of 
sjiloetc;  liakssliich  (i47).  k'Mnnierlynck 
(19.  X  thalamista). 

''Talaiiun  ;•.  Talus. 
*Talbvis  V.  Talpa. 
Tale  sodan  (,22''). 

Talea  \,cf.  elabula)  pflantz  ,uo). 
jdant  (132  .  lent  iiio'',  132).  lentz  (iio^). 
korb-,  f  kerff-  (U3)  -boltz  t  bei-le  (il3, 
Das.).  -ol  iivA).  snitelinc  (Sum.). 

Talentum  hd.  plmnt,   pfunt,  pfund- 
punt  ;18,  28).  pund  (22).  pont(i32).  lot, 
var.  lott  (64). 
*Taleo  V.  Talio. 

Talia  c.  Tallia. 

Thali-ctrum,  l  -etrum  (ii3)  (&aÄtx- 
xpov ;  i.  accipitrina,  sophia,  eruca 
geratina  143)  kroten-till  t  dystel  (114 
s?';«.ikrüßc-d.(Kia.).  krottcudill  (i2G,Kia.). 
h(>il-blatt  (Ki  i.  -bad  (114).  wcllsamou  t 
Sophienkraut  (143). 

Talierium  v.  Telia. 
*Thalietruin  v.  Thalietrum. 

Tal-io,  -eo  (18)  hd.  widorgolt.  hd. 
nd.  ein  bosc  w.  (8,  23;,  weder  vorglicU 
dingt-  (22)  al  su-  (23),  so-  (22)  -Ikes.  Cf. 
i.  eiusdem  reirccompensatioCBr.),  daher 
X  talis  in  solichs  (1),  eyn  sulohiß  (r)'M. 
hd.  ein  böse,  boß,  böse  (i5i),  bos  (67, 
134)  wider  vergel-t,  -ten  (67).  bo^s  w.- 
giilt  (46).  ein  w.-geltuug  (75,  110),  -gültig 
(7.i  var.)  der  glichnus  {75),  in  malo  l 
ver-g.  in  bocsem  (uo).  ein  ent-g.  (68).] 
eyn  weder  ont^eldiuge  {l)  loeiiin  qiiaden 
(132).  weße  [sie)  weder  vergelde  (18). 
■vveyd»  r  golden  (13).  wydder  lone  (19 
sim.).  büße  vuib  b.  (21).  hart  gcyn  h. 
(12).  gelijchniß  (?)  raeha  (20).  rcchunge 
(10).  ark  liegen  (8).  talionis  lex  gese-tz, 
-ctzt  einer  seli-,  soll-,  .sol-clien  pien,  pin 
(60  varr.K 

Talis  ein  solli-  (4),  soli-  (18),  suli- 
(21  \  sul-  (3)  -eher,  solich  (i26).  hd.aho. 
a.-lich  t  -gedan  (20), -gedacn  (11),  -getan 
(1),  -dan  (18),  -danne  (5,  22),  -dauer  (sie 
23). 

Talismodi  in  sukhcrley  weyse  (3, 
4)  i  masse  \3).  in  solcher  wyse  o.  massen 
(110^1.  in  sollicher  niauß  (76),  maß  (6, 
110^)  i  weiß  (iio'»).  solicher  wyß  (fis), 
inaiße  (iss),  massen  (66,  152),  niasse(i.5i),  ! 
maß  (69).  suUi-  (17),  sei-  (134)  -eher  maß. 
sulchor  mosse  (70),  maiiyren  (132),  seli= 
eher  massen  (67).  von  soler  maße  (18). 
in  sulicher  (sie  21).  in  soli-  (23),  sul- 
(22)  -ker  mate. 

Taliter  hd.  nd.  also,  alzo  (18). 

Talitrum  knupe  (110.  wett.  stirns= 
knaupe/.).  n/.  knip  (116).  knyp-chen  (12.5), 
-ken  (132,  Chytr.).  ein  KÜppiclien  an  die 
stiri!  1114).  Stirn-  (114,  Fr.),  ster-  (125) 
-nickel,   -nippel   (Fr.),   schirliug  i    klick 


TAL 

(Fr.).  st.hnelling(i26  &c.).  schnaltzir  (U6, 
i2.'>).  schnall  (135). 

Tall-ia  (at/.  t  id.  76),  -ea,  talia  (c/. 
(ii.  III.  i,  172.  /.  coUecta  12,  76.  e.st  yrc- 
cum  6:0  hd.  vnreelit  g(  lt.  vn-g.  (13,  6'.). 
male-  l  raiß-g. ;  i  tiibutuiit  dixtunx,van-. 
datz  (t)  zoll ;  schu-  i  vfl'sa-czuug  (65). 
styer»^  (schürwyiit  au-if/estr.  13).  sthur 
l  .><tiu)p  (12).  ge-selioß"(l7),  -sel)0S  (9), 
-seliiKz  (8),  -wtrH",  stewr,  loßung,  pet, 
zoll  (74 j.  Heulte  man  reo.  [lat.^  m). 
talie  pl.  gesameit  gelt  (7.t). 

Talliare  bescatten  (81). 
*Tallina  (/.    attacus)  hum-liil   (  104), 
-el  (74). 

'  Tallus  ((/.  talas^,  pl.  tal-li  (df.)  -i 
(76)  {i.  vasa  ojf'ertona  &c.  76)  oj)i'eruaz 
(.Sum.).  oj)))hir-l'az  (Gf.),  -Schüssel  (8  .sim.). 

•'Tallus  {aus  callus,  X  talus?)  balle 
als  vutter  den  fassen  (74). 

Tha-,  ta-llus  loveh-  (93),  lauch-  (74) 
-kolb.  kängei  (126).  dritte,  dritt,  tritt, 
plendel,  teler  (74). 

*Talmus  {i.  oculus,  inde  monotalmus 

76.  cf.  optalmus)  aug  (64). 

Thalniut  iuden  buch  (75). 

Talonus  v.  Talus. 
*Talosus  V.  Talassus. 
*Talox  V.  Strumulus. 

Tal-pa,  i  -bus  (Gt.)  ü.  balphalaca 
grece  [aus  aauaXa^J  Br.  cf.  ajffä,  bilis) 
scher-o  sim.  (of.),  -re  (74),  -r  (1). 
scher  ( 64,  75,  93 ).  schär  (Das.).  schar 
(6).  schermauß  (126).  muit-uurf  (Gf.), 
-worfl"  (f)  &c.),  -werff  (19).  molt-w. 
(76),  -wirfle  (74),  -worfl'  (12,  21,  4), 
-worm  (18).  mul-werti'  (64,  75,  77,  88, 
110),  -wei  (102),  -wirÜ"  (113),  -weif  (49, 
Ob.).  nuilewolöe   (10).    maul-werff  (113, 

126,     Das.,    Fris.),    -würff  ( 74,     114    sim.). 

moide-  (99),  moude-  (1O6),  wende-  (23) 
-werp.  moi-  (22),  moyt- (85t>),  wint- (22'>, 

77,  78,  Chytr.),  want-  (109)  -worp,  -worf^ 
fer  (77).  windwope;  wurf;  moldwurm 
(Fr.),  mu-werfo  i  -urf  i  -werft  (Gf.), 
-werfe  (Sum. ),  -erfi"  (63).  müwelp  (13). 
maukui-rtf  (1.  cf.  wett.  molkworf).  moll 
(132).  mol  (107).  gort  (109).  ags.  uuand  - 
i  uuaudae  uui?pae  (94),  uuoud  i  uuon=  [ 
dae  uu(  rj^e  (136). 

"^Talparium  eyn  niulwertf  loch  (iio)? 
mols  1.  f  lud]  (132),  muerlFhol  168). 

*Talpediura  ( cf.  ealopodiuni  sim.) 
leyst  (v3). 

*Talpiriola  sclierwrz  (Sum.) 

*Talunibus  ugs.  giscad-  (94),  gtscaii- 
(136)  -uuyrt. 

Tal-US,  i  -anus  (76),  l  -onus  (147,  Gl. 

m.),   -auun   (Gl.   Cass.  cf.  Dz.  Wtb.  340),  te- 

clauum  ((/.  V.)  auchlao  (Gl.  Cass.).  ankeli 
(93).  ancl-ow  {22^},  -e  (81).  enchiia  (i4i). 
enkel-e  (85),  -lin  (25),  -1  (1).  hd.  nd.  enkel 
in  pede,  hd.  au  dem  fuß,  nd.  an  deuvoyt 
(147),  in  de  vote  (22),  o.  verseu  au  dem 
fuoß  (110),  voes  (i32).ynckel(l3).e,engkel 
t  toppeLsti(  n  (11).  bal.  swel  in  pede  (talus 
lis   71).   kuod   (12,    64,    76,    91,    134,    Das.) 

am  fuß  (134,  Das.j.  kno-cbe  (20),  -rren 
(pedis  111),  -rr  (Ki^.).  cnoesele  bouen 
die  versene  (lOs).  bickelein  (112).  kun= 
ehel  i  pickeikotlie  (125).  pl.  nl.  koten 
171  buhus,  bi-  l  pi-ekelen  oft  hilteken  in 
ouibus  (116).  terliuck  (132).   dobbelsteeu 


TAN 

(108;.  dobel-  (132),  doppel-  (20)  -steyn. 
hd.  wu-,  wo-,  woy-  (19),  wirffei.  nd. 
wor))peI. 

Talus    leporis    haasensprung    ( Ki"». 

Jlrg.). 

Tarn  hd.  nd.  also,  a.-groß  t  -dan  ; 
-gelieh  (lio''),  l  -geleieh  (HO»),  -danieh 
(i32),  -fest  (65).  als  beide  (.5''). 

*Taina  {i.  muler)  moeder  (147). 

*Thamantia  v.  Thaumantias. 

^Tamara  {ciu.  Britanniae)  taner-stock 
(114),  -storck  (126J. 

*Tamari-ca  t\  -scus. 

Tamarindi  [cf.  oxifenicia)  indiani= 
sehe  datteln  (111). 

Tamari  -  scus,  -ea  (Das.),  -x  ( 116, 
Das.),  thamaristus  (74)  bartz  (74,  93). 
portz,  birtzeubertz  (116).  batzwurtz  (74). 
taman-sc(9i),  -schken(ii4).dammarisch= 
keustaudc  (Das.). 

*Tamaruni  v.  Tamus. 
Tamdiu  also-lauge  t  -zijl  (20). 

Tarnen  hd.  doch.  e-d.  (ö^).  io-d.  (23). 
sunder  d.  l  alleyue  ye-d.  (20j.  ye  dueh 
(17).  doche  (152).  dach  (21).  aber  t  nichts 
desterminder  (ss).  nach-  (110^),  noch-dan 

(68,    not)),   -tau    (S.i'',    132). 

Thamesis  [fl.)  die  terms  bey  lun= 
den  (135). 

Tametsi  wie-doeh  (68),  -wol  (iio*). 
al  ist  (HO*!). 

Tamgrande  böte  fere  grot  (22'>). 

Taminare  {i.  at-t.  147,  aduersari  t 
farinam  2^urgare  t  lanam  trahere  68,  110. 
cf.  Gl.  m.,  Br.)  beflecken  t  iutreynen  (20). 
widerwertig  sein  (04).  tcgeu  sijn ;  wol 
scliraden  off  teyseu  (132).  ie-,  ke-,  te- 
gcn  t  weder  wesen  (147). 

*Taminatio  raytzung  zu  zorn  (74). 
*Taininator  raytzer  zu  zorn  (74). 
Tamiuia  v.  Tamus. 
*Tamir  est  vermis  cuius  sanguine  mar= 
mora  per  fu.sa  t  spersa  facile  sectantur 
(76).  tamir  ist  ein  wurm   von   des    plut 
Lertstain  zuprecheu  (74). 

Tamlongus  hd.  also  lange,  lanck. 
*Thamos  [i.  adiia  &e.)  mere  (74). 
Tamquam  v.  Tanquam.    - 
*Tamque  (Mss.  mog.)  hd.  nd.  also. 
*Thamus   (i.  truale;   st.   chamus?) 
eyn  seyle  {ö^). 

"Tam-us,  i  -arum  (143.  ital.  -aro), 
-inia  (iio,  Ki.)  i.  bryonia Äe^^». bryonie, 
brab.  alffpape,  quartelsbeyen,  iris.  schae= 
peutel  (116).  schwartze  zaunräbe  0.  stick= 
wurtz   (l43j. 

Tana-eetum,  ?  -zetum  (80),  -neetum 
(.Sum.  VI),  -ceta  (104,  Sum.),  -eeum  (47), 
tenaee-tum  oo),  -tarn  (87),  -um  (146, 
Sum.  v),  tenateum  (87^),  pan-aceta, 
-deca,  -alota,  anatheca  (&c.  q.  v.).  da= 
neta  (v.  athanasia,  ital.  daneto)  {cf. 
potentilla,  sicheon)  reiuifano  ;  churbiz 
reba;  chirbizwurz  (Gf.).  reyne-faue  (20), 
-vane  (47,  Sum.  v), -vaer  (11),  -var  (tanac. 
85).  reyü-fano  (Sura.  vi)  ,  -fan  (17  &c.),. 
-vai)  (95),  -fayn  (19),  -varn  (iio^  ,  132), 
-farn  (uo»),  -faren  (114  sm.), -fahr  (125), 
-var  (9,  91).  reue-  (tanaz.  85),  raine- 
(104),  rey-  (90)  -uane.  rain  van  (87»,  i46). 
waldfahren  fFr. ).  teiihy  (9o).  bau-reif 
(Ki.),  -repff  (114).  wurmkraut  (ii4  &c.). 
männ-lein  (ki^.),  -chen  (Kl''). 


TAP 

Tanais  (/?.)  die  Dobn  (ii2t,  Don  o. 
Altan  1 114). 

*Tanan-  v.  Tana-cetvun. 
*Tanare  v.  Taiinare. 

*Tanat-a,  -or  (uo&c.)  (i.  cerdo)  loe- 
ber  (19),  -rre    11). 

Tha-,  ta-natos,  tenadus  (74) ,  tan= 
tos  {i.  mors  t  -talis  76)  dot  l  dotlich 
(,17  sim.).  tode,  todtliclior  (74). 

*Tana-zetuni  v.  -eetum. 

*Tanea  (c/.  tinca)  sley  (9). 
Tandem  hd.  zu  dio''),  zu  dem,  nd. 
to.  ton  lesten.  zu  dein  lotsten  (68,  iio=*). 
tzu  leste  (19).  ten  leesten  (11),  laetsten 
(i32;.  entlich  (65). 

*Tangere  v.  Tingere. 

Tangere  hd.  nd.  ta-,  ra-  [sie  iio^), 
da-  ( 19  )  -sten ;  ro-,  rue-  (11),  hd.  ru-, 
rie-,  anru-  (4,  65)  -ren.  hd.  ruern  (17), 
gry-.  grif-,  greif-ifen;  be-gr.;  tre-,  dre- 
ffeu.  rei-  (uo),  rae-  (i32)  -eben,  raken 
(22b).  gripen  t  drepen  (23).  liden  (t. 
penosa  65). 

*Tangeta  tait-s  tanacetumi  '•.  Atha= 
nasia.  Tagetes. 

Tangibilis  tast-  (iioa,  132),  rast- 
(110*')^  rior-  (iio")  -lieh. 

*Tangibilitas  tastungc  (20). 

*Tangistrum  (st.  ang.)   v.   Ventosa. 

*Tangrls  (nach  dem  D.  ?)  tannen  reys 

(9:. 

Tan-,  ta-  (lOS,  110)  -nare  beyssen 
(jyeUes  110, 132).  weschen(68).  leiten  (lOs). 

Tanqvtam  hd.  also,  als  f  in  der  ge- 
stalt;  glithervviß  (65). 

*Tantalida  uater  (74). 
Tantal-lus,  -us,  -is  v.  Tantulus. 

*Tantanus  v.  Cureuma. 

*Ta-  V.  Tarata-ntarisare. 

*Tantea  v.  Taurea. 

*Tantes  I  ('/".  tacantes)  biboz  (Sum.  vi). 

*Tantigo  v.  Tentigo. 
Tantillu-m,  -s  hd.   ein   wenig   (20)» 
also  w. ,  alsust    winczig    (9).  nd.   alsus 
luttig  (23>.  a.  bictick  (22). 

Tantisper  hiereu  binnen  (11).  en-b- 
(19).  also  lang  (110  sim.). 

"^Tantos  v.  Thanatos. 

*Tantrura  v.  Pantrum. 

*Tant-,  f  tart-  (147)  -ulus  (74,  100), 
-altis  (74,  144,  Br.j,  -allus  (Gl.  m.),  -alis 
(Pap.)  (i.  ardea)  reiger  (74,  100,  147). 
rayge-r,  -i  -ulus;  tyer  im  wasser  das 
des  Wassers  nynimer  sat   wirdet  -alus 

(74). 

Tantu-m,  -ndem,  -mmodo  hd.  also 

vil.  a.  vele.  alleyn,  eyn  leyne  (5). 

Tantiun  (cf.  pi-c.)  so  vil  (9)  nvrt 
(4).  Ockern  .20).  nu  eck-  '23).  and-(22) 
-ers.  also  viel  i  alle  yn  (23).  also-  i  so- 
fest  t  so  großlich  (65). 

Tantundem  hd.  nd.  alleyne;  also 
vil,  a.  vele,  alzo  fil  [ö^),  als  vil  (1). 

Tantus  hd.  also,  alzo  (3),  als,  so 
vii,  groz,  grosse,  groß,  grüß  (17),  gruyse 
(13).  nd.  als  viele  t  grot. 

*Taaitus,  g.  -us   t  -i   (aus  cantus) 
spaiohe  an  einem  rade  (74). 
*Tanuia,  tannum  (Gl.  m.)  16  (Sum.). 

Tape-tum,  -tium,  -cium,  -ta  (94  &c.), 
-tia,  -zia,  -te,  -tis,  -ticium,   -s,  t  tape 


TAH 

{ ii- ),  tra-  ,alpk.  ta- 7c),  te-(l(5i -petum, 
teupeta  (i36)  ii.  strapedium  t«.  petas= 
ma  1)  tepp-ech  (9,  Gf.),  -ich  (16,  Gf.;, -et 
(22,  23),  -it  siin.  (Gt).  tept  (»).  gedebt 
(931.  tap-ijt  (11),  -iscerie  (132),  -ijte  i 
-ecerie  (147;.  ta-?te-(75),  the- (iii)-bich. 
dep-pich  (10,_12,  .i4,  88),  -che  (17).  te= 
wich  (1).  debg  i  banglagen  (13j.  decke= 
lachen  (20).  ein  j^emalt  decklach  (64). 
hd.  banck-  i  stüle-duoch  (19  sim.);  stul- 
acii  (8s),  -tuch.  eyn  .stoe  doecli  (97). 
stuellaken  (11;.  mathe  (ö^).  gezi-erd(76), 
-de(.ö).  zunft(49.  cf.  zumpften  faler-,  { 
orn-are  Gf.).  acjs.  hiyhae  (136) ,  ryae 
(94),  reowu  (bosw.). 

*Taplaminaris  v.  Magnes.  Cadmia. 

*Tapp-  f.  Tab-ardium. 

*Tappula  V.  Capula. 
Tapsus  (8.  Ki.),  t.  barba-tus(3,  Sum- 
V"),  -ssus  (17j,  -ricus  (9),  t.  bar  (47), 
dapsus  barbatus(74),  taxus  b.  (74,  153) 
kongis  erone  (8).  konigs  er.  (47).  koni= 
gis  corone  l  kcrcz  (9).  kunigskerz  (116). 
comen  her  kerse  (stc85).  konigeßworez 
i  wiL.de  (17).  wolede  (^Sum.).  wuUi-na 
(Anz.  8,  410),  -n,  welwutz,  kunigcßliertz 
(74).  nl.  wolblat,  wolle-,  tortsen-cruyt 
(116).  himelpraiit  (3,   153). 

*Tapala  r.  Capula, 

*Thaphos  v.  Tophus. 

*Tar-aca,  -ata  f  -eta  (Gl.  m.),  -ea  (q. 
V.)  koenyngs  cleyt  (I47i. 

*Taraeeus  v.  Tararicenus. 

*Taracus  {i.  barbalus,  piscis,  ans 
tarlcus,  Tapij(0??  tarmus?)  barb  (64). 

'^'Taradros  (c/.  Dz.  wtb.  341.  terebrum 
&C.I  napugaera  (Gf.  4,  225). 

*Tarancula  v.  Tarantula. 

*Tarantantar- ,  tarantar-  f.  Tara- 
tantar-. 

Tara,-ntula,-ncula(76),  tantala  (91) 
{i  vermis  venenosa  76.  cf.  scorpio)  Itd. 
nd.  tara-nt,  -n  (76).  stellion  (91). 

*Tai'a-ricenus  (Sum.,  Gf.),  -ceus  (,i04), 
trac-enus  l  -tus  (Gf.),  -mus  (Sm.)  {aus 

tapi^Os  ?  <-f.  eopadium)  cente  rinc  (i04). 
c.-rich,  ccntrinch,  zentriug  (Sum.,  Sm.  4, 
274.   Gf.   5,    686). 

Tarata  v.  Taraca. 

Tara-tantara  1  .Sum.  &c.),  -tantura(5'>), 
-tantera  (i.)5,  Gf.), -ntantai-a,  -ntantula 
t  -ntareum  (76),  -tantula  (74),  -ntara 
(1 ,  46.  76),  -taranta,  -tarantarus,  -ntarus 
(9).  -tantrum  (3.  74). -rimen, -risamen, 
tanrantarum  {alph.  tar-  76)  (j.  polli^ 
tridium  l  tritonisatorium  74)  lnl.  by= 
tel  (76 1.  redt-,  ryd-  i21),  meel-  (5^,  19), 
nd.  mele-,  sicht-budel.  wege  sich  {sie 
9).  red-bittell  (f3),  -.stab  (g4,  75)  in  der 
mü-,  var.  mo-len  (75).  peutel,  p. -faß  (74). 
mel-pewttel  (1),  -peutel  (74),  -bewtel  1,71), 
-bütel  (46),  -beitel  (75).  ein  beytel  (64«), 
beutel  den  die  myle  trybt  (64t').  niuli= 
schivtcle  t  reiinele  (Sum.c/'.  Gf.  6, 427).  meel= 
budel,  seve,  tenipse  (147).  syb  \6% ,  76). 
zyff(i32).  Schrot  des  mels  (75).  mul 
klachel  (3.  cf.  Sm.  2,  3.52.  bm.  832).  tromp 
(68,  132).  tateringhe  der  trompetten  (ta= 
ratantara  Kii.). 

*Taratantari-sabilis,  -talis  23)  gut 
czu  reden  (17).  red-  (ij,  74),  bude-  (18), 
sieht-  (5,  21),  zieht-  (23)  -lieh,  -eklichen 
(21),  -perlich  ^74). 

*Taratantarisa-inen,  -tio  mel-redung 


TAß 


573 


o.  -j.eutlung  (74).  red-  (17),  reyd-  (21), 
bydel-  (18),  bevtel-  (3,  4),  siclit-  (5,  23) 
-unge,  -inge. 

Tara  -  tantarizare  ,  -  tantarisare, 
-  tantarisari ,  -  tantisare  ( 1 ) ,  -  ntari= 
sare, -ntantarisare  (i47),  tantari-zare 
(155),  -sare  i74)  (c/.  tractulare,  polli- 
triduare)  bu<leln  (12).  b.  daz  mele 
(21  j.  budein  (13).  butilu  (155).  pewt-eln 
(1,  3,  74),  -tlen  (1).  bevtelen  (3).  bittein 
(49).  mel-pudelen  (74),  -beitlen  (75).  sich= 
ten  (23).  s.  daz  meyl  (5).  red-en  (17  &c.), 
-den  (6).  trompeu  (132).  trumpen,  ba- 
suynen  (147). 

*Tara  -  tantarisator  ,  l  -  tantator, 
-ntantarisator  (147),  -ntarisator  (4), 
-ntarisor  {i^)  hd.  reder,  mel-r.  (4).  -byt= 
1er  (76),  -beitler  (75);  budeler  (5),  schro= 
ter(75).sicht-er(22),-inger(23).  basuynre, 
trumper,  clarctter  (i47). 

*Taratantari-talis  v.  -sabilis. 
*Taratant-ruin  v.  -ara. 

*Taratarrum  [cf.  prc.  &c.)  stablein 
an  der  ka  auti"  dem  uiulstein  das  da 
lautet  tarr  tare  (74). 

Taraxae-on,  -uni,troxsmiia(-suuia  ? 
17)  rolkraut  (9ij.   pfaffenblat ;   munchs= 
köpf;   saudistel    (Ki.   sim.).   siie   disteln 
(17).  apöstemrosleiu  (Fr.). 
''Tarbale  v.  Trabale. 

Tarda  trapp  (74,  ki.).  stockaer  (74). 

Tardare  hd.  nd.  sumen.  v'-s.  (uo''), 
-säumen  (uo*),  -spaten  (65,  68,  uo), 
-drageu  (i32),  -zihen  (65).  dregen  (19, 
20).  tragen  (11).  sum-  (ü),  sew-  (9),  sye- 
(13)  -men.  spoeden  (20).  fuleu  (19). 
toeuen  (132). 

Tardatio  laugsamkait  (65). 

Tarde  hd.  lang-,  lanx-  (18),  nd.  lanck-, 
laut-  (23)  -sam,  -scme  (85^).  spat  (uo). 
spate,  laß,  nicht  fru  (74).  spaede  (20). 
dregehchen  (17).  trag-  [G%),  traech-  (132) 
-lieh. 

Tarditas  hd.  trag-,  spode-  (20)  -heit. 
traecheit  (11).  toeuiuge  (132).  laugsam- 
kait (65). 

Tardiusculus  etwaß  treg  (uoszm.). 
wat  traich  (132). 

*Tardo  (aus teredo X  tarmus  ?)  holcz 
mut  (16). 

*Tardula  (aus  eardula)  wollekamme 

(74,. 

Tardus  hd.  nd.  trage  (18  Mrg. ,  23). 
nd.  tracb.  hd.  drag  (5),  drege,  treg,  eyn 
dreyger  (21),  fule,  langsamer  (74),  lenc= 
sam  (14),  hmßein  l  spaed  (18Mrg.).  spoede 
(20).  ein  karr  i,74  bis). 
*Tarea   icf.  taraca)    purperen   cleyt 

*Tareafra  puch  von  den  zwelfiF  pro= 
pheten  1,741. 

Tareta  v.  Taraca. 

*Tareuma  v.  Toreuma. 

*Targedus  {aus  trag.)  kronicksehrei= 
ber  (74). 

Tar-inea,  t  -inga  (Gl.  m.),  -menta 
{i.  ferreus  elauus  75,  76),  l  potius  tov= 
menta  (75)  ciserin  nagel  (75).  sarnagil 
(117.   cf.   Gf.   6,   267.   Dz.   wtb.   740). 

*Tarma  v.  Tarmus. 
*Tarmenta  v.  Tarinca. 
*Tarmositas  madecheit  (20). 
Tarmosus  (cf.  carniosus)  vol  made 


!)/ 


l 


TAH 


TAX 


TEC 


o.    iiiiidif;  1.111t  m'in.).  niadotht  (20).  mae- 

tllU'llticll    iK'2^- 

Tarm-U8,  t  -a  (^iio  Hn-.),  l  -es  l  tar^ 
iius  i  tif.  1  (i.  lYniiis  lardi  l  p/scis;  <■/. 
taracvis,  tur-icus,  -mivis,  -mus,  ter-ma, 
-ina,  -mus, -nies;  senta)  A//.  nd.  inad-c, 
-o  (.c.i. ',  -iMi  1^1).  IkL  inacdc  (20), 
niaydc  (19>,  inad,  iikhIo  ci.) ;  flcisch-mad 
(^nü,  -wrn  (93);  speckwurin  (ei);  slio, 
sloyc  (3),  scliieye  (4),  schly  (G),  siege  (18). 
*Tarriditas    {ims    tarrida    dromof) 

SlU'llH'it    (  117). 

Tha-,  ta-rsis  /id.  oyn  laut,  l.-.st'liafft, 
o.  mer. 

*Tarpina  i.  somis  (76). 
Tarsus  (pedis)  ryß  (m).    obcr-rist 

iKi".). 

*Tartalus  v.  Tantulus. 

Tartar-eus,  -inus  scluicz-  (9),  schüß- 
(8)  -lieh,  licl-hch  (,uoi»),  -liscli  (68,  lio'^, 
-scliolicli  ^i.S'i). 

Tartaria  {litra  poloniam)  tartarland 
(75).  tadterey  (74). 

Tartaris  {cf.  sq.)  win  hcfin  (b^). 

Tartarum  ein  stoyn  (G).  /id.  nd.  wyn- 
stoyn,  -licff  (c-i,  88\  -hcef  (11).  lieflFen  (68, 
110»,  132)  l  truoscn  (110^),?  trußen  von 
win  (68),  i  drosi'n  van  wyiie  1 132).  liefen 
(8,  iio'').  dniseii  (110''). 

Tartarus  kd.  nd.  winstcin  -nm.  wijn- 
steeu  (8.5").  wyne-stene  (13),  -heue  (19). 
hd.  helle,  liell,  hei.  nd.  beeile  (11).  hd. 
nd.  ein  tart-ar,  -er.  tartliern  (75).  tzar= 
ter  (12).  tadter  (74). 

*Tarticare  [i.  frequenter  längere ,  aus 
tactitare)  zwicken  (75). 

^Tartitimi  i.  heretici,  verbieten  fleisch 
zu  essen  (110  sii».). 

■Tartu-ea,  -ga  (gi.  m.  cf.  tortuca. 
turtus.  Dz.  wtb.  343)  schorp  i  mer-sch. 
(•93).  tortuea  .schorpe  (95).  schilt-  (23), 
Schilde-  (lOSt)  -padde. 

*Tasi-  V.  Tipsa-narium. 

"^Tasp-a,  -ia  stertzelkrut  (77). 
Tassea  {cf.  Gl.  m.  h.  v.)  schuole  (19. 
.«t.  schale?). 

*Tasser  (cf.  tessera  &e.)  hd.  wu-, 
wo-,  v,u-  (löi),  wi-,  we-  (13)  -rffel.  nd. 
worp])el,  weruell  1 132). 

*Tatiliosus  [t.  gulolus,  vabulo  &c. ; 
(ms  eatillo  sim.i  fres.siger  (74). 

*Tas-sis,  -tis  (-eis  ?  9)  garn  bret  (8,9). 

*Tataria  tater  11  lant  (41. 
Tatula  igelkolb,  stachelnuß  (Ki.). 

*Tatus  (c/.  prc.)  selialigel  (140). 

*Tau-an,  -anius,  -enus  v.  Tabanus. 

*Tau-  V.  Tab-ernarius. 

Thauma,  tauma  wunderung  (68). 
ver-w.  (110),  -wonderiiigc  (i32). 

Thauman-tias,  -eias  (üji;  ,  tliainan= 
tia  (iioi»),  teumancias  g.  -tie,  -cie  (Bi-.), 
-cie  (147)  ein  regen-bogen  (110  sim.), 
-baich  (147). 

Tavira  ein  gelde-ku  (4),  -kuh  (Ki*.). 
eyn  vnfruchtbar  kw  (9),  vnfrochber  küw 
(8),  vndfrochtewer  kue  (17),  vnbärhaffte 
kuh  ( 128  ) ,  melckende  kuw  ( 76 ) ,  rit  0. 
zwitor  (i2fi). 

Taurea,  tantea  (7.">'«''i)  pytsche  (8). 
pische  (9).  ochsen-zaihin  (Ki^),  -ziemer 
(Ki^.).  geisel  von  o.-zen  (75i'c<i).  geischel 
von  o.-leder  (7.5*). 

Taurinum  {du.)  rab  in  vngern  (74). 


Tau-  l  Tu-riii  in  Pehinuiid,  im  hertzog- 
tlminb  Sophoy  (ii4). 

*Taurip-aca,  -oca  (Mss.  mo(t.,  <".  claua 
cum  qua  taitri  vcrberantur  20)  hd.  kolbe. 
kille  (20). 

*Thaurium  (au.s  thesaurium)  schätz-, 
prcyß-,  treß-kamer  (74). 

Tauru-s,  -m  (76),  thaurus  (65,  147) 
hd.  stier,  ochse  (9),  odis  (76),  junger 
stir  l  oeliß  (e.''));  osciie,  osße,  oseii  (10), 
oschß  (G).  hd.  nd.  osse.  plia-  (93),  vo- 
(99),  ve-  (108)  -rre.  vareiioo).  far  (G,  65, 
75).  iMuiinnelstier  (i28).  zeichen  (8),  ertz= 
wevel  gelick  eu  eghel  (147). 

Tautones  ags.  bruwa  (94*). 

Tax  geisselklapfT(i26,  Ki*.).  eyn  buff= 
streich  (128).  puff,  poff  (114). 

Tax-a,  -ata  (4),  -ta,  -atio  hd.  scha-, 
sehe- ,  besclia-  ( 68 ) ,  sa-  ( 21 )  -cznnge. 
schatt-  (23),  ding-  (20)  -ung.  tax  (132). 
ein  achtung  wie  gut  ein  ding  sye,  var. 
sey  (110). 

*Taxale  v.  Texale. 
Taxare  l  tazare  (74)  hd.  nd.  wegen, 
dingen,  nemcn,  nennen  (74),  achten, 
kiuen  (11).  kyiien  {sic'i  19).  nomen, 
teilen,  scatten  (23).  hd.  zelen,  scha-, 
schal-  (19),  sche-czen;  wie-,  wi-  (17), 
wey-  t  di-  (13)  -gen.  ezeyeen  (13).  wi- 
(114),  we-  (132)  -rderen.  uteren  l  plüy= 
seren  (22'').  turn,  varr.  teurn  (75).  prüfen, 
fisirn,  var.  fißiern,  paws<'n,  baygeln  (74). 

*Taxat-a,  -io  r.  Taxa. 

*Taxati-,  taxi-,  tax-(7(i)  -uneula  ein 
dein  tax  0.  schatzunge  (iio  sim.).  kurtze 
seh.  (75). 

Taxator  hd.  sehe-,  se-  (21),  scha- 
(5,  132)  -czer.  werderer  (110'',  132).  ach- 
ter (110*).  nd.  sehatter. 

Taxea  (U7),  toxea  (20)  speck  {II.  c). 
Taxeus  (X  toxieum)  buchßbemy 
(68).  ybein  (9).  ybin  bamen  (8).  gifftig 
(110).  venynich  (i32).t.  arcus  eyn  eibener 
bogen,  var.  ybner  böge  (64.  cf.  arcuba= 
lista). 

Taxillator  ein  dobb-,  dob-,  dop-ler 
t  spiler  (110  varr.),  dobpler  sp.  (lio*). 
toppler  (74). 

Taxillus  hd.  wu-,  wo-,  wi-rffel ;  wor= 
felchhi  (10).  dobbel-  (11,  110,  132), 
dobel-,  dopel-,  dobpel-  (110  rarr.),  dupel- 
(20)  -stein,  -stien  (11).  dobbeler  t  ter= 
linck  (132). 

*Taxis  V.  Taxvis. 
*Tax-  V.  Taxat-iuncula. 
*Taxta  {anders  v,i.  m.)  v.  Taxa. 
*Tax-  V.  Taxati-uncula. 

Tax-us,  -tus  (18),  -is  (15.0)  {cf.  daxus, 
melota)  hüls  (22b,  p,..).  h.-bom  (22,  23), 
-bäum  (12),  -baym,  wan  de  wol  ge= 
smecken  zo  sterbin  sin  {b^).  hulsen-bam 
(17),  -boem  (t.  fem.  132).  hulze  (.statt 
des  ausgestr.  pulßez  bäum  13).  hd. 
holcz-  (18),  haws-  (1,  2),  hams-  (53),  Iian^ 
potten-  (155),  buchs-,  buehß-,  büß-, 
husch-  (133,  152),  bosch-  (10),  ful-  (12), 
iwin-  (Sum.),  yben-  (19,  «4^,  Ki*.),  eiben- 
(64^'),  himper-  (17),  tax-  (Ki.)  -bäum  sim. 
ibovn  (93j.  weyden-,  eyben-,  liulßen-, 
var.  ebin-,  hulßein-pawm,  scharpff  von 
plettern  vnd  ist  smmer  (s/c)  vnd  winter 
grüne  i74).  iwin  (102).  iuua  i  iigo  (Gf.). 
iwenboera  (11).  iben  (49).  ybin  "(8).  ybe 
l  yb   (9).   ige  (87).  esche    (20).     ruve 


{arbor  105.  vgl.  die  ags.  VariaiUe).  ags. 
riu  (94).  iuu  (136).  eyn  veiiinich  beest 
(t.  msc.  132.  aus  t.  m.  tachs  X  /.  i.  ar= 
bor  veiienata  110).  fliegenschwain  {i.  bo- 
letus 85).  taxus  est  arbor  l  aiiimal  in 
in  petris  habitans   hmidachs  (155). 

*Taxus  (X  taxa)  simiine  l  achtunge 
(17). 

*Taxu8  barbatus  v.  Tapsus. 

*Tazare  v.  Taxare. 

*Tea-  V.  Crea-,  te-gra. 
Theatralis  nd.  spcllik. 
The-,  te-,  de-  {einmal  Gf. )  -atrum 
(/.  capitolium  1)  hd.  spiel-,  spil-,  tantz-, 
dancz-,  rat-  (1),  speel-  (19,  132),  kaerß- 
(132),  spole-  (11),  danczel-  (22,  23)  -lius 
sim.,  -huys  (132).  eyn  tantz  hust  (6). 
spilhof  (93).  ploii  (49).  blon  (47).  loub 
(HO),  kapfeloube  (bm.  io48).  kauflcup 
(8).  koslawb  (9).  cleybe  (IG),  anger  (10). 
ein  offen  stat  der  weltlichkait  da  man 
zusieht  vbi  fiunt  .  .  .  osterspill  (65). 

*Teballus  ( cf.  tebellus)  poltzestza= 
gel  (74  :  boltzt'  Kater?). 

*Tebe  v.  Tabedum. 

*Tebel-lus  (11,  20,  (if.,  Gr.),  -us, 
tepellus  (20,  23)  {cf.  tebal-,  leull-, 
sabe-,    seba-,   cebel-,  gebel-lus    &c.) 

zob-il   (84,   tnz.   8,    94.    Gf.),  -cl   (Sum.,    Gf.). 

zabel  ('20,   23).    zadel   (ll).   beltzeszagel 

(Gr.   wtb.   2,  236  ailS  Twinger,  cf.  teballus). 

Theca,  teea,  toca  {q.  v.),  teta  {ein= 
mal  75b)  [i.  follicul-a  75,  -us,  sagitta, 
catapulta,  capsella  sim.;  ricinus  (/.  v. 
Kii.)  hd.  nd.  stra-le,  -ke  (22),  hd.  -1, 
strol  (4),  strolle  (21).  schoten  (3,  4). 
erbessehroten  (3).  schote  iiulfe  {sie  8). 
Schute  hufe  (sie  9).  balk  (8.  9).  pelg-el, 
var.  Am.  am  getreid;  hei  an  dem  getraid; 
am  {cf.  paleare)  darin  daskornlin  lit;  ar- 
beiß  scliel,  vlg.  hilse;  poUen  der  linsat 
des  flachs  (75).  käste  (11,  20,  93).  käst, 
lade,  tasch,  snude,  deck,  gesctz,  körn; 
pelglein  das  körn  ligt,  schafftel  dorauff 
man  etwas  legt,  eyfer  (74).  kyst  (19, 
110).  kystcken  t  spynt  (i32).  spinde  (11); 
teke  t  hondsluys  (Kii.).  tike  (99).  tieke; 
scaprede ;  kesecorf  t  casse  daer  men 
iet  in  legghet  (lOs).  gesteile  (93).  hd. 
schanck.  seheyde  (11).  swert-sch.  (20). 
viiiger-huet  (20),  -hoet  (11),  -huyd    (19). 

*Theca  aeuaria  nadelteschle  (9i). 

*Teea  {st.  tela)  aranee   spynnenweb 

(74). 

■^Tecadis  {cf.  teerisis)  schätz  (74) 

*Tecaiius  v.  Tetanus. 

*Teeera  {cf.    tex-ea,   -ale)    vveppisin 

(104). 

*Teclauuin  anchlao  (Gf.  1,  344  sq. 
aus  talauum  cf.  o.  v.  talus,  obgleich 
erinnernd  an  Iah,  glach  Gf.  2,  100.  i.  q. 
teelatu-s,  -ra  Gl.  G,  547). 

*Tecri-,  teere-sis  li.  thesaurus,  gaza, 

repositio  auri  X  XP"^^*^''^  ^f-  teeadis) 
hd.  schätz,  nd.  schat.  saczhe  (21). 

*Tecti-rQen,  -tarnen  (i.  imbrex  t 
tegula,  cf.  stillicidium)  scher  am  tach, 
var.  schar  am  dach  (75.  cf.  Sm.  3,  383). 

Tector  hd.  nd.  decker. 

Teetorius  deckerlich  t  declich  sin 
(20). 

Teetum  lid.  nd.  (23)  dach,  daach 
(19).  tach  (76,  Das.).  dack  (11,   22,    i32). 

Tectura  hd.  deck,  decky  (76),  deke 
(9).  hd.  nd.  (23)  deckunge.  be-d.  (18). 


TEG 

*Tect-  V.  Coth-urnus. 

Tectus  hd.  ge-decket,  -dakt  (4). 

Tecum  hd.  nd.  (2,'5)  mit  dir,  dijr  (132). 
myd  dy  (22;. 

Techna  v.  Tegna. 

Teda,  in  den  Mss.  mog.  oft  l  ted-ale, 
-arium,  -ifera  125.  v.  hd.  nd.  brant.  ])raiint 
(1).  braiick  (3).  chien  (taedae  Gf.j.  kien 
(fl3).  k.-o.  tall-baum  (Das.).  aggclo  (99). 
*Teda  (X  teca)  cicke  {st.  tieke?)  t 
weer  (100 1. 

*Teda-le,  t  -rium  (74,  Wss.  mog.),  t 
-lium  l  tedifera  (7.5),  tetale  {Druckf. 
110*')  [cf.  teda;  i.  ferrum  super  quo  2^0)1= 
unfiir  ligna  in  foco  7.5)  hd.  nd.  brant- 
yseni  (5,  23),  -yser  (132),  lid.  -ysen, 
-cysen,  -reydo,  -rcyd,  -reyte  (9,  6«), -rete 
(4) ;  brandroid.  lierdeisen,  vlg.  fuer-hut, 
varr.  -hunt  (7.5).  jirantreyt  (74). 

Tedere  hd.  v'-driei3en,  -triesson  (1 10*»), 
-drißen,  -dris.sen,  -drisen  (17),  -drotzson 
(12);  verdriß,  var.  widertrioß,  hau  (65) ; 
drisspii  (18).  nd.  v'-drittcii,  -uoieii  (99). 

Tedet  hd.  {oft  es)  v'-drust,  -drußt  (110), 
-drußet  (133),  -drussct  (66,  152),  -drusset 
(67,  151), -dreußt  (iioä^,  i;u),  -dreust(7o), 
-truß  (mb).  iß  vir-drußct  (20), -druyßet 
(19).  mich  verdrieß  (18).  ydt  verdricst 
(132).  et  vVlrut  (11). 

Tediari  (Br.)  hd.  v'-drießen  sim., 
-tryssen  t  -trossen  sein  (iio''),  -messen 
{  -drossen  sein  {sie  iio»). 

*Tedifer  r.  Cauan. 

*Tedifera,  thetiber  (7G)  {cf.  ted-a, 
-ale)  eyn  brandt-reid  (iio^),  -reig  (110^1), 
-trager  (68).  prantreyt  (74).  eyn  brant- 
reyft  (49),  -eysen  (64,  7j),  -roede  dregher 
(132).  prannt  eysen  (1). 

*Thedios  v.  Thetys. 

*Tediositas  virdrißlicheit  (20). 
Tedlosus  hd.  v'-droßen,  -drossen, 
-drießlich  (5),  -drißlich  (20),  -dryßlieh 
(ob),  -dryßigkt  (21),  -driessiger  (6), 
-drüssig  (Das.).  vr-dr.  (113).  virdryßelieh 
(19j.  nd.  v'-drietig,  -dritig  -dret  (22), 
-noilee    (99).    vol   ver-drnß   (68),   -driets 

(132). 

Tedium  hd.  v'-drießung  sivi.,  -triess= 
ung  (69),  -droßung  (i33),  -drossunge 
(i.5i,  152),  -droßenheit  (8,  9),  -drosse  (17), 
-druße  (18),  -druß  (iio»),  -truß  (110''), 
-dries  (114,  132),  -dryß  {^^).  vr-trurtz  t 
-trieß  (74),  -druß  (U3).  nd.  v'-driet, 
-dretnisse,  -dritnisse  (23),  -noi  (99). 

*Tega  [i.  lenedictio  76,  theca  Gl.  m.) 
hd.  nd.  alter-,  hd.  altar-,  hd.  -tuch,  -duch, 
nd.  -doch,  -dock,  elter  doich  (18). 

Tegella  ein  dein  dcckel  (iio),  latt 
(68),  latken  (132;. 

Tegel-,  tegni-  (110^,  147)  -laria  zau-, 
var.  zeu-berin  (,110).  zoubcrerin  (68).  touen- 
(132),  vergev-  t  vergift-  (147)  -ersehe. 
*Tegena  {cf.  teges?)  hurnhauß  (74). 
*Tegera  v.  Teges. 

Tegere  hd.  decken,  czu-d.  (5'').  hd. 
nd.  be-d.,  hd.  -schirmen,  nd.  -schermeu; 
dceckcn  (11). 

Teges,  g.  -etis,  -itis  (76)  {pastorum 
t  custudum  17,  i.  parua  domus,  p.  d. 
pauperum  &c.  i.  augurlum  l  eausula 
76  st.  tug.  t  cas. !  cf.  tegurium;  i 
lupanar  Ki.  =  tegera  76)  deck(>  (8,  9). 
cleinhuß-  0.  deck-lin(iio),  huyß-  off  dex- 
ken  (132).  peürisch  deck ;  kotz  (Das.). 
schawb   (9).   matz   (88,  Das.).  hatte  (11, 


TEL 

19).  h.-ciiin  (17).    saltner-  i  gartenpawr- j 
hutt  (74). 

Tegillum  i:  Tegulum. 

Tegimen  (cf.  sq.,  teg-men,  -ulum) 
hd.  nd.  dcck-unge,  -inge,  -sei  (132).  t 
dack  (11). 

Teg-imen,    -imentum,    -umentum 

(cf.  -menj    deckunge    dez    liaubtes  (18). 
en  degung  des  heupes  (21). 

Tegi-,  tegu-mentum  {cf.  prc.)  deck= 
ungf  (23).  be-d.  (19),  -deeckinge  (11). 
heimelicheit  (11,  19). 

*Tegla  {i.  tigillum  (il.  m. ;  hier  x 
tegula)  steyndack,  die  decksteyn  dair 
at;  teg-la,  -ula  latt  (147). 

Tegme-n,  -ntura  hd.  deek-e,  -ung 
(18),  gedecke  (13),  dach,  daach  (19), 
vberhanck  (,125). 

Teg-men,  l  -Imen  (76)  deckunge  des 
iiouedes  (23).  be-d.  des  houps  (76). 

Teg-,  tech-  (110,  Br.)  -na,  l  -nula 
(147)  (i.  dolus  Intens,  aus  xej(vr)  x  te= 
gere)  vntruwe  (20)  verdeckte  v.  (uoi'), 
vntrew  (110=^).  be-trug  (68),  -droch  ^  loeß^ 
heit  (132).  drochluyslieit  &c.  (147).  tru- 
gung (74).  traginghe  (11).  czergynge 
(19)- 

*Tegra  (aus  teagra)  kncbcl  {i.  furca 
ad  nee-,  varr.  nect-andum  7.5). 

Tegula  {i.  atramentarium  75,  tigiU 
lum  4.  cf.  tectimen)  latta  (Gf.)  hd.  nd. 
latte.  latt  (3,  64I',  74,  75).  laat  (13).  laitte 
(10).  laet  (97).  panne  l  leye  (i32).  uaß 
iii).  boue  (ö**).  zie-  (110),  tey-  (22'')  -gel. 
muffel  (Agr.).  hd.  schi-,  sei-  (G)  -ndcl. 
raten  (64'').  scaelgie  of  decsel  van  enen 
huise  (107).  dachkenner  (74).  hd.  swertz-, 
schvvertz-,  swirtz-  (17),  werck- (76) -vaz, 
-vaß,  -vas,  -kubel  (  75  )  sutoris.  swartz 
fuiße  (18).  nd.  swart-,  swert-vat.  tegule 
de-  l  col-liciares  spanlatten  (i2.5j. 

Tegulare  latteii  0.  decken  (110  &c.). 
d.  die  daeken  mit  steyuen;  deckstein 
inaken  (147). 

Tegu-  V.  Tegel-laria. 

Tegularium  ein  hafen  deckel  (110). 
pannendack  (132).  lattenhuß  (68).  ziegel- 
hiitte  (Ki.). 

Tegula-rius,  -tor  decker  (110).  lat= 
ten-,  paunen-  (132)  -d.  (68,  132),  -mecher 
(20). 

Tegu-,  tegil-l\iin,  tegimen  deck-el 

(68,    110),    -sei   (132). 

Tegumen  schütz  ^tach  (Ki.).  warff(8, 
9.  X  subtegmen  sim.). 

Tegu-  V.  Tegi-mentum. 

Teguri-um,  -a  {cf.  Gl.  m.  (3,  495)  hd. 
nd.  hutte.  t  keue  (19). 

Tela  n.  pl.  pfyl  t  schoß  (110).  pijlen 

(132). 

Tela/.  s(j.  hd.  nd.  wi'hhe.hd.  weppe, 
wepp,  weeb  (19),  weil'  (125),  5vep  ^  webel 
(10),  weflfel.wrf.  wefel  (97;.wopp  (ü).  wubb 
n.  (Ki.).  gewupp  (126  sim.).  lin-wat  (64*'), 
-wot  (17).  leyn-wot  (9),  -wat  0.  gcwepfi' 
(64c).  leymbat  (4).  duch  (65).  spul  (67). 
hd.  nd.  pil.  hd.  ein  pile.  phil,  pnl.pfyle, 
pfeil. 

Tela  aran-ee  (,22^'),  -ia  spynne-  (10), 
spin-  (17)  -wep.  spenuevel  (221^). 
*Telalineamentum  lineu  gewant  (5*^). 

Telamones  7il.  portanten  in  mans 
gedaente  (116). 


TEL 


575 


*Thelaneum  r.  Telonium. 
Telare  (i.  longare,  pro-1.20)  lencken 
(20).  ver-lengen  (iio,]3_'),  -lengern  (64), 
-ziehen  (110h  -trecken  (132). 

Tela-,  tala-  (147)  -rium,  -tium  (04) 
(/.  stamen  textoris  75,  instr.  texendi  (iio 
&c.)  ein  spuol  da  man  mit  webet  (110 
sim.).  weber-.spul  (68),  -stuol  (64).  ge^ 
btudel  der  w.  i  wirpff  (75).  woberhuß 
(20).  wevens  gereyscop  (i47). 

*Telarius  (anders  Gl.  m.  Br.)  ein  pfyl- 
niacher  (110  sim.). 

*Telatium  v.  Telarium. 

*Telator  {raro  inuenitur)  poltzmacher 

(75). 

*Tell-a  (74,  93),  -US  (93) ,  tella-  (23), 
teile-,  tele-  (4),  delle-  (5^) ,  telli-  (1), 
talie-  &c.  (Gl.  m.)  -rium  (i.  diseus, 
lista,  teolonarius  76.  cf.  Sm.  1,  439.  Dz. 
wtb.  339)  hd.  nd.  te-,  hd.  de-,  ta-  (75<i) 
-Her.  talir  (1,  3).  teiler  (4).  teler,  plen= 
del  (74).  taliure,  telner  (i47). 

*Tellenon  {st.  toll.  ?)  baumsluder  (125). 
*Tellerium  v.  Tella. 

Teilina  telhnuschel  (140). 

*Tellirium  v.  Tella. 

*Tell-o  i.  depositio  ad  inferos  (74,  76), 
helli.scherstul  (74);  -ones  opera  t  sedes 
infernales  (76) ;  -orem  i.  terrorem,  in- 
ferna  sedes  (Pap.). 

*Tellu-s,  -m  {aus  mantellus  &c.  ?!) 
regenmantel  (74). 

Tellus,  (j.  -uris  {auch  nom.  75<i)  i. 
terra  fruqifera  ;  -udis  i.  locus  in  Borna 
(Rr.  &e.)'erde  (8,  9).  fruchtbar  (110), 
vruchtber  (i32)  erde,  red  {sie  iio*»). 
pifang  (75).  t.  erde  dye  vruchtber  is,  ind 
oere  vruehtheyt  tollinius,  g.  -nii  (147) 
aus  tellus  &e.  a  toUemJo  quia  fructum 
eins  tollimus  (Br.)!  tellud-es  t  -e  ind. 
i.  locus  vbi  consueuerunt  viguli  {sie)  ter- 
rani  accipere  (76). 

Telo  {i.  tolleno  q.  cf.  Ki.)  ein  brun- 
0.  pfutz-hack  (110),  pan-  t  putz-haeck 
(132).  sod-  (126),  prunnen-  (74)  -stang. 
brunensail  (76).  brunhengst  (75).  swe- 
(3,  49),  schwe-  (4)  -ngcl. 

Telon  {gr.  i.  lat.  vectigal  76,  longum 
l  tribtitiim   Br.  cf.  Gl.  m.  h.  v )  langwage 

(125).  Schemel  (textricisl^.  aus  Jß.\wiiC, 
X  tela?). 

Telon-,  telone-,  teloni-arium  zol- 
huß  l  -kamer  (iio  sim.). 

Telon- ,  telone- ,  gew.  theolona-, 
teolona-rius,  t  thelonius  (g4),  t  tel= 
lerium  (76)  hd.  zol-ner,  -1er,  -dner  (4); 
czv^llner  l  geleiczman  (3);  czulner  (ö^», 
17),  mawt-er  (1,  9,  71),  -ner  (75»);  mau^ 
ner  (75^).  nd.  tol-ner,  -lener. 

Te-,  the-  gew.  theo-,  teo-loniiim, 
-loneum,  theoiomum,thelaneum,  theo= 
lus  (123),  telon  t  tenomum  [i.  peda^ 
gium  (/.  cf.  76)  hd.  mawtt  (1).  mau-te 
(9,  75),  -tten  (75^^),  -ssen  (75''):  zolle, 
zol,  czul  (5^),  czale  (17).  wrf.  toi,  toU-e, 
-eut  (22^^).  theolonium  dare  tollen  (22^) 

*Telonium  [i.  monoeordium,  instr. 
mus..  aus  yß.amc, )  scheit  des  selten  spils 
(75).  Cf.  tieolonium  i.  testudo  (76.  cf. 
sq.). 

*Telonum  {aus  X^Äuivirj  x  telum) 
werflzeüg  darmit  man  in  die  stett  wirfft 

(91). 


576 


TVM 


♦Telopopia  (aus  zelotypia)  lieb  /wi^ 
»cIhmi  ei'loiiteu  (74). 

Telum  gosrliutz  (uo  sim.).  schoz 
(-20).  si-liovii  (UM.  schos  (i)3).  scliot  (11). 
schejjt  (!ifl.  =  hd.  si-liafft).  /ul.  bii-,  bo-, 
po-  (1.  74,  7.'>.  7«')  Uz.  nd.  bolto.  lid. 
pilo,  i)liil  (S).  pfil  (li.'i^,  plioyl  (il),  pfoylo 
/  liTO  (I.  doctriiia  74).  a(7.v.  iiiu-b  (i)4), 
uucl  (136). 

♦Telum  amentatum  fiiniiliycl  (12:)). 

*Telus  .Ulis  celtis?!  iiinyßl  (i). 
Thema,  tema  vor-  (;")'',  8.  12).  voir- 
(131  -reell',  vor  roil  (1).  iiiivt-erie  (9).  -te 
l»ic  22). 

*Tema  pL,  .</.  -orum  yst.  ten-a,  -ia?) 
hiibou  stryck  (19).  huwon  strijcl»  (20'). 
liiUH-n  strick  (11). 

*TemaciuiQ  (cf.  terracium  X  tami^ 
sium)  seinylJ  (19). 

*Temeare  r.  Temerare. 

*Temelent-ia,  -tis,  -um  v.  Temulent- 
ia,  -US.  Temetum. 

Te-  v.  Thy-melicus. 
Teme-rare,  -are  (74)  lid.  v'-domraon, 
-tvuiHnou  (5),  -dainpiion  (74),  -derben  l 
-inaigen  (ss).  7id.  vor -dornen,  -duinen. 
dorn  sin  (2lj.  freucl-en  (20  &c.),  -ichin 
(8).  niut-  (9^,  mütt-  (8)  -willin.  virtwosin 
(19).  ergei-en  (100).  zerbrechen  (68).  vio^ 
leren  (1.32). 

*Temerarie  freuelich  (20). 
Temerarius  tum  kim  (4).  dum-kune 
(5,  12.5).  -konc  (12),  -keyne  (13).  ein  dorn 
koner  (21 ).  dul  kone  l  fristhich  (23). 
vrislik  (22).  freuel  (12'),  126).  freu-  (10, 
65,  110),  freb-  (5)  -elich.  vreueler  (8,9). 
vermess-ender  (110*^),  -ner  (iio»),  -ende 
i  geck  sonder  reden  (132).  rumorß  (12.5). 
gahestutzig  i  vubesinnet  (i26).dorlicher 
zu  vil  geherczer  (65).  ries  (99).  stoltz 
(110). 

Temeratus  zer- rissen  (6s),  -stoert 
(110).  ge-ireuelt  (7ö),  -eorrumpcert  (132). 
Temere  M.  vreue-  (9,  65,  iio),  vreuen- 
(126),  frefe-  (68),  freffe-  (8),  dor-,  tor-, 
dul-  i  dump-  l  druncker-  (20,  vnbesin- 
(i26),  viuiernunflFtig-  (65),  dwase-  i  he= 
roeme-  {is-2)  -lieh.  nd.   doerlicke  (11). 

*Temerieus  v.  Thymelieus. 
Temeritas  dum-  lö,  23),  thum-  (74=), 
doer-  (20),  kun-  (18,  74),  vber  chun- (1>, 
vermessen-  (110,  132),  freuen-  (i26), 
freuelich  dor-  (60),  ris-  (99),  geck-^ 
dwaeß-  (132)  -heit.  dump-  (20),  fraß- 
(741  -licheit.  freue-l  (20  &c.),  -Ikeit  (74). 
vnbcsinte  (126).  vor  vbel  (10). 

*Temer-us,  t  -arius  (1,  74)  vber  chuu 
(1).  dum-  (5,  17,  22),  dol-  (18).  dul-  (23) 
-kone,  -kune  (17).  kimer,  tmumer,  frei-, 
fre-ßlicher  ■  74). 

*Te-,  the  -  mesatiis  ü.  temulentus) 
druneken  (20). 

Teme-tum,  sehen  -ntum,  t  -lentum 
(74),  them-etum  (1),  -itum  (ö'>)  wyn 
(ö*»).  wein  (1,  74).  starck  w.  (9).  starcker 
w.  (7.5).  starg  wyn  (8).  dolu-  (8),  luter- 
(19)  -dranck.  reinual  {potus  1.  cf.  Sm. 
3,  95).  got  des  weins  (74). 

*Temicla  v.  Tenucla. 
*Temigator  {st.  rem.)  roeyer  (147). 
*Themituin  v.  Temetum. 
*Themo  '.piscis)  v.  Curonilla. 
Tem-o,  -on,  -us  f Hpt.  ö),  bi.s-sw.  them- 
o,  -on  (94-^,  147),  tymo   (8)   {i.   li(/num 


TE]\1 

<£•(•.  in  carru  Hr.,  curru,  arnlro  l  (/uber= 
naculum  naiii.s;  cf.  emo;  Gr.  Wtb.  2,  908) 
hd.  tiiilisila  ^llpt.  f).  (if.) ;  dich-  (75»,  93), 
dieh-  (93),  dych-  (uoiJ),  doch-  (110»), 
dihs-  (fi),  deyh-  (9,  126),  deich-  (1,2,74, 
75b,  1.S4,  Ki.),  deiich-  (Das.),  diech-  (46, 
K  is..  Das.),  di-  (17  &c.),  diS-  (12,  43,  132 
&c.),  diis-  (19),  deis-  (4,  Ki".),  teieh- (9i), 
tey-  (3),  tus-  (18)  -sei  (m.  I2ii, /.  43,  an 
einem  wagen  uo'M;  tischel  (<)) ,  deysil 
(9),  dychßel  (69).  deychffel  (7o),  deicsell 
(111),  dyßel  (68  &c.),  dußel  (10,13), 
deistel  (Ki».),  dy  {sie  8),  gysel  {h^.wett. 
gaisiln/.);  seyl  (9);  griii-tel  (127),  -del 
(Of.);  girintal  (127),  stewrrudel  (74).  des 
schoei)s  roeder;  gestclle  van  en  waghcn 
of  jiloich  (147).  nd.  dysse  (23),  disle  (22'^), 
stoelle  {gub.  11).  afjs.  thysle  (94^1. 

*Temogracia  v.  Democratia. 

*Temo-  V.  Thyme-licus. 
Temon  &c.  v.  Temo. 

*Themonale  deylisel  seyi  (9). 

*Tempa    (./'.  tempe?)  kem-enade  (11, 
Sra.),  -menayde(19),  -nate  t  kammern  (20). 

*Tempa-  v.  Tempe-ramentum. 

Temp-e,  -is  (cu.)  {i.  vmbraculum 
104,  Gf.,  locus  temperatus  74)  loub-a 
(Gf.),  -e  (104,  Gf.).  lieb  o.  meßige  stat 
(74).  platz  (110).  geuoichliche  pl.  (132). 
won-  (8),  wonnic-  (9)  -lieh  stat.  lustige 
stat  0.  end  bei  dem  wasser  (75).  lip-  l 
Just -liehe  ort  o.  stet  der  jjlatz,  feld, 
werd  (88'.  anger  (10).  awe  (12.5).  ags. 
scea-  (i36),  scae-  (94)  -dugeardas. 

*Tempera  (mss.  mog.)  hd.  meß-,  mess-, 
miss-  (17)  -unge.  mesiching  (18). 
*Temperabilis  meßlich  (20). 
*Tempera-men  v.  -tio. 

Tempe-,  tempa-  (Gf.;  -ramentum 
mittelkait  l  menge  der  maß  der  miltig= 
kait  d;.!).  salba  (Gf.). 

Temperans  messig  t  maß  haltende 
(110  sim.).  macßigen  (fis). 

*Temperaneus  abintroto  (Gf.). 

Temperanter  meßlich  (20). 

Temperantia  hd.  messig-,  messe-, 
meßi-,  massig-  (i34),  maßig-  (65).  meißi- 
(10,  133).  mi.s-  (17\  nmße-(21),  getemper- 
(132^  -heit.  maß  (12).  misch-  {  temperier- 
ung  (68).  kuschhait  (65).  nd.  mate,  meti= 
cheit. 

Temperare  hd.  meß-,  mess-,  mes-, 
meiß-  (10),  m:iss-  (6,  134),  maeß-  (68% 
meße-  (5''),  nd.  met-igen.  mischin  (17). 
den  win  mu-,  my- ,  mi-schen  (65  varr.). 
mengen  i  mittein  (20).  besaessen  (i32). 
temper-ern  (20),  -iren ;  hermiltern :  mil= 
tickait  t  temperament  i  mittelmessig 
t  lide-  {  treg-  t  messic-lich  machen  &c. 

(65). 

*Temperare  v.  Temporare. 
Temperate  meß-  (20),  messig-  ^zyt- 
(110),  maeßig-  l  temperier-  (68),  meese- 
i  getemperijr-  (132)  -lieh. 

Temper-atio ,  -amen ,  -ies  ein  tem= 
perierung  (iio  &c.). 

Temperatura  meti cheit  (23). 

Temperatus  hd.  meßig,  messich, 
raissig  (17).  r,d.  metich.  lidelich  gemacht 
(65).  ge-messiget  t  -temperieret  (110''), 
-sat  (132). 

Tem-,  tep-  (ob)  -peries  1  c/.  -ratio) 
hd.  meßig-,  messig-,  mittel-m.-  (65),  massi- 
fi34),  missi-  (17)  -keit;   meßig,  messig. 


tp:m 

missig  (17),  mesich  (13),  meißig  (10), 
massig  (G),  maessig  (132),  mesiclng  (18), 
mittel  (1,  b^,  71),  milt  {alph.  mittel  75), 
nd.  metich,  mechtig  (23)  weder,  hd. 
weter,  wetter,  watter  (<j),  weyder  (13), 
wedder  (10).  messig  werdeu  [sie  67). 
giuuetiri  iSm.  4,  197).  seiiffmutig  gewitter 
(4).  hd.  bequem  zeit,  bequeemheit  (i32). 
temp-  (8,  9),  milt-  (65)  -erunge.  stilheit, 
gestumheit  in  wasser  (74). 

Temperius  gizitor  (86,  Gf.).  citlihhor 
(Gf.). 

Tem-,  te-  (5'';  -pestas  weder  (b""). 
nd.  vn-,  011-,  hd.  vnge-,  waesge-  (20)  -w. 
hd.  vvasse-wetter  (93),  wages  w.  (74); 
vn-w.,  -uuitari  (Gf.),  -wider  (13).  -gewitir 
(155), -gewitter,  -gewider  (18);  gewi-tter 
(3),  -dder  (21);  giuuiteri  ( Gf.  ).  hd.  nd. 
storm.  lid.  storme,  stiirme,  stürm  .ia 
aqua),  sturmweter  (155).  stormwint  i 
plage  (20).  zerstör- 1  vnveruunftig  beweg- 
lichkait  (65). 

*Tempestat  es  wettert  (125). 
*Tempestinus   czytliche  ( 133).   ghac 
(100). 

Tempestiue  zyt-  (68,  110),  bequem- 
(68)  -liehen,  -lieh  '(68).  kazito  (cf.). 

Tempestiuum  cytlich  (100). 

Temp-estiuus,  -estus,  -oralis,  -ora= 
neus,  -orinus,  -oreus  ttd.  zit-.  zeitlich, 
-ig,  czydyck  .sü'm.  ?(d.  tijtlick,  tidich(ll), 
l  vroe  (147). 

Tempestiuus  {cf.  pro.)  czierlich  (9). 
*Tempestuositas  vngewitter  (65;. 

Tempestuosus  uuuuitari  (Gf. ).  vol 
vnwettcrs  o.  sturmes  (110  sim.). 

^Tempestus  vnwedder  (23).    bequem 
zyt   (68). 
*Tempest-us  adj.  v.  -iuus. 
*Tempis  i:  Tempe. 

Templarius  temp-elherr  (75),  -leerers 
{pl.  132).  tot  den  tempel  hoerende,  des 
tempels  verwaerre  (147). 

*Temp-lor  (75,  76),  -er  {i.  argilla  ef. 
timolea)  laim  (76).  mirg-il  (8),  -el  (23). 
merg-il  (9),  -el  (75,  76).  vlg.  geschmack 
im  tranck  (75).  molt  {i.  terra  i3i). 

Templum  hd.  nd.  bede-,  hd.  beyde- 
hus  sim.  ein  wite  (60),  gottis  (8)  huß. 
tempel  (7.i). 

*Tempnere  v'smaen(13).  vor-smahen 
(10)  -smehen  (8,  9). 
*Tempor  v.  Templor. 

Tempora  v.  Timpus. 

Tempora  anni  quatuor  boh.  czau= 
kauka  {aus  czast  roku??  1,  t.  der  lencz 
der  hebt  sich  an  seint  peters  tag;  der 
sumer;  der  herbste;  der  wynter  (4). 

Temporalia  uuerltzitelichiu  guot 
(Gf.). 

Temporaiis  {cf.  tempestiuus )  tzydig 
(12,  132).  tijtlick  (147).  vnbleiblich;  will= 
wenckig;  leichtferig  (126). 

Temporalitas  czite-  (13),  czeitlich- 
(4),  zytlich-  (  65 )  -keit.  zitlieh  (65  var.). 

Temporaliter  zitlich-o  (Gf.),  -en  (110 
sim.). 

*Tempora-lizare  v.  -re. 

Temporaneus  v.  Tempestiuus. 

Tempo-,  tempe-  (132)  -rare,  ^-rali^ 
zare  (147)  die  zyt  leyten  t  in  der  zyt 
leben  (iio  sim.).  tijt  verdrijven  (147). 

Temporeus  (Br.)  v.  Tempestiuus. 


TEN 


TEN 


TEN 


577 


Temporinus    {i.    mollis    Gl.   m.   c/. 
tempestiuus)  zitig  (Gf.). 
*Teniptamentuin  chorunge  (Sum.). 

Temptare,  melius  tentare  (5.  cf.  iio) 
hd.  v'-suchen,  -sicheu  (13,  18),  -suggen 
(21).  bedregeu  (12).  prüfen  (19).  erfaren 
(13).  nd.  v'soken,  besuekeu  l  prueuen 
(11),  waren,  bekoren. 

*Teniptatio  versuehniß;  anfechtung; 
pinlich  vbel  (60). 

Tempus  {cf.  timpus)  hd.  zit,  zijt  (8), 
tzijt  (19),  cziet  (13),  zeit,  werigkait  t  gele= 
genhait  der  zit  (65),  vrist  (9),  lust  (8,  9). 
nd.  tijt,  tije  (99).  wile  vnd  zyt;  non 
habeo  t.  ich  han  nit  w.  (75).  slaff  (9, 
251»).  schlafF  (6).  slaiff  (10).  tunne  (27b). 
tinn  (93). 

Temul-,  temel-  (74)  -entia,  t  -antia 
(76)  truncken-  (9,  68,  74,  iio»),  druncken- 
(HO^,  132),  wyn  dr.-  (8)  -heit,  -schafft 
(68,  132).  v'drunhenheis  (23).  begiessung, 
nassung  (74). 

Temu-,  teme-  (74)  -lentus  truncken 
(1,  68,  75,  110'^).  weyn-tr.  (9).  druncken 
(110b,  132).  drenker  (23).  begosner,  nasser 

(74). 

*Teniulus  wyn  drunckin  (8). 

*Temus  v.  Temo. 

*Ten-a,  -ea  {cf.  sqq.,tenaxvLa)  einganck 
zu  der  helle;  geheng  an  einer  infel; 
hawennestel;  harsnur  (74). 

Tena  hübe  (19).  huue  (11).  haspe  (9). 
Ten-a,  t  -igna  {pl.  75),  -ea,  -ia  {i. 
extrema  pars  vitte  &c.;  sunt  cada  [aus 
eauda,  frz  queue?  cf.  Gl.  m.  h.  v.] 
pendentia  ad  mitra  &c.  i.  q.  naseula  76) 
nestel  (ti).  huben-bende  {pl.  125),  -snur 
(20).  hare  snore  (10).  har  snor  (12  sm.). 
korschnuer  {in  infulis  75). 

Te-,  {  ve-nabulum  eyn  schwynspyß 
(110),  swyn-spijß  (132), -spect(i47),swyen 
spyet  (97). 

"Tenacetum  &c.  v.  Tanaeetum. 
Tenacitas  hertig-  ( 4 ),  häbig  (128 
Das.),  karg-  (Das.),  kundig-  (126)  -keit. 
beliebe  (Das.).  karig-  (10),  karg-  (110), 
kark-  (8,  9),  cze-  (19),  ta-  (11)  -heit.  zähe 
(126).  vracheit  t  vasthaldende  (132). 

*'renaci-  v.  Cenocita-torium. 

*Tenaeulare  spanghen  (147). 
Te-,  ee-  {q.  v.)  -naculum  {cf.  tetenda. 
subligaeulum.)  heb-ysen  (64,  76,  93.  cf. 
BM.  756),  l  -holtzlin  {scriptoris  65).  ein 
clam  (8,  76).  clamm  (75^).  clamm-e  (16), 
-eh  (75a).  cla-  (3,  6,  9,  4,  74,  75),  ka- 
(17)  -mmer.  vorspan  i  czange  (19).  tzang, 
tenackel,  stul-,  var.  stub-sewl  (74).  voer= 
Spange  (11).  heftel  als  an  einem  schuch 
(74).  hettelen  in  den  steucken  (22^).  halt- 
hafft  (Ki^. ),  -nußs  (Ij,  -er  (132,  Ki^). 
behelniß  (77).  ein  ding  da  mit  man  etwas 
heit  (110).  tena-kel  (6),  -ekel  (ki).  hd. 
czu-,  czo-  (132,  133).  ez6-(21)  -gel.  zyehel 
(5).  Stil  als  an  eniem  apffel  (^.  recia= 
culum  74).  hd.  nd.  stel  (22,  23)  plante 
(5^),  also  an  ey  appel  (22^).  stehel  (77). 
stell  (2).  stoU  (1).  steyl  (13,  18).  stiele 
(10).  Stile  (12). 

*Tenadus  (xtenarus?)  u.  Thanatos. 

*Tenara  helle  stro-ße  (8),  -sse  (9). 
Te-,  tre-  (9,  147)  -narus,  trenera 
pl.  (147).  tenerus  (76)  {cf.  tena)  dye 
berch  of  dat  dal  dayr  meu  ter  hellen 
neder  stijght  (i47).  helle  (8,  9,  74).  ab= 
gaiick  zu  der  h.  (74). 


Tena-smus,  -ßmus  (111)  (i.  tetanus 
93)  krampz  (93).  zwangk  (ill). 

*Tenateuin  v.  Tanaeetum. 

*Tenatio  v.  Tentio. 
Tenax  hd.  czah  (4),  zach  (1,  2,  75<i, 
Ki»'.  wett.),  zach  (6,  134),  za^ch  (46), 
zeche  (67),  zech  (76),  zehe,  zeehe  (68), 
zee(5),  zeyh  (60),  häbig  (88,  Das.),  hebnig 
(25),  hart  (19),  hert  (65,  76),  czu  herte 
t  schark  (9).  kar-k  (8,  9),  -ig  (10),  -g 
(110  &c.),  -ch(i32);  hart- ;  be-heltig  (65) ; 
vest-  (iio),  vast-  (122)  -haltende;  gytig 
(88),  geyttig  i  kündig  (64).  vrack  (132). 
ta  (23).  morwe  (106). 

Ten-ea,  -cha  (iii,  137),  -ta  (11,  19, 
64,  74,  76)  {piscis,  cf.  tiiic-a,  -ta)  slye 
(19).  sley  (3).  schley  (74).  schlei-e  (4), 
-en  (111).  schly  (76).  scnlyen   (64).   zielt 

(11).    lu   (108). 

*Tenculum   hanthabe   an   einer  thur 

(74J. 

Tenda  {cf.  tendicula)   trapun  (i4i. 

cf.    Gf.    5,    480). 

Tendere  hd.  dencken,  ge-,  ange-,  hd. 
nd.  an-d.  hd.  czu  dem  ende  d.  (8,  9) ; 
willen  han,  wiln  haben,  begern  i  geen 
t  darutl'  g.  (65),  irre  gan  (20),  recken, 
vß-r.,  dünn  r.  (1),  rechen  (6),  ande  riehen 
l  recken  (verb.  aus  reiczen  18),  strecken 
(65,  110),  spun  (17).  hd.  nd.  spannau.  nd. 
gan,  gaen  (132),  reecken  (11),  rucken 
(23),  koken  {sie?  22). 

*Tendere  geczelt  machen  (9,  17). 

*Ten-deta,  -eta  (76)  {cf.  tenda  Gl.  m., 
cadureum)  hd.  tental-  (18),  tcndel-  (4, 
Stieler),  dentel-  (21,  76j,  dendel-  (74), 
grempel-,  trimpcl-  (76)  -marckt  (6,  76), 
-marck  (4,  74),  -mart,  -marte  (152),  -mert 
(21).  nd.  tcntel-  (23),  trendel-  (109)  -mar= 
ket;  eyn  teiidel  morbus  [aus  market! 
22). 

Tendi-cula,  i  -eulnra.  {Usa.  mog.)  hd. 
rime,  reme  (17),  raim  ((j),  läge  (12,  13), 
an-1.  (5),  stricke,  str.  an  eyn  läge  o. 
spanne  (18),  eyn  klingk  {in  ianua  21). 
Tendi-,  i  tenti-  (94*',  110,  132,  147, 
Br.)  -eula,  l  -culum  [i.  tentorium  74) 
hd.  ryeme,  reme  (67),  ryem  o.  reym  (74), 
riem,  gai-n  (iio,  132),  haßcn-,  varr. 
hasen-,  hafen-,  o.  zug-garn  (74);  stricke, 
strick,  netz  (76),  vogels  str.  0.  u.  (110, 
132);  läge  t  lag  (74).  vff  laeg  (125),  auf-- 
schlag  (Kl'i.),  getzelt  (74).  druw,  spryn- 
ckel,  stappe  (147).  ein  krieg  vt  habetur 
in  balistis  i  ausworff  (4).  ags.  welman, 
snearan,  wocie  {acc.  94^). 

*Tendiculum  {cf.prc.)  ram  {panni 
1).  rame  (5^,  23).  reme  (22).  anläge  (22, 
23).  vogel-garn  (8,  9,  g6  &c.)  ,  -necz  (8, 
9)  o.  strig  (8).  strit  (23).  stecke  (22). 

Tendinosus  haarwachsicht  (Ki.). 
Tendo  haarwachs  -  flechse  &c.  (Ki.). 
*Tenea  v.  Tena. 

Tenebr-are,  -escere  hd.  vin-,  du-, 
duy-  (132)  -Stern,  -ster  machen;  dinster 
m.  (21),  dunckel  m.  (110),  tinstrin  (6). 
nd.  dustern. 

Tenebre  pl.  hd.  ün-,  din-  (21,  74), 
di-  (13),  nd.  du-,  duy-  (132)  -stcvnisse 
sim.  vinstrin  (93).  finstcrheyd  (19). 
duusterheit  (11).  die  dunckle  (126).  blin= 
dighait  i  vorhell  (65). 

*Tenebrere  duestern;   duester  sin  i 

Wesen  (20). 


DlEFENBACH     GLOSSARIUM, 


Tenebrescere  {(f.  tenebrare)  vinster 
werden  (es). 

Tenebrlo,  nebulo,  vatinio  &e.  nl. 
ghuyt,  rabaut,  scharluyn,  schudde,  co= 
ckijii,  fielt,  netboeue  &c.  (116). 

Tenebrositas  duster-unge  (20),  -nisse 
(11>  finsterniß  (19). 

Tenebrosus  hd.  fin-,  seer  fin-,   fun- 
(65),  din-  {b^),  due-  (20),  nd.   du-,  duy- 
(132)  -ster.  dusterich  (23). 
*Tenedissa  {herba)  ags.  helde  (94*). 

Tenella  hd.  czange,  zang,  sczwag 
(13),  kloft  (17).  nd.  tange,  cluft. 

Tenellus  adj.  etwas  zartes  (110).  wat 
tzaert  (i32j.  clenli-ch  (132),  -k  (23).  kleyu 
(8,  9).  iunck  t  weych  (17).  murwe  (20). 
morwe  (11).  donne  (20). 

*Tenellus  s.  (i.  cardo)  doirhaeck,  tore, 
hespe  (147). 

*Tenellus  s.  {piscis)   smerle   (3,   9). 
Schmerling  (75).  schmyrrel  (4). 

Tener  hd.  zart ,  czaar  (13) ,  weich 
(68,  110),  cleyn-,  czern-  (17)  -lieh,  klain 
(76},  smal  o.  cleyn  (8,  9),  iung  (65). 
dünne  (11,  19).  murwe  (20).  morwe  (100). 
merre  (99).  rogel  (74.  cf.  rarus). 

Tener-e,  -iter  certliche  (100).  czert- 
(8,  9),  tzart-  l  den-  (i32),  zart-  (110), 
klein-   (68),   murwe-   (20)   -lieh,    -liehen 

(HO). 

Tenere  hd.  tid.  ha-,  nd.  hae-,  ho-lden. 
hd.  halt-on,  -i  o.  tragi  (38).  beheben  &c. 
(88).  haut-  t  vffent-halten ;  t.  seruum  vt 
bestiam  ab-  l  vß-mergeln  (65). 

Teneri  werden  gehalten  (110  sim.). 
hd.  schuldig  sim.,  schyldich  (13),  ver= 
bunden  (65)  sin ,  sein.  nd.  sculdig  sin, 
schuldigen. 

Teneritas  dunheyd  (19).   murwekeit 
(20). 
*Tener-iter  v.  -e. 

Teneritudo  lid.  iung-,  klein-,  zart- 
(110,  132),  rogel-  (74),  nd.  dun-,  yoghet- 
heit.  ion-  (18),  man-  (23.  aus  iun-?) 
-cheit.  jinckeit  (5).  jung-  (21,  65),  zarti- 
(1,  65),  weylich-  (17)  -keit.  cleyn-,  clen- 
(132)  -licheit  (f),  22,  23,  i32),  -ikeit  (13). 

Tenerum  corpus  zertlich  lip  (8).  ein 
zertlicher  leyp  (9). 
*Tenerus  v.  Tenarus. 
*Teneta  {cf.  tendeta)  haldunge  (8,  9). 
ofenstab  (74). 

Tenia  {cf.  tena)  bendel  o.  sichelfiscli 

(137,   Ki.). 

*Tenignum  v.  Tena. 
Teniola  ncstilun  (i4i). 

*Tenis  bedekin  (23.  st.  tenia  bende= 
kin?). 

*Tenocitarium  v.  Cenoeitatorium. 
Tenor  hd.  haldunge,  v'-h.  (18),  hal= 
tung,  h.  im  gesaug  (74),  beheltniß  (20), 
weyse  (3,  4),  glichuisse  0.  syune  der 
schrifft  sim.,  gleichstätigkeit  (126).  nd. 
holunge  (23),  hae-,  ho-ldinge.  bord-e 
(22),  -un  (12,  23).  pardun  (5,  74).  bard- 
une (18),  -u  l  buhart  {ausgestr.  13.  vgl. 
u.  a.  parda.  pumhart  Hoffm.  Fwndgr.  1, 
332.  nhd.  pommer  &c.).  eyn  vordon  (21). 
done  (10).  don;  gestalt  (74).  eyn  ten-ore 
(110),  -oer  (132).  groß  weise  des  gesangs 

(75). 

*Tenorare/;(^.?/,(^.  vnder-singen,  -halden 
{cantu  1).  tenor  s.  (110). 

73 


578  TEN 

♦Tenorista  vnder-  (68,  isa),  tonor-  (iio) 
-sin;:»'!-. 

Tensa  oin  bedoi-kter  wagon  (i  lo  .sim.). 
Tensare  iliik  vil  sinnmoii  o.  bcachir= 
nuMi  ^^llo  itiiii.]. 

^Tensarius  /.  (jui  freiia  &c.  accomo- 
ihit,  iil.  lue  t'])*'«!"'  in-^li««'*^  ("«O- 
*Tensile  v.  Retheum. 
*Tensiun  [st.  pensum?)  dysenc  (109). 
Tensura  /nl    vU    n-ckiiiipjc.    nd.   wt 
n-fckingf  ^Ui.  snannyn-jit'  (in). 
Tensus  r.  Tentus. 
Tenta  ( </.  tenca,   plagella,    stuel- 
lumi    wieclic  iiio),  wyclu"  (,t'8),  wieke 
(108,132)  in  vidnerc.  iiiaissol  (7i).   tente 
is  postalt  als  inoclro  voniitss  (147). 

Tentare  (c/.  temptare)  virspe-hen 
(9),  -en  1^8).  vorsiiohen  (iio).  tcintyron ; 
bekorcu;  proiu'ii  (i32). 

T.  bellum  schanmitzelen  (64). 
*Tentaticon  (c/.  folul  stinca  (Sum.  vi). 
=^Tentia  (••*<.  tentio,  in-t.)  will  (76). 

Tent-  r.  Tend-icula. 
*Tenticuin  <ir/s.  spriiidil  (94,  136). 
Tentigin-osus,  l  -ainus(i47)  ragende 
(20).  vnkeuschiger  (74).  oncuysch  (i47). 

Te-,  ta-  (122)  -ntigo  raguiige  (20). 
reckung  des  zerß  (75).  geilsueht  (Kl.). 
eyu  czwiekel  ((0).  gygcl  {i.  q.  in  vulua 
apparet  74).  gall.  landie  (122). 

Ten-tio  (74  &c.),  ciew.  -cio,  -atio  (74), 
hd.  haltung,  be-,  bant-  (65)  -b.;  haldmige, 
be-b.,  )id.  -baldinge  (132).  fah-  t  begrifi- 
(6.5),  bedenck-  (5)  -unge.  willig  (8.  cf. 
tentia  .  sicberheit  (8).  be-sessen  (17,  18), 
-Sitten (23 1 sicber-bcit,  -lieb  (18).  besetten 
seckerbeit  ^22).  besyczuglie  syecherheyd 
(19).  synn,  syunung  (74). 

Tentorium  hd.  zeit  (7R),  ge-z.,  zcl 
(1).  eyn  tolt  (22).  en-t.  {sie  23).  tente 
(99,  132).  paulu-en  (97),  -n  (12).  but  (65). 

Tentum  gestelle  (9). 

Ten-tus.  t  -sus  (126)  ge-balten  (110 
si>ii.\  -spannen  t  zerthan  (126). 

Tenuare  hd.  nd.  dünnen,  hd.  dun, 
dynn  machen  sim. 

Tenu-,  themi-  (104)  -cla,  -seula 
i  -cula  (^Sum.).  -ela  (i3i,  141,  Gl.  m.)  {i. 
serum)  cbazi-  (i4i),  chasi-  (i3i),  casi- 
(127),  cbese-  (104),  cbas-  i  ches-  (Sum.) 
-wazzer  sim. 

*Tenue  i-.  Tenuiter. 

Tenuela  v.  Tenucla. 

Tenuis  hd.  nd.  dünne,  hd.  tun  (6), 
dünn,  dun,  dünne  (67),  dinne  (13),  din 
(18),  dynn  (i34),  doneu  (21),  lober  (dampf 
vapor  62),  kle3Mifug  (126),  subteil  (Das.). 
scbmale  l  ran;    ciain   in   der  babe  &c. 

(65). 

Tenuissimum  das  aller-duust,  -miust, 
-clainst  (60). 

Tenuitas  hd.  nd.  dun-,  hd.  dünne-, 
donue-  t.2(»),  dynn-  (68)  -heit.  dun-  (5^), 
geringi    (9)  -keit.  armut  (8,  9). 

Tenu-iter,  -e  dun-  (110,  132),  dynn- 
(78),  donne-  (20),  naebgiltig-  (126)  -lieb, 
-liehen  'iioi. 

*Tenuin  v.  Teua. 
Tenus  prp.  hd.  nd.  by.  by-nabe  (110), 
-nach  ^6S).  nae  1,132).  bestere  (100). 

*Tenus  (a  um  adj.  mss.  mog. ;  s.  i. 
summa  pars  sagitte  Br.  &c.,  laqueus  wo:, 


TEP 

anders  01.  m.)  hd.  dunno.  weycli,  kieyn, 
snnile,  iunck  (17).  gi-ring  (9).  zwing  an 
einem  poltz  (74). 

Theo-,  srltc»  Teo-. 

Theobaldus  dicpolt  (74). 
*Theocia  c.  Theotocos. 

Theodoricus  dyotricli,  tyle,  tylman 
(74). 

*Theofebia  (.s7.  -phobia)  v.  Latria. 

Theolo-gia,  -yga  (93)  gotlich-i  (93), 
-e  schril't  (8,  9),  kunst  (64,  93).  gschriflft 
die  da  von  got  sagt  (65).  gotslcre  (62). 
gotlick  liaudel  of  si)raiek  (147). 

Theologice  gotlicii  (20). 

Theologicus  ein  meister  in  der  got= 
heit  (110  (iv.). 

Theologus  ein  gotlieh  lerer  (64). 
jelertcr  in  der  (65),  doetor  der  (74)  bei= 


r.1) 


nit   hitz- 
(75)  -lieh. 


läwlecht 
110).  law 


ligcn    ge.schrifl't.    eyn   geiarter   in    (5 
meyster  (8,  9,  4)  der    beyligen    scrillt, 
Schrift  (,4).  beiger  scr.  kunner  (18).  eyn 
bilch  scr.  (22),  beilig  seriff  (.5),  bellich 
sc'pflft  (23)  k. 

Theol-onium,  -us  &c.  r.  Telon-. 

Theo-phania,  -fania,  -phonia  (17) 
hd.  nd.  bewis-unge,  -inge,  hd.  bewey= 
sung  eines  vnbekentli-chen ,  -ken ,  vu- 
bekunten  (23,  74),  hd.  -knntlichen  dinges. 
bewisunge  rei  non  note  (G).  der  helligen 
dry  (68),  der  dreyer  (,  HO )  kunig  tag. 
der  dertzieudach  (132). 

Theophilus  gotes  lieb  (9). 
*Theophonia  v.  Theophania. 

Theorare  gotlike  dynge  bemercken 
(147).  besehonlich  leben  (75). 

Theor-ema,  -isma  metens  konst  (i47). 
*Theorema  {cf.  sq.)  v.  Theutonia. 

Theor-emata  (Br. ),  -eumatha  (65), 
gew.  sg.  -euma,  teorena  (76)  schau-  l 
scheu-lichkait  ^  gaistlich  gesiebt  zu  got&c. 

(65). 

Theoria  schauwlichkait(65).  beschou= 
lieh  leben  (75).  beschaw-,  coutemplier- 
ung ;  vermerekung  gotlicber  ding  (74). 

Theorica  planetarum  {i.  astrolo= 
bium  &e. )  daz  sinth  bucher  von  dez 
bymmels  lauift  (5'^). 

*Theor-isare,  -are  (Br.)  (aus  {)cCOpcb 
X  ^cOC)  hd.  gotlieh  ding  bescbauwen 
sim. 

Theor-isma  v.  -ema. 

Theosebi-a,  -um  hd.  heylig  nd. 
billich  dinst  sim. 

*Theosiea  gewelb  (74). 

Theo-toeos,  -tica,  -teca,  -cia  ( 16 ) 
hd.  ein  müder  nd.  moder  godes.  gotes 
muter  (1,  9).  gotz  m.  (I6).  muttir  gottis 
maria  (8). 

*Theoton-  v.  Theuton-. 

Tep-efacere,  t  -idare  (110  &c.)  hd. 
wann,  wilch  (8),  lau  (68),  lab  (9)  machen, 
wermon  (9).  wlak  maken  (109). 

Tepefactus  hd.  ?tc?.ge-wcrmet,-lauet, 
hd.  -lamvet,  -wormpt(l7);  law  gemacht 
(6,  67),  lo-  (4),  willich-  (21),  milcb-warm. 
lau  (75). 

*Tep-  V.  Teb-ellus. 
*Te-  V.  Tor-penta. 
Tepere  lau  (68,  uo»),  lae  (iio*»)  wer^ 
den.    wermen   (  66   &c. ).   flak    sein   (74). 
wlac  (23),  walk  (22)  sin. 

Tepe-re,  -scere  laweu  (20).  blauwen 
(5).  law  sin  (6).  lau  werden  sein  o.  trage 


TER 

(75).  warme   (17),    wilch    (21)   werden, 
melehwarm  (18),  verdrossen  (17)  sin. 

Tepescere    anfahen   lac    zu   werden 
(110    .'iiiii.).    lae,    wann,   kalt,    ablessig 
werden;  al)nenun('n  (65).  swinden  (75). 
*Te-  ?'.  Teni-pestas. 
*Te-  r,  Ta-petum. 

Tepidare  v.  Tepefacere. 

Tepide  lawe-  (20),  lae-  t 
(65),  ablessig-,  lassig-,  lessig- 
lewe  (75).  laelichen  (lio). 

Tepiditas  v.  Tepor. 

Tepidulus  wat    law    (132). 

(Das.). 

Tepidus  lawe  (20).  lae  (65, 

11).  lau  (68,  75).  law  (Das.)    lab   (3).  lo 

49).  lovlicht   (3).   hohe   (9.   st.  lohe?]. 

warm  (es,  110).  balp-   (49   sim.),   mittel- 

(1),  mylch-  (19  &c.)  -warm.  w. -licht  (5), 

eleeht  (18),  -iclichtig  (17),  -cliehtig  (21), 

-elechtich  (22).  wcrm-eliclit  (66  &c.),  -lieh 

(67,  134).  lassig  i  ablessig  (75).  wlacheit 

{sie  23)!  welich  (12).  welch   (77).    wilch 

(8).  kalt  werden  {ptc.  10). 

*Tepitudo  laßheit  (75). 

Tep-or,    -iditas  hd.  nd.    warm  lich- 

keit    (5),   -lechkeit  (9,   17),   -elicht  (21), 

-heit,  -halt  i  lauw  (76).  hd.  werme-keit, 

-cht   (20).   milchwarm-    (ö^V    lau-   (68), 

lae-  (110),  lab-  (1),  lawe-   (20),   la-   100), 

lawig-  (Das.),  laß-  (8),  las-  (9,  17),  drag- 

i  flack-  (74)  -heit.  lawe  (88).  lawe  (oas.^. 

labung  (75).   low-,   swil  igkeit,    tragkeit 

(74). 

Tepor  tenuis  dunner  loher  dampf  (62). 
*Teporosus  trage  i  lawe  (20). 
*Tep-  V.  Tem-peries. 
*Tepres  (.s<.  vepres)  dorn  (20). 
Ter  tiy  male  (110).  dru  mal  (6).  dry 
maal  (68).  dri  bor   (21),    werbe   (5  &c.). 
drie  werff  (132),   warf  (11).   drige   (22). 
dri  (23).  drei-maln,  -wcrb,  -weyd,  -stund 

(74). 

*Tera   {anders   Gl.   m.)   gruyt    ( 108 ). 
schapp  (i.  capella  23). 

*Terabr-  v.  Terebr-arium,  -um. 
Te-,  the-    (8,  9)   -raphin,  -raphim 
(23,  Br.)  (i.  vestis  sacerdotalis  t  idolum) 
hd.  ap-  (8),  apt-,  abt-   (110),  nd.  aflP-got. 
messe  ge-waiit  (8),  -bette  (9). 

*Terata  {st.  cer.)  gewechst  (74). 

*Tereiona  v.  Tertiana. 

*Terculentum  ags.  gsotig  (94). 

*Tereus  [anders  Gl.  m.)  v.  Terricus. 

*Terdina  v.  Sistra. 

*Terebare  durehborn  (64<"). 

*Tereb-arium  v.  -rarium. 

*Tere-bella  t  -do  [i.  piclona    l  cor- 
nutes)  holtzwurm  (7c). 

*Tereb-ella  v.  -intina. 
Tereb-ellum,  -ellus  (Gf.),  -rum  hd. 
borer,  nabager  sim.  (Gf.),  neb-iger,  -eger 
(66),  -ber  (69).  neffiger  (132).  näper  (134). 
uagewer  (Gf.).  nawiger  i  neiger  (75<i). 
baer  (132). 

Te-,  ce-  (22^)  -rebellum  {cf.  jprc, 
terebrarium)  ne-  (18),  ney-  (21)  -beger. 
ncgwer  (77).  na^gber  (46).  negbor-  (64, 
93),  napper-  0.  borer-  (  Das. ),  neber-  0. 
borer-  (75)  -lin.  en  veniger  (23).  borchin 
(20).  bore  (18).  wyndel-b.  (13).  bor  (23). 
swyk  eyn  yseren  bor  {sie  22*»). 

*Te-,  ter-  (94)   -rebellus  (cf.  prc.) 
ags.  nab-eger  (136),  -fogan  (94). 


TER 

Tereb-intina,  t  -ella  (74)  harz  (Sum. 
vi),  pull-pech,  -liartz,  loriet  (74.  cf.  I6-, 
le-rget  Sm.  2,  489). 

Terebintus,  cerebincus  {q.  v.)  {cf. 
iuniperus)  ephaw-  t  pullehartz-  (74I, 
terpcntin-  (HO,  132),  wirauch-  (5  sm.), 
wirauchs-  ( 133  nim.),  wyrochü-  (67), 
wirach-  (17,  23,  69),  weirach-  (53,  74, 
134),  wyrock-  (12,  22),  1er-  (102),  lir- 
(155),  lerch-  (Gf.),  loriet-  (74),  gloriet- 
(12)  -bäum,  -bom  sim.  sporchun  (tere= 
bynthum  Gf. ).  aspa  {nach  tremulus 
id.  93). 

Terebra  ne-pper  (126),  -ber  (91,  Ki».), 
-per  (ki^.).   porer  (111).   eyu  groes  baer 

(132). 

Terebrare  hd.  nd.  boren  (mit  dem 
nebiger  110  sm.).  hd.  bor-n,  -ren  (21). 
nd.  baren  (11,  132)  mit  den  neffiger(i32). 
*Terebr-,  terabr-,  teribr-,  tereb- 
(4)  -arium  (i.  terebrum,  terebellum, 
magnum  t.)  hd.  na-  (4) ,  ne-,  ney-  (3) 
-biger;  nebe-  t  nep-cher  l  borer  (17). 
bor  (20).  borrer  (21).  ueueger  (22,  109). 
ein  groß  neybeger  (21),  nsipper  (6), 
borer  (110).  groiß  nebeger  0.  bore  (i33). 
lid.  ein  grosser  borer,  bore  (i52),  neb- 
eger, -iger  (68),  -ber  (69),  -er  (67),  näper 
(134).  grot  veniger  (23). 

Terebratio  borunge  (20,  77). 

Ter-ebrum,  ^  -abrium  (76)  (c/.  tereb- 
ellum, -rarium)  hd.  borer,  ne-  (75), 
neb-  (21),  na-  (104)  -biger;  nag-  (2),  neg- 
(64,  93),  ne-  (67)  -bor,  -ber  (640,  67).  eby= 
eher,  Mrg.  ey  ber  (18).  neper  (76).  nap= 
per  (6).  neuiger  (23).  necger  {9d).  neg= 
gher(i08).  spickelbaere  (11).  eynspielier 
bore  (19). 

Tere-do,  -mitas  holtzwurm  (74). 

Teredo  7.  -inis  i.  vermis  lignum  terens 
(Gemmae,  Voce,  ex  ciwo),  putredo  (5);  wurm- 
melb,  var.  -mel  (64) ;  g.  -onis  (74,  i.  vermis 
&c.  64,  Mss.  mog.),  t  ter-ido,  -odo  (ib.]., 
-edona  23),tredonas(ncc.^)^.  iis)  {cf.  ce- 
redo,  terebella)  hd.  holtz-  (Gf.  &c.),  luiltz-, 
kupffer-  (114)  -wurm.  nd.  holt  we- ?  wo- 
rmekin  (23).  wurm  mele  (teredo  75). 
aus.  matlio  (iis).  ayter  (74).  sauwer  t 
säuwerlein  (112).  seurle  l  beissende  blet= 
terle  (V.  a.  16I8).  nl.  sier-c,  -ken  (116). 
tiredo  q.  -inis  (i.  putredo)  slym  (11, 
19,  20). 

*Ter-efimium  {  -efomium  (3),  -efu= 
mum  (4,  74) ,  -phinium  t  -sinium  (75. 
-phirium  v.  eatile ) ,  -iuriiun  (76)  {i. 
fructiis  fagi  3,  4,  76,  cieer  75)  puch  -  el 
(74),  -acker  (75).  ein  buciihackerlein  (4). 
buch  erckern  (3).  bieehel  (76). 

*Terefoliuin  v.  Chaerephyllon. 

*Teref-oraium,  -umum  v.  -imium. 

*Terelluin  {cf.  terebellum)  neper  (76). 

*Teremitas  v.  Teredo. 

*Terenta-rium,  -le  (16)  [cf.  taratan= 
tara)  rede  stamp  (9).  redde  stap  (8). 
rore  stab  (16). 

*Terenus  (c/.teres)  langkscheibelech= 

ter  (,74). 

Terere  {prs.  terio  65)  hd.  ri-,  rei- 
ben, zu-,  selten  zer-r.  nd.  wriuen,  to-wr. ; 
voryven  (85^);  zo  füren  ('?  23).  zuo 
risen  (13).  zu-rißen  (10,  12),  -riten  {mis^ 
gestr.  12).  maln  (17).  zu-m.  (8,  9).  zur= 
knissen  (49).   knisten,    varv.  knü-,  knit- 


TER 

sehen   (65).   zer-kn.   (65),   -knutschen  i 
verschleissen  (Das.). 

*Terereus  zerribener  (74). 
Teres  {t.  longus  et  rotundus)  hd. 
schib-,  scheb-  (152)  -elecht,  -ilicht  (66), 
-ilich  (i5i),  -elicht  (67,  69,  152),  -let  (6), 
-elechtig  (17);  seheib-elicht  (134),  -licht 
(4),  -elich  (70),  -lig  (1);  schweblich  t 
simbel  (3);  sin-well  (74,  126), -wellechtig 
(126),  -wel  (75,  88,  Das.),  -walcz  (12); 
syn-newel  (9),  -ebel  (8),  -bei  (1);  seu- 
ewol  (13),  -wel,  -ebal  (5^).  nd.  7.(i-, 
se-newolt.  rotund  (no).  runt  (10,  23). 
rondt  (68,  132).  rund  als  ein  stock 
(74.  cf.  rotundus).  trint  (12).  trendel 
(99).  een  trindel  (i08).  hd.nd.\a.n(\ijid. 
lang,  gew.  durch  vnd,  selten  durch  oder 
mit  scliibelecht,  runt,  sinwel  sim.  ver= 
hunden.  cule  (loo).  welczelech  (13).  saw^ 
ber  (2.  X  tergere?).  ags.  sinuu-lfur(i36), 
-rf^ul  (94). 

*Teretra  {i.  portatrix,  st.  fer.  ?)  tregil 

(141.   (/.    Gf.   f),   500). 

*Teretrum  v.  Teristrum. 
Tereus  wedewale   (lOs). 

*Terga  v.  Palla. 

*Tergena  v.  Terrigena. 
Tergere  hd.  drucken,  dr.  machen 
( 20 ),  drockeu ,  truken  ( 6 ) ,  truckneu, 
trichnu  (trichot  tergeret  38),  drugen 
(20),  dreygen  (13),  wüschen  (20,  Das.), 
wischen  (1,  9,  17),  weisthin  (8),  busen 
{i)  brodeln  (5^).  nd.  dro-,  clroe-  (i32) 
-gheu. 

*Tergermanorum  (/.  tres  fratres;X 
germanix  gemini)  trizvinilingo  (127). 

*Tergetenus  f.  Tergotenus. 
Terginum  ochsen-zimbel,  -zähm,  kar- 
batsclie  iKi'^.). 

*Tergirisatio  {aus  tergiuersatio ?  ) 
vbung  der  lerer;  entschuldiguug  der 
raißtat  (74). 

Terg-iuersari ,  -iuertere ,  -urauer= 
tere  hd.  den  ruk  kern;  den  rucken  zu 
koren  0.  betriegen  (iio  sim.).  ymme-k. 
(13). 

Tergi-,  tergum-,  bissiv.  t.  e  (est) 
-uersatio,  t  tergurisatio  (74)  hd.  vmb-, 
zuruckvmb-  (74),  vmme-  (23)  -kerunge. 
vnwerliclieit  (74). 

Tergiuers-ator ,  -or  (76)  wanckel- 
(65),  luankil-  {.sie  9)  -mutig,  betriger 
(9  sm.). 

*Tergiuer-tere  v.  -sari. 
Tergoreus   (Br. )  ruckig    (110   sim.). 
ruggich  (147). 

*Tergosus  groyt  ruggich  (147). 

*Tergo-tenus,  -tinus,  tergetenus  (4) 
hd.  hinder-,  hynter-  (66,  70),  hunder-  (17) 
-rucke  (5,  66,  70) ,  -ucke  (67),  -uck  (4), 
-ruck  (3,  67,  69,  134),  -rogk  (21),  -ruck= 
ung  (16),  -in  ruggen  (6),  -wartz  (110). 
achter-ruck  (18,  23),  -rugge  (22).  rügg= 
lingen  (46).  tergo  tenus  {due  dictiones) 
by  dem  ruck  (uo),  rugghe  (132). 

Tergum  (  hominis  Br. )  hd.  rucke ; 
mensch-en  (9,  68),  -is  (8),  -rucke,  -ruck(68) ; 
vichshut  anliar  (93);  ruck  (110),  rugk 
(1),  rieh  (13).  nd.  rugh,  rugge. 

*Tergumuersa-ri,  -tio,  tergurisatio 
V.  Tergiuersa-ri,  -tio. 

*Terguri-zare,  -sare  {cf.  tergiuersari) 
über  keren  (8,  9). 

Tergus  {g.  -eris  147,  pl.  -ora,   qua=\ 


TER 


579 


drupedum  ßr.)  ruck  (19).  rucke  (20). 
vih-  (9),  fehes-  (8)  -r.  rugge  der  vier= 
voetiger  beesten  (i47).  rugleder  (20). 
hut  (uo).  huyt  (132).  abgeschunden  t 
-zogui  (93),  -zogen  (^75)  hut. 
Theriaea  v.  Tyriaca. 
Theriacaria  v.  Sistra. 

*Teri-  v.  Tere-brarium. 

*Tericia  v.  Teripalma. 

*Terido  v.  Teredo. 
Ter-idrivim,  -ridirium  (9),  -iduum 
{i.  mantile  148)  {aus  tersorium,   manu= 
ter-ium,  -gium  x    teristrum?)   hant= 
tuch  (8,  9).  handdock  (V.  Hamb.). 

*Terifolium  v.  Chaerephyllon. 

*Terilis  hd.  zu  ryblich,  selten  zer-r., 
reiblich ;  ribelecht  t  mürbe  (5) ,  rebe= 
licht  (69).  wriuelich  t  weych  (132).  gut 
zu  ryben  (uoj.  morbe,  morb,  mürb , 
merwe  (75).  morwe  (12).  m'wer  (18). 
mowir  (13).  in  orbe  {sie  67).  murg  (6). 
mar  (1).  mär  (2,  3).  als  (23),  raor  alse 
(22)  dat  nicht  ta  en  is. 

*Terina  {st.  terma)  mad  (53). 

*Terio  v.  Terere. 
Therioma  eine  schlier  (lu). 

*Tlierio-  i-.  Nemo-phylax. 

'^'Teri-palma,  -cia  (76)  i.  victoria  (76, 
110  &c.);  i.  palmaiv.  (76).  vberwindung 

(74). 

Theristotides  (  ai/s  theristrum  ?  ) 
ags.  wade  wan  gie  sela  (Gl.  m.). 

Teristr-um,  t  -a  l  terristrum  (74) 
{i.  vestis  estiualis  <£:c. ;  camisia  decolo= 
rata  mulierum  75,  plandellum  74)  uuim= 
pal  (Sni.  4,  78).  sleyer  (75).  wisser  man= 
tel  (65).  ein  frawen  m.  (110).  eyu  vrou= 
wen  off  m.  {sie  132).  summer  m.  (8). 
donne  sunier  m.  (9).  fauo,  sumar-f.  (Gf.). 
ki-  (93),  kyt-  (64,  74),  küt-  {6i^,  74),  ket- 
(125)  -tel.  kedel  (20).  schurtz  (76).  schut- 
(941'),  schlüt-  (64a),  schlyt-  (64')  -lin  {cf. 
Fr.  2,  203);  var.  schlytlen  (Sm.  3,  46o). 
schlucken  (75).  sluck  l  hülle  (74.  cf. 
multiplieum).  beide  i  haspel  (23). 
oghedc,  linen  rise(V.  Hanib.).  risa  (Sum.). 
teretrum  i.  mafortia  (i36)  ;  aber  i.  Ug= 
num  putredine  pollutum  l  i.  traratrum 
quod  perforat  lignum  (76). 

*Teritas  runtheyt  eyns  laugworpels 
dynghs  (147). 

*Teritudo  {i.  feritas)  wredicheit   &c. 

(147). 

*Teriurium  v.  Terefinium. 
Therma,  terma,  pl.  -me  bat  (9). 
warm  bat  (8).  w.pad;  wild-  t  wil-bad 
(75).  bad  t  agepinige  (86).  natürlich  bad 
(93).  naturlich-,  wil-pade  ;  salbuughauße 
(74).  der  salvyngen   stede    (i47).    stove 

(81). 

*Term-a,  l  -us  (lOS,  uo&c.)  {cf.  ter- 
mes,  -ina,  turm-ius,  -us,  tarmus  &e.) 
hd.  wd.  made.  hd.  maden(l),  mad,  maad 
(68),  mod  (2),  mayde  (19),  matte  (18), 
mar  (49.  X  terilis?),  fleischwurm  (110 
sim.).  pent  (108). 

Thermariuinrt5rs.baeth-luis(Gi.Aeifr.). 

Termes  {i.  teredo  68)  holtzwurm 
(68).  ölen- 1  vlmen-stock  (20).  nl.  vleesch= 
made ;  eenen  tack  metten  vruchten  af- 
gebroken  (116). 

*Termina-bilis ,  -Iis  hd.  ent-,  selten 
endlich,  nd.  eyndelic  (11). 

Terminalis  lapis  marck-  (65),  merch- 
(116)  -stein. 

73* 


580 


TER 


TER 


THES 


*Terminnliuin  alantwurtz  (ii6). 
Terminare    hd.    mi.    eiulcii.    vnder= 
mart-ln'ii  \^i'>>>). 

Terminarius  toriniuierer  (74). 
Ternünatio  oiidi-  f  vnderscheidunge 
(»V). 

Terminus  /uL  ml.  ondc.  cynd»'  (11). 
zill  ^6i>).  ti'nnpt  (99).  mari'li  l  vndor-m. 
(126). 
*Terniitiim  na-,  fu-ruiig  (74). 
Termo-pilas,  -filas  (94^  {cf.  Gl.  m.  6, ; 
552)  ags.  t(jstiii  l  aJK>*tig-an  (94),  -a  (1S6). 
*Termosus  inadyck  (19). 
"^Termus  v.  Terma. 
*Termus  lupi  woU'wrz  (Sum.).  1 

Tern-arius,  l  -us  (,ito)   hd.  dri   zal, 
dni   zale    1  18  V    zal   von    trycn   (iioi^),  , 
droycn  (iio»  xim.).  calwondren  (s«c  100). 
nd.  dri-,  dro-tale.  driling    (nummus  125).  j 

Ternus  {cf.  prc,  trinus)  der  drytte ! 
(19).  die  darde  (11).  dryecht  {o^).  dri= , 
gich  (-23).  I 

*Tero,  g.  -  onis  steck  (f)  osse  rent  { 
(19).  stake  l  en  as  (11). 

*Terodo  v.  Teredo.  | 

*Terofolium  r.  ChserephylUim. 

*Terphi-nium,  -rium  v.  Terefimium. 
Terra  hd.  nd.   orde.    crd   (1,   18,  75, 
110).  ertrioh  ^75).  der  bodon  (65). 

T.  ampel  -,  pharmac  -  itis ,  vulgo 
saxei  carbones  nl.  stoeii-,  smits-colen, 
eburoii.  jiehoulle  (u6).  ' 

T.  cimolia  füll-,  stiff-erd,  waskelet ' 
&c.  (116). 

T.  fignlaria  than,  leim,  71L  leem, 
kleye  (um. 

*T.  figuli  {kerba)  kres  (87»,  146). 

*T.  merita  (/.  curcuma)  gilbwurtzel 

(143). 

*T.  pnigitis  schwartze  creiden  (116). 
*T.  pharmacitis  v.  T.  ampelitis.       ; 

T.  salica  seil-  (104),  seil-  i  sei-  (Gf.) 
-lant.  i 

T.  sancta  liillicli  lant  (5^). 

Terra  sigillata  t  staraconita  kreyd, 
gipß  (74). 

*Terr-aeiuin,  -icancrum  (20)(c/.teina^ 
cium ;  atiders  Gl.  m.)  zümeß  (19).  temse 
(11).  zeue  (11,  20).  theems  ofseeff(i32). 

Terra-  i  rura-  (81),  terru-gium 
hoeve  lands  (si).  houe  landcs  i  laut= 
schaff  C20\ 

*Terranea  tt.  domxis  Gl.  m.)  erdhus 
(Hpt.  5V 

*Tei'realis  r.  Calamintha.  Salimita, 
*Ter-  V.  Te-rebellus. 
Terrefaeere  erschrecken  (20)- 
*Terregena  i:  Terrlgena. 

Terremot-us,  l  -io  (75)  {auch  getrennt) 
hd.  erd-,  ert-,  erdt-bidem,  -bidmen  (69), 
-pydem  (7o),  -pidm  (1),  -piedem  (66,  I5i), 
-bidunge,  -bidmung  t  eutweguug  (76), 
-bicbiinge,  -bibunge  (4),  -bebunge  (21, 
133.  152).  ert  beuinge  (22,  132).  erde- 
befung  (18),  -bebenuuge  (23). 

Terrena  irdcsche  gutter  l  zitlich 
richtum  (65). 

*Terre-neus,  -nus,  -stris  erd-  hd. 
-iscb,  -ischs  (-nus  6),  -esch  (22),  -iß 
(21),  -ich  1I8,  132),  -ic  (23),    -in  (8).  hd. 


i-,  ir-  (134)  -rdiscli.  von  der  erden    (110). 
örtliche  (67t. 

Terrere  hd.  nd.  erscreckcn,  er-,  ver- 
vercn,  hd.  -fern.  hd.  er  ,  her  schreeken, 
-sreckeii,  -screkeii.  lierscluickin  (.')'')■ 
eiscrieken  (22).  grnwen  i  eysen  (20). 
erkoinniereii  (75). 

Terr-estris,     s    -osus    (8,   9)    {c/. 
terreneus)    erd-isch   (23,    75),   -ig   (8), 
-eniß  (IS),  irdi-g  (9),  -schs  ((5). 
*Terre-  i:  Terri-torium. 

Terreus  ertleii  {'I'^). 

Terribil-is,  i  -osus  (147)  hd.  schrcck= 
lieh,  cr-sehr.,  -schrecke  lieh,  -sehrecken= 
lieh  (64),  -serocklieli  (8),  -Sehrockenlieh 
(65,  Das.).  nd.  ercric-  (23\  verschreeke- 
(i32\  vervtr-  (137,  147),  hd.  grusse-  (6), 
grcusse-,  grus-,  greuß-  ( i5i ),  greuß- 
(134),  grysse-  (19),  eysse-  i  erfer-  (20), 
nd.  grese-  (22),  grijst-  (11),  gest-  (23) 
-lieh,  nd  -lick.  grusame  (10).  more  (22^. 
X  teribilis). 

*Terribilitas  ersehreekliclikeit  (4j. 
*Terribil-osus  v   -is. 

*Terrib-oluni,  -ulum  (Gl.  m.)  alreleye 
pijn  (147). 

*Terricaneruni   (cf.  taratantara)  v. 
Terraeium. 

*Terricus,  tercus  (8)  drog-  (9),  draü- 
(8)  -unge. 
*Terridirium  f.  Teridrium. 

Terrificare  erschreck-en  (iio),  -t 
machen   ,68).  verueert  m.  (i32). 

*Terrifieium.   ( cf.   cireiiius,   cucius, 
territabulum)  gaU.  cambre  (122). 

*Terrifolium  v.  Chaerephyllon. 

Teri-i-,  terra-  i  ter-  (76)  -gena  {i. 
terrenus  9.  p^.  i.  gigantes  76)  eyn  lant 
man  (8,  9,  17).  geboren  von  der  erden 
(110  dm.),  erd-ischer  (70),  -puuo  (Gf.). 

*Terripudiuin  ((/.  terraeium?)   ein 
wasse  budel  (23). 

*Ter-  V.  Te-ristrum. 

^Territabulum  (in  hortis  ad  terren= 
das  aues  110  kc.)  ein  hanpgeck  (i32). 

Territare  dick  erschrecken  (110), 
verneron  (132). 

*Territigo,  g.  -inis  die  etens  begert 
ind  nyt  en  kan  (147). 

Terri-,  terra-  (22t>)  -torium  hd.  eyn 
lant  0.  gebiete  sini.  eyn  lant-gebide  (17), 
-gebite  (3),  -recht  t  -gericht  (75),  -schafft 
{  eygenode  (20.  cf.iiJid.  einod  n.?).  her= 
schallt  (75).  ein  dein  landtschafft  (es). 
ein  ciain  land  (1).  land-ichen  (4),  -eken 
(22).  leud-  hd.  -lin,  -eleyn,  -iche  (3), 
-ichin  (5),  -eken  (23).  ledighen  (22^^). 
la<'ndli  o.  ertrieh  (46).  zwing  vnd  bann 
(126).  die  eschc  {cf.  Sm.  1,  I23),  marck 
t  ban  (Das.).  mar-cke  (12),  -te  (10).  vich= 
bilde  {sie  9).  wipilde  (i55).  pauwelun  (99). 
krawel  (18). 

Territus  hd.  er-schreckt,  -scrocken 
(3),  -ferit  (20).   nd.  erscricket,   verneert 

(132). 

Terror  hd.  er-,  her-schreckunge.  nd. 
erscreckung  (23 1,  scherk-  (22),  verschrick- 
t  veruer-  (132)  -inge.  erfer-  l  eyss-unge 
t  focht  (20).  vorchte  (8,  9).  forchtung 
(iio»).  er-f.  (iiob). 

Terrosus  v.  Terrestris. 
*Ter-,  te-  (8)  -rudrium  vih  trift  (9). 
i  wy  diff  {sie  8). 


*Terrugium  v.  Terragium. 
Terrulentia  ecrdiclieit  (132). 
Terrulentus  erdig (no).eerdich  (132). 

^Tersinium  v.  Terefimium. 

*Tersor  {i.  majqndn  (ii.  m.)  wuscher 
(20). 

Tersoriumdruekedueeh;  wiischduch; 
hantwel  (20j.  eyn  ouenwoy.^se  l  fuer- 
doche  (19).  auenwisch  i  vordueke  (11). 

*Tersta  {nu.<;  stater!)  gewicht,  wag= 
tzuug,  eynyglicli  ding  da.s  man  wigt  (74). 
Tarsus  hd.  ge-triieknet,  -drockent, 
-druget,  -reynigt,  -seubert  (.9),  -feget 
(15),  -wischt, -wuscht  (20).nrf.  ge-droecht, 
-reyneghet. 

*Tar-tiana,  gew.  -ciana,  -eiona  (76) 
dri-  hd.  -dagelicli,  «rf.  -deglik  (23)  vresen, 
fresin  (ö),  frißen  (21j.  dredachelick 
vresent  (22).  dry  ta'^gieh  ritt  (46).  wan 
eyn  frust  ober  den  dritten  tag  (17).  ags. 
Jene-  (136),  lec-  {sie  94)  -tinadl. 

*Tertianaria  {cf.prc.)  feberkraut  (i43). 

Tert-,  terc-  (74)  -ianus  der  dry tr est 
(75).  tercian  i.  famulus  bursalium  (74). 

*Tertiola   {cf.  prc.)  feld-andorn  (i43). 

Tertius  hd.  der  dritte,  drit.  nd.  dridde 
(22>'),  dy  dret  (23),  die  darde  (11),  der 
derde  (i32). 

*T.  deeimus  der  dryczehendest  (19), 
druezehende  (20).  drutiende  (11). 

Ter-  f.  Strig-ula,  -ulare. 

Terun-tium,    -cius    (135)    {iiummus) 
eyn  ißleber  (125),  ortle  (135),  knacklein 
(112). 
*Te-  V.  Tas-sarius. 

Thesaur-,  tesaur-arium  (1,  b,  110), 
-izarium  (74),  -isarium  (17,22,23),  -ium, 
-um  (9)  schacz-  (3,  17,  19),  dreß- (5,  8), 
dres-  (9),  drese-  (23),  trese-  (22),  gerwe- 
(20),  garw-  t  schat-  (11),  gerbe-  (19), 
treß-  t  preyß-  (74)  -kamer,  Arf.-kammer. 
schatzhanß  (II6). 

Thesaurizare  sim.  hd.  schätz,  sacz 
(21)  sam-eln,  -len,  -enen  (5),  -en  (20), 
mach  {sie  18),  vergaderen  (132).  ??d.  schat 
sammen,  scatgadren  (99). 

*Thesaur-izarium,  -um  v.  -arium. 

The-,te-(l)  -saurus  äc?. schacz,  sacz® 
(21),  schacz-kammer  (4),  -ekamer  (20). 
nd.  schat. 

Tesca  v.  Tesqua. 
*Tes-cua,  -tua  (130,  147),  g.  -orum 
{i.  loca  vbi  pecora  castrantur  Br.  &c.  cf. 
sq.,  tasqua)  ein  platz  da  man  dz  fich 
verschnydt  (iiot'),viech  verschneidt(iio). 
platzen  dair  beesten  werden  gelubt(i32). 
der  b.  lubstede  (i47).  scoph  (Gf.)-  scopf 
(130). 

Tese-,  test-  (11,  20),  tass-  (11)  -uare 
{i.  castrare  Br.  &c. )  thi-,  di-eren  ver- 
schn-yden,  -eyden  0.  mu-,  mi-nchen 
110  varr.).  luppen  (68).  lubben  (11,  20,) 

132). 

*Tescuator  lupper  (68).  lubber  (132). 
Tes-qua,  -ca  (64,  68,  74,  Br.),  i  tusca 
{alph.  te-  iio^b^  cf.  tuscha  &c.  Gl.  m.) 
[i.  loca  aspera  t  amena  76,  in-a.  Br.  &c.) 
vnwonsam  stet  0.  ende  (110).  scharpe 
platz  (132).  ein  verlegner  acker  (64).  vti= 
gepawt  vuliepliche  schai^ffe  stete  (74). 
ruwe   scharpe  stede   (147).   wUdinen  pl. 

(128). 

*Thessala  zoupar  (Gf.) 


TES 


TES 


TET 


581 


*Tessalas  v.  Tessera. 
Thessalus  carmiiiiivi  (Gf.)- 

*Tessalus  ;•.  Seacus. 

*Tessara  (i.  praestatio  agraria  Gl.  m.j 
V.  Tessera. 

*Tessare  v-  Tesserare. 

*Tes-,  l  te-  (3,  76)-sarius,  -serarius 
(Br.)  (i.  prepositus  cuvie  <[uih eil" m  nun  etat 
Br.,  cu-  4,  CO-  3  -rruum  {sie!)  l  aduo- 
catus  3 ;  pr.  qui  in  hello  mittitur  76)  ein 
wagen  (18),  w.-,  wogen-  (17)  -voget  (23), 
-foyt  (4),  -woyt  (3),  -fot  (17),  -fent  (6), 
-knccht  (21),  -vorer  (5). 

*Tesse-larius,  -rarius  vatniekor  (147). 

*Tessell-,  tesser-arius  wortaiffelbret-- 
meker  1147). 

*Tesser  wur-  (20),  worl-  (19)  -fFcl. 
dubelsteyn  (20i. 

Tess-era ,  -ara  ( 22  ) ,  -eras  l  -alas 
(127),  tasser  {q.  v.)  {i.  Signum  belliciim, 
quadrangulum  94,  136)  wu-  (8,  9,  110), 
wi-  (46)  -rffel.  nd.  worpel  t  w.-tafel.  ags. 
taf-ul  (136),  -ol  (94).  uurfzabal  (127,  Gf.) 
dopp-  (68),  dobb-  (132)  -elstein.  dubbel= 
sten  (99).  koten  {pl.  114).  tenne  von 
czigcl  (9).  gcmerck  eins  koren  haufes, 
var.  kornhauffen  ( t.  frumentorum ) ; 
kreyer  {militnm  64).  kraid  (135).  creyden 
(Avent.).  Ikreid  {mil.  7.5,  91).  krei  (64^, 
Das.).  kry  (Pict.).  chrinna  (I4i). 

Tessera  rotaria  ein  drewurffcl  (125). 

*Tessera-,  tessere-  (110)  -decas,  tes= 
seriditas  {i.  quatuordeeem  74)  ein  zal 
von  virzehen  (110).  oyn  getzael  van  vier- 
tzycn  (132).  dry  wirff  (X  tessera !)  ver= 
ziehen  (sie  68).  viertzig  (74). 

Tess-erai'e,  -are(76)  wurffclen  (110). 
mit  w.  (75),  wirffein  (76)  spilen.  dopp- 
(68),  dobb-  (109,  132)  -elen. 

*Tesse-rarius  v.  -larius,  -llarius. 

*Tesserarius  ( cf.  tessarius )  der  die 
kreiden  1112),  loss  0.  die  gey  (116)  gibt. 
nl.  waclit-meoster,  -steiler,  die  de  loose 
gheeft  (116). 

*Tesserator  dopp-  (68),  dobb-  (i32) 
-elcr.  Spieler  mit  wnrffelen  (7.5). 

*Tesseriditas  v.  Tesseradeeas. 
Tesserinus  v.  Agripennvis. 

*Tessuare  v.  Teseuare. 
Testa  test  (22^,  74,  i.  pulvis  Agr.).  t.- 
schirbel  (Agr.).  testa  (74).  taha  (Sum.). 
ti-  (43),  te-  t  tie-  (74)  -gel.  eyn  yrde-n, 
-r  hafen,  tigel  o.  h.  (110  varr.).  irdin= 
tegel  dorauff  man  silbcr  prennet  (74). 
eyn  erdeyn  degel  (22'^),  erden  d.  of  cop ; 
eyn  kestehen  off  veeßcheu  ( i32  ).  topli 
(10).  tase(Gf.  3,  4.59).  schirbe  (10,  Gf.  &c.). 
scherbel  (125).  schiriie  t  die  scelle  von 
ey  appel  (23).  eyn  dop  schelle  (22^^). 
hd.  nd.  eyn  schale  de  pono ,  ouo  ( 11 ). 
ein  schal  (1  &c.)  von  dem  ry  o.  von  eym 
anderen  ding  (110  sm.).  ein  schalle  (77), 
aphel-  (3),  apfel-  (4)  -schal,  ein  Schelf 
( 1  &c. )  de  pomo  0.  ein  dnppen  ( 66,  70, 
134,  151).  ein  schelide  de  poma  (67,  152). 
eberschele  (13).  sehe-  (12),  schi-  (i33) 
-Itze.  schilcz  2).  schin-t  (3),  -ten  (pomo- 
ruml).  sneckenhuß  (S).  gebil  (104).  kibilla 
(Gf.  4,  188).   hernepanne  (t.  capitis  109). 

Testa  noua    nuw  haffen  t  geschirr 

(65). 

Testabilis  v.  Testimonialis. 
Testaeeus  dahiner  (Sum.). 
*Test-adulus  garn-  (8,  76).  garen-  (9, 


23)  -bret.  garn  wynden-  (20),  gar  w.- 
(19).  garwinder-  (Uj  -stock.  -abulus(75), 
-allus  (9,  75),  -alus  (8,  76),  -ulus  (19  &c.) 
hd.  winde  (-allus  /.  trochlea  75).  garen- 
w.  (9),  garn-w.,  -wind  l  -stuU  (7ü),  -rocken 

(75). 

Testa-,  testi-  (1  )  -mentare  hd.  be- 
setzen (5);  lest  willen  (46),  den  letz-, 
lets-,  hd.  nd.  les-,  leuts-  (G),-ten  w.  b., 
besitzen  (ü,  21,  46,  G7)  l  beczugen  (21), 
nd.  besetten.  dat  testament  b.  (22).  t. 
machen  ( 1). 

Testamentarius  testament-yer  (110), 
-oer  (132).  .sei  werter;  geschafft  sei  war= 
ter  herr  (75). 

Testamentator    be-seger    t    -zuger 

(20). 

Testamentum  (?'.  negoeiamen  75) 
hd.  beziig-uuge,  -nisse  i^')*'),  -niz  (5);  be- 
siczuiig  (18  &c.),  -setzuuge.  saczung;  die 
lest  s.;  sele-s.  l  -geret  (65).  nd.  tug-, 
besitt-inge.  gesch-aft't  {tö^),  -efft  (75*^) 
der  toten,  testament  (110  &c.).  erbgemächt 
(126).  hd.  selgere-de,  -te  (9),  -tht  i77), 
-ite  (3).  wartzeieh  l  erkunde  (18  Mrg.). 
gczucli  {l  ?)  o.  (20).  gelo-bde  (9),  -bste 
(5),  -fte  (22),  -fft  (23).  gelubd  (6).  globe 
(8). 

Test-ari,  -ificare  hd.  zugen,  be-,  ge- 
(10)  -z.  er-  (iioj,  ver-  (i32),  vir-  (20) 
-künden. 

Testari  hd.  zu-,  nd.  tu-geu.  swer-en 
(9),  -n  (17). 

*Te-,    de-stata    (anders   Gl.    m. ;    cf. 
testadulus?)  sweiigel  (8,  9,  74,  76). 

Testatio  zuigunge  (20). 

Testator  ein  mach  er  von  synem  testa= 
meut  (HO  sim.). 

Testatus  der  syn  testament  gemacht 
hat  (110  si7n.).  gezuget  (20). 

.     *Testicula-rium,  l  -men  (75)  hd.  ho= 
den-,  nd.  haut-  t  clot-sack. 

Testiculus  [i.  testis  93„  147)  hodo 
(93)  hd.  nd.  hode.  liedlin  ( 64"^).  eyn  geyle 
(5^»).  gail  (1).  kloz  (5).  clot  (23).  musen- 
clote /J^.  (85).  kulen  ^Z.  (109).  kullekeu 
(132).  heck-  l  hey-druß  (74).  mannsglid 
l  ruten  (75).  tuyeh,  konde  (147). 

*Testiculus  vulpis  v.  Satyrion. 

Testificare  v.  Testari. 

Testificari  hd.  zugen  (20),  be-z., 
-zuigeu  (76),  -stedigen  (18).  tzuygcn  (132). 
betugen  (23).  worheit  bezeugen  (9).  war= 
besthauen  {sie  8). 

Testificatio   be-zugnisse  (8),   -czeu^ 
gung  (9).  tuychnisse  (147). 
*Testifieator  hd.  bezuger.  nd.  betuger 
*Testi-  V.  Testa-mentare. 
^Testimentum  {unter seh.  voyi  testam.) 
gezucheniß  (18). 

Testimonialis,  t  testabilis  (147)  bc= 
zuglich  (110  sim.).  tuj'chlick  (i47). 

Testimonium  (?.  testis  9)  hd.  be-, 
ge-zuguisse  sim.  ge-zug  (8),  -tziiyeh 
(132),  -zucli  t  vrkunde  (20)  nd.  tughinge, 
betugnisse. 

Testin-ium,  -um  (74)  (z.  oppor-  Gl. 
m.,  op-tunum)  notdurftig  (74). 

Testis  {cf.  testi-eulus,  -monium) 
hd.  ge-zuge ,  -zug ,  -zuch ,  -zyck  ( 19  ), 
-stzuc  (13),  -czewg  (9),  -tzuych  t  oer= 
konde  (132).  nd.  tuuch  (11),  tuck  (23). 
gromen  0.  hoden   {pl.  ii3).   testes  de= 


ponere  zeugnuß  geben  o.  einlegen,  rar. 
ge-z.  geben  o.  zeugen  ynlegen ;  t.  negare 
zeugnuß,  var.  gezeugen,  verwerffen  (64). 
*Testitudo  i\  Testudo. 
*Testua  v.  Teseua. 

Testu-aeeum,  l  -m  (Ki.)  ein  tzwerg 
{esca  125.  cf.  quark).  sturtze  t  dorten= 
pfanne  &c.  (Ki''.). 

*Testuare  v.  Teseuare. 
*Testudinare  welbcn  (20).  ge-w.  (75). 

Test-udo,  -itudo  (64«)  {cf.  ostrea) 
hd.  sne-ggo  (93,  Gf.),  -cke  (10,  20,  102), 
-gel,  -ckcnhus;  sclmeck  (64, 110),  schnag= 
gen  huß  (6),  mersueck  (93).  slecke  (20, 
106,132).  slec  t  weltf  {sie  97).  snigenhus 
t  kamer  (23).  welue  (23,  78).  wolfte  (22^). 
wulffscl  (132). /jrf.  ge-welbe,  -welb, -welle 
(21), -wclme  {wetterau.  Sc.),  -wölb  (6), 
-wythte  (20);  kemnat  (6),  kommet  (21), 
kennode  il7),  kamer  l  harpff  ?  ordenung 
(74j,  schilt,  sch.-paddc  (i32).  ritter-sch. ; 
auffganck  in  einer  kirchen  als  ein  sneck 
(74).  katze  (machina  74,  93)  doniit  man 
sloß  gewynnet  (74).  spin-wep  (17),  -webe 
(9),  -newoj^pe  (8).  ags.  sceld-hreda  (i36), 
-reda  (94);  brodt-  (i36),  boro-  (94)  -haca; 
faeu-  (i36),  faer-  (94)  -ucae. 

Testula  skirbi  (ui). 

*Testulus  V.  Testadulus. 

Testum  v.  Testuaceum. 

*Testus  Schneckenhaus  (i4i). 

Tesus,  thesus  (68)  langwilig  (110). 
vertrieß-  (110»),  verdrisse-  (iio»),  ver^ 
droß-  f  heß-  (6si,  hasse-  (132)  -lieh. 

*Teta  V.  Theca. 

*Thetha  eyn  cleyn  kese  (23). 

*Tetale  v.  Tedale. 

Tet-{alph.  tee-3),tec-,thec-(74)  -anus 
est  morbus  der  dem  mensschen  dy  ädern 
tzu  sammen  tzewt  daz  er  niclit  mag 
vmb  sehen  (3  Mrg.).  seuche  daz  dy  sena= 
deren  so  sere  sich  stremgin  daz  man 
den  hals  nicht  mak  gekeren  (4).  halß= 
starre  (126).  starrige  des  hals  (Das.). 
krampff  (74). 

*Tetenda  spann  do  man  ein  puch  mit 
zuspannet  (74).  i.  tenaculum  spang  eyn 
boick  of  anders  wat  mede  to  sluyten 
(147). 

Tet-er,  -rus  (8,  9),  theter  (9)  hd. 
swartz,  fi-,  wi-  (9)  -nster,  tunckel  (1), 
grusam  (75),  gr.-liher  (76).  nd.  swart 
brune. 

Teteranus  {i.  ypodromus)  duyster 
stede  (147). 

*Thetiber  v.  Tedifera. 
Thetys  (Br.),  thetis  ^  thedios  (147), 
tetis  i.  mare  l  vxor  oceani  (Br.).  wasser 
(8,  17).  meer  t  see  (i47). 

*Tetradina  kropel  (22^). 

*Tetragamus  {cf.  sq.)  einer  der  vier 
wiber  hat  o.  gehebt  hat  (110,  sim.  68). 
eyn  die  im  wijff  hefft  gehat  (132). 

Tetrag-onus,  -anus,  t  -anismus  (74), 
-amus  (76)  hd.  vier-ortig,  -artig  (6), 
-eckig  (110),  -eckechter  (74),  -winckelig 
(9),  -hornig,  -hokich  (132).  ver-  (22),  mer- 
(18)  -ordich.  eyn  vier-o.  berch  (?  23). 
das  vier  ort  haut  (76). 

*Tetrahit  {cf.  exupera)  idecle  (Sum.v). 

*Te-  V.  Ce-tramentum. 
Tetramet-er,  t  -ricus,   -ieus   (132) 
das  vier  verß  hat    (110).    dat  v.  versen 
hefft  (132). 


582 


TKX 


TIA 


TYB 


♦TetranRulus  vicr-liornig  l  -ockii-h 
('J()l.  -ci-kij;  [in)),  -lu)ckii'h  (132).  v(M-- 
lioriiioli  f  -»i'kot  (12). 

*Tetranoniium  ein  wort  das  vier 
ding  bcileiit  ^iio).  eyn  naom  dat  v.  iia^ 
incn  iM'duyt.  (i32,  «;/».  68). 

Tetra-,  tetro-  (os)  -polis  oin  stut 
fiabciis  (loniiii-iuin,  -um  (  no'M  su2)er  iv 
»ppida  (iio  sinu). 

*Tetrapolitanu8  cinor  von  dor  stat 
(110  sim.\. 

Tetrarcha  ( a  tetra  quatuor  c;«  &c., 
(/.  *'7.1  ficrtliliiu-  (Sum.).  der  ein  viordon 
teil,  deil  (132)  bo-setzt  (no),  -sitzet  («s, 
1S2)  im  laiid.  vorste  (loo).  eyu  lierre 
vbir  fiuiff  ryttcr  (ö*").  f.  r.  herr  (!>. 

Tetrarch-ia,  -a  (fis)   die  hcrlicheit 

(UO   &c.). 

*Tetrare  (n?/sterebrare?)  dorch  holen 

*Tetraremis  ein  schiff  mit  vier  ric= 
men  (uo  &c.). 

*Tetra-,  tetri-  (fix.  m.),  tetris-  (iti), 
retris-  (1471  -sitare,  resticitare  (147), 
recrissare  {Q\.m.)anatii.m  vox.  der  enden 
geluyt   (147).   gwaekatzen  als  die  enten 

(75). 

Tetri-eus,  -tus  i^7(>)  trawrig  (9,  G4). 
Tetri-,  tetris-  v.  Tetra-sitare. 
*Tetritus  v.  Tetrieus. 
*Tetro-  V.  Tetra-polis. 
*Tetrus  v.  Teter. 

Teucri-um,  -on  (c/.  chamaedxys) 
grosser  bathengel  (kl). 

*Teumancias  v.  Thaumantias. 
*Tfcupeta  V.  Tapetum. 
*Teure  {st.  treuge)  vrede  tage  (23). 
*Teutlomalaehe  v.  Spinaciura. 
Teut-ona,   -anus    (  Gi.  fi,   384 )    aues 
cynnes   geseeot   («.    claua  t  cateia  Gl. 
Aelfr.). 

*The-  te-utonia,  the-  (7i),  te-  (1) 
-wtunia,  theorema  \sic  G)  hd.  dutsch-, 
dusch-,  dutsche-,  dusche-  (18),  deusch- 
(noa),  dueze-  (20),  duscz-  (21),  tutsch- 
(6,  7.5).  tewtsch-  (1),  dewtsch-  (ti),  hoch= 
teiitsch-  (75),  teusch- (110-1), mf/.dudesch-, 
dude-  (23),  duus-  (11),  duytsch-  (132) 
-lant. 

Teutonicum  ditsch  (99).  tutsche  red 
0.  spracli  1^75).  deixsch  sprach  (iio»). 

Theu-,  teu-,  theo-  (76)  -tonicus,  t 
-tirnus  (75-''),  -tonus  (75'')  hd.  dutsch. 
duutsch  (11).  tu-(6),ti-  (76).teu-?hochteu- 
(75)  -tscher.'eyn  du-  (21),  teu- (75a)  -scher. 
hd.  eyn  dutsche,  teusche  (uo»') mensche, 
man  (17).  duytschman  (i32).  eyn  dudesch 
(23),  d.  man  (22). 

Theu-,  theo-  (7g)  -tonisare,  -toniz= 
iare  '110»)  lul.  dutschcn  (20);  dutsche, 
dutsch,  tutsch  (6,  75»),  tytsch  (76),  teutsch 
(75b),  teusch  (110a)  sprechen,  reden,  nd. 
dudesch,  dnnt  (11)  spreken. 

*Teut-onus,  -unus  v.  Theutonicus. 

*Tex  sperc  (ö^^). 

*Te-.  ta-  (75)  -xale  ii.  verti-bulum 
i  -culum  75.  cf.  tex-ale,  -ile)  lid.  ein 
spul-  (3,  75),  weber-  (4)  -eisen;  richt- 
kampe,  -kamp.  rid-  (74),  ride-  (23),  rede- 
(23)  -kam.  kam  textoris  (21).  dunck  (6). 

*Texea  wepisin  (Gf.). 

*Texera  (c/.  prc.)  wepp-isarn  (i3i^), 
-esarn  (i4i). 


Texere  hd.  weben,  weyben  (13),  wibin 
(f)),  wi-,  we-rcken;  sticken  (17),  buch 
maclien  (!)).  nd.  wcuen,  vcucn  (97). 

*Texile  (<■/".  textile  &e.)  hd.  webe 
ysen  .sm.  wcuber-  (lii),  weuer-(ll\  weeb- 
(68)  -kam. 

*Tex-ilis,  -tilis,  -tile,  -tiliaÄJ.  webe-, 
web-gczauwe ,  -gezaue  f<iiii.  -gezeug, 
-gezug  (G9),  -gezieg  (49);  web-zug  (6), 
-gezeug(i3t);  weybegeczucg  (13);  weber- 
gezauwe  (10),  -gezau  (18),  -gezaust  (12); 
geczau  textoris  (21).  nd.  ge-touwe  (99), 
-towe  (79);  towe,  t  weue  -t.  (23). 

*'Textale  weucr  camp  (^20).  ride-kam 
(5),  -kampt  (,18)  textoris. 
*Texternus  {cf.  textrüius)   weuelick 

(11). 

"^Texti-bilis,  -lis  [cf.  texilis)  webe- 
(iiob),  web-  (no'i),  weue-  (132)  -lieh. 

*Tex-til-e,  -ia,  -is  v.  -ilis. 

*Texti-,    parmi-mola    walckmoellen 

(147). 

*Te-,  l  de-  (76)  -xtor  hd.  weber, 
wober  (8.  20).  nd.  weucr,  wefer.  wurcker 

(65). 

*Text-oriuni ,  -orinum ,  -rinum, 
-rinium  (110''),  -rina,  -rium,  -ria  //(/. 
webe-,  web-,  weber-,  weyber-  (13),  nd. 
weue-inis  sim.  hd.   webe-,   web-,   honer- 

(20)  -stat.  nd.  weue  stede.  wober  stul 
(20).  webe  kammer  (17). 

*Textorium  web-gezug  (68,  110^), 
-gezeug  (iiO'"»).  weffgetzauwe  (i32). 

Textrin-a,  t  -um  (75^,  Gf.),  dextrin- 
a  l  -um  (75'"',  Gf.),  t  textorium  (74) 
web-stat  (68,  110), -gaden&c.  (Das.).  tunk 
(64,  91,  Gf.).  dunck  (75).  weber-d.  (74). 
düng  (Gf.).  tong  (93). 

Textrina  gewurchte  (75).  ags.  uueb 
(94,  136),  web  (94a). 

*Textri-num,  -Txm  (23)  {cf.  textorium) 
towe  (23).  gc-t.  (79). 

Textrinus  webelych  (19). 
Textrix  Itd.  weber-inne   (ö"^,  9),   -in, 
-sehe  (5) ;   wober-in   (8),  -sin  (21) ;  wer= 
bersin   (18).    nd.   weuersche    (22,    i32), 
wefersen  (23). 

*Textu-ra,  -s  deck-ynge,  -sei  (147). 

Textura  hd.  web-,  dech-  (1),  tek-  (G), 
hd.  nd.  deck-unge,  -Inge,  gedecke  (10). 
wupp  l  gewupp  (126).  ge-wurchte? -wicht 
vom  weber  (75).  gewepft  (i4i). 

Textus  ptc.  s.  ge-wabeu  (17),  -weben 
t  -sticket  t  -zunet  (20).  guldeyn  borte 
(9).  syden  gurtel  (8).  text  (22t>).  ordelich 
gweib  der  gschrifft,  var.  ordenlieh  gewebe 
der  schryf^t,  da  da  ein  sentenez  fiii  ge= 
flochten  ist  in  den  andern  (60).  kocher, 
kopert,  puchdeck  (74). 

Thia  {i.  amita)  basa  (i4i). 
*Thiadaris  v.  Tiara. 
*Thiamus    bachuus   (11).  dorn  (i4i). 
*Thiaphes  v.  Tiasses. 

Ti-,  thi-,  gew.  ehi-,  ei-,  cy-ara,  { 
thiadaris    (74),   t  citiera  (76),  cyera 

(21)  hd.  eyn  bischoff-,  bischoffis-  (ob), 
bißoflfz-  (21),  o.  apt-,  var.  abt-  (64),  nd. 
en  biscopes-crone.  hd.  eyn  bischoffs- 
(9,  17),  bischouis-  (8),  bisoff-  (7)  -hut, 
-hüte  (17).  pischoff-hut  t  -iafel  (75).  in 
fei  {sie  1),  iniffel(7i)  des  pischolfs.  eyn 
ysel  (22).  ponit  (Sum.). 


*Thiaspi8  {herbei,  aus  thlaspi?)  ags, 
lambes  cerse  (94"). 

*Tiass-es  t  -is  (76)  ,  thyasi  (Pap.), 
tiaces  (142  q.  cf.),  thia-sis  (139), -phes 
(66  &c.)  i.  laiides  virginum.  tyas-es  pl. 
lobe  der  iunckt'rawen  (74);  -us  spere 
mit  krantzen  vertzijrt  (M7). 

*Tibadium    (?    st.    tiburnium?)    v. 
Grabatum 
*Tibarii  {cf.  tibialis)  peinrefta  (Gf.). 
Tyberis  (ß.)  teyfer  (74). 

*Tibes,  g.  -is  dack  van  byeseu  ind 
roiden  (i47). 

Tib-ia,  -ea,  tybia,  thybia  (i5i)  hd. 
itd.  schinke,  schenk,  scheue;  knyschibe 
(23  &c.),  schulder  (11,  19).  hd.  schin-ck 
(133)  -tsein;  schenze  (18),  senckel  (21). 
nd.  Scheune  (109),  scene(79),  eyn  scheen 
van  de  been  off  pype  (i32),  kne  schiue 
(22).  7if/.kme-,kny-schibe,  -sehib,  -Scheibe; 
kne  schibe,  kny  schevbc  (3);  schalm- 
eve,  -ey,  -eyde  (12) ;  scalmei  (13),  eyn 
cleyn  bosune  (fii") ;  swe-  (74) ,  swa-  (6), 
schwe-  (91)  -gel;  schwag-ele  (Das.),  -len 
(126);  pfeyffe  (9),  phiff  (8),  floet,  var. 
flet  (64),  fleyt  (19);  bu-,  pu-  (18),  nd. 
bo-,  bi-nge.  {xarmiis?)  buge  (69);  bug 
(134).  biese  {i.  inncus  11). 

*Tibia  miluina  acuta  tzinke  (125). 

*T.  suceentoria  bomart  (125.  {.  q. 
bumhart  parda,  bombarde  i  pommer 
Fr.  1,  1193'.  cf  tenor). 

T.  vtricularis  sack-pheiffe  (125), 
-pfeiff.  nl.  lulle-,  ruys-  pijpe  (iie). 

Tibiale  {cf.  tibrieus)  laeyn-lych  {adj. 
20),  -lynck  von  eyner  bruoche  (19).  be=: 
nelic  (11).  decksei  van  den  beenen  (132). 
streitHing  (ii4,  Ki'\).  hosen  (jjZ.  9i).  nl. 
neder-h.,  ouderkoussen  (iie). 

*Tibialis  {cf.  tibarii)  ags.  baan-ryft 
(l36),  -rift  (94). 

Tibieen  bu-  (5,  23),  pu-  (18)  -ngen. 
bugker  (21).  pfey-  (9),  pfi-  (65),  pi-  (8) 
-ffer,  vff  der  schalmien  (65).  sehalmeyer, 
paucker,  swegel  {sie  74).  schwegler  (88, 
12G,  Das.).  lirer  (25).  stender  [  i.  fulcra 
biftirca  <&c.  97).  stutte  {i.  destines  147). 
*Tibicilium  vadem  die  verrot  ind 
vuyl  is  (147). 

Tibieina  (i.  tibieen  110)  pfeyfferynne 
(9).  ein  schwegel  0.  fleuten  pfeyffer  (110). 
eyn  wijff  die  vp  der  fl.  speien  kan  (132). 
*Tibieus  ist.  typieus?)  reetlic  (11). 

Tibin  i.  scirpus  (74,  ßi-.,  Gl.  m.),  spin- 
aria  t  -äeia  (74).  genus  vascidi  (Br.,  Gl. 
m.).  pintz  (74).  tib/in,  tibxina  (?  i46) 
{herba)  sunnenwii-bel  (87^,  146.  X  d^isge^ 
strichener  Buchstabe?  cf.  tybsynna?). 

Tib-,  t  tu-  (74)  -isare  du  heyssen 
(19).  eyn  du  heyßen  (21).  eynen  du 
heyschen  (5),  betten  (23).  hd.  du-,  tu- 
(6),  tuy-  t  tau-  (74),  dau-  (1,  i34)  -czen. 
tuwen  (6). 

*Tibise  v.  Tipice. 

Tibraea  v.  Deurus. 

*Tib-rieus,  -iale  [cf.  prc.)  schorteU 
doick  (147). 

Tibris  Äf/.  die  tiber,  t.  zu  rom,  rhom, 
(68),  rom  (1). 

Tybrucus  v.  Deurus. 
*Ti-  V.  Li-brugna. 
Tybrugus  v.  Deurus. 


TIG 

*Tybsynna  {herba ,  i.  turbulus ;  cf. 
sq.?  tibin?)  turbit  (n). 

*Tybsraa  i\  Cardopia. 

*Tibur-a,  -ea  v.  Tubera. 

*Tyburnium,  ciburneum  (aus  eibo^ 
rium  q.  f.  X  thurnum  i.  toral  Gl.  m.  ? 
cf.  tyburium  ib.)  v.  Conopeum.  Epi- 
ciclus,  -stylium.  Grabatus. 

*Ti-  V.  Ci-butum. 

*Tibxina  v.  Tibin. 
Tica  /.  panicula  trag-  o.  webersehiff- 
lein  (74).  tela  fili  deusioris  (Gl.  m.). 

*Ticia  &c.  v.  Titio. 

*Tieionarius  v.  Flammarius. 

*Tictico  est  pr.  passerum  (17). 

*Ticus  firerc  (TcT/o?)  rauyr  (i47). 

*TifFa  V.  Crinacula. 

*Tiga  {i.  tornus,  roffanus,  transtrum, 
vasambus,  eircus,  instr.  cum  quo  vasa 
tornaittur  ;  cf.  ziga  transtra?)  raiffe  (7.5). 

*Tigillare  sclilcgeln  (7.5). 
Tigillum  {cf.  tegula)  hd.  nd.  latte. 
hd.  latt,  laitt  (G),  latliii  (Das.) ,  sparre 
(132),  ein  klein  sparr  0.  latt  (es),  raf 
(93,  ui),  rauen  (Anz.  8,  98),  slegel  (8), 
spangi  {in  lonquin  104.  cf.  tignum.  Gf. 
6,  349).  ziegel  (110).  pl.  trcmlein-,  don, 
(yetzo)  dumb-holtzer  (Agr.). 

*Tigillus  {muratoris  1 ,  instr.  diuidendi 
Ugna  3,  4,  parua  partiea  11)  hd.  sie-, 
schle-,  fle-  (18),  ingese-  (12.  X  sigillum !), 
nd.  sla-,  sne-  (23)  -gel.  slage  (22).  tyiu 
boen  (11). 

*Tigis  {st.  cf.  tig-a,  -nus?)  ain  ram 
(76).  ram  zu  den  feustern  (75). 

*Tigla  V.  Trigla. 

*Tignare  latten  (es,  110).  1.  (??)  rech= 
ten  (132).  keperen  (lOs). 

Tign-,  trigi-  (i36)  -arius  tubilare 
(Gf.J.  bawmeister  (4).  decker  (8).  lattcn- 
(110),  rafen-  (74),  sparren-  (74, 110)  -ma= 
eher  (i]0).lat-^sparrc-mecliers  (j)^.  132). 
acjs.  hrof-niiyrcta  (94),  -liuyritha  (i36). 

*Tignatus  ge-lattet  (es,  110),  -rechtet 

(132). 

*Tignella  latta,  Mrg.  lat  (20?). 

*Tign-itas  (75),  -ositas,  tiguitas  {sie 
7,5'^)  («'.  to-,  tube-rositas  74,  superbia 
66,  76  &c.  c/.  sq.)  hoch-fart  (75),  -fertig= 
keit  (74).  houcrdicheit  (132).  hofferkeit 
{sie  110). 

*Tignosus  {i.  superbus  5,  66,  76  &c., 
yperfanus,  supercil-,  superstit-iosus 
74,  als  sparrenliaft,  einen  sparren  habend? 
iniio  missverst.  X  tiliosiis ?  dignosus ?) 
hochfertig  (68,  74,  75).  houerdich  (132). 
hoferecht  l  krum  (110). 

Tignu-m,  -s  hd.  nd.  spa-re  (5,  12, 
79),  -r,  hd.  -rre,  -rr  (64),  -rren  (75), 
-rne  (10),  -nga  (Gf.).  spar  (i6i9).  hd. 
balcke.  hd.  nl.  (iie)  latte.  nl.  carbiel 
(116).  capor  (11).  keper  (107,  1O8).  kesper 
(20).  raff  l  latt  (ss).  raue  (95).  raf-an 
(751'),  .e„  (1^  75a)  ^  .e  (74).  tach-  (126), 
dach-raffe  (Das.),  -raf  (i2ß ,  Ki^).  gibret 
(i4i).  bloeh  (126).  ags.  tin  (94,  136;. 

*Tigo  {i.  colorare,   st.  tingo)  veruen 
(97). 
*Tigrassare   ?'.   dis-ponere  i   -cordare 

(76). 

Tigris  dier  (20).  tigirtir  (102).  tyger- 
thier  (64).  hur  (74). 
*Tiguitas  v.  Tignitas. 


TYM 

Tigurium  {cf  Gl.  m.  (5,  495.  te-,  tu- 
gurium)  hnttc  (11). 

*Tila  canta?,  einte  (Gf.).  zint  (.Sum.). 
Cf.  zinn  am  reclien  (Alber.)  i.  q.  r.-zahn 
(Fr.),  7id.  tinne. 

*Ti-,  titi-  (136)  -laris  {a  voce?)  ags. 
lauuer-cae  (94),  -ae  (i36);  laurice(Hpt.'5). 

*Ty-  t  il-las  {i.  turdus  minor)  win- 
sel  i  -tze  /. ,  gix-,  bom-crlein,  coln. 
bitter  (140). 

Tilia,  t  cillia  (76)  hd.  li-,  nd.  ly-, 
ley-  (97)  -nde.  hd.  lin-da  (i4i),  -den  (1), 
-d,  -th  (66).  aqs.  lind  (94,  136),  lutra  (? 
Hpt.  b). 

*Tili-acus  (147),  -atus  (Br.,  Gl.  m.),  t 
-osus  i.  flex-  t  ras-ibilis  (Br.,  Gl.  m.  x 
iraseibilis  14"!)  lornlick  (i47). 

*Tylibetes  infirmitas  (74),  x;  diabe= 
tes? 

*Thylindrus  {aus  chyl.,  cyl.)   plewl 

(74). 

*Tilineus  lind-ein  (9),  -in  (8). 
*Tilio  {cf.  tilia)  ar/.s.  lind  t  best  (94, 

136). 

Tiliosus  {i.  ad  tiliam  pertinens  t 
ras-,  ße.r-ibilis  Hr.,  cf.  tiliacus)  vol  von, 
van  linden-boumen  (es),  -boemen  (i32), 
-holtz  (iio). 

*Tillo  {cf.  cillo)  gepaur  (74). 

*Tillus  {herba,  cf.  thallus)  kolbe  {ßi^). 
kolb  (';4<^,  123). 

*Tilodosa  v.  Hermodactilus. 

*Tilus  {.st.  talus)  enckel  (16). 

*Tylus  V.  Oniscus. 

*Thy-,  ti-ma  {i.  trifolium ,  t  flos  76. 
cf.  thymus)  von  dryen  blettereu  (es, 
110).  van  drey  bladeren  (132).  kle  (9, 
16).  klee  (Vocc.  ex  quo),  klcber  (9).  clavere 
(85). 

*Timallus  {cf.  thyma-,  time-Uus; 
tithymalus)  bruewort  (47). 

Thy-,  thi-mallus,  -malus,  -malis, 
ti-  (i4i),  tri-  (104)  -mallus,  tinallus 
(7.i)  {piscis  {.  vmbra  i  trongrus  74; 
cf.  span.  timalo  &c.  Dz.  wtb.  344  ?)  asco 

(Gf.).   asc   (121).   ascll   (6,    74,    76,   141,  Anz. 

3,  98).  a.skli  (104).  esch  (64,  95).  asche 
(75,  137).  esclie  i  iser  (137).  escz  (87). 
umbra  (95.  lat.). 

*Timbanum  v.  Timpanum. 
Thymbr-a,  -eum  (120),  timbr-a,  -e 
(i3i),  -ia  (75),  tumbra  (9),  tinba  (.Sum.) 
{i.  cunila,  sature-ia,  -gia  lai)  couela 
(131).  kuuel  (114).  kiimmel  {sie  Ki.).  eyn 
queden  {.sie  17).  quendel;  hunerfuU; 
sergenkraut  (Das.).  saturey  (114,  126,  Ki.). 
sadoney  (126,  Das.).  chresso  (i4i).  cress_-o 
(Gf.),  -e  (Sum.).  bornkerße  (125).  pe- (10) 
phe-  (87  6m.)  -fferkrut.  gardcoel  (85). 
gartuel  (9).  zwibel-  t  garten-ysopp  (ki.). 
hispen  (75). 

*Timbra  v.  Thymbra.  Tubera. 

*Time  {cf  thymus)  biusug  (6). 

*Timeama,  thymeania  v.  Thymiama. 

Thymel-,  temel-  (66  &c.),  temol-  (110 

&c.),  temer-  (76),  emel-  {q.  v.)   •»icus  {i. 

musicus)  spihnan  sim.  (Gf.).    si-  (68),  se- 

(110,  132)  -nger. 

*Timellus  l  tumal-lum,  -um  (11), 
tumellium  (147)  {X  humulus?)  hoppe 
(11,  20).  hopp  (19).  hoppenkruyt  (147). 

*Tymen  {i.  preciosum,  aus  xtjitov  sim.) 
sele,  geyst  (74). 


TIM 


583 


*Timentura  (cf.  sisymbrium)  weys 
mincz  (9).  bifmynte  (85). 

Timere  hd.  for-,  für-  (6,  65,  6»),  fu-, 
fo-  (5),  foy-  (19),  nd.  fru-,  fro-chten.  fur= 
then  (20).  ontsien  (132).  schuwen  i  er-, 
var.  en-zittcrn '  (65). 

Thy-,  ty-,  ti-miama,  geiv.  timea- 
ma,  -nia  (1),  thimioma  (76)  ein  wol- 
riechcnd  ding  (no),  spccery  (es),  eynre- 
hande  salue  off  species  seir  walrukende 
(132).  tym-eam  (5),  -gen  (21),  -ian  (23, 
110).  thionean  (1).  thimeam  (5"^).  deiment 
(Hätzi.).  reiichung  (Das.).  hd.  wi-rauch, 
-räch,  -roch  (Mss.  mo;?.),  nd.  -rock. 

*Timiamateri-a,  -um  (gi.  m.)  rouch-, 
weyrauch-faß  (74 ).  thim-aterium,  -iama= 
torium  wyroicksvat  (l47). 

*Timiatarus  ( aus  thymiaterium ) 
raukhello  (Gf.). 

Timiaterium  {cf.2)rcc.)  rachfaß(74). 

*Timicator  v.  Chironomus.  Dimica^ 
tor. 

Timide  fortlich  (20). 
Timiditas   fort   (49).    forthtsamkeit 
(20).  czagehafticheit  (12). 

*Timidulus  forchtig  (iioV  wat  ent- 
siende   (i32). 

Timidus  hd.  für-,  for-,  fu-,  nd.  fru-, 
fro-chtig.  hd.  forcht-,  futht-  (20),  nd. 
vroch-sam.  furcht-  (es),  vrucht-  (11),  fort- 
(19),  ontsi-  (132)  -ende,  blöde;  vn  kene 
i  driste  (22'^).  verza-gter,  -ckter  t  clin-, 
clein-mutiger  t  erschrock-ner,  -enner  (65 
varr.). 

Ty-  (Br.),  ti-minum  honich  (147). 
Ty-  (Br.),  ti-minus  sucte  (147). 

*Thimioma  v.  Thymiama. 

*Timius  v.  Tinnius. 

*Tymo  (timo  Gl.  m.)  v.  Temo. 

*Timo  {i.  flos  Br.  &c.  cf.  thymus  &e.) 
pinuuirz  l  feltquenela  (Gf.). 

*Tymogracia  v.  Democratia. 

*Timolea  {aus  terra  cimolia;  cf. 
templor)  mergel  (9). 

Timor  hd.  fo-,  fy-  (19)  -rchte;  for-, 
fu-  (18),  fo-(12),  nd.  fro-cht.  furthe  (20). 
noyd  (19).  anxt  (132).  t.  noeturnus 
nacht  forcht;  t.   seruilis  knechtlich  f. 

(65). 

Timor-atus,  -osus  {cf.  conseientio=' 
sus)  vol  forcht  (110).  furchtig  (es),  got-f. 
(-atus  5*»).  vresich  (132). 

*Timpana  bubel  (16). 

*Timpanare  bu-  (11,  19),  ru-  (20) 
-ngen.  paucken  (9).  tabureu  (20).  sloffern 
{sie  8.  timp-anus,  -us!). 

*Timpan-ator,  -isator  (75),  -ista 
{nicht  in  Mss.  mog.  ausser  14,  16)  hd.  nd. 
bu-,  pu-  (19)  -nger.  hd.  ein  paucken 
slager  (1);  bücken  mecher  o.  slaher 
(133);  bau-,  bou-  (i34),  bo-  (67)  -cken 
macher  o.  schla-her,  -ger,  -eher  (67) 
-ista;  pau-  (19),  pu-  (5^),  pei-  (75),  bau-, 
beu-cker;  buckeler  (67,  152)  -ator  {so 
untersch.  in  1,  Voce,  ex  quo),  bogger  l 
schellen  schlaher  (6).  bucker  (21).  bu- 
(11),  bo-  (132)  -ugener.  bumbel  (18).  bu= 
beler  (16).  bommeuaer  (107).  glockener 
(8).  tamboerre  (lOS).  trumpper  (23). 

*Tympanella  becklin  (64«). 
Timpan-istria,   l  -otria    (110)   eyn 
bungen-    (5),    trumppen-  (23)    -sieget; 
buken    sleyger  (21).    beuckerin   (uo). 
tympinara  (Gf.). 


584 


TIN 


♦Timpnnistrum  lang-  (2()),  laiu-  (11) 
-wagen,  li-nokwyt  (19).  rong  (11).  /a/. 
rinigf. 

Tym-,  tin-panites  (</.  ascli)  \vinil= 
sucht  (,Ki.). 

*Timpan-otria  v.  -istria. 
Tiuip-,  timb-  (,!•!))  -anum  (cf.  sam= 
buca)  /ul.  ml.  bung-t-,  -en  (11).  biungo 
(lüo).  piinge  (10).  bonge  (i32).  puk  (74). 
paiu-k  (;>,  7il  pa\vck-e  (i),  -en  (1).  peicke 
n^).  hd.  bauckf,  beuek  ((;:>,(!!),  134);  buck-e 
(;')'',  (U**,  1.52),  -el  (,12).  bück  /  dz  gethon 
mit  schollen  (6.5).  büuckcn  (Fris.).  bocke, 
var.  boügke  (64).  bock  (g.5,  «7).  bok  (Hcdion). 
bouch  (,49).  boughe  1,82).  buch  t  drom= 
pol  (2li  taj)urc,  driunmo,  runge  (20). 
trum  (()).  truin-po  (f),  23),  -be  (93).  tru- 
t  bu-nii)el  ( 18).  bumbe  (79).  sumppcr 
(V.  .vec.  i.'>.  sm.).  tambuso  (99).  tinii)ana 
(Gf.).  schelle  (iü9,  132).  glocke(8).  bauck; 
tieffe  schissol  0.  napff  (91).  ein  kranch 
rade  &c.  (Das.). 

*Timpanus  ((/.  «7.,  timpanare)  don= 
nig  t  sloff  (21). 

Timp-us,  -or  (94^),  -ora  (i04,   127, 

131',   Gf.    1,     89,5.    5,     148,     Sum.),    tympUS 

(74),  temp-us  (74),   -ora  (8.5'',  109,  125, 

Chytr.,    Gf..    Gl.   Lips.)    (c/.   prc,    tempus) 

tuuiwenge  (104).  tine-  (i3o),  duna-  (Gf.) 
-wenga.  dunwengi  (127,  Gf.).  tu-  t  to- 
-uuinga  (Gf.).  tuwenge  (Sum.).  dun-ungc 
(5),  -ninge  (12,5),  -ning  (23),  -nig  (22i^), 
-nige  (85",  des  hovets  io9),  -egge  (109), 
-eggen  (85*^),  -ig  au  dem  haubtc  (74), 
-uck  (18).  dynne  (74).  tunewende  (Gl. 
Blas.),  thinnengun  (Gl.  Lips. ).  de  dun- 
iiingen    (^Chytr.).    tonnng  (6).   dum-ungc 

(133,   1.52),   -niunge   (66,   69,   70,     134,    15l). 

aqs.  dhunwange  (94a).  slapli  (Gf.)  (eyn) 
slaff  (1,  fi,  16).  slaffe  (13,  133).  hd.  schla- 
ffe (70,  74\  -fe  (66),  -ff,  -f  (68)  by  den 
oren  (75),  am  haupt  (75,88,  110),  andern 
haubt  (68).  sloff  (8).  der  schloff  (4).  slos 
(9).  den  slaeff  vau  de  hoeffde  (132).  die 
slape  (109).  schlaii-f  (76).  -ffe  (67). 

*Timula  (vf.  thym-a,  -us)  kleblete= 
leyn  (9).  nibwrz  {sie?  87).  tynula  trypp- 
wurtz  (74.  cf.  trib  körn  87  ohne  lat. 
Glosse). 

Thy-,  thi-,  ti-mum  pinesuga  (105). 
heyd-e  (20),  -blumen  (iin  sim.). 

Thy-,  thi-,  ti-mus  (c/.  tinus  &c.) 
suga  t  bine-s.  (127).  pine-s.  (Hpt.  5), 
-bluome  (127).  bini-s.,  -würz,  -bluoma, 
-krut,  timiam  (Gf.).  bey-  (85),  beyn-  (47) 
-sughe.  binsoge  (sum. ).  benefuge  {sie 
100).  heid-a  (127,  Gf.),  -e  79,  100"),  -olber 
(9),  -krut  (16).  heid  (110).  ags.  haedth 
(i'se),  haeth  (94).  klee  (17).'  thym-us, 
-OS,  -um  kloe,  pynen-,  wyß-pluni,  py= 
saug  (74). 

Tin-a,  bissw.  -um  (  Mss.  mop;. )  {cf. 
tornarius,  stunsa)  hd.  schaf  (Sum.);  zu-, 
ZUG-  (13),  zo-,  zob-  (19)  -ber.  butte  o. 
grosser  zuber  (110).  kubel  (65).  kybel 
(49).  touor  (23).  teuer  (109).  eyn  tzynne 
(132).  tine  i  ringel  (11,  20).  r.-krut  (68), 
-kruyt  (132)  also  ge-nennt  (68),  -noempt 

(132). 

Thi-  (76),  ty-  (Pap.),  ti-  (76,  Br.,  Gl. 
m.)  -na  lifina  erant  qd.  que  in  multa 
parte  similia  siehin  valde  nobilia  et 
fulgentia;  (tina)  l.  in  puirebilia  spinosa 
in  similitudine  albe  spine  (76). 

*Ti-  V.  Tintin-nabulum. 


THYN 

Tinale  (/.  tina  01.  m. ;  dolium  in  quo 
colliyiiiitur  coquinalia  68,  132,  barulus 
quo  porlatiir  tina  65.  cf.  vectis  tinae 
zoberstock  Fr.  2,  48i)  eyn  vas  da  man 
spuelet  in  samclt  (110).  ein  valJ  of  stände 
in  quo  c.  c.  («.  o.)  pr.  spolinge  vor  die 
verckon  (132).  ziberhn  (76 ).  hd.  ein  czubor-, 
zobcr-stecken,  -stange,  -stang,  -bäum 
sim.,  -1).  stang  (18).  nd.  touer  bom. 

*Tinallus  v.  Thymallus. 

*Tinba  v.  Thymbra. 
Tinea  ((/.  te-,  ta-nea  &c.  tin-cta, 
-ctus,  -cus,  -eta,  -ea,  -ta,  ta.  thynna. 
thuma.)  slio  i  sliza  (Gf.).  sley  (9,  Gf.). 
karft"(64).  tinckeu  {atramentum  1.).  tinkch 
(71).  plawe  diut  (74).  mele  t  noppe  (i09. 
X  tinea). 

*Tinet-a,  -i  (94,  i36)  {cf.prc,  carpo, 
c.-tinta.  anders  Gl.  m.)  hd.  nd.  kar-p,  hcl. 
-ph  (2,  .^)),  -pfe,  -pff,  -ffe  (i52),  -ppe 
(3).  cliapph  (1).  blad  (18.  st.  blac?).  ags. 
sli  {II.  c). 

*Tineti-  v.  Tintin-nabulum. 
Tin-etio,  -ctura,  -tura  hd.  nd.  varwe. 
hd.    färbe;    far-,    for-,    wer-    (133),    we- 
{.fic  1)   -bunge.   nd.  vervving   (23).   weyt 
(tintura  8). 

*Tincto  verber  (76). 
Tine-,  tin-tor   hd.  nd.  ve-,  va-  ("11, 
12)  -rwor.  wer-ber  (i33),  -uer  (22).  weber 
(1.  cf.  i^rc).   hd.  fc-,  fa-  (i34),  fa-  (18) 
-rber. 

*Tin-ctra,  -tra  (12,  23)  stonfeder  (12). 
eyn  scone  vcdere  als  iiide  slutte  (23). 
schyzzencdder  (13  Mrg.  cf.  schießedder 
laeerta  im  oberhess.  Hinterland f). 

Tinetrix  verwersche  (132). 
Tinetum  färb  (110). 
Tinetura  [cf.  tinetio)  nasse  färb  (110). 
*Tinetus  {piscis,  cf.  tincus  &c.)  ags. 
sliu  (94a). 

*Tinetus  ge-ferbet  (20, 65 ),  -netzet  (20). 
*Tineus  [piscis  cf.  tin-gus,  -ca)  slio 
(Gf.).  tink-a  (Gf.),  -e  (Sum.). 

Tin-ea,  -ia,  -nia(i3i)(c/'.  lumbrieus) 
hd.  nd.  mo-,  hd.  mu-,  ma-  (4)  -tte.  hd. 
mut  (16,  19),  mothe  (5^,  17),  mot  (8), 
maden  t  schaben  (60),  maid  t  schaib 
(6),  schabe,  gew.  schab,  mil-wa  sim.  (Gf.), 
-win  {1)1.  93),  -we  (13),  -ia  (Gl.  Tr.),  -he 
102),  -b  (9),  -de  (5»^).  mol-we  (8),  -be 
21,  74,  77).  mel-he  (77),  -e  (23).  pyer 
(109).  snebeltzin  {pl.  93.  cf.  eiconides). 
scurf  (i3i).  gryndt  (74). 

*Tinearia  (z.  aureola,  ehrysoeome; 
cf.  areola)  motten-  t  rliein-blumen  (i43). 

Tineosus  mottetht  (20).  schabechtig 
(Das.). 

Tineta  {st.  tincta,  anders  Gl.  m.)  ein 
karpe  (4). 

Ti-,  gew.  t  ta-ngere  hd.  nd.  mereu; 
va-  (10,  11,  22),  ve-  (12,  13,  132)  -rwen. 
hd.  mer-n,  -ren  (21);  ferben;  timc-ken 
(9,  75,  HO),  -gen  (6).  werken  (?V)  duch 
(17),  geducken  (8.  t  ?)  weschen.  yn mengen 
pannum  in  aqua  (19).  wer-  (22),  we-  (23) 
-uen  {cf.  tinet-io,  -or).  neczen  (20). 
doepen  (132). 

*Tingus  {piscis,  cf.  tincus)  slie  (Anz. 
8,  97). 

*Tinia  v.  Tinea. 

*Tinire  v.  Tinnire. 

*Thynna,  tinna  (87)  {piscis,  st.  tinea) 
sclio  (i3i).  slio  (87). 


TIN 

*Tinna  (/.  flos  l  glos.  t/.tima)pluem  (1). 
*Tinnia  v.  Tinea. 

*Tinni-cu8  (17),  -tus  {i.  herba  circa 
fontes  66  &c.)  fötel  (17). 

Tinniens /((Z. y/f/.  kling-,  klinck-(i32), 
clieng-  (22),  sews-  (9)  -ende,  -ung  (18). 

*Tinni-go  v.  -re. 

*Tinn-ili8  (110),  -ilus  (132),  -ulus 
kling-lich  (110  &c.),  -en  {ptc.  65).  dar 
(110  sim.). 

Tinni-re,  prs.  -o,  -go;  thin-  (2),  ti- 
nire,  tin- (cui-?)  -nere  (1)  hd.  nd.  klin- 
gen, -cen  (13),  -ckeu  (i32),  -gelcn  (68, 
110).  slingen  (22).  susen  (9).  luden  (20). 
thonen  (65).  thynn- (2),  tinn- (tumm-?  1) 
-eren. 

*Tinnitio  klang  t  lut  (20). 
Ti-,   thy-  (9)   -nnitus  kling-  l  ton- 
(110),    t   doli-    (Das.),    klingl-    (i;8)    -ung. 
clynckinge   (i32).    ein   klang   (9).    susen 
{in  aure  49). 

*Tinni-tus  v.  -eus. 

*Tinnius  cleyu  rynck  (i47). 

*Tinnius  {piscis  110  =  timius  132. 
cf.  sq.)  klingenden  (21). 

Tynnulus  {cf.  tinnilis)  senftteß  ge= 
done  (74). 

Tinnunculus  {auis)  wannen-,  wand- 
wehor,  wannt-,  wieg-wehen  (140).  stein- 
gall,  -schmatz  (uo  &c. ),  -schmalz  (Ki.). 
nl.  steonsmetzer  (116). 

*Tinnus  rauo  {i.  tig-num,  -illum  Gf.). 

"^Tinnus  {aus  thynnus)  milicha  {piscis 
87,   Gf.). 

*Tin-  V.  Tym-panites. 

*Tin-  V.  Ty-phonieus. 

*Tinso  ih  snitin  (121). 

*Tinta  {cf.  tinea)  dinten  (21).  tincte 
(22).  blac  t  tine  (23).  blacktinte  (6). 

Tint-  (Gl.  m.),  zinz-  (147)  (</.  eine-) 
-iare  merularum  vox.  der  merlen  geluyt 

(147). 

"^Tintinallus  v.  Tithymallus. 

Tintinare  klinglen  (68).  dick-vil  (110), 
-wyl  (132)  klingen. 

Tintin-,  tynttn-  (5*^),  gew.  tinti-, 
bissw.  ineti-,  ti-  (2),  to-  {q.  v.)  -nabu= 
lum,  tintin-abilum  (49),  -naibutilum 
{i.  bacillus  75)  hd.  nd.  schell-e,  -ckin 
(20),  -egyn  (5^).  scheelle  (11).  hd.  schell, 
schel,  ein  klein  schel  (21);  schelglocke 
(125),  glock  t  schal  (6),  gluck  (17),  glock- 
lin,  -lein,  -elchin  (5),  -en  kloppel  (8), 
-en  klengel,  var.  glogen-kl.  (64).  clo- 
(75a),  clü-  (75^),  {alph.  cla-)  -pfcl  in  der 
glockcu.  klächl  t  clains  glocklein  (1). 
klocklike  (23).  glochen-swengel  (49). 
kleeppel  (11).   galle  (93).   sing-oz  (i4i, 

Sm.,   Gf.),   -OS   (7,5),  t  -OSCl   (75^),   -oßel  (3), 

-ossel  (2,  71),.  -azzel  (1).  {im  böhm.  Wald 
zingklaißel).  trincklen,  nl.  rinckele, 
belle  &c.  (116). 

*Tintinulus  v.  Titrullus. 

*Tintitio  (x  tundere?)  visel  (i07). 

*Tintor  v.  Tinetor. 

*Tintra  v.  Tinctra. 

*Tintura  v.  Tinetio. 

*Tynula  v.  Timula. 
Tinum  v.  Tina. 

Tinus,  thynus  (Gf.)  {cf.  rubeta,  ci= 
nus,  thymus)  heyde  (11,  19,  20).  pim= 
boum  [i.  pinus  Gf.).  wilder  lorbeerbaum 

(Ki.). 


TIP 

*Tinxio  die  eyiis  anderen  eygen  ma- 
gliet  tot  eynre  echter  Imysn-ouwen 
neenipt  (i47). 

*Typabruin  lebenderswefei  {74). 
Typarium  insigol  der  kunig-  o.  key- 
ser-lichen  maiestat  (74). 

*Tipias  (c/.  typus  9)  valsch  von  der 
angesiecht  {sie  S). 

Tipice,  tibise  (23)  hd.  bezeich-,  be- 
zaichi-  (G),  beczeichen-  (9),  bezeigen- 
(20),  bezuge-,  nd.  beteken-  (79)  -lieh, 
bete-kclic  (23),  -leoh  (22).  gelijchniß  (20. 
X  typus). 

Tipieus  be-zeichlich  (5),  -deutlichen 
(110),  -dudelich  (i32). 

*Tiplea  i.  .strata  pastons  (76). 

*Tippula  V.  Capula. 

*Tipruin  brenten  (Ob.  cf.  dolium,  la= 
bium). 

Tipsan-a,  t  -e  (Gt. )  {cf.  pti-,  ti-, 
dip-sana  &c.,  sm.igma)spriu ;  hirsi-spriu  \ 
fesa;  genschorn  (Gf. ).  hd.  ge-stoßeu, 
-stampfte  (9),  -schelte  (8,  75;,  trucken 
(4),  truckene  (74),  truken  (  6 ) ,  drucken 
( 18 ) ,  drocken  l  dor  ( 17 ) ,  nd.  dro-ghe, 
-che  gerste,  garst  '0).  hd.  ger.sten  waßer. 

*Tipsanare  v.  Pistare. 

*Tipsan-arium ,  -erium  v.  Ptisana= 
rium. 

*Ty-  (74),  ti-psare  (cf.prcc.)  stampfen 
(74,  75).  schlahen,  außshdien  (74). 
Tipula  V.  Capula. 

*  Typus  (^.  rector  nauis)  verg  (74). 
Ty-,  gew.  ti-pus  hd.  gelich-,  glich-, 
gleich-,  gelic-  {\0(i),nd.  gelige-  (79),  liic- 
(23),  lick-  (22j  -nisse  w'ot.  ,  lid.  -luisse 
sim.  eyn  geliehen  (18).  figur;  betid-, 
varr.  betut-,  bediit-ung;  gestalt  (6.5). 
figure  {  bezeigcnunge  (20),  vorzeich-en 
t  -unge  i  vorspil  (15).  worczeichungo  t 
beyspel  ( 9 ).  wortzeichnunge  (  8 ).  vor= 
scheyn  (9  sim.).  valsch  wan  i  ange= 
czichte  (9.  cf.  tipias).  sclinde,  scheme 
(147).  bebe-  t  heerken-lic  (79). 

Typha  ( cf.  sceptrum  morionis ) 
dodde,  donse  (Heu.). 

*Tipho  i.  'princepa  coriptis  l  traco 
(76).  tifiearibdes  princeps  (139). 

*Typhonia  i.  gens  turtarea  tattarisch 
volck,  V.  auß  der  tartarey  (74). 

Ty-,  tin-  (122)  -phonieus  {i.  ventus 
76)  phonno  (Gf. ).  Cf.  du  fonne,  bi  der 
phönnun  (Anz.  8,  .')04.  Schweiz,  fon  von 
fauonius?).  triphonieus,  trisponitus 
nortwinde  (74). 
'^Tyra  v.  Tiro. 

Tirannia,  tyrania  (c/l  seuitia)  hd. 
nd.  wider-,  weder-sinnicheit  .sm. ,  -schi= 
nicheit  (12),  -sindegkcheit  (21).  frecheit 
l  boeßheit  (20).  wutri-cheit,  -gkeit, 
durchechtigkeit  (74). 

*Tiranniee  wutterlich  als  ein  wut= 
tender  thut,  var.  hund  (Cö). 

Tiranni-cidium  v.  -dis. 

Tirannieus  wreyd  ?  böse  (19).  wreet 
(11). 

*Tiranni-dis,  et  hoc  e  (-de)  l  -cidium 
{i.  occisio  tiranni  7.i  )  wueterunge  (75). 
wuttendigkait  (65  var.). 

Tirannis,  g.  -idis  {i.  tirannus,  (//«- 

bolus,    crudelitas    &e.    Gemmae,    Voce,    ex 

qwo)  bosewicht  (17).  tufel  (8).  tewfel  (9). 
tyrannenschaft  ( 68  ).  wuttendekait  ( 65 ). 
wietery  (88). 

DiEFENBACH   Glossarium. 


TIR 

Tiranni-zare,  -sare  {i.  grossare  76. 
q.  cf.  st.  grassari?  cf.  seuire)  hd.  nd. 
grimmen,  durchechten  (no).  tyranschafft 
treiben  (uü),  tzonen  (132).  wietteu  (7c). 
wneterichen  (75). 

Tirannus  s.  adj.  {i.  tyrannis  i  cruei= 
lentus  i  infaustus  1)  hd.  wot-  (93),  wüte-, 
var.  wutte-  (65),  wiette-  (no),  wuete-  (75) 
-rieh;  vngehorsara  wotrich  (6);  wutreich 
(1);  eyner  der  wyeder  gehorsam,  die 
gehorsam^  (67)  thut,  doit  sim.:,  eyn  böse 
herre  (8,  9);  tyran,  twinger,  grymmich 
sim.,  frech  (20),  vreydig  (9),  vreshch 
(100),  vnd  v'son  (17).  nd.  eyn  dy  weder 
horsam  dut,  doyt. 

Tirare  v.  Liminare. 

*Tyrea  v.  Tiria. 

*Tiredo  v.  Teredo. 

*Tireus  v.  Tirius. 

*Tirgus  {i.  laqueus  cpio  capiuntur  cattl) 
ein  strick  (iio  &c.). 

*Tiria,  tyria  (66,  70,  108 ,  110),  t3rr- 
ea  (fj''^  -ium  (20,  loe;  {i.  stiria  q.  cf. 
20 ,  stilla  congeluta ;  glacies  de  tecto 
pendens  l  purpura  preciosissima  76, 
ianna  l  ostium  110.  x  ostrum  :  ty^ 
rius!)  hd.  ys-,  iz-  (."1  ,  yß-  (8.  1331,  eyß- 
(152)  -kachel;  (glacies  x)  gles-cin  (66, 
ir.i),  -in  (134),  -en  (66,  7o)  -k.;  izkackel 
(51»),  eiß-kageln  t  -czap  (21),  -zapf  {ih), 
-zappen  (4);  iß-czap.  -zapfF  (6,  67,  76); 
eys-zappf  (9),  -zapfin  (le);  ein  czapphe 
(3"!,  iße  czapen  (13),  eyn  insel  an  dem 
dach  (46),  kegel  (20).  nd.  kekele  (106, 
ins),  jokel  (22b),  ys-yokelo  (22),  -tapp 
{t)  kachel  (23)    gall.  roupie  (122). 

Ti-,  ty-,  te-  (4,  132),  (the-  Ki.)  -riaca, 
tiria-co  l  -ta  (71:1,  triaca  (75'')  der  ty= 
riack  (4V  tvryakers  (1).  tiri-  (11),  tri- 
(23),  dri-  (12,  22,  132 )  -ackel.  hd.  dri-, 
tri-ackers;  dri-,  dry-akels,  -ockels  (10), 
-acker  (9,  110),  -ockel  (18),  -acors  (75a). 
dry  ackerß  (es),  ackir  (8).  acclas  (21). 
dr'ey  ockers  (4),alter  (9).tagarß(triag.()). 

*Tiricus  von  den  schlangen  (110). 
van  den  slangen  wesende  (132). 

*Ti-  V.  Cy-rillus. 

*Tirisus  v.  Thyrsus. 

Tirium  {cf.  tiria)  blanc-keit  {geniis 
tinctori^  20),  -lieit  (11),  -kkeyd  (19). 

Tir-ius,  -eus  hd.  einer  von  der  stat 
{sc.  Tyrvis),  schar  (18.  X  tiro?). 

Tiro,  tyr-o  (Br.),  -a  (74)  {i.  miles, 
angu-itia)  hd.  nd.  ritter.  hd.  niuwe  (93), 
miwe  .lim.,  new  (9),  junck  (20)  r.  uueri= 
rtere  {sie  100).  ridder  (20).  angst  o. 
not  (74). 

*Tyrocinari  neyer  riter  werden  (64). 

Tiro-einium,  -manium  (11)  hd.  rit= 
tersehafft  sim.  ridderschap  (11). 

Tyro-cnestis,  -cuestis  {sie  125)  rib= 
eysen  (91,  111).  nl.  rijuer,  raspe  (116). 
pfeffermole  (125). 

*Ti-  V.  Chi-rogrillus. 

*Tyrolaganu-m ,    -s    (Ki.)    keßeflade 

(125). 

*Tironianium  v.  Tirocinium. 

^Tyrones  v.  Triones. 

*Tironilla  ( untersch.  von  tur.)  grun- 
del  (11,  19). 

*Tirosus  V.  Thjrrsus. 

*Tirsa  i.   sei-  (4,   74),  ci-   (3)  -ssura 


TIT 


585 


ani.  [cf.  elunis.  bm.  882)  eyn  ars-  (3, 
9;,  arß-  (4,  74,  76)  -crinne,  -krin  (76), 
-kerb  (74). 

*Tirsula  astlein  (74). 
Thy-(i25,  Gf.),  ty-  (1O8),  ti-rsus, 
tiri-  (8),  tiro-  (18)  -sus  {cf.  alga)  cholbo ; 
tutil-ch.;  stingil  ?  stengiia;  torso;  repa-, 
ruopi-t.  (Gf.).  Stengel  t  tutelcholbe  (Sum.). 
tucel  colbe  (100).  tuto  cholbo  (loi).  tu= 
ten-  (6),  tudten-  t  tutten-  (74)  -kolb. 
Stange  (Hpt.  5).  ein  krut  dorseh  (110). 
die  dorse  (Ki.).  torsen  (pr.).  strunck  (8). 
strank  (9).  kolc-  (10),  kol-  (3),  kel-  (49) 
-stock,  coelstronck  l  eyn  tac  mit  den 
loneren  (132).  klotz  t  stude  (125).  eyn 
dingk  daz  uß  sieget  t.  somcr  lade  (18). 
hd.  eyn  sproz,  sproß  (omniuvi  herbai-um), 
spruß  aller  l  allerley  kreuter  (74),  ast. 
nd.  .sprut,  telge.  qui-  (i32),  que-  (lOs) 
-spei,  ober  czopp  (19). 

*Tirticare  v.  Cinciare. 
Tirunculus  ein  klein  ritterlein  (110 
sim.). 

Tirus,  tyrus  (74)  hd.nd.  eyn  slange 
l  ein  laut  .sim.  slang  o.  ackerwurm  0. 
lande  also  genant  (74).  driakel  wrn  (93). 
Ti-,  ty-sana,  tis-cina(3),  -ena  (76), 
-onaill)  (i.  tipsana  76,  sonst  untersch.) 
hd.  nd.  gersten-,  gerthyn-  {sie  5'')  -was= 
ser ,  -water.  schar-  (11),  scher-  (109) 
-hier  ((/.  ptisana).  tyseyn  (107). 

*Ti-  V.  Pti-sanarium. 

*Thysanum  c.  Muscus. 

*Tysanus  {cf.  tisana)  diuua  kirstino 
(Gf.  4,  265). 

"^Tisieare  {von  phthisis,  cf.  sq.)  k ei- 
chen (75''),  -scheu  (75-1)  vt  pueri  flentes. 
Tisicus  ( potius  ptis.  Br.)  i.  qui  pa- 
titur  infirmitafem  &c.  ein  krankheit  do 
einer  gantz  vßdorret  (110).  da-  (8),  de- 
(17)  -mpig.  dampfeger  (9).  lungensuch= 
tiger  (75).  terende  mynsch  (i47). 

*Tisipolis  (atisis  poena,  ein.)  quide- 
l  quel-lcnburg  (125). 

Tisis,  thisis  (6)  {cf.  tisicus)  brüst 
kistr-in  (93),  -11  (6),  -ie  (74).  das  abncnien 
(Geuiin.\e,  Voce,   ex   quo),  dam-ph  (17),  -f  (8, 

9),  -p  (11,  19).  terende  suyck  (147).  tzer- 
t  droeg-iuge  (i32).  lungen-sucht ,  -such= 
tung  (75),  -siechtag  (74). 

*Tysula  {aus  thyrsus?)  astlein  (74). 
Titan  sunne  (75).  nl.  de  soniu'  (116). 
Tytania  mayn  (i47). 

*Titanus  calc  (sum.  vi). 

*Titellare  (cf.  sq.)  titelen  (22). 

*Ti-,  tit-  (110)  -tellus,  ti-,  ty-tillus 
(häufig  in  Mss.  mog.)  hd.  nd.  ti-,  hd.  tit-, 
dit-,  tu-  (5i>,  75),  dut-  (5),  dot-  (21),  tut- 
(23)  -tel.  tutel  in  der  geschrifft  (75). 

*Titemallos  v.  Tithymallus. 

*Titeranus  v.  Kappadenarius. 

*Titiare  passeriim  vox  (i4i). 
Titillare,  -ri,  titti-  (23),  tutil-  (42) 
-lare  (i.  titubare,  accendere)  hd.  chi-  t 
chu-zilon  (Gf.) ;  ki-,  ku-,  ku-  (21 ,  Das., 
Ki.),  ko-  (9),  kru-  (42),  kril-  (^3)  -tzeln, 
selten  -tzlen.  kitzellen  (19).  eocc-  ("loo), 
kitt-  (23,  132),  ket-  (11,  22)  -eleu,  -ein 
(23).  staineln  (74).  vacken,  waghen  {i. 
vacillare  i47). 

*Titilla-mentum  (Gf.),  -tio  hd.  chizU 
lod,  t  chizel-,  i  chuzel-  l  quizil-  (Gf.), 
kitzel-,  kytzl-,  kitzyll-  (19),    kutzl-  (6), 

74 


5csr) 


'IT 


TOG 


TOL 


kmc/.il-  (!•»  -ung<>.  kfu/fln  (21).  kitto.^ 
lin^»'  I, na). 

*Tit-illator,  /  -uus  (74)  kiczoler  (2<)). 
kiit/lcr;  stiiinl-cr,  -ij^er  (74.  X  titubare). 
TitiUi-cus,  -tus  i!»;t),  titrullicus  ill) 
(fidj.  s.  (■/.  lirapol.  tetelleca  Dz.  wti». 
39!>)  hd.  kit/.ol-ig.  -liJirt'tig  (ßs),  kytz-licli, 
-i'lyrli,  kutzligcr  o.  bcwcgliilirr  (74). 
»irf.  ketflich  (in.  kottt'liiehtiih  (132). 
kuzol-  i(ii,  !>3,  Of.),  kut/.lig- (74),  kifzlig- 
(64'M  -fliMsch.  -flficli  (93).  .sulcz  (t.  gelu 
f  exta  (^.^m.  3,  241.  =  kuttolH('i.sch). 

*Titim  {nux  ci-,  sci-tim?)  lornlith, 
au-,  viidrr-wcißlic'li  (74). 

*Titimalla  gallaiito  (.Sum.  II). 
Tithymal-lus  l  -us  (Ki..  Das.),  titi- 
mallus, -mallum  i  -melius  [ii).  -mulus 
(,132),  -nallus,  -nalus,  -nalluin  t  tinti 
nallus  (71).  tilemallos  (94-M,  bituma= 
litun  [aljili.  tit-  s7-',  i4G}  {i.  esula  maior 
74,  herba  lactaria  iio  &c.  X  lathyris) 
wise-  (isi),  brach-  (9,  Sum.  Ii),  rag-  i 
praeli-  (74),  brakcn-  (87»,  i46),  braut- 
(85),  sprinck-  (,74,  85,  125) ,  spring-  (,20, 
68Mrg.,  75;,  spvjiiig-  (12")  -wurcz,  -worcz, 
nd.  -wort,  ald  brach  (-wnrtz  87",  i46). 
hundestillo  (9).  milchkrut  (93)  krut  da 
milch  vß  gat  i68,  s-iin.  132).  wolffs-  (74, 
91,  Ki.),  teuflfels-  (75,  ho)  -milch.  wolfF- 
milich  (74  var.).  timila  (i05).  holff  (titi= 
nalus  19).  ac/s.  siiigreue  (94»). 

"^  Tytymalosca  ai/s-.  lib  corn  (94*.  c/. 
laccyride). 

Titi-o,  -US,  -um  (94»),  tiei-o,  i  -a,  i 
-US  (7  4),  bissic.  titon,  diclo  (1)  hd.  nd. 
brant,  br.-holtz  (iio,  132).  gloscliner  br. 
(im.  brennholtz  (t>8).  hd.  ac/s.  brand. 
baut  (8).  prallt  (74).  zautro  (i4i). 

*  Titionare,  -ri  (i47,  Gl.  m.)  die  brend 

schyieii  (iio),  furter  schüren  (68).  die 
brendeu  vort  stcclien  (i82j.  vuyrstaicken 
of  niaken  van  brenden  (n7). 

Tit-.  fie-  ((/.  V.)  -ionarium  hertstat 
(20).  brantyßen  luo).   staeckyser  (132). 

"^Titirillus  v.  Titrullus. 

*Tytirus,  titsrrus  (Pap.)  animal  ex 
hirco  et  oue  natum  (74,  Pap.),  laconum 
lingua  aries  maior  (Pap.),  wider;  hirte 
(74). 

Titiuilitium  schleyß  vom  töch  (135). 

*Tit-ius,  -ium,  -on  v.  -io. 
Titru-  V.  Titi-llieus, 

*Tit-rullus,  -irillus  (74),  tintinulus 
(75)  (?.  dyaholus  20.  a</A' titillus?)  duuel 
(llj.  teuiiel  (74,  75). 

*Titt-ellus,  -illus,  -ilare  v.  Titellus 
&c. 

Titu-bare,  -are,  -lare  (23)  {i.  tr einer e, 
duhitare ,  tit-,  vac-,  fac-illare)  hd. 
wanck-,  czwif-,  hd.  nd.  stumm -ein, 
hd.  -len.  stam-melleu  (3,  19),  -meren 
(20j,  -ereu  (132).  staczgen  (46).  lispen 
(13j.  Inrcken  t  mit  der  zungcn  anstoßen 
(Das.).  ga-  (Ki.),  gika-  (75)  -tzcii.  svend- 
(100).  struch-  (18),  zitt-  (110),  dorck- 
(111),  scrank-  (22,  23)  -elen.  schotteren 
(74).  stotern  (22).  beuen  (132). 

*Titubatim  lurckechtig  t  anstossig 
mit  der  zungeu  (Da.s.). 

Titu-batio,  gew.  (Mss.  mog.)  -us  hd. 
stame-,  Stack-  (126)  -lunge.  gikatzote  red 
(75).  das  gatzen  o.  stocldern   'Ki».). 

*Titubator  stame-rer  (21),  -ler  t  gi= 
katzer  (70). 


*Titubu8  Stammerich  (22,  23).  staltern 

(23). 

*Titula  .■sciiaflunge  (8,  9).  i.  protertio 
l  defciullciilum  (7(!). 

•Titul-ae,   -e  ag.-i.  gata-  (94),   gatan- 

(I36>     -idC. 

^'Titulare  v.  Titubare. 

Titulare  zcychiu  (  8 ).  bcczcygcii ; 
neiiucn;  niirki-n  '  17i. tytelsclirijven(i47). 

*Titula-rius,  -tor  tytel  schrijver(i47). 

Titulatio  czeyclmnge  (8). 
*Titula-tor  v.  -rius. 

Titulus  tytel  (20).  ej'n  tittel  von 
eiiu'iii  (110),  vber  cyn  (68)  buch.  t.  da 
bij  .sicii  einer  nennet  (75).  vber-  (9,  65), 
ober-  (8)  -öchrifft.  lob  (9).  erlucht-  l 
vftsccz-  (65),  benenn-  (ö'') -ung.  mercklich 
ampt  &c.  (65).  kurcz  ver-  (9),  korcz 
war-  (8)  -merckunge.  zeichen  (8,  9).  pc= 
tapur  (-ü  pl.  Gf.  3,  18).  leuuo  (Gf.  4, 
1093). 

*Tituus  V.  Titubatio.  Titillator. 
Tius  oyme  (,u^,'- 
Thlaspi  besemkraut  (114). 

Toalia  (c/.  togilla;  Gl.  m.  G,  572) 
dwt'liel  (Sum.). 

*Tober  [i.  cito)  altohant,  rysch,  tou= 
welick  &c.  (147). 

*To-  V.  Ta-bernarius. 

*Toca  (c/.  teca)  hulße,  schale,  schelff, 
truhen,  var.  schal,  thrulien  (74). 

*Toculus  V.  Taculus. 

To-da,  -dus  vi29),  -ga  (68)  ein  fogel 
der  altzyt  fleugt  (110  sim.). 

*Toda-nus,  -rius  v.  Todonus. 
Todere  wag-en,  -Icii    147;. 

Todi-nus,  -uus,  -fus  (18),  -us  (20) 
adj.  s.  (i.  velux  2(3.  cf.  tod-a,  -ere  i. 
mouere  i  tremere  20  sim.)  hd.  ein  leu-, 
lau-  (IV,  74)  -ffer.nd.lo-,  loup- (23) -per. 
die  haist  of  suel  vellet  todinus  i.  ca^ 
ducus  (147). 

Tod-onus,  -omus  (76),  t  -arius  (110 
&c.),  -anus  (U7)  (i.  gallus,  a  toda  Br.) 
ein  han  (74,  110  siin.j.  haue  (147). 

*To-dus,  -fus  V.  -phus. 

Toga  {i.  vestis  pauperis  66  &c.,  pax 
19.  t;/.  toda)  kulter  (17).  cleit  (8).  zwiuach 
cl.  i  jopp  t  fride  (9).  frid-eßklaide  (74), 
-cleid  (93).  ain  romer  klaid  (91).  jupp 
(110).  ioppe  t  badhemmet  '64).  gip  (21). 
kedfl  (fji'i.  kitei  (74).  kittel  (75).  mautel 
(2  &c.).  heucke  (20).  heuck  (19).  hoyke 
(11,  78,  109).  suckeney  (74).  nl.  langen 
tabbaert  (116;. 

*Togal  [i.  eussinus  qui  sodi  imponi= 

tur    sie    76.     cf.    leetega.    seampuale.) 

panckuß  (74).stuolkissin(76).  küssen  ^23). 

Togare  sj,.  tof/am  facere  l  induere  76) 

cleydeu  (8,  9).  kittel  anlegen  (75). 

*Togarina  kurtzeslebeu  o.  inwonung 

(74). 

Togatus  gehoyket  (132). 

Togi-ferum,  -ferium  (147,  Gl.  m.), 
-forium  (Gl.  m  )  stat  do  man  schuleri= 
sehe  ding  disputirt  (74).  disputierstede 
der  geleerden  (i47). 

To-,  CO-  (3,  67,  76)  -gilla  {i.  manu^ 
ter-gium  3,  -ium  7«;  tog.  i.  mappa  t 
mensale  qq.  v.  76;  mantile,  paruatoga 
=  tog-ella,  -ula)  tyschlach  (74j.  twele 
(i09j.  sweel  (23;. 


To-,  CO-,  si-gillatim  besunder-, 
eintzrcht-lich  (74). 

Togipurium  jiayr  heuck  (147). 

■'Tola  [arutri.aus  lora*/. c/'.)  gieehal-m 
(Gf.),  -n  (131). 

*Tola  (anders  pro,  Gl.  m.)  wurm  der 
in  pnuin.n  laufft  o.  wonet  (74). 
*Tolare  i  xt.  tonare)  dundern  (49). 

Toleno  v.  Tolleno. 

Toler-  V.  Toller-. 

Toles  pl.  mandelgesehwer  (m). 
triesen  (110).  elyren  (132). 

Tole-,  tolle-  (76),  tolen-  (1)  -tum 
{dii.t  tol-ent  '1),  -ig  (23). 

Tolle  nim  hin;  halt;  tlnm  ahe  t  dun 
ab  (65 1. 

Tol-leno,  -eno,  -linum  (108,  110,  Gl. 

m.),   -inum   (132,    ]5r.,   (U.   m.),    -ium    (110, 

132),  -lo,  -lonis  {cf.  tel-o,  -lenon) 
eyn  gnei>ff-cn  (126),  -bäum  (128).  wasser= 
knepft'el  (Ki».).  brunnen-schwengel  (Ki.), 
-schwenckel  (12«), -galgen  t  hengst(Fr.), 
-hack  t  abbreeli  (110).  putz-haeck  t 
-windcl(i32;.put-w.  /-hout  ^cen  tsinxene 
(10s).  rd.  wippe  (ii6)- 

Toller-,  selten  toler-. 

ToUerabilis  quod  faciliter  ferri, 
fieri  HO  potest^  hd.  lide-,  lede-  (17),  leid-, 
vertrage-  l  gnad-  (65),  lijd-  l  verdrech- 
(132),  virdeeh-  (20.  X  v'dog-V)  -lieh; 
lidesam.  duldich  (11,22).  geduldyck  (19). 

Tollerabilitergedultig(65).leid-lichen 
(Das.).  -entlieh  (Ki».),  -iglich  (Ki*'.). 

Tollerans  hd.  nd.  lide-,  hd.  leid-sam. 

Tolleranter  lyiiesamelich  (23). 

Toller-antia,  -eneia  (1)  lidesam-  (5, 
23),  ledesam-  i^l7/,  lydsain-  1,68),  leidsam- 
(1,  110),  sam-  (sie  6),  leidlicli-  (,4)  -keit, 
-heit  (110),  -eeheit  (23).  lideliehait  (76). 
gedultig  lid-  i  bit-,  var.  beyt-,  t  trag- 
ung; vffent-  haltung  (65).  hd.  nd.  ge- 
dult,  -dolt  (8).  verdrechnisse  (132). 

Tollerare  hd.  nd.  geduldig  sin  t 
liden;  dogen  (20);  ge-d.  (l09).  hd.  lei-, 
Ic-  (13),  dul-  (20)  -den.  tragen  (65).  ge- 
(68),  ver-  (110)  -tr.  vir-  (20),  ver-  (132) 
-dragen.  dolen  t  ver-d.  (3).  du-  (12),  di- 
(13)  -Idigen.  gedolligk  sin  (21).  dultig= 
lieh  leicien  (110).  ge-d.  (65),  -dulclichen 
(17)  liden.  z.ulassen  t  nit  zu  weren  (65). 

Tolleratus  v.  Pertinetus. 
*Toller-eneia  v.  -antia. 

Tollere  hd.  lidiu  t   dragin  (8  .sim.\ 
wegthui)  l  tragen  ^  hin  nemen  (110);  er- 
(9),  auff ,  vff-heben;  ab-wysen,  -weysen; 
luijflFen  1126),  vuten  (9).  vpheuen  (132). 
*Tollinius  v.  Tellus. 

ToUinum  v.  Tolleno. 
*Tolor, g  -oris  [i.hasta  139,  aus dolon?) 
ein  Speer  (110,  132). 

*Tholosa  (130),  tolos-o   {  -e   (Gf.).  t 
tullum  (130,  Gf.)  i^du)  tul. 
*Tolus  [St.  talus)  wurfel  (1). 

To-,  tho-  (86,  Gf.),  col-  (5.  V.),  tu- 
(9,  75),  tul  (8)  -lus  [i.  summitas  templi, 
scutum  breue,  eminencia  20)  rouhhus  (86, 
Gf.).  wintfane  (130).  uirst  (104).  vierst 
(Gf.).  first-baum  (8,  9,  75),  -e,  -paum 
t  j)inackel  (74).  pyniäspel  (20).  gibbel 
(64,  110).  geuel  (132).  gewelbe  (68).  die 
tocken  t  scliloßsteine'  (114).  nl.  sluyt- 
steen,  -balck  (116).  vbergeheuse  (74). 
verste  van  tymmer  (i47).  knorre  (8,  9). 
pokil  (8).  puckel,  kewleeht,  hoger  (9). 


TON 

Tolutarius  zelt-ner  (iio,  126),  -roß 
(Das.).  nd.  tcl-ner  (102),   -le  t  hakcneye 

(128). 

Tolutim  weltzig  t  schelligklich  (Das.). 
t.  ire  zeltneu  t  im  zeit  gehn  (i26). 

To-,  selten  tho-macu.lum ,  l  -inac= 
Ivim  (88)  {i.  ititesünum  boum  20)  hd.  hirn-, 
brat-,  leber-wurst.  nl.  leuer-  (iic),  met- 
?  brayt- (132)  -worst,  ^-liiick  (ne).  inge- 
weyd  (46,^8),  -wede(23).  manig-^manch- 
falt  (20). 

*Thomar  (c/.  Gl.  m.  6,  577^  Dz.   Wtb. 
442.  Gth.  Wtb.  1,  207)  uborscuhi ;  piz  spiz 

SCOph    SOC   (Gf.    6,    134,    367,    418). 

Tomentum  ein  flock  von  tuoch 
(iio).  eyn  vlock-e  (132),  -eii  eft  noppen 
(109)  van  laken.  flocken  (9i).stop-fl.  (Ki''.), 
-flecke  (Ki'\).  pflocken  (125  Mrg.).  schopp- 
(i28),  scher-  (75  Mrg.  sim.)  -wollen. 
hd.  bu-  (Ki»),  Ärf.  (i26)md.  (128)  bo-lster. 
pambst  (12.')).  kiuler;  plack  ;  hulsel  (Fr.). 
burren  (126,  Das.).  to-  (Gf.).  fo-icf.  leo 
tega),  zo-  (1,  2,  GAnh.,  8,  9,  11,  19,  «7, 
7.5,  7(5,  HO,  127,  Gf.) ,  SO-  (74),  gew.]  ze-, 
zi-  (2),  zedo-  (6)  -mentum,  -metum 
(no)  zie-  (127,  Gf.),  zeie-  (i4i),  zei-(Gf.). 
-cha.  zieche  (8,  Gf.).  pettes  ziechen  (1, 
2).  ziech  (6).  pet-z.  (74,  75);  z.  t  zieh 
vber  ein  betli  (75).  zeich  (6,  7,i).  eyn 
bijt  zieh  (18).  czich  (9).  cziche  (17). 
czychge  (21).  deckin  (19).  bet-d.  (67). 
deeckene  (11).  bedtdeck  (i34).  hd.  bet-, 
beth-,  bette-,  nd.  bedde-decke,  -berre 
(22).  deckbett  (2,  7.5,  iio)_.  teck-  (67), 
teg-  (76)  -lach,  bottug  (6).  leddcrridt  (2, 
74.  c/.  Sm.  1,  512).  ingiis  (74).  tume-ntum, 
-tum  (64'i,  93)  (a  tumere  Br. ;  i.  cerui- 
cäl  76,  affamentum  v.  a.  i477,  st.  du= 
mentum)  usspou  l  awurk  (*'.  stuppa 
93).  werck,  var.  a-w.  (64).  noppe  (107, 
108).  nop  (68).  in  den  vadem  die  dicke 
knorren  (i47).  veltpereth  fGi.  jMar ). 

Tom-ex,  pl.  -ices  dy  ßelen  {pl.  125). 
halssbulsterlin    0.    kussle,   nl.  gorcelen 
(11c). 
*Thomis,  g.  -is  cleyt  dat  lichtferdich 

is   (147). 

*Toinu-?  tomun-culum  steudel(  Tische 
geräth  Gf.). 

Tomus  scheyd-  (8,  9j,  sced-  (loo), 
teyll-  (9)  -unge. 

*T.  aselli  (c/.  t.  i.  intestinum  Gl.    m.j 
Fr.  2,  128'^)  rötschar  t  spunden    (Chytr.). 

To-,  t  tyntyn-  (147)  -nabulum  ge= 
leut  o.  schall  (110).  gelut  0.  scliell  (68). 
schellen  klepel  (147). 

Tonare  (c/.  s«/.,  tonitruare,  sonare) 
hd.  nd.  luden,  hd.  Inten  ,  lawten  (1,  9). 
sere(9),  laut  (Das.)  schreien,  thonen  (65). 
vast  donen  (Das.).  duoren  (20).  turren 
(6).  don-  (Das.),  thun-  (65).  ton-  (I2c) 
-dem.  dorn  (23).  tönern  (21).  hellen  (1). 
inscliellen  (2). 

Ton-are,  -itruare  {q.  cf.)  don-ren 
(1.3,  22,  68),  hd.  -ern,  -nern,  -deren  (88). 
dunnern  (5).  dunien  (88). 

*Tonatus  v.  Bombizare. 
*Tond-,  top-  (uo^')   -aces    menschen 
mit     groissen     hoefden    (i32),    grossen 
hoeptern  (68),  gr.  hy-,  var.  hu-fften  {sie 
110). 

Tondens  einer  der  da  schirt  als 
schauff  (65). 

Tondere  {per  ototondi  &c.,  sedper 


TON 

u  tutudi  &c.  HO  &c.;  i.  meiere  1  &c. 
cf.  tundere)  hd.  scheren,  abe-,  ab-,  äff-, 
be-  (65),  schof-  (9)  -seh.  kirczen  (17). 
v'kiirczeu  (9).  ab-schroten,  -murpffen  l 
•fressen  (i26).  meen  (1).  meyen  (74). 

*Tonditare  v.  Tonsare. 
Tonellus  olfaß  (74). 

*Tongrus  {piscis,  st.  eongrus)  gros 
Ol  (9). 

Toniea  (st.  tun.)  polimita  {q.  cf.) 
ags. lirinfaga [rotunditate  circuloruin  136). 

Tonitr-u,  -uus,  -ium  hd.  nd.  (132) 
don-,  do-,  dun-  (5)  -ner.  tunre  (93).  donre 
(11,22).  to-(i26),  do-(Das.)  -nder.  der  (6). 

Tonitruare  (cf.  tonare)  to-  (6),  do- 
(11,  20.  22)  -nren.  donnern  (21).  tundern 
(75). 

*Tonitruifuga  holwurtz  (143). 

Tonitr-uum,  -uus  (64,  75,  91),  -us  l 
-u  (88)  donder-  (88),  donner-slag  (16). 
-schlack  (10,  88),  -klapff  (88,  oi).  donner 
klopf  (64).  donr-  (_12),  donne- (13)-slach. 
tuuder  (65).  t.-schlag  (75).  don-riing  (68), 
-der  (i32),  -ner  (110). 

To-,    tu-    (22'»,    125,    127,    Sum.,    Gf.) 

-nna,  -na  (22_b,  Gf.),  -naa  (22'')  hd.  faß, 
ofl^er-  (Gf.),  leit- (.Sum.)  -vaz;  chuofa  (Gf. 
sim.).  hd.  nd.  tu-  (22'il',  125),  to-  (68,  i32), 
do-  (5)  -nne;  ton  (6,  23).  hd.  don,  dünn 
(110).  struse  ys  also  eyn  tover  (tun-a? 
-sa  22^-). 
*Töpaces  v.  Tondaces. 

Tonsa  («.  remis  110.  cf.  pila,  ton= 
silla)  riein  (110).  reym(i32).  a^s.  rothor 
(94),  rohr  (136). 

*Tonsa  v.  Tonna. 
Ton-sare,  -sitare,  -ditare  (68)   dick 
(110),  d.-wil  (432)  scheren. 

*Tonseo  v.  Tunsio. 
Tonsillai.  forpicula  (i47,  v.r.).  schere 
hair  mit  to  snijden  (147). 

Tonsi-lla,  t  -1  (Gf.),  -lia  (64*^),  l  -ta 
t  tonsa  (147),  tosilla  (i3o),  tunsillae 
{pl.  i.  malae  Gl.  m.)  {i.  sinanche  91, 
glandela  i30.  cf.  tusillus)  phall  l  hack 
daran  man  das  schiff  heiickt  (2).  pfal 
qua  ligatur  naiiis  (64).  marste-cho  (i30), 
-kko  t  -(•  (Gf.).  swirn  {nattis  93).  schwir 
da.s  ist  ein  pfal  dar  an  man  die  schiff 
pindet  (74).  schwirren  (i26).  roeyryem 
in  en  schyp  (i47).  zäpflin  {gutturis  9i). 
mandel  (i26).  druoselin  (130). 

*Tonsio  schaff-  (9),  schap-  (8)  -schere, 
bescher-,  m'.'e-,  einmal  ineyn-,  hack-ung 

(74). 

*Tonsi-o,  -tacio  scherunge  (20). 

*Tonsio  (X  tundere)  stot-,  huff-, 
prekel-yng  (147). 

*Tons-io,  gew.  -ura  {cf.  prosa)  hd. 
nd.  plat.  hd.  pla-  (18),  bla-tte;  platen 
der  priester  (75).  blat  (13).  pletken  (132). 
Jid.  scherunge,  krön,  crune  (106).  ton= 
sura  eleriealis  i.  corona  saeerdotis 
platten;  prima  t    die    erst  weych    (1). 

*Tonsita  v.  Tonsilla. 
Tonsitare  v.  Tonsare. 

Tonsor  hd.  nd.  sclurer.  duch-scii. 
(21).  scherrer  (18).  scheerre  (11).  balbi= 
rer  (in). 

Tons-orium,  -trina  (74  &c. )  hd. 
scliere-hus  sim.,  scher-huß,  -gaden  (74, 
Kia.,   Das.),  -stub   (74). 


TOR 


)87 


*Tonsterna  scherhause  dorinne  man 

stliuffe  beschirt  (74). 

Tonstrina  v.  Tonsorium. 

*Tonstrinum  {st.   -icum?)   forcipes 
zanga  (i4i). 

Ton-strix,  -trix,  tunstrix  (88)  hd. 
scera  (i4i),  schererynne  sim.  barbirer= 
sehe  (132). 

Tonsum  {st.  tunsum?)  khnitan  (Gf. 

4,    580). 

Tonsura  v.  Tonsio. 
Tonsus  ptc.  hd.  geschoren. 
Tonsus  .s.   (i.  palmula    147,  trudis 
74,  93)  schalt-e  (93),  -rüder    (74).   schalt 
(2).  des  roeyrycms  bledse  (147).  kolbe  l 
geschorne  platte  (Ki.). 
*To-  V.  Tu-ntorium. 
*Tontrix  v.  Tonstrix. 
Tonus  hd.  ton.  hd.  (18)  nd.  done.  don 
(17,  76).  lut  t  schalle  (17).  eyn  czu  schal 
(51^).  hal  (76,  110).  luit  (;')).  luet  (20).  lutte 
(18).   luyd   (19).   lud   (21,  22).   lawt   (9). 
luut  (11).  lute  (23).  lautung  (Das.).  wiße 
{in  cantu  77). 

Topa-sius,  -sion,  -zius,  -zion,  -smus 
(64'),  thopasius  (;')'')  hd.  edel-stein,  -ge= 
stein  (110).  ein  köstlich  stein  (C8,  132). 
goltstein,   cuphr  ( Sum. ).    topa-s   (1),    -ß 

(5'',    64). 

Topi-arium,  i  -um  (144)  opus  ain 
bitten   werck   (9i).    hüttle,   gehäld    &c. 

(144). 

Topic-a,  -US,  -orum  ( 1.  sc.  liber 
Aristotelis)  von  der  pesten  red  (1).  bucii 
der  rechten  erkantniß  i   anseliung  (65). 

Topicus  (i.  totalis)  alynck,  heele, 
clackloise,  gar  &c.  (i47). 

*Topigraphia  beschreybung  einer  ge- 

gendc  (74). 

To-,  tho-  (Br.)  -phet  {hebr.)  die  hell 
(110  &c.),  helle  (132). 

To-phus,  -fus,  -fPus  (88),  -sus  (127 
&c.),  -dus  (68,  110),  tufus  (Gf.),  tha-  i 
tho-phos  (74)  (a  todeo,  tedeo  110;  i. 
porus  111;  cf.  stofus)  tuf-  (Gf.,  Ki''.), 
tub-  (127,  Gf.),  topf-  (Ki.),  dup-  (12), 
duyff-  (132),  dob-  i  aug- (74),  dufft-(88), 
tufft-  (64'-),  toph-  l  tewch-  (74),  tug- 
(G,  Ki».),  duchi-  (121),  duch-  (64,  123j, 
diiech- (20),  tung-  (93),  kalck-  (lOj,  rau= 
her  sand-  (Das.),  ein  rauch-  (64*^),  r.  lo-- 
chert  (110),  reyb-  (in,  Das.),  rib-  (33) 
-stein,  -sten  (12). 

*Tora  salutifera  monraut  (i43). 
Thora,  tora,  phthora  valdensium 
&c.    waldeuser   thora   (143).   w.   wolffs- 
wurzel  (Ki.). 

*Thoracifex  platner  (75^). 

*Toracina  ags.  haeslin  (Hpt.  .5). 
Toragium  eyn  getzyert  vyant  (i47). 
Thora-1,  i  -le  (iio  &c.),  tora-1  (11, 
Ki.),  -le  (74,  Ki.)  (/.  torus  1,  .5'J,  lectus 
76.  cf.  coral,  lectega)  hd.  deck  (19); 
d.-  (9,  74,  76),  stuol-  (76),  panck-  t  stu- 
(74)  -lach;  decke-n  (20),  lachen  sirn. 
dekene  (11).  gulterdecke  (126).  kulter 
(8).  liaupt-  (110),  oer-  (68,  122)  -küssen, 
bedde  (23).  herren  pett  (1).  hern  bethe 
{5^}.  serg  (74).  sidilla  .sm.  (Gf.). 

*Thoralis,  con-th.  gemahel  (64). 

*Toran,  thoron  (66  &c.)  du.  in  prus= 
sia,  brucia  tora  (74). 

74* 


58S 


'r(  )R 


Toratht  i\/irw/«H"imff  1)U('i1mm(  1 1  o  itim.)' 
Thorax,  torax  (11,  75,  !»i,  13«)  (t/. 
prctoi-alo,  thoi'os)  /id.  hriist.  (  7g,  »i, 
100,  Das.);  hr.  blt'cli,  -l)cUz  (Ki".),  -latz 
(Ki''.)i  ■'^1«'''^  '  -lianiisili  (Dns. ),  -pljitl 
(68),  -salbe  {nar/i  ti-opheum  ij.  v.  D). 
brost-  (17).  pnist-  (TD  -plccl».  In/,  nd. 
platc.  boist-j)l.  /  -wapt'ii,  -o  (132).  plactc 
(18i.  playd  {W>-  blatt  ((>.  i:}t)-  '"i'' 
nasth;  blat-  t  ])la-ten  (Ics  li.;  blat  (75). 
krpbs  (74,  75).  prust  l  krexs  (3i).  burst= 
roc  (Gl  Mar.),  hals-lioindo ,  -poi-go, 
-berge  (7-i),  -borcli  (23).  fodcrtcyl  (tu). 
ba-  (,t!7),  jia-  (^133)  -iitzcr.  kuriß  (71). 
wam-nias  (!»i),  -meß  (Das.),  -bös  (109). 
ays.  fi'1-ofeartli  (!)i),  -ulreth  (i3ü),  torax 
st.  corax? 

*Torbus  V.  Toruus. 

*Torcellus  pinklcr  (7l). 

*Torcere  /•.  Torquere. 

*Torcio  V.  Torsio. 

*Torciuin  f.  Torticium. 

*Torclea  [ans  trochlea  X  tor-eular, 
-quere)  ein  wiiidi'  (3.  1,  7t).  breßspiii= 
del  (7öj.  preß  (74). 

Torcula  (*'.  spira)  trotsiiille  (93). 
To-,  tu-  (.")'')  -rcular,  t  torcul-are 
l  -um  (110  &c.)  hd.  pre-sse,  -ß,  -s  (19), 
-sßs  (1);  wyii-  ((j9,  110),  wein-  (75)  -pi-eß; 
calc-atura  t  -tiu-e  ((Jf.) ;  ke-,  kae-  (76), 
ka-  (70),  ky-  (21)  -Iter;  kclder  (13);  tro= 
tte  (93),  drottc  (75),  trot,  drot  (49),  trot= 
tcnbanm  (126),  dorehel  (Das.),  targel 
(G).    pars-e  (12),    -se    (11).    wyuperssc 

(23,   132). 

Toreulator  keltberer  (Ki). 

*To-,  tu-  (II!,  12  &c.,  alph.  to-  68,  iio) 
-rcus,  torphus  (5'')  hd.  tur-cke,  -ck, 
-cheii  (10);  to-  (5,  12),  do-  (5'^),  du-  (70), 
tu-  (67)  -rekc;  torg  (21),  durck  (69), 
diireken  (3).  nd.  to-,  do-rck. 

*Toreus  v.  Troeus. 

*Torda  winde  zum  armprost  (74). 

*Torda  v.  Asturco. 

"^Tordela  r.  Turdela. 

==  Tordeo  <  ff.  torelea)  wind  (18). 

*Tordus  V.  Turdus. 

*Toredula  v.  Coredulus. 

'''Toregma  v.  Torevima. 

*To-,  tho-(20),  tor-  (1)  -rela  [i.  diclo 
1.  üt.  titio;  von  torrere,  cf.  torris,  dor= 
rella ,  thorelagium  Gl.  m. )  prauut  in 
igne  {!).  brantyser-n  (20),  -cn  (11).  brand 
ysen  (19).  i)rantreyt  (74). 

Tore-vuna,  -gma  (Gf.,  Hpt.  h),  -eum 
(94),  thore-uma  (S,  9i,  -gma  (df.),  tor= 
neuma  (i47 1  (x  thorus  i-f.  Gl.  m.)  drey- 
ginge  (11),  -ynge  t  gedreyet  vat  (147). 
eyn  dreynghe  of  eyn  vaß  gedreit  (132). 
ein  g.  ding  (110).  dreung  ^  gedreyet  vaß 
(68).  ein  getregtes  werk  (  93 ).  ein  auß= 
balliret  &e.  werckstück  t  geträter  beclier 
(Das.).  tyatazvaz;  trauaz;  dra- ^  thra-sli 
(Gf. ).  treit  kepff  o.  trinckgeschirr ,  ge= 
graben  werek  o.  gehawen  {^jI.  88).  drage- 
faß  l  -bette  (  20 ).  ynnedragunglie  ( 19). 
uastor  natile  {sie  86.  nt.  vas  tornatile !). 
scanciSm.).  scaf-reita  ((;i'.,  Hpt.  .'j),  -raida 
(121,  Gf.),  -reide  t  schaftreide  (Sum. ). 
slijji-  l  slif-.stein  (Gf.).  ags.  eduell-a  (94), 
-i  (136).  konigis  bette  (9).  konnig-b.  (8). 
tareuma  kynd-er  (9),  -e  (8)  gurtil; 
wasser-blater  (8),  -bloter  (9).  gedreet 
vas  (9). 


TOR 

'^Torgere  >•.  Turgere. 

*Thorifex  <^cj'.  thoracifexi  hd.  nd.  jila 
teuer,  -niecker  (12),  -nieker  (22).  hd. 
plat-,  platt-  (74),  )>lat-  ((5,  67,  134),  piette- 
(17i,  j)Iethe- (f)'M -ner;  iilattcn- (1),  brust- 
platt- (68).  harnst-  (49)  -maclu'r.  borst- 
plaet-  {\:vi),  (iepicli-  (10.  X  tliorus) -me^ 
eher. 

*Toriuin  v.  Torrum. 

Torm-en  (</.  -entum),  2>l-  ■ii^a  ('/• 
colica  )  gryni  (111).  die  (91),  das  (Das.) 
gryinnieii.  der  rotscbad  (-ina  fli). 

Tormentare  hd.  nd.  quelen.  hd.  py-, 
pei-nigen  nd.  |)yno-g(!n,  -n.  torneyen 
(68.  ><  tornamentare). 

Torraentarius  (/.  tortor  9i)  buchs= 
ßengy.s.ser  (125).  bichsen-  l  zeüg-maister 

(91  ). 

*TorrQentatio  i)yininge  (20). 

Torment-,  torn-  (79,  105)  -illa,  -ella 

(.a,  74,  105)  {i.  ratil-la  .sum.  vi,  -la  Gf. 
3,  459,  Viola  93,  ari-  l  betu-laria  143, 
gamandria  100)  fic-  (Sum.),  tig-  (»5,  Gf,), 
vig-  (87),  sj^go-  (  100),  sig-  t  vciol-  (74), 
fi-ig-  (101,  Gf.),  tri-  (95),  berg-  (Fr.),  birck- 
t  blut- 1  rot  heyl-  (73),  rühr-  (kl),  creutz- 
(3)  -wurtz.  bladelose  (85).  .siben  bletter 
t  s.  fingerkraut;  vigelblucmc  (93).  tor^ 
mentil  (4  sim.).  turne-lla  (Sum.  VI.  Gf. ), 
-1  (105).  rattc  (74). 

*Torment-osus  t  -uosus  vol  pyn  (68), 
pynen  (110,  132). 

Torme-ntum,  -n,  turmentum  (5'') 
{etiam  est  funis  nautaruin  76,  sim.  Gl.  m.) 
hd.  nd.  ])yne.  hd.  pyn,  peyn;  pi-  (5), 
pey-  (9)  -nunge;  pi-,  pey-nigunge;  pin= 
liehkait  (65);  quäle  (ö*»,  65);  quel-  (21), 
gicht-  l  vollter-  (126)  -unge.  straif  (65, 
88).  buchs  (88).  bj-chß  (uo).  bueseh  (132). 
ein  ietlicli  gewerff  &c.  (Das.). 

*Tormentum  (  X  tornamentum ) 
torny  (67). 

*Tormido  (t  aus  f)  vederen    die   an 
pijleu  stralen  holten    vyereii  sj-nt  (U7). 
Tormina  v.  Tormen. 

*Torna  {cf.  tornus)  dryll  (147). 

*Tornabana  (torna  bona  Ki.)  v.  Sana 
sancta. 

*Tornabilis  {i.  tor-tus  4,  -nalis  &c. 
75.  cf.  teres  &c. )  hd.  schibe-,  Scheibe-, 
scbevbe-(3),  trysse-  (66),  tresse-  (69,  134), 
treisse-  (70,  151),  drysse-  (67,  152)),  druß- 
(133)  -licht;  schyb-elecht  (21),  -elieh  (69), 
-Heb  (iio),  -elichtig  (17),  -let  (fi),  -lot  l 
trulieh  (18);  dribeleeht  (20),  seheiblig 
(74,  134).  di-ebe-  (5,  17),  drief-  i  schyue- 
(132),  tre-  l  turnier-,  var.  turneyer-  (74), 
drey-  (110),  trag-  (23)  -lieh,  aregeiick 
(22).  sinewal  (23).  se-  (22),  sen-  (109) 
-newalt. 

Tornacum  (ciu.)  tornaw  (Das.),  dor- 
nick  (Ki.)  in  flandern. 

*Tornalis  (etiam  instr.  tornandi)  v. 
Torn-abilis,  -atilis,  -us. 

*Torn-,  torne-  (110  &c. )  -amentare 
{cf.  torment-,  torn-,  torner-are)  torn 
hd.  -eren,  -ieren,  nd.  -eyen. 

*Tornamentator  tornercn  {sie  20). 
Torna-,  tornea-,  tor-  ( q.  v. )  -men= 
tum  hd.  nd.  to-,  tu-  ( 18 )  -rney.  torn-ir 
(1),  -ering  (23),  -ieren;  stechen;  ri-,  spri- 
ngen; schirmen  (65).  schimpf  (v.  a.  1428 
Sm.).  ey  touerig  (tornam  22.  X  torna= 
rius). 


TOR 

Tornare  ( /.  fortiter  sonare  66  &c.  [X 
tonarel,  i7i.  (ji/nan  voluere)  hd.  dreen, 
treen,  dvaen  (75''),  tre-,  dre-,  tro-  (67) 
-wen.  dre-bcn  (18),  -gen  (12,  23,  75),  -seien 
(20).  drabeii  (21).  tragen  («jj.  dreyen 
(,11,  «8,  110,  132,  147).  draien  (Das.).  dreen 
becher  0.  koepff  (64).  hd.  nd.  torn-eren, 
-en  (22),  hd.  -oru,  -ieren,  -iren.  dryllen, 
wryten  (117). 

Torn-arius,  l  -us  (4),  -ator  i  (127, 
Gf.)  (i.  tina,  X  tonna?)  tralii-  (127), 
trah-  i  draii-  (ca.),  trech-  (91,  141)  -sil, 
-sei  (ai).  treehß-  (69,  70,  134),  drechs- 
(66)  -1er.  dräier  (Das.).  eyn  boden  (b-eyer 
(110).  eyn  bode  off  dreyer  hijr  vnd  dair 
loj)ende  (132).  putte,  standte,  wanne  (74). 
hd.  zu-,  zo-,  czob-  (21)  -her.  nd.  touer. 
wasser  zober  (17).  turnirer  (3).  tornie= 
rer  (4). 

Torna-tiliS,  l  -lis  t  -tUS  (Gemmao) 
{i.  habilis  ad  toi-nandum)  gc-drcwet 
(8),  -trewet  (65),  -dreot  (9),  -dreyt  (110, 
132),  -dreselt  (10  Mr-.),  -träiet  t  -balie- 
ret  (Das  ). 

To-,  tu-  (f)"^)  -rnator  {cf.  tornarius) 
hd.  tre-,  var.  trey-  (65),  dre-wer,  -her 
(21);  dreer,  dre-  (75^*,  111),  dra-(l)  -cbsel; 
dregse-  (9),  drecbs-  (4,  66),  treehß-  (69, 
70,  134),  drese-  (10,  i33),  dresse-,  drisse- 
(17),  dresc-  (f)'')  -1er.  dreger  (23,  75). 
dreyer  t  wryter  (i47),  winder  (110  &c.). 
dreer  der  kopff  0.  schussel-dr.  (64). 

Tornatrix  [i.  saltatrix  Gl.  m.)  drac]is= 

lin  (1). 

Tornatum  sayger  (74). 

Tornatura  dra-endi,  -unga;  gidra-ti, 
-unga  ;  thrat  (Gf.).  drcyynge  (i47).  hd. 
torn-erij,  -erey,  -eyunge  (17);  tonerie 
(5),  turnierung  (18). 
Tornat-us  v.  -ilis. 
Torneament-  v.  Tornament  -  are, 
-um. 

*Tornella  v.  Tormentilla. 

*Tor-  V.  Turo-nensis. 

*Tornerare  turnieren  (1).  torneyen(lO). 

*Torneuma  v.  Toreuma. 

*Tornio  (/.  torneamentum  Gl.  m.) 
drachßl  (V.  a.  i6is). 

*Tornista  v.  Torotusta. 

*Tomorasile  giscapilih  zi  drati  (Gf. 
■5,  239). 

*Torn-  t  tor-ositas  ( i.  superbia,  cf. 
tor-nus,  -uus,  -tuositas,  -osus)  hoch= 
fertigkeit  (74,  76). 

Tornum  {i.  q.  tornus  Das.,  anders 
Gl.  m.)  tre-  (91),  drä-  (111),  dräg-  (Das.) 
-eyseii. 

*Tornus  v.  Toruus. 
Torn-us,  t  alis  (74)  {cf.  tiga)  trei- 
(88),  drey-,  drewe-  (8j  -messir  (8,  1), 
-beytel  (i47),  -holtz  (110  &c.), -zeug  (88). 
treyer-  (64k'),  dreg-  (75),  drecsel-  (75<i) 
-ysen.  dreer-  (64c).  trä-  (126)  -eysen. 
dregsel  (9).  trechßel;  tre-tzeug,  -lade 
(74).  dreseler  (10  Mrg.).  kranch  (6,  17). 

*Tlioron  {cf.  tolus?  thorus?  i.  du. 
in  prussia  66  &c.)  vorste  (23). 

*To-  V.  Tu-ronilla. 

*Thoros  {st.  thorax)  platten  (1). 

*Tor-  V.  Torn-ositas. 
Tor-osus,  i  -nosus    t    -nus   (74)  {i. 
toris  jdenus,  pinguis.,  superbus ;  cf.  tor- 
tuosus  &c.)  fleischhafiftig  l  mauwechtig 


TOR 


TOR 


TOR 


589 


(Das.).  nl.  vlecsch-,  poesel-achtich  (hg). 
mäusicht  (Ki.).  voUor,  vaister,  grewli= 
eher,  lioclifertigor  (74). 

*Toro-,  thoro-  (1),  coro- (7i),  tor- (8, 
9,  1.5.0)  -tusta,  -nista  (9),  -resterna  { 
-restrinum  (i5.5)  (^.  tustula  1,  torta 
74,  pastesis  7.5)  trogp-  (isr.),  trog-,  krog- 
(8),  trag-  il)  -scherre  (8,  9,  7.5,  155), 
-schcrr  (1,  71).  trofsherrc  (1.5.5).  kuch, 
zelte  (74). 

Torpedo  (/.  torpor)  tracheit  l  slat^ 
heit  (20).  trauriuig  (74). 

Torpedo  {piscis,  cf.  tropedo)  mer 
sneck  an  liüsliii  (93).  zitterling;  schlafe 
fer ;  krampf-fisch  (Ki.).  rame  (V.  Hamb.). 

'^Torpellus  {st.  tortellus)  panne-  (11, 
20),  pan-  (19)  -kuclic,  -kucke  (11). 

*Torpen  v.  Tortipes. 

*Tor-,  quasi  te-penta  Iahe,  varr. 
lohe,  laß,  t   fiile;  treg  (nn). 

Torpere  hd.  nd.  kranken,  tragen 
(22,  23),  v'-tr.  (132),  -wondern  (11,  19). 
slaken  (23).  ha.  sla-,  slae-  (132),  slay- 
(19),  Scilla-  (110)  -ffen.  treg  (1,  9,  65), 
schwach  (110),  laß  (17),  vnfrutig  (Das.), 
versumlicli  (05)  sein,  sna.  traen  (19). 
laßin  (8).  lassen  (9).  ab-1.;  1.  lumineln, 
var.  lümlen,  l  fallen;  1.  hin-flissen  t 
-schliffen  l  -gcen;  vcrdriß  han  durch 
draghait;  gut  begird  nit  zu  werck  le= 
gen;  fulen(65).  fewlen  (l).bedrouen(i32). 

Torpeseere  faul  t  maßleidig  werden 
(Das.).  tragen  (23). 

*Torpeta  knopflTwurtz  (74). 
*Torp-eus,  -idus  treger,    seuchender 
(74). 

*Torpiditas  tracheit  (20). 

Torpidus  ((/.  torpeus)  treg  t  schlef- 
ferig  (HO),  v'schriek-  t  wonder-lich  (132). 
siech  ;  trage  ;  .slagich ;  kräng  (20).  zieck 
t  traech  (11). 

To-,  tu-  (5t>)  -rpor  (cf.  torpedo) 
tra-,  t  sla-  (20)  -clieit  (20,  23).  hd.  trag-, 
traek-  (nß,  134),  las-  (1),  luß-  (20)  -heit; 
drag-,  trag-,  tra-  (3),  trege-  (f)''),  vnlu^ 
stig-  (74),  fule-  t  liederlich-  (65),  faul- 
t  maßleidig-  (Das.)  -keit.  vnwille;  trau- 
erende Seuche  (74).  anxt  (20).  angst; 
virwonderunghe ;  drocheyd ; syechedage 
(19).  zuze  d.  t  traecli  (  11 ).  dra-  (67), 
tranri-  (4)  -ckeit.  smignng  (9).  verzie= 
huug  zum  gutten  (65). 

*Torphus  V.  Torcus. 

*Torquarii  topelseldner  (91). 
Torquatus  mit  dem  halßband  gezirt 
(110  sim.). 

Tor-quere,  -eere  (1) ,  -vere  (2)  hd. 
prer^scn  l  pi-,  pin-  (65),  pei-,  pe-  (13) 
-nigen  {fut-emS.  bras-  (5),  par-  (11,  20), 
per-  (23,  132)  -sen,  -sseii  (11,23).  pingen 
(23).  pynen  (20).  hd.  wd.  quelen.  hd.  queln, 
drucken  sim.  (telum),  winden  {funem  10, 
12),  keltern  (19),  pfrengcn  (62),  flechten 
l  derrcn  (9.  X  torrere).  dreyen  l  scheis^ 
sen  (132). 

Torqueri  gekrumpt  werden  (65). 

Torqu-es,  -is  (I4i,  Br.)  hd.  Ji<^.  hals-, 
hd.  halß-,  hal'/-  (8)  -bant ,  hd.  -gurtel, 
-ring  (13,  93),  -ringkch  (1),  -rinck  (9), 
-bug  (6),  -berg  (8 ,  9 ,  20) ,  nd.  -gordel. 
ringk  (i4i).  fassunge  (74,  77).  ge-smide 
(100),  -schmid  (76).  goller(9i).  krag  (91, 
111). 


*Torqula  {cf.   toreus.  tiu-cia.)   turg= 
ken  (1).  drukchen  (71). 

*Torquilla  v.  Tortula. 
Torqu-is  v.  -es. 

*Torrela  v.  Torela. 
Torrens  (^■.riuus22t>) /uZ.  einrußend, 
rawschen-ds  (1),  -ts,  var.  -ß  (75),  ruw= 
Scheuß  gul.^  l  gschwindgiß-  l  sußenß  l 
vngestiniß  l  vber-flus.sigw,  var.  -flissig 
(65),  lauffend  (iio),  loeffende  (132),  fliß^ 
ende  (20),  snurrenst-  l  schnurrendt-  l 
see-  (74),  walt-  (74,  93),  regen-  (8,  9,  74, 
Das.)  -wasser.  ein  ruschens  l  schwinde 
groß  w.,  var.  guß-w.  (65).  nd.  rusehen 
water.  beken-  (22^),  gieß-  (88,  Das.), 
ragen-  (Das.)  -bach.  eyn  gieß  (88,  Das.), 
giessen  (126).  guße  (74).  ueltgusse  (75). 
syfe  (100).  ryner  (ryuer?)  l  mere  t  ein 
waßer  daz  du  flußet  (20).  ein  tal  bey 
ihenisalem  (74).   gesprink,  klinge  (i55). 

Torre-re,  l  -scere  (110  &c.)  do-  (23, 
65,  Das.),  doe-  (88),  de-  (8,  9,  110),  ta- 
(6),  bo-  (13)  -rren.  dorn  (18).  durn  (5). 
dürr  l  digen  magen  (Das.).  bra-  (110), 
bro-  (8),  her-  (20)  -ten.  harden  {sicud 
ferrum  11).  brae-  (132),  bin-  (20),  wen- 
(20,  74)  -den.  pren-  (74),  bren-  (110), 
ber-  (132),  bur-  (8),  wi-(l3),  truck- (88), 
triick-  (i26)  -ncn.  drowen  (22).  droe- 
(132),  trew-  (9)  -gen.  irschrecken  (8.  X 
terrere).  bcyen  (88).  pcen;  wel-gen, 
-tzen,  wachsen  (74). 

*Tor-rere  t  -seendere   {i-f.   torrens) 
ranschen  (75). 
*Torrest-ema,  -rinum  v.  Torotusta. 

Torridus  {i.  vstus,  robustus,  tostus, 
velox)  hd.  tru-,  dru-,  dro-cken.  ge-druck= 
eilt  (.')),  -trueknet  (ti),  -dragket  (21),  n,d. 
-droget,  -senget  (8,9),  -braten  (^110). //c?. 
du-,  do-,  nd.  dc-rre.  tur  (6).  flor  (22). 
durr-hait  (1),  -echtig  (5'').  brand-ich  (11), 
-yck  (19).  brcnd-ieh  (20),  -lieh  ^  droegh 
(132).  bloedich  l  druge  (20).  ersigen; 
vor  frost  verstrupff't  (120).  hd.  nd.  snel. 
schnei   als  das  wasser  l  ruschende  (75). 

Torris  {cf.  turris.  torela )  hd.  nd. 
brant.  Arf.  prant  (I4i);  dürre,  eyn  durrer, 
durrer  (67),  nd.  dorre  brant.  braiidich 
holtz  (132).  ain  priiinends  scheit  (9i). 
braiittreid  [6(i  sim.).  schurstange  (152). 
schurstang  (67).  fewer;  i.  egis  schilt  (74). 

*Torroriuin  tharre  (Gf.). 

*Torrosus  brendich  (  20 ).  kund-ich 
(11),  -yck  (19). 

*Tor-rum ,  -ium  (8)  ezel  (8 ,  9.  st. 
zeit  torta?). 

*Torsare  zusammendrucken  (8,  9). 

*Torscendere  v.  Torrere. 

Tor-sio,  -eio,  -tio  hd.    pin-,    pinig-, 

peinig-,  twing-  (8 ,  9)  -unge.  nd.  quel= 
linge  (132),  pin-iuge,  -gen  sim.  pl.  quäle 
t  stechende  pin  (65). 

Torsor  v.  Tortor. 
*Torsum  v.  Tortieium. 
*Torsura  (cf.  tortura)quaUpeyn(9). 

Torsus  Uf.  toi'tus)  ge-presset  (19), 
-parst  (11),  -quelet  (19),  -pyniget  (110^). 

To-,  CO-  (1),  tu-  (fi'»,  147)  -rta,  l 
tortula  (3,  76)  (*'.  libus  t  mellitura 
147,  cf.  torotusta)  hd.  kuoch  ,  kuochan 
^  fladaii  (tortasi4i),  kuch,  kuch-en  (75), 
-e;  chuch  0.  vorprat  (1),  chuech  o.  vör= 
pröt  (71.  cf.  vorbrot  arto-crea  l  -rea 
75);   kage   (18),   zalt    (6).  ayer-kuchen. 


-zelten,  strutzel  (75).  koechc  (132).  koke 

(23J.  kueke  (11). 

Tortas  facere  koken  (22'')- 

Torte  schelb(i26.  Ki».).  scheel  (Ki*».). 

entzwerch  (i26). 
*Tortela  v.  Bruca. 

Tortellus  (2.  tortula  110)  hd.  kuch-, 
kogg-  (21)  -eler.  nd.  kokener  (22,  23). 
ein  kuch-lin  (134),  -elein  (66,  löi),  -le 
(6).  kuche-  (i5i),  kiech-  (110),  kiche-  (3) 
-lein  klein  kuchlin  (68). 

*Tor-ticium,  -ticinum  (69,  134),  -ti= 
num  (68,  76,  110),  -eium  (1,  le),  -sum 
(11,  19,  68,  110),  -ticia  (133)  hd.  ein  ge= 
wunde-nne  (3),  -n,  gewon-den,  -neu  (9, 
10),  bewnder  (13),  wandel-  (18,  1,  16,  74, 
76),  geflochtene  (4,  74),  nd.  wonden  kertz, 
kerse  (22),  hd.  ke-,  ki-rcze,  kreutz  {sie 
69,  134),  lieht  (8),  (-kertz  l)  Hecht  (76). 
wayskyrczen  (19).  tort-ijs  (11) ,  -yß  (66, 
69,   70),   -eyß   (134). 

*Tortilio  v.  Mediamnis. 
To-,  CO-  {V.  crispus)  -rtilis  hd.  nd. 
krum,  krus,  kiiorechtig.  Itd.  krum-p,  -pe 
(152),  -b  (134),  -pt(67);  krom  (17),  kruß, 
craus  (3);  knor-ig  (18), -rig  (68), -richtig 
(5),  -ret  (76),  -het  (75»),  -eth  (49),  -tzig; 
knarret  (6),  knotzicht  (67,  152),  korre= 
thic  (13),  astichtig  (10),  est-ig  (6),  -elecht 
(21).  gedreit  t  guot  zu  peynnigen  (110). 
bequeem   tzo    pinigen   ofi"  tzo   stricken 

(132). 

*Tortilitas  knor-heit  (  75t' ) ,  -icheit  t 
kromheit  (i32). 

*Tortillus  {vf.  tortellus)  struczel  o. 
chuechel  (Sm.  3,  69 1). 

*Tortilum  eyn  baast  (68),  hast  (i32). 
*Torti-num  v.  -eivun. 

Tortio  V.  Torsio. 
*Tor-tipes,  -pen  (75'"'i)  ]id.  nd.  krom-, 
hd.  krump-,  krumper-  (75),  krumb-  (134), 
kromp-  (21).  krum-  hd.  -fuoß,  -fuß,  -foß 
(21),  -fiessig  (110),  -voessich  (132),  nd. 
-fut  (23). 

*Tortis  [intestiiiorum,  cf.  tort-ura,  -io 
int.  Br.,  tormen)  griminung  (6). 

Tortiuum  tresterweiu  (91). 

Tor-tor,  -sor  {i.  speculator  t  lictor 
1.  t/.  tormentarius)  hd.  nd.  pin-er,  -ger; 
stocker.  hd.  pi-,  pei-niger,  eyn  hangend 
dieb  (68).  hanctlief  ^  een  ondadich  (1O8). 
henger  (4).  dief-h.  (132).  hencker  (110). 
gichter  (i  6).  pre-  (19),'  par-  (11)  -sser. 
queler  (8,  9).  wizzari  (I4i). 

Tortorium  (^.  carcer  Gl.  m.)  hd.  nd. 
strick. 

Tortuea  v.  Tartuca.  Turtus. 

Tor-tula,  l  -quilla  (ri.)  [cf.  tort-a, 
-ellus)  kuch-lein  (it)  -el  (4).  kochlin  (8). 
dreh-  o.  wend(>-hals  (aiiis  Ki.). 

Tortum  {machina  lapicide  125)  ein 
kippher  (125).  ags.  coecil  (94.  136). 

Tortuos-itas,  -us  {var.  65,  110)  {i. 
ciuitas  152  aus  curuitas;  cf.  tornosi= 
tas)  krump-  (75),  krum-  (no),  krom-  (132) 
-heit.  ruchig-  t  vnebeni-,  var.  ruch-  l 
vneben-  (65),  hoff"erti-  {sie  69,  70,  ist, 
151.  cf.  sq.)  -keit. 

Tortuosus  {cf.  prc,  iniurius)  hd. 
hof-fericht,  -eret  (134),  -fartig  {sie  70), 
-fertig  (151);  hog-ericht,  -erich  (70),  -erig 
(18),  -kerecht  (5^,  21),  -erechtig  (5); 
huckerechtig  (17),  hökerig  (1);_  hoeck- 
(110  varr.),  hock-ericht  (i52),   -rieht  (4), 


ÖOO 


TOT 


-ig  (iioh  haf;-f,'i"t  i  (i ).  //'/■  lioker-  (22), 
hok.'I-  r-3)  -frhtich.  kniiiip  (S,  i»,  vr.V 
kriim  /  vol  pynon  0>")-  kroinmicli  (>:)2). 
vnil>ji:«'wiiii<l»'»  (74).  vu-j?clijch  ^  -slot.  ^ 
-bi'liciiilc  C-"^-  •■"<^''>  *''5)' 

Tortu-ra,  -s  (<i'.  torsiira)  hd.  nd. 
(2;5i  pimiiiLcr;  iiueViiiij;»',  -iuge,  -linj;i> 
^22),  -igung  (68).  Ärf.  qual«>(ioo),  piiiig-, 
poiiiip-,  nross-  (191,  pars-  (20)  -ungo. 
krunule  (20). 

Tortlira  ic/.  tortis"!  griin  im  loib  (7.'>). 
Tortus  (  <;/'.  torsvis )  /*'/.  nd.  gewon- 
doii.  hd.  gf-\vmi(lon,  -buntlon  [nie  l^) 
sicut  candela;  go-fioclitou;  -krampt  t 
-tlnicket  t  -parset  l  -pyiiegct  (20),  -pei-- 
uiget  (iio''),  -piniget  (iio'',  i.'!2),  -pijnt  ^ 
-pcrst  (132),  -prossot  (19).  krum  (iio  &c.)- 
krum-mc  (19),  -p  (loo).  krom(i32).  tortos 
sinaunclla  (iii). 

Tortus  .V.  V.  Tortura. 

*Tor-  V.  Toro-tusta. 
Torue  knimlichen   (no).    grymme- 
(68),  hdii-  l  schciiz-  (126),  wreet-  (20) 
-Hell,  schelb  (um;)- 

*Toruere  v.  Torquere. 
Toruitas  gnil-  (no),  scheeu-  (i32) 
-iclieit.  huiilich-  t  .'<ch('ut/,lich-  (12G), 
grymmig-  (C8,  74),  grimmsiclitig-  (Das.), 
vnwirß-  (74),  scheiilich-  t  gräßlich-  (Ki'\) 
-keit.  hüline  (Ki'*.).  wroctheit  (11,  i32). 
sdialbe  (i'-'Ci).  knimlu'it  (7i). 

*Torumda  {aus  torus  =  eorus  X 
eoura  =:  coxa  q.  v.  V)  diech  (1). 

To-,  (jcio.  tho-,  CO-  {q.  v.)  -rus  {cf. 
musculus.  thoral.)  hd.  bette  sini.,  botte 
(67);  trut-  (64),  gulter-  (i2g)  -bett.  nd. 
beeddc,  bruut-,  vorst-b.  mauwe  (Das.) 
mvse  {pl.  100).  das  protig  (9i).  halsadra 
(.Sum.).  feyste  an  dem  kyn  (64).  graße= 
tisch  {in  agro  125).  krapff,  kr.-st('yn(ii2). 
Tor-uus,  -nus  (76),  -bus  (136)  {i. 
coruus  5  &c.  X  curuus)  hd.  nd.  grimm- 
ig, -ich,  -sichtig  (Das.).  gremich  (13). 
eyn  kraimich  t  coruus  {sie  21).  krum 
(65,  74).  gm-  (8),  gro-  [sie  9),  grausam- 
(iio),  sciieütz-  (Das.) -lieh,  swarcz  (szc9). 
scheuich  t  wreet  (i.'''2).  dwcrhes  (loo). 
vnwirser  (74). 

*To-  V.  Ton-süla. 

*Tossis  V.  Tussis. 

*Tossorium  dre-  (19,  20),  tree-  (11) 
-chter. 

Tosta  verbrent  brot  (es),  gebraut 
brot  0.  krusteii  (iio).  ghekorstet  broyt 
(132). 

*Tostanus  v.  Tuseanus. 

*Tostrin-um,  -ium  (4),  trostri-um  l 
-num  (75)  {brani;  i.  siccinum  75)  hd. 
da-,  do-  (134),  de-rre.  eyn  dar  t  tur  (6). 
ein  derrhuß  zu  bier  (iio).  derr  dar  vff 
man  das  maltz  dort  (75).  eest  (i32). 

*Tostuluin  broedworst  (i25). 
Tostus  hd.  nd.  ge-dorret,  hd.  -dort, 
-dm-ret  (67).  -derret,.  -terret  (3,69),  -roest 
t  -broten  (3),  -röst  (9),  -rost  (8),  -rüst 
(4),  -bachen  t  -baet  (i26),  -braten  o. 
verbrant    iio  sim.). 

Tostus   (herba,   cf.  costus)   mos  (9). 

tost   (74). 

Tot  {oft  i.  tot-idem,  -tot  b^)hd.nd. 
also-vele,  -voel  (11),  hd.  -vil,  -manig(20); 
alzofel  (.5''),  als  vil  (1,  5),  alß  vil  (76). 

Tota  (^.  exactlo  ?  cf.  Gl,  m.  h.  v.)  böte 
(11).  bocke  (20). 


TRA 

*Tota  bona  {yall.  toute  bonne)  guter 

l  stiilt/.cr  heiiritli,  .scliiiierbcl   (143). 

Totali-s,  -ter  hd.  gaiitz  (9,  65),  g.- 
(6h),  geiitz-,  fullciikumme- (20),  »jc/.  gans- 
(22,  132),  gens-  (11),  gont-  (23),  ghehee- 
(i32)  -Hell,  -lik.  hd.  zu-  (20),  alzu-,  nd. 
iiltd-iiialo  sim.  gaiuz  mit  eiiiaiid(!r  (20). 
algader  (9i)). 

Totalitas  alheit  (20j. 

Totallter  {cf.  totalisj  vlbedille  (22'«). 

Totanus (rtw/.v  Gi.iu.)  et \ixQ.osa,(genera) 
meeriiimleiii,  pfui-  l  pol-schucj)!!' (i40). 

Totidem  {cf.  tot)  hd.  also-menig, 
-meiiiger,  -vil.  zofil  (f)^).  das  selb  (no). 
dat  selue  (i32).  allike  vele  (sn^). 

•Totidus  \oft  i.  totus)  also  lid.  man= 
eher,  manig-t'alt,  -faltig,  -ister  (1),  nd. 
mciiig,  ni.-falt  (68).  als  mancher  (5). 

Toti-  (toci-)  -ens,  selten  -es  hd.  nd. 
also-,  selten  aks-dicke  sim.,  hd.  -dig,  nd. 
-digk. 

*Toti-,  totu-plex,  adv.  toti-ple,  -plum 
[i.  totiplus  66  &c.)  also  hd.  niauig-,  meuig- 
(t),  68,110),  raaiich-faltig,  -faldig,  -feldig, 
-feltig  (6),  -faltigklich  (68),  nd.  menich= 
vüidich  (22).  zo  manche  falt  (5'').  als 
manch-faldich  (5),  -ickft  Idig  (4). 

'■'  Toti-,  totu-  (75)  -plus  {cf.prc.)  also  hd. 
men:g-er  (no), -falt,  mangfalt  (21),  manche 
walt  (21),  nd.  manichvoit  (22).  als  (-plex 
also  1)  manigfcl-dig  (1),  -tig  (7ö).  zo 
mauniclifalt  (r)i>). 

*Totitus  {indecl.  20.  cf.  totidus)  also- 
maucher  (ü''),  -dicke  (20). 

*Tottennis  alzo  vil  jarick  (ö^). 
*Tottot  V.  Tot. 

Totum   alles ;   t.  simul  alsmiteinan= 
der  (75j. 
*Totuplus  V.  Totiplus. 
Totus  {cf.  totidus)  lid.  gaiitz,   gaer 
(18),   alzuiriale   (20);    also-maueher,   nd, 
-nienuieh.  gaiis  dl). 

Toxa,  coxa  ags.  thuug  {si^y 
Toxa   Icna  (Sum.  a.  d.   lat.'^  cf.  t.  i. 
vestis  t  straguhmi  Gl.  m.). 
*Toxea  v.  Taxea. 
Toxicare  hd.  v'geb-in,  -en,  -bcn  (13) 
cum  veneno,  mit  v'gift  (17).  nd.  v'geuen, 
vciiynen  (i32).  v'giff-iu  1^8),  -ten  (9,  104), 
-tigrn  (23). 

Toxieatio  hd.  v'-gebunge,  -gifftunge 
-gift  (8).  7id.  vovgeuiuge. 

*Toxieatiuus  vergebendig  (110). 
''Toxieator  hd.  v'gcber  (mit  gifft  110). 
?id.  vorgeuer. 

Toxi-cum,  -tum  (76),  bissw.  -um  hd. 
gifft.  hd.  nd.  v'-g.  ven-yue  (19),  -ijn  (11, 
132).  kieitarti  (i4i). 
*Trab  Cit  nomen  aciue  (76). 
Trab-ale,  -rale,  tarbale  (22^)  (i. 
ligninn,  scabelKma  in  curru  75,  super 
axem;  furcale  i  limo  75.  cf.  trag-, 
trah-ale,  trahile)  hd.  nd.  sehe-,  hd. 
seha-mel.  hd.  nd.  ru-,  nd.  ri-nge.  hd. 
ring  (in  curnim  6);  r. -,  roiig-  (i32) 
-stock,  ge-stel  (110),  -steel  (132).  kipff= 
stul  (75j.  schv^ell  (76).  luchßel  (6).  Hu-, 
(Sm.),  levv-  (1,  3)  -chsen.  leuclise  an  eim 
wagen  (74).  linse  (5t>).  lunse  (22'^).  lonß 
(17). 

Trabalis  gi))retHb  (Gf.). 
Trabaria,   t   treberia  (76)    schiflin 
(93).  reunschiffe,  zuUe,   nache   (74).   ags. 
punt  (94«'). 


TRA 

*Trabatum    [herba,    aus    trapetum 

missv.)  oebnag  1  76). 

*Trabe  v.   Trabea. 

*Trabe  certare  [Iwlus)  bauschisßen 
(125). 

Trab-ea,  -ia,  -e  (2),  trebea  (74)  [i. 
vestis  etc.,  stragulum  t  clidas  l,ciclas 
2.  c/'.  trahea)  nd.  eyn  gemalt  (22,  23). 
//(/.  eyn  g. ,  ge-molt  i21,  4,  49),  -pildet 
(1,  2,  74),  -bildet,  -billet  (21)  tuch,  duch. 
nd.  ein  gebeldet  doch  (23),  gevoldet  dock 
(22).  be-  (23),  bo-  (12,  13,  22'^'',  i47),  ba- 
(109)  -Ideken,  -Idikeii  (13),  -Ideke  (22»^) 
ys  syden  want  (22'>).  bulle-,  pulgen-deck  ; 
baldeckin,  ein  seidintuch  mit  golde  (74). 
bad  valt  ecke  {sie  i")'').  willen  decken 
(18).  edoler  lute  (8),  cdiler  lewte  (9), 
keysers  i  gebeelt  (i47)  eleit.  wissheit= 
kleid   (93).   pecksken   van   syden   doick 

(147). 

*Trabea  v.  Traha. 
*Trab-ea,   -itum,  -etum   (I4i)  {aus 
trabs,  cf.  trabetus  Gl.  m.  V  mis.sv.   aus 
vectis  st.  vestis?)  drcmil   (Gf.   .''),   531). 
tre-  (141),  trein-,  treim-  (Gf.)  -bil. 
Trabea  (^.  porticus)  halle  (i47i. 
Trabeatus  kostHch  gecleid  (110  sim.). 
*Trabellum  [i.  pereipoUex)  schucli= 

ZUgel    (Of.    (),    417). 

*Tra-bena,  -dena  (8)  i.  materia  va= 
lida  (76).  togelich  matirge  (8).  tegliche 
materio  (9).  degelich  materge  (17). 

*Trabenus  {cf.  tebellus  &c.)   zobel 

(102). 

*Trabersia   {i.    lignum   quod  ligatur 
equo  ante  culum)  ortscheid  (75). 
Trabes  v.  Trabs. 

•'Tra-beta,  t  -pedia  (76)  {cf.  trape- 
ta,-zetum)  wechselbang  (76).  zelbret  (16). 

*Trabetum  v.  Trabea. 

*Trabeus  v.  Iroleus. 

*Trabia  v.  Trabea. 

*Trabiea   (nauis  tr.  Kl.)   eyn   weyd= 
schiff  vß  eim  balckeu  (uo).   eyn   schiff- 
gen  gehoelt  vyß  eyn  balck  (i32). 
Trabiiis  balcki-g  (no),  -ch  (i32). 

'•Trabis  v.  Trabs. 

*Trabiseta  v.  Trapezeta. 

*Trabistetum  v.  Trapezetum. 

*Trabitum  v.  Trabea. 

*Trabrale  v.  Trabale. 
Tra-bs,  -ps,  -bes,  -bis  (i33)  hd.  nd. 
balk.  hd.  balck-eu ,  -e  (20),  trame  (93), 
tram  (65,  74,  91),  trome  (Das.),  drom 
(49,  75),  draum  (751'),  grosser  thrara 
(Ki».),  gr.  trom  (88,  126),  tremmel_(25), 
gibreitti  (104),  gebretto  sim.  (Gf.),  kibret 

(141). 

*Trabula  {anders  Gl.  m.)  bake  (vake? 
aus  balke?)  en  cruus  (11). 

*Trabulus  v.  Tradulus. 

*Trabuona  v.  Deurus. 

*Tra-  V.  Tarari-eenus. 

*Tracinius  v.  Fraxineus. 
Trae-o,  -on,  craco  (^.  cumius  74) 
(coniiter  per  t  Br.,  melius  per  d  76.  cf 
draco)  eyn  trach  (110),  track  (76).  eyn 
gang  (68),  hol-g.  (110  sim.),  weg  (8,  9, 
17)  vnde.r  der  erden,  v.  erde  (9),  v.  die 
e.  (68).  dol,  erthol  das  ist  ein  hol  vnter 
dem  ertrich  dadurch  man  schlos  0.  stete 
gewinnet  (74). 


TKA 

Tractabilitas  brucli-  (65),  lide-  (8) 
-liclikeit.  ledickeit  (9). 

Traetare  (^.  con-tr.  1 )  hd.  nd.  liand- 
eleii,  hd.  -len,  -ein.  angriffen  l  halten 
in  eren  (65).  gc-h.  mit  nandchnig  (7.5). 
ent-h.  (68,  110).  onthaldcn  (i32).  dick 
vil  zu  ziehen  (iio).  dick  wil  trecken 
(132)  stetis  cziheu  (9).  scheidin  st.  (8). 
tractieron  (iio  &c.). 

*Tractarius  dre-  (19),  tre-  (11)  -chter. 
*Traetata  ags.  {hd.?)  zangi  (i36). 

Tractatio  handel-ung  (68,  iio),  -inge 
(i3l'1.  vbung  (65). 

Tractator  handeler  (132). 

Tractatus  hd.  nd.  tract-at,   -ierung 
(iin),  -ieringe   (i32),   handel-ung,   -inge. 
ein  clainß  buchlin  (65). 
*Traetibilis  trccklick  (i47). 

Traetim  lang-  (10,  12),  lanek-  (4), 
lanx-  (13),  lan-  (11)  -sam,  -sem  (11,  12). 
lonckse  t  drcgelyt-h  (19).  traechlic  (11). 

Tractio  v.  Tractus.* 

Tractor,  ducillator  tepper  (i47). 
*Tractuca  {aus  tructa  X  tartuca?» 
vorhenna  {piscis  87). 

*Tractula  ( instr.  cum  quo  t)-ahitur 
ignis  de  fornace;i.  forna-culum  l  -livun 
75)  hd.  nd-  krucke.  hd.  kracken,  ofen- 
kr.  (75),  chrukch  (7i),  kruck ,  krugke, 
krog  (21),  krogke  (8),  crug  t  kist  (17. 
wett.  kist  n.  Kohlen-,  Koth-scharre),  chissa 
{pistoris  130,  Gf.),  kiss-a  i  -el  (Gf.).  ain 
zieclibruck  (76).  lote  i  harke  (22.  cf. 
tractulus). 

Traetu-,  i  tracti-  (74)  -lare  hd. 
wenden,  vmb-w.  als  daz  körn.  k.  vmb- 
w.  o.  fegen  (,74).  nm-w.  als  hoew  (76), 
om-w.  als  dat  körn  off  hoy  (i32).  rechen 
(5,  21,  76).  kole  raken  (22**).  r.  t  raymen 
aever  wech  [i.  notare  I4  7i.  handeln  (X 
traetare)  als  man  dat  körn  vnime  reekent 
(23).  also  dat  k.  keret  i  wendet  (.«c  22). 
reden  o.  fegen  als  k.  (i.  tantarlsare  74). 

*Tractulus  {dem.  Gl.  m.,  cf.  -la)  eyn 
kapp  lote  (23). 

Traet-us,  l  -io  (68,  iio,  132,  147)  {cf. 
tararieenus)  jj<c.  hd.  geczogen.  s.  re- 
gunge  (8,  9).  griffnng  (ü*'.  X  tactus?). 
süelie  widerczeme  ding  [9).  ziehung(iio). 
zu-z.(76).  trekinge  (i32).  treckynge  (147). 
landsrifier  i  gogne  (i28).  langer  strich 
dos  ertrichl.^  &c. ;  gesang  der  ziehung  l 
des  furgangs  &c.  (65). 

*Traeula  v.  Traha. 

*Tra-,  tro-  {alph.  tra-  76)  -cum,  t 
-tum  (74)  {i.  suber  in  quo  voluuntur 
alleca  76.  aus  xapi/o??)  lacke  (4).  fisch- 
t  heringß-1. ;  f.-sule  ,  -snl ,  -saltzwasser 
(74).  ha-  (109),  he-  (23)  -rinck  lake.  ha= 
ringsultz  (75).  hering  wasser  (76). 

Trachea  {cf.  trahea)  aten-  (93),  athem- 
l  lung-  (^Das.),  atem-  (74)  -ader.  o.  -zug 
(74).  lungenror  (64). 

*Tradalus  v.  Tradulus. 
*Tradena  v.  Trabena. 

Tradere  hd.  geben,  dar-g.  (es),  raden 
(21).  hd.  nd.  v'-r..  hd.  -i-aten,  -rauten  (6). 
7id.  geuen,  vor-,  oner-g.  •,  leueren  (132). 
*Tradi-eius,  -tus  (9)  (i.  vari-us  t 
-GUS  t  profugus  76)  wankelmudig  (17). 
wandel-bere  (8),  -bar  (9)  0.  vnstete 
mensch. 


TEA 

Tradi-tio,  t  -mentum  (75)  hd.  n^t. 
vorretnisse.  hd.  v"-rettenis  sim.,  -retniß, 
-ratnuß  (6).  -rattenes  (21),  -retuug  (9), 
-rautung  (68),  -reterey  (75,  110),  -ratrey 
(164);  geh-,  dargeb- (75),  sacz- ^  vffsecz- 
(65)  -ung;  lere  (8,  9,  65).  eyns  dings 
wandelunge  (,8,  9). 

Traditor  hd.  nd.  v'reder.  hd.  v'-reter, 
-rater  (75),  -rattcr  (6),  -rauter  (68).  geber 
(21).  dar'g.  der  verreterey  (75).  vber-g. 
(110).  ouergeuer  {iz-i). 

*Traditrix  verre-terin  (110),  -dersche 
(132). 

Tradi-tus  v.  -cius. 
*Tradix  {st.  tradux)  winstog  (23). 

Traducere  {vxorem  Gl.  m. )  hd.  nd. 
(23)  vber-,  nd.  oucr-,  hd.  ober-,  ober-,  t 
hin-  (,3),  heym-  (4,  25 1,  brut  h.-,  heme- 
(14)  -voren,  hd.  -forn.  -furn,  -fiiren.  vber= 
fieren  von  einer  zall,  zai  {nd.  tal  Ivigua) 
in  die  andere-n,  -reu  (HO  varr.).  uber- 
t  heume  -  ueren  (1.")).  ober-  (19),  ouer- 
(i32),  auer-  (11)  -leyden,  t  -setzen  van 
eyn  tzaell  in  die  ander  tzael  (132).  hd. 
zu  der  ee  nemen  sim-  seden  (17).  sche= 
den  (8,  9). 

Tradu-ces  v.  -x. 

Tra-,  t  Vitra-  (76)  -duetio  offonbar- 
(9),  v£fenbor-  (8),  vberfur-  (75)  -ung. 

Traduetor  {i.  auctor  3)  hd.  nd.  vor-, 
hd.  für-,  t  flos-  (74)  -man.  foynnane  (152). 
eyn  fucrer  (17),  fierer  (76),  vbir  forer 
(20),  vber-furer  (74^,  -fieren  {sie  iio'»), 
-setzer  (68  .  ouer-s.  t  -leider  (132).  ferge 
(110). 

*Traduetorium  (^.  nauis  76 ,  fluuius 
qui  traducitnaues i)  hd.  floß,  floeß  (76), 
fliß  (17),  flose  (74^.  eyn  vloto  (,23).  eyn 
ouer  vloes  l  locus  dair  men  ouer  setzt 
(132).  vberfart  (uo).  ein  schiffreich  was= 
ser  (4,  74). 

*Tradti-etorium  v.  -lus. 
Traduetus  vber-gefiert  (,110),  -gesetzt 
von  einem  tal  (sie  68.  tal  hd.  vallis  X 
nd.  lingual),  auer-  (11),  ouer-  (132) 
-geleyt,  l  -gcsatzt  van  eyn  tzail  iu  die 
ander  (132). 

*Tradu-lus,  -la  1,104,  sm. ,  Sum.,  (4f.), 
-das  (131*',  141.  acc.  pl.f),  -ctorium 
(147),  trudas  (i3i''),  tra-dalus  t  -bulus 
(75),  i  cradula  (11,  19)  {i.  alabrum, 
girum  l  gagia  75.  cf.  dragma,  cerilla, 
testadulus,  hispa;  hd.  nd.  liasjjel.  garn- 
h.  i  -werffen  i75).  weyfe  (3,  4).  czal-, 
czail-  (3)  -.spiimel  (4),  -spüle  (9),  -spiel 
(8),  -spil  (3,  17).  garwynd  (147).  riste 
(.Sm.,  Gf.).  wolli-cLambe  (104),  -champ 
(Gf.)  wolla-ehamp  sim.  (131*^),  -kampun 
(i4i).  wolle-cham?-kamp(.Sum.),-chamben 
(as  Gf.). 

Tradux  [msc.  i.  traduetor,  gen.  orn^ 
nis  i.  propago ;  cf.  tradix)  hd.  nd.  (23) 
ober-,  hd.  vber-,  ober-  (3)  -vorer  ,  -ley= 
der,  hd.  -furer,  -furrer  (6),  -foyrer  (102), 
-fierer  i  ferg  (110).  eyn  offiubar  füren 
(4).  hd.  ge-slechte,  -.sliechte  (8),  -schlecht. 
Sprung  (ho),  oerspronck  (132).  vberschu- 
tzling  (126),  -ßling  (Ki^.).  vrfar  {i.  por^ 
tus  t  littus)  f  vberfurung  (75).  gesenk 
(Ki^.).  rebschoß  (ki^.,  Das.).  jjZ.  traduces 
estlyn  von  den  bäumen  (110).  sprutele-n 
(i32),  -sse  (107)  van  den  bo-  (107),  boe- 
(132)  -men.  sproßen  von  bonmen  (68). 
Traga  {i.  verriculum  i30.  cf.  tra-ha. 


TKA 


591 


-pha,  -gum.  erpiea.)  räch  buch  egt  (6). 
zugegarn  i  ase  hämo  (130). 

Tragacanthes  {herba)  mettram  (Kil».). 
Traga-eantha,  -  eanthum  ( succus 
Ki.),  -eanthus  iFr.i,  -gaiitum  t  -ntum. 
{succus?  93),  dragantum  '.q.  v.)  tra-  (74, 
93,  Ki.),  dra-  (Fr.)  -<.'aut.  boeks-dorn 
i  -distel;  fuchsbart  (Fr.).  trackenj)lut 
(^.  demathan  74.  aus  trag-?). 

='Tragale  {cf.  trabale  &c.)  leysen  (2). 

^Tragantum  v.  Tragacantha. 

*Trage  {zwischen  eapillus  und  cesa=: 
ries)  widi.s  (Sum.  iii).  pZ.,  g  -aruin  i. 
argumenta  i  carmina  de  relnis  luctuosis 

(76). 

Trage-a,  -ma  (i.  eleetuarium  12. 
cf.  Dz.  wtb.  354)  tres-ereye  (12),  -et  f 
-uet  (Ki*.).  trisinet  (112,  Ki**.,  Fr.),  träge 
(112).  pl.  tragemata  Zucker- ^  sehlecker- 
werk  (Fr.),  ti'aiemada  van  aifft  off 
vruehte  snoede  gaven  (147). 

*Traged-a,  -us  t  -ieus  (74)  lyt-  (9), 
snoede  lyt-  (8),  vrling-  (74)  -dichter, 
herold  (9"). 

Tragedi-a,  -um  (9),  cragedia  {q.  v.) 
hd.  nd.  laster-sanck,  hd.  -gesanck,  -ge= 
sang,  -gsang  (i34),  -gedieht  (68,  110). 
van  stynekender  snoeder  materien  (147). 
laistergcsankch  (1  in  m  geschlimmbessert 
2).  eyn  schendig  liethe  (17).  snode  liet 
(8).  boze  lied  (9). 

Tragela-phus ,  -fus  {i.  platoeer-o 
100,  -US  94,  136,  hireoeeruus  100,  Br., 
eeruus  emissus  100.  aus  emissarius  X 
promissis  barbis  Gf.  1,  235  ?)  elili-i  (104), 
-o  (Gf.).  helaho  l  elho  sim.  (Gf.).  ags. 
eich  (136.  platoceru-seleh  s?'c  94).  schele 
(loo).  scelo  {i.  e-,  ad-missarius ,  ona= 
ger  c/.  elo  t  schelo  Gf.  (i,  475).  halp 
h'cz  oder    bog  (8).   brandthir-sch   (ii4), 

-tZ   (U6). 

*Trageli-da,  -a  <67,  133)  {i.  fabula 
comjiosita  76,  Vocc.  ex  quo,  aict  res  seua  cum 
asperitate  compilata  7G.  von  tragedia 
uiitersch.)  mere  (8,  17).  zusamengesetz= 
tes  mere  (74).  ge-tyclite  (9),  -dicht  (17), 
-diecht  (8). 

Trage-ma  v.  -a. 
*Tragenice  v.  Tragonici. 
*Tragentea  geperkraut  (74). 
*Tragerdia  {cf.  sq.)  gclyc   der  ghey« 
ten  sanck    of  lof  dat  is   van  styncken= 
der  materien  (147  . 

,  *Trageria  {aus  tragedia;  anders  Gl. 
ra.)  gedieht  das  hern  schiitet  (74). 
I  *Tragia  hur  (i.  meretriv  &c.  74). 
*Traglas  {g.  -atis  qd.  eutta  magna  t 
spinosa  76.  X  scutum=  targia  Gl.  m. 
cf.  tragus?)  große  tareze  (,9 j.  groß  brey 
tarsch  (8). 

*Tragilla  v.  Tragula. 
*Tragma  v.  Dragma.  Binio. 
*Tragmatica  {aus  dram.)  v.  Didasea= 
Ileus. 

*Tragoniei  (X  traeo)  lüde  dy  slan^ 
gen  eten  (23).  tragenieet'^  a2<salomon 
\  sunt  pojmli    in    timis   lihie    qui    specus 
cauant  76.  aus  troglodytae). 
Tragos  v.  Tragus. 
Tragoselinum  f.  Pipinella. 
Trag-ula,  l  -illa  (i32)  {genus  teli  uo 
&c.)  eynre  hande  geschutz  (132).  geschot, 
pijl  (147).  schaffelin  (i26).  schebelinchea 
(125). 


r.9i> 


TRA 


TRA 


TRA 


Tragu-la,  /  -nni2.">)  hame  {\2r,).  ein 
visi'li  liiini  «>  biTivu  (Oas.).  wjule  l  seiicko 
(Fi.V  ///.  schacc'kol  (in;). 

*Trngulatus  \i.   tragula   Icsus   f    ar 
matii.i)  irc-s(liot;t>eu  i^iun,    (iiU'st  (132). 

Tra-giim,  -hvim  (iM ,  no ,  i3i)  (i. 
vert-  Hr.,  verr-  Gl.  m.  &c.  -iculum; 
naiii's  l  rete  piscatorutn;  c/.  trag-a,  -ula) 
ovii  kan  (3,  4).  iiacho  f  rete  (66  &c.). 
<>in  nach  oder  rcto  [s^ic  69,  Uli.  \vai(I= 
liiij;.  vischer!<i'liifiV'.  visrhparn,  wutt  (74). 
zugnotz  (t.i). 

Tragus,  -os,  -on  (hcrba)  Iminelkoru 
(111^.  ineort*tnclio-n,  var.  -1  (kl). 

Trah-a,  -ea,  -ae  (13\  trabea  (in). 
f  tracula(l'2)  {cf.  erpiea,  tra-ga,  -pha, 
-uellus)  slit-e  (ioi,  Sum ,  sim.  Gf.),  -ten 
(43).  sehli-tcn  (4),  -tte  (74),  -t  (110,  111). 
siede  (100,  132,  147).  scelyde  (97).  schilt; 
kart  (74).  har-ck  (132),  -ke  (12,  13,  22, 
23),  i  kricce  il3).  bricke  (.s/c  22),  eyn 
knit  [sie  23).  /id.  knicke,  l  kriig  l  knick 
(7t),  kuck  («V  4i>),  krogk  (21),  knig, 
korbe  (9),  rech-cn,  -e  (9,  18,  74);  rech, 
sleyff;  eg-e  (xoo),  -ge  (110),  -ghe  (132 >, 
-de  (74,  132),  -le  (100);  eyde.  eyn  raist 
trageberc  (10).  panck.-schab  74). 

*Trahale  (i.  longale  74.  (/.  trabale 
&c.)  langwid  an  ;oinom  wagen;  langk= 
wyde  (74).  seel  an  den  w.  (147).  sele 
(22*»,  74)  in  dem  w.  o.  wayne  (74).  sil 
(1.  31.  eyd  f  ege  (17). 

*Tra-hea,    -bea   (75*1)    [a  traho;   X 
tracheai  liuigrore  (75). 
■Trahea  v.  Traha. 
'•Traher  dystol  (68,  147). 
Trahere  hd.  iid.  rii-,  ri-  (13),  zu-  (7g), 
tre-    (132),    tree-   (11)    -cken.    fid.   zien ; 
zie-,  cze-,  czi-  (17),  nd.  te-  (23)  -hen.  ten 
(22).    tzen    ( 12 ).    czehen,    cziigen,   vbir 
werffen  (21).  tappen  (147). 

*Traheri-a,  -um  (74)  (de  aratro,  i. 
epirhedia,  cf.  trahale)  silo  (i30,  Gf.). 
/.ugsayl,  leyne  (74>. 

Trahi,  rar.  tradi,  ad  iudicium 
furnemnieu  an  zulangen  vor  dem  ge= 
rieht  mit  eimauß,  varr.  ye-,  y-mans, 
zu  rechten  d;.')!. 

*Trahico  v.  Traicere. 

*Trahile  {cf.  trabale)  einzen  im  kar= 
ren  Schlitten  o.  im  wagen  (7.").  Sm.  1,  81). 

*Trahulus  {i.  qui  seviiplene  profert) 
lurciionder  (H.'>.  cf.  titubare.  sm.  2,489). 

*Traliuin  v.  Tragum. 

*Trahus  r.  Thrax. 

*Trai-,  selten  traji-,  traij-eere,  pjrs. 
trahico  il7  &c.)  hd.  werft'fu  1 18) ;  ober-, 
vber-,  dar-  (110),  durch-,  vß-,  ouer-  (20, 
22,  132),  nd.  vor-,  to-,  dor-  ( 132 )  -werf= 
fen,  -werpen.  ouer-setzen  t  -voeren  (i32). 
dorgczigcn  (13). 

*Traiect-a  v.  -um. 
Traiectio  hd.  v'wandehinge. 
Traieetum  {ciu.  in  holandia)  hd.  nd. 
vt-,  vte-  tr.  inferius  97)  -reclit.  hd.  vt- 
ericht,  -rieht  (21  j,  -rieh,  -rech  (1,  71). 
V-,  l  vch-  (74)  -triebt  (tr.  inf.  74,  147). 
vprecht  (sie  10).  trecht  (UO.  132).  triebt 
^20.  tr.  sup.  147).  trieb  (13).  mastrech 
(tr.  superius  97).  maist-erreich  (71), 
-riel  (1). 

*Traieinada  v.  Tragea. 
Trajieere  r.  Traicere. 

*Tralis  v.  Sisymbrium. 


Trama  (c/.subtegmen,  tram-en.-is) 
snade;  traben  l  va.sen  (/.  extvema  pars 
rc^tiinenti);  wintisen  (Sum. ).  hd.  spu-, 
spo-le,  spuol,  spul;  schoß-  (21,  66  &c.), 
sehuß-  (:")'•),  seiiiß-,  schieß-  (74)  -spul 
.lim.,  -spolle  (21).  »d.  spnel  (11);  eyn 
schot  spole  (22),  schete^  vedel  (?  23). 
schützen  (te.vtoris  1.  schut/.  Fr.  2,  23«*^). 
tram  (Fr.),  weffel  (64«',  65).  insehlag  (65), 
weuel  l  ynslach  (132).  wafel  t  eintrag 
(126  &c.).  weuil  (20).  wefil  (i55).  wefel 
(6|i',    71).    wafel  ((!).  intrag  garn  (08). 

*Trania-lga  (127),  -ratia  (Sum.),  -ritia 
(74),  -ricia  (147.  Hr.,  gi.  m.),  -rga  t  -rgra 
l  -racia  (Cf.).  -tiea  (11),  -cia  U47),  -sa 
(141)  trama  ratia  (Gf.)  (c/.  acer)  mazz- 
(127,  Gf.),inass-(i4i  )-altra.  mazalter  (Sum.) 
maßalterpawm  (74).  (jd.  arhustula  (Gl. 
in..  Kr ).  branie,  gynster,  brymmen  (i4v). 
heyde  (11.  -cia  147). 

*Tramatrix  werberße   (20.   st.  web.). 

*Trambus  (/.  sanguis)  bloyt  in  den 
lijve  0-47). 

Tramea  v.  Hirna. 
Tramellum  i-.  Partipollex. 
Tra-,    fra-men    (i.    termes,    vimen, 
sannentiim  Lye ;  st.  fragmen)  ags.  spraec 
(Gl.  m.  Sc.  hd.  spach  cf.  Gf.  G,  320). 

Tramen,  t  tremen  (Gl.  m.)  [i.  trama) 
wef-il  (9),  -el  ^67,  75),  -fei  (76).  wesil 
(SIC  8).  intrag  garn  (iio).  g.  das  inge= 
traren  (sie)  wirt  (68.  cf.  trama).  g.  dat 
ingeslagen  wort  (132).  intrag  i75). 

Trames  (i.  lignum  in  scala;  via  t 
semita,  via  parua  transuersa  per  agrum 
4  sim.)  hd.  stick,  stig,  steig,  stigel  ^4!») ; 
rieht-,  rieb-  (4)  -steyg  (9,  4),  -etig  (sie 
8).  nd.  stich  l  pat.  foß  pat  (21).  fuyß 
phayd  (19).  phad  (tramites  I4i).  weg 
(65,  110).  wieg  (65  var.).  wech  (20,  132). 
ein  zwerrh  (68),  zwerch  (Das.),  zwer-cher, 
var.  -ichter  (64)  weg.  weg  der  vber  ein 
acker  gat  (.75).  tranie  in  der  ledderen 
(221^).  drame  (12).  tram  ( 1 ).  trome  l 
Ijpal  ist.  spal;  77).  trepp  l  stufi(17).  ein 
spro-ße  (13  &c.),  -ssen  (4),  -ssel  (3).  soiim 
(in  veste  4;i). 

Tramis,  triamis  (110)  (/.  trama  8,  9, 
76.  cf.  trames)  spuol  (76).  spayl  l  spruß 
(;")'').  der  säum  vom  rock  (iio),  soem 
vau  de  r.  (i32).  som  (08),  sam  (74)  an 
einem  kleide,  ger  (74).  ebecher  (8). 
ebich  (9). 

Tramoserie-a,  -um  (Q,\.  Aeif»-.),  -ea 
(cuius  trama  ex  serico  64),  trami-(i47), 
ipo-  (5.  V.)  -sericum  eyn  syden  (68, 110, 
132),  halb-s.  (64)  cleid  de  lineo  stamine 
von,  vau  lynem  wep  (110),  lineu  werck 
(68,  132),  sed  trama  serica  von,  vau 
syden  (es),  s.  in-trag  (iio),  -slach  (132). 
sijde,  sijdtwerck  (147). 

Tranare  hd.  vber-,  iber-  (76),  ober-, 
o.  an  dem  land  (64),  nd.  ouer-swymmen, 
-swemmen  (12,  23,  132).  -swemen  (13), 
-sehwummeu  (tj;,  hd.  -schwimraen.  -fligeu 
(8.  9). 

*Tran-ferre ,  -figere ,  -fingere  v. 
Trans-ferre,  -figere. 

Tranquillare  hd.  frid,  frede  (17), 
freude  (74!,  stede  macheu.  nd.  vreude 
maken.  stillen  (65,  75).  gestumen.  sanff= 
ten  (.'41. 

Tranquillari  zu  Stillung  gebracht 
werden  t  zu  der  ruwe,  varr.  rüge,  rüg 
(65j. 


I  Tranquille  geruwiglich;  nit  entrust 
werden  (65). 

1  Tranquil-,  transqui-  (7«)  -Utas  hd. 
nrf.  stil-heit,  /u/. -lekeit,  -Ikeit, -lung  (65), 
-leheit  des  wedders  (21),  -le  weder  (5''). 
merstilli  (03).  frede-  t  ersum-  (17),  geru= 
sam-  (8,  9),  fridlich-  l  stetig-  [cordis 
65)  -keit.  ruwe  t  fri  r.  (65).  ge-stumeheit 
(74). 

Tranquillus  lid.  nd.  stille,  besehei= 
den.  nd.  sacht,  hd.  still,  sanfft,  senftt 
(21,  72),  s.-mietiger  (76),  gestum  (74,  75), 
klayre  (niare  19),  fridlicher  (65),  freud= 
maeher  (74). 

Trans  hd.  nd.  dorch.  hd.  durch, 
durche  (133);  v-,  o-,  y-  (110)  -ber;  Wxr 
(21).  nd.  doer  (122);  ouer,  auer. 

Transactio  (i.  translatio)  hd.  nd. 
v^iuder-uuge,  -inge.  lid.  v'andrung(i34), 
anderweytunge,  vbergebung  (68,  110). 
ouer-geuinge  t  -l3'dinge(i32).  eynskrigcs 
berichtunge  (9).  eyn  kriegis  rieehunge 
(sie  8).  • 

*Trans-agere  v.  -igere. 

Transalpinare  vbei'  diegebirgegeen 
(1101. 

Transal-pinus,  -phinus  (68)  vber 
die  gebyrg  wouenden  (iio).  ouer  dat 
geberehte  (i32),  vbcrzwerch  (sie  68!) 
won-.  t  wes-  (i32)  -ende. 

Transcendere  hd.  vber,  obir-  (20), 
ober-,  ab-  ((i),  nd.  ouer-stigeu,  -steigen 
(110,  134),  -sagen  (sie)  t  -gaen  (20), 
-climmen  (11,  110,  132),  -trefifen  (65). 

^Transcensio  ouer  stigunge  (20). 
*Transcensorium      stapp     aver     to 
clymmeu  (i47). 

*Transcreare  vber   naturlich  wande= 
lunge  (9). 

*Trans-cribere  v.  -scribere. 

Transducere  ouer  leyden  (20). 
*Transe-n,    -ntina    gelavy,     speer, 
lancy  (i47). 

Transenna  eyn  dach-  (110),  tach-  (68) 
-feuster.  eyn  stytz  in  einem  f.  (110).  eyn 
dack  vinster  of  eyu  stock  om  dat  v. 
mede  tzo  ondersetzen  (132).  aiu  gang 
vor  ainem  hauß  (9i).  gätter  (i28).  vogel- 
hutte  (125),  -bogel  t  donnen  {pl.  114). 
gegitter,  boueuet  (Heu.). 
*Traiisentina  v.  Transen. 
*Transe-ntina,  -thna  seel  of  repe  of 
touwe  uytgerect  (147). 

Trans-,  bissw.  tran-ferre  hd.  jicZ.vber-, 
ouer-dragen,  -brengeu  (11,  19),  Arf. -tra- 
gen, -holen  l  -boren  (20).  v'legen  (8,  9). 
v'wandelu  aus  (9),  wandern  vß  (8)  eyner 
czungen,  yn  dy  andern  (9).  fürbaß  wen= 
den  von  eim  zum  andern  (65). 

Trans-,  bissw.  tran-figere,  tranfin= 
gere  (8)  hd.  nd.  doreli  holen,  doer-  (132), 
hd.  durch-holn,  -hulen  (G),  -boren  (68), 
-beeren  (132),  -hetften  (65,  110),  -stechen 
(20,  132  &c.),  -stecken  t  -stoßen  t  löchern 
(20),  -luchern  (17).  stechen  (65). 

Transfigurare  virwandeln  t  uber- 
wilden  (20).  uß  glichin  (8,  9).  gheliken 
(22).  glickeu  (23). 

Trans-figurare,   -formare   hd.   gli-, 
gbch  ußbilden  (17). 

Transfiguratio  virwandüle  {sie)  der 
figuren  (20).  vber  naturlicher  wandel 
der  gestalt;  ver-stellung  {  -clarung  (65). 


glei-chen 


TRA 

*Transfindere  durch-spließen  ^-zerren 

(20). 

Transf ödere  durcligraben  (20). 

Transformare  (^cf.  -figurare)  uber- 
(20),  ent-  (62)  -formen,  verwande-len 
(62,  68,  132),  -ren  (iio)  von  einei-  form 
in  die  anderen  (iio  sim.).  bringen  ein 
andern  gestalt  l  von  einer  g.  in  die 
ander;  verstellen  in  ein  anderß  (65). 
ontliken  (106). 

Transformari  gancz  gebracht  wer= 
den  (65). 

Transformatio  virwandelunge  (20). 

Transfretare  hd.  vber-scliiffen,  -farn 
(65),  -f.  mit  dem  schifif  ( 75 ),  -fui'en  l 
-swymmen  l  -rugen(20).«(^.ouer-scheppen, 
-scheffen  (i32).  vber  mer  faren  (1,  75). 

Transfretatio  über  schiffimge  (20). 

Transfug-a,  -us  (9)  ein  vorlaufFer 
(iio),  ouerloeffer  (i32)  von  einem,  van  eyn 
beer  in  das,  dat  ander,  fluchtig  (6,  9,  74). 
hd.  vor-  (10),  ver-  t  vber-  (74),  ober-, 
nd.  ouer-fl.,  -fruchtig  {sie  22).  vor-flucht 
(12),  -flicthin(13),  -flittig  (49).  vber  herer 
(9).  weder  kerer  von  den  finden  (8).  hol» 
Wäger  (74). 

*Transfugare  vir-  (20),  vber-  (19,  75), 
ouer-  (11)  -iagen,  l  -triben  (75). 
*Transfugatio  viriagunge  (20). 

Transfugere  vberfliehen  (75). 
*Transfug-us  v.  -a. 
*Transfusiuum  vßgiessig  ding  dz  sich 
selbs  gußt  in  ein  anderß  (65). 

Trans -glutire,  l  -gulare  (iio  &c. ) 
lid.  nd.  v'sliiideu. 

Transgredi  hd.  ober-,  nd.  ouer-tre= 
den,  SU-,  hd.  so-ndigen.  hd.  vber-,  iber- 
(76) -treten,  -tretten  (6,  76),  -dreden,  -gen 
sim.,  -stigen  (76).  ein  vber  gang  thun 
(65).  Sunden  (21). 

Transgressio  Übertretung  (4). 

Transgressor  hd.  vber- ,  ober- ,  nd. 
ouer-treder,  -dreter,  hd.  -treter,  -tretter 
(75,  110),  -treiter  (3),  -dreder  (der  ee  110, 
132).  sunder  (21). 

Transgulare  ( cf.  -glutire )  hd.  nd. 
v'slin-den,  -gen  (10). 

*Trans-ieio  v.  -itio,  -ieetio. 

Trans-ieetio,  -ieeeio,  t  -sieio  (3)  hd. 
vber-werffuiige,  -gang  (6.  X  -icio).  nd. 
ouer  werpung  (23). 

Trans-igere,  -agere,  -ire  liden  (20). 
aflazen  (-igere  14).  vol-furen  i  -bringen 
(65).  krig  (8,  9),  krieg  o.  wiederung  (110) 
entscheiden,  mit  willen  ab-  (12),  abge- 
(10)  -scheiden,  krik  vol  varen  (9).  die 
pleytinge  oeuer  geuen  (132). 

Trans-ilire  v.  -sllire. 

Transire  {cf.  transigere)  hd.  gan, 
vber-,  nd.  ouer-gan  sim.  für-,  ver-,  zer-, 
dannen-,  von  d.-geen  i  vber    faren  (65). 

Transi-tio,  -eio  hd.  vbergang.  ouer- 
ganck  (132),  -fart  (20). 

Transitorium  vergenglich  ding;  pl. 
-a  gutter  die  verschwniden  i  geen  (65). 

Transitorius  /*rf.  ver-,  vber-  (iio) 
-genglich,  -gancklich  (1).  hd.  nd.  vor- 
gencklich ,  -genlich  l  zitlich  (77).  ain 
ibergenglicher  (76).   ouergencklick  (22). 

Transitus  ptc.  s.  {i.  meatus  1,  pasca 
65)  hd.  gang.  hd.  nd.  ganck.  hd.  vber-, 
durch-  (20),  nd.  auer-  (11)  -ganck,  -gangen 
(68,  110).  ouergegaen  (i32).  fursich  gang 
(t)  Wandelung  (65). 

DitFENBACH     GLOSSARIUM. 


TAA 

Translatio  {cf.  trans-sumptio,  -ae= 
tio)  hd.  nd.  (23)  v'anderung  sim.  (der 
sproch  21).  v'enderunge  (6,  76).  vber= 
Setzung  (110).  ouersetzinge  (132).  hin- 
furung  f  -nemmung;  der  ander  text  (65). 
missesezzeda  (Gf.). 

Translator  hd.  nd.  v'anderer.  v'- 
ander  (21),  -enderer  (6,  76).  eyner  der 
eyn  ding  v'andern  ( 17 ).  vber  dreger 
(13).  ouersetzer  (i32).  aiißleger  (110). 

Translatus  vbergetragen  (C8,  110). 
ober  gebracht  (19).  ouer-brachter  (11). 
-gesetzt  (132).  v'andert  (23).  ge-bracht, 
-fürt,  -kumraen  (65). 

Trans-meare,  -migrare  hd.  vber-, 
i  durch-  (75),  7id.  ouer-gan  sim.,  -farn 
(17).  v'-scheiden  (8,  9j,  -huysen  (132). 

Trans-migratio ,  i  -meatio  (75)  hd. 
vber-gang,  -ganck,  -geung,  -farung  (8, 
9);  vbir  genung  (21),  ober  gegunge  (5). 
ouer-giüe  {sie  23),  -ganinghe  (22).  ver= 
huysinge  (i32). 

Transmissio  vberscendung  (4). 

Transmissus  ober  gesant  (19). 

Transmittere  hd.  vber-,  ver-  (76), 
nd.  ouer-senden,  -seynden  (11). 

Transmutare  vber-  (9),  vir-  (8)  -wan= 
dein. 

Transmutatio  verenderung  t  ver= 
genglich  wandelung  (65). 

Transna-re,  -tare  hd.  vber  swimmen. 

Transnatare  {frequ.)  dick  wil  ouer= 
swemnien  (i32). 

Trans-parens ,  -perans  ( 4 ) ,  -pares 
(19)  {i.  dia-  2,  dyaf-  1  -fanus)  hd. 
durch-scliinig,  -scheiuig  (1),  -scheinicht 
(134),  -schinen  (5),  -sinigk  ^21),  -sichtig. 
nd.  dorch-schinich,  -sinHch  (23). 

*Trans-parentia,  -perancia  (4)  hd. 
durch-schinekeit  sim.,  -scheinikait  (134), 
-sichtigkait  (76),  -sichtickeit  (4),  -singk= 
keit  (21),  -lichtikeit  (110).  nd.  doerluch- 
ticheit  (132);  dorchschin-cheit  (23),  -heit 
(22). 

Transparere  hd.  durch-,  nd.  dor- 
schinen. 

*Transpare-s  v.  -ns. 
*Transperan-s,  -eia  v.  Transparen- 
s,  -tia. 

Transponere  hd.  v'legen. 
Transportare  vbertragen  (75). 
*Transquilitas  v.  Tranquillitas. 
*Transsa  v.  Transtra. 
Trans-,  tran-seribere  hd.  vber-,  vß- 
schriben,  -schrieben,  nd.  ouer  schriuen. 

Transscriptum  hd.  nd.  widder-  sim., 
hd.  ober-  (5),  vberge-,   ab-   (17),   abge- 
(64),  vß-  (8,  17),   vnderge-   (76)   -schrift, 
-sc'pff  (23).  aus  geschrif  (9). 
*Trans-sicio  v.  -ieetio. 

Trans-,  tran-silire  hd.  vber-,  nd. 
ouer-springeu ,    -sprinen  (13),    -hupffen 

(75). 

Trans-,  tran-substantiatio  hd.  nd. 
naturlich,  hd.  vber-n.,  -natuerlich  sim., 
iber  natirlich  (76)  wande-lunge,  -runge, 
-ling  (23).  vber  -  wandelich  l  -naturlich 
(9);  -u.  wandelung  (65),  ver-w.  (3,  15, 
75)  des  Wesens  (15,  65).  wyßlichkeit  t 
vorspil  (63).  wechsilkeit  (9).  verenderung 
einß  Wesens  in  das  ander  (65). 

Trans-,  tran-sumere  hd.  vber-,  vß-, 
nd.  ouer-nemen. 


TRA 


593 


*Trans-,  tran-sumptio,  -sumpcio  {i. 
translatio  3)  hd.  vber-  (3  &c.),  iber- 
(76),  vß-,  nd.  ouer-  (23)  -nemung, 
-neymunge  (3),  -niemung  (76). 

Trans-tra,  -sa  {b^),  t  trastra  (94^) 
pl.  sg.  schiff-gerust  l  -rüger  (17),  -stule 
(75).  eyn  schep  banc  (23).  schfef  pankch 
(1).  seße  bencke  (5'').  ziga  (i3i).  gaziug 
( Gf. ).  pl.  abl.  dostun  l  sedalun  ( Gf. ). 
sezzon  (Hpt.  5).  ags.  scip  sed  and  thof= 
tan  (94a). 

Transtiberinus  entrig  (Gf.  1,  368). 

Transtrum  {cf.  tlga,  stibulum)  sedel 
(67,  133,  Gf.).  vorpret  am  schiif  (75).  sch.- 
banck  (10,  12),  -banch  (49),  -stuol  (93), 
-geruste  (8,  9)  t  wircke  schiffeleyn  (9). 
sceffmannestat  (100).  roff  (23).  ruef  (11). 
zwerg-(iio),  roy-  (132)  -banck.  bayd 
schylt  (19).  ags.  ses  (94,  136). 
*Transu-  t.  Transsu-. 
*Transuada  vber-farer,  -gefurter  (74). 

Transuad-are ,  -ere  ober  waden  (8, 
17).  vber-varen  (9),  -füren  (75). 

Transuectio  über  farunge  (18). 

Transuehere  ober   fuern   (17   sim.). 
vber  faren  mit  dem  karch  pflüg  o.  wa= 
gen  (75). 
*Transuersio  hd.  vmbkerunge. 

Trans-versus ,  -wersum  hd.  vber- 
zwerch  (65  &c.),  schals  l  schlims  (Das.). 
nd.  dwer-ch,  -s. 

Transuertere  v'-  (9,  17),  aus-  (9) 
-kern,  ußwendig  {sie  8). 

Transumptum  i.  littera  vidimus, 
antigraphus  transumpt(^)  vidimus  brieff 

(147). 

*Traol-e,  -ium  (Gi.m.)  gall.  troul  (122). 
*Trapasetum  v.  Trapezetum. 
*Trapedia  v.  Trabeta. 
*Trape-duni  v.  -zetum. 
Trap-es,  -etes  (Das.),   -eta,   -etus, 
-etum,  -itum   (Gl.  m.)   6l-trott  t  -mule 
(Das.  sim.).  ol-trotte  t  -zwing  (74),  -mule 
(110),  -möl  (9),  -presse  (9,  74),  -stampff" 
(64,    123),   -fleck   t  ole   kelter   (8).   oly- 
moel  (132),  -molen  l  visel  (107). 

*Trapes-a,  -ia,  -etum  i^.  Trapezetum. 
Trape-ta  {cf.  sqq.)  v.  -s,  -zetum. 
Trapet-a,  l  -um  (147)  muntzanpoß 
(74).    anbylt   der   munter  (i47). 

Trapet-a,  -um,  trabeta  {q.  v.),  tra- 

pizetum  ( 75 )  {et.  herha  t  vas  in  quo 
herhe  teruntur  66  &c.)  hd.  zal-,  zel-,  czele- 
bret. 

Trapetum  {herba  74.  i.  conca  14 1. 
cf.  Gl.  m.  2,  616.  Gf.  4,  454)  V.  Trape-s, 
-ta,  -zeta.  Tapetum. 

Trapez-a,  -ata  v.  -etum. 

Trap-ezeta,  geiv.  -iseta,  -izeta  i 
-eseta  (75),  -iceta  (11),  -seta  t  trabiseta 
(76)  {i.  campsor  i  numularius  75,  76, 
venditor  pannorum  76,  :trapus  Gl.  m.)  hd. 
nd.  wesse-,  wisse-  (11),  wiß-  (13),  wesch- 
(6),  hd.  wechs-,  wechß-ler.  muntzer  (6). 

Trap-ezetum,  -esetum  (3,  4,  75), 
-asetum  (64»^),  geio.  -isetum,  -etum, 
-edum,  -eza  (46,  49),  -esa  (132),  -ezia 
(Br.),  -esia  (68,  110),  -ezata  (10),  -eta, 
-edia  (76),  trab-eta  {q.  v.) ,  -istetum 
(5t>)  {i.  campsorium  i  bancus  75)  hd. 
7id.  wessel-,  wissel-  (11,  49,  81),  hd. 
Wechsel-,  wechssei-,  wechßel-,  wechsil-, 
waschel-  (6),  weschel-  (46)  -banck,  hd. 
-bang,   -bret  (11).    weichselbanckt  (3). 

75 


501 


TRK 


wotliselnaijck  (l^.  woishanch  (13).  czolo- 
(17^  zal-  i'?^  -l)r»'t 

*Trapezop8BU8  tyschdioncr  (in). 

*Ti'api-ceta,  -seta,  -setum,  -zetum, 
-tiini  r   Trape-8,  -ta,  -eeta,  -zetum. 

♦Trapiseta  .sv/.  kr.ini  liutti'ii  ü.8t4it(7ö). 

*Traps  )'.  Trabs. 

*Trapseta  ?•.  Trapezeta. 

*Trapha  [c/.  tra-ha,  -ga^  harke  t 
rako  (^'I^'). 

*Thra8ea  [st.  thrascias,  Opasxia?) 
V.  VentUB. 

Thraso  spitzkncclit  (V.  a.  1618). 

*Trastra  v.  Transtra. 

*Trasturus  (?.  trabs,  X  transtrum?) 
kehret  (Gf.) 

Tratega  f.  Drotheca. 

*Tratum  ?'.  Tracum. 

*Traucus  stigilla  (86,  Sm.  3,  624,  Gf. 
6,  (i2tO. 

*Trauellus    (c/.    traha?)   sleifa   (Gf. 

6,    810). 

Trauersarius  spannula  (Gf.  6',  347). 

Thi-ax  (Br.),  trax,  trahus  (76)  (i)opu= 
lus,  pl.  traces  i.  truces   &e.)   freydig 
(68).  wreet  (,132)  volck. 
*Trebea  v.  Trabea. 
*Treberia  v.  Trabaria. 
*Trebuchetum  (c/.  Gl.  m.)  v.  Balista. 

Trecensus,  -censa,  -tensa  (11,  19) 
{i.  redditus  t  axisia  110)  hd.  czyns  (19), 
zynß.  pacht  (11,  132).  packt  (68). 

*Trecent-eni,  -ini  {iiovarr.),  tricen- 
teni  mit  drcyhundartcii,  varr.  mit,  mi 
dryliundcrten,  zu  mal  lUo'*).  mit  drie 
hondert  tzo  gador  {t)  tzo  male(i82). 

Trecenties  v.  Trlcentesies. 

Treehedipna  v.  Reeidlua. 

Tredeeies  dartien  warf  [\\). 

Tredecim  hd.  dri-,  drey-  (110),  dru- 
(18,22,  132),  try-  (6)  -czehen,  -tzyen(i32), 
-tteyne  (22).  dryccn  (21).  tritteeu  (23). 
dartien  (11). 

Tredecimus  hd.  der  dry-,  drey-  (110) 
-czeheiidest(19,iio),-czehest(68),-zehenste 
(7.5).  die  dertzyenste(i32),  dartiende(ll). 

*Tredonas  v.  Teredo. 

*Trefuna  v.  Tremia. 

*Thre-,  tre-ma  v.  Threna. 

*Tremare  ouer  woldigeu  t  vbel  rech= 
teil  (23). 

*Tre-  V.  Cre-marium. 

Treme-,  tremi-  (65  var.)  -bundus  vol 
angst  (110).  bellende  (i32).  ein  crschro= 
ckeulic-her  vor  dem  man  erzittert' (65). 

Tremefacere  erzitteren  (68,  110), 
verueert  (132)  machen,  er-sehrecken  (68, 
110),  -schütten  (126).  doen  beuen  (132). 

Tremefactus  erbydmet(iio).  zitterig 
(68),  verueert  (132)  gemacht. 

Tremen  v.  Tramen. 

Treniendus  forchtsam  (110).  zittere 
haftig  168).  verueerlich  (i32). 

Trem-ere,  -iscere,  -ulare  {i.  trepi= 
dare  110  &c.)  hd.  be-,  bie-,  bi-  (3,  18,  4), 
by-  (18)  -ben;  bid-men,  -dem  (9),  -emmeu 
(65);  erbydmen  (110);  zit-tern,  -teren, 
-ern  (134);  cittereii  (3).  nd.  bibben  t 
zittern  ■;23),  beuen,  tzc-teren  t  -rcn  (22), 
vruchten  (11).  fürten  (19).  sich  forchten 
t  bewegen ;  er-zittem,  -schrecken  (65). 


TRE 

Tremia  (Br.),  trefuna  (147)  l  antica 
pyn  deyl  van  der  kerrken  (i47). 

*Tremiale  {i.  gerula)   ein   bar   (uo), 
baar  (68),  bore  (i32j. 
*Tremi-  v.  Treme-bundus. 
"•Tremidulus  v.  Tremulus. 
*Tremidus  (alltjcinein,  ausser  110  &c. 
c/.  trepidus)    hd.    beb-ig,    -endig    (133, 
152),  bybick  (18);  l)idni-endig,  -ig  (iS4), 
-cuder   (76);    zittcr-endcr  [iG],   -ig  (67); 
wegig  (1).  nd.  Ijibbig  (23). 
Tremiscere  v.  Tremere. 
Tremissus  v.  Bisantius. 
*Tremon  v.  Threna. 
Tremoni-a  [du.  in  westualia)  dorpp= 
mund-o;  -ensis  -er  (74). 

Tremor /(c/.dazpidemen  (4)  ;bidmiing, 
er-b.  (uoj,  beb-,  byeb-  (5),  byb-  (18), 
zitter-  (65,  67),  weg-  (1)  -unge.  nd.  bibb= 
ing  (23),  beu-  (11,  132),  sehudd-  i^i32) 
-iuge.  forcht  (65,  HO),  ti'.  capitis  schlot- 
ter, var.  -ern  des  houptß  [Gb). 

*Trem-orosus,    -ulentus    vol    angst 
(110),  bydnuuig  (,68),  bi'uiiige  t  aiixt  (_i32). 
*Tremul-a  v.  -us. 
*Tremula  cauda  v.  Caudatremula. 
Tremulare  v.  Tremere. 
Tremulentus  v.  Tremorosus. 
*Tremulinus    ( cf.    sq. )  espeyri  ( 9 ). 
esphin  (8). 

Tremul-us,  -os  [3],  -a,  tre-midulus 
(67,  i52j,  -nulus  (76)  {avbor)  hd.  asp-a 
(93,  141,  Gf.),  -e,  -en  (1,  lU) ;  asp  (2;.  hd. 
nd.  espe.  esspeu  (13).  esphe  (8).  ast  (23j. 
erlen  bauem  (-a  20).  ays.  esp§  (94,  136). 
Tremulus  zitterent  lichtlich  (110).  1. 
bydmeii  1,68).  hchtelich  beueude  (132). 
*Tremus  v.  Threnus. 

Thre-  (110,  Er.),  tre-na,  bissw.  -ma, 
t  -ni  i^pl.  (66  &c.),  t  -num  (147),  -nus 
(1,  8,  9,  76),  -no  t  -mon  [76)  {i.lacrim-a, 
-e;  lamentatio)  zäher  clageus  vnd  weineus 
(75).  zacheren  (1).  czeher  4).  ein  trehe- 
ren  (110),  -r  (64,  68).  traben  (23).  trayn 
(5).  treue  (17).  dryen  (21).  hd.  ein  ougen 
dropf(67),augen-droppe(i52),^jZ.-tropt}'eii. 
ogendrup  t  tyn  sanck  ouer  die  doeden 
(132).  weclage  (8,  9).  weyn-  t  beweg- 
(17),  beweyu-  (8,  9),  sehri-  (20)  -unge. 
ein  gesang  vber  die  todten  (iio).  clag 
bey  t.  (75).  schrey  (#)  earm-,  sucht-ynge ; 
droef  sanck  (i47j. 

*Trenarus  &c.  (x  trena)  v.  Tenarus. 

*Treneticus  &c.  v.  Trenosus. 
Tre-,  tren-  (1)   -norum   [sc.   liber) 
buch  der  ze-  t  tre-hern,   var.  trehen,  l 
der  clage  (60).  das  puch  der  clag  (1). 

Tren-osus,  l  -eticus  (147)  {i.  la= 
ment-,  laerim-osus)  vol  treher  (68), 
zähem  (134),  beschreyens  i  droefflich 
(132).  zaherig  (75).  carmelick  (i47). 

*Trenulus  v.  Tremulus. 
*Treiium  v.  Threna. 

Thre-  (Br.),  tre-nus,  -mus  (67)  (i. 
lacrimosus  b^,  lamentabilis  Br.  cf.  threna, 
cinoth)  treuig  (5).  trehen-,  zahei'-iger. 
klegliclier  (74).  traym  (5^).  driennigh 
(23).  weinend  mit  zeheren  (110).  treher- 
(68),  traen-  (132)  -achtich.  schreylich 
(132). 

Trepe-dia,  -tia  (i3o),  tripecia  stelza 

(130,   Gf.). 


TRI 

*Trepida  (aus  er.)  stiffel  (74). 
Trepi-dare,  -tare  (3)  (cf.  tremere) 
hd.  nd.  zit-,  cit-  (3),  tzet- (22),  zi- (134), 
ziet-  (10),  sehet-  (8,  9)  -tern,  -teren. 
czedern  t  sluckern  (17).  for-chten  (65, 
110),  -then  (20).  beb-  (23),  hd.  be-,  bye- 
(18)  -ben.  beuen  (22).  ontsyen  (132). 
schweben    als   einer   der  da  fallen    will 

&C.    (65). 

Trepidatio  schwebung  in  zwifel; 
verzag-  l  zitter-ung;  forchtsamkait  (65). 

Trepide  forchtlichen  (110).  bcuelich 
(132). 

Trepi-,  tripe-  (Gl.  m.)  -dicam  (acc. 
cf.  tripos)  chu-chmun  sim.  [i.  cacabutn 
Gf.),  -hbmun   (Gl.   m.).   disc   i.  ferculum 

&c.   (Of.). 

Trepidus  hd.  nd.  (23)  zitter-lich,  hd. 
-leich  (1),  -ieht,  -et  (i34);  erschrocken 
(uo),  verzagter  (65).  ontsi-  t  beu-ende 
(132).  tzetenick  (22). 

*Trepi-tare  v.  -dare. 

*Trepheris  v.  Treueris. 

*Treris  v.  Trieris. 
Tres  hd.  nd.  dry.  drij.  dri   (5).  drie 
(11).  drye  (19).  dre  (22).  drey  (22»^).  drii 
(20).  dreü  (111).  tiy  (6).  trei  (i26). 

Tressis  drey  (9,  uo),  drie  (17)  scherf 
(9,  17),  pfennig  wert  guots  (uo  aim.). 
dry  scherbil  (?  8). 

"^Tresteea  v.  Tristega. 

*Tretensa  v.  Trecensus. 

*Tretiees  v.  Pecten. 

*Tretrus  [,st.  tetr-us,  -icus)  drurig 
(8). 

=*Treuche  v.  Treuga. 

*Treuerensis  tri  er-,  tryel-ischer  (74). 

*Treu-,  l  treph-  (76)  -eris  [ciu.)  hd. 
nd.  trier.  die  stat  vou  tr.  (68,  132). 
trere  (.5,  22^).  treer  (13).  drier  (17).  dry- 
t  dy-re  (5)  (trier  t)  tryl  (74). 

Treuga  friedis  Sicherheit  (8).  frid  l 
s.  (9).  gheleyde  (81).  treu-ge,  -che  (23) 
{pl.  tantum,  i.  inducie)  frid-tage  (4,  67), 
-tag  (6  &c.),  -dag  (21),  -dedal  {sie  23), 
-img  (uo).  frey  teg  o.  gelait  tag  (1). 
frcy-  (3),  fry-  (76)  -tag.  frede  tage  (5). 
vrede  dage  (22).  frist-d.  (ö^»).  soene  {l) 
frede  [20).  verharruuge  der  tage  (75). 
trawuiig  (68).  diguisse  (11).  bestant  (132). 
treugas  dare  ejn  fryden,  var.  frid, 
nenien;  emittere  ein  fryd,  var.  fride, 
absageu  (64). 

Treugare  soeneu,  friedemacheu,  ve- 
lichen  (20j.  frid  setzen  (75).  sichern  (64). 

Treugarius  ein  frid-  (uo),  bestant- 
(132)  -maclier. 

Treuge  v.  Treuga. 
*Treulus   [i.    q.  traulus   Gl.   m.   aus 
zpaoKQi;)  slurcker,  lurcke-r,  -uder   (74). 
*Triaca  v.  Theriaca. 
*Tryambos  v.  Triumphus. 
*Triamis  v.  Tramis. 
Trianguläre  dryeckig  macheu   (68). 
Triangul-aris, ^  -us(iio)  dri-wincke= 
lieh  (5,  23),   -eckich    (20).   try  winkelet 
(6).  drey-egket  (134),  -eckig  (uo).   drie 
hueruich  (11). 

*Triangularitas  dri  eckeyt  (20). 
*Triangulariter  dri  eckig  (20). 
Triangulum  first  (8,  9).  hornafF(u5). 
Triangulus  [cf.  -laris)  dri  winckel- 


TRI 

icht  (5  sim.),  -ich  ( 23 ),  -echtig  (17). 
dreywinckelig  (9).  dri- eckecht  (9), 
-eckicht  (17),  -ecket  (75),  -echecht  0. 
-ortecht  (8),  -eantich  i  -hoekich  (132). 
trei-schrot  l  -ecket  (126). 

*Triangulu8  s.  wildergalgan  (74). 
Trias  dreyung  (110). 

*Triasantali  sandelpulver  (i43). 

*Tribida  (c/.  tribula?)   trisela  (Sum. 
in). 

*Triboeus  {mackina,  cf.  Gl.  m.  6,  624) 
tribok  (93). 

*Tribuc-a,  -na,  -us,  -es   v.    Deurus. 
Tribuere   hd.   gehen;   haim-g.  i  zu- 
legen t  -schriben  (65).  nd.  geuen. 

Tribul-a,  l  -um  (Das.,  Br.)  {i.  tritula 
V)hd.nd.  fle-,  hd.  flie-  (21),  pfle-,  schle- 
gel.  Siegel  an  der  drischel  ( 1 ).  vleil 
(loe).  vlogheler  t  harcke  (22).  harck , 
egede;  kaflf  (23).  hd.  stoßel  t  roch  (6); 
rech-e,  -en;  ein  trosch  wagen  (Das.); 
tre-  (69),  dre-(i34),  tri-  (70,  74,  G-f.),  dry- 
schel;  dri-schil  (Gf.),  -ssel  (67,  i52),  -ßel 
(133).  ackerpoltz  (74). 

*Tribulaeulum  flegilbant  (6f.). 

Tribulare  Ad  vmb-tryben,  -treiben; 
be-truben,  -trieben,  -triben  (76),  hd.  nd. 
-drouen  (20,  22).  -droeuen  fi32),  -drufen 
t  pingen  (23).  peynigen  (9,  74).  vertrie= 
ben  (iioj.  treschen  («5,  74).  dewschen  (74). 
anfechten  (65).    gedrueuen  ( 11 ).  quellen 

(132).1 

*Tribularius  {cf.  tribu-nus,  -tarius) 
der  obire  stain  {mole  104). 

Tribulatio  hd.  be-trubuuß  sim.,  -dru= 
beniü  sim.,  -triebung  (110),  -kunimeruiß 
(  65 ) ;  peynunge  sim.,  pinlichkait  t  tre= 
schung  &c.  (65),  vmbtribung  (65,  68).  nd. 
be-droeuinge  (i32),  -drofnisse  (22),  -trufF^ 
nisse  (^23). 

*Tribulator   bedruber   (20).    quel-er 
(110),  -1er  '132). 

Tribulatus  bekümmert  t  getroschen 

(65). 

Tribulis  ( adj.  de  eadem  tribu  Br., 
pertinens  ad  tributum  110.  s.  i.  consan= 
quineus  de  vna  tribu  110)  ein  frund  (110). 
Freunde  (-les  pl.  9).  maech  i  neue  (132). 
konlinc  (Gl.  Jun.). 

Tribulum  {cf.  -la.  deca  cf.  nhd. 
distel  /.  iron.  id'f?)  hd.  stoße-1  sim.,  -r 
(68);  stoyssel  (i52),  stoyßel  (19,  133), 
stosel  (3).  nd.  stoter.  stoesserstock  (132). 
ryb  keule  (4).  strempflPel  ("6).  pvimpel 
(109).  eyn  mursel  kul;  sweppe;  deghen; 
phisel  (23).  ysel  (22).  nl.  dorschwaghen 

(116). 

Tribulus  hd.  nd.  di-,  dij-  (11),  ti- 
(23)  -stel.  herte  (93),  dein  (43)  distel. 
weg-d.  t  burtzeldorn  (Ki.).  hag-in  (Gf.), 
-en  (,87,  102).  hiuf-o  t  -olter  (Gf.).  hufol= 
der  (121).  cluppel  {campane  20).  aqs. 
gorst  (94^). 

Tribuna-1,  -le  (9),  -lis  (23)  hd.  nd. 
richter-,  richters-  (,9),  riechter-  (21),  rech= 
ter-  (18),  ryechte-  (19),  richte-  (23)  hd. 
-stuol,  -stuel,  -stul,  -stüle  (19),  nd.  -stol, 
l  ding  banck  (23). 

*Tribunalis  adj.  {s.  Br.  cf.  prc.)  hun= 
nilih  (Gf.). 

*Tribunarius  v.  Tributarius. 

*Tribuni-tius  (i3i),  -cius  {i.  centurio) 
hunno  (i3i,  Gf.  4,  976). 

Tribunus  hd.  nd.  richter.    ober-r.  i 


TRI 

ritter  (iio).  ridder  (132).  hd.  re-,  rie- 
(21)  -chter.  rethter  (20).  landtzinser, 
dinsther,  losunger  (74).  kamrer  i.  tribu- 
larius ;  lannd  zinser  ( s  aus  h  verb.  1  i, 
tributarius;  furstat  i.  preses  (1).  steu= 
rer  (75).  steur-  .(74,  75),  stur-  (6),  zunft- 
(93,  Ki.),  rent-  (74),  zinß-  f65,  74)  -meister. 
czyns-  (8,  9),  recht-  (15)  -geber.  heim= 
bürge  (Sum.). 

Tribus  hd.  nd.  siechte  (13,  22),  ge-sl. 
sim.,  hd.  -slichte,  -sliechte  (21),  -slacht 
{l),  -Schlacht  {sie  134). 

Tribus  (?)  west  nort  west  (23). 

Tribus  vicibus  dry  mal  (75). 
*Tributa  v.  Deurus. 

Tribu-tarius,  i  -narius  (75),  -larius 
{q.  cf.  ironj  cf.  tribunus)  zinser  (8). 
laut-  hd.  -z.,  nd.  -tinser.  hd.  czyns-,  zynß- 
haftig,  -hafftyck,  -geber,  -gelte  (Sum.), 
-man  (10,  12,  75),  -leut  {pl.  110),  -meister 
(20).  nd.  tins  geuer;  tijus-achtich  t 
-meister  (11).  der  tribut  gibt  (110),  schul= 
dig  ist   (68).    der   tribuyt   schuldich   is 

(132). 

Tributor  zinßman  (76). 

Tributum  hd.  zinß,  zins,  lannd-z. 
sim.,  z.-gerichte  (9).  erb-  (68),  erf-  (132) 
-lieh  z.  z.  vom  laude  (75).  lant-  hd.  -z., 
nd.  -tins,  -tinß.  czin  sich  {sie  18).  hd. 
rentlie  sim.  czülle  l  pacht  (20).  tribut 
(125).  steur  (74,  125).  bett  (Das.).  bede, 
vngelt,  stur,  gilt,  eigen  gab,  varr.  bette, 
bedt,  stuwre,  steüwer ,  gült  ( 65 ;.  maut 
t  gewertf  (74j.   nd.  tinsse,  tijns,  schot. 

Tributus  gege-ben  (19),  -uen  (11). 

Tri-ca,  -cha  (Br.)  [i.  impedimentum, 
mora,  deeeptio,  d.  mereiricis  76,  meretrix, 
radix,  inuolutio  capillornm  Br.  &c.)  hd. 
nd.  fiech-te,  -t;  vlecte  t  coplit  (100); 
fleth  ( 49  ),  fleyten  ( 13 ),  flocht  (  69 ).  hd. 
zopflP,  hor-z.  (7),  czop,  czophe(18),  zopfe, 
zopph,  sthopp  (8),  zompflf  (G),  streue, 
ruße  (20).  nd.  topp  (copp?  23).  isin-gelta 
(Sum.  I),  -halt  (Sum.  iv).   huyr  &c.  (l47). 

Tricamerata  v.  Tristega. 

Tricare  hd.  nd.  flech-,  flieh-  (23), 
fliech-  (21),  flec-  (G),  flcu-  (13)  -ten.  hd. 
hare,  höre  flechten;  be-triegen, -trigen; 
hindern  (8,  9),  czoppen  (21). 

Tricari  zirlen  t  schwinpen  (i26). 
*Trieatio  flethtunge  (20). 
*Trieatura  gall.  tr^chure  (122). 
*Tricatus  (i.  deeeptio  110  &c.)  be-trie= 
gung  (68),  -drieginge  (132). 

*Trieena-le  l  -rium  dreyssig  zalig 
(110).  ein  dryssigest  (68),  dertichste  (i32). 

Tricen-arium  (Gl.  m.)  v.  -tenaria. 
Tricenarius  {cf.   trigenarius)    sbst. 
[legere  vnum   -um   cf.  prc.)   dreyssigist 
(110).  dertichste  (132). 
Triceni  v.  Trigeni. 
*Tricenta  trei  hundert  czal  (3). 
*Tricent-a,  seltener  -i,  -e,  hd.  nd.  dri-, 
hd.   dru-,    try-   (6),   trui-  (76),    tru-   (67), 
nd.  dre-,  drie-   (132)   -hundert,  -hondert 

(11,    132). 

*Trieentarius  truihundert  zal  (76). 
drihunder-ste  (23),  -gheste  (22). 

*Trieen-tenaria,  var.  -aria  plura 
concurrunt  in  vna  missa  {cf.  trieenariu- 
m,  -s)  vil  trissig  lesun-g,  -gen  der  mess 
(65  varr.). 


TRI 


595 


*Trieentenarius  hd.  nd.  drihundert 
zal,  i  tal  (23). 

Tri-  V.  Tre-eenteni. 

*Tricentenus  drißig  (8).  dreyschter  (9). 

Tricente-nus,    -simus    hd.    nd.    der 

drihunder-ste,   -st   (110),  -test  (68).   der 

trihundergest  (6).  die  driehondertste  (132). 

Tricentesies,  tri-  (110,  132),  tre-  (68) 
-eenties  dri  hundert-  hd.  -werbe,  seltner 
-mal,  -fert  (75),  nd.  -werbe  (23),  -werue. 

*Trice-ntesimus  v.  -ntenus,  -simus. 

*Tricentuplus  drei  hundert  mal  (110). 
dri  h.  valt  (68). 

*Tricenus  v.  Trigenus. 
Trieeps  {cf.  bibellis)  wurff-hack   o. 
-biel  (75). 

*Trie-,  trig-esies  /«?.  drisig-,  dryßyck- 
(19  sim.),  dryße-  (21)  -werbe,  -werff  (20); 
drissig-mal,  -malen  (110),  -fert  (75).  trißig 
worbe  (23).  druchtich  werue  (22).  dartich 
warue  (11). 

Tric-,  i  trig-  (iio&c),  l  trieent- (4) 
-esimus  {cf.  trigenus)  (der)  drysigist 
(iio),  dryczegest  (21),  dreys-  (4),  driz- 
(5  sim.)  -igiste;  driß-  (18),  dryssi-  (75) 
-geste;  triss-  (6),  driß-  (23)  -igest; 
druchtegeste  (22),  dertichste  (132). 

Triclin-ium,  i  -eum  {i.  cenaculum 
cum  tribus  ordinibus  mensarum  76),  i 
-US  (74,  domus  cenaculi  76)  hd.  mus  hus, 
muß-huß,  -haus  i  sal  (9i),  sedal  i  hosi= 
dcl  (Gf.),  camere  (no).  ein  kammer  mit 
dreyen  betten  o.  tinn  hauß  mit  dr. 
kammern  (110,  sim.  132).  win  kannen 
(kammer  V  23).  ein  rüge  stat  ?  einß  huß 
mit  trien  dischen  (65).  herlicheß-  t  furst^ 
lichmuß-hauße;  sitzstule  (74). 

Trico  uuidarfart  (Gf.  3,  583).  2^1-  -ones 
zanckechtige  hadcr  leüt  (Das.). 

*Trieola-gum  (Sum.),  -num  garthago 
(121,  Sum.).  gardago  (Gf.  4,  257). 

*Trie-  v.  Trieh-omanes. 

*Trieomum  v.  Tritonium. 

*Trieorinatorizatorium  {cf.  tritoni- 
satorium)  temesbudel  (20). 

Trieornis  drcyhornig  0.  mit  dreyen 
hörnern  (110  sim.). 

Tri-euspis,  -cospis  {i.  lancea  que 
habet  tres  acies  76)  hd.  spiß  (8);  eyn 
dri-,  drey-  (134)  -ortig,  treyortig  (I5i) 
spiß,  ding  als  eyn  spiß  (17);  dryectig 
sp.  (21),  eber-sp.  (12),  ebberspiße  (13), 
strimspieß  (49),  trispitz  (6),  das  tr.  hat 
(88);  dryeckter  spieß,  kron-hn  t  -il  do 
mit  man  sticht  (75).  krendel  (76.  cf. 
kronlin?  oder  grandel  sucula  &e.; 
gechrindelt  bm.  882.  krimieu  incisiira 
sagittae  v.  a.  16I8  sim.,  vll.  azich  krempel 
fuseinula  &c.),  grelle  (9.  cf.  bm.  569, 
anders  Fr.  1,  371^?).  strale  (19).  strael 
(11,  132).  eyn  ouer  peck  (22).  en  drior= 
tich  p.  t  sper  (23).  eyn  speer  mit  dryen 
hacken  (68,  110),  drye  tacken  (132). 
Tricha  v.  Trica. 

Tricho-,  trico-  (Sum.  vi)  -manes  {i. 
eapillus  veneris,  polytrichum  i  poli= 
trieum,  empetron,  saxifraga,  filicula, 
eineumalis  &c.)  steinpharn  (Sum.).maur- 
l  stein-rauten ;  abthon;  venus-  i  frawen- 
har;  klein  steinfarn  (73  sim.).  wider-thon 
t  -todt;  ziperell;  Steinbrech  (Ki.). 

*Triehada  v.  Pilaris. 
Tridenarius  hd.  dri-zehen,  -cen  (18), 
75* 


596 


TRI 


der  4rfii/enln'  i),  tn-iizchoii  (.'3)  czal. 
nd.  (Irichtfltal  (^^).  dritfiita  (sie);  cyn 
grcpe  /  oyn  gaiu-lo  drij  touich  (23.  X 
tridensV 

Tride-ns,  -us  {-22),  l  -ntula  (74)  (cf. 
prc. :  i-  creogra  20)  hd.  eyn  gabcvjo,  -1 
mit  dreien  zoiien,  drii-ii /..,  dr.  cziii  (17), 
drill  conoii  ^M,  drcn  czoii  |,18);  drcy= 
zoniiiK  gabcl  (1);  mist-g.,  t  -liack  (74), 
-gab  (76),  -gabal  (i4i),  -oabile  (i04); 
driatMidifb  (20);  kre-  (20),  kra-  (iio), 
krau-  (68)  -wt'l,  mit  dryon  zoiioii  (68). 
eyn  vorck  mit  drio  czi-onden  (i32).  griff 
(20).  grt-if  (4'.i).  greype  (13).  grepc  >22, 
io<)).  gafffle  l  dre  tonnich  i22).  ags.  mcU 
toc  (136). 

*Tridental  vat  dat  dry  pyuai)pol    of 
pynncn  licvet  (i47). 

Tridentum  {du.)  Trynt  (12,5). 
*Tridenus  iMss.  mog.)  hd.  dri-zehende 
sim.,   -zebonick   (5),   -czcnste   (18).   nd. 
dricbtech  (22). 

*Trideus  v.  Tridens. 
*Tridificus  i-.  Trifidus. 
*Tridrachinum   anderhalb   ort   (m). 
Tridu-anus,  -us  hd.  dri  dagig,  drey 
tcgig. 

Triduanus  (c/.  prc.)   dri   tagi-g   (6, 
75),  -ch  (23).  dre  daghe  (22). 
*Tridtio  drey  tag  lang  (110). 
Triduum  dry  tag  (7.5). 
Triduus  {cf.  triduanus)    drei  tagig 
(1).  dri-tagig  (75),  -tageclitig  10),  -daechtig 
(23).  dre  dagicli  (22).  drißig  dagig  {sie  18). 
*Tri-  f.  Trig-ellum. 
Triennalitas  drüjericheit  (20). 
Triennis  hd.  nd.  (23)  von  drien  jaren. 
hd.  von  drin,  dreien  jarn,   bissw.  garn. 
dry   iare  alt   (19).   drie   iaer   aelt  (11). 
drey-iarig  il),  -erig  (Uoi^).    dry-   (8,  9), 
try-   (7c)   -ierig.   dry-   (132),   dru-  (20) 
-jarich. 

Triennium  hd  dri  jar  zijt  sim.; 
drey  jar-zeit  (134),  -lang  (110);  drie  gar 
czit  (17);  dry  iarig  (68).  7id.  drij,  dre 
iar  tijt;  drye  iaer  (132). 

Triens  hd.  drey  taii  (9),  daß  drit 
deyl   ( 17   sim. )    eyns   dings.    drey    lott 

(HO). 

Trie-,  trige-,  tre-  (76)  -ris  {cf.  durco) 
ein  schiff  y9.  17).  groß  schiff  1,8,  9,  76) 
mit  dreyn  (9),  dren  (8)  mast-bawmen  t 
-pawm  (9) ,  -bamen  (8 ) ,  mit  drin  mas= 
beymen  (17) ;  quadrig-,  pent-,  hex-eris 
mit  vyren,  fünfcn,  sexen  ^9).  trieris  [i. 
nauis  magna  86)  kiel  16,  Gf.).  kiol  (Gf.). 
durco  i  kiolmigna  (86.  aus  kiol  +  magna; 
lt.  durco,  pl.  -ones  cf.  h.  v.).  ein  droche 
munt  (23.  mhd.  tragmunt  sim.), 

*Trifans  (cf.  trifarius)  dryua-ch  (9), 
-cht  [S). 

Trifari-am,  -e  drey  faltig  (110).  dry 
faltiglich  (68).  drier  bände  (8,  9). 

Trifarius  (x  fari;  i.  tria  fans  66  &c. 
cf.  trifans;  trilinguis  68;  tnbus  modis 
110)  hd.  drierley,  dr.  spraach  (68),  drey-, 
tri-  (76j  -erlay,  driueldich  (20).  nd.  dri= 
ger  leyge,  trierley  (23). 

Tri-faux,   -fax   (68)  i.  habeus  tres 
fauces  drey  kinbacken  (iio  sim.). 
*Triffa  v.  Crinaeula. 
*TrifFerp  {medic.  st. tryphera, Tpu^pspa 
124)  tressei,  var.  trißeny  (64.  cf  tragea). 

Tri-fid\is,  -difieus  (20),  -sidicus  (19) 


TRI 

hd.  dry-faltig,  -faldig  (8),  -feldig,  -ueltig 
(76),  ueldyck  (19),  -spelich(9).  dristreni^, 
trivaldic  (155;.  drcyfaltig  (uo).  nd.  drij- 
veldicb,  -voldich. 

Trifinium  dryendich  (20).  drey  end 
(110  sim.). 

*Tri-folium  t  -fiUum  (74),  -folia 
gouclies  ampfcre  (.sum.).  goiesamphera 
(131).  gaches-,  var.  galies-ampffer  l  klee 
(74).  Cf  aecedula,  cuculopanis,  trifo= 
lium  acetosum. 

Tri-folium,  l  -phonium  (125)  (i. 
Planta  leonis  Das.)  hd.  nd.  cle,  cle-  (8, 
9,  7.-.,  97),  dcuer-  (i32),  dre-  (23),  tri- 
(77j  -blat;  kele  bleter  (16).  hd.  clee, 
clehe  (17,  75»,  i2.i),  cleh  (75^),  ein  dry= 
blctterig  clee  (110).  wrf.  kle-,  kla-ver. 
caruel   (11).   kyrbel   (19).   lowen  tapen 

(Das.). 

*Triformare  driformich  machen  (20). 
Triformis  hd.  nd.  dri-,  hd.  drei-for= 
mig.  hd.  drey-  (4),    trei-  (3)  -formick; 
drierleye  gcstalt  si7n. 
*Triformiter  dri  formelich  (20). 
*Tri-,  tru-  (136),  truf-  (Hpt.  5,  7)  -fu= 
lus  ags.  felo-spraeci    (94),    -spric  (^Hpt. 
I.e.);  fclusperici  (136).  ^m.s  tribulus  X 
friuolus?  trufa?  c/.  felaspecoWor^uax  .^ 
Trifur  ein  grosser  dieb  (88). 
*Trifurcatryziugiet,  var.  dreyzingget, 
gabel  (64). 

Trifurcus  dry  gablet  (67).  drey  ge^ 
belig  (9).  heugaBel  (75). 

Tri-ga,  -juga  eynn  wagen  mit  dreyen 

pferden  (H0  sim.). 

Trigamus  dreiweibig  (110).  dreyer 
weyb  (9),  dryer  wibe  (8),  dreier  weiber 
(75)   man. 

*Trigeeuplus  dryssig-  (68),  dreyssig- 
(110),  dertich-  (,132)  -valt. 

*Trig-,  tri-  (49j  -ellum  (austigillum?) 
slege-1  (13  &c.),  -u  i  klipfei  (49). 

Trige-,  t  triee - narius ,  l  trigenus 
(68)  dryssig  iar  alt  (,68,  110). 

Trigenarius  hd.  dri-ßig,  -sig,  dreis= 
si-g,  -ck  (3)  czal.  drißig  zal  (23).  drich= 
tich  tal  (22). 

*Tri-geni,  -ceni  dreyssig  (110).  mit 
dr.  zemal  (68).  dressich  vnd  dr.  tzoga= 
der  (132). 

*Tri-genus  {i  -cenus,  -cenarius  110. 
cf.  -genarius)  (der)  trise-  (5),  dreyssi- 
(66),  treyssi-  (70)  -giste.  dryssi-g  {b^), 
-goste  (67),  -gst  (133).  trys-  (69),  tre-  (3) 
-sigste.  dreyssi-  (i34),  dritti-  (23),  driße- 
(21)  -gest.  drißge-  (,18),  drisgeu-  (17)  -ste. 
dryßigst  (133;.  drichteghet  (22). 

*Trigenus  ( i.  trium  generum }  tripur= 
tig  (Gf.). 

Trigeris  v.  Trieris. 

Trigesi-  v.  Trieesi-es,  -mus. 
*Trigi-  V.  Tign-arius. 

Trigila  v.  Trigula. 

Triginta  hd.  dri-ßig,  -ssig  (17,  75), 
-sig  (5),  -ssich(20), -yßyck(19);  dreyßig 
(liO),  trissig  (6).  nd.  trid-  (23),  dress- 
(132),  dritt-  (22b),  dricht- (22),  dart-  (11) 
-ich. 

Tr.  tres  &  tria  dry  vnd  dryssig  (75). 

Trigla  {cf.  mullus)  meerbarbel  (126). 

*Trigona  i.  tritorium  mortiersteyn, 
vysel;  i.  tela  webbe  (i47). 

Trigonus  dreyeckig  (1 10).  dry-eckach= 
tig  (68),  -cantich  (132). 


TRI 

*Trigr-  v.  Tign-arius. 
*Trig-ula,    -ila  (gi.  m.)  gall.  treuUe 
(122). 
*Trijuga  v.  Triga. 
Trilex  v.  Trilix. 

Trilibris  hd.  nd.  dri-,  hd.  drei-wich- 
tig,  -wichtich,  -wagig  (22),  -wachig  (23), 
hd.  -wechtig.  drei  wegick  (4).  trei  wicn= 
tigk  (3). 

Tril-ix ,  -ex  ,   drilex  ( g.  v.)  tril-ich 

(_64h,   88),   -che   (Auz.   8,   98),   -ch   (6,    126). 

drilch  (17).  dreylich  (64«=).  drvlich  von 
dreyen  faden  (110).  van  drye  araden  off 
malgen  t  eyn  panscr  van  drye  m.(i32). 
eyn  dri-,  drei-  (uo)  -fcldig  (17),  -fach 
(9,  110),  -facht  (8)  pancer.  feder-rith,  -it 
(Hen.). 

*Trilla  ein  muele  spinnel  {quo  molen- 
dini  vertuntur  uo).  mulin  spindel  (68). 
mulen  spundel  (20).  molen-spille  fll, 
132),  -spyl  (19). 

*Trillare  tryllsingen  als  trill  trill; 
kindestillen  (74). 

*Trimagister  (-mgr  cf.  -megistus) 
dreyer  meister  (9  sim.). 

*Tri-  v.  Thy-mallus. 

Trimatus  dry  (110),  von  dry  (68), 
drier  (17  sim.)  iar  czit,  zeit  (110).  dry 
ierig  (8).  drey  jar  (9). 

Trimegistus  ein  meister  seer  groß 
(uo  sim.). 

Trimembris  von  dreien  glideren  (110 
sim.).  van  drj-e  leden  (132).  dryer  glid= 
der  1,8).  drygliddig  (75). 

*Trimens  ein  buch,  hoch  (17)  von 
der  sel-e  (9),  -en  (8)  tugent  (9),  dogende 
(8,  17). 

Trime-nsis,  -stris  von  dryen  mone= 
ten  (uo  sim.).  drimaendich  (20). 

*Trimera  {i.  taratantara,  baculus 
mobilis  super  molarem;  cf.  deuoraneia) 
kamprade,  redpeutel,  schutzstab  (74). 

Trimodus   hd.   dri -messig,   -massig 

(6),  -raissig  (17_) ;  drei-massig  (i34),  -me^ 

sig  (4) ;  treimeissick  (3).  nd.  dri  mettig. 

Trimus  von  dryen  iar  alt  (uo  sim.). 

*Trina  {i.  luna)  mayn  (147). 

*Tri-,  dri-  il)  -narius  hd.  dri-,  drei-, 
trei-  (3)  -czal;  dreyzalig  (66  &c.).  dry= 
zelig  (75).  nd.  dri  tal. 

*Trinat  hyrundo  (123). 

*Trinidus  dryualtiger  (74). 

*Tri-nies,  -pliciter  drystunt,  vgl.  zu 
dry  malen  (75). 

*Tri-nio,  -o  (93),  -uio  (64»)  (in  ludo) 
eyn  try  o.  try  äugen  (64^).  drey  (64«:). 
drie  (93).  dry  vff  dem  wurffei;  i.q.  tri^ 
nitas  dryualtigkeit  (75). 

Trinitas  hd.  dri-faldekeit,  -feldekeit 
sim.,  -faltikeit,  -ualdicheit  sim.,  -vellikeit 
(5b),  -feldig  (18);  drei-faltigkeit  (uo), 
-ualtikait  (1).  nd.  driualdiket  (23),  dre 
voldicheyt  (11,  22). 

*Trinius  {aus  tri-mus  X  -ennis?) 
drey  ierig  (9). 

Trinoctium  eyn  cyt  von  III  nach= 
ten  (HO  sim.). 

Trinodis  von  drei  knöpfen  (68,  uo). 
van  drye  knopen  (132). 

Trinodium  {i.  infundibulum  Gl.  m.) 
eyn  ding  von  dreyen  knopffen  (uo).  diy 
naatig  (68).  drye  naedich  (132). 

*Trinodus  s.  driuolt  knop  (13). 


TRI 

*Trmoim-us,  -s  {i.  tria  habens  nomina 
66  &c.)  dry-,  drey-  (iio)  -namig  (68,  iio), 
-naemich  (20),  -nemich  (20). 

Trinus  (Br. /.  ternus  1)  hd.  dri-  (i34), 
try-  (6)  -faltig;  drey  feldig;  dri-f.,  -filt 
(8),  -ualt  (19),  -uach  (9),  -zal  (75);  try= 
feltig  (69),  treifeldick  (3),  treyig(2),  der 
dritt  (1,  75).  nd.  dri-gich  (23), -uolt(ll); 
dre  (22). 

*Trio  V.  Trinio.  Suppus. 
Trio  i.  bos  (Br.)  oss  (i47). 
Triobolaris    nachgultig    l    schlecht 

(Das.). 

Triobolus  ringferig  (Das.). 

Tri-,  tyr-  (74)  -ones  (c/.  septem-tr., 
trio)  wagana  (127,  sim.  Gf.).  wagen  am 
hymel  (74).  zacker-  t  pflug-ochsen  (Das.). 

Trip-a,  -pa  (75),  t  strip-a  {q.  cf.  75^), 
-pa  (75'')  [cf.  briton.  stripen)  {cf.  oma= 
sum)  hd.  sultze  sim.  nd.  sulten  t  pensen 
(109),  wamme  t  zulte  (11),  pletz-e  (109), 
-er  t  panse  (132).  bletz  (68).  bletzer  (110). 
wammenbletz;  kuttel-,  wampen-,  var. 
wapen-fleck  (75).  kottfleisch  (74,  110). 
rampanyge  (19). 

*Tripandium  v.  Tripondium. 
*Tri-partire,  -ptire,  t  -ptiri  {nach 
ptitus  110  &c.)  in  dri  hd.  deyln,  teyiln 
(5),  7id.  delen.  in  drey  teylen  (110),  tail 
tailen  (134  sim.).  an  drie  deyl  gedeylt 
(17).  in  dre  del  ghedelt  (22). 

Tripar-,  trip-titus  hd.  in  dri,  drey 
(110),  drien  (i32)  ge-deilt,  -teilt  (uo). 
*Tripecia  v.  Trepedia. 
*Tripeda  v.  Tripes. 
Tripe-,    tripi-    (110)  -dalis   hd.  dri, 
drier,  dreier  fuß  lang.  nd.  dre  vot  lanck 
(22),  driuotich  (23). 

Tripe-  v.  Trepi-dicam. 

*Tripedio  v.  Triployda. 

*Tripedius  {von  -dalis  unter  seh.)  drey-, 
dry -fuessig,-fiessig(i  10  t'arr.). dryeuossich 

(132). 

*Tripela  tripjiel  {terra  135). 
*Tripenda  v.  Triployda. 
*Tripendiuni  v.  Tripondium. 
Triperti-  v.  Triparti-re,  -tus. 

Tripes  adj.  i.  tres  habens  pedes  sieut 
scabellum  als  Schemel,  sbst.  {untersch. 
von  tripeda  i.  mensa  cum  III  pedibus 
66  &c.)  hd.  dri-,  bissw.  tri-,  drey-fuß. 
driuoß  (12).  eyn  drye-flPoß  (20),  -voiß 
stoel  (132).  dri  vuet  (11).  driuet  (23). 
dreuot  (22).  drebs  (13).  eyn  ding  mit 
drin  beyn  (17). 

*Tripi-  V.  Tripe-dalis. 

*Tripid-  t  tripart-itus  indreygetail= 

ter  (74). 

*Tripidiuni  v.  Tripondium. 
Tripl-are,  -ieare  Äd.dri-feldigen  (-are 
5  &c.),  -feltigen  (-ieare  5,  75),  -felligen 
(21),  -faltigen;  drei-feldigen  (4),  -falt 
machen  (110).  nd.  dri-,  dre- (22) -voldich 
maken,  t  -voldighen  (22). 

*Tripl-eida,  -enda  v.  -oyda. 
Tripl-ex,    -us    {q.   cf.)    dri -feldig 
(5  sim.),  nd.  -voldich,  -vollich  (23).  drey; 
faltig  (110). 

*Triplia  ags.  lebel  (94,  136.  hd.  st. 
laefel?  cf.  ahd.  label). 

Tripl-ieare  v.  -are. 


TRI 

*Triplieat-io  (75),  -ura  driual-dunge 
(20),  -tung  (75;. 

*Triplicitas  hd.  drifeldekeit,  drei= 
faltigckeit  sim.  nd.  drivoldicheit. 

*Tripliciter  {cf.  trinies)  driueldeclich 
(20).  dreifä-ltig  (Ki''),  -chig  (Ki^.). 

*Trip-loyda, -leida, -lenda  (6),  -enda 

(18),  -edio  (22)  (Mss.  mog.)  dri-  hd.  felde-- 
keit  sim.,  -faldikeit  (17),  nd.  -voldicheit. 

*Triplois  {cf.  diplois)  jopp  t  schopp 
(74).  treie  l  troie  (ziem.  475). 

Triplus  {cf.  triplex)  drifeltig  (5). 
dry  (bb). 

Trip-oda  v.  -os,  -udium. 
*Tripodium  {cf.  Gl.  m.  h.  v.,  0.  v.  tripes) 
dry-beinecht  (8),  -beckecht  (9)  schemel. 
ein  seh.  o.  ein  ding  mit  drin  fußen  (17). 
*Tripofonium  gall.  trefFonier  (122). 

Tripolis  landt  o.  statt  von  dreien 
stetten  (110  sirn.). 

Tripolium  {herba)  turbit  (i26).  poley 

(Ki.). 

Tripond-ium,  -us,  tripun-  ( 1 ), 
tripen-  (66  &c.),  tripan-  t  tripi-  (75) 
-dium  {i.  stater  &e.)  hd.  nd.  eyn  ge-, 
l  g-  (75)  -wicht,  hd.  eyn  gewichte,  dry- 
g.,  (-US)  -wichtig  (\1,  75). 

*Tripor  {cf.  sq.)  buffheit  (20.  hd.  nl. 
Kii.  frz.  buffet). 

*Trip-os,  -US  (109,  112),  acc.  -oda, 
-ödem,  pl.  -ödes,  abl.  -ode  (Gf.)  ein 
schra-ge  t  -ch  (109),  -g  (110  sim.).  disg 
l  chuhnara  {acc.  sg.  cf.  chytropus,  tre= 
pidicam);  drispissi  ^Z.,  trispize  aiZ.  (Gf. 
cf.  trispietum).  dristich  (-ödes  Sum.  iii). 
altar  o.  tryfussiger  tisch  ( 74 ).  esel, 
schalck,  geiß  (112). 

Trips,  g.  -pis  ein  iioltzwurm  (110  sim.). 

*Tripta  {st.  crypta ;  cf.  brachitensa) 
eyn  grübe  vnder  der  kirchen  (17).  clafl= 
ter  (75). 

Tripudiare  {i.  eorisare  &c.)  hd.  nd. 
hant  slagen  simi.  hd.  frolich  sin.  nd. 
vrolick  wesen.  dan-sen  (99),  -czen  (17, 
20,  65)  vor  frey-  (17),  freu-  (65)  -den. 
singende  frauwen  (8_).  s.  t  frewen  (sic9) 
sich  fro wen;  vff-sprnigen  t  -hupffen  mit 
schritten  vor  freuden  (65).  seer  fryen 
(110),  verblijden  (122).  schri-  (20),  schre- 
(8,  9)  -cken.  gumpen  (i26). 

*Tripudiosus  freudenuol  (75). 
Tripudivim  {t  -poda  76.  verm.  eig. 
zu  -peda)  freude  (8,  9,  75).  groß  (noj, 
vffspringend  (65)  freud,  die  da  gezelt 
wirt  mit  dem  trit  (65).  tretenod  (Gf.) 
groisse  blijtschafft  (132).  fi-olichkeit  mit 
schreckin  (b^).  eyn  reyg  (12). 

Tripulare  dri  volden  (23). 
*Tripuin    vitse    (108.    vimen,    vicia 

KU.). 

*Tripundium  v.  Tripondium. 
Tripus  V.  Tripos. 
Tryphera  v.  TriflFera. 
*Tri-  V.  Ty-phonicus. 
*Triphonium  v.  Trifolium. 
*Triqua-drum,   -rum  (94)   tri-  (127), 
thri  (Gf.)  -feorscozan.  a^rs.  trifoedur  (i36), 
dhrifedor  (94). 

Triremis   eyn  schiff  l  gal-eye  (132), 

-le  (iio)  mit  dry,  dryen  (110)  ordinan-tz 

(110),  -cien  van  (i32)  ryemen.  gock  (74). 

*Triseus  een  driesch(i08.veruactum 

&C.   KU.). 


TRI 


597 


'"Trisieum  v.  Medica. 

*Trisidicus  v.  Trifidus. 
Trisilis  ags.  tinüfotad  faed  (Gl.  Aelfr. 
cf.  Gl.  m.  h.  V.). 

*Trispietum  drisbizic  (loi).  Cf.  v. 
tripos;  venet.  el  trispide  der  drispicz 
(Sm.  3,  583);  trispedium  (Gl.  m.). 

*Trisponitus  v.  Typhonicus. 

*Trissa  {piscis,  i.  alosa;  a.  d.  D.f) 
alose  (KU.). 

Trissago  v.  Trixago. 

*Tristagium  v.  Tristega. 
Tristare,  -ri  hd.  be-trubeu,  -drüben, 
-driben  (13),  -droben  t  -drohet  sin  (21), 
-trübet  sin  sim. 

Tristare  {i.  con-tr.)  tru-  (68),  trau- 
(lio)  -rig,  drouich  (132)  machen. 

Tristari  hd.  trurig  (es),  traurig  (iio), 
betrübt,  bedrubyg  (133),  nd.  drouich, 
be-dr.  sin,  wesen  (i32).  drouichen  (11). 
bedro-uen  (11,  22'^), -mmen  (?23).  raoyen 
t  troren  (22''). 

*Tristator  betruber  (75;. 
Tristeg-a,  -um,  tristiga  (67,  152)  {i. 
locus  tricameratus  t  cloaea  Gemmae,  Voce. 
ex  quo,  secutorium  q.cf.  125.  c/.ambotum. 
trumento.  priueta.)  eyn  volger  (125); 
V.  der,  in  der  (21)  schan-den  (6,  21), 
-de  (135,  152),  -d  (67).  eyn  fulger  in  eyner 
standen  (17  &c.);  fulge  (5),  volghe  (22, 
23)  inder  st.;  huttenfogler  (-a  74).  eyn 
hauß  von  dreien  kamern  (110),  huß  von 
dry  kamcren  (68,  sim.  132).  eß  gadin 
(8).  esse-g.  mit  dreyen  vnderscheyden 
dachen  (9).  eyn  degk  (21).  tri-,  ^'bri- 
(Gi.  m.)  -stega  ein  buthe  deckil  (5''.  X 
dolithega?).  scheißhauß,  prifet,  stieg 
(74).stigetrodea(s<.troclea?i04).tresteca 
(?.  tricamerata)  dhridilli  (Gf.  5,  i33).eri= 
stoga  (2),  christega  [i.  lat-rina  l  -erna 
1,  aber  crist-ogum,  -egum  i.  cristallus 
Gl.  m.)  scheyß  haus  (1).  {Cf.  praestega 
vor-  l  Wetter -tach;  schopff  Ki'\).  tris= 
tegum  waerderebbe;  heymelecheit;  sciit= 
camere  (108).  dry  camerigeistede  (147). 
drygadung  (74).  trist-egum  (2),  -egium 
(2,  74,  76),  -igium  (74,  76  &c.),  -agium 
(74)  (i.  propugnaculum  q.  v.,  specula- 
re  i  -r  75 ,  phala  74.  cf.  ob.  336.  Gf.  3, 
214)  hd.  er-,  i  ar-  (4,  75*^),  a-  (75^)  -cker, 
i  berg-frede,  -fryde  (67).  nd.  erkener  t 
berchvrede  (23).  erckel  (76).  argger  l 
berg(6).  hd.  bergfrede  (V.  a.  1477),  berck= 
fryde  (66  &c.);  bergk-  (21),  bürg-  (134), 
burck-  (69)  -frid;  perckfried  (74),  ber- 
pferd  (4).  solari  (Gf.). 

*Tristieiosus  betrübter  (75). 
Tristis  hd.  betrub-it,  -et,  -t ;  be-triept 
(76),  -drubig   (12);   drubyck   (19),  tru-, 
trau-,  dru-  (8)  -rig.  nd.  bedrouet,  drueuich 
(11),  druue  (99),  vnhogen  (22^). 

Tristitia  hd.  betrup-,  betrüb-,  bedrup- 
(67),  nd.  bedrof-nisse.  dribniß  (13).  trur- 
(68),  drou-  (132)  -icheit.  traurig-_  (iio), 
trauri-  (134),  trüri- 1  widerwerti-  i  lidlich- 
(65  Mrg.),  drure-  l  drube-  (20),  drubyc- 
(19)  -keit.  kranckheit;  trüb-  i  quanck- 
(gnanck-?)  -sal;  anfecht-,  vnterdrück-, 
v'derb-uug;  smertzen,  leid,  angst,  not, 
jamer,  kummer  (65  Mrg.).  k.-niß  (65). 

*Trisus  {aus  tirsus?)  eyn  sträng  (17). 

*Trita  {anders  Gl.  m.)  v.  Tructa. 

*Tritaphus  v.  Tritauus. 
Tritare  dick-vil  zerryben  (68,  110), 
-wil  wryuen  (i32). 


598 


TRI 


♦Tritaiia  hd.  diu  fiter  in3ter(6),  eyii 
dritte  «'.  mudür  sim.  ml.  eyu  drit  groto 
in.  dii'  eltest  au  (sm). 

Trit-auus,  -tauus,  -aphus  (3)  (hiuat^ 
tiT  (75).  hd..  (hittfUrr-  (7i),  der  drit 
eldcr-,  oyn  drifte  iltir-,  nd.  oyii  drit 
groti'-vadcr,  hd.  -vatir,  -vattcr.  die  biji^te 
aelder  vador  (11).  der  trittc  alter-  (;$), 
dritte  alter-  (4),  funffte  a.-  (19)  -vater. 
tritt  oltor  ani  (GV  der  cltest  cne  (9t). 
vr-ani  /  -auher  (74),  -eni  (iio).  des  vrane 
vatter  (Das.). 

*Trite-  (74  &c.),  trito-  (1,  221».  74,  77, 
125,  182,  147)  -rium  (c/.  crucibalum) 
hd.  eyn  stoessel  (7(0,  niorsol  (ö,  76),  m.- 
stossel  (18),  -steinpfel ,  -Stempel  (133); 
stoßer  l  morser  (17);  m.-stossel  (2), 
-stössel  (1),  -strempfi'el  (74),  -stien  (uo»); 
m.-,  morßer-  (isi),  morßer-stempfel ;  mar= 
ser  (());  stam-plie  (3),  -pfe  (4),  -pf  (74, 
75) ;  tupiu'l  (2.  (/.  Sra.  1,  388.  u.  V.  trun^ 
eus);  rib- kille  (74),  -yßen  (i25).  repyse= 
ren  tot  vlass  (147).  eyn  mosser-  (21), 
moser-  (22),  moyser-  (23)  -Stempel,  fissel 
{in  martorio  77).  visel  l  knie  (22**).  v.- 
stevn  l  moerser  (132).  reybkolb,  melpeu- 
ter(74). 

*Triteriuni  (c/.  prc.)  v.  Tritonium. 

*Triterius  v.  Stibulum. 

Tritie-eus,  -ius  (75)   ((/.   frumenti= 
ceus)   wei-ssenen   (7.5),   -ßen   (20).   von 
weyssen    (68.   110).   van  ■weytzen   (i32). 
tarwen  (99). 
*Triticosus  v.  Frumentosus. 

Triticum  hd.nd.  (23)  weiß.  hd.  weiss-o 
(93),  -e,  -en  (110);  weiz  (5),  waitz  (134), 
waiß  t  keren  (76),  weiß  kerren  (6),  weytze, 
weiyß  (19),  weße  (13).  nd.  ter-(i32),  tar- 
(99),  tra-  (109)  -we;  weyte,  weit^rogge 

(109). 

Tritilis  gut  zu  ryben  (iio^).  guot  zu 
ryeben  (iio'').  bequeem  zu  zerrybeu  (68), 
zo  wriuen  (i32). 

*Tritilluin  hd.  sto-ßel,  -ssel;  stossel 
(67);  stoyße-1  (i33),  -r  (19). 

*Tritolus  V.  Tritula. 

*Tritonisare  [cf.  taratantarisare ) 
melpudelen,  peuteln  (74).  bütlot   (-at93) 

*Tritonisator  butler   (93).  melputler 

(74). 

*Tritonisatoriuni  ((/.  taratantara) 
büteluas  (93).  peutelfaß  &e.  (74). 

*Tritonium  [abl.  -io)  bütcl  (93).  tri- 
comum,  -terium  melputel  (74). 
Tritor  stoßer  (20). 
Tritorium  v.  Triterium. 

*Tritualis  dry  wetig  (18). 

*Trituare  v.  Tritulare. 

*Trit-ula,  bissiv.  -olus,  -ulus  (22)  (cf. 
tribula,  percussorium )  hd.  fle-,  ple- 
(76),  pfle-,  fley-  (13),  sie-  (21)  -gel.  nd. 
vlegh-el  (11,  22),  -e  (23).  dreschel  (75). 

*Tritulacio  ein  dresser  {sie  4). 
Tritu-lare,  -rare,  -are  [i.  tribulare 
1)  hd.  dre-,  tre-,  dro-  (Das.),  nd.  ders- 
(132),  der-,  dor-  t  dur-  (11)  -sehen,  hd. 
dre-ssen ,  -ßen  (10),  -ßelen;  das  körn 
auß-treibeu  l  -trucken  (Das.);  zu-,  zer- 
rybeu, -reyben.  nd.  to-wriuen  (22),  -wro= 
men  (23).  zermullen  (74). 

*Tritu-latcr,  -rator  hd.  dre-,  tre-  (6, 
75,  76,  110^),  nd.  der-,  ders- (132) -scher. 
hd.  dre-sser,  -ßeler  (21);  zu-,  zer-reiber. 


TRO 

Tritu-ra,  -ratio,  -latura  (  75  ) ,  trit^ 
tura  (75  var.)  (*'.  messis)  tresch- ^  flcgil- 
ungu;  dresca  l  gidresc  (Gf. ).  tre-  (68, 
110''),  dre-  (1,  HO»)  -schuiig.  dreß-  l 
dress-unge  (20).  zerrybung  (110).  dorsch- 
l  wryu-inge  (i32).  ein  körn  hd.  -haufi, 
-liuß  (()),  nd.  -hopp.  hd.  ein  haufi"  korn-s, 
-ß.  ein  iianf  koren  (^.  granum  canapi 
sie  4 !).  luiff'eii  stroß  o.  ge-str.  varr.  -stros, 
-stroß  {wett.  -stros);  strohauften  (75). 

Tritur-  v.  Tritul-are,  -ator. 

Tritus  (^.  confractus  t&c,  abilis ,  et. 
expertus  3  i.  q.  nhd.  gerieben)  hd.  be-,  ge-, 
zu-reben  (M.sd.  mog.);  be-  (5),  ge-,  zu-, 
zer-riben;  ge-ricben  t  -übt  (no),  -tro^ 
sehen  (68);  scheffti-g  (10,  49),  -cli  (13), 
-ck  (3);  retlich  (49);  lewfiFtig  {bis  1.  cf. 
Sm.  2,  445).  hd.  nd.  bescheyden.  bereuen 
(23).  to-  (11),  ge-  (132)  -wreuen.  herfarn 
(21).  klug  t  behende  (17). 

Triuia  {i.  Diana)  eyn  gottin  der 
weld  (iiü).  eyn  goedj'nne  vau  die  iach- 
ten  (132). 

Triuiales  (-iura  110)  drey  kunst  scz. 
grammatica  rhetorica  loyca  (9). 

Triuialis  hd.  triwechig  t  wegig  (76), 
dri-,  drey-wegig.   hd.  dri- ,  ad.  dre-  (22) 
-wegich,    -wegicht  (21).  tiüjwagig   (6). 
drwech  (23). 
*Triuio  v.  Trinio. 

Triuium  tri-wfig  (6),  -wege  (i4i), 
-wegich  (23).  hd.  dri  we-ge,  -gig  (46), 
-rg  (20).  dre  weghe  (22).  drey  weg  (9). 
drie  wege  scheidege(5'^).ÄfZ.  wegscheyde. 

Triumphalis  hd.  sig-,  sege-  (17), 
strit-,  streit-hafftig;  sig-  (65),  sieg-  (62), 
sege-  t  vberwonde-  (2Üj,  vberwint-  (75), 
kyfe-  (5)  -lieh,  lobelich  vberwunden  (8). 
1.  t  streytbafft  (9).  strit-haffig  (18),  -hef= 
tig  (6),  -bare  t  koue  (17;.  beselicht  (21). 
nd.  kiuelic. 

Triumphaliter  vberwintlich  (75). 

Triumphans  gesiegende  (20). 

Triumphare  hd.  vber-winden,  -sigen 
(1,  75);  ge-s.,  -segen,  -siegern  (5^);  vbar= 
sigiron  (Gf. ),  obsiggc  n  (75),  vechten, 
herrschen  (64).  hd.  nd.  sege-,  zege-  (11, 
19  &c.)  -V.,  -vachten  (23).  wechten  (21). 
syg  haben  darum  freyeu,  var.  fryen  (110). 
verblijden  van  groisscn  victorie  tegeu 
die  vyaude  (  132 ).  den  sig  gewinnen  t 
obliegen  im  strit  (65).  frogen  (19).  vrou^ 
wen  (11). 

Triumphator  obsigger  t  vberwinder 
(75).  segehafft  (20).  eyn  syg-halter,  var. 
-behalter  (110). 

Triumphus  (^.  tropheum  1,  tryam^ 
bos  74 ,  nicostrum  75 ,  plena  victoria, 
vana  gloria,  cantus  trium  puerorum) 
der  sig  (1,  65,  75,  76).  syge  (110)  seghe 
(20).  eyn  segunge  ( 18 ).  obsigung  ( 75 ). 
gesig  (74).  volkummen  sig  (9).  volkom= 
men  strit  (8).  vberwind-ung  (74,  75),  -er 
(10).  hd.  sege-,  seghe-  (13),  hd.  (12,19) 
nd.  zege-facht  (.5),  -vacht  (23),  -vecht 
(22),  -vechtinge  (11),  -fechtung  (5^,  19), 
-haft  (12,  13).  drifeltig  freud  (65). 

Triumuir  der  selb  drit  gewalt  {sc. 
het  93).  dreiherr  (Das.). 

*Tryunetila  ingrun  (74). 
Trix-,  triss-ago   {cf.  chamaedrys ) 
gamanderlin  t  bathengel  (11 6). 

Troas   die   statt   troy   (110).    eyner 
von  troyen  (68). 
*Troea  v.  Tructa. 


TKO 

*Troc-,  trot-  (19)  -alus  {auU  iio&c, 
vogel  107,  eynre  hande  vogell  132).  03'n 
weckholdervogel  (68).  drap  (19).  drappe 

(11,    107). 

""Trocare ,  l  troeulare  (110  &c. )  {i. 
cum  troco  ludere  C6  &c.  X  trotare) 
topffen  (74).  doppen  (20).  dreben  (19). 
dräuen  (11). 

*Trocatio  dojipen  (20). 

*Troc-ea,  -ia  (3,  4,  74),  throcea  (23) 
{aus  troch-ea,  -lea  cf.  droteca)  grieß= 
pret  (74).  lunner  (70);  runge  (3,  4,  74, 
77)  in  cwru  (76,  77),  super  axem  (4). 
eyn  tuwing  (t?  c?  23.  ans  runge  V). 

*Troces  {cf.  prc.  f)  balk-zappe  (8),  -e 
zapft  (9). 

*Troeia  v.  Trocea.    Drotheea. 

*Tro-clea,  -chleae  ^^.  (111),  -cleis  {d. 
jjI.  i.  rotis  modicis  94,  136),  -ehea  (06  &c.. 
Er.;,  l  troclea  (68,  132,  in  110  untersch.) 
{i.  torcular  l  parua  rata  super  puteum; 
cf.  torclea,  trocea,  droteca,  colista) 
hd.  nd.  wind-e,  -eisten  (22**).  runge  (9 
Anh.).  ruUe  (125).  kelter  i  wind  (68). 
preß  (-chea  110).  perssc  (132).  wyndaes 
(108,  132)  van  putz  (i32)  c/.  windasivun 
(Gl.  m.).  prunseheiben  {pl.  111).  schib 
wind  l  haspel  (76)  ags.  strikilum  {d. 
pl.  II.  c);  trogleis  hl§dr§  (Hpt.   5,   194). 

*Troclodite  v.  Trogodite. 
Troeta  v.  Tructa. 

*Troculare  v.  Trocare. 

*TroeurQ  v.  Tracum. 

*Tro-eus,  -chus  (114,  i35,  Ki.,  Pict , 
Gf.,  Fr._,  Er.),  torcus  (i09)  (spel  22b,  lu= 
dus  t  instr.  ludendi  pueroi'um,  i.  trope-, 
copa-rillus  q.  u. ;  turbo  114  &c.  cf.  glo= 
bulus,  droteca)  hd.  nd.  dop;  ku-  (17, 
22b  &(..),  ko-  (22),  hd.  kru-  l  krau-  (109), 
kreu-  (U4),  krau-  (Ki.b),  krei-  (Ki.a), 
trie-  (135)  -sei.  hd.  dopli  (18),  dopf, 
doppe  (8,  20),  topf  (6,  110^1,  128,  Sum.). 
bolJ  kule  (8).  bos  kewle  l  treibe  keul 
(9).    bustule    (t  st.  c).    dryveklot   (i09). 

kloß   (135,     Das.).     glotz    (Pict.).    toi    (132). 

dorl  (Fr.),  peitsch-torl  t  treibhorn  (ki^.). 
radscipa  [i.  poples  Gf.). 

Trochea  {cf.  troc-ea,  -lea,  ancla) 
zugsclieyb;  scheybeiu  einem  zug;  prun= 
nen-rade,  -sayl  (74).  wijn-,  oley-parss ; 
cleyn  putrat  (i47). 

Troehilus  {auis)  kung-  (Das.),  konge- 
t  golthenn-  (126)  -lin.  glothänichen  (114), 

Troeh-  v.  Troc-lea,  -us.  Drotheea. 
*Trogleis  v.  Troclea. 

Trogo-  (iio^,  132,  El-,  st.  troglo-), 
tröge-  (68),  troelo-  (iiob)-dite  (t.  etliio= 
pes)  mor-en  (68,  110),  -ianen  (132). 

*Trogus  {cf.  troclea)  winta  (Gf.  1,  760). 

Troia  die,  stat   von   troy    (68),   dem 
kunigrich  von  troyen  (110,  sim.  132). 
Troja  suu  (Gl.  Cass.). 

Troi-anus,  -us,  -ugena,  tros  eyner 
von  troyen  (110  sim.). 
Troita  v.  Tructa. 

*Troius  &e.  v.  Troianus. 

*Trolla  {cf.  trulla)  kelle  (5^).  murer- 
(8),  mawr-  (9j  -k. 

*Trollius  flos  hunds-gitft,   -tod  (i43), 

*Trona  {instr.  carpentarii;  i.  aseia 
75)  hd.  mei-,  mai-  (76)  -ssel  (der  zimer= 
leut  75);  meisseil  (3);  may-  (74),  mey- 
(17),   dachs-    (75^  Mrg.,  dech-    Fr.),   nd. 


TRO 


TRU 


TRU 


599 


des  sei.  neper  (76).  borer   (9    &c.).   beiel  ■ 
spenii  (75b  Mrg.). 

*Trongrus  {ans  congrus)  v.  Thy= 
mallus. 

Thro-,  tro-nus  hd.  tron,  selteji  thron, 

droii  (5''),  troyn  (5),  stuel  (20).  konnig- 
(8),  kouiges  (9,  23),  kung-  i  kaiser-  { 
got-lioher  (65)  stul  (der  wirdickait  65), 
stole  (i23).  trone  (23).  pl.  throni  die 
gestulten  engel  vff  den  got  siezt  (65). 
engel  schar  (9).  kure  o.  rnstui  (74). 

*Tropa  brychen-,  {verb.)  buchen-hulcz 
(19).  bücken  holt  (11). 
Tropea  v.  Tropheviin. 

*Tropedo  ( piscis,  cf.  torpedo)  bley 
(11,  19).  blyck  (19).  bleke  (20). 

*Trope-  (147),  copa-rillus  (i.  trochus) 
dop,  toi  (147).  doppe  (8,  20). 

Tropiee  hd.  glich-lich,  -lichin  (8). 
nd.  geli-ckich  (22),  -cliit  (23).  tropi-eus 
t.  conuertibilis  &c.;  -tus  est  homo  conuer- 
satiuus  (76). 

*Tropidus  i.  strepidus  commotus{i&). 

*Tropiuni  v.  Tropheum. 
Tropolo-gia   (Br.   &c.),    -ya   (76,   93) 
ein  bctutung  diu  lert  tilgend  (9.3).  rede 
tuschen  got  ind  der  syelen  (147). 

Tropologica  intelligentia  sitlicher 
sin  der  da  gut  sitten  antrifft  (65). 

*Tropolo-ya  v.  -gia. 
Tropus  (^.  simiUtudo  t  deceptor  66 
&c.,  modus  lo^uendi  l  cantus  in  ecclesia 
110  &c.)  //f/.ghehnis;  gleich-nyß  (4),  -neß 
(3);  gelijchuiße  (20).  nd.  gelicnisse.  lut 
(8).  laut  (9).  eyn  reden  waelstaen  of 
guede  manycre  (147). 

*Trophator  {cf.  trufa)  v.  Leccator. 
Tro-phum,  t  -pium  (7g),  -pea  (pl. 
94,  136)  [i.  Victoria  habita  de  hostibus  in 
fugam  sed  non  plene  deuictis  a  trophos 
eonuersio  et  die.  spolium  belli;  cf. 
triumplius)  ein  vberwintnuß  t  ein  zei= 
chen  eines  sigs  (110).  lob  0.  sig  (9).  lop 
o.  vorsalbe  (vor  torax  5.  ?;.  8).  zege(19). 
verwynnisse  (i32).  ags.  sigbeacu  (94); 
Signa  t  beanc  {lat.?  136). 

*Tropheus  {i.  victoria)  sig  (76). 

*Trophium  {st.  str.)  gurtel  (20).  gor^ 
del  van  gold  off  siluer,  en  duysynck  {i. 
stromacium  147). 

Tross-a,  -ellum,  dem.  ella  l  -ula  (20) 
(cf.  Du.  wtb.  347)  pack-eel  (11),  -eil  l 
tross«'  (20).  pac  (108).  gepac  (19,  99). 
tors-el  (99),  -eel  (lOs). 

Trossare  tors-en  (99,  lOs),  -sen  (20). 
packen  (11,  20,  10s). 

*Trossellum  &c.  v.  Trossa. 
Trossulus    {i.    torosu-lus,    -s    Kii.) 
ryttcr  o.  trosser  (110).  ryter  0.  trossierer 
(110^).  ridder  (i32).  poesclachtigh  (Kil.). 

Trostri-num,  -um  v.  Tostrinum. 
*Trotalus  v.  Troealus. 
Trotare     {cf.    troc-,    suceurs-are, 
trutinans)  hd.  draben  (19  &c.),  czelden 
(19). 

Trotatio  {cf.  succursatio)  drabunge 
(20). 
*Trotator  v.  Succursarius. 
*Trotoriuin  {cf.  trit-erium,  -onium) 
melpeutel,  stampff  (74). 

*Troximum  v.  Cichorium. 
*Troxsimia  v.  Taraxacum. 


Trua  (i.  truUa  f  tudicula;  truna 
i.  trulla  longior  125)  ballye  t  to-  (i32), 
tu-  (109)  -bbe.  bal  0.  topff  (110).  zuber 
ader  wanne  {hd.  109).  schaufei  o.  hand= 
becken  (91).  brente  (Das.).  koch-  ^  wasser- 
kelle (125).  gelte;  ruhrloffel  t  querl(Ki.). 

*Truale  v.  Thamus. 

*Trub-ilum,  -liura  {i.  parapsis  i47. 
Gl.  lu.)  dyssch  l  blayter  (19).  platteel, 
grote  schottel  (147). 

*Trubucna  v.  Deurus. 

*Truo-a  v.  -ca,  -ta. 

*Trucca  (Gf.),  truca  (Gl.  m.)  tru-ha, 
-a,  -he  (Gf.  5,  511). 

*Truecus  {st.  truncus)  stock  {b^). 
Trucidare  hd.  mo-,  mu-  (6,  134),  mi- 
(7g)  rden;  stechen (21), dot-st.,  -schlahen 
sim.\  ze  tod  schl.  (76),  zu  tod  schlagen 
sim. ;  er-dotten  (55),  -slahen  ;  doden  sim., 
verderben  (65),  krencken  {debilitare  8), 
pingen  sim.  krigen  (17).  zu-  (17),  doet- 
(132)  -slaen. 

Trueidatio  pyng-  (8),  tot-  (9)  -unge. 
Trueiditas  v.  Truculentia. 

*Truei-diter  v.  -ter. 
Trucilare  turdorum  vox  (i4l,  Gl.  m.). 
Truei-  v.  Trucu-lentus. 

*Truci-ter,  -diter  (68)  wreet-  (i32), 
freydc-  (68)  -lieh. 

*Truciuiii  V.  Tueium. 
Tru-eta,  -tta,  -ta,  t  -tula  (74),  -ca 
(68,  107),  -ita  (Gf.),  tro-cta  (5''),  -ca  t 
-ita  t  trita  (Gf.),  tur-ta  (gi.  m.),  -da 
(75)  a.  varus  t  mertus  74,  cardua  l 
fo-,  ho-rena  75)  hd.  vor-,  for-hana  sim. 
(Gf.),  -hen  (46,  75b,  lu),  -heim  (68),  -na 
(87),  -en  (75a,  63),  -n,  -ha  (Anz.  8,  98), 
-ich  (1),  -ch  (74),  -h  (9),  -hei,  -el,  -heln 
(110),  -alii  (21);  far-liahi  (6),  -en  (75J; 
vurn  (19,  74),  vor  (3,  ö''),  far  (4),  ferhyn 
(64).  nd.  vorn-e  (22),  -ken  (107),  vuern 
(11),  voernken  (132),  werne  (109),  worme 
(23).  hueche  (v.  a.  I6I8).  buch  (Fr.  1, 
471'').  rupa  (Gf.  cf.  capito). 

*Truetaria  {st.  tract.)  trehtere  (i3i). 
Truculare  {et.  turdorum  vox  147,  Gl. 
ra.  cf.  truc-,  trut-ilare)  dot  sehiahen  o. 
würgen  (iio  sim.). 

Trucu-,  truti-  (67,  74,  133,  Mss.  mog.) 
-lentia,  t  trueiditas  (110  &c.,  Br.)  pyni= 
gunge  (iiflij).  peynung  (110^).  wreetheit 
(133).  vredcsami-  (22),  vressam-  (23) 
-cheit.  vnfrid-  (74),  frid-samkeit  (6,  74), 
-esumkeit  (21).  hd.  boß-,  poß-  (74)  -heit. 
Trucu-,  trutu-  (9).  tutu-  (8),  truci- 
(Br.),  cruei-  (f.  tirannus),  truti-  (Mss. 
mog.)  -lentus  hd.  nd.  böse.  hd.  boß,  boß^ 
(21),  bossi  (6),  hochmutig  (9),  goch  mütir 
[sie  8);  peyn-,  var.  pynig-ung  (110.  X 
prc).  wreet  (132).  vressam  (23). 

*Truda  schlit  (46). 

*Trudas  v.  Tradulus. 

"'Trudases  {cf.  trudes)  eyn  ysernkolse 
(20). 

*Tru-  t  nu-datus  enploster,  nacken= 
der,  auffdeckter  (74). 

Trudere  hd.  sto-,  stoe-,  stoy-ßen, 
stossen,  ste-cheu,  -cken  (76).  nd.  stoten, 
steken. 

Trud-es,  -is  (so)  {i.  conchi  l  fustes 
ferrati  Br.  st.  conti ;  cf.  tonsus,  truda= 
ses,  tudes)  schalt  (so),  schalt-y  (64<^, 
125),  -e  (Das.),  -ri  (64b),  -en,  -bäum  (75). 
treibkaule  (Fr.),   trib-,  stemp-,  stoss-el 


(125).  puthake  {nauis  11).  besehlagen 
boumen  (es),  gheserte  bomen  (132)  qui= 
bus  naues  impelluntur.  ags.  spreotas  {pl. 

94a). 

Truell-ium,  -um  (147)  {anders  Gl. 
m.?)  cirkel  (11,  19,  20,  147).  pesser  (147). 

Tru-fa,  -pha,  selten  -fFa  {cf.  Dz.  wtb. 
359,  360  sq.)  hd.  tuscherie,  dußery  (21), 
tusch-  (20),  duyss- (19)  -unge;  gedusche 
(20),  betrug  o.  biebery  (110),  bedroch  { 
bouerie  (132).  tusch  (23).  teutseh  (74). 
getusche  (109).  tuyschinge  (11).  boßhait 

(76). 

Tru-fare,  -uare  {cf.  vexare)  hd.  nd. 
tu-,  tuy-  (11,  132),  hd.  teu-  (74, 134),  tue- 
(20),  du-schen.  hd.  dußen  (21);  spot-, 
spo-,  sput-  (17),  bespot-  (74)  -ten.  betrie^ 
gen  (110).  bu^'drien  (6).  gecken  (22,  74). 
belachen,  leichen,  geilen,  muen  (74). 
Trufaticus  düyslych  (19). 
Trufator  gecke.  teuscher,  lecker, 
leicher  (74\ 

*Truf-fulus,  -ulus  v.  Trifulus. 

*Trugulum  {st.  strag.?)  fehiz  lahhiu 
(Gf.  3,  426). 

*Truita  {frz.  truite)  v.  Tructa. 
Trulla  {instr.  lapicide,  muratoris  1, 
cimentariorum  3.  cf.  trolla,  trua)  hd. 
chella  (121,  Gf.),  chell  (1),  kell,  murers-k. 
(110).  hd.  nd.  keile  (dar  men  mede  mu= 
ret  22b).  keel-le  (11),  -e  (19).  koell  (76). 
kel  (97).  kled  (21).  brente  (Das..  Hen.). 
boUe  (13).  schu-  (11),  truf-  (69,  134), 
truyf-  (132, 147),  trüef-  (20),  druf-  (66  &c.), 
dru-  (10)  -fei  (der  steinmetzler  132,  147). 
phanna  (Gf.).  scheuwer,  trinckkopf  (112). 
irdinfaß  (74).  asche  topf  (8).  furcz  (8, 
9,  74).  druntz  {i.  bombus  Tw.).  truntz 
(74).  vort;  schete;  stotere;  heye;  tru= 
weel  (i08).agrs.  crucae(92, 136);  scofl  (94), 
scolf  (l36). 

*Trullare  {cf.  prc,  trulliare;  anders 
Gl.  m)  V.  Strullare. 

Trulleum.  ein  breit  vaß  da  man  hend 
in  waschet  (110''),  darin  wescht  (iio^) 
sim.  hand-faß  (Ki.),  -beekin  (91). 

*Trulliare  {cf.  truU-a,  -are)  varczen 
(8,  9). 

*Trullura  herhoru  (33). 

*Truina  {aus  turma?)  herre  vber 
dreyssig  ritter  (74). 

*Trumento  {ef.  crumenta)  eyn  fulge 
in  einer  standen  (17). 

*Truna  v.  Trua. 

*Truncali    {st.    -uli?)    dy    klauchen 

(125\ 

*Truncanus  {cf.  trutaneus?  trmica= 
rius  i.  deuorator  Gl.  m.?)  gi-  l  pet-  (2), 
sy-  t  byck-,  var.  bieck-  (74)  -1er  {cf.  Fr. 
2,  97h). 

Truncare  hd.  nd.  v' ,  be-,  ge-  (9), 
äff-  (20)  -sniden.  hd.  ab-schiiiden,  -schnei= 
den,  -howeu  (65,  76).  hawen  (9).  glet 
virhauen  (8).  haupt  abschlagen  (64). 
verhouwen  t  stummein  (100).  be-st.  (17). 
stocken  (20).  block  (110),  blocher  (es), 
bloechen  (132)  machen. 

Truncatio  v'snid-  (17),  v'schrot-  (9), 
virsrot-  (8)  -unge. 
*Truncellus  {i.  pila)  ball  o.  pall  (75). 
*Truncula  v.  Crinacula. 

Trunculus  clot-  l  block-lin  (75).  ein 
dein  bl.  (110),  bloexchen  (132). 


000 


TKU 


Truncxis  (<;/".  runcus^  hd.  nd.  Moch, 
blmk.  lihuli  (ll).  plocli  i^t;-,»,  iii)-  bloc 
(14V  blocßo  (,13).  8nyde-(19),  dz  stamm- 
(Da«. )  -blocli.  riinpnt  (S.  <•/.  Sm.  3,  9i). 
roono  ('>J'').  klotz  (3  &c.).  stock  (20,  93V 
stKiu  (20V  stump  (isgV  struinpfl  (  ii4). 
duppi'I  {metaph.  riet.,  Das.). 

*Truntula  i'.  Crinacula. 
Truo  (./.  onocrotalus)  elff  (125).  011= 
vogol  (uo). 

Trupha  r.  Trufa. 

*Trus-ile,  -ale  (10,  12,  13),  t  -orium, 
-ibulum  {Hl)  hd.  nd.  (23)  stech-,  sthec- 
(10,  13),  Stiche-  (.')),  steig-  (77)  -messer, 
-mes  (23).  steke  mest  (22J.  stcckmctz  l 
doelkei»  (132).  dol-,  i  knoip-  (U7)  -moss, 
-messe  (109V  dolchliu  dio").  ein  tolchen 
(xio»).  Stocher  (75).  /id.  te-,  de-gen.  pock 
(74).  (hig.  dogheu  (U7). 
Trusio  stoeßimge  (20). 

*Trusor  stoeßer  (20V  stosser  (7.5). 
Trusorivun  ^i.  stima  7.5.  cf.  trusile) 
da  mau  mit  sticht  (110).  daer  man  mit 
stcycht  (132).  ein  ramme  (3,  5,  12,  21, 
23),  raim  (6),  rame  (5^^),  span-r.  (67), 
rame  (5''),  ram  (77),  rammel  (4).  runue 
(22),  ding  (17)  da  (do  6)  man  dye  pele 
(pfal  6)  mit  in  sto-ßet  in  dyc  erden  (21), 
-ßeit  (5),  -st  (6),  slete  (17);  dar  men 
pale  mede  stot  (22).  ein  spane  rame 
falden  (iss),  czu  felden  (152).  rurschiben 
(7.5).  kloppel  (10).  haver  (1).  haier  (3.  cf. 
Sni.  2,  12s).  hoyer  do  mit  man  die  pfel 
stosset;  Stechmesser  (74). 

Trxisus  gesto-yßen  (19),  -eßen  (20). 

Truta  v.  Trueta.  Chytropus. 
*Trutan-eus,   -nus   (i.   deceptorius) 
trugeuhafftig  (iioj.  truwan-t  (lOs),  -tich 
off  steck  worden  (132). 

Trutan-ia,  -nia  trugenheit  0.  vutrew 
mit  boesou  worten  (110).  tru-  (lOs),  on= 
truw-  (sie  132)  -anterie  (mit  losen  wor= 
den  132).  tru-antscap  (lOS),  -wantschafft 
(132). 

Truta-,  trutan  -  nizare  mit  worten 
betriegen  (iio).  tru-  (10s),  traw-  (132) 
-anten. 

Trutilare  (c/.  truculare  &c.)  turdor 
rum  vox  ^123,  Gl.  m.).  pfeiffen  wie  ein 
krammetvogel  (Kl».  Mrg.). 

*Truti-  V.  Trucu-lentia,  -lentus. 

Trutina  hd.  nd.  wage,  w.-balck  (iio, 
132).  wag-b./  -boltz  (Das.), -palcken  (111). 
■wagen  zunge  (8,  9).  z.  in  der  wage  (64). 

*Trutinans  equus  {cf.  trotare)  celtin= 
dis  ros  (104).  zelt-end  roß  t  -er  sim.  (Gf. 

5.   660). 

Trutlnareu'.  attemptare  75.  cf.prc, 
gustare)  hd.  nd.  wegen,  glich  w.  (33). 
wighen  (20).  pfacliten,  vbcrsciilahcn,  vlg. 
ane  gewicht  (7.5). 

*Trutinatio  v.  Gustatio. 

*Trutinator    [cf.    gustator)    weger 

(110   &c.). 

Trutta  V.  Trueta. 
*Truuare  v.  Trufare. 
*Truuator  {cf.  trophator)  v.  Mimus. 

Trux  adj.  s.  hd.  nd.  pin-e,  -igung 
(110).  wreet  (132;.  wrey- (100),  frey-shch 
(12.  100),  -dig  (8,  9).  winderlichen  (13). 
palpit-at,  -rat  (i36)  t  {ags.)  unhyri 
(136),  hunhieri  (94). 

Tu  hd.  nd.  du,  l  tu  (75). 

Tu  idem,  gew.  tu-idem,  -ijpsius  (75), 


TUB 

-ipse,  -met  (iSi') ,  -imet  hd.  du  sei  -  her, 
-bst  (17),  -b  (68);  diu  .«elbs  (75),  dersiU 
ber  (8).  ml.  du  so-,  su-,  se-lucn.  tuam 
Ipsius  animam  din-sien  t  -selbß.  var. 
deiu-sein  t  -selbs,  sele  (65). 

*Tuatea  (Mss.  mog.,  sg.  tuas  de  tun 
oente  Goimiiao,  Voce,  ex  quo)  hd.  nd.  dincr- 
ley,  -leye  (23,  133),  -leyge  (22).  deinerley, 
von  diucr  parthy  (68). 

Tuatim  noch  diner  sproch  (17).  van 
dyiu's  lantz  zode  (132). 

*Tuba  V.  Tuber.  Tumba. 
Tuba  (i.  buccina  1)  hd.  nd.  ba-,  bo-, 
be-  (13,  22)  -sun,  hd.  -sune.  hd.  bus-un 
(6,  75),  -aun  (134),  -aum  (66,  70,  151),  -am 
(66),  -one  (97),  -on  (76),  -an  0.  tromet 
(68,  110b).  bas-aun  (HO''),  -um  t  druntt 
(77).  pusawu  (1).  her-  (65,  75),  hör- (Das.) 
-hörn,  blasa  (Gf.). 

Tuba  ductilis  ein  mossene  troinete ; 
lignea  alpenhoru  (Das.  cf.  rhaetorom. 
tiba  id.). 

*Tubalia  gedichte  worte  im  gepete 

(74). 

*Tubalus  &c.  V.  Cubalus. 

*Tubana  /.  tumores  i.  q.  tubera  Br. 
cf.  tubora,  eubana?)  hd.  vff-,  off-,  auf- 
Dlasunge,-blausung  (76),  -blaisunge  (133), 
-blosunge,  -blozung  (4);   offblaßen  (21). 

*Tubanus  v.  Cubalus. 

*Tubar  v.  Tuber. 
Tubare  pusaunen  (75). 

*Tubaura  v.  Tubera. 

*Tu-  V.  Cu-bella. 
Tub-er,  -ar  (66  &c.),  -a  {g.  -eris  sie 
110^)  (2.  inflatio  pectoris,  gibbusin  dorso; 
l  eleuatio  in  superficie  ligni  l  alterius 
corporis  vltva  planiciem,  et.  pro  ligno  et 
baleto  76,  fungus,  tumidus,  peccatum  cf. 
tub-eria,  -eres,  -or;  cuber,  rubur)  ein 
brüst  geschwer  t  eyn  schwamm  (110). 
eyn  geswell  vp  die  borst  (132).  ge- 
schwulste t  plater  (Das.).  puchel,  swamm 
(74).  swam  (75,  141,  Gf.)  an  den  bäumen 
(75),  ten-e  ( i4i ).  erdsuam  (127,  Gf.). 
peddenstoel  (132).  eyn  piffer  (21).  pfiffer^ 
ling;  lorch;  morche  (ki».).  zun-der  (ö*", 
3),  -ter  (1).  köpf  (49).  krop  (13  &c.).  bu-- 
hel  (6).  bulte  (109,  132).  buler  {lat?  i4i). 
kno-rre  (Das.),  -e  (67),  -rr  (76),  -r  (75), 
-rtz  an  holtz  (74_).  mas-er  (74,  75,  i4i, 
Das.),  -ser  [arboris  19),  -sein  (125).  ast 
(8,  9).  spruyß  (19).  sprute  (11).  hocker 
(9).  hock  (8).  ags.  ofr  (94,  136).  moröch 
{kerba  104.  cf.  scarindra). 

*Tubera  blader  (11,  20).  blayter  (19). 
tipHin  (91).  kleyn  rosyn  (125  Mrg.). 

*Tub-era  (74,  Gf.  &c.),  -ra  (9,  87»,  146), 
-ura  (101,  105,  Gf.),  -Urea  (.Sum.),  -aura 
(86),  -ulta  (104).  -ulca  (74),  -ista  l  ti= 
bura  (17),  tyburea  (47),  timbra  (Sum. 
VI)  [i.  tubana  i  voletus74;  cf.  tubeta 
i.  stercus  terre  134  &c.  ?)  erd-  (127,  Gf.), 
hei-d-  (i3i)  -nuz.  ert-nuz  (i04  Snm.), -noz 
(101),  -nd'z  {sicf  105),  -uoß  (tib.  17), 
-worcz  (9,  -ista  17),  -wurtz  (16),  -wort 
(47).  erdtnuß  (74).  eertmisch(85).her<^miz 
(86).  hertz  muntz  {%i^,   146). 

Tuberare  {i.  inflare  i  superbire)  ge- 
schwellen  (64,   110).  thun   g.   (68).   doen 
swellen  (132).  bulten  vergaderen  (147). 
*Tuberes  sg.  pfyfferling  (125). 
*Tuberia  {cf.  tuber)  ast  (?)hoger  (17). 
Tuber-osus,  t  -iosus  (76)  geschwol= 
len  i  blaterig  (110  sim.). 


TUC 

Tubic-en,  i  -ena  (75),  -ina  i  -inus 
(75),  -inator  /id.  nd.  ba-,  bo-,  /id.  bu- 
suner.  hd.  busau-ncr,  -mer.  bas-auncr 
uo»),  -ummer  i  druntter  (77).  pusaw-ner 
(75),  -mer  (1).  bos-üner  (21),  -unen  blo:: 
ser  (20).  herhorn-bl.  (75).  trum-etter  (64«), 
-mcter,  var.  -pter  (65).  trom-eter(68,  uo), 
-meter  (64^),  -pctt  (i32). 

Tubic-ina,  -ena  (64)  bosuner-sen 
21),  -sehen  (22),  -sehe  (23).  basunersche 
5).  tru-,  var.  tro-mmeterin  (64). 

Tubicinare  {cf.  tubare)  hd.  nd.  bo= 
sunen  sim.  hd.  bus-unnen  (75*),  -unen 
(67,  75b),  -auuen  (134),  -umen(69),  -aumen. 
pusawenen  (2).  po-  (1),  bo-  (9)  sawmen. 
besuren  {sie  13). 

Tubicinator  v.  Tubieen. 

*Tubicitaes  v.  Cuniculus. 

*Tubillus  V.  Cubalus. 

*Tubilus  (i.  bacillus,  cf.  prc,  euba= 
lusj  klupffel  (74). 

*Tubista  v.  Tubera. 

*Tubo  V.  Tumba. 

'^Tubolofola  V.  Andela. 

*Tubor  (cf  tuber)  tunder  (23). 

*Tubora  [cf.  tubana)  oppblasinge  (23). 

*Tubra  v.  Tubera. 
Tubr-agus,   -aeus,   -icus   (i.   tibiale 
Br.),  -oeus,  -ucus  V.  Deurus. 
Tubul-ea,  -ta  v.  Tubera. 

*Tubulus  f.  Cubalus. 
Tubu-lus,  -s  tunchel,  nl.  buyse,  loo= 
den  gote,  pompe,  waterconduyt  (116). 

*Tuburca  v.  Tubera. 

*Tuburcus  v.  Deurus. 

*Tuburta  {i.  timbra,  ff.  tubera?) 
gartkouele  (47). 

Tubus  {cf.  tubulus)  pfyff  (uo).  pype 
(132).  tun-  (93),  deü-  (i28.  Das.),  teu- 
(126)  -chel.  bornseul  (125  Mrg.).  prunnen= 
saul  (71). 

*Tubus    aromatarius    krudebuchße 

(125). 

Tueet-,  tuten-  (74)  -arius  wurstma^ 
eher  (UO  sim.).  kott-,  metz-ler  (74). 

Tue-,  tut-  (74)  -etum  spyß  mit  (88), 
von  ge-rostem  (88),  -restem  (110^;,  -rei= 
stcm  (110^)), -hacktem  (68)  fleisch,  fl.  ge= 
machet  (68).  spijse  van  geplucket  vleysch 
t  gepluckte  vincken  (132).  kunig-  0.  kost- 
liche spieß  mit  fleisch  (88).  gefult  wurst 

(74). 

*Tueia,  tutia  {i.  eadmia  Gl.  m.)  hut= 
terauch,  ein  stam  als  eyse ;  tuttian  (74). 
tutzi  {i.  spodium  Grcecorum  Fr.  2,  395). 
Thucy-  V.  Tuehi-dides,   -s. 

*Tuc-,  truc-  (75),  tug-  (9)  -ium  {cf. 
pollitriduum)  rael-butel  (8),  -beutil  (^), 
-beitel  (75). 

*Tucos  V.  Tueus. 

*Tucula  V.  Crinacula. 

TUC-US,   -OS    (104),  tUChUS  (l47)(aM2S, 

i.  cueulus)  gouh  (104).  gauch  (74).  cuy= 
ckuyck  (147).  ossen-oge  (11),  -eyche  (20). 

*Tuchi-  (HO,  132),  thuey-  (Br.)  -dides, 
tuchudes  (68),  tuticides  (76)  {n.  pr.  i. 
fortunatus,  ans  Osxuöiöirj?  x  xux^^) 
abentuerlich  (uo  sim.). 

*Tucliis,  tutis  (76),  thueys  (Br. )  {i. 
fortuna,  cf.prc.)  abenth-uwer  (uo^),  -eur 
(uo»),  -yer  (68).  euentuer  (132). 

*Tuelius  V.  Tueus. 


TUM 


TUM 


THUR 


601 


Tuda-tus,  -cus  (74)  (i.  tudes  t  maU 
leus  Br.,  Gl.  m.  &c.  adj .  i.  habens  caput 
gross-atum,  -um)  liamer  (7i).  wede-  (11), 
wydde-  (19)  -hamer.  wedderhane  {aus- 
gestr.  19). 

*Tudecula  v.  Tudicula. 
Tudes  {pl.  tutides  110  &c.  cf.  tuda^ 
tus)  h(l.  sto-,  stoe-,  stoy-ßel.  nd.  stoter. 
eyn  scJimid-  (110),  vor- (es),  smede  voer- 
(132)  -hamer.  reibkäule  (Fr.),  bochheye 
i  buttnersschlegel  (Ki».). 

*Tudieare  v.  Tuditare. 

Tud-ieula,  -ecula  (lu),  -iela  (94), 
-ica  (136)  [cf.  trua)  koch-leflfel  (91), 
-loffel  (111).  kucli-  f  schopff-l.  (Kia.).koch 
o.  kollofei,  7il.  pot-  t  pol-lepel  ( 116 ). 
zeich-  t  bvenn-eisen  [Das.  sim.  cf.  Gr. 
Wtb.  36,"))  slef  (109).  ags.  thuore  {U.  c). 

Tudi-tare,  -care  (11,  20,  64,  Br. ), 
tutidare  ( 68 )  ( i.  percutere  t  negociari 
110  &c.)  stoßen  0.  schlahen  mit  dem 
liummer  (68).  stoeßen  (20).  stoten  (11). 
hemern  (64). 

*Tudo  {cf.  sg.V)  v.  Cimex. 
*Tudor  stanck  (11,  19). 

Tueri  (gew.  ttior  i.  inspicio,  tueor 
i.  defeiido;  cf.  euere)  lid.  sehen  (8,  9), 
an,  vur-  (20)  -s.  lugen  (1).  luegen  (3). 
nd.  anseen.  hd.  nd.  be-schirmen,  -scher= 
men  (22),  -scharmen  (11),  -waren  (20). 

Tufus  V.  Tophus. 

*Tugire  blecken  als  die  liijrtz  (68). 
ropen  als  (i32),  schryen  von  {sie  110!) 
hertzen. 

*Tugium  {cf.  sq.,  tucium)  hutte  (8). 
Tuguri-um,  -an  {cf.  prc,  te-,  au- 
gurium,  teges)  hd.  nd.  liut-te,  -e  (4), 
-lin  (110),  -eben  (132).  hüte  (46).  huctt 
(1).  hitt  (49,  77).  hude  (77).  ein  hutt  m 
vinea  (6.5).  hüttelin  (30'^).  vogel-liut  t 
-huslin  (64).  budde  (10).  bode  (12,  77).  bitt 
(49).  schire  (77).  seliur(22'i).  schoppe  (Ki.). 
schupffen  (75).  halle  (22^  77). 

*Tugur-,  tuguri-  {vA.  m.)  -unculum 
hütteleyn  (9). 

*Tuibilis  ansie-  t  beschirme-lich  (20). 

*Tuicoin  ( vrm.  -c6  =  -tio )  bester- 
menisse  {sie  100). 

*Tui-deni,  -met  v.  Tu  idem. 

*Tvin-  V.  Dwrin-are,  -um. 
Tuips-e,  -ius  v.  Tu  idem. 
Tuisare  v.  Tibisare. 
Tuitio  sieher heyt  (13). 

*Tuitus  ptc.  s.  ain-gesehen  i  -seheunge 
(19).  angesiehen  i  beschirmen  (20).  aen= 
gesien  (11). 

Tullum  dole  0.  dulen  ein  stat  (74). 
duU  in  burgund  (kR). 

*Tul-lus,  -US  V.  Tholus. 
Tum  dan  (110  &c.). 

*Tuma  {aus  tuina)  zwyrnetgarn  o. 
netz  (74). 

*Thuma  [piscis,  st.  tinca)  sclio  (Gf.). 

*Tumallum  v.  Tiinellus. 

*Tumatio  v.  Inflatio. 

*Tumax  i.  qui  cito  emittitur  (76).  der 
lichtlich  geschwilt  o.  vff-blost,  -bloßt, 
-loßt  von  hoch-,  hof-fart.  (iio  warr).  der 
lichtelich   swellt  oflf  ym    verhouerdicht 

(132), 

Tumba,  tub-a  (136),  -o  (94)  i. 
manseolum  t  libidma  &e.  (76)  gra-lF 
(132),  hd.  -b,  -p.   sar-ch   (6),  -g  (76),  -ik 

niEt'ENBACH   Gloss.\rii;m, 


(109).  hoiifa  (117).  tumbe  (110,  132).  ags. 
thru-ch  (i36),  -u^h  (94). 

*Tumbra  v.  Thymbra. 
*Tumbus  {i.  q.  tumba  Gl.  m.)  wölbe 
0.  vberschuß  an  einem  dache  (74j. 
*Tumelliun[i  v.  Timellus. 
Tumens  daz  zerbleiet  (^o^),  zarbiegt 
(30*).  ruschende  waßer  (5t>.x  torrens). 
Tu-  V.  To-mentum. 
Tumentuosus  (ßr,  cf.prc.)  noppachtig 

(68). 

Tume-re,  -scere  {cf.  inflare)  hd.  nd. 
que-,  swe-llen,  hd  -In.  quelen  (22).  hd. 
vff-,  zu-  (8, 9j,ge-(l ,  74)  -sweilen ;  schwellen 
(10  &c.),  ge-  (6,  68,  110),  zu-  (65)  -schw. 
op  zweellen  (11).  hd.  vff-  sim.,  auftge- 
(70),  nd.  vp-blasen,  -losen  (23).  erplasen 
(74).  auff  bleen  (64).  vif  dronsen  (12). 
dri-  (i08j,  dry-  (20),  dre  (99,  10c)  -nten. 
liufftig  sin  (8).  hoch-fertigen  (74),  -uart 
triben  (9).  houerdegen  (i08).  vber  sicii 
erlieben  (65). 

Tumescere   ( cf.  prc. )  anfallen    ge= 
schweilea   (iio).    begyunen   tzo   sweilen 
(132),  imp.  et  kellet  (SS*»). 
*Tumet  V.  Tu  idem. 
=*Tumetum  r.  Tomentum. 

Tumidulus  gesrhwollen  0.  !iochfer= 
tig  («8).  wat  geswollcu  ^  houerdich(i32). 

Tumidus  hd.  nd.  ge-,  hd.  zu-swollen. 
otf  gewoln  (17).  suell-  t  drynt-  (20), 
drent-  (99),  drem-  (100)  -ende.  czudrun= 
den  (4).  getrunteu  (23).  zu  dunsen  (9). 
hd.  vif-,  nd.  vp-geblasen  sim.  oÖgebiay= 
sen(,i33).  ain  geschwolner^vifgeblausuer 
(76).  vorzworcn  (85*^).  hd.  hochl'ertig, 
gew.  hoiferdig. 

Tumor  hd.  swu-  (20),  swo-,  geswo-, 
geschwo-  (G),  geswu-  1,1),  geschwu-  (65, 
110)  -ist;  swellunge,  vif-sw,  (19),  sch\\-el= 
lung,  ge-sch.,  -schwollnng  (76),  -swollen 
(21);  vif-blasunge,  -blosunge,  -blaysunge 
(133);  meuschlichs  bleunge  (9).»u/,  swile 
(85''),  geswell  (132),  opzweell-  (11),  ge= 
swol-,  driiitt-,  ui)bUis-,  vpdriu-  (i32)  -inge. 

T.  mentis  ble-mnt  (i55),  -unge  (8, 
155). 

T.  pectoris  borst  sweliinge  (Söi»). 

Tumorosus  (Br.)  vol  ge-schwulst  (68, 
HO),  -swels  (132), 

Tumulare  {cf.  cumul-,  tuxnvilt-are) 
hd.  nd.  begra-ben,  -uen.  hauifen  (20). 
zur  erde  be-stattigen(Ki^),  -statten  (Kib.). 

Tumulator  v.  Plictor. 

Tumulatus  nd.  begrauen. 
*Tuniul-entus  v.  -tus. 
*Tumult-are,  t  -ari  t  -uari  (74)  {cf. 
tum-ulare,  -ultuare  &c.,  -ere)  hd.  vff-, 
oif-,  auif-lauffen,  -blasen,  -blausen  (67), 
-plausen  ( 74 ) ,  -blaysen  (133),  -stozzen 
(5),  -liewffeln  (]).  nd.  up-lopen,  -blasen; 
op  loppen  (23).  buideren  (20).  stormen 
(10,  12i.  geschcllmacben,  kriegen  (74). 

Tumultuare   auif-lauffen   t  -blasen 

(69.    134). 

Tumultuari  (Br.)  vff-louff(68),  -lauff 
t  -ruor  t  geschrey  (110),  auffruer  (75) 
machen,  o.  werden  (75),  rauschen,  ru= 
mein,  toben  (74). 

Tumultuarii  die  vff-lauff(iiob)_,-leuff 
(ii0''^)_o.  vneinikeit  machen,  die  ein  vff= 
louff  in  der  ( C8 ),  die  gerucht  in  eynre 
(132)  stat  machen. 
*Tumultuator  bulderer  (20). 


Tumultuosus  vol  vff-lauüs  (110), 
-louff  0.  zwytracht  (68),  geruchts?  twists 

(132). 

Tumul-tus,  t  -entus  ( 74 )  {cf.  sedi= 
tio,  tumulus)  hd.  vff-,  off-,  auff-lauff; 
uff  loff  (G,  76),  auffgeleuff  (9i),  eyn  off 
bloß  (21.  X  tumere?).  nd.  vp-,  af- (22) 
-lop.  ge-streus,  var.  -streüß.  vom  volck 
(75.  cf.  Strauß),  strump  t  ge-rusche,  -bro= 
che,  -bulder,  -ruchte  (20).  ge-rucht  (i32), 
-scTielle  (74),  -schrey  (110),  -taub  t  -rumpel 
(i26),  -rammel,  -polter,  -tummel  (Fr.), 
-tummel,  var.  -timmel  (65),  -woramil  (8). 
gluraer  (9).  murm-elerey  (Fr.),  -elung 
(68,  110),  -uryrung  t  twist  (i32).  blast, 
bocliselung,  planck,  zapel  (Fr.).  juch= 
czeu  t  vugestum  betrubung  &c.  (65). 
kriege  (74). 

*Tumulum  gra-ppe  (i33),,  hd.  -b, -p, 
nd.  -ff. 

Tumulus  (/.  cumulus  93)  grab  (iio). 
graff  (132).  huffo  (93).  hugel  (125).  klein 
berglin  (64).  reyu  l  biihel  (120). 

*Tumulus  (x  tumultus)  hd.  auff= 
lauff  (1,  70  &c.). 

*Tuna  V.  Tonna. 

Tunc  hd.  nd.  dan,  danne  (5),  denne 
(22),  teil  (G). 

*Tunda  (*.  rotunda  q.  v.  cf.  v.  pila. 
ital.  tondo  Scheibe  1  schive  (22^). 

*Tundare  {aus  tunda  x  tundere) 
V.  Pilare. 

Tundere  (X  tondere  q.  v.)  hd.  stos- 
.«en  (8,  9),  zer-  (G,  134),  in  stucken  (110), 
zu-stossen,  -stozzen  (5);  stoseu  {\?>).nd. 
stoten,  to-st. ;  stempen  (22'').  knü- (Das.), 
kni-  (126)  -tschen.  boren  (i26).  slahen 
(9).  slan,  mewen  (8).  geden  (10).  hd.  ml. 
scheren  sim.  als  schaff,  als  schappe,  also 
eyn  schap  (22). 
*Tund-  V.  Tunt-orium. 

Tungris  (ein  s(;it)  duiigers  (74). 

Tunica  {cf.  lima)  hd.  nd.  rock.  hd. 
rocke,  rog  (8).  ragk  (21),   tabbart  (107). 

Tunicare  \i.  tunicam  induere  t  facere) 
kleiden  (20).  an  thiin  rock  (5^). 

Tunicatus  gekleidet  (68,  132).  be- 
kleidt  (uo). 

Tunieosus  i.  pann-osus  (76,  147), 
-ucius  (q.  v.)  l  cincinosus  (i47),  tunicis 
plenus  (Br.). 

Tunna  v.  Tonna. 

*Tunresma  {cf.  turestina)  verbrent 
schwartzbrott  (33). 

*Tunsa  v.  Tonna, 
Tunsillae  v.  Tonsilla. 

*Tunsio,  tonseo  (17)  {i.  percussio  76) 
slaunge  (9).  eyn  slag  {t)  stosunge  (17). 
pl.  straich  {l)  schlaguug  (65). 

*Tunstrix  v.  Tonstrix. 

*Tunt-,  tont-,  tund-  (49)  -orium 
{aurifabri)  hd.  nd.  stem-pel,  hd.  -phel 
(3),  -pfel,  -ple  der  goitsmede  (22'').  stenf= 
fer  (49). 

*Tunules  kyme  (8).  kyne  (9). 

*Tuomus  (-um  Gl.  m.  nur  formell  zu 
vgl.)  tuom  (131,  Gf.). 

*Tur  {i.  turba)  menigin  &c.  (74). 

*Thur-are,  -ifleare  raw-  (1,  8,  9), 
reu-  (20),  berou-  (65),  wyrau-  (5'')  -chen. 
rou-,  reu-chen  mit  wirach,  wyrauch  (65 
varr.).  wyroickeu  (147).  turo  i.  turisco 
(76.  hierher  ?). 

76 


602 


TUR 


Turba  hd.  nd.  »cliniv.  hd.  scliar,  sc.li. 
voliks  o.  ■/.orstotniiif:  (no  wh.);  schsifr 
(•Jl>),  oiii  vii^rroriK'iiot  iiu'iigin  (!»:»),  »uiff 
rimr  (,;>iV  wlocm  o<>!')- 

Turbax-e  bc  1  niben  ( i.t;5),trit'bt'n(  1 1  o  , 
tid.  -droiu-ii,  -th-miiiii.  tlroeucn;  ntoiMfii 
/  turbiit'ii  (1321. 

Turb-are,  -idare  /kI.  triilxu  (9),  be- 
tr.,   drüben,    (li'l)cii  {21). 

*Turb-atio  {^nttdirs  oi.  m.),  -edo, -ella, 
-er  betnib-igkoit,  -img  (74). 

Turbatus  zerstocrt  o.  bctriibt  (iio 
iniu.). 

Tui'bedo  u-f.  turb-o,  -atio)  winds, 
varr.  wiiulli.  \vinl5  l)rut  ((>;'>). 

*Turbella  (aiidern  r,\.  m.)  v.  Turbatio. 

Turben  v.  Tiirbo. 
'^Turbentus  r.  Tvirbulentus. 
^Turber  v.  Turbatio. 

Tur-bidare  v.  -bare,  -pidare. 

Turbide  ilrocfflich  (20). 
*Turbiditas  dnibckcit  (20;. 
*Turbido  sturin  o. linsterboit (i i o  ,sini.). 

Turbidus  hd.  trübe  («5,  loo),  drube, 
drubet  (,14),  betrübt  .sm.;  dru-big  (9), 
-rig  (8).  zer-  (im),  ver- (lis,  132)  -stoerig, 
-stooruug,  -storlich  (HO  varr.).  vnluter 
(6.")).  nd.  bed-,  bet-rouich.  wlom  (12, 
22'>).  vlom   (Chytr.  westf.  vlaume). 

Turbinare  v.  Obstrepare. 

Turbinosus  vol  stunns  (iio  sim). 
*Tur-biscae,  -biscus  (87,  141,  isid.), 
-piseus  (127),  -pisci  seinen  ?  laureolae 
(131 1  \lierba.  -span.  torvisco  Dz.  wtb. 
540.  c/.  alypium)  stok  (127).  stoch  (87). 
stiik  1,84,  ci.  .  zugeliudes  bore  (i3i). 

*Tur-bith,  -bithum,  »pethum  turbitb 
(143). 

*Turbo,  //.  -onis  (c/.  sq.;  aus  furbo?) 
schwevt-furb,  -t'eger  (74). 

Turb-o,  f  -en  (uo  &c. ,  Br.),  i  -edo 
(65)  g.  -inis,  -O,  g.  -onis  (m  Gemmae, 
Voce,  ex  quo  als  11.  pr.  witcisch. ;  cf. 
turbus,  trocus)  hd.  wiiit  (1).  hd.  nd. 
Storni-,  hd.  stürm-,  sturn-  (6),  stom- 
(67),  viigestümer  (6.5),  cirbil-  (i55) ,  7id. 
dwer-  (Chyr. )  -wint,  hd.  -wind.  Storni 
(132).  st.-weder  (13).  stürm  (20,  68.  tur- 
ben von  wynd  68).  hd.  winds-,  wyndIJ-, 
wiiiß-brut,  -braut  (procella  mit   regen 

75   Mrg.).    windsprewl    (Bibl.    a.     1483    Fr.). 

urdrasil  (Of.  5,  239).  distel  (20).  dopö" 
(88).  ein  kwssel  toph  o.  torn  (12.5).  tot' 
(g.  -onis  i4i). 

Turbulentare  i.  obtenehrare  o.  be= 
trieben  iiio).  bedrohen  (20).  vinster  wer- 
den (68 1.  verduj'Stereu  (^132). 

Turb-ulentia,  t  -ido  {q.  cf.  v.vi)  hd. 
betrüb-,  bedrnb-,  bedrup-,  nd.  bedroff- 
uisse  sim.  druppenis  (13).  betrüb -ikeyt 
(ö*»),  -ung  (1).  fynsternyß  (iio).  storm 
t  (Uiysterheit  (132). 

Turb  -  ulentus ,  -entus  (9),  i.  -idus 
(uo)  hd.  be-trubit.  -trübt,  -truebt  (2), 
-driept  (67).  -trubischer  (74),  -trubig  (9). 
drobetht  (20).  nd.  bedrouct.  i,oder)  vu- 
lauter.  var.  -clor,  t  mestus  (uo),  -bog  t 
trawriger  (74).  onclaer  (132). 

*Turbulus  ( cf.  turbith)  v.  Tybsynna. 

*Turbus  {ludus,  cf.  turbo)  spul  (11). 
dop-pe  (20),  -ffung  (74). 

*Turcia  (cf.  torcus)  turckei  (75). 
Turco-is,  -sa  v.  Turchois. 

*Tu-  V.  To-rcular. 


TUR 

Turcus  1:  Torcus. 

*Tur-ehoi8,  -cois  /  -chesia  l  -cosa 
l  -China  Ki.),  -gens  (74)  (geminn)  turckiß 
(64'',  123).    (hireUi.s  (,71 1.    lyreki.scli    (64*^). 

"■Turda  c.  Tructa. 
Tu-,  bissw.  to-rdela,  tur-,  tor-  (64 
var.)  -tela  (20,  64),  -della  (74,  94"'»,  136, 
(if.),  -dula  (.'),  ij  hd.  nd  aiiisel.  amel-.se  (22 ), 
-ü  ( 1 7).  //(/.  am-lJel,  -bsel  (2),  -pssel  (,(j),  -bstel 
(l),-eösel(5);  tbro.sc-a  ^  -ela  Gf.j,  (h-os-cha 
i  -.-«ela  (CJf.).  -gila  (84,  Of.),  -le  (loo,  102), 
-chel  (74,  75,  BM.),  -el  (9);  driiücl  (20), 
drusebel  (Alber.  wett.),  troschella  (87), 
trö.seliel  93);  tros-kele  (104),  -chil  (95), 
-cbol ,  -tel;  spree  (i;3),  Stare  (10).  ags. 
throstiae  {II.  c),  scealibr  (94<''), 

Tu-,  to-  (77)  -rdus,  l  turnus  (cif.) 
(t.  cotui'iiix,  iunifagus  7.)  :  iuniperus) 
hd.  braeU-,  brucli-,  brauch-  (76),  brueh- 
(17,  49),  barcli-  (,12),  praeh-  (1,  74,  104), 
proeli-  (ü.  cot.)  l  kranbit-  (,75),  kranwid- 
(74;,  kramat- 1  reckholder-  (Das.),  kraniet- 
l  wecliolder-  (ii4),  kromat-  (64«,  9i), 
kromet-  (64*>),  kramj)t-  (125),  nd.  lirok- 
(^23)  -vogel.  Inufoitrun  (i4i).  brockwige 
(22).  blailogeli  (,93.  cf.  blau -vogel  cya^ 
nus  137,  -zieiner  turdus  pilaris  Nmu.). 
ziemer  (75,  114).  zemer  i  specht;  kra= 
matuolgel  {sie  74).  sternula  {cf.  sternu= 
lus),  stiira  ;  spra  (Gf.).  .spren  (22'^).  sprune 
(77).  niistler  t  sclniarre  (Fr.),  schnerrer 
(114;.  wede-wale  (11,  20,  109),  -wayl  (132), 
-hopp  (19  i.  lid.  (Vocc.  ex  quo)  wid-hopff, 
-hoppe,  -lioffe  (102).  drösle  (102).  troschel 
(75j.  durstel  &c.  (140).  ags.  scric  (94), 
scree  (136). 

Turdus  luteus  hiltrof  (74). 
*Thu-,  du-  (74)   -rego  {ciu.)    zirich 
(76j.  zureii  l  zvvyrieh   ein    stat   in   aidt- 
geuosseu  gelegen  (74). 

Turelupini  lolharte  (62). 

*Turestina  {i.  j^a'^is  de  lolio  factus 
75,  aber  turistina  piscis  qd.  murinus  76. 
cf.  tunresma;  to-,  tur-restina  Gl.  m. 
torotusta  &c.)  ratenßbrot  (,75). 

Thur-eus,  -reus,  i  -idus  (I47)  von 
wyrauch  (iio).  wyrock-  (132),  wyr-  (68) 
-achtich.  wyroicks  (147). 

*Turgellus  [auis)  mewe  (11,  20). 
meuwe  (iio'',  132). 

*Turgens  v.  Turchois. 

Turgere  [sicut  pondns ;  prs.  turgro 
76)  hd.  bu-sen,  -ßeii,  -scheu  (6),  -tzen 
(1) ;  huseu  {Sic  134J ;  bau-schen  (75),  -ßen ; 
pussen  (1);  paw-sen  l  -ßeu  (74),  -sehen 
zusamen  (75;;  blausen  (76),  vff  blasen 
sim.  hd.  nd.  bussen  (22,  23),  swel= 
len,  vä-  (19),  op-  (11),  ge-  (74)  -sw.  drin- 
tten  (23),  -gen  (20).  drunten  1^109).  start= 
zen(i26).  zu-dinsin  (8),  -dunsen  (9). 
zürnen,  hochfertigen  (74). 

Turgeseere  aiifahen  gesehwellen 
(110  sim.). 

Tiu'giditas  swulst  (20). 

Turgi-dus,  -us  geswoUner,  pawßen- 
der  (74).  vffgeschwollen  (68,  uo).  vpge= 
swollen  (132).  i)auchsichtig  (1).  butzend- 
er  (74),  -ig  (1).  bus-  (17),  biiss- (22),  pus- 
(5),  sueil-  t  dring-  (20)  -ende,  gedruntten 
(23).  büßenden  (21;).  busehen  ( 6 )  zu 
donsin  (8).  hoebuertig  t  czornig  (8,  9, 
74).  zuornik  (14). 

Turgiolum  {vas  interius  turgidum) 
pawsenfaß  (74).  vat  dat  bynnen  grof 
ind  dicke  is  (i47). 


TUR 

'^Turg-is,  -e,  -er  ban-  /  pau-.schen  (75). 

Turgor  {cf.  prc.)  ge-seliwellung  (110), 
-!<\vul.st,  zorn,  boelifertigkeit  (74).   swcb 
linge  (132). 
*Turgro  v.  Turgere. 

Thu-,  thur-  (Uo,  134  i  -ribulum, 
thurribolum  l  turricremolum  (  76 ), 
cf.  thuricrem -  uluni  (147  &c. ),  -ium 
(Hr.,  Gl.  m.)  hd.  rauch-,  räch-  (74),  roch- 
((),  76),  revch-  (3),  wyrocli-  (68),  wyrocks- 
(132)  -vaß.  wyraueh  fat  (23).  wyroicks^ 
vat  (147). 

*Turicus  [i.  tustis   75 ;   <f.   turmius 
&c.)  flaisch-mad  (76),  -maden  (75). 

*Thuridus  '•.  Thureus. 
Thu-,  thur-,  tu-rifer  wyrauch-  (110), 
wyroch-  (68)  -trager.   der   wyrock   dra= 

ger   (132;. 

Thurife-x,  -r  (uo»)  der  wyroch  gibt 

o.  bereit  (UO  .sim.). 

Thurificare  v.  Thurare. 
*Turilla  broitstede ;  i.    toles  an  den 
wijndruyven  die  knorreken  &c.  (i47). 

Thu-  (1,  20),  tu-,  du-  (71)  -ringia, 
-ringa  doring-c  (5),  -en  (23),  -er  (133, 
152),  thuringe-n  (60),  -r  (i34),  turingen 
(Gj,  du-  (67),  dur-  (75),  dir-  (76)  -inger, 
duriu-gen  (i5i),  -g  (4)  lant.  durringen 
(20).  turgen  (1).  dürekeu  (7i). 

Thu-  (10),  tu-ringus  {i.  doricus  10, 
thurius  125,  quasi  durus  incus)  dorinck 
(10,  12,  23).  hd.  thu-  (b^,  69,  1.34),  tu- 
(6),  du-,  du-  (67),  di-  (76),  do-  (5,  12.5, 
133,  152)  -ring. 

Turio  der  dolden  (126). 
*Turi-  V.  Ture-stina. 
*Turitus  V.  Turritus. 
*Turlainentuni  icf.  torneam.)  turnay 

(Anz.   8,    102). 

Turma  {i.  turba  Gemmae,  Vocc.  ex  quo, 
centum  milites  habens  76)  eingeordenot 
mengin  (93).  schare  (20,  23,  110)  von 
XXX  ritteren  (uo).  vergaderinge  van 
XXX  ridders  (132).  von  XXX  fuß-- 
ganger  (68).  XXX  ritter  (9).  drißig 
r.  (8).  hd.  schar,  mengung  (23).  gemeyn 
her  (5b). 

*Turmella  i'.  Turonilla. 

*Tu-  V.  To-rmentum. 
Turminosus  {i.  contractus)  ags.  for= 
togen  ((;i.  Aeifr.). 

*Turmi-us,  -s  (i4i)(c^.  sq.,  terma  &c.) 
fleiscb  made  (IG). 

*Turmus  {cf.  senta)  fleyß  made  (8). 
fleys  machen  (9). 

*Turnator  v.  Tornator. 

*Turnus  {auis,  anders  Gl.  m. ;  cf.  tur= 
dus,  sturnus)  stare  (12).  spraen  (11). 

Thuro-,  thuro-,  turu-,  tor-  (22^) 
-nensis,  turoneus  (11)  {nummus)  thor- 
nußs  (1).  torii-usch  (22),  -esch  (19),  -eß 
(20),  -eß  phennig  (23),  -osen  (Fr.  2,  377=). 
turnaß-er,  -genoß  (74).  torensche  eyn 
grot  silveren  peniche   (22^^).  groß   (20). 

*Tu-,  f  to-  (74),  cu-  {q.  V.)  -ronilla, 
tur-unilla  (3),  -mella  (76),  -onista  (75) 
{jnscis,  i.  suates  74,  fundiculus  76  sim., 
gradius,  ciforus  1)  hd.  grund-ila  (i30), 
-ella  (87),  -el,  -ehnck  (3) ;  stiebe,  stich-, 
steche-  (17),  stech-  (75)  -Ung;  steche] 
(20);  smerlein  (74).  nd.  stekel-e  (22), 
-ing  (23),  -barß  (132)-  stuer  bersch  (19). 
kulp-e  (B),  -erske  (9). 


TÜR 

*Turonis  {ein.)  turnas  (74). 

Turpare  sehenden  (110). 

Turp-edo,  -itudo  schände  (110),  -t 
(6),  -nt  (1).  hd.  nd.  schentlicheit  aim. 
sehende-  (20),  schnodig-  (65)  -keit.  boß- 
(20),  lelich-  (üs,  132)  -heit.  laster  (20). 

Turpere   ( i.  tumere  22^ )   snode    t 
ergcien;      unreyn     machen;     lesteren; 
sehenden  (20).  dnsuwe  (22^). 
*Turpethum  v.  Turbith. 

*Turpidare   {alph.  turb-)  ver-  (i32), 
zer-  (ho)  -stoeren. 

Turpiloquium  schandliche  wort(i  10). 
*Turpiluer-iuin,    -um    (Br.,    Gl.    m.) 
schentlike  nerong  (147). 

Turpis  sehen-tleich  (1),  -lieh  (13), 
-dich  (20),  hd.  -tlich,  nd.  -tlik.  sche- 
{alph.  schäm-  75),  scheucz-  (4)  -lieh.  hd. 
schnöde,  schnöd  (67),  ytel  (75).  snode 
boese  vnfromme  boßheid  (20). 

*Turpiseus  v.  Turbiscae. 
Turpiter  schanilich  (38). 

*Turpor  v.  Torpor. 

*Turre  urrea  (Gf.  1,  45!)). 

*Thurreus  v.  Thureus. 

*Turrieremolum  v.  Thuribulum. 
Turrieula  [in  ludo,  cf.  fritillus)  der 
trachter  dardureh  man  in  die  prennten 
wirfFt  (91). 

*Thurri-bulum ,     -bolum ,    -fer    v. 
Thuri-bulum,  -fer. 

Tu-,  to-  (ö'»)  -rris  hd.  nd.  torn,  toern 
(11).  }id.  thiini,  turn,  turne  (67),  torm 
(125),  doren  (152),  dorn  {y°,  8),  dum 
(70,  157).  ein  tur  stein  (G). 

*Turris  deeumana  tzwenger  (125). 

*Turriseremus    i.   turris    cremator 

(76). 

*Turrit-is,  -a  thunikraut  (143). 
Tur-,  tu-  (151)  -ritus  kachranztaz 
(«<r.  Gf.).  hd.  nd.  ge-tornet,  hd.  -torn 
(17),  -turnet,  -thurnet,  -durnet  (67,  88), 
-dirnet  (76),  -tormet  (3),  -tormt  (4), 
-türmet  (6,  9),  -dormeln  l  swindeln  (sie 
21!). 

*Tursana  {cf.  tliyrsus  X  ptisanari- 
um?)  murselkolb  (7i). 

*Thursio  {i.  phocaena;  cf.  thysus  i. 
sus  Ki.  ?)  meerschwein  (i40). 
Turta  V.  Torta.  Tructa. 

*Turtin-  (.^um.),  herti-  (Gf.)  {aus  truti-) 
-nula  gezunge  (/.  c). 

Turtur  [auis,  masc.  piscis,  visch  110 
&c.)  turtu-r  i  -latuba  sim.  (Gf.\  -Itube 
(102).  hd.  nd.  turtel-,  nd.  tortel-tuba 
(87),  hd.  -tub,  -tawbo,  -taub,  -bubli  (6), 
nd.  -diiue.  thurtl  thawb  (1).  turter- 
(68),  durttel-  (65,  67),  trittel-  (125)  -tube, 
-dube  (67).  durtel-tuben  (75),  -taub  (69), 
-duue  (23).  hd.  durcel-,  dortzel-  (5,  8, 
133),  dorttel-  (152),  dorkel-  (16)  -dube. 
durkel  (19).  gurtel  tawb  (2,  Sm.  2,  72). 
mertub  {piscis  93). 

Turturus  {aus  tityrus)  herdde  die 
pypt  (147). 


TUS 

*Turtus  {cf.  cortus;  to-,  ta-rtuca) 
schilt  kroth  (16). 

*TururQ  {st.  durum)  hertt  (76). 

Turunda  {cf.  cirraenta)  wolger  (Fr.). 

ganse-w.   (Ki^.),  -wulger  (Ki*».).  wicke  o. 

meissel    (Ki.).   waitzel    (medic.) ;    zeit   0. 

kuoch  (91).  mundbißen  (Ki''.  Mrg.).  breit 

(147). 

*Turu-  V.  Turo-nensis. 

*Turu-  V.  Turo-nilla. 

*Thurus  rachfaß  (74). 
Thus,  tus  (76)  g.  -ris,  -rris  (110) 
hd.  wi-,  weye-  t  weyer-  (4)  -rauch,  hd. 
nd.  wy-,  wey-  (1)  -roch,  wiracli  (21,65). 
wy-  (22),  wie-  (11,  132)  -rock,  -roeck 
(11). 

•  Tusea  v.  Tesqua. 

*Tuse-  (7i),  tust-  (l),thust-  {b^)  -ania 
[i.  tussia  5'')  tuscanien  (71),  thustan-ien 
(5b),  -ein  (1)  land. 

Tuse-  (74,  alj)li.  tust-  66  &c.),  tust-, 
tost-  (ob)  -anus,  l  -us  l  -iamus  (74) 
hd.  nd.  tusta-,  hd.  tustc-  (17),  tußta- (21), 
tust-  (76),  tusca-,  coste-  {b^)  -ner. 

Tusci  (pop.)  tusculari  (Gf.). 

Tus-cia,  yeiü.  -sia  {cf.  tuscania), 
thuscia  (uo)  hd.,  nd.  tussen-,  tluissen- 
(1),  tuscn-(5),  tuatanien-  (23)  -lant.  tuscan 

(KA). 

*Tus-cina,  -sina  (t  st.  c?  cf.  cussi- 
a,  -nus,  doch  auch  tote  eucullus  &c. 
Kii.V)  bettezieehe  i  zu-ssa,  zuzsa  (uf.). 

*Tus-,  tusti-cula  {cf.  tustula)  kuch^ 
lein  (74). 

*Tus-cus,  -tus  (6, 20)  (i.  vi-^i-seusGf., 
iustus  6.  .st.  uiscus ;  aber  i.  rudis,  span. 

tOSCO    Gl.   in.     cf.    Dz.    Wtb.    540,     vlL    VOM 

Volksnainen,  mie  u.  a.  turcu  &c.  zö.  547) 
mist-il   (Gf.),  -cl   (6,    127).   mos    (47,  85), 
mycs  (26)  X  museus? 
*Tusiniu  ('.■')  mi.ssaiart  (Gf.  3,  583). 
Tvxscha  V.  Tesqua. 
*Tussia  ('.  Tuseia. 
*Tussicare  v.  Tussitare. 
Tussi-,  i  popu-   (116)   -lago  i.  fars= 
aria,  bechion,vngula  caballina;73).rüß- 
(73),  esels-  (Das.)  -hiiff.  h.  Lattich;  brant- 
1.  l  -letschen  (73).  hustenkraut  (Fr.),  nl. 
hoefbladen,     peertsclaeuwe,      brantlat- 
touwe.  sint  Quirijns  ernyt  (116). 

*Tussillus     (■/'.  tonsilla)  crop   (11). 
kropp  (19). 
*Tussina  v.  Tuscina, 
*Tussio     hilsteu     (42).    hustyn    (i55). 
hoestuügc  (20j. 

Tussire  hd.  hue-  (19),  huo-  (iio'"'), 
hu-,  nd.  ho-sten. 

Tu-,  to-  (ö^)  -ssis  hd.  hust,  huosten, 
husten  (/.  ii.  hu-  (5^,  i5i),  hoe-  (20), 
hoy-  (152)  -ste.  host  (14,22),  hoest(i32). 
huest  (11,  19). 

Tussis  sicca  kinkhusten  (Chytr.). 
Tussit-,    tussic-    (20),    tustis-    (5^) 


TWI 


603 


-are  {i.  tussire  76)  huo-  (76),  hu-  (5^, 
2U),  dick  vil  huo-  (uo  sim.)  -sten.  buU 
Stern  (20.  wett.  polstern). 

Tussi  tus  hustunge  (8,  9). 
*Tussum  (/•/.  tundere)  gemawet  (8). 
*Tusticula  v.  Tuscula. 
''Tustis  V.  Turicus. 
*Tustisare  v.  Tussitare. 
*Tustula  V.  Torotusta. 
*Tustus  V.  Tuscus. 
*Tusus  pauch,  palg,  leip  (74). 
Tutamen  hd.nd.  beschirm-unge,-inge, 
-nissc  (8).  hd.  sicher-,  syecher-,  nd.  ze- 
ker-hcit.  müberschap  (11). 

*Tutamentum  {i.  tut-umen  76,  -amen 
Br.  &c.)  cntsch-uttung,  -üttung,  -ittung 
von  dem  tod,  thor,  dotter  (65  var.). 

Tutare  hd.  sicheren  (1,  3,13),  ver-s. 
t  beschirmen  (65),  sicher  machen,  nd. 
secker  maken. 

Tutari  {unfersch.  von  -re)  beschirmen 
(uo  sim.). 

Tutatus  v'sichert  (20). 
Tutel-a,  bissw.  -la  hd.  nd.  beschirm-, 
nd.  bescherm- ,  schirm-  l  sicher-  t  vor= 
mund-  (65),  beschütz-  (uo),  warn-  (20) 
-unge,  -inge.  hd.  sicher-,  gewar-  (100), 
nd.  secker-heit.  bilde  (100).  huede  (20). 
aijs.  seil-  (i36),  slin-  (94)  -dinnae. 

Tutelare  (Br.)  huden.  warnen,  sichern 
l  -unge  dun  (20). 

Tutelarius  be-schutzer  o.  -schirraer 
(uo  .fini.). 

Tutella  V.  Tutela. 

*Tutellus  c.  Tutulus. 

*Tuten-  V.  Tucet-arius. 

*Tutetum  v.  Tucetum. 
Tutia  V.  Tucia. 

*Tuticides  v.  Tuchidides. 

"Tutidare  v.  Tuditare. 

*Tutides  c  Tudes. 

*Tu-  *•.  Ti-tillare. 

*Tutis  V.  Tuchis. 

*Tutius  V.  Cucius. 
Tutor  hd.  nd.  vor-,  hd.  für-,  für-  («7) 
munder.  vor-munde  (12,  4 ) ,  -mind  (1), 
-minne  (13),  -müder  (19).  hd.  sehirmer 
(64),  be-sch.  nd.  schermer,  be-sch.  mum= 
mer  (19). 

*Tutula  V.  Crinacula. 

*Tut-  V.  Truc-ulentus. 

*Tutulum  V.  Cuculum. 
Tutulus  {cf.  attacus,  svibdiaconale. 
Gl.  111.  6,  692)    feie  0.  pristersmantcl  (74). 
tutellus  {anders  (!i.  m. )   i.  palleum  quo 
sacerdotes  caput  tutabant  (76). 

*Tutumen  sicherhait  (76). 
Tutus  adj.   hd.  si-,    sie-cher;    seger 
(13).  n'l.  secker. 

*Tutus,  f/.  -US  s.  angesicht   (65  varr. 
st.  tuitus). 

Tuus  hd.  nd.  diu.  deyn  (4). 

*Twinum  &e.  v.  Duinum. 


76  * 


V,  u,  w 


VAC 

*Vabulo  '■.  Vapulare.  Tatiliosus. 

*"Vacandinm  veyrabout  '74). 
Vacare  yvf.  vacuare)  fid.  »d.  ledi-g, 
-ch,  hd.  müßig,  inussigk  nivi.,  vberflussig 
(65\  eben  (20)  sin.  lotlig  gen  (loo).  lodyck 
gcne  (19).  lodi  eben  (11),  -gen  t  beqiie= 
melieb  wcsen  f20).  rausig  goen  (9).  niies^ 
sig  gen  (67).  fleißen  t  darben  ^8,  9). 
dornen  (132).  maugelen,  ytel  macben. 
flyß  geben  (uo.  sim.  132).  andencken  i20, 
110.  132).  vmmepen(l(JK  1er  sten,  bliben 
ansten ,  sieb  anhangen .  gar  vnd  gancz 
vff  ein  ding  geben  ^mit  eim  d.  bekmn^ 
mern  ^cc.  (iSt).  wiirckiuig  geben  mit  wil= 
len  der  arbeit  vnd  mne  (7.i)-  imp.  vacat 
es  ist  vnnutz  l  zymlich  (lio).  ydt  ys 
ydell  l  tzo  ])aß  t  tzemlich  (132).  non  V. 
inihi  ich  kan  es  niebt  gewarten  (12.5). 
Vacari-a,  -cia  v.  Vaccaria. 

Vacatio  led-  {  ler-igkeit  (i.  vaeui^ 
tas  110).  leer- (68).  ydel-  i,  132 )  -heit. 
ledicheit  (132).  an-den"ckinge  (132),  -ge= 
deuckung  (68).  -bangung  (iioV  fiilkeit 

(65). 

Vaeca  hd.  nd.  kue.  hd.  kuwe,  kuowe 
(19),  küw  (61).  kwe  (111),  kw  (9),  kuo, 
ku.  )id.  ko,  koe  (i32,  ui). 

*V.  muls-aria,  -a  (Gl.  m.)  ein  melcke 
ku  (3,  4  1. 

Vac-,  va-earia,  -caricia,  -earitia 
(sg.  pl.  Gf.)  i.  arment-arium  i,Gf.).  -um 
( 6.  Gf. )  ( cf.  vicaria  &c.  1  suueic-  (  Gf. ). 
suaic-  (104)  -bns.  suueiga  .s•^/n.,•  (vaeca= 
ria  rinderswaide  1  Snm. ).  schwaig  (va= 
cari-a,  -cia  6).  vacceria  suaige  {i. 
armentaria  l  bucema  pL?  104). 

Vaccarius  eyn  kuo- 1110=» ),  kue-  (110^) 
-hirt.  koeherde  "(132,   147).   kubieter  (68). 

*Vaceera  v.  Vaeerra. 
Vacceria  v.  Vaccaria. 

^Vac-  r.  Va-eerra. 

*Vac-  1-.  Va-cillare. 

*Vacein-eus  v.  -us. 
Vae-cinium,  -inium  (9i,D.as. ),  -ei= 
neum,  -einia  (4S,  lai,  Br.,  Gf.),  -tinium 
(1),  -ctaiim  (Sum.).  -cinnum  (67,  1.02), 
uati-eana  -"ic  !  v.  mora  1 ,  -cininm  {sie 
21)  cf.  faecinium,  vaccuna)  beri  [jjl- 
Gf. ).  hl/,  nd.  beidel-,  hedel-  vi'>2)  -ber, 
-beyr  (22;,  hd.  -here,  -bier  (5).  heudeU 
beren  (21).  beiti)er-i  (i3i,  Gf.),  -e  (Sum.). 
heidber  (75).  haid-ber  (9i),  -per  (1,  3,  74). 
swarzbere  (.Sum.,  Gf.).  scbwartz-  (75, 
Fr.),  ert-  (9t,  erd-  ( 76 )  -ber.  eertberen 
(132).  waerwere  (20).  waelt  bese  (11). 
crakebeyse  i  lOS).  drunipel-,  brueb-beeren 
(Hen.).  brombeer;  byaciuth-  o.  blau  mer= 
tzeii-  (Ki*.).  mcer-  (Ki^)  -blumen.  braun 
violeu  0.  rittersporn  [i.  hyacinthus  Das.). 


VAD 

*Vaceinuni  u/.  bacinus)  beck-in  (8), 
-c  (9). 

Vaccin-us,  -eus  coeyen  (147). 

"^Vacciola  u'.  clittellal  esel  satel  (75). 

*Vaccula  (t/.  bac-ula,  -illa)  thuua- 
l  tbuui-hal  (Gf.  5,  2r>s). 

Vac-,  va-  (76)  -eula  \cf.  baccula) 
kaelbbu  (76).  klevn  ku  (8).  evn  clene 
ko  (23V  kuleyn  (9). 

*Vaccuna  (  cf.  vaccinium )  kraczber 
(9). 

*Vacedo  v.  Bacidones, 
Vac-ei'ra ,  -cerra  (17),  -eera  ( 9 ) 
pberd-  i^9),  roß-  (9i)  -heft.  eyn  perde 
hisse  (17).  heu-ratten  (ki.  ),  -rauffen  t 
stand  (126).  raufft  (ii3).  stud  (126,  128). 
taub  (126).  scbeilig  (116,  Das.). 

Vacillans  czwiu-  t  wack-  l  stam- 
eleude    9i.    czwifeliende  t  wancken  '8). 

Va-,  vac-  (D.1S.),  fa-  (3)  -ciliare  hd. 
nd.  wank-eleu,  -len,  -ein;  t  wangelon 
(132).  hd.  wa-,  swa-  (6),  scbwa-  (Das.) 
-ncken;  wackeln  l  scblo-,  var.  scblu- 
ttern  (7ö).  strncben  (ß,  17,  75,  76).  nd. 
stra-  (22),  streu-  (23)  -kelen.  hd.  zwiflFe= 
len.  zwif-,  sc\'iu-  (lOo),  stam-  (4)  -ein. 
gnappen  (Da.s.). 

Va-  V.  Vae-cinium. 
*Vacisca    cf.  lycisca)  brahsiue  (104). 
*Vact-  V.  Vacc-iiiium. 
*Vacuabilis  ledeglich  (20). 

Vacuare  lodi-ch  il3,  i32i,  -g  o.  leer 
(110  )<im.\  macbeij.  magen  ( 13).  led-ygeu 
\19),  -leben  (11  j.  leyd-igen  (1),  -eu  t  yde= 
len  (20). 

*Vacuatio  U  deg-  t  ydel-ungc  (20). 

Vacuitas  hd.  nd.  ledicheit.   leerbeit 
(68).  ydeikeit  (20). 
*Vaeula  v.  Vaceula. 

Vacuum.  Icrigkait  l  ode,  varr.  ode, 
ede  (65). 

Vaeuus  hd.  nd.  Icdi-g,  -ob.  hd.  ydel, 
lere  ^10;.  leer  (g8,  110),  lacr  (76),  lar,  i  od 
(126,  Das.).  1er-.  vnnucz-,  beroupt-er  (65). 
wuest  an  dem  lijbc  (75). 

*Vaeh,  vah  [int.  deridentis  Gemmae, 
Voce  ex  quo)  gescbent  siestu;  schem-  l 
pfi-dieh  (65).  aha  t  botz  (126).  ocb  (iio, 
132). 

*Vachari  1  st.  vagari?)  verdrungen 
werden  ij4 j. 

Vadare  hd.  nd.  wa-den,  hd.  -t.  n. 
-tben,  -tten.  wetten  (6.  cf.  vadeare). 
roß  w. :  naß  macben  (64).  uber-waden 
t  -wasser  gaen  l  -füren  (20),  -faren  tlO). 
ober  forn  (12).  fürten  (9,  75).  vorcbtin 
I  (sie  8).  wandlen  (46).  wae-,  prs.  ich  we- 
sseren  (132). 


VAG 

*Vadari  v.  Vadiari. 

*Vadatus  der  in  geübt  steet  (oi). 
Vade  ga  (22^). 

*Vadeare  wetten  ( 76.  cf.  vad-are, 
-iare). 

Vadere  hd.  nd.  gan  sim.  waten  (3). 
wadcn  durch  eyn  fort  ader  gene  ader 
riden  (17). 

*Vades  hd.  bürge. 

*Vadi  V.  Vadimonium. 
Vadrare,  -ri  (75  var.)  hd.  wetten, 
weihen  i,l9).  weyden  l  panseeen  (13). 
pant  setzen  (12).  pband  (8),  pfant  (9), 
ein  pfand  (iio»),  zu  pf.  ( 110'^)  geben, 
tzo  pande  geueu  t  stellen  (iS2).  pbe- 
(8),  pfe-  (9).  pe-  (17)  -nden.  gelten  das 
darvmb  man  gewet  liat  (75). 

*Vad-iari,  -ari  (110)  zebyrg  (68),  zu 
bue-,  var.  bu-rgen  (110),  tzo  borghen 
(132)  setzeil. 

*Vadiatio  wettunge  (20). 
Vadiator  wotder  (20). 
Vad-imonium,  -i   (136)  gelöbde  (9). 
globe  (8).  tag-leistuug  l  -Satzung  \\26). 
ac)S.  borg  (94.  136). 

Vadi-monium,  -munium(76),  -men= 
tum,  -um,  fadium  t  adis  t  adimonium 
{i.  pigiius  TG;  f  gilt  für  die  3  Formen: 
cf.  ib.  fumare  t  igare  sim.)  hd.  nd. 
pant  hd.  panthe  17i,  phant,  pfan-t.  -d; 
vernuegung  des  rechts  0.  Versprechung 
zum  rechten  (88);  weth  (49),  wedde  (20). 
weedde  (11). 

*Vadio   is    it.   eo ;    vado    si  sum  i. 
transeo)  goa  (76). 
*  Vadir  wanderer  (9  Anh.). 

Vadium,  cf.  vadimonium)  wet-pfant, 
-pant  (75). 

Vadu-m,  bissw.  -s  hd.  fürt;  for-te, 
(3,  17,  4).  -de  (12);  vort  (lOo),  fart  (8); 
eyn  forte  da  man  ober  fert ;  fürt  durch 
ein  waßer  (20);  steg  (10,  110)  0.  fürt 
vber  ein  bacb  o.  ein  wasser  (110);  eyn 
Steg,  stej^g  da  mau  vber  get  sim.,  ober 
gehet  (133).  nd.  eyn  varde  dar  man  ouer 
get  oder  rit  (23);  vor-de  (22*),  -d  (22»»), 
-t  (22»*»);  voert  (11);  ghewat  t  een  wa= 
I  terscap  (1O8). 

Va-fer,  -uer,  -fax  ( 76 )  hd.  li-,  lu- 
(10;  -stig;  bebend-e  (17  &c.),  -ich  l  dap= 
per  (20).  bochuertig  (9,  74),  geyl  (12, 
49),  geile  (10),  vals  man  (lOO).  schalck^ 
hafftfger,  gescheider,  weyser,  veßter(74). 

Vafre  listiich  l  behenne  (17).  ge= 
schwind  (126). 

*Vagabuxide  wiltlich  (20). 

*Vagabuiiditas  wildicbeit  (20).  vß= 
scbwaiffigkait  (65). 


VAG 

Vaga-,  vagi-  (tg)  -bundus  {i.  vagus 
q.  V.  76  &c.)  vnnutzlicher  vmbwanderer; 
lantfarer;  mußig  genger  (iio).  onste= 
dicli,  ledichgenger  vnd  in  dat  wylde 
gaon  lopen  (i32). 

Vagari,  -re  (ö*-,  22'>)  hd.  wand-ern, 
-ein,  -Icn.  hin  vnd  her  wandeln  (65). 
beer  ende  deer  gliaen  (lOs).  hon  vnder 
werffen  (5b).  vmb-  (uo),  vß-  (65)  -schweif- 
fen.  wefern  ;  schlingen  (62.  cf.  serpere). 
irre  gaen;  duasen  l  wilden  (20).  wande= 
len  wyldelich  offdwalen  (132).  wyspelen 
(22'',  771  von  einem  ende  laufFen  zu  dem 
andern  (75). 

Vagatio  wande-rung  (g8),  -hing  (i  10), 
-linge  (132).  ydel-  (20),  wildi-  (17  sim.) 
-keit.  vßschwaiff-ikait  t  -ung  (65). 

V.  mentis  dez  herzen  wildi c-  (9), 
behende-  (8)  -keit. 

Vage  lediglich  (68).  vmbschweiffen-- 
liehen  (110).  wider  vnd  für  verlduffen= 
lieh  (i2(i).  wanderlich  (74). 

*Vages  (i.  tunna;  st.  veges)  dünne 
(5b). 

*Vagi-  V.  Vaga-bundus. 

Vagiens  weyn-ende  (9),  -de    (8,  17). 
*Vagila  (a.  d.  DJ)  feyle  (23). 
Va-,  fa-  {q.  v.),  la-   (ui)    -gina  hd. 
nd.   schoyde.    Schede    (23).   bagena   ein 
swert-seiieide  (G),  -Schede  (22). 
*'Vagma-culiiin  v.  -rium. 
Vaginare  scheyden  machen  (75,  110, 
132). 

*Vagina-rium,  l  -eulum  ( 3,  4,  74, 
75),  vigenaculum  ^9)  [i.  vagina  76.  cf. 
BM.  132)  hd.  ortbant.  orpandt  (74).  art= 
baut  an  einer  scheiden  i  ort  an  der 
scheid  (7.i). 

Vaginarius  scheydenniacher  (110 
sim.). 

*Vaginator  sclieid-(>r  (75),  -enniacher 

(74,    75). 

Vaginatus  i.  exa-  (Gl.  m. ),  exco- 
(76)  -gitatus. 

Vagire,  -ri  (65  var.),  fagire  {q.v.)  (vox 
leporis  123,  I4i)  kd.  weyiien  (s/'cut  m= 
fantes);  kind-e  (5),  -isch  w. ,  0.  singen 
(69,  134).  kind  wainen  (1).  Ans  kindisch 
weynen  sm  entstellt:  kind  gesweygen 
(74),  wigen  (6)  t  weynen.  kinder  schwey^ 
gen  0.  singen  (oG  &c.).  k.  swc'ygen  0. 
seugen  (133).  kinde-sch  (22),  -s  (23)  we= 
nen;  schreyen  sicuti7)fantes{iS2).  wecken 
l  greynen  (126).  peff-  (Ki'^),  pfe-  (Ki''.) 
-tzen  wie  die  haasen. 

Vag-itus,  ?  -or  (Chytr.)  lid.  weynunge, 
kinder-w.  (8),  w.  dez  kyndes  (9).  nd. 
wen-unge  (23),  -ich  (22) ;  blarrent  f  kin- 
des  geschrei  (Chytr.).  g.  der  iungen  kind= 
liu  (7.-.). 

*Vago  {auis)  holcz-cra  (8),  -kro  (9). 
Vagor  V.  Vagitus. 
*Vagorrio  v.  Vagurrio. 
Vagula    (^■.    iunenca   Br.    &c. ,    huaula 
129,   quAa  vagat  per  mmimm;  X  vac= 
cula?  cf.  sq.)  ver-,  var.  veher-,  stier-  t 
rind-lin  (uo).   veerseken;   styt-  t  ryut- 
chen  (132). 

Vagulus  [i.  aliquantidum  vagus  t 
anulus,  quia  vagatur  in  digito  Br.  &c. 
X  baga  sim.?  t  iuuencus  uo  &c.  cf. 
prc.)  wat  wyld  t  eyn  rinck  (132,  147). 
ring  (68,  uo).  vingerlcin  (74).  vyngerlijn 
(147). 

*Vagur-io  v.  -rio. 


VAL 

*Vaguriosus   ledych,   muetych  (147). 
*Vagurire  ledych  l  muetych   wesen 

(147). 

*Vag-urrio,  -urio  (76)  ,  -orrio  eyn 
ledig-  (9,  17),  mußig-  (8),  mussig-  (3,  4), 
raiessi-  (76)  -genger,  -gener  (3). 

Vagus  irrende  (20).  vagant  (i26). 
wild  l  ledig  genger  (uo,  sim.  132).  w. 
o.  Icedig  (68).  farender  man  (75). 

Vag-us,  t  -abundus  (Mss.  mog.)  lant- 
hd.  -leuffer,  -loffer,  -lo«'ffer  (46),  -lauffel 
(1) ,  nd.  -loper,  -lauper  (23).  hd.  nd. 
wilde,  vmschwaiffig  (64).  vßschwaiffiger, 
blibet  nit  bi  jme  selbs  {in  vno  loco)  l 
ein  vnsteter  (65).  wüst  l  wanckelmodig 
(17).  eyn  wu.st  (17),  wilde  (8),  vnstcte 
(9)  mensche. 
Vah  V.  Vaeh. 

*Valamina  t^st.  vall.)  bla-  t  schra- 
ncken  (76). 

*Va-  V.  Vo-latile. 

*Valba  V.  Valua. 
Valde   hd   nd.  seer,   gar  (22''),   gar 
scre,   iar   s.   ('21),   vast   (126),   swinde 
(22b,  77). 

*Valdedico  {st.  valed.)  gesenen  (20). 

Vale  [vb  defect.  quod  pertinet  ad  .va= 
lut-ationem  in  lecessu  Br.,  -ein  receden= 
tiuDi  76)  hd.  nd.  gesuut  sin  t  by  der 
macht  (mach  6)  sin  (Mss.  mog.).  hd.  sy, 
sey  gesunt  (76,  uo),  g.  oder  geseg-et, 
-not  (69),  -net  (134).  blyefft  ghesont  (I32j. 
thuo,  varr.  thun  wol  (110).  fare  wole 
(10).  god  hael  dy  (11). 
*Valedare  i.  q.  sospi-dere,  -tare  q.  v. 

Valefacere  hd.  nd.  gesunt,  gsunt 
(110=*),  zunt  (22),  vermuglich  (uo)  ma-- 
chen,  maken.  gcse-gen  (9) ,  -ugen  (1), 
-nen  (8),  -ynen  (17).  gcdencken  (132). 
letzen  (75). 

Valens  gesunt  o.  ist  wert  {lio  sim.). 
starck  (76).  der  da  ein  ding  vermag; 
pl.  die  wol  mun-,  varr.  mo-,  mu-genden 

(65). 

Valenter  aterck-  o.  gesunt-licli  (uo 
sim.). 

Valentia  dogent  [11).  dog-  (8),  tog- 
(9)  -lichkeit. 
*Valentina  (herhn)  biuoz  (i3i). 

Valere  {i.  vitjere,  sanum  esse.,  pe)'ire, 
infirmari)  hd.  nd.  do-,  hd.  doe-,  to- (5b), 
tu-  (3),  taw-  (9),  mo-  (19),  moe-gen; 
krancken;  wol,  wal  (132)  mu-  (1,  68), 
mo-  (5b,  110^),  moe-  (uob,  132),  mo- 
(i26)  -gen.  hd.  gesunt  0.  kranck,  kräng 
(17)  werdt  (uo  sim.)  sin;  gelden  (17, 
20),  gelten  gelt  (75).  gesont  wesen  (132). 

*Valeria  (/.  styria  126,  croaeia  Das.) 
steyrmarckt  (i26).  {auis)  stock -am  l 
-adler  (I12). 

Va-,  fa-  {q.  V.)  -leriana,  l  valleiona 
(87,  146),  fudalberane  \q.  v.),  valenti- 
ana  t  -na  i  balla-,  bald-riana  (i.  da= 
nia  maior,  pntilla,  nancilla,  marein-, 
marin-,  mareor-ella,  maturesia  143, 
matueella,  maura  eotella  qq.  v.)  val- 
erian  (10,  143),  -driaii  (4,  2G),  -drion  (87, 
146),  -dran  {  abpiß  (75).  fa-  (12),  ba- (9, 
64b,  75,  91)  -Idriaii.  balderian  (64*=).  tene= 
marg  (val.  87.  (/.  sampsucMis  Nmn.  2, 
1544.  denmarka  Wicsb.  Gl),  grosser  denn= 
marck,  wendwurzel  &c.  (i43). 

*Valerica  v.  Pinastellum. 

*Valernuin  {i.  nobile  vinum  et  Valens 


VAL 


605 


76  sim.  cf.  falernum)  edel  (68),  süßer  t 
gutter  (75)   wyn. 

Valeseere  wege  senen  (5b.  x  vale= 
dicere).  gesunt  machen  (46). 

Valesia  {prouincia)  walleß  (76). 
*Valet-a   (comiter),   -e  {nominaliter) 
letze,  vlff.  letz  (75). 

*Valetr-o,  -a  (74)  {aus  balatro)  lecke-r 
(68,  74,  147),  -rin  (74). 

Vale-  V.  Vali-tudo  &e. 

*Valex    muge-n,    -nheit,    gesuntheit, 
lone  (74). 
*Valfa  V.  Valua. 

Valgia  [i.  labiorum  ob-  Br.,  oris  ve- 
no &c.  -torsio  in  deri-iione)  eyn  montchen 
machen  (132).  rymptfung  des  lefis  von 
gelechters  wegen  (74).  wrympyng  (i47). 

Valgi-are,  -re  den  muff  in  gespoette 
mit  dem  mundt  schlagen  (uo).  die  tippen 
vpschortzen  off  eyn  ander  den  geck 
vpsetzen  in  spotterye  ( 132).  wrympen 
in  spotte  (147). 

Valgus  schelger  (Ki^.).  schiege  (ue). 
*Valida  {i.  inuidia   76,   virnda  &c. 
142)  nyt  (8).  neyde  (9). 

Valide  starck-  (uob),  sterck-  (20, 
uoa)  -liehen,  -lieh  (20). 

Validissimus  aller  machtigo-,  varr. 
mechtig-ster  (65). 

=>  Validitas  r.  Valitudo. 

Validus  hd.  nd.  stark,  mogende  (20), 
wol-m.,  hd.  -mugende,  -mugend,  -mögen, 
-mögen  (67),  -mogig  (5b).  hd.  mugig  t 
wol-m.  (1),  starg,  gesunt,  macht-  l  krefft- 
iger  (65),  meichtic  (100),  dochtig  (5b), 
dogcnde  (20),  togelich  (9). 
*Valis,   Balis,   Helius   {fl.)  dy  wael 

(125). 

Vali-,  vale-tudinarium  {i.  infirnia= 
rium)  der  siechen  huß  (uo  izm.).  siech- 
kobel  (Ki-'>.),  -gemach  (lu). 

Vali-,  vale-tudinarius  syech-  t 
kranck-  (uo),  syeck-  (132)  -lieh,  'der  dick 
(8),  oft  vnd  d.  (9)  sich  ist.  kranckich 
(132). 

Vali-,  vale-  (126)  -tudo  {untersch. 
valit.  /.  valid-  t  infirm-itas,  valet.  i. 
inf.  HO,  ab  illo  fvnehri  vale  quod  dice= 
batur  mortuis  Br.)  hd.  starck-,  gesunt-, 
wreet-  (i32)  -heit.  wol-mugenheit  (74, 
uo),  -niugikait  (1),  -mogikeit  (5b).  ver^ 
mogenheit  gut  0.  büß  (i26).  macht  (es, 
75)  dtr  sterck  vnd  krcfft  {i.  vigor  (75). 
mu-,  törr.  mü-,mo-glichkait  («5).  mechte= 
keit  (8,  75)  der  krafft  (75).  sterk  (G). 

Valiturus  {i.  quandoque  periturus) 
togende  (9).  vor-terbende  (8),  -dirbende 

(17). 

*Valla  V.  Valua. 

*Vallacia  {cf.  valla-tio,  -gia  Gl.  m., 
fallatia  v.  septum)  scliranckung  (75). 

Va-,  wa-  (5b)  -llare  («'.  captivare  t 
circiimdare  76.  c/.  velare)  hd.  bhincken 
(17),  vmb-,  hd.  nd.  be-bl.  plancken  (1, 
8,  9).  vmbe-pl.  (3).  be-bloken  (G),  -lien 
l  blucken  (12).  ombeluken  (106).  hd.  be- 
iigen, -legen  (10,  4.')),  -peln  (5^^);  vmb- 
gaen  f  znnen  (20).  -machen  l  -z.  (8), 
-legoi  i  czu)iemen  (,8/0  9!)  -czunien  (17), 
-graben,  -gr.  mit  pfallen  (G),  -bestau 
(19),  -klufften  t  dicken  (20.  nl.  dijcken), 
-geben  t  -schrencken  sicherlicli  (65), 
-schrancken  t  -setzen  mit  stecken  (uo). 


(iOÜ 


VAL 


VAN 


VAR 


()»»»<.   mit    «tat'ki'ii  oin  tzo  vcsteii  (i32). 
vmnit'-  [-'^),  vninu'bi-  (22)  -jjrjuicii. 

*Vallatio  ein  starck  bohvcick  o.  eyu 
tanalJ  (iio).  eyu  staocli  kcttinge;  eyu 
liolwcirkinue  socr  starck  (,i:!2). 

Vallatus  vinh-sii'liert  l  -geben  (6')). 
■  Valle  tal  [Hi). 
*Valleiona  c.  Valeriana. 
Vallestris  v.  Vallosus. 
*  Vall-icula,  ^-iiiiK  7 1 )  bastyc  (7.)).tulli', 
ilull    vnib    ein    t^eliloß;     graben;    sehnt 
zwiselien  zweyen  gr. ;  planck  (74). 

Vallis  hil.  tale,  tal.  fall  (cic),  taal 
/  ginnt  (S)).  tayl  [G).  dale,  dal,  daal  (13). 
ilayl  (.■>,  23.  dacl  (6t'>,  i;!2).  dal  (22). 

V.  iosaphat  das  tal  iosapiiatt  (1). 
eyn  grnnt  zn  iosophat  (ö*»). 

*Val]-osus  ut  vallus\  l  -estris  (a 
vallis*  vot  o.  starck  verscliranc  ket; 
ta  ,  vti)-.  da-lecht  i^iio).  vol  talcn  (uo'M, 
dalen  ((>7,  iio''),  daclen  i  staochen(l32), 
holhverck  (68).  dalechtich  (U7). 

Valium  (^.  concatenatura  de  palis 
super  (i(/(/erem  cüc.  Hr.,  c.  de  super  ac/rujn 
7(;,  vallicula  7.  r.  ii,  minutio  cü-ca 
castelliiiai?,  t,amphi-teatruin  7.')-S-atruni 
75>>)  hd.  nd.  blanck ,  planck  ( 22 ).  hd. 
blan-cke,  -g,  -cken  t  wolle  (10).  banck 
(21).  pla-  t  schra-,  var.  selirc-ncken; 
sehlaggatte-ren  var.  -r,  t  fal-thoerj  var. 
-tliov  (7.5).  slaggat-teren  (71),  -ern  (3). 
slach  (12).  sl.-gater  (1).  bolwerck  (C5, 
iKi  &c.)  mit  znnstecken  gemacht  vnd 
vß  gefnlt  t  ein  schntte,  varr.  sehiitte, 
seluid  (ü.i.  c/.  Sm.3.  419).  eyn  vffgcschnt, 
var.  aut'geschitte,  were  0.  ein  vffg.  crdt= 
rieh  f64).  .schoßeberg  (12,).  walle  (.^).  wal 
(12,  23^.  eyn  hecken  cznii  (17),  hechil 
zun  (8).  ezawn  ^9).  een  ghestiipte  ocht 
ghetoente  van  staken  l  de  wal  van  ere 
vesten  (108).  tili  (76).  getuUe  (90).  dich 

(20  &e.). 

Vallus  eyn  starck  (iio'M,  starek-er 
(6K,  110''),  -e  (132)  steck  o.  pfaal  (68), 
staech  t  pael(i32),  Stachel  0.  pfal  (110). 
pale  (13  kc).  plancken  (8).  zyngel  (78). 
steck,  pfal,  tullpawm  (74).  cznne-stecke 
(10,  12),  -steyken  (13).  zun-  (65),  reb- 
•  (64,  74),  will-  (75)  -steck,  futterswinge 
(^.  vannus  125). 

Valor  macht  t  werde  (110,  132).  we= 
ruiig  t  wurcklichkait   (65).    warschaflPt 
(126,  Das.).  die  prys  (139). 
*Valotretra  v.  Faltilones. 
*Valpiscus   I  rt*'.v  vop. )    wolgeporncr 

(74). 

Val-ua,  -fa,  -ba  (94,  isß),  -la  (76), 
falua  (9.3  Jirg.)  hd.  nd.  porte,  dore;  dur 
t  tralie  (11).  hd.  tor,  thor,  dorre  (17), 
dare  (6).  port,  pfbrt(iiobt,  lad  (65i-ar.,  76, 
93Mrt;.),  laden  (65, 1  lo-"«),  fenster  (uoa).  die 
f.-  o.  schub-laden  ipl.  91).  f.-lade  ? -bret 
(Das.).  velbret  ald  vettach  (93).  fellpret, 
fetach,  lade,  zwyfalt-e  tnr,  -ig  thor  (74). 
czwiuacli  tor  (9).  gevalden  der  i20).  ester 
(c/.  Sm.  1.  119.  (;.  wtb.  1,  78),  vl(f.  valthor 
(75).  val-,  t  von-  (108)  -dore  (ios),  -doer 
t  -portze  (132).  voude  porte  (108).  ags. 
dur-  (i36),  duer-  (94)  -heri.  Hier  ttchli esst 
die  Hss.  22. 

*Valuicula  (ciu.)  salzpurnc  (Of.)- 
Valuulus  tatle   (i.   loe-  l  nid-ulus 
V.  a.  1618.  cf.  Sm.  1,461).  kleine  thädlin 
( 126).  vnderschlechtlin  (126),  vnterschlag^ 
lein  (Fris.)  in  kifflen  0.  hülssen. 


*Van-are  v.  -nare,  -ere. 
Vane  /id.  vn-,  ane- (17) -nützlich.  011 
noczelich  (21).  vnmutlick  (sie  23).    vde- 
lich  (17).    "  ^  '    J 

*Vaneeupidus  ydel  girich  (20). 

Vanellus  {auis  rf.  Dz.  wtb.  366.  ftu 
nellus  Ol.  m.)  kibitz  (Ki.,  Kr.),  gy-fitz, 
-bytz,  -nitt,  kynutz,  zweicl  (uo).  kifitz 
(Frs. ).  iil.  kinijt  (116).  kyni-th,  Mig.  -tz 
(12.")).  himnieb.ege  (Fr.). 

Van-ere,  i  -are  ydelen  (20). 

Vanescere  begynnen  tzo  verswiiiden 

(132). 

Vanga,  fanga  (130,  ct.),  uuang-a  l 
•o  (Gf. ),  l  vanus  (17)  scora  (130,  ct.). 
schora  ((it.).  schor  (74).  hd.  nd.  bick-e, 
hd.  -el.  iid.  biek.  hd.  stein-,  stain-b. 
l  -axt  ((?),  -agst  (76),  -achs  (1,  74),  -ax, 
-pickel  (741.  -pikl  (1),  -picke  (4),  -pick  (3), 
-bickel  (7.')),  -bicken  (21),  -big  (vanus 
17).  steinexte  (109).  eyn  sten  exe  (23). 
hd.  grabschit  .mn. ;  stere  graben  ( ß  ) ; 
karst.  spade  (11,  20).  heejjp  (20).  wyn^ 
gar-teii  mcsser  (20),  -t  m.  (uo),  -tz  motz 
(132),  -den  mes  (11).  wiingaert  mes  t 
sakeleer  yser  (108).  stang  der  murer  vnd 
der  Steinmetzen  ( 75 ).  vuangas  liuiiun 
(111). 

*Vango  (rt?<.v  mango)  kautfer  o.  ver-k- 
der  leute  1^74 ». 

Vanidicus  der  ydelichen  spricht  (1 32). 

Vanidus  («.  vanus  p.r.)  schnocd  (68). 
ydell  (132). 

*Vaniloquax  v.  Proeax. 

Vaniloquium  eyn  ane  nncz  rede 
(17).  eitel  r.  (4). 

Vaniloquus  hd.  eyn  vn-nutz,  -nitz 
(76),  -nutzlich  (0),  nd.  ynnick  (sie  23) 
Sprecher,  eyner  der  ane  nutz  redet  (17). 
yppieher  reder  (10).  der  da  yjipige  ding 
redt  (65). 

Vanitare  ypige  ding  reden  (iio). 
vnimtz    08),  ydelich  (132)  sprechen. 

Vanitas  hd.  nd.  ydel-heit,  hd.  -keit, 
-ickeit  (12).  hd.  itel-,  eitel-,  schnoedig- 
(68,  110='),  yppi-  llJ)t  ybe-  (67)  -keit. 
{ip))ig-,  dorlich-,  stolcz- ,  zergenglic-, 
betruglich-,  lichtfertic-,  weltlich-,  kain 
nuczbar-keit;  hoher  mut  (65).  vnnutz- 
(G),   schnoed-  (uob)  -heit.  ytel  fiio). 

Van-,  va-  ( 76  )  -nare  ( /.  ventilare 
75)  hd.  wannen ,  schwingen  mit  der  w. 
(65).  w.  die  frucht  t  trustern  t  swingen 
das  futer;  abnemen  t  winnen  das  getreid 
am  tennen  (75).  wo-,  we-rffen;  vor  sin 
{sie  8!).  nd.  wcrppen. 

Vannus ,  fannus  ( 64<= )  ( cf.  vallus  ) 
hd.  nd.  wanne,  wan.  wann  (68,  134), 
futer-w.  (75,  111),  -swinge,  -schwingen, 
vlc).  wannen;  .swinge  zu  dem  futer  (75). 
hd.  wurft-,  worff-,  werfF-  (6,  65)-schufel; 
wurf- ,  wiiit-  ( 3 )  -schaufei.  nd.  worpp= 
schuuel.  worfF  (21).  seych-  (9),  sych-  (8) 
-tuch.  arbor  t  huß  (77). 

*Vanorare  {i.  fumigare  76)  v.  Vapo- 
rare. 

*Vanum  c.  Fanum. 

Vanum  yppigkait,  varla-,  farle-ssige 
Avort,  gailkait,  hiufellig  ist  nit  bliblich, 
verschwint  (6.5). 

Vanus  {i.  non  fermetäatus,  debilis  &c. 
76.  ef.  vanga)  hd.  nd.  ydel.   hd.  ydele 
(I7j;   y-,  ei-tel;   schnoed    (68,  110);  vn- j 
nutz  (6),  -nutz  (67);  yppich  (13),  ledig 


(12),  logenhafftyck    (19),    hcyloß   (126. 
wetterau.). 

Vapa  V.  Vappa. 

* Vapassa    ( /.    rosina    22'' ;    st.  vua 
passa)  rosin  (22'').  rasin  (23). 

Vapiditas  vngeschmack-  (110),  vn= 
schmacklicli-  (68)  -heit.    onsniakelicheit 

(132). 

Vapidum  bifalti  (i4i). 

Va-,  vap-  (108,  109)  -pidus  vn-ge= 
schinack  (110),  -sm^kelik  (10a).  onsma- 
kelich  t  weeps  (,i32j.  weps  (10s,  109). 

Vapor,  wapur  [b^],  t  vaporamen 
(uo  &c.)  hd.  nd.  swa-,  bra-  (23,  74,  75, 
100),  bro-  (75,  Ki.)  -dem.  hd.  schwad-c, 
-ein  (152),  -en  (uo);  bratamen  t  adam 
(13).  bustnine(12),  brunste,  bruiist,bruust 
{sie  134).  bronste  (67,  133,  152),  hicze 
(9),  hicz  (8),  rauch  (8,  9,  65);  tu-  (15), 
du-  (9,  65),  do-iist:  dampff,  tampffe  (74, 
75),  damp  t  fuehtikeit  (20);  smack  (10). 
nd.  rack  (23),  wasem. 

*Vaporabilis  brunstig  t  dempffig 
(uo,).  wasemich  (i32). 

*Vaporamen  [cf.  vapor)  wasem  (11). 

Vaporare  {i.  culorem  emittere,  vapo= 
res  ein.  76.  untersch.  von  vanorare  q.  v. 
cf.  vapularei  hd.  swademen,  vß- (5,  13), 
nd.  ut-sw.,  -swaden  (13).  hd.  schwa-de= 
men,  -dmen,  -dinen  (134),  -ben  (6).  an= 
zwad-  (3),  brod-  (9),  bred-  (4),  bryt-  (109), 
was-  (109,  132)  -einen,  hd.  rauchen,  dun= 
sten  (G,  8);  tampffig  machen,  sein  o. 
werden  (75).  tympften,  jn-admen  (74). 
dympen  (20).  nd.  dornen  (lOC,  108) ;  vocht= 
heit  vte  lateii  ( 10s). 

Vaporarium  v.  Cenaculum. 

Vaporosus  dcinpich  (20).  ta-  t  te- 
mpfig,  bradeinig  (75). 

Vap-pa,  -a  tropff-  (91,  110,  in), 
truosen-  (uo),  drop-  t  leck-  (132),  leec- 
(108),  sack-  (20)  -wyn,  -wein  (91,  111). 
hd.  (vappa  Voce,  ex  quo)  tru-,  dro-cken, 
nd.  dor  \vy\^.  (vapa  Voce,  ex  quo)  wyn- 
hd.  liefe,  -hef  (67),  -hoffe  (132).  -heeffe 
(11),  -eheue  (19),  -hebe  t  drussen  (i38). 
wassersup  (64).  wllido  (Sum.). 

Vapp-a  fj.  romm.,  t  -idus  (147)  der 
dz  sein  vnuntzlieh  vorthuot  (no).  der 
dat  seijn  oniuitzlich  tzobrengot  (132).  /. 
ein  vnweiser  ringferiger  mensch  (D.is.). 
versloomer,  doirsleger  (147). 

*Vap-pidus  V.  -idus,  -pa. 

*Vapula  i^.s-^.  cap.)  wasserspinne- (öi*). 
Va-,  fa-  (1) -pulare,  vap-ulari  (67), 
-orare  (7o)  lid.  nd.  gesla-gen,  -hon  (1) 
worden,  w.  geschlagen  (es,  119).  gepla= 
git  w.  (8).  prs.  ich  werde  (20),  ic  warde 
(11)  geslageu;  vabulo  buulit  wirdo  (ui). 

*Va-  V.  Pha-retra. 

*Varetruni  i-.  Veratrum. 

*Var-ex,  selten  -ix,  -ica  (gew.  geson= 
dert),  verex  [aiph.  va-  46)  uuer-na,  -n,  -ra 
{in  boite),  uuarza  (,(if.).  urslahti  sim.  (Sm. 
3,  428.  üf.  G,  777  sq.  cf.  varia).  hd.  die 
ander  (46),  ader  (G),  spaii-  (68),  sene-, 
sen-,  scen-ader,  sene  ädern  (21),  nd.  de 
zene  vuder  dem  kiiye.  knu  [ß),  knu 
(46),  kyn  (.sie  21).  dye  oder  vnd  knie 
{sie  17).  kniadere  (100).  kiiy  odir  (8, 
9).  dye  kne-  (23),  hd.  ruck-,  rucke-, 
rugge-  (46),  rüg-  (6),  rogk-  (21),  sparr- 
(ui),  spar-  (i25,  Avant.),  span-  (75) 
-ader,  -ädern  (21),    -oddern    (125).    ein 


VAR 


VAS 


VAT 


607 


scnwe  (6).   knorron    an    waden    {pl.  91). 
a(js.  a-  (94),  o-  (136)  -mprae. 

*Var-ia  t  -cola  (110  &c.),  -ola,  -ole 
pl.,  -i  (Das.,  Ki.),  -ioli  (Das.)  machscl 
(110).  maech.scll  (132).  maseii  {pl.  Ki^^.). 
porbcl  (68).  die  kinds  plateren  t  purpe- 
Icn  (Das.).  bari)e-lii  (<)4);  -\t  brrpcl ;  dy 
rotiii;  rote;  dy  urslaeht  (74.  weit.  \\r= 
sehlicliteii  ]ü.  cf.  Sm.  3,  428^  vr-scblecht 
(76),  -sb>cliteu  (G4).  diir-  (e4<',  93),  durch- 
(Das.,  Ki.)  -scblecbt.  die  roten  flecken  t 
rotsucbt  (ii'6).  bladeren  (8.5'>).  seiren 
(im  angesiebt  vari  Ki«.). 

Vai<iabilis  wand(>l-bar  (9,  20),  ber 
(8),  -bayr  (19),  -baer  (11).  verendert 
werden   mugen,   var.  verändert   mögen 

W.  (65). 

*Variare  v.  Varieare. 
Variare    hd.  i/cl.   wandeln,    v'-w.,    l 
-andern   (65,   68,   110),  -endern  (C5  var.). 
wandern  (66).  ver-w.  (69). 

Vari-ator,  -cator  ki'iegmacber  (75). 

Variea  ?■.  Varex. 

Vari-care,  -cari,  -are  (94)  scbraneke= 
len  (109,  110,  132).  binck-en  (110),  -ende 
gaen  (109).  gnappen  (110).  krnmmen  (20). 
manck  gaen  (i32).  die  bein  zergretteu 
(i26).  scbieggen  i  (von  einander)  gritten 
(128).  af/s.  stridan  (94,  136). 

Varieatio  wandelunge  (8,  9). 

Varieator  v.  Variator. 

Varieatus  ge-krnmpt  (iio^»),  -kronipt 
(110»,  132),  -krümmet  (68). 

*Varieinieuluin  (^.  ara  porcorum) 
scbwin  stig  (76). 

*Varicol-a,  -us  v.  Vari-a,  -eulus. 
Var-ieosus,  t  -us  (110  &c.),  t  -iculus 
(75)  krupel  (47,  75).  kropel  (^3).  kropnil 
(8,  9).  krum  (68,  110^).  kruinp  (75,  110»). 
krummer,  vnstetter  (74).  krom  (l32). 
adericb  (20).  vmbgcwunden  (75). 

*Varic-ulus,  (jew.  -olus,  -us  (cf.prc, 
tradicius)  krump  (20,  23).  hd.  krumpfte, 
krum,  eyn  kromp  (21).  scbiegend  (Ki».). 
kretscb-ling  (Ki'\),  -liebt  (Ki*>.). 

Vari-e,-etas(65  vm-.)  mangerlai  wege 
(65).  mislicke  (100). 

Varietas  J)d.  mancberley,  m.-bande= 
keyd  (19);  manger-leybeit  (20),  -licbkait, 
var.  -ley  verenderung  (65).  meniger-, 
menger-  (11)  -ley  (6),  -bandboif  (110), 
-bandicbeit  (11,  132).  meneberhandigkeyt 
(68).  maniger  ley  (23).  wandelbercheit 
(20).  verenderung  i  wanckelmutiekait  ( 65). 

Variola  v.  Varia. 

Varium,  v.  opus,  variopus  (75)  (^. 
diuersi  coloris  68,  132,  pannus  1)  hd.nd. 
bunt  (19,  22^,  68),  bont  (11,  132),  bunt-, 
hd.  bont-,  bynt-  (9),  pun-  (75),  wunder- 
{sic  3)  -werc'k.  i)untwerkb  (1).  bunt 
werg  (8). 

*Variu-in,  -s  (20,  91 )  vebefuter  (74. 
cf.  prc.  i.  q.  buntwerck).  vecb  (animal 
91,  95).  esche  {piscin  20.  cf.  varus). 

Varius  (c/.  prc,  farius ,  tradicius) 
men-(ll),  meni-  (68)  -gerbande.  maniger- 
hand  (110^,  132),  -lay  (1).  kd.  mancber- 
hand  (iio»),  -ley;  mengerlaj^  (76),  men= 
niger  ley  (12),  bunt,  bont,  wandelbar 
(20),  wint  var  (1,  3). 

Varix  v.  Varex. 

Varo  landt-  f  frey-herre  (74). 
*Varrus   {cf.  sq.?  st.  barrus?)   dore 
(8).  tore,  gecke,  narre  (74). 


Varus  (?'.  curuus  i  astutus   76.   cf. 
varieosus)   krump   (8,   9).    krom    (132). 
scblim  t  schiegend  (Kl3.).schlem  f  schieg= 
gend ;  zertban  {manus ;  126). 
*Varus  V.  Trueta. 

Vas,  g.  -dis  {cf.  vades)  hd.  nd.  bürge, 
gisel,  pant.  hd.  pbaut,  pfand,  gizel  (20), 
byrg  (uo). 

Vas,  (j.  -sis  lid.  vaz  (.5),  vaß,  vayß 
(19),  va.s  was.ser  (9),  ein  tenen  gefaß 
(4),  eyn  gefcsse  (17).  geschir,  kubel, 
zuber  (65).  nd.  vat. 

Vas  cristallinum  cristalline  (91). 

Vas  fi-,  ui-  (76)  -etile  eyn  vas  von 
erden  o.  glaß  (iin,  sim.  i32).  erden  vaß 
(68).  id.  tuj'tpot  &c.  (11 6). 

Vasinusicuniseitenspilgeschirre(93). 

Vas  samium  krausen  (91). 

Vasa  belli,  mortis  (65)  hd.  antwerck 
o.  pleyde  (74);  waff'en  (65),  wa-,  wo- (9) 
-pcn. 

Vasa  pastoris  {i.fistula  &c.  Br.)  vlg. 
dicitur  blassa  (6.  ahd.  Glosse  cf.  blason 
tubis  Gf.). 

*Vasa  puerorum  leyb  (9). 

Vasa  transmigracionis  zer-sack(9), 
-seg  (8). 

*Vasa  {sy.  f.  ?  cf  ags.  basu  ?)   scbar= 
lacb  (IH). 

Vasalla-,  vasale-,  var.  vassale-  (110) 
-gium  eyn  huld-ung  (68,  110),  -inge  (132) 
leb-,  varr.  leb-ens  halb(!n  (110). 

Vasa-,  vase-,  phasa-  (1,  65)  -Uus 
{i.  feodatarius  76,  sat-rapa  t  -elles  1) 
hd.  ein  leben-,  leen-,  le-  (3),  beleb -ent 
(10),  -et  (13),  dienst-  i  ampt-  (20),  dinst-, 
edil  d.-  (8,  9),  bürg-,  nd.  burcb-man. 
bürg  mayn  (19).  lehentreger  (65).  be= 
lenber  (12). 

*Vasanibus  i.  Tiga. 
*Vasanus  (c/.  fasianus)   fasant   (68). 
pbavsayn   (19).   veysaen   (11).   vascbocn 

(20): 

Vasare  (i.  vasa  implere  t  facere)  va- 
(110),  vae-  (132)  -ssen.  vaß  füllen  (68). 

Vasarium  credentz  0.  pu-  (12«),  bu- 
(Ki.)  -ffet.  anriebt  (126). 
*Vasator  vas  melker  (20). 
Vasatus  gevasset  (110  &c. ).   uytge= 
reckt  {i.  expansvs  147). 
*Uascia  v.  Fascia. 
* Vascarago    ( /.   ruscus  &c. )   hülse, 
eyn  boem  altyt  groen  (i47). 

*Vascigare  {ans  ca-  X  fu-stigare?) 
i.  per  cuttere  (76). 

*Vascillus  enlueiluaz  (i4i). 
Vasco  einer  auß  vaschon  (110^),  vß 
vascbgon  (iio^).   eyn   van  dair  {sc.    sq. 

132). 

Vasconia   {patria)    vasconien   (  110, 

132). 

Vascularius  becherer  (125).  feßler 
(88). 

Vas-culum,  l  -illum  (110  &c.)  ein 
klein  veß-  (110,  132),  flesch-  (68)  -Iin. 
vesicbin  (9).  irdiß  faß  (8). 

Vas-cus,  -tus  (76,  134  &c.)  (^.  inanis 
129,  134  &c. ,    dolosus  76,   vaiius  t  nuga= 
torius  Br.  &c. ,   aus  vastus  X  vasco?) 
lugenhafftig  (68,  uo).  loegenachtich  (i32, 
147). 
*Vasellus  v.  Vasallus. 
*Vasilluin  v.  Vasculum. 
*Vassal-egiuin  v.  -lagium. 


Vassus  knecbt  (i4i). 

^Vastabilis  zerstoer-  (uo),  verderff- 
(132)  -lieb. 

*Vastago  ('.  Vulgago. 
Vastare  (^.  enellere  &c.)  hd.  wosten, 
wüsten  (10);  v'-w.,  -derben  (65,  68,  uo), 
-stören  (1),  -bergen  (126,  Das.),  -zeren 
(65).  bereu  (221»).  wiest  machen  (68).  czu= 
stören  (9).  verderuen  (i32).  beschw-eren, 
i?a?-. -areu(65).  erosen  (126).  zer-sebleitzen 
t  -streyffen  (i26),  -zerren  t  -zereu  (65). 
erwyteren  uio). 

Vastatio  zerstoer-  (uo),  verderb-  (68) 
-ung.  verderuinge  (132). 

Vastator  verder-ber  (uo),  -uer  (i32). 

*Vasticulus  V.  Linistipula. 

"^Vastigium  (st.  fast.)  ein  first  (4,  76). 
Vastit-as,  t  -udo  (3,  uo  &c.)  {i.  am= 
pli-,  solici-  7G -tudo,  perni-cies,  -ties, 
pestis,  piscis  sie  6.  profunditas  l  inter= 
ritus  76)  hd.  nd.  wide.  hd.  wit  l  breitt; 
weyt  ader  breit  (3);  wyt  l  brait  (76); 
wytheit  o.  wüste  (uo''),  o.  wiestlieit  (68); 
wythet  o.  wueste,  var.  weitheit  o.  wiesty 
(uo);  weittikait  (1),  wustenunge  (19); 
tif  w.  (8),  teufe  wustung  t  eynigkeit  (9); 
vcrstorung  (30»),  zerstoer-  t  verderb  ung 
(88),  schade,  scbad,  sehaid  (6.  X  piscis 
cf.  gramarus  &c.  ?).  nd.  wuestcn-  (11), 
woest-  (132)  -heit. 

*Vastius  verwuster  (74). 

*Va-  V.  Pa-strina. 

*  Vastrum  ( i.  antrum  ingens  76  )  ain, 
eyn  groß  hole  l  gruob  ( 76 ) ;  gr.  iiöle 
(8),  hol  (9,  74,  75)  o.  grübe  (75);  eyn 
gr.  0.  eyn  groß  lach  (17). 

Vastus  ( cf.  vaseus )  hd.  wit ,  wyt, 
weit.  nd.  wijt  (11).  tief  (76,  uo  ).  tif  t 
breit  (9).  dif  (8,  17).  dieff  t  woest  (132). 
wiest  (68).  woste  nüge  {sie  17).  idel  (13). 
groß  (8,  76).  groeß  (20).  vnge-buwen, 
varr.  -bawen,  -bau wen  (uo). 
*Vasuictile  v.  Vas  fietile. 

Vates  {i.  viilens  1,  sapiens,  propheta, 
poeta,  presbyter)  wis-sag  (76,  uo»),  -saghe 
(23),  -ag  (G).  weissag  (1,  16).  wyßsag 
(uo'').  worsager  (9).  waerseger  (20). 
proph-et  (134  &c.),  -ete  (8),  -eet  t  -etisse 
(132).  priester  t  poet  (uo  &c.). 

*  Vates  {i.  clunis;  aus  nates)  ersbelle 

(23). 

Vati-canus,  l  -tanus  (  76  ).  -canum 
(68)  {i.  deiis  paganorum  76)  eyn  berg  zu 
i'hom  (68). 

Vaticinari,  -re  (75)  hd.  wiß-,  weys-, 
wi-  (G),  hd.  (75)  nd.  wis-,  kynftig  weis- 
(64),  waer(20, 132),  war-(iio),  vor-  (uo&c.) 
-sagen,  wis-s.  pose  dinge  (75).  warseggen 
(100). 

Vaticinator  hd.  v'ku-,  vorku-  (67) 
-ndiger;  verhunder  {sie  1),  v'koniger 
(21).  wor-  (9),  war-  (68,  uo),  waer-  (132), 
wis-  (23)  -sager. 

Vaticinatrix  warsagerin  (uo).  waer= 
segersche  (132). 

Vatieinium  {i.  locus  rome  in  quo 
vates  contra  deos  romanorum  uaticinan^ 
tur  l  occidebantur  76 ;  cf.  vaccineum) 
hd.  wiß-,  weys-,  wey-  (9),  wi-  (G),  waer- 
(20),  war-  l  vor-  (uo),  nd.  (23)  wis-sa= 
gunge. 

*Vatill-um,  -us  (Gl.  m. ),  -a  sg.  pl. 
(94,  136,  Gf.)  {i.  paruumvas  129.  cf.  bat-, 
bac-illum  .<tm.)   che-   (Gf. ),  ke-  (117), 


cos 


\'K 


VEC 


VEH 


clu'i-  (iit)  -ll.i.  iliift  f  Imciui  (pl.  Of. )• 
klotplumim  (t:u).  glvtpfaiiniM^uin.).  (ißf>- 
glofilscoH  ((/.  c. )•  sclifiiiiscriiualji  «m., 
.m'rsciitlii,  sd.v.  sci'rnsciibli'  (Cii)- 

*Vatrix  i/.  menical  hinifrl ;  kranck= 
lifit  »l«'»  liirns  (7l). 

♦Vatuli  ((/«7^  c/.  vatiola  raiciit  11711  c,\. 
111.  siiii.)  r.  Ascepo. 

*Vau  verwuiiilcri'iKlc  woirt  \i-n). 

^Vau-  (>~,  vann-?>  r.  Fau-ellus. 

*Va-  r.  Fa-uilla. 

*Va-  V.  Fa-uonius. 

*Vaxea  r.  Baxea. 

*Vbea  (V  /.  fimbria,  bircus,  st.  bir- 
rus)  cyii  goro  (.")''!. 

Vber  Ä.  /id.  bnist,  brost,  pl.  broste 
(.')''),  j)rust  ('!-l''j,  die  brüst  («.')).  »u/.  borst. 
ein  sark  [aitiinantiitin  12')).  czicze  (9). 
ilotzp  (10.  wctterau.).  godcr  (12).  das 
eyter  (Ki.).  eyttor,  var.  vter  (64).  vttcr 
(25).  auter  an  dem  vidi  {pl.  75). 

Vber  ailj.  hd.  nd.  frucht-,  frocht-bar. 

fruocliteberyck  (10).  dragit  (20).  comp. 
ri-,  var.  rei-licher  &c.  (65). 

Vberare  hd.  nd.  frucht-,  frocht-bar 
inai'heii ,  inaken.  i'rucli-tsam  sin  (,110), 
-tbern  (9),  -bor  (.s/c  8).  vrewen  (9). 
frauwon  (S).  onervloon  (132). 

Vberosus  v.  Vbertus. 

Vbertare  (/.  abundare)  vermen-igfal- 
tigen  1Ü8),  -ichueldigen  (132). 

Vbert-as,  -a  (1,  5^)  hd.  nd.  frucht-, 
hd.  tVocht-barkeit.  frueht-pcrckeit  (110), 
-parchait  (1).  fruocditobvrkeyd  (19). 
fruchper- (76),  draeliti-  (20)  -keit.  volheit 
(110  sim.\.  vbcrflissig  richtura  (65). 

Vbertim  hd.  fruchtbar-,  frochbor- 
(8),  nucz-  (9),  vberblyben-  (68)  -lieh, 
fruchtbcrliclien  (iioi").  tzo  volle  ouer= 
vloedelich  (i32). 

Vber-tus,  -tosus,  -tuosus,  -osus 
frucht-bar  ^nO"'), -her  (110'').  vberblybig 
(68).  ouervloedich  t  drechtich  (132). 

Vbi  hd.  wo,  wa,  waa  (es),  iid.  wor, 
waer  t  naedat  (i32).  nachdem  (110). 

Vbi  autem  aber  wo  anderß  wo  t 
nach  dem  (Cö). 

Vbieunque  {cf.  sq.)  hd.  wo,  wa,  allent= 
halben  (es,  110).  soe  waer  (132). 

Vbilibet  {oft  i.  vbi-cunque,  -que) 
hd.  nd.  allen,  hd.aW-  (6),  an  allen  enden, 
aln  lenden  (17).  allen  steden  (20). 

Vbi  nunc  nun  fürbaß  (65). 
*Vbi   predicmtum    vnderscheit   der 
stat  (15). 

Vbique  {oft  i.  vbilibet)  allen  talben 
(5),  talb  (H).  alt  halben  (21).  vberal  (68). 
oueral   (i32).  allent    lialuen   (23).   alder 
wegen  (22'').  alre  wogen  (11). 
*Vbula  V.  Vpupa. 
*Vcelgutta  V.  Montapium. 
*V-  V.  E-ehinastrum. 
Vdare  naß  machen  (110  sim.). 

*Vditad  hd.  fucht-,  feuchti-,  nasse- 
(8)  -keit.  naßheit  (110  sim.).  fri-  (20),  var- 
(11)  -scheit.  fryysheyd  (19).  nesse  (9). 

Vdones  pcdela  l  socka  (Gf.). 

Vdus  hd.  naz,  naß,  nas  (5),  fucht, 
feuchte  sim.,  frisch,  nd.  varsch  (11), 
vuchtich  (132). 

Ve,  veh  (88)  hd.  nd.  we,  och  (11, 19). 
wach  {t\   wie   (11).   das  ewig  we  {  die 


we  der  verdamniß  («.5).  pfuch  der  schand 

(88). 

*Veaculum    [st.  vehac.?)  i.  pietium 

tradicliiiiiis  (7(i.  .lt.  tradiict.'i). 
Vebare  1;.  Vehare. 

*Vebex,  superscr.  vectis  wid'  rdram 
(I81''),  cf.  aha.  dremil  pessulus;  nher 
nach  HofTniann  (i5ö)  aus  vervex  wider  t 
ram. 

'  Vebridum  vnsawber  (74). 

*Vebrum  c.  Vepruni. 

*Uecicendula  v.  Cieindela. 

*Veclis  ('.  Vectis. 

Vecordia   {l.  dementia    l  furor  .'5,  4, 

7C)  hd.  nd.  wcinodichi'it.    hd.   wemutig-, 

wemuti-,  wecinüti- (134),  wernuiyti- (133), 

wemietig-,  wemiidi-   (17),   wemodc-keit; 

we-nuit  (8,  9,  i), -miitt  (l), -mPit  (;3),-mot 
(12).  hd.  tor-,  dor-,  trag-  (2.5),  nd.  der- 
(23;,  loz-  (132)  -heit.  dulheid  (20).  kran- 
(10),  ge-  (25)  -cheit.  hertzwe  (64). 

Vecorditer  welichen  (110). 

Vecors  (/.  stultus  f  .sine  corde  66  &c., 
habens  ve  in  c.  76,  110  &c.)  we-mutig 
(1,  8,  9),  -mudig  (17),  -moedich  (i32), 
-hertzig  (110).  onlustich  t  traech  (132). 
sage  (22''). 

Vectabulum    {i.    vehiculum)    roß 
krucke  l  sleuffe  (125). 

Vectare  dick  vil  faren  0.  fieren(iio 
sim.).  fieren  (76). 

*Veeta-  v.  Vec-torium. 
*Vectenilla  v.  Vertinelluni. 

Veetiaiius  hespelerfi35,Agv.). haspler 

(Ki.). 

*Veetig-  V.  Veget-abilis. 

Vee-,  ver-  d)  -tigal  i.  i^eda-  (75), 
redi-  (1)  -gium;  vectura  (19);  trib-, 
var.  trie-vitum  (110).  hd.  für-,  vor-, 
worre-  (21)  Ion;  vor  loyn.  vore- 
(19,  23),  fuer-  (17),  schyff-  (lit)  -lone. 
vourscat  («1).  zyns  o.  iurer  (8).  glait 
(75).  lang  l  langk  (74).  tzol  (132).  ziü  (20). 
coel  t  gelt  (110).  toU  (Hj.  vmbgelt  (126). 
gült  l  vngelt  (Das.).  tribu-t(68), -yt(i32). 

Vectiga-lis,  -1  (no?;ar-.)ein  zoll  von 
fuor  (110).  zol  0.  tribut  gebcr  (68).  ein 
tzol  l  tribuyt  geuer  (132).  geleyte  geber 
0.  nemer  (9).  der  geleyde  git  0.  der  iz 
nympt  (8). 

*Vectinella  {cf.  vectiuilla)  v.  Ver- 
tinellura. 

Vee-tis,  -lis  (97),  victis   (V.  a.  1477) 

{metaph.  diabolus  Br.  &c.)  hd.  nd.  re-,  hd. 

ri-,   rie-    (13),   rig   (Jl)  -gel.  cyn  schloß 

rigel  (4.  cf.  postis).  ysen  regel  [8).  gri- 

(20,    81,   97,    132),   gre-   (110),    gru-    (11) 

-ndel.  eyn  ysern  grindel    (19).   kyn-ben 

(19),  -beine  (66  &c.), -bain(i34).  kinibien 

'  (11).  eyn  starck  stock  (110,  102).  eysen= 

Isteck  (9i).  stecke  (i)  scheider   (20).  ein 

I  stang  dar  an  man  tregt,  var.  treit  (65). 

velschloß  (75).  haspelhorn,  schin,   balg= 

stertzel   (Agr.).   tremmel    l  hebel    (i35). 

hebdremmel  (112). 

Vectis  ferreus  stackyßen  (125). 
*Veetiuilla  rigel  eins  tores  (74). 

Vector  hd.  nd.  vor-,  vuer-,  hd.  für-, 
füre-  (19),  vore-  (13)  -man.  drecker  (Agr.). 

Vee-,  i  vecta-torium  trag-bor  (iio^^), 
-beer  (iio'>).  ein  drachborey  (132).  baer 

(68j. 

Vectura  {cf.  vectigal)  hd.  füre,  fore. 


futer  (9).  furunge  (8,  49,  68,  110).  vo= 
ringlie  (132).  vuer  t  aehip-  (11),  vor- 
(132)  -loen.  furlon  (68,  110). 

Vedius  (*'.  orcus)  hellonnart  (Gf.). 

Veges  {i.  tonna  1)  thunncMi  (1).  troch 
(11).  dreyge  {sie  19).  win-  (6),  wein- (74, 
76)  -vaß. 

Veget-,  (ft  vegit-. 

Veget-,  veteg-  (21,i,  vectig-  (G,  15 1) 
-abilis  hd.  nd.  ercjuick-,  hd.  hercjuick-, 
erquig-  (21),  erhuic-  (8),  crkik-  (G),  vode- 
(100),  voede-  t  was.so-  (132),  wachse-  (es, 
iio'>),  grünt-  i  wadiße-,  grün-,  varr. 
gruou-,  l  wachsen-  (uo)  -lieh,  -lic  (23). 
wagende   ( !) ).   vehetalis  i.  mobilis  (76). 

Vegetamen  kiuuegida  (Gf.  1,  G60). 
*Vegetanus  grimnende  ( 19 ).   wed-  t 
grueg-clic  (11). 

Veget-,  vetig-  (21),  vehet-  (4)  -are 
hd.  nd.  er-,  Itd.  her-quicken.  er-kiken 
(6),  -kucken  (76).  leben  als  die  frucht 
(75).  starck  o.  lebendig  macheu;  gruo^ 
nen  (uo).  groyen  (132).  voden  (13).  voc= 
den  (20,  132).  beweglichkait  "geben  t 
leblicli  bewegen  (05). 

Veget-,  veteg-  (21),  vectig-  (134  &c.) 
-atio,  vehitio  (76)  {i.  motio  76,  134  &c.) 
regun-ge  (8,  9),  -de  (9).  fodunge  (20). 
voedinge  (i32).  gruiuing  (uo).  beweg= 
lichkait;  zu  neinung;  feißtigkait  (65). 
beweygung  (21). 

Vegeta-tiuus,  t  -tus  t  -ns  (75)  {t 
vege-,  vehita-tiuus  v.  anima)  fuor-  l 
gruont-  (110='),  für-  t  grün-  uo''),  groy- 
(132),  voede-  (20,  i.'!2)  -lieh,  lebendig 
(75,  uo)  als  lue  frucht  (75). 

Vegetatus  {cf.  prc.)   erquicket   (23). 

Vegetus    hd.   star-ck,   -g ;     gesunt, 
-stand lUO^-), -standen (uo'');  fest,  frolich. 
*Vegit-  V.  Veget-. 

Veha  {f/enus  carri  Br.  cf.  vehes) 
schlitt  (68).  sley  (97). 

Veh-,  veb-  (147,  Gl.  m.),  vehy-  (Gl. 
11).,  Ki.)  -are  {caprarum,  t  edonim  Gl.  m.) 
ple-  (4),  ble-  (3)  -cken.  meckern  (Ki.). 
des  hamels  of  castroens  geluyt  (147). 

Vehemens  hd.  hastig,  liaßig  (10), 
snel  siin..  sncilich  (17,  20),  ilich  (5''), 
swinde  (20),  cretftig  (20,  65,  uo),  creftic 
t  scornic  (100),  gech  czornig  (9,  76), 
goch  czornich  (17  &c. ),  lach  i  gach  t 
gachmutig  (75),(snellich  l)  zorn(20),  bald 
(G,  76),  resch  (76),  rech  (G),  vnsynnick 
(4),  hälftig  (1),  hefftick  (3),  stormig(77). 
nd.  liastich,  creffticli  (132).  vast  bewege 
lieh  t  vberscliwinglich  groß  &c.  (65). 
iaeh,  vast  gach  0.  veintlich  (75). 

Vehementer  snellich  (8,  9).  sn.  in 
zorn  (5.  cf.  prc.  20),  torne  (23).  schnell- 
ich  (uo),  -iglich  (es),  -iklich  (134),  -dich 
(G).  iach-  (75),  swint-  t  dor-  t  sterck- 
(20  ,  trungen-  i  treffen-  i  groß-  (126), 
liefl'tigk-  (65,  Das.),  herttiek-  (65)  -lieh, 
creft-iglich  (uo),  -iliggen  (100),  -lieh 
(132).  iachlich  i  gachling  (75).  fest,  sere 
fast,  comp,  vberschwenglich,  sup.  aller 
beweglist  (es). 

Vehementia/^d.iid.hast.  haesticheit; 
swindi-,  star-ckeit;  snel-,  doer-heit  (20), 
vnsinni-keit  (60,  70,  134),  -ch  (5).  vn- 
suchtiket  i  iachmot  (23).  snelkeit  l 
vnversumelich  (67,  i33).  onsinde-  (21), 
an  sine-  l  snelle-  t  goch  czorni-  (17), 
gachmutig-  (75),  tringig-  (Das.),  schnelli- 
(6  &c.),  kreffti-  (uo  sm.) -keit.  gech- (9), 
goch-  (8)  -czorn. 


VEL 


VEL 


VEN 


609 


Vehere  hd.  furen  t  farn.  ncl.  vo-, 
vuf-  Ul).  ^  va-  (22b)  .ren.  hd.  fuern  (17), 
fierpu,  vorn  (5,  12).  voeren  (13,  132). 
sliffon  (9). 

Vehes  (geinm  carri,  cf.  veha)  füder 
(135).  sclilitt  (110).  siede  (132). 
*Veheta-lis,  -re  v.  Vegeta-bilis,  -re. 

Vehyare  v.  Vehare. 

Vehicularius  wagen-driuer  (20),  -man 
(19,  Das  ).  wage  man  (11).  karcher  (Das.). 

Vehiculum  hd.  nd.  siede,  -en  (110). 
hd.  slydde  (19,  133),  schli-t,  -ten  (4); 
slyt  (21),  slyte  (9),  wag-e  (8,  Das.),  -en; 
kareh  o.  füriuig  (ö5),  fuor  (91). 

V.  birotum  karn,  kalesche,  Marg- 
rolande (Ki>^.). 

V.  cameratum  roßbaar,  bedeckter 
wagen  (135).  nl.  rosbaer  (116). 

V.  meritorium  roll  wagen  (135).  mieth- 
i  land-kutselie  (Ki.).  nl.  huerwaghen(ii6). 

V.  trusatile  schaltkärehlin  (135).  nd. 
cordewaghen  1  iic). 

V.  vnirotum  schnbkarn,    radebern 

(Ki».). 

* Vehinastrum ,   acus   pastoris    &c. 
[herba)  storckenschnabel ,   nl.  kranen-  t 
oyenaers-beck  (116). 
*Vehitio  v.  Vegetatio. 

Vel  oder  ((>,  68,  110).  ader  (21).  aber 
{ü.wett.).  o-(i32i,  e- (2.3)  -ffte.  zum  min= 
sten  (110).  villicht;  entwe-r  t  -rs,  varv. 
-rß,  -rsch  (65).  vel  —  vel  entweders  — 
oder  \  126  ).  antweder  —  offte  (85^). 
*Vela  {i.  affectus)  begerung  (74). 

Vela-ber,  -bor  v.  -ris. 

Velabriun  (^.  vas  in  quo  oleum  con= 
tunditur  l  frumentum  2^i'^(/(ilur ;  l  i.  q. 
velis  transitur ;  l  lucua  rome  vbi  obsonia 
vendehuntiir ;  t  Ulud  quo  'pu><tUU  l  hinoi 
cibaria  velantur  Br.  cf.  velarium,  ven= 
tilabrum)  decketuch  (i2;'.).  da  man  körn 
mit  want  o.  ein  wan  (uo  siin.).  oelybanck 
(147). 

"*Velaces  /•.  Phelax. 

Velamen  ycf.  coopereulum)  hd.  deek 
(76), d.  -tuoch,  -tuclie,  -lach  Tes),  -lachen; 
deckunge  (133),  be-d.;  dock-ung  t  -dücdi 
(67).  decksell  t  doech  (132).  dceekinge 
t  dueck  (11).  deglakun  (23).  nennen 
sloer  (9).  nynnen  slawer  {>'). 

Velamen  mulieris  Schleier,  sturcz» 
mantel,  kapp  (üö). 

Velamen,  v.  oeulorum  (8,  76,  Gen. 
20  in  memoriam  verecundie,  in  prepara= 
tionem  funeri.s ,  ad  pepla  emenda,  f  ele- 
ganii  est  derisio  &c.  Mr. )  gedechnisse 
oder  schone  vorschypfuuge  (8).  gedecht= 
nisse  der  schände  l  schone  (9). 

Velame-n  l  -ntum  {i.  tectura  lecti) 
ein  decklocli  (4). 

Vela-men  t  -rium  (74,  75,  Mss.  mos.) 
Iid.  dec-,  deck-lachen  .vm. ;  deckmige 
(20),  be-d.  (19),  deck-esel  (20),  -loich  ((5); 
doelie  (19),  non  sleyer  i  äugen  duch 
( 17  ) ;  tuch  vor  den  äugen  (  75  ) ,  vmb- 
(10,  74),  vm-  (12)  -hanck.  hul-le,  -tuch 

(74). 

Velamentum  deckesal  (9).  decsal 
(8)._  dechsel  (132).  deck-lacli  (110), 
-schirm,  sperlach,  hymilitz  (74). 

*Velanax    ( nach  aneta  id. ,   aus   vel 
anas!)  ags.  aened  (94). 

Ve-,  val-  (8)  -lare  hd.  nd.  decken 
l  helen.   hd.   heln    (17  &c.);   v'-h.   (10), 

DlEFENBACH    GLOSSARIUM. 


-helen  76);  hey-  (13),  hei-  (49),  ha-  (6), 
hui-  (9),  snel-  (19),  siege-  (20)  -len ;  krön 
holn  (8,  17);  deckelsan  {  vmblegen  i 
oberheucken  (20);  pergen  (1),  wilen  (.sc. 
moiiiales  7.5). 

Velaris  adj.  {i.  nauigabilis)  schiff- 
lich  zese-,  war.  ze-gelen  (iio).  sege-  (68), 
zey-  i  schip-  (132)  dich. 

*Vela-ris.  -ber  (147,  Br.,  Gl.  m.),  -bor 
(74)  ^.  venditor  minutorum  comextibilium 
in  locis  velatis  in  die  kramen  (132).  ein 
kremer  (110).  i.  antionarius  pi'ragner, 
grempper,  hocker,  mertzler  (74).  *'.  pan= 
tapqles  vereoeper    van   cleynre    waren 

(147> 

Velarium  (cf.  vela-brum,  -man, 
leetega)  ein  verdeckt  krom  (uo),  kraem 
(132).  ein  kromdeck  (68).  hd.  deck-lach, 
-lachen,  -loche  (133),  -lochen  (G).  tegklach 
(76).  dechlaken  t  tempel  (23). 

Velarius  a  um  declachen  (17). 

Velarius  ein  segel  macher  (iioj, 
seylmecher  (132). 

Velatio  hd.  deckunge. 
*Velatorium  v.  Ventilabrum. 

Velatum  verborgen  (65). 

Vel-es,  -ites  (8,  9,  126),  -ices  (76) 
ritter  (110^).  geringe  r.  (8,  9).  krieger 
der  ringer  waffen  ist  ( 88 ).  ein  ringge= 
wapneter  kriegßman  (Das.).  riter  (iio^). 
ruter  (i32).  scharmutzler  (126).  genedig 
(9). 
*Vel-  V.  Veli-fieare. 
*Velices  v.  Veles. 

Velife-r,  -rus  ein  segel  trager  ( 68, 
110),  seyldregcr  (i32). 

Velificare,  l  -ri  (iio  &c.),  velfieare 
(17)  { i.  iiauigare  t  addere  76)  hd.  se-, 
nd.  ze-gelen.  sehiffen  (8,  9).  segel  seh. 
(17',  machen  (1101.  seylen  t  s.  maecheu 

(132). 

Velifieatio  segilunge  (9).  das  sagen 
t  wagspil  (r-'6). 

*Velipendium  [cf.  rel.  -nm.^  kogel  l 
k.-timpe  1  loüi. 

*Vel-itare  (9,  76),  -litare  (8),  -itari 
(126  &C.I  (i.  certare  &e.  110  &c.,  pug/iare 
l  celare  76.  x  velare)  streyt-antahen 
(64),  -en  l  heln  (9).  striten  0.  hellen  (8). 
en  strijt  begynnen  (l47).  scharmutzlen 
i  haderen  (i26j. 

*Velitari-us,  -s  strijts  begynre(i47). 
Velites  v.  Veles. 

Veliuolus  mit  dem  segel  (110),  seyl 
(68,  132  1  fliegende. 

VeDe  wi-  (1,  11,  20,  68,  132),  hd.  we-, 

•wo-    (126,    134),    wo-    (5,    23,    70,    133),   WU- 

(19)  -llen. 

Vellere  hd.  vß-ziehen,  -zelien,  -tzin 
(12),  -czeen  (13/,  -czihen  t  -rewfien  (9), 
-trecken  (9,  20),  -dreckin  i  -retfiu  (8), 
-reyffen  (20),  -reysen  (17),  -ruten,  varr. 
-riten,  -ratten  (110),  -rütten  (49),  -roten 
(4),  -roden,  -rupften  (Das.),  -graben  (6, 1 10), 
-ietten  (es) ;  getten (1, 49) ;  auß-g.,  -gedden 
(i.i2),  -Jetten  (67)  l  -ziehen  das  vnkriit 
sim.  ge-  o.  ie-ten  (75).  ged-  (21),  ge-  l 
ro-  (10,  12),  gey-  (13)  -den.  vyßplucken 
(132).  pfetzcn  (i26).  absundern  (13). 

Vellicare  (/.  reddere,  ledere,  mordere  j 
66  &c. ;  cf.  vellitare)  vßroden  (13).  alleyn  i 
(8),  zeinzingen  (75)  vß-reufFen,  t  -reuten  t 
(75).  alentzeln  t  ans  rauff"en  (9).  ropffe= 


Jen,  pfetzcn,  lästeren,  be-klnben  l  -rüh- 
ren (126).   kleüben  (Das.).  dick   plucken 

(132). 

*Vellificare  vell  bereiten  (110).  vß 
pluwen  168).  vyß  plucken  (i32). 

Vellitare  {freqti.  Br.  cf.  vel-itare, 
-liearei  diek  vßpluwen  (68). 

Vellus,  pellus  (64^^)  hd.  scappari  sim. 
(Gf.);  scha-  (Gf.),  schap-  (1,  6,  67),  schop- 
(128),  schep-,  sehe-  (8),  schee-  (19),  scher- 
(93)  -per;  scheppel (49), wolle;  schepper-, 
scheper-  (65  var.)  -wol  (13,  65,  76),  -wolln 
( 75 ) ;  schai'woll  sbn.,  woll  (64*=),  ein  puschel 
wollet  coma ein  schufFe (4).  ein  schep-per, 
-f  t  coma  Schott'  t  doctrina  lere  (74). 
schaff  haut  (75i>).  schoffhut  (75*).  eyn  huff 
(uo),  hoeff  (132)  wollen,  ein  fluß  woln 
(17).  vlus  (22'J,  23,  155  hd.)  i.  eyn  bunt 
wllen  (221«).  flus  (12).  fluys  /5).  flueß  ( 125). 
pleus  (5^).  een  bliesch,  een  roef  wollen, 
t  een  scaeps  t  metter  w.  (los).  ein  vell 
(110). 

Ve-  V.  Vi-llutum. 

Velocitas  snel-keit  (8),  -leit  (20), 
-licheit  (132^.  schnel-heit  (iio*),  -licheit 
(110b).  balheit,  endelicheit,  rischeit  (20). 
ringfertige  (126). 

Velociter  hd.  nd.  snelli-ch.  -k,  -chin 
(5).  riß-  (.0''),  rijß-  l  beide-  (20),  haeste- 
(132)  -lieh,  zidiant  (20).  flucks,  vur.  flugß 
(65). 

*Velona  {i.  dromo)  schnelle-  l  renn- 
schiffe (74). 

Vel-ox,  -ux  hd.  nd.  snel.  snell  (1). 
schncl-le  (75),  -1  (6  &c.).  resche  i  balde 
(75).  ro-_(65,  Sm.  3,  141),  ro-  (95  var.) 
-scher,  ringfertig  (126).  uuilih  (i4i). 

*Velt-er,  -ris  (&e.  Gl.  m.),  -rina  (q. 
V.),  -rix  t  -ra  ;Gf.) ,  flfelter  17.  v.)  hd. 
wind.  hd.  nd.  eyn  wint,  hd.  w.-,  nd. 
wende-  (22^)  -hunt  sim.  wijnt  (11).  ein 
leit  hund  (6).  windspil  (75).  wind  l  uuin 

(141). 

*Veltrina  {untersch.  von  veiter)  ein 
iaglirack  1  uo  &c.). 

Veltri-s,  -x  v.  Veiter. 

Velum  {i.  vi-  l  fi-tta  75)  hd.  vmb-, 
vor-,  für-,  nd.  vmme-hanck,  hd.  -hang. 
hd.  nd.  segel.  der  s.  im  schiff  (65).  hd. 
s.-,  hunger-tuch,  -duch  .sim. ;  sleyer.  sey- 
gil  (8).  ein  hang  l  sägel  (6).  segen  (77). 
zegel  (23).  zeyl  (11).  eyn  doech  off  eyn 
seyll  van  eyn  schyff;  eyn  weylcloecii  der 
nennen  (132).  eyn  tuch  o.  segel  an  eym 
scliiff  0.  ein  wil  tuoch  der  nonnen  (uo''), 
oder  nunnen  {sie  uO'i).  wiele  der  clos= 
teri'rauwen  (75).  wijldoec  der  nonnen 
(107).  weyle;  liungertuch  (74).  wil  (46). 
wile  t  vele,  var.  velum,  monialium;  ein 
feil  ob  den  ougen  i.  tenebra  i65).  wyke 
hanefftduech  (20).  wurhank  t  sloer  (9). 
fane  (10.  12). 

Velum  templi  liungertuch  (04). 

Velu-t,  -d  i,23),  -ti  hd.  nd.  also,  als 
(uo  sim.).  semlich  o.  sogetaues  (74). 

Veluti  gelycher    (i32),   zu  g.    (es), 
gliclier  (Unfi),  gleicher  (uo*)  Avyß. 
*Velux  r.  Velox. 

Vena  hd.  nd.  a-,  ay-  (19),  od-  (125) 
-der.  odir  (8).  bluotader  (93).  veno  runs= 
ädern  (77).  v.  exeunt  aZ»eppate«.iecure... 
Schwab  ader  artere  aut  ist.  arterie  auteinf) 
e.ceunt  a  corde   werk   ader   (G).    gang 

(Agr.). 

Vena-bilis  (Br.),  -lis  (21)  iager-  (75), 
geyge-  (21)  -lieh. 

77 


GIO 


YEN 


Ven-,  ten-  {q.  r.),  voc-  (sti)  -abu= 
lum,  venabula  i  i:»t;)  /«</.  m</.  uyn  gtgi-i-, 
/kI.  jog«'»-.  soij^MT-  (.sie  t!),  iagcr-  11,  75), 
iago-  (10,  1-J).  it'stijo-  iioo),  iajjet-  (i;ii, 
iat{r-  (aVc  93),  woici»'-  (sum.),  eher-,  ol)ber- 
(4!»),  swiii-  (ia:>),  sehwiii-  (75),  schwoiii- 
spiez,  -s|»ii'ß,  -spics,  -spiß,  m/.  -spet, 
-spiet  (11  >■  iagfifpicli  (mV  134).  yogliers 
spijeß  (i3-.''>.  8pit'ß  (141).  ags.  eborspreot 
(13t;').  f.  bei-  pn-ot  ('.»4). 

*Vena-biilum  (C6  &c.),  -tulum  (Mss. 
iiioc»,  -culvun  (75,  7(i)  hd.  nd.  (-231  jagiuig. 
iagt,  inigd  (75).  jageut  (1).  iaid  (1,  75). 
ci'iegt  (75'').  iacht  (17).  jaclicit  (20). 
jado  ('.»).  ga-  (17),  goy-  (21)  -guiigo. 

*Venaculuni  (<;/'.  prc.)  Ion  der  vorie= 
teroy   .75). 

Veualia  i-.  Venilia. 

Venalis  ((/.  venabilis)  hd.  nd.  voylo. 
fid.  f.'il,  vaii  (1),  taii  ( (J,  i34).  veiiale 
exponitur  vßgo-lcgt  ^"-stelt  (65). 

Venari  hd.  Jagi-n.  hd.  nd.   wilt  j.,  j. 
das  w.  (75).  j.  liiit  den  Imudoii  (iio  sim.). 
wilt  gagen  (21).  wyliagen  (13).    heczen 
(9,  l.'ii.  Imzin  (12). 
*Veuaria  tiibcr  (74). 

Venatica  auis  weid  i  jagefogol  vt 
est  lalok  /  sporwor  (65). 

Venaticus  a  um  adj.  eyn  ding  daß 
da  deucht  czu  der  iaeht  (17).  iag-ich 
(GS).  -Hell  (uo).  iaehtich  (132). 

Venaticus  •>.,  v.  canis  (8),  c.  v.  (/. 
silue-us,  -s,  melampus,  leporarius  75), 
veneticus  (H,  in)  jage-  (8;,  jayt-  ^  jayd- 
(9),  iag-  (75),  spur-  (74)  -huiit. 

Venatio  v.  Venabulum. 

Venator  hd.  nd.  ie-.  ia-,  ge-  (17), 
jey-  (19),  gey-  (21)  -ger. 

Venatorium  ein  stat  o.  eud  da  man 
iagt  \iio  .sim.'). 

*Venatuluni  r.  Venabulum. 

Venatus  4.  dd.  ein  geieg-t  (iiO'"'), 
-ß  (uo'-).  jaeht  (20,  132). 

■^'Venatus  veilod  ii4i). 

*Ve-  V.  vene-natus. 
Vendere    hd.    v'-keuft'en,    -koufi'en, 
-kauffeu,  -keyfien  (21),  nd.  -kofen  (132), 
-kopen.  vnibgelt  geben  l  liin-g.  (20). 

Veudibilis  verkauffelich   (iio   sim.). 

Vendicare  ( i.  vsitrparc,  acqtdrere, 
api>yopriarc;  et  differt  a  vindieare)  hd. 
zu  nd.  to  vivecht  nemeu,  t  achten  (5). 
hd.  eygen-eii,  -maclien.  aigen  (75).  das 
sein  viio»),  für  das  syn  (iioi»)  halten 
on. recht,  vor  sieh  halden  (i32).  ,zu  ym 
'  zehen  nicht  ordelieh  ( 5'^ ).  an-o.  czu 
czihen  (17i.  vnordeuleicii  sein  (1).  zu 
eigen,'  furwenden.  in  sin  eigen-schaiTt 
0.  -thum  In-ingin  (65).  buten  (10,  12). 
zu-b.  (81  -byten  (9).  -H-eßelen  (12). 

Vendic-atio,  -io  (23)  hd.  nd.  bu-, 
hd.  but-,  beu-  (4.  134).  bye-tnnge,  -tinge. 
nenuuig  iiio).  v'kautlung  {siv  21). 

*Vendipera  hokeneryn  (9). 

*Vendiperus  höckener   (9).  beren  of 
pereii  vercoeper  (i47). 

Venditio  {cf.  vendieatio)  hd.  v'- 
keutiunge,  -kauft'ung  bi)ii.,  -koffung  (79), 
-keffiuige  (3). 

Venditor  hd.  v'keuiFer.  nd.  vorkoper. 
Venditus  virkauä\  (19).  v'koft  (11). 
*Venearium  v.  Veneria. 


VEN 

*  Venecia  &c.  r.  Venetia. 

Venefi-cium,  bi.ssii:.  -tium  Itd.  v'gitl't- 
ung.  iguiig  (U5i.  -enis,  -ni.-;.se, -niacluing 
(i\.  nd.  v'gil'nisse,  ko-,  gfo-  (i32)  -kelye. 
vergiffl  (iio),venyiit(i32)  werck.  gaukel- 
y«  (19).  -uug  (9).  kuhuige  {sie  8).  chokel 
i^ioo).  .schädlich  zoubeniiß  (65).  hd.  boß-, 
nd.  l)i).<-lieit.  lio.'^uergittung  (75 1. 

Vene-ficus,  -fitus  (1),  -nificus,  t 
-narius  1 1 10  &.>.:.)  (j'em.  vene-iica,  -tica  76) 
hd.  eyii  vViflt-er  (4), -iger  (öi').-uiacher. 
hd.iid.eyuhose,  boßer  (21)  v'gifft-macher, 
-meciier,  -meker.  hd.  gifl't-  (HO;,  wurm-, 
wurme-beschwerer.venynmecliernvoeher 
hier  (132).  kl)-  (11),  geu-  (18j  -keler. 

Veneinoisio  leß-in,  var.  -y  (64). 

Venenare  //</.  v'-geljcn,  -gift'ten  (68, 
1101.  7id.  \ 'glicuen,  \enyiien  (i32), 

Venenarius  v.  Veneficus. 
*Venenatio  virgebiinge  (20). 

Ven-enatus,  -atus   v'giff-tigj  (8,    9), 
-tiger  ^65),  -tiget  (11).  -tet  (iio»).  -t(iio'>). 
eyn   der   v'gebi'ii   ist  mit  virgiffte  (20). 
gift't  nemer  (75).  vorlibbert  (125). 
*Venenific-  bissw.  Venefic-. 

Veneno-,  viru-ientus  gitl'tiger  (75). 
*Venenose  gifftigliehen  (60). 

Venenosus  vol  gifi't  iiioi,venyns(i3). 

Venenum  [i.  toxicum,  virus)  hd. 
giflt.  hd.  nd.  v'-g.  {fem.  Ms.  a.  1447  Sm.). 
v'gifle-  (11),  v'gif-  (85'')  -nisse.  virgip= 
niße  ,20).  veny-en  (97j,-n  (132).  zerstor= 
lichkeit  (65). 

Venerabilis  hd.  wirdiger  (65),  er-w. 
(65,  76),  -sam,  -samlieh  (13),  -ber,  ber= 
lieh  (68),  -lieh;  irlich.  «f/.  erhck,  eerbar^ 
lieh  (132).  iromlich  ("20). 

Venerabilitas  hd.  erlich-  (9),  ersam- 
(110),  erber-keit. 

Venei-abiliter  cerlichen  (110). 

Venerandus  Äf?.  er-ber.  -bar  (9),  -sam 
(65,  110),   -Samen   (10,,  -wirdig.  werdich 

(132). 

Vener-ari,  -ei'i  (1)  hd.  nd.  eren.  ern 
(1,  21).  erren  (6).  eeren  o.  eer  bewysen 
einem  andern  (iio  sim.).  aiibyten  (9). 

Veneratio  eruuge  (8,  9).  ere  erbie- 
tung i  ersamkeit ;  v.  passiua  ers.  der 
{var.  der  der)  dapfterkait,  sit  in  te  ($5). 

*Ve-  V.  Fe-nerator. 
*Vener-eri  v.  -ari. 
Vener-eus,    l   -ius  (65)  vn-suber  t 
-keusch  (110  sim.i.  pl.  n.  -ea  flaisch-  t 
lip  lieh  werck:  vnkunseheit  (65). 

*Veneria  {i.  venatus  Gl.  m.)  ags. 
modere  (94a) :  speru-  (94),  smer-  (i36) 
-uuyrt.  Cf.  venearium  i.  genus  herbe  in 
locis  humidis  (761? 

Veneris  capillus  i-.  C.  v. 
Vene-tia,   -tie,   -cia,  -cie,  -tis,  -eis 
(76)  hd.  nd.  venedi-ge.   -e  (;V22b),    en 
(132),    hd.  -g,   -ng  (71)   etzchlandt   (-tia 

125). 

*Venetiea  v.  Veneficus. 
*Vene-  v.  Vena-tieus. 
*Venetrum  v.  Veratrum. 

Venet\im  ycolor:  retis  ,s2Jecies  (i\.  m.] 
c/.  henetusi  ags.  geolu  (94),  geholu(i36). 

Venetusvene-dier(iio'>), -diger(iioa), 
-tianer    68),  -ciaen  1132). 

Venia  hd.  nd.  ge-,  gew.  g-nade.  hd. 
gnad,  friheit,  böse  fr.  (17),  ab-  (65,  110), 
app-  (20)  -laß ;   laube   (9,  17),    vrlaub  i 


VEN 

erlaubunge  (20),   büß  (8,  9),  verzihung 

I6.^j. 

Veniale  peccatum  (65)  1:.  P.  v. 
Venialis   hd.  genodec-    sim.,   gnedi- 
(13),   gnad-   (68).    ablaß-   Ciio»),    hinlaß- 
(l)a.s.)  -lieh,  genad-eliek    (i32),    -ich  (11). 
gnedig  (10).  d.-ge.li-ch  (20),  -chs  (132). 

Venialitergenade-(i32),gnadc-(iioi>), 
gnad-  (110»),  genedig-  (68),  ableß-  (65) 
-lieh. 

*Ve-  V.  Pe-nicul\xm. 
*Veniendo  wenden  (17j. 
*Venile  f.  Fenile. 

Venilia  ,  i  venalia  (Br )  ghelve  des 
water.'^  (he  an  dat  laiid  sleyt  (147). 

Ven-ire,  -ere  {v.  venundare),  jn-s. 
-eo  hd.  nd.  (23)  werden  verkaufft.  v.  w. 
(7,  17).  kauft  w.  (8).  w.  v'keyfen  (21). 
feilen ;  i.  taxare  beschatzen  was  es  wert 
sey  (75).  veneunt  vno  obulo  kumment 
für  ein  lieller  .65). 

Venire,  pr.s.  -io  hd.  ko-,  kom-,  hd. 
(65,  75)  nd.  kum-inen. 

Venite  kumpt  her,  ich  lad  veh   her 

zukumincii  i65). 

Venosus  vol  äderen  (110  &c.).  groß= 
aderig  iDa.-.). 

*Ventagium  [ital.  vantaggio)  eyn 
far  tail  ((5). 

*Ventari  sprechen  (74J. 

* Ventelab-rum  ( 65  vor.),  -ium  {in  quo 
palie  ventilantur  t  foraraen  in  ijtio 
exit  aer  17;  (cf.  ventilabrumi  e^'n  wint- 
laeh  (17),  -loch,  t  i.  pulmo  'i'ua  bloßt 
das  hercz  an  mit  kuleni  lufft   (65  var.). 

Venter  hd.  nd.  (22'')  buch,  buych 
(132).  buchge  (13).  buech  (20).  baueli  (9, 
4,  110'').  büke  (23).  buuck  (11;.  baleh 
(22"). 

■*Venterculus  {cf.  ventrieulus)  eyn 
kleyn  buch  (8,  17).  bauehelin  i  wamme 
(9). 

*Venteum  molen  -  dinum ,  -  tinum 
wint-mule.  -niüle,  -myel  i65  vurr.). 

'^Ventiapium  (c/.  •'<qq.)  wintfanth  (17). 

*Venticapium  v.  Flabellum. 

*Venticax  {cf.  sq.)  uuintfanga  (Gf.). 

*Venticipium  {i.  velinn  aeris  3,  75) 
wint-fanck  (3,  75),  -fang  (4),  -fann  (76), 
-vanck  i9),   -wanck  (8).  segel  (3).  sigel 

(*)• 

*Venticosus  {st.  sent.)  dorn-echter, 
-iger  (74). 

*Venticulator  spuUr  (74). 

*Ven-  (75'',  76),  ver-  (75»,  76,  142) 
-tigo  {i.  sperula,  globus  75,  76,  142) 
kugel  i75). 

Venti-,  vente-  {q.  v.).  t  ve-  (i4i) 
-labrum,  l  venti-,  ve-latoritun  (14 1) 
{i.  palearius  ventilandi  76,  ornne  quod 
voluitur  vento  iin  &c.)  hd.  wint-,  wurtf-, 
worff-.  werff-.  wur-  (2()),  wor-  (12)  -schuft 
fei,  -schufel.  -sciiaufel.  vviiiscuu-ala  (Gf.), 
-ili  (104).  uuiut-  t  uuorph-seuuala  sim.; 
uuintunorfa,  werscufla,  uuerafscula, 
uuinda  (Gf.).  wurf-schiffel  (67),  -schussel 
(sic  66),  -Schlüssel  {sie  I5i).  sehuflPel, 
Wirbel,  wanne  (25).  worf-  (77),  worpp- 
(23)  -schuuel.  worpel  (22'>).  wann  (G,  46). 
wintloch,  e.'>t  ipse  pidmo  quia  blast  dz 
hertz  an  mit  külem  lufft  160).  eyn  blos 
balck  (4).  focher  (5'',  4).  wintfoche  (20). 
wijiit  vanck  {t)  vude  (11).  wadel  (1). 
wedel  (20).  weygel  (23).  eyn  weyer  circa 


YEN 


YEN 


VER 


Gll 


ignem  (132).  wedder-  (i52),  wetter-hane 
(«e,  (;7,  70,  151,  152.  c/.  ventilogium). 
wetcrlian  (134). 

Venti-,  hissw.  ventu-lare  {cf.  van= 
nare)  lid.  wiiiton,  ga-.  ar-w.  (Gf.);  wint- 
■vvan  (Sm.  4,  110),  -wen  (1).  hd.  nd.  win= 
der),  weygen  (13,  23).  weyen  (11).  ver- 
w.  (not»),  -weyhen  (iiO''^).  Itd.  we-hen, 
-gen,  -en  (3),  -wen  (10,  12).  waen  (i34). 
worfln  t  weohiln  (8).  würfen  {  wecheln 
(9).  werffen  in  Inift,  wegen  yff  der  den= 
nen ;  weelien,  wehen  vff  de  den,  deen, 
mit  der  werfFschufiel  (65  varr.).  sprengen 
(21).  erspreiten  (110),  verspreyden  (132) 
in  den  wint.  sclmdden  (132). 

Ventilare  verba  im,  in  wind  0.  lufFt 
reden  vnbedeclituiß  (75). 

Ventila-torium  v.  -brum. 

Venti-logium,  -nabulum,   vento-1. 

(G-it')  (cf,  ceruchus)  hd.  nd.  wedder-, 
hd.  weder  ,  wetter-,  weter-han,  hd. -hane. 
eyn  wetter-  (G),  weytcr-  (3)  -hain.  weer= 
haen  (132).  wetter-  (75'>),  wer-  (75»)  -ian. 
wintmerki  (93).  wyndgemerck  (64). 
*Ventilosus  wyndig  (iio).  vol  wyntz 

Of  Claps    (132). 

*Ventimola  wintmule  (110  sim.).  wynt- 
moelle  (147). 

*Ventinabuluni  ( cf.  venti-logium, 
-labrum)  wurff  scliufel  (75).' 

■^'Ventinell-uin,  -ium  v.  Vertinellum. 

*Vento-  1:.  Venti-logium. 

*Vent-onizare,  -onisare,  -unisare  i 
-isonare  (i.  bombisare  76.  cf.  vento- 
sare)  fi-  (8,  17),  vey-  (9)  -8ten. 

*Ventonizator  ferezer  (8,  9). 
Ventos-a,  -um  ( i.  otha,  scara  t 
angistrum  75,  tangistrum  76)  hd.  kop. 
nd.  koppe  (109).  Iid.  lau-,  loß-kupff, 
-kop;  läse  kop  (5),  layß  ko))pe  (133); 
last-  (74),  selirepff-  (G»,  7ü,  134),  scliraff- 
(66,  151),  päd-  {  bad-  i  plut-  (75),  scbane- 
(9)  -kopif.  kopffen  im  bade  damit  man 
laßt  (75i>),  loßt  (75a).  nd.  stuge  kop. 
stuche  (74).  Viut-use  (42),  -uß  (75^1),  -aus 
(64C),  -auste  (74).  vent-use  (75a,  93),  -uß 
(110).  fintu-s  (76),  -ß  (G).  fynthuß  (64). 

Vento-,  ventu-  (76)  -sare  [cf.  scarifi= 
care)  hd.  nd.  koppen.  hd.  köpfen  (1,  4, 
75),  koppben(3);  kopff,kdptf(i34), koppe 
setzen  ;  scbroepli'eu  (76),  ein  hörn  scbraf= 
fen  (75);  wi-  (G),  fi-  (76)  -ntusen.  nd. 
koppe  setten.  mit  coppen  laessen  (132). 
sclieiß,  var.  schissen,  o.  c.  laßen  (sie  iix)! 
X  ventonisare). 

*Ventosatrix  koppersche  (109). 

Vent- ,  ventu  -  ositas  hd.  vol  win- 
digkeit (Uü);  leybß-luft't  i  -lufftigkeit 
(74,  daraus  -Inst  &c.);  lybes-,  leib.s-  (i34), 
leib-  (1),  lib-  (6)  -last;  libes-  (21),  bp- 
(!■)='!' ,  17)  -lost ,  -losth  (17),  -blasem  ib^). 
lifflucht  (23). 

Vent-,  i  ventu-  (Br.)  -osus  windig 
(110).  wyudyek  (19).  vol  windt  (68). 
lugen'naf-t  (8,  9),  -ticb  (76).  eyn  logener 
(9).  gizal  {i-  alacer  Gf.). 

Ventrale  (^.  sona  i  vinculum,  i  vastia 
76  [s<.  fascia]  circa  ventrem;  ty. femorale) 
eyn  baueb-ryem  (no  sim.),  -pinde  (9). 
buch  binde  (8).  bruch-  (G),  prucb-  (74) 
-gurtcl.  schnüre  vmb  den  buch  (75).  leib- 
zier, -rock  (88).  lender  (74). 

Ventralisbaucbafftig(iio).buch-(68), 
buych-  (i32)  -achtieii. 


Ventrieose  bauchlichen  (110).  buy= 
ehelich  (132). 

*Ventrie-,  eerebr-,  cervic-,  front-, 
impetu  -  ositas  rappyng  ,  ruysschyng, 
woesticheit  (147). 

Ventr-icosus,  -osus,  l  -uosus  (147) 
groitbuyekich  (147).  mit  einem  grossen 
bauch  (110  sim.).  bauehech-t  (9),  -tig 
(Das.). 

Ventrieulus  (i.  venterculus  iio&c.) 
wamme  (loo).  wanim  (76).  inago  (i4i). 
rnussack  (77).  ags.  eesol  (136). 

Ventriloquus  /.  loquen-'i  per  ventrem 
(66  sim.),  praecantator  (Gl.  m.),  qui  spei 
malinfinus  est  veutre  t  qui  semper  ma= 
liiu/iium  luquitur  (76). 

Ventrina  bee.st  of  dier  die  den  last 
of  borden  omtryut  den  buyck   dreeght 

(147). 

*Ventriseus  (ms.s.  raog.)   lul.  nd.  crop. 

*  Ventrix  {aus  ventrieulus  X  matrix ; 
i.  ventilatrix  gi.  m.)  wanibe  (Sum.). 

*Ventruosus  v.  Ventricosus. 

*Ventulare  v.  Ventilare. 
Ventulus    windlin   (75). 

*Ventulus  vende  im  scliachtzagel  (74). 

-Ventu-  V.  Vento-nisare. 
Ventuos-  v.  Ventos-itas,  -us. 
Ventus  itd.  nd.  wint.  wind  (G,  91).  vn- 
giuuitiri  {pl.  Gf. ),  -gewitter,  var.  -gewutter 
(65).  V. Spiritus  sancti  der  wint  des  haim- 
liehen  intragens  der  ein  an  blaßt(65).venti 
[cf.  singula  vocahula):  wint  von  anfang 
der  sonnen  subsplanus,  eurus;  von 
mitton  tag  affrieus,  auster,  indirectns 
fauonius;  der  von  der  syten  her  get 
vulturnus,  zephirus;  von  der  mitter= 
luiclit  aquilo;  von  nider  ganck  der  son= 
nen  boreas;  wintspricß,  vb/.  sturmwiiidt 
cireinus  [media  ciirta),  terrifieium,  opi= 
lago  (75).  Margg-.  V.  zephirus:  zutli  no- 
thus  ost  ourus  zephirus  west_^«< boreas 
nort  (13,  19).  v.  ventus:  octo  sunt  venti 
collaterales  s.  subsolanus  ost  siidc  ost 
■wlturnus  ost  novd  ost  eircius  west 
sudewest  fauonius  west  norde  west  affri= 
eus  sudewest  süde  auster  sude  ost  sude 
aquilo  nordewest  norde  ehorus  norde 
ost  norde  (13).  IV  sunt  venti  principales 
Noclius  anst  Eurus  Seuirus  west  ßat 
Boreas  nort;  VIII  v.  collatcTules  A.tiri= 
eus  sut  west  sut  Euro  subsolanus  aust 
nort  aust  Wlturnus  sut  aust  Seuiro 
cireinus  west  sut  west  Vauonius  weest 
nort  weest  Eoree  aquilo  nort  west  nort 
Corus  nort  aust  nort  (10).  nothus  ost 
eurus  zyphyrus  west  boreas  nort  (12). 
ventus  wind  der  seiiid  zwelff  Aquilo  t 
boreas.  Eurus  t  subsolanus.  Vultur= 
nus.  Vom  auffgang  ostcn.  Aphricus. 
Fauonius  t  zephirus.  Chorus.  Von 
nidergang  westen.  Thrasea  t  aquilo. 
Septentrio.  Cecias.  Von  mitnacht  su^ 
den.  Libanotis.  Auster.  Phoenix.  Von 
mittag  norden  [.sie  81);  cf.  libanotus 
sudwestwind  (Ki.). 

*Ventusare  v.  Ventosare. 

Venula  (i.  fibra)  klafft  o.  geschicke 

(Agr.). 

Venum  ( i.  venditio )  verkauffung 
(110  sim.).  ' 

*Venum  v.  Penum. 

Venundare  [i.  ven-ere  1,  -dere  23, 
-ire)  hd.  v' -  kauffen ,  -kouffen,  yeiv. 
-keuffeu,  -koeffen  (132),  nd.  -kopen. 


Venundatus  ver-kaufFt  (110), -koefft 

(132). 

Venus  der  morgen  stern  (65).  obint 
sterre  (8).  obent  sterne  (9).  abenstuii 
(17).  fleyschliehe-  (9),  fleyslich  (17),  fliß= 
lieh  (8)  liebe,  die  gottin  der  holdtschaft 
(Das.).  gottin  der  vnkunscliait,  nunc  di^ 
citur  frouw  ven-us,  -iß  t  {mon.s)  ven-us, 
-isberg  (65  varr.). 

Venustare  hd.  zieren,  cziren  (9). 
schon  t  zierlich  machen  (65).  vnkeuschen 
(74). 

Venustas  Schönheit  (110  kc).  klare 
seh.  (8,  9).- geschmock  (62).  zirlichkait 
(65).  tyred  (.5^). 

Venustus  hd.  nd.  wolgestalt.  hd. 
schone;  zier-  (65),  zir-  (1,  8),  czert-  f 
ezeme-  (9)  -heb.  tyrick  (5'^  cf.  prc). 
virnunfftig  (20).  stoltz  vnd  hochfertig 
(75).  comp,  mee  geziert  (65). 

*Veperis  i'.  Vepres. 
Vepreeula  [i.  vepres  (>)  branhli  (i4i). 
brum  bom  (G).  ein  klein  brouber  busch^ 
hn   (68),   dornstud  (110),   doernchen   off 
bremchem  (.5/c  132). 

Vep-res,  -ris,  -eris  (.5**)  [cf.  prc, 
rhamnus)  hd  nd.  dorn,  d.-busch  (88, 
HO,  132);  ,brain-e  (106),  -en  (47,  93),  -en 
hecke  (67),  -ernhetke  {sie  133),  -berheck 
(66,  70),  -berhecke  (i5i),  -beren  (13),  -ber 
l  darn  {<6),  -ber  t  -berstock  (5*^),  -birn= 
struch  (5).  eyn  brayinern  hecke  (152). 
hd.  heck-e,  -en  l  eyn  riebe  (10  i.  q.  hd. 
nd.  rik  pertica?).  nd.  bi-aem  (83),  hegge 
(109).  lid.  brem,  brem-e,  -en  (9).  eyn 
brein-  (17),  biwer-  (18)  -struch,  l  dorne 
(18).  brunber-  (76),  braim-  (88)  -stud. 
bramper;  j)l.  bürsten  0.  streußach  (74). 
brom-berluigk  (i34),  -erbaum  (21).  bron= 
berheck  (68).  brimberen  (12).  eyn  brum- 
mel  (11),  -birn  strunc  (23).  zeylach  (Sm. 

4,   251). 

*Vepretum  dornbüseh  (Das.).  das 
zeilach  (Sm.). 

"*Veprians  [aus  vepres  X  caprea?) 
staingaiz  (104). 

Vepris  v.  Vepres. 

*Vep-,  veb-  [alph.  vep-  134)  -rum 
hd.  braui-,  l)raym-  (l52),brom-,  nd.  brum- 
ber.  lul.  bromer. 

Ver  hd.  meye,  mal  (6)  m.  hd.  nd.  (23)^ 
mey,  lentz  (m.  66  &c.);  die  lentzen  off 
meye  (132).  leinten  (99).  lintz  (13).glentz 

(65,    76,    91;    m.     134,    n.     64,    68,     HO,    126, 

Das.).  lengist  m.  (n). 

Verae-,  ver-  [q.  cf.)  -itas  hd.  nd. 
war-,  wair-  (.5,  132,  133),  hd.  wor-heit, 
-icheit  (132).  worhafti-  (17),  waarhaftig- 
(Gs)  -keit.  warhaftikaigka.it  [sie  76). 

Ver-aeiter,  -e,  i  -um  (1)  hd.  nd- 
wer-lich,  -lici  e,  -leich  (1),  -liken;  war- 
(6,  65,  110),  waer-  (20),  wir-  (17)  -lieh, 
-beben  (65,  110). 

Veraciter  waurhafftig-  ( 68  ),  waer^ 
achte-  (132)  -lieh. 

Veraetu-m,  -s  ('g8,  147),  vernaetum 

(91,  Das.,  alph.  veru-  110)  gebuwet(68). 

in   der   meytijt  vertziert  (i47).   in   dem 

glentz  geseet  (64).  hd.  brach-e,  -feld(9i). 

*Ve-  V.  Se-rapellina. 

Vera-,  vare-  i  vene  (i4i)  -trum  (^■. 
elleborum  Br.,  eliuoum  sie  i4i)  nyß= 
wurtz  (!io). 

Verax  hd.  7id.  war-,  waer-  (20,  132), 

77* 


GIJ 


\KR 


hd.   wor-,  woro-  hd.  -lialVtig, «'/. -liiiffticli 
(l';j).  -juliticli  (II,  I3i).  -siight-  (2'2''). 

Verbalis  s^iivclilirli  o.  incflitif;  zu 
si)n'fli(Jii  (iii>  siin.). 

Verbusculuin  scliliisselhliim,  soliip 
hi'iikrinit,  j;:ol(lkiii>|)Hi'in  (Ki.)«^.  slui'ti'l-, 

Iu>i-1)1()(M1U'11    (llü). 

Verbnseuni  wall-  t  kiitzon-  (kl), 
will-  (in)  -kraut,  ostcr-  (Hl),  koiiigs- 
(,Ki.)  -kcrtzo.  himnu'lbraud  (Ki.). 

Verben-a,  /  -aca  (ii:!.  Ki.,  Das.),  t 
fe-(s7.  luO.  l  he-  (Ki.i.  /  be-(7:j)  -rbena, 
ver-bigena  (22'M,  -minrea  (MS)  (*. 
centium  galli  /  columbaria  &c.  73.  cf. 
dameria.  botanica.)  is-,  ys-  (4,  87)  -ania 
(^«if.i,  -orc  [11.  4;  .Sum.) ,  -cnarrc  (Sum. ), 
-iiiiiia  (87,  Gf.).  -inn  l  -ni  (87«,  ug), 
-nwurzc  (i05),  -inchlete  (sum.).Äf?. ysern. 
y.-hart  {\%  22«'>),  -liortze  (21),-krutl  (23). 
yscrcnhar-t  (85,  97).  -d  (85).  yser- 
hart  (20  &c.),  -haert  (11).  hd.  nd.  (47) 
yscn-,  ('3-8611-  (9)  -hart.  hd.  t-yn  ysen 
krüti'(67);  y.-,  eysen-krut, -kraut;  oysen 
chrawtt  (1),  eysspu  kraut  (ii).  eisern  l 
-ifli  17;!).  oisou-roich  l  -hart  (Ki.).  tison= 
rieh  ^sic  Ki^.).  isen-  t  iiser en-bart  (sum. 
Vil).  ißcru  liar  (13).  taubeu-  (73,  Ki^.), 
trauben-  (Ki».),  opfer-  (Ki.)  -kraut.  altär= 
blume  (Ki^.). 

Verber  Äd. »irf.  slaeh.  hd.sX&g,  schlag, 
slack.  slayck  (19),  slath  (12j. 

Verberaeulum  sweep  (132).  schwc-b, 
var.  -p  (110). 

Verber-alis  v.  -o. 

Verberare  hd.  sla-,  schla-heu,  seltner 
-gen.  slacn  (20,  132V  .ilaii  (8,  23).  spetis 
{st.  stotis,  cf.  verberitarej  slalien  (9). 
tülppi'ii  (126  .  smytcn  (22i>). 

Verberatio  schlag  t  Streichung  (75). 

Verberator  schla-her  (T5'>),-chor  (70a). 

*Verberat-ori\iin,  -rum  a//.s\  cordr  l 
fletu  m:',g).  cortr  t  dcti  (94).  ' 

Verberi-tare,  -care  (8)  stetis  slau 
(H).  dapperlich  slaeu  (132).  dapferlich 
schlaheii  (68,  110). 

Verber-o,  t  -alis  (Das.)  {cf.  verbo) 
der  gerne  geslagen  is  (132) ,  schlahe-t 
(68),  -11  ist,  varr.  geschlahcii  ist,  schlecht 
(110).  streychling  (i26).  loter  (Da.s.). 

Verberosus  {i.  veibeiibus  plenus) 
schlag-  (110»),  Scilla-  (110'')  -hafftig. 
slagachtich  (132). 

*Verbex  v.  Veruex. 
*Verbigena  ä.   chr/stus   &c.    Gemmae, 
Voce,  ex  quo)  V.  Verbena. 

Verbi  gracia  glijch-niß  t  -erwijß  (20). 

*Verbi-predicantium  t  -uieissitudo 

vnderhchuussc;  stundliche  wandelkcito. 

wiedcrlcgung  in  gut  ete.  (74). 

Verbix  v.  Veruex. 

*Verbo  {cf.  verbero)  schlachper  -  er, 

-lieh     (74;. 

*Verbo-cinare  i-.  -tenare. 
Verbosare  v.  Rabulare. 
*Verbosari  vil  wort  sprechen  (68). 
*Verbose  klcfiT-lichen  1110«),  -enlichen 
(iioi»).  clappe-  (132),  clapper-  (68)  -lieh. 

Verbositas  clapp-crung  (68) ,  -inge 
(132).  menge  der  wort  (65).  schwetzig= 
keit  (Das.). 

Verbosus  kleffig  (65,  110).  claffer, 
sweczer,  merseger  (20).  vol  wort  (uo). 
die  vil  w.  hefft  (132). 


VER 

*Verbo-tenare,  -tinare  (9),  -cinai*e 
(.Sin.)  claft'en  (8,  9).8inetern  (9).  sinetijen 
/  cliiaftVii  (.siii.  3,  478). 

Vei-botenus  eyn  wort  czii  w.  (iS). 
et-  (21),  eiitz-  (f))  -lieh  w  eiit  likc  w. 
{•2o).  iißwendig  w.  ((J).  von  w.  zu  worte 
(9).  mit  Worten  czu  w.  (17).  mit  w.  (es, 
110),  den  w.  (132). 

■'^Verbot-inare  v.  -enare. 
*Verbruin  v.  Verebrum. 
Verbulum  snodes  wort  (3). 
Verbum   //(/.    wort.    nd.   woert    (IIV 
rede  o.  betrtgunge  (N,  9).   gotis  sun  (9 
.sm.). 

*V.  impatum  vnge-segnet  l  -wicht 
brot  (76). 

V.  incarnatummeiischlicli  wort  (15j. 
fleiscidich  worte  (9).  fleßlich  mensche 
Werden  («).  flaischiger  mensch  t  uner^ 
schuften  unnatuirlich  wort   (76.   cf.  sq.). 

V.  increatum  vugeschatl'en  creatur= 
lieh   ((iat.  »),   vng.    vn-cr.    (9,    ib)    wort. 

V.  in  diuiniB  ein  anschlag  furneraens 

(65). 

V.  in  ore  (duorum  i  trium)  gezugniß 

(65). 

V.  inspiratum  in- (8),  ein-  (9)  -geweet 
wort,  i  ingesant  (9). 

*Vereare  est  vrsoi'wn  (76).  i.  mieare 
i  seuire  des  bereu  dat  geyn  verckeu 
en   is;   i.  lineare  linx  des   lyntworms 

(147). 

Vereellae  (cm.)  ein  stat  in  Pedemont, 
vlg.  Benuind  (Das.j.  Wertzel  in  B.  (114). 

••  Verdemarium  {in  Hetruria)  spanisch 
heylbUit  (143). 

*Verdiniuin  (cm.)  virdun  (74). 
Vere  (cf.  veraciter)   wairlich   (132). 
twar  (221^). 

*Vere-,  ver-  (i33)  -brum  [cf.  lit.  slav. 
werba  &e.  G.  wtb.  2,  598)  hd.  wideu- 
bauni,  -bauein  (20).  nd.  wilgeu  boem 
(11). 

"■'Verebrum  v.  Vertebrum. 
Verecundari   lul.   nd.   scha-,   scha,- 
(134),  sehe-,  hd.  schey-men.  schot-tern 
(74),  -en  (22'>). 

Verecunde  scheine-  (uo''),  schem- 
(110«),  schani-  (68),  schaeuie-  (132)  -lieh. 

Verecundia  {i.  pudo7-,  geuitalia  134 
&c.)  lid.  schäm,  schara-e,  -hati'te  (126), 
-hafftikait  (1,  kusch  seh.  65);  schem-de, 
-d  (69),  -ung  (65),  -me  (13).  schämd  (134). 
schaemde  (132).  scheymde  (133).  schand 
(G,  75).  hubischcit  wolgezogeu  (20).  hon 
(12).  honne  (77). 

Vere-eundia,  -nda  {q.  cf.)  schem- 
lid.  -de,  nd.  -ede.  scheemde  (U). 

Vereeundus  scham-ig  (68,  75),  hd. 
-hafftig,  -chatt'tig  (1),  -rott  (64),  nd.  -el 
(132).  schem  -  hatrtig  (18),  -hefi'tig  (23), 
hd.  -ig.  scha-  (i34),  schey-  (i33j  -mig. 
hübsch  t  bloede  (20). 

Vereda  reita  (i4i  . 

Veredarius  (/.  aurlga,  quad)-igarius, 
nuncius )  hd.  schütten  furer ,  schliten 
iuerer  (134),  slittcn  forer  (133).  louffer 
(75 j.  wagen-  (iio,  132),  ker-  (lOs)  -man. 
schollerpott  (2.  cf.  Sm.  3,  351.  4,  38).  eyn 
auriga  (17).  ritende  (8),  eyn  ridüder 
(17)  bode.   reyteuter  böte   (9).   postbott 

(Das.). 

Ve-,  vi-  (9,  11,  19,  33,  74),  vo-  (16j, 


VER 

he- 1  «4'')  -redus  {l. minus  vectans  rhedam 
t  hiburiosus  ttv;.;  cirpus  71;  (tiiriga; 
cu.stiis  IICIII0III1II  l  lignoruiti  76;  lue-  { 
forest-arius,  tilu-anus  f  -ester  75.  X 
viridarius  Gl.  m.  cf.  prc.)  hd.  nd.  ein 
.sieden  torer.  hd.  sclilid-f.  (21),  sliten 
furer  (1),  schliten-f.  (74),  sclilit  furrer, 
sieden  voeren  (13).  wagen-pfert  (9,  10, 
110.«TO.),  -roß  (68), -mau  ( 110,  132).  waghe- 
(108),  karnne-  (19j,  karre-  (11)  -mau. 
carren-  (20,  74),  wagen-  (74)  -])ferde(74), 
-beugst  (20).  kerhinxt  (108).  ein  karre-n 
roß,  var.  -r  ros  (64).  pert  dat  die  siede 
treet  (147).  postroß  (125  Mrg. ).  blio'nd 
lauffend  roß  (91).  buuwart  (33./'.  e.  baum.^ 
wart),  buschliueder(ll).  biuseh  huder  (19). 
gertener  f  garten-hutir  (S),  -juitter  (9). 
torst-er  (74,  75),  -maister  (76). 
*Vere-  v.  Veri-fieus. 

Verenda  (i.  pudibunda,  genitalia. 
cf.  verecundia)  hd.  scliain  (1,  46,  110); 
sehe-,  scha-  (134),  schey-  (i33)  -mde. 
seliamol  ledeu(  132).  leude(i  10.x  leden  ?). 
V.  oeeultare  verbergen  die  naturliche 
Scham  (6.i). 

Verendus  ist  zu  forchten  vnd  zu 
eren  (65j. 

Vereri  (?'.  verecundari  110  &c.)  hd. 
für-,  tür-  (134),  vor-,  fu-,  nd.  vru-chten. 
fochtin  (5).  vochen  (13).  vorteil  (20).  ont= 
sie-hen  (20),  -en  i  schaemen  (132).  sich 
Schemen  (110).  schuwen,  forchtsam  sin, 
betrübt  (t)  gescheut  werden  in  jme  selbs 
(65). 

*Vere-  v.  Veri-simile, 

Ve-,  ver-  (Das.).  -retrum  [i.  virga 
viriäs;  fenestra  Gl.  m.)  eyns  mannes 
schäm  ( ii"'^),  manens  schäme  (iio^),  maus 
sehemde  (132).  rede,  de  scacht  (107,  108) 
van  dem  manne  (108).  das  mänlich  gelid 
(Das.).  i)ute  i  kyntte  (9).  kunte  (8).  pyute 
(20). 
*Verfex  v.  Veruex. 

Vergatus  v.  Virgulatus. 

Vergens  kir-  l  fechte-  (17),  keri-  l 
nechu-  (8;,  neyge-  i  kcre-  (9)  -nde  (czu 
dem  obent  9). 

Vergente  {l.  deel-,  determ-inante 
abll.  coiis.)  vergangen  (73). 

Vergere  hd.  nd.  kereu.  vmb-k.  (8,  9), 
-drewin  (5),  -drauwen  (21),  -driben  (18). 
wurblen  t  vm  tragen  (6).  y  dragen  (13). 
weruelen  l  vmme  dreghen  (23).zwirblen 
i  vm  tribcn  (76).  we-  (1,  5),  wo-  (21) 
-rbeln.  bey-  (8,  17),  beu-  (9),  ney-  (9,  75), 
ne-  (17)  -gen  (zu  dem  abent  75).  nederen 
(132).  ny  derg  (s?c  68).  wenden  (110). 
sich  w.,  lenden  &c.  (88).  gcen  (65). 

Vergilie  das'  sibengstirn  (91). 

*Vergo  {i.  sirtis  74.  c/.  vertigo)  eyu 
wirt  (17),  wirtil  (8,  9),  wertcl,  wurten, 
ansp-in,  -ynne  (74). 

*Ve-  V.  Vi-rgulatus. 

*Vergulum  wiruil  (i3i). 

*Verieundose  v.  Procaciter. 

*Vericus  v.  Veritus. 

*Veridicare(  cf.  verificare)  war  ma- 
cheu (18). 

*Veridiceio  wäre  sage  (20). 
Veri-dicr.s,  -ficus  (17),  ? -loquus  (g. 
V.  1)  {i.  vera  dicens)   hd.  nd.  war-seger, 

hd.  -seyger,  -sager,  -sack  (18),  -hafftig, 
ncL  -achtich.  eyn  wore  seyger  (17),  wor 
sager   (6).   ein   war-,  var.   wor-hafftiger 


VER 

(iio),  der  waar  sagt  (68)  in  wortcn.  eyn 
die  waer  scyt  l  waer  in  worden  (132). 
waerhafi'tig  (20).  vorsichtig  (83). 

Verificare  hd.  nd.  war,  Itd.  wor,  wor= 
haft  (9),  warliaftig  (8)   maehon,   niaken. 
weren  i2"2''l 
*Verificatus  sbst.f  war  sagen  (tg). 

Verl-,  vere-(68)  -ficus  (cf.  veridicus) 
warhaft'tig  (G»,  110),  wairachticli  (i32)  in 
wertken. 

Veriloquivun  hd.  ein  war.  wair  (5), 
hd.  (7.5)  7id.  wäre  rede,  red  (6,  75).  ware= 
sag  (74). 

*Veriloquus  (/.  veridicus  1)  eyn  war- 
sage (5'\),  -sager  (1,  18,  74;,  -.seyger  (11), 
-reder  (74).  war  xegig  (23).  wair  segech 
(öl.  wor  sagig  (ß). 
*Verire  [cf.  verrere)  scharren  (74). 

Veri-,  -vere  (17)  -simile  hd.  der 
war-,  wor-  il7)  -heit  glich  sim. 

Verisimiliter    bcwer-    t    gloub-licli 

(6.5). 

*Verissimum  dz  aller  wärest  (es). 
*Ve-,  ver-  1132.  Br. !  -ritare  /.  scele= 
rare  (74),  pugnare,   eelare,   attrahere 

(Voce,  ex  quol,  p.,  Celerare,  a.  IGominae), 
p.,  atrahere,  solari  ( 76).frequenter  verrere 
(ßr.).  ernstlich  schrabben  ofi"  wroteu  (132). 
misthun,  streiten,  gutziclen  (74). 

Veritas  [r/.  veracitas;  hd.  nd.  war-, 
waer-  (132),  wair-  (;')).  wäre-  (19),  hd. 
wor-heit. 

*Veritruni  v.  Feretrum. 
Veri-tus,' -eus    (17)   {i.   verecund-us 
Gl.  m..  -atus  i  timens   Br.,   t.    auctor   76) 
vor-  (9),  tu-  (17)  -chtig. 

*Veriusa  \i.   salsa;   cf.    vernisium) 
salsse,  veyruyss,  sapoir  (i47). 

*Vernienaca  ags.  raedic  194''). 
Vermescere  wur-,  var.  worm-messig 
werden  (65). 

*Verinex  v.  Veruex. 

*Verniicula  wormichin  (9). 
Verm-,  vern-  (76)  -iculare  {i.  .^ca^ 
turire  t  ad  inodum  vermium  effluere  Br., 
vermlculo  colore  rubeo  colorare  &c.  110 
&c.)  hd.  nd.  malen,  verben  (9).  werbin 
(8).  varuen  (20).  in  maniger  wyß  malen 
o.  weben  (110).  om  eyn  dinck  tzo  malen 
geschakeert  als  eyn  wormchen   kruy])t 

{sie    13:.'). 

Vermiculari  milbstoßig  0.  wurni= 
stichig  werden  ii26).  von  den  wiirmen 
geletzct  werden  l  kleine  werckstiickle 
machen  (Das.). 

Verm-,  vern-  (17)  -icularis  u. herba 
muris  t  sedum  minus  144)  bladeloß 
(17).  katzentreübel,  klaifenkraut  (144). 
kleine  hauswurtz  (Ki.).  trußwurtz  (74V 
mam--  (74),  mauwer-  (143)  -pfeffer.  nl. 
muerpeppcr  (143). 

*Vermieul-atura,  -um  hd-   nd.  mal- 
unge,  -inge. 

Vermieulatum  wurmgemelde  (74). 

Vermi-,  vernu-  (loo)  -culatus  ma- 
(110),  me-nigerlei  wyß  bemaalet  (68), 
gemalt  t  geferbt  als  wui-mlin  (iio),  ge= 
maelt  beworpen  off  verscheyt  (i32).  ge- 
malt als  ein  wurm;  gehalbiert  i.  diuisus 
(75).  ge-malet  (9  ,  -maelet  (11),  -mayh  t 
(19),  -ferbet  (8,  9),  -färbet  (20),  -ferwit 
(8),  -wurmlet  (126),  -rodet  (100),  -stoppe 
filt  (9).  stopplecht  (8).  verschroten  (126, 
Das.).  verwet  (23).  misvar-wet  (11), 
-bet  (19). 


VEß 

Vermiculosus  wurm-,  worm-  (i32) 
-hati'tig  (110),  -achtich  (68,  132). 

Vermi-,  vernu-    (100)    -culum  (i. 
formica;  cf.  -latura)  a- ,   var.  -e  (uo), 
om-  (üS)  -meiß.  -meis  1 110  rar.),  eempte 
(132 ).  minie  iiOO). 
*Vermieulus  v.  Vernaculus. 

Vermiculus  {dim.  t  color  rubeus ; 
cf.  vernaculus)  hd.  wurm-,  wurme-  (66, 
151),  wurm-  1,67,  134)  -lin,  -lein  (1,  66, 
löi);  wurli  1(3),  worchem  (77).  lid.  nd. 
worui-ecliin  i5),  -ckin  (23),  -ichen  (5'>), 
-gin  (21),  -eiin  (8;,  -elein  (152).  rote  färbe 
(8,  9).  rot  ver-we  (11),  -big  (66  &c.),  -tig 
(i5i).  roit  verbi-ch  (5),  -g  (152). 
*  Verminaca  {cf.  vermen.)  f.  Verbena. 
*Verminalis  berewiiike  (.Sum.). 

Verminare  den  wurm  lyden  (110). 
wurmen  iHJ». 

Verminosus  wunnesig  (126).  würm= 

CChtig    (Das.). 

Vermis  Itd.  nd.  worm.  hd.  wurm, 
wurme,  wrmli  (93;. 

V.  infernalis  funckel   der   vemunft 

l  der  wurm  der  da  nagt  (65). 

V.  intestinus  spil-  t  pyl-worm  (85^). 

Vem-a,  l  -aculus  (1,  ö**,  93).  -acula 
t  -ula  (93)  hd.  nd.  kuecht.  gemyt  kn. 
(5^j.  vermiet  kn.  ( 1 ).  kneckt  (97).  lul. 
mag-et,  -it  (20),  -t  (69,  76,  134);  mayt, 
meyt  (21).  meytsen  t  serzant  (lOSj.  eyn 
sclion  dinst  knabe  0.  mayt  (8).  schone 
d.  t  knecht  t  d,-mayt  (9).  ein  eigen 
inönsche  mit  friicn  in  lius  erzogen  (93). 

*Vernaciolum  v.  Vinum. 

Vern-  v.  Ver-actum. 

Vernacula  ( cf.  verna )  ein  dienst 
magt  (110  sim.). 

Verna-,  verni-  i76,  Mss.  mog.  ausser 
8,  2o),  vermi-  (67.  152)  -culus  {cf.  verna) 
hd.  nd.  ein  knecht  in  domo  nutritus.  eyn 
boru  kn.  (8,  9).  inkneht  i.  seruus  t  do= 
migena  (Gl.  Herrad.),  ein  knap  (68),  knaep 
(132).    hciinisch,    eigen,    schlecht    (Das.). 

Vern-alis,  t  -us  ((/.  cf.  75,  110  &c.) 
leuce-  (lOOj,  glentz-  (iio)  -lieh,  lentelec 
(99).  lentzisch  (75).  meysch  (147).  liecht 
(76).  luostig,  clar,  gruonend  (110).  ge= 
nuglich  0.  klaar  (68).  lustich  ( 132).  ver= 
nale  tempus  zit  des  glencz  (65). 

Vemare  ( i.  ornare,  ßorere,  lucere, 
letari;  seruire  76  X  verna)  hd.  nd.  lu-, 
leu-  (9),  li-  (G)  -chten;  schi-,  schei-  (74) 
-nen.  blue-,  var.  blu-gen.  (110).  blyen 
(68).  blo-yeu  U32),  -en  (20).  blu-weu  (65), 
-en  (8,  9)'.  pluen,  zieren  (74).  meyen(i47). 
gruo-  (64).  die-  (8),  dy-  (9)  -nen.  wun= 
samlich.  clarer  lichten  (65).  lustig  sin 
(20,  65),  sein  (74),  machen  (65). 

*Verneta  v.  Ericine. 

*Vernice  i-.  Vernisium. 

'Vernicular-  v.  Vermicular-e,  -is. 

*Verni-  v.  Verna-culus. 
Vernidies  lustbar  tage  infra  pascha 
et  pentecostis  (9j. 

*Vernilagium  <yi.  aprina,  chameleon 

niger,  Carduus  n.)  eher- 1  saw-wurtz  (73). 

Vernilis  kneclit-  t  lotter-isch  (Das.). 

*Verni-sium,  -tium  (77),  -sior  (5*^), 
-X  (125,  Kii.).  -ee  1,125),  veriusa  {q.  v.) 
{cf.  Gf.  3,  696)  hd.  firn-iz  (5),  -ieß  (76), 
-eß  ,77);  vy-,  fy-,  vi-,  fie-  (6),  fu- (68,  75, 
iiob),  we-  (21)  -rniß,  -rnyß.  -rnüß  (75*'), 
-rnieß   (68).    vern-yß  (132),  -isse  (152). 


VER 


613 


v'n-iß  (18),  -eyß  (17),  -isse  (67),  -hs 
(23).  viern-eyz  ^2),  -eißs  (1).  vi-  (3), 
ve-  iKii.)  -rnis. 

*Vernvi  singrun  (Sum.  vi). 

*Vernueul-  v.  Vermicul-atus ,  -um. 

^Vernuculum  {sie}  spieß  (9i). 
Vernula  \cf.  verna)  ein  deiner  dien- 
er  0.  -erin  (uo  sim.). 

Vern-us,  l  -alis  {q.  cf.  1)  schin-  t 
biow-ende  (20)  clar  licht  zijt  (8).  lust= 
bar  l  clar  (9,  76),  t  lichte  czeyt  (9).  may- 
zeitig  (2),  -zeit  (Ij.  meyczydich  (b"^ ). 
luchtVr  (23,  109).  leinten  (99). 

Vero  lid.  aber,  aiber  (Ü).  nd.  auer. 
warlich  l  fuorwar  (110).  waarhaftiglich 
(68).  mer  (iio^,  132). 

Veron-a,  -ea  (.')'')  (cm.  in  lom-,  lum-, 
longo-bardia,  lam-pardia  3,  -pdya  76) 
Äc?.  peren  (1,  71),  dewtsch  p.  (7i),  tewtseh 
pern  (1),  tewsch  p.  (3);  ber-en  (öt",  10, 
4),  -n,  -ne;  vero-n  (110,  114),  -en?  beeme 
(132).  dieteri-chs  (ii4),  -ch  (126,  Das.) 
bern  (in  Lambai-ten  126). 

Veronica  {i.  fades  christi  in  sudario 
Veronice  illius  mulieris  impressa  110  &c., 
sif/num  quod  portatur  de  roma  76  sim. 
cf.  Gl.  m.  h  v.)  eyn  veroni-ck  (5,  133), 
-g  (23,  66  &c.,  76)  -zeichen  (66  &c.).  fro= 
nick-z.  (134).  feroni-g  (G),  -cen  anczles 
(21.  i.  e.  fades). 

Verositas  wairheit  (147). 

Verosus  vol  wairheit  (i47). 
*Verox  V.  Ferox. 

Verpus  \<f.  pod-ex,  -iseus,  lupus) 
est  digitus  medius  longissimus  quo  podi- 
cem  den  hindern  mit  bewegen  judei 
flueiites  sanguine  propter  verba  cUcta  ab 
eis  in  passione  Chnsti:  saiiguis  eius  super 
nos  et  filios  nostros  {gö).  percussit  enim 
Dens  iiideos  in  posteriora,  nam  singulis 
aniiis  in  crncifixiune  domini  endttunt  san- 
guinem  per  postenora ;  et.  v.  pro  iudeo 
Br.!!!).  der,  die  (132)  la-  (68,  132),  le- 
(88,  110)  -ngste  finger.  mittel-f.  (74,  75) 
an  der  haut  (75).  lud  (74). 

*Verrare  {cf.  ver-rere,  -sare)  scha= 
ben ,  stechen,  abe  thun  (19).  schauen, 
steken,  atVioen  vH  i-  schauwen  (20).  verro 
aui  atum  t  si  sum  i.  auerto,  subtraho, 
purqo,  mundo,  dissipo,  nauigo;  inde 
euerro  extra  p.  l  n.;  et  v.  as  i.  rodo  t 
sarco  (76). 

Verrere  scher-en  (19,  iio»),  -ren  (107, 
iio'^  132).  schra-,  scra- (107)  -beleniiio), 
-uelen  (107.  i32j.  vegen  (109,  110).  vaghen 
(107).  wroeten  (107,  132).  wroten  (109). 
wulin  {sicut  pord  155).  traheren  (64). 

Verr-es,  -is  (40,  100)  hd.  nd.  bere, 
beer  (20,  132).  hd.  her  (4,  147),  pere  (74), 
per  (1,  75),  barg,  hus-b.  (93),  borg  (Ki.), 
eeber  (uob),  varre  (12),  eher,  zam  e. 
(40).  heimlicher  t  hodiger  e.,  schwein-e. 
?-ber  (75).  e.  -swein  (74).  e.- (111),  beer- 
(Fr.),  bürg-  (114),  gemest  (64)  -schwein. 
klet  (18).  wyder  (74).  geschnittener  rök 
(Ki».    Mrg.  i.  q.  rig  Sm, ).    wür-gel  l  -fei 

(Fl.). 

*Ver-  v.  Ve-retrum. 
Verr-  (Br.  &c,),  vert-  (68,  Br.)  -ieulum, 
l  verris  (i55)  {i.  trag-a  q.  v.,  -um  t 
nauis  piscatoris  66  &c. )  asc  t  zugigarn 
(Gf.).  zunecze  (20).  kerebesemo  sim.  (155). 
besem^groß  netz  (iio  sim.).  visch  scheep 
(147).  scoup  (117).  becherunge  (  Sum. ). 
reche  (Gl.  lun.). 


Ü14 


VKR 


^Verr-is  «•.  -es,  -iculum. 
Ver-  f.  Ve-ritare. 

♦Verritosus  r.  Verrucosus. 

Ve-,  fe-  Si'.  i-.'7  ,  be-  i'i,  i30,  ilpt.  5) 
-rruca,  t  barruma  (11),  veruca  (,85'', 
loil  hd.nd.  \;1'^\)  wartz.  hd.  vvarciUioi), 
warz-H  (Gf.),  -c,  -il  (9\  -ol  (3),  -ke  (125). 
wair/.a  (ii7).  werez  (,21.  worczol  (18).  m<^/. 
warti',  wart,  waorte,  wratto.  ajr«.  uae- 
(i;ii;.  iipt.>,  uuoa-  (,9l)  -rtae.  blotir  (9). 
blatir  o.  pockc  (8). 

Verrucaria  (herba)  ryn^«'le  (9,  47, 
Sinn.).  tJonnc'iiwirhi'lkvaut  (Ki.). 

Verruc-,  verrit-  (21)^  -osus  vul 
wart/.on  (iio  &<.-.).  wartz-  (Das  ,  Ki.),  kui)f= 
fer-,  sclu-ot-,  holpor-  (Ki.)  -icht,  -cchtig 
(Das.). 

'^Versale  [i.  Jitera  capitalis)  hd.  ein 
grußi-r,  vorß,  hd.  nd.  vors,  vcrsal  (-tö) 
hd.  böch-,  bu-,  bo-stab,  nd.  busthafif. 
versalo  (.'i''). 

Versans  waudel  hat  (65\ 
*Versapuia  v.  Sapa. 

Versare  i/./>-e</!<eH<erver-rere, -gare, 
-tere  lir.  rf.  veritare)  dick  vil  kt'r(>n  l 
ornstlifh  sclior-ren  (  uo'J  ),  -eii  (iio»). 
kirn  l  vnib  dreen  (17).  wenden  (1,  17). 
vmme-w.  (8,  9). 

Versari  gosell-.?chafft  haben  (iio), 
-schaff  haen  l  hebbon  (i32).  niitwonen 
(iin\  verkeren  (GS,  i3i^.  wandeln,  leben, 
rumher,  vavr.  ru-,  ri-inmer  geen  t  welczen 
(65). 

Versatilis  {sicut  cßadins;  i.  gl.  bis 
accutus  vt  cmis  in)  ein  ding  das  gnt 
7.\\  wenden  ist  (iio).  dz  da  ist  vmb  i 
runi  zu  w.  (65).  vmb  wendig  (Das.),  ke- 
(18),  ki-  (17)  -rlich.  vmme-kerlig  y2'd\ 
-wendiclich  (9).  vmwendclich  (8).  warb= 
hcher  (i4i).  wanckelbar  (i26).  bequeem 
tzo  schudden  (132).  bekerung  (13j.  eyn 
besseler  (19.  b  -si.  wV). 

Vers-atus,  -etus  (23^  (X  -atills  ///a= 
diurt  Geu.  III.  cf. prc.)hd.  nd.  beker-lich, 
-lic.  bederlich  (18).  hekerlinc  t  gense  (109. 
maehaera  Br.  wib.  2,  498 ).  eyu  ginß 
(23  .  cvn  kanip  swert  (23,  i09j.  gewant 
(20).    ■ 

Versicolor  von  vil  (iio),  van  vijl 
(i32)  varwen.  falb  von  färben  (es).  mis= 
faro  (Gf.u 

*Versiculari  /.  eoneidere,  vertere 
&e.)  verkern  das  antlitz  (7.')). 

Versiculus  eyn  cleyn  verßlin  (iio), 
veerßken  (132).  versickel  {b^). 

Versificare  hd.  etwas  mit  gedieht 
sagen  '6'->\\  verse  (5),  verß  machen,  nd. 
vers  niaken. 

*Versifieatura  ein  verßmaclumg  (iio 
siTn,). 

*Versio  (e?«v«.s)  rad  scliemel  (9.  a«= 
f/<??-.s  reit-sch.  Fr.  2,  i6o). 

Ver-,  V-  (17)  -slpellis  (/.  vertitoga 
19)  hd.  ein  schalck,  seh.  in  der  hewt 
(3  Mrg.);  sch.-haftig  (iio),  eyn  heucken 
wender  (19),  listig  ^76),  1.  betrieger  sim., 
falscher  b.  (65),  arclistric  (loo),  argelist 
(17).  verdaucher  &c.  (88).  versipelli 
■wailnuarpingun  (i4i). 

Versiira  anaiuianta    (i4i.   cf.    Gf.  1, 
■  76£).  die  ptlugkeer  (i35). 

Versus  ptc.  s.  jrrp.  hd.  ge-keret, 
-kert,  -kort  t  -waut  (17),  nd.  -kiert  (11). 
■wautli  t  bokert  (77).  hd.  ver-s,  -ß,  -seh 


VER 

(.'));  ferse  (17)."  eyn  veerß,  haock,  off 
eyn  reghel  sclirifftes  (1:12).  ryge  ^  tzyle 
(la.'i).  eui  nuiisterlich  gedieht,  stoßt  sich 
nit  et  e.vit  08  als  ob  es  gegossen  si  (.e.")). 
stollel  an  einem  üet  (76).  hd.  gegen, 
ent-g.  sim.,  engeyne  (133),  eyn  geyu 
(21).  nd.  darwart  \99). 

Versuti-a,  -ea  (V.  a.  1477)  [i.  astutia) 
hd.  nd.  arge-,  hd.  arg-list.  hd.  arglisti-, 
swinde-,  siiodi-,  schnöde-  (v.  a.  1477), 
schuodi-  (13t),  kundi-  (■>.->)  -keit.  snoy= 
decheit  (sneyd.?  23).  lietrnglieh  listig- 
t  verborgen  betruglich-kait  u;.">).  betrie= 
gunge  t  üoße  listige  betrigung  (9). 

Versutus   (/.   astutus)  hd.   listig,  1. 
off  bosheyt    {11  \   hose-,   arg-l.,    argelist 
(18,  21,  löii,  argliistig  l  geschwind  (i34),  ' 
gscliwind    o.   geschmitzt    (88),     swind(!,  ! 
sclnvynde,    swyii  /    sündig   (21),    slende 
(18.  1  st.  w  loiev.  vertiginare),  behende  j 
(10,  12),  klug,  kluck  v'x  21)  in  boßheit 
(21).  s(dial-ck    (132),    -ckig   (uo);   fest 
betruglich    &e.    (,65);    hoffertiger  (G), 
houertieh  (,;'>;,  hämisch  (75). 

Vertagus  sclbiagender  hund  (9i). 
nl.  diiynhondt  (lic). 

*Vertaninuna  ringtdo  (Sum.  vi). 

Vertebra  {cf.   fertebra)   knieschyb, 
spickerbor,  tiiur  angel  (,iio).  knuschybc  , 
(68).  knyschyue,    spijkerbaer,   die  henx= 
sei  van  der  doer  (132).  der  wirten(i26), 
Aviirtel  t  wirbel  (Ki^^.)  eines  gleichs.  kmu  i 
chel  l  glaych  (74).  ein  kothe  {ludus  i25j. 

*Verte-,  verti-,  vere-  (,74)  -brum  {i. 
alabrum,  lapillua  pendens  in  /uao,  i.  q. 
vettit  //ioZett(;//?i!<w, vertibulum  q.ff.iia 
&c.)  hd.  nd  haspt  1.  eyn  wan  nabe  (17). 
wirtel  (0,  4).  (vertebrum)  ein  e-,  re-uspin, 
Spin,  o.  wu-,  wi-rten(iio  i,-an\).rade  \\  irtil  t 
molle-  (8),  möil-  (,9)  -spille.  nnds.ein  (64). 
milyseu  (quod  vertit  mularem  76).  peÖVr= 
mole  (19).  werve  (98,  109).  approch 
vert.  quod  pendet  in  Juso;  ver.  knuwe= : 
rat  (74).  knurad  (93).  hyrn-schedel  t ' 
-becken  (20).  J 

*Verteca  ein  geschwer  (manibus  110),  I 
suer  (132),  siere  (107),  zier-e  (1O8),  -de  ! 
{sie  68). 

*Verteflubea  f.  Vratislauia. 

*Vertellum  uys.  hweorfa  (94*). 

*Vertende  hoke  i,98). 

*Vertendex  (v.  diynis,  dabitur  bal- 
buea  maliiji\is\  quia  verti tur  lac  in 
pinguedinem)  niylchrom  (68).  räum  (iio). 
roem  l  smant  (132). 

==Verte-,  forti-  (9.'?  Jtrg.)  -nella  {cf. 
verti-nella,  -nellum,-bula,  -cula » ange-, 
Mrg.  angel-loch  (93).  gall.  verteuaille 
(,122). 

Vert-ere,  -tere  (76)  hd.  nd.  wenden, 
keren,  ver-  (68),  vmb-  y20  &c.)  -k.  kieren 
(11).  handeln  (65).  storczen  (77.  cf.  weit. 
heu  iS:c.  stürzen  =:  wenden). 

Ve-,  t  VO-  (7.5,  125,  Br.;  Das.)  -rtex, 
vertix  (,*.  tuber  7,"),  harba  136)  nol  (hnol), 
n(dla,  nuüa,  sceitila  \üi.).  hd.  nd.  schei- 
del.  hd.  -tel,  -ttel.  schedel  (12).  scheide! 
vpt  lioefft;  eyu  glK lue  off' waghe Wassers 
'132}.  ein  w-ag  wasser  (74).  wi-  l  7.\\\- 
rbel  (Das.).  der  kol  {capitis) ;  koick  i. 
vortexi  i25;.hirnekop(85'').  kuoch;  knopff 
am  holtz  (74).  holcz  knorro  o.  eyus  ig= 
liehen  dingis  höche  (9),  hohe  (8  s^im.). 
knor  l  maser;   alst,  vlg.  holtz  knor  (75.  ' 


VER 

cf.  ast  sim.).  das  prossech  ader  daz 
knenpfel  daz  oben  ist  de  humulo  der 
hoj)f  (4).  tolder  (93). 

*Vertibola  c   Vertibula. 

* Verti-bosa, -nellum  liesj)e,  angel(74). 

*Vertibruin  r.  Vertebrum. 

"^Vertibula  t  fertebra  haspel  (76). 

''Vertib-ula,  -ola  (133)  i pL  sunt  car- 
diiie-f  21 ;  c.  ostij '.],  Jioslii  i,  iaiu/e  Ocmniae, 
Voce,  ox  ciuo  ;  .ST/,  est  instr.  quo  rarboiies  ver= 
tuntur  in  formice.  cf.  sq. ;  etiam  uerti= 
bola  sunt  vssinm  purtes  l  uertebra  76; 
cf.  prc,  sq.,  retum,  vert-ebra,  -icula) 
spulzeng  (75).  haspel  (3).  eyn  h.  (21). 
ha-  (4),  he-  (23)  -spen.  Ärf.  angel;  thur-a. 
o.  gehenck  (iio).  angen  (133).  hen.xsel 
van  der  doer  (i32).  ein  qnirrel  (4.  cf. 
sq.).  kunekil  (76  j.  cuozre  (?  100.  cnorreV). 
be.yn  knurre  (8,  9).  luten  wendel  (6). 

*Vertibulator  (c/.  vertic.)  spuler  (75). 
Verti-bulum,  -gulum  (75  vnrr.)  {i. 
vertebr-um  cemmae,  -a  Br. ;  alabrum 
69,  131  zz  vertibrum  66  &c. ;  instr.  tfct\ 
wie  vertibula ;  Cochlea  1 1 0»,  colchea  sie 
iio'J.  cf.  texale.  tV((^.  vertovelloDz.wtb. 
369)  spuolisen  (61,  93).  sjndeysen  (74,  75j. 
reyde  o.  werbel  als  an  fenstern;  leyrn- 
ro. -Wendel;  arinprostnul5;  iinergel(74). 
twirgel  do  mit  man  etwas  zu  tribt ;  schur= 
Stange  carbonum  (75).  stock  {quo  car- 
bones  verttmtur  11,  19).  ein  vorck  (132), 
vock  (110)  qiio  c.  V.  ein  we-  (110),  wy- 
(132)  -ndelsteyn.    der   wöck  jnder  spiln 

(67   Mrg.).   haspel   (69,    74,    134). 

*Verticillaris  v.  Herba  rutinalis. 

*Verticilluin  'herba)  kleiner  hanen= 
fuß  (143  nucJi  Apul.). 

*Vertieillu-s,  -m.  s])inwir-tel  (Ki*.), 
-tlin  (i26),  -bei  (Ki''.).  änspa  (m).   espe 

(Fr.). 

Vertieosuswirblechtig(Das.).gumpig, 
strnlicht  (Fr.),  cruyss  hairich  (147). 

Verticula  (cf.  retum  &c.)  angel 
(3,  75)  an  der  thur  (75).  tur-a.  (4).  tor- 
(9),  dore-angil  (8,  9),  -ange  (17).  durnagel 
(2.  cf.  .sm.  2,  685).  hd.  ein  spul-zeug(75), 
-geczaw  (3),-geczeug(4) ;  spule-geczauwe, 
-geczewg  (9i. 

*Vertieulator  spuolcr  (76~).  spul-er  (8, 
4,  75',  -man  lou  tor  spuler  lO). 

Verticulum  1  /.  ver-ticillum  Gi.m.,  Ki., 
-riculum  q.  i:,  -tibuluni  75.  cf.  texale. 
tragum.  ital.  verrieello?  (/.  Dz.  wtb. 
369  1  ensp-e  (9i),  -indel  o.  wirten  (88). 
spinwirt  (126).  spindelwirte  (Das.).  anspin 
(104,  sum.).  spuleysen  (75). 

*Verticulus  {cf.  prc.)  ein  wu-,  var. 
wy-rten  (iiOi.  eyn  weruel  an  der  spillen 
(132). 

*Ver-  V.  Vec-tigal. 

*Vertig-are,  -enare  v.  -inare. 

*Verti-gilluni  f.  -nellum. 

*Vertig-inare  (?.  circumuertere  Gl.  m.), 
bissw.  -inizare,  -enare,  -inari,  -are  (77) 
hd.  swindelu  sim.,  virsw.  (20 1.  spindeln 
(infirmitas  1;  doch  cf.  vertigo).  swim= 
mein  (77).  swy-  (22''  sim.),  swe-  (23), 
sie-  (18.  cf.  V.  versutus)  -melen. 

Vertigin-osus,  t  -es  (76),  vercinosus 
(132)  ainer  dem  schwindlet  (76).  schwin= 
del-achtig  iiiobj,  -cchtig  1  UO'^).  swind- 
(75),  swindel-  (74),  wirbel-  (8,  9)  -suchtig. 
schwindlig  (68).  swyraclachtich  (i32). 

Ver-,  fer-  -^v.  gurges)  {cf.  ven-,  im= 


VER 

pe-)  -tigo  {i.  bombus  Sm.,  Sum.)  hd.  nd. 
(Chytr.)  swindcl.  hd.  liovp-sw.  (93  i,  Sfhwin- 
di'l,  scliw.  deß  lioui)tz  [I .  glubus  l  motus 
circularis  7G);  swin-dol  t  -tcl  (1),  -dc^len 
(3),  -dclnngc  sim.,  -delnisse  (8).  swende= 
liinge  i^ioo).  swim-mcli)  (13),  -el  (21^), 
■olinge  (11,  132),  -eluisse  (23).  semer(18). 
dusicheit  (Chytr. ).  du-,  var.  dü-rmol  (65. 
wett.  dormel;  c/.  Fr.  r.  turmein),  storm- 
wiiit;  Wirbel  suclit  (8,  9).  wintwirbel(17). 
uuarb  iGf.).  wirblung,  weguiig  (7-i).  zitter= 
mal  ^/.  inpetigo  93).  anspiii  (Sm.,  .Sum.). 
*Vei'tigula  ^  /.  vstarius )   ofenstana'e 

(75). 

*Verti-guluni  v.  -bulum. 

*Verti-,  flfex'ti-  l  a-  (5'')  -labrum 
haspel  (5>',  147).  wir-te  (12),  -t  l  -bei 
(49).  werbe  (13). 

*Vertilago  (lierba)  wolfFmilicb  (74). 

*Vertillum  wyrtel  (19).   wiruel  (11). 

*Verti-nellum,  l  -bosa  [q.  r.  74),  -nel^ 
lus  (147  i,  -nella  (8,  9,  74),  -mellum  (23), 
-fellum,  -gillum  (18),  t  vi-  (7.5),  ve-  1  74) 
-ctinella,  vectenilla  (81),  ventinell- 
um  (2),  -ium  (1)  hd.  tiir-  (70),  tor-  (6, 
134),  thore-  (G9)  -rigel.  dore-r.  (70),  -rig= 
gel  (ü6),  -regel  (la.-?).  eyii  dor-r.  t  eyn 
bulcern  sloß  (17).  r.-liolcz  o.  .sloß  (8). 
rigel  l  slos  (9).  riggel  t  wirtel  (21).  eiu 
doir  regel  (18).  eiu  tbur  t  ein  rigel  au 
eiuer  thur  (no).  eyn  weruell  van  der 
doer  (132).  wervel  (109).  grindelgat  (81). 
ri-  (75),  an-  (74)  -gelloeh.  locb  au  der 
narb  des  scbloß  ( 75 ).  krampe  van  der 
dor  (109).  dor-kr.  i23).  eyn  dore-kramp 
(5),  -krapff  (21).  krapff"  (-nellum  74). 
eyn  kröpf  (67,  76).  thur  trap])  (2).  thur 
trapptt  ( 1).  torc,  liespe,  doir  of  wynster- 
hait'k  (/.  eardo  147). 

*Verti-nosus  v.  -ginosus. 
Verti-pedium ,  -podum  (74),  -roe= 
dum  (47)  {herba)  isinina  (_Suiii.  vi),  ysen- 
deke  (si),  -deck,  (47).  eyserdock  (74). 
eisenkraut  (kl). 

* Vertitoga  ( cf.  versipellis )  wendeU 
hoick  (147). 

*Vertix  v.  Vertex. 

*Vertoli-a  gall.  virole,    -um  ver-teul 

l    -eul    (122). 

*Verttere  v.  Vertere. 

*Vertuba   ( aus  -bra )    aqs.   hweorfa 

(94«). 

*Vertulum  v.  Sudum. 
Veru  ( (/.  verutum)  hd.  spiz  (i4i), 
spiß,  brat-,  braut-  (76),  brot-  (21)  -spiß, 
spisse,  spieß  (20),  prodt-sp.  (111),  brat-, 
brot-  (9)  -spis,  speß  (5^»),  speeß  (i32), 
nd.  spyt,  spit  (11),  spet  (los),  gew.  sine 
carne,  s.  cambus  (21.  st.  earnibus), 
SU-  (11,  20),  so-  (68)  -nder  fleisch,  vleis 
(11),  an  fleyß  (17).  veribus  spisan  (i4i). 

*Veruca  v.  Verruca. 

*Verveeal  scei)hestal  (Gl.  Zweti.). 

*Vervenicum  widerin  (Gf.  1,  779). 

*Veruentine  carnes  seluKzein  fleisch 

(9). 

Ver-uex,  -bex  ((if.),  -bix,  -fex,  -mex 
(76),  perpix  (Gf.),  berbex  &;e.  {q.  v.)  (i. 
aries  nou  ca><tratus ,  spado,  canterius 
109.  a  vei'ine  quem  vehit  l  habet  in  cajnte, 
i.  vermis  in  c.  75)  hd.  wi-,  wyd-  (8,  12), 
wed-,  we-  (20),  wey-  (13)  -der.  stere 
(17).  ster  (4).  stccr  (9).  stier  (5,  9).  he- 
(111),  ham-  (110,  132)  -nu'l.  ram  (iio,  132). 
scheps    (114).    schops  l  schütz    (Ki'\). 


VE8 

schoffe    (70).    botlink   (109).    frischinch 
(Gf.  3,  833). 

*Veruex  (st.  Vertex)  schaitel  (7).  ' 
Veruina  /iL  rijsweert  (116). 
*Verulus    {arbor,    aus   ferula?)   ein 
bircke  (3,  4).  pirgk  (74). 

Verum  hd.  werli-ch,  -cheu.  mer  (iio, 
132).  sicher,  fuorwar  (110).  seker,  vor= 
waer  (132).  sunder  {  aber  (126). 

Verun-,  verump- tarnen  hd.  war 
dach;  war-  (Ü),  wor- (17) -doch;  vnd  d., 
(18),  abber  d.  (76),  d.  darbij  (65).  nach- 
(19),    noch-dan    (19,   20,    68,    110),   -tan 

(11,    132). 

Vei'us  wäre  (19).  war  (18).  waer  (11 
20).    wair    (5).   wor   (6,   23).    warhafftig 
(68,  110).  waerachtich  (132). 

Verut-um,  -rum  (Das.),  i  verricu= 
Ium  (stieler)  ( i.  veru  cum  carne )  hd. 
spiß  (n);  spiß,  pratspis  (1)  mit  fleiscli, 
fleyß  (17),  dem  braden  (8);  bratsi)iß 
cum  carne,  brate  (93).?i(/.  spit  mit  vleische, 
brade  spit.  spee-ß  f  -r  (132).  schäf-elin 
(115,  126),  -lin  (Hen. ).  selianin,  dardan 
(U2).  darden  (ii5).  dard  m.,  dreinel  m. 
(Stieler).  j)^  lauge  geschoß  (9l). 

Vesania  (c/.  ins.)  hd.  nd.  vnsin)ii= 
cheit  .sm. ;  dol-  (110  &c.),  virwoed-  (20) 
-heit.  wutiehait  (1). 

*Vesantes  (/.  bub-,  ruflf-alus)  buch= 
fei  ein  wilder  ochße  o.  wildes  rinde  (74). 

Vesanus  (i.  inßrmus  cf.  ins.)  hd.  nd. 
vnsin-niih.  -nick  (3,  4),  -dich  (13).  hd. 
vusyiuiig  (66  &c.),  eyn  on  .syndjger  (21 


YES 


615 


(110     S?7H.); 


wutig 


(1), 


Br. ) 

eyn 


sinnloß   o.    doli 
virwoed  (20). 

*Vesarus  v.  Vesius. 
Vesca    ( /,    parua    comestibilia 
speise  l  ein   anbiß    (iio).   spiiß   t 
outibyß  (132).  eyn  dein  spijß  (es). 

*Veseada  ags.  nmnleuu  (i36.  c/'.muud- 
leowe  peluis  Bsw.). 

Vesci  lul.  eßen,  i'ssen,  esten  {b).  nd- 
eten.  vberkummen  t  brucheu  (65).  ge-br- 
(110  sim.).  nies-  (68,  126),  spi-  (8),  spey- 
(9)  -seu.  ernern  (64). 

Vesc-,  vest-  (74)  -ulentia  leeker-heit 
j  (11),  -hcyd  (^19).  lustper-,  grunsam-keit 
(74). 

Vesculentus  leecker  (19).  leckerer 
(110). 

Veseu-s,  t  -lus  (110  &c.)  lecker  (11, 
68,  132).  1.   spyse   (19).  l.-hafftig    (110). 

esig  (126).   äsig   (Das.). 

Ve-,  ves-  (i36),  vi-  (5^)  -siea  hd. 
nd.  blase. /<c?.  blaß,  blaaß  (68),  blaese(20); 
blo-se  (17,  75=\),  -ze  (4),  -ße  (9),  -ß.  blat- 
(6,  64,  110),  blau-  (46,  76)  -ter.  plat-eren 
(1),  -rn  (3),  -er  /  blatcr  des  harns  (75). 
harn-  (75,  i26),  furtz-  i  seich-  (93),  was= 
ser-  (126)  -bl.,  -blateren  (126).  blader  t 
ein  fogels  krop  (20).  ags.  bleguae,  ble= 
drae  (94,  i36). 

*Vesi-catio,  -tatio  (76)  i.  superbia  {d. 
i.  Aufgeblasenheit),  hociifart  (75). 

Vesieula  [i.  striuna,  strama  75'' 
ouis)  schafl'krüpff  (75'').  schotikrupft'(75^). 
eiu  klein  bleterlin  (iio),  blaß  (68),  blae= 
seken  (132).  ein  kröpf  an  einem  fogel 
(110). 

*Vesitare  wedder  latcn,  ut  sprecken, 
weder  op  ston  (23). 


* Vesitatus  ( /.  -ncperbus )  hochfertig 
(76.  cf.  vesieatio). 

*Ves-ius,  l  -arus  {cf.  prc.)  i.  bubu= 
losus  (76). 

Vesp-a,  -e  (64),  t  -ia  (75)  {i.  dea 
igiiis  sie  23  st.  vesta ;  cf.  vespis)  hd. 
ml.  wespe,  weospe  ( 1 1 ) .  //  d.  wesp  ;  wespe-I 
(49,  75),  -n  (75);  wyspe  (10),  web-el  (.5), 
-s  t  -seu  (75);  Westen  (75'i),  wäftz  (6), 
wefiftz  (64,  67,  91),  Im-,  ho-  (69)  -mmel; 
hurnuß  (68,  iio»),  horn-uß  (110''),  -se 
(132).  ags.  uuaeps  (136),  woeffsas  {pl.  94), 

Vesp-arium  (Br.  &c.),  t  -etum  l  -is 
(75)  hd.  Wespen-,  weßpen-  t  wefl'en-  (74), 
t  websen-  (75),  weftzen-  (76),  hurnußel- 
(68)  -nest. 

*Vespe  V.  Vespa. 

*Vespel-io,  -Iio  v.  Vespilio. 

*Vespello  uuefsa  (Gf.).  i.  vespa  foich. 
wepffgs.  (i4i). 

■*Vespelus  vespelbom  (Sum.). 
Vespe-r  g.  -ris  t  -ri,  t  -re  g.  ris 
(110  &c.)  abint  (5'').  abent  (iio-'^).  a.-  t 
uacht-stern  (i26).  obent  (iio'').  vesper- 
hd.  -zijt,  -zeit,  nd.  -tijd.  auent  (132). 
auont  (11).  spat  zu  vesper  zyt  so  die 
sunii  nyder  gat  o.  wann  es  anfabet  nacht 
werden  (iio).  die  tzijt  tot  den  aueut 
ghaende  (132).  der  weit  alter  (75). 

Ve-,  t  he-  (147)  -spera  hd.  vesper= 
zijt,  zu  v.  (76);  wesper  (ö'').  habent  (100). 
die  zyt  zwischen  tag  und  nacht  0.  zw. 
u.  vnd  tag  (110).  die  vre  tusscheu  n. 
ind  dach  (i47),  d.  &  n.   ofl'te   t.  u.  &  d. 

(132). 

Vespera-re,  -seere  abent  werden, 
sin  o.  macheu  (75). 

Vesperare  a-,  var.  o-bent  0.  nacht 
(uo),  vespertijt  of  aeveud  (147)  werden, 
abent  macheu  (74).  aubent  nahen  (63). 
ten  auent  naeken  (132).  vesjier  maken. 
syngeu  of  lesen  (i47). 

Vesperascens  abentwerdeu  (20). 

Vesperaseere  nachten  0.  abent  wer= 
den  (110).  begijunen  aubent  zu  (68), 
auent  tzo  (i32)  werden. 

*  Vespere,  g.  orum  t  arum  vesper 
dat  getijde  dat  men  heldt;  g.  arum  v. 
dii'  men  luydet  (147). 

Vespere  hd.  zu  nd.  to  vesper ,  v.- 
czijt  1,^)'').    nachtz  am  abeut  (65). 

Vesperie  die  leisten  werck  (110), 
laetsten  werken  (i32)  doctorizandi  in 
V7iiuersitate. 

Vesper-tilio ,  t  -ugo  (mss.  mog.)  [i. 
auis  volans  in  vesper-e,  -is  i  est  qui  mor= 
tuos  sepelit  76,  sm.  4.  X  vespilio)  hd.~ 
eyn  fleder-,  nacht  fl.-  (12) ,  fledder-  (8, 
10),  t  fleyder-,  (17)  -muß,  -muz  (5), 
-maus,  -mauß,  -muscli  (10).  nd.  vleder= 
mus.  ags.  hreadamus  (i36).  eiu  toden 
greber  (4). 

*Vespertinale  vesperbuch  (64). 

Vespertinum  spade  vespertijd  (23). 

Vespertinvis  spat  (iio).  spaat  (68). 
spaut  (76),  si)aut  (7g).  spode  (8).  spaede 
(20).  spede  (100).*  specle  (17),  spad  (5  &c.), 
spat  (ti),  spot  t  (21)  vesper-zijt,  -zit  (6). 
v.-zijdick   (5'J)j   -zeittig  (1),  -czeit  (2), 

-lick    (147). 

Vespe-rugo,  -urgo  (74)  [i.  hesperus, 
vespe-r,  -rus  74,  Stella  vesperi  i36. 
cf.  vespertilio)  apand-  {Gi.),  abent-  (74) 
-Stern. 


Gin 


VES 


VET 


VEX 


♦Vesperum  In  »loincruiig  (.'>'').  ve8por= 

tijt   (147). 

Ve-  /  he-sperus   (  /.   Dyana   1 )   est 

.it</l<i  des  alK'Uilos  ..')),  dtli  iiltentis  i21). 
t'yn  (.»7(0  .stcnir  JS  .  /id.  abfiit-,  ulx'iit- 
(iH<^),  !iu1n-iit-  (t;8).  iibcn-  (()>,  obiiit- (8, 
;•).  nd.  auent-storne,  hd.  -storn,  -storon 
(1).  -stcrro  (8),  -licht  (0);  in  inanc  luci= 
fer  &c.  ilaccosttM-n  (20). 

Vespetum  (Br.  &c.)  v.  Vesparium. 

*Vespeui'go  v.  Vesperugo. 

*Vespia  r.  Vespa. 
Vesp-ilio,  -elio  (Ur.),  -ellio  (i36), 
-illo  (74.  13-2),  -ertilio  (q.  v.),  vi-,  phi- 
(q.  V.),  iu-  (it!^  -spilio,  vispellones  pl. 
(}t4,  i36l  [i.  pirata  </.  </..  /unciuttor  cii- 
daiicr>i))i;  nt'pulcruin  iusp. ,  vispilio  i- 
vispolians  7H ;  visp.  u.  vesp.  in  Mss. 
ino!.'.  ijcsoiidei-t,  doch  gleichbed.)  hd.  nd. 
mordor.  hd.  reu-,  rou-  (es),  rau-,  ro-  { 
ro-  (6)  -ber,  in  Mss.  mog.  pr.  mortuorum. 
ein  rcreyber  pr.  m.  (17.  rorouber  Ziem. 
unbeleyt  cf.  of.  2,  357).  rau-uer  l  -fer  (23). 
struch  reuber  ^16).  waldraubcr  (7,5).  rou= 
borer  ( (>8  ).  der  doedcn  beroever  ( 147 ). 
phadebuchir  (8),  ptadehuclier  (i)),  cf. 
latro.  biiobe  (93).  grabpruc  liel  (74).  ags. 
pl.  byrgeras  (94).  bixrrgciias  (i36).  Cf. 
bisp  -  illum  i.  mortuos  portans  (ui); 
-ilus  iGi.  m. ,  vbi  mortmis  portatur  Br.); 
-ellio  l  -ello  vsxpocpopo;  (Gl.  m.)  \  -illus 
Jochs  dair  nieii  en  doden  dreget  (147). 

*Vespis  \cf.  vesp-ariiim,  -a,  wovon 
getrennt  in  Mss.  mog.)  hd.  we-,  lie-  (5), 
wi-  (^18)  -spe.  weftz  (6,  76).  weffs,  wesp, 
prein,  hornauß  (74). 

*Vesta-nica,  -rica  r.  Parchanus. 

*Veste-  v.  Vesti-plica. 

Vester  vwer  (6).  ver  (5^).  vrer  (.5). 
lieh  1I8  .  iuwe  (23). 

Vesti-arium ,  -uarium  ( 4  ) ,  bissw. 
-garium  hd.  kleider-,  klaid-  (.46),  ge= 
wand-  (76),  iid.  eleder-hiis  sim.  gerwe- 
kamer  (20).  kleider-kammer  t  -kalter, 
Mrg.  trentel,  drödel  (Ki».).  gwangadin 
(Reg.  Ben.). 

Vestiarius  1/.  prozeneta   12.'))  cley= 
der  (^,  itj.  der  cl.  bewaret   o.   verkaufft ; 
(110,  sim.  68).  die  cl.  b.  off  tzo   Inieren 
hefft  (i32).  grempler  (12.5).  mentler  {qui 
proest  vestibus  74). 

Vestibulum  ^^est  locus  circa  altare 
18.  introitus  tfcc.  110  &c. ,  sacristia  74,  i 
eaebertuum  i36)  vor-,  for-lauben  (75), 
-leube  (3.  4),  -schoi)if  (64<^ ,  126),  -schoff 
(64^),  -haußschupff  (9i),  -hoffe  templi  '65  •, 
-hus  l  fiischopf  (76).  ein  furzogan  einer 
kilehen.  Mar?,  tbrzaichen  (93).  port-al 
(iiO''>:,_-el  (iio'>),  -igayl  (132).  lieinilich 
stat  sicut  porticus  t  vßer  kirch  (65).  hd. 
cleider-hus  sim.^  -kamer  (9,  68);  k.-cl. 
{sie  8).  hd.  nd.  dres-,  gerwe-  (20,  :06), 
ger-  (97) ,  hd.  dreß- ,  trist-  ( ß ),  trese- 
(12)  -kamer  sim.  garwe-  ^5),  gar-  (18), 
gere-  (13),  gerb-  (49,  74),  g°r-  (12.  23) 
-hus,  -huJ5  (18),  -haus  (74).  eyn  saekkast 
(21).  sportich  (Sum.  cf.  Gf.  6,  3<>3).  eyn 
sindener  (18.  aus  sanetuarium?). 

Vestieeps  ein  iungling  (iio  sim.). 

Vestigare,  -ri  (cf.  vestigiare)  hd. 
nd.  spo  ,  hd.  spu-,  spu-  (3,  134),  spi-  (67) 
-ren.  hd.  sporn,  fiilgen  sicut  canes  (17). 
folgin  i  forschen  (8,  9).  er-faren,  -fur^ 
sehen;  vnder  winden  (20).   fragen  (110). 


*Vestigare  (st.  vestire)  bestedigen 
(18tM. 

*Ve8tig-  V.  Vesti-arium. 
Vestigator  spurnr  (G). 
Vestigiare  (Br. )  spuren  (110).  sporen 
(132).  ondersoechen    l  vraeghen  (st. -a,re 

132^. 

Vestigium  ( cf.  peda)  hd.  f uoß-,  fueß-, 
fuß-,  fuyß-  (19),  foeß-  ^20),  foß-  l  fo- 
(12;,  fü-  (8),  voeß-  (132),  nd.  vot-  (23), 
vuet-  (11)  -spor  (12  &c.),  -stap  (8,  11), 
hd.  -spore.  -spure  (70);  -spur  (69),  -spür 
(134),  -spar  (l..')i'), -por  i  -pat  (20), -pfad 
(ü,  110),  -Wege  (7  7),  -sjioire  i  -stab  (19), 
-stapff(75,  76,110),  -Stapffell  (g5), -stai>ftel 
(68),  -tap  (4),  -staff  (132),  -drappe  [61. 
sjmr,  vlg.  gespur  (75).  spor  (9).  eyn  iiacli- 
gaiig  gottis  (8.  cf.sq.).  einllclikait  trini= 
tatis;  ein  wite  ferr  zeichen,  var.  ziehen 
(65). 

Vestigium  vniuersi  eyn  noch  spore 
godes  an  (17 1,  n.  gespore  gotes  in  ,9j 
aller  dinge  ordenunge. 

Vestimentum  (i.  vestis  6G  &c.)  hd. 
nd.  gewan-t.  -d    3,  76).  eleyt  (,20).  klaid 

(76). 

*Vestipliare  eleyt  valden  (147). 

Vesti-,  vesto-  (132)  -pliea,  -plicus 
(Ki.),  -plicator  (20)  der  kleider  faltet 
(110).  die  kl.  valt  (i32j.  kl.-falter  (20j. 
zwik-  (7).  zweg-  {  kyttelmaeh-  (74)  -eriii. 

Vestire  (cf.  vestigare)  hd.  kley-, 
klai-  (134),  chlai-  (1).  beklei-  (iio),  nd. 
cle-den.  aiithun  (iio).  kley  der  a.  (68), 
aentreekeu  (132).  biuaho  (l)rs.  i4i). 

Vestis  ic/.  vesti-tus, -mentum)  hd. 
nd.  kleit,  eleet  (11).  hd.  kleid,  gewant 
(20).  zirst  (38). 

Vestitura  anauaneh  (i4i). 

Vestit-us,  t  -io  (110  &c.)  hd.  kleyd= 
nnge.  nd.  clediiig. 

Vestitus  ptc.  hd.  gekleyd-et,  -eit  (,ö). 
"^Vestiuarium  v.  Vestiarium. 
*Vestor     i.    linter,   cf.  veiter j   wint 

(Sum.    IV). 

*Vestrapte  noch  vber  dat  (17). 

Vestras  hd.  uwers,  wers  (5^),  uhers 
(21),  vres  (5),  7id.  iüwes  laudes.  van  eu- 
(110),  V-  (68)  -werem  land  o.  geschlecht. 
van  vwen  lande  off  gesiechte  (i32). 

*Vestratim  vber  rede  (17). 

*Vestvalia  i.  'Westualia. 

*Vestuc-a,-abulum,-aliumr.Festue-. 

*Vest-  V.  Vesc-ulentia. 

"^Vesula  (r(«.y  vesieula  hunerkropf ?) 
ein  huuner-krop  (8),  -korp  (9,  17),  0. 
neste  (17).  ain  hiernkropf  (76). 

Vetare  hd.  nd.  v'-bedeu,  hd.  -bye= 
den.  -biden  (17),  -bieten,  -bietten  (6), 
-byten  (9),  -bitten    133). 

*Vetega-bilis,  -tio  v.  Veget-. 
Vet-ellus,    -ulus   adj.   ys.  v.   -ulus) 
etwas  altes  i6S).  wat  alt  (132). 

*Vetellus  iX  vitricus?)  ags.  sueor; 
vitelli  siu'cras  aso). 

Veteramentarius  (cf.  sutor  v.)  ein 

alt-ruße    (I2.i),   -reuß   (111,  Ki».),  -reiß  l 

-flicker  t  -butzer  (i26),  -gcweiider  (135). 

sehuch-bletzer  (i26.  Das.),  -flecker  (91). 

*Veteranda  kauuigini  (gi.  1,  702). 

Veteran-US,  -nus  1132)  hd.  nd.  eynj 
alder,  hd.  alter,  eider- (13),  vßgearbetter 


(6,5)  man.  virahlet  (20).  orhalt  (100).  ur= 
alt  (0  .  seer  alt  (iio,  132). 

Vet-eranus,  -ernus,  -emosus,  -er= 
OBUS,  -osus,  -ulanus  altt  (76). 

Veter-are,  -ascere,  -escere  (76)  hd. 
alten,  alden,  v'-a. 

Veterare  {i.<inti([uare  76)alt(iio  itc), 
ald  23]  werden,  o.  niachcii  (_no  &c.). 
aelden  (11). 

Veterascere  alt  werden  (110  <fec.). 

Veter-ator,  -nator  l  vetreator  (76) 
(i.  antiquus  lergiuersator  ct'c.)  ein  alter 
(iio).  gesrhwinder  (Das.)  sehalck,  der 
alzyt  boß,  varr.  boeß,  bcß  gethon  hatt 
(HO),  die  vijll  aide  quade  gewollten  hefft  & 
dair  inne  blyuet  (132).  alt  {8,  9,  76),  ir= 
faren  (8),  erber  (76)  man. 

Veteratus  viralt  (8).  veraldit  (?)siiche 
(9). 
*Veter-escere  c.  -are. 
'^Veteritas  /•.  Vetustas. 
*Veternator  l-.  Veterator. 
Veternosus    (c/.   vet-us,    -eranus) 
der,   die   (l'32)    seer   alt   sehynt    zu  syn 
(68,    110)   von  sichtagen   (iiOj,   tzo   sijii 
van  syecten  (132). 

Veternu-m,  -s  (66  &c.)  (i.  morbus 
antiquus;  vetustas  Gl.  m.,  infirmitas  que 
facit  hominem  diu  languere  Er.  &c.,  nf. 
facieiis  diu  17)  lang  were  (17).  ein  alt 
kram-kheit  (110).  alt  sucht  (8).  eyn  aide 
syeetc  1 132). 

Vetemus  (Br.  &c..  cf.  prc,  vetera= 
nus)  hd.  vast  alt.  eyner  der  schynet 
alt  syn  von  kranekJieit  (iio).  die  sehynt 
alt  tzo  siju  off  quellende  (132).  traeg 
(68). 

*Veter-osus  v.  -anus. 

*Vetidus  V.  Vetitus.    Petidus. 

*  Vetigare  v.  Vegetare. 

*Veti-tus,  -dus  (/.  prohibitus  76  &c.) 
hd.  v'bo-ten,  -tten,  -den. 

*Ve-  V.  Be-toniea. 

"^Vethosia   ( i.    lasciuia    &c. )    geyli-, 
broes-cheit;  loeyheit  (i47). 

*Vethosus  geyl,  loey,  broesch   (147). 

*Vetosus  V.  Veteranus. 

*Vetreator  v.  Veterator, 
Vetula  hd.  ein  alt  wyj),  wyb,  wibe 
(65),  weib,  weip  (21),  wyblin  (68,  110), 
wijffchen  (132) ;  über  alt  wip  (46).  nd. 
aide  wiff;  qwene  eii  alt  vijff  (147);  quene 
(22''t.  V.  impia  ein  kui)lerin  (65). 

*Vetulanus  v.  Veteranus. 

*Ve-  V.  Vi-tularius. 
Vet-ulus,  -ellus  hd.  nd.  eyn  alt  mau, 
meu-cheii  (i32),  -lin  (68,  110).  etwas  alts 
(75).  karl  (vetulus  cn.  Jun.  1. 

Vet-us,  -ustus,  -ustuosus  (11),  -erno= 
sus  hd.  alt.  nd.  aelt,  olt. 

Vet-ustas^  -ustitas,  -eritas  hd.  nd. 
a-,  ae-  (1!)  -Ider.  aclte(i26).  alt-er  (6.5), 
-heit  (2U.  68.  110),  -ikait  (76). 

*Vetustuosus  f.  Vetus. 

*Vex  V.  Pex. 

*Vexameii  moweiiiß  ^20). 

*Vexanter  niuewelich  (20). 
Vexare  {i.  tribulare,  trufare  74) 
geyleu,  teuschcn,  leicheu  (74).  gilen  (6). 
gyln  (21).  qwelen  (20).  quellen  (i32j.  mo- 
wen  (13,  20),  -hen  (ä^b),  -gen  (23),  -yen 
(132),  -en  (12).  mu-wen  (20),  -heu  (8), 
-gen  (6),  -en  (1,   9,   17).   myen  (68).   hd. 


VIA 


VIB 


VIC 


617 


ge-,  gä-  (74),  je-  (18),  nd.  ie-cken.  gekn 
(1).  vben  (18,  75).  die  narren  v-  t  trei- 
(75'*),  ye-  l  try-  (75i>),  vmtri-ben ;  vlg. 
raytzeii;  äffen  (75).  raisseii  (76).  reißen 
(10).  vmbdriben  (W). /i<^i.  spotten.  v'sput= 
ten  (17).  clemmen  (22b).  .^ffen  (7.5). 

Vexatio  iniiw-  (20),  mug-  (8),  mu- 
(9),  iny-  (68),  spott-  iio),  anfecht-  t 
vmbtrib-  (6.5)  -unge.  trib  (i26).   moynge 

(132). 

Vexator  niuer  (8,  9).  queller  (132). 

Vexatus  bernyet  (68).  ge-quellet  t 
-moyet  (132). 

Vexülarius  vanen  mecher  (20).  ffiii= 
rieh;  paner-herr  t  -meister  (126). 

Ve-,  fe-  (ü.  ferenarius)  -xillifer  Itd. 

baner-,  bannei'-t'urer,  -forer,  -dreger  sim. 

vanen-dr.    (20).    fane   treger    (23).   eyn 

banyr  herre  (ö^*),  beyner  fnerer  (17). 

*Vexillifex  ein  baner  niachcr  ( 110  sim.). 

Ve-,  ffe-  ( q.  v. ),  vi-  ( v.  labrum) 
-xillum  {i.  banerium)  hd.  nd.  fane, 
vacii  (11,  132),  banier.  hd.  van,  fan,  vayne 
(19),  fayne  (5^),  fauehii  (12.5),  ban-ert', 
-er,  -der  (13),  -ner  (10),  -nir  (8).  zaiclien 
i-e(jix  (<;.'■)). 

Via  (/.  iter  1.  cf.  viagium)  hd.  nd. 
(23)  weg.  nd.  wech.  hd.  wceg(19),  weyg 
(21),  wec  (13),  weck  (17),  stra-ße,  -sse,  -ß ; 
straiß  (133).  Strauß  (76),  stroß;  ein  bint 
stro-ze  (4),  -K  (3);  gangsteig  (01). 

Via  facti  weg  der  dat  t  der  geschieht 
on  ordenung  des  rechten  (65). 

Via  militaris  landstraß  (si). 

Via  publica  frey  (64,  91),  lant-  (64) 
-Straß. 

Via  reg-ia,  -um  ( ^)^ )  eyn  hmt-,  i 
hcr'c-  (10),  her-  (12)  hd.  -straße  sirn., 
-stfoß,  -Strauß  (46,  76),  -straiß  (10); 
oftinbare  gemcyn  struß  (8).   iid.   strate. 

*Via    secta  ags.    iringaes    uueg   (94). 
iuuuar  ingesuufg  {sie  136). 

*Viabundus  i.  metuens  ("6).    vorclit- 
inde  (8),  -ender  (9). 

*Viaculum  {i.  nemita  Gl.  m.)  furloii  i3). 
Viagium  ( /.  via  iio  &c.)   weg  (es). 
wcgcwal  (20).    bidde-  (20),  bede-  (i32), 
bilger-  (uo)  -fart.  reyße  (no). 

Vial-e,  l  -is  (ve)  (*'.  ad  viam pertinens 
66  &c.,  liiiiium.  super  quod  transitur  4,  76, 
trihutum  &c.  Gl.  m.)  hd.  steg  (9  &c.),  selt- 
ner steyg  (9  &c.),  stegk  (10),  steck,  stecke 
(13),  stich  (5),  stog  (8).  nd.  stegh,  vun- 
der  (109.  nl.  vonder  cf.  methocjus). 

*Vial-e,  -is  v.  Piola. 
Viantes  weglut  (2.'>). 
Viare  (cf.  deuiare)  wand-eUni  (20), 
-len  (76),  -ern  t  geen  (110  sim.).  in  den 
weeh  gaen  fi.S2).  sehcyden  (8,  9). 

*Vias  ((■/'.  ital,  via)   enweg  bye  t  by 
hin  als  tu  das  hin  (74). 

*Viastrina  v.  Pastrina. 

Viatieum  spyß  (110),  sp.  von  not 
(681  vff  dem  weg.  ein  ding  das  man  vff 
dem  weg  bruclit  (110).  spise  van  noede 
vp  den  wech  (132).  hd.  wege  spise.  wcg- 
speys  (3  Mrg.),  -brot;  brot  der  wegfer= 
tigen;  wegfortig  ding;  weigfei-tig  spise 
t  brot;  zerung  vff  dem  weg  (  65 ).  selin 
spise  t  gottis  licham  (8).  gotes  leichnam 
(9).  altir  steyn  (8,  9).  wandelbuch  («4. 
cf.  sq.).  potten-  t  weg-lon  (75). 

*Viaticus   s.    (i.  liher    ■portabilis   per 
Viani ;    1. 1  victus  &c.  76  ;  anders  Gl.  m.  &c.) 

fMEFENBACH    (tLOSSARIUM. 


ha.  breu-ier,  -ir,  -ierer  (6);  briefer  (76). 
weg-ewyser  t  -furer  (75),  -iwiso  (121). 
vyhat  (51*).  eyns  lauffers  taglon ;  leich- 
nam Christi  (74). 

*Viatinus  ain  wandelber  man  t  est 
i.  q.  viator  (76). 

Viator  hd.  nd.  eyn  wander- ,  hd. 
wandern-  {h'^),  gewandert  man.  wandler 
(68,  76).  wendeler  (132).  hd.  wegewan= 
deler  (20) ;  wege-,  weg-fertiger,  -fortiger 
(65  var.),  -fertig,  -firtig  (8,  15);  wech= 
ferder  (12),  weglauffer  (10),  genger  (110), 
wellere  (100).  fronbote;  klepper  {equns; 

126). 

*Viber  {cf.  fiber)  hd.  bi-,  bie-  (5), 
be-  (  21 )  -ber ;  abschneydt  von  reysern 
o.pirckpawm  (74) ;  byrcke  bäume,  birck 
bäum.  nd.  beuer  t  eyn   berkeman  (23). 

*Vibe-r,  -x  (//.  fibe-r,  -x,  vipex)  hd. 

birckin  (10),  b.-,  bercken-  (21),  krichen- 
(18)  -bäum  sim.  berke  (13). 

*Vibernum  v.  Viburnum. 

*Vi-,  fi-  (75)  -beus  hd.  bircken,  von 
b.  gemacht  ;17),  pirck-in  (7.-)),  -ein  (74). 
eyn  kerben  (18). 

Vib-ex,  l  -ix  (110  &c.,  Br. ),  l  fibex 
((/.  V.  75),  t  viuex  (i4i)  («.  arbor;  viiga 
mimita  20;  les/ira  i;  stigrnal  plaga facta 
(110.),  inrgula  f.  (109,  iio).  lesura  in  cido 
piceri  67,  7(i  cum  virga;  liuor  75,  penosa 
(!  cf.  h.  V.,  viber,  stri-ga,  -ma)  riß, 
kreiß,  kr.  des  risses,  stram  in  der  hut, 
straim,  vlg.  streim;  kreiß  o.  strame  in 
der  haut  nach  dem  streich  (75);  vlg.  ein 
pirckriß  von  ])apir  (75-1),  ])irgk  riß  von 
bapyr  ( 7^^^ ).  hd.  nd.  strinie.  hd.  strim, 
streym  ( 134,  Da.s. )  von  streichen  (Das.); 
strayni  (iii;,  strim-e  (isi),  -el;  reu  i 
stritzel  ('88);  bir-cha  (101,  .sim.  Gf.),  -cke, 
-ck,  -ch  (93),  -g  (17).  berke  (23,  100). 
evn  stmeR  eyn  kcrcke  isic  18.  cf.prc). 
eyn  kerben  (21.  cf.  prc).  ein  birk  l  i. 
penosa  bir  kaii  (6).  eyn  bircken  bäum 
(110).  eyn  cleyn  wyden  (uo),  wedeken  ^ 
eyn  lyclaw  (132).  pi-  o.  be-rcken  (75). 
bricke  edder  serine  {sie  109).  vese  (lOß). 
schiiatten  o.  streichmaß  (i26.  Das.).  snade 
t  zincke  (20).  zaii-kar,  -gar  1  Gf.).  sum= 
merlat(i4i).  ruck- (8),  ruke- (9) -streiffe. 

*Vibex  (piscis)  v.  Dentex. 

*Vibie-enus,  -inus  (9),  -eus  (75)  pir= 
ckin  175).  bir-cken  (8),  -keyn  (9). 

Vibix  V.  Vibex. 

^'Vibra  v.  Fibra. 

Vibrans  schütende  (9).  schotinde  (8). 

*Vibran-tia  (74),  -cia  (7ü),  viprantia 
(74)  (cf.  vibrella  Gl.  m.)  i.  iacola  a  uibrio 
as  i.  concuttere  ad  iaculum  (76).  gcsciioß 
/.  iaculum  o.  netz  t  resplendentia  wie- 
derscheiu  (74). 

Vibrare  {vt  gladius;  cf.  fibrare)  hd. 
glicz-en  (G,  4,  75,  76),  -ern;  gli-,  glu- (6) 
-nsterii;  glisteren  (3),  gli-,  glei-ssen.  gly- 
(23),  sciiy-  (8,  9)  -mmern.  gliccen  t  ac\= 
tlien  (100).  schynen  t  schiden  (13).  schud- 
en  (12:,  -den  (i32).  schütten  (9).  er-sch. 
( 1 10'' ),  -schitten  ( 1 1 0'^),  -schuteln  l  -seh win= 
gen  (65),  -schütten  ? -blitzen  (126).  scho= 
tin  (8).  slaen  (20).  zwiczern  (65,  126). 
gletten,  weczen,  vß  zucken  &c.  (gladiimi 
65).  swancken  {gl.  t  ixis  cum  liquore  75). 

*Vibratilis  e  (X  fibra)  ein  ding  daß 
man  kan  geedern  (17).  korenlic  t  glin= 
terlick  (23 1. 


*Vib-,  vip-  (st.  mu-!)  -rena  {piscis) 
lampr-ey  (68),  hd.  -ede,  nd.  -eyde. 

*Vibula  V.  Fibula. 
Vib\ir-num,  -ium  (76),  vlg.  vio-, 
viu-rna  {i.  vitis  alba,  vitalba  143), 
vibernum  (u.  vitiligo)  wydlin  (68,  110). 
wedeken  (132).  nielen  t  faulbaum  (i26). 
sprute  (23).  ags.  uuidu-uuidae  (94),  -bindae 

(136). 

*Vibus  {aus  vibex  X  fieus?)  veig= 
plater  (74). 

*Vica  een  veken  (108.  clathrum  &c. 

Kil.). 

*Vicalis  f.  Camisia. 

Vican-ei  (nr.  &c.),  -ii  nachburen  (es). 
vyß  eyn  stede  of  ghebueren  (132). 

Vicaria  ein  vica-  (iio  &c. ),  vicca- 
(22'>),  vike-  (11)  -rye. 

Vicaria  (x  vaccaria)  sveige  (Gf.). 

Vicariatus  stat  haltung  {gS). 

Vicarius  {i.  altarista  ü^)  hd.  nd.  eyn 
stede-,  stet-  (133),  stat-  (20)  -helder, 
-halder  (132).  hd.  stat-,  statt-halter ;  sted 
heller  (21),  vorsteer(8),  stat-v.(9),  -besse^ 
rer  (17).  vicar-ier  (5^),  -ijs  (i52).  leute= 
nant  (126).  verwasig  eins  anderen  (Das.). 
Verweser  siner  stat  (65). 

V.  in  pontifiealibus  hd.  eyn  wyhe-, 
wich-  ( () ),  wi-  ( 13 )  -bischof.  nd.  wigel 
bissop. 
*Vi-  V.  Fi-catum. 
Vicecancellarius  hd.  eyn  vnder= 
scliriber  (46,  67,  76),  v.  sim.  eyns  hern 
( 17  ) ,  großen  h.  nd.  eyn  vnder  scriuer 
ej'jis  grot  herren. 

Vicecomes  bui-ggraff  (68, 110).  borch= 
grcue  (i32). 

Vice-dominus,  -dus  (23)  vitz-tumb 
(1),  -dorn  (Ki.  I.  wycedum  (23). 
*Vi-  V.  Pi-cedula. 
*Vicedus  v.  Vicedominus. 
*Vicegardianus   eyn    vndergardiane 
(17). 

*Vieella  (/.  Cochlea  minor  Gl.  m.)  v. 
Fiscella. 

*Vicellum  v.  Vitellum. 
Viceplebanus  lutpriesters  verweser 
(93).  eyn  plierner    an  eyns  andern  stad 
(17). 

Vices  by  wylen  (110,  132),  stunden 
0.  stetten  (110),  stonden  off  stede  (132). 
vnderlibung;  v.  temporum  in  stetten 
o.  verendcrung  der  zit  (65).  stunde  (100). 

*Vie-,  vig-esies  {in  Mss.  mog.  getrennt, 
doch  gleichbed.).  vigies  (Mss.  mog.)  hd. 
zwentzig  fert  (75),  mal,  malen,  werbe, 
werffe  (20);  zu  (8,  75),  zo  (20)  zw.  malen, 
0.  ferten  (75);  zo  XX  inolen  (9;;  cuincig 
werbe  (100),  zweintzig  w.  (152),  zw.  mal 
(67,  134);  czwingber  (21).  nd.  twintigh 
wor-ue,  -ff. 

Vic-,  vig-esimus  {in  Mss.  mog.  cf.prc), 
vice-nus  (75,  Mss.  mog.),  -sius  (11)  {i. 
vigenus  76.  q.  cf.)  hd.  czwenczi-g 
(-esimusl7),  (der)  -gost  (6),  -giste,  -geste 
(19),  -gste,  -gest  (21),  ;Xte  (-enus  17); 
czwenczegiste  «m. ;  zwai-,  zwei-ntzigost, 
-ntzigest;  czwinczig-is  t  -est  (18); 
zwengste  (20),  czwayrigiste  (4).  der 
tzweutichste  (132).  twintighst  i  dy 
twiugniste  (23).  die  twinstichste  (11). 

*Viei-  V.  Viti-. 

Vici-a,  -um  hd.  nd.  wick ,  wick-e, 
-en,  -el  (65  var.).    nd.  vicken  (97),  witse 

78 


618 


VIC 


(108^.  »rocke  (t07,  108),  horkiMi  (,98  nach 
vertende.  fojjiilknit  iGf.).  ags.  fuglai's- 
(34),  riiic'i's    ( 13(0    Ix'aii. 
♦Viciare  v.  Viciiiare. 
'Vicimola  c  Vicmula. 

Vicina  luii  li-liuriii  tis), -bouriii  (HO). 
ein  nael)ur  wijtV  (i3i). 

Vici-nare,  -are  (A)|  sich  nelicron  o. 
by-,  var.  ho-kuiimidi  (lio).  uekeii  l  by 
koniiMi  (13-2).  lu'lion  (20). 

Vicine  bv  o.  iiacliburlich  (uo  sim.). 

Vicini-a,  -tas  hd.  iiaclibur-,  nachge= 
bur-  (,10),  iiüclipor-  (,9),  uayiliwer-  (19), 
naber-  (2t»),  nober-  ( 13)/g('bur-  (loo) 
-schaft't  sim.  nd.  uabur-  i  \m  ),  iiaber- 
(Ul  -seliaji;  l)uersclieit  (11).  naehoit(8). 
lun'kcit  (17). 

*Vieiniuin  ^^.  peccatum,  a  vicio  76) 

eyn  kogonoto  (8),  geynet  (17).  laster  (76). 

*Vici-niüa,  -mola  (17)  koch  koUe  (8, 

9).  eyn  kocli ;  eyn  keldcr  bo.slißer  (17). 

Vicinus  hd.  uach-bur  (65,  76,  iio»), 
-biier  (iio*)),  -bür  i,18),  -buwer,  -baur 
(65  var.),  -bawr  (U3,  126,  FrU. ),  -pawr 
(^Das.),  -bar  (13),  -wer  (21),  -per  (4), 
-gebur.  na-  i  na-g.  (20).  seer  by  nach 
( 68 ).  nahe  l  naychgebuer  (  19 ).  noch- 
were  (17),  -per  t  nogeutbawr  (9).  nacke- 
buer  (125),  -ber  (8).  naoburman  (i32). 
na-bero  (23),  -were  (22'').  mitburger  (65). 
austoßer  (126). 

Vicis  hd.  stat  (65),  eyn  stat  (6), 
Stadt  i  male  (17),  stad  (21).  hd.  nd. 
stede.  stunde  t  weyl  (9).  stonde  (8).  mol 
czydt.m  (5'>).  beben  eyn  wech  (22'>).  fart, 
vi;/,  ein  male  (75). 

Vicissim  hd.  nd.  vuder-,  gegen-  l 
■wider-  ^65)  -eynaiider,  -nander  (lo), 
-stunden  (^20,  lOO),  -wyleu  (iio).  einer 
nach  dem  andern  (iio).  by  beerten 
(132).  onder-wijlen  i  -linglie  (132),  -tu= 
sehen  (11).  hd.  stede-.  stat-  (6,  46), 
sedde-  (21),  sunder-,  wandelberige-  (9) 
-Hell,  widerumb  (t;5). 

Vicissitudinarlus  wandcl-bar  (75), 
-ber  (76).  CAu  male  liebber  (,5).  mal-  ((j), 
mol-  21)  -lieber,  mal  heuer  23).  eyn 
statlialter,  eyn  zyt  vmb  die  ander  i^iio 
sim.). 

Vicissitudines  rependere  ^\  ider  ver^ 
gelt-en  l  -ung  erzeigen  (65). 

Vicissitud-o,  JüV^t/j.  i»  Mss.  mog.  -inis 
obumbratio  vnder-  hd.  -habenis,  -hobe- 
nis  21).  -hebnuß  (6),  -heltnis  (49),  -lang= 
haltenes  (10),  »d.  -heuenisse.  hd.  wider= 
gelt,  vnstete-,  wandelbar-  (9,  17)  -keit. 
ordenlich  eyns  vmb  das  ander  o.  nach 
dem  ander(>n;  v.  omnivim  rerum  alles 
dings  eyn  wyle  (iio).  onderstoudeui.sse 
{l)  wj-linge  de.s  tzijts  (123).  vereuderung 
i  Wandelung  eins  dings  vmb  das  ander 
(65).  andejheit  t  nach  einander;  v.  ob. 
nachiulgig  i20».  stundlich  t,6.  t'^)  wan= 
der-  (6).  wandil-  (8,  155) -ber. -ber  cijt  o. 
ceeliunge  ^155».  waiidelber  der  zijt  il5). 
w.  in  stetikeit  (67),  .<tettikait  (76).  laue 
verczog  (13).  maliiaffticheit  (23).  smal= 
hait  (1.  c/.  vieissus). 

*"Viciss-us,  -iuuus  (fil^)  hd.  nd.  mal-, 
mail-  t  stat-  (74).  snial-  (1),  man-  (67, 
76)  -liafftig. 

Vieium  {i.  minus  Gl.  m.)  v.  Vicia. 
Vitium. 

*Victa  (/.  colus ,  aus  vitta?)  gall. 
queueulle  (i22). 


VII) 

*Vic-,  /  -do-  (75)  -talicium  (a  victu 
l  a  Vita  64.  r/.  vital.)  lyb-  (64),  iip-,  varr. 
lypge-  (K.-i),  lihge-  (75)  -ding. 

Vict-are  /  -itare  leben  (68,  iio). 
leuen     132).  eost  wiruen  1  147). 

Victima  ( pro  victis  &c. )  hd.  ein 
opfl'cr  .sim.,  vieeh-o.  (1).  getod  o.  (65); 
o.  des  tilics  ((i),  der  vberwintUing  (75), 
für  die  vb.  i  von  der  überwintnuß  (9i), 
des  sigß  l  s.  iialb  (65),  für  die  tynd  (iio 
sim.);  eyn  opper  des  vehes  (f)  sim.).  nd. 
ofl'er,   I).  drs  vees. 

V.  pascalis  0-,  österlich  optfer  ^  opffer 
des  ostergan-gs,  -ß  des  herren  (65  varr.}. 

Victimare  (i.  adolere,  libare,  i/mmo= 
lare)  hd.  oj)i)trn,  vehe  o. ,  tieh  offern, 
opfern,  viccli  o.    1). 

*Victinella  r.  Vertinellum. 
*Victis  V.  Vectis. 

Victitare  i-.  Victai-e. 

Victor  hd.  vber-,  olier-,  nd.  ouer- 
winder.  vir-  (,19,  20),  ver-wynner  (20, 
132),  -winre  (11),  -wenncr  (19). 

Victoria  hd.  vber-,  über-  (9i,  134), 
ober-,  iid.  (23)  ouer-windunge,  -winnuuge 
(ö**),  -wintiiiß  (,8j,  -wiiitimß  ^yi  ■.  obligung 
(65).  siegenuntit  l  sieglie  (20).  syg''  (9). 
zegc  (19). 

*Victorial-e  (94",,  -is  ags.  cneowho= 
len  (04-''.  t/.  ruscus),  siegwurtz  (i43). 
schlangenkraut(Ki.).  allermanns  hämisch 
(Fr.). 

Victoriosissimus  aller  siglichst  (65). 

Victoriosus   hd.  sege-,   sehe-   {b^), 
sig-  (1,  76  ,  sich-  (6),  krieg-,  kryg-,  nd. 
seglien-liafftig.  siegeloeß  (20). 
^Vietric-  r.  Vitric-a,  -us. 

Vietrix  vberwiiulerin  (6S.  iioj.  ouer 
windersin  (23).  verwinuersche  (132). 

*Victuale  (?'.  victus  110  &c.)  nerung 
(13).  cost,  spijse,  eten  (i47). 

Vietualis  narlich  (iio).  tzo  kost  be= 
hoerende  (132). 

Victus  ptc.  s.  hd.  ober-  sim.,  nd.  v'- 
wonden ,  -woiinen  (11,  132),  -winninge 
(11),  hd.  -wunden,  -wyndunge  (19i.  hd. 
nd.  spise  sim.  hd.  not-,  noyt-  (19),  nd. 
noet-dm-ft,  -dorfft  (19, 133),  gew.  hd.  -turfft. 
hd.  narynge,  Iip-  (10,  12),  ups-  (65)  -n.; 
bruchuug  (76),  ge-br..  zerug  ((>).  voetsell 
t  kost  (132   •( 

Viculus  wii-er  (^6,  76).  -1er  (95),  -er= 
lin  t  dortüiu  t  gaß  das  da  klain,  var. 
gas  die  da  kein,  mure"  hat  (65).  clejTi 
gaß  (8),  steteleyii  (9).  gaeß-  (76),  gaß- 
(75b;  -lin.   geßgin   (20).  gassei  (75). 

*Vieus  V.  Ficus. 
Vicus,  ficus  (i^'*-)  ii.  platea,  stricta 
pl.,  stricta,  strata,  villa  extra  ciuita- 
tem  &c.)  hd.  nd.  gass-a  ( 93  ) ,  -e ;  gaß, 
gaiß  (10);  ein  enge,  gaß  (69,  134), 
gasseii  (7o);  tewerg.  l  stat  (9);  geßchin 
t  steyg  (19).  hd.  straß  sim.,  plan,  blatz, 
platz  (75).  doi-ft'  (G,  110  j.  dorp  (132). 
dainß  dorff-  t  wiler-lin  (65).  wyler,  var. 
weyit-r  v64).  strate  (22'').  Stege  (11). 
Vide  versorg  t  erkenn  (65). 

Videlicet  hd.  nd.  als;  also,  als  (18), 
als  vil  (76)  mit  nameu. 

Videns  \i.  propheta  76)  hd.  sehend-e, 
-e:i  (20).  syeiide  (I32j.  prophete   (8,  17). 

Videre  hd.  nd.  sehen,  für-  t  an-s. 
t  crkantuiß  hau  (6.5),  syen  (18,  132), 
zien  (11).  gucken  (75  wett.). 


VIG 

-  Videri  siili  bednncken  lassen  (125). 
erkant,  gescheczt,  angezogen,  geurtailt 
werden  (  üs). 

Vidua  hd.  wit-,  wyt-we,  -twe  (9), 
-wen,  -will  (iio'"),  -be  (64),  -tib  (1),  -tibe 
(75''i,  -fraw  (114,  126;.  hd.  nd.  wet-  (8), 
wed-  (11,  21,  132),  wid-we,  -wen  (18), 
-uwe  (ö),  -ue  (11).  wiedewe  (20).  wydde- 
bin  ( 19).  withe  (64  var.). 

Viduare,  i  -ri  ( 75  )  hd.  berauben ; 
widc-,  wit-wen,  witibeii  (TS"!)  machen; 
witwai)  in.  (tj);  wicde-  (20),  wied-  (5''), 
wede- (8) -wen;  wittiben  (1),  verv,  it-wen, 
var.  -eben  (75).  nd.  bereuen,  widwen 
inaken. 

Viduatus  widwet  gemaket  (23). 

Vidubium  v.  Viduuium. 

Viduitas  hd.  witweii-,  wedem-  (20) 
-sehartt,  -heit  (i52).  hd.  witwe-,  wytbe- 
(74),  wittewe-  l  manlosic-  (9),  witwaii- 
(6),  wetwe-  (8),  widewe-  (5).  widwende- 
(21),  witwelicli-  (65),  wedewe-  (17)  -keit, 
{  -scliafft  i  -stul  (74). 

Vidulum  wetschger-^bujge-li  11(126). 
wad-  f  knap-sack  (Ki*.). 
*Vidus  leuchter  (9). 
*Vidu-uiuin  (71;),    -bium  (Gl.  m.)  i. 
que  duos  viros  amisit  (76). 

Viduus  hd.  nd.  wid-  (17,  23),  wide- 
(b),  wed-  ( 132 ),  hd.  wit-,  wede-,  wedi- 
(13),  witte-  (9),  wet-  (49)  -wer;  wydwar 
(5''),  witiber  (1),  wedeber  (8),  witling 
(64),  wytigcr  (74). 

Vi-'  V.  Fig-ella  &c. 

Vienna  f.  Wienna. 

Viere  binden  (iiOj.  mit  wydeii  (68), 
wyßken  <  i32)  b. 

Vietor  binder,  winzieher  (88). 

Vietus  {sine  g  i.  curuus   &c.  76 ;    i. 
vita  detritus,  vulgatus  t  famosus  129.  X 
vigetus    =    vegetus    (;i.    m.  V)     krum, 
kraiick,  gebunden  (uo  .sim.\.  luck  (126, 
128).  lasch  (Ki^.).  schlott-  t  ludel-echtig 
(Das.).  ludenl-  t  lamp-echt  (i28). 
*Vi-  V.  Fi-gella  &c. 
*Vigellieen  ,c/.  prc.)  viedeler  (11). 
*Vigellula    ein   dein   fiedehi    l  gige 
(20). 

*Vigenaculum  v.  Vaginarium. 
*Vigena  stige  't)  twutich  i22'»). 
*Vige-,  vigi-  i76).  viginte-narius  hd. 
czwe-,    zwei-    (6.    76)    -nczig   zal,   ierig 
(vigenarius  8,  9) ;  czwinczig  czaill  (18). 
nd.  twintigh  male. 

*Vigentiana  ( Apui. )  wasser-feuchel, 
-garb,    f.-g,    nl.   water-venchel,   -gerwes 

(143). 

*Vigenus  (c/.  vicestmus)  hd.  zwentzig 
der  zweintzgost  (76),  cuiuciggeste  (100), 
eyn  vnczwinczig  (18.  X  sq.). 

*V.  primus  der  ein-vnzweintzigost 
(6),  -vnd  zwencziges  (,21). 

Vigere  i  cf,  vigit)  hd.  gruo-,  gru-, 
grü-  (134),  hd.  nd.  gro-nen.  grün  (17). 
groyen  (132).  bluo-  (19),  blo-  (23 1,  blie- 
(lOj,  bli-  (13),  hd.  blu-wen.  hd.  bluen, 
blüen  (134),  bliegen  f68),  bloen  (21), 
blieen  (76),  bluyehen  (i33),  blomen  (12). 
blueyen  (11).  louen  (23).  krefftig  sin 
(8,  9,  65,  76).  mu-  (6),  mo-  (8,  9),  do- 
(20)  -gen.  hd.  ober  haut  nemen. 
Vigesi-  v.  Vicesi-es,  -raus. 

*Vigeta  [i.  dieta  76.  cf.  dyota.  aus 
vages  ?>  Stande  (8,  9).  stand  (76^ 


VIL 


VIM 


VIN 


619 


*Vige-  V.  Vigin-tuplex. 

*Vigies  V.  Vicesies. 
Vigil  /td.  ml.  vre-  (8,  9  &c.),  wey-  (19), 
wa-  (7"),    7g)     chter.   wethter   l    wacher 
(20).  wettor  (49).  weker  (11). 

*Vigila  (i.  q.  trifolium?  aus  nigella?) 
com.  inelhyonen  (Zeuss). 
Vigilans  wachende  (20). 

Vigilanter  hd.  nd.  wech-,  wecher-  t 
merck-  (c.i),  wecker-  (9),  wacker-  (9), 
wache- (ho),  wacli-  (6,  75)  -lieh,  -lig  (23). 
Vigllantia  hd.  wach-,  wacht-  (18) 
-unge.  wech-tig  (H),  -erhchkait  (e.'i).  hd. 
wacker-,  wacher-  tiioL»),  nd.  waker-  (11, 
132;  -hcyt.  hd.  wacker-,  wachir-  (8), 
wachi-  (134)  -keit. 

Vigilare  hd.  wachen,  nd.  waken. 
*Vigilaria  wec-hteryune  (9). 
*Vigilaris  wachter  (75). 
*Vigilaris  (i.  vigilantia  iio)  hd.  wa= 
chungc.  wakinge  (132). 

Vigilator  wacliter  (75).  Avethter  (20). 
*Vigilator  (X  figulator)  ein  hefl'eiier 
(69   Mrg.). 

Vigilax  wache-r  (20)  -rig  (iio).  wae= 
clierich  (132). 

Vigilia  lid.  wach-,  nd.  wak-  (23)  -ung. 
weclierliclikait  (65).  eyn  wigellge  (5''). 
wathtc  t  abent  (20).  hd.  heilig  a.  sim., 
vier-,  fire-  (21),  vir-  (5^^),  feyr-  (i34)  -abent. 
1)1.  wachling  (65). 

*Vigilis  (unter. 'ich.  von  vigil ;  i.  lucerna 
vitrea  cii.  m.)  wachir  (8).  wacker  (9). 

*Vigi-,  viginte-  v.  Vige-narius. 

*Viginta    ( t/.  sq. )    vnum   eyn    vnd 
czwinczig  (ö''). 

Vigint-i,  -a,{b^)]td.  zwe-,  zwi-,  zwei- 
(75,  111 )  -ntzig.  zwen-czyek  (19),  -tig 
(G).  nd.  twintigh. 

*Vigintu-,  vigetu-  (3,  4,  75),  yigu- 
(.^i»),  vigi-  (76)  -plex  hd.  czwenczig-fel= 
dig,  -falt  (G).  zweiiitzigfeltig  (75,  7g). 
Vigit  milum  (ui,  Gl.  m.)  inf.  vigere 

(141). 

Vigor  hd.  nd.  stercke,  krafft,  kracht 
(132).  kreift  (i'ji' ),  kraflF(21),  sterek,  gru= 
nende  st.  (65) ;  stirck  (18),  steke  {sie  13), 
macht,  bhumg  sm.,  blüst  (12g),  dugende 
(20);  blu-,  blu-  (i5i),  bluow-  (19),  nd. 
bloy  euisse. 

Vigorare  kreiftigen  t  stercken  (20). 

Vigorosus    lid.    nd.    kretf- ,    mech-, 
krefiinecli-  (18)  -tig.  scer  starclv  (iio  &c.). 
vol  krafft  (68),  macht  (uo),  machts  (132). 
"Vig-  V.  Vigint-uplex. 

Vile-re,  -seere  niclit  to-  (8),  tö-  (9) 
-gen.  suod-  t  erg-ereii  (20).  böse  (20), 
schnöd  (65,  68,  iio),  snoede(i32)  werden, 
•wesen  (uo),  halten  (65).  quaden  (99). 

Vilefaeere,  vilifieare  snüde  (19), 
snoede  (132),  schnoed  o.  vnwert  (HO) 
machen,  ergern  (20;. 

Vilescere  {cf.  vilere)  schnöde  wer= 
den,  klain  vor  nicht  gehalten  w.,  klein 
seheezen  (65). 

*Vilicusortus  (herba)  steyr  (74). 

Vilipendere  hd.  snoden.  hd.  nd.  v'- 
sn.,  /(c^. -Sehnoden,  -schnöden  (l34),  schne^ 
den  (G),  -schmähen  (110  sim.),  -nichtin 
(8,  9).  nit  (110  &c.),  snode  (20)  achten, 
schnöde  halten  t  schnede  wegen  (65). 
sehenden  t  lestern  (17). 
*Vi-  V.  Fi-lipendula. 


Vilipensio  ver-schmechnisse  ?-schma= 
hung  (110),  -schmachnuße  (68),  -smaet 
of  smaenisse  (132). 

*Vilire  {alph.  vn-;  /.  coadunare) 
vireynen  (20j. 

Vilis  hd.  nd.  sno-,  hd.  snü-  (19), 
schnu-  (4),  sehne-  (65)  -de.  hd.  schnöd, 
snöd  (1),  schnoed  (110),  schnöd,  sued 
(49),  schned(6).  lilicli  (20).  ellenczdig, 
licht  gescheczt,  wolffei  ding,  vnachtbar 
(65). 

Vilitas  snfideheyd  (19).  snoetheit(ll). 
*Vilix  V.  Pilix. 

Villa /uZ.  dorfl.  nd.  dorep  (22''),  dorpp 
(23).  statt  (68).  megerhoft',  vorweg,  viU 
laet  (12.5).  airi  bawrs  hauß  (91). 

*ViUa  (X  vill-us,  cf.  -osa)  ags.  ly- 
(i36),  lin-  (94)  -nin  ryliae. 

Villagium  dorff  (68). 

Villana  dorffweyb  (64). 

Villanus  lid.  dorff- ,  nd.  dorpp- ,  do= 
rep-inan,  -gebur  (20).  buwer  t  bur  (22^). 

Vill-icare  (1,  110  &c. ),  -icari,  -are 
(1)  lid.  sehaffeu,  scharffer  (.«c  10),  ein 
scheffen(G);  her-,  ir- (18)  -werben;  mei^ 
gereu  0.  regiereu  (uo  sim.). 

Villicatio  meige-  t  regie-rung  (68, 
110).  meyerschafft  (20).  raeyringhe  (i32). 
dorf  vor-  (9),  vir-  (8)  -steunge. 

Villicatus  meger-  (68,  132),  meiger- 
(110)  -scliafft. 

Villicus  dorf -man  (1,8),  -herre 
(9,  75),  -hirt  (4),  -hirtte  t  sclieiff'er 
(3).  ~hd.  seheff-er,  -ner  (21,  65  var.)\ 
Schaffner  (65,  75)  vff  dem  dorff  (75); 
dörl'-  (71),  ampt  (7.5),  hoff-inan ;  mey-er, 
-ger  (G,  HO  &c.).  regierer  (110  &c.).  pfle- 
ger  (65).  sehult-heiß  (20),  -eß  t  greue 
(19).  voyt  t  hobemeister  (l25).  hofnies,ter 
(Chytr.).  dorp-er  (ö),  -per  (23),  -rechter 
l  -scoute  (81). 

*Villifex  V.  Ferenai'ius. 
*Villorus  {cf.  villosus)  hardich  (Reg. 
Ben.). 

Villosa  LUjs.  ryhae  (94,  i36). 

Villosus  vol  locken  {  harß;  wollen, 
nojipig  (110  sm.).  ruch  (17).  rauch  (8,  9). 

■Villosus  i.  tnultas  hubeiis  villas  rei- 
cher {sie  74.  X  raiicher). 

Villula  dörffeleyn  (9).  cleyn  dorf  (8). 

Vil-lum,  -um  ( 64'^ ),  l  vin-ulum  l 

-ellum  (UO  &c.)  hd.  seyger  (21,  49,  Gl. 
lun.,  Gf. ),  saiger  (74,  Sm.),  seger  (3), 
swaclier  (75,  Sm.),  arger  (64,  75),  zeher 
t  geringer  (75),  kranek,  snoder  sim.,  hd. 
nd.  snode  win,  wein  (3,  21).  snode  eyn 
will  senger  {sie  12).  weich  (12).  w.  wine 
ilO).  eyn  weißlin  (Da.";.). 

Villus  haar-lock  l  -fotz  (Das.),  -zot= 
ten  iKi.).  eyn  lock  hares  (68,  uo)  o. 
wollen  (uo).  eyn  vlock  haers  (132).  nop 
(uo  &c. ).  zott  (126).  wolfs-hare  (21), 
-höre  (17).  gewand  knöpf  (76).  gewant 
knowfil  (9;. 

*Villusa  uilzlus  (104). 

*Vil-,  vel-  (Gl.  m.),  vo-  (74)  -lutum 
i.  fluetum  tluweel  (Kii.).  sammat  (74). 

*Vi-  V.  Phi-lorcium. 

*Viltrum  v.  Filtrum. 

*Vilum  V.  Villum. 

*Vilux  (c/.  Gf.  1,  794)  wullueh  (127). 
Vimen  (c/.  silex)  hd.  wit,  wid,  wijt 


(18),  witchin  (17),  zvinke  {cf.  zinke  vi;- 
bex)  t  dein  widekin  (20).  wide  (?)  Rü- 
digken  (100),  wede-  l  ryß-  (132),  teen- 
t  wisse-  (107)  -ken.  rijs  (i07).  wete  (23). 
czeyne  t  reysecht  (9).  eyn  ryßlin  da 
man  kerb  von  (lio-'^j,  kerblen  vß  (uo'^) 
machet,  vipliil  (sum).  zen  (8).  liel  (93). 
eyn  smnmerlade  (17).  schmellen  {i.  vir= 
gula  mollis  et  graminea,  wett.  schmelen 
cf.  sq.,  merica)  i  windpaut  (75).  band 
{i  wyd  88).  pl.  vimina  niiid-a  ?-ahi(Gf.). 
cemwide  {sie?  102). 

*Vim-enius,  -ineus,  -ineum  ( Gf. ), 
-eus  ( 7.")  var.  1,  -inenus,  vinmeus  (i. 
factum  ex  finibus  sie  76)  schmelhen  (75). 
rysig  i  vol  ryß  (uo).  czeynen  (9).  ze= 
nen  (8).  zain  i  krett  (7fi).  uuidinaz  (Gf.). 

Viminetum  (Br.)  wideham,  een  ham 
van  widen  (108). 

Vina-cium,  f  -cinvim  (74),  -ceum, 
-sium  {q.  cf),  -rium  (q.  cf.  75,  76,  Gf.), 
bis.fw.  pl.  -cea,  -cia,  -tia  (65,  155),  -ria 
{i.  vinuum  posterius ;  omasium  76,  se= 
neciae,  amurea,  acinum,  mustacea 
Gf.)  hd.  nd.  wyn-,  wiu-hulse,  -bere  h. 
(17),  -holsen  i.5b),  Imlzz  (1),  -holez  (21), 
-hals  (18),  -heffe  (132),  -lieff  (unh),  heffp 
(110^),  -treiber  l  -truosana  i  -drussiua 
(Gf.),  -kern  (8),  -gleger  t  treber  i  -naige 
t  naigwyn  t  neige  des  weins  o.  von 
wein  (75).  weyn-korn  (9),  -stein  (Das.). 
wyne  beren  hülsen  (19).  weinper-heiit= 
lein,  -pelglein  [sie),  -hülse,  treubelkorii= 
lein  (74).  windriiosniin  (Gl.  Zwetl.).  druo- 
sen  (110),  trnßen  (68),  droeß  (i32)  von, 
van  wyn.  arm  hülse  (6).  trest-ir  (Gf.), 
-er  (G,  64,  Das.  I.  träst  l  tfabern  {pl.  126), 
trappen  (74).  lur-a,  -ra,  glura  sim.,  gi= 
tros  (Gf.). 

Vinago  wilde  tranbe  (Ki.). 
*Vinale  v.  Piola. 
*Vinalus  win  man  (23). 
Vinari-um,  i  -a   (uo   &c.),   -a  cella 
(65)   (cf.   vinaciumi   hd.  win  keller.   k. 
des  winß  (65i.  weyn  keler  (9). 

Vina-rius,  l  -tor  (75)  {cf.  vineator) 
ain  gartuer  (76).  win-gerter  (18).  -man 
(17),  -zurel  l  schroter  der  wine  (75). 

*Viiia-siuin  (76),  -scium,  var.  -cium 
(75)  (itntersch.  von  -cium  i  -rium)  win 
vaß  (75,  76). 

Vinator  {i.  tabcrnanus  Gl.  m.,  qtd 
colit  vineani  76.  cf.  vinarius)  win  garter 

(76). 

Vinca,  v.  per-v.  (144,  Gf.,  Ki.),  vi- 
nea  (Gf.),  berwieus  (25 1  {cf.  peruinea) 
ber-ewinca  iCf.),  -winckel  (9).  ingriiene 
(  93  ).  inn-  t  sinn-griin  ( Ki. ).  criumke 
(Sum.  V).  strite  (87"  vinea  Gf.).  streit, 
ingrien  (144).  singrien  (25). 

*Vinea  {auis,  i.  frigilla)  vincke  (kü.). 
"*Vineella  v.  Viticella. 

Vincere  winden  (.ö'^.  x  -ire?).  hd. 
ober-  sim.,  nd.  ouer-w.  über-  (20),  ge- 
(12),  v'-  (11,  99)  -winnen.  obligen  den 
striten  l  vberwerffen  (65). 

Vineetoxicum  schwalben-  (  143 ), 
schwalmen-  (144)  -wnrtz.  schwal  würtzel 
(25  Mrg.;.  V.  alterum  modelgeer,  spee= 
renstich  &c.  (i43). 

Vincibilis   ( a  vinc-o  t  -io)   binde- 
(110  &c.),  vberwint-  (68,  uo),  verwynne- 
(132)  -lieh. 
*  Vineiboscum  {ital.-co)  v.  Volucrum. 

Vincire  binden  (8,  9). 

78* 


020 


VIN 


VIX 


VIN 


Vino-ire,    -ulare    Ai/.   nd.     l)iiid<>u. 

Vt'>SlTfll   {'2^)).    vIxT   liidcii   ('JH. 

Vinctus  //(/.  fic-humliMi,  -bondon  (in-.'), 
-fan{;eii  (20,  t>5). 
*Vinctu8  .s\  wildt'igalüfan  ("i). 
^Vineula  \riu]>i.iiti'ri(>riim)  nuniit  (1/. 
Vinculare  u/.  vincire)    ))indcii   (1). 
fclitMii  iS).  tVsscrn  (5)). 

Vinculum  hd.  nd.  baut.  hd.  band- 
paiiil  der  tViu'knilJ(7.'i»),  gefenckniiß(7r.i>). 
velJ.T  [:2yh.  hotto  (,22''). 

*Vincus,    uuinus    (Gf. )   {arhor,  ital. 
Vinco  cf.  Dz.  wtb.  -147)  ueliier  UOi).   fe= 
lani  iGf.). 
*Vinda  yff-^  "Jit"  w<'i-tach  (74,  9i). 
Vindelici  die  liiitzgäwer  (126). 

Vindemi-a,  -um  hd.  »d.  win-,  wyu-, 
hd.  wciu-lesen  (4,  6.5,75,  i34).  -lesat  ^ 
-crnde  1 74), /(rf.  -lesuiige,  -les.sungc  (iö2), 
-schnydnng  (68,  iio),  -crn,  -erd  (46), 
-herbst,  vav  -herpst  (64),  -mait  (7,5), 
-garte  (10),  nd.  -garde  (11),  -arne  (23), 
-snijdiuge  (i32).  hd.  herb-est  (6) ,  -ste, 
-st,  -s  (8),  -stung  (Das.);  hirbst  (18), 
laise  (20),  leset  (i26),  ablesung  des  winß 
t  der  mnv  win  (6.5),  dj-e  whinerne(i25), 
windein-at  (93),  -nnge  l  wintemod  (c.f. 
cf.  messis);  der  winimet  (Das.).  wymiuig 
t  weiniat  (74). 

Vindemiare  hd.  nd.  win  lesen,  ab-1. 
(75),  I.  l  stuplon  (76).  ab-1.  jme  herbst 
(6.5).  wiuberren  abe-1.  (17).  den  wyn 
snijden  (i32),  schnyden  (68,  iio).  win 
ern  (.')).  uuindenioii  (Gf.).  wymen  (74). 
herb-esten  ((>),  -sten  (88,  xio). 

Vindem-iator,  -tor  (4)  {cf.  vinea= 
toD  leser  (G).  hd.  nd.  win-1. ,  -snijder 
(132).  -schnyder  (68,  iio).  eyner  der  win 
bere  abe  lest  (17  .  herbster  (i26).  gert-, 
varr.  garte-,  gart-ner  yQ:-,). 

*Viiideini-uin  v.  -a. 

*Vindem-tor  v  -iator. 
Vindex  hd.  re-,  wre-  (2(),  132),  fre- 
(5),  war-  (74)  -eher.  iid.  wrecker.  rach- 
sam (Uo),  -ig  (1),  -e  (5'J).  ri-  (4,  110), 
re-  (18)  -chter.  rech-ener  (133),  -ner(ii4), 
-iger  (74).  rächen  ((»).  kestiger  (74). 

*Vmdic-a  v.  -ta. 

Vindicare  hd.  re-,  t  fre-  (5),  ra-  (13) 
-eben,  wretliten  (20).  richten  (18).  wrec- 
(^23\  wre-  (99),  vre-  (97)  -ken. 

*Vindicatiuus  {i.  iudex  110  &o.)  wraech= 
achticli  (i3i). 

*'Vindieator  v.  Vltor. 
Vindic-ta,  -a  (  uo  vnr.)  hd.  rach-e 
(20 &c.),  -sa!  (65Mig.  cf.  manus),  -salunge 
(74),  -unge,  -tunge  (18);  räch  (1,  38), 
roch  (8,  9),  reydie  (19);  re-  (17,  110), 
ro- (4)  -chung.  wraechi(i32).  wrake  (23). 

*Vlnea  r.  Vinca. 
Vine-a,  t  -tum  (74)  lid.  wm-,  weiu- 
garte,  -gart,  -garten,  -gardeu  (13),  -waclis 
(74).  nd.  wingarde.  eyn  eben  hoe '8. 17). 
{inst):  bellicum)  cattns  (95.  Za^.*).  äc?.  ein 
katz  (G,  74) ;  stürm-,  storme-  (19),  schirin- 
(91)  -katze. 

*Vineago  v.  Perdicium. 
Vineare  wingarten  (es),    w.   buwen 
(uo).  wijngarden  (132). 

*Vineatica  i-.  Serophularia. 

Vinea-,  vinia-  (öl»),  vtni-,  l  vitisa- 

(64)  -tor  {t  vin-arius  74,  75, -demiator 

74.  i.  colonus  64,  sareulator  7.5)  hd.  nd. 

win-,  hd.  wein-  (74  &c.)  -man,  -gartman 


(20),  -gertener  (;')'»,  17),  -gartener  (1), 
-gartner,  rar.  -gertner  \(M).  -warter  (8), 
-bauer  l  -beseliiiider  (75),  -zurl  (74,  c.f.^ 
-znre  ((Ji),  -zurn  (9S),  -czorle  (9).  wynier 
(7»).  rei)-nian  (64,  74),  -(»anwart  \  74 ). 
vineator  wingarter  («8,  uo;.  wijngar- 
der  (132).  vinitor  eyn  wyn-inan  o. -gart 
be warer  (uo  &c.). 

Vinellum  v.  Villum. 
*Vinenea  katz  (iustr.  belli' um);  wein- 
gart, -waclis  (74). 

Vinetum   {rf.   vinea)   hd.    wingarte 

.«HJ. 

*Vin-  V.  Em-icedo. 

*Vini-copium,  l  -potum  i2())  i(f.  li 
copiuni,  mercipotus)  winekautt'  '20) 
wijn-,  lije  koij)  (i47). 

*Viniflora  ruther  Steinbrech;  tilipen 
delwiirtz  (143). 

*Viniforus  v.  Vinoferus. 

*Viniolus  i-.  Cathedi-alitius. 

*Vini-potum  r.  -copium. 
Vinitoi'  r.  Vineator. 

*Vinmeus  i:  Vimenius. 

*Vinnicosus  (/.  neuosun)  vyn-,  eoer- 
nieh  (i47 1. 

Vinoferus  (Br.  &c.),  viniforus  (147) 
eyn  wj'u-trager  (68,  uo),  -dreger  (132, 
147),  of  haeler  (132). 

Vinolentia  volheit  von  wyn  (uo). 
tnineken-,  drnncken-  (uo'J,  132)  -heit 
(110),  -schafft  (68,  132).   foUe   des   winß 

(65). 

Vino-lentus,  -sus  hd.  wole,  wol,  vol 
ge-truncken,  -drnncken,  -drucken.  foUe 
wins  (17).  winig  (75). 

Vinolentus  {rf.  prc.)  drnncken  (uo 
&c.)  vaii  wijn  (132).  wiii-dr.  (8),  -wol-dr. 
(23  i.  weyn  truncken  (9).  hd.  vol  wins, 
wyn  (64).  vol  gedruckt  (18).  win-luoine 

(Reg.   Ben),   -Scbluch   (65). 

Vinostis  [i.  appetitor  vini  uo  &c.  cf. 
vinolentus!  wein -ig  t  -sichtig  (126), 
-suchtig  t  -hafi'tig  (kl),  wol  winnecht 
(23). 

*Vinulum  v.  Villum. 

Vinulus  V.  Cathedralitius. 

Vinum  hd.  nd.  win.  hd.  wine.  nd. 
wijn. 

V.  acinaceum  rappeß  (135). 

V.  acutum  scharpff  0.  stark  (.vc. 
wein  91). 

V.  adustum  (91,  i3ö),  ard-ens,  -iens 
(1)  {i.  aqua  vite)  ge-brant  (5'',  23), 
-brannter  (l3ö),  -brent  (46),  -brennt  (9i), 
-prannt  (1\  berne-  (22'>)  -win,  wein. 

V.  album  weißwein  (9i,  111). 

V.  alsaticum  elsaßer-  (111),  elsesser- 
(135)  -wein. 

V.  amineum  r.  Amenium. 

V.  annotinum  ferniger  wein  (112). 

V.  apianum  muscatel-1  (9i),  -1er 
(111,   Da-s). 

V.  ard-ens,  -iens  v.  V.  adustum, 

V.  aromatites  ippocras  (130). 

V.  aruisi-num,  -um  v.  V.  malua= 
ticum. 

V.  austerum  sauerwein  (91,  111). 
wreit  l  wreder  (Fr.). 

*V.  austricum  osterwein  (ui). 

V.  belnense  /  bibractense  belner- 
wein,  nl.  beaue  (uoj. 

V.  bihornum  furnwein  (Das.). 


V.  conditum  k ruter  o.  gemadit  wyn 

(64). 

V.  crematum  bernwyn  (147). 

V.  ere ticum  v.  V.  maluaticum. 

V.  crudum  vinniit  wyn  (6i). 
*V.  cru-tium,   -ciura   (Ki.)  fuerwyiiu 
(i25.f  .st.  .s?).  magenkratzer  (Ki.). 

V.  defecatum  lautter  ^  abzogen  wein 
(91).  abgetzogen  wylni  (125)  abgelassen 
win  von  lieffen  (65). 

* V.  dilut-ium  (  9 1  ) ,  -um  gwajssert 
wein  (91   .sm.). 

V.  domesticum  heimßwyhn  (125). 

V.  dulce  .suß-  (111),  sieß- (91)  -wein. 

V.  et  panis  weinsawf  d.  cf.  .sm.  3, 

204). 

(V.)  falernum  rainfal  (91). 

V.  fecatum  .sackwein  (Da.s.). 

V.  francicum  franckenwein   (111). 

V.  fuluum  gelb  wein  (91). 

V.  grecum  krygi.schcn  win  (S*»). 

V.  guttatum  V.  V.  stillatum. 

V.  heluolum  nl.  pijlget,  pillet,  gall. 
l)aiilet  (,116).  claret  t  schiler  (135).  schiU 
lerwein  (Ki.).  traminner,  drunnniner, 
drauiniiidcr,  j)federsheimer  (Heu.),  elb- 
ola,  -ida  wijndruyff  die  nyet  swart  noch 
roit  noch  wit  eii  is  (147). 

V.  hispanense  roinaney,  nl.  romenye, 
wijn  sec  (II6). 

V.  honorarium  [rf.  honor-arium, 
-inum/  ciaiiu-,  kh-ne-  (i55),  kcle-  (Gl. 
Juu.y  -will. 

V.  hornum  (c/.  hornotinus)  huer= 
wyhn  (125).  heurig  wein  vDas.). 

V.inclinat  wird  naigicht  (Ki^. THrs.). 

V.  infertvim  .schenck   0.  optfer  wyn 

(64). 

V.  languidiun  der  abstehe-r  (112), 
-t  (U5). 

V.  lene  milt  wein  (01). 

V.  limpidum  luter-  (Gl.  Blas.),  clar- 
(64)  -wyn. 

V.  limphatum  gemischt  wyn  mit 
wasser  (64). 

*V.  mal-masinum  (Da-s.),  -masetum 
(Gl.  m.),  -vaticum,  ereticum,  aruisi- 
num  t  -um  (Das.),  pa,ssum  (125)  {cf. 
malmasia)  malm-  (91,  125),  malu-  (lu 
&c.)  -asier,  -oscliy  (125). 

V.  medicatum  geartz  wyhn  (125). 
kräuterwein  iKi.). 

V.  merum  lauter  wein  (ii5). 

V.  mucidum  kon-ig  (9i,  125  Mrg.), 
-ichter  (112), -iger  (135), -echtig  0.  blum= 
echtiger  (Das.),  kanicht  (Ki".Mrg.),nucht= 
lender  (116)  wein.nZ.  kaeii-,  kiem-achtige, 
vaetsche  wijn  (U6). 

V.  mulsum  irf.  h.  v.)  klaret  (125). 
'^'V.  neccaricum  neckerwein  (ui). 

V.  nigrum  schwartz  wein  (91). 

V.  nigrum  schwartz  wein  (91). 

V.  passum  (cf.  v.  malmaticum)  ge= 
sotten  wyn  (64).  hd.  nl.  bastaert  (116). 

V.  patrium  lantwyhn  (125  sim.). 

*V.  pendul-e  (1),  -um  (c/.  pendulus) 
zacher  (1,  75^\i,  .weicher  l  seuger  1,135), 
seygir  (155),  segir  (d^*),  zeher  (75)  win, 
wein. 

V.  pigmentatum  gesmert  {sc.  wyhn 

125). 

V.  planum  starck  wein  (111). 


VIO 


VIR 


VIR 


621 


V.  protropum  vor-schutz  (i35,  m), 
-laß  o.  gtleütert  wein  (Das.)- 
V.  rhenense  roinwein  (iii). 
V.  rheticum  raiiifal  (m).  reiiival  l 

veltlyiUT    (135,    Das.,    Chytr.). 

V.  rube-llum,  -um  v.  Amenium, 

V.  rubrum  rodtwcin  (iii). 

V.  sanguineum  rot  wein  (91). 

V.  secundarium  nl.  lower  oft  luer= 
wijn,  dourspoeliuck  (116). 

V.  still- 1  gutt-attim  troiifF  wine  (7s). 
V.tortiuum  tvestcr-wyhn  ( 125),  -wein 
(91).  »achtruck  (Das.). 

*V.    treb-lnium,  -ellieum    (Ki.)    ein 
trebclcr  (125). 

V.  turbidum    trnbwyn,   va?-.  trieb 
weyn  (74). 
*('V.)  vernaciolum   vernätscher  (91). 
V.  uetulvim  ferne  wylni  (i25j. 

Viola  [cf.  fiola,  fiala)  hd.  nd.  vi-, 
fi-ole.  fyoel'  (11).  vyale  (23).  hd.  viel, 
v.-blum  (98),  violn  (8?),  vial  (9),  viel, 
fiel,  veiol  (74,  91);  vey-,  fey-hel ;  fey-gel 
(64<^),  -al  (1^.  ein  viol-ate  (Das.),  -at 
{alpli.  fiola  6),  -ette  (i32).  a^is.  simering 
wyrt  (94<'i). 

V.  alba  nl.  vilieren,  damaschbloeme 

(116). 
*V.  aurosa  v.  V.  purpurea. 

V.  flammea  (z.  luteola)  rotgelbveyel 
(111).  frcysani,  dreyfultigkeit  bluin,  nl. 
penseeu  (iie). 

V.  lactea  weyßveyel  (111). 

V.  lutea  [i.  ealta)  rindelblume  (125). 
negelviole  (Ki.). 

V.  purpurea,  et  aurosa  (94-i)  rot= 
braunveiel  (lu).  ags.  banwyrt  (94^). 

Violabilis  brechlich  (110  &c.). 

Viol-aeeus,  t  -entus  (110,  132), 
-aticeus  l  -aus  (es)  viol-enfar  (20),  -echtig 
(110),  -achtig  (68),  -ettich  (132). 
*Violaetea  v.  Galaxia. 
*Viol-amen,  l  -entia  t  -entum  (uo 
hd.)  bevleck-unge  (19),  -inge  (11).  ver= 
brecbung  (68).  krafit,  macht,  gewalt. 
freuel-y,  var.  -icheit  (iio). 

Violare  /u-  (20),  scu-  (loo),  v'-  (8, 
9),  zer-  (65)  -stören,  -stören  (9).  brechen 
(20).  zer-  (65),  mit  krafft  zer-  (110)  -br. 
vn-  (3),  vorun-  (8)  -reynen.  hd.  nd.  be= 
vlecken.  notzwingen  (126).  ober  widdi= 
gen  (18).  vber-  (1  ,  iber-  (76)  -weltigen, 
gewaltigen  vnd  verseren  an  der  iung= 
frawschafft  175).  verkrecht-ichen  (11),  -en 
t  schoeren  (132). 

Viol-are,  -entare  {qq.  cf.)  hd.  ober-, 
nd.  ouer- weidigen,  -welligen  (21).  hd. 
vber-weltigen,  -weligen  (13),  -willigen 
(10),  -geweitigen  t  entgentzen  t  freuein 
i  endtern  (74).  gewalt  doen  t  g.  driben 
(20). 

Violaria  vigalkrut  (93).  blaue  mer= 
tzenveil  (Kiäi.). 

*Vi-  V   Pi-olata. 

*Viola-tieeus  v.  -ceus. 

Violatus  mit  gewalt  zer  -  stört  0. 
-brochen  (110).  ver-br.  (68).  verkrecht  l 
ghecorrumpeert  (i32). 

Violens   gewalt   vnd   freuel    dunde 
(110b).  gwalt  vnd  fr.  thuonde  (iio^). 
*Violenta  v.  Galaxia. 


Violentare  [cf.  violare)  iber  gewalt 
ton  (76).    g.  doüu   (20).    ubcrgewaltigen 
(6).  ober  wenden  (18).  nodigen  (10,  12). 
zwingen  (65). 
*Violentator  nottiger  (65). 

Violenter  gcwelc-  (20),  gewaltic-, 
zwing-,  groß  krcfi'tic-  (65)  -lieh. 

Violentia  [cf.  violamen)  hd.  nd. 
gewalt.  vber-g.  (65;,  -bcltikait  (1).  ge= 
weide  (19).  macht,  geweitig  m.,  2wing= 
niß  &c.  (65).  wrcyvilkeit  (8).   ghe-waelt 

(11),    -WOlt    (97). 

Violentus  lid.  ober-,  vber-,  hd.  nd. 
(11)  ge-,  nd.  ou(»r-weldich,  -weidig,  -weel= 
dich  t  auerdedich  (11).  ober  dedyck  (19). 
vber-beltig  (1), -geweitig  ((>,  74, 76).  gewal- 
tig (68),  -die  (100),  -tiger ,  machtigei-, 
garhefftiger,  vngestimer  (65).frefler,  ent^ 
gentzer,  endterter  (74).  vreueler  t  ge- 
waldiger (8).  vor  evil  gewaldig  {sie  8). 
freuel  t  mechtig  (1101.  frcfflich  (64). 

*Violentus  v.  Violaceus. 

*Violetuin  {anders  Gl.  m.)  vielfarb  als 
die  tucher  haben  (75). 

*Violeus  f.  Violaceus. 

*Viona  {i.  venu  ocnlurum)  augader(75). 

*Viorna  v.  Viburnum. 
Vip-a,  -pa  {i.  merata  74,  oSa  facta 
de  vino;  uhd.  vvipp;  cf.  ipa)  hd.  win-, 
weyn-,  nd.  wijn-merunge,  -inerrunge  (13), 
-m.  yn  wine  (5''),  -soi)i)e,  t  -.soeff  (132), 
hd.  -suppe,  -sup,  -sauff  l  wal  t  -mal  (74), 
-warm  (64.  76).  suppen;  gemischter  wyn 
mit  brote  i.  auinium  (75;.  win  vnd  brot 
(76).  weyn  vnd  prot  (1,  74).  wasser  vnd 
brot  (9,  75).  w.  vnd  brot  merunge  (8). 
brot  inwine  (93).  merot  als  prot  im  wein 

(74). 

*Vipare  meren  (74,  sicut pueriin  scitf 
tella  offam  77).  win  m.  (20).  ])rot  aus 
wein  es.'jen  (74). 

Vip-era,  -pera,  -ra  (1,  5*^)  {i.  nepa 
1,  18)  hd.  na-,  nat-,  nayt-  (19),  not-  (9, 
49),  ot-  (Das.),  ad-  (12)  -tcr.  nother  (5i>). 
ädere  (23).  ader  t  slange  (132).  schlang 
(25,  68,  110).  arant-  l  braudt- schlänge 
(114).  eyn  niftel  [sie  18.  aus  nep-a  >< 
-tis!). 

*Viper-eus  v.  -inus. 

*Viperina  (*'.  platofilum  136)  naterwrz 
(74.  87).  nader  wort  (85).  agfs.naädder-winde 
(aiiisf),  -wyrt  (herba  94='). 

Viper-inus,  -eus  naterig  0.  schlangig 
(110).  aderich  l  van  slangeu  032). 

*Viperus  hd.  na-,  nat-tericht.  na-  (5), 
not- (18)  -tericli,  t  slangicht  (5),  flaulich 
{sie  18).  slang  (21).  nattr'ig  schlagung 
{sie  6). 

"*  Viperus  (X  vepres)  (natericht  sim. 
o.)  ein  brambcr- (151),  braym-(  152) -bäume. 
s.  f.  ein  braunborbaum  (i34). 

*Vipex  {cf.  vibex  &c.)  birke  (.Sum.  v). 
Vippa  V.  Vipa. 

*Vip-pera,  -ra  v.  -era. 

*Vip-  V.  Vib-i'antia. 

*Viprena  v.  Vibrena. 
Vir  hd.  nd.  man. 

Vir  frugalis  et  vtilis  piderman  (75). 
Virago  hd.  men-,  me-  (9)  -ninne,  -nung 
(18);  maininn  (6),  mannen  (i34),  mennin, 
manne  (67,  152);  man-,  men-  (10,  12) 
-lieh  wyb  (68*  iio*),  wyp,  wijff  (i32), 
starck  frouw  (65).  manhaftwib  (93).  mean= 
nig  (71).  starg  fraw  (8).  fricdela  (121, 
sim.  Gf.). 


*Virago  {st.  vorago;  hoii  (Gf.). 
*Virata  ge-mannet  {que  nupsit  110  kv..), 
-mante  fraw  (9),  -mant  frau  (8). 
Viratus  lid.  men-lich,  -lieber  (9). 

*Virea [i.  ciplex,  cf.  vria ?)  milben (75). 
*Virebus  (*'.  custos  l   ortulanus  uiri= 
dary;  cf.  veredus)  gartuer  (76). 

Virecta  (  i.  virida  sata  l  prata, 
varr.hra.ta.,riientin  sie  65.  cf.  sq.)  hufdi? 
hustdiV  (Gf,).  ags.?   ciincae  (94).  cuique 

(136). 

Virectum  v.  Viretum. 

Viredo  (^.  vir-or,   -iditas)    hd.  nd. 
(23)    grün-,    groen-   (68),    grien-  (iio»), 
glimm-  (67.  cf.  viror)  -heit. 
*Viredus  v.  Veredus. 
*Virendula  v.  Cicindela. 

Vireo  [auis,  ?.  oriolus  Chytr.)  wei= 
tenwall  (i26).  byrolt  (Chytr.).  grunfinck  ? 
hirsvogel  (Ki.).  sehwunitz  (Fr.). 

Virere  {i)rs.  virio  76)  gruonen  0. 
grien  syn  (iio).  groyen  (i32). 

Vire-re,  -scere  hd.  nd.  gro-,  hd. 
gru-,  grün-  (ti)  -nen,  grün  (17).  hd.  blu= 
wen.  blueyen  (11).  wachsen  (9).  waschiu 
(8»). 

Vires  v.  Vis. 

Virescere  anfahen  zu  gruonen  (110). 
bcgynnen  groen  zu  werden  (68),  tzo 
groen  of  tzo  gronen  (132). 

Vire-tum,  -ctum  {i.  viridarium  93) 
grün  ))lutz  (110  sim.),  stat  (8,  9).  gruen- 
(93),  rat-  (74.  X  virga)  -gewcchst. 
grunßgwachs  ( 75 ).  grungewechß  (64). 
worczgart  (17).  prye-el  (i32),  -1  (110). 
gron  plan  i  brink  (109). 

Virga  hd.  nd.  ro-,  roe-  (20,  132),  rue- 
(11),  ruo-  (19),  ru-  (8,  18,  133 ),  roy- 
(13)  -de.  hd.  ruot,  rute  sim.,  ein  were-r., 
var.  wer  rüt  (65).  girt,  gert  (6),  rueten 
l  gi-,  vlg.  ge-rten  (75);  yerte  (8).  nd. 
gerde,  Struck  (22'>).  zwie  f  zine  (Fr.). 

V.  aurea  heydnisch  wundkrant  (Ki.). 

V.,  virgula  (110  &c.)  pasto-ris,  -um 
(85),  -alis  (4)  [vt  textures  habent,  die  die 
wöber  bruchen  25)  Stabe  des  hirttens 
(65).  hd.  nd.  kar-te,  -de  (47,  85),  hd. 
-ten  (3,  25,  125),  -t,  -th,  -p  (21).  chart 
(1).  gart  (6).  gi-  t  ge-rteu  (75).  kolb 
(67,  76).  rott  tistel  (64).  rot-  (64  var.)y 
rod-  (125),  kart-  (110),  wilde  karten- 
(Ki». ),  w.  garten-  (Ki'^. ),  sprot-  (123) 
-distel.  wolstral  (93).  wolffstrel  (110). 

*V.  regia  neunkraut  (74).  fingerhut, 
waldglocklein  (i43). 

*V.  regni  ein  cepter  des  richß,  fur= 
stin  e.,  fürst  ruten,  stab  des  gewal-ts, 
var.  -scs  (65). 

V.  sanguinea  {herba.  cf.  sangwina^ 
ria)  hartriegel  (Ki.). 

V.  textoris  [untersch.  von  pastoris) 
kart  (67,  76). 

*V.  visearia  limruten  (75).  leymrut 
(74). 

Virgarium  gerter  (93).  getar  (74). 

Virg-arius,  -ifer  ein  rutendrager 
(110  sim.). 

*Virg-ena  (66  &c. ),  -inal  i  -inale 
(HO  &c.)  die  muter  in  den  frouwen  (68). 

Virgeus  roidich  (i47). 

Virgifer  v.  Virgarius. 

Virgina-1,  -le  v.  Virgena. 


(j'22 


VIR 


VII^ 


VIS 


♦Virprinnle  r.  Flammeum. 

VirRin-alis,  -exis  juiifirniuw-lirh  (75), 
-enlifli  fJ(li.  j,MniiViiuilii-h  (lOt.  imicklViiw- 
lii'ii,    -isch  /  mci^lirli  (iio>>),   -lifli  iiicid 
iin  (HO«),    -lieh   int'gtliii    (iio^').    iunek 
frow-    l    nicgt-lii'h    (im''),     mochdclifli 
(ins'»,  rein  (no  &c.). 

Virgin-alitas  r.  -itas. 

Virgin-eus  v.  -alis. 

Virgin-itas,  />issw.  -alitas  Jid.  vd. 
iunj:;-,  lid.  iiiiiU-,  (jcw.  iiinok-fVauwflielict 
(28),  hd.  -tVolii-lirit  (G),  -frooliclioit  (7(iK 
-froulichkitit  l  kunschait  (ü.')\-fVaw4cliafft 
«m. ;  jiinttVati-,  juni)iVaiu'n-  (21)  -keit. 
nui{]^-,  riu'g-  (no'M  -i'tlium  (19\  -ctdom 
(fis,  i:?2\  -tum  (uo).  nu>etlich(>it  (20). 

Virgo  Ärf.  nd.  iung-,  hd.  iiinck-frau, 
hd.  -frainvp.  ioiicfrow  (11).  jnnc-  (»ö'^), 
ion-  (i.Sä)  -for.  jiinf-rf  (21),  -frauwe  (5j, 
-frau  (18).  /t(^.'  iuiick-frow  (G),  -fronw, 
-fraw,  -iVauw.  jniniifrrauwe  (ID).  maget 
(G).  magt  l  (legen  (^74).  ein  maiilieh  bild 
?  m.  froinv;  v.  mas  juiigliug  der  da 
kuuseh  ist  (65). 

Virgula  (X  virgo)  lüte-  (9),  rut- 
(7-0  -leyn.  rietliu  (in).  cle3-n  r.  (iiO'M, 
rutliu  (Uo''),  rufe  l  gerte  (8).  gi-  t  ge- 
rtel  (75).  gerdken,  roideken,  thcue,  weede 
(117).  firgel  (öt*).  jungfreuweliu  (20), 
iiuickfrewlein ;  straym  des  rouchs  (74). 

*V.  caballina  v.  Vngula  c. 
*V.  pastoris  v.  Virga  p. 
*Virgulare  roden  (20). 
*Virgulatio  rodung  (20). 
*Virgulator  \i.  qui  virqis   mensurat) 
roeder  (20). 

*Virgulatum  {herba,  (f.  virgultum) 
sumerlatt  (7i). 

*Virgul-atura  t  -tum  opus  (ad  feiie= 
stram)  rutentwerg  (125). 

Virgul-,  vergul-  l  verg-dn)  -atus 
{i.  virgula  ornutn.s  Br. )  .stryfflet  l  stry= 
eliait  (70).  gerodet  (20).  geroidt  (U7). 

Virgultum  [i.  beta  t  frutrex  75.  c/- 
virgulatum)  hd.  n<L  eyn  garte  (18,23); 
g.-  (G)j  zwyg-  (64b,  123)  -rat,  -rutlin  (64^1) ; 
zweirietlin  (64«),  lode  (22''),  lade  (20); 
sumer-,  sunimer-,  sonier-1.,  -lode  (12,  13, 
221»,  47).  rüde  (fV).  rodechin  (20).  riß  (8). 
reys-ach  (74),  -echt  (9).  vil  vf  gender 
este  (93).  volheit  der  roideu,  dar  vele  r. 
wassen  (147).  daruderwassent  (loo.  st. 
dar  nulen  w.).  ein  platz  da  riiten  0.  riser 
0.  iungbaum  wachsen  (110  sim.).  clein 
sprissen  (iin''),  si)ryßlin  (iioa),  sprossen 
168),  spriiytchen  (132K  schusling  {\.i.  q. 
surculus  75).  schiißlinge  der  deinen 
gertlin  die  vsser  der  wurtzen  wachsen; 
meniguug  der  cl.  g.  o.rutlen(75).  bortzen 

{pl.    -a   Hen.). 

Virguncula  [i.  iuuencula  75)  hd. 
Jungfrau  .nm.,  iunckfrew-lein  (1),  -Hn 
(7.5^);  jungfrauwel  (76^).  hd.  nd.  clein 
Jungfrau  sim.,  maidlin  (110),  mech= 
deken  (132).  ruteleyn  isic  9). 

*Viria  {herba,   anders  Gl.  m.)  Winter- 
grün (64),  -grien  (91). 

*Viricolor  groenvarwieii  (147). 
Viridari-um,  bissw.  -us,  -a  (125)  hd. 
wurcz-garte,  -gart,  -garten  (1,  iio»); 
worcz-,  wircz-  (6),  graß-  (110)  -gart; 
wortze-  (125),  graß-h'off,  -hoß  {sie  6); 
grayshoyff,  eyn  groß  hauff  (.«c21).  eyn 
groen  (68,  132),  grien  (110)  hoff,   greshof 


(11).    graß    liüfle    l    wortogarden    (23). 
bungarte  (5). 

*Viride  hispan-um,  -ium,  -icum,  v. 
spopanum  (7.'.),  virid-ispancium  (17), 
-riffanum  (IS)  (/.  spameca  7'>.  v.  spa 
nieta)  h<l.  Hpan-griin  (134), -gnine,  -gr(ine 
(5),  -greüu  (2);  spon-grun,  -groen  (68), 
-grün  (77),  -gryen  (110);  spane-,  apancs- 
(18)  -grnn;  spann  grien  (7(i),  spayne 
grüne  (19).  spaenßgroen  (132).  spenes 
gronc  (23).  grün-,  grün-  (Sm.)  -spat  (1), 
-spach  (75,  Sm.). 

*Viridia  wortzegartc  (125). 
Viridis  Iid.  nd.  grone,  gruen  (1,  11), 
groen  (68,  132).  hd.  grüne,  grün,  grün 
(67),  grüen  (i34),grouner  (141Y,  ein  grun= 
ender  der  da  one  sund  ist  (65),  garten 
huder  (17).  v.  cera  gruiiß  waelis  (7.')). 

Viridispancium  r.  Viride  hispan= 
um. 

Viriditas  {i.  viror  6.j,  110  &c,)  hd. 
grün-,  grone-,  grien-  nd.  gruen-heit. 
grunung  (9).  die  grüne  (65). 

*ViridrifFanum  v.  Viride  hispanum. 

Viril-e,  -ia  pt.  die  manlicheit  zwi= 
sehen  den  heinen  (110. «'«;..).  hd.nd.mzns- 
gemacht  (G,  23),  hd.  -gemäciit  (i34)  -ge= 
mecht,  -gemicht  (17),  -geren  (1). 

Virilis  hd.  nd.  men-,  man-  (63,  110=*) 
-lieb,  -h'g  (23).  mänlicher  (134). 

Virilitas  lid.  menlieheit  .sm.  man- 
hait  (76),  -heyd  (19),  -lieit  (11). 

Viriliter  hd.  men-,   man-   (68,    110^) 
-lieb. 
*Virilius  agn.  pintel  (94*). 

*Viris-are,  -sare(Gl.m.)  menlich  thun, 

leben,  werden  (75). 

*Viro-  V.  Viru-lentus. 
Viror  irf.  vir-edo,  -iditas)  lid.   nd. 
grün-,  gruen-heit   sim.  grimmekeit  (67). 
stark-eit  (20),  -ede  (11). 

Virosus  ( ^.virulentus  125)  vol  grienß, 
gifi'ts,  krati't  (HO),  groens,  venyns,  maehts 
(132).  fuenstich  (125). 

*Virtualis  geslachter,  kust-,  tugent- 
lich  (74). 

*Virtualiter  tugentlichen  (110). 

Virtuose  craclit-  i  doechde-  (132), 
tugent-  (7.'>)  -lieb. 

Virtuositas  togentsamkeit  (8). 

Virtuosus  hd.  tugent-,  dogint-  (5'^), 
tugen-  (65)  -sam,  -lieh  (es),  -hafi't  (110), 
-hälftig  (ö^J,  65,  74,  75);  tu-,  du-  (67), 
to-  (8),  do-gentsam;  doggantsam  (21); 
geslachtaft't-  t  kustliaift- (74J,  kretFt-(65) 
-iger.  doechdelich  (132). 

Virtus  hd.  tu-,  du-  (20),  do-gent; 
tug-int  (51»),  -end  (G,  110^).  dog-gant  (21), 
-ode  (11),  -het  (23).  docgct  (13).  doeeht 
(132).  kust,  geslacht  (74).  /ic^.  macht  (65), 
matht  (20),  krafft,  boeste  kr.  (8),  hoch 
(9).  eragt  (99).  muglicbkait  der  sele, 
stercke  des  gemutß  &c. ;  pl.  die  kreff= 
tigen  engel  (nö). 

V.  affeetiua  {cf.h.v.)  begirlichkraflft 

(6.5). 

*V.  appet-,  digest-,  retent-,  expuls- 
iua  die  craftt  der  begierliebeit,  der 
douwung,  der  behaltung  (essens  vnd 
drinckens),  der  naturlichen  vnd  orden- 
licben  vßtribung  (25). 

V.   cardinalis  ( cf.  e.  v.)   czu   gang 


(17  »/»/».),  czuehtlieh  (bigcnt  (S)  czu  gode. 
czoelitlidi  dogeiit  (17).  czuclit  (9).  pl. 
zytlieli  tugend  (63).  die  zuchtiglichcn 
t.  (\h,  75),  0.  engel  tagende  (If)). 

V.  dei  krafft  t  macht  der  abnacb= 
tigkait  ((;:.). 

*V.  generatiua  v.  h.  v. 
*V.  maturatiua  v.  h.  v. 
V.  motiua  beweglich  krafft  (65). 
V.  naturalis  ein  naturlich  Schickung, 
ordcnlicb  crafft,  gescbepfnliß  (63). 

V.  politica  sitlich  tugent  (65). 

Virtu-s,  -tes  (l,""))  theolo-gica  (64), 
-yea,  -ycalis  (17),  -gice  (  l."") )  got-licb, 
-bclu"  (1.^))  tugen-t  (9),  -de  (15),  -d  (64), 
dochent  (17)  allain  von  got   ingegossen 

(64). 

*Virui-eal,  -leal  (141)  (.st.vervL.)  sca= 
pbo  (141,  (it.),  scei)he  (I3i)  stal. 

Viru-,  viro-  (23,  65),  veneno-  {q.  v.) 
-lentus  hd.  nd.  giffti-g,  -eh.  gew.  hd.  v'-g. 
veninich  (132). 

Virunculus  menlin  (64). 

Virus  /*'/.  gifft  (9,  76,  88,  uo).  ayter, 
v'-g.,  mnteruer-g.  (74).  eiter-  (93),  hd.  nd. 
v'-g.  venijn  (132).  vnrein  (sie  20).  boeser 
gescbmack  in  einem  alten  menschen  (88). 
das  rim-  i  inüs-sclen  ( 126 ).  hundtper= 
pawm  (74). 

Vis  hd.  macht,  krafft,  gewalt.  stercke, 
muglicheit ,  viele ,  menge ,  gnugsame, 
gelie,  vngestumme  (88).  gesimtheit  vnd 
krefft  des  leibes  (75). 

Vires  anime  krefften  der  sele  (65). 

*Vis  apprehensiua  hd.  (die)  begreif- 
liehe (3,  4,  74),  -fenliche  (74),  inwendig 
(76),  erst  i.,  erste  inwendige,  nd.  e.  in= 
winncnde,  hd.  e.  wcniende  (18),  e.  in-w., 
zuzihende  (74)  krafft.  dye  erst  inwa= 
nunge  ader  inwingc  kr.  (17).  entphaerin 
gegenworffs  (15). 

*Vires   cognitiue    erkentlich    krefte 

(  62  ). 

Vis  concupiseibilis  beger-liclie  (3, 
4),  -nde  (17,  74),  außkysige  (74)  krafft. 
begcrndcr  lust  i  gyrige  kraft  (9).  der 
will   (65). 

Vires  inferiores  sinlichkait;  faißt-, 
varr.  fyesch-,  friscb-kait  jm  Hb  (65). 

Vis  irasc-ibilis ,  -entia,,  -itiua  (65 
varr.)  (die)  haß-  ( 10 ),  hoch-  ( 12 )_  -dra-- 
geiide,  zorn-eiide  (5),  -ige  (G),  -ichie  (3), 
-iseh,  varr.  -seh  (65),  krigende  (17),  v'ky= 
Sender  i  kr.  (9),  torn-eii,  Mrg.  -ie  (23) 
krafft.  die  zornscli  kr.  die  hangt  an 
(65).  ein  sme-,  trig-cnde  kr.  inwonende 
(15).  verkieserin,  kriegend  schmehe-nde, 
-rin  (63).  liplicb  stritend  begird  (93). 

Vis  ration-alis,  -is  hd.  v'-nemende, 
-uenient,  -neymende  (3),  -iiunftige  (9), 
nd.  vcrnemen  die  {sie),  Mi-g.  vorneymie 
(23)  krafft.  dy  spiegel  vorbebilderin  ( 63). 
redsainkeit  i  audach  spigil  (9).  eyn  sp. 
i  eyn  vorerbilden  i  eyn  vornemende 
crafft  (15).  wilde  freylieit  ^  gemeyne 
ynm'keit  der  rew  (9). 

*Visea  (au.s  vesiea)  blasa  (.Sum.  iv). 
*Viseardus  v.  Bistardus. 
Viseare  mit  lym  (uo,  132),    lymen 
(68),  tber  (132)  vahen,  vangen  (,132). 
"^Visearia  leym  ruot  (64). 
Visearium  lime  (65). 
Viscatus  ver-lymt,  var.  -liemt  (65). 


VIS 


VIT 


VIT 


623 


*Vis-  V.  Fi-cedula. 

*Viscella  i,  «ms  fi-  x  visch?)  rewße, 
visclikdrulein  (74). 

Viscera  (r/.  viseus)  inadir  i  darmi 
( 104  ).  jnm'rlich  gederin  i  krefftcn  ;  die 
Jniicrliclu'ii  schloß  {7narie);_  glid  der 
Darmhei-czigkait  &e.  ( 65 ).  die  derme  t 
ingewiid  iiioi. 

Visceralis  exultatio    froud   dio   da 
gat    durch    al    glider   t   d.    alt   krcfften 
der  scle   vt  faciant    aniinain  grünen  et 
fructum  ferre  (65). 
*Viseere  ;,•.  Visere. 

Viscerosa  deuotio  andacht  die  da 
kumpt  t  ist  vß  jnnerlichen  geda-,  varr. 
gede-,  gedi-rmeu  des  herczens  vß  jnner= 
licher  liebe  ( 65  ). 

Viscide  (/.  fortiter  Gl.  m.)  ags.  tocht= 
licad  (136). 

*Viscina  {■ft.  fi-)  v.  Mulcrum. 

Viscositas  schlim  t  lynie  (66). 

Viscosum  ein  lymech-tz,  -ts,  Ihnecz 
ding  daz  da  ein,  an  ein  ander  bicht, 
becht  '65  vart:). 

Viscosus  (i.  tenagc  7«)  slim-echtig 
(5,  -Idl,  -etht  (20),  -eth  (49),  -chafi'tig 
(18),  -ich  (13  &c.),  -e  il7).  hd.  schlim-ig, 
-echt,  -lechte(67);  schleyra-ig  (i34), -echt 
(70);  sleinig  (1).  lim-,  lym-etht  {20),  -hälf- 
tig (iiO),  -achtich  (68,  132),  -ig  t  zech 
(76).  vol  limich  i'23). 
*Vise-  f.  Vist-uarium. 

Viscu-m,  -s  (G.  17,  47,  64,  74,  94), 
-s  querci  (9:  ( ^.  affolter  sie  lat.  73.  c/. 
tuscus)  hd.  nd.  niis-til  (9,  94),  -tel  {m. 
73),  -pelbam  (17),  t  -pel  l  eychen  ge= 
dann  (73).  kinster  (Chytr.,  Kil.). 

Visc-um  t  -US,  ;/.  -i  lyni  (110  &c. ). 
ther  (132  I.  katzengumm-i  iiio^),  -e  (110», 
132)  qiiod  cullüjitur  de  arboribiis. 

Viseum  lijm  (si).  i.  virile  (76. :  frz. 
vis??  c/.  sq.). 

Viseus  {i.  2Jellis  intestin-  l   testiciil- 
orum .   et.  sarcina  76;  g.  -ei  i.  bitumeu ; 
g   -ceris  i.  caro  110  &c.,   yew.   nicht  un= 
terxch.;  cf.  prcc.)  hd.  nd.  lime,  fuogel-1. 
(19),  lym,  vogel-1.,   hd.  -leim.   hd.  lyen 
(49),  slime  (17,  133),  budel  {t?)  sl.  (17), 
slim  (100),  schlime,  schleim  (i34),  klab 
(Das.).  quodamque  latet  in  pelle  &c.  wayß 
yn  sych  vette  ist  als  oley  (19).   hd.  nd. 
darm,  ars-d.  (21',  dorm  (23).  lid.  darmc, 
daerm  (68),  bluotuar  ingweid  (93j ;   das 
gerick  (128,  .Sm.  3,  43),  grick  (i26). 
*  Viseus  iherba)  v.  Aparine. 
*V.  querci  k  Viseum. 
*Visela  \i.  mustela)  wesel  (Kii.). 

Vis-ere,  -eere(^23)  scbouwen  l  gocken 
(12).  sciiawen  (1,  3).  begevlich  v20),  mit 
be-gir(75i,  -gird  (68),  -girde  (25)  sehen, 
sieben  (20),  sechn  (25).  be-  hd.  -sehen, 
-Sechen  (67),  -seyen  (21),  -syn  (18),  -sene 
(23).  v'süch  [sie  6).  wizeu;  deckebezucen 
(100.  i.  e.  hl/,  dicke  besuchen). 

Vis-ere,  -itare  hd.  be-sehen  (60,  Mss. 
raog.),  -schoweu  sim.,  hd.  nd.  -schauwen, 
-sin  (23),  -warten  (9).  suchen  tl9).  be-, 
heym-  hd.  -s. ,  7id.  -suken.  be-sichgen  l 
-segen  (13),  -suchen  (21).  stitlich  sehen 
(17).  vanden  (11,  132).  visiteren  (132V 

Visibilis  hd.  sichtig,  dz  mau  sehen 
mag  (110).  gesicht-  (i4i),  gesieg-  (20), 
sehent-  (19j,  sehen-  (68),  syeu-  (132), 
zien-  (11),  sen-  (23)  -lieh,  nd.  -lik. 


Visibilitas  sichtborlichkeit  (75\  seli- 
(68,  110',  sy-  (132)  -enlicheit. 

Visibiliter  sicht-lichen  (110),  -berlich 
l  -igklich  (7.5). 
*Visica  V.  Vesiea. 

Visio  [i.  somnium  75)  hd.  ge-siclite, 
-sieht,  -s.  dos  tauffs  (75J ,  -sehung  (71), 
-sengen  (18):  seh-,  seuh-  (76),  sey-  (21), 
bescliauw-  (20)  -unge.  sen-unghe  (23), 
-uge  (5).  visioen  fi32).  trawme,  hungse 

(74). 

*Visioinia  v.  Physionomia. 
*Visiosis  gr.  indecl.  i.  forma  lat.  ge= 
staltuusse  (74). 

Visitare  (c/.  visere)  hd.  be-schawen 
i  -suchen  sim. 

Visitatio  be-  (9,  17),  heym-  (75,  110) 
-suchuuge.  beschouwung  (68).  tag  der  b. 
(v.  marie  65). 

Visitator  hd.  sucher  (67,  i33i,  heim- 
s.  (751;  be-s.,  -schawer  siju.  nd.  besuker. 
*Visitator    {aus   vitisator)    rebman 
(64^=). 

Vi-  (143,  Ki.),  bi-  (143)  -snaga  {i. 
dentisealpiaria ,  gingidium )  zalmsti: 
cherkraut  (143). 

*Visonomia  &e.  v.  Physionomia. 

*Visonta    ( cf.   vison   Gl.   m. )    wisint 

(Sum.). 

Visorium(?.</(ea<rM)«),w^.kiickplaetse, 
tanneel.  tinne  (116). 

Visp-ellones,  -ilio  (-ilio  i.  tersorium 
Gl.  m.  mis  nd.  quispel)  v.  Vespilio. 

*Vissum  wist  {st.  vistV  anders  Gf.  1, 
1061);    vissio    visto    ( i4i.    cf.    vissium 

Gl.   in.). 

*Vissura  v.  Fissura. 
*Vistela  (aus  fiscella)   u.  Mulcrum. 
*Vist-,  visc-  (19)  (St.  vst-)  -uarium 
eyn  oben  steck  (19).  auenstocke   (11). 
Vistula  1/.)  Wixel  (ii4,  126). 

*Vistula  V.  Pistula. 
*Visula  (^><st75)  ueunaug  (74). 

*Vlsimcula  [i.  dorcium)  äugen-,  augel- 
(75'i)  -waid  (75). 

*Visura  v.  Fissura. 
Visus  ptc.  s.  hd.  nd.  ge-sicht,  -s.  der 
äugen  (75),  hd.  -sichte,  -siecht  (21),  -siethte 
(20),  -sechte'  (19),  -sehen,  nd^-sjen  (132), 
-sien  i  zuun  (11).  sent  ^  sune  (22^).  sehe 
(löö). 

V.  interior  imulieri.s)  ein  leblich  ge= 
genwcrtig  betraclitung  (65). 

Vita  (i.  Juegitatio  76)  hd.  (daß  17,  das 
iio)  leben,  nd.  (dat  132)  leuen. 

V.  aetiua  hd.  ein  wi-,  wu-  (6,  110^), 
hd.  (18,  iiob)  nd.  we-rckeude,  würckent 
(134),  hd.  wole  dedig  sim.,  sorgsam  (8, 
9),  t  erbersam  (9)  leben,  leuen.  vnmüsige 
woltat  (9). 

V.  eontemplatiua  hd.  nd.  ein  be= 
schau-,  hd  schauwe-,  bescliauwe-  sim., 
beschowe-  (ß,  46),  bescheu-  (9, 21),  beschey- 
(17)  -lieh,  beschauende  (8)  leben,  leuen. 
ynnigkeit,  geneme  y.,  müsige  andacht 
(9.  cf.  prc). 

Vitabilis  schuwelich  i  midunge  (20). 
mydeler  (22'*). 

*Vitaeus  v.  Psittaeus. 
*Vitalba  v.  Vitis  alba. 
*Vitale  cyn  stat  dez,  des  (76)  lebens 
(8,  9)  in  dem  leyb  (9),  lyb  (76). 


Vitalia  die  leblichen  gelider   ( 65 ). 
geweyde  1/   intestina.   105).   inge-rewsch, 
-wayde  (74)    rd.  iiicrijt  (116/. 
''•Vitali-eium  v.  -tium. 

Vitalis  hd.  leben-,  nd.  leuen-dich, 
-dig  (68),  -dick  (18),  -diglich  (75),  -lik 
(23).  hd.  lebent-,  lebend-  (6).  leben-  (21, 
75),  lebe-,  leb-  (2,  75,  110),  lob-  (1),  nd. 
leue-lich,  -lieh  (2),  -leich  (1).  guter  vud 
wolgeschickter  naturen  (9). 

V.  eensus  lipgeding  (65). 

Vitaliter  leblichen  (110).  leb-  (68), 
leu-  (132)  -entlieh. 

Vital-itium,  gew.  -ieium,  -licium  (3) 
(cf.  victalicium)  hd.  lyp-,  leyp-  (3,  4) 
-gedinge  sim.,  -gedige  (12);  lybgeding. 
nd.  lijtfrenten  (132). 

Vitare  [i.  disponere  t  vitain  ordinäre 
66  &c.)   lid.  nd.  v^miden;    schu-weu   (20, 
132),  -hen(iio')),  -en  (19).  vermeiden (134). 
scliyhen'(68,  iio^).  leuen  cyren  (132). 
*Vitas  V.  Vitta. 
Vitatio  schuwunge  (20).  meidung (75). 
*Vitatus  V.  Vsittacus. 
'^Viteductus  hjt-pensv,  -tucht,  -rente 

(147). 

Vitella  V.  Vitieella. 

*Vitelli  V.  Vetellus. 

*Vit-,  vie-(46  )  -ellum,  seltner  -ellus 
(Br.  &c ),  pl.  -ella  (Br.)  (i.  morsellus  i 
meditullium  oai  Br.)  totelro  (Sum.  vi). 
hd.  nd.  doder.  hd.  eys-d.  (12),  doeder 
(20),  dotter  (m.  67  Mrg.),  eyes-d.  (i33), 
eyer-d.  (4o),  eyn  d.  von  einem  ey  (68), 
eyn  ey  doter  (67),  dodder  (13);  tot-ir 
(8),  -er  (9,  4),  -ter  (46,76);  thotter  (125), 
eyn  eyrtoter  (i34),  eyer  totter,  air-t. 
(123),  tuterai  (104,  sm.  Gf.),  tuttcr  (1,  93, 
ntr.  126,  Fris.),  duttcr  (49).  vitell-um 
doder,  -us  eys  wise  (17);  -um  tutili, 
-ium  tuttilin  (i4i). 

*Viteris  (/.vrna,  aus  vter?  vitrum? 
lith.  wedras  &c.  G.  AVtb.  1,  247?)  ain 
aimer  (76). 

Vitex  (i.  agnus  eastus)  küuschbaum 
(i26,  144).  keusch  lamb  t  schaafsmuhle 
(114).  schafmuUe  (Ki.).  schafmüle  (144). 

Vitiare,  -ri  hd.  nd.  la-,  le-,  loe-(76) 
-Stern  (23).  sehenden  (es,  110).  schemden 
(132). 

Vitiarium  pflantzuug  der  Weinreben 

(91). 

Vitiator  hd.  nd.  sehender,  schader  (6), 
lesterer  (6). 

Vitic-,  vitisc-  (Gf.),  vit-  (Br.),  vinc- 
(9,  93,  Sum.  v)  -ella  (i.  balsamina  Ki., 
bryonia)  hopfo  (Gf. ).  iioph-o^  (6),  -e 
(.Sum.).  wilder  zitwon  (25).  cop-fe  (9), 
-pe  l  vareiide  bom  (85).  oste  {47).  liele 
(93.  cf.  vimen,  vitis  alba),  ags.  weo^ 
dubiude  (94a). 

Vitic-ola,   -ula   rebman   (110).  wyn^ 
gar-der  l  -ts  plantzer  (132), -tbuwer(68). 
*Vitieus  V.  Psittaeus. 

Vitil-igo,  -ago  (94 )  gebrest  o.  mangel 
des  leibs;  mal,  macker  (88).  ags.  blec- 
tha  (136),  -th  (94);  bitiligo  blecthrus- 
tfel  (136),  -fei  (94). 

*Viti-,  vitu-ligo  (i.  vibernum,  eorim= 
bus;  X  ligare;  cf.  vitulamen)  wijn= 
stocksbant  (i47). 

Vitilitigator    (i.   rabula  q.   v.   116; 


(r2\ 


\  T 


roiuiuuator  litiuni,  r/.  procurator")  kror  I 
tel«'l'   ^Cliytr.V  , 

VJtiose  luster-  i  scheut-lii-hen  (no 
siiii.).  siiiiilclirli  (i:t2). 

Vitiosus  hil.  «(/.  viulopfout-,vntuf!;ent- 
(1,  7«),  viituficiitl-  (tn-sain,  -liafl'tigtT  (,76). 
vul  si-haiul  o.  lastcr  (es),  l.-bar  (9).  -lic 
(11).  lestorlycli  (V.l  ar-,).  suiuladitiili, 
quiU't  (132^.  "si'liaudliaffti'r  (iio).  scheut 
lieh  l  bn'stliafl"ti}i-  (fis). 

Vitis  hd.  nd.  win-,  wijii-,  /ul.  wi'in- 
stock,  -stogk,  -gart  ^o.s,  i3i),  -gartstuck 
(132),  h(l.  stog,  -stocke,  -stag  (f)'>).  -reb, 
iid.  -raven  (*2'2''1.  rcbstock  (4i>,  6.5V 

*V.  alba,  /  vitalba  ins  v.  viburnum) 
(t.  tamiis  q.  v.  luO  liranca  [isi).  lida 
(131,  Sum.  \iy  liola  {Ot.}.  wilder  tzcduau 
(125),  zyt  wen  (,123),  -wan  (eil»),  -twar 
(64»i  r/'.  viticella. 
*V.  muscatell  niuscatoU  wein   stock 

(D- 

Vitisator  v.  Vineator. 

Vitium  {geic.  vicium   c.  denv.)  hd. 
nd.  lastor,vndogt'iit,  sunde,  gebrech  (132). 
hd.  vntugon-t   (1),   -d  (^G),  schände  sim., 
schentlich-  t  bresthati'tig-kait  &c.  (,65). 
*Viton  V.  Fiton. 

Vitra-go,  -ria  v.  Vitreola. 

"Vitrarius  v.  Vitriator. 
*Vitrelluin  glesoleyu  (,9). 
*Vitr-eola,   -aria  (Ki.).   -ago  (Fr.)  (i. 
pai-ie-  Ki.,  pari-  12.")  -taria)  nachtscliat- 
ten  (,125).  glas-  (Ki..  Fr.),  St.  Peters- (Ki.) 
-kraut. 

Vitr-eus,  -ius  hd.  nd.  gles-en,  -in 
(6.1,  I3i),  -erin  (75,  110),  -ern  (17,  i.ii, 
i,i2),  -Sern  (18);  gla-sen  (^20),  -sin  (46.  76), 
-sich  (132),  -ßig  (68).  glaßuarber  (i4i). 

Vitr-iator,  -icator,  -ifex,  -arius(i2.5) 
glase-  (13-J).  ghiys-  (19;  -niecher.  glaß- 
niacher  (68,  iid)  glas-m.  (1),  -meker 
(23).  hd.  gle-  (17),  gla-ser.  glelier  (i2r>). 

*'Vi-,  vic-  ( 76 )  -trica  hd.  nd.  stiff 
müder,  hd.  st.-nnittor.  stieff  niuter  sim., 
steft'  nioder  (12).  stniff  muotcr  (76). 

*Vitricator  v.  Vitriator. 

*Vitric-eus,  -us  a  lun  i20)  stvffveu= 
terlych  (19).  stieff  vaderlich  (20)." 

Vi-,  Vit-  (1.  76).  vic-  (110^1  -tricus, 
-tricius  (136)  hd.  nd.  stietf-,  .stitl'-vader 
sim.  hd.  stuilT  uatter  (76);  stef-  (12), 
stüff-  (46),  stewf-  (1)  -vater.  ags.  staup^ 
fotar  (i36.  ahd.f),  stepfa  .  .  er  (94). 

Vitrieus  (  ecdesiae  01.  m.  \  vitt'ius 
(16)  \i.  castallus  t  pretor  70  i  kinh- 
brobst  (75),  -en  meister  (16).  zeehprobst 
(Sm.). 

*Vitrifex  v.  Vitriator. 

Vitriolvun  [diinin.  110  &c.)  lid.  v\n\\)-- 
fer-  (li,  kupffer-,  kopfer-,  kupper-  (3), 
esper-  (18),  eap})ir-  (5''),  hd.  nd.  kopper- 
wasser.  water;  oft  vnd  ist  als  grüne 
steyn  sim.  kopper-,  kappe-  (12)  -rauch 
(10,  12,  13),  -r6t(io9/.  gallitzenstein  (7ij. 
vytrile  ( 19).  vitriol  t  spongrun  ( Das. ). 
glaßhut  (75). 

Vitriseus  r.  Paristulus. 
*Vitrius  V.  Vitreus. 
*Vitrix    \  ans   hydrus   X    natrix?) 
waßer  natere  (104). 

Vitrum  hd.  nd.  glas.  hd.  glaß,  glays 
(19).  spat  {t)  spere  dann  (endit.)  ven^ 
steren  afmalet  (22*»).  spat  do  man  icnster 
auß  macht  (74). 


VIT 

Vitta,  l  Atta  (75)  (i.  velum,  mitra, 
infula;  rovonti  qua  vinvitur  siionsa  i) 
hd.  nd.  wie!  (7r.,  108),  wijel  (7.';'')  iler 
elostcrlrawen  (75).  wyle  (lio,  132^.  n»n- 
nuwiler  (93).  baut  (20,  ins),  har-b.  (20, 
76).  snoer,  garnsnur  (20).  gebende  (6). 
stuchen  l  die  langen  zipffel  l  bendel 
an  der  hüben  l  ein  wiß  tuchel  '/mo  ca- 
pilli  colli (jiniUir  (65).  reyf  czoppf  l  ben^ 
(hl  (9).  bcudele  (12).  rot  harte;  ryse 
zop  (8).  r.  t  brut  (;")''.  aun  bort  X  brut- 
ryscr).  ein  reyse  (4.  cf.  Gf.  2,  540.  zicm. 
322).  reiße  (16).  eyn  hu-  (8,  12),  ho-  (21) 
-dein.  hd.  hübe,  hnb,  liaube,  haub;  har- 
(75),  nacht-  (65.  7."))  -hüben,  nd.  huue, 
mutze  (22*^).  pi-sciioff-hut  l  -infel  (75). 
bort  '17).  borde  (13).  wumpele  t  sley- 
ger  (77).  vitas  ags.  tiuielan  (i36). 

Vitta  coecin-ea,  -ia  eyu  rot,  roter  (60) 
hübe  (17),  bort  (9,  17.    65),  schnür   (65). 

Vittare  hd.  hüben  (iio),  h.  off  setzin 
sim.  nd.  huuen  t  cronen.  sleyern  l  kif- 
fen  (10). 

*Vittatio  (/'.  lifiatura  t  velatio  capitis 
76)  hub  (761.  hubuMgi68).  iuiuiuge  (132). 

Vittatus  ge-bunden  (20),  -hübet  (68), 
-hufft  (132). 

*Vitt-erius,  -rieus  v.  Vitricus. 

Vitula  V.  Figella.  Vitulari. 

Vi-,  vy-  (74)  -tula  kalb-a  (Gf.),  -e 
(9,  20),  -el  (91),  -lein  (74).  kelb-lin  (64, 
110).  -lein  (74).  kalb  t  motsch-k.  (Ki».). 
rote  kuu  (65  ad  Hebr.  IX).  ein  zeit  ku 
(Das.).    veerse(i32).  verse  (99).  barg    (9). 

*Vitula  astlein;  krön;  gottin  des 
frides  o.  der  t'rewde  (74). 

Vitul-amen,  t  -o  (74),  -ige  (9,  74, 
9S),  t  -atus  {i.  planta  itifructtiosa  75, 
76  a  radice  76 ),  viti-  ( q.  v. ),  bitu- 
(Br.,  Gl.),  buti-  (147)  -ligo  eyn  uß-  (17), 
wyngart-  (68,  132)  -sproß,  -spruyt  I32j. 
abschnyd  von  reben  (iio).  vnfruchtbar 
zwyg  (75).  vnnützer  seliützling  (93).  vn= 
nutzschußling.  rebenpaiidt  (74).  des 
wijnstoeks  waterlaiden  die  gheyn  druy- 
ven  en  drageu;  roideken  (147).  schusse- 
ling  vnden  i  neben  am  bauin  &c.  (65). 
■weyn  baut  -igo;  wasser  rys  (9j.  proff 
riß  (8).  vitulamina  spui-ia  (2.  ßlii 
spuriij  scliußliug  der  bastiiart  (,65). 

*Vitulari  (i.  cum  vitula  canere  cf. 
figellare)  vedelen  (97).  lustig  sein  i 
kalbern  (ki.). 

Vi-,  ve-  i,65)  -tularius  kelb(;r  artz 
(65.  X  veterinariusP).  ags.  cealpa  hur 

(Gl.   Aelfr.). 

*Vitul-atus,  -igo  0.  Vitulamen.  Vi= 
tiligo. 

■  Vitulia  ( cf.  solsequium  )  sunneu= 
wirbel,  wegweyse  (74). 

Vituli-nus,    -us     11  j   hd.   kelber-en, 
-in  (uoi;    kalbfleisch    (68).    )id.   keinem 
(■11);  calu-ich  /  -ereiivleiseli  (132). 
*Vitulo  V.  Vitulamen. 
*Vitulum    saginatum   (nom.?)    eyn 
veciit  kalphe    67   Mi-}r.j. 

Vitulus  ( (/.  fetal-,  fidu-lus )  Jid. 
kal-p,  -pp,  -b;  merkalb  {piscis  93).  nd. 
kalt'. 

Vitviperabilis  hd.  le-,  nd.  la-sterlich. 
Vituperare  lid.  nd.  la-,  )id.  le-stern. 
sche-nd(  II  (9.  65.  75),  -Iten  (65).  leden  t 
letmaken  (22*^).  schmachen  (75). 

Vituperatio,  pl.  -ones  (es)  la-  (8,  9), 


VIX 

le-  (c^h)  -sterung.  ver-nichtung  l  -werf= 
fung  (65).  sehen-duug,  -tred  o.  wort  (75). 
Vituperator  lasterer  (20).  sehender 
(20,  4,  7.-,). 

*Vituperio  Scheltwort  (38). 

*Vituper-io8us,  -osus  (68,  Gl.  m.)  vol 
lasters  o.  schaiid  (in»  sim.). 

Vituperiuimi.  crimen,  vitium)  hd.  nd. 
laste-r ,  -runge ,  -ringe,  schände  (20). 
selimaech  (75).  sciieltung  (65). 

Vituper-osus  v.  -iosus. 

*Vitus  [aus  in-v.  abstrahiert)  willig 
(1,  .'■)). 

*Viuacio  {ciu.,  ans  iuuauia)  saltz; 
purg  (74). 

Viuaeitus  hd.  leben- digkeit,  -dieh= 
keit,  -hat'tikeit  (17);  leblicli-  (62),  leuen= 
die-  (20)  -keit. 

Viu-aciter,  t  -ide  (110  &c.)  starck- 
t  leb-  l  vioe-  (iio  sim.},  vrome-  (i32), 
Icuendcc-  (20)  -lieh. 

Viuari-um,  -b,j)1.  (88),  bilarius  ^94% 
136)  (i.  piscina.  fons  &c.,  sporta  &c.,  in= 
dago  vbifer§  inclus^  sunt  Kr.)  viseli-tcych 
(9),  -ery  (iio  sim.),  -belialter  (ss).  fiß 
dich  (8).  wyer  (76,  110  .sim.).  wyher  (20). 
wuwer(i08).  viscorf  (11).  fich-  l  hiener- 
huß  (88).  erbilari  (i4i).  kol  i  keul-brun 
(«'.  fons  75).  ags.  fiscwelle  (94^). 

Viuaticus  h'bendiger  (76). 

Viu-ax,  -idus,  -ifieus,  -us  hd.  leb-, 

hd.  (20)  iid.  k'U-eiidi,g.  -eiidich.  leb-heh 
(62),  -liha  (vivacem  i4i).  liefachtieh  (11). 
lyuich  (132). 

Viuax  ii.  subtilis  66  &c.)  hd.  leben-, 
leb-  (134)  -hafftig,l(-behatltyck  (19).  lebihc 
(loo).  scharpf  synnick  (8).  scharf  synnig 
i  behendes  synnes  i,9\ 

Viuena  (</.  viuerra)  fei d wieselein, 
frett,  ilster  iKi^.). 

Viuere  hd.  leben,  leyben  (13). 

Viuer-ra,  t  -na  (ki''.).  -ua  (Ki^.)  hermle 
(111).  iltes  t  ratz  (Ki^).  ildis,  kuder,  fritt 
(Ki.).  nl.  foret,  frette  (116). 

Viueseere  leben  (1). 
*Viuex  r.  Vibex. 
Viuide((;/*'.  viuaciter)  lebeligke(ioo). 

Viuidus  r/'.  viuax)  lijf  varwe  (11). 
lyep  färbe  i,19  .  sclione  lebende  f.  (8). 
schon  i.  st<u-g  (17 1.  schone  vnd  czart 
lebender  mensch  (9).  krefftig  (10).  krif= 
tich  (13). 

Viuifieare  lid.  leb-endig,  -indig  (8), 
-in  dicli  [sic  b),  -lieh  (65)  machen,  nd. 
leueiidich  makeii.  volfuren  (65).  vristen 
(9).  erquicken  (20). 
Viuificus  V.  Viuax. 
Viuiradix  ein  gwurtztes  zweig  (9i). 
wurtzling  (135). 

*Viuitas  {ingenii)  lebendigkait  (76). 
*Vium  wech  (23). 

*Viu-m,  -s  hd.  weg-ig,  -ich,  -et  (21). 
*Viunum   {aus    viminum?    vibur- 
num?) ags.  fugeles  leac  y9i^). 
*Viurna  i-.  Viburnum. 
Viuus  ((/.  viuaxj  hd.  leb-endig,  -ntig 
(1),  -ende  (19).  lemptig  (1,  Sm.). 

Vix  hd.  nd.  kuine.  hd.  kum,  kurame 
(5),  kaum  (134),  kom  r21).  gar  kumer= 
lieh;  sehwar  zu  thun  t  schwere  zu  tref= 
fen  (ßö).  nau-  (11,  19,  152),  na-  t  uo- 
(22'')  -we.  vilna  (22^).  .^bst.  boerte  stonde 
(132). 


VLM 


VLT 


VMB 


625 


*Vi-  V.  Ve-xillum. 

*Vla  {i.  albula  Gl.  m.  c/.  vlula)  huff 
(23). 

*Vlandria  v.  Flandria. 
-    *Vlcea  (Br.,  Gl.  m.),  vlea  {i.  pascua, 
feniferai47)  bend,  wese,  wijsche,  weyde, 
mate,  pasch  (u7). 

Vlcerare  sweren  (20). 
Vleeratio  swerunge  (20). 
Vlcerosus  hd.  nd.  swerich.  swernlich 
(18).   geschwerig   (76).   folle  swern   (17 
sim.).  vol  geschwer  (iio  shn.).  aissig  (75). 

*Vlcia  V.  Hulcitum. 
yieisci  hd.  re-,  ra-  (18),  t  vrre-(74), 
wre-  (i32),  fre-  (5)  -chen.  rech-gen  (13), 
-neu  (ii-Jt).  wrecken  (23).   wreken   (109). 
gerochen  werden  (74). 

*Vlcituin  V.  Hulcitum. 
Vlcus  (^.  inguinalia  125)  hd.  nd. 
swere.  hd.  eyn  swer-en,  -n  (12);  ge- 
swer,  -schwer;  aiß  t  schwer,  var.  gschwer 
l  aisch  (75),  eyß,  aiß,  eysse  (2.5),  eiss 
(93),  eys  (vlcera  2.5),  der  slyer  (25,  12.5). 
wakel  (99,  108).  v.  dentium  tant  swer-e 
TO.,   -unge  (8.5^). 

*Vlea  V.  Vlcea. 

*Vlfus  i.  leccator  t  tabemarius  (vocc. 
ex  quo). 

^Vlgus  V.  Vulgus. 

*Vlieulum  v.  Cuculum. 
Vli-,  aule-  {q.  v.)  -ginosus  i.  vligine 
'plenus  t  terra  humida   (76).    feucht   luft 
(9).  flicht  loff't  (8).   tusmig  (75.    cf.   sq.) 
vi.  ager  ein  feuchter  acker  (64). 

Vligo  verderbende  feuchtikeit  (110 
sim.).  ert-füchnissc  (8),  -nesse  (9).  huli-, 
hiil-wa;  sprang  (Gf.).  bützenfeiztin  (93. 
cf.  vi.  i.  pinguedo  terre  75).  niiststanclv, 
Pfützen,  vaistigkeit  des  ertriclis,  natur= 
lieh  feur,  t  nubesmatutina(74).  n.  feucht, 
var.  natirliche  feycht,  der  erden  (64). 
tusem  (75.  i.  q.  dusam  Sm.  1,  402.  cf. 
nubilus).  regenwurnn(76).  huntzkriit(75). 

*Vlinus  V.  Vlmus. 

*  Vlysipo  i.  vlixbona  vlg.  Lisibon  (125). 

*Vliua,  vluia  (155)  (auis,  aus  vlula) 
holz-  (i3i),  lioz-inucca  (131,  155). 

*Vlixbona  v.  Vlysipo. 

*Vlla.v.  Figulus. 

*"\ni-atenus,  -atinus  (23),  -omodo  hd. 
et-,  itte-  (21 )  -licher  maß  sim.  nd.  etliker 
mate.  eynß-  (iio),  enich-  (132)  -syns. 

*Vllul-  V.  Vlul-. 

Vllus  hfl  nd.  ye-,  y-  (1,  5,  4),  i-  (21), 
nie-  {sie  18)  -maut.  ie-  (6),  e-  (13)  -man. 
yemants  (ms. ).  etwar  (76,  Das.).  etwer 
(88).  sichein  (109). 

Vlma  {villa  in  suenia  imperialis,  vlg. 
ciuitas)  vlm  (75). 

Vlmaria  {i.  medusium,  arg-,  pot- 
entilla  maior,  barba  capras  &c.  143) 
geißbart  (i4S,  kl),  meckkraut,  johannis- 
wodel  (Ki.),  -Wendel  l  gänseleiterle  (Fr.). 

Vlmeus,  vlneus  (8)  uhnen  (8).  /1- 
meyn  (9). 

*Vlnao  {cf.  sq.)  rustbaum    (Ki^.  Mrg.). 

Vl-mus,  -nus  (11,  76,  Gf.),  -inus  (64<^) 
hd.  ags.  elrn  (6,  94,  104,  136).  elm-  t  eli- 
^ruz-'  (Gf.),  ruß-?ruster-  (74),  rust- (91), 
rüst- 1  rysten  t  vlmer-  (i44)  -bäum,  ilm-e 
(9,  109),  -ne  (Sum. ).  yllm-an,  -en  (144). 
ilmen-,  ruster-,  iffen-  (ii4),  rust-  (Ki*.) 

ÜIEFENBACH    GluSSARIL'M. 


-holtz.  uluren  (85).  eelse  (11).  elß  (132). 
erle  (i05).  arbor  fulbom,  alber;  liqnum 
espin  (6).  a-,  vlg.  e-spen  ( 75 ).  felbber  t 
wilgge,  var.  felber  0.  wyd  (64).  myeß 
(74).  myes  [i.  armoßa  1).  mos  (23).  rnoß 
(0^,  49).  moys  (5).  muß  (18).  maeße  (10). 
mas  (12).  moss  op  den  boem  of  anaers 
(147).  mosich  (13). 

*Vlmus  pfall,  steck,  rugkenspitz  (74). 

*Vlna  V.  Vlua. 
Vlna  hd.  nd.  ele,  eine  (20,  221^),  eile 
(99,  132),  eelle  (11),  ein  (6,  67,  es),  elen 
(9),  eel  (64),  eil  (13);  el-  (12),  ein-  (64<=) 
-meß;  ellemaiße  (20).  vorderarn  (93). 
arme  (65).  gmund  (i.  extensio  manus  75. 
c/.  palmus.  Sm.  2.  597  «(/.). 

Vlnare  hd.  messen,  mit  elen  m.  (iio 
sim.);  elemaeßchin  (20).  nd.  meten. 

*Vlna-rius  ( adj.  Br. ) ,  -tor  eyn  elen 
messer  (110),  m.  mit  der  eilen  (132).  einer 
der  mit  der  ein  misset  (68J. 

*Vlneus  V.  Vlmeus. 

*Vlninus  [vitis]  rame  (19.  cf.  vlpi= 
trum?). 

*Vlnus  helna  (i4i.  zu  vlna  lieline  Gf.? 
vlmus?). 

*Vlnus  V.  Vlmus. 

*Vlpic-ium  ( 74 ,  93  ) ,  -um  ( 1  u,  Ki. ) 
{cf.  sq.,  cuculum,  aldonium,  bm.  1044) 
holl-auch  174),  -üvch  (93).  großer  knob= 
laueh  (U4). 

*Vlpitrum  {herba  cf.  vulpicum,  vliii= 
nus)  ramese  (9). 

Vlteriora  fürbaß  andere  ding  (65). 
Vlteri-or,  -us  hd.  vo-,   fu-rter.    hd. 
nd.  vorder,  mer-vber  (110=^),  -yber  (iiot>). 
meer;  oucr  vorder  (132).  fürbaß  (Ü).  fir= 
bas  (7c). 

*Vltertus  V.  Vltroneus. 
Vltimare  lest  machen  (20). 
Vltim-ate,  -atim,  -o,  -e  hd.  zu  nd. 

tenleste,  leesten  (11),  t  vtersten  (132). 
nd.  to  lesteu.  zu  dem  1.  (5).  zum  (110), 
zu  dem  (G)  letsten,  o.  hindersten  (110). 
zu-lest  (17),  -letst  (i34),  -letzt  (68).  1  listen 
(18). 

*Vltimatio  die  lest  t  höchst  volkum= 
menhait  (65). 

Vltimum  terre  das  lest  ende  t  tail 
des  ertrichs  (65). 

Vltimus  hd.  der  leste,  leczte  (3,  4), 
letscht  (76),  letzt  o.  ferrest  (110),  aller 
letst  (68).  dy  lest  (23).  die  leeste  (11), 
leste  t  die  aller  veerst  (i32). 

Vltio  hd.  rech-,  räch-,  roch-  (9,  21), 
reche-  (10),  rechn-  (i33)  -unge.  räche 
(20).  räch  (1,  65).  räch  (6).  roch  (8). 
wrake  (23,  132).  frake  (5).  straff  (65). 

Vltor  (^.  vindicator  110  &c. )  eyner 
der  sich  selbs  recht  (iio).  hd.  re-,  t  ri- 
(65).  fre-  (5),  ra-  (ti)  -clier.  riechter  (21). 
vrrechter  (74).  strafter  (65).  nd.  wreker. 

Vitra  hd.  nd.  vort.  hd.  fürt  (3,  iio, 
133);  furt-e  (67),  -er.  für-  (69,  70),  für- 
(i34)-wertz.  vorwer-t(19),  -tß  (66),  -tersse 
(67),  -terß  (133).  fürbaß  (68).  yber  (110). 
vber  (6,  65).  trüber,  wite  tr.,  varr.  wytie 
darüber,  wit  drüber;  witer  (65).  hd. 
ober-hiii  sim.,  -hene  halbe  (5).  ferd 
(6).  genssyet  (125).  nd.  ouer  (i32);  ouer 
geheue  halue  (23);  auer  t  vorwart  (11). 

*Vltraeras  vbermorgen  (74). 
*Vltricia  faz  (Gf.). 


Vltrix  wreker-in  (es),  -sehe  (132). 

Vitro  hd.  nd.  mit  willen,  hd.  wiln. 
hd.  willig-  sim.,  mutwillec-  (25)  -lieh. 
nd.  williclick.  willen-s  (132),  -cz  (20). 

Vltron-eus ,  -ius  ( 23 ,  76  )  hd.  gut 
willig,    nd.    eigen    willich.    williglichen 

(110). 

*Vlt-roneus,  -ertus  {i.  poledrus) 
jung  l  ein  iungs  roß;  h\\.,potius  foel  o. 
phoel   (75). 

*Vltrum  {i.  instr.  maratro;  st.  eul= 
trum?)  kulter  (19). 

Vltus  hd.  nd.  ge- ,  er-  ( 75 )  -rochen, 
-rechet  (19),  -wrochen  (132),  -wraken(ll). 

Vl-ua,  -na  (99,  122,  151),  ^ -ula  (141), 
l  -uula  (74),  hd.  swerte-1,  -In;  schwertel, 
schilff,  schiff  (6,  76).  schel-ff  (9,  12),  -fe 
(77),  -pp  (19),  -p  (23,  47).  sceleph  (85). 
lyßkrut  ( 110).  liiys  (i32).  lisch  (107). 
linsch  (10).  lesge  (99).  lecz  (20).  Hesch, 
schim,  bimissen  (75.  cf.  alga).  rüthe 
(21).  riet-  (74),  rieth-  (I4i)  -graß.  grieß 
(64b,  123).  gries  (64^).  schlatten  (111). 
slatten-,  schwertelen-gewechst,  slat,slefe, 
mos-e,  -echt,  -acht  (74).  moßkraut  (126). 
schordel  (23).  gall.  ronche  (122). 

*Vluarius  [i.  qui  vendit  vluas  110  &c.) 
eyn  luys  snyder  t  verkoefer  (132). 

Vlu-,  vluul-  (74)  -etum  schi-  (9), 
sehe-  (8,  9)  -Ifecht.  mos-echt,  -ig;  sle= 
feil-,  swertel-, riet-,  slatten-gewechst(74). 

*Vluia  V.  Vliua. 

*Vlul-,  oft  vUul-. 

Vlula  (vll.  i.  auis  magne  cornicis  &c. 
t  vermis  76.  cf.  vliua,  vlua)  hd.  nd. 
vle.  uele  1100).  ul  t  uwel  (G).  eule  (4, 
66,  7o).  ewl  (1).  eyl  (134).  yle  (13,  110). 
yll  (67).  ain  yl  l  wurm  (76).  hule  (21). 
huwel  (93).  huw  ( 68 ).  ein  stein-  (3,  75), 
nacht-  (141)  -eul.  holcz-morga  (i4i), 
-moua  (Gf.  2,  604). 

Vlulare  (^vt  canes  de.)  hd.  nd.  hu-, 
hue-  (75'^),  huy-  (132),  hy-  (67,  76,  110), 
heu-len.  huiln  (13).  honen  (1,  75,  Gf.). 
hoen  (2).  huenen  (3).  heulen  vnd  wins= 
len  als  die  hund  vnd  wolff  (75).  hew-len 
0.  -en  als  die  w. ;  weinen  (74). 

Vlulatus  hd.  nd.  hul-unge,  -inge, 
hyl-  (110),  hewl-  0.  hewn-  (74),  weyn-  {b^, 
74)  -ung.  hu-  (8),  heu-  (9)  -lende. 

Vluosus  voller  sletten  t  slaffen  (74). 
luyßachtich  (i32). 
*Vluul-  V.  Vlu-a,  -etum. 
=*Vmbasius  v.  Bombieinus.  Parcha= 
nus. 

Vmbella  ein  breitter  dolder  0.  bu= 
sehen  (135).   die    d.;   bausch   i  schopff 

(Hen.). 

Vmbi-,  vmbe-  (125),  vmb-licus  hd. 
nab-el,-bel  (19).  nd.  uauel,  affel  (109).  das 
bütschge  an  opflen  vnd  byren  (144).  ein 
paternoster  stein  {cf.  paterlesteinNmn.?); 
vmbel.  i.  omamentum  librorum  dy  po= 
cken  (125). 

Vmbilicus  veneris,    l    vmblieum= 
sueueris  (74)  (ÄerÄa)  eynber  (9).  mayen^ 
pliim,  vichdistel  (74).«/.  nauelcruyt  (ne). 
*Vmbilieum   {herba)    ags.   berwinde 
(94a). 
*Vmbla  {piscis)  rotelin  (i40). 
*Vmb-  V.  Vmbi-lieus. 
Vmb-o,  t  -US   (100)    {cf.   buccula) 
rant  pouc  (io4,  sim.  Gf.)  hd.  bück-,  bhuc- 

79 


G'2i) 


VNA 


VNC 


VNG 


(iiio).  lH)ck-  itio),  piik-  (iss),  nd.  hok 
«•liT,  -clarc  (,io»!\  («lycr  (,110,  IS2).  pockil 
lO).  giipfainhiigliT  <»:i).  duz  ylioii  oln'ii 
dari'rto  \  ritic/i  antile  f)'»)  schilt  (,iio). 
bii|iff  o.  inittflhohc  im  pucklcr  (71). 
vnibonibus  ays.  rniulbeuum    im''). 

Vmbra  (</.  scena,  vnibraculum) 
hil.  [S,  77)  tut.  si-homt".  .scli.  van  (,132;, 
dor  Sfhjiat  von  (68)  der  sonnen,  stein 
(Sic  ;)7).  sdiin  (20).  hd.  scha-de,  -dt,  -tt, 
-te  (9),  -teil  (1).  -twan  (f)'') ;  sche-de  (10, 
12,  16),  -d  (18).  -t(i33), -tli  (49);  sclioy- 
do  (14),  -d  (18).  scluiw  (19.  weit,  schau- 
woii  m).  varoii-d  mau,  -der  scliiiler,  o. 
scie  vom  leybe  gescheydnn  ( 74 ).  doteti 
maus  sele  t2r)). 

V.  legis  .seliatt  der  bodittung  (65). 
V.  mortis  vorhell  Ci). 
*Vinbr-a,   -o   (12.5^   (piscis  /.  aschia 
12.5,  ti-  93,  thy-  71    -mallus)  eseh   (93). 
asth  (74,  12.5,  140).  eseher,  iser,    omber, 
seerapp,  meer-schatten,  -wertzen,  wert- 
zer,  mafierfiseh  lUO). 
*Vinbi'a-,    super  -  cilium   ougeuprau 

(74). 

Vmbracvdom  {i.  vmbra,  scena)  hötta 
{  löba  (i2i,  sim.  Gf.).  schirm  (20).  liccht- 
sch.  (iii).  sch.-bret  (i34).  schirme  bred 
(19).  schemekin  (23).  scheemsol  (147). 
gezelt  (8,  9).  huß  (8).  oyu  ineygenleub= 
reteii  (i25).  schaubhut  i  parasol  (Ki^.). 
*Vmbraeulus  scatehöt  (104). 

Vuibrale  (sacerdotis)  vmbrakcl  (5''). 

Vmbraliter  als  in  eim  schalen  l 
zaichen,  nit  in  weselichkait  (6.5).  abge- 
schattet (Ki.). 

Vmbrare  hd.  schaden,  schad  (6), 
sched  ( 18 )  geben,  nd.  .scheyd-en  i  -e 
gheuen.  Schemen,  schatin,  decken  (8,  9). 
be-d.  (20,  110),  -sehettigeu  (UO),  -schei= 
digen  (20).  om-schemen  t  -decken  mit 
dem  scade  of  scheme  (132),  schetthegen 
{5^).  vmbgebeu  (,iio). 

Vmbraticus  bescliedigit  (20). 

Vmbratilis  hd.  schedde-,  sched-  (18), 
schcto-  (5).  sehet-  (6),  schett-  (76)  -lieh, 
schedilig  (23).  schatig  (9).  schemig  (8). 
scheemliek  (147).  duster  (10).  finster  (^12). 
*Vmbrificans  (terram)  beregenonte 
(Gf.). 
*Vmbro  v.  Vmbra. 

Vinbrosus  schat-    (110),    .sehet-   (6, 
76).  sehe-  yb)  -tig.  schcd-dig  (21),   -ich 
(18),  -ech   (23).   fynster  (12,    13).   vol 
scheems  of  donker  (147). 
*Vmbus  V.  Vmbo. 
*Vniidus  V.  Humidus. 

Vna  {i.  pyter  9.  lat.f)  hd.  mit  0. 
sampt  (110),  zusamen.  tzogader  (132). 
mallyck  (85*»).  vna  cum  eyn  mede  (23). 

*Vna  sabbat-orum,  -i  (iio  &c.)  vff 
den  nechsten  tag  t  d.  n.  t.  t  ein  tag  der 
Wochen  leöi. 

Vnanim-is,  -us,  -es  (65)  wiUich  (23). 
eyn-hellig  ;,6ö),  -hertzig  (es),  hd.  -mutig, 
-mutig,  -mietig,  -muttig  (6.5),  -mudig 
(66),  -modich,  -drichtig  (17',  hd.  nd. 
-drechtig.  omodich  (23).  eyns-willen  (10, 
20),    -syns  t  semenclich   (20).    gesellihc 

(100). 

Vnanimitas  hd.  nd.  eyndrechticheit 
gim.  hd.  eintrachtig-  (68),  eintracliti-  (6), 
eintrechti-  (9),  eindrochtig-  (21),  eyn= 
drathti-  i  einwilli-  (20),  ainmutig-  (75), 
eynmodec-,   eynmieti-   (110),   ainig-  (76) 


-keit.   eyn.s    willigheit    (10).   .'iemellcheit 
(20). 

Vnanimiter  eiu-trechtig(i  10 1,  (lie<li= 
telich  (132),  -helliglicli  (6«),  -iniifiglieli 
(75),  -muttieklich  t  glich  mit  einander 
(65). 

Vnanim-us  v.  -is. 

Vnaqueque  ainitzliche  (7.5). 

Vnare  hd.  nd.    eyneii.    hd.    eyiiigen, 
v'eyn-igen ,    -gen,  -en   (4).    ver-gaderen 
(132),    fuegen  (HO). 
*Vncalis  r.  Vncialis. 
*Vncanus  r.  Vncinus. 

Vncare  «/.  ruruitrc  v,t.  &c.,  alligare 
132.  cf.  vncire)  krummen  als  ein  hack 
(110).  haaeken  t  kiymmen  (68).  hacken 
t  klommen  (,132).  hacheu  t  beugen  (20). 

Vnc-are,  -care  i7h)  est  projmum  ver- 
7-is  Ml,  vT-sorum  (7(i,   123,  Gl.  m.). 

*Vnce-inus,  -io,  -us  v.  Vnc-inus, 
-tio,  -us. 

"^Vnceol,  vnzeol  (i4i)  (:  vncia,  cf. 
Gf.  1,  66.5)  widiruuagi   (i4i).   widerwage 

(104). 

Vncia  {i.  duodecima  pars  assis, 
vneie  i.  curue  acus  76)  hd.  vntz-e,  -er 
(,9),  vutz  (1),  gewichte,  eyne  stige  y20), 
zwei  lot  (110).  nd.  eyn  wicht,  en  stighe 
(11).  tzwe  loyt  (132). 

Vnci-,  t  vne-  (76)  -alis  groß  stabe 
(8).  gros  buch-st.  (9).  ain  grosser  buoch= 
Stab  (76). 

Vnciare  (Br.)  wegen  (110  &c.). 
*Vncila  yi.  cafhena,   c.   que   collo  im- 
ponitw)  halß  isen  (76).  hals  ketten  (75). 

Vnc-inus,  -einus  (23) ,  t  -anus  [16) 
{adj.  s.  i.  vncus,  curuus,  caluus  76), 
-inum  (,6-.  66  &c.,  76  iinglossiert)  chrauuil; 
scerg-  l  uurc-ula  iGf.  4,  586.  ti,  542jJiako 
(141).  hd.  kruni-me,  p;  krum,  krmcher 
(18),  bogen  (134),  hock-,  hog-ericht.  krapp 
t  haychyck  (19>.  hakich  (11).  haech  adj., 
haych  s.  (20).  hechelin  (_ioo).  truich  (^23). 

Vncinus  ignis  fuerliaken  (,75). 
*Vne-inus,  -osus  haechetht  (20). 
*Vncio  V.  Vnctio. 

Vncire  (Br.  &c.),  vincire  [alph.  vnc- 
110)    \i.   alligare;   cf.   vncarej   haaeken 
(68).  hacken  (132). 
*Vncius  V.  Vncus. 
*Vncla  (.sY.  vngula)  iiagal  (Gf.). 
*Vnc0  V.  Vncus. 
*Vnco&us  V.  Vncinus. 

Vnc-tio,  gew.  -cio,  -io  hd.  ol-,  ol- 
(134),  oeJ-  (76),  salb-uugc.  nd.  olging. 

Vnctio  exT.rema  die,  var.  der,  iungst 
tauff"  o.  elung  (64). 

Vnctio  (65),  V.  Sacra  die  hailig  o- 
(65),  oe-  (7(i)  -lung.  heilig  o.  (9). 

Vnctuosus  hd.  salb-,  selb-  (18),  nd. 
salu-echtig,  -aclitig  (6),  -lächtig(i),  -ick 
(4),  -ig  (68,  110),  -ich  (132),  -ekeyt  (ö'^). 
gesalb-et  (3),  -t  (1;. 

Vnctura  hd.  nd.  smer-,  salb-  (20) 
-unge,  -inge. 

*Vncturarium  thereymer  (125). 

Vnctus  (cf.  vncus)  hd.  wc/.  ge-smert, 
-salfft  (132),  hd.  -salbet. 

*Vnculus  ein  hecklin  (iio'>),  klein  h. 
(uoa). 

Vncus  adj.  krum  (68,  iio).  krom(i32). 
Vnc-us,  -cus,  -tus  (46),  -ius,  -o  (121) 


hd.  nd.  hake,  haeck  (11,  132).  Arf.  haech 
(20),  haych  (19i,  hack-e,  -en  (\,  10), 
h;uk,  haaek  (6S),  hagk  (21,  Fii.s.),  hagg 
((>,  8«i,  haiigg  (16),  haucke  (67),  hock 
(17),  hock-e  (-)'»,  9),  -en  (75),  hache  l 
crapi)he  (100).  krap.  crouuil ;  .sciluf  (x 
iuncus?  cf.  cippus);  nhvYzaw  i.  anchora 
carud  ((ifi.  el)eizant  1121).  grope  ?'.  for^ 
fax;  vnco  aeneo  erenen  gropen  (85). 

Vnda  Wasser   (6S,    110).  eyn  w.  (17). 
w.-bulgen  (114).  tewflF  w.  (1).  tief  w.  (53). 
vnd-e  (2U),  -en  (lu).  Und  (93).  lunde  (19). 
gelue  (132).  bach  (65). 
*Undaciones  v.  Feria. 

Vndare   {non  est  in  vsu  110)  vloyen 

(132). 

Vndatio  vndunge  (20). 

Vnde  von  weiine  (5),  weme  {sie  23), 
wanne  (74),  wan  (21 ),  wannen  dio,  Das.). 
van  waer  t  w.-alf  (i32).  hd.  wovon,  -van 
(18),  -an  (6),  -her  (19,  65);  wa-har  (Das.). 
-von  (67,  68);  war-vmbe  sim.,  -ab  (68), 
-äff  t  -an  (20).  worlier  (22'').  da  selbst 
lierr.  darumb,  weß  dings  halb  (65). 
waniian  (74). 

Vndecies  hd.  eylff  werff  sim.  nd. 
eelff  warne. 

Vndecim  hd.  ainlifi  (6),  aynlef  (4), 
eyWe,  ailf  (75,  76),  ailfe  (75),  alfe  (21). 
nd.  eelue  (11),  oluene  (elu.?  23). 

Vnde-cimus,  -nus  hd.  der  ey-,  a- 
(75d),  nd.  e-,  ee-lffte;  elft  (6),  alft  (76). 

Vnde-  V.  Vndi-cunque. 
*Vndela  v.  Vndeolus. 

Vndenarius(Br.)  eylff  (21),  ailf  (76), 
XI  (5)  zal.  der  eilfft  zail  (I81.  elffte  tale 
(23) 

Vndenus  v.  Vndecimus. 

Vnde-olus,  -la  (es)   wasser  vaß  (68, 

110,    132). 

*Vndeus  {st.  vndenus)  eluieh  (23). 
Vndi-,  vnde-cunque,  t  vndelibet  110 
&c.)  ic/.  vndique)  von-  (6),  war-  (5^  -wan. 
vau-wen  l  -soe  (i32).  war-  (23),  vor-  (21) 
-von.  so- wanne  '20),  -wanee  (19).  zo= 
waniieer  (11).  allenthalben  (65). 

*Vndimia  ( aus  vnda  X  oO^fWia.)    nl. 
waterighe  swelliughe  (116). 

Vndique  {cf.  vnquam)  hd.  allen, 
an  a.,  in  a.  (18)  enden,  allent-halben 
(20,  65,  110),  -halb  (76),  -alben  (23).alle- 
(20),  alre-  (11)  -wegen,  ober  al  t  war 
wan  (18).  ouer  all  (132).  vmbvch  l  vmb 
vhd  vmb  (65). 

Vndisonus  rauschen  von  vnden  0. 
bulgen  (114).  rauschig  von  gewell  0. 
wasser  (Das.;. 

*Vndo  V.  Vndulata. 

Vndosus  vol  wassers  (110  sim.). 
wellechtig  (Das.). 

Vndulata  vestis,  vnd-o  l  -ulato 
(125)  eyn  grob  heryn  kleid,  var.  keidf^iio). 
eyn  grois  haerich  deyt  (132).  kamlotten 

Clet   (Chytr.).   fluehl   (125). 

Vnedo  liagapffel,  eltzbeer  (i35). 

Vngaria  (c/".  angariaj  hd.  »id.  vnger- 
lant,  -en  (1). 

Vngarus   hd.  nd.   eyn   vnge-rer,  hd. 
-r,  -re  (5). 
*Vnge-  V.  Vngue-. 

Vng-ere,  -uere,  -uentare,  -entare 
(11)  hd.  nd.  smeren.  hd.  salben,  oleyen 
{&>).  nd.  saluen.  • 


VNQ 


*Vngf  hör  (22^.  st.  vnguis  hörn?). 
*V-  V.  I-ngluuies. 

*  Vnguea  tabina  v.  Vngula  eaballina. 
Vnguen  &c.  v.  Vnguentum. 

*Vngw-,    vng-    (11,    74)    -entarixim 
^  salbon-bussch  (19),  -stat  (74).  busse   der 
saluen  (11). 

Vngu-,  vng-w-,  Amg-entarius  hd. 
salben-,  salb-  (68,  76),  arczdie-  (20) 
-machei-,  -inecher  (66,  Mss.mog.), -machen 
{sie  1,  20).  salueii-mecher  (20),  -meker 
(23),  -maker  (11).  crude-r  (20),  -ner 
(11,  19). 

Vng-uentum,  -entum,  -uen,  t  -en 
(76)  hd.  salbe  siin.  (20  &c.).  hd.  (20)  iid. 
salue. 

*Vngui  -  miluia,  -s  miluinus  v.  Da= 
tisca. 

Vng-uis,  --wia  lid.  nagel.  hd.  nd- 
finger-n. ;  eyn  n.  an  einem  f.  (68),  dem 
f.  o.  zehen  (110).  eyn  u.-f.  (s«c  5*^).  men= 
sehen -n.  (9),  -nal  (8).  ein  vinger  vogel 
{sie  3).  neyle  (17,  4).  claw  (110,  132).  cla 
(8,  93).  clau  (6).  clae  (20).  krouuil  (Gf.). 

'Vn^vüSi  (i.  VI  ig  uis  l  species  aromatica 
76.  ef.  Gl.  m.;  furca  75)  hd.  nd.  cla.  hd. 
clawe,  claw,  clau,  klauwe,  claen  (75), 
klae  (17),  klee  (5),  klog  (49).  tiev  clawe 
(8),  klaweke  (13),  liuff  t  horner  an  fassen 
(6.5),  dy  huffen  t  ein  sphare  (i25),  huob 
i  marter  krewel  (93),  clirouuil  t  crapho 
(Gf.),  kraul  t  kreil  der  vogel  (7.5);  nagel. 
nd.  neghel  (11). 

»Vn-,  vir-  (22>^)  -gula  caba-,  kabe- 
(9) ,  cabe-  (25,  74 1 ,  tabe-  (  74 )  -llina, 
-Ui  (87),  vnguea  tabina  (26)  (cf.  tus= 
silago)  huff-  (9),  hus-  (26)  -laticli.  liof= 
ladeke  (221^).  hufladich,  roßliuff,  kalen 
wurtz,  seeplat,  wasserplum  (74).  sclodke 
(47).  prant-  (9i),  brant-  (25, 125) -lattich. 
rosehüb  (87).  quiteu  ledeken  (85). 

*Vngula  equi  (herba)  esels  voet  (85). 
*VngUia-nus,   -tus   (Ki.)    der    dick 
vngestalt  negel  hat  (iu). 

Vngulare  kra-,  kre-tzen,  krellen  (74). 

Vngulus  ein  vinger-ring  (no),  -ling 
(68),  -liuck  (132)  mit  einem  stein. 

*  Vngumphus  [cms  vnguis  X  gum^ 
phus)  luiof-  (7G),  liufF-  (67),  hilft-  (75) 
-nagel. 

*Vnibilis  vireinlich  (20). 

*Vni-  (136),  V..-  (94)  -breilas  sunt 
alii    to  (ags.?)    fuglum    (94),  staluto 

fluglum    (136). 

Vnicolor  von  einer  färb   (110  sim.). 

Vnicolorare  mit  einer  färb   ferben 
(110  s/m.}. 
*Vnicordes  eindrachtig  (20). 

Vnicordia  ein  -  hertzigkeit  (110), 
-dreclitichoit  (132). 

Vnicornis  adj.  ein-hornig  (110  &c.), 
-hurnigo  (Gf.). 

Vnieorn-us,  selten  -is,  -um,  -ium 
(iio^',  Gf.),  vnieurnus  (i52)  (2. rinoeeros 
sim.)  hd.  nd.  eyn-horn,  hd.  -harn,  -hören 
(3,  4),  -hurno  (Gf.),  -hof  (65  var.),  -gehurn 
(1),  -gehurne  (BM.),  -kiren  (88).  ainhirn 
(76). 

VnieorSj  ein-hertzig  (68,  110),  -drech= 
tyck  (19j,  -drathtikeit\20).  eendreehtich 
(11).  ein  van  hertzen  (132). 
*Vnieurnus  v.  ■Vnieornus. 

Vnicus  ( i.  solus )  hd.  nd.  ey-,  nd. 
e-nich.  hd.  eyni-g,  -gk.  ainzelliger  (75). 


VNI 

*Vnifolium  (cf.  lancea  Christi)  ein= 
blatt  (143). 

Vniformis  hd.  nd.  eyn-formig,  -fel= 
dich  (20).  hd.  eyns  gestaltis  (9),  glich 
gestalt.  von  einer  gelychnulj  (es),  glich= 
nuß  0.  gestalt  (iin  sim.). 

Vniformitas  eyngestaltli-  (iio^), 
eyngcistatli-  {sie  110^),  eynformi-  (68, 
132)  -cheit. 

Vniformiter  eynform-lich  (20,  110), 
-iglich  (68),  -ichlich  (132). 

Vnigenita  hd.  nd.  eyn  eyn-,  eynig- 
(21  j  -geboriie,  -geborn,  angebarn  (6), 
einige  (iio)  dochter,  hd.  tochter. 

Vnigenitus  («'.  vnix  11)  hd.  einge- 
born.  hd.  nd.  eyn  eyn-,  eynig-  (21)  -ge= 
born  sone  sim.  ein  gebarncr  sun  (6). 
een-  t  enicli-gebaren  (11). 

*Vniniode  ainmäßleich  (3). 

Vnimodus  eyn-  hd.  -meßig,  -messig, 
-mä.ssig  (134),  -maßig  (6),  -massig  ( 1 ), 
-mißig  (17),  nd.  -metig,  -manijrlich  (132). 
einerley  manier  (68).   vimessig   {sie  5*^). 

Vnio  {i.  as  75,  canis  93)  versam- 
lung  (68,  110),  -inge  ( 132).  samcnunge 
(looj.  ain-ung  (76),  -igung  (75 j.  eyn-unge 
(y),  -gunge  (ö"*,  8).  winkelbteyn  t  punct 
(9).  esso  (93.  esse  BM.).  eß  (64j.  oeß  {t) 
wirö'el  og  (76).  aug  vff  (64),  es  an  (70) 
dem  wurö'el.  eß  auf  einem  w. ;  perlein; 
zinu'higkeit  (74). 
*Vniola  graß  (i43). 

Vnire  hd.  nd.  eynen.  hd.  eyni-gen, 
-chen  (17);  v'-eynen,  -eynigen.  enden 
v21).  samenen  (100).  gadrcu  (99). 

Vnirotum  scliuftkarn   Mrg.    radewer 

(125). 

Vnitas  lul.  eyu-zal,  -heit  (8),  -ekeit, 
-icheit  sim.,  -cheyd  (19).  eyn  tal,  enicheit 
(11). 

Vnitio  vireyn-  (9,  20),  eyng-  (8) 
-iinge. 

*Vnitiue  vireinlich  (20). 

Vniuersale  ain  glich  gemainikait 
aller  ding  t  ainung  (76).  lichkeit  {sie  8), 
vorncm-liche  (9),  -licli  gemeyulichkeit 
(15)  aller  dinge,  rneynunge  der  dinge  (9). 

Vniuers-alis,  -us  hd.  nd.  gemeyn 
sim. 

Vniuersalis  («'.  transquilitas  desi^ 
derioncin  76.  cf.  sq.)  eyn  gemeynheit 
(21).  nd.  gemcnich-,  meyn-lic.  gemeyn= 
lieh  (68).  aiutweder,  ein  ig-,  vair.  leg-, 
yegk-lichei  (75  . 

~Vn.  tranquillitas  omnium  deside^ 
riorum  eyn  gemeyne  sache  aller  bege= 
rung  (9). 

Vniuersalissima  aller  gemainst  (65). 

Vniuersalitas  gemeyn -heyd  (19), 
-icheit  (11),  -licheit  (20),  -schaft't  (65). 

Vniuersaliter  hd.  gemeynlich;  in 
einer  gemain ,  gancz  bij  ein  ander  (65). 

Vniuersi  perfectio  hd.  aller  dinge 
folnkommenheitsm.,uolkumlichkait(76), 
volkommeu  ordennnge  (15). 

Vniuersitas  hd.  die,  eyn  meynheit 
(13),  ge-m.,  -meynde,  -meyne,  -main. 
gemaiu  t  hohe  schiiie,  samlung  der 
maister ,   all  menge ,    bruderschafft  &c. 

(65). 

■Vniuersum  hd.  die  gantz  hd.  ( 152 ) 
nd.  gantze  werlte  (152),  werlt  (3,  23,  4, 
133),  hd.  weit  (5),  wernt,   weite   (i5i). 


voc 


627 


weit.  hd.  dei  wernde  {b^),  alleä  dinges 
an  ym  selbs  (15),  eyn  summe  aller  dinge 
sim.  gemain  samlung  aller  creatur,  die 
gancz  menge  der  weit,  allerhant  &c. 
(65).  vn. munduni  n.  sg.l  die  gatz  weit 
{sie  76). 

Vniuersus  {ef.  vniuersalis)  hd.  ge- 
meyne, alle  g.  l  gancz  (17).  gemeyn-ig 
(21),  -heit  (20).  all  (1,  110  &c.). 

Vniuoca  ainer  stim  der  vfHegung  o. 
der  be-tutniß ,  varr.  -dutniß ,  -deütnuß 
(75).  vn.  res  ein  ding  eins  nam-ens,  -en, 
-men  (65  varr.). 

Vniuoce  mit  eyner  besundern  stymme 
( 9 ) ,  st.  besundir  (8).  nach  einer  wese-, 
var.  t  ne-lichen  vrsach  (65).  eyn  gemeyn 
eynlichkeit  (15).  ainzellig  (75). 

Vniuocumeyn  nemmelicli  eynyekeit 
(15). 

Vniuocu-s,  -m  ein-nemik  (9),  -neinig 
(20),  -stymrnig  (10,  12,  20j.  eymenig  (8). 
*Vnix  v.  Vnigenitus. 
^Vnnio  {aus  vnio)  ags.  ynneleac  (34^), 
Vn-quam,  -dique  {sie  134)   hd.  vm- 
mer,  -er  (6),  -her  (21);  immer,  immer 
mer  t  in  ein-er  (110),  -igher  (i32)  tzyt. 
Vnum  eyne  (5).  eyn  adv.  (18,  23). 
ains  (6). 
*Vnuplex  e5mfeldig  (5). 
Vnus  hd.  nd.   eyn.    hd.  eyner,   ains 

(75). 

Vnusquisque  eyn  itz-  (5,  T5),  ieck- 
(18),  iett-  (6),  iet-  (76,  133),  itte-  (21), 
ioder-  (23)  -hcher.  mallich  (85^).  aliewe- 
l  ys-lick;  ytwelt  (22^). 

*Vnzeol  v.  Vneeol. 
^Vo-  V.  Volu-bilis, 

Vobis  t  vos  juck   edder  jock  (12b). 

Vobisare  hd.  i-,  y-,  0-  (5,  i33),  hi- 
(4)  -rtzen.  eren  heysen  (  17 ).  eynen  ir 
(3,  5),  uch  (18),  eyn  hern  (21),  gy  (23) 
heißen,  heften,  ieren  (6,46,  76).  ira= 
tzen  (75<i). 

Vobiscum  hd.  nd.  mit  uch. 
*Vocabulariu-S5  m  ein  vocabel  buch 
(110  sim.). 
'^'Voc-  V.  Ven-abulum. 

Vocabulum  Ärf.  «f^.  wort,  woert(ll), 
wart  (21),  vocabel.  ginemida  (i4i> 

Voealis  adj.  {i.  vociferatus  t  sono= 
rosus  t  vacuum  75)  stimlich  (75,  110). 
vlg.  he-  t  hei-llig  (75).  nen-  t  sprech- 
(17),  es-  (23)  -lieh,  hellautig,  stimmig, 
redig  (Das.).  lautprechtig  ^  gehörig  (126). 
sbst.  ein  voeal.  buchstab  der  thonung  (65). 

Voealis,  v.  arter-ia  (5^,  75,  109),  -ra 
(1),  V.  t  ar-,  at-teria  (75  varr.)  hd.  ein 
ader  0.  ror,  rore  sicut  in  eollo.  eyn  rüer 
als  au  dem  halse  (17).  atmen  roren  iu 
demhalß(75).  eyn  adim-  (5^),  adam- 
(21),  ädern-  (5)  -rore,  t  heyschen  (5.  X 
voeare).  eyn  adem  {sie  18),  a.-  (1,  23), 
autem-  (  76  ),  auten-  (40),  oder-  (6)  -ror, 
-rock  (23).  luchtstrate  (109). 

Voeare  vt  in  baptismo  ig)  hd.  raffen, 
be-  (65,  110),  an-  (65)  -r.,  -rieff'en  (iio)j 
ruofen  (19),  roten  i  heuschen  (13),  ne= 
men  (65  var.),  nennen  (65,  76).  nd.  roe= 
pen  (132),  ruepen  i  heyten  (11),  heten 
l  eschen  (23). 

Voeare,  -ri  hd.  hey-ßen,  -sehen. 

Vocari,  gew.  prs.  vocor  hd.  heyßen 
sim.;  ich  werd,  werd-e,  -en  ge-h.,  -ruf= 

79  * 


628 


VGL 


IoimlH»,  i;t:0,  -rufoii  (1!>),  liifleii  (ti7) ;  ich 
luiili  (\sO.  boriofft  (,Uü),  geroopou  ^132) 
wordtii.   ich  wjirde  {;-.  /  ich  hcyto  (11). 

Vocatio  /id.  iiifl'ungo  sim.,  he-r.  (ßs)- 
rirtViiiij,'  (iio). 

Voeatiue  /id.  rutlVIicii  nini. 

Voctitiuus  /((/.  riirt'e-  sim.,  rioffc-(tio), 
h»"Vsso-  (110,  132)  -lirli.  riiftig  (Das.).  ni- 
(10),  ro-  (12)-flVr  ;  hcilicr.  ni())lick  (11). 

Vocatus  benoiiter,  berurt'tcr;  v.  ad 
india'iun  genigt  vnd  boi'lagt  (0.5).  v.  ad 
oßiv/uni  bcriith  viul  \ff  gi'iminincu  (fiö). 
gefordert  'Tf)). 

Vociferare,  -ri  {V2(i)  /id.  ru-,  rü- 
(124),  rio-,  ro-  (21)  -neu;  stymme,  <>iii 
stym-me,  -ni  niiiehen  ;  stim-men  (7,5),  -eu 
Ue) ;  schrien  (8,  7,')),  sehreyen  (1,  fl),  o. 
gestymbt  (\).  pracliteu  l  boehen  (i  6). 
gockern  ((/aUi  ki".).  heys-  (19),  ey- (11) 
-scheu,  roppen  i  eyn   stem  inaken  (23). 

Voeiferatio  /id.  ruff-.sv'm.,  nenu-(iio), 
lieyseh-  (2U),  sehri-  (8),  schroy-  (9)  -uuge. 
große  prächt  (126). 

Voeiferatus  [cf.  vocalis)  gestim-mit 
(8,  9),  -t(17).  wolbe-stimter,  i-a^r. -stümp= 
ter.  -stmnpter  (7.5). 

Voeitare  ruftiu(8).  stetis  r.  (9).  dick 
wyl  roepen  (132).  schrien  (75). 

Vogesus  dalJ  elsas  gebirg  (125). 

Vola  (i.  equa,  e.  sterilis  75,  76,  ir; 
media  pars  l  concauitas  Jiianii.s,  pedis, 
a/arum;  fructus  cuj.  arbori.f  X  volema; 
cf.  cleflfal)  teii-är  l  -ra  (Sm.),  -er  (9j. 
aenr  (74).  teur  [sie  1).  thern  am  fues 
(Avent.).  terren  in  der  haut  f  schwiel 
(75).  eyn  iu-hant  (17,  2h,  93),  -hende(95). 
gausch  (75).  gawcli-ße,  var.  -ß  (74).  gayse 
(139).  der  gusel  (135).  der  gauff  (74,  111, 
126,  135,  139).  fuß-g.  (111).  das  mittel  in 
der  hant  o.  in  den  fiessen  (110).  die 
palme  i  hol  van  der  liant  ofF  van  den 
voessen  (132).  der  handteller  (114).  bal 
(100,  Gf.).  clessal  [81771.  tat.?  v.  /i.  v.). 
wyntmole  (19).  eyn  vule  (20),  fulch  (75), 
perde  muter  (17).  vnperhafF-t,  var.  -tig= 
feldpferde  174).  ein  quite  (4),  kute  (3), 
pforsicli  (67). 

Volare  /id.  nd.  vhegen ;  fli-chen  (8), 
-gen  (9),  -en  (13). 

Vo-,  va-  (1)  -latile  gefidert  thier 
(1).  das  ge-fogel  (75),  -fogeltz,  -fügeil, 
-fugel  das  da  flugt  (65  van:). 

Volatilis  /id.  ge-federt,  -feder  (6), 
-feddert  (69),  -fidert  (4),  -fidderet  (18), 
-widderet  (21),  nd.  -viddert.  alles  das 
fliegen  kan  (uo).  bequeem  zu  (es),  tzo 
(132j  fl.  flieg-lich  (75),  -ig  (Das.). 

Volatus  ptc.  s.  hd.  nd.  vluch  ( 20, 
23;;  vlieg-unge,  -inge.  /id.  flyg-,  flieh- 
(20)  -unge;  fliessuug  (sie  134);  geflogen, 
flu-ck  (3).  -gk  (21),  -g  (6,  9,  17,  4),  -cht 
(17).  flöchte  (5).  flok  (8). 

*Volema  {i.  quantum  manu  potest 
capi  76.  cf.  vola)  hantuol  (75).  wingifte 
{species  pomi  Sum.). 

Volemum  {i.fructus  volemi  Gemmae, 
Voce,  ex  quo;  (/.  vola)  pyr.syck  (19).  per- 
ßvch  (12).  ptV-  (68),  pfi-' (74)  -rsich. 
klulnig  pirpawm  (74).  pl.  grosse  0. 
handvollige  biru  (Ki^.).  winegifta  ( 101, 
Gt.  4,  12.5). 

Vol-emus,  -imus  (19)  lid.  pfersich-, 

pfirsich-  (74),    pfirsig    (69),   pyrs-  (19) 
-bäum  sim.  persekeuboem  (i32). 


VOL 

Voleiia  wollende  (20).  ;;/.  die  gut- 
willigen (65). 

Volenter  willencii.h  (20). 

'  Voletago  1;.  Vulgago. 

*Voletus    {St.  bol.j  V.  Tubera. 

*Volgago  v.  Vulgago. 

*Volgaris  v.  Vulgaris. 

*Volgor  V.  Fulmen. 

*Volhoctecra  &c.  v.  Paltilones. 

'^Volica  [aus  volta  q.  v. ;  est  lustrum 
capiendi  lupos  1  \o,aus  wolf-sell  missv.!) 
oyn  böge  in  ecr/esia  (  19),  ynt   wolfseil 

(132). 

*Volicus  v.  Volitus. 
^Volimus  V.  Volemus. 
Volitare   /id.   flie-,   fli-   (17),   fle-    (.'S) 
-gen.  fliheu  (Ib).  Hecn  (21).  flitt-  i  flod- 
eren  (126).  swebeii  (1,  2).    sweven   (147). 
swynien  (22'*).  sweiinen  (77). 
*Volitare  v.  Volutare. 
*Volitatio  fli(>gunge  (20). 
Volitlo  will-ung,  var.  -igung  (64j. 
*Voli-tus,  (^■.  boletus  G\.  m.),  -cus  (11) 
/id.  nd.  willich  (m.ss.  mog.). 

Voloctena  &c.  v.  Faltilones. 
Volpiscus  [aus  vop.)  i.  vir  nobiliter 
natus  (Br.).  gebaereii  edelick  (147). 

Volta  [cf.  volica)  en  baghe  in  eccle^ 
sia  (11,  wo  ein  Blatt  von  /der  biss  Zeo 
fe/ilt). 

*Volua  i.  Phalli,  buf-  t  cacodcRm- 
oninn  oua  uiighers  eyeren  (Kil.). 

Volubilis  adj.  /id.  nd.  bewege-,  went- 
(68,  132),  /id.  beweg-,  bweg-  (134),  beker- 
20),  zergenek-  (65)  -lieh,  -heben  (13), 
-lic.  Schi-  (17),  schey-  (9)  -belechtig. 
schibe-  (8),  kü-  (8),  keu-  (9)  -lecht. 
welcgeletlit  (20).  weltzbar  t  sinwel  (i26). 

Volubilis,  V.  major  (47,  85),  vobi= 
lis  m.  (26)  hofi'e  1  2(J ).  hop-fe  (9),  -pe 
(47,  85).  mauerkraut,  tag-  vnd  nacht- 
schatten  (Ki.).  windglocke  (Fr.). 

Volubilis  media  winde  (25). 

Volueer  {i.  velox,  letus)  /id.nd.  snel. 
schnell  (G,  76,  110).  ge-rad  (110),  -rade 
(109;,  -raede  (132). 

Volucrare  {sicut  gallus  supra  galli= 
nam)  vo-  (68,  iio»,  132),  fu-  (uo»)  -gelen. 

*Volucre  megenkefer  (125). 
Volucris  /id.  nd.   fo-,   fu-   (20),   flo- 
(21)  -gel. 

Volucrum  {i.  ficatum)  lever  (147). 

Volucrum  packel  (20).  (/lerba,  i. 
vinciboscum   &c.)   wald-winde,    -lilgen 

(143). 

*Voluctare  v.  Volutare. 

*Voluctra  v.  Faltilones. 

*Voluella  (i.  spira  75j  /id.  eyn  schrube, 
winde  ;  w.,  wind  an  einer  pressen,  preß, 
bressen  (67);  w.  als  an  der  pressen  (5), 
spilen  ist  (18).  s])indel  i  sp.-baum  in 
der  winpreß  o.  des  glichen;  drotgert 
(75).  eyu  presse  (17).  eyn  windhals  {st. 
\v.  als!)  an  der  presen  (21).  schraube 
(4).  schravvff  (1).  scruue  (23).  troii  an 
ainer  kelter  (76). 

Voluere  /id.  weltze-n,  -In,  -ren. 
wal-eu  (126,  Das.),  -tzern  (12).  wSlczen 
(9).  we-  (21),  win-  (18)  -czeln.  wentzelen 
(132).  wenden  (20,  uo).  keren  (uo  &c.)- 
vmb-k.  (20).  weheren  (77).  wel-tern  (22'', 
23),  -keren,  t  winden ;  v.  ad  permulam 
spolen   (22'').  ro-   t   tro-llen;    turmlen  l\ 


VOI. 

vmb-t.  .sc.  orbem\  vbeiburtzlen  sc.  in 
Caput  {126).  trolen  (i28).  vber  die  vnd 
dise  siten  funiemiiKMi  (65). 

*Volugena  v.  Cachina. 
Volui    vmbgeen.    welczlieh   sin    &c. 

(65). 

Vo-,  ffo-  (:')'')  -lumen  /id.  bucit.  eyn 
gebunden  /id.  buch,  <luch  [sie  18),  nd. 
bok.  eyn  gebondeu  hoch  (21). 

*VoluntareÄrf,will-ig, -en(20jmaciien. 

Voluntarie  /id.  will-eelich,  -iglichen, 
-cnclich  (20),  -ychen  (19). 

Voluntarium  eyn  willig  ding  o. 
werck  (65). 

Voluntarius  /id.  willich,  eygen-,  nd. 
eyn-w. 

Voluntas  /id.  nd.  wille.  wil  (6).  wyle 
(21).  aigeu  will  (76).  beger-ungo  (19), 
-inge  (11).  begirlich  krafft  t  gutwillige 
kait  (65).  loit  (18.  st.  lostj. 

*Voluola(/;e)Äa)a(7.s.uuidubindae(i36). 

Voluolus  waJtz,  walbloch  ( lasj. 

Voluox  wurm  (88).  m^.  wijngaertworm 

(116). 

Volup-e  V.  -tuose. 
'^'Volup-  V.  Volu-tabrum, 

Voluptare,  -ri  (65j  {aus  voluptas 
X  volutare  cf.  pre.,  sq.)  /id.  weltz-en, 
-ein  (5),  -en  im  wollust  des  flaisches  (65). 
in  w.  leben  (67).  wollustigen  (76).  wol- 
nust  (67),  -lust  (75)  haben. 

Voluptas  ( a  voluendo  das  eyuer 
weltzt  in  re  immunda  65)  /id.  lust,  luste, 
loste  (133).  /id.  nd.  wol-,  wo-  (10, 23, 65)  -lust 
(m.  126),  -lut  (22''),  /id.  -luste,  -lest  (8,  21j, 
-loist  (18),  -est  (19),  -lustigkeit  (75). 
wUost  (13).  be-girde  (Uo),  -gird  (68,110), 
-gerte  (i32).  fleischlich  lust  o.  begirde 
(UO).  flaisch-^  iip-,  lust-licher  wol-,  wo- 
lust;  w.  t  sussigkait  des  libs;  sugung 
der  süss,  als  ver  sie  verbotten  ist ;  ein 
lustig  leben,  wole  lebung(65).  mütwil  (25). 

Volup-tuose,  l  -te  (67,  uo,  133),  -e 
(68,  132)  lust-lich  (132),  -liehen  (110), -ig= 
lieh  (68).  woliust-ighch  (75),  -liebe  (67, 
133).  guochlich  (132). 

Voluptuositas  wollust  (4).  vnorde= 
liher  wolust  (65). 

Voluptuosus  /id.  lustig,  -ich,  -lieh 
(8).  wol-  (lö,  23,  75,  HO),  ge- (9) -lustig, 
listich  (6).  vol  lust-licheit  (68),  -icheit  t 
genoechte  (132),  -iger  freud  &c.  (65). 
gautz  begirig  (uo). 

Voluta  (gr.  eXi5  cf.  s^.)  tigalen  (i26). 

Volu-,  volup-tabrum,  l  voluta  (76) 
/id.  phul-e,  -le  (i33);  phole  (21),  pfuol 
(uo).  pfui  (6,65,  74,  75),  pfül  (134),  pfulle 
(67),  puel  (13).  pole  (17),  waßer-p.  (10). 
hd.  (20)  nd.  (i07,  132)  poel.  een  perel= 
zaert  van  ghore  daer  (108),  een  vuyl 
gote  of  gorre  daer  die  ( 107 ) ,  eyn 
vuyl  gate  dair  die  (132)  verkeu  in  wi- 
(107,  108),  we  -  ntelcn.  winteliughe  in 
oureynicheiden  (108).  wule  (112).  säw= 
waltze  (115).  soi,  gisol,  sol-aga,  -unga, 
-agunga  (Gf.).  sole  (8)  zole  (^)zude(9). 
sutt  (74).  pfutz  (uo).  pfutzen,  vlg.  kat- 
lachen  (75).  pficz,  var.  pfütz  (65).  putte 
(23). 

Volu-,  i  voll-  (1),  t  voluc-(75)-tare 
[cf.  voluptare)  /id.  welcze  -  n,  -rn  (8), 
-ren  (13).  dick  vil  welczen  (68).  in  pfui 
wallen  (25).  soleu  t  walczern  (9).  dick 
keren  t  wen-den  (iio),  -teleu  (132).  ofi"te 


VOR 


VOU 


VRB 


629 


^  vmb  l  stet-es,  -tes  vnd  ofift  ■waltzen(75). 
walge-n  (1),  -ren  (2).  wulen  (es).  burtz= 
len  (126).  nd,  weitem. 

Volutari  gewel-czt,  -cz  ^verwicke-lt, 
-1    werden  (65  varr.). 

Volutatio  pfitz-  l  pfuoi-  (76),  wul- 
(75),  sul-  (9),  besul-  (4),  besul-  (3)  -unge. 
ein  pfutzeu  (75). 

*Volutio  {i.  fornix  Gl.  m.)  welczel-  t 
vinbker-uuge  (20). 

*Volutvini  V.  Villutum. 

Volutus  gewelcze-lt  (20),  -rt  (19). 

Voluus  [herba  l  fungus  Br.)  bulte, 
drieslyng,  peperlynck,  peddeustoil,  swam 
(U7). 

*Volux  (fornacis)  hufte  (Sum.). 

Vom-er,  -is,  bomer  (i45),  bemer 
(136*=)  (^.  cauda,  cada  76  aratri ;  ferrum 
dentatum  &c.  76)  waginso  t  scaro  (121, 
Gf. ).  wagen-  ( 75 ,  Sm. ) ,  pflueg-  ( Sm. ) 
-sun,  am  pflüg  (75).  weg-eysen  (64*=^  74), 
-ysen  (64b,  93)^  -eyß  (126),  -ense  t 
-enese  (Fr.),  wägiß  (Das.).  wages  (G).  hd. 
eyii  pflüg-,  plug-ysen,  -eysen.  eyn  plug- 
(5),  ploech-  (20,  132),  ploch- (22)  -ysern, 
-yser  (132).  eyn  pluck  yßern(18),  plugk 
seche  (21).  ha.  sech,  t  sechte  (74).  seech 
(68),  seg  (1),  zech  (9,  17),  schar,  schore 
(17,65).  var.  pflug-schare  (65),  -sach(9i). 
culter  (20).  couter  (loe).  ags.  scar  (145), 
scaer  (ise*^). 

Vom-ere,  t  -itare  (1,  75)  hd.  nd. 
spyeii ;  widder-,  oucr-  (132)  -geben,  -geuen, 
oft  sumpta,  dat  he  yn  heflft  (132).  weder 
gefen  t  brecen  (13).  hd.  spihcn,^speihen 
(75),  speyen,  vß  spien  l  virletzen  (20). 
spigen  (23).  spuwen  (68).  breken  ^  coren 
(22b.  kören  Br.  wtb.).  brechen  (75).  wu- 
(75),  wo- (18)  -rgen.  hd.  ko-,  ku-  (9)  -tzen. 
vn-dewen  (74,  75),  -deuen  t  -willen  (88). 
wullen  (74).  I 

*Vomex    (c/.  muceo)    snegil  t  rotz 
(Gf.). 

Vomiea  (c/.  putres)  ayß  (111).  ptutz 
i  bläterlin  (Das.). 

"^Vomiea  ,(z.  cenomia  &c. )    vlyeghe 

(147). 

Vomis  V.  Vomer. 

Vomitare  v.  Vomere. 

Vomitoria  {cf.  Gl.  m.  6,  89i.  Gf.  4, 
386)  vurichclli  (i4i). 

Vomi-tus,  i  -ta  t  -x  (74)  {i.  nausea 
20)  hd.  spy-,  spey-,  spuw-  (es),    kotz- 

(110,  Das.),   Wull-(20,   74),   dow-   (l28),   Vll= 

dew-  (75)  -unge.  nd.  spig-  (23),  spu-  i 
ouergeu-  (  132)  -inge.  vnwill  (91).  der 
vnwill-e  (Das.),  -en  ( 126 )  brechen  (25). 
ad  vomitum  incitare  walgen  (85^). 

Vo-,  fo-  (1)  -racitas  (cf.  sq.)  hd. 
freßeiye  sim.  (SO  einer  in  sich  wirflft 
65);  fraßheit  (1,  8),  vrosickeit  (9),  geiti= 
kait  (1),  slinduiige  (19).  vir-sl.  (20). 

Vor-ago,  -zigo  (1)  (i.  ba-,  a-  134 
-ratrum ;  vortex,  vorac-,  edac-,  gulos- 
itas)  hd.  uueruo  aim.  (Gf),  fraß  (8),  vros 
(9).  slindunge,  l  sinnt  (slunc?  20).  slunt, 
off'enunge,  thufi'e  (loo).  schlindung,  ver- 
schl-  t  fressung  (  110  sim.).  schlyedung 
[sie  V.  a.  1477).  eyn  wasser-  (l)-slump 
(5),  -slinge  (10)  -sling  (12,  13),  -swal 
(1,  2),  -schwail  (6),  -bruch  (18),  -stram 
(4),  -storm  (3).  swalch  i  water  ba'ch 
(23).  hd.  eyii  swalm,  wäl  (6).  kes^ 
sei  ( 49 ).   wiederswalm  im  wasser  ( 74 ). 


colk  in  den  watere  {'22^).  cuyl  (i32).  cute 
(97.  wett.  kaute),  wi-,  va):  wii-,  i  "zwi- 
rbelung  im  mere  (65). 

Vorare,  -ri  ( 1 )  hd.  nd.  slinden.  hd. 
v'-sl.,  Schlünden  (i26),  freßin,  vresseu, 
vereßen  (10,  13  j.  nd.  vretten. 

Vorator  freßer  (17,  76). 

^  VoraxAr?.  Iraß,  fras(^7C);  fress-,  freß-, 
fräss-  (134),  fracß-  (68)  -ig.  vresic  iioo). 
fresych  (20).  frißyg  (12).  v'eßich  (13). 
geitig  (1).  geicz  (9).  gyr  (97).  slyndende 
(19).  ver-slindich  (132),  -schlindig  (68, 
110*),  -schlindung  (sie  iiob).  fraß,  fres^ 
ser;  wieder  swalm  im  wasser  (74.  X 
vortex). 

*Vor-  V.  Vorti-cinare. 

*Voredus  v.  Veredus. 
Vorena  v.  Forena. 

*Vorinela  wormleiii  {genus  mustela= 
rum  140). 

Vort-ex,  -ix  t  wlt-lx  l  -er  ( 17 ) ,  l 
fortex  (74)  {i.  vo-,  fo-  17  -rago,  ver= 
tex  76  &c.  qq.  v.;  civcularis  reuolutio 
aque,  nodus  in  lig/io  sim.)  werbe  (95,  sim. 
Gf.).  weru-o  ( Gf. ) ,  -el  i  oest  of  knoest 
an  den  boemen  (132).  wiel  o.  werb,  varr. 
werfl'e,  werft"  (74),  wirbel  (33,  iio)  im 
wasser  (33,  74).  w.-flut  o.  wiederswalm 
(74).  ein  krum  ast  (110).  eyn  winde  (8, 
17).  eyn  holcz-w.(9);  h.-,hulcz-il7)-knorre 
(8,  17),  -knor  (76).  ein  ast  ader  knorre 
(4).  knoptf  o.  knoch  an  lioltz;  gumpp, 
tumi)fi"el,  hell  (74). 

*Vorti-,  vor-  i;«;)  -cinare  (i.  voluere, 
est  aquarum)  walczin  (8,  9). 

*Vortlx  V.  Vortex. 
*Vorzigo  V.  Vorago. 

Vos  {acc.  [cf.  vobis)  ym  (85^). 

*Uoscera  {aus  fossoria  sim.  ?)  cambr. 
serr  (Zeuss). 

Votare  (^.  vertere)  keren  (110  &c.). 

Votiue  begyr-  (68,  110),  beger- (132) 
in-  i  gedetht-  (20)  -lieh,    indencke   (20). 

Votiuus  (i.  voto  ad-,  a-strictus;  suplex 
l  cernuus  1)  hd.  nd.  an-dechtig,  -dachtig 
(1),  -dächtig  (134),    ducli  (17).  inwen  an= 
da^chtig  (46).  hd.  gedathtig  (20),  innich, 
gotlich,  g.  gelubd  (110);  got-  (i34),  gotti- 
(13) ,  geloue-  t  beger-   (20) ,   gelub-   (68,  j 
69,  70),  begir-  (60),   dfuot-   (132)   -lieh;! 
hey-,  he-  (74),  gel-  (,49)  -Hg.   nd.  god-  ^j 
bill-ich  (23).  godelihe  (100).   gelobit  (9).  j 
gelubdhattter  l  begirlicher  (li). 

Votum   hd.   eyn  geystlich   ge-lubt,  | 
-lübt  (134),  -lubdnus  0.  -Inbde  (74),  -lobe 
(tj),  -lobde  (9,  133),  -haiss  (46);  glob,  ge= 
lubd(65, 110),  glubd  (65  var.),  lobede  (.l2); 
ge-lübt(46),  -louede  l  ofl'erunge  l  wille  (20); 
be-gerunge,  -gerlichkeit,  -girigkeit,  -gir= 
lieheit  t  -girde  des  gemuts  (74),  -gird  t , 
-girlickait  l  gutwilligkait  (65).    nd.    eyn  j 
geystlick  loffte.  eyn  behegelicheit;   be- 
lofft  t  -geert  (132).   eyn   gotlieh   beken=  j 
nis  (21).  stimme  0.  mithellung  (74). 

Votus  (t.  antiquus  senex  76 ,  votiuus 
129)  ge-lobt   (68,   110),   -loefft  (132).  v.  j 
deo  eyn  geg-,  var.  ge-lobter  gots  t  ver= 
bundener  got  (65).  ' 

Vouere  hd.  globin  (8) ;  gl.,  geloben 
den  heil-igen,  -gen;  gel.  beigen  (i33), 
den  heyling  gla"wben  (1);  loben  (10,  12, 
18)  t  helbing  {sie  18);  ge-1.,  -laben  (17), ! 
begern.  nd.  louen,  den  beigen  1. ;  glouen 
(132),  ghern.  \ 


Vox  hd.  nd.  stymme  t  wort,  stumme 
(3).  stim  (65,  68).  stemme  (132).  luet  (2ü). 
luyt  (19). 

Vox  aecuta ;  aspera  ;  bassa ,  var. 
passa;  rauca;  suauis,  tenuis  scharpff 
vnd  reß,  var.  rcsch;  zittarende  stim; 
lieyscre  stim ;  grob  vnd  nyder ;  ein  milte 
stym;  ein  zarte  deine  stymme  (ci). 

Vox  clamantis  stim  des  ruffende-s, 

var.  -ns  (65). 

*Vpe-cus,  -tus  V.  Huso. 

*Vppania  (^.  ecclesia  i  Tpsiiais  pi'o  deo 
datu.'i)  almusiu  des  prots  (74). 

Vpu-pa,  -ba  (127,  141),  -ppa  (23), 
vppu-a  176),  -pa  (75,  76),  -be  (87),  hu-, 
hup-  (8b,  75) -pupa,  opopa(i4ij,  vbula 
(75)  hd.  wyd-hopfi"e,  -hopff,  -hotf  (iio^), 
-hop  (18);  wede-hop,  -hophe  (125),  -hopfe 
(9),  -huppe  (20);  wide-huppe  (8''),  -happe 
{lü);  witehofFa  (I4i) ,  wyddeho-pp  (10), 
-ffe  (,152);  withopfen  (87),  withhop  (102), 
witihopfa  (127).  wed-  (13),  wid-  (21), 
Wide-  (3,  4),  widde-  (23),  wede-  (132) 
-hoppe.  hoopte  (lOs).  hoptop  (107,  132). 
hopf  (Fr.),  hoep  (97).  liupke  (i07).  wide= 
wale  (85b).   huchar   (20).   kaathan   (128). 

*Vr  V.  Vrus. 

Vr  (^.  ignis  lingua  ehald.  Br.  &c.,  grece 

66  &c. ;  i.  pir,  lar,  ffocus  5b)  ffuer  (5b). 

*Vra  (^.  priaspicus,  herba)  hasenhode 

(74). 

*Vragen  v.  Grygallus. 

Vran-ia,  t  -e  (^Br.),  -ies  (147)  i.  qd. 
musa  celestis  (Br.).  hymmelsehe  pyp  (iic 
147!  cf.  musa). 

Vran-icus,  t  -ius,  -eus,  -enus  (4), 
aurameus  (18j  {i.  celestis;  ignitusi  '.  vr, 
vrere.;  cf.  vra-nus  i  -mus  i.  celum  76) 
hym-elsch  'iioa),  -Hch  (110''),  -lisch  (68), 
-malischer  (74).  hemels  ii32).  fewrig  t 
ent-fengig  (74),  -zundig  (4).  furich  ?  ent= 
phengich  (5).  fuerlieh  i  enphiuglich  (18). 
enpfindig  (6).  nd.  üuer-,  entfeng-,  ent= 
bern-ich  (23). 
*Vrani-es  v.  -a. 

Vranos  -  copus ,  -tapos  (74)  {i.  cal= 
lionymus  i4o,  ypotamus  93.  cf.  pecte^ 
nus)  halfuisc  ((if.).  ein  visch  der  ein  aug 
an  seiner  stirn  hat  (74).  mer-ros  (93), 
-roß  (74),  -pfatf;  sternenseher,  himmel= 
gucker  (140).  nl.  hosemont  (hg). 

Vra-,  bra- (ob,  75) -tislauia, -tislaua 
(1),  verteflubea  (18)  (cin.  iu  schlesia; 
bolonie,  sed  nunc  bohemie  75)  hd.  nd. 
bres-lau,  -law  (4),  -la  (75),  -lan  (5), 
-lauwe  (10),  -sei  (21).  hd.  pres-law  (12, 
69),  -lau  (13),  -lav  (3),  -la  (1),  -lauwe, 
-louw  (67),  -len  (18).  preß-lau  (i34,  Ki"-,). 
-low  (öj,  -lauwe  (,7o). 

Vrbana  borgersche  (132).  burgerin 
(68). 

Vrban-e,  -iter  hofliclien  (iio).  hoff= 
leke  (100).  hoeffsch-  ( 132),  stet-  vnd  liubsch- 
(75)  -lieh. 

Vrbanitas  hd.  hof-,  scliimpft-  i  frunt- 
i  holtse-  (88)  -lieheit  in  sitten  &e.  (65). 
hobi-  (8),  hubi-  (9,  20).  hoef-  (132),  hofcu- 
(100)  -scheit. 

Vrbaniter  v.  Vrbane. 

Vrbanus  adj.  s.  hd.  hoflich,  hubi= 
sehe  (9,  20),  hobisch  (5.  8),  hubscii  (18), 
hibsch  (76),  hibs  (I3),  bobist  (.szc  21). 
nd.  houesch,  hoeff'sch  (132).  stetisch,  vlg. 
hübsch  nach  der  stet  sytten   (75).   stat- 


ü;jo 


viu 


inun   (iio),   -lyt  />/.    (76).   steter  pl.   (<•). 
luirficn«  (lOii  sim.). 
*V-  /••  O-rbiciilnris. 
Vrbs  /*(/.   bury,    bureli    ( 12 ),    borj;, 
mürgo  (i;5),    stat,   stad,   staid    (18).   ml. 
bor  eil. 

'^Vr-bUS,    /  -nUS   {alph.    -UUS   CJcininao, 

117),  -bum  l  -uuni  (Ki.)  {i.  .sukuti,  i 
/nirs  aratri  iio  &c. )  eyii  fiircii  sim. 
((Jcnmiao,     Voce,     ex     quo),      voire     als    eil 

ploicli  buwot  (,U7).  eyn  pfluog  yscn 
(HO  sim.). 

Vrcare  li/ncuin  iiii.  Gl.  m.). 

Vrc-eolus,  l  -iolus  (H.  23,  7iO,-iolum 
(acf.f  1S(!\  -ihuhma  (7i),  -ellus  (loi  (i. 
vrnula  7.") ;  c/.  orceolus)  hd.  gioü-,  //</. 
nr^.  iiant-faß,  -vat.  oracr-  (9,  15),  zuber- 
(üi),  ziibir-  (^101)  -liii,  -lein  (0).  czober 
(17).  (f'/s.  criu-e  (130). 

Vrc-eus,  -ius  (,2;5,  64')  («.  t>a.s'  aqua- 
tlle  t  mancipium  76,  orca  r/.  r.,  hausti 
nabulum  7,'))  liaut-  hd.  vaß  .sm.,  -falJc 
(lOV  -uas  (.13),  -iiapff  (^^74),  nrf.  -vat.  hd. 
gielJ-  (iio),  wassor-faß,  -vayß  (IS)), -kriig 
(8,  17),  -knick  (i),  -emer  (9):  ey-,  ai-, 
eu-  (11)),  em-  (132)  -mer;  omi-r  zu  doin 
wasser  (75);  kruog,  krug,  kruc  (13), 
kruck  (3),  krucke  (10),  kroke  (13).  krukc 
(12,  109).  kroch  (23).  zub-ir  (i04),  -er 
(74,  93).  kut  (49).  late  (109).  fulltopfiein 
(141).  ein  irdiii  o.  ariu  gcscliirr  (i2g). 
gartz  (c/.  gatze  Pict.,  Fr.  1,  326.  gatzen 
Sm.  S8),  schapff  (74). 
*Vrcihuluni  &c.  v.  Vrceolus. 

Vred-o,  t  -a  (75,  7G)  (segetum;  i. 
ventus  vehemeiis  et  vrens  76 )  briiiinido 
( 141 ).  braut  im  gctreid  ( ib^ ),  in  der 
t'rüclit  (75).  brenncr  (135).  ein  viiwi'tter 
o.  vcrderbniß  im  körn  o.  samen  (iio 
aim.).  derrina,  ditrri  (cf.).  miltau  (74). 
kibele  (i3i). 

Vrere  (i.  porcos  incendio  mactare  iCy) 
hd.  nd.  ber-  (13,  23,  132),  kd.  bur-,  bor- 
(10,  12,  133),  v'bor-  (5,  4),  bren-,  v'bren- 
(6,  76),  pryn-  (9)  -nen.  born  (21).  bro= 
hen  (20).  swellen  (22'^).  schüren  (i55). 
pss.  brennen  tag  vnd  nacht;  prs.  ich 
brin  vnd  wurd,  varr.  wih-d,  wird  g('= 
schnitten  in  corde  (60). 

Vrgere  (X  vrere)  hd.  nd.  twi-,  dwi- 
(i32),  hd.  betwi-  (20),  zwi-,  zwe-  (10), 
tri-  (6,  65)  -ngen.  tru-  (65,  68),  dru-  (uo, 
132)  -ckon.  queln  i  pinnigen  (C5).  bu- 
(5),  bo-_(i33),  be-  (23)  -rucn.  born  (18 
&c.).  prinnen  (74). 

*Vrgidus  (c/.  pro.)  hd.  zwin-gich, 
-gung  (67,  76),  -ch  (18),  -ig  t  bornig 
(21);  tringig  (6),  bctwonlicli  (17);  bu-, 
bo-  (18),  nd.  be-rnich.  nd.  twingicli  feu- 
riger (74). 

*Vria  II.  vrtica,  subtussilla)  wurin- 
krawt  (74). 

*Vria  V.  Juria. 

*Vrias  {auis)  ducherlein,  cd.  meerente 

(140). 

Vrica  (c/.    iuria,    eru-ca,   -go)  mil= 
taw  (135).  coil-,  loick-ruyp  (147). 
*VrieulurQ  bornyßen  (125). 
*V-  V.  E-rigeron, 
"*Vrigina-  v.  Vrina-le,  -riiim. 
Vrina  hd.  nd.  (22t>)   seiche,    lid.   ge- 
t  g-s.  (75);  iiar-n,   -m   (4,  8,  91),   -em  0. 
seichet  (74),  pruntz,  bruutz,  br. -wasser. 
nd.  mighe  (22i»),  pisse. 


VRT 

*Vrina  /.  vstrina  (i4i).  huoui.sin 
(f er  nun  &c.  104). 

Vr-,  virg-  (23)  -inale  lid.  bruntz-, 
.sci(li-l":iß;  s.-doppe  (21),  -glas  (lo), 
-glaß  (75),  -Scherben  (60,  75);  hären-  (9), 
härm-  (8,  17),  liarn-  (64,  68,  75),  -glas, 
/  -kaclul  ().  ander  scherwen  (75).  nd. 
))issevat,  ])yßpot  (i32).  eyn  glaz  da 
man  netze  yii  be  syet  {h'^). 

Vrinare  {cf.  mingere)  hd.  nd.  (22*^) 
seichen,  pj'ß  maciien  (  132),  pissen  (f), 
23).  hd.  pru-,  bru-,  gepru-  (4)  -ntzen; 
liar-neii  (68,  75),  -men  (74);  hermen  (4), 
binkeln  (109.  wett.    Kinderspr.   pinkeln). 

*Vrinaria  r.  Corona  monachi. 

Vri-,  vrigi-  (igü)  -narium,  -narius 

(04)  [i.  vrinale  Hr.,    locus   vbi  miiu/itur 

132  &c.)    ofF   eyn  ^jjyßpot  (l32)     scych= 

winckel  (64).  gicl.^-  i  schütt-steiii  &c.  (Ki.). 

*Vrinus  {c/.  vr  See.)  feuriger  (74). 
*Vrio  V.  Juria. 

*V-  V.  O-riolus. 

*Vrl-tides,  -cidis  (74)  blattcr  lochiin 
(04).  sunt  pori  vesice  plaßenswayßloch= 
lein  (74). 
*Vrius  V.  Vrus. 
Vrn-a,,  -ale  hil.  nd.  ey-,  e-  (75),  ay- 
(74),  nd.  em-mer.  krug  (68).  cruch  (132). 
badkibel  (91  )■  totteupar,  todtenpare 
(vrna  74). 

Vrnarium  schcffliu  (91). 
*Vrnarius   eyn   eymer  macher    (110 
sim.). 
*Vrnea  v.  Vsnea. 
*Vrnia  v.  Orion. 

Vrnula  aimcr  t  schopffer  (91). 
*Vrnus  V.  Vrbus. 
Vro-  V.  Gry-gallus. 
Vropygium   der    stertz    (ii4),   bu- 
(126),  bu-  (Ki'\)  -rtzel. 

Vrruncu-s,  -m  (120)  stilfesen    (126). 
*Vrrus  liuclibovn  (93). 
Vrsa  ber-yn  (IG,  4),  -rynne  (9).  beerin 
(68).  wath  (12). 

Vrsa,  orsa  (u.  arcturus)  mayor  der 
wagen  an  dem  liymcl  (1,  iioj. 

Vrsa  minor  (c/.  septistellium  &e.j 
hd.  das  siben-gcstirn,  -gcstireu  (1 ),  -«tirne, 
varr.  -stirn,  -t  gcstirn  (110);  daß  se= 
bende  stirn  (17),  daz  siebin  gestirin  (21 
Mrg.);  dye  sieben,  sebyn  (5)  stern.  nd. 
seuen  Sterne. 

*Vrsina  bercnwurtz  (123). 
*Vrsinus   ein  batzen  ( a  figura  vrsi 
135). 

Vrsulus  steinberliu  (75). 

Vrsus  hd.  nd.  bere,  beer.  hd.  ber, 
beyr  (13),  per,  vlg.  steinber  (75j. 

Vrti-ca ,  -ka  ( 4 ) ,  orthiea  ( 5^ )  (cf. 
vria)  hd.  neß-,  ness-ele,  -ein,  -el;  nezzel 
t  nessil  t  nessln  /.  (4),  nesßil  ( 5^) ,  nißel 
(18),  neysel  (13),  habereßlen  (i26.  cf. 
sq.).  nd.  netele. 

*  Vrtica  gra-,  gre-  (131)  -natiea,  -tuita 
(26,47,74),  graeca-  (85)  germa-  (103,  Gf.), 
grena-  ( i3o,  .sum.),  ga- (i04) -nica;  (ohne 
vrtica)  gree-  (24),  garg-  (Sum.  m),  girer- 
(47)  -anica,  greganega  (8um.),  gratuita 
(2())  heitirnez-zili  (103),  -ila  (Gf.).  hedor-- 
uezzola  (i3i).  hayter-  (74),  haitter-  (6) 
-nessel.  heytcr-nezela,  -nescel,  -neschel 
( .Sum. ) ,  -nessil  ( 9 ).  eyter  nesse-1  (2G), 
-In  (17).  habernezzele  (Sum.  ui).   habir= 


V8T 

nczzile  (104).  hader-  (24,47),  herdcr-  (85) 
-nctcle. 

'Vrtica  mortua  jiinsaug(2(;). bensuge 
(17).   luMubcscrüt  (8.')).   dot  nesseln  (25). 

*Vrticare  nesselen  (68).   ver-n.    (110, 

132). 

*Vrtic-atu8,  -us  (132)  vernesselt  (68, 
132). 

■•'■•  Vrtic-inetum ,  -etum  (Br. )  neßelen 
bussch  (19). 

*Vrticus  ( cf.  vrticatus )  zerßleideu 
(i.  Priapismus  74). 

Vrus,  vrius  (76),  vr,  g.  vris  (i4i) 
awrochs  o.  vrhase  (74  bis),  ein  wilder 
och.s  (110  sim.).  vrosse  (100).  vrind  (93). 
pntfel  (ot).  wisintier  (95).  grosse  visend 
(120).  froscli  [i.  rana  1, 75).  vri  uroclissen 
(G).  vu"rim  (102). 
Vruum  V.  Vrbus. 
*Vsaga  (calcißcis,  aas  spagus?)  drät 

(Sum.). 

Vsi-a,  -o  (74,  93)  {cf.  sia  &c.)  svinis- 
lus  (Gf.).  sweynlaus  ( 74 ).  swinwrn  (93). 
verkensluys  (132). 

Vs-ia,  -ion  (  74 ) ,  -Ion  ( i.  .-iubstantia 
130)  das  (HO)  dat  (i3i)  wesen.  selb-w. 
(74).  form  der  materie  (75). 

Vsialis  V.  Vsiolus. 

Vsibilis  gebruch-  (08,  110),  gebruych- 
(132)  -lieh. 
*Vsio  V.  Vsia. 

*Vsi-oluS   (Msri.  raog.,  4,  76),    -OSUS  ''21), 

-alis  hd.  inater-,  materge-  (5''j,  materg- 
(6),  matir-lich.  inertelic  (23). 

*Vsion  V.  Vsia. 

*V-  V.  Ver-sipellis. 

*Vsitabilis  bruclisam  (75). 

Vsitare  hd.  v-,  v-,  o-,  0-  t  i-  (13),  ie- 
(76)  -ben;  wouen  (10);  ge-w. ,  -wenen 
(68).  nd.  oHcn,  gewennen.  vsitieren  (iio&c). 

Vsitatio  gewonheit  (20). 

Vsitatus    ge- wonlich   (65),    -wont  ^ 
-usitiert  (110  sim.). 
*Vslon  V.  Vsia. 

*Vsnea  (^.  museus  arboris,  st.  vrnea 
Fr  )  inieß  (73,  153).  moß  (25,  73). 
*Vsocus  ags.  seolh  (94^). 

Vs-piam,  -quam  irg-,  yrg-en  (18, 
21),  -on  (G),  -ent  (5),  -ents  (Das.),  -ens 
(110=^).  hd.nd.  erge-n,  -ns  (68),  -nß  (132). 
yerge-n  (126),  -s  (uo^J).  ir-gn  t  -n-(17), 
-ne  (9).   vmmer  (5*^). 

Vsque  biß  off  l  bis  ane  (17).  biß  al 
her  (8).  alßlang  biß  (65).  bet  ?  byt  (Söi^). 
o-  (5,  17),  V-  (G,  18),  a-  (21)  -ber,  ouer 
(23)  al  (G),  alle  (17),  a.  t  wolen  (21),  a. 
wente  (5),  all  w.  (18),  al  w.  (23). 

Vsquehuc  biß  alhie  (17).  bis  hyher 
(9). 

Vsquequaque  allenthalbin  (8,  9).  gar 
vnd  gancz  (65). 

Vsquequo  wie  (65  var.).  wie-  (17,  65, 
110 ),  wi-  (65  var.),  wy-  (8,  9),  woe- 
(132)  -lange  (17,  132),  -lang  (65,  110), 
-ferre  f8,  9,  17).  alle  wege  (68). 

*Vst-,  vstu-,  vstul-,  ostul-,  osti- 
arius,  t  vst-arium  ( 75  ) ,  -us  ( 76 )  {cf. 
vertigula)  vst-  schür-  (1,  75)^  ofen-  (1, 
71,  74)  -Stab:  ofeii-(7.i),  ouen- (8,  17,  20), 
sclior-  (8,  9)  -.Stange,  -stacke  (20).  halder 
t  gerstel  (19).  vstul-  ofen-stang  (76), 
-wisch  (9,  75,  76),  -wiß  '(8).  oueustab 
(i30,  .Sum.).  vst-  l  vstul-   ofen-busch  t 


VSÜ 


VTE 


VTR 


031 


-wiscli  ( 75  ) ,  -Stange  ( 4 ) ;  offen  stangeu 
(3).  ouen-staf  t  -staph  (Of.).  ostul-  offin= 
tang  (9).  osti-  o. -Stange  (8).  vstu-  o.- 
heisser  (iio).  ofen-  (es),  otion-  (132)  -stock 
l  -wisch. 

*"Vstatio  burnnnge  (20). 

*Vstator  birner  (20), 

Vs-,  t  ur-   (-uer-?  6)   -tilago    (c/. 
dictamnus)  wolfs  millich  \<o].   brander- 
(Ki".),  brand-  (Kil>.)  -körn. 
*Vstilar-e,  -i  v.  Vstulare. 
*Vstile  sburstecke  (i55). 
Vstio  brennuiig  (68). 
Vstorium  ofenkruck  (74). 
*Vstrigo  der  brenner  an  aller  frucht 

(135). 

Vstrina    darre  (19).  eyst  (iioi>,  132). 
nast  UO8).  premistat  [corporutn  74). 
*Vstuarius  v.  Vstarius. 
*Vstula  kertzstall  (76). 

Vstulare,  vstilar-e,  -i  (42)  sengen 
(17,  42).  be-s.,  prenncn,  protpeeu  (74). 
ver-s.  f  -brennen  (110  sim.).  singin  (8, 
9).  singhelen  (1O8). 

*Vstularius  v.  Vstarius. 
*Vstuni  berninge  (132). 

Vstura  brant  f  birnunge  (20). 

Vstus  (c/.  vstarius)  hd.  ge-,  v'-brant, 
-senget. 

Vsualis  hd.  bruchlich  i  ge-br.  (e.'i), 
-wonlich,  dz  in  gcwonhcit  ist  (iio).  van 
gewonten  (132). 

Vsualitas  hd.  gewonlicheit. 

Vsualiter  hd.  gewou-lich,  -liehen. 

Vsu-  V.  Vsur-arium. 

Vsucapere  von  gewonheit  nenien 
(8),  czu  czilien  (9).  n.  in  bi'uch  (68),  gc= 
bruch  0.  bcsitzung  (110),  besytzinge  tot 
sijn  profijt  (132). 

Vsucap-io,  i  -iura  (110  &c.\  t  -sio 
{  -tum  (76)  vberkoinm-,  besitz-,  gebruch- 
ung  (110).  oynverkrig-  off  gebruyoh-iuge 
eyns  dingcs  als  lanckheit  van  tzijden 
(132).  vn-,  vnd-  (21),  an-  (17)  -reciit,  böse 
(8,  9)  winnung  (23),  wiiinunge  (8,  18), 
ge  w.  (5,  9),  -winnen  (G), -winne  (17), -wind 
(21). 

Vsufructuare  vromeii  (68,  132). 

Vsufruetuaria  eyri  tochterse  (132). 

Vsufructuarius  eyner  der  frucht 
mißt  0.  enpfaht  (iiü^-),  nyßt  o.  entpfacht 
(uo^).  rente  (132). 

Vsu-,  vsus-  (81)  -fructus  nucz  (9). 
iiocz  (81.  nuczung  (110).  frochniezcen 
(13).  lib-irueht  (68),  -frogt  (]Oo).  lyep- 
guyd  i  -czothte  (19).  fijpzutht  (20). 
lijff-tzucht  (132),  -recht  (81). 

*Vsuparare  {cf.  vsurpare)  ceannemen 
cuun  rechte  (loo). 

Vsura  hd.  wuo-,  wu-,  wo-  (20,  49), 
wou-  (77),  woe-  (132)  -eher,  woger  (13). 
woker  {23).  genieß  (i26).  perssinge  (132). 

Vsurare  hd.  wu-,  wo-chern.  nd. 
wokern,  perssen  (i32). 

Vsur-,  vsu-  (68,  132)  -arium  lybge^ 
ding  (68).  tocht  (132). 

Vsura-rius,  -tor  hd.  wuch-  sim.,  nd. 
wok-erer.  wüclier  (46).  wucherner  (18). 
woch-hcrer  (21),  -erlier  (10).  woecliener 

(132). 

*Vsuratio  wocherunge  (20). 
*Vsura-tor  v.  -rius. 


Vsurpare  (i.  vendieare  75)  hd.  vn- 
recht,  zu  v.,  nd.  to  v.  nernen.  zu  v. 
ueymen  (19),  gewynnen  (4).  mit  gewalt 
vnd  viu'.  vberkummen  &c.  (6.5).  mit  vnr. 
nemen  (8),  (;zu  beuten  (9).  vnrethte 
n.,  an-n.  ( 20 ).  vndrecht  n.  (18).  onbe^ 
horlich  n.  (132).  zueignen  üu  erlaubniß 
i  an  recht  mit  gewalt;  zu-schribeu, 
-messen,  -legen;  -geben  einer  im  selbs 
0.  ander  leuten  vurechtlich  (75).  vnder- 
winden  (20),  -vinden  (19). 

Vsurpatio  hd.  vnrecht  uemunge,  au 
sich  u.  (6.">).  zo  vnr.  nemung  (23).  eyn 
n.  o.  gebruchuug  mit  vnrecht  (110  sm«.). 
vnderwindung  (9).  gewonheit  (I4i). 

Vsurpatiue  vnrecht-lich,  var.  -iglich 
(65). 

Vsus  ptc.  s.  gebrucht  (110  sim.).  hd. 
bru-,  brau-chunge,  ge-br.,  -bruckunge  i 
siede  (,20j;  ubung  (4).  wonung  (23).  hd. 
ge-w.  (21),  -wonnunge  (5),  -wonheit, 
-wonte  (132).  woning  ((5)    brukinge  (23). 

Vsus-  V.  Vsu-fructus. 

Vt  hd.  daz,  das  (6),  vff  daz,  also, 
eben  als  fest  (65).  nd.  dat. 

Vteunque  etlicher  maß  wie  es  mug= 
lieh  mag  sin  (65). 

Vtens-ile,   -ilia  jd.   -ula  {i.  suplex 

sie  ö^)  hd.  nd.  1ms-,  hd.  huß-,  -liaus(l), 
hauß-  (74),  hauz-  (4),  hueß-  (20),  huyssc- 
(19;  -gerat  (1,  23),  -rad  (22i>),  -rate  (74), 
hd.  -rat  (20  &o.),  -rait,  -rayd  (19),  -raut 
(68,  76),  -rot  (4).  geschirre  (9).  huß-g. 
(65,  75),  -gerede  (10).  gereit.schafft  (74). 
ger(>schop  (22'').  ingedo-met  ("^2''),  -ne  (7*). 

Vtensilis  nutz-  t  gebruch-lich  (110). 
beliocrlich  zo  orbaren  t  uoitlich  ge= 
bruychen  (132). 

Vter  ■'sbst.  g.  -ris,  -eris  Itd.  jtu-  (1, 
71),  bu- (3)  -Igen;  pulg  (74),  bulge.  bulg, 
fuige  (21.  cf.  volge  sim.  secutorium 
&c.);  ledern  sacke  da  man  win  mit 
ablet  (,i33j,  zu  tlißcn  dingen  als  zu  win 
sim  ;  eyn  leder  sack  (6,  17,  74)  zu  flie= 
ßendingen  (74),  zu  fliessenden  ding  als 
zu  wasser  t  win  (6);  ledern  sag  czu 
flissin  yme  dinge  (.')'') ;  ein  lid-erin,  -rin, 
-ern  sack  do  man  wyn  mit  ab-leßt,  -laßt 
(134),  abe  let  (66,  151,  152);  eyn  sluch 
da  man  mit  abe  list  (17) ;  schluch,  schluli 
(68),  slauch  (74),  schlauch  (75,  134),  win- 
sluch  (21),  wynsclauch,  va7\  weinschlauch 
(6  4),  ein  flesch  l  ein  schluch  win  in  ein 
faß  zu  laßen  (^110).  nd.  buch  {unt.  von 
Uterus)  l  ledder  sack  to  vletende  diughe 
als  to  win  (23);   butseel  t  leghel   (,108). 

put-  (74),   bu-  (93,   95),    bu-   "(Sm.   1,   225. 

Suin.),  bit-  (G)  -rieh,  krug  (1,  74).  waschen- 
giel  (1). 

Vter,  g.  -rius  pr.  weder  (126).  iedt- 
w. ,  ir  yder  (74).  waders  (Das.).  wilihc 
(100).  meyde  iclich  (•IT),  wye  van  tzwen 

(132). 

*Vte-,  vti-rina  v.  Soror  matemalis. 

*Vterini  bruder  vou  czweyu  vettern 
(9),  fetern  (8).  eyn  halp  ge-br.  von  der 
muter  wegen  (17). 

*Vterinus  {cf.  frater  vt. )  hd.  eyn 
halp  (5),  halber  bruder  von  der  müder 
(5),  muter,  m.  wegen  (110).  half  broder 
von  müder  w.  (23). 

Vterque  hd.  paid  (1),  beyde,  al  b. 
(132),  alle  beid  (68,  iio),  die  bede  (es); 


eyn  ietlicher  (76) ;  ein  ic-,  iet-  (6),  erst- 
(18)  -Hoher  vnder  czwin  (18),  zweyn, 
zweien  (G);  ein  ietzwedor  vß  den  zw. 
(75).  iowehg  (23). 

Vterus,  t  vtrus  (76)  {i.  siluus  sie 
1)  hd.  paucb  (1.),  buech  (20),  buch; 
swanger  b. ,  bauch  (9);  lip  (fi.ö),  buych 
(133).  buck  (23).  bort/.  (85b). 

Vti  vb.  hd.  brachen  (10,  65),  ge-br., 
-brauchen  (9,  i.'54) ;  bru-en  (13).  nd.  bru= 
kcu.    niessen   (G).   uuccen    (100).   imczen 

(6.5). 

Vti  conj.  lid.  also. 

Vtilis  hd.  nutze,  nd.  nutte.  nuczlicher 
t  fruchtbar  (65). 

Vtilitas  nucz  -  t  frucht  -  barkait, 
bruchung  (65). 

Vtinam  hd.  ach  daz  sim.  i,  vnd  (18) 
wolde  god  sim.  nd.  och  (23,  132)  ader 
w.  g.  (23).  hd.  o  das  (Das.),  acli  das  (G 
&c.)  wel  got  (G);  ab  daz  (21);  woltegot 
(68),  wolt  got,  ach  w.  g.  (110),  wolt 
(31t'),  w.  gott  (65),  w.  got  (134),  ey  das 
wolte  Gott  (Das.),  ob  goyd  (19),  geue 
got  (20),  ich  weit  (76). 

*Vtinuin  {ital.  Udine)    weyden  ein 
stat  ligt  in  fryawl  (74). 

Vtique  on  zwifel  (65).  sicher-  (68, 
110),  siker-  (100),  seker-  (132)  -lieh,  -liehe 
(100).  ymers  (1).  vmmer  (20).  iav.  (i33). 
ja  ja  ja  v.  (5).  ja  ja  vmer  {6).  ia  vmber 
(17).  ga  vmb  (18).  vorware  (21).  jo  grot 
t  jo  doch  (22''). 

*Vtirina  v.  Vterina. 

Vt-puta  (Br.  &c.),  -pota  (Ki.),  -pote, 
-pute  (81.  m.  &c.)  hd.  nd.  also. 

Vtquid  warumb  (65). 
*Vtra  {i.  butyrum)  ancsmero  (Gf.). 

Vtricularius  sackphieffer  (64). 

Vtriculi  ü.  Lomentum. 
*Vtri-  (110),  vtro-  (i32),  vtrum-  (68) 
-übet  ((/.  vtrobique)  von  beydeu  syten 
(iio^j.  eige-  (110''),  eygent-  (uoi^),  ieg- 
(68),  yge-  (132)  -lieh  vou  b.  (68),  von  b. 
s.  (iiob),  van  b.  syden  (132). 

Vtrim-,  vtrin-  v.  Vtrum-que. 
*Vtrobi  vff  beydeu  sijten  (10,  12). 

Vtrobique  (/.  vtique  66  &c.)  hd.  al 
enden ,  an  allen  e.  in  a.  syten  (68) ,  sij= 
den  (132). 

Vtro  -  bique ,  -libet  ( Mss.  mog. )  hd. 
beyde-n,  -nt  (17)  halben;  baiden  halb 
(6),  von  beyder  wegen  (21).  nd.  beide 
haluen. 

*Vtrolibet  (i.  vbi-,  vbicun-,  vndi- 
que;  cf.  prc.)  an  allen  enden  ^  an  aller 

stat    (75). 

*Utronienadel  in  pyramide  irmsül 

(Gf.   6,    187). 

Vtrum  {i.  an  l  si  74)  ist  es  0.  ist 
es  nit  I  68 ).  weder  ist  es  also  o.  nit 
(110).  oft'  is  oft'  niet  en  is  (132).  off  (20). 
weit  effte  (23).  effte,  ef  (22i>).  aber  (5 
&c.).  abe  (17,  18).  ab  (1).  aber  wie  dan 
(66  &c.).  abe  wie  danne  (133).  abdas  war 
sey  (74).  wye  dan  wyse?  offt  ^  ader  (19). 

Vtrum-  V.  Vtri-libet. 

Vtrum-,  vtrim-,  vtrin-que  hd.  bey-' 
der,  wan  b.  (20),  vor  b.  (19),  nd   beder 
wegen,  hd.  beyd-e   (20),  -enthalben,   an 
(110),    von  (68)  bey^en   syten.    bedensu 
den  (100). 
*Vtrus  V.  Vterus. 


1.Sl> 


WA  II 


Vua  (/.  yraiiu)a  botri  dr.  cf.  viiula") 
hd.  nd.  wvii-,  win-.  Iid.  \v»'iii-bi'ii',  dnuif 
(i3i).  /»/."-bir  (r)"^),  -berri  (93),  -körn, 
-triibo,  -trnb,  -trawbo  (i),  -(hübe  {^\(\ 
12),  -dnib  (^67),  -trovbcl  ( 3 ),  -drubel, 
-tribi'l  /  rosin  (49).  oyn  wino-trubcl  ilO). 
-korn  (i;5);  wi-n-k.  (i.ii);  trüb  ((!),  drCibe 
bircko  (IS),  birkorn  i'il).  borikcni  (2(t). 
c/.ulber  i77).  blat  {volli  130).  luuic-hblat 
/  huci'k  (Fr.). 
*Vua  canina  v.  Solago. 
*Vua  carbina  j*f(ij)n'i.ii  wurt/  (7.5). 

Vua  crispa,  spin-se,  -a  kraiisel-, 
^tachol-.  .'itirbol-,  klostor-,  hcri^otts-boor 
(Ki".).  grüutzi'l  (Fr.),  pl.  nl.  cruys-,  sto= 
kol-,  steecke-besyen,  brab.  cnocsselen 
(116). 

Vua  fecula  try-,  var.  troi-bcl  scnff 
(64). 

*Vua  lupina,  t  vua  vulpis  (iie)  {cf. 
strychnuru )  salt-rian  (!•),  -anicr  ( s.5 ). 
naolitt^rliad  (ii6). 

Vua  pas-sa,  l  -sia  (1),  -ma  (23)  hd. 
nd.  rosin.  hd.  klein  r.,  roßiu,  roßyn 
(i.ii).  resin-on  (iiu),  -ken  (i32);  resino, 
ros-ine  (13),  -syne(lÜ),  -sin  (2Ü\  -cn 
(19),  -onken  (9),  -einek  (8).  r'sinekiu  (5). 
truckcn  weinper  (74).  roß  stickel. 
schwelko  winber  (6).  riß-  (17),  wyno- 
(19)  -bore,  mer  trybel  (iio).  carentken 
(132).  vayle  (19). 

Vua  precoqua  (cf.  preeoque)  zytig 
tnibe  (68),  wyn-tr.  (iio).  eyn    vordiuue 

(132). 

*Vua  versa  dolwurtz  (25,  120). 

*Vua  vrsina  s.  iohans  treublin,  nl. 
aelbcsye  (iie). 

*Vua  vulpis  V.  Vua  lupina. 

*Wabulca  v.  Battudo. 

*Wa-  V.  Waran-disare. 

*Wallare  v.  Vallare. 

*Wamasius  i-.  Diplois. 

*Vuäpiiius  {aus  vua  X  pampinus!) 
win  plat  (5^'). 

*Vuandalus  nuinid  H4i). 

*Wang-a,  -o  v.  Vanga. 

*'Wangi  V.  Wanti. 

*Wanna  {van,  i.  gregaria)  vvani  (104). 

Wa-,   vua-nti,   wangi  (Sum.)  uusti- 

linga  (Gc).  fustelinge  (.Sum.j.  hant-  (r,f.), 

han-  (127)  -seuoba.  vuantaos  liantschuch 

(141). 

*Wapur  V.  Vapor. 
^■Warandalizare  '■.  Disbrigare. 
"Warand-are  v.  -izare. 
"Wa-,   vua-randia,   -randa   (ö^)   hd. 
war-  (G),  wer-,    sicher-uiige;    verschafft 
in  eim    kauff  (110).   nd.  war-e  t  -scap 
(147);  mer-  {sie  23),   seker-  t  schudd-  l 
ward-  (132)  -inge^  beschermuisse  (i32). 

Waran d-izare,  -isare,  -alizare  {v. 
disbrigare)  -are  (74),  -iare  147),  vua- 
(152),  wa-  (üusgestr.  19)  -disare  war= 
scap  doin  ten  rechten  (147).  werschafft 
thuon  (110).  wären  (6).  wereu  (74).  wa= 
reu  (19,  147).  vulstan  (19).  wayre  ver= 
stayne  (152).  waranden  l  beschcrmen 
(132). 

*Warania  fl.  in  recia  wernitze  (74). 

War-anio  l  -nio  &c.  (Gl.  m.),  -an= 
nio,  pl.  -niones  [pl.  104),  -annones 
(Gf.)  {i.  ad-,  e-missarius)   reiuno   (Gf.). 


VUL 

reniiun  (104).  auarniones  {alph.  vua-) 
reinnn  (I4i). 

*Wa-  V.  Ba-silia. 

*Vuea  (membrana  vuea  ki.)  aug= 
apft'el  (t!4). 

*Vuedus  V.  Vuidus. 

' Wehregeldum  (wereg.  &c.  Gl.  m.) 
wehr-,  mann-,  suhn-geld  ;  die  solch  g. 
nehmen  iieissen  schwcrdt  magen  (ki". 
Mrg.). 

Vue-re,  l  -scere  (110,  i32j  {i.  huniere 
l  impinguesvcre  gg  &c.)  fachte  (8),  feucht 
(9,  110),  vuchtich  off  vet  (132),  feißt  (110) 
mach  in  (8,  9),  werden. 
*"Wesera  (/. )   wesere  (22i>). 

*West-,  best-  ( 1 )  -ualia,  l  -ualio 
{ciuitas  16),  -falia  (23)  west-ual  (7G), 
-falen  (5),  -folen  (21),  -f.-  (23),  -foln- 
(17),  -feien-  (18),  -uale-  {b^)  -laut,  uestual 
land  (G).  best-ual  (1),  -val  (7i). 

"^Westu-alis  westuale  t  -uola  id.  das 
laut  o.  der  darin  wonet  (75). 

*'West-ualus,   -falus   (23)   eyn   west- 

fale  (23),   -feling    (18),    -ueling   (5  &c. ), 

-ueliger  (17),    -folingk   (21).    Mr^.  in  3  : 

■westualus    est   raptor ,    ffur    friso, 

saxo  <iue  latro 

Dünne  preye  grob  brot  lange  meyle 
l-'iit  in  bestvalia  si  non  vis   credere 
tempta. 

*Wet-phlaria,  -pflaria  ( ciu. )  wet-, 
var.  wetz-pflern  (74). 

Vuidare  (Br. )  feucht  (iio),  vucht 
(132)  machen. 

*Vuiditas  naßheit  (iio  &c.).  feuchtig= 
keit  (110).  viichticheit  (132). 

Vui-,  vue-dus  hd.  naß,  feucht  (no). 
nd.  nat  t  vucht  (132). 

*Wi-,  wy-erma,  wygenna  (23)  {ciu) 
hd.  win,  wyen  (1).  wene,  wenne,  nd. 
wein,  gew.  in  oste-,  ost-  (23)  -rieh. 

'^'Vuigena  (genus  anatum)  teling,  angl. 
teele  (uo). 

*Wilhelmita  {i.  vnus  de  ordine  wil= 
helmi  76)  wylhelm-er  {b^,  74),  -iter  (1). 

*Windasiuni  v.  Troclea. 

*'Windicas  pl.  uuintinga  (Gl.  Cass.  cf. 
Gf.  1,  761.  Dz.  Wtb.  654.  Holtzm.  Kelten 
174). 

*"Wyntus  [avs  ventus  x)  wynt  {b^). 

*Uinus  r.  Vincus. 

*Vulago  V.  Vulgago. 

*Vvilerare  0.  Sangw^inare. 
Vulga  (i.   sacculus   110   &c.   cf.   bu-, 
pu-lga)   wat-  t  leder-sack  (ss).  wetsch- 
ger  (91). 

Vulg-,  wlg-,  wulg-  (3;,  volg-  (Sn, 
95),  vul-  (17),  t  volet-  (74),  vulf-  (91), 
vast-  (47)  -ago,  t  -anie  (26),  vulgame 
l  bulganiea  (.Sum.),  fulga  (87^  146)  {cf. 
asarum,  eyelamen,  perpensa)  hd.  nd. 
hasel-,  hasell-(2).  hasill-  (4),  haisei-  (,G), 
hasen-  (47)  -wurtz,  -vurcz  (3),  -wortz, 
-wort,  swerteln  (17).  erd-öpffel  (25). 
-epffel(9i).io/i.kopilnyk  (4.  al  kopytnik^ 
kopidlen). 

*Vulgar  {populus)  pulgar  (127). 

Vulgare  hd.  gemeyn-eu, -machen.  ?ic?. 
gern  eyn. 

V.  prouerbium  gemein  sprach  wort 
t  sprech-w.,  varr.  sprich-w.,  der  volcker 

(65). 


VUL 

*Vulgaria  {vf.  u\.  m.  h.  v.l  aus 
magaria?)  gartenhut  (v4). 

Vu-,  vo-  (IG)  -Igaris  hd.  gemeyne. 
g.  folk  ^8,  9).  folichlich  (IG). 

V.  sermo  gemein  rede  deß  volcks 
(65). 

Vulgaritas  gemeynheit  (20). 

Vulgariter  hd.  gemcynlich. 

Vulgatus  dem  (68)  in  das  (uo)  volck 
geoffcnbart,  l  vßgeriefft  (HO). 

Vulgo  gemeyu-lich   (132),  -liehen  im 
volck  (UO). 
*Vulgor  [st.  vultur)  gyher  (20). 

Vu-,  w-,  V-  {V.  plebs)  -Igus  hd.  nd. 
volck,  gemeyn  v.,  g.  bieffel  v.  (88).  eyn 
g.  o.  V.  (HO),  g.  fulg  1.5b,  17).  gemeyn- 
ne  (5),  -heyd  (19),  -te  (i32),  -de  (20). 
wolc  (100).  velt  volck;  pouel  (75).  bu- 
t  pu-  (75),  bo-  (91),  po-  (Das.,  Ki'^.),  bo- 
(46,  126)  -fei.  gepouil  (9).  das  meere  (66 
&c.),  mer  (67),  more  (70),  mor  (134),  more 

(151). 

Vu-,  vsr-lnerare  hd.  nd.  won-den, 
-üen  (17).  hd.  wunden. 

Vulneratio  wundunge  ^20). 

Vulneratus  ge- wuute  (IG),  -wont  (20). 
*Vu-lnetrum  ags.  moldcorn  (94»). 

Vulnus  hd.  wu-,  wo-ude,  wund.  nd. 
wunne. 

Vulpe-,  wlti-  (5^)  -cula,  i  vxdpissa 
(74),  wlpella  {dim.  Br.  &c.  cf.  alopicia) 
fuss-  (5),  foß-  (18),  fuchs-  (9,  75),  fogss- 
{b^},  vos-  (23)  -inne.  /*(/.  fußin.  fusch- 
(6),  fuch-  (46)  -sin.  foysinde  (13).  vohin 
(74).  foch-in  (74),  -e  (93).  fuch-lin  (IG, 
75a),  -sa  {i.  vulpes  i4i),  -sei  (75;,  -ßin, 
var.  -sin  (74),  -ßlin,  var.  fychßin  (64). 

Vulp-es,  -is,  -wolpis  (ij^),  wulpis 
(25)  hd.  fuhs  (25),  fuch-s,  -ß.  -z  (93).  nd. 
vosse,  voß  (132).  uohe  (i04).  fogiß  {b^). 
foysse  (19).  foys  (13).  foße  (10).  fos  (12). 
fosche  (133).  fosch  (18).  vusch  (77).  fuschs 
(6).  fußsch  (5).  fußsche  (12).   fuße    (20). 

fuß   (17).   füß    (49). 

*Vulpi-eum,  -um  (4v)  {herba,  cf. 
vlpitrum.  herba  salutaris.)  remese 
(85).  paules  (47). 

*Vulpidis  {i.  magnus)  großer  (74). 
Vulpinus   fuchßi-g    (68)  ,    -n    (110). 
vossig    l    loeß    (132).    listich    (68,    132). 
fuysseii  (19). 

*Vulpis  V.  Vulpes. 

*Vulpissa  V.  Vulpecula. 

*Vulpium  V.  Vulpicum. 
Vulsella  nopeysen  (Agr.). 

*Wlter  V.  Vortex. 

*Vulteriiius  v.  Vulturnus. 

*Wlticula  V.  Vulpecula. 

*Wltix  V.  Vortex. 

*Vultuositas  trurigkeit  (68,  110). 
droeuicheit  (132). 

Vultuosus  grung-,  gremp-,  ibe-ler 
i  seltzen  (120).  trurig  (110).  traurig  (9). 
drürik  18).  vnwürschig  (Das.). 

Vu-,  w-ltur,  t  vulturius  (125)  hd. 
nd.  gyr.  hd.  gir  (6,  34),  giyr  (13),  gire, 
gier,  geyr,  gyher,  geier  (4):  guR  (102). 
W-,  vsro-  (5*^)  -Iturnus,  vulterinus 
(147)  ity.  ventus)  hd.  nort-ost  (1,  5  1, 
-west,  -wind  (67).  ost  wint  (23).  nord 
dost  {b'^).  n.  oist  (i47). 


XEN 


XER 


XPA 


G33 


Vultus  hd.  nd.  ange-sicht,  -sich  (5). 
ant-litze  (8,  20),  -litz  (Gib,  gs),  -lutz  (93), 
-lit  (64,  76),  -leit  (6),  -lat  (23).  hd.  antz- 
-litz,  -lit  (75),  -dyd  (19).  wand-el  (93), 
-elunge  (27"=).  wille  (i30.  quod  per  eum 
voluntas  cordis  ostenditur  i30,  sim.  66  &c.). 

Vulua  {i.  cauea  75)  wambe  (Sum.). 
fotzeii  (75).  fut  (75,  93).  freulich  schloß 
der  geburt  (65).  buc  (loo).  buch  dore  0. 
cunnte  (8).  conte  (108).  porte  (90).  frau- 
wen  schäm  (70),  gomechte  (ö^).  eyn  saltz 
meste  (5.  nach  der  alten  Form  dieser  Ge= 
fasse),  vlg.  vogelhuß  (75). 

*Vulua  (X  vlua)  sehlefF  (74). 

*Vul-,    fut-uaria    (i.  garum    olens, 
garosmum)  schaamkraut  (i43). 

Vuluula  fotzel  (75). 

*Wolinen  v.  Fulmen.  , 

*Wolpis  V.  Vulpes. 

*Wolturnus  v.  Vulturnus. 


Wo-,  fo-  (76)  -rmacia  (cm.)  wurm-s 

(74),    -ß    (76). 

Vuula,  vula  (2.5)  (dim.  Br. ;  ^.  exi= 
reuma  75,  vua  i  epiglottis  64)  das  zep- 
liii,  var.  -el  (uo),  die  huyck  (i32j  in  dem 
halß.  aufonplat  {cß  ür.  wtb. ),  auf.  vff 
der  Zungen ,  vlg.  vfel  (75).  aten-  (93), 
attem-  (64)  -blat.  atem,  atemplat  (74). 
luike  (Chytr.).  huge  in  dem  halse  (109). 
liong  (8)  aus  houg,  daher  honig  (9). 
winberlin  n.,  die  layen  haissent  ez  daz 
blatt  (77  unglossiert).  blat  (25). 

Vuularia  t.  bonifaeia,  bislingua 
&c.  hauck-,  hocken-,  auffen-,  zungen»-, 
nl.  tougen-blat  (i43).  nl.  keel-,  tapkeus- 
cruyt  (116). 

*"Wulgago  V.  Vulgago. 

*Wulpis  V.  Vulpis. 

*Vx-,   vz-  [au.'i  aux-)  -esis  i.  ampli^ 
ficatio  verwydynge  (i47). 


Vxor  hd.  nd.  eyn  hus  fraw  sim- 
wyb  (68).  wijff  (132).  eewyb  (110).  eelichs 
weib  (75). 

Vxorare  hd.  nd.  frau,  hd.  frauwin 
sim.,  eyn  frawen  sim.,  wyb  (68,  110), 
wijff  (132)  nemen ,  off  truwen  (132). 
wiben  (20,  46,  76,  110).  hilligen  in  die 
e«  (iio).  heylighen  (132). 

Vxoratus  einer  der  ein  eewyb  hat 
(iioj.  hd.  ge-wibet,  -wibeit  (5),  -wybder 
(96),  -wipt  (17).  nd.  ge-wyuet,  t  -heyliget 
(132).  hyngeluckt  {sie  68 !). 

Vxorius  quenoman  (Gf).  wyb-  (68, 
110),  wijff-  (132),  ee-  (65)  -ig  (ilo),  -lieh, 
ein  fützler  (Das.).  nl.  en  wijffwl,  Jan  ligt 
achter,  die  voor  wooiit  als  t'huys  om= 
gekeert  is,  dacr  t'wijf  den  broeck  draecht 

(116). 

*Vxula  bossen  des  flachs  o.  hanffs 
{quando  ex  aqua  trahitw  75.  wetterau.). 
vchse,  vchßel  (74.  (/.  axella  sim.?). 

*Vzesls  V.  Vxesis. 


X 


Xandieus  v.  Sandicus. 

Xenia  (sg.  f.)  gäbe  (8).  gobe  (9). 
clenode  (H'O).  claingiibe  als  oster  aiger 
i  aliquid  pro  nouo  anno  vt  knwe,  kalb 
in  die  kuchin;  et.  hochzitlich  tag  der 
kirchwihung  (65). 

Xenium  hd.  clein-ode  (20),  -node  (5), 
-oyd  (19),  -ote  l  gäbe  (155),  -ot  (8,  9, 
110b),  -oet  (132),  -et  (18,  68,  11(1%  -heyt. 
eyn  clainheyt  (G).  clenode  (23).  presen-t 
(132),  -tz  (68).  eyn  meß-kram  (110b), 
-krom  (iio^). 

*Xenodium  eyn  gast  (23). 

Xenodoci-anus,  -um  v.  Xenodoch- 
arius,  -ium. 

Xenodoch-aria ,  -iaria  ein  gasthuß 
fraw  (iioj. 

Xenodo-eharius,  -ehiarius,  -xiarius 
(110b), -tiarius  ? -eianus  (74),  -chus  (75, 
76),  eenodocharius  dl,  19)  hueter  der 
bilgram  ( 75).  ein  spital-  ^gasthuß-meyster 
(110  sim.).  gast-knecht  (75),  -helder  (19). 
spitaler  (75).  hospituelre  ( 11  ).  verweser 
der  ellendenherbcrg  o.  selhauße  (74). 

Xenodo  -  chium ,  -cium  ( Br.  &c. ),. 
-xium  (75),  eenodo-,  coenodo-  (Gl.  m.), 
cenudo-  (67)  -chium,  l  -quium  ((ii.  m.), 
-xium  (9)  {i.  cenobiura  q.  v.  Gemmae) 
hd.  gasthus  sim.  hospit-ael  (11,  19,  20), 
-ayl  (19).  spit-ael  (132),  hd.  -al.  spet- 
ale  (17),  -al  (8),  -tal  (loo),  -il  (9).  bilger- 
(91,  in),  bilgerin-  (64)  -hauß. 
*Xenodo-chus ,  -tiarius  v.  -charius. 

Xen-os,  -US  eyn  bilg-erun  (6),  -erin 
(8,  23),  -riu  (46).  pilg-erim  (9),  -erin  (5), 
-rimin  t  -er  (18). 

DiGFENBACH   Glossarium. 


*Xenuni   (i.  clinodium,  st.  xenium) 
klainhait  (76i. 
*Xeracus  spacierstede  (147). 
*Xeralaphus  v.  Zerolaphon, 
Xerampelinus     rebpletterrot     (m, 
140).  nl.  blond  oft  vlas  verwe  (116). 
*Xerapelma  v.  Serapelline. 
*Xerare    ( /.    rotare ;   aus    girare  ? ) 
raden  (19). 
*Xerephegia  v.  Xerophagia. 
*Xeroferarius  v.  Xerophagus. 
*Xerofugia  v.  Xerophagia. 
Xerolaphus  &e.  v.  Zerolaphon. 
*Xerol-  V.  Xer-ophagus. 
''Xeromirum  v.  Xiromjrrrhum. 
Xeron  trucken  (68,  110).  drughe(i32), 
Xero-  &c.  V.  Sera-pellina. 

Xero-,  sero-  (8,  9,  75),  eero-  (8,  17), 
zero-  (8  &c.),  xeno-,  sicco-  (75)  -phagia, 
xereplaegia  (76),  t  xerofugia  (147),  sero- 
phagion  i23),  -phia  (17),  -pha  [q.  v.), 
cerefegia  (9),  zeropheugia  (17),  nerofa.-- 
gia  (74)  lid.  trucken  (74,  75,  110),  dorre, 
dürre,  nd.  drughe  (i32),  droeghe  (i47), 
droge  (23)  spyse,  hd.  spyß.  speys  t  kost 
(9),  speyse  t  klein  essen  (74).  dürre  kost 
(8,  9)  als  erbiß  (8).  dorre  l  duer  kust 
(17). 

Xero-phagus,  -fagus  (74),  -lophagus 
(147), -ferarius  (132.  X  cerof.)  truckeu= 
erkostesser  (  74 ).  der  trucken  spyß  yßt 
(uo).  die  drughe  spijß  eyst  (132).  die 
etende  is  droeghe  dyngen  (i47).  frasat 
{pl.  46). 


*Xerophalus  v.  Zerolaphon. 

Xerostate  i.  disciplina  (Br. ).  ziicht 
(74). 

*Xers-on,  -um  ( Mss.  mog.  aus  xeron 
X  chersus  ?  )j /«?.  erde. 

*Xestes  {i.  vrceolus)  cruyke  (147). 
*Xia  {vestis  Gl.  m.)  erekrud  (47). 

*Xiliphon  [i.  saluia)  selve,  eyn  cruyt 
(147).  Cf.  silium  salue  &c.  ? 

*Xil-0,  -on  (Geminae,  Voce,  ex  quo)  liolcz 

(8,  0).  hulcz  (17). 

Xi-,  si-  (64,  76,  123)  -lobalsamum 
((/.  silium)  balsam-holcz  (8,  9,  64,  76, 
93,  123),  -en  hylcz  (17). 

Xilophagi  wurme  die  fruchte  essen 
(74).    xylophagus  i.  lignum    comedens, 
vermis  ligneus;   xirophagus  i.  qui  fruc= 
tus  tantum  comedit  (Br.). 
*Xim-a,  -on  v.  Zima. 
*Xinon  i.  purtus  t  litus  gestatt  (74). 
*Xiofagus  {aus  ichthyophagus  Er.) 
vischeter  (147). 

Xiromyrrhum  (Br.;,  xeromirum  (74, 
i47)truckeiie  salb  (74).  salve  dye  droeghe 
is  (147).  myrrhen  fruclit  (uo  &c.). 
Xirophagus  v.  Xilophagi. 
Xiros  (Br.)  vrucht  (uo,  147), 
Xp-  cf.  Christ-,  in  den  Voce,  geson^ 
dert  u.  theilweise  verschieden  glossiert. 

*Xpa  {st.  erista)   eyn  heim  (76),  h.- 
czeichen  (4).  cleynod  (9). 
*Xpana  {herha)  cristian  (47). 

80 


634 


ZAL 


Xpiiini-smus,  -tos  (Mss.  mog.  ■)  hd. 
oristiMilicit. 

Xpianismus  lin  ihristcnlich  ordc^ 
luiiig  o.  ilcr  oliristeii  glaub  (,  i  lo ).  kri- 
(es).  kcr-  (iss)  -stondoin. 

Xpianitas  diri-  (iiü),  ker-  (i3«)  -sten^ 
holt. 


ZEL 


ZEL 


Xpianus  t-yii  oliri-  (no),   cri-  (23),  '       Xpo-tocus,   -ceton   (7fi)   hd.  gottes 
kry-  (1!>),  kor-  (i:i2)  -sten.  hd.  ein  cristen    miiotor,  mutir  .•>/?«. 


mcnscli   ,s7?/t. 

*Xpoceton  u.  Xotocus. 
Xologus  (i.  adulator\  X  chrysolo 
gu8?)  snu'clilir  (l)  smcror  (H).  swercr 
(9.  alx  Anrufer  Christif). 


Xpus  (potfus  per  ch  iio  &c)  gc-hei- 
liget  0.  -salbet  (uo),  -eclter  o.  -salbeter 
(0).  die    heilige   kerst   t    die   gesalflFde 

(132).  crist  (23) 

*Xuma,  xvmgia  v.  Axungia. 


Y  .  I 


Z 


Zaba  (/.  monomentum  76  aus  inu= 
nimentum  (;i.  m. !)  gisara-mie  (Gf.),  -ue 
(i4i),  -bc  (131).  kiser'-wc  (Gf.),  -vee  (i3i). 
cyn  grab  (9,  17,  74,  7g),  grap  i8). 

*Zabel   f/r.,  faculentia    l    fulgetum 
lat.  .srlu'in  (74). 

Zab-erna,  -arra  (i.'iG,  i47),  i  zalburra 
(147).  l  caberna  (G(.)  (i.  area,  man-tica 
20,  -dica  76.  cf.  taberna^  scrine  (Gf.). 
malaha  (§6,  Gf.).  maele  (20).  malbe  t 
^  pulge  (Sum.).  eyu  klcyder  käst  ( 17 ). 
claider-  (76),  gewandt-  (74)  -kamer.  een 
com  (lOs). 

Zabolicus  duuelcz  (20). 
*Zabolon  v.  Zabulon. 

Zabulinus  (i.  diabolicus  ßr.  68,  110. 
cf.  sabulinus)  zandich  (132). 

Zabulon,  zabolon  (7G)  {i.  filius  L{§ 
Br.  &c.,  areiia  68,  i32,  habitatiu  76  sim.., 
diabolus  Br.  cf.  sabulon)  tewfel  (9). 
zant  (132).  starcker  0.  wonung  (74). 

Zabulum  (cf.  sab.)  sandt  (64,  68, 
110).  grmitt-  (12.  75),  trib-  (76),  trj'p-  (3, 
9),  trop-  (8)  -sant.  ein   leicht   erdtreych 

(64). 

Za-,  t  ze-  (Sum.)  -bulus  (?'.  diabolus 

Gemmae,  Voce    ex  quo)  dufil  (8).  tiuel  (Sum.). 

teuffei  t  zobel  (74.  cf.  tebellus  &c.). 

*Zabur-na,  -ra  v.  Saburra. 

*Zadu-arium,  -ra  v.  Zeduarium. 

*Zagauiuni  tierAvald  (76.  aus  zogra= 
phium  tierbild?!  cf.  sqq.). 

*Zagra-,  zoagra-  (iio)  -phium,  -phia 
(76.  iio)  eyn  tier-  (9),  dier-  (17),  dir- 
(8)  -gemeldo. 

*Zagrapho  ( cf.  zalatro  ?  )  vnnucze 
rede  (9). 

*Zagra-,    zogra-   (löä)  -phon,   -fon, 

-phus  (74),  zoagraphus  (uo)   {i.  scrip= 

tor  anirnalium  no,  pictor  77,  aus  zogra^ 

phus)  eyn  moler  (8,  9,  74),  mcler  (17, 155). 

Zair  V.  Zar. 

Zalata  v.  Zelata. 

*Zalatro  {aus  balatro X zelates  5.  c/. ; 


i.  vaniloqu-us  75,  -i  76,  homines  grandis 
ser'monis  &c.  110  &c.,  defractor  t  oblocu= 
tor  7.i.  ivutiles  leccatores  76,  110,  untevsch. 
von  zelotes,  cf.  zelator)  vn  nuez  miß 
Sprecher  (,17).  an-n.  messe-spr.  (8). 

*Zalburra  v.  Zaberna. 
Zama,  zania  v.  Zizania.     " 

*Zcirtia  v.  Zyma. 

*Zapo  ist.  sapo)  seyff  (19). 

*Zar,  zair  (Br.)  apprill,  der  manat(74). 

*Zarab-ara,  -olla,  -ulla  v.  Saraballa- 

*Zarnab-adium,  -um  i-.  Carnabum. 
Zarumber  v.  Zeduarium. 
Zarz-  V.  Sals-aparilla. 
Zea  roßfuoter  (9i). 

*Zebulus  V.  Zabulus. 

^Zecha,  var.  cecha  [sed  haut  latinum) 
zeche  (75). 

*Zedo-  V.  To-mentum. 

*Zedu-arium,  bissw.  -ara,  -ra  (76), 
-ar,  -adum  ((J),  za-  [6s),  ce-  (1,  26),  se- 
(5^)  -duarium,  zetpha-rium,  -ria,  -ra 
(3),  -r,  zedoari-um  (Gf.),  -a  l  zadura, 
gr.  Qauipa  (in,  V.  a.  1618),  soduara  (,93), 
zit-,  cie-  (15)  -ouale  (93),  -dnale  (1,  1.5), 
-barum(.iofi),  ee-  (96),  zi-  (149)  -tuarium, 
ceduaea  i  zyziber  ( 125 ),  sedbar  (3), 
siduar  (11,  19),  zod-oare  (93),  -ear  (77), 
l  zud-uar  t  -arium  i  -raga  (74),  zuzur 
( Sum. ) ,  zarumber  ( Ki. ) ,  cytrüia  ( 26 ) 
citawar  (Gf.).  zitvare  (Sum.).  zitwar  (1, 
4,  4,  50'\  93,  149,  Gf.).  z.  bace  {lat.?  Gf.). 
zitewa  (r  8?).  zit-,  czit-,  bissw.  zitt-war 
(74),  -wer  (3,  114,  Sm.),  -ber  (4),  -wan 
(6,  15,  73,  74,  76,  110b,  Sm.),  -wen  (64, 
110»,  114,  123,  V.  a.  1618).  zeitwan  (1). 
czydw-ar  f  -er  (19).  zed-,  l  ced-  (85), 
czed-ewar  (5,  96),  -ewer  (5^,  17),  -war 
(18),  hd.  nd.  -uar,  -wer  (46),  -e  wort 
(23),  -ar  (20),  -arboum  (68),  -cweu  (zedua- 
ra  l  -r,  von  -rium  untersch.,  ähnlich 
.Sm.  4,  295).  seduer  (22^).  zistwer  (26). 

Zelare,  t  -ri  (76)  hd.  lieben  t  hassen 
(110),  lip  hau  l  haßen  t  fulgen,  folgen. 


lyp  haben  t  nach-f.  (21),  lieb  h.  t  hasen  (6), 

hefftig  leben   (1).  nd.   leff   heuen    (23). 

!  minnen  (100,  132).  nydin  (8).  neyden  (9). 

1  uide  haben,  nidick  sin.  liden  in  jm  selbs 

(65). 

*Ze-,  za-  (68,  129,  Gl.  ra.)  -lata,  zilato 
{q.  cf.  76)  {i.  grando,  aus  ital.  gelata  X 
XaXaC«?    hagel  (uo  &c.). 

*Zelates  {cf.   zalatro)   er  abschnider 

(75). 

*Zelaticare  i.  vinei-re  t  -are  (76). 

Zelator  {cf.  zelotes)  hd.  liphaber 
szm. ;  rechtvert-ig  1.  (8),  -iger  (76);  lip- 
heber  (18),  -hewer  (17);  liebhaber.  nd. 
lieffhebber  (i32),  leff  heuer  (23).  ein 
begiriger  (60).  eyn  recht  tuer  der  do 
gerne  recht  tüd  (15). 

*Zelificare  inbrinstig  t  begirlich  ma= 
chen ;  groß  begird  t  b.  zu  liebe  bringen 

(65). 

*Zelopipium  v.  Zelotypium. 

Zelosus  begirlich  mensch  (65).  arg- 
waniger,  mj'nner,  reylicher  (74). 

Zelotes  (^'.  zelator  Gemmae,  Voce,  ex 
quo)  lieb-  (110),  lip-  (8)  -haber. 

Zelotypa  mulier  angsthafftige  frouw 

(65). 

Zelotypare  buleschaffen  (19).  le.stern 
l  virdencken  (8,  9).  eifern   (75).  hassen, 
argwanen  (74).  wantrouwen  (132). 
*Zelotyp-erium  v.  -ium. 

Zelotypia  arg-won  (uo),  -weuung 
(74).  eyn  arckwau  der  buolschafft  (64). 
eyn  quaet  vermoeden  (132).  vnmessig 
groß  lieb  (65).  ebrecherin  0.  krieg  tus= 
sen  man  vnd  wip  (8).  eebrechunge  t  bo= 
ser  won  vnd  argdenklichkeit  czwischen 
man  vnd  weyp  (9).  vnwirßkcit  (74). 

*Zelotyp-ium ,  -erium  (46),  zelopi^ 
pium  (sie  4)  {i.  dedecus  66  &c.)  hd.  nd. 
vnere.  vn  ee  {sie  3). 

Zelo-typus,  -topus  (1)  hd.  eebrecher. 
zuman  (zinuan?);  arg  weniger  (74).   arc- 


ZIM 


ZIU 


ZUR 


635 


wanic  (xoo),  -weniger  t  argwoniger  l  einer 
der  da  sine  gemehelin  also  lieb  hat  das 
er  nit  mag  liden  das  sie  eim  andern  an= 
hang  (65).  eyf-erer  (75),  -riger  (74),  -rar 
(1).  ein  mitgemeiuer  i.  qui  amat  meam 
t  ego  suam  (64).  groß  libe  (8). 

*Zelulus  strengheyt  fiir  die  gerech= 
tigkait  (74). 

Zelus  hd.  liebe  t  haß,  lip  t  haiß 
(18),  lybe  (21),  nyt,  nid  (6),  neyde  i 
czor  (9),  nide  l  böser  zorn  (65),  zorni= 
cheit  (110,  132).  mynne  (132).  groß  be= 
gird  die  recht  als  furig  b.,  gundung  &c. 
(65).  ernst,  folgunge,  argwan  (74).  argwaen 
(20).  fientscliaft  (25).  eynbrunst  (128). 
stede-  i  stren-keit  (8).  gut  strenckhait 
das  vbel  zu  straffen  (65). 

Zema  eyn  dring  koppe  (17).  trinck 
köpf  (9).  werff  dopli  (8). 

*Ze-  V.  To-mentum. 

*Zeno-  V.  Ceno-,  Gyno-. 

*Zenolus  {i.  nodus  calami)  halmsknopff 
(74). 

*Zenontina  zendata  (Gf.  5,"  689). 

*Ze-  V.  Ge-ntaeulum. 

*Zentauria  i-.  Centaurea. 

*Ze-  V.  Ce-phalus. 
Zephy-,  zephi-,  zephe-,  zyphy-rus, 
cephiros  (76)  (c/.  sephirus,  ventiis)  hd. 
nort-west,  -vest  (76),  -wiiit  (G  Anh.,  76); 
west-n.-w. ,  ost-n. -w.  (lö),  w. -norden, 
wester-  (67),  nort-  (75)  -wint.  weest  (11). 

*Zerap-,  zereb-  v.  Serap-ellina. 
Zer-na,  -ua  (74)  {i.  Scabies  74,  petigo 
23)  scorff  (23).  gi-ind  {in  Aegypto  46j. 

*Zerola-phon,  -pson  (17),  xero-  (Br. 
&c.),  cero-^xera-  (^76) -laphus,  -lophus 
(147),  -phalus  (110'"^)  {i.  ceruus  siccus, 
enevs  &c.)  eyn  gegossen  hircz  (17),  hirs 
(9,  9).  en  hertte  van  metail  of  holt  (147). 

*Zeropheugia  v.  Xerophagia. 

*Zerua  v.  Zerna. 

*Zeta  V.  Ceta. 
Zeta,  zetha,  l  zetula  (128)  {in  pa-  l 
confe-ssione  b.  thume;  i.  vestibulum  t 
deambulatorium  l  calamus  [■•it.  thal. 
76.  aus  Staixa)  hd.  nd.  kamer.  lieyme= 
like  k.  (147).  hd.  chamere  (Sum.) ,  kam- 
ara  (Gf.),  -mer,  -e  (18).  sumer-hauß  (74), 
-hus  (76,  93),  -huß  t  -lob  (ü).  wasser- 
hauße, -laube(74).  stoue  (109,132).  ereker= 
stubicheii  (125).  dornse  (i09). 
Zeta  hiemalis  tung  (127). 

Zeta-rius,  -sus  (40),  käme-  (6),  kam- 
(46),  keme-  (23)  -rer. 
*Zetph-  V.  Zedu-arium. 

Zetula  V.  Zeta. 
*'Leza.{i. Caput)  hoift  eop  ;  schedel  (147). 

Zygarus  {i.  adueua  t  auicula)  citzun= 
chen  (125). 

*Zilato  [i.  grando  t  est  proprium  mu= 
rerularum  [st.  merularum]  talium  ro- 
lucrum  76.  c/.  zinzulare  X  zalatro?) 
V.  Zelata. 

Zyma,  zima,  l  xim-a,  -on  (74),zeima 


(149)  {i.  fermentum ,  peccatum ,  locus  se= 
cretus  110  &c.)  tei-ßem  (iiooj,  -sen(iioa). 
deys-sem  (8),  -om  (132).  deychsin  t  heuesel 
(20).  tesem  (74).  desme  (i49).  sawer-teyg 
(9,  4),  -deick  (3).  hd.  suer-taig  (46),  -deich, 
-dig  (17),  -ding  (21);  hebel  (Das.),  heue, 
ho<=fel  (46j,  sur  he-  i  hef-fel  i  teyg  (9). 
vrhab  (1,  74).  zurdech  (23).  heeff-e  (11), 
-el  (90).  gyre,  gyr,  hefel,  sawrtaig  (74). 

*Zinia  V.  Cyma.  Simista.  Zyma. 

*Zyina,  xym-a,  -on  (cf.  simma  Gl.  m.) 
heymliche  kamer  174). 

*Zi-  V.  Ci-malia. 

*ZirQare  suern  i  suer  machen  (21). 
sweren  (8).  brot  suren  (13).  semern  (19). 

*Ziinata  {aus  sigma)   ein  tafel   (110, 

132). 

*Zimatus  v.  Simista.  ' 

*Zy-  V.  Cy-mbalum. 

*Zi-  V.  Sisy-mbrium. 

*Zimus  adj.  {.^bst.  Gl.  m.)  heuetht  (20). 
heefficli  (11). 

Zingi-,  gew.  zinei-,  zinzi-,  cinci-, 
gingi-,  gingy-  (120,  gingim-  (122),  zynsi- 
t  sinsi-  i  czineze-  (4)  -ber,  zinz-  (87, 
122),  ging-  (87.  Mrg.)  -ibero,  -ibrum 
(122),  gingl-ueris  (125),  -briiiin(Gf.)  {cf. 
quibarus)  gingiber  (Gf.,  Das.).ghengeber, 
gheengeuer  (11).  ghyinver  (132).  hd. 
ing-,  yng-eber,  -über  (87),  -ber,  -wer. 
eng-eber  (8,  12),  -ver  (22),  -wer  (10,  23), 
-bir  (6  Anh.).  igewer  (16).  igwir  (5^).  im= 
bir  (75).  imber  (6,  65,  msc.  73,  Das.).  ym= 
bar  (12:.).  ymber  (G4.  76).  inber  (111). 
cinciber  confeetum  conf'ect  von  igwer 
(1),  ingewer  {b'^). 

*Zineula  {aus  zinzala  sim.  X  cimex) 
wantz,  wentel  (74). 

*Zingna  (pisci.s)  dorn  (87). 

*Zinsilla  {rf.  zinzala)  v.  Bibio. 

*Zinstias  i.  lanceas  (76).  Cf.  Gl.  m.  v. 
zibynnus. 

Zinzal-a,  -ia  (i32),  clnzala  (Gf.),  zi= 
zala  (u.  Culex)  thaha,  daha  (Gf.).  ein 
muck  (iio),  mugghe  (132). 

Zinzalax'ium   (Br.)   ein   muck-   (uo), 
mugg-  1,132)  -en  netz. 
*Zinzal-ia  v.  -a. 
*Zinziare  v.  Tintiare. 
Zinziber  v.  Zingiber. 
*Zinzil-,  zinzi -lulare  v   Cineillulat. 
Zinzulare. 

Zinzi-  i  147,  Gl.  m.),  zinzin- 1 129)  -nare 
vox  pardorum. 

Zinz-ulare  (Oi.  m.),  -ilulare  (Ki.), 
-illulare  (123)  {cf.  tintiare,  cineillulat, 
zilato)  vox  merulae  (Gl.  m.),  irmidinis 
(123).  zwitschern  wie  eine  schwalbe,  Mrg. 
meer-schw.  t  zaunkonig  (Ki'\). 

Zir-bus,  -bum,  -ibum  v.  Cirbus. 
*Zisi-  V.  Ptisa-narium. 

'^Zitastrum  ( :  zythus)  kofent  i  friß= 
hier  (125). 
*Zit-  V.  Zed-uarium. 
Zius  {cf.  Dz.  wtb.  377)   fetirro   (127). 


*Zizala  v.  Zinzala. 
Ziz-,  siz-  (64*^),  cys-  (5^)  -ania  {i. 
herba  peruersa  76  &c.,  l  seges  66  &c.,  lo= 
lium)  hd.  nd.  rade.  kade  {sie  85).  hd. 
rade-n  (17j,  -1  (13);  eyn  raid  (18);  rat 
(6,  76),  rath  (49);  ratt  (37=i);  rat-en  (8, 
4),  -ten  (64,  65,  134),  -in  (1),  -te  (5,  93), 
-teln  (69,  7o);  ravtt  (46).  yn-kraut  (9i), 
-krut  (110).  oncruyt  (i32).  boßer  same 
des  vnkrucz  (65).  hederik  (i09).  treffs 
(38).  tepstz  {sie),  knille,  liblocher;  Anh. 
knul  l  lut  blech  (6).  knülle  l  lülleche 
95).  lulch  (114).  lulch,  trepseu  (Ki».), 
trespen  (Ki''.),kuhweizen,  brandkorn(Ki.). 
ziza-  t  za-nia  (7g),  zam-ia  (129),  -a  (147, 
Br.,  Gl.  m.)  est  genus  pilosi  raoiistri  t  cZe- 
ceptio (76  sim.).  argelist,  ferpelcy,  begrijp 
&c.  (147). 

*Zyziber  v.  Zeduarium. 
Zizipha  zi-  (91),  ci-  (125  Mrg.)  -beben. 

*Zizu-ca,  -ga  v.  Galla. 

*Zoagraph-ia ,  -us  v.  Zagraph-ium 
-on. 

*Zoda  hauptwetag  am  lincken  ort  (74). 

Zod-,  zoz-  (136)  -iacus  diertrager(fi5). 

der  schlem  circkcl  des  himmels  &c.  (Das.). 

*Zoeticus  V.  Zoticus. 

*Zoga  V.  Soga. 

*Zo-  V.  Za-graphon. 

*Zome-ntvun,  -tum  v.  Tomentum. 

Zona  hd.  gurtel ;  ein  breyt  (69),  braite 

(134)  g.;  g.-snor  sim.,  -schnür  (G);  gordel 

(18,  49,  132)  (ader  18)  snoer  (18,  46).  gur= 

dcl  (11).  g.-snor  (23).  snore  (10, 13),  senne 

12)  i  baut,  sene  (5^).  schnür  (110).  snur 

8,  9)  t  laut  {sie)  l  zirkel  in  dem  hym= 

mel  (8). 

*Zonabidentis  wiillyn  gurtel  von  wol= 
len  (9). 

*Zona  bullata  gespengelt  girrel,(9i)- 

Zon-,  zonol-  (76)  -arius  eyn  gurtel 

schnür  0.  seyl  verkauffer  0.  macher  (110, 

sim.  132).  gortelmecher  (17  sim.).  gurte= 

1er  (9).  sailer  (76). 

*Zonium  gurtel  (uo).  gordel  (132). 

*ZQnol-  V.  Zon-arius. 

*Zonopelicia  i.  vestis  de  pellibus  facta 

(76). 

*Zoroastruni  Icvendighe  stern  (i47). 
Zo-,  zoe-  (uo)  -ticus,  t  -tipus  (74) 
{i.  vitalis)  leben-dig  (uo),  -lieh  (74). 
leuendich  (132 ). 

*Zoz-  V.  Zod-iacus. 

*Zuceara  zuckerleutrung  (74). 

*Zuccarum  {st.  supparum  ?)  troye  (Fr. 

2,   390^). 

*Zud-arium,-raga,-uari\Zeduarium. 
*Zukarium,  czucura  &e.   r.  Sueca= 
rium. 

*Zunf-a,  -ta  (Gl.  m.),  -fta  (64'')  zunfft 

(64). 

*Zura  {i.  pars  tibie  cf.  sura ;  anders 
Gl.  m.)  ein  wade  (uo).  die  wanghe  off 
braede  van  den  beyneu  (i32). 

Zurglare  mulorum  clamor  (Gl.  m.). 


80* 


ADDITAMENTA  ET  EMENDATIONES. 


Asterisco  (*)  manet  sua  vis.  Crucis  sigiium  (7)  demonstrat  singula  additamenta  tanquam  novas  rubricas  e 
fiterafum  ordine  injungenda  esse.  Additamenta  certis  lineis  rubricarum  antiqtiarum  inserenda  harvm  linearum  numeris, 
signo  .,Z.''  addito,  iudicata  sunt.  In  rubncis  nude  poidtis  signa  „w."  et  „s."  rubricas  illud  Glossarii,  hoc  Additamehtorum 
indicant.    Signo  „Gl."  Glossarii  nostn  vocabula  et  rubricae  distinguuntur ,  praesertim  ab  additis  in  hoc  append^ce. 


f  Abaculus  ein  kleyns  credentzlin  (64^). 
Abacus  credeutzy  (64^). 
Abbacinare  ital.   bedeutet  so  wenig, 
wie    abbagliare,    die    gewaltsame    Zer- 
nichtiing  der  Sehkraft. 

Abdicare  abkyndeu,  versagen  (64<^). 
Abdom-en  (Gl.),  -ina  anbana  (154. 
st.  aiicana V). 

Abeee-  (Gl.),  abc-darium   ein   sibel 
(151). 
f  Abgregare  zerteylen  (64^). 
*Abhoniinari  vnmenscb-lich   geparn 
(151).  -elichen  geporn  (102). 

*Abhominatio    greußlichheyt    (löi). 
grüß-  {nicht  pruss-!)  -lickeit  (152). 

Abhorrere  fifurcliten  0.  grauwen  (löi). 
*tAbhortio  s.  Abortire. 
Abiga  f'eldc'v]n-e.ssen  (i4o). 
Abigere  zertrciben  (64^). 
Abortire     (Gl.),    abhortio    geburt 
v'thnnen  (i5i). 

Abortiuus  todes  leibs  fruchte  (64*=). 
*f  Abrago  s.  Amphibologia. 

Abrotanum  ebreyze  1,149).  gartba- 
gen  o.  abrautcn  (26),  -w,  Mrg.  nd-  aver= 
rüde  (153  i. 

Absinthevmi  weyrmut  (i52). 
Absonus  awj'sig  (^1021. 
*tAbsordus  v.  Absurdus. 

Abste-mius  (gl),  -nuus  weynkyn= 
diger  quasi  a  vino  abstinens  (64^). 

Abstractum  ge-vronit,  -vriet,  -eyn= 
litzet  (1.55). 

Absurdus,  in  Vocc.  ex  quo  alph.,  in 
152  loirklich.  absordus.  vnge-horiger 
(152),  -hode  (sie  I5i).  absurdum  ein 
unge-hort,  var.  -burt,  ding  (65). 

Acacia  slesaf  (U9).  accacia  sieben 
BaflFt  i25.  26.) 

Acal-ephe    (Gl.),    -ipte    eternezzele 
(149),  -ipha  (i)  agaricum   ayter   nessel 
(26). 
*tAcalipte  &c.  s.  Acalephe. 
*Acantum  (:<  adiantum)  nezzelsat 

(149). 

Acantus  wisdorn  (149). 


*f  Aearis  .s.  Acorus. 

Aeat-ium  (Gl.),  -eon  (64^). 
*Ac-    (26),    a-cedula    sure    (i49);    l) 
asalonim  sawrampffer  (26). 

Accidens  zcuval,  geshicht,  des  wes= 
ins  sbyn  (155). 

*tAecliuare  (cf.  aeelinare)  biegen  (64«). 
Aceumulare,  aceruare  beyflen(64c). 
*tAe-  s.  A-eupieta. 
*f  Aeeurtare  {cf.  aceura-re,  -te)fleissig 
v'sorgen  i64<")'. 
*f  Accuta  s.  Acuta. 
A-  s.  Ac-cedula. 

*Acepha-lus   ( Gl.  / ,  -s  onhaupt  (64<=)- 
Acer  maßbalter  (C4<^).  gundram  (149). 
Acere  essig  machen  (64^). 
*f  Acero  gundreben  (26). 
Aceruare  s.  Aceumulare. 
Acetosa  sawer  ampfer,  Mrg.  nd.  szur 
(153). 

Acies  sehe  (25). 

Acinus   drau-,  acmen   dru-benkereu 
(152).  acmen  traubenkern  (i5i). 
*f Acon-olla,  -eilla  (Gl.)  katzentzagel 
(26). 

*Acor  (Gl.).  Cf.  Gl.  m.  V.  acora.  ital. 
acori  grind  (ansprung  bei  Vaientini,  cf. 
Impetigo;  Sm.  8,  592).  acor  vini  kainig 

(155). 

Acorus  golgilgen  (25).  gelschwertel, 
Mrg.  nd.  swerdick  (153).  acaris  i.  gla= 
diolus  swertel;  achonis  got  sw.  (il6). 

Ac-  (Gl.),  eg-redula  erdfrosch  (64<=). 
*tAcri-smus,  -zimus  (Gl.),  sonff  ge= 
hoefflet  brot  0.  goettin  prot  (64«). 

*tAcro-cordines,  -ehordones  (24,  Kl.) 
die  weychen  wartzen  (25). 
*f  Aetinala  s.  Aruiola. 

Aetualissimus  aller-snelliste,  -tuch= 
tigiste  (155). 

Actus  gewcrp  (155). 
*tAculeus  s.  Cueulla. 
*A-    (Gl.),    ac-cupicta  glißmat  claid 

(64C). 

Acus  helweu  (140). 

Acus  muscata  kranich  snabel  (26). 


Im  Gl.  lies:  Acus  mus-,  mul-    (i49),  t 
mos-  (143)  -eata. 

Acuta  (Gl),  accuta  sucht  (25).  otuca 
s.  u. 

*Achari-s  (Gl.),  -as  i.  non  graeiosus 
Voce,  ex   quo). 

*Achatonia  i.  equitas  (vocc.  ex  quo) 
aus  archotonia  i.  antiquitas  t  pi-inci= 
patus  (Fragm.  msc.  Bibi.  Goth.)  i.  q.  archu= 
tomam  (gi.  m.). 

Aehillea   t  millefolium  garb,  var. 
grab,  0.  tausentpletter  (2,  6). 
*t Achonis  s.  Acorus, 

Adagere  nie  czu  ha(Uflfe  fugen  (i52). 
*A dami-ruoni,     -niani    (Gl.)    ketzer 

(152). 

Adaquare  trencken,  wetten  (64^). 
Adeps  smaltz  0.  veistikeit  (25). 
*f  Adeptio(Xadoptio)zuowünschunge, 
giwnst  (Gl.  Zweti.j. 
*f  Aderma  -s.  Adiantos. 

Adiantos  (Gl.)  Z  7  lies  nete  st.  ncte 
adiant-os  patonie,  -um  nessel ;  aderma 
n.-sat;  adpantos  u.-wurtz  (26). 
Adire  czu-gane  o.  -gene  (i52). 
*f  Adlecta  s.  Athleta. 

Adminiculari  heflich  {sie)  sein  (152). 
Adoptio  (c/.  adeptio)  zcuwunshungc 

(155). 

Ador  waytz  mcel,  var.  weytzen,  mel 

(64). 

*fAdoreum  wyß  schöner  waytz,  var. 
weisser  .schener  weytz  (64). 
*f  Adpantos  s.  Adiantos. 
Adragis  (Gl.),  atraganis  burgel  (26). 
*Affa-,  tu-mentum  dorn  puchse  (152). 
Affodillus   wild   scbwertel    (i53).  i. 
adera  golteck  (26). 
*Agamus  ä.  Armiges. 
*Agaones  rotwurtz  (26). 
*fAgaricum  {cf.  sq.)  s.  Acalephe. 

Agaricu-s,   -m  (i40)   danswam   (25). 
daniiscbwum  {auch  i4o).  tannen  swamp, 
rautensaim ;  agariens  {t)  fungus  swamp 
(26). 
^f  Agari-ens  s.  -cus. 

Agellus  eyn  acker  man  0.  eyn  tham 


AMA 

(152).    eyn   eckerlein   o.   ein   klein    dam 
(151). 

*Agia-uia  (64^),  -ma  i.  transitus  hor= 
tatoris  dcc. 

Agnus  castus  schaff  mulle  (i53). 
schoff-melde,  -millc  (25). 

Agon  festung  o.  kampff  (152). 

Agresta  (gl),  agraz  m.  (stuttg. 
Vereinsbbl.  Bd.  ix)  nach  Sm.  aus  frz. 
agrossolier. 

Agrimonia  bail  allerwelt,  Mrg.  nd. 
berwort  (153).  agermeny   o.  ackerplum 

Ala  yechssen  o.  arm  vettach  (64^). 
Alabaster    (Gl.),   allabastrides    al- 
baster  (G4C). 

Alabrum  weife  (155). 
Alapare  backen  schlagen  (64^). 
Alare  kreutzen  dy  flugel  (i.'ii).  kur= 
tzen  dy  flogel  (152).  rensyn  (155). 
Alba  alb  der  weiß  leini  rock  (64'=). 
Albidus  (equus)  blanc  (Gl.  Blas.). 
Albugo  ouge  wyss,  das  ougen  mol 

Alburnum  der  spin  (i4o). 
*Ale-ala,  -a  (Gl.)  wortaiffelbret  (147). 
Alchimilla  synnaw  (25). 

*fAlearium  wortaiffelsspeelstede(i47). 

Alere  i'uodeu  (152). 

Alga  zemde  (1.55).  rein  graß  (26). 

Alietus  wanncbechel  (64<')- 
*f  Ali-  i.  q.  Ar-marium  (641"). 

Alimentum  fuodung  (i52). 

Alypum  (Gl.),  allipiades  cihelinge 
(26). 

Aliunde  andeßwoher  (i5i).  andersch= 

wo    (152). 

*fAlkakenge  iudentockel  species  so= 
latri  (153).  alkekengi  iudenkirscheu 
(kl),  boberellen  (25). 

*Allabastrides  s.  Alabaster. 
Alleluia  kukiik-   (155),    kucks-    (25) 
-loucli.  kuchenslauch  (26). 

AUeum  knoblach,  Mrg.  nd.  knofflock 
(153).  alium  klobclouch  (25). 
*tAllipiades  .s\  Alypum. 
Allodium  vorberck  (i5i).  fuer-werg 
0.  -geczaw  (sie  152!!). 
*Allopieia  grint  (25). 
Almu-cium  (gl),  -nieium  kore-hut, 
-cappc  (102).  amb-  (152),  am-ucius  kor^ 
hat  (152).  kornhut  (i5i). 
*fAlnes  s.  Aloe. 

Aloe  (Gl),  alnes  holcz  daß  wol  rucht 

(;52).    aloys   epacticum   {aus  hepati= 

cum,  i.  q.   aloes  epatit  Gl.)  alowe  (26). 

*tAlta-inia,  -mia  (gl)  ein   bom  also 

genant  (25). 

Altea  nd.  derwortel  (153  Mig.).  wilde 
papell ;  i.  mauaniseus  cbych  0.  eybisch 
(26). 

*Altum  V.  Alutum, 
*tAlua  (c/.  albor)  die   rysende   sucht 
(25). 

Alueare  benostock  l  bewte  (155). 
Alueolus  schapff  do  man  wasser  mitt 
ausschepffet  (64^). 

Alutum,  altum  (152)  bu-  (i52),  bu- 
(151)  -cken  leder. 

Amabilis  wirdig  zelieben  (64^=). 
*Amancia  hasen  wurcz  (26). 
Amarillum  embli  (64c). 
Amarillus     embli-,     var.     amelber- 
baum  (64). 


'  ANT 

Amarusta  huntzplum  (26). 
Amas-io  (gl),  -ius  puoll  (G4'=) ;  -us 
eyn  vnrecht  man  (i52). 
*tAmasus  s.  Amasio. 
*Amatilla  valcrian  (26). 
Ambago  s.  Amphibologia. 
*tAmbolum,  amidum  (25,  gl)    stoup 
mel  (155).   kraft   melde   (25).  amolum 
schoemel  (64"). 

Ambra  walrode  (2,5). 
Ambrosi-a  (26,  gl),   -ana  hy-   (26), 
hym-  (25)  -mel  slussel.  hirtzwurtz    (25). 
wilder  saluan  (153). 
*Ambustum  loderpalck  (26). 
Amens  narret  (64*=). 
*Amentare  werpen  van  sych  (147). 
*fAmeos    i.    petrosilinum    peterlcin 
(2(3).   i-  athanasia,   tanaeetum  reinfar 

(153). 

Amica  s.  Amita. 
*f  Amico  s.  Amittere. 
Amidum  s.  Ambolum. 
Am-  (gl),  amin-iculum.  fruntschafft 

(152). 

Amita  base,  mune  (i5i).  amica  basse, 
mome  (152). 

Ami-ttere   (gl),  -to   (i5i),   -co  tis 
verlyes-en  (i52),  -sen  (i5i). 
*f  Amoerea  {infirmltan ,  cf.  amorerium  ? 
haemorrois?)  die  sen  sucht  (25). 

Amolum  s.  Ambolum. 

Amplectere  vmbfallen  mit  beyd' 
hend'  (152). 

Amplustra  poczen  (i55). 
*Ampluxtrum  i.  cataplasma  plaster 

(152). 

Ampullari  hoher  vnnd  stoltzer  wort 
brauchen  (64«). 

Amputare  gancz  wegtuon  (64'=). 
*f  Amphib-ilogium  s.  -ologia. 

Amphib-ologia   (gl),    -iloquium  / 
abrago  ymis  ambago)  dobbclrede  (147). 
Amphis-baena   (GL),    -ibena  zwei- 
haubtctc  slang  ((H^). 

*Amphita-pedia  (  gl  ),  -bulum,  var. 
-bum  bcyder  tcyle  rauch  teppich  (64^;. 

Anacardus  elephanten  luse  (^5). 
*f Anagal-ido ,  -lis  (Gl.)  i.  pegloßsa  l 
consolida  maior   ochsentzung;  anagi^ 
lldes  i.   auriculus   muris  t  consolida 
minor  m3'nncr  bainollc  (bamelleV  26). 
*f  Anag-ilides  s.  -alido. 
*Anasus  (gl),  onosus  naselöcher  («'«= 
firmitas  25). 
*fAna-tiuus,  -thinus  (Gl.)  ein  iunges 
wiMs  enttlin  (64*=). 

*f  Anatro-fea,  -pe(Ki.)  vber  sturtzung 
des  magcs  (25).  unwille  &c.  (Ki.). 
Ancile  s.  Antide. 
Andena  reckyser  (147). 
*Anemo  notman  (26). 
Anetarius  antreich  0.  entrich  (64*'). 
Angeliea  des  heiligen   geists  wurtz 
(25). 
^Animator  t  pietor  mäläri  (gl  Trev.). 
Anis-ium,  -um  (26)  enis  (25).  aneis 
(26). 

Annularis  golt  finger  (25). 
Antemne  ancker  (64'')-  anheck  (64^). 
Anthera  s.  Antro.  antera  das  gele 
sömelin  in  den  rosen  (25). 

Antes  eyn  vorschliessender  steyn 
in  der  niaure  als  eyn  pfost  so  man  wurtz^ 
gartenn  0.  etwas   anders  auflegt  (64^). 


ARR 


637 


Antimonium  silberertz  (155).  spyss 
glas  (25). 

Antipira  liechtschirm  (64«=). 
*tAntipita  v.  Antieipa. 
Anthos  rosemari)!  (25). 
Antrax  das  geswer    zwuschen   den 
schultern  (2.5). 

*tAntro  nössen  safft  (26),  aus  anthera 
rosen  sam  ? 

*tAnxu-,  anxi-  (Gl.)  -gena  smer  (25). 
Apiago  pinsaug  (26). 
Apia-  6-.  Apres-tellum. 

Apiternus  (gl)  lies  werlt-  st.  werk- 
licks. 

Apium  hcff  (64«=).  merck  o.  epich 
senf  (26).  epffe ;  a.  siluestre  wilde  e. ; 
a.  rustieum  buren  e. ;  a.  emoroidia 
rum  vigblottern  e.  (25). 

Apolli-  s.  Appolo-naria. 

Apoplexia  der  gäbe  dot  (25). 
*Apo-phoretum  (GL),  -fereta  epffeU 
schyssel  (Hi'^). 

A-  s.  ap-postema. 
*tAppendi-tium,  -cium  (gl),  -cio(i52). 
zuge-horunge  (i5i),  -hoyrunge  (i52). 

Applicare  neyhen  o.  falden  (152). 

Appodium  eyn  lentrilen  (64^).  eyn 
ding  dar  an  man  sich  leynet  (64*^). 

^fAppolo-,  apolli-  (Gl.)   -naria  schir= 

Ung  (25). 

*tAp-  (25),  a-postema  trüse  o.  geswer 
(25). 

*tAppro-xemeron,  -umeron  (Gl  )  est 
erectio  vivfie  sine  conctqnsrentia  (25). 
*t Apres-,  apia-  (gl)  -tellum  bannen^ 
fuß  (26)    apracollum  hanfuß  (25). 
■*tAquile-ra,  -gia  (gl)  aqiüleye  (26). 
Ära  kobe  (155). 

Arbiter  ortcler  0.  wylckorn  (152). 
Arbitrari  wylkorne  (152). 
*Arbor  glandis  eichböm  (25). 
Arbusta  zeilch  (150).  rent  abgebrant 
mit  fuer  {sic  152). 

Arces  sattel-pug  (i5i),  -pflüg  (i52). 
Archangelica  (t)  vrtica  maior  groß 
nessel  (26). 

Archutomam  v.  Achatonia. 
Areola  fleez  (155).  1 

*Areola  ringel  (26). 
Argentum  viuum  kocksilber  (26). 
*fArimecia  s.  Arnica. 
*f  Aris-ea,  -ta  v.  Aorasia. 

Aristologia  lioltzwurtz  (26).  a.  longa, 
rotunda  lang,   simbel   liolwurtz   (153). 
astroloya  r.  Ii.,  1.  osterlucie  (25). 
*f  Armiecia  s.  Arnica. 
*f  Armiges  (zii  agamus  Gl.)  lodick  (26). 
A-  (gl),  ha-rmonia  suze  zcuclang, 
mitedon  (155). 

Armoniaeum  ein  gum  (25). 
*tArmor-iata  liedreich,  -aeia  pibnell, 
menige  (26). 
*tArna-  s.  Arno-glossa. 

Arnica  (gl),  armiecia  (arimecia?) 
wolf  distel  ( 26 ).   artinea  wolfl's-d.  (25). 
Arno-,  arna-  (25)  -glossa  wegerich 
(25).  wegrat  (i53). 

Aron  ertwurtz  (26). 
*tArpaga  l  erpica  egida;  arpagarius 
egidare  (Gl.  Trev.). 
*Arrigo  ein  rot  mal  vnder  dem  antzlit 

(25). 

Arrogare  bereumen  (152). 


638 


BAH 


♦fArrniala  ä.  Aruiola. 

Arseniciini  (ipprinuMit  (2.')), 
Arterin  hlüt-,  atlifin-,  lufl"t-ador  (25). 
♦fArtesus  v.  Stiritus. 
Arthetica  lidsiiilit  (.'if)). 
Articulus   kiionol  (Ol.  lun. ).   chuiu'= 
bei.'  1/'/.  1.-..-.V  -li'icli  (25). 

Arthimesia  wipolJ  (2()).  pcifos  (i.53). 
*Artinea  s.  Arnica. 
*Artiplex  .<.  Atriplex. 
Artocopus  luiiuaf  (ir>5). 
Artocreasstiii)likiu'!uM  i.'>')..''7. -kuclio). 
*Aruiola  , Gl.),  arruiala  (actinala?) 
wildrautcii  (2.5). 

Arxilla  .V.  Peripsenia. 
Asa  fetida  dütVd^  drock  (25). 
*tAsalonim  (aus  ascolonium)  s.  Acce= 
diüa. 

*tAsara  boctana,  a.  baccana  &c.  (Gl.) 
hasolwurtz  (2fi). 

Ascia  i)liart  o.  holtzcrn   .';ego   (i52). 
*Ascl-i    (Gl.  >,    -ites,   aschchtes   die 
horte  \va.^S(>r  sucht  (25). 

*Asella,  ala  alisscl  o.  arm  (25). 
Asmatieus  dempffig  (25). 
Aspergo  ochson  nagel  (26). 
*tAstonum  s.  Astronium. 
*tAstrens  c<;.  Ostrucium, 
*tAstroloya  s.  Aristoloehia. 
*tAstron-ium,  -um  (Gl.)  asclouch  (25). 
astonum   lasronum?)   aschlauch   (26). 
*tA-  s.  Na-stureium. 
Athanasia  .<.  Ameos. 
*Atrapassa  holerplum  o.  plut;  atro= 
pasta  mistelkeren  (261 

Atr-  (153).   art-iplex  molten  (i53). 
scliißmelde  (25). 

Atrox  vreidig  (155). 
■^f  Attpnizare  verlangen  (117). 
Auctoritas  meisterspruch  (155), 
Auditus  gchörde  /.  (25). 
*Auellare  auß  raydcn  0.  graben  (152). 
Auena  turd  (104,  Gf.). 
*Auesperiiia  hasen  wers  (26). 
Auricul-a,  -us  (f.  anagallis)  muris 
muse  öre  (25). 

Aiiricularis  orgribler  (25). 
Aurigo    ef.  arrigo)  gelsücht  (25). 
*tAurist-a,  -ria  (Gl.)  or  schmer  (25). 
Azyma  derp,    unge-suwirt ,  -deyrait 
(15.5). 

Dachus  (c/.  batus)  stawd  (26). 
Baga  halstuuinc  (i54,  sim.  Gf.). 
Baiare  bleen  (i32).  plerren  (i.ti). 
*Ba-,  bal-lare  i.  huc  et  illuc  indinare 
stammeln  (l5i,  152). 

*Baldemonia  weib^vnrtz  (26). 
*f  Baldonica,  ?'.  balsamita,  sisimbriiun 
weißwiirtz  (26). 

*fBalic-us,   -a  (Gl.)   {ans  basilica?) 
mait  (-t'?)  kraut  (26). 
*fBa-  (25),  bu-lismus  der  gitz  (25). 
*Ballare  s.  Baiare. 
*fBalsa-nira  (-iuara?),  -mita  (r.  bal 
donica;  Gl.)   wasser-,   barsamata  gar- 
mintz  (26). 

*Ba-,  bau-  1  25)  -lustia  granatsblum 
(25).  margranpfel  plut  (26). 
*Baneia  s.  Baucia. 
*Baralita  gest-upffe  (i5i),  -uppe  (1.52). 
Barba  siluana  wasser  wegerich  (25). 


Bardana  groß  lodieh ;  /.  lappa  maior 
grol.<  kletten  (26). 
*tBai'etrum  .v.  Pyrethrum. 

*Barotus  byn.seuge  (25). 
*fBarsainata  .v.  Balsamita. 
*tBasata  zvvilVl  (26). 

*Basili-a  mortwnrtz,  -ca  basilie  0. 
sant  |)i;ters  wurtz  (2()V  balic-a,  -us  s. 
o.  basi-  (i.'>3),  base-licon  bfisil-ien  (25), 
-grim  (1,^.3). 

Baucia  moren  (25).  bancia  moriien 
(26). 

*tBau-  .S-.  Ba-lustia. 
Beanus  (ci.)  Z.  4  lies  bacchans  st. 
bacchuns. 

*tBeatuus  5.  Betaceus. 
*tBed-ugar,  -egar  (Gl.)   hagdorn  (25). 
pedegar    weiuper  dorn  (26). 

*Behen,  l  been  (Ki.)  ein  wurtzel  (25). 
beeil,  baldrian  (Ki.). 
*tBellago  s.  Malua. 

Bene  w.de  o.  wale  (1.52). 
Benignitas  gut-,  suzmut-ekeit  (1,55). 
*Berber-is,    -us   (i.53)    versick   (25). 
pai.'^selpere  vi-'JS). 

*Berula  borntzung  (26). 
*tBerwicus  v.  Vinca. 

Beta  pisam  («'c) ;  b.  l  bleta  pyeßen 
0.  molten  (26).  bleta  piessen  (153).  rö- 
mi.?ch  köle;  bleta  alba  wyß  kole  (25). 
beta  aglestis  s.  britanniea. 

*Betaceus  (Gi.\  beatuus  i.  abscisus 
(152). 

Bethoniea  ba-,  we-thonig  (26). 
*tBib-  .s.  Bim-aritus. 

Bibl-us,  -OS  seniden  werder,  grose 
mer-s.  (15,=)). 

Bim-  (151),  bib-aritus  eyn  e-  (i5i), 
ee-  (152)  -brecher. 

*Bimarius  czwey-menig  (152),  -mei^ 
nig  (i.öi). 

^fBirtus  (cf.  bir-rus,  -cus)  schoß  (152). 
*tByß-   (25),   bis-malua   groß   bappel 
(25),  papeln  (26). 

^Bitumen  iudaicum  jud(>n  lym  (26). 
*f Blacte    bysaneie   i^  cf.    blatta    Gl. ) 
muschelu  (25).  blatta  byzantina  india= 
nisehe  m.  (Ki.). 

*Blatanus  aehorn  (löi).  holler  0.  bol= 
lendi'rbauine  (i-t-*). 
*Bleta  s.  Beta. 
*Boeium,  struma  kropff  (25). 
*tBohs  s.  Bos. 

Bol-etus  [CA.),  -utum  swamp  (26). 
Bolus  golt-  (26),  b.  armenus  rotel- 
(25)  -stein,  polus  die.  omnis  terra  rubea 
(26). 
*tBolutum  s.  Boletus. 

Bomb-ax  böm  woU  (25),  -ix  bawm 
wolsafft  (26). 

Boraga  burretsch  (25).  starlaye  (26). 
Bos  ^Gi.),  bohs  ohs  0.  rindt  (25). 
*tBracteus  (Gl.),  brachleo  i.  saphina 
segel-,  bratheus  segen-pawm;    pancia 
{t)  bracleos  saluey  (X  saluia;  26). 

Branca  vrsina,  brauca  v.  (i53), 
branthabiana  (26)  beren-  i^25),  bern- 
klaw  (25.  153),  -kloe  (26). 

Brancus  das  geswer  im   gume   (25). 
*Brasica  kol,  rumischel  (26). 
*Bi-asium  t  porrum  lauch  (26). 
Brattea  petalun  \\äi). 
*tBrau-  .->.  Bran-ca  vrsina. 

Briga,  controuersia  werrunge  (155). 


*|i 


CAM 

Brio-nia,  -ma  (25)  brionich,  wilde 
Weinreben  (153).  i.  canina,  conturbita, 
mora  i26)  scheis-  (26),  stick-  (25)  -wurtz 
briona  heilig  pct  (26). 

Britan-nica  (gl),  -ica  (l)  beta  ag  = 
lestis  bieß  o.  mangolt  (26). 
*tBrit-ula,  -tula  (Gl.)  snitlauch  (26). 
*-j-Brucus  bawniwoll  (26). 
Brucus  inger  &c.  (Ki^*.). 
Brunella   bruncl    (25).   braunwurtz 
(26). 

*tBrus-tus,  -cus  (Gl.)  i.  milium  solis 
steinpreelie  (26). 

Bubo   truso    die   vnder   den    vlissen 
wahsset  (25).  in  ano  quum  quis  ambulat 
in  calore  kipars  (155). 
*fBucies,  vter  butrich  (155). 
*tBuchro  i.  tussis  hoste  (25). 

Bufo  ein  krot  l  rubetum  (i5i).  buuo 
kratdc  (i'.2). 

*tBugalla  icf.  bugilla  Gl.)  huntz  tzung 
(26). 

Bu-  (2.5),  pe-glossa  ohssenzung  (25). 
ochsentzuiig  /.  eonsolida  aor  (maior ;  26) 
*Bugula  V.  Bogula. 
*Bulaq'lon  alrany  (26). 
*tBulbator  •( :  pulpa?)  ongveistikeit 
(25.  cf.  ancsmero  sim.  ?). 

Bulbula  ochsentzung  (26). 
Bulbus  zwilVl  0.  eychelwurtz  (26). 
■'Bul-  -y.  Ba-lismus, 
*Bulmago  weibß  krieg  (26). 
Burdo  skelo    (Gl.  Jun.,    daraus  kele 
Sum.). 

Buris  pflug-houbit,  -es  houbet  (155). 
Burrire    schnurren    und    klitscheru 
wie  die  ameisen  (Ki^.). 
Bursa  phose  (i55). 
Bursapastoris    desclien   krut  (26). 
taschelkrawt  (ir^a). 

*tBursem,    litargia    houbt    sucht  do 
von  einer  slofft  (25). 
*tBuuo  s.  Bufo. 

Kakabre  agsteiu  (25). 
*fCaclie-sia,  -xia  (Gl.)   ein   sucht   als 
ob  eins  wasser  süchtig  wer  (25). 
Cadauer  aß  (i5i).  aysse  (152). 
Calamentum  i.  reptica  (26).    stein- 
mintz  (26),  -mAntz  (25).  stainmuntz  (i53). 
Calamus  aromaticus  kalmus  (25). 
'^'C.  siluestris  wilder  calmis  1^153). 
*Calaph.us  lials  slack  (25). 
*Calca  py.sauge  (26). 
*tCal-ca,  -X  (Gl.)  viua  leder  kak  (26. 
cf.  ambvistum). 

*Calcadippa  karten  (26). 
Calcaneus    fueß- tritt,    -spor   (i5i). 
fuyß-drapp,  -spoyre  (i52). 

Calculus  der  stein  {infirm.  25). 
Calendula:    {cf  lauendula)    ringel 
(26). 

Calopifex  ein  holtzsen  mecher  (152). 
*Caluaria  s.  Cereuella. 
Caluicies  kalue  (25). 
*fCalus  (callus-Gi.)  s.  Iiiuor. 
Calx  viua  s.  Calea  viua. 
*Camaleuca  s.  Cameleonta. 
*Camamilla  s.  Chamaemelon. 
*tCama-sion,  -cion  (Gl.)  distel  (23). 
*Camedreos    camedren    0.    erdöpffel 
:  (25).  erdapffel  (26). 

!   *f Cameleonta    {cf    camaleuca    Gl.) 
mistel  (26j. 


KAR 


CER 


coc 


639 


Camella  putirshibe  (i55). 
Chamaemelon  (Gl),  camoraillameid 
plumen ;    camamilla   fetida    gamill  -  e, 
-en;    camonila    ( canmonila  ? )    nater- 
wurtz  (26). 

*Cainepitheos  y e  lenger  ye  lieber  (25). 
*tCamonila  s.  Chamaemelon. 

Camphora  gauffer  (25).  canpber  (26). 
Camus  kiimpritel  (iö5).broymß  (152). 
*tCanazeta  s.  Tenacetum. 
*tCan-opos  (26),  -apus  haniff  (26,  153). 
Cancellus  gitter  (löi).  schang  (i52). 
Candela  wulkrut  (25). 
Candibulum  schauffei  (i5i).  schuffe 

(152). 

*tCandolome  s.  Condyloma. 

*Canieulata  (t/.  sij.  i  pilsenkraut  (26). 
*tCanilaca  ia?'s  eaniculata?)  v.  Cepe. 
*tCani-n,  -ni   (jjL  gl)  ougzau;  dens 
caninus  kripff  zan  (25). 
Canina  .s.  Bryonia. 
Canities  growe  (25). 
*Canna  por  o.  scberlinck  (26). 
Canopium  rethe  &c.  o.  hanffen  docht 

(152). 

*Canotum  zitwein  (i5i,  152). 
Cantarides  würmelin  (25). 
*tCapaturus  s.  Capito. 

Capill-us,  t  -is  (26)  veneria  frawen 
har  0.  wider  tat  (26).  stain-  (i53),  mu^ 
rer-  (25)  -rutte. 

Cap-ito  (Gl.),  -tenus  ruppe  (I5i), 
-aturus  roppe  (i52). 

Capo  koppawn  (löi).  cappo  kappen 

(152). 

*f  Cappa  s.  Clata. 

Cappa  ehoralis  s.  Cappoeoralis. 
*tCappar-ris,  -is  (Gl.)  cappreu  (25). 
*tCappocoralis  köre-  (i52),  kor-  (i5i) 
-kappe. 

*Caput  galli  bannen  haupt  (26)" 
*tCaput  monachi  ringel  blouien  (25). 
balsamapflel,    hertzsame,   müuclisk6pff= 
leiu.  welsche  schlutten  (143). 
*Karabe  augstein  (25). 
*Car-allum,  -cillum  hantfaß  o.  trag- 
(151),  drag-  (152)  -korp. 
*f  Caratrum  {aus  bar.)  l  sublig""  (Bub= 
Unguium)  räche  (25). 

Carbunculus  ein  geswer  ist  zürn 
ersten  swartz  dar  noch  rot  als  ein 
glugeiide  kole  (2.5). 

*Carcillum  v.  Carallum. 
Cardiaea  hertz  gespann  (24). 
Cardo  s.  Clata. 

Cardo  benedictus  bern  wurtz  (25). 
Cardomomum    cardemiemel  (25).  i. 
astureium   brunckreß   (26.   X  earda^ 
mum). 

Cardus  siluestris  &c.  s.  Kartus 
silue. 

Charybdis  s.  Euripus. 
*|Cariofi-olum,    -lum    (Gl.)   negelen 
(26).   gariofil-ata  beuedicten  wurtz  (26), 
negelin  krut,  -us  negeln  (25). 
*fCaris-a.  -on  s.  Coryza. 

Carnis  maceratio  libes  spengunge, 
kercliche  pflage  (lös). 
*Carpens  v.  Carpinus. 
Cartallum  Schussel- (i5i,  i52),  schut^ 
tel-  (152)  -korp. 

Ca-,  ka-rtilago  k  roste  1  (25).  knorsel 
beyn  (i52). 

*tKartus  silue,  eardus  siluestris  (25) 
wolf  kraut  (26).  wolffs  distel  (25). 


Carui  wyse   kumel   (25).  erior   wilt 
körne  (26). 

*tCasanius  (c/.    cassauium   Gl.?)   s. 
Cyclamen. 
*Cassilago  pilsensamen  (26). 
Cassutha    (Gl.),   cuscuta  filtz    krut 
(25).  custuta  flachsseiden   o.  seiden  vff 
flachs  (153). 

*tCastor-eum,  -ium  ( Gl. )  biber  gail 
(26). 

*tCastor-eus,  -ius  (Gl.)  bibei-  (26). 
Castrare  lyppen  (152). 
Ca-,  cat-  (153)  -tapueia  sprinck-  (25), 
prink-  (26)  -wurtz.  Springkraut  (i53). 

Cath-,   catt-   (25)   -araeta  wolcken= 

brüst  (152).  das  fei  über  den  ougen  (2.5). 

Ca-   (Gl.),   cat-tarrus  fluß    zu   der 

leber ;  der  fluß  von  dem  houbt  der  vff 

die  brüst  flüsset  (25). 

*Kater-uarius  (Gl.)  lies  -narius. 

Catillare  ky-,  kru-tzeln  (152).  kytzel 

(151). 

Catinus  bei-   ( 152 ),   pel-,    ky-  ( 151 ) 
-tzen. 

*tCat-  s.  Ca-tapueia. 
*fCatt-  s.  Cath-aracta. 
*jCat-  s.  Ca-tarrus. 

Cauda  stertz  (i52),   schwantz    (i5i) 
0.  zagel. 

*f Cauda  canina  (X  eaballina)  s. 
Iparis. 

*Caudaporeina  wyss  Steinbrech  (25). 
Cauilla  i.  decepcio  ruffer  (i52). 
Cauillatio  kauill-,  klcff-erey  (^152). 
*Cauponarius  privmaister  (155). 
Causa    effieiens,    formalis,   finalis 
wirky-,  zcustelle-  i  zeugebor-,  zcureize- 
nde  Ursache  (155). 
f  Causon  das  heyss  fieber  (25). 
Cauterium  cyn  bor  eysen  &c.  (i52). 
Cedes  vale,  vallunge  (i52).  nyderfal= 
lunge  (,152). 

Cedria  s.  Centaurea. 
Ca-  V.  Ze-duarium. 
Cheiri  (Gl.),  chenri  gele  vielen  (25). 
Ceyx   (Gl.),    segex   zeyseleu    (i5i). 
czisseleyn  (i52). 
*Chelindxos  hasala  (i54). 
*Cenobrium    cenober    o.     fyrmereü 
(Eiiduni/  nicht  ganz  deutlich;  152). 
^fCenod-oxus  (Gl.),    -uxus  i.   auarus 
geyer  (152). 

*tCenopos  (alueinare  ab  alucidis  [cf. 
aluco?]  quos  e.  dicimus;  hos)  Galli 
eluesce  wehte  vocant  (Gl.   lun.). 

Ce-  (Gl.),  sce-noueetorium  radeber; 
coenovecta  mistber  (155). 

Centaurea  {l)  cedria  erdgal,   fiber^ 
kraut,  centaur  (26). 
*fCent-emorula,  -imorbia   (Gl.)   egel 
kraut  i^2^). 

Centinodia  s.  Centonodion. 
*Centonica    wurm-kraut   (26),    -krut 
(25). 

*tCentonodi-on  walmwurtz,  -a  kelers= 
hals  (26).  (centinodia  Gl.),  eithonea  s- 
u.  coconedia  sporgi-aß  (25). 
Centrum  mitteninheit  (i55). 
C.  galli  bannen  camp  (26). 
Cepe  czwybel,  oyllich  ( 152  ).  zwifal 
(153).    zubeln    (25).    canilaca    t    eepa 
zwiffel  (w-yc.  26). 
*f  Cepo,  cepe-  (Gi.)-conumhallauch(26). 

*Cephalia  houbt  sucht  (25). 
*fCeras-ia,  -us  (Gl.)  kirse  böm  (25). 


Cerdo  lauwer  (i.i2). 
Chaerephyllon  (Gl.),  cerifolium  kör= 
bei  (25).  cerefilium  (x  cepe-?)  zwifel 
mintz  (26) 

Cereuella,  ealuaria  houbt  stüdel  (25). 
*fCerosa  .v.  Cerusa. 
*tCeruibol-itus ,    -etum    (Gl.)     hirtz 
swam  (25). 

Cerusa  (Gl.),  cerosa  pleybeiß  (26). 
*fCesari-us,  -es  (Gl.)  spon  bor  (25). 

Cieada  heymuch  (152).  heuschreck, 
gryllen,  dreckwybel  (l5i).  haberschrich 
(155). 

Cicatrix  snatt  (25). 
Cyclamen  (Gl.),  cielam-us  erdapffel 
(25,  26);  -en  t  -inum  {crescens  in  terra) 
t  casanius  cycklam ;   -entum  t  origa= 
num  wolgemut  l  toscht  (26). 
*Cyconodia  s.  Cithonea. 
*Cycorea  hyntlaufl'  (26). 
Cicuta  wuotschirlinc  (i55).  wontzer= 
ling  (25).  l  eituta,  eoni-um,  -za  wurt= 
scherling  (26). 

*Cydonia  (Gl.),  cithonea  (s.  w.),  cotana 
klitcn  (26). 

Cifra  ceyfer  (152). 

*Cifra-culum,  -ticulmn  (152)  schnitz= 
bret  (151,  152). 

Cyma  wippel  (i55). 
*tCimpus  chumph  (Gf.  4,  407). 
*tKymph-ta,  -a  (Gl.)  grensinck  (26). 
*Kymus  (Gl.),  kynus  ponen  (26). 
Cinifices  wentelen  (25). 
Cyno-  (26),  cina-glossa  hunds  zung 
(25).  huntz  tzung  (26). 
*fKynus  s.  Kymus. 

Ciperus  wild-egalien  (i53),  -er  galgen 
(25). 

Circumferentia  umme   und   umme= 
keit;  umme-zeuewellekeit,  -gank  (i55). 
*Cirogra  gesiebt  der  hende  (25). 
Cirogri-llus,  -nus  (i5i)  grebink(i55). 
merkatze  (i5i). 

Cirrus  krol  (155).  zock,  lock  (löi). 

*Cirtis  (i!;/Äc/s)pryecke  (i52).prexe  i5i). 

*tCistifell-us,  -is  (Gl.)  gallen  balck(25). 

*tCithonea  (X  cyconodia  sim.)  kuten 

t  sporgraß  (26). 

*tCytrina  v.  Zeduarium. 

*Cituta  s.  Cicuta. 
*tClassa  (?)gummijuiüperihartz  (26). 

Classis  i.  nauis  kil  (155). 
*tClata,  cappa  [aus  lappa?),   cardo 
krate  (26). 

Ciatrum  gatter,  rigel  (i5i).  gadder, 
gehyltz  (1.V2). 

*f  Climatorium  der  lantscappenverloip 
allentelen  (147). 
*Cliton  klec  (26). 
*Clitonium  s.  Elyton. 
Cliuus  lite  (155). 

Coagulare  belichberen  0.  gerynnen 
(i5i),  belippern  o.  gerunen  (152)  alß 
milch,  luffern  (26). 

Coagulum  klet  o.  kaym  (26.  cf.  kam 
sim.f). 

*tCoecilla  s.  Cocilla. 
*|Coccin-eum  (i5i),  -um  borsch-at  i 
samat  1 152),  -et  t  samineth  (151). 

Coccus    [inter    rubeum    et    croceum) 
burnegel  (155). 
*fCocila  s.  Cotula. 

*Co-   (152),    coe-cilla  kell    (i52,   152). 
gelte  (i5i). 
*tCoconedia  s.  Centonodion. 

*Coconidium    czeiler    (26).    keylers 
hals  (ii5). 


C4() 


von 


Die 


EPA 


*+Coenovecta  s.  Cenouectorium. 
*Colatoriviin  .sittuoih  (i:>r>). 
Cholerii  liit/ig-  (-i» ,  irhiczit-,  heiz- 
(i:.:.)  -hliit. 

Colerica   passio   da   oins    dit-  sjjvse 
viid  das  iliaiick  nif  IxdialtcMi   mag  ^5ö). 
Colica,  c.  passio   das   darmgrsic-ht, 
das  krvinnicn.  die  firyminendc  sficlit(25). 
Coilerium  collcyr  (ir.2). 
Colocasia  wilt  niintz  (^2(5). 
Colofonia     krychisch     pech     (26). 
kriosoli  hoch  (25V 

*Coloquintida  kürbs  vbor  see  (25). 
Columba  didie  \25'i. 
*Columbaria  uatcrwurtz  (2(5). 
*Cohimbina  wisclidiim  ;  c.  i  ^  i  ypocon 
/  herba  sti  Johannis  Jolies  kraut  (2G). 
*Coliimbrina  pissen  (26).     Im  CA.  h. 
V.  lies  Colubri-na  st.  -a. 
Colus  knuiiii  dann  (25). 
Colustruui  twarc  (i").'»). 
Coma  sclioprt'  (25). 
*Commiuiicatio  idiomatum  der  spra- 
chen sanu'iitrat  (1.55 i. 

Compago  uelyd  ffige  (25). 
^fComperdia  (r  st.   n.   cf.  Gf.  2,  63.')) 
gimaeliiu  yir>i\ 

Compositio  gestückeit  (1.55). 
Comprehensio  volleugrif  (105). 
Condeni-nare,  -pnare  (102)  verdam- 
nen  (löi).  -pnen  ^i.")2). 

*Condensiis  hd.   (Voce,  ex  quo)    dick, 
dyek.   dyg  (i.")2). 

Condyloma   ( 01. ),    candolome    die 
wartzeii  die  im  arse  wahsseiit  (25). 

Confidentia  hoffenuuge,  zcuvorlazen= 
keit  (155). 

*Con-ieio  (i.ö2\  -ijcio  (is-tV  -nictio 
(i5i)  i.  estimo,  arbiträr  &c.  wylle-  (152), 
wil-kore  (i.5i.  i.')2),  -koni  (i."!!);  untersch. 
von  con-ijcere  (134),  -nicere  (i5i).  -tince' 
(152)  dmicken,  o.  ent-  (152),  mit-werifen. 
*tCon-ium,  -iza  f-yza  c;i.)  .y.  Cicuta. 
*jCoiinic-ere,  -tio  s.  Conjicere. 

Conregnare    mite-rijchen,    -hershyn 
(15'.V 

Consol-ida   (26.  cf.  buglossa,  ana= 
gallisi,  -lida  maior  walwurtz.  regalis 
ritters  blomen   (25);  minor  vogelkraut 
o.  myiiner  jiawm  winden  (26). 
*Consucia  nayt  (i52). 
*Conticanum' Stillehey t  (i52). 
*fContincere  5.  Conieio. 

Continentia  gi  stuwirkeit  (i55). 
*Contxirbi-ta    lies    st.    -da    (Gl.) ;    s. 
Bryonia. 

*Conu-ulsa,   -olsa  (152)   wände   (I5i, 
152). 

Copula  verbintnuß,  eyuigung  (löl). 
vorbunthtyuisse  1 102) 

Corallus  chorallen  (25). 
*Cordiaca  hertz-sucht,  -we,  ein  zitter= 
ung  des  hertzen  (25'. 

*Corduellus    v.    Carduelis    (Gl.),   s. 
Coredulus. 

Coredulus,  corduellus  (isi,  155)  sti- 
(151),  ste-  (15.5)  -gelitz.  sty-  (152),  ste- 
(lö.i)  -gelitze. 

Coriandrum  coleander  (25). 
*f  Coribigula  x.  Corrigiola. 

Coryza  (Gl.),  caris-a,  -on  nase- 
naseu-tloß  (25). 

*tCor-  (25),  ero-nica  iaus  draconiea?) 
draehen-  (25),  traek-  (26)  -wurtz. 
*tGominus         hayiibottinholtzbomen 
(155). 

Cornum  baynbotte  (i5ö). 


Cornus  hanbottcnbom,  haynbottin= 
bowm(i.5.'>).  lian-  (I52),hauflr-(i5i)-hyffen= 
bäume. 

*-j-Corobicus  ist  ein  sucht  in  dem  houbt 
do  uon  die  lutte  kallent  vnd  in  swer 
gedrömmet  vnd  fliehent  das  liecht  (25). 

Corrigiola  (Gl.),  coribigola  wegro 
onde  (26.  aus  wege  winde  ?j. 

Corruptio  vor-wesunge,  -terpliehkeit 

(1.55). 

*tChorus  {aus  thorus)  .s\  Musculus. 
Coruscatio  n:\.)  Z.  i    lies   sehin  st. 
scihn. 

Costus  dosteil  (25). 
*Cotana  .v.  Cydonia. 
Cotula  fetida  (Gl.),  cocilla  f.  huntz 
j)hui  (ti()). 

Coxa  {  gösse  (gessa?)  beyu  diech 
(25). 

Craneum  .s\  Granerium. 
Crassula    (c/.    fermicella)    drusch- 
(25),   druß-  (26)  -wurtz.  crasula  minor 
katzen-w.,  maior  heiß  pfetFer  (26). 

*Cretanus  {aus  erithmus)  mer  disteln 
(25). 
*Crineta  swart  (25). 
Crinis  höre  (25). 
*tCrisolocan-a,  -na  (Gl.)  mistmolt  (26). 
*Crispula  l)lutwurtz  (25).  crispel  (26). 
*Cronica  v.  Corniea. 
*tCroni-ca,  -o  (Gl.)  die  laug  sucht  (25). 
*tCrior  s.  Carui. 

Crisis  [inorbii  bekerde  (25). 
Cruor  vß  geflossen  blut  (25). 
*Crux  cristi  einpffer  (26). 
Cubitus  elenibogeu  (25). 
*tCueubueh  ist  ein   sucht   wami   eins 
von   den   lebendigen  fliehet   vnd    sucht 
die   dotten   vnd   bestet   der  siech   tage 
die  lütte  aller   meist   in   dem    horuung 
vnd  in  dem  mertzen  ( 25 ). 
*tCulnis  {vor  natis,  aus  clunis)  geffte 
(25.  cf.  gofie). 

*Kuima  mutz,  untersch.  von  vulua  fut 
(25V 

Curiositas  virwitzekeit  (155). 
Currifex  wagener  (155). 
*tCustuta  &c.  .s.  Cassutha. 
Cutis  menschen  liut  (25). 

Dactyli  datelu  (26V 
*f Damas-ionum ,  -onium   (Gl.)   kerse 
(26). 

===tDanipnid-en ,  -on  (Gl.  v.  daphne) 
lorpawm;  dias-nida,  -mida  (Gl.)  larper 
(26). 

*tDauc-ys  (26),  -us  wildmören  (25). 
huiitztille  (26). 

Decipula  druche,  wolffgrube  (i55). 
=HDeli-te,  -cie  (Gl.)  wollust  (25). 
Dens  leonis  felryß  (25). 
Desperatio  missehofienuuge,  zcuiuil= 
heit  (i'i.T). 
fDevisus  (e  st.  i)  pisnitaner  (154). 
fDextr-alis,  -a  recht  hiuit  (25). 
*Di-  r26i,   dy-adema  bappelen   (25). 
papeln  (26). 

Dyafragma  breit  fei  (25). 
Dyagridion  ein  safft  (25). 
*Dyapensia  sauickel  (25). 
*Dyaria  s.  Lienteria. 
*fDyasnida  s.  Dampniden. 

Dictam-nus «  Gl.  ,  -us  liirswamen,  -ini 
gicht  wurtz,  dytamus  diptamen,  dipta= 
minum  weiß  wurtz  (26).  dyptanum 
dyptan  (25). 


*Digitus  uere  (f.  bogula  gi.)   huntz 
tzuug  (26). 

Dignatio  gnadengunst,  geruchunge 

(l5o). 

Diluuium  sinkcwa^ge  (gi.  lun.). 
*Dyonisia  wegwartpUnn  (26). 
*tl>iptaminum  &c.  r.  Dictamnus. 
*tDyra  mater  s.  Dura  m. 

Dis-,  ex-brigare  entwerrin  (155). 

Discordia  czweiungc,  ungchirmekeit 

(1,55). 

Dissenteria(c/.  lienteria)  die  riir  mit 
blüt  (25). 

*Dyssuria  harnwiude  (25). 
Distrietus  v.  Territorium. 
*tI5odrans  tis  des  meers  of  see   was= 
seil  of  krynipcn  (147). 

Dorcas  steingeiz  (Physiol.). 
Dormitare  nipfen,  slummern   (i55). 
Dormitatio  slofFeruiig  (25). 
*tDorsi  spin-i,  -a  fcli.)  rückgrodt  (25). 
Dos  morgengabe,  lipgedinge,  wideme 

115.5). 

Dumetum  haynpush  (155). 

Dumus  hayn   (155). 

Du-  (Gl.),  dy-ra  mater  hirn  fei  (25). 

*tbenenti  (Gl.)  Z.  2  nach  (85)   setze: 
,herba  uenti  {q.  v.}. 

Ecclesia  sauchus  (Gl.  Trev.). 
Edera  arborea  yfen  0.   eppieh;   e. 
terrestris  gundrebe  (25).  hedera   wed= 
winde  i26). 
*tE-  ••}.  En-dima. 
*Effimera,  ettiea   {aus  hectica,   cf. 
ethiea  Gl.)  die  swindsucht  (25). 
*tEfiosma  {aus  hedyosmos  ?)  wuntkrut 
(26). 

*fEoiglotis  s.  Epiglotvim. 
Egilops  agkley  (25). 
Elate  iGi.)  Z.  6  lies:  pic-  t  cela-tura 
st.  ijictu-  t  celara. 
*tElbrium  .•?.  Espurium. 


*tEleboru-m,  -s  .s\  EUeborum. 

*tElia-  6.  Lili-fagus. 

*tElye-,  elico-  (Gl.)  -smon  mintz  (26). 

•*Eliocopia  spiuckkrawt  (26). 
"^■fElyton  ^e  aus  c,  i.   </.  clitoniuni  v. 
glieonus  Gl.)  poiey  (26). 
*Elitropiariiigel-pluin,26).-blome(2.5). 
EUeborum  (Gl.) ,  eleboru-m  suter-, 
-m  nigrum  streif-wurtz ;  -s  albus  nyes- 
w.  0.  henier  (26). 

*Elna  *.  Envila. 
*tEmblic-i,  -a  (Gl.)  ein  frucht  der  mi= 
rabolomn  i25). 

*tEmi-tedo,  -eedo(Gi.)  prachwurtz  (25). 
*iEniitices  steinplal  (26),  cf.  ematites 
Gl.  [auch  V.  emicedo  jo.  200'',  wo  emsr- 
tites  mit  falscher  Schrift  gedruckt  ist), 
*tEinopiteya  icf.  sq.;  empyema  X 
enioptoicus)  ist  ein  sucht  so  eyn  eyter 
vßryset  (25). 

*tEmop-otoyca,-toieai  Gl.)  blüt  spyen; 
omopoteya  [cf.  prc.)  ein  sieehtage  das 
eyn  bliit  vß  dem  munde  gat(25).(emptoyci 
Gl.)  die  da  i^lut  rehßen,  var.  rechsen  (26). 
Emorroida  fig-wartzen,  -blottern; 
das  siiit  fünft'  ädern  vber  den  rucken 
bytz  zu  dem  zagel  die  gont  mit  blut  (25). 

Emptieius  eyenknecht  (i55). 
^tEmula  s.  Enula. 

*Enduuia  genßzuiig;e.siluestris  suw 
distel  (25).  an-,  e-diuia  sew-d.  (26). 

Enula   (Gl.),    emula  campana  (25), 
elna  alant  {'2^). 
"^Epactica  leberkrawt  (26). 


FER 


GLA 


INC 


641 


*Epatorium  Avilder  saluey  (26). 
*fEpichnuin  s.  Epithymum. 
*Epidimia  s.  Epitimia. 
*Epiglotum  (Ol.),  egiglotis  blat  (^Sf)). 
*tEpi-reda,  -rhedium  (Gl.)   wagingc- 
rüste  (15.)  j. 

*Episuinen  zcumusp  (Com-,  i.is). 
*tEpit-  (25),  epid-imia  pestilentz  (25). 
Epi-thymum  (gl),  -timium  die  fa= 
scn  vtf  dem  klcc  (25);  -chnviin  klesafft; 
eptinio  piiiphimon  (2f)). 

Equiuoce  beidirwontlich,  vngewissis 
iiamen,  gemeine  der  n.   (i.").5). 
*Ercvilaris  greiisinek  (26). 
*Ercus  wat  wurtz  (26). 
Eryngium  s.  Yringtis. 
•' fErre - mis ,   -us  (gl)   i.  veretrum, 
ment-o,  -ula  znmpe  (25). 

E-  (26),  eu-ruea  wyss  (2o),  weiß  (26) 
seuft'. 

*Erundin-a  smlbeii-  (26),   -ia  sehel- 
(25)  -wurtz. 

*Espurium(fn.),  elbrium  salueyplum 
(26). 

Esula  .scliodeck  (26). 
Euforbium  ein  gum  (25).  honeswurtz 
(26). 

Eufrasia  oiigeudrost  (25). 
*Euripvis,  charybdis  hwerbo  (Gf.  4, 

1237"). 

*tEuruca  .9.  Eruea. 

Excaturizare  hraliin  (i.">.')). 
*f Exeelerata    ( cf.    herba    seelerata) 
bannen  fuß  (26). 

Excellentia  ubir-swank,  -swenkekeit 
{x:>r,}. 

Excessiuus  uborswenelieb  (i.5ij). 

ffaba  inuersa  gewant  bouen  (25). 
Facies  antzlit  (25). 
*|PagasrQon  (aus  phasganium)   dein 
swertel  (25). 
*tFfagaula  ackerkraut  (26). 

Paleastriun  sesenc  (ci.  lun.)    seinse 

(1.55). 

Phalera  biwant  (i.'').';). 

Phantasia  elbisch,  des  geistis  betruc= 
nisse,    inbildunge    selpkumende,    unbc= 
docbte  (!.').-.). 
*fPartinia  kutihi  ii'):',). 

Partorium  kutibank  o.  kutelliof  (1.5.")). 

Pascieulus  gepnndlen  (26). 

Pasianus   lies  st.  Pascianus  Gl.  p. 

226^'. 

*|Pastieis  ampfer  (26). 
Paunos  alp  (i54). 
*Pazelus  .seliolle  (i.55). 
Pebri-fuga  (t;i.) ,  -suga  metter  (25). 
Pebris  der  frörer  t  der  ritte;  cotti^ 
diana,  terciana,  quartana  der  tegebeb, 
drit-,  .vier-teglich  (ritte  25). 
*tFebri-suga  -s-.  -fuga. 

Felterre  erd  gal  o.  fiber  kravvt  (26). 
*fPellitici  neitgallen  (155). 
"^Peniculus  fenicbel  (25,  26). 
Penura  greeura  suben  gezicde  (25). 
kriescb  bew  (26). 

Perculum   die.   domus    muosliüs  seu 
cibus  dralit  (Gl.  Blas.). 
*f Permieella   (  aus  ve-,  cf.  vermicu- 
laris)  t  crassula  b^r  (minor)  kraus  wurtz 
(26). 

Permentum    deysin    o-   gerwcbcvin 

(155). 

*tPerrigenes  (c/.  ferrugo  Gl.)  wilspene 
[sie  26). 

Perrugo  sinter  (26). 

DiEFI-.NK  \CH     (»LOSSARIUV, 


Perula  birckwurtz  (25). 
*fPidia  ((/.  ila  oi.)  peekenluibe    (i55). 

Pilago  wundkrut  (25). 
*tPhil-iantrops,  -antropos  ( Gl. )  klet 
(26). 

*tPilipend-a  (25),  -ula  rot  Steinbrech 
(25).  groß  stein  precb  (26). 
*Pilla  benedicteiiwurtz  (25). 
*Piscus  rni.stcl  (26). 
*Pi-  (GL),  vi-stula  {infinii.)  vistel  (25). 
*Pistula  pastoris  [herba)  liirten  pfiff 
(25). 

Pia-   lies  .'it.    Pa-mmiuomus   (;i.  p. 

2381^. 

*Planiula  breiikrut  (25). 
*Plangus  swauip  (26). 
Flatus  blost  (25). 
*tFlaui-la,  -ola  (gl)   hornkrawt  (26. 
h  .^t.  k?). 

*Plinx  (fvnx?)  i.  elna  alant  (26). 
*tPlores  frumentorum  körn-,  Johan^ 
nis  sunt  Johaims-blomen  (25). 
*fFlor-us,  -es  ((;i.)  sambuci  holerplüt 
(26). 

Plos  amoris  (Gl.)  fior  amor    (also 
genant  25). 

Polia  lauri  lorber  laup  (26). 
Fontana    primitas    omnis  eniana= 
tionis   gesp(n\spriiieHeh    erstekeit   gotli= 
cber  berbaf'tekeit,  erste  ursprunk,  got= 
lieher  uztrucht  (i55). 

*Forale  rungestoc  (155). 
*tForm-ella,  -illa  (gl)  syet  wurtz  (26). 
*Praeia  wurm  wurtz  (26). 
*Fragia  weil')  kraut  (26). 
'''Fraximus  asebe  (25). 
Frenesis    liirn   dobig,    dobendsücht 
(25). 
"^Pfructus  quereinus  eich  keren  (26). 
Prumen  s.  Rumen. 
Phthi-   (gl),   pti-  l  thi-sis  swindt= 
siiebt  (25).  pliris  s.  u. 

Fulica  henfeUng  (i55). 
*tPulsus-,  fulfu-  (Gl.)    -labia   weiß 
pfeffer  (26). 

*Fumus  terre  pockpart   (26).   bocks 
hart  t  ertroueb   (25). 
*fPvnx  .V.  Flinx. 

Purfur  rysen  [infirm.  25).  pl.  kleynen 
(26). 

Uades  rein,  greuitz  (i55). 
Galla   gahipffel   (25).    eychen   laub 
eppfiel  (26). 

*Gallitrieuni   Scharlach;   g.  agreste 
wilder  seh.  (25). 
*Gariofil-ata,  -us  -s.  Cariofiolum. 
Gena  hüffel  (25). 
Genciana  entzien  (25). 
•••f  Gene-Ua  liayd  (26),    -sta  pfrymmen 
o.  JMyde  (25). 

*tGeners  [zu  gergrites  Gl.)   sitie  ini= 
lium  liirsen  (25). 

Genesta  s.  Genella. 
Genu  knu  (25). 
*tGer-eon,  -on  (Gl.)  krön  krawt  (26). 
*Gergrites  s.  Geners. 
Ger  ula  trageber  (155). 
*tGing-na,  -iua  (Gl.)  bieler  (25). 
*Gira  solis  sunnen  werbel  (26). 
*tGispa  gas])  (i47). 

Gladiolus  slotten  krut  o.  gele  swer- 
tel (25). 
*tGlandis  eychel  (26). 

Glandula 'truse,  trieselin  (25). 
Glans  triese  (25). 
Glaucomata  prehanougi  (i54). 


*tGlie-anum,  -onus  (Gl.)  (cf.  elyton, 
pulegium)  poley  (26). 

Glis,  (j.  gliris  radda;  pilche  (i.55). 
Glomus  (g.  -i,  -eris)   kluwin  (i55). 
clüiigen  (Gl.  lun.). 

Gnomo  winkilmoz  (155). 
*Gosse  s.  Coxa. 
Grana  solis  sunnen-wirbel  (25),  -kora 
(26). 

*Grandes  roß  mintz  (26). 
*fGrane-rium,    -um   (Gl.)  scheittel; 
eraneum  birn  schedel  (25). 
*tGratuita  v.  Vrtiea. 

Gregatim  scberecht  (155). 
Gurgulio  schlunt  (25). 
Gustus  Versuchung  (25). 
Gutta  (infirm.)  dropff  (25). 

*nausorium  shupbe  (155). 
Hedera  .v.  Edera. 
Hemisphasria  ((f.  emisperium  gl) 
halbe  sinewellels.eit,  halb  cirkil  o.  kreiz 

(155). 

*Herba  britanniea  (gl),    hertabri= 
tanicum  hymel  wurtz  (26). 
*fHerba  ce-  -v.  sce-lerata. 
*tH.  y-,  hi-  (Gl.)  -rundinata  stichwurtz 
(26). 

*H.  paralisis  liymel  slussel  (26).  slus= 
sei  blomen  (25). 

*H.  perforata  l  johannis  [cf.  h.  s.  j. 
Gl.)  saut  Jobannes  krawt  (26). 

*H.  roberti  ornal  (26).  h.  rubea  storcks 
snabel  (25). 

*H.  sce-  (G\.\  ee-  (vt^l.  o.  exee-)  -le= 
rata  hanuenfuß  (26). 

*H.  violaria  veiol  krawt  (26). 
*H.  vrinalis  harn  krut  (25L 
j   *tHermod-urtili,  -aetilus   (^25),  t   er= 
,  modatulus  (26)    zit-    (25),    zeit-loß,  l 
1  -losen  (26). 
*f  Hertabritanieum  s.  Herba  britan= 
nica. 
*tHybernus  lynten  (ii7). 

*Hyliaea  (Gl),  yaliea  i.  coliea  krym= 
men  (25). 

Hy-  (gl),  y-perieon  sant  Johanns 
krut  (25).  iperiton  barthawe  (26).  ypo- 
eon  .9.  columbina. 

*Hippoboscides  ( Gl. )   i.  q.   ypoqui^ 
stidos  (jcH.  (25). 

Hirquus  s.  Ircus. 

Horror  gruwe,  eysunge  (i55). 

Humeruli  lussin  o.  Innen  (i55). 

lacea  freischem  krut  (25). 
lacula  ortir  (155). 
*tYaliea  s.  Hyliaea. 
*Iarus  kok'r  wurtz  (26). 
Yctericia  die  grien  gelsücbt  (25). 
Yctus  stich  o.  slaek  (25). 
Idol-a   ( Gl. ),   -um  opold,    elbe,   ge= 
steltnysse  (i55). 

*tYdropiper  wasser  pfeffer  (25). 
i      *Ila,  yla  identisch  mit  fidia  (s.  o.)? 
Ylia  dein  dermlin  (25). 
Imber  (Oi.)  Z.  4   lies:  eyn   sprenge 
st.  eyns  prengc. 

Imbrigare  bewerrin  (i55). 
Impetus  an-vertunge,   -ruschunge 

(155).  .  . 

impressiones  inpressinde  kraft,  in= 

slag  1  155). 

Inearnatio  mensli-eit  o.  -unge  gottis 
sinnis  (i55). 

*Ineensaria  brenkrur  (25). 
Ineonstantia    wandihnutekeit  (i55). 
Incontinentia  ungesturekeit  (i55). 

81 


Uli» 


LKN 


MKL 


OCÜ 


Inda^o  luik  t  liayii  (läöl. 
*tInKue-m,  -n  (<;i.)  ujcim-flido  (2;')). 
*tYns;xiiriali8,  inguinaria  ((;i.)  stoni- 
o.  krctteii-knit  (;1'S). 

Intercilium  zwÜscIkmi  broge  (25). 
luterere  inhrotkcn  (i. ■).'>). 
Inter-flnium    (ci.) ,   -uinium  iias(>ii 
knistcl  (2rM. 

Intel-  scapula   vndi  r    scliultor  (25). 
*tlnter-uiniuin  .v-.  -fliiiuni. 
*Intuba  lullt  lauft  i2<i). 
*tlparis  (((K6-   hippuris)  l   caiida  ca- 
nina  roß  /.aj^ol  i2,')). 
*tYpocon  &c.  .•>.  Hypericon. 
Ir  tem-r  (i:..')V 

Irascibilis  '</.  vis  ir.)  wider  wortig 
beijienlo  ^lh\. 

'^'Ircus  \s.  hirquus  Gl.)  ougciiwiuckcl 
(25). 

Yreos  l  iris  swcrtol  (25,  2b).  iunus 
uiortdisti'l  ;2(i). 
*Yringus  kvuse  distel  (25). 
Ysopus  y!?oj)  (25).  yspeu  (25,  26). 
Ysophagus  *.  Meri. 
luiube  lianjioteii  (25). 
lumentum  iios,  pl.  noserc  (155). 
luniper-us,   -i  (26)   wcckolter  böm 
(25).  -wachaltor  por  (26). 
*tlunus  •-'.  Yreos. 
*Jvsquianus  jiilsenkrawt  (26). 

Lab-ium,  -rum  (25)  veneris  marieu- 
krawt  (2G\  -krut  l  wyß  distel  (25). 

Labrum  fut  lap  (25). 

Labrusca  iiahtschet  (25).  nacht  scliat 
(26). 
fLaeca  ein  gum  (25).  malilorlack  (Ki.). 

Laeertus  hiudor  arm  (25). 

Lacrima  trelicren  (25). 

Lac-  (dl.),  la-tuca  lattich  (26). 

Lactucella  (  Gl. ),  leetusella  sewdi= 
ste!  (26). 

La-  s.  Lau-danum. 

Lanceol-a  swertol  o.  wegwart  (26) ; 
-ata  ribwurtz  (25).  lantrolata  reibwurtz 
(26). 

Lanista  vleiscineiigere  (Gl.  luu.). 
*tLantrolata  s.  Lanceola. 

La-  (26),  lap-paeiuin  siecht  latich  ; 
haseu  ör  (26).  großHet;  1.  minor  clein 
klet;  1.  rotiindum  hufflattieh  (25). 

tLapis  magnes  ein  niagiiet;  1.  mar= 
garite  perlin  (25). 

''Lappates  warmuos  (Gl.  luu.). 
*tLapli-  .«.  Lau-endula. 

Larua  schäme  l  liagebart  (155). 
*tLat-  *.  Lau-endula. 

Lathyris     ( Gl. ),     lectericia     spintz 
wurtz  (26). 
*fLatuca  .•>■.  Laetuca. 

Latus  sytte  (25). 

Lauare  zwahen,  bctwagen  (26). 

Leu-  (25),  la-danum  ein  gum  (25). 
panß  wurtz  (26). 

Lau-,  laph-,  lat-  (X  eal-?)  -endula 
lantgel  (  lautgel?)  lau-,  swartz  mintz 
laph-,  riugel  lat-  (26). 

Laure-a  (Gl.),  -as  siginüpfti  (i54.  cf. 
signüst  931. 

*Laure-a    trußwurtz   (25);  -ola  ke- 
(261,  key-  (25)  -lers  hals. 
*tLazar-aram,  -um  (Gl.)  weiß  mintz(26). 
*tLectericia  -s.  Lathyris. 
*tLectusella  .9.  Lactucella. 
*Lempina  operimeutz  (26). 
*Lencia  polir  (26). 

Leno  pulian  (i55). 

Lens,  g.  lendis  niiß  (25). 


*Lenticula  a(nie  morliusen  (25). 

Lentigo  lieclit  dorn  (25). 
*Lentus  papelpnwin  (2(>). 

Lepsus  malt  zig  K^i'S).  ^ 
*Letargus  slofi'.nde  .siieh   (25).  litar= 
gia  A'.  burseni. 

Leuig-a,  -atorium  luibil  (i.")')). 
Licium  (succu.s  licrhe  74)  kirsalft  (27). 
litium  ein  .saft't  also  genant  t  kriechen 
sati't  (25). 

*Licteriuin  splademe  (155). 
Lienteria,  dyaria  die  rüronblöt(25). 
Lieum  lid  (i54). 
Ligustrum  we(i(>r  wind  (26). 
*Lyli-  l  elia-fagus  saluey  (26). 
Lilium  album  wyß-,  1.  conuallium 
ine)'-bluincn  (25). 

*Lingwa  auis  vogels  zung  (25,  26). 
L.  canis  huntz  tzuiig  (26). 
L.  ceru-i,  -ina  (Gl.) «.  Scolcependres. 
Lingulae  sunt  ansce  caliyaruin  strup= 
phe  (155). 
fLini  sementina  linsat   o.   lein   (26). 
Lyppus  fyltz  (25). 
*tLiquir-eia,  -icia  (Gl.)  liquaritzeu  (26). 
*tLitarg-erus  (26),  -irum  (gl),  littar= 
girum  silber-glet  (25),  -baym  (26). 

*Litargia  s.  Letargus. 
*f Litium  s.  Liciiun. 

Litta  (Gl.)  i.  q.  lytta  (Ki.). 
Liuor,  calus  schwil  (25). 
Lolium  twalmeu  wurtz  (26). 
Longale  langwit,  lankeweit  (i.iö). 
*Loripes  steltzer  (25). 
Lubricus  slipphirk  (155). 
*tLub-sticus,  -istieum  (Gl)  lubstuckel 
(26). 

Lumba-r,  -re  shurtztuch  (i55). 
Lumbricus  spuolwurm  (155). 
Lumbus  hymmel  brot  (25.  aus  -brat 
X  manna!). 

Lupinu-s,  l  -m  (26)    f'ygböm    (25). 
feickpou.  nacht  schatten  (26). 
*Lustus  vber  sinig  (25j. 
Luxuria  vnkusch  (25). 

Illaeis  muscat  blomen  (25). 
*tMagud-rim,  -er  (Gl.)  kolstock  (26). 
*Maiorona  maioron  (25). 
*f  Mala-cia  (26),  -maciana  holtzappffel 
(25,  26). 

*Maiinum  affoltren  (Gl.  luu.). 
Malua  i  bellago  papeln  (26). 
Maluauiscus   (Gl.),  mauaniscus   .s. 
Altea. 

Mamilla  dutliu  (25). 
Mamma  dut  (25). 

Mania  dobende  sucht,  hirnwütikeit 
(25). 

Manipulus  sichelmg  (wetterau.)  t 
garba  (i55). 

Manna  hymmel  douw,  hj'mel  dow 
(25). 

Manubium  twirle  (voc  Vrat.). 
*tMarabitti  s.  Mora. 

Maratrum  veuichel  stock ;  i.  rapha^ 
num  mereich  (26). 

Mar-,  ma-,  t  mau-  (25)  -rubium 
andern  t  gotz  vergessen  (25,  26).  anth= 
dron  t  grendes  i26). 

Ma-  lies  st.  Me-rscalcus  Gl.  p.  350^. 
Matrix  bermüter  (25). 
*tMauaniscus  s.  Maluauiscus. 
*tMau-  s.  Mar-rubium. 
Melancolia  erdfar  o.  yrdisch  blut  (25). 
*Mellilocum  pingange   (26).   melilo^ 
tum  wild  kle  (25j. 


^Mellisa  inuter  krut  (25). 
Melo-n  (25),  -nes  pf'iiebeu  (pfuebcn? 
26).  nicloneii  o.  pfcden  (25). 
Membrum  gelyde  (25). 
Memoria  bedecli-tekeit,   -nisse;   ge^ 
hugiii.ssc  (i.-|.-)). 

Mentastrum  ainiiitze  (2().  a  =  bach). 
bacliniüutz  (25). 

Mercurialis  bingel  krut  (25). 
*Meri,  ysophagus  .spyse  ndcr  (25). 
*tMi-  s.  Mil-leforbia. 
''Milium  eompoitum  liirß  (26). 
Mi-,  mil-lium  solis  .stein-brech  (25), 
-prcche  l  gembrech  (gcinbrechV  26). 

*Mil-  (Gl.),  mi-leforbia  driiß  wurtz 
(26). 

♦^fMirabolan-i ,   -um   (Gl.)   ein   fruclit 
(25). 

*tMir-sus  (26),  -tus  pors  (26).  porß(26). 
Mysterium  geystlich  vorspil  (i55). 
Modulari  singyn  o.  gedone   tichtyn 

(15.^). 

Mora  s.  Bryonia.  m.  celsi  mauli^er 
(26).  muibcrn;  m.  bacei  bromber  struch 
(25).  marabitti  jironper  (26). 

Morbus  siechtage  (25). 

M.  regius  gelaguut  (iö4,  Gf.). 
*Mordale(Nicol.,  Cour.)  i.  parda  (Nicoi.) 
welle  (i.iä). 

Morella  nacht  schatten ;  mvrella 
driiß  wurtz  (26). 

Morphea  müsclsücht  (25). 
*f  Morsus  diseoli,  dyaboli  (2.5)  taufels 
piß  (26).  diifcls  abiß  (25). 

Morsus  galline  hienor  dann  (25). 

Mulsa  wein  o.  picr  (26). 

Mulsum  wein  o.  met  (26). 

Multiloquium  klafheit  (i55). 
*Mumia  hcydisch  blut  (25). 
*Mvrella  .s-.  Morella. 

Musculus,  ehoi'us  [sie]  muß  (25). 

Mus-cus(25),  -tus  tesym  (i55).  bysum 
25). 

Muto  schop-z,  -pcz  (155). 

Mutus  (Gl.)  erstiimet  (26). 

*i\apeum  ratensatFt  (26). 
*Narciscus  hollige  (23). 
*tNarc-  s.  Nast-urcium. 
Natis  ars  bail  (25). 
Nast-  (Gl.),  ast-  {bis  26),  naust-  (25), 
narc-   (26)  -ureium  kreß   (25).   kresse, 
narc.  or-kr.  (26). 

Nausea  vn\\il  (25). 
*Nau-  5.  Na-sturcium. 
Nefas  untat  (i55). 

'^fNeges  {aus  m.erges?)  grab  (26). 

Nenu-phar,  -far  (26)  see  blomen 
(25).  selp  (26). 

*Nepita  snemintz  (26).  reptica  steine 
mintz  (26). 

Neruus  waltwahs  t  senader  (25). 
*fNespilus  nespol  böm  (25). 

Nymphea  greusmck,  seplat  (26). 
*tNux  auelana  hasel-,  muscata  mus= 
cat-,  vsualis  welsch-nuß  (25). 

übex  knie  (i55). 
Obtalmia  ougswer  (25). 
Occasionaliter        zcushichteclichen 

(155). 

Occies  lies  st.  Ocies  Gl.  p.  392^. 
*Ocimum  vick  böm  (25).  ozinum  veyck 
pon  (26). 
*f  Ocul-tus,  -US  (Gl.)  consulis  pachmiutz 

(26). 


PER 


POL 


RUN 


643 


*tOeul-tus,  -US  (Gl.)  Christi  vnser  fra= 
wen  mintz  (26). 

Olfactus  smackung  (25). 
Olibanum  wyß  wyrouch  (25).   wey= 
rauch  (26).  .      . 

*01iuaris  arbor  ölböm  (25). 
Omasum,  Omentum  budmg  (budnig?) 
ist  veistikeit  des  buchs  (25). 
*fOmopoteya  s.  Emopotoyca. 

Onager  tanesil  (Phy,sioi.). 
*fOnosus  s.  Anasus. 

Opium  mähen  kojjff  (26). 
*tOpopan-ete, -ax  (Gl.)  Iubestickel(26). 
oppoponaciim  ein  safft  (25). 
*fOrant  {deutsch)  also  genant  (25). 

Orarium    oucfanun   ( i54.   cf.   Gf.   3, 
520  sq.). 

Orbita  waginleise  (155). 
Organum  lidemajze  (155). 
Origanum  (cf.  cyclamen)  tosche  o. 
wolgemnt  (26).  dosten  (25). 
*tOs    de  corde  eerui   beyn    vli    des 
hirtzen  hertzen  (25). 

*Os  mundi  sant  cristoffels  krut  (25). 
*fOß    sepie   vischbcyn    die    die    golt= 
schmide  brucheut  (25). 

Ostrucium  (  Gl. ) ,  astrens  meister 
wurtz  (25). 

*tOtuca  (cf.  acuta)   das  ißt  leger   o. 
die  sucht,  laezeichet  roten  harn  der  mit 
gelber  färbe  gemischt  ist  (26). 
*fOzinum  s.  Ocimum. 

lalatum  räche  (25)- 
*Palester,  pitacium  vlec  (155). 
*tPaleta  s.  Sara. 

*Pallacium  leporis  luiscn  struch  (25). 
Palma  gestreckt  hant  (25). 
Palmus  zugethon  liant  (25). 
*fPalp-abre,  -ebre  (gi.)  broge   {i.  ci- 
lium  25). 
*fPalto-  s.  Platy-ceros. 

Palus  rück  beyn  spitz  (25). 
*fPancia  s.  Bracteus. 

Panis  poreinus  id  est  suw  distel  et 
(V)  brot  (25  Mrg.). 

Panus  secundum  textores  dicitur  spule 
sed  vero  textrices  dicitur  shifchin    (153). 
Papauer  mähen  o.  m.-öl  (26). 
Papilio  cram  (Gl.  lun.). 
*fParalitica  gicht  kraut  (26). 

Paralyticus  pralisichtiger  (25). 
*tParda  v.  Mordale. 
*Paritaria  tag  vnd  nacht  (26). 
Paro-  (Gl.),  pora-xismus   rittenhitz 
(25). 
*fParriculus  {cf.  parillus)  legele  (Gl. 

lun.). 

Passu-le,  -1  (26)  dein  rosin  (25). 
welchweinpei-  (26). 

*tPassum  {herba)  gotz  vergessen  (25, 
26). 

Pastinaca  (Gl.),  petinata  (bis)  mor- 
he,  -che  (26).  pestinaca  domestica 
heymsch  moren  (25). 

Paxillus  grebil  (155). 

Peccatum  actuale  selbtegete  sunde 

(155). 

*tPedegar  s.  Bedugar. 
*tPeglossa  &c.  s.  Anagalido.Buglossa. 
Pellis  fei  o.  eins  thiers  hut  (25). 
Pelta  s.  Sara. 
Penis  zers  m.  (25). 
*fPenthasilon,    pentaphyllon    (Gl.) 
funfpleteriger  kle  (26). 

Peripsema,  arulla  (Gl.).  Zu  ebitz  u. 
dffl.  vgl.  henneberg.  opuzze  Abfall  beim 
Putzen  von  Rüben,  Kraut  u.  dgl.  (zum 


Aufbewahren),  wie  okrazze  Werg  (From- 

mann-  Mundarten  III.   2,    137). 

*f  Pernica  s.  Peruinca. 

Perseuerantia  hantwort-,  kunst-, 
ewig  behende- keit  (i55). 

Persicaria  ptirsich  krut  (25). 

Peruinca  (gl),  pernica  (?)  singrune 
(26).  berwicus  v.  vinca. 

Pes  columbinus  duben  fuß  (25). 
*tl'etinata  &e.  .s.  Pastinaca. 
*tPeueeda-mus,  -num  (Gl.)  harstrang 
(25).  pondedanus  horstranck  (26). 

Pya  mater  inner  fei  (25). 
*tPibulus  grindil  (i55). 

Picea  kynbom  (i55). 
*fPicinus  kynerein  t  kynyn  (i55). 
*Piganum  i  ruta  raute  (26). 

Pinnula  or  leplin  (25). 
*Pinum  kyn  (i55). 

Pinus  kynbom  t  kyn  i  fyclite(i55). 
pinboum  l  ficht  i  kien  (Gl.  Trev.).  kien= 
pawm  (26). 

*Pyonia  pyong  (26). 
*Pipinella  })ibnelle  (26). 

Pyrethrum  (f!  i.),  baretrum  berthram 
(26). 

Pirola  winter  grien  (25). 

Pysa  erweiß  (25). 

Plaga  masca  (155). 

Planta  sole;  ein  lebendiger  lyp  on 
ver.stentnuß  (25). 

Plantago  heist  wegerich  nicht  vmb 
sust  vnd  pringt  zu  samen  mit  irer  kraft 
vnd  wellet  zu  samen  das  zejprochen  ist 
in  dem  Icip  vnd  verseret.  Ein  meister 
heist  Auicenna  der  ging  eins  tags  einen 
weg  do  bcgegenten  jm  kaufflewt  mit 
wol  geladen  wegen  do  sach  er  au  dem 
wege  ligeu  ein  grosse  slangen  die  von 
den  wegen  vnd  von  den  pferdeu  vast 
vnd  swerlich  was  gedruckt  die  richtet 
sich  auff  vnd  ging  oder  kroch  von  dem 
wege  vnd  sach  ein  wegerich  do  sten 
czu  dem  kam  sie  vnd  peis  ein  teil  dar 
von  vnd  kaw  es  vnd  leget  es  hin  vnd 
her  in  die  wunten  des  wundert  Aui- 
cennam  sere  vnd  sprach  du  heist  billich 
wegerich  wann  du  wert  zerdrucket  vnd 
naliont  tod  vnd  bist  wider  lebending 
worden  deiner   grossen  krancheit  (26). 

Platy-  (Gl.),  palto-ceros  i.  liirco= 
eervus  f  tragelafus  schel  (Gl.  Bia.s.). 

Plecta  vlechte  (155). 
*|Plectum  ((/.plectaculumGl.)  kamp=: 
rat  (155). 

*tPliris  (aus  ptisis  ?  pleuresis?)  lungen 
geswer  (25). 

*fPlumbus  (aus  phlomus?)   (l)  posi= 
ligon  wuUen  krawt  (26). 

Pluteus  bettebodym  (155). 

Pobles  knu  radschyb  (25). 
*tPod-ellus,  -illus  (Gl.)  ars  dermlin  (25). 
*tPodius  darm  (25). 

*Podogra  gesicht  der  fuß  (25). 

*Po-  *•.  Pu-legium. 

Polenta(ai.).  C/'.  geysslitz  m.  /.  nebst 
Recept  dazu  aus  dem   u  Jh.  bei  Haupt 
9,   .S66  f. 
*fPoligadum  ( aus  polygranum  rogo 

(155). 

Polipodium  steyn  wurtz  (26). 

*tPolism-us,   -a  (Gl.  id.f)  gartz  vnd 

hösch  l  hesch,  die  dyse  krankheit  habent 

sintalwegen  lustig  zu  essen  vnd  mag  man 

sie  nitwol  erfüllen  mit  deheyner  kost  (25). 

Politus  ge-lichit,  -brüniert,  -planiert, 
-slichtit  (155). 


*tPolus  .9.  Bolus. 

Poma  citrina  (x  cedrina?)  citriii 
öpffel  (25). 

*tPondedanvis  s.  Peucedanum. 
*fPora-  s.  Paro-xismus. 

*Poreulata  burgel  o.  aschlauch  (26). 
*fPorrus  s.  Porus. 
*fPortalac-i,  -tis  (Gl.)  hertz  ader  (25). 
*Porten-tula  radeber,  -cula  mistber 

(155). 

'  Por-us,  -rus  dunst-,  sweyß-loch  ;  p/. 
sweysslöcher  (25). 
*fPosiligon  s.  Plumbus. 

Precipitatio  endelich-,  snellemute- 
keit  (155). 

*Premula  s.  Primula. 
Prescientia    vor-gewizheit,     -wizze, 
-bekentnysse  (155). 

Presumptio  turste-,  vreuil-keit(i55). 
*fPrimila  (cf.  pirula,  pinnula)  nase 
leppelin  (25). 

*f  Priapis-cus,  -mus  (Gl.)  stendelwurtz 
(26). 

Pri-  (i55),pre-mula  veris  maßlieben 
(25).  himelslüzzel  (i55). 
*tPriolin  kerbel  (26). 
*tProspina-ta,  -cia  (Gl.)  wegtraide  /., 
ir  plumen  sein  weiß  tosleth  var  (26). 
*Protentilla  grensig  (25). 
Prunum  prunen  (25). 
Psillium  pfist  (pfisi?  psisi?  25). 
*Ptisis  s.  Phthisis. 
Pugillus  fustlin  (25). 
Pugio  degin  (i55). 
Pu-,  po-legium  polen  (26). 
*Pulmonaria  lungen  krut  (25). 
Pulpa  brot  fleisch  (25). 
Pultrinus  fulu  (i55). 
Punctvis  unteilsam  cleyne  punt(i55). 

Radigudum  klibe  (26). 
Radius  glanst  des  lichtis,  vz-dringen, 
-brechen ;  r. fractus  vorbrochin  glanst 
(155). 
*fRame-s,  -x  (Gl.)  schäm  hör  (25). 

Rancor  garst;  langczorn  (155). 
*fllan-  s.  Rapi-strum. 
*fRapfanus  s.  Raphanus. 

Rapi-  (25),  ran-strum  heder-ich  (25), 
-eich  (26). 

Raptus  hynpritunge,  mtruckunge 
des  geistis  (i55). 

Raphanus  (Gl.),  rapfanus  retich  (2b), 
*Rasta,  Scabies  rudc  (25). 
^fReptica  s.  Nepita.  Calamentum. 
Reuma  houbt  floß  0.  snoder  (25). 
*Reumatica  krenich  snabel  (26). 
Ribes  sunt  Johannes  drübel  (25). 
*tRilis  (aus  bilis?),  epatica  leber  ader 
(25). 
*Risi  reyß  (26). 
Risus  spot  (25). 
Robur  hole  t  done  (155). 
*tRostrum  porcinu-s,  -m  (Gl.)   sew= 

distel  (26).  ,       ,       /      X 

Rotare  trendiln,  radebrechen  (155). 
^fRubea  tinct-ura,  -orum  (Gl.)  kleb- 

k™t  (25). 

Rubeus  morgen  rot  tar  (JOj. 

Rubigo  miltou  l  gesmeize  (gi.  Flor. 
cf.  geschmid  rost  Gl.). 

Rubus  pusch  {^2^). 

Ruflfus  golt  far  (25). 

Ruga  runtz  (25). 

Rumen,  frumen  indruck  (26). 

Runcina  nuhil  (i55). 

Runco  i.  ferramentum  <&c.  ad  densi- 
tatem  veprium  succidendam  kozze  (i55). 

81* 


GU  SKR 

^abana  ylicrhn)  \xYo\i  Itrott  1^2(5). 
Sacer  ignis  siint  Anllionicii  fiirc  (,25^. 
*f  Sagia  [j>ati7iit.s.  <•/.  8agetum)suiat(i5.'>). 
*Sagw-  ,s\  Sangu-üiaria. 
'Salatrum  iniclit  feliat  [2a). 
*fSalß;em-ina,  -raaiGi.)lauto  saltz(2(j). 
Salinum  sali/.-vaz,  -iiicsto  [ii>')). 
Saliua  scyfer  [nnterfich.  vnn  Sputum 
s|n'iilul  25). 

Saluia  salmy  /2(5). 
Sambiica  vloyto  (iss). 
Sambucus  liolcr,  holder  (2t>). 
Sandalum  saudolholtz  (2r)). 
*|'Sandai'a-ta,-ca(^(  ;i.  )rot  opi'rimcnt(26). 
Sandix  n.  Verminacia. 
Sangu-  ;2r)\  sagw-inaria  bliit  krut 
(2ö).  plut  kniwt  o.  rot  wurtz  (2(J). 
Sanguis  liliit  wol  temperiert  (25). 
S.  draconjs  ilrjichen  blüt  (25". 
*tSaiithonica  wermut  i  2()  >.  Cf.  sa-,  i 
xa- 1 1  »3 ,  -ntonicum,  adwJ>'.ov  aavUov.xov 
(1-13)  id.  iil3).  wiirmkraut  (i43,  Ki.)- 

*Saphina  .•-•.  Sauina. 
*tSara  [anders  Gl.  m.)  l  paleta.  «».v  pelta, 
ando-K  Gl.  m.)  tarcze,  armschilt  (i.i5j. 
Sarcoeolla  ein  gmii  (^25). 
Satirion  knaben  krut  (25"). 
*tSatu-eria  (2G).  -reia  garten  köl  (25). 
gart  kiimcl  i2G). 

*Sauina,  l  saphina  (2G)  segelpawm 
(2ti).  sollen  boin  i25). 
*tSaxifrag-e,  -a  (Gl.)  lewcht  krawt  (26). 
*Scabiosa  apostemen  krut  (25).  hasen 
ör  (2G^. 
*Sca-  s.  Sta-fisagria. 
Scaplia,  cymba  kan  (i.'),')). 
Scariola  seliarl-ey  (2G),  -ach  (25). 
*f  Seicados  arabievim  blomen  von  ara- 
bien:  sc.  citrinum  ein  blorae  (25).  sti= 
cados  haulJwurtz  (26). 
*fScisoris  weder  zan  (25),  cf.  preci= 
sores    Gl.). 

*tScoleependres  t  splenion  {t  >  lingwa 
eei'ui  liirß  wurtz  n.  hirsf-ung  (26).  sco= 
lopend-ria,  -ia  (26)  hirtzunge  (25).  hirß 
tzuiig  i2G). 

Scops  .sherteysen  (i.55). 
*tScord-eon ,  -ium  ( Gl. )  wilde  klobe^ 
louch  (-/8). 

Scorpio  peytsche  (1.53). 
Scotonia  swindcln  (25). 
Screare  (gl),  streo  rustim  (15.0). 
Scroffula  inner  trüse  (25). 
ScrofFularia  siiw  wurtz  (25). 
*tScui'tnm  kolsaft'  (26). 

Secvmdina  kindel  fei  (2.5). 
"•^tSemen  linibrieonim  wurm  krut  (25). 
*tSemencion  s.  Seneeiuni. . 

Semissis  /.  latitudo  jiuf/ui  cum  exten^ 
fäove  pollicis  gemunde  (1.55). 
*f  Semper-nua,  uiua  ( Gl. )  haußwurtz 
(26). 

Seneci-on  padelkart,  pein  welle,  -um 
krentz  (y/c)  wurtz  0.  pfaflen  kraut;  se= 
mencion  wasser  kreß  (26).  senaci-on 
bronkreß  (25),  -um  kresse  (26). 

Sensus  syim  0.  erkantnuß  (25). 
*tSente-,  septi-  (Gl.)  -neruia  wegwart 
(26). 
*Serpenttna  uaterwurtz  (26). 


Serp-,  impet-igo  zittermol  (2.5). 
Serpillum    Iticslocii  (Gl.  lun.).    velt^ 
wurtz.  i|iiel<'ii,  kunleiu  (26). 
Sibilare  wi.-<|)iln  (i.').5). 
*Sicheon  v.  Sintheon. 
*tSyfa.s  .V.  Siphar. 

""Sigillum  salomonis  heidcniseh  koln 
0.  rot  wurtz  (2Gi. 

"^ iSileris  mantani  (26)  i.  7.  siler  mon= 
tanum  (oi.). 

Siligo  rocken  kern  (25). 
Syllogismus  wancwort  (1.").-)). 
Syma    lebhiel  (sie  nach  epar   leber 
25). 

*Sympharus,  simpharius,  synpho= 
rianus  star.  di-,  dyt-terich  (155). 
Sinapia  senti"  yomen  (25). 
Sinciput  türhoupt  (25). 
Sincopis    liertzkist    1 25.    cf.    brust^ 
kistrie  &c.  thisis). 

Sindon  czetir  t  sericum  zeyde  (1 55). 
*tSingult-as, -us((;i.,)  iiöscho.  klu.\(25j. 
*tSini-,  sy-  (Gl.)  -sindrum  weiß  wurtz 
(26). 

"•fSintheon,  sicheon  (gi.)   relnara  0. 
reiman  \2^). 

*fSi-   l  disse-nteria    bezeic!i<'t    roter 
hären  !26). 

Siphar  (Gl.),  syfas  inner  feil  o.  dynn 
feil  (25). 
*tSisamus  s;  .«ams  krut  (25). 

*Sy-  s.  Sini-sindi'um. 
*tSisi-,  sise-(Gi.  )-leos  v(  Idt  kiinimel(25). 
Smirma  t  aurifrigium  j)orte  (155). 
*Solatrum  mortale   (mörle)    stock= 
wurtz  (26). 

*tSoldo-  i.  q.  solda-  (Gl.)  -nella  heiba 
also  genant  (25). 

Solemnitas    uld  (Gl.  lun.). 
*Solsequium  t  sposa   solis  wegwart 
o.  ringclplum  (2G). 

Sopor  .^loti's  begierde  (25). 
*tSorde  [^t.  sorbej  sperbern  (25). 

'■■'Sorclion  kr.oblaucii  (26). 
*tSorol-oga,  -iga  (Gl.)   schirling  (25). 
scheriinck    26). 

'^Sorolugium  (Gl.)  Z.2  lies:  sponsa? 
silugium?  st.  sponsasilugium. 
Sortiaria  liczärin  (1.55). 
*Spargus  spargou  (25). 
Sparus  netger  (Gl.  lun.). 
Spatula  fetida  wantiuß  krut  (25). 
Sperma  natur  (25). 
Spica  celtiea  römissch  köie  (25). 
*tSpi-machia,  -nachia  (Gl.)  biuetz  (25). 
Spina  alba   hagendorn   (25).   wach 
hageii  doreu  (26). 
*iSpinana  wintcrpluüi  (26). 
^fSplenion  (hirschzung  Ki.)  s.  Scolee^ 
pendres. 
*tSpodar  mittel-  l  ars-darm  (25). 

Spodium  gebraut  helffenbeyn  (25). 
gepuluert  helteni)ein  (26). 
*tSpond-ule,  -ile  (Gl.)  rücken  weych 
(25). 

*tSpo-,  spon-  (Gl.)  -sa  solis  5.  Solse= 
quium. 

Squilla  erdzubel  (25). 
Squinaneia  kelsiicht,squinaDtz/.(25). 
Squinantum  camelen  hew  (25). 
Sta-  (  25 ) ,   sea-fisagria  lauß   wurtz 
(26).  huß-w.,  byßmüntz  (25). 


XAN 

*tStergum  rucke  (2.5). 
*tSter-gus,  -cus    (si.)  dreck  (25). 

*Sti-  .s.  Sci-cados. 
*tStinci  [herba)  wasser  eydcß  (2.5). 

Storax  kuplfer -rouch  (25),  -rauch (26). 

Strabo  scliirlender  (2.5). 
*tStreo  s.  Screare. 

Submentun»  vnder  kynn  (25). 

Subtel  filss  hiel  (25). 

Sulfrago  knü  wclni  (25). 

Supercilium  ougeu  broge  (25). 
■^-fSur-da,  -a  (Gl.)  wade  (25). 

lapsus  barbatus  konigs  hertz  (2(5). 
^jTara-ssacon ,    -xacon    (  Gl. )     gense 
distel  (25  .Air-.). 

Tartharum  weinstein  (26). 
*Tenacetum    rein-fan    (25),    -uan  o. 
rennian ;  canazeta  w(Mpoß  (26). 
Tenaßmus  zwanj'  (2.5). 
Tentigo   est  illua    quod    apparet  in 
cidud  gickil  (25). 
*tTeremabin  honig  dcw  (25). 
*tTeriaca  tri-,  (h-y-aeus,  tyriae  .(25). 
*tTermentissa  .v.  Tormentilla. 
*tTerpentina  terpentin  (25). 

Tybia  schieubeyn  (25). 
*tTympuus,  tinipus  (Gl.)  sloff  (25). 
Tymus  piugauge  (26). 
Tinea  milbe;  tinia  grint  (25). 
*tTinti-  s.  Tithy-mallus. 

*Thisis  s.  Phthisis. 
*tTitil-icus,  -licus  i^Gi.)  kytzcl  fleisch 
(25^. 

Tithym-  (Gl.),  tintim-   (25),  tj'tinf- 
allus  brach-  (26),  spring-  (25)  -wurtz. 

Tormentilla  (ci.),  termentissa  veick 
wurtz  (2()). 
_  Trachea  athem  ader  (25). 
*tTrag-entea  l  -antum  helüintz  fleisch 
(26;. 

"^tTria  grana  s.  Vyola. 

•''tTriabas,  stranguria  iiarnwinde(25). 

*tTribuli  marini  nierdisteln  (25). 

fTrifolium  accutum  scbarpff  kle(2.5). 
'^fTub-ina,  -ana  (Gl.)  ertwurtz  (26). 

*Tucia,  -Mrg.  t.  ferri,  ein  stein  (25). 

lena  blüt  ader  (25 j. 
Ventriculus  wamme  (25). 
Vepres  bramrn  (26). 
*fVerdipedum  s.  Vertipedium. 

Vermicularis  u/.  fermicella)  iniir= 
pfeffer  (25). 

*f Verminacia  {cf.  -ea  01.)  i.   sandix 
weite  (26). 

Verr-  (Gl.),    virt-ucaria  ringel  (26). 
Vertebrum  s.  Ferebrum. 
Verti-bulum, -go  wirb^l  '  capitis  2o). 
Vertipedium     ( Gl. ),     verdipedum 
eysendeck  (26). 

Vyola  l  tria  grana  vyol  (26). 
*Viperina  uaterwurtz  (26). 
Virga  pastoris  kertzentkraut  o  wild 
karten  (26). 

*Virga  regia  neun  krafft  (26). 
Virgultum  sumerlatt  (26). 
*tVirt-  s.  Verr-ucaria. 

•^Viscus  uii.stel  (26). 
*tVula  V.  Vuula. 

*t\antonicum  s.  Santhonica. 


»••i 

^^t* 


l 


p 
ü 

•H 
Ö 
O) 

u 

o 
I 

o 

c 

•H 


O 


Cd 


fci 
P 

•H 

xi  a 
o   CO 

,c  o 

Ö  H 
QJ  O 

0) 
•H 


iii 
o 

o 

m 

L. 

o 


H 


University  of  Toronto 
Library 


DO  NOT 

REMOVE 

THE 

CARD 

FROM 

THIS 

POCKET 


Acme  Library  Card  Pocket 
LOWE-MARTIN  CO.  LIMITED 


'  'li'  •■  '.   ''■  I 
1.    ^f  ■  ■■',••  >,' 


I-.; 


'}*:■ 


>ll  ;■  M  f)" 


"i-' 


«»I